Redondo Dolores - Dolina Baztan 01. Niewidzialny Straznik

Dolores Redondo Dolina Baztan Tom 1 Niewidzialny Strażnik Tytuł oryginału EL GUARDIÁN INVISIBLE Przekład Karolina Krzysztofik

Dla Eduarda, który poprosił mnie, żebym napisała tę książkę, i dla Ricarda Domingo, który zobaczył ją, kiedy była niewidzialna Dla Rúbena i Esther, którzy rozbawiali mnie do łez

Zapominanie jest aktem mimowolnym. Im bardziej chcesz coś zostawić za sobą, tym bardziej cię prześladuje.

William Jonas Barkley

Ależ, drogie dziecko, to nie jest zwykłe jabłko, ono jest magiczne.

Królewna Śnieżka, Walt Disney

1

Ainhoa Elizasu była drugą ofiarą basajauna1 , chociaż wtedy prasa jeszcze go tak nie nazywała. Zaczęła trochę później, kiedy wyszło na jaw, że wokół zwłok znaleziono sierść zwierząt, ślady skóry i inne, z pewnością nie ludzkiego pochodzenia. Przypominało to pogrzebową ceremonię oczyszczającą. Wyglądało, jakby jakaś pradawna ziemska moc odcisnęła swoje piętno na ciałach tych jeszcze dziewczynek, których ubrania zostały podarte, włosy łonowe ogolone, a dłonie złożone w niewinnym geście, jak u dziewicy. Kiedy wczesnym rankiem zawiadamiano ją, że ma się stawić na miejscu zbrodni, inspektor Amaia Salazar zawsze odprawiała ten sam rytuał: wyłączała budzik, żeby rano nie obudzić Jamesa, kładła telefon na złożonych ubraniach, po czym cicho schodziła do kuchni. Ubierała się, pijąc kawę z mlekiem, zostawiała mężowi wiadomość, a potem wsiadała do samochodu i jechała zatopiona w pustych myślach, w białym szumie, który zawsze wypełniał jej umysł, kiedy budziła się przed świtem, i który towarzyszył jej niczym resztki niedokończonej drzemki w ponadgodzinnej podróży z Pampeluny na miejsce zbrodni, gdzie czekała na nią ofiara. Weszła w ostry zakręt. Pisk opon uświadomił jej, jak bardzo jest rozkojarzona. Zmusiła się więc do skupienia uwagi na krętej, prowadzącej w górę drodze, wijącej się wśród bujnych lasów otaczających Elizondo. Pięć minut później zatrzymała samochód przy oznakowaniu. Rozpoznała sportowy wóz doktora Jorge San Martina i terenowy sędziny Estébanez. Wysiadła, otworzyła tylne drzwi, wyciągnęła gumiaki. Wkładała je oparta o bagażnik, podczas gdy podinspektor Jonan Etxaide i inspektor Montes szli w jej stronę. – Niedobrze to wygląda, szefowo. Ofiarą jest dziecko. – Jonan zerknął w notatki. – Dwanaście, trzynaście lat. Rodzice zgłosili, że dziewczyna nie dotarła do domu na jedenastą. – Trochę za wcześnie, żeby zgłosić zaginięcie – stwierdziła Amaia. – Tak. Z tego, co wiemy, zadzwoniła na komórkę brata około ósmej dziesięć i powiedziała, że uciekł jej autobus do Arizkun. – A brat nic nie powiedział aż do jedenastej? – Wie pani, jak to jest: Aitas2 mnie zabiją. Błagam cię, nic im nie mów. Może podrzuci mnie ojciec koleżanki. Tak czy inaczej nabrał wody w usta i grał na PlayStation. O jedenastej, kiedy stwierdził, że siostry nadal nie ma, a matka wpada w histerię, powiedział, że Ainhoa dzwoniła. Rodzice zgłosili się na komisariat w Elizondo, przekonani, że córce coś się stało. Nie odbierała telefonu, a

zadzwonili już do wszystkich jej koleżanek. Znalazł ją patrol. Na zakręcie zobaczyli buty stojące na skraju szosy – powiedział Jonan, wskazując latarką na miejsce na krawędzi asfaltu. Leżały tam, idealnie ułożone jeden przy drugim, czarne lakierki na niskim obcasie. Amaia pochyliła się, żeby im się przyjrzeć. – Porządnie ustawione. Ktoś je ruszał? – zapytała. Jonan znów zerknął do notatek. Amaia pomyślała, że zaradność tego młodego podinspektora, antropologa i w dodatku archeologa, jest darem od niebios w sprawach tak ciężkich, na jaką ta się zapowiadała. – Nie. Już tak leżały, ustawione równiutko i wzdłuż jezdni. – Powiedz technikom, żeby przyszli, jak skończą. Niech sprawdzą w środku. Żeby je tak ustawić, trzeba włożyć palce do środka. Inspektor Montes, który do tej pory milczał, wpatrując się w czubki swoich markowych włoskich mokasynów, nagle gwałtownie podniósł głowę, jakby został wyrwany z głębokiego snu. – Salazar – wymamrotał, jakby to było powitanie. I ruszył na skraj drogi, nie czekając na nią. Amaia ze zdziwieniem odwróciła się do Jonana. – A temu co jest? – Nie wiem, szefowo, Jechaliśmy razem z Pampeluny i całą drogę milczał. Myślę, że pił. Tak, ona też tak myślała. Od rozwodu był w coraz gorszym stanie. Przejawiało się to nie tylko nagłym zamiłowaniem do włoskich butów i kolorowych krawatów. W ciągu ostatnich tygodni widziała, że jest wyjątkowo nieobecny, zatopiony w swoim wewnętrznym, zimnym i nieprzeniknionym świecie. Niemal autystycznym. – Gdzie jest dziewczyna? – Nad rzeką. Trzeba zejść zboczem – powiedział Jonan, wskazując na wąwóz, i zrobił przepraszający gest, jakby to on był w jakiś sposób odpowiedzialny za to, że ciało leży właśnie tam. Schodząc ze zbocza utworzonego przez płynącą tam od niepamiętnych czasów rzekę, zobaczyła w oddali reflektory i policyjne taśmy. Kawałek dalej sędzina rozmawiała przyciszonym głosem z sądowym sekretarzem. Zerkała z ukosa tam, gdzie leżały zwłoki. Dwaj policyjni fotografowie zasypywali je błyskami. Robili zdjęcia pod wszystkimi kątami. Przy zwłokach klęczał pracownik zakładu medycyny sądowej w Nawarze. Prawdopodobnie mierzył temperaturę wątroby. Amaia z zadowoleniem zauważyła, że wszyscy wchodzą na ogrodzony teren tak jak ci, którzy przybyli na miejsce jako pierwsi. Mimo to jak zawsze odnosiła wrażenie, że ludzi jest za dużo. Było to uczucie graniczące z absurdem. Może czuła tak przez katolickie wychowanie, ale niezmiennie, kiedy znalazła się w pobliżu zwłok, odczuwała potrzebę intymności i odosobnienia, jak na cmentarzu, tak bardzo teraz pogwałconą przez daleką i obojętną służbową obecność wszystkich, którzy krążyli wokół ciała, jedynego prawdziwego bohatera zbrodni, chociaż niemego, cichego, trwającego

niezauważenie w swojej tragedii. Podeszła powoli, obserwując miejsce, które morderca wybrał na jej śmierć. Nad rzeką była plaża z okrągłych szarych kamieni, zapewne przyniesionych tu w wyniku przyboru wody poprzedniej wiosny. Suchy kawałek ziemi szerokości około dziewięciu metrów, o ile mogła ocenić w słabym świetle wschodzącego słońca. Drugi brzeg rzeki, szerokości zaledwie czterech metrów, graniczył z bujnym lasem, gęstniejącym w miarę jak wchodziło się coraz głębiej. Inspektor odczekała kilka sekund. Technik policyjny zrobił ostatnie zdjęcia martwego ciała. Kiedy skończył, podeszła do stóp dziewczynki i, jak miała w zwyczaju, oczyściła umysł z wszelkich myśli. Spojrzała na zwłoki spoczywające na brzegu rzeki i w ciszy odmówiła krótką modlitwę. Dopiero wtedy była gotowa spojrzeć na nią jak na dzieło mordercy. Ainhoa Elizasu za życia miała piękne, brązowe, wpatrzone teraz w nieskończoność oczy. Malowało się w nich zdumienie. Głowa, lekko odchylona do tyłu, odsłaniała kawałek surowego sznura. Wrzynał jej się w szyję tak głęboko, że prawie nie było go widać. Amaia pochyliła się nad ciałem, żeby się przyjrzeć, jak został zawiązany. – Nie ma nawet pętli. Po prostu zaciskał, aż przestała oddychać – wyszeptała jakby do siebie. – Musiał być silny. Mężczyzna? – zasugerował stojący za nią Jonan. – Prawdopodobnie tak, ale dziewczyna nie jest za wysoka, ma jakiś metr pięćdziesiąt pięć, i jest bardzo szczupła. Równie dobrze mogła to być kobieta. Doktor San Martín, który do tej pory rozmawiał z sędziną i sądowym sekretarzem, zbliżył się do zwłok. Pożegnał się z sędziną, nie zaniedbał rytuału całowania jej w rękę. – Inspektor Salazar, zawsze miło panią widzieć, nawet w takich okolicznościach – powiedział wesoło. – Wzajemnie, doktorze San Martín. Jak pan myśli, co tutaj mamy? Lekarz wziął od technika notatki i szybko je przewertował. Jednocześnie pochylał się nad zwłokami. Patrzył przy tym z uznaniam na Jonana. Stwierdził, że jest młody, ale już dużo umie. Amaia dobrze znała to spojrzenie. Kilka lat wcześniej to ona była młodą podinspektor, którą trzeba było wprowadzić w kulisy śmierci, a tej przyjemności San Martín, szanowany profesor, nigdy sobie nie odmawiał. – Niech pan się zbliży, Etxaide. Proszę tu podejść, może czegoś się pan nauczy. – Doktor San Martín włożył chirurgiczne rękawiczki, które wyjął ze skórzanej torby marki Gladstone, i dotknął delikatnie podbródka, szyi i ramion dziewczynki. – Co pan wie o stężeniu pośmiertnym? Jonan wypuścił powietrze, po czym zaczął mówić tonem podobnym do tego, jakim musiał mówić w czasach szkolnych, kiedy odpowiadał na pytania nauczycielki. – Wiem, że zaczyna się od powiek, jakieś trzy godziny po śmierci, rozszerza się kolejno na twarz i

szyję i dalej do klatki piersiowej, w końcu obejmuje cały tułów i kończyny. W normalnych warunkach kompletne zesztywnienie następuje po około dwunastu godzinach i zaczyna znikać po około trzydziestu sześciu godzinach. – Nieźle, co jeszcze? – zachęcił go doktor. – Jest jednym z podstawowych wyznaczników przy ustalaniu przybliżonego czas zgonu. – I uważa pan, że można to oszacować, opierając się jedynie na zaawansowaniu stężenia pośmiertnego? – No… – Jonan się zawahał. – Zdecydowanie nie – podkreślił z naciskiem San Martín. – Stężenie może być różne w zależności od stanu mięśni nieboszczyka, temperatury w pomieszczeniu albo na zewnątrz, jak w tym wypadku, jest inne, jeśli ciało było narażone na skrajne temperatury, które mogą sprawić, że wygląda jak w stężeniu pośmiertnym, jak na przykład zwłoki wystawione na wysoką temperaturę albo te, które doznają skurczów pośmiertnych. Wie pan, co to takiego? – Wydaje mi się, że mówimy o nich, kiedy w chwili śmierci mięśnie kończyn są tak spięte, że gdyby coś trzymały, trudno byłoby to z nich wyjąć. – Dokładnie tak. Dlatego właśnie na patologu sądowym spoczywa wielka odpowiedzialność. Nie należy ustalać czasu zgonu, nie wziąwszy pod uwagę tych czynników i, rzecz jasna, hipostazy… innymi słowy plam pośmiertnych. Z pewnością widział pan te amerykańskie seriale, w których lekarz sądowy klęka przy ciele i po dwóch minutach podaje godzinę śmierci – powiedział, unosząc z teatralną miną brwi. – Niech mi pan wierzy, to kłamstwo. Analiza zawartości potasu w płynie pobieranym z oka przyniosła duży postęp, ale godzinę będę mógł ustalić precyzyjniej dopiero po autopsji. W tej chwili, opierając się na tym, co wiem, mogę powiedzieć: trzynaście lat, kobieta. Na podstawie temperatury wątroby orzekłbym, że jest martwa od dwóch godzin. Nie doszło jeszcze do stężenia – stwierdził, znów przykładając palce do szczęki dziewczynki. – Zgadzałoby się to z godziną, o której zadzwoniła do domu, i godziną zgłoszenia zaginięcia przez rodziców. Zaledwie dwie godziny. Amaia poczekała, aż doktor wstanie, i zajęła jego miejsce. Uklękła przy dziewczynie. Nie uszła jej uwagi ulga Jonana, kiedy uwolnił się od pytań. Oczy wpatrzone w nicość i półotwarte w wyrazie zaskoczenia usta, a może w próbie zaczerpnięcia ostatniego oddechu, nadawały jej obliczu wyraz dziecięcego zdumienia, jak u dziewczynki, która obchodzi urodziny. Całe ubranie miała pocięte w równe pasma, od szyi aż do pachwin, i leżało przy jej bokach, jak opakowanie makabrycznego prezentu. Łagodna bryza znad rzeki delikatnie poruszyła prostą grzywką i do Amai dotarł zapach szamponu zmieszany z cierpką wonią tytoniu. Amaia zastanawiała się, czy dziewczyna paliła. – Czuję tytoń. Wiecie, czy miała przy sobie torebkę? – Tak, miała. Jeszcze jej nie znaleźliśmy, ale moi ludzie przeczesują teren od tego miejsca kilometr w

dół – powiedział inspektor Montes, wskazując w stronę rzeki. – Zapytajcie jej przyjaciółki, gdzie były i z kim. – Jak tylko wzejdzie słońce, szefowo – powiedział Jonan, dotykając zegarka. – Jej przyjaciółki to trzynastolatki, na pewno jeszcze śpią. Spojrzała na leżące wzdłuż ciała dłonie. Były białe, nieskazitelnie czyste, zwrócone wewnętrzną stroną ku górze. – Zwróciliście uwagę, jak ułożone są ręce? Zostały upozowane. – Zgadzam się – powiedział stojący obok Jonana Montes. – Zróbcie zdjęcia i jak najszybciej zabezpieczcie. Może próbowała się bronić. Chociaż paznokcie i dłonie wyglądają na czyste, może będziemy mieli szczęście – powiedziała, zwracając się do funkcjonariusza z policyjnego laboratorium. Lekarz znów pochylił się nad dziewczyną, stał naprzeciwko Amai. – Trzeba poczekać na autopsję, ale na moje oko przyczyną śmierci było uduszenie, a biorąc pod uwagę siłę, z jaką sznur werżnął się w ciało, powiedziałbym, że zgon nastąpił bardzo szybko. Nacięcia, które widać na ciele, są płytkie i zostały zrobione tylko po to, żeby rozedrzeć ubranie. Zrobiono je czymś cienkim, żyletką, nożykiem albo skalpelem. Potwierdzę to później, ale kiedy je zrobił, dziewczyna była już martwa. Prawie nie ma śladów krwi. – A łono? – wtrącił Montes. – Myślę, że do zgolenia włosów łonowych użył tego samego narzędzia. – Może chciał coś zabrać, jakieś trofeum. Szefowo? – zasugerował Jonan. – Nie, nie sądzę. Zobacz, jak je rozrzucił wokół ciała. – Amaia wskazała na kupki delikatnego meszku. – Raczej chciał się ich pozbyć, żeby je zastąpić tym – powiedziała, wskazując na złociste tłuste ciastko leżące na bezwłosym wzgórku łonowym dziewczyny. – Co za sukinsyn. Czemu oni to robią? Nie zadowolił się zabiciem dziecka? Musiał jeszcze położyć na niej ciastko? Co taki człowiek ma w głowie?! – wykrzyknął z obrzydzeniem Jonan. – Taką właśnie masz pracę, chłopcze. Masz odgadnąć, o czym myśli taka menda – powiedział Montes i podszedł do doktora San Martína. – Zgwałcił ją? – Powiedziałbym, że nie, ale dopóki nie przeprowadzę badań, nie będę miał pewności. Scenografia ma charakter wyraźnie seksualny… Podarte ubranie, roznegliżowany biust, ogolone łono… No i to ciastko… Wygląda na maślane albo… – To txatxingorri – przerwała mu Amaia. – Typowe dla tego regionu, chociaż to jest trochę mniejsze

niż zazwyczaj. Ale to txatxingorri, bez cienia wątpliwości. Masło, mąka, jajka, cukier, drożdże i smażone skwarki, stara receptura. Jonan, niech je zapakują w foliową torebkę i proszę – powiedziała Amaia, zwracając się do wszystkich – niech kwestia ciastka zostanie między nami. Póki co jest to ściśle tajne. Wszyscy skinęli głowami. – Tutaj już skończyliśmy. San Martín, dziewczyna należy do pana. Do zobaczenia na obdukcji. Amaia wstała i jej spojrzenie po raz ostatni padło na dziewczynę. Potem ruszyła w górę zbocza, do samochodu.

2

Tego ranka inspektor Montes wybrał rzucający się w oczy fioletowy krawat z jedwabiu, bez wątpienia bardzo drogi. Odcinał się od koszuli w kolorze lila. Wyglądało to elegancko, ale przypominał trochę gliniarza z Miami. Groteskowy efekt. Tak samo musieli myśleć policjanci, którzy jechali z nim windą. Amai nie umknął szyderczy gest, który obaj wykonali, kiedy wysiadali. Zerknęła na Montesa, który najpewniej też to zauważył, ale był zajęty przeglądaniem notatek na palmtopie. Stał w chmurze perfum Armaniego i wydawał się nie zauważać, jakie wrażenie robi. Drzwi sali konferencyjnej były zamknięte, ale zanim zdążyła nacisnąć na klamkę, umundurowany policjant otworzył je od środka, jakby na nią czekał. Odsunął się na bok, odsłaniając przestronną, jasną salę. Inspektor Salazar ujrzała więcej osób, niż się spodziewała. Komisarz siedział u szczytu stołu. Po jego prawej stronie czekały dwa wolne miejsca. Gestem zachęcił ich, żeby podeszli, a kiedy przechodzili przez salę, zaczął wszystkich przedstawiać.

– Inspektor Salazar, inspektor Montes, znają już państwo inspektora Rodrígueza z policyjnego laboratorium i doktora San Martína. Podinspektor Aguirre z wydziału narkotykowego, podinspektor Zabalza i inspektor Iriarte z komisariatu w Elizondo. Tak się składa, że nie było ich wczoraj w Elizondo, kiedy znaleziono zwłoki. Amaia podała im rękę i pomachała do tych, których już znała. – Inspektor Salazar, inspektorze Montes, zostaliście zaproszeni, ponieważ podejrzewam, że sprawa Ainhoi Elizasu będzie bardziej brzemienna w konsekwencje, niż można się było spodziewać – powiedział komisarz, zajmując znów miejsce i wskazując pozostałym, żeby zrobili to samo. – Dzisiaj rano skontaktował się z nami inspektor Iriarte. Chodziło o pewne odkrycia, które mogą się okazać ważne w dalszym toku śledztwa. Inspektor Iriarte pochylił się i położył na stole swoje ogromne, godne aizkolari3 dłonie. – Miesiąc temu, dokładnie piątego stycznia – powiedział, sprawdzając zapiski w małym notatniku oprawionym w czarną skórę, w jego rękach prawie niewidocznym – pewien pasterz z Elizondo, który szedł nad rzekę napoić stado owiec, znalazł ciało dziewczyny, Carli Huarte, siedemnastolatki. Zaginęła w noc sylwestrową po wyjściu z dyskoteki Cras Test w Elizondo. Bawiła się tam z przyjaciółmi i chłopakiem. Około czwartej nad ranem wyszła razem z nim, a trzy kwadranse później wrócił tylko chłopak. Powiedział jednemu z kumpli, że się pokłócili i że dziewczyna wysiadła obrażona z samochodu i dalej poszła pieszo. Kumpel przekonał go, że powinni pójść jej poszukać. Wrócili godzinę później, ale jej nie znaleźli. Powiedzieli, że niespecjalnie się tym przejęli, ponieważ wokół było pełno par i młodzieży palącej trawkę. Poza tym dziewczyna była bardzo popularna, więc uznali, że ktoś ją podrzucił do domu. W samochodzie chłopaka znaleźliśmy jej włosy i silikonowe ramiączko od jej biustonosza. Iriarte nabrał powietrza i zanim zdecydował się mówić dalej, spojrzał na Montesa i Amaię: – A teraz kwestia, która może państwa zainteresować. Carla została znaleziona w odległości dwóch kilometrów od miejsca, gdzie znaleziono Ainhoę Elizasu. Została uduszona sznurkiem do pakowania, a ubranie miała pocięte z góry na dół. Amaia z niepokojem spojrzała na Montesa. – Pamiętam, że czytałam o tej sprawie w prasie. Miała ogolony wzgórek łonowy? – zapytała. Iriarte spojrzał na podinspektora Zabalzę, a on odpowiedział: – Sprawa wygląda tak, że w ogóle nie miała łona. Cała ta część ciała była rozszarpana, prawdopodobnie przez zwierzęta. W raporcie z autopsji wyróżniono ugryzienia przynajmniej trzech różnych zwierząt i kilka włosów, odpowiadających sierści dzika, lisa i czegoś jeszcze, prawdopodobnie niedźwiedzia. – Na Boga! Niedźwiedź? – wykrzyknęła Amaia, uśmiechając się z niedowierzaniem.

– Nie jesteśmy pewni, wysłaliśmy próbki do Instytutu Badań Stopochodnych w Pirenejach i jak dotąd nie dostaliśmy odpowiedzi, ale… – A ciastko? – Nie było ciastka… A może było. To by tłumaczyło ugryzienia na wysokości łona, pewnie zwierzęta przyciągnął nieznany słodki zapach. – Miała pogryzione inne części ciała? – Nie, ugryzień nie było, ale były ślady pazurów. – A pozostałości włosów łonowych rozrzucane wokół ciała? – dopytywała się Amaia. – Też nie, ale trzeba wziąć pod uwagę, że zwłoki Carli Huarte były częściowo zanurzone w rzece, od kostek po pośladki, i że przez kilka dni po jej zaginięciu padały ulewne deszcze. Nawet jeśli coś tam było, woda to zabrała. – I nie przykuło to pańskiej uwagi wczoraj? Kiedy pan badał ciało dziewczynki? – zapytała Amaia, zwracając się do lekarza sądowego. – Naturalnie – odparł San Martín. – Ale nie mamy jeszcze nic pewnego, na razie to tylko podobieństwa. Wie pani, ile trupów oglądam w ciągu roku? W wielu przypadkach widać cechy wspólne, mimo że sprawy nie są w żaden sposób powiązane. Tak czy inaczej oczywiście, że zwróciło to moją uwagę, ale najpierw musiałem poczekać na wyniki autopsji. W przypadku Carli wszystko wskazywało na napaść seksualną i na to, że zrobił to jej chłopak. Była naćpana i pijana, miała na szyi malinki i ślad po ugryzieniu na jednej piersi. Odpowiadał odciskowi szczęki jej chłopaka. Ponadto pod paznokciami znaleźliśmy ślady skóry, które pasowały do głębokiego zadrapania na jego szyi. – A nasienie? – Nie było. – Co powiedział chłopak? A właśnie, jak ma na imię? – zapytał Montes. – Nazywa się Miguel Ángel de Andrés. I przyznał, że oprócz alkoholu zażył kokę i ecstasy. – Aguirre się uśmiechnął. – I raczej mu wierzę. Zatrzymaliśmy go w Trzech Króli, też był na haju. Badania wykazały obecność czterech różnych narkotyków, z kokainą włącznie. – Gdzie jest teraz to nasze cudo? – zapytała Amaia. – W więzieniu w Pampelunie, czeka na rozprawę. Jest oskarżony o napaść na tle seksualnym i zabójstwo bez możliwości wyjścia za kaucją… Był wcześniej notowany w związku z narkotykami – powiedział Aguirre. – Sądzę, że czas złożyć wizytę panu Andresowi i przesłuchać go jeszcze raz. Niewykluczone, że nie

kłamał, kiedy twierdził, że to nie on zabił dziewczynę. – Doktorze San Martín, może nam pan doręczyć raport z autopsji Carli Huarte? – zapytał Montes. – Oczywiście. – Interesują nas przede wszystkim zdjęcia zrobione na miejscu zbroni. – Dostaniecie je najszybciej jak się da. – I może dobrze byłoby jeszcze raz zbadać ubranie, które dziewczyna miała na ciele. Teraz już wiemy, czego szukać – dodała Amaia. – Inspektor Iriarte i podinspektor Zabalza zajmują się tą sprawę na komisariacie w Elizondo. Inspektor Salazar – przerwał komisarz. – Pani stamtąd pochodzi, zgadza się? Amaia przytaknęła. – Udzielą pani wszelkiej potrzebnej pomocy – powiedział komisarz, podnosząc się z krzesła i tym samym uznając zebranie za zakończone.

3

Chłopak siedział naprzeciwko niej lekko przygarbiony, jak gdyby dźwigał na plecach ogromny ciężar. Jego dłonie spoczywały bezwładnie na kolanach, twarz miał pokrytą siatką cieniuteńkich różowych żyłek, a wokół oczu widać było ogromne sińce. W ogóle nie przypominał chłopaka, którego pamiętała ze zdjęcia w gazecie w zeszłym miesiącu, na którym pozował przy samochodzie w

wyzywającej pozie. Cała ta pewność siebie, poza pewniaka, a nawet jakaś część jego młodości gdzieś się ulotniły. Kiedy weszli z Jonanem Etxaide do sali przesłuchań, chłopak patrzył w pustkę. Wrócił z niej z trudem. – Miguel Ángel. Witaj. Nie odpowiedział. Westchnął i przeniósł na nich milczące spojrzenie. – Jestem inspektor Salazar, a to – wskazała na Jonana – podinspektor Etxaide. Chcemy z tobą porozmawiać o Carli Huarte. Podniósł głowę i, jakby dokonywał nadludzkiego wysiłku, wyszeptał: – Nie mam nic do powiedzenia. Wszystko, co mogłem wam powiedzieć, jest w moim zeznaniu… Nie mam nic więcej do dodania, taka jest prawda, nie mam, nie zabiłem jej i tyle, nic więcej, zostawcie mnie w spokoju i skontaktujcie się z moim adwokatem. Znów spuścił głowę i całą uwagę skupił na swoich suchych i bladych dłoniach. – No dobrze. – Amaia westchnęła. – Widzę, że start mamy kiepski. Spróbujmy jeszcze raz. Nie sądzę, żebyś to ty zabił Carlę. Miguel Angel podniósł głowę, tym razem zaskoczony. – Sądzę, że żyła, kiedy ją tam zostawiłeś, i że to wtedy zjawił się ktoś, kto ją zamordował. – Właśnie… – powiedział bełkotliwie Miguel Ángel. – Tak właśnie musiało być. – Rzęsiste łzy spłynęły mu po twarzy, zaczął się trząść. – Tak, właśnie tak musiało być, bo ja jej nie zabiłem. Proszę, uwierzcie mi, to nie ja ją zabiłem. – Wierzę ci – powiedziała Amaia, przesuwając po stole paczkę chusteczek higienicznych. – Wierzę ci i pomogę ci się stąd wydostać. Chłopak złożył dłonie jak do modlitwy. – Błagam, błagam – wyszeptał. – Ale najpierw to ty musisz pomóc mnie – powiedziała niemal czule. Miguel otarł z oczu łzy i przytaknął, nie przestając pochlipywać. – Opowiedz mi o Carli. Jaka była? – Carla była świetna, superlaska, bardzo ładna, otwarta, miała dużo znajomych… – Jak się poznaliście?

– W szkole średniej, ja już skończyłem i teraz pracuję… Zanim to się stało, pracowałem z bratem, smołowaliśmy dachy. Dobrze mi szło, można zarobić niezłą kasę. To gówniana praca, ale płacą dobrze. Ona nadal się uczyła, chociaż powtarzała klasę i chciała to rzucić, ale jej starzy uparli się, że ma skończyć, i słuchała ich. – Powiedziałeś, że miała wielu przyjaciół. Wiesz, czy spotykała się z kimś jeszcze? Z innymi chłopakami? – Nie, nie, mowy nie ma – odrzekł, odzyskując energię i marszcząc brwi. – Była ze mną i z nikim więcej. – Skąd możesz to wiedzieć na pewno? – Po prostu wiem. Zapytajcie jej koleżanki, miała na moim punkcie bzika. – Uprawialiście seks? – I to jaki – powiedział z uśmiechem. – Kiedy znaleźli ciało Carli, na jej piersi były ślady twoich zębów. – Już mówiłem. Tak było z Carlą, jej się to podobało, mnie też. No dobra, lubiliśmy ostry seks. I co z tego? Nie biłem jej ani nic w tym stylu, to były tylko takie gierki. – Mówisz, że to ona lubiła iść na całość, a jednak zeznałeś – powiedział Jonan, patrząc w notatki – że tamtej nocy nie chciała zbliżenia i że to dlatego się na nią wściekłeś. Coś tutaj nie gra, nie sądzisz? – To przez narkotyki. Raz była napalona, a chwilę później coś jej odbijało i już nie chciała… No jasne, że się wkurzyłem, ale nie zmusiłem jej do niczego i nie zabiłem jej. Już tak bywało. – I wtedy też kazałeś jej wysiadać z samochodu i zostawiałeś ją samą w górach? Miguel Ángel posłał mu wściekłe spojrzenie. Zanim odpowiedział, przełknął ślinę. – Nie, to się stało tylko ten jeden raz. I nie kazałem jej wysiąść. To ona zwiała i nie chciała wsiąść, chociaż ją prosiłem, aż w końcu dałem sobie spokój i pojechałem. – Podrapała ci szyję – powiedziała Amaia. – Już mówiłem, tak jej się podobało. Czasami całe plecy miałem poranione. Nasi przyjaciele mogą to potwierdzić. Latem, jak się opalaliśmy, widzieli ślady po ugryzieniach, które miałem na ramieniu, i śmiali się z niej przez jakiś czas. Nazywali ją wilczycą. – Kiedy odbyliście ostatni stosunek przed tym zdarzeniem? – Wydaje mi się, że dzień wcześniej. Zawsze jak się spotykaliśmy, kończyło się seksem, już wam mówiłem, miała bzika na moim punkcie.

Amaia westchnęła i wstała. Dała znak strażnikowi. – Jeszcze jedno. Jak wyglądał jej wzgórek łonowy? – Wzgórek łonowy? Znaczy włosy na cipce? – Tak, włosy na cipce – powiedziała Amaia bez śladu emocji. – Jakie były? – Goliła je, zostawiała tylko cienki pasek – powiedział z uśmiechem. – Dlaczego się depilowała? – Już mówiłem, że tak nam się podobało. Uwielbiałem to… Kiedy ruszyli do drzwi, Miguel Ángel wstał. – Pani inspektor… Policjant gestem dał mu do zrozumienia, żeby usiadł. Amaia odwróciła się do niego. – Proszę mi powiedzieć, dlaczego dopiero teraz, dlaczego nie wcześniej? Amaia spojrzała na Jonana, dopiero potem odpowiedziała. Zastanawiała się, czy ten cwaniak zasługuje na odpowiedź, czy nie. Uznała, że zasługuje. – Ponieważ znaleziono ciało innej dziewczyny. To morderstwo przypomina to, co się przydarzyło Carli. – No i wszystko jasne! Widzi pani?! Kiedy stąd wyjdę? Amaia odwróciła się do wyjścia i rzuciła na pożegnanie: – Damy znać.

4

Patrzyła przez okno. Sala za jej plecami zaczynała się zapełniać. Słuchała szurania krzeseł i szmeru rozmów. Oparła dłonie o połyskującą mikroskopijnymi kroplami jej oddechu szybę. Ziąb przyniósł ze sobą zimę i obraz szarej, wilgotnej Pampeluny spowitej w lutowy zmierzch. Światło szybko ulatniało się z niej w nicość. Ten widok przepełnił ją tęsknotą za latem, które teraz było tak odległe, jak gdyby należało do innego świata, świata jasnego i ciepłego, w którym nie było martwych dziewczynek porzuconych na mroźnym łożu tafli rzeki. Stojący obok Jonan wręczył jej kawę z mlekiem. Podziękowała mu uśmiechem. Wzięła szklankę w obie ręce i na próżno czekała, aż ciepło rozgrzeje jej skostniałe palce. Usiadła i czekała, aż Montes zamknie drzwi, a szmer tłumu ucichnie. – Fermín? – powiedziała, dając inspektorowi Montesowi znak, żeby zaczynał. – Pojechałem do Elizondo, żeby porozmawiać z rodzicami dziewcząt i z pasterzem, który znalazł zwłoki Carli Huarte. Jeśli chodzi o rodziców, to nic nie mamy. Rodzice Carli twierdzą, że nie podobali im się znajomi córki, bo dużo imprezowali i pili. Są pewni, że sprawcą jest jej chłopak. Taki szczegół: nie zgłosili zaginięcia aż do czwartego stycznia, chociaż dziewczyna wyszła z domu trzydziestego pierwszego… Tłumaczą się tym, że pierwszego stycznia obchodziła osiemnaste urodziny i myśleli, że uciekła z domu. Miała w zwyczaju im tym grozić. Dopiero od jej przyjaciółek dowiedzieli się, że od kilku dni nikt jej nie widział. Rodzice Ainhoi Elizasu są w kompletnym szoku. Są tutaj, w Pampelunie, w zakładzie medycyny sądowej. Czekają, aż będą mogli zabrać ciało córki po autopsji. Dziewczyna była cudowna i nie mogą zrozumieć, jak ktoś mógł to zrobić ich dziecku. Brat też nie może nam pomóc, obwinia się, że nic nie zrobił. Koleżanki z Elizondo mówią, że najpierw były u jednej z nich, a później poszły się przejść po mieście i że Ainhoa nagle zdała sobie sprawę, która jest godzina, i pobiegła do domu. Nikt z nią nie poszedł, bo przystanek był zaraz obok. Nie kojarzą, żeby ktoś podejrzany do niej podszedł, z nikim się nie pokłóciły, a Ainhoa nie miała chłopaka i z nikim nie kręciła. Najbardziej interesująca jest wypowiedź pasterza, Joségo Miguela Arakamy. Swoją drogą ciekawa z niego postać. Trzyma się pierwszego zeznania, ale po kilku dniach przypomniał sobie coś niezwykle ważnego, szczegół, na który początkowo nie zwrócił uwagi, ponieważ nie wydawał mu się związany ze znalezieniem zwłok. – Opowiesz nam o tym? – zniecierpliwiła się Amaia. – Powiedział, że w okolicy kręciło się dużo par i że strasznie śmieciły, rozrzucały pety, puste puszki, zużyte prezerwatywy, a nawet rajstopy i majtki, i nagle wypalił, że pewnego dnia ktoś zostawił tam parę nowych eleganckich czerwonych butów.

– Opis pasuje do tych, które miała na nogach Carla Huarte w sylwestra i których nie znaleziono przy ciele – zauważył Jonan. – A to nie wszystko. Jest pewien, że widział je tam pierwszego stycznia. Tego dnia pracował i chociaż nie poszedł tam napoić owiec, wyraźnie widział buty. Według jego własnych słów leżały, jakby ktoś je tam położył, jak wtedy, kiedy idzie się spać albo wykąpać nad rzekę – powiedział, odczytując notatki. – Ale kiedy znaleziono zwłoki Carli, butów nie było? – zapytała Amaia, zaglądając do raportu. – Ktoś je zabrał – stwierdził Jonan. – I nie zrobił tego morderca. Mam wrażenie, że zostawił je tam, żeby oznaczyć teren – powiedział Montes. – Chwilę się nad tym zastanawiał, a potem mówił dalej: – Jeśli chodzi o pozostałe kwestie, dziewczyny uczyły się w tej samej szkole w Lekaroz i jeśli nawet znały się z widzenia, co jest całkiem prawdopodobne, nie miały ze sobą nic wspólnego: różny wiek, różni przyjaciele… Carla Huarte mieszkała w dzielnicy Antxaborda. Salazar, pewnie wiesz, gdzie to jest. – Amaia przytaknęła. – A Ainhoa w sąsiednim miasteczku. Montes pochylił się nad notatkami i Amaia zauważyła, że włosy ma pokryte jakąś oleistą substancją. – Montes, co masz na włosach? – Brylantynę – odpowiedział, przeciągając dłonią po karku. – Nałożyli mi u fryzjera. Możemy kontynuować? – Jasne. – No to na razie nie mamy wiele więcej. A wy co macie? – Rozmawialiśmy z chłopakiem Carli – odpowiedziała Amaia. – I opowiedział nam sporo ciekawych rzeczy, na przykład że jego dziewczyna lubiła ostry seks, włącznie z drapaniem, gryzieniem i policzkowaniem. Wszystko to potwierdziły jej przyjaciółki. Opowiadała im o tym ze wszystkimi pikantnymi szczegółami. To by wyjaśniało zadrapania i ugryzienie na piersi. Podtrzymuje wcześniejsze zeznanie: dziewczyna była trochę rozchwiana po zażyciu narkotyków i dostała, dosłownie, paranoi. Potwierdza to raport toksykologiczny. Powiedział też, że regularnie goliła owłosienie na wzgórku łonowym, co wyjaśnia, dlaczego na miejscu zdarzenia nie znaleziono żadnych włosów. – Szefowo, mamy zdjęcia z miejsca zamordowania Carli Huarte. Jonan zaczął je rozkładać na stole i wszyscy nachylili się w stronę Amai, żeby je obejrzeć. Ciało Carli znaleziono w miejscu, gdzie rzeka wezbrała. Czerwona sukienka i bielizna, również czerwona, były pocięte od klatki piersiowej aż po pachwiny. Sznurka, którym została uduszona, nie było widać – z powodu opuchlizny szyi. Na jednej nodze widać było na wpół przezroczysty pasek, który na początku uznano za skórę, a okazał się pozostałością rajstop.

– Ciało jest w dobrym stanie jak na pięć dni leżenia na wolnym powietrzu – powiedział jeden z techników. – Z pewnością dzięki temu, że było zimno: w tamtym tygodniu temperatura w ciągu dnia nie przekraczała sześciu stopni, a w nocy prawie zawsze spadała poniżej zera. – Zwróćcie uwagę na ułożenie rąk – powiedział Jonan. – Zwrócone ku górze, jak u Ainhoi Elizasu. – Carla wybrała na sylwestra krótką czerwoną sukienkę na ramiączkach i biały żakiet z materiału przypominającego plusz. Nie znaleziono go – czytała Amaia. – Morderca rozerwał sukienkę od dekoltu w dół, dzieląc bieliznę i sukienkę na dwie części. W okolicach łonach brakuje kawałka skóry i tkanki, o nieregularnym kształcie, o wymiarach mniej więcej dziesięć na dziesięć centymetrów. – Jeśli morderca zostawił na łonie Carli txatxingorri, właśnie dlatego zwierzęta wygryzły tę część. – A dlaczego nie pogryzły Ainhoi? – zapytał Montes. – Nie zdążyły – odpowiedział doktor San Martín, wchodząc do sali. – Pani inspektor, przepraszam za spóźnienie – powiedział, siadając. – A reszta niech się wali – wymamrotał Montes. – Zwierzęta idą do wodopoju o świcie. W odróżnieniu od poprzedniej, ta dziewczyna była tam zaledwie kilka godzin. Przynoszę raport z autopsji i trochę nowości. Dziewczynki zginęły dokładnie tak samo, uduszone sznurkiem zaciśniętym z niebywałą siłą. Żadna się nie broniła. Ubrania obu rozcięto bardzo ostrym narzędziem, nacinając przy tym powierzchownie skórę na klatce piersiowej i brzuchu. Włosy łonowe Carli usunięto przy użyciu tego samego ostrego narzędzia i rozrzucono wokół ciała. Na łonie położono ciastko. – Txatxingorri – sprecyzowała Amaia. – Ciastko typowe dla tego regionu. – Nie znaleziono ciastka na ciele Carli Huarte, ale, jak doradziła inspektor Salazar, zbadaliśmy ubranie, szukając śladów, i znaleźliśmy resztki cukru i mąki podobnej do tej, jaką znaleziono na ciele Ainhoi Elizasu. – Może jadła takie na deser i okruchy spadły na sukienkę – zasugerował Jonan. – Na pewno nie w domu, już to sprawdziliśmy – powiedział Montes. – To nie wystarczy, żeby je powiązać – powiedziała Amaia, rzucając długopis na stół. – Myślę, że mamy to, czego pani szuka, pani inspektor – powiedział San Martín, rzucając swojemu asystentowi porozumiewawcze spojrzenie. – No to na co pan czeka, doktorze San Martín? – zapytała Amaia, podnosząc się. – Na mnie – odpowiedział, wchodząc do sali, komisarz. – Proszę nie wstawać. Doktorze San Martín, proszę powtórzyć wszystko, co mi pan powiedział.

Asystent lekarza powiesił na tablicy wykres z mnóstwem różnokolorowych linii i skal. Bez wątpienia był to wykres porównawczy. San Martín wstał i przemówił zdecydowanie, głosem człowieka nieznoszącego sprzeciwu: – Przeprowadzone analizy potwierdzają, że w obu przypadkach użyto tego samego sznurka. Nie jest to jednak rozstrzygające. Mamy do czynienia ze sznurkiem do pakowania. Używa się go powszechnie na farmach, budowach, w handlu hurtowym. Produkuje się go w Hiszpanii i sprzedaje w sklepach metalowych i domach towarowych dla majsterkowiczów, takich jak Aki czy Leroy Merlin – zawiesił teatralnie głos, uśmiechnął się i zerkając na komisarza, a potem na Amaię, mówił dalej: – Co jest rozstrzygające: fakt, że sznurek został ucięty z tej samej szpuli, jeden kawałek po drugim – powiedział, wskazując na dwa zdjęcia o dużej rozdzielczości. Przedstawiały dwa kawałki takiego samego sznura, przecięte idealnie na pół. Amaia powoli wstała, nie odwracając wzroku od zdjęć. – Mamy seryjnego mordercę – wyszeptała. Przez salę przeszła fala tłumionego podniecenia. Narastający szum przerwał komisarz: – Inspektor Salazar, powiedziała pani, że jest z Elizondo, zgadza się? – Tak, proszę pana, mieszka tam cała moja rodzina. – Sądzę, że ze względu na znajomość regionu i niektórych kwestii związanych ze sprawą, a także pani przygotowanie i doświadczenie, nadaje się pani idealnie do tego, żeby poprowadzić to śledztwo. Ponadto to, że była pani w Quantico, w FBI, może się nam teraz bardzo przydać. Najwyraźniej mamy do czynienia z seryjnym mordercą, a tam pracowała pani ze specjalistami w tej dziedzinie… Zajmowała się pani metodami, portretami psychologicznymi, historią takich przypadków… A zatem poprowadzi pani to śledztwo. Może pani liczyć na wszelkie niezbędne wsparcie, zarówno tutaj, jak i w Elizondo. Komisarz pożegnał wszystkich gestem i opuścił salę. – Gratulacje, szefowo – powiedział z uśmiechem Jonan, podając jej rękę. – Pomyślności, inspektor Salazar – powiedział San Martín. Amai nie umknął gest zniesmaczenia, z jakim Montes przypatrywał się jej w ciszy, podczas gdy reszta policjantów podchodziła do niej, żeby złożyć gratulacje. Szybko wywinęła się od poklepywania po plecach. – Wyjeżdżamy do Elizondo jutro o świcie. Chcę wziąć udział w pochówku i uroczystościach pogrzebowych Ainhoi Elizasu. Jak już wiecie, mam tam rodzinę, więc najpewniej zatrzymam się u nich. Wy – powiedziała, zwracając się do zespołu – możecie codziennie dojeżdżać, dopóki nie zamkniemy dochodzenia. To tylko pięćdziesiąt kilometrów, a droga jest dobra. Montes zbliżył się do niej, zanim wyszedł, i powiedział z lekką pogardą:

– Mam taką jedną wątpliwość: czy od teraz będę musiał mówić do pani szefowo? – Fermín, nie wygłupiaj się, to tylko tymczasowe i… – Proszę się nie wysilać, szefowo. Słyszałem, co powiedział komisarz, i będzie pani mogła na mnie liczyć – odparował i parodiując salutowanie, wyszedł z sali.

5

Spacerowała w zamyśleniu po starówce Pampeluny. Szła w stronę swojego domu, starego odrestaurowanego budynku przy ulicy Mercaderes. W latach trzydziestych na parterze znajdowała się fabryka parasoli, nadal wisiała tam stara tabliczka reklamująca parasole z Izaguirre: „Jakość i prestiż w twoich rękach”. James twierdził, że wybrał to miejsce ze względu na przestrzeń i światło w pracowni. Idealnie nadawała się na atelier rzeźbiarza. Ale ona wiedziała, że tak naprawdę jej mąż kupił to mieszkanie, dokładnie na odcinku, na którym co roku odbywała się gonitwa byków, z tego samego powodu, który przywiódł go do Pampeluny. Jak tysiące Amerykanów pasjonował się świętem San Fermín4 , Hemingwayem i tym miastem. Ta pasja wydawała się jej niemal dziecinna, ale on co roku, kiedy zbliżało się święto, wszystko bardzo przeżywał. Cieszyła się, że nie brał udziału w gonitwach. Ale za to codziennie przemierzał osiemset pięćdziesiąt metrów trasy od zagrody Santo Domingo, ucząc się na pamięć każdego zakrętu, każdej dziury, każdego kamienia, aż do areny walk byków, Plaza de Toros. Uwielbiała patrzeć, jak co roku się cieszy, że święto się zbliża, jak wyciąga ze skrzyni białe ubranie i upiera się, że kupi nową chustę, mimo że miał ich setki. Kiedy go poznała, mieszkał już kilka lat w Pampelunie, wtedy jeszcze w pięknym mieszkaniu w centrum miasta, i wynajmował pracownię nieopodal ratusza. Gdy postanowili się pobrać, pokazał jej mieszkanie przy Mercaderes. Wydało jej się oszałamiające, choć zbyt wielkie i zbyt kosztowne. Ale to nie stanowiło dla Jamesa problemu. Już wtedy zaczynał się cieszyć pewną renomą w środowisku artystów. Ponadto pochodził z bogatej rodziny czołowych producentów ubrań w Stanach Zjednoczonych. Kupili

mieszkanie, James urządził w starym warsztacie pracownię. Obiecali sobie wypełnić dom dziećmi, jak tylko Amaia awansuje na stanowisko inspektora w wydziale zabójstw. Od awansu minęły cztery lata, co rok nadchodziło święto, co rok James stawał się coraz bardziej sławny w kręgach artystów, a dzieci nie było. Amaia nieświadomie położyła rękę na brzuchu, jakby chciała go ochronić i jakby tęskniła. Przyspieszyła, żeby wyprzedzić grupę Rumunek kłócących się na ulicy, i uśmiechnęła się, kiedy zobaczyła światło w pracowni Jamesa. Sączyło się ze szczeliny w drzwiach. Spojrzała na zegarek, było prawie wpół do jedenastej, a on nadal pracował. Otworzyła drzwi, położyła klucze na starym stole, który pełnił funkcję kredensu, i poszła do pracowni. Przeszła przez dawny przedsionek, w którym zachowała się podłoga z okrągłych kamieni i drzwiczki prowadzące do ciemnego przejścia, w którym kiedyś przechowywano olej i wino. James w misie wody z mydłem mył kawałek szarego marmuru. Uśmiechnął się, kiedy ją zobaczył. – Daj mi minutkę, wyciągnę tę ropuchę z wody i już do ciebie idę. Postawił figurkę na kratce, przykrył płótnem i wytarł dłonie w biały kucharski fartuch, w którym przeważnie pracował. – Jak się miewa moja ukochana? Zmęczona? Wziął ją w ramiona, aż jej się zakręciło w głowie, jak zawsze, kiedy ją przytulał. Przez chwilę upajała się zapachem jego skóry, który wyczuwała przez sweter, a potem odpowiedziała: – Nie jestem zmęczona, ale to był dziwny dzień. Odsunął się, żeby móc na nią spojrzeć. – Opowiedz mi o tym. – No cóż, nadal zajmujemy się sprawą dziewczyny z mojego miasteczka. Jej przypadek bardzo przypomina inny, sprzed miesiąca, też z Elizondo. Okazuje się nawet, że są ze sobą powiązane. – W jaki sposób? – Najprawdopodobniej to ten sam morderca. – O Boże, to znaczy, że mamy do czynienia z bydlakiem, który morduje młode dziewczyny. – To jeszcze dzieci, James. A komisarz przydzielił prowadzenie śledztwa mnie. – Gratulacje, pani inspektor – powiedział, całując ją. – Nie wszystkim jest to na rękę. Montesowi niezbyt się to spodobało. Chyba nawet porządnie się wkurzył. – Nie przejmuj się, przecież znasz Fermína. Dobry z niego gość, ale przechodzi trudny okres. Przejdzie mu, bardzo cię ceni.

– No nie wiem… – Ale ja wiem, ceni cię. Wierz mi. Jesteś głodna? – A przygotowałeś coś? – Naturalnie, szef kuchni Wexford przygotował swoją specjalność. – Konam z ciekawości. Co to takiego? – powiedziała Amaia ze śmiechem. – Jak to co to takiego? Jesteś bezczelna. Spaghetti z grzybami i butelka różowego chivite. – Otwórz ją, a ja w tym czasie wezmę prysznic. Pocałowała go i poszła do łazienki wziąć prysznic. Podczas kąpieli zamknęła oczy, pozwalając wodzie płynąć przez chwilę po twarzy. Oparła dłonie i czoło o zaskakująco lodowate kafelki. Czuła, jak strumień wody spływa jej po szyi i plecach. Wszystko tego dnia stało się tak szybko, nie miała nawet czasu się zastanowić, jak ta sprawa odbije się na jej karierze i najbliższej przyszłości. Poczuła przypływ zimnego powietrza. James wszedł pod prysznic. Nie poruszyła się. Rozkoszowała się ciepłą wodą. Zmywała z niej wszelkie niepotrzebne myśli. James stanął obok, powoli całował jej ramiona. Przekrzywiła głowę, nadstawiając szyję ruchem, który zawsze przywodził jej na myśl stare filmy o Drakuli, na których słodkie i niewinne ofiary oddawały się wampirowi, odsłaniając szyję aż do barków i przymykając powieki w oczekiwaniu na nieziemską rozkosz. James pocałował ją w szyję, mocno się do niej przyciskając, i odwrócił ją do siebie. Szukał jej ust. Dotyk jego ust zawsze wystarczał, żeby odepchnęła daleko wszelkie niezwiązane z nim myśli. Zmysłowo przebiegła dłońmi ciało męża, rozkoszując się jego siłą i pozwalając mu się czule całować. – Kocham cię – wyszeptał jej do ucha. – Kocham cię – odparła cicho. I uśmiechnęła się, bo wiedziała, że tak właśnie jest, że kocha go bardziej niż cokolwiek i kogokolwiek, i że jest szczęśliwa, czując go między nogami, w sobie, kiedy się kochają. Później jeszcze przez wiele godzin miała na twarzy ten sam uśmiech, jakby krótka chwila z nim wystarczała, żeby odpędzić całe zło tego świata. W głębi duszy była pewna, że tylko przy nim może się czuć jak prawdziwa kobieta. W pracy jej kobiece oblicze schodziło na drugi plan, skupiała się tylko na byciu dobrą policjantką. Ale poza pracą jej wyprostowana sylwetka i szczupłe, sprężyste ciało w połączeniu z raczej skromnym ubraniem, jakie zazwyczaj wybierała, sprawiały, że czuła się mało subtelnie w obecności innych kobiet, głównie żon przyjaciół Jamesa, niższych i drobniejszych, o małych, delikatnych dłoniach, które nigdy nie dotykały zwłok. Zazwyczaj nie nosiła biżuterii, oprócz obrączki i malutkich kolczyków, o których James mówił, że są jak dla dziecka. Długie blond włosy, zawsze związane w kucyk, i prawie niewidoczny makijaż dodawały jej powagi i czegoś prawie męskiego, czegoś, co on uwielbiał, a ona pielęgnowała. Ponadto wiedziała, że siła jej głosu i pewność, z jaką mówiła i z jaką się poruszała, wystarczyły, żeby zawstydzić wszystkie france, które czyniły złośliwe uwagi o jej macierzyństwie, a raczej o jego

braku. Macierzyństwie, które sprawiało jej ból. Zjedli kolację, gawędząc o błahostkach, i wcześnie położyli się spać. Podziwiała łatwość, z jaką James odrywał się od codziennych zmartwień i zasypiał, ledwo przyłożywszy głowę do poduszki. Jej uspokojenie się na tyle, żeby mogła zasnąć, zawsze zajmowało sporo czasu. Czasami czytała godzinami, zanim zapadła w sen, a każdy hałas ją budził, wiele razy w ciągu nocy. Od kiedy została mianowana inspektorem, doświadczała w ciągu dnia tylu napięć i stresów, że padała z wyczerpania i zasypiała głębokim snem – snów nigdy nie pamiętała – a po dwóch czy trzech godzinach budziła się z plecami obolałymi i zdrętwiałymi od skurczów, które nie pozwalały jej znów zasnąć. Z czasem presja słabła, ale jakość jej snu nadal pozostawiała wiele do życzenia. Zazwyczaj zostawiała włączoną lampkę przy schodach. Jej przytłumione światło dobiegało do sypialni i pomagało jej się odnaleźć, kiedy budziła się przerażona ze snów pełnych przerażających scen, które nie dawały jej spokoju. Nadaremnie próbowała skupić się na książce, którą trzymała w rękach. Pokonana i przybita smutnymi myślami położyła ją na podłodze. Nie zgasiła światła. Leżała i nieobecnym wzrokiem wpatrywała się w sufit. Planowała kolejny dzień. Weźmie udział w pogrzebie Ainhoi Elizasu. Zazwyczaj w takich przypadkach zabójca zna ofiary. Najprawdopodobniej mieszkał gdzieś blisko i codziennie je widywał. Tacy mordercy wykazują się nadzwyczajną bezczelnością. Pewność siebie i chora przyjemność, jaką odczuwają, niejednokrotnie popycha ich do uczestniczenia w śledztwie, szukania zaginionych, a nawet przychodzenia na pogrzeby. Nierzadko udają, że są przejęci i cierpią. Amaia pomyślała, że na razie nie mają nic pewnego. Nawet krewni nie zostali wykluczeni z kręgu podejrzanych. Wstępny plan nie jest zły. Będzie można rozeznać się w sytuacji, przyjrzeć reakcjom ludzi, przysłuchać komentarzom i opiniom. Oczywiście chciała też odwiedzić siostry i ciocię… Widziały się całkiem niedawno, w Wigilię, która skończyła się awanturą między Ros i Florą. Westchnęła. – Jeśli nie przestaniesz myśleć na głos, nie zasnę – powiedział zaspany James. – Przepraszam, kochanie. Obudziłam cię? – Nie przejmuj się. – Uśmiechnął się i położył na boku. – Ale może chcesz mi powiedzieć, co ci chodzi po głowie? – Wiesz, że jutro jadę do Elizondo… Myślałam, żeby tam zostać na kilka dni. Chyba lepiej, żebym tam była i porozmawiała z rodzinami i przyjaciółmi i zorientowała się w sytuacji. Co ty na to? – Że musi tam teraz być strasznie zimno. – Tak, ale nie o pogodzie mówię. – A ja tak. Znam cię. Kiedy ci zimno w stopy, nie możesz zasnąć, a to fatalnie się odbije na śledztwie. – James… – Jeśli chcesz, mógłbym pojechać z tobą i ci je ogrzewać – powiedział, unosząc brwi.

– Naprawdę pojedziesz ze mną? – Jasne, że tak. Nie mam zaległości w pracy, za to mam ochotę zobaczyć twoje siostry i ciotkę. – Zatrzymamy się u niej. – Świetnie. – Ale ostrzegam, że będę dość zajęta. Nie będę miała za dużo wolnego czasu. – Pogram z twoją ciotką i jej przyjaciółkami w mus5 albo w pokera. – Oskubią cię. – Jestem bogaty. Roześmiali się, a potem Amaia zaczęła rozważać, co mogliby robić w Elizondo. I nagle zorientowała się, że James śpi. Pocałowała go czule w głowę i okryła kołdrą. Wstała i poszła do łazienki. Kiedy się wycierała, na papierze toaletowym zobaczyła plamki krwi. Spojrzała na siebie w lustrze i łzy napłynęły jej do oczu. Opadające na ramiona włosy sprawiały, że wyglądała na młodszą i bardziej bezbronną, jak dziewczynka, którą kiedyś była. – Tym razem też nie, kochanie, tym razem też nie – wyszeptała. Czuła, że nic nie zdoła jej pocieszyć. Zażyła środek uspokajający i trzęsąc się, wróciła do łóżka.

6

Cmentarz po brzegi wypełnili sąsiedzi. Porzucili swoje obowiązki, a nawet pozamykali sklepy, żeby uczestniczyć w pogrzebie. Plotka, że może to nie pierwsza dziewczynka, która padła ofiarą tego mordercy, zaczynała się rozchodzić. Podczas mszy, która odbyła się zaledwie dwie godziny wcześniej w parafii w Santiago, ksiądz zasugerował podczas kazania, że zło zdaje się czyhać w dolinie. Podczas modlitwy nad grobem, przy leżącej na ziemi otwartej trumnie, atmosfera była napięta, złowieszcza, jak gdyby nad głowami zebranych ciążyła klątwa, przed którą nie zdołają uciec. Ciszę przerywał tylko brat Ainhoi. Podpierany przez kuzynki trząsł się w konwulsjach, wydawał urywane jęki, prosto z żołądka, i przeszywająco szlochał. Jego stojący obok rodzice wydawali się na to głusi. Objęci, popłakiwali w ciszy, podpierając się nawzajem, i nie odrywali wzroku od trumny, w której leżała ich córka. Jonan nagrywał ceremonię. Stanął na wysokości starego masywnego grobowca. Montes stał obok rodziców. Obserwował ludzi stojących przed nimi, najbliżej dołu. Podinspektor Zabalza stanął w pobliżu bramy i z zakamuflowanego samochodu robił zdjęcia wszystkim, którzy wchodzili na cmentarz, nawet tym idącym do innych grobów i tym, którzy nie zdążyli jeszcze wejść i rozmawiali w grupach przy ogrodzeniu. Amaia zauważyła wspartą na ramieniu Ros ciotkę Engrasi. Zaczęła się zastanawiać, gdzie jest jej leniwy szwagier. Pewnie jeszcze w łóżku. Freddy obijał się całe życie. Osierocony przez ojca, kiedy miał pięć lat, wychował się pod kloszem histerycznej matki i gromady leciwych ciotek. Kompletnie go rozpuściły. W ostatni wieczór wigilijny nie zjawił się nawet na kolacji. Poszarzała na twarzy Ros nie tknęła jedzenia. Wpatrywała się w drzwi i raz po raz wybierała jego numer, ale miał wyłączony telefon. Mimo usilnych prób wszystkich zgromadzonych, próbujących podnieść ją na duchu, Flora nie zmarnowała okazji, żeby wyrazić swoją opinię: nazwała Freddy’ego nieudacznikiem. Ostatecznie spotkanie skończyło się kłótnią. Ros wyszła w połowie kolacji, a Flora i zrezygnowany Víctor zrobili to samo, jak tylko zjedli deser. Od tej pory wszystko szło gorzej niż zazwyczaj. Amaia zaczekała, aż wszyscy złożą rodzicom kondolencje, po czym podeszła do grobu, na którym właśnie położono szary marmur. Nie widniało na nim jeszcze nazwisko Ainhoi. – Amaia! Zobaczyła Víctora z daleka. Przeciskał się przez tłum wychodzący falami za rodzicami dziewczyny. Znała go od dziecka, od kiedy zaczął się spotykać z Florą. Chociaż od dwóch lat żyli w separacji, dla niej nie przestał być szwagrem. – Cześć, Amaia, jak się miewasz? – Dobrze, zważywszy na okoliczności. – No jasne – powiedział, wpatrując się z osłupieniem w trumnę. – Mimo wszystko miło cię widzieć. – Ciebie również. Przyszedłeś sam? – Nie, z twoją siostrą. – Nie widziałam was… – My ciebie tak.

– A Flora? – Znasz ją przecież… Już poszła, nie miej jej tego za złe. Ciocia Engrasi i Ros nadchodziły wysypaną żwirem ścieżką. Víctor ciepło je przywitał i opuścił cmentarz. Przy bramie jeszcze raz się odwrócił, żeby im pomachać. – Nie wiem, jak on z nią wytrzymuje – powiedziała Ros. – Już nie musi. Zapomniałaś, że są w separacji? – powiedziała Amaia. – Nie musi? Flora trzyma go krótko. Chce mieć ciastko i zjeść ciastko. – Właściwie to zdanie dobrze opisuje Florę – wtrąciła ciocia Engrasi. – Opowiem wam wszystko później, teraz muszę się z nią zobaczyć. Założona w 1865 roku fabryka słodyczy Mantecadas Salazar była jedną z najstarszych w Nawarze. Rodzina prowadziła ją od sześciu pokoleń, ale dopiero Flora, kontynuując to, co robili rodzice, zdołała rozkręcić firmę, nadając jej wszystkie cechy, którymi obecnie mogła się poszczycić. Na marmurowej fasadzie nadal widniała oryginalna tablica, ale szerokie okiennice zastąpiono szybami z grubego przyciemnionego szkła, przez które nie można było zajrzeć do środka. Amaia obeszła budynek i znalazła się przed drzwiami magazynu. W godzinach pracy zawsze były otwarte. Zapukała. Wchodząc, zobaczyła kilku pracowników. Gawędzili, pakując ciasta. Rozpoznała niektórych, przywitała się z nimi i ruszyła do gabinetu Flory. Wdychała słodkawy aromat mąki z cukrem i topionego masła, który przez lata był częścią niej. Przesiąkały nim jej ubrania i włosy, jakby go miała w genach. Jej rodzice byli prekursorami zmian, ale to Flora zarządzała wszystkim twardą ręką. Amaia zauważyła, że wymieniła wszystkie piece, oprócz jednego, opalanego drewnem, a stare marmurowe stoły, na których ojciec ugniatał ciasto, zastąpiły nowe, z nierdzewnej stali. Kazała zamontować dozowniki na mydło, a poszczególne strefy oddzielić nieskazitelnie czystymi szybami. Gdyby nie zapach syropu, fabryka przypominałaby raczej salę operacyjną niż wytwórnię słodyczy. Za to gabinet Flory wyglądał zupełnie inaczej. Dębowy stół, który dumnie stał w rogu, był jedynym meblem przywodzącym na myśl biuro. Wielka rustykalna kuchenka z kominkiem i drewnianym blatem pełniła rolę recepcji. Całość, naprawdę przytulną, uzupełniały duża kwiecista sofa i nowoczesny ekspres do kawy. Flora robiła kawę. Układała filiżanki i talerzyki, jakby oczekiwała gości. – Czekałam na ciebie – powiedziała, nie odwracając się, kiedy usłyszała, że otwierają się drzwi. – To, zdaje się, jedyne miejsce, w którym czekasz. Z cmentarza szybko się zmyłaś. – Bo ja, siostrzyczko, nie mam czasu do stracenia, muszę pracować. – Jak wszyscy, Floro. – Nie jak wszyscy. Niektórzy pracują więcej niż inni. Jestem pewna, że Ros, a właściwie Rosaura,

bo tak każe się teraz nazywać, ma aż za dużo czasu. – Nie wiem, czemu tak mówisz – powiedziała Amaia, trochę zdziwiona, a trochę zirytowana pogardą, jaką usłyszała w tonie starszej siostry. – Mówię tak, bo nasza siostrzyczka znowu ma problemy z tym frajerem Freddym. Ostatnimi czasy albo całymi godzinami wisiała na telefonie, próbując go namierzyć, albo dla odmiany przychodziła z oczami opuchniętymi przez tego palanta od łez. Mówiłam jej to, ale wszystko puszczała mimo uszu… Aż pewnego dnia, dwa tygodnie temu, przestała przychodzić do pracy. Pod pretekstem, że jest chora, ale już ja wiem, co jej dolegało… Była chora na histeryczny płacz z powodu mistrza PlayStation, który potrafi wyłącznie wydawać pieniądze, które zarabia Ros, grać na konsoli i palić skręty. Summa summarum tydzień temu królowa Rosaura zaszczyciła mnie swoją obecnością i poprosiła o odprawę. Co ty na to?! Twierdzi, że nie może już ze mną pracować i chce dostać odprawę. Amaia patrzyła na nią w milczeniu. – Tak się zachowała twoja siostrzyczka. Zamiast się pozbyć tego nieudacznika, przychodzi do mnie i żąda odprawy. Odprawy – powtórzyła z oburzeniem. – To ona powinna mi zapłacić odszkodowanie za to, że znosiłam całe to gówno i jej histerie, za to, że znosiłam widok jej twarzy cierpiętnicy i to, że snuła się jak dusza w czyśćcu pokutująca, pokutująca wyłącznie na własną prośbę. I wiesz co? Tak jest lepiej. Mam dwudziestu pracowników i nie muszę patrzeć na niczyje łzy. Ciekawe, czy tam, gdzie teraz będzie pracować, pozwolą jej na połowę tego, przez co ja przeszłam. – Floro, ale to twoja siostra… – wyszeptała Amaia, popijając kawę. – Jasne, i w zamian za ten honor muszę znosić ciągłe smutki i żale. – Nie, Floro, ale od sióstr oczekujemy, że będą bardziej wyrozumiałe niż wszyscy inni. – Myślisz, że nie byłam wyrozumiała? – powiedziała, podnosząc głowę, wyraźnie urażona. – Może odrobina cierpliwości jednak by ci się przydała. – To już szczyt wszystkiego. Fuknęła i zaczęła robić porządek na stole. Amaia mówiła dalej: – Kiedy była trzy tygodnie na zwolnieniu, poszłaś się z nią zobaczyć? Spytałaś, co się stało? – Nie, nie poszłam, a ty? Pojechałaś zapytać, co się dzieje? – Ja o tym nie wiedziałam, Floro. W przeciwnym razie, zapewniam cię, że bym pojechała. Odpowiedz mi. – Nie, nie pytałam, bo znałam odpowiedź: to przez tego łajdaka jest w tak żałosnym stanie. Po co pytać, skoro wszyscy to wiemy?

– Masz rację. Kiedy ty cierpiałaś, też wszyscy wiedzieli przez kogo, ale wtedy i ja, i Ros byłyśmy przy tobie. – I widziałyście, że was nie potrzebuję. Załatwiłam wszystko tak, jak się to robi: ostrym cięciem. – Nie wszyscy są tacy silni, Floro. – Powinni być. Kobiety z tej rodziny zawsze takie były – powiedziała, drąc głośno kartkę i wrzucając ją do kosza. Amaia pomyślała o tym, ile pretensji jest w jej słowach i o tym, że jej siostra uważa je za istoty słabe, maluczkie, nierozgarnięte, że patrzy na nie z góry, z mieszaniną pogardy i żalu, bez krzty litości. Flora myła filiżanki po kawie. Wzrok Amai przykuły duże zdjęcia wystające z leżącej na stole koperty. Przedstawiały jej starszą siostrę w stroju cukiernika, z uśmiechem ugniatającą ciasto. – To do nowej książki? – Tak. – Ton jej głosu trochę złagodniał. – To propozycje okładki. Dzisiaj je dostałam. – Rozumiem, że poprzednia okazała się sukcesem. – Tak. Dobrze poszło i wydawnictwo chce, żebyśmy dalej szli tą drogą. No wiesz, podstawowe wypieki, które każda pani domu może przygotować bez większych problemów. – Nie bądź taka skromna, Floro. Prawie wszystkie moje przyjaciółki z Pampeluny mają twoją książkę i są zachwycone. – Gdyby ktoś powiedział amonie6 , że stanę się sławna, ucząc, jak robić magdalenki i pączki, nie uwierzyłaby. – Czasy się zmieniły… Teraz pieczenie ciast w domu to zajęcie egzotyczne i rzadkie. Wyraźnie było widać, że Flora z przyjemnością słucha komplementów i cieszy się smakiem sukcesu. Z uśmiechem popatrzyła na siostrę, jak gdyby rozważała możliwość wtajemniczenia jej w swój sekret. – Nie mów tego nikomu, ale zaproponowano mi poprowadzenie programu kulinarnego w telewizji. – O mój Boże, Floro! To cudownie, gratulacje – powiedziała Amaia. – Jeszcze nie podpisałam umowy. Wysłali ją do wglądu mojemu adwokatowi i jeśli on ją zatwierdzi… Mam tylko nadzieję, że całe to zamieszanie z morderstwami nie odbije się na tym negatywnie. Miesiąc temu ta dziewczyna, którą zamordował chłopak, a teraz ta mała. – Nie wiem, jak mogłoby to wpłynąć na twoją karierę. Te zbrodnie nie mają z tobą wiele wspólnego.

– Na moją karierę nie, ale moja twarz i ta firma są ściśle związane z Elizondo, a musisz przyznać, że coś takiego źle wpływa na wizerunek miasta, na turystykę i sprzedaż. – No proszę, czemu mnie to nie dziwi. Floro, zawsze umiałaś się popisać humanitarnym podejściem. Przypominam ci, że chodzi o dwie zamordowane dziewczynki i dwie zrozpaczone rodziny. Nie sądzę, żeby to był odpowiedni moment na zastanawianie się, jak to wpłynie na turystykę. – Ktoś musi o tym pomyśleć – zawyrokowała Flora. – Od tego jestem tutaj ja, Floro. Przyjechałam, żeby dorwać sprawcę albo sprawców i przywrócić w Elizondo spokój. Flora spojrzała na nią uważnie, z grymasem niedowierzania. – Jeśli przysłanie cię tutaj to według naszej policji najlepsze rozwiazanie, niech Bóg ma nas w swojej opiece. Te próby zranienia jej nie robiły na Amai najmniejszego wrażenia. Robiły za to na jej siostrze, Rosaurze. Miała wrażenie, że trzy lata spędzone w akademii policyjnej wśród mężczyzn i to, że była pierwszą kobietą pełniącą funkcję inspektora w wydziale zabójstw, uodporniło ją na kpiny i drwiny ze strony wszystkich, którzy zostali w tyle. Nauczyła się też stanowczości i wiary w siebie. Niechęć Flory może by ją nawet śmieszyła, gdyby nie to, że była jej siostrą. Niepokoiła ją myśl, że może Flora jest po prostu złym człowiekiem. Każdy gest, każde słowo, które wychodziło z jej ust, miało ranić i zadawać jak najwięcej bólu. Widziała wyraźnie, jak Flora z niezadowoleniem zaciska wargi, kiedy cierpliwie odpowiadała na jej pytania, znosząc drwiący ton. Flora zwracała się do niej jak do niewychowanego, upartego dzieciaka. Już miała odpowiedzieć, kiedy zadzwonił jej telefon. – Szefowo, mamy zdjęcia i nagranie z cmentarza – powiedział Jonan. Amaia spojrzała na zegarek. – Świetnie. Już jadę, będę za dziesięć minut. Zbierz wszystkich. – Odłożyła słuchawkę i z uśmiechem powiedziała do Flory: – Siostrzyczko, muszę iść. Jak widzisz, chociaż jestem taka nieudolna, mam obowiązki. Właśnie mnie wzywają. Flora zrobiła ruch, jak gdyby miała coś powiedzieć, ale przemyślała sprawę i nie odezwała się. – A co to za mina? – Amaia się uśmiechnęła. – Nie smuć się, przyjadę jutro. Chcę coś z tobą skonsultować, no i oczywiście napić się jeszcze tej wyśmienitej kawy. Kiedy wyszła z wytwórni, omal nie wpadła na Víctora. Wchodził z ogromnym bukietem czerwonych róż. – Ależ szwagrze! Dziękuję, nie trzeba było… – wykrzyknęła ze śmiechem. – Amaia, cześć. To dla Flory. Dzisiaj jest rocznica naszego ślubu, dwadzieścia dwa lata – powiedział, również z uśmiechem.

Amaia nie odpowiedziała. Flora i Víctor od prawie dwóch lat byli w separacji i jeszcze się nie rozwiedli. Ona została w ich mieszkaniu, on przeprowadził się do należącego do jego rodziny pięknego gospodarstwa na przedmieściu. Zauważył, że się zmieszała. – Wiem, co myślisz, ale Flora i ja nadal jesteśmy małżeństwem. Jeśli chodzi o mnie, to dlatego, że nadal ją kocham, a jeśli chodzi o nią, dlatego że nie wierzy w rozwody. Nieważne zresztą, jaki jest powód. W każdym razie dzięki temu jest jeszcze cień nadziei, prawda? Amaia położyła dłoń na dłoni, w której trzymał kwiaty. – No jasne, szwagrze, powodzenia. Uśmiechnął się. – Przy twojej siostrze będę go potrzebował.

7

Nowy komisariat policji w Elizondo zbudowano w nowoczesnym stylu, podobnie jak komisariaty w Pampelunie i Tudeli. Różnił się od standardowej architektury miasta i innych części doliny. Był zupełnie nietypowy. Wyróżniały go mury z białawego kamienia i wielkie okna na parterze i na piętrze. Piętro wystawało nad parter, tworząc odwrócony stopień. Budynek przypominał przez to lotniskowiec. Kilka radiowozów zaparkowanych pod zadaszeniem, kamery monitoringu i lustrzane szyby niezbicie świadczyły o tym, że to posterunek policji. W czasie krótkiej wizyty, którą złożyła w gabinecie komisarza, znów usłyszała te same słowa wsparcia i zapewnienia o gotowości do współpracy, które padły dzień wcześniej, i obietnicę udzielenia wszelkiej niezbędnej pomocy.

Zdjęcia w dużej rozdzielczości nie ujawniły niczego, co mogliby przeoczyć na cmentarzu. Na pogrzeb przybyły tłumy, jak zawsze w takich przypadkach. Rodziny w komplecie, mnóstwo ludzi, których Amaia znała od dziecka i wśród których znalazło się kilku jej kolegów z klasy i dawne przyjaciółki z liceum. Przyszli wszyscy nauczyciele i dyrektorka szkoły, kilku radnych, koledzy i koleżanki z klasy Ainhoi i jej przyjaciółki. Stały w kółku, płakały i tuliły się do siebie. I nikogo więcej. Żadnych przestępców, zboczeńców ani poszukiwanych podejrzanych. Żaden mężczyzna w czarnym płaszczu nie stał na uboczu i nie oblizywał odbijających światło ostrych jak u wilka kłów. – Rodzice Carli Huarte nie wzięli udziału w uroczystościach pogrzebowych, nie przyszli też na stypę do domu Ainhoi – zaznaczył Montes. – To dziwne? – zapytał Iriarte. – No, zastanawiające. Rodziny się znały, przynajmniej z widzenia, więc biorąc pod uwagę to i okoliczności śmierci dziewczyn… – Może woleli uniknąć komentarzy. Nie zapominajmy, że przez cały ten czas dla nich to Miguel Ángel był mordercą ich córki… Musi im być ciężko, kiedy myślą o tym, że jak dotąd nic na niego nie mamy i że w dodatku wyjdzie z więzienia. – Możliwe – przyznał Iriarte. – Jonan, co wiemy o rodzinie Ainhoi? – zapytała Amaia. – Po pogrzebie przyjęli u siebie prawie wszystkich, którzy wzięli udział w uroczystości. Rodzice, choć wstrząśnięci, byli opanowani i wzajemnie się wspierali, trzymali się cały czas za ręce, nie rozstawali się ani na chwilę. W najgorszym stanie był chłopak, aż żal było na niego patrzeć. Siedział sam w fotelu ze wzrokiem wbitym w podłogę, a wszyscy składali mu kondolencje. Z wyjątkiem rodziców, którzy nie zaszczycili go nawet spojrzeniem. Przykra sprawa. – Obwiniają go. Wiadomo już, czy na pewno był w domu? Mógł wyjść po siostrę? – dopytywał się Zabalza. – Cały czas był w domu, z dwoma kolegami. Z tego, co wiemy, mieli zrobić jakąś pracę do szkoły, a później grali na PlayStation. Pod koniec doszedł jeszcze jeden chłopak, sąsiad. Wpadł sobie pograć. Rozmawiałem też z jej przyjaciółkami. Rozmawiały przez telefon i płakały, zdumiewająca kombinacja. Wszystkie powiedziały to samo. Wieczór spędziły razem na placu i włócząc się po mieście, a później poszły do pokoiku, który mają w piwnicy w domu jednej z nich. Piły, choć, jak twierdzą, tylko trochę. Niektóre palą, ale Ainhoa nie. Mimo wszystko to by wyjaśniało, skąd się wziął zapach papierosów na włosach i ubraniu. Było z nimi kilku chłopców. Pili razem z nimi piwo, ale wszyscy zostali, kiedy Ainhoa wyszła. Najwyraźniej to jej kazano wrócić do domu najwcześniej. – Na niewiele się to zdało – stwierdził Montes.

– Niektórzy rodzice sądzą, że jeśli zmuszą córki, żeby wracały wcześnie, uchronią je przed niebezpieczeństwem. A tak naprawdę ważne jest to, żeby nie wracały same. Wymuszając na nich, żeby wracały wcześniej niż reszta, sami narażają je na niebezpieczeństwo. – Niełatwo być rodzicem – wyszeptał Iriarte.

8

Amaia wracała do domu. Zdziwiła się, jak szybko się ściemniło tego lutowego wieczoru, i poczuła się dziwnie oszukana. Taki wczesny zimowy mrok zawsze ją niepokoił. Jak gdyby ciemność przynosiła ze sobą potworny ciężar. Przemarznięta jeszcze mocniej wtuliła się w swoją skórzaną kurtkę. Marzyła o tej ciepłej, puchowej. James nalegał, żeby ją włożyła. Nie zgodziła się, bo miała wrażenie, że wygląda w niej jak ludzik Michelina. Miła atmosfera domu cioci Engrasi odegnała te resztki zimy, które trzymały się jej jak niechciani pasażerowie. Zapach drewna w kominku, grube dywany pokrywające drewnianą podłogę i nieustanne trajkotanie dochodzące z telewizora, zawsze włączonego, mimo że nikt nic nie oglądał, po raz kolejny ją urzekły. W tym domu było dużo rzeczy znacznie ciekawszych niż oglądanie telewizji, a jednak telewizor zawsze grał w tle, jak głosy z tamtego świata, ignorowane, bo absurdalne, i tolerowane z przyzwyczajenia. Kiedyś zapytała o to ciotkę, a ona odparła: – To echo świata. Wiesz, co to echo? Głos, który słychać, kiedy ten prawdziwy znika. Kiedy wróciła do rzeczywistości, James wziął ją za rękę i zaprowadził do kominka. – Jesteś lodowata, skarbie.

Uśmiechnęła się, zanurzając nos w jego swetrze i wdychając zapach jego skóry. Ros i ciocia Engrasi wyszły z kuchni ze szklankami, talerzami, chlebem i wazą. – Mam nadzieję, że jesteś głodna, Amaia, bo ciocia przygotowała jedzenia jak dla pułku wojska. Ciocia ruszała się trochę bardziej niezdarnie niż w święta, ale umysł miała jasny jak zawsze. Amaia uśmiechnęła się do tej myśli, a ciocia wypaliła: – Nie patrz tak na mnie. Nie jestem niezdarna, tylko noszę te cholerne o dwa numery za duże papucie, które dała mi twoja siostra, i jak chcę podnieść nogę, to mi spadają, tak że prawie lecę na pysk, więc chodzę, jakbym miała mokrą pieluchę. Przy kolacji rozmawiali i śmiali się z dowcipów, które opowiadał James z tym swoim amerykańkim akcentem, i z celnych uwag cioci Engrasi. Ale Amaia zauważyła, że chociaż Ros się uśmiechała, kiedy rozmawiali, za tym uśmiechem krył się głęboki smutek, prawie rozpacz. Kiedy tylko nawiązywały kontakt wzrokowy, widziała w jej oczach popłoch. Kiedy James i ciocia odnosili talerze do kuchni, zatrzymała ją kilkoma słowami: – Byłam dzisiaj w wytwórni. Ros spojrzała na nią i usiadła. W wyrazie jej twarzy mieszały się niezadowolenie i ulga. Wyglądała jak ktoś, kto czuje się przyłapany, a jednocześnie uwolniony od strasznego ciężaru. – Co powiedziała? A raczej jak ci o tym powiedziała? – W typowym dla niej stylu. Jak wszystko inne. Powiedziała, że zamierza opublikować drugą książkę, że zaproponowano jej program w telewizji, że jest podporą rodziny, wzorem cnót i jedyną osobą na tym świecie, która wie, co znaczy odpowiedzialność – wyrecytowała z pamięci jak wierszyk. Ros się uśmiechnęła. – …i jeszcze że już nie pracujesz w firmie i masz poważne problemy z mężem. – Amaia… Przykro mi, że dowiedziałaś się w taki sposób. Powinnam była ci o tym powiedzieć wcześniej, ale to problem, który rozwiązuję powoli. Muszę to zrobić sama. Właściwie powinnam była to zrobić już dawno temu. Poza tym nie chciałam cię martwić. – Głuptasie, przecież wiesz, że dobrze sobie radzę ze zmartwieniami, to moja praca. Co do reszty zgadzam się z tobą. Nie wiem, jak ci się udało wytrzymać z Florą tak długo. – Chyba było mi to pisane, nie miałam wyboru. – Co ty mówisz? Wszyscy mamy wybór, Ros. – Nie wszyscy są tacy jak ty, Amaia. Wydaje mi się, że tego od nas wymagano, że będziemy dalej

prowadzić wytwórnię. – Zarzucasz mi coś? Bo jeśli tak… – Nie zrozum mnie źle, ale kiedy wyjechałaś, ja już nie miałam wyjścia. – Nieprawda. Tak jak masz teraz, miałaś wtedy. – Kiedy umarł aita7 , ama8 zaczęła się zachowywać bardzo dziwnie. Przypuszczam, że to były początki alzheimera. I nagle zdałam sobie sprawę, że jestem uwięziona między odpowiedzialnością, którą narzucała mi Flora, szaleństwem amy i Freddym…. Wydaje mi się, że Freddy wydawał mi się jedyną drogą ucieczki. – I co się zmieniło, że jesteś w stanie podjąć taką decyzję? Jest przecież coś, o czym nie powinnaś zapominać: mianowicie że chociaż Flora zachowuje się jak właścicielka i wielka pani, wytwórnia jest tak samo twoja, jak jej. Tylko na takich warunkach zrzekłam się swojej części. Jesteś w stanie prowadzić firmę tak samo jak ona. – Może i tak, ale teraz mam na głowie inne sprawy. Inne niż Flora i praca. To, co się teraz dzieje, to nie jej wina, chociaż dołożyła swoje trzy grosze. Pewnego dnia po prostu zaczęłam się dusić, kiedy słuchałam litanii jej narzekań. To plus moja sytuacja osobista sprawiło, że to wszystko stało się nie do zniesienia. Już nie dawałam rady tam codziennie chodzić i wysłuchiwać wszystkiego od nowa, jak zdartej płyty. Po prostu rozchorowałam się z nerwów, byłam kompletnie wykończona psychicznie. Mimo to czułam się spokojna i przytomna jak nigdy. Zdeterminowana, to jest to słowo. I nagle, jak gdyby niebo się nade mną otworzyło, wszystko stało się jasne: nie zamierzam tam wracać. Nie wróciłam i nie wrócę, w każdym razie nie teraz. Amaia złożyła dłonie na wysokości twarzy i zaczęła bić brawo, powoli, rytmicznie. – Brawo, siostrzyczko, brawo. Ros uśmiechnęła się i udała, że się kłania. – A teraz? – Pracuję w firmie handlującej aluminium. Prowadzę księgowość, robię wypłaty, organizuję grafik na kolejne tygodnie, spotkania. Osiem godzin od poniedziałku do piątku, a kiedy stamtąd wychodzę, zapominam o pracy. Nic nadzwyczajnego, ale właśnie tego teraz potrzebuję. – A co z Freddym? – Źle, bardzo źle – powiedziała, zaciskając usta i przechylając głowę. – Dlatego jesteś tutaj, u cioci? Nie odpowiedziała.

– Dlaczego mu nie powiesz, żeby się wyniósł? Koniec końców dom jest twój. – Już mu to mówiłam, ale on nawet nie chce słyszeć o wyprowadzce. Od kiedy odeszłam, całe dnie spędza między kanapą a łóżkiem, łóżkiem a kanapą. Żłopie piwo, gra na PlayStation i pali skręty – powiedziała Ros z obrzydzeniem. – Tak go nazwała Flora: mistrz PlayStation. Skąd ma pieniądze? Ty chyba nie… – Nie, z tym koniec. Jego matka daje mu pieniądze, a koledzy zaopatrują, w co trzeba. – Jak chcesz, mogę mu złożyć wizytę. Wiesz, co mówi ciocia Engrasi: mężczyzna dobrze najedzony i napojony długo może wytrzymać bez pracy – powiedziała Amaia ze śmiechem. – Tak – powiedziała Ros. – Święta racja, ale nie. Właśnie tego starałam się uniknąć. Pozwól, że to ja to naprawię. Bo naprawię, obiecuję ci to. – Na pewno znów do niego nie wrócisz? – spytała Amaia, patrząc jej w oczy. – Nie, nie wrócę. Amaia się zawahała, ale kiedy zdała sobie sprawę, że z takim samym zwątpieniem, jakie malowało się na jej twarzy, patrzyłaby na Ros Flora, niepotrafiąca zaufać nikomu poza samą sobą, zmusiła się do szerokiego uśmiechu. – Cieszę się, Ros – powiedziała z całym przekonaniem, na jakie mogła się zdobyć. – Ta część mojego życia jest już za mną, i ani Flora, ani Freddy nie mogą tego pojąć. Florze wydaje się niezrozumiałe, że można zmienić pracę w tym wieku, ale mam trzydzieści pięć lat i nie zamierzam spędzić reszty życia pod butem starszej siostry. Słuchać codziennie tych samych zarzutów, tych samych komentarzy i złośliwych uwag… bo wierz mi, złośliwością raczy wszystkich. A Freddy… On chyba nie jest winny. Długo myślałam, że jest odpowiedzią na wszystkie moje pytania, myślałam, że zna czarodziejskie zaklęcie, że może mi objawi, jak mogłabym żyć inaczej. Był taki inny od wszystkich, jak jakiś buntownik czy partyzant, ale przede wszystkim tak bardzo różnił się od amy i Flory, którą w dodatku potrafił wyprowadzać z równowagi. – Uśmiechnęła się łobuzersko. – To prawda. Umie ją chłopak wkurzyć i choćby tylko za to go lubię – odparła Amaia. – Aż się zorientowałam, że wcale nie jest tak bardzo inny niż wszyscy. Że ta jego buntowniczość i sprzeciw wobec norm są tylko fasadą, za którą kryje się tchórz. Może i dobry człowiek, ale na pewno nie umiałby porwać tłumów, jak Che Guevera, przeciw ustalonemu porządkowi społecznemu. Umiał raczej wydawać pieniądze, które wyłudzał ode mnie i od matki, żeby się otumaniać skrętami. Myślę, że to jedyna rzecz, co do której zgadzam się z Florą: mistrz PlayStation. Gdyby za to płacili, byłby jednym z największych bogaczy w kraju. Amaia spojrzała na nią z czułością. – W pewnym momencie ruszyłam własną drogą, sama i w przeciwnym kierunku. Wiedziałam, że chcę

żyć inaczej i że musi istnieć coś poza weekendami w tawernie Xanti. I jeszcze kwestia dzieci, może główny powód, bo w chwili kiedy zaczęłam rozważać, czy mogłabym żyć inaczej, urodzenie dziecka stało się priorytetem. Potrzebą tak palącą, jakby to było moje być albo nie być. Nie jestem głupia, Amaia. Nie chciałam wychowywać dziecka w oparach trawki, a mimo to odstawiłam pigułki i czekałam, jak gdyby wszystko miało się stać w odpowiedzi na z góry wyznaczony plan, który miało dla mnie przeznaczenie. – Jej twarz przesłonił cień, jakby ktoś zgasił w jej oczach światło. – Ale to się nigdy nie stało. Najwyraźniej ja też nie mogę mieć dzieci – powiedziała, zniżając głos do szeptu. – Z każdym miesiącem, kiedy nie zachodziłam w ciążę, byłam coraz bardziej zdesperowana. Freddy stwierdził, że może tak jest lepiej, że przecież jest nam dobrze we dwoje. Nie odpowiedziałam, ale przez resztę nocy, kiedy tak słuchałam jego chrapania, jakiś głos mówił do mnie coraz głośniej: nie, nie, nie, mnie nie jest dobrze. Słyszałam ten głos coraz wyraźniej, kiedy ubierałam się i szłam do pracy, kiedy przyjmowałam przez telefon zamówienia, kiedy sprawdzałam przesyłki i słuchałam Flory i jej niekończącej się litanii zarzutów. I tego dnia, kiedy odwiesiłam swój biały fartuch, zrozumiałam, że nie wrócę. Freddy przechodził kolejne poziomy Resident Evil, a ja podgrzewałam zupę na kolację i już wiedziałam, że moje życie z nim dobiegło końca. Tak po prostu, bez krzyków, bez łez. – Nie ma się czego wstydzić. Czasami łzy są potrzebne. – To prawda, ale czas łez został za mną. Oczy mi wyschły od tego całego płakania, kiedy on chrapał obok. Od tego płaczu ze wstydu, wstydu za niego, bo nigdy nie mogłam być dumna z mężczyzny, z którym byłam. Coś we mnie pękło, a desperacką potrzebę ratowania tego związku zastąpił głośny jęk, głęboka odraza. Większość ludzi się myli, sądząc, że można przejść od miłości do nienawiści w jednej chwili, że miłość kończy się nagle, że to coś jak zawał serca. Ze mną tak nie było. Miłość nie skończyła się nagle, tylko nagle zdałam sobie sprawę, że się zużyła jak podczas powolnego, ale nieuniknionego szlifowania: szis, szas, szis, szas, dzień za dniem. I wtedy zrozumiałam, że już nic nie zostało. Właściwie było to raczej przyznanie się przed samą sobą, że jest, jak jest, i że tak było zawsze, tylko nagle stanęło mi to przed oczami. Kiedy podjęłam te decyzje, po raz pierwszy od dawna poczułam się wolna. I jeśli chodzi o mnie, wszystko to mogłoby być właśnie takie proste, ale ani twoja siostra, ani mój mąż nie potrafili mi pozwolić odejść tak łatwo. Zdziwiłabyś się, ile mieli argumentów, ile było wyrzutów i kpin… Bo drwili obydwoje, wiesz? I nawet mówili to samo: dokąd pójdziesz? Myślisz, że znajdziesz coś lepszego? I jeszcze: kto cię będzie kochał? Nigdy by się tego nie domyślili, ale kpiny, które miały mi odebrać siłę, odniosły odwrotny skutek: zobaczyłam, jacy są mali, jacy tchórzliwi i niezdarni. Nagle wszystko wydało mi się możliwe, łatwe, bez tego bagażu. Nie znałam odpowiedzi na wszystkie pytania, ale na ostatnie tak: ja, ja się pokocham i będę o siebie dbać. – Jestem z ciebie dumna – powiedziała Amaia, biorąc ją w ramiona. – Nie zapominaj, że zawsze możesz na mnie liczyć. Ja zawsze cię kochałam. – Wiem. Ty, James, ciocia, aita i nawet ama na swój sposób. Jedyną osobą, która mnie nie szanowała, byłam ja sama. – Więc pokochaj siebie, Ros Salazar. – To też się zmieniło: wolę, żebyście mówili do mnie Rosaura.

– Flora wspominała, ale dlaczego? Całe lata próbowałaś przekonać wszystkich, żeby cię nazywali Ros. – Jeśli kiedyś będę miała dzieci, nie chcę, żeby mówiły do mnie Ros. To imię jak dla ćpunki – stwierdziła. – Każde imię jest imieniem ćpunki, jeśli jego nosicielka ćpa – powiedziała Amaia. – Lepiej mi powiedz, kiedy twoim zdaniem zostanę ciocią. – Jak tylko znajdę idealnego mężczyznę. – Ostrzegam, plotki mówią, że taki nie istnieje. – Ty możesz tak mówić, bo go znalazłaś. Amaia uśmiechnęła się sztucznie. – My też się staraliśmy. I póki co nie udało się… – Ale byłaś u lekarza? – Tak. Na początku obawiałam się, że mam ten sam problem co Flora, niedrożne jajowody, ale powiedzieli, że wygląda na to, że wszystko z nimi w porządku. Zalecili mi jeden ze sposobów sztucznego zapłodnienia. – Przykro mi. – Głos Ros lekko zadrżał. – Zaczęłaś już? – Nie poszliśmy. Na myśl o tym, że miałabym się poddać tym żałosnym zabiegom, robi mi się niedobrze. Pamiętasz, jak fatalnie znosiła to Flora? I tak nic nie pomogło. – No tak, ale nie możesz tak myśleć. Sama mówisz, że nie masz tego samego problemu co ona, może u ciebie zadziała… – To nie tylko to. Coś mnie odpycha od myśli, że miałabym począć dziecko w ten sposób. Wiem, że to głupie, ale nie tak to powinno się stać… Wszedł James z jej telefonem w ręku. – Podinspektor Zabalza – powiedział, zasłaniając dłonią aparat. Amaia wzięła go od niego. – Pani inspektor, jeden z patroli znalazł na poboczu parę damskich butów. Stały przodem do jezdni. Dali znać przed chwilą. Wyślę po panią samochód i zobaczymy się na miejscu. – A ciało? – zapytała Amaia, zniżając głos i zasłaniając telefon.

– Jeszcze nie znaleźliśmy, to trudno dostępny obszar, inny niż poprzednie. Roślinność jest bardzo bujna, rzeki nie widać z szosy. Jeśli dziewczyna tam jest, trudno będzie do niej dotrzeć. Zastanawiam się, czemu wybrał takie miejsce. Może nie chciał, żebyśmy ją odnaleźli tak szybko jak tamte. Amaia rozważała to, co powiedział. – Nie. Chce, żebyśmy ją znaleźli. Dlatego zostawił buty, żeby nam wskazać miejsce. Ale wybierając takie, którego nie widać z szosy, miał pewność, że nikt mu nie będzie przeszkadzał, zanim wszystko przygotuje do pokazania światu swojego dzieła. Po prostu oszczędził sobie problemów i przerw. Były to buty firmy Mustang, białe lakierki, eleganckie i na całkiem wysokim obcasie. Jeden z policjantów robił im zdjęcia z różnych stron, kierując się wskazówkami Jonana. Błysk lampy odbijał się od lakieru. Odblaski sprawiały, że buty wydawały się jeszcze bardziej niezwykłe, przedziwne: leżały na pustkowiu, jakby miały magiczne właściwości, jak buty księżniczek z bajek albo z szokującego i absurdalnego obrazu jakiegoś konceptualisty. Amaia wyobraziła sobie cały rząd takich balowych bucików w tej niemal magicznej okolicy. Głos Zabalzy sprowadził ją na ziemię. – To niepokojące… Chodzi mi o buty. Czemu to robi? – Oznacza teren, jak dzikie zwierzę, jak drapieżnik, którym jest, i prowokuje nas. Zostawia je, żeby nam rzucić wyzwanie: Patrzcie, co wam zostawiłem, przybył olentzero9 i ma dla was prezencik. – Co za skurczybyk! Amaia z trudem odwróciła wzrok od magicznych bucików księżniczki i spojrzała w stronę gęstego gaju. Z walkie-talkie, które Zabalza trzymał w dłoni, wydobył się metaliczny odgłos. – Znaleźli ją? – Jeszcze nie, ale, jak już mówiłem, tutaj rzeka płynie między zaroślami a naturalnym kanionem uformowanym przez skalne ściany. Wiązki światła rzucane przez potężne latarki na ogołocone z liści drzewa tworzyły nadprzyrodzoną grę świateł. Drzewa rosły tak ciasno, że wszystko to wyglądało jak odwrócony do góry nogami wschód wynurzającego się z ziemi słońca. Amaia włożyła gumiaki. Myślała o tym, jaki wpływ ma ten las na jej przemyślenia. Podinspektor Iriarte wynurzył się z zarośli. Oddychał urywanie. – Znaleźliśmy ją. Amaia zeszła ze zbocza za Jonanem i podinspektorem Zabalzą. Czuła, jak ziemia ustępuje pod jej stopami, rozmiękczona przez niedawne deszcze. Chociaż las był bardzo gęsty, zdołały się przedrzeć w głąb i zamienić resztki pokrywających ziemię liści w śliski, pulchny dywan. Szli naprzód, opierając się o drzewa. Rosły tak gęsto, że co chwilę musieli zmieniać trasę. Kilka kroków za plecami Amai Montes sączył złośliwości: zmuszono go do schodzenia po czymś takim w drogich włoskich butach i skórzanej marynarce.

Las kończył się gwałtownie ścianą nie do pokonania. Ciągnęła się wzdłuż obu brzegów rzeki, która rozwidlała się w kształt wąskiej litery V albo lejka. Zeszli i znaleźli się w ciemnym i przygnębiającym zakątku, który policjanci próbowali oświetlić przenośnymi reflektorami. Rzeka płynęła tu szybciej i była głębsza, a między ścianami a brzegiem było nie więcej niż półtora metra suchego żwiru, po obu stronach. Amaia spojrzała na ręce dziewczynki: rozłożone w geście absolutnego oddania, rozpostarte po obu stronach zbezczeszczonego ciała. Lewa niemal dotykała wody. Długie blond włosy sięgały dziewczynie do pasa, a duże zielone oczy pokrywała cienka biała warstwa. Wyglądała jak unosząca się para. Jej uroda, widoczna nawet po śmierci, i mistyczna poza, którą jej nadał ten potwór, robiły ogromne wrażenie. Na krótką chwilę udało mu się oderwać Amaię od rzeczywistości i wciągnąć do świata swoich fantazji. Dopiero te oczy, jak oczy księżniczki, przywołały ją do porządku. Przesłonięte mgłą rzeki oczy, które żądały sprawiedliwości z najgłębszych głębin doliny Baztán, o której śniła czasem w najczarniejsze noce. Zrobiła dwa kroki w tył, żeby odmówić pacierz i włożyć rękawiczki, które podał jej Montes. Z rozpaczą, jaką zawsze czuła na widok bólu bliźniego, spojrzała na Iriartego. Zasłaniał usta dłońmi. Opuścił je gwałtownie, kiedy poczuł na sobie spojrzenia innych. – Znam ją… Znałem, znam rodzinę, nazywa się Arbizu – powiedział, patrząc na Zabalzę, jakby szukał u niego potwierdzenia. – Nie wiem, jak miała na imię, ale to na pewno ich córka, nie mam najmniejszych wątpliwości. – Miała na imię Anne. Anne Arbizu – potwierdził Jonan. Stał z kartą biblioteczną w ręce. – Torebka była kilka metrów wyżej – powiedział, wskazując gdzieś w ciemność. Amaia uklękła przy dziewczynie. Przyglądała się zimnemu grymasowi jej twarzy. Wyglądał jak parodia uśmiechu. – Wiesz, ile miała lat? – zapytała. – Piętnaście. Nie sądzę, żeby skończyła szesnaście – odparł Iriarte, zbliżając się do niej. Spojrzał na trupa i nagle puścił się biegiem. Jakieś dziesięć metrów dalej zgiął się wpół i zaczął wymiotować. Nikt nic nie powiedział, ani wtedy, ani kiedy wrócił, czyszcząc ubranie chusteczką higieniczną i mamrocząc przeprosiny. Skóra Anne była bardzo biała, ale nie należała do tych pozbawionych koloru, prawie przezroczystych, usianych piegami i zaczerwienieniami. Była biała, czysta i kremowa, bez owłosienia. Pokryta rosą rzeki dziewczyna przypominała marmurowy cmentarny posąg. W przeciwieństwie do Carli i Ainhoi walczyła. Przynajmniej dwa paznokcie miała złamane i zdarte do żywego mięsa. Pod pozostałymi nie znaleziono śladów skóry. Bez wątpienia umierała dłużej niż tamte. Mimo powłoki zasnuwającej oczy widać było popękane naczynka. Świadczyły o tym, że została uduszona, że pozbawiono ją powietrza. Poza tym morderca idealnie odtworzył szczegóły tamtych morderstw: cienki sznurek wrzynał się w skórę, pocięte ubranie opadało na dwie strony, dżinsy opuszczone do kolan, wzgórek łonowy ogolony i spoczywające na nim tłuste aromatyczne ciastko. Jonan fotografował włosy rozrzucone u jej stóp.

– Wszystko tak samo, szefowo, zupełnie jakbym widział poprzednie ofiary. – Kurwa! Stłumiony krzyk dobiegł do nich znad rzeki, z odległości kilku metrów, wraz z charakterystycznym hukiem wystrzału, który odbił się od ścian, budząc ogłuszające echo. Na chwilę wszyscy znieruchomieli, a potem wyciągnęli broń i wymierzyli w tamtą stronę. – Fałszywy alarm! To nic takiego! – zawołał ktoś. Potem zobaczyli światło latarki oświetlające brzeg rzeki. Uśmiechnięty policjant szedł obok Montesa, który, wyraźnie przestraszony, chował broń. – Co się stało, Fermín? – zapytała zaniepokojona Amaia. – Przykro mi, to mój błąd. Sprawdzałem brzeg i nagle zobaczyłem największego na świecie pieprzonego szczura. Spojrzał na mnie i… Przepraszam, odruchowo zacząłem strzelać. Kurwa! Jak ja nienawidzę szczurów. A później kapral powiedział mi, że to była… już zapomniałem. – Nutria – wyjaśnił policjant. – Nutrie są ssakami, pochodzą z Ameryki Południowej. Kilka lat temu uciekły z francuskiej farmy hodowlanej w Pirenejach. Bardzo dobrze przystosowały się do życia w rzece i chociaż mocno je przetrzebiono, ciągle można je tu spotkać. Ale są niegroźne, właściwie to roślinożercy żyjący w wodzie, jak bobry. – Przepraszam – powtórzył Montes. – Nie wiedziałem. Mam rodentofobię. Nie znoszę wszystkiego, co choćby przypomina szczura. Amaia spojrzała na niego zmieszana. – Jutro opiszę ten strzał w raporcie – powiedziała cicho. Fermín Montes zamilkł. Przez chwilę wpatrywał się w swoje buty, a potem odszedł na bok i stał tak, nie odzywając się ani słowem. Amai prawie było go żal. Przez kilka dni wszyscy będą mieć z niego niezły ubaw. Znów uklękła przy zwłokach i spróbowała oczyścić umysł ze wszystkiego, co nie dotyczyło tej dziewczyny i tego miejsca. Na tym odcinku drzewa nie porastały brzegów rzeki, więc nie czuło się charakterystycznego zapachu ziemi i żywicy, tak wyraźnie wyczuwalnego w lesie. Stojąc w szczelinie, którą rzeka wyżłobiła w skale, można było rozpoznać tylko unoszący się nad wodą zapach minerałów, równie silny jak słodki aromat tłuszczu bijący od txatxingorri. Unoszący się w powietrzu aromat masła i cukru mieszał się z innym, delikatniejszym. Natychmiast go rozpoznała: był to zapach niedawnej śmierci. Wzięła gwałtowny oddech, żeby stłumić mdłości. Patrzyła na ciastko jak na obrzydliwego robaka i zastanawiała się, jak to możliwe, żeby pachniało tak mocno. Doktor San Martín ukląkł obok. – O matko, ale wspaniale pachnie.

Spojrzała na niego z przerażeniem. – To żart, pani inspektor. Nie odpowiedziała, odsunęła się, żeby mu zrobić miejsce. – Ale naprawdę pachnie bardzo ładnie, a ja nie jadłem kolacji. Amaia zrobiła gest obrzydzenia, którego doktor nie zauważył, i odwróciła się, żeby powitać sędzinę Estébanez. Schodziła właśnie między skałami z godną pozazdroszczenia zręcznością, mimo spódnicy i kozaczków na niskim obcasie. – Niemożliwe – wymamrotał Montes. Jeszcze nie doszedł do siebie po incydencie z nutrią. Sędzina kiwnęła do wszystkich rękę i stanęła za doktorem San Martínem. Słuchała jego spostrzeżeń. Dziesięć minut później już jej nie było. Ponad godzinę zajęło im wniesienie na górę skrzyni z ciałem Anne. Żeby to zrobić, potrzebowali każdej pary rąk. Technicy zasugerowali, żeby włożyć zwłoki do plastikowego worka i tak wnieść na górę, ale San Martín nalegał, żeby je włożyć do skrzyni, żeby się nie uszkodziły od uderzeń i zadrapań, na które będą narażone w gęstwinie. Ograniczona przestrzeń między drzewami zmuszała ich na niektórych odcinkach do niesienia trumny w pionie. Robili przerwy, żeby się zmienić. Po wielu potknięciach zdołali donieść skrzynię do karawanu, który miał zabrać zwłoki do zakładu medycyny sądowej w Nawarze. Za każdym razem, kiedy oglądała leżące na stole ciało nieletniego, ogarniało ją to samo uczucie: bezsilność i bezradność. Oskarżała całe społeczeństwo, społeczeństwo, które nie potrafiło uchronić własnej przyszłości, społeczeństwo, które poniosło porażkę. Tak jak ona. Nabrała powietrza i weszła do prosektorium. Przywitała się z doktorem San Martínem. Wypełniał właśnie formularze. Podeszła do żelaznego stołu. Naga Anne Arbizu leżała w bezlitosnym świetle. U każdego innego człowieka uwidoczniłoby najdrobniejsze niedoskonałości. U niej tylko podkreślało nieskazitelną biel skóry, tworząc obraz niemal nierzeczywisty, zupełnie jakby została namalowana. Amai przyszła na myśl marmurowa madonna, jakich pełno we włoskich muzeach. – Wygląda jak lalka – wyszeptała. – Dokładnie to samo mówiłem Sofii – powiedział doktor. Sofie przywitała ją, podnosząc dłoń. – Mogłaby posłużyć za idealny przykład wagnerowskiej walkirii. Wszedł podinspektor Zabalza. – Czekamy na kogoś czy możemy zaczynać? – Inspektor Montes powinien już tu być… – powiedziała Amaia, patrząc na zegarek. – Proszę zaczynać, doktorze. Na pewno zaraz przyjdzie. Wybrała numer Montesa, włączyła się poczta głosowa. Założyła, że prowadzi. W bezlitosnym świetle mogła zaobserwować kilka szczegółów, które wcześniej uszły jej uwagi. Na skórze było

kilka krótkich brązowawych włosów, dość grubych. – Sierść jakiegoś zwierzęcia? – Prawdopodobnie. Znaleźliśmy ich więcej, były przylepione do ubrania. Porównamy je ze znalezionymi na ciele Carli. – Od jak dawna jest martwa? – Sądząc po temperaturze wątroby, którą zmierzyłem nad rzeką, mogła tam leżeć jakieś dwie, trzy godziny. – To niedługo, nie wystarczająco długo, żeby ją znalazły zwierzęta… Ciastko było nietknięte, wyglądało na świeżo upieczone. Czuła to pani tak samo wyraźnie jak ja. Gdyby w pobliżu były zwierzęta, które mogłyby zostawić tę sierść, zjadłyby ciastko, jak w przypadku Carli. – Trzeba popytać strażników leśnych – zauważył Zabalza. – Ale wątpię, żeby zwierzęta schodziły tam do wodopoju. – Zwierzę mogłoby tam zejść bez najmniejszych problemów – stwierdził San Martín. – Zejść tak, ale rzeka przebija się tam między stromymi ścianami i trudno by im było uciec. Zwierzęta zawsze piją na terenach otwartych, tam, gdzie mogą obserwować, nie tylko być obserwowane. – W takim razie jak wyjaśnimy obecność włosów? – Może morderca przyniósł je na sobie i zostawił na ciele ofiary, kiedy jej dotykał. – Może. Kto może mieć na ubraniu pełno sierści? – Myśliwy, strażnik leśny, pasterz – odrzekł Jonan. – Taksydermista – dodała techniczka, która pomagała San Martínowi i która do tej pory się nie odzywała. – Dobrze. Trzeba będzie namierzyć wszystkich w okolicy odpowiadających temu profilowi. Dodajmy, że musi to być silny mężczyzna, przynajmniej ja tak uważam. Gdyby nie intymność, jakiej wymagają takie fantazje, powiedziałabym nawet, że morderców jest więcej niż jeden, ale jedno jest pewne: nie każdy mógłby zejść po tym zboczu w takim tempie, a brak zadrapań i skaleczeń świadczy o tym, że ją niósł – powiedziała Amaia. – Jesteśmy pewni, że była martwa, kiedy ją tu zniósł? – Jestem pewna. Żadna dziewczyna nie zeszłaby w nocy nad rzekę z nieznajomym, i to w dodatku zostawiając na poboczu buty. Myślę, że je zaskakuje i morduje, zanim zaczną cokolwiek podejrzewać. Może go znają i dlatego są ufne, a może nie i musi je zabić od razu. Okręca im sznur wokół szyi i zanim się zorientują, co się dzieje, już są martwe. Później wiezie je nad rzekę, układa

tak jak w fantazjach, a kiedy już odprawi swój psychoseksualny rytuał, zostawia nam ślad w postaci butów i pozwala obejrzeć swoje dzieło. – Amaia nagle zamilkła i potrząsnęła głową, jakby się budziła z głębokiego snu. Wszyscy patrzyli na nią w osłupieniu. – Zacznijmy od sznurka – powiedział San Martín. Techniczka przytrzymała głowę dziewczyny u podstawy czaszki i podniosła ją wystarczająco wysoko, żeby doktor San Martín mógł wydobyć sznurek z ciemnej rany, w której był zatopiony. Skupił się zwłaszcza na zwisających na boki końcówkach. Było na nich widać białawe resztki czegoś, co wyglądało na plastik albo ślady kleju. – Proszę spojrzeć na to, pani inspektor, to coś nowego: w przeciwieństwie do innych przypadków na sznurku są śladowe ilości skóry. Widać, że zaciął się, kiedy szarpnął, albo przynajmniej starł sobie kawałeczek skóry. – Myślałem, że używa rękawiczek. Nie ma przecież żadnych śladów – wtrącił Zabalza. – Na to wygląda, ale czasami mordercy nie mogą się oprzeć przyjemności, jaką im sprawia odbieranie komuś życia własnymi rękami. Uczucie, którego rękawiczki by ich pozbawiły. Dlatego czasami z nich rezygnują, choćby na tę chwilę, kiedy zabijają. Ale możliwe, że to nam wystarczy. Tak jak przypuszczała Amaia, doktor San Martín też uważał, że Anne się broniła. Może zauważyła coś, co przeoczyły jej poprzedniczki, coś, co wzbudziło jej podejrzenia i kazało nie iść na śmierć bez walki. W jej przypadku oznaki uduszenia były ewidentne i chociaż morderca próbował odtworzyć na niej swoje fantazje i do pewnego stopnia nawet mu się to udało – na pierwszy rzut oka ta zbrodnia i wszystkie okoliczności były takie same jak poprzednio – Amaia odnosiła niewytłumaczalne wrażenie, że ta śmierć nie w pełni go zadowoliła, że ta dziewczyna o anielskim obliczu, która mogłaby być kulminacyjnym osiągnięciem tego potwora, okazała się twardsza i bardziej agresywna od tamtych. I chociaż morderca dołożył wszelkich starań, żeby ją upozować tak samo starannie jak poprzedniczki, twarz Anne nie wyrażała zdziwienia ani bezbronności, ale wolę życia, którą zachowała do końca, i coś w rodzaju przerażającej parodii uśmiechu. Amaia przyglądała się różowawym śladom wokół ust. Sięgały aż do prawego ucha. – Od czego ma tę różową smugę na buzi? Techniczka wzięła próbówkę i patyczek. – Powiem pani, jak tylko się dowiemy, ale jak na mój gust to jest… – powąchała patyczek – błyszczyk. – Co to jest błyszczyk? – zapytał Zabalza. – Błyszczyk do ust, podinspektorze. Taka tłusta błyszcząca szminka o owocowym smaku – wyjaśniła Amaia. W całej karierze inspektora z wydziału zabójstw widziała więcej autopsji, niż chciała, i uznała, że

jej udział w misji pod hasłem: co muszę udowodnić dlatego, że jestem kobietą, zdecydowanie dobiegł końca. Nie została do końca badania. Każdy szanujący się patolog sądowy przyzna, że cięcia w kształcie litery y, które się wykonuje podczas sekcji, są naprawdę brutalne i że żadna operacja dokonywana na żywych pacjentach nie osiąga tak kolosalnych rozmiarów. I chociaż otwieranie jamy brzusznej i wyciąganie i ważenie organów nie jest niczym przyjemnym, to ta techniczna część w jakimś stopniu pomagała jej na chwilę zapomnieć o koszmarze, którego była świadkiem. Dopiero kiedy z powrotem wypełniali ciało, a asystent zamykał potworną ranę, ciągnącą się od barków aż do klatki piersiowej i dalej do miednicy, wokół pępka, rzucająca się w oczy brutalność stawała się nie do zniesienia. Jeśli ciało należało do dziecka, jak w tym przypadku, właśnie w tym momencie wyglądało najbardziej żałośnie i przerażająco, zmasakrowane ogromnymi szwami, którymi zostało zszyte i które wyglądały jak zamek na skórze szmacianej lalki, która już nigdy nie wyzdrowieje.

9

Po natężeniu światła oszacowała, że jest siódma rano. Obudziła Jonana. Spał na tylnym siedzeniu, otulony anorakiem. – Dzień dobry, szefowo. Jak poszło? – zapytał, przecierając oczy. – Wracamy do Elizondo. Dzwonił do ciebie Montes? – Nie, myślałem, że jest z panią na autopsji. – Nie przyszedł i nie odbiera telefonu, włącza się poczta głosowa – powiedziała z widoczną irytacją. Podinspektor Zabalza, który przyjechał do Pampeluny tym samym samochodem, usiadł z tyłu i odchrząknął.

– Pani inspektor, nie wiem, czy powinienem się w to mieszać, ale nie chcę, żeby się pani martwiła. Kiedy wyszliśmy z wąwozu, inspektor Montes powiedział mi, że musi iść się przebrać, bo umówił się z kimś na kolację. – Na kolację? – Nie mogła ukryć zdziwienia. – Tak. Zapytał mnie, czy pojadę z panią do Pampeluny na autopsję. Powiedziałem, że tak, a on na to, że w takim razie będzie spokojniejszy, że przypuszczał, że podinspektor Etxaide też pojedzie, i że w takim razie wszystko będzie okej. – Że wszystko będzie okej? Doskonale wiedział, że powinien tu być – powiedziała z wściekłością Amaia i od razu pożałowała tego wybuchu na oczach podwładnych. – Ja… przykro mi. Kiedy to mówił, uznałem, że mu pani pozwoliła. – Proszę się nie martwić, porozmawiam z nim. Mimo nieprzespanej nocy nie chciało jej się spać. Twarze trzech dziewczynek patrzyły ze stołu w pustkę. Trzy różne oblicza, jednakowo martwe. Przeanalizowała uważnie powiększone zdjęcia Carli i Ainhoi. Montes wszedł po cichu z dwiema kawami. Jedną postawił przed nią i usiadł w pewnej odległości. Oderwała na chwilę wzrok od zdjęć i spojrzała na niego przeszywająco, aż spuścił wzrok. Oprócz nich w sali było jeszcze pięciu policjantów z ich ekipy. Wzięła zdjęcia i przesunęła je na środek stołu. – Panowie, co widzicie na tych zdjęciach? Wszyscy nachylili się niecierpliwie nad stołem. – Dam wam wskazówkę. Dodała resztę zdjęć Anne. – To Anne Arbizu, dziewczyna, którą znaleźliśmy w nocy. Widzicie różowe resztki ciągnące się od ust aż do ucha? To pozostałość po szmince, różowej, gęstej, nadającej ustom połysk. Proszę, żebyście jeszcze raz spojrzeli na zdjęcia. – Nie ma jej na twarzach pozostałych dziewczyn – zauważył Iriarte. – Właśnie. Nie ma jej na twarzach tamtych i chcę wiedzieć dlaczego. Były bardzo ładne, modnie ubrane, nosiły buty na obcasie, torebki, używały telefonów komórkowych i perfum. Czy to nie dziwne, że na ich twarzach nie ma śladu po makijażu? Prawie wszystkie dziewczyny w ich wieku zaczynają się malować, używają przynajmniej tuszu i błyszczyka. Spojrzała na kolegów. Patrzyli na nią niewyraźnie.

– To coś na rzęsy i do ust – wyjaśnił Jonan. – Myślę, że zmył Anne makijaż, dlatego zostały resztki błyszczyka. A żeby to zrobić, musiał użyć chusteczki i płynu do demakijażu albo, co bardziej prawdopodobne, chusteczek do demakijażu. Są podobne do tych, którymi się podciera pupy niemowlętom, tylko są nasączone czym innym. Oczywiście mógł też użyć tych dla dzieci. I sądzę, że prawie na pewno zrobił to nad rzeką. Było tam mało światła, żeby nie powiedzieć, że nie było go wcale, i nawet jeśli miał latarkę, to nie wystarczyła, ponieważ z Anne nie dokończył dzieła. Jonan i Montes, chciałabym, żebyście wrócili nad rzekę i poszukali tych chusteczek. Jeśli ich użył, na pewno ich ze sobą nie wziął, może będą gdzieś w okolicy. – Nie umknęło jej, że Montes wpatrywał się w swoje buty, nowe, tym razem brązowe i ewidentnie kosztowne. – Podinspektorze Zabalza, proszę porozmawiać z przyjaciółkami Ainhoi i dowiedzieć się, czy w noc morderstwa była umalowana. Proszę nie zawracać tym głowy rodzicom. Dziewczyna była bardzo młoda i możliwe, że rodzice nawet nie wiedzieli, że się maluje… Wiele nastolatek robi makijaż po wyjściu z domu. Zmywają go, zanim wrócą. Co do Carli jestem pewna, że nosiła ostry makijaż. Na wszystkich jej zdjęciach, które mamy, jest umalowana, a to był przecież sylwester. Nawet moja ciocia Engrasi maluje na tę noc usta. Może uda nam się czegoś dowiedzieć do popołudnia. Widzimy się tu wszyscy o czwartej.

Wiosna 1989

Bywały też dobre dni. Prawie zawsze były to niedziele, jedyny dzień, kiedy rodzice nie pracowali. Matka piekła w domu kruchutkie croissanty i chałkę z rodzynkami. Ich słodki i smakowity zapach przez wiele godzin wypełniał cały dom. Ojciec powoli wchodził do pokoju, otwierał okiennice – okna wychodziły na wzgórza – i wychodził bez słowa, żeby to słońce obudziło je pieszczotliwie, dziwnie ciepłymi jak na zimowy poranek promieniami. Po przebudzeniu leżały jeszcze w łóżkach i przysłuchiwały się pogawędce rodziców w kuchni i zachwycały się zapachem czystego domu, słońcem suszącym ubrania, światłem oświetlającym kapryśne ścieżki wiszącego w powietrzu pyłku. Czasami nawet jeszcze przed śniadaniem matka nastawiała w salonie adapter. Puszczała którąś z tych swoich starych płyt, a głosy Machína i Nat King Cole’a, śpiewające bolera i cza-czę, niosły się po całym domu. Wtedy ojciec obejmował matkę w pasie i tańczyli blisko siebie, twarzą w twarz, ze splecionymi dłońmi. Wirowali po całym salonie, potykając się co jakiś czas o ciężkie, ręcznie rzeźbione meble i dywan, który ktoś kiedyś utkał w Bagdadzie. Dziewczynki, nadal śpiące,

przychodziły na bosaka z łóżek i siadały na sofie. Patrzyły, jak rodzice tańczą, i śmiały się, lekko zawstydzone, jakby ich przyłapały nie na tańcu, lecz na intymnym zbliżeniu. Ros zawsze pierwsza przytulała się do nóg ojca, przyłączała się do nich. Później Flora łapała się mamy, a Amaia uśmiechała się z sofy, z rozbawieniem patrząc na tę niezdarną grupę tancerzy kręcących się w kółko, i podśpiewywała bolera. Ona nie tańczyła, bo chciała nadal na nich patrzeć, bo chciała, żeby ten rytuał się nie kończył, i dlatego że wiedziała, że jeśli wstanie i przyłączy się do nich, natychmiast przestaną tańczyć. Że jak tylko dotknie matki, matka sobie pójdzie, rzucając jakąś głupią wymówką, na przykład że jest już zmęczona, że nie ma już ochoty tańczyć albo że musi zajrzeć do pieca, do chleba. Kiedy matka tak robiła, ojciec patrzył na nią zatroskany i tańczył z nią jeszcze chwilę, próbując jej to wynagrodzić, ale pięć minut później do salonu wchodziła matka i wyłączała adapter, mówiąc, że boli ją głowa.

10

Amaia ucięła sobie krótką drzemkę w czasie sjesty. Obudziła się zdezorientowana i oszołomiona. Czuła się gorzej niż rano. Wzięła prysznic, przeczytała wiadomość od Jamesa i trochę się rozzłościła, że nie ma go w domu. Chociaż nigdy mu tego nie powiedziała, w głębi duszy lubiła, gdy był blisko, kiedy spała, jak gdyby jego obecność mogła uspokoić jej duszę. Czułaby się głupio, gdyby musiała się przyznać głośno do uczucia, które ją ogarniało, kiedy budziła się w pustym mieszkaniu, i do pragnienia, żeby jej nie opuszczał, kiedy śpi. Nie musiał leżeć tuż przy niej, nie chciała, żeby ją trzymał za rękę, i wystarczało, żeby był przy niej, kiedy się budzi. Potrzebowała jego obecności, gdy spała. Często kiedy pracowała w nocy i musiała spać rano, a Jamesa nie było w domu, kładła się na sofie. Nie spała wtedy głębokim snem, ale i tak wolała to niż leżenie w łóżku, w którym nie mogłaby zasnąć za nic w świecie. I nieważne, że James wychodził, kiedy ona już spała. Nawet jeśli nie słyszała, jak zamykają się za nim drzwi, nagle czuła, że go nie ma, zupełnie jakby brakowało jej powietrza, i kiedy się budziła, wiedziała na pewno, że nie ma go w domu. Chciałabym, żebyś był w

domu, kiedy śpię. Jasna myśl, choć rozumowanie absurdalne. Dlatego nie mogła mu tego powiedzieć, powiedzieć, że się budzi, kiedy on wychodzi, że wyczuwa, że jest w domu, jakby miała radar, i że w głębi duszy czuje się porzucona, kiedy odkrywa, że nie ma go, bo poszedł po chleb. Po trzech kawach, które wypiła już na komisariacie, wcale nie czuła się lepiej. Siedziała przy biurku Iriartego i z radością patrzyła na okruchy jego życia. Blond dzieci, młoda żona, kalendarz z madonnami, zadbane rośliny przy oknie… pod donicami były nawet gliniane podstawki na wodę. – Można, szefowo? Jonan powiedział, że chciała się pani ze mną widzieć. – Wejdź, Montes, i proszę, nie nazywaj mnie szefową. Usiądź. Montes usadowił się na krześle i spojrzał na nią z lekko wydętymi ustami. – Montes, zawiódł mnie pan. Nie było pana na autopsji. Zmartwiłam się, bo nie wiedziałam, dlaczego pan nie przyjechał, i bardzo mnie zdenerwowało to, że musiałam się dowiedzieć od osób trzecich, że nie przyjdzie pan z powodu kolacji. Myślę, że mógłby mi pan przynajmniej oszczędzić wypytywania o pana przez całą noc. Straciłam mnóstwo czasu, próbując się do pana dodzwonić, i dopiero Zabalza mi powiedział, co się dzieje. Montes patrzył na nią beznamiętnie. Mówiła dalej: – Fermín, tworzymy zespół. Oczekuję, że wszyscy i każdy z osobna będzie na stanowisku bez przerwy. Jeśli chciał pan wyjść, nie zabroniłabym panu, ale sądzę, że biorąc pod uwagę wszystko, co się tu teraz dzieje, mógłby mnie pan zawiadomić telefonicznie albo powiedzieć Jonanowi, albo wymyślić jeszcze coś innego, ale na pewno nie wolno panu tak znikać bez słowa. I to teraz, kiedy mamy kolejną zamordowaną dziewczynę. Potrzebuję pana cały czas. W każdym razie mam nadzieję, że kolacja była tego warta. Uśmiechnęła się i spojrzała na niego w skupieniu. Oczekiwała, że odpowie, ale on wciąż na nią patrzył. Wcześniej był nadąsany, teraz wyglądało na to, że patrzy na nią z pogardą. – Fermín, nie zamierza pan odpowiedzieć? – Montes – powiedział nagle. – Dla pani inspektor Montes. Proszę nie zapominać, że chociaż teraz kieruje pani śledztwem, rozmawia pani z równym sobie. I nie muszę się tłumaczyć Jonanowi, który jest moim podwładnym. Zawiadomiłem podinspektora Zabalzę i na tym kończą się moje obowiązki. – Z oburzenia aż zmrużył oczy. – Naturalnie, że nie zabroniłaby mi pani iść na kolację. Nie ma pani prawa, chociaż ostatnio tak się pani wydaje. Kiedy pani zaczynała naukę w akademii policyjnej, szefowo, inspektor Montes już od sześciu lat pracował w wydziale zabójstw, a wkurza się pani, że źle pani wypadła w oczach Zabalzy. Rozłożył się w fotelu i patrzył na nią wojowniczo. Spojrzała na niego ze smutkiem. – Jedyną osobą, która źle wypadała, był pan. Okazywał się pan nieprofesjonalnym, złym policjantem. Na Boga! Dopiero co znaleźliśmy trzecie ciało, nic nie mamy, a pan sobie idzie na kolację. Sądzę, że

ma pan do mnie żal, ponieważ komisarz przydzielił sprawę mnie, ale proszę zrozumieć, że nie miałam na to żadnego wpływu. To, co powinno nas teraz zajmować, to doprowadzenie śledztwa do końca, i to jak najszybciej. – Mówiła trochę spokojniej. Spojrzała mu w oczy, próbowała zyskać jego poparcie. – Myślałam, że jesteśmy przyjaciółmi, Fermín. Ja bym się cieszyła z pańskiego sukcesu. Myślałam, że mnie pan ceni i że mogę liczyć na pańską pomoc… – Może sobie pani wierzyć, w co chce – wyszeptał. – Nic więcej nie ma mi pan do powiedzenia? Montes milczał. – W porządku, Montes, jak pan chce. Do zobaczenia na zebraniu. Wróciła do twarzy martwych dziewczyn, wpatrzonych gdzieś w nieskończoność przez maskę śmierci. Obok nich, niczym symbol tej ogromnej straty, leżały inne zdjęcia, kolorowe i błyszczące. Łobuzerski uśmiech Carli pozującej przy samochodzie, najpewniej należącym do jej chłopaka, Ainhoa trzymająca w ramionach małego, zaledwie tygodniowego baranka, i Anne ze szkolną grupą teatralną. Obok leżała foliowa torebka z chusteczkami, którymi prawie na pewno starto makijaż z twarzy Anne, i jeszcze jedna, z tymi, które znaleziono tam, gdzie zginęła Ainhoa i na które w pierwszej chwili nie zwrócono uwagi, ponieważ założono, że znalazły się nad rzeką zmiecione wiatrem ze ścieżki spacerowej, którą często chodziły pary. – Miała pani rację, szefowo. Chusteczki leżały metr dalej, wciśnięte w szczelinę w skalnej ścianie, nad rzeką. Są na nich pozostałości różowe i czarne, przypuszczam, że po tuszu. Jej przyjaciółki mówią, że zazwyczaj się malowała. Mam też jej szminkę, była w torebce. Przyda się, żeby potwierdzić, że to ta. A te – powiedział, wskazując na drugą torebkę – znaleźliśmy tam, gdzie zginęła Ainhoa. Są takie same, w ten sam wzór, chociaż na tych jest mniej resztek makijażu. Przyjaciółki Ainhoi mówią, że używała tylko błyszczyka. Zabalza wstał. – Nie znaleźliśmy nic tam, gdzie zginęła Carla. Minęło zbyt wiele czasu i pamiętajmy, że ciało było częściowo zanurzone w rzece. Jeśli morderca wrzucił do niej chusteczki, najprawdopodobniej porwał je prąd. Ale jej rodzina potwierdziła, że malowała się codziennie. Amaia wstała i zaczęła się przechadzać po pokoju za plecami kolegów. Wszyscy nadal siedzieli na swoich miejscach. – Jonan, co nam mówią te dziewczyny? Podinspektor pochylił się nad stołem i dotknął wskazującym palcem brzegu jednego ze zdjęć. – Ściera im makijaż, ściąga buty, buty na obcasie, dla kobiet. To wspólna cecha. Włosy układa im po obu stronach twarzy, goli im włosy łonowe, sprawia, że znowu są dziećmi. – Właśnie – potwierdziła powoli Amaia. – Temu skurczybykowi wydaje się, że dorastają zbyt

szybko. – Zboczeniec gustujący w dzieciach? – Nie, nie. Gdyby był pedofilem, wybrałby po prostu dzieci, a to są nastolatki, małe kobietki, w mniejszym lub większym stopniu. Są w tym wieku, kiedy dzieci chcą się wydawać bardziej dorosłe, niż są w rzeczywistości. Nic w tym dziwnego, to typowe dla okresu dojrzewania. Ale naszemu mordercy te zmiany się nie podobają. – Najpewniej znał je, jak były małe, i nie podoba mu się to, co teraz widzi. Chce je cofnąć w czasie – powiedział Zabalza. – Nie wystarcza mu pozbawienie ich butów i makijażu. Usuwa im owłosienie, żeby ich łona znów wyglądały jak u dziecka. Rozdziera im ubrania i odsłania ciała, które nie są jeszcze takie jak u kobiet, którymi chciałyby być, i w tym miejscu, które symbolizuje ich płeć, usuwa owłosienie, które jest zwiastunem dojrzałości, i zastępuje je ciastkiem, słodkim symbolem przeszłości, tradycji tej doliny, powrotu do dzieciństwa, może nawet do innych wartości. Nie akceptuje ich sposobu ubierania się, makijażu, ich dorosłych manier, dlatego wymierza im karę, demonstruje na nich, jaki jest jego ideał czystości. To dlatego nigdy ich nie gwałci. To ostatnie, co chciałby zrobić. Próbuje je ocalić przed zepsuciem, przed grzechem… A najgorsze w tym wszystkim jest to, że jeśli mam rację, jeśli to właśnie to nie daje mu spokoju, możemy być pewni, że nie przestanie. Minął zaledwie miesiąc między śmiercią Carli i Ainhoi, a od niej do Anne zaledwie trzy dni. Czuje się sprowokowany, jest pewny siebie i ma sporo pracy. Będzie wybierał dziewczynki i czynił je na nowo nieskazitelnymi… Nawet sposób, w jaki układa im dłonie, wnętrzem do góry, symbolizuje niewinność i poddanie się. – Amaia nagle zamilkła, uderzona przeczuciem. Gdzie ja widziałam te dłonie, ten gest? Spojrzała na Iriarte i wskazała palcem. – Inspektorze, może mi pan przynieść kalendarze ze swojego gabinetu? Iriarte wrócił po niespełna dwóch minutach. Położył na stole kalendarz z niepokalanym poczęciem i drugi, z Matką Boską z Lourdes. Madonny uśmiechały się, pełne chwały, rozkładały na boki otwarte dłonie, ukazywały wnętrza dłoni, chojne i ofiarne. Strzelały z nich promienie słońca. – Właśnie tak! – wykrzyknęła Amaia. – Jak u Matki Boskiej! – Ten gość jest całkiem szalony – powiedział Zabalza. – I nie przestanie, dopóki go nie złapiemy. – Uaktualnijmy profil – poprosiła Amaia. – Mężczyzna, między dwudziestym piątym a czterdziestym rokiem życia – zaczął Iriarte. – Myślę, że możemy doprecyzować. Uważam, że jest trochę starszy. Ten wstręt, który budzi w nim młodość, nie pasuje mi za bardzo do młodego człowieka. Nie jest impulsywny, za to bardzo dobrze zorganizowany. Przynosi na miejsce zbrodni wszystko, czego może potrzebować, a jednak nie tam je zabija.

– Musi mieć gdzie to robić. Gdzie to może być? – zapytał Montes. – Nie sądzę, że to było jakieś konkretne miejsce. W każdym razie na pewno nie robi tego w domu. Niemożliwe, żeby wszystkie te dziewczyny tam poszły. Musimy też pamiętać, że nie walczyły, z wyjątkiem Anne, która pod koniec stawiała opór, w chwili kiedy ją zaatakował. Jedno z dwóch: albo się czai i atakuje z zaskoczenia gdziekolwiek, ryzykując, że ktoś go zobaczy, co mi nie pasuje do jego modus operandi, albo przekonuje je, żeby się z nim gdzieś spotkały, albo, jeszcze lepiej, sam je tam zabiera, co by oznaczało, że ma samochód, szeroki, bo później musi przewieźć zwłoki… Skłaniam się ku tej teorii – powiedziała Amaia. – Sądzi pani, że biorąc pod uwagę to, co się dzieje, dziewczyny wsiadałyby do samochodów nieznajomych? – zapytał Jonan. – W Pampelunie może nie – powiedział Iriarte. – Ale na wsi to normalne. Jak widzą, że czekasz na autobus, to każdy sąsiad się zatrzyma, zapyta, dokąd jedziesz, i jeśli ma po drodze, to cię podrzuci. Nie ma w tym nic dziwnego. I to by potwierdzało teorię, że to ktoś z miasteczka, że zna je od zawsze i że mu ufają na tyle, żeby wsiąść do jego samochodu. – Zgoda: biały mężczyzna, między trzydziestym piątym a czterdziestym piątym rokiem życia, może starszy. Możliwe, że mieszka z matką albo z obojgiem rodziców. Możliwe, że odebrał bardzo surowe wychowanie, albo wręcz przeciwnie, że wychował się bez zasad i że sam ułożył sobie kodeks moralny, którym się teraz kieruje. Mógł też być wykorzystywany jako dziecko. Może nawet w jakiś sposób utracił dzieciństwo, może umarli mu rodzice. Szukajcie mężczyzny z przeszłością kryminalną, zatrzymanego za próby dokonania napadu, ekshibicjonizm, kradzieże… Zapytajcie pary, które tam bywają, czy coś słyszeli albo znają kogoś takiego. Miejcie na uwadze, że tacy przestępcy nie wyłaniają się znikąd, lecz kształtują się przez dłuższy czas. Szukajcie takich, którzy nagle stracili rodziny, sierot, ofiar przemocy, samotników. Przesłuchajcie wszystkich spisanych za maltretowanie albo napaść. W całej dolinie. Chcę mieć wszystko w bazie danych Jonana i dopóki nie znajdziemy nic innego, rozmawiajcie z rodzinami, przyjaciółmi i najbliższymi znajomymi. W poniedziałek odbędzie się pogrzeb Anne. Powtórzymy wszystko, co zrobiliśmy na pogrzebie Ainhoi. Przynajmniej będziemy mieli materiał do porównania. Sporządźcie listę wszystkich mężczyzn, którzy wzięli udział w obu pogrzebach i pasują do naszego opisu. Montes, może coś ciekawego da rozmowa z przyjaciółkami Carli. Może ktoś przypadkiem nagrywał pogrzeb telefonem albo może mają jakieś zdjęcia. Przyszło mi to do głowy, kiedy Jonan powiedział, że przyjaciółki Ainhoi nie przestawały płakać i rozmawiać przez telefon. Nastolatki nie ruszają się nigdzie bez telefonu, niech pan to sprawdzi. – Specjalnie pominęła słowo proszę. – Zabalza, chciałabym porozmawiać z kimś z ochrony przyrody albo ze straży leśnej. Jonan, chcę wiedzieć wszystko, co zdołasz zebrać o niedźwiedziach w dolinie, kto, kiedy je widział… Wiem, że mają teraz jakiegoś zlokalizowanego przez GPS. Zobaczmy, co nam powiedzą. Jak tylko się czegoś dowiecie, informujcie mnie dwadzieścia cztery godziny na dobę. Ten potwór gdzieś tam jest, a naszym zadaniem jest go złapać. Iriarte podszedł do niej, reszta wychodziła z sali. – Pani inspektor, proszę do mojego gabinetu. Mam na linii głównego komisarza z Pampeluny. Amaia podeszła do telefonu.

– Obawiam się, że nie mam jeszcze dobrych wieści, komisarzu. Działamy najszybciej, jak to możliwe, chociaż wygląda na to, że morderca jeszcze szybciej… – W porządku, pani inspektor. Myślę, że oddałem sprawę w najlepsze ręce. Godzinę temu otrzymałem telefon od przyjaciela z „Dziennika Nawarry”. Jutro opublikują wywiad z Miguelem Ángelem de Andrés, chłopakiem Carli Huarte, który siedział w więzieniu podejrzany o morderstwo. Jak wiadomo, wyszedł na wolność. Chyba nie muszę mówić, jak się o nas wyraża. Ale nie to jest najgorsze. Przeprowadzający wywiad dziennikarz insynuuje, że w dolinie Baztán grasuje seryjny moderca, że Miguel Ángel de Andrés został wypuszczony na wolność po tym, jak odkryto, że sprawy Carli i Ainhoi są ze sobą powiązane, a do tego trzeba dodać, że jutro wszyscy się dowiedzą o zamordowaniu trzeciej dziewczyny, Anne. – Amaia pomyślała, że brzmi to tak, jakby czytał. – Urbizu. – Arbizu – poprawiła go. – Wyślę faksem kopie artykułów, tak jak zostaną jutro opublikowane. Ostrzegam, że wam się nie spodobają. Są odpychające. Zabalza wrócił z dwiema zadrukowanymi kartkami. Niektóre zdania były podkreślone. „Miguel Ángel de Andrés, który spędził dwa miesiące w więzieniu w Pampelunie oskarżony o zamordowanie Carli Huarte, twierdzi, że policja łączy tę sprawę z pozostałymi sprawami zamordowania młodych dziewcząt z doliny Baztán. Morderca zdziera z nich ubranie. Na zwłokach znaleziono włosy, i nie są to włosy ludzkie. Przerażający Pan Lasu morduje na swoim terytorium. Krwiożerczy basajaun”. Nad artykułem o śmierci Anne widniał nagłówek: „Kolejne morderstwo basajauna”.

11

Wielki las w Baztán, w którym przed zmianami, jakie wprowadził w nim człowiek, rosły buki w częściach górzystych, dęby w niższych i kasztanowce, jesiony i leszczyny w środkowej, teraz prawie w całości tworzyły buki. Królowały despotycznie nad innymi drzewami. Łąki i gąszcze janowca i kolcolistu, wrzosów i paproci tworzyły dywan, po którym stąpało wiele pokoleń mieszkańców Baztán, w scenerii magicznych wydarzeń, naznaczonej teraz piętnem morderstw, którą porównać można było tylko do puszczy Irati. Las zawsze budził w niej cichą dumę, że do niego przynależy, choć jednocześnie jego okazałość ją przerażała, przyprawiała o zawrót głowy. Wiedziała, że kocha go czystą miłością, że go wielbi. Pielęgnowała tę miłość w ciszy i na odległość. Kiedy miała piętnaście lat, przyłączyła się na jakiś czas do grupy piechurów towarzystwa górskiego. Spacery w hałaśliwym towarzystwie nie dawały jej tyle radości, ile się spodziewała, i po trzech wspólnych wyjściach dała sobie z tym spokój. Dopiero kiedy nauczyła się prowadzić samochód, znów zaczęła się zagłębiać w leśne ścieżki, wabiona czarem lasu. Ale wtedy ze zdziwieniem odkryła, że samotne przebywanie w nim ją przeraża. Miała wrażenie, że ktoś ją obserwuje, zupełnie jakby była w zakazanym miejscu albo dokonywała kradzieży relikwii. Wsiadła do samochodu i wróciła do domu, podekscytowana i zirytowana tym uczuciem, świadoma, że doświadczyła pradawnego strachu, strachu, który w salonie cioci Engrasi wydał się jej śmieszny i dziecinny. Ale śledztwo trwało i musiała wrócić w gąszcz lasu. Ostatnie oznaki zimy w lesie było widać wyraźniej niż gdziekolwiek indziej. Deszcz, który spadł w nocy, utrzymywał się jeszcze w zimnym i ciężkim powietrzu, przesyconym przeszywającą ubranie i kości wilgocią. Trzęsła się z zimna mimo grubej niebieskiej puchowej kurtki, którą James kazał jej wkładać. Pnie, pociemniałe od nadmiaru wody, błyszczały w promieniach słabego lutowego słońca. Przypominały skórę pradawnego gada. Te drzewa, które nie zrzuciły liści, mieniły się zielenią, której zima nadała zgniły odcień, lecz poruszane lekkim wiatrem odsłaniały drugą stronę – połyskującą na srebrno. Rzeka płynęła w dół doliny wśród otaczających ją lasów i niczym niemy świadek skrywała sekret koszmarnego pomysłu mordercy na ozdabianie jej brzegów. Jonan przyspieszył. Zrównał się z nią i zapiął zamek kurtki. – Tam są – powiedział, wskazując na land rovera z logo straży leśnej. Dwóch mężczyzn w mundurach patrzyło na nich z oddali. Amaia domyśliła się, że mówią o nich coś zabawnego. Śmiali się i odwracali wzrok. – Zaczyna się. Typowe żarciki o głupku i blondynce – wymamrotał Jonan. – Spokojnie, tygrysie. Wygrywaliśmy już z twardszymi – powiedziała Amaia szeptem, podchodząc do mężczyzn. – Dobry wieczór. Jestem inspektor Salazar z wydziału zabójstw Policji Regionalnej Nawarry, a to podinspektor Etxaide.

Mężczyźni byli bardzo szczupli i żylaści, jeden przewyższał drugiego prawie o głowę. Amaia zauważyła, że ten wyższy się wyprostował, kiedy usłyszał, jaki ma stopień. – Pani inspektor, jestem Alberto Flores, a to mój kolega Javier Gorria. Pełnimy straż na tym obszarze. To duży teren, ponad pięćdziesiąt kilometrów lasu, ale jeśli możemy w czymś pomóc, jesteśmy do usług. Amaia spojrzała na nich bez słowa, nie odpowiedziała. Taka taktyka, mająca na celu onieśmielenie przeciwnika, nigdy jej nie zawiodła. Tym razem również przyniosła efekty. Drugi strażnik, ten, który do tej pory opierał się o maskę land rovera, podszedł do nich. – Proszę pani, jeśli chodzi o nas, może pani liczyć na pełną współpracę. Ekspert od niedźwiedzi z Hueski przyjechał tu godzinę temu, zaparkował trochę niżej – powiedział, wskazując na zakręt drogi. – Jeśli pójdą państwo z nami, pokażemy, gdzie pracują. – W porządku. I proszę do mnie mówić pani inspektor. Ścieżka, w miarę jak zagłębiała się w las, robiła się coraz węższa. A potem nagle się otworzyła, ukazując polanki porośnięte delikatną zieloną trawą, jak na trawnikach w najpiękniejszych ogrodach. Gdzie indziej las zaczynał tworzyć potężny ciasny labirynt, prawie przytulny, wyściełany jednolitym dywanem z liści i igieł, który się przed nimi roztaczał. Inaczej niż na zboczach, woda nie przedarła się na ten równy i bujnie porośnięty teren. Dlatego pełno było suchych miejsc, pulchnych od kłębiących się pod drzewami liści, które przywiał wiatr i które układały się w naturalne legowiska górskich lamii. Amaia pomyślała o legendach, które ciocia Engrasi opowiadała jej, kiedy była mała, i uśmiechnęła się. Kiedy się było w środku tego lasu, nietrudno było uwierzyć w istnienie magicznych postaci, których historie splatały się z historiami ludzi zamieszkujących ten region. Wszystkie lasy są potężne, niektóre budzą trwogę głębią i tajemniczością, inne są ciemne i złowrogie. Las w Baztán jest magiczny. Bije od niego spokojne, pradawne piękno, które przypomina ludziom o jego najbardziej ludzkim obliczu, wiecznym i dziecięcym, tym, które wierzy w lamie, wróżki o kaczych nogach, żyjące w lesie, śpiące w dzień, a wychodzące tylko nocą, żeby czesać swoje długie, złociste włosy złotym grzebieniem, mającym moc spełniania życzeń swego właściciela, a którego one używały do spełniania próśb mężczyzn, którzy, zwiedzeni ich pięknem, nie odstępowali ich na krok, nic sobie nie robiąc z ich kaczych kończyn. Amaia wyczuwała czyjąś obecność tak wyraźnie, że łatwo jej było zrozumieć historie o druidach i władzy drzew nad ludźmi i wyobrazić sobie czasy, kiedy w całej dolinie więź między istotami magicznymi i ludźmi była religią. – Tam są – powiedział Gorria, nie bez sarkazmu. – Pogromcy duchów. Ekspert z Hueski i jego asystentka mieli na sobie jaskrawopomarańczowe kombinezony robocze, a w rękach trzymali pozłacane walizeczki, podobne do tych, jakich używali pracownicy policyjnego laboratorium. Podeszli do nich, ale mężczyźni wydawali się całkiem nieobecni, pochłonięci badaniem pnia buka. – Bardzo mi miło, pani inspektor – powiedział mężczyzna, podając Amai rękę. – Raúl González i

Nadia Takchenko. Jeśli się pani zastanawia, czemu nosimy takie kombinezony, wyjaśnię, że to przez wzgląd na kłusowników. Nic nie pobudza tych bydlaków do działania tak jak plotka, że w okolicy grasuje niedźwiedź. Wyłaniają się jak spod ziemi, nie żartuję. Przypominają jeden z drugim samców alfa, którzy idą zapolować na niedźwiedzia, a są tak przerażeni, że to niedźwiedź upoluje ich, że strzelają do wszystkiego, co się rusza… Nie raz się zdarzyło, że strzelali do nas, biorąc nas za zwierzęta. Dlatego ubieramy się na pomarańczowo. Widać nas z odległości dwóch kilometrów. W rosyjskich lasach wszyscy takie noszą. – Dobrze rozumiem? Habemus niedźwiedzia? – zapytała Amaia. – Pani inspektor, doktor Takchenko i ja sądzimy, że jest za wcześnie zarówno na to, żeby to stwierdzić, jak i na to, żeby wykluczyć. – Może mi pan przynajmniej powiedzieć, czy znaleźliście jakiś ślad, jakiś trop… – W pewnym sensie tak. Bez wątpienia znaleźliśmy ślady, które zdradzają obecność dużych zwierząt, ale to nic rozstrzygającego. Tak naprawdę dotarliśmy na miejsce przed chwilą. Ledwie zdążyliśmy przeszukać teren, a już robi się ciemno – powiedział, patrząc w niebo. – Jutro z samego rana trzeba zakasać rękawy. Można tak powiedzieć? – zapytała jest asystentka koszmarnym hiszpańskim. – Próbka śladów, którą nam przysłano, rzeczywiście należy do jakiegoś stopochodnego. Byłoby wspaniale, gdybyśmy dostali próbkę z tego drugiego miejsca. Amaia doceniła, że słowem nie wspomniała o znalezieniu ciała. – Jutro je państwo dostaną – powiedział Jonan. – Więc nie możecie mi państwo nic powiedzieć? – naciskała Amaia. – Pani inspektor, przede wszystkim powinna pani wiedzieć, że niedźwiedzie nie lubią się pokazywać. Nie wiadomo o żadnych przypadkach zaobserwowania niedźwiedzi w dolinie Baztán po 1700 roku. Wtedy widziano je po raz ostatni. W rejestrze można nawet znaleźć notatkę o rekompensacie, jaką dostali myśliwi za zabicie jednego z ostatnich na tym terenie. Od tego czasu nie ma nic, żadnego oficjalnego raportu o obecności stopochodnych na tak nisko położonym obszarze, mimo plotek szerzących się wśród mieszkańców okolicy. Proszę mnie źle nie zrozumieć, to wspaniałe miejsce, ale niedźwiedzie nie lubią towarzystwa, żadnego, nawet innych przedstawicieli swojego gatunku. A tym bardziej ludzi. Byłoby niezmiernie dziwne, gdyby ktoś się na jakiegoś natknął. Wyśledziłyby człowieka z odległości kilku kilometrów i oddaliły się, żeby mu nie wejść w drogę… – A gdyby na przykład niedźwiedź dotarł do doliny, podążając śladem samicy? Z tego, co wiem, w takim przypadku niedźwiedzie są w stanie przemieścić się nawet o kilkaset kilometrów. Albo na przykład gdyby wyczuły coś, co je szczególnie kusi? – Jeśli ma pani na myśli zwłoki, to jest to mało prawdopodobne. Niedźwiedzie nie są padlinożercami. Jeśli nie mogą nic upolować, żywią się porostami, owocami, miodem, pączkami roślin. Wszystko jest lepsze od padliny.

– Nie chodziło mi o zwłoki, tylko o przetworzone jedzenie… Nie mogę zdradzić szczegółów, przykro mi… – Niedźwiedzie bardzo lubią jedzenie ludzi. W rzeczy samej, kiedy spróbują przetworzonej żywności, mogą podchodzić do terenów zamieszkanych i szperać w śmietnikach, a nawet, urzeczone ich smakiem, przestać polować. – Czyli gdyby jakiś niedźwiedź wyczuł coś smacznego do jedzenia, mógłby się zbliżyć do ciała? – Tak. Jeśli założymy, że jakiś niedźwiedź dotarłby aż do Baztán, co jest mało prawdopodobne. – Chyba że znowu pomylono niedźwiedzia z sabaką… jak to się mówi? – zaśmiała się doktor Takchenko. Doktor spojrzał na stojących kilka kroków za nimi strażników. – Pani doktor ma na myśli zdarzenie z sierpnia 2008 roku, kiedy to znaleziono niedaleko stąd zwłoki czegoś, co uznano za niedźwiedzia, a co po oględzinach okazało się dużym psem. Władze niepotrzebnie narobiły szumu. – Pamiętam tę historię. Było o niej w prasie. Ale tym razem sami państwo twierdzą, że mamy do czynienia z sierścią niedźwiedzia, czyż nie? – Naturalnie. Sierść, którą nam przysłano, należy do jakiegoś gatunku niedźwiedzia, chociaż… Póki co nie mogę powiedzieć nic więcej. Będziemy tu kilka dni, zbadamy miejsce, w którym znaleziono te włosy, i postawimy w strategicznych miejscach kamery. Spróbujemy go uchwycić, jeżeli gdzieś tu krąży. Doktor Takchenko i doktor González wzięli swoje walizeczki i odeszli ścieżką, którą przyszli Amaia i Etxaide. Amaia oddaliła się o kilka metrów, zaczęła się przechadzać między drzewami. Usiłowała znaleźć to, co tak zainteresowało badaczy. Za plecami wyczuła wrogą obecność strażników. – A panowie co mają do powiedzenia? Zaobserwowaliście coś odbiegającego od normy? Coś przykuło waszą uwagę? – zapytała, odwracając się do nich przodem, żeby uchwycić, jak zareagują. Zanim odpowiedzieli, wymienili spojrzenia. – Chodzi o to, czy widzieliśmy niedźwiedzia? – zapytał z przekąsem ten niższy. Amaia spojrzała na niego, jakby właśnie zdała sobie sprawę z jego obecności i nie była pewna, co o nim myśleć. Podeszła do niego tak blisko, że czuła zapach jego płynu po goleniu. Spod kołnierzyka munduru w kolorze khaki wystawała klubowa koszulka Osasuny. – Chodzi mi, panie Gorria… Gorria, prawda? Czy zauważyliście coś godnego odnotowania? Przyrost albo zmniejszenie się liczby jeleni, dzików, królików, zajęcy albo lisów, ataki na stada, nietypowe zwierzęta w okolicy, podejrzani kłusownicy albo wycieczkowicze, doniesienia myśliwych, pasterzy, pijaków, ufoludki albo Tyrannosaurus rex… cokolwiek… I oczywiście

niedźwiedzie. Po szyi strażnika niczym infekcja rozlała się czerwona plama, doszła aż do czoła. Amaia prawie widziała, jak na jego napiętej twarzy pojawiają się małe kropelki potu. A mimo to nie ruszył się z miejsca jeszcze przez kilka sekund. Dopiero chwilę później zrobił krok w tył, odwrócił od niej wzrok i odczekał chwilę, a potem znów spojrzał na kolegę, jakby szukał wsparcia, ale wsparcie nie nadeszło. – Proszę patrzeć na mnie, panie Gorria. – Nie zauważyliśmy nic nienormalnego – przerwał jej Flores. – Las żyje swoim życiem, a równowaga wydaje się nienaruszona. Jest mało prawdopodobne, żeby zszedł tutaj niedźwiedź. Nie jestem ekspertem od stopochodnych, ale zgadzam się z pogromcami duchów. Pracuję w tych lasach od piętnastu lat i zapewniam, że widziałem wiele rzeczy, niektóre bardzo dziwne albo niespotykane, jak pani woli, nawet trupa psa, którego znaleziono w Orabidei i którego ci z ochrony środowiska wzięli za niedźwiedzia. My nigdy w to nie uwierzyliśmy. – Gorria pokręcił głową. – Ale na ich obronę powiem pani, że musiał to być największy pies, jakiego ludzkość widziała na oczy i że był już w stanie rozkładu, nabrzmiały. Strażak, który go znalazł w przepaści, przez miesiąc miał ściśnięty żołądek. – Sami państwo przecież słyszeli, co powiedział ekspert. Możliwe, że to młody samiec, który zabłądził, idąc po śladach samicy… – Flores zerwał z krzaka liść i zaczął go równo składać. Ważył słowa. – Jesteśmy za nisko. Gdybyśmy mówili o Pirenejach, zgoda, bo niezależnie od tego, za jakich spryciarzy uważają się ci specjaliści od stopochodnych, najpewniej jest tam więcej niedźwiedzi, niż im się wydaje. Ale nie tutaj, nie tak nisko. – To jak wyjaśnicie to, że znaleźliśmy sierść, która bez wątpienia należy do niedźwiedzia? – Jeśli wstępną analizę robią ci z ochrony środowiska… Gdyby znaleźli łuski, pewnie by uznali, że należą do dinozaura. Dopiero po badaniach zorientowaliby się, że to skóra jaszczurki. Mimo wszystko ja też nie wierzę, że to niedźwiedź. Nie widzieliśmy żadnych śladów, zwłok zwierząt, nor, ekskrementów, nic. Nie sądzę, żeby pogromcy duchów znaleźli coś, co my przeoczyliśmy. Tutaj nie ma żadnego niedźwiedzia, mimo sierści. Na pewno nie. Może coś innego, ale nie niedźwiedź – powiedział, starannie rozkładając poskładany liść. Widać było na nim teraz ciemne, wilgotne ślady po mlecznym soku. – Ma pan na myśli jakieś inne duże zwierzę? – Niezupełnie – odparł. – Chodzi mu o basajauna – powiedział Gorria. Amaia wzięła się pod boki i odwróciła do Jonana. – Basajaun, że też wcześniej na to nie wpadliśmy. No dobrze. Jak widać praca zapewnia wam dużo wolnego czasu na przeglądanie prasy.

– I na oglądanie telewizji – dodał Gorria. – W telewizji też o tym mówią? – Amaia spojrzała na Jonana. Zmartwiła się. – Tak. W „Co nowego w Hiszpanii” poświęcili temu wczoraj trochę czasu i zapewne już niedługo będziemy tu mieli reporterów – odparł. – Ja pieprzę, jak z Kafki. Basajaun. I co, widzieliście go? – On tak – powiedział Gorria. Nie umknęło jej twarde spojrzenie, które Flores posłał koledze, kręcąc jednocześnie głową. – Chwileczkę, czy ja dobrze rozumiem? Twierdzicie, że widzieliście basajauna? – Ja nic nie mówiłem – wyszeptał Flores. – Do diabła, Flores! Nie ma w tym nic złego i wie o tym wiele osób. Jest o tym w raporcie. I tak się od kogoś dowiedzą, więc lepiej im powiedz. – Proszę mówić – ponagliła Floresa Amaia. Zawahał się, a potem zaczął opowiadać. – To było dwa lata temu. Jakiś kłusownik przez pomyłkę mnie postrzelił. Stałem między drzewami i sikałem. Ten dupek pewnie wziął mnie za jelenia. Trafił mnie w ramię i padłem na ziemię. Leżałem tak przynajmniej trzy godziny, nie mogłem się ruszyć. Kiedy się ocknąłem, zobaczyłem, że ktoś obok mnie przykucnął. Twarz miał prawie całą pokrytą sierścią, ale nie jak u zwierzęcia, tylko jak u człowieka. Broda zaczynała się już pod oczami. Patrzył na mnie inteligentnie i z politowaniem, prawie po ludzku, z tą różnicą, że oczy miał prawie całe wypełnione tęczówką, bez tej białej części, jak u psów. Znowu zemdlałem. Ocknąłem się znowu, kiedy usłyszałem głosy kolegów, którzy mnie szukali. Wtedy on jeszcze raz spojrzał mi w oczy, wyprostował się i odszedł w głąb lasu. Miał prawie dwa i pół metra wzrostu. Zanim zniknął w lesie, odwrócił się do mnie i podniósł rękę, jakby mnie pozdrawiał, a potem gwizdnął tak głośno, że moi koledzy usłyszeli go z odległości prawie kilometra. Znowu straciłem przytomność, a kiedy się obudziłem, byłem w szpitalu. Mówił i znów zginał palcami liść. Paznokciem kciuka porwał go na maleńkie kawałki. Jonan stanął obok Amai, spojrzał na nią i powiedział: – Mogły to być halucynacje wywołane szokiem po postrzale i utracie krwi. Świadomość, że jest się samemu w górach, musiała być potworna. A może to ten kłusownik, który strzelał, miał wyrzuty sumienia i czuwał przy panu, dopóki się nie zjawili pańscy koledzy. – Kłusownik widział, że mnie trafił, ale według jego własnego zeznania myślał, że jestem martwy, i uciekł jak tchórz. Zatrzymali go kilka godzin później podczas kontroli drogowej i dopiero wtedy powiedział, co zaszło. Niezłe, co? Może nawet powinienem temu palantowi podziękować. Gdyby nic nie powiedział, pewnie by mnie nie znaleźli. Co do halucynacji z powodu szoku po postrzale,

możliwe, ale w szpitalu pokazali mi zaimprowizowany bandaż z liści i ziół, który zadziałał jak opaska uciskowa. Dzięki temu się nie wykrwawiłem. – Może zanim pan zemdlał, sam przyłożył pan sobie te liście. Wielu ludzi, którzy w chwili kiedy byli sami, stracili jakąś część ciała, robiło sobie okład, zabezpieczało amputowaną kończynę i dzwoniło na pogotowie. Dopiero potem tracili przytomność. – Tak, też o tym czytałem w Internecie, ale proszę mi coś wyjaśnić: jakim sposobem udało mi się uciskać ranę, kiedy leżałem nieprzytomny? Ten ktoś uratował mi życie, zatamował krew. Amaia nie odpowiedziała. Podniosła rękę i położyła ją na ustach, jakby nie chciała nic więcej mówić. – Tak właśnie myślałem. Nie powinienem był wam o tym mówić – powiedział Flores, odwracając się w stronę ścieżki.

12

Było już ciemno, kiedy Amaia doszła do kościoła Santiago. Pchnęła drzwi. Była przekonana, że będą zamknięte, i kiedy otworzyły się cicho i lekko, była trochę zaskoczona. Uśmiechnęła się na myśl o tym, że w jej miasteczku nadal można zostawiać świątynię otwartą. Ołtarz był częściowo podświetlony, a w pierwszych ławach siedziało mniej więcej pięćdziesięcioro dziewcząt i chłopców. Zanurzyła ręce w kropielnicy. Wzdrygnęła się, kiedy przyłożyła lodowatą wodę do czoła. – Przyjechała pani po dziecko? Odwróciła się i zobaczyła czterdziestokilkuletnią kobietę z szalem na ramionach.

– Słucham? – Przepraszam, myślałam, że przyszła pani odebrać dziecko. – Było oczywiste, że ją rozpoznała. – Przygotowujemy się do komunii – wyjaśniła. – Już? Dopiero luty. – Tak. Ksiądz Germán jest w tej kwestii dość nietypowy – powiedziała, robiąc zamaszysty gest. Amaia przypomniała sobie jego mowę pogrzebową. Mówił o złu, które na nich czyha, i zastanawiała się, w jakich jeszcze innych kwestiach jest nietypowy. – Poza tym wcale nie mamy tak dużo czasu. Marzec, kwiecień, a pierwszego maja zaczynają się komunie. – Kobieta urwała niespodziewanie. – Przepraszam, chyba zajmuję pani czas. Pewnie chciała pani porozmawiać z księdzem Germánem, prawda? Jest w zakrystii, zaraz go uprzedzę. – Och, to nie będzie konieczne. Tak naprawdę przyszłam z pobudek osobistych – powiedziała. Ostatnie słowo wymówiła tak, jakby się usprawiedliwiała. Natychmiast zjednała sobie sympatię katechetki. Uśmiechnęła się do niej, zrobiła kilka kroków w tył i oddaliła niczym usłużna podwładna. – Naturalnie. Niech Bóg ma panią w opiece. Amaia obeszła nawę, żeby nie przechodzić przed głównym ołtarzem. Zatrzymywała się przed niektórymi rzeźbami przy bocznych ołtarzach. Nie mogła przestać myśleć o dziewczynkach, których twarze, pozbawione makijażu i życia, ktoś próbował zmienić w piękne dzieła sztuki, makabryczne, lecz piękne. Przyglądała się świętym, archaniołom i cierpiącym madonnom o gładkich obliczach, pobladłym od szlachetnego bólu, czystości i ekstazy, do której doprowadziła je agonia, powolne tortury, równie straszne co nieuchronne, które przyjęły z pokorą i oddaniem. – Nigdy ci się nie uda tego osiągnąć – wyszeptała Amaia. Nie, te dziewczyny nie były święte. Na pewno nie oddały się w ręce oprawcy pokornie i bez walki. Musiał im wydrzeć życie jak złodziej dusz. Wyszła z kościoła i wolnym krokiem ruszyła przez ulice. Mimo wczesnej pory opustoszały – za sprawą ciemności i przenikliwego zimna. Przeszła przez kościelne ogrody, podziwiała piękno otaczających je ogromnych drzew. Wysokością konkurowały z dwiema wieżami świątyni. Chodząc pustymi ulicami, doznawała dziwnych uczuć. Starówka Elizondo rozciąga się na równinnym dnie doliny, a układ ulic wyznacza rzeka Baztán. Trzy główne równoległe ulice tworzą historyczne centrum. Nadal wznoszą się tam wielkie pałace i inne budowle w typowym dla Elizondo stylu. Ulica Braulio Iriartego ciągnie się wzdłuż wijącej się rzeki Baztán i łączy z ulicą Jaimego Urrutii dwoma mostami. Zanim powstała ulica Santiago, to ulica Braulio Iriartego była główną ulicą miasta. Ciągnie się wzdłuż południowego brzegu rzeki. Przy ulicy Santiago stoi mnóstwo wielkopańskich posiadłości. Kiedy w XX wieku na jej przedłużeniu powstała droga szybkiego ruchu, która połączyła Pampelunę z Francją, miejska społeczność bardzo się rozrosła.

Amaia doszła do rynku. Czuła wiatr w fałdach okręconego wokół szyi szalika. Patrząc na aż zbyt mocno oświetlony plac, pomyślała, że nie jest nawet w połowie tak okazały, jak musiał być w minionym wieku, kiedy przede wszystkim grano na nim w pelotę. Doszła do ratusza, budynku z końca XVII wieku, który Juan de Arozamena, sławny kamieniarz z Elizondo, budował dwa lata. Na fasadzie widniał odwieczny herb z szachownicą i napisem: Dolina i Uniwersytet Baztán, a naprzeciwko, nisko po lewej stronie, kamień zwany botil harri. Służył do gry w laxoa, pelotę z użyciem rękawic. Wyciągnęła rękę z kieszeni i dotknęła go niemal nabożnie. Czuła, jak przenika ją zimno. Próbowała wyobrazić sobie, jak wyglądał plac pod koniec XVII wieku, kiedy laxoa była najpopularniejszą grą w Kraju Basków. Brały w niej udział dwie drużyny składające się z czterech graczy. Stawały naprzeciwko siebie, jak w tenisie, chociaż nie używano siatki, która by podzieliła boisko na dwie części. Gracze używali rękawicy laxoa i przerzucali między sobą piłkę. W XIX wieku stawała się coraz mniej popularna, w miarę jak powstawały nowe odmiany peloty. Mimo to Amaia pamiętała, jak ojciec opowiadał jej, że dziadek był zapalonym kibicem tego sportu i że zyskał sławę, wyrabiając rękawice znakomitej jakości. Sam szył je ze skóry, którą uprzednio sam obrabiał i garbował. To właśnie było jej miasteczko, miejsce, w którym spędziła większość życia. Było jej częścią, jakby zostawiło genetyczny ślad. To tutaj wracała w snach, o ile akurat nie śnili się jej zmarli, napastnicy, mordercy i samobójcy mieszający się złowrogo w jej koszmarach. Kiedy koszmary jej nie dokuczały, miała sny spokojne, o przeszłości. Wracała z nich właśnie tam, do tych ulic i placów, do tych kamieni, do tego miejsca, z którego tak bardzo chciała uciec. Miejsca, którego chyba nie potrafiła kochać, które już nie istniało, ponieważ tęsknota, która się w niej budziła, kiedy tam przebywała, była tęsknotą za Elizondo jej dzieciństwa. Teraz, kiedy wróciła, spodziewając się drastycznych zmian, stwierdziła, że wszystko jest takie samo. Tak, może trochę więcej samochodów, więcej latarń, ławek i ogródków zdobiących oblicze Elizondo niczym makijaż, ale niezasłaniających go na tyle, żeby przesłonić prawdę: że tak naprawdę nie zmieniło się nic, że wszystko było takie samo. Zastanawiała się, czy nadal istnieje sklep spożywczy Alimentación Adela albo sklepik Pedra Galarregui przy ulicy Santiago, sklepy z odzieżą, w których jej matka kupowała ubrania, na przykład Belzunegui albo Mari Carmen, piekarnia Baztanesa, obuwniczy Virgilio albo punkt sprzedaży złomu Garmendia przy ulicy Jaimego Urrutii. Ale tak naprawdę nawet nie za tym Elizondo tęskniła. Tęskniła za jeszcze innym, starszym, tym, które nosiła w sercu, które żyło w niej i miało umrzeć razem z nią. Elizondo zniszczonych przez plagi plonów, dzieci zmarłych podczas epidemii kokluszu w 1440 roku. Miasto ludzi, którzy zmienili przyzwyczajenia tylko po to, żeby się przystosować do tej ziemi, tak bardzo na początku nieprzyjaznej. Ludzi, którzy zdecydowali się tu zostać, zamieszkać wokół kościoła, który dał temu miejscu początek. Miasto marynarzy rekrutowanych na tym placu na płynące do Wenezueli statki Królewskiego Towarzystwa Handlowego, Real Compańía de Caracas. Miasto podniesione z ruin po potężnych wylewach rzeki Baztán. Przypomniała sobie tabernakulum dryfujące w spływającej ulicami w dół wodzie, wśród zwłok potopionego bydła i sąsiadów, którzy nieśli je nad głowami, przekonani, że w całym tym piekle to znak boży, znak, że Pan ich nie opuścił i że muszą walczyć. Dzielni, silni ludzie, szukający znaków na ziemi i zwracający oczy w górę, czekający na litość nieba, które bardziej im zagrażało, niż chroniło. Wróciła ulicą Santiago, poszła w dół, aż do placu Javiera Zigi, weszła na most i zatrzymała się na

środku, przy kamiennym murku, na którym wyryto nazwę mostu, Muniartea. Przeczytała ją szeptem, przesuwając palcem po chropowatym kamieniu. Wbiła spojrzenie w czerń wody, która teraz przynosiła mineralny, górski zapach, a kiedyś, wylewając się z koryta, spowodowała ogromne spustoszenia, tworzące mroczną historię Elizondo. Na ulicy Jaimego Urrutii, na ścianie domu gospodyni zajmującej się kościołem i plebanią, nadal można było zobaczyć tabliczkę, na której zaznaczono, dokąd sięgnęła woda 2 czerwca 1913 roku. Ta sama rzeka była teraz świadkiem innego horroru, który nie miał nic wspólnego z siłami przyrody, miał za to z najskrajniejszym ludzkim wynaturzeniem, które zamienia ludzi w bestie, w oprawców, którzy wmieszani w tłum dobrych ludzi, zaczajają się na nich i popełniają najbardziej odrażające czyny, dając upust żądzy, złości, pysze i niezaspokajalnemu apetytowi na zbrodnie. Grasował wśród nich wilk i nie zamierzał przestać. Porzucał kolejne zwłoki na brzegach rzeki Baztán, świeżej i jasnej. Jej woda płynęła wesoło, mocząc brzegi miasta, do którego wracała, kiedy nie śniła o zmarłych, i które teraz ktoś zbezcześcił ofiarami składanymi złu. Dreszcz przebiegł jej po plecach. Oderwała dłonie od zimnego kamienia i włożyła je do kieszeni. Trzęsła się. Po raz ostatni spojrzała na rzekę i ruszyła w stronę domu. Znowu zaczął padać deszcz.

13

Przez wszechobecny szum telewizora dobiegły ją głosy Jamesa i Jonana. Rozmawiali w saloniku cioci Engrasi, najwyraźniej głusi na zgiełk dochodzący od sześciokątnego stołu w zielonym obiciu, jakie można zobaczyć w kasynach, sprowadzonego specjalnie na prośbę ciotki z Bordeaux. Jak co wieczór sześć staruszek grało przy nim w pokera o kilka euro i honor. Kiedy stanęła w progu, obaj mężczyźni podeszli do niej. James pocałował ją w przelocie i zaprowadził za rękę do kuchni. – Jonan czeka, musi z tobą porozmawiać. Zostawię was samych. Podinspektor podszedł i wręczył jej brązową kopertę.

– Szefowo, dostaliśmy z Saragossy raport o śladach. Uznałem, że zechce go pani przejrzeć jak najszybciej – powiedział, wodząc wzrokiem po ogromnej kuchni ciotki Engrasi. – Myślałem, że takich miejsc już nie ma. – Bo nie ma, wierz mi – odparła, wyciągając z koperty dokumenty. – To… to niesamowite. Słuchaj, Jonan, sierść, którą znaleźliśmy na zwłokach, należy do dzika, owcy, lisa i czegoś jeszcze, czegoś, czego nie zidentyfikowali, może do niedźwiedzia, ale to jeszcze nie jest pewne. Natomiast resztki tkanki nabłonkowej ze sznura należą, trzymaj się, do kozy. – Do kozy? – Tak, Jonan. Mamy tu pieprzoną arkę Noego. Właściwie dziwię się, że nie znaleźli smarków słonia albo spermy wieloryba. – A ślady ludzkie? – Brak. Ani włosów, ani płynów, nic. Jak myślisz? Co by powiedzieli nasi strażnicy leśni, gdyby to zobaczyli? – Powiedzieliby, że nie ma śladów ludzkich, bo to nie człowiek. Tylko basajaun. – Moim zdaniem ten gość to palant. Jak sam zaznaczył, basajauny są ponoć istotami łagodnymi, obrońcami leśnego życia… Sam stwierdził, że uratował mu życie, więc powiedz mi, proszę, czy te kawałki układanki jakoś do siebie pasują? Jonan spojrzał na nią. Zastanawiał się nad tym, co powiedziała. – To, że był tam basajaun, nie musi oznaczać, że to on zabił te dziewczyny. Wręcz przeciwnie: jako opiekun lasu czuje się w to wszystko włączony, znieważony i sprowokowany obecnością drapieżnika. To logiczne. Amaia spojrzała na niego zaskoczona. – Logiczne? Jesteś zachwycony, prawda? Jonan się uśmiechnął. – Nie zaprzeczaj, uwielbiasz te bzdury o basajaunie. – Tylko tę część, w której nie ma mowy o martwych dzieciach. Ale pani wie lepiej niż ktokolwiek inny, że to wcale nie są bzdury. I mówię to nie jako policjant, tylko jako archeolog i antropolog. – A to dobre. Czekaj, wytłumacz mi to: dlaczego ja bardziej niż ktokolwiek inny? – Bo urodziła się pani tutaj i wychowała, i chyba mi pani nie powie, że nie wyssała tego z mlekiem matki. To żadne bzdury. Są częścią kultury i mitologii baskijskiej i Nawarry. Nie zapominajmy, że to, co teraz jest mitem, kiedyś było religią.

– No to nie zapominaj, że w imię tej wściekłej religii właśnie w tej dolinie prześladowano i skazywano dziesiątki kobiet. Umarły na stosie podczas auto da fé w 1610 roku, przez wierzenia tak absurdalne jak to, o którym mówimy i które dzięki ewolucji na szczęście jest już za nami. Jonan zaprzeczył. Odkrył przed Amaią całą wiedzę ukrytą za maską młodego podinspektora: – Wiadomo, że religijny żar i lęki podsycane legendami i prostactwem wyrządziły wiele zła, ale nie może pani zaprzeczyć, że były przejawem potężnej wiary, szefowo. Przed zaledwie stu, najwyżej stu pięćdziesięcioma laty, trudno byłoby znaleźć kogoś, kto nie wierzył w wiedźmy, sorgińas10 , belagiles11 , basajauny, tartalo12 , a przede wszystkim w Mari, boginię, dżina, matkę, opiekunkę żniw i bydła, która, kiedy chciała, zsyłała z nieba grzmoty i grad, żeby sprowadziły na miasto straszliwy głód. Doszło do tego, że ludzi, którzy wierzyli w wiedźmy, było więcej niż wierzących w Trójcę Świętą. Nie uszło to uwagi Kościoła. Obserwował swoich wiernych, jak po mszy wracają do dawnych rytuałów, będących częścią ich życia od zamierzchłych czasów. Owszem, niektórzy maniacy niespełna rozumu, tacy jak inkwizytor z Bayony Pier de Lancré, wypowiedzieli dawnym wierzeniom wojnę na śmierć i życie, ale, powodowani szaleństwem, uzyskali efekt dokładnie odwrotny. Nagle te wierzenia, żywe od zawsze, stały się czymś przeklętym, prześladowanym, ofiarą bezpodstawnych donosów, które najczęściej wynikały z fałszywego przekonania, że współpraca z inkwizycją stawia poza kręgiem podejrzanych. Ale zanim się to szaleństwo zaczęło, ta pradawna religia była częścią życia mieszkańców Pirenejów przez setki lat i nie przysparzała im żadnych problemów. Co więcej, swobodnie współistniała z chrześcijaństwem, do czasu, kiedy na światło dzienne wychynęły nietolerancja i obłęd. Sądzę, że powrót do niektórych dawnych wartości dobrze by zrobił współczesnym ludziom. Amaia była pod wrażeniem wywodu zazwyczaj małomównego podinspektora. – Jonan, szaleństwo i nietolerancja zawsze w końcu dają o sobie znać, w każdym społeczeństwie, a ty mówisz tak, jakbyś właśnie skończył pogawędkę z moją ciotką Engrasi… – Nie, ale bardzo bym chciał. Pani mąż powiedział, że stawia karty i takie tam. – Tak… i takie tam. Nie zbliżaj się do mojej ciotki – powiedziała z uśmiechem. – I tak już ma namieszane w głowie. Jonan się zaśmiał. Nie odrywał wzroku od piekarnika, w którym przygotowywana na kolację pieczeń nabierała idealnie złotego koloru. – A skoro mowa o mieszaniu w głowie, masz jakiś pomysł, gdzie może być Montes? Podinspektor już miał odpowiedzieć, ale tylko dyskretnie przygryzł dolną wargę i odwrócił wzrok. Od razu to zauważyła. – Jonan, prowadzimy może najważniejsze śledztwo w życiu, bardzo dużo ryzykujemy. Prestiż, honor, ale przede wszystkim musimy dopaść tego łotra i nie dopuścić, żeby zrobił kolejnej dziewczynie to, co tamtym. Cenię twoje poczucie solidarności, ale Montes robi, co chce, a jego postawa może bardzo zaszkodzić śledztwu. Wiem, jak się czujesz, ja czuję się tak samo. Nadal nie zdecydowałam, co z tym

fantem zrobić, i naturalnie nie złożyłam jeszcze raportu, ale chociaż bardzo mnie to boli i bardzo cenię Fermína Montesa, nie pozwolę, żeby jego ekscentryczne zachowanie przeszkadzało w pracy tylu profesjonalistom, którzy się dla tej sprawy zarzynają. A teraz, Jonan, mów. Co wiesz o Montesie? – Szefowo, ja się z tym wszystkim zgadzam i wie pani, że jestem po pani stronie. Nic nie powiedziałem, bo uznałem, że to sprawa prywatna… – To ocenię ja. – Dzisiaj po południu widziałem Montesa na obiedzie w Antxitonea… z siostrą… – Z jego siostrą? – zdziwiła się. – Nie, z pani siostrą. – Z moją siostrą? Z moją siostrą Rosaurą? – Nie, z tą drugą, z pani siostrą Florą. – Z Florą? Widzieli was? – Nie, wie pani, że mają tam kontuar w kształcie półkola. Zaczyna się przy wejściu i ciągnie aż na tyły, do wyjścia na boisko do peloty. Ja stałem z Iriarte przy szybie, ale widziałem, jak wchodzili, i nawet wstałem, żeby się z nimi przywitać, ale weszli i już mi nie wypadało za nimi iść. Kiedy pół godziny później wyszliśmy, widziałem przez szybę przy barze, że złożyli zamówienie i zabierali się do jedzenia. Jonan Etxaide nigdy nie bał się deszczu. Wręcz przeciwnie – spacer podczas ulewy należał według niego do największych przyjemności. Zawsze kiedy tylko mógł, wybierał się na spacer ukryty pod kapturem płaszcza. Tego dnia przechadzał się w samotności, podczas gdy wszyscy inni w pośpiechu uciekali do kawiarni albo tłoczyli się niezdarnie pod zdradzieckimi zadaszeniami, z których lały się strumienie wody, mocząc ich do suchej nitki. Spacerował ulicami Elizondo, podziwiając delikatną zasłonę deszczu kapryśnie przesuwającą się po jezdniach i tworzącą przedziwny widok: przypominało to podarty welon panny młodej. Światła samochodów przenikały ciemność, rysowały przed sobą deszczowe zjawy, a czerwone światło sygnalizacji rozlewało się na jezdnie, tworząc u jego stóp czerwoną kałużę. Inaczej niż na opustoszałych chodnikach, na ulicy było mnóstwo samochodów, jakby wszyscy jechali do wyznaczonego celu, niczym spieszący na spotkanie kochankowie. Jonan przeszedł ulicą Santiago, pospiesznie oddalając się od hałasów. Ustały, jak tylko dostrzegł delikatne zarysy placu. Natychmiast przeniósł się w czasie. Podziwiał fasadę ratusza i stojące obok niego zbudowane na początku XX wieku kasyno. Spotykali się tam najbardziej majętni mieszkańcy miasta. Ich życie towarzyskie kwitło głównie właśnie tam. Wiele decyzji handlowych i politycznych z pewnością podjęto za tymi oknami, prawdopodobnie

nawet więcej niż w samym ratuszu, w czasach, kiedy pozycja społeczna i wynikający z niej prestiż liczyły się może jeszcze bardziej niż dziś. Przy rynku, tam, gdzie kiedyś stał kościół, teraz stał dom architekta Víctora Eusy. Ale Jonana szczególnie interesował pałac Arizkunenea. Jego majestatyczna bryła go nie zawiodła. Poszedł w dół, ulicą Jaimego Urrutii. Rozkoszował się deszczem i architekturą tych pięknych domów. Biła od nich przeszłość. Pod numerem dwadzieścia siedem jest przejście, belena, przesmyk, między ulicą Jaimego Urrutii a Santiago, który łączył domy ze znajdującymi się za nimi polami, stajniami i sadami. Już ich nie ma, od kiedy powstała tam droga. Naprzeciwko gorapes, pod portykami domów, przy targowisku, stał stary młyn. W XIX wieku przebudowano go, a w XX zamieniono w elektrownię. Architektura każdego miasta dokładnie oddaje życie i gusta mieszkańców, tak jak zwyczaje ludzi składają się na charakterystyczne cechy ich zachowania. Miejsca odzwierciedlają charakter mieszkańców i ich skłonności, mówią o znaczeniu rodziny i wykształcenia. To miejsce mówiło o dumie, wartościach i walce, o honorze i chwale zdobytej nie siłą, ale dzięki inteligencji i sprytowi, nie przez przypadek pokazanemu w herbie z szachownicą. Mieszkańcy Elizondo myśleli o nim z dumą, jaka przystoi ludziom, którzy dobrobyt zawdzięczają honorowi i lojalności. Pośrodku tego placu, symbolu honoru i dumy, morderca miał czelność chełpić się swoim makabrycznym dziełem, niczym bezlitosny czarny król przesuwający się nieubłaganie po szachownicy i zbijający białe pionki. Z tą samą chełpliwością, ostentacją i próżnością, właściwymi wszystkim seryjnym mordercom, którzy go poprzedzali. Jonan stał w deszczu i dokonywał przeglądu najokrutniejszych oprawców w historii. Pierwszym seryjnym mordercą czasów współczesnych był bez wątpienia Kuba Rozpruwacz. Zamordował pięciu niewinnych przechodniów i niezliczoną liczbę prostytutek. Budził postrach na całym świecie. Jego tożsamość do dzisiaj pozostaje nieznana. Współczesny Kubie Rozpruwaczowi Amerykanin H.H. Holmes przyznał się do dwudziestu siedmiu morderstw i był pierwszym seryjnym mordercą, którego czyny zostały opisane. Dwie dekady później w Nowym Orleanie pojawił się rzeźnik mordujący ludzi siekierą. Zanim został złapany, siał w mieście postrach przez dwa lata. Ale prawdziwa fala seryjnych morderstw w Stanach Zjednoczonych ruszyła po drugiej wojnie światowej. Szczególnie dużo było ich podczas wojny w Wietnamie. Większość walczących w niej żołnierzy miała od dziewiętnastu do dwudziestu siedmiu lat. Wiadomo z raportów i zeznań, że wielu z nich oszalało w klimacie skrajnej przemocy, paniki i bezkarności i zaczęło zabijać niewinnych Wietnamczyków i przeprowadzać masakry, które już na zawsze odcisnęły na nich swoje piętno. Kalifornijka Murria Glatman robiła swoim przerażonym ofiarom zdjęcia. Na kilka chwil przed śmiercią, kiedy już wiedziały, że zaraz zginą. Martha Beck i Raymundo Fernández, „zabójcy samotnych serc”, zabijali pary, które przyłapali na uprawianiu seksu w samochodzie. Inne bardzo znane przypadki to Albert De Salvo, dusiciel z Bostonu, Charles Manson, który stał na czele satanistycznej sekty i zamordował Sharon Tate, żonę Romana Polańskiego, i Zodiak, morderca, który po dokonaniu trzydziestu dziewięciu zabójstw przepadł bez śladu. W latach sześćdziesiątych było tak wielu tak okrutnych seryjnych morderców, że władze Stanów Zjednoczonych zdecydowały się uznać to zjawisko za osobną kategorię przestępstw. Zaczęto prowadzić badania, robić statystyki i analizować profile psychologiczne wszystkich zatrzymywanych zabójców. Studiowano wszystkie aspekty ich życia: narodziny, rodziców, edukację, dzieciństwo,

zabawy, upodobania, płeć, wiek… W ten sposób tworzono wzory zachowań, które powtarzały się raz za razem i pozwalały zapobiec poczynaniom niektórych, a wielu zidentyfikować. Nowojorczyk David Berkowitz, znany jako Syn Sama, mordował bez zahamowań, zainspirowany głosami, które rzekomo słyszał. Ted Bundy zabił na Florydzie dwadzieścia osiem prostytutek. Ed Kemper, gwałciciel i morderca, ćwiartował swoje ofiary, młode i piękne studentki. Jeffrey Dahmer nie tylko mordował i ćwiartował, ale także zjadał swoje ofiary. To właśnie on zainspirował Thomasa Harrisa do stworzenia wstrząsającej postaci doktora Hannibala Lectera, bohatera powieści Milczenie owiec, z ogromnym sukcesem przeniesionej na ekran, z rewelacyjnym Anthonym Hopkinsem w roli inteligentnego zabójcy. Dla Jonana niemal obsesją stało się przewidywanie, ustalanie i szkicowanie po omacku profilu mordercy, jakby to była gra w szachy, w której najważniejsze jest to, żeby przewidzieć ruch przeciwnika. Chodzi o to, żeby w jednym ruchu przewidzieć, jak się potoczy cała partia i który z graczy zostanie pokonany. Oddałby wszystko, żeby móc wziąć udział w kursach, w których uczestniczyła inspektor Salazar. Ale póki co wystarczyła mu praca u jej boku i udzielanie się w śledztwie, wygłaszanie swoich opinii i sugestii. Ona zdawała się bardzo je cenić.

14

Rosaurę Salazar przeszywał straszliwy ziąb. Ogarniał ją zarówno w środku, jak i z zewnątrz. Sprawiał, że szła wyprostowana, a szczęki zaciskała tak mocno, że miała dziwne wrażenie, jak gdyby gryzła gumę. Szła z parasolem brzegiem rzeki, w nadziei, że lodowate powietrze ukoi wypełniający ją ból. Ból w każdej chwili mógł przejść w skowyt. Nie mogła powstrzymać łez, piekły ją w oczy. Pozwoliła im płynąć, ale czuła, że nie jest nieszczęśliwa tak strasznie jak jeszcze kilka miesięcy wcześniej. Tak, nadal była na siebie wściekła, ale w głębi serca czuła ulgę, bo wiedziała, że ten sam ból jeszcze niedawno mógł ją zniszczyć. A teraz już nie. Już nie. Łzy nagle przestały płynąć.

Zostawiły na jej przemarzniętej twarzy wrażenie zastygającej na skórze ciepłej maski. Teraz była gotowa wracać do domu, teraz, gdy już wiedziała, że łzy nie ujawnią jej goryczy. Przeskakując przez kałuże i nieświadomie ocierając wierzchem dłoni resztki łez, minęła ikastolę13 , i nagle zobaczyła idącą z naprzeciwka kobietę. Odetchnęła z ulgą, że to nie znajoma, przy której musiałaby się zatrzymać albo chociaż przywitać. Ale kobieta zbliżała się do niej. Nagle się zatrzymała i spojrzała jej w oczy. Rosaura zwolniła, zbita z tropu. Rozpoznała dziewczynę ze wsi. Znała ją z widzenia, chociaż nie pamiętała imienia. Może Maitane. Dziewczyna spojrzała na nią z uśmiechem tak urokliwym, że Rosaura, nie wiedząc właściwie dlaczego, odwdzięczyła jej się bardzo nieśmiałym uśmiechem. Tamta zaczęła się śmiać. Najpierw dyskretnie, jakby coś insynuowała, a potem coraz głośniej. W końcu salwy jej śmiechu wypełniły całą okolicę. Rosaura już się nie uśmiechała. Przełknęła ślinę i rozejrzała się, jakby szukała podpowiedzi, co się dzieje. I kiedy znów spojrzała na dziewczynę, zobaczyła rysującą się na jej ustach i odbijającą w oczach pogardę. Nie przestawała się śmiać. Rosaura otworzyła usta, jakby chciała coś powiedzieć, o coś zapytać, coś… Nie musiała. Poczuła, jakby z oczu spadło jej bielmo, i wszystko stało się jasne. Dotarła do niej pogarda, nienawiść i poczucie wyższości tej czarownicy. Zrobiło jej się niedobrze. Śmiech dziewczyny przeszywał ją, budząc wstyd tak wielki, że miała ochotę umrzeć. Poczuła, że kręci jej się w głowie, a ciało drętwieje z zimna, i kiedy już myślała, że ten koszmar jest tylko złym snem, z którego musi się obudzić, dziewczyna przestała się śmiać i ruszyła. Nie przestawała wpatrywać się w nią okrutnym wzrokiem. W końcu ją minęła. Rosaura przeszła jeszcze pięćdziesiąt metrów. Nie miała odwagi obejrzeć się za siebie. A potem podeszła do murku nad rzeką i zwymiotowała.

15

Już od lat wesoła gromada spotykała się na pokera w zimowe wieczory. Prawie siedemdziesięcioletnia ciotka Engrasi była najmłodsza. Najstarsza, Josepa, dobiegała osiemdziesiątki. Engrasi i trzy jej koleżanki były wdowami. Tylko dwie z pań nadal miały mężów.

Mąż Anastazji bał się zimnej doliny i zimą odmawiał wychodzenia z domu. Mąż Mireny chodził od tawerny do tawerny i pił ze swoją paczką txikitos14 . Kiedy wstawały od stołu i żegnały się, obiecując sobie, że spotkają się nazajutrz, pozostawiały po sobie pulsującą energię, jak gdyby zbliżała się burza, która sprawia, że elektryzują się włosy. Amaia lubiła je, lubiła je bardzo, ponieważ miały urok i wyglądały jak ludzie, którzy właśnie wrócili z podróży i są bardzo zadowoleni. Doskonale wiedziała, że nie wszystkie miały łatwe życie. Choroby, zmarli mężowie, aborcje, krnąbrne dzieci, problemy rodzinne… a jednak nie żywiły do życia urazy i spotykały się codziennie niczym nastolatki na ulicznej imprezie, i były mądre jak królowe Egiptu. Pomyślała, że jeśli przy odrobinie szczęścia uda jej się dożyć tego wieku, chciałaby być taka jak one. Niezależna i jednocześnie trzymająca się swoich korzeni, energiczna i żywotna, głosząca zwycięstwo nad życiem, jak ci mężczyźni i kobiety, którzy codziennie korzystają z życia na całego, nie myśląc o śmierci. A może myśląc i zastanawiając się, jak wykraść jeszcze jeden dzień, jeszcze jedną godzinę. Zabrały torebki i apaszki, zażądały prawa do rewanżu następnego dnia, rozdzieliły całusy, uściski i wyrazy uznania dla tego dobrego chłopaka Jamesa i poszły, każda w swoją stronę, zostawiając w salonie magiczną czarno-białą energię. – Stare czarownice – cicho rzuciła Amaia, nie przestając się uśmiechać. Spojrzała w dół, na kopertę, którą nadal trzymała w ręku, i uśmiech zniknął z jej twarzy. Skóra kozy, pomyślała. Podniosła wzrok i napotkała pytające spojrzenie Jamesa. Spróbowała się uśmiechnąć, ale nie do końca jej się udało. – Amaia, dzwonili z kliniki Lenox. Chcą wiedzieć, czy będziemy w przyszłym tygodniu, czy znów przełożymy. – Och, James, wiesz, że teraz nie mogę o tym myśleć. Mam już wystarczająco dużo zmartwień. James skrzywił się z niesmakiem. – Tak czy inaczej musimy im dać znać. Nie możemy przekładać wizyt w nieskończoność. W jego głosie wyczuła niezadowolenie. Odwróciła się do niego i wzięła go za rękę. – Nie w nieskończoność, James, ale teraz nie mogę o tym myśleć, naprawdę nie mogę. – Nie możesz czy nie chcesz? – zapytał, uwalniając dłoń i odpychając ją. Natychmiast tego pożałował. Wbił spojrzenie w kopertę, którą trzymała w ręce. – Przykro mi. Mogę ci w czymś pomóc? Amaia znów spojrzała na kopertę, a potem na męża. – Och, nie. To tylko łamigłówka, którą muszę rozwiązać, ale nie teraz. Zrób mi kawy, usiądź przy mnie i opowiedz, jak ci minął dzień. – Opowiem, ale bez kawy. Nawet bez kofeiny jesteś zdenerwowana. Zrobię ci herbatę.

Usiadła przy kominku na jednym ze stojących przed nim foteli z wysokim oparciem. Koperta ześlizgnęła się na bok, a ona przysłuchiwała się cioci Engrasi zajętej czymś w kuchni. Rozmawiali o czymś z Jamesem. Wpatrywała się w liżące drewno roztańczone płomienie. Kiedy James podał jej parującą filiżankę herbaty, wiedziała, że przez kilka minut była nieobecna, zahipnotyzowana ciepłem ognia. – Chyba już ci nie jestem potrzebny, możesz odpocząć beze mnie! – wykrzyknął James z zabawnym grymasem. Spojrzała na niego z uśmiechem. – Zawsze cię potrzebuję, nie tylko żeby odpocząć… To ten ogień – powiedziała, rozglądając się. – I ten dom. Zawsze dobrze się tu czułam. Pamiętam, że kiedy byłam mała, przychodziłam tutaj chować się po kłótni z matką. A to zdarzało się dość często. Siadałam przed kominkiem i siedziałam tak, wpatrując się w ogień, aż zaczynały mnie piec policzki albo zasypiałam. James położył jej dłoń na głowie, a potem delikatnie przesunął na kark. Zdjął gumkę spinającą sięgające aż do pleców włosy i rozrzucił je, rozsunął na boki jak wachlarz. – Zawsze czułam się tu tak dobrze, jakby to był mój prawdziwy dom. Kiedy miałam osiem lat, wyobrażałam sobie nawet, że ciocia Engrasi jest moją matką. – Nigdy mi o tym nie opowiadałaś. – Nie. Już od dawna o tym nie myślę. Poza tym to ta część mojej przeszłości, której nie lubię. Ale teraz, kiedy znowu tu jestem, wszystkie te uczucia zaczynają odżywać, nabierać kształtów, jak zmartwychwstałe duchy. Poza tym – westchnęła – bardzo się martwię śledztwem… – Złapiesz go, jestem tego pewny. – Ja też. Ale teraz nie chcę o tym rozmawiać, muszę się oderwać. Opowiedz mi, co porabiałeś, kiedy mnie nie było. – Spacerowałem po miasteczku. Kupiłem ten przepyszny chleb, który sprzedają w tej piekarni na ulicy Santiago, tej, w której są te znakomite magdalenki. Później zabrałem twoją ciocię za miasto, do supermarketu. Kupiliśmy jedzenie dla całego batalionu, w barze Gartzain zjedliśmy przepyszną czarną fasolkę, a wieczorem poszedłem z twoją siostrą Ros pomóc jej zabrać z domu rzeczy. Mam samochód pełen jej kartonowych pudeł z ciuchami i dokumentami, ale dopóki nie wróci, nie wiem, co z nimi zrobić. Nie wiem, gdzie będzie chciała je położyć. – A gdzie ona jest? – No, to ci się nie spodoba. Freddy był w domu. Kiedy weszliśmy, leżał na sofie, zawalonej puszkami piwa, i wyglądał, jakby się od kilku dni nie mył. Miał czerwone i opuchnięte oczy i pociągał nosem. Był zawinięty w koc i tonął w zużytych chusteczkach higienicznych. Na początku myślałem, że ma grypę, dopiero później zdałem sobie sprawę, że płakał. Cała reszta wyglądała tak

samo – jak chlew, i nawet śmierdziało jak w chlewie, wierz mi. Ja stałem w drzwiach i kiedy mnie zobaczył, raczej się nie ucieszył, ale przywitał się. Później twoja siostra zaczęła zbierać ubrania, dokumenty… On wyglądał jak zbity pies, chodził za nią z jednego pokoju do drugiego. Słyszałem, jak coś szeptali, i kiedy już wszystko załadowaliśmy do samochodu, Ros powiedziała, że zostanie jeszcze chwilę, że musi z nim porozmawiać. – Nie powinieneś był zostawiać jej samej. – Wiedziałem, że tak powiesz, ale co mogłem zrobić? Ona się upierała, a on naprawdę nie zachowywał się agresywnie, wręcz przeciwnie, był zdołowany i nadąsany jak małe dziecko. – Jak rozpuszczone małe dziecko, którym jest – stwierdziła dobitnie. – Ale nie należy mu ufać. Tacy ludzie często atakują wtedy, kiedy kobieta oznajmia, że odchodzi. Odejść od takich szumowin wcale nie jest tak łatwo. Zazwyczaj próbują powstrzymać kobiety błaganiami, płaczem i prośbami. Doskonale zdają sobie sprawę, że bez nich nic nie znaczą. A jeśli to wszystko nie przyniesie pożądanego efektu, używają przemocy. Dlatego nigdy nie należy zostawiać kobiety samej, kiedy decyduje się zerwać z takim draniem. – Gdybym zobaczył jakiekolwiek oznaki zagrożenia, nie zostawiłbym jej. I prawdę powiedziawszy, na początku się wahałem, ale ona mnie zapewniła, że wszystko będzie dobrze i że wróci do domu na kolację. Amaia spojrzała na zegarek. W domu cioci Engrasi kolację jadło się około jedenastej. – Nie martw się. Jeśli za pół godziny nie przyjdzie, pojadę po nią, zgoda? Amaia przytaknęła, zagryzając usta. Odgłos otwierania drzwi dotarł do nich prawie równocześnie z przenikliwym zimnem, które wtargnęło do domu w chwili, kiedy weszła Ros. Słyszeli, jak krząta się w przedpokoju, i przeczuwali, że specjalnie ociąga się z odwieszeniem płaszcza. Kiedy wreszcie weszła do salonu, twarz miała zmienioną, pociemniałą i siną, ale spokojną, jak wtedy, kiedy przestaje się walczyć z bólem. Przywitała się z Jamesem i kiedy pochyliła się nad Amaią, żeby ją pocałować, Amaia dostrzegła, że lekko się trzęsie. Potem podeszła do komody, wyjęła małą, owiniętą w jedwab paczuszkę i usiadła przy stole. – Ciociu… – wyszeptała. Ciocia Engrasi wróciła z kuchni, wytarła ręce w ściereczkę i usiadła naprzeciwko. Nie musiała pytać ani nawet patrzeć. Widziała tę owiniętą czarnym jedwabiem talię setki razy. Karty do tarota marsylskiego. Tasowała je, rozkładała i przekładała, układała w krzyże albo koła. Kiedyś nawet sobie z nich wróżyła. Ale to było dawno, dawno temu.

Wiosna 1989

Miała osiem lat, był maj i właśnie przystąpiła do Pierwszej Komunii. W dniach poprzedzających ceremonię matka traktowała ją z dziwną czułością, obdarzała uwagą i troską, do jakich nie była przyzwyczajona. Rosario była kobietą dumną, bardzo przejętą dbaniem o wizerunek osoby zamożnej, właściwy w tamtych czasach ludziom z wiosek. Starała się tak bardzo bez wątpienia dlatego, że zawsze czuła się jak intruz, który zgarnął najbardziej pożądanego kawalera w Elizondo. Interesy szły dobrze, choć prawie wszystkie pieniądze inwestowali w ulepszenia. Ale i tak każda z jej córek szła do komunii w nowiutkiej sukience, różnej od sukienek sióstr na tyle, żeby nikt nie miał wątpliwości, że to nie ta sama. Amaię zaprowadzono do fryzjera, który uczesał jej długie, sięgające prawie do pasa włosy. Piękne loki zdawały się wyrastać spod korony zdobiących jej głowę białych kwiatuszków. Nie pamiętała, żeby kiedyś była taka szczęśliwa. Ani wcześniej, ani później. Dzień po Pierwszej Komunii matka kazała jej usiąść na kuchennej ławie, zaplotła jej włosy w warkocz i obcięła go przy samej skórze. Dziecko nawet się nie zorientowało, co się dzieje, dopóki nie zobaczyło grubego warkocza leżącego na stole. Matka próbowała go spleść z drugiej strony. Przez chwilę myślała, że to jakieś dziwne zwierzę. Pamiętała, że czuła się tak, jakby została okradziona. Dotykała palcami głowy, a palące łzy zalały jej twarz. Przestała cokolwiek widzieć. – Nie bądź głupia – syknęła matka. – Idzie lato i nie będzie ci tak gorąco, a jak będziesz duża, będziesz mogła sobie zrobić elegancką perukę, taką, jakie noszą panie w San Sebastián.

Pamiętała też każde słowo ojca, który przyszedł do kuchni, zaniepokojony jej szlochami. – Na miłość boską! Coś ty jej zrobiła? – załkał, biorąc ją w ramiona i wyprowadzając z kuchni w takim pośpiechu, jakby uciekali przed pożarem. – Coś ty zrobiła, Rosario? Dlaczego to wszystko robisz? – szeptał, kołysząc w ramionach córkę, której głowa była mokra od jego łez. Położył ją na kanapie tak delikatnie, jak gdyby miała kości ze szkła, i wrócił do kuchni. Wiedziała, co teraz będzie: korowód zarzutów wyszeptywanych przez ojca, wstrzymywane krzyki matki, które brzmiały jak pomruki zdychającego pod wodą zwierzęcia. Potem przychodziła kolej na błagania, próby przekonania jej, wpłynięcia na nią, a nawet oszukania, wszystko, byle tylko wzięła te małe białe pigułki, które miały sprawić, że przestanie jej nienawidzić. Zastanawiała się, czy to jej wina, że tak mało jest podobna do matki, a tak bardzo do nieżyjącej babki, matki ojca. Czy to powód, żeby nie kochać swojej córki? Tata tłumaczył jej, że mama nie czuje się dobrze, że bierze lekarstwa, żeby się tak nie zachowywać, ale ona czuła się coraz gorzej. Włożyła kurtkę z kapturem i uciekła na ulicę. Panowała tam kojąca cisza. Biegła pustymi uliczkami, wycierając z furią oczy i próbując zapanować nad strumieniem łez, który zdawał się nie mieć końca. Dobiegła do domu cioci Engrasi i, jak miała w zwyczaju, nie zapukała do drzwi. Weszła na ogromną donicę z koleusami tak wysokimi jak ona i sięgnęła po klucz. Leżał na nadprożu. Nie krzyczała, nie wołała cioci, nie przebiegła przez dom, żeby ją znaleźć. Przestała szlochać, jak tylko zobaczyła na stole zawiniątko z czarnego jedwabiu. Usiadła przed nim, otworzyła i zaczęła tasować karty. Widziała setki razy, jak robiła to ciocia. Ruchy miała niezdarne, ale umysł jasny i skoncentrowany na pytaniu, które sformułowała bez słów, pochłonięta jedwabistym dotykiem kart i ich piżmowym zapachem tak bardzo, że nie zauważyła nawet, jak ciocia Engrasi stanęła w drzwiach. Patrzyła na nią w osłupieniu. Amaia obiema rękami rozłożyła karty na stole, wybrała jedną i położyła przed sobą, a potem wyciągała kolejne i zgodnie z ruchem wskazówek zegara układała jedną obok drugiej, aż utworzyły koło. Przyglądała im się dłuższą chwilę, jej spojrzenie przeskakiwało z jednej na drugą. Wybierała, próbowała odgadnąć znaczenie układu, który krył odpowiedź na jej pytanie. Bojąc się zakłócić mistyczną chwilę, której była świadkiem, ciocia Engrasi podeszła powolutku i zapytała cichutko: – Co mówią? – To, co chcę wiedzieć – odpowiedziała Amaia, nie patrząc na nią, jakby słyszała swój własny głos dochodzący ze słuchawek. – A co chcesz wiedzieć, kochanie? – Czy to się kiedyś skończy. Wskazała na kartę na godzinie dwunastej. Koło fortuny. – Szykuje się duża zmiana, los będzie mi bardziej sprzyjać – powiedziała. Ciocia Engrasi wzięła głęboki oddech, ale nie powiedziała ani słowa.

Amaia wybrała kolejną kartę. Położyła ją pośrodku koła i uśmiechnęła się. – Widzisz? – zapytała, wskazując na nią. – Pewnego dnia stąd wyjadę i już nigdy nie wrócę. – Amaia, wiesz, że nie powinnaś stawiać sama kart. Jestem zaskoczona. Kiedy się tego nauczyłaś? Nie odpowiedziała. Wzięła kolejną kartę i położyła ją na pierwszej. To była śmierć. – To moja śmierć, ciociu. Może to oznacza, że wrócę tu dopiero, jak umrę, żeby mnie tu pogrzebali z amoną Juanitą. – Nie, Amaia, to nie twoja śmierć, ale to z jej powodu tu wrócisz. – Nie rozumiem. Kto umrze? Co by się musiało stać, żeby mnie zmusić do powrotu? – Weź jeszcze jedną kartę i połóż obok tej – rozkazała ciotka. – Diabeł. – Śmierć i zło – wyszeptała dziewczynka. – To odległa przyszłość, Amaia. Sprawy powoli się klarują, ale na razie jest za wcześnie, żeby to zrozumieć. Nie możesz teraz przewidzieć, co się stanie w przyszłości. Zostaw to. – Że niby nie mogę, ciociu? A ja myślę, że przyszłość już nadeszła – powiedziała, odsłaniając ku przerażeniu ciotki głowę. Ciocia jeszcze długo próbowała ją pocieszyć. Zachęcała, żeby wypiła szklankę mleka i żeby jadła herbatniki. Ale Amaia usiadła przy kominku, chociaż był już maj, i jak tylko zaczęła się wpatrywać w ogień, od razu zasnęła. Może żeby pokonać lodowatą zimę, która zawisła nad nimi niczym posłaniec śmierci. Karty nadal leżały na stole, obwieszczając zbliżający się koszmar, który był pisany dziewczynce, którą kochała bardziej niż kogokolwiek na świecie i która miała wrodzoną zdolność wyczuwania zła. Miała tylko nadzieję, że dobry Bóg dał jej też siłę, żeby to zło pokonać. Zaczęła zbierać karty. Spojrzała na koło fortuny, które symbolizowało Amaię, koło opanowane przez małpy. Kręciły nim swawolnie i kapryśnie, jak im się podobało. Jednym ruchem mogły wywrócić życie do góry nogami. Do jej urodzin został zaledwie miesiąc. Zbliżała się chwila, kiedy dominująca planeta miała wejść w jej znak, chwila, kiedy wszystko, co musi się zdarzyć, zdarzy się. Usiadła, nagle całkiem wyczerpana. Nie mogła oderwać wzroku od bladej skóry widocznej przez krótko ostrzyżoną czuprynę dziewczynki śpiącej przy kominku.

16

Ciocia Engrasi rozwiązała jedwab i wręczyła talię Rosaurze, żeby ją potasowała. – Chcecie, żebyśmy wyszli? – zapytała Amaia. – Nie, nie, zostańcie. To nam zajmie najwyżej dziesięć minut i zaraz siadamy do kolacji. To będzie szybka konsultacja. – Chodziło mi o to, że może będziesz mówić o czymś osobistym, czego nie powinniśmy słyszeć… Oj, że po prostu potrzebujecie odrobiny prywatności. – To zupełnie zbędne. Rosaura wróży z kart tak samo dobrze jak ja. Właściwie nie potrzebuje mojej interpretacji, ale wiesz, że nie powinno się stawiać tarota samemu sobie. Amaia się zdziwiła. – Ros, nie wiedziałam, że potrafisz wróżyć z kart. – Zaczęłam niedawno. Ostatnio chyba wszystko w moim życiu jest nowe, nic już nie jest takie samo… – Nie wiem, czemu tak cię to dziwi. Wszystkie moje bratanice mają talent to stawiania kart, nawet Flora mogłaby dobrze wróżyć, a przede wszystkim ty… Zawsze mówiłam, że byłabyś w tym znakomita. – Poważnie? – zainteresował się James. – Nie, to nieprawda – odparła Amaia. – Oczywiście, mój drogi. Twoja żona to urodzone medium, podobnie jak jej siostry. Wszystkie mają bardzo silnie rozwinięte zmysły, musiałyby tylko znaleźć sposób, żeby rozwinąć swoje zdolności jasnowidzenia, a Amaia ma je nad wyraz rozwinięte… Spójrz tylko, jaką wybrała pracę. Taką, w

której oprócz metod, dowodów i danych ogromną rolę odgrywają zmysły i umiejętność dostrzegania tego, co ukryte. – Powiedziałabym raczej, że to zdrowy rozsądek i nauka zwana kryminologią. – Tak, i szósty zmysł, jeśli się jest dobrym medium. Odgadywanie, czy ten, kto siedzi naprzeciwko, cierpi, kłamie, coś ukrywa, czuje się winny, przygnębiony, gorszy albo lepszy od innych, jest tak samo normalne podczas moich seansów jak podczas twoich przesłuchań. Jedyna różnica jest taka, że do mnie ludzie przychodzą dobrowolnie, a do ciebie nie. – To ma sens – zauważył James. – Może zostałaś policjantką, bo jesteś naturalnym medium, tak jak mówi ciocia. – Właśnie tak jest – stwierdziła ciocia Engrasi. Ros wręczyła ciotce potasowaną talię. Ciotka zaczęła wyciągać karty z wierzchu i układać z nich koło. Klasyczny układ, znany na całym świecie. Karta leżąca na godzinie dwunastej symbolizuje pytającego… Nie powiedziała ani słowa, wpatrywała się tylko uważnie w Ros, która w skupieniu wpatrywała się w karty. – Mogłybyśmy to zgłębić trochę bardziej – powiedziała, dotykając jednej z nich. Ciotka, która przyglądała się kartom, jakby na coś czekała, uśmiechnęła się z zadowoleniem. – Naturalnie – powiedziała, zbierając karty i kładąc je na pozostałych. Znów podała karty Ros, a ona potasowała je szybko i położyła na stole. Ciocia Engrasi tym razem ułożyła je w kształt krzyża. To mniejszy i szybszy układ, z sześciu, góra dziesięciu kart. Odpowiada na bardziej konkretne pytanie. Kiedy już wszystkie odkryła, jej usta wykrzywił blady uśmiech, wyrażający coś pomiędzy triumfem i zniesmaczeniem. Wskazując długim palcem, orzekła: – To ta. – O kurwa – wyszeptała Rosaura. – Tak, maleńka. Kurwa w rzeczy samej. James patrzył na nie z rozbawieniem, ale też w napięciu, jak dziecko chodzące po gabinecie strachu w objazdowym wesołym miasteczku. One stawiały karty, a on nachylił się do Amai i zapytał po cichu: – Dlaczego nie można wróżyć samemu sobie? – To logiczne: kiedy się próbuje dowiedzieć czegoś o własnym życiu, nie jest się obiektywnym. Lęki, pragnienia, fałszywe przekonania mogą zmącić nawet jasny umysł. Mówi się też, że to przynosi pecha i przyciąga zło. – To tak jak ze śledztwem: śledczy też nie powinien prowadzić sprawy, która go dotyczy osobiście.

Amaia się nie odezwała. Nie było sensu się z nim kłócić. Wiedziała doskonale, że to, że jej ciotka wróży z kart, fascynuje go. Od razu pogodził się z tą jej „specjalnością”. Była niemal dumą rodziny, jakby ciotka nie wróżyła z kart, tylko była znaną śpiewaczką ludową albo starą aktorką na emeryturze. Nawet ona, patrząc, jak ciotka w milczeniu stawia karty, poczuła się pozbawiona czegoś cennego, czegoś, co miały tylko one, a przez chwilę nawet odrzucona, jakby jej kazały wyjść. Gesty porozumienia, wiedza, którą tylko one dzieliły, a która dla niej była niedostępna. A przecież nie zawsze tak było. – To tyle – powiedziała Rosaura. Ciocia Engrasi zebrała karty i położyła je na środku jedwabnej chusty, a potem ostrożnie je w nią zawinęła i związała. Powstałą w ten sposób paczuszkę położyła za szklanymi drzwiczkami komody. – A teraz zjemy kolację – zapowiedziała. – Konam z głodu – powiedział James radośnie. – Ty zawsze konasz z głodu – zaśmiała się Amaia. – Bóg jeden wie, gdzie ty to wszystko mieścisz. James świetnie się bawił, nakrywając do stołu, a kiedy Amaia przeszła obok niego z talerzami, nachylił się do niej i oznajmił: – Później, jak już będziemy sami, opowiem ci dokładnie, gdzie to wszystko mieszczę. – Ciii… – uciszyła go, kładąc mu palec na ustach i patrząc w stronę kuchni. Ciocia Engrasi właśnie stamtąd nadchodziła z butelką wina. Wszyscy zasiedli do kolacji. – Pieczeń jest pyszna, ciociu – powiedziała Rosaura. – Jonana musiałam prawie wyrzucić siłą. Przyniósł mi raport i rozmawiał ze mną, nie odwracając wzroku od tacy… Powiedział nawet coś o tym, że już nie ma takich kolacji – dodała Amaia, nalewając sobie wina. – Biedaczek – powiedziała ciotka Engrasi. – Dlaczego nie poprosiłaś, żeby został? Mamy wystarczająco dużo pieczeni, a ten młodzieniec bardzo mi przypadł do gustu. Jest historykiem, tak? – Antropologiem i archeologiem – uściślił James. – I policjantem – dodała Rosaura. – Tak, bardzo dobrym. Brakuje mu jeszcze trochę doświadczenia, a perspektywę ma trochę zniekształconą przez kierunek studiów, ale bardzo ciekawie się z nim pracuje. A poza tym jest bardzo dobrze wychowany. – Nie to co Fermín Montes – palnęła ciocia Engrasi.

– Fermín… – westchnęła Amaia, wypuszczając z płuc całe powietrze. – Sprawia ci problemy? – Żeby się chociaż pojawiał, żeby mi je sprawiać… Wszyscy są ostatnio bardzo dziwni, jakby burza magnetyczna odcięła im dopływ zdrowego rozsądku. Nie wiem, czy to ta zima, która się ciągnie już za długo, czy to śledztwo, które jest bardzo… – Skomplikowane, prawda? – zapytała ciocia. Patrzyła na nią zmartwiona. – Tak, wszystko stało się bardzo szybko. W zaledwie kilka dni dokonano dwóch morderstw… Wiecie, że nie mogę ujawniać żadnych szczegółów, ale wyniki analiz są bardzo niejednoznaczne. Jest nawet taka teoria, że w dolinie pojawił się niedźwiedź. – Tak, piszą o tym w gazetach – zauważyła Rosaura. – Pracuje nad tym kilku ekspertów, ale straż leśna nie wierzy, że to niedźwiedź. – Ja też nie – odparła ciocia Engrasi. – Niedźwiedzi nie ma w dolinie już od kilkuset lat. – Tak, ale i tak uważają, że to jakiś… coś dużego. – Zwierzę? – spytała Ros. – Basajaun. Jeden strażnik twierdzi nawet, że widział go kilka lat temu. Co wy na to? Rosaura się uśmiechnęła. – Jest więcej ludzi, którzy utrzymują, że go widzieli. – Tak, w XVIII wieku, ale w 2012 roku? – powiedziała Amaia z powątpiewaniem. – Basajaun… co to jest? Coś w rodzaju leśnego dżina? – zainteresował się James. – Nie, nie. Basajaun istnieje naprawdę. Należy do rodziny człowiekowatych, mierzy jakieś dwa i pół metra, ma szerokie plecy i długie włosy, a ciało pokryte sierścią. Mieszka w lasach i jest ich częścią, opiekuje się nimi. Według legend pilnuje, żeby równowaga lasu pozostała niezachwiana. I chociaż rzadko się ujawnia, wiemy, że jest wobec ludzi przyjazny. Nocami, kiedy pasterze spali, pilnował owiec, obserwował je z pewnej odległości, i jeśli zbliżał się wilk, budził pasterzy głośnymi gwizdami. To jego język. Słychać je z odległości wielu kilometrów. Czasami ostrzegał ich z najwyższych wzgórz, że nadciąga burza, żeby mieli czas spędzić stado i bezpiecznie je zaprowadzić do najbliższej jaskini. Pasterze z wdzięczności zostawiali mu na skałach albo przy wejściu do jaskini trochę chleba, sera, orzechy albo owcze mleko, bo basajaun nie je mięsa – wyjaśniła Ros. – To fascynujące – odparł James. – Opowiedz coś jeszcze. – Jest też dżin, taki jak te z Baśni tysiąca i jednej nocy, potężny, kapryśny i przerażający. To kobieta,

ma na imię Mari. Mieszka w jaskiniach i na turniach, zawsze w najwyższych partiach gór. Istniała na długo przed chrześcijaństwem, symbolizuje matkę naturę i moc ziemi. To ona strzeże zbiorów i młodych w stadach bydła, sprzyja płodności nie tylko ziemi i zwierząt, ale nawet ludzi. Dżin, bogini przyrody, a dla niektórych kapryśny ziemski duch. Potrafi się zamienić w dowolną część natury, w skałę, gałąź albo w drzewo. Nabierają wtedy kobiecych kształtów. Najbardziej lubi przybierać postać pięknej damy, elegancko ubranej, jak królowa. W ten sposób się ujawnia i nigdy nie wiesz, że to ona, aż zniknie. James był oczarowany. Uśmiechał się, a Ros mówiła dalej: – Ma wiele domów. Przemieszcza się w locie, od Aia do Amboto, od Txindoki do nas. Mieszka w miejscach, które z zewnątrz wyglądają jak skały, turnie albo jaskinie, ale kryją sekretne przejścia do luksusowych, majestatycznych, kapiących bogactwem komnat. Jeśli chcesz ją poprosić o przysługę, musisz stanąć w wejściu do jaskini i złożyć coś w ofierze. Jeśli chcesz mieć dziecko, jest takie miejsce, skała w kształcie ciała kobiety, takim, jaki Mari czasami przybiera, żeby czuwać nad okolicą. Musisz tam iść i położyć na skale kamyk. Musisz go przynieść spod domu. Kiedy już złożysz go w ofierze, musisz się oddalić, nie patrząc za siebie, i iść tyłem do chwili, kiedy wejście do jaskini zniknie ci z oczu. To piękna legenda. – Owszem – wyszeptał James, urzeczony atmosferą magii. – Mitologia – ucięła sceptycznie Amaia. – Nie zapominaj, siostrzyczko, że mitologia bazuje na wierzeniach, które przetrwały setki lat, aż do dziś. – Tylko wśród naiwnych prostaków. – Amaia, nie mogę uwierzyć w to, co mówisz. O mitologii baskijskiej mówi wiele dokumentów i traktatów, tak cenionych jak na przykład traktat księdza Barandiarana, który raczej nie był naiwnym prostakiem. Był znanym antropologiem. A niektóre z tamtych zwyczajów zachowały się do dziś. W południowej Nawarze, w Ujué, jest kościół, do którego kobiety, które chcą zostać matkami, idą na pielgrzymkę. Zanoszą tam kamyk, który biorą z domu. Kładą go na kupie innych otoczaków i modlą się do tamtejszej Matki Boskiej, ale faktem jest, że kobiety pielgrzymowały tam jeszcze przed zbudowaniem świątyni. Wtedy wrzucały kamienie do groty, która przypominała studnię albo bardzo głęboki dół. Wszyscy dobrze wiedzą, że ten rytuał działa. Powiedz mi, co katolickiego, chrześcijańskiego albo logicznego jest w przynoszeniu z domu kamienia i proszeniu, żeby bogini obdarzyła cię dzieckiem? Najprawdopodobniej Kościół katolicki, nie mogąc skończyć z tymi tak mocno zakorzenionymi wśród ludzi zwyczajami, zdecydował, że lepiej będzie wznieść tam świątynię, a pogański rytuał zamienić w zwyczaj katolicki, jak wcześniej zrobiono z przesileniem w noc świętojańską i z Bożym Narodzeniem. – To, że Barandiaran udokumentował tę legendę, świadczy o tym, że była popularna, a nie o tym, że to prawda – odparowała Amaia. – Ależ, Amaia, co jest tak naprawdę ważne: że coś jest prawdą czy że ludzie w to wierzą?

– Historyjki wieśniaków, skazane na wyginięcie. Naprawdę uważasz, że w erze telefonów komórkowych i Internetu ktoś jeszcze wierzy w te swoją drogą ładne, przyznaję, historie? Ciocia Engrasi powoli odkaszlnęła. – Nie chcę cię obrazić, ciociu – powiedziała Amaia, jakby chciała się usprawiedliwić. – W dobie technologii brakuje wiary. I powiedz mi, na co się to wszystko zdaje, jeśli nie można powstrzymać bestii, która morduje dzieci i wrzuca ich ciała do rzeki. Wierz mi, Amaia, świat nie zmienił się aż tak bardzo. Nadal jest ciemnym miejscem, w którym złe duchy czyhają na nasze serca, w którym morze pożera całe statki, nie pozostawiając po nich śladu, i nadal są kobiety, które błagają o poczęcie. Tak długo, jak istnieje ciemność, będzie też istniała nadzieja, a te wierzenia będą miały moc i będą częścią naszego życia. Kreślimy znak krzyża nad chlebem albo wieszamy na drzwiach eguzkilore15 , żeby chronić dom przed złem. Niektórzy wieszają podkowę. A niemieccy rolnicy malują spichlerze na czerwono i kreślą na nich gwiazdy. W dzień świętego Antoniego błogosławimy zwierzęta, a świętego Błażeja prosimy, żeby nas wyzwolił od kataru… Teraz to może się wydawać głupie, ale na początku zeszłego wieku, kiedy epidemia grypy zdziesiątkowała Europę… a zaczęło się właśnie tutaj. A w zeszłym roku zimą, kiedy wszczęto alarm, że pojawiła się grypa typu A, rządy niepotrzebnie wydały miliony na szczepionki. Od zawsze prosiliśmy o pomoc i opiekę, kiedy byliśmy zdani na łaskę sił przyrody, i do niedawna było czymś normalnym życie w harmonii nie tylko z przyrodą, ale i z Mari, z Matką Boską i ze świętymi, których przyprowadziło do nas chrześcijaństwo. A kiedy nastają ciężkie czasy, stare sposoby nadal działają. Tak samo jak kiedy braknie światła: podgrzewasz mleko na ogniu, w metalowym rondlu, a nie w mikrofalówce. Kłopotliwe? Skomplikowane? Może i tak, ale działa. Amaia siedziała chwilę w milczeniu, jak gdyby przyswajała to, co usłyszała. – Ciociu, rozumiem, co chcesz mi powiedzieć, ale nadal trudno mi uwierzyć, że ktoś może pielgrzymować do jaskini albo skały, żeby prosić duchy o potomstwo. Sądzę, że każda rozsądna kobieta poszukałaby raczej dobrego nasienia. – A jeśli to zawiedzie? – Specjalista od sztucznego zapłodnienia – powiedział James, wpatrując się uważnie w Amaię. – A jeśli to zawiedzie? – spytała ciocia Engrasi. – Przypuszczam, że wtedy zostaje już tylko nadzieja… – Amaia się poddała. Ciocia przytaknęła z uśmiechem. – Chciałbym odwiedzić to miejsce – powiedział James. – To blisko? Mogłabyś mnie tam zaprowadzić? – Jasne – odparła Ros. – Możemy iść jutro, jeśli nie będzie padało. Wybierzesz się z nami, ciociu?

– Wybaczcie, ale lepiej idźcie sami. Takie wyprawy to już nie dla mnie. Niedaleko znaleziono tę dziewczynę, Carlę. Ty też powinnaś tam pójść, Amaia. Choćby z czystej ciekawości. James spojrzał na nią wyczekująco. – Jutro jest pogrzeb Anne Arbizu. Muszę też zobaczyć się z Florą i… – przypomniała sobie o czymś, wyciągnęła telefon i wybrała numer Montesa. Odezwał się operator: może zostawić wiadomość głosową, która następnie zamieni się w esemesa. – Montes, oddzwoń, mówi Salazar. Amaia – dodała, przypomniawszy sobie, że jej siostry noszą to samo nazwisko. Ros pożegnała się i ruszyła w stronę schodów. James pocałował ciocię Engrasi i objął żonę w pasie. – Chyba powinniśmy położyć się spać. Ciotka nie ruszyła się z miejsca. – James, poczekaj na nią na górze. Amaia, zostań, proszę, chcę ci coś opowiedzieć. Zgaś światło, bo oślepnę, i nalej nam po kieliszku kawowego orujo. Usiądź tutaj, naprzeciwko mnie. I nie przerywaj mi. – Spojrzała bratanicy w oczy i zaczęła mówić: – W tym samym tygodniu, w którym skończyłam siedemnaście lat, widziałam w lesie basajauna. Chodziłam tam co dzień, żeby zebrać drzewo na opał, i zostawałam do zmroku. To były ciężkie czasy. Trzeba było zebrać tyle drewna, żeby starczyło dla wytwórni, do kominka w domu i jeszcze na sprzedaż. Kiedyś dźwigałam taki ciężar, że z żalu i braku sił upuściłam drewno i rzuciłam się na ziemię. Leżałam i płakałam z wyczerpania. Szlochałam dość długo pośród drewna, zastanawiając się, jak zdołam zanieść to wszystko do wsi. I wtedy go usłyszałam. Na początku myślałam, że to jeleń, bo jelenie ruszają się bardzo cicho, nie to co dziki, które zawsze narobią diabelnego hałasu. Podniosłam głowę znad belek i zobaczyłam go. Najpierw myślałam, że to człowiek, najwyższy, jakiego widziałam w życiu. Miał nagi tors, bardzo owłosiony, i długie włosy. Zasłaniały mu całe plecy. Drapał patyczkiem korę drzewa i zbierał kawałki długimi, zręcznymi palcami. Wkładał je do ust, jakby to było jakieś wykwintne danie. Nagle odwrócił się i obwąchał powietrze, jak króliki. Miałam absolutną pewność, że wie, że tam jestem. Przecież byłam tuż obok. Po wszystkim, kiedy myślałam o tym na spokojnie, doszłam do wniosku, że doskonale znał mój zapach, zapach, który stanowił część lasu, bo spędziłam tam całe życie. Wychodziłam w góry wcześnie rano, kiedy tylko podnosiła się mgła, i zbierałam drewno do popołudnia. Robiłam przerwę i jadłam z siostrami ciepły obiad, który matka przynosiła nam w południe. Później ona i moja starsza siostra przewoziły na naszym osiołku to, co zebrałyśmy rano, a potem wracałam do pracy na jeszcze kilka godzin albo do zmierzchu. Mój zapach musiał być częścią lasu, tak samo jak zapach zwierząt. Miałyśmy nawet w razie potrzeby wychodek, wyznaczyłyśmy mniej więcej miejsce, żebyśmy nie wlazły w kupę, kiedy tak chodziłyśmy po lesie i szukałyśmy drewna. Tak więc basajaun powąchał powietrze, rozpoznał mnie i wrócił do swojego zajęcia, jak gdyby nigdy nic, chociaż kilka razy odwrócił głowę, jakby się zaniepokoił, jakby się spodziewał, że zobaczy coś za sobą. Stał tak kilka minut, a potem oddalił się powoli. Zatrzymywał się co jakiś czas i zdrapywał z drzew kawałeczki kory i żywicy. Wstałam i zebrałam gałęzie. Nie wiem, skąd wzięłam siłę, ale na pewno nie był to atak paniki. Byłam wystraszona, owszem, ale raczej jak ktoś, kto był świadkiem cudu, którego czuje się niegodny, niż jak dziecko, które widziało w lesie ducha. Wiem tylko, że kiedy dotarłam do domu,

twarz miałam tak bladą, jakbym się wysmarowała mąką, a włosy pozlepiane zimnym, lepkim potem. Babka się przeraziła. Natychmiast kazała mi iść do łóżka i wypić kilka filiżanek naparu z pasmo belarra16 , aż gardło miałam suche jak pieprz. W domu do niczego się nie przyznałam. Myślę, że zdawałam sobie sprawę, że to, co zobaczyłam, daleko wykraczało poza to, w co mogli uwierzyć moi rodzice, chociaż wiedziałam, co to było. Wiedziałam, że to basajaun: jak wszystkie dzieci z doliny słyszałam mnóstwo opowieści o basajaunach i innych istotach. Niektóre były magiczne, zamieszkiwały lasy dawno temu, zanim jeszcze wokół kościoła powstało Elizondo. W następną niedzielę podczas spowiedzi opowiedziałam wszystko księdzu, bardzo brutalnemu jezuicie. Nazywał się don Serafín. I zapewniam cię, że z istoty anielskiej miał niewiele: zwyzywał mnie od kłamczyni, oszustki i nikczemnicy, i jakby tego było mało, wyszedł z konfesjonału i walnął mnie w głowę pięścią tak, że popłynęły mi łzy. Później palnął mi kazanie o tym, jak niebezpieczne jest zmyślanie takich historyjek, zabronił mi o tym wspominać, nawet rodzinie, i dał za pokutę zdrowaśki, Ojcze nasz, wyznanie wiary i modlitwę grzesznika. Odmówienie tego wszystkiego zajęło mi wiele tygodni i już nigdy nie przyszło mi do głowy opowiadać o tym komukolwiek. Kiedy szłam do lasu po drewno na opał, robiłam tyle hałasu, ile się dało, żeby wystraszyć to stworzenie, które słyszy z odległości dwóch kilometrów. Śpiewałam Te Deum po łacinie. Właściwie krzyczałam tak bardzo, że prawie codziennie, kiedy wracałam do domu, nie mogłam wydobyć głosu. Już nigdy nie zobaczyłam basajauna, chociaż wiele razy wydawało mi się, że widzę odciski jego stóp. Pewnie mogły należeć do jeleni albo do niedźwiedzi, które wtedy żyły w okolicy, ale zawsze wiedziałam, że mój śpiew jest dla niego znakiem, że jak tylko mnie usłyszy, od razu się oddali, że wie, że tam jestem, akceptuje mnie i unika, tak jak ja jego. Amaia patrzyła na ciocię Engrasi. Kiedy przestała mówić, zaczęła się wpatrywać w swoją niebieskooką siostrzenicę. Oczy miała tak samo niebieskie jak ona i chociaż teraz zdawały się pozbawione blasku, jak zużyte szafiry, nadal można w nich było dostrzec ten sam błysk inteligencji i jasny, bystry umysł. – Ciociu – zaczęła. – Nie chodzi o to, że nie wierzę, że tak było, że to właśnie przeżyłaś i tak to teraz pamiętasz, ale musisz przyznać, i nie mówię tego w złej wierze, że zawsze miałaś wielką wyobraźnię. I proszę, nie zrozum mnie źle, wiesz przecież, że uważam, że to nic złego… Tylko, jak wiesz, prowadzę teraz śledztwo w sprawie morderstwa i muszę je przeprowadzić jak naukowiec… – Masz absolutną rację – powiedziała ciocia. – Rozważałaś możliwość, że to, co widziałaś, to nie był basajaun, tylko coś innego? – mówiła dalej Amaia. – Trzeba wziąć pod uwagę, że na dzieci z twojego pokolenia nie miała wpływu telewizja ani Internet, tak jak teraz, i że w tej okolicy i w ogóle na wsiach roiło się od takich legend. Spójrz na to z mojego punktu widzenia. Nastolatka z zespołem napięcia przedmiesiączkowego, sama, cały dzień w lesie, wyczerpana i prawie odwodniona z wysiłku, płacze tak długo, aż z wycieńczenia pada, może nawet zasypia. Jesteś idealną kandydatką na bohaterkę średniowiecznych historii o objawieniu się Matki Boskiej albo tych z lat siedemdziesiątych – o porwaniu przez kosmitów. – Nie przyśniło mi się to. Byłam tak przytomna jak teraz i widziałam go tak samo jak teraz widzę ciebie. Ale w porządku. Kiedy zdecydowałam, że ci o tym opowiem, spodziewałam się, że tak powiesz.

Amaia spojrzała na nią jak na wspólniczkę, a ona uśmiechnęła się, ukazując idealne sztuczne zęby, które z niewiadomych przyczyn zawsze Amaię śmieszyły i sprawiały, że czuła, że bardzo ją kocha. Nie przestając się uśmiechać, ciotka wskazała na nią kościstym palcem, białym i z mnóstwem pierścionków. – Tak, proszę pani. Spodziewałam się tego, ponieważ wiem doskonale, jak działa ta twoja główka. Ale mam dla ciebie jeszcze jednego świadka. Amaia spojrzała na nią podejrzliwie. – Kogo? Jakąś koleżankę od pokera z wesołej gromadki? – Milcz, niedowiarku, i słuchaj. Sześć lat temu, pewnego zimowego wieczoru po mszy, zobaczyłam Carlosa Vallejo. Czekał na mnie pod drzwiami domu. – Carlos Vallejo? Mój nauczyciel z liceum? – Chociaż nie widziała go od lat, szanowny Carlos Vallejo stanął jej przed oczami jak żywy, jakby go widziała wczoraj. Jego idealnie skrojone dżinsowe marynarki, książka do matematyki, którą nosił pod pachą, zawsze zadbany wąs, włosy siwe i bujne, zaczesane do tyłu na brylantynę, i przenikliwy zapach płynu po goleniu. – Tak, proszę pani. – Ciocia Engrasi zobaczyła, że jest coraz bardziej zainteresowana, i uśmiechnęła się. – Był ubrany jak na polowanie, całkiem przemoczony i ubłocony, nadal trzymał strzelbę w skórzanym futerale. Przykuł moją uwagę, ponieważ, jak już wspomniałam, była zima i wcześnie robiło się ciemno. Nie była to odpowiednia pora na powrót z polowania. Ubranie miał mokre, mimo że nie padało od kilku dni, ale przede wszystkim ta twarz, blada, inna niż zazwyczaj, jakby mu ktoś lodowatą wodą zmył z twarzy naturalne rysy. Wiedziałam, że uwielbiał polowania. Kilka razy spotkałam go późnym rankiem, jak wracał samochodem z gór, ale nigdy, przenigdy nie chodził tak ubrany po wsi… Zresztą wiesz przecież, jak zawsze na niego mówili. – Dandys – wyszeptała Amaia. – Tak, dandys, proszę pani… No więc dandys miał spodnie i buty całe w błocie, a kiedy podałam mu filiżankę rumianku, zobaczyłam, że dłonie ma podrapane, a paznokcie czarne jak górnik. Poczekałam, aż sam zacznie mówić. To zawsze działa najlepiej. Amaia przytaknęła. – Siedział jeszcze jakiś czas bez słowa, wpatrzony w dno filiżanki, a potem wypił duży haust, spojrzał mi w oczy i powiedział z tą swoją elegancją i wychowaniem, którymi zawsze się szczycił: Engrasi, mam nadzieję, że mi wybaczysz, że zjawiam się tak w twoim domu. Rozejrzał się, jakby dopiero wtedy zdał sobie sprawę, gdzie jest. Przez wszystkie lata naszej znajomości nigdy cię nie odwiedziłem. Wiedziałam, że chciał powiedzieć: żebyś mi powróżyła. Przytaknęłam powoli, czekałam, co będzie dalej. Pewnie jesteś zaskoczona, że przyszedłem, ale nie wiedziałem, dokąd pójść, i pomyślałem, że może ty… Zachęciłam go, żeby mówił dalej, i w końcu wyznał: Rano widziałem w lesie basajauna.

17

Tablica była pokryta diagramami Venna, a na samym środku przypięto zdjęcia trzech dziewczynek. Jonan przeglądał raz po raz raporty lekarza sądowego, a Amaia powoli sączyła kawę z filiżanki, którą trzymała w splecionych dłoniach. Próbowała je ogrzać i wpatrywała się w tablicę jak zahipnotyzowana, jakby siłą samego spojrzenia mogła wydobyć z tych twarzy jakiś eliksir, esencję duszy i życia, której brakowało ich martwym oczom. – Inspektor Salazar – przerwał jej Iriarte. Zauważył, że się przestraszyła, i uśmiechnął się, a Amaia pomyślała, że miły z niego gość, on i ten jego gabinet przystrojony kalendarzem z madonnami, zdjęciami żony i pary blond malców uśmiechających się śmiało do obiektywu, z włosami, które odziedziczyli po matce, bo Iriarte miał ich niewiele, a te, które mu jeszcze zostały, były czarne i cienkie. – Mamy raport z toksykologii Anne. Konopie i alkohol. Amaia przeczytała na głos swoje notatki. – Lat piętnaście, Wincentyńska Młodzież Maryjna, same piątki i szóstki. Drużyna koszykówki i kółko szachowe, karta biblioteczna. W pokoju: różowa kołdra, Miś Yogi, serduszka i książki Danielle Steel. Coś mi tu nie pasuje – powiedziała, podnosząc wzrok na Zabalzę. – Mnie też nie. Dlatego rano rozmawialiśmy z jej przyjaciółkami. Przedstawiły trochę inną wersję. Anne prowadziła podwójne życie, żeby zadowolić i oszukać rodziców. Według nich paliła skręty, piła, a czasem nawet brała coś mocniejszego. Wiele godzin spędzała na internetowych forach towarzyskich i publikowała tam zdjęcia mocno niestosowne. Według nich uwielbiała pokazywać biust przez kamerkę internetową. Cytuję: „Była dziwką przebraną za świętą. Spotykała się nawet z

jakimś żonatym facetem”. – Żonatym? Z kim? To może być ważne… Co jeszcze powiedziały? – Mówią, że nie wiedzą z kim, albo nie chcą powiedzieć. Najwyraźniej trwało to kilka miesięcy, ale ona chciała to skończyć. Powiedziała… – znowu zaczął czytać – …że mu odbiło na jej punkcie i przestało ją to bawić. – Na miłość boską, Iriarte, chyba znaleźliśmy motyw: ona nie chciała tego ciągnąć, on ją zabił. Możliwe nawet, że łączyło go coś z Carlą i Ainhoą… – Może z Carlą. Ainhoa była dziewicą, miała tylko dwanaście lat. – Może próbował, a kiedy mu odmówiła… No dobrze, przyznaję, że to trochę naciągane, ale możemy to zbadać. Wiemy chociaż, czy to ktoś ze wsi? – Dziewczyny mówią, że prawie na pewno. Ale możliwe też, że z którejś z sąsiednich miejscowości. – Trzeba znaleźć tego typa. Gustuje w młodocianych. Zdobądźcie nakaz przeszukania komputera, dzienników i notatek, które może znajdziemy u niej w domu, zabezpieczcie szafkę w szkole, zadzwońcie do rodziców i uzyskajcie zgodę na przesłuchanie wszystkich jej niepełnoletnich koleżanek, i odwiedźcie je w domach… A, inspektorze – powiedziała, patrząc na Iriartego – póki co ani słówka rodzicom Anne. Najwidoczniej nie mają pojęcia o podwójnym życiu swojej córki. – Spojrzała na zegarek. – Za dwie godziny chcę was wszystkich widzieć w kościele, na cmentarzu. Działamy tak samo jak na pogrzebie Ainhoi. Jak już tam skończycie, przyjdźcie na komisariat. Jonan ma fantastyczny program do cyfrowych zdjęć o dużej rozdzielczości i kiedy już będą gotowe, chciałabym, żeby wszyscy tu byli. Jonan, zobacz, czy dasz radę wydobyć coś z komputera Anne Arbizu. Przeszukaj wszystko dokładnie, nawet gdyby miało ci to zająć całą noc. – Oczywiście, szefowo, się robi. – Ŕ propos, jak ci idzie z pogromcami duchów z Hueski? – Spotykam się z nimi dziś o szóstej, kiedy wrócą z gór. Mam nadzieję, że do tego czasu będą dla nas mieli coś nowego. – Też mam taką nadzieję. Jesteś z nimi umówiony tutaj? – Zasugerowałem im to, ale podobno pani doktor z Rosji jest uczulona na komisariaty, czy coś w tym stylu. Próbowała mi to wyjaśnić przez telefon, ale zrozumiałem piąte przez dziesiąte. Summa summarum umówiliśmy się w ich hotelu. Nazywa się El Baztán – przeczytał. – Wiem, który to. Postaram się podjechać – powiedziała Amaia, zapisując nazwę na palmtopie. Zabalza wtargnął do sali z wydrukami z faksu. Położył je na stole. – Pani inspektor, dzwonią z Pampeluny. Niektóre media chcą przyjść na pogrzeb i radzą nam,

żebyśmy wydali jakiś komunikat. – To działka Montesa – powiedziała, rozglądając się. – Można wiedzieć, gdzie się, do diabła, podział? – Dzwonił rano, żeby powiedzieć, że nie czuje się dobrze i że dołączy do nas na cmentarzu. Amaia fuknęła. – To chyba jakiś żart… Pierwszy, który go zobaczy, ma mu przekazać, żeby niezwłocznie stawił się w gabinecie inspektora Iriarte. Zabalza, umów mnie z rodzicami Anne około czwartej, jeśli ci się uda. Padało już od godziny. Słodkawy aromat kwiatów w połączeniu z zapachem przemoczonych płaszczy sprawiał, że w kościele panował niewyobrażalny zaduch. Trudno było oddychać. Kazanie okazało się echem poprzednich i Amaia nie poświęciła mu zbyt wiele uwagi. Tym razem zebrało się trochę więcej ludzi, wiedzionych niezdrową ciekawością, i dziennikarzy. Proboszcz wpuścił ich pod warunkiem, że nie będą kręcić filmów w kościele. Te same sceny bólu, ten sam płacz… I coś nowego, jakaś atmosfera przerażenia, która wydawała się rozprzestrzeniać wśród obecnych niczym zasłona, delikatna, ale wszechobecna. W pierwszych rzędach, poza rodzinami, siedziała młodzież, z pewnością koledzy i koleżanki Anne ze szkoły. Niektóre dziewczęta obejmowały się i cicho płakały. Ten sam brak energii, który już widziała u przyjaciółek Ainhoi, widziała teraz na ich twarzach. Straciły naturalny błysk, właściwy młodym ludziom, ten wyraz nieustannej kpiny, zrodzony z pewności, że jest się nieśmiertelnym, że śmierć jest gdzieś tam, daleko, za starością, którą trudno sobie nawet wyobrazić, oddalona o lata świetlne, a jednak nagle, w tej strasznej chwili, nabrała realnego, namacalnego wymiaru. Bali się. Był to ten rodzaj strachu, który paraliżuje, który chce cię uczynić niewidzialnym dla śmierci. Pewność, że śmierć czai się blisko, było widać na ich udręczonych twarzach. Była jak cienka warstwa popiołu, wyglądały jak ciche, zamknięte w sobie staruszki. Nikt nie odrywał wzroku od trumny Anne. Stała przed ołtarzem i jaśniała hipnotycznie łuną palących się wokół świec, otoczona białymi kwiatami, jak dla dziewiczej panny młodej. – Wychodzimy – szepnęła Amaia do Jonana. – Chcę być na cmentarzu, zanim zaczną się zbierać ludzie. Cmentarz w Elizondo leży na łagodnym wzgórzu w dzielnicy Anzanborda, chociaż nazywanie dzielnicą trzech gospodarstw leżących w pobliżu bramy cmentarza jest lekką przesadą. Przy bramie pochyłość ledwie się wyczuwało. Dalej, w miarę jak wchodziło się głębiej między groby, zbocze stawało się coraz bardziej strome. Wiele grobowców postawiono na niewielkich wzniesieniach i zwieńczono potężnymi portalami. W dolnej części cmentarza, wbite w ziemię, stały inne, skromniejsze, bardziej tradycyjne nagrobki, charakterystyczne dla regionu, zwane stelami dyskoidalnymi. Kiedy je zobaczyła, przypomniała sobie inne grobowce budowane na wzniesieniach: te, które widziała w Nowym Orleanie przed dwoma laty. Była wtedy na wymianie z akademią policyjną FBI w Wirginii, w Quantico. Uczestniczyła w sympozjum na temat profilowania przestępców. Była też wtedy w Nowym Orleanie. Pracowali tam w terenie – uczyli się szukać dowodów. Podczas huraganu Katrina doszło do wielu zbrodni, które nie zostały odkryte. Ich ślady pojawiały się jeszcze wiele lat po kataklizmie. Była zaskoczona, że mimo upływu czasu miasto nadal odczuwa konsekwencje tej tragedii, choć nie utraciło swojego mrocznego, dekadenckiego majestatu,

czegoś w rodzaju zwiędłego przepychu, który był nieodłącznym świadkiem śmierci niejednej kultury. Jeden z policjantów, którzy jej towarzyszyli, agent specjalny Dupree, przekonał ją, żeby wzięła udział w robiącym wrażenie pogrzebie, na którym przygrywał zespół jazzowy. Kilka takich konduktów szło aż do cmentarza Saint Louis. – Tutaj wszystkie grobowce stawia się na wzniesieniu, żeby trumny nie wypłynęły podczas powodzi – wyjaśnił jej Dupree. – Nie pierwszy raz odwiedza nas zło. Ostatnim razem miało na imię Katrina, ale było tu już wiele razy wcześniej, pod innymi imionami. Amaia spojrzała na niego. Była wstrząśnięta. – Domyślam się, że wydaje się pani dziwne słyszeć coś takiego z ust agenta FBI, ale proszę mi wierzyć, że to przekleństwo mojego miasta. Tutaj nie możemy chować zmarłych, bo jesteśmy sześć stóp poniżej poziomu morza. Dlatego ciała kładzie się jedno na drugim w kamiennych trumnach, które mogą pomieścić nawet kilka pokoleń. Myślę, że właśnie dlatego zmarli w Nowym Orleanie nie zaznają spoczynku. Bo nie mieli chrześcijańskiego pochówku. To jedyne miejsce w Stanach Zjednoczonych, gdzie cmentarze nie są nazywane cmentarzami, tylko miastami zmarłych, jak gdyby umarli nadal w jakiś sposób tu mieszkali. Amaia wpatrywała się w niego dłuższą chwilę i w końcu powiedziała: – Po baskijsku cmentarz to hilherria. Dosłownie znaczy to „wioska zmarłych”. Spojrzał na nią z uśmiechem. – Mamy wiele wspólnego: pokrewieństwo z Francuzami, gonitwę byków siódmego lipca i nazwy cmentarzy. Amaia wróciła do teraźniejszości. Możliwe, że mieszkańcy Elizondo zaprojektowali nowy cmentarz właśnie tak, żeby uniknąć skutków powodzi. Pierwsza nekropolia znajdowała się, jak nakazuje tradycja, przy kościele, który wtedy stał przy ratuszu, na placu, a potem przeniesiono go kamień po kamieniu i zbudowano na nowo tam, gdzie stoi obecnie. Tak samo postąpiono z cmentarzem: przeniesiono go do dzielnicy Anzanborda. W annałach widniała tylko krótka wzmianka wyjaśniająca, że nekropolię przeniesiono „ze względów higienicznych”, ale łatwo się domyślić, że jeśli wylew rzeki powalił kościół, porywając wszystkie kamienie jednej z wież tak daleko, że nie dało się ich odnaleźć, był również w stanie wydobyć spod powierzchni ziemi zakopane wokół niego trumny. Tak jak nad bramą miasta wiesza się herb przedstawiający broń miasta i jego skarby, na drzwiach cmentarza widniała czaszka. Obserwowała pustymi oczodołami przybyszów, dając im do zrozumienia, że wkraczają na włości tego szczególnego władcy miasta umarłych. Na prawo od wejścia rósł cyprys, trochę dalej płacząca wierzba, a po drugiej stronie buk. W samym środku stała kolumna krzyżowa. Odchodziły od niej cztery brukowane uliczki. Dzieliły cmentarz na cztery równe części. We wszystkich stały grobowce. Grób rodziny Arbizu znajdował się tuż przy jednym z odgałęzień. Nad nim wznosił się anioł. Niedbale, jakby znudzony, obojętny na ludzki ból, zdawał się obserwować grabarzy, którzy odsunęli płytę nagrobną i położyli ją na ruchomych żelaznych prętach. Amaia stanęła obok wpatrzonego w kolumnę krzyżową Jonana.

– Myślałam, że stawiano je tylko na skrzyżowaniach – zauważyła. – Myli się pani. Są bardzo stare, a ich pochodzenie nie jest jasne. Mimo niezaprzeczalnego związku z chrześcijaństwem stawianie ich na skrzyżowaniach najprawdopodobniej ma związek z przesądami i wierzeniami, które zdają się mieć więcej wspólnego ze światem podziemnym niż z naziemnym. – Ale czy to nie Kościół je stawiał? – Niekoniecznie. Kościół raczej je schrystianizował, żeby przejąć pogański zwyczaj, którego nie potrafił wykorzenić. Od dawien dawna skrzyżowanie dróg uważane było za symbol niepewności, miejsce, w którym trzeba zdecydować, jaką drogą dalej podążyć, a co za tym idzie, kogo się spotka, kto wyjdzie nam naprzeciw. Proszę sobie wyobrazić to miejsce nocą, bez świateł i oznakowania, które pomogłoby wybrać właściwy kierunek. Strach był tak silny, że dochodząc do skrzyżowania, ludzie zatrzymywali się i stali tak jakiś czas, nasłuchując, wyostrzając zmysły, próbując dostrzec w ciemnościach złowrogą obecność czyśćcowej duszy. Panowało powszechne przekonanie, że ci, którym zadano gwałtowną śmierć, i ich oprawcy włóczą się po drogach, szukając miejsca, gdzie mogliby zostać pomszczeni albo gdzie mogliby znaleźć kogoś, kto im ulży w cierpieniu. Spotkanie z takim duchem groziło chorobą lub szaleństwem. – W porządku, rozumiem, o co chodzi z tym skrzyżowaniem, ale tutaj? Na cmentarzu? – Proszę na to spojrzeć z innej perspektywy. Może zanim powstał tu cmentarz, było to miejsce niepewne, może zbiegały się tutaj trzy czy cztery drogi. Dwie widać, z Elizondo do Beartzun, ale może z tego wzgórza ciągnęła się jeszcze jedna, z Etxaide, a teraz zupełnie zniknęła pod szosami. Może ludzie mieli potrzebę, żeby uświęcić to miejsce. – Jonan, to cmentarz. Tu cała ziemia jest święta. – Może odnosi się do czegoś, co tu było, zanim powstał cmentarz. Kolumny stawiano też po to, żeby oczyścić miejsca, w których dokonano ohydnych czynów, takich jak śmierć zadana przemocą i gwałt, i w miejscach spotkań czarownic. Jest ich tu bardzo dużo. Kolumna krzyżowa pełni podwójną rolę: uświęca i ostrzega, że wkracza się na niepewny teren. Możliwe też, że postawiono ją tu ze względu na kształt cmentarza. Cztery drogi – powiedział, wskazując palcem. – Wytyczone idealnie równo, zbiegają się w samym środku, u stóp kolumny, ale też pod nią, w świecie zmarłych, po którym być może błąkają się strapione dusze zabójców i ich ofiar. Amaia z podziwem patrzyła na młodego podinspektora. – Ale czy jest możliwe, że zabójcy zostali pochowani na cmentarzu? Wydawało mi się, że nakładano na nich ekskomunikę i zawsze grzebano w niepoświęconej ziemi. – Tak, jeśli sprawa była oczywista. Ale jeśli nawet w dzisiejszych czasach są mordercy, którzy pozostają bezkarni, to co dopiero w XV wieku. Seryjny morderca miałby w tamtych czasach jak w raju, najprawdopodobniej jego czyny zostałyby przypisane jakiemuś nierozgarniętemu analfabecie. Te krzyże stawiano na wszelki wypadek, raczej dla ochrony przed tym, co niewidzialne, niż przed tym, co widzialne. Jest jeszcze inne wytłumaczenie, ale ono w tym przypadku nie ma takiej siły, bo ta tutaj

stoi na terenie cmentarza: jeszcze na początku XX wieku nie można było chować w poświęconej ziemi dzieci, które umarły nieochrzczone, płodów, które zmarły w wyniku aborcji albo urodziły się już martwe. Był to poważny problem dla rodzin, które chciały jakoś zadbać o ich dusze, ale prawo im na to nie pozwalało. Często kiedy matka umierała razem z dzieckiem przy porodzie, rodzina chowała maleństwo między jej nogami, żeby pochować ich razem. Za święte uważano miejsce, w którym stała kolumna, i samą kolumnę. A co do pochówków, to rodzina wychodziła w środku nocy, żeby pogrzebać niemowlę u podstawy krzyża. Później ryto w kamieniu proste inicjały albo małe krzyżyki. Tego właśnie szukałem, ale nic nie znalazłem. – No dobrze. W tej kwestii teraz ja mogę ci udzielić lekcji antropologii, jeśli pozwolisz. W dolinie Baztán nieochrzczone dzieci grzebano przy domach. Amaia nachyliła się i spojrzała w stronę bramy. Wydawało jej się, że widzi wśród rosnących tam krzaków jakąś postać. Wyprostowała się, pewna, że rozpoznaje znajome kształty. – Kto to? – zapytał stojący za jej plecami Jonan. – Freddy, mój szwagier. Wychudła twarz wyglądała jeszcze mizerniej. Przez sińce, które otaczały jego zaczerwienione oczy. Amaia podeszła do kraty, ale twarz zniknęła wśród liści. I wtedy zaczęło padać. Niezliczone parasole i pośpiech zgromadzonych, żeby się pod nimi schować, bardzo utrudniły nagranie pogrzebu. Amaia zlokalizowała Montesa. Stał niedaleko rodziców Anne. Pomachał do niej i już miał coś powiedzieć, ale pokazała mu na migi, żeby milczał. Rodzice Anne Arbizu byli w takim wieku, że mogliby uchodzić za jej dziadków. Anne pojawiła się w ich życiu, kiedy już nie mieli nadziei na adopcję, i od razu stała się ich oczkiem w głowie. Matka, najwyraźniej odurzona środkami uspokajającymi, nie płakała. Stała prosto i niemal podtrzymywała inną kobietę, prawdopodobnie szwagierkę. Amaia znała je z widzenia od małego, chociaż nie była pewna, jakie pokrewieństwo je łączy. Osłaniała ją ramieniem i patrzyła pustym wzrokiem w jakiś punkt między trumną córki a wykopanym w ziemi dołem. Ojciec płakał. Stał kilka kroków przed nimi i nie przestawał czule dotykać trumny córki, jakby się bał stracić tę jedyną łączącą ich jeszcze więź. Odtrącał gwałtownie ręce, które przychodziły mu na pomoc, i parasole, które na darmo próbowały osłonić go przed deszczem, który spływał mu po twarzy i mieszał się ze łzami. Kiedy zaczęto opuszczać trumnę i już nie mógł dotykać mokrego drewna, padł jak złamane drzewo, ścięte u podstawy, w kałuże, które zebrały się na żwirowym podłożu. Ten widok poruszył ją do głębi. Opór ojca przed wypuszczeniem córki z rąk, ten dowód potęgi miłości wystarczył, żeby zburzyć mury, za którymi jako policjantka powinna chować swoje uczucia. To ta ojcowska dłoń w geście, którego potajemnie zazdrościła innym rodzicom, przerwała tamę emocji. Otworzyła się szczelina i zaczął się z niej wylewać ocean lęków, niepokojów i niespełnionego pragnienia, żeby zostać matką. Załamana tym przypływem, zrobiła kilka kroków w tył i ruszyła w stronę kolumny krzyżowej, jakby próbowała ukryć swoją porażkę. Dłoń. To ona jest symbolem. Mimo że od lat próbowała zajść w ciążę, nie czuła nic szczególnego na widok dziecka, w przeciwieństwie do swoich przyjaciółek, a nawet sióstr. Nie odwracała się za matkami z noworodkami w ramionach. Dopiero kiedy widziała matkę prowadzącą dziecko za rączkę,

uświadamiała sobie, jakiego przywileju ją pozbawiono. Ufność i opieka zawarta w tym geście znaczyły dla niej więcej niż jakikolwiek inny gest, którym mogą się obdarzyć ludzie. Każda para małych rączek kołysanych przez inne, silniejsze, była dla niej symbolem miłości, oddania i zaufania, które niosło ze sobą macierzyństwo, a ono nie nadchodziło, może nigdy nie miało nadejść, pozbawiając ją na zawsze przywileju prowadzenia dziecka za rękę. Macierzyństwo, dzięki któremu chciała dać innej ludzkiej istocie, zrodzonej z jej własnej krwi, szczęśliwe dzieciństwo, którego sama nie miała, zrekompensować brak miłości, którego nie dostała od własnej zaburzonej matki.

18

Po pogrzebie uczestnicy i deszcz nagle zniknęli, a ich miejsce zajęła gęsta mgła. Roztaczała się nad doliną, rozciągała od rzeki do ulic i sprawiała, że było jeszcze smutniej. Odrętwiała z zimna Amaia zabijała czas przy wytwórni. W końcu zobaczyła siostrę. – A niech mnie, pani inspektor! Co za zaszczyt! – zakpiła Flora. – Nie powinnaś być teraz gdzie indziej i szukać mordercy? Amaia uśmiechnęła się i wycelowała w nią palec. – Właśnie to robię. Flora zatrzymała się z kluczem w ręku, nagle zaciekawiona, a może trochę zaniepokojona. – Tu, w Elizondo? – Tak, tu. Zazwyczaj mordercami są bliscy ofiar. Gdyby jeszcze chodziło o jeden przypadek… ale mamy już trzy… Siłą rzeczy musi być stąd albo gdzieś z niedaleka.

Weszły do wytwórni. Przywitał je znajomy zapach. Amaia upajała się nim od dzieciństwa, był częścią jej wspomnień. Kiedy zamykała oczy, niemal widziała ojca w białych spodniach i koszulce na ramiączkach, wałkującego warstwy francuskiego ciasta ogromnym stalowym wałkiem. Mama szklaną miarką odmierzała pobrudzonymi mąką rękami składniki i pachniała anyżem, który już na zawsze miał się jej z nią kojarzyć. Spojrzała na koryto, w którym składowano mąkę, i zimny dreszcz przeszedł jej po plecach, a żołądek przepełniły nagłe mdłości. Zalała ją fala czarnych wspomnień, na chwilę ją ogłuszyła. Echo przeszłości całkiem ją sparaliżowało. Zacisnęła mocno powieki, próbowała się odciąć od koszmaru, który się przed nią roztaczał. – O czym myślisz? – zapytała Flora, zaskoczona jej reakcją. – O tym, że pracowali tu aita i ama i że wydawali się bardzo szczęśliwi – skłamała. – Że pracowali, to fakt – powiedziała Flora, myjąc ręce. – Ale ich było dwoje, a teraz całą tę robotę muszę zrobić sama… Chociaż to chyba za bardzo cię nie martwi, czyż nie, siostro? – Wiem, że masz dużo pracy, Floro, ale chyba przeoczyłaś drugą część: oni byli dzięki tej pracy szczęśliwi. Bez wątpienia to właśnie był sekret ich sukcesu. Twojego też. – Ach tak? A co ty możesz o tym wiedzieć? Myślisz, że jestem szczęśliwa, robiąc to wszystko? – powiedziała, odwracając się do niej i podnosząc żaluzję. – Bardzo dobrze ci idzie… Powiedziałabym nawet, że wspaniale. Napisałaś kilka książek, teraz będziesz mieć program w telewizji, Mantecadas Salazar jest marką znaną na pół Europy i jesteś bogata. Chyba nie można powiedzieć, żebyś była chodzącym fiaskiem. Flora patrzyła na nią czujnie, jakby ważyła jej słowa. Prawdopodobnie szukała w nich drugiego dna. – Uważam, że gdybyś nie włożyła w swoją pracę tyle serca, nie odniosłabyś takiego sukcesu – mówiła dalej Amaia. – Masz mnóstwo powodów do zadowolenia, a od zadowolenia do szczęścia jest już bardzo blisko. – Tak – przyznała Flora, unosząc brwi. – Może teraz, ale żeby się tu znaleźć… – Floro, wszyscy mamy drogę do pokonania. – Czyżby? – odparowała z oburzeniem Flora. – A jaką ty musiałaś przejść drogę, jeśli można wiedzieć? – Zapewniam cię, że żeby osiągnąć to, co mam, musiałam się sporo napracować – odparła Amaia. Nadal mówiła cicho i spokojnie, irytując tym siostrę. – Tak, ale ty sama wybrałaś ten wysiłek, mnie on został narzucony. Nie mogłam liczyć na pomoc, wszyscy mnie zawiedli. Ty zniknęłaś, Víctor zalewał się w trupa, a twoja siostra… Amaia przez chwilę nic nie mówiła. Zastanawiała się nad wyrzutem, który w niespełna dwadzieścia cztery godziny usłyszała z ust obu sióstr.

– Ty też mogłaś wybrać, jeśli nie tego chciałaś. – A czy ktoś mnie pytał, czego ja chciałam? – Flora… – Nie, powiedz mi, kto mnie zapytał, czy chcę tu zostać i wałkować ciasto francuskie. – Floro, mogłaś wybrać, jak każdy, ale wolałaś nie wybierać… Mnie też nikt nie pytał o zdanie. To była moja decyzja i moja droga. – Bo wszyscy inni gówno cię obchodzili. – To nieprawda, Floro, i nikogo tym nie skrzywdziłam. W przeciwieństwie do ciebie i Ros nigdy nie lubiłam pracy w wytwórni, nawet kiedy jeszcze byłyśmy dziećmi… Jak tylko mogłam, uciekałam stąd, a jak już tu byłam, to na siłę. Wiesz o tym tak samo dobrze jak ja. Nie chciałam się tym zajmować, wolałam się uczyć i aitas byli z tego zadowoleni. – Ama nie tak bardzo, ale na pewno byli spokojni: mieli Ros i mnie, wiedzieli, że ktoś będzie kontynuować rodzinną tradycję. – Mogłaś wybrać coś innego. Flora wybuchnęła: – Nie masz pojęcia, co to odpowiedzialność! – parsknęła, odwracając się do niej i celując w nią palcem. – Bardzo cię proszę… – ze znudzeniem poprosiła Amaia. – Nie, nie ma: bardzo cię proszę… Ani ty, ani twoja siostra, ani ten złamas Víctor nie wiecie, co to słowo znaczy… – Widzę, że każdemu się oberwie – uśmiechnęła się Amaia. Była zmęczona, nie podniosła głosu. – Floro, nie znasz mnie. Nie jestem już dziewięcioletnią dziewczynką, która się wymiguje od pracy przy rodzinnych wypiekach. Zapewniam cię, że w pracy codziennie… – W twojej pracy – przerwała jej Flora. – A kto tu mówi o twojej pracy? Tylko ty, siostrzyczko. Ja mówię o rodzinie, o tym, że ktoś musiał przejąć rodzinny interes. – Na Boga, mówisz jak Michael Corleone… Interesy, rodzina, mafia. – Amaia z kpiną splotła palce. Rozsierdziło to Florę jeszcze bardziej. Spojrzała na nią z furią i rzuciła na stół ścierkę, którą trzymała w rękach, aż zachwiała się lampka oświetlająca biurko. A potem usiadła w fotelu. – Floro, Ros i ty mieszkałyście tu cały czas. Od dzieciństwa interesowało was robienie słodyczy. Uwielbiałyście spędzać tu czas. Ros upiekła pierwsze magdalenki i bajgle, kiedy miała zaledwie trzy latka…

– Twoja siostra – wyszeptała Flora z pogardą – cała ta jej pasja trwała dość krótko, właściwie dokładnie do chwili, kiedy zobaczyła, co to znaczy prawdziwa praca. A może wydaje ci się, że interes by przetrwał, gdybym go prowadziła tak jak aitas? Odnowiłam tu wszystko, począwszy od fundamentów, skończywszy na dachu. Unowocześniłam wytwórnię, aż stała się konkurencyjna. Masz pojęcie, jakie kryteria trzeba spełnić, żeby się znaleźć na rynku europejskim? Jedyne, co się nie zmieniło, to nazwa Mantecadas Salazar. J jeszcze tabliczka z czasów, kiedy założyli to wszystko pradziadkowie. – Widzisz, Floro, mam rację. Tylko ty mogłaś stworzyć taką wizję przyszłości, bo uwielbiałaś wytwórnię. Jej ostatnie słowa spodobały się Florze. Widziała, jak jej twarz, do tej pory zmarszczona, wyrażająca pogardę i kpinę, złagodniała. Zobaczyła na niej wyniosłość i dumę. Flora rozejrzała się i wyprostowała na krześle. – Tak – przyznała. – Ale to nie dlatego, że tak to uwielbiałam albo, jak twierdzisz, że mnie to uszczęśliwia. Ktoś musiał się tym zająć i jak zwykle padło na mnie, bo tylko ja mogłam coś osiągnąć, dzięki zdrowemu rozsądkowi i odpowiedzialności. Ta praca to również obowiązek i ciężar. Trzeba było utrzymać nasz rodzinny dorobek, tę firmę, którą z takim trudem stworzyli nasi przodkowie. Zachować dobre imię, podtrzymać tradycję. Z dumą, solidnie. – Mówisz, jakbyś dźwigała na plecach cały ciężar tego świata. Jak myślisz, co by się stało, gdybyś się zajęła czymś innym? – Przecież mówię, interes przestałby istnieć. – Może Ros by go przejęła, zawsze lubiła tu pracować. – Nie pracować, tylko piec ciasteczka, a to co innego. Nawet nie chcę myśleć, jak by to wszystko wyglądało, gdyby zarządzała tym Ros. Nie wiesz, co mówisz… Nie daje sobie rady nawet z własnymi sprawami, jest kompletnie nieodpowiedzialna, jest jak dziecko, któremu się wydaje, że pieniądze spadają z nieba. Gdyby aitas nie zostawili jej domu, nie miałaby dachu nad głową. I jeszcze ten nieudacznik, którego wzięła za męża. Nie robi nic, tylko pali trawkę, wyciąga od niej kasę i podrywa młódki. To niby ta Rosaura miałaby poprowadzić interes? Nie jest do tego zdolna, a jeśli się mylę, to powiedz mi, gdzie ona teraz jest. Dlaczego nie ma jej z nami i nie popisuje się swoim talentem? – Może gdybyś nie była dla niej taka twarda… – Życie jest twarde, siostro – powiedziała Flora z pogardą. Amaia czuła, że chciała ją znieważyć. – Myślę, że Rosaura jest dobrą dziewczyną. I czy nie wszyscy mają prawo się pomylić przy wyborze męża? Flora wyglądała, jakby ją raził piorun. Siedziała bez słowa i świdrowała ją wzrokiem. Amaia domyśliła się, że myśli o Víctorze.

– Floro, nie powiedziałam tego z myślą o Víctorze. – Jasne – odpowiedziała Flora. Amaia wyczuła, że szykuje całą swoją artylerię. – Floro… – Tak, obie jesteście bardzo dobre, macie dobre intencje, ale powiedz mi coś, aniołku: gdzie byłaś, kiedy zachorowała ama? Amaia z obrzydzeniem potrząsnęła głową. – Naprawdę chcesz do tego wracać? – Co się dzieje, aniołku? Nie lubisz mówić o tym, jak opuściłaś swoją chorą matkę? – Kurwa mać, Flora, ty naprawdę jesteś chora – zaprotestowała Amaia. – Miałam dwadzieścia lat, studiowałam w Pampelunie, przyjeżdżałam tu w każdy weekend, a Ros i ty byłyście na miejscu, pracowałyście tutaj i byłyście już mężatkami. Flora wstała i ruszyła w jej stronę. – I uważasz, że to załatwia sprawę? Przyjeżdżałaś w piątek i wyjeżdżałaś w niedzielę. Wiesz, ile tydzień ma dni? Siedem, i siedem nocy – powiedziała, otwierając dłoń i prostując dwa palce drugiej. Trzymała je na wysokości twarzy. – A wiesz, kto był przy amie całe noce? Ja, nie ty, ja. – Uderzyła się zapalczywie w pierś. – Karmiłam ją, kąpałam, kładłam do łóżka, zmieniałam jej pieluchy i znowu kładłam, zanosiłam jej wodę, a ona raz po raz sikała pod siebie. Rano przychodziła Ros i zabierała ją na spacer do parku, a ja po nieprzespanej nocy otwierałam wytwórnię. A kiedy wracałam do domu, wszystko zaczynało się od początku, dzień za dniem, bez żadnej pomocy, bo na Víctora też nie mogłam liczyć. Chociaż, fakt faktem, to nie jego matka. On opiekował się swoją, kiedy zachorowała, a potem umarła, ale miał więcej szczęścia, bo w jej przypadku to było zapalenie płuc. Zabrało ją w dwa miesiące. Ja musiałam walczyć trzy lata. Tak więc, aniołki, powiedzcie mi, gdzie byłyście, i powiedzcie mi, czy aby na pewno nie mam prawa mówić, że jesteście nieodpowiedzialne. Odwróciła się do niej plecami, powoli podeszła do stołu i usiadła. – Uważam, że jesteś niesprawiedliwa. Z tego, co wiem, Ros brała nocki, żeby móc być przy niej rano, i to ty nalegałaś, żeby ama z tobą zamieszkała, kiedy umarł aita. Zawsze dobrze się rozumiałyście. Z tobą łączyła ją wyjątkowa więź, której nie było między nią a Ros, a tym bardziej między nią a mną. Poza tym byłyście starsze. Ja byłam jeszcze bardzo młoda i mieszkałam daleko. Przyjeżdżałam, kiedy tylko mogłam, i wiesz, że zarówno Ros, jak i ja uważałyśmy, że powinna zostać w szpitalu, kiedy zrobiło się naprawdę źle. Wspierałyśmy cię, kiedy trzeba było oddać ją pod opiekę, chciałyśmy nawet opłacić placówkę. – Zapłacić. Myślicie, że pieniądze wszystko załatwią. Daję pieniądze, więc mam problem z głowy. Nie, nie, to nie kwestia pieniędzy. Wiesz dobrze, że aita zostawił nam ich dużo. To kwestia

obowiązku, a oddanie jej do szpitala nie było moim pomysłem, tylko tego przeklętego lekarza – powiedziała łamiącym się głosem. – Na Boga, Floro, nie mogę uwierzyć, że znowu to wałkujemy. Ama była chora, nie umiała się zatroszczyć nawet o siebie, a co dopiero o firmę. Doktor Salaberria zaproponował to, bo wiedział, ile problemów przysparza taka opieka. Nawet sędzia nie miał żadnych wątpliwości. Nie wiem, czemu nie daje ci to spokoju. – Ten lekarz nie powinien był wtykać nosa w nie swoje sprawy, a wy mu na to pozwoliłyście. Nie powinnam była dopuścić, żebyście ją oddały. Nie skończyłaby tak, gdybym ją leczyła z zapalenia płuc w domu. Wiedziałam, że jest bardzo krucha i że szpital to zły pomysł, ale nie chciałyście mnie słuchać i wszystko poszło źle. Amaia spojrzała na siostrę z wielkim smutkiem. Tyle żalu i urazy. Jeszcze jakiś czas temu, wchodząc w tę grę w zarzuty, wyjaśnienia i wyroki, poczułaby się jak rażona prądem, ale praca w policji nauczyła ją opanowania, kontroli i rozsądnego podejścia do ludzi tak podłych jak Flora. Zachowywała się jak uparta, dziecinna uczennica. Zniżyła głos jeszcze bardziej i prawie szeptem powiedziała: – Wiesz, co myślę, Floro? Myślę, że jesteś jedną z tych kobiet, które się oddają i poświęcają rodzinie, chociaż nikt ich o to nie prosił, tylko po to, żeby mieć porządną porcję wyrzutów i win do zrzucenia na innych. Jesteś jak czarna dziura, która wchłania wszystko, co stanie jej na drodze, i w końcu zostajesz sama z tym swoim poświęceniem i wyrzutami, których nikt nie chce słuchać. To właśnie ci dolega. Jedyne, co osiągasz pouczaniem, dyrygowaniem i wtrącaniem się, to to, że wszyscy się od ciebie odsuwają. Nikt cię nie prosił, żebyś była bohaterką i cierpiętnicą. Flora wbiła wzrok w jakiś niewidzialny punkt. Łokcie opierała na stole, a dłońmi zasłaniała usta, jakby chciała się zmusić do milczenia, na chwilę, tylko do czasu, kiedy znowu zacznie wypuszczać zatrute strzały. I trafiać w dziesiątkę. Kiedy przemówiła, jej głos brzmiał spokojnie. Mówiła, jakby kogoś ponaglała, jak zwykle. – Przypuszczam, że przyszłaś tu nie tylko po to, żeby mi powiedzieć, co o mnie myślisz, więc jeśli chcesz mnie o coś zapytać, to lepiej zrób to teraz, a jeśli nie, to chyba musisz już iść. Nie mogę tracić czasu. Amaia wyciągnęła małe kartonowe pudełko, otworzyła je i zanim wyjęła zawartość, popatrzyła na siostrę. – To, co teraz zobaczysz, to dowód rzeczowy znaleziony na miejscu zbrodni. Zwracam się do ciebie w imieniu policji. Mam nadzieję, że rozumiesz, że to tajne spotkanie. Nie możesz z nikim o tym rozmawiać, nikomu o tym powiedzieć, nawet rodzinie. Flora przytaknęła. Na jej twarzy Amaia zobaczyła ciekawość. – W porządku. Spójrz na to i powiedz, co myślisz – powiedziała, wyciągając z pudełka woreczek z pachnącym ciastkiem znalezionym na ciele Anne.

– Txatxingorri. Znaleźliście to na miejscu zbrodni? – Tak. – Na wszystkich trzech? – Floro, nie mogę ci tego powiedzieć. – Może morderca akurat je jadł? – Nie. Wygląda na to, że zostawił je tam celowo. Brakujący kawałek wysłaliśmy do laboratorium. Co możesz mi o tym powiedzieć? – Mogę dotknąć? Amaia podała jej ciastko. Flora wyciągnęła je z woreczka, przytknęła do nosa i kilka sekund wąchała. Ścisnęła je palcem wskazującym i kciukiem, oderwała kawałeczek paznokciem. – Może być zatrute albo skażone? – Nie, w laboratorium już to sprawdzili. Jest czyste. Flora wzięła okruszek do ust. – W takim razie pewnie już wiesz, jaki jest skład… – Tak, ale chciałabym, żebyś ty mi powiedziała całą resztę. – Składniki pierwszej jakości. Świeże, w idealnych proporcjach. Pieczone w tym tygodniu, powiedziałabym, że nie dalej niż cztery dni temu. Wnioskując z koloru i chropowatości, powiedziałabym, że prawdopodobnie upieczono je w tradycyjnym drewnianym piecu. – Niesamowite – powiedziała Amaia ze szczerym podziwem. – Skąd to wszystko wiesz? Flora uśmiechnęła się. – Bo ja się znam na swojej pracy. Amaia zignorowała tę ukrytą zniewagę. – Kto poza Salazar robi takie ciastka? – Przypuszczam, że może je zrobić każdy, kto zna przepis. To żadna tajemnica. W mojej pierwszej książce jest przepis aity, poza tym to typowy regionalny przysmak. Z pewnością w całej dolinie jest mnóstwo odmian receptury… Chociaż nie tej jakości, nie z tak wymierzonymi składnikami. – Chciałabym, żebyś mi przygotowała listę wszystkich wytwórni cukierniczych, cukierni i sklepów w okolicy, które je sprzedają albo produkują.

– To nie będzie trudne. Tak dobrze robię to tylko ja, Salinas de Tudela, Santa Marta de Vera i chyba jeszcze jakaś wytwórnia z Logrońo… Chociaż ich nie są takie dobre. Mogę ci dać listę moich klientów, tu, z Elizondo. Z tego, co wiem, sprzedają je turystom i zwiedzającym, no i oczywiście mieszkańcom wsi. Nie wiem, czy na coś wam się to przyda. – Nie przejmuj się tym. Zrób ją mimo wszystko. Na kiedy możesz ją mieć? – Na dzisiaj wieczór. Mam trochę pracy. Wiesz, dzięki komu. – Na wieczór, w porządku. – Amaia nie dała się sprowokować. Wzięła woreczek z resztkami ciastka. – Dziękuję, Floro. Inspektor Montes przyjedzie tu po ten spis… Flora nie zareagowała. – Słyszałam, że już się znacie. – Miło wiedzieć, że chociaż raz jesteś dobrze poinformowana. Tak, znam go, jest bardzo miły. Inspektor Montes przyjechał tu, kiedy już zamykaliśmy, żeby się przedstawić. Zabawił chwilkę. Pokazałam mu wieś, poszliśmy na kawę. Był czarujący. Rozmawialiśmy o wszystkim po trochu, nawet o tobie. – O mnie? – zapytała Amaia. Była zaskoczona. – Tak, o tobie, siostrzyczko. Inpektor Montes opowiedział mi, jak sprytnie załatwiłaś, żeby ci przydzielili tę sprawę. – Tak powiedział? – Użył innych słów. To bardzo dobrze wychowany człowiek i ma dobre serce. Masz szczęście, że pracujesz z takim profesjonalistą. Może się czegoś nauczysz – powiedziała Flora z uśmiechem. – To też jego słowa? – Naturalnie, że nie, ale łatwo to wydedukować. Tak, czarujący z niego człowiek. – Też tak myślałam – powiedziała Amaia, wstając i odstawiając filiżankę do zlewu. – Tak, wszyscy twoi współpracownicy są szalenie sympatyczni… Dzisiaj rano widziałam cię na cmentarzu z jednym takim przystojniakiem. Amaia uśmiechnęła się, rozbawiona jej złośliwością. – Staliście bardzo blisko siebie i zdaje się, że coś ci szeptał do ucha. Ciekawe, co by powiedział James, gdyby to widział. – Nie widziałam cię, siostrzyczko.

– Bo ostatecznie nie weszłam, nie mogłam być na pogrzebie. Miałam spotkanie w wydawnictwie, a później poszłam na spacer, na cmentarz. Przyszłam wcześniej i widziałam, jak staliście przed jakimś grobem… Nachyliłaś się, a on cię objął. Amaia przygryzła dolną wargę. Nadal z uśmiechem kręciła głową. – Floro, Jonan Etxaide jest gejem. Florze nie udało się ukryć rozczarowania i irytacji. – Nachyliłam się nad grobem nauczycielki z podstawówki, Irene Barno. Pamiętasz ją? Poślizgnęłam się, a on mnie przytrzymał. – Jak słodko. Chodzisz na jej grób? – zakpiła Flora. – Nie, nachyliłam się, żeby podnieść donicę, którą przewrócił wiatr, i wtedy rozpoznałam jej nazwisko. Flora spojrzała jej w oczy. – Nigdy nie chodzisz do amy. – Nie, Floro, nigdy nie chodzę do amy, ale powiedz mi, co to ma do rzeczy? Flora odwróciła się do okna i westchnęła: – Teraz już nic. Od strony magazynu dobiegł głośny warkot silnika. Po twarzy Flory nagle przebiegł cień. – To chyba Víctor – wyszeptała. Ruszyły do tylnych drzwi wytwórni. Były mąż Flory parkował właśnie stary motocykl. – Och, Víctor, jest piękny. Skąd go wytrzasnąłeś? – zapytała Amaia na powitanie. – Kupiłem go od zbieracza złomu z Sorii, ale zapewniam cię, że nie tak wyglądał, kiedy go przywiozłem. Amaia obeszła motocykl, żeby mu się lepiej przyjrzeć. – Nie wiedziałam, że zajmujesz się takimi rzeczami, szwagrze. – Nadal go tak nazywała i była pewna, że tak już zostanie. – To stosunkowo nowe hobby. Zainteresowałem się motocyklami kilka lat temu. Najpierw były bultaco mercurio i montesa impala 175 sport. Od tamtej pory odnowiłem już cztery, łącznie z tym. To ossa 175 sport… To jeden z tych, z których jestem wyjątkowo dumny.

– Nic o tym nie wiedziałam. Zrobiłeś kawał dobrej roboty. Flora prychnęła, dając ujście irytacji. Podeszła do drzwi i powiedziała: – Dobra. Kiedy już skończysz się bawić, daj znać, będę w środku… w pracy. – Trzasnęła drzwiami i zniknęła. Víctor uśmiechnął się blado. – Flora nie lubi motocykli. Uważa to za stratę czasu i pieniędzy. – Víctor próbował ją usprawiedliwić. – Kiedy byłem kawalerem, miałem vespę i czasem nawet zabierałem Florę na przejażdżkę. – To prawda, pamiętam. Była biało-czerwona! Przyjeżdżałeś po nią tutaj, do magazynu, i kiedy się żegnaliście, zawsze mówiła ci to samo: żebyś uważał i żebyś… – urwała gwałtownie. – …żebym nie pił – dokończył Víctor. – Jak tylko się pobraliśmy, przekonała mnie, żebym go sprzedał, i jak widzisz, posłuchałem jej tylko odnośnie do pierwszej części. – Víctor, nie chciałam cię urazić… – Nie przejmuj się, Amaia. Jestem alkoholikiem. Długo nie potrafiłem się do tego przyznać, ale to część mnie i żyję z tym. Jestem jak diabetyk, tylko zamiast żyć bez słodyczy, żyję bez twojej siostry. – Jak ci się układa? Ciotka powiedziała, że mieszkasz w gospodarstwie rodziców… – Dobrze. Oprócz gospodarstwa matka mądrze zostawiła mi pewną sumę. Dostaję ją co miesiąc, co pozwala mi się utrzymać. Chodzę na spotkania anonimowych alkoholików do Irún, odnawiam motocykle… nie narzekam. – A co z Florą? – No tak… – Uśmiechnął się i spojrzał na drzwi magazynu. – Znasz ją, jest jak zawsze. – Ale… – Nie rozwiedliśmy się, Amaia, ona nie chce o tym nawet słyszeć. Ja też nie, chociaż przypuszczam, że kierują nami różne pobudki. Przyjrzała mu się. Stał w świeżo wyprasowanej niebieskiej koszuli, ogolony, delikatnie pachnący wodą kolońską, wsparty na motocyklu… Wyglądał jak narzeczony, którym kiedyś był, i była pewna, że nadal kocha Florę, że nigdy nie przestał jej kochać, mimo wszystko. Ta pewność ją wzruszyła. Poczuła nagły przypływ ciepłych uczuć. – Prawda jest taka, że to ja jej to wszystko utrudniłem. Nie wyobrażasz sobie, co robi z człowieka alkohol.

Lepiej się przyznaj, że nie wyobrażasz sobie, co może zrobić z człowiekiem dwadzieścia lat u boku Złej Czarownicy z Zachodu, pomyślała Amaia. Upijanie się z pewnością było jednym z najlepszych sposobów, żeby to znieść. – Dlaczego jeździsz na spotkania aż do Irún? Nie ma nic bliżej? – Jest, w miejscowej parafii, chyba w czwartki, ale tutaj wolę uchodzić za znanego pijaka. Wiosna 1989

Była to bez wątpienia najbrzydsza szkolna teczka, jaką kiedykolwiek widziała: ciemnozielona, z brązowymi klamrami. Od lat nikt już takich nie nosił. Nawet jej nie tknęła, w każdym razie nie wtedy. Pomyślała, że na szczęście rok szkolny dobiega końca i nie będzie musiała jej używać aż do września. Tak pomyślała. Ale tego dnia jej nie ruszyła. Przyglądając się w milczeniu temu leżącemu na kuchennym krześle paskudztwu, bezwiednie podniosła rękę i przeciągnęła nią po króciutkich włosach, z trudem wyrównanych przez ciotkę, jakby podświadomie czuła, że te upokorzenia są ze sobą związane. Oczy zaszły jej łzami. Typowymi dla solenizantki łzami kompletnego rozczarowania. Obie siostry, ukryte za wielkimi kubkami parującego mleka, przyglądały jej się szeroko otwartymi oczami. Żadna nic nie mówiła. Rosaura popłakiwała cichutko od czasu do czasu, kiedy matka ją karciła. – Można wiedzieć, co takiego ci się dzieje? – zapytała matka, tracąc cierpliwość. Tak dużo chciała powiedzieć. Że prezent jest koszmarny, że co prawda wiedziała, że nie dostanie tych dżinsowych ogrodniczek, ale tego się nie spodziewała. Że niektóre prezenty mają zhańbić, poniżyć i zranić, ale nie taką życiową lekcję powinno dostać dziecko na dziewiąte urodziny. Amaia pojęła to wszystko, patrząc w rozpaczy na to ohydztwo, nie mogąc powstrzymać łez. Dotarło do niej, że ta wstrętna teczka nie oznacza ani zaniedbania, ani pośpiechu, że nie chodziło o to, żeby kupić coś w ostatniej chwili, nie było też potrzeby, żeby ją kupić. Jej płócienna torba na ramię, w której nosiła książki, była przecież w idealnym stanie. Nie. Prezent był przemyślany, wybrany bardzo starannie: chodziło o konkretny efekt. Cel został osiągnięty. – Nie podoba ci się? – dopytywała się matka. Chciała tyle powiedzieć. To, co wiedziała, co przeczuwała i czego w swojej małej główce nie potrafiła jeszcze nazwać. – Jest dla chłopców – wyszeptała. Matka uśmiechnęła się z triumfem. – Nie opowiadaj bzdur. Te rzeczy są takie same dla chłopców i dziewczyn.

Amaia nie odpowiedziała, odwróciła się powoli i ruszyła do drzwi. – Dokąd się wybierasz? – Idę do cioci. – Nie ma mowy – parsknęła matka, nagle zirytowana. – Co ty sobie wyobrażasz? Gardzisz prezentem od rodziców i chcesz się wyżalić ciotce? Sorgińii? Chcesz, żeby ci przepowiedziała przyszłość? Chcesz wiedzieć, kiedy będziesz mieć dżinsowe ogrodniczki, jak twoi koledzy? Nic z tego. Jak chcesz stąd uciec, to idź do wytwórni pomóc ojcu. Amaia nadal szła w stronę drzwi, nie miała odwagi na nią spojrzeć. – Zanim wyjdziesz, zanieś prezent do swojego pokoju. Amaia nadal szła, nie oglądała się za siebie. Przyspieszyła i zanim znalazła się na ulicy, jeszcze kilka razy słyszała za sobą jej krzyki. Szopa przywitała ją słodkim zapachem anyżu. Ojciec nosił worki mąki. Kładł je przy korycie, a potem ją do niego wsypywał. Nagle zdał sobie sprawę z obecności córki i ruszył w jej stronę, otrzepując fartuch z mąki. Wziął ją w ramiona. – A co to za minka? – Ama dała mi prezent – załkała Amaia, kryjąc twarz na piersi ojca i połykając słowa. – No już dobrze, już dobrze – pocieszał ją, czule gładząc jej ostrzyżoną główkę, kiedyś z mnóstwem pięknych włosów. – Ode mnie jeszcze nie dostałaś prezentu. Obmyła twarz w stojącej przy stole misce. Nie odwracała wzroku od ojca. Trzymał w ręku kopertę w kolorze sepii. Widniało na niej jej imię. W środku był nowiutki banknot: pięć tysięcy peset. Amaia przygryzła wargę i spojrzała na niego. – Ama mi to zabierze – powiedziała zmartwiona. – A tobie się dostanie – dodała. – Już o tym pomyślałem. Dlatego w środku jest coś jeszcze. Amaia zajrzała do koperty i zobaczyła klucz. Spojrzała pytająco na ojca. Wziął od niej kopertę i położył zawartość na jej dłoni. – To klucz od szopy. Pomyślałem sobie, że możesz schować pieniądze tutaj i kiedy będziesz ich potrzebowała, a ama będzie w domu, będziesz mogła sobie otworzyć tym kluczem. Rozmawiałem z ciocią. Kupi ci spodnie, które chcesz mieć, w Pampelunie, a te pieniądze są dla ciebie, żebyś mogła sobie kupić, cokolwiek zechcesz. Postaraj się być dyskretna i nie wydaj wszystkiego od razu, bo mama się zorientuje. Amaia rozejrzała się. Rozkoszowała się wolnością i przywilejami, jakie zapewniał jej klucz. Ojciec

przełożył przez dziurkę w kluczu cienki sznurek, zawiązał supełek i zanim założył go jej na szyję, przypalił zapalniczką odstające końcówki, żeby się nie postrzępiły. – Tylko żeby go nie widziała ama. A jak zobaczy, powiedz, że to od domu ciotki. Upewnij się, kiedy będziesz wychodzić, że zamknęłaś drzwi na klucz, i wszystko będzie dobrze. Możesz schować kopertę za tymi trzema butlami z olejem. Od lat ich nie ruszamy. W ciągu kilku następnych dni Amaia zebrała w szkolnej teczce drobne skarby, które kupiła za pieniądze, które dostała od ojca. Prawie same przybory szkolne. Terminarz w ślicznej okładce z Pierrotem siedzącym na księżycu w kształcie rogalika, długopis w kwiatuszki, atrament o różanym zapachu, piórnik z materiału udający spodnie z guzikami i zamkiem błyskawicznym, a także stempel w kształcie serca z trzema pudełeczkami farb w różnych kolorach.

19

O czwartej po południu ojciec Anne przyjął ich w salonie. Czystym i pełnym zdjęć córki. Chociaż lekko mu się trzęsły ręce, kiedy podawał im kawę, wyglądał na spokojnego i opanowanego. – Proszę wybaczyć mojej żonie, ale wzięła leki uspokajające i poszła się położyć. Ale jeśli trzeba… – Proszę się nie martwić, chcemy panu zadać tylko kilka prostych pytań. O ile pan nie zdecyduje inaczej, nie widzę potrzeby, żeby przeszkadzać żonie – powiedział Iriarte z lekkim przejęciem. Nie uszło uwagi Amai. Przypomniała sobie, jak bardzo był wstrząśnięty, kiedy rozpoznał Anne nad rzeką. Jej ojciec uśmiechnął się w sposób, który Amaia widziała już wiele razy: uśmiechem człowieka pokonanego.

– Czuje się pan lepiej? Widziałam pana na cmentarzu… – Tak, dziękuję, to ciśnienie. Lekarz powiedział, że mam brać te tabletki – powiedział, pokazując opakowanie. – I że mam nie pić kawy. – Znów się uśmiechnął. Patrzył na parujące na stoliczku filiżanki. Amaia przyglądała mu się uważnie kilka sekund. Próbowała oszacować, jak bardzo cierpi, a potem zapytała: – Co może nam pan powiedzieć o Anne, panie Arbizu? – Same dobre rzeczy. Chciałbym wam powiedzieć, że Anne nie była naszą biologiczną córką. – Amaia domyśliła się, że nie chciał powiedzieć: nie była naszą córką. – Od dnia, w którym ją przynieśliśmy do domu, nasze życie było przepełnione szczęściem… Była prześliczna, proszę spojrzeć. – Wyciągnął spod poduszki ramkę ze zdjęciem uśmiechniętego blond niemowlęcia. Amaia domyśliła się, że oglądał je, zanim przyszli, i odruchowo schował pod poduszkę. Przyjrzała się i podała zdjęcie Iriartemu. Iriarte wyszeptał: – Śliczna. I oddał zdjęcie ojcu, a on znów włożył je pod poduszkę. – Miała bardzo dobre oceny, zapytajcie nauczycieli, jest… była bardzo zdolna, dużo bardziej niż my, i bardzo dobra, nigdy nie sprawiała nam kłopotów. Nie piła, nie paliła jak inne dziewczyny w jej wieku, nie miała chłopaka. Mówiła, że ma tyle nauki, że nie ma na to czasu. – Przerwał i spojrzał na swoje puste dłonie. Siedział tak kilka sekund, jakby ktoś mu z nich coś wydarł i jakby nie rozumiał, gdzie się podziało to, co w nich trzymał jeszcze przed chwilą. – Była taką córką, jaką każdy chciałby mieć… – mówił cichutko, jakby do siebie. – Panie Arbizu – przerwała mu Amaia. Spojrzał na nią, jakby go obudziła z długiego letargu. – Czy moglibyśmy zobaczyć pokój pańskiej córki? – Oczywiście. Przeszli przez korytarz. Na obu ścianach wisiały zdjęcia Anne: z Pierwszej Komunii, z przedszkola, jak miała trzy, cztery latka, inne, takie, na którym miała siedem lat i była przebrana za kowboja. Jej ojciec zatrzymywał się przy każdym i opowiadał im jakąś anegdotę. W sypialni po wizycie Jonana i ekipy panował lekki nieład. Przyszli zarekwirować jej komputer i pamiętniki. Amaia szybko rzuciła okiem na pokój. Róż i fiolet, ogólnie dość klasycznie. Meble dobrej jakości, kremowe. Kołdra w kwiecisty wzór, taki sam wzór na zasłonach i półkach. Na półkach więcej maskotek niż książek. Podeszła bliżej, żeby się przyjrzeć tytułom. Matematyka, szachy i astronomia poprzeplatane

romansami. Odwróciła się zaskoczona do Iriartego. Zrozumiał niewypowiedziane pytanie i odpowiedział: – Zostały ujęte w raporcie, łącznie z listą wszystkich tytułów. – Już mówiłem, że Anne była bardzo zdolna – dodał słabym głosem jej ojciec. Zatrzymał się w drzwiach. Stał tam i patrzył na pokój. Amaia patrzyła na niego i wiedziała, że próbuje powstrzymać łzy. Po raz ostatni spojrzała na zawartość szafy. Ubrania, które tylko dobra chrześcijańska matka mogła kupić nastoletniej córce. Zamknęła drzwi i wyszła za Iriarte. Ojciec Anne odprowadził ich do wyjścia. – Panie Arbizu, czy jest możliwe, że Anne coś przed wami ukrywała? Że miała jakieś ważne tajemnice albo przyjaciół, których państwo nie znali? Arbizu kategorycznie zaprzeczył. – To niemożliwe. Anne mówiła nam o wszystkim, znaliśmy wszystkich jej przyjaciół, mieliśmy bardzo dobry kontakt. Kiedy schodzili, matka Anne siedziała na schodach między głównym wejściem a piętrem. Amaia domyśliła się, że na nich czekała. Miała na sobie brązowy męski szlafrok. Narzuciła go na niebieską piżamę, również męską. – Amaia… przepraszam, pani inspektor. Pamiętasz mnie? Znałam twoją matkę. Moja starsza siostra i ona były przyjaciółkami. Możliwe, że nie pamiętasz. – Mówiąc to, kręciła wbitymi jedna w drugą dłońmi. Robiła to tak zaciekle, że Amaia nie mogła przestać na nie patrzeć. Wyglądały jak dwa małe stworzonka usilnie próbujące znaleźć schronienie. – Pamiętam panią – powiedziała, podając jej rękę. Nagle, choć nikt z obecnych nie wyczuł, że ma taki zamiar, padła przed Amaią na kolana i rękami zranionymi przez pustkę chwyciła jej dłonie z siłą tak ogromną, że trudno było uwierzyć, że to siła tej kruchej kobiety. Podniosła wzrok i powiedziała błagalnie: – Złap tego potwora, który zabił moją księżniczkę, moją cudowną dziewczynkę. Zabij go, oby nigdy nie zaznał spokoju. Jej mąż się rozpłakał. – Na Boga, co ty robisz, kochanie? Zbiegł po schodach i wziął ją w ramiona. Iriarte podniósł ją, biorąc pod pachy, ale ona nadal nie puszczała ręki Amai.

– Wiem, że to mężczyzna, bo wiele razy widziałam, jak patrzyli na moją Anne. Lubieżnie, jak wygłodniałe stado wilków… Matka dostrzega takie rzeczy, dostrzega je bardzo wyraźnie. Widziałam dobrze, jak pożądali jej ciała, twarzy, pięknych ust. Widziała ją pani, pani inspektor? Była jak anioł. Tak doskonała, że wydawała się nierealna. Mąż bez słowa patrzył jej w oczy. Amaia zauważyła, że Iriarte przełyka ślinę i powoli nabiera powietrza. – Pamiętam dzień, kiedy zostałam matką, dzień, kiedy mi ją dali, a ja wzięłam ją w ramiona. Nie mogłam mieć dzieci. Biedactwa umierały we mnie w pierwszych tygodniach. Poronienia nadchodziły znienacka. Wydalałam całe płody, nic nie zostawało. Poronienie naturalne. Tak to nazywają. Jakby było coś naturalnego w tym, że dzieci umierają w matce. Poroniłam pięć razy, zanim znalazłam Anne. Straciłam już zupełnie nadzieję, że kiedykolwiek zostanę matką, już nie chciałam… Nie chciałam znowu przechodzić przez to wszystko… i nie wyobrażałam sobie, że po raz kolejny mogę trzymać w dłoniach te zakrwawione szczątki, bo nic więcej nie mogło się we mnie rozwinąć. Tego dnia, kiedy przyniosłam do domu Anne, nie mogłam przestać się trząść. Trzęsłam się tak bardzo, że mąż bał się, że ją upuszczę. Pamiętasz? – zapytała, przenosząc na niego wzrok. W milczeniu skinął głową. – W drodze do domu, kiedy jechaliśmy samochodem, nie mogłam przestać patrzeć na jej idealną twarzyczkę. Była taka piękna, że wydawała się nierzeczywista. Kiedy dojechaliśmy, położyłam ją na łóżku i rozebrałam do naga. W raporcie pisali, że jest zdrową dziewczynką, ale ja byłam pewna, że ma jakąś skazę, wadę, jakąś straszną plamę, coś, co ją szpeci. Obejrzałam dokładnie jej ciałko i nie mogłam się nadziwić temu, co widziałam. Odniosłam przedziwne wrażenie, że patrzę na marmurowy posążek. Amaia przypomniała sobie nieskazitelne ciało. Przypominało jej Matkę Boską, niezkazitelnie białą. – Patrzyłam na nią dzień po dniu i byłam zachwycona, kiedy brałam ją w ramiona. Byłam taka wdzięczna, że wybuchałam płaczem ze strachu i ze szczęścia. I właśnie wtedy, w tych magicznych dniach, znów zaszłam w ciążę. Ale kiedy się o tym dowiedziałam, ledwie się tym przejęłam, wiesz? Bo ja już byłam matką. Poczęłam z serca, nosiłam dziecko w ramionach, jak inne kobiety w sobie. Może właśnie dlatego, że urodzenie dziecka nie było już celem mojego życia, ciąża się utrzymała. Nie powiedzieliśmy o tym nikomu. Przestaliśmy to robić. Po tylu rozczarowaniach nauczyliśmy się utrzymywać to w tajemnicy. Tym razem ciąża się utrzymywała. Brzuch robił się coraz bardziej widoczny i ludzie zaczęli gadać. Anne miała prawie tyle samo co dziecko w moim łonie, jakieś sześć miesięcy, i była przepiękna. Blond włoski okrywały jej główkę i kręciły się na skroniach, niebieskie oczy z długimi rzęsami rozświetlały jej twarz, nadal nieskazitelną. Woziłam ją w wózeczku, ubraną w niebieską sukieneczkę, którą zachowałam do dziś, i byłam tak dumna, kiedy nachylałam się nad nią, że byłam niemal w euforii. Jedna z moich szwagierek podeszła pewnego dnia i pocałowała mnie, złożyła gratulacje. Powiedziała: widzisz, jak to jest, musiałaś się przestać denerwować, żeby zajść w ciążę, i teraz wreszcie będziesz miała dziecko z twojej własnej krwi. Skamieniałam. Dzieci nie są z krwi, tylko z miłości, powiedziałam drżącym głosem. Odpowiedziała: Tak, tak, rozumiem cię, przygarnięcie dziecka z sierocińca to bardzo szlachetny gest, i tak dalej, ale gdybyś tylko wiedziała – powiedziała i dotknęła mojego brzucha – już niedługo urodzisz. Wróciłam do domu. W głowie mi się kręciło i czułam wstręt. Wzięłam swoją córkę w ramiona i mocno przycisnęłam do piersi. Czułam, że wpadam w panikę, niepokoiłam się. Palące uczucie rozlało się po mnie od miejsca, którego dotknęła

ta czarownica. Tej nocy obudziłam się cała spocona i przerażona. Wiedziałam na pewno, że dziecko w moim łonie umiera. Czułam, jak pękają cieniutkie niteczki, które nas łączyły. Ból się nasilał, a ja czułam, że opanowuje mnie jakaś potężna moc. Paraliżowała mnie do tego stopnia, że nie byłam w stanie dotknąć męża, który leżał tuż obok, ani wydać żadnego dźwięku. W końcu palący płyn zaczął się ze mnie wylewać. Lekarz mi go pokazał. To był chłopiec. Twarz miał siną, nabrał już kształtu, a w niektórych miejscach był przezroczysty. Lekarz powiedział, że muszą zrobić łyżeczkowanie macicy, bo łożysko nie wyszło w całości. Wtedy, nie odrywając wzroku od twarzy zmarłego syna, powiedziałam, żeby mi podwiązał jajowody albo usunął macicę, że wszystko mi jedno, bo mój brzuch nie jest kołyską, jest trumną moich nienarodzonych dzieci. Lekarz się zawahał, powiedział, że może kiedyś znowu spróbuję zostać matką, ale ja odpowiedziałam, że już nią jestem, że jestem matką anioła i nie chcę być matką nikogo innego. Amaia z wielkim smutkiem słuchała o niezwykłym dramacie tej kobiety, który po części był jej własnym: jej łono też było trumną nienarodzonych dzieci. Matka Anne mówiła dalej, wyrzucała z siebie wyznanie, które zdawało się wypalać ją od środka: – Piętnaście lat nie rozmawiałam ze szwagierką, a ta świnia nie wie nawet czemu. Aż do dzisiaj. Podeszła do mnie na pogrzebie z oczami pełnymi łez i wyszeptała: Wybacz mi. Zrobiło mi się jej tak żal, że pozwoliłam jej się wypłakać, ale nie odpowiedziałam jej ani słowem, bo nigdy jej nie wybaczę. Nie jestem już matką, pani inspektor. Ktoś ukradł różę, która kwitła w moim sercu, jak w tym wierszu, i teraz mam jedną mogiłę w łonie, a drugą w piersi. Proszę go złapać, zatrzymać, a kiedy zatrzymacie, zastrzelcie. Zróbcie tak, inaczej ja to zrobię. Przyrzekam na swoje nienarodzone dzieci, że do końca życia będę go ścigać, czekać i czyhać na niego, aż w końcu go dopadnę. Kiedy wyszli na ulicę, Amaia czuła się dziwnie, jakby wróciła z długiej podróży. – Widziała pani ściany, szefowo? – spytał Iriarte. Przytaknęła. Przywołała w pamięci zdjęcia. Wypełniały ściany domu, który teraz przypominał raczej mauzoleum. – Miałem wrażenie, jakby patrzyła na nas z każdej strony. Nie wiem, jak sobie poradzą, mieszkając tam. – Nie poradzą sobie – odpowiedziała Amaia, zasmucona. Nagle zauważyła kobietę: szybkim krokiem zmierzała w ich stronę, przecinała przecznicę, najwyraźniej próbując ich dogonić. Kiedy przed nimi stanęła, Amaia rozpoznała w niej ciotkę Anne, szwagierkę, z którą jej matka nie chciała mieć nic wspólnego. – Widzieliście się z nimi? – zapytała, dysząc, zmęczona szybkim marszem. Amaia nie odpowiedziała. Była przekonana, że kobieta nie wysiliła się aż tak tylko po to, żeby zapytać, skąd wracają. – Ja… – żachnęła się. – Ja bardzo kocham swoją szwagierkę. To okropne, co im się przydarzyło.

Właśnie do nich idę, żeby… no, żeby z nimi pobyć. Cóż więcej mogę zrobić? To okropne, a jednak… – Tak? – Ta dziewczynka, Anne, nie była normalna… Nie wiem, czy mnie pani rozumie. Była śliczna, bardzo bystra, ale było w niej coś dziwnego, coś niedobrego. – Coś niedobrego? Co takiego? – To ona, to ona była zła. Anne była belagile, tak ciemna w środku, jak biała na zewnątrz. Już jako dziewczynka patrzyła przeszywająco, oczy jej błyszczały złą mocą. A wiedźmy nie osiągają spokoju, kiedy umierają. Zobaczy pani. Anne jeszcze nie skończyła. Powiedziała to z taką powagą i przekonaniem, jakby zeznawała przed świętą inkwizycją. Bez cienia wstydu czy wątpliwości wypowiedziała słowo, które dzisiaj może zabrzmieć wiarygodnie tylko w filmie sensacyjnym albo thrillerze. Mimo to wyglądała na zupełnie roztrzęsioną, niemal przerażoną. Patrzyli, jak się oddala z niezachwianą pewnością kogoś, kto spełnił swój przykry obowiązek i jest z tego dumny. Po kilku chwilach niepewności Amaia i inspektor ruszyli dalej ulicą Akullegi. Nagle zadzwonił telefon Iriartego. – Tak, jest ze mną, jesteśmy w drodze na komisariat. Zaraz przekażę. Amaia patrzyła na niego wyczekująco. – Pani inspektor, chodzi o pani szwagra, Alfredo… Jest w szpitalu Navarra w Pampelunie, próbował się zabić. Kolega znalazł go zwisającego z poręczy schodów na sznurze. Na szczęście dotarł na czas, ale jego stan jest bardzo poważny. Amaia spojrzała na zegarek. Piąta trzydzieści. Ros pewnie zaraz wyjdzie z pracy. – Inspektorze, proszę iść na komisariat. Ja pójdę do domu. Nie chcę, żeby moja siostra dowiedziała się o tym z niewłaściwego źródła. Później pojadę do szpitala. Wrócę jak najszybciej. Tymczasem proszę się tutaj wszystkim zająć, a jeśli… Przerwał jej: – Pani inspektor, dzwonił sam komisarz. Prosił, żebym pojechał z panią do Pampeluny… Wszystko wskazuje na to, że próba samobójcza pani szwagra jest jakoś powiązana ze sprawą. Amaia spojrzała na niego, nic nie rozumiejąc. – Powiązana ze sprawą? Z jaką sprawą? Basajauna? – Podinspektor Zabalza czeka na nas w szpitalu. On nam powie coś więcej. Wiem tyle co pani. Jak już wyjdziemy ze szpitala, mamy się stawić o ósmej na komisariacie w Pampelunie.

20

Ulica Braulio Iriartego dawniej nazywała się ulica del Sol17 , ponieważ fasady wszystkich domów zwrócone są na południe. Aż do zachodu słońca są nasłonecznione i jasne. Z czasem zmieniono nazwę, oddano hołd miejscowemu dobroczyńcy, który po pobycie w Ameryce, gdzie się wzbogacił, zakładając imperium piwowarskie Coronita, wrócił na wieś i sfinansował boisko do peloty, przytułek i inne ważne przedsięwzięcia. Ale Amaia uważała, że nazwa del Sol była bardziej stosowna, odzwierciedlała korzenie i historię, odwoływała się do czasów, kiedy ludzie żyli w zgodzie z naturą, którą później zastąpił potężny pan Pieniądz. Napawała się ciepłymi promieniami. Ogrzewały jej twarz i ramiona mimo zimna lutowego i tego drugiego, dużo bardziej przejmującego, które znowu z niej wypełzało, niczym źle pochowany nieboszczyk. Ten chłód wrócił do niej po słowach Iriartego. W myślach nie przestawała analizować tego, czego się dowiedziała. W desperackiej próbie znalezienia odpowiedzi zasypała gradem pytań Iriartego, a on stanowczo odmawiał stawiania hipotez zbyt wcześnie. W końcu ucichła, skoncentrowała się na drodze. Kiedy podjechali pod dom, zobaczyli forda fiestę Ros. Stał przed wejściem. – Cześć, siostro – powiedziała Ros. Cieszyła się, że ją widzi. – Ros, wejdź do domu, muszę z tobą porozmawiać. Ros przestała się uśmiechać. – Nie strasz mnie – powiedziała, otwierając drzwi i wchodząc do środka. Amaia spojrzała na nią uważnie. – Usiądź, Ros – powiedziała, wskazując jej krzesło.

Ros usiadła przy stole, tam, gdzie wróżyła sobie z kart. – Gdzie ciocia? – spytała Amaia. Nagle zdała sobie sprawę, że jej nie widziała. – Nie wiem. Mój Boże, coś jej się stało? Powiedziała, że pewnie pójdzie na zakupy do supermarketu z Jamesem… – Z ciocią wszystko w porządku… Ros, chodzi o Freddy’ego. – O Freddy’ego? – powtórzyła Ros, jakby po raz pierwszy słyszała to imię. – Próbował popełnić samobójstwo, powiesił się na poręczy schodów w twoim domu. Ros wyglądała na spokojną, może nawet za bardzo. – Nie żyje? – chciała wiedzieć. – Nie, na szczęście akurat przyszedł jego kolega i… Wiesz, czy gdzieś przy wejściu był schowany klucz? – Tak, często się o to kłóciliśmy. Nie podobało mi się, że jego kumple mogą do nas wchodzić, kiedy tylko chcą. – Bardzo mi przykro, Ros – wyszeptała Amaia. Ros przygryzła dolną wargę i siedziała w ciszy, wpatrzona w jakiś punkt na prawo od Amai. – Ros, jadę do Pampeluny. Powiedzieli, że leży w szpitalu Navarra. – Postanowiła nie mówić o domniemanym związku Freddy’ego ze śledztwem. – Zostaw cioci wiadomość, do Jamesa zadzwonimy po drodze. Ros nie ruszyła się z miejsca. – Amaia, ja nie jadę. Amaia, która zrobiła już kilka kroków w stronę wyjścia, zatrzymała się. – Jak to nie? Dlaczego? – zapytała, szczerze zaskoczona. – Nie chcę, nie mogę. Nie mam siły. Amaia przyglądała jej się przez chwilę, a potem skinęła głową. – W porządku, rozumiem – skłamała. – Zadzwonię do ciebie, jak tylko się czegoś dowiem. – Tak, zadzwoń. Tak będzie lepiej. Wsiadła do samochodu i spojrzała na Iriartego. Siedział za kierownicą.

– Naprawdę nic z tego nie rozumiem – powiedziała, patrząc na niego. Iriarte potrząsnął głową, nie mógł jej pomóc. Szpital powitał ich charakterystycznym zapachem środków do dezynfekcji i zimnym przeciągiem w holu. – Remontują dawne wejście na pogotowie. Stąd ten przeciąg – wyjaśnił Iriarte. – Gdzie jest OIOM? – Tam – wskazał. – Przy sali operacyjnej. Zaprowadzę panią, byłem tu już kilka razy. Szli wzdłuż zielonej linii narysowanej na podłodze, pokonywali kolejne korytarze, aż w końcu zobaczyli podinspektora Zabalzę. Wyszedł z małego pokoiku, w którym stały tylko stoliczek i sześć foteli. Sprawiały wrażenie trochę wygodniejszych od plastikowych krzeseł, stojących w rzędach na korytarzu. – Proszę wejść, możemy tu porozmawiać, jesteśmy sami. Zabalza znów wychylił się na korytarz i kiwnął na dyżurną pielęgniarkę, po czym wszedł do środka. – Zawiadomią lekarza. Będzie tu lada moment. Gestem poprosił, żeby usiedli, ale widząc nadal stojącą i ponaglającą go spojrzeniem Amaię, wyciągnął notes i zaczął czytać notatki: – Dzisiaj około pierwszej Alfredo spotkał kumpla, który później znalazł go w domu i zadzwonił na sto dwanaście. Zeznał, że źle wyglądał, jakby był bardzo chory albo bardzo cierpiał. Amai przypomniało się, jaki przygnębiony i słaby jej się wydał, kiedy widziała go rano na cmentarzu. Zabalza mówił dalej: – Twierdzi, że zaniepokoił go jego wygląd, że mówił do niego, ale Freddy wybąkał coś niezrozumiałego i poszedł. Kolega był zmartwiony, więc po obiedzie poszedł do niego do domu. Zadzwonił, ale nikt nie otwierał, więc zajrzał do środka przez okno i zobaczył, że telewizor jest włączony. Dzwonił nadal, a ponieważ nikt nie otwierał, wszedł do domu. Użył klucza, który, jak zeznaje, leżał pod doniczką przy drzwiach, żeby przyjaciele, którzy chcieli odwiedzić Freddy’ego, mogli wejść. Twierdzi, że wszyscy jego znajomi wiedzą o tym kluczu. Wszedł i znalazł go zwisającego ze schodów, i chociaż śmiertelnie się wystraszył, wziął z kuchni nóż, wszedł na schody i przeciął sznur. Według niego Freddy jeszcze wierzgał nogami. Zadzwonił na sto dwanaście i pojechał z nim karetką. Jest teraz w poczekalni, jeśli chce pani z nim porozmawiać. Amaia westchnęła. – Coś jeszcze? – Tak. Ten kolega twierdzi, że Freddy był w kiepskim stanie już od kilku dni. Nie wie, czy to dlatego, ale zapewnia, że jego żona… – spojrzał na Amaię z niewyraźną miną – że pani siostra go zostawiła.

– To prawda – potwierdziła. – Więc to może być powód. Zostawił liścik. Zabalza pokazał im torebkę z dowodami. Znajdował się w niej kawałek brudnego papieru. Wyglądał na zmięty i mokry. – Jest taki pomięty, bo ściskał go w ręce. Zabrali mu go w karetce. A wilgotny od, jak przypuszczam, łez i kataru. Ale da się odczytać: „Kocham cię, Anne, zawsze będę cię kochał”. Amaia spojrzała na Iriartego i znów na Zabalzę. – Zabalza, moja siostra ma na imię Ros, Rosaura. I chyba wszyscy wiemy, kim jest Anne. – Och – powiedział. – Przykro mi… ja… – Proszę tu przyprowadzić tego kolegę – powiedział Iriarte, patrząc na niego z wyrzutem. Kiedy Zabalza wyszedł, spojrzał na Amaię. – Proszę mu wybaczyć, on nie wiedział. Mnie powiedzieli przez telefon. List wskazuje na związek między Frredym i Anne, i to dlatego komisarz chce się z nami zobaczyć. Zabalza wrócił po kilku minutach. Towarzyszył mu szczupły, wysoki, ciemnowłosy, kościsty mężczyzna w wieku trzydziestu kilku lat. Trochę za duże spodnie i czarny polar wyszczuplały go jeszcze bardziej. Wyglądał, jakby tonął w ubraniu. Mimo ciężkich chwil, które niewątpliwie przeżył, na jego twarzy widać było błysk satysfakcji. Może ze względu na zainteresowanie, które budził. – To Ángel Ostolaza. Inspektor Salazar i inspektor Iriarte. Amaia wyciągnęła do niego rękę i wyczuła, że jego ręka lekko zadrżała. Sprawiał wrażenie, jakby miał ochotę zdać szczegółową relację, i wyglądał na rozczarowanego, kiedy inspektor Salazar poprowadziła przesłuchanie inaczej, niż się spodziewał. – Nazwałby pan Freddy’ego swoim przyjacielem? – Znamy się od dziecka. Chodziliśmy razem do podstawówki i szkoły średniej, aż ją rzucił, ale zawsze byliśmy w tej samej paczce. – Ale jesteście dobrymi przyjaciółmi? Opowiadacie sobie o sprawach osobistych? – No… czy ja wiem, chyba tak. – Znał pan Anne Arbizu? – Wszyscy ją znali. Elizondo to mała miejscowość – powiedział, jakby to miało wszystko wyjaśnić. – A Anne nie dało się nie zauważyć. Wiedzą panowie, o co mi chodzi – dodał, uśmiechając się do mężczyzn, jakby szukał męskiego wsparcia. Ale go nie znalazł.

– Czy Freddy’ego łączyło coś z Anne Arbizu? Bez wątpienia wyczuł, że jego odpowiedź zdecyduje o dalszym przebiegu przesłuchania. – Nie, co też pani mówi. Jasne, że nie – oburzył się. – Czy kiedykolwiek zasugerował, że uważa ją za atrakcyjną i że jej pożąda? – Ależ… co pani insynuuje? To było dziecko, owszem, była bardzo ładna… No dobrze, może kilka razy jakoś to skomentowaliśmy, wie pani, jacy są faceci. – Znów poszukał wzrokiem wsparcia u Zabalzy i Iriartego, i znów go zignorowali. – Możliwe, że stwierdziliśmy, że robi się coraz ładniejsza i że jak na swój wiek jest bardzo dojrzała, ale nie jestem pewien, czy to powiedział Freddy. Możliwe, że ktoś inny, a my się zgodziliśmy. – Kto? Kto to powiedział? – naciskała Amaia. – Nie wiem. Przysięgam, nie wiem. – W porządku. Możliwe, że będziemy jeszcze potrzebowali pańskiej pomocy. Teraz może pan iść. Ángel Ostolaza wydawał się zaskoczony. Spojrzał na swoje dłonie i nagle wydał się Amai zdruzgotany, jakby nie wiedział, co z nimi zrobić. Ostatecznie zdecydował się włożyć je głęboko do kieszeni i bez słowa opuścił pokój. Wszedł lekarz, wyraźnie zniesmaczony. Potoczył wzrokiem po wszystkich i widać było, że zdenerwował się jeszcze bardziej. Szybko się przedstawił, po czym zwrócił się do Zabalzy i Iriartego, kompletnie ignorując Amaię: – Pan Alfredo Belarrain doznał poważnego urazu rdzenia kręgowego i częściowego złamania tchawicy. Zdają sobie panowie sprawę z powagi sytuacji? – Spojrzał na nich po kolei i dodał: – Innymi słowy nie wiem, jakim cudem jeszcze żyje. Był o krok od śmierci. Martwi nas zwłaszcza uraz rdzenia. Sądzimy, że z czasem i przy odpowiedniej rehabilitacji zdoła odzyskać częściową sprawność, ale wątpię, żeby jeszcze kiedyś chodził. Czy to zrozumiałe? – Czy te urazy mają związek z próbą samobójczą? – spytał Iriarte. – Moim zdaniem tak. Nie ma wątpliwości, że są wynikiem powieszenia się. Podręcznikowy przypadek. – Czy jest możliwość, że ktoś mu w tym pomógł? – Nie znaleźliśmy śladów walki ani otarć, które mogłyby powstać przy wleczeniu ciała. Nie ma krwiaków, które by wskazywały, że ktoś go popchnął albo do tego zmusił. Wszedł na schody, zawiązał sznur i skoczył. Obrażenia odpowiadają powieszeniu, a pod śladami liny nie ma żadnych innych, które wskazywałyby na to, że ktoś go przed powieszeniem dusił. Czy to jasne? A teraz, jeśli nie mają państwo więcej pytań, uznaję sprawę za zakończoną i wracam do pracy. Amaia spojrzała na niego uważnie, lekko przechylając głowę.

– Chwileczkę, doktorze… – Zrobiła krok, stanęła kilka centymetrów od niego i przez chwilę odczytywała nazwisko na identyfikatorze. – Doktorze… Martínez-Larrea, czy tak? Odsunął się, wyraźnie onieśmielony. – Jestem inspektor Salazar z wydziału zabójstw Policji Regionalnej Nawarry. Prowadzę śledztwo, w którym pan Belarrain odgrywa dość ważną rolę. Rozumie to pan? – Tak, tak myślę… – Musimy go przesłuchać. To sprawa najwyższej wagi. – To niemożliwe – odpowiedział lekarz powoli, podnosząc ręce w pojednawczym geście. Amaia zrobiła krok w przód. – No tak. Widzę, że chociaż jest pan na tyle bystry, że odwalił pan za nas całą robotę, nie rozumie pan ani słowa. Ten człowiek jest głównym podejrzanym o popełnienie szeregu zbrodni i muszę go przesłuchać. Lekarz znów zrobił kilka kroków w tył, prawie wyszedł na korytarz. – Jeśli jest mordercą, możecie być spokojni. Już nigdzie nie pójdzie. Ma złamany kręgosłup i tchawicę. Rura, którą ma w ustach, sięga płuc. Jest zaintubowany i nawet gdybym mógł go obudzić, a nie mogę, nie byłby w stanie mówić, pisać ani ruszać rzęsami. – Zrobił kolejny krok w stronę korytarza. – Proszę za mną, szanowna pani – powiedział szeptem. – Pozwolę pani na niego popatrzeć, ale tylko przez dwie minuty i przez szklaną ścianę. Amaia przytaknęła i poszła za nim. Pokój, w którym leżał Freddy, przypominał salę szpitalną tylko dzięki łóżku, na którym leżał. Poza tym równie dobrze mogłoby to być laboratorium, kabina samolotu albo scenografia filmu sciencie fiction. Wśród rur, kabli i wyłożonych bandażami podpór, które podtrzymywały mu głowę jak kask, ledwie było go widać. Z ust wystawała mu rura. Amai wydała się bardzo gruba. Przykleili mu ją do twarzy kawałkiem białego plastra. Jeszcze bardziej podkreślał jego bladość. Tylko opuchnięte powieki miały lekko fioletowe zabarwienie, a łza, która potoczyła się po policzku w stronę ucha, mieniła się jak perła. Ciągle miała przed oczami jego twarz na cmentarzu między krzakami. Poświęciła mu jeszcze kilka chwil. Zastanawiała się w duchu, czy mu współczuje. I stwierdziła, że tak. Było jej żal tego zmarnowanego życia, ale nawet wielkie współczucie nie mogło jej powstrzymać przed dowiedzeniem się prawdy. Kiedy wychodziła, natknęła się na jego matkę. Miała zająć jej miejsce przy szybie, na dwie minuty. Już miała się z nią przywitać, kiedy kobieta syknęła: – Co ty tu robisz? Lekarz powiedział, że chciałaś przesłuchać mojego syna… Może byście już nas zostawiły w spokoju? Nie sądzisz, że twoja siostra wyrządziła wystarczająco dużo szkód? Zostawiła go ze złamanym sercem. Biedak nie mógł tego znieść i stracił rozum. A ty przychodzisz go przesłuchać? W jakiej sprawie?

Amaia wyszła na korytarz i dołączyła do Zabalzy i Iriartego. Czekali na nią. Szklane drzwi zagłuszyły krzyki matki Freddy’ego. – Co się dzieje? – Ten wszechwiedzący kretyn, doktor, powiedział jego matce, że jest podejrzany o zabójstwo.

21

Komisarz zaprosił Amaię i Iriartego do swojego gabinetu i chociaż poprosił, żeby usiedli, sam nadal stał. – Przejdę do sedna – oznajmił. – Pani inspektor, kiedy podejmowałem decyzję o powierzeniu pani prowadzenia śledztwa, oczywiście przy wsparciu szefa policji z Elizondo, nie brałem pod uwagę, że sprawa potoczy się w takim kierunku. Nie przewidziałem takiego obrotu sprawy. Na pewno zdaje sobie pani sprawę, że związek pani krewnego ze śledztwem stawia panią w raczej niekorzystnej sytuacji. Nie możemy ryzykować, że takie problemy utrudnią w przyszłości pracę sądu. Spojrzał na nią uważnie. Siedziała niewzruszona, chociaż lekko drżało jej kolano, jakby ją podłączono do wysokiego napięcia. Komisarz odwrócił się do okna i stał tak chwilę, nie odzywając się ani słowem. Patrzył przez okno. Wypuścił z płuc powietrze i spytał: – Proszę mi powiedzieć, jaką ten człowiek odgrywa rolę w tej sprawie. Nie było jasne, do kogo się zwracał. Amaia spojrzała na Iriartego, a on ponaglił ją spojrzeniem. – Wiedzieliśmy, że Anne Arbizu miała romans z żonatym mężczyzną, ale chociaż przeszukaliśmy jej komputer i pamiętniki i sprawdziliśmy połączenia telefoniczne, nie wiedzieliśmy, kto to był. Chociaż

zakończyła ten związek całkiem niedawno. Myślę, że to z Freddym się spotykała. Tylko że on w najmniejszym stopniu nie odpowiada profilowi mordercy, którego szukamy. Freddy jest chaotyczny, leniwy i niezorganizowany, a jestem pewna, że ten, kto zabił Anne, odpowiada również za śmierć pozostałych dziewczyn. – A co pan o tym sądzi, Iriarte? – Zgadzam się z inspektor Salazar. – Pani inspektor, ani trochę mi się to nie podoba, ale mimo to dam pani czterdzieści osiem godzin na sprawdzenie alibi Alfreda Belarrainego, jeśli je ma, i wykluczenie go z kręgu podejrzanych. Ale jeśli ten człowiek ma jakikolwiek związek ze śmiercią Anne Arbizu albo ze śmiercią którejś z tamtych dziewcząt, będę musiał odsunąć panią od sprawy, a śledztwo przejmie inspektor Iriarte. Rozmawiałem już z komisarzem z Elizondo. Zgadza się na takie rozwiązanie. A teraz, proszę mi wybaczyć, spieszę się. – Otworzył drzwi, ale zanim wyszedł, odwrócił się do nich. – Czterdzieści osiem godzin. Amaia powoli wypuściła z płuc całe powietrze. – Iriarte, dziękuję – powiedziała, patrząc mu w oczy. Iriarte wstał, uśmiechał się. – Chodźmy, mamy robotę. Kiedy dotarli do domu, było już ciemno. W salonie ciotki Engrasi zamiast wesołej gromadki grającej w pokera zastali coś w rodzaju rodzinnej stypy bez zmarłego. James siedział przy kominku. Wyglądał na bardziej zmartwionego niż kiedykolwiek przedtem. Ciocia siedziała na kanapie obok Ros, co ciekawe, najspokojniejszej z całej trójki. Jonan Etxaide i inspektor Montes siedzieli przy stole do gry. Ciocia wstała, kiedy zobaczyła ich w drzwiach. – Skarbie, jak on się miewa? – zapytała niezdecydowana, czy powinna podejść do Amai, czy zostać na miejscu. Amaia wzięła krzesło i usiadła naprzeciwko Ros. Zostawiła między sobą a siostrą zaledwie kilka centymetrów. Przyjrzała się jej uważnie i powiedziała: – Jest w bardzo kiepskim stanie. Sznur zniszczył mu tchawicę i prawie złamał kark. Poza tym doznał obrażeń rdzenia kręgowego i już nigdy nie będzie chodził. Usłyszała lament ciotki i Jamesa, ale nie przestawała wpatrywać się w twarz siostry. Ledwie widoczne mruganie, wyraz niezadowolenia, który na krótką chwilę zmarszczył jej usta. Nic więcej. – Ros, czemu nie poszłaś do szpitala? Czemu nie poszłaś do szpitala odwiedzić męża, który próbował się zabić po tym, jak go zostawiłaś? Ros spojrzała na nią uważnie i zaczęła kręcić głową, ale nie odpowiedziała.

– Wiedziałaś – oznajmiła Amaia. Ros przełknęła ślinę. Wydawało się, że kosztowało ją to dużo wysiłku. – Wiedziałam, że kogoś ma – powiedziała w końcu. – Wiedziałaś, że to Anne? – Nie, ale wiedziałam, że spotyka się z jakąś kobietą. Gdybyś go tylko widziała… Był podręcznikowym przykładem zdrajcy. Chodził rozanielony, przestał palić skręty i nie pił, kąpał się trzy razy dziennie, zaczął nawet używać perfum, które mu dałam trzy lata temu pod choinkę i do tej pory stały nietknięte. Nie jestem głupia. Dał mi wszystkie wskazówki. Było oczywiste, że kogoś ma. – A ty wiedziałaś kogo. – Nie, nie wiedziałam, przysięgam. Ale wiedziałam, że się skończyło. W dniu, kiedy przyszłam zabrać swoje rzeczy i zobaczyłam go beczącego jak dziecko. Był kompletnie pijany. Tonął we łzach, chował twarz w poduszce i wył tak straszliwie, że ledwie mogłam go zrozumieć. Był chodzącą tragedią. Myślałam, że może jego matka albo któraś z ciotek… Zdołał się trochę uspokoić i zaczął mówić, że przez niego wszystko poszło źle, że się skończyło, że nigdy nikogo tak nie kochał i że tego nie zniesie. Co za kretyn! Przez chwilę myślałam, że mówi o nas, o naszym związku, miłości. Wtedy powiedział coś w stylu: Kocham ją bardziej niż kogokolwiek w całym życiu… Rozumiesz? Miałam ochotę go zabić. – Powiedział ci wtedy, kto to był? – Nie – powiedziała cicho Ros. – Byłaś dzisiaj w domu? – Nie. – Amaia ledwie ją słyszała. – Gdzie byłaś między pierwszą a drugą? – Co to za pytanie? – spytała Ros, nagle podnosząc głos. – Takie, które muszę ci zadać – powiedziała niewzruszenie Amaia. – Amaia, czy ty sądzisz… – nie dokończyła. – To rutynowe pytanie, Ros. Odpowiedz. – Dokładnie o pierwszej wychodzę z pracy i jak co dzień jadłam obiad w barze Lekaroz. Później wypiłam kawę z właścicielem i o drugiej trzydzieści wróciłam do pracy. Byłam tam do piątej. – Teraz muszę cię zapytać o coś innego – powiedziała Amaia łagodniejszym tonem. – Proszę, Ros, bądź szczera. Wiedziałaś, z kim się spotyka twój mąż? Wiem, że już to mówiłaś, ale może jednak ktoś

ci powiedział albo chociaż zasugerował. Ros siedziała bez słowa, ze wzrokiem wbitym w miętoszące nerwowo chusteczkę dłonie. – Na miły Bóg, Ros, powiedz prawdę. Inaczej nie będę mogła ci pomóc. Ros zaczęła cicho płakać. Rzęsiste łzy spływały jej po twarzy, a usta wykrzywił uśmiech. Amaia poczuła, że ziemia rozstępuje się jej pod nogami. Pochyliła się i przytuliła siostrę. – Proszę, powiedz mi – wyszeptała jej do ucha. – Ktoś cię widział, jak się kłóciłaś z jakąś kobietą. Ros gwałtownie wyrwała się z uścisku, wstała i usiadła przy kominku. – To była belagile – wyszeptała roztrzęsiona. Amaia przypomniała sobie, że już drugi raz tego dnia słyszy, że ktoś tak nazywa Anne. – O czym rozmawiałyście? – Nie rozmawiałyśmy. – Co ci powiedziała? – Nic. – Nic? Inspektorze Montes, proszę powtórzyć, co pan wczoraj powiedział Zabalzie – powiedziała, odwracając się nagle do niego. Aż do tej chwili siedział bez słowa, ze zmarszczonym czołem. Wstał, jakby zeznawał przed sądem, wygładził marynarkę i przeciągnął ręką po wyżelowanych włosach. – Wczoraj późnym wieczorem spacerowałem po tej i po drugiej stronie rzeki, na wysokości ikastola, kiedy zobaczyłem Rosaurę i jeszcze jedną kobietę. Stały naprzeciwko siebie. Nie słyszałem, co mówiły, ale słyszałem śmiech tamtej dziewczyny. Śmiała się tak głośno, że słychać ją było wyraźnie na drugim brzegu rzeki. – Nic więcej nie zrobiła – powiedziała Ros z lękiem. – Wczoraj wieczorem, kiedy wyszłam z domu, byłam mocno oszołomiona i spacerowałam chwilę na drugim brzegu rzeki. Anne Arbizu nadeszła z przeciwnej strony. Twarz miała częściowo zasłoniętą kapturem i kiedy już miałyśmy się minąć, poczułam, że patrzy mi w oczy. Chociaż znałam ją z widzenia, nigdy z nią nie rozmawiałam i pomyślałam, że chce mnie o coś zapytać, ale ona tylko stanęła dwa kroki przede mną i zaczęła mi się śmiać w twarz, jakby ze mnie drwiła. Amaia zobaczyła na wszystkich twarzach zdziwienie, ale pytała dalej: – Co jej powiedziałaś? – Nic, co miałabym mówić? Nagle wszystko zrozumiałam, nie było już nic do powiedzenia. Ona się ze mnie śmiała. Byłam zawstydzona, czułam się poniżona i jakoś onieśmielona… Gdybyś tylko

widziała jej oczy. Przysięgam, że w całym życiu nie widziałam tak złego spojrzenia. Było w nim tyle podłości i przebiegłości, zupełnie jakbym patrzyła na staruszkę po brzegi wypełnioną mądrością i pogardą. Amaia głośno westchnęła. – Ros, chciałabym, żebyś przemyślała wszystko, co mi przed chwilą powiedziałaś. Wiem, że rozmawiałaś z jakąś kobietą. Inspektor Montes był tego świadkiem, ale to nie mogła być Anne Arbizu, ponieważ wczoraj o tej porze, kiedy wracałaś do domu, Anne od dwudziestu jeden godzin była martwa. Ros zatrzęsła się, jakby nią zachwiał silny wiatr, wiejący we wszystkie strony naraz. Z przerażeniem podniosła ręce. – Z kim rozmawiałaś, Ros? Kim była ta kobieta? – Już ci mówiłam, to była Anne Arbizu, ta belagile, ten demon. – Na miłość boską! Przestań kłamać, bo nie będę mogła ci pomóc! – krzyknęła Amaia. – To była Anne Arbizu! – krzyknęła Ros, kompletnie wyprowadzona z równowagi, i stanęła przed siostrą. Amaia przez chwilę nic nie mówiła. Spojrzała na Iriartego i kiwnęła głową, dając mu znak, że się zgadza. – Czy mógł to być ktoś bardzo podobny do Anne? Powiedziała pani, że nigdy z nią nie rozmawiała. Może ją pani pomyliła z jakąś inną dziewczyną? Jeśli w dodatku miała na głowie kaptur, może nie widziała pani dokładnie jej twarzy – powiedział. – Nie wiem. Może… – przyznała Ros bez przekonania. Iriarte podszedł do niej i stanął naprzeciwko. – Rosauro Salazar, mamy nakaz przeszukania pani domu, telefonu, komputerów, a także rzeczy, które wczoraj pani stamtąd wyniosła – powiedział bezbarwnym głosem. – Nie potrzebujecie go. Możecie przeszukać wszystko, co chcecie. To pewnie normalne. Amaia, w tych pudłach są tylko moje rzeczy. Nie ma tam nic, co by należało do Freddy’ego. – Tak sądzę… – Zaczekaj, jestem podejrzana? Ja? Amaia nie odpowiedziała. Spojrzała na ciotkę: jedną rękę trzymała na piersi, drugą zasłaniała usta. Serce jej krwawiło. Wiedziała, jak wielki będzie to ból dla cioci Engrasi. Iriarte zrobił krok naprzód, świadom, że napięcie rośnie.

– Pani mąż miał romans z Anne Arbizu. Ona nie żyje, ktoś ją zamordował, a on próbował popełnić samobójstwo. W tym momencie to nasz główny podejrzany, ale pani też wiedziała o ich przygodzie. Najpierw on pani powiedział, a później ta kobieta zaczęła z pani drwić na ulicy. – No, tego się nie spodziewałam… Czy przypadkiem nie grasował tu seryjny morderca zabijający młode dziewczyny? Czy teraz wyciągacie z kapelusza nową teorię? Bo Freddy może i jest leniwym kretynem, gównianym nieudacznikiem, ale na pewno nie jest zabójcą dzieci. Podinspektor Zabalza spojrzał na Amaię i powiedział: – Rosauro, to rutyna w każdym śledztwie: przeszukujemy dom i jeśli nie znajdujemy nic dziwnego, sprawdzamy alibi i skreślamy z listy podejrzanych. To nic osobistego, na tym polega ta praca. Proszę się nie przejmować. – Nic dziwnego? Przez kilka ostatnich miesięcy wszystko było dziwne. Wszystko. – Rosaura znów usiadła na fotelu i zamknęła oczy, zupełnie wyczerpana. – Rosauro, będzie pani musiała złożyć zeznanie – odezwał się Iriarte. – Właśnie je złożyłam – odparła, nie otwierając oczu. – Na komisariacie. – Jasne, rozumiem. – Wstała gwałtownie, wzięła torebkę i zwisającą z kanapy kurtkę i ruszyła do drzwi. Po drodze pocałowała ciotkę, nie patrzyła na siostrę. – Byle szybciej – powiedziała, zwracając się do Iriartego. – Dziękuję – odpowiedział i ruszył za nią. Amaia położyła dłonie na kominku i poczuła, że jej spodnie robią się tak gorące, jakby za chwilę miały się zapalić. Telefony Montesa, Jonana i jej własny prawie jednocześnie wydały identyczny dzwięk. Dostali wiadomość. Zapytała, nie patrząc: – Nakaz rewizji? – Tak, szefowo. Odprowadziła ich do drzwi, zamknęła za sobą drzwi do salonu. – Jedźcie się spotkać z policjantami z Elizondo. Montes, pan i podinspektor Etxaide możecie im pomóc. Ja będę czekać na komisariacie do końca rewizji, dla dobra śledztwa. – Ale, szefowo… Nie sądzę, żeby… – zaprotestował Jonan. – To dom mojej siostry, Jonan. Przeszukajcie go, znajdźcie jakąkolwiek wskazówkę świadczącą o związku Anne z Freddym. A jeśli coś znajdziecie, szukajcie czegoś, co by świadczyło o tym, że moja siostra o tym wiedziała. Bądźcie dokładni: listy, książki, esemesy, maile, zdjęcia, rzeczy prywatne, zabawki erotyczne… Poproście jej operatora o wyciąg z rozmów, może nawet udostępnią wam rachunki. Przesłuchajcie ich znajomych, ktoś musiał wiedzieć, co się dzieje.

– Przejrzałem całą pocztę Anne. Mogę panią zapewnić, że nic nie pisała do Freddy’ego. Z wyciągu z rozmów i wiadomości też wynika, że nigdy do niego nie dzwoniła. Ale jej przyjaciółki są pewne, że to był żonaty facet. Sama Anne mówiła, że chce to zakończyć, bo gościowi kompletnie odbiło na jej punkcie. Myśli pani, że wiadomość o zerwaniu przyjął tak źle, że ją zabił? – Nie sądzę, Jonan, a inne zabójstwa? Jeśli czegoś możemy być pewni, to tego, że mamy do czynienia z serią. Morderstwo Anne nie było imitacją, zabito ją dokładnie tak samo. Więc jeśli to Freddy zabił Anne, oznaczałoby to, że zamordował również pozostałe dziewczyny. Owszem, jest na tyle głupi, żeby się spotykać z nieletnią, w dodatku dziesięć razy sprytniejszą od niego, ale nie pasuje do profilu mordercy działającego tak metodycznie: wyrachowanie, kontrola, zawsze taka sama inscenizacja na miejscu zbrodni. To absolutnie nie pasuje do Freddy’ego. Przeszukajcie dom, pogadamy później. Kiedy za Jonanem zamknęły się drzwi, wróciła do salonu. James i ciocia Engrasi patrzyli na nią w milczeniu. – Amaia… – zaczął James. – Proszę, nic nie mówcie. To wszystko jest dla mnie bardzo trudne. Bardzo was proszę. Zrobiłam, co mogłam. Teraz już wiecie, co muszę robić codziennie. Sami widzieliście, jaką mam gównianą pracę. Wzięła puchową kurtkę i wyszła na ulicę. Zdecydowanym krokiem minęła boisko do peloty, weszła na most, zatrzymała się, wróciła na ulicę Braulio Iriarte i zdecydowanym krokiem ruszyła w stronę ulicy Menditurri, do wytwórni.

22

Podeszła do drzwi i poszukała zamka. Czuła, że serce chce jej się wyrwać z piersi. Drugą ręką

nieświadomie przesunęła po szyi. Szukała sznureczka, na którym dawno temu nosiła klucz. Nagle zaskoczył ją głos zza pleców: – Amaia. Odwróciła się, odruchowo sięgając po broń. – James, na Boga! Co ty tu robisz? – Ciocia powiedziała, że tu będziesz – powiedział, z lekkim zdziwieniem patrząc na drzwi wytwórni. – Ciocia – wyszeptała, przeklinając w duchu, że jest tak przewidywalna. – Prawie do ciebie strzeliłam – powiedziała, chowając glocka. – Ja… martwiliśmy się z ciocią o ciebie… – Tak, chodźmy stąd – powiedziała, patrząc na drzwi, nagle wystraszona. – Amaia… – James podszedł i objął ją, przyciągnął do siebie. Ruszyli w stronę mostu. – Nie rozumiem, czemu nagle zachowujesz się tak, jakbyśmy wszyscy byli przeciwko tobie. Rozumiem, że taką masz pracę, rozumiem, że zrobiłaś, co musiałaś, ciocia też to wie. Ros popełniła błąd, nie opowiadając ci o tej historii z dziewczyną, ale mogę ją zrozumieć. Jesteś policjantką, ale dla niej jesteś przede wszystkim młodszą siostrą, i chyba była trochę zawstydzona. Musisz się postarać to zrozumieć, bo ja i ciocia rozumiemy i zdajemy sobie sprawę, że próbowałaś jej to ułatwić, przesłuchując ją w domu, nie na komisariacie. – Tak – przyznała, rozluźniając się trochę i przysuwając do niego. – Pewnie masz rację. – Amaia, jest coś jeszcze. Jesteśmy małżeństwem od pięciu lat i przez cały ten czas chyba nie spędziliśmy w Elizondo więcej niż czterdzieści osiem godzin z rzędu. Zawsze myślałem, że jak większość ludzi urodzonych na wsi, kiedy zamieszkałaś w mieście, stałaś się zatwardziałym mieszczuchem. Myślałem, że tak to z tobą jest. Dziewczyna wychowana na wsi przenosi się do miasta, zostaje policjantką i trochę zapomina o korzeniach… Ale to nie tylko to, prawda? Przystanął. Próbował jej spojrzeć w oczy, ale unikała jego wzroku. Nie poddał się: złapał ją za ramiona i zmusił, żeby na niego spojrzała. – Amaia, co się dzieje? Czy jest coś, o czym mi nie mówisz? Naprawdę bardzo się martwię. Jeśli to coś ważnego, co ma na nas wpływ, musisz mi powiedzieć. Spojrzała na niego. Najpierw ze złością, ale kiedy zobaczyła, jaki jest zmartwiony i bezradny i jak prosi o odpowiedź, uśmiechnęła się smutno. – Duchy, James. Duchy przeszłości. Twoja żona, która nie wierzy w czary, przepowiednie, basajauny i dżiny, śmiertelnie boi się duchów. Latami próbowałam się ukryć w Pampelunie i unikałam przyjeżdżania tutaj, jak długo mogłam, bo wiedziałam, że mnie dopadną. To tyle. Całe to zło, potwór

mordujący dziewczynki i porzucający ich zwłoki nad rzeką. Sama kiedyś byłam taką dziewczynką, James. James otworzył szerzej oczy, próbował zrozumieć. Ale ona już na niego nie patrzyła, jej spojrzenie powędrowało do jakiegoś niewidzialnego punktu w nieskończoności. – Zło kazało mi tu wrócić. Duchy wyszły ze swoich grobów, zachęcone moją obecnością, i znalazły mnie. James objął ją. Pozwolił, żeby ukryła twarz na jego piersi, w tym czułym geście, który zawsze dodawał jej otuchy. – Dziewczynki takie jak ty… – powiedział cicho.

23

Radiowóz, który ją przywiózł, zaparkował pod zadaszeniem, które tworzyło drugie piętro komisariatu. Policjant życzył jej dobrej nocy, ale nie wysiadła od razu. Udawała, że szuka telefonu, i czekała, aż jej siostra i inspektor Iriarte, którzy właśnie wyszli i wsiadali do jego samochodu, odjadą. Iriarte odwoził Ros do domu. Kiedy wchodziła do komisariatu, zaczęło mżyć. Jakiś funkcjonariusz, ewidentnie praktykant, rozmawiał przez komórkę. Odłożył ją, schował niezdarnie, kiedy ją zobaczył. Nie zatrzymując się, poszła do windy. Nacisnęła guzik i znów spojrzała na siedzącego przy biurku policjanta, a potem zawróciła. – Mogę zobaczyć pański telefon? – Przykro mi, pani inspektor, ja…

– Proszę mi go pokazać. Podał jej pozłacany telefon, mienił się w świetle padającym znad drzwi. Amaia dokładnie mu się przyjrzała. – Nowy? Ładny. – Tak, całkiem nowy – zeznał z dumą posiadacza. – Wygląda na drogi. To chyba nie jeden z tych, które dają za punkty. – Nie. Kosztuje osiemset euro i jest z limitowanej kolekcji. – Widziałam już taki u kogoś. – To musiało być niedawno, bo mam go dopiero od tygodnia. Jest w sprzedaży od dziesięciu dni, a ten jest jednym z pierwszych. – Gratulacje – powiedziała i pobiegła do windy. Drzwi zamknęły się za nią. Na stole stał komputer, leżał telefon komórkowy, poczta z ostatniego miesiąca, w tym rachunki, i woreczki z czymś, co wyglądało na haszysz. – Dobry wieczór – powiedziała Amaia. – Cześć, szefowo – odpowiedział z wolna Jonan, nie odrywając wzroku od ekranu. – Co mamy? – W mailach nic, ale w telefonie roi się od połączeń i żałosnych wiadomości… Chociaż nie na numer Anne. – Nie, nie na ten, na drugi numer Anne – zaznaczyła. Jonan odwrócił się zdziwiony. – Właśnie widziałam telefon identyczny jak ten, który miała Anne Arbizu. Bardzo drogi, limitowany, na rynku jest zaledwie od dziesięciu dni, dostała go na abonament. Ale byłoby dziwne, gdyby dziewczyna taka jak Anne w ogóle wcześniej nie miała telefonu. Nowy kupiła akurat wtedy, kiedy telefony i wiadomości od Freddy’ego stały się nie do zniesienia. Była bardzo praktyczna, więc pozbyła się starego telefonu… Nie mogła przecież zgubić samej karty, więc zgubiła cały telefon i poprosiła aitę, żeby jej kupił jakiś na abonament z nowym numerem. – O kurwa – wyszeptał Jonan. – Zapytaj jej rodziców. Potem wystarczy tylko porównać jej numer z tym z wyciągu Freddy’ego. Znaleźliście coś jeszcze?

– Nic poza haszyszem. W pudłach Ros są tylko jej rzeczy osobiste. Sprawdzę jeszcze pocztę, ale jedyne, co do tej pory znalazłem, to rachunki i ulotki reklamowe. Nic, co by wskazywało na to, że pani siostra wiedziała o tym romansie. Amaia westchnęła i odwróciła się do okien. Za oświetloną przez latarnię ulicą prowadzącą do budynku panowała absolutna ciemność. – Pani inspektor, poradzę sobie z tym sam, zajmie mi to jeszcze dobrą chwilę. Proszę iść odpocząć. Jeśli coś znajdę, od razu panią zawiadomię. Odwróciła się do niego i z uśmiechem zapięła kurtkę. – Dobranoc, Jonan. Poprosiła jakiegoś policjanta, żeby ją zawiózł do baru Saioa. Zamówiła kawę. Właściciel podał jej filiżankę bez słowa sprzeciwu, chociaż już wyczyścił kawiarkę. Kawa była gorąca i Amaia piła małymi łykami. Siedziała między starymi bywalcami. O tej porze popijali dżin z tonikiem ze szklanek do cydru po brzegi wypełnionych lodem. Nie przejmowali się tym, że na dworze czeka na nich zimno. Kiedy wyszła na ulicę, miała wrażenie, że temperatura nagle spadła o pięć stopni. Wetknęła ręce w kieszenie i przeszła przez ulicę. Większość domów w Elizondo, jak w całej dolinie, przystosowano do panującego w niej wilgotnego, deszczowego klimatu. Miały trzy albo cztery piętra, były kwadratowe albo prostokątne, dachy miały pokryte dachówką, szerokie zadaszenie wyznaczało wokół domu pas, pod którym wędrowcy tacy jak ona mogli się schronić przed deszczem. Według Barandiarana to właśnie w takich wąskich przesmykach, w których woda kapała z dachów, grzebano kiedyś poronione płody i dzieci, które urodziły się martwe. Wierzono nawet, że ich małe duszyczki, mairu, strzegą domu, chronią go przed złem, a jednocześnie nigdy nie opuszczają domu matki, jak wieczne dzieci. Przypomniała sobie, że ciotka jej opowiadała, że kiedyś zburzono taki dom i przekopano ziemię wokół niego, i znaleziono kości ponad dziesięciu niemowląt. Były ułożone jakby pod zadaszeniem i pewnie miały pilnować domostwa. Przeszła ulicą Santiago, pod bramami. Próbowała się schronić przed wiatrem, który wiał coraz mocniej, w miarę jak schodziła ulicą Javier Ciga, obok wielkopańskiej rezydencji, od której pochodziła nazwa mostu. Rzeka ryczała za zaporą tak głośno, że ledwie słyszała własne myśli. Zastanawiała się, jak ludzie, których okna wychodzą na ten mały wodospad, mogą tam spać. Światła wokół boiska do peloty zgaszono. Ulica opustoszała, zupełnie jakby to było miasto widmo. Powoli, niesiona prądem rzeki, która płynęła w jej wnętrzu, znów zaczęła przemierzać dawną ulicę del Sol, w kierunku Txokoto, aż doszła do drzwi wytwórni. Wyciągnęła rękę z kieszeni i dotknęła lodowatego zamka. Pochyliła głowę, dotknęła czołem chropowatego drewna i cicho zapłakała.

24

Umarła. Była tego pewna tak samo jak wcześniej tego, że żyje. Umarła. I tak jak była świadoma własnej śmierci, była też świadoma wszystkiego, co się działo wokół niej. Krew nadal sączyła jej się z głowy. Serce przestało bić, kiedy ją po raz kolejny uderzono. To uderzenie miało na zawsze pozostać niedokończone. Przedziwna cisza, w której pogrążyło się jej ciało i która od zewnątrz była prawie ogłuszająca, pozwalała jej wyłapywać dźwięki dobiegające z zewnątrz. Krople uderzające jedna po drugiej w metalową płytę. Czyjeś sapanie, wysiłek i upór, z którym ktoś ciągnął jej pozbawione życia ciało. Szybki, nierówny oddech. Szept, może groźba. Ale jej już było wszystko jedno, bo wszystko się skończyło. Śmierć kładzie kres lękom. To odkrycie prawie ją uszczęśliwiło. Była martwą dziewczynką w białej trumnie i ten sam ktoś, kto tak dyszał z wysiłku, zaczął ją grzebać. Ziemia była delikatna i pachnąca, okryła jej członki niczym pulchna letnia kołderka. Pomyślała sobie, że ziemia jest litościwa dla zmarłych. W przeciwieństwie do tego kogoś, kto ją w niej grzebał. Rzucał na jej ręce, usta, oczy i nos garście popiołu, zasypywał ją, ukrywał, tuszował zbrodnię. Ziemia dostała się jej do buzi i zrobiła się gęsta, lepka, przykleiła się jej do zębów i skleiła usta. Dostała się do nosa, zablokowała nos, i właśnie wtedy, chociaż była pewna, że jest już martwa, wchłonęła z oddechem ziemię i zaczęła kaszleć. Garściom ziemi sypiącym jej się na twarz jeszcze gwałtowniej towarzyszył zduszony krzyk, w którym słychać było panikę. Wydał go ten bezlitosny potwór, który chciał ją pochować. Ziemia w białej trumnie wypełniała jej usta, ale zdążyła krzyknąć w rozpaczy: – Jestem tylko dzieckiem, jestem tylko dzieckiem! Ale słowa nie mogły przedrzeć się przez zaklejone zęby, jamę ustną wypełnioną błotem. – Amaia, Amaia! – James potrząsnął nią. Spojrzała na niego, nadal przerażona. Czuła, jak się wyłania ze snu, zupełnie jakby jechała w górę bardzo szybką windą. Wydobywała ją z otchłani, w której była uwięziona. I prawie natychmiast zapomniała, co jej się śniło. Kiedy spojrzała na Jamesa i spróbowała odpowiedzieć, pamiętała już

tylko przerażenie i wrażenie, że się dusi, które towarzyszyło jej przez całą noc i utrzymywało się jeszcze o poranku. James czule pieścił jej głowę, przeczesywał ręką jej włosy. – Dzień dobry – powiedziała cicho. – Dzień dobry, przyniosłem ci kawę. – Uśmiechnął się. Zwyczaju picia kawy w łóżku nabrała, kiedy jako studentka mieszkała w swoim starym mieszkaniu w Pampelunie. Wstawała, żeby ją zrobić, i zanosiła do łóżka. Chciała się rozkoszować jej smakiem opatulona w kołdrę. I dopiero kiedy już się rozgrzała i rozbudziła, wstawała i szybko się szykowała. James nigdy nie jadał śniadań w łóżku, ale pielęgnował ten zwyczaj. Codziennie budził ją kawą. – Która godzina? – zapytała, sięgając po leżący na stoliczku telefon. – Wpół do ósmej. Spokojnie, masz jeszcze czas. – Chcę się zobaczyć z Ros, zanim pójdzie do pracy. James się skrzywił. – Już wyszła. – Cholera, to ważne. Chciałam… – Może tak jest lepiej. Wyglądała na spokojną, ale będzie lepiej, jeśli dasz jej trochę czasu na ochłonięcie. Zobaczycie się wieczorem i jestem pewny, że do tego czasu wszystko wróci na swoje miejsce. – Masz rację – przyznała Amaia. – Ale znasz mnie. Lubię rozwiązywać problemy jak najszybciej. – No to napij się kawy i rozwiąż problem swojego zaniedbanego męża. Postawiła szklankę na szafce i przyciągnęła Jamesa za rękę, aż wciągnęła go na siebie. – To się da załatwić! I namiętnie go pocałowała. Uwielbiała, jak ją całował. Sposób, w jaki zbliżał się do niej, patrząc jej w oczy. Wiedziała, że jak tylko jej dotknie, zaczną się kochać. Najpierw szukał jej rąk, brał je w swoje i kładł sobie na piersi albo w pasie. Potem przebiegał wzrokiem po jej twarzy, później to samo miały zrobić jego usta. Od oczu do warg. I kiedy wreszcie zaczynał ją całować, jego pocałunki sprawiały, że czuła, jakby wzlatywała w powietrze. Czuła w nich zarówno pasję i tytaniczną siłę, jak i czułość i szacunek mężczyzny, który kocha kobietę, którą przyciska do ust. Była pewna, że nie całuje tak żaden inny mężczyzna na świecie, że jego pocałunki są czymś odwiecznym, jak świat, w którym kochankowie mieli się szukać i zawsze odnaleźć. James należał do niej, a ona do niego. Ten plan powstał, jeszcze zanim powstało życie, tak jak jego pocałunki były zwiastunem tego, co miało się zdarzyć później, kiedy się kochali. James robił to wspaniale. Seks z nim był jak taniec dla dwojga, w którym żadne z nich nie miało przewagi nad drugim. Dotykał jej ciała pożądliwie, ale bez pośpiechu,

delikatnie. Zdobywał zręcznymi dłońmi i obdarzał gorącymi pocałunkami każdy centymetr jej skóry, wprawiał ją w drżenie. Podbijał i przejmował panowanie nad imperium, którego był królem, zawsze traktującym swoje włości z takim samym szacunkiem jak wtedy, kiedy zwiedzał je po raz pierwszy. Przy nim mogła być sobą. Adorował ją, bez rozkazów, bez presji. Czuła, że nic więcej się nie liczy. Tylko oni dwoje. Leżeli nadzy i wyczerpani, James patrzył na nią uważnie. Wpatrywał się w jej twarz z czułością, próbując na niej odnaleźć ślad niepokoju. Ona się uśmiechnęła, a on odpowiedział tym samym, ale ona wyczuła, że jest zaniepokojony, co nieczęsto się zdarzało temu z natury ufnemu człowiekowi o trochę dziecinnej osobowości, tak charakterystycznej dla Amerykanów mieszkających poza granicami swojego kraju. – Dobrze się czujesz? – Bardzo, a ty? – Dobrze, tylko trochę mi zimno – poskarżyła się kokieteryjnie. James lekko się uniósł, sięgnął po koc, który spadł na podłogę, i przykrył ją, przyciskając do piersi. Przez chwilę leżał tak bez ruchu. Rozkoszował się jej oddechem, który czuł na piersi. – Amaia, wczoraj… – Nie przejmuj się, kochanie, to nic takiego. Zwykły stres. – Nie, kochanie. Widywałem cię już podczas trudnych śledztw. Teraz jest inaczej. Poza tym te koszmary… Powtarza się to zbyt wiele razy. I jeszcze to, co mi powiedziałaś wczoraj, kiedy cię znalazłem w wytwórni. Amaia podniosła się, żeby mu spojrzeć w oczy. – James, przysięgam, że nie ma się czym martwić. Wszystko jest dobrze. To po prostu trudne śledztwo. Do tego zachowanie Fermína, martwe dzieci… Stres, nic więcej. Nic, z czym nie miałam wcześniej do czynienia. – Szybko pocałowała go w usta i wstała. – Amaia, jeszcze coś. Dzwoniłem wczoraj do kliniki Lenox, żeby przełożyć wizytę, i powiedzieli mi, że już do nich dzwoniłaś i że nie będziesz się leczyć. Spojrzała na niego bez słowa. – Należy mi się wyjaśnienie. Myślałem, że oboje chcemy, żebyś zaczęła się leczyć. – Widzisz? Właśnie o to mi chodziło. Naprawdę sądzisz, że mam teraz do tego głowę? Przed chwilą ci powiedziałam, że jestem zestresowana, a ty mi nie pomagasz. – Przykro mi, Amaia, ale tego nie odpuszczę. To coś, na czym bardzo mi zależy, i myślałem, że tobie też, i wydaje mi się, że powinnaś mi przynajmniej powiedzieć, czy masz zamiar się leczyć, czy nie.

– Nie wiem, James… – Myślę, że wiesz. W przeciwnym wypadku po co byś to odwoływała? Usiadła na łóżku i zaczęła rysować na kołdrze koła. Nie miała odwagi na niego spojrzeć. – Nie potrafię ci teraz odpowiedzieć. Wydawało mi się, że jestem pewna, ale mam coraz większe wątpliwości i teraz już nie wiem, czy chcę w ten sposób mieć dziecko. – W ten sposób? Chodzi ci o sztuczne zapłodnienie czy o nas? – James, nie rób mi tego. Między nami nie dzieje się nic złego – zaprotestowała zaniepokojona. – Okłamujesz mnie, Amaia. Ukrywasz coś przede mną, odwołujesz leczenie, nie licząc się ze mną, jakbyś miała mieć to dziecko sama, i uważasz, że wszystko jest w porządku. Amaia wstała i ruszyła do łazienki. – To nie jest dobry moment, James. Muszę iść. – Wczoraj dzwonili moi rodzice, masz pozdrowienia – powiedział, kiedy zamykała drzwi od łazienki. Państwo Westford, rodzice Jamesa, sprawiali wrażenie, jakby rozpoczęli kampanię pod hasłem: zapewnij sobie wnuka albo padnij z wysiłku. Przypomniała sobie, jak w dniu ślubu jej teść wniósł toast za jak najszybsze sprowadzenie na ten świat wnucząt. I kiedy kilka lat po ślubie dzieci nadal nie było, ich otwartość zastąpił ukryty wyrzut. Przed Jamesem, jak przypuszczała, aż tak go nie ukrywali. James leżał jeszcze przez chwilę, wpatrując się uważnie w drzwi łazienki. Słyszał szum wody i zastanawiał się, co się, u licha, dzieje.

25

James Westford, zanim poznał Amaię, mieszkał w Pampelunie sześć miesięcy. Ona była wtedy młodą, praktykującą policjantką, która przyszła zawiadomić właściciela galerii, w której wystawiał swoje prace, że w okolicy doszło do serii drobnych kradzieży. Pamiętał, jak stała obok swojego kolegi, w mundurze, i przyglądała się z zachwytem jednej z jego rzeźb. On, pochylony, walczył z jakimś pudłem z innymi swoimi dziełami, które miał wystawić. Wstał i nie przestawał na nią patrzeć. Nie zastanawiając się dłużej, podszedł do niej i wręczył jej składaną ulotkę, którą galeria przygotowała na jego wystawę. Wzięła ją, ale nie uśmiechnęła się. Podziękowała, nie zaszczycając go nawet spojrzeniem. Zrobiło mu się przykro, kiedy zobaczył, że nie przeczytała, nawet nie rzuciła okiem, a kiedy wyszła, widział, jak zostawia ją na jednym ze stołów przy wejściu. Potem zobaczył ją w sobotę, tydzień później, na inauguracji wystawy. Miała na sobie czarną sukienkę, a włosy rozpuściła i zaczesała do tyłu. Na początku nie był nawet pewien, czy to ta sama dziewczyna, ale ona zbliżyła się do tej samej rzeźby i wskazując na nią, powiedziała do niego: – Odkąd ją wtedy zobaczyłam, nie mogę przestać o niej myśleć. – To tak jak ja. Odkąd cię wtedy zobaczyłem, nie mogę przestać o tobie myśleć. Patrzyła na niego z uśmiechem. – No proszę, masz refleks i zręczne dłonie. Co jeszcze dobrze robisz? Kiedy galeria została zamknięta, poszli na długi spacer i przemierzając ulice Pampeluny, cały czas opowiadali sobie o swoim życiu i pracy. Zrobiła się czwarta rano, zaczęło padać. Próbowali się dostać na sąsiednią ulicę, ale deszcz padał tak bardzo, że musieli się schować pod zadaszeniem jakiegoś domu. Amaia zadrżała, była leciutko ubrana, a on szarmancko oddał jej swoją kurtkę. Okryta nią, wdychała aromat jego ubrania. Deszcz padał coraz mocniej, musieli przylgnąć do ściany. Spojrzał na nią z nieodgadnionym wyrazem twarzy, a ona, drżąc z zimna, podeszła do niego tak blisko, że stykali się ciałami. – Możesz mnie objąć? – poprosiła, patrząc mu w oczy. Przyciągnął ją do siebie i objął. Nagle zaczęła się śmiać. Spojrzał na nią zaskoczony. – Z czego się śmiejesz? – Och, z niczego. Pomyślałam, że musiało zacząć lać, żebyś mnie przytulił. Zastanawiam się, co się musi stać, żebyś mnie pocałował. – Amaia, czegokolwiek ode mnie chcesz, po prostu powiedz. – W takim razie pocałuj mnie.

26

Przez szerokie okna nowego komisariatu dzień wyglądał tak, jakby poranek miał nigdy nie nadejść. Niewielka ilość światła i mżawka, która nie ustawała od zeszłej nocy, sprawiały, że pola i drzewa wydawały się jeszcze ciemniejsze, ogołocone tej ciągnącej się w nieskończoność zimy z większości liści. Amaia wyjrzała przez okno. Trzymała w zmarzniętych dłoniach kubek kawy i znów myślała o Montesie. Jego niesubordynacja i chamstwo przekraczały wszelkie granice. Wiedziała, że raz na jakiś czas wpada na komisariat, żeby pogawędzić z podinspektorem Zabalzą i z Iriartem, ale od dwóch dni nie odbierał od niej telefonów i nawet się jej nie pokazywał. Niechętnie przyszedł na spotkanie z Ros, a później poszedł przeszukać jej dom. Rano nie przyszedł na zebranie. Jeszcze raz przyrzekła sobie, że się tym zajmie, ale na samą myśl o tym, że miałaby złożyć na niego skargę, czuła odrazę. Nie rozumiała, o co mu chodzi. Byli kolegami z pracy od dwóch lat, a ostatnio nawet się zaprzyjaźnili po tym, jak Fermín wyznał jej, że żona zostawiła go dla młodszego mężczyzny. Wysłuchała go ze spuszczonymi oczami. Nie patrzyła na niego, bo wiedziała, że mężczyzna taki jak on nie opowiada jej o swoim nieszczęściu: on się spowiadał. Jak w akcie skruchy wyliczał jej swoje błędy i opowiadał, dlaczego go zostawiła, przestała go kochać. Wysłuchała go bez słowa i w geście rozgrzeszenia podała mu chusteczkę. Odwróciła się, żeby nie widzieć jego łez, tak niepasujących do mężczyzny, jakim był. Była na bieżąco ze wszystkimi szczegółami ich rozwodu i wypiła z nim kilka kieliszków wina i piw. Montes nasączył je mnóstwem zjadliwych komentarzy na temat swojej byłej żony. Zaprosiła go do domu na kolację i chociaż na początku nie chciał, dogadali się z Jamesem. Był dobrym policjantem, może trochę staroświeckim, ale przenikliwym i obdarzonym instynktem. Był też dobrym kolegą, ugodowym i zawsze okazującym szacunek, w przeciwieństwie do innych szowinistów. Dlatego tak dziwna wydawała jej się ta poza zdetronizowanego samca alfa. Odwróciła się do stołu i tablicy ze zdjęciami zamordowanych dziewczyn. Na razie miała większe zmartwienia. Z samego rana zwołała zebranie z ludźmi z brygady zajmującej się przestępstwami popełnianymi

wobec nieletnich. Dwie ofiary nie były pełnoletnie. Natychmiast doszła do wniosku, że nie były to typowe przestępstwa tego rodzaju. Profile ofiar i sprawców takich przestępstw nie pasowały do tego, z czym się zmagali. A profil basajauna zaskakiwał. Działał niemal podręcznikowo. Przypomniała sobie wykłady o profilach w FBI. Dowiedziała się z nich między innymi, że parafernalia psychoseksualne, które wielu seryjnych morderców zostawia przy zwłokach, wskazują na to, że chcą nawiązać więź z ofiarami i mogą to zrobić tylko w ten sposób. Postępują logicznie, nie mają żadnych zaburzeń psychicznych. Zbrodnie są dobrze zaplanowane i przemyślane, do tego stopnia, że morderca może raz po raz odtwarzać ten sam schemat – przy każdej z ofiar. Nie działa pod wpływem impulsu, nie popełnia głupich błędów, nie wybiera ofiar przypadkowych, nie robi tego dlatego, że trafiła się okazja. Zabijanie jest tylko kolejnym krokiem, który musi zrobić, żeby zrealizować swój mistrzowski plan, swoje psychoseksualne fantazje, które ciągną się za nim w nieskończoność i nigdy nie dają się zrealizować do końca, nigdy nie spełniają oczekiwań. Musi naznaczyć ofiary, żeby stały się częścią jego świata, żeby mógł się z nimi związać i podporządkować je sobie o wiele bardziej, niż mógłby to zrobić w wyniku aktu seksualnego. Sposób postępowania mordercy wskazywał na żywy intelekt, na to, że dba o to, żeby go nie rozpoznano. Zapewniał sobie czas, zabezpieczał drogę ucieczki z miejsca zbrodni i zostawiał podpis, znak, po którym można go było rozpoznać. Morderca zwany basajaunem wybierał ofiary niegroźne. Nie były to prostytutki ani ćpunki gotowe pójść z każdym. I chociaż na pierwszy rzut oka nastolatki mogą się wydawać bezbronne, w dzisiejszych czasach młode dziewczyny potrafią o siebie zadbać. Wiedzą, że mogą zostać zaatakowane i zgwałcone, i chodzą grupami, z przyjaciółkami. Jest więc mało prawdopodobne, że dziewczynka pójdzie gdzieś z nieznajomym. W dodatku Elizondo to małe miasteczko. Jak we wszystkich mieścinach wszyscy mieszkańcy się znali. Amaia była więc pewna, że basajaun znał wszystkie swoje ofiary, że najprawdopodobniej był to dojrzały mężczyzna i że miał samochód, którym przewoził zwłoki i uciekał w środku nocy, samochód, do którego je wabił. Na wsi codziennością są sąsiedzi zatrzymujący się na przystanku na widok kogoś, kto czeka na autobus, i proponujący podwiezienie. Choćby do sąsiedniej wsi. Carla została sama w górach, bo pokłóciła się z chłopakiem, a Ainhoa nie zdążyła na autobus do sąsiedniej miejscowości. Jeśli była niedaleko przystanku i denerwowała się i martwiła, że rodzice się martwią, było wielce prawdopodobne, że wsiadła do samochodu kogoś znajomego, kogoś w średnim wieku, kto budził zaufanie, kogo znała od zawsze. Jeszcze raz spojrzała na każde zdjęcie z osobna. Carla uśmiechnięta, uwodzicielska, z pomalowanymi na czerwono ustami, z pięknymi zębami. Ainhoa patrzyła w obiektyw nieśmiało, jak ludzie, którzy wiedzą, że nie są fotogeniczni, i rzeczywiście, zdjęcie nie uchwyciło rodzącego się piękna najmłodszej z ofiar. I jeszcze Anne. Anne patrzyła w obiektyw wyniośle jak cesarzowa. Uśmiechała się nie tyle łobuzersko, ile wstrzemięźliwie. Amaia spojrzała uważnie w jej zielone oczy. Z łatwością mogła sobie w nich wyobrazić błysk pogardy i złośliwości, z jakim śmiała się Ros w twarz. Mimo że było to niemożliwe, bo kiedy Ros ją widziała, była już martwa. Belagile. Wiedźma. Nie czarodziejka ani uzdrowicielka. Kobieta władcza i ciemna, taka, która zawarła piekielny pakt, zaprzedając duszę. Posłanka ciemnych mocy, umiejąca manipulować rzeczywistością, naginać ją do swojej woli. Belagile. Od lat tego słowa nie słyszała. We współczesnym języku baskijskim mówi się sorgin, sorgińa. Belagile to stare słowo oznaczające kogoś, kto służy złu. Przywiodło jej na myśl wspomnienia z dzieciństwa, kiedy amona Juanita opowiadała jej historie o czarownicach. Legendy, które teraz były częścią folkloru i sposobem na przyciągnięcie turystów, ale

sięgały nie tak odległych czasów, w których ludzie wierzyli w istnienie czarownic, w czarcich wysłanników i w ich piekielne moce siania chaosu, zniszczenia, a nawet zabijania tych, którzy weszli im w drogę. Po raz kolejny wzięła do rąk książkę Joségo Miguela Barandiarana Czary i czarownice. Kazała ją sobie przynieść z biblioteki, jak tylko ją otworzyli. Autor zapewniał, że według ludowych wierzeń, szczególnie według tych z północy, z Kraju Basków i Nawarry, ktoś, kto był belagile, nie miał na całym ciele ani jednej plamki, ani jednego pieprzyka. Obraz nagiej skóry Anne na stole do autopsji prześladował Amaię nieustannie, tak jak opowieść jej matki o dniu, kiedy zabrała ją do domu, o tym, jak nieustannie podkreślała marmurową biel jej skóry. Z pewnością to właśnie ta rzucająca się w oczy cecha dziewczynki wzbudziła podejrzenia jej szwagierki. Przeczytała definicję słowa czarownica: „Nazywam czarami ten przejaw duchowej mocy właściwy niektórym ludziom, którzy posiedli nadzwyczajne umiejętności, korzystając z magicznych nauk albo dzięki kontaktom z siłami piekielnymi”. Wiara w istnienie czarownic i czarowników mogłaby się wydawać absurdem, ale w otaczających Elizondo dolinach Nawarry w jej imię zabijano, torturowano i zadawano okropne cierpienia setkom ludzi oskarżonych o zawarcie paktu z diabłem. W większości były to kobiety. Tropił je zapalczywy inkwizytor Pierre de Lancré z diecezji bajońskiej, do której w XV wieku należała spora część Nawarry. Był niestrudzonym tropicielem czarownic, przekonanym o ich istnieniu i demonicznych mocach. Wyłożył swe przekonania w książce. Opisał ze wszystkimi szczegółami piekielną hierachię i odpowiadającą jej hierarchię ziemską. Jego książka to popis wyobraźni i paranoi: opisuje absurdalne praktyki i oznaki obecności zła.Amaia podniosła wzrok, szukała spojrzenia Anne. – Byłaś belagile, Anne Arbizu? – zapytała na głos. Wydało jej się, że zielone oczy Anne rzucają cień, który sięga aż do niej. Dreszcz przebiegł jej po plecach. Wypuściła z płuc powietrze i rzuciła książkę na stół. Przeklinała ogrzewanie nowego komisariatu, ledwie grzało tego zimnego poranka. Z korytarza dobiegł ją szmer, coraz głośniejszy. Spojrzała na zegarek i ze zdziwieniem stwierdziła, że jest już południe. Weszli jej koledzy. Głośno odsuwali krzesła i przeglądali dokumenty. Wionęło od nich wilgocią. Przylepiła się do ich ubrań jak przezroczysta powłoka. Inspektor Iriarte zaczął mówić, bez żadnych wstępów: – Sprawdziłem alibi. W sylwestra Rosaura i Freddy jedli kolację w domu jego matki, z ciotkami i przyjaciółmi. Około drugiej wyszli do baru. Wiele osób widziało ich przez całą noc, aż do świtu, ani na chwilę się nie rozdzielili. W dniu, kiedy zabito Ainhoę, Freddy był cały dzień z przyjaciółmi, ani na chwilę nie został sam. Grali na konsoli, poszli do tawerny Txokoto po kanapki i oglądali film. Nie wychodził z domu. Przyjaciele mówią, że był przeziębiony. – To go skreśla z listy podejrzanych – zauważył Jonan. – Tylko w sprawie morderstwa Carli i Ainhoi, ale nie Anne. Okazuje się, że w ostatnich dniach nie był tak towarzyski jak zazwyczaj. Rosaura nie mieszkała już w domu, a jego koledzy mówią, że chociaż wiele razy do niego wpadali, wyrzucał ich, wymawiając się złym samopoczuciem. Wszyscy przysięgają, że nie mieli pojęcia o Anne i że naprawdę uwierzyli, że jest chory. Narzekał na żołądek. Tego dnia, kiedy zamordowano Anne, mówił coś o tym, że może pójdzie na pogotowie.

– Rozmawialiście ze wszystkimi? Nawet z Ángelem? Jak się nazywa? Ten, który go znalazł w domu? On się chyba najbardziej przejął. Pewnie może nam coś powiedzieć. – Ostolaza – uzupełnił Zabalza. – Ángel Ostolaza. – Z nim jeszcze nie rozmawiałem. Pracuje w warsztacie w Vera de Bidasoa, ale matka nie zna nazwy warsztatu, chociaż zna numer telefonu. Przyjeżdża do domu na obiad, więc około wpół do drugiej tam wrócimy. – Mamy coś jeszcze? – Jeśli chodzi o telefony Anne, miałaś rację, szefowo. Zmieniła telefon dwa tygodnie temu. Ojcu powiedziała, że poprzedni aparat zgubiła i chciała zmienić numer. W poczcie Freddy’ego znaleźliśmy ostatni rachunek. Jego żona już nie mieszkała w domu, więc nawet się nie wysilił, żeby go schować albo zniszczyć, i, w rzeczy samej, widniały na nim wszystkie rozmowy telefoniczne i wiadomości wysłane na stary numer Anne. Jej komputer aż kipi od życia towarzyskiego. Mnóstwo wielbicieli, ani jednego prawdziwego przyjaciela ani przyjaciółki. Nikomu nie ufała na tyle, żeby mu się zwierzać ze swoich sekretów, chociaż chwaliła się romansem z żonatym. Nic więcej. Kiedy zebranie się skończyło, Jonan jeszcze przez chwilę przeglądał Czary i czarownice. Amaia się uśmiechnęła. – No proszę, szefowo, tylko niech mi pani nie mówi, że ma zamiar spojrzeć na śledztwo z innej perspektywy. – Już sama nie wiem, z jakiej perspektywy na nie patrzeć, Jonan. Mam wrażenie, że wiem o mordercy coraz więcej, wiem, że dobrze wykonał swoją robotę, ale wszystko dzieje się tak szybko, że kręci mi się w głowie. Poza tym nie myl logiki i zdrowego rozsądku z zamkniętym umysłem. Sporo się dowiedziałam o seryjnych zabójcach, kiedy byłam w Quantico, i pierwsza zasada mówi, że jak byśmy nie analizowali ich zachowania, oni zawsze są krok do przodu. Trzeba na to spojrzeć z innej strony. Nie wierzę w czarownice, Jonan, ale może ten zabójca tak. Albo w jakiś rodzaj zła, które widzi w młodych kobietach, jakieś znaki, które interpretuje na swój sposób i wybiera na ich podstawie ofiarę. A to – powiedziała, wskazując na książkę o czarownicach – już kilka osób powiedziało mi o Anne. I daje mi to do myślenia. Ángel Ostolaza po raz kolejny sprawiał wrażenie, jakby za bardzo się cieszył, że może się przysłużyć śledztwu. Amaia już takich widziała, ale nigdy nie przestało jej szokować, że w głębi ducha ktoś może być dumny, że ma jakiś związek z brutalnym morderstwem. – Zastanówmy się. Anne Arbizu zabito w poniedziałek, prawda? No to tego dnia Freddy zadzwonił do mnie, bo okropnie go bolał żołądek. Zresztą nie pierwszy raz. Kilka lat temu miał wrzody, nieżyt żołądka czy coś w tym stylu, i od tamtego czasu miał tak kilka razy, szczególnie po weekendzie, jak za dużo pił i nie jadł… No, wie pani, jak to jest. Niedziela źle się kończyła i w poniedziałek bolało go tak, że nic mu nie pomagało. Kiedy do mnie zadzwonił, było wpół do czwartej. Ja jeszcze byłem w robocie. Powiedziałem mu, żeby poszedł do przychodni, ale Freddy nigdzie nie chodzi sam. Zawsze szedł z Ros albo ze mną, więc jak wyszedłem z pracy, pojechałem po niego i zawiozłem go na

pogotowie. – O której to było? – No, kończę o siódmej, więc tak około wpół do ósmej. – Jak długo byliście na pogotowiu? – Jak długo? Za długo. Prawie dwie godziny. Był tam tłum ludzi chorych na grypę i kiedy w końcu go przyjęli, ledwie zipał. Później zrobili mu prześwietlenie i badania, a na końcu dali zastrzyk. Nolotil. Wyszliśmy stamtąd około jedenastej, a ponieważ Freddy’ego już nie bolał brzuch i byliśmy głodni, poszliśmy do baru Saioa zjeść po kanapce z polędwicą i frytki. – Freddy jadł frytki po tym, jak wyszedł z pogotowia, gdzie trafił z powodu bólu żołądka? – spytał zaskoczony Iriarte. – Wtedy już go nie bolał. A poza tym najbardziej mu szkodzi niejedzenie. – Okej. I o której wyszliście z baru? – Nie wiem, ale trochę tam posiedzieliśmy, przynajmniej z godzinkę. Później zawiozłem go do domu i rozegraliśmy partyjkę na konsoli, ale nie siedziałem za długo, bo rano wstaję. – Spuścił wzrok i siedział tak chwilę, a potem wydał odgłos przypominający skowyt i Iriarte domyślił się, że płacze. Kiedy podniósł wzrok i spojrzał na nich, zupełnie nad sobą nie panował. – Co teraz będzie? Na pewno już nigdy nie będzie mógł chodzić. Nie zasłużył na to, jest dobrym człowiekiem, wie pan? Nie zasłużył na to. – Ukrył twarz w dłoniach, nadal płakał. Iriarte wyszedł na korytarz. Minutę później wrócił z kubkiem kawy i postawił go przed nim. Spojrzał na Amaię. – Jeśli pan Ostolaza mówi prawdę, a sądzę, że tak jest – podsumował wyrozumiale i uśmiechnął się do niego, a on niepewnie skinął głową – łatwo to sprawdzić. Przejdę się do przychodni, mają monitoring. Jeśli tam byli, nagranie będzie ich alibi. Napiszę do pani maila. Osobiście sporządzę raport dla komisarza, wykluczę Freddy’ego z kręgu podejrzanych. – Dziękuję – powiedziała. – Ja idę się spotkać z ekspertami od niedźwiedzi.

27

Flora nalała sobie kawy i usiadła za biurkiem w swoim gabinecie, a potem spojrzała na zegarek. Szósta. Jej pracownicy zaczęli wychodzić. Żegnali się ze sobą i z nią. Machali do niej przez szklane drzwi. Zostawiła je uchylone po tym, jak powiedziała Ernestowi, żeby został godzinę dłużej. Ernesto Murúa pracował u niej od dziesięciu lat, był zarządcą wytwórni i szefem cukierników. Usłyszała dobrze znany dźwięk ciężarówki. Zatrzymała się przy wjeździe do magazynu. Minutę później zajrzał do niej przez drzwi Ernesto. Minę miał niepewną. – Floro, przed wytwórnią stoi ciężarówka z mąką firmy Ustarroz. Ten gość mówi, że zamówiliśmy sto worków po pięćdziesiąt kilo. Powiedziałem mu, że to pomyłka, ale się upiera. Flora wzięła długopis i zaczęła udawać, że zapisuje coś w notesie. – Nie, to nie pomyłka. To ja zamówiłam tę mąkę. Wiedziałam, że ją dzisiaj dostarczą. To dlatego poprosiłam, żebyś został dłużej. Ernesto spojrzał na nią zdezorientowany. – Ale Floro… magazyn mamy wypełniony po brzegi i myślałem, że jesteś zadowolona z usług i jakości Harinas Lasa. Pamiętaj, że rok temu spróbowaliśmy tej i byliśmy zgodni, że nie jest za dobrej jakości. – Tak, ale zdecydowałam się wypróbować ją jeszcze raz. Ostatnio nie jestem zadowolona z mąki, której używamy. Są w niej grudki i zmieniła się sypkość, nawet zapach się zmienił. Złożyli mi dobrą propozycję, więc się zdecydowałam. – A co zrobimy z tą, którą mamy? – Już to ustaliłam z tymi z Ustarroz. Mąkę z magazynu zabiorą oni, a tą z koryt i słojów wyrzucisz do śmieci. Proszę, żebyś zastąpił mąkę, którą mamy w wytwórni, nową i wyrzucił całą starą partię. Nie można jej wykorzystać, więc się jej pozbądź. Ernesto przytaknął bez przekonania. Podszedł do drzwi i wskazał kierowcy, gdzie mają postawić worki, które przywieźli. – Ernesto! – zawołała go znów Flora.

Ernesto wrócił do gabinetu. – Naturalnie liczę na twoją dyskrecję w tej sprawie. Nie możemy się przyznać, że używaliśmy mąki złej jakości. Mogłoby nam to bardzo zaszkodzić. Ani słówka. A jeśli ktoś z pracowników będzie pytał, powiedz, że dostaliśmy dobrą ofertę i tyle. Najlepiej unikaj tematu. – Oczywiście – odpowiedział Ernesto. Flora została w gabinecie jeszcze piętnaście minut. Umyła kubek po kawie i wyczyściła kawiarkę. Starała się odpędzać mroczne myśli, które wciąż na nią napierały. Upewniła się, że drzwi są dobrze zamknięte, i ruszyła w stronę ściany. Wpatrywała się uważnie w obraz Javiera Cigi. Zdobił gabinet, od kiedy go kupiła kilka lat wcześniej. Z największą ostrożnością zdjęła go i oparła o sofę. Jej oczom ukazał się ukryty za obrazem sejf. Zręcznie wprawiła w ruch małe posrebrzane pokrętła i sejf otworzył się z trzaskiem. Koperty z dokumentami, plik pieniędzy na opłaty, teczki i nesesery z dokumentami piętrzyły się poukładane od największego do najmniejszego. Obok leżał zamszowy woreczek. Wyjęła wszystko. W sejfie został tylko gruby skórzany terminarz, do tej chwili niewidoczny, ukryty z tyłu. Wyjmując go, odniosła wrażenie, że skóra jest wilgotna i że waży więcej, niż powinien. Położyła go na biurku i usiadła. Wpatrywała się w niego, jednocześnie podekscytowana i zaniepokojona, a potem go otworzyła. Wycinki nie były przyklejone do kartek, ale leżały ściśnięte między kartkami tak długo, że były dokładnie tam, gdzie je włożyła przed ponad dwudziestu laty. Papier właściwie nie pożółkł, chociaż atrament stracił wyrazistość, z czerni przechodząc w szarość. Trochę się starł, jakby kartki zostały kilka razy wyprane. Ostrożnie odwracała strony, starając się nie zburzyć porządku chronologicznego, w jakim zostały uporządkowane, i jeszcze raz przeczytała imię, które cichy głos powtarzał w jej myślach od chwili, gdy z jej gabinetu wyszła Amaia: Teresa Klas. Teresa była córką serbskich imigrantów, którzy przyjechali do doliny na początku lat dziewięćdziesiątych, według niektórych uciekając przez wymiarem sprawiedliwości w swoim kraju, chociaż były to tylko plotki. Natychmiast po przybyciu podjęli pracę i kiedy Teresa, której nie szło w szkole, osiągnęła wiek, w którym mogła pracować, zatrudniła się w gospodarstwie rodziny Berrueta. Miała się opiekować leciwą matką, która miała spore problemy z chodzeniem. Uroda rekompensowała jej niedostatki inteligencji. Mieszkańcy wymieniali uwagi na temat jej długich blond włosów i dojrzałego jak na jej wiek ciała. Pracowała u rodziny Berrueta trzy miesiące, kiedy znaleziono ją martwą w stogu siana. Policja przesłuchała wszystkich mężczyzn, którzy tam pracowali, ale nikogo nie zatrzymano. Było lato, w okolicy kręciło się sporo przyjezdnych. Doszli do wniosku, że dziewczyna poszła z kimś nieznajomym na pole i została zgwałcona i zamordowana. Teresa Klas, Teresa Klas. Teresa Klas. Kiedy zamykała oczy, prawie widziała twarz tej małej dziwki. – Teresa – wyszeptała. – Minęło tyle lat, a ty nadal utrudniasz mi życie. Zamknęła notatnik i odłożyła z powrotem na samo dno sejfu. Przykryła go dokumentami, a na wierzchu położyła woreczek. Nie mogła się oprzeć pokusie i rozwiązała jedwabny sznureczek, którym był związany. Słabe światło wystarczyło, żeby mogła dostrzec błysk czerwonych lakierków. Delikatnie dotknęła palcem krzywizny obcasa i poczuła, jak zalewa ją fala wielkiego niepokoju, czegoś, co było dla niej nowe i nieprzyjemne jak nic innego. Zamknęła sejf i powiesiła obraz. Dopilnowała, żeby wisiał dokładnie prostopadle do podłogi. Potem wzięła torebkę i wyszła z

budynku. Przywitała się z kierowcą i pożegnała z Ernestem. Upewniwszy się, że wyszła, Ernesto wszedł do magazynu, wziął pięciokilowe torby na mąkę i zaczął je napełniać mąką z koryta. Wziął trochę na łopatkę i powąchał. Pachniała jak zawsze. Wziął szczyptę w palce i spróbował. – Ta kobieta zwariowała – wymruczał pod nosem. – Co mówisz? – zapytał kierowca. Uznał, że to do niego. – Pytałem, czy chcesz kilka worków mąki do domu. – Jasne, dziękuję – powiedział zaskoczony kierowca. Napełnił dziesięć pięciokilowych worków i kiedy uznał, że wystarczy, zaniósł je do bagażnika samochodu zaparkowanego przy wejściu. Resztę wrzucił do przemysłowego worka na odpadki, zawiązał go i zaniósł do kontenera. Kierowca prawie skończył. – To już ostatnie – powiedział. – Nie wnoś ich do magazynu. Daj mi je tutaj, wrzucę do koryta – powiedział Ernesto.

Wiosna 1989

W domu Rosario kolację jedzono wcześnie, jak tylko Juan wracał z pracy. Dziewczynki często były zmuszone kończyć lekcje po kolacji. Kiedy sprzątały ze stołu, Amaia powiedziała do ojca: – Muszę na chwilę iść do Estitxu. Źle zapisałam pracę domową i nie wiem, której strony muszę się na jutro nauczyć. – Dobrze, idź, ale nie siedź za długo – odpowiedział ojciec. Siedział z matką na kanapie.

Amaia podśpiewywała przez całą drogę do wytwórni. Z uśmiechem dotykała klucza, który miała pod sweterkiem. Rozejrzała się, żeby się upewnić, że nie ma nikogo, kto mógłby donieść matce, że tam wchodzi. Wsunęła klucz do zamka i odetchnęła z ulgą, kiedy przeskoczył z trzaskiem. Wydawało jej się, że zrobił to tak głośno, że słychać było w całym magazynie. Weszła po ciemku i zamknęła za sobą drzwi. Nie zapomniała ich zaryglować. Dopiero wtedy zapaliła światło. Rozejrzała się w pośpiechu. Zawsze się spieszyła, kiedy przychodziła tam sama. Serce biło jej tak mocno, że słyszała w uszach silne uderzenia krwi, i jednocześnie cieszyła się z tego przywileju, z tajemnicy, którą dzieliła z ojcem, i z odpowiedzialności, jaką było posiadanie klucza. Nie tracąc czasu, podeszła do butli i pochyliła się, żeby wydobyć zza nich kopertę. – Co tu robisz? – głos matki odbił się echem w pustej wytwórni. Wszystkie jej mięśnie napięły się, jakby ją kopnął prąd. Ręka, która już musnęła kopertę, cofnęła się, jakby wszystkie ścięgna skurczyły się jednocześnie. Zrobiła to tak gwałtownie, że zachwiała się i upadła. Przeraziła się, co było uzasadnione i logiczne: przecież kiedy wychodziła, matka siedziała w domu, w szlafroku i papuciach, i oglądała dziennik. A jednak miała pewność, że stała tutaj cały czas, czekając na nią w ciemnościach. W tonie jej głosu, oficjalnym i pozbawionym wszelkich emocji, było więcej wrogości i groźby niż kiedykolwiek wcześniej. – Nie odpowiesz mi? Amaia nie potrafiła wstać z podłogi. Odwróciła się powoli. Napotkała twarde spojrzenie matki. Miała na sobie wyjściowe ubranie. Z pewnością cały czas miała je na sobie pod szlafrokiem, w którym chodziła po domu. I buty na małym obcasie, nie papucie. Nawet w tamtej chwili poczuła podziw dla tej dumnej kobiety, która nigdy nie wyszłaby na ulicę w szlafroku i w domowym stroju. Odpowiedziała zduszonym głosem: – Przyszłam tu po coś. – Wiedziała od razu, że jej tłumaczenie jest żałosne i kompromitujące. Matka stała bez ruchu, uniosła tylko trochę głowę, a potem powiedziała tym samym tonem: – Nie ma tu nic twojego. – Jest. – Jest? Pokaż. Amaia cofnęła się, dotknęła plecami kolumny. Nie przestając śledzić wzrokiem matki, powoli wstała. Matka zrobiła dwa kroki naprzód, odsunęła ciężką butlę, jakby była pusta, podniosła kopertę z imieniem córki i wyjęła zawartość. – Okradasz rodzinę? – zapytała, kładąc pieniądze na stolnicy z taką siłą, że jedna z monet odbiła się i spadła na podłogę. Toczyła się jeszcze trzy czy cztery metry, aż do drzwi. Zatrzymała się na progu. – Nie, ama, to moje – wybełkotała Amaia. Nie mogła oderwać wzroku od zgniecionych banknotów.

– Niemożliwe, to za dużo. Skąd to wzięłaś? – To z urodzin, ama. Zaoszczędziłam, przysięgam – powiedziała, składając ręce jak do modlitwy. – Jeśli tak, to czemu nie trzymasz ich w domu? I skąd masz klucz od wytwórni? – Aita mi go… pożyczył – mówiąc to, czuła, jak coś w niej pęka. Wiedziała, że zdradza tatę. Matka przez chwilę milczała, a kiedy znów się odezwała, mówiła głosem księdza upominającego grzesznika: – Twój ojciec… Twój ojciec zawsze cię rozpuszcza, psuje. Zrobi z ciebie nieudacznika. To na pewno on dał ci te pieniądze, żebyś nakupowała tych wszystkich głupstw, które chowasz w teczce… Amaia nie odpowiedziała. – Nie przejmuj się – ciągnęła matka. – Wyrzuciłam je do kosza, jak tylko wyszłaś z domu. Wydawało ci się, że możesz mnie oszukać? Wiedziałam o tym już od kilku dni, ale nie wiedziałam o kluczu. Nie wiedziałam, jak tu wchodzisz. Amaia nieświadomie położyła rękę na piersi i przycisnęła do niej klucz, który miała pod sweterkiem. Łzy zalały jej twarz. Patrzyła, jak matka zwija pieniądze i chowa do kieszeni spódnicy. Potem się uśmiechnęła, spojrzała na nią i powiedziała z udawaną słodyczą: – Nie płacz, Amaia. Robię to wszystko dla twojego dobra, bo cię kocham. – Nieprawda – wyszeptała Amaia. – Co powiedziałaś? – zapytała matka. Była zaskoczona. – Że mnie nie kochasz. – Nie kocham cię? – głos matki nabierał ciemnej tonacji, czuło się w nim groźbę. – Nie – powiedziała Amaia, podnosząc głos. – Ty mnie nie kochasz. Ty mnie nienawidzisz. – Że niby cię nie kocham… – powtórzyła matka z niedowierzaniem. Było już widać wyraźnie, że jest wściekła. Amaia kręciła głową, nie przestawała płakać. – Twierdzisz, że cię nie kocham… – zawyła matka i rzuciła się na nią. Zacisnęła ręce na jej szyi, szarpała nią w ślepej furii. Amaia zrobiła krok w tył, a sznurek, na którym nosiła klucz, zaklinował się między palcami matki. Zacisnęły się jak szpony, nie wypuszczały go. Amaia zaczęła się szarpać, była zdezorientowana. Wykręcała głowę i czuła, jak sznurek ślizga się po jej skórze, boleśnie ją raniąc. Poczuła kilka silnych szarpnięć. Była przekonana, że sznurek się zerwie, ale supeł wytrzymał szarpaninę. Amaia chwiała się jak marionetka na silnym wietrze. Padła na pierś matki. Matka zdzieliła ją po twarzy z taką siłą, że upadłaby, gdyby nie sznur. Przytrzymał ją, zaciskając się gwałtownie na jej szyi.

Amaia podniosła głowę i wlepiła wzrok w matkę. Adrenalina krążąca w jej krwiobiegu dodała jej odwagi. Wybuchnęła: – Nie, nie kochasz mnie. Nigdy nie kochałaś. – I silnym szarpnięciem uwolniła się z jej rąk. Spojrzenie matki zmieniło się: nie była już osłupiała, była jak oszalała. Zaczęła obiegać halę, jakby szukała czegoś, co nagle okazało się bardzo potrzebne. Amaia poczuła przypływ paniki, jakiego nie doznała nigdy wcześniej. Instynkt podpowiadał jej, że musi uciekać. Odwróciła się plecami do matki i ruszyła w stronę drzwi tak nagle, że runęła na podłogę. Nagle cały świat zaczął się zmieniać. Kiedy później to wspominała, widziała tunel, w który zmieniła się wytwórnia. Kąty pociemniały, a krawędzie zaokrągliły się, zakrzywiając obraz tak, że rzeczywistość stała się małą dziurką, jak dla robaka, mroczną i zimną. Na końcu tunelu widziała drzwi. Wyglądały, jakby jaśniały gdzieś daleko, jakby za nimi paliło się silne jasne światło. Jego strumienie przenikały przez szczeliny między drzwiami a framugą. Wszystko wokół stawało się ciemne, a kolory blakły, jak gdyby jej oczy nagle zostały pozbawione receptorów koloru. Oszalała ze strachu, odwróciła się twarzą do matki, dokładnie w chwili, kiedy spadał na nią żelazny wałek, którym ojciec wałkował francuskie ciasto. W obronnym odruchu podniosła rękę i nagle poczuła, jak pękają jej palce. Wałek wbił jej się w głowę. I nagle wszystko pokryła ciemność. Matka stanęła w drzwiach ich niedużego salonu i spojrzała uważnie na męża. Uśmiechał się do siebie, zatopiony w myślach, oglądał program sportowy w telewizji. Nic nie powiedziała, ale zmęczona marszem do domu oddychała ciężko. Ciężki oddech alarmująco wstrząsał jej klatką piersiową. – Rosario? – zdziwił się ojciec. – Co się dzieje? – zapytał, wstając. – Źle się czujesz? – Amaia – odpowiedziała. – Coś się stało… Ojciec w szlafroku zarzuconym na piżamę wybiegł na ulicę dzielącą dom od wytwórni. Czuł, jak płoną mu płuca i że uciska go w boku, jakby się miał za chwilę udusić, ale biegł dalej, wiedziony złym przeczuciem. Wypełniało go całego. Już wiedział. Ta pewność rozlała się w jego piersi jak atrament. I tylko przemożna niechęć, żeby to przyjąć do wiadomości, zmusiła go do jeszcze szybszego biegu. Modlił się, a jednocześnie błagał i żądał. Błagam, nie, błagam.

Z daleka zauważył, że w wytwórni nie pali się światło. Gdyby się paliło, widziałby, jak się sączy przez okiennice i przez wąski otwór wentylacyjny w dachu, zawsze otwarty, zimą i latem. Matka dogoniła go w dzwiach i wyciągnęła z kieszeni klucz. – Amaia jest tutaj? – Tak. – Czemu jest ciemno? Nie odpowiedziała. Otworzyła drzwi i weszli do środka. Dopiero kiedy zamknęła drzwi, nacisnęła włącznik światła. Przez chwilę nic nie widział. Z wysiłkiem zamrugał oczami, przyzwyczajając się do ostrego światła. Oszalałym spojrzeniem szukał córki. – Gdzie ona jest? Matka nie odpowiedziała. Opierała się plecami o drzwi i kątem oka zerkała w róg hali. Na jej twarzy malował się krzywy uśmiech. – Amaia! – zawołał ojciec z przerażeniem. – Amaia! Odwrócił się do żony, nic nie rozumiejąc. Zobaczył wyraz jej twarzy i zbladł. Ruszył w jej stronę. – Mój Boże, Rosario, coś ty jej zrobiła? Zrobił jeszcze jeden krok i nagle poślizgnął się na oleistej plamie. Spojrzał. Krew zaczęła już ciemnieć. Z przerażeniem spojrzał na żonę. – Gdzie ona jest? – zapytał cienkim głosem. Nie odpowiedziała, ale szerzej otworzyła oczy i zaczęła przygryzać dolną wargę, jakby jej to sprawiało przyjemność. Szedł w jej stronę, oszalały z furii, ze strachu i z przerażenia. Złapał ją za ramiona i potrząsnął, jakby nie miała kości. Zbliżył napiętą twarz do twarzy żony i wrzasnął: – Gdzie jest moja córka? W jej oczach zobaczył głęboką pogardę, jej usta zacisnęły się w ostrą jak ostrze noża linię. Wyciągnęła rękę i wskazała na koryto z mąką. Koryto przypominało marmurowy wodopój i mogło się w nim zmieścić nawet czterysta kilogramów mąki. Wrzucano do niego worki z mąką, z której później robiono ciasto. Ojciec spojrzał tam, gdzie wskazywała matka, i zobaczył dwie duże krople krwi. Jak kruche ciastka obtoczone w mące leżały na wierzchu. Znów odwrócił się do żony, ale stanęła do niego tyłem. Nie chciała na to patrzeć. Szedł jak zahipnotyzowany po śladach krwi, która była jego własną krwią, i czuł, że wyostrzają mu się wszystkie zmysły. Szedł, nasłuchując, i próbował wychwycić coś, co mu umykało. Czuł to. Na

delikatnej powierzchni pachnącej mąki dostrzegł jakiś ruch. Z ust wyrwał mu się krzyk. Zobaczył wyłaniającą się z białego morza małą rączkę. Wstrząsał nią konwulsyjny dreszcz. Złapał ją i pociągnął ciało córki. Wynurzyło się z mąki jak topielec z wody. Położył ją na stolnicy i najdelikatniej, jak potrafił, zaczął usuwać mąkę z jej oczu i nosa. Nie przestawał do niej mówić. Czuł, jak łzy leją mu się po twarzy i kapią na twarz jego dziecka, i rysują słone ścieżki na wyłaniającej się spod mąki skórze. – Amaia, Amaia, moja maleńka… Amaia drżała, jakby nią wstrząsał prąd. Raz po raz wprawiał w konwulsje jej delikatne ciało krótkimi kopnięciami. – Idź po lekarza – rozkazał żonie. Matka nie ruszyła się z miejsca. Trzymała w ustach kciuk, ssała go jak dziecko. – Rosario! – krzyknął Juan. Stracił panowanie nad sobą. – Co?! – krzyknęła do niego z wściekłością. – Natychmiast idź po lekarza. – Nie. – Co? – Spojrzał na nią z niedowierzaniem. – Nie mogę iść – odpowiedziała spokojnie. – Co ty wygadujesz? Musisz sprowadzić lekarza, ona jest w ciężkim stanie. – Już mówiłam, że nie mogę – wyszeptała z nieśmiałym uśmiechem. – Może ty pójdziesz, a ja tu z nią zostanę? Ojciec puścił wciąż drżącą Amaię i podszedł do matki. – Spójrz na mnie, Rosario. Natychmiast idź po lekarza i sprowadź go tutaj – mówił jak do upartego dziecka. Otworzył drzwi i wypchnął ją na zewnątrz. Dopiero wtedy zauważył, że ubranie ma całe w mące, a na palcach, które ssała, widać ślady krwi. – Rosario… Odwróciła się i ruszyła w górę ulicy. Godzinę później lekarz mył w zlewie ręce i wycierał je ścierką, którą podał mu ojciec. – Mieliśmy dużo szczęścia, Juan. Twoja córka wydobrzeje. Ma złamany mały i serdeczny palec prawej ręki, ale najbardziej martwi mnie rana na głowie. Mąka podziałała jak naturalny opatrunek, wchłonęła krew i stworzyła barierę, która natychmiast zahamowała krwawienie. Konwulsje są po silnym uderzeniu w głowę normalne…

– To moja wina – przerwał mu ojciec. – Dałem jej klucz, żeby mogła tu wchodzić, kiedy będzie chciała… Nigdy nie pomyślałem, że może tu sobie zrobić krzywdę, sama… – Słuchaj, Juan – powiedział lekarz, patrząc mu prosto w twarz. Obserwował go bacznie. – Jest coś jeszcze. Miała mąkę w uszach, w nosie i w ustach… Tak naprawdę twoja córka była całkiem zasypana mąką… – Tak. Przypuszczam, że się poślizgnęła na jakiejś plamie oleju czy masła, uderzyła się w głowę i wpadła do koryta. – Mogła wpaść twarzą albo plecami, ale ona była zasypana, Juan. Ojciec spojrzał na swoje ręce, jakby szukał na nich odpowiedzi. – Może wpadła twarzą i odwróciła się, kiedy poczuła, że się dusi. – Tak, może – zgodził się lekarz. – Twoja córka nie jest zbyt wysoka, Juan. Jeśli uderzyła się o kant stołu, to raczej nie jest możliwe, żeby wpadła do środka. Wtedy najpewniej potoczyłaby się na podłogę. Poza tym – spojrzał w dół – spójrz, gdzie jest kałuża krwi. Ojciec ukrył twarz w dłoniach i zaczął płakać. – Manuel, ja… – Kto ją znalazł? – Moja żona – zaskomlał, zdruzgotany. Lekarz westchnął, głośno wypuścił z płuc powietrze. – Juan, czy Rosario zażywa leki, które jej przepisałem? Wiesz dobrze, że pod żadnym pozorem nie może ich odstawić. – Tak… Nie wiem… Co insynuujesz, Manuel? – Juan, wiesz, że jesteśmy przyjaciółmi, wiesz, że cię cenię. To, co teraz powiem, zostanie między nami. Mówię ci to jako przyjaciel, nie jako lekarz. Zabierz córkę z domu i trzymaj ją z dala od żony. W przypadku takich zaburzeń, na jakie cierpi Rosario, chory czasami wpada w obsesję na punkcie kogoś bliskiego, wylewa na niego całą złość. Tym kimś, i dobrze o tym wiesz, jest twoja córka. I chyba obaj podejrzewamy, że to nie pierwszy raz. Obecność Amai wyprowadza ją z równowagi, doprowadza do szału. Jeśli zabierzesz dziecko z domu, twoja żona się uspokoi, ale przede wszystkim musisz to zrobić dla dziecka, bo następnym razem może tego nie przeżyć. To, co się dzisiaj stało, to poważna sprawa, bardzo poważna. Jako lekarz powinienem to, co tu dziś widziałem, zgłosić na policję, ale jako lekarz wiem też, że jeśli Rosario będzie brała lekarstwa, wszystko będzie dobrze. I wiem, jak zgłoszenie tego zaszkodziłoby twojej rodzinie. Jako przyjaciel i lekarz muszę cię prosić, żebyś ją zabrał z domu, bo jest w poważnym niebezpieczeństwie. Jeśli tego nie zrobisz, będę zmuszony to zgłosić. Błagam, zrozum mnie.

Ojciec opierał się o stół. Nie odwracał wzroku od kałuży zakrzepłej krwi, która lśniła w świetle niczym brudne lustro. – Nie ma żadnej możliwości, żeby to był tylko wypadek? Może się skaleczyła i Rosario nie zareagowała dobrze na widok krwi, może położyła ją w korycie na mąkę i poszła po mnie. – Nagle własne słowa wydały mu się bardzo rozsądne. – Przyszła po mnie. Czy to o niczym nie świadczy? – Chciała mieć wspólnika. Poszła ci o tym powiedzieć, bo ci ufa, bo wiedziała, że jej uwierzysz, że zrobisz wszystko, żeby jej uwierzyć i zaprzeczyć prawdzie. I właśnie to robisz. Robisz to od wielu lat, od kiedy Amaia się urodziła. Czy może mam ci przypomnieć, co się stało? Juan, proszę cię, otwórz oczy. Ona jest chora, jest niestabilna emocjonalnie i możemy ją leczyć, ale jeśli tak będzie dalej, będę musiał zastosować bardziej drastyczne metody. – Ale… – załkał ojciec. – Juan, mamy tu żelazny wałek umyty w misie. A poza tą raną na głowie widać inny ślad po uderzeniu, nad prawym uchem. Ma złamane dwa palce. Wyraźnie świadczy to o tym, że próbowała się obronić przed pierwszym uderzeniem, w ten sposób – powiedział, podnosząc rękę i przekrzywiając ją. – Z pewnością straciła przytomność. Drugie uderzenie nie skończyło się otwartą raną, bo została uderzona bardziej płasko. Nie ma krwi, ale przy tak krótkich włosach nawet ty dostrzeżesz ślad. Spora opuchlizna i wgniecenie. To drugie uderzenie martwi mnie szczególnie, to, które jej zadano, kiedy była nieprzytomna… zostało wymierzone po to, żeby ją zabić. Ojciec znów ukrył twarz w dłoniach i zaczął gorzko płakać. Jego przyjaciel usuwał tymczasem ślady krwi.

28

– Szefowo, mamy kolejną martwą dziewczynę – ogłosił Zabalza. Amaia nie odpowiedziała. Musiała najpierw przełknąć ślinę. Powiedział: mamy kolejną, jakby były naklejkami do kolekcji. Wszystko działo się niespodziewanie szybko. Gdyby zaczął zabijać częściej, znalazłby się na równi pochyłej i mogliby go złapać szybciej, ale cena, jaką musieliby za to zapłacić, byłaby zbyt wysoka. Już i tak była za wysoka. – Gdzie? – zapytała twardo. – No i tu mamy nowość: nie nad rzeką. – A gdzie? – zapytała, tracąc cierpliwość. – W opuszczonej szopie, w górach, niedaleko Lekaroz. Amaia patrzyła na niego bez ruchu, przyjmowała to do wiadomości. – To zdecydowana zmiana w sposobie działania… Zostawił buty? Jak ją znaleźli? – Właśnie – odpowiedział powoli Zabalza, ważąc słowa. – To kolejna osobliwość. Z tego, co wiemy, znalazły ją wczoraj jakieś dzieciaki, ale nic nie powiedziały. Jeden opowiedział o tym dzisiaj w domu i ojciec pojechał do szopy, żeby się przekonać, czy to prawda. I zadzwonił po Straż Obywatelską. W pobliżu był akurat patrol. Pojechali tam i potwierdzili, że jest tam ciało młodej dziewczyny. Zastosowali procedurę jak w przypadku zabójstwa i przestępstwa na tle seksualnym. Najprawdopodobniej chodzi o dziewczynę, której zaginięcie zgłoszono kilka dni temu. Amaia przerwała mu: – Dlaczego nic o tym nie wiedzieliśmy? – Matka zgłosiła to w kwaterze Straży Obywatelskiej w Lekaroz, no i wie pani, jak to jest. – No tak. A jakie mamy z nimi układy? – Ze strażnikami dobre. Oni robią swoją robotę, my swoją. Współpracują, na ile mogą. – A szefostwo? – A to już inna historia. Zawsze jest jakiś problem z kompetencjami, jakieś zatargi, zatajone informacje. Wiadomo. – Na przykład że w dolinie zaginęło więcej dziewczyn, ale my nie musimy o tym wiedzieć, bo zaginięcie zgłoszono w ich kwaterze? – Śledztwo prowadzi porucznik Padua. Czeka, żeby z panią porozmawiać, i zapewnia, że tak naprawdę nie dostali oficjalnego zgłoszenia, chociaż matka przez kilka dni przychodziła do nich i twierdziła, że jej córce coś się stało. Niemniej jednak są świadkowie, którzy zapewniają, że

dziewczyna zniknęła z własnej woli. Padua nie miał na sobie munduru, chociaż wysiadł z radiowozu w towarzystwie innego strażnika. Tamten dla odmiany był w mundurze. Przedstawił siebie i kolegę, zdecydowanym ruchem podał Amai rękę. Ruszyli w stronę szopy. Padua dotrzymywał Amai kroku. – Johana Márquez. Lat piętnaście. Z urodzenia Dominikanka, od czwartego roku życia mieszkała w Hiszpanii, a w Lekaroz od ósmego. Jej matka wyszła wtedy drugi raz za mąż, za innego Dominikańczyka. Mają jeszcze jedną córkę, młodszą, ma cztery lata. Dziewczyna przysparzała rodzicom problemów, nie wracała na czas, a dwa miesiące temu uciekła z domu. Zatrzymała się wtedy w domu przyjaciółki. Tym razem też tak to wyglądało. Z tego, co wiemy, miała chłopaka i uciekła z nim. Są świadkowie. Mimo to matka codziennie przychodziła do kwatery i twierdziła, że stało się coś złego, że jej córka nie uciekła. – I najwyraźniej miała rację. Padua nie odpowiedział. – Wrócimy do tej rozmowy – powiedziała Amaia, ponieważ Padua milczał. – Jasne. Od strony szosy szopy prawie nie było widać. Dopiero kiedy się przejechało przez pole, można ją było zobaczyć, ukrytą wśród drzew, zasłoniętą gąszczem pnączy. Wspinały się po ścianie, wtapiając ją w gęste leśne tło. Pomachała do dwóch strażników stojących pod drzwiami. W środku było chłodno i ciemno, czuć było charakterystyczny zapach martwego, zaczynającego się już rozkładać ciała, i jeszcze jakiś, słodkawy, piżmowy, przypominający naftalinę. Nagle przypomniała jej się szafa z białymi ubraniami babki Juanity, po brzegi wypełniona wyprasowanymi prześcieradłami z wyhaftowanymi od środka rodowymi inicjałami. Leżały w idealnym porządku, a z półek zwisały przezroczyste woreczki z kuleczkami kamfory. Zaskakiwały duszącym zapachem każdego, kto otworzył drzwi. Odczekała kilka sekund, żeby oczy przywykły do półcienia. Dach częściowo się zapadł pod ciężarem śniegu, ale drewniane bele sprawiały wrażenie, że uniosą go jeszcze przez kilka zim. Z bocznych okiennic zwisały strzępy poczerniałego materiału i lin. Kilka pędów porastających ściany przedarło się przez dziurę w dachu do środka. Zwisało z nich mnóstwo odświeżaczy powietrza w kształcie owoców o żywych kolorach. Amaia upewniła się, że właśnie to dziwne połączenie jest źródłem specyficznego mdlącego zapachu. W jednej prostokątnej izbie stał duży stary stół. Przy nim leżała ława. Na środku dwuosobowa sofa, bardzo nabrzmiała, pokryta śladami wilgoci i uryny. Naprzeciwko poczerniały kominek, gruz i śmieci, których komuś nie udało się do końca spalić. Zza oparcia sofy wystawał oparty o nią piankowy materac, całkiem czysty. Podłogę pokrywała cienka warstwa ziemi, ciemniejszej tam, gdzie dostała się przez dach woda. Utworzyła kałuże, które zdążyły już wyschnąć. Poza tym podłoga była czysta i wyglądała na niedawno zamiecioną. Nadal widać było ślady po opartej o kominek miotle. Po trupie natomiast nie było śladu. – Gdzie…

– Za sofą, pani inspektor – wskazał Padua. Skierował tam światło latarki. – Potrzebujemy reflektorów. – Zaraz będą, już po nie posłałem. Wiązka światła padła na pozłacane tenisówki i białe, pobrudzone ziemią skarpetki. Amaia zrobiła dwa kroki w tył, żeby technicy mogli zainstalować oświetlenie i zrobić pierwsze zdjęcia. Zamknęła oczy i zmówiła krótką modlitwę za duszę dziewczynki. – Chciałabym, żeby wszyscy stąd wyszli. Nie wracajcie, dopóki nie skończymy. Zostają tylko moi ludzie i pracownicy laboratorium, i porucznik Padua ze Straży Obywatelskiej – powiedziała, wskazując po kolei na wszystkich, jakby ich sobie przedstawiała. Poza umundurowaną policjantką była jedyną kobietą, a doświadczenie zdobyte w FBI nauczyło ją, jak ważne jest okazywanie uprzejmości funkcjonariuszom pracującym nad sprawą, nad którą przejmuje się dowodzenie. – To oni znaleźli ciało i uznali za właściwe zawiadomić nas o tym. Chcę wiedzieć, kto tu wchodził i czego dotykał, z dzieciakami i ojcem tego, który o wszystkim powiedział, włącznie. Jonan, podejdź tu. Chcę mieć zdjęcia wszystkiego. Zabalza, proszę nam pomóc, musimy ostrożnie odsunąć materac. Uważajcie, gdzie stawiacie nogi. – No proszę! – wykrzyknął Jonan. – To coś nowego. Dziewczyna, bardzo chuda nastolatka, skórę miała kiedyś opaloną, teraz obrzmiałą, oliwkową i błyszczącą od opuchnięcia. Ubranie miała rozdarte i rozłożone na dwie strony, cięciami, które wyglądały na nieudolne. Kilkoma kawałkami przykryto jej łono. Z szyi, obrzmiałej i sinej, zwisały końcówki ukrytego w fałdach opuchniętej skóry sznurka. Jedna martwa dłoń spoczywała na brzuchu, trzymała białe kwiaty związane równie białą tasiemką. Oczy miała na wpół otwarte, a między rzęsami widać było śliską białawą powłokę. Tuziny małych, w różnym stopniu zwiędłych kwiatów okalały jej głowę. Kwiaty wsunięto w kręcone matowe włosy. Tworzyły tiarę ciągnącą się aż do ramion. Otaczały martwe ciało. – O kurwa – zaklął cicho Iriarte. – Co to jest? – Królewna Śnieżka – wyszeptała zszokowana Amaia. Doktor San Martín, który właśnie przyszedł, obszedł sofę i stanął obok Amai. Włożył rękawiczki i delikatnie dotknął szczęki i ramienia dziewczyny. – Stan zwłok wskazuje na kilka dni. Dużo. – Niektóre kwiaty są świeże, najwyżej wczorajsze – powiedziała Amaia, wskazując na leżący na brzuchu dziewczynki bukiet. – Powiedziałbym, że ten, kto położył tu pierwsze kwiaty, codziennie przynosił świeże. Na przykład te

tutaj – powiedział, wskazując na te najsuchsze. – Mają ponad tydzień. A poza tym ktoś polał ją perfumami. – Tak. Czuć je wyraźnie, tak samo jak odświeżacze powietrza. Sądzę – powiedziała Amaia, prostując się i patrząc na Iriartego – że buteleczka może być gdzieś w tych śmieciach w kominku. Rozpoznała okrągłą ciemną butelkę, jak tylko weszła. Dwa lata temu Ros podarowała jej te bardzo drogie perfumy. Użyła ich zaledwie kilka razy. Jamesowi się podobały, ale dla niej dusząca sandałowa nuta była zbyt mdła. Wiedziała, że nigdy nie będzie ich używać. Iriarte podniósł rękę w rękawiczce. Trzymał w niej brudny od popiołu flakonik. – Ciało – podjął San Martín – właśnie weszło w fazę rozdęcia. Faza gnicia skończyła się kilka dni temu. Naturalnie po autopsji będę mógł podać więcej szczegółów, ale na tę chwilę sądzę, że jest martwa od około tygodnia. – Dotknął skóry, uszczypnął ją palcami. – Skóra jeszcze nie zaczęła się rozkładać i nadal jest dobrze nawilżona, ale to może wynikać z tego, że leżała w chłodzie i ciemności. Ale zaczęła już puchnąć. To gazy gnilne. Widać to szczególnie tutaj i tutaj – powiedział, wskazując na zabarwiony na zielonkawo brzuch i na szyję, opuchniętą tak bardzo, że końcówki sznurka, ukryte we włosach dziewczyny, ledwie było widać. San Martín pochylił się nad ciałem. Coś przykuło jego uwagę. W półotwartych ustach nieboszczki zobaczył poczwarki jakichś owadów. Złożyły tam jaja. – Proszę na to spojrzeć, pani inspektor. Amaia zasłoniła usta i nos maską, którą jej podał. Schyliła się, żeby spojrzeć. – Proszę zwrócić uwagę na szyję. Widzi pani to samo co ja? – Widzę dwa wielkie siniaki. Widać je wyraźnie po obu stronach tchawicy. – Dokładnie tak, proszę pani. I na pewno ma jeszcze kilka na karku. Zobaczymy je, kiedy będziemy mogli ją przenieść. Ta dziewczyna, chociaż sznurek sugeruje co innego, została uduszona rękami, a te dwa siniaki odpowiadają kciukom mordercy. Proszę to sfotografować – powiedział, zwracając się do Jonana. – Mam nadzieję, że tym razem zobaczę pana na sekcji zwłok. Jonan opuścił na chwilę aparat i spojrzał na Amaię. Nadal mówiła, nie zwracając na niego uwagi. – Zabili ją tutaj, doktorze? – Powiedziałbym, że tak, ale to muszą ustalić państwo. Ale na pewno, jeśli nie zamordowano jej tutaj, została tu bezzwłocznie przeniesiona, bo po upływie dwóch godzin od chwili zgonu zwłok nie ruszano. Przyczyna śmierci – prawdopodobnie uduszenie, asfiksja. Kiedy? Trzeba będzie przeanalizować stan larw, ale powiedziałbym, że tydzień temu. A miejsce… pewnie tutaj. Temperatura ciała zrównała się z temperaturą otoczenia, a plamy pośmiertne wskazują, że po tym, jak nastąpił zgon, nie była przenoszona. Sztywność ustąpiła prawie zupełnie, jak to w tej fazie, a oznaki odwodnienia złagodziła panująca tu wilgoć.

Amaia wzięła szczypczyki i odsłoniła krocze dziewczyny. Potem odsunęła się na bok, żeby Jonan mógł zrobić zdjęcia. – Co pan powie o obrażeniach zewnętrznych? Moim zdaniem została zgwałcona. – Wszystko na to wskazuje, ale na tym etapie rozkładu genitalia są mocno nabrzmiałe. Stwierdzę to podczas autopsji. – O nie! – wykrzyknęła Amaia. – Co się dzieje? Co pani zobaczyła? Amaia wyprostowała się, jakby uderzył w nią piorun. Obeszła sofę i ponagliła Iriartego: – No dalej, proszę mi pomóc. – Co pani chce zrobić? – Przesunąć sofę. Złapali sofę z obu stron i podnieśli. Zauważyli, że chociaż wyglądała na ciężką, była zadziwiająco lekka. Przesunęli ją o jakieś piętnaście centymetrów. – Kurwa! – wykrzyknął San Martín. Sędzina Estébanez, która w tym momencie weszła, podeszła do nich ostrożnie. – Co się dzieje? Amaia spojrzała na nią uważnie, ale sędzina odniosła wrażenie, że jej spojrzenie przenika zarówno przez nią, jak i przez ściany domku, przez lasy i przez najstarsze skały w dolinie. W końcu znalazła słowa: – Nie ma prawej ręki, od łokcia w dół. Cięcie jest czyste i nie ma krwi. Amputowano ją, kiedy już była martwa. I nie znajdziemy jej. Ten ktoś ją zabrał. Sędzina skrzywiła się z głębokim obrzydzeniem.

Wiosna 1989

Od tamtego dnia Amaia mieszkała z ciocią Engrasi. Codziennie odwiedzała ojca w pracy i co niedziela chodziła do domu na obiad. Te obiady przypominały jej egzaminy cząstkowe. Siadała u szczytu stołu, naprzeciwko matki, jak najdalej od niej, i jadła w milczeniu. Na ojcowskie mizerne próby podjęcia rozmowy odpowiadała monosylabami. Potem pomagała siostrom posprzątać ze stołu i kiedy wszystko już było zrobione, szła do drugiego salonu, w którym rodzice oglądali wiadomości o trzeciej. Żegnała się z nimi do następnego tygodnia. Pochylała się, żeby pocałować tatę, a on wkładał jej w rękę zwinięty banknot. Potem stała i przez chwilę patrzyła na matkę. Czekała, ale matka oglądała dziennik, nie zaszczycając jej nawet spojrzeniem. Wtedy tata mówił: – Amaia, ciocia pewnie na ciebie czeka. Wychodziła z domu w ciszy, czując, jak po plecach przebiega jej dreszcz. Na jej twarzy malował się radosny uśmiech: dziękowała wszechmogącemu Bogu za kolejny dzień, kiedy nie chciała jej dotknąć, pocałować ani się pożegnać. Wolała, żeby tak było. Przez jakiś czas bała się, że matka może zrobić coś, co mogłoby wskazywać na to, że chciałaby, żeby wróciła do domu. Przerażała ją sama myśl o tym, że mogłaby patrzeć na nią dłużej niż dwie sekundy, bo kiedy to robiła, kiedy ojciec szukał w spiżarni wina albo schylał się nad kominkiem, żeby dołożyć do ognia, bała się tak bardzo, że trzęsły jej się nogi, a w ustach wysychało, jakby miała w nich mąkę. Sam na sam z matką została tylko dwa razy. Po raz pierwszy rok po ataku, wiosną. Włosy jej odrosły, a zimą bardzo urosła. To był ten weekend, kiedy przestawiano czas, ale i ona, i ciocia zupełnie o tym zapomniały, więc przyszła do domu godzinę wcześniej. Zapukała do drzwi i kiedy matka otworzyła i stanęła z boku, żeby ją przepuścić, od razu wyczuła, że ojca nie ma w domu. Weszła do salonu i odwróciła się do matki: stała w połowie przedpokoju i patrzyła na nią. Nie widziała jej oczu ani wyrazu ust, bo w korytarzu było ciemno, inaczej niż w pełnym słońca salonie, ale wyczuwała wrogość, jakby stało tam stado wilków. Nadal miała na sobie płaszcz, a mimo to zaczęła się trząść, jakby to nie była wiosna, tylko surowa syberyjska zima. Upłynęło zaledwie kilka sekund. Dla niej ciągnęły się w nieskończoność. Minęły jej na mruganiu i wsłuchiwaniu się w zdławione dyszenie. Dobiegało nie wiadomo skąd, z miejsca, w którym płakała mała dziewczynka. Słyszała ją wyraźnie, chociaż nie mogła jej zobaczyć, skupiona na czyhającym na nią zagrożeniu, które skrywał przedpokój. Ciche szuranie, krok… i dziewczynka, która wcześniej płakała, zaczęła krzyczeć, jak się krzyczy w panice, zduszony skowyt, ledwie wydobywający się z gardła, w daremnej próbie ucieczki przed szaleństwem. Wrzaski z koszmarów, w których dzieci zdzierają sobie gardła od krzyków, które dla innych brzmią jak ledwie słyszalne szepty. Kolejny krok. Kolejny krzyk, który może był tym samym, który miał się nigdy nie skończyć. Matka stanęła w drzwiach salonu i wreszcie mogła zobaczyć jej twarz. To wystarczyło. W tym momencie zdała sobie sprawę, że ta dziewczynka, która krzyczała i się dusiła, to ona. Ta świadomość sprawiła, że straciła kontrolę nad pęcherzem – dokładnie w chwili, kiedy ojciec i siostry weszli do domu.

29

Drogę do Pampeluny pokonała w ciszy. Trawił ją niepokój. Dopadł ją, kiedy zobaczyła zwłoki Johany. Było w tej sprawie tyle sprzeczności, że trudno jej było ustalić choćby wstępny profil, chociaż przez całą drogę nie przestawała o tym myśleć. Kwiaty, perfumy, bukiet spoczywający na jej brzuchu, niemal przyzwoite okrycie nagości… To wszystko kontrastowało z ewidentną brutalnością uderzeń w twarz, z dzikością, z jaką zdarto z niej i podarto w strzępy ubranie, prawdopodobnym gwałtem i okrucieństwem, z jakim zabójca, straciwszy nad sobą kontrolę, udusił ją własnymi rękami. I do tego jeszcze trofeum. Wielu seryjnych morderców zabiera ze sobą coś, co należało do ofiar, żeby odtwarzać w nieskończoność, raz po raz, chwilę śmierci, do czasu, kiedy to przestanie wystarczać i będą musieli sięgnąć po więcej. Ale rzadko bywają to kawałki ciała, bo trudno je zachować w idealnym stanie i jednocześnie mieć do nich stały dostęp. Zazwyczaj wybierają włosy albo zęby, ale nie części, które mogą się zepsuć. Zabranie przedramienia nie pasowało do profilu seksualnego oprawcy, tak samo jak nie pasowała do niego troska, z jaką pielęgnowano ciało przez tych kilka dni. Była już pora obiadowa, kiedy dojechali do Pampeluny. Ich oddechy kontrastowały z panującym na dworze chłodem. Przyklejały się do szyb i były rzeczowym dowodem na to, że w wozie panuje zaduch. Atmosferę zagęszczało jeszcze to, że w samochodzie siedział porucznik Padua. Upierał się, że pojedzie z nimi, mimo że ani razu nie otworzył ust. Kiedy wreszcie dojechali do Nawarry i zatrzymali się przed zakładem medycyny sądowej, jakaś kobieta, zupełnie zasłonięta parasolem, oddzieliła się od grupy stojącej przy wejściu i szybko podeszła do schodów. Amaia wiedziała, kto to, jak tylko ją zobaczyła: nie po raz pierwszy rodziny ofiar czekały pod drzwiami kostnicy. W żadnym wypadku nie pozwolono by im uczestniczyć w autopsji. Ich obecność tam była zbędna. Nawet powszechne przekonanie, że rodzina musi wyrazić zgodę na sekcję zwłok, było nieprawdą. Autopsje wykonywano z nakazu sądu i kiedy było to konieczne, rodziny identyfikowały ciała, oglądając je na ekranie. Nigdy nie wchodziły do prosektorium. Krewni nie byli potrzebni, a jednak zbierali się pod kostnicą i czekali, jakby w końcu miała wyjść pielęgniarka, żeby

im powiedzieć, że wszystko poszło dobrze i ten, kogo kochali, za kilka dni wyzdrowieje. Kobieta zbliżała się. Amaia starała się na nią nie patrzeć, ale dostrzegła bladość jej twarzy, błagalny gest ręki, którą do niej wyciągała, drugą ściskając dłoń małej, ledwie trzy-, czteroletniej dziewczynki, którą prawie za sobą ciągnęła. Amaia przyspieszyła. – Proszę pani, proszę pani, błagam – powiedziała kobieta przez łzy, dotykając jej zimną, szorstką dłonią. Potem, jakby czując, że posunęła się za daleko, oddaliła się o krok i znów złapała za rączkę dziecko. Amaia znieruchomiała. Ponaglała spojrzeniem Jonana, który próbował stanąć między nimi. – Proszę pani, bardzo proszę – błagała kobieta. Amaia spojrzała na nią, jakby ją zachęcała do mówienia. – Jestem matką Johany – powiedziała, jakby chciała się przedstawić, jakby uznała, że ten smutny tytuł nie wymaga dalszych wyjaśnień. – Wiem, kim pani jest, i bardzo mi przykro z powodu tego, co spotkało pani córkę. – To pani prowadzi śledztwo w sprawie basajauna, prawda? – Tak, zgadza się. – Ale mojej córki nie zabił basajaun, prawda? – Obawiam się, że nie mogę na to pytanie odpowiedzieć. Jeszcze za wcześnie. Jesteśmy w bardzo wstępnej fazie śledztwa. Musimy dopiero ustalić, co się stało. Kobieta zrobiła krok w przód. – Ale pani musi to wiedzieć, na pewno pani wie, że to nie ten morderca zabił Johanę. – Dlaczego pani tak mówi? Kobieta przygryzła wargę i rozejrzała się, jakby odpowiedź kryła się w spadających kroplach deszczu. – Czy on ją… Czy ją wykorzystał? Amaia przeniosła wzrok na dziewczynkę. Wydawała się pochłonięta obserwowaniem zaparkowanych jeden przy drugim radiowozów. – Już mówiłam, że jeszcze za wcześnie, żeby wiedzieć takie rzeczy. Nie możemy być pewni, dopóki nie zrobimy… – Nagle mówienie o autopsji wydało jej się zbyt brutalne. Kobieta podeszła do niej. Poczuła jej gorzki oddech i zapach lawendowych perfum bijący z jej wilgotnego ubrania. Kobieta wzięła ją za rękę i przylgnęła do niej z wdzięcznością i rozpaczą.

– Proszę mi przynajmniej powiedzieć, od kiedy nie żyje. Amaia położyła dłoń na jej dłoni. – Porozmawiamy, kiedy skończymy… kiedy skończymy badania. Ma pani moje słowo. Uwolniła się od jej dłoni, która trzymała ją jak mroźne szpony, i ruszyła do wejścia. – Jest martwa od tygodnia, prawda? – stwierdziła kobieta złamanym z wysiłku głosem. – Od dnia, w którym zniknęła. Amaia odwróciła się do niej. – Nie żyje od siedmiu dni. Wiem to – powtórzyła kobieta. Głos jej się załamał i zaczęła ochryple płakać. Amaia wróciła tam, gdzie stała przed chwilą, i rozejrzała się. Wpatrywała się w twarze kolegów. Chciała zobaczyć, jakie wrażenie zrobiły na nich słowa matki Johany. – Skąd ta pewność? – wyszeptała. – Bo w dniu, kiedy umarła moja córka, poczułam, że coś mi pęka tu, w środku – powiedziała, podnosząc dłoń do piersi. Amaia zauważyła, że dziewczynka chwyta się kurczowo nóg matki. Płakała, nie wydając żadnego dźwięku. – Proszę pani, proszę iść do domu. Niech pani stąd zabierze dziewczynkę. Obiecuję, że porozmawiamy, jak tylko będę coś wiedziała. Kobieta spojrzała na zapłakaną córeczkę z wielką miłością, jakby dopiero teraz zdała sobie sprawę, że mała jest obok, i jakby jej obecność była wynikiem jakiegoś cudu. – Nie – odrzekła twardo. – Będę czekać tutaj, aż skończycie. Poczekam, aż będę mogła zabrać swoją córkę. Amaia pchnęła drzwi, ale słyszała jeszcze błagalny głos matki: – Będę czuwała nad moim dzieckiem tu, w środku. Jonan dotrzymał słowa danego San Martínowi. Wszedł do prosektorium. Amaia wiedziała, że nie przychodzi po raz pierwszy, ale zazwyczaj starał się unikać tego miejsca. Budziło w nim wielki smutek. Stał w milczeniu, oparty o stalowy blat, a z jego twarzy nie dało się wyczytać żadnych emocji. Czuł się obserwowany przez kolegów. Czasem stroili sobie z niego żarty. Dziwili się, że doktor antropologii i archeologii ma problem z udziałem w autopsji. Mimo to Amaia zauważyła, że ręce założył do tyłu, jakby chciał dać do zrozumienia, że chciałby uniknąć kontaktu, fizycznego i emocjonalnego. Zanim weszła, podeszła do niego i powiedziała, że może odrzucić zaproszenie San

Martína pod jakimkolwiek pretekstem, że może go wysłać na rozmowę z matką Johany albo na komisariat, żeby się zajął śladami. Ale postanowił zostać. – Muszę tam wejść, szefowo. Ta zbrodnia nie daje mi spokoju. Nie mam nawet podstaw do stworzenia wstępnego profilu. – To nie będzie przyjemne. – Nigdy nie jest. Zazwyczaj kiedy przyjeżdżała na sekcję, ciało było już rozebrane, próbki paznokci i włosów pobrane, a często nawet zwłoki były już obmyte. Poprosiła San Martína, żeby poczekał na nią ze zdejmowaniem ubrań. Czuła, że sposób, w jaki zostały podarte, może wnieść do sprawy coś nowego. Podeszła do stołu i zawiązała na plecach jednorazowy fartuch. – W porządku, panie i panowie – powiedział San Martín. – Zaczynamy. Technicy zaczęli od pobrania próbek włókien, pyłu i nasion, które przylgnęły do tkanin. Potem zdjęli z ręki dziewczyny foliowy worek. Zobaczyli dwa złamane, prawie zwisające paznokcie, a na nich ślady skóry i krwi. – Co nam mówi to ciało? Jaką historię chce nam opowiedzieć? – rzuciła w powietrze Amaia. – Ma cechy wspólne z pozostałymi morderstwami. Ale jest także wiele różnic – powiedział Iriarte. – A dokładniej? – Jej wiek, sposób, w jaki rozdarto ubranie na dwie części, sznur wokół szyi… i może po części późniejsze ułożenie ciała – sprecyzował Jonan. – W jakim sensie? – Wiem, że na pierwszy rzut oka ciało było ułożone inaczej, ale jest coś niewinnego w sposobie, w jaki ułożono kwiaty. Może to jakaś zmiana w jego fantazjach, a może chciał wyróżnić ją w jakiś szczególny sposób. – Ŕ propos, wiemy, co to za kwiaty? Mamy luty. Wątpię, żeby w okolicy było dużo kwiatów. – Tak. Wysłałem zdjęcie na forum ogrodnicze i od razu odpowiedzieli. Te małe żółte to Calendula officinalis, nagietki. Rosną przy drogach. A te białe to Camellia japonica, odmiana kamelii uprawiana wyłącznie w ogrodach. Uważają, że jest mało prawdopodobne, żeby rosły dziko, chociaż obie odmiany są sezonowe i kwitną wcześnie. Szukałem w Internecie i dowiedziałem się, że w niektórych kulturach były kiedyś uważane za symbol czystości – wyjaśnił Jonan. Amaia milczała chwilę. Zastanawiała się nad tym, co usłyszała. – No nie wiem, nie przekonuje mnie to – powiedział Iriarte.

– A różnice? – Poza wiekiem dziewczyna nie wpasowuje się w profil wiktymologiczny. Ubierała się niemal jak dziecko. Dżinsy i bluza z polaru. I chociaż ubranie zostało rozdzielone na dwie części, wydaje się, że nastąpiło to później. Najpierw podarł je dość brutalnie, gdzieniegdzie jest podarte na strzępy. Na nogach nadal ma buty, tenisówki. Wygląda na wielokrotnie zgwałconą, ale włosy łonowe nie zostały zgolone. Ręce… ręka, która jej została, jest przykurczona i widać na niej ślady walki. Widać to po paznokciach, są prawie wyrwane. I po śladach paznokci po wewnętrznej stronie dłoni. Odcisnęły się, kiedy zaciskała pięść – powiedział Iriarte, wskazując na ślady. – I jeszcze do tego amputacja. – Co powiecie o miejscu, w którym została znaleziona? – Miejsca są zupełnie różne: jedno, nad rzeką, otwarte, na łonie natury, symbolizuje czystość. Tę znaleźliśmy w miejscu ukrytym, brudnym i opuszczonym. – Kto może wiedzieć o istnieniu tej szopy? – spytała Amaia, zwracając się do Padui. – Prawie każdy w okolicy, kto chodził w góry. Używali jej myśliwi, wędrowcy i ludzie, którzy chcieli się zatrzymać, żeby coś zjeść. W każdym razie tak było do zeszłej zimy, zanim zawalił się dach… Mimo to, zważywszy na ilość śmieci, wygląda na to, że używano jej do całkiem niedawna. – Przyczyna śmierci, doktorze? – Jak powiedziałem już na początku, została uduszona rękami. Ten sznurek został zawiązany później, kiedy pojawiły się plamy pośmiertne. Ponadto w tym przypadku to inny rodzaj sznura i inaczej zawiązany. – Może wrócił później, żeby zawiązać sznurek? Może kiedy opublikowano pierwsze wzmianki o morderstwach dokonanych przez basajauna… – zasugerowała Amaia. – Tak, na pierwszy rzut oka mamy naśladowcę. – Raczej kogoś, kto usiłuje się pod tamtego podszyć. Naśladowca morduje tak jak inny zabójca. Ten ktoś nie składa hołdu poprzednikowi, tylko próbuje zakamuflować swoją zbrodnię, przypisując ją komuś innemu. Doktor znów pochylił się nad ciałem z pałeczką do wymazów i pobrał próbkę z pochwy. – Jest nasienie – powiedział, podając technikowi zaimpregnowany patyczek. Technik poszedł go zabezpieczyć i okleić. – Na ścianach pochwy są otarcia. Widać też niewielki krwotok, który ustał w momencie śmierci, prawdopodobnie podczas trwania gwałtu. Dlatego krew nie zdążyła wyciec na zewnątrz. Albo to, albo była martwa, kiedy do tego doszło. Amaia podeszła bliżej. – Co pan powie o amputacji?

– Pośmiertna. Nie krwawiła. Zrobiono to bardzo ostrym narzędziem. – Tak, widzę, jak przecięto kość. Ale w górnej części mięśnie wydają się trochę postrzępione. – Tak, zauważyłem. Przypuszczam, że to ugryzienia jakiegoś zwierzęcia. Zrobimy odlew i wtedy będę mógł powiedzieć coś więcej. – A sznurek, doktorze? – Na pierwszy rzut oka jest inny niż tamte, grubszy, z wierzchu plastikowy. Linka do rozwieszania ubrań. Sami zdecydujecie, ale wydaje się mało prawdopodobne, że na tym etapie zmienił rodzaj sznura. Technicy usunęli ubranie i ciało zostało wystawione na zimne światło. Plamy pośmiertne tworzyły fioletową mapę na plecach i ramionach, na pośladkach i łydkach, tam, gdzie krew zebrała się pod wpływem własnego ciężaru po tym, jak serce stanęło. Opuchlizna zniekształciła ciało. Ciało z ledwie widocznymi oznakami dojrzewania płciowego. Kiedy doktor zmył z jej twarzy ziemię, pokazały się ślady po licznych uderzeniach i podrażnienie po ciosie, który niemal wybił jej ząb. San Martín wyjął go obcęgami, zachęcając Jonana, żeby podszedł bliżej. Nawet po obmyciu od zwłok nadal bił zapach perfum, w połączeniu z zapachem rozkładającego się ciała naprawdę odrażający. Jonan był blady i wstrząśnięty. Nie mógł oderwać wzroku od twarzy dziewczynki, ale trzymał się dzielnie. Oddychał regularnie i od czasu do czasu przerywał głębokie milczenie, zadając pytania natury technicznej. Amaia pomyślała o tym, jaką popularnością cieszą się wśród widzów seriale o lekarzach sądowych, seriale, w których najbardziej uderzające jest to, jak szybko rozwiązuje się sprawy. W ciągu jednej nocy, dzięki autopsji, identyfikacji, przesłuchaniom, a nawet próbkom DNA, próbkom, których analiza w najlepszym przypadku zajmuje dwa tygodnie, a jeśli się odpowiednio nie naciska, nawet półtora miesiąca. W Nawarze nie było laboratorium sądowego, w którym można by przeprowadzić takie analizy. Próbki trzeba było wysyłać do Saragossy, a ponieważ badania były bardzo drogie, czasem wykonanie ich graniczyło niemal z cudem. Ale nade wszystko bawił ją sposób, w jaki serialowi śledczy pochylali się nad zwłokami, wymieniali się notatkami i raportami nad martwym ciałem, które w najlepszym razie wydzielało gazy i zapachy wywołujące mdłości. Przeczytała gdzieś, że niektórzy sędziowie i policjanci uważają za szkodliwe fałszywe wyobrażenia przysięgłych o technikach stosowanych przez lekarzy sądowych. Bardzo często czerpali je właśnie z takich seriali. Prosili o takie analizy, badania i zestawienia, że było oczywiste, że nie mają pojęcia, o czym mówią. Z drugiej strony naukowcy mogli wreszcie prezentować swoją wiedzę i zdanie, nie ryzykując, że przysięgli nie zrozumieją z tego ani słowa. Odnosiło się to zwłaszcza do entomologów sądowych. Jeszcze przed dziesięcioma laty entomolog i jego badania były kompletnie niezrozumiałe. Teraz prawie każdy wie, że oceniając wiek larw i fauny nekrofagicznej, można z dużą dokładnością ustalić datę i miejsce zgonu. Amaia podeszła do kosza, do którego włożono resztki ubrań. – Padua, mamy tutaj niebieskie dżinsy, bluzę z polaru Nike w kolorze bladoróżowym, pozłacane tenisówki i białe skarpetki. Proszę mi powiedzieć, jak była ubrana, kiedy zgłoszono zaginięcie.

– Dżinsy i różowa bluza – wyszeptał Padua. – Doktorze, powiedziałby pan, że zmarła w dniu zaginięcia? – Bardzo prawdopodobne. – Mogę skorzystać z pańskiego gabinetu, doktorze? – Co za pytanie. Amaia odwiązała fartuch i po raz ostatni spojrzała na zwłoki. Wychodząc do łazienki, powiedziała: – Jonan, wyjdź i przyprowadź jej matkę. Mimo że była w zakładzie medycyny sądowej nieskończenie wiele razy, nigdy nie miała okazji odwiedzić gabinetu doktora San Martína. Nie miał nic przeciwko pisaniu raportów w małej zagraconej kanciapie techników. Amaia wyobrażała sobie, że gabinet będzie tak osobliwy jak jego właściciel, a tymczasem zaskoczył ją luksus. Z całą pewnością był większy, niż można się było spodziewać. Meble w praktycznych obiciach, typowe dla miejsca pracy naukowca tej rangi, były nowoczesne i surowe. Kontrastowały z podświetlonymi rzeźbami z brązu, rozstawionymi w sposób bardzo przemyślany. Na szerokim stole konferencyjnym stała pieta, o wymiarach mniej więcej siedemdziesiąt na siedemdziesiąt centymetrów. Wyglądała na bardzo ciężką. Amaia zastanawiała się, czy ją przesuwają, kiedy używają stołu zgodnie z przeznaczeniem. Przy drugim końcu stołu siedziała młodsza siostra Johany. Sprawiała wrażenie bardzo zajętej białymi kartkami i słoikiem z długopisami, które Jonan przed nią położył. Matka ze wzruszeniem wpatrywała się w martwego Chrystusa w objęciach matki. Na jej twarzy malował się niepokój, coś jakby prośba. Amaia widziała go również w lekkim drżeniu jej ust. Jonan podszedł do niej. – Modli się – wyjaśnił. – Zapytała mnie, czy myślę, że rzeźba jest poświęcona. – Jak się nazywa? – Inés. Inés Lorenzo. Mała ma na imię Gisela. Stała w milczeniu. Nie chciała przerywać modlitwy, ale kobieta ją zauważyła i ruszyła w jej stronę. Amaia wskazała jej krzesło, sama siadła obok. Jonan nadal stał pod drzwiami. Inspektor Iriarte ustąpił mu miejsca, sam zaś usiadł przy stole. Przesunął sobie krzesło, żeby widzieć Amaię i obserwować siedzącą plecami do niego kobietę. – Inés, jestem inspektor Salazar. Są z nami podinspektor Etxaide, inspektor Iriarte i porucznik Padua ze Straży Obywatelskiej. Chyba już się państwo znają. Padua wysunął krzesło zza stołu i przeniósł je na bok. Amaia była mu wdzięczna, że postanowił nie siadać przy stole.

– Inés – zaczęła. – Jak pani wie, patrol Straży Obywatelskiej znalazł dziś zwłoki pani córki. Kobieta patrzyła na nią uważnie, wyprostowana i skupiona, wydawało się, że wstrzymuje oddech. – Autopsja wykazała, że jest martwa od kilku dni. Miała na sobie to samo ubranie, które opisała pani, składając zawiadomienie o zaginięciu w kwaterze straży w dniu, kiedy zniknęła. – Wiedziałam – wyszeptała, patrząc na Paduę. W jej spojrzeniu nie było takiego wyrzutu, jakiego można by się spodziewać. Amaia bała się, że zacznie płakać, ale ona tylko spojrzała na nią i zapytała: – Zgwałcił ją? – Wszystko wskazuje na przemoc seksualną. Inés zacisnęła wargi. – To on – orzekła. – Myśli pani, że kto to zrobił? – zainteresowała się Amaia. Inés odwróciła się i spojrzała na córkę, która uklękła na krześle i na wpół leżąc na stole, częściowo zasłonięta przez rzeźbę, malowała. Potem spojrzała na Amaię. – Nie myślę, ja to wiem. Mój mąż, mój mąż zabił moją córeczkę. – Dlaczego pani tak sądzi? To on pani to powiedział? – Nie, nie musi mi nic mówić, ja to wiem. Wiedziałam cały czas, ale nie mogłam uwierzyć. Kiedy Johana się urodziła, owdowiałam. Przyjechałam do Hiszpanii tak, jak stałam, i poznałam go tutaj. Pobraliśmy się i wychował moją córkę jak własną… I nagle wszystko się zmieniło. Johana go unikała. Myślałam, że to przez okres dojrzewania, rozumie mnie pani? Zrobiła się śliczna, sama pani widziała, a jej ojciec zaczął mówić, że muszę ją bardziej kontrolować, bo w tym wieku dziewczyny zaczynają głupieć, zaczyna się ta cała sprawa z chłopcami, a ja… Johana zawsze była bardzo dobra. Nigdy nie przysparzała mi problemów. Dobrze jej szło w szkole, nauczyciele byli zadowoleni, zawsze mi to powtarzali, może pani zapytać, jeśli pani chce. – Nie trzeba – odparła Amaia. – Nie była jedną z tych nastolatek, które robią się krnąbrne. Pomagała w domu, dbała o siostrzyczkę, ale on coraz bardziej ją gnębił. Chodziło o wychodzenie z domu. Narzekała, a ja… Ja mu na to pozwalałam, bo myślałam, że bardzo się o nią martwi, chociaż zdawałam sobie sprawę, że czasem przesadzał, że chciał ją kontrolować, i nawet mu to mówiłam, ale on odpowiadał tylko: Jak ją będziesz puszczać, to pójdzie z kimś i wróci z brzuchem. I bałam się. Ale czasami widziałam, jak na nią patrzył, i nie podobało mi się to, proszę pani, wcale mi się nie podobało. Ale nic nie mówiłam. Tylko raz. Johana miała na sobie krótką spódniczkę i schyliła się do siostry. Zobaczyłam, jak na nią patrzy, i zrobiło mi się niedobrze, i zarzuciłam mu to, i wie pani, co odpowiedział? Powiedział: Tak patrzą mężczyźni na twoją córkę, kiedy tak prowokuje. Bo wtedy to już nie była jego córka. Wcześniej tak, ale wtedy już mówił: twoja córka. A ja tylko kazałam jej się przebrać.

Amaia spojrzała na Paduę, a potem zapytała: – Rozumiem… Pani mąż bardzo się martwił o Johanę, może za bardzo, ale dlaczego uważa pani, że miał coś wspólnego z jej śmiercią? – Nie widziała go pani, miał obsesję. Wykupił nawet taką usługę, lokalizowanie telefonów, żeby wiedzieć, gdzie jest. I dokładnie wtedy, kiedy zniknęła, powiedziałam mu: Poszukaj jej przez ten lokalizator, a on na to: Już go nie mam. Zawiesiłem usługę. Nie jest już potrzebna. Twoja córka uciekła, bo jest wywłoką, sama do tego doprowadziłaś. I już nie wróci, nie chce, żebyśmy ją znaleźli, i tak będzie lepiej dla wszystkich. Tak mi powiedział. Amaia otworzyła zeszyt, który podał jej porucznik Padua. Nie odezwał się ani słowem. – Spójrzmy. Johana zniknęła w sobotę, pani zgłosiła zaginięcie następnego dnia, w niedzielę. Ale zadzwoniła pani do straży, żeby powiedzieć, że Johana wróciła do domu w środę, kiedy pani była w pracy. Powiedziała pani, że przyszła po swoje rzeczy, dowód, ubrania i jakieś pieniądze, i powiedziała, że odchodzi z jakimś chłopcem. Czy tak? – Tak. Zadzwoniłam, bo on powiedział, żebym tak zrobiła. Przyszłam do domu, a on mi powiedział, że moja córka przyszła, że odeszła i zabrała swoje rzeczy. Dlaczego miałabym mu nie wierzyć? Już dwa razy uciekała z domu na kilka dni, do przyjaciółki, kiedy jej robił awantury. Ale ja zawsze wiedziałam, że wróci, i mówiłam mu: Wróci. Wie pani czemu? Bo nie zabrała ze sobą myszki. To taka maskotka z dzieciństwa, nadal trzymała ją na łóżku. I wiedziałam, że jeśli moja córka kiedykolwiek opuści dom, to weźmie ze sobą Zębacza. Tak go nazywała. Więc weszłam do pokoju, stwierdziłam, że go nie ma, i załamałam się. Uwierzyłam mu. – Co się stało, że następnego dnia znów przyszła pani do straży i poprosiła, żeby nadal szukali? – Ubranie. Nie wiem, czy pani wie, jakie są nastolatki, jeśli chodzi o ubrania. Ale ja ją znałam bardzo dobrze i kiedy zobaczyłam, jakich ubrań brakuje, od razu wiedziałam, że to nie moja córka je wzięła. Zostawiła ulubione dżinsy, brakowało połowy niektórych kompletów, nie wiem, czy mnie pani rozumie. Miała takie specjalne koszulki, które wkładała do spódnicy albo spodni, i wzięła tylko część. Wzięła ubrania letnie, których nie mogłaby teraz nosić, sweterek, który był na nią za mały… Zostawiła nawet najnowsze ubranie, o które tydzień wcześniej zawracała mi głowę, tak chciała, żebym jej kupiła. – Gdzie jest teraz pani mąż? – Kiedy dzisiaj rano przyjechali strażnicy, żeby nam powiedzieć, że znaleźli ciało, zrobił się blady jak ściana i tak pochorował, że ledwo stał na nogach. Musiał iść do łóżka, ale ja myślę, że jest w takim stanie, bo wie, co zrobił, wie, że po niego przyjdziecie. I pójdziecie, prawda? Amaia wstała. – Proszę tutaj zostać. Dopilnuję, żeby odwieziono panią do domu. – Kobieta zaczęła protestować, ale Amaia jej przerwała: – Póki co ciało pani córki zostanie tutaj, ale teraz potrzebuję pani pomocy.

Musi pani wrócić do domu. Chcę zakończyć tę sprawę, żeby Johana i wszyscy, którzy ją kochali, mogli odetchnąć, ale żeby tak się mogło stać, musi pani zrobić, co mówię. Inés podniosła wzrok, napotkała spojrzenie Amai. – Zrobię, co pani każe. – I zaczęła płakać. Z gabinetu naprzeciwko widzieli Inés zgiętą wpół. Przyciskała do twarzy białą mokrą chusteczkę, którą wyciągnęła z torebki. Dziewczynka stała dwa kroki od matki i patrzyła na nią z wielkim smutkiem. Bała się jej nawet dotknąć. – Jak się nazywa jej mąż? Padua, który do tej pory się nie odzywał, odchrząknął, żeby jego głos zabrzmiał mocniej, a i tak wyszło słabo i zbyt nisko: – Jasón, Jasón Medina – powiedział, dosłownie zapadając się w fotel. – Zauważyliście, że ani razu nie wymieniła jego imienia? Padua wyglądał, jakby go to zastanowiło. – Proszę mi powiedzieć, jak to rozstrzygniemy. Chcę przesłuchać Jasóna Medinę. Od pana zależy, czy zrobię to u was, czy na komisariacie. Porucznik Padua wyprostował się trochę i wbił wzrok w ścianę, a potem odpowiedział: – Najlepiej będzie u nas. Ostatecznie to my prowadzimy śledztwo i znaleźliśmy ciało, i jeśli wykluczy pani możliwość, że to kolejne morderstwo basajauna… Zaraz zadzwonię, powiem, żeby go zatrzymali i przywieźli do nas. W każdym razie zawiadomię, że weźmie pani udział w przesłuchaniu. Padua wstał i nagle jakby odzyskał pewność siebie. Obmacał marynarkę, wyciągnął telefon i wybrał numer. Przeprosił i niezdarnie wyszedł z sali. – W każdym razie zawiadomię, że weźmie pani udział w przesłuchaniu – przedrzeźnił go Jonan. – Co za kretyn. – Co panowie na to? – zapytała Amaia. – Jak już mówiłem, to naśladowca. Nie pasuje mi do profilu basajauna, a to, że jej mąż nie jest ojcem dziewczyny, z pewnością jest bardzo ważne. Bardzo często napaści seksualnych dokonują partnerzy matek. To, że nie mówił o Johanie „córka”, pozwoliło mu nabrać do niej dystansu i patrzeć na nią jak na kobietę, a nie jak na członka rodziny. I co najmniej dziwne jest to, że skłamał, mówiąc, że była w domu w środę. – Może zrobił to, żeby uspokoić matkę – zasugerował Jonan.

– A może dlatego, że ją zgwałcił i zamordował, i wiedział, że nie wróci. Dlatego nagle przestał mieć obsesję, do tego stopnia, że wyłączył namierzanie. Amaia patrzyła na nich z zaciśniętymi ustami, niepewna i zaniepokojona. – Sama nie wiem. Jestem prawie pewna, że miał z tym coś wspólnego, ale jest kilka detali, które mi nie pasują. Na pewno nie był to basajaun. To tandetny naśladowca, który wyczytał coś w prasie i chciał się podszyć pod zbrodnie, o których czytał, wykorzystując to, co zapamiętał. Z jednej strony mamy aspekt seksualny – napaść. Żądza władzy sprawiła, że stracił nad sobą kontrolę i uderzył ją z wściekłością, zdarł z niej ubranie, zgwałcił i udusił… A jednocześnie jest w tym morderstwie finezja, coś, co się ociera o adorację. Nakładają się na siebie dwa profile, tak od siebie różne, że odważyłabym się stwierdzić, że zabójców jest dwóch. Z drugiej strony ich sposób działania i odtwarzania fantazji jest tak różny, że nie mogliby dokonać zbrodni razem. To jak mister Hyde, okrutny, bestialski, krwawy, i doktor Jekyll, działający metodycznie, dokładny i z wyrzutami sumienia. Nie miał skrupułów, żeby wziąć ze sobą jej rękę, ale chciał zachować ciało, spryskał ją perfumami. Może żeby móc mieć wrażenie, że jest żywa, a może żeby pobudzić własną fantazję. Wszedł Padua, z telefonem w ręku. – Jasón Medina uciekł. Patrol właśnie po niego pojechał. Mieli go przewieźć do kwatery Straży Obywatelskiej, ale w mieszkaniu nikogo nie było. Spieszył się tak bardzo, że nie zamknął nawet za sobą drzwi. Szuflady i szafy są wywrócone do góry nogami, jakby brał tylko to, co niezbędne, żeby uciec. Nie ma też samochodu. – Jak najszybciej zawieźcie jego żonę do domu. Niech sprawdzi, czy wziął pieniądze i paszport, może chcieć opuścić kraj. Nie zostawiajcie jej samej. Niech ktoś z nią zostanie w domu. Wyślijcie list gończy za Jasónem Mediną. – Wiem, co mam robić – odparował Padua szorstko.

30

Deszcz padał cały dzień, nie przestał ani na chwilę. Im bliżej byli Elizondo, tym padał mocniej. Światło wieczoru szybko i ukradkiem uciekło na zachód, sprawiając, że znów poczuła się okradziona, i choć działo się tak w każde zimowe popołudnie, niezmiennie psuło jej to humor. Zawsze czuła się rozczarowana i oszukana. Gęsta mgła przesuwała się po zboczach, ciężka i powolna. Sunęła kilka metrów nad ziemią i jeszcze wzmacniała to dziwne wrażenie: że nowy komisariat to statek na morzu. Zrzuciła do komputera zdjęcia, które zrobiła rano w szopie, i przez godzinę uważnie im się przyglądała. Miejsce, które wybrał morderca Johany, było przesłaniem samo w sobie, przesłaniem tak różnym od tych, które niosły poprzednie zbrodnie, że siłą rzeczy nie mogła tego zignorować. Dlaczego wybrał to, a nie inne miejsce? Padua powiedział, że czasem bywali tam myśliwi i wycieczkowicze, ale nie w okresie polowań, a piechurzy pojawią się nie wcześniej niż na wiosnę. Ten, kto zawiózł tam Johanę, musiał o tym wiedzieć i był pewien, że nikt mu nie przeszkodzi, zanim dokończy dzieło. Znów spojrzała na zdjęcie: miejsce, gdzie zaczynała się ścieżka, z której szopy nie sposób było dostrzec. Wzięła telefon i wybrała numer porucznika Padui. – Inspektor Salazar. Właśnie miałem do pani dzwonić. Sprawdziliśmy z Inés w bankomacie. Jej mąż wyczyścił konto. W każdym razie tak wynika z wydruku. Najwidoczniej zrobił to, jak tylko wyszła z domu. Nie ma też paszportu. Zawiadomiliśmy już dworce i lotniska. – W porządku, ale dzwonię w innej sprawie… – Tak? – Czym się zajmuje Jasón Medina? – Jest mechanikiem samochodowym, pracuje w warsztacie w pobliskim miasteczku… zmienia olej, opony, i tak dalej… już poprosiliśmy o nakaz rewizji… W komisariacie było zupełnie cicho. Po ciężkim dniu w Pampelunie wysłała Jonana i Iriartego na obiad, jak tylko dotarli do Elizondo. – Wątpię, żebym mógł coś przełknąć – powiedział Jonan. – Mimo wszystko idź. Zdziwiłbyś się, jakich cudów może dokonać kanapka z kalmarów i piwo. Z kubkiem kawy w ręku, tak gorącej, że ledwo mogła ją pić małymi łykami, wpatrywała się w zdjęcia z miejsca zbrodni, pewna, że jest na nich coś jeszcze. Zza pleców słyszała tylko szelest przewracanych kartek dobiegający z biurka Zabalzy. – Był pan tu cały dzień, podinspektorze? Nagle jego plecy zesztywniały, jak gdyby zrobiło mu się niewygodnie.

– Rano tak, po południu na chwilę wyszedłem. – Rozumiem, że nie mamy nic nowego. – Bez rewelacji. Freddy jest stabilny, mimo ciężkiego stanu, a z laboratorium sądowego nadal nie ma wieści. Chociaż dzwonili ci od niedźwiedzi. Mówili, że byli z panią umówieni, ale pani nie przyszła. Wyjaśniłem, że dzisiaj nie było to możliwe. Zostawili kilka numerów telefonów i adres. Są w hotelu Baztán, pięć kilometrów stąd. – Wiem, gdzie to jest. – Faktycznie. Zawsze zapominam, że pani jest stąd. Amaia pomyślała, że nigdy nie czuła, że przynależy do tego miejsca, mniej niż w tej chwili. – Zadzwonię do nich później… Przez chwilę rozważała, czy nie zapytać o Montesa, i w końcu postanowiła to zrobić. – Zabalza, wie pan, czy inspektor Montes był tutaj dzisiaj? – Zaraz po południu. Jak tylko dostaliśmy nakaz przebadania mąki w wytwórniach cukierniczych, pojechał ze mną do Vera de Bidasoa, do jednej z nich, a później byliśmy w pięciu innych w dolinie. Kiedy skończyliśmy, wróciliśmy tutaj i wysłaliśmy próbki do laboratorium, zgodnie z procedurą. Zabalza wyjaśniał wszystko dość nerwowo, jak na egzaminie. Amaia przypomniała sobie o incydencie w szpitalu i pomyślała, że podinspektor Zabalza należy pewnie do tych, którzy każdą krytykę biorą do siebie. – Pani inspektor… – Przepraszam, nie słyszałam. – Mówiłem, że mam nadzieję, że wszystko jest w porządku, że wszystko, co robimy, jest zgodne z pani oczekiwaniami. – Och, tak. Wszystko jest dobrze, bardzo dobrze. Teraz musimy czekać na rezultaty. Zabalza nie odpowiedział. Dalej sprawdzał to, co miał na biurku. Spojrzał na Amaię, która znów pochyliła się nad komputerem. Nie lubił jej. Słyszał już o niej: pani inspektor gwiazda, była w Stanach, w FBI. I teraz, kiedy ją poznał, uważał ją za zarozumiałą spryciulę, która oczekuje, że wszyscy będą jej się kłaniać. W głębi duszy czuł się głupio, wiedział, że strzelił gafę z tą jej siostrą, ale odkąd zaczęła się u nich kręcić, nawet Iriarte przywiązywał stanowczo za dużą wagę do takich spraw jak ta. A w gruncie rzeczy nie były przecież szczególnie ważne. A teraz jeszcze ta obsesja na punkcie Montesa, faceta ze starej szkoły, którego lubił, pewnie dlatego, że wystarczyło mu jaj, żeby się postawić sławnej inspektor. A on, on był sfrustrowany. Śledztwo nie zmierzało w żadnym kierunku, a cała ta Salazar miała te swoje olśnienia, chociaż jego zdaniem co chwilę się myliła.

Zastanawiał się, kiedy w końcu komisarz wyznaczy do tej sprawy naprawdę dobrego inspektora, zamiast pozwalać na popisy gliny z amerykańskiego serialu. Telefon zawibrował mu w torbie, informując dyskretnie, że przyszła nowa wiadomość. Numer rozpoznał natychmiast, zanim jeszcze ją otworzył. Chociaż wykasował to imię już przed sześcioma miesiącami, nadal dostawał wiadomości i nadal je otwierał. Męski tors pokryty kropelkami potu. Od razu go rozpoznał. I znów wpadł w sidła pożądania i mimo woli przejechał językiem po ustach. Nagle przypomniał sobie, gdzie jest, i ostrożnie schował telefon. Odwrócił się, jakby spodziewał się kogoś zobaczyć. Ukrył zdjęcie, ale nie wykasował. Dobrze wiedział, co będzie dalej. Przez kolejnych kilka dni będzie miał coraz gorszy humor, proporcjonalnie do wyrzutów sumienia. Chciał nadal być z Marisą. Byli ze sobą już osiem miesięcy, kochał ją, była ładna, sympatyczna, dobrze się razem bawili, ale… to zdjęcie będzie go torturować cały tydzień, tylko dlatego, że nie ma odwagi go skasować. Może nawet mógłby spróbować, już tak robił. Ale i tak wiedział, że w nocy, kiedy zostanie sam, kiedy ona wróci do siebie, spojrzy na nie raz jeszcze i nie tylko go nie skasuje, ale będzie musiał ze sobą walczyć, żeby nie wybrać numeru Santy’ego, żeby go nie poprosić, żeby przyjechał, żeby przezwyciężyć dziką żądzę, jaką budziło w nim jego ciało. Poznał go na siłowni, przed rokiem. Santy od dwóch lat miał dziewczynę, a on był sam. Umawiali się na bieganie, na drinka, przedstawił go nawet dwóm dziewczynom, z którymi kilka razy zaszalał, aż pewnego ranka zeszłego lata, po wspólnym bieganiu, Santy brał u niego prysznic, ponieważ mieszkał bliżej bieżni, i kiedy wyszedł spod prysznica, nagi i mokry, spojrzeli sobie w oczy i natychmiast znaleźli się w łóżku. Przez tydzień codziennie spotykali się u niego i codziennie pożądanie wygrywało z problemami i mocnym postanowieniem, że to już się nigdy więcej nie powtórzy. Tydzień później wrócił do pracy. I zaczął się na poważnie spotykać z Marisą. Santy’emu oznajmił, że już się nie zobaczą, i poprosił, żeby więcej nie dzwonił. Obaj trzymali się umowy, ale Santy stosował coś w rodzaju biernego oporu. Co prawda nie dzwonił, ale za to przysyłał mu swoje nagie zdjęcia, które działały na niego tak, że nie mógł myśleć o niczym innym niż o nim i o uprawianiu z nim seksu. Te obrazy pojawiały się w jego umyśle znienacka, bardzo mu psując samopoczucie, szczególnie kiedy seks z Marisą przeciągał się i towarzyszyły mu kocie pojękiwania, które sprawiały, że przestawał jej pożądać i wracał pamięcią do namiętnych spotkań z Santym. Przyprawiały go o dreszcze i gorączkę. Był rozdrażniony, jakby czekał na jakiś ważny wynik, falę albo burzowy wiatr, który miał wszystko porwać, który by rozwiązał jego problemy, przynosząc ze sobą nowy dzień, wolny od wspomnień ostatnich ośmiu miesięcy. Zastanawiał się, jak długo jeszcze może to znosić. Znów spojrzał na Amaię. Pracowała przy komputerze. Oglądała zdjęcia, które oni przejrzeli już setki razy, i znienawidził ją za wszystko, co robiła. Amaia nadal przeglądała zdjęcia z chaty. Przy kominku stara słomiana miotła, oparta w kącie, częściowo zasłaniała kupkę śmieci. Amaia zaznaczyła kawałek, powiększyła kilka razy, aż zyskała pewność, że widzi to, co widzi. Wybrała numer matki Johany i czekała, aż usłyszała płaczliwy głos. – Dobry wieczór, Inés, tu inspektor Salazar. Przez dwie czy trzy minuty słuchała wszystkich szczegółów: o tym, co zastała, kiedy wróciła do domu, o pieniądzach, które zniknęły, o dokumentach i innych sprawach. Cierpliwie czekała, aż Inés przestanie trajkotać jak opętana, niesiona skrajną ekscytacją tym, że jej podejrzenia się potwierdziły. Kiedy lawina słów przestała się toczyć, odezwała się:

– Wszystko to już wiem. Porucznik Padua dzwonił do mnie pół godziny temu… Ale może pani będzie mogła mi w czymś pomóc. Pani mąż jest mechanikiem samochodowym? – Tak. – Zawsze pracował w tym zawodzie? – Na Dominikanie tak, ale kiedy przyjechał tutaj, na początku nie mógł pracować w swoim zawodzie i przez rok był hodowcą bydła. – Na czym polegała jego praca? – Był pasterzem. Musiał wyprowadzać owce w góry, czasami znikał na kilka dni. – Proszę zajrzeć do lodówki, do szafek kuchennych, do spiżarni. Proszę zajrzeć wszędzie, gdzie przechowujecie jedzenie. Proszę spojrzeć i powiedzieć mi, czy czegoś brakuje. Telefon był najwyraźniej bezprzewodowy, bo Amaia słyszała nierówny oddech i pospieszne kroki. – Matko Boska! Zabrał całe jedzenie, pani inspektor! Amaia pożegnała się serdecznie i zadzwoniła do Padui. – Nie chce opuścić kraju, a w każdym razie nie tak, jak to jest przyjęte. Zabrał zapasy żywności na kilka tygodni. Bez wątpienia jest w górach. Zna szlaki pasterzy jak własną kieszeń. Jeśli ucieknie z kraju, to przez Pireneje, a ze swoją znajomością terenu może przejść przez dolinę i góry niezauważony. Znał tę szopę. Na miejscu zbrodni były owcze odchody. Zmiótł je, ale zostały przy kominku. Na pańskim miejscu skontaktowałabym się z jego dawnym szefem. Inés powiedziała mi, że to hodowca z Arizkun. Proszę z nim porozmawiać, może się nam przydać, na pewno zna trasy i miejsca, gdzie można się schronić. Ludzie z ochrony przyrody na pewno znają szlaki. Mimo ciszy wyczuła, że Padua czuje się poniżony, i nagle ogarnęła ją wściekłość. Nie zamierzał jej pogratulować, nie zamierzał powiedzieć: dobra robota, a ona stąpała po kruchym lodzie. Śledztwo stało w miejscu, nie mieli nawet podejrzanego. – Poruczniku, mówię to jak policjant do policjanta. Niech to zostanie między nami. Padua wymamrotał jakieś podziękowanie i odłożył słuchawkę.

31

– Jestem tylko dzieckiem – wyszeptała. – Jestem tylko dzieckiem, dlaczego mnie nie kochasz? Dziewczynka płakała z twarzą przykrytą ziemią. Ale potwór nie miał litości. Rzeka szumiała gdzieś niedaleko, mineralny zapach wypełniał jej nozdrza, a chłód kamieni wbijał się w plecy. Leżała na brzegu rzeki. Morderca pochylał się nad nią, chciał zaczesać jej włosy na boki, idealne złociste kosmyki, niemal zasłaniające jej nagą pierś. A ona szukała jego wzroku, desperacko próbowała dostrzec w jego oczach litość. Twarz oprawcy zawisła tuż nad jej twarzą, tak blisko, że czuła prastary zapach lasu, rzeki, kamieni. Spojrzała mu w oczy i stwierdziła, że są ciemne jak dwie niezgłębione czarne studnie, a powinna tam mieszkać dusza. Chciała krzyknąć, chciała dać ujście przerażeniu, które paraliżowało jej ciało i doprowadzało do szaleństwa. Ale nie mogła otworzyć ust. Przez jej gardło nie mogło się przedostać narastające w środku wycie. Bo była martwa. Wiedziała, że tak wygląda śmierć tych, którzy zostali zamordowani: wieczna próba wykrzyczenia horroru, który nigdy nie ujrzy dziennego światła… Nigdy… Morderca widział jej strach, ból, widział mękę, i zaczął się śmiać, a ten śmiech wypełnił wszystko wokół. Wtedy znów pochylił się nad nią i wyszeptał: – Nie bój się amy, mała dziwko. Nie zjem cię. Telefon wibrował na drewnianym stoliczku, brzmiało to jak warkot wyrzynarki. Amaia usiadła na łóżku, oniemiała i przerażona, prawie pewna, że krzyczała. Odsunęła z twarzy kosmyki włosów, które przykleiły się jej do czoła i szyi, i spojrzała na aparat, który wibrując, przesuwał się po stoliku. Przypominał olbrzymiego złowrogiego chrząszcza. Odczekała kilka sekund, próbowała dojść do siebie. Mimo to kiedy zbliżała słuchawkę do ucha, słyszała kołatanie własnego serca. Rozbrzmiewało jak uderzenia batem. – Inspektor Salazar? Głos Iriartego sprowadził ją na ziemię jak za dotknięciem czarodziejskiej różdżki. – Tak, słucham. – Obudziłem panią? Przykro mi.

– Nie szkodzi, proszę się nie przejmować – odpowiedziała. Wyświadczył mi pan przysługę, pomyślała. – Chodzi o coś, co mi przyszło do głowy. Kiedy zobaczyła pani ciało, powiedziała pani coś, co od tego czasu nie dawało mi spokoju. Powiedziała pani: to Królewna Śnieżka. Pamięta pani? To okropne, ale ja też odniosłem takie wrażenie, a pani słowa tylko je pogłębiły. Wiedziałem, że już gdzieś to widziałem, kiedy indziej, w innych okolicznościach. I w końcu sobie przypomniałem. Latem byłem z żoną i dziećmi w hotelu na wybrzeżu, w Tarragonie. Wie pani, to jeden z tych hoteli z basenami i placem zabaw dla dzieci. Pewnego dnia zauważyliśmy, że dzieciaki są strasznie zdenerwowane. Dziwnie się zachowywały, były trochę przestraszone i podniecone. Chodziły po ogródku, zbierały gałązki, kamyczki i kwiatki i zachowywały się bardzo tajemniczo. Poszedłem za nimi. Było ich chyba dwanaścioro. Zebrały się w kącie ogródka i utworzyły krąg. Podszedłem i zobaczyłem, że czuwają nad małym wróbelkiem. Leżał na stosie chusteczek, otoczony okrągłymi kamyczkami i muszelkami z plaży. Wokół dzieci ułożyły girlandę z kwiatów. Bardzo się wzruszyłem i pogratulowałem im. Powiedziałem też o chorobach, które mogą przenosić martwe ptaki, i upomniałem, że muszą umyć ręce. Później prawie siłą musiałem ich stamtąd odciągnąć. Niemal zmusiłem ich do zabawy, żeby zapomniały o ptaku, ale jeszcze przez kilka dni widziałem grupki podchodzące do tego kącika, w którym leżał wróbel. Powiedziałem o tym menedżerowi. Usunął go stamtąd, chociaż dzieci się skarżyły i były niezadowolone, chociaż wtedy zaczęły go już zjadać robaki. – Myśli pan, że to dziecko ją znalazło? – Ojciec tego chłopca powiedział, że dzieciak był w górach z przyjaciółmi. Wydaje mi się, że to dzieci ją znalazły, ale nie w dniu, kiedy zawiadomili straż, tylko wcześniej. Myślę, że znaleźli zwłoki i zarządzili czuwanie, z kwiatami… To pewnie one ją nimi okryły. Zauważyłem też, że odciski palców na butelce perfum były raczej małe, kobiece, jak przypuszczaliśmy, ale równie dobrze mogłyby należeć do dziecka. Jestem niemal pewien, że to dzieci. – Królewna Śnieżka i krasnoludki. Mikel miał osiem lat i już wiedział, co to znaczy być w tarapatach. Siedział na biurowym krześle w gabinecie Iriartego i machał nóżkami w przód i w tył, żeby się uspokoić. Siedzący obok rodzice przesyłali mu sztuczne uśmiechy. Nie uspokajały go w najmniejszym stopniu, ale niosły wiadomość, którą, choć była ukryta, widział w ich gestach. Mama poprawiła mu ubranie i włosy przynajmniej trzy razy. Co chwila patrzyła mu w oczy z troską kogoś, kto nie do końca rozumie, co się dzieje. Ojciec był bardziej bezpośredni: Nie martw się, wszystko będzie dobrze. Zadadzą ci kilka pytań, a ty mów prawdę najjaśniej, jak potrafisz. Jeśli powie całą prawdę, dopiero zacznie się dziać. Teraz, gdy zobaczył wszystkich swoich kolegów i ich rodziców, jak szli korytarzem, przechodzili obok przypadkiem otwartych drzwi i wymieniali wystraszone spojrzenia, wiedział, że nie ma wyjścia. Jon Sorondo, Pablo Odriozola i Markel Martínez. Markel ma dziesięć lat i może będzie twardy, ale Jon to słabeusz, powie im wszystko, o co zapytają. Spojrzał raz jeszcze na rodziców, westchnął i zwrócił się do Iriartego: – To my. Ponad pół godziny uspokajali rodziców i przekonywali ich, że nie ma powodu wzywać adwokata, chociaż mogą to zrobić, jeśli chcą. Ich dzieci nie są o nic oskarżone, ale muszą z nimi porozmawiać.

W końcu ustąpili i Amaia poprosiła, żeby wszyscy przeszli do sali konferencyjnej. – No dobrze, chłopcy – zaczął Iriarte. – Któryś z was chce mi powiedzieć, co się stało? Dzieci spojrzały po sobie, potem na rodziców, a potem wybrały milczenie. – Zgoda. Wolicie, żebym wam zadawał pytania? Przytaknęły. – Często chodziliście do tej szopy? – Tak – odpowiedziały chórem, jak klasa nieśmiałych, zastraszonych uczniów. – Kto ją znalazł? – Mikel i ja – odpowiedział szeptem Markel. W jego słowach słychać było dumę. – To bardzo ważne. Pamiętacie, jaki to był dzień? – Niedziela – odpowiedział Mikel. – To były urodziny mojej babci. – Więc znaleźliście dziewczynkę, powiedzieliście innym i codziennie tam chodziliście, żeby na nią popatrzeć. – Żeby się nią opiekować – sprostował Mikel. Jego matka z przerażenia zasłoniła ręką twarz. – Ale, na Boga, ona była martwa! – wykrzyknął ojciec. Dorośli osłupieli. Na ich twarzach malowało się obrzydzenie, zaczęli szeptać. Iriarte spróbował ich uspokoić: – Dzieci widzą wszystko na swój sposób, śmierć bardzo je ciekawi. A więc wracaliście tam, żeby o nią dbać – zwrócił się do dzieci. – To bardzo ładnie, że to robiliście. To wy przynieśliście kwiatki? Cisza. – Skąd mieliście ich aż tyle? Teraz na polanach nie ma kwiatów… – Z ogródka mojej babci – przyznał Pablo. – To prawda – powiedziała jego matka. – Moja mama zadzwoniła do mnie i powiedziała, że syn przychodził do niej codziennie wieczorem i zrywał kwiaty z krzaka. Zapytała, czy przynosi je mnie, ale powiedziałam, że nie. Myślałam, że to dla jakiejś dziewczynki. – I miała pani rację – powiedział Iriarte. Kobieta wzdrygnęła się na samą myśl o tym.

– Perfumy też przynieśliście? – Wziąłem je od mamy – odpowiedział niemal szeptem Jon. – Jon! – wykrzyknęła jego matka. – Jak to… – Nie lubiłaś ich, leżały nieużywane w szafce w łazience… Matka podniosła rękę do czoła. Zdała sobie sprawę, że syn zabrał jej najdroższe perfumy, których prawie nie używała, a jedynie trzymała na specjalne okazje. – Cholera, zabrałeś Boucheron? – I nagle oburzyło ją bardziej to, że syn wziął jej perfumy za pięćset euro, niż to, że ich użył do perfumowania zwłok. – Po co wam były te perfumy? – przerwał jej Iriarte. – Żeby pachniała, coraz bardziej śmierdziała… – Dlatego przynieśliście odświeżacze powietrza? Cała czwórka przytaknęła. – Wydaliśmy na to całe kieszonkowe – rzucił Markel. – Dotykaliście ciała? Zadał to pytanie i natychmiast zauważył, że rodzice wpadli w popłoch. Zaczęli się kręcić na krzesłach i gwałtownie wciągać powietrze. Patrzyli na niego z wyrzutem. – Była odkryta – powiedział jeden z chłopców, jakby się usprawiedliwiał. – Była naga – dodał Mikel. Dzieci zachichotały, ale przerażeni rodzice szybko je uciszyli. – Więc ją przykryliście, tak? – Tak, jej ubraniem… było podarte – powiedział Jon. – I materacem – przyznał Pablo. – Zauważyliście, czy czegoś jej brakuje? Pomyślcie dobrze. Spojrzeli po sobie, pokiwali głowami. Odezwał się Mikel: – Próbowaliśmy przesunąć jej rękę, żeby trzymała bukiet, ale zobaczyliśmy, że nie ma ręki, więc zostawiliśmy ją tak, jak była, bo baliśmy się rany. Amaię zadziwił sposób, w jaki działa umysł dziecka. Bali się rany, a nie umieli wyczuć zagrożenia,

które przywodziły na myśl zmaltretowane zwłoki. Bali się czystego, choć okrutnego cięcia, a jednak cały wolny czas spędzali na czuwaniu przy rozkładającym się ciele, nie czując strachu, a może odczuwając silniejszą od niego ciekawość i gorliwą chęć niesienia pomocy, którą często okazują dzieci. Zawsze ją to zdumiewało. Wtrąciła się: – Cała szopa była dobrze wysprzątana. To wy posprzątaliście? – Tak. – Zamietliście podłogę, przynieśliście odświeżacze powietrza i próbowaliście spalić śmieci… – Ale zaczął lecieć dym i przestraszyliśmy się, że ktoś go zobaczy i przyjdzie, i wtedy… – Widzieliście coś, co by przypominało krew albo suchą czekoladę? – Nie. – Nic nie było na ciele? Zaprzeczyli. – Chodziliście tam codziennie, prawda? Zauważyliście kogoś innego? Bywał tam ktoś poza wami? Mikel wzruszył ramionami. Amaia ruszyła do drzwi. – Dziękuję za współpracę – powiedziała, zwracając się do rodziców. – A wy pamiętajcie, że kiedy znajduje się zwłoki, trzeba natychmiast zadzwonić na policję. Ta dziewczynka miała rodzinę, która bardzo za nią tęskniła. Poza tym nie umarła naturalną śmiercią, a opóźnienie, z jakim się o tym dowiedzieliśmy, mogło pozwolić mordercy, temu, kto ją zamordował, uciec. Rozumiecie, jak ważne jest to, co mówię? Przytaknęli. – Co teraz z nią będzie? – dopytywał się Mikel. Iriarte uśmiechnął się. Pomyślał o własnych dzieciach. Krasnoludki i Królewna Śnieżka. Byli na komisariacie, przesłuchiwano ich, ich rodzice umierali ze wstydu, przerażenia i niedowierzania, a oni martwili się o swoją martwą księżniczkę. – Oddamy ją mamie, pochowają ją… położą kwiaty… Spojrzeli po sobie i z aprobatą pokiwali głowami. – Może odwiedzicie jej grób na cmentarzu.

Uśmiechnęli się z zadowoleniem, a rodzice w odpowiedzi na taką propozycję posłali mu ostatnie zgorszone spojrzenie i pociągnęli swoje pociechy do wyjścia. Amaia usiadła przed tablicą, do której przypięła kolejne zdjęcia, zdjęcia Johany, i jeszcze raz pomyślała o tym, jak dziwnie działa umysł dziecka. Weszli Iriarte i Zabalza. Iriarte uśmiechnął się szeroko i postawił przed nią kubek kawy z mlekiem. – Królewna Śnieżka. – Zaśmiał się. – Żal mi tych dzieciaków. Rodzice z marszu zaprowadzą ich do psychologa. I skończą się wyprawy w góry. – A co pan by zrobił, gdyby to były pańskie dzieci? – Postarałbym się nie być zbyt surowy. Może kiedyś powiedziałbym coś innego, ale teraz mam dzieci, pani inspektor, i zapewniam panią, że dużo się od nich nauczyłem przez te wszystkie lata. Wszyscy chodziliśmy odkrywać różne miejsca, szczególnie ci, co wychowali się na wsi. Pani też na pewno chodziła się bawić nad rzekę. – Jasne, dziecięca ciekawość jest czymś normalnym, ale tu mamy do czynienia z trupem. Można by pomyśleć, że to jedna z tych rzeczy, od których dzieci uciekają, wrzeszcząc z przerażenia. – Może większość, ale kiedy się pokona pierwszy strach, nie jest to takie straszne. Dzieci boją się raczej zagrożenia wyimaginowanego niż prawdziwego, dlatego tak często są ofiarami. Bo nie są w stanie odróżnić ryzyka prawdziwego od wymyślonego. Przypuszczam, że bardzo się przestraszyli, kiedy ją zobaczyli, ale potem wygrała chora ciekawość, u dzieci szczególnie silna. Wiem, że nie da się tego porównać, ale kiedy miałem siedem lat, znaleźliśmy martwego kota. Zakopaliśmy go w żwirze na jakiejś budowie, zrobiliśmy mu krzyż z patyków, położyliśmy kwiatki i nawet pomodliliśmy się, a tydzień później koledzy mojego brata odkopali go, tylko po to, żeby zobaczyć, w jakim jest stanie. – Tak, to lepszy przykład dziecięcej ciekawości. Ale to był tylko kot. Na pewno nie na żarty byście się przestraszyli, gdyby to były ludzkie zwłoki. Czujemy jakąś wrodzoną odrazę, bo z ludzkimi zwłokami możemy się utożsamić. – Dorośli tak, ale z dzieciakami jest inaczej. Nie pierwszy raz zdarza się coś takiego. Kilka lat temu znaleźli w sadzie w Tudeli ciało dziewczyny, która zniknęła kilka dni wcześniej. Zamiast o tym zawiadomić, przykryli ciało folią i drewnem. Kiedy policja znalazła zwłoki, miała mnóstwo wątpliwości co do tego, co się stało. Autopsja wykazała przedawkowanie, a reszta dowodów doprowadziła śledczych do dzieci, ale pierwsze wrażenie narobiło niemałego zamieszania. Właśnie z ich powodu. – Niesamowite. – Ale prawdziwe. Ktoś zapukał do drzwi, wszedł Jonan.

– Pani inspektor, właśnie dzwonił porucznik Padua. W Goramendi zatrzymali Jasóna Medinę. Był w chałupie w górach, w okolicach Eratzu. Znaleźli też samochód, jakieś dwanaście kilometrów stamtąd, stał ukryty wśród drzew. W bagażniku miał torbę z rzeczami dziewczynki, jej dokumenty i maskotkę. Trzymają to w kwaterze w Lekaroz. Padua powiedział, że zaczeka na panią z przesłuchaniem. – Ale miły! – zakpił Iriarte. – Wcale nie, jest mi winien przysługę – powiedziała Amaia, biorąc torebkę. Siedziba Straży Obywatelskiej była znacznie starsza od nowych murów komisariatu policji, a mimo to Amaia zauważyła nowoczesny monitoring. Kamery najnowszej generacji. Stojący w drzwiach umundurowany strażnik kiwnął do nich głową i wskazał na drzwi na prawo od wejścia. Inny poprowadził ich wąskim, słabo oświetlonym korytarzem do rozpadających się drzwi. Zamki wymieniano już kilka razy. Pokój było duży i dobrze ogrzany. Przy drzwiach była nisza, a w niej obraz przedstawiający niepokalane poczęcie, przystrojony bukietem suchych kłosów. Po prawej i lewej stały stoły i krzesła. Przy jednym z nich siedział mężczyzna w kajdankach. Wyglądał na mniej więcej czterdzieści pięć lat, był chudy i niski, miał ciemną karnację. Wyglądał jednak blado, a na jego twarzy w okolicy oczu i ust widać było zaczerwienienia. W rękach trzymał papierową chusteczkę. Nie używał jej, chociaż ciekło mu z nosa i z oczu. Łzy spływały mu po twarzy aż na brodę i kapały na stół. Obok niego siedziała młoda pani adwokat. Przydzielono mu ją z urzędu. Wyglądała na trzydzieści lat. Układała jakieś dokumenty i w skupieniu słuchała instrukcji, które ktoś jej dawał przez telefon. Patrzyła na swojego klienta z nieukrywanym niesmakiem. Padua podszedł do nich od tyłu. – Od kiedy znaleźli go ludzie z ochrony środowiska, nie przestaje płakać i chlipać. Przyznał się do wszystkiego, jak tylko ich zobaczył. Powiedzieli mi, że całą drogę nawijał, a od kiedy posadziliśmy go tutaj, nie przestaje wyć. Musieliśmy spisać zeznanie, bo właściwie odkąd się zjawił, nieustannie powtarzał, że to on i że chce się przyznać. Musi mieć dość choćby tego wycia. Podeszli do stołu. Jeden ze strażników włączył dyktafon. Przywitali się, przedstawili, podali datę i godzinę i usiedli. – Przede wszystkim chcę zaznaczyć, że to bardzo nietypowe. Nie rozumiem, jak mogliście przyjąć zeznanie pod moją nieobecność – poskarżyła się pani adwokat. – Pani klient nie przestawał z krzykiem przyznawać się do winy od chwili, kiedy został zatrzymany. Zaczął nalegać, żeby przyjęto jego zeznanie, jak tylko tu wszedł. – …mimo wszystko… mogłabym je unieważnić… – Jeszcze go nie przesłuchaliśmy, proszę pani. Dlaczego nie poczeka pani na to, co ma do powiedzenia?

Pani adwokat zacisnęła usta i odsunęła krzesło o kilka centymetrów. – Panie Medina… – zaczął Padua. Kiedy Medina usłyszał swoje nazwisko, wyglądał, jakby wytrącono go z transu, w którym trwał do tej pory. Wyprostował się i uważnie spojrzał na kartki, które Padua trzymał w rękach. – Zeznał pan, że w sobotę, czwartego, poprosił pan swoją przybraną córkę Johanę Márquez, żeby poszła z panem umyć samochód, ale zamiast pojechać na stację benzynową, gdzie zwykle mył pan samochód, pojechał pan w góry. Kiedy znaleźliście się w miejscu, gdzie rzadko jeżdżą samochody, powiedział pan przybranej córce, żeby pana pocałowała. Kiedy odmówiła, zdenerwował się pan i spoliczkował ją. Johana zagroziła, że wszystko powie matce, a nawet pójdzie na policję. Pan uniósł się jeszcze bardziej i wpadł w szał. Po raz kolejny uderzył ją pan tak, że zemdlała, jak sam pan powiedział. Medina przytaknął. – Odpalił pan samochód i przejechał kawałek, ale ponieważ była nieprzytomna, jakby spała, przyszło panu do głowy, że mógłby pan z nią odbyć stosunek, że nie opierałaby się. Znalazł pan ustronne miejsce przy leśnej ścieżce, zatrzymał samochód, odchylił fotel pasażera i położył się na Johanie z zamiarem odbycia aktu płciowego. Ale wtedy się obudziła i zaczęła krzyczeć. Zgadza się? Jasón Medina nie przestawał kiwać głową. Sprawiał nawet wrażenie, jakby się huśtał. Nadal ciekło mu z oczu i z nosa. – Powiedział pan, że bił ją pan raz po raz. Im bardziej krzyczała, tym bardziej pan się podniecał. Znowu ją pan uderzył, ale ona się broniła, nie poddawała się, więc przyłożył jej pan z całej siły. Chwycił ją pan za szyję i zacisnął ręce, aż znieruchomiała. Kiedy pan stwierdził, że ją zabił, postanowił pan znaleźć miejsce, gdzie mógłby porzucić ciało. Znał pan szopę w górach, ponieważ wielokrotnie przechodził pan obok, kiedy był pan pasterzem. Podjechał pan szosą najbliżej, jak mógł, wziął ciało i zaniósł do chaty. Tam je pan zostawił. I wtedy przypomniał pan sobie, o czym pan czytał przez kilka ostatnich dni w prasie, o sprawie basajauna, i przyszło panu do głowy, że mógłby pan upodobnić to morderstwo do tamtych. Zdarł pan z Johany ubranie, tak, jak pisali w gazetach, i tak się pan podniecił, że zgwałcił nieboszczkę. Medina zamknął na chwilę oczy. Amaia pomyślała, że można by to uznać za znak, że czuje się winny, ale najprawdopodobniej odtwarzał po prostu chwilę jej śmierci, którą dokładnie utrwalił sobie w pamięci. Poruszył się na krześle i pochwycił spojrzenie obrończyni. Cofnęła się z obrzydzeniem, kiedy zobaczyła, jak nabrzmiewają mu spodnie. Miał erekcję. – Na miłość boską! – krzyknęła. Padua nadal czytał, jakby nic nie zauważył. – Ale nie miał pan sznura ani liny, żeby zainscenizować to, co pan pamiętał, więc wrócił pan do domu, zanim żona przyszła z pracy, wykąpał się pan, wziął kawałek sznurka, którego używał pan do

rozwieszania prania, i wrócił pan, żeby go zawiązać na szyi dziewczynki. Potem wrócił pan do domu. Kiedy żona upierała się, żeby zgłosić zaginięcie na policji, wziął pan niektóre ubrania i rzeczy osobiste Johany i spakował je pan do bagażnika swojego samochodu. Żonie powiedział pan, że Johana była w domu, żeby się spakować, i zmusił ją pan, żeby wycofała zgłoszenie o zaginięciu… Panie Medina, tak pan zeznał. Czy to prawda? Medina spuścił głowę i przytaknął. – Muszę pana usłyszeć, proszę wyrazić się jasno. Medina pochylił się w przód, jakby chciał pocałować dyktafon, i powiedział wyraźnie: – Tak, proszę pana, to prawda, Bóg mi świadkiem. – Głos miał łagodny, trochę wysoki, słychać w nim było nutę udawanej służalczości. Obrończyni spojrzała na niego krzywo. – Nie mogę w to uwierzyć – wymamrotała. – Podtrzymuje pan swoje zeznanie, panie Medina? Medina znów pochylił się do przodu. – Tak. – Zgadza się pan ze wszystkim, co przeczytałem? Chce pan coś dodać albo coś sprostować? Kolejny udawany ukłon. – Ze wszystkim się zgadzam. – Dobrze, panie Medina. A teraz, chociaż prawie wszystko jest już jasne, chcielibyśmy zadać panu kilka pytań. Pani adwokat lekko się wyprostowała, jakby pojęła, że teraz to ona będzie miała coś do zrobienia. – Przedstawiłem już panu panią inspektor Salazar z Policji Regionalnej Nawarry. Pani inspektor chce pana przesłuchać. – Sprzeciw – zaoponowała gwałtownie pani adwokat. – Życie mojego klienta mocno już skomplikowało złożone zeznanie, już się przyznał. Niech się pani nie wydaje, że nie wiem, kim pani jest – powiedziała, zwracając się do Amai. – I co państwo zamierzają. – Co zamierzam według pani? – zapytała spokojnie Amaia. – Obciążyć mojego klienta morderstwami basajauna. Amaia zaśmiała się i pokręciła głową.

– Proszę się uspokoić. Już teraz mogę pani powiedzieć, że sposób postępowania się nie zgadza. Od początku wiedzieliśmy, że pani klient to nie basajaun, a to, co powiedział o sznurku, niemal całkiem go wyklucza. – Niemal? – Jest jedna rzecz, która przykuła naszą uwagę. Od tego, czy pani klient będzie w stanie udzielić nam wyjaśnienia, będzie zależało, jak potoczy się dalej to śledztwo. Pani adwokat przygryzła dolną wargę. – Zróbmy tak: ja zadam pytanie, a pani klient odpowie tylko, jeśli pani wyrazi zgodę… Pani adwokat spojrzała z niesmakiem na małą kałużę łez, które spłynęły z twarzy jej klienta i rozlały się po stole, i przytaknęła. Padua zamierzał wstać, żeby Amaia mogła usiąść naprzeciwko Mediny, ale powstrzymała go. Wstała, obeszła stół i stanęła na lewo od Mediny. Nachyliła się nad nim tak nisko, że prawie go dotykała, i powiedziała: – Panie Medina, zeznał pan, że uderzył pan Johanę kilka razy i że ją pan zgwałcił. Na pewno nie zrobił pan nic więcej? Medina, nagle zaniepokojony, poruszył się. – O co pani chodzi? – zapytała pani adwokat. – Zwłoki były pozbawione ręki. Prawego przedramienia – powiedziała Amaia, kładąc na stole powiększone zdjęcia rany. Pani adwokat zmarszczyła brwi i pochyliła się. Wyszeptała coś swojemu klientowi do ucha. Medina pokręcił głową. Amaia zaczęła tracić cierpliwość. – Proszę mnie posłuchać. Po tym, co pan zeznał, odcięcie ręki jest czymś drugorzędnym. Może zrobił to pan po to, żebyśmy nie mogli zidentyfikować zwłok na podstawie linii papilarnych? Wydawał się zaskoczony takim pomysłem. – Nie. – Proszę spojrzeć na zdjęcia – nalegała Amaia. Medina rzucił na nie okiem i z widocznym obrzydzeniem odwrócił wzrok. – Na Boga! Nie, ja tego nie zrobiłem. Kiedy wróciłem zawiązać linę, już tak było. Pomyślałem, że to jakieś zwierzę. – Ile czasu zajął panu powrót do domu, a później do szopy? Proszę się dobrze zastanowić.

Medina zaczął płakać. Głęboki szloch zaczynał się w żołądku i wstrząsał całym jego ciałem. – Powinniśmy dać już spokój. Pan Medina musi odpocząć – zasugerowała pani adwokat. Amaia straciła cierpliwość. – Pan Medina odpocznie, kiedy ja tak postanowię. Mocno uderzyła w stół, a kropelki z małej kałuży rozprysły się na wszystkie strony. Pochyliła się nad Mediną, zbliżyła twarz do jego twarzy. Natychmiast przestał szlochać. – Niech pan odpowie – zażądała z mocą. – Góra półtorej godziny. Bardzo się spieszyłem, bo moja żona miała niedługo wrócić z pracy. – A kiedy pan wrócił, ręki już nie było? – Nie, przysięgam, że myślałem, że… – Była krew? – Co? – Czy wokół rany była krew? – Może trochę, ale niewiele, mała kałuża, tylko plama… Amaia spojrzała na Paduę. – Dzieciaki? – zaproponował. – …na plastiku – wymamrotał Medina. – Jakim plastiku? – Krew była na białym plastiku – wyszeptał. Amaia wyprostowała się, odurzona jego cuchnącym oddechem. – Niech pan się dobrze zastanowi. Widział pan kogoś niedaleko chałupy, kiedy pan tam wrócił? – Nie widziałem nikogo, chociaż… – Tak? – Wydawało mi się, że był tam ktoś jeszcze, ale byłem bardzo zdenerwowany. Wydawało mi się nawet, że ktoś mnie śledzi. Myślałem, że to Johana…

– Johana? – Jej duch, rozumie mnie pani, zjawa. – Minął pan po drodze jakiś samochód albo widział jakiś zaparkowany w okolicy? – Nie, ale kiedy już odjeżdżałem, usłyszałem motor, jeden z tych górskich. Robił dużo hałasu. Myślałem, że to ci z ochrony przyrody. Mają takie do jeżdżenia po górach. I uciekłem.

Inne wiosny

Za drugim razem okoliczności były zupełnie inne. Minęło wiele lat. Mieszkała już w Pampelunie, chociaż wracała do Elizondo na weekendy. Jej matka, schorowana i niedołężna, była przykuta do szpitalnego łóżka, miała skomplikowane zapalenie płuc i postępującego alzheimera. Od miesięcy bełkotała już tylko pojedyncze słowa, używała ich niewielu, potrafiła tylko zażądać podstawowych rzeczy. Od tygodnia przebywała w Szpitalu Uniwersyteckim, na prośbę lekarza rodzinnego i wbrew Florze, która ze wszystkich sił próbowała zapobiec oddaniu jej do szpitala, ale w końcu musiała się poddać, bo matka nie mogła oddychać. Oddychała tak słabo, że musieli jej podawać tlen, żeby nie umarła. Musieli ją przewieźć karetką. Mimo to Flora robiła, co mogła, żeby wszystkie oczy były zwrócone na nią, i nie odchodziła od łóżka matki pod żadnym pretekstem. Nie traciła też żadnej okazji, żeby upomnieć siostry, że powinny odwiedzać matkę częściej. Amaia weszła do sali. Po dziesięciu minutach wysłuchiwania wyrzutów Flory wysłała ją do kawiarni. Obiecała, że będzie czuwać przy matce. Kiedy zamknęły się za nią drzwi, znów spojrzała na starą matkę. Spała, lekko uniesiona na szpitalnym łóżku, żeby łatwiej jej było oddychać. Czuła, że się boi, i zdawała sobie sprawę, że po raz pierwszy, odkąd była mała, została z matką sam na sam. Podeszła na palcach do łóżka, żeby usiąść w fotelu pod oknem. Błagała w duszy, żeby matka się nie obudziła, żeby niczego nie potrzebowała. Nie była pewna, jakie uczucia się w niej obudzą, jeśli będzie zmuszona jej dotknąć. Tak ostrożnie, jakby miała do czynienia z ładunkiem wybuchowym, usiadła w fotelu i pochyliła się lekko. Sięgnęła na parapet po gazety Flory. Odwróciła się, żeby spojrzeć na matkę, i nie zdołała powstrzymać krzyku. Serce biło jej tak mocno, jakby miało jej wyskoczyć z piersi. Matka patrzyła na

nią, leżąc na lewym boku, z krzywym uśmiechem, i przewiercając ją jasnym, nienawistnym spojrzeniem. – Nie bój się amy, mała dziwko. Nie zjem cię. Położyła się, zamknęła oczy i w jednej chwili zaczęła oddychać płynnie i głośno. Amaia stała skulona, bezwiednie gniotła w ręku czasopismo siostry. Znieruchomiała na kilka sekund, z sercem w gardle. Rozum podpowiadał jej, że wszystko to sobie wyobraziła, że to zmęczenie i wspomnienia zrobiły jej psikusa. Wstała, nie odrywając wzroku od twarzy matki. Wyglądała tak samo beznamiętnie jak przez ostatnie miesiące, kiedy trwała w letargu. Coś wyszeptała. Strużka śliny pociekła jej po policzku, oczy nadal miała zamknięte. Wyszeptała coś zdławionym głosem, jakieś niezrozumiałe słowo. Rurka z tlenem wysunęła jej się zza ucha i zwisała, szeleszcząc cicho. Wyglądała, jakby coś jej się śniło, mamrotała coś, woda? Może. Głos miała tak słaby, że ledwie było go słychać. Amaia podeszła do łóżka, zaczęła nasłuchiwać. – Oooo aauuaaa. Nachyliła się nad nią, próbowała coś zrozumieć. Matka otworzyła oczy, przenikliwe i okrutne. Widać było, że dobrze się bawi. Uśmiechnęła się. – Nie, nie zjem cię. Chociaż zrobiłabym to, gdybym mogła wstać. Amaia, potykając się, doszła do drzwi. Nie przestawała mierzyć matki wzrokiem. Wpatrywała się w nią złym spojrzeniem i śmiała, zadowolona, że tak się boi. Wybuchała głośnymi salwami śmiechu. Nie powinien się tak śmiać ktoś, kto ma tak poważne problemy z oddychaniem. Amaia zamknęła za sobą drzwi i stanęła pod nimi, żeby zaczekać na Florę. – Co ty tu robisz? – warknęła Flora, kiedy ją zobaczyła. – Powinnaś być w środku. – Wyszłam, żeby zobaczyć, czy już idziesz. Muszę iść. Flora spojrzała na zegarek i z dezaprobatą uniosła brwi. Amaia tak dobrze znała to spojrzenie. – A ama? – Śpi… Kiedy weszły, spała.

32

Kiedy dotarła do domu, na stole w kuchni znalazła kartkę od Jamesa: wyszli na obiad i wybierają się z ciocią Engrasi do puszczy Irati. Zostawili jej jedzenie w lodówce i mieli nadzieję, że zobaczą się wieczorem. Krótkie kocham cię i imię James sprawiły, że poczuła się samotna, odcięta od świata. Ludzie wychodzą na obiad i na wycieczki, a ona przesłuchuje parszywych gwałcicieli własnych córek. Weszła na górę, wsłuchana we własny oddech i w przytłaczającą ciszę panującą w domu, w którym zawsze, kiedy była w nim ciotka, grał telewizor. Rozebrała się i wrzuciła ubrania do kosza na brudy. Odkręciła wodę. Czekając, aż zrobi się gorąca, spojrzała na swoje odbicie w lustrze. Chudła. W ciągu ostatnich kilku dni niewiele jadła. Żywiła się prawie wyłącznie kawą z mlekiem. Przesunęła ręką po brzuchu, dotykała go delikatnie, a potem po nerkach. Odchyliła się do tyłu, wypinając brzuch. Uśmiechnęła się i spojrzała sobie w oczy. James zaczął się już robić nachalny z tym leczeniem bezpłodności. Wiedziała, jak bardzo chce mieć dziecko, i wyczuwała presję za każdym razem, kiedy rozmawiała przez telefon z jego rodzicami, ale sama myśl o tej straszliwej fizycznej i psychicznej próbie sprawiała, że coś się w niej kurczyło. James zachowywał się tak, jakby znalazł lekarstwo. Od wielu dni bombardował ją informacjami, nagraniami i ulotkami z kliniki. Na zdjęciach uśmiechnięci rodzice trzymali w ramionach dzieci. Nie pokazywali jednak kolejnych upokarzających badań, wywołanej hormonami opuchlizny, nagłych zmian nastroju po tabletkach, które musiałaby zażywać. W pierwszej chwili się zgodziła, ale teraz zaczęła się zastanawiać, czy to nie była pochopna decyzja. W jej głowie rozbrzmiewały słowa matki Anne: Poczęłam z serca, nosiłam dziecko w ramionach, jak inne kobiety w sobie. Weszła pod prysznic i pozwoliła wodzie spływać po plecach, aż skóra zrobiła się czerwona. Odczuwała przyjemność graniczącą z bólem. Oparła czoło o kafelki i poczuła się lepiej. Zrozumiała, że jej podły humor wynika z tego, że Jamesa nie ma w domu. Była padnięta i dobrze by jej zrobiła krótka drzemka, ale pożałowałaby, że w ogóle zasnęła, gdyby się obudziła i gdyby się okazało, że Jamesa nie ma w domu. Zakręciła wodę i czekała chwilę, aż woda spłynie jej po plecach. Wyszła i owinęła się ogromnym szlafrokiem. Sięgał aż do podłogi. Dostała go od Jamesa. Usiadła na łóżku, żeby wysuszyć włosy, i nagle poczuła się zmęczona tak bardzo, że myśl o drzemce, którą wcześniej odrzuciła, wydała jej się dobrym pomysłem. Tylko kilka minut, pewnie nawet nie zaśnie. Glock 19 to wspaniały pistolet z mechanizmem uderzeniowym typu iglicznego, bardzo lekki dzięki plastikowemu szkieletowi. Waży pięćset dziewięćdziesiąt pięć gramów, kiedy jest pusty, osiemset pięćdziesiąt z magazynkiem. Nie ma żadnej zewnętrznej dźwigni, kurka ani nic innego, co trzeba by

odbezpieczyć, żeby był gotowy do strzału. Dobry pistolet dla policjanta patrolującego ulice, chociaż słyszało się głosy sprzeciwu. Niektórym nie podobało się, że policja nosi broń bez zabezpieczenia. Nawet eksperci zapewniali, że odgłos towarzyszący ładowaniu onieśmiela bardziej niż znalezienie się na celowniku. Amaia nie była wielbicielką broni, ale glock jej się podobał. Nie był zbyt ciężki, był za to dość dyskretny i łatwy w utrzymaniu. Mimo to od czasu do czasu musiała go rozkładać i oliwić, i zawsze robiła to, kiedy była w domu sama. Rozebrała go, ułożyła części na ręczniku, wyczyściła lufę i przymocowała z powrotem. Ale kiedy ją przykręcała, zauważyła, że dłonie ma zbyt drobne na pistolet. Zdała sobie sprawę, że to nie swoje ręce widzi – że to dłonie dziecka. Zrobiła krok w tył, żeby zobaczyć całą scenę: siedząca na łóżku mała dziewczynka, którą była ona sama, trzymała w bladej rączce duży czarny pistolet. Drugą delikatnie głaskała czaszkę, z której odstawały nieliczne blond włosy. Włosy rosły i można było przez nie dostrzec białawą bliznę. Dziewczynka płakała. Amaia poczuła bezbrzeżną litość. Litowała się nad tym małym dzieckiem, którym była. Poczuła w piersi ukłucie, którego nie czuła od wielu lat. Mała coś mówiła, ale Amaia nie była w stanie jej zrozumieć. Pochyliła się i zauważyła, że dziecko nie ma szyi. Widziała tylko ciemną linię bezdennej pustki tam, gdzie powinien być dekolt. Przysłuchiwała się uważnie, próbowała rozpoznać zmieszane z płaczem dźwięki. Mała, dziewięcioletnia Amaia płakała czarnymi łzami, gęstymi jak olej silnikowy. Błyszczące i przejrzyste, kapały jak płynny węgiel, tworząc u jej stóp kałużę tam, gdzie wcześniej było łóżko. Amaia podeszła jeszcze bliżej i zauważyła, że jej usta poruszają się w pospiesznej modlitwie, powtarzanej bez pauz i bez intonacji: OjczenaszktóryśjestwniebieświęćsięimięTwojeprzyjdźKrólestwoTwoje… Dziewczynka obiema rękami podniosła broń i wycelowała ją w siebie. Podniosła lufę i oparła nad uchem. Potem prawej ręce pozwoliła opaść bezwładnie na udo. Przedramię zniknęło. Amaia wrzasnęła najgłośniej, jak mogła, na wpół świadoma, że śni, a jednocześnie pewna, że nawet gdyby tak było, strata byłaby nieodwracalna. – Nie rób tego! – krzyknęła, ale czarne łzy płynące z oczu i wpadające do buzi zagłuszyły jej słowa. Zebrała się w sobie, z całych sił starała się obudzić z tego koszmaru, zanim wszystko się skończy. – Nie rób tego. Krzyczała i krzyczała, a jej krzyk przekroczył granicę snu. Przez chwilę czuła, że z zawrotną prędkością wynurza się z tego piekła, świadoma, że krzyknęła naprawdę, że budzi ją jej własny krzyk i że dziewczynka zostaje w oddali. Odwróciła głowę, żeby jeszcze raz na nią spojrzeć, i zdążyła dostrzec, jak mała podnosi kikut i woła: – Nie mogę pozwolić, żeby ama zjadła mnie w całości. Zamknęła oczy i pochwyciła figurę pochylającą się nad jej twarzą. – Amaia. Kobiecy głos poniósł ją wiele lat wstecz, chociaż przedzierający się przez resztki sennej mary rozsądek krzyczał w niej, że to, co się dzieje, nie jest możliwe. Otworzyła szerzej oczy i zamrugała, próbując strząsnąć resztki snu, zalegające jak piasek w oczach, które stały się przez to ciężkie i

bezużyteczne. Czyjaś bardzo zimna ręka spoczęła na jej czole. Ten trupi dotyk zmusił ją do otwarcia oczu. Przy łóżku stała kobieta. Pochylała się nad nią, twarzą w twarz, przyglądała się jej z ciekawością i rozbawieniem. Prosty nos, wysokie kości policzkowe, włosy odgarnięte na boki opadały jak dwie idealne fale. – Ama! – krzyknęła, dusząc się ze strachu i jednocześnie szarpiąc bezsilnie za kołdrę. Kurczyła się i wycofywała, aż usiadła na poduszce. – Amaia, Amaia, obudź się, to tylko sen, obudź się! Gdzieś w środku usłyszała kliknięcie, a potem światło stojącej na stoliku nocnym lampki zalało pokój. – Amaia, wszystko w porządku? Ros, bardzo blada, patrzyła na nią z przerażeniem. Bała się jej dotknąć. Amai bardzo chciało się pić. Pot oklejał jej ciało niczym cienka folia pod szlafrokiem, który nadal miała na sobie. – W porządku, śniło mi się coś strasznego – powiedziała, dysząc i przebiegając wzrokiem pokój, jakby próbowała ustalić, gdzie jest. – Krzyczałaś – nieśmiało wyszeptała siostra. – Tak? – Bardzo krzyczałaś i nie mogłam cię dobudzić – powiedziała Ros, jakby to tłumaczenie nadawało temu, co się stało, więcej sensu. Amaia spojrzała na nią. – Przepraszam – powiedziała. Była wykończona, czuła się przyłapana na gorącym uczynku. – …i kiedy chciałam cię obudzić, śmiertelnie mnie przestraszyłaś. – Tak – przyznała Amaia. – Kiedy otworzyłam oczy, nie poznałam cię. – Tego jestem pewna. Mierzyłaś we mnie z pistoletu. – Co? Ros ruchem głowy wskazała na łóżko i Amaia zdała sobie sprawę, że nadal trzyma w dłoni broń. Nagle koszmar o dziewczynce podnoszącej pistolet do skroni wydał jej się tak żywy i przerażający, że wypuściła pistolet, jakby ją parzył, i przykryła go poduszką, a potem spojrzała na siostrę. – Och, Ros, tak mi przykro… naprawdę, musiałam zasnąć, kiedy go czyściłam, ale nie jest

naładowany… Ros nie wyglądała na przekonaną. – Bardzo mi przykro – przeprosiła Amaia raz jeszcze. – Ostatnie dni były dla mnie bardzo ciężkie. Dzisiaj przesłuchiwałam faceta, który zabił przybraną córkę, i przypuszczam, że… No wiesz, to plus śledztwo w sprawie basajauna… to normalne, że jestem spięta. – A ja ci nie pomagam – dodała Ros, trochę przygnębiona. Wydymała lekko wargi, jak wtedy, kiedy była mała. Amaia poczuła nagły przypływ miłości. – Wiesz, myślę, że wszyscy staramy się najlepiej, jak możemy, prawda? – powiedziała, uśmiechając się niepewnie. Ros usiadła na łóżku. – Przepraszam, Amaia. Wiem, że powinnam była ci wszystko opowiedzieć. Chcę tylko, żebyś wiedziała, że nie chciałam nic przed tobą ukrywać. Po prostu nie pomyślałam. Czułam się strasznie przytłoczona tym wszystkim, co się wokół mnie działo. Amaia wyciągnęła rękę i położyła na dłoni siostry. – Dokładnie to powiedział mi James. – Widzisz? Nawet w tym twój mąż jest cudowny. Powiedz mi, jak mam do ciebie przychodzić z żałosnymi historiami o moim małżeństwie, skoro twoje jest takie wspaniałe. – Nigdy cię nie oceniałam, Ros. – Wiem i przepraszam – powiedziała Ros, nachylając się do niej. Amaia przytuliła ją mocno. – Ja też cię przepraszam, Ros. Przysięgam ci, że to była jedna z najtrudniejszych rzeczy, jakie przyszło mi zrobić w życiu, ale nie miałam wyboru – powiedziała, głaszcząc ją po głowie. Kiedy wreszcie rozluźniły uścisk, spojrzały na siebie ze szczerym uśmiechem, tak, jak uśmiechają się do siebie tylko siostry. Znały to spojrzenie. Konflikt z Ros został załagodzony. Amaia poczuła się tak dobrze, jak się nie czuła już od wielu miesięcy, poza tymi chwilami, kiedy wracała do domu, brała prysznic i przytulała się do Jamesa. Skrycie martwiła się, że stanie się to, czego boi się wielu śledczych z wydziału zabójstw: że horror, z którym na co dzień się styka, przerwie tamę, wydostanie się z tego ciemnego miejsca, w którym powinien pozostać, i zaleje jej życie. Że stanie się taka jak ci policjanci bez prywatnego życia, zdruzgotani i zniszczeni świadomością, że dopuścili, żeby zło ich pokonało i zabrało wszystko, co najlepsze. W ciągu kilku ostatnich dni zdawała się nad nią ciążyć groźba gęsta i przerażająca jak przekleństwo. Stare zaklęcia już nie wystarczały, żeby pokonać zło,

któremu musiała stawić czoło i które towarzyszyło jej, oblepiając jej ciało jak mokry całun. Wyrwała się z zamyślenia i zauważyła, że Ros wpatruje się w nią uważnie. – Może pora, żebyś teraz ty była ze mną szczera. – Och, chodzi ci o… Ros, wiesz, że nie mogę mówić o kulisach śledztwa. – Nie o tym mówię. Raczej o tym, dlaczego zrywasz się w nocy z krzykiem. James powiedział mi, że ciągle śnią ci się koszmary. – Na Boga! James! To prawda, ale to tylko złe sny. To zupełnie normalne w tej pracy. Wierz mi, to przejdzie. Zawsze tak mam, kiedy prowadzę śledztwo. Później to mija. Wiesz, że od lat śpię przy włączonym świetle. – Dzisiaj było wyłączone – odparła Ros, patrząc na lampkę. – Nie zwróciłam uwagi. Było jeszcze widno, kiedy zabrałam się do czyszczenia broni, i zasnęłam sama nie wiem kiedy. Ale zwykle mi się to nie zdarza. Zawsze zostawiam włączone światło. Właśnie po to, żeby uniknąć tego, co się stało dzisiaj. Nie tyle koszmary mnie dręczą, ile lekki sen, ciągłe czuwanie. W nocy ciągle się budzę, wiercę, aż nie udaje mi się już potem zasnąć. Dlatego tak ważne jest dla mnie światło. Kiedy otwieram oczy, widzę, gdzie jestem, i od razu się uspokajam. Ros patrzyła na nią i kręciła głową. – Czy ty się słyszysz? To, co opisałaś, to stan ciągłego napięcia. Tak się nie da żyć. Jeśli lepiej się czujesz dzięki tej bzdurze o zasypianiu przy zapalonym świetle, to dla mnie nie ma problemu, ale dobrze wiesz, że to, co się przed chwilą stało, nie jest normalne. Amaia, mogłaś mnie zastrzelić. Słowa Ros rozbrzmiewały echem słów, które zaledwie dwa dni wcześniej usłyszała od Jamesa pod drzwiami wytwórni. – Koszmary są normalne tylko do pewnego stopnia. Na pewno nie można uznać za normę tego, że tak bardzo cierpisz, budzisz się taka przestraszona, nie możesz odróżnić jawy od snu. Widziałam twoją twarz, Amaia. Byłaś przerażona. – Spojrzała na siostrę i przypomniała sobie oczy, które jej się przyglądały, kiedy się budziła. – Pozwól sobie pomóc. Amaia kiwnęła głową. W milczeniu zeszły po schodach. Obie zauważyły, jak dziwnie jest w domu, kiedy nie ma ciotki. Meble, rośliny, niezliczone ozdoby sprawiały wrażenie, jakby się pogrążyły w letargu, jak gdyby pod nieobecność właścicielki wszystko traciło tożsamość i kształty, dzięki którym istniały w rzeczywistym świecie. Ros podeszła do kredensu i wyjęła zawiniątko z czarnego jedwabiu, w który opakowane były karty. Położyła je na środku stołu i poszła do salonu. Chwilę później Amaia usłyszała szum dobiegających z telewizji reklam. Uśmiechnęła się. – Czemu to robicie? – zapytała.

– Żeby lepiej słyszeć – odpowiedziała Ros. – Wiesz, że to nie ma sensu. – A jednak tak właśnie jest. Usiadła i ostrożnie rozwiązała supeł. Wzięła talię, a materiał położyła przed sobą. – Wiesz, co masz zrobić. Potasuj je. I myśl o tym, o co chcesz zapytać. Amaia dotknęła kart, dziwnie zimnych, i przypomniała sobie wszystkie te razy, kiedy je rozkładała. Delikatne w dotyku, przesuwały się między palcami. Kiedy przekładała je w dłoniach, wydzielały swoisty zapach. Przepełniał ją spokój. Czuła, że kanał otwiera się sam, że jej umysł sam formułuje pytanie i że to pytanie przepływa w tę i z powrotem. Instynktownie wybierała i ceremonialnie odwracała karty. Jeszcze zanim to zrobiła, wiedziała, co zobaczy po drugiej stronie. Rozwiązanie zagadki znajdowało się samo, kiedy w jej umyśle powstawał szlak wyznaczający związek między poszczególnymi figurami. Odczytywanie kart tarota było zarazem tak proste i tak skomplikowane jak czytanie mapy nieznanego miejsca, jak wyznaczanie trasy między domem a celem. Jeśli się ma świadomość, dokąd się idzie, jeśli się potrafi nie zboczyć z drogi, jak bajkowy Czerwony Kapturek, układają się w jasną ścieżkę, która prowadzi do odpowiedzi, choć oczywiście ta ścieżka, jak to zwykle bywa, nie jest jedyną. Czasami odpowiedzi nie są rozwiązaniem zagadki, powiedziała jej kiedyś ciotka Engrasi. Czasami odpowiedzi pociągają za sobą jeszcze więcej pytań, jeszcze więcej wątpliwości. – Dlaczego? – zapytała. – Jeśli zadaję pytanie i dostaję odpowiedź, to powinno to być rozwiązanie. – Powinno, jeśli wiesz, jakie pytanie należy zadać w każdym momencie. Pamiętała nauki ciotki Engrasi. Pytanie. Zawsze trzeba zadać pytanie. W przeciwnym razie jaki sens miałoby wróżenie z kart? Otworzyć kanał to pozwolić napłynąć wielu różnym odpowiedziom. Są jak krzyki miliona dusz, błagają, wyją, kłamią. Trzeba umieć odpowiednio poprowadzić seans, naszkicować na mapie drogę, nie zboczyć z niej, nie pozwolić wilkowi się zwieść i przekonać, że ma się pójść nazrywać kwiatków, bo jeśli się tak zrobi, on dotrze do celu pierwszy i potem to już nie będzie to samo miejsce, do którego się szło, i będzie się miało przed sobą rozmowę z przebranym potworem udającym babcię, a jego jedyną intencją będzie oszukać i pożreć. I zrobi tak, pożre duszę tego, kto zboczy ze ścieżki. Ostrzeżenia, tak często powtarzane kiedyś przez ciotkę, rozbrzmiewały w jej głowie ubrane w jej jasny głos. Karty to drzwi, a drzwi nie należy otwierać bez powodu. Ani zostawiać otwartych. Drzwi, Amaia, same drzwi nie wyrządzają krzywdy, ale to, co może przez nie wejść, już tak. Dlatego pamiętaj, żeby je zamykać, kiedy kończysz seans, bo zostanie ci ujawnione to, co powinnaś wiedzieć, a to, co pozostaje w ciemności, należy do ciemności. Drzwi odkryły przed nią świat, który zawsze za nimi był, i w ciągu kilku miesięcy stała się zdolną podróżniczką. Nauczyła się po mistrzowsku szkicować linie na mapie tego, co nieznane, prowadzić sesje i zamykać drzwi bardzo starannie, pod czujnym okiem ciotki Engrasi. Odpowiedzi były jasne i

przejrzyste, tak łatwe do zrozumienia jak kołysanka śpiewana na ucho. I w końcu nadeszła taka chwila – miała osiemnaście lat i studiowała w Pampelunie – że ciekawość nie pozwoliła jej wstać od stołu. Wróżyła sobie całymi godzinami. W kółko pytała o chłopaka, który jej się podobał, o to, jak się uczy i co myślą o nim jej rywalki. I nagle odpowiedzi, które zaczęły nadchodzić, zaczęły sobie przeczyć, stały się niejasne, chaotyczne. Czasami, obsesyjnie próbując znaleźć odpowiedź, całą noc układała czarne karty, które niczego nie ujawniały i pozostawiały w jej sercu uczucie, że została pozbawiona czegoś, co przecież jej się należało. Podejmowała kolejne próby, aż w którymś momencie nieświadomie zaczęła zostawiać otwarte drzwi. Nigdy nie zbierała kart, często leżały na jej łóżku. I raz po raz upierała się przy kolejnym długim rozdaniu po to tylko, żeby zobaczyć, co wyjdzie. I zobaczyła. Pewnego razu, kiedy już miała wyjść na uczelnię, znów rozłożyła karty. Na takich bezcelowych sesjach spędzała całe godziny. Ale tym razem ta podróż donikąd doprowadziła ją do odpowiedzi bez pytania. Kiedy zaczęła odsłaniać karty, ich złowroga moc przeszła po delikatnym papierze, z którego były zrobione, i wstrząsnęła jej ręką, jakby ją kopnął prąd. Jedna po drugiej ujawniały przed nią nieszczęścia czyhające na jej duszę. Kiedy dotarła do ostatniej, dotknęła jej delikatnie opuszkiem palca wskazującego. Nie odwróciła jej. Cały chłód wszechświata przeszył ją, wydzierając z niej zwierzęcy skowyt. Zrozumiała, że wilk ją zwiódł, oszukał, że zboczyła ze ścieżki, że ten cholerny skurczybyk wyprzedził ją, dotarł do celu przed nią i przez kilka dni rozmawiał z nią przebrany za babcię. Telefon zadzwonił tylko raz. Odebrała ciocia Engrasi. Usłyszała to, co ona już wiedziała: ojciec umarł, kiedy ona zbierała kwiatki. Potem już nigdy nie wróżyła z kart. Pytanie. Pytanie rozbrzmiewało w jej głowie już od wielu dni, mieszając się z innym: gdzie jest? Czemu to robi? Ale przede wszystkim: kto to? Kim jest basajaun? Położyła talię na stole, a Ros ułożyła karty w rzędzie. – Wskaż trzy – poprosiła. Jedna po drugiej. Amaia dotykała ich opuszkiem palca, a Ros oddzielała od reszty i układała schodkowo. – Szukasz kogoś. Mężczyzny. Nie jest ani młody, ani stary i jest blisko. Wybierz trzy. Amaia wybrała kolejne, a Ros ułożyła je na prawo od odkrytych. – Ten mężczyzna realizuje przedsięwzięcie, ma zadanie do wykonania, jest w to bardzo zaangażowany, bo to, co robi, nadaje jego życiu sens i łagodzi gniew. – Łagodzi gniew? Zbrodnia łagodzi gniew? – Wybierz trzy. Odwróciła je i położyła obok pozostałych. – Łagodzi stary gniew i wielki strach. – Powiedz mi coś o jego przeszłości.

– Był kontrolowany, zniewolony, ale teraz jest wolny, chociaż ciąży nad nim klątwa. Od zawsze toczył wewnętrzną walkę, żeby zapanować nad furią, a teraz sądzi, że mu się udało. – Tak sądzi? Co jeszcze myśli? – Myśli, że to, co robi, jest sprawiedliwe, że postępuje rozsądnie, że to, co robi, jest dobre. Widzi siebie w dobrym świetle, jakby zwyciężał zło, triumfował nad nim. Ale to tylko poza. Wybierz trzy. Ułożyła je powoli. – Czasami traci kontrolę i całe zło wypełza. – …i wtedy zabija. – Nie. Kiedy zabija, nie jest zły. Wiem, że to nie ma sensu, ale kiedy morduje, uważa się za strażnika czystości. – Dlaczego to powiedziałaś? – spytała ostro Amaia. – Co takiego? – zapytała Ros, jakby się budziła ze snu. – Strażnik czystości, ten, który dba o naturę, o las, basajaun. Przeklęty arogancki bydlak. Uważa, że dba o cokolwiek, mordując dzieci? Nienawidzę go. – On ciebie nie, nie nienawidzi ciebie, nie boi się ciebie, on tylko wykonuje swoją pracę. Amaia chciała wskazać na jedną z kart, ale przypadkiem popchnęła inną. Wypadła z talii, pokazując swoją drugą stronę. Ros spojrzała na kartę i na siostrę. – To coś innego. Otworzyłaś inne drzwi. Amaia spojrzała na kartę. Spodziewała się wilka. – Co, do cholery… – Zadaj pytanie – rozkazała twardo Ros. Usłyszały hałas od strony drzwi i odwróciły się. James i ciocia Engrasi weszli obładowani zakupami. Przestali się śmiać, kiedy ciocia Engrasi spojrzała na karty. Podeszła zdecydowanym krokiem, oceniła to, co zobaczyła, i spojrzała na Ros, jakby chciała ją ponaglić. – Zadaj pytanie – powtórzyła Ros. Amaia spojrzała na kartę. Przypomniała sobie, co musi zrobić. – Co powinnam wiedzieć?

– Trzy. Amaia podała jej karty. – Musisz wiedzieć, że jest jeszcze jeden element tej, nazwijmy to, układanki. – Odwróciła kolejną kartę. – Nieskończenie bardziej niebezpieczny – odsłoniła ostatnią. – To twój wróg, czyha na ciebie i na… – zawahała się – na twoją rodzinę. Już się pojawił na scenie i będzie odwracał twoją uwagę, aż w końcu dasz się wciągnąć do jego gry. – Ale czego chce od mojej rodziny? – Podaj jedną. Odwróciła kartę i na stole ukazał się trup. Patrzył na nie pustymi oczodołami. – Och, Amaia, chce twoich kości. Zapadła cisza. Ros pozbierała karty, zawiązała je w jedwab i podniosła wzrok. – Drzwi się zamknęły, siostro. A to, co jest za nimi, jest straszne. Amaia spojrzała na ciotkę, niebezpiecznie pobladłą. – Ciociu, może ty mogłabyś… – Tak, ale nie dzisiaj. I nie tą talią… muszę to przemyśleć – powiedziała ciocia Engrasi, wchodząc do kuchni.

33

Hotel Baztán znajdował się mniej więcej pięć kilometrów od Elizondo i wyglądał na jeden z tych, które powstały z myślą o wycieczkach szkolnych, wycieczkowiczach, rodzinach i przyjaciołach. Półokrągłą fasadę pokrywały balkony. Wychodziły na placyk, który służył za parking. Stały na nim kontrastujące z otoczeniem plastikowe krzesła i stoły, bez wątpienia postawione tam z myślą o letnich wieczorach. Zarząd hotelu upierał się jednak, żeby stały tam cały rok. Hotel wyglądał przez to, jakby stał gdzieś w tropikach, raczej przy plaży w Meksyku niż w górach. Chociaż od wielu godzin było ciemno, było jeszcze wcześnie: na parkingu stało mnóstwo samochodów, a w dużych oknach kawiarenki siedziało mnóstwo ludzi. Amaia zaparkowała przy kamperze z francuską rejestracją i ruszyła do drzwi. W recepcji nastolatka z włosami upiętymi w koński ogon grała on-line w jakąś grę strategiczną. – Dobry wieczór. Czy może pani poprosić gości hotelu, pana Raúla Gonzáleza i panią Nadię Takchenko? – Już idę – odpowiedziała dziewczyna z irytacją, jak zwykle nastolatki. Przerwała grę, podniosła wzrok i zmieniła się w miłą recepcjonistkę. – Tak, słucham? – Jestem umówiona z gośćmi tego hotelu. Może mi pani powiedzieć, w którym pokoju mieszkają? Raúl González i Nadia Takchenko. – Ach tak, doktorzy z Hueski – powiedziała dziewczyna z uśmiechem. Amaia wolałaby, żeby nie wszyscy wiedzieli, że są w miasteczku. Wiadomość o tym, że w dolinie są specjaliści od niedźwiedzi, mogła wywołać plotki, a plotki, rozniesione nie w porę przez prasę, mogły skomplikować śledztwo jeszcze bardziej. – Są w kawiarence. Powiedzieli, że jeśli ktoś będzie o nich pytać, mam go tam skierować. Amaia weszła do jadalni i podeszła do baru. Duża grupa studentów w górskich ubraniach zajmowała prawie wszystkie stoły. Podawali sobie w radosnej atmosferze szynkę, patatas bravas18 i pulpety. Jakaś kobieta dawała jej znaki z głębi lokalu. Dopiero po kilku sekundach rozpoznała w niej doktor Takchenko. Podeszła do niej z uśmiechem. Nadia Takchenko miała rozpuszczone włosy. Ubrana była w karmelowe spodnie i beżowy sweterek narzucony na modną koszulkę. Na nogach miała buty na obcasie. Amai zrobiło się głupio. Uświadomiła sobie, że spodziewała się, że zobaczy ją w pomarańczowym kombinezonie. Doktor z uśmiechem podała jej rękę. – Cieszę się, że panią widzę, inspektor Salazar – powiedziała z bardzo silnym akcentem. – Raúl zamawia przy barze. Zdecydowaliśmy, że dzisiaj wyjeżdżamy, ale najpierw chcemy coś przekąsić. Mam nadzieję, że zje pani z nami, da? – Raczej nie, ale jeśli możemy, chciałabym chwilkę porozmawiać. Doktor González wrócił z trzema piwami. Postawił je na stole.

– Pani inspektor, już myślałem, że będziemy musieli wysłać pani raport pocztą. – Bardzo mi przykro, że nie dałam rady przyjechać do państwa wcześniej, bo naprawdę bardzo mnie to ciekawi, ale jak państwo wiedzą od podinspektora Zabalzy, byłam bardzo zajęta. – Przykro mi, ale wygląda na to, że nie mamy nic, co by rozstrzygało sprawę. Nie znaleźliśmy legowiska ani odchodów, choć mamy ślady jakiegoś stopochodnego, oderwaną korę, porosty i sierść samca, taką samą, jaką nam pani dostarczyła. – Co to znaczy? – Możliwe, że gdzieś w okolicy był kiedyś niedźwiedź. Sierść mogła tam leżeć już od dawna. W zasadzie wyglądała na starą, ale mogła być stara od początku, mogło ją zostawić liniejące zwierzę. Jak już mówiłem, jest zdecydowanie za wcześnie, żeby jakiś niedźwiedź już się obudził. Z drugiej strony ostatnie badania wykazują, że niektóre samice nie zapadły w sen, pewnie ze względu na ocieplenie i niewielką ilość zapasów. Nie sprzyja to przygotowaniom do zimowego snu. – Skąd wiadomo, że to sierść tego samego zwierzęcia? – Z tego samego źródła, z którego wiemy, że to samiec. Badania. – Badania DNA? – Oczywiście. – Są już wyniki? – Mamy je od wczoraj. – Jak to możliwe? Ja nie dostałam jeszcze wyników badań próbek, które wysłałam, kiedy dałam państwu sierść… – Mamy je, ponieważ wysłaliśmy je do naszego laboratorium, do Hueski. Amaia była w szoku. – Chce mi pan powiedzieć, że laboratorium w Centrum Badań Przyrodniczych jest wyposażone w tak nowoczesną technologię, że badania DNA mogą zrobić w trzy dni? – Nawet w dwadzieścia cztery godziny, jeśli zależy nam na czasie. Zwykle przeprowadza je doktor Takchenko, ale ponieważ jest tutaj, wykonał je student, który dla nas pracuje. – Chwileczkę. Czy to znaczy, że mogą państwo przeprowadzić badanie DNA na przykład minerału, zwierzęcia, człowieka i ustalić, czy pasuje do innego DNA? – Naturalnie, to właśnie robimy. Porównujemy i eliminujemy. Nie mamy bazy danych, jaką dysponują laboratoria sądowe, ale możemy porównywać bez najmniejszych problemów. Dwa włosy

zwierzęcia, nie tego samego, mają wiele wspólnych alleli. Amaia zamilkła. Wpatrywała się w twarz doktor Takchenko. – Gdybym dostarczyła państwu próbki, na przykład zwykłej mąki, dwóch różnych marek, moglibyście ustalić, której z nich użyto do zrobienia konkretnego wypieku? – Najprawdopodobniej tak. Jestem pewna, że każdy producent inaczej miesza i mieli. Można też używać ziaren o różnym pochodzeniu. Prościej byłoby zastosować analizę chromatograficzną. Amaia w zamyśleniu przygryzała wargę. Tymczasem kelner kładł na stole wysmażone na złoty kolor kalmary i krokiety w sosie, który jeszcze wrzał w glinianym naczyniu. – To zbiór technik wykorzystujących zjawisko retencji. Rozdziela się różne mieszaniny. Umożliwia to określenie składu – wyjaśniła doktor Takchenko. – A państwo wyjeżdżają dziś wieczorem, zgadza się? Doktor Takchenko uśmiechnęła się. – Wiem, o co pani chodzi, i z przyjemnością pani pomogę. Gdyby pani miała jakieś wątpliwości, dodam, że w kraju pracowałam w laboratorium ekspertyz sądowych. Jeśli da mi pani dzisiaj próbki, jutro będę miała wyniki. Amai zakręciło się w głowie. Pomyślała o tym, jak dobrze będzie dostać wyniki w ciągu dwudziestu czterech godzin. I chociaż nie będzie można wykorzystać ich w sądzie, przyspieszą śledztwo, pomogą wyeliminować niektóre próbki. Nawet jeśli wyniki okażą się rozstrzygające, i tak trzeba będzie czekać na potwierdzenie z laboratorium policyjnego, ale sprawę można prowadzić dużo szybciej, jeśli się wie, w którą stronę iść. Wstała, wyjęła telefon i wybrała numer. – Mam nadzieję, że to nie problem… pojadę z państwem. Dla sądu te wyniki nie będą miały żadnej wartości, ale odpowiadam za dowody i muszę nadzorować badania. Stanęła bokiem, żeby porozmawiać przez telefon. – Jonan, przyjedź do hotelu Baztán z próbkami każdego rodzaju mąki ze wszystkich wytwórni. I spakuj się, jedziemy do Hueski. Odłożyła telefon i z zadowoleniem spojrzała na rozmówców i na jedzenie. Stwierdziła, że wrócił jej apetyt. Dwadzieścia minut później dosiadł się do nich Jonan. Uśmiechał się szeroko. – No dobrze, to gdzie jedziemy? – zapytał, wypuszczając powietrze. – Do Bear Observatory of the Pyrennes, do Sobrarbe, które dawno temu było królestwem czy też hrabstwem. Powstało ponad tysiąc lat temu na północy prowincji Hueska. Ale w GPS lepiej wpisać

Ainsa. – Ainsa… brzmi znajomo. To średniowieczna miejscowość, zgadza się? Jedna z tych, które zachowały charakter epoki i brukowane ulice. – Zgadza się. Ainsa z pewnością bardzo się liczyła w średniowieczu, przede wszystkim ze względu na strategiczne położenie. To naprawdę wyjątkowe miejsce. Leży między Parkiem Narodowym Ordesa y Monte Perdido, Parkiem Naturalnym Cańones y Sierra de Guara i Parkiem Naturalnym Posets-Maladeta. Posiadanie miasta takiego jak Ainsa już wtedy musiało przynosić wiele korzyści. – Czy występują tam niedźwiedzie? – Obawiam się, że niedźwiedzie mają dużo bardziej skomplikowaną naturę, niż większość ludzi podejrzewa. – Trudne niedźwiedzie – powiedziała Amaia, uśmiechając się do Jonana. – Przygotuj się. Będziemy musieli ustalić ich profile. – To wcale nie jest takie niedorzeczne. Możemy do jakiegoś stopnia opisać mentalność niedźwiedzia, jeśli w ogóle możemy mu przypisać coś takiego jak mentalność. Jeśli się założy, że ma charakter, że każdy osobnik ma inny sposób bycia, można spróbować zrozumieć, jakich trudności nastręcza obserwowanie przedstawicieli tego gatunku. – Pani doktor i ja – powiedział doktor González, patrząc na swoją towarzyszkę – byliśmy w Europie Środkowej, w Karpatach, na Węgrzech, w zapomnianych miejscach między Bałkanami a Uralem i naturalnie w Pirenejach. Ainsa nie jest specjalnie znana z niedźwiedzi, ale jest tam mnóstwo obserwatoriów przyrody, zajmujących się przede wszystkim obserwacją ptaków, więc uznaliśmy ją za idealne miejsce do otworzenia laboratorium. Ponadto firma, która je subwencjonuje, może liczyć na pieniądze z ośrodków zajmujących się ratowaniem różnych gatunków, z wycieczek z przewodnikami i na datki od turystów, którzy przybywają tam licznie przez cały rok. – Więc nie zajmują się państwo tylko niedźwiedziami? – Ależ skąd. Zajmujemy się wieloma gatunkami zwierząt. Środowisko jest tam bardzo zróżnicowane. Ponieważ większość naturalnych obszarów jest w bardzo dobrym stanie, schronienie znajduje tam bardzo dużo gatunków ptaków. Pełno tam drapieżców, orłów królewskich, kań, sokołów wędrownych, jastrzębi, krogulców, nocnych puchaczy, sów… Łatwo spotkać padlinożerców, na przykład orłosępa czy sępa, i mnóstwo innych, małych ptaków. Ale pani doktor i ja zajmujemy się dużymi ssakami: dzikami, jeleniami, lisami… chociaż więcej jest mniejszych: nietoperzy, ryjówek, królików, wiewiórek, świstaków i susłów. Jak pani widzi, cały rok mamy coś ciekawego do roboty, chociaż głównie zajmujemy się migracjami niedźwiedzi po całej Europie. Dlatego zjawiamy się wszędzie, skąd do nas zadzwonią z informacją, że w okolicy jest niedźwiedź. Jak teraz. – I do jakiego wniosku państwo doszli? Jest możliwe, że gdzieś tu jest niedźwiedź? Czy może stawiają państwo na basajauna, jak strażnicy leśni? – zapytał Jonan.

Doktor González spojrzał na niego. Był zmieszany. Za to doktor Takchenko tylko się uśmiechnęła. – Wiem, co to jest. Jak to się mówi? Basajauno? – Basajaun – poprawił Jonan. – Tak! – wykrzyknęła, odwracając się do doktora Gonzáleza. – To to samo co Home Grandizo, Wielka Stopa, Gigant, Sasquatch. Mówi się, że żył kiedyś olbrzym, Home Grandizo, w miejscu zwanym Val d’Onsera. Mówią, że spacerował w towarzystwie ogromnego niedźwiedzia. A w moim kraju też krąży legenda o bardzo dużym i silnym człowieku, słabo rozwiniętym. Mieszka w lasach i dba o równowagę w przyrodzie. To to samo co basajaun, prawda? – Właściwie to samo, z tym że basajaunowi przypisuje się cechy magiczne. To postać tajemnicza, mitologiczna. – Myślałam, że to tylko imię, którym prasa ochrzciła tego mordercę… bo zabija w lasach – powiedział doktor. – Och, ależ to nie tak! – wykrzyknęła doktor Takchenko. – Basajaun nie zabija, tylko chroni, dba o czystość. Amaia patrzyła na nią uważnie. W głowie miała słowa siostry. Strażnik czystości. – A strażnicy leśni myślą, że basajaun to morderca, którego szuka policja? – zdziwił się doktor. – Z tego, co wiemy, wierzą, że ktoś taki istnieje – wyjaśnił Jonan. – I uważają, że to, co bierzemy za niedźwiedzia, to basajaun, ale naturalnie nie uważają, że ma coś wspólnego z morderstwami. Uważają, że chce powstrzymać drapieżnika. Chce przywrócić równowagę w dolinie. – Cóż za piękna historia – przyznał doktor González. – Ale tylko historia – sprostowała Amaia, wstając. Uznała, że skończyli. Wyszła na parking. Otuliła się kurtką i zaczęła planować w myślach: pojadą samochodem Jonana, swój zostawi na parkingu. Wyjęła komórkę, żeby zadzwonić do Jamesa i zawiadomić go, że jedzie do Hueski. Parking był kiepsko oświetlony, ale padało na niego białe światło z kawiarni i ciepła poświata z sąsiedniej jadalni w stylu rustykalnym. Czekała, aż James odbierze, i obserwowała biesiadników siedzących przy oknie. Ubrana w obcisłą czarną bluzkę Flora pochylała się wyuczonym zalotnym ruchem. Zaskoczyło ją to. Przeszła między samochodami, wiedziona ciekawością. Szukała miejsca, z którego mogłaby lepiej przyjrzeć się siostrze. Kiedy James wreszcie odebrał, przedstawiła mu w skrócie swoje plany i obiecała, że da znać, kiedy wróci. Dokładnie w chwili, kiedy się żegnali, Flora odsunęła się od okna i nachyliła, żeby podać rękę swojemu towarzyszowi. Inspektor Montes uśmiechał się i mówił do niej coś, czego Amaia nie mogła zrozumieć, a co bardzo rozbawiło jej siostrę. Odrzuciła głowę do tyłu, ruchem zdecydowanie uwodzicielskim, i wyjrzała przez okno. Amaia odskoczyła. Próbowała się ukryć i zgubiła telefon. Wpadł pod jakiś samochód. Uznała, że Flora za żadne skarby nie mogła jej zauważyć na słabo oświetlonym parkingu. Podniosła telefon

dokładnie w chwili, kiedy Jonan i doktorzy wychodzili z kawiarni. Pozwoliła, żeby to podinspektor prowadził. Nie zwracała uwagi na to, co mówił. Odetchnęła z ulgą. Przez całą drogę zastanawiała się, dlaczego tak zareagowała.

34

Ciocia Engrasi odpieczętowała nową talię kart do tarota marsylskiego. Wyjęła je z opakowania i przystąpiła do rytuału nawiązywania z nimi kontaktu. Modliła się i tasowała. Wiedziała, że ma do czynienia z czymś innym, chociaż nie z nowym. Stary wróg, z którym zetknęła się już raz, dawno temu, kiedy Amaia jako mała dziewczynka sama rozłożyła sobie karty. Dzisiaj, kiedy Ros próbowała jej pomóc, ta stara groźba znowu się pojawiła, w postaci złego wspomnienia, które próbowało wetknąć swoją wstrętną zaślinioną mordę w życie jej małej dziewczynki. Rozumiała ją od zawsze, od czasu, kiedy była jeszcze mała. Tak samo jak ona nienawidziła miejsca, w którym przyszło jej się urodzić, odrzucały ją zwyczaje, tradycja i historia. Zrobiła wszystko, co było w jej mocy, żeby uciec. W końcu jej się udało. Uczyła się, dawała z siebie wszystko, żeby dostawać stypendia, które pomagały jej oddalać się od domu jeszcze bardziej. Najpierw znalazła się w Madrycie, a w końcu w Paryżu. Studiowała psychologię na Sorbonie. Otworzył się przed nią nowy świat, tętniący ideami i marzeniami o wolności. Poczuła, że naprawdę żyje i że z tą ciemną doliną, nad którą rozciąga się niebo jak z ołowiu i w której rzeka grzmi w środku nocy, nigdy nie łączyło jej mniej. Pachnący miłością Paryż i płynąca cicho i majestatycznie Sekwana urzekły ją bezgranicznie, upewniając ją o tym, co już od dawna wiedziała: że nigdy nie wróci do Elizondo. Jeana Martina poznała na ostatnim roku studiów. Był szanowanym belgijskim psychologiem i był od niej starszy o dwadzieścia pięć lat. Spotykali się po kryjomu. Jak tylko się obroniła, pobrali się w małym kościółku na przedmieściach Paryża. Na ślub przybyły trzy siostry Jeana z mężami i dziećmi i mnóstwo znajomych. Od niej nie przyjechał nikt. Szwagrom powiedziała, że jej rodzina jest nieliczna

i bardzo oddana pracy, a rodzice są zbyt starzy, żeby przyjechać. Jeanowi powiedziała prawdę. Nie chciała ich widzieć, nie chciała z nimi rozmawiać ani musieć wypytywać o sąsiadów i starych znajomych, nie chciała wiedzieć, co się dzieje w dolinie, nie chciała, żeby jej wieś dopadła ją tutaj, bo czuła, że wraz z nimi przybędzie energia tej rzeki, tych wzgórz, to wołanie zakorzenione gdzieś głęboko we wszystkich, którzy urodzili się w Elizondo. Jean uśmiechał się i słuchał, jakby była małą dziewczynką, która opowiada mu zły sen, i pocieszał ją, jak się pociesza taką dziewczynkę, czule pouczając: – Engrasi, jesteś dorosła. Jeśli nie chcesz, żeby przyjeżdżali, to niech nie przyjeżdżają. – I wracał do książki, jakby to był temat tak błahy jak wybór między ciastem cytrynowym a czekoladowym. Życie było dla niej szczodre. Mieszkała w najpiękniejszym mieście świata, obracała się w kręgach uniwersyteckich, w mieście, które stymulowało jej umysł i któremu oddała serce. Żyła w poczuciu absurdalnego bezpieczeństwa, jakie rodzi przekonanie, że ma się wszystko, poza dziećmi, które nie przyszły na świat w ciągu pięciu lat trwania tego pięknego snu… I nagle Jean umarł na zawał, kiedy szedł przez ogrody przed swoim paryskim gabinetem. Nie zachowała żadnych wspomnień z tamtego okresu. Pewnie była w zbyt wielkim szoku, chociaż pamiętała, że wyglądała na spokojną i opanowaną, jak ktoś, kto nie do końca wierzy w to, co się dzieje. Tygodnie mijały na łykaniu tabletek nasennych i przyjmowaniu zapłakanych szwagierek, które próbowały ochronić ją przed światem, jakby to było możliwe, jakby jej serce nie zostało pochowane na paryskim cmentarzu, tak zimne i martwe jak serce Jeana. Aż pewnej nocy obudziła się spocona i zapłakana. Nagle zrozumiała, czemu nigdy nie płacze w dzień. Wstała z łóżka i przygnębiona przebiegła cały dom. Szukała jakichkolwiek śladów Jeana i chociaż znalazła jego okulary, książkę otwartą na stronie, którą zaznaczył, i papucie, i zobaczyła wąskie pismo zdobiące brzegi wiszącego w kuchni kalendarza, nie znalazła go. Już go nie było i ta świadomość zadała cios jej duszy i sprawiła, że dom stał się zimny, a Paryż nie do wytrzymania. Wtedy wróciła do Elizondo. Jean zostawił jej wystarczająco dużo pieniędzy, żeby już nigdy nie musiała się o nic martwić. Kupiła dom w miejscu, którego, jak sądziła, nie kochała, i już nigdy nie opuściła doliny Baztán.

35

W Ainsie wiał silny wiatr. W ciągu tych trzech godzin, które spędzili w samochodzie, Jonan ani na chwilę nie przestał gadać. Jej uporczywe milczenie w końcu zaraziło i jego. Na ostatnich kilometrach najpierw milczał, a potem włączył radio i zaczął podśpiewywać refreny najnowszych hitów. Ulice były opustoszałe i nawet ciepłe pomarańczowe światło latarń nie było w stanie złagodzić chłodnego klimatu średniowiecznej mieściny tonącej w nocnym chłodzie. Syberyjski wiatr oszronił szyby samochodu. Jonan jechał za nissanem patrolem naukowców. Słyszeli, jak opony trzaskają o stare brukowane ulice. W końcu dojechali do prostokątnego placu rozciągającego się aż do drzwi budowli przypominającej fortecę. Doktorzy zaparkowali pod murem, Jonan obok. Zimno kłuło, jakby jakaś niewidzialna ręka wbijała im w twarze szpilki. Amaia naciągnęła kaptur, próbując ochronić głowę. Szli za naukowcami do fortecy. Poza tym, że w środku nie wiało, wcale nie było tam dużo lepiej. Przemierzali wąskie korytarze z szarego kamienia. W końcu weszli do wielkiej sali pełnej budek dla ptaków. W półmroku Amaia nie była w stanie rozpoznać ogromnych ptaków, które zobaczyła. – Tutaj trzymamy ptaki, które muszą dojść do siebie po zranieniu, postrzeleniu, potrąceniu, przypadkowym wpadnięciu w przewody wysokiego napięcia, w wiatraki… Weszli w kolejny ciasny korytarz i wspięli się po dziesięciu schodkach. Doktor Takchenko zatrzymała się przed białymi drzwiami. Chociaż nie rzucały się w oczy, strzegło ich mnóstwo zamków. Laboratorium składało się z trzech sal, jasnych, schludnych i bardzo szerokich. I tak nowoczesnych, że Amai przyszło do głowy, że gdyby ją tam przyprowadzili z zawiązanymi oczami, nigdy by nie skojarzyła tego miejsca z tymi, które widziała chwilę wcześniej. Kto by pomyślał, że coś takiego może się mieścić w samym sercu średniowiecznej fortecy. Badacze powiesili płaszcze na wieszaku. Doktor Takchenko włożyła dziwny laboratoryjny fartuch, dopasowany w talii, rozkloszowany jak plisowana spódnica, z guzikami tylko po jednej stronie. – Moja matka była w Rosji dentystką – wyjaśniła. – Fartuchy i zdrowe uzębienie to jedyne, co mi po niej zostało. Weszli w głąb laboratorium. Na dużym stole ze stali nierdzewnej stało kilka urządzeń do badań. Amaia rozpoznała termocykler PCR. Gdzieś już taki widziała. Przypominał kasę fiskalną, tyle że bez klawiatury, albo futurystyczną maszynę do robienia jogurtu. Pod tanim plastikiem krył się jeden z najbardziej wyrafinowanych przyrządów do badań. W stojącym obok pojemniku leżały próbówki marki Eppendorf. Przypominały małe plastikowe puste naboje. Wkładano do nich próbki, które zamierzano zbadać. – To PCR, o który pani pytała. Zazwyczaj badania trwają trzy do ośmiu godzin. Potem trzeba zrobić elektroforezę, przy użyciu żelu z agarozy. Dopiero wtedy uzyskuje się wyniki. To nam zajmie

przynajmniej dwie godziny. A to tutaj to HPLC, aparat, którego użyjemy do zbadania próbek mąki. PCR przydałby się tylko w przypadku, gdyby w mące był jakiś materiał biologiczny. Wziął z półki małe plastikowe strzykawki, podobne do tych, w jakich kiedyś podawano insulinę. – To strumienice. Przy ich użyciu napełnimy próbówki rozpuszczoną w wodzie mąką. Wstrzykniemy każdy rodzaj do próbówki i po kilku godzinach będziemy mieć wyniki. Niepotrzebna jest elektroforeza jak w przypadku PCR. Potrzebujemy tylko komputera, żeby przeanalizować wybrzuszenia wykryte w próbce. Każde takie wybrzuszenie odpowiada konkretnej substancji. Możemy wyróżnić węglowodór, minerały, ścieki rzeczne, pszenicę, substancje biologiczne. Potem można je zbadać jeszcze dokładniej… Dlatego właśnie najbardziej skomplikowaną częścią badań jest pisanie na podstawie danych programu. Im więcej różnych substancji znajdziemy, tym łatwiej będzie ustalić pochodzenie mąki. Wszystko to zajmie nam cztery, pięć godzin. Amaia była zafascynowana. – Sama nie wiem, co mnie zdumiewa bardziej: to, że macie takie laboratorium, czy to, że taki geniusz jak pan poświęca czas na szukanie śladów niedźwiedzi – powiedziała z uśmiechem. – Mamy dużo szczęścia, że pracuje z nami pani doktor Takchenko – podkreślił doktor González. – Przez kilka lat pracowała w swoim kraju. Zajmowała się dokładnie tym samym. Dwa lata temu przysłała nam CV i zdecydowała się dołączyć do naszego zespołu. Naprawdę uważamy się za szczęściarzy. Doktor Takchenko uśmiechnęła się. – Jak pan myśli, może zrobię naszym gościom kawę, doktorze? – Naturalnie – odparł González ze śmiechem. – Pani doktor nie cierpi pochlebstw. Zaraz wrócę. Muszę na chwilę pójść do drugiego skrzydła – wyjaśnił. – Jonan, proszę, idź z doktorem. Wystarczy, że ja tu zostanę. – Doktor González jest bardzo uprzejmy – powiedziała Amaia, kiedy on i Jonan wyszli. – Jasne – odpowiedziała doktor Takchenko, jak zawsze z silnym akcentem. – Jest naprawdę czarujący. Amaia uniosła brwi. – Podoba się pani? – Och, no, siłą rzeczy… Jest moim mężem. Lepiej, żeby mi się podobał, prawda? – Ale… zwraca się do pani per pani doktor. Pani również mówi mu per pan. – Tak, pani doktor. – Doktor Takchenko ze śmiechem wzruszyła ramionami. – Co mam pani

powiedzieć… w pracy jestem poważna, a jego to bawi. – Na miłość boską, muszę popracować nad zmysłem obserwacji. Do głowy by mi to nie przyszło. Przez kolejną godzinę pani doktor pracowała na komputerze. Wprowadzała kolejne dane. Z największą uwagą odczytywała dane z próbek, które Jonan przywiózł z Elizondo. Badała okruszki txatxingorri znalezione na zwłokach Anne. Wprawną ręką wstrzykiwała je po kolei do aparatu. – Lepiej niech pani usiądzie. Troszkę to potrwa. Amaia przysunęła sobie taboret na kółkach i usiadła za nią. – Wiem już co prawda od pani męża, że nie lubi pani pochlebstw i komplementów, ale muszę pani podziękować. Wyniki tych badań mogą bardzo przyspieszyć śledztwo. Obecnie stoi w miejscu. – Naprawdę nie ma za co. Uwielbiam to robić. – O drugiej w nocy? – Amaia się roześmiała. – Cieszę się, że mogę się na coś przydać. To, co się dzieje w Baztán, jest przerażające. Jeśli mogę coś zrobić, żeby pomóc, to zrobię to z największą przyjemnością. Amaia na chwilę zamilkła, trochę skrępowana. Maszyna cicho wibrowała w tle. – Pani nie wierzy, że to niedźwiedź, prawda? Doktor Takchenko zamarła i odwróciła się na krześle, aż znalazła się twarzą w twarz z Amaią. – Nie, nie wierzę… A jednak coś tam jest. – Coś… ale co? Bo sierść, którą znaleźliśmy na miejscu zbrodni, to sierść różnych zwierząt. Znaleźli nawet sierść kozy. – A jeśli wszystkie te włosy pochodzą od jednego stworzenia? – Stworzenia? Co usiłuje mi pani powiedzieć? Że to naprawdę basajaun? – Nic nie usiłuję powiedzieć – powiedziała doktor Takchenko, podnosząc ręce. – Może tylko to, że powinna pani bardziej otworzyć umysł. – Ciekawe, że mówi to naukowiec. – Niech pani to nie dziwi. Nie jestem tylko naukowcem. Jestem też bardzo bystra. – Doktor Takchenko uśmiechnęła się i nie mówiąc już ani słowa, wróciła do pracy. Godziny płynęły powoli. Amaia obserwowała precyzyjne ruchy doktor Takchenko. W tle cały czas słyszała Jonana i doktora. Opowiadali coś sobie z ożywieniem w drugim końcu sali. Doktor

Takchenko od czasu do czasu podchodziła do ekranu, patrzyła na niekończące się diagramy, po czym wracała do studiowania grubego podręcznika. Wyglądał na bardzo nudny, a mimo to bardzo ją absorbował. Wreszcie o czwartej rano znów usiadła przed ekranem komputera. Po kilku minutach drukarka wypluła zapisaną kartkę. Doktor Takchenko wzięła ją do ręki, westchnęła głęboko i wręczyła Amai. – Przykro mi, pani inspektor. Nie ma zgodności. Amaia przyjrzała się wydrukowi. Nie trzeba było być ekspertem, żeby zauważyć różnicę między wykresem wydrukowanym na kartce a tymi, które przedstawiały wynik badania txatxingorri. W milczeniu patrzyła na dokument i oceniała konsekwencje takich wyników. – Byłam bardzo dokładna, pani inspektor – powiedziała doktor Takchenko, wyraźnie przejęta. Amaia zdała sobie sprawę, że jej rozczarowanie mogła odebrać jako niezadowolenie albo pogardę dla jej pracy. – Och, przepraszam. To nie ma nic wspólnego z panią. Jestem pani bardzo wdzięczna. Nie spała pani całą noc, żeby mi pomóc. Po prostu byłam prawie pewna, że znajdę jakąś zbieżność. – Przykro mi. – Tak – powiedziała cicho. – Mnie też. Wracali w ciszy, nie włączyli muzyki ani radia. Jonan się zdrzemnął. Amaia była w kiepskim humorze. Była zawiedziona i po raz pierwszy od rozpoczęcia śledztwa dopadły ją wątpliwości, czy kiedykolwiek będzie w stanie tę sprawę rozwikłać. Mąka nie doprowadziła jej nigdzie, a jeśli morderca nie kupił txatxingorri w którymś z okolicznych sklepów, to co dalej? Flora powiedziała, że upieczono je w kamiennym piecu, ale to też niewiele wnosiło. Prawie wszystkie restauracje i bary z grillem od Pampeluny do Zugarramurdi je miały, nie mówiąc już o piekarniach i starych domach, w których na pewno takie były, choć już ich nie używano. Szosa z Jaki była nowa i w dobrym stanie. Amaia obliczyła, że do Elizondo dotrą za jakieś trzy godziny. Samotnie wschodzące słońce zrobiło na niej wielkie wrażenie. Była w kiepskim nastroju. Kilka razy rzuciła okiem na Jonana. Spał z głową na zwiniętym w kłębek płaszczu. Chyba wolałaby, żeby się obudził. Nie czułaby się taka samotna. Co robiła o szóstej trzydzieści rano w samochodzie na drodze z Jaki? Dlaczego nie była w domu, w łóżku z mężem? Może Fermín Montes miał rację, może to śledztwo ją przerastało? Jego imię przywołało wspomnienie tego, co widziała przez okno restauracji i co aż do tej chwili udawało jej się odsuwać. Montes i Flora. Było w tym przymierzu coś irytującego. Zastanawiała się, czy może w gruncie rzeczy nie daje o sobie znać jakiś instynkt rodzinny, szczególny rodzaj wierności, który każe jej trzymać stronę Víctora. Jonan już jej przecież mówił, że widziano ich razem. Przypomniała sobie, jak rozmawiały w wytwórni i jak jej siostra bardzo wyraźnie powiedziała, że Montes wydaje jej się czarujący. Wtedy wydawało jej się, że to kolejny złośliwy komentarz w jej stylu, ale to, co zobaczyła w hotelu, nie pozostawiało wątpliwości: jej siostra roztaczała przed Montesem wszystkie swoje wdzięki, a on wydawał się uszczęśliwiony. Z

drugiej strony Víctor też sprawiał wrażenie szczęśliwego, w tej swojej wyprasowanej koszuli i z bukietem kwiatów. Amaia nieświadomie zacisnęła usta i pokręciła głową. Ale gówno, ale gówno, ale gówno. Kiedy dojechali do Elizondo, było już jasno. Zaparkowała przed kawiarnią Galarza, przy ulicy Santiago, i obudziła Jonana. W lokalu pachniało kawą i ciepłymi croissantami. Amaia sama przyniosła do stolika filiżanki. Jonan wrócił z łazienki, z mokrymi włosami i znacznie żywszym wyrazem twarzy. – Możesz iść się zdrzemnąć jeszcze na kilka godzin – powiedziała, popijając kawę. – To nie będzie konieczne. Ja przynajmniej trochę się przespałem. Pani musi być naprawdę zmęczona. Myśl o tym, że znów będzie spała sama, nie pociągała jej w najmniejszym stopniu. Czuła, że wszystko pójdzie dużo lepiej, jeśli będzie na nogach. – Pojadę na komisariat. Muszę sprawdzić kilka rzeczy. Poza tym przypuszczam, że dzisiaj się dowiemy, czy znaleźli coś w komputerach pozostałych dziewczyn – powiedziała, próbując nie ziewnąć. Kiedy wyszli z baru, silne podmuchy wilgotnego wiatru przeszły nad ulicą. Wysoko nad ich głowami gromadziły się gęste chmury. Amaia podniosła wzrok i zobaczyła sokoła. Była zaskoczona. Wyglądał, jakby się nie ruszał. Leciał odważnie sto metrów nad ziemią, majestatycznie i jakby z pogardą. Obserwował ją z nieba, jakby jej zaglądał w duszę. Spokój tego myśliwego, spokojnie szybującego w powietrzu, zaniepokoił ją, bo w przeciwieństwie do niego czuła się jak kruchy liść, wstrząsany i rzucany wiatrem. – Wszystko w porządku, szefowo? Spojrzała na Jonana. Z zaskoczeniem stwierdziła, że stanęła na środku ulicy. – Jedźmy na komisariat – powiedziała, wsiadając do samochodu. Tłumaczenie, że do Hueski zawiodło ją przeczucie, brzmiało niezbyt przekonująco. Zwłaszcza jeśli się wzięło pod uwagę rezultaty. Mimo to Iriarte przyznał, że to był dobry pomysł. – Pomysł, który nigdzie nas nie zaprowadził – stwierdziła. – A wy co macie? – Skupiliśmy się z podinspektorem Zabalzą na komputerach dziewczyn. Na pierwszy rzut oka nic nie wskazywało na to, żeby miała konta na tych samych portalach internetowych albo żeby miały wspólnych przyjaciół. Komputer Ainhoi Elizasu jest nietknięty, ale komputer Carli dostał się w ręce jej młodszej siostry. Wykasowała prawie wszystko. Mimo to na twardym dysku nadal jest spis stron, które odwiedzała, i jedyne, co udało nam się ustalić, to to, że wszystkie trzy czytały blogi o modzie i stylu, ale nawet nie te same. Często udzielały się na forach towarzyskich, szczególnie na forum Tuenti, ale te grupy są dość zamknięte. Ani śladu prześladowców, zboczeńców i cyberprzestępców,

żadnego rodzaju. – Coś jeszcze? – Niewiele. Dzwonili z laboratorium, z Saragossy. Wygląda na to, że skóra, która była na sznurku i która okazała się skórą kozy, jest pokryta resztkami jakiejś innej substancji. Zbadają ją jeszcze raz. Póki co nic więcej nie mogę powiedzieć. Amaia westchnęła głęboko. – Substancja na skórze kozy – powtórzyła. Iriarte rozłożył ręce, jakby się zdenerwował. – W porządku, inspektorze. Chciałabym, żebyście pojechali do wszystkich wytwórni cukierniczych z listy i wypytali właścicieli o pracowników, obecnych i tych, którzy kiedyś dla nich pracowali i potrafią upiec txatxingorri. Przesłuchamy wszystkich po kolei, nawet tych, którzy od dawna u nich nie pracują. Gdzieś musiał się nauczyć tak dobrze piec. Chciałabym, żebyście jeszcze raz przesłuchali koleżanki dziewczyn. Dowiedzcie się, czy któraś sobie czegoś nie przypomniała. Może ktoś im się przyglądał, ktoś chciał je gdzieś podwieźć, może ktoś życzliwy próbował się do nich zbliżyć pod byle jakim pretekstem. Porozmawiajcie z ich koleżankami ze szkoły i z nauczycielami. Może któryś jest szczególnie miły dla dzieci. Z tego, co zauważyłam, wszystkie trzy uczyło przynajmniej dwóch nauczycieli. Podkreśliłam ich nazwiska. Zabalza, proszę sprawdzić, czy byli notowani, i posłuchać plotek. Czasami wycisza się jakiś skandal ze względu na pracę. Spojrzała na nich. Siedzieli przed nią. Skupione twarze, kiedy słuchali jej wytycznych, miny wyrażające niepokój, wyczekujące spojrzenia. – Panowie, tworzymy zespół, który usiłuje schwytać może najsprytniejszego mordercę, o jakim słyszałam od lat. Musi być coś, co nam umknęło, jakiś szczegół, jakaś wskazówka. Przy takich zbrodniach, kiedy dochodzi do tak bliskiego kontaktu między zabójcą a ofiarą i nie chodzi o seks, tylko o całą tę inscenizację na miejscu zbrodni, przed śmiercią i potem, praktycznie nie da się nie zostawić po sobie śladu. Zabija je, idzie ze zwłokami na brzeg rzeki, czasami przechodzi przez trudno dostępne miejsca, potem je przygotowuje, ustawia, jak aktorki w sztuce. Za dużo pracy, za duży wysiłek, zbyt bliski kontakt z ciałami. Wiadomo, jakie prawidła rządzą naszą pracą, ale jeśli w ciągu kilku dni nic nie znajdziemy, utkniemy. Ponieważ ludzie się boją i ponieważ wysyłamy więcej patroli, raczej nie spróbuje niczego nowego, dopóki wszystko się nie uspokoi. Co prawda nabrał tempa, morduje częściej, ale mam przeczucie, że nie mamy do czynienia z szaleńcem, który stracił kontrolę. Myślę, że po prostu nadarzyła się okazja, więc skorzystał. Tak więc naszą jedyną nadzieją jest nienagannie przeprowadzone śledztwo. Nie możemy przeoczyć najmniejszego drobiazgu. Wszyscy pokiwali głowami. – Złapiemy go – powiedział Zabalza. – Złapiemy – powtórzyli pozostali.

Motywowanie policjantów biorących udział w śledztwie było jedną z tych rzeczy, których nauczyła się w Quantico. Kiedy śledztwo się przeciąga, nie ma widocznych rezultatów, a nastroje zaczynają się pogarszać, stawianie wymagań i jednocześnie dodawanie otuchy ma fundamentalne znaczenie. Spojrzała na swoje odbicie. Niewyraźnie, jak duch, odbijało się w oknie sali konferencyjnej, teraz pustej. Zastanawiała się, kto w zespole jest najbardziej zniechęcony. Do kogo tak naprawdę mówiła, do nich czy do samej siebie? Odwróciła się do drzwi, a potem wyszła i zamknęła je za sobą. Sięgnęła po telefon dokładnie w chwili, kiedy zaczął dzwonić. James przez pięć minut wypytywał ją, czy spała, czy zjadła śniadanie i czy dobrze się czuje. Okłamała go. Powiedziała, że prowadził Jonan i że przespała całą drogę. Chyba wyczuł, że bardzo chce skończyć tę rozmowę, bo wymusił na niej obietnicę, że będzie w domu na kolacji, i zmartwiony jeszcze bardziej niż wcześniej odłożył słuchawkę. Zrobiło jej się głupio, że potraktowała nieładnie kogoś, kto ją kochał bardziej niż ktokolwiek inny. Przejrzała notes. Aloisius Dupree. Spojrzała na zegarek i policzyła, która jest godzina w Luizjanie. W Elizondo było wpół do dziesiątej, w Nowym Orleanie druga trzydzieści. Przy odrobinie szczęścia, jeśli agent specjalny Dupree nie zmienił zwyczajów, jeszcze nie położył się spać. Wcisnęła klawisz. Zanim wybrzmiał drugi sygnał, usłyszała zachrypnięty głos agenta Dupree. Słychać w nim było południowy czar charakterystyczny dla mieszkańców Luizjany. – Mon Dieu! Czemu zawdzięczam tę przyjemność, inspektor Salazar? – Cześć, Aloisius – odpowiedziała, uśmiechnięta i zaskoczona, że tak się ucieszył, że ją słyszy. – Cześć, Amaia. Wszystko w porządku? – Nie bardzo, mon ami. Właściwie to bardzo nie w porządku. – Słucham cię. Mówiła bez przerwy ponad pół godziny. Próbowała streścić tę historię i o niczym nie zapomnieć. Prezentowała mu i wykluczała różne teorie. Kiedy skończyła, po drugiej stronie słuchawki panowała cisza tak absolutna, że przez chwilę obawiała się, że połączenie zostało przerwane. W końcu usłyszała Dupreego. – Inspektor Salazar, jesteś bez wątpienia najlepszym śledczym, jakiego poznałem w życiu, a znam wielu. I jesteś w tym dobra nie dlatego, że fantastycznie stosujesz techniki policyjne. Rozmawialiśmy już o tym kilka razy, kiedy tu byłaś, pamiętasz? To, co sprawia, że jesteś tak wyjątkowa, kazało też twojemu szefowi przydzielić ci to śledztwo. Mianowicie to, że masz czysty instynkt łowiecki, a to, mon amie, odróżnia zwykłych policjantów od wyjątkowych detektywów. Przedstawiłaś mi mnóstwo danych, stworzyłaś profil przestępcy, jak zrobiłby każdy agent FBI, i krok po kroku, powoli, posuwasz się naprzód… Ale nie słyszałem, żebyś mi powiedziała, co czujesz w kościach, pani inspektor. Co ci podpowiada instynkt? Co widzisz? Jest blisko? Jest chory? Boi się? Gdzie mieszka? Jak się ubiera? Co je? Wierzy w Boga? Dobrze trawi? Często uprawia seks? A co najważniejsze, jak to wszystko się zaczęło? Gdybyś się nad tym zastanowiła, znalazłabyś odpowiedź na te i inne pytania, ale najpierw musisz się zastanowić nad czymś jeszcze istotniejszym: co, u licha, blokuje kanał? I nie

mów mi, że ten zazdrosny policjant, bo ty jesteś ponad to, inspektor Salazar. – Wiem – powiedziała bardzo cicho. – Pamiętaj, czego się nauczyłaś w Quantico: jeśli coś cię zablokowało, zresetuj się. Zacznij od nowa. Czasami to jedyny sposób, żeby odblokować mózg. Człowieka albo maszyny. Uruchom go od nowa. Wyłącz i włącz z powrotem, i zacznij od początku. Kiedy wyszła na korytarz, przed oczyma mignęła jej skórzana kurtka inspektora Montesa. Szedł w stronę windy. Zaczekała chwilę i kiedy usłyszała, że winda zamyka się z charakterystycznym sykiem, weszła do gabinetu podinspektora Zabalzy. – Był tu inspektor Montes? – Tak, właśnie wyszedł. Chce pani, żebym po niego poszedł? – powiedział Zabalza, podnosząc się. – Nie, nie trzeba. Może mi pan powiedzieć, o czym rozmawialiście? Zabalza wzruszył ramionami. – O niczym szczególnym: o śledztwie, o nowościach, zdałem mu raport z zebrania, niewiele więcej… No, napomknęliśmy jeszcze o wczorajszym meczu Barça – Real Madrid… Wpatrywała się w niego uważnie. Zauważyła, że czuje się niepewnie. – Zrobiłem coś nie tak? Montes należy do zespołu, prawda? Amaia patrzyła na niego w milczeniu. Nadal słyszała głos agenta specjalnego Aloisiusa Dupreego. – Nie, nie, proszę się nie przejmować, wszystko w porządku… Zjeżdżając windą, w której dało się jeszcze wyczuć najsilniejsze nuty perfum Montesa, pomyślała o tym, jak wielkim kłamstwem było to, co powiedziała: owszem, powinien się przejmować, bo nic nie było w porządku.

36

Lekki deszcz padał godzinami. Przemoczył dolinę tak bardzo, że wydawało się niemożliwe, żeby miała jeszcze kiedyś wyschnąć. Wszystko było mokre i błyszczące, a sączące się przez chmury słońce oświetlało strzępy pary unoszące się wśród koron nagich drzew. W głowie nadal miała pytanie agenta Dupreego: co blokuje kanał? Jak zawsze bystrość tego wybitnego umysłu zrobiła na niej kolosalne wrażenie. Nie bez powodu, chociaż metody miał ekstrawaganckie, był jednym z najlepszych agentów FBI. Podczas zaledwie trzydziestominutowej rozmowy rozłożył śledztwo i ją na czynniki pierwsze i ze zręcznością chirurga zidentyfikował problem z takim przekonaniem, z jakim wtyka się w mapę pinezkę. Tutaj. Ona też to wiedziała. Wiedziała, zanim wybrała jego numer. Wiedziała, zanim podniósł słuchawkę gdzieś nad rzeką Missisipi. Tak, agencie Dupree. Jest coś, co blokuje kanał. Nie była tylko pewna, czy chce patrzyć tam, gdzie wetknięto pinezkę. Wsiadła do samochodu. Zamknęła drzwi, ale nie odpaliła silnika. W środku było zimno. Szyby pokrywały maleńkie krople deszczu. Sprawiały, że w środku było jeszcze bardziej wilgotno i melancholijnie. – Co blokuje kanał – wymruczała pod nosem. Wielka furia wezbrała w jej żołądku, podeszła do góry. Jakby się zachłysnęła powiewem podczas pożaru. Strach tak silny, że prawie bezsensowny, kazał jej uciekać, uciekać od tego wszystkiego gdzieś, gdzie mogłaby się czuć bezpiecznie, gdzie niebezpieczeństwo przestałoby jej zagrażać. Zło przestało już na nią czyhać, a teraz ścigało ją, a jego złowroga obecność otaczała ją jak mgła. Czuła jego oddech na karku i słyszała, jak się śmieje z tego, że tak bardzo ją przeraża. Czuła, że gdzieś jest, że czuwa w ciszy i że nie zdoła go uniknąć, jak choroby albo śmierci. W jej ciele włączyły się wszystkie alarmy. Nawoływały do ucieczki, kazały szukać schronienia. I chociaż chciała, nie wiedziała, dokąd pójść. Oparła czoło o kierownicę i siedziała tak kilka minut. Bała się i była zła. Zawładnęły nią te uczucia. Z zamyślenia wyrwało ją pukanie w szybę. Chciała otworzyć okno i wtedy zorientowała się, że jeszcze nie przekręciła klucza. Otworzyła więc drzwi. Młoda policjantka w mundurze nachyliła się do niej i powiedziała: – Dobrze się pani czuje, pani inspektor? – Tak, bardzo dobrze, to tylko zmęczenie. Rozumie pani. Przytaknęła, jakby wiedziała, o co chodzi, i powiedziała: – Jeśli jest pani zmęczona, może nie powinna prowadzić. Chce pani, żebym poszukała kogoś, kto by

panią zawiózł do domu? – Nie trzeba – powiedziała, udając bardziej rozbudzoną, niż była. – Dziękuję. Włączyła silnik i wyjechała z parkingu pod czujnym okiem policjantki. Przez chwilę jeździła po Elizondo. Ulicą Santiago, ulicą Francisca Joaquína Iriartego, aż do targu, od Giltxaurdi do Menditurri i z powrotem do Santiago, przez ulicę Alduides, aż do cmentarza. Zatrzymała się przed bramą i z samochodu przyglądała się dwóm koniom z pobliskiego gospodarstwa. Doszły aż na skraj pola i wychylały swoje imponujące łby na szosę. Żelazne drzwi w kamiennej oprawie wydawały się zamknięte, jak zawsze, ale nagle wyszedł przez nie z cmentarza jakiś mężczyzna. W jednej ręce trzymał otwarty parasol, chociaż nie padało, a w drugiej pakunek. Pomyślała o tym, że mężczyźni ze wsi i znad morza nigdy nie noszą ze sobą toreb. Obwiązują tylko mocno to, co mają ze sobą zabrać, ubranie, narzędzie, obiad, tak że nie sposób odgadnąć, co niosą. Mężczyzna ruszył szosą w stronę Elizondo, a ona znów spojrzała na niedomkniętą bramę. Wysiadła z samochodu, podeszła do kraty i zamknęła ją. Na chwilę zajrzała przez kratę. Potem wsiadła do samochodu i odpaliła silnik. Nie tam było to, czego szukała. Była rozdrażniona, smutna i wściekła. Serce biło jej tak mocno, że nagle powietrze w samochodzie przestało jej wystarczać. Nie mogła swobodnie napełnić płuc. Otworzyła okna i jechała dalej. Wzdychała ciężko i pozwalała, żeby krople wpadały z maski do środka i spryskiwały wszystko. Dzwonek leżącego na fotelu pasażera telefonu przerwał nić jej czarnych myśli. Spojrzała na niego z irytacją i zwolniła, żeby zobaczyć, kto dzwoni. James. Jasna cholera, naprawdę nie zamierzacie mnie zostawić w spokoju nawet na minutę? – syknęła. Nie odebrała. Wyciszyła telefon, nagle wściekła na Jamesa, i rzuciła na tylne siedzenie. Była tak wściekła, że z chęcią by go spoliczkowała. Dlaczego wszystkim się wydaje, że są tacy mądrzy? Dlaczego im się wydaje, że wiedzą, czego potrzebuje? Ciotka, Ros, James, Dupree i ta policjantka, z którą rozmawiała w drzwiach. – Pieprzcie się – wyszeptała. – Idźcie do diabła i zostawcie mnie w spokoju. Pojechała w stronę gór. Wijąca się droga zmusiła ją do skupienia się na drodze. Pomogło jej to powoli się uspokoić. Przypomniała sobie, że wiele lat wcześniej, kiedy jeszcze była studentką i denerwowała się przed egzaminami tak bardzo, że nie potrafiła sobie przypomnieć ani jednego słówka, nabrała zwyczaju robienia sobie przejażdżek po przedmieściach Pampeluny. Czasami jechała do Javiera albo do Eunate i kiedy wracała, po nerwach nie było śladu i mogła się uczyć dalej. Rozpoznała okolicę. Tu rozmawiała ze strażnikami leśnymi. Skręciła w leśną ścieżkę i przejechała jeszcze kilka kilometrów. Omijała kałużę. Utworzyły się w ostatnich dniach i na piasku wyglądały jak małe laguny. Zatrzymała się tam, gdzie nie było błota, wysiadła i zamknęła z trzaskiem drzwi. Znów usłyszała telefon. Ruszyła ścieżką. Płaskie podeszwy przyklejały jej się do błotnistej nawierzchni, utrudniając chodzenie. Wytarła buty o trawę. Czuła się coraz gorzej. A potem weszła do lasu, który przyciągał ją jak magnes. Deszcz, który padał rano, nie przebił się przez gęste drzewa i pod koronami ziemia była sucha i czysta, jakby dopiero co pozamiatały ją górskie lamie, wróżki lasów i rzek. Czeszą się grzebieniami ze srebra i złota, za dnia śpią pod ziemią i wychodzą tylko wieczorami, żeby uwodzić

wędrowców. Nagradzają tych, którzy przy nich śpią, i karzą tych, którzy próbują im ukraść grzebienie, straszliwie ich kalecząc. Idąc pod sklepieniem drzew, czuła to samo co w katedrze: to samo osamotnienie, a w nim obecność Boga. Oszołomiona, podniosła wzrok. Czuła, jak złość opuszcza jej ciało niczym krwotok, który zabiera chorobę i siły. Rozpłakała się. Pierwsze łzy zalały jej twarz. Szlochała rozpaczliwie, z głębi duszy, tracąc równowagę i władzę nad ciałem. Przytuliła się do drzewa, jak oszalała druidka, tak, jak mogli robić jej przodkowie, i płakała w korę, zalewając drzewo łzami. Pokonana, skurczyła się i padła na ziemię. Nie wypuściła drzewa z uścisku. Powoli przestawała płakać i w końcu opadła z sił. Jej dusza była jak dom na wydmie, którego beztroscy właściciele zostawili drzwi i okna otwarte w czasie burzy. Teraz bezlitosna furia szalała w środku, niszcząc wszystko, co stało jej na drodze, burząc wszelki ład, który ją kosztował tak wiele wysiłku. Nie było w niej nic prócz złości. Wyrastała w ciemnych zakamarkach jej duszy, wypełniając całą pustą przestrzeń, którą zostawiła po sobie rozpacz. Ta złość nie miała celu, nie miała nazwy, była ślepa i głucha i rozrastała się w niej jak ogień podsycany wiatrem. Ktoś zagwizdał tak głośno, że przez chwilę ten odgłos wypełniał całą przestrzeń. Odwróciła się gwałtownie, żeby zobaczyć, kto to. Sięgnęła po pistolet. Gwizd ogarniał wszystko, jak gwizdek na dworcu kolejowym. Nasłuchiwała. Nic. I znów donośny gwizd, tym razem wyraźnie za nią. Dłuższy, a potem krótszy. Wstała i wpatrzyła się w drzewa, pewna, że kogoś zobaczy. Ale nikogo nie było. I znów krótki gwizd. Rozległ się za jej plecami, jakby ktoś chciał zwrócić jej uwagę. Zaskoczona, odwróciła się i zdążyła uchwycić wśród drzew wysoką, ciemną sylwetkę. Kryła się za wielkim dębem. Już miała wyciągnąć pistolet. Powstrzymała się. Czuła, że nie jest w niebezpieczeństwie. Stała bez ruchu i wpatrywała się w miejsce, gdzie zniknął jej z oczu, zaledwie sto metrów dalej. Jakieś trzy metry na prawo od wielkiego dębu zobaczyła chwiejące się gałęzie. I nagle wysunęła się zza nich wyprostowana postać o długich brązowoszarych włosach. Poruszała się powoli, jak w jakimś dawnym tańcu wśród drzew. Nie patrzyła w jej stronę, ale pozwoliła jej się oglądać wystarczająco długo, żeby mogła być pewna, że widzi właśnie to, co widzi. Po chwili schowała się za dębem i zniknęła. Przez chwilę stała tak spokojnie, że ledwie czuła własny oddech. Postać zniknęła, a ją ogarnął głęboki spokój, taki, jakiego do tej pory nie znała. Ten spokój i wrażenie, że była świadkiem cudu, sprawiły, że się uśmiechnęła. Kiedy zobaczyła się w lusterku wstecznym, nadal się uśmiechała. W pierwszej chwili się nie rozpoznała. Zapięła kaburę. Otworzyła ją instynktownie, ale nie wyciągnęła pistoletu. Pomyślała o tym uczuciu, które ją przeszyło, kiedy go zobaczyła. Najpierw się wystraszyła, ale ten strach natychmiast zmienił się w głęboki spokój, a nawet w niepohamowaną dziecięcą radość. Rozlała się w jej piersi jak w bożonarodzeniowy poranek. Wsiadła do samochodu i spojrzała na telefon. Sześć nieodebranych połączeń, wszystkie od Jamesa. Znalazła w notatniku numer doktor Takchenko i zadzwoniła. Sygnał nawiązywanego połączenia nagle się urwał. Odpaliła silnik i powoli wyjechała z leśnej drogi. Znalazła spokojne miejsce, zatrzymała się na zakręcie i znów wybrała numer. Przywitał ją silny akcent doktor Takchenko: – Pani inspektor, gdzie się pani zaszyła, że tak źle panią słyszę? – Pani doktor, mówili państwo, że w lesie w niektórych strategicznych miejscach są kamery, prawda?

– Tak jest. – Jestem właśnie niedaleko miejsca, gdzie spotkaliśmy się po raz pierwszy. Pamięta pani? – Tak, jest tam kamera… – Pani doktor… Chyba widziałam… niedźwiedzia. – Chyba? – …tak sądzę. – Pani inspektor, to nie tak, że pani nie wierzę, ale gdyby to był niedźwiedź, byłaby pani tego pewna. Proszę mi wierzyć, nie miałaby pani wątpliwości. Amaia się nie odezwała. – Innymi słowy nie wie pani, co widziała. – Ależ wiem – wyszeptała Amaia. – …zgoda, pani inspektor – powiedziała doktor Takchenko. Zabrzmiało to jak inspek-torr. – Przejrzę nagrania i zadzwonię, jeśli znajdę pani niedźwiedzia. – Dziękuję. – Nie ma za co. Rozłączyła się i zadzwoniła do Jamesa. Kiedy odebrał, powiedziała tylko: – Wracam do domu, kochanie.

37

Wszechobecny szum włączonego telewizora i aromat zupy rybnej i ciepłego chleba wypełniały cały dom, ale na tym normalność się kończyła. Była policjantką. Nie mogła nie zauważyć zwiastujących zmiany drobiazgów. Wiedziała, że o niej rozmawiali: niemal widziała te rozmowy, wisiały w powietrzu jak chmura ciężkiej energii. Kiedy weszła, zastygły jak niebo przed burzą. Usiadła przed kominkiem i wzięła od Jamesa herbatę. Czekali na kolację. Wypiła łyk, świadoma, że robiąc to, ułatwia rodzinie wnikliwą obserwację, której jest poddawana od chwili, kiedy przekroczyła próg domu. Nie ulegało wątpliwości, że o niej rozmawiali, i bez wątpienia martwili się o nią, a jednak nie mogła przestać myśleć, że pozbawiają ją prywatności, ani przestać słyszeć głosu, który wołał: dlaczego nie zostawicie mnie w spokoju? Ślepa furia, która ogarnęła ją w lesie, pod niespokojnymi spojrzeniami, uspokajającymi słowami i wystudiowanymi, wstrzemięźliwymi gestami znów zaczęła narastać. Nie widzieli, że tylko jeszcze bardziej ją denerwują? Dlaczego nie mogli po prostu zachowywać się normalnie i zostawić jej w spokoju? W spokoju takim, jaki poczuła w lesie. Ten ostry gwizd, który nadal rozbrzmiewał w jej głowie, i wspomnienie tego, co zobaczyła, zdołały ją uspokoić. Odtworzyła w pamięci chwilę, kiedy zobaczyła wyłaniającą się spomiędzy gałęzi postać. Odwróciła się tak spokojnie. Nie patrzyła na nią, ale pozwoliła, żeby ją zobaczyła. Pomyślała o historiach, które opowiadała jej katechetka, o objawieniach maryjnych Bernadety albo o małych pasterzach z Fatimy. Zawsze się zastanawiała, dlaczego dzieci nie uciekły. Skąd mogły wiedzieć, że to Matka Boska? Dlaczego się nie bały? Przypomniała sobie, jak jej własna ręka sięgała po broń, i nagle zdała sobie sprawę, że jej nie potrzebowała. Głęboki spokój, niesamowita radość wypełniająca ją całą rozwiewały każdą wątpliwość, każdy ślad niepokoju, każdy ból. Nie mogła, nawet w najskrytszych myślach, ośmielić się go nazwać. Policjantka, którą była, kobieta XXI wieku, kobieta z miasta, nie chciała nawet o tym myśleć. Bo to na pewno był niedźwiedź. To musiał być niedźwiedź. A jednak… – Z czego się śmiejesz? – zapytał James, patrząc na nią. – Co? – zapytała zaskoczona. – Śmiałaś się… – wyjaśnił, wyraźnie zadowolony. – Och… to jedna z tych rzeczy, o których nie mogę rozmawiać – wykręciła się, zdziwiona tym, jakie wrażenie robi na niej to wspomnienie. – No dobrze – powiedział z uśmiechem. – W każdym razie cieszę się. Od kilku dni nie widziałem cię tak zadowolonej. Kolację zjedli w spokoju. Ciocia Engrasi opowiadała o swojej przyjaciółce, która wybierała się do Egiptu, a James o tym, jak spędzili dzień. Zwiedzali zimowy targ w sąsiednim miasteczku. Jak się okazało, można tam było kupić najlepsze warzywa w dolinie. Ros prawie nic nie mówiła. Posyłała

jej tylko długie spojrzenia, wyraźnie zmartwiona. Znów zdołała jej zepsuć humor. Jak tylko zjedli, wymówiła się zmęczeniem i ruszyła na górę. – Amaia – zatrzymała ją ciocia Engrasi. – Wiem, że chcesz iść spać, ale najpierw powinnyśmy porozmawiać o tym, co się z tobą dzieje. Zatrzymała się w połowie schodów i odwróciła z wolna. Próbowała uzbroić się w cierpliwość, ale nie zdołała ukryć zniecierpliwienia. – Ciociu, dziękuję, że się o mnie troszczysz, ale nic mi nie jest – powiedziała, zwracając się także do siostry i Jamesa. Stali za ciocią, u stóp schodów, jak grecki chór. – Nie spałam od dwóch dni i jestem pod wielką presją…

– Wiem, Amaia, wiem to bardzo dobrze, ale to nie sen pozwoli ci odpocząć. – Ciociu… – Pamiętasz, o co mnie poprosiłaś wczoraj, kiedy Ros wróżyła ci z kart? No właśnie. Teraz ja postawię karty i porozmawiamy o złu, które cię prześladuje. – Ciociu, proszę… – powiedziała, patrząc z ukosa na Jamesa. – Właśnie dlatego, Amaia. Nie sądzisz, że już najwyższy czas, żeby twój mąż się dowiedział? – Żebym się dowiedział o czym? – przerwał jej James. – O czym powinienem wiedzieć? Ciocia Engrasi spojrzała na nią, jakby ją prosiła o pozwolenie. – Na miłość boską! – wykrzyknęła, siadając na schodach. – Zmiłujcie się, jestem padnięta. Przysięgam, dzisiaj już nie dam rady. Poczekajmy do jutra. Jutro, macie moje słowo, wezmę wolny dzień. Jutro porozmawiamy, ale dzisiaj nie mogę już nawet jasno myśleć. James wyglądał na zadowolonego, że spędzi z nią cały dzień, chociaż niewątpliwie był też zaintrygowany. W końcu ustąpił. – Świetnie, jutro jest niedziela. Planowaliśmy iść rano w góry. Potem ciocia przyrządzi pieczeń jagnięcą. Flora przyjdzie na obiad. To, że przyjdzie do nich jej starsza siostra, wcale jej się nie podobało, ale z dwojga złego wolała zjeść z nią obiad niż ciągnąć tę rozmowę. – W porządku – powiedziała, wstając, a potem szybko weszła na górę, żeby nie zdążyli znów jej zatrzymać. Agent specjalny Aloisius Dupree wziął torbę z rąk Antoine’a. Antoine przyniósł ją z zaplecza, z wypełnionego po brzegi magazynu. Turyści przybywający na karnawał uwielbiali takie miejsca jak to, pełne świecidełek nawiązujących do starej religii i wudu dla niewtajemniczonych. Wszyscy zwiedzający Nowy Orlean mogli tam wejść i kupić amulety i naszyjniki, żeby później pochwalić się przed przyjaciółmi. Dupree podszedł do Antoine’a Meire. Wsunął mu do ręki listę tego, czego potrzebował, i dwa pięćsetdolarowe banknoty. Drogo, ale wiedział, że Nana nie zadowoli się produktami średniej jakości od kogoś innego. Zatrzymał się pod balkonami starego pensjonatu przy ulicy Saint Charles. Patrzył na jedną z wielu defilad Mardi Gras, nowoorleańskiego karnawału. Przemierzały aleje francuskiej dzielnicy, pociągając za sobą kolejne zastępy głośnych spoconych sąsiadów. Temperatura wynosiła trzydzieści stopni, dość dużo jak na luty. Wilgoć ciągnąca od Missisipi spowijała mieszkańców i sprawiała, że framugi drzwi pęczniały, a powietrze stawało się jeszcze cięższe i jeszcze bardziej duszne. Namawiało do picia piwa, szczególnie tych uczestników karnawału, którzy i tak nie potrzebowali wielkiej zachęty. Zaczekał, aż szeroka kolumna ludzi przejdzie, przeszedł przez aleję i wszedł w wąski zaułek, między drewniane domy, skrzypiące w gorącym powietrzu. Władzom miasta nie udało się pomalować ich na biało. Nadal dobrze było

widać, dokąd sięgnęła woda po przejściu tego przekleństwa – Katriny. Wspiął się po chwiejnych, skrzypiących jak kości staruszki schodach i wszedł w ciemny korytarz. Oświetlało go słabe światło lampy firmy Tiffany. Wyglądała na oryginał i pewnie nim była. Wisiała nad małym okienkiem na końcu korytarza. Od razu ruszył do ostatnich drzwi. Pachniało eukaliptusem i potem. Zapukał. Z mieszkania dobiegł szmer. – Je suis Aloisius19 . Staruszka, która ledwie sięgała mu do piersi, otworzyła drzwi. Padła mu w ramiona. – Mon cher et petit Aloisius20 . Co cię sprowadza do twojej starej Nany? – Och, Nana, nigdy nic ci nie umknie. Jak to możliwe, że jesteś taka bystra? – powiedział ze śmiechem. – Parce que je suis trčs vieille21 . Takie jest życie, mon cher22 . Teraz, kiedy wreszcie jestem mądra, jestem za stara, żeby iść na Mardi Gras – powiedziała z uśmiechem. – Co to? – zapytała, patrząc na brązową papierową torbę bez uszu, którą trzymał w dłoni. – To prezent? – W pewnym sensie tak, Nana, ale nie dla ciebie – powiedział, podając jej torbę. – Wierz mi, mon cher enfant23 , mam nadzieję, że mnie nigdy nie będziesz musiał robić takich prezentów. – Zajrzała do środka. – Widzę, że byłeś w sklepie Antoine’a Meire’a. – Oui24 . – Il est le meilleur25 – powiedziała z aprobatą, wąchając suche białawe korzenie. W słabym świetle wyglądały jak kości ludzkiej dłoni. – J’aide une amie, une femme qui est perdue et doit trouver sa voie26 . – Zagubiona kobieta? Comment perdue?27 . – Zagubiła się we własnej przepaści – odpowiedział. Nana ułożyła na zajmującym prawie cały pokój dębowym stole ponad trzydzieści papierowych kopert, buteleczki z zakazanymi w pięćdziesięciu stanach olejkami i małe pudełeczka podobne do tych, w których przechowuje się minerały. – C’est bien28 – powiedziała. – Ale musisz mi pomóc przesunąć meble, żebym miała gdzie narysować pentagram. Twoja biedna Nana może i jest bardzo bystra, ale artretyzm jej nie ominął.

38

Lampka na nocnej szafce świeciła ostrym białym światłem. Przez dwadzieścia minut Amaia biegała po domu, szukając żarówki, która miałaby mniej watów. Dokonała dwóch odkryć: że ciocia Engrasi wymieniła wszystkie żarówki na energooszczędne z fluorescencyjnym światłem i że tylko w jej sypialni żarówki miały wąski gwint. James leżał na łóżku i patrzył na nią w milczeniu. Znał ten rytuał na pamięć. Wiedział, że jego żona nie spocznie, dopóki nie znajdzie sposobu, żeby się lepiej poczuć. Wyraźnie zdenerwowana usiadła na łóżku. Wyglądała tak, jakby patrzyła na obrzydliwego robaka. Zdjęła z krzesła fioletowy szal z paszminy, przykryła nim częściowo klosz i spojrzała na niego. – Za dużo światła – powiedział James. – Faktycznie – przyznała. Złapała lampę u podstawy i postawiła ją na podłodze, między ścianą a stolikiem. Otworzyła jedną z tekturowych teczek, które trzymała na komodzie, i przysłoniła nią lampę. Zostawiła kilkucentymetrową szparę. Lampa stała teraz w rogu, osłonięta tym swoistym parawanem ze wszystkich stron. Odwróciła się do Jamesa, żeby sprawdzić, czy zrobiło się ciemniej. Westchnęła i położyła się przy nim. Położył się na boku i zaczął ją czule gładzić po czole i włosach. – Opowiedz mi, co robiłaś w Huesce. – Traciłam czas. Byłam prawie pewna, że dowiem się czegoś o przedmiotach, które znaleźliśmy na miejscu zbrodni. Ci badacze zaproponowali, że zrobią dla nas specjalne badania, które naszemu laboratorium zajmą jeszcze dużo czasu. Gdyby wyniki były takie, na jakie liczyłam, wiedzielibyśmy dokładniej, na czym się skupić. Moglibyśmy przesłuchać sprzedawców. Tu są same małe miejscowości i na pewno któryś z nich by skojarzył, kto kupił te, no wiesz, te rzeczy, o których próbuję się czegoś dowiedzieć. Ale nic nie znaleźliśmy, a to otwiera cały wachlarz możliwości: że zostały przywiezione z innego regionu, prowincji, albo, co najbardziej prawdopodobne, że morderca sam je zrobił, on albo ktoś z jego rodziny, ktoś bliski, kogo mógł poprosić o wyświadczenie takiej przysługi.

– Sam nie wiem. Seryjny morderca to nie jest ktoś, kto własnoręcznie coś robi… – Ten tak. Sądzimy, że chce wrócić do tradycji, i nie można zaprzeczyć, że sam zachowuje się tradycyjnie. W każdym razie niektórzy mordercy wolą sami robić bomby, broń, trucizny… To nadaje sens temu, co robią. – I co teraz? – Nie wiem, James. Freddy jest poza kręgiem podejrzanych, chłopak Carli też. Ojciec Johany nie miał nic wspólnego z pozostałymi zbrodniami, po prostu wykorzystał sytuację. Nic nie znaleźliśmy w rodzinach ani wsród przyjaciół ofiar. Żadnych nowych zboczeńców ani pedofilów, których można by podejrzewać, a ci, którzy byli notowani, albo mają alibi, albo siedzą w więzieniu. Jedyne, co nam pozostaje, to to, czego nie lubi żaden śledczy. – Czekać – powiedział. – Czekać, aż ten bydlak zaatakuje po raz kolejny, i mieć nadzieję, że tym razem popełni błąd, że się zdenerwuje albo że jego arogancja jakoś go odsłoni i zostawi po sobie coś, co nas do niego doprowadzi. James pochylił się nad nią i pocałował ją. Odsunął się trochę, żeby jej spojrzeć w oczy, i pocałował jeszcze raz. Amaia w pierwszej chwili chciała go odepchnąć, ale kiedy pocałował ją drugi raz, napięcie zaczęło się ulatniać. Położyła mu dłoń na karku i wślizgnęła się pod niego. Chciała poczuć na sobie jego ciężar. Znalazła brzeg jego koszulki i pociągnęła do góry. Odsłoniła jego klatkę piersiową i jednocześnie sama się rozbierała. Uwielbiała, kiedy tak leżał na niej, prężny jak grecki atleta, i pokazywał swoją doskonałą nagość. Jej nieskazitelność doprowadzała ją do szaleństwa. Przebiegła palcami po jego plecach, dotarła do pośladków. Rozkoszowała się ich jędrnością, a potem przesunęła rękę na uda, żeby poczuć całą jego siłę. On ją pieścił, całując w szyję i w piersi. Lubiła się kochać powoli, delikatnie, elegancko, czuć się pewnie, ufać mu, ale czasami pożądanie dopadało ją tak gwałtownie i z takim impetem, że sama się dziwiła, do jakiego stopnia jest w stanie stracić nad sobą kontrolę w zaledwie kilka sekund. Traciła rozum i czuła się jak zwierzę, gotowe zrobić wszystko. Kiedy się kochali, czuła potrzebę mówienia mu o tym, jak bardzo go pożąda i kocha i jak ją uszczęśliwia seks z nim. Czuła namiętność tak wielką, że nie była w stanie wyrazić jej słowami. Wiedziała, co ma powiedzieć, a co przemilczeć, bo kiedy kochali się tak gorąco, kiedy ani usta, ani dłonie nie wystarczały, kiedy słowa były ciche i urywane, wir uczuć, namiętności i instynktów wypełniał ją całą. Był jak podmorskie trzęsienie ziemi, odbierał jej rozsądek i rozum, przerażał ją i wciągał jednocześnie, jak przepaść skrywająca wszystko, co nie powinno wyjść na jaw, najniższe żądze, namiętność, zwierzęce instynkty, rozpacz i nieludzki ból, który dopadał ją na chwilę, zanim pogrążyła się w rozkoszy, która była jak serce Boga albo brama piekła. Droga ku absolutowi albo ku okrutnemu odkryciu, że tam dalej nic już nie ma, które jej umysł litościwie wymazywał, tuż zanim skończyła szczytować, a zmęczenie spowijało ją jak ciepła pajęczyna i usypiało. Pogrążona w głębokim śnie słyszała szept agenta Dupreego. Otworzyła oczy i natychmiast się uspokoiła. Rozpoznała znajome kształty, skąpane w gęstym świetle prawie całkiem wciśniętej w róg lampki. Potrzebowałaby wszystkich odcieni szarości, żeby opisać nocny świat, do którego wracała w snach. Zmieniła pozycję i zamknęła oczy. Próbowała znów

zasnąć. Sen wkrótce ją zmorzył. To było coś w rodzaju przyjemnego czuwania na jawie. Była na wpół świadoma, gdzie jest, że na poduszce obok oddycha jej ukochany James, czuła jego przyjemny zapach, ciepło flanelowej pościeli, i zapadała w głęboki sen. I jej obecności. Była tak blisko i tak ją to przerażało, że serce załomotało jej w piersi w nagłej konwulsji. Zanim otworzyła oczy, wiedziała, że stoi w nogach łóżka. Patrzyła na nią zimno, z krzywym uśmiechem. Cieszyła się w duchu, że znowu ją przerazi. Przerażała ją, kiedy była dzieckiem, i nigdy nie przestała. Nadal się jej bała. Amaia wiedziała o tym, ale nie potrafiła opanować paniki. Przygniatała ją jak nagrobna płyta, paraliżowała, znów była małym trzęsącym się dzieckiem, które walczyło samo ze sobą, żeby nie otworzyć oczu. Nie otwieraj oczu. Nie otwieraj. Ale otworzyła. I zanim jeszcze to zrobiła, wiedziała, że zobaczy nad sobą jej twarz, że będzie się zbliżać jak wampir, który chce się posilić, nie krwią, lecz oddechem. Gdyby nie otworzyła oczu, zbliżyłaby się do niej tak bardzo, że czułaby jej oddech. Otworzyłaby wredne usta, żeby ją pożreć. Otworzyła oczy. Zobaczyła ją i wrzasnęła. Jej krzyki stopiły się z krzykami wołającego ją gdzieś z oddali Jamesa i z odgłosem bosych stóp biegnących w jej stronę korytarzem. Wyskoczyła z łóżka, oszalała ze strachu, częściowo świadoma, że już jej nie ma. Potykając się, włożyła spodnie i bluzę, wzięła pistolet i zbiegła na dół, opętana nagłą potrzebą skończenia z tym raz na zawsze. Nie zapaliła światła, bo doskonale wiedziała, gdzie szukać. W kominku się nie paliło, ale marmurowa obudowa nadal była trochę ciepła. Po omacku znalazła rzeźbioną drewnianą szkatułkę, jedną z trzech, które stały tam od zawsze. Zręcznymi palcami szukała wśród tysięcy drobiazgów. W końcu znalazła sznurek. Szarpnęła go gwałtownie i wysypała część zawartości szkatułki na podłogę. W ciemnościach rozległ się brzęk. – Amaia! – krzyknął James. Odwróciła się w stronę schodów. Ciocia Engrasi właśnie zapaliła światło. Patrzyli na nią z przerażeniem. Nierozumiejące spojrzenia, pytające twarze. Nie odpowiedziała. Przeszła obok nich, podeszła do drzwi i wyszła. Ruszyła biegiem, podnosząc do oczu sznurek z kluczem. Trzymała go w zaciśniętej dłoni. Zauważyła, że nylon, na który ojciec go dla niej nawlókł tamtego dnia, w jej dziewiąte urodziny, nadal jest delikatny. Do drzwi wytwórni prawie nie dochodziło światło. Stara latarnia na rogu świeciła na pomarańczowo, przywodząc jej na myśl Boże Narodzenie. Ledwie oświetlała chodnik. Poszukała zamka i wsunęła klucz. Otoczył ją zapach mąki i masła. Nagle przeniósł ją do tamtej pamiętnej nocy. Zamknęła drzwi i wyciągnęła rękę nad głowę w poszukiwaniu przełącznika. Nie było go. Już go tam nie było. Dopiero po chwili zdała sobie sprawę, że już nie musi wyciągać rąk do góry, żeby go dosięgnąć. Zapaliła światło i jak tylko wszystko zobaczyła, zaczęła się trząść. Ślina zgęstniała jej w ustach, była jak kulka chleba. Nie dawała się ani rozpuścić, ani przełknąć. Ruszyła w stronę butli. Wciąż stały w tym samym miejscu. Spojrzała na nie z przejęciem, jej oddech zaczął stopniowo przyspieszać. Ze strachu przed tym, co miało się stać, przed tym, co już nadchodziło.

– Co ty tu robisz? To pytanie zagrzmiało w jej głowie z całą wyrazistością. Łzy wypełniły jej oczy w jednej chwili. Nic nie widziała. Piekły ją oczy. Dopadło ją potworne zimno, zaczęła się trząść jeszcze bardziej. Odwróciła się powoli i ruszyła w stronę stolnicy. Przerażenie wstrząsało nią raz po raz. Drżącymi palcami dotknęła stalowej powierzchni. Głos matki znów zahuczał jej w głowie. Stalowy wałek leżał w zlewie. Z kranu kapały krople, pryskały rytmicznie o zlew. Narastał w niej jęk, wypełniał ją całą. – Ty mnie nie kochasz – wyszeptała. Wiedziała, że musi uciekać, że to noc jej śmierci. Ruszyła do drzwi. Próbowała uciec. Zrobiła krok, jeszcze jeden i kolejny, i stało się wszystko to, co miało się stać. Ucieczka na nic by się nie zdała, bo tej nocy nie mogła uniknąć śmierci. Ale małe dziecko w niej walczyło, nie chciało umrzeć, i chociaż kiedy się odwróciła, żeby na nią spojrzeć, podniosła rękę w bezsensownym odruchu, próbując się obronić przed śmiertelnym ciosem, padła na podłogę, zszokowana, przerażona. Czuła, że serce wali jej tak mocno, jakby miało wybuchnąć i że za chwilę przestanie bić. Leżała bezwładna, pokonana. I chociaż poczuła drugie uderzenie, już nie bolało. A potem już nic. Otaczał ją tunel gęstej mgły. Nagle się rozproszył i wszystko zrobiło się wyraźne, jakby ktoś przemył jej oczy. Wciąż tam była. Opierała się o stół i patrzyła na nią. Słyszała krótkie, rytmiczne dyszenie. Wydobywało się z jej piersi, kiedy próbowała odzyskać oddech. Usłyszała westchnienie. Głębokie. Westchnienie ulgi. Słyszała, jak odkręca kran, jak myje wałek. Słyszała, jak się zbliża, klęka obok, nie przestając śledzić jej wzrokiem. Zobaczyła, jak nachyla się nad nią i przygląda jej twarzy. Jej martwym oczom. Ustom, które zamarły w błagalnym krzyku. Zobaczyła jej zimne oczy, jej usta wykrzywione zdziwieniem, które nie objęło oczu, nadal lodowatych, nieruchomych. Zbliżyła się, prawie się o nią otarła, jak gdyby nagle pożałowała tej zbrodni i chciała ją pocałować. Jak matka. Ale nigdy tego nie zrobiła. Otworzyła usta i polizała krew, która powoli wypływała z rany i płynęła po jej twarzy. Uśmiechała się, kiedy wstawała, i nie przestała, kiedy wzięła ją na ręce, żeby zagrzebać w korycie z mąką. – Amaia! Usłyszała krzyk. Ciocia, Ros i James stali w drzwiach i patrzyli na nią. James chciał do niej podejść, ale ciocia Engrasi go powstrzymała, przytrzymała za rękaw. – Amaia! – zawołała do siostrzenicy słodko, ale stanowczo. Amaia klęczała na podłodze i patrzyła na stare koryto z twarzą wykrzywioną dziecięcym grymasem. – Amaia Salazar – powtórzyła. Przestraszyła się, jakby dopiero wtedy ją usłyszała. Sięgnęła po pistolet, wyciągnęła go i wymierzyła w przestrzeń.

– Amaia, spójrz na mnie – rozkazała ciocia Engrasi. Amaia nadal patrzyła w tę samą pustkę. Połykała grube kulki chleba i trzęsła się, jakby stała naga na deszczu. – Amaia. – Nie – wyszeptała. – Nie! – Szept przerodził się w krzyk. – Amaia, spójrz na mnie – powiedziała ciocia, jakby mówiła do dziecka. Amaia spojrzała na nią spod zmarszczonych brwi. – Co się dzieje, Amaia? – Ciociu, nie pozwolę, żeby to się stało. – Jej głos obniżył się o ton. Brzmiał teraz krucho i niewinnie. – Nic się nie dzieje, Amaia. – Dzieje się. – Nie, Amaia, to się stało, kiedy byłaś mała. Teraz jesteś dorosłą kobietą. – Nie, nie pozwolę, żeby mnie zjadła. – Nikt nie zrobi ci krzywdy, Amaia. – Nie pozwolę na to. – Spójrz na mnie, Amaia. To się już nigdy nie powtórzy. Jesteś kobietą, policjantką, masz broń. Nikt nie zrobi ci krzywdy. Kiedy usłyszała o broni, spojrzała na swoje ręce. Zobaczyła w nich pistolet i wydawała się zaskoczona. Była świadoma, że James i Ros patrzą na nią spod drzwi, bladzi, zmienieni. Powoli opuściła broń. James nie wypuścił jej z rąk ani w drodze do domu, ani kiedy usiadł obok niej. Patrzył na nią w milczeniu, a ciocia i Rosaura przygotowywały w kuchni napar z lipy. W milczeniu słuchała dobiegających z daleka szeptów ciotki. Wyczuwała niepokój męża. Uśmiechał się tak, jak uśmiechają się dorośli do dzieci, które leżą chore w szpitalu. Ale było jej wszystko jedno. Poczuła się jak egoistka, ale była zadowolona, bo chociaż dopadło ją straszliwe zmęczenie, czuła się jak nowo narodzona, jak po biblijnym zmartwychwstaniu. Ros rozstawiła filiżanki na niskim stoliczku stojącym przy sofie i zaczęła rozpalać w kominku. Ciocia wróciła do salonu, usiadła naprzeciwko nich i zdjęła z filiżanek pokrywki. Mdlący zapach lipy uniósł

się w chmurze pary. James spojrzał na nią, a ona skinęła głową i westchnęła. – No dobrze. Myślę, że już czas, żebyście mi powiedziały o tym, o czym powinienem wiedzieć. – Nie wiem, od czego zacząć – powiedziała ciocia, otulając się szlafrokiem. – Na początek wyjaśnijcie mi, co się przed chwilą stało i co widziałem w wytwórni. – To, co widziałeś, to przerażający atak stresu pourazowego. – Stres pourazowy? To rodzaj paranoi, na którą cierpią niektórzy żołnierze wracający z frontu, prawda? – Tak, ale nie tylko żołnierze. Może na to cierpieć każdy, kto raz albo przez dłuższy czas miał pewność, że umrze gwałtowną śmiercią. – I coś takiego przydarzyło się Amai? – Właśnie. – Ale co? Stało jej się coś w pracy? – Nie, na szczęście w pracy nigdy nie została wystawiona na takie niebezpieczeństwo… James spojrzał na Amaię. Uśmiechała się blado. Słuchała ze spuszczonymi oczami. Ciocia Engrasi przypominała sobie wszystko, co wiedziała o psychologii. Powtarzała to sobie setki razy w nadziei, że ten dzień nigdy nie nadejdzie. – Zespół stresu pourazowego to cichy zabójca. Czasami ukrywa się, przyczajony, miesiącami, a nawet latami po traumatycznym wydarzeniu, które go wywołało. Po sytuacji, w której było się narażonym na realne niebezpieczeństwo. Stres to system obronny, który wykrywa sygnały o zbliżającym się niebezpieczeństwie, włącza alarm, żeby ochronić człowieka i żeby go skłonić do nienarażania się na podobne niebezpieczeństwo. Na przykład jeśli kobieta zostanie zgwałcona na ciemnej drodze, w samochodzie, to naturalnie w przyszłości noc i otwarta przestrzeń, i samochód będą ją przyprawiać o nieprzyjemne doznania. Utożsami je z prawdziwym zagrożeniem i będzie próbowała się bronić. – To logiczne – powiedziała Ros. – W pewnym sensie tak, ale stres pourazowy jest jak reakcja alergiczna, zupełnie nieproporcjonalna do zagrożenia. To tak, jakby taka kobieta wyciągała gaz łzawiący za każdym razem, kiedy poczuje zapach skórzanego fotela, samochodowy odświeżacz powietrza albo kiedy usłyszy sowę. – Gaz albo pistolet – powiedział James, patrząc na Amaię. – Stres – mówiła dalej ciotka – wywołuje wielkie napięcie, które przekłada się na płytki sen, koszmary, rozdrażnienie i irracjonalny strach, że znów zostanie się zaatakowanym. Objawia się to

niepohamowaną furią, której jedynym celem jest obrona przed atakiem, który według tego kogoś na pewno nastąpi. Bo przeżywa go od nowa, nie sam atak, ale ból i strach tej chwili, kiedy atak nadszedł. Jak żołnierze, którzy walczyli na froncie. – Kiedy weszliśmy do wytwórni, wyglądała, jakby grała w sztuce teatralnej… – Znów przeżywała chwile wielkiego niebezpieczeństwa. Tak samo intensywnie jak wtedy, kiedy to się działo naprawdę – powiedziała ciocia, patrząc na Amaię. – Moja mała odważna dziewczynka. Cierpiała i czuła się tak, jakby to była tamta noc… – Ale… – James znów spojrzał na żonę. W jednej ręce trzymała parującą białą filiżankę z naparem, którego nie spróbowała. – Chcesz powiedzieć, że to, co się tam dzisiaj stało, było wynikiem stresu pourazowego, że to reakcja obronna na coś, co zinterpretowała jako alarm, znak, że coś zagraża jej życiu. Myślała, że ktoś ją zabije… Ciocia Engrasi przytaknęła, podniosła do ust drżące ręce. – Ale skąd to się wzięło? Bo nigdy wcześniej nic takiego jej się nie przydarzyło – powiedział James, patrząc z miłością na żonę. – To mogło być cokolwiek. Mogło to wywołać cokolwiek, ale przypuszczam, że wpłynął na nią pobyt tutaj, w Elizondo… Wytwórnia, te zbrodnie na dziewczynkach… I właściwie to już jej się to przytrafiło. Wiele lat temu, kiedy miała dziewięć lat. James spojrzał na Amaię. Wyglądała tak, jakby miała ochotę zapaść się pod ziemię. – Coś się stało, kiedy miałaś dziewięć lat? – Głos miał cienki, słaby. – Nie pamiętam – odpowiedziała. – Właściwie to nie pamiętałam o tym przez ostatnich dwadzieścia pięć lat. Pewnie tak długo sobie powtarzałam, że to się nie stało, że w końcu w to uwierzyłam. James wyjął jej z ręki nietkniętą filiżankę i postawił ją na stole. Wziął ręce żony w swoje i spojrzał jej w oczy. Amaia uśmiechnęła się, ale musiała spuścić wzrok, żeby móc mówić: – Kiedy miałam dziewięć lat, moja matka poszła za mną do wytwórni i uderzyła mnie w głowę stalowym wałkiem. Kiedy leżałam nieprzytomna na podłodze, uderzyła mnie po raz drugi. Później włożyła mnie do koryta na mąkę i wysypała na mnie dwa pięćdziesięciokilogramowe wory mąki. Myślała, że nie żyję. Zawiadomiła ojca, tylko dlatego, że myślała, że jestem martwa. Dlatego od tamtej pory mieszkałam u cioci. – Jej głos brzmiał bezosobowo, monotonnie, jakby dochodził z innego wymiaru. Ros patrzyła na nią i płakała. Bez słowa. – Na miłość boską, Amaia, dlaczego mi o tym nie powiedziałyście? – przeraził się James.

– Nie wiem. Przysięgam ci, że w ogóle o tym w ostatnich latach nie myślałam. Zagrzebałam to gdzieś w podświadomości. Poza tym od początku istniała wersja oficjalna. Powtarzałam ją tyle razy, że w końcu uwierzyłam. Myślałam, że o tym zapomniałam. Poza tym to takie… wstydliwe… Ja taka nie jestem, nie chciałam, żebyś pomyślał… – Nie masz się czego wstydzić. Byłaś mała, a ktoś, kto miał o ciebie dbać, zrobił ci krzywdę. To najpotworniejsza rzecz, o jakiej kiedykolwiek słyszałem. I bardzo mi przykro, kochanie. Przykro mi, że zrobiono ci coś tak okropnego, ale teraz już nikt cię nie skrzywdzi. – Nie macie pojęcia, jak dobrze się teraz czuję. Mam wrażenie, jakbym zrzuciła ogromny ciężar – powiedziała, myśląc o tym, co powiedział agent Dupree. – To też mogło być źródłem stresu. Kiedy tu wróciłam, wróciły również wspomnienia, a to, że nie mogłam ci o tym opowiedzieć, było dodatkowym obciążeniem. James odsunął się trochę, żeby na nią spojrzeć. – I co teraz będzie? – A co ma być? – Rozumiem, że teraz czujesz się dobrze, wyzwolona i odciążona, ale, Amaia, to, co się stało wtedy… kiedy wyciągnęłaś broń, wczoraj ten incydent z twoją siostrą, a dzisiaj ta wytwórnia… – Wiem. – Straciłaś kontrolę, Amaia. – Nic się nie stało. – Ale mogło. Skąd możemy mieć pewność, że coś takiego się nie powtórzy? Amaia nie odpowiedziała. Uwolniła się z jego objęć i wstała. James spojrzał na ciocię Engrasi. – Ty tu jesteś specjalistką. Co należy zrobić? – To, co robimy. Rozmawiać o tym. Opowiadanie, mówienie o tym, co się czuje, dzielenie się tym z bliskimi. Nie ma innej terapii. – A dlaczego nie zrobiliście tego, kiedy miała dziewięć lat? – zapytał James z wyraźnym wyrzutem. Ciocia Engrasi wstała i poszła do kominka, o który opierała się Amaia. – Pewnie w głębi duszy miałam nadzieję, że o tym zapomniała. Otoczyłam ją miłością. Robiłam wszystko, żeby zapomniała, żeby o tym nie myślała. Ale jak mała dziewczynka może przestać myśleć o krzywdzie, którą jej wyrządziła jej własna matka? Jak ma nie tęsknić za pocałunkami, których nigdy od niej nie dostanie, za bajkami, których nigdy jej nie przeczyta na dobranoc? – Ciocia Engrasi mówiła coraz ciszej. Jej głos przeszedł w szept, jak gdyby straszne, twarde słowa, które

wydobywały się z jej ust, bolały za bardzo. – Próbowałam przejąć tę rolę, przykrywałam ją co noc, dbałam o nią, kochałam jak nikogo na świecie. Bóg wie, że kochałam ją, jakby była moją własną córką. I modliłam się. Prosiłam, żeby o tym zapomniała, żeby ten koszmar nie ciągnął się za nią przez całe dzieciństwo. Czasami rozmawiałyśmy o tym, mówiłyśmy: to, co się stało. A potem przestała pytać i miałam nadzieję, że już nigdy sobie nie przypomni. – Dwie ciężkie łzy spłynęły jej po twarzy. – Myliłam się – powiedziała złamanym głosem. Amaia przytuliła ją do piersi i oparła twarz na siwych włosach, jak zawsze pachnących suchodrzewem. – James, to się już nie powtórzy – stwierdziła. – Nie możesz być tego pewna. – Jestem. – Ale ja nie, i nie pozwolę, żebyś chodziła z bronią. Możesz znów dostać ataku. Amaia wypuściła z objęć ciocię i długimi krokami przemierzyła salon. – James, jestem inspektorem policji, nie mogę pracować bez broni. – To nie pracuj – powiedział dobitnie James. – Nie mogę teraz zostawić tej sprawy. To by była porażka, już nikt by mi nie zaufał. – To mniej ważne niż twoje zdrowie. – Nie zostawię śledztwa, James, nie mogę. I nawet gdybym mogła, nie zrobiłabym tego. – Mówiła mocnym, stanowczym tonem. To nie była Amaia, to była inspektor Salazar. James wstał i stanął przed nią. – Zgoda, ale bez broni. Był pewien, że się nie zgodzi. Spojrzała uważnie na niego, a potem na nadal płaczącą siostrę. – Dobrze – zgodziła się. – Bez broni.

39

Víctor golił się tradycyjnie, mydłem firmy La Toja, pędzlem i żyletką. Myślał, że idealnie byłoby, gdyby używał brzytwy, jak ojciec i dziadek, ale spróbował raz i uznał, że to nie dla niego. W każdym razie dzięki żyletce golił się szybko, a krem nadawał jego skórze delikatny zapach, który Flora tak uwielbiała. Spojrzał na siebie w lustrze i uśmiechnął się. Z pianą na twarzy wyglądał trochę głupio. Flora. Jeśli tak się jej podoba, to tak będzie. Jego życie zmieniło się diametralnie w chwili, kiedy zdał sobie sprawę, że z niej nie zrezygnuje, że Flora z tym swoim silnym charakterem i potrzebą kontrolowania wszystkiego jest kobietą idealną. To, czego kiedyś w niej nienawidził, tej potrzeby kontroli i twardego charakteru, i tego pilnowania się na każdym kroku, teraz potrafił docenić. Najlepsze lata życia stracił przez alkohol. Teraz wydawał mu się zgubny, a wtedy był jedynym wyjściem, ratunkiem przed instynktami, które sprzeciwiały się tyranii Flory. Zdał sobie sprawę, że Flora była jedyną osobą zdolną go pokochać, jedyną kobietą, którą on mógł pokochać, i jedyną, którą chciał zadowolić. Kiedy teraz o tym myślał, widział wyraźnie, że zaczął pić, żeby się na niej zemścić, żeby uciec, a jednocześnie zadowolić ją, bo tylko tak mógł się podporządkować jej żelaznej woli, ogłupiając zmysły i stając się takim mężem, jakiego chciała mieć. Aż w końcu stracił kontrolę nad tą idealną recepturą, dzięki której życie pod pantoflem Flory dawało się znieść. Co za ironia! To samo, co podtrzymywało ich małżeństwo przez tyle lat, teraz sprawiło, że Flora go zostawiła. Przez pierwszy rok po rozstaniu toczył zaciętą walkę z nałogiem. W pierwszych miesiącach ściągnął go na dno. Dno, które ledwie pamiętał. Wspomnienia były rozmazane, rwały się jak stary czarno-biały film zniszczony przez nitrocelulozę. Pewnego ranka, po wielu dniach niewychodzenia z domu, pogrążony w nałogu i żalu do siebie samego obudził się na podłodze. Dusił się własnymi wymiocinami. Poczuł pustkę i chłód, jakich nie czuł nigdy wcześniej. Dopiero wtedy zdał sobie sprawę, że straci to, co w życiu najważniejsze, i coś zaczęło się zmieniać. Flora nie chciała się rozwieść, chociaż pod każdym względem byli w separacji. Nie byli sobie bliscy, byli jak nieznajomi, jak obcy ludzie. I to nie dlatego, że on tego chciał. To Flora podjęła decyzję i ustaliła nowe reguły obowiązujące w ich związku. Nie liczyła się z jego zdaniem, chociaż musiał przyznać, że sam nie był wtedy w stanie podjąć żadnej decyzji, mógł się tylko bez końca upijać. Ale nigdy, nawet w najstraszniejszych alkoholowych otchłaniach nie przyszło mu do głowy, że mógłby od niej odejść. Teraz powoli wszystko zaczęło się między nimi zmieniać. Wysiłek, kolejne dni na trzeźwo, dbanie o

siebie i mnóstwo małych prezentów, które jej dawał, zaczęły wreszcie wydawać owoce. Miesiącami, dzień po dniu, odwiedzał Florę w pracy i codziennie prosił, żeby zjadła z nim obiad, poszła na spacer, na mszę, żeby pojechała z nim w podróż służbową. A ona ciągle odmawiała, aż do teraz. Tego dnia, kiedy przyniósł jej bukiet róż, żeby uczcić ich rocznicę, ustąpiła i przyjęła go. Dałby wszystko, zrobiłby wszystko, byłby w stanie spełnić każdy jej warunek, żeby tylko mieć ją znowu przy sobie. Zerwanie z nałogiem było najważniejszą rzeczą w jego życiu. Na początku wydawało mu się, że każdy dzień bez picia będzie jak tortura, że rzeczywistość będzie się w niego boleśnie wrzynać, ale w ostatnich dniach odkrył, że w samym rzuceniu nałogu kryła się siła tak potężna, że teraz codziennie z niej czerpał. W kontroli, którą nad sobą sprawował, znajdował wolność i nieposkromioną moc, których zaznał tylko w młodości, kiedy był tym, kim chciał być. Podszedł do szafy i wybrał koszulę, którą tak lubiła. Obejrzał ją z każdej strony. Uznał, że wisiała w szafie zbyt długo i jest trochę pognieciona, więc powinien ją wyprasować. Pogwizdując, zszedł na dół. Zegar na wieży kościoła Santiago wskazywał prawie jedenastą, ale światło wyglądało raczej na wieczorne niż porannne. Był to jeden z tych dni, kiedy świt zatrzymuje pierwsze promienie słońca i sprawia, że dzień wygląda, jakby dopiero miał się zbudzić. Takie szare poranki były częścią jej wspomnień z dzieciństwa. Przypominały jej, jak marzyła o ciepłych, rozpieszczających promieniach słońca. Pewnego dnia koleżanka z klasy podarowała jej gruby kolorowy katalog jakiegoś biura podróży. Przeglądała go miesiącami. Zachwycała się zdjęciami słonecznych wybrzeży i nieba w odcieniu błękitu, który wydawał się niewiarygodny, podczas gdy znad rzeki nadciągały, a potem płynęły ulicami strzępy mgły. Przeklinała to miejsce, w którym czasem całymi dniami nie pokazywało się słońce, jakby jakiś latający dżin przeniósł ją nocą na jedną z odległych wysp Islandii. Tyle że tam przynajmniej bywały i takie noce, kiedy słońce w ogóle nie zachodziło. W Baztán noc była ciemna i złowieszcza. Ściany domu wyznaczały, jak kiedyś, granicę bezpieczeństwa, poza którą wszystko było niepewne. Nic więc dziwnego, że zaledwie sto lat wcześniej dziewięćdziesiąt procent mieszkańców Baztán wierzyło w czarownice, w zło czające się w mroku nocy i w magiczne zaklęcia, które pozwalają to zło odsuwać. Życie w dolinie było dla ich przodków ciężkie. Mężczyźni i kobiety, waleczni i uparci, zdecydowali się wbrew wszelkiej logice zasiedlić tę ziemię, zimną i wilgotną. Pokazała im swoje najbardziej wrogie i nieprzyjazne oblicze. Przytłaczała ich, niszczyła uprawy, zsyłała na ich dzieci choroby i dziesiątkowała i tak już nieliczne rodziny. Osuwająca się ziemia, koklusz i gruźlica, wylewy i powodzie, uprawy, które gniły, nie zdążywszy dać plonu… Ale mieszkańcy Elizondo stali wiernie przy Kościele, walczyli w meandrach rzeki Baztán, która dawała im i zabierała, kiedy chciała, jakby chciała im pokazać, że to miejsce nie jest dla ludzi, że ta ziemia pośrodku doliny należy do górskich duchów, demonów źródeł, lamii i basajauna. Nic jednak nie zdołało złamać ich żelaznej woli. Patrzyli na to samo szare niebo co ona i marzyli o innym, jaśniejszym, dobrotliwym. Dolina była ziemią szlachciców i poszukiwaczy skarbów, którzy choć wyjeżdżali za wielką wodę, zawsze wracali, przywożąc ze sobą fortunę, o której śpiewano w pieśni Maitetxu mía. Zmienili dolinę w wystawę zdobytego złota, szczycili się nim na oczach sąsiadów. Budowali błyszczące pałace, domy z ogromnymi balkonami, klasztory – w podzięce za szczęście – i mosty nad rwącymi rzekami. Ciocia Engrasi, jak zapowiadała, nie chciała iść na spacer. Wolała zostać w domu i zrobić obiad.

Wymówiła się opłakanym stanem kolan, ale Ros i James mimo protestów Amai uparli się, że pójdą na wycieczkę. Usiłowała ich przekonać, że zanim się ściemni, zacznie padać. Jechali wzdłuż brzegu rzeki, a potem doszli do wielkiej łąki. Ciągnęła się do bukowego lasu graniczącego z rzeką i zboczem. Amaia spacerowała po tej otwartej przestrzeni. Pomyślała, że wreszcie rozumie tych wszystkich, którzy z daleka przyjeżdżają do Elizondo i wzdychają, zachwycają się zapierającym dech w piersi pięknem tego małego raju, ukrytego wśród niewysokich gór, pokrytych przepięknymi dolinami i łąkami, miejscami poprzecinanymi bukowymi i kasztanowymi lasami i upstrzonymi małymi wioskami. Wilgotny klimat przedłużał jesień tak bardzo, że w samym środku lutego, chociaż leżał śnieg, łąki nadal były zielone. Ciszę zakłócał tylko szmer rzeki. Najbardziej tajemniczy i najbardziej magiczny las, jaki istnieje. Ogromne dęby, buki, kasztany porastały zbocza gór. Usiane innymi roślinami, mieniły się całą gamą tonacji, form i kontrastów. Las, który dostarczał tysiąca wrażeń: odwieczne spotkanie z przyrodą, dziki szum wody między bukami i jodłami, rześkość rzeki Baztán, odgłosy uciekających zwierząt i szelest opadłych jesienią liści, które nadal pokrywały ziemię jak jedwabista kołdra. Wiatr przesuwał je kapryśnie, tworząc kopki, jak legowiska wróżek albo magiczne ścieżki lamii. Zapach leśnych owoców, gładkość trawy pokrywającej polany, mieniącej się niczym szmaragd, który jakiś Gentil29 zakopał w lesie. Szli między drzewami. W końcu szum rzeki wskazał im, gdzie jest magiczne miejsce, do którego zmierzali. Ros szła przodem i od czasu do czasu odwracała się, żeby sprawdzić, czy się nie ociągają. O Jamesa nie musiała się martwić. Przez całą drogę nie przestawał mówić, zauroczony pięknem zimowego lasu. Przeszli przez dość gęste paprocie, a potem zaczęli się wspinać. – Już blisko – oznajmiła Ros, wskazując na wznoszącą się nad zboczem turnię. – To tam. Droga okazała się bardziej stroma, niż przypuszczali. Ostre skały tworzyły naturalne nieregularne stopnie. Wspinali się po nich wijącą się niczym górski wąż drogą. Za każdym zakrętem gąszcze głogów i kolcolistów coraz bardziej tarasowały drogę, utrudniając im marsz. Jeszcze jeden zakręt i weszli na coś w rodzaju ogromnego płaskiego tarasu. Porastała go rzadka trawa i wszechobecne żółte porosty. Ros usiadła na kamieniu. Wyglądała na zawiedzioną. – Jaskinia jest tam, dwadzieścia pięć metrów w górę – powiedziała, wskazując na ścieżkę prawie w całości ukrytą pod kolcolistem. – Ale obawiam się, że ja dalej nie idę. Skręciłam nogę w kostce. James pochylił się nad nią. – To nic poważnego. – Uśmiechnęła się. – But mnie ochronił, ale lepiej szybko wracajmy, zanim zacznie puchnąć i w ogóle nie będę mogła chodzić. – W takim razie wracamy – powiedziała Amaia. – Nie ma mowy, doszliśmy już tak daleko. Nie możesz teraz wrócić, musisz zobaczyć skałę. Idź. – Nie, wracajmy. Sama powiedziałaś, że zaraz zacznie puchnąć i nie będziesz mogła chodzić.

– Jak zejdziesz, siostrzyczko. Nie ruszę się stąd, dopóki nie pójdziesz zobaczyć. – Ja zostanę z Ros. Poczekamy na ciebie – zachęcił ją James. Amaia weszła w gąszcz kolcolistu. Przeklinała kolce. Ocierały się o nią. Brzmiało to tak, jakby jakieś paznokcie drapały jej ubranie. Ścieżka skończyła się nagle, przed jaskinią. Niskie, szerokie wejście przypominało krzywy uśmiech wyryty na twarzy góry. Na prawo wznosiły się dwie duże skały, obie bardzo osobliwe. Pierwsza wyglądała jak figura kobiety o dużych piersiach i obfitych biodrach. Patrzyła na dolinę. Druga była jeszcze bardziej niezwykła, zarówno jeśli chodzi o wielkość, jak i kształt: idealnie prostokątna, niczym stół ofiarny z szerokim i gładkim blatem, wyszlifowanym przez wiatr i deszcz. Leżał na niej tuzin różnokolorowych małych kamieni. Przyniesiono je tu z różnych stron i ustawiono tak, żeby przypominały figury na szachownicy. Jeden z nich trzymała w dłoni jakaś kobieta. Jak urzeczona wpatrywała się w dolinę. Uśmiechnęła się, kiedy zobaczyła nadchodzącą Amaię, i odezwała się, kładąc kamyk obok pozostałych: – Witaj. Amaia poczuła się obco, jakby wtargnęła na prywatny teren. – Witaj. Kobieta znów się uśmiechnęła, jakby czytała w jej myślach i wyczuła, że czuje się dziwnie. – Podnieś jeden – powiedziała, wskazując na drogę. Nie przestawała się uśmiechać. – Co takiego? – Kamyk – powiedziała kobieta, wskazując na te, które leżały na stole. – Kobieta powinna przynieść kamyk. – Ach tak, siostra mi opowiadała, ale myślałam, że trzeba go przynieść z domu, – Zgadza się, ale jeśli się o tym zapomni, można wziąć ze ścieżki. Koniec końców chodzi o kamień z drogi do domu. Amaia pochyliła się i podniosła ze ścieżki otoczaka. Podeszła do stołu i położyła go. Była zaskoczona, że jest ich tam aż tyle. – A niech mnie, wszystkie te kamienie przyniosły kobiety, które tu weszły? – Na to wygląda – odpowiedziała piękna nieznajoma. – Niesamowite. – Żyjemy w niepewnych czasach, a kiedy zawodzą nowe metody, wraca się do starych. Amaia oniemiała. Od tej kobiety usłyszała prawie to samo, co powiedziała jej ciotka zaledwie kilka dni wcześniej. – Jesteś stąd? – zapytała, przyglądając się jej. Na ramionach miała bawełniany szal w kolorze zielonego mchu. Opadał na szatę przypominającą sukienkę, w odcieniach zieleni i brązu. Miała

piękne długie blond włosy, zupełnie jak ona. Odgarniał je z jej twarzy złoty diadem. – Och, niezupełnie, ale przychodzę tu od wielu lat. Mam tu dom, chociaż nigdy nie zostaję tu zbyt długo. Ciągle się przemieszczam. – Mam na imię Amaia – przedstawiła się i wyciągnęła rękę. – A ja Maya – powiedziała kobieta, podając jej delikatną dłoń z mnóstwem pierścieni i bransolet. Dzwoniły jak dzwoneczki. – Za to ty jesteś stąd, prawda? – Mieszkam w Pampelunie, jestem tutaj z powodów zawodowych – odpowiedziała Amaia wymijająco. Maya patrzyła na nią z uśmiechem. Dziwnie. Amaia pomyślała nawet, że niemal uwodzicielsko. – A ja myślę, że jesteś stąd. – Aż tak bardzo to widać… Kobieta zaśmiała się i spojrzała na dolinę. – To jedno z moich ulubionych miejsc. Uwielbiam tu przychodzić, ale ostatnio nie dzieje się tu dobrze. – Chodzi ci o morderstwa? Kobieta nadal się uśmiechała. Nie odpowiadała. Nagle spoważniała. – Czasami tędy przejeżdżam. Widziałam różne dziwne rzeczy. Amaia zaciekawiła się jeszcze bardziej. – Jakie rzeczy? – Na przykład wczoraj, kiedy tu byłam, widziałam, jak jakiś mężczyzna wszedł i szybko wyszedł z jednej z tych małych jaskiń na prawym brzegu rzeki – powiedziała, wskazując na gęste zarośla. – Kiedy wchodził, miał ze sobą paczkę. Nie miał jej, kiedy wracał. – Wyglądał podejrzanie? – Wyglądał na zadowolonego. Ciekawe określenie, pomyślała Amaia, a potem zapytała: – Jak wyglądał? – Stąd, z góry, nie widziałam wyraźnie. – Ale wydawało ci się, że to był młody mężczyzna? Widziałaś jego twarz?

– Chodził jak młody człowiek, ale miał na głowie kaptur. Zakrywał mu prawie całą głowę. Kiedy wyszedł, spojrzał za siebie, ale widziałam tylko jedno oko. Amaia skamieniała. – Widziałaś go z profilu? Maya nie odpowiedziała. Znowu się uśmiechnęła. – Potem poszedł w dół i odjechał samochodem. – Przecież nie mogłaś widzieć stąd samochodu. – Nie, ale wyraźnie słyszałam silnik. I jak się oddalał. Amaia wychyliła się i spojrzała na drogę. – Można stąd dojść do tej jaskini? – Ależ nie, jest dość dobrze ukryta. Trzeba iść od szosy w górę, najpierw między drzewami, widzisz? Aż tam – powiedziała. – Dalej nie ma ścieżki, stara droga jest ukryta… Jakieś czterysta metrów za skałami jest jaskinia. – Wygląda na to, że dobrze znasz ten teren. – No jasne, mówiłam ci, że często tu przychodzę. – Żeby złożyć ofiarę? – Nie – powiedziała Maya z uśmiechem. Silny podmuch wiatru rozwiał włosy Mai, ukazując długie błyszczące kolczyki. Na pierwszy rzut oka wyglądały na złote. Amaia pomyślała, że jak na kogoś chodzącego po górach jest ubrana raczej nietypowo. Zdziwiła się jeszcze bardziej, kiedy pod jedwabną suknią zauważyła rzymskie sandałki, ledwo zakrywające stopy. Maya z zachwytem wpatrywała się w leżące na skale kamyki, jakby były szlachetnymi kamieniami. Patrzyła na nie z uśmiechem kobiety skrywającej jakąś tajemnicę. Amaia nagle poczuła się jak nieproszony gość, jak gdyby jej czas się skończył. Pomyślała, że powinna już sobie pójść. – No dobrze, to ja już pójdę… Schodzi pani? – Nie – odpowiedziała Maya, nie patrząc na nią. – Zostanę tu jeszcze chwilę. Amaia odwróciła się w stronę ścieżki i przeszła dwa kroki, a potem odwróciła się, żeby się pożegnać. Ale Mai już nie było. Przystanęła. Wpatrywała się w miejsce, gdzie jeszcze przed chwilą stała nieznajoma.

– Halo?! – zawołała. Nie mogła przecież nigdzie pójść, nie mogła dojść do jaskini ani przejść obok niej niezauważona z tyloma bransoletkami dźwięczącymi przy każdym ruchu. – Maya?! – zawołała znowu. Zrobiła krok w stronę jaskini. Chciała jej poszukać, ale nagle się zatrzymała. Wiatr gwałtownie przybrał na sile i poczuła w piersi nieznany dotąd strach. Odwróciła się w stronę ścieżki i prawie biegiem zeszła aż do polany, do Ros i Jamesa. – Jesteś blada jak ściana… widziałaś ducha? – zażartowała Ros. – James, chodź ze mną – poprosiła Amaia, nie zwracając uwagi na kpiny siostry. James się wystraszył, wstał. – Co się dzieje? – Była tam kobieta i zniknęła. Nie wyjaśniając nic więcej i nie odpowiadając na pytania Jamesa, znów ruszyła zarośniętą ścieżką. Kaleczyła się o kolcolist i powtarzała sobie, że przecież to niemożliwe, żeby Maya tędy zeszła. Kiedy dotarli do jaskini, Amaia podeszła do kamiennego masywu, żeby się upewnić, że Maya nie spadła w przepaść. Przestrzeń otwierała się pod jej stopami. Pochyłe krawędzie pokrywał kolcolist i ostre skały. Nie miała szans zejść tamtędy. Amaia podeszła do wejścia do jaskini i nachyliła się, żeby zajrzeć do środka. Poczuła intensywny zapach ziemi i czegoś metalicznego. Jaskinia wyglądała tak, jakby od lat nikt do niej nie wchodził. – Tu nikogo nie ma, Amaia. – Ale była, kobieta. Rozmawiałam z nią chwilę i nagle, kiedy się odwróciłam, zniknęła. – Nie ma tu innych zejść – powiedział James, rozglądając się. – Jeśli zeszła, musiała właśnie tędy. Kamyki, które leżały na skalnym stole, zniknęły. Nawet ten, który ona położyła. Wrócili tą samą drogą, zeszli do miejsca, gdzie czekała na nich Ros. – Amaia, gdyby zeszła tędy, Ros i ja zauważylibyśmy ją. – Jak wyglądała? – chciała wiedzieć Ros. – Ładna blondynka, trzydzieści lat. W szalu z zielonej bawełny, w długiej sukience, z mnóstwem złotej biżuterii. – Brakuje tylko, żebyś powiedziała, że była bosa. – Prawie, miała na nogach rzymskie sandałki.

James spojrzał na nią zdziwiony. – Ale przecież jest osiem stopni. Jak mogła być w sandałkach? – Była. Wyglądała dziwnie, ale elegancko. – Była ubrana na zielono? – zainteresowała się Ros. – Tak. – I nosiła złotą biżuterię. Powiedziała ci, jak ma na imię? – Powiedziała, że ma na imię Maya i że często tu bywa, bo ma w pobliżu dom. Ros zasłoniła ręką usta. Wpatrywała się w siostrę. – No co? – ponagliła ją Amaia. – Skała w tych turniach to według legendy jeden z domów Mari. Podczas burzy przylatuje z Aia do Elizondo, a z Elizondo do Amboto. Amaia odwróciła się w stronę ścieżki, z której schodziła. Patrzyła na nią z drwiną. – Nasłuchałam się wystarczająco wielu głupot… Rozmawiałam mianowicie z boginią Mari, u wrót jej domu. – Jest również znana jako Maya, bystrzaku. Niebo przecięła błyskawica. Pociemniało, przybrało kolor starej cyny. Grzmot rozległ się bardzo blisko, a potem zaczęło padać.

40

Gęste zasłony deszczu zmiatały z ulic wszystko, od jednej ściany do drugiej, jakby ktoś kapryśnie bujał ogromną konewką, żeby je oczyścić z wszelkiego zła i wspomnień. Powierzchnia rzeki była pomarszczona, jakby tysiące ryb jednocześnie postanowiły się wynurzyć. Kamienny most i fasady domów pokrywała woda. Spływała po nich, tworząc wąskie strumyki. Wpadały do rzeki, ściekały po sztucznych ścianach. Przed domem cioci Engrasi stał mercedes Flory. – Wasza siostra już przyjechała – powiedział James, parkując za nim. – I Víctor – dodała Ros, patrząc na łuk nad wejściem, pod którym jej szwagier usiłował żółtą zamszową ściereczką wysuszyć czarno-złoty motocykl. – Nie mogę w to uwierzyć – wyszeptała Amaia. Ros spojrzała na nią zaskoczona, ale nic nie powiedziała. Wysiedli i pobiegli w deszczu pod sklepienie. Przywitali się z Víctorem, wymienili uściski i całusy. – Co za niespodzianka, Víctor. Ciocia nie mówiła, że będziesz – powiedziała Amaia. – Bo nie wiedziała. Wasza siostra zadzwoniła do mnie dziś rano, żeby mnie zaprosić, a ja z przyjemnością przyjąłem zaproszenie. Zresztą na pewno się domyślacie. – My też się cieszymy, że je przyjąłeś, Víctor – powiedziała Ros, przytulając się do niego i patrząc na Amaię. Wciąż nie rozumiała tego, co powiedziała w samochodzie. – Piękny – powiedział James, patrząc na motor. – Tego nie widziałem. – To Lube, LBM, od inicjałów twórcy. Z silnikiem dwusuwowym, dziewięćdziesiąt dziewięć centymetrów sześciennych i trzy biegi – wyjaśnił Víctor, szczęśliwy, że może komuś opowiedzieć o swoim nabytku. – Dopiero go odrestaurowałem. Zajęło mi to sporo czasu, bo brakowało wielu części. Było z tym mnóstwo problemów. – Motocykle Lube produkowano w Kraju Basków, prawda? – Tak. Fabryka została otwarta w latach czterdziestych, w Lutxana, w Barakaldo, i zamknięta w 1967… Szkoda, bo robili naprawdę piękne motory. – Rzeczywiście ładny – przyznała Amaia. – Trochę mi przypomina motocykle niemieckie z czasów drugiej wojny światowej. – Tak. W tamtych czasach chyba wszystkie były w takim stylu, ale nie zdziwiłbym się, gdyby było na

odwrót. Ich twórca miał gotowe prototypy dwa lata wcześniej, a wiadomo, że miał kontakty z niemieckimi fabrykami jeszcze przed wojną… – A niech mnie, Víctor. Jesteś prawdziwym znawcą. Mógłbyś o tym uczyć albo pisać. – Mógłbym, gdyby ktoś był zainteresowany. – Na pewno ktoś by się znalazł… – Wchodzimy? – zapytała Ros, otwierając kluczem drzwi. – Tak, lepiej wejdźmy. Twoja siostra pewnie się już niecierpliwi. Wiesz, że według niej cała ta fascynacja motorami to głupota. – Tym gorzej dla niej, Víctor. Jej opinia nie powinna być dla ciebie taka ważna. – Tak, wiem – powiedział Víctor ze sztucznym uśmiechem. – Gdyby to tylko było takie proste. Deszcz padał już dość długo. Rozbrzmiewał w całym domu, sprawiając, że wydawał się jeszcze przytulniejszy. Poczuli dolatujący z kuchni zapach pieczeni. Wszyscy poczuli się głodni. Flora wyszła z kuchni z kieliszkiem czegoś w kolorze bursztynu. – No, najwyższy czas. Już myślałyśmy, że będziemy musiały zacząć bez was – powiedziała na powitanie. Zza niej wyłoniła się ciocia Engrasi. Wycierała ręce małym granatowym ręczniczkiem. Pocałowała ich wszystkich po kolei. Amaia widziała, jak Flora robi kilka kroków w tył, jakby chciała uciec od tych serdeczności. Tak, pomyślała. Mogłabyś jeszcze przypadkiem kogoś pocałować. Za to Ros usiadła na krześle stojącym najbliżej drzwi. Unikała Flory jak tylko mogła. – Dobrze się bawiliście? Doszliście do jaskini? – zapytała ciocia Engrasi. – Tak, spacer był cudowny, chociaż do jaskini doszła tylko Amaia. Ja zostałam w tyle. Zwichnęłam kostkę, ale to nic poważnego – powiedziała Ros, uspokajając ciocię. Już nachylała się nad nią, żeby obejrzeć jej nogę. – Amaia wspięła się na sam szczyt. Złożyła ofiarę i widziała Mari. Ciocia ze śmiechem zwróciła się do Amai: – Opowiedz mi o tym. Amai nie umknęła pogarda, z jaką patrzyła na nią Flora. Westchnęła z niesmakiem. – No więc doszłam aż do jaskini i była tam kobieta – powiedziała, patrząc na Ros i akcentując słowo kobieta. – Chwilę z nią rozmawiałam. I tyle. – Była ubrana na zielono i powiedziała jej, że ma w pobliżu dom, a kiedy Amaia się odwróciła, zniknęła.

Ciocia patrzyła na nią i uśmiechała się pogodnie. – Sama widzisz. – Ciociu… – zaprotestowała Amaia. – No dobrze. Jeśli już skończyliście z tym folklorem, moglibyśmy pomyśleć o tym, żeby zacząć jeść, zanim pieczeń wystygnie – powiedziała Flora, nalewając wino. Wręczyła kieliszki wszystkim oprócz Ros – musiała sięgnąć po wino sama – i Víctora, którego celowo pominęła. Ciocia Engrasi zwróciła się do niego: – Víctor, idź do kuchni. W lodówce jest wszystko. Weź sobie, co chcesz. – Przykro mi, Víctor – powiedziała Flora, usprawiedliwiając się – że nic ci nie podałam, ale w przeciwieństwie do reszty nie jestem u siebie. – Nie wygaduj bzdur, Flora. Mój dom należy do moich bratanic. Wszystkich – powtórzyła. – Do ciebie również. – Dziękuję, ciociu – odpowiedziała Flora. – Nie byłam pewna, czy jestem tu mile widziana. Ciotka westchnęła i dopiero potem odpowiedziała: – Póki żyję, wszystkie jesteście tu mile widziane. Bo koniec końców to mój dom i ja decyduję, kto jest tu miłym gościem, a kto nie. I nie sądzę, żebyś kiedykolwiek doświadczyła z mojej strony wrogości. Czasami, Floro, poczucie odrzucenia nie jest winą gospodarza, tylko tego, kto czuje się obco. Flora wypiła duży łyk wina. Nie odpowiedziała. Usiedli przy stole i zaczęli wychwalać zdolności kulinarne cioci. Zrobiła jagnięcinę z pieczonymi ziemniakami i papryką w sosie. Rozmawiali głównie James i Víctor. Ku uciesze Amai głównie o motocyklach Víctora. Florę wyraźnie to denerwowało. – Restaurowanie motocykli to prawie artystyczna robota. – Och – powiedział Víctor, mile połechtany. – Obawiam się, że więcej w tym mechaniki, przez cały ten brud, niż finezji odnawiania. Szczególnie w pierwszej fazie, kiedy je kupuję. Tego Lube, którym dzisiaj przyjechałem, kupiłem od jednego faceta z Bermeo. Trzymał go ponad trzydzieści lat w chlewie. Zapewniam cię, że cały był w gównach wszelkich możliwych stworzeń. – Víctor… – zwróciła mu uwagę Flora. Pozostali zaczęli się śmiać, a James zachęcił go, żeby mówił dalej. – Ale pewnie kiedy już masz taki sprzęt w domu, to go rozbierasz i polerujesz i ta część musi być

czystą przyjemnością. – Faktycznie tak jest, ale to najłatwiejsza część. Najwięcej czasu zabiera mi szukanie brakujących części. Muszę też zastąpić czymś te, które są prawie zużyte, a przede wszystkim odnowić te, których już nie można zdobyć. Czasami muszę je robić sam, ręcznie. – Co cię kosztuje najwięcej? – zapytała Amaia. Víctor chwilę się zastanawiał. Flora wzdychała ostentacyjnie, żeby zademonstrować, jak bardzo ją to nudzi. Ale nikogo innego zdawało się to nie dotyczyć. – Bez wątpienia najwięcej pracy jest przy restaurowaniu baków. Często w środku zostaje trochę benzyny i z biegiem lat bak rdzewieje. Kiedyś nie robiono ich ze stali nierdzewnej, jak teraz, tylko z blachy pokrytej patyną, która po jakimś czasie się ściera. A jak zaczyna rdzewieć, zaczynają odpadać metalowe łuski. A ponieważ takich baków już się nie produkuje, trzeba cudu, żeby je wyczyścić i naprawić od środka. Flora wstała i zaczęła zbierać talerze. – Ciociu, odpocznij, ja to zrobię – powiedziała, kładąc rękę na ramieniu cioci Engrasi. – Tak czy inaczej rozmowa mnie nie ciekawi, więc pójdę po deser. – Wasza siostra przygotowała jeden ze swoich wspaniałych deserów – powiedziała ciocia. Flora ruszyła do kuchni, pokazując Ros, która właśnie się podnosiła, żeby nie wstawała. Víctor nagle zamilkł. Wpatrywał się w swoją szklankę, jakby szukał w niej rozwiązania wszystkich problemów świata. Flora wróciła z tacą przykrytą delikatnym papierem. Tuziny tłuściutkich ciastek pachniały słodko. Zapach unosił się wśród biesiadników. Wszyscy się zachwycili, tylko Amaia zasłoniła ręką twarz i w osłupieniu patrzyła na uśmiechniętą siostrę. – Txatxingorri, uwielbiam je! – wykrzyknął James, biorąc jedno. W Amai wzbierały oburzenie i niedowierzanie. Walczyła ze sobą, żeby nie złapać siostry za włosy i nie wepchnąć jej wszystkich tych ciastek do gardła. Spuściła wzrok i zastygła w milczeniu. Próbowała zapanować nad wściekłością. Słyszała, jak Flora się przechwala, i niemal czuła na sobie jej wyrachowane, okrutne spojrzenie. Przerażała ją. Tak samo jak kiedyś matka. – Nie jesz, Amaia? – zapytała słodko. – Nie, nie mam ochoty. – A to dlaczego? – zakpiła. – Nie rób mi takiego afrontu, zjedz trochę – powiedziała, kładąc txatxingorri na jej talerzu. Amaia spojrzała na ciastko. Nie mogła odpędzić myśli o pachnących nim ciałach martwych dziewczynek.

– Będziesz mi musiała wybaczyć, Floro. Ostatnio przez wiele spraw przewraca mi się w żołądku – powiedziała, patrząc na nią uważnie. – Może jesteś w ciąży – zaszydziła okrutnie Flora. – Ciocia mi powiedziała, że próbujecie. – Flora, na miły Bóg… – pożaliła się ciocia. – Przepraszam, Amaia. Tylko o tym wspomniałam – powiedziała, kładąc rękę na dłoni Amai. – Nic nie szkodzi, ciociu – odpowiedziała Amaia. – Nie bądź bezduszna, Floro. W ciągu tych kilku dni Amaia musiała się zmierzyć z wieloma problemami – wtrącił się Víctor. – Ma naprawdę ciężką pracę. Wcale mnie nie dziwi, że prawie nie może jeść. Flora spojrzała na niego, a Amaia złapała jej spojrzenie. Wyglądała na zdziwioną. Może dlatego, że pierwszy raz publicznie odważył się z nią nie zgodzić. – Czytałem, że zatrzymaliście ojca Johany – powiedział Víctor pokojnie. – Mam nadzieję, że te zbrodnie wreszcie się skończą. – Byłoby dobrze – zgodziła się z nim Amaia. – Ale niestety chociaż mamy dowody, że to on zabił swoją córkę, jesteśmy też pewni, że nie zabił pozostałych. – Coś takiego… Mimo to cieszę się, że złapaliście tego bydlaka. Znam jego żonę i znałem z widzenia córkę. Trzeba być potworem, żeby skrzywdzić taką słodką istotę. Ten gość to skurczybyk. Mam nadzieję, że w więzieniu dostanie za swoje – powiedział Víctor. Raczej nie bywał taki przejęty. – Skurczybyk, powiadasz? – wyskoczyła Flora. – A one to co? Bo prawda jest taka, że te smarkule same się o to proszą. – Ale… co też ty mówisz… – przerwała jej wzburzona Ros. Po raz pierwszy zwróciła się bezpośrednio do niej. – Jak to co mówię? Mówię, że te dziewczyny to wywłoki. Mam dość tego, jak się ubierają, co mówią i jak się zachowują. Jak ulicznice. Aż wstyd patrzeć na to, jak się zachowują przy chłopakach. Przysięgam, że czasami, kiedy przechodzę przez rynek i widzę, jak siedzą na nich, jak zdziry, wcale się nie dziwię, że tak kończą. – Floro, bluźnisz. Naprawdę usprawiedliwiasz kogoś, kto morduje dzieci? – wypaliła ciotka. – Nie usprawiedliwiam, ale prawda jest taka, że gdyby to były grzeczne dziewczynki, które o dziesiątej siedzą w domu, nie spotkałoby ich to, co je spotkało. Ale jeśli tak prowokują, to może i nie powiem, że na to zasługują, ale z pewnością się o to proszą. – Nie rozumiem, jak możesz opowiadać takie rzeczy, Floro – powiedziała z niedowierzaniem Amaia. – To moje zdanie. I nie są święte tylko dlatego, że są martwe. Chyba mogę wyrazić swoją opinię, co?

– Ten człowiek, który zamordował własną córkę, to skurwysyn – stwierdził nagle Víctor. – I nie ma żadnego usprawiedliwienia dla tego, co zrobił. Wszyscy spojrzeli na niego, zdziwieni siłą, z jaką to powiedział. Flora aż oniemiała. Amaia wykorzystała ten moment: – Floro, Johanę zabił i zgwałcił jej ojciec, ojczym. Była grzeczną dziewczyną, miała dobre stopnie, ubierała się skromnie i o dziesiątej była w domu. Zrobił jej krzywdę ktoś, kto miał ją chronić. I to jest w tym wszystkim najbardziej okrutne. To straszne, jeśli ktoś, kto ma o ciebie dbać, krzywdzi cię. – No proszę! – wykrzyknęła Flora, udając, że się śmieje. – I znowu to samo! A jakże! Dokopmy się do ckliwych przeżyć rodem z amerykańskiego serialu. Ktoś, kto miał o mnie dbać, skrzywdził mnie – powiedziała, naśladując głos dziecka. – Co? Biedna Amaia, dziewczynka z traumą. Pozwól, że coś ci powiem, siostrzyczko: ty też jej nie ochroniłaś, kiedy powinnaś była. – O co ci chodzi? – zapytał James, biorąc żonę za rękę. – Chodzi mi o naszą matkę. Ros pokręciła głową. Czuła, że atmosfera się zagęszcza. – Tak, o naszą biedną, starą, słabą matkę, schorowaną kobietę, której raz puściły nerwy. Raz, i to wystarczyło, żeby cała rodzina ją osądziła – powiedziała Flora z pogardą. Amaia obserwowała ją uważnie, a potem powiedziała: – Nieprawda, Floro. Życie amy wyglądało potem tak samo, to moje się zmieniło. – Dlaczego musiałaś się wyprowadzić do ciotki? Było ci to na rękę, zawsze tego chciałaś. Być niezależną, nie pracować w wytwórni. I dobrze to rozegrałaś. A jeśli chodzi o amę, to to był tylko wypadek, raz jedyny, wypadek… Amaia uwolniła dłoń, którą James trzymał między swoimi, i zasłoniła twarz. Oddychała przez palce. – To nie był wypadek, Floro. Próbowała mnie zabić – powiedziała bardzo cicho. – Zawsze miałaś skłonność do przesady. Ona mi to opowiedziała. Dała ci klapsa i przewróciłaś się na stolnicę. – Rzuciła się na mnie ze stalowym wałkiem – powiedziała Amaia, nie odsłaniając twarzy. Ból, który niosły te słowa, było słychać w jej głosie. Zadrżał, jakby miał ucichnąć na zawsze. – Uderzyła mnie w głowę. Połamała mi palce, bo próbowałam się zasłonić ręką, i biła dalej, kiedy leżałam na podłodze. – Kłamiesz! – wrzasnęła Flora, wstając. – Jesteś kłamczuchą.

– Usiądź, Floro – rozkazała mocnym głosem ciocia Engrasi. Flora usiadła. Nie przestawała patrzeć na wciąż kryjącą się za własnymi dłońmi Amaię. – Teraz ty mnie posłuchaj – powiedziała ciotka. – Twoja siostra nie kłamie. Lekarzem, który przyszedł zająć się nią tamtej nocy, był doktor Manuel Martínez, ten sam, który leczył twoją matkę. To on zalecił, żeby Amaia nie wracała do domu. To prawda, że zaatakowała ją ten jeden raz, ale o mało jej nie zabiła. Siedziała tu potem miesiącami, nie wychodziła z domu, dopóki rany się nie zagoiły, a włosy nie odrosły i ich nie zasłoniły. – Nie wierzę. Po prostu ją uderzyła. Amaia była mała i się przewróciła. Poraniła się, bo upadła. Dała jej klapsa. Każda matka czasem wymierza je dziecku, było tak zwłaszcza w tamtych czasach. Ale ty… – powiedziała, patrząc na Amaię i marszcząc z pogardą usta – już zawsze miałaś o to do niej żal i kiedy miałaś okazję, nie pomogłaś jej. Zachowałaś się jak ten ojciec, wykorzystałaś okazję, żeby ją skrzywdzić. – Co ty wygadujesz?! – wrzasnęła Amaia, odsłaniając zalaną łzami twarz. – Mówię, że mogłaś jej pomóc, kiedy znalazła się w szpitalu. Amaia mówiła tak cicho, że prawie nie było jej słychać. Podjęła kolejną próbę opanowania furii, która w niej narastała. – Nie, nie mogłam jej pomóc. Nikt nie mógł, a już na pewno nie ja. – Mogłaś ją odwiedzić – powiedziała z wyrzutem Flora. – Ona chce mnie zabić, Flora! – wrzasnęła Amaia. James wstał i objął ją od tyłu. – Floro, lepiej przestańcie. Amaia bardzo z tego powodu cierpi. Nie mam pojęcia, czemu drążycie ten temat. Wiem, co się stało, i zapewniam cię, że wasza matka miała szczęście, że nie skończyła w więzieniu albo w zakładzie psychiatrycznym. Z pewnością tak byłoby lepiej dla niej, a już na pewno dla Amai, która była małą dziewczynką, a musiała sobie poradzić z tym, że próbowano ją zamordować. W dodatku musiała to wszystko ukrywać i kłamać, uciec z domu, jakby to ona była odpowiedzialna za to, co jej się przydarzyło. To smutne, co spotkało waszą matkę. Przykro mi, że nie mogła wrócić do domu, kiedy zachorowała, ale źle robisz, obarczając Amaię odpowiedzialnością za to, że umarła w szpitalu. Flora patrzyła na niego oszołomiona. – Że umarła? Tak mu powiedziałaś? – zapytała, zwracając się z furią do Amai. – Miałaś czelność powiedzieć, że nasza matka nie żyje? James spojrzał na Amaię, wyraźnie zmieszany.

– Tak naprawdę nie powiedziała, że nie żyje. Uznałem to za oczywiste. Dopiero wczoraj dowiedziałem się o tej sprawie ze szpitalem. Kiedy mówiłyście, że była w stanie krytycznym, uznałem… Amaia, już spokojniejsza, odwróciła się do niego i wyjaśniła: – Po mojej ostatniej wizycie matka zapadła w śpiączkę. Była w niej kilka dni, ale pewnego ranka, kiedy pielęgniarka pochylała się nad nią, żeby jej zmierzyć temperaturę, podniosła się, chwyciła ją za włosy i ugryzła w szyję tak mocno, że wyrwała jej kawałek skóry. Przeżuła go i połknęła. Kiedy wbiegły inne pielęgniarki, tamta leżała na podłodze. Krew lała jej się z szyi, a matka siedziała na niej i nie przestawała jej bić. Z ust kapała jej krew. Pielęgniarka odniosła poważne obrażenia. Zawieźli ją na salę operacyjną, zrobili kilka transfuzji krwi i udało im się ją uratować. Tylko dlatego, że to się stało w szpitalu. Miała szczęście, ale już zawsze będzie miała bliznę. Flora wbijała w nią pełne pogardy spojrzenie, a jej usta wykrzywiał grymas tak hardy i suchy jak cięcie zadane siekierą. – Mieliśmy szczęście – ciągnęła Amaia. – Z nakazu sądu zamknięto ją w zakładzie dla psychicznie chorych, a odpowiedzialnością za nieprzewidzenie zagrożenia ze strony pacjentki, której diagnozę znali, obarczono szpital. – Spojrzała Florze w oczy. – Ja nie mogłam nic zrobić. Żadna z nas już wtedy nie mogła. To sędzia o tym zadecydował. – A ty się na to zgodziłaś – wypaliła Flora. – Floro – powiedziała Amaia cierpliwie. – Długo trwało i kosztowało mnie dużo bólu, zanim powiedziałam na głos, że ama chce mnie zabić. – Och, jesteś szalona! Ale przede wszystkim jesteś zła. – Ama chce mnie zabić – powtórzyła, jakby mogła w ten sposób odpędzić zło. James położył jej rękę na ramieniu. – Kochanie, nie powinnaś tak mówić. To się stało tak dawno… teraz jesteś bezpieczna. – Nienawidzi mnie – wyszeptała Amaia, jakby go nie słyszała. – To był tylko wypadek – powiedziała Flora w zaślepieniu. – Nie, Floro, to nie był wypadek. Próbowała mnie zabić. Przestała mnie bić tylko dlatego, że myślała, że jej się udało. A kiedy uznała, że już nie żyję, zasypała mnie mąką. Flora wstała. Uderzyła biodrem o stół tak, że zadźwięczały kieliszki. – Niech cię diabli, Amaia. Bądź przeklęta do końca życia! – Nie sądzę, żeby reszta mojego życia miała być gorsza niż to, co już przeżyłam – odpowiedziała

Amaia, wyraźnie zmęczona. Flora wzięła z oparcia krzesła torebkę i wyszła, trzaskając drzwiami. Víctor wymamrotał przeprosiny i wyszedł za nią, wyraźnie skonsternowany. Kiedy wyszedł, wszyscy zamilkli. Bali się powiedzieć coś, co mogłoby zepsuć już i tak napiętą atmosferę. W końcu James po raz kolejny podjął próbę poukładania wszystkiego. Objął żonę. – Powinienem się pogniewać, że nie powiedziałaś mi tego wszystkiego wcześniej. Wiesz, że cię kocham, Amaia, nic tego nie zmieni. Dlatego nie potrafię zrozumieć, dlaczego mi nie zaufałaś. Wiem, że to wszystko musiało dla was być bardzo bolesne, szczególnie dla ciebie, ale musisz zrozumieć, że w ciągu kilku ostatnich dni dowiedziałem się o twojej rodzinie więcej niż przez ostatnich pięć lat. Ciocia Engrasi złożyła ostrożnie serwetkę i powiedziała: – James, czasem boli tak bardzo i tak głęboko, że człowiekowi wydaje się, że zostanie tak już na zawsze, że zawsze będzie się cierpieć w ukryciu. Nie dopuszcza się myśli, że ból, który nie został wypłakany, wyrwany z korzeniami, będzie raz za razem wracał, jak szczątki rozbitego statku, które docierają na brzeg świadomości, żeby nam przypomnieć, że na dnie morza leży niewidzialna zatopiona flota, która o nas nie zapomniała i która będzie wracać po trochu, żeby przykuć naszą uwagę, tak długo, jak to będzie konieczne. Nie obwiniaj Amai, że ci nie powiedziała. Nie sądzę, żeby od chwili, kiedy to się stało, myślała o tym z taką jasnością. Amaia podniosła wzrok i powiedziała tylko: – Jestem bardzo zmęczona. – Musimy to zakończyć, Amaia – powiedział James, jakby ją prosił. – A to jest odpowiedni moment. Wiem, że to bardzo trudne, ale może dlatego, że patrzę na to z boku, bez takich wielkich emocji, sądzę, że powinnaś spojrzeć na to z innego punktu widzenia. To, co się stało, było przerażające, ale musisz przyznać, że twoja matka jest biedną, niezrównoważoną kobietą. Wątpię, żeby cię nienawidziła. Ludzie psychicznie chorzy często stają się wrogami tych, których najbardziej kochają. To prawda, że się na ciebie rzuciła, na ciebie i na tę pielęgniarkę. Ale to był atak szaleństwa, nie było w tym nic osobistego. – Nie, James. Pielęgniarka, na którą się rzuciła, miała długie blond włosy i wyglądała mniej więcej jak ja. Kiedy weszły pozostałe pielęgniarki, moja matka okładała ją, śmiała się i wykrzykiwała moje imię. Zaatakowała ją, bo myślała, że to ja.

41

Telefon wibrował irytująco. – Dobry wieczór, pani inspektor. – Ach, witam, pani doktor – odpowiedziała, kiedy rozpoznała głos. – Nie liczyłam, że tak szybko pani zadzwoni… Sprawdzili państwo nagrania? – Tak, sprawdziliśmy – odpowiedziała zwięźle doktor Takchenko. – I? – Pani inspektor, jesteśmy w hotelu Baztán. Właśnie wróciliśmy z Hueski i sądzę, że powinna pani tu jak najszybciej przyjechać. – Są państwo tutaj? – zdziwiła się Amaia. – Tak. Muszę z panią porozmawiać w cztery oczy. – O nagraniach? – Też, ale nie tylko. Jesteśmy w pokoju dwieście dwa. I odłożyła słuchawkę. Jak na niedzielny wieczór na hotelowym parkingu było bardzo spokojnie, chociaż w głębi widać było samochody zaparkowane przy wejściu do restauracji. Światła kawiarni, w której się spotkali poprzednio, były już przygaszone, krzesła ustawiono do góry nogami na stołach. Kilka kobiet myło podłogę. Zamiast dziewczyny w recepcji stał osiemnastoletni chłopak z twarzą pokrytą trądzikiem. Amaia zastanawiała się, skąd biorą recepcjonistów. Tak samo jak poprzedniczka był pochłonięty jakąś grą. Ruszyła w stronę schodów. Nie zatrzymując się, weszła na drugie piętro. Stanęła przed drzwiami z numerem dwieście dwa. Zapukała. Doktor Takchenko otworzyła natychmiast, jakby czekała pod drzwiami. Pokój był przyjemny i dobrze oświetlony. Na łóżku leżał laptop i dwie brązowe tekturowe teczki.

– Pani telefon mnie zaskoczył, nie spodziewałam się państwa tutaj – powiedziała Amaia na powitanie. – Dzień dobry – powiedział doktor González. Rozplątywał jakieś kable. Postawił komputer na małym biurku, włączył go i odwrócił się do Amai. – To nagranie z zeszłego piątku, z sektora numer siedem. To to samo miejsce, w którym rozmawialiśmy w dniu naszego przyjazdu do Elizondo. Jak pani mówi, tam właśnie widziała pani niedźwiedzia. Nagranie, które pani zobaczy, będzie nie najlepszej jakości, bo zawsze ustawiamy kamery wysoko, żeby uchwycić otwartą przestrzeń i naturalne ścieżki, które instynktownie wybierają zwierzęta i którymi rzadko chodzą ludzie. Wcisnął przycisk. Amaia zobaczyła kawał majestatycznego bukowego lasu. Przez kilka minut nic się nie zmieniało. I nagle pojawił się jakiś cień. Zajął górną część ekranu. Amaia rozpoznała swoją niebieską puchową kurtkę. – To chyba pani – wskazała doktor Takchenko. – Tak. Postać przeszła na drugi koniec ekranu i zniknęła. – Teraz przez dziesięć minut nic się nie będzie działo. Raúl przewinie, żeby pani mogła zobaczyć to, co nas interesuje. Amaia znów wbiła wzrok w ekran. Kiedy go zobaczyła, poczuła, że serce wali jej z radości. Nie przyśniło jej się, to nie była halucynacja wywołana stresem. Był tam, i nie było co do tego żadnych wątpliwości. Antropomorficzna postać mierzyła ponad dwa i pół metra. Pod długimi włosami, pokrywającymi całe plecy, silne i dobrze zbudowane, widać było muskulaturę. Dolną część jego ciała pokrywały włosy tak gęste, jakby miał na sobie spodnie z włosia jakiegoś zwierzęcia. Zdrapywał z drzewa kawałeczki żywicy. Wyciągał długie, zręczne palce. Trwało to minutę. Potem powoli odwrócił głowę i podniósł majestatyczną głowę. Amaia była zaskoczona. Miał rysy kota, może lwa. Delikatne linie twarzy, dobrze zaznaczone. Nie miał pyska, dzięki czemu wyglądał inteligentnie i łagodnie. Ciemne włosy pokrywające jego twarz rozkładały się przy podbródku, tworząc gęstą brodę. Dzieliła się na dwie części, sięgające aż do brzucha. Powoli podniósł wzrok i przez chwilę patrzył w obiektyw. Oczy o różnych odcieniach bursztynu zastygły na ekranie. Doktor Gonzáles zatrzymał film. Amaia wypuściła powietrze, oszołomiona pięknem, delikatnością i wagą tego, co przed chwilą widziała, tego, co – teraz była tego pewna – już kiedyś widziała. Doktor Takchenko podeszła do stołu i opuściła klapę komputera, wyzwalając Amaię spod magicznego uroku tych oczu. – Proszę mi powiedzieć… czy to jest ten pani niedźwiedź? Amaia spojrzała na nią w zamyśleniu. Nie wiedziała, czego się spodziewać. Odpowiedziała

wymijająco: – Przypuszczam, że tak. Nie wiem. – To proszę mi pozwolić powiedzieć to głośno: to nie jest niedźwiedź. – Jest pani absolutnie pewna? – Jesteśmy – powiedziała, patrząc na męża – najzupełniej pewni, że nie istnieją takie niedźwiedzie. – Może to jakieś inne zwierzę – zasugerowała Amaia. – Tak, mitologiczne – odpowiedział doktor Gonzáles. – Pani inspektor, sądzę, że wiem, co to jest. Pani doktor też wie. Niech nam pani teraz powie: co to pani zdaniem jest? Amaia zawahała się. Ważyła słowo, które miała w głowie i na końcu języka. Wydawali się porządnymi ludźmi, ale jak mogli zareagować na coś takiego? – Myślę, że to nie jest niedźwiedź – odpowiedziała niepewnie. – Widzę, że nadal nie chce pani zaryzykować. W takim razie ja to powiem: to basajaun. Amaia znów westchnęła. Całe napięcie skupiło się w jej nogach. Zadrżały lekko. Miała nadzieję, że nikt tego nie zauważył. – Zgoda – przyznała. – Czym by nie było stworzenie, które widzieliśmy, pozostaje pytanie: co dalej? Doktor Takchenko stanęła obok męża i spojrzała na niego. – Pani inspektor, Raúl i ja poświęciliśmy życie nauce, mamy stypendium naukowe na rozwój ważnych badań, których celem była, jest i będzie ochrona przyrody, w szczególności stopochodnych. To, co widać na tym nagraniu, to nie niedźwiedź. Nie sądzę, żeby to było zwierzę. Uważam, tak jak mój mąż, że mamy do czynienia z basajaunem. I sądzę, że to, że kamery go uchwyciły, nie jest dziełem przypadku ani wynikiem zaniedbania tego stworzenia, jak je pani nazywa. Uważamy, że chciał się pani pokazać. Pani i nam, żebyśmy do pani trafili. Może pani być spokojna. Ani Raúl, ani ja nie zamierzamy tego upubliczniać. Na pewno zrujnowałoby to naszą karierę. Zaczęto by podważać jego istnienie, bo jestem pewna, że nawet gdyby powiesili kamerę na każdym drzewie, nie udałoby się im znów go sfilmować. Co gorsza, góry zalałaby chmara opętańców szukających basajauna. – Skasowaliśmy oryginał, mamy tylko tę kopię – powiedział doktor González, wyciągając z laptopa płytę. Podał ją Amai. Wzięła ją ostrożnie. – Dziękuję – powiedziała. – Bardzo dziękuję.

Siedziała na brzegu łóżka z płytą mieniącą się kolorami tęczy i nie bardzo wiedziała, co zrobić. – Jest coś jeszcze – powiedziała doktor Takchenko, wyrywając ją nagle z zadumy. Amaia wstała i wzięła teczkę, którą wręczyła jej doktor Takchenko. Otworzyła ją i zobaczyła wyniki badań mąki. – Pamięta pani, jak powiedziałam, że jeszcze raz zbadam próbki, które mi pani dała? Amaia przytaknęła. – Zrobiłam spektrografię próbek. To badanie, którego nie zrobiliśmy wcześniej, bo chcieliśmy porównać próbki, żeby znaleźć podobieństwa. Dlatego użyliśmy HPLC. Ale ponieważ badanie nic nie dało, zdecydowałam się na tę metodę, ponieważ pozwala dokładnie przebadać materiał. Można rozpoznać wszystkie składniki próbki, oddzielić je od siebie. Nadąża pani? – Amaia przytaknęła, czekała na dalszy ciąg. – Jak już mówiłam, wcześniej na nic by się to nie zdało, bo wtedy chodziło nam o znalezienie podobieństw. Amaia zaczęła się niecierpliwić, ale czekała w milczeniu. – Zbadałam po raz kolejny wszystkie próbki i w jednej znalazłam częściowe podobieństwo większości składników. – Co to oznacza? – Oznacza to, że składniki z ciastka znalazłam w jednej z próbek mąki, ale były tam też takie, których nie było w ciastku. – Jak można to wyjaśnić? – Bardzo prosto: próbka, którą mi pani przywiozła, zawiera dwa rodzaje mąki. Z ciastka i jakąś inną. – I mogło do tego dojść, bo… – Bo w tym samym pojemniku, w którym przechowywano mąkę, z której zrobiono ciastko, później przechowywano inną mąkę. Nie usunięto resztek poprzedniej. Dlatego próbki mąki nie są w stu procentach takie same. Tej poprzedniej jest bardzo niewiele, a nawet jest ledwie zauważalna, ale tam jest. Chromatografowi nic nie umknie. Amaia zaczęła przewracać strony. Kolorowe kolumny nachodziły na siebie, tworzyły kapryśne wzory. – Która to? – zapytała niecierpliwie. Doktor Takchenko podeszła, wzięła raport i ostrożnie go przewertowała. – To ta, S11.

Amaia patrzyła i nie mogła uwierzyć. Opadła na łóżko, patrzyła na idealnie proste linie na wykresie. Próbka numer jedenaście. S jak Salazar. Kiedy wychodziła z hotelu, znowu padało. Chciała pobiec do samochodu, ale była w takim stanie i przetwarzała myśli tak szybko, że musiała iść powoli. Nie przejmowała się, że deszcz moczy jej włosy i ubranie, godziła się na ten rodzaj chrztu. Miała nadzieję, że zdoła z niej zmyć niepokój i dezorientację, które wyły gdzieś w niej. Kiedy doszła do samochodu, jej uwagę przykuła jakaś sylwetka. Tak jak ona stała spokojnie na deszczu. Srebrzyste odblaski motocykla Lube i skórzany strój dały się rozpoznać nawet z daleka. Podeszła bliżej. – Víctor? Co ty tu robisz? – zapytała. Szwagier spojrzał na nią z rozpaczą. Mimo deszczu Amaia wyraźnie widziała, że z jego zaczerwienionych oczu płyną łzy. – Víctor – powtórzyła. – Co… – Czemu ona mi to robi, Amaia? Czemu twoja siostra mi to robi? Spojrzała w okno restauracji i zobaczyła Florę. Śmiała się z czegoś, co opowiadał jej Fermín Montes. Potem pochylił się i pocałował ją w usta. Flora się uśmiechała. – Dlaczego? – zapytał Víctor zupełnie przybity. – Bo to świnia – powiedziała Amaia, nie odrywając wzroku od szyby. – I franca. Víctor zaczął żałośnie łkać, jakby słowa szwagierki otworzyły w nim przepaść nie do pokonania. – Wczoraj spędziliśmy razem wieczór. Dzisiaj rano zadzwoniła do mnie, żeby mnie zaprosić do was na obiad. Myślałem, że zaczyna nam się układać. A teraz to. Ja bym dla niej zrobił wszystko. Wszystko. Żeby była ze mną szczęśliwa. Czemu, Amaia? Czego ona chce? – Chce ci zrobić krzywdę, Víctor. Skrzywdzić cię, bo jest zła. Jak ama. To wiedźma i manipulantka bez serca. Víctor zaczął szlochać jeszcze głośniej. Płakał zgięty wpół, jakby miał paść na ziemię. Amaia patrzyła na tego zrezygnowanego człowieka i było jej bardzo smutno. Nie był dobrym mężem. Ani złym. Był po prostu pijakiem pod pręgierzem tyranii jej siostry. Zrobiła krok w jego stronę i objęła go. Czuła zapach płynu po goleniu zmieszany z zapachem skórzanej kurtki. Stali tak chwilę w deszczu, objęci. Słuchała ochrypłego płaczu Víctora i patrzyła na swoją siostrę i Montesa. Usiłowała uspokoić pracujący na najwyższych obrotach umysł, próbowała przetworzyć to, czego się dowiedziała od doktor Takchenko i doktora Gonzálesa. Wszystko to wrzało w niej, powoli przyprawiając ją o ból głowy.

– Idziemy stąd, Víctor – powiedziała, pewna, że się nie zgodzi. Ale on przytaknął, jakby się poddał. – Chcesz, żebym cię odwiozła? – powiedziała, wskazując na samochód. – Nie, dziękuję. Nie mogę tu zostawić motocykla, ale wszystko w porządku – wymamrotał, wycierając ręką oczy. – Nie przejmuj się. Amaia spojrzała na niego z niepokojem. Był w takim stanie, że mógłby zrobić każde głupstwo. – Chcesz się potem spotkać i pogadać? – Dziękuję, Amaia, ale chyba pojadę do dom. Wezmę ciepłą kąpiel i położę się. Ty powinnaś zrobić to samo – dodał i spróbował się uśmiechnąć. – Nie chciałbym, żebyś przez mnie dostała zapalenia płuc. Włożył kask i rękawice, schylił się, żeby pocałować szwagierkę, uścisnął jej delikatnie rękę. Włączył silnik i pojechał w stronę Elizondo. Amaia stała tak jeszcze chwilę. Myślała o Víctorze, patrzyła, jak jej siostra je w towarzystwie Montesa w złotym, ciepłym świetle restauracji. Zdjęła przemoczoną kurtkę i wrzuciła do samochodu, a potem usiadła i wyjęła telefon. – Ros… Rosaura? – Amaia? Co jest? – Słuchaj mnie, Ros, to ważne. – Mów. – Nadal macie zwyczaj brać mąkę z wytwórni do użytku domowego? – Jasne, jak zawsze. – Zastanów się, kiedy ostatni raz wzięłaś mąkę z pracy i przyniosłaś do domu. – Na pewno ponad miesiąc temu, zanim rzuciłam pracę. – W porządku. Musisz mi wyświadczyć przysługę. Przyślę do ciebie Jonana Etxaidego. Pójdzie z tobą i weźmie próbkę mąki, którą masz w kuchni. Jeśli nie chcesz tam wchodzić, zostań na zewnątrz. Jonanowi możesz ufać. – W porządku – odpowiedziała Ros z powagą. – I jeszcze jedno: kto jeszcze mógł wynieść mąkę z wytwórni? – Kto? Przypuszczam, że wszyscy pracownicy biorą mąkę, ale… Co się dzieje, Amaia? Prowadzisz śledztwo w sprawie kradzieży mąki? – powiedziała, jakby próbowała zażartować.

– Nie mogę o tym rozmawiać, Ros. Zrób, o co cię proszę. Wybrała jeszcze jeden numer. Kobieta, która odebrała, przez kilka minut zabawiała ją paplaniną. W końcu Amaia zdołała dojść do głosu: – Josune, wyślę ci przez kolegę kilka próbek. Chciałabym, żebyś je przebadała i porównała. Josune, to bardzo ważne. Nie prosiłabym cię o to, gdyby nie było. Potrzebuję wyników jak najszybciej… I musisz być dyskretna. Nie rozmawiaj o tym z nikim ani nie wysyłaj wyników na komisariat. Daj je temu, kto ci przyniesie próbki. – W porządku, Amaia, możesz być spokojna. – Ile to potrwa? – Zależy od tego, kiedy dostanę próbki. – Będziesz je miała za dwie godziny. – Amaia, jest niedziela. Zaczynam w poniedziałek o ósmej… Ale dla ciebie zrobię wyjątek i pójdę do pracy o szóstej… Będziesz miała wyniki jutro, ale dopiero pod wieczór. – Dziękuję, skarbie. Jestem twoją dłużniczką – powiedziała Amaia, a potem odłożyła słuchawkę i wybrała kolejny numer. – Jonan, weź próbkę mąki S11, tę z txatxingorri, i jedź do mojej ciotki. Pojedziesz z moją siostrą do jej mieszkania, weźmiesz próbkę mąki i sól, którą tam znajdziesz, i zawieziesz do Donosti30 . W Instytucie Medycyny Sądowej będzie na ciebie czekała Josune Urkiza z Policji Regionalnej Kraju Basków. Zostań tam do czasu, kiedy będzie miała wyniki. Jak już będą, przywieziesz mi je. Nie wspominaj o tym na komisariacie. Jeśli zadzwonią do ciebie Iriarte albo Zabalza, powiedz, że jesteś w Donosti w sprawach rodzinnych i masz na to moją zgodę. – W porządku, szefowo – powiedział Jonan z wahaniem. – Czy jest coś, o czym powinienem wiedzieć? Jonan był najuczciwszym policjantem, jakiego znała, zdecydowanie jednym z najlepszych ludzi, z jakimi się zetknęła. Naprawdę go ceniła. – Powinieneś wiedzieć o wszystkim, podinspektorze Etxaide. I opowiem ci wszystko, kiedy wrócisz. Póki co powiem tylko, że podejrzewam, że ktoś wyciąga informacje z komisariatu. – Okej, rozumiem. – Ufam ci, Jonan. – Prawie widziała jego uśmiech. A potem się rozłączyła. Iriarte około dziewiątej położył dzieci spać. Te chwile lubił najbardziej. Pośpiech i czas przestawały

mieć znaczenie. Mógł patrzeć na dzieci. Codziennie go zaskakiwało, jak szybko rosły. Mógł je przytulić, po raz kolejny wysłuchać prośby, żeby nie gasił jeszcze światła, i opowiedzieć im bajkę, którą znały już na pamięć. Kiedy wreszcie udało mu się powiedzieć dobranoc, poszedł do sypialni. Jego żona leżała w łóżku i oglądała dziennik. Kiedy urodziły się dzieci, zaczęli wcześnie chodzić spać. I chociaż przeważnie jeszcze rozmawiali i oglądali telewizję, o dziewiątej byli już w łóżku. Iriarte rozebrał się i położył obok żony. Ściszyła telewizor. – Zasnęły? – zapytała. – Chyba tak – powiedział i zamknął oczy z miną, którą dobrze znała. Wiedziała, że dzieci jeszcze nie śpią. – Martwisz się? – zapytała, gładząc go palcem po czole. – Tak. – Nie zamierzał jej okłamywać, znała go bardzo dobrze. – Opowiedz mi. – Nie wiem dokładnie, co mnie martwi. Po prostu coś idzie nie tak i nie wiem co. – Ma to coś wspólnego z tą ładną panią inspektor? – zapytała ze swadą. – Przypuszczam, że po części tak, ale nie jestem pewien. Pracuje trochę inaczej, ale nie sądzę, żeby to robiła źle. – Uważasz, że jest dobra? – Tak, bardzo dobra, ale… nie potrafię tego wyjaśnić. Jest w niej jakaś ciemna strona, coś, czego nie potrafię zidentyfikować, i pewnie właśnie to mnie martwi. – Wszyscy coś ukrywamy. Znasz ją od niedawna. Jest trochę za wcześnie, żeby ją oceniać, nie sądzisz? – Nie w tym rzecz. To takie przeczucie, instynkt. Wiesz, że nie mam zwyczaju osądzać na podstawie pierwszego wrażenia, ale wrażenia są w mojej ważne pracy. Myślę, że często ignorujemy sygnały, które nas niepokoją, tylko dlatego, że nie mamy podstaw, żeby próbować je rozgryźć. Ale zdarza się, że pierwsze wrażenie, które zlekceważyliśmy, wraca po jakimś czasie, tym razem uzasadnione, i żałujemy, że nie poszliśmy za nim wcześniej. Przeczucia, instynkty, pierwsze wrażenia w gruncie rzeczy można wyjaśnić naukowo, bo biorą się z języka ciała, z wyrazu twarzy i małych kłamstewek. – Więc uważasz, że ona kłamie? – Myślę, że coś ukrywa. – A jednak mówisz, że jej ufasz.

– Właśnie. – Może to, co wyczuwasz, to jakieś problemy emocjonalne. Ludzie, którzy nie kochają albo nie są kochani, którzy mają problemy w domu, czasami wywołują takie odczucia. – Nie sądzę, żeby to był ten przypadek. Jej mąż jest znanym amerykańskim rzeźbiarzem. Przyjechał z nią do Elizondo na czas śledztwa. Słyszałem, jak rozmawiała z nim przez telefon. Nie było napięcia. Poza tym mieszka u ciotki, z jedną z sióstr. Na gruncie rodzinnym chyba nie ma żadnych problemów. – Ma dzieci? – Nie. – No i już – powiedziała jego żona, kładąc się na poduszce i wyłączając stojącą na nocnej szafce lampkę. – Myślę, że żadna kobieta w tym wieku nie może być spełniona, jeśli nie ma dzieci, i zapewniam cię, że to może być straszny ciężar. Skrywana tajemnica. Kocham cię, ale gdybym nie miała dzieci, nie czułabym się spełniona – powiedziała, zamykając oczy. – Chociaż jestem wykończona. Spojrzał na nią. Pomyślał o tym, jak prosto i bezpośrednio widzi świat i jak często jej punkt widzenia jest właściwy.

42

Po długim ciepłym prysznicu Amaia poczuła się dużo lepiej, chociaż właściwie się nie zrelaksowała. Mięśnie napinały jej się pod skórą jak u atlety przed wyścigiem. Nadal nie rozumiała, jak działa instynkt, skomplikowana maszyna, która uruchamia się w głowie śledczego, a jednak w jakiś sposób

niemal słyszała, jak obracają się i zazębiają trybiki dochodzenia, jak wprawiają w ruch setki elementów, które pasują do jeszcze innych, i nagle wszystko nabiera sensu. Jakby powoli odsuwała kolejne warstwy mgły, która do tej pory zasnuwała jej oczy. Znów usłyszała głos agenta Dupreego. Co blokuje kanał? Po raz kolejny ten spostrzegawczy człowiek trafił w sedno, chociaż dzielił ich ocean. To, co ją blokowało, nie zniknęło – wręcz przeciwnie. W głębi duszy była pewna, że to, co przychodziło do niej w nocy, zrobiło tylko krok w tył i że ukrywa się teraz w ciemności. Wróciło tam jak wampir uciekający przed światłem słońca przedzierającym się przez szczelinę, którą zrobiła poprzedniej nocy. Szczelinę, którą do tej pory bała się zrobić, jak ofiara syndromu sztokholmskiego, rozdarta między pragnieniem uwolnienia się a panicznym strachem przed światłem, które mogłoby ją wyzwolić. Mała szczelina w więzieniu strachu i ciszy, z której zbudowała kraty cichego bólu. Chowała się za nimi przed potworem, który nawiedzał ją nocami. Szczelina, przez którą, była tego pewna, w ciągu kilku kolejnych miesięcy przedostanie się nie tylko jasne światło. Nie oszukiwała się. Wiedziała, że jeśli nie będzie ostrożna, szczelina powoli zacznie się zaciskać i pewnej nocy stary wampir znowu pochyli się nad jej łóżkiem. Ale tego wieczoru niemal mogła sobie wyobrazić świat, w którym duchy przeszłości nie będą zakłócać jej snu, świat, w którym będzie mogła otworzyć się przed Jamesem tak, jak powinna, świat, w którym duch natury rozjaśni jej drogę światłem gwiazd. Ale było coś jeszcze, coś, co powiedział jej Dupree i co dźwięczało jej w głowie jak jedna z tych piosenek, których nie sposób przestać nucić, nawet kiedy się nie zna słów. Skąd on się wziął? Dobre pytanie. Już wcześniej je sobie zadawała i nie znała na nie odpowiedzi, ale czuła, że jest ważne. Morderca taki jak ten nie objawia się z dnia na dzień, a jednak analitycy szukający przestępców odpowiadających profilowi nie wnieśli do sprawy nic nowego. Reset. Zresetuj się. Czasami odpowiedź nie jest rozwiązaniem zagadki. Wszystko zależy od tego, czy potrafisz zadać właściwe pytanie. Pytanie. Formuła. Co muszę wiedzieć? Muszę wiedzieć, jak brzmi pytanie. Spojrzała na swoje odbicie w lustrze i nagle wstrząsnęła nią pewność. Szybkimi ruchami zrzuciła szlafrok i ubrała się. Kiedy dotarła na komisariat, pracował jeszcze tylko Zabalza. – Pani inspektor, co słychać? Właśnie wychodziłem – powiedział, jakby chciał się usprawiedliwić, że jeszcze jest w pracy. – Obawiam się, że muszę pana prosić, żeby pan jeszcze chwilę został. Zabalza skinął głową. – Naturalnie, jak sobie pani życzy. – Chciałabym, żeby pan przejrzał przypadki morderstw dokonanych w dolinie na nieletnich dziewczynach. Z ostatnich dwudziestu pięciu lat. Zabalza wybałuszył oczy. – To może potrwać wiele godzin i nie wiem, czy uda mi się zebrać wszystko. W rejestrze głównym

na pewno tak, ale Policja Regionalna Nawarry nie zajmowała się kiedyś zabójstwami. – Ma pan rację – odparła Amaia. Nie potrafiła ukryć, że nie jest zadowolona. – Jak daleko możemy się cofnąć? – Jakieś dziesięć lat, ale już to zrobiliśmy, inspektor Iriarte i ja. I nic nie znaleźliśmy. – W porządku, może pan iść. – Na pewno? – zapytał. – Tak, coś mi się przypomniało… Proszę się nie martwić, do jutra. Wyjęła telefon i znalazła numer. – Padua, pamięta pan, że jest mi pan winien przysługę? Piętnaście minut później była w kwaterze Straży Obywatelskiej. – Dwadzieścia pięć lat to sporo czasu. Niektórych z tamtych spraw nie będzie nawet w systemie. Jeśli chce pani dotrzeć do wszystkich akt, będzie pani musiała jechać do Pampeluny. W tamtych czasach zabójstwami zajmowała się Policja Krajowa, a my raczej ruchem drogowym, górami, granicami i terroryzmem… Ale zrobię, co będę mógł. Czego dokładnie pani potrzebuje? – Interesują mnie morderstwa dokonane na młodych kobietach, w całej dolinie. Sprawdziliśmy już ostatnich dziesięć lat. Brakuje mi tego, co działo się wcześniej. Przytaknął, rozważając jej prośbę, i zaczął szukać akt w komputerze. – Od 1987 roku… Gdyby pani mogła sprecyzować… Jakich przestępstw szukamy? – Takich, których ofiary znaleziono w rzece, w lesie, uduszone, nagie… – Ach! – wykrzyknął Padua, jakby nagle coś sobie przypomniał. – Był taki przypadek. Mój ojciec często o nim mówił. Zgwałcona i zamordowana dziewczyna, w Elizondo. To było dawno temu, byłem jeszcze dzieckiem. Nazywała się Kraus. Była Rosjanką albo coś w tym stylu… Zaraz poszukam – powiedział, wstukując znów hasło. Wpisał kilka dat i w końcu ją znalazł. – Jest: Klas, nie Kraus. Teresa Klas. Zgwałcona i uduszona. Znaleziono ją na polu, w gospodarstwie, w którym pracowała. Pomagała starszej pani. Zatrzymano młodszego syna tej kobiety, a potem wypuszczono bez zarzutów. Przesłuchano wielu pracowników i w końcu śledztwo ugrzęzło. – Kto je prowadził? – Policja Krajowa. – Jest napisane kto?

– Nie, ale pamiętam, że kiedy się dostałem do akademii, szefem wydziału zabójstw był kapitan Policji Krajowej z Irún. Nie pamiętam jego nazwiska, ale mogę zadzwonić do ojca. On też był policjantem i na pewno będzie wiedział – powiedział i wybrał numer. Rozmawiał chwilę, a potem odłożył słuchawkę. – Alfonso Álvarez de Toledo. Mówi to coś pani? – Nie jest przypadkiem pisarzem? – Tak, kiedy przeszedł na emeryturę, zaczął pisać. Nadal mieszka w Irún. Ojciec podał mi jego numer. W przeciwieństwie do Elizondo Irún było pełne życia. A była pierwsza w nocy. Bary przy ulicy Luisa Mariano były pełne ludzi. Wychodzili przy akompaniamencie muzyki. Amai szczęśliwie udało się zaparkować na miejscu, które chwilę wcześniej zwolniły dwie głośne pary. Alfonso Álvarez de Toledo nawet o tej porze roku szczycił się opalenizną godną mieszkańca wybrzeża. Najwyraźniej nic sobie nie robił z tysiąca małych zmarszczek pokrywających mu twarz. Nabawił się ich raczej nie ze względu na wiek, tylko dlatego, że za bardzo lubił się opalać. – Pani inspektor Salazar, bardzo mi miło. Dużo o pani słyszałem, i to same dobre rzeczy. Amaia była zaskoczona. Były szef wydziału zabójstw zdecydował się na wcześniejszą emeryturę po tym, jak zdobył sławę i rozgłos dzięki serii powieści detektywistycznych. Przed kilkoma laty były prawdziwym hitem. Zaprowadził ją szerokim korytarzem do salonu, w którym mniej więcej sześćdziesięcioletnia kobieta oglądała telewizję. – Możemy porozmawiać tutaj. I proszę się nie przejmować obecnością mojej żony. Całe życie była żoną policjanta i omawiałem z nią wszystkie sprawy… Zapewniam panią, że policja straciła bardzo dobrego detektywa. Moja żona ma wszelkie zadatki… – Nie wątpię – powiedziała Amaia, uśmiechając się do jego żony. Pani de Toledo podała jej rękę i wróciła do oglądania programu o gwiazdach. Najwyraźniej nie miał się szybko skończyć. – Powiedziano mi, że chce pani rozmawiać o sprawie Teresy Klas. – Rzeczywiście. Interesują mnie wszystkie morderstwa młodych kobiet. Jeśli chodzi o Teresę Klas, to z tego, co mi wiadomo, została zgwałcona, a w profilu mordercy, którego szukam, nie ma mowy o gwałcie. W zasadzie w ogóle nie ma w nim mowy o seksie. – Ależ moja droga, proszę się nie dać zwieść. To, że w aktach zapisano, że została zgwałcona, niekoniecznie znaczy, że tak było. – Jak to? Przecież gwałt… – Niech pani posłucha. Wtedy szefem wydziału zabójstw byłem ja, a sprawy miały się inaczej niż teraz… Proszę sobie wyobrazić, nie było wśród nas policjantek, a detektywi mieli bardzo

podstawowe wykształcenie. Nie dysponowaliśmy dzisiejszą technologią. Jeśli spermę było widać, to była, jeśli nie, to jej nie było… I tak nie była szczególnie ważna, bo nie robiono badań DNA. To były lata osiemdziesiąte i trzeba przyznać, że nawet policjanci byli pruderyjni i świętoszkowaci, żeby nie powiedzieć obłudni. Jeśli na miejscu zbrodni znajdowano ofiarę bez majtek, uznawano, że została wykorzystana seksualnie. Wolny seks prawie nie istniał, chyba że w wykonaniu prostytutek. – Więc Teresa została zgwałcona czy nie? – Było coś bardzo seksualnego w sposobie, w jaki ułożono ciało. Była zupełnie naga, miała otwarte oczy i sznur na szyi. Jak się okazało, pochodził z gospodarstwa, w którym pracowała. Niech sobie to pani wyobrazi. Amaia mogła to sobie wyobrazić. – Ręce miała ułożone w jakiś szczególny sposób? – Nie przypominam sobie. Jej ubrania były rozrzucone wokół, jakby rzucone nieostrożnie obok zawartości torebki, kilku monet i cukierków… Kilka z nich leżało nawet na niej. Amaia poczuła, że kurczy jej się żołądek i robi jej się niedobrze. – Ktoś położył na niej cukierki? – Tak, kilka. Były rozrzucone wokół. Jej rodzice powiedzieli nam, że była łakomczuchem. – Pamięta pan, gdzie dokładnie na niej leżały? Alfonso Álvarez de Toledo nabrał powietrza. Trzymał je w płucach kilka sekund, a potem wypuścił. Sprawiał wrażenie, jakby przywoływanie tego wspomnienia sprawiało mu trudność. – Większość była rozrzucona między jej nogami, ale jeden leżał w dole brzucha, na linii łona. Ma to dla pani jakieś znaczenie? Uznaliśmy, że wypadły, kiedy napastnik przeszukiwał jej torebkę. Może szukał pieniędzy. To był początek miesiąca i mógł myśleć, że ma przy sobie wypłatę. Wtedy wszystkim płacono w gotówce. Amaię nagle olśniło. – Co to był za miesiąc? – Jakoś tak jak teraz, luty. Pamiętam, bo kilka dni później urodziła się moja córka Sofía. – Może mi pan powiedzieć o tym morderstwie coś jeszcze? Coś przykuło pańską uwagę? – Mogę pani opowiedzieć o czymś, co przykuło moją uwagę całe lata później, kiedy doszło do innych morderstw, też młodych kobiet. Przypomniały mi o Teresie, chociaż to był tylko detal, ciekawostka. Matilde – zwrócił się do żony – pamiętasz? Te uczesane martwe dziewczyny?

Jego żona skinęła głową. Nie przestawała wpatrywać się w ekran. – Jakieś sześć miesięcy później znaleziono zwłoki niemieckiej turystki, niby zgwałconej i uduszonej na kempingu w Vera de Bidasoa. Były podobieństwa, ale to było coś innego. Usiłowano ją zgwałcić, na ciele były ślady walki. Sukinsyn stracił panowanie nad sobą i ją zabił. Została uduszona liną, którą wziął z kempingu. A kiedy już była martwa, rozdarł jej ubranie, żeby ją zobaczyć nagą. Sprawcą okazał się zboczony strażnik z kempingu, obrzydliwy pięćdziesięciolatek. Było na niego mnóstwo skarg, bo podglądał dziewczyny, jak się kąpały. Ciekawe jest w tym to, że choć ofiara została potraktowana brutalnie, włosy miała zaczesane na boki. Wyglądała, jakby pozowała do zdjęcia. Gość wszystkiemu zaprzeczył, że ją zamordował i uczesał, ale byli świadkowie. Kilka dni wcześniej widzieli, jak się kłócili. Przyłapała go, jak się kręcił przy jej namiocie, kiedy się przebierała. Drań dostał dwadzieścia lat. Rok później mieliśmy kolejną uczesaną zamordowaną. Dziewczyna odłączyła się w górach od wycieczki. Z początku myśleli, że się zgubiła, i zorganizowali poszukiwania. Znaleźliśmy ją prawie dziesięć dni później. Leżała pod drzewem, oparta o nie. Ciało było mocno odwodnione, ale to lepiej pani wyjaśni lekarz sądowy. W każdym razie wyglądała jak zabalsamowana. Ubrania nie było, za to ktoś rozpuścił kok, w który była uczesana, kiedy zaginęła. Włosy opadały jej luźno, idealnie rozłożone na dwie strony, jakby ktoś ją specjalnie tak uczesał. Amaia ledwo mogła powstrzymać drżenie nóg. – Czy na zwłokach coś leżało? – Nie, nic, nie było nic. Ale ręce miała ułożone otwartymi dłońmi do góry. Wyglądało to bardzo dziwnie, ale na ciele nie było nic. Zdjęto z niej dosłownie wszystko: ubranie, bieliznę, buty… Chociaż, jak teraz o tym myślę… buty jednak znaleziono. Leżały przy ścieżce prowadzącej w głąb lasu. – Stały obok siebie, jakby je zostawił ktoś, kto idzie popływać w rzece albo spać – wyrecytowała Amaia. – Tak – przyznał de Toledo, patrząc na nią z zaskoczeniem. – Skąd pani wie? – Złapano sprawcę? – Nie. Nie było śladów, nie było podejrzanych… Przesłuchano przyjaciół i krewnych… rutyna. Tak samo jak w przypadku Teresy i innych. Młode kobietki, właściwie jeszcze dzieci, dopiero budziły się do życia. I ktoś im podciął skrzydła… – Myśli pan, że mogę jakoś dotrzeć do tych akt? – zapytała Amaia niemal błagalnie. – Przypuszczam, że wie pani, czym się obecnie zajmuję… Kiedy odszedłem z policji, zabrałem ze sobą kopie wszystkich spraw, nad którymi pracowałem. Wracała do Elizondo. To, co jej powiedział Álvarez de Toledo, kotłowało jej się w głowie. Akta spraw ujawniły cechy wspólne, podejrzane daty, podobne ofiary, dopracowany, udoskonalony sposób postępowania… Znalazła źródło. Jego śmiertelny odcisk, który rozpełzł się na całą dolinę, aż do

Vera de Bidaso, a może nawet jeszcze dalej. Teraz była pewna, że morderca mieszka w Elizondo, i wiedziała, że Teresa była jego pierwszą ofiarą. Zbrodnia z przypadku. Kolejnych dokonywał już z dala od domu. Teresa, raczej piękna niż inteligentna, tupeciara, jak by powiedziała jej amona Juanita, zarozumiała i pewna swojego uroku, dziewczyna, która uwielbiała demonstrować swoje wdzięki. Morderca nie mógł się oprzeć pokusie przebywania w jej towarzystwie, chciał na nią patrzeć codziennie, chociaż uważał, że jest nieczysta, zła, że bawi się w kobietę, chociaż powinna jeszcze bawić się lalkami. Jej obecność stała się dla niego nie do zniesienia i zabił ją, jak pozostałe. Nie zgwałcił, ale odsłonił ich dziecięce ciała, które sprzeniewierzyły się jego ideałowi przyzwoitości. Później już tylko doskonalił technikę: rozerwane ubrania, dłonie złożone w ofiarnym geście, włosy pięknie zaczesane na dwie strony… I nagle nic, cisza przez tyle lat, lata, które prawdopodobnie spędził w więzieniu, odsiadując jakieś drobne przestępstwo, albo przeprowadził się gdzieś na jakiś czas, ale wrócił dojrzały i zimny, technicznie jeszcze lepszy. Może chciał oddać makabryczny hołd Teresie, mordując i zostawiając drobiazg w postaci cukierka, symbolu dzieciństwa. Teraz cukierek zastąpiło słodkie domowe ciastko, które według Amai był jego podpisem, jeszcze bardziej rozpoznawalnym.

43

Zasnęła przy Jamesie. Wpełzła do łóżka cicho jak pasażer na gapę, prawie o czwartej rano. Wiedziała, że musi się zdrzemnąć, i obawiała się, że niepokój nie pozwoli jej zmrużyć oka. Ale zasnęła natychmiast, a sen odprężył ją i pozwolił zregenerować siły, tak potrzebne jej ciału, a nade wszystko umysłowi. Obudziła się, nim zaczęło świtać, po raz pierwszy od dawna spokojna i wyciszona. Zeszła do salonu, powoli rozpaliła w kominku, zgodnie z rytuałem, który odprawiała codziennie, kiedy była dzieckiem. Nie robiła tego już od wielu lat. Usiadła przed ogniem, który nieśmiało się rozszerzał, i… udało jej się. Zaczęła od początku. To była dobra rada, agencie Dupree, pomyślała. Wynik był natychmiastowy.

Fermín Montes obudził się w hotelu Baztán, w którym spędził noc z Florą. Na poduszce znalazł liścik: „Jesteś cudowny. Zadzwonię do ciebie później. Flora”. Wziął go do rąk i głośno pocałował. Uśmiechnął się, wyciągnął, aż dotknął pikowanego wezgłowia, i podśpiewując, wszedł pod prysznic. Ani na chwilę nie mógł przestać myśleć o cudzie, jakim było to, że poznał tę kobietę. Po raz pierwszy od ponad roku jego życie nabrało sensu. Przez kilka ostatnich miesięcy, teraz widział to wyraźnie, był martwy za życia, był jak zombi, które pozoruje oznaki życia. Życia, które teraz wydało mu się jednym wielkim oszustwem. Flora była cudem, który go wskrzesił, wlał otuchę w jego serce, które już nie biło, defibrylatorem, który bez uprzedzenia jednym silnym wstrząsem obudził go do życia. Wkroczyła w jego życie, przejęła nad nim kontrolę i władzę, zrobiła sobie w nim miejsce, nie prosząc o pozwolenie, nadała jego życiu sens i kierunek. Zaskoczyła go jej siła, jak tylko ją poznał: silny, nieposkromiony charakter. Była kobietą, która stworzyła samą siebie, stworzyła firmę i dbała o rodzinę. Uśmiechnął się na myśl o niej, o jej ciepłym ciele w pościeli. Pragnął tego tak samo, jak się bał. Jad, który wstrzyknęła mu żona, odchodząc od niego, uwalniał się powoli przez ostatnie miesiące. To było jak chemiczna kastracja. Od rozstania nie pozwoliła mu uprawiać seksu z żadną kobietą. Zachmurzył się, kiedy sobie przypomniał, jak się pożegnali… Pomyślał o swoich żałosnych prośbach i zrobił się prawie czerwony. Błagał ją, próbował nadać dziesięciu latom małżeństwa jakiś sens, poniżał się, płakał, prosił, żeby nie odchodziła, a w ostatnim akcie desperacji poprosił ją o wyjaśnienia, chciał wiedzieć dlaczego, jakby logika albo dobry motyw mogły usprawiedliwić to, że idzie na dno. I ta dziwka odpowiedziała. To był ostatni wystrzał armatni, salwa honorowa dokładnie w stronę linii brzegowej. Dlaczego? Chcesz wiedzieć? Bo pieprzy mnie po mistrzowsku, a jak kończy, zaczyna od nowa. Potem wyszła, trzaskając drzwiami, i nie zobaczył jej już nigdy. Tylko na sali sądowej. Przesyt, pogarda, uraza i wstręt – czuł to wszystko naraz. W pewnym sensie sam te uczucia wywołał. W ostatnich konwulsjach miłości. Jej słowa wryły mu się w pamięć i rozbrzmiewały mu w głowie jak niechciany szum w uszach. A potem poznał Florę. Uśmiech powrócił na jego twarz. Golił się i przyglądał się sobie w lustrze w hotelu, który wybrała, żeby ludzie ze wsi nie gadali. Była dyskretna, pewna siebie i tak piękna, że zapierało mu dech w piersi. Oddała mu się namiętnie, a on odpowiedział tym samym. – Jak prawdziwy facet – powiedział do siebie, znów patrząc na swoje odbicie. I pomyślał, że już dawno nie czuł się tak dobrze i że może kiedy śledztwo się skończy, mógłby poprosić o przeniesienie do Elizondo. Amaia ubrała się i wyszła na ulicę. Tego ranka deszcz nie padał, ale przesycona wilgocią mgła spowijała ulice jak zaśniedziały, stary smutek. Ludzie szli przygarbieni, jakby nieśli na plecach ogromny ciężar. Szukali schronienia w ciepłych kawiarniach. Z samego rana zadzwoniła do Donosti, żeby się dowiedzieć, jak idą badania. – Już zaczęłam – odpowiedziała Josune. – Słuchaj, trzeba mi było powiedzieć, że podinspektor Etxaide jest taki przystojny. Ogoliłabym nogi. Stary żart, jeszcze z czasów studenckich. Ale wyczuła, że to coś więcej niż żart. Już miała jej powiedzieć, że traci czas, ale postanowiła tego nie robić. Kiedy odłożyła słuchawkę, uśmiechała się jeszcze przez chwilę.

Postanowiła się nie spieszyć. Zdąży pójść na komisariat. Najpierw poszła pieszo do kościoła Santiago. Przeszła przez ogrody i plac zabaw, w ten lutowy poranek zupełnie pusty. Zachwyciła się zgrają grubych kotów mieszkających pod kościołem. Ledwie się mieściły w otworach wentylacyjnych.Szła wzdłuż ściany, mając w pamięci wcale nie tak stare wierzenie opisywane przez Barandiarana, według którego kobieta, która trzy razy obejdzie kościół, staje się wiedźmą. Wróciła do drzwi i spojrzała na smukłe drzewa. Konkurowały z wieżą z zegarem o miano najwyższych w mieście. Chciała iść do ratusza, ale silne podmuchy wiatru, które zaczęły rozpędzać chmury, przyniosły pierwsze krople lodowatego deszczu. Zmieniła zdanie i ruszyła ulicą Santiago. W kilku cukierniach grupy przyjaciółek jadły śniadanie. Weszła do jednej z nich, do Malkorry. Kiedy podchodziła do lady, czuła na sobie ciekawskie spojrzenia. Zamówiła kawę z mlekiem. Okazała się najlepszą, jaką piła od dawna. Zanim wyszła, kupiła kilka urrakin egińa, tradycyjnych czekolad, wyrabianych w Elizondo ręcznie, z całymi orzechami laskowymi. Cukiernia Malkorra słynęła z nich. Szła pod balkonami, żeby się ochronić przed deszczem. Kupiła „Dziennik” i „Dziennik Nawarry” i ruszyła do samochodu. Zostawiła go pod starym komisariatem, znajdującym się w połowie ulicy. Przepuściła blondynkę w małym samochodzie. Wydawało jej się, że rozpoznała w niej kobietę ze zdjęć Iriartego, z tych, które stały na jego biurku. Ruch był teraz dużo większy, głównie przez samochody dostawcze. Prawie o dwunastej dojechała do komisariatu. Na biurku czekały na nią zdjęcia i raport z laboratorium, które już miała na palmtopie. Zawiadamiały ją o tym, czego się dowiedziała dwa dni wcześniej od doktor Takchenko: że między próbkami mąki nie znaleziono żadnych podobieństw. Wyniki HPLC. I nowość: oleista plama znaleziona na sierści kozy, na sznurze, którym zamordowano dziewczyny. To coś zawierało węglowodór i ocet winny. Wszystko do siebie pasowało. Iriartego i Zabalzy nie było. Policjant, który akurat miał zmianę, wyjaśnił jej, że jeszcze raz przesłuchują tych, którzy jako ostatni widzieli dziewczyny żywe. Ze szpitala przyszła wiadomość, że Freddy czuje się lepiej. Jego stan nie był już taki poważny. Prawie o pierwszej zadzwonił Padua. – Pani inspektor, mamy coś nowego w sprawie Johany. Myślę, że to panią zainteresuje. Amputacji ręki dokonano nożem elektrycznym albo wyrzynarką, chociaż skłaniają się raczej ku temu pierwszemu, ze względu na linię cięcia. Pewnie był na baterie, bo nie ma tam prądu. A wgłębienie obok rany to ugryzienie… Pewnie pani pamięta, że podczas autopsji zrobili odlew. – Tak. – Okazuje się, bez cienia wątpliwości, że to ludzkie zęby. – O kurwa! – wykrzyknęła. – Wiem, o co pani zapyta, ale porównaliśmy już odlew z uzębieniem ojca i nie pasuje. – Kurwa – powtórzyła Amaia. – Tak, też tak myślę – odpowiedział. – Msza żałobna i pogrzeb mają się odbyć jutro. Jej matka prosiła, żebym to pani przekazał.

– Dziękuję – odpowiedziała, jakby myślami była gdzie indziej. – Poruczniku Padua, ktoś mi powiedział, że zaobserwował coś dziwnego na prawym brzegu rzeki, w okolicy Arri Zahar. Wygląda na to, że za krzakami jest jaskinia, jakieś czterysta metrów od zbocza. To na pewno nic ważnego, ale… – Zawiadomię ochronę przyrody. – Tak, bardzo proszę, dziękuję. – Dziękuję, pani inspektor – wybełkotał i zniżywszy głos jeszcze bardziej, żeby nikt go nie usłyszał, dodał: – Dziękuję za wszystko. Mam u pani dług. Udowodniła pani, że jest bardzo dobrym śledczym. I bardzo dobrym człowiekiem. Gdyby kiedyś czegoś pani potrzebowała… – Nie ma żadnego długu. Gramy w tej samej drużynie, poruczniku. Ale będę to miała na uwadze. Odłożyła słuchawkę i na chwilę zastygła w bezruchu, jakby nawet najmniejszy ruch mógł przerwać ciąg myśli, a potem odnalazła w Internecie stronę, o której pomyślała, i wysłała do administratora pytanie. Zrobiła sobie kawy z mlekiem i piła ją powoli małymi łykami, wyglądając przez okno. Po południu zadzwoniła do Jamesa. – Masz ochotę na obiad z ukochaną żoną? – Zawsze. Przyjeżdżasz do domu? – Myślałam, żeby przekąsić coś na mieście. – Zgoda. I z pewnością wiesz też gdzie. – Ale ty mnie znasz! O drugiej w El Kortarizar. To jedno z ulubionych miejsc cioci. Bardzo blisko domu, przy wjeździe do Elizondo od strony Irurity. Zrobiłam już rezerwację. Jeśli będziecie pierwsi, zamówcie wino. Wyszła z komisariatu, ale spojrzała na zegarek i stwierdziła, że do obiadu zostały jeszcze trzy kwadranse. Wjechała w ulicę Alduides i dojechała aż do cmentarza. Przy bramie stał samochód, ale nikt w nim nie siedział. Spacerowała powoli między grobami, mocząc buty w bardzo wysokiej trawie, aż znalazła ten, którego szukała: oznaczono go małym żelaznym krzyżem. Z żalem zauważyła, że jedno z ramion jest złamane. Na tabliczce przybitej na środku napisano: rodzina Aldube Salazar. Miała siedem lat, kiedy umarła jej babcia Juanita. I choć nie pamiętała jej twarzy, nadal pamiętała zapach jej domu, słodki i trochę pikantny, jak gałka muszkatołowa. Zapach naftaliny w szafie z białymi ubraniami, zapach wyprasowanych tkanin. Pamiętała jej białe włosy, upięte w kok ozdobiony srebrnymi spinkami z kwiatkami przytrzymywanymi malutkimi perłami. Były jej jedyną ozdobą. Miała jeszcze cienką obrączkę, ale nigdy jej nie nosiła. Pamiętała, jak brała ją na kolana i udawała, że wiezie ją na koniku. Pamiętała też piosenki, które śpiewała jej czule po baskijsku. Były tak smutne, że czasami doprowadzały ją do łez. – Amona – wyszeptała, a jej twarz rozjaśnił uśmiech.

Ruszyła w górę i w wyobraźni narysowała cztery linie odchodzące od kolumny krzyżowej. Były jak drogi podziemnego świata, o którym opowiadał jej Jonan. Usłyszała ochrypły szept, ale gdy się rozejrzała, nikogo nie zauważyła. Deszcz bębniący w jej parasol zagłuszał wszystkie inne dźwięki, ale kiedy się odwróciła, wydawało jej się, że znowu coś usłyszała. Złożyła parasol i zaczęła nasłuchiwać. Chociaż w głośno szumiącym deszczu ledwie było go słychać, tym razem usłyszała wyraźnie. Otworzyła parasol i poszła tam, skąd dochodził. I wtedy zobaczyła parasol. Był czerwony. Krawędź zdobiły pomarańczowo-bordowe kwiaty. Kolory zupełnie nie pasowały do tego miejsca, w którym nawet plastikowe i szmaciane kwiaty spłowiały na deszczu. Ale jeszcze dziwniejsze było to, że trzymał go mężczyzna. Trzymał ukośnie, opierając o ramię, prawie cały się nim zasłaniał. Nie ruszał się i chociaż tak ustawiony parasol odbijał prawie wszystkie dźwięki w drugą stronę, udało jej się usłyszeć szloch i niezrozumiały szept. Poszła z powrotem do kolumny krzyżowej i ruszyła górną ścieżką. Miała stamtąd lepszy widok na grobowiec rodziny Elizasu. Wieńce i bukiety przyniesione podczas pogrzebu piętrzyły się na marmurowej płycie w kształcie stosu. Kwiaty rozmokły i zrobiły się maziste. Celofan zrobił się biały. Pokrywały go perliste krople. Pod spodem gniły kwiaty. Podeszła bliżej i zauważyła czarno-białe tenisówki brata Ainhoi. Nie mógł się powstrzymać: szlochał jak dziecko. Nie przestawał się wpatrywać w grób siostry i w kółko powtarzał te same słowa: – Przepraszam, przepraszam, przepraszam. Amaia zrobiła kilka kroków w tył. Chciała się oddalić tak, żeby jej nie zauważył, ale chłopak najwyraźniej wyczuł, że ktoś jest w pobliżu, i odwrócił się. Zdążyła się zasłonić parasolem. Przez chwilę udawała, że modli się nad grobem, przy którym akurat stała, aż przestała czuć na sobie świdrujące spojrzenie. Odwróciła się i ruszyła tam, skąd przyszła. Zanim skręciła do bramy, zrobiła jeszcze jedno kółko. Zasłaniała się, żeby jej nie rozpoznał. Kiedy dotarła do restauracji, ciocia i James zdążyli już zamówić butelkę czerwonego remelluri i gawędzili z ożywieniem. Zawsze lubiła atmosferę restauracji El Kortarizar, zawsze jej się podobały ciemne belki na suficie i to, że w kominku zawsze płonął ogień. W powietrzu unosił się zapach czegoś podobnego do pieczonej kukurydzy. Wydawał jej się znajomy i sprawił, że poczuła się głodna, jak tylko przekroczyła próg. Chętnie przystała na smażonego dorsza i kotlet wołowy, ale za wino podziękowała. Poprosiła o dzban wody. – Naprawdę nie spróbujesz tego wina? – zdziwił się James. – Myślę, że czeka mnie pracowity wieczór, i nie chcę się czuć otępiała, jak zwykle po winie. – Czy to znaczy, że udało ci się ruszyć z miejsca? – Jeszcze nie wiem, ale sądzę, że znajdę odpowiedzi przynajmniej na kilka pytań. Odpowiedzi nie zawsze rozwiązują zagadkę. Powoli, pomyślała. Jedli z przyjemnością. Rozmawiali o Freddym, o tym, że czuje się już lepiej. Wszyscy się z tego cieszyli. James zabawiał ich anegdotami ze swoich początków w świecie sztuki. Kiedy kelner

przyniósł kawę, zadzwonił telefon Amai. Wstała i ruszyła do drzwi. – Jonan, co dla mnie masz? – Mąka z domu Ros i mąka, z której upieczono txatxingorri, pasują do siebie w stu procentach, a mąka S11 i mąka z ciastka w trzydziestu pięciu. – Podziękuj Josune. Znajdź jakiś faks i poczekaj, oddzwonię. Rozłączyła się i weszła do restauracji, żeby się pożegnać. Mimo protestów Jamesa zostawiła nietkniętą kawę. Kiedy znalazła się przed restauracją, wybrała numer. – Inspektorze Iriarte? – Dzień dobry, właśnie miałem do pani dzwonić. – Są jakieś wieści? – Możliwe. Jedna z przyjaciółek Ainhoi przypomniała sobie, że kiedy Ainhoa czekała na przystanku autobusowym, ona przeszła na drugą stronę, żeby się spotkać z siostrą, która czekała na nią trochę dalej. Twierdzi, że na przystanku zatrzymał się jakiś samochód, i wydawało jej się, że kierowca coś mówił do Ainhoi, nie wysiadł, ale potem ruszył dalej, a Ainhoa została na przystanku. Mówi, że nie powiedziała nam o tym wcześniej, bo uznała, że to nieważne. Nie jest nawet pewna, czy w samochodzie siedział mężczyzna, czy kobieta. Jest natomiast pewna, że Ainhoa nie wsiadła. – To mógł być ktoś, kto chciał o coś zapytać, albo ktoś, kto chciał ją podrzucić. – Albo morderca. Może zaproponował, że ją podwiezie, a ona nie skorzystała, bo nadal miała nadzieję, że autobus przyjedzie, ale po kilku minutach, kiedy stwierdziła, że nie nadjeżdża, zdenerwowała się, a on musiał tylko poczekać, aż się zaniepokoi na tyle, żeby jednak wsiąść. Kiedy jej to zaproponował po raz drugi, mogła to uznać za całkiem dobry pomysł, nawet za zbawienie… – Zwróciła uwagę na samochód? – Powiedziała, że był jasny, beżowy, szary albo biały, dwudrzwiowy, coś jak mała furgonetka dostawcza, i wydaje jej się, że coś było na nim napisane. Pokazałem jej osiem najpopularniejszych modeli furgonetek, ale nie potrafi ich rozróżnić. Możemy poszukać w dolinie samochodów odpowiadających opisowi, ale uprzedzam, że będzie ich mnóstwo: prawie każdy sklep, magazyn i gospodarstwo ma przynajmniej jeden i prawie wszystkie są białe. To typowy samochód do pracy, więc większość będzie zarejestrowana na faceta między dwudziestym piątym a czterdziestym piątym rokiem życia. Amaia zastanowiła się. – Tak czy inaczej trzeba to sprawdzić, poza tym właściwie nic nie mamy. Najpierw sprawdzimy, czy ktoś z przyjaciół albo rodzin ofiar nie jeździ takim. A może ktoś sobie przypomni, że widział u kogoś taki samochód. Zaczniemy od rodziny Ainhoi Elizasu. Rano jej brat był na cmentarzu. Stał nad jej

grobem i przepraszał. – Może czuje się winny, że nie zawiadomił rodziców. Obwiniają go o to. Stałem za nimi na pogrzebie i żal było na niego patrzeć… Jeśli nadal będą się nad nim tak pastwić, nie zdziwię się, jeśli niedługo pochowają drugie dziecko. – Czasami pod takim zachowaniem kryje się więcej, niż się wydaje na pierwszy rzut oka. Może są brutalni, a może mają jakieś podejrzenia, a odrzucenie syna jest tego konsekwencją. Jest pan na komisariacie? – Właśnie tam jadę. – Rano widziałam pańską żonę. Rozpoznałam ją, bo widziałam na zdjęciach… – Tak? – Myśli pan, że zdoła ją przekonać, żeby wieczorem pożyczyła nam samochód? – Samochód mojej żony? – Tak, później wszystko panu wyjaśnię. – Hmm… myślę, że jeśli zostawię jej swój, nie będzie problemu. – To dobrze. Proszę nim przyjechać, ale niech pan nie parkuje przy komisariacie. – W porządku – zgodził się. Amaia weszła do sali konferencyjnej. Czekając na Iriartego, przeglądała zeznania przyjaciół Carli i Anne i informacje o samochodach ich krewnych. – Widzę, że zaczęła pani beze mnie – powiedział Iriarte. – Obawiam się, że będziemy to musieli teraz odłożyć. Na wieczór mam dla nas inne plany. Spojrzał na nią zdziwiony, ale nic nie powiedział. Usiadł i wziął się do pracy. Amaia wzięła telefon i zadzwoniła do Jonana. – Znalazłeś jakiś faks? – Stoję przy nim. – Okej. Prześlij mi wyniki na komisariat w Elizondo. – Ale… – Rób, co mówię, i wracaj jak najszybciej.

Pięć minut później do sali zajrzał podinspektor Zabalza. – Właśnie przyszedł faks z zakładu medycyny sądowej z San Sebastián. Amaia nie ruszyła się z miejsca. Pozwoliła Iriartemu przeczytać wyniki. Kiedy skończył, spojrzał na nią z powagą. – To pani prosiła o te badania? – Zgadza się. Naukowcy, którzy je przeprowadzili w Huesce, powtórzyli je i znaleźli częściową zgodność. Zasugerowali, że mąka mogła zostać wymieniona, dlatego w próbce pojawiły się śladowe ilości innej. Wczoraj w nocy podinspektor Etxaide pobrał próbkę mąki, która znajdowała się w wytwórni Salazar miesiąc temu. Wysłałam ją do San Sebastián. Koleżanka z tamtejszej policji była mi winna przysługę. To są wyniki. Do mąki ma dostęp dwudziestu pracowników. Mają w zwyczaju brać ją do domu, na użytek własny. Mogli też rozdawać rodzinie i przyjaciołom. Musimy to prześledzić. Zabalza wyszedł z sali i ruszył do swojego gabinetu. Iriarte raz po raz w nadzwyczajnym skupieniu przeglądał wyniki. Amaia zamknęła drzwi. – Pani inspektor, rozumie pani, jakie znaczenie ma to dla sprawy? To najbardziej wiarygodny ślad, jaki do tej pory mamy. Amaia potwierdziła. – …i ma związek z pani rodziną. – Wiem, o co panu chodzi. Właśnie dlatego komisarz wyznaczył pana, żeby pan prowadził to śledztwo ze mną, i dlatego do pana zadzwoniłam – powiedziała, podchodząc do okna. Wyjrzała na ulicę. – A teraz proszę podejść i spojrzeć na to. Stanął obok, a Amaia spojrzała na zegarek. – Zaledwie piętnaście minut po tym, jak dostaliśmy faks, już tu jest – powiedziała, wskazując na samochód, który właśnie zaparkował pod oknem. Wysiadł z niego inspektor Montes. Zanim wszedł do budynku, podniósł wzrok i spojrzał w okno, w którym stali. Cofnęli się odruchowo. – Nie widzi nas, szyby są przyciemnione – powiedział Iriarte. Amaia wychyliła się z sali dokładnie w chwili, kiedy Montes wchodził do gabinetu Zabalzy. Wyszedł kilka minut później, ze zwiniętą w rurkę kopertę. Obserwowali przez okno, jak wsiada do samochodu, rozglądając się ostrożnie, i odjeżdża. – Stosunki Montesa z osobą prowadzącą śledztwo, czyli z panią, zdecydowanie pozostawiają wiele do życzenia. Poza tym nie powinien wynosić dokumentów z komisariatu bez pozwolenia, a Zabalza

nie powinien mu na to pozwolić. Ale z drugiej strony należy do ekipy śledczej i nic dziwnego, że chce być dobrze poinformowany. – A nie uważa pan, że powinien przychodzić na zebrania? Bo właśnie po to są – zapytała Amaia, zmęczona męską solidarnością, którą mężczyźni próbują się usprawiedliwiać. Chociaż z kobietami, pomyślała, byłoby tak samo. – Myślałem, że jest chory. Tak mi powiedział Zabalza. – Tak. Dzisiaj sam pan zobaczy, na jak poważną chorobę zapadł pan inspektor Montes – odparowała, wyraźnie zdenerwowana. – Udało się panu pożyczyć od żony samochód? – Stoi za budynkiem – odpowiedział zdegustowany Iriarte. – Tak jak pani chciała – dodał, jakby chciał udowodnić, że to nie on jest jej wrogiem. Zrobiło jej się głupio, że była dla niego taka twarda, chociaż od samego początku ją wspierał. Wzięła z oparcia krzesła torebkę. – Chodźmy. Żona inspektora Iriartego miała starą micrę, czterodrzwiową, ciemnoczerwoną. Na tylnym siedzeniu stały foteliki dla dzieci. Inspektor wręczył Amai klucze. Przez chwilę regulowała siedzenie i lusterka. Kiedy wyjeżdżali z parkingu, po samochodzie Montesa nie było śladu. Ale nie potrzebowała go. Wiedziała, dokąd pojedzie. Jechała spokojnie, żeby zdążył dojechać, a kiedy inspektor Iriarte zaczął się niecierpliwić, wyjechała z Elizondo. Jechali w stronę Pampeluny. Pięć kilometrów dalej zatrzymali się na parkingu pod hotelem Baztán. Iriarte już miał o coś zapytać, kiedy rozpoznał wóz Montesa. Stał przed wejściem do restauracji. Amaia zaparkowała naprzeciwko i siedziała bez słowa. Zobaczyła mercedesa Flory. Jej siostra rozejrzała się kilka razy, a potem weszła do lokalu. – Dlatego potrzebowała pani samochodu, teraz rozumiem – powiedział Iriarte. Amaia bez słowa dała mu znak, żeby wysiadł. Na dworze było już zupełnie ciemno. Chociaż było jeszcze wcześnie, na parkingu nie było tylu samochodów co dzień wcześniej. Mogli więc podejść wystarczająco blisko, żeby zajrzeć do restauracji przez okno. Montes siedział pod oknem. Nie widzieli jego twarzy. Flora usiadła obok i pocałowała go w usta. Podał jej zwiniętą kopertę. Otworzyła ją. Nawet z daleka było widać, że wyraz jej twarzy się zmienił. Spróbowała się uśmiechnąć, ale udało jej się tylko wykrzywić w grymasie, który w niczym nie przypominał uśmiechu. Powiedziała coś i podniosła się. Montes zrobił to samo, ale ona położyła mu rękę na piersi i nakazała, żeby usiadł. Pochyliła się nad nim, żeby go pocałować raz jeszcze, a potem szybko wyszła z restauracji. Zeszła po kilku schodkach, z kopertą w jednej ręce i kluczykami od samochodu w drugiej. Podeszła do mercedesa i włożyła kluczyk do zamka. Amaia zaskoczyła ją, wyłoniła się zza samochodu.

– Wiesz, że przywłaszczenie dowodów śledztwa to przestępstwo? Jej siostra zamarła. Podniosła rękę do piersi, twarz jej się zmieniła. – Ale mnie przestraszyłaś! – Nie odpowiesz mi, Floro? – Co? To? – powiedziała, podnosząc kopertę. – Przed chwilą znalazłam to na podłodze. Nawet nie zajrzałam do środka. Nie wiem, co to jest. Miałam to zawieźć na policję. Jeśli mówisz, że to dowody, to może wypadły inspektorowi Montesowi. Jestem pewna, że to potwierdzi. – Floro, otworzyłaś kopertę i przeczytałaś to, co jest w środku. Zostawiłaś odciski na każdej stronie. Widziałam, jak Montes wręczał ci kopertę. Flora uśmiechnęła się. Nic sobie z tego nie robiła. Otworzyła drzwi. – Dokąd jedziesz, Floro? – zapytała Amaia, pchnięciem zamykając drzwi jej samochodu. – Wiesz już, że wiemy, że to ta sama mąka. Musimy porozmawiać. Będziesz musiała pojechać ze mną. – Jeszcze tego brakowało – pisnęła Flora. – Jesteś aż tak zdesperowana, że zatrzymasz całą rodzinę? Freddy, Ros, teraz ja… Zamkniesz mnie tak jak amę? Kilka osób wchodzących do kawiarni odwróciło się. Amaia była coraz bardziej wściekła na Montesa. Freddy i Ros. Czyżby ten nieostrożny dureń mówił jej o wszystkim, co robią? – Nie jesteś zatrzymana, ale wiesz od Montesa, że ktoś użył mąki z wytwórni. – Każdy mógł ją stamtąd wynieść. – Masz rację, i dlatego potrzebuję twojej pomocy. I jeszcze chciałabym, żebyś mi wyjaśniła, dlaczego wymieniłaś mąkę. – Zrobiłam to wiele miesięcy temu. Nie sądziłam, że ma to jakieś znaczenie, prawie o tym zapomniałam. – To nie było wiele miesięcy temu. Ros ma w domu mąkę sprzed miesiąca. I ta jej mąka pasuje. Flora nerwowo potarła twarz, ale natychmiast się opanowała. – Uważam tę rozmowę za zakończoną: albo mnie zatrzymujesz, albo dłużej z tobą nie gadam. – Nie, Floro. Rozmowa będzie skończona, kiedy ja tak zdecyduję. Nie zmuszaj mnie, żebym ci odczytywała twoje prawa na komisariacie. Bo będę musiała tak zrobić. – Ależ jesteś okrutna! – wypaliła jej starsza siostra.

Tego się nie spodziewała. – Że niby ja jestem okrutna… Nie, Floro, ja tylko wykonuję swoją pracę. Za to ty jesteś okrutna. Jedynym twoim celem jest sprawianie bólu, plucie jadem, oskarżanie i obwinianie wszystkich wokół. Mnie to akurat omija, siostrzyczko, bo mam po dziurki w nosie zadawania się z takimi szumowinami, ale innym robisz krzywdę świadomie, żeby ich zniszczyć. Odbierasz im pewność siebie, jak Ros. Złamałaś serce biednemu Víctorowi. Wczoraj widział cię z Montesem. Cyniczny uśmiech, z którym Flora jej słuchała, nagle zastąpiło zdziwienie. Amaia wiedziała, że to był strzał w dziesiątkę. – Widział was wczoraj – powtórzyła. – Muszę z nim porozmawiać. Flora otworzyła drzwi, chciała odjechać. – Nie trzeba, Floro. Wszystko zrozumiał, kiedy zobaczył, jak się całujecie. – Dlatego nie odbiera telefonów – powiedziała Flora jakby do siebie. – A co ma robić, jeśli obwieszczasz, że jest twoim mężem, a następnego dnia widzi, jak się całujesz z kimś innym? – Nie bądź głupia – powiedziała Flora, odzyskując pewność siebie. – Montes nic dla mnie nie znaczy. – Co ty wygadujesz? – To Víctor jest moim mężem. Jest i będzie moim jedynym mężem. Amaia kręciła głową. Nie mogła w to uwierzyć. – Floro, byłam tu razem z Víctorem. Widziałam, jak się całowaliście. Flora uśmiechnęła się, wyraźnie z siebie dumna. – Nic nie rozumiesz… I nagle wszystko stało się jasne. Zbyt jasne. – Po prostu posłużyłaś się nim. Potrzebowałaś informacji, a on ci ich dostarczał, jak teraz – powiedziała Amaia, patrząc na kopertę. – Zło konieczne – odparła. Zza jej pleców dobiegł gardłowy jęk. Inspektor Montes, z twarzą zmizerniałą i pożółkłą, stał dwa metry za nią. Trząsł się, łzy spływały mu

po twarzy. Wyglądał jak obraz nędzy i rozpaczy. Amaia zrozumiała, że słyszał wszystko, a jeśli nie wszystko, to na pewno ostatnie słowa Flory. Flora odwróciła się do niego i skrzywiła z niesmakiem, jakby nagle zauważyła, że złamał jej się obcas albo ktoś porysował jej mercedesa. – Fermín! – zawołała Amaia, zmartwiona jego widokiem: wyglądał, jakby się rozpadał na kawałki. Ale on jej nie słuchał. Szukał spojrzenia Flory. Amaia zobaczyła, że w ręce trzyma broń. Zaczęła krzyczeć, a on powoli podniósł rękę. Nie odrywał wzroku od Flory. Przycisnął na chwilę broń do piersi, oderwał, oparł o głowę i wymierzył w skroń. Oczy miał puste jak trup. – Fermín, nie! – krzyknęła Amaia z całych sił. Iriarte chwycił go pod pachami i odciągnął metr do tyłu. Wyrwał mu broń, spadła na ziemię. Amaia podbiegła do nich i pomogła Iriartemu obezwładnić Montesa. Nie stawiał oporu, padł na ziemię jak drzewo rażone piorunem i leżał tak między kałużami, twarzą do ziemi. Płakał jak dziecko. Amaia klęczała przy nim. Kiedy zebrała siły, żeby podnieść wzrok, zobaczyła oczy Iriartego. Wołały, że to ostatnia rzecz, jakiej chciałby być świadkiem. Zobaczyła też, że ani mercedesa, ani Flory już nie ma. – O ja pierdolę! – zaklęła, wstając. – Niech pan z nim zostanie. Proszę go nie zostawiać samego – poprosiła. Iriarte przytaknął i położył dłoń na głowie Montesa. – Proszę jechać spokojnie, ja się nim zajmę – powiedział. Amaia schyliła się, żeby podnieść pistolet Montesa, i włożyła go za pas. Jak szalona pędziła w stronę Elizondo, opony małej micry aż piszczały. Przejechała przez Muniartea i wjechała w ulicę Braulia Iriartego. Podjechała pod drzwi wytwórni. Już miała wysiąść, kiedy zadzwonił telefon. Dzwonił Zabalza. – Pani inspektor, mamy coś nowego: latem zeszłego roku brat Ainhoi Elizasu pracował na plantacji Viveros Celayeta i nadal jeździ tam co weekend. Sprawdziłem w rejestrze, mają trzy białe furgonetki renault kangoo. Zadzwoniłem do nich i powiedzieli mi, że ponieważ chłopak w zeszłym roku zrobił prawo jazdy, zazwyczaj to on je prowadził. I proszę się trzymać: rodzice Ainhoi od kilku tygodni urządzają ogród. Dziewczyna, która odebrała telefon, powiedziała, że czasem wypożyczają furgonetki zaufanym klientom, a ojciec Ainhoi kupił ostatnio trzydzieści drzewek. Sam je zawiózł do domu jednym z takich samochodów. Drzewka i inne rzeczy. Nie potrafiła sprecyzować, ale była pewna, że wynajął go przynajmniej kilka razy. Słuchała go, a jej umysł przenosił się gdzieś daleko. Białe furgonetki. Nagle przypomniała sobie o czymś, co chodziło jej po głowie już od jakiegoś czasu. – Zabalza, muszę kończyć. Oddzwonię za chwilę. Usłyszała, że wzdycha. Był rozczarowany. Wybrała numer Ros.

– Cześć, Amaia. – Ros, miałaś w wytwórni białą furgonetkę. Co się z nią stało? – Uff, to było dawno temu. Pewnie kiedy kupiliśmy nową, Flora oddała ją do komisu. Amaia pożegnała się i wybrała numer komisariatu. – Zabalza, proszę sprawdzić w rejestrze wszystkie pojazdy zarejestrowane na nazwisko Flora Salazar Iturzaeta. Chwilę czekała. Słyszała, jak Zabalza stuka w klawiaturę. Patrzyła w okno w dachu wytwórni, zawsze otwarte. Nie widziała światła, ale gabinet Flory mieścił się na tyłach i nawet gdyby paliło się w nim światło, nie widziałaby go. – Pani inspektor… – Zabalza był wyraźnie zmieszany. – Mam trzy pojazdy zarejestrowane na Florę Salazar Iturzaeta. Srebrny mercedes z zeszłego roku, citroen berlingo, czerwony, z 2009 roku, i białe renault terra z roku 1996… Co mam zrobić, szefowo? – Proszę zadzwonić do inspektora Iriartego i podinspektora Etxaidego. Potrzebuję nakazu rewizji samochodu, mieszkania Flory i wytwórni Salazar – powiedziała, przesuwając dłońmi po twarzy, jak wcześniej Flora, z wielkim wstydem. – I niech wszyscy przyjadą do wytwórni. Ja już tu jestem. – Kiedy Zabalza odłożył słuchawkę, dokończyła: – W moim domu. Wysiadła z samochodu. Podeszła do drzwi i zaczęła nasłuchiwać. Nic. Wyjęła klucz, który miała na szyi. Zanim otworzyła drzwi, odruchowo sięgnęła po pistolet. Kiedy go dotknęła, zdała sobie sprawę, że ma przy sobie broń Montesa. – Szlag… Przypomniała sobie bezsensowną obietnicę, którą pod przymusem dała Jamesowi: że nie będzie nosić broni. Skrzywiła się i pomyślała, że właściwie dotrzymuje słowa. Otworzyła drzwi i włączyła światło. Rozejrzała się. Wszystko było czyste i poukładane. Weszła, nie zwracając uwagi na duchy, które wołały do niej z ciemnych kątów. Przeszła obok starego koryta na mąkę i stolnicy i ruszyła do gabinetu Flory. Wyczuwała ślady furii, które zostawiła po sobie jej siostra. Rozejrzała się w poszukiwaniu czegoś, co by nie pasowało do reszty, i znalazła: masywną drewnianą szafę, której drzwi zostały niedbale przymknięte. Otworzyła je i ze zdziwieniem stwierdziła, że ma przed sobą skład broni. Dwie strzelby do polowania były na swoich miejscach, jedno puste wskazywało na brak jeszcze jednej. W dolnej części leżało w nieładzie kilkanaście pudełek z amunicją. Nie było wątpliwości, że części brakuje. Jakie to podobne do Flory. Za żadne skarby nie pozwoliłaby, żeby ktoś zrobił coś za nią. Nawet to. Rozejrzała się, próbując wyczytać z otoczenia to, czego jeszcze nie wiedziała. Dokąd mogła pójść Flora, żeby zwieńczyć dzieło? Na pewno nie do domu. Wybrałaby raczej wytwórnię albo inne miejsce, które miało coś wspólnego z jej drugą twarzą. Może nad rzekę. Ruszyła do drzwi. Przechodząc obok stołu, zobaczyła kartki z pierwszymi rozdziałami nowej książki Flory. Na

kolorowej fotografii, z pewnością zrobionej w studiu przez doświadczonego fotografa, widniała ozdobiona leśnymi owocami taca. Leżało na niej kilkanaście ciastek posypanych mieniącymi się kryształkami cukru. Tytuł wypisano drukowanymi literami: Txatxingorri (według przepisu Josefy „la Tolosy”). Amaia wyjęła telefon i wybrała numer. Kiedy ciocia odebrała i próbowała się przywitać, od razu jej przerwała: – Ciociu, znasz kogoś, kto się nazywa Josefa Tolosa? – Tak, ale ona już nie żyje. Josefa Uribe, bardziej znana jako la Tolosa, była teściową twojej siostry, matką Víctora. Niezłe ziółko… Trzeba przyznać, że biedny Víctor żył pod jej pantoflem, a jakby tego było mało, potem ożenił się z inną wojowniczą kobietą, twoją siostrą. Wpadł z deszczu pod rynnę. Biedne dziecko. Drugie nazwisko Víctora to Uribe, ale wszyscy znają ich pod nazwiskiem Tolosa31 , bo dziadek pochodził właśnie stamtąd. Nie byłyśmy bliskimi znajomymi, ale moja przyjaciółka Ana María dobrze ją znała. Jeśli chcesz, mogę z nią porozmawiać. – Nie, ciociu, nie ma potrzeby – powiedziała Amaia, pospiesznie wychodząc z wytwórni i otwierając pocztę na palmtopie. Szukała odpowiedzi na pytanie, które zadała na pewnym forum internetowym. Dostała odpowiedź: blaszane baki motocyklowe czyści się w środku dwuwęglanem albo octem, który usuwa rdzę. Potem można ją wylać razem z octem. Właśnie takie kawałki rdzy, z resztkami węglowodoru i octu, przeniknęły przez delikatną kozią skórę, z której uszyto kurtkę motocyklisty. Nadal czuła gładkość i zapach rękawiczek i kurtki Víctora, jak wtedy, kiedy go przytulała na deszczu. Pamiętała, że kiedy była mała, a Flora była świeżo upieczoną żoną, kilka razy pojechała do gospodarstwa rodziny Víctora. Ale wtedy było to typowe gospodarstwo zajmujące się hodowlą bydła. Josefina Uribe jeszcze wtedy żyła i zarządzała pracą w posiadłości. Nie miała zbyt wielu innych wspomnień. Starsza kobieta, która zaproponowała jej coś do jedzenia, i fasada domu z żółtymi doniczkami z kolorowymi pelargoniami. Już wtedy jej stosunki z Florą nie były dobre, nie były sobie bliskie. Nigdy więcej jej tam nie odwiedziła. Jechała małą micrą najszybciej, jak mogła, w stronę cmentarza. Kiedy już go minęła, zaczęła liczyć domy. Pamiętała, że to był trzeci dom na lewo, i chociaż nie było go widać z drogi, przy wjeździe stał oznaczający podjazd słup. Zwolniła, żeby go nie ominąć, i nagle jej oczom ukazał się mercedes Flory. Stał na poboczu, przy ścieżce do lasu, który w nocy wydawał jej się nieprzenikniony. Zaparkowała tuż za nim, sprawdziła, czy w środku nikogo nie ma, i po raz kolejny przeklęła genialny pomysł pożyczenia samochodu. W swoim zostawiła cały sprzęt. Przejrzała bagażnik i z radością stwierdziła, że żona Iriartego jest na tyle przewidująca, żeby wozić ze sobą małą latarkę. Niestety baterie były bardzo słabe. Zanim ruszyła w głąb lasu, zadzwoniła do Jonana. Wystraszyła się, kiedy stwierdziła, że nie ma zasięgu. Spróbowała zadzwonić na komisariat i do Iriartego. Nic. Gałęzie sosen wyrastały nisko, a ziemię pokrywało mnóstwo igieł. Biegnąca między drzewami ścieżka, chociaż dobrze wydeptana, była niebezpieczna, nie dało się iść nią szybko. Amaia założyła, że ludzie używają tego skrótu od zawsze i że jej siostra poznała go w czasach, kiedy zaraz po ślubie zamieszkała w gospodarstwie teściów. To, że postanowiła dojść do domu przez las, a nie główną drogą, dawało jej jakieś pojęcie o

jej planach. Despotyczna i apodyktyczna Flora poukładała wszystkie kawałki łamigłówki, zanim jej się to udało. Wykorzystywała informacje, które dostawała na bieżąco od nieostrożnego Montesa. Jak urzeczony słuchał jej hipnotyzującej litanii oszczerstw. Amaia pomyślała o jej bezczelnym wystąpieniu podczas niedzielnego obiadu, o prowokacyjnych komentarzach na temat dziewczynek, o jej uwagach na temat przyzwoitości i txatxingorri leżących na stole. A wszystko po to, żeby odwrócić uwagę od winnego, od człowieka, którego nigdy tak naprawdę nie kochała, ale uważała za jeden ze swoich obowiązków, jak dbanie o amę, prowadzenie rodzinnej firmy i codzienne wynoszenie śmieci. Flora sprawowała władzę nad swoim światem: utrzymywała porządek i dyscyplinę, ściśle wszystko kontrolowała. Była jedną z tych silnych kobiet z doliny, jedną z etxeko andreak32 , które przejmowały władzę nad domem i ziemią, kiedy mężczyźni wyjeżdżali daleko w poszukiwaniu lepszego życia. Kobiety z Elizondo, które po kolejnych epidemiach chowały swoich synów, a potem ze łzami w oczach wychodziły w pole, do pracy. Jedną z tych kobiet, którym nie była obca ciemna, brudna strona życia, której obmywała twarz, czesała i wysyłała na mszę w porządnie wypolerowanych butach. To było coś nowego. Nagle zrozumiała, dlaczego jej siostra żyje tak, a nie inaczej, a jednocześnie z wielką odrazą myślała o jej słynnym braku serca. Pomyślała o Montesie leżącym bezwładnie na parkingu i o sobie, o tym, jak niezdarnie broniła się przed dobrze wymierzonymi atakami siostry. Pomyślała też o Víctorze. Kochany Víctor, który płakał jak dziecko, kiedy zobaczył Florę całującą się z innym mężczyzną. Víctor odnawiający stare motocykle, jakby pragnął odzyskać przeszłość, za którą tęsknił, Víctor mieszkający w domu swojej matki, którą była Josefa „la Tolosa”, mistrzyni w pieczeniu txatxingorri. Víctor, który spod panowania apodyktycznej matki przeszedł pod panowanie takiej samej żony. Víctor alkoholik, Víctor mający tyle silnej woli, żeby od dwóch lat trwać w trzeźwości. Víctor między dwudziestym piątym a czterdziestym piątym rokiem życia. Víctor wzburzony pojawieniem się przypadkowego naśladowcy. Víctor z tą swoją obsesją na punkcie czystości i skromności, które Flora czciła jako sposób na życie, mężczyzna, który przejął nad swoimi żądzami absolutną kontrolę. Morderca, który zaatakował, wcielając w życie mistrzowski plan zapanowania nad pożądaniem, namiętnością, prowokacyjnymi spojrzeniami dziewczynek i brudnymi myślami, do których zmuszało go ich wyuzdanie i nieustanne obnażanie się. Możliwe, że przez jakiś czas próbował utopić swoje fantazje w alkoholu, ale nadeszła chwila, kiedy pożądanie zaczęło go palić tak bardzo, że musiał je zalewać kolejnymi kieliszkami, musiał w ten sposób uciszać głosy, które błagały go, żeby spełnił swoje pragnienia. Swoje od zawsze tłumione pragnienia. Ale alkohol sprawił tylko, że Flora go od siebie odsunęła, a to było dla niego jak narodziny i śmierć jednocześnie: uwalniając się od tyranii, która kazała mu dusić instynkty, został jednocześnie odcięty od pępowiny, która go łączyła z jedyną kobietą, która była czysta, i jedyną osobą, która była w stanie go pilnować. Był pewny, że coś zauważyła, despotyczna królowa, której nic nie mogło umknąć… Niemożliwe, żeby nie zdawała sobie sprawy, że głęboko w jego duszy krył się demon, który chciał przejąć nad nim władzę i czasem nawet mu się udawało. Wiedziała o tym, na pewno. Wiedziała o tym, gdy tamtego ranka przyniosła jej txatxingorri znalezione na zwłokach Anne. Sposób, w jaki wzięła je do ręki, powąchała, nawet spróbowała, chociaż miała pewność, że to, co ma przed sobą, jest swoistą wizytówką, wyraźną, jasną, hołdem dla tradycji, porządku, hołdem dla niej samej.

Amaia zastanawiała się, jak szybko Flora wymieniła mąkę, kiedy wyszła z jej biura, kiedy uknuła plan uwiedzenia Montesa i od kiedy miała pewność, co się dzieje. Naprawdę potrzebowała potwierdzenia z laboratorium? A może wiedziała od chwili, kiedy spróbowała txatxingorri, kiedy znaleziono ciało Anne albo kiedy usiadła przy stole w domu cioci i usprawiedliwiła zbrodnie? A może to była tylko prowokacja, może chciała sprawdzić, jak się zachowa Víctor? Wzdłuż zbocza wiła się szosa. Ostry zapach żywicy wypełniał jej nozdrza, piekły ją od niego oczy. Latarka świeciła coraz słabiej, pogrążała się w całkowitej ciemności. Stała przez chwilę bez ruchu, przyzwyczajając oczy do ciemności. Między drzewami ledwie widziała strumień światła. I wtedy w całkowitej ciemności zobaczyła charakterystyczny taniec latarki w ręku Flory. Przerzucała światło z jednego drzewa na drugie. Wyglądało to jak błyski lampy błyskowej albo błyskawice. Szybko ruszyła w tamtą stronę. Wyciągnęła przed siebie ręce. Pomagała sobie wyświetlaczem telefonu. Ledwie oświetlał jej stopy i gasł co piętnaście sekund. Przesuwała nogę za nogą. Próbowała przyspieszyć, żeby nie stracić z oczu latarki Flory. Za plecami usłyszała szelest. Odwróciła się i uderzyła twarzą o uschniętą gałąź. Zraniła się w czoło aż do krwi. Poczuła się odurzona. Czuła, jak dwie strużki spływają jej po policzkach jak łzy. Telefon wypadł jej z ręki, leżał gdzieś u jej nóg. Dotknęła palcami rany, żeby się upewnić, że nie jest ani bardzo duża, ani bardzo głęboka. Pociągnęła za chustę, którą miała na szyi, i mocno obwiązała nią głowę. Ścisnęła ranę, żeby zatamować krwawienie. Skołowana i zdezorientowana odwróciła się powoli. Próbowała wypatrzyć jasną mgłę, którą zauważyła między drzewami, ale nic nie widziała. Potarła oczy, poczuła pod palcami lepką krew. Zaczynała krzepnąć. Pomyślała o tym, jak musi wyglądać, czuła, że za chwilę wpadnie w panikę, że dostanie ataku paranoi. Kazały jej nasłuchiwać i zmuszały do wstrzymywania oddechu. Wyczuwała czyjąś obecność. Usłyszała głośny gwizd i krzyknęła z przerażenia. I natychmiast zdała sobie sprawę, że ten ktoś nie zrobi jej krzywdy, że jest tam, żeby jej pomóc i że jeśli w ogóle ma szanse wyjść z tego lasu, zanim się wykrwawi, to dzięki niemu. Z prawej strony dobiegł kolejny głośny gwizd. I jeszcze jeden. Usłyszała go przed sobą i nagle, jakby ktoś podniósł zasłonę, znalazła się na końcu ścieżki, a przed nią rozciągała się polana, na której stał dom rodziny Uribe. Amaia nie pamiętała, że polana za domem jest aż tak wielka. Trawa niedawno została przycięta, więc łatwiej jej było dobiec na drugi koniec. Dom oświetlało mnóstwo latarni. Stały wokół zadbanego trawnika, na którym porozrzucano stare narzędzia rolnicze, jak dzieła sztuki mające zdobić gospodarstwo. W słabym świetle jednej z latarń zobaczyła Florę. Była uzbrojona. Nadeszła zza domu, szła zdecydowanym krokiem. Skręciła w stronę głównego wejścia. Amaia chciała ją zawołać, ale powstrzymała się. Zdała sobie sprawę, że przestraszyłaby Víctora i że nadal jest na otwartej przestrzeni. Najszybciej jak mogła dobiegła do bezpiecznej ściany domu. Przywarła do niej i wyciągnęła glocka Montesa. Zaczęła nasłuchiwać. Nic. Szła, nie odrywając się od ściany. Od czasu do czasu oglądała się za siebie, świadoma, że widać ją teraz tak wyraźnie jak wcześniej Florę. Ostrożnie podeszła do drzwi. Okazały się niedomknięte. Przez szparę sączyło się słabe światło. Popchnęła je i patrzyła, jak ciężko otwierają się do środka. Nic poza włączonym światłem nie wskazywało na to, że w domu ktoś jest. Sprawdziła pokoje na parterze i zauważyła, że niewiele się zmieniło, od kiedy panią tego domu była „la Tolosa”. Rozejrzała się w poszukiwaniu telefonu, ale go nie znalazła. Ostrożnie oparła się plecami o ścianę i zaczęła powoli wchodzić po schodach. Na górze były cztery zamknięte pokoje, na kolejnym piętrze

jeszcze jeden. Zaczęła po kolei otwierać drzwi eleganckich sypialni: w każdej były meble z ręcznie rzeźbionego drewna i grube kwieciste kołdry. Weszła na ostatnie schody, pewna, że w domu nikogo nie ma. A mimo to trzymała pistolet w obu dłoniach. Szła, nie przestając celować z uniesionej broni. Kiedy doszła do drzwi, serce biło jej tak mocno, że słyszała w uszach głośne smagnięcia batem. Prawie ją ogłuszały. Przełknęła ślinę i wzięła głęboki wdech. Próbowała się uspokoić. Przeskoczyła na drugą stronę, przekręciła gałkę i zapaliła światło. Przez wszystkie te lata, kiedy była inspektorem policji, nigdy na własne oczy nie widziała takiego ołtarza. W Quantico widziała zdjęcia i nagrania, ale, jak powiedział wtedy instruktor, nic nie jest w stanie przygotować człowieka na widok prawdziwego ołtarza. „Może być mały, może się znajdować w szafie, w kufrze, albo zajmować cały pokój, albo tylko szufladę, to nie ma znaczenia. Kiedy go zobaczysz, nigdy go nie zapomnisz, bo to swoiste muzeum horroru, w którym morderca wystawia swoje trofea. Jest najoczywistszym dowodem ludzkiego zepsucia, perwersji i deprawacji, jaki możesz znaleźć. Nieważne, ile badań, profili i analiz ludzkiego zachowania przestudiowałaś: dopóki nie staniesz przed ołtarzem, nie dowiesz się, co to znaczy zajrzeć do głowy demona”. Zaczęła ciężko dyszeć. Patrzyła na powiększenia zdjęć, które miała na komisariacie. Dziewczynki patrzyły na nią z dużego starego lustra w kredensie. Víctor poukładał na nim wycinki z prasy, artykuły o basajaunie, nekrologi dziewczynek wycięte z gazety, a nawet ogłoszenia przypominające o pogrzebach. Były tam zdjęcia rodzin na cmentarzu, pokrytych kwiatami trumien i dzieci ze szkoły, wszystkie z lokalnej gazety, a pod nimi kolekcja zdjęć bez wątpienia zrobionych na miejscu zbrodni. Ukazywały krok po kroku, jak w podręczniku zbrodni, przygotowania. Graficzna dokumentacja horroru i kolejnych kroków w makabrycznej karierze mordercy. Z niedowierzaniem patrzyła na wycinki, pożółkłe od upływu czasu i zaginające się na brzegach od wilgoci. Niektóre miały dwadzieścia lat i były bardzo małe. Zaledwie kilka linijek o tym, że zaginęła dziewczyna z kempingu, turystka, daleko od doliny, nawet po drugiej stronie granicy. Były ułożone w piramidę. Na szczycie widniało nazwisko: Teresa Klas, jakby została obwołana królową tego szczególnego piekielnego kręgu. Ona była pierwsza. Víctor stracił dla niej głowę do tego stopnia, że zaryzykował zamordowanie jej kilka metrów od własnego domu. Ale nie przeraziło go to: przeciwnie, jej śmierć podnieciła go tak bardzo, że w ciągu kolejnych dwóch lat zamordował przynajmniej trzy kolejne dziewczyny, kozły ofiarne odpowiadające profilowi prowokującej nastolatki. Napadał je w górach w sposób dość prymitywny w porównaniu z wyrafinowaniem jego najnowszych zbrodni. Ołtarz opowiadał o ewolucji przestępcy niemal doskonałego. Poświęcił swojemu dziełu trzy lata, a potem przez niemal dwadzieścia pozostawał w ukryciu. Tych dwadzieścia lat, które spędził u boku Flory. Codziennie ogłuszał się alkoholem: żył pod pręgierzem, pręgierzem, pod którym sam stanął, na który się zgodził, uważając, że tylko w ten sposób będzie w stanie znieść dyscyplinę, jakiej musiał się poddać, żeby żyć z Florą, i tylko w ten sposób zdoła utrzymać na wodzy swoje instynkty. Niszczycielskie żądze, które powstrzymywał aż do chwili, kiedy przestał pić, kiedy się uwolnił pod władzy Flory, którą sprawowała żelazną ręką, i od uśmierzającego wpływu alkoholu. Spróbował znowu, wrócił do niej, żeby jej pokazać, że robi postępy, żeby jej udowodnić, że dla niej jest gotowy zrobić wszystko, ale zamiast otwartych ramion, o których marzył, przywitało go jej zimne i nieprzeniknione spojrzenie. Pogarda podziałała na niego jak katalizator, detonator, strzał

oznajmiający początek wyścigu do ideału, doskonałości i czystości, którą narzucała wszystkim kobietom i wszystkim dziewczętom, które z tymi swoimi młodymi, prowokującymi ciałkami pretendowały do tego miana. Wśród zdjęć na ołtarzyku zobaczyła swoje własne oczy i przez chwilę myślała, że patrzy na swoje odbicie. Na honorowym miejscu wisiało jej zdjęcie, wydrukowane na papierze fotograficznym, wycięte z innego, takiego, na którym była razem z siostrami. Wyciągnęła rękę, żeby go dotknąć, prawie pewna, że jej się przywidziało. Poczuła pod palcami suchy, gładki papier. Nagle usłyszała huk wystrzału i niemal je zerwała. Rzuciła się na schody. Zbiegała na dół, pewna, że wystrzał padł z dala od gospodarstwa. Flora stała w drzwiach stajni i bez słowa mierzyła w Víctora. Odwrócił się, raczej zdziwiony niż przestraszony, jakby czekał na nią i cieszył się, że przyszła. – Floro, nie słyszałem, jak weszłaś. Gdybyś mnie uprzedziła, doprowadziłbym się do porządku – powiedział, patrząc na swoje pobrudzone olejem rękawiczki. Zaczął je powoli zdejmować. Szedł w jej stronę. – Może nawet coś bym ugotował. Flora nie odpowiedziała, nie drgnął jej żaden mięsień. Nie spuszczała go z oka i nie przestawała mierzyć do niego ze strzelby. – Jeszcze zdążę coś zrobić, jeśli dasz mi chwilkę. Przebiorę się. – Nie przyszłam na kolację, Víctor. – Jej głos był zimny i wyprany z wszelkich emocji. Víctor nie przestawał się uśmiechać. Wciąż mówił tym samym pojednawczym tonem: – W takim razie mogę ci pokazać, co właśnie robiłem. Otóż – powiedział, wskazując za siebie – właśnie odnawiałem kolejny motocykl. – Dzisiaj nie pieczesz? – zapytała Flora, nie zmieniając pozycji. Lufą wskazała na żelazne drzwiczki wmontowanego w ścianę pieca. Uśmiechnął się. Patrzył na nią. – Miałem zamiar upiec coś jutro, ale jeśli chcesz, możemy to zrobić razem. Flora wypuściła głośno powietrze, z tak typowym dla niej obrzydzeniem. Pokręciła głową, żeby pokazać, jaka jest zdenerwowana. – Coś ty zrobił, Víctor? I dlaczego? – Wiesz dobrze, co zrobiłem, i wiesz dlaczego. Wiesz, bo myślisz tak samo jak ja. – Nie – zaprzeczyła. – Tak, Floro – powiedział pojednawczo. – Sama to powiedziałaś, zawsze tak mówiłaś. One… one same się o to prosiły. Ubierały się jak prostytutki, prowokowały mężczyzn jak dziwki. Ktoś musiał im pokazać, co spotyka niegrzeczne dziewczynki.

– Zabiłeś je? – zapytała, jakby mimo że mierzyła do niego ze strzelby, chciała wierzyć, że to tylko absurdalna pomyłka, jakby miała nadzieję, że zaprzeczy, że to tylko straszne nieporozumienie. – Floro, jesteś jedyną osobą, od której oczekuję zrozumienia. Wszyscy mówią, a większość myśli tak jak ty i ja: że młodzież rujnuje naszą dolinę narkotykami, ubiorem, muzyką i seksem. A najgorsze są dziewczyny. Nie myślą o niczym innym tylko o seksie. Widać to w tym, co mówią, co robią, jak się ubierają. Małe kurewki. Ktoś musiał coś zrobić, wskazać im drogę do tradycji, pokazać, czym jest szacunek dla korzeni. Flora patrzyła na niego z obrzydzeniem. Nie ukrywała przerażenia. – Tak jak Teresa? Víctor uśmiechnął się czule i przekrzywił głowę, jakby przywoływał wspomnienia. – Teresa… codziennie ją wspominam. Teresa w tych swoich krótkich spódniczkach, z dekoltem, bezwstydna jak nierządnica z Babilonu. Była tylko jedna lepsza od niej. – Myślałam, że to był wypadek… Byłeś młody, nie wiedziałeś, co robisz, a one… one były wywłokami. – Wiedziałaś, Floro? Wiedziałaś o tym i mnie przyjęłaś? – Sądziłam, że masz to za sobą. Zachmurzył się, jego usta zastygły w bólu. – Bo miałem to za sobą, Floro. Dwadzieścia lat trzymałem się w ryzach. Zdobyłem się na największe poświęcenie, na jakie może się zdobyć mężczyzna. Musiałem pić, żeby się kontrolować, Floro. Nie masz pojęcia, jak to jest walczyć z czymś takim. Ale ty mną pogardziłaś, mną i moim poświęceniem. Odsunęłaś mnie od siebie, zostawiłaś mnie samego i postawiłaś mi warunek: miałem przestać pić. I tak zrobiłem, Floro, zrobiłem to dla ciebie, jak wszystko inne w życiu, jak zawsze. – Ale ty zabijałeś dzieci, mordowałeś je – powiedziała zszokowana Flora. – Dzieci. Víctor zaczął się niecierpliwić. – Nie, Floro, nie widziałaś ich. Zachowywały się jak suki… Zgodziły się nawet wsiąść do mojego samochodu, chociaż znały mnie tylko z widzenia. To nie były dzieci, Floro, to były kurwy, a jeśli nie były, to wkrótce by nimi zostały. Ta Anne… ta była z nich wszystkich najgorsza. Wiesz doskonale, że chodziła do łóżka z twoim szwagrem. Była zagrożeniem dla mojej rodziny, niszczyła święty węzeł małżeński naszej kochanej głupiutkiej Ros. A ty myślisz, że była dzieckiem? To wiedz, że to dziecko chciało mi się oddać, jak ulicznica, a jak z nią kończyłem, spojrzała na mnie oczami jak oczy demona. Prawie się zaśmiała i przeklęła mnie. Przeklinam cię, powiedziała, i nawet jak już była martwa, nie mogłem jej tego uśmieszku zetrzeć z ust. Flora nagle się skrzywiła, z jej oczu popłynęły łzy.

– Zabiłeś Anne, jesteś mordercą – powiedziała, jakby próbowała samą siebie przekonać. – Jak sama mawiasz, Floro, ktoś musiał podjąć słuszną decyzję. To była kwestia odpowiedzialności, ktoś musiał to na siebie wziąć. – Jeśli chciałeś uchronić dolinę, mogłeś ze mną porozmawiać. Są inne sposoby, żeby to zrobić, nie trzeba mordować dzieci… Víctor, jesteś chory i z pewnością szalony. Gdybyś nie był, to wszystko nie byłoby możliwe. – Nie mów tak do mnie, Floro. – Víctor uśmiechnął się łagodnie, jak dziecko, które przed chwilą narozrabiało. – Floro, ja cię kocham. Po twarzy Flory płynęły łzy. – Ja też cię kocham, Víctor, ale czemu nie poprosiłeś mnie o pomoc… – wymamrotała, opuszczając broń. Víctor zrobił dwa kroki w jej stronę, a potem się zatrzymał. Nadal się uśmiechał. – Teraz cię proszę. Co ty na to? Pomożesz mi przy pieczeniu? – Nie – powiedziała, znów podnosząc broń, ze spokojną twarzą. – Nigdy ci tego nie mówiłam, ale nienawidzę txatxingorri. A potem strzeliła. Víctor spojrzał na nią wielkimi oczami, zaskoczony tym, co zrobiła, i nagłą falą ciepła, która rozlała się po jego brzuchu, aż do piersi. Widział teraz wyraźniej. Dostrzegł inną kobietę. Stała na końcu drogi. Biała peleryna częściowo zasłaniała jej głowę. Anne Arbizu stała w drzwiach i patrzyła na niego. Patrzyła na niego z obrzydzeniem i z przyjemnością. Usłyszał, jak się śmieje, jak belagile, a potem padł kolejny strzał. Amaia wypadła z domu i szybko pobiegła za róg. Mocno ściskała broń Montesa i nasłuchiwała, czy coś się nie rusza. Usłyszała drugi strzał i puściła się biegiem. Kiedy dobiegła do końca ściany, wychyliła się ostrożnie i spojrzała na północ, tam, gdzie dawno temu stały stajnie. Z ogromnych zielonych drzwi sączyło się ostre światło. Trawnik nabierał w nim pięknego szmaragdowego koloru. Nie pasował do tego miejsca, przeznaczonego dla koni i krów. Flora stała w drzwiach ze strzelbą na wysokości piersi i celowała do środka. W jej ruchach nie było widać wahania. – Flora, rzuć strzelbę! – krzyknęła Amaia, mierząc do niej z pistoletu. Flora nie odpowiedziała. Zrobiła krok w stronę stajni i zniknęła. Amaia weszła za nią, ale zobaczyła tylko bezkształtny cień. Leżał na ziemi jak porozrzucane ubrania. Flora siedziała przy zwłokach Víctora. Ręca miała pobrudzone krwią, która sączyła się z jego brzucha. Czule gładziła go po twarzy, zostawiała na jego czole czerwone ślady. Amaia podeszła do niej i schyliła się po broń leżącą u jej stóp. Potem wcisnęła glocka za pasek, nachyliła się nad

Víctorem i przyłożyła palce do jego szyi, żeby znaleźć puls. Drugą ręką szukała telefonu. Chciała zadzwonić do Iriartego. – Potrzebuję karetki. Ulica Alduides, trzecie gospodarstwo za cmentarzem. Były strzały. Czekam tu na was. – Amaia, to na nic – powiedziała Flora niemal szeptem, jakby się bała, że Víctor się obudzi. – Nie żyje. – Och, Floro… – westchnęła Amaia, kładąc rękę na głowie siostry. Ze ściśniętym sercem patrzyła, jak Flora głaszcze bezwładne ciało Víctora. – Jak mogłaś? Flora podniosła głowę jak rażona piorunem. Wyprostowała się dumnie jak średniowieczna święta na stosie. Mówiła mocnym głosem, słychać w nim było nutę irytacji: – Ty nadal nic nie robisz. Ktoś musiał go powstrzymać. Gdybym miała czekać, aż zrobisz to ty, dolina byłaby usiana ciałami martwych dzieci. Amaia gwałtownie zdjęła rękę z jej głowy. Dwie godziny później. Doktor San Martín wychodził ze stajni. Właśnie stwierdził, że Víctor nie żyje. Inspektor Iriarte zbliżał się do niej z nieodgadnioną miną. – Co panu powiedziała moja siostra? – zapytała. – Że na parkingu przed hotelem Baztán znalazła raport z badań mąki, że skojarzyła fakty, że wzięła strzelbę, bo się bała. Nie była całkiem pewna, ale wzięła ją na wszelki wypadek, gdyby Víctor jednak okazał się sprawcą. Że poprosiła go, żeby jej powiedział prawdę, a on nie tylko się przyznał, ale też zrobił się bardzo agresywny, że zaczął się do niej zbliżać, a ona poczuła się zagrożona i nie zastanawiała się dwa razy. Wystrzeliła. Ale on nie upadł, szedł dalej, więc strzeliła znowu. Twierdzi, że nie działała całkiem świadomie, że zareagowała instynktownie, bo była przerażona. Biała furgonetka jest w środku, przykryta płótnem. Flora mówi, że przywoził nią motocykle, które potem odnawiał. A w piekarniku i w kuchni znaleźliśmy mąkę marki Mantecadas Salazar. No i ten horror na poddaszu. Amaia westchnęła głęboko i zamknęła oczy. Dziesięć godzin później. Amaia poszła na pogrzeb Johany Márquez. Wmieszała się w tłum i pomodliła o wieczny odpoczynek jej duszy. Czterdzieści osiem godzin później. Zadzwonił do niej porucznik Padua.

– Obawiam się, że będzie mi pani musiała powiedzieć o swoim informatorze coś więcej. W jaskini, o której pani mówiła, funkcjonariusze od ochrony środowiska znaleźli ludzkie kości, różnych rozmiarów i różnego pochodzenia. Przeliczyliśmy je i doszliśmy do wniosku, że jest tam jakieś dwanaście szkieletów. Zostały rozrzucone byle jak po całej jaskini. Według lekarza sądowego leżą tam od ponad dziesięciu lat i na wszystkich widać ślady ludzkich zębów. Wiem, o co mnie pani zapyta, i odpowiedź brzmi: tak. Ślady po ugryzieniach pasują do śladów na ciele Johany, i nie, nie pasują do odlewu uzębienia Víctora Oyarzábala. Piętnaście dni później, w dniu, kiedy ukazała się książka Ze smakiem, sędzia wypuścił Florę na wolność. Nie postawił jej zarzutów. Zdecydowała się pojechać na długie wakacje na Costa del Sol. Na czele Mantecadas Salazar stanęła Rosaura. Sprzedaż nie spadła, a w ciągu kilku tygodni Flora stała się miejscową bohaterką. Koniec końców w dolinie zawsze darzono szacunkiem kobiety, które robiły, co do nich należało. Osiemnaście dni później zadzwoniła doktor Takchenko. – Pani inspektor, miała pani rację: piętnaście dni temu GPS francuskiego stanowiska obserwacyjnego zarejestrował obecność samicy, mniej więcej siedmioletniej. Zgubiła się i zeszła do doliny. Ale nie ma się czym martwić. Linnete jest już z powrotem w Pirenejach. Miesiąc później. Amaia nie dostała miesiączki. Ani w tym miesiącu, ani w kolejnym…

PODZIĘKOWANIA

Pragnę podziękować za pomoc wszystkim utalentowanym osobom, które przyczyniły się do powstania tej powieści. Leo Seguínowi z Narodowego Uniwersytetu w San Luis za to, że podzielił się ze mną wiedzą na temat biologii molekularnej. Juanowi Carlosowi Cano za to, że opowiedział mi o tym, jak się odnawia stare motocykle. Wprowadził mnie w ten pasjonujący świat. Dziękuję rzecznikowi prasowemu Regionalnej Policji Nawarry podinspektorowi Mikelowi Santamaríi za to, że cierpliwie odpowiadał na wszystkie moje pytania.

Dziękuję Muzeum Etnograficznemu Jorge Oteiza de Baztán za udzielenie mi informacji, dzięki którym mogłam rozpocząć pracę. Dziękuję mojej agentce Annie Soler Pont – za sukces. Dziękuję Mari za to, że opuściła swoją kryjówkę i zaszczyciła mnie swoim towarzystwem podczas burzy, na której łasce jestem, od kiedy zaczęłam pisać trylogię z doliny Baztán.

Basajaun – po baskijsku dosłownie pan lasu, w mitologii baskijskiej olbrzym o ogromnej sile fizycznej (przyp. tłum.). Aitas – po baskijsku rodzice (przyp. tłum.). Aizkolari – po baskijsku drwal. Dziś nazywa się tak zawodników biorących udział w zawodach w cięciu pni (przyp. tłum.). San Fermín albo Sanfermines – hiszpańskie święto świętego Firmina, obchodzone w lipcu w Pampelunie. Słynie z gonitwy byków (przyp. tłum.). Mus – popularna w Hiszpanii gra karciana (przyp. tłum.). Amona: po baskijsku babcia (przyp. tłum.). Aita – po baskijsku tata (przyp. tłum.). Ama – po baskijsku mama (przyp. tłum.). Olentzero – postać z baskijskiej tradycji bożonarodzeniowej, węglarz, który przynosi prezenty (przyp. tłum.). Sorgińa – po baskijsku wiedźma, czarownica (przyp. tłum.). Belagile – w mitologii baskijskiej kobieta obdarzona ciemnymi mocami, potężna, wiedźma, czarownica (przyp. tłum.). Tartalo – w mitologii baskijskiej cyklop pożerający ludzi (przyp. tłum.). Ikastola – po baskijsku rodzaj szkoły w regionach, w których mówi się po baskijsku (przyp. tłum.). Txikitos – po baskijsku wino (przyp. tłum.). Eguzkilore – po baskijsku dziewięćsił bezłodygowy, kwiat, który wiesza się na drzwiach, aby odstraszyć złe duchy (przyp. tłum.). Pasmo belarra – po baskijsku kurzyślad polny (przyp. tłum.).

Sol – po hiszpańsku słońce (przyp. tłum.). Pokrojone w łódeczki smażone ziemniaki z pikantnym sosem pomidorowym (przyp. tłum.). Franc.: Jestem Aloisius (przyp. tłum.). Mój kochany mały Aloisius (przyp. tłum.). Bo jestem bardzo stara (przyp. tłum.). Mój drogi (przyp. tłum.). Moje drogie dziecko (przyp. tłum.). Tak (przyp. tłum.). On jest najlepszy (przyp. tłum.). Pomagam przyjaciółce. Zgubiła się i musi odnaleźć drogę (przyp. tłum.). Jak to zagubiona? (przyp. tłum.). W porządku (przyp. tłum.). Gentil – w mitologii baskijskiej istota o nadludzkiej sile. Donosti – baskijska nazwa miasta San Sebastián (przyp. tłum.). Tolosa – miasto w Kraju Basków (przyp. tłum.). Etxeko andreak – po baskijsku gospodynie domowe (przyp. tłum.).