Redondo Dolores - Ofiara dla burzy -

Ty tuł ory ginału OFRENDA A LA TORMENTA Redakcja Graży na Mastalerz Projekt okładki Pola Raplewicz Zdjęcie na okładce © Andrew May ovsky y / Shutterstock Korekta Małgorzata Deny s, Elżbieta Steglińska Redaktor prowadzący Małgorzata Głodowska Copy right © Dolores Redondo, 2014 By Agreement with Pontas Literary & Film Agency Copy right for the Polish edition © by Wy dawnictwo Czarna Owca, 2016 Wy danie I ISBN 978-83-7554-954-6 Wydawnictwo Czarna Owca Sp. z o.o. ul. Alzacka 15a, 03-972 Warszawa www.czarnaowca.pl Redakcja: tel. 22 616 29 20; e-mail: [email protected] Dział handlowy : tel. 22 616 29 36; e-mail: [email protected] Księgarnia i sklep internetowy : tel. 22 616 12 72; e-mail: [email protected] Konwersję do wersji elektronicznej wy konano w sy stemie Zecer.

Eduardowi, jak wszystko, co czynię. Mojej ciotce Angeli i wszystkim dumnym kobietom z mojego rodu, które zawsze robiły to, co do nich należało. A przede wszystkim Ainarze. Nie mogę sprawić, żeby sprawiedliwości stało się zadość, ale przynajmniej Twoje imię nie zostanie zapomniane.

– Dorianie, nigdy nie jest za późno. Uklęknijmy i spróbujmy sobie przy pomnieć jakąś modlitwę. – Słowa te nie mają już dla mnie żadnego znaczenia. Portret Doriana Graya, Oscar Wilde, przeł. Maria Feldmanowa Wszy stko, co ma imię, istnieje. Wierzenie ludowe z Baztán, przy toczone w dziele Czary i czarownice José Miguela de Barandiarán Trust I seek and I find in you Every day for us something new Open mind for a different view And nothing else matters. Nothing Else Matters, Metallica

1

Lampka stojąca na komodzie oświetlała pokój ciepły m różowawy m światłem, które mieniło się różnokolorowo w miejscach, gdzie przeświecało przez delikatne malunki wróżek ozdabiające abażur. Z półki wiszącej na ścianie kolekcja pluszowy ch zwierzątek obserwowała bły szczący mi koralikowy mi oczkami intruza, który w milczeniu przy glądał się śpiącemu spokojnie niemowlęciu. Uważnie wsłuchał się w głos z telewizora dochodzący z sąsiedniego pokoju i w głośny oddech kobiety, która spała na sofie, oświetlona zimny m poblaskiem ekranu. Rozejrzał się po sy pialni jak w zachwy cie, uważnie badając każdy jej szczegół, jakby w ten sposób mógł sobie przy właszczy ć i na zawsze zachować tę chwilę, jakby się miała stać jego skarbem, który m będzie się mógł wiecznie cieszy ć. Zachłannie i w pełni świadomie starał się wry ć w pamięć deseń pastelowej tapety, widok ramek ze zdjęciami i podróżnej torby z pieluszkami i ubrankami, a potem spojrzał w stronę łóżeczka. Całe jego ciało przeniknęło coś podobnego do nagłego oszołomienia alkoholem, a w jego żołądku zaczęły wzbierać mdłości. Dziewczy nka spała na pleckach, ubrana we frotową piżamkę i po paszki przy kry ta kołderką w kwiecistej poszewce. Odsunął ją na bok, żeby ujrzeć ją całą. Odetchnęła przez sen, z jej różowy ch usteczek wy lało się trochę śliny, spły nęło po policzku i zostawiło mokry ślad. Uniesione po obu stronach głowy pulchne rączki z rozwarty mi dłońmi zadrżały lekko, a potem znów zasty gły w bezruchu. Intruz westchnął, jakby naśladując niemowlę. Zalała go fala czułości, ty lko na chwilę, na sekundę. To wy starczy ło, żeby się poczuł lepiej. Wziął do ręki pluszaka, który siedział w rogu łóżeczka jak milczący strażnik posadzony tam przez kogoś, żeby strzegł dziecka. To by ł duży niedźwiadek o biały m futerku, z czarny mi oczkami i wy pukły m brzuchem. Niedobrana czerwona wstążka zawiązana na szy i zwisała aż po jego ty lne łapki. Pogłaskał go delikatnie po główce, podniósł do twarzy i zagłębił nos w futerku pokry wający m brzuszek, żeby odetchnąć słodkawy m zapachem nowej, drogiej zabawki. Poczuł, że jego serce przy spiesza, a na skórze zaczy na się perlić pot. Nagle ze złością odsunął misia od twarzy i zdecy dowany m ruchem przy cisnął go do twarzy czki niemowlęcia. Przy kry ł nosek i usta. Potem po prostu nacisnął trochę mocniej. Rączki dziewczy nki zady gotały, uniosły się ku niebu. Jeden z jej paluszków lekko musnął jego nadgarstek i już po chwili zdawało się, że zasnęła głębokim, spokojny m snem, jej mięśnie zwiotczały, a rozłożone jak rozgwiazdy dłonie opadły na materac. Podniósł pluszową zabawkę i przy jrzał się buzi dziewczy nki. Nie by ło na niej widać cierpienia, jedy nie na czole, między brwiami, dostrzegł lekkie zaczerwienienie, pewnie ślad po nosie niedźwiadka. Światło ży cia zgasło na jej twarzy. Poczuł wy raźniej, że jest już ty lko próżny m naczy niem. Znów podniósł zabawkę do twarzy, żeby odetchnąć jej zapachem, teraz

wzbogacony m przez aromat dziecięcej duszy czki. Doznanie by ło tak słodkie i wspaniałe, że oczy napełniły mu się łzami. Westchnął w podzięce, poprawił przekręconą wstążkę i odstawił zabawkę na miejsce, w nogi łóżeczka. Nagle poczuł, że musi się spieszy ć, jakby nagle zdał sobie sprawę, że zby t długo tam stoi. Wy chodząc, odwrócił się ty lko raz. Światło lampki zalśniło w kilkunastu parach oczu pluszowy ch zwierzątek, które patrzy ły na niego z półki ze zgrozą.

2

Amaia już od dwudziestu minut siedziała w samochodzie i obserwowała dom. Silnik by ł wy łączony i wewnętrzną stronę szy b pokry wała mgiełka, co w połączeniu z padający m deszczem sprawiało, że zary s fasady o ciemny m belkowaniu przedstawiał się dość niewy raźnie. Przed drzwiami zatrzy mał się mały samochód. Wy siadł z niego młody chłopak. Rozłoży ł parasol, nachy lił się nad siedzeniem pasażera, wziął z niego zeszy t, coś w nim sprawdził i wrzucił go z powrotem do środka. Przeszedł na ty ł, otworzy ł bagażnik, wy ciągnął z niego płaski pakunek i ruszy ł do wejścia. Podbiegła do niego w chwili, gdy naciskał dzwonek. – Przepraszam, kim pan jest? – Opieka społeczna. Przy wozimy mu codziennie obiad i kolację – odparł, wskazując na plasty kową tackę owiniętą w folię. – Nie wy chodzi z domu i nie ma nikogo, kto mógłby się nim zająć – wy jaśnił. – Pani jest z rodziny ? – zapy tał z nadzieją. – Nie – odparła. – Jestem z Policji Statutowej. – Aha – powiedział, całkiem tracąc zainteresowanie. Znów nacisnął dzwonek i zbliżając usta do szpary w drzwiach, krzy knął: – Panie Yáñez, to ja, Mikel, z opieki społecznej, pamięta mnie pan?! Przy wiozłem obiad! Drzwi się uchy liły, zanim skończy ł. Pokazała się wy mizerowana, poszarzała twarz Yáñeza. – No jasne, że pamiętam, jeszcze nie zdziecinniałem… I dlaczego, do diabła, pan tak głośno krzy czy ? Głuchy też nie jestem – burknął ze złością. – Oczy wiście, że nie, panie Yáñez – odparł z uśmiechem chłopak, napierając na drzwi i mijając go, żeby wejść do środka. Amaia włoży ła rękę do kieszeni i wy ciągnęła odznakę. – Nie ma potrzeby – powiedział Yáñez. Rozpoznał ją. Odsunął się trochę, żeby ją przepuścić. By ł ubrany w płócienne spodnie i gruby sweter. Narzucił na niego włochaty szlafrok. W niewy raźny m świetle ledwie przenikający m przez opuszczone żaluzje i dochodzący m do sieni Amaia nie by ła w stanie określić jego koloru. Poszła za nim do kuchni. Świetlówka zamigotała kilka razy i zapłonęła blady m światłem. – Ależ, panie Yáñez! – wy krzy knął chłopak zby t głośno. – Nie zjadł pan wczoraj kolacji! – Stał przed otwartą lodówką i wkładał do niej owinięte folią pojemniki z jedzeniem. – Wie pan, że będę to musiał odnotować w raporcie. Jeśli potem lekarz będzie na pana krzy czał, proszę nie mieć do mnie pretensji. – Mówił tak, jak zwy kło się przemawiać do mały ch dzieci. – Odnotuj to sobie, gdzie ci się podoba – wy mamrotał Yáñez. – Nie lubi pan morszczuka w sosie? – Nie czekając na odpowiedź, ciągnął dalej: – Dzisiaj

zostawiam panu mięso z ciecierzy cą i jogurt. Na kolację tortillę i zupę, na deser biszkopt. – Odwrócił się, wrzucił na tackę kilka nietknięty ch pojemników z jedzeniem, schy lił się i wy ciągnął spod zlewu niewielki worek ze śmieciami. Wy dawało się, że jest w nim ty lko kilka pusty ch opakowań. Zawiązał go i skierował się do wy jścia. W progu zatrzy mał się na chwilę i znów się odezwał, znów zby t głośno: – No dobrze, panie Yáñez, to wszy stko. Smacznego i do jutra. Kiwnął głową do Amai i wy szedł. Yáñez poczekał, aż drzwi trzasną, i dopiero wtedy się odezwał. – Jak się to pani podoba? Dzisiaj zresztą zabawił wy jątkowo długo, zwy kle wpada na dwadzieścia sekund i kiedy wchodzi, już marzy ty lko o ty m, żeby wy jść. – Mówiąc to, zgasił świetlówkę i przez chwilę by ło niemal całkiem ciemno. Skierowali się do saloniku. – Kiedy tu wchodzi, ze strachu jeżą mu się włosy na głowie, i nie mam mu tego za złe, bo ten dom istotnie przy pomina cmentarz. Obita pluszem brązowa kanapa by ła częściowo przy kry ta prześcieradłem, leżały na niej też dwa grube koce i poduszka. Amaia domy śliła się, że Yáñez na niej sy pia, że w ogóle na tej kanapie spędza większość czasu. Koce by ły pokry te okruchami i widniały na nich żółtawe, zaschnięte plamy, chy ba od jajek. Yáñez usiadł i oparł się o poduszkę. Amaia przy jrzała mu się uważnie. Minął miesiąc, od kiedy widziała go w komisariacie. Ze względu na podeszły wiek w oczekiwaniu na proces przeby wał w areszcie domowy m. Wy chudł, a jego pociągła, podejrzliwa twarz stała się jeszcze bardziej koścista. Nadawało mu to wy gląd nawiedzonego ascety. Włosy nadal miał krótko obcięte i by ł ogolony, ale spod swetra i szlafroka wy stawała bluza od piżamy. Amaia zaczęła się zastanawiać, od kiedy się nie przebierał. W domu by ło bardzo zimno. Rozpoznała przenikliwy chłód pokojów nieogrzewany ch od wielu dni. Kanapa stała przed wy gasły m kominkiem i dość nowy m, ry walizujący m z nim wielkością telewizorem z przy ciszony m dźwiękiem. Rzucał na pokój lodowatą niebieskawą poświatę. – Czy mogę podnieść żaluzje? – spy tała Amaia, kierując się do okna. – Może pani robić, co pani chce, ale zanim pani wy jdzie, proszę wszy stko zostawić tak, jak by ło. Skinęła głową i przekręciła do pozy cji poziomej żeberka drewniany ch okiennic, żeby do wnętrza mogło zajrzeć wątłe, charaktery sty czne dla doliny Baztán światło. Odwróciła się i stwierdziła, że Yáñez bez reszty skupił się na telewizorze. – Panie Yáñez. Wpatry wał się w ekran, jakby w pokoju nikogo nie by ło. – Panie Yáñez. Spojrzał na nią, trochę roztargniony i zagniewany. – Chciałaby m… – powiedziała, kierując się w stronę kory tarza – …chciałaby m rzucić okiem.

– Proszę, proszę – odparł, machając ręką. – Niech pani sobie obejrzy, co pani chce, ale proszę nie robić bałaganu. Ci policjanci, co tu by li, poprzewracali wszy stko do góry nogami i dużo mnie kosztowało zaprowadzenie porządku. – Oczy wiście… – Mam nadzieję, że potraktuje pani wszy stko z takim poszanowaniem jak ten policjant, co tu przy szedł wczoraj. – Wczoraj przy szedł do pana policjant? – Tak. Bardzo uprzejmy. Zrobił mi nawet kawę z mlekiem, zanim sobie poszedł. Dom by ł parterowy. Oprócz kuchni i saloniku by ły w nim trzy sy pialnie i dość duża łazienka. Amaia otworzy ła szafkę i spojrzała na półki, na który ch stały przy bory do golenia, rolki papieru toaletowego i trochę lekarstw. W pierwszej sy pialni na środku stało wielkie małżeńskie łoże. Wy glądało na nieuży wane od lat. By ło przy kry te kapą w kwiatowy wzór, ten sam, który widniał na zasłonach, odbarwiony ch w miejscach, na które przez lata padały promienie słońca. Na toaletce i nocny ch szafkach leżały koronkowe serwetki. Jeszcze wy raźniej poczuła się tak, jakby to by ła podróż w czasie. Czuła to, już kiedy wchodziła do tego pokoju, starannie urządzonego w latach siedemdziesiąty ch ubiegłego wieku. Niewątpliwie przez jego żonę. A on nic od tamtej pory nie zmienił. Wazony z plasty kowy mi kwiatami w absurdalny ch kolorach przy wiodły jej na my śl izby w skansenach, niegościnne i martwe, przy pominające grobowce. Druga sy pialnia by ła niemal pusta. Pod oknem stała ty lko maszy na do szy cia, a obok wiklinowy kosz. Amaia doskonale pamiętała ten fragment protokołu przeszukania. Tak czy owak, otworzy ła kosz i przy jrzała się resztkom tkaniny. Rozpoznała w nich barwniejszą i jaskrawszą wersję zasłon z pierwszej sy pialni. Trzecia sy pialnia by ła pokojem dziecięcy m i taką nazwę nadano jej w protokole, bo właśnie ty m by ła: pokojem dziesięcio-, może dwunastolatka. Pojedy ncze łóżko by ło przy kry te czy stą białą kapą. Na półkach stało kilka książek z młodzieżowej serii, które pamiętała z własnego dzieciństwa, i zabawki. Niemal wszy stkie by ły modelami do składania: statki, samoloty i kolekcja metalowy ch samochodzików ustawiony ch w rzędzie i starannie odkurzony ch. Na drzwiach od wewnętrznej strony wisiał plakat z klasy czny m modelem ferrari, a na biurku leżały stare podręczniki i plik spięty ch gumką kart kolekcjonerskich z gwiazdami futbolu. Wzięła go do ręki i stwierdziła, że gumka wy schła i sparciała, popękała i wtopiła się w odbarwione kartoniki raz na zawsze. Odłoży ła karty na miejsce, w my ślach porównując wspomnienie mieszkania Berasateguiego w Pampelunie z ty m lodowato zimny m pokoikiem. W domu by ły jeszcze dwa pomieszczenia: mała pralnia i dobrze wy posażony składzik, w który m Yáñez przechowy wał narzędzia ogrodnicze i w otwarty ch drewniany ch skrzy nkach trzy mał kartofle i cebulę. W rogu, przy drzwiach prowadzący ch na dwór, stał nieczy nny piec gazowy.

Wzięła jedno z krzeseł stojący ch przy stole i postawiła je między starcem i telewizorem. – Chcę panu zadać kilka py tań. Yáñez sięgnął po pilota, którego trzy mał pod ręką, i wy łączy ł telewizor. Patrzy ł na nią w milczeniu z wy razem złości i zgorzknienia, który zawsze gościł na jego twarzy i sprawił, że od pierwszej chwili jak ty lko go poznała, uznała, że po ty m człowieku można się spodziewać wszy stkiego. – Proszę mi opowiedzieć o swoim sy nu. Yáñez wzruszy ł ramionami. – Jak się między wami układało? – By ł dobry m sy nem – odpowiedział zby t szy bko. – I robił to, co powinien robić dobry sy n. – Na przy kład? Ty m razem chwilę się zastanowił, zanim odpowiedział. – No cóż, dawał mi pieniądze, niekiedy jeździł po zakupy, przy woził mi jedzenie… Takie rzeczy … – Z tego co wiem, by ło zupełnie inaczej. We wsi mówią, że po śmierci żony wy słał pan go za granicę, do szkół. Że przez całe lata nawet nie postawił tu nogi. – Uczy ł się. Dużo się uczy ł i studiował. Dwa kierunki, doktorat. Jest jedny m z najwy bitniejszy ch psy chiatrów w swojej klinice… – Kiedy zaczął tu częściej zaglądać? – A bo ja wiem? Jakoś przed rokiem… – Czy kiedy kolwiek przy wiózł tu coś, co chciał tu przechować? Albo poprosił pana, żeby pan mu to schował gdzie indziej? – Nie. – Jest pan pewien? – Tak. – Zwiedziłam dom – powiedziała, rozglądając się. – Jest bardzo czy sto. – Muszę go utrzy my wać w takim stanie. – Rozumiem. Robi pan to dla sy na. – Nie, robię to dla żony. Wszy stko wy gląda tak jak wtedy, kiedy odeszła… – Twarz skurczy ła mu się w gry masie bólu połączonego z odrazą. Siedział tak kilka sekund, nie wy dając żadnego odgłosu. Amaia dostrzegła łzy spły wające mu po policzkach i zrozumiała, że płacze. – To jedy ne, co mogę zrobić. Wszy stko inne zrobiłem źle. Jego spojrzenie błądziło bez celu od jednego przedmiotu do drugiego, jak gdy by poszukiwał odpowiedzi wśród zetlały ch bibelotów stojący ch na półeczkach i stolikach. W końcu napotkało spojrzenie Amai. Schwy cił brzeg koca i pociągnął go, zakry wając sobie twarz. Siedział tak przez

chwilę bez ruchu, a potem z gniewem odrzucił koc, jakby się karał za słabość, którą okazał, płacząc przy świadku. Amaia by ła niemal pewna, że to będzie koniec rozmowy, ale on podniósł poduszkę, na której się opierał, i wy ciągnął spod niej oprawioną w ramkę fotografię. Przy jrzał jej się z czułością, a potem jej ją podał. Ten gest przeniósł ją w czasie do tej chwili przed rokiem, kiedy osierocony ojciec podobny m gestem podał jej portret zamordowanej córki. On także wy jął go spod poduszki. Od tamtej pory nie widziała ojca Anne Arbizu, ale wspomnienie jego bólu odży ło i uderzy ło ją z całą siłą. Pomy ślała, że cierpienie jest w stanie wy wołać podobne reakcje u dwóch tak odmienny ch ludzi. Ze zdjęcia uśmiechnęła się do niej niespełna dwudziestopięcioletnia kobieta. Amaia patrzy ła na nią przez chwilę, a potem oddała zdjęcie Yáñezowi. – My ślałem, że czeka nas szczęśliwe ży cie. Wie pani, młoda, śliczna, dobra żona… Ale kiedy sy n się urodził, zaczęła się dziwnie zachowy wać. By ła smutna, już się nie uśmiechała, nie chciała nawet brać go na ręce, mówiła, że nie jest gotowa, żeby go pokochać. Twierdziła, że widzi, że on jej nie akceptuje, a ja nie umiałem nic na to poradzić. Mówiłem: głupoty gadasz. Jak to dziecko cię nie kocha? A ona od tego robiła się jeszcze smutniejsza. Zawsze by ła smutna. Ale i tak utrzy my wała dom we wzorowy m porządku, codziennie gotowała. Ale nie uśmiechała się, nie szy ła, w wolny ch chwilach spała. Opuszczała żaluzje, jak ja sam robię teraz, i kładła się spać… Pamiętam, jacy dumni by liśmy, kiedy kupiliśmy ten dom. Ona go tak pięknie ozdobiła, pomalowaliśmy ściany, ustawiliśmy doniczki z kwiatami… Sprawy się dobrze układały i my ślałem, że tak będzie zawsze. Ale nasze domowe ognisko wy gasło i ten dom stał się jej grobowcem… A teraz moja kolej. Areszt domowy, tak to nazy wają. Adwokat mówi, że po procesie zgodzą się, żeby m tu odsiady wał wy rok, więc ten dom będzie także moim grobem. Cały mi nocami leżę tutaj, a sen nie przy chodzi, i czuję krew żony pod swoją głową. Amaia z uwagą przy jrzała się kanapie. Nie pasowała do reszty wy posażenia. – To ta sama. Oddałem ją do tapicera, bo by ła zalana jej krwią, i dał ten materiał, bo już nie produkowali takich jak kiedy ś. To jedy ne, co tutaj zmieniłem. Ale kiedy leżę, mogę poczuć zapach jej krwi przebijający spod tapicerki. – Zimno tutaj – powiedziała Amaia, starając się ukry ć to, że po plecach przeszedł jej dreszcz. Yáñez wzruszy ł ramionami. – Dlaczego nie włączy pan pieca? – Nie działa od tej nocy, kiedy by ła awaria prądu. – Od tamtej pory minął już ponad miesiąc. Cały ten czas nie miał pan ogrzewania? Nie odpowiedział. – A opieka społeczna? – Pozwalam tu wchodzić ty lko temu z tacą. Od razu pierwszego dnia ich ostrzegłem, że jak

będą się tu wpy chać, przy witam ich z siekierą. – Ma pan też kominek. Dlaczego pan w nim nie rozpali? Dlaczego siedzi pan w zimnie? – Na nic innego nie zasługuję. Podniosła się, poszła do składziku i przy niosła kosz pełen szczap i stare gazety. Kucnęła przed kominkiem i rozgarnęła stary popiół, żeby ułoży ć drewno w stos. Sięgnęła po zapałki leżące na obramowaniu i rozpaliła ogień. Potem usiadła na krześle. Yáñez wbił wzrok w płomienie. – Pokój pańskiego sy na także wy gląda dobrze. Nie sądzę jednak, żeby taki człowiek jak on chciał tutaj nocować. – Nie robił tego. Niekiedy przy jeżdżał na obiad, czasem zostawał na kolację, ale nigdy tu nie spał. Wy jeżdżał wieczorem i wracał rano. Mówił, że woli spać w hotelu. Nie uwierzy ła mu. Już to sprawdzili. Nie by ło żadny ch śladów po ty m, żeby Berasategui kiedy kolwiek nocował w jakimś hotelu, hostelu lub gospodarstwie agrotury sty czny m w dolinie Baztán. – Jest pan pewien? – Tak sądzę. Już to mówiłem policji: nie jestem w stanie niczego potwierdzić w stu procentach. Nie mam aż takiej dobrej głowy, jak stwierdziłem, kiedy rozmawiałem z ty m ty pem z opieki społecznej. Niekiedy o różny ch rzeczach zapominam. Amaia wy ciągnęła z kieszeni komórkę. Czuła, że wibruje, i gdy ją włączy ła, stwierdziła, że ma kilka nieodebrany ch połączeń. Znalazła pewną fotografię, dotknęła ekranu, żeby ją powiększy ć, i starannie unikając patrzenia na nią, pokazała ją staremu. – By ł tu z tą kobietą? – To pani matka. – Zna ją pan? Widział ją tu pan tamtej nocy ? – Nie widziałem jej tamtej nocy, ale tak, znam ją od zawsze. Postarzała się, ale nie zmieniła się na ty le, żeby m jej nie mógł rozpoznać. – Proszę się zastanowić. Powiedział pan, że pamięć płata panu figle. – Czasem zapominam zjeść kolację. Czasem jem ją dwa razy, bo nie pamiętam, czy już to zrobiłem, ale nie zapominam, kto mnie odwiedził. A pani matka nigdy w ży ciu nie by ła w moim domu. Amaia wy łączy ła telefon i wsadziła go z powrotem do kieszeni płaszcza. Zanim wy szła, postawiła krzesło na miejscu i opuściła żaluzje. Wsiadła do samochodu, nie zwracając uwagi na natrętne brzęczenie telefonu, sy gnalizujące, że ktoś pilnie chce z nią mówić. Wy brała jakiś numer. Odezwał się męski głos, podał nazwę firmy. – Dzień dobry. Proszę o przy słanie kogoś do uruchomienia pieca gazowego, który nie działa od czasu ostatniej wielkiej burzy – powiedziała, po czy m podała adres Yáñeza.

3

Zaparkowała obok fontanny z lamiami i naciągając na głowę kaptur płaszcza, przeszła pod małą arkadą, która oddzielała plac od ulicy Pedra Axulara. Mimo szumu ulewy dobrze sły szała głośne krzy ki. Na twarzy inspektora Iriartego odbijały się wy raźnie niepokój i zdenerwowanie. Dawał im wy raz, raz po raz wy bierając numery w komórce. Powitał ją skinieniem głowy, nie spuszczając z oczu grupy ludzi, którą starał się utrzy mać w pewnej odległości od samochodu patrolowego. W środku siedział jakiś człowiek. Wy glądał na zmęczonego, opierał głowę o pokry tą kroplami deszczu szy bę. Dwóch mundurowy ch bez większego powodzenia usiłowało ustawić kordon wokół leżącego na ziemi w kałuży wody plecaka. Amaia przy spieszy ła, żeby ich wspomóc, i wy ciągnęła z kieszeni telefon. Już miała zadzwonić, żeby poprosić o wsparcie, gdy na moście Giltxaurdi pokazały się dwa samochody policy jne z włączoną sy gnalizacją. Przy ciągnęły uwagę podnieconego tłumu. Wy cie sy ren stłumiło wrzawę. Iriarte by ł przemoczony do szczętu. Rozmawiając z Amaią, uporczy wie przesuwał rękoma po twarzy, usiłował odgarnąć strugi deszczu zalewające mu oczy. Jak przy wołany zaklęciem zjawił się podinspektor Etxaide z ogromny m parasolem. Wręczy ł im go i dołączy ł do policjantów usiłujący ch zapanować nad tłumem. – Inspektorze? – Człowiek, który siedzi w samochodzie, to podejrzany Valentín Esparza. Jego czteromiesięczna córeczka zmarła wczoraj w nocy, w domu swojej babki ze strony matki. Lekarz ustalił, że zgon nastąpił między czwartą a piątą nad ranem, i stwierdził zespół śmierci łóżeczkowej. Doty chczas wszy stko wy glądało na zwy kły nieszczęśliwy wy padek. Ale babka, Inés Ballarena, stawiła się wczoraj na komisariacie, żeby złoży ć zeznanie. Jej córka wy brała się z mężem do restauracji, żeby uczcić rocznicę małżeństwa, a ona po raz pierwszy została z wnuczką sama. Dała jej butelkę i położy ła do łóżeczka. Oglądała telewizję i zasnęła w sąsiednim pokoju na kanapie. Przy sięga, że miała włączony interfon. Obudził ją jakiś odgłos. Zajrzała do pokoju wnuczki i od drzwi stwierdziła, że mała śpi. Wtedy usły szała trzask przed domem, na podjeździe. Taki, jaki wy dają opony samochodu na żwirze. Wy jrzała przez okno i zobaczy ła, że odjeżdża jakiś samochód. Nie przy jrzała się tablicy rejestracy jnej, ale pomy ślała, że to samochód zięcia. Duży i szary. – Iriarte machnął niezdecy dowanie ręką. – Wtedy też spojrzała na zegarek. Mówi, że by ła czwarta nad ranem i że pomy ślała, że młodzi, wracając do siebie, podjechali pod jej dom, żeby zobaczy ć, czy palą się światła. Nie wy dało jej się to dziwne, bo mieli po drodze. Wróciła na kanapę i tam spała do rana. Kiedy się obudziła, by ła zaskoczona, że niemowlę nie domaga się krzy kiem jedzenia. Poszła do pokoju wnuczki i znalazła ją nieży wą. Jest zrozpaczona, nie radzi

sobie z poczuciem winy. Wy py ty wała córkę, o której wrócili do domu. Córka twierdzi, że o wpół do drugiej i że po powrocie do domu bły skawicznie usnęła. Ponieważ od dawna nie piła alkoholu, parę kieliszków wina wy starczy ło, żeby ją zamroczy ć. Kiedy Ballarena zaczęła wy py ty wać zięcia, zareagował źle. Zdenerwował się i nie chciał z nią rozmawiać. Uniósł się i stwierdził, że z pewnością w samochodzie siedziała jakaś parka szukająca spokojnego miejsca. Ale wtedy pani Ballarena przy pomniała sobie jeszcze coś: psy nie szczekały. Ma na podwórku dwa psy i twierdzi, że kiedy wy czują kogoś nieznajomego, szczekają jak szalone. – I co pan zrobił? – spy tała Amaia, kierując wzrok na tłumek, który onieśmielony obecnością sił policy jny ch i coraz bardziej przemoczony, wy cofał się pod drzwi domu pogrzebowego. W grupie by ły dwie kobiety. Jedna krzy czała histery cznie – jej słów nie można by ło zrozumieć, bo tłumił je rozpaczliwy płacz – a druga starała się ją pocieszać. – Ta, co płacze, to matka. Ta, co ją obejmuje, to babka – wy jaśnił Iriarte, śledząc wzrokiem spojrzenie Amai. – No cóż, Inés Ballarena by ła w straszny m stanie. Całkowicie się załamała. Składając zeznania, nie przestawała płakać. Po raz pierwszy powierzono jej opiekę nad dzieckiem, to by ła pierwsza wnuczka w ich rodzinie. By ła całkowicie zdruzgotana… Od razu pomy ślałem, że najprawdopodobniej szuka jakiegoś wy jaśnienia tego, z czy m nie może się pogodzić. – Ale? – Ale zadzwoniłem do ich pediatry. Potwierdził, że bez wątpienia chodzi o zespół śmierci łóżeczkowej. Dziewczy nka by ła wcześniakiem, urodziła się z niedojrzały mi płucami i połowę swojego czteromiesięcznego ży cia spędziła w szpitalu. Chociaż już została wy pisana do domu, jakiś ty dzień temu wezwano go, bo by ła przeziębiona, miała katar. Słowem… nie miał wątpliwości co do przy czy ny zgonu: niemowlę urodzone przedwcześnie, o niskiej wadze urodzeniowej, chorowite. Aż tu jakąś godzinę temu babka znowu przy szła na komisariat. Zdecy dowałem się towarzy szy ć jej do kostnicy, bo nalegała. Mówiła, że dziecko ma na czole czerwoną plamkę, jakby od guzika, i że powiedziała coś o ty m w obecności zięcia, a on uciął temat i kazał zamknąć trumnę. Dokładnie w chwili gdy wchodziliśmy do domu pogrzebowego, natknęliśmy się na niego w drzwiach. Miał ze sobą ten plecak i rzuciło mi się w oczy, że trzy ma go jakoś dziwnie. – Iriarte złoży ł ręce na piersi, jakby kogoś tulił, i podszedł do porzuconego na ziemi przemoczonego tobołka. – Nie tak, jak zwy kle się nosi plecaki. Gdy mnie zobaczy ł, zbladł i rzucił się do ucieczki. Dopadłem go tuż przy jego samochodzie i wtedy zaczął krzy czeć, żeby śmy go zostawili w spokoju, że musi z ty m skończy ć… – Skończy ć… ze sobą? – Ja też pomy ślałem, że o to mu chodzi. Że może w plecaku ma broń czy coś… Kucnął i ustawił parasol nad plecakiem, żeby go osłonić. Uniósł klapę, poluzował plastikowy zatrzask przy trzy mujący sznurek i rozsunął wlot do komory. Ukazała się dziecięca główka

z jeszcze niezarośnięty m ciemiączkiem, pokry ta delikatny m ciemny m meszkiem. Blada twarz nie pozostawiała wątpliwości: dziecko by ło martwe, ale uchy lone usteczka zachowały jeszcze trochę barwy i dawały złudzenie ży cia, co sprawiło, że patrzący zamarli na kilka niekończący ch się sekund. Ze stuporu wy rwał ich doktor San Martín. Stanął obok i nachy lił się nad tobołkiem. Iriarte streścił mu to, co już powiedział Amai. San Martín wy ciągnął z opakowania pałeczkę kosmety czną i zeskrobał nią coś tłustego, czy m ktoś niezręcznie posmarował nasadę nosa niemowlęcia. – Jest taka maleńka – powiedział San Martín ze smutkiem. Iriarte i Amaia popatrzy li na niego, zdziwieni taką reakcją – niety pową dla lekarza sądowego. Doktor zdał sobie z tego sprawę i otrząsnął się z przy gnębienia. Skoncentrował się na zadaniu. – Bardzo nieudolna próba ukry cia śladu nacisku. Przy puszczalnie ktoś nacisnął w chwili, kiedy przestała oddy chać. Teraz, gdy są już plamy opadowe, ślad widać na pierwszy rzut oka. Pomóżcie mi – poprosił. – Co ma pan zamiar zrobić? – Muszę ją zobaczy ć całą – odparł, jakby to by ło oczy wiste. – Proszę tego tutaj nie robić. Tamci ludzie to rodzina. – Iriarte wskazał w stronę zakładu pogrzebowego. – Są tam też matka i babka. Ledwo nam się udało ich powstrzy mać. Gdy by zobaczy li zwłoki dziecka tu, na ulicy, dostaliby szału. Amaia popatrzy ła na San Martína i potwierdziła: – Inspektor ma całkowitą rację. – Więc dopóki nie będę jej miał na stole sekcy jny m, nie będę mógł stwierdzić, czy są inne oznaki znęcania się. Bądźcie drobiazgowi, kiedy będziecie przeszukiwać miejsce zgonu. Miałem podobny przy padek i wtedy okazało się, że znak na policzku dziecka powstał w wy niku ucisku. Od guzika poduszki. Mogę wam powiedzieć coś, co wam pomoże w poszukiwaniach. – Pogrzebał w walizeczce marki Gladstone, z którą się nie rozstawał, i wy doby ł niewielki przedmiot. Pokazał im go z dumą. – To suwmiarka elektroniczna – wy jaśnił i rozwarł metalowe szpony, dostosowując je do średnicy okrągłego znaku na czole dziewczy nki. – Otóż to – stwierdził, wskazując na odczy t na ekranie. – Trzy naście przecinek osiemdziesiąt pięć milimetra. Musicie szukać przedmiotu o takiej średnicy. Podnieśli się, żeby ekipa techniczna mogła włoży ć plecak do worka na zwłoki. Amaia się odwróciła i o kilka kroków dalej zobaczy ła sędziego śledczego Markinę. Pomy ślała, że pewnie wezwał go San Martín. Stał i obserwował ich w milczeniu. Pod czaszą czarnego parasola, w wątły m świetle słońca przeświecającego przez warstwę chmur jego twarz wy dawała się ponura, ale w oczach miał blask. Gdy powitał ją lekkim skinieniem, poraziła ją intensy wność jego spojrzenia. Ten mały gest wy starczy ł, żeby się zmieszała i odwróciła wzrok. Spojrzała na Iriartego i San Martína, jakby szukała potwierdzenia, że oni także zauważy li sędziego. San Martín

nadzorował swoich asy stentów i dy ktował zeznanie do protokołu spisy wanego przez sekretarza sądowego, a Iriarte z uwagą przy patry wał się grupie krewny ch i znajomy ch, przez którą przebiegał narastający szum, zamieniając się po chwili w coraz głośniejsze, domagające się wy jaśnień okrzy ki. Nad wszy stkim górował głośny lament osieroconej matki. – Trzeba jak najszy bciej zabrać stąd tego faceta – powiedział Iriarte do jednego z policjantów. – Przewieźcie go bezpośrednio do Pampeluny – nakazał Markina. – Jak ty lko to będzie możliwe, panie sędzio. Poproszę Pampelunę o samochód i po południu będzie go pan tam miał, ale na razie zabieramy go na komisariat – stwierdził Iriarte. – Tam się spotkamy – powiedział do Amai, po czy m się z nią pożegnał. Skinęła głową. Tak samo pożegnała Markinę, kiedy obok niego przechodziła, i ruszy ła w kierunku placu, na który m zostawiła samochód. – Pani inspektor… Czy może pani chwilkę zaczekać? Stanęła i odwróciła się do sędziego. Podszedł i stanął tak blisko, że znalazła się pod jego parasolem. – Dlaczego pani do mnie nie zadzwoniła? – To nie by ł wy rzut, nie zabrzmiało to nawet jak py tanie. W jego tonie by ło raczej zaproszenie, uwodzicielskie zaproszenie do podjęcia gry. Szary płaszcz narzucony na garnitur w ty m samy m kolorze, niepokalanie biała koszula i ciemny krawat, oficjalny strój, w który m rzadko wy stępował, nadawał mu poważny i elegancki wy gląd. Kontrastowały z nim opadające na czoło włosy i zadbany dwudniowy zarost – oznaki wy studiowanej niedbałości. Pod czaszą parasola czuła już ty lko, że ją przy ciąga. Uwięził ją zapach drogich perfum, ciepło emanujące z jego ciała i blask oczu. Zamarła, wpatrzona w przeznaczony ty lko dla niej uśmiech. W tej samej chwili podszedł do nich Jonan Etxaide. – Szefowo, w samochodach nie ma miejsca. Może mnie pani podwieźć do komisariatu? – Oczy wiście, Jonanie – odparła, łapiąc oddech. – Panie sędzio, proszę wy baczy ć. – Pożegnała się i wraz z podinspektorem ruszy ła w stronę samochodu. Ona tego nie zrobiła, ale Extaide się odwrócił, żeby spojrzeć na Markinę, a Markina, nie ruszając się z miejsca, skinął głową.

4

Twarz Iriartego nie odzy skała jeszcze normalnego koloru, chociaż w komisariacie by ło ciepło. Zdąży ł natomiast się przebrać. – I co powiedział Esparza? Dlaczego postanowił zabrać zwłoki? – Nic nie mówi. Siedzi na podłodze w głębi celi, nieruchomy i milczący, zwinięty w kłębek. Amaia wstała i ruszy ła do drzwi, ale w progu odwróciła się i zapy tała: – A pan co o ty m sądzi? Uważa pan, że zrobił to, bo cierpi po stracie córki, czy miał coś wspólnego z jej śmiercią? Widać by ło, że Iriarte głęboko się zastanawia. – Naprawdę nie wiem, co o ty m my śleć. Może rzeczy wiście by ła to, jak pani to nazwała, reakcja na cierpienie, ale można również przy puścić, że nie chciał dopuścić do sekcji zwłok, bo zdał sobie sprawę, że teściowa go podejrzewa. – Zamilkł i dodał bardzo poważny m tonem: – Nie jestem w stanie sobie wy obrazić nic potworniejszego niż wy rządzenie takiej krzy wdy własnemu dziecku. Umy sł Amai wy świetlił wy raźny obraz twarzy jej własnej matki. Pojawił się jak przy wołany złośliwy m zaklęciem. Naty chmiast go odpędziła. Zastąpiła go inna wizja: emery towana pielęgniarka Fina Hidalgo obry wająca młode pędy roślin brudny m, poplamiony m zielony m sokiem paznokciem: Czy ma pani pojęcie, jakim obciążeniem dla rodziny jest zajmowanie się takim dzieckiem? – Inspektorze? Czy to dziecko by ło normalne? Mam na my śli… czy cierpiało na niedorozwój lub miało w jakiś sposób uszkodzony mózg? – Z wy jątkiem tego, że urodziło się z niską wagą urodzeniową i by ło wcześniakiem, nic mu nie dolegało. Pediatra poinformował mnie, że by ła zdrową, normalną dziewczy nką. Cele w nowy m komisariacie w Elizondo by ły pozbawione krat. Zamiast nich od strefy identy fikacji i nadzoru oddzielało je grube zbrojone szkło, oświetlone z zewnątrz reflektorami. Bez przerwy podglądały je kamery. Amaia przeszła kory tarzem, zaglądając do cel. Wszy stkie by ły puste – z wy jątkiem jednej. Przy sunęła twarz do szy by i zobaczy ła, że w głębi, między umy walką i sedesem, na podłodze siedzi mężczy zna. Ugiął kolana, oparł na nich głowę i przy słonił ją rękoma, więc nie mogła zobaczy ć jego twarzy. Iriarte włączy ł służący do porozumiewania się z zatrzy many mi interfon. – Valentín Esparza! – zawołał. Mężczy zna podniósł głowę.

– Inspektor Salazar chce ci zadać kilka py tań. Mężczy zna znów ukry ł twarz. – Valentín! – zawołał znów Iriarte, bardziej zdecy dowany m tonem. – Wejdziemy do celi. Będziesz się zachowy wał spokojnie, dobrze? Amaia nachy liła się do niego i szepnęła: – Wejdę sama. Nie będzie się czuł zagrożony. Nie jestem w mundurze, jestem kobietą… Iriarte skinął głową i odszedł na bok, tam, skąd mógł widzieć wszy stko, co się dzieje w celach. Amaia weszła i stanęła w milczeniu nad skulony m na podłodze mężczy zną. Po dobrej chwili zapy tała: – Czy mogę usiąść? Podniósł głowę i zobaczy ła, że na jego twarzy maluje się zdumienie. – Co? – Py tam, czy nie będzie panu przeszkadzać, jeśli usiądę – odparła, wskazując na ławkę, zajmującą niemal całą ścianę i służącą za pry czę. Poprosiła o pozwolenie, żeby mu okazać szacunek. Nie traktowała go jako zatrzy manego ani podejrzanego. Skinął głową. – Dziękuję – powiedziała, siadając. – O tej porze jestem wy czerpana. Ja także mam małe dziecko, pięciomiesięcznego sy na. Wiem, że stracił pan wczoraj córkę. Podniósł głowę, żeby na nią popatrzeć. – W jakim by ła wieku? – Cztery miesiące – wy szeptał ochry pły m głosem. – Bardzo mi przy kro. Poruszy ł głową i przełknął ślinę. – Miałam mieć dzisiaj wolny dzień, wie pan? Ale wezwano mnie do tego zamieszania. Proszę mi opowiedzieć, co się stało. Znowu kiwnął głową, ty m razem celując podbródkiem w kamerę i reflektor, które by ło widać za szy bą. Na jego twarzy malowały się powaga i cierpienie, ale nie nieufność. – Pani koledzy nic pani nie powiedzieli? – Wolałaby m to usły szeć od pana. To pańska wersja mnie interesuje. Milczał dłuższy czas. Śledczy z mniejszy m doświadczeniem mógłby pomy śleć, że już się nie odezwie, ale Amaia postanowiła poczekać. – Zabrałem ciało swojej córki. Powiedział: ciało. Przy znał w ten sposób, że zabrał trupa, a nie ży we dziecko. – Dokąd? – Dokąd? – powtórzy ł, wy raźnie zmieszany. – Nie my ślałem o żadny m miejscu, ja ty lko…

Chciałem ty lko mieć ją jeszcze trochę przy sobie. – Powiedział pan, że ją zabrał. Że zabrał pan ciało. Zatrzy mano pana tuż przy samochodzie. Dokąd chciał pan pojechać? Mężczy zna milczał. Amaia spróbowała od innej strony : – To niewiary godne, jak zmienia się ży cie, kiedy w domu pojawia się niemowlę. Ty le spraw, ty le wy magań. Mój sy n co noc ma kolkę. Po ostatnim karmieniu płacze dwie lub trzy godziny i nic nie można na to poradzić. Usiłujemy go uspokoić, nosząc na rękach i chodząc w kółko po domu. Niekiedy wy daje mi się, że można od tego oszaleć. Skinął głową. – To właśnie się stało? – Co? – Pańska teściowa twierdzi, że by ł pan u niej w nocy. Zaczął kręcić głową. – Że udało jej się dostrzec pana samochód, kiedy pan odjeżdżał… – Moja teściowa się my li. – W jego tonie wy raźnie sły szała wrogość. – Nie odróżnia jednego samochodu od drugiego. To z pewnością by ła jakaś parka, która wjechała na podjazd w poszukiwaniu miejsca do… No, wie pani. – Wiem, ale psy nie szczekały, więc to musiał by ć ktoś, kogo znały – powiedziała z naciskiem. – Poza ty m pana teściowa powiedziała mojemu koledze, że pańska córka miała na czole znak, którego nie by ło, kiedy ją kładła do łóżeczka. I że jest pewna, że sły szała w domu jakiś hałas i że wy jrzała przez okno i zobaczy ła, jak pan odjeżdża. – Ta jędza zrobiłaby wszy stko, żeby mi zaszkodzić. Zawsze mnie nienawidziła. Proszę spy tać moją żonę. Pojechaliśmy na kolację i wróciliśmy do domu. – Tak, moi koledzy rozmawiali również z nią. Niezby t dużo to dało. Nie zaprzecza pana wersji, po prostu mówi, że nic nie pamięta. – Trochę za dużo wy piła. W ciąży odzwy czaiła się od picia… – To musiało by ć trudne. Popatrzy ł na nią, jakby nie rozumiał. – Mówię o ostatnim roku, o ciąży. Zagrożona ciąża, zalecenie, żeby miała spokój, żadnego seksu, potem przedwczesny poród, dwa miesiące w szpitalu, żadnego seksu, potem powrót do domu, ty lko opieka nad dzieckiem i same zmartwienia, żadnego seksu… Twarz zmarszczy ło mu coś, co trochę przy pominało uśmiech. – Znam to z doświadczenia… – ciągnęła Amaia. – Wreszcie udaje wam się wy rwać z domu, macie rocznicę ślubu, zostawiacie córeczkę pod opieką teściowej, jedziecie do drogiej restauracji

i po trzeciej lampce wina twoja żona wali się z nóg, wieziesz ją do domu, kładziesz do łóżka i… żadnego seksu. Jest noc. Wsiadasz do samochodu, jedziesz do teściowej zobaczy ć, czy wszy stko w porządku. Wchodzisz, widzisz, że teściowa chrapie na sofie, i wkurza cię to. Wchodzisz do pokoju, w który m śpi twoja córka, i zdajesz sobie sprawę, że jest ty lko obciążeniem, że twoje ży cie się przez nią skończy ło, że kiedy jej nie by ło, wszy stko układało się między wami dużo lepiej… I podejmujesz decy zję. Słuchał uważnie, nie odzy wając się ani słowem. – Tak więc robisz to, co masz do zrobienia, i wracasz do domu, ale teściowa się budzi i widzi twój samochód. – Już mówiłem, że moja teściowa to jędza. – Tak, wiem, moja także, ale twoja jest bardzo spry tną jędzą i zauważy ła mały znaczek, który twoja córka miała na czole. Wczoraj by ł ledwie widoczny, ale dzisiaj lekarz sądowy nie miał wątpliwości: to odcisk, który zostawia coś, co mocno nacisnęło na skórę. Westchnął głęboko. – Ty także go zauważy łeś, dlatego go czy mś posmarowałeś i kazałeś zamknąć trumnę, żeby nikt więcej go nie zobaczy ł, ale ta jędza twoja teściowa się nie poddawała, więc postanowiłeś zabrać ciało, żeby nikt już nie zadawał py tań… Może twoja żona też zaczęła zadawać py tania? Ktoś widział, jak się kłóciliście w domu pogrzebowy m. – Pani nic nie rozumie. To dlatego, że ona chciała skremować ciało. – A ty nie? Wolałeś je pogrzebać? Zabrałeś ciało, żeby je pochować? W tej samej chwili jakby zdał sobie z czegoś sprawę. – Co się teraz stanie ze zwłokami? Zastanowiło ją to słowo. By ło na miejscu, ale krewni nieczęsto go uży wali. Woleli nie mówić o swoich drogich zmarły ch jako o ciałach czy zwłokach. Normalne by łoby, gdy by powiedział: z moją córeczką, z dzieckiem lub z… W tej chwili zdała sobie sprawę, że nie wie, jak dziewczy nka miała na imię. – Lekarz sądowy zrobi autopsję i zwróci je rodzinie. – Nie wolno jej spalić. – No cóż, to jest coś, co powinniście uzgodnić między sobą. – Nie wolno jej spalić, muszę z ty m skończy ć. Amai przy pomniało się, co powiedział Iriarte. – Co takiego skończy ć? – Muszę to zakończy ć. Jeśli nie, to to wszy stko niczemu nie posłuży. Amaia naty chmiast zainteresowała się jeszcze bardziej. – A czemu takiemu miałoby posłuży ć?

Nagle zamilkł, jakby zdał sobie sprawę, gdzie jest i co mówi. Znowu zwinął się w kłębek. – Zabiłeś swoją córkę? – Nie – odpowiedział. – Wiesz, kto to zrobił? Milczenie. – Może to twoja żona ją zabiła… Gwałtownie zaprzeczy ł, jakby sam pomy sł wy dał mu się idioty czny. – Nie, to nie ona. – Więc kto? Kogo zawiozłeś do teściowej? – Nikogo nie zawiozłem. – Ja też tak sądzę, bo to ty to zrobiłeś. Ty zabiłeś swoją córkę. – Nie! – krzy knął nagle. – Ja ją ty lko oddałem. – Oddałeś ją? Komu? W jakim celu? Na jego twarzy malowało się samozadowolenie. Lekko się uśmiechał. – Oddałem ją… – Zniży ł głos, zaczął niewy raźnie mamrotać. – …jak ty le inny ch… – Wy szeptał coś jeszcze i ukry ł twarz w dłoniach. Amaia została w celi jeszcze przez jakiś czas, ale wiedziała, że przesłuchanie się zakończy ło, że nic więcej nie powie. Nacisnęła guzik interfonu, żeby jej otworzono drzwi. Kiedy już miała wy jść, mężczy zna jednak się odezwał: – Czy może pani coś dla mnie zrobić? – To zależy. – Proszę im powiedzieć, żeby jej nie kremowali. Podinspektorzy Etxaide i Zabalza czekali wraz z Iriartem w sąsiednim pokoju. – Sły szeliście, co powiedział? – Ty lko ty le, że ją oddał. Nie sły chać komu. To się nagrało, ale nie można nic zrozumieć, widać ty lko, jak porusza ustami, ale w rzeczy wistości chy ba ty lko coś mamrocze. – Zabalza, niech pan zobaczy, co można zrobić z nagraniem obrazu i dźwięku. Może się uda coś uzy skać. Najprawdopodobniej inspektor Iriarte ma rację i facet nas nabiera, ale sprawdźcie to, tak na wszelki wy padek. Jonanie, ty i Montes jedziecie ze mną. A właśnie, gdzie jest Fermín? – Kończy przesłuchiwać członków rodziny. Amaia otworzy ła walizeczkę, żeby sprawdzić, czy ma wszy stko, co potrzeba. – Musimy się zatrzy mać, żeby kupić elektroniczną suwmiarkę. – Uśmiechnęła się i zauważy ła, że Iriarte przy gląda się jej z troską. – Co się dzieje? – Dzisiaj miała pani mieć wolny dzień… – Och, to już nieistotne, prawda? – Znów się uśmiechnęła, wzięła walizeczkę i wy szła. Jonan

i Montes czekali już na nią w samochodzie, z włączony m silnikiem.

5

Weszła do pokoju urządzonego dla zmarłej dziewczy nki przez jej babkę i mało brakowało, żeby zaczęła współczuć Valentínowi Esparzie i odczuwać coś w rodzaju solidarności. Poczucie déjà vu nasiliło się, kiedy przy jrzała się dokładniej niezwy kłej obfitości zagracający ch sy pialnię różowy ch kokardek, koronek i wy robów z włóczki. Amatxi postawiła na całą kolekcję nimf i wróżek, w miejsce beznadziejny ch różowy ch baranków, które jej własna teściowa wy brała dla Ibaia. Nie licząc tego szczegółu, pokoje wy glądały jak udekorowane przez jedną i tę samą osobę. Ściany zdobiło kilkanaście zdjęć w ramkach. Wszy stkie przedstawiały niemowlę w objęciach matki, babki lub innej, jeszcze starszej kobiety, najprawdopodobniej jakiejś wiekowej ciotki, ale po Valentínie Esparzie na żadny m z nich nie by ło śladu. Na piętrze by ło za gorąco. Z pewnością nastawili tak ogrzewanie po to, żeby dziecku by ło ciepło. Z parteru, gdzie znajdowała się kuchnia i skąd dobiegały stłumione głosy przy jaciółek i sąsiadek, które stawiły się tłumnie, żeby pocieszać osierocone kobiety, już od dobrej chwili nie by ło sły chać płaczu. Tak czy owak, Amaia zamknęła drzwi na schody. Przez kilka minut obserwowała Montesa i Etxaidego, którzy przeszukiwali pokój, i w my ślach przeklinała swoją komórkę, która od chwili gdy opuścili komisariat, nie przestawała wibrować. Od kilku minut lista nieodebrany ch połączeń się wy dłużała. Sprawdziła, czy ma zasięg. W caserío o gruby ch murach nie by ł rewelacy jny. Zeszła na parter, przeszła na palcach obok kuchni. Rozpoznała żałobny pomruk głosów charaktery sty czny dla czuwania przy zmarły m i z ulgą wy szła przed dom. Deszcz przestał na chwilę padać, ale ty lko dlatego, że silny wiatr szy bko przesuwał po niebie zbitą warstwę chmur. Nie przejaśniło się i można się by ło spodziewać, że jak ty lko wiatr ucichnie, znowu zacznie lać. Amaia przeszła kilka metrów i sprawdziła listę połączeń. Jedno od doktora San Martína, jedno od porucznika Padui z Gwardii Cy wilnej, jedno od Jamesa i sześć od Ros. Zaczęła od Jamesa. Nie by ł zadowolony, że nie będzie jej w domu na obiedzie. – Ależ Amaio, dzisiaj masz wolny dzień… – Przy rzekam, że wrócę, kiedy ty lko będę mogła, i postaram się ci to wy nagrodzić. Nie wy dawał się przekonany. – Mamy rezerwację na kolację… – Spokojnie uda mi się zdąży ć, mam roboty na jakąś godzinę. Padua odebrał naty chmiast. – Pani inspektor, jak się pani miewa? – Dzień dobry, dziękuję, dobrze. Zobaczy łam, że pan dzwonił i… – Z trudem zapanowała nad głosem. Nie chciała, żeby wy raził całe napięcie, jakie odczuwała.

– Nie mam żadny ch nowości, pani inspektor. Dzwoniłem ty lko po to, żeby powiedzieć, że dzisiaj z samego rana rozmawiałem z komendanturami portów San Sebastian i francuskiego La Rochelle. Wszy stkie jednostki patrolowe nad Morzem Kantabry jskim zostały powiadomione i postawione w stan gotowości. Amaia westchnęła ciężko. Padua musiał to usły szeć. – Pani inspektor, straż przy brzeżna jest zdania, które ja zresztą podzielam, że miesiąc to wy starczająco długo, żeby ciało wy pły nęło gdzieś na wy brzeżu. Mogłoby zostać znalezione gdziekolwiek, choć najprawdopodobniej – zgodnie z kierunkiem prądów morskich – zostałoby zawleczone w stronę wy brzeża Francji. Natomiast w przy padku rzeki są też inne opcje. Mogło się w coś zaplątać lub o coś zaczepić i zostać gdzieś na dnie. Niewy kluczone, że przy bór wód spowodowany ulewny mi deszczami zaniósł je wiele mil w głąb morza i leży teraz na dnie którejś z głębokich szczelin, tak liczny ch w Zatoce Biskajskiej. Często się zdarza, że ciało nigdy nie zostaje znalezione, a ponieważ od zaginięcia pani matki upły nęło już sporo czasu, musimy zacząć rozważać taką możliwość. Miesiąc to bardzo dużo. – Dziękuję panu, poruczniku – odpowiedziała, starając się nie dać mu odczuć, że jest zawiedziona. – Gdy by pan wiedział coś nowego… – Naty chmiast panią zawiadomię, może pani na mnie liczy ć. Pożegnała się i pogrzebała telefon na samy m dnie kieszeni, rozważając to, co usły szała. Miesiąc to dużo czasu, wy starczająco dużo, żeby odnaleźć ciało, wy starczająco dużo, żeby morze je oddało. Zawsze my ślała, że morze oddaje ciała, czy żby tak nie by ło? Podczas rozmowy z Paduą kroki zawiodły ją na ty ły domu. Nie sły szała tam pod stopami uciążliwego chrzęstu żwiru, który m by ł wy sy pany podjazd. Szła pod okapem, śledząc wzrokiem linię, którą wy ry ła na ziemi spadająca z dachu deszczówka. Doszła do rogu i zatrzy mała się w miejscu, gdzie sty kały się dwa okapy. Wy czuła za plecami jakiś ruch i z miejsca rozpoznała starą kobietę, którą widziała na zdjęciach w pokoju zmarłej dziewczy nki. Stała pod drzewem rosnący m w ogródku i wy dawało się, że z kimś rozmawia. Uderzała lekko w korę drzewa i raz po raz powtarzała te same słowa. Do Amai docierały jedy nie jako nierozpoznawalny szmer. Wy dawało się, że mówi do kogoś, kogo Amai nie udawało się dostrzec. Przy glądała jej się przez kilka sekund, aż staruszka zdała sobie sprawę, że jest obserwowana. Amaia podeszła bliżej. – W dawny ch czasach pochowaliby śmy ją tutaj – powiedziała kobieta. Amaia skinęła głową i spojrzała na zbitą ziemię, na której wy raźnie ry sowała się bruzda, tam, gdzie przez lata padała kapiąca z okapu woda. Odebrało jej głos. Nawiedziły ją obrazy z jej własnego przy domowego cmentarzy ka, zobaczy ła resztki becika wy stające z kopczy ka czarnej ziemi. – Uważam, że to by by ło bardziej litościwe niż zostawienie jej samiutkiej gdzieś na cmentarzu

albo spalenie, czego chce moja wnuczka… Nie wszy stko, co nowoczesne, jest lepsze. Dawniej nam, kobietom, nikt nie mówił, jak i co mamy robić. Może i robiły śmy pewne rzeczy źle, ale inne – to moje zdanie – robiły śmy o wiele lepiej. – Mówiła po kasty lijsku, ale po sposobie, w jaki wy mawiała r, Amaia poznała, że na co dzień mówi w języ ku euskera. Stara etxeko andrea z doliny Baztán, jedna z ty ch niezniszczalny ch kobiet, przed który ch oczy ma przewinął się niemal cały wiek i które zachowały jeszcze ty le sił, aby co rano wstać, uczesać włosy w kok, przy gotować posiłek i nakarmić zwierzęta. Na jej ubraniu by ły jeszcze ślady py łu z prosa, które stary m zwy czajem zaniosła kurom w czarny m fartuchu. – Trzeba robić to, co jest do zrobienia. Zaczęła iść w stronę Amai, niezręcznie człapiąc w zielony ch kaloszach. Amaia musiała się przemóc, żeby się nie rzucić na pomoc, bo wiedziała, że by ją uraziła. Stała bez ruchu i kiedy staruszka podeszła całkiem blisko, wy ciągnęła do niej rękę. – Z kim pani rozmawiała? – spy tała, rozglądając się po bezludnej okolicy. – Z pszczołami. Na twarzy Amai malowało się zdziwienie. Erliak, erliak Gaur il da etxeko nausiya Erliak, erliak, Eta bear da elizan argía 1 Przy pomniała sobie, że jej ciotka Engrasi kiedy ś o ty m wspomniała. Kiedy ktoś w Baztán umierał, gospody ni szła na pole, tam, gdzie stały ule, i tą magiczną formułką powiadamiała pszczoły o stracie i o ty m, że będą musiały więcej pracować, żeby wy tworzy ć dużo wosku na świece do czuwania i do kościoła. Mówiono, że niekiedy produkcja wosku wzrastała trzy krotnie. By ła wzruszona ty m, co zrobiła staruszka, i wy dawało jej się, że sły szy słowa Engrasi: kiedy wszy stko inne zawodzi, wracamy do stary ch zaklęć. – Ubolewam nad pani stratą – powiedziała. Kobieta nie zwróciła uwagi na jej wy ciągniętą rękę i ze zdumiewającą siłą wzięła ją w objęcia. Kiedy ją puściła, odwróciła wzrok, żeby Amaia nie mogła dostrzec łez, a potem przetarła oczy rąbkiem fartucha, w który m nosiła śrutę dla drobiu. Jej dzielność i serdeczny uścisk, który m ją obdarzy ła, wzruszy ły Amaię. Po raz kolejny poczuła się dumna z odwiecznej odwagi kobiet z rodzinnej ziemi. – To nie on to zrobił – odezwała się nagle staruszka. Amaia zachowała milczenie. Doskonale umiała rozpoznać, kiedy usły szy ważne wy znanie. – Nikt mnie nie słucha, bo jestem stara, ale ja wiem, kto zabił naszą malutką dziewczy nkę, i to

nie by ł ten patafian, jej ojciec. Jego interesują ty lko samochody, motocy kle i zadawanie szy ku. Lubi pieniądze bardziej niż świnia błoto. O, znam ja takich jak on. Niektórzy się do mnie w moich czasach zalecali, kręcili się wokół mnie, przy jeżdżali tu, ale nie mnie my dlić oczy. Ja szukałam mężczy zny z prawdziwego zdarzenia… Zaczęła dy wagować i Amaia musiała skierować jej my śli we właściwą stronę. – Pani wie, kto to zrobił? – Tak. Zresztą już to mówiłam ty m tam. – Z lekceważeniem machnęła ręką w kierunku domu. – Ale ponieważ jestem stara, nikt nie zważa na to, co mówię. – Ja tak. Proszę mi powiedzieć, kto to zrobił. – To Inguma. Inguma to zrobił – stwierdziła i żeby nadać temu stwierdzeniu siłę, energicznie kiwnęła głową. – Kto to jest Inguma? Staruszka popatrzy ła na nią z politowaniem. – Biedne dziecko! Inguma to demon, który wy sy sa oddech dzieci, gdy śpią. Inguma zakradł się przez szczelinę, usiadł na piersi maleńkiej i wy pił jej duszę. Amaia ze zdumienia otworzy ła usta. Zamknęła je, bo nie wiedziała, co powiedzieć. – Ty też uważasz, że to bajania staruchy – oskarży ła ją kobieta. – Nie… – Tu, w Baztán, Inguma się kiedy ś obudził i wziął ze sobą setki dzieci. To jest opisane w książkach. Lekarze twierdzili, że to koklusz, ale to by ł Inguma. Ukradł im oddech, gdy spały. Zza węgła wy chy nęła Inés Ballarena. – Ama, co ty tutaj robisz? Już ci mówiłam, że rzuciłam jeść kurom z samego rana. – Ujęła matkę pod rękę i zwróciła się do Amai: – Proszę wy baczy ć mojej matce, jest w podeszły m wieku, a to, co się stało, bardzo ją dotknęło. – Oczy wiście… – szepnęła Amaia i czując, jak wibruje komórka, z ulgą skorzy stała z okazji, żeby się oddalić. – Doktorze San Martín, skończy liście już? – spy tała, patrząc na zegarek. – Nie, tak naprawdę dopiero zaczy namy – powiedział i odchrząknął. – Pomaga mi kolega – ciągnął, starając się ukry ć, że jest bardzo poruszony. – Postanowiłem jednak zadzwonić do pani, żeby jak najszy bciej powiadomić o ty m, co już ustaliliśmy. Wszy stko wskazuje na to, że dziewczy nka została uduszona podczas snu, że położono jej na twarzy coś miękkiego, na przy kład poduszkę lub jasiek. Widziała pani znak, który to coś odcisnęło u nasady jej nosa. Należy wziąć pod uwagę jego rozmiar, ale już mogę powiedzieć, że w kącikach ust znaleźliśmy delikatne białe włókna. Badamy je. To daje pojęcie o kolorze tego czegoś. Na twarzy znaleźliśmy ponadto wiele śladów śliny. Większość należy do dziewczy nki, ale co najmniej jedna próbka pochodzi od kogoś innego. To może nic nie znaczy ć, może to ktoś z rodziny ją pocałował i zostawił ten ślad…

– Kiedy będzie pan mógł mi powiedzieć coś więcej? – Za kilka godzin. Pobiegła za kobietami, które już dochodziły do frontowy ch drzwi. – Inés, czy wy kąpała pani wnuczkę tamtej nocy, zanim położy ła ją pani spać? – Tak. Wieczorna kąpiel dobrze jej robiła – odpowiedziała z żalem. – Dziękuję – odparła Amaia i wbiegła na piętro. – Szukajcie czegoś miękkiego i białego – powiedziała, wpadając do sy pialni dziewczy nki. Montes podniósł rękę, w której trzy mał torbę na dowody. – Białego polarnego – powiedział z uśmiechem i pokazał jej uwięzionego w przezroczy stej torebce niedźwiadka. – Jak na to wpadliście? – Zwróciło naszą uwagę to, że brzy dko pachniał – wy jaśnił Jonan. – Dopiero potem zdaliśmy sobie sprawę, że ma skołtunioną sierść… – Brzy dko pachnie? – zdziwiła się Amaia. Brudna zabawka nie pasowała do pokoju, którego każdy detal by ł wy muskany aż do przesady. – Brzy dko pachnie to mało powiedziane – potwierdził Montes. – Powiedziałby m raczej, że cuchnie.

6

W drodze do komisariatu do poprzednich nieodebrany ch połączeń od Ros dołączy ły jeszcze trzy. Amaia z trudem powstrzy my wała zniecierpliwienie. Oddzwoniłaby naty chmiast, gdy by nie przeczucie, że niezwy kła u jej siostry natrętność oznacza, że rozmowa zakończy się awanturą i krzy kami, a nie chciała, żeby jej koledzy by li tego świadkami. Wy brała jej numer, jak ty lko wsiadła do swojego samochodu. Ros odebrała naty chmiast, jak gdy by czekała z komórką w ręku. Mówiła szeptem: – Och, Amaio! Możesz przy jechać? – Tak. Ale co się dzieje, Ros? – Lepiej przy jedź i sama zobacz. Przy witała się z pracownikami, którzy zajmowali się swy mi codzienny mi obowiązkami w dużej hali od frontu, i skierowała się na zaplecze. Ros stała w progu, ty łem do niej, zasłaniając widok. – Ros! Możesz mi powiedzieć, co takiego się dzieje? Jej siostra się wzdry gnęła i spojrzała na nią. Twarz miała poszarzałą. Amaia szy bko się dowiedziała dlaczego. – Witamy naszą bojowniczkę! – przy witała ją Flora. Amaia ukry ła zaskoczenie. Mijając Ros, pocałowała ją w policzek i podeszła do drugiej siostry. – Nie wiedziały śmy, że się do nas wy bierasz, Floro. Jak się masz? – No cóż, zważy wszy na okoliczności, całkiem nieźle. Amaia patrzy ła na nią. Nic nie rozumiała. – Nasza matka umarła przed miesiącem. Okropną śmiercią. Czy żby m ja by ła jedy ną osobą, która zdaje sobie z tego sprawę? Amaia odwróciła się do Ros i uśmiechnęła się lekko, a potem odpowiedziała: – Oczy wiście, Floro. Przecież cały świat wie, że twój współczy nnik wrażliwości znacznie przekracza średnią. Flora przy jęła cios z gry masem, który miał imitować uśmiech, po czy m przeszła parę kroków i stanęła za biurkiem. Ros stała bez ruchu. Ze zwisający mi bezwładnie rękoma wy glądała jak obraz nędzy i rozpaczy, ale w jej oczach bły szczała wstrzy my wana furia. Zaczy nała wy krzy wiać jej usta. – Na długo przy jechałaś, Floro? – spy tała Amaia. – Wy obrażam sobie, że nagrania twoich programów telewizy jny ch nie zostawiają ci zby t dużo wolnego czasu. Flora zaczęła się mościć w biurowy m fotelu. Zanim odpowiedziała, przestawiła siedzenie na

odpowiednią wy sokość. – To prawda. Mam dużo pracy, ale zważy wszy na okoliczności… Miałam zamiar wziąć kilka dni wolnego… – Mówiąc to, zaczęła robić porządek na blacie. Ros zacisnęła usta jeszcze mocniej. Nie uszło to uwagi Amai. – …Ale sądzę, że lepiej będzie, jeśli zdecy duję się na urlop – powiedziała i od niechcenia popchnęła nogą kosz na śmieci. Znalazł się tuż przy biurku. Wrzuciła do niego bloczek kolorowy ch kartek, kubeczek ozdobiony kwiatowy m wzorkiem i kilka długopisów z pomponikami. Wszy stko to niewątpliwie należało do Ros. – Och, to wspaniale. Ciocia bardzo się ucieszy, że ją odwiedzisz. Ale, Floro, jeśli będziesz miała zamiar przy chodzić tu, do wy twórni, będę ci wdzięczna, jeśli będziesz powiadamiała Ros z wy przedzeniem. Ros ma dużo pracy, niedawno podpisała umowę z francuską siecią supermarketów, co tobie się nie udało, więc nie ma czasu na porządkowanie bałaganu, który robisz wszędzie, gdzie się pojawiasz. – Mówiąc to, pochy liła się nad koszem na śmieci, wy jęła sponiewierane przedmioty i położy ła z powrotem na blacie. – Supermarkety Martinié. – Flora uśmiechnęła się gorzko. – Oui – odpowiedziała Amaia, udając, że jest rozbawiona. Na twarzy Flory odbiło się poniżenie, ale nie by łaby sobą, gdy by się poddała. – To ja wy konałam całą robotę, nawiązałam z nimi kontakt, podtrzy my wałam go, przez ponad rok nalegałam… – No a oni podpisali umowę podczas pierwszego spotkania z Ros – odparła Amaia radośnie. Flora wpatry wała się ciężkim wzrokiem w Ros, która – jakby uciekając przed wpły wem, jaki wy wierała na nią starsza siostra – podeszła do ekspresu do kawy i zaczęła szy kować filiżanki. – Napijecie się kawy ? – spy tała wątły m głosem. – Ja tak – odpowiedziała Amaia, nie spuszczając Flory z oczu. – Ja nie – odmówiła Flora. – Nie chcę zajmować więcej czasu Ros, teraz, kiedy odnosi takie sukcesy – powiedziała i wstała z fotela. – Chciałam wam ty lko powiedzieć, że przy jechałam, żeby się zająć mszą żałobną amy. Całkowicie zbiła Amaię z tropu. Taki pomy sł nawet nie przy szedł jej do głowy. – Ależ… – zaczęła. – Tak, wiem, że to nie będzie oficjalne i że wszy scy chcieliby śmy my śleć, że w jakiś sposób udało jej się wy dostać z rzeki i że się uratowała, ale faktem jest, że to bardzo mało prawdopodobne. – Mówiąc to, patrzy ła Amai prosto w oczy. – Rozmawiałam z sędzią z Pampeluny, który prowadzi tę sprawę, i zgodził się ze mną, że z formalnego punktu widzenia mamy prawo odprawić mszę żałobną. – Zadzwoniłaś do sędziego? – To on do mnie zadzwonił. Uroczy mężczy zna, nawiasem mówiąc.

– Tak, ale… – Ale… Co takiego? – powiedziała Flora z naciskiem. – To, że nie możemy by ć pewni, że ona nie ży je, skoro nie znaleziono ciała. – Na Boga, Amaio! Stara kobieta, która dosy ć długo by ła unieruchomiona, nie miała najmniejszy ch szans, żeby ocaleć! Sama widziałaś jej ubranie, które wy ciągnięto z rzeki. – No nie wiem… Tak czy owak, oficjalnie nie została uznana za zmarłą. – Ja my ślę, że to dobry pomy sł – przerwała im Ros. Amaia popatrzy ła na nią. By ła zdumiona. – Tak, Amaio, my ślę, że najlepiej będzie oddzielić przeszłość grubą kreską, odprawić mszę żałobną za duszę amy i zamknąć ten rozdział raz na zawsze. – Ale ja nie jestem gotowa. Nie wierzę, że ona nie ży je. – Na Boga! Co ty wy gadujesz, Amaio! – krzy knęła Flora piskliwy m głosem. – To gdzie jest? Gdzie, według ciebie, mogłaby by ć? Dokąd poszła w nocy przez ciemny las? – Zniży ła głos i dodała: – Rzeka ją porwała, Amaio. Nasza matka zginęła, porwana nurtem rzeki. Nie ży je. Amaia zacisnęła wargi i zamknęła oczy. – Floro, jeśli potrzebujesz pomocy przy przy gotowaniach, powiedz – zaoferowała się Ros. Flora nie odpowiedziała. Chwy ciła torebkę i ruszy ła do wy jścia. – Powiadomię was o dacie i godzinie, kiedy już coś postanowię. Kiedy wy szła, siostry usiadły w milczeniu. Popijały kawę. To by ło jak inty mny uspokajający ry tuał przeciwstawiania się energii, która – jak pozostałości po wy ładowaniach elektry czny ch podczas burzy – nadal unosiła się w powietrzu. To Ros odezwała się pierwsza: – Ona nie ży je, Amaio. Amaia westchnęła głęboko. – Nie wiem… – Nie jesteś pewna czy sama przed sobą nie chcesz przy znać, że tak jest? Amaia wpatry wała się w nią, a ona ciągnęła dalej: – Przez całe ży cie przed nią uciekasz i przy zwy czaiłaś się do ży cia w zagrożeniu, ze świadomością, że ona gdzieś tam jest i że o tobie nie zapomniała. Wiem, że dużo wy cierpiałaś, Amaio, ale to już należy do przeszłości. Ama nie ży je i, niech mi Bóg wy baczy, wcale nad ty m nie ubolewam. Wiem, ile bólu ci zadała i czego o mało nie zrobiła Ibaiowi, ale to już się skończy ło. Ja też widziałam jej kurtkę ociekającą wodą, ciężką jak ołów. Nikt nie mógłby przeży ć w rzece tamtej nocy. Bądź rozsądna. Ona nie ży je. Zaparkowała przed domem Engrasi. Nie wy siadła od razu. Wpatry wała się w złociste światło przesączające się przez szy by, jakby w sercu domu płonęło maleńkie słońce albo zawsze jarzy ło

się domowe ognisko. Spojrzała na pokry te chmurami niebo. Zaczy nało się zmierzchać. Przez cały dzień trzeba by ło palić światła, ale dopiero teraz, gdy na dworze zapadła ciemność, widać by ło ich pełny blask. Przy pomniała sobie, że kiedy by ła małą dziewczy nką i ciotka wy sy łała ją, żeby wy rzuciła śmieci, wracając, zawsze siadała na murku nad rzeką i obserwowała płonącą od świateł fasadę domu. Ciotka musiała ją wołać, a kiedy wreszcie całkiem przemarznięta Amaia przekraczała próg, zadowolenie, że wróciła, by ło tak dojmująco przy jemne, że zrobiła z tego zwy czaju coś w rodzaju taoisty cznego ry tuału odwlekania przy jemności, żeby się stała jeszcze większa. Ostatnio już tak nie robiła. Gdy ty lko stawała pod drzwiami, czuła, że naty chmiast musi zobaczy ć Ibaia, i porwana niecierpliwością wpadała do domu, z góry ciesząc się na to, że go zobaczy, dotknie, ucałuje. Powrót do dawnego nawy ku, pięknego i inty mnego zwy czaju z dzieciństwa sprawił, że pomy ślała, że nadal jest niemal chorobliwie przy wiązana do spraw i rzeczy z przeszłości, ty ch, które ocaliły jej ży cie, które ocaliły jej zdrowy rozsądek, ale które może należałoby zostawić tam, gdzie ich miejsce: w przeszłości. Wy siadła z samochodu i weszła do domu. Nie zdejmując płaszcza, weszła do salonu. Ciotka zbierała ze stołu karty i żetony po zwy czajowej partii pokera z wesołą gromadką przy jaciółek. James w roztargnieniu trzy mał książkę, ale jej nie czy tał. Czuwał nad Ibaiem, który leżał na leżaczku ustawiony m na kanapie. Usiadła obok męża i biorąc go za rękę, powiedziała: – Przepraszam, naprawdę mi przy kro, ale sprawy się skomplikowały i nie mogłam wrócić wcześniej. – Nieważne – odpowiedział bez przekonania i nachy lił się, żeby ją pocałować. Dopiero wtedy zdjęła płaszcz, rzuciła go na oparcie kanapy i wzięła Ibaia w ramiona. – Ama cały dzień by ła zajęta poza domem i bardzo za tobą tęskniła. Ty za nią też? – szepnęła, tuląc dziecko. Odpowiedziało, chwy tając ją za włosy i ciągnąc. Zabolało. – Przy puszczam, że już wiecie, co się rano stało w domu pogrzebowy m… – Tak, dziewczy ny nam powiedziały. To okropne nieszczęście. Znam tę rodzinę od zawsze, to dobrzy ludzie. Stracić takie maleńkie dziecko… – Ciotka podeszła bliżej i położy ła rękę na główce Ibaia. – Wolę nawet o ty m nie my śleć. – Nic dziwnego, że ojciec z żalu stracił zmy sły. Nie wiem, jak ja by m się zachował – powiedział James. – No cóż, śledztwo jest w toku i nie mogę o ty m mówić. Tak czy owak, to niejedy na sprawa, która mnie dzisiaj zatrzy mała. Widzę, że tutaj jej jeszcze nie by ło. W przeciwny m razie powiedzieliby ście mi o ty m, jak ty lko weszłam. Oboje popatrzy li na nią, jakby na coś czekali. – Flora jest w Elizondo. Ros zadzwoniła do mnie bardzo zdenerwowana, bo pierwsze, co zrobiła

Flora, to poszła do wy twórni i zaczęła jej ciosać kołki na głowie, no wiecie, w swoim sty lu, a potem oznajmiła nam, że zostanie przez jakiś czas, żeby zorganizować mszę żałobną za matkę. Engrasi przestała się krzątać. Stanęła i patrzy ła zmartwiona na Amaię. – No cóż, wiesz dobrze, że nie odczuwam większej sy mpatii do twojej siostry Flory, ale uważam, że to dobry pomy sł – powiedział James. – James! Jak możesz tak mówić? Przecież nawet nie wiemy, czy ona naprawdę nie ży je. W ty ch warunkach msza żałobna to przecież absurd! – Żaden absurd. Przed miesiącem porwała ją rzeka… – Nie wiemy, czy tak by ło – przerwała mu Amaia. – To, że kurtka została znaleziona w rzece, nic nie znaczy. Może sama ją tam wrzuciła, może to miała by ć fałszy wa poszlaka. – Fałszy wa poszlaka? Ależ Amaio, sama posłuchaj, co wy gadujesz! Mówimy o starej kobiecie, która ciemną nocą podczas okropnej burzy musiała przejść przez wy stępującą z brzegów rzekę. Sądzę, że przeceniasz jej możliwości. Engrasi stanęła w połowie drogi między stołem do pokera i kuchnią i przy słuchiwała się, zaciskając wargi. – Tak ci się ty lko wy daje. Ty jej nie widziałeś, James. Wy szła ze szpitala na własny ch nogach, dotarła do tego domu, by ła tu, w ty m samy m miejscu, gdzie ja teraz siedzę, porwała naszego sy na, pokonała kilkaset metrów w górzy sty m terenie od miejsca, gdzie zostawili samochód, do jaskini, a kiedy stamtąd uciekała, nie by ła bezradną staruszką, ale kobietą pewną siebie i silną. Wiem o ty m, bo tam by łam. – To prawda, mnie tam nie by ło – odpowiedział, jakby chciał ją zranić. – Więc powiedz mi, dokąd poszła, gdzie teraz jest, dlaczego jeszcze się nie zjawiła? Ponad dwieście osób szukało jej przez wiele godzin, kurtkę znaleziono w rzece i orzeczono, że porwał ją nurt. Gwardia Cy wilna się co do tego zgodziła, Ochrona Oby watelska się co do tego zgodziła, rozmawiałem z Iriartem i on też nie miał wątpliwości, nawet twój przy jaciel sędzia nie miał wątpliwości – dodał złośliwie. – Porwała ją rzeka. Amaia, ignorując jego insy nuacje, kręciła głową i jednocześnie poruszała ry tmicznie leżaczkiem Ibaia. Wy czuł panujące między rodzicami napięcie i zaczął popłakiwać. – Wszy stko mi jedno, ja w to nie wierzę – odpowiedziała z pogardą. – I na ty m polega problem, Amaio – orzekł James, podnosząc głos. – Ja wierzę, ja nie wierzę, ja, ja i ja… Czy choć przez chwilę zastanawiałaś się nad ty m, co czują inni? Czy choć na moment dopuściłaś do siebie my śl, że inni też cierpią? Że twoje siostry chcą definity wnie zamknąć ten rozdział, raz na zawsze, że nie jesteś pępkiem świata i że to, co sądzisz lub czujesz, niekoniecznie jest najważniejsze? Ros, która w ty m momencie weszła do domu, zatrzy mała się w progu, zaalarmowana

napięciem, które między nimi narastało. – Niewątpliwie dużo wy cierpiałaś, Amaio – ciągnął James. – Ale nie ty jedy na. Zatrzy maj się na chwilę i pomy śl o potrzebach inny ch ludzi. Sądzę, że nie ma nic złego w ty m, co twoja siostra usiłuje zrobić. Co więcej, sądzę, że może to podziałać bardzo korzy stnie na zdrowie psy chiczne wszy stkich, włączy wszy mnie. Jeśli ta msza się odbędzie, wezmę w niej udział i oczekuję, że ty m razem będziesz mi towarzy szy ła. W jego słowach sły chać by ło wy rzut. A przecież już o ty m rozmawiali, sądziła, że sprawa jest już załatwiona, i to, że wy ciągnął ją przy okazji tej dy skusji – mimo że nie miało nic do rzeczy – zabolało ją, a jeszcze bardziej zdziwiło, bo James nie zwy kł się tak zachowy wać. Ibai płakał już rozdzierająco. Zdenerwowanie, które sły szał w głosach rodziców, jej napięcie i przy spieszony oddech pobudziły go. Szamotał się w jej objęciach. Przy tuliła go, usiłując uspokoić, i nie odpowiadając ani słowa, poszła na górę. Minęła po drodze Ros, która, niema i nieruchoma, stała w progu salonu. – Amaio… – szepnęła, kiedy ją mijała. James wstał i zaczął ją ścigać wzrokiem, a potem, zbity z tropu, popatrzy ł na Ros i na ciotkę. – James – zaczęła Engrasi. – Nie, ciociu, bardzo proszę, nie. Proszę cię o to, bo wiem, że ciebie – w przeciwieństwie do mnie – przy najmniej wy słucha. Nie stawaj po jej stronie, nie podsy caj jej lęków, nie nasilaj jej wątpliwości. Jeśli ktoś jest w stanie jej pomóc odwrócić kartę, to ty lko ty. Nigdy cię o nic nie prosiłem, ale teraz cię błagam. Bo boję się, że ją stracę. Już ją tracę, ciociu, tracę swoją żonę. – Przy gnębiony opadł na kanapę. Amaia koły sała Ibaia w objęciach do chwili, kiedy przestał łkać, a potem położy ła się na łóżku. Sy nka położy ła obok, żeby się nacieszy ć jego przejrzy sty m spojrzeniem. Niezgrabny mi łapkami doty kał jej twarzy, oczu, nosa, ust, przy sy piał, aż wreszcie zasnął. Tak samo jak przedtem jej napięcie przeniosło się na niego, teraz jego spokojny, odświeżający sen wpły wał na nią. Wiedziała, co w swoim czasie oznaczała dla Jamesa jego wy stawa w muzeum Guggenheima i jak bardzo musiał by ć rozczarowany, że nie towarzy szy ła mu na wernisażu, ale przecież już omówili to wszy stko, już to przetrawili. Gdy by wtedy z nim pojechała, ich sy nek najprawdopodobniej by nie ży ł. Wiedziała, że on to rozumie, ale niekiedy nie wy starczy czegoś zrozumieć, żeby się z ty m pogodzić. Westchnęła głęboko i, jakby odezwało się echo, Ibai także westchnął. Poruszona nachy liła się nad nim, żeby go ucałować. – Moje kochanie – szepnęła, wpatrując się w drobne, doskonałe ry sy. Zaczął ją ogarniać ten rodzaj niemal misty cznej przy jemności i spokoju, który ch doznawała jedy nie w jego obecności. Jego zapach, przy wodzący na my śl maślane ciasteczka, ogarniał ją, czarował i rozluźniał jej mięśnie. Zaczęła się osuwać w sen i w końcu głęboko zasnęła.

Wiedziała, że to sen, wiedziała, że śpi i że to zapach Ibaia jest natchnieniem jej snu. By ła w wy twórni. To by ło dawno, na długo przedtem, zanim stała się miejscem z jej koszmarów. Jej ojciec w białej roboczej bluzie wałkował ciasto francuskie metalowy m wałkiem, który by ł jeszcze po prostu przy borem kuchenny m, a nie narzędziem zbrodni. Nad biały mi płatami ciasta unosił się kojący aromat masła. Z niewielkiego radia tranzy storowego, które ojciec postawił wy soko na półce, dobiegały dźwięki muzy ki. Nie rozpoznała melodii, a jednak we śnie dziewczy nka, którą by ła ona sama, podśpiewy wała słowa piosenki. Lubiła by ć sama z ojcem, lubiła się przy glądać, jak pracuje, jak krąży wokół marmurowego blatu, lubiła wdy chać zapach, który – teraz już to wiedziała – by ł aromatem Ibaia, a wtedy po prostu zapachem ciasteczek z francuskiego ciasta. Czuła się szczęśliwa. Takim szczęściem, jakie odczuwają jedy nie bardzo kochane przez rodziców małe dziewczy nki. Już niemal o ty m zapomniała, zapomniała, jak bardzo ojciec ją kochał, i kiedy sobie to przy pomniała, nieważne, że ty lko przez sen, znowu poczuła się szczęśliwa. Zrobiła kolejny krok w tańcu, podskoczy ła i oderwała się od ziemi. Wy konała elegancki piruet i odwróciła się do ojca z uśmiechem, ale jego już nie by ło. Blat do wałkowania by ł czy sty i pusty, przez małe okienka pod sufitem sączy ło się niewiele światła. Musiała się spieszy ć, musiała jak najszy bciej wrócić do domu, zanim ama zacznie coś podejrzewać. Co ty tutaj robisz? Świat stał się bardzo mały i bardzo ciemny, zagiął się na brzegach i przekształcił w jej śnie w coś w rodzaju tunelu, który m musiała biec. Ty ch kilka kroków, które dzieliły ją od drzwi wy twórni, zamieniło się w kilkusetmetrową, zwiniętą ciasno rurę, na której końcu bły szczało maleńkie światełko. A potem już nic, pustka, litościwa ciemność zakry ła jej oczy zalewane krwią wy ciekającą z rany w głowie. „Krwawienie nie boli, wy krwawianie się jest przy jemne i słodkie, to tak, jakby ś cała zamieniła się w olej i rozpły wała – powiedział Dupree. – Im więcej krwi stracisz, ty m mniej cię wszy stko obchodzi”. To prawda, nic już mnie nie obchodzi, pomy ślała dziewczy nka ze snu. Amaia by ła zrozpaczona, bo małe dziewczy nki nie powinny się godzić ze śmiercią, ale rozumiała ją, i choć serce z żalu rwało jej się na strzępy, zostawiła ją w spokoju. I wtedy usły szała w ciemnościach dy szenie, oddech, przy spieszony w oczekiwaniu na przy jemność. Dopiero potem, nadal nie otwierając oczu, wy czuła, że tamta się zbliża, powoli, nieodwołalnie, pożądliwie, spragniona jej krwi, jej oddechu. W jej niewielkiej dziecięcej klatce piersiowej by ło ty lko ty le powietrza, żeby podtrzy mać nić świadomości łączącą ją z ży ciem. Wroga obecność jak potworny ciężar przy tłoczy ła jej brzuch, wy py chając oddech z płuc. Opróżniły się jak sflaczała opona. Powietrze wy pły wało powolny m strumieniem między jej wargami, a jednocześnie inne, okrutne i pożądliwe wargi przy tknęły się do jej dziecięcy ch ust, aby wy pić z nich dech do ostatniej kropli. James wszedł do pokoju i zamknął za sobą drzwi. Usiadł obok niej na łóżku i przez chwilę –

z przy jemnością, z jaką człowiek się przy gląda, jak odpoczy wa ktoś, kto by ł naprawdę wy czerpany – patrzy ł, jak śpi. Pociągnął za brzeg koca leżącego w nogach łóżka, przy kry ł Amaię do pasa i nachy lił się nad nią, żeby ją pocałować. Dokładnie w tej samej chwili raptownie otworzy ła oczy i, oszalała ze strachu, nie widząc go, podniosła się na pościeli. Odzy skała świadomość i naty chmiast odczuwszy ulgę, opadła z powrotem na poduszkę. – To nic, to ty lko sen – szepnęła, powtarzając zdanie, które jak zaklęcie recy towała w dzieciństwie niemal każdej nocy. James znów usiadł na łóżku, nie spuszczając jej z oczu, i nic nie mówił do chwili, gdy na ustach Amai pojawił się lekki uśmiech. Dopiero wtedy znowu się pochy lił, aby ją wziąć w ramiona. – My ślisz, że dadzą nam jeszcze coś do jedzenia w tej restauracji? – Odwołałem rezerwację. Jesteś zby t zmęczona. Zostawmy to na kiedy indziej… – Może jutro? Muszę pojechać do Pampeluny, ale obiecuję ci, że wezmę wolne popołudnie, spędzę je z tobą i z Ibaiem, a wieczorem będziesz musiał wy supłać parę groszy na tę kolację – dodała żartem. – Ale teraz chodź na dół coś zjeść – poprosił. – Nie jestem głodna. Ale James wstał, wy ciągnął do niej z uśmiechem rękę, a ona posłusznie podała mu swoją.

7

Doktor Berasategui zachował pewność siebie i stanowczość właściwe renomowanemu psy chiatrze. I nadal wy glądał na zadbanego, jakby wszy stko w nim by ło wy studiowane. Gdy skrzy żował palce na blacie stołu, Amaia dostrzegła, że ma staranny manikiur. Nie uśmiechnął się, przy witał ją uprzejmy m dzień dobry i siedział spokojnie, czekając, aż ona odezwie się pierwsza. – Doktorze Berasategui, muszę przy znać, że by ło dla mnie spory m zaskoczeniem, że zgodził się pan ze mną zobaczy ć. Przy puszczam, że ży cie w areszcie musi by ć niezwy kle dotkliwe dla kogoś takiego jak pan. – Nie rozumiem, o co pani chodzi. – Jego odpowiedź wy dała jej się szczera. – Doktorze, nie musi pan się przede mną kry ć. Przez ostatni miesiąc czy tałam pana korespondencję, odwiedziłam kilkakrotnie pana mieszkanie i, jak pan dobrze wie, miałam okazję zapoznać się z pana gustami kulinarny mi… – Na tę ostatnią wzmiankę Berasategui zareagował lekkim uśmiechem. – Choćby dlatego ży cie tutaj musi by ć dla pana nie do zniesienia, nudne i pospolite, a ponadto – co przy puszczalnie jest najuciążliwsze – nie może pan się oddawać swy m upodobaniom. – Nie docenia mnie pani, pani inspektor. Wśród my ch liczny ch uzdolnień jest także zdolność do adaptowania się do warunków. Proszę mi wierzy ć, to więzienie nie różni się zby tnio od szwajcarskiego internatu dla trudnej młodzieży. Kiedy się przeży ło tamto, jest się przy gotowany m na wszy stko. Amaia przez chwilę patrzy ła na niego w milczeniu, a potem powiedziała: – To, że jest pan bardzo zręczny m, zdolny m i pewny m siebie człowiekiem, nie ulega dla mnie wątpliwości. Musi pan taki by ć, jeśli udało się panu podporządkować sobie ty ch wszy stkich nieszczęśników, którzy wzięli na siebie pana zbrodnie. To zdanie wy wołało uśmiech na jego twarzy. – My li się pani, pani inspektor. Nigdy nie chciałem, żeby im przy pisano moje dzieło. By li ty lko wy konawcami. Jestem kimś w rodzaju reży sera teatralnego – wy jaśnił. – Tak, oczy wiście. – A pana ego jest wielkości całej Pampeluny … – I właśnie dlatego coś mi się nie zgadza. I chciałaby m, żeby mi pan to właśnie wy jaśnił. Jak to możliwe, żeby człowiek o tak potężny m i bły skotliwy m umy śle jak pański podporządkował się rozkazom zgrzy białej staruszki? – Nic podobnego. – Ach, czy żby ? Przecież widziałam nagranie z kliniki. Zdecy dowanie wy glądał pan na człowieka uległego.

Specjalnie uży ła słowa „uległy ”. Wiedziała, że zabrzmi w jego uszach jak najgorsza obelga. Berasategui delikatnie przesunął palcami po zaciśnięty ch ustach. To by ł jednoznaczny gest: powstrzy mał się od odpowiedzi. – Tak więc ta biedna chora kobieta sama zaplanowała ucieczkę z renomowanej kliniki i przekonała wy bitnego psy chiatrę i bły skotliwego – jak pan to określił? Aha, reży sera – żeby został jej wspólnikiem, a potem nieudolny plan się nie powiódł i dla obojga skończy ło się dość fatalnie, dla niej utonięciem w rzece, a dla niego wsadzeniem za kratki. Muszę powiedzieć, że ty m razem nie stanął pan na wy sokości zadania. – Bardzo się pani my li – powiedział, wy raźnie z siebie zadowolony. – Wszy stko poszło tak, jak oczekiwałem. – Wszy stko? – No, zaskoczy ło mnie ty lko to, że dziewczy nka okazała się chłopcem. Ale to nie by ła moja sprawa. Gdy by to coś dla mnie znaczy ło, dopilnowałby m także tego szczegółu. Wy dawał się odzy skiwać zwy kły poziom pewności siebie. Amaia się uśmiechnęła. – Odwiedziłam wczoraj pana ojca. Odetchnął głęboko, napełnił płuca powietrzem, a potem wy puścił je powoli. Widać by ło, że jest zły. – Nie spy ta pan o niego? Nie interesuje pana, jak się miewa? Nie, jasne, że nie. To ty lko staruch, który m się pan posłuży ł, żeby rozgrzebał groby mairu mojej rodziny. Berasategui siedział niewzruszony. – Między kośćmi, które podrzuciliście do kościoła, jedne by ły wy jątkowe. Ten patałach Garrido w żaden sposób nie wiedziałby, gdzie ich szukać. Nikt by tego nie wiedział, gdy by mu nie powiedziała Rosario, bo ty lko ona wiedziała, gdzie są. Gdzie jest reszta tego szkieletu, doktorze Berasategui? Gdzie te kości są pogrzebane? Przekrzy wił głowę na bok i jego usta wy krzy wił gry mas, coś w rodzaju zadufanego w sobie uśmiechu, który m udowadniał, jak bardzo go to wszy stko bawi. Następną kwestią Amaia starła mu ten uśmiech z twarzy : – Pana ojciec okazał się o wiele bardziej gadatliwy od pana. Powiedział, że nigdy nie nocował pan w rodzinny m domu, że jeździł pan do hotelu. Ale my sprawdziliśmy to dokładnie i wiemy, że tak nie by ło. Powiem panu, co ja o ty m sądzę. Uważam, że ma pan inny dom w Baztán, melinę, bezpieczne miejsce, w który m przechowuje pan to, czego nikt nie może zobaczy ć, to, na czy m panu bardzo zależy. To tam zabrał pan moją matkę tamtej nocy, to tam się przebrała i tam z pewnością wróciła, gdy uciekła z jaskini, porzucając pana na pastwę losu. – Nie wiem, o czy m pani mówi. – Mówię o ty m, że Rosario nie przebrała się w domu pana ojca, że nie zrobiła tego także

w pana samochodzie i że jest luka między waszy m wy jściem ze szpitala i wizy tą w domu mojej ciotki, kiedy nie wiadomo, co się działo. To ten czas, kiedy zapewnił nam pan rozry wkę w postaci przeglądu suwenirów w pana mieszkaniu, a sam udał się pan dokądś wraz z nią. I nie by ł to dom pana ojca. Doktorze, naprawdę chce pan, żeby m uwierzy ła, że człowiek taki jak pan nie przewidział wszy stkich okoliczności? Proszę nie obrażać mojej inteligencji, starając się mnie przekonać, że działał pan jak głupiec, bez żadnego planu… Ty m razem Berasategui musiał zatkać sobie usta obiema rękami, żeby słowa nie wy rwały mu się spomiędzy warg. – Gdzie jest ten dom? Gdzie jest miejsce, do którego ją pan zabrał? Ona ży je, prawda? – A pani jak my śli? – Zaskoczy ł ją ty m py taniem. – My ślę, że to pan przy gotował plan ucieczki i że ona wzięła w nim udział. – Podoba mi się pani, pani inspektor. Jest pani inteligentną kobietą, bo trzeba by ć inteligentny m, żeby docenić tę zaletę u inny ch. Ma pani rację, tęsknię tutaj za niektóry mi rzeczami, a zwłaszcza za ciekawą rozmową z kimś, kto ma współczy nnik inteligencji przekraczający osiemdziesiąt pięć. – Mówiąc to, z lekceważeniem machnął ręką w kierunku stróżujący ch przy drzwiach funkcjonariuszy. – I ty lko dlatego coś pani dam. – Przechy lił się przez stół, żeby szepnąć jej coś do ucha. Nie zaalarmowało jej to, choć wy dało jej się dość dziwne, że strażnicy nie zareagowali. – Proszę mnie uważnie wy słuchać, pani inspektor, bo to wiadomość od pani matki. Przeraziło ją to, ale by ło już za późno. By ł tuż obok, wy raźnie czuła zapach jego wody po goleniu. Złapał ją mocno za kark i poczuła, że jego wargi muskają jej ucho: – Śpij z jedny m okiem otwarty m, mała dziwko, bo ama wcześniej czy później cię zje. Amaia chwy ciła go za nadgarstek i wy kręciła go, zmuszając doktora, żeby ją puścił. Zerwała się i odsunęła na oślep, przewracając krzesło, na który m siedziała. Berasategui poprawił się na swoim miejscu i zaczął spokojnie masować nadgarstek. – Niech pani nie zabija posłańca, pani inspektor – powiedział z uśmiechem, wy raźnie zadowolony. Amaia cofała się nadal, aż do drzwi. Z przerażeniem spojrzała na niewzruszony ch strażników. Stali jak wbici w ziemię. – Otwórzcie drzwi! Nadal się nie ruszali, obserwowali ją w milczeniu. – Nie sły szy cie? Otwórzcie drzwi, aresztant mnie zaatakował! Oszalała ze strachu podeszła do jednego ze strażników i stanęła przed nim twarzą w twarz. Przy sunęła się do niego tak blisko, że na jego twarzy rozpry sły się kropelki jej śliny. – Otwieraj, przeklęty skurwy sy nu! Otwórz drzwi, bo przy sięgam na Boga, że… Strażnik całkowicie ją zignorował. Spojrzał na Berasateguiego. Doktor wy niośle skinął głową.

Dopiero wtedy funkcjonariusze otworzy li drzwi i uśmiechnęli się do niej uprzejmie, usuwając się, żeby mogła wy jść.

8

Chciała się puścić biegiem, ale się powstrzy mała. Szy bkim krokiem przemierzy ła kory tarz, doszła do następnego punktu kontrolnego. Pomachała do strażnika, starając się ukry ć zdenerwowanie, i poszła dalej, aż do głównej dy żurki. By ł tam funkcjonariusz, którego znała, ale najpierw odebrała torebkę i służbowy pistolet, a dopiero potem zapy tała o dy rektora więzienia. – Nie ma go. Pojechał do Barcelony na kongres na temat bezpieczeństwa, ale jeśli pani chce, może pani porozmawiać z jego zastępcą. Zadzwonić do niego? – spy tał, podnosząc ciężką słuchawkę wewnętrznego telefonu. Przemy ślała to. – Nie, nie trzeba. To nic takiego. Wsiadła do samochodu i wy ciągnęła komórkę. Ogarnięta paranoją, zdała sobie sprawę, że wokół więzienia jest pełno kamer, i zdecy dowała, że odjedzie stamtąd. Zatrzy mała się na poboczu kilka ulic dalej i dopiero wtedy wy brała numer, pod który jeszcze nigdy nie dzwoniła. Odpowiedział jej kojący głos sędziego Markiny : – Pani inspektor, po raz pierwszy dzwoni pani na mój pry watny telefon… – Panie sędzio, dzwonię w sprawie służbowej. Właśnie wy szłam z więzienia w Pampelunie, odwiedziłam Berasateguiego… – Zdała sobie sprawę, że w jej głosie sły chać napięcie. Zaczerpnęła głęboko powietrza, żeby mówić dalej. – Berasategui? Dlaczego nie powiadomiła mnie pani, że chce się z nim spotkać? – Przy kro mi, panie sędzio, ale to by ła wizy ta o charakterze pry watny m. Chciałam go zapy tać o… o Rosario. Usły szała, że żachnął się z dezaprobatą. – To, co wiem, każe mi sądzić, że tamtej nocy musieli się dokądś udać. Do jakiejś meliny, gdzie ona mogła się przebrać, gdzieś, gdzie mogliby się schronić, gdy by coś poszło nie tak… Nie wierzę, żeby człowiek tak dobrze zorganizowany jak Berasategui nie przewidział niepowodzenia i nie zabezpieczy ł się na taką okoliczność. Markina nie odezwał się ani słowem. – Ale nie o ty m chciałam z panem mówić. To spotkanie przebiegało normalnie, aż do chwili gdy spy tałam go, czy Rosario nadal ży je… Wtedy przekazał mi wiadomość od niej. – Amaio! To manipulator, zabawił się twoim kosztem. – Darował sobie formalności. – Nie ma żadnej wiadomości od twojej matki, dałaś mu się łatwo podejść, wy czuł twój słaby punkt i uderzy ł w niego. Westchnęła i zaczęła żałować, że mu się zwierzy ła.

– Co takiego powiedział? – Mniejsza o to. Najważniejsze jest to, co się stało potem. Kiedy mi to mówił, zbliży ł się do mnie za bardzo i dotknął mnie. – Zrobił ci krzy wdę? – przerwał jej, by ł przerażony. – W celi by ło z nami dwóch strażników, ale nie zareagowali – ciągnęła. – Nie zrobił mi krzy wdy, uwolniłam się i cofnęłam do drzwi, ale strażnicy nie ruszy li się z miejsca. Patrzy li na mnie obojętnie, gdy krzy czałam, żeby otworzy li. Zrobili to dopiero wtedy, gdy Berasetegui im pozwolił, kiedy skinął głową. – Nic ci nie jest? Jesteś pewna, że nic ci nie jest? Jeśli cię skrzy wdził… – Nic mi nie jest – ucięła. – Są mu posłuszni jak psy. Żartował nawet w ich obecności z ich ograniczonej inteligencji. Słuchają go potulnie. – Gdzie jesteś? Muszę się z tobą zobaczy ć. Powiedz, gdzie jesteś, zaraz tam będę. Zdezorientowana rozejrzała się dookoła. – Gdzieś tutaj… Dy rektor więzienia wy jechał. Nie znam jego zastępcy, ale najważniejsze jest, żeby zrobić coś naty chmiast. Nie wiemy, ilu funkcjonariuszy już mu się udało sobie podporządkować. – Ja się ty m zajmę. Mam pod ręką numer telefonu komórkowego dy rektora. Zadzwonię do niego i polecę, żeby zarządził przeniesienie Berasateguiego do izolatki pod specjalny m nadzorem. Ale teraz koniecznie muszę się z tobą zobaczy ć, muszę się upewnić, że nic ci nie jest. Amaia nachy liła się i oparła czoło o kierownicę. Starała się zaprowadzić porządek w swoich my ślach. Desperacja w głosie Markiny do reszty ją rozstroiła. Wy dawał się szczerze przejęty, a to, że zareagował tak impulsy wnie, że tak bardzo się zaniepokoił, że mogła jej się stać krzy wda, wy dało jej się groźne i zarazem pochlebiło jej. – Czy dostał już pan raport lekarza sądowego w sprawie Esparzy ? – Nie. Muszę się z tobą naty chmiast zobaczy ć. – Siostra powiedziała mi, że pan do niej dzwonił. – To prawda. Zadzwoniła do mnie do biura. Sekretarka przekazała mi to i oddzwoniłem, bo chodziło o członka twojej rodziny. Sprawa pry watna. Chciała wiedzieć, czy odprawienie mszy żałobnej za waszą matkę jest stosowne. Odpowiedziałem, że nie widzę przeszkód. A teraz chcę się z tobą zobaczy ć. Rozbawił ją jego upór. Powinna też by ła przewidzieć, że Flora nie przedstawi sprawy dokładnie tak, jak się miała. – Nic mi nie jest, serio. Teraz nie mogę, wracam do komisariatu. Raport z sekcji pewnie już tam na mnie czeka. – Więc kiedy ?

– Co kiedy ? – Kiedy się zobaczy my ? Powiedziałaś: teraz nie mogę. Kiedy ? – Ktoś do mnie dzwoni – skłamała. – Muszę kończy ć. – Dobrze, ale musisz mi przy rzec, że już nigdy nie odwiedzisz Berasateguiego sama. Gdy by coś ci się stało… Rozłączy ła się i przez kilka minut siedziała bez ruchu, wpatrując się w pusty wy świetlacz.

9

Tego dnia niebo w Pampelunie by ło pokry te ciemny mi chmurami, przez które ledwie przesączało się trochę światła, i miasto wy glądało wy jątkowo ponuro. W pełni zasługiwało na przy domek Mordor, który mu nadali mieszkańcy z racji często brzy dkiej pogody. W Baztán pogoda by ła nieco lepsza. Jaśniejsze, rozmy te niebo przy słaniała świetlista, rażąca w oczy mgiełka. Dziwne światło podkreślało piękno krajobrazu, lecz ograniczało widoczność. W komisariacie w Elizondo panował niety powy dla tego miejsca spokój, kontrastujący zwłaszcza z ty m, co się działo poprzedniego dnia. Amaia wy siadła z samochodu i zauważy ła, że cisza otuliła dolinę jak koc. Ze wzniesienia, na który m został wy budowany komisariat, mogła usły szeć szum wody na zaporze Txokoto, a przecież rzeka by ła ledwie widoczna, kry ła się za wiekowy mi kamienny mi domami Elizondo. Znalazłszy się w sali odpraw, rzuciła okiem na zdjęcia: kilka ujęć łóżeczka i misia, główka niemowlęcia wy stająca z plecaka Valentína Esparzy i pusta trumienka, z której wy kradł zwłoki. Na jej biurku leżał też raport lekarza sądowego. Potwierdzał, że przy czy ną śmierci dziewczy nki by ło uduszenie. Kształt i rozmiar nosa niedźwiadka dokładnie pasowały do śladu po ucisku, który miała na czole, białe włókna znalezione w kącikach jej ust pochodziły z jego futerka. Ślina, której ślady znaleziono na jej twarzy i na futerku pluszaka, należała do niej i do jej ojca, Valentína Esparzy, a przenikliwy i odrażający odór, który wy dzielała zabawka, pochodził od czegoś innego. Nadal nie ustalono od czego. – To jeszcze niczego nie dowodzi – stwierdził Montes. – Ojciec zawsze może się tłumaczy ć, że ucałował córeczkę, gdy się z nią żegnał, kiedy ją zostawiał u teściowej. – Kiedy San Martín poinformował mnie, że znaleziono ślady śliny, spy tałam Inés Ballarenę, czy wy kąpała dziewczy nkę, i powiedziała, że tak, tuż przed położeniem jej spać. Nawet gdy by miała na twarzy ślady śliny rodziców, zostały by zmy te w kąpieli – stwierdziła Amaia. – Adwokat może utrzy my wać, że ojciec w jakimś momencie pocałował zabawkę, którą została uduszona, i że jego ślina znalazła się na skórze dziecka za jej pośrednictwem – powiedział Iriarte. Zabalza w zdumieniu uniósł brew i spojrzał z ukosa. – No co? To nie jest aż takie wy dumane – usprawiedliwił się Iriarte, szukając poparcia u Amai. – Moje dzieci, gdy by ły mniejsze, zmuszały mnie do całowania wszy stkich pluszaków – dodał. – Ta dziewczy nka miała cztery miesiące i nie sądzę, żeby mogła poprosić ojca, żeby pocałował misia, a Esparza nie wy gląda mi na kogoś, kto robi takie rzeczy sam z siebie. Babka zeznała, że rzadko wchodził na górę, a tamtego dnia został w kuchni. Pił piwo, kiedy ona poszła z córką do sy pialni, żeby tam położy ć niemowlę – powiedziała Amaia, biorąc do ręki jedno ze

zdjęć, żeby mu się lepiej przy jrzeć. – Ja coś mam – powiedział Zabalza. – Pracowałem nad nagraniami z celi, ale chociaż zrobiłem najgłośniej jak się dało, nie zrozumiałem, co Esparza powiedział. Za to obraz by ł bardzo dobry. Przy szło mi do głowy, że może ktoś będzie umiał odczy tać słowa z ust, i przesłałem nagranie przy jacielowi, który pracuje dla Stowarzy szenia Głuchoniemy ch. Nie miał najmniejszy ch wątpliwości. Esparza powiedział: „Oddałem ją Ingumie, jak ty le inny ch ofiar”. Szukałem Ingumy w rejestrach, ale nie ma w nich nikogo o ty m nazwisku czy pseudonimie. – Inguma? Na pewno? – Tak. Z całą pewnością powiedział: oddałem ją Ingumie. – To naprawdę ciekawe. Prababka dziewczy nki powiedziała mi, że Inguma to nocny demon, potwór, który się zakrada do pokoi śpiący ch ludzi, siada im na piersi i dusi, kradnie im oddech. – Amaia zdawała sobie sprawę, że zainteresuje to zwłaszcza Etxaidego. – Stwierdziła także, że to Inguma zabił dziecko. – No coś takiego! – wy krzy knął Etxaide. – Mamy tu do czy nienia z jedną z najstarszy ch i najbardziej mroczny ch postaci trady cy jnej mitologii baskijskiej, ze złowrogim demonem, który pojawia się w domach nocą, kiedy ich mieszkańcy śpią. Utrudnia oddy chanie i wy wołuje potworny lęk. Obwinia się go o najgorsze koszmarne sny, o śmierć we śnie i senny bezdech. To ostatnie to nazwa zaburzeń oddy chania. Zdarzają się chwile, kiedy śpiący bez wy raźnej przy czy ny przestaje oddy chać, a potem znów łapie oddech, po kilku, kilkunastu sekundach, albo nie robi tego już nigdy. Bezdech wy stępuje głównie u palaczy i osób oty ły ch. Dość ciekawe jest to, że kiedy ś wierzono, że niebezpiecznie jest spać przy otwarty m oknie, bo ułatwia to Ingumie wejście do domu. Dlatego szczególnie ci, którzy mieli jakieś problemy z oddy chaniem, zamy kali szczelnie drzwi i okna, żeby uniemożliwić demonowi przeniknięcie do sy pialni. Zaty kano nawet najmniejsze szparki, w przekonaniu, że przez nie też może się przedostać. Oczy wiste jest też, że uznawano go za sprawcę śmierci łóżeczkowej niemowląt. Istniała magiczna formułka broniąca przed nim: „Inguma, nie boję się ciebie”. To by ło bardzo ważne, żeby od tego zacząć. Tak jak i w przy padku zaklęć przeciwko czarownicom trzeba by ło podkreślić, że choć się w niego wierzy, nie odczuwa się strachu. Potem szło tak: Inguma, nie boję się ciebie. Boga i Matkę Przenajświętszą biorę za obrońców. Gwiazdy na niebie, źdźbła trawy na ziemi, ziarna piasku na plaży, Wszy stko to musisz policzy ć, zanim do mnie przy jdziesz. Piękne zaklęcie, które miało okiełznać demona, zmusić go do dopełnienia ry tuału, który miał mu zająć całą wieczność. Bardzo podobne do zaklęcia eguzkilore, przeciwko chcący m wejść do

domu czarownicom, które zmuszało je do policzenia wszy stkich kolców eguzkilore, dziewięćsiłu bezłody gowego. Miało im to zająć czas aż do świtu, kiedy musiały umknąć jak najszy bciej i skry ć się przed światłem dnia. To naprawdę ciekawe, bo ten demon jest jedny m z najsłabiej przebadany ch nocny ch zjaw, a wy stępuje również w inny ch kulturach i ma w nich bardzo podobne cechy. – Chciałby m zobaczy ć, jak Esparza będzie tłumaczy ł sędziemu, że to demon zabił jego córkę – powiedział Montes. – Esparza nie przy znaje się do tego, że ją zabił, ale też temu nie zaprzecza, raczej podkreśla, że ją oddał – wy jaśnił Iriarte. – Jak ty le inny ch ofiar – dodał Zabalza. – Co on w ten sposób sugeruje? Może że robił takie rzeczy już przedtem? – No cóż, w ty m przy padku trudno mu będzie zrzucić winę na demona. Tego ranka przejechałem się w okolice jego domu i miałem szczęście trafić na sąsiadkę, która tamtej nocy do późna oglądała telewizję i „przy padkiem” wy jrzała przez okno, kiedy usły szała ich samochód. Wracali właśnie z kolacji. A potem znów usły szała warkot silnika, jakieś dwadzieścia minut później. To ją zastanowiło. Wy jaśniła mi, że jej pierwszą my ślą by ło, że dziecko się rozchorowało, więc stanęła w oknie i jakieś pół godziny później usły szała, że samochód wraca. Wy jrzała przez judasza na kory tarz, nie żeby szpiegować, jak się wy raziła, lecz żeby się upewnić, że wszy stko w porządku, i zobaczy ła, że Esparza wrócił sam. – Montes mówił to bardzo z siebie zadowolony. Iriarte wzruszy ł ramionami. – No to go mamy. Amaia się z nim zgodziła. – Wszy stko wskazuje na to, że to on jest sprawcą, ale trzy kwestie są niejasne: odrażający odór zabawki, to, że tak bardzo nie chce, żeby ciało zostało spalone, i to, że powiedział: „jak ty le inny ch ofiar”. A tak przy okazji – dodała, pokazując kolegom zdjęcie, które ciągle trzy mała w ręku – czy ty lko mnie się wy daje, czy ktoś coś w tej trumnie ukry ł? – Tak, racja – wy jaśnił Iriarte. – By ło takie zamieszanie, że z początku nic nie zauważy liśmy, ale pracownik domu pogrzebowego zwrócił nam na to uwagę. Wy gląda na to, że Esparza włoży ł do trumny trzy torebki cukru i przy kry ł je biały m ręcznikiem. Na pierwszy rzut oka wy daje się, że to obicie trumienki. Z pewnością zrobił to po to, żeby ci, którzy mieli ją nieść, nie zauważy li, że jest pusta. – No dobrze – powiedziała Amaia, kładąc zdjęcie obok pozostały ch. – Bądźmy czujni, bo może badanie trzeciego śladu zapachowego okaże się nowy m tropem. Może Esparza zabrał ze sobą kogoś po drodze. Dobra robota – dodała i zakończy ła odprawę.

Jonan trochę zwlekał z wy jściem. – Wszy stko w porządku, szefowo? Usiłowała odpowiedzieć spokojny m spojrzeniem, choć nie czuła się pewnie. Kogo chciała oszukać? Jonan znał ją niemal tak dobrze jak ona sama i tak jak ona zdawał sobie sprawę, że nie wszy stko można powiedzieć. Rzuciła mu przy nętę: szczerze zwierzy ła się z kłopotów z siostrą, żeby ty lko uniknąć tematu, który naprawdę ją zaprzątał, a którego nie chciała poruszać. – Moja siostra Flora jest w Elizondo i upiera się, żeby zorganizować mszę żałobną za naszą matkę. Samo wspomnienie o ty m wy prowadza mnie z równowagi. Co gorsza reszta rodziny się z nią zgadza, nawet James. Żeby m nie wiem jak się starała im wy tłumaczy ć, dlaczego uważam, że matka ży je, nie jestem w stanie ich przekonać. Udało mi się jedy nie doprowadzić do tego, że obwiniają mnie, że nie pozwalam im zamknąć tego rozdziału. – Jeśli to dla pani jakaś pociecha, to pozwolę sobie stwierdzić, że ja też nie uważam, że porwała ją rzeka. Popatrzy ła na niego i westchnęła. – Oczy wiście, że to mnie pociesza, Jonanie. To dla mnie bardzo ważne… Jesteś świetny m policjantem, wierzę w twój insty nkt, i to, że wiem, że stoisz po mojej stronie, chociaż ty le osób jest przeciwny ch, to dla mnie ogromne wsparcie. Jonan skinął głową, z namy słem, choć raczej bez przekonania, i zaczął zbierać ze stołu zdjęcia. – Szefowo, może pojadę z panią? – Jadę do domu, Jonanie – odparła. Uśmiechnął się i kiedy wy chodziła z pokoju, znów odniosła wrażenie, że nie udało jej się go oszukać, bo zna ją zby t dobrze. Zjechała do dzielnicy Txokoto, przejechała obok Juanitaenei i stwierdziła, że przed domem zgromadzono palety z materiałami budowlany mi, choć nie by ło widać, żeby ktokolwiek się koło nich kręcił. Przejeżdżając przez dzielnicę, w której znajdowała się rodzinna wy twórnia, przez chwilę zastanawiała się, czy do niej nie zajechać, ale naty chmiast odrzuciła ten pomy sł. Nie miała najmniejszej ochoty na kolejną dy skusję z Ros na temat mszy, a ponadto miała zby t wiele na głowie. Przejechała za to przez most Giltxaurdi i zaparkowała na stary m ry nku. Pieszo wróciła na skraj placu, zatrzy my wała się bez przekonania przed kolejny mi domami. Wszy stkie by ły do siebie podobne. W końcu postanowiła zapukać i uśmiechnęła się z ulgą, kiedy w drzwiach stanęła Elena Ochoa. – Możemy porozmawiać? – spy tała. Elena ujęła ją ty lko za ramię i mocno pociągnęła do środka, po czy m wy jrzała i rozejrzała się uważnie na wszy stkie strony. Jak poprzednio zaprowadziła ją do kuchni i nie mówiąc ani słowa, zaczęła szy kować kawę. Na plastikowej tacy wy ścielonej papierowy m kuchenny m ręcznikiem

postawiła dwie filiżanki. Amaia by ła jej wdzięczna, że milczy. Każda minuta poświęcona na przy gotowania do ry tuału picia kawy pozwalała jej opanować i uporządkować impulsy – bo nie mogła ich nazwać my ślami ani przekonaniami – które ją tutaj przy wiodły. Rozbrzmiewały w jej głowie jak echo, a obrazy, które ją nawiedzały, raz po raz mieszały się z inny mi, pochodzący mi z zasobów jej pamięci. Przy szła po odpowiedzi, ale nie by ła pewna, czy zna py tania. „Dostaniesz odpowiedzi, jeśli będziesz umiała zadać py tania” – sły szała głos ciotki Engrasi, ale wszy stkim, co miała, by ła mała biała trumienka, z której ktoś zabrał ciało i zastąpił je torebkami z cukrem. By ło jeszcze słowo: „ofiara”, i te dwie rzeczy tworzy ły złowróżbną kombinację. Zauważy ła, że Elena robi wszy stko, żeby zapanować nad drżeniem rąk. Wsy pała cukier do filiżanki i zaczęła mieszać, ale dzwonienie ły żeczki o porcelanę doprowadziło ją do ostateczności, więc przestała i rzuciła ły żeczkę na tacę. – Proszę o wy baczenie, jestem bardzo zdenerwowana. Proszę mi powiedzieć, o co chodzi, i skończmy już z ty m wszy stkim. Uprzejmość pani domu z Baztán. Ta kobieta nie chciała z nią rozmawiać, nie chciała jej widzieć w swoim domu, odetchnie z ulgą, kiedy się jej pozbędzie, ale jej świętą powinnością jest zaoferowanie gościowi poczęstunku lub kawy, więc to właśnie robi. By ła jedną z ty ch kobiet, które robią, co do nich należy. Opierając się na ty m pewniku, Amaia wzięła do ręki filiżankę z kawą, której – by ła o ty m przekonana – miało jej nie by ć dane spróbować. – Podczas poprzedniej wizy ty spy tałam, czy według pani grupa złoży ła ofiarę z człowieka… Elena zaczęła się trząść jeszcze bardziej. – Błagam… niech pani sobie idzie. Nic nie mogę powiedzieć. – Eleno, musi mi pani pomóc. Moja matka jest na wolności, gdzieś tu krąży. Muszę odnaleźć tamten dom, wiem, że tam znajdę odpowiedź. – Nie mogę pani tego powiedzieć. Zabiją mnie. – Kto taki? Zacisnęła wargi na znak, że odmawia udzielenia odpowiedzi. – Przy dzielę pani ochronę. – Amaia dy skretnie rzuciła okiem na figurkę Matki Boskiej, przed którą paliła się świeczka. Obok stały obrazki z Jezusem i lichtarzy k owinięty wy tarty m od uży wania różańcem. – Pani nie może mnie przed ty m ochronić. – Sądzi pani, że by ła taka ofiara? Elena zerwała się z miejsca, wy lała kawę do zlewu i zajęła się my ciem filiżanki, odwrócona ty łem do Amai. – Nie, nie sądzę. Dowodem jest to, że jest pani tutaj, a w tamty m czasie jedy ną kobietą

w ciąży w naszej grupie by ła Rosario. Ty siące razy dziękowałam Bogu, że nic takiego nie zrobili. Może to by ła ty lko taka gadanina, żeby zrobić na nas wrażenie. Może chcieli nas przestraszy ć, żeby nas sobie podporządkować, albo chcieli nam się wy dać groźniejsi, albo potężniejsi. Amaia się rozejrzała. Kuchnia by ła wy pełniona przedmiotami, które miały chronić tę biedną kobietę. Teorety zowała w nadziei, że sprawy mają się tak, jak by sobie ży czy ła, choć desperacja widoczna w jej gestach zdradzała, że w gruncie rzeczy sama nie wierzy w to, co mówi. – Eleno, popatrz na mnie – rozkazała Amaia. Elena zakręciła kran, odłoży ła gąbkę i odwróciła się, żeby na nią spojrzeć. – Miałam siostrę bliźniaczkę. Ona umarła. Oficjalnie by ła to śmierć łóżeczkowa. Elena podniosła zaczerwienione od zimnej wody ręce do wy krzy wionej gry masem twarzy. Widać by ło na niej rozpacz i strach. Zapy tała: – Gdzie jest pochowana? Gdzie jest pochowana? Amaia kręciła głową. Kiedy odpowiedziała, Elena zgięła się wpół. – Nie wiemy. Znalazłam grób, ale trumna by ła pusta. Z gardła Eleny wy rwał się okropny jęk. Rzuciła się na Amaię cały m ciężarem swego niewielkiego ciała. Zaskoczona Amaia podniosła się z miejsca. – Proszę opuścić mój dom! Wy jdź z mojego domu i nigdy nie wracaj! – krzy czała Elena, pchając ją w stronę przedsionka. – Wy nocha! Idź stąd! – Co chcieliście osiągnąć, składając ofiarę? Co robiliście z ciałami? – wy py ty wała Amaia, podczas gdy Elena pchała ją i zmuszała do wy jścia. Już w otwarty ch drzwiach odwróciła się i poprosiła: – Proszę mi ty lko powiedzieć, gdzie jest ten dom. Drzwi się zatrzasnęły, a ze środka nadal dobiegały, choć nieco stłumione, szloch i jęki. Amaia pod wpły wem impulsu wy ciągnęła z kieszeni komórkę i wy brała numer agenta Dupree. Szła do samochodu i mocno przy ciskała ją do ucha, jakby próbowała uchwy cić najmniejsze oznaki ży cia po drugiej stronie linii. Już miała zrezy gnować, gdy cichy trzask zdradził, że Dupree odebrał. Wiedziała, że to on, jej stary przy jaciel, człowiek, który mimo dzielącej ich odległości stał się tak ważny m składnikiem jej ży cia, ale to, co potem usły szała, sprawiło, że włosy zjeży ły jej się na głowie, a oddech przy spieszy ł. W tle sły chać by ło chóralną recy tację: powtarzane w kółko żałobne kanty czki. Pogłos wskazy wał na to, że wy konawcy znajdują się w ogromny m pomieszczeniu, z nagłośnieniem takim, jakie by wa w katedrach. By ło coś mrocznego i ponurego w sposobie, w jaki raz po razie recy towali, nie zmieniając tonu, ty ch samy ch kilka słów, w który ch dało się wy czuć groźbę śmierci. Ale to pełen przerażenia, ostry krzy k umierającego potwornie ją przeraził. Agonia się przedłużała, a żałosny głos powoli cichł, przy puszczalnie dlatego, że Dupree oddalił się od jego źródła.

Kiedy w końcu przemówił, w jego głosie sły szała takie napięcie, jakie sama odczuwała. – Niech pani do mnie nie dzwoni, proszę tego nie robić. Ja zadzwonię. Połączenie zostało przerwane i Amaia poczuła się tak mało ważna i tak zagubiona, że chciało jej się krzy czeć. Kiedy zadzwonił, nadal trzy mała w ręku telefon. Wpatrzy ła się w wy świetlacz z mieszaniną nadziei i paniki. Rozpoznała numer biura FBI i usły szała uprzejmy głos agenta Johnsona. Pozdrawiał ją z Wirginii. Powiedział, że właśnie rozesłano zaproszenia na kursy w Quantico, w ramach wy miany między narodowej, i że sekcja badań nad zachowaniami przestępczy mi liczy na to, że przy jedzie. Przed chwilą przesłano tę wiadomość mailem do jej komisariatu. Do tej chwili rozmowa miała charakter formalny, jak te, które przy poprzednich okazjach odby wała z funkcjonariuszami FBI, choć to, że zadzwonili zaledwie dwie minuty po jej rozmowie z agentem Dupree, nie umknęło jej uwagi. Ale zdanie, które wy głosił agent Johnson zaraz potem, potwierdziło jej przeczucia: podsłuchiwali ją. – Pani inspektor, czy miała pani jakiś kontakt z agentem specjalny m Dupree? Amaia przy gry zła górną wargę, żeby się powstrzy mać od odpowiedzi, i wróciła my ślami do rozmowy, którą odby ła z agentem Johnsonem jakiś miesiąc wcześniej. Zadzwonił do niej z pry watnego numeru i poprosił, żeby się starała nie mówić o Dupree, kiedy będzie dzwonić na numer agencji. Przy pomniała sobie, że ilekroć udawało jej się dodzwonić do Dupree, jego głos dochodził do niej jakby z oddali, z zakłóceniami, rozmowy się rwały, a informacje o nich znikały z wy świetlacza, jakby nigdy nie miały miejsca. Do tego należało dodać oficjalne ostrzeżenie z kwatery głównej FBI, gdy Jonan poszukiwał nadawcy maili sy gnowany ch wizerunkiem lamii i dotarł do serwera w Baton Rouge w Luizjanie. Tak czy owak, to, że Johnson zadzwonił do niej właśnie w tej chwili oznaczało, że FBI wie, że właśnie rozmawiała z Dupree. Zaproszenie na kurs by ło jedy nie pretekstem. – Niezby t często do niego dzwonię, tak jak do pana – odpowiedziała, jakby nie przy wiązy wała wagi do tego py tania. – Czy agent Dupree mówił pani o sprawie, nad którą pracuje? Py tania wy dawały się zaczerpnięte z wewnętrznego regulaminu. – Nie, nie wiedziałam nawet, że pracuje nad nową sprawą. – Jeśli agent Dupree skontaktuje się z panią ponownie, będzie pani tak uprzejma, żeby nas o ty m powiadomić? – Martwi mnie to, co pan mówi, agencie Johnson. Czy coś się stało? – Nic poważnego, ale w ostatnich dniach trochę straciliśmy agenta Dupree z oczu. To kwestia procedur. Z pewnością sprawy mu się skomplikowały i dla bezpieczeństwa postanowił unikać kontaktu z nami, ale nie musi się pani martwić, pani inspektor. W każdy m razie nalegam:

będziemy wdzięczni za szy bkie powiadomienie nas, jeśli do pani zadzwoni. – Tak właśnie zrobię, agencie Johnson. – Dziękuję bardzo, pani inspektor. Do ry chłego zobaczenia, mam nadzieję. Przerwała połączenie i przez dziesięć minut siedziała nieruchomo w samochodzie, czekając, aż telefon znowu zadzwoni. Kiedy zadzwonił, zobaczy ła na wy świetlaczu pry watny numer agenta Johnsona. – Co to wszy stko znaczy ? – Już pani mówiłem, że Dupree ma swoje metody. Od dłuższego czasu nie raportuje. To nic dziwnego. Jak pani dobrze wie, kiedy się pracuje pod przy kry wką, może by ć trudno znaleźć odpowiedni moment na nawiązanie kontaktu z bazą. Do tego minęło już sporo czasu i ponieważ Dupree nie przestrzega procedur, podejrzewają, że coś się stało. – Sądzą, że został wy kry ty ? – To wersja oficjalna, ale podejrzewają, że został przejęty. – A pan co sądzi? – spy tała, starając się zbadać teren. Poruszała się po omacku. Jednocześnie zadawała sobie py tanie, na ile może polegać na Johnsonie i czy może by ć pewna, że ta druga rozmowa nie została nagrana, podobnie jak pierwsza. – Sądzę, że Dupree wie, co robi. – Ja też w to wierzę – potwierdziła z całą stanowczością, jaką by ła zdolna z siebie wy krzesać, choć w jej głowie znów rozbrzmiały potworne krzy ki, te, które sły szała, gdy się dodzwoniła do Dupree.

10

Popołudnie spędzili w centrum handlowy m przy szosie prowadzącej do Francji. Chcieli kupić ubranka dla Ibaia, a tak naprawdę uciekali przed chłodem, który przy niosła ze sobą mgła. W miarę jak się ściemniało, robiła się coraz gęstsza, a kiedy wy szli z domu, żeby pojechać na kolację do restauracji, drugi brzeg rzeki ledwo by ło widać. W Santxotenie panował spory ruch. Z dużej sali dochodził gwar śmiechów i rozmów. Sły chać go by ło już od progu. Zawsze prosili o stolik tuż przy otwartej na jadalnię kuchni. Dzięki temu mogli obserwować uporządkowaną krzątaninę trzech generacji kobiet. Chodziły po kuchni, nie przeszkadzając sobie nawzajem. Sprawiały wrażenie, jakby po raz ty sięczny odtwarzały układ choreograficzny w wiktoriańskim sty lu. Wrażenie potęgował ich ubiór: czarne sukienki i niepokalanie białe fartuchy. Wy brali wino i przez kilka minut spokojnie napawali się atmosferą. Nie wrócili do tematu mszy żałobnej i przez całe popołudnie odwlekali moment, kiedy będą musieli stawić czoła narastającemu między nimi napięciu, bo oby dwoje zdawali sobie sprawę, że czeka ich ważna rozmowa, którą – milcząco i zgodnie – odłoży li do chwili, kiedy będą sami. – Jak tam śledztwo? – zapy tał James. Przez chwilę patrzy ła na niego w milczeniu. Nie wiedziała, co odpowiedzieć. Od kiedy została policjantką, przy jęła zasadę, że w domu nie mówi o szczegółach doty czący ch pracy. Wszy scy wiedzieli, że nie powinni o nic wy py ty wać, a ona przestrzegała zasad bez żadny ch wy jątków. W żadny m razie nie miała zamiaru rozmawiać z Jamesem o ciemny ch stronach swojej pracy i zdawała sobie sprawę, że także w jej przeszłości są rzeczy, o który ch z Jamesem – chociaż już o nich wie – lepiej nie rozmawiać. W jakiś sposób od zawsze wiedziała, że sprawy związane z jej dzieciństwem powinna okry wać zasłona milczenia. Przez długie lata nieświadomie ukry wała traumę pod pozorami normalności. Kiedy tamy powstrzy mujące ten koszmar się przerwały i nawałnica wspomnień o mało nie doprowadziła jej do szaleństwa, szczerość, z jaką zwierzy ła się Jamesowi, wy rąbała szczelinę w murze strachu, a przez nią strumieniami zaczęło się wlewać światło. Tworzy ło między nimi przestrzeń porozumienia. To właśnie pozwoliło jej wrócić do świata, w który m stare strachy i lęk podobny do wampira wy sy sającego z niej ży cie nie mogły jej dosięgnąć. Ale musiała się mieć na baczności. Od zawsze wiedziała, że lęk nie odchodzi, nie znika, wy cofuje się ty lko na kilka kroków, otorbia gdzieś w wilgotny ch i ciemny ch zakamarkach i tam czeka. Zamienia się w maleńką czerwoną lampkę sy gnalizacy jną, która pali się w głowie i którą trzeba widzieć, choćby się nie chciało, choćby się zaprzeczało. Bo takie jest ży cie. Wiedziała także, że lęk jest pry watną własnością tego, kto się boi, że szczerość pomaga go nazwać i ujawnić,

ale nie wy starcza, żeby się go pozby ć. Nie można się nim nawet podzielić. Kiedy ś sądziła, że miłość wszy stkiemu zaradzi, że otwarcie drzwi i ujawnienie się przed ukochany m z cały m ciężkim bagażem przeszłości wy starczy, ale teraz już wiedziała, że się łudziła. Siedząc naprzeciwko Jamesa, nadal widziała tego przy stojnego chłopca, w który m się zakochała, zadowolonego z siebie i pełnego opty mizmu arty stę, którego nikt nigdy nie próbował poskromić. Proste i nieco dziecinne podejście do ży cia pomagało mu utrzy mać się w pionie i sprawiało, że niegodziwość świata nie miała do niego dostępu, powodowało, że wierzy ł, że można zamknąć za sobą drzwi, a przeszłość zostanie za nimi. Wierzy ł, że można o wszy stkim zapomnieć albo że jeśli człowiek miesiącami będzie opowiadał psy chiatrze o ty m, że własna matka chciała go pożreć, to w końcu się wy leczy z lęku i będzie mógł ży ć w świecie zielony ch łąk i jasnego nieba, podtrzy mując się jedy nie ży czeniem, aby właśnie tak by ło. Przekonanie, że by cie szczęśliwy m to kwestia decy zji, żeby by ć szczęśliwy m, wy dawało jej się tak naiwne, że nie mogła sobie nawet wy obrazić, jak mu o ty m powiedzieć, żeby to nie wy glądało na obelgę. Wiedziała, że tak naprawdę James nie chce nic wiedzieć. Że kiedy py ta, jak tam w pracy, nie spodziewa się dokładny ch wy jaśnień. Nie ma zamiaru wnikać, jak przebiegało przesłuchanie jakiegoś psy chopaty, jak jej się udało go zmusić, żeby ujawnił miejsce poby tu swej zaginionej matki albo gdzie ukry ł ciało siostry, którą zamordował. Odpowiedziała z uśmiechem, ponieważ go kochała, ponieważ jego sposób widzenia świata nadal ją fascy nował i ponieważ wiedziała, że kochać oznacza także dokładać starań, żeby kochać. – Posuwa się naprzód. My ślę, że za kilka dni zamkniemy sprawę – odparła. – Rozmawiałem dzisiaj z ojcem – wy jaśnił James. – Ostatnio nie najlepiej się czuł. Matka nalegała, żeby się dokładnie przebadał. Zrobił to i znaleźli mu coś w sercu. – Och, James! To coś poważnego? – Nie. Nawet moja matka nie jest zaniepokojona. Zresztą to ona mi wy jaśniła, o co chodzi: ojciec ma początkową fazę choroby wieńcowej i złogi cholesterolu w tętnicach. Żeby rozwiązać ten problem, muszą mu założy ć by -passy. To planowa operacja, pozwoli mu uniknąć w przy szłości zawału. Powinien też od zaraz przestać pracować. Matka już od dłuższego czasu nalegała, żeby przekazał kierowanie firmą komuś innemu, ale on uwielbia pracować i dopóki dobrze się czuł, odwlekał tę decy zję. Ale teraz to już postanowione. Mówię ci, matka jakby się z tego wszy stkiego cieszy ła. Już zdąży ła mi opowiedzieć, jakie ma plany na przy szłość i gdzie ma zamiar z ojcem pojechać, kiedy już wy jdzie ze szpitala i dojdzie do siebie. – Mam nadzieję, że wszy stko pójdzie dobrze, James. Cieszę się, że wszy scy podchodzicie do tego tak pozy ty wnie. Kiedy będzie operowany ? – W przy szły poniedziałek. Dlatego właśnie zapy tałem, co u ciebie w pracy. Moi rodzice od dawna nie widzieli Ibaia, od chrztu, i pomy ślałem sobie, że mogliby śmy do nich polecieć

wszy scy razem. – Dobrze… – Sądzę, że najlepiej tuż po mszy żałobnej. Twoja siostra wstąpiła dziś rano do domu i powiedziała, że najprawdopodobniej odbędzie się w ten piątek. Jutro to potwierdzi. Będziemy w Stanach ty lko kilka dni i nie sądzę, żeby ś miała problem z wzięciem krótkiego urlopu o tej porze roku. Za dużo zaległości, za dużo spraw do uporządkowania. To prawda, oficjalnie śledztwo miało zostać zamknięte za kilka dni, ale by ła jeszcze ta druga sprawa. Amaia nie by ła także przekonana, czy powinna pojechać na kurs do Quantico. Jeszcze o ty m nie rozmawiała z komisarzem i nie chciała nic mówić Jamesowi. – Nie wiem, James… Będę musiała to przemy śleć. Uśmiech na jego twarzy zamarł. – Amaio, to dla mnie bardzo ważne – dodał bardzo poważnie. Naty chmiast zrozumiała. Już poprzedniego dnia dał jej do zrozumienia, że on również ma potrzeby, ma plany, chce zajmować jakieś miejsce w jej ży ciu. Naszła ją my śl o zgromadzony ch w ogrodzie w Juanitaenei materiałach budowlany ch, leżący ch tam bezuży tecznie, i przy pomniała sobie, co powiedział Yáñez: dom to jeszcze nie ognisko domowe. Wy ciągnęła rękę i sięgnęła ponad stołem po rękę Jamesa. – Oczy wiście, dla mnie też – powiedziała i spróbowała się uśmiechnąć. – Od razu jutro złożę podanie o urlop. Jak powiedziałeś, nie powinni mieć zastrzeżeń. Nikt nie bierze urlopu zimą. – To wspaniale – odpowiedział radośnie. – Zarezerwowałem już bilety, więc jak ty lko uzy skasz zgodę, kupię je. Przez resztę wieczoru z entuzjazmem planował podróż, uszczęśliwiony, że po raz pierwszy zabiorą Ibaia do Stanów. Amaia ty lko słuchała.

11

Jego oddech palił jej skórę, a bliskość rozpalała w niej żądzę, która rodziła się gdzieś w samy m wnętrzu jej ciała. Powiedział coś, czego nie zrozumiała, ale to nie by ło ważne, czarował ją sam męski tembr jego głosu. Przy wołała w pamięci doskonały zary s jego ust, wy datny ch wilgotny ch warg wy gięty ch w ty m jego uśmiechu, który zawsze zbijał ją z tropu. Odetchnęła zapachem jego ciepłej skóry i zapragnęła go tak, jak pragnie się czegoś nieosiągalnego, z zamknięty mi oczami, ze wstrzy many m oddechem i ze zmy słami skoncentrowany mi na przy jemności. Poczuła na szy i jego wargi. Wilgotne pocałunki by ły zapowiedzią przy jemności rozlewającej się powoli po cały m ciele jak lawa wy lewająca się z krateru wulkanu. Każdy jej nerw szaleńczo drgał między przy jemnością i bólem, prosząc o więcej, żądając więcej, jeżąc włoski na karku, napinając skórę na sutkach, rozpalając podbrzusze. Ocknęła się, uchy liła powieki i rozejrzała się zdezorientowana. Światło niewielkiej lampki, którą zawsze zostawiała na noc zapaloną, pozwoliło jej rozpoznać znajome wnętrze. By ła w sy pialni, którą wraz z mężem zajmowali w domu ciotki Engrasi. Jej ciało zeszty wniało, coś je zaalarmowało. To James szeptał jej coś do ucha, to James obsy py wał ją pocałunkami. By ło już rano i Ibai nie spał. Usły szała, że rusza się w łóżeczku i wy daje ciche odgłosy, jak zawsze kiedy się budził i rozkopy wał pościel. Ostatnio nauczy ł się całkiem odkry wać i zrzucać kołderkę na podłogę. Nie otwierała oczu. Po nocny m seksie długo nie mogła zasnąć i teraz czuła, że ma sklejone powieki i ochotę pospać choćby pięć leniwy ch i przy jemny ch minut. Usły szała, że James wstaje, bierze sy nka na ręce i szepcze: – Głodny jesteś? Chodź do mnie, pozwolimy amie pospać jeszcze chwilkę. Zorientowała się, że wy chodzą z pokoju, i zaczęła się wiercić w pościeli, na próżno usiłując wrócić do stanu przy jemnej pustki, w której nie by ło snów i która pozwalała jej odpocząć. Nagle przy pomniała sobie, co się stało w nocy. Śniła o Markinie. Choć jak nikt wiedziała, że człowiek nie jest panem własny ch snów, że zarówno przy jemne marzenia, jak i pokrętne koszmary rodzą się w tajemniczy m miejscu, do którego umy sł nie ma dostępu i nad który m nie sprawuje kontroli, poczuła się winna. Kiedy rozpatry wała swoje uczucia, już całkowicie rozbudzona i ziry towana, że nie by ło jej dane nacieszy ć się ty mi przy jemny mi pięcioma minutami, zrozumiała, że czuje się winna nie dlatego, że przy śnił jej się Markina, ty lko dlatego, że kochała się z mężem pod wpły wem przy pły wu pożądania, które wy wołał inny mężczy zna. James wszedł do sy pialni z kubkiem kawy z mlekiem i niemal równocześnie jej komórka zady gotała na nocny m stoliku, wy dając nieprzy jemny dźwięk.

– Słucham, inspektorze Iriarte. – Dzień dobry, pani inspektor. Właśnie otrzy małem telefon z więzienia w Pampelunie. Berasategui został znaleziony martwy w swojej celi. Bły skawicznie zakończy ła rozmowę. Wy skoczy ła z łóżka. Popijała kawę i jednocześnie szy kowała się do wy jścia. Nie znosiła tego. Jeszcze jako studentka przy jęła zasadę, że pierwszą kawę należy wy pić spokojnie w łóżku. Nienawidziła rannego pośpiechu, zawsze by ł zapowiedzią fatalnej reszty dnia. Dy rektor więzienia czekał na nich przy wejściu. To, że krąży ł po przedsionku jak dzikie zwierzę w klatce, dawało pojęcie, jak bardzo jest zdenerwowany. Podał im rękę, wchodząc w swoją zawodową rolę, i zaprosił ich do swojego gabinetu, ale Amaia odrzuciła tę propozy cję. Chciała jak najszy bciej zobaczy ć zwłoki. Poprzedzani przez funkcjonariusza więziennego, który pomógł im przejść przez kilka punktów kontrolny ch, dotarli do strefy izolatek. Domy ślili się, którą celę zajmował Berasategui, bo przed solidny mi drzwiami, broniąc wejścia, stał kolejny strażnik. – Lekarz nie znalazł na ciele zmarłego żadny ch śladów przemocy – wy jaśnił dy rektor. – Na polecenie sędziego Markiny więzień przeby wał w izolacji i od wczoraj z nikim nie rozmawiał. – Skinął na funkcjonariusza, żeby otworzy ł drzwi, i usunął się, żeby mogli wejść pierwsi. – Ktoś jednak z pewnością już tu wszedł… – powiedział inspektor Montes. – Choćby po to, żeby stwierdzić zgon. – Strażnik zauważy ł, że więzień się nie rusza, i zawiadomił mnie o ty m. Wszedł tu ty lko lekarz więzienny. Potwierdził, że więzień nie ży je. I ja. Od razu was wezwaliśmy. Wszy stko wskazuje na to, że to śmierć z przy czy n naturalny ch. Cela by ła czy sta i uporządkowana. Nie by ło w niej nic osobistego. Na pry czy zasłanej tak starannie jak w wojsku leżał na plecach doktor Berasategui, kompletnie ubrany, w butach. Twarz miał spokojną, oczy zamknięte. W powietrzu unosił się zapach jego perfum. Ubranie miał w idealny m stanie, ręce skrzy żowane na piersi. Przy pominał zabalsamowanego trupa. – Naturalny ch, twierdzi pan? – zdziwiła się Amaia. – Ten człowiek miał trzy dzieści sześć lat i by ł w dobrej formie. Miał nawet w domu własną salę gimnasty czną. Ponadto by ł z zawodu lekarzem. Gdy by cierpiał na jakąś chorobę, sam pierwszy zdałby sobie z tego sprawę, nie sądzi pan? – Muszę przy znać, że nigdy w ży ciu nie widziałem zwłok, które by wy glądały lepiej – powiedział Montes. Zabalza oświetlał latarką kąty celi. Amaia założy ła rękawiczki, które jej podał podinspektor Etxaide, podeszła do pry czy i przez kilka minut w milczeniu przy glądała się ciału, do chwili gdy poczuła, że za jej plecami staje

doktor San Martín. – Co my tu mamy, pani inspektor? Tutejszy lekarz twierdzi, że nie ma śladów przemocy i że to mogła by ć śmierć z przy czy n naturalny ch. – Nie znaleźliśmy nic, czy m mógłby zadać sobie śmierć – podkreślił Montes. – Wy gląda doskonale, więc jeśli nawet to nie by ła śmierć naturalna, wy daje się, że nie cierpiał. – No to jeśli pozwolicie, zabiorę go. Lekarz już stwierdził zgon, więc reszty dowiecie się po sekcji. – To nie by ła śmierć naturalna – ucięła Amaia. Zdała sobie sprawę, że wszy scy milczą w oczekiwaniu na to, co powie. Wy dało jej się, że usły szała, że Zabalza parsknął. – Popatrzcie, leży dokładnie na środku pry czy. Ubranie niepomięte, buty na nogach, wy czy szczone. Przy jął taką pozy cję, w jakiej sobie ży czy ł się nam ukazać, gdy wejdziemy. Ten człowiek by ł zadufany m w sobie narcy sty czny m egoistą, nie mógł pozwolić, żeby śmy go znaleźli w pozy cji niegodnej lub poniżającej. – Samobójstwo nie pasuje do narcy sty cznej osobowości – zauważy ł nieśmiało Jonan. – Tak, wiem. To właśnie wzbudziło moje wątpliwości, gdy tu weszliśmy. Pasuje i nie pasuje. Z jednej strony samobójstwo nie jest sposobem, w jaki osoba tak pełna py chy chciałaby się rozstać z ży ciem, ale z drugiej zostało popełnione w taki właśnie sposób, taki, który licuje z narcy sty czną osobowością, jak sądzę. – Ale jak on to zrobił? Nie ma tu nic, żadnej wskazówki, że sam zadał sobie śmierć – powiedział Zabalza. Wiedziony ciekawością San Martín podszedł do ciała i pomacał szy ję, uniósł powieki i zajrzał do jamy ustnej. – To wy gląda na zawał, ale mamy tu do czy nienia z młody m człowiekiem, w pełni sił. Nie ma też śladów wy lewu, zranień mogący ch powstać podczas obrony ani oznak cierpienia. To sprawia wrażenie – powiedział, obrzucając wszy stkich spojrzeniem – jakby się po prostu położy ł i umarł. Amaia potwierdziła. – Ma pan rację, doktorze. To właśnie zrobił: położy ł się i umarł, ale ktoś musiał mu w ty m pomóc. Od której by ł w izolatce? – zapy tała dy rektora. – Od jedenastej. Przenieśliśmy go tu, jak ty lko zadzwonił do mnie sędzia śledczy Markina. By łem poza biurem, w podróży, ale mój zastępca potwierdził po kwadransie, że już go przeniesiono. – Czy w celach są kamery ? – spy tał Montes, kierując światło latarki w kąty na suficie. – W samy ch celach nie ma, to niepotrzebne. Więźniowie przeby wający w izolacji są stale nadzorowani przez funkcjonariusza. Zagląda do nich przez judasza. Kamery są na kory tarzu. Wiem, że będą potrzebne nagrania, więc kazałem je już przy gotować.

– A ci strażnicy, którzy mu wczoraj towarzy szy li? – Na czas dochodzenia w sprawie zgłoszonego incy dentu odesłaliśmy ich do domów – odpowiedział dy rektor, widocznie zakłopotany. Zarówno py tanie, jak i odpowiedź zaskoczy ły resztę policjantów. Montes i Etxaide popatrzy li na Amaię, jakby się domagali wy jaśnień, ale ona znów podeszła do pry czy i powiedziała: – Doktor Berasategui nie chciał umrzeć, ale mając taką osobowość, jaką miał, nie chciał czekać, aż ktoś mu odbierze ży cie. – Popełnił samobójstwo, bo nie chciał umrzeć? Pochy liła się nad zmarły m i oświetliła jego twarz latarką. Na opalonej skórze widać by ło białawe ślady. Zaczy nały się w kącikach oczu i ciągnęły na boki, podkreślając zmarszczki mimiczne. – Łzy – orzekł San Martín. – Otóż to – potwierdziła. – Położy ł się tutaj i w przy pły wie narcy sty cznego żalu nad swy m losem opłakiwał własną śmierć. I to nie by le jak – dodała, doty kając pościeli w miejscu, gdzie na pierwszy rzut oka wy dawała się ciemniejsza. – To od łez. Wy płakał ich ty le, że całkiem przemoczy ł poduszkę.

12

Montes by ł zadowolony. Na filmie z kamery na kory tarzu widać by ło strażnika podchodzącego do drzwi celi i przesuwającego przez judasza niewielki przedmiot, którego nie można by ło rozpoznać, ale który mógł by ć ty m, czego uży ł Berasategui, żeby zadać sobie śmierć. Funkcjonariusz zakończy ł już służbę i patrol, który bezzwłocznie za nim wy słano, nie zastał go w domu. Z pewnością uciekł już do Francji lub Portugalii, ale świadomość, że ten sukinsy n Berasategui nie ży je, opromieniła dzień inspektora i poprawiła mu samopoczucie. Przechy lił się, żeby włączy ć radio, i niechcący trącił kierownicę. Samochód lekko skręcił, pod oponami zapiszczały taśmy ostrzegające przed zjechaniem na pobocze. – Uwaga! – ostrzegł go Zabalza, który od początku siedział w milczeniu na siedzeniu pasażera. Milczy i jest paskudnie wściekły, pomy ślał Montes, bo nie pozwoliłem mu prowadzić, ale, do pioruna, dopóki mogę utrzy mać w rękach kierownicę, żaden gówniarz nie będzie mnie woził. Spojrzał na niego kątem oka i zaśmiał się. – Spokojnie, co się napinasz jak skóra na jajach – rzucił i zaśmiał się z własnego żartu. Po chwili zauważy ł, że Zabalza nadal jest rozwścieczony. – Co się dzieje, chłopie? – No bo doprowadza mnie do szału! – Kto taki? – Jak to kto? Nasza pieprzona policy jna gwiazda! – Przy bastuj, smarkaczu. – A pan nie widział, jak robi z siebie przedstawienie? Z misty czny m wy razem twarzy staje nad trupem i wpatruje się w niego, jakby go żałowała. A ten jej sposób mówienia! Wszy scy muszą zamilknąć i czekać, aż ogłosi wy rok. Sły szał pan jej opowieść o ty m, jak zmarły płakał. Cholera, wszy scy umierający płaczą, ejakulują, sikają… Pły ny wy doby wają się ze wszy stkich otworów, to normalne. – Ten akurat się nie posikał… Przy puszczam, że specjalnie nic nie pił, żeby śmy go nie znaleźli z mokry mi spodniami. A łez naprawdę by ło bardzo dużo. Widać, że faceta rozrzewniła perspekty wa własnej śmierci. – Głupoty – rzucił z lekceważeniem Zabalza. – Żadne głupoty. Powinieneś się uważnie przy glądać i przy słuchiwać, może się czegoś nauczy sz. – Od kogo? Od tej komediantki? Fermin Montes zatrzy mał samochód w zatoczce. Oby dwoma szarpnęło do przodu, bo

zahamował dość raptownie. – Co się stało?! – krzy knął zaniepokojony podinspektor. – Nie mam zamiaru słuchać, jak się tak wy rażasz o pani inspektor. Nie waż się więcej tak o niej mówić. Jest twoją przełożoną, wy śmienitą policjantką i dobrą koleżanką. – Do cholery, Fermin! Odpuść trochę, zresztą to o policy jnej gwieździe usły szałem właśnie od ciebie. Montes spojrzał na niego uważnie. – To prawda, ale my liłem się. Przy znanie się do błędu jest oznaką mądrości, nie sądzisz? A teraz cię ostrzegam: jeśli masz jakiś problem, pogadaj o nim ze mną, ale żeby m więcej nie sły szał, jak bluzgasz. – Mówiąc to, znów wy jechał na szosę. – Nie mam żadny ch problemów – wy mamrotał Zabalza. Wy chodząc z celi, Amaia zauważy ła, że dy rektor odszedł parę kroków na bok, żeby zamienić kilka słów z sędzią. Głos Markiny, który z tej odległości by ł niewy raźny m szeptem, nasunął jej ży we wspomnienie zmy słowego snu z minionej nocy. Zaczęła dokony wać nadludzkich wy siłków, żeby się uwolnić od wszelkich odczuć i skoncentrować na ty m, co za chwilę będzie musiała powiedzieć. Potem szy bko stąd ucieknę, obiecy wała sobie. Ale by ło już za późno. Stłumiony szum nierozróżnialny ch słów oderwał ją od rzeczy wistości i nagle stwierdziła, że czuje się tak, jakby obserwowała siebie z zewnątrz, wpatrującą się w Markinę. Widziała siebie i zarazem widziała, jak on splata ręce albo doty ka nimi twarzy, jak doskonale prezentuje się w dopasowany ch dżinsach i jak nieskończenie błękitny jest materiał jego koszuli, i że wy gląda w niej bardzo młodo. Złapała się na ty m, że zastanawia się, ile tak naprawdę ma lat, i my śli, że to dziwne, że nadal tego nie wie. Zaczekała, aż do dy rektora i sędziego dołączy doktor San Martín, i dopiero wtedy do nich podeszła. Złoży ła krótki raport, czujnie unikając spoglądania na Markinę i dokładając starań, żeby nikt nie zauważy ł, że robi uniki. – Mam na was poczekać z sekcją? – spy tał San Martín, robiąc taki gest, jakby wskazy wał również na podinspektora Etxaidego. – Proszę zacząć beze mnie, doktorze, dołączę później. Może ty, Jonanie, się wy bierzesz? Ja muszę jeszcze coś załatwić – odparła Amaia wy mijająco. – Dzisiaj też jedzie pani do domu? – spy tał Jonan. Amaia się uśmiechnęła, pełna podziwu dla jego przenikliwości. – No dobrze, podinspektorze Etxaide. Zechce mi pan towarzy szy ć?

13

Recepcjonistka z kliniki uniwersy teckiej doskonale ją pamiętała: na jej widok uśmiech zamarł na jej ustach. Niezrażona Amaia wy ciągnęła odznakę, wy mierzy ła Jonanowi kuksańca, żeby zrobił to samo, i położy ła oby dwie na pulpicie, tak żeby by ły doskonale widoczne. – Do doktora Sarasoli, jeśli można. – Nie wiem, czy jest w klinice – odpowiedziała kobieta i podniosła słuchawkę. Zapowiedziała ich, wy słuchała odpowiedzi i z ponurą miną wskazała im drogę do wind. – Proszę wjechać na czwarte piętro, tam jest ochrona, wskaże wam drogę. Powiedziała to tak, jakby ich ostrzegała. Amaia się uśmiechnęła i zanim ruszy ła do windy, puściła do niej oko. Sarasola przy jął ich w swoim gabinecie. Siedział za zawalony m papierami biurkiem. Odsunął krzesło, wstał i wraz z gośćmi podszedł do stojący ch pod oknem foteli. – Podejrzewam, że państwa wizy tę zawdzięczam zgonowi doktora Berasateguiego – powiedział, ściskając im ręce. Ani Amaia, ani podinspektor Etxaide nie zdziwili się, że już o ty m wie. Niewiele z tego, co działo się w Pampelunie, umy kało jego uwagi. Widząc wy raz ich twarzy, wy jaśnił: – Mam nadzieję, że nie czujecie się urażeni. Dy rektor więzienia jest poprzez rodzinę powiązany z Dziełem Boży m. Amaia potwierdziła, że dobrze odgadł. Przy szli w sprawie Berasateguiego. – Więc… w czy m mogę pomóc? – Odwiedzał pan doktora Berasateguiego w więzieniu? Wiedzieli, że tak by ło. Py tanie samo w sobie by ło nieistotne, chcieli ty lko sprawdzić, czy się przy zna. – Odwiedziłem go trzy krotnie. Zawsze kierowany zainteresowaniami zawodowy mi. Odkry cie, czy m się zajmował, by ło dla nas wszy stkich zaskoczeniem, muszę to przy znać, zwłaszcza dla mnie, a jak pani już wie, jestem bardzo zainteresowany przy padkami, w który ch aberracy jne zachowania mają dodatkowy odcień zła. – Czy doktor Berasategui coś panu powiedział o ucieczce Rosario i o ty m, co się stało tamtej nocy ? – spy tał podinspektor. – Obawiam się, że nasze rozmowy by ły dość techniczne i abstrakcy jne… Aczkolwiek niezwy kle interesujące. O tak. Nie należy zapominać, że Berasategui by ł znakomity m przedstawicielem naszego zawodu i rozmowa z nim na temat jego własnego zachowania i postępków by ła prawdziwy m wy zwaniem. Na każdą moją próbę przeprowadzenia badania

psy chiatry cznego miał bły skotliwą odpowiedź, więc poświęciłem się raczej niesieniu mu posługi duchowej, choć skądinąd nic z tego, co mógłby mi by ł powiedzieć o Rosario albo o ty m, co się wtedy stało, nie miałoby wartości. Jeśli czegoś jestem pewien, to tego, że nigdy nie należy wierzy ć w to, co mówią ludzie, którzy dopuścili do siebie zło, bo oni zawsze kłamią. Amaia starała się nie westchnąć, ale Jonan zdał sobie sprawę, że zaczy na tracić cierpliwość. – Ale… czy zapy tał go pan o Rosario, czy ta sprawa nic a nic pana nie obchodzi? – Zrobiłem to, a on naty chmiast zmienił temat. Mam nadzieję, pani inspektor, że w świetle tego, co pani dzisiaj wie, już mnie pani nie obwinia o ucieczkę Rosario. – Nie, nie obwiniam pana. Ale mam dziwne, niewy tłumaczalne wrażenie, że wszy stko to jest częścią większego zawiłego planu, począwszy od sposobu, w jaki Rosario udało się opuścić klinikę Santa María de las Nieves, aż do tego, co się stało tamtej nocy. Przy puszczam, że tak czy owak nie udałoby się panu temu zapobiec. Sarasola poruszy ł się na fotelu i pochy lił do przodu, żeby popatrzeć Amai prosto w twarz. – Cieszy mnie, że zaczy na pani to rozumieć – powiedział. Skinęła głową. – To nie całkiem uwalnia pana od odpowiedzialności. Trudno mi uwierzy ć, że komuś takiemu jak pan umy ka coś z tego, co się dzieje w jego własnej klinice. – To nie jest… – Tak, wiem, to nie pana klinika. Ale doskonale mnie pan zrozumiał – odparła twardo. – Już za to przepraszałem – usiłował się bronić. – To prawda, że włączając się w tę sprawę, powinienem by ć może ściślej nadzorować Berasateguiego, ale także ja jestem jego ofiarą. Mówienie tak o kimś, kto nie jest martwy ani nie leży w szpitalu, zawsze ją raziło. Aż za dobrze wiedziała, co to znaczy by ć ofiarą, a Sarasola nią nie by ł. – No dobrze. Samobójstwo do niego nie pasuje. Ja także go odwiedziłam i nie by ł ty pem samobójcy. Już prędzej by m uwierzy ła, że ucieknie, niż że odbierze sobie ży cie. – Samobójstwo to rodzaj ucieczki – zaznaczy ł Jonan. – Choć nie bardzo pasuje do jego profilu. – Zgadzam się z panią inspektor – odparł Sarasola. – I proszę mi pozwolić coś powiedzieć o profilach zachowania. Wiem, że to działa, że się sprawdza nawet w przy padku ludzi chory ch umy słowo, ale nie można się zdawać na profilowanie w przy padku jednostek, które są wcieleniem zła. – Do tego właśnie nawiązuję, kiedy mówię o z góry nakreślony m planie. Co mogłoby skłonić kogoś takiego jak on do odebrania sobie ży cia? – To samo, co by ło powodem całej reszty : chciał osiągnąć cel, ale nie wiem jaki. – A w związku z ty m… jak pan sądzi, czy Rosario nie ży je, czy też w jakiś sposób udało jej się uciec?

– Wiem ty le co wy. Wszy stko wskazuje na to, że wzburzona rzeka… – Doktorze Sarasola, sądziłam, że już nam się udało wznieść ponad ten poziom naszy ch stosunków. Niech pan przestanie mówić to, czego wy maga poprawność, i niech mi pan pomoże – powiedziała Amaia z gory czą. – Uważam, że Berasategui przez całe lata podżegał skłonny ch do przemocy mężczy zn do popełniania zabójstw. Uważam, że utkał misterny plan, żeby wciągnąć do tego panią, i w ty m celu podrzucił do kościoła w Arizkun kości pani przodków. Cały mi miesiącami przy gotowy wał ucieczkę Rosario z kliniki Santa María de las Nieves i z kliniki uniwersy teckiej. Wszy stko, co chciał osiągnąć tamtej nocy, zostało drobiazgowo zaplanowane. Nie mogę uwierzy ć, żeby w tak dopracowany m planie najdrobniejsze szczegóły nie zgadzały się co do joty. To prawda, że Rosario jest stara, ale moja opinia na temat jej fizy cznego stanu musiała ulec zmianie, kiedy zapoznałem się z filmem, na który m widać, jak opuszcza wraz z Berasateguim klinikę. – Więc? – Uważam, że ży je, że gdzieś się ukry wa. – Dlaczego Berasategui mnie w to wciągnął? Po co by ły te prowokacje? – Przy chodzi mi do głowy ty lko to, że ma to jakiś związek z pani matką. Amaia wy ciągnęła z torebki zdjęcie i podała mu je. – To jaskinia, w której Berasategui i Rosario zamierzali zabić mojego sy na – wy jaśniła. Sarasola wziął je do ręki, obejrzał, rzucił na Amaię okiem i znów spojrzał na zdjęcie. – Doktorze, uważam, że zabójstwa Tarttala są jedy nie wierzchołkiem góry lodowej, bardzo widowiskowy m wierzchołkiem, który miał za zadanie przy ciągnąć naszą uwagę i wciągnąć nas do gry, w której zarazem udziela się nam informacji i odciąga nas od czegoś o wiele istotniejszego, czegoś, co ma związek z profanacjami. Niewątpliwy m dowodem tego jest, że uży to kości dzieci należący ch do mojej rodziny. Ma to związek z ty m, że usiłowali zabić mojego sy na, z ty m, że tego nie zrobili, i jestem pewna, że również z alarmem, który wy wołała w łonie Kościoła profanacja, chociaż na początku nie wy glądała alarmująco. Sarasola patrzy ł na nich w milczeniu i znów skupił się na fotografii. Amaia pochy liła się do przodu i niechcący musnęła jego przedramię. – Potrzebuję pana pomocy. Co pan widzi na ty m zdjęciu? – Pani inspektor Salazar, czy wie pani, że nosi nazwisko sławnego inkwizy tora? W czasach gdy procesów o czary by ło najwięcej, inkwizy tor Salazar y Frías prowadził śledztwo w sprawie obecności szatana w dolinie Baztán i na okoliczny ch terenach, na pograniczu Francji. Zamieszkał tutaj na ponad rok i doszedł do wniosku, że magiczne zabiegi prakty kowane w dolinie są czy mś głęboko zakorzeniony m w jej kulturze, o wiele głębiej niż chrześcijaństwo, które, chociaż przy jęte i wy znawane przez tutejszy ch ludzi, w przerażający sposób stopiło się ze starodawny mi

wierzeniami, istniejący mi od czasów sprzed ustanowienia władzy Kościoła katolickiego. Inkwizy tor Salazar by ł człowiekiem o otwarty m umy śle, badaczem korzy stający m z technik zdoby wania informacji tak w jego czasach nowoczesny ch jak te, który ch teraz uży wa pani do przesłuchań i potwierdzania poszlak. Przy klaskuję słusznej decy zji Salazara y Frías, żeby nie stosować tortur, żeby skończy ć z ty m powszechny m wówczas szaleństwem. Ale spośród wielu spraw, nad który mi pracował, nie zbadano zbrodni popełniony ch na nieletnich. Dzieci w wieku do dwóch lat i dorastający ch dziewcząt. Ich śmierć i późniejsze zniknięcie ich ciał zostały potwierdzone przez wielu informatorów, ale po ty m jak działania inkwizy cji zostały uznane za niewłaściwe, za fałszy we uznano także wszy stkie zebrane świadectwa i zeznania. To prawda, że wielu spośród mieszkańców doliny, który ch Salazar y Frías wy py ty wał, mogło na samo wspomnienie o inkwizy cji wpaść w panikę, to prawda, że wielu ludzi przy znawało się do prakty kowania czarów ze strachu przed straszliwy mi torturami, które w jej imieniu stosowano, ale prawdą jest też, że czary i czarownicy istnieli i istnieją. To, co widzę na tej fotografii, to scena składania ofiary, ludzkiej ofiary, ofiary, którą miał by ć pani sy n. Składanie ofiar z ludzi jest przerażającą prakty ką czarodziejską w służbie Zła. To właśnie zwróciło naszą uwagę na profanacje w Arizkun: uży cie dziecięcy ch kości. Ludzkich szczątków uży wa się podczas różny ch świętokradczy ch prakty k, ale istniało podejrzenie, że kości podłożone w kościele mogły pochodzić od dziecka złożonego w ofierze Złu. – Znam historię inkwizy tora Salazara y Frías. Rozumiem, co pan mówi, ale chcę uściślić: czy doszukuje się pan powiązań między prakty kowaniem czarów w XVII wieku i ty m, co się stało w Arizkun lub ty m, do czego o mało nie doszło w tej jaskini? Sarasola z namy słem skinął głową. – Co pani wie o czarownicach, pani inspektor? I nie mam na my śli zielarek ani babek odbierający ch porody, ty lko te mity czne czarownice, o który ch podania zebrali bracia Grimm. Jonan pochy lił się do przodu, wy raźnie zainteresowany. Amaia lekko się uśmiechnęła. – Że są okropnie brzy dkie, że mieszkają w środku lasu… – Wie pani, co jedzą? – Jedzą dzieci – odpowiedział Jonan. Amaia nie wy glądała na przekonaną, a Sarasola stwierdził z iry tacją: – Proszę porzucić tę podwójną grę, pani inspektor. Od pierwszej chwili kiedy pani tu weszła, podejrzewałem, że wie pani o wiele więcej, niż chce pani przy znać. A to, co powiedziałem, to nie by ł żart. Przez wieki przekazy wano sobie tę wiedzę z ust do ust. Wiadomo o ty m z pewny ch źródeł i stało się to częścią ludowej mądrości. Czarownice i czarownicy jedzą dzieci, może nie w sensie dosłowny m, ale ty m właśnie się ży wią: ży ciem złożony ch w ofierze niewinny ch istot.

Amaia musiała przy znać przed samą sobą, że Sarasola jest inteligentny m i rozważny m człowiekiem. Naty chmiast pojął, że szefowa wy działu zabójstw wy py tuje go z powodu czegoś więcej niż to, co postanowiła mu wy jawić. – Niech już panu będzie. A co zy skują w zamian za tę ofiarę? – Zdrowie, ży cie, materialne bogactwo. – I ludzie w to wierzą? Nie chodzi mi o XVII wiek, ty lko o nasze czasy. Czy żby niektórzy wierzy li, że można uzy skać którąś z ty ch korzy ści dzięki złożeniu w ofierze człowieka? Ojciec Sarasola westchnął ze znużeniem. – Pani inspektor, jeśli chce pani zrozumieć, jak to działa, to proszę się przestać zastanawiać, czy to logiczne, czy nie, czy pasuje do świata, w który m istnieją komputery, albo czy pasuje do profili, nad który mi pani pracuje. Musi pani przestać podchodzić do tego w ten sposób, przestać rozważać, jak to możliwe, żeby ktoś w naszy ch czasach wierzy ł w takie rzeczy. – Nie sposób się nad ty m nie zastanawiać. – I to jest właśnie błąd, który popełnia pani i wszy scy głupcy, którzy opierają swoją wizję świata na ty m, co im samy m wy daje się logiczne i co popiera oficjalnie przy jęta nauka. Proszę mi wierzy ć, ten błąd nie różni się zby tnio od błędu, który zrobili ci, którzy potępili Galileusza za popieranie teorii heliocentry cznej. Według naszej wiedzy i zgodnie z ty m, jak rozumiemy kosmos od długich wieków, Ziemia jest środkiem Wszechświata. Tak wówczas utrzy my wali. Proszę to przemy śleć, zanim pani odpowie. Wiemy coś czy też sądzimy, że wiemy, ponieważ ktoś nam powiedział, że tak jest? Czy żby śmy poddawali próbie każdą z absolutny ch prawd, które przy jmujemy na wiarę, ponieważ przez całe wieki nam je powtarzano? – No cóż, to samo rozumowanie mogliby śmy zastosować wobec kwestii istnienia Boga lub diabła. Kościół od wieków podtrzy muje wiarę w ich istnienie… – Otóż to. Dobrze pani robi, poddając to osądowi, choć osąd nie powinien się opierać na ty m, co pani uważa, że wie. Proszę doświadczy ć wiary, proszę poszukać Boga i poszukać Złego, proszę ich poszukać i wy ciągnąć z tego wnioski, ale proszę przestać osądzać to, w co wierzą inni ludzie. Miliony ludzi na cały m świecie ogniskują swoje ży cie wokół wiary, wiary w cokolwiek. To może by ć wiara w Boga lub w statek kosmiczny, który przy leci, żeby ich zabrać na Oriona, wiara w to, że muszą dokonać samobójczego zamachu bombowego, żeby trafić do raju, w który m pły ną rzeki miodu i usługują piękne dziewice. Doprawdy, ludzie wierzą w najróżniejsze rzeczy. Jeśli naprawdę chce pani coś zrozumieć, niech pani przestanie się zastanawiać, czy to logiczne, i zacznie dopuszczać do siebie świadomość, że to rzeczy wistość, że to się dzieje naprawdę i ma prawdziwe konsekwencje. Że istnieją ludzie, którzy są gotowi umrzeć i są gotowi zabić w imię wiary, którą wy znają. A teraz proszę inaczej sformułować py tanie. – Zgoda. Dlaczego dzieci? I co z nimi robią?

– Uży wają dzieci w wieku do dwóch lat. Zadają im śmierć podczas specjalnego ry tuału. Najpowszechniejszy m jest wy krwawienie, ale istnieją też inne. Czasem ciało zostaje poćwiartowane i uży wa się poszczególny ch jego części. Najbardziej ceniona jest czaszka, ale także kości długie rąk, takie jak mairu-beso, które zostały uży te podczas profanacji w Arizkun. Uży wa się też zębów, paznokci i włosów, a także proszku powstałego po zmieleniu mniejszy ch kości. Ze wszy stkich przedmiotów liturgiczny ch stosowany ch w czarownictwie dziecięce zwłoki są cenione najwy żej. – Dlaczego dziecko musi mieć poniżej dwóch lat? – To wiek przejścia – wtrącił się Jonan. – W wielu kulturach uznaje się, że do tego wieku dzieci znajdują się pomiędzy oboma światami, ludzkim i boskim, i są w stanie widzieć i sły szeć to, co się dzieje w oby dwu, a to sprawia, że stają się doskonały m łącznikiem między ludźmi i istotami duchowy mi i są pośrednikiem zanoszący m prośby śmiertelników na tamten świat. – Tak właśnie jest. Między narodzinami a drugim rokiem ży cia dzieci rozwijają umiejętności insty nktowne, takie jak stawanie na nogi, chodzenie, łapanie przedmiotów i inne prakty ki imitacy jne, a począwszy od drugiego roku, rozwija się mowa. To wtedy następuje przekroczenie granicy i relacja między dzieckiem i jego otoczeniem się zmienia. Od tej chwili dzieci nie sprawdzają się już tak dobrze w roli łącznika między światami. – Gdy by wy kradziono zwłoki z taką intencją, dokąd by je zabrano? – No cóż, przy puszczam, że jako policjantka śledcza już pani założy ła, że tam, gdzie jest bezpiecznie, gdzie istnieją odpowiednie warunki do wy kony wania prakty k czarodziejskich, ale wiem, do czego pani zmierza. Wiem, że my śli pani o świąty niach, kościołach lub inny ch miejscach uświęcony ch, i miałaby pani całkowitą rację, gdy by chodziło o prakty ki satanisty czne, który ch celem jest nie ty lko uhonorowanie szatana, ale też obrażenie Boga. Ale czarownictwo jest pojęciem o wiele szerszy m od satanizmu i choć na pierwszy rzut oka wy daje się, że są ze sobą ściśle związane, nie musi tak by ć. Przy chodzą mi tu na my śl wudu, santería, Palo i candomblé. Podczas odprawiania ty ch prakty k wzy wa się nie ty lko bóstwa, ale też duchy zmarły ch. Uży wa się do tego ludzkich szczątków. Jeśli zostaną odprawione w miejscu uświęcony m, zostaje ono zbezczeszczone, tak jak kościół w Arizkun. Dolina Baztán ma własne, bardzo bogate history czne trady cje związane z uprawianiem czarów. Podczas tego ty pu ceremonii wzy wano tutaj demona o imieniu Aker. Amaia przez chwilę nic nie mówiła. Odwróciła wzrok od badawczego spojrzenia inkwizy tora Sarasoli i spojrzała przez okno, na ciemne niebo nad Pampeluną. Obaj mężczy źni siedzieli w milczeniu. Zdawali sobie sprawę, że pod pozorem spokoju w umy śle pani inspektor wszy stkie try by wirują z pełną szy bkością. Gdy Amaia znów spojrzała na pokój i ojca Sarasolę, wątpliwości zniknęły z jej twarzy. Zastąpiła je determinacja.

– Doktorze Sarasola, czy wie pan, co to jest Inguma? – Nie co to jest, ty lko kto to jest. Maumau lub Inguma. W mezopotamskiej demonologii nosi imię Lamasztu. To zły duch, tak stary jak świat. Jeden z najokropniejszy ch i najbardziej nielitościwy ch demonów. Góruje nad nim jedy nie Pazuzu, jak Asy ry jczy cy nazy wali Lucy fera, pierwszego i najważniejszego z demonów. Lamasztu wy ry wał niemowlęta z objęć matek, żeby pożreć ich ciała i wy pić krew. Powodował też nagłą śmierć niemowląt. Wiara w to, że śmierć łóżeczkowa niemowląt jest winą złego ducha, jest obecna we wszy stkich kulturach o staroży tny ch korzeniach. W Turcji jest nazy wany duszący m demonem, w Afry ce demonem ujeżdżający m człowieka, lud Hmong nazy wa go demonem torturujący m, na Filipinach objawy jego ingerencji nazy wa się bangungut. Wy wołuje je starucha o imieniu Batibat. W Japonii sy ndrom nagłej śmierci we śnie jest nazy wany pokkuri. Malarz Henry Fuseli wy obraził Ingumę na sły nny m obrazie Senna mara, przedstawiający m młodą dziewczy nę leżącą na łóżku i siedzącego na niej złośliwego demona. Mara senna to także inna nazwa tego demona. Ma wiele imion, ale postępuje zawsze tak samo: w nocy przenika do pokoju, w który m ktoś śpi, siada mu na piersi i ciąży na niej, niekiedy uciskając też szy ję. Śpiący ma potworne wrażenie, że się dusi. Jest świadomy, ale nie jest w stanie się obudzić ani poruszy ć. Kiedy indziej Inguma przy kłada usta do ust śpiącego, kradnie mu oddech i uśmierca go. – Ksiądz wierzy, że… – Znowu źle pani do tego podchodzi, pani inspektor. Jestem kapłanem, a więc osobą wierzącą sine qua non. Istotne jest to, jak to działa. Codziennie o porannej jutrzni odprawiana jest w Rzy mie msza egzorcy sty czna. Celebruje ją wielu kapłanów. Modlą się o uwolnienie dusz opętany ch przez Złego. Potem przy jmują ludzi, którzy przy chodzą i proszą o pomoc. Mogę panią zapewnić, że wielu z nich jest odsy łany ch do psy chiatry. Wielu, ale nie wszy scy. – No dobrze. Tak czy owak, egzorcy zmy mogą działać jak placebo, przy nosić ulgę ty m, którzy wierzą, że wstąpił w nich diabeł. – Pani inspektor, sły szała pani o etni Hmong? To azjaty cki lud ży jący w górskich rejonach Chin, Wietnamu, Laosu i Tajlandii. Wspierali Stany Zjednoczone podczas wojny wietnamskiej i dlatego okoliczna ludność ich nienawidzi. Po wojnie wielu z nich uciekło do Stanów Zjednoczony ch. W roku 1980 Centrum Kontroli Chorób w Atlancie zarejestrowało niezwy kły wzrost liczby przy padków nagłej śmierci w czasie snu. Dwustu trzy dziestu mężczy zn Hmong umarło, a liczba dotknięty ch sy ndromem by ła jeszcze większa. Ci, który m się udało przeży ć, twierdzili, że we śnie widzieli siedzącą im na piersi starą czarownicę. Najbardziej przerażające jest to, że rodziny ty ch mężczy zn pilnowały ich we śnie i w chwili ataku usiłowały interweniować. Biły, a nawet wy wlekały ich z łóżek, ale nie udawało im się ich obudzić. Nieszczęśnicy nadal widzieli potworną staruchę i czuli na gardle jej szpony. Nie mówię o dalekich

zakątkach Tajlandii. To się działo w Nowy m Jorku, w Bostonie, Chicago, Los Angeles… W cały m kraju co noc mężczy źni Hmong by li tak napadani. O ile przeży li, trafiali do szpitali. Trzy mano ich tam pod stały m nadzorem. Powstały nagrania, na który ch ofiara wy daje się atakowana i duszona przez niewidzialną postać. Zachodni lekarze okazali się bezradni. Nie udało im się stwierdzić żadnej choroby. Szamani Hmong natomiast doszli do wniosku, że demon atakuje dlatego, że młode pokolenie oddala się od trady cji, przestaje się chronić przed demonami, które się sprawdziły w ciągu wieków. Zażądali, żeby dotknięci opętaniem zostali poddani obrządkom oczy szczający m. Większość nie została, ponieważ obrządki wy magały złożenia ofiar ze zwierząt, zabroniony ch w Stanach. Okazało się jednak, że ataki ustąpiły jedy nie w ty ch przy padkach, w który ch obrządki jednak udało się odprawić. W roku 1917 na Filipinach zmarły siedemset dwadzieścia dwie osoby zaatakowane przez Batibat, w dosłowny m tłumaczeniu grubą staruchę. A w 1959 roku w Japonii pięciuset zdrowy ch młodzieńców zmarło dotknięty ch pokkuri. Wierzenia mówią, że kiedy Inguma się budzi, pociąga to za sobą śmierć wielu ofiar i że zabija dopóty, dopóki nie nasy ci żądzy krwi. Wtedy zasy pia. Chy ba że uda się go powstrzy mać inaczej. Do dzisiaj nie zostało wy jaśnione, co spowodowało śmierć dwustu trzy dziestu zdrowy ch mężczy zn Hmong, bo nawet sekcje zwłok nie pozwoliły określić przy czy n zgonu.

14

Doktor San Martín, tak jak obiecał, już wcześniej rozpoczął sekcję. Etxaide i Amaia podeszli do stalowego stołu stojącego na środku sali, tego dnia wy pełnionej studentami medy cy ny. San Martín, odwrócony do wchodzący ch plecami, waży ł organy wewnętrzne. Demonstrował procedurę studentom. Odwrócił głowę i uśmiechnął się na ich widok. – Dotarliście na gaszenie świec, już sporo zrobiliśmy. Analiza toksy kologiczna wy kazała obecność środka przeciwbólowego w duży m stężeniu. Mamy już substancję akty wną, choć jeszcze nie określiłem definity wnie, o jaki lek chodzi. Musimy wziąć pod uwagę, że jako lekarz psy chiatra musiał dokładnie wiedzieć, jakiego środka i w jakiej dawce uży ć. W większości przy padków są to leki przeznaczone do iniekcji, ale mikroskopijne oparzenia na boczny ch ścianach języ ka wskazują na to, że go wy pił. Amaia nachy liła się, żeby obejrzeć przez lupę maleńkie pęcherzy ki tworzące linię z boku języ ka. San Martín wy ciągnął go z jamy ustnej płaskimi szczy pcami. – Czuć słodko-kwaśny zapach – zauważy ła. – Tak, teraz jest bardziej zauważalny, wcześniej tłumił go zapach perfum, który mi Berasategui obficie się skrapiał. Niemal się w nich kąpał. To oznaka próżności. Amaia przy glądała się zwłokom i rozważała to, co powiedział San Martín. Rozcięcie w kształcie litery Y, które zaczy nało się na wy sokości ramion i przecinało tułów aż do miednicy, ukazy wało wnętrze ciała i organy wewnętrzne w różny ch ży wy ch kolorach. Od zawsze fascy nowało ją to, że człowiek jest w środku aż tak kolorowy. Ta sekcja by ła wy jątkowa, ponieważ San Martín i jego pomocnicy, z pewnością ciekawi, jak podziałał silny środek przeciwbólowy na młody, zdrowy organizm, otworzy li szeroko klatkę piersiową, rozszerzając forcepsem żebra, aby móc wy godnie wy ciągnąć, przebadać i zważy ć każdy organ. Żebra, niezwy kle białe, wy stawały. Wy celowane w sufit, obdarte z mięsa kości wy glądały surrealisty cznie, przy pominały żebrowanie nieukończonego okrętu, szkielet wiekowego wielory ba lub długie, upiorne palce jakiejś istoty, która zamieszkiwała wnętrze tego ciała i teraz próbowała się z niego wy dostać. Żadna operacja chirurgiczna nie może się równać z autopsją. W pewnej mierze można zrozumieć fascy nację, jaką musi budzić w mordercach rozpruwaczach widowiskowość wnętrza ciała, obfitość i różnorodność form, kolorów i zapachów. Trzeba by ć mistrzem, żeby w odpowiedniej kolejności wy ciągać poszczególne organy, tak żeby ich nie uszkodzić, żeby starannie wy kony wać precy zy jne cięcia. Amaia przy jrzała się pomocnikom i studentom, którzy z uwagą wsłuchiwali się w słowa San Martína. Nie szczędził im wy jaśnień. Właśnie pokazy wał im poszczególne części wątroby. Jej wy gląd wskazy wał na to, że odmówiła posłuszeństwa

i doprowadziła do śmierci całego organizmu. Wtedy doktor Berasategui z pewnością by ł już nieprzy tomny. Wy brał godną i bezbolesną śmierć, ale nie mógł zrobić nic, żeby uniknąć tego, co się stało z jego ciałem później, całej tej procedury, którą jako lekarz doskonale znał. Nie chciał umierać i z pewnością nigdy nie my ślał o odebraniu sobie ży cia. Taki narcy z jak on mógłby zrezy gnować z ży cia, jedy nie gdy by została mu odebrana możliwość wy wierania wpły wu na ludzi i panowania nad nimi, a – jak Amaia aż za dobrze wiedziała – samo to, że znalazł się w więzieniu, nie by ło dla niego żadną przeszkodą. Nadal mógł werbować nowy ch adeptów. Zrobił to, bo musiał to zrobić, nie dlatego, że chciał. Jego samobójstwo by ło tak niewłaściwe i tak bardzo do niczego nie pasowało, że Amaia w żaden sposób nie by ła w stanie się z ty m pogodzić. Umarł, opłakując własną śmierć, nie jak ktoś, kto sam zdecy dował się położy ć kres własnemu ży ciu, ale jak ktoś, kogo prowadzą na egzekucję, kto przekracza czerwoną linię, zza której nie ma odwrotu. Odwróciła się do Jonana, żeby się z nim podzielić przemy śleniami, ale zauważy ła, że odszedł kilka kroków na bok i stoi z rękami skrzy żowany mi na piersi w pewnej odległości od ty ch, którzy przy słuchiwali się słowom San Martína. Wpatry wał się w trupa: obnażonego i wy patroszonego, ze sterczący mi w górę biały mi kośćmi. By ł to naprawdę straszny widok. – Prosimy do nas, podinspektorze. Zachowałem żołądek specjalnie dla pana. Jestem przekonany, że będzie pan chciał obejrzeć zawartość, choć jest już niemal pewne, że doktor połknął zawartość fiolki. Jedna z asy stentek umieściła sitko nad zlewką i ujmując szczy pcami nacięty przez San Martína żołądek, wy lała jego gęstą, żółtawą zawartość do pojemnika. Smród wy miocin połączony z odorem resztek środka przeciwbólowego stał się nie do wy trzy mania. Jonan ze wstrętem odstąpił kolejny krok do ty łu. Amai nie umknęło, że asy stenci szy bko wy mienili spojrzenia. – Można zauważy ć – powiedział San Martín – resztki leku. Domy ślam się, że denat już od pewnego czasu ograniczał spoży wanie pokarmów i napojów, żeby przy spieszy ć wchłanianie się środka, a kontakt ze śluzówką żołądka pobudził wy dzielanie się soków żołądkowy ch. Dobrze by łoby otworzy ć żołądek, tchawicę i przeły k, żeby sprawdzić, jakie skutki miało przejście pły nu przez te organy. Jego współpracownicy przy jęli to z entuzjazmem, ale Amaia nie. – By łoby świetnie, doktorze, ale musimy wracać do Elizondo. Jeśli pan taki uprzejmy, prosimy o powiadomienie nas, czego uży ł, choć wiemy już, że dostarczy ł mu to ktoś z pracowników więzienia. Musiał też zabrać pustą fiolkę. Nazwa leku pozwoli nam określić dokładniej nie ty lko skąd pochodził, ale też jak go zdoby ł. Jonanowi wy raźnie ulży ło. Pożegnał się z doktorem i pierwszy ruszy ł do wy jścia. Starannie unikał doty kania czegokolwiek. Amaia ruszy ła za nim. Śmiała się z niego pod nosem. – Jeszcze chwilkę! – San Martín ustąpił miejsca przy stole jednemu z asy stentów, zdjął

rękawiczki, wy rzucił je do kosza i sięgnął do szuflady. Wy ciągnął z niej kopertę. – To wy niki analizy cuchnącego śladu zapachowego z pluszowego misia. Amaia naty chmiast się oży wiła. – Nie sądziłam, że będą tak szy bko… – Och, by ły by jeszcze szy bciej, gdy by nie to, że znaleźliśmy coś niezwy kłego… Właśnie mi je doręczono. Z pewnością po powrocie do Elizondo znajdzie je pani na biurku, ale skoro już tu pani jest, to… – I co w ty m takiego niezwy kłego? To ślina, prawda? – No cóż, może to by ć ślina, wszy stko na to wskazuje. Niezwy kłe jest to, że w pły nie znajduje się ogromna ilość bakterii. To one wy wołują ten potworny smród. I, co oczy wiste, nie jest to ślina ludzka. – Czy li to ślina, ale nie ludzka? W takim razie czy ja? Jakiegoś zwierzęcia? – Przy pomina ślinę i rzeczy wiście mogłaby by ć śliną jakiegoś zwierzęcia. Ale stężenie bakterii jest tak wielkie, że musiałoby to by ć martwe zwierzę. Nie jestem specjalistą od zoologii, ale przy szło mi do głowy, że takie właściwości mogłaby mieć ślina smoka z Komodo. Amaia ze zdumienia otworzy ła szeroko oczy. – Tak – przy znał doktor. – Wiem, że to brzmi absurdalnie. Nie mamy tu próbki śliny warana, żeby je porównać, ale to by ła pierwsza rzecz, jaka mi przy szła do głowy, gdy zaobserwowałem te potworne ilości bakterii. Wy starczy łoby ich, żeby wy wołać sepsę u każdego, kto by tego dotknął. – Znam zoologa, który będzie mógł nam pomóc. Zachował pan próbkę? – Niestety nie. Próbka została pobrana, kiedy ślina by ła jeszcze dość świeża. Potem bły skawicznie nastąpił rozkład. Zawsze kiedy musiała pomy śleć, pozwalała Jonanowi prowadzić. Samobójstwo Berasateguiego by ło wielką niespodzianką, ale to wokół rozmowy z ojcem Sarasolą krąży ły jej my śli. Zabójstwo córki Valentina Esparzy, jego usiłowania, żeby wy kraść zwłoki, które nie mogły zostać spalone, ale przede wszy stkim widok pustej trumienki starannie obciążonej torebkami z cukrem przy wołały ten obraz. Stanął jej przed oczami jak ży wy : obraz tamtej białej trumienki, tej z rodzinnego grobowca w San Sebastian. Zaledwie przed miesiącem otworzy ła ją, żeby się przekonać, że w środku jest ty lko torebka żwiru, którą ktoś tam włoży ł w ty m samy m celu: żeby ukry ć to, że nie ma w niej zwłok. Koniecznie musiała jeszcze raz przesłuchać Valentína Esparzę. Czy tała zeznania, które złoży ł, kiedy go przesłuchiwał sędzia śledczy. Nie wnosiły nic ponad to, czego sama się od niego dowiedziała. Ograniczy ł się do stwierdzenia, że chciał zabrać zwłoki córeczki, żeby się z nią jeszcze nie rozstawać. Ale w głowie Amai rozbrzmiewały inne słowa: że oddał córkę Ingumie,

demonowi kradnącemu dzieciom oddech. Podobnie jak ty le inny ch ofiar. Zabił własną córkę, udusił ją. Jego ślady biologiczne, ślina i nabłonek, by ły na zabawce, którą się posłuży ł. Ten dziwny ślad zawierający bakterie by ł rzeczy wiście niezwy kły, ale nie na ty m postanowiła się skoncentrować. W sposobie postępowania Esparzy by ło dla niej coś boleśnie znanego. Zadzwoniła do Elizondo, żeby zwołać odprawę. Chciała się spotkać ze wszy stkimi, jak ty lko będzie na miejscu. Poza ty m przez całą drogę właściwie nie odezwała się ani słowem. Nie padało, ale popołudnie by ło tak zimne i wilgotne, że Jonan zdecy dował się zaparkować w garażu. Zanim wy siedli, Amaia poprosiła: – Jonanie, czy mógłby ś poszukać dany ch o przy padkach zespołu nagłej śmierci niemowląt w dolinie w… powiedzmy … w ciągu ostatnich pięciu lat? – Oczy wiście. Zaraz zabieram się do pracy – odpowiedział i uśmiechnął się. – Zmaż z twarzy ten uśmieszek. Niech ci nie przy chodzi do głowy, że sądzę, że to demon odpowiada za śmierć tej dziewczy nki. Ale rozmawiałam ze świadkiem, z pewną kobietą. Opowiedziała mi, że w latach siedemdziesiąty ch w pewny m caserío w dolinie osiedliła się jakaś sekta. Początkowo ży li jak hippisi czy ktoś w ty m sty lu. Wkrótce ich ideologia się zdegenerowała i zamieniła w coś w rodzaju okulty zmu. Wy daje się, że oddawali się także prakty kom satanisty czny m. Ta kobieta powiedziała mi też, że składali ofiary ze zwierząt i że w pewny m momencie zasugerowano im, że mogliby składać ofiary z ludzi, konkretnie z dzieci, noworodków. Ta kobieta przestała chodzić na ich spotkania i niektórzy członkowie grupy zareagowali wrogo. Nie by ła pewna, jak długo jeszcze się spoty kali. Wszy stko wskazuje na to, że z czasem sekta się rozwiązała. Jak już powiedziałam, nie wierzę, żeby to demon zabił tę dziewczy nkę. Jest jasne, że zrobił to jej ojciec. Ale jego upór, żeby zabrać ciało, w połączeniu z ty m, co nam powiedział Sarasola, dają do my ślenia. Dodajmy do tego wiedzę, którą dy sponują policje wszy stkich krajów europejskich, o nasileniu się działalności tego ty pu sekt i grup, a okaże się, że należałoby sprawdzić, czy liczba przy padków śmierci łóżeczkowej u nas mieści się w normie. Chciałaby m, żeby ś mi dostarczy ł wszelkich dany ch o samy m zespole SIDS i o współczy nniku śmiertelności w porównaniu z inny mi krajami i prowincjami. – Sądzi pani, że właśnie to mogło się stać z ciałem pani siostry ? – Nie wiem, Jonanie. Mogę ci ty lko powiedzieć, że kiedy zobaczy łam zdjęcie tej pustej trumienki, ogarnęło mnie tak silne uczucie déjà vu, że od tej pory jestem przekonana, że mamy do czy nienia z ty m samy m modus operandi. Nie mówię, że to poszlaka, na to jest za wcześnie. Na razie to ty lko przeczucie, które nie musi nas nigdzie doprowadzić. Poczekajmy, aż zbierzesz te informacje. Potem podzielimy się ty m z resztą ekipy i zobaczy my, co z tego wy niknie. Dopiero potem zary zy kujemy pójście nowy m tropem. Właśnie miała wejść do domu, kiedy zadzwonił telefon. Na wy świetlaczu pokazał się nieznany

numer. – Inspektor Salazar – przedstawiła się. – Dobry wieczór, pani inspektor. Czy w Baztán zapadła już noc? Rozpoznała ten głuchy głos, choć mówił niemal szeptem. – Aloisius! Ale… ten numer… – To bezpieczne połączenie. Ale proszę i tak do mnie nie dzwonić. Sam zadzwonię, kiedy będę pani potrzebny. Nie spy tała, skąd będzie wiedział, że go potrzebuje. W jakiś sposób zawsze tak między nimi by ło. W ciągu kilku następny ch minut odeszła daleko od domu. Opowiedziała Dupree wszy stko, co wiedziała o sprawie, o swoich podejrzeniach, że jej matka ży je, o zamordowanej dziewczy nce, której ciało zostało wy kradzione, o ty m, jak zareagowała Elena Ochoa, o ty m, co powiedział Berasategui, i o dziwny m sposobie, w jaki popełnił samobójstwo… O dziwaczny m i cuchnący m śladzie śliny, przy pominający m ślinę reliktowego gada, który zamieszkuje odległą wy spę Komodo. Wy słuchał jej w milczeniu, a kiedy skończy ła, powiedział: – Ma pani przed sobą skomplikowaną łamigłówkę, ale to nie po to pani do mnie dzwoni. O co chce pani zapy tać? – Stara kobieta, prababka dziewczy nki, powiedziała mi, że to demon o imieniu Inguma wślizgnął się przez szparę do jej pokoju, usiadł jej na piersi i wy pił z płuc powietrze. Opowiedziała mi też, że demon ten objawiał się już przy inny ch okazjach i za każdy m razem zbierał mnóstwo ofiar. Ojciec Sarasola wy jaśnił mi, że ten demon wy stępuje w wielu kulturach: u staroży tny ch Sumerów, u ludu Hmong, w inny ch mitologiach, a także w wiekowej i ponurej mitologii Baztán. Usły szała, że agent Dupree wzdy cha. Najwy raźniej by ł całkowicie wy czerpany. Potem zapadła cisza. – Aloisius? Jesteś tam? – Nie mogę teraz mówić. Wkrótce coś pani prześlę, jeszcze nie wiem, jaką drogą… Muszę kończy ć. Do jej uszu dobiegał już ty lko sy gnał przerwanego połączenia.

15

Ros Salazar rzuciła palenie, choć paliła od szesnastego roku ży cia do chwili, kiedy zdecy dowała, że chciałaby mieć dziecko. Ale najwy raźniej macierzy ństwo nie by ło jej pisane. Od kiedy rozstała się z Freddy m, zaliczy ła jedy nie kilka nieudany ch wy jść do baru z facetami, którzy nie zasługiwali nawet na wspomnienie. Możliwości poznania kogoś nowego w Elizondo nie by ło zby t wiele i choć nadal my ślała, ostatnio nawet coraz częściej, o dziecku, wy dawało się, że sprawa jest przesądzona i że nawet gdy by je miała, nie będzie się to wiązało z nowy m mężczy zną u boku. Ale i tak nie wróciła do palenia, przy najmniej nie do palenia papierosów. Jednak od czasu do czasu, późną porą, kiedy ciotka już leżała w łóżku, robiła sobie skręta i wy chodziła z domu. Mówiła, że musi się trochę przewietrzy ć. Szła do wy twórni, siadała w swoim biurze i spokojnie go wy palała, rozkoszując się pozy cją właścicielki, która siedzi sama w siedzibie dobrze prosperującej firmy po godzinach pracy. Zdziwiły ją zapalone światła w pracowni i jej pierwszą my ślą by ło, że Ernesto, zarządzający, zapomniał je zgasić, gdy zamy kał wy twórnię. Otworzy ła drzwi i zdała sobie sprawę, że także w biurze światła są zapalone. Wy ciągnęła komórkę, wy brała sto dwanaście, ale nie wcisnęła przy wołania, i krzy knęła: – Kto tam jest?! Zadzwoniłam po policję! Szy bki ruch, przesuwanie mebli, stuk. Już miała nacisnąć przy cisk, gdy odpowiedział jej głos Flory : – Ros, to ja… – Flora? – przerwała połączenie i weszła. – Co ty tu robisz? My ślałam, że to włamy wacz. – Ja… – Flora się zawahała. – My ślałam, że… sądziłam, że coś tu zostawiłam, i przy szłam sprawdzić. – Co takiego? – spy tała Ros. – Torebkę – skłamała Flora. – Torebkę? – powtórzy ła Ros. – Tutaj jej nie ma. – Tak, wiem, nie znalazłam jej. Właśnie wy chodziłam – powiedziała Flora, ominęła ją i skierowała się do wy jścia. Ros usły szała stuknięcie drzwi za plecami i bez reszty skoncentrowała się na biurze. Uważnie przy glądała się wy posażeniu. Zaskoczy ła Florę. Robiła coś, czego nie powinna by ła robić, to pewne. To dlatego musiała wy my ślić tę głupią wy mówkę z szukaniem torebki. Coś ją skłoniło do przy jścia w środku nocy do wy twórni. Co? Ros wy ciągnęła zza biurka obrotowy fotel i ustawiła go na środku. Usiadła, wy ciągnęła z kieszeni skręta, z powodu którego się tam znalazła, zapaliła go i wciągnęła duży haust dy mu.

Z miejsca zakręciło jej się w głowie. Parę razy głęboko odetchnęła i wsparła się wy godnie na oparciu. Kręciła powoli fotelem i nadal popalała. Wkrótce wszy stko, co się znajdowało w pokoju, zaczęło jej opowiadać swoją historię. Po niemal godzinie i wielu, wielu obrotach krzesła zwróciła uwagę na ozdabiający ścianę obraz przedstawiający gorapes na ry nku. Bardzo go lubiła. Nieskończenie wiele razy przy glądała się przedstawionej na obrazie scence. Emanowała spokojem. Obraz do niej przemówił. Martwy, nieruchomy przedmiot wy jawił jej, co się tam działo. Musiała wstać i podejść bliżej, żeby to sprawdzić. Uśmiechnęła się, kiedy dostrzegła ślad obcasa Flory na tapicerce kanapy, nad którą wisiał obraz. Weszła na kanapę i stanęła dokładnie w ty m samy m miejscu, a potem przesunęła ramę na bok. By ła dużo cięższa, niż się spodziewała. Widok ukry tej kasy pancernej jej nie zdziwił, wiedziała, że ją tam znajdzie. Flora kazała ją zainstalować wiele lat temu. Powiedziała, że się przy da na gotówkę dla dostawców. Ale już od dawna wszy stkich transakcji dokony wało się bezgotówkowo i, o ile Ros by ło wiadomo, kasa by ła pusta. Albo przy najmniej powinna by ć. Zdjęła obraz ze ściany, oparła go o kanapę, przesunęła palcem po obrotowy m zamku szy frowy m, nawet nie próbując odgadnąć kodu, i wróciła na swoje miejsce, na biurowy fotel. W ciągu kilku godzin, które potem nastąpiły, przy glądała się drzwiczkom i zadawała sobie w my ślach wiele, wiele py tań. Odpowiedzi szukała przez dużą część nocy. Tuż po północy zaczęło padać. Amaia za każdy m razem gdy nagle wy ry wało ją ze snu raptowne wzdry gnięcie, zdawała sobie sprawę, że sły szy ry tmiczne stukanie kropli deszczu o okiennice. Te gwałtowne przebudzenia bardzo ją iry towały, zwłaszcza że Ibai w końcu zaczął przesy piać spokojnie całe noce. Choć deszcz ustał, pokry te wodą ulice wy dały jej się niegościnne i z uczuciem ulgi weszła do ciepłego, przy jemnie nagrzanego komisariatu. Przechodząc koło ekspresu do kawy, pozdrowiła Montesa, Zabalzę i Iriartego. Zbierali się tam na ry tualne poranne posiedzenia. – Może kawy, szefowo? – spy tał Montes. Zatrzy mała się na chwilę i dostrzegła kwaśną minę Zabalzy. Rozbawiło ją to. – Dziękuję, inspektorze, ale nie jestem w stanie pić kawy z ty ch plasty kowy ch kubeczków. Potem wy piję prawdziwą ze swojego kubka. Podinspektor Etxaide czekał na nią w jej gabinecie. – Szefowo, mam kilka ciekawy ch informacji o nagłej śmierci niemowląt. Powiesiła płaszcz na wieszaku, włączy ła komputer i usiadła za biurkiem. – Słucham. – Zespół nagłego zgonu niemowląt, czy li SIDS. Tak się mówi o nieoczekiwanej śmierci dziecka poniżej roku, choć może wy stąpić do drugiego roku. Następuje we śnie, nie widać oznak

przedśmiertnego cierpienia. W Europie umiera z tej przy czy ny dwoje na każdy ty siąc ży wo narodzony ch dzieci, w ogromnej większości, ponad dziewięćdziesięciu procent przy padków, w ciągu pierwszego półrocza. Jest to najczęstsza przy czy na zgonu zdrowy ch niemowląt powy żej pierwszego miesiąca ży cia. Diagnozuje się SIDS wtedy, kiedy autopsja nie wy kazała żadnej innej przy czy ny śmierci. W raporcie wy liczam czy nniki ry zy ka i czy nniki chroniące, choć są dość niesprecy zowane i obejmują to, co się działo w okresie ciąży, sposób karmienia i układania do snu, a nawet to, czy dorośli w rodzinie palą papierosy … Jedy ną stwierdzoną z pewnością współzależnością jest pora roku. Większość przy padków ma miejsce zimą. Średnia dla całej Hiszpanii zgadza się ze średnią europejską, a w Nawarze w ciągu ostatnich pięciu lat diagnoza SIDS została postawiona w siedemnastu przy padkach. Z tego cztery miały miejsce w Baztán i to odpowiada ogólnej średniej. Patrzy ła na niego, rozważając to, co usły szała. – We wszy stkich przy padkach wy konano sekcję zwłok i orzeczono zespół nagłego zgonu niemowląt, ale jest coś, co zwróciło moją uwagę: w dwóch spośród ty ch przy padków opieka społeczna wdroży ła postępowanie wy jaśniające w stosunku do rodzin. – Podał jej kilka papierów. – Nie wiemy nic o ty m, jak to się skończy ło, ale wy daje się, że po jakimś czasie obie sprawy zamknięto. Rozległo się stukanie do drzwi i do pokoju zajrzał inspektor Montes. – Etxaide, może by ś się z nami napił kawy ? Oczy wiście jeśli masz ochotę. By ło oczy wiste, że Etxaide jest zaskoczony. Spojrzał na Amaię, ze zdumienia unosząc brwi. – Idź, idź. Ja tu sobie spokojnie poczy tam raport – powiedziała, podnosząc wy druk. Gdy Jonan by ł już za drzwiami, Montes znów wetknął głowę do pokoju i puścił do Amai oko. – Spadaj! – powiedziała z szerokim uśmiechem. Drzwi nie zdąży ły się zamknąć. Do gabinetu wszedł Iriarte i powiedział: – Mamy zgłoszenie. Znaleziono martwą kobietę, w jej domu. Z tego co mi wiadomo, przed śmiercią wy miotowała krwią. Znalazła ją córka. Przy jechała z Pampeluny, bo matka nie odbierała telefonu. Wezwała pogotowie, ale nic już nie mogli zrobić. Lekarz, który stwierdził zgon, mówi, że jest w ty m coś dziwnego. Już kiedy samochód zjeżdżał z mostu, dostrzegła wozy strażackie zaparkowane na drugim końcu ulicy. W Baztán to strażacy zajmowali się transportem ranny ch i chory ch do szpitali. Już w chwili gdy ujrzała otwarte drzwi domu, który tak dobrze znała, poczuła się tak, jakby w samochodzie zabrakło powietrza. Otworzy ła usta i zaczęła szy bko oddy chać. – Jak się nazy wa ta kobieta? Jak się nazy wała? – Chy ba powiedzieli, że Ochoa. Nie zapamiętałem imienia. – Elena Ochoa?

Iriarte nie musiał odpowiadać. W otwarty ch drzwiach domu stała blada i zmieniona na twarzy dziewczy na, młodsza wersja Eleny. Paliła papierosa, obejmowana, a raczej podtrzy my wana przez młodego mężczy znę, najprawdopodobniej partnera. Minęła ich bez słowa i poprzez ciasny przedsionek ruszy ła do sy pialni. Skierował ją do niej sanitariusz. W sy pialni by ło gorąco i gorzki odór krwi i moczu by ł wy jątkowo silny. Krew i mocz utworzy ły spore kałuże wokół ciała. Spoczy wało między łóżkiem i komodą. Kobieta klęczała, nie widać by ło rąk, który mi ściskała brzuch, ponieważ ciało osunęło się do przodu i twarz oparła się o kałużę gęsty ch, krwawy ch wy miocin. Amaia podziękowała opatrzności, że zmarła ma zamknięte oczy. Jej pozy cja wskazy wała na to, że jej ostatnie chwile wiązały się z potworny m cierpieniem, ale twarz miała spokojną, jak gdy by sama śmierć by ła dla niej wy zwoleniem. Lekarz z pogotowia stał w głębi pokoju, czekał na py tania. – Inspektor Iriarte uprzedził mnie, że zauważy ł pan coś dziwnego… – Tak. Na pierwszy rzut oka wy gląda to na masy wny krwotok, który zalał żołądek i płuca i spowodował śmierć. Ale kiedy się przy jrzałem wy miocinom z bliska, zauważy łem, że jest w nich coś, co mi wy gląda na kawałeczki drewna. Amaia nachy liła się nad kałużą wy miocin i stwierdziła, że rzeczy wiście jest w nich mnóstwo kawałeczków czegoś, co wy gląda na drzazgi. Lekarz podszedł do niej i wy ciągnął rękę z plasty kowy m pojemnikiem. – Pobrałem próbkę. Po oczy szczeniu z krwi widać lepiej. – I co to? Czy … – Tak. To łupiny orzecha. Potrzaskane na ostre drzazgi, które ranią jak ży letki. Nie jestem w stanie sobie wy obrazić, jak mogła je połknąć, ale jest pewne, że w tej ilości przedziurawiły jej żołądek, dwunastnicę i krtań, a najgorsze nastąpiło, kiedy wy miotowała. Wy pierane z siłą, jakiej wy magają wy mioty, niszczy ły wszy stko na swojej drodze. Ta kobieta leczy ła się na depresję. Pigułki leżą w kuchni, na kuchence mikrofalowej. Nie jestem teraz w stanie stwierdzić, czy je brała. To okropny sposób na popełnienie samobójstwa. Córka Eleny Ochoi odziedziczy ła po matce wy gląd, imię i niezmierną uprzejmość w stosunku do gości. Mimo że Amaia ją powstrzy my wała, uparła się, że przy gotuje kawę dla wszy stkich, którzy by li w domu. Młody człowiek, który okazał się jej narzeczony m, uspokoił Amaię: – Proszę się zgodzić, poczuje się lepiej, jeśli będzie miała coś do zrobienia. Amaia patrzy ła, jak dziewczy na kręci się po kuchni. Usiadła tam, gdzie siedziała podczas ostatniej wizy ty u jej matki. Podobnie jak wtedy poczekała, aż filiżanki znajdą się na tacy, i dopiero wtedy się odezwała: – Znałam pani matkę. Zauważy ła, że dziewczy na jest zaskoczona.

– Nigdy mi o pani nie mówiła. – Nie widy wały śmy się często. Tak naprawdę odwiedziłam ją kilka razy, żeby porozmawiać o Rosario, o mojej matce. Przy jaźniły się w czasach młodości – wy jaśniła Amaia. – Podczas mojej ostatniej wizy ty odniosłam wrażenie, że jest bardzo zdenerwowana. Zauważy ła pani coś dziwnego w jej zachowaniu w ostatnich dniach? – Moja matka zawsze by ła nerwowa. Po śmierci ojca wpadła w okropną depresję. Ja miałam wtedy siedem lat. Już się nie pozbierała. Miała lepsze i gorsze okresy, ale zawsze by ła chwiejna i jest faktem, że od jakiegoś miesiąca sprawiała wrażenie, jakby ją ogarnął paranoiczny lęk. Umierała ze strachu. Tak już by ło kilka razy i lekarz zawsze mi sugerował, żeby m ją traktowała twardo i nie podsy cała jej lęków. Ale ty m razem wy dawało mi się, że naprawdę się czegoś boi. – Pani znała ją najlepiej. Sądzi pani, że pani matka mogła popełnić samobójstwo? – Samobójstwo? Nie, oczy wiście, że nie. Nigdy by o ty m nie pomy ślała, by ła głęboko wierząca. Chy ba nie sądzicie, że… Moja matka miała krwotok. Wczoraj z nią rozmawiałam przez telefon. Powiedziała mi, że boli ją brzuch, że wzięła tabletki przeciwbólowe i rozkurczowe. I że zaparzy sobie rumianek. By łam w pracy, ale powiedziałam, że przy jadę do niej, jak skończę. Od roku mieszkam w Pampelunie, z Luisem. – Wskazała na chłopaka. – Przy jeżdżaliśmy tu na weekendy, zostawaliśmy na noc. Ale matka mnie uspokoiła, powiedziała, że to ty lko zgaga, że nie muszę przy jeżdżać. Wieczorem, przed położeniem się spać, zadzwoniłam do niej jeszcze raz. Powiedziała, że pije rumianek i że czuje się dużo lepiej. – Eleno, lekarz znalazł w wy miocinach mnóstwo potłuczony ch skorupek orzechów włoskich. Jest ich tam ty le, że to niemożliwe, żeby je połknęła przy padkiem. Uważa, że połknięcie ich i późniejsze zwy miotowanie by ło przy czy ną krwotoku. – To niemożliwe – odparła dziewczy na. – Matka nienawidziła orzechów włoskich. Sam ich widok wy woły wał u niej atak lęku. Nigdy w ży ciu nie by ło w ty m domu żadnego orzecha włoskiego, jestem tego pewna, to ja robiłam dla niej zakupy. Umarłaby ze strachu, gdy by musiała dotknąć orzecha. – Amaia przy glądała się jej podejrzliwie. – Kiedy ś, kiedy jeszcze by łam mała, jakaś kobieta na ulicy podarowała mi garść orzechów. Kiedy przy szłam do domu, matka zareagowała tak, jakby m przy niosła truciznę, i kazała mi je wy rzucić. Potem przejrzała wszy stkie moje rzeczy, żeby się upewnić, że żadnego nie zachowałam, wy kąpała mnie starannie i spaliła moje ubrania, a ja zalewałam się łzami, bo nic z tego nie rozumiałam. Potem kazała mi przy siąc, że nigdy, przenigdy nie wezmę od nikogo orzechów. Proszę mi wierzy ć, to na zawsze odebrało mi ochotę na przy noszenie do domu orzechów. Co ciekawe, w ciągu następny ch lat tamta kobieta jeszcze parę razy mi je oferowała. To musi by ć pomy łka albo wy padek, bo ona nigdy w ży ciu by ich nie zjadła. Doktor San Martín z zatroskaniem kręcił głową. A potem powiedział do sędziego Markiny :

– To potworny rodzaj samobójstwa. Widziałem sporo podobny ch, zwłaszcza wśród więźniów. Pamięta pan Quiraltego, tego, który połknął środek do czy szczenia? Widziałem także przy padki połknięcia tłuczonego szkła, amoniaku, opiłków żelaza… To zwraca uwagę jeszcze bardziej, bo kontrastuje ze śmiercią doktora Berasateguiego, taką spokojną. – Doktorze, czy istnieje możliwość, że połknęła skorupki orzecha przy padkowo? Może wy mieszane z jakimś jedzeniem? – zapy tał Iriarte. – To dość wątpliwe, ale nie niemożliwe… Do czasu kiedy przeanalizuję zawartość jej żołądka, nie będę mógł odpowiedzieć na to py tanie. Ale ich ilość w wy miocinach sprawia, że taka możliwość jest wy soce nieprawdopodobna. – Pożegnał się z sędzią i ruszy ł w stronę samochodu. – Zobaczy my się podczas sekcji, pani inspektor? – Ja będę – wtrącił się Iriarte. – Ofiara by ła znajomą rodziny pani inspektor. Doktor San Martín wy mamrotał kondolencje i wsiadł do samochodu. Amaia, która pospieszy ła za nim, nachy liła się nad drzwiczkami i zastukała w okno. – Doktorze, podczas badania sprawy tej małej Esparzy sprawdziliśmy częstotliwość wy stępowania przy padków nagłej śmierci niemowląt w okolicy i zwróciło naszą uwagę, że przy najmniej w kilku przy padkach Insty tut Medy cy ny Sądowej zlecił opiece społecznej sprawdzenie sy tuacji ich rodzin. – O ilu latach pani mówi? – O jakichś pięciu. – W ty m okresie mieliśmy w Insty tucie drugiego lekarza sądowego. By ła to pani doktor Maite Hernández. Jestem pewien, że to ona wy dała te zalecenia. Ja sam z zasady, o ile to możliwe, unikam wy kony wania sekcji tak maleńkich dzieci. Amaia przy pomniała sobie, jaki by ł przy gnębiony, kiedy zobaczy ł zwłoki dziewczy nki, i zauważy ła, że kiedy to mówił, lekko odwrócił wzrok, jak gdy by ten naturalny odruch by ł czy mś wsty dliwy m. Jeśli chodzi o nią, to raczej zy skał u niej punkty. By ł wspaniały m profesjonalistą, łączy ł pracę z nauczaniem, które niewątpliwie by ło jego konikiem. – Doktor Hernández dostała stanowisko na Uniwersy tecie Publiczny m Kraju Basków i tam teraz pracuje. Zadzwonię do niej z biura. Nie sądzę, żeby miała coś przeciwko rozmowie z panią. Zawsze by ła urocza. Amaia podziękowała. Potem stała i śledziła wzrokiem oddalający się samochód. Ulica by ła teraz niemal pusta. By ła pora obiadu, a do tego znowu zaczął padać drobny deszczy k. Sąsiedzi wrócili do domów, ale nie by liby sobą, gdy by nie podglądali. Amaia zauważy ła ruch za firankami, a nawet kilka uchy lony ch okien, mimo że deszcz wy raźnie się wzmagał. Markina otworzy ł parasol i osłonił ją nim. – W ostatnich dniach odwiedzam twoje rodzinne miasteczko częściej niż kiedy kolwiek

przedtem. Nie przeszkadza mi to. – Uśmiechnął się. – Przeciwnie, miałem zamiar tu przy jechać, ale z całkiem innego powodu. Nie odezwała się i ruszy ła w górę ulicą Giltxaurdi. Usiłowała umknąć przed spojrzeniami wścibskich sąsiadów. – Nigdy do mnie nie dzwonisz, nie mam od ciebie żadny ch wiadomości, a przecież wiesz, że się o ciebie martwię… Dlaczego mi nie powiesz, jak się czujesz? W ciągu ostatnich dni wy darzy ło się mnóstwo rzeczy. Zachowała dla siebie wszy stko, co się wiązało z wizy tą u Sarasoli, ale wy jawiła mu swoje wnioski na temat śmierci Berasateguiego i sposobu, w jaki według policji zdoby ł truciznę. – Przeprowadziliśmy dochodzenie w sprawie zbiegłego strażnika. To nie by ł żaden z ty ch, którzy towarzy szy li Berasateguiemu podczas mojej wizy ty. Ci już zostali zawieszeni. Mieszkał z rodzicami. Chętnie nam pokazali jego pokój. Nie znaleźliśmy tam nic dziwnego, z wy jątkiem plasty kowej torebki z nadrukiem apteki, znajdującej się bardzo daleko od jego mieszkania. Kiedy pokazaliśmy jego zdjęcie farmaceucie, przy pomniał go sobie naty chmiast, bo zwróciło jego uwagę, że ktoś chce kupić tak silny środek przeciwbólowy w ampułkach. Sprawdził receptę i numer lekarza. O dziwo, Berasategui jeszcze nie został skreślony z rejestru. Aptekarz upewnił się, że wszy stko jest w porządku, i nie miał innego wy jścia, niż wy dać lek. Na nagraniu można zobaczy ć, że strażnik stoi przy drzwiach celi około minuty. Najprawdopodobniej zaczekał, aż Berasategui wy pije zawartość ampułki, i odebrał od niego pusty pojemniczek, żeby się go pozby ć. Poszukujemy go listem gończy m. Doty chczas udało nam się stwierdzić, że nie ukry wa się u nikogo z rodziny. To ty le. Na razie nie mam nic więcej. By li już na stary m targu. Markina nagle się zatrzy mał, więc musiała się cofnąć o krok. Pod osłoną parasola znowu uśmiechnął się do niej w ten swój sposób. Nigdy nie by ła pewna, co oznacza ten uśmiech. Czy się z niej śmieje, czy jest bardzo szczęśliwy, że ją widzi. Przy glądał się jej kilka sekund. Onieśmielona spuściła wzrok, ale ta krótka chwila wy starczy ła, żeby doszła do siebie i mogła spy tać: – Co się dzieje? – Kiedy się skarży łem, że nie mam od ciebie wiadomości, nie miałem na my śli postępów w śledztwie. Znowu spuściła głowę, ty m razem z tajony m zadowoleniem, a kiedy ją podniosła, w pełni nad sobą panowała. – Ale takie właśnie wiadomości będzie pan otrzy my wał. Jego oczy zamglił smutek, a z twarzy zniknął wszelki cień uśmiechu. – Pamiętasz, co ci powiedziałem tamtej nocy, wy chodząc z mieszkania Berasateguiego? Kiedy tu jechaliśmy.

Nie odpowiedziała. – Moje uczucia się nie zmieniły i nie zmienią się nigdy. By ł tuż obok. Jego bliskość pobudziła jej pożądanie, a poważne nuty w jego głosie nałoży ły się na wspomnienie snu z poprzedniej nocy. Jej umy sł naty chmiast przy wołał przeczucie ciepła jego ust, słody czy pocałunków. Otrzy my wanie zleceń od insty tucji by ło niewątpliwą oznaką sukcesu. Kiedy najważniejsze fundacje kulturalne stawiały na dzieła tego, a nie innego arty sty, robiły tak zawsze, opierając się na eksperty zach doradców w dziedzinie inwesty cji w sztukę, a ci, oprócz wzięcia pod uwagę talentu arty sty i sposobu wy konania dzieła, rozpatry wali przede wszy stkim przewidy wania co do przy szłej drogi ży ciowej twórcy i kalkulowali długoterminową rentowność inwesty cji. Arty kuły prasowe, które się ukazały po wy stawie w muzeum Guggenheima w dwóch najważniejszy ch pismach o sztuce, „Art News” i „Art in America”, sprawiły, że jego notowania wy strzeliły w kosmos. To spotkanie z przedstawicielami fundacji BNP w Pampelunie kazało mu my śleć, że szy kuje się ważne zlecenie. Poprawił wsteczne lusterko i uśmiechnął się z zadowoleniem do swojego odbicia. Przejechał przez Txokoto i dojechał do mostu Giltxaurdi, żeby stamtąd dostać się do wy jazdu na drogę krajową. Jadąc jedną z uliczek prowadzący ch do starego ry nku, zauważy ł Amaię. Stała obok jakiegoś mężczy zny. Mężczy zna trzy mał nad nią i nad sobą otwarty parasol. James zwolnił i opuścił szy bę, chciał ją zawołać. Ale jego odruch zamarł w zarodku, a spojrzenie zmroziło coś nieuchwy tnego, coś, co wy raźnie łączy ło tę parę. Mężczy zna coś do Amai mówił, nieczuły na wszy stko inne, a ona słuchała go z opuszczoną głową. Deszcz padał, chronili się pod parasolem i dzieliło ich od siebie ledwo kilka centy metrów, ale to nie zby t mała odległość między nimi nim wstrząsnęła: to wy raz jej twarzy, kiedy ją znowu podniosła. W jej oczach bły szczał płomień wy zwania, gotowość do rzucenia się do walki, a on wiedział, że temu właśnie jego żona nie umie się oprzeć. By ła urodzoną wojowniczką, amazonką, jej patronką by ła Pallas Atena. Amaia Salazar nigdy się nie poddawała bez bitwy. Podniósł szy bę i pojechał dalej, nie zatrzy mał się. Z jego twarzy zniknęły wszelkie ślady uśmiechu.

16

Z niechęcią wy piła ły k kawy, która już dawno wy sty gła, i ze wstrętem odsunęła kubek na róg stołu. Nic nie jadła od śniadania, nie by ła w stanie nic przełknąć. Widok Eleny Ochoi martwej, leżącej w kałuży krwi odebrał jej apety t, ale by ło w ty m coś jeszcze… Straciła nadzieję, która gdzieś tam się tliła, że Elenie uda się pokonać barierę strachu i że przemówi. Gdy by jej chociaż powiedziała, gdzie jest tamten dom… Przeczuwała, że to bardzo ważne. A teraz Elena też nie ży ła, podobnie jak Berasategui, i ona, Amaia, straciła punkty zaczepienia i czuła, że sprawy wy my kają jej się z rąk. Równie dobrze mogłaby usiłować wstrzy mać bieg rzeki Baztán. Na biurku leżały raport podinspektora Etxaidego o śmierci łóżeczkowej niemowląt, protokół zeznań Valentína Esparzy z aresztu, raport z sekcji zwłok Berasateguiego i kilka zszy wek z notatkami nakreślony mi jej własną ręką. Jej my śli krąży ły wokół jednego wniosku, który nie zasługiwał na to miano: że nie robi żadny ch postępów, że nie wie, dokąd zmierza. Sfrustrowana, odrzuciła papiery. Sprawdziła, która godzina. Dochodziła czwarta. Godzinę wcześniej zadzwonił doktor San Martín, żeby jej podać numer telefonu lekarki, która zrobiła sekcje zwłok niemowląt z raportu Jonana. Powiedział, że już z nią rozmawiał i wy tłumaczy ł jej, o co chodzi, i że się umówili, że Amaia zadzwoni do niej o czwartej. Przy sunęła telefon i czekała ze słuchawką w ręku, aż upły nie ostatnia minuta. Punktualnie o pełnej godzinie wy brała numer. Jeśli nawet panią doktor zdziwiła jej punktualność, nic nie powiedziała. – Doktor San Martín uprzedził mnie, że jest pani zainteresowana dwoma konkretny mi przy padkami. Pamiętam je doskonale, ale na wszelki wy padek sięgnęłam po notatki z tamty ch lat. Oby dwie sekcje by ły ruty nowe, dwie pozornie zdrowe dziewczy nki, nic, co by wskazy wało, że śmierć nie nastąpiła z powodów naturalny ch, no… oczy wiście jeśli zespół nagłego zgonu niemowląt uznamy za coś naturalnego. Taką diagnozę wstępną postawili lekarze, którzy podpisali akty zgonu. Jedna z dziewczy nek by ła kładziona do snu na brzuszku, druga nie. To, co w obu przy padkach wzbudziło moje wątpliwości, to postawa rodziców. – Postawa rodziców? – W jedny m przy padku spotkałam się z rodzicami przed sekcją, na żądanie ojca. Prawie mi groził. Ostrzegł mnie, że dziecku ma nie brakować żadnego organu, bo gdzieś przeczy tał, że lekarze sądowi je wy cinają i sobie zostawiają. Usiłowałam mu wy tłumaczy ć, że to nie tak wy gląda, że organy pobiera się jedy nie za zgodą rodziny lub kiedy ciało zostało podarowane na cele naukowe. Zaskoczy ł mnie: powiedział, że dobrze wie, jakie ceny osiągają organy zmarłego dziecka na czarny m ry nku. Odpowiedziałam, że jeśli chodzi o organy do transplantacji, to się

bardzo my li, ponieważ pobiera się je naty chmiast po zgonie i muszą zostać spełnione specjalne warunki, ale odrzekł, że nie miał na my śli czarnego ry nku organów do transplantacji, ty lko czarny ry nek zwłok. Jego żona usiłowała go powstrzy my wać i cały czas za niego przepraszała. Usiłowała go usprawiedliwić, mówiła, że jest w szoku po stracie, ale wy dawało się, że facet wiedział, o czy m mówi. Zresztą to by ł cham bez wy chowania i brutal. Zadzwoniłam do opieki społecznej przede wszy stkim ze względu na ich starsze dziecko, sy nka. Przy prowadzili go ze sobą i zostawili w poczekalni, ale mógł sły szeć wszy stko, co wy gady wał jego ojciec. Pomy ślałam, że lepiej będzie, jeśli ktoś rzuci na tę rodzinę okiem. W drugim przy padku postawa rodziców też by ła zaskakująca, choć całkiem odmienna. Czekali na kory tarzu Insty tutu Medy cy ny Sądowej. Wy chodząc z sali sekcy jnej, podeszłam do nich i powiedziałam, że niedługo będą mogli zabrać córeczkę, i zauważy łam, że wcale nie są przy gnębieni. Wprost przeciwnie, by li uszczęśliwieni. Choć dużo już w ży ciu widziałam, bo rodziny reagują różnie, bólem albo skrajny m chłodem, to czegoś takiego nigdy. Usły szałam, jak mąż szepcze do żony, że odtąd już wszy stko będzie dobrze. To by ło szokujące, wy dawało się, że to coś w rodzaju obietnicy, a kiedy się odwróciłam, zobaczy łam, że oboje się uśmiechają. I nie by ł to ten rodzaj uśmiechu, jakim niekiedy usiłuje się dodać otuchy bliskiej osobie, nie, oni by li szczęśliwi. – Zrobiła przerwę, żeby sobie coś przy pomnieć. – Zdarzało mi się widzieć podobne reakcje na śmierć u osób głęboko wierzący ch, które są przekonane, że ich bliski pójdzie prosto do nieba, ale wtedy wy raźnie widać rezy gnację. U nich żadnej rezy gnacji nie zauważy łam, by ła ty lko radość. Zaalarmowałam opiekę społeczną, bo mieli jeszcze dwoje mały ch dzieci, dwa i trzy latka, mieszkali w suterenie bez ogrzewania, którą wy najął im ktoś z rodziny, a on by ł wiecznie bez pracy. To jasne, że im się nie przelewało, ale dbali o dzieci, podobnie jak i ta pierwsza para. Tak przy najmniej stwierdziła pracownica opieki społecznej. No i na ty m te sprawy się skończy ły. Ale dzisiejszy telefon od San Martína sprawił, że przy pomniałam sobie jeszcze jedną sprawę, z marca 1997 roku. W święta wielkanocne wy koleił się pociąg w Huarte Arakil. Zginęło osiemnaście osób. By liśmy przeciążeni. W ty m samy m czasie co wy padek zdarzy ł się przy padek śmierci łóżeczkowej. Rodzice koniecznie chcieli ze mną pomówić. Jak już mówiłam, mieliśmy ogrom pracy, ale przy szli i powiedzieli, że się nie ruszą, póki z nimi nie porozmawiam. To by ło smutne. Kobieta miała zaawansowany nowotwór. Prosili, żeby przy spieszy ć formalności, żeby mogli jak najszy bciej zabrać ciało. Spieszy li się, to by ło widać, nie widać by ło za to po nich takiego przy gnębienia, jakiego można by się spodziewać, zważy wszy na okoliczności. Wprost przeciwnie. W poczekalni pełnej zdruzgotany ch rodzin ty ch z pociągu oni sprawiali wrażenie, jakby czekali na odbiór samochodu z warsztatu, a nie na ciało zmarłego dziecka. Nie mieli inny ch dzieci, sprawdziłam to. Mam to wszy stko zanotowane, poszukałam notatek także o tej sprawie. Jeśli pody ktuje mi pani adres mailowy, prześlę je pani. I telefon do pracownicy opieki społecznej.

Będzie pani mogła porozmawiać również z nią. – Jeszcze ty lko jedna sprawa, pani doktor – powiedziała Amaia na zakończenie. – Słucham. – W ty m ostatnim przy padku, o który m pani mówiła, to także by ła dziewczy nka? – Tak, to by ła dziewczy nka. Pracownica opieki społecznej potrzebowała godziny na wy szukanie akt i oddzwonienie. Sprawy zamknięto bez żadny ch komplikacji. W jedny m przy padku rodzina przez jakiś czas otrzy my wała zasiłek, ale potem z niego zrezy gnowała. Nic więcej. Zadzwoniła do Jonana. Ku jej zaskoczeniu miał wy łączony telefon. Wy szła na kory tarz i delikatnie zastukała do drzwi naprzeciwko, do Zabalzy i Montesa. – Inspektorze Montes, mogę pana prosić? Poszedł za nią do jej gabinetu. – Podinspektor Etxaide opracował raport o wszy stkich rodzinach w Baztán, które straciły dzieci w wy niku śmierci łóżeczkowej. Z początku wy dawało się, że nie stwierdził niczego ważnego, ale w dwóch przy padkach lekarka sądowa, która przeprowadzała sekcje, wezwała opiekę społeczną. Rozmawiałam z nią przez telefon i wtedy przy pomniała sobie o jeszcze jedny m przy padku, w który m rodzice nie zareagowali tak, jak by należało się spodziewać. By li dosłownie uszczęśliwieni. Jedna z rodzin przez jakiś czas otrzy my wała wsparcie od rządu Nawarry. Chciałaby m, żeby pan jutro złoży ł ty m rodzinom wizy tę, pod jakimkolwiek pretekstem, ale proszę unikać tematu zmarły ch niemowląt. – Uff! – sapnął Montes. – To mnie będzie dużo kosztować, szefowo – poskarży ł się, przeglądając akta. – Nic mnie tak nie wkurza jak ludzie, którzy nie dbają o dzieci. – Niech pan nie ściemnia, Montes, pana wkurza wszy stko – powiedziała z uśmiechem, a on kiwnął głową. – Proszę wziąć ze sobą Zabalzę, dobrze mu zrobi, jak się trochę przewietrzy. Zresztą jest bardziej taktowny od pana. A, właśnie. Wie pan, co się dzieje z Etxaidem? – Ma wolne popołudnie, powiedział mi, że ma coś do załatwienia… Amaia zaczęła porządkować notatki. Dodała to, czego się dowiedziała od lekarki i od pracownicy opieki społecznej, i dopiero po kilku minutach zorientowała się, że Montes nadal stoi w drzwiach. – Fermín? Chce mi pan coś powiedzieć? Patrzy ł na nią jeszcze przez chwilę, po czy m mruknął: – Nie, nie. Nic takiego. Otworzy ł drzwi i wy szedł na kory tarz. Amaia miała wrażenie, że coś ważnego jej umknęło. Zdekoncentrowała się. Musiała sama przed sobą przy znać, że nie zrobiła żadny ch postępów. Schowała papiery, sprawdziła, która godzina, i przy pomniała sobie, że James miał ważne

spotkanie w Pampelunie. Wy brała jego numer. Czekała, ale nie odebrał. Wy łączy ła komputer, ubrała się i wróciła do domu. Dziewczęta z wesołej gromadki ciotki Engrasi w ostatnich czasach porzuciły, jak się wy dawało, party jki kart i zastąpiły je radosny m przerzucaniem Ibaia z rąk do rąk, zabawianiem go, robieniem min, gry masów i śmichów-chichów. Nie bez trudu udało jej się wy rwać go im z rąk. Śmiał się radośnie i przekazy wał wszy stkim swoją radość ży cia. – Psujecie go – zażartowała. – Już jest rozpuszczony jak dziadowski bicz. No i nie chce chodzić spać o właściwej porze – powiedziała, wchodząc po schodach z sy nkiem na ręku. Nie zważała na ich pełne oburzenia okrzy ki. Zostawiła Ibaia w łóżeczku i poszła zrobić mu kąpiel. Zdjęła gruby sweter i położy ła pistolet na bieliźniarce. My ślała o ty m, że już wkrótce, kiedy Ibai zacznie chodzić, to miejsce przestanie by ć bezpieczne. W Pampelunie miała kasę pancerną. Podczas przebudowy Juanitaenei także tam zamierzała ją zainstalować. Ale w domu ciotki zawsze zostawiała broń właśnie tam. Wy dawało jej się, że to bezpieczne, ale z mały mi dziećmi nigdy nic nie wiadomo. Gdy mają około trzech lat, wspinają się wszędzie zwinnie jak małpki. Pomy ślała o Juanitaenei, o paletach z materiałami budowlany mi zgromadzony mi przed drzwiami i o pracach, które nie posuwały się naprzód. Wy jęła komórkę i znów zadzwoniła do Jamesa. Usły szała dwa sy gnały i połączenie się przerwało. Albo zostało przerwane. Nie spieszy ła się, kąpiąc Ibaia. Uwielbiał wodę, a ona przepadała za ty mi chwilami, kiedy by ł tak szczęśliwy i odprężony. Musiała jednak przy znać sama przed sobą, że zaczy na się denerwować. James nie odbierał telefonu. Nie wy korzy stała chwil spędzony ch z sy nkiem tak, jak by chciała. Ubrała go w piżamkę i zadzwoniła jeszcze raz. I znowu połączenie naty chmiast się przerwało. Wy słała esemes: „James, martwię się, zadzwoń”. Po minucie dostała odpowiedź: „Jestem zajęty ”. Nakarmiła Ibaia i szy bko zasnął. Włączy ła elektroniczną nianię i zeszła na dół. Usiadła z ciotką i Ros, które oglądały telewizję, ale nie udało jej się na niczy m skupić. Cały czas wsłuchiwała się w warkot samochodów przejeżdżający ch po bruku przed domem. Kiedy usły szała, że zatrzy muje się samochód jej męża, zarzuciła na plecy kurtkę i wy szła go przy witać. James siedział w samochodzie, światła i silnik by ły wy łączone. Podeszła, otworzy ła drzwi od strony pasażera i wsiadła. – James! Na Boga! Martwiłam się o ciebie. – Już wróciłem – odpowiedział obojętny m tonem. – Mogłeś zadzwonić… – Ty też – uciął. Wy raźnie zaskoczona, przeszła do defensy wy.

– Dzwoniłam, ale nie odbierałeś. – O szóstej wieczorem? Tak późno? Przy jęła wy rzut, ale naty chmiast się rozzłościła. – Czy li widziałeś, że dzwonię, i nie odebrałeś? Co się dzieje, James? – To ty mi odpowiedz na to py tanie, Amaio. – Nie wiem, o czy m mówisz. Wzruszy ł ramionami. – Nie wiesz, o czy m mówię. Świetnie. Więc nic się nie stało. – Mówiąc to, zrobił taki ruch, jakby chciał wy siąść. – James. – Powstrzy mała go. – Nie rób mi tego. Naprawdę nic nie rozumiem. Wiem, że miałeś spotkanie z przedstawicielami BNP, nic więcej. Nie wiem nawet, jak ci poszło. – A ciebie to w ogóle obchodzi? Patrzy ła na niego, zraniona, przez kilka sekund. Jej piękny chłopiec tracił cierpliwość i wiedziała, że w dużej mierze to jej wina. Zniży ła głos i starała się mówić tak, żeby by ło w nim sły chać czułość i troskę. – Jak możesz o to py tać? Oczy wiście, że mnie to obchodzi, James. To ty obchodzisz mnie najbardziej na świecie. Wpatry wał się w nią, usiłując zachować lodowatą minę, ale gory cz powoli tajała w jego oczach. Lekko się uśmiechnął. – Dobrze mi poszło – przy znał. – Powiedz coś więcej, proszę. Po prostu dobrze czy bardzo dobrze? Uśmiechnął się już otwarcie. – Bardzo, bardzo dobrze. Objęła go. Uklękła na siedzeniu, żeby móc do niego przy lgnąć i ucałować. W tej samej chwili zadzwoniła jej komórka. James się skrzy wił, kiedy ją wy jęła z kieszeni. – Z komisariatu. Muszę odebrać – powiedziała i uwolniła się z jego objęć. Odebrała i usły szała głos dy żurnego. – Pani inspektor, zadzwoniła córka Eleny Ochoi. Nalegała, mówiła, że chce z panią rozmawiać i że to bardzo pilne. Nie przeszkadzałby m pani, ale ona mówi, że musi się z panią jak najszy bciej zobaczy ć. Przed chwilą przesłałem pani jej numer esemesem. – Muszę zadzwonić. To potrwa ty lko kilka minut – powiedziała i wy siadła z samochodu. Wy brała numer i odeszła na bok, żeby James nie mógł nic sły szeć. – Pani inspektor, jestem w Elizondo. Po ty m wszy stkim postanowiliśmy się tu zatrzy mać na noc i kiedy się kładłam spać, znalazłam pod poduszką list od mojej matki. – Głos dziewczy ny, który aż do tej chwili brzmiał pewnie i w który m można by ło wy czuć, w jak ważnej sprawie

dzwoni, załamał się żałośnie. Zaczęła płakać. – Przy puszczam, że mieliście rację, popełniła samobójstwo, nie mogę w to uwierzy ć, ale popełniła samobójstwo… Zostawiła list – dodała zdruzgotana. – Ja zawsze usiłowałam jej pomóc, robiłam to, co mi kazali lekarze, żeby nie podsy cać jej paranoi, żeby nie przy wiązy wać wagi do jej lęków… A ona zostawiła list. Ale nie do mnie, to list do pani. Załamała się całkowicie. Amaia wiedziała, że od tej chwili nie będzie w stanie wy powiedzieć ani słowa. Poczekała kilka sekund. Sły szała, że ktoś próbuje pocieszy ć dziewczy nę, a potem wy jmuje jej z ręki telefon. – Pani inspektor, to ja, Luis, narzeczony Eleny. Proszę, niech pani przy jedzie po list. James wy siadł już z samochodu. Amaia musiała się cofnąć kilka kroków, żeby stanąć naprzeciwko niego. – James, muszę coś zrobić. Odebrać pewien dokument. To tutaj, w Elizondo, całkiem blisko. Pójdę pieszo – dodała, jakby chciała podkreślić, że nie potrwa to długo. – Ale muszę tam iść już. Pochy lił się, żeby ją pocałować, i nie mówiąc ani słowa, wszedł do domu.

17

Zima dała o sobie zapomnieć na kilka godzin, ale teraz wróciła z cały m impetem. Maszerując po wy marły ch uliczkach Elizondo, smagana wiatrem z północy, Amaia żałowała, że nie wzięła rękawiczek i szalika. Podniosła kołnierz płaszcza i przy trzy my wała go na szy i rękami. Jeszcze przy spieszy ła kroku. Dotarła do domu Eleny Ochoi i zadzwoniła. Czekała, drżąc z zimna, kuląc się pod coraz brutalniejszy mi podmuchami wiatru. Luis otworzy ł, ale nie zaprosił jej do środka. – Jest całkowicie wy czerpana – wy jaśnił. – Wzięła pasty lkę na sen. Właśnie zaczęła działać. – Rozumiem. – Amaia wy raziła współczucie. – To dla niej ciężki cios… Podał jej białą, podłużną kopertę. Zauważy ła, że nie by ła otwierana i że jest na niej jej nazwisko. Wzięła ją i schowała do kieszeni płaszcza. Zauważała, że chłopakowi ulży ło, kiedy zniknęła. – Poinformuję was za jakiś czas. – Jeśli jest tam ty lko to, co oczy wiste, proszę jej tego oszczędzić. I tak już się nacierpiała. Amaia ruszy ła do zakola rzeki, przy ciągana pomarańczowy mi światłami z placu. W tę lodowatą noc mamiły złudzeniem ciepła. Minęła fontannę lamii, nawiedzaną przez nie jedy nie w czasie deszczu, i zatrzy mała się na rogu, przy urzędzie miasta, żeby jedną ręką musnąć wy ślizganą powierzchnię kamienia botil harri. Drugą, tą, którą trzy mała w kieszeni, ściskała kopertę. Papier by ł przy jemnie ciepły, jakby zachował ślad ży cia autorki listu. Wiatr hulał po placu, nie mogła się zatrzy mać nawet na chwilę. Poszła ulicą Jaimego Urrutii. Nieświadomie przy stawała pod każdą latarnią, aż zdała sobie sprawę, że szuka miejsca, gdzie mogłaby przeczy tać list, że nie chce go czy tać w domu i że nie może z ty m dłużej zwlekać. Przeszła przez most, na który m wy cie wiatru ry walizowało z szumem zapory, doszła do baru Trinquete i skręciła w prawo. Kierowała się do jedy nego miejsca, w który m w tamtej chwili mogła by ć sama. Namacała w kieszeni gładki ny lonowy sznurek, na który m jej ojciec powiesił ten klucz ty le lat temu, i włoży ła go w dziurkę od klucza w drzwiach wy twórni. Klucz utkwił w zamku i nie mogła go przekręcić. Spróbowała jeszcze raz, choć by ło oczy wiste, że zamek został zmieniony. Zaskoczona, ale zadowolona, że Ros to zrobiła, schowała bezuży teczny już klucz i jeszcze raz dotknęła koperty. Wy dawała się do niej wołać jak ży wa istota. Ruszy ła szy bko, niemal biegiem, pod wiatr, do domu ciotki, ale nie weszła do środka. Podeszła do swojego samochodu, wsiadła i zapaliła lampkę. „Już wiedzą, mówiłam pani, że się dowiedzą. Zawsze tak się pilnowałam, ale przecież mówiłam pani, że nikt mnie przed nimi nie ochroni. W jakiś sposób mi to zadali i już to mam w środku,

czuję, że przeżera mi wnętrzności. Ale głupia by łam, my ślałam, że to zgaga, ale mijają godziny i już wiem, co się dzieje. To mnie pożera, zabije mnie, wy kończy. Nie ma sensu niczego dłużej ukry wać. Ten dom to stare, zrujnowane caserío, ze ścianami koloru herbatnika i ciemny m dachem. Od lat tam nie by łam, ale zawsze miał przy mknięte okiennice. Stoi przy drodze do Orabidei, na środku jedy nej płaskiej łąki, jaka jest w okolicy. Nie ma tam drzew, nic wokół nie rośnie. Z góry go nie widać, ale rozpozna go pani, bo nagle wy łania się zza zakrętu. To czarny dom. Nie mówię o kolorze ścian, ty lko o ty m, co w nim jest. Wiem, że to nic nie da, jeśli będę panią prosić, żeby pani tam nie szła, żeby go pani nie szukała, bo jeśli jest pani ty m, kim jest, jeśli udało się pani uniknąć przeznaczenia, które dla pani szy kowali, to wszy stko jedno, czy będzie ich pani szukała, czy nie. Oni i tak panią znajdą. Niech panią Bóg wspomaga. Elena Ochoa” Hałaśliwy, przy kry sy gnał telefonu w zamkniętej puszce samochodu sprawił, że aż podskoczy ła ze strachu. List od Eleny Ochoi wy padł jej z rąk i spadł gdzieś przy pedałach. Odebrała, zdenerwowana i zmieszana. Schy liła się, żeby podnieść list. W głosie Iriartego sły chać by ło, że jest zmęczony po długim dniu ciężkiej pracy. Spojrzała na zegarek, by ło po jedenastej. Złapała się na ty m, że zupełnie o nim zapomniała. – Zakończy liśmy sekcję zwłok Eleny Ochoi… Daję pani słowo, pani inspektor, że czegoś takiego w ży ciu nie widziałem. – Przerwał. Amaia usły szała, że nabiera powietrza i wy puszcza je bardzo powoli. – San Martín stwierdził samobójstwo w wy niku połknięcia ostry ch przedmiotów, ale proszę mi wierzy ć, to, co dla mnie by ło wstrząsające, dla niego musiało by ć nie do uwierzenia, ale coś przecież musiał napisać, no nie? – Poparł swoje rozważania nerwowy m parsknięciem. Poczuła, że czaszkę zaczy na jej rozry wać zapowiedź okropnej migreny, silne pulsowanie w skroniach. Ogarnęły ją chłód i przeczucie, że te fizy czne objawy muszą by ć bezpośrednio powiązane z treścią listu i z chwilami milczenia, który mi przery wał swoją nieskładną wy powiedź Iriarte. – Proszę mi to wy jaśnić, inspektorze – poprosiła twardy m głosem. – No cóż, sama pani widziała, ile ty ch łupin od orzechów by ło w ty m, co zwy miotowała. W żołądku też by ły, nie tak dużo, ale w jelitach… Jelita by ły pełne… – Rozumiem. – Nie, pani inspektor, nie może pani tego zrozumieć. Jelita by ły dosłownie wy pchane skorupami, tak jakby ktoś się posłuży ł maszy nką do nadziewania kiełbas, żeby je tam wtłoczy ć.

By ły tak przepełnione, że w niektóry ch miejscach popękały. Całe by ły porozry wane, jakby ktoś wpy chał tam te łupiny siłą. W niektóry ch miejscach tkanki nie wy trzy mały. Doszło do perforacji jelit, łupiny przeniknęły do jamy brzusznej, niektóre by ły wbite nawet w różne przy legające organy. Amaia czuła, że migrena rozłupuje jej czaszkę, że ma na głowie coś w rodzaju stalowego kasku, który ktoś próbuje rozwalić uderzeniami młota. Iriarte znowu odetchnął głęboko. Mówił dalej. – Siedem metrów jelita cienkiego i półtora metra jelita grubego wy pełnione łupinami orzecha włoskiego, do tego stopnia, że powiększy ły objętość dwukrotnie. Doktor by ł zdziwiony, że ściana jelit nie przerwała się na całej długości. Nigdy w ży ciu czegoś takiego nie widziałem, a wie pani, co jest najdziwniejsze? Tam nie by ło ani kawałeczka owocu, żadny ch orzechów, ty lko same skorupy. – Co powiedział San Martín? Czy istnieje jakiś sposób, żeby takie łupiny tam włoży ć? Iriarte sapał głośno. – Nie za ży cia. Ból by łby nie do zniesienia. Oszalałaby, to by ją zabiło. Mam zdjęcia. San Martín jeszcze tam został, pracuje nad raportem, jutro rano powinien by ć gotowy. A teraz idę do domu. Chociaż nie sądzę, żeby m zdołał zasnąć – dodał. Amaia też by ła pewna, że nie zdoła zasnąć. Wzięła kilka proszków przeciwbólowy ch i położy ła się obok Jamesa i Ibaia. Liczy ła na to, że regularne oddechy jej bliskich przy niosą jej ukojenie, którego tak potrzebowała. Pozwalała, żeby godziny mijały. Popatry wała to na strony książki, na której nie zdołała się skupić, to na ciemny otwór okna. Zostawiali podniesione żaluzje, żeby nie ruszając się z łóżka, móc dostrzec pierwsze zorze poranka. Nie wiedzieć kiedy usnęła, choć zachowała część świadomości i zdawała sobie sprawę, że śpi, kiedy ona nadeszła. Nie usły szała jej, jej kroków ani sapania. Ty lko ją poczuła, poczuła zapach jej skóry, jej włosów, jej oddechu. Jak dłutem w marmurze wy ry ły się na zawsze w jej pamięci. To zapach by ł ostrzeżeniem, by ł zapowiedzią, że zjawi się jej wróg, jej morderczy ni. Owładnęły nią strach i desperacja, przeklinała własną niefrasobliwość, własne roztargnienie, to, że pozwoliła, żeby podeszła aż tak blisko. Jeśli mogła ją poczuć, to musiała by ć za blisko. Mała dziewczy nka zaczęła wznosić modły do Boga, opiekuna ofiar. Błagała o litość, przery wając modlitwy nakazem pochodzący m gdzieś z głębi umy słu, którego, wiedziała o ty m dobrze, nie powinna nigdy naruszać: „Nieotwierajoczunieotwierajoczunieotwierajoczu!”. Krzy knęła, ale to nie by ł krzy k przerażenia, lecz okrzy k wściekłości. Nie krzy czała dziewczy nka, ty lko kobieta: „Nie możesz mnie skrzy wdzić, już nie możesz mnie skrzy wdzić!”. I otworzy ła oczy. Rosario by ła tuż, nachy lała się nad jej łóżkiem, o kilka centy metrów od jej twarzy. Bliskość sprawiała, że jej twarz wy dawała się rozmazana, jej oczy, nos i usta wy pełniały Amai całe pole widzenia. Wilgotne zimno, który m

emanowało jej ubranie, sprawiło, że skóra Amai pokry ła się gęsią skórką. Wy krzy wione w potworny m uśmiechu usta przecinały twarz jak ślad po cięciu nożem, łapczy we oczy wpatry wały się w nią, rozbawione jej przerażeniem. Usiłowała krzy knąć, ale z jej ust nie wy dostał się żaden dźwięk, ledwie trochę ciepłego powietrza, które opuszczało płuca i rozwiewało się w głuchej ciszy. Usiłowała się poruszy ć, ale stwierdziła ze zgrozą, że to niemożliwe, jej członki waży ły całe tony, leżały nieruchomo w miękkiej pościeli, zagłębione pod własny m ciężarem. Rosario uśmiechała się try umfalnie, drapieżnie. Nachy liła się jeszcze trochę niżej, aż końce jej włosów dotknęły jej twarzy. Zamknęła oczy i krzy knęła z całej siły. Ty m razem powietrze opuściło jej płuca z cały m impetem i choć nie zamieniło się w krzy k na tamty m świecie czy też w zaświatach, kobiecie, którą by ła, śpiącej kobiecie leżącej na łóżku, udało się szepnąć jedno słowo: – Nie! – To wy starczy ło. Obudziła się. Cała pokry ta zimny m potem usiadła na łóżku. Bezładnie próbowała zerwać z abażuru nocnej lampki tłumiącą światło chustkę. Rozejrzała się szy bko. Stwierdziła, że James i Ibai śpią głęboko. Rzuciła okiem na szafkę, na której jak co noc leżał jej pistolet. W pokoju nikogo poza nimi nie by ło, wiedziała o ty m już w chwili, gdy się obudziła. Ale uczucia, które ją nawiedziły we śnie, nadal tam by ły, jej serce biło w przy spieszony m ry tmie, członki miała zdrętwiałe, mięśnie obolałe od walki, którą stoczy ła, żeby się uwolnić. I ten zapach. Odczekała kilka minut, aż jej oddech wróci do normy, i poty kając się niezgrabnie, wstała z łóżka. Wzięła z szafki pistolet, a z szuflady czy stą bieliznę i poszła do łazienki, żeby pod pry sznicem zmy ć z siebie nienawistny zapach matki.

18

Domu zaczęła szukać jeszcze przed świtem. Nie zjadła śniadania, wy piła ty lko na stojąco kawę, oparta o kuchenny blat, wpatrzona w okno, za który m widniało ciemne niebo Baztán. Nic nie wskazy wało na to, że zaczy na się nowy dzień. Pojechała szosą wiodącą od Elizondo do Oronoz-Mugaire i skręciła w stronę Orabidei. By ła to jedna z najmniej uczęszczany ch części doliny. Czas jak gdy by się tam zatrzy mał. Nieskażone cy wilizacją pola i caseríos stojące wśród gęstwiny lasu tworzy ły uroczy i pierwotny krajobraz, równie piękny, jak dziki. Jedno caserío dzieliły niekiedy od drugiego całe kilometry, do niektóry ch nadal nie doprowadzono elektry czności. Ubiegłej wiosny James namówił ją na wizy tę w Infernuko Errota (Piekielny m Mły nie), jedny m z najbardziej magiczny ch i niezwy kły ch miejsc w Baztán. Jakieś piętnaście kilometrów od rozjazdu znajdowała się Etxebertzeko Borda. Stamtąd odchodziła droga, którą można by ło iść wy łącznie pieszo albo jechać na grzbiecie osła. Piekielny Mły n, zbudowany w epoce wojen karlistowskich, ukry ty w leśnej gęstwinie, został postawiony na trzech ogromny ch pniach przerzucony ch przez rzekę. Miał drewniane ściany. W czasach racjonowania ży wności ludzie z Baztán docierali tam nocą, prowadząc osły lub muły obładowane workami z ziarnem, żeby potajemnie zmielić je na mąkę. Od tego zależał by t ich rodzin. Mły n by ł też niezwy kle ważny dla nawarry jskich guerilleros, którzy chronili się w porośnięty ch lasem górach. Dzięki niemu mogli przetrwać. To, co nam wy daje się spacerem wśród bukolicznego piękna, dla ludzi z tamty ch czasów musiało by ć bardzo niepewną i niebezpieczną przeprawą. Kiedy o zmroku ruszali w ciemną noc, prowadząc po wąskich, śliskich, wilgotny ch od rzecznej mgły dróżkach juczne zwierzęta, musieli mieć wrażenie, że zstępują do piekieł. Z pewnością dlatego mły n nazwano piekielny m, ale jego istnienie dowodziło, że ludzie z Baztán zawsze znajdują sposób, żeby zrobić to, co zrobić należy. Nie licząc wy cieczki do mły na, Amaia rzadko by wała w ty ch okolicach. Znała ty lko strzelnicę w Bagordi i najbliższą okolicę. Wy łączy ła GPS. Okazał się całkowicie bezuży teczny : bezustannie obliczał i przeliczał pozy cję i co kilka sekund tracił połączenie z satelitą. Jechała pod górę i zatrzy my wała się co chwilę, żeby się przy jrzeć mapie. Leżała otwarta na siedzeniu pasażera. Zaznaczono na niej główne drogi, lecz nie by ła zby t pomocna w kwestii liczny ch bordas, szop pasterzy, które stały przy drodze, ale nie by ło ich w rejestrze budowli. Skąpe wskazówki, który ch jej udzieliła Elena, by ły tak ogólnikowe, że nawet nie wiedziała, czy dom będzie stał przy drodze wiodącej pod górę, czy z góry. Jedy nie to, co powiedziała o wielkiej, płaskiej polanie, wy dawało się istotne. Ale nie pomijała nawet ty ch caseríos, które zostały zbudowane na zboczu. Skręcała w niektóre dróżki dojazdowe i nie lekceważy ła bordas, które dawniej służy ły za schronienie dla

koni lub owiec. Wiele z nich zostało w ostatnich latach przebudowany ch i zamieniony ch na domy. Pomachała kilku miejscowy m, którzy wy szli jej na spotkanie. Udawała, że zabłądziła albo że zjechała z głównej drogi nie tam, gdzie należało. Znosiła cierpliwie kpiące spojrzenia mężczy zn i ochry płe szczekanie pasterskich psów, które z furią rzucały się na koła jej samochodu. Około dziesiątej zatrzy mała się, żeby rozprostować nogi i zaznaczy ć na mapie miejsca, które już odwiedziła i odrzuciła, i żeby się napić kawy, którą przezornie zabrała ze sobą w stary m termosie. Od kiedy pamiętała, zawsze by ł w domu Engrasi. Jego zakrętka służy ła za kubek. Stała oparta o bagażnik, popijała mały mi ły czkami i podziwiała krajobraz. Od gorącego, słodkiego napoju przeszy ł ją dreszcz, a z nim wróciło wspomnienie snu z ubiegłej nocy. Koszmarny sen, a może wy raźny sy gnał alarmowy, którego nie powinna lekceważy ć? Co miałby o ty m do powiedzenia agent Dupree? Czy to wiadomość, którą mózg przekształca na swój sposób i przekazuje przez sny, czy ty lko wspomnienie, okropne wspomnienie koszmaru, który przeży ła w dzieciństwie? Wy ciągnęła z kieszeni komórkę, świadoma, że nie zadzwoni, bo z telefonami do Dupree musiała czekać, aż zapadnie zmierzch. Spojrzała jednak na wy świetlacz, po czy m schowała telefon. Przekonała się, że nie ma zasięgu. Dopiero wtedy uprzy tomniła sobie, że od rana nikt do niej nie zadzwonił. – Przy roda nas strzeże – szepnęła, rozglądając się i podziwiając piękno wy niosły ch drzew. Ich korony tworzy ły po obu stronach szosy naturalne cieniste ogrodzenie. Mimo że do wiosny brakowało jeszcze sporo czasu, światło ledwo przebijało się przez gałęzie. Odczuwała potężną energię dzikiego lasu. Przecinająca go droga nie dzieliła go na pół: by ła jak sprawne naczy nie limfaty czne, moc pły nęła nim jak niewidoczna rzeka. Nie musiała rozmawiać z Dupree. Wiedziała, co by jej powiedział. Wiedziała, że jeśli się usły szy alarm, należy zareagować, wiedziała, że nie ma dy mu bez ognia. By ła policjantką śledczą, profilerką, przeszła staranne przeszkolenie, a w ostatnim czasie nauczy ła się czegoś jeszcze: to, co racjonalne, i to, co irracjonalne, metody pracy policji i starodawna trady cja, drobiazgowa analiza i domy sły oparte na intuicji są częścią tego samego świata i w nim współistnieją. Interakcja między ty mi pozornie przeciwstawny mi podejściami do rzeczy wistości może się okazać bardzo inspirująca, może przy nieść owoce. Niezależnie od tego, ile mszy postanowiłaby odprawić jej siostra za nieśmiertelną duszę Rosario, przeczuwała – choć nie miała na to żadny ch dowodów – że ta dusza nadal zamieszkuje ciało. Groźba, która zawisła nad jej głową w dzieciństwie, nadal nad nią wisiała i by ła czy mś rzeczy wisty m, groźba wy rażona słowami, które jej przekazał Berasategui. Czuła to przez skórę, czuła sercem, całą sobą. Czuł to także jej mózg. Wy sy łał jej, gdy spała, te przerażające ostrzeżenia. Przy pomniało jej się, że kiedy się obudziła, przez długie minuty nie mogła dojść do siebie, że bolały ją mięśnie, napięte i unieruchomione, że do jej skóry przy lgnął zapach Rosario

i że udało jej się zmy ć ten odór, dopiero kiedy się starannie wy szorowała pod gorący m pry sznicem. Przełknęła kolejny ły k kawy, ale na tamto wspomnienie o mało nie dostała torsji. Z obrzy dzeniem chlusnęła resztką zawartości kubka w krzaki i zaczęła rozmy ślać o ty m, co powiedział Sarasola. Zastanawiała się, czy złe sny potrafią zabijać, czy siła, którą dy sponują potwory zaludniające koszmary senne, może im pomóc pokonać kruchą granicę między dwoma światami i dosięgnąć ofiary. To, co przeży wała w snach, by ło tak realne, że wy dawało się prawdziwy m ży ciem. To właśnie musiało się przy darzy ć ty m Hmong, o który ch mówił Sarasola. Śpiąc, by ła w pełni świadoma, że śpi, potem, że jej matka nadchodzi, potem, że otwiera oczy i może ją zobaczy ć, poczuć jej zapach. Ty m razem poczuła nawet to, że ją łaskocze końcami włosów, kiedy nachy liła się nad jej twarzą. Co jeszcze mogłaby poczuć? Czy poczułaby doty k jej ręki? Czy poczułaby spierzchnięte wargi i wilgotny języ k, spragniony jej krwi, przesuwający się po twarzy ? Czy poczułaby jej usta, gdy by matka je mocno przy tknęła do jej warg, żeby jej ukraść oddech? Czy ta postać z koszmaru mogłaby wy pić jej oddech, tak jak to robił Inguma? Kątem oka dostrzegła lekkie poruszenie po lewej, w gąszczu leśnej zieleni. Zmierzy ła wzrokiem spokojne korony drzew i odrzuciła my śl, że mógł to by ć wiatr, ale chociaż wpatrzy ła się w to miejsce uważnie, pod zacieniający m wszy stko baldachimem drzew nie udało jej się nic dostrzec. Otworzy ła bagażnik, żeby schować termos Engrasi, i wtedy znowu to zobaczy ła. Coś, cokolwiek to by ło, by ło wy starczająco wy sokie, żeby poruszy ć gałązkami na wy sokości ludzkiej głowy. Zatrzasnęła drzwi i podeszła kilka kroków do brzegu lasu. Zatrzy mała się, bo za gruby m pniem buku wy czuła ukry wający się, wy dłużony, ciemny kształt. To właśnie on wprawił w drżenie rachity czne gałązki niewielkich buków, które się zakorzeniły tuż u stóp giganty czny ch drzew i by ły z góry skazane na zagładę. Stanęła w miejscu i poczuła, że drżą jej nogi. Drżenie rozszerzało się na całe ciało. Podświadomie sprawdziła, czy ma ze sobą pistolet. Przy pomniała samej sobie, że nie powinna go wy ciągać. Ten, kto ją obserwował, nadal kry ł się za drzewem. W nadziei, że w ten sposób skłoni go do wy jścia, cofnęła się o krok i opuściła głowę. Spojrzała w ziemię. Efekt by ł naty chmiastowy : spojrzenie tego kogoś spoczęło na niej, ale nie by ło lekkie jak białe moty lki czy kolibry spijające z kwiatów nektar. By ło ciężkie, okrutne i bezlitosne, ugodziło ją jak strzała kuszy, a przerażenie, które wy wołała ta utajona wrogość, zmieszało ją tak, że zrobiła następny krok w ty ł i niemal straciła równowagę. Własne emocje zbiły ją z tropu. Postarała się nad sobą zapanować. Cały czas próbowała przeniknąć wzrokiem gąszcz. Zauważy ła, że ten ktoś znów zniknął za drzewem. Włoży ła rękę pod kurtkę i końcami palców musnęła glocka. Naty chmiast się za to zganiła, ale uspokoiło ją to. Odetchnęła głęboko, przy pomniała sobie, że powinna zachować spokój. Nagle poczuła, że chciałaby, żeby tam by ł basajaun. Tak bardzo, niemal boleśnie, zatęskniła za

nim. Poczuła, że musi by ć gdzieś w pobliżu, a zarazem jest zby t daleko. Poczuła przy pły w bolesnej frustracji: nie umiała mu dać znać, jak bardzo go potrzebuje, i nie by ła w stanie znów poczuć, że jest pod jego pieczą. Stała na krawędzi drogi. Gdy by wy ciągnęła rękę, mogłaby dotknąć najbliższego drzewa. Zrobiła krok do przodu i w ty m momencie zdała sobie sprawę, że las pogrąży ł się w całkowitej ciszy. Śpiew ptaków, furgot ich skrzy deł, a nawet ten cichy szum, który zawsze sły chać wśród drzew, ustały, jakby cała przy roda wstrzy mała oddech w oczekiwaniu. Jeszcze jeden krok do przodu. Cień powoli zaczął się wy łaniać ze swojej kry jówki. Niewy tłumaczalny lęk, który ją ogarniał, przerodził się w przerażenie. Nagle, za jej plecami, z drugiej strony drogi rozległ się gwizd, przenikliwy gwizd strażnika lasu, jej opiekuna basajauna. Tak bardzo pragnęła, żeby tam by ł. Uchronił ją przed niebezpieczeństwem. Wy ciągnęła pistolet, a cień cofnął się za pień i znów skry ł się w mroku. Pobiegła do samochodu, włączy ła silnik i pełny m biegiem ruszy ła z miejsca, aż żwir pry snął spod opon. Jechała bardzo szy bko, aż dotarła do następnego skupiska caseríos. Tam się zatrzy mała. Ręce nadal jej dy gotały. To by ł dzik. To by ł dzik, a ten gwizd, który dobiegł z drugiego brzegu lasu, musiał by ć gwizdem pasterza, który przy woły wał psa. Starała się samą siebie o ty m przekonać. Ustawiła lusterko wsteczne tak, żeby zobaczy ć swoją twarz. Oczy kobiety, które odbijały się w lusterku, nie zgadzały się z nią. Przez resztę przedpołudnia badała drogi, dróżki i przesmy ki. By ło już po dwunastej, kiedy zawracając z jakiejś drogi, zobaczy ła tę łąkę. Po bokach i na ty łach domu, który obejrzała i odrzuciła, rozciągała się rozległa płaszczy zna doskonale utrzy manej zieleni. Na ty m podobieństwo się kończy ło. Dom z czerwony m dwuspadowy m dachem miał nie więcej niż dziesięć lat. Od frontu by ły ogromne okna. Na drewniany m tarasie stał stół na dziesięć osób, tuż przy nowoczesny m grillu. Kiedy znów popatrzy ła na dom z zakrętu, zrozumiała, dlaczego początkowo nie zwróciła na niego uwagi. Rzeczy wiście stał pośrodku łąki, ale z przodu łąki nie by ło widać. Zasłaniał ją stary, pokry ty roślinnością mur. Wisiała na nim ledwo widoczna żeliwna skrzy nka na listy, pomalowana na zielono, żeby jeszcze trudniej by ło ją zauważy ć. Znów pojechała na ty ły domu, zaparkowała na poboczu i przekonała się, że mur i znajdujące się za nim ogrodzenie nie pozwalają wejść na teren posiadłości. Przeszła wzdłuż muru do skrzy nki, na której widniały dwa wy drukowane na kartoniku nazwiska: Martínez Bay ón. Potem skręciła w lewo i zobaczy ła nowoczesną bramę. Nad nią wznosił się kamienny daszek. Dostępu bronił wideofon, a także bły szcząca plakietka firmy ochroniarskiej. Nie pasowała do podłużnego kamiennego szy ldu, na który m sprawne ręce rzemieślnika wy ciosały nazwę posiadłości: Argi Beltz. Dwa metry dalej znajdował się wjazd do garażu. – Argi Beltz – szepnęła. Czarne światło. To czarny dom – rozbrzmiały w jej umy śle słowa

z listu Eleny Ochoi. Podeszła do bramy, stanęła w świetle wizjera kamery i nacisnęła dzwonek. Poczekała kilka minut, ponownie zadzwoniła, poczekała i zrobiła to jeszcze raz. Już miała zamiar zrezy gnować. Dokładnie w chwili gdy chciała zrobić w ty ł zwrot, z interfonu dobiegł cichy trzask. Ale światełko wskazujące na to, że ktoś podniósł słuchawkę, nadal się nie zapaliło. Odniosła wrażenie, że jest obserwowana, ale ogarnął ją raczej gniew, nie lęk. Wróciła wzdłuż muru do samochodu, zawróciła, wjechała na wzgórze i jeszcze raz przy jrzała się domowi z zakrętu. To musiało by ć tu. Elena twierdziła, że to jedy ny dom w okolicy stojący na łące, i by ło nieprawdopodobne, żeby się my liła, choć wy gląd domu w żaden sposób nie pasował do jej opisu. Minęło trzy dzieści lat, może ktoś kupił ten teren i na miejscu starego domu wy budował nowy. W grę wchodziła też taka możliwość, że właściciel tego domu wy równał ziemię, żeby uzy skać rozległy, płaski teren, i że to nie jego szukała. Jadąc dwadzieścia kilometrów na godzinę, przy glądała się uważnie każdemu szczegółowi. Jakiś kilometr dalej niewielkie obniżenie terenu i dwa starannie ułożone stogi siana podpowiedziały jej, że jest tam inne caserío. Wy rzeźbione w desce litery oznajmiały jego nazwę: Lau Haizeta (Cztery Wiatry ). Skręciła i po paru metrach zatrzy mała samochód przy ogromny m kamienny m krzy żu strzegący m wjazdu. Nie by ła zaskoczona. Wiele domów i caseríos w Baztán szczy ciło się takimi ochronny mi krzy żami przy wejściu na podwórko. Niektóre by ły wy sokie jak człowiek, ale zdarzały się wy ższe. W Arizkun można je zobaczy ć przy drzwiach niemal każdego domu, przy wejściach do stajni i kurników. Na drzwiach często wiesza się też bukiety eguzkilore. One też bronią przed zły mi mocami. Niezwy kłe by ło to, że tam krzy ży by ło aż sześć. Mogła je policzy ć, podjeżdżając przed główne wejście. Obok jej samochodu biegły cztery psy. Nie szczekały i szy bko zrozumiała dlaczego. Na progu stała właścicielka. Przy glądała się jej z wy raźną niechęcią. Poczekała, aż wy siądzie z samochodu, przy puszczalnie po to, żeby dać sobie czas, żeby przez chwilę móc ją obserwować. – Dzień dobry, w jakiej sprawie? – spy tała po hiszpańsku. – Egun on, andrea – pozdrowiła ją Amaia w euskera i zauważy ła, że wy raz twarzy kobiety złagodniał na dźwięk akcentu z Baztán. – Może mi pani pomóc? – Oczy wiście. Zgubiła się pani? Dokąd się pani wy biera? – No cóż, tak naprawdę szukam pewnego domu, ale jestem trochę zdezorientowana. Według opisu mogłaby to by ć następna posiadłość, w dół drogi, ale coś się nie zgadza. Bo to, czego szukam, to stary dom, a tamten jest całkiem nowy, więc może zabłądziłam. Kobieta popatrzy ła na nią twardo i odburknęła: – Ja nic nie wiem o żadny m domu, proszę stąd iść. Amaię zdumiały te nagłe zmiany humoru. Jeszcze przed chwilą ta kobieta by ła gotowa jej pomóc, a teraz wy ganiała ją jak psa. Kiedy chciała się czegoś dowiedzieć, starała się nie mówić od razu, że jest policjantką. Niektórzy ludzie, mimo że nie mają nic do ukry cia, na widok

policy jnej odznaki przechodzą do defensy wy. Teraz pojęła, że nie ma innego wy jścia, więc poszukała w wewnętrznej kieszeni puchówki legity macji i pokazała jej ją. Skutek by ł naty chmiastowy : kobieta się rozluźniła, kiwnęła głową i spy tała: – Śledzi pani ty ch ludzi? Amaia musiała to przemy śleć. Czy śledzi ty ch ludzi? Tak, do diabła, jeśli mają coś wspólnego z jej matką, będzie ich śledziła, nawet gdy by musiała ich ścigać do piekła. – Tak – potwierdziła. – Napije się pani kawy ? – spy tała kobieta, odsuwając się od kuchenny ch drzwi. – Lubię świeżo parzoną – wy jaśniła, napełniając małą włoską kawiarkę na dwie filiżanki. Postawiła przed Amaią tackę z herbatnikami i zostawiła ją w kuchni, a sama poszła na piętro. Wróciła ze starą blaszaną puszką po rozpuszczalny m kakao i postawiła ją na stole. Nalała kawy, otworzy ła pełną zdjęć puszkę i zaczęła w nich szperać. Po chwili wy ciągnęła jedno. – To zdjęcie zostało zrobione około pięćdziesięciu lat temu. W czasach kiedy moi rodzice musieli odbudować komin na caserío, bo podczas burzy strzelił w niego piorun. Zrobiono je z dachu i w głębi można dostrzec ten dom, o który pani py ta… To jasne, że wtedy nie wy glądał tak jak teraz, ale to ten sam dom, zapewniam panią. Amaia wzięła do ręki zdjęcie. Na pierwszy m planie widać by ło mężczy znę w roboczy m stroju i z txapela. Pozował na dachu domu obok ogromnego komina. Tuż za nim widniało stare caserío ze ścianami, które mogły by ć koloru herbatnika. Dach by ł ciemny, a dom stał na środku rozległej łąki. Wy glądało to tak, jak opisała Elena Ochoa. – Sądzę, że to może by ć dom, którego szukam. Kobieta potwierdziła: – Jestem o ty m przekonana. To dom, którego pani szuka. – Skąd ta pewność? – Stąd, że w tamty m domu nigdy nie mieszkali dobrzy ludzie, zawsze dziwni, zawsze źli. Ja się ich nie boję. To moja ziemia i tutaj jestem pod ochroną. – Amaia pomy ślała o wielkich krzy żach, które jak strażnicy stały u wejścia. – Ale w tamty m domu działy się rzeczy straszne. Nie poznałam jego pierwszy ch właścicieli. Kiedy się urodziłam, od lat nikt tam nie mieszkał, ale moja amatxi opowiadała, że należał do rodzeństwa, dwóch braci i siostry. Ich matka zmarła młodo, a ojciec po śmierci żony oszalał z bólu. Nie by ł niebezpieczny, ale miał źle w głowie, a w dawny ch czasach takich jak on rodzina zamy kała na piętrze. Ci bracia by li brutalami, bardzo źle traktowali swoją siostrę. Nie pozwalali jej wy jść za mąż, bo chcieli mieć darmową służącą. Wtedy takie rzeczy by ły na porządku dzienny m. Ale ona poznała pewnego mężczy znę, handlarza koni i, jak mówią, zeszli się ze sobą. No i pewnego dnia ten człowiek przy jechał, żeby ją zabrać, i jeden z braci przy witał go na progu. Śmiał się: No dalej, tu ją masz, i pokazał mu beczkę.

Handlarz ją otworzy ł i zobaczy ł ciało ukochanej pokrojone na kawałki. Zaczęli się bić, ale ten od koni miał doświadczenie, umiał się bronić, ugodził jednego z braci nożem i uciekł. Moja amatxi mówiła, że gdy przy by ła Gwardia Cy wilna, jeden z braci leżał nieży wy, wy krwawił się, a ten drugi powiesił się u pułapu w jadalni. Niech ty lko pani sobie to wy obrazi: ona w kawałeczkach, jeden brat leży w kałuży krwi, a drugi zwisa z sufitu purpurowy i napuchnięty. Ale to jeszcze nie wszy stko, bo kiedy przeszukali dom, znaleźli na stry chu zmumifikowane zwłoki ojca. Leżały na pry czy, przy kute do niej łańcuchem. Dom zamknięto na cztery spusty i tak stał ponad siedemdziesiąt lat. Tutejsi ludzie mówią, że duchy tej rodziny nadal są tam uwięzione – dodała porozumiewawczo. Amaia zanotowała w my ślach daty, żeby potem wszy stko sprawdzić. – A w latach siedemdziesiąty ch pojawili się hippisi… No, nie wiem, czy to rzeczy wiście by li hippisi, ale mieszkali wszy scy razem, na kupie, całe mnóstwo młody ch chłopców i dziewcząt, czasem nawet kilkunastu, a i to nie licząc ty ch, którzy to przy jeżdżali, to odjeżdżali. Niektórzy w starszy m wieku. Organizowali spotkania kulturalne, rozwój duchowy, takie rzeczy. Niekiedy spoty kaliśmy się na drodze i zapraszali mnie do siebie, ale zawsze odmawiałam. By łam wtedy młodą kobietą z czworgiem dzieci, nie miałam czasu na głupstwa. Dom w tamty m czasie w niczy m nie przy pominał tego, który tam stoi dzisiaj, bo chociaż by ł porządny, ty le lat stał opuszczony i to by ło widać, a do tego brudno tam by ło jak w chlewie. Mieli niewielki ogród, ale mało co uprawiali, trzy mali kury i parę świń i owiec, ale wszy stko to by ło niechlujne, zwierzaki łaziły, gdzie chciały, i nurzały się we własny m gnoju. To mniej więcej wtedy przy jechała ta para, która nadal tam mieszka. Nie mówię małżeństwo, bo nie sądzę, żeby by li po ślubie ani żeby w ogóle by li chrześcijanami, bo do kościoła nie chodzą. Mieli córeczkę. Nigdy się nie dowiedziałam, jak miała na imię. Umarła im na udar mózgu w wieku niespełna dwóch lat, a kiedy spy tałam księdza o pogrzeb, dowiedziałam się, że nie by ła ochrzczona. Wiem, że wy lew krwi do mózgu to coś, czego się nie przewidzi, ale prawda jest taka, że to dziecko by ło okropnie zaniedbane. Niech pani sobie wy obrazi, że kiedy ś, kilka miesięcy przed śmiercią, kiedy dopiero się nauczy ła chodzić, przy szła tu samiutka. Uciekła i przeszła przez całe to pole. Widocznie przy ciągnęły ją głosy moich dzieci. Bawiły się na dworze. Moja starsza córka ją zobaczy ła, wzięła na ręce, umy ła jej buzię i rączki, bo by ła okropnie brudna. Miała mokrą pieluchę i by ła wstrętnie ubrana. Akurat upiekłam any żowe obarzanki dla dzieci na podwieczorek i córka włoży ła jej kawałeczek do ust. Wy chowałam czworo dzieci, pani inspektor, ale tak wy głodniałego w ży ciu nie widziałam. Poły kała kawałki jak indy k, aż się przestraszy łam, że się udławi, więc namoczy ły śmy obarzanek w mleku, żeby go zmiękczy ć, i córka ją karmiła… Nie nadążała. Dziewczy nka wkładała rączki do kubeczka i wy jadała mokre ciasto tak łapczy wie, że aż mnie to przeraziło. Wy szłam na drogę, żeby uprzedzić jej rodziców, że jest u nas, i spotkałam ich. Szukali

jej i by li w histerii. Takie zachowanie by łoby normalne u zwy kły ch rodziców, ale w ich przy padku… ta przesada nie pasowała do ewidentnego zaniedbania, w jakim ży ło to dziecko. Wiele razy o ty m my ślałam… To by ły inne czasy, nie by ło opieki społecznej, ludzie zajmowali się własny mi sprawami, ale powinnam by ła zrobić dla tej dziewczy nki coś więcej. Z górnego balkonu widać fasadę tamtego domu i podwórko na ty łach. Wiele razy widziałam tę dziewczy nkę na dworze, samiusieńką, brodzącą w nieczy stościach, ubraną w łachmany. Zebrałam trochę ubrań po moich dzieciach i przezwy ciężając wstręt, jaki budzili we mnie ci menele, poszłam tam. Ojciec wy szedł na próg. W środku by ło mnóstwo ludzi. Wy glądało na to, że coś świętują. Nie zaprosił mnie do środka, ale i tak by m nie weszła. Powiedział, że dziewczy nka umarła. – Jej oczy napełniły się łzami. – Wróciłam do domu i trzy dni płakałam, a nawet nie wiem, jak miała na imię. Nadal serce mi się kraje, kiedy o niej my ślę. Biedne stworzenie, zaniedby wane i poniżane od urodzenia. Proboszcz powiedział, że nie została ochrzczona, i nawet mszy nie odprawiono za jej duszę. – I to ta sama para nadal mieszka w ty m domu? – Tak. W który mś momencie cała ta grupa, co tam ży ła, zniknęła, i zostali ty lko oni. Teraz z pewnością są już właścicielami. Dobrze im się powodzi, przebudowali cały dom, urządzili ogród od frontu i ogrodzili całą posiadłość. Nie wiem, czy m się zajmują, ale mają luksusowe samochody, bmw i mercedesa, często mają gości i choć goście parkują na podwórku, często widzę ich samochody na drodze. To auta z górnej półki. Nie wiem, czy ci ludzie są kimś ważny m, ale zapewniam, że mają pieniądze. Wy daje mi się to niewiary godne, bo kiedy tu przy jechali, by li przy mierający mi głodem łachudrami. – Ludzie, którzy ich odwiedzają, są stąd? Jak im się układa z sąsiadami? – Z sąsiadami? Jak oliwa z wodą, nie mieszają się. A ci, co ich odwiedzają, z pewnością nie są stąd. – Nie wie pani, czy są w domu? Dzwoniłam do drzwi, ale nikt nie odpowiedział. – Nie wiem, ale to łatwo sprawdzić. Kiedy są w domu, zamy kają okiennice. Jeśli są otwarte, to znaczy, że ich nie ma. Amaia uniosła brwi, dając do zrozumienia, że ją to dziwi. – Tak, pani inspektor, robią odwrotnie niż wszy scy. Już mówiłam, że to dziwni ludzie. Proszę za mną – dodała, podnosząc się i prowadząc Amaię ku schodom. Z sy pialni wy szły na balkon. Biegł wzdłuż całej fasady. – No proszę, to coś nowego! – krzy knęła kobieta, wskazując na sąsiedni dom. Okiennice na parterze by ły otwarte, a te na piętrze zamknięte. – Pierwszy raz coś takiego widzę. Fasada by ła pobielona, niewielkie ory ginalne okienka zostały powiększone, a skromne okiennice zastąpiono eleganckimi, drewniany mi. Z tej wy sokości Amaia mogła docenić rozmiary otoczonej ogrodem posiadłości. Dom w niczy m nie przy pominał tego, który stał tam kiedy ś.

Zanim się pożegnała, wy ciągnęła komórkę i pokazała gospody ni kilka zdjęć samochodu doktora Berasateguiego i zdjęcie Rosario. – Samochód widziałam kilka razy na drodze. Poznaję go, bo ma na szy bie tę naklejkę, że należy do lekarza i może parkować wszędzie. Zastanowiło mnie to, kiedy go zobaczy łam. Tej kobiety nigdy nie widziałam. Znowu zatrzy mała samochód pod murem. Nagle wy przedziła ją terenówka bmw. Skręciła za róg, tam, gdzie by ł wjazd. Wy siadła z auta i pobiegła za terenówką. Kierowca się zatrzy mał i czekał, aż otworzy się automaty czna brama. Otwierała się bardzo wolno. Amaia wy ciągnęła i podniosła odznakę, żeby ludzie w bmw, kobieta i mężczy zna, mogli ją zobaczy ć. Drugą ręką insty nktownie sięgnęła po wsuniętego za pas glocka. Kierowca, wy raźnie zaskoczony, opuścił szy bę. – Coś się stało, pani policjantko? – Proszę wy łączy ć silnik, nic się nie stało. Chcę ty lko zadać państwu kilka py tań. Posłuchał. Oboje wy siedli z samochodu, obeszli go i stanęli przed Amaią. Mieli około sześćdziesiątki, ale dobrze się trzy mali. Kobieta by ła ubrana elegancko, wy dawało się, że właśnie wy szła od fry zjera. Mężczy zna miał na sobie spodnie od garnituru i koszulę, ale nie miał krawata. Na jego przegubie bły skał złoty roleks. Amaia nie wątpiła, że prawdziwy. – W czy m możemy pomóc? – spy tała uprzejmie kobieta. – Państwo jesteście właścicielami tego domu? – Tak. – Obawiam się, że mam dla państwa złe nowiny. Państwa przy jaciel, doktor Berasategui, nie ży je. Uważnie wpatry wała się w ich twarze. Nie by li zaskoczeni. Na chwilę się zawahali, szy bko wy mienili spojrzenia, żeby uzgodnić, czy mają się przy znać, że go znali. Mężczy zna by ł szy bszy : podniósł rękę, żeby powstrzy mać kobietę. Najwidoczniej doszedł do wniosku, że sprawa jest oczy wista, i postanowił nie zaprzeczać. – Och, to okropna wiadomość! Jak to się stało? Czy żby jakiś wy padek, pani policjantko? – Pani inspektor. Inspektor Salazar z wy działu zabójstw. Jeszcze nie ustalono przy czy ny – skłamała. – Śledztwo trwa. Jak go państwo poznali? Mężczy zna przestał się wahać. Widać by ło, że zdąży ł wszy stko przemy śleć. Zrobił krok do przodu i powiedział: – Pani pozwoli, pani inspektor, ale właśnie zakomunikowała nam pani, że zmarł ktoś nam drogi. Musi pani zrozumieć, że potrzebujemy czasu, żeby się przy zwy czaić do tej my śli. Jesteśmy załamani. – Uśmiechnął się przepraszająco, żeby jej pokazać, jak bardzo są przy gnębieni. – To, co nas łączy ło z doktorem Berasateguim, to tajemnica zawodowa, więc wszelkie py tania, jakie ma pani w tej sprawie, proszę kierować do mojego adwokata.

Kobieta szy bko wy jęła z torebki wizy tówkę. Podała ją Amai. – Rozumiem to i składam państwu wy razy szczerego współczucia – odparła Amaia, biorąc wizy tówkę. – Tak czy owak, to nie o doktora Berasateguiego chciałam państwa zapy tać, ty lko o kobietę, z którą mógł by ć widy wany – powiedziała i podniosła komórkę na wy sokość twarzy mężczy zny. – Znają ją państwo? Mężczy zna przy glądał się przez kilka sekund. Kobieta założy ła okulary i też spojrzała na telefon. – Nie. Nigdy jej nie widzieliśmy. – Dziękuję, by liście państwo bardzo uprzejmi – powiedziała Amaia. Schowała komórkę i zrobiła gest, jakby chciała odejść. Przeszła kilka metrów i stanęła tuż przed samochodem, do którego już mieli wsiąść. Dobrze stamtąd widziała wejście do domu. – Z pewnością nic państwo o ty m nie wiedzą, ale w ostatnich czasach odnotowano wiele przy padków śmierci łóżeczkowej niemowląt. Pracujemy nad staty sty kami. Badamy częstotliwość zespołu nagłego zgonu niemowląt tu, w dolinie. Minęło już sporo czasu, ale wiem, że mieliście państwo córeczkę i że umarła, zanim skończy ła dwa lata. Czy przy czy ną jej śmierci nie by ł przy padkiem SIDS? Kobieta podskoczy ła i wy dała coś w rodzaju kwiku. Wy ciągnęła rękę, żeby dotknąć ręki męża. Mężczy zna przemówił, a jego twarz miała kolor popiołu. – Nasza córeczka zmarła na udar mózgu w wieku czternastu miesięcy – odparł sucho. – Jak miała na imię? – Miała na imię Ainara. – Gdzie została pochowana? – Pani inspektor, nasza córka zmarła podczas podróży do Anglii. Nie by liśmy wtedy zamożni i nie mieliśmy ubezpieczenia, więc pochowaliśmy ją tam. Dla mojej żony to bardzo bolesny temat, więc bardzo panią proszę, nie rozmawiajmy już o ty m. – Dobrze – zgodziła się Amaia. – Jeszcze ty lko jedna sprawa. Zanim państwo przy jechali, dzwoniłam do bramy i nikt mi nie otworzy ł, ale wy daje się, że ktoś jest w domu. – W domu nikogo nie ma! – krzy knęła kobieta piskliwy m głosem. – Jest pani tego pewna? – Wsiadaj do samochodu! – rozkazał mężczy zna. Kobieta trzęsła się jak galareta. – A panią proszę, żeby nas pani zostawiła w spokoju. Już powiedziałem: jeśli chce się pani czegoś dowiedzieć, proszę się zwrócić do naszego adwokata.

19

Dość szy bko udało im się namierzy ć trzy rodziny, które musieli odwiedzić, bo choć w ostatnich latach zmieniły adresy, nadal mieszkały w ty ch samy ch miejscowościach co kiedy ś: w Elbete, w Arraioz i w Pampelunie. Wiatr, który w nocy smagał ulice Elizondo, wy wiał znad doliny Baztán deszczowe chmury, natomiast w Pampelunie ulewa przy pominała tę z czasów potopu. Woda spadała z nieba strumieniami i miasto, jak mało które przy gotowane do odprowadzania wody deszczowej, tego ranka zostało całkowicie zalane. Studzienki i kanały pochłaniały ogromne ilości deszczówki, lecz to nie wy starczało, mnóstwo wody nadal zalegało na ulicach. Odbijały się od niej kolejne grube krople deszczu. Wy glądało to tak, jakby deszcz padał od dołu. Wszy scy przechodnie mieli przemoczone buty i nogawki. Montes i Zabalza wy skoczy li z samochodu i schronili się pod dość iluzory czną osłoną, pod markizą nad kawiarnią. Zamknęli parasole, które po tej krótkiej chwili już obficie ociekały wodą, i weszli do lokalu. Montes powiedział coś o przeklętej pogodzie i poszedł do bufetu po dwie kawy. Czekał, aż mu je podadzą, i udawał, że przegląda gazetę sportową. Przy glądał się Zabalzie, który opadł bezwładnie na krzesło i niewidzący m wzrokiem patrzy ł w telewizor. Coś z nim jest nie w porządku i nie jest to kwestia kilku ostatnich dni, pomy ślał. Najprawdopodobniej już od dłuższego czasu nie czuł się dobrze. Nie zauważy ł, że jego kolega cierpi, bo sam by ł pogrążony w bagnie wielkości oceanu. Dobrze znał Zabalzę, sam nie by ł inny, oby dwaj należeli do ludzi, którzy są ze światem na bakier, do ty ch, którzy uważają, że coś im się od ży cia należy, coś, czego świat im z jakiegoś powodu odmawia. To rażąca niesprawiedliwość. Montes zaczął się nad sobą użalać. Ży cie staje się trudne jak przeprawa przez pusty nię, a najgorsze jest to, że jeśli nikt ci nie poda pomocnej dłoni, zginiesz. Oszalejesz i zginiesz w samotności… Ale się nie poddasz. Trzeba mieć jaja. U takich facetów jak Zabalza siła i rozsądek zajmują to samo miejsce i przeszkadzają sobie. Siła, która mogłaby im pomóc iść naprzód, często zamienia się w pustą py chę, która działa jak knebel, dusi ich mieszanką nienawiści i litości nad samy m sobą. Wiedział o ty m aż za dobrze, bo sam długo pił tę żółć, tę truciznę, i by ł przeświadczony, że wolałby umrzeć, niż przy znać przed samy m sobą, że w jakiejś sprawie racja nie jest po jego stronie. Postawił przed Zabalzą filiżankę. Do swojej wsy pał ły żeczkę cukru i zaczął mieszać. – Weź, wy pij kawę, może cię to trochę oży wi. I opowiedz mi, co ci chodzi po głowie. Zabalza oderwał wzrok od ekranu i spojrzał mu w twarz. Uśmiechnął się, zdumiony jego przenikliwością. – Skąd wiesz, że mam ci coś do powiedzenia? – Do cholery, chłopie, cały dzień sły szę, jak ci się kręcą try by w głowie.

Zabalza przekrzy wił głowę. Postanowił się poddać. – Wczoraj uzgodniliśmy z Marisą datę ślubu. Montes popatrzy ł na niego oczami jak spodki. – Ty draniu! Więc się żenisz i nic mi nie mówisz? – Właśnie panu mówię – bronił się Zabalza. Montes podniósł się, podał mu rękę i pociągnął do siebie. Zmusił go, żeby wstał, i mocno go uściskał. – Moje gratulacje, chłopie! Dobra robota. Kilku klientów odwróciło się, żeby się im przy jrzeć. Montes usiadł, ale nie przestawał się uśmiechać. – Więc to ty m tak się martwiłeś… Do cholery, a już my ślałem, że coś ci jest… – No cóż… Sam nie wiem… Montes patrzy ł na niego, nadal się uśmiechał. – Wiem, co czujesz. Wiem, co czujesz, bo ja miałem to samo. Lęk przed ty m, co nieodwołalne. Uzgadniasz datę i już nie ma powrotu, wiesz, że od tego właśnie dnia będziesz człowiekiem żonaty m. Dla wielu facetów ten czas między decy zją a ślubem to jak droga na szafot. Uwierz mi, to normalne, że się ma wątpliwości. W tej chwili wszy stko, co cię doprowadziło do podjęcia tej decy zji, gdzieś się zapodziało, i nachodzą cię my śli ty lko o ty m, dlaczego nie powinieneś tego robić. Zwłaszcza jeśli mieliście jakieś problemy … – Mówił coraz ciszej, bez intonacji, i Zabalza zauważy ł, że już nie jest taki oży wiony. Wpatry wał się w fusy w filiżance, jakby chciał z nich coś wy czy tać, jak w transie. – Czasem zdarza się nawet, że na jakiś czas ludzie się rozstają, z jakiegoś powodu, który mógł się wy dawać decy dujący. Mówisz sobie wtedy, że nikt nie jest doskonały, także ty, ale to nie powód, żeby nie dać temu związkowi jeszcze jednej szansy. – No coś takiego – stwierdził Zabalza. – Muszę powiedzieć, że nie spodziewałem się tego po panu. – Może to dlatego, że jestem rozwodnikiem. Może pomy ślałeś, że z powodu zły ch doświadczeń mam uraz do małżeństwa? Nie zaprzeczę, przez jakiś czas tak właśnie by ło, ale muszę ci coś powiedzieć: nauczy łem się, że ze wszy stkich praw człowieka najważniejsze jest prawo do popełniania błędów. Kiedy zdamy sobie sprawę, że popełniliśmy błąd, musimy z tego wy ciągnąć wnioski, a nie cierpieć do końca ży cia. – Prawo do błędu… – powtórzy ł Zabalza. – A co, jeśli popełniając błąd, pociągniesz za sobą inny ch? Co z nimi? – Słuchaj, chłopcze. Ten pieprzony świat właśnie tak działa, więc podejmuj swoje decy zje, popełniaj swoje błędy, my l się, a inni będą musieli się z ty m pogodzić.

Zabalza wpatry wał się w niego przez kilka sekund. Rozważał to, co usły szał. – To dobra rada – odpowiedział w końcu. Montes kiwnął głową, wstał i poszedł zapłacić za kawę, ale kiedy się odwrócił, żeby spojrzeć na Zabalzę, zauważy ł, że ten wy gląda na tak samo przy gnębionego jak przedtem. A może nawet bardziej. Dni zaczęły się już wy dłużać, zmierzch także trwał coraz dłużej. Tajemnicze srebrne światło odbijało się w rzece i malowało na kolor cy nku i bieli nowe przy rosty na drzewach rosnący ch w pobliżu komisariatu. To dziwne, że nigdy dotąd nie zwróciłam na nie uwagi, pomy ślała Amaia i odwróciła się od ogromnego okna. Stanęła twarzą do sali, w której zwołała zebranie zespołu. Przy stole siedział już inspektor Iriarte, szty wny i milczący. Zwy kle taki nie by ł. W oczekiwaniu na pozostały ch nie spuszczał wzroku z leżącego na blacie raportu z sekcji Eleny Ochoi. Pracowali razem od ponad roku i Amaia nauczy ła się go szczerze cenić. By ł dobry m człowiekiem, prawdziwy m profesjonalistą, odpowiedzialny m i poprawny m jak nikt, od strony technicznej nie można mu by ło nic zarzucić. Może by ł zby t wielkim służbistą, żeby mógł by ć wy bitny. Pomy ślała, że od kiedy się znają, nigdy nie zauważy ła, żeby stracił nad sobą kontrolę. W gruncie rzeczy nie różnił się zby tnio od jej męża. Podobnie jak James wiedział, że świat ma ciemną stronę, godził się z ty m, godził się z nędzą i grozą ży cia niektóry ch ludzi, i w podobny sposób walczy ł o to, żeby się utrzy my wać w ramach tego, co dla niego wy tłumaczalne, możliwe do utrzy mania pod kontrolą. Talent arty sty czny Jamesa pozwalał mu godzić się z wróżbami Engrasi i dobroczy nną władzą bogini Mari. Jej mąż by ł jak dziecko, które z rozbawieniem uczestniczy w pokazie magii, ale zdaje sobie sprawę, że za wszy stkim kry je się człowiek i jego poczy nania. Iriarte przy puszczalnie by ł przy padkiem bardziej skrajny m. Wy brał zawód policjanta, bo najbardziej odpowiadał jego uproszczonej wizji świata, wy raźnie biało-czarnej. Wiedział, jak powinno działać społeczeństwo, rodzina, co jest dobre i co złe, i raz na zawsze podjął decy zję, że najważniejsze to chronić swój mały światek. Nie dręczy ły go stwierdzenia zawarte w raporcie, to, że przy czy ną śmierci by ło samobójstwo, że ofiara dobrowolnie połknęła ostre przedmioty. Dręczy ło go to, co widział na własne oczy na stalowy m stole w Insty tucie Medy cy ny Sądowej Nawarry. Dołączy li do nich pozostali członkowie zespołu i Montes zagaił oży wiony m tonem: – Szefowo, mamy kilka niespodzianek. Rano odwiedziliśmy te dwie rodziny z raportu Jonana i tę, o której powiedziała nam pani patolog. Dwie pierwsze nadal mieszkają w rodzinny ch wsiach, choć zmieniły adres. Najpierw pojechaliśmy do Lekaroz, to ci, którzy mieli też drugie dziecko, chłopca, i oskarży li lekarzy sądowy ch o handel organami. Nie wiem, gdzie przedtem mieszkali, ale teraz mają prawdziwy pałac. Powiedzieliśmy im, że w okolicy zdarzy ło się kilka włamań, i weszliśmy na teren posesji i do garażu… Gdy by m miał ty le pieniędzy, ile kosztuje jeden z ich

samochodów, już mógłby m przejść na emery turę. Robią interesy, coś związanego z farmacją. Także ty m z Arraioz dobrze się powodzi. Nie by ło ich w domu. Stróż pilnujący posiadłości powiedział nam, że wy jechali na wakacje, ale mogliśmy obejrzeć dom z zewnątrz i stajnie, które właśnie skończy li budować. Stróż powiedział, że pan domu zajmuje się wy doby waniem gazu w Amery ce Południowej. Nic dziwnego, że zrezy gnowali z zasiłku. Ta ostatnia para też jest nadziana. To ta kobieta chora na raka. Mieli ty lko to jedno dziecko, to, które umarło. Mieszkali wtedy w Elbete, teraz w Pampelunie. W ty m, że są bogaci, nie ma nic dziwnego, bo oby dwoje są prawnikami. Nie wiem, jak wy gląda ich dom, ale kancelaria jest imponująca: dwieście pięćdziesiąt metrów luksusu w najlepszej dzielnicy miasta. Co naprawdę zdumiewa, to to, że ona, chociaż w 1987 roku miała terminalne stadium raka, nie ty lko nadal ży je, ale też pracuje w zawodzie i miewa się świetnie. – Jest pan pewien, że to ta sama kobieta? Facet mógł się ponownie ożenić. – To ona. Jej nazwisko figuruje na tabliczce przy drzwiach kancelarii, Lejarreta i Andía. Zresztą rozmawialiśmy z nią… nie ty lko ży je i dobrze się miewa, ale też jest niczego sobie – stwierdził, wy mierzając łokciem kuksańca Zabalzie. Zabalza spuścił wzrok. By ł zażenowany. – Lejarreta i Andía. Nic mi to nie mówi – stwierdził Iriarte. – Nic w ty m dziwnego, nie zajmują się prawem karny m, ty lko handlowy m. Import, eksport i tego ty pu rzeczy … – Ja wiem, co to za jedni. – Amaia podniosła się, żeby przeszukać kieszenie puchówki. Znalazła elegancką wizy tówkę, którą państwo Martínez Bay ón wręczy li jej przy bramie. Lejarreta i Andía. Adwokaci. Położy ła wizy tówkę na stole, żeby wszy scy mogli się z nią zapoznać. Przerwała na chwilę, żeby uporządkować my śli, a potem powiedziała: – Sądzę, że wszy scy wiecie, że Elena Ochoa, która zmarła wczoraj, by ła przy jaciółką mojej rodziny, konkretnie matki. Wiecie też, że od tej nocy, kiedy zatrzy maliśmy Berasateguiego i kiedy moja matka zniknęła, twierdzę, że coś się nie zgadza, jeśli chodzi o czas. Od chwili, kiedy uciekli z kliniki, do chwili, kiedy się zjawili w domu mojej ciotki. Zawsze uważałam, że najpierw pojechali gdzie indziej, gdzieś, gdzie ona się przebrała i gdzie czekali, aż nadejdzie odpowiednia chwila. Do jakiegoś domu, do jego meliny. Nie by ł to dom ojca Berasateguiego, tego jestem całkowicie pewna. To nas prowadzi z powrotem do Eleny Ochoi. Powiedziała mi, że na przełomie lat siedemdziesiąty ch i osiemdziesiąty ch w caserío w Orabidei zagnieździła się grupa ludzi, coś jakby sekta. By li kimś w rodzaju hippisów, tworzy li komunę i organizowali spotkania kulturalne i poświęcone rozwojowi duchowemu. Dość szy bko okazało się, że chodzi o okulty zm. Składali ofiary z mały ch zwierząt. Doszło nawet do tego, że zaczęli rozmawiać o złożeniu ofiary z człowieka. To wtedy Elena Ochoa postanowiła ich opuścić. Grupa spoty kała się jeszcze przez jakiś czas. W tamty ch czasach takich komun by ło dość dużo. Z pewnością by ły pod wpły wem

estety ki grup satanisty czny ch, jak „rodzina” Charlesa Mansona, która zy skała ogromny rozgłos po masakrze w domu Polańskiego. Młodzi ludzie, rozczarowani chrześcijaństwem i konserwaty wny m społeczeństwem swy ch czasów, tworzy li grupy i flirtowali z wolną miłością, narkoty kami i okulty zmem. W większości przy padków by ł to koktajl, który działał pobudzająco. Liderzy takich grup często by li niezwy kle akty wni seksualnie, rozwiąźli. Wiele takich grup rozwiązało się samoistnie w chwili, gdy skończy ło im się LSD. Idąc za wskazówkami Eleny Ochoi, rano zlokalizowałam ten dom. Obecnie to całkowicie odnowiona wiejska posiadłość, starannie strzeżona. Mieszka tam szanowana i opły wająca w dostatki para w wieku emery talny m. W swoim czasie należeli do tamtej grupy. Ich sąsiadka bez najmniejszy ch wątpliwości rozpoznała samochód Berasateguiego. Widy wała go przed caserío. Zamieniłam z tą parą kilka słów. Nie mieli innego wy jścia, niż przy znać się, że znali doktora Berasateguiego, ale kiedy zapy tałam, jakie związki ich z nim łączy ły, odesłali mnie do adwokata. Włoży li mi do ręki tę wizy tówkę. Lejarreta i Andía. Adwokaci… – To może by ć przy padek. Ta kancelaria z pewnością ma wielu klientów. – Tak, by ć może – zgodziła się Amaia. – Ale sąsiadka powiedziała mi także, że właściciele caserío mieli przed laty córeczkę, która zmarła jako niemowlę. Jeśli na py tanie o Berasateguiego zareagowali nerwowo, to w momencie gdy wspomniałam o dziecku, autenty cznie wpadli w histerię. I oczy wiście to też mógłby by ć przy padek, ale jak dla mnie to w całej tej historii mamy już za dużo nieży wy ch dzieci. – Sądzi pani, że zrobili coś swoim dzieciom? Sekcje zwłok wy kazały, że to by ł zespół nagłego zgonu niemowląt. Wy kręciła się od odpowiedzi: – Należałoby sprawdzić, czy jeszcze któraś z ty ch par ma jakieś powiązanie z ty mi adwokatami, z Berasateguim lub z państwem Martínez Bay ón. By łoby też dobrze znaleźć akt zgonu tej dziewczy nki. Miała na imię Ainara, Ainara Martínez Bay ón. Zmarła w wieku czternastu miesięcy z powodu udaru mózgu podczas podróży do Wielkiej Bry tanii. Podobno tam została pochowana. Jonanie, mógłby ś się ty m zająć? Znasz kogoś w ambasadzie, prawda? – powiedziała, wstając i kończąc odprawę. Skierowała się do drzwi i poczekała, aż wszy scy wy jdą. – Montes, pozwól na chwilę. – Zatrzy mała go i zamknęła drzwi. Inspektor Montes należał do ty ch, którzy, jeśli mają coś do powiedzenia, patrzą w oczy. By ł impulsy wny i szczery. Amaia od kilku dni odnosiła wrażenie, że się zbiera, żeby jej coś powiedzieć, ale ciągle odstępuje od tego zamiaru. Postanowiła iść prosto do celu. – Fermín, jestem pewna, że musimy o czy mś pogadać. Kiwnął głową, jakby mu ulży ło, że nastąpiło to, co nieuniknione. By ł też pewny, że by le czy m

się nie wy kręci. Ale nic nie powiedział. By li policjantami, stali w jej gabinecie, ona by ła jego przełożoną. Wszy stko to nie sprzy jało szczery m wy nurzeniom. Do tego Amaia aż za dobrze wiedziała, że Fermín Montes jest facetem, który najchętniej rozluźnia się na widok kieliszka. – Będzie pan miał czas, żeby po pracy wy pić ze mną piwo i porozmawiać? – Oczy wiście, szefowo – odpowiedział. – Ale teraz zapraszamy na kawę. Ja stawiam, mamy co uczcić. Zabalza się żeni. Poczekała, aż wy jdzie, i poszła za nim, starannie zmazując z twarzy wy raz niedowierzania i niepokój. Na kory tarzu panował harmider, wszy scy z radością przy jęli wiadomość o ślubie Zabalzy. Potrzebne by ły trzy kufle piwa i kalmary na zagry zkę w barze Casino, żeby Montes poczuł się skłonny do zwierzeń. Amaia zaśmiała się z dowcipu, który jej opowiedział z oży wieniem, i wy paliła prosto z mostu: – No dobrze, Fermín. Powie mi pan teraz, o co chodzi, czy ma pan zamiar czekać, aż się całkiem upiję? Pokiwał głową, spuścił wzrok i, odpy chając od siebie kufel z piwem, spy tał: – Pójdziemy się przejść? Rzuciła na kontuar banknot i ruszy ła za nim. W ciągu ostatnich kilku godzin temperatura spadła o kilka stopni. Chłodne deszczowe dni odeszły w przeszłość. Ich miejsce miały zająć dni lodowatego wiatru, który wy miata z ulic wszy stkich bez wy jątku. Szli w milczeniu przez plac. Przeszli przez szosę i dotarli do bramy kościoła. Tam Montes wreszcie się zatrzy mał i znów spojrzał jej w oczy. Czy mkolwiek by ło to, co miał jej do powiedzenia, widać by ło, że będzie go to dużo kosztować. – Nie wiem, jak to pani powiedzieć, więc powiem po prostu: od paru dni znowu jestem z Florą. Ze zdumienia otworzy ła usta. Naprawdę by ła zaskoczona. Zdołała wy bąkać jedy nie: – Jak to? Co to znaczy ? Odwrócił na moment wzrok od jej badawczy ch oczu, jakby chciał w mrokach otaczający ch kościół znaleźć siłę, żeby jej wy jaśnić coś, co nawet dla niego by ło niezrozumiałe. – Przed paroma dniami, kiedy jechałem do komisariatu, minęliśmy się na ulicy. Zobaczy ła mnie, zadzwoniła… Porozmawialiśmy i znowu jesteśmy razem. – Do kurwy nędzy, Fermín! Czy pan oszalał? Już pan zapomniał, co panu zrobiła? Nie pamięta pan, czego pan o mało nie zrobił? Znowu uciekł wzrokiem i przy gry zając dolną wargę, spojrzał w bezchmurne, lodowate nocne niebo nad Baztán. – Ona jest zła, Fermín. Flora jest zły m człowiekiem. Zniszczy pana, wy kończy. Jest

prawdziwy m szatańskim pomiotem, czy pan sobie z tego nie zdaje sprawy ? Wy buchnął. Złapał ją za ramiona i potrząsał, zbliży ł twarz do jej twarzy i powiedział: – Jasne, że tak. Jasne, że zdaję sobie sprawę. Wiem, jaka ona jest, ale co ja na to poradzę? Kocham ją. Pokochałem ją w chwili, kiedy ją zobaczy łem, i chociaż starałem się sobie wmówić, że tak nie jest, przez te wszy stkie miesiące nawet na jeden dzień nie przestałem jej kochać. W jakiś sposób wiem, że jest moją ostatnią szansą. By ł tuż obok niej. Widziała w jego oczach desperację, mogła poczuć ból jego duszy. Podniosła rękę i pogładziła go delikatnie po policzku. Pokręciła głową. – Do diabła, Fermín, masz przechlapane… – powiedziała z żalem. – Otóż to – przy znał. Odstąpili od siebie i, jakby się umówili, zaczęli schodzić ku ulicy Santiago, bok przy boku, w milczeniu. Amaia zatrzy mała się tuż przed mostem. – Fermín, pod żadny m pozorem nic, powtarzam, nic z tego, co się dzieje albo o czy m się mówi w komisariacie, albo poza nim, o którejkolwiek ze spraw, który mi się zajmujemy, nie może dotrzeć do mojej siostry. Nic i nigdy. Pokiwał głową. – Nic i nigdy – powtórzy ła. – Niech mi pan obieca. – Nic i nigdy, daję pani słowo. Już jestem mądrzejszy, dostałem nauczkę. – Mam taką nadzieję, inspektorze Montes, bo jeśli ty lko nabiorę choćby najmniejszy ch wątpliwości, że tak nie jest, cały mój szacunek do pana nic nie będzie znaczy ł. Doprowadzę do tego, że zostanie pan odsunięty. Nie ty lko od sprawy. Zostanie pan wy rzucony z policji, na zawsze. Przeszła przez most. Po raz pierwszy w ży ciu nie usły szała głośnego rumoru spadającej z zapory wody. Szła szy bkim, zdecy dowany m krokiem, niesiona gniewem, który narastał i sprawiał, że nie czuła zimna. Normalnie cała by się trzęsła. By ła już blisko domu ciotki, ale zdecy dowała się go minąć i jeszcze się przejść, żeby się opanować, żeby się uspokoić. W tej samej chwili zauważy ła samochód Flory. Stał przed domem. Stanęła jak wry ta i popatrzy ła na niego jak na dziwaczny obiekt zostawiony przez kosmitów. Weszła do sieni i, nie zdejmując puchówki, do salonu. Flora chwaliła się, jaka jest dobra w organizowaniu żałobny ch uroczy stości. W jednej ręce trzy mała spodeczek, w drugiej filiżankę. Między zdaniami popijała kawę. Wokół niej zgromadziła się cała rodzina. Wszy scy słuchali jej uważnie. Z bardzo daleka dotarły do niej słowa powitania, z bardzo daleka dotarły do niej słowa Flory – niewątpliwie sarkasty czne – i z bardzo daleka dotarł do niej jej własny głos, ochry pły i twardy. Powiedziała do siostry : – Weź płaszcz i wy jdź ze mną na ulicę. Wy raz jej twarzy i ton głosu nie zachęcały do dy skusji. Z twarzy Flory zniknął uśmiech.

– Czy coś się stało, Amaio? Nie odpowiedziała. Złapała z wieszaka przy drzwiach płaszcz Flory i rzuciła go jej pod nogi. Nie zwracała uwagi na protesty i py tania. W milczeniu stała przy drzwiach. Czekała, aż Flora wy jdzie. Wy szła za nią i zamknęła drzwi. – Mogę się dowiedzieć, o co ci chodzi? – Nie udawaj, Floro. Przestań się zgry wać, przestań udawać, że jesteś normalna, i powiedz, do czego zmierzasz. – Nie wiem, o czy m mówisz. – Mówię o Fermínie Montesie. Mówię o człowieku, którego o mało nie zniszczy łaś, mówię o policjancie, który przez ciebie przez prawie rok by ł zawieszony. Flora bły skawicznie doszła do siebie. Przy brała swój zwy kły wy raz twarzy, świadczący o ty m, że traci cierpliwość. – No wiesz!? Fermín jest mężczy zną, ja jestem kobietą, oboje jesteśmy pełnoletni. Nie sądzę, żeby m ci by ła winna jakieś wy jaśnienia. – I tu się my lisz, siostrzy czko. Nie zapominaj, gdzie by łam tej nocy, kiedy umarł Víctor, i że wiem, co się naprawdę stało. Wiem, co cię wtedy skłoniło do nawiązania romansu z Montesem. Nie rozumiem ty lko, dlaczego teraz znowu robisz to samo. Zostaw go w spokoju! Flora zaśmiała się ironicznie. – Och, och! Nie wiedziałam, siostrzy czko, że darzy sz Fermína tak wielkim uczuciem. Nie masz żadny ch dowodów na to, że w tę noc, kiedy umarł Víctor, by ło tak, jak my ślisz. Nie masz o ty m najmniejszego pojęcia. Przy znaję, że może nie by łam do końca szczera z Fermínem wtedy, gdy się poznaliśmy. Ale wtedy by łam jeszcze mężatką, a on o ty m wiedział. Teraz sprawy mają się inaczej i mam wobec niego uczciwe zamiary. – Uczciwe! Gówno nie uczciwe! To o zamiarach brzmi już rozsądniej, bo rzeczy wiście musiałaś widzieć jakiś interes w ty m, żeby się z nim związać. To słowo, interes, definiuje zresztą twoje relacje z ludźmi. Ty wszy stko robisz w jakimś interesie. Za to to gadanie o mężczy źnie i kobiecie to bajeczki, Floro. Gusta, siostrzy czko, miałaś całkiem inne: piękna, młodziutka blondy neczka. Nie my lę się, prawda? Zwy kła pogarda, zawsze bijąca z oczu Flory, zamieniła się w gniew tak straszliwy jak ten, który palił się w oczach Amai. Może ten jeden jedy ny raz siostry połączy ło jedno uczucie. Kiedy się odezwała, napięcie ścisnęło jej gardło tak mocno, że głos, który się z niej wy doby ł, by ł zduszony i ochry pły od bólu i furii. – Nie masz najmniejszego pojęcia o moim związku z nią. Nie waż się nawet wy mieniać jej imienia. Amaia obserwowała ją ze zdumieniem. Wy dawała się załamana, plecy miała zgarbione,

jakby dźwigała na nich ogromny ciężar. Z jej oczu zniknął cały blask, zmatowiały jak u kogoś ciężko chorego. Za każdy m razem gdy Amaia nawiązy wała do tego, co ją łączy ło z Anne, reagowała tak przesadnie, a zarazem tak szczerze, że nie wątpiła, że łączy ła je największa namiętność, jakiej jej siostra kiedy kolwiek w ży ciu doświadczy ła. Namiętność, której nigdy nie wzbudził w niej żaden mężczy zna, tak silna, że nadal ją odczuwała. Pożerała ją i dała jej siłę, żeby mogła zabić. Patrzy ła na nią w milczeniu. Trudno znaleźć słowa, kiedy się patrzy na kogoś, kto chce pozbierać z ziemi resztki utraconej godności. Flora otuliła się płaszczem, ostatni raz spojrzała na Amaię z pogardą i wsiadła do samochodu. Amaia zrobiła komórką kilka zdjęć jej samochodu, z przodu i z boku.

20

Ibai budził się bardzo wcześnie, niekiedy jeszcze przed pierwszy m blaskiem świtu. Potem, około wpół do dziesiątej lub dziesiątej, znowu ucinał sobie drzemkę i spał do południa. Natomiast w ciągu ty ch pierwszy ch poranny ch godzin by ł uśmiechnięty i gadatliwy, a ostatnio zaczął wy głaszać niekończące się niezrozumiałe przemowy. Amaia wzięła go na ręce, zamknęła za sobą drzwi sy pialni, żeby James mógł sobie jeszcze trochę pospać, przechadzkę po domu. Chodziła po pokojach, pokazy wała mu jeden i rzeczy, które tak kochała, wy glądali razem przez okna, za który mi łagodne, matowe wody w blady m, lodowaty m świetle poranka.

i zabrała sy nka na długą po drugim wszy stkie meble rzeka Baztán toczy ła swoje Nuciła mu piosenki, które

wy my ślała na poczekaniu, o ty m, że jest śliczny m, kochany m chłopczy kiem mamusi. Patrzy ł na wszy stko szeroko otwarty mi oczkami i odwdzięczał się szerokim uśmiechem i czy mś w rodzaju kleisty ch pocałunków: przy kładał swoje wilgotne otwarte usteczka do jej policzków. Śmieszy ło ją to i radowało, a w odpowiedzi pokry wała ty siącami pocałunków jego złocistą główkę, pachnącą słodko maślany mi ciasteczkami. Noc nie by ła przy jemna. James i ciotka przez całą kolację mieli do niej pretensje z powodu tego, jak potraktowała Florę. Ty lko Ros, której przy ty m nie by ło, bezskutecznie usiłowała trochę oży wić rozmowę. Pod koniec, kiedy już mieli się kłaść spać, mimo że wy jaśniła im, że jej kłótnia z Florą nie miała nic wspólnego z mszą żałobną za matkę, James powiedział: – Tuż zanim nam przerwałaś, Flora zdąży ła powiedzieć, że msza za Rosario odbędzie się pojutrze, w parafii Świętego Santiago. Wszy stko mi jedno, o co ci chodziło, nie chcę wiedzieć, czy m Flora ci się naraziła, ale mam nadzieję, że pamiętasz, o co cię prosiłem, i że będziesz mi towarzy szy ła w kościele. W jego tonie Amaia wy raźnie sły szała ostrzeżenie. Jedną ręką zrobiła sobie kawę z mlekiem. Nawet na moment nie chciała się rozstawać z Ibaiem. Cały czas my ślała o Jamesie i o ty m, jak dobrze ją zna. Przejrzał ją, wiedział, że niezależnie od tego, ile przy siąg zdoła na niej wy musić, nic nie poradzi na to, że jest zawzięta, że nigdy w ży ciu nie odpuści, nie porzuci pola bitwy. Rozumiała jego argumenty. Prosił ją, żeby udawała – choćby przez te parę chwil, które potrwa msza – że dała się przekonać, że jej matka nie ży je. A z drugiej strony nie by ła w stanie się pogodzić z my ślą, że on, chociaż ją kochał i tak dobrze znał, chciał ją zmusić, żeby pogwałciła własną naturę. Wszedł do kuchni z ty m swoim pełny m blasku uśmiechem, w spodniach od piżamy i koszulce Broncos z Denver, opiętej na torsie i podkreślającej muskulaturę. Przy pomniała sobie, dlaczego nadal tak bardzo jej się podoba.

– Ukradłaś mi szlafrok – szepnął, całując ją i głaszcząc Ibaia po główce. – Już ci go oddaję, strasznie późno się zrobiło – powiedziała, podając mu sy nka i zdejmując gruby szlafrok, który m się owinęła. Pod spodem miała ty lko bieliznę. – Ja cię kręcę, dzidzia, ale z ciebie laska! – krzy knął James z podziwem. Rozśmieszy ł ją. Przy pomniała sobie, jak na początku poby tu w Hiszpanii, jak wszy scy cudzoziemcy, zaczął się uczy ć brzy dkich słów i potoczny ch zwrotów. Nie rozumiał ich i uży wał, czy by ło trzeba, czy nie, bo wy dawały mu się niezwy kle atrakcy jne. Poszła do sy pialni i zamknęła za sobą drzwi. Usły szała, że dokładnie w tej samej chwili ciotka wy szła na kory tarz i zaczęła schodzić na dół, do kuchni. Weszła pod pry sznic i odkręciła ciepłą wodę. Czekała. James wpadł do łazienki, po drodze zrzucając z siebie ubranie. Amaia się uśmiechnęła i pomy ślała: jak to dobrze, że niektóre rzeczy są tak przewidy walne, tak wspaniale przewidy walne. Jonan czekał na nią w jej gabinecie. Od razu się domy śliła, że wie coś nowego. Uśmiechał się jak dziecko i nie mogąc zapanować nad ekscy tacją, stał, przestępując z nogi na nogę i postukując palcami w kartonową okładkę skoroszy tu. – Dzień dobry, Jonanie. Masz coś? – Dzień dobry, szefowo. Nie wiem, czy to, czego nie mam, nie jest ciekawsze od tego, co mam. Usiadła za biurkiem, a on położy ł przed nią skoroszy t i otworzy ł, żeby wy ciągnąć kilka dokumentów. – To akt urodzenia Ainary Martínez Bay ón. Oficjalnie urodziła się dwunastego marca 1979 roku w Elizondo… Mówię oficjalnie, ponieważ by ł to poród domowy. W nawiasie jest nazwa caserío, Argi Beltz, i miejscowość, Orabidea. Akt podpisał doktor Hidalgo. A teraz to, czego nie mam: nie ma aktu zgonu, pewnie dlatego, że nie istnieje. Może się okazać, że to właśnie na ty m się potknęli. Gdy by wpadli na pomy sł, żeby powiedzieć, że pojechali do Indii, nie mogliby śmy nic zrobić, ale w Wielkiej Bry tanii przed trzy dziestoma laty już informaty zowano archiwa. W żadny m szpitalu nie ma śladu po zgonie Ainary i, w ty m konkretnie roku, żadnej innej dziewczy nki z Hiszpanii. Poza ty m gdy by doznała udaru mózgu, jak twierdzą, po śmierci przeprowadzono by sekcję. Po sekcji także nie ma śladu. A ponadto według osoby, z którą się kontaktowałem, jeśli poddany Królestwa Hiszpanii umiera gdzieś za granicą, to hiszpańska ambasada w ty m kraju jest o ty m niezwłocznie powiadamiana i, choćby rodzina nie dy sponowała środkami, zajmuje się transportem zwłok do kraju, a jeśli zapada decy zja pochówku za granicą, odnotowuje ten fakt. Z drugiej strony w tamty ch czasach dzieci nie miały paszportów. Jeśli się chciało wy wieźć z kraju niepełnoletniego, podróżował na podstawie pozwolenia

dołączonego do paszportu ojca lub matki. Pozwolenie podpisy wał i stemplował kierownik urzędu stanu cy wilnego, tego, w który m znajdowała się księga rodzinna, w której odnotowano, kim są rodzice dziecka. Właśnie jestem na etapie sprawdzania ty ch spraw w urzędzie paszportowy m i może to zająć trochę czasu, bo trzy dzieści lat temu jeszcze nie by li zinformaty zowani. By łem już natomiast w urzędzie stanu cy wilnego i porównałem akt urodzenia z wpisem w księdze rodzinnej. W niej także nie ma wzmianki o akcie zgonu. – Jak my ślisz, kiedy będziemy mieli coś więcej? – Nie wiem, szefowo, jutro albo za ty dzień, ale dałem swój numer komuś, kto się ty m zajmuje. Obiecał, że zadzwoni, kiedy będzie coś wiedzieć. Amaia chwilę my ślała. Westchnęła głośno i wstała, biorąc z wieszaka puchówkę. – No dobrze. Mają twoją komórkę, więc złapią cię wszędzie. Jedź z nami. Wy bieramy się z Iriartem do żony Valentína Esparzy. Przechodząc obok pokoju Montesa i Zabalzy, zajrzała do środka. – Dzień dobry. Macie coś z tego, o co wczoraj prosiłam? – Dzień dobry, szefowo – odpowiedział Montes. – W zasadzie tak. Zabalza ustalił, że istnieją zawodowe powiązania między rodzinami z Arraioz i Lekaroz a kancelarią adwokacką Lejarreta i Andía, co zresztą nie jest takie dziwne, ponieważ jedni i drudzy zajmują się interesami i prowadzą je za granicą. Jeśli chodzi o związki z doktorem Berasateguim, nie mamy nic i osobiście wątpię, żeby nam się udało coś znaleźć. Jak pani dobrze wie, takie związki należą do poufny ch. Już bardziej prawdopodobne, że uda się pani coś wy ciągnąć od tego zaprzy jaźnionego księdza. – Może rzeczy wiście się do niego wy biorę – odparła. – Ale nie dzisiaj. Zaparkowali na chrzęszczący m żwirze na podjeździe do caserío Inés Ballareny, ty m samy m, który feralnej nocy zdradził, że przy jechał Esparza. Inés Ballarena czekała na nich w otwarty ch drzwiach. Miała na sobie gruby płaszcz i wełnianą czapkę i choć nie by ła w stanie się do nich uśmiechnąć, uprzejmie zaprosiła ich do środka. Amaia została w ty le. Iriarte i Etxaide poszli za panią domu, a ona powiedziała: – Przepraszam, zaraz przy jdę. – I poszła za róg domu. Od razu zauważy ła starą amatxi. Pozdrowiła ją z daleka i zobaczy ła, że staruszka uśmiecha się porozumiewawczo, z bły skiem inteligencji w oczach. – Widzę, że przy chodzi pani po więcej. Więc może już pani co nieco zrozumiała. Może zaczęła pani my śleć: a jednak ta starucha się nie my liła. – Od samego początku wierzy łam, że pani się nie my li – zapewniła ją Amaia. – Więc niech pani przestanie szukać zabójców z krwi i kości. – Chce pani, żeby m szukała Ingumy ?

– Nie musi go pani szukać, to on panią znajdzie. Może już znalazł… Widmo Rosario schy lające się nad jej łóżkiem, wspomnienie łapczy wy ch ust zbliżający ch się do jej ust… Amaię przeszy ł dreszcz. – Kim pani jest? – spy tała. – Nikim. Starą, głupią kobietą, co na niczy m się nie zna. Młoda osierocona matka wy glądała zdumiewająco. Od stóp do głów by ła ubrana na czarno, a w ręku trzy mała papierową chusteczkę, która odcinała się od jej żałobnego stroju jak zmarszczony, zwiędły kwiat. Zaczerwienione oczy, blada twarz, nieumalowana i wy my ta łzami, w oczach drobne popękane ży łki od płaczu. Wy glądało na to, że jest w tej długiej fazie żałoby, kiedy się mówi stłumiony m głosem, rusza pły nnie, etery cznie, jakby się unosiło nad ziemią. – Bardzo pani dziękujemy, że zgodziła się pani z nami rozmawiać. Wiemy, że dzisiaj po południu odbędzie się pogrzeb pani córeczki. Jeśli nawet usły szała, co powiedział Iriarte, nie by ło tego po niej widać. Nadal wpatry wała się niewidzący mi oczami w jakiś punkt w przestrzeni, a na jej twarzy niezmiennie malowało się milczące cierpienie. – Sonia, córeczko. – Inés Ballarena spróbowała ją łagodnie przy wołać do przy tomności. Amaia usiadła naprzeciwko niej. – Są rzeczy, które muszę wiedzieć, żeby zrozumieć, co się stało. Ty lko ty możesz mi w ty m pomóc, bo ty najlepiej znasz Valentína. – Kobieta kiwnęła głową. – Wy gląda na to, że Valentínowi bardzo zależy na pieniądzach i na ty m, żeby robić na ludziach wrażenie. Wasze mieszkanie jest piękne, ale znacznie przekracza wasze możliwości finansowe. Twoja matka powiedziała nam, że pomaga wam spłacać kredy t, a mimo to wy daje się, że twój mąż zamierzał nadal trwonić pieniądze. Podczas przeszukania znaleźliśmy katalogi drogich samochodów, a dealer potwierdził, że lada moment zamierzał zmienić samochód. – On zawsze by ł bardzo ambitny. Zawsze chce więcej. Nigdy nie jest zadowolony z tego, co ma. Zdarzy ło się, że się o to kłócił z moją matką i moją amatxi. – Rok temu – wtrąciła się Inés – usiłował nas przekonać, żeby śmy wzięły zastaw hipoteczny na caserío i poży czy ły mu pieniądze na nowy dom. Oczy wiście nie uległam. Nie mam nic przeciwko ludziom, którzy starają się wspinać wy żej, ale Valentín by ł zdecy dowany zrobić to za wszelką cenę, a to nie jest dobre. To właśnie mu powiedziałam. Amaia znów zwróciła się do młodej kobiety : – Chciałaby m, żeby ś się dobrze zastanowiła, zanim odpowiesz. Zauważy łaś ostatnio jakieś zmiany w jego zachowaniu? – Tak, wiele, ale nie by ło w ty m nic złego. Nawet ama i amatxi zaczęły na niego patrzeć

przy chy lniej. Zaczęło się, kiedy zaszłam w ciążę. Ciąża by ła zagrożona, groziło mi poronienie, musiałam leżeć… A on przez cały ten czas by ł taki cierpliwy ; prawdę powiedziawszy, nie spodziewałam się tego po nim. Zaczął czy tać o ciąży, zainteresował się trady cjami Baztán, wszy stkim, co miało związek z przeszłością naszej rodziny i doliny. Mówił o ty m, jakie to ważne mieć świadomość potęgi przy rody. Miał nawet obsesję na punkcie jedzenia. Chciał, żeby śmy jedli ty lko produkty ekologiczne i pochodzące stąd, z doliny, a nawet zaproponował, żeby poród odby ł się siłami natury, w domu. Ja się tego bałam, bałam się bólu, ale on nalegał… Pewnego razu przy prowadził nawet do domu pochodzącą stąd położną. Amaia aż podskoczy ła. – Pamięta pani, jak się nazy wała? – Josefina, Rufina… albo coś takiego. – Fina? – Tak, właśnie, Fina Hidalgo. Starsza pani, ale nadal świetnie wy gląda. Powiedziała, że odebrała ty siące porodów, wy jaśniła mi, jak wy gląda poród domowy, i to wszy stko bardzo mnie uspokoiło. Ale cóż, wie pani, że zaczęłam rodzić w siódmy m miesiącu. Córeczka by ła wcześniakiem i oczy wiście urodziła się w szpitalu. – Wiemy, że się państwo pokłócili w domu pogrzebowy m. Pani mąż powiedział nam, że to dlatego, że on chciał trady cy jnego pogrzebu, a pani upierała się przy kremacji. Pokręciła głową. – To nie o to chodziło. To prawda, że na początku by łam za kremacją, ale w końcu jednak ją pochowamy. Moja amatxi mnie o to poprosiła. I to prawda, że dy skusja w domu pogrzebowy m od tego się zaczęła. Zresztą rzeczy wiście bardzo nalegał. Wy glądało na to, że to dla niego bardzo ważne, więc właściwie już miałam ustąpić, kiedy powiedział coś… coś potwornego, coś, czego mu nigdy nie wy baczę, bo powiedział to ktoś, kto nie kochał swojego dziecka, człowiek odrażający, pozbawiony uczuć, człowiek, który traktuje ludzi jak rzeczy i uważa, że da się ich zastąpić… Po jej twarzy zaczęły pły nąć łzy, jakby ktoś otworzy ł tamę, która je powstrzy my wała, tam, w ty m ciemny m i wilgotny m miejscu, gdzie rodzą się płacz i rozpacz. Inés ją przy tuliła, a ona wtuliła twarz w jej szy ję. Poczekali kilka minut w ciszy, a potem młoda kobieta podniosła głowę i popatrzy ła na nich. Policzki miała całkiem mokre. Na początku by ła blada. Teraz twarz miała usianą mnóstwem mały ch zaczerwienień. – Powiedział, żeby m się nie martwiła, że wkrótce znowu będę w ciąży i za dziewięć miesięcy będę miała inne dziecko, które zastąpi mi to, które umarło. To wtedy zaczęłam krzy czeć jak szalona, że nie chcę innego dziecka, że żadne inne dziecko nie jest w stanie mi zastąpić mojej córeczki, że jak w ogóle mogło mu przy jść do głowy coś tak potwornego. Że to ostatnia rzecz,

o której my ślę, żeby mieć inne dziecko, i w dodatku po to, żeby zapełnić pustkę po mojej maleńkiej. – Popatrzy ła Amai prosto w oczy. – Pani ma dziecko, rozumie pani, o czy m mówię. Może jeszcze kiedy ś zostanę matką, ale w tamtej chwili to, co powiedział, wy dało mi się po prostu potworne. To, jak potraktował naszą córeczkę, jak przedmiot jednorazowego uży tku. Ogarnął mnie wstręt. By łam wtedy pewna, i nadal jestem, że nie przy szłoby mi do głowy mieć inne dziecko, żeby nim zastąpić to utracone. Że nie mogłaby m takiego dziecka kochać, nie tak jak tamto, że może nawet by m je znienawidziła. – Jeszcze jedno py tanie. Czy pani albo pani mąż mieliście jakiś kontakt z psy chiatrą z kliniki uniwersy teckiej o nazwisku Berasategui albo z prawnikami z Pampeluny, o nazwiskach Lejarreta i Andía? – Pierwszy raz w ży ciu sły szę te nazwiska. Pożegnali się z matką i córką i ruszy li do wy jścia. Inés Ballarena towarzy szy ła im aż na dwór i kiedy samochód ruszy ł, Amaia widziała ją we wsteczny m lusterku. Stała bez ruchu na chodniku. Jonan wy dawał się zdziwiony. – Od dawna nie widziałem młodej kobiety całej na czarno. – Powinieneś częściej wy chodzić w sobotnie wieczory – dopiekł mu Iriarte. – Nie mam na my śli ty lko czarny ch ubrań. Wiem, że są modne. Ale jest wielka różnica, może ty lko w mojej głowie, a może dla niektóry ch jest zby t subtelna, między by ciem w żałobie a by ciem ubrany m na czarno. Ja to wy raźnie rozróżniam – wy jaśnił Etxaide. – Dużo wy cierpiała – powiedziała Amaia. – I, niestety, jeszcze wiele cierpienia przed nią. To kompletne bestialstwo, to, co powiedział jej mąż. Jonanie, jak ty lko wrócimy, zadzwoń do więzienia i umów widzenie z Esparzą, jak najszy bciej. Muszę z nim porozmawiać jeszcze raz. – Sprawa jest zakończona. Już wiemy, że to on zabił swoją córeczkę – powiedział Iriarte. – W tej sprawie jest więcej zagadek niż odpowiedzi. – Mamy już sprawcę, nie my mamy rozumieć, dlaczego to zrobił… – Nie dlaczego, ty lko po co, inspektorze. Sam powiedział, że ją oddał, że oddał ży cie swojej córki. Chcę się dowiedzieć, po co to zrobił, w jakim celu. Iriarte bez przekonania pokiwał głową. Właśnie wy jeżdżali na główną drogę. – Jedziemy do komisariatu? – Jeszcze nie. Mam nadzieję, że macie w komórkach dobre aparaty fotograficzne. Jedziemy do Irurity, zrobimy kilka zdjęć. Kamienny dom Finy Hidalgo prezentował się wspaniale: balkon biegnący wzdłuż całego piętra, oszklony mirador, wiktoriańska oranżeria i dróżka z kamienny ch pły t prowadząca do imponującej stalowej bramy oksy dowanej na czarno i uchy lonej, nie po to, żeby serdecznie powitać gości,

ty lko po to, żeby przechodnie mogli z zazdrością spoglądać na ogród. Amaia zadzwoniła do drzwi i czekała. Z rozbawieniem przy glądała się kolegom: z podziwem wpatry wali się w ten niezwy kły widok. Fina Hidalgo wy szła ze szklarni, podobnie jak kiedy ś, kiedy Amaia by ła u niej po raz pierwszy. Miała na sobie dopasowane dżinsy i luźną, również dżinsową koszulę. Włosy zebrała do ty łu opaską, na rękach miała gumowe rękawiczki. W jednej ręce trzy mała mały sekator. Kiedy ich zobaczy ła, jej twarz przy brała twardy wy raz. – Kto wam pozwolił wejść na teren mojej posiadłości? – Policja Statutowa – powiedziała Amaia. Pokazała jej odznakę, chociaż wiedziała, że położna naty chmiast ją rozpoznała. – Brama by ła otwarta. Zadzwoniliśmy. – Czego chcecie? – Fina Hidalgo zatrzy mała się w pewnej odległości. – Porozmawiać. Chcemy pani zadać kilka py tań. – Możecie py tać, o co ty lko chcecie – odpowiedziała wy zy wający m tonem. – Prowadzimy śledztwo w sprawie śmierci dziewczy nki, która umarła w dolinie jakieś trzy dzieści lat temu. Mamy dowód, że to pani i pani brat odebraliście poród, bo to on podpisał akt urodzenia. Chcieliby śmy panią prosić, żeby pani sprawdziła, czy pani brat nie podpisał przy padkiem także aktu zgonu. – No cóż, to nie wy gląda na py tanie. Nazwałaby m to raczej żądaniem. Coś jeszcze? – Tak, chciałaby m panią zapy tać, co panią łączy ło z Valentínem Esparzą… Co więcej, mam listę rodzin, które straciły dzieci wkrótce po narodzinach, i chciałaby m się dowiedzieć, czy to pani odbierała te porody – powiedziała Amaia, z premedy tacją cofając się do bramy i prowokując w ten sposób kobietę, żeby poszła za nią. – No to w sprawie aktu zgonu będzie pani potrzebowała nakazu sądowego. – Rozzuchwalona Fina Hidalgo szła za Amaią do bramy. – A co do ty ch py tań, to proszę zadzwonić do moich adwokatów. Nie mam zamiaru z panią rozmawiać. Amaia by ła już na chodniku. – Do pani adwokatów… Niech zgadnę… Lejarreta i Andía, prawda? Fina Hidalgo uśmiechnęła się szeroko, pokazując dziąsła, i zrobiła jeszcze jeden krok do przodu. – Tak, i zapewniam, że jak się do ciebie zabiorą, to ci się odechce dowcipów. – Teraz! – krzy knęła Amaia. Etxaide i Iriarte zaczęli robić zdjęcia. Fina Hidalgo rozwrzeszczała się na cały głos: – Nie możecie mi robić zdjęć, jestem u siebie! – Już nie. – Amaia się uśmiechnęła i wskazała palcem na jej stopy. Fina Hidalgo zapędziła się aż na ulicę.

– Przeklęta dziwko, zapłacisz mi za to! Zapłacisz za wszy stko, ty kurwo! – krzy czała Fina piskliwie, cofając się za bramę. Amaia nadal się uśmiechała. – Jeszcze ty lko jedno py tanie. Czy to pani samochód? – Wskazała na auto, które stało przed samy m domem. – Etxaide, proszę mu zrobić kilka zdjęć. Stoi w miejscu publiczny m. Wrzaski nagle ucichły, ucięte gromkim hukiem, z jakim Fina Hidalgo zatrzasnęła za sobą drzwi.

21

Amaia by ła zadowolona z owoców swojej pracy. Pierwszy raz od dawna mamy jakieś wy niki, my ślała, jadąc krętą drogą do Orabidei. Jechała sama, bo postanowiła jeszcze raz odwiedzić miłą właścicielkę Czterech Wiatrów, która jej tak bardzo pomogła, i obawiała się, że obecność inny ch policjantów mogłaby zakłócić porozumienie, które nawiązały. Wjeżdżając serpenty nami na górę, z niechęcią popatry wała na wy świetlacz komórki. Sy gnalizował, że nie ma zasięgu. Telefon zadzwonił trzy razy i za każdy m razem naty chmiast się rozłączał, jak ty lko odbierała. Przy spieszy ła, szukała miejsca nieporośniętego drzewami. Gdy znalazła się na szczy cie wzniesienia, stanęła i wy brała numer Etxaidego. – Szefowo, to nie do uwierzenia. Kilka godzin temu jakiś więzień zaszty letował Esparzę. Przewieziono go do szpitala. Jest umierający. Znany im aż za dobrze kory tarz prowadzący na oddział intensy wnej terapii powitał ich charaktery sty czny m zapachem środków do dezy nfekcji, zieloną linią na posadzce, wskazującą, którędy do wy jścia, i niewiadomego pochodzenia przeciągiem, który zawsze tam panował. Poproszono ich do niewielkiego gabinetu. Czekano na Amaię, żeby odczy tać raport. W pokoju by li już: dy rektor więzienia, dwóch mundurowy ch, dwóch młody ch lekarzy, przy puszczalnie prakty kantów, dwie pielęgniarki i lekarz prowadzący, Martínez Larrea. Gdy Amaia i Jonan weszli, niemiłe wrażenie absurdalnego tłoku stało się naprawdę dojmujące. Amaia dobrze znała doktora Martíneza Larreę. Zadufanego w sobie mizogina, kombinację macho i łapiducha, który starał się przekonać wszy stkich, że jest istotą należącą do lepszego gatunku. Najprawdopodobniej ominęło go jedno stadium ewolucji i wciąż jeszcze nie zszedł z drzewa. Przed mniej więcej rokiem, kiedy Amaia pracowała nad sprawą Basajauna, miała z nim poważne spięcie. Wchodząc do pokoju, wpatrzy ła się w niego uważnie. W głębi duszy by ła zadowolona: zauważy ła, że pochy lił głowę. Od tej pory zwracał się głównie do niej, ale unikał patrzenia jej w oczy. – Pacjent, Valentín Esparza, został przy jęty do szpitala o dwunastej czterdzieści pięć w południe. Stwierdzono dwanaście głębokich ran w powłokach brzuszny ch, zadany ch długim, tępo zakończony m narzędziem. Niektóre ciosy dosięgły ważny ch organów wewnętrzny ch i co najmniej dwóch ważny ch naczy ń krwionośny ch. Pacjent został naty chmiast przewieziony na salę operacy jną. Usiłowaliśmy powstrzy mać krwotok, ale obrażenia to uniemożliwiły. Valentín Esparza umarł o trzy nastej dziesięć. – Zgiął kartę, z której odczy tał dane, i mrucząc pod nosem usprawiedliwienie, wy szedł. Za nim podąży li pozostali pracownicy szpitala.

– Chcę z panem pomówić – powiedziała Amaia do dy rektora więzienia. Nie przejęła się ty m, że by ł blady i bardzo przejęty. – Może potem – zasugerował. – Muszę powiadomić rodzinę, sędziego śledczego… – Teraz – powiedziała i otworzy ła drzwi. Potem zwróciła się do pozostały ch funkcjonariuszy : – Panowie, bądźcie tak mili i zostawcie nas na chwilę samy ch. Jak ty lko wy szli, dy rektor opadł na krzesło, wy raźnie załamany. Podeszła i stanęła przed nim. – Czy może mi pan wy jaśnić, co, do jasnej cholery, dzieje się w pana więzieniu? Czy może mi pan wy jaśnić, jak to możliwe, że w ciągu ostatniego miesiąca umarli trzej zatrzy mani będący pod pańską pieczą? Wszy scy mający związek ze sprawami, w który ch prowadzę śledztwo, z tego dwóch w ciągu jednego ty godnia!? Dy rektor nie odpowiedział, podniósł ty lko ręce i ukry ł w nich twarz. – Doktor Berasategui by ł bardzo spry tny, a Garrido by ł zły m, pry mity wny m by dlakiem, ale jestem w stanie zrozumieć, że skoro nieodwołalnie postanowił popełnić samobójstwo, trudno by ło temu zapobiec. Nie mieści mi się natomiast w głowie i nie ma na to żadnego wy tłumaczenia, to jasne nawet dla ludzi, którzy nie mają żadnego doświadczenia w zarządzaniu zakładem karny m, jak pan mógł popełnić tak podstawowy błąd! Jak pan mógł dopuścić, żeby facet oskarżony o zabicie własnego dziecka mógł się kontaktować z pospolity mi więźniami? Skazał go pan na śmierć i nie dam za wy graną, dopóki nie udowodnię, że to pan za to odpowiada. Dy rektor zdecy dowany m gestem oderwał dłonie od twarzy i złoży ł je przed Amaią jak do modlitwy. – To oczy wiste, że się nie kontaktował z pospolity mi skazańcami, nie jestem idiotą. Od chwili kiedy go przy jęliśmy, przestrzegaliśmy wszy stkich zasad bezpieczeństwa. By ł pod nadzorem całe dnie i noce, w oddzielnej celi, a żeby zapobiec samobójstwu, przy dzieliliśmy mu towarzy sza, spokojnego człowieka, kogoś cieszącego się naszy m zaufaniem. Odsiady wał wy rok za oszustwo i do wy jścia brakowało mu miesiąca. – Więc jak pan może wy tłumaczy ć to, co się stało? Kto miał do niego dostęp? Kto go zabił? – Słowo honoru, że sam nie mogę tego pojąć… To on, ten więzień, któremu ufaliśmy, jego towarzy sz z celi. Zabił go zaostrzony m trzonkiem szczoteczki do zębów. Amaia usiadła w fotelu naprzeciwko zrezy gnowanego dy rektora. Siedziała w milczeniu i wpatry wała się w niego. Wy dawał się naprawdę załamany. Zastanawiała się, jak to możliwe, że wszy stko diabli wzięli, że znowu nastąpił już aż nazby t oczy wisty zbieg okoliczności, że każdy, kto w jakiś sposób jest zamieszany w jej nieoficjalne w gruncie rzeczy śledztwo – bo formalnie dochodzenie nie zostało wszczęte – kończy ży cie w taki czy inny gwałtowny sposób. Po paru minutach wstała i wy szła, żeby dłużej nie patrzeć na jęczącego dy rektora. Na ulicach Pampeluny by ło zimno. Z rana padało i gdzieniegdzie ziemia nadal by ła mokra, ale

teraz niebo by ło raczej bezchmurne, choć nie na ty le, żeby wy szło słońce. Widać by ło ty lko coś w rodzaju świetlistego, raniącego oczy blasku. Szli do samochodu. Amaia tłumaczy ła Jonanowi, jak umarł Esparza, a wokół jej ust unosił się obłoczek oddechu. Pomy ślała, że jeśli temperatura nadal będzie spadać i nie pojawią się deszczowe chmury, w nocy woda w kałużach zamarznie. Zadzwoniła komórka Jonana. Odebrał, podnosząc drugą rękę, jakby chciał powstrzy mać Amaię, i zaczął potakiwać. Amaia czekała cierpliwie, aż skończy. – To telefon, na który czekałem. Z biura paszportowego. Rzeczy wiście zarejestrowali wtedy podróż tej pary do Wielkiej Bry tanii… Amaia skrzy wiła się z niezadowoleniem. – …ale w ich paszportach nie ma śladu po ty m, żeby podróżowali z dzieckiem. Urzędnik twierdzi, że to niemożliwe, żeby im się udało wy jechać z kraju z nieletnią bez odpowiednich dokumentów. – Minęło już ty le czasu… zawsze można to uznać za błąd urzędu i nie będziemy im mogli niczego udowodnić. – Jest jeszcze coś: to by ła weekendowa podróż, spędzili w Anglii jedy nie czterdzieści osiem godzin. Uważam, że jest niezwy kle mało prawdopodobne, żeby w ty m krótkim czasie ich córka zachorowała, została przy jęta do szpitala, umarła, została poddana autopsji i pochowana. – Co ty o ty m sądzisz, Jonanie? – Że pojechali do Anglii bez córki, ty lko po to, żeby mieć alibi i móc wszy stko przekonująco wy jaśnić, gdy by ktoś się dopy ty wał o małą. Nie sądzę, żeby to dziecko jeszcze ży ło, kiedy wy jeżdżali do Londy nu. Amaia stała i w milczeniu wpatry wała się w jego twarz. Rozważała jego teorię. – To co robimy ? – spy tał. – Ty idziesz do domu, a ja porozmawiam z sędzią śledczy m. By ło jeszcze za wcześnie na kolację, więc umówili się w spokojnej piwiarni, udekorowanej sprzętami kuchenny mi z XIX wieku, dy skretnie oświetlonej, z mnóstwem wy godny ch siedzeń. Amaia pomy ślała, że cicha muzy ka pozwoli im swobodnie porozmawiać, nie będą musieli się przekrzy kiwać. Zdjęła kurtkę i poczuła, jak ogarnia ją przy jemne ciepło. Markina siedział sam w głębi lokalu. Zamy ślony patrzy ł gdzieś w przestrzeń. By ł ubrany w ciemny garnitur z kamizelką i krawatem, bardzo oficjalnie. Amaia powoli szła od baru do stolika. Postanowiła wy korzy stać tę rzadką okazję, żeby mu się przy jrzeć bez narażania się na to, że on będzie patrzy ł na nią. Z nieobecny m wy razem twarzy i w swobodnej pozie wy glądał bardzo romanty cznie, w najczy stszy m angielskim sty lu. Jego upozowana niedbałość i wy szukana elegancja by ły tak zmy słowe, że Amaia, chcąc nie chcąc, odczuła magnety czne przy ciąganie. Westchnęła, w głębi duszy przy znała się do winy. Pożąda go, ale przecież nie dlatego przy szła.

Musi by ć twarda. Z cały ch sił usiłowała się skoncentrować na sprawie, na ty m, żeby wy paść przekonująco i zy skać jego poparcie. Bez niego nie mogła zrobić w ty m labiry ncie kolejnego kroku. Każdy postęp i każdy wy kry ty ślad naty chmiast niszczy ł najbardziej przekonujący argument: śmierć. Dostrzegł ją i podniósł się, chwy tając za krzesło, żeby je dla niej odsunąć. – Proszę tego nie robić, panie sędzio – powiedziała chłodno. – Jak długo jeszcze będziesz do mnie mówiła per pan? – Jestem w pracy. To spotkanie w sprawie zawodowej. Uśmiechnął się. – Jak chcesz, inspektor Salazar. Kelner przy niósł dwa kieliszki wina i postawił na stole. – Wy obrażam sobie, że to, co cię tu sprowadziło, jest bardzo ważne. Wy starczająco ważne, żeby ś poprosiła o spotkanie. – Z pewnością już pan wie o śmierci Esparzy … – Tak, oczy wiście, zadzwonili do mnie z sądu. Rozmawiałem przez telefon z dy rektorem i wszy stko mi opowiedział. Niestety takie rzeczy się zdarzają. Zabójcy dzieci nie mają w więzieniu łatwego ży cia. – Tak, ale człowiek, który go zaatakował, nigdy się nie uciekał do przemocy. Za miesiąc miał wy jść z więzienia. – Z doświadczenia wiem, że ży ciem w więzieniu rządzą inne reguły niż te, które obowiązują w normalny m świecie. Zachowania i reakcje, które na wolności wy dają się logiczne, w więzieniu takie nie są. To, że zabójca nie miał obciążającej przeszłości kry minalnej, nie wy daje mi się aż tak istotne. Presja, której może zostać poddany więzień przez inny ch więźniów, może by ć tak silna, że wy starczy, żeby każdego skłonić do popełnienia czy nów, o który ch nigdy by nie pomy ślał i który ch by nie popełnił na wolności. Amaia rozważy ła to, co powiedział, i bez specjalnego przekonania pokiwała głową. – Ale, inspektor Salazar, nie przy szła tu pani z powodu zmarłego aresztanta. – Może nie ty lko dlatego, że nie ży je, ale tak, z jego powodu. Z powodu tego, co mi powiedział, ale są i inne rzeczy, które odkry liśmy w trakcie dochodzenia. Esparza zawsze miał obsesję na punkcie pieniędzy i przy kilku okazjach wy wołało to problemy w rodzinie. Dla mnie jest jasne, że to on zabił córkę. Kiedy go przesłuchiwałam w tej sprawie, powiedział coś bardzo dziwnego. Powiedział, że ją oddał i że ją zabiera, bo musi coś skończy ć. Uważam, że by ł przekonany, że musi odprawić jakiś ry tuał i potrzebuje do tego ciała córki, ry tuał, który wy dawał mu się niezbędny. Doszło do tego, że powiedział żonie, że zmarłą córkę zastąpi im następne dziecko, które szy bko będą mieli, bo teraz wszy stko zacznie się układać doskonale. Jeszcze coś zwróciło moją

uwagę: powiedział, że ją oddał, jak ty le inny ch. Wczoraj wieczorem zgłosiłam w więzieniu, że chcę go dzisiaj jeszcze raz przesłuchać. Ale dzisiaj już nie ży je. Markina ty lko pokiwał głową. – Jest jeszcze sprawa doktora Berasateguiego. Odwiedziłam go w więzieniu, bo próbowałam się dowiedzieć, co się działo po ty m, jak wy szedł z kliniki w towarzy stwie Rosario – a wiemy, kiedy to by ło, bo wszy stko nagrały kamery – a zanim weszli do domu mojej ciotki, pobili ją i porwali Ibaia. Możemy wy kluczy ć dom jego ojca, a pamięta pan, jaka by ła pogoda tamtej nocy. Jestem pewna, że gdzieś się schronili, w jakimś caserío czy borda, w czy imś mieszkaniu… Ale od Berasateguiego już się tego nie dowiemy, ponieważ nie ży je. Markina znów skinął głową. – Rosario należała do pewnej grupy, czegoś w rodzaju sekty, która powstała w Baztán na przełomie lat siedemdziesiąty ch i osiemdziesiąty ch ubiegłego wieku, grupy pseudosatanistów, którzy prakty kowali składanie ofiar ze zwierząt i zaczęli my śleć o składaniu ofiar z ludzi. Miały to by ć nowo narodzone lub maleńkie dzieci. Wy daje się, że takie grupy uznają za najbardziej nadające się do tego celu dzieci do drugiego roku ży cia, jeszcze nieumiejące mówić. To nas prowadzi do Eleny Ochoi, kobiety, która umarła przedwczoraj w Elizondo, dawnej przy jaciółki mojej matki, która wielokrotnie jej towarzy szy ła na zebraniach grupy, do chwili kiedy ry tuały, które ci ludzie odprawiali, stały się zby t dzikie, żeby mogła to znieść. To od niej dowiedziałam się, gdzie jest dom, w który m się zbierali. Odnalazłam ten dom. Jego właścicielami są ci sami ludzie, którzy mieszkali tam wtedy : małżeństwo, które odnowiło posiadłość. Wy gląda teraz wspaniale. Ci ludzie także mieli córkę. Umarła w wieku niespełna dwóch lat, według nich podczas podróży do Anglii. Przeprowadziliśmy dochodzenie i nie znaleźliśmy aktu zgonu, wy pisu ze szpitala ani nawet dowodu, że dziecko rzeczy wiście odby ło tę podróż. W tamty ch czasach wy wieźć z kraju nieletniego nie by ło tak łatwo jak dzisiaj, potrzebny by ł wpis do paszportu rodzica i specjalne pozwolenie urzędu stanu cy wilnego. Mam świadka, który bez żadny ch wątpliwości zidenty fikował doktora Berasateguiego i jego samochód. Ta kobieta twierdzi, że wielokrotnie by wał w domu tej pary, zresztą sami się do tego przy znali, choć nie chcieli ze mną rozmawiać o swojej znajomości z doktorem. Oczy wiście zainteresowały nas przy padki śmierci dzieci poniżej drugiego roku ży cia, które zostały uznane za zespół nagłego zgonu niemowląt. Niestety to dość częsta przy czy na śmierci, o wiele częstsza, niż ludzie sobie wy obrażają. Kiedy analizowaliśmy te przy padki, zwróciliśmy uwagę na trzy z nich. Okazało się, że we wszy stkich chodziło o dziewczy nki. Sama przy czy na zgonu została stwierdzona podczas ruty nowej sekcji i wy daje się, że nie wzbudziła wtedy wątpliwości. Ale we wszy stkich trzech przy padkach reakcja rodziców by ła dziwaczna, tak podejrzana, jak reakcja mojej matki na śmierć mojej siostry bliźniaczki. Opieka społeczna objęła

nadzorem te rodziny, w który ch by ło więcej dzieci. Wszy scy ci ludzie, moja matka i tamci, mają powiązania z ty m domem, z tą grupą i z parą bogaty ch prawników z Pampeluny. Dziwny m trafem także oni stracili wtedy niemowlę, córkę. – No cóż, Berasategui nie miał dzieci – zauważy ł sędzia. – Nie miał – musiała przy znać. – Czy jest coś alarmującego w raportach opieki społecznej? – Nie – odpowiedziała Amaia. Nie by ła zadowolona. – Czy udało ci się ustalić, że między wszy stkimi ty mi rodzinami by ły bezpośrednie związki? – Uważam, że łącznikiem między nimi może by ć emery towana pielęgniarka i położna. To ona odebrała wszy stkie porody. – Emery tka? Od kiedy jest na emery turze? Córeczka Esparzy urodziła się w szpitalu Virgen del Camino przed czterema miesiącami. Czy ta kobieta by ła tam zatrudniona? – Nie. Ma pry watną prakty kę, nazy wa się Fina Hidalgo. Jest siostrą doktora Hidalgo, już nieży jącego, i przez lata by ła jego asy stentką. On by ł lekarzem domowy m mojej rodziny i wielu inny ch rodzin z doliny. Kiedy ś do trady cji należały porody domowe. Ja i moje siostry urodziły śmy się w domu, tak jak wiele inny ch dzieci w Baztán. Powiedziała mi, że dopiero po śmierci brata zaczęła pracować w szpitalach. Mimo że jest już emery tką, nadal prowadzi pry watną prakty kę położniczą. Esparza przy wiózł ją do domu, kiedy jego żona by ła w ciąży, i usiłował przekonać żonę, że powinna urodzić w domu. Markina zrobił minę, która mówiła, że uważa jej argumenty za słabe, więc dodała: – Mam powody sądzić, że ta położna jest zamieszana w to wszy stko. By ła przy porodzie, kiedy ja się urodziłam, a moja siostra umarła. To jej brat lekarz podpisał świadectwo zgonu mojej siostry. Usiłowała skłonić panią Esparzę do porodu domowego i przy puszczam, że by ła przy wszy stkich inny ch. – Przy puszczasz? Czy jesteś pewna? – Nie – musiała przy znać. – Nie wiem tego na pewno. Potrzebuję nakazu, żeby przeszukać pry watne archiwum doktora Hidalgo i przejrzeć akty zgonu, żeby się upewnić. Po prostu podejrzewam. – Więc próbujesz mi sugerować, że położna Fina Hidalgo jest aniołem śmierci? Amaia już o ty m my ślała. Anioły śmierci wierzą, że mordując bliźnich, spełniają ważną misję społeczną i humanitarną. Przeważnie są pracownikami służby zdrowia albo opiekunami osób starszy ch, niepełnosprawny ch umy słowo albo chory ch. Najczęściej to kobiety. Bardzo trudno jest wy kry ć to, co robią, bo wy bierają osoby w zły m stanie zdrowia, takie, który ch śmierć nie wzbudzi podejrzeń. Rzadko same przestają zabijać, ponieważ są przekonane, że ich czy ny są uprawnione, że powoduje nimi litość. Ofiary wy dają się same do nich garnąć, bo anioły śmierci

z zasady są uprzejme i dbają o cierpiący ch. – Rozmawiałam z nią i sama przy znała, że czasem, kiedy noworodek nie by ł zdrowy albo normalny, trzeba by ło pomóc rodzinie pozby ć się ciężaru, jakim by łoby wy chowy wanie go. – Czy ktoś jeszcze to sły szał? – Nie. – Wszy stkiemu zaprzeczy. Z pewnością także zainteresowane rodziny zaprzeczą. – Ona powiedziała mi dokładnie to samo. Markina rozmy ślał przez kilka sekund. Zapisał coś w kalendarzu i znów popatrzy ł na Amaię. – Czego jeszcze potrzebujesz? – Jeśli w archiwum doktora Hidalgo są akty zgonu, trzeba będzie ekshumować zwłoki. Sędzia wy prostował się na krześle i spojrzał na nią z niepokojem. – O jakich ekshumacjach mówisz? Córka Esparzów została pochowana dzisiaj. – Ty ch dziewczy nek, z który ch śmierci ich rodzice się ucieszy li. Córek ty ch wszy stkich rodzin, o który ch wspomniałam. – Wy dam nakaz przeszukania pry watnego archiwum doktora Hidalgo, ale musisz zrozumieć, jak złożona jest ta druga sprawa. Będziesz musiała dostarczy ć niepodważalny ch dowodów na to, że te dziewczy nki rzeczy wiście zostały zamordowane, żeby m ci pozwolił otworzy ć ich groby. Ekshumacje zawsze są skomplikowane, wy wołują ogromny niepokój i cierpienie. Każdy sędzia będzie się długo zastanawiał, zanim zezwoli na ekshumację, a ty m bardziej ekshumację niemowlęcia, a ty mnie prosisz, żeby śmy wy kopali troje. Napięcie i presja ze strony mediów by ły by ogromne i mogliby śmy się zdecy dować na poniesienie ty ch kosztów, jedy nie jeśli by liby śmy całkowicie pewni, co znajdziemy po otwarciu trumien. – Jeśli za ty m wszy stkim fakty cznie kry je się zabójstwo choćby jednego dziecka, by łby to wy starczający powód, żeby to zrobić. Wy glądało na to, że jest pod wrażeniem siły jej argumentów, ale nie uległ. Zaczęła protestować, jednak by ł niewzruszony. – Na razie nie mamy się na czy m oprzeć. Sama powiedziałaś, że opieka społeczna nie stwierdziła, że dochodzi do stosowania przemocy wobec pozostały ch dzieci, a z przeprowadzony ch sekcji zwłok wy nika, że by ła to śmierć naturalna. Postawa tej położnej wy daje się podejrzana, ale nie udało wam się jeszcze ustalić, że między wszy stkimi ty mi osobami istnieje bezpośredni związek. To, że niektóre z nich znają się osobiście lub korzy stają z tej samej kancelarii prawnej, nie wy starczy. To trochę tak jak z tą teorią, że wszy stkich nas od prezy denta Stanów Zjednoczony ch dzieli nie więcej niż sześć osób – ogniw pośrednich. Musisz mi dostarczy ć coś solidniejszego, ale z góry cię uprzedzam, że ekshumacje niemowląt są dla mnie odrażające i że będę się opierał ze wszy stkich sił.

By ł wy raźnie poruszony. Patrzy ł na nią twardo, jego mina wy rażała coś między gniewem a zaniepokojeniem. Nadawało to jego zwy kle odprężonej twarzy nowy ry s – dojrzałości i zaangażowania. Wy dał jej się bardzo męski. Wstał i sięgnął po płaszcz. – Będzie lepiej, jeśli się przejdziemy. Poszła za nim, zdziwiona i ciekawa, co zamierza. Temperatura spadła o kilka stopni, tak jej się przy najmniej wy dawało. Zapięła starannie płaszcz pod samą szy ję, podniosła kołnierz i założy ła rękawiczki, które miała w kieszeni. Przy spieszy ła, żeby iść równo z sędzią. – Zespół nagłego zgonu niemowląt jest jedną z najokropniejszy ch zagadek przy rody. Matka kładzie spać swoje maleńkie dziecko, a kiedy potem do niego zagląda, widzi trupa. Jestem przekonany, że ty jako matka możesz sobie wy obrazić, jakim koszmarem jest dla całej rodziny coś tak absurdalnego i niewy tłumaczalnego. Strach, że coś się zrobiło źle, że jest się choć w części odpowiedzialny m za to, co się stało, pogrąża te rodziny. Obwiniają się nawzajem, cierpią, czują się winne, pogrążają się w paranoi. To prawdziwe piekło. Śmierć łóżeczkowa jest czy mś tak niespodziewany m, że rodziny nie zawsze reagują tak, jak by się należało spodziewać. Dotknięci ty m ludzie pogrążają się w czy mś w rodzaju przejściowego szaleństwa. Wszelkie reakcje, jakkolwiek absurdalne by się wy dawały postronny m, są jednak uprawnione. – Zatrzy mał się nagle, jakby sam zauważy ł, jaki bezmiar koszmaru kry je się w jego słowach. Nie trzeba by ło by ć ekspertem od profilowania, żeby się domy ślić, że jest emocjonalnie zaangażowany w tę sprawę. Wiedział, o czy m mówi. Wy jaśniał jej wszy stko ze szczegółami i wiedział, jaki wpły w może wy wrzeć taka strata na cierpiące rodziny. By ła pewna, że sam to przeży ł. Szli chwilę w milczeniu. Przeszli na drugą stronę szosy, obok sali koncertowej Baluarte, i tam wreszcie zwolnili, żeby przejść spacerem esplanadą przed Pałacem Kongresów. Przez głowę Amai przelaty wały ty siące py tań. Miała jednak doświadczenie w przesłuchiwaniu ludzi i wiedziała, że jeśli będzie cierpliwa, wszy stko wy jaśni się samo, a wy py tując, może osiągnąć jedy nie to, że Markina zamknie się w sobie. By ł sędzią śledczy m, człowiekiem inteligentny m, wy kształcony m i dobrze wy chowany m. Jego stanowisko wy magało, żeby się prezentował jako człowiek pewny siebie, stanowczy i poprawny. Przy puszczalnie w tej właśnie chwili toczy ł wewnętrzną walkę: w głębi duszy czuł potrzebę, żeby się jej zwierzy ć, ale jego pozy cja kazała mu się wy cofać do bezpiecznej twierdzy, jaką by ło jego stanowisko. Amaia zauważy ła, że idzie coraz wolniej, jakby nie chodziło mu o to, żeby się przemieszczać, a raczej o to, żeby nie tkwić w bezruchu. Każdy krok dostarczał mu doskonałej wy mówki, żeby nie patrzeć jej w oczy, zapewniał bezpieczny pretekst, żeby unikać jej spojrzenia.

– Kiedy miałem dwanaście lat, moja matka zaszła w ciążę. Wy obrażam sobie, że doszło do tego dość niespodziewanie, bo rodzice nie by li już młodzi, ale po prostu promieniowali radością, i sądzę, że nigdy nie widziałem ich tak szczęśliwy ch jak po narodzinach mojego brata. Skończy ł trzy ty godnie, kiedy to się stało. Matka nakarmiła go z samego rana, przewinęła i położy ła z powrotem do łóżeczka. By ło koło południa, kiedy usły szeliśmy jej krzy k. Pamiętam, że razem z ojcem wbiegliśmy na górę, przesadzając po dwa stopnie naraz, i zobaczy liśmy, że się nachy la nad łóżeczkiem, przy kłada usta do jego ust, żeby mu dostarczy ć tlenu, choć nawet dla mnie, dwunastolatka, by ło oczy wiste, że mój brat nie ży je. Pamiętam, że ojciec musiał się z nią siłować, żeby jej go odebrać. Starał się ją przekonać, że już nic nie da się zrobić. A ja by łem zszokowany m świadkiem tego wszy stkiego i nie wiedziałem, co ze sobą począć. Do tej pory sły szę jej krzy ki, okropne wy cie dobiegające z gardła matki. Jakby by ła zraniony m zwierzęciem… To trwało cały mi godzinami. Potem umilkła i to by ło jeszcze gorsze. Przestała mówić, jedy ne słowa, jakie wy powiadała, to by ło py tanie: gdzie jest moje dzieciątko? Przestaliśmy dla niej istnieć, nigdy więcej nie odezwała się ani do mojego ojca, ani do mnie. Nie powiedziała do mnie już ani słowa. Nigdy więcej mnie nie dotknęła. Nie mogła się pogodzić z ty m, że zdrowe dziecko nagle po prostu umarło. Doszła do wniosku, że to jej wina, że nie by ła dobrą matką. Usiłowała popełnić samobójstwo, po nieudanej próbie trafiła do szpitala psy chiatry cznego. Przez cierpienie, poczucie winy i niewy tłumaczalność tego, co się stało, straciła rozum. Oszalała z bólu. Zapomniała, że ma męża, że ma drugiego sy na, została sama ze swoim cierpieniem. Amaia się zatrzy mała. On przeszedł jeszcze trzy kroki i dopiero wtedy zrobił to samo. Wtedy go wy przedziła, odwróciła się i spojrzała mu w oczy. Oczy bły szczące od wstrzy my wany ch łez. Odwrócił się, żeby mogła mu się przy jrzeć z bliska. Spodobał jej się taki. Spodobał jej się cierpiący mężczy zna, który się kry ł pod perfekcy jną maską sędziego. Odczuwała insty nktowną niechęć do doskonałości i teraz zrozumiała, że to jego aż nazby t doskonała uroda, elegancja i nienaganne maniery ją od niego odpy chały. Za dużo tego dobrego. Pojedy nczą cechę by łaby w stanie docenić, ale wy studiowane wy powiedzi i uśmiech sprawiały, że mu nie dowierzała. Teraz wreszcie się dowiedziała, że jest jedny m z ty ch ludzi, którzy – tak jak ona – wzięli swoje ży cie w karby, narzucili sobie żelazną dy scy plinę, żeby móc trzy mać na dy stans ból i piętno, jakim jest to, że w dzieciństwie nie kochała ich ta, która powinna by ła ich kochać, że nie otaczał ich opieką ten, kto powinien by ł to robić. Spodobało jej się, że pod ty m perfekcy jny m pięknem kry ją się trud i wy siłek, z jakimi wy kuł swój ideał, ideał ży cia, w który m wszy stko wy daje się by ć pod kontrolą. Z prawdziwą saty sfakcją odkry ła kodeks ścisły ch reguł, które rządzą ży ciem ludzi takich jak ona i sędzia, a przede wszy stkim nimi samy mi. Można się z czy imiś zasadami zgadzać albo nie, ale najważniejsze jest to, że jeśli ma się do czy nienia z kimś, kto ma własny

kodeks honorowy, można mieć pewność, że ten ktoś go nie zdradzi. Jeśli się walczy u czy jegoś boku, ta świadomość uspokaja. Markina popatrzy ł jej w oczy, jakby prosił o wy baczenie. – Mogę sobie wy obrazić każdą reakcję rodzica, który w ten sposób traci dziecko – ciągnął. – Jestem w stanie uwierzy ć w najdziwniejsze opowieści o aberracy jny ch zachowaniach oszalały ch z bólu rodziców. Nie każę otworzy ć grobu, żeby odkopać ty le cierpienia, chy ba że dostarczy sz mi kogoś, kto by ł świadkiem zabijania ty ch dzieci przez ich rodziców albo oświadczenie lekarza sądowego, który wy konał sekcje zwłok, że się wy cofuje z poprzedniego raportu i przedstawia nowe dowody. Nie wy dam zezwolenia na ekshumację zwłok żadnego niemowlęcia. Amaia skinęła głową. Nie by ła w stanie zapanować nad ciekawością. – Co się stało z twoją matką? Odwrócił wzrok, spojrzał na pomarańczowe aureole otaczające światła latarni stojący ch jak strażnicy przy promenadzie. – Umarła dwa lata później, w ty m samy m szpitalu. Miesiąc po niej umarł ojciec. Wy ciągnęła rękę w rękawiczce, szukała jego dłoni. Potem sama miała sobie zadawać py tanie, dlaczego to zrobiła. Dotknąć kogoś znaczy stworzy ć drogę, której dotąd nie by ło, a drogą można się przemieszczać w obu kierunkach. Przez cienką skórkową rękawiczkę poczuła ciepło jego dłoni i przez jej ciało przebiegło coś w rodzaju impulsu elektry cznego. Oderwał wzrok od świateł i spojrzał jej w oczy. Mocno ścisnął jej dłoń i podniósł do ust. Trzy mał ją tak przez chwilę, a potem złoży ł na czubkach jej palców powolny, delikatny pocałunek, który przewiercił na wy lot materiał, skórę i kości i jak rażenie prądem rozlał się po cały m jej układzie nerwowy m. Kiedy puścił jej dłoń, odsunęła się o krok i ruszy ła dalej, zdezorientowana, oszołomiona, zdecy dowana więcej na niego nie patrzeć. Ślad jego pocałunku piekł ją nadal, jakby ją pocałował sam diabeł. Albo anioł. Podinspektor Etxaide zazwy czaj chodził w płaszczu, ale tego zimnego dnia założy ł puchową kurtkę z kapturem. By ł z tego zadowolony, gdy krąży ł po ulicy w górę i w dół, czekając, aż ci, który ch obserwował, wy jdą z baru. Dopóki szli przez centrum miasta, trzy mał się na bezpieczną odległość. Sprawy się skomplikowały, kiedy przeszli przez szosę, bo na rozległy m placu przed główny m wejściem do Pałacu Kongresów nie by ło zby t wielu miejsc, w który ch można by się ukry ć, i choć Amaia nigdy nie widziała go w tej kurtce, nie mógł ry zy kować, że zostanie rozpoznany. Wy bawieniem okazała się grupka młodzieży, która skądś nadciągnęła i nie zważając na zimno, rozsiadła się na schodach przed salą koncertową. Dołączy ł do nich, nie tracąc z oczu Amai i Markiny, którzy zatrzy mali się kilka metrów dalej. Szedł tuż za nimi, jakby stanowił część grupy, a potem, gdy dotarli do schodów, wszedł na samą górę i zaczął udawać, że ogląda afisze

z ogłoszeniami o konferencjach i wy stawach. Para, którą obserwował, wróciła na esplanadę. Stali bardzo blisko siebie. Nie mógł sły szeć, co mówili, ale zauważy ł, że rozmawiają i że w pewnej chwili nawet się dotknęli. Języ k ich ciał świadczy ł o ty m, że nawiązali inty mne porozumienie, takie, które wy klucza resztę świata. Może dlatego go nie zauważy li, chociaż stał tam i obserwował w napięciu każdy ich ruch. Samochód stał trzy ulice dalej. Amaia szła w milczeniu, dojmująco odczuwając obecność mężczy zny, który szedł u jej boku. Nadal się nie odważy ła na niego spojrzeć. Żałowała trochę swojego zuchwałego kroku, tego odważnego odruchu, który ją skłonił do dotknięcia jego ręki, ale zarazem czuła się w sekretny sposób z nim połączona – łączy ło ich to, co w ich ży ciu by ło najtragiczniejsze: oboje zostali odrzuceni przez matkę, oboje nie by li kochani. Ona zamiast miłości dostała od matki nienawiść, matka okazy wała jej wrogość. Markina nawet takiego uczucia się nie doczekał: został skazany na milczącą obojętność egoistki, która się skupiła na własny m cierpieniu i porzuciła ży jącego sy na na rzecz zmarłego. Pomy ślała o Ibaiu i poczuła niezwy kłą więź z tą kobietą, której nie znała. Gdy by coś się stało jej sy nkowi, także jej świat by się zatrzy mał. Czy to, co czuła do Jamesa, do Ros i do ciotki, wy starczy łoby, żeby chciała ży ć dalej? A gdy by Ibai by ł starszy, a jej umarłoby młodsze dziecko? Czy mogłaby kochać bardziej to inne dziecko? Czy matka może jedno dziecko kochać bardziej od drugiego? Odpowiedź brzmi: tak, może. Potwierdzają to badania nad zachowaniem, choć utrzy muje się, że jest inaczej. Wielkie, odwieczne kłamstwo, a jednak matka każde dziecko kocha inaczej, inaczej je wy chowuje, na co innego pozwala. A czy można znienawidzić jedno z wielu dzieci, jedno wy różnić ty m wątpliwy m zaszczy tem? Można nienawidzić tak, żeby chcieć je zabić, jednocześnie dbając o inne dzieci i troszcząc się o nie? Nawet najbardziej zaburzeni zabójcy postępują zgodnie z jakimś wzorcem, wzorcem, który przeważnie ty lko dla nich jest zrozumiały. Ten wzorzec musi rozwikłać śledczy, żeby zrozumieć, jakie szaleństwo go dy ktuje. Amaia by ła pewna, że zachowaniem jej matki nie rządziły tajemnicze głosy rozbrzmiewające w jej głowie z powodu zaburzeń w jakiejś części mózgu. Musiał by ć powód, potężny, tajemny powód, który jej kazał traktować ją inaczej, moty w i powód, który nie doty czy ł jej starszy ch sióstr i który uczy nił z niej i z jej siostry bliźniaczki jedy ne cele jej morderczy ch zapędów. Zastanawiała się, jak Markina mógł znieść to, że matka go odrzuciła, i na ile udało mu się z ty m poradzić, do jakiego stopnia został naznaczony utratą całej rodziny, ty m, że w jednej chwili jego szczęśliwa rodzina, jak z obrazka, stała się najgorszy m z osobisty ch nieszczęść. Wy dawało się, że po ty m wszy stkim jego ży cie dobrze się ułoży ło. By ło jasne, że udało mu się skoncentrować na nauce, studiach, karierze… I choć nadal nie wiedziała, ile ma lat, sły szała, że jest jedny m z najmłodszy ch sędziów w korpusie. Zobaczy ła swój samochód. Odwróciła się do Markiny, żeby go uprzedzić, że są już na

miejscu, i zauważy ła, że się uśmiecha. – Co cię tak cieszy ? – spy tała. – Dobrze się czuję z ty m, że ci się zwierzy łem. Nigdy o ty m nie mówiłem, nikomu. – Nie masz żadnej rodziny ? – Moi rodzice by li jedy nakami. – Wzruszy ł ramionami. – Ale za to jestem bardzo bogaty m człowiekiem – dodał żartem. Otworzy ła samochód, zdjęła płaszcz i rzuciła go na siedzenie pasażera. Szy bko wsiadła i włączy ła silnik, szukając sposobu, żeby się szy bko pożegnać, żeby wrócić do roli policjantki. – No dobrze, a więc mogę liczy ć na nakaz przeszukania archiwum doktora Manuela Hidalgo? Markina nachy lił się nad otwarty mi drzwiami, spojrzał na nią z bliska, uśmiechnął się i powiedział: – Pocałuję cię, pani inspektor Salazar. Siedziała w milczeniu, bez ruchu, z nerwami na wierzchu i spleciony mi palcami, i patrzy ła, jak jego twarz się zbliża. Kiedy poczuła jego wargi na swoich, zamknęła oczy i skoncentrowała się na ty m pocałunku, pocałunku, o który m śniła, którego pragnęła od chwili, gdy go poznała. Od tak dawna marzy ła o jego ustach. Miały piękny męski wy krój. Pożądała tego pocałunku, a zarazem pragnęła z całej siły, żeby się okazał rozczarowaniem, żeby zawód odarł z iluzji spełnione marzenie. Żeby ideał okazał się czy mś zwy czajny m. To by ł słodki, szy bki całus. Złoży ł go w kąciku jej ust bardzo delikatnie, ale trwało to na ty le długo, żeby skruszy ć jej opór. Rozchy liła wargi. I wtedy … tak, wtedy ją pocałował. Kiedy się od siebie oderwali, uśmiechał się w ten właściwy sobie sposób. – Nie powinieneś… – Nie powinieneś tego robić – dokończy ł. – Może i nie, ale ja uważam, że tak. Dziękuję ci za to, że mnie wy słuchałaś. – Jak ci się udało z ty m uporać? – spy tała, szczerze zainteresowana. – Jak ci się udało ży ć i się nie załamać? – Musiałem uznać, że matka jest chora, że oszalała i że nie odpowiada za swoje czy ny, i że ze wszy stkich ludzi, który m sprawiła ból, to ona cierpiała najbardziej. Jeśli mnie spy tasz, czy zawsze tak my ślałem, odpowiedź brzmi: nie, oczy wiście, że nie. Ale któregoś dnia postanowiłem jej wy baczy ć, wy baczy ć ojcu, wy baczy ć małemu braciszkowi i wy baczy ć samemu sobie. Powinnaś spróbować. Uśmiechnęła się smutno. – Mogę liczy ć na nakaz? – Nigdy nie dajesz za wy graną, prawda? Jeśli ci nie dam nakazu ekshumacji, będziesz drąży ła archiwa, a jeśli tam także nic nie znajdziesz, poszukasz gdzie indziej, ale nie przestaniesz. Jesteś

takim policjantem, jakich nazy wają psami gończy mi. Przy jęła kry ty kę, położy ła ręce na kierownicy i wy prostowała się na siedzeniu. W jej spojrzeniu widać by ło determinację. – Nie, nie przestanę. Rozumiem, dlaczego jeszcze nie chcesz nakazy wać ekshumacji, ale przy niosę ci to, o co prosisz. Nie sądzę, żeby mi się udało doprowadzić do tego, żeby lekarka sądowa oświadczy ła, że mogła się podczas ty ch sekcji pomy lić, bo to położy łoby kres jej karierze. Nie mogę się też domagać od profesjonalistki, żeby się do czegoś takiego przy znała bez dowodów, a dowody znajdują się dwa metry pod ziemią. Ale jeśli moi świadkowie przestaną umierać, może mi się uda przy nieść ci zeznanie kogoś z rodziców. To niemożliwe, żeby we wszy stkich przy padkach i mąż, i żona by li jednakowo obciążeni. Dzisiaj rozmawiałam z żoną Esparzy i choć faktem jest, że nie by ła świadkiem zabójstwa córeczki, jej zeznania by wy starczy ły, żeby obciąży ć jej męża. Zdobędę zeznania, który ch żądasz. Przy niosę ci to, czego ode mnie wy magasz, i wtedy będziesz musiał wy dać te nakazy. Markina patrzy ł na nią z powagą. Zdała sobie sprawę, jak twardo do niego mówiła, i uśmiechnęła się, żeby złagodzić wy mowę swy ch słów. – Proszę na bok, panie sędzio, zamy kam drzwi – powiedziała. Popchnął drzwiczki i cofnął się na chodnik. Kiedy się włączy ła do ruchu, stał tam nadal i śledził ją wzrokiem.

22

Po drodze robiła plany na następny dzień. Daremnie usiłowała się pozby ć wrażenia, że nadal czuje na ustach ciepły doty k warg Markiny. Odwiedzi Finę Hidalgo z samego rana, nie zawaha się wy ciągnąć tej czarownicy z łóżka, żeby by ła świadkiem, jak każdy akt urodzenia, każdy akt zgonu są dokładnie sprawdzane. Uzy skanie nakazu przeszukania by ło jedy nie częściowy m sukcesem, ale od czegoś trzeba zacząć. A archiwum starego doktora by ło dobry m miejscem. Może nie znajdzie tam tego, czego żąda Markina, ale niewątpliwie, o ile jej się uda ustalić, że istniały jakieś związki między Finą Hidalgo a ty mi rodzinami, będzie miała punkt zaczepienia. Wezwie ty ch ludzi na przesłuchanie, każdego oddzielnie, wy czuje, kto jest najsłabszy m ogniwem, i przy ciśnie go tak, żeby wy dusić z niego zeznanie. W tej samej chwili przy szło jej do głowy, że umy ka jej coś ważnego, że miała jakiś pomy sł, który od jakiegoś czasu ją dręczy ł, ale nie jest w stanie uzmy słowić sobie, co to by ło. Coś, co miało związek z jej argumentami, coś, co powiedziała sędziemu Markinie, kiedy się starała go przekonać. Przez chwilę my ślała, że już to ma, że pochwy ciła tę my śl i musi się postarać, żeby jej nie zapomnieć, ale właśnie to zrobiła. My śl wy leciała jej z głowy. Miała za to wrażenie, że to by ło coś decy dującego, i czuła się udręczona staraniami, żeby sobie przy pomnieć, co powiedziała i w który m momencie. Gdy by ty lko zdołała sobie przy pomnieć. Bły skawica, tak to nazy wał Dupree. Bły skawiczne, spektakularne wy ładowanie elektry czne zdolne przewiercić mózg, umożliwić jasnowidzenie, bły sk światła gdzieś w centralny m układzie nerwowy m, który w ułamku sekundy oświetla wszy stkie ciemne miejsca w mózgu. Naładowane dany mi olśnienie, które może jej umożliwić rozwiązanie sprawy, o ile będzie się miała na baczności. By ło już po jedenastej w nocy, kiedy dotarła do Elizondo. Przejechała opustoszałą ulicą Santiago, za mostem skręciła w prawo, dojechała do baru Trinquete, jeszcze skręt w lewo i po jakimś czasie zobaczy ła Juanitaeneę. Ogród, o który nikt po aresztowaniu Yáñeza nie dbał, wy glądał na opuszczony. Zauważy ła, że niektóre ty czki podtrzy mujące rośliny się przewróciły, a w pobliżu szosy, tam, gdzie docierało światło latarni, zobaczy ła wielkie chwasty porastające grządki. W skąpy m świetle księży ca w nowiu dom wy glądał ponuro. Obrazu zaniedbania dopełniały palety z materiałami budowlany mi, ustawione bez ładu i składu przed frontową fasadą. Engrasi siedziała przy kominku i oglądała telewizję. Amaia podeszła do niej, rozcierając zgrabiałe dłonie. – Hej, ciociu! Gdzie się wszy scy podziali? – Hej, kochanie! Ależ jesteś zmarznięta! – odpowiedziała Engrasi, kiedy Amaia pochy liła się

nad nią, żeby ją pocałować. – Usiądź tu, przy mnie, i rozgrzej się trochę. Twoja siostra już się położy ła, a James poszedł na górę uśpić małego i nie wrócił. Sądzę, że też zasnął… – Pójdę zobaczy ć, co robią, i zaraz wracam – powiedziała Amaia, puszczając jej rękę. – Umieram z głodu. – Nie jadłaś kolacji? Zaraz ci coś przy szy kuję. – Nie, ciociu, zostaw to, proszę. Zjem cokolwiek, kiedy zejdę na dół – powiedziała, wchodząc po schodach, ale kątem oka zauważy ła, że ciotka się podnosi i idzie do kuchni. Miała rację. James zasnął, usy piając Ibaia. Patrząc na nich obu, śpiący ch tuż obok siebie, poczuła ukłucie wy rzutów sumienia z powodu tego, że Markina ją pocałował. Podniosła rękę do ust i lekko przeciągnęła nią po wargach. To nic, to nic nie znaczy, powiedziała sama do siebie i odrzuciła te my śli. James otworzy ł oczy i uśmiechnął się do niej, jakby wy czuwał jej obecność. – Czy to jest godzina, o której porządna panienka wraca do domu? – Zupełnie jakby m sły szała ciotkę Engrasi – odpowiedziała i nachy liła się, żeby ich pocałować. Najpierw Ibaia, dopiero potem Jamesa. – Chodź tu do nas – poprosił James. – Najpierw muszę coś zjeść. Zaraz wracam. Już stojąc w progu, odwróciła się i dodała: – Przejeżdżałam koło Juanitaenei, James, i miałam wrażenie, że prace się nie posuwają… – Nie czuję się na siłach zająć się teraz projektem – odpowiedział, patrząc jej prosto w oczy. – Mam za dużo kłopotów, żeby się zajmować budową, Amaio. Może kiedy wrócimy ze Stanów. Poprosiłaś już o urlop? Nie zrobiła tego. Nawet jej to do głowy nie przy szło. Nie chciała zostawiać śledztwa na ty m etapie. Insty nkt mówił jej, że jest już blisko znalezienia tropu, który ją poprowadzi do ważny ch odkry ć. Ale zdawała sobie sprawę, że nie może się do tego przy znać. James by ł człowiekiem niezwy kle cierpliwy m i w ich związku to ona stawiała wy magania, nie on, ale to nie znaczy ło, że tak musi by ć zawsze. Kiedy ostatnio rozmawiali, postawił sprawę jasno. – Tak – skłamała. – Ale jeszcze nie dostałam odpowiedzi. Wiesz, jak to jest… Zdjął spodnie i wrócił do łóżka. Nie spuszczał z niej wzroku. – Nie zwlekaj. Amaia zamknęła za sobą drzwi, niepewna, czy chodziło mu o to, żeby szy bko wróciła na górę, czy że zdawał sobie sprawę, że zwleka ze złożeniem podania. Na stole czekał na nią talerz zupy ry bnej, nad który m unosił się obłok pary. Engrasi uszy kowała jej też wielką kromkę chleba i kieliszek czerwonego wina. Pochłonęła zupę w milczeniu i dopiero kiedy wy cierała talerz skórką od chleba, zdała sobie sprawę, jak żarłocznie jadła. Podniosła wzrok i uśmiechnęła się do ciotki. Ciotka nie spuszczała z niej wzroku.

– Widać, że by łaś strasznie głodna. Chcesz coś jeszcze? – Ty lko porozmawiać. Muszę ci coś powiedzieć. Engrasi odsunęła pusty talerz i wy ciągnęła ręce nad stołem. Amaia od dzieciństwa tak dobrze znała ten gest. Ciotka uważała, że ułatwia porozumienie i skłania do szczerości. Amaia ujęła dłonie ciotki i poczuła, jak bardzo są kruche i delikatne. – Nadal kontaktuję się z Dupree. – Wiem o ty m – powiedziała Engrasi, jakby chciała ją skarcić, i odsunęła ręce. Amaia zaśmiała się kpiąco. – Nie oszukuj, nie mogłaś o ty m wiedzieć. – A ty nie bądź bezczelna, dziewczy no. Twoja ciotka wie o wszy stkim. – Ciociu, musisz zrozumieć, jakie to dla mnie ważne. Jego rady bardzo mi pomagają w śledztwie. Ale przede wszy stkim jest moim przy jacielem. I nie bez kozery, ciotko. Nie jestem głupia, znam się na ludziach i umiem stwierdzić, czy ktoś jest dobry m człowiekiem, a Dupree jest. Potrzebuję rozmów z nim i nie chcę cię oszukiwać, bo jest moim przy jacielem, a ciebie kocham i jesteście mi niezbędni, jedno i drugie. Nadal będę do niego telefonować i nie mam zamiaru tego przed tobą ukry wać, chy ba że dowiedziesz, że nie powinnam tego robić. Engrasi wpatry wała się w nią z powagą przez kilka sekund. Wy dawały się wiecznością. Potem wstała, podeszła do kredensu i wróciła z owinięty m czarny m jedwabiem pakuneczkiem z talią kart do tarota. – Nie, ciociu, nie! – zaprotestowała Amaia. – Każdy ma swoje metody. Jeśli się zgadzasz na jego, musisz się zgodzić również na moje. Zręcznie rozwinęła materiał i wy ciągnęła talię kart, pachnącą paczulą, migającą kolorami. Potasowała ją sprawnie i podała Amai do przełożenia. Potem kazała jej wy brać karty i starannie ułoży ła na stole dwanaście tworzący ch koło arkanów. Zaczęła się zastanawiać. Spoglądała na karty i badała łączące je niewidoczne linie, które ty lko ona umiała zobaczy ć. Po dłuższej chwili powiedziała: – Nie wy chodzi mi. Amaia się wzdry gnęła. Jeszcze nigdy nie sły szała, żeby Engrasi się przy znała, że nie może czegoś zrobić. Wy glądała równie zdrowo i ży wotnie jak zawsze, ale to, że przy znała, że nie może zrobić czegoś, co robiła przez całe ży cie, do czego by ła naturalnie uzdolniona, bardzo Amaią wstrząsnęło. – Ciociu? Źle się czujesz? Może odłoży my to na kiedy indziej? To nieważne. Jeśli teraz nie możesz, to może dlatego, że jesteś zmęczona… – Zmęczona? Co za bzdury ! Kiedy mówię, że mi nie wy chodzi, to nie dlatego, że utraciłam zdolności. Nie jestem jeszcze aż tak stara! Zdałam sobie sprawę, że nie mogę ci postawić kart, bo

jestem w to za bardzo zaangażowana. Są rzeczy, który ch nie chcę zobaczy ć, bo sobie tego nie ży czę. To z tego powodu ich nie widzę. – Więc opowiedz mi o ty m, co widzisz – poprosiła Amaia. – Tego, co widzę, też wolałaby m nie widzieć – odparła Engrasi, dźgając kościsty m palcem jeden z arkanów. – Ty i James macie poważny problem. Ty i Flora macie poważny problem. Flora i Ros mają poważny problem i ten problem doty czy ciebie, a jakby tego wszy stkiego by ło mało, nad twoją głową nadal wisi groźba ciemny ch mocy. Amaię zawsze zdumiewało, że jej ciotka trafia w sedno, choć jej zdaniem działo się tak dlatego, że ją dobrze znała i kochała. To by ło ważniejsze niż dar jasnowidzenia. – Musisz się mieć na baczności przed Dupree… – Ciociu! Znowu zaczy nasz! To jeden z najlepszy ch ludzi, jakich znam. – Nie wątpię. Co więcej, jestem o ty m przekonana, ale on cię skłania do otwierania drzwi, które powinny pozostać zamknięte. Amaia z ponurą miną mieszała na stole karty. – Wiesz, ciociu, że to, o co prosisz, jest niezgodne z moją naturą. Ja już nie wierzę w zamknięte drzwi, w nieprzekraczalne mury i w studnie tajemnic. Sekrety są jak zombi, raz pochowane wracają raz po raz, żeby nas dręczy ć przez całe ży cie. Jestem policjantką, ciociu. Zastanawiałaś się kiedy ś, dlaczego wy brałam ten zawód? Policjantem nie zostaje się ni stąd, ni zowąd. Ja właśnie muszę otwierać drzwi, ciociu. Będę burzy ła mury i będę drąży ła studnie w poszukiwaniu prawdy. A jeśli Dupree pomoże mi ją znaleźć, jego pomoc przy jmę z wdzięcznością, tak jak twoją. Engrasi znów wy ciągnęła ręce ponad stołem i złapała Amaię za nerwowo przekładające karty dłonie. Zmusiła ją, żeby jej spojrzała prosto w oczy. – Przy jmujesz za pewnik, że za zamknięty mi drzwiami są światło i prawda. A co się stanie, jeśli otworzy sz drzwi, a za nimi będą chaos i mgła? – Zbiorę chaos do kupy, zrobię z niego stos, podpalę i oświetlę mgłę – odpowiedziała żartem. Engrasi zrobiła bardzo poważną minę, ale kiedy się odezwała, w głosie by ło sły chać wielką czułość: – Nie powinnaś z tego żartować. Ja mówię zupełnie serio. Jeśli mi nie wierzy sz, zapy taj Dupree, kiedy będziesz z nim rozmawiać. Nie sądzę, żeby długo zwlekał z telefonem do ciebie. Obie poszły na górę. Kiedy Amaia żegnała się z ciotką w drzwiach jej sy pialni, poczuła, że w kieszeni wibruje jej telefon. – O wilku mowa – stwierdziła ciotka. – Idź na dół, bo wszy stkich pobudzisz. I nie zapomnij go spy tać o to, co ci powiedziałam. Amaia rzuciła się pędem na dół, wpadła do kuchni, zamknęła za sobą drzwi i dopiero wtedy

odebrała. – Dobry wieczór, Aloisius – powiedziała. Czuła, jak serce jej przy śpiesza w oczekiwaniu na dźwięk jego głosu. W końcu doszedł do niej, ochry pły i odległy, jakby agent Dupree szeptał, siedząc w ciasny m pudle. – W Baztán już noc? Jak się pani ma, pani inspektor? – Dupree – westchnęła. – Jestem zmartwiona. Nie mogę sobie przy pomnieć czegoś ważnego. Jakaś my śl przemknęła mi przez głowę, ale zapomniałam jaka. – Jeśli to coś istniało, to może pani by ć pewna, że istnieje nadal. Proszę się nie dręczy ć. Wróci. – Dostałam nakaz przeszukania archiwum lekarza i pielęgniarki, którzy odbierali poród, kiedy się rodziłam. Najprawdopodobniej odbierali również tamte zmarłe dziewczy nki. Może jutro będę miała coś więcej… – Może… – Aloisius? Nie odpowiedział. – Rozmawiam czasem z agentem Johnsonem. Sądzę, że naprawdę pana ceni i martwi się o pana. Spy tał, czy nadal jesteśmy w kontakcie… I powiedział, że od dłuższego czasu nie kontaktuje się pan z przełożony mi. Cisza. – Nic mu nie powiedziałam, chciałam poczekać na pański telefon. On my śli, że coś panu zagraża… Czy tak jest? Jest pan w niebezpieczeństwie? Dupree nic nie mówił. – Przy puszczam, że ma pan jakiś powód, żeby się nie kontaktować z przełożony mi. – Ależ pani inspektor, przecież równie dobrze jak ja wie pani, że sy stem jest przeżarty przez biurokrację, że jeśli śledczy dostosuje się do jej reguł, to tak jakby oślepł i ogłuchł. Sprawa, nad którą pracuję, jest bardzo skomplikowana, to jedna z ty ch… A pani, czy żby pani opowiadała swoim przełożony m o wszy stkim, co pani robi? Mówi im pani, jaką drogą dochodzi pani do tak wy bitny ch osiągnięć? Sądzi pani, że pochwaliliby pani metody ? Odważy łaby się pani choćby nimi podzielić? – Chcę panu pomóc – odparła. Znowu cisza. – Moja ciotka mówi, że jeśli jest pan moim przy jacielem, nie będzie mnie pan prosił o pomoc, a ponieważ jestem przekonana, że jest pan moim przy jacielem, nawet nie musi pan prosić. Jestem gotowa. – Jeszcze nie teraz, teraz to ja muszę pani pomóc. – To miała na my śli moja ciotka? – Pani ciotka jest bardzo mądrą kobietą. – Mówi, że powinnam się od pana trzy mać z daleka.

– Pani ciotka zawsze udziela dobry ch rad. – Tak pan sądzi? – Przy najmniej pochodzą z głębi serca, a ma powody, żeby pani doradzać przezorność. Otaczają panią ludzie, którzy nie są ty mi, na który ch wy glądają. Połączenie zostało przerwane. Jakąś minutę później Amaia nadal wpatry wała się w telefon i zastanawiała się, co to wszy stko może znaczy ć.

23

Nastawiła budzik na szóstą i o siódmej by ła już w garażu komisariatu, gotowa jechać do Irurity. Jeszcze raz przeczy tała na wy świetlaczu komórki wiadomość, w której miała nakaz rewizji, i upewniła się, że wzięła ze sobą wy druk, który miała zamiar pokazać Finie Hidalgo. Poczekała, aż reszta ekipy wsiądzie do samochodów, i dopiero wtedy zasiadła za kierownicą swojego auta. Zamierzała się trzy mać na ty łach kolumny. Poranek by ł lodowaty, na blady m niebie nie by ło widać słońca, przesłaniały je chmury. Słaby wiatr wy wiał je wy soko w górę, więc w najbliższy m czasie nie należało się spodziewać opadów. W pięknej posiadłości doktora Hidalgo nie widać by ło żadny ch śladów ży cia: żadny ch zapalony ch świateł, żadnego ruchu w oknach. Brama nadal stała otworem. Amaia się ucieszy ła, że jej złośliwy plan wy ciągnięcia Finy Hidalgo z łóżka i napędzenia jej potężnego stracha wkrótce się ziści. A jednak jak ty lko zadzwonili, gospody ni naty chmiast otworzy ła, jakby czekała na nich z uchem przy drzwiach. Miała na sobie jasne spodnie i brązowy sweter z golfem. Włosy zwinęła w japoński kok i wbiła w niego pałeczki. Uśmiechnęła się na ich widok. Podinspektor Zabalza wręczy ł jej nakaz i poinformował, jak przebiegnie rewizja. Odsunęła się o krok, żeby mogli przejść, i wskazała w głąb domu. To tam mieli szukać. Amaia poczuła, że coś jest nie w porządku już w chwili, gdy ją zobaczy ła w drzwiach. Nie by ło tak, jak powinno by ć: Fina Hidalgo nie by ła zaskoczona. Spodziewała się ich. Pewność, że tak jest i że nie jest w stanie tego udowodnić, doprowadziła Amaię do furii. Wy przedziła kolegów i pierwsza weszła do pokoju, który kiedy ś należał do brata Finy, doktora Hidalgo. Przez całe lata nic się w nim nie zmieniło. Aż do teraz. Kartonowe pudła starannie oznaczone datami leżały bezładnie na stole. Nie trzeba by ło ich doty kać, żeby wiedzieć, że są puste. Zostały opróżnione w takim pośpiechu, że ten, kto to zrobił, zrzucił na ziemię pokry wki. Fina Hidalgo weszła zaraz za Amaią. Udawała, że czy ta nakaz rewizji. – Co za nieszczęśliwy zbieg okoliczności! Te archiwa leżały tu od niepamiętny ch czasów. Mój brat by ł senty mentalny, pewnie dlatego je tu zgromadził… No cóż, sądzę, że sama trzy małam je tutaj jako pamiątkę po nim i gdy by nie to, że ktoś mi o nich niedawno przy pomniał – popatrzy ła na Amaię znacząco – nie miałaby m nawet świadomości, że istnieją. Ale taka jest prawda. To by ło jedy nie źródło kurzu i roztoczy, więc wczoraj – choć nie jestem doskonałą panią domu, przy znaję – właśnie wczoraj postanowiłam posprzątać ten pokój. Jakoś tak się złoży ło, że zaczęłam od tego zakurzonego stosu papierzy sk. Amaia niemal skoczy ła jej do gardła. – Gdzie są? Co pani z nimi zrobiła? – No cóż, jedy ne co można zrobić ze stosem papierów: spaliłam je. – Mówiąc to, machnęła

ręką w kierunku okna. Wszy scy się do niego rzucili. W ogrodzie na ty łach domu dy miły resztki ogniska. Amaia stanęła bez ruchu przy oknie. By ła taka zła, że nie by ła w stanie się ruszy ć, a pewność, że ta okropna kobieta stoi za jej plecami, w niczy m jej nie pomagała. Etxaide i Zabalza pobiegli do ogniska. Nie by ło już widać płomieni. Zaczęli grzebać w kupie popiołu, może próbowali ocalić niedopalone szczątki. Amaia podniosła wzrok, spojrzała na karnisz, z którego zwieszały się ciężkie kotary, a potem bezceremonialnie pociągnęła jedną, zerwała i rzuciła na podłogę. Otworzy ła okno i usły szała, że podinspektor Etxaide ją wzy wa. – Proszę tutaj, szefowo. Wy daje się, że zachowało się trochę spory ch kawałków. Może ci z technicznego sobie z ty m poradzą. Spalony m papierem trzeba się zajmować niezwy kle delikatnie. Ekipa techniczna zbierała każdy ocalały szczątek, każdą kartkę wkładała w plasty kowe okładki, które miały ją zabezpieczy ć. Wszy stko to trwało ponad trzy godziny. Przed odjazdem Amaia weszła do domu po raz ostatni. Fina Hidalgo siedziała w swojej wspaniałej kuchni przy obficie zastawiony m stole. By ły tam gorąca kawa, grzanki, masło, kilka rodzajów dżemu i misa z orzechami włoskimi. – Może kawy ? Amaia nie odpowiedziała, choć widziała zdziwione miny kolegów. Z pewnością z wielką chęcią napiliby się kawy. Powstrzy mała ich ruchem ręki. Emery towana pielęgniarka uśmiechała się uprzejmie. – Wiedzą państwo, że śniadanie jest najważniejszy m posiłkiem w ciągu dnia? Porządne śniadanie to najlepszy sposób na rozpoczęcie dnia pracy : chleb, kawa i kilka orzechów. Wy ciągnęła do Amai garść orzechów. – Z mojego drzewa. Niech się pani nie krępuje, proszę się częstować. Jej koledzy by li świadkami tego przedstawienia i zdawali sobie sprawę, że pod pozorami salonowej uprzejmości toczy się między nimi walka. Amaia odwróciła się do drzwi, nie odpowiedziała ani słowem. – Chodźmy – rzuciła do ekipy. – I niech nikt nie bierze nic z ręki tej kobiety. Kiedy wszy scy wy szli na ulicę, Iriarte i Montes dogonili ją i Montes zapy tał: – Czy ktoś mi wy tłumaczy, co tam się stało? Amaia nie odpowiedziała. Przy spieszy ła, wsiadła do samochodu i wy jechała na szosę. Zatrzy mała się jakiś kilometr dalej, na polanie, na której czasem odby wał się targ by dlęcy. Wy siadła i nakazała wszy stkim zrobić to samo. Kiedy już wszy scy wy siedli, powiedziała ostry m głosem: – Czekała na nas, wiedziała, że przy jedziemy. Nakaz dostałam mailem wczoraj wieczorem i aż

do dzisiejszego ranka do komisariatu nie nadeszło pisemne potwierdzenie. Chcę dostać listę wszy stkich, którzy wiedzieli, że się do niej wy bieramy. Chcę, żeby sprawdzono wszy stkie połączenia wy chodzące z komisariatu. Chcę dostać wasze telefony komórkowe, żeby móc sprawdzić, czy mieliście z ty m coś wspólnego. – Co pani insy nuuje? Że który ś z nas zadzwonił do tej kobiety, żeby ją uprzedzić, że będzie rewizja? Czy zdaje sobie pani sprawę, jak poważne jest to oskarżenie? – odpowiedział Iriarte. – Doskonale zdaję sobie sprawę. Wy słałam każdemu z was esemes, uprzedziłam was, że przeszukanie odbędzie się dziś rano, a ta stara czarownica miała czas nie ty lko wszy stko spalić, ale nawet zrobić nam śniadanie. Nie wiem, czy będzie lepiej, jeśli stwierdzę, że nie sądzę, żeby ten, kto to zrobił, zrobił to z premedy tacją, ale jest oczy wiste, że ktoś ją bardzo nieostrożnie poinformował. – Szefowo, to nie by ła poufna wiadomość. Sam mówiłem o ty m rano w komisariacie. Stawiliśmy się przed czasem, więc ci, którzy schodzili ze zmiany, spy tali nas, dlaczego przy szliśmy tak wcześnie, i odpowiedziałem, że szy kujemy się do rewizji… – przy znał się podinspektor Etxaide. – Komu? – spy tała, patrząc na niego surowo. – Nie wiem. Powiedziałem to w jadalni… – Szefowo, ja też coś o ty m chlapnąłem – przy znał Fermín. – Niech go pani nie dołuje. Co to za jakieś dziwne sekrety, przecież to nasza praca… Do cholery, przecież nie wy bieraliśmy się na plantację koki, ty lko do archiwum lekarza domowego. Odwróciła wzrok. – Ma pan rację, inspektorze – przy znała. – Ale to nie zmienia faktu, że to musiało wy jść z komisariatu. Chy ba że który ś z was powiedział o ty m komuś z zewnątrz. Wszy scy zaprzeczy li. – Wracajcie do komisariatu. Ja muszę jechać się z kimś spotkać. Kiedy wrócę, chcę mieć nazwisko tego, kto odpowiada za ten przeciek – powiedziała, wsiadając do samochodu.

24

Właścicielka caserío Lau Haizeta powitała ją z właściwą sobie serdecznością. Amaia wy siadła z samochodu i przez dłuższą chwilę głaskała po głowach jej wielkie bure psy. O tej porze roku, na przedwiośniu, by ły pokry te długą skołtunioną sierścią. Upodobniły się do owiec, który ch pilnowanie by ło ich zwy kły m zajęciem. – Jeśli je pani rozpaskudzi, wlezą pani na głowę – ostrzegła ją gospody ni, wy chy lając się z kuchni, żeby powiedzieć, że kawa już czeka. Ale Amaia stała jeszcze przez moment na dworze, rozbawiona ty m, że psy tak się do niej łaszą. Przepy chały się i skakały wokół niej. Złość i rozgory czenie, które przy wiozła nietknięte aż tam, rozproszy ły się jak na wietrze. Przestał ją prześladować sardoniczny śmiech siedzącej na kuchenny m stołku Finy Hidalgo. Niczy m czekająca na hołd królowa na tronie! Jej pogardliwa mina i to, że ją częstowała orzechami, wy raźnie oznaczały, że przy znaje się do winy. To, jak wy ciągnęła rękę z orzechami, patrząc jej prosto w oczy i wiedząc, że ona wie! To by ła wiadomość dla niej. Amaia wiedziała, dlaczego Iriarte by ł oburzony, rozumiała wy jaśnienia Jonana, usprawiedliwienia Montesa, ale nadal by ło dla niej oczy wiste, że Fina mogła się dowiedzieć jedy nie od któregoś z jej współpracowników. W jej równaniu niewiadomą nadal by ł Zabalza. By ło w nim coś, co jej nie przekony wało, może te jego ewidentne starania, żeby uchodzić za normalnego, ta chęć, żeby się dopasować do reszty ekipy, ale zachować wierność samemu sobie. Coś tu zgrzy tało. Amaia się na nim poznała, ale przecież nie musiał by ć w jej guście, żeby mimo to by ć dobry m policjantem. By wały chwile, kiedy sądziła, że kiedy ś mógłby nim zostać. Najważniejsze jednak, że mu nie ufała, mimo że nie miała najmniejszego dowodu na to, że jest w jakiś sposób powiązany z Finą Hidalgo. Z drugiej strony nie by ła sobie w stanie wy obrazić, żeby – nawet gdy by miał do niej, Amai, wielkie pretensje i żal – by ł w stanie narazić na szwank dobro sprawy ty lko po to, żeby przy pisano jej winę za fiasko śledztwa. Rozkoszowała się kawą, podczas gdy gospody ni opowiadała jej o psach, o ich zaletach, wierności, o ty m, jak dobrze stróżują. Minęło prawie pół godziny i dopiero rzut oka na zegarek uzmy słowił jej, że marnuje czas i że dzieje się tak dlatego, że nie wie, co innego miałaby robić. Nie pozostał jej żaden ważny trop. Wy ciągnęła komórkę i pokazała gospody ni zdjęcia Finy Hidalgo i jej samochodu, te zrobione poprzedniego dnia przed jej domem. Rozpoznała ją naty chmiast. – To pielęgniarka, siostra doktora Hidalgo. Znam ją od lat. – Widziała pani kiedy ś, jak wchodzi do tamtego domu? – Mnóstwo razy. To jedna z ty ch osób, które najczęściej tu przy jeżdżają.

Amaia już miała schować telefon, kiedy przy szło jej do głowy, że może poszukać zdjęcia Flory. – Tę kobietę też znam, z telewizji. Czy to nie ta, co robi te programy o pieczeniu ciast? Mówiono mi, że jest stąd, z doliny. – Widziała ją pani kiedy ś tutaj? Proszę się dobrze przy jrzeć, to jej samochód. – Bardzo ładny. Ale nie, nie przy jeżdżała tu. Pożegnała się z właścicielką Lau Haizety z dziwny m uczuciem, w który m zadowolenie mieszało się z rozczarowaniem. Do czego mogło się jej przy dać zeznanie tej kobiety ? Cóż z tego, że wszy scy ci ludzie odwiedzali czarny dom, jeśli nie by ła w stanie udowodnić, że łączy ich coś więcej niż ty lko zwy kła znajomość albo przy jaźń? Wjechała na szczy t wzgórza i zatrzy mała się tam, skąd widać by ło większą część posiadłości Argi Beltz. Po dłuższej chwili, sama nie wiedząc czemu, zjechała z powrotem i dotarła aż do wjazdu na posesję. Zaparkowała, ale nie wy siadła. Wpatry wała się w mur, który kry ł bramę i wjazd do garażu. Niemal naty chmiast we wsteczny m lusterku mignął jej jakiś ruch, w pewnej odległości za samochodem. Zaskoczona odwróciła się i zobaczy ła kobietę. Wspięła się na zbocze tak wy soko, żeby ponad ogrodzeniem widzieć dom. Trzaskała zdjęcia aparatem, który nawet z tej odległości wy glądał na profesjonalny. Amaia wy siadła i ruszy ła w jej kierunku. Z trudem pokony wała strome zbocze, porośnięte gęstą, wy soką i okropnie śliską trawą. Kobieta miała około czterdziestki, by ła ubrana w dobrej jakości strój sportowy i miała znaczną nadwagę. Wspinaczka i dodatkowe kilogramy sprawiły, że dresowe spodnie trochę jej opadły, ukazując spore wałki tłuszczu w okolicach bioder i talii. By ła tak pochłonięta ty m, co robiła, że nie zdawała sobie sprawy z obecności Amai, dopóki nie podeszła bliżej. Wtedy, przestraszona, zaczęła krzy czeć: – Jestem w miejscu publiczny m! Mogę robić zdjęcia, jeśli chcę! – Proszę się uspokoić – zaczęła się tłumaczy ć Amaia. – Niech się pani nie zbliża! – wrzasnęła kobieta. Cofnęła się gwałtownie, poślizgnęła i spadła na ty łek. Siedziała chwilę na trawie, a potem się podniosła, ale ani na chwilę nie przestawała krzy czeć. – Niech mnie pani zostawi w spokoju! Nie może mi pani zabronić tu przeby wać! Amaia wy ciągnęła odznakę. – Proszę się uspokoić. Nic się nie dzieje. Jestem policjantką. Kobieta popatrzy ła na nią z niedowierzaniem. – Nie jest pani w mundurze… Amaia uśmiechnęła się i posunęła jej odznakę niemal pod nos. – Inspektor Amaia Salazar. Kobieta z zastanowieniem przy jrzała się odznace, a potem Amai. – No nie wiem… Jest pani taka młoda… Człowiek sobie wy obraża, że inspektor policji musi

mieć swoje lata. Amaia wzruszy ła ramionami. Zamiast się usprawiedliwiać, powiedziała: – Chciałaby m z panią porozmawiać. Kobieta przeciągnęła dłonią po spocony m czole, odgarniając na bok prosto przy ciętą grzy wkę. Skinęła głową. – Lepiej zejdźmy – zaproponowała Amaia. Kobieta zaczęła schodzić, wolno i niezgrabnie, poty kając się i ślizgając na kępach trawy, ale udało jej się utrzy mać równowagę. Amaia podała jej rękę i razem doszły do samochodu. – To oni panią wezwali? – spy tała kobieta, jak ty lko zrobiło się płasko. – Ma pani na my śli właścicieli? – Amaia wskazała na posiadłość. – Nie, po prostu tędy jechałam i zastanowiło mnie, że robi pani zdjęcia tego domu. Kobieta zdjęła gruby sweter i obwiązała nim tłuste biodra. Na koszulce pod pachami miała wielkie plamy potu. Wejście na wzgórze musiało ją kosztować sporo wy siłku. – Nie po raz pierwszy mnie stąd wy ganiają. Ale ja nie robię nic złego. – Niczego takiego nie powiedziałam, ale chciałaby m się dowiedzieć, dlaczego się pani interesuje ty m domem. Może chce pani go kupić? – zapy tała Amaia. – Kupić?! Już wolałaby m zamieszkać na wy sy pisku. To nie sam dom mnie interesuje, ty lko to, co ci mordercy tam robią. Amaia zeszty wniała, ale zapanowała nad sobą i spy tała: – Dlaczego pani uważa, że to mordercy ? – Ja nic nie uważam, ja wiem. To oni zabili moje dzieci, a teraz nie chcą mi ich oddać. Nie mam nawet gdzie ich opłakać. Wy raziła się krótko i węzłowato. Oskarżała właścicieli domu o zabicie dzieci i kradzież ich zwłok. Nie mogły rozmawiać dalej tam, gdzie stały. Amaia się rozejrzała. Szukała czegoś oczy wistego, czegoś, czego tu nie by ło. – Gdzie pani samochód? Jak pani tu dotarła? – Na piechotę… To znaczy ojciec podwozi mnie samochodem do tej bordy, tam, w górze. Potem po mnie przy jeżdża, tuż przed południem. Kiedy się rozchorowałam, lekarz zalecił mi codzienne spacery – odparła. – Sama nie mogę prowadzić samochodu z uwagi na leki. – Czy mogę panią zaprosić na kawę? Chciałaby m z panią porozmawiać, ale nie tutaj. – Amaia wskazała na dom. Kobieta podejrzliwie spojrzała za jej ręką, potem na samochód i w końcu kiwnęła głową. – Nie mogę pić kawy ze względu na nerwy, ale pojadę z panią. To dobrze, że nie chce pani rozmawiać tutaj. Bóg wie do czego jeszcze ci mordercy są zdolni. Jechali w stronę schroniska Etxebertzeko Borda. Amaia ukradkiem obserwowała swoją

pasażerkę: nadal pociła się obficie, a jej pot miał obrzy dliwy zapach. Włosy, niechlujnie zebrane w kitkę, z której wy suwały się kosmy ki, wy glądały na przetłuszczone, ale prosta grzy wka i dobrze zrobione jaśniejsze pasemka zdradzały rękę dobrego fry zjera. Aparat fotograficzny, który miała na piersi, niewątpliwie by ł drogi. Na palcach miała kilka pierścionków. Na pierwszy rzut oka wy glądały na kosztowne. Ręce miała zadbane, paznokcie długie i wy pielęgnowane, ale palce by ły spuchnięte i pierścionki wbijały się w nie nieprzy jemnie. Amaia podejrzewała, że musiała szy bko sporo przy ty ć i może nadal ty ła. Niektóry m trudno się przy znać przed samy mi sobą, że potrzebują ubrań większy ch o jeden rozmiar, a w przy padku tej kobiety chodziło o kilka rozmiarów. Zaparkowała obok budy nku i w milczeniu ruszy ły do wejścia. Nie zatrzy mały się na tarasie, tam, gdzie Amaia zwy kła siadać z Jamesem latem, podczas wy cieczek w góry, i skąd można by ło usły szeć szum rzeki. Weszły prosto do jadalni. Z kuchni wy szedł mężczy zna w średnim wieku. Przy jął zamówienie. Amaia poprosiła o napoje, a jej nowa znajoma ruszy ła do stolika, który stał najdalej od baru, mimo że mężczy zna szy bko wrócił do kuchni. Dobiegały stamtąd głosy kilku kobiet. – Dlaczego pani uważa, że ci ludzie zamordowali pani dzieci? Zdaje sobie pani sprawę z wagi ty ch oskarżeń? Ma pani dowody ? Ma pani świadomość, że jeśli nie dy sponuje pani dowodami, mogą przedsięwziąć jakieś kroki przeciwko pani? Kobieta patrzy ła na nią, nie odzy wając się ani słowem. Twarz miała bez wy razu, sprawiała wrażenie otępiałej, jakby nie rozumiała, co się do niej mówi. Amaia zaczęła się zastanawiać, jakie leki mogą wy woły wać takie skutki, ale w tej samej chwili kobieta ją zaskoczy ła: zaczęła gorączkowo przemawiać. – Jeśli mówię, że ci ludzie zamordowali moje dzieci, to dlatego, że to oni odpowiadają za to, że moje dzieci nie ży ją. I owszem, zdaję sobie sprawę z powagi tego, o czy m mówię, i owszem, oczy wiście, że mam dowody. Nie widziałam, jak je zabijali, jeśli to o to pani py ta, ale mój mąż się z nimi zadał, brał udział w ich mroczny ch ceremoniach, oddał im moich sy nów, a jakby tego by ło mało, zabrali nawet ich ciała. Został mi ty lko pusty grób. – Wy ciągnęła komórkę i pokazała jej zdjęcie dwóch noworodków w za duży ch niebieskich pajacy kach. – Jaki by ł powód śmierci pani sy nków? Kobieta zaczęła płakać. – Śmierć łóżeczkowa. – Oby dwaj umarli w wy niku zespołu nagłego zgonu niemowląt? Kobieta kiwnęła głową, nie przestawała płakać. – Tej samej nocy. Amaia w my ślach prześledziła listę Jonana. Nie przy pominała sobie, żeby by ły na niej

bliźnięta, które umarły jednocześnie. By łoby to zby t szokujące, żeby tego nie zauważy ła albo zapomniała. – Jest pani pewna, że właśnie to stwierdził lekarz? Może umarli z innej przy czy ny, na przy kład niewy dolności oddechowej, albo zadławili się wy miotami. Czasem by wa to my lone z SIDS. – Moi sy nkowie się nie udusili ani nie zadławili. Umarli we śnie. Przeczy ła samej sobie. Nadal pociła się obficie, mimo że w lokalu by ło dość chłodno. Z niewielkiej odległości, która je dzieliła, Amaia czuła kwaśny odór spod jej pach i cuchnący oddech. Wy dzielał się z jej ust wraz z częsty mi spazmami. By ło jasne, że jest chora. Zresztą sama wspomniała o lekarstwach, które jej uniemożliwiają prowadzenie samochodu, i o kłopotach z nerwami, które nie pozwalają jej pić kawy. To musiało by ć coś poważnego. Amaia spuściła wzrok. Sama przed sobą musiała przy znać, że dała się wciągnąć w konfabulacje tej zaburzonej biedaczki. Ale nadal wy dawało jej się ważne, że neuroty czną obsesję ma właśnie na punkcie tamtego domu, właśnie na punkcie jego właścicieli. Mówiła o bliźniakach płci męskiej i już samo to robiło pewną różnicę. Na liście Jonana by ły ty lko dziewczy nki. I niewątpliwie nie by ło na niej żadnego rodzeństwa. – Ja nie chciałam mieć dzieci, wie pani? To mój mąż pragnął potomstwa. My ślę, że z mojej strony to by ło trochę egoisty czne. Widzi pani, jestem jedy naczką, zawsze miałam pieniądze, lubiłam podróżować, jeździć na nartach i dobrze się bawić. Kiedy go poznałam, miałam już trzy dzieści pięć lat i nie my ślałam, że kiedy kolwiek zostanę matką. On jest ode mnie trochę młodszy, przy stojny. Jest Francuzem. Ludzie mówili, że ożenił się ze mną dla pieniędzy, ale kiedy tak nalegał, żeby śmy mieli dzieci, pomy ślałam, że może rzeczy wiście chce stworzy ć rodzinę. Więc zaszłam w ciążę i całe moje ży cie się zmieniło. Nigdy by m nie pomy ślała, że można kogoś tak kochać. Nie zdawałam sobie sprawy, że można się tak poświęcić dziecku. Kiedy ś nie wy obrażałam sobie nawet, co to znaczy kochać dziecko. Ale natura jest mądra, sprawia, że jeśli masz dziecko, kochasz je, zawsze je kochasz. Pokochałam swoich sy nków od pierwszej chwili i zajmowałam się nimi najlepiej, jak umiałam. Od chwili ich narodzin by łam dobrą matką. – Amaia wpatry wała się w nią z poważną miną, zasłuchana. – Może mi pani nie wierzy, bo widzi mnie pani taką, jaką teraz jestem, ale nie zawsze tak wy glądałam. Kiedy moi sy nowie umarli, oszalałam. Nie boję się do tego przy znać, nie ma w ty m nic złego. Ból po ich stracie i zachowanie mojego męża… to by ło zby t wiele. – Co zrobił? – Amaia nie zdołała się powstrzy mać przed zadaniem tego py tania, mimo że zdawała sobie sprawę, że nie powinna jej przery wać. – Powiedział, że wszy stko będzie dobrze, że od tej pory wszy stko będzie dobrze. I właśnie wtedy mi ich zabrali. Mamy piękny grobowiec. Mój by ły mąż zarzuca go kwiatami, ale on jest pusty. Jest tak samo pusty jak puste jest jego serce, bo w dniu pogrzebu zabrali mi moje dzieci.

– Powiedziała pani: by ły mąż. Już nie jesteście małżeństwem? Kobieta zaśmiała się gorzko, a potem odpowiedziała: – To ja się nie sprawdziłam, nie stanęłam na wy sokości zadania. Tak jak on przewidział, jemu wszy stko zaczęło się świetnie układać, chociaż nie potrzebowaliśmy pieniędzy. Ja jestem bardzo bogata z domu, jesteśmy właścicielami kopalni w Almandoz, ale on chciał mieć własne pieniądze, zbić własną fortunę, a lecząca się psy chiatry cznie żona, która przy ty ła czterdzieści kilo i rozpowiadała komu popadnie, że jej sy nowie nie spoczy wają w swoim grobie, nie pasowała do jego planów. Zostawił mnie i ożenił się z tą swoją francuską kurwą, i będą mieli dziecko… Moi sy nkowie mieliby teraz trzy lata. – Pani by ły mąż mieszka we Francji? – Tak, w Ainhoi, w naszy m dawny m domu. Ja już nie by łam w stanie tam mieszkać, ale jemu jest wszy stko jedno. Ży je tam ze swoją nową żoną i wkrótce będzie miał nowe dziecko. – Więc pani sy nkowie umarli we Francji? – spy tała Amaia. – Tak. I tam powinni by li zostać pochowani. Na piękny m cmentarzu w Ainhoi. Ale tam ich nie ma. Amaia zaczęła się w nią bardzo uważnie wpatry wać. Nie dbała o to, co sobie pomy śli. Natarczy wość wy dawała się jej nie przeszkadzać. Zajęła się odgarnianiem z czoła przepoconej grzy wki. – Jest pani gotowa złoży ć zeznanie na komisariacie? Opowiedzieć o ty m wszy stkim, o czy m mi pani opowiedziała? – Oczy wiście – odparła kobieta. – Mam już dosy ć opowiadania o ty m całemu światu. Nikt mi nie wierzy, nikt nie zwraca na mnie uwagi, nie wiem już sama, do kogo się zwrócić o pomoc. – Musi sobie pani zdać sprawę, że samo zeznanie niczego nie załatwia. Będziemy jeszcze musieli wszy stko sprawdzić. Chciałaby m, żeby pani spisała to, co mi pani opowiedziała, i dodała daty i inne fakty, które mogły by poprzeć pani zeznania. Proszę spisać wszy stko, co jest pani w stanie sobie przy pomnieć, choćby się pani wy dawało, że to szczegóły bez znaczenia. A teraz proszę mi podać numer telefonu, pod który m będę mogła panią złapać. Kobieta popatrzy ła na nią swoim otępiały m wzrokiem, ale skinęła głową i powiedziała: – Niech pani pisze… Sala konferency jna na pierwszy m piętrze by ła zby t obszerna dla jej składającego się z pięciu osób zespołu. Zwy kle zapraszała czworo swoich podwładny ch na odprawę do gabinetu, żeby wszy stko przy spieszy ć i uniknąć formalności. Ale po klęsce, którą ponieśli w związku z przeszukaniem w domu Finy Hidalgo, musiała w jakiś sposób wy raźnie zaznaczy ć, że to ona jest szefem, podkreślić, że wszy scy muszą by ć wobec niej lojalni i zaangażowani. Zebrała wszy stkich dwudziestu dwóch policjantów, którzy mieli tamtego dnia pierwszą zmianę, i na początku krótko

opowiedziała o ty m, co doprowadziło do wy dania nakazu rewizji i co się działo od tego momentu do chwili, kiedy jej zespół pojechał przeszukać dom Finy Hidalgo. Wy raźnie powiedziała, że pielęgniarka Hidalgo spodziewała się rewizji i czekała na nich. Nigdy przedtem nie zrobiła takiej masowej odprawy. Organizowanie tego ty pu zebrań należało do obowiązków inspektora Iriartego, który siedział teraz w pierwszy m rzędzie ze spuszczoną głową, wy raźnie obrażony, że wtargnęła na jego teren. Amaia starała się unikać zwracania się do członków zespołu wprost, a nawet spoglądania na swoich ludzi, choć by ło oczy wiste, że – mimo że starała się powiększy ć audy torium – mówiła właśnie do nich. Po odprawie poprosiła ich, żeby zostali jeszcze na chwilę. – Mamy nowego świadka – powiedziała. Wszy scy popatrzy li na nią z zainteresowaniem. – Kobieta, która twierdzi, że jej bliźniaki umarły jednocześnie i że to by ła śmierć łóżeczkowa. Mówi także, że jej mąż, teraz już by ły mąż, odwiedzał dom małżeństwa Martínez Bay ón w Orabidei i że kiedy dzieci umarły, powiedział jej, że od tej pory wszy stko będzie się dobrze układać… Czy to wam coś przy pomina? Wezwałam ją, przy jdzie dzisiaj po południu, i chciałaby m, żeby wszy scy przy ty m by li i podpowiadali mi, gdy by coś mi umknęło. Wszy scy potwierdzili, że są gotowi. – Jeszcze coś… Ta kobieta wy gląda trochę osobliwie… Amaia zastanawiała się, jak to powiedzieć, żeby nie odebrać świadkowi wiary godności. – Bardzo ją dotknęła utrata sy nków. Jest w trakcie kuracji psy chiatry cznej i dlatego wy daje się nieco oszołomiona. Ale rozmawiałam z nią i nie wy gląda na to, żeby cierpiała na pomieszanie zmy słów albo otępienie. Ogranicza się do konkretny ch faktów i przedstawia je z całą jasnością. Musimy jednak mieć się na baczności i starannie sprawdzać każdą, najdrobniejszą nawet rzecz, o której będzie mówiła, bo każdy adwokat będzie w stanie rozbroić naszą argumentację, jeśli się powoła na jej stan psy chiczny. – Spojrzała na zegarek. – Powinna się niedługo zjawić. Yolanda Berrueta wy brała na tę okazję granatową suknię, żakiet w ty m samy m kolorze i grube matowe rajstopy. Żakiet trzy mała w ręku. Włosy spięte na czubku głowy wy glądały na czy ste i świeżo uczesane. Wy dawała się przejęta i nerwowo miętosiła kartonowy skoroszy t. Już by ło na nim widać mokre plamy, niewątpliwie od jej spocony ch dłoni. Wszy scy przeszli do jednego z pokojów na ty m samy m, pierwszy m piętrze. Amaia chciała wziąć od niej teczkę z papierami, ale Yolanda oparła ją obronny m gestem o bok. Amaia przedstawiła ją więc reszcie zespołu i ostrzegła, że zeznanie będzie nagry wane. – Chciałaby m, żeby pani opowiedziała moim kolegom to, o czy m mi pani mówiła dzisiaj rano. Jeśli przy pomniała pani sobie jeszcze jakieś szczegóły, będzie to dla nas bardzo pomocne. Yolanda kilka razy przesunęła języ kiem po wargach, a potem zaczęła mówić. – Swojego by łego męża Marcela Tremonda poznałam na nartach w Huesca. Zaręczy liśmy

się, a potem pobraliśmy. Ja nie chciałam mieć dzieci, bo zawsze lubiłam ży ć beztrosko, a ponadto wy dawało mi się, że jestem już na to za stara. Ale on by ł młodszy ode mnie i nalegał. W końcu zaszłam w ciążę. Biedactwa urodziły się z niską wagą urodzeniową, ale udało się je uratować. Pewnej nocy, kiedy moi sy nkowie spali – mieli dwa miesiące – poszłam do nich zajrzeć. Już nie oddy chali. Jej głos brzmiał bezbarwnie, jakby by ł pozbawiony emocji, ale jej twarz pokry ła się kroplami potu tak obficie, jakby ktoś ją polał wodą. – Zawieźliśmy ich do szpitala, ale nic już nie mogli dla nich zrobić; moi sy nkowie umarli. – W połowie zdania zaczęła wy lewać łzy. Nie zmieniła tonu i nie wy dała żadnego odgłosu. Iriarte podsunął jej pudełko chusteczek. Wy ciągnęła kilka i przy łoży ła je do mokrej twarzy. Przez chwilę przy pominała maskę mumii egipskiej. – Przepraszam – szepnęła zza dłoni. – W porządku, proszę konty nuować, gdy poczuje się pani gotowa. Yolanda zmięła chusteczki, zgniotła je w mokrą kulę. – By ły czuwanie i pogrzeb, ale nie pozwolono mi zobaczy ć dzieci. Marcel powiedział, że będzie lepiej, jeśli zostaną mi po nich dobre wspomnienia, i kazał zamknąć trumienki. Dlaczego wszy scy mnie tak traktują? Sądzą, że jestem taka wrażliwa, że nie zniosłaby m widoku swoich dzieci? Nie zdają sobie sprawy, że dla matki dużo gorzej jest ich nie zobaczy ć? Dlaczego nigdy mi nie pozwolili ich zobaczy ć? Inspektor Montes, który siedział tuż za nią, popatrzy ł na Amaię. Wy glądał na zdziwionego. Yolanda ciągnęła: – Ja wiem dlaczego. Trumny by ły puste. W środku nie by ło dzieci, bo je zabrano. W ty m momencie wtrącił się Iriarte: – Sądzi pani, że pani sy nkowie zostali wy kradzeni? Sądzi pani, że mogą ży ć? Popatrzy ła na niego ze smutkiem. – Oby to by ło możliwe! Ale nie. Nie oddy chali już w drodze z domu do szpitala. Ich serduszka nie biły. Ich twarzy czki zrobiły się niebieskie, i paluszki też. Umarli tamtej nocy. – Więc dlaczego pani twierdzi, że ktoś zabrał ciała? – Ja nie twierdzę. Ja to wiem. Widziałam to na własne oczy. By łam bardzo osłabiona, oni my śleli, że nie będę mogła się podnieść, ale matka zawsze znajdzie siły. Weszłam do sali szpitalnej, w której by ła metalowa skrzy neczka, i otworzy łam ją: w środku by ły ty lko torebki cukru owinięte ręcznikiem. Ale mojego dziecka tam nie by ło. – Powiedziała to pani komuś? – spy tała Amaia. – Powiedziałam to Marcelowi, ale on stwierdził, że musiałam pomy lić sale. Wtedy pomy ślałam, że ma rację. Dostałam silne środki uspokajające i mogłam się pomy lić, ale proszę mi odpowiedzieć: po co ktoś miałby wkładać do dziecięcej trumienki torebki cukru?

– Komuś jeszcze pani o ty m powiedziała? – Nie, nie. Zaczęłam strasznie płakać i dali mi zastrzy k. Kiedy się obudziłam, wszy stko już się skończy ło i zabrali trumienki. – Co każe pani przy puszczać, że pani mąż miał z ty m coś wspólnego? – On się zmienił. Stał się kimś inny m. Kiedy by łam w ciąży, bardzo o mnie dbał, ale potem, po ich śmierci, całkiem stracił zainteresowanie, porzucił mnie, kiedy najbardziej go potrzebowałam. – Niekiedy ludzie źle reagują na cierpienie – powiedziała Amaia, spoglądając na nią. – Czy zauważy ła pani coś jeszcze? – Nigdy nie by ło go w domu. Mówił, że dużo pracuje, że dobrze mu idzie, ale ja mu nie wierzy łam. Nie mógł by ć ciągle w pracy. To wtedy zaczęłam go śledzić. Amaia zauważy ła, że Zabalza i Montes wy mienili spojrzenia. Zauważy ła też, z jakim wy razem twarzy ten ostatni zapy tał: – Śledziła pani swojego męża? – Tak, a tego ranka, kiedy pani inspektor powiedziała mi, żeby m spisała wszy stko, co ważne, przy pomniałam sobie o czy mś. – Mówiąc to, otworzy ła skoroszy t, z który m się nie chciała rozstać, i wy ciągnęła z niego kilka fotografii dobrej jakości, choć wy drukowany ch na zwy kły m papierze. Na zdjęciach widać by ło samochód zaparkowany tuż przed murem. Amaia naty chmiast rozpoznała mur otaczający dom małżeństwa Martínez Bay ón. Na jednej z fotografii można by ło nawet dostrzec metalową skrzy nkę na listy. – To samochód Marcela, a ten dom… właśnie tam jeździł. Ty lko te zdjęcia miałam pod ręką, ale jestem pewna, że jeśli poszukam na kartach pamięci, znajdę ich dużo więcej. Zrobiłam ich całe mnóstwo. A potem zdali sobie sprawę, że ich śledzę, i zaczęli parkować za ogrodzeniem. Na niektóry ch zdjęciach widać by ło więcej samochodów zaparkowany ch przy wąskiej dróżce. – Powiedziała pani, kiedy pani rozmawiała z panią inspektor, że pani mąż jest przedsiębiorcą – stwierdził Iriarte. – Wie pani, że właściciele tej posiadłości też są przedsiębiorcami? Mogli się spoty kać w interesach. – Nie wierzę w to – powiedziała, ale widać by ło, że się zawahała. – Czy wie pani, czy pani mąż miał jakieś zawodowe powiązania z kancelarią adwokacką Lejarreta i Andía? – spy tał Montes. – Nic o ty m nie wiem. – Gdzie pani rodziła? – spy tała Amaia. – We francuskim szpitalu Notre Dame de la Montagne. – Rozważaliście państwo w który mś momencie poród w domu? – Mąż mi to z początku proponował, ale kiedy się dowiedzieliśmy, że to ciąża mnoga,

odrzuciliśmy ten pomy sł. Muszę dodać, że dla mnie to odrażające… Nie ma jak szpital. Te porody, który m przy gląda się cała rodzina, wy dają mi się jakieś zacofane, trzecioświatowe. – Zna pani pielęgniarkę Finę Hidalgo? – Nie. Zabalza, który robił notatki, spy tał: – Szpital, w który m pani rodziła, to ten sam, w który m pani sy nowie umarli? – Tak. Tam by li leczeni od chwili narodzin. – Może pani podać nazwisko swojego lekarza? Poprosimy o raport z autopsji. – Nie by ło autopsji. – Jest pani pewna? – zdziwiła się Amaia. – To ruty nowe postępowanie, kiedy ktoś umiera w szpitalu. – Nie by ło sekcji – potwierdziła Yolanda, odgarniając z czoła grzy wkę. Znów by ła lepka od potu i przy lepiła jej się do czoła. Potem odsunęła włosy z karku. Montes zauważy ł, że po jej szy i pły ną strumy czki potu, a pod pachami widnieją wielkie wilgotne plamy. – Może szklankę wody ? – spy tał. – Nie, dziękuję… Jej ciało wy dzielało ciepło w nadmiarze, jakby miała gorączkę. Smród stał się tak dotkliwy, że Montes spojrzeniem podpowiedział Etxaidemu, żeby otworzy ł okno, ale Amaia go powstrzy mała. Yolanda wy jęła z teczki jeszcze pięć zapisany ch zwarty m, drobny m pismem kartek i podała je Amai nad biurkiem. Odór rozprzestrzenił się po cały m pokoju. – Zapisałam wszy stko, co mogłam sobie przy pomnieć. Wszy stko się zgadza, choć czasem nie umiem sobie przy pomnieć, co by ło najpierw, a co potem… To z powodu lekarstw, które przy jmuję. Ale wszy stko by ło tak, jak opisałam, możecie to sprawdzić. – Dziękujemy pani – powiedziała Amaia, wy ciągając do niej rękę. Yolanda zorientowała się, że nadal ściska w dłoni kulę wilgotnego papieru. Przełoży ła ją do drugiej ręki i mocno, gorączkowo uścisnęła Amai rękę. – Bardzo nam pani pomogła. W najbliższy ch dniach się z panią skontaktuję. Jeśli sobie pani jeszcze o czy mś przy pomni, proszę do nas zadzwonić. Podinspektor Zabalza odprowadzi panią do wy jścia. Jak pani przy jechała? Trzeba panią odwieźć do domu? – Nie, dziękuję. Rodzice czekają na mnie na zewnątrz. Zaczekali, aż wy jdzie z budy nku, i dopiero wtedy otworzy li okno. – A niech to! My ślałem, że to mnie zabije! – krzy knął Montes, wy chy lając się, żeby zaczerpnąć powietrza. – No dobrze, a wnioski? – spy tała Amaia. – Że cuchnie jak cap i poci się jak by k.

– Wy starczy, Montes – skarciła go. – Jest bardzo chora. Przechodzi terapię psy chiatry czną, a lekarstwa mają efekty uboczne. To się nazy wa bromhidroza. Nigdy pan nie sły szał o poceniu się pod wpły wem stresu? Trochę szacunku proszę. – Szacunek mam, ale musiałby m nie mieć nosa, żeby by ć w stanie to znieść. Śmierdzi jak szczy ny … – To dlatego, że pot wy dzielany przez pory zawiera amoniak i kwas moczowy, a w jej przy padku nerwowość nasila chorobliwe pocenie się. Jestem jednak pewna, że kiedy pan patrolował ulice, musiał pan znosić rzeczy o wiele gorsze. Czekam. Czy ktoś ma do powiedzenia coś, co nie doty czy zapachu tej nieszczęsnej kobiety ? – Znałem ją przed laty – stwierdził Iriarte. – Nie poznała mnie, z pewnością nawet mnie nie pamięta. Jest córką Benigna Berruety, właściciela kopalni w Almandoz. Jej matka pochodzi z Oeiregi i tam mieszkali. Kiedy ją poznałem, miała osiemnaście lat i czterdzieści kilo mniej, by ła okropnie nadęta i zarozumiała, ale ładna. Tak, by ła naprawdę piękna. Już jako nastolatka jeździła sportowy m samochodem z odsuwany m dachem. Naprawdę żal serce ściska, że ży cie tak ją potraktowało. – Forsy to im nadal nie brakuje. Ojczulek czekał w bmw, które musiało kosztować z osiemdziesiąt ty sięcy euro – podkreślił Zabalza. – Nie mówię o ty m. Jej małżeństwo okazało się klęską, dzieci umarły i całkiem oszalała. W ży ciu by m się z nią nie zamienił, nawet za całą fortunę jej rodziny. – Zatem mamy do czy nienia z bogatą czterdziestoletnią kobietą w trakcie leczenia psy chiatry cznego – o ty m nie możemy zapominać – która twierdzi, że jej eksmąż – który ponownie się ożenił i będzie miał dziecko, o ty m też nie zapominajmy – wy kradł zwłoki dwojga niemowląt, po ty m jak umarły w szpitalu. Cóż, nic dodać, nic ująć. Mnie także jest jej żal, ale każdy sędzia zobaczy w niej jedy nie wariatkę, zgorzkniałą i zawistną kobietę niespełna rozumu, która chce się zemścić na by ły m mężu. – Uprzedzałam was, że to dość niezwy kła sy tuacja i że musimy do tego podejść wy jątkowo ostrożnie. Oczy wiście zdaję sobie sprawę, jak by to wy glądało z punktu widzenia sędziego, ale ja osobiście jej wierzę. Wierzę, że mówi prawdę, a w każdy m razie jest o ty m święcie przekonana. My musimy to ty lko sprawdzić. Przy kro mi, ale w tej chwili ta kobieta, ze wszy stkimi swoimi plusami i minusami, jest jedy ny m, co mamy. Oczy wiście to, że wspomniała o torebkach cukru w dziecięcej trumience, by ło najbardziej znaczące. Wszy scy się z ty m zgodzili. – Montes i Zabalza, musimy sprawdzić, czy podobnie jak w przy padku tamty ch rodzin istnieje związek między Marcelem Tremondem lub który mś z jego przedsiębiorstw a kancelarią Lejarreta i Andía. Poprosimy szpital, w który m umarły jej dzieci, o raporty z sekcji. Jeśli ich nie

mają, to tamtejszy zakład medy cy ny sądowej. Sprawdzimy, czy naprawdę nie by ło sekcji. Bądźcie uprzejmi. Musimy zdawać sobie sprawę, że to wszy stko działo się we Francji i że nie mamy nakazu. Iriarte, chciałaby m, żeby pan jutro pojechał ze mną i z Etxaidem do Ainhoi. Pojedziemy jako tury ści, rozejrzeć się i pogadać z ludźmi. Na razie ograniczy my się do sprawdzenia, słowo po słowie, jej zeznań. Nie będziemy angażować osób trzecich.

25

Amaia uważała, że to najpiękniejsza wieś w południowej Francji. Ainhoa, pierwsza miejscowość, do której się wjeżdża po przekroczeniu granicy w Dantxariei, leży w Akwitanii, w baskijskiej prowincji Labourt. Powstała w XIII wieku i podobnie jak Elizondo na początku by ła miejscem postoju i odpoczy nku dla liczny ch pielgrzy mów, którzy podążali szlakiem do Santiago de Compostela. Zostawili samochody przy boisku do peloty i ruszy li szeroką ulicą. Podziwiali architekturę. Domy by ły podobne do ty ch, które stały w dzielnicy Txokoto w Elizondo. Różnica polegała na ty m, że w dolinie Baztán belkowania zwy czajowo pozostawiano w naturalny m kolorze. Tutaj by ły pomalowane na ży we barwy : zieleń, czerwień, odcienie błękitu i żółci. Ciosane w kamieniu herby i tarcze rodowe ozdabiające domy chełpiły się baskońskim lub starofrancuskim rodowodem. Wieś składała się w gruncie rzeczy ty lko z tej jednej ulicy. Nadal wy glądała jak przed wiekami. To przy niej by ł trady cy jny frontón i kościół. Dom Tremondów stał na jej końcu, tam, gdzie zakręcała łagodnie i dochodziła do stojący ch na zboczu piękny ch nowy ch rezy dencji. Przeszli wzdłuż ogrodzenia wokół pałacy ku Tremondów, rzucając pełne podziwu spojrzenia na widoczny przez otwartą bramę wy kładany kamienny mi pły tami wielki podwórzec. Idealny półokrąg wy ty czony otoczakami kiedy ś by ł podjazdem dla karoc i bry czek. Ale czy mś charaktery sty czny m właśnie dla tej miejscowości, czy mś, co według Amai by ło jej sercem, by ł cmentarz. Otaczał kościół ze wszy stkich stron. Juan Pérez de Baztán, pan na Jaureguizar i Ainhoi, poświęcił wy budowaną przez siebie świąty nię Wniebowzięciu Najświętszej Marii Panny. W ciągu następny ch wieków by ła przebudowy wana ty le razy, że trudno by ło stwierdzić, jaki sty l architektoniczny reprezentuje. Pochówki wokół kościoła zaczęto urządzać w XVI wieku, kiedy wzrosła liczba ludności. Chowano tam także pielgrzy mów zmarły ch w drodze do Santiago. Wszy stkie rodziny chciały mieć grobowce właśnie tam. Usiłowano je upchnąć na tej niewielkiej przestrzeni, z takim skutkiem, że w końcu zaczęły szczelnie do siebie przy legać i żeby dojść do niektóry ch, trzeba by ło deptać po sąsiednich. Wiele stel dy skoidalny ch zdobiły figury geometry czne, krzy że baskijskie i sy mbole solarne, na niektóry ch przedstawiono zawód zmarłego lub całe jego ży cie w obrazach, od narodzin do śmierci. Kościół stał na niewielkim wzgórku w samy m środku wsi. Cmentarza nie otaczał mur, który zazwy czaj odgradza świat ży wy ch od świata umarły ch. Grobowce i krzy że by ło widać zewsząd, z ulicy, ze sklepów i kawiarń. W Ainhoi dwa światy przenikają się na co dzień w przy jazny sposób. Dla przy by sza z zewnątrz może to by ć szokujące. W kościele by ło ciemno, zimno i cicho. Nie by ło w nim prawie nikogo. Natknęli się jedy nie na

kobietę i mężczy znę siedzący ch w pierwszej ławce. Wy szli na zewnątrz, obeszli cały kościół i dopiero wtedy znaleźli grobowiec Tremondów. Zgodnie z ty m, co mówiła Yolanda Berrueta, cały by ł pokry ty kwiatami, w większości biały mi. Według trady cji takie należą się mały m dzieciom. Podeszli do starej pły ty z ciemnego kamienia. Amaia zauważy ła, że Iriarte jest skrępowany ty m, że musi deptać po przy legły ch grobach. Niewątpliwie wy dawało mu się to skrajny m przy kładem braku szacunku dla zmarły ch. – Proszę się tak nie przejmować. Tutaj muszą by ć do tego przy zwy czajeni, bo do niektóry ch grobów nie sposób dotrzeć inaczej. Podinspektor Etxaide odsunął niektóre wiązanki, żeby móc przeczy tać napisy wy ry te na pły cie. Okazało się, że nie ma na niej imion chłopców. Odłoży ł kwiaty na miejsce i odszedł kilka kroków na bok. Ku wielkiemu niezadowoleniu Iriartego stanął na innej pokry tej napisami pły cie. – Szefowo, stąd widać, że kamień jest przechy lony na bok – powiedział, podchodząc znowu bliżej i przesuwając dłonią po miejscu, gdzie podstawa grobu łączy ła się z pły tą. Teraz to Amaia przeciągnęła palcami po miejscu, które wskazy wał. Widać by ło jaśniejsze wy szczerbienie tam, gdzie przy łożono dźwignię. – Na to wy gląda. Ktoś usiłował się dostać do środka, podważy ł czy mś pły tę. To stary piaskowiec. Tam, gdzie naciśnięto, skruszy ł się jak herbatnik. Na kamiennej dróżce zatrzy mała się niemal stuletnia starowinka. Przy glądała im się z zaciekawieniem. Jonan podszedł do niej z uśmiechem i chwilę rozmawiali. Na pożegnanie ucałował ją w oba policzki i wrócił do Amai i ponurego Iriartego, któremu jakby się udzielił smutek otoczenia. – Madame Marieme powiedziała, że ksiądz nie przy jdzie przed dwunastą. Amaia spojrzała na zegarek i stwierdziła, że do dwunastej brakuje jeszcze niemal pół godziny. – Możemy pójść na kawę, tu jest śmiertelnie zimno – zaproponowała, rozbawiona skrzy wioną miną Iriartego. Wy szli spomiędzy grobów prosto na schody wiodące na ulicę. Tuż za rogiem by ła kawiarnia, ale zanim weszli, Amaia zatrzy mała się, żeby obejrzeć rupiecie wy stawione na sprzedaż w sklepiku z pamiątkami po przeciwnej stronie ulicy. – Jonanie, pozwól na chwilę. Co tu jest napisane? – zapy tała. Etxaide przeczy tał, a potem przetłumaczy ł z francuskiego napis z kartki na wy stawie: – „Nasi sąsiedzi z przeciwka mają spokój, ale to my ży jemy lepiej. Na razie nie my ślimy o przeprowadzce”. Amaia się uśmiechnęła. – Czarny humor, inspektorze Iriarte. Na co dzień muszą ży ć po sąsiedzku ze śmiercią – powiedziała. Starała się go wciągnąć do rozmowy, bo od czasu przeszukania w domu Finy Hidalgo by ł jeszcze poważniejszy niż zazwy czaj.

– Dla mnie to okropne. Nie chcę nawet my śleć o ty m, co to oznacza dla ty ch, co tu mieszkają – mruknął, podnosząc głowę, i machnął ręką w kierunku mieszkań na piętrach. – Codziennie rano tuż po przebudzeniu widzą cmentarz. Nie sądzę, żeby to by ło dobre ży cie. – Kiedy ś także stary kościół w centrum Elizondo otaczał cmentarz. Został zniszczony przez powódź i przeniesiono go w pobliże drogi do Alduides. – Muszę stwierdzić, że nie przy szłoby mi do głowy zamieszkać w miejscu, z którego musiałby m codziennie oglądać pogrzeby i ekshumacje. Weszli do sklepu i Amaia przez jakiś czas wy bierała pamiątki. Stanęło na zakładce do książki z widokami wsi. Sprzedawca uśmiechnął się uprzejmie i spy tał: – Jesteście tury stami? – Tak, ale w gruncie rzeczy przy jechaliśmy tu, bo znamy jedną z tutejszy ch rodzin. Tremondów, z tego wielkiego domu z czerwony mi okiennicami, tam, w dole… Mężczy zna energicznie pokiwał głową. – Tak, wiem, którzy to. – Odwiedziliśmy grób, w który m pochowano te dzieci. Co za okropne nieszczęście! Mężczy zna znowu kiwnął głową, ty m razem z ubolewaniem. Amaia wiedziała z doświadczenia, że wszy scy lubią plotkować o cudzy ch nieszczęściach. – Och tak, tak! Wielkie nieszczęście. Matka całkiem oszalała z bólu. Wpadła w taką obsesję, że już kilka razy usiłowała otworzy ć grób. – Zniży ł głos i pochy lił się do niej. – Ja ją bardzo szanuję. To miła kobieta, ale pewnego razu sam musiałem zawołać żandarmów. Stąd dobrze widać ten grób i zauważy łem, że próbuje podważy ć pły tę lewarem. Nie chciałem jej sprawiać kłopotu, ale to by ło takie okropne, to, co usiłowała zrobić. – Dobrze pan zrobił – uspokoiła go Amaia. – Jest pan dobry m sąsiadem i rodzina z pewnością jest panu wdzięczna. Sklepikarz się uśmiechnął. By ł zadowolony, że spełnił swój obowiązek i zy skał takie uznanie. Wy szli ze sklepu i zdąży li zobaczy ć, że alejką prowadzącą do kościoła idzie wielkimi krokami mężczy zna w sutannie i koloratce. Porzucili pomy sł picia kawy, pospieszy li za księdzem i dopędzili go w nawie kościoła. – Znam tę rodzinę i wiem o strasznej tragedii, która ich spotkała – powiedział ksiądz. – Żona całkiem straciła rozum. Przy chodzi tu co ty dzień i stara się mnie przekonać, że jej dzieci nie ma w ty m grobie. Mówi, że ktoś zabrał ich ciała i że ona, matka, czuje, że ich tam nie ma. Bardzo szanuję insty nkt macierzy ński, to jedna z najpotężniejszy ch sił przy rody. Miłość Matki Boskiej jest jedny m z kamieni węgielny ch Kościoła, a bólu matki, która traci dziecko, nie da się porównać z żadny m inny m na świecie. Jestem w stanie zrozumieć cierpienie Yolandy, ale mimo całego mojego współczucia nie mogę podsy cać jej obsesji. Jej sy nowie umarli i zostali pochowani na

ty m cmentarzu. Sam odprawiłem mszę żałobną i by łem świadkiem spuszczania trumien do grobu. – Jeden z ich sąsiadów powiedział nam, że pewnego razu Yolanda usiłowała otworzy ć grobowiec. Czy to prawda? Ksiądz potwierdził to z żalem. – Obawiam się, że nie raz. To mała miejscowość i wszy scy już o ty m wiedzą, więc gdy ktoś ją zauważy na cmentarzu, biegnie powiadomić mnie albo policję. Musicie państwo zrozumieć, że ta kobieta nie jest niebezpieczna ani agresy wna, ale wpadła w taką obsesję… – Jeszcze ty lko jedno py tanie. Dlaczego na pły cie nie ma imion dzieci? – To bardzo stary cmentarz, grobowce są z piaskowca, zniszczy ła je erozja. Przy nowy ch pochówkach ludzie przeważnie decy dują się na umieszczenie na nagrobku dodatkowej tabliczki z imieniem i datami. Przy mocowują ją na stałe albo nie. Takie tabliczki miały te dzieci, ale Yolanda je połamała i wy rzuciła na drogę. Krzy czała, że jej dzieci tam nie ma i że tabliczki kłamią. Kiedy wracali do komisariatu, Iriarte by ł przy gnębiony i milczący. Nie zdziwiła się, że gdy przy jechali na miejsce, zapy tał: – Pani inspektor, czy może pani przy jść do mojego gabinetu? Amaia weszła i zamknęła za sobą drzwi, a on powoli podszedł do swojego krzesła. – Proszę usiąść – poprosił. – Od wczoraj obracam to wszy stko w głowie… Nie musiał tego mówić, to by ło widać. Rok wcześniej, gdy pracowali nad sprawą Tarttala, Amaia zauważy ła, że widok dziecięcy ch kości bardzo go przy gnębił. To, że niedawno znaleźli zwłoki niemowlęcia w plecaku, potwierdziło jego mniemanie, że świat jest zepsuty, a absurdalne śmierci Eleny Ochoi, Esparzy i Berasateguiego dobiły go do reszty. By ł ponury już przed incy dentem z Finą Hidalgo, a od poprzedniego dnia niemal do nikogo się nie odzy wał. – Pani inspektor, gdy rok temu poznałem panią podczas sprawy Basajauna, z miejsca zauważy łem, że mam do czy nienia z wy bitny m oficerem śledczy m. Od tamtej pory miałem okazję uczestniczy ć w śledztwach na takim poziomie, o jakim przedtem nawet nie marzy łem. To, że pani pracuje w ty m komisariacie, jest zaszczy tem, który z zawodowego punktu widzenia wszy scy niezwy kle sobie cenimy. – Zwilży ł wargi, co wskazy wało na to, że trudno mu o ty m mówić. – Nie jest pani łatwa we współży ciu. Nikt nie twierdzi, że powinna pani by ć. Każdy jest, jaki jest, a ja jestem przekonany, że pani skomplikowany charakter pomaga pani dedukować, i nie mam zamiaru zaprzeczać, że osiąga pani w tej dziedzinie spektakularne wy niki. Wy konujemy trudną pracę i nierzadko dochodzi między nami do różnicy zdań. Jest tak ze wszy stkimi kolegami, a ja nie jestem wy jątkiem. Przez ten ostatni rok przy niejednej okazji miałem poważne wątpliwości co do sposobu, w jaki pani postępuje, ale wie pani dobrze, że zawsze mogła pani

liczy ć na moje poparcie i czasem na moje milczenie. Amaia skinęła głową. Przy pomniała sobie ten dzień, kiedy szli razem w strugach deszczu, a ona narzucała ciemną ziemię Baztán na kości przodków na swy m rodzinny m itxusuria. – Ale… – wy przedziła go. Pokiwał głową, przy znając, że jest jakieś ale. – Nie może pani kwestionować lojalności całego zespołu, nie może pani publicznie rzucać oskarżeń na wszy stkich kolegów. Przy znaję, że to więcej niż podejrzane, że Fina Hidalgo zniszczy ła archiwum, które chcieliśmy przejrzeć, i że niewiele przemawia za ty m, że to by ł przy padek. Rozumiem, że jest pani zła i podejrzliwa, ale nie może pani, nie mając żadny ch dowodów, oskarżać całego zespołu. Jako szef komisariatu wszcząłem wewnętrzne śledztwo, żeby wy jaśnić, czy przeciek mógł wy jść od nas. Ale jest coś, co musi pani zrozumieć: jestem stąd i spędziłem tu całe ży cie, a w ty m komisariacie już wiele lat, i muszę powiedzieć, że w Baztán, o ile coś nie jest tajne, ludzie ze sobą rozmawiają. Ktoś mógł coś powiedzieć bez zły ch intencji, może w domu, a jakiś krewny powtórzy ł to w miejscu publiczny m… Osobiście ręczę za lojalność naszy ch policjantów. Żaden z nich nie zadzwonił do Finy Hidalgo. Sądzę, że to, że kazała im pani oddać pry watne telefony, to by ł błąd. Patrzy ła na niego uważnie, z powagą. Wiedziała, ile musiało go kosztować powiedzenie tego wszy stkiego. Słuchała go i złość zastępowała skrucha. Widziała, jak się męczy, jak szuka odpowiednich słów, żeby jej powiedzieć, że jest w błędzie, jak unika patrzenia jej w oczy, jak mówi cichy m, spokojny m głosem, żeby w jego słowach nie by ło odcienia wrogości… – Ma pan rację – przy znała. – Przemawiała przeze mnie frustracja, bo ponieśliśmy fiasko. To prawda, że mnie także trudno uwierzy ć, żeby który kolwiek z ty ch ludzi by ł w stanie narazić dobro śledztwa z powodu osobistej niechęci. Ale prawdą jest też, że niezależnie od tego, czy wy gadał się umy ślnie, czy nieumy ślnie, Fina Hidalgo zniszczy ła dowody, bo ktoś jej powiedział, że po nie jedziemy, a to postawiło śledztwo pod znakiem zapy tania. Oczekuję, że zgodnie z ty m, co pan powiedział, uda się panu ustalić, kto za to odpowiada. To komisariat, nie szkolne podwórko, i wszy scy ci ludzie są zawodowcami, noszą mundur i muszą wiedzieć, jaką to za sobą pociąga odpowiedzialność. – Nieco złagodziła ton, żeby dodać: – Jestem panu wdzięczna za lojalność i szczerość. Zapewniam, że tego samego może pan oczekiwać ode mnie. Przy znaję, jest pan szefem tego komisariatu, i proszę o wy baczenie. Przekroczy łam swoje uprawnienia. Nie zamierzałam działać za pana plecami. Oczekuję jednak, że wszy scy zdadzą sobie sprawę z tego, jak poważne jest to, co się stało. – Wszy scy zdajemy sobie z tego sprawę, zapewniam panią. Wstała i skierowała się do drzwi. – Pani inspektor, jeszcze jedna rzecz. Przy szło zaproszenie na kursy FBI i zgoda z Pampeluny.

Dokumenty są na pani biurku. Potrzebny jest jedy nie pani podpis i nadamy sprawie bieg. Podziękowała i wy szła. Inspektor Montes z szerokim uśmiechem rozsiadł się na krześle. – To nie by ło trudne. W rejestrze spółek figuruje sporo firm zarejestrowany ch na Marcela Tremonda. Większość z nich zajmuje się energią wiatrową, silnikami do wiatraków i tak dalej. Działają w Nawarze, Aragonie i La Roi. We wszy stkich wpisach do rejestru jako przedstawiciele figurują adwokaci Lejarreta i Andía. Tak więc niewątpliwie jest związek. – Ja nie miałem ty le szczęścia – wtrącił się Jonan. – Przy szły wy niki badań resztek papieru znaleziony ch w ognisku w domu Finy Hidalgo. Nie by li w stanie nic odczy tać, papier został za bardzo zniszczony. – Położy ł na stole raport. – Z drugiej strony przez cały dzień wy sy łałem maile i rozmawiałem przez telefon z francuskimi lekarzami sądowy mi i ze szpitalem, w który m umarli chłopcy. Nie by ło autopsji. Lekarka pediatra, która ich leczy ła od narodzin, podpisała akty zgonu i nie uznała za stosowne przeprowadzić sekcji. Pogrzeb został zorganizowany przez biuro pogrzebowe z okolicy. To oni zajęli się przewiezieniem zwłok ze szpitala do domu pogrzebowego i stamtąd na cmentarz. Marcel Tremond poprosił, żeby go zostawiono z sy nami samego, żeby mógł się pożegnać. Nikt inny nie został sam z trumnami i pracownicy doskonale pamiętają, że na ży czenie ojca pozostały zamknięte. Amaia w zamy śleniu wpatry wała się w twarze policjantów, przetwarzała nowe dane. Spodziewała się tego. Poprosiła, żeby to ustalili, bo by ła niemal pewna, że dostanie właśnie takie odpowiedzi. Ale teraz, kiedy jej podejrzenia wy dawały się potwierdzać, miała wrażenie, że ziemia usuwa jej się spod nóg. Westchnęła i spróbowała zebrać siły, świadoma, że to, czego się właśnie dowiedziała, i to, co wiedziała wcześniej, musi jej pozwolić zrobić następny ruch. Rzecz w ty m, że nie by ła całkowicie pewna, czy czuje się na siłach go zrobić. – Ta kobieta z Orabidei rozpoznała samochód Marcela Tremonda. By ł jedny m z ty ch, które często parkowały pod domem małżeństwa Martínez Bay ón. Wy daje mi się, że zaczy na mieć świadomość, że sprawa staje się bardzo poważna. Dzisiaj powiedziała mi, że chociaż jest pewna tego, co mówi, nie przy sięgnie w sądzie, bo nie notowała numerów rejestracy jny ch. W przy padku Finy Hidalgo i Valentína Esparzy nie miała wątpliwości, bo zna ich samochody i ich samy ch, a ponadto widziała ich wiele razy, gdy wchodzili do domu lub z niego wy chodzili. To samo doty czy Berasateguiego. Jego samochód by ł dość charaktery sty czny. Natomiast co do Tremonda, nie mogłaby przy siąc. Jest za to całkiem pewna, że wielokrotnie widziała, jak Yolanda Berrueta robi zdjęcia ze zbocza wzgórza. Iriarte potwierdził: – Ten dom zaczy na się wiązać ze sprawą Berasateguiego. Chociaż nikt nie jest w stanie dowieść, że Berasategui i Tremond przeby wali w nim w ty m samy m czasie, oczy wiste jest, że

oby dwaj w nim by wali. Biorąc pod uwagę upodobanie naszego przy jaciela psy chiatry do dziecięcy ch kości, sądzę, że każdy sędzia uznałby, że podejrzenia są rozsądne i wy starczają, żeby zarządzić ekshumację. – Może każdy inny, ale nie sędzia Markina – stwierdziła Amaia. – Pani inspektor, jury sdy kcja sędziego Markiny nie obejmuje Francji – powiedział Iriarte, patrząc na nią uważnie i dając jej czas na przetrawienie tego, co powiedział. – Znam sędzię Gouvenain. Przed kilkoma laty współpracowaliśmy z żandarmerią w sprawie przemy tu narkoty ków. W trakcie dochodzenia jeden z zamieszany ch w sprawę Francuzów został znaleziony nieży wy na terenie Nawarry. Zginął w wy niku porachunków. Sędzia Gouvenain jest rozsądną kobietą, przy zwy czajoną do zajmowania się śmierdzący mi sprawami i bardzo odważną. Nie zadrży jej ręka, kiedy będzie składać podpis pod nakazem ekshumacji, zwłaszcza jeśli to uśmierzy ból osieroconej matki. Sądzę, że jeśli jej pani powie, że zrozpaczona Yolanda Berrueta niemal całkiem straciła rozum, i ty lko pewność, że ciała jej dzieci naprawdę są w grobie, jest w stanie jej pomóc, będzie pani miała zgodę w kieszeni. – To bardzo ry zy kowne, nie mogę tego zrobić w ten sposób. A co jeśli się okaże, że dzieci nie ma w trumnach? Co, jeśli – jak podejrzewam – Marcel Tremond zabrał ciała swoich sy nków tam, gdzie Esparza chciał zabrać ciało swojej córeczki, może tam, gdzie moja własna matka zabrała ciało mojej siostry bliźniaczki? Jeśli dzieci nie będzie w grobie, jak będę mogła się usprawiedliwić przed sędzią, że jej nie powiadomiłam o ty m, co się działo, zanim wszczęliśmy śledztwo? Pojął jej tok rozumowania. – W takim razie musi pani wy stąpić do policji francuskiej. Proszę im opowiedzieć o ty m, co już mamy, i niech to oni wy stąpią o nakaz ekshumacji. Ale koniecznie musi pani pominąć to wszy stko, co doty czy pani matki i siostry. To, że ma pani osobisty związek ze sprawą, sędzi się nie spodoba. Może przez to nie udzielić zgody. Cała reszta nie jest problemem. Sprawa dziecka Esparzy zakończy ła się śmiercią ojca mordercy. Udało nam się wy kazać jego powiązania z Berasateguim, a sły nna sprawa Tarttala uzy skała rozgłos nawet za granicą. Nasi sąsiedzi z drugiej strony Pirenejów by li nią bardzo zainteresowani. Otrzy małem od francuskich kolegów wiele py tań mailem i przez telefon, więc sędzia też na pewno o ty m sły szała. Sprawy takich zabójców jak Berasategui robią sporo hałasu i są na ty le niezwy kłe, że trudno jej się będzie powstrzy mać od wsadzenia w to nosa. Proszę jej przedstawić udział Berasateguiego w ty m wszy stkim jako słabo udokumentowane podejrzenie. Jestem przekonany, że możliwość, że tropy wiodą do Francji, okaże się zby t łakomy m kąskiem, żeby ktoś tak ambitny jak Gouvenain mógł mu się oprzeć. – Popatrzy ł na zegarek. – Komendant żandarmerii pracuje do późna i mam jego telefon.

Zgodziła się, żeby zadzwonił, a potem nagry zmoliła swoje nazwisko na formularzu: potwierdziła, że weźmie udział w kursach w Quantico.

26

Te kilka godzin, gdy deszcz pozwolił od siebie odpocząć, szy bko minęło. Chmury znowu pokry ły niebo. Padało. Jedy ny m plusem by ło to, że pokry wa chmur podnosiła nieco temperaturę i chroniła przed niezby t silny m, lecz lodowaty m wiatrem. Na cmentarz poszedł z nimi komendant francuskiej żandarmerii i dwa patrole mundurowy ch. Mieli dopilnować, żeby warunki nakazu ekshumacji wy danego przez sędzię Loraine de Gouvenain by ły skrupulatnie przestrzegane. Mieli ty lko odsunąć pły tę nagrobną, zejść do kry pty i otworzy ć trumny, ale wy łącznie chłopców, i sprawdzić, czy ich ciała tam są. Nie dostali zgody na ruszanie zwłok. Miała w ty m uczestniczy ć Yolanda Berrueta. Pozwolono jej przy glądać się ekshumacji i nachy lić się nad kry ptą, żeby stwierdzić, że ciała jej sy nów są tam, gdzie powinny. Czekając na otwarcie grobu, wraz z żandarmami i urzędnikami miejskimi schronili się przed deszczem pod niewielkim porty kiem świąty ni. Ksiądz podtrzy my wał Yolandę, poruszoną, lecz spokojną, i szeptał jej do ucha słowa pocieszenia. Woda przeniknęła przez porowatą powierzchnię nagrobny ch kamieni i zabarwiła je na brunatno. Na ich tle wy bijały się ży wy mi barwami mech i porosty. Amaia ich nie zauważy ła przy okazji poprzedniej wizy ty. Deszczowa pogoda na szczęście wy gnała do domów potencjalny ch gapiów i niewielka grupka zebrany ch pod porty kiem kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny nie zwracała niczy jej uwagi, zwłaszcza że jedy nie kilku żandarmów by ło w mundurach. Na parking przed wejściem na cmentarz wjechał granatowy samochód, ewidentnie służbowy, i w ty m samy m momencie rozdzwonił się telefon komendanta żandarmerii. – Proszę ze mną, sędzia przy jechała. Amaia założy ła na głowę kaptur puchówki i wy szła za nim na deszcz. Szy ba w ty lny m oknie opadła z cichy m szmerem i sędzia Gouvenain wy jrzała. Jej spojrzenie wy raźnie mówiło, że jest zniecierpliwiona tą pogodą. Amaia oczekiwała, że będzie wy glądała zupełnie inaczej. Może zasugerowała się opinią Iriartego, który widział w niej kobietę twardą i zaprawioną w bojach z ciemną stroną rzeczy wistości. Loraine de Gouvenain upięła włosy w koczek tancerki, miała na sobie wiosenny koralowy kostium i lekki płaszcz, będący wy zwaniem dla niechętnie żegnającej się zimy. Komendant żandarmerii nachy lił się, żeby z nią pomówić. Amaia zrobiła to samo. Z auta buchnął intensy wny zapach mięty i szałwii. Wy doby wał się z niewielkiego pudełeczka z pasty lkami, które sędzia trzy mała w dłoni. Wy dawało się, że ssie te pasty lki nałogowo. Powitała ich lekkim skinieniem głowy. – Panie komendancie, pani inspektor… Przy puszczam, że podnoszenie pły ty potrwa dobrą chwilę. Będzie państwu towarzy szy ł sekretarz sądowy. Kiedy wszy stko będzie gotowe, proszę

mnie powiadomić. Nie mam zamiaru niszczy ć sobie butów na deszczu. Gdy wracali na cmentarz, Amaia powiedziała: – Ale numer z tej sędzi. Już sobie wy obrażam, jak cierpi, kiedy schodzi do kry pty. – Jeśli będzie musiała to zrobić, zrobi. Nienawidzi deszczu, ale jest jedną z najlepszy ch w swoim fachu. Jest dociekliwa i rozważna. Jej ojciec by ł szefem Sureté w Pary żu i, niech mi pani wierzy, to widać. Tacy sędziowie ułatwiają nam pracę. Loraine de Gouvenain miała rację. Podnoszenie pły ty się przeciągało. Czekali już niemal godzinę. Żandarmi zebrali wszy stkie wieńce i wiązanki, które w ogromny ch ilościach pokry wały grobowiec, stali i przy glądali mu się ze zmartwiony mi minami. – Co się dzieje? – zaniepokoiła się Amaia. – Najwy raźniej pły ta jest w bardzo zły m stanie. Istnieją obawy, że się połamie, jeśli będą próbowali ją podważy ć. Postanowili sprowadzić niewielki dźwig hy drauliczny, przeciągnąć pod pły tą pasy i podnieść ją, zamiast ją przesuwać, jak by ło w planie. – Długo to potrwa? – Nie. Dźwig jest niedaleko, w magazy nie urzędu miasta, ale trzeba go będzie tu przy wieźć. – Ile czasu im to zajmie? – Mówią, że pół godziny … – Jak rozpoznać adwokata na cmentarzu? – spy tał Jonan. – To jedy ny trup, który chodzi – odpowiedział sam sobie i wskazał na kilka osób, które szy bkim krokiem pod osłoną dwóch parasoli wkroczy ły na cmentarz. Amaia rozpoznała Marcela Tremonda i mężczy znę, który niewątpliwie by ł jego adwokatem. Uczepiona ramienia Marcela szła młoda kobieta, owinięta czerwony m płaszczem, który nie maskował bardzo zaawansowanej ciąży. Za plecami Amaia usły szała chrapliwy jęk, jakby skowy t cierpiącego zwierzęcia. Odwróciła się do Yolandy. Komendant żandarmerii stawiał ty mczasem czoła adwokatowi. – Yolando, co się dzieje? Yolanda nachy liła się do ucha Amai i szepnęła jej parę słów. Amaia wróciła na swoje miejsce, stanęła u boku komendanta żandarmerii i przerwała adwokatowi. – Yolanda Berrueta twierdzi, że pana klient ma zakaz zbliżania się do niej na odległość mniejszą niż dwieście metrów. Czy tak jest? Komendant żandarmerii przy brał surowy wy raz twarzy i spojrzał py tająco na adwokata. – A pani kim jest? – odparł adwokat. – Inspektor Salazar, szefowa wy działu zabójstw Policji Statutowej Nawarry. Prawnik popatrzy ł na nią z większy m zainteresowaniem. – A więc to pani jest inspektor Salazar? Tutaj pani uprawnienia nie sięgają.

– Bardzo się pan my li – odparł z sarkazmem komendant żandarmerii. – Proszę przeczy tać nakaz. Jeśli pan nie umie, ja to zrobię. Adwokat rzucił mu jadowite spojrzenie i skoncentrował się na dokumencie. Podszedł do swy ch czekający ch pod parasolem klientów i szepnął im coś. Zaczęli ży wo protestować. – Ci państwo mają dwadzieścia sekund na opuszczenie cmentarza – powiedział komendant żandarmerii do umundurowany ch podwładny ch. – Jeśli będą się opierać, proszę ich zatrzy mać i zawieźć na komisariat. Adwokat odprowadził klientów trochę dalej. Ze wzniesienia obok kościoła Amaia mogła zobaczy ć, że stanęli na ulicy, w odległości starannie wy mierzony ch dwustu metrów. Deszcz zacinał i tworzy ł między grobowcami głębokie kałuże. Przy jechał dźwig, ale zanim znaleziono sposób, żeby go oprzeć na nierówny m podłożu, minęło kolejny ch piętnaście minut. Potem specjalny m urządzeniem przełożono pod pły tą taśmy. Powoli zaczęła się unosić w powietrze. – Stać! Zatrzy mać się! – krzy knął komendant żandarmerii, biegnąc do nich z telefonem przy łożony m do ucha. – Co się dzieje? – spy tała Amaia. – Odłóżcie pły tę na miejsce. Sędzia odwołała nakaz. Amaia z niedowierzaniem otworzy ła usta. – Proszę ze mną – nakazał komendant żandarmerii. – Sędzia chce z panią rozmawiać. Znowu szelest otwieranego okna, który m sędzia odgradzała się od świata. – Pani inspektor, proszę mi wy tłumaczy ć, dlaczego właśnie zadzwonił do mnie hiszpański sędzia śledczy i powiedział, że prowadzi tę sprawę i że wy raźnie zakazał otwierania dziecięcy ch grobów. Co pani sobie my śli? Zostałam postawiona w idioty cznej sy tuacji i zmuszona do proszenia o wy baczenie kolegi po fachu, ty lko dlatego, że pani nie wie, gdzie są granice. Woda ściekała Amai po kapturze. Stała z pochy loną głową, więc po bokach tworzy ły się strumy ki i kilka wielkich rozpry sków spadło do samochodu, mocząc tapicerkę. Sędzia popatrzy ła na plamy z widoczny m niezadowoleniem. – Pani sędzio, ten sędzia odmówił wy dania nakazu w innej sprawie, w sprawie, która w zasadzie nie ma związku z tą. Już pani tłumaczy łam, że… Sędzia naty chmiast jej przerwała: – On powiedział coś zupełnie innego. Wy konała pani niezręczny manewr za plecami sędziego i postawiła mnie pani w bardzo trudnej sy tuacji. Pani inspektor, jestem bardzo zła. Muszę panią uprzedzić, że powiadomię o wszy stkim pani przełożony ch, i mam nadzieję, że nigdy więcej nie będziecie potrzebować mojej pomocy, bo z góry mówię, że nie będziecie mogli na nią liczy ć. – Wy dała wy rok i uruchomiła szy bę. Podniosła się i skry ła ją przed wzrokiem Amai

w wy pełniony m zapachem ziół samochodzie. Ruszy li. Twarz jej pałała z poniżenia i wściekłości. Czuła, że w jej plecy wbijają się spojrzenia policjantów. Jak szty lety. Zacisnęła wargi, wy ciągnęła telefon – bły skawicznie pokry ł się kroplami deszczu – i wy brała numer Markiny. Wy słuchała jednego, dwóch, trzech sy gnałów i połączenie zostało przerwane. Markina rzucił słuchawką i, by ła tego pewna, odrzucił również ją. To by ło odrzucenie w każdy m znaczeniu tego słowa.

27

Jonan prowadził, a Amaia ustąpiła miejsca Iriartemu i usiadła z ty łu, żeby móc się trochę odizolować od milczący ch kolegów. Jej my śli krąży ły wokół tego, co się stało. Nie by ła w stanie się pozby ć okropnego uczucia wsty du. Dławiło ją i groziło wy buchem. Resztką sił powstrzy my wała się od krzy ku. Usły szeliby, że jest rozdarta i wściekła na cały świat. Oburzeni grabarze, łkająca i domagająca się wy jaśnień Yolanda, patrzący na nią z milczący m wy rzutem ksiądz, ściągnięta twarz komendanta żandarmerii – mruknął suche i dwuznaczne „bardzo mi przy kro” i się wy cofał – wilczy uśmiech mecenasa Lejarrety, z który m się minęli w drodze do samochodu… Nawet nie weszła do komisariatu. Gdy jej koledzy wy siedli na parkingu, naty chmiast usiadła za kierownicą i ruszy ła bez słowa. Jechała powoli, przestrzegała przepisów i skupiała się na ry tmiczny ch, niemal hipnoty czny ch ruchach wy cieraczek. Ustawione na najniższy bieg ściągały z zamglonej przedniej szy by krople deszczu. Furia, która płonęła w jej wnętrzu jak grożący erupcją wulkan, wy czerpy wała całą jej energię. Wy glądała, jakby by ła pogrążona w niemal letargiczny m spokoju. Nauczy ła się tego jeszcze w dzieciństwie. Wy jechała z Elizondo i zaczęła się przedzierać przez tumany mgły. Gęste kłęby zagradzały drogi jak strażnicy u drzwi do innego wy miaru. Tak właśnie się czuła, jakby miała wtargnąć do innego świata. Znalazła miejsce, gdzie węższa droga odchodząca od szosy prowadziła wzdłuż rzeki. Jechała i obserwowała stada owiec. Stały nieruchomo w strugach deszczu. Ich długa wełna, spilśniona pod koniec zimy i ociekająca wodą, sięgała ziemi. Wy glądały jak dziwaczne istoty wy rastające z ziemi jak trawa. Zauważy ła most i zatrzy mała się na poboczu. Wy ciągnęła z bagażnika kalosze, sprawdziła zasięg, chociaż wiedziała, że sto metrów dalej już go nie będzie, i namacała glocka. Mróz, który powstrzy my wał topnienie śniegów na szczy tach gór, i brak opadów sprawiły, że rzeka nie by ła wezbrana. Na powierzchni wody tworzy ły się niewielkie wiry, z który ch unosiły się wy sokie kolumny mgły, jak milczące widma. Przechodząc przez most, mogła się przekonać, jak rwący by ł nurt rzeki przed miesiącem, kiedy jej sy n o mało nie zginął z ręki Rosario. Północna barierka zniknęła, jakby nigdy jej tam nie by ło, na prętach drugiej opierał się gęsty, splątany kłąb gałęzi i liści. Czy żby stara kobieta naprawdę mogła przeży ć napór wody, która zabrała ze sobą ośmiometrową barierkę, jakby to by ła sucha gałązka? Jak ty lko znalazła się na łące, poczuła, że jej stopy zapadają się w bagniste podłoże, porośnięte bujną szmaragdową trawą, sprawiającą złudne wrażenie solidności. To tu wy lały wody rzeki Baztán, wtedy, przed miesiącem. Pod

idealnie gładką powierzchnią kry ło się grzęzawisko. Niemal nie mogła iść. Przy każdy m kroku musiała z wy siłkiem wy grzeby wać kalosze z błota. Doszła do starego, opuszczonego caserío i zatrzy mała się na chwilę. Oparła się o jego solidny mur, żeby zeskrobać z podeszew warstwę błota. Ciężki balast niemal uniemożliwiał jej marsz. Ściągnęła z głowy kaptur, żeby więcej widzieć, wy ciągnęła glocka i weszła do lasu. By ło jej wszy stko jedno, czy jest w ty m logika, czy nie, ale insty nkt mówił jej, że w lesie jest jeszcze ktoś oprócz basajauna, ktoś, kto na nią czy ha, ktoś, kto niemal ją dopadł… Chy ba że to by ł po prostu dzik… Ktoś, przed kim ostrzegł ją gwizd pana lasu… chy ba że to by ł po prostu pasterz przy wołujący psa… Ktoś albo coś, co wróciło w mrok, z którego się wy łaniało. Z pewnością dzik, powtórzy ła w my ślach. – Miej się na baczności, dziewczy no – szepnęła sama do siebie. – A jeśli za stres pourazowy zapłaciłaś manią prześladowczą, niech to się przy najmniej do czegoś przy da. Kroczy ła między pniami. Szła ścieżką, którą przy puszczalnie wy deptały zwierzęta. W który mś momencie przemknął przed nią jeleń. Ich spojrzenia na chwilę się spotkały, a potem jeleń uciekł. Woda ściekająca z gęsty ch koron tworzy ła ciemne, wąskie dróżki. Doszła do niewielkiego rozlewiska, tam, gdzie wody spadały ze zbocza i tworzy ły małą kaskadę hałaśliwie toczącą się pomiędzy omszały mi zielonkawy mi głazami. Przeszła przez kamienny mostek i minęła miejsce, gdzie kiedy ś widziała piękną dziewczy nę moczącą nogi w lodowatej wodzie. Nadchodzi! – tak brzmiało ostrzeżenie. Podniosła wzrok i spojrzała ku niebu. Wy krwawiało się powoli nieustający m deszczem. Nie by ło najmniejszej oznaki, żeby miała nadejść burza z przepowiedni. Do stóp wzgórza dotarła z przy spieszony m oddechem. Musiała się przedzierać przez gęste poszy cie. Spojrzała na naturalne schody utworzone przez głazy. By ły zlane deszczem i ubabrane błotem, i z pewnością niebezpiecznie śliskie. Rozważała, co ma zrobić, i zdecy dowała się schować broń do kabury przy piętej do pasa, żeby mieć wolne ręce. Doszła do polany, z której rozciągał się widok ponad koronami drzew. Nie zatrzy mując się ponownie, założy ła na głowę kaptur i ruszy ła niemal całkowicie zarośniętą jeży nami ścieżką. Przedzierała się i czuła, jak kolce drapią jej kurtkę z szelestem podobny m do zduszony ch westchnień, i jak ty lko znalazła się po drugiej stronie, ściągnęła kaptur i rozejrzała się uważnie. Kilka metrów wy żej majaczy ł niski, ciemny wlot jaskini. Stamtąd, gdzie stała, nie by ło go widać w całości. Po lewej przepaść ukry ta w gęstwinie, za plecami ścieżka, którą przy szła, po prawej stół – ołtarz ofiarny, teraz zupełnie pusty. Jak się spodziewała, wnioskując ze stanu ścieżki, od czasu jej ostatniej wizy ty nikogo tam nie by ło. Rozejrzała się i poczuła się bardzo samotna. Pochy liła się i oderwała nieforemny kawałek skały. Oczy ściła go z błota, wy cierając o ubranie, zrobiła dwa kroki naprzód i położy ła go na wy polerowanej powierzchni kamiennego stołu. I nic. Nie działo się nic. Wewnętrzny ogień, podsy cany poniżeniem i wsty dem, wy palił się, kiedy z wy siłkiem

wspinała się na górę. Zostały jedy nie wy żarzone, wy sty głe popioły. Stała nieruchomo, z twarzą zalaną wodą, i czuła na powiekach nieznośny ciężar kropli deszczu… Opuściła głowę i krople, które ześlizgnęły się z jej powiek, pociągnęły za sobą cały ocean łez. Wy lewał się z jej oczu, a ciało, osłabłe, zwy ciężone, osunęło się na ziemię. Padła na kamienny stół, ześlizgnęła się na kolana. Twarz miała przy lepioną do mokrej skały, dłońmi zasłaniała oczy. Nie czuła, jak woda strugami leje jej się po mokry ch włosach i spada na kark. Nie czuła twardego podłoża i tego, że nogawki ma unurzane w wodzie i błocie. Nie czuła mineralnego zapachu skały, w której pragnęła zanurzy ć twarz, skały tak nieczułej jak matka, której nigdy nie miała. Poczuła delikatny i ciepły doty k dłoni. Spoczęła na jej głowie w odwieczny m geście pocieszenia i błogosławieństwa. Nie poruszy ła się, nawet nie przestała płakać, lecz łzy, które nadal try skały z jej oczu, zamieniły się w łzy ulgi i wdzięczności. Wiedziała, że gdy by otworzy ła oczy, nie zobaczy łaby nikogo, że ten ciepły doty k, który nadal czuła, by ł doty kiem nieistniejącej dłoni, ale starała się zachować to wrażenie na jak najdłużej. Nie wiedziała, jak długo to trwało, kilka sekund, może minut. Cierpliwie czekała, a potem podniosła głowę. Założy ła kaptur i zagłębiła się w zarośniętą kolczastą roślinnością ścieżkę. Odwróciła się ty lko raz, żeby stwierdzić, że gładka powierzchnia kamiennego ołtarza znów jest pusta. Żadnego okruchu skały. I nagle rozległ się majestaty czny huk gromu, od którego zatrzęsły się góry. Nie wróciła do komisariatu. Wiedziała, że nikt nie będzie jej z tego powodu robić wy rzutów. Czuła się wy czerpana emocjonalnie i chora. Chciała jechać do domu. Zaparkowała naprzeciw łuku wieńczącego kamienny portal domu ciotki i dopiero wówczas zdała sobie sprawę, że nadal ma na nogach unurzane w błocie kalosze. Usiadła na jednej z kamienny ch ław przy wejściu, żeby je ściągnąć, i – gdy znów miała stanąć na nogi – poczuła, że opuściły ją wszy stkie siły. Zauważy ła, w jak opłakany m stanie są jej ubranie i włosy, przy lepione do czaszki. Nie po raz pierwszy musiała stawić czoła poniżeniu i hańbie. Kiedy miała dziewięć lat, stała się ekspertem w tej dziedzinie. Ży cie jej nie szczędziło takich doświadczeń, zupełnie bezuży teczny ch. Znoszenie poniżeń ani nie przy gotowuje do niczego, ani nie sprawia, że jest się silniejszy m, jest jedy nie głęboko wbity m w kamień, który m się jest, bezlitosny m i okrutny m hakiem. Jest wy żłobiony m kanałem, który m cieknie słabość. Człowiek przez lata stara się ukry wać jej istnienie, nie zawsze skutecznie. Jest bólem, którego nadejście się przeczuwa, bo czuje się nieodpartą chęć ucieczki, chęć powrotu do jaskini, w której panuje mrok, bo bezlitosne światło służy jedy nie temu, żeby wy ciągnąć na światło dzienne całą nędzę i beznadzieję własnej egzy stencji. Pomy ślała o Yáñezie, o jego żonie, której krew wżarła się w kanapę, o okiennicach, zamknięty ch, żeby nie widzieć, żeby nie by ć widziany m, żeby ukry ć wsty d. Ściągnęła przemoczoną kurtkę, całą ubrudzoną błotem, i rzuciła ją na kalosze, po czy m weszła do domu, ciągnąc za sobą nogi tak ciężkie, jakby by ły marmurowy mi kolumnami. W tej samej

chwili poczuła, że otula ją dobroczy nna atmosfera domu ciotki. Z twarzą pobladłą z zimna, wy my tą deszczem, wkroczy ła do salonu, w który m jej rodzina właśnie zasiadała do kolacji. Nie by ła w stanie zjeść ani kęsa. Uścisnęła ciotkę. Ciotka patrzy ła na nią z niepokojem. – Jestem po prostu zmęczona i przemoczona, jeśli o to chcesz spy tać – powiedziała, chcąc zdusić jej py tania w zarodku. – Idę pod pry sznic, prześpię się trochę i będę jak nowa. Pocałowała w przelocie Jamesa. Wy czuł, że kry je się za ty m coś więcej, i obserwował ją w milczeniu. Amaia skupiła się na Ibaiu, który czołgał się w czy mś, co wy glądało jak wy ścielony materiałem basen do zabaw i zajmowało sporą część salonu. Stolik kawowy, który zwy kle stał przed kanapą, musiał się usunąć pod ścianę. – Na litość boską, James! To już przesada! – roześmiała się na widok obfitości kolorów, form i tekstur wy pełniający ch potwornej wielkości mebel, w który m zmieściłoby się czworo dzieci. Ibai wy glądał na niezwy kle zadowolonego. – To nie ja… Dlaczego uważasz, że by łby m zdolny do takiego szaleństwa? – Jeśli nie ty, to kto by ł do tego zdolny ? – Twoja siostra Flora – odparł z uśmiechem. – Flora? – Pomy ślała chwilę i w gruncie rzeczy nie by ła bardzo zdziwiona. Zdarzy ło jej się widzieć, jak jej siostra patrzy ła na jej sy nka, jak brała go na ręce za każdy m razem, gdy miała ku temu okazję. Przy pomniała sobie nawet, że na meblu stojący m w imponujący m holu w mieszkaniu Flory w Zarautz stało zdjęcie Ibaia w pięknej ramce. Pozwoliła, żeby gorąca woda zabrała ze sobą do odpły wu zimno z jej ciała i część bólu mięśni, i żałowała, że nie może oddać rzece Baztán także zgry zoty i wsty du, które – przy znawała to otwarcie – osłabiły ją do granic, który ch jeszcze niedawno nie by łaby w stanie nawet sobie wy obrazić. Źle to wszy stko przeprowadziła, pomy liła się, popełniła poważny błąd, a w świecie Amai Salazar za błędy płaciło się drogo. Owinęła się szlafrokiem i postanowiła przetrzeć zaparowaną taflę lustra, żeby zobaczy ć swoją twarz. Potem rzuciła się na ciepłą i czy stą pościel, pachnącą mężczy zną, którego, jak jej się wy dawało, kochała, i sy nem, którego kochała. A potem zasnęła. Już kiedy ś jej się to śniło. Niekiedy oniry czne krajobrazy by ły odzwierciedleniem miejsc z prawdziwego ży cia, a tam, gdzie teraz się znalazła, już kiedy ś by ła. Pewność, że to ty lko sen, że to ty lko projekcje jej umy słu, pozwalała jej się swobodnie poruszać w ty ch wy śniony ch przestrzeniach, zapamięty wać wszy stko, nawet szczegóły, który ch nie dostrzegła za pierwszy m razem. Rzeka Baztán pły nęła w milczeniu, na brzegach leżały otoczaki. Nieco dalej dwa jęzory suchej ziemi przechodziły w gęsty las. I wtedy zobaczy ła sześcio-, może siedmioletnią dziewczy nkę, dziewczy nkę ze swoich snów, którą zawsze uważała za samą siebie, a o której teraz wiedziała, że to jej bliźniaczka. Widy wała ją taką w snach, ale w rzeczy wistości jej siostrzy czce

nie dane by ło przeży ć niemowlęctwa. By ła ubrana w nocną koszulkę ozdobioną koronkami i różową wstążką, którą wy brała amatxi Juanita. By ła bosa, a stopy miała po kostki zanurzone w wodzie. Fale rzeki opły wały je łagodnie i nie wy dawało się, żeby jej by ło zimno. Amaia ucieszy ła się na jej widok, dziecięcą radością wy pły wającą prosto z serca i przy wołującą na usta słowa przy witania. Ale dziewczy nka jej nie odpowiedziała, bo by ła smutna, bo by ła martwa. Spojrzała jej w oczy i podniosła rękę, wskazała na brzegi rzeki. Umarli robią, co mogą, pomy ślała Amaia, śledząc nurt. Widziała, jak na zboczach wy kwitają dziesiątki biały ch kwiatów na wy sokich łody gach, wy sokich jak dziewczy nka. Ich kielichy się otwierały i świeża bry za niosła intensy wny zapach ciasteczek maślany ch. Dotarł aż do nozdrzy Amai i rozczulił ją. Pomy ślała o Ibaiu, swoim rzeczny m chłopczy ku, który pachniał właśnie tak. Chciała znów spojrzeć swojej siostrze w oczy, jakby ją chciała o coś zapy tać, ale już jej nie by ło. Zamiast niej w nurcie nurzało stopy kilkanaście piękny ch dziewcząt odziany ch w owcze skóry, które ledwo kry ły ich piersi i uda. Czesały swoje długie włosy, zwisające aż do lustra wody. – Przeklęte czarownice – szepnęła Amaia. Uśmiechnęły się, pokazując ostre jak szpilki zęby, i zaczęły uderzać kaczy mi łapami w spokojną powierzchnię wody. Woda zaczęła się burzy ć, jakby pod spodem wrzał ogień. – Oczy ść rzekę! – żądały. – Zmy j obrazę! – wołały do niej. Amaia znów popatrzy ła w dół rzeki i zobaczy ła, że wielkie białe kwiaty zamieniły się w dziecięce trumienki. Drżały tak, jakby zamknięte w nich trupy próbowały się wy dostać z miejsc wiecznego spoczy nku. Pokry wy odskakiwały i spadały na suche, kamieniste brzegi. I nic. Nic w nich nie by ło. Usły szała, że ktoś wchodzi do pokoju, i obudziła się. – Powinnaś wy suszy ć włosy, bo się przeziębisz – powiedział James, podając jej ręcznik. Leżał koło łóżka. – Jak długo spałam? – spy tała. Czuła, że chociaż próbuje je zatrzy mać, resztki snu rozpadają się w py ł. – Spałaś? Jeśli nawet, to ty lko chwilę… Jedzenie gotowe, ciotka prosi, żeby ś zeszła na dół. Suszy ła włosy ręcznikiem i czuła, że ją obserwuje. – Co się dzieje, Amaio? I nie mów mi, że nic, znam cię, wiem, że źle się czujesz. Przestała przesuwać ręcznikiem po włosach, ale się nie odezwała. – Przemy ślałem to – ciągnął. – I jeśli tak bardzo cierpisz z powodu tej mszy za Rosario, jeśli ma ci to zaszkodzić, zrozumiem, jeśli nie pójdziesz. Popatrzy ła na niego ze zdziwieniem. – To nie przez Rosario, James. Sprawa, nad którą pracuję, się skomplikowała. Bardzo. Tak

bardzo, że pewnie mi się nie uda jej rozwiązać. To moja wina, popełniłam błąd, wszy stko zrujnowałam i nie wiem, co teraz będzie. – Chcesz o ty m porozmawiać? – Nie. Jeszcze nie. Sama na dobrą sprawę nie wiem, co się tak naprawdę stało. Muszę dużo rzeczy przemy śleć, zanim będę mogła ci o ty m opowiedzieć. Wy ciągnął rękę i dotknął jej zmierzwiony ch włosów. Odgarnął je z nieskończoną czułością z jej twarzy. – Nigdy nie widziałem, żeby ś się poddała, Amaio. Nigdy. Ale by wa, że lepiej się poddać dzisiaj, żeby by ć gotowy m do walki jutro. Nie wiem, czy to właśnie taka chwila, ale wiedz, że cokolwiek by się stało, będę stał u twego boku. Nikt nie kocha cię bardziej niż ja. Oparła głowę na jego ramieniu, jakby by ła bezmiernie zmęczona. – Wiem o ty m, James. Wiem o ty m od zawsze. – Sądzę, że dobrze by ci zrobiło, gdy by ś się od tego wszy stkiego oderwała. Gdy by ś się wy łączy ła i spędziła kilka dni z rodziną. Zanim się zorientujesz, będziemy z powrotem. Pokiwała głową. – Właśnie o ty m chciałam z tobą pomówić. Może będziemy musieli zostać w Stanach trochę dłużej. Dostałam zaproszenie na kursy FBI. To by dla mnie by ły dwa intensy wne ty godnie i pomy ślałam, że w ty m czasie mógłby ś zostać z Ibaiem u rodziców, a potem wróciliby śmy razem. – Wspaniały plan – zgodził się James. Nikt nie zadzwonił przez całe popołudnie. Pozwalała się kochać i napawała się troską swojej rodziny, dobroczy nną atmosferą domu. Zjedli razem obiad, przespała sjestę razem z Ibaiem, upiekła biszkopt, po czy m wspólnie z Jamesem przy gotowali kolację, popijając wino i nasłuchując, jak wesoła gromadka ciotki Engrasi rozgry wa w salonie party jkę pokera. Wieczorem zabrała Ibaia na górę, żeby go wy kąpać i żeby z nim spędzić jedną z najmilszy ch chwil dnia. Ciotka Engrasi przy siadła na sedesie i przy glądała się, jak Ibai, podtrzy my wany od ty łu, bawi się w wanience i rozchlapuje wodę, jak przy stało na wodnego księcia. – Ciociu, co my ślisz o ostatnim pomy śle Flory ? Nie przy szła mnie odwiedzić w szpitalu po porodzie, nie przy jechała na chrzest, bo – jak twierdziła – musiała nagry wać swoje programy kulinarne, a teraz ni z tego, ni z owego zachowuje się jak iseba txotxola. To mi daje do my ślenia… – W jakim sensie? – No właśnie nie wiem, ciociu. Znasz ją. Flora nigdy nie robi nic bezinteresownie. Nie wiem, co nią kieruje, ale jakoś nie mogę uwierzy ć, że nagle zaczęła uwielbiać Ibaia… Czegoś chce. Ale bardzo się my li, jeśli my śli, że mnie zmiękczy, jeśli będzie dobra dla siostrzeńca. Ty lko traci czas.

Ciotka my ślała dłuższą chwilę. – Nie my ślę, żeby to by ła interesowność, Amaio. Sądzę, że naprawdę kocha to dziecko. To, że nie interesowała się nim na początku, nic nie znaczy. Od kiedy go poznała, jest pod jego urokiem. Jak wszy scy zresztą. Wy daje się twarda, ale to ty lko kobieta, jak my wszy stkie. Chciała mieć dzieci, wiesz o ty m, wiesz, jak cierpiała, że ich nie ma. Zresztą to nic nowego. Od miesięcy py ta o Ibaia, zawsze kiedy dzwoni. Co więcej, sądzę, że dzwoni właśnie po to, żeby o niego spy tać. Przedtem, zapewniam cię, nie dzwoniła tak często. – Do mnie nigdy nie dzwoni. – Właśnie o ty m mówię. Flora jest jedną z ty ch osób, które w głębi duszy boją się okazy wać ludzkie uczucia. Opowiadam jej, co Ibai robi, czego się nauczy ł, i wy daje się bardzo zadowolona. Amaia się zastanowiła i by ła skłonna przy znać ciotce rację. Przy pomniała sobie, z jakim zdziwieniem zauważy ła w holu w luksusowy m apartamencie Flory w Zarautz piękną ramkę ze zdjęciem Ibaia. Wy ciągnęła sy nka z wody i podała ciotce, a ona z czułością owinęła go ręcznikiem kąpielowy m i położy ła na łóżku, żeby go wy trzeć. – Flora jest, jaka jest, ale kocha to dziecko, wierz mi. To mnie zresztą nie dziwi, nasz maleńki jest kimś wy jątkowy m. Zawsze by ł. Amaia wy lała na dłonie małą porcję olejku migdałowego i zaczęła masować nóżki i stópki sy nka. Przy jmował te pieszczoty z zadowoleniem i wpatry wał się w nią swy mi piękny mi błękitny mi oczami. – Zauważy łaś, że Ibai nie ma na ciele żadnego pieprzy ka, żadnego znamienia? – spy tała ciotka z uśmiechem. Amaia odsunęła ręcznik, żeby obejrzeć całe jego ciałko. Oglądała je dokładnie, centy metr po centy metrze. Żadnego śladu, nawet jednego zaczerwienienia. Odwróciła go na brzuszek i zaczęła się przy glądać pleckom i wszy stkim fałdkom niemowlęcego ciałka. Żadna plamka nie rzuciła jej się w oczy. Doskonałe śniade ciałko wy glądało zupełnie inaczej niż marmurowe ciało Anne Arbizu na stole sekcy jny m, ale właśnie ten obraz przy szedł jej do głowy, wraz ze wspomnieniem ludowego wierzenia, że belagile nie mają pieprzy ków. Przy kry ła go, żeby się nie przeziębił, zanim mu założy piżamkę. – Ciociu – powiedziała w zamy śleniu. – Jest coś, o czy m chciałaby m z tobą pomówić. – Słucham – odparła Engrasi. – Teraz nie. – Amaia uśmiechnęła się na my śl o ty m, że Engrasi zawsze jest do jej dy spozy cji, ilekroć jej potrzebuje. – Chciałaby m w wolnej chwili porozmawiać z tobą o dawny ch wierzeniach. O ty m, co sama widziałam w lesie, i o ty m, co ty też widziałaś. Engrasi zaczęła się zastanawiać. – Sądzę, że twój mąż pozwoli nam na chwilę kobiecy ch pogaduszek – powiedziała

z oży wieniem. – Cieszę się, że chcesz ze mną o ty m porozmawiać. Czasem martwi mnie to, że podchodzisz do wszy stkiego zby t racjonalnie… Amaia przewróciła oczami i zaśmiała się. Skończy ła ubierać Ibaia i wzięła go na ręce. – Rozumiesz, o czy m mówię, prawda? Chcesz mieć otwarty umy sł, chcesz wszy stko pojąć rozumem. Jak wtedy, kiedy by łaś dzieckiem. To ci pomaga stawić czoła najtrudniejszy m sprawom związany m z twoją pracą. – Tak, wiem, co masz na my śli. Czasem sądzę, że te wszy stkie rzeczy nie mają ze mną nic wspólnego, ale wy daje się, że one o ty m nie wiedzą. Raz po raz wracają do mnie, jakby m już nigdy nie miała się od nich uwolnić. Engrasi popatrzy ła na nią zasmucona. Nie spodziewała się, że ta rozmowa skończy się w ten sposób. – Kiedy będziemy same, ciociu. – Amaia wskazała na Ibaia. – Dobrze, kochanie. Kiedy będziemy same.

28

Nic z tego, co oglądała, do niej nie docierało. Musiała to przy znać sama przed sobą. Siedziała ze wzrokiem wbity m w ekran telewizora, ale w głowie raz po raz wirowało jej wszy stko, co się stało tego dnia, rozmowy, dane… My śli, który ch udało jej się unikać przez cały dzień, przeganiane stanowczy m postanowieniem, żeby się skoncentrować na rodzinie. Ale teraz, kiedy półleżała na kanapie w salonie, oparta o ramię męża, ty lko udawała, że ogląda film, który on wy brał. Mechanizm w jej umy śle działał sam z siebie. Try biki i śrubki kręciły się jak szalone, fakty i wy darzenia mieszały się ze sobą, słowa i wy powiedzi tłoczy ły się w zamęcie, przy prawiając ją o ból głowy. Pomy ślała, że powinna pójść po aspiry nę, ale nie chciała się pozbawiać miłego wrażenia, że wreszcie jest razem z Jamesem, w takiej harmonii i beztrosce, jakie są zarezerwowane dla ty ch, którzy sobie wierzą. Zwłaszcza że przez ostatnich kilka dni jej mąż wy raźnie jej unikał. W kieszeni obszernego wełnianego swetra, który zwy kła nosić w domu, zadzwoniła przenikliwie komórka. Niechętnie wy swobodziła się z objęć Jamesa i popatrzy ła na zegarek. By ło po północy. Telefonował Iriarte. – Pani inspektor, zadzwonili do mnie z Ainhoi. Yolanda Berrueta została poważnie ranna. Wy daje się, że usiłowała otworzy ć kry ptę jakimś środkiem wy buchowy m. Straciła kilka palców u ręki i oko. Przewieziono ją do szpitala, jest w poważny m stanie. Jest tam teraz ekipa techniczna żandarmerii od rozbrajania ładunków wy buchowy ch. – Niech pan wezwie podinspektora Etxaidego. Przy jedźcie po mnie, do domu ciotki, za czterdzieści minut. Iriarte ciężko westchnął. – Pani inspektor, to komendant żandarmerii zadzwonił, żeby mnie o ty m poinformować. To wielka uprzejmość z jego strony. Ale muszę panią uprzedzić, że po ty m, co się stało rano, może pani tam nie by ć mile widziana. – Liczę się z ty m – odpowiedziała z przekonaniem. – Wie pan, do którego szpitala ją zawieziono? – Do Saint Collette – odpowiedział niechętnie i odłoży ł słuchawkę. Zadzwoniła do szpitala i przedstawiła się, żeby zechcieli udzielić jej informacji. Pacjentka by ła w ciężkim stanie. By ła na sali operacy jnej. Niczego więcej się nie dowiedziała. Kiedy dotarli na cmentarz, by ło wpół do trzeciej nad ranem. Czekali na Etxaidego, który najpierw musiał dojechać do Elizondo z Pampeluny, ale tak by ło nawet lepiej. Wy buch nastąpił

przed pierwszą, więc Amaia spodziewała się, że do tego czasu ekipy techniczna i oględzinowa uporają się z pracą, a sąsiedzi wrócą do domów. Pomy ślała, że na miejscu najprawdopodobniej została ty lko taśma odgradzająca miejsce zdarzenia, a okolice patroluje radiowóz. Nie my liła się co do techników rozbrajający ch ładunki i co do sąsiadów, ale ekipa oględzinowa nadal usilnie pracowała. Podeszli do komendanta żandarmerii, który powitał ich uprzejmie, lecz z wy razem wy raźnego zatroskania na twarzy. – Dobry wieczór. Zdajecie sobie sprawę, że sędzia Gouvenain bardzo się pogniewa, jeśli się dowie, że tu jesteście? – Ależ panie komendancie, kto jej o ty m powie? Pan? Jesteśmy oby watelami Unii, przejeżdżaliśmy tędy przy padkiem, zobaczy liśmy tłum ludzi i podjechaliśmy, żeby się dowiedzieć, co się stało. Przez kilka sekund wpatry wał się w nią w milczeniu, a potem skinął głową. – Przy jechała na cmentarz około północy. Tutaj o tej porze na ulicach nikogo nie ma. Zaparkowała tam, trochę niżej. – Wskazał na drogą terenówkę. – Położy ła na grobowcu około dwustu gramów materiału wy buchowego. Jeszcze tego nie potwierdzono, ale wy daje się, że mógł to by ć dy namit Goma-2. Możemy przy puszczać, że wzięła go z kopalni. Uży wa się go do kontrolowany ch wy buchów na przodku. Nie zapominajmy, że jej rodzina ma kopalnię w Almandoz w Nawarze. Amaia kiwnęła głową. – Tak, wiem o ty m. Ale i tak wy daje mi się wątpliwe, żeby mogła to stamtąd ukraść. Od czasu zamachów 11 marca 2004 roku w Madry cie w kopalniach nie przechowuje się środków wy buchowy ch. Za każdy m razem kiedy są potrzebne, są przewożone pod ochroną Gwardii Cy wilnej i specjalnej ekipy zakontraktowanej przez kopalnię. Zawsze też robi się spis niewy korzy stanego materiału i niszczy się go na miejscu. – Resztki opakowań wy dają się dowodzić, że to by ły stare materiały, pewnie wy cofane z uży tku jeszcze przed upły wem terminu ważności. To mogłoby wszy stko tłumaczy ć. Tak czy owak, wiedziała, co robi. Włoży ła ładunek w szparę w pły cie. Także sznur opóźniający i detonator manualny by ły starego ty pu. To potwierdza, że wszy stkie te materiały zostały gdzieś schowane i zapomniane. W miejscu, do którego miała dostęp. Gdy by by ła prawdziwy m ekspertem, zauważy łaby, że ładunek jest zleżały, mało plasty czny albo zawilgocony, ale nie zdawała sobie z tego sprawy. – Dlaczego się zraniła? – Odpaliła detonator, odsunęła się i czekała. Wy buch nie następował, więc się zniecierpliwiła. Ziemia by ła mokra, musiała pomy śleć, że sznur albo same ładunki zamokły i dlatego nie działają. Podeszła i wtedy nastąpiła eksplozja.

Amaia opuściła głowę. Starała się głęboko oddy chać. – Dwa palce po prostu zniknęły. Dwa kolejne znaleziono rozszarpane na sąsiednim grobowcu. Przy puszczalnie straciła też jedno oko. Oprócz tego ma poważne oparzenia, popękane bębenki. Nie straciła przy tomności, niech pani to sobie wy obrazi. Nie wiem, jak mogła to wy trzy mać… Ranna, okaleczona, podczołgała się do brzegu kry pty, żeby sprawdzić, czy jej sy nowie są w środku. – I co? Są? Znów na nią spojrzał, z jeszcze większą niechęcią. – Niech pani sama sprawdzi. W końcu po to tu pani przy jechała, czy ż nie? Nie przejmując się jego wy rzutami, ruszy ła w stronę taśmy. Z jednej strony by ła przy czepiona do drzwi kościoła. W kościele paliły się światła, a ksiądz, który rano nie odezwał się ani słowem, teraz wy dawał się gotowy do konfrontacji. – I co? Jest pani zadowolona? – spy tał, kiedy się schy lała, żeby przejść pod taśmą. Zrobiła parę kroków, ale nagle się zatrzy mała i wróciła tam, gdzie stał ksiądz. Cofnął się, jakby się przestraszy ł. – Nie, nie jestem zadowolona. Tego właśnie chciałam uniknąć i gdy by ście wy wszy scy, wszy scy, którzy twierdzicie, że się martwicie o tę kobietę, mieli trochę więcej ludzkich uczuć, już dawno by ście otworzy li ten grób, żeby jej zaoszczędzić cierpienia. Iriarte i Etxaide stali już przy grobie. Najbardziej zniszczone zostały sąsiednie grobowce: połamane krzy że, roztrzaskane kolumny i wazy, porozrzucane kwiaty. W grobowcu Tremondów najbardziej ucierpiała pły ta. Jak stwierdzili rano grabarze, by ła niezwy kle krucha. Odłamki leżały na sąsiednich grobach. Największy kawałek, nie dłuższy niż pół metra, tkwił u stóp grobowca, obok sporej kałuży krwi. Krew zmieszana z deszczówką wsiąkała przez szpary i ry sy w kamieniu. Otwarty grób przy kry to niebieską plandeką. Iriarte podniósł ją za jeden róg, żeby mogli poświecić latarkami. Dwie ciemne trumny, dość stare, by ły przy gniecione kawałkami pokruszonej pły ty. Niewielka, skromna metalowa urna z prochami została uszkodzona i leżała wpółotwarta na posadzce. Nieco dalej, po prawej, stały dwie białe trumienki. Obie wy glądały na poważnie uszkodzone. Na jednej leżał wielki kawał gruzu. Najprawdopodobniej najpierw uderzy ł w bok dużej trumny, odbił się i oderwał kawałek drewna z bocznej ścianki małej trumienki. Przez wy rwę wy stawało coś, w czy m wszy scy bez cienia wątpliwości rozpoznali niemowlęcą rączkę. Druga trumienka po prostu przewróciła się na bok i zwłoki dziecka wy padły na posadzkę. Przy puszczalnie by ło ubrane na biało, ale trudno by ło się tego domy ślić, bo całe ciałko pokry wała gruba warstwa pleśni, łącznie z twarzą. Cała by ła poczerniała. Podinspektor Etxaide wy ciągnął aparat fotograficzny, który ukry wał pod ubraniem, i popatrzy ł na Amaię py tająco. Skinęła głową i zajęła się uciszaniem komórki, która w ty m miejscu i o tej

porze zabrzmiała dziwnie niewłaściwie. Oddała latarkę Iriartemu, żeby mógł świecić do kry pty, kiedy Etxaide będzie robił zdjęcia. Spojrzała na ekran. Dzwonił Markina. – Panie sędzio – zaczęła. – Cały dzień usiłowałam… – Jutro punktualnie o dziewiątej w moim gabinecie. – Powiedział to ostry m tonem. Musiała jeszcze raz spojrzeć na ekran, żeby się upewnić, że się rozłączy ł.

29

Nie spała, nawet się nie położy ła. Po powrocie do domu czuła się tak przy gnębiona i przejęta, że pomy sł, żeby iść spać, nawet nie przemknął jej przez głowę. Godziny, które zostały do świtu, poświęciła na spisy wanie tego, co miała zamiar przekazać sędziemu Markinie. Musiała się starać, żeby zapanować nad odruchem i nie wy brać numeru Dupree, i zastanawiała się, czy naprawdę jest między nimi – jak zawsze uważała – coś w rodzaju misty cznego porozumienia, coś w rodzaju telepatii. Jeśli coś takiego mówiłoby jej przy jacielowi, że go potrzebuje, to bez wątpienia by łby to najlepszy moment, żeby do niej zadzwonił. Ale jej komórka się nie odezwała. Nadszedł świt, ponury i pełen zwątpienia. Wchodząc do biura Markiny, pod oczami miała wielkie cienie. Poszarzała skóra na twarzy świadczy ła o ty m, że jest wy czerpana. Jej pewność siebie, którą zawsze wciągała jak flagę na maszt, podziała się nie wiadomo gdzie. Inma Herranz uśmiechnęła się na jej widok. – Dzień dobry, pani inspektor. Jak to miło znów panią zobaczy ć – wy cedziła miodopły nny m głosikiem. – Sędzia czeka na panią. Markinie towarzy szy li dwaj mężczy źni i kobieta. Na jej pozdrowienie odpowiedzieli po hiszpańsku, lecz z wy raźny m francuskim akcentem. Markina dokonał prezentacji: – Pani inspektor Salazar, przedstawiam pani Marcela Tremonda, by łego męża Yolandy Berruety. Sądzę, że już go pani zna. Rodzice pana Tremonda, Lisa i Jean Tremondowie. Amaia by ła mu wdzięczna, że przedstawił ją jako inspektora prowadzącego sprawę. – Monsieur Tremond i jego rodzice przy by li tu z własnej woli, żeby opowiedzieć o pewny ch aspektach zachowania Yolandy Berruety, z który mi według nich powinna pani się zapoznać – wy jaśnił, gdy już zajęli miejsca. – Proszę zabrać głos, monsieur Tremond. – Ona zawsze by ła chwiejna emocjonalnie. Kiedy by ła młodsza, nie by ło tego aż tak widać, bo rodzice ją rozpieszczali i ulegali wszelkim jej kapry som. Zawsze robiła, co chciała: zabawy, alkohol, narkoty ki. To nie pomogło ukształtować jej charakteru, a rodzice znajdowali wy tłumaczenie na wszy stko. Kiedy się pobraliśmy, Yolanda nie chciała nawet sły szeć o dzieciach, ale dla mnie to by ło ważne i w końcu udało mi się ją przekonać. Ciąża bliźniacza by ła trudny m wy zwaniem. Yolanda nie rzuciła picia i palenia, a nawet stosowała środki uspokajające. Ponadto miała obsesję, bała się, że uty je, i brała jakieś pasty lki. Dzieci urodziły się przed czasem, z niedowagą i problemami z układem oddechowy m. I w ty m samy m momencie jakby nastąpił cud. Zmieniła się z dnia na dzień, by ła skruszona, cały czas płakała i mówiła o swoich błędach. Całkowicie poświęciła się dzieciom. Kiedy nasi sy nkowie skończy li dwa miesiące, zostali

wy pisani do domu. Od tej chwili do dnia ich zgonu dwa razy musieliśmy ich zawieźć do szpitala z powodu kłopotów z oddy chaniem. No i tamtej nocy … – Przełknął ślinę. Jego rodzice wpatry wali się w niego z uwagą i troską. Wy glądali na zestresowany ch. – Cały czas czuwała nad nimi, prawie nie spała. Zorientowała się, że dzieje się coś niedobrego, i naty chmiast zawieźliśmy ich do szpitala. Nawet nie czekaliśmy na karetkę. Zawieźliśmy ich swoim samochodem. Nie odzy skali przy tomności i umarli w odstępie szesnastu minut, jeden po drugim. Ty le samo ich dzieliło, kiedy się rodzili. To by ł koszmar. Yolanda się załamała, oszalała, nic do niej nie docierało. Nie spała, nie jadła, wielokrotnie w nocy wy chodziła potajemnie z domu. Znajdy wałem ją przy grobie naszy ch sy nków, zupełnie otępiałą. W ty m momencie włączy ła się jego matka: – Nawet sobie pani nie wy obraża, przez co musiał przejść mój sy n. W krótkim czasie stracił dzieci i żonę. To my go przekonaliśmy, że trzeba ją oddać do szpitala. Po drugiej próbie samobójczej. Amaia słuchała, by ła przy gnębiona. Patrzy ła na by łego męża Yolandy. Nie odważała się spojrzeć na Markinę, choć czuła, że wbija w nią wzrok. Nie udawało jej się także nie porówny wać tego, co usły szała, z ty m, co Markina opowiedział jej o sobie. – Pani inspektor – powiedział nagle Markina. – Lisa Tremond jest nie ty lko babką ty ch chłopców, jest także szefem oddziału pediatrii szpitala, w który m dzieci umarły. Tego Amaia się nie spodziewała. Umożliwił jej przesłuchanie lekarza zmarły ch dzieci, czy li osoby, która wy pisała świadectwa zgonu, ale okazało się, że jest to ich bliska krewna. Ale jeśli liczy ł na to, że to jej zamknie usta, to grubo się my lił. – Dlaczego nie przeprowadziła pani sekcji zwłok? To ruty nowe postępowanie w przy padku zespołu nagłej śmierci niemowląt, jak sądzę. Nie umknął jej wy raz twarzy, z jakim pani Tremond wy mieniła spojrzenie z sy nem. – Jestem szefem oddziału pediatrii. Zajmowałam się dziećmi od ich narodzin. Zmarły w szpitalu, by łam przy ty m, i nie by ł to zespół nagłej śmierci niemowląt. Zgony by ły skutkiem niewy dolności płuc, którą dzieci miały od urodzenia. Ale nie to by ło przy czy ną odstąpienia od sekcji. Chcieliśmy ocalić resztki rozsądku Yolandy, która od chwili ich śmierci błagała, żeby śmy nie robili autopsji, żeby śmy jej nie kazali cierpieć jeszcze bardziej. Powiedziała dosłownie: nie krojcie moich sy nów na kawałki. Wiem, że taka jest procedura, ale, proszę to zrozumieć, by łam także babką ty ch dzieci. Odpowiadam za swoje postępowanie i nadal utrzy muję, że by ło właściwe. – Yolanda zeznała, że jej sy nowie zmarli w domu. Ojciec Marcela Tremonda powiedział z oburzeniem. – Yolandzie wszy stko się my li. Pomieszało jej się w głowie z powodu ty ch lekarstw, które

bierze. Sama nie wie, co mówi. Nie jest pewna nawet, czy coś się stało dzisiaj, czy wczoraj. To właśnie staramy się pani wy tłumaczy ć. Jego żona położy ła mu rękę na ramieniu, żeby go uspokoić, a Amaia pry chnęła i zwróciła na siebie uwagę sędziego. Spojrzał na nią z potępieniem, więc szy bko zadała następne py tanie, zanim zdąży ł pożałować, że udzielił jej głosu. – Co pana wiąże z prawnikami Lejarretą i Andíą? – zapy tała Marcela Tremonda. – To adwokaci z Pampeluny, specjalizują się w prawie handlowy m. Służą mi pomocą prawną w niektóry ch interesach, a oprócz tego są moimi przy jaciółmi. To ostatnie ją zaskoczy ło. Przy znawał nie ty lko, że ich zna i że się z nimi widuje, ale też że utrzy muje z nimi przy jacielskie relacje. Starannie przemy ślała następne py tanie. – Przy puszczam zatem, że to oni przedstawili pana państwu Martínez Bay ón? – Tak, właśnie – odpowiedział ostrożnie. Oczekiwała, że będzie zaprzeczał. Mogłaby mu wtedy pokazać oczy wisty dowód – zdjęcia jego samochodu przed ich domem. – Więc nie ma nic dziwnego w ty m, że odwiedzał ich pan w Baztán – ciągnęła, a on kiwał głową, wy trącając jej z ręki połowę argumentów. – Z tego co wiem, w ich domu odby wały się spotkania, w który ch brał udział doktor Berasategui, wy bitny psy chiatra, już nieży jący, sprawca wielu zbrodni. Wiemy od świadka, że kilka razy odwiedził pan dom Martínezów w ty m samy m czasie co on i, jak pan z pewnością rozumie, z punktu widzenia śledztwa jest bardzo interesujące, jaki charakter miały te spotkania. – Muszę powiedzieć, że by liśmy wstrząśnięci, kiedy się dowiedzieliśmy o straszliwy ch zarzutach, które ciąży ły na doktorze Berasateguim. Ale, jak sama pani powiedziała, by ł znamienity m psy chiatrą i prowadził różnego ty pu terapie grupowe. I na ty m właśnie polegały nasze spotkania. Berasategui prowadził naszą grupę wsparcia dla osierocony ch rodziców. Poruszy ła się niespokojnie na krześle. Tego się nie spodziewała. – Nie wiem, czy pani o ty m wie, ale moi adwokaci stracili maleńką córeczkę. To samo spotkało właścicieli domu i nas wszy stkich, ty ch, którzy brali udział w ty ch spotkaniach. Faktem jest, że nigdy nie rozpatry wałem możliwości dołączenia do takiej grupy, ale po ty m jak Yolanda trafiła do kliniki psy chiatry cznej, zdałem sobie sprawę, że całe moje ży cie zostało podporządkowane opiece nad nią. Że moje cierpienie, moje potrzeby przestały się liczy ć, zostały zepchnięte w kąt przez jej potrzeby i jej cierpienie. Ta grupa pomogła mi przepracować różne fazy żałoby i spojrzeć w przy szłość. Odnowić swoje ży cie. Nie wiem, co by się ze mną stało bez tej pomocy. Choć nie zaprzeczam, że doktor Berasategui mógł prowadzić podwójne ży cie, zapewniam, że – przy najmniej w stosunku do naszej grupy – zachowy wał się wzorowo, a jego pomoc by ła nieoceniona.

Markina podniósł się z miejsca, podał rękę Tremondowi, pożegnał się z resztą gości i odprowadził ich do drzwi. Zamknął je za nimi, odwrócił się do Amai i wbił w nią wzrok. – Panie sędzio… – zaczęła, nie bardzo wiedząc, co powiedzieć. Mogła jedy nie powtórzy ć, czy m się kierowała, i usiłować go przekonać, że wierzy ła, że to, co robi, jest uzasadnione. No i przy znać się do błędu. Jeśli się my liła, lepiej to przy znać. – Proszę milczeć, pani inspektor. Niech pani zamilknie i choć raz w ży ciu posłucha, co mam do powiedzenia. – Zrobił pauzę. Zaczęła się przeciągać w nieskończoność i Amaia zauważy ła, że chociaż by li sami, wrócił do zwracania się do niej per pani. Stawiał wy raźne granice. – Od kiedy objąłem posadę sędziego śledczego w Pampelunie i panią poznałem, szanuję panią, pani nieortodoksy jne metody, pani zwy czaje i sposób postępowania, z ty ch samy ch powodów, z który ch znoszą je komisarz, dy rektor więzienia, lekarz sądowy i pani koledzy z komisariatu. Z powodu wy ników. Pani praca daje wy niki. Rozwiązuje pani sprawy, dziwne, niezwy kłe sprawy. Robi to pani po swojemu, nieszczególnie przestrzegając zasad i procedur, w sposób, który nam wszy stkim dojadł, ale który szanujemy, ponieważ zdajemy sobie sprawę, że jest pani bły skotliwy m śledczy m. Ale ty m razem pani przesadziła, pani inspektor. Amaia spuściła wzrok. By ła załamana. – Starałem się panią wspierać, ale pani mnie zlekceważy ła, ominęła i wy stawiła na pośmiewisko przed moją francuską koleżanką. Podpisuję nakaz przeszukania archiwum doktora Hidalgo i następna rzecz, której się dowiaduję, to to, że jest pani we Francji i otwiera grób. – Panie sędzio, to inna jury sdy kcja, inny kraj… – Wiem o ty m doskonale. Dlaczego mnie pani nie poinformowała? – Powiedział mi pan wy raźnie, co my śli o ekshumacji. Wiedziałam, że nie udzieli pan zgody. – A teraz, kiedy stało się to, co się stało, przy zna pani, że miałem rację? Amaia przy gry zła wargę, nie odpowiedziała. – Czy żby m nie miał? – nalegał. Kiwnęła głową. – Czy zdaje sobie pani sprawę z cierpienia, jakie pani zadała z powodu swojej nieodpowiedzialności tej rodzinie, która musiała ponownie przeży ć potworną utratę dzieci? A cóż dopiero tej biednej kobiecie! Na litość boską, przecież ona straciła cztery palce i wzrok w jedny m oku! Mówiłem pani, jaki wpły w mają ból i cierpienie na matki, które tracą dzieci. Wy jaśniłem to pani szczegółowo. – Zniży ł głos. – Opowiedziałem pani o własny ch doświadczeniach – dodał, siadając obok niej na krześle i zmuszając ją, żeby mu popatrzy ła w oczy. – Opowiedziałem ci o ty m, co spotkało moją rodzinę, Amaio – powiedział, znów przechodząc na ty. By ła pewna, że po to, żeby nadać wy rzutom większą wagę. – Opowiedziałem ci o swoim ży ciu, a ty, zamiast mnie słuchać, zamiast pojąć, że doświadczenie daje mi niejakie pojęcie o ty m, co mówię, pomy ślałaś,

że to mnie czy ni słabszy m… – Decy zja, żeby się zwrócić do francuskiej sędzi bez pana wiedzy, by ła zła. Ale nie zrobiłam tego dlatego, że uważałam, że pana doświadczenia w jakikolwiek sposób pana osłabiły. Pomy ślałam, że znajdę w ten sposób nowy trop śledztwa, coś bardziej istotnego, coś, co będę mogła panu dostarczy ć, jak pan prosił. Pospieszy łam się i popełniłam błąd, przy znaję. Ale te dzieci umarły jednocześnie i nie przeprowadzono sekcji zwłok. Mąż Yolandy by ł powiązany z Berasateguim, z jego adwokatami, z ty m domem, a ona opowiedziała mi historię, która by ła kopią ty ch, które już znałam. – Amaio, ta kobieta jest szalona! – krzy knął nagle Markina. – Usiłowałem ci wy tłumaczy ć, co się dzieje, usiłowałem ci powiedzieć, że takie kobiety widzą to, co chcą zobaczy ć, i że są zdolne do wszy stkiego, by le ty lko ludzie uwierzy li w ich wy my sły. Przez chwilę patrzy ła na niego w milczeniu, a potem spy tała polubowny m tonem: – Więc znowu jestem Amaią? – Nie wiem, nie wiem. Nie przestaję się zastanawiać, dlaczego z ty m do mnie nie przy szłaś. Do diabła, daję ci to, czego potrzebujesz. Wszy stko, o co mnie prosisz… Jak ci poszło z rewizją u Hidalgo? – Źle, bardzo źle. Kiedy tam przy jechaliśmy, ognisko, do którego wrzuciła akta, właśnie się dopalało. Został ty lko popiół. Stwierdziła, że postanowiła zrobić porządek i zaczęła od archiwum brata. Właśnie od niego, i na nim skończy ła. – Podejrzewasz kogoś z komisariatu? Pomy ślała, a potem odpowiedziała: – Tak. – No to lepiej to przemy śl, pani inspektor. Jeśli masz ty le racji, co w pozostały ch sprawach, spieprzy sz ży cie komuś, kto na to nie zasłuży ł – powiedział, podnosząc się i otwierając drzwi. Jonan czekał na nią na krześle naprzeciwko biurka Inmy Herranz. Z wy razu ich twarzy Amaia bez trudu wy czy tała, że sły szeli co najmniej część rozmowy, a bez wątpienia ostatnie słowa Markiny. Etxaide ruszy ł do wy jścia. Otworzy ł przed nią drzwi i pożegnał się z sekretarką. Inma Herranz nie przestawała się uśmiechać i popatry wać na Amaię. Robiła to od chwili, kiedy zobaczy ła, że wy chodzi z gabinetu. Jonan zdołał jeszcze zauważy ć, że Amaia spojrzała na nią wrogo, a ona odpowiedziała lekceważący m gestem, który w inny ch okolicznościach nie uszedłby jej płazem. Ale Amaia ją zignorowała i wy szła z sekretariatu. Prowadził w milczeniu i od czasu do czasu spoglądał na szefową. Z trudem się powstrzy my wał od wy py ty wania jej i niecierpliwie czekał, że sama się zdecy duje powiedzieć mu, co ją dręczy. Ale Amaia nie wy dawała się rwać do zwierzeń. Skry ła się za okularami przeciwsłoneczny mi

i milczała z głową odrzuconą do ty łu. Na jej twarzy malowało się zamy ślenie i jeszcze coś, coś, co mu się wcale nie podobało. Widział ją w różny ch sy tuacjach, czasem przestraszoną, czasem strapioną, ale zawsze, nawet w najtrudniejszy ch momentach, miała w sobie to coś, jakby niewidzialne dla inny ch światło, które ją prowadziło przez wertepy śledztwa, jakby utajoną busolę. Teraz wy dawała się zagubiona. Albo pusta w środku, a to by ło jeszcze gorsze. – Inspektor Iriarte powiedział mi, że przy szło zaproszenie na kursy do Quantico. – Tak – odpowiedziała zmęczony m głosem. – Wy biera się pani? – Zaczy nają się za dwa ty godnie. Sądzę, że wy korzy stam okazję i odwiedzę z Jamesem jego rodziców. Zostanę trochę dłużej. Pokręcił głową. Jeśli nawet to dostrzegła, nic nie powiedziała. – Zawieźć panią do komisariatu czy do domu? – spy tał, gdy dojeżdżali do Elizondo. Westchnęła. – Proszę mnie zawieźć do kościoła. Jeśli się pospieszę, jeszcze zdążę – powiedziała, spoglądając na zegarek. – Dzisiaj odby wa się msza żałobna za Rosario. – Poważnie? – Co poważnie? – Naprawdę ma pani zamiar się poddać także na ty m polu? – O czy m ty mówisz, Jonanie? – O ty m, że nie wiem, co najlepszego pani robi, idąc na mszę żałobną za kogoś, co do kogo ma pani jasność, że nie umarł. Odwróciła się do niego i odetchnęła głośno. – Mam jasność? Nie, Jonanie. Nic nie wiem z całą pewnością. Najprawdopodobniej także co do tego się my lę, jak co do wszy stkiego innego. – No nie, jeszcze czego! Nie poznaję pani. Jedna rzecz to się omy lić i skopać sprawę, a druga, całkiem inna, to się poddać. Ma pani zamiar porzucić śledztwo? – A co innego mogę zrobić? Dowody są przy tłaczające. To nie jest skopanie sprawy, Jonanie, to błąd, przez który ktoś mógł stracić ży cie. Ten ktoś będzie ponosił konsekwencje już zawsze. – Ta kobieta jest niespełna rozumu. Najprawdopodobniej wcześniej czy później sama by to zrobiła. Sędzia nie może pani obwiniać. Wszy stko podczas dochodzenia zrobiliśmy dobrze. Nie by ło autopsji, ojciec by ł powiązany z adwokatami, w związku z ty m także z Berasateguim i w związku z ty m także z Esparzą. Każdy na pani miejscu zrobiłby to samo. Miała pani podstawy. Ta francuska sędzia także uznała, że dowody są wy starczające, i udzieliła zgody, chociaż potem umy ła ręce. Nie musiałaby pani zabiegać o jej łaskę, gdy by on udzielił pani poparcia. – Nie, Jonanie. Markina ma rację. Nie powinnam by ła działać za jego plecami.

Jonan kręcił głową. – Nie, nie. My li się pani. To ją zbiło z tropu. Przez chwilę po prostu patrzy ła na niego zdumiona. – Co takiego? Przełknął ślinę i nerwowo przeciągnął ręką po podbródku, wy raźnie niezadowolony. Powiedzenie tego dużo go kosztowało, a jednak spojrzał jej prosto w oczy i dodał: – Mówię, że nie jest pani obiekty wna. Osobiste zaangażowanie nie pozwala pani my śleć racjonalnie. Ten wy rzut ją zdumiał i rozzłościł, ale niemal naty chmiast wszy stko to przy ćmiła ciekawość. Patrzy ła na niego i zastanawiała się, ile może wiedzieć, a ile ty lko przeczuwa. By ła świadoma, że częściowo trafił w sedno. – Przy kro mi bardzo, szefowo. To pani mnie nauczy ła, że u śledczego najważniejszy jest insty nkt. Ten inny kod, ten inny sposób przetwarzania informacji. Śledztwo jest właśnie ty m, jest popełnianiem kolejny ch pomy łek, jest posuwaniem się naprzód ciemny m kory tarzem, odrzucaniem niektóry ch znalezisk, jest przecieraniem nowy ch dróg… Ale dzisiaj pani zaprzecza wszy stkiemu, czego mnie pani nauczy ła, wszy stkiemu, w co pani wierzy. Patrzy ła na niego. By ła wy czerpana. – Dzisiaj nie mogę my śleć – powiedziała, odwracając wzrok i patrząc na ulicę Santiago. – I nie chcę się my lić. – I lepiej dać się nieść z prądem – dodał z sarkazmem. Położy ła rękę na klamce. – Nie wierzę, że pani matka nie ży je. Kurtka w rzece by ła fałszy wą poszlaką, a zarówno Gwardia Cy wilna, jak i sędzia Markina pospieszy li się, wy ciągając wnioski. Patrzy ła na niego w milczeniu. – A co do rewizji w domu pielęgniarki Hidalgo, to ja też jestem przekonany, że ktoś ją powiadomił – ciągnął. – Nie mam jak tego dowieść, Jonanie. Same podejrzenia nie wy starczą. – To nie musiał by ć nikt z komisariatu. – Co w takim razie sugerujesz? – Ta sekretarka sędziego szczerze pani nienawidzi. Amaia pokręciła głową. – Po co miałaby robić coś takiego? – A co do sędziego… – Ostrożnie, Jonanie – ostrzegła go. – Jeśli chodzi o niego, osobiste zaangażowanie odbiera pani rozsądek.

Spojrzała na niego zmieszana. To by ło brawurowe oskarżenie. Ty m razem zapomniała o ostrożności i krzy knęła ze złością: – Jak śmiesz! – Po prostu. Bo nie jest mi to obojętne. Chciała odpowiedzieć ostro, rzucić ciętą, bły skotliwą ripostę, ale zdała sobie sprawę, że nie ma nic, co by łoby tak niezaprzeczalne jak to, co właśnie usły szała. Postarała się zapanować nad emocjami i uporządkować my śli, a potem odpowiedziała: – Nigdy by m nie pozwoliła, żeby sprawy osobiste wpły wały na moje decy zje doty czące śledztwa. – Więc proszę nie zaczy nać tego robić dzisiaj. Rzuciła okiem na kościół i wy siadła. – Muszę to zrobić, Jonanie – odpowiedziała, świadoma, jak absurdalnie to brzmi. Zamknęła drzwi, naciągnęła na głowę kaptur i przeszła na drugą stronę ulicy Santiago. Zdecy dowany m krokiem przemierzy ła brukowany chodnik przed kościołem i weszła po schodach. Cały czas czuła na plecach spojrzenie Etxaidego. Nie spuszczał z niej wzroku. Siedział w samochodzie z opuszczoną szy bą, żeby lepiej widzieć przez gęsto padający śnieg z deszczem. Popchnęła ciężkie wrota kościoła Świętego Santiago. Uchy liły się nadspodziewanie lekko i bezszelestnie. Zawiasy by ły dobrze naoliwione. Przez szczelinę mogła usły szeć gromki dźwięk organów i poczuć zapach stary ch książek, który kojarzy ł jej się jednoznacznie z pogrzebami. Cofnęła się o krok i pozwoliła, żeby drzwi się zamknęły, a potem oparła czoło o wy polerowane przez ty siące rąk drewno. – Niech to szlag! – mruknęła przez zaciśnięte zęby. Wróciła po swoich śladach i przeszła obok samochodu, w który m siedział Jonan. Szy ba by ła opuszczona, a on gapił się na nią i jawnie się uśmiechał. – Zjeżdżaj stąd! – rzuciła ze złością. Uśmiechnął się jeszcze szerzej, podniósł rękę, jakby chciał ją uspokoić, i włączy ł silnik. Szła szy bkim krokiem. Minęła plac i ulicę Jaimego Urrutii. Czuła, jak śnieg z deszczem uderza w jej obolałą z zimna twarz. Zwolniła dopiero na moście. Niemal się zatrzy mała, żeby rzucić okiem na jaz, ale powietrze by ło aż gęste od śniegu, niewiele widziała. Pod arkadą wieńczącą wejście do domu otrząsnęła się z wody i otworzy ła drzwi. U stóp schodów stała Engrasi, ubrana w szarą suknię, którą zakładała jedy nie na pogrzeby. Na szy i miała naszy jnik z pereł. Wy glądała w nim jak angielska dama. – Ciociu! Co ty tutaj robisz? My ślałam, że… Dopiero się wy bierasz… – Nie – odpowiedziała stanowczo Engrasi. – Obudziłam się rano i ubrałam w tę suknię. Założy łam też te perły godne królowej matki i przy sięgam, by łam całkiem przekonana, że pójdę.

Ale w miarę jak zbliżała się pora, traciłam przekonanie. Mówiłam sobie: co ty najlepszego robisz, Engrasi? Przecież nie możesz iść na pogrzeb kogoś, kto według ciebie nadal ży je, czy ż nie? – Och, ciociu! – Z ulgą rzuciła się ciotce w ramiona. – Bogu niech będą dzięki! – A nawet gdy by nie ży ła, też nie poszłaby m się modlić za jej duszę. Usiłowała zabić Ibaia i niemal zabiła mnie. Nie jestem aż tak pobożna. Amaia zgodziła się z nią z cały m przekonaniem. Między inny mi za to uwielbiała swoją ciotkę. – Zaprosiłam Florę na obiad. Wszy scy tu przy jdą po mszy, więc pójdę się przebrać i zajmę się gotowaniem. – Chcesz, żeby m ci pomogła? – Tak, ale nie w kuchni. Kiedy przy jdą twoje siostry, będziemy musiały znieść to, że nas porządnie obsztorcują za to, że nie poszły śmy na mszę. Chciałaby m, żeby ś zachowała spokój i żeby nie doszło do kłótni. My ślisz, że dasz radę? – Teraz, kiedy wiem, że jesteś po mojej stronie, dam radę. Razem damy radę. Poradzę sobie ze wszy stkim, jeśli mnie wesprzesz. – Ja zawsze biorę twoją stronę, moja mała – odparła ciotka i puściła do niej oko.

30

Wilgotne zimno wtargnęło do salonu i spróbowało podjąć walkę z kominkiem. Promieniował gorącem. Flora podrzucała Ibaia i z uśmiechem podśpiewy wała ry tmiczną piosenkę. Sorgina pirulina erratza gainean, ipurdia zikina, kapela buruan. Sorgina sorgina ipurdia zikina, tentela zara zu? Ezetz harrapatu 2. Ibai śmiał się do rozpuku, a Amaia nie mogła uwierzy ć własny m oczom. To prawda, jej siostrom zawsze oczy się śmiały do dzieci, może dlatego, że nie mogły mieć własnego potomstwa, ale nigdy przedtem nie widziała Flory wy głupiającej się i szczebioczącej dziecinny m języ kiem. Wy dało jej się to dziwne i zaskakujące. To by ła jedna z ty ch rzeczy, o które nigdy by jej nie posądziła, i naty chmiast przy pomniała sobie rozmowę z ciotką i to, co powiedziała o stosunku Flory do Ibaia. James pocałował ją szy bko na powitanie. By ł poważny, ale nalał jej wina, podał kieliszek i zapy tał: – Dużo pracy ? – Tak. Spóźniłam się i postanowiłam zostać w domu, z ciocią. – Potem o ty m pomówimy – uciął. Rozdawał wszy stkim kieliszki. Flora chciała nakarmić Ibaia. Potem wy mienili kilka uwag o mszy, o piękny m kazaniu, które wy głosił ksiądz, i o ty m, ilu ludzi by ło w kościele, ale nie padło ani słowo o ty m, że ich nie by ło. Amaia by ła przekonana, że to upór Engrasi, kiedy już podjęła decy zję, że nie pójdzie do kościoła, o wszy stkim zdecy dował. By ła głową rodu, by ła kobietą, która przez całe ży cie jasno wy rażała poglądy. Zawsze, teraz też, ży ła według własny ch zasad. Szanowała decy zje inny ch ludzi, pod warunkiem że brali za nie odpowiedzialność i nie wy magali od niej, żeby robiła lub my ślała to samo co oni. Amaia poszła na górę uśpić Ibaia, a potem pomogła ciotce podać do stołu. Na obiad by ła gicz jagnięca w piwny m sosie z kartoflami. Wszy scy usiedli do stołu. – Jest coś, o czy m chciałaby m z wami porozmawiać, ale chciałaby m poczekać, aż wszy scy usiądziemy przy stole. – Flora popatrzy ła na siostry. – Żeby uniknąć niedomówień. – Powiodła wzrokiem po wszy stkich i ciągnęła: – Rano obudziłam się bardzo wcześnie. Poszłam się przejść

i nabrałam ochoty na kawę. Poszłam więc do wy twórni i kiedy próbowałam otworzy ć drzwi swoim kluczem, przekonałam się, że nie pasuje do zamka. Coś o ty m wiecie? – To prawda – stwierdziła Amaia. – Ja też próbowałam tam wejść kilka dni temu i też mi się nie udało… – To dlatego, że zmieniłam zamek – przerwała jej Ros. – O! A to ci nowina! – wy krzy knęła Flora. – I nie miałaś zamiaru nam o ty m powiedzieć? – Oczy wiście, że tak, ale podobnie jak ty czekałam, aż się wszy stkie zbierzemy. Żeby uniknąć niedomówień – powiedziała z naciskiem, wpatrując się w siostrę ciężkim wzrokiem. Flora podniosła kieliszek i, wy trzy mując jej spojrzenie, powiedziała: – Będziesz musiała mi dać klucz. Ros odłoży ła sztućce na talerz. Nie spuszczała z niej wzroku. – Z całą pewnością nie będę musiała – odparła, przy ciągając uwagę wszy stkich. Flora zasty gła z kieliszkiem przy ustach. – Teraz to ja prowadzę wy twórnię. To jak i kiedy pracujemy, receptury … wszy stko jest tak, jak ja sobie ży czę. Zawsze kiedy będziecie mnie chciały odwiedzić, będziecie mile widziane, ale uważam, że ponieważ to ja odpowiadam za zamówienia, za rachunki, za papiery, nie ma powodu, żeby ktokolwiek tam wchodził, kiedy mnie nie ma. Każda mała zmiana lub zakłócenie w moim sy stemie może niekorzy stnie rzutować na pracę wy twórni. Mam nadzieję, że to zrozumiecie. Amaia poszukała wzrokiem wzroku ciotki i Jamesa, a potem odpowiedziała: – Sądzę, że masz rację. Nadal zachowujemy się tak, jakby aita ży ł, i wchodzimy tam jak do swojego domu. Szanuję twoją decy zję, Ros. Uważam, że to w porządku. Po prostu nie będziemy tam chodzić pod twoją nieobecność. – A ja uważam, że to nienormalne – zaprotestowała Flora. – Może tobie, Amaio, na ty m nie zależy, bo nigdy nie pracowałaś w rodzinnej wy twórni. Przy pominam ci jednak, że jeszcze przed rokiem to ja nią kierowałam. – No cóż, teraz to ja nią kieruję – odpowiedziała spokojnie Ros. – Połowa wy twórni nadal należy do mnie – odbiła piłeczkę Flora. – I dlatego co miesiąc przekazuję ci połowę zy sków. Ale nie mieszkasz już tutaj, nie pracujesz w wy twórni, nie dbasz o zamówienia, o nic, co jest związane z pracą. Nie przy chodzi mi do głowy nic, co musiałaby ś tam robić pod moją nieobecność. Już prawie nic cię z wy twórnią nie wiąże. Flora podniosła głowę i otworzy ła usta, żeby odpowiedzieć, ale się powstrzy mała. Wzięła do ust kęs jedzenia i uśmiechnęła się. Szy kowała się do ataku. Przeżuwała powoli. Sztućce położy ła na talerzu, wy piła ły k wina i dopiero wtedy powiedziała: – Zawsze by łaś głupiutką dziewczy nką, siostrzy czko.

Ros zaczęła kręcić głową, a na jej ustach zary sował się zbijający z tropu uśmiech. – Tak – podkreśliła Flora. – Zawsze zależałaś od kogoś, kto odwalał za ciebie większość roboty. Znam wielu takich jak ty. Zawsze w cieniu, zawsze cichutcy i przy czajeni, aż do chwili gdy dojrzy cie sposobność i wtedy … Ciach! I już sadowicie się na tronie, który do was nie należy. Co ty sobie wy obrażasz? Że kim jesteś? Klienci, zamówienia, praca, receptury … Klientów zdoby łam ja, zamówienia załatwiłam ja, a receptury … Na litość boską! Piszę książki z przepisami na wy pieki, a ty insy nuujesz, że chodzę do wy twórni, żeby je wy kradać! Co za bzdury ! Amaia włączy ła się do dy skusji: – Floro, Ros nic takiego nie powiedziała. – Zamknij się, Amaio – ucięła Ros. – Nie wtrącaj się, to sprawa między mną a Florą. – Odwróciła się i ciągnęła: – Mam dwa razy ty le zamówień co ty rok temu, nowy ch klientów, a co ważniejsze, starzy klienci są bardzo zadowoleni. Korzy stam z mnóstwa nowy ch przepisów, a stare trady cy jne receptury po adaptacji odnoszą wielki sukces. Zresztą musiałaś to zauważy ć. Wiesz, ile przelewam co miesiąc na twoje konto. – To najmniej ważne – zby ła ją Flora. – Faktem jest, że wy twórnia jest tak samo moja jak twoja, a ja rozważam możliwość powrotu do Elizondo. Poznałam mężczy znę – spojrzała na Amaię znacząco – i związałam się z nim. Program, który nagry wam, idzie w telewizji krajowej, i wy starczy, żeby m raz na ty dzień jeździła do studia i nagry wała kilka odcinków naraz. Spojrzenie Ros dowodziło, że zbiła ją z tropu. Ciągnęła: – Mogłaby m bez problemu znowu zacząć kierować wy twórnią, jak kiedy ś. Ale jeśli ci się to nie podoba, przy chodzi mi na my śl ty lko jedno wy jście: odkupię od ciebie twoją część i adios! – Floro, chy ba nie mówisz poważnie! – wtrąciła się ciotka. – To nie ja o ty m mówię, ciotko. Jeśli Ros uważa, że w wy twórni nie ma miejsca dla nas dwóch, jedna będzie musiała odejść. Odkupię jej część. Ty lko na ty m zy ska. – Albo ja odkupię twoją – powiedziała Ros zdumiewająco spokojnie. Flora odwróciła się do niej. Udawała zdumioną. – Ty ? Nie rozśmieszaj mnie! Albo fałszujesz rachunki i interes idzie dużo lepiej, niż mi mówisz, albo wy grałaś na loterii, bo o ile wiem, dom, w który m mieszkałaś z Freddy m, został kupiony na kredy t, a ten twój mężulek wy dawał wszy stko, co zarobiłaś, a nawet więcej, więc nie mam pojęcia, skąd masz zamiar wziąć pieniądze. Ros patrzy ła na nią w milczeniu, twardy m wzrokiem. To by ło niezwy kłe i Flora też to dostrzegła. Amaia domy ślała się, że jej starszą siostrę musi to zbijać z tropu jeszcze bardziej niż inny ch. Zauważy ła, że to Flora odwróciła wzrok i uśmiechnęła się, żeby pokazać, że nadal panuje nad sy tuacją, choć by ło jasne, że zaczęła się zastanawiać, czy czegoś nie przegapiła. – No dobrze – ciągnęła. – Więc wszy stko sobie wy jaśniły śmy. Zażądamy audy tu i wy ceny

i jeśli możesz sobie na to pozwolić… Ros ty lko kiwnęła głową i uniosła kieliszek, jakby w milczeniu wznosiła toast. Milczeliby do końca kolacji, gdy by nie wy siłki Jamesa, ciotki i Amai. Nie mogła się nadziwić, że Flora nie jest zła na nią i na ciotkę, jak się od samego początku spodziewała. W który mś momencie Engrasi, patrząc na Florę trochę kpiąco, spy tała: – Powiedz, Floro, kim jest ten mężczy zna, któremu udało się skraść ci serce i skłonić cię do opuszczenia nadmorskiej siedziby. – Lepiej, ciociu, spy taj Amaię. Ona też darzy go uczuciem, szlachetny m oczy wiście – odpowiedziała i patrząc na zegarek, podniosła się z krzesła. – A tak w ogóle, to muszę już iść. Jestem z nim umówiona i nie chcę się spóźnić. Amaia poczekała, aż wy jdzie, a potem pokręciła głową. – Nie macie déjà vu, kiedy Flora wstaje i wy chodzi? Jest prawdziwą ekspertką od dramaty cznego opuszczania sceny. Powinni ją ściągnąć do Holly wood, by łaby lepsza od Grety Garbo… Związała się z Fermínem Montesem. – Z Fermínem? Z inspektorem Montesem? – zapy tał James, wy raźnie zdziwiony. – Tak, z ty m samy m inspektorem Fermínem Montesem, który w zeszły m roku o mało nie strzelił sobie przez nią w łeb. To dlatego tak okropnie się wtedy pokłóciły śmy.

31

Adwokat Berruetów postarał się, żeby właściciel kopalni w Almandoz mógł złoży ć zeznanie w Elizondo, a nie we francuskim komisariacie. Miał się ty m zająć Iriarte. Zadzwonił do Amai z samego rana, żeby jej powiedzieć, że nie ma potrzeby, żeby przy jeżdżała. By ła sobota, a do tego oficjalnie by ła już na urlopie. – Jonan przy szedł? – Nie, ale nie miał dzisiaj przy chodzić. – Umówiliśmy się, że dostarczy mi powiększenia zdjęć z kry pty, które zrobił wczoraj w Ainhoi. – Sprawdziła pani pocztę? – Tak. Nic nie dostałam. My ślę, że prześle mi je wkrótce albo zajrzy do mnie do południa. Przerwała połączenie. By ły w domu same z Engrasi. James zabrał Ibaia i poszedł kupić magdalenki. Zrobiły sobie kawę i usiadły wy godnie, żeby porozmawiać. Engrasi wy łączy ła telewizor. Amaia upewniła się, że patrzy jej w oczy. – Ciociu – zaczęła. – Widziałam basajauna. Widziałam go rok temu w lesie, tak wy raźnie jak teraz widzę ciebie. Stał w odległości niespełna pięciu metrów. A potem widziałam go jeszcze trzy razy. Ten ostatni raz całkiem niedawno. By ł blisko, sły szałam jak gwiżdże. W zeszły m roku rozmawiałam z leśnikiem. Twierdził, że też go widział, ale by ło to po ty m, jak go postrzelono, i szok mógł mu zakłócić postrzeganie. Ty twierdzisz, że też go widziałaś przy padkiem, gdy miałaś siedemnaście lat i zbierałaś chrust w lesie. Widział go też profesor Vallejo. Gdy by m musiała wy brać kogoś mniej pasującego do tego ty pu objawień, to by łby on. Trudno o bardziej naukowy i racjonalny umy sł. – Popatrzy ła na ciotkę: siedziała bez ruchu i słuchała. – Ale to nie ludzie, którzy też widzieli basajauna, mnie interesują, ty lko to, jak często w ostatnim czasie jest widy wany. Ja nie zobaczy łam go przy padkiem, ciociu. Zobaczy łam go, bo sobie ży czy ł, żeby go zobaczy ła. I muszę wiedzieć dlaczego. Engrasi dwoma ły kami dopiła kawę. – Dużo o nim my ślałam. Rozmy ślałam i czy tałam o mitach i legendach o nim. Cóż… uważa się go za strażnika lasu, strażnika harmonii. Uważa się, że czuwa nad zachowaniem równowagi między ży ciem i śmiercią. Sądzę, że w ty m wszy stkim, co się dzieje, o to właśnie chodzi. Że to część rozgry wki o przy wrócenie równowagi między przeciwny mi siłami. Z jakiegoś powodu, z powodu, którego nie znamy, ta równowaga została zakłócona. Nie jest tak, jak powinno by ć. Zło i niegodziwość stały się tak powszechne, że zmusiły basajauna, żeby się pokazał. Te przeciwne naturze śmierci młody ch dziewcząt w zeszły m roku. Ten potwór, który przez lata podżegał do zabójstw i gromadził szczątki ofiar, tutaj, w dolinie. Nie mówiąc już o ty m, co o mało nie spotkało

Ibaia. Nie wiem jak tobie, ale mnie każdy z ty ch przy padków wy daje się przerażający, zbija mnie z tropu. Są porażająco niegodziwe. Jeśli spojrzy my na to z punktu widzenia równowagi sił, trudno znaleźć coś, co zakłóca naturalny porządek bardziej niż morderca, który rozsiewa trupy w lasach i nad rzeką, w miejscach znajdujący ch się we władaniu sił natury. – Rzeka – szepnęła Amaia. – Rzeka – powtórzy ła Engrasi. Oczy ść rzekę, zmy j hańbę. W głowie Amai rozbrzmiały głosy lamii. – I co to oznacza? Jeśli przy jmiemy, że to, że w lesie pojawiło się mity czne stworzenie, jest czy mś wy jątkowy m, to albo wszy scy, którzy sądzą, że je widzieli, by li pod wpły wem jakiegoś ziela, które rośnie w ty ch lasach, albo jest jakiś powód. Powód, który nadal nie stracił ważności. Coś, co wy kracza poza te zbrodnie z przeszłości. Coś, co ma się stać – stwierdziła Amaia. – Niewątpliwie tak jest, Amaio. To właśnie ciągle usiłuję ci powiedzieć. To dlatego się o ciebie boję, boję się tego, co się kry je za drzwiami, które możesz otworzy ć, boję się miejsc, do który ch mogą cię zaprowadzić twoje poszukiwania. – A co innego mogłaby m zrobić? W dolinie nadal dzieją się dziwne i straszne rzeczy. Są jak wołanie z otchłani. Nie mogę przed nimi uciec. To nie ty lko martwe dziewczęta nad rzeką albo ludzkie szczątki w jaskini Arri Zahar. To nie ty lko ręka mairu płonąca na kościelny m ołtarzu… Nagła śmierć noworodków jest dziwnie, zawile powiązana z mroczną, straszliwą postacią z naszej mitologii. – Inguma – szepnęła Engrasi. – Demon, który kradnie śpiący m powietrze… – Rozmawiałam z ekspertem. – Amaia pomy ślała o doktorze Sarasoli i uśmiechnęła się blado. – Powiedział mi, że w wielu inny ch kulturach i religiach istnieje demon o podobny ch cechach. Działa zawsze tak samo: atakuje na pewny m obszarze, ofiary są tej samej płci i w podobny m wieku, śmierć następuje we śnie i nikt nie może nic na to poradzić. Istnieją naukowo udokumentowane świadectwa masowy ch przy padków śmierci. Zebrało je Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób w Atlancie w Stanach Zjednoczony ch. Powiedz, co o ty m wiesz. Engrasi kilkakrotnie kiwnęła głową. My ślała gorączkowo, sięgała do zasobów swojej wiedzy. – Koszmarne sny są o wiele częstsze, niż się powszechnie uważa. Są zaburzeniami snu spowodowany mi stresem. To coś, na co ty cierpiałaś przez całe ży cie: to sposób na okazanie wielkiego cierpienia przez przerażające sny. Kiedy pracowałam w Pary żu, prowadziłam jeden taki przy padek, a badałam kilka. A potem, kiedy się spotkałam z tobą, nadal dużo o ty m czy tałam. Ciężkie przy padki takich zaburzeń otrzy mały nazwę efialtes, z greckiego naskakujący. Ludzie cierpiący na tę przy padłość opowiadają, że często miewają halucy nacje, mają wrażenie, że ktoś jest w pokoju, że widzą cienie, postaci, zwidy w okolicy łóżka. Najbardziej przerażające są urojenia doty kowe: śniący ma wrażenie, że nawiedzająca go nocą mara jest przy nim fizy cznie.

Naukowe wy jaśnienia na ty m się kończą. Od staroży tności przy pisuje się te nocne napaści różnego ty pu demoniczny m postaciom lub duchom, które torturują ludzi w czasie snu potworny mi majakami. Najbardziej niebezpieczny m przy padkom towarzy szą halucy nacje. Wy wołują zaburzenia oddy chania, poczucie duszenia się lub paraliżu. Ta pacjentka z Pary ża, młoda dziewczy na, twierdziła, że co noc gwałci ją odrażająca postać, że ją unieruchamia i poddusza. Sądzę, że wiem też, o jakich przy padkach mówił twój znajomy. Jeszcze na studiach widziałam film nakręcony przez japońską armię, o ty m jak pozornie całkowicie zdrowi żołnierze zaczęli masowo umierać podczas snu. Zapewniam cię, że z przerażenia włosy jeży ły się na głowie. Ci młodzi ludzie wy dawali się walczy ć z niewidzialny m napastnikiem, a on przy gniatał ich do łóżka i dusił. I naprawdę umierali, chociaż wy dawało się, że to jedy nie koszmarne sny. Amaia patrzy ła na nią z ogromny m przejęciem. – Mój informator powiedział mi także, że w dawny ch wiekach, gdy w naszej okolicy panowała histeria związana z wiarą w czarownice i ludzie masowo obwiniali inny ch o czary albo przy znawali się do nich ze strachu przed inkwizy cją, kry ło się za ty m coś jeszcze. W 1610 roku miało miejsce autodafe w Logroño. Wiele osób straciło wtedy ży cie. Wkrótce potem na ponad rok zamieszkał w Baztán Salazar y Frías. Badał ży cie tutejszy ch ludzi i przeszedł do historii jako dobry inkwizy tor, ponieważ zeznał przed Święty m Oficjum, że nie stwierdził w dolinie obecności szatana i że w związku z ty m nie powinno się nikogo skazy wać na śmierć. Mimo że powiedział, że nie zauważy ł kultu Złego, nie należy zapominać, że zebrał ponad trzy ty siące donosów i półtora ty siąca dobrowolny ch zeznań mieszkańców Baztán, którzy przy znawali się do tego, że brali udział w takich lub inny ch pogańskich prakty kach. Do historii przeszło zdanie, które wy głosił. Powiedział, że to nie kult szatana, ty lko coś innego. – Niewątpliwie. Jeszcze sto lat temu w Baztán więcej ludzi wierzy ło w czarownice niż w Trójcę Przenajświętszą, wszy scy to wiedzą. – Mój informator powiedział, że ludzie oddawali się różny m prakty kom nie ty lko po to, żeby się ochronić przed różny mi siłami, ale też żeby sobie zapewnić ich przy chy lność, a nawet żeby móc nad nimi w jakiś sposób zapanować. Te prakty ki zawsze wiązały się ze składaniem ofiary. – Wiem o ty m, i ty też. To mogło by ć zaniesienie cy dru, jabłek albo kilku monet do groty Mari, położenie kawałka chleba albo sera na kamieniu, dla basajauna. Ale ofiary mogły mieć też inny charakter, w zależności od tego, dla jakiej siły by ły przeznaczone. – Mój ekspert twierdzi, że w całej tej gadaninie o prakty kach czarownic i w legendach o magii i czarach jest ziarno prawdy. Że czasem składano w ofierze młode dziewice i… – Amaia popatrzy ła na ciotkę, wstrzy mała oddech – …i maleńkie dzieci. By ły zabijane w sposób ry tualny. Tamtej nocy Ibai miał zginąć podczas takiego ry tuału w jaskini. – Że takie rzeczy zdarzały się w tej dolinie przed wiekami, dowiodła nauka. Antropolodzy

przebadali jaskinie i groty, w który ch trady cy jnie składano ofiary, i znaleźli ludzkie szczątki, na przy kład sły nną czaszkę, która jest przechowy wana w Zugarramurdi. – Zrobiła dłuższą przerwę. – Uważasz, że właśnie coś takiego dzieje się teraz? Że ktoś składa krwawe ofiary ? – A gdy by rzeczy wiście tak by ło? A gdy by profanacje z uży ciem ludzkich szczątków albo składanie rąk zamordowany ch kobiet w jaskini by ły częścią ry tuału? Wstępem do złożenia ofiary z człowieka, ofiary, którą miało by ć moje dziecko? Ry tuału, który ktoś zaczął odprawiać, żeby zdoby ć przy chy lność ty ch sił? Ciociu, czy to możliwe, że ktoś chce przy wołać Ingumę? Znęcić go obietnicą obfitego żniwa? Bo po co ktoś miałby wy kradać zwłoki niemowlęcia? Engrasi podniosła obie ręce do ust, jakby nie chciała, żeby się z nich wy mknęło to, co miała na końcu języ ka. Amaia westchnęła głęboko. – W wielu okulty sty czny ch religiach uży wa się zwłok, choćby w wudu. Zmarli służą za pośredników między dwoma światami. Zawsze chodzi o ofiarę dla sił zła – powiedziała. – To coś innego, o czy m mówił inkwizy tor Salazar, naprawdę istniało. – Istniało czy istnieje nadal? – Mówiąc to, Amaia wy ciągnęła komórkę i sprawdziła pocztę. Ciągle nie miała wiadomości od Jonana. Pomy ślała, że kiedy mu opowie o tej rozmowie, będzie bardzo żałował, że go przy niej nie by ło. – Zdajesz sobie sprawę, moja dziewczy nko o anality czny m, logiczny m i prakty czny m umy śle, że mówisz o czarownictwie w XXI wieku? – Kiedy nowe sposoby się nie sprawdzają, sięga się po stare. – Amaia zacy towała zdanie, które ciotka często powtarzała. Engrasi wy dawała się ogromnie przejęta. – By łaby m zachwy cona, gdy by m mogła poznać twojego informatora. Doskonale wiem, o czy m mówi. W Stary m Testamencie jest mowa o bogach mniejszy ch, o siłach, który m należy ciągle składać ofiary, żeby je skłonić do działania. Przy chodzi mi na my śl na przy kład ta opowieść o posągu boga Dagona, który trzy krotnie kłaniał się Arce Przy mierza złożonej w poświęconej mu świąty ni i za trzecim razem się rozbił. Odłupał sobie głowę i ręce. Zinterpretowano to jako podporządkowanie się bogów mniejszy ch Jedy nemu Bogu. Robert Graves w swoich dziełach o bogach i bohaterach staroży tnej Grecji pisze, że kiedy narodził się Jezus, bogowie mniejsi ułoży li się do snu i będą spać po kres dziejów. – Będą spać, chy ba że coś lub ktoś ich przebudzi… – Jeśli masz rację i ktoś przy wołał Ingumę, to wiesz już, dlaczego strażnik lasu pokazuje się tak często. Ofiara dla sił zła musiała by ć wy jątkowa, przerażająca, musiało to by ć coś takiego, co zwracało uwagę Kościoła, i teraz ten waty kański ksiądz tutaj węszy – powiedziała Engrasi z naciskiem i popatrzy ła na Amaię, jakby chciała potwierdzić swoje podejrzenie, że to on jest jej

informatorem. Amai wy dałoby się to zabawne, gdy by nie to, że przez jej umy sł przewinęły się obrazy z przeszłości: świętokradztwa w kościele w Arizkun, sprofanowany rodowy itxusuria, odłamki skał na kamienny m ołtarzu Mari, pusta trumienka siostry bliźniaczki, ciemny puch na główce córeczki Esparzy wy stającej z zalewanego strugami deszczu plecaka… W uszach rozbrzmiewały jej słowa amatxi Ballareny. Przy pomniała sobie jej opowieść o ty m, że Inguma się budzi, kiedy ktoś zapragnie go obudzić, i że zbiera kolejne ofiary, dopóki nie zaspokoi żądzy krwi.

32

Do komisariatu poszła pieszo. Naty chmiast pożałowała, bo mimo że szła dość szy bko, przemarzła do kości. Puchówka, którą miała na sobie podczas wy prawy w góry, jeszcze nie wy schła, a płaszcz, który założy ła, by ł zby t lekki na ten zimowy ranek. Blade niebo zapowiadało opady śniegu. Wchodząc do budy nku, natknęła się na inspektora Iriartego. Odprowadzał Benigna Berruetę. Berrueta zatrzy mał się na jej widok i powiedział: – Pani inspektor… Podeszła ostrożnie, bo wiedziała, że reakcję rodziny trudno przewidzieć. Ból i rozpacz często skłaniają ludzi do szukania kozła ofiarnego. Próbują sobie w ten sposób poradzić z poczuciem winy i często to policja staje się obiektem gniewu. Ty siące razy sama tego doświadczy ła, ty siące razy by ła świadkiem takich zachowań. Ale jego wy ciągnięte ręce i spojrzenie, który m szukał jej oczu, sprawiły, że się odpręży ła. – Dziękuję, dziękuję pani za to, co usiłowała pani zrobić – powiedział. – Wiem, co się stało, i wiem, że nie doszłoby do tego, gdy by pani mogła doprowadzić sprawę do końca. Zanim tu przy szedłem, odwiedziłem moją córkę. Powiedziała mi, że po eksplozji zajrzała do kry pty i że widziała swoich sy nków… Miała zmasakrowane dłonie i okaleczone oko, ale znalazła ty le siły, żeby się podczołgać do krawędzi grobowca i skierować światło latarki do środka. Wiem, że pomy śli pani, że oszalałem, ale muszę to powiedzieć: cieszę się, że to się stało. To straszne, ale widocznie to by ł jedy ny sposób, żeby moja córka się przekonała. Dlatego zrobiła to, co zrobiła, bo czasem trzeba zrobić to, co należy. Po raz pierwszy od lat nabrałem nadziei, że będzie z nią dobrze. Dzisiaj zaczęła opłakiwać swoje dzieci i sądzę, że wkroczy ła na drogę uzdrowienia. Amaia rzuciła okiem na Iriartego, skinęła głową i wy ciągnęła do Berruety rękę. Złapał ją i wsunął w nią wizy tówkę. – Dziękuję, dziękuję – powtarzał. Na piętrze panowała cisza. W soboty większość załogi patrolowała drogi, a wy dział kry minalny nie miał tego ranka zby t dużo do roboty. Amaia włączy ła komputer i zaczęła przeglądać pocztę. Nawet nie usiadła przy biurku. Słuchała, co mówi Iriarte. – Przy puszczalnie uda się ocalić jej oko, ale rany są poważne i ich konsekwencje zawsze będą widoczne. Jej ży cie nie jest zagrożone i podobno zdumiewająco szy bko dochodzi do siebie. Jak powiedział jej ojciec: to, co się stało, wy wołało reakcję łańcuchową. Rozpoczęła się żałoba, od najtrudniejszego etapu, od pogodzenia się ze stratą, ale od tej pory pójdzie szy bko. Przez chwilę w milczeniu zastanawiała się nad ty m, co usły szała.

– Sędzia Markina zapewnił mnie, że sędzia Gouvenain nie złoży skargi – powiedziała. Sapnął z ulgą. – To dobra wiadomość, a ostatnio nie mieliśmy ich zby t dużo. Chy ba pójdę do domu uczcić to rodzinny m obiadem. – Nie by ło tu Etxaidego? – Jest sobota… – odpowiedział. – Wiem – stwierdziła, wy ciągając komórkę i ponownie sprawdzając pocztę. – Ale już mówiłam, że miał mi przy słać zdjęcia z cmentarza w Ainhoi i jeszcze tego nie zrobił. To dziwne. Iriarte wzruszy ł ramionami i ruszy ł do wy jścia. Poszła za nim. Po drodze wy bierała numer Jonana. Usły szała cztery sy gnały, a potem włączy ła się poczta głosowa. – Zadzwoń do mnie, Jonanie – powiedziała. Jak ty lko otworzy ła drzwi, poczuła ukąszenie zimna. Przy jęła ofertę Iriartego: zaproponował, że ją podwiezie. Gdy przejeżdżali obok Juanitaenei, powiedział: – Wy daje się, że nie ma żadny ch postępów w remoncie. – Aha – potwierdziła wy mijająco i chociaż sama nie wiedziała czemu, poczuła wielki smutek. Dom to jeszcze nie ognisko domowe. Przy pomniały jej się słowa starego Yáñeza. – No cóż, ży czę pani szczęśliwej podróży – powiedział Iriarte, zatrzy mując się przed domem Engrasi. – Kiedy lecicie? – Jutro w południe. – Wy siadła. – Już jutro. Wieczorne niebo by ło zupełnie białe, śnieg mógł zacząć padać lada chwila. O piątej zadzwoniła komórka i to, co się wy świetliło na ekranie, zdziwiło ją: „Jonan dom”. Nawet nie pamiętała, że podinspektor ma też domowy telefon, zawsze dzwonił z komórki. Odezwał się kobiecy głos. – Pani inspektor Salazar? Jestem matką podinspektora Etxaidego. W tej samej chwili Amaia przy pomniała sobie, że Jonan dał jej kiedy ś ten numer, gdy musiał na jakiś czas zamieszkać u rodziców, bo miał w domu malowanie. – Dzień dobry. Jak się pani miewa? – Dobrze… no cóż… – By ło oczy wiste, że jest zdenerwowana. – Proszę mi wy baczy ć, że dzwonię, ale nie mogę się skontaktować z Jonanem i… Nie chcę przeszkadzać, z pewnością jesteście bardzo zajęci. – Nie, dzisiaj nie pracujemy … Dzwoniła pani na komórkę? – Mówiąc to, poczuła się jak idiotka. Oczy wiście, że to zrobiła, przecież to jego matka. – Tak – odpowiedziała pani Etxaide. – My ślałam, że jest w pracy. Umówiliśmy się, że przy jdzie o pierwszej do domu na obiad i… no cóż… Nie chcę wy jść na wariatkę, ale on zawsze dzwoni, jeśli ma się spóźnić. No i nie odbiera telefonu. – Może śpi – powiedziała Amaia, sama w to nie wierząc. – Ostatnie dni by ły wy czerpujące,

pracowaliśmy całą noc, do rana. Może nie usły szał dzwonka. Pożegnała się i naty chmiast wy brała numer Jonana. Znowu odezwała się poczta głosowa. – Jonanie, zadzwoń do mnie naty chmiast. Wy brała numer Montesa. – Fermín, jest pan w Pampelunie? – Nie, jestem w Elizondo. Czy m mogę służy ć? – Nie, nic… – Szefowo, co się stało? – Nic… Etxaide nie przy szedł do pracy. Umówiliśmy się, że prześle mi powiększenia zdjęć, i nie zrobił tego. Nie odbiera telefonu. Przed chwilą zadzwoniła jego matka, jest zaniepokojona. Mówi, że umówili się na obiad i nie przy szedł ani nie zadzwonił. By ła naprawdę zdenerwowana. Nigdy przedtem w ciągu ty ch dwóch lat do mnie nie dzwoniła. – Kiedy to powiedziała, poczuła, że niepokoi się jeszcze bardziej. – Dobrze – powiedział Montes. – Zadzwonię do Zabalzy, mieszka niedaleko Etxaidego. Za parę minut będzie u niego i sprawdzi, czy wszy stko w porządku. My ślę, że śpi i ma wy łączony telefon. – Tak. Proszę tak zrobić. James siedział na łóżku obok otwarty ch walizek i skreślał z listy, którą przy gotowali, kolejne punkty, żeby nie zapomnieć o czy mś ważny m. Amaia starannie składała ubrania, żeby zajęły jak najmniej miejsca. Pomy ślała, że nie będzie ich potrzebowała dużo, ty lko na pierwszy ty dzień, bo podczas kursu FBI będzie nosiła oficjalne stroje akademii. Dostanie je, jak ty lko przy jedzie: dres, krótkie spodnie, obuwie sportowe, cztery podkoszulki, mundur polowy, kamizelkę kuloodporną, pasy, buty, skarpetki i plakietkę identy fikacy jną. Będzie musiała ją nosić na widoku. I jeszcze długopisy, blok i teczkę z przegródkami, i czapkę z napisem „FBI”, którą, jako jedy ną z ty ch rzeczy, będzie mogła po kursie zabrać do domu. – Co się z tobą dzieje? – spy tał James. Obserwował ją od pewnego czasu. – Dlaczego py tasz? – zaniepokoiła się. – Już trzeci raz składasz ten sam podkoszulek. Przy jrzała się podkoszulkowi, który trzy mała w ręce, jakby to by ł obiekt z kosmosu. – Tak… – Wrzuciła go do walizki. – My ślę o czy mś inny m. – Uzmy słowiła sobie, że już kiedy ś tak się czuła, i aż za dobrze wiedziała, co będzie dalej. – Muszę iść, James… – powiedziała nagle. – Dokąd? – Dokąd? – powtórzy ła, ściągając wełniany żakiet, który nosiła w domu, i zdejmując z haka na drzwiach płaszcz. – Jeszcze nie wiem – odpowiedziała, pogrążona w my ślach. – Amaio, przerażasz mnie. Co się stało?

– Nie wiem – odparła. Wiedziała, że mija się z prawdą. Oczy wiście, że wiesz – mówił głos w jej głowie. Rzuciła się ku schodom, a zaniepokojony James ruszy ł za nią. Engrasi, która czuwała nad bawiący m się w swoim ogromny m kojcu Ibaiem, wstała na jej widok. – Co się stało, Amaio? Otworzy ła usta, żeby odpowiedzieć, ale przerwał jej dzwonek komórki. Dzwonił Montes. – Szefowo, by ł w domu. Zabalza tam poszedł, drzwi nie by ły zamknięte. To jakiś koszmar, ktoś go postrzelił. Wszy stko wokół roztrzaskało się na milion kawałków. Rozbry znęły się w lodowatej kosmicznej próżni. Już od wielu godzin wiedziała, że stało się coś złego, czuła ciężar na karku, jakby umościł się tam niepożądany podróżny z arabskich bajek, z ty ch, którzy wskakują na plecy i trzeba ich nieść przez całą wieczność. Złapała się na ty m, że zaczęła się zastanawiać, kiedy poczuła jego złowróżbną obecność. Potem o ty m pomy ślę, przy rzekła sobie, teraz nie mam czasu. Zadała kilka py tań, zadzwoniła do Iriartego, a potem do komisariatu do Pampeluny, wsiadła do samochodu i wy ciągnęła ze schowka przenośną sy renę. Niemal ją rzuciła na dach samochodu. Zapinała pas, gdy na siedzenie pasażera wskoczy ł inspektor Montes. – Prosiłem, żeby pani na mnie poczekała. Nie odpowiedziała, wcisnęła ty lko gaz. – Nie czekamy na Iriartego? – Jedzie swoim samochodem. – Machnęła ręką do ty łu. We wsteczny m lusterku widać by ło jego samochód. Właśnie ich doganiał. – Co dokładnie powiedział Zabalza? – Że zadzwonił i nikt nie otworzy ł, więc zaczął walić w drzwi. Nie by ły zamknięte, choć na pierwszy rzut oka tak wy glądały. Drzwi się otworzy ły, wszedł i zobaczy ł, że Jonan leży na podłodze i że został postrzelony. – Gdzie? – W klatkę piersiową. – Ży je? – Zabalza nie umiał mi powiedzieć. Powiedział, że by ło mnóstwo krwi, że wezwał pogotowie, a potem do mnie zadzwonił. – Jak to nie wiedział, czy ży je?! Na litość boską, przecież jest policjantem! – Kiedy utrata krwi jest duża, puls jest bardzo słaby – wy jaśnił Montes. Sapnęła. – Ile razy ? – Co? – Ile razy ?! – wrzasnęła, żeby przekrzy czeć wy cie sy reny.

– …dwa. Ty le stwierdził… – Ty le stwierdził… – Przy spieszy ła na prostej, przeklinając każdy kilometr, który dzielił Elizondo od Pampeluny. – Niech pan zadzwoni jeszcze raz – rozkazała. Posłuchał w milczeniu i po kilku sekundach się rozłączy ł. – Nie odbiera. – Niech pan dzwoni! – wrzasnęła. – Do ciężkiej cholery ! Niech pan coś zrobi! Kiwnął głową i znowu wy brał numer. Wjeżdżali na przedmieścia, kiedy zaczął padać śnieg. Płatki śniegu unosiły się w powietrzu, puszy ste i lekkie, i opadały tak powoli, że wy dawało się to nierealne. Wszy stko, co się stało od chwili, gdy odebrała telefon od Montesa, wy dawało jej się nierealne, ale ta spadająca na Pampelunę zady mka z płatków śniegu wielkości płatków sztamowej róży miała pozostać w jej pamięci do końca ży cia. Niebo spadało im na głowy. Niebo pękło z bólu i jego zawartość sy pała się na miasto. By ło jej to obojętne. – Do którego szpitala? Montes przez kilka sekund nie odpowiadał. – Jest w domu. Popatrzy ła na niego zdezorientowana. Na trochę zby t długo straciła z oczu drogę, coraz bardziej niebezpieczną. – Dlaczego? – spy tała z rozpaczą, jak mała dziewczy nka domagająca się odpowiedzi od kogoś dorosłego. – Nie wiem – odpowiedział Montes. – Nie wiem. Może go stabilizują. Ulica by ła zamknięta. Po obu stronach jezdnię zagradzały wozy patrolowe. Pokazali odznaki i przejechali po chodniku, nie czekali. Przed domem stały dwie karetki i kilkunastu policjantów w mundurach. Powstrzy my wali sąsiadów i gapiów. Wy skoczy ła z samochodu i pobiegła do drzwi, oślepiana przez płatki śniegu, które opadały nieubłaganie i pokry wały wszy stko grubą warstwą. Mimo to rozpoznała samochód San Martína. To wy starczy ło, żeby w jej umy śle wy świetliło się coś w rodzaju katastroficznego znaku zapy tania. – Co on tutaj robi? – spy tała. Montes biegł za nią. Wpadli do środka. Drzwi by ły otwarte. Trzy mał je jakiś mundurowy. Minęli windę, by ła zajęta. Nie zatrzy mali się, zaczęli się wdrapy wać na górę. Amaia powtórzy ła: – Co on tutaj robi? Montes nie odpowiedział i by ła mu za to wdzięczna. Nie by ło to py tanie do niego, lecz do przeklętego wszechświata, od którego też nie chciała dostać odpowiedzi. Po prostu nie udało jej się powstrzy mać od zadania go. Zaczerpnęła powietrza na półpiętrze, jeszcze trochę w górę,

następne piętro… Czwarte czy piąte? Nie by ła pewna, parła do przodu, a w jej wnętrzu wy kluwała się paląca kula. Odpy chała ją od siebie. Kontrolowała ją złością i koncentracją, kiedy kolejne kilometry uciekały spod kół samochodu. Ale w chwili gdy zobaczy ła samochód San Martína, embrion koszmaru, cierpienia i przerażenia zaczął walczy ć o prawo do narodzin, rozpy chał się w jej klatce piersiowej i podchodził do gardła jak obrzy dliwe stworzenie, jakby usiłował się wy dostać przez jej usta. Biegła, oddy chając głęboko, dy sząc i poły kając ślinę, powstrzy mując poród tego czegoś, co narodziło się w jej wnętrznościach. Chciałaby móc go zabić, udusić, odebrać mu powietrze, nie pozwolić, żeby się urodził. Już by ła na właściwy m piętrze. Zobaczy ła Zabalzę, bladego, zmienionego na twarzy. Siedział na podłodze między windą a mieszkaniem. Wy glądał, jakby się osunął po ścianie. Zobaczy ł ją i wstał na nogi z szy bkością, jakiej się nie spodziewała. Ruszy ł w jej stronę. W jej głowie rozbrzmiewało py tanie: co on tutaj robi? Zabalza zagrodził jej drogę przy drzwiach. – Niech pani nie wchodzi – szepnął. To by ło błaganie. – Proszę się odsunąć! Nie posłuchał. – Niech pani nie wchodzi – powtórzy ł i złapał ją mocno za ręce. – Proszę mnie puścić! – Próbowała się wy swobodzić i go minąć. Ale Zabalza by ł nieustępliwy. Do jego przy gnębienia, do zmienionego wy razu twarzy i głosu, zaledwie szeptu, nie pasowały siła i zdecy dowanie, z który mi starał się ją powstrzy mać, przy ciskając ją do piersi. – Niech pani nie wchodzi, proszę, niech pani nie wchodzi – błagał, szukając wzrokiem poparcia Montesa, ale Montes ty lko kręcił głową. Amaia czuła, że twarz Zabalzy przy kleja się do jej twarzy, mogła poczuć aromat pły nu do płukania, który m przesiąkł jego sweter, i gorzki zapach jego potu. Przestała się wy ry wać i po paru sekundach poczuła, że nie trzy ma jej już tak mocno, i wtedy wy ciągnęła zza pasa broń i oparła lufę o jego bok. Poczuł doty k żelaza i odsunął się, z rękoma opuszczony mi bezradnie i z wy razem nieskończonego smutku na twarzy. Amaia weszła do mieszkania i zobaczy ła San Martína. Klęczał na podłodze obok Jonana. Dostała odpowiedź na py tanie, którego nie chciała zadawać, odpowiedź, której wolałaby nie znać. Jonan Etxaide, Jonan, jej najlepszy przy jaciel, najlepszy człowiek, jakiego w ży ciu poznała, leżał nieruchomo twarzą do sufitu w wielkiej kałuży krwi. Strzelono do niego dwa razy, tak powiedział Montes. Jeden postrzał w klatkę piersiową, niemal u nasady szy i. Otwór wlotowy by ł ciemny, ale prawie nie krwawił, bo krew lała się w dużej mierze przez otwór wy lotowy na plecach. Drugi w czoło. By ł jedy nie okrągłą dziurą, a pocisk, który tamtędy wleciał, wy leciał przez czubek czaszki,

roztrzaskując kości i zbijając w krwawą masę jego brązowe włosy. Podeszła, nadal z pistoletem w ręku, nie zdając sobie sprawy, jakie wrażenie robi na policjantach patrzący ch na nią z głębi pokoju. I w tej właśnie chwili, po ty m, jak udawało jej się tak długo kontrolować oddech, poczuła, że dłużej nie może. Zaczerpnęła powietrza i to wy starczy ło, żeby oży wić paskudną istotę w jej wnętrzu. Wspięła się po jej przeły ku do gardła i zaczęła ją dusić. Zrezy gnowana, otworzy ła usta, żeby potwór mógł się wy dostać. Poczuła, że ją dławi, że odbiera jej powietrze. Ból by ł straszliwy. Piekły ją oczy, w płucach nie została nawet odrobina powietrza, gardło zeszty wniało i poczuła takie zawroty głowy, że się potknęła, zachwiała i padła na kolana przed martwy m ciałem Jonana Etxaidego. Wtedy z jej otwarty ch ust wy rwał się potwór, który dojrzewał w jej wnętrzu, potwór cierpienia ogarniającego całą jej istotę. Z jej oczu popły nęły strumienie łez, jej serce z bólu roztrzaskało się na kawałki. Pokochała to cierpienie, bo by ło owocem jej ży wota, rozpły nęła się w nim, wiedząc, że to kulminacy jny moment jej ży cia, mimo że wolałaby go nie doży ć. Pochy liła się, otworzy ła oczy i przez łzy zobaczy ła białe dłonie Jonana unurzane w ciemnej krwi, jego piękną twarz zniekształconą gry masem śmierci, jego półotwarte usta i blade wargi, z który ch zniknął najmniejszy ślad koloru. Piersi rozry wał jej ból tak straszny, że musiała podnieść ręce, i kiedy usiłowała przy cisnąć je do ciała, zdała sobie sprawę, że nadal trzy ma w dłoni pistolet. Popatrzy ła na niego zdziwiona, jakby py tając, co z nim począć. Montes uklęknął obok niej, delikatnie odebrał jej pistolet i popatrzy ł na San Martína. Gadatliwy zazwy czaj doktor, uwielbiający dzielić się swoją wiedzą, nie znajdował słów. Twarz koloru popiołu, pokry ta pozbawioną wy razu maską rozpaczy, i jedy nie w oczach coś, co wskazy wało na to, że coś czuje, że nie dowierza. Na rękach miał rękawiczki. Badał rany nieskończenie cierpliwie i delikatnie, przesuwał łagodnie palcami po zlepiony ch krwią włosach, krótkimi, ury wany mi ruchami. Wy glądało to tak, jakby pragnął w ten sposób naprawić rany, zatamować krew, wepchnąć z powrotem do czaszki odłamki kości i rozpry ski szarawej masy mózgowej. Montes widział coś takiego po raz pierwszy w ży ciu. San Martín przerwał na chwilę, ty lko po to, żeby spojrzeć na Amaię. Obejmowała się rękami, jakby próbowała się pocieszy ć, ale on wiedział, że bardzo się stara pohamować impuls, nie dotknąć ciała przy jaciela. Spojrzeli sobie w oczy, oboje jednakowo zdruzgotani, z wy razem rozpaczy na twarzach i zaciśnięty mi wargami. Fermín Montes i doktor San Martín nigdy za sobą nie przepadali. Montesa doprowadzały do szału pełne fachowy ch wy rażeń raporty doktora, a San Martín uważał, że tacy policjanci jak Montes należą do inny ch czasów i powinni już odejść w przeszłość. A jednak w tej chwili Montes zrozumiał, co dzieje się w umy śle doktora. Obserwował jego obciągnięte rękawiczkami, spoczy wające na głowie Jonana dłonie i nieświadomie – cały czas spoglądał na Amaię – przesuwające się po jego włosach w geście pieszczoty. Zrozumiał, że San Martín nie będzie w stanie zrobić tej sekcji.

Nie musisz czegoś wcześniej doświadczy ć, żeby to rozpoznać, to nie jest konieczne. Jest taki moment, taki gest, taka rozmowa telefoniczna, takie słowa, które zmieniają wszy stko. A kiedy to się zdarza, kiedy nadchodzi ten moment, kiedy padają te słowa, rozbijają na drobne kawałki sterów, który m – jak ci się wy dawało – kontrolowałeś swoje ży cie, rujnują złudzenia i plany, które snułeś, i ukazują ci surowe oblicze rzeczy wistości. Pokazują ci, że to, co wy dawało się niezmienne, nie jest takie, że wszy stkie starania są absurdalne, że jedy ną rzeczą absolutną jest chaos, który zmusza cię do zgięcia karku, do poddania się i poniżenia przed potęgą śmierci. Nie mogła przestać się wpatry wać w trupa. Gdy próbowała odwrócić wzrok, jej mózg naty chmiast się włączał i niemal sły szała, jak krzy czy : nie, nie, nie! Dlatego nadal na niego patrzy ła, torturowała się widokiem nieży wego ciała Jonana, bladej skóry, wy schnięty ch warg, a zwłaszcza czarny ch otchłani, który mi wniknęła w niego śmierć, umiłowanej krwi zakrzepłej w ciemną kałużę. Trwała nieruchomo przy ciele najlepszego przy jaciela, wpatrując się w jego martwą twarz i poddając się fali cierpienia, oddając się jej bezwładnie i coraz wy raźniej zdając sobie sprawę, że po jego śmierci nigdy w ży ciu nie dojdzie do siebie, że ból jego utraty jest najgorszą rzeczą, jaka ją w ży ciu spotkała, i że wolałaby tego nie doży ć. Ta pewność ciąży ła jej jak nagrobna pły ta. Jednocześnie by ła wdzięczna, że przez jakiś czas zaszczy cał ją swoim towarzy stwem i że będzie mogła go opłakiwać do końca ży cia. Poczuła na ramieniu czy jąś dłoń, odwróciła się i zobaczy ła inspektora Iriartego. Zachęcał ją, żeby poszła za nim. Dopiero wtedy zdała sobie sprawę, że całą twarz ma zalaną gęsty mi ciepły mi łzami, i osuszy ła ją wierzchem dłoni. Poszła z Montesem za inspektorem. W kory tarzy ku łączący m salon z kuchnią czekał Zabalza. Iriarte wy glądał na chorego, pod oczami miał ciemne kręgi, który ch nie by ło rano. A kiedy się odezwał, jego dolna warga lekko drżała, tak jak głos. Znowu położy ł jej dłoń na ramieniu, a potem zaczął mówić: – Pani inspektor, my ślę, że będzie lepiej, jeśli zostawi nas pani tutaj samy ch. Ktoś panią odwiezie do domu. – Co? – spy tała zdumiona i strząsnęła jego rękę. Poszukał wzrokiem poparcia u kolegów, a potem mówił dalej: – To oczy wiste, że jest pani bardzo poruszona… – Wy także – odparła, przesuwając wzrokiem od jednego do drugiego. – To by łoby potworne, gdy by ście nie by li, ale nikt nie idzie do domu. Jestem tu już co najmniej od piętnastu minut i nadal czekam, aż ktoś mnie poinformuje, co tu się stało – powiedziała twardy m głosem. – Jonan Etxaide by ł najlepszy m policjantem, z jakim miałam szczęście współpracować. W ciągu ty ch lat, kiedy go znałam, odznaczy ł się niezrównany mi zawodowy mi umiejętnościami, zdrowy m rozsądkiem i lojalnością. Jego utrata jest katastrofą, ale jeśli ktoś choćby przez chwilę pomy ślał, że pójdę do domu go opłakiwać, to znaczy, że mnie nie zna. Nie przy padkiem jestem szefową

wy działu zabójstw, więc wszy scy bierzemy się do pracy. Złapiemy by dlaka, który to zrobił. Zabalza, proszę, pan zaczy na. – Kiedy tu dotarłem, drzwi wy dawały się zamknięte. By ły nie do końca dociśnięte, jakby ktoś, kto wy chodził, nie pociągnął wy starczająco mocno. Kiedy zacząłem się dobijać, ustąpiły. Otworzy łem je i zobaczy łem go. – Wskazał ręką, że od wejścia można by ło zobaczy ć cały salon. – Sprawdził pan mieszkanie? – Tak. Nie by ło nikogo, choć wy dało mi się oczy wiste, że zostało przeszukane i że brakuje kilku urządzeń elektroniczny ch. – Telewizor jest tam. – Montes wskazał na płaski ekran nad kominkiem. – Przy puszczalnie zabrali ty lko lżejsze rzeczy. Amaia pokręciła głową. – To nie by ł rabunek, panowie. A jego telefon? – Też zniknął. – Dzwoniłam do niego kilka razy i za każdy m włączała się skrzy nka pocztowa. Jeśli komórka nadal jest włączona, możemy ją zlokalizować. – Wy ciągnęła telefon i wy brała numer Jonana. Ty m razem nie by ło sy gnału. Abonent wy łączony lub poza zasięgiem. Schowała telefon. Wchodząc do mieszkania, kątem oka dostrzegła inspektora Clemosa z wy działu zabójstw z Pampeluny. Jeśli się nie my liła, właśnie odsuwali ich od śledztwa. Nie by ło w ty m nic dziwnego, sama by tak zrobiła. – Ktoś rozmawiał z sąsiadami? Musieli sły szeć wy strzały. – Nic nie sły szeli, przy najmniej ci z piętra. Właśnie trwają przesłuchania reszty mieszkańców. Amaia odwróciła się do drzwi. W mieszkaniu widać by ło ślady czarnego proszku tam, gdzie przeszła ekipa techniczna. Wy dawało się, że skończy li już pracę. – Znaleziono jakieś ślady ? – Sporo. Większość należy do niego. Drzwi nie zostały wy ważone, wszy stko wskazuje na to, że komuś otworzy ł. – Komuś znajomemu… – dodał Iriarte. – Znajomemu na ty le, żeby mu pozwolił wejść i szedł do salonu przed nim. Komuś, kto na pierwszy rzut oka nie wy dawał się groźny, dopóki nie wy ciągnął broni. Znaleźliśmy też łuskę. – Pokażcie mi ją – poprosiła policjanta z technicznego. Pokazał jej złocistą kapsułkę zamkniętą w foliowej torebeczce. – Nabój dziewięć milimetrów IMI, produkcji izraelskiej. To wy jaśnia, dlaczego sąsiedzi niczego nie sły szeli. To ponaddźwiękowa amunicja, pistolet z tłumikiem. Wiecie, co to oznacza? – Że morderca przy szedł tu, żeby zabić – odparł Montes. – A właśnie, gdzie jest broń podinspektora Etxaidego?

– Jeszcze jej nie znaleźliśmy – odpowiedział Zabalza. Amaia zrobiła krok do przodu i zniży ła głos. – Słuchajcie, chcę, żeby ście wszy stko sfotografowali, może by ć nawet komórką. Clemos i jego ekipa nie znaleźli się tu przez przy padek. Sądzę, że wkrótce zostaniemy odsunięci od sprawy. Chy ba się ze mną zgodzicie, że nie możemy tak tego zostawić. Zobaczy ła, jak z przy gnębieniem potakują, i nie tracąc czasu, minęła ich i weszła do jednego z dwóch pokoików, które razem z salonem składały się na to niewielkie mieszkanie. Naty chmiast się zorientowała, że – jak ją uprzedził Iriarte – ktoś wszy stko starannie przeszukał, nie spiesząc się i wszy stko dokładnie oglądając. Niemal mogła wy czuć wrogą energię intruza, zgłębiającego ży cie Jonana z zachłannością my śliwego. Widziała wiele mieszkań po włamaniach, przegrzebany ch w poszukiwaniu wszelkich wartościowy ch przedmiotów. Zawsze by ły w nich bałagan i chaos. Ty m razem zabójca niczego nie stłukł ani nie przewrócił, ograniczy ł się do zabrania telefonów komórkowy ch, aparatów fotograficzny ch, zewnętrzny ch twardy ch dy sków i kolekcji USB, na której Jonan przezornie archiwizował dane i zdjęcia ze wszy stkich spraw. A jednak wiedziała, że tu by ł, że najprawdopodobniej stał dokładnie w ty m miejscu, gdzie ona teraz stała, że się napawał inty mnością mężczy zny, którego właśnie zamordował. Jej wzrok padł na zdjęcie, na który m stała obok Jonana w galowy m mundurze. To by ł Dzień Policji. By ło na półce razem z dwoma inny mi. Na jedny m z nich Jonan stał uśmiechnięty obok rodziców, na drugiej obok jakiegoś mężczy zny na pokładzie jachtu. W ty m momencie zdała sobie sprawę, że mimo że by ł jej przy jacielem, nic nie wiedziała o jego pry watny m ży ciu. Kim by ł ten mężczy zna? Na zdjęciu wy dawali się szczęśliwi, a ona nawet nie wiedziała, czy miał partnera. Wróciła do salonu i zobaczy ła, że ciało zostało przy kry te metalizowaną srebrną płachtą. Poły skiwała absurdalnie, jak świąteczna dekoracja. Jak zahipnoty zowana wpatry wała się w bły ski światła na plastiku i na kilka sekund jej umy sł się zawiesił. Jakiś ruch za plecami przy wołał ją do rzeczy wistości. Przy jechał dy żurny sędzia śledczy w towarzy stwie sekretarza sądowego. Obserwowali wszy stko podejrzliwie. Przy witali się. Iriarte podszedł do niej i podał jej swoją komórkę. – Szefowo, to komisarz. Mówi, że pani komórka jest wy łączona. A więc to już. I tak trwało to dłużej, niż się spodziewała, kiedy zobaczy ła nieco zażenowane spojrzenia Clemosa. Podszedł do sędziego, jak ty lko zobaczy ł, że wchodzi. – Tak, padła mi bateria – skłamała. Wy słuchała komisarza. Wy jaśnił, że jej zespół zostanie odsunięty od śledztwa. Zespół drugi do spraw zabójstw z Pampeluny przejmie sprawę. – Panie komisarzu, jestem szefową wy działu zabójstw – wy ciągnęła ostatni argument. – Przy kro mi, Salazar, nie mogę pozwolić, żeby pani prowadziła tę sprawę. Nie mogę tego

zrobić i pani dobrze o ty m wie. Gdy by by ła pani na moim miejscu, też podjęłaby pani taką decy zję. – Dobrze, ale oczekuję, że jako szefowa wy działu zabójstw będę o wszy stkim informowana. – To się rozumie samo przez się. Ja natomiast oczekuję, że będziecie współpracować z zespołem drugim, udzielając im wszelkiej pomocy i dzieląc się informacjami, który ch będą potrzebowali, żeby wy jaśnić sprawę. Zanim skończy ł, dodał: – Pani inspektor… Ubolewam nad pani stratą. Wy bąkała podziękowanie i oddała komórkę Iriartemu.

33

Niech się zatrzy ma świat. Tego dnia ży czy ła sobie, żeby to oklepane hasło stało się prawdą tak samo mocno, jak się pragnie, żeby istniał Bóg lub prawdziwa miłość… Ale tak się nie stanie, świat nie staje w miejscu, nawet gdy umiera ktoś, kogo się kocha. Śmierć udzieliła jej pierwszej lekcji, gdy by ła jeszcze dzieckiem i straciła amatxi Juanitę. Wkrótce potem zmarł jej ojciec, a przedtem mało brakowało, żeby sama straciła ży cie. Kiedy umiera ktoś, kogo się kocha, świat się nie zatrzy muje w biegu, ale zmienia się, jakby oś planety trochę się skręciła, w sposób niedostrzegalny dla inny ch, ale oczy wisty dla ciebie. Uzy skujesz wtedy wgląd w sprawy dotąd ukry te, jakby ś nagle stał się jasnowidzem, jakby ś mógł dojrzeć kulisy, wszy stko to, co jest poza sceną, na której odby wa się spektakl ży cia. Tam są rusztowania, belki, sznury, na który ch opiera się dekoracja, i z bliska widzisz, że wy glądają na zniszczone, pokry te kurzem i szare. Aktorzy mają przesadny makijaż i recy tują swoje kwestie, idąc za podszeptem znudzonego suflera, a dla ciebie nie ma roli w tej sztuce i nie znasz jej tekstu. To ten, kogo kochałeś i kto umarł, zamienia się w głównego bohatera przedstawienia, w który m nie ma dla ciebie roli. Wiedziała, że to nieobecność zamordowanego Jonana Etxaidego, którego ciało spocznie niedługo na sekcy jny m stole, stanie się tematem sztuki, której niechętny m widzem będzie zmuszona zostać na wiele dni. Bolały ją nogi, plecy i głowa. Siedząc w poczekalni Insty tutu Medy cy ny Sądowej Nawarry, rozmy ślała o ty ch wszy stkich dniach, kiedy przechodziła obok i widziała, że siedzą tam i czekają rodziny ofiar. Obrzuciła spojrzeniem pomieszczenie, twarze swoich kolegów, którzy zbili się w grupkę i szeptali tonem zarezerwowany m dla czuwania przy zmarły m. To jej przy pomniało kobiety w caserío rodziny Ballarena. Wstała i podeszła do okna. Wielkie lotne płatki śniegu pokry ły bielą ulice, wy ciszając odgłosy miasta. Pod nawałą śnieży cy wy dawało się dziwnie zamarłe. Pomy ślała, że w Elizondo musi teraz by ć ślicznie i że niczego tak nie pragnie, jak naty chmiast wrócić do domu. Montes podszedł w milczeniu i podał jej papierowy kubek z kawą. Miał niepewną minę. Wzięła od niego kubek i powiedziała: – Pan wiedział, że Jonan nie ży je, kiedy pan do mnie zadzwonił. Montes się zastanowił i potwierdził. Mógłby zaprzeczy ć, ale osiągnąłby jedy nie ty le, że wy stawiłby Zabalzę na pośmiewisko. – Tak. Zabalza mi powiedział. Przy znaję. Nie odpowiedziała. Z kubkiem w zlodowaciały ch dłoniach odwróciła się do okna. Josune od dwóch lat by ła pomocnicą doktora San Martína i by ła przy zwy czajona do tego, że jej

znajomi robią zdziwione miny, kiedy się dowiadują, że lubi swoją pracę, że jej szef jest równy m facetem i że ze wszy stkiego jest zadowolona. Ale ten dzień nie by ł dobry. Już dawno wszy stko przy gotowała, narzędzia, kamery, lampy, wszy stko, czego San Martín mógł potrzebować. Nie by ło studentów, a na stole leżało ciało tego policjanta, który nie znosił autopsji. Odsunęła prześcieradło, który m by ł przy kry ty, i ze smutkiem przy jrzała się jego twarzy. Taki młody, półotwarte usta, zlepione krwią brązowe włosy i czaszka groteskowo zniekształcona w miejscu, gdzie wy leciał pocisk. Zawsze zostawał w głębi sali, nigdy nie podchodził bliżej i nigdy nie doty kał zwłok. Doktor San Martín zwy kł z tego żartować, gdy już go nie by ło, ale ona wiedziała, że jej szef lubi podinspektora Etxaidego, ceni jego inteligencję i wrażliwość. Nie trzeba koniecznie doty kać zwłok, żeby dokonać trafnej analizy. Nieśmiałość podinspektora nie czy niła go gorszy m śledczy m. Josune przy wielu okazjach widziała, że San Martín jest zadowolony, że może wy stąpić w roli profesora i wy magać od młodego policjanta udzielenia odpowiedzi. Pod wpły wem impulsu wy ciągnęła rękę i delikatnie pogładziła policjanta po policzku. Pomy ślała, że ona też go lubiła… Potem przy kry ła zwłoki. Czekała na San Martína. Doktor San Martín ponownie spojrzał na zegarek. Siedział w swoim ogromny m gabinecie, który by ł wy łącznie salą wy stawową dla jego kolekcji rzeźb z brązu. By ł umeblowany absurdalny m zbiorowiskiem ciężkich mebli ze szlachetny ch gatunków drewna i zajmował nieproporcjonalnie dużą część piętra budy nku. Odziedziczy ł go po swoim poprzedniku, człowieku niewątpliwie wy rafinowany m i lubiący m przepy ch, który kazał sobie nawet zainstalować ukry ty za boazerią kompletny barek. Za jego czasów musiał by ć obficie wy posażony. On miał jedy nie butelkę whisky Macallan, jeszcze zapieczętowaną. Zerwał banderolę i wlał trochę aromaty cznego pły nu do jednej ze szklanek z ciętego kry ształu, które także odziedziczy ł po poprzedniku. Wy pił mały ły k. Podrażnił mu gardło, ale dobrze mu zrobił. Dopił i nalał sobie następną hojną porcję, po czy m zakręcił butelkę. Wrócił na wy godny fotel za biurkiem i zauważy ł, że lekkie drżenie rąk zaczy na ustępować. Podjął słuszną decy zję. To nie będzie pierwszy raz w jego karierze, kiedy się nie zgodzi przeprowadzić autopsji. Zazwy czaj unikał robienia sekcji noworodków, niemowląt, mały ch dzieci. Wy obrażał sobie, że jego wielkie dłonie są zby t niezręczne, zby t brutalne, żeby doty kać ty ch maleńkich ciałek. Wy raz ich twarzy czek wbijał mu się w pamięć i choć starał się o nich zapomnieć, nachodził go przez całe ty godnie. Od dłuższego czasu zostawiał te sekcje kolegom, a oni chętnie się na to godzili. Ale jeszcze nigdy nie zdarzy ło mu się to z dorosły m, nigdy. Zdał sobie sprawę, że nie będzie mógł tego zrobić dopiero w chwili, kiedy inspektor Salazar wy buchnęła płaczem, kiedy zobaczy ł, jak rozpacza. Tak, tak właśnie jest: są rzeczy, które człowiek musi zrobić, i są takie, który ch robić nigdy nie powinien. Stary bakelitowy telefon stojący na biurku nieprzy jemnie zabrzęczał. Podniósł słuchawkę i usły szał:

– Pani doktor Maite Hernández przy szła, doktorze. – Dobrze, już schodzę. Wszelkie ciepło, które udało jej się wy drzeć kubkowi kawy, rozwiało się naty chmiast, jak ty lko stanęła w progu. Wy szła, żeby zadzwonić. Wolała uciec z budy nku, niż zostać w poczekalni i wy stawić się na współczujące spojrzenia kolegów i ciekawskie zerknięcia członków zespołu drugiego wy działu zabójstw, którzy też czekali, aż San Martín będzie gotowy. Pługi śnieżne wy konały swoją pracę, odsunęły na boki stosy śniegu, grzebiąc pod nimi niektóre samochody zaparkowane na poboczu. Zeszła po schodach. Sły szała skrzy pienie stopni w dziwnej ciszy, w której pogrąży ło się zasy pane śniegiem miasto. Jakby przedwcześnie zapadła noc. W głosie Jamesa sły szała, że jest głęboko przejęty. – Jak się czujesz, Amaio? Nie musiała się długo zastanawiać nad odpowiedzią. – Źle. Bardzo źle. – Nie wiem, za ile dojadę. Nie jestem pewien, czy szosa jest już przejezdna, ale zaraz wy ruszam. – Nie, James, nie przy jeżdżaj. Oczy szczono niektóre ulice, ale połowa miasta z pewnością nadal jest zasy pana. – Nieważne, chcę przy jechać. Chcę by ć z tobą. – James, nic mi nie jest. – Popadła w sprzeczność z ty m, co przed chwilą powiedziała, i ty m, co czuła. – Tu jest pełno policjantów, czekamy na sekcję, a potem będziemy musieli zeznawać. To będzie trwało godzinami i nawet nie będę mogła by ć z tobą. W telefonie zapadła głucha, poważna cisza. – Amaia… Wiem, że to niedobry moment, ale innego nie będzie… Znowu cisza. – Chodzi o naszą podróż. W poniedziałek operują mojego ojca. – James – zaczęła. – W tej chwili… – Wiem – przerwał jej. – Rozumiem wszy stko, ale czy ty rozumiesz, że muszę do niego polecieć? Westchnęła. – Tak. – Muszę tam by ć, Amaia. To mój ojciec, a ta operacja to nie by le co, nawet jeśli moja matka stara się to tak przedstawić. – Już ci mówiłam, że rozumiem – odpowiedziała zmęczony m głosem. – No i przy puszczam, że ponieważ nie będziesz prowadziła tej sprawy, będziesz mogła do nas dołączy ć po pogrzebie, za parę dni.

– Po pogrzebie? – zaprotestowała. – James, jestem szefową wy działu zabójstw, a Jonan by ł moim kolegą i moim przy jacielem. – Kiedy to mówiła, przez głowę przemknęła jej inna my śl. – Powiedziałeś: do nas? – Amaia, zabieram Ibaia, tak jak zaplanowaliśmy. Ty nie będziesz się mogła nim zająć, a dla ciotki to za dużo trudu. Za kilka dni będziesz z nami. Poczuła, jak ogarnia ją uczucie zagubienia i pustki. Nawet do głowy jej nie przy szło, że będzie musiała się rozstać z Ibaiem, ale James miał rację, w ciągu kilku następny ch dni nie będzie mogła się nim zająć. Najrozsądniej będzie trzy mać się planu. Ogarnęło ją potworne zmęczenie i znowu zaczęła rozmy ślać o ty m, że są chwile, kiedy jedno słowo zmienia bieg wszy stkich spraw. Jedno słowo zrobiło z niej biernego widza. Mogła się jedy nie przy glądać, jak jej ży cie rozpada się na kawałki. Tak, James miał rację. A jednak chciała się z nim kłócić, wy krzy czeć mu, ale co? Zażądać, ale czego? Nie wiedziała i nie miała na nic siły. Przed wejściem zatrzy mała się taksówka. Wy siadła z niej kobieta w średnim wieku. – Dobrze, James. Porozmawiamy później. Muszę kończy ć. – Amaia. – Co? – spy tała gniewny m tonem. – Kocham cię. – Wiem – odpowiedziała i rozłączy ła się. Pięć minut później San Martín zajrzał do poczekalni. – Informuję wszy stkich, że z powodów osobisty ch nie przeprowadzę autopsji podinspektora Etxaidego. Zastąpi mnie moja koleżanka, doktor Maite Hernández, renomowana anatomopatolog i lekarka sądowa. Ja będę nadzorował. Lekarka podawała rękę wszy stkim po kolei. – Inspektor Salazar, doktor Hernández. Panie już się znają. Amaia wy ciągnęła rękę. Doktor Hernández ścisnęła ją mocno i powiedziała półgłosem: – Składam wy razy współczucia. Ku swemu zdumieniu Amaia usły szała swój własny głos. Wy głosił kwestię, którą kiedy ś usły szała od jednej z córek Lucíi Aguirre i której znaczenia wówczas nie pojmowała. – Proszę, niech pani będzie dla niego dobra, tam, na sali. To by ł nieświadomy odruch, prośba wy pły wająca prosto z duszy. Montes, który to usły szał, raptownie wy puścił z płuc całe powietrze i zachwiał się na nogach, a Zabalza zacisnął mocno powieki. Starał się opanować. Clemos i jego zespół poszli za lekarką do sali sekcy jnej, a oni śledzili ich żałosny m wzrokiem porzucony ch psów. – Pomy ślałem, że może zechcecie mi towarzy szy ć. Zapraszam do mojego gabinetu. – San

Martín wskazał na schody. Ty m zaproszeniem zaskarbił sobie jej dozgonną wdzięczność. Ponowna wizy ta w ty m mroczny m, męskim wnętrzu, w który m po raz pierwszy by ła przed rokiem, wprawiła ją w nastrój głębokiej melancholii. Wtedy wy słuchali tam relacji matki Johany Márquez. Zalana łzami, opowiadała o ty m, jak jej mąż nękał jej córkę, a na koniec ją zgwałcił i zamordował. Jonan by ł wtedy z nimi, towarzy szy ł jej jak zawsze. Przy pomniała sobie, jak bardzo by ł poruszony, gdy matka Johany odmówiła modlitwę przed jedną z ty ch figur z brązu. Poszukała jej wzrokiem i znalazła ją w ty m samy m miejscu co przed rokiem, na stole konferency jny m, który z pewnością nigdy nie został uży ty zgodnie z przeznaczeniem. Wspaniała Pieta, niemal metrowej wy sokości, niety powo upozowana. Oburącz podtrzy mująca martwego sy na i przy ciskająca go do piersi, jak wtedy, kiedy by ł mały m dzieckiem. Twarz Chry stusa ukry ta w fałdach szaty. Wpatrzy ła się w rzeźbę. My ślała o ty m, że taki właśnie gest jest najbardziej naturalny, że ona, widząc Jonana leżącego na podłodze, z trudem się powstrzy mała od objęcia go i przy ciśnięcia do serca, pochowania go w swy m sercu na zawsze. Poczuła, że łzawią jej oczy, a w gardle wzbiera płacz, i przełknęła ślinę. Odwróciła raptownie wzrok od figury i odzy skała kontrolę nad sobą. Siedzieli i czekali. San Martín odstąpił jej swoje miejsce za ciężkim biurkiem. Do gabinetu wszedł inspektor Clemos. Usiadł naprzeciwko, wy raźnie skrępowany jej obecnością. Nie znosił jej. Samczo nastawiony gliniarz, który cierpiał, że ma za szefa kobietę, i który wy korzy sty wał każdą okazję, żeby się pobawić w idioty czne ry walizacje pod hasłem: moje musi by ć na wierzchu. Spojrzała na niego twardo, a on odwrócił wzrok i zagłębił się w notatkach. – Będziecie mogli przeczy tać raport z sekcji, kiedy będzie gotowy, ale na tę chwilę… Podinspektor Etxaide dostał dwa postrzały, jeden w klatkę piersiową, drugi w głowę, kiedy już leżał na podłodze. Znaleźliśmy jedną łuskę. Przy puszczalnie sprawca zabrał drugą. Ta, którą dy sponujemy, leżała za ciężkim meblem. Znaleźliśmy także jeden pocisk wbity w drewnianą podłogę, a pani doktor wy ciągnęła drugi. Sposób popełnienia zabójstwa i ty p nabojów wskazują na zawodowego zabójcę. Wy słałem grupę policjantów. Szukają broni w okolicach mieszkania Etxaidego. Zazwy czaj tacy sprawcy pozby wają się broni jak najszy bciej, wy rzucają ją do kontenera na śmieci albo do studzienki. Możemy jej nigdy nie znaleźć. Na chwilę podniósł wzrok, żeby sprawdzić, jaki efekt wy wołały jego słowa, i wrócił do notatek. – Wszy stko wskazuje na to, że podinspektor znał zabójcę albo że się nie spodziewał zagrożenia. Otworzy ł mu drzwi i pozwolił wejść do mieszkania, a potem poszli razem do salonu. Wskazuje na to to, że ciało zostało znalezione w głębi salonu. Nie by ło śladów walki i nie wy daje się, żeby chodziło o kradzież. Sprawca zostawił na stole portfel i inne cenne przedmioty, zabrał ze sobą sprzęt komputerowy.

– I pistolet podinspektora – dodał Montes. – Jak wiadomo, to także ty powe dla zawodowy ch zabójców. Nie dziwiłoby mnie, gdy by broń wy pły nęła po kilku latach w związku z jakąś zbrodnią. Dla takich ludzi czy sta broń jest cenniejsza od pieniędzy. Amaia słuchała nieporuszona. – Więc będziemy musieli od was usły szeć, kto mógł chcieć zabić Etxaidego, kto miał do niego pretensje lub kto mu groził – powiedział Clemos. Montes i Zabalza pokręcili głowami. – Nie jestem sobie w stanie wy obrazić, żeby wszedł z kimś w konflikt. Nie by ł człowiekiem tego rodzaju – stwierdził Montes. – A sprawy, nad który mi pracował? Może oskarżeni lub zamieszani w którąś ze spraw mieli mu coś za złe? – Już przekazałem wszy stkie raporty – wy jaśnił Iriarte. – Sprawa Basajauna: sprawca zginął podczas strzelaniny. Sprawa Tarttala: domniemany sprawca popełnił samobójstwo w więzieniu. Sprawa oby watela Kolumbii, który zabił narzeczoną i usiłował popełnić samobójstwo. Sprawa sześćdziesięcioletniej kobiety, która zabiła nożem śpiącego męża, długoletniego dręczy ciela, i sprawa Dziejeckiego, rosy jskiego handlarza narkoty ków, który z więzienia zlecił zabójstwo swojego ry wala po fachu. – A ostatnia? – Sprawa Esparzy – ciągnął Iriarte. – Ojciec zamieszany w zabójstwo córeczki, niemowlęcia. Także popełnił samobójstwo w więzieniu. – Aha, sły szałem, że podwy ższacie średnią – uśmiechnął się Clemos i popatrzy ł porozumiewawczo na swoich ludzi. – Co to za insy nuacje? – podskoczy ł Montes. – To się źle skończy ! – Montes! – powstrzy mała go Amaia. – Pozwól, niech inspektor Clemos konty nuuje. Zobaczy my, jak daleko się posunie. Clemos spojrzał na nią i przełknął ślinę. – To ty lko żart… – Świetna okazja do żartów. – Montes rzucił mu mordercze spojrzenie. – No dobrze – ciągnął Clemos. – Będziemy potrzebowali jego komputera, tego z komisariatu w Elizondo, i dostępu do jego biurka i rzeczy osobisty ch. Iriarte skinął głową. – Kiedy ty lko chcecie. Clemos odchrząknął. Widać by ło, że się waha. – No i są jeszcze te inne okoliczności.

– O jakich okolicznościach pan mówi? – spy tała Amaia. – Te, które nie mają związku z pracą w policji. – Nie rozumiem. – Czy Etxaide mógł by ć zamieszany w jakąś nieczy stą sprawę? Rozumiecie, narkoty ki, handel bronią… – Nie. Proszę odrzucić te supozy cje. – Nie możemy zapominać, że by ł homoseksualistą. Amaia przekrzy wiła głowę i spojrzała na niego spod oka. – Nie rozumiem, jakie znaczenie mogą mieć dla sprawy skłonności seksualne podinspektora Etxaidego. – No cóż… – zaczął, unikając spoglądania na nią i kierując wzrok w stronę swojego zespołu. – To rzecz ogólnie wiadoma, że tacy ludzie mają dość bezładne ży cie seksualne i… no… i niektórzy z nich mogą się naprawdę wściec z zazdrości – dokończy ł, wzruszając ramionami. – Inspektorze Clemos – powiedziała. – Dobrze by by ło, gdy by pan sobie uporządkował pewne sprawy w głowie, zanim pan z nimi wy stąpi. Z jednej strony perfekcy jnie przeprowadził pan wy wód, z którego wy nika, że zabójca by ł profesjonalistą. A teraz wy skakuje pan ze zbrodnią z namiętności? I brakuje panu wiedzy, na przy kład o ty m, że w społeczności gejowskiej współczy nnik przemocy nie przewy ższa tego u heteroseksualistów. Nie lubię pana i nie uważam, żeby by ł pan odpowiednią osobą do prowadzenia tej sprawy, ale główny komisarz ją panu powierzy ł i muszę się z ty m pogodzić. A teraz niech pan mnie posłucha: jeszcze raz usły szę taką nieuzasadnioną insy nuację, to złożę zażalenie i doprowadzę do tego, żeby pana odsunięto od sprawy. Clemos wstał. – Dobrze, jak pani chce. Przy szedłem tu osobiście z uprzejmości w stosunku do pani. Mogłem przy słać raport na piśmie i tak właśnie będę od teraz robił. – Rano ma by ć na moim biurku – odpowiedziała. Kiedy wy szedł, zapadła cisza. Amaia zamknęła oczy i pokręciła głową. – Zdaję sobie sprawę, że przesadziłam… Ale oni pojęcia nie mają, jaki jest… jaki by ł Etxaide. Nie pozwolę, żeby ten gnojek insy nuował takie rzeczy. – Niech się pani nie tłumaczy, szefowo. Musiałem się powstrzy my wać, żeby go nie walnąć w łeb – powiedział Montes. – Postawcie się na jego miejscu – wtrącił się Iriarte. Wszy scy popatrzy li na niego z niechęcią. – Zaczy na śledztwo, więc to normalne, że musi rozważy ć wszelkie hipotezy. – Tak, ma pan rację, inspektorze – odpowiedział Montes. – Ale czasem ta cała służbistość jest

trochę obrzy dliwa, nie uważa pan? Przez chwilę patrzy li na siebie w napięciu. Odpowiedź, której można się by ło spodziewać, nie padła. Przerwało im wejście doktor Hernández i lekarza sądowego. – Doktor San Martín poprosił mnie, żeby m odpowiedziała na państwa py tania. Jestem do dy spozy cji – powiedziała, siadając na miejscu, które uprzednio zajmował Clemos. – Proszę nam opowiedzieć, do czego pani doszła – poprosiła Amaia. Lekarka wy ciągnęła z teczki długopis i kartkę, na której widniała sy lwetka człowieka. Mówiła i jednocześnie ry sowała. – Dwa naboje dziewięciomilimetrowe. Pierwszy strzał tu, w pierś. Powalił go, przecinając aortę i powodując masy wny krwotok. Drugi w czoło. To ten go zabił, choć nie by ł konieczny. Tracił krew tak szy bko, że i tak umarłby w ciągu kilku sekund. Pierwszy pocisk utkwił u podstawy czaszki i został wy doby ty w trakcie sekcji, drugi, ten, który zostawił otwór wy lotowy, został znaleziony na miejscu zbrodni. Będziemy musieli poczekać na wy niki badań, żeby dokładnej określić czas zgonu, ale stopień zeszty wnienia wskazuje na to, że śmierć nastąpiła między dziesiątą i dwunastą w nocy. – Jak pani sądzi, co się stało? – Otworzy ł zabójcy drzwi i najprawdopodobniej wpuścił go i poprosił, żeby usiadł. – Dlaczego pani tak uważa? – Pierwszy strzał trafił go od dołu, jakby napastnik klęczał lub siedział. Jeśli popatrzy cie na ry sunek, stanie się to dla was oczy wiste: pocisk wniknął ponad mostkiem, przebił szy ję i utkwił w karku. Gdy by napastnik stał, nawet gdy by by ł niskiego wzrostu, pocisk wy szedłby przez plecy lub utkwił w łopatce, a znaleźliśmy go u nasady czaszki. Amaia przy glądała się ry sunkowi. – Powiedzcie, zgadzacie się, że w chwili strzału zabójca powinien się znajdować mniej więcej tutaj? – Wskazała na punkt, z którego wy prowadziła trajektorię pocisku. – Pokażcie zdjęcia, które zrobiliście w salonie. Wszy scy położy li na stole komórki. Na zdjęciach widniał pokój, sfotografowany pod różny mi kątami. – To się nie zgadza. Jeśli zabójca znajdował się naprzeciwko podinspektora, nie mógł siedzieć w fotelu. Chy ba że przesunął zwłoki. – Zwłoki by ły tam, gdzie Jonan upadł. Nie by ły przesuwane. – Może więc przesunął meble? – Nie, meble też nie by ły przesuwane – stwierdził Montes. – Kilka miesięcy temu by łem u niego i stały tak samo jak teraz.

– Zabójca bardzo niski? – zasugerowała. – Obawiam się, że nie. Musiałby by ć wzrostu ośmioletniego dziecka. – Może się pokłócili i Jonan go przewrócił. To by wy jaśniało, dlaczego strzelał z dołu – zaproponował Zabalza. – Na rękach podinspektora nie ma śladów walki, zranień ani żadny ch inny ch śladów. Chociaż mógł go popchnąć, na przy kład żeby go wy rzucić z domu. Lekarka patrzy ła w zamy śleniu na schemat. – Uważa pani, że to dzieło zawodowego zabójcy ? Tak twierdzi inspektor Clemos. Doktor Hernández podniosła głowę i spojrzała przed siebie, w przestrzeń. – To niewy kluczone… Są tu oczy wiste poszlaki, które na to wskazują, ale inne, może nie aż tak oczy wiste, sprawiają, że mam wątpliwości. Ten strzał od dołu, dziwna trajektoria pocisku… Profesjonaliści tak nie robią. Drugi strzał mógł zostać oddany, żeby się upewnić, że zlecenie zostało wy konane, ale z drugiej strony, jak już mówiłam, śmierć nastąpiłaby i tak, już po pierwszy m strzale, ale w bardzo bolesny, okropny sposób. Masy wny krwotok doprowadziłby do zapadnięcia się płuc. Przeły k i krtań wy pełniły by się krwią i wy wołały potworne poczucie duszenia się. Tak więc drugi strzał oszczędził mu wielu cierpień, by ł niemal aktem miłosierdzia. – Co pani wy gaduje! – krzy knął Montes. – Od kiedy rozwalenie komuś czaszki jest aktem miłosierdzia? – Kiedy się nie chce wy wołać większego cierpienia niż to konieczne. – I wpadła pani na ten pomy sł, bo zabójca strzelił dwa razy ? – wy cedził Montes z pogardą. Lekarka wy jęła z teczki fotografię. Powiększenie martwej twarzy Jonana na miejscu zbrodni. Położy ła ją na stole. Sły chać by ło, jak zapada cisza, jakby nawet oddechy ścięła nagła fala mrozu. – Nie. Wiem o ty m, bo zamknął mu oczy.

34

Podróż do Elizondo, która normalnie trwała pięćdziesiąt minut, ty m razem zajęła jej dwie godziny. Spy chacze i ciężarówki odblokowały szosę i posy pały ją obficie piaskiem i solą. Samochód rozpry skiwał błotnistą, szarawą masę. Chlapała o podwozie. Wy glądało to tak, jakby z ziemi wy try skiwał deszcz. Śnieg przestał już padać, ale mróz ściął i utrwalił zaspy usy pane po obu stronach szosy. Zwy kłe ponure ciemności zastąpiła pomarańczowa poświata księży ca. Odbijała się od pokry tego śniegiem krajobrazu i nadawała mu nierealny wy gląd jakiejś nieznanej planety. Las stał nieporuszony. W głośnikach odezwał się dzwonek telefonu, a na ekranie wy świetlił się numer, z którego ostatnim razem zadzwonił do niej Dupree. Odebrała, żeby się nie rozłączy ł, i zjechała na pobocze. Włączy ła światła awary jne i spy tała: – Aloisius? – Noc już zapadła w Baztán, pani inspektor? – Dzisiaj zapadła wcześniej niż zwy kle. – Wy razy współczucia, Amaia. – Dziękuję, Aloisius. Jak się dowiedziałeś? – Zabójstwo policjanta w Hiszpanii to wiadomość, która szy bko się rozchodzi służbowy mi drogami. – My ślałam, że ty … – Niech pani nie wierzy w to, co ludzie mówią. Jak się pani czuje? Odetchnęła głęboko. – Zagubiona. – Nie, to nieprawda, jest pani ty lko przestraszona. To normalne, jeszcze nie miała pani czasu, żeby pomy śleć, ale zrobi to pani, nie będzie pani mogła tego nie zrobić, a wtedy odnajdzie pani właściwą drogę. – Nie wiem nawet, od czego zacząć. Wszy stko wokół mnie się wali. Nic z tego nie rozumiem. – O czy m tu my śleć, Salazar. Ma pani ty le ży ciowego doświadczenia, takie osiągnięcia śledcze. Nie my śli pani chy ba, że to, co się dzieje, jest przy padkowe? – Nie wiem, nie jestem w stanie znaleźć wzoru w ty m chaosie. Nic nie widzę. – Zaczęła łkać, a łzy lały jej się strumieniem po twarzy. – A śmierć Jonana jest tak… Nadal nie mogę uwierzy ć, że on nie ży je, a pan chce, żeby m szukała w ty m znaczenia. – Proszę pomy śleć. – Nic innego nie robię, ale nie znajduję odpowiedzi. – Odpowiedzi przy jdą, kiedy zada pani właściwe py tania.

– Och, Aloisius, na miłość boską! Ostatnia rzecz, jakiej teraz potrzebuję, to te ezotery czne zagadki… Proszę, niech mi pan powie coś uży tecznego. – Już panią ostrzegałem. Ktoś, kto jest blisko pani, zupełnie nie jest ty m, na kogo wy gląda. – Kto? – To pani musi na to py tanie odpowiedzieć. – Ale jak? Jestem ślepa. – Właśnie sobie pani odpowiedziała. Nie widzi pani, Salazar, ale ty lko dlatego, że nie chce pani widzieć. Musi pani popatrzeć z perspekty wy. Wrócić do początku. Reset, pani inspektor, nowy start. Zapomina pani, jak to wszy stko się zaczęło. Westchnęła. By ła wy kończona. – Pomoże mi pan? – Czy ż nie robię tego zawsze? Milczała i słuchała. – Demon, który cię dosiada. Un mort sur vous – powiedział. – Aloisius, sprawa została zamknięta, kiedy ojciec dziewczy nki popełnił samobójstwo w więzieniu. Jego żona złoży ła zeznanie, które go obciążało w sposób niepozostawiający wątpliwości, ale sprawa jest już zamknięta – wy jaśniła, pomijając to, czego się dowiedziała od Yolandy Berruety, i to, co się stało w Ainhoi. – Jeśli tak pani twierdzi, pani inspektor. – Aloisius, dziękuję. – Niech pani spróbuje się przespać. Jutro też będzie dzień. Widok bagaży przy drzwiach wstrząsnął nią mocniej, niż się spodziewała. Przy szy kowane do zabrania walizki Jamesa i Ibaia jeszcze pogłębiły wszechogarniające ją uczucie pustki i straty. James, ciotka i Ros czekali na nią, nie spali. Uściski, dłonie, które ściskały jej dłonie, prawdziwy smutek ty ch, którzy ją kochali i cierpieli wraz z nią. Nic nie wy jaśniła, nic nie opowiedziała. Przez całe popołudnie raz po raz musiała przeży wać potworną stratę i teraz czuła się tak, jakby z niej została ty lko pusta skorupa. Miała świadomość, że znowu wpada w pułapkę negacji, że nie może uwierzy ć w to, co oczy wiste, bo przecież na własne oczy widziała trupa Jonana i już wtedy nie mogła, nie chciała go widzieć, a teraz nie by ła w stanie przy wołać w pamięci jego nieży wej twarzy, jego ciała leżącego na podłodze. W my ślach miała mgłę, ty lko mgłę i oślepiające światło. Uniemożliwiały jej rozpoznanie prawdy. Jonan umarł, Jonan nie ży je. Mogła to sobie powtarzać, ale jej mózg nadal nie wierzy ł, a by ła zanadto zmęczona, żeby sama z sobą walczy ć o okrutną prawdę, więc poddała się, niemal z ochotą rzuciła się w pułapkę litościwej niepamięci, bo to mniej bolało. Słuchała, co mówią jej

bliscy, i po raz pierwszy tego dnia uciekła od cierpienia i mogła pomy śleć o czy mś inny m. Zanim położy ła się do łóżka, zadzwoniła do szpitala Saint Collette. Yolanda Berrueta by ła w stanie stabilny m. Przeniesiono ją na oddział. James nie spał. Od wielu godzin nadsłuchiwał cichego oddechu Ibaia i patrzy ł na żonę, śpiącą snem człowieka u kresu sił. Nawet sen, którego tak bardzo potrzebowała i w który tak głęboko zapadła, nie by ł w stanie zmazać z jej twarzy cierpienia. Kilka razy jęknęła, kilka razy z jej oczu popły nęły łzy. Za każdy m razem głaskał ją delikatnie po policzku, żeby ją pocieszy ć, i rozmy ślał o ty m, że z nią wszy stko wy gląda właśnie tak. By ć przy niej znaczy ło pogodzić się z ty m, że zawsze tak będzie, że ży ją w dwóch równoległy ch światach, że kiedy ona śpi, on czuwa, a kiedy on śpi, ona jest na jawie. W ty m świecie nigdy nie mogli się zbliży ć. Swoje pieszczoty, swoje słowa, swoją miłość musiał jej dawać właśnie tak, na odległość, kochając ją ze wszy stkich sił i wiedząc, że ona postrzega je zaledwie jako delikatne muśnięcie przez sen. Zobaczy ł, że po policzku spły wa jej łza. Wzruszony nachy lił się nad nią i złoży ł na jej ustach delikatny pocałunek. Nagle otworzy ła oczy i uśmiechnęła się na jego widok. – Och! Kochany mój! – Wy ciągnęła do niego ręce, objęła go za szy ję i podbiła go, znów go zdoby ła.

35

Oby dwie wstały wcześnie rano. Amaia, żeby wy korzy stać ostatnie chwile z Ibaiem, Engrasi, żeby ją obserwować. Przy glądała się, jak chodzi po domu z dzieckiem na rękach, nucąc mu cichutko ury wki piosenek, który ch melodie ledwo mogła dosły szeć, ale które z pewnością by ły smutne. Smutek by ł w wy razie jej twarzy, w tonie głosu, w sposobie, w jaki się poruszała. Blada twarz, wy my ta przez potoki łez i znieruchomiała, jakby maska cierpienia na zawsze odebrała jej umiejętność uśmiechania się. Kiedy w południe załadowali bagaże do samochodu, żeby pojechać na lotnisko, Engrasi stanęła w progu i przy glądała im się przy gnębiona. Amaia chwy ciła ją za rękę i zaprowadziła do kuchni. – Co się dzieje, ciociu? Engrasi bezradnie wzruszy ła ramionami. Amaia pomy ślała, że zrobiła to z wielkim wdziękiem. Ciotka by ła taka stara i krucha. – No, powiedz. – Nie zwracaj na mnie uwagi, kochanie. Przy puszczam, że to dlatego, że się przy zwy czaiłam, że jesteście tu, ze mną. To, co się ostatnio działo, nie sprzy jało spokojowi, a kiedy patrzę, jak się zbieracie do drogi, serce rwie mi się na strzępy. Amaia objęła ją, oparła twarz o jej głowę i ucałowała białe włosy. – Boję się, Amaio. Wiem, że nie powinnam ci tego mówić, ale mam złe przeczucia, kiedy widzę, jak opuszczacie mój dom. Jakby ście już nigdy nie mieli wrócić. – Ciociu, lepiej, żeby James cię nie usły szał. Musi wsiąść do samolotu, a wiesz, jak ufa twoim przeczuciom. – To nie ma z ty m nic wspólnego. – Engrasi odsunęła się o krok. – A z czy m? – Z tobą. To wszy stko doty czy ciebie. Wszy stko dzieje się z twojego powodu. Amaia patrzy ła na nią z czułością. To nie by ł pierwszy raz i z pewnością nie ostatni, kiedy sły szała to kazanie, takie samo, jakiego z pewnością musieli wy słuchiwać wszy scy policjanci od swoich żon, mężów, matek, dzieci… Śmierć Jonana wszy stko zmieniła. Teraz wiedziała już, że troska rodzin jest uzasadniona. – Będę ostrożna, ciociu. Zawsze mam się na baczności. Zapewniam, że nic złego mnie nie spotka. Ufaj mi. Engrasi kiwnęła głową, udając, że została przekonana. – Oczy wiście. No, idź już, czekają na ciebie. Wkładanie ostatnich bagaży do samochodu, jazda na lotnisko, parkowanie przy terminalu,

odprawa. Wszy stkie te zwy kłe czy nności, wy kony wane odruchowo, ostatnie chwile jej prawdziwego ży cia, które raptownie się zatrzy mało, gdy przy bramce bezpieczeństwa ucałowała po raz ty sięczny Ibaia i podała go Jamesowi. To koniec. Traci ich. Objęła Jamesa i ucałowała go. By ła zrozpaczona, bo dotarło do niej, że nie jest w stanie znieść ich nieobecności. Wiedziona bezmy ślny m odruchem poprosiła: – Zostań, nie odchodź. Popatrzy ł na nią zdziwiony. – Kochanie… – Nie odchodź, James. Zostań ze mną. Pomachał biletami, jakby chciał jej unaocznić, że to nieodwołalne. – Nie mogę, Amaio. Leć z nami. To ty zostań z nami. Ukry ła twarz na jego piersi. – Nie mogę, nie mogę – jęknęła i odry wając się raptownie, dodała: – Przepraszam, nie wiem, dlaczego to powiedziałam. Tak ciężko mi się zrobiło na sercu. Objął ją i stali tak w milczeniu kilka minut, do chwili kiedy przez megafon zapowiedziano lot. Potem James wmieszał się w tłum pasażerów, a ona stała w miejscu, bez ruchu, do chwili gdy straciła ich z oczu. Trumna została wy stawiona w komisariacie przy ulicy Beloso. Przewidziano, że władze miasta i przedstawiciele Ministerstwa Spraw Wewnętrzny ch przy jdą złoży ć zmarłemu hołd. Potem w katedrze miała się odby ć msza pogrzebowa. Ubrana w galowy mundur Amaia pełniła wartę honorową przy okry tej flagą Nawarry zamkniętej trumnie. Ciemne drewno, które Amai wy dało się absurdalnie bły szczące, ledwo by ło spod niej widać. Z miejsca, gdzie stała, widziała, jak wchodzą rodzice Jonana. Znała ich z widzenia. Spoty kali się na obchodach Dnia Policji. Przy witania z władzami, kondolencje kolegów i przy gnębiająca atmosfera, szepty i uściski rąk wy dały jej się nie do zniesienia. Kiedy ktoś ją zmienił, podeszła do rodziców Jonana. Matka odwróciła się do niej, złapała ją za ręce w czarny ch rękawiczkach i pozostała tak w milczeniu. Ich oczy wy pełniły się gęsty mi, oślepiający mi łzami bólu. Każda z nich rozpoznała w tej drugiej głębię cierpienia, podobną do swojej. Po chwili matka Jonana przy ciągnęła ją i ucałowała w oba policzki. – Po pogrzebie zbierzemy się w domu w niewielkim gronie przy jaciół. Chciałaby m, żeby pani przy szła. Bez munduru – dodała. – Oczy wiście – odpowiedziała. – Uwolniła ręce i wy szła. Czuła się przy tłoczona. Przez ostatnich kilka minut odczuwała naglące wibracje komórki, którą miała w kieszeni. Odczy tała wiadomość i weszła na piętro, do wy działu kry minalnego. Zmierzała do pokoju Clemosa. – Dzień dobry – powiedziała głośno i wy raźnie, żeby wszy scy musieli odpowiedzieć.

– Dzień dobry, szefowo. – Clemos wstał. – Proszę tędy – dodał, wskazując na drzwi przy ległej salki. – Garrues, proszę z nami – zwrócił się do jednego z policjantów. Salka by ła malutka i nie została dostatecznie przewietrzona. W środku czekali już dwaj policjanci z wy działu spraw wewnętrzny ch. Znała ich. Przy witała się z nimi i stanęła obok, żeby nie musieć siadać naprzeciwko Clemosa, który zainstalował się w fotelu za biurkiem. Dzięki temu jego plan, żeby jej oddać wet za wet po ty m, jak go potraktowała poprzedniego dnia w gabinecie San Martína, spalił na panewce. Miał nadzieję, że kiedy się znów spotkają, będzie mógł zapanować nad sy tuacją, ale to ona przejęła kontrolę. Wy korzy stała sy tuację. Czekała cierpliwie i wpatry wała się w niego nieruchomy m wzrokiem. – Dokonaliśmy pewnego odkry cia i chcemy, żeby pani potwierdziła, czy jest istotne, czy nie – powiedział i wskazał na policjanta, którego ze sobą przy prowadził. – Garrues jest specjalistą od informaty ki. Przebadał znajdujący się w komisariacie w Elizondo komputer podinspektora Etxaidego. Wiemy, że podinspektor wiedział o informaty ce ponadprzeciętnie dużo, więc domy ślamy się, że przy niejednej okazji polegała pani na nim w sprawach związany ch z tą dziedziną. – Prakty cznie bez przerwy – przy znała. Clemos się uśmiechnął. Nie spodobał jej się ten uśmiech. – Wie pani, na czy m polega zdalny dostęp lub VPN? – Sądzę, że to narzędzie lub aplikacja, która pozwala technikowi sieci informaty cznej uzy skać dostęp do innego komputera, żeby rozwiązać jakiś problem, bez fizy cznego dostępu do tego komputera. – Czy przy jakiejś okazji prosiła pani podinspektora Etxaidego, żeby w ten sposób udzielił pani pomocy, na przy kład rozwiązał jakiś problem z pani komputerem? – Nie, nigdy … No cóż, przy jakiejś okazji poprosiłam go, żeby utworzy ł skrzy nkę pocztową, ale zrobił to przy mnie. Potem zmieniłam kod dostępu, jak sam mi doradził. Informaty k z zadowoleniem kiwnął głową. – Szefowo, wy kry liśmy, że podinspektor Etxaide wszedł zdalnie do pani komputera dwadzieścia razy w ciągu ostatniego miesiąca. – To niemożliwe – powiedziała z niedowierzaniem. – Sprawdziliśmy to. Wchodził za pomocą narzędzia do zdalnego kontrolowania sy stemu TeamViewer do pani poczty, do niektóry ch folderów, w który ch ją pani przechowuje, a nawet skopiował kilka plików. Najbardziej zaskoczy ło nas to, że musiał to robić, będąc w komisariacie, bo żeby wspomniane narzędzie zadziałało, oby dwa komputery, administrujący i administrowany, muszą by ć włączone. Z komputera administrowanego należy zezwolić na podgląd poprzez wpisanie hasła. Zatem py tanie jest dość oczy wiste: czy podinspektor Etxaide codziennie miał

dostęp do pani sprzętu? – Oczy wiście, że tak. Podinspektor by ł moim asy stentem, często pracował w moim gabinecie… Ale nigdy nie widziałam, żeby ruszał mój komputer. Policjanci z wy działu wewnętrznego, którzy do tej chwili nie odezwali się ani słowem, popatrzy li na siebie i jeden z nich polecił Clemosowi i informaty kowi wy jść. Kiedy drzwi się zamknęły, poprosił Amaię, żeby usiadła, ale ona znów odmówiła. – Pani inspektor, dowiedzieliśmy się, że przed paroma dniami miał miejsce incy dent związany z przeszukaniem. Wszy stko wskazuje na to, że osoba, której archiwum miało zostać przeszukane, z wy przedzeniem dowiedziała się o ty m, że będzie rewizja. Otworzy ła usta, ale nie odpowiedziała. – Wiemy też, że podejrzewała pani od samego początku, że odpowiada za to ktoś z komisariatu w Elizondo, a konkretniej, pani zespołu. – Tak – przy znała. – To teoria, którą na początku przy jęłam i którą odrzuciłam po głębszy m przeanalizowaniu sprawy. Ufam wszy stkim członkom swojego zespołu. – Nie wątpimy, ale faktem jest, że nakaz rewizji – powiedział drugi policjant, wy ciągając fotokopię dokumentu – doty czy ł archiwum, które zostało zniszczone w nocy przed przeszukaniem podczas sprzątania, jak to nazwała osoba odpowiedzialna. Sprzątania, które polegało wy łącznie na spaleniu tego właśnie archiwum. Nie mam tego pani za złe, pani inspektor. Ja także w tej sy tuacji by łby m skłonny do podejrzeń. – Przy znaję, że wy raziłam swoje podejrzenia jasno. Ale nadal nie wiem, jak to się ma do podinspektora Etxaidego. – Przeglądał pani pocztę poprzedniego wieczoru i rano w dniu rewizji. Przy gry zła dolną wargę, starała się powstrzy mać od komentarza. – A to oznacza, że o ty m wiedział – uściślił policjant. – Proszę mnie posłuchać. Nie wiem, z jakiego powodu podinspektor wchodził do mojego komputera, ale z pewnością jest jakieś wy jaśnienie. Czy istnieje możliwość, żeby dochodziło do tego przy padkowo? Może robił to, żeby mi przekazać jakieś pliki, żeby je wgrać na mój komputer. – Informaty k już wy jaśnił, że najpierw na podglądany m komputerze musi zostać zainstalowana odpowiednia aplikacja, a przed każdą sesją trzeba na nim wpisać hasło. Nie można tu mówić o żadnej przy padkowości. – Może chciał mi przekazać jakieś pliki. Czasem miał kłopoty z przesy łaniem mi zdjęć, które zajmują dużo miejsca, i może nie mógł tego zrobić inaczej… – Z desperacją szukała jakiegoś usprawiedliwienia. – Właśnie miał mi przekazać jakieś powiększenia i może… Policjant kręcił głową. – To wzruszające, że tak lojalnie broni pani swoich ludzi, ale przy kro mi bardzo, szefowo. Fakty

są takie, że podinspektor Etxaide zdalnie włamał się do pani komputera dwadzieścia razy ty lko w ciągu ostatniego miesiąca i nigdy pani o ty m nie poinformował. A może to zrobił? Zaprzeczy ła. – Nie, nigdy mi o ty m nie powiedział.

36

Jonan Etxaide został spopielony. By ła przy ty m jedy nie jego rodzina. Tego sobie ży czy ł i tak zrobili jego rodzice. Amaia poczuła ulgę, że nie musi patrzeć na jego trumnę podczas wlekącej się bez końca mszy żałobnej, którą odprawił arcy biskup Pampeluny w obecności kwiatu władz polity czny ch i kościelny ch miasta. Rodzice Jonana znosili to wszy stko wy jątkowo dzielnie. Kiedy ceremonia dobiegła końca i Amaia mogła uciec z ponurej świąty ni, odetchnęła z ulgą. – Pani inspektor! – usły szała głos za plecami. Nie musiała się odwracać, żeby się domy ślić, kto ją woła z charaktery sty czny m akcentem. – Pani doktor Tkaczenko, pan doktor González! Ucieszy ła się szczerze na ich widok. Doktor Tkaczenko podała jej rękę. Przelała w ten uścisk całą siłę swojego charakteru. Jej mąż uścisnął ją i wy mamrotał kondolencje. Wy swobodziła się z jego objęć bez słowa. Nigdy nie wiedziała, co należy mówić w takich chwilach. – Kiedy przy jechaliście? – zapy tała, usiłując się uśmiechnąć. – Po południu. Mieliśmy trochę problemów. Drogi są zasy pane śniegiem. – Tak… – odpowiedziała, przy pominając sobie fortecę w Aínsie, gdzie znajdowało się ich laboratorium. Od tego wspomnienia naty chmiast machinalnie przeszła do wspomnienia o ty m, jak bardzo Jonan by ł zafascy nowany ty m miejscem. – Zostaniecie na noc, jak sądzę? – Tak, zatrzy mamy się w hotelu w centrum miasta. Doktor González wróci wcześniej, ale ja mam tu za kilka dni wy głosić wy kład i postanowiliśmy, że trochę odpoczniemy. Takie rzeczy sprawiają, że człowiek zaczy na się zastanawiać… – powiedziała doktor Tkaczenko, robiąc nieokreślony gest, jakby chciała nim objąć wszy stko, co się wokół nich znajdowało. Patrzy ła na nich w milczeniu i my ślała o ty m, jak absurdalne są w takich chwilach wszelkie rozmowy. Wszy scy troje by li jak aktorzy, którzy nie radzą sobie z rolą i recy tują bezsensowne, niepowiązane ze sobą zdania. Nie chciała tu by ć, nie chciała stwarzać pozorów, że to wszy stko jest normalne, nie chciała udawać, że nic się nie stało. – Proszę do mnie zadzwonić i zjemy razem obiad, zanim wy jadę, dobrze? – poprosiła doktor Tkaczenko. – Oczy wiście, będzie mi miło – odparła z wy muszony m uśmiechem. Doktor Tkaczenko nachy liła się do niej. – Wy daje się, że jeszcze ktoś pani szuka. Odwróciła się w stronę ulicy i zobaczy ła samochód. Zdecy dowanie wy glądał na służbowy. Zatrzy mał się po drugiej stronie dzwonnicy. Ktoś dawał jej zza kierownicy znaki. Kiedy podeszła

bliżej, z samochodu wy skoczy ł szofer i otworzy ł ty lne drzwi. W środku czekał ojciec Sarasola. Pokonała zdumienie, pomachała do naukowców i wsiadła. – Tak mi przy kro, że spoty kam panią w takich okolicznościach, pani inspektor. To straszliwa strata. Znałem go krótko, ale wy dawał mi się bły skotliwy m i bardzo obiecujący m młodzieńcem. – Taki właśnie by ł – odpowiedziała. – Czy chciałaby pani towarzy szy ć mi podczas krótkiej przejażdżki? Zgodziła się i samochód ruszy ł. Milczeli, a kierowca manewrował po wąskich uliczkach starego miasta. Wy chodzący z katedry żałobnicy mieszali się z txikiteros, którzy spacerowali jak co dzień po południu. Py tanie Sarasoli zaskoczy ło ją. – Czy mogłaby mi pani opowiedzieć, jakie by ły okoliczności śmierci podinspektora Etxaidego? Przemy ślała to. Pisano o ty m w prasie, ale to py tanie zadał jej człowiek, który wy jątkowo dobrze wiedział o wszy stkim, co się dzieje w mieście. Musiało w ty m by ć drugie dno. – Mogłaby m, jeśli najpierw się dowiem, dlaczego ksiądz jest tak bardzo zainteresowany szczegółami. Pisano o ty m, a skądinąd wiem, że jest ksiądz doskonale poinformowany o wszy stkim, co się dzieje w Pampelunie. Skinął głową. – Oczy wiście. Czy tuję prasę i wy słuchuję opinii przy jaciół, ale chciałby m się dowiedzieć, co pani o ty m sądzi. Kto zabił podinspektora Etxaidego i dlaczego? Jego zainteresowanie podsy cało jej własne, ale nie miała zamiaru dzielić się z nim wiedzą, zanim zobaczy jego karty. Odwróciła wzrok i odpowiedziała wy mijająco: – To się stało tak niespodziewanie. Śledztwo jest w początkowej fazie, wszy stkie hipotezy są tak samo uprawnione. Z pewnością wie ksiądz, że sprawę prowadzi inna ekipa. Uśmiechnął się porozumiewawczo. – Oficjalnie. – Co ksiądz chce przez to powiedzieć? – spy tała. – Chcę powiedzieć, pani inspektor, że nie sądzę, żeby pani porzuciła to śledztwo. Musi pani ty lko zachowy wać pozory. – Proszę mi wierzy ć, nie wiem, od czego zacząć. Jechali jedną z ty ch obsadzony ch drzewami alej, które otaczały kampus uniwersy tecki. Inaczej niż w centrum śnieg wy dawał się nietknięty, jakby dopiero co spadł. Sarasola zastukał palcami w oparcie siedzenia kierowcy. Kierowca kiwnął głową, zatrzy mał samochód, wy siadł, otulił się płaszczem i zapalił papierosa. Z widoczny m zadowoleniem wdy chał dy m. Odszedł kilka metrów dalej, a Sarasola zmienił pozy cję, żeby jej spojrzeć prosto w oczy. – Sądzi pani, że śmierć podinspektora Etxaidego jest powiązana ze śledztwem, które prowadziliście?

– Mówi ksiądz o sprawie Esparzy ? Jak ksiądz dobrze wie, podejrzany popełnił samobójstwo w więzieniu. Próbowaliśmy pójść inny m tropem, ale bez powodzenia. Sarasola skinął głową. Amaia by ła pewna, że dotarły do niego także wiadomości o ty m, na czy m się skończy ło w Ainhoi. – Pani inspektor, wiem, że nie może pani mi wy jawić szczegółów dochodzenia, ale proszę mnie nie lekceważy ć. Oboje dobrze wiemy, że istota sprawy nie leży w samy m Valentínie Esparzy, lecz w jego powiązaniach z doktorem Berasateguim. – O ile nam wiadomo, kontaktowali się sporady cznie. Jeden ze świadków zeznał, że wraz z Esparzą brał udział w sesjach terapeuty czny ch dla rodzin w żałobie. Berasategui prowadził je w ramach wolontariatu. W papierach Berasateguiego, które mamy, nie ma po nich nawet śladu. Sarasola westchnął i złoży ł dłonie jak do modlitwy. – Nie macie wszy stkiego. Z niedowierzania aż otworzy ła usta. – Mówi ksiądz, że ukry liście dowody i zabraliście dokumenty, które mogły mieć decy dujące znaczenie dla śledztwa? – Obawiam się, że to nie ja za to odpowiadam, pani inspektor. Są władze, który m muszę się podporządkować. Patrzy ła na niego głęboko poruszona. – Nie potwierdzę, że ta rozmowa miała miejsce, jeśli przy jdzie pani do głowy to upublicznić. Ale zgon podinspektora Etxaidego sprawił, że doszedłem do wniosku, że powinna pani wiedzieć o ty m szczególe. – Zabójstwo – powiedziała z wściekłością. – Podinspektor Etxaide nie umarł, ty lko został zamordowany. Kim pan jest, żeby się uważać za kogoś, kto może decy dować o ty m, które informacje są istotne dla dochodzenia w sprawie tej zbrodni!? – Proszę się uspokoić, pani inspektor. Jestem pani przy jacielem, choć trudno pani w to uwierzy ć, i jeśli się tu dzisiaj znalazłem, to dlatego, że chcę pani pomóc. Zacisnęła zęby, żeby się opanować. Czekała. – Doktor Berasategui przechowy wał w klinice szczegółowe notatki. Zaszy frował wszy stkie przy padki, nad który mi pracował, zarówno w samej klinice, jak i pry watnie. Jest tam też przy padek Esparzy. – Gdzie jest to archiwum? W rękach księdza? – Nie mam go. Kiedy doktor Berasategui został zatrzy many w związku z podejrzeniem o uwolnienie pani matki i o podżeganie do zbrodni znany ch jako sprawa Tarttala, najwy ższe władze Waty kanu się ty m zainteresowały. Jak już miałem okazję pani wy jaśnić, uprawianie psy chiatrii często jest drogą, która prowadzi do zetknięcia się z przy padkami, które mają ten

odcień, który nas interesuje. Który Kościół ściga od swoich początków. – Odcień Zła – powiedziała. Uniósł brwi i wpatrzy ł się w nią uważnie. – Doktor Berasategui dokonał ważny ch postępów w swy ch badaniach. Ukry wał je jednak przed nami. Kiedy sprawa wy buchła, przeszukaliśmy jego archiwum i oddzieliliśmy te zapiski od reszty dokumentów, ponieważ władze Waty kanu uznały, że nie mają one znaczenia dla śledztwa prowadzonego przez policję, a zawierają treści, które mogły by by ć niepokojące i trudne do zrozumienia dla szerokiej publiczności. Ze względów bezpieczeństwa zostały przewiezione do Rzy mu. – Czy zdaje sobie pan sprawę, że wy kradliście dowody ? Zaprzeczy ł: – Władze kościelne stoją w ty ch sprawach wy żej od policji. Niech mi pani wierzy, nie mogłem nic zrobić. Akta opuściły kraj w walizce dy plomaty. – Więc dlaczego teraz opowiada mi pan o ty m wszy stkim? Sarasola rozejrzał się wokół i po chwili znów spojrzał jej w oczy. – Rozmy ślałem nad ty m i rozważałem na wszy stkie strony, zanim zdecy dowałem się z panią pomówić. Jeśli to uczy niłem, to z powodu jednego z py tań, które zadała mi pani podczas ostatniej wizy ty w klinice. – Tego o Ingumę? – Tego o Ingumę, pani inspektor. – Zrobił krótką przerwę i dotknął końcami palców ust, jakby nie by ł pewien, czy powinien pozwolić słowom wy jść, czy zachować je dla siebie. – Czy wie pani, że w ostatnich miesiącach Waty kan mianował ośmiu nowy ch egzorcy stów, którzy uzy skali zezwolenie na podjęcie działań w Hiszpanii? To nie przy padek, Waty kan nigdy nie działa przy padkowo. Od jakiegoś czasu niepokoi nas rozmnożenie się grup i sekt, które działają na cały m obszarze kraju. Obecnie działa ich sześćdziesiąt osiem. Dzielimy je na kategorie. Do tak zwanej kategorii A należą te, które nie szkodzą fizy cznie ani ekonomicznie swoim członkom, ale spora część należy do kategorii B i C, w który ch dochodzi do wy zy sku ekonomicznego, szkód psy chiczny ch i fizy czny ch, przemocy, zmuszania do prosty tucji, produkcji broni i narkoty ków i handlu nimi, handlu dziećmi i niewolnictwa kobiet. I wreszcie do kategorii D, charaktery zującej się najgorszy mi cechami kategorii B i C, należą sekty satanisty czne, które prakty kują także skrajne formy przemocy, w ty m zabójstwa, ale nie dla pieniędzy : składają ofiary Złemu. Niektórzy z ty ch fałszy wy ch proroków dotarli do nas z falą imigracji, przy wożąc z macierzy sty ch krajów takie prakty ki, jak wudu, santería i ty m podobne. Inne grupy wy łoniły się w czasach kry zy su ekonomicznego i kry zy su wartości. Dla niektóry ch z ich przy wódców by ły prawdziwą okazją do żerowania na desperacji i pragnieniu wzbogacenia się wielu ludzi. Mamy świadomość, że za ten

stan rzeczy częściowo odpowiada Kościół, który nie umiał w ostatnim czasie odpowiedzieć na potrzeby wierny ch. I wierni gromadnie go porzucają. Wy starczy wejść do dowolnego kościoła w dzień powszedni, żeby się o ty m przekonać. Większość ludzi deklaruje scepty cy zm, agnosty cy zm lub ateizm. Lecz trudno o coś dalszego od prawdy. Człowiek poszukuje Boga od zarania dziejów, ponieważ poszukiwanie Boga jest poszukiwaniem samego siebie. Człowiek nie może więc zrezy gnować z duchowości, nawet jeśli głosi coś przeciwnego na wszy stkie strony świata, i wcześniej czy później pójdzie za jakąś doktry ną, jakimś dogmatem, jakąś regułą, które wy ty czą drogę jego ży cia, w jakich odnajdzie pełnię egzy stencji i ochronę przed światem i przepaścią nicości i śmierci. Ateiści, pobożnisie, nieposkromieni konsumpcjoniści, ludzie podążający za modą, wy znawcy czegokolwiek, każdy człowiek pragnie tego samego: pragnie przeży ć ży cie jak najlepiej, w równowadze. W taki czy inny sposób każdy poszukuje czegoś świętego, czegoś wy ższego, czegoś, co go ochroni, sposobu na obronę przed niebezpieczeństwami, które niesie ży cie. Większość ludzi przeży wa ży cie, nie robiąc nikomu nic złego, ale niekiedy te poszukiwania mogą sprowadzić na manowce. Można się znaleźć w mocy Złego. Sekty oferują uzdrowienie z nieuleczalny ch chorób, awans w pracy lub po prostu pracę, zy ski, powodzenie dla rodzin, ochronę przed rzeczy wisty mi czy wy imaginowany mi wrogami, a ponadto, inaczej niż Kościół, nie stawiają wy magań moralny ch. Wprost przeciwnie: dobrze jest by ć zachłanny m, pożądliwy m, zaborczy m, dawać upust złości, pragnieniu zemsty, chciwości, wszelkiego ty pu najniższy m insty nktom. Skinęła głową na znak, że się zgadza, ale miała już dość ty ch ogólników. – Wy słuchałam księdza, ale nadal nie wiem, co to ma wspólnego z zabójstwem podinspektora Etxaidego – powiedziała, tracąc cierpliwość. Zastanowił się, a potem odpowiedział: – Może nic, ale może coś. Renomowany psy chiatra, członek mojego zespołu w klinice uniwersy teckiej, okazuje się przestępcą, podżegaczem odpowiedzialny m za popełnienie całej serii okropny ch zbrodni. Wiemy też, że doprowadził do przeniesienia pani matki do naszej kliniki, a następnie pomógł jej uciec. Kulminacją tej operacji miało by ć to, co chcieli zrobić w jaskini z pani sy nkiem. Planował i wprowadzał w czy n swoje plany w bardzo długiej perspekty wie. Jeśli się nie my lę, pierwsze zbrodnie Tarttala zostały popełnione dziesięć lat temu. Berasategui by ł wtedy świeży m absolwentem uczelni. Słowa ojca Sarasoli wreszcie przy kuły jej uwagę. – Jeśli do tego dodamy, że przy szła pani do kliniki i wy py ty wała mnie o demona zabijającego śpiący ch ludzi, że Berasategui by ł powiązany z Esparzą, który zabił swoją córeczkę, i z pani matką, która chciała zrobić to samo z pani sy nkiem, a teraz jeden z policjantów, którzy prowadzą

dochodzenie w tej sprawie, zostaje zamordowany, siłą rzeczy muszę się czuć poważnie zaniepokojony. Amaia pomy ślała o pustej trumnie swojej siostry bliźniaczki i przez chwilę chciała opowiedzieć o ty m Sarasoli. – Ojcze Sarasola, dlaczego odnoszę wrażenie, że mimo że ty le mi pan powiedział, tak naprawdę nie powiedział mi pan nic? Spojrzał na nią z uznaniem. – Nawarra jest bardzo ważna, wie pani? Zawsze by ła bardzo ważna. Ziemia święty ch i kolumna Kościoła, ale z drugiej strony, a może właśnie przez to, miejsce, gdzie Zło jest obecne od wieków. Nie mam na my śli procesów wy taczany ch przez świętą inkwizy cję zielarkom i babkom położny m, ale prawdziwe, potworne zbrodnie, które obrosły w legendy i przez odmęty wieków dotarły do naszy ch czasów. Czary i satanisty czne obrzędy czarnej magii, które wy magają ludzkich ofiar, nie są czy mś, co odeszło w przeszłość. Przed trzema laty do komisariatu w Madry cie przy szedł pewien człowiek, w towarzy stwie adwokata, żeby zeznać, że wy rzuty sumienia nie pozwalają mu ży ć. W 1979 roku dołączy ł do dość licznej grupy, która osiedliła się w caserío w miejscowości Lesaka, tu, w Nawarze. Nazwa, którą wy mienił, przy ciągnęła całą jej uwagę. Przy pomniała sobie swoją pierwszą rozmowę z Eleną Ochoą. – Grupą kierował człowiek, który mówił, że jest psy chologiem, a może psy chiatrą, i nie mieszkał z nimi w caserío. Odwiedzał ich ty lko regularnie. Z zeznań świadka wy nika, że grupa odprawiała trady cy jne ry tuały czarnej magii, wzy wała duchy przodków i podczas ceremonii i obrządków, jak to nazwał, składała w ofierze zwierzęta, zwłaszcza jagnięta i koguty. Odprawiali też orgie i ry tuały, podczas który ch mazali się krwią lub ją spoży wali. Po kilku miesiącach jednej z par urodziło się dziecko. Według świadka rodzice złoży li je w ofierze. To miała by ć najwy ższa ofiara. Dziewczy nka miała zaledwie kilka dni, kiedy została zamordowana podczas satanisty cznego ry tuału. Została ofiarą dla Złego. Szczegółowo opisał, jak zginęła. To by ła potworna ceremonia. Doszło do wszelkich możliwy ch aberracji. Parę miesięcy później grupa się rozwiązała i jej członkowie rozproszy li się po cały m kraju. Wśród podejrzany ch są prawnicy, lekarze i nauczy ciele. Wielu z nich jest rodzicami. Sprawę prowadzi sąd w Pampelunie. – Nie – zaprzeczy ła. – To niemożliwe. Znam wszy stkie sprawy o zabójstwo, które zostały wszczęte w ty m mieście. – Sędzia, który prowadzi sprawę, zadekretował jej utajnienie, a – jak już powiedziałem – donos został złożony w Madry cie, przed inną służbą policy jną. Sprawa została przeniesiona do Nawarry, ponieważ tu dokonano domniemanego czy nu przestępczego. Ten, kto za to odpowiadał z ramienia

sądu, słusznie naty chmiast zadekretował tajność sprawy, z uwagi na jej wielce drażliwą naturę, rozruchy, jakie mogłoby wy wołać jej ujawnienie, i ze względu na skutki dla ty ch, którzy zostali zadenuncjowani, zwłaszcza że oskarżenia dotąd nie zostały niczy m poparte. Człowiek, który złoży ł donos, ży je w ukry ciu, pod ścisłą ochroną policy jną i eklezjasty czną. Amaia słuchała w zdumieniu. Poczuła się jak idiotka. Ten człowiek, nienależący do żadnej ze służb policy jny ch, wiedział o sprawie o zabójstwo więcej od niej, szefowej wy działu zabójstw. Przez my śl bły skawicznie przemy kały jej kolejne obrazy : ubrana w łachmany dziewczy nka, która ledwie stawiając pierwsze kroczki, idzie przez łąkę z Argi Beltz do Lau Haizety, jej własna matka, która wy chodzi przed świtem na te spotkania, zalana łzami twarz amatxi Juanity śpiewającej koły sankę, świadectwa zgonu zniszczone przez Finę Hidalgo i jej krzy wy uśmiech, pusty grób siostry i delikatny ciemny meszek pokry wający główkę wy stającą z plecaka rzuconego w kałużę. Zwłoki Eleny Ochoi w kałuży krwi, skorupy włoskich orzechów i odór śmierci. – Znaleziono ciało? – spy tała szeptem. – Nie, świadek nie wie, co się z nim stało. Może zakopano je w lesie albo gdzie indziej. Jedy ne, co wie, to to, że zniknęło. Musiała się wy silić, żeby odepchnąć obrazy, które jak wy świetlane przez rzutnik raz po raz powtarzały się w jej głowie. Spojrzała na Sarasolę i starała się uporządkować my śli. – Znam niemal identy czną historię. Jedy na różnica polega na ty m, że zdarzy ło się to w caserío w Baztán. Rodzice lepiej zadbali o alibi i nigdy nie by ło żadnego dochodzenia. Sarasola patrzy ł na nią uważnie i potakiwał. – Tak, w ty m samy m caserío, w który m doktor Berasategui uczy ł, jak sobie radzić z żałobą. To też by ła dziewczy nka, a zdarzy ło się to w roku… To by ł rok moich urodzin – dokończy ła.

37

Mieszkanie rodziców Jonana znajdowało się na poddaszu i mimo że by ło niewielkie, miało rozległy taras. Rozciągał się nad cały m budy nkiem i górował nad nocny m miastem, ośnieżony m, rozświetlony m latarniami. Śnieg zaczy nał już topnieć, ale na tarasie, który by ło widać przez wielkie okna, wy dawał się nietknięty. W tle cicho grała muzy ka. Jakaś dziewczy na włoży ła jej do ręki szklankę whisky, a ona naty chmiast, nie zastanawiając się, wy piła do dna. Rodzice Jonana stali obok siebie, otoczeni krewny mi. Nie zostawiali ich samy ch nawet na moment. On ją obejmował, a ona od czasu do czasu kładła głowę na jego piersi, jakby mu ufała bez reszty. Większość gości by ła bardzo młoda. Amaia pomy ślała, że mogła się tego spodziewać. Matka Jonana uprzedziła ją, że zbiorą się przy jaciele jej sy na. Musieli by ć w jego wieku. Kiedy ją zobaczy li, zawołali ją. Odstawiła na jakiś mebel pustą szklankę i podeszła. Oboje ją uściskali. – Dziękujemy, że pani przy szła, pani inspektor. – Proszę mi mówić Amaia – poprosiła. – Dobrze, Amaio – odpowiedziała matka Jonana. – Dziękuję ci. – Jonan panią podziwiał i darzy ł głębokim szacunkiem – powiedział uroczy ście ojciec. Nie mogła sobie nie przy pomnieć słów tego z kontroli wewnętrznej: upoważniła go pani do wchodzenia do swojej poczty ? – Ja też podziwiałam i szanowałam waszego sy na – powiedziała. Czuła się trochę podle, jakby ty mi my ślami go zdradzała. Ktoś podszedł, żeby się przy witać z gospodarzami, więc skorzy stała z okazji i uciekła do kuchni. Dziewczy na, od której wzięła szklankę, szy kowała następne. Wy piła duży ły k. Gorzki, jedwabisty pły n spły nął jej przez gardło do skurczonego, pustego żołądka. Rozmowa z Sarasolą ją wy czerpała, odebrała jej resztę sił. Kiedy się rozstali, poszła do mieszkania, na ulicę Mercaderes. Liczy ła na to, że znajdzie tam schronienie przed niepewnością i lękiem, ale znalazła ty lko pustkę, przejmujący brak rodziny, ciemność, zby t duże pokoje, zby t wy sokie sufity, które odbijały echem jej samotne kroki, ulubione rzeczy Ibaia i milczącą, niewidoczną obecność Jamesa. Pozapalała wszy stkie światła i chodziła po pusty m domu. Czuła, jak jej ciąży nieobecność najukochańszy ch bliskich, i żałowała, że w ogóle tam przy szła. Stojąc przed lustrem w sy pialni, zdjęła galowy mundur i rozłoży ła go na łóżku. Ze smutkiem patrzy ła na czerwoną kurtkę, do której miano przy pinać odznaczenia, a która odtąd zawsze miała dla niej by ć strojem żałobny m. Założy ła dżinsy i białą koszulę, na to czarny sweter i wsunęła na nogi wy godne botki, żeby się nie ślizgać po

zaśnieżony ch chodnikach. Zdjęła z włosów gumkę i zaczęła je czesać. W my ślach, słowo po słowie, powtarzała rozmowę z Sarasolą. Czary, ofiary z niemowląt i puste groby, Waty kan i archiwum Berasateguiego, wy sadzony w powietrze grobowiec Tremondów, trup Jonana w kałuży krwi. Stwierdzenie, że śmierć Jonana jest w jakiś sposób powiązana z ty m wszy stkim, by ło pomy słem dość umiarkowany m w świetle tego, co sama wiedziała, co ci z wy działu spraw wewnętrzny ch podejrzewali, i tego, o czy m wolała nie my śleć, samej możliwości, że… Upuściła grzebień. Pobiegła do łazienki, schy liła się nad sedesem i zwy miotowała. Kiedy mdłości ustały, spojrzała w lustro i zobaczy ła swoją twarz zamazaną przez łzy. Odkręciła kurek i umy ła twarz i zęby. – Nie, to niemożliwe – powiedziała do swojego odbicia i wy szła z domu, który właśnie się rozpadł i chciał ją pogrzebać pod ruinami. A teraz, po drugiej szklance alkoholu, który jak balsam rozchodził się po jej organizmie, po raz pierwszy w ciągu ostatnich dni poczuła się niemal zwy czajnie. Wróciła do salonu na czas, żeby zobaczy ć, jak Montes i Zabalza witają się z rodzicami Jonana. Iriarte skinął na nią i odciągnął ją na bok. – Co pani o ty m sądzi? – Niewątpliwie miał na my śli teorie ty ch z wy działu spraw wewnętrzny ch. By ło oczy wiste, że rozmawiali także z pozostały mi członkami jej zespołu, nie ty lko z nią. – Nie wiem, Iriarte, to musi by ć jakaś pomy łka. Chciałaby m, żeby to by ła pomy łka. – To ostatnie dodała nieco ciszej. Skinął głową. – Ale to się trzy ma kupy, to z ty m nakazem. Tego dnia wszedł do pani komputera i mógł go zobaczy ć. – To nic nie znaczy, mógł wejść w jakimś inny m celu. – Bez zezwolenia? – Na Boga! On znał każdy mój krok, nie potrzebował mojego zezwolenia. – Także na grzebanie w pry watnej poczcie? – Niech pan milczy ! – Powiedziała to zby t głośno. Rozejrzała się i zniży ła głos. – Nie wiem, nic jeszcze nie wiem. Jestem tak samo zagubiona jak pan, ale jesteśmy tutaj jako jego przy jaciele, żeby uczcić jego pamięć. Porozmawiamy jutro. Iriarte chwy cił szklankę, z ty ch, które roznosiła dziewczy na, i poszedł na środek salonu. Zastąpił go Montes. – Ja w to nie wierzę – stwierdził stanowczo. – To znaczy wierzę, że wchodził do pani komputera, to zostało udowodnione, ale nie, że… Wie pani, jak on lubił komputery, z pewnością chciał zainstalować jakiegoś anty wirusa albo inny taki bzdet – powiedział lekceważący m tonem,

żeby odebrać sprawie znaczenie. Amaia bez przekonania pokiwała głową. – Nie chcę teraz o ty m mówić. – Rozumiem to, ale proszę się nie obrażać na Iriartego. Wie pani, jak przekonujący są ci z kontroli wewnętrznej, kiedy im się wy daje, że zwęszy li trop. Iriarte jest bardzo przejęty. – Wskazał brodą na kolegę. – Wszy scy jesteśmy – dodał, patrząc na Zabalzę, który siedział w milczeniu, z nietkniętą szklanką w ręku, obok rozmawiający ch o czy mś z wielką powagą przy jaciół Jonana. – Amaio! – zawołała matka Jonana. Obok niej stał młody człowiek, którego naty chmiast rozpoznała: widziała go na zdjęciu w pokoju Jonana. – Chcę ci przedstawić Marca, partnera Jonana. Młodzieniec podał jej rękę i gdy spojrzała mu w twarz, zobaczy ła wszy stkie oznaki głębokiego bólu, takiego, jaki sama odczuwała. Jego oczy zdradzały, że dużo płakał, ale w uścisku jego ręki nie by ło słabości. Zdecy dowany m ruchem odciągnął ją na bok. – Marc – zaczęła. – Nie wiedziałam… jestem okropnie zawsty dzona, że nie wiedziałam, że jesteście razem. Wziął z tacy dwie pełne szklanki i podał jej jedną. – Proszę się ty m nie dręczy ć, on taki by ł, bardzo skry ty w sprawach osobisty ch. Ale ze mną często rozmawiał o pani. Uśmiechnęła się. – Może wy jdziemy razem na zewnątrz – powiedziała, kierując się w stronę tarasu. Założy li płaszcze i wy szli. Stąpali po śniegu, który stracił już puszy stość i roztapiał się pod stopami. Podeszli do barierki i przez chwilę w milczeniu spoglądali na światła miasta. – Poznaliśmy się w Barcelonie, rok temu… Wiesz, że za miesiąc miałem się tu przeprowadzić? Zamieszkaliby śmy razem już przedtem, ale on całkowicie odrzucał pomy sł rzucenia pracy, więc przekonał mnie, żeby m to ja to zrobił. Poprosiłem o przeniesienie, bo moja firma ma tutaj oddział… No i teraz – rozłoży ł bezradnie ręce – jestem tutaj, a on odszedł. Poczuła, że narasta w niej wściekłość, ten rodzaj wściekłości, który skłania do krzy ku, do biegu, do składania przy rzeczeń, o który ch nie wiadomo, czy się będzie mogło ich dotrzy mać. – Słuchaj. Złapię go. Schwy tam sprawcę. Przy sięgam. Zacisnął powieki i usta, z trudem powstrzy my wał szloch. – I co z tego? To mi go nie zwróci. – Nie – potwierdziła. – To nam go nie zwróci. Całkowita pewność zawarta w ty ch słowach przy tłoczy ła ją ciężarem rzeczy wistości, z którą nie chciała się pogodzić. Zaczęła płakać wielkimi, okrągły mi łzami. Pły nęły niepowstrzy many m

strumieniem, wiedziała o ty m, ale i tak spróbowała się pohamować. Osiągnęła ty lko ty le, że z samy ch jej trzewi wy darł się jęk, a ciało zaczęło się trząść jak w gorączce. Marc objął ją i płakali razem w ten rozdzierający i wy niszczający sposób, który niemal wy wraca ciało na nice, wy ciągając na zewnątrz nerwy, w sposób, w jaki mogą płakać wspólnie ty lko ci, który ch łączy to samo cierpienie. Stali tak, przy klejeni jedno do drugiego, nie zważając na reguły dobrego wy chowania, płacząc i podtrzy mując się wzajemnie, połączeni uczuciem, które spaja ze sobą dwoje ludzi i izoluje ich od reszty świata. – Musimy wy glądać jak dwóch pijany ch mary narzy – powiedział Marc po chwili. Zaśmiała się, ocierając dłonią oczy i odsuwając się od niego. Zauważy ła, że cały czas trzy mali w dłoniach szklanki. Unieśli je w milczący m toaście i wy pili. Marc znów spojrzał na nocne miasto. – Rozpoznajesz to wrażenie, że zdajesz sobie sprawę – już po wszy stkim, kiedy to, co miało się stać, już się stało – z prawdziwego znaczenia czegoś, o czy m nie miałaś pojęcia, bo po prostu ży łaś? I to odkry cie sprawia, że czujesz się jak ostatni bałwan. Jak gdy by ś się przesuwała po powierzchni zdarzeń, nie zauważając tego, co istotne, jak gdy by ś nagle odkry ła, że nieświadomie i beztrosko przechadzałaś się po zaminowany m polu. Jej mina świadczy ła o ty m, że te uczucia nie są jej obce. – On o ty m wiedział. – Wiedział o czy m? – spy tała. – Że jest w niebezpieczeństwie. Nie wiem, czy uży łem właściwego słowa, nie wiem, czy ty lko podejrzewał, czy by ł w pełni świadomy zagrożenia. – Mówił ci o ty m? – Nie o to chodzi. Raczej, jak przed chwilą powiedziałem, pewne rzeczy, które robił i powiedział, w swoim czasie umknęły mojej uwagi, a teraz nabrały znaczenia. Nie jestem pewien, czy rzeczy wiście czuł się bezpośrednio zagrożony. Nie sądzę, z tego zdałby m sobie sprawę. Zresztą pani koledzy powiedzieli, że kiedy otwierał zabójcy drzwi, nie podszedł do nich z pistoletem, więc nie miał się na baczności. Ale musiał przeczuwać, że coś się może stać. I dlatego zostawił dla pani wiadomość. – Dla mnie? – By ła zaskoczona. – No cóż, to coś w rodzaju wiadomości. Przed jakimiś dwoma ty godniami powiedział mi, że coś dla pani szy kuje i że gdy by nie mógł tego pani przekazać, mam to zrobić ja. Amai z wrażenia odebrało dech. – Na Boga! Mów! Co ci dał? Pokręcił głową. – To nie jest coś, co istnieje fizy cznie. O ty m właśnie mówiłem: że coś, co wy dawało się bez

znaczenia, teraz nagle wy daje się niezwy kle istotne. Powiedział, że muszę pani powiedzieć jedno słowo. – Jedno słowo? – powtórzy ła. By ła zawiedziona. – Tak. Powiedział, że pani będzie wiedziała, jak go uży ć. – Jakie słowo? – Ofiara. – Ofiara? I nic więcej? – Ofiara i jego numer. Nic więcej. – Jesteś pewien? Postaraj się sobie przy pomnieć, w jakiej sy tuacji ci to powiedział. O czy m wtedy rozmawialiście. Może najpierw o czy mś wspomniał? – Nie. Powiedział ty lko ty le: że ma coś dla pani i że jeśli sam nie będzie mógł tego pani dać, ja mam zapamiętać i powtórzy ć: ofiara i mój numer. Uciekła, a przy najmniej takie odniosła wrażenie. Pożegnała się ty lko z Markiem i z rodzicami Jonana. Zlodowaciała i wy czerpana po płaczu na tarasie, odczuła jednak coś w rodzaju ulgi. Nie miała trwać długo, tego by ła pewna. Wy chodząc, zwróciła uwagę na podinspektora Zabalzę: nadal siedział w ty m samy m miejscu, wśród przy jaciół Jonana, nieruchomy, milczący, z nietkniętą szklanką w ręku, ale z cieniem uśmiechu na ustach i wy raźnie odprężony, co mu się zdarzało niezwy kle rzadko. Po ty m jak próbował jej zastąpić drogę do mieszkania Jonana, nie zamienili ze sobą ani słowa. Zjechała windą, przy glądając się swojemu odbiciu w lustrze. Oświetlenie by ło zby t jaskrawe. Zobaczy ła nieco zaczerwienione oczy – i to wszy stko. Niemal ży czy łaby sobie mieć pod oczami takie wory jak Iriarte albo twarz koloru popiołu jak Zabalza. Chciała nosić widoczne oznaki cierpienia, chciała sobie pozwolić na załamanie, choć raz w ży ciu bez reszty się poddać. Zatrzy mała się pod porty kiem, żeby zapiąć płaszcz. Rozglądała się po ulicy, żeby zdecy dować, w którą stronę pójść. Ruszy ła przed siebie. Z niechęcią patrzy ła na zaspy brudnego śniegu, który zaczy nał już topnieć. Ten powolny proces wodnistej agonii, który zapełniał kałużami chodniki i jezdnie, by ł jedną z ty ch rzeczy, który ch nienawidziła w ty m mieście. W Elizondo podczas odwilży albo ulewy woda wie, dokąd ma spły nąć. Kiedy by ła dzieckiem, lubiła wy chodzić na dwór po deszczu i nadsłuchiwać cichego szemrania deszczówki spły wającej z szerokich okapów, prześlizgującej się pomiędzy dachówkami, ześlizgującej się po wilgotnej powierzchni liści i pociemniałej korze drzew. Woda wracała do rzeki, która jak odwieczna, archaiczna istota przy woły wała rzesze swojego potomstwa, żeby się z powrotem włączy ło do pierwotnego obiegu. Przemoczone ulice poły skiwały oświetlone przebły skami słońca, a drobne srebrzy ste bły ski świadczy ły o ty m, że woda zmierza z powrotem do rzeki. Tutaj woda nie miała macierzy stej siedziby, nie wiedziała, dokąd ma się udać, i rozlewała się po ulicach jak przelana krew.

Spojrzała na klientów pobliskiego baru. Palili papierosy, tłumnie zgromadzeni w progu, i wy dało jej się, że widzi znajome sy lwetki. W tej samej chwili usły szała swoje imię i odwróciła się, z zaskoczeniem rozpoznając głos Markiny. Wy siadł z samochodu. Zaparkował przed porty kiem domu, z którego właśnie wy szła. Mignął jej na pogrzebie, ale teraz wy glądał zupełnie inaczej, miał na sobie dżinsy i grubą wełnianą kurtkę. Pomy ślała, że w ty m stroju wy gląda młodziej i atrakcy jniej. Zatrzy mała się na środku chodnika i czekała, aż ją dogoni. – Co pan tu robi? – spy tała i naty chmiast tego pożałowała. – Czekam na ciebie. – Na mnie? Potwierdził. – Chciałem z tobą pomówić i wiedziałem, że się tu spoty kacie. – Mógł pan do mnie zadzwonić… – Nie chciałem tego mówić przez telefon – powiedział, podchodząc tak blisko, że niemal jej dotknął. – Amaio, tak mi przy kro. Żal mi ciebie, żal mi jego, wiem, że łączy ło was coś głębokiego… Zacisnęła wargi, żeby się nie rozpłakać, i wzruszona odwróciła wzrok. Spojrzała na światła w odległej alei. – Dokąd szłaś? – spy tał. – Szukałam taksówki. Tak mi się przy najmniej wy daje… – Zawiozę cię. – Wskazał na swoje auto. – Dokąd chcesz jechać? Pomy ślała i odpowiedziała: – Napić się czegoś. Py tający m gestem wskazał na pobliski bar. – Ale nie tutaj. – Przy pomniała sobie, że widziała, jak do środka weszło kilku znajomy ch. Ostatnią rzeczą, której sobie ży czy ła, by ło podtrzy my wanie konwencjonalnej konwersacji i odpowiadanie wy szukany mi formułkami na jeszcze bardziej wy szukane kondolencje. – Znam doskonałe miejsce – odparł, uruchamiając silnik. Na jej twarzy musiało się odbić zdumienie, kiedy zatrzy mał samochód przed hotelem Tres Rey es, w samy m centrum miasta. – Nie dziw się. Ten hotel ma wspaniały bar, w sty lu angielskiego pubu, i najlepszy dżin z tonikiem w mieście. Ma też tę zaletę, że jego klientami są w większości przy jezdni. Przy chodzę tu, kiedy chcę się spokojnie napić i nie spotkać nikogo znajomego. Przy puszczalnie miał rację. Przez te wszy stkie lata, które spędziła w Pampelunie, ani razu nie zdarzy ło jej się wejść do tego hotelu. – Powinna pani o ty m wiedzieć, pani inspektor. Hotelowe bary trady cy jnie sprzy jają

spotkaniom w interesach, legalny ch i nie, a także są doskonałą filmową scenografią dla dy skretny ch randek. Skierowała się w stronę wy sokich taboretów przy barze, odwrócony ch plecami do reszty sali. Insty nktownie unikała niskich stojący ch tu i ówdzie stolików. Ludzi by ło wy starczająco dużo, żeby nie zwracali na siebie uwagi, ale na ty le niewielu, że mogli spokojnie porozmawiać. W tle rozbrzmiewała przy ciszona muzy ka. Dobiegała z głębi lokalu. Kwartet jazzowy bez zby tnich ekstrawagancji wy kony wał znane standardy. Barman, mężczy zna dobiegający pięćdziesiątki, położy ł przed nimi podkładki i kartę alkoholi. Odłoży ła ją, nawet do niej nie zajrzała. – My ślę, że nadal będę piła whisky. To podano na spotkaniu u rodziców Jonana – wy jaśniła. – Nie wiem nawet, czy by ło coś innego. Jakaś ładna dziewczy na rozdawała szklanki, nie zostawiała wy boru. Jak na irlandzkiej sty pie. – A więc dwa razy whisky – poprosił Markina. – Macallan – sprecy zowała. – Świetny wy bór, proszę pani – odparł grzecznie barman. – Wie pani, że w 2010 roku sześćdziesięcioczteroletnia butelka macallana została wy licy towana na aukcji u Sotheby ’s za cztery sta sześćdziesiąt ty sięcy dolarów? – Mam nadzieję, że to nie ta – zażartowała, patrząc, jak barman ceremonialnie nalewa alkohol do szklanek. Markina wziął je do rąk i podał jej jedną. – Więc pójdźmy za przy kładem Irlandczy ków i wy pijmy za niego. Podniosła szklankę do ust i wy piła. Ulży ło jej i zarazem się zmieszała. Zdawała sobie sprawę, że to on tak na nią wpły wa. Musiała przy znać sama przed sobą, że część jej smutku z ostatnich godzin by ła konsekwencją tego, że się na nią obraził. Obawiała się, że została przerwana ta subtelna więź, która w jakiś sposób ich połączy ła, że go zawiodła, że już nie zobaczy tego jego uśmiechu przeznaczonego ty lko dla niej. Zaczął opowiadać o ty m, że zdarzy ło mu się by ć na irlandzkim pogrzebie, że by ło to niezwy kłe przeży cie, zarazem smutne i poruszające. Tłum ludzi oddający hołd zmarłemu przez całe trzy dni, bo ty le według starej trady cji muszą trwać uroczy stości pogrzebowe. Według tamtejszy ch wierzeń ma to dowodzić, że w nieboszczy ku nie kołacze się już nawet ślad ży cia, bo żaden ży wy Irlandczy k nie wy trzy małby trzech dni zabawy i picia. Wstałby z trumny, żeby się przy łączy ć do świętujący ch przy jaciół. To by ła ładna historia. Wy słuchała jej, udając, że śledzi jej tok, podczas gdy w rzeczy wistości całą jej uwagę przy ciągnął ry sunek jego ust, koniuszek języ ka, który m oblizał wargi, ton jego głosu, dłonie obejmujące szklankę. – Nie wy obrażałem sobie ciebie pijącej whisky – zauważy ł. – Przed sekcją, kiedy czekaliśmy na wy niki w gabinecie San Martína, doktor wy ciągnął butelkę

i wy piliśmy kilka ły ków… Nie wiem, nigdy mi się nie zdarzy ło pić za zmarłego, ale faktem jest, że wtedy wznieśliśmy za niego toast, choć to nie by ło zaplanowane… A dzisiaj w domu jego rodziców znowu, też whisky. I teraz… Ma coś w sobie, nie wiem co, jakąś nadzwy czajną właściwość, uspokaja, a zarazem pozwala zachować trzeźwy umy sł i spójne my śli. I sprawia, że nie boli aż tak strasznie… – dodała, wy pijając ły k i zaciskając wargi. – Nie wy gląda na to, żeby ci smakowało. Uśmiechnęła się. – Nie smakuje mi, ale podoba mi się to, jak się po niej czuję. Chy ba rozumiem Irlandczy ków i smak whisky już zawsze będzie mi się kojarzy ł ze śmiercią. Każdy z ty ch gorzkich ły ków jest jak przy jęcie komunii, oczy szcza od środka i uzdrawia. – Spuściła wzrok i zamilkła. Nienawidziła tego uczucia: chęć, żeby się rozpłakać, odchodziła i nachodziła ją na powrót. Wy dawałoby się, że rozpacz jest już pod kontrolą, i nagle nadciągała gwałtownie jak tsunami, niemal ją zatapiała. Właśnie wtedy, gdy się starała ją odeprzeć. Poczuła jego dłoń na swojej i doty k tej silnej ręki, jego ciepłej skóry spowodował takie wy ładowanie magnety cznej energii, że zjeży ły jej się włosy na karku. Odzy skała kontrolę nad sobą. Odsunęła dłoń, udając, że chce sięgnąć po szklankę. Markina skinął na barmana. Podszedł z butelką macallana w objęciach, piastował ją niemal tak czule, jakby to by ło niemowlę. – To wszy stko jest takie dziwne. Na przy kład to, że tu z panem siedzę i piję. Jest pan ostatnim człowiekiem, o który m by m pomy ślała, że będę z nim dzisiaj piła alkohol – powiedziała, gdy barman się oddalił. – Kiedy wreszcie się zdecy dujesz mówić mi po imieniu? – Przy puszczam, że wtedy, gdy pan będzie miał jasność, czy jestem inspektor Salazar, czy Amaia, ta nieudolna Amaia, która pana ośmiesza – odpowiedziała naty chmiast, z wy rzutem i bez ogródek. By ła zmęczona, przy puszczała, że również trochę pijana, nie miała cierpliwości do głupstw. Ale widząc jego minę, naty chmiast pożałowała, że to powiedziała. – Amaio… Przepraszam. Wy obrażam sobie, że… – Nie – przerwała mu. – To ja przepraszam. Bardzo cię przepraszam. – Popatrzy ła mu w oczy. – I nie za francuską sędzię ani za jej obciążający raport. Przy kro mi ze względu na Yolandę Berruetę i przy kro mi ze względu na ciebie. – Słuchał jej w milczeniu, nieporuszony. – Zaufałeś mi, opowiedziałeś mi o swojej matce, a ja lepiej niż ktokolwiek wiem, jak dużo cię to kosztowało. Podjęłam decy zję, żeby się zwrócić do tej Francuzki, bo szczerze mówiąc, wy dawało mi się, że coś znajdę. Jeśli cię o ty m nie uprzedziłam, to nie dlatego, że cię uważałam za słabeusza albo za kogoś, dla kogo jest to temat zby t osobisty, choć to oczy wiste, że cię to doty ka. Uniósł jedną brew i lekko się uśmiechnął. Miała ochotę naty chmiast go pocałować.

– Prosiłeś mnie o coś więcej, powiedziałeś, że muszę ci przy nieść coś solidniejszego, i pomy ślałam, że znajdę to właśnie w ty m grobie w Ainhoi. My liłam się, ale z drugiej strony – i to Jonan Etxaide zwrócił mi na to uwagę – francuska sędzia doszła do wniosku, że są wy starczające przesłanki, żeby wy stawić nakaz. Gdy by nie to, nie zrobiłaby tego. – To wszy stko przeszłość, Amaio – szepnął. – Nie, nie, jeśli nadal sądzisz, że specjalnie cię pominęłam. – Nie sądzę. – Jesteś pewien? – Całkowicie – powiedział i uśmiechnął się w ten swój sposób. Pomy ślała, że to spokój, który m emanował, ją uwiódł, sposób, w jaki patrzy ł jej prosto w oczy, doskonałe piękno gestu, który za każdy m razem wy dawał się rodzić na nowo w jego twarzy, a który ona mogłaby odtworzy ć w najdrobniejszy ch szczegółach. Zrozumiała, że to tego właśnie się obawiała, że straci ten jego uśmiech, a z tą stratą nie mogłaby się pogodzić. Przez kilka sekund wpatry wała się jak oczarowana w jego usta, a potem odwróciła wzrok i spojrzała na szklankę. Wy piła kilka ły ków, zastanawiając się, jak często ły k whisky zastępuje pocałunek. By ła pijana, kiedy o trzeciej w nocy w barze ucichła muzy ka, ale zachowała jeszcze ty le przy tomności, żeby zdawać sobie z tego sprawę. Alkohol podziałał jak balsam: pokry ł rany jej duszy i czuła, że te krwiożercze bestie, które nią targały, drzemią, uspokojone magiczną mocą, które spędziła osiemnaście lat w dębowej beczce. Zdawała sobie sprawę, że ulga będzie krótkotrwała i że kiedy bestie znów się obudzą, cierpienie będzie nie do wy trzy mania, ale udało jej się choć na kilka godzin zrzucić z siebie ciężar, który ją przy tłaczał i zgniatał jej płuca, utrudniając oddy chanie. Kiedy skończy ła się muzy ka, z baru wy szła większość klientów. I dopiero wtedy mogła mówić, opowiadać o Jonanie, pozwolić sobie na my śli o nim, miłe my śli, nad który mi nie ciąży ł widok jego martwego ciała na podłodze, bezwładny ch rąk w kałuży krwi, twarzy bez ży cia. Wspominała, jak się poznali, jak zdoby ł jej szacunek. Niemal się uśmiechnęła, wspominając jego odrazę do sali sekcy jnej, jego wiedzę kry minalisty czną. Płacz wrócił, ale powstrzy mała jego atak, znieczulona przez alkohol, choć i tak pochy liła twarz nad kontuarem, żeby umknąć przed spojrzeniem barmana, dobrego profesjonalisty, który odszedł w najdalszy koniec baru i tam przecierał szklanki tak starannie, jakby to by ło najważniejszą rzeczą na świecie. Markina słuchał w milczeniu, potakując w odpowiednich miejscach, w odpowiednim czasie przy wołując barmana, żeby jej nalał kolejną szklankę. Jego szklanka stała nietknięta. Zapamiętała z tego wieczoru ty lko ogromne lustro w głębi, na ścianie z półkami, oświetlone tak, żeby uwy datnić burszty nowe trunki ukry te w butelkach i bły szczące szkło szklanek i kieliszków, białą kurtkę barmana, fragmenty melodii, kilka słów i oczy Markiny. Z czasem jej wspomnienia robiły się coraz bardziej mgliste i niepewne. Wy szli z baru i znowu padał śnieg, ale ty m razem

płatki by ły małe i wilgotne, jak lodowate krople deszczu. Nie, to nie by ły te ogromne śnieży nki przy pominające płatki staroświeckich biały ch róż, te nierealne zwiastuny tego, że świat się zatrzy ma w biegu. Podniosła twarz do światła i zobaczy ła, że śnieg kłębi się jak wściekły rój pszczół, a ona ży czy łaby sobie śnieży cy, która by ją przy sy pała, która pokry łaby jej oczy i jej żal. I nagle wściekłe bestie ży wiące się jej cierpieniem oży ły. Nie udało jej się ich uśpić na dłużej zaprzeczaniem ani zwabić na karmelową przy nętę do pułapki macallana. Rzuciły się do ataku jeszcze bardziej rozjuszone i bezlitosne. Markina stał przy samochodzie i patrzy ł na nią. Wpatry wała się w wirujący śnieg, jakby to by ł nadzwy czaj pasjonujący spektakl. Stała w kręgu światła rzucanego przez latarnię, a do jej podniesionej twarzy przy klejały się płatki. Roztapiały się, kiedy doty kały jej skóry. Obojętna na wszy stko patrzy ła w niebo z nieskończony m smutkiem. Podszedł do niej i czekał. Po kilku minutach delikatnie położy ł dłoń na jej ramieniu, żeby ją zachęcić do wejścia do auta. Odwróciła się i zobaczy ł, że z jej oczu spły wają strumienie łez i że łączą się z wodą. Otworzy ł ramiona, udzielając jej schronienia, a ona zagłębiła się w nich, jakby by ły ty m miejscem, którego od zawsze szukała, którego potrzebowała jak niczego innego na świecie. Dopiero wtedy się poddała i zaczęła szlochać, z rozpaczą, porzucając wszelkie pozory, a on podtrzy my wał ją i jej ból, który rozry wał ją od środka, który wy ry wał z niej łkania tak potężne, że chwiała się pod ich impetem, jakby miała się złamać. Objął ją mocno i pozwolił jej płakać.

38

Nic nie sły szała. Świat pogrąży ł się w nierealnej, ogłuszającej ciszy. Otworzy ła oczy i zobaczy ła, że spadają wielkie, suche i ciężkie płatki śniegu, grzebiąc ją, tłumiąc wszelkie dźwięki, nie licząc bicia jej serca. Uderzało wolno, coraz wolniej, i pokry wał ją śnieg, wdzierał się do oczu, nosa i ust. Poczuła suchy mineralny zapach i zrozumiała, że to nie śnieg, lecz mąka, którą bezlitosny zabójca chce ją przy sy pać, pogrzebać ży wcem w wielkiej dzieży do wy rabiania ciasta. Nie chcę umierać, pomy ślała. – Nie chcę umierać! – krzy knęła, i ten krzy k przez sen przy wrócił ją do przy tomności. Spróbowała otworzy ć oczy i zdała sobie sprawę, że są sklejone od płaczu, który jej towarzy szy ł, dopóki nie zasnęła. Przez dobrą chwilę usiłowała się zorientować, gdzie jest. Insty nktownie odwróciła się w stronę światła, które przebijało przez szczeliny w uchy lony ch roletach. Dzięki temu mogła dostrzec przy słonięty białą zasłoną prostokąt okna. Spróbowała się podnieść, ale zakręciło jej się w głowie i opadła z powrotem na poduszkę. Odczekała kilka sekund. Bolesne uderzenia tętna w jej głowie powoli się uspokajały. Odrzuciła kołdrę i spuściła na pokry tą dy wanem podłogę bose stopy. Zauważy ła, że jest kompletnie ubrana, nie ma ty lko skarpetek i butów. Buty stały obok łóżka. Poszukała broni i uspokoiła się – znalazła ją na nocny m stoliku. Chwiejąc się na nogach, podeszła do okna i podniosła roletę, żeby do pokoju mogło wpaść szarawe światło poranka. Ogromne łóżko, z którego wstała, zajmowało prawie cały pokój. Po bokach stały nocne stoliki, by ła też ciężka anty czna komoda z ciemnego drewna. Jej woskowana powierzchnia pobły skiwała w skąpy m świetle. Stała na wprost łóżka i służy ła za podstawę dla wielkiego olejnego obrazu. Wróciła do łóżka, starając się przy gładzić zmierzwione włosy i przy pomnieć sobie, co się działo ubiegłej nocy. Płakała, płakała jak nigdy w ży ciu. Nadal bolała ją klatka piersiowa i plecy, jakby między jej tchawicą a kręgosłupem by ła pustka, otwarta rana, dziura w płucach, przez którą uszło całe powietrze i ży cie. Nie zmartwiło jej to, poczuła się niemal dumna z fizy cznego cierpienia, które rozdzierało jej piersi. Przy pominała sobie, że on ją pocieszał, że ją obejmował, gdy rozdzierająco szlochała, gdy przeklinała wszechświat, który znowu, po raz kolejny wziął ją na cel, wskazał groźnie palcem i sprawił, że poczuła się mała, przestraszona i nic nieznacząca. Ale on by ł przy niej. Nie przy pominała sobie, żeby powiedział choć słowo, po prostu ją objął i pozwolił jej się wy płakać. Nie oszukiwał, nie usiłował jej powstrzy mać od szlochu, nie obiecy wał, że wszy stko będzie dobrze, że wszy stko wkrótce minie, że nie będzie tak cierpiała. Wspomnienie jego objęć by ło ży we, nasuwało jej my śli o jego prężny m, silny m, smukły m ciele, które ją podtrzy my wało, gdy omdlewała z bólu. Przy wołała wspomnienie jego zapachu, aromatu jego skóry i włosów

i nieświadomie wy ciągnęła rękę ku biały m poduszkom. Przy ciągnęła je do twarzy, żeby się w nich zagłębić, tak jak zagłębiała twarz w szorstkiej wełnie jego kurtki. Tęskniła za ty m zapachem, za ciepłem jego ciała, odtwarzała w pamięci uczucia, jakie budziły w niej obejmujące ją ramiona, jego dłonie gładzące ją po włosach, gdy kry ła twarz na jego szy i z absurdalny m wy siłkiem, żeby nie zobaczy ł, jak płacze. Spojrzała na zegarek i stwierdziła, że jest dopiero siódma rano. Ułoży ła poduszki, pomstując na makijaż, który nałoży ła poprzedniego dnia i który zostawił na biały m płótnie pościeli ciemne smugi. Wzięła szy bki pry sznic, z niechęcią założy ła to samo ubranie, w który m spała, i z mokry mi włosami wy szła z sy pialni. Kuchnia by ła otwarta na salon, w oknach nie by ło zasłon i z każdego miejsca w ty m wielkim pokoju widać by ło rozległy ogród. Ciemnozieloną trawę poprzedniego dnia przy gniótł do ziemi śnieg, a teraz trawnik do końca rujnowała mżawka. Markina, siedząc na wy sokim stołku przy kuchenny m bufecie, popijał kawę i przeglądał gazetę. Miał na sobie dżinsy i białą koszulę, nie do końca zapiętą, włosy jeszcze wilgotne po kąpieli i bose stopy. Na jej widok uśmiechnął się, zwinął gazetę i odłoży ł na blat. – Dzień dobry. Jak się czujesz? – Dobrze – odpowiedziała bez przekonania. – Głowa? – No cóż, nic, z czy m nie poradziłaby sobie aspiry na. – A reszta? – Reszta… Nie sądzę, żeby m kiedy kolwiek miała się poczuć dobrze… ale tak musi by ć. Chciałam ci podziękować, że mi wczoraj towarzy szy łeś. Pokręcił głową, a ona ciągnęła: – I za odstąpienie łóżka. – Wskazała na kanapę, na której leżało kilka poduszek i koc. Uśmiechnął się, patrząc na nią w ten sposób, który zawsze kazał jej my śleć, że zna jakiś sekret, coś, co jej umy ka. – Co cię tak bawi? – spy tała. – Cieszę się, że tutaj jesteś – odparł. Rozejrzała się, jakby stwierdzając ten fakt. Istotnie, by ła tu, spała w jego łóżku, będzie z nim jadła śniadanie. On by ł niekompletnie ubrany, ona miała mokre włosy. Ale w ty m równaniu brakowało czegoś jeszcze. Uśmiechnęła się do swojej kawy, obejmując kubek obiema dłońmi. – Co będziesz dzisiaj robił? Idziesz do sądu? – Może około południa. Mam dużo pracy w domu. Zaległe lektury. – Wskazał na leżący na stole plik dokumentów. – A ty ? Chwilę się zastanawiała. – Nie wiem. Faktem jest, że nie prowadzę żadnego dochodzenia. Przy puszczam, że odbębnię

papierkową robotę, a potem się rozejrzę, czy nie ma czegoś nowego w sprawie Jonana. – Potem mogłaby ś wrócić… – Popatrzy ł jej w oczy. Nie uśmiechał się, a w jego tonie by ło jakby błaganie. Przy glądała mu się. Pod niedopiętą koszulą ry sowały się obojczy ki, wy raźnie zaznaczone pod opaloną skórą. Na twarzy, która zawsze jej się wy dawała tak młoda, widniał cień zarostu, a w oczach bły szczał wy raz rozbawienia i determinacji, który tak ją pociągał. Pragnęła go. To nie by ł chwilowy impuls. Swoją grą w uwodzenie zdołał zawładnąć jej umy słem tak zaborczo, że nie pozostało w nim miejsca na nic innego. – …albo mogłaby m zostać – odpowiedziała. Odetchnął głęboko, a potem odparł: – Nie. Zaskoczy ł ją. Odmówił. Najpierw prosi ją, żeby wróciła, a teraz odpy cha. Na jej twarzy odbiła się niepewność. Uśmiechnął się czule i wy jaśnił: – To z powodu tego, jak się tu znalazłaś. Wczoraj by łaś zrozpaczona, potrzebowałaś rozmowy, towarzy stwa, kogoś, kto cię wy słucha, kto z tobą wy pije za twojego przy jaciela, kto z tobą będzie… I teraz jesteś tu, w moim domu. Nie możesz sobie nawet wy obrazić, jak tego pragnąłem. Ale nie w ten sposób… W takich samy ch okolicznościach mógłby m tu przy prowadzić przy jaciela. Nie tak powinnaś się tu znaleźć. Wiesz, co do ciebie czuję, wiesz, że to się nigdy nie zmieni, ale nie pozwolę, żeby między tobą i mną coś się zdarzy ło w sposób przy padkowy. Dlatego teraz musisz iść i mam nadzieję, że wrócisz, dlatego że gdy to zrobisz, gdy zapukasz do ty ch drzwi, a ja ci otworzę, będę wiedział, że przy chodzisz do mnie, że nie ma nic przy padkowego w ty m, że tu jesteś. Nie wiedziała, co odpowiedzieć, nadal czuła się zupełnie zbita z tropu. Odstawiła kubek na blat, wstała, wzięła płaszcz i torebkę, która zwisała z poręczy krzesła. Odwróciła się, żeby jeszcze raz na niego spojrzeć. Przy glądał się jej z powagą i determinacją, choć jego spojrzenie nadal mówiło, że wie coś, czego nikt inny nie wie. Zamknęła za sobą drzwi i poszła wy brukowaną ścieżką w stronę ulicy, a mróz pokry ł jej nadal mokrą głowę lodowaty m hełmem. Zatrzy mała taksówkę, kazała się zawieźć do miejsca, gdzie zostawiła samochód. W drodze zapięła płaszcz i założy ła rękawiczki i czapkę. W mieście już się zaczy nał poranny korek. Ludzie dojeżdżali do szkół i urzędów, drogę blokowały samochody dostawcze. Zaklęła i zdecy dowała się pojechać za miasto, w stronę San Sebastian. W miarę jak się oddalała od Pampeluny, czuła się coraz bardziej zagubiona. Pamiętała, że kiedy ś, dawno, prowadzenie samochodu ją uspokajało. Zazwy czaj wskakiwała do auta o świcie

i jechała przed siebie bez celu. Podczas tej włóczęgi znajdowała ty le upragnionego spokoju, żeby móc swobodnie rozmy ślać. Ale to by ło całe wieki temu. Miasto by ło zapchane, ulice nieprzejezdne, wielkie samochody troskliwy ch rodziców odwożący ch potomstwo stały w dwóch rzędach przed drzwiami szkół. Zeszty wniali z zimna przechodnie, stłoczeni pod daszkami przy stanków autobusowy ch, patrzy li nieprzy jaźnie na kierowców, którzy zby t szy bko przejeżdżali przez kałuże utworzone z roztopionego śniegu i deszczu. Wszędzie by ło ich pełno. Autostrada nie przy niosła jej wielkiej pociechy. Obwodnica Pampeluny by ła zapełniona samochodami o podwoziach biały ch od soli. Kleista, zbry lona papka try skała spod kół. Nie mogła my śleć. Ostatnio kiedy musiała się nad czy mś zastanowić, oddawała kierownicę Jonanowi i pogrążała się w my ślach. Wpatry wała się w jakiś punkt, gdzieś daleko na hory zoncie, pewna, że on ją bezpiecznie dowiezie do celu. Skręciła w kierunku stacji obsługi w Zuasti i zaparkowała blisko wejścia do budy nku. Szy bko przeszła w ulewie kilka kroków i minęła w drzwiach wy chodzący ch klientów. Już w drzwiach poczuła panujące w lokalu ciepło. Poprosiła o kawę z mlekiem i wy brała stolik pod oknem, skąd mogła patrzeć na smugi mgły opadające na góry i czekać, aż szklanka osty gnie na ty le, żeby dała się wziąć do rąk. W okna uderzy ł pory w wiatru z deszczem. Konstrukcja budy nku, z sufitem uniesiony m pośrodku, przy pominała alpejski szałas. Spojrzała w górę i zobaczy ła wróbla. Podskakiwał i podfruwał wśród metalowy ch belek podtrzy mujący ch strop. – On tutaj mieszka – wy jaśniła kelnerka. Zauważy ła, że jest zainteresowana. – Usiłowaliśmy go przepłoszy ć, ale się nie dał. Tu jest bardzo wy soko i nie sposób się dostać na górę. Założy ł tam gniazdo. Koledzy mówią, że jest tu od paru lat, dłużej ode mnie w każdy m razie. Kiedy jest niewielu klientów, sfruwa na dół i dziobie okruszki, które spadły na podłogę. Uśmiechnęła się uprzejmie, ale nie odpowiedziała. Nie chciała rozmawiać, a dziewczy na wy raźnie się do tego paliła. Znowu skupiła się na wróbelku. Mądry ptaszek czy ptaszek uwięziony ? Deszcz znowu zabębnił o szy by, hipnoty cznie przy ciągając jej wzrok. Krople łączy ły się w bły szczące strumy czki, które spły wały powoli po szy bach, jakby by ły utworzone z oliwy, nie z wody. Chciała my śleć, my śleć o sprawie Jonana, o samy m Jonanie, o Jamesie, ale mogła my śleć ty lko o nim, o jego bosy ch stopach, o skórze w wy cięciu koszuli, o jego wargach, o uśmiechu, o ty m, że zawsze domaga się czegoś więcej. Westchnęła i postanowiła zadzwonić do Jamesa. Wy ciągnęła komórkę i obliczy ła, która jest godzina w Stanach: trzecia nad ranem. Zrezy gnowana odłoży ła telefon na stół i zamknęła oczy. Wiedziała, co chce zrobić, i wiedziała, co powinna zrobić, bardzo dobrze to wiedziała. Aż za dobrze. To on wy znaczał reguły i to nie by ła gra, to by ło o wiele więcej. On się nie zadowoli by le czy m, a ona miota się w oceanie wątpliwości. Odstawiła na stolik nietkniętą kawę i położy ła obok kilka monet, a potem wy szła na deszcz.

Całe jej ciało drżało. Czuła, jak napięcie rośnie, ogarniając mięśnie jej pleców, przebiegając wzdłuż nerwów jak prąd. Ten prąd koncentrował się w końcach jej palców i powodował dziwne wrażenie, że w dowolny m momencie mogą się rozerwać, aby dać upust narastającej energii. Żołądek miała ściśnięty, usta wy schnięte. W zamkniętej kabinie samochodu nie wy starczało powietrza dla jej płuc. Zaparkowała przed jego domem, blokując wy jazd, i znowu przeszła ścieżką wy łożoną kamieniami. Z każdy m krokiem czuła się coraz bardziej chora. Serce jej biło głośny mi uderzeniami, które odbijały się echem w jej uchu wewnętrzny m. Zastukała do drzwi. By ła zdecy dowana i miała wy rzuty sumienia. Czekała, wstrzy mując oddech i próbując opanować narastające napięcie, które ją ogarniało bez reszty. Kiedy otworzy ł drzwi, nadal by ł boso. Włosy już mu wy schły i spadały nieporządnie na czoło. Nie odezwał się ani słowem, stał ty lko, uśmiechał się tajemniczo i patrzy ł jej w oczy. Ona też nic nie powiedziała. Podniosła rękę i musnęła zlodowaciały mi palcami jego usta, delikatne i ciepłe. Czuła, że kącik jego warg stał się jej celem, jej przeznaczeniem, jedy ny m miejscem na ziemi, które mogło się stać jej schronieniem. Wziął ją za rękę, jakby się obawiał, że połączenie między nimi się zerwie, i pociągnął ją do środka, a potem popchnął drzwi. Zamknęły się za jej plecami. Stała tak z palcami na jego wargach i gorączkowo szukała w umy śle choć paru słów, które miały by sens, aż zrozumiała, że nie może już nic powiedzieć, że musi ustąpić i pozwolić przemówić temu innemu głosowi, głosowi jej prawdziwej istoty, który m, jak wy gnaniec na obcej ziemi, doty chczas z nikim nie mówiła. Opuściła rękę i wpatrzy ła się w jego oczy. Oddały jej to samo spojrzenie, ten sam lęk, to samo uniesienie. Śmiały m ruchem zrobiła krok do przodu i przy lgnęła do jego ciała, a on z zamknięty mi oczami objął ją, cały drżący. Podniosła wzrok i zrozumiała, że będzie mogła go kochać… Uwolniła się od mokrego płaszcza i wziąwszy go za rękę, poprowadziła do sy pialni. Światło, które przedostawało się do pokoju przez rolety, nie wy starczało. Odsłoniła okna, żeby zamglone niebo mogło zalać mleczny m blaskiem pokój. Stał obok łóżka i przy glądał się jej z ty m wy razem twarzy, który doprowadzał ją do szaleństwa, ale się nie uśmiechał. Ona też nie. Na jej twarzy widać by ło zdumienie, że znalazła kogoś na swoją miarę. Podeszła bliżej i wpatrzy ła się w niego z rozpaczą, z narastający m w piersi nowy m rodzajem lęku. Dotknęła go niezręczny mi dłońmi, zeszty wniała z nerwów i z nieśmiałości, którą poczuła, odnajdując w nim siebie, wiedząc, że jeśli się tu znalazła, to dlatego, że po raz pierwszy w ży ciu mogła się naprawdę obnaży ć, pozby ć się nie ty lko ubrania, ale i wsty du, wiedząc, że jeśli to zrobi, odbije się w ty m mężczy źnie jak w lustrze. Zrozumiała, że nigdy dotąd nikogo nie pożądała, że nigdy jeszcze nie doznała tak słodkiej agonii marzenia o ciele, ślinie, pocie, nasieniu mężczy zny, że nigdy nie pragnęła tak niczy jego ciała, skóry, języ ka, seksu. Zrozumiała, że nigdy dotąd nie chciała tak mocno kości,

włosów, zębów mężczy zny. Krągłości jego ramion, jędrności pośladków, kiedy ją posiadał, doskonałego wy gięcia pleców, gładkości nieco przy długich włosów, za które go chwy ciła i poprowadziła do swy ch piersi, do swego łona. By ł ty lko on i przed nim nigdy nie by ło innego mężczy zny. Tego dnia dowiedziała się, czy m jest pożądanie, i nauczy ła się nowego języ ka, prawdziwego, ży wotnego, odradzającego języ ka. Nagle go odkry ła i mogła się w nim porozumiewać. Czuła, że czasem to ona przemawia, góruje nad nim przez chwilę, aby zaraz oniemieć i pozwolić, żeby to on przemówił, żeby przemówiła siła jego dłoni ściskający ch jej ciało, sposób, w jaki ujmuje jej biodra, gwałtowność, z jaką dobija się do jej wnętrza, zdecy dowanie jego ruchów, który mi doprowadził ją tam, skąd nie by ło odwrotu. I jeszcze ta chwila, kiedy usiadła na nim, żeby go poczuć głęboko w środku. A potem już ty lko ogień, który rozpły nął się w jej wnętrzu, ogień ekstazy odwlekanej aż do granicy szaleństwa, miliony połączeń nerwowy ch eksplodujący ch w cały m ciele. I cisza, która następuje, gdy ciała są wy czerpane, umy sły puste i głód nasy cony, lecz uśpiony nie na długo. Blade światło, w który m rano skąpane by ło miasto, już całkiem znikło. Gdy trochę po piątej po południu wsiadała do samochodu, niebo by ło koloru spiżu. Ściemniało się tak szy bko, że czujniki już włączy ły uliczne latarnie. Uruchomiła silnik, ale jeszcze nie wrzuciła biegu, przez kilka sekund siedziała i patrzy ła przez okno. Miała wrażenie, że jest między galakty czny m podróżnikiem i właśnie wy lądowała na obcej planecie, pozornie podobnej do jej własnej, ale z całkiem inną atmosferą. Albo to jej percepcja się zmieniła. Chłodne, gęste powietrze zmuszało do ostrożnego poruszania się, jeśli miała zachować równowagę, a wszy stko wokół nabrało nierealnego, chimery cznego wy glądu. Wy jęła komórkę i sprawdziła nieodebrane połączenia. Najpierw oddzwoniła do Jamesa. Ze znajdującej się na drugim końcu świata szpitalnej poczekalni poinformował ją szeptem, że właśnie rozmawiał z chirurgiem, który operował jego ojca, i że wszy stko wy daje się w porządku. Ibai i on bardzo za nią tęsknią. Potem zadzwoniła do Iriartego. Nadal nie by ło wieści od techników balisty czny ch. Na ulicach starówki panował tłok. Postanowiła zostawić auto na parkingu przy placu del Castillo i pójść na ulicę Mercaderes pieszo. Zbliżając się do drzwi, spostrzegła, że ze skrzy nki pocztowej wy staje gruby plik ulotek. Wy ciągnęła je wraz z mnóstwem gazetek z supermarketów i stacji benzy nowy ch i wtedy zobaczy ła, co się kry je na dnie. Gruby pakiet zawinięty w papier pakowy i wielokrotnie obwiązany cienkim szkarłatny m sznurkiem. Wiedziała, od kogo go dostała, zanim go dotknęła. Zdziwiła się ty lko, że przy słał to po prostu pocztą. Na wierzchu ostry m pismem agenta Dupree wy pisane by ło jej imię i nazwisko. Zebrała w stos całą zawartość skrzy nki i przy ciskając papiery do piersi, weszła do domu.

Nareszcie mogła się pozby ć ubrania, które miała na sobie, jak jej się wy dawało, już chy ba od ty godnia. Wzięła długi, gorący pry sznic. Kiedy wy szła z łazienki, zatrzy mała się przed nadal leżący m na łóżku galowy m mundurem. Naty chmiast unaocznił jej nieodwołalność śmierci Jonana. Patrzy ła na niego przez chwilę, rozmy ślając o ty m, że powinna go powiesić w szafie, i walcząc z drugim wewnętrzny m głosem, który jej mówił, że w jakiś sposób ten mundur leżący na łóżku jest hołdem dla zmarłego, umowną personifikacją jego honoru, że jej przy pomina o nieodwołalny m zobowiązaniu do zemsty, które podjęła, i – chcąc nie chcąc – o wątpliwościach, które nadal ją nachodziły i który ch na razie nie miała zamiaru się pozby wać. Wzięła paczkę od Dupree i poszła do kuchni, żeby przeciąć sznurek. Już samo opakowanie by ło niezwy kłe, przy pominało jej Nowy Orlean. Odwinęła papier i jakby nieco wilgotne płótno. By ła w nim książka oprawiona w miękką czarną skórę. Ani na wierzchu, ani na grzbiecie nie by ło ty tułu. Wy dawała się dziwnie ciężka. Wy klejki z jedwabiu chroniły pierwszą stronę, na której wśród skomplikowany ch arabesek kry ł się ty tuł, wy pisany dziwaczny m pismem: Fondation et réligion Vaudou. Zadziwiona doty kała cieniusieńkich jedwabisty ch stroniczek, ozdobiony ch złoty mi filigranami, z który ch każda wy dawała się zby t lekka, żeby się złoży ć na tak ciężki tom. W pierwszy ch rozdziałach by ła mowa o korzeniach religii wudu, prakty kowanej przez miliony ludzi na cały m świecie i w kilku krajach uznanej za oficjalną. Kartkując książkę, zauważy ła, że między stronicami coś jest. Ostrożnie odwracała kartkę po kartce, aż dostrzegła między dwiema z nich czarne piórko. Dupree z pewnością chciał zwrócić jej uwagę na jakiś fragment. Z obawą wzięła piórko w palce i dostrzegła, że jej przy jaciel zaznaczy ł na marginesie jeden akapit. Spowodowanie śmierci na ży czenie. Bokor (czy li czarownik) lub houngan (czy li kapłan) mogą uży ć swej mocy w służbie Zła. Kilka stron dalej drugie piórko. Dupree nakreślił kilka kręgów wokół słów: Un mort sur vous. Un démon sur vous. Pod spodem dopisał: Zmarły, który cię dosiada, lub demon, który cię dosiada. W Amery ce Łacińskiej mówi się: se te sube un muerto (wdrapuje się na ciebie zmarły ). Dalej opisano z detalami atak paraliżującego demona wy słanego przez bokora. Unieruchamiał

ofiarę, kiedy spała. Nie traciła przy tomności i sterrory zowana musiała świadomie znosić tortury. Demon mościł się na jej piersiach, uniemożliwiał oddy chanie i poruszanie się i w ostatniej chwili albo przery wał kaźń, albo ją przedłużał aż do śmierci ofiary. Niektórzy z ty ch, co przeży li, twierdzili, że widzieli siedzącą na nich odrażającą istotę, czasem by ła to kobieta wy glądająca na czarownicę, kiedy indziej coś w rodzaju smoka. Ślina smoka z Komodo zawiera ty le bakterii, że jest w stanie wy wołać sepsę – przy pomniały jej się słowa San Martína. Przerzucała strony, szukając następny ch znaków, i znalazła jeszcze jedno piórko. Porwane powiewem uniosło się w powietrze i koły sało się leciutko i złowróżbnie, aż osiadło na podłodze. Pochy liła się, żeby je podnieść, i zobaczy ła, że by ło tam, gdzie zaczy nał się rozdział zaty tułowany Ofiarowanie. To słowo, rzadko spoty kane, sprawiające wrażenie, że opisuje coś wielkiej wagi, budzące silne emocje, naty chmiast znalazło odzew w jej pamięci. Wy powiedziała je Elena Ochoa. Ofiarowanie, czy li złożenie ofiary z człowieka. To skierowało jej my śli w stronę spotkania z Markiem na górujący m nad miastem zaśnieżony m tarasie, spotkania, do którego doszło zaledwie wczoraj, choć jej się wy dawało, że przed wieloma laty. „Ofiara”, słowo, który m miała się posłuży ć, które zostało jej dane. Bokor składał w ofierze Złu najpotworniejszą zbrodnię dokonaną na najbardziej pożądanej zdoby czy, której – z uwagi na jej nieskalaną i czy stą naturę – sam nie mógł tknąć. Ofiarowania musieli dokonać jedy ni ludzie, którzy mieli władzę nad ofiarą – rodzice niemowlęcia. Ci, którzy spłodzili dziecko, składali je na ołtarzu podczas ceremonii, w której demon wy sy sał z niego ży cie, i wy nagradzał im to swą łaską. Dawał im to, czego sobie ży czy li. Rozdział ilustrował obrazek, na który m przedstawiono leżące na ołtarzu niemowlę. Z boku dwie ludzkie postacie w ekstazie, przy puszczalnie rodzice, i kapłan z uniesiony mi rękami, który mi popy chał w stronę dziecka potwornego, wijącego się gada albo smoka, sięgającego py skiem do jego nosa i ust. Pod ilustracją Dupree napisał: Ofiary tej samej płci W określony m przedziale czasu W konkretnie wy znaczonej przestrzeni Pod ty mi wskazówkami widniał dopisek, jak osobisty podpis agenta Dupree: Reset, pani inspektor. Przekartkowała resztę książki, zatrzy mując się na ohy dny ch ilustracjach i upewniając się, że nie

zaznaczy ł nic więcej. Potem zamknęła książkę, wstała i zaczęła się błąkać bez celu po domu, z pokoju do pokoju. Owinięta szlafrokiem, na bosaka, nadsłuchując trzeszczenia drewniany ch legarów, na który ch wspierały się podłogi z desek, przez co trzaski powtarzały się w pusty ch pokojach. Przechodząc przez salon, zauważy ła komputer, dość stary. Rzadko go uży wała. Wróciła do kuchni i poszukała w szafce kartek, na który ch robili listy zakupów, taśmy klejącej, żółty ch samoprzy lepny ch karteczek i kilku pisaków. Wróciła do salonu i włączy ła komputer. Znalazła mapę Nawarry, wy drukowała ją i przy kleiła taśmą do drzwiczek regału. Pisakiem zaznaczy ła wszy stkie miejsca, gdzie mieszkały rodziny, które straciły dzieci. W tej samej chwili zdała sobie sprawę, że potrzebuje większej mapy, bo Ainhoa leży na granicy z Francją. Poszukała na innej stronie mapy obejmującej większy obszar, wy drukowała ją i przy lepiła obok tej pierwszej, zaznaczając bliźniaki z Ainhoi. Ry sunek nic nie przedstawiał, punkty zdawały się nie mieć ze sobą żadnego związku, ty le że większość miejscowości znajdowała się w dolinie Baztán. Przy glądała się liniom, świadoma, że nie mają żadnego sensu, i rozmy ślała o ty m, co napisał Dupree: Reset, pani inspektor. Proszę zapomnieć o ty m, co niby pani wie, i zacząć od zera, od początku. W panującej w domu ciszy nagle rozległ się dzwonek telefonu. Przy wrócił ją do rzeczy wistości. Odbierając, zdała sobie sprawę, że światło, które przez cały dzień ledwo się tliło, ostatecznie zgasło. Zapadła noc, choć nie by ło zmierzchu, a ona nadal miała na sobie szlafrok, który m się owinęła po pry sznicu. – Co robiłaś przez cały wieczór? Spojrzała na pokry wające większą część regału mapy, na leżącą na stole otwartą książkę od Dupree, i nagle ogarnęło ją poczucie winy. Wstała i wy łączy ła monitor. – Nic takiego, traciłam czas – odparła, gasząc światło i wy chodząc z salonu. – Jesteś głodna? – spy tał Markina. Przemy ślała to. – Okropnie. – Zjesz ze mną kolację? Uśmiechnęła się. – Jasne. Gdzie się umówimy ? – U mnie – odpowiedział. – Ugotujesz coś dla mnie? Wiedziała, jak wy gląda jego uśmiech, kiedy odpowiedział: – Nie ty lko ugotuję. Zrobię dla ciebie wszy stko.

39

Och, Jonanie, Jonanie. Czuła, że podtrzy mują ją mocno ręce Zabalzy, nie pozwalają jej się ruszy ć. Czuła, że po jej twarzy pły ną łzy, sły szała własne łkanie, widziała rozlaną krew, ręce przy jaciela rozrzucone bezwładnie na podłodze… Jęknęła i obudziła się. Ciemności panujące w sy pialni rozpraszało jedy nie blade światło sączące się z okien w salonie przez uchy lone drzwi. Wy ciągnęła rękę, żeby sięgnąć po komórkę. By ło tuż po siódmej rano. Wy świetlacz nie zdąży ł zgasnąć, kiedy ktoś zadzwonił. By ła zadowolona, że wy ciszy ła dźwięk. To by ł Iriarte. Wy ślizgnęła się z łóżka i wy szła z pokoju. – Pani inspektor, mam nadzieję, że pani nie obudziłem. – Nieważne. Co tam? – ponagliła go. – Mam nowiny. Wy niki badań balisty czny ch obu pocisków. Zostały wy strzelone z pistoletu, z którego sześć lat temu zabito w Madry cie ochroniarza z jakiejś dy skoteki. Sprawa miała związek z organizacjami przestępczy mi z Europy Wschodniej. Pistolet, który znaleziono na miejscu zbrodni, trafił do magazy nu dowodów w który mś z madry ckich sądów, a potem zniknął. – Jak to zniknął? Z sądu? – Wy buchł niewielki pożar i akcja gaśnicza wy wołała pewne szkody. Już po wszy stkim stwierdzono, że niektóre dowody zostały uszkodzone, a inne zniknęły. Właśnie wy słałem pani mailem raport balisty czny. Uprzedzam też, że ci ze spraw wewnętrzny ch z pewnością znowu będą chcieli nas przesłuchać. Amaia ty lko sapnęła z iry tacją. – Będzie pani dzisiaj w komisariacie? Rzuciła okiem na sy pialnię. – Nie, chy ba że jestem panu potrzebna. Oficjalnie jestem na urlopie. Nie odpowiedział. – Iriarte… To z ty m pistoletem nic nie znaczy. Dochodzenie się jeszcze nie zakończy ło. – Oczy wiście. Wróciła do sy pialni i po omacku zebrała z podłogi ubranie. Jej oczy znów przy zwy czaiły się do półmroku i zaczęła dostrzegać zary s ramion i pleców leżącego na łóżku, pogrążonego we śnie mężczy zny. Zatrzy mała się, zaskoczona mocą, z jaką jej umy sł opanowały fantazje wy wołane samy m widokiem jego ciała. Rzuciła ubrania z powrotem na podłogę i wślizgnęła się do łóżka. Chciała osobiście pomówić z inspektorem Clemosem. Nie podobał jej się kierunek, w który m szło

dochodzenie, i chociaż rozumiała, że wy niki badań są, jakie są, nie chciała, żeby chęć pójścia na łatwiznę skłoniła zespół Clemosa do porzucenia inny ch tropów. Postanowiła pojechać do domu, żeby się przebrać. Z zadowoleniem stwierdziła, że w skrzy nce nie ma reklam. Wchodziła po schodach i planowała, o czy m będzie rozmawiać z Clemosem. Przechodząc obok salonu, zobaczy ła mapy, które poprzedniego dnia przy lepiła na regale, i usły szała cichutkie brzęczenie wenty latora komputera. Teraz sobie przy pomniała, że go nie wy łączy ła. Włączy ła monitor i zaczęła zamy kać jedno po drugim okna, z który ch pobrała mapy, aż w końcu ukazał się pulpit, a na nim wibrująca niebieska kopertka ogłaszająca, że przy szła nowa wiadomość. To by ło stare konto, który otworzy ła dawno temu i którego nigdy nie uży wała, bo cała służbowa poczta przy chodziła na jej służbowy adres, do komisariatu, a pry watna na konto na gmailu, na które wchodziła z telefonu. Kliknęła w ikonkę i to, co zobaczy ła, sprawiło, że oblał ją zimny pot. To by ła wiadomość od Jonana Etxaidego. By ła zdumiona. Nigdy nie dostała na ten adres żadnej poczty ani od Jonana, ani od nikogo innego z pracy. Znał go ty lko James, jej siostry i kilka przy jaciółek ze studiów, chy ba nikt więcej. Ale ty m, co ją oszołomiło do reszty, by ła data: wiadomość została wy słana przed dwoma dniami, po południu, w porze pogrzebu. Jonan Etxaide nie ży ł już wtedy od ponad dwudziestu czterech godzin i właśnie został skremowany. Trzęsąc się jak w gorączce, otworzy ła wiadomość. Okazała się zagadkowa i zamiast wy jaśnić tajemnicę, jeszcze ją pogłębiła. Jonan Etxaide chce się ty m z tobą podzielić. Ty p: Dokumenty i obrazy Ty tuł ** Ta wiadomość umożliwia ci – po wpisaniu hasła – dostęp do plików. Pod spodem by ły dwa pola, w który ch należało wpisać nazwę konta i hasło. Przez kilka sekund patrzy ła na migający na ekranie kursor, z sercem bijący m jak oszalałe i z wy schnięty mi wargami. Lekkie drżenie narodziło się na czubku jej palca wskazującego leżącego na my szce i zaczęło się rozszerzać na całe ciało. Wstała i zakręciło jej się w głowie. Poszła do kuchni, wzięła z lodówki butelkę lodowatej wody i opierając się o framugę, wy piła kilka ły ków. Potem wróciła do salonu. Kursor migał nadal, ponaglał ją. Przeczy tała jeszcze kilka razy krótką wiadomość, jakby miało z tego wy niknąć jakieś nowe odkry cie, coś, co jej umknęło. Znowu spojrzała na kursor. Tkwił na polu „konto” i czekał, aż odpowie. Wpisała adres: [email protected]. Przeniosła kursor na pole „hasło”. W jej głowie rozbrzmiewały słowa Marca. Ofiara i numer. Wpisała słowo „ofiara” i zatrzy mała się. Jaki numer? Wy ciągnęła komórkę i sprawdziła w liście kontaktów numer komórki

Jonana, choć w my ślach odrzucała tę możliwość. To nie mogło by ć coś aż tak oczy wistego. Wpisała serię zer. Kursor wskazał, że doszła do końca. To by ły cztery cy fry, dziesięć ty sięcy możliwy ch kombinacji. Ale on powiedział: „mój numer”. Znów wy ciągnęła komórkę. Iriarte zgłosił się naty chmiast. – Inspektorze, proszę mi powiedzieć, jaki numer odznaki miał podinspektor Etxaide. – Już sprawdzam, proszę poczekać. Usły szała, że odkłada słuchawkę na biurko, a potem zaczął stukać w klawiaturę. – Tak. Ty siąc dwieście sześćdziesiąt dziewięć. Podziękowała i rozłączy ła się. Wpisała te cy fry w polu hasło, nacisnęła enter i uzy skała dostęp do chmury. Miała spocone ręce, napięcie gromadziło się w jej piersi. Nie by ło żadnego tekstu, ty lko kilkanaście ułożony ch alfabety cznie folderów. Przeleciała kursorem po spisie, żeby przeczy tać ty tuły : Ainhoa, Berasategui, Hidalgo, Miejsca, Salazar… Otworzy ła jeden, na chy bił trafił. Ze sposobu, w jaki to wszy stko zostało pogrupowane, wy wnioskowała, że chmura posłuży ła jedy nie jako kopia, jako zabezpieczenie. Dokumenty, które się znajdowały w folderach, nie by ły w żaden sposób uporządkowane: znalazła nakaz rewizji w domu Finy Hidalgo, jej ży ciory s, nagranie z przesłuchania Yolandy Berruety. Otworzy ła folder zaty tułowany Markina i zobaczy ła serię zdjęć, na który ch rozpoznała samą siebie na esplanadzie przed audy torium Baluarte. – Jonanie, co to wszy stko znaczy ? – szepnęła przerażona. Otworzy ła folder zaty tułowany Ainhoa i przed jej oczami rozwinęły się zdjęcia z grobu sy nów Yolandy Berruety. Te, które miał jej przesłać. Niektóre pokazy wały w duży m powiększeniu różne detale. Z zaciekawieniem i przejęciem obejrzała wy stające z rozbitej trumienki rączki niemowlęcia i hipnoty cznie przy ciągającą uwagę poczerniałą twarzy czkę drugiego. Dużo powiększeń. Jonan sfotografował dokładnie inicjały na trumnach: D.T.B., Didier Tremond Berrueta i M.T.B. – Martín Tremond Berrueta. Niemal trzy dzieści szczegółowy ch zdjęć trumien. Zauważy ła, że zainteresowała go zwłaszcza metalowa skrzy nka. Wy glądała jak skrzy nka na prochy i by ła przewrócona. Na jej boku widniały inicjały. Je także powiększy ł, żeby je by ło dobrze widać: H.T.B. Powiększy ł też wy stający z niej róg foliowej torebki z prochami. Widać na nim by ło fragment czegoś, co wy glądało na czerwono-niebieskie logo. Amaia wpatrzy ła się w zdjęcie i zrozumiała, dlaczego uwagę Jonana przy ciągnęło właśnie to. Kolorowa torebka na ludzkie prochy to coś nieby wałego. Następna sekwencja ukazy wała kilkanaście opakowań produktów ży wnościowy ch: soczewicy, soli, mąki i cukru. Wszy stko to by ło francuskie, wszy stko w przezroczy sty ch foliowy ch torebkach z czerwono-niebieskimi nadrukami. Z następnego zdjęcia Etxaide zrobił powiększenie: widać na nim by ło róg torebki z kry pty.

Obok wkleił zdjęcie kilogramowej torebki cukru. Nadruki by ły identy czne. – Cholera! – krzy knęła Amaia. Naty chmiast przy szła jej na my śl torebka z żwirem, którą znalazła w trumnie siostry, i torebki cukru, które Valentín Esparza włoży ł do trumny córeczki i przy kry ł ręcznikiem. Serce biło jej jak szalone, a w głowie rozbrzmiewało py tanie Yolandy Berruety : po co ktoś miałby wkładać do dziecięcej trumienki cukier? Wy drukowała zdjęcie i z kartką w ręku zaczęła krąży ć po salonie, jak dzikie zwierzę w klatce. Chwy ciła komórkę, zadzwoniła do szpitala Saint Collette i spy tała, czy może rozmawiać z Yolandą Berruetą. Usły szała, że chociaż pacjentka czuje się lepiej, bezpieczniej będzie z ty m poczekać. By ła zrozpaczona: by ło oczy wiste, że nie może wy py ty wać jej by łego męża. Coś jej przy szło do głowy. Poszła do sy pialni, wy sy pała zawartość torebki na łóżko i leżący na nim galowy mundur i znalazła wizy tówkę jej ojca. Wy brała numer. Odebrał naty chmiast. – Czy możemy się spotkać? Naty chmiast? Przy jadę do pana, do Oieregi. To bardzo ważne. Wiatr gnał chmury po niebie koloru ołowiu, wy ganiając deszcz daleko od miasta. Temperatura spadała. Mimo że by ło bardzo zimno, ojciec Yolandy nalegał, żeby rozmawiali poza domem. – Ze względu na moją żonę. To wszy stko bardzo ją denerwuje, a już wy starczająco się nacierpiała z powodu tego, co spotkało Yolandę. Zgodziła się, rozumiała to. Zwinęła włosy, wepchnęła je pod czapkę i jakby się umówili, równy m krokiem zaczęli się oddalać od domu. – Nie zabiorę panu wiele czasu. Tak naprawdę chciałaby m panu zadać ty lko jedno py tanie. W kry pcie w grobowcu w Ainhoi jest mała skrzy nka z inicjałami H.T.B. Potwierdził ze smutkiem. – Tak, to trumienka Haizei. Mojej wnuczki. – Miał pan też wnuczkę!? – Yolanda urodziła ją na rok przed narodzinami bliźniaków. My ślałem, że pani o ty m wie. Śliczna, zdrowa dziewczy nka, ale umarła dwa ty godnie po narodzinach. Urodziła się tutaj, w ty m domu. To od tego zaczęła się depresja Yolandy. Od tej chwili by ło coraz gorzej… Uważam, że to by ł duży błąd zajść w ciążę tak szy bko po stracie dziecka, ale jej mąż nalegał. Mówił, że im szy bciej będzie miała inne dziecko, ty m szy bciej zapomni o cierpieniu. Ale po czy mś takim nie by ła przy gotowana na następną ciążę i dawała temu wy raz. Nie dbała o siebie, zaniedby wała się, wy dawało się, że jest jej wszy stko jedno. Dopiero kiedy chłopcy się urodzili, kiedy ich zobaczy ła, kiedy ich wzięła na ręce, odży ła. Może mi pani nie wierzy ć, ale jestem przekonany, że by ła dobrą matką. Ale dużo wy cierpiała, jej ży cie jest pasmem nieszczęść. Miała troje dzieci i wszy stkie nie ży ją. Amaia patrzy ła na niego przy gnębiona, ale uzmy słowiła sobie, że dzięki tej rozmowie

zrozumiała, co jej umy ka. To ta idea: zastąpienie. To samo powiedział Valentín Esparza swojej żonie: że jak będzie miała inne dziecko, zapomni o zmarłej córeczce. Jego żona przy jęła to z oburzeniem, powiedziała, że nie mogłaby tego dziecka pokochać, że nie chce mieć więcej dzieci. Yolanda nie miała jej siły woli, by ła bardziej uległa i jej mąż postawił na swoim. – Yolanda nic mi o ty m nie mówiła. – Mojej córce od lekarstw wszy stko się my li. Czasami nie wie, czy coś się zdarzy ło wcześniej, czy później, a śmierć córeczki by ła dla niej taką traumą, że pomieszało jej się w głowie. Amaia kiwnęła głową. Pamiętała, że Yolanda powiedziała jej dokładnie to samo: że nie jest pewna, co by ło przedtem, a co potem. Ale zastanawiając się nad ty m wszy stkim, przy pomniała sobie, że kiedy zeznawała w komisariacie, powiedziała, że widziała, że w trumnie nie ma dziecka. Dziecka, nie dzieci. – Panie Berrueta, mam jeszcze jedno py tanie: czy ciało pańskiej wnuczki zostało skremowane? – Nie, ani jej, ani jej braci. Jesteśmy konserwaty stami, rodzina jej męża też. Widziała pani przecież grobowiec w Ainhoi. Amaia nalegała: – To bardzo ważne. Muszę to wiedzieć z całą pewnością, a nie mogę spy tać jej by łego męża. Berrueta się skrzy wił, kiedy wspomniała o jego by ły m zięciu. – Nie ma potrzeby z nim rozmawiać. Zakład pogrzebowy z Oieregi wszy stkim się zajął. Dam pani adres właściciela, potwierdzi, że pogrzeby by ły trady cy jne i że zwłoki wy prowadzono ze szpitala do domu pogrzebowego, a stamtąd na cmentarz w Ainhoi. Po dziesięciu minutach zlokalizowała dom pogrzebowy i właściciel wszy stko potwierdził. Nie zatrzy mując się w Elizondo, wróciła do Pampeluny. Pragnęła zobaczy ć ciotkę, ale pilniejsze by ło dokładne zapoznanie się z archiwum Jonana. Siedziała przy komputerze potwornie spięta, bo wszy stko to by ło takie skomplikowane. Dokumenty nie by ły opatrzone komentarzami i musiała przeglądać jeden po drugim, żeby zrozumieć, dlaczego Jonan uważał je za ważne. Znów otworzy ła zdjęcia, na który ch by ła z Markiną. Patrzy ła na nie zmieszana. Co skłoniło Jonana do tego, żeby się zainteresować jej pry watny m ży ciem? Dlaczego ją śledził? Dlaczego czy tał jej pocztę? By ła zła, czuła się bezsilna, bo nie mogła nic zrozumieć. Postanowiła, że zajmie się ty m później. Jonan przesłał jej wiadomość, właśnie otrzy mała od niego coś namacalnego, coś fizy cznie istniejącego, więc ona też musi mu coś dać, dać mu zaufanie. Pomy ślała o słowie, które wy brał, o ty m jak nazwał archiwum: „ofiara”. To słowo samo w sobie by ło znaczące, ale jeszcze więcej mówił o nim numer, który wy brał na hasło, numer jego odznaki, numer, który czy nił go policjantem. Niemal usły szała, jak Marc mówi, że nie chciał nawet my śleć o porzuceniu pracy. – Niech to jasny szlag! Jonanie, co to wszy stko znaczy ?

Folder Markina poza zdjęciami z tamtej nocy, gdy rozmawiali koło Baluarte, zawierał krótki ży ciory s sędziego: miejsce urodzenia, szkoły, w który ch się uczy ł, miejsca, w który ch pracował przed przy by ciem do Pampeluny. Jej uwagę przy ciągnął numer telefonu i adres kliniki geriatry cznej, w której przeby wała kobieta o nazwisku Sara Durán. Etxaide napisał: „matka”, właśnie tak, w cudzy słowie. Amaia pokręciła głową. By ła zdezorientowana, nie wiedziała, co o ty m my śleć. W folderze Salazar zobaczy ła pustą trumienkę swojej siostry bliźniaczki w grobowcu w San Sebastián, kości mairu podrzucone podczas profanacji do kościoła w Arizkun, zarówno te stuletnie, jak i te drugie, białe, czy ste, należące do jej siostry. Kilka powiększeń jednego zdjęcia. Widać na nim by ło puchową kurtkę, którą miała na sobie Rosario w tę noc, kiedy uciekła, i którą znaleziono w rzece. Mapy okolic Elizondo z zaznaczony mi możliwy mi drogami ucieczki pieszo z jaskini Arri Zahar. W folderze Herranz znajdowała się krótka notka o sekretarce Markiny i coś, co ją ogromnie zaskoczy ło: zdjęcia, kilka zdjęć zrobiony ch, jak się wy dawało, w jakiejś kawiarni, na który ch sekretarka Markiny rozmawiała z Yolandą Berruetą. Folder Miejsca by ł listą miejsc narodzin wszy stkich dziewczy nek zmarły ch w wy niku zespołu śmierci łóżeczkowej, który ch losy poznali w trakcie śledztwa. Jonan dodał do niej jej bliźniaczkę. Na liście nie figurowali sy nowie Yolandy Berruety. Na jednej z map, które wy drukowała poprzedniego dnia i na której zaznaczała kropkami miejscowości, zaznaczy ła Elizondo. Ainhoę musiała usunąć. Następny m krokiem by ło połączenie punktów. Okazało się, że są rozmieszczone po obu stronach szosy N121. Czy to mogło by ć to? Sery jne zbrodnie bardzo często popełnia się w pobliżu ważny ch szlaków komunikacy jny ch, które ułatwiają zabójcy ucieczkę, ale tutaj nie o to chodziło. Reset, pani inspektor, nakazała sobie, usiłując się skoncentrować. Wy drukowała nową mapę i naniosła na nią miejsca urodzenia ofiar, w ty m swojej siostry i Haizei, córeczki Yolandy Berruety. Punkty ułoży ły się w linię wzdłuż cienkiej niebieskiej kreski, wzdłuż rzeki Baztán. To nie ulegało wątpliwości. Punkty wy ty czy ły teatr zbrodni rozciągający się od Erratzu do Arraioz, przez Elbete i Elizondo, a jeśli dodało się Haizeę, aż do Oieregi. Wpatrzy ła się w mapę. Niebieska wstążka rzeki krzy czała z mapy. Rzeka. Oczy ść rzekę! Przy pomniała sobie słowa ze snu i, jakby miały moc zaklęcia, który m się przy wołuje duchy, oczy ma duszy ujrzała wizje ze swoich koszmarów, ogromne białe kwiaty, puste trumny. Odeszła od ściany, usiadła w fotelu i stamtąd patrzy ła na mapy. Usiłowała zrozumieć to, co miała przed oczami. W jej umy śle mieszały się obrazy z książki Dupree, zasady doty czące składania ofiar, to, co powiedział Sarasola o straszny ch zapiskach Berasateguiego, i to, czego się dowiedziała o ofiarowaniach, który ch dokonały grupy z Lesaki i Elizondo na początku lat osiemdziesiąty ch XX wieku. Wstała i dodała jeszcze dwa punkty. Nie mogła przestać my śleć o ty ch maleńkich

dziewczy nkach, anonimowy ch ofiarach, które narodziły się jedy nie po to, żeby umrzeć. Spotkał je straszny los, a ich ży cie by ło tak króciutkie, że nikt nawet nie zadał sobie trudu, żeby im nadać imiona, jakąś tożsamość. Jedy ny m śladem po ich chwilowej egzy stencji by ły te dwa punkciki na mapie.

40

Nie poznała głosu, który się odezwał w telefonie. – Amaio, to ja, Marc. Dzwonię, bo nie wiem, co robić. Dobrą chwilę trwało, zanim doszła do siebie. – Witaj, Marc. Przepraszam, nie zorientowałam się, kto dzwoni. Jak mogę ci pomóc? – Policja skończy ła oględziny w mieszkaniu Jonana i dzisiaj rano oddali nam klucze. Chciałem oszczędzić rodzicom Jonana stresu i poszedłem tam sam, ale już od drzwi zobaczy łem tę plamę krwi na podłodze… – Głos mu się załamał. – Nie wiem, dlaczego my ślałem, że tam już będzie posprzątane, że to nie będzie tak wy glądało… Nie mogłem wejść. Stoję na dole, pod porty kiem… Nie wiem, co mam zrobić. Dziesięć minut później by ła przed domem. Marc stał na chodniku, blady jak prześcieradło. Uśmiech, który m chciał ją przy witać, zamienił się w bolesny gry mas. – Powinieneś by ł do mnie zadzwonić, zanim tu przy szedłeś. – Nie chciałem nikomu zawracać głowy – powiedział i wręczy ł jej klucz. Wzięła go i przez chwilę trzy mała w otwartej dłoni. Przy glądała mu się, jakby by ł jakimś dziwaczny m, nieznany m jej obiektem. Marc zacisnął jej palce na kluczu, nachy lił się i ucałował ją w policzek, a potem się odwrócił i odszedł bez słowa. To po prostu niesamowite, jak silny jest fetor krwi. Brzęczenie roju much wskazy wało na to, że także one poczuły go z daleka. Krew, czerwona i bły szcząca, gdy ją poprzednio widziała, stała się brunatna, niemal czarna na brzegach kałuży, tam, gdzie już zaczęła wy sy chać. Ale najokropniejszy by ł środek: wiły się tam setki muszy ch larw w pierwszy m stadium rozwoju, ruszały się gorączkowo. Na podłodze leżały zuży te rękawiczki lekarza sądowego i policjantów, różne foliowe śmieci i zmięte chusteczki higieniczne. Na wszy stkim ślady białego i czarnego proszku, którego jej koledzy uży wali do zbierania śladów. Śmierć odcisnęła na ty m miejscu swoje piętno. Umiała sobie radzić z takimi sprawami. Widy wała o wiele straszniejsze miejsca zbrodni. Niekiedy znajdowano zwłoki po kilku dniach lub ty godniach, na przy kład kiedy woń rozkładu zaalarmowała sąsiadów. Wtedy rzeczy wiście włos się jeży ł na głowie. Wy ciągnęła komórkę i poszukała na liście kontaktów numeru do firmy, która zajmowała się sprzątaniem po zgonach. Prawdziwi specjaliści, twardziele. Wy jaśniła krótko, jak wy gląda miejsce zbrodni, i obiecała, że na nich poczeka, żeby ich wpuścić. By li niesamowicie skuteczni. Przy jeżdżali naty chmiast, wy kony wali swoją pracę i znikali. Tak jak ona.

Czuła się bardzo dziwnie, będąc tam bez Jonana. Ale do rozpaczy doprowadzało ją to, że mimo że by ło to jego mieszkanie, że patrzy ła na sprzęty, na które on patrzy ł dzień w dzień, że doty kała jego osobisty ch rzeczy, nie mogła poczuć jego obecności. Nie by ło już po nim śladu. Nawet ta krew na podłodze nie by ła już jego. Teraz należy do much, pomy ślała, teraz zamieniła się w coś wstrętnego, mimo że wy lała się z człowieka, którego darzy ła uczuciem. Poczuła się wy czerpana. Krąży ła po mieszkaniu z zawodową czujnością. Spojrzała na fotel i przy pomniała sobie teorię pani patolog: że wy strzał został oddany z dołu, z pozy cji siedzącej. – Albo zrobił to karzełek – mruknęła. Usiadła i wy ciągnęła rękę, jakby podnosiła broń do strzału. Gdy by zabójca siedział tam, gdzie ona, by łoby fizy cznie niemożliwe, żeby trafił Jonana w pierś, a przecież jego zwłoki znaleziono tam, gdzie upadł. Schy liła się, żeby zajrzeć pod fotel, i przekonała się, że nie ruszono go z miejsca. Nie by ło śladów po ty m, żeby go ktoś przesuwał, kurz rozkładał się pod nim równomiernie. Tak pochy lona znów spojrzała na ciemną plamę pokry wającą sporą część pokoju. Obraz leżącego na podłodze Jonana odtworzy ł się w jej głowie z fotograficzną precy zją. Poczuła, że nadchodzą torsje. Z trudem je powstrzy mała. Wstała i podeszła do okna. Jeśli je otworzy, przy lecą kolejne muchy, ale przy najmniej ten mdlący odór trochę się rozproszy. Nie rozsuwając zasłon, otworzy ła okno. Wpadł przez nie podmuch zimnego powietrza. Tkanina zafalowała. Od szarej powierzchni jednej z zasłon oderwał się kawałek materiału. Uniósł się w powietrze, przeleciał, koły sząc się, nad kałużą krwi, i wolno opadł na podłogę po drugiej stronie pokoju. Zaciekawiło ją to. Podeszła i zauważy ła, że choć by ł tego samego koloru co zasłony, bez wątpienia nie pochodził z tego samego materiału. To by ł wąski pasek bły szczącej tkaniny, szerokości kilku milimetrów. Rozejrzała się, żeby się zorientować, skąd się wziął, ale ani w ty m pokoju, ani nigdzie indziej w mieszkaniu nie by ło nic, od czego mógł się oderwać. Zrobiła telefonem kilka zdjęć, pod różny mi kątami. By ła tak zagłębiona w my ślach, że gdy nagle zadzwonił, zaskoczy ło ją to tak, że telefon wy padł jej z ręki i upadł na podłogę. Zdenerwowana podniosła go i odebrała. To by ł Markina. Głos miał ciepły i zmy słowy. Zamknęła oczy i zacisnęła powieki. Usiłowała nie my śleć, nic nie czuć. – Jestem w mieszkaniu Jonana – oświadczy ła. – Kolejne przeszukanie? – Nie, już skończy li. Dziś rano pozwolili wejść rodzinie. Poprosili, żeby m sprowadziła ekipę sprzątającą po zgonach. Właśnie na nich czekam. – Jesteś sama? – Tak. – Dobrze się czujesz? – Tak, nie przejmuj się. Zaraz przy jadą i sobie pójdę – powiedziała, nie odry wając wzroku od

kawałeczka materiału. – Nie mogę teraz rozmawiać. Przerwała połączenie i rozejrzała się w poszukiwaniu koperty. Na komodzie leżało kilka przesy łek reklamowy ch. Wy rzuciła zawartość jednej z nich i ostrożnie włoży ła do niej skrawek. Kiedy to robiła, zauważy ła, że na materiale powtarza się jakiś wzór, przy puszczalnie jakaś litera w regularny ch odstępach. Nawet dla oczu laika by ło oczy wiste, że musiał to by ć materiał wy sokiej jakości, bardzo kosztowny. Zamknęła kopertę, schowała ją do torebki i postanowiła przeprowadzić dokładną inspekcję zasłon i inny ch miejsc. Ekipa techniczna wy konała dobrą robotę, bo nie znalazła nic więcej, wszędzie ty lko py ł środka do pobierania odcisków palców. Pomy ślała, że niewy kluczone, że ten kawałeczek tkaniny nie ma żadnego znaczenia, że się przy czepił do zasłon już dawno temu i został tam, niewidoczny, bo w tak podobny m kolorze. Wpuściła ekipę w biały ch strojach ochronny ch i maseczkach na twarzach, zostawiła ich i pojechała do komisariatu w dzielnicy Beloso. Pięć minut rozmowy z Clemosem wy starczy ło, żeby się potwierdziły jej najgorsze przy puszczenia. By ł z siebie zadowolony jak świnia w deszcz. Streścił jej wszy stko, co wiedział o pistolecie, a co ona już wiedziała od Iriartego, i chociaż nalegała, żeby rozpatrzy ć także inne tropy, by ło jasne, że wy miga się z obietnic, nie zrobi nic, uchwy ci się pistoletu i zabrnie donikąd. Jadowity m tonem zasugerowała, że chy ba powinien już dy sponować jakimiś dowodami na powiązania Etxaidego z grupami przestępczy mi ze Wschodu, ale on nie dał się zbić z tropu. – To ty lko kwestia czasu – stwierdził. Przeprosiła go na chwilę, wzięła z jakiegoś pustego biurka kartkę i noży czki, poszła na drugie piętro, do łazienki, znalazła w torebce gumowe rękawiczki, założy ła je, a potem wy ciągnęła kopertę z tkaniną, odcięła mały kawałek i włoży ła z powrotem do koperty. Resztę starannie owinęła w papier i schowała. Wy szła z łazienki i wróciła do gabinetu Clemosa. – Dzisiaj rano rodzina podinspektora Etxaidego poprosiła mnie, żeby m wpuściła do jego mieszkania ekipę sprzątającą po zgonach. Chwilę przedtem, nim przy stąpili do pracy, otworzy łam okno i w powietrze pofrunął ten kawałeczek materiału. Sprawdziłam, w mieszkaniu nie ma nic, od czego mógłby się oderwać, przy najmniej na pierwszy rzut oka – powiedziała, wy ciągając do niego rękę z kopertą. – Powinna by ła pani wezwać ekipę techniczną. – Niech pan nie żartuje. Gdy by mnie tam nie by ło, sprzątacze by to zniszczy li, a może się okazać, że to dowód. Zachowałam procedury. – Zrobiła pani zdjęcia? – spy tał obrażony m tonem. – Tak, właśnie je panu przesłałam. Clemos wziął kopertę. – Dziękuję – mruknął. – Ale nie sądzę, żeby to miało jakieś znaczenie.

Amaia odwróciła się do drzwi. Nie zadała sobie nawet trudu, żeby coś odpowiedzieć. Wy szła z budy nku i jeszcze zanim opuściła parking, z samochodu zadzwoniła do doktor Tkaczenko. – Pani doktor, jest pani nadal w Pampelunie? – Tak, ale jeszcze ty lko chwilę. Właśnie skończy łam wy kład i w południe wy jeżdżam do Hueski. – My śli pani, że zdąży my się spotkać? Mam coś dla pani. – Jestem w kawiarni, na ulicy … – Amaia usły szała, że zawiesza głos i szuka nazwy ulicy. – Na ulicy Monasterio de Iratxe. Może przy jedzie pani tutaj? – Będę za dziesięć minut. Spotkanie by ło krótkie. Doktor Tkaczenko miała zamiar dojechać na obiad do domu, więc wy piły ty lko kawę i Amaia wręczy ła jej zawiniątko z kawałkiem tkaniny. Już wy chodziły, kiedy pani doktor spy tała: – Zna pani tę kobietę, pani inspektor? Zauważy łam, że nie spuszcza nas z oka, od kiedy pani weszła. Amaia się odwróciła i uchwy ciła ukradkowe spojrzenie Inmy Herranz. Siedziała przy barze z dwiema inny mi kobietami i piła kawę. Przy pomniała sobie z niezadowoleniem, że ten elegancki lokal znajduje się w pobliżu sądów i że ich pracownicy, adwokaci i sędziowie, często tam zaglądają. Żałowała, że nie pomy ślała o ty m wcześniej i że nie umówiły się gdzie indziej. Przeklęła fatalny zbieg okoliczności, który musiał właśnie teraz sprowadzić tam sekretarkę Markiny. Doktor Tkaczenko lubiła swoje niemieckie auto. Jej mąż śmiał się z jej obsesji na punkcie bezpieczeństwa i z tego, że wy brała samochód, kierując się wy nikami testów zderzeniowy ch, a nie wy glądem albo luksusowy mi dodatkami, ale dla niej to właśnie by ło najważniejsze. Gdy by ła na szosie, lubiła prowadzić szy bko. Teraz jednak krąży ła w żółwim tempie po centrum miasta, którego nie znała. Uważała, że to absolutnie beznadziejne. Doprowadzało ją to do szału. Miała zamiar jak najszy bciej jechać do Hueski – mąż czekał na nią z obiadem – a ty mczasem już od piętnastu minut bezuży teczny sy stem nawigacji nie by ł w stanie sobie poradzić ze znalezieniem adresu, o który jej chodziło. Sprawdziła jeszcze raz, popatrzy ła na mapę i stary m sposobem, wy glądając przez okno, pokręciła się jeszcze przez jakiś czas po centrum Pampeluny. Udało się jej uniknąć ataku autobusu, który niemal ją zmiótł z drogi, wy trzy mała trąbienie jakiegoś by dlaka taksówkarza i w końcu znalazła agencję szy bkich przesy łek. Zatrzy mała się na ulicy wprost przed jej drzwiami, włączy ła światła postojowe, wy skoczy ła i wbiegła do środka. Wzięła od stojącego za ladą mężczy zny w średnim wieku kopertę i włoży ła do niej zawiniątko. Podała mu adres odbiorcy i poleciła:

– Proszę to przesłać w try bie ekspresowy m. A potem wsiadła do samochodu i ruszy ła w drogę.

41

Amaia przez resztę wieczoru dokładnie oglądała foldery z chmury Jonana. Szczególnie ten poświęcony Inmaculadzie Herranz. Uważnie wpatry wała się w zdjęcia sekretarki Markiny i Yolandy Berruety. Na jedny m z nich Jonan uchwy cił obfity pot spły wający po twarzy Yolandy. Zastanawiała się, jakie stosunki mogły je łączy ć. Nie wy dawały się zaprzy jaźnione. Patrząc na fotografie, można by ło stwierdzić, że to Yolanda mówiła, a Inma Herranz cierpliwie jej słuchała. Yolanda, składając zeznania, powiedziała, że w poszukiwaniu pomocy poruszy ła niebo i ziemię, nie by łoby zatem nic dziwnego w ty m, że dowiedziawszy się, że Herranz jest osobistą asy stentką sędziego śledczego, udała się do niej z prośbą o wsparcie i opowiedziała jej swoją historię. Będzie musiała to sprawdzić. Zadzwonił telefon. To by ł on. – Tęsknię za tobą. Oderwała wzrok od monitora i poczuła, że pieką ją oczy i że zaczy na ją boleć głowa. Ale uśmiechnęła się i odpowiedziała: – Ja też. – No to przy jedź do mnie. – Znowu coś dla mnie ugotujesz? – Oczy wiście, jeśli to tego chcesz. – Chcę. Tego także chcę – powiedziała, wy łączając komputer. Iriarte zadzwonił do niej w chwili, gdy parkowała przed domem Markiny. – Pani inspektor, dobrze by by ło, gdy by pani przy jechała do Elizondo. Inés Ballarena i jej córka poszły dzisiaj wieczorem na cmentarz na grób dziewczy nki i naty chmiast się zorientowały, że stało się coś dziwnego. Wszy stkie wieńce i kwiaty, które zostały ułożone na grobie podczas pogrzebu, by ły niechlujnie porozwalane, rzucone by le gdzie. Widać, że ktoś w ty m grzebał. Zawołały grabarza, a on do nas zadzwonił i stwierdził, że z całą pewnością grób został otwarty. Właśnie tam jadę. Markina właśnie otwierał butelkę wina, kiedy zadzwoniła jego komórka. Wy słuchał wy jaśnień Amai. Powiedziała mu, że nie może przy jechać i że nie wie, jak długo to potrwa. Potem naty chmiast wy brał jakiś numer. Jego twarz przy brała ponury wy raz. – Właśnie mnie poinformowano, że grób Esparzów najprawdopodobniej został otwarty. Rodzina poszła na cmentarz i stwierdziła, że stało się coś dziwnego. Policja Statutowa właśnie tam jedzie. O co chodzi? Ten, z kim rozmawiał, coś odpowiedział. Markina się rozłączy ł i z wściekłością rzucił

telefonem. Trafił w butelkę wina, przewrócił ją i rozlał zawartość po cały m blacie. Amaia zaparkowała przed furtą cmentarza. Jak na tę porę by ł obficie oświetlony. Zauważy ła Iriartego, Montesa i Zabalzę, i dwóch grabarzy municy palny ch. Trzy kobiety, Inés, jej córka i stara amatxi, stały nieruchomo, w milczeniu. Iriarte raz jeszcze powtarzał jej to, co już wiedziała. Rzuciła okiem na nagrobek, niemal cały pokry ty wieńcami i wiązankami, i zwróciła się do kobiet: – Jak to się stało, że przy szły ście tutaj tak późno? Jest bardzo zimno. – Przy szły śmy zapalić świeczki – odparła stara amatxi. – Żeby dzieciątko miało światło – dodała, wskazując na kilka zapalony ch zniczy w nogach pły ty. Inés Ballarena zrobiła krok do przodu. – Proszę wy baczy ć mojej matce, to taki stary zwy czaj. Przy nosi się świece, żeby … – …żeby zmarli mogli odnaleźć drogę w ciemnościach – dokończy ła Amaia. – Znam ten zwy czaj, moja ciotka mi o nim opowiadała. – No cóż… – ciągnęła Inés. – Podczas pogrzebu przy niesiono mnóstwo kwiatów, jak widać. Nasunięto pły tę i starannie wszy stko ułożono. Z ty łu największe wieńce, oparte o pomnik, z przodu mniejsze wiązanki… Wy starczy popatrzeć, żeby zdać sobie sprawę, że teraz wszy stko leży wy mieszane, jakby ktoś to zdjął i położy ł z powrotem, ale bez ładu i składu. Widać też, że wieńce zostały rzucone do góry nogami, szarfy są pozwijane i nie można odczy tać napisów. Zapewniam panią, że sama zadbałam o to, żeby wszy stko by ło jak należy. – Jak należy – powtórzy ła szeptem Amaia i zwróciła się do grabarza: – Czy w tej części cmentarza by ły wy kony wane jakieś prace albo naprawy, albo w który mś z sąsiednich grobów kogoś pochowano i dlatego ruszano to, co by ło na nagrobku? Popatrzy ł na nią tak, jakby uznał, że to, co powiedziała, jest absurdalne. Zdecy dowanie pokręcił głową. Amaia zetknęła się już z nim przy kilku okazjach i wiedziała, że jest bardzo małomówny. – Może to by ł akt chuligaństwa? Banda łobuzów wpadła tu i wszy stko poprzewracała? Może to by ła głupia zabawa? – zasugerowała. Grabarz odchrząknął. – Jeśli można, proszę pani, jeszcze nie skończy łem… Spojrzała na Montesa. Montes przewrócił oczami. Uśmiechnęła się i poprosiła grabarza, żeby mówił dalej. – Pły ta by ła ruszana. Jest krzy wo zasunięta. Tu jest wielka szpara, co najmniej pięciocenty metrowa – powiedział, wsadzając grube palce między pły tę i obramowanie. – Czy to mogło tak zostać po pogrzebie? – spy tała i sama włoży ła palce w szparę.

– Zapewniam panią, że nie. Zawsze dbam o dokładne zasunięcie pły ty, ze względu na wodę, ot co. Inaczej deszcz wszy stko by zalał. No i krzy wo położona pły ta mogłaby się połamać. Jak pogrzeb się kończy, to wszy stko leży na swoim miejscu. Zapewniam panią – powiedział zdecy dowany m tonem. Montes podszedł z drugiej strony i spróbował popchnąć pły tę, bez powodzenia. – Tak się nie uda – powiedział drugi grabarz. – My uży wamy dźwigni i metalowy ch rur. Na nich przesuwamy pły tę. Amaia spojrzała py tająco na Inés Ballarenę i jej córkę. One popatrzy ły na starą amatxi i dopiero wtedy powiedziały : – Otwierajcie. Amaia zwróciła się do grabarzy : – Sły szeliście, co panie powiedziały. Otwierajcie. Poszli i po chwili wrócili z podnośnikiem i żelazny mi rurami. Kobiety w ty m czasie zdjęły z pły ty kwiaty. Przesunięcie pły ty by ło proste. Jak powiedział grabarz, trzeba by ło ją trochę unieść za pomocą podnośnika, włoży ć pod spód rury i na nich ją przesuwać. Kiedy kry pta została odsłonięta, wszy scy wy celowali do środka latarki. W głębi widać by ło dwie stare trumny. Oprócz nich by ła tam ty lko trumienka dziewczy nki. Jeden z grabarzy zszedł na dół po metalowej drabince, podszedł do niej i stwierdził, że jest otwarta. Choć wszy scy mogli to zobaczy ć na własne oczy, powiedział głośno, do góry : – Trumna jest pusta. – O mój Boże! Jednak ją zabrał! Wrócił i zabrał naszą córeczkę. Sonia Ballarena padła zemdlona na ziemię.

42

To ciekawe. Nie czuła obecności Jonana w jego własny m domu, a teraz, gdy wy glądała przez okno komisariatu, jak ty le razy w przeszłości, jego nieobecność stała się czy mś niemal namacalny m, jak gdy by zajmowała w przestrzeni ty le miejsca, ile niegdy ś zajmował on sam. Jonan, który odszedł, zostawiając ciężkie brzemię zagadek i podejrzeń. Jonan i wszy stko, co ją otaczało, co jej kazało rozpocząć równoległe tajne śledztwo. Jonan i jego racje, i moty wy, które nim kierowały. Jonan, który ją śledził, który mógł jej nie ufać. A jeśli tak by ło, to dlaczego wy słał jej tę wiadomość? Dzień po śmierci! I to w taki niezwy kły sposób. Jonan i to, co powiedział Marcowi, wy jawiając mu swoje obawy. Jonan i to dziwne hasło, które zostawił jej w spadku. Do cholery, Jonanie, co to wszy stko znaczy !? Rozumiała Clemosa i ty ch z wy działu spraw wewnętrzny ch. Mimo całej swojej niechęci musiała uznać ich racje. Musiała przy znać sama przed sobą, że gdy by to ona prowadziła takie dochodzenie, w sprawie jakiegoś nieznajomego, też miałaby podejrzenia. Ale chodziło o Jonana, znała go, ufała mu. Nawet hasło, które wy brał, świadczy ło o ty m, jak wy soko cenił honor policjanta. Ale nałoży ł na nią ciężar, który zby t trudno jej by ło dźwigać samej. Już raz się poparzy ła, próbując działać w pojedy nkę, musiała poszukać sojuszników. Wiedziała, że nikomu nie może wy jawić wszy stkiego. Stałoby to w sprzeczności z jego ostatnią wolą. Przy słał tę wiadomość ty lko jej, na pry watny adres. My śl o ty m, że nie wie, komu może zaufać, bardzo ją trapiła. Mogła liczy ć na Montesa, wiedziała, że pójdzie za nią w ciemno. Miała wątpliwości co do Zabalzy, ale by ło oczy wiste, że najgorszy kłopot będzie z Iriartem. Wy raźnie by ło widać, że sprawy, nad który mi nie może sprawować kontroli, który ch nie jest w stanie pojąć, go niepokoją. Czuł się bezradny, jak w chwili śmierci Eleny Ochoi. Te wszy stkie historie z pusty mi grobami by ły zby t odległe od tego, co prakty cznie nastawiony policjant mógłby uznać za normalne i za coś, czy m powinien się zajmować na służbie. Przestrzeganie przepisów by ło dla niego święte, a to, co ona miała zamiar im powiedzieć, a zwłaszcza to, o co miała zamiar ich poprosić, by ło w jawny m konflikcie z dochodzeniem prowadzony m przez ekipę z Pampeluny … Przy gnębiona patrzy ła na mgłę spły wającą po zboczach gór. Tęskniła za Jonanem, odczuwała jego brak tak wy raźnie, że nagle odniosła wrażenie, że to on stoi za jej plecami. Odwróciła się. Przy drzwiach stał podinspektor Zabalza. W ręku trzy mał porcelanowy kubek. Podniósł go lekko do góry, jakby chciał się wy tłumaczy ć, że tam stoi. – Pomy ślałem, że może chce się pani napić kawy. Spojrzała na niego, a potem na kubek. To Jonan zawsze przy nosił jej kawę… Co, do cholery,

ten głupek sobie wy obraża? Jej oczy napełniły się łzami i musiała się naty chmiast odwrócić z powrotem do okna, żeby nie mógł tego zauważy ć. – Proszę to postawić na stole – odparła. – I zawiadomić Montesa i Iriartego. Za dziesięć minut tutaj, muszę wam o czy mś powiedzieć. Wy szedł bez słowa. Iriarte trzy mał w ręku kilka kartek z notatkami i zaglądał do nich. – Ustaliliśmy, że ostatni raz panie Ballarena widziały, że na cmentarzu niczego nie ruszano, poprzedniego dnia wieczorem. W ciągu następnego dnia grabarz nie przy glądał się dokładnie grobowi, więc nie jesteśmy w stanie stwierdzić, kiedy porozrzucano kwiaty. Ale wszy stko wskazuje na to, że ten, kto zary zy kował otwarcie grobu, zrobił to nocą. Oczy wiście powiadomiliśmy patrole na drogach. Przy stąpiły do ruty nowy ch kontroli, bez żadny ch rezultatów. Głos zabrał Montes: – Rozmawiałem znowu z paniami Ballarena. Młoda matka jest w szoku, a Inés, trochę bardziej przy tomna, stwierdziła, że niewątpliwie ktoś, kto znał zamiary Valentína Esparzy, spełnił jego wolę i wy kradł zwłoki z grobu. Powiedziała też, że nie dziwi się córce, że jest przekonana, że to jej mąż wstał z martwy ch i zabrał ze sobą dziecko. Najciekawszą rzecz usły szałem od starej amatxi. Dziewczy nkę zabrał Inguma, to dla niej oczy wiste. Powiedziała dosłownie tak: od chwili śmierci by ła przeznaczona Ingumie. Nasza malutka została złożona w ofierze. Amaia podniosła głowę. – Złożona w ofierze? – To bardzo stara kobieta – wtrącił się Iriarte. Sądził, że Amaia potrzebuje wy jaśnienia. – Przesłuchaliśmy też krewny ch Valentína Esparzy – ciągnął Montes – i ustaliliśmy, gdzie by li w ciągu ostatnich kilku godzin. No cóż… wszy scy mają alibi, wy dawali się przerażeni ty m, co się stało, i wy raźnie oburzeni podejrzeniami. Wy najęli adwokata. Amaia wstała i podeszła do okna, jakby szukała natchnienia we mgle, która opadła już na całą dolinę. – Z pewnością zgadzacie się ze mną, że zniknięcie ciała córki Esparzów musi doprowadzić do ponownego otwarcia sprawy. Jest coś, co chcę wam pokazać – powiedziała, wracając do biurka. Wy ciągnęła z koperty kilka wy druków i ułoży ła je po kolei na blacie. – Z pewnością pamiętacie, że w dniu śmierci Jonana czekaliśmy na powiększenia fotografii, które zostały zrobione w Ainhoi tej nocy, gdy Yolanda Berrueta wy sadziła w powietrze grób swoich sy nków. Otóż to są właśnie te zdjęcia. Jonan zostawił je dla mnie w skrzy nce, wczoraj je znalazłam w swoim domu w Pampelunie. Na reakcję Iriartego nie musiała długo czekać.

– Zostawił je w skrzy nce? To całkowicie wbrew regulaminowi. Dlaczego zrobił coś takiego, zamiast je wy słać pocztą elektroniczną do komisariatu? – Nie wiem – odpowiedziała. – Może chciał, żeby m się mogła dokładnie przy jrzeć ty m powiększeniom… – Musimy naty chmiast poinformować wy dział spraw wewnętrzny ch i inspektora Clemosa. – Już to zrobiłam, z samego rana, ale jako szefowa wy działu zabójstw uznałam, że te zdjęcia to także dowody w sprawie, nad którą pracujemy. Nie sądzę, żeby przestrzeganie zasad miało nam uniemożliwić prowadzenie dochodzenia. Iriarte wy dawał się uspokojony, choć nadal podejrzliwie patrzy ł na fotografie. – To, co tutaj mamy, to powiększenia z kry pty w Ainhoi. Oprócz duży ch trumien widać trzy niewielkie. Jak wiecie, potwierdziło się, że sy nowie Yolandy Berruety leżą w swoich trumnach. Uwagę Jonana przy ciągnęła trzecia skrzy nka. – Wskazała palcem. – A zwłaszcza jej zawartość. – Położy ła przed nimi kolejną serię zdjęć. – Jonan ustalił, że znajdująca się w środku torebka, w której bez wątpienia powinny by ły się znajdować prochy, jest opakowaniem po produkcie ży wnościowy m, a konkretnie po kilogramie cukru. – A niech to jasny gwint! – wy krzy knął Montes. – A czy je prochy miały się tam znajdować? – Pierwszego dziecka Yolandy Berruety i Marcela Tremonda, dziewczy nki. Urodziła się rok przed bliźniętami i zmarła wkrótce po narodzinach w domu rodziców Yolandy, w Oieregi. Zgadnijcie, co by ło przy czy ną śmierci. – Śmierć łóżeczkowa – szepnął Iriarte. – Śmierć łóżeczkowa – odpowiedziała. – Ale to jeszcze nie wszy stko. Zarówno ojciec Yolandy, jak i kierownik zakładu pogrzebowego z Oieregi, który zajął się ceremonią pogrzebową i przewiezieniem zwłok na cmentarz w Ainhoi, są gotowi przy siąc, że ciało dziewczy nki nie zostało poddane kremacji. Powinno by ć w trumnie. – Nie sądzę, żeby pani sędzia pozwoliła nam jeszcze raz zajrzeć do tego grobu, ale mogę porozmawiać z szefem żandarmerii i poprosić, żeby to sprawdził. – To nic nie da. Marcel Tremond bły skawicznie zajął się naprawą grobowca. Kazał wy mienić pły tę. Według księdza z kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny Tremondowie by li tak poruszeni, że nie pozwolili nawet grabarzowi wejść do środka, żeby mógł usunąć odłamki kamienia i ułoży ć poprzewracane trumny. Kazali zamknąć grób naty chmiast, i tak się stało. – A to łajdak! – wy krzy knął Montes. Amaia potwierdziła. – Wy jątkowy. Ojciec Yolandy Berruety powiedział mi, że po śmierci córeczki jego córka wpadła w straszną depresję, a wtedy jej mąż, wbrew wskazaniom lekarzy, niemal ją zmusił do ponownego zajścia w ciążę.

– Żeby się pocieszy ła po stracie córeczki… – powiedział Iriarte. – Bardzo źle znosiła ciążę, ale kiedy jej sy nowie się urodzili, poświęciła im się bez reszty. Miała poczucie winy i by ła zgorzkniała. – Przerwała, żeby do jej kolegów dotarło to, co powiedziała. – Nie możemy w żaden sposób potwierdzić swoich podejrzeń ani udowodnić, że zwłok dziewczy nki nie ma w grobie w Ainhoi, tam, gdzie powinny by ć. Ale ten nowy przy padek idealnie wpisuje się w ogólny obraz tego, co się dzieje w dolinie Baztán i wzdłuż brzegów rzeki – powiedziała, kładąc na stole mapę z czerwony mi punktami. – A teraz musimy ustalić profile podejrzany ch, ich zachowań i wszy stkich okoliczności. Co łączy te rodziny oprócz tego, że straciły dzieci, bardzo małe albo nawet niemowlęta? Co o nich wiemy ? Po pierwsze, wszy stkie te dzieci by ły dziewczy nkami. Po drugie, w chwili ich śmierci ich rodziny by ły w nie najlepszej sy tuacji finansowej. Po trzecie, sy tuacja wszy stkich nadspodziewanie się poprawiła. Niektóre w ciągu następny ch kilku lat wręcz zaczęły opły wać w bogactwo. Po czwarte, o czterech znany ch nam przy padkach – ty ch dwóch, które znalazły się pod kontrolą służb socjalny ch, Yolandy Berruety i Esparzy – wiemy, że po śmierci dziewczy nek wszy stko miało się zacząć dobrze układać. Zatrzy mała się i popatrzy ła na kolegów, jakby na coś czekała. – Co jeszcze możemy dodać? – Można by wy ciągnąć wniosek, że ktoś im zapłacił lub że dostali finansową rekompensatę za śmierć córek – zasugerował Montes. – No tak, ale po co komu trupy dziewczy nek? – spy tał Iriarte. – Czy jesteśmy w stanie stwierdzić, że wszy stkie naprawdę nie ży ją? – spy tał Zabalza. – W przy padku dziewczy nki z Argi Beltz nie mamy aktu zgonu. Jej rodzice opowiedzieli nam tę history jkę o podróży do Anglii. Może w grę wchodzą nielegalne adopcje, handel dziećmi… Zdarzają się przy padki rzekomy ch zgonów i handlu dziećmi. – Tak, ja też podejrzewałam, że tak mogło by ć w przy padku mojej siostry bliźniaczki. Jej ciało zniknęło. Ale w ty ch przy padkach, w który ch przeprowadzono autopsję, należy to wy kluczy ć, a co do córki Esparzów… sama widziałam jej zwłoki. Tak czy owak, trzeba stwierdzić, jaki uży tek można zrobić ze zwłok niemowlęcia. – Nawet na handlu organami, co zresztą wy szłoby na jaw podczas autopsji, nie mogliby się tak wzbogacić. Przy chodzi mi za to na my śl odrażająca prakty ka stosowana przez niektóre kartele narkoty kowe. Patroszą trupy niemowląt i wy pełniają je dużą ilością narkoty ków, żeby je przemy cić drogą lotniczą. Niemowląt nie skanuje się na lotniskach ani nie rewiduje. – To mogłoby częściowo tłumaczy ć, jak się wzbogacili. – Nie sądzę, żeby kartel narkoty kowy tak dobrze płacił. Zresztą to by by ł jednorazowy zastrzy k gotówki, a oni wszy scy po prostu stali się bogaci. Wszy scy są właścicielami firm, na pierwszy rzut oka legalny ch.

Tu wtrącił się Montes: – O czy mś zapominamy. Oprócz niewy tłumaczalnego bogactwa ty ch ludzi na mnie osobiście największe wrażenie zrobiło to, że w jedny m przy padku matka zmarłej dziewczy nki doznała cudownego uzdrowienia, chociaż by ła w terminalny m stadium raka. To może nie jest całkiem niemożliwe, zdarzają się takie przy padki, ale nie przestaje zdumiewać, że ktoś, komu nie dawano żadny ch szans, całkowicie zdrowieje. Prześledziłem jej przy padek i wiem, że już przed laty została uznana za całkowicie zdrową. Nie twierdzę, że coś w ty m jest, ale musicie przy znać, że wszy scy ci ludzie wy dają się w czepku urodzeni. Mieć szczęście to jedno, a cieszy ć się taką łaską fortuny jak oni wszy scy to całkiem co innego. Amaia sapnęła. – I to jest właśnie ten drugi trop. To, o czy m chcę z wami pomówić – powiedziała, wpatrując się w Iriartego. – Musimy wy jść z założenia, że powinniśmy mieć otwarte umy sły i nie możemy się zamy kać na żadną możliwość. Ustaliliśmy, co łączy ło doktora Berasateguiego z rodzicami ty ch dziewczy nek. Wszy scy wiemy, co wy rabiał ze zwłokami kobiet, do który ch zabijania podżegał jako Tarttalo. Wiemy, że nie by ły mu obce nawet prakty ki kanibalisty czne. Uważam, że – zważy wszy na dziwaczne postępowanie Esparzy po zabójstwie córeczki i na to, że ktoś dokończy ł jego dzieło, wy kradając jej zwłoki – nie możemy odrzucić możliwości, że mamy do czy nienia z inny mi prakty kami. Mam świadka, który może potwierdzić część zeznań Eleny Ochoi, to, że w latach siedemdziesiąty ch w caserío Argi Beltz, tu, w Baztán, osiedliła się sekta, która odprawiała ry tuały, jakie można by uznać za satanisty czne albo pogańskie, albo za czary. Składali nawet w ofierze zwierzęta. Ponadto godny zaufania informator, którego nazwiska nie mogę wy jawić, potwierdził, że w inny m caserío, w Lesace, oddawano się podobny m prakty kom. Kierował ty m ten sam człowiek, ktoś w rodzaju mistrza ceremonii, lidera, guru czy też kapłana. Miał w tamty m czasie około czterdziestu pięciu lat. Jeździł od jednego caserío do drugiego, choć nie mieszkał na stałe w żadny m z nich. Mój informator wspomniał też, że w Argi Beltz urodziła się dziewczy nka, a świadek to potwierdził i zeznał, że umarła w dziwny ch okolicznościach. Pamiętacie? Ainara Martínez Bay ón. Ta dziewczy nka, która rzekomo umarła na udar mózgu podczas podróży do Anglii. Podinspektor Etxaide pracował nad ty m i przed śmiercią udało mu się ustalić, że najprawdopodobniej nigdy nie opuściła Hiszpanii. Jej rodzice – oni też wzbogacili się w niezwy kły sposób – to obecni właściciele caserío Argi Beltz, gdzie odby wały się spotkania z Berasateguim, na które uczęszczali Fina Hidalgo, by ły mąż Yolandy Berruety i Valentín Esparza. To nie może by ć przy padek i choć ci ludzie utrzy mują, że chodziło o terapię dla rodzin pogrążony ch w żałobie, mój informator twierdzi, że natura ich spotkań by ła całkiem odmienna. Iriarte aż się podniósł z krzesła. – Pani inspektor, co nam tu pani opowiada? Że ci ludzie oddawali się czarom? Nie możemy

oprzeć śledztwa na tego ty pu teoriach, chy ba że się dowiemy, kim jest ten informator. Amaia chwilę się zastanawiała. – Dobrze, jeśli dacie mi słowo, że to stąd nie wy jdzie. Ten ktoś jest zainteresowany ty m, żeby sprawa została wy jaśniona, działa w dobrej wierze, ale gdy by rzecz wy szła na jaw, miałby poważne problemy. Uprzedził mnie, że wtedy wszy stkiemu zaprzeczy. Wszy scy trzej się zgodzili. – Chodzi o ojca Sarasolę. By ło oczy wiste, że Iriarte się tego nie spodziewał. Klapnął na krzesło i słuchał w napięciu. – Przy znał, że w klinice uniwersy teckiej znaleźli zapiski doktora Berasateguiego. Badał coś, co Opus Dei nazy wa odcieniem Zła, a co można by przetłumaczy ć jako poszukiwanie aspektów satanisty czny ch, demoniczny ch lub mający ch związek ze Złem w zaburzeniach psy chiczny ch i wszelkiego ty pu dewiacy jny ch zachowaniach. Ojciec Sarasola powiedział mi, że zapiski te opuściły kraj w walizce dy plomaty i trafiły do Waty kanu. Nic już się nie da z ty m zrobić. On zaprzeczy, Waty kan zaprzeczy, a władze polity czne nie będą nam wdzięczne, jeśli będziemy próbowali nadać temu rozgłos. Ale ojciec Sarasola powiedział mi, że notatki by ły tak przerażające, że gdy się dowiedział o zabójstwie podinspektora Etxaidego, uznał, że powinniśmy o ty m wiedzieć, bo możliwe, że nieświadomie dotknęliśmy podczas śledztwa czegoś naprawdę niebezpiecznego. Wszy scy milczeli. Rozmy ślali o ty m, co właśnie usły szeli. To Iriarte zabrał głos jako pierwszy : – Widzę, że doktor Sarasola powiązał to wszy stko bardzo spry tnie… Mam nadzieję, że pani ma jakiś pomy sł, bo ja osobiście nie mam pojęcia, w którą stronę pójść. Nie możemy zrobić nic ponad to, co już robimy : sprawdzić alibi krewny ch i przy jaciół Valentína Esparzy, żeby ustalić, czy który ś z nich miał coś wspólnego ze zbezczeszczeniem grobu, ale na razie nie dało to żadny ch wy ników. Esparza i Berasategui nie ży ją. Francuskiej sędzi nie możemy ponownie poprosić o współpracę, to rzecz poza wszelką dy skusją, a sędzia Markina też będzie się trzy mał swojego zdania, będzie się upierał, że ekshumowanie dziecięcy ch grobów jest niewłaściwe, chy ba że znajdziemy niepodważalne dowody na to, że Berasateguiego i rodziców inny ch dziewczy nek coś łączy ło, takie, które go przekonają. Tak więc słucham, co pani proponuje? – Zapomina pan o Finie Hidalgo. Ona niewątpliwie jest łącznikiem. Jako położna i pomocnica swego brata lekarza odebrała mnóstwo porodów w dolinie. Wiemy, że uczęszczała na rzekome sesje terapeuty czne do Argi Beltz. I, o czy m nie należy zapominać, kiedy z nią rozmawiałam, oświadczy ła bezwsty dnie, że pomagała niektóry m rodzicom rozwiązać problem, jakim by ło przy jście na świat niektóry ch dzieci. Sądzę, że nadal powinniśmy ją śledzić. – Ja się ty m zajmę – oświadczy ł Montes.

– Chciałaby m, żeby ście jeszcze raz sprawdzili wszy stkie dane doty czące śmierci łóżeczkowej, ale nie ty lko w dolinie: w całej Wspólnocie Nawarry. Skupcie się na przy padkach dziewczy nek, które się urodziły nad rzeką Baztán. Jeśli znajdziecie taki przy padek, sprawdźcie stan finansów rodziny przed śmiercią i po śmierci córki. Jeżeli będziemy mogli stwierdzić, że śmierć dziecka przy czy niła się w jakiś sposób do wzbogacenia się rodziny, opracujemy profil. Chwilowo nie przy chodzi mi do głowy nic więcej. Nadal przesłuchujcie krewny ch i przy jaciół Esparzy i jeśli coś wy da wam się podejrzane, postaramy się o nakaz przeszukania, choć mam niewielką nadzieje, że kiedy kolwiek znajdziemy ciało tej dziewczy nki. – Może Sarasola pani coś podszepnie, podda jakiś trop – zasugerował pogardliwie Iriarte. Popatrzy ła na niego. – Jeśli jest takim ekspertem od ty ch prakty k, to powinien wiedzieć, dokąd zwy kle zabierają zwłoki – dodał i podniósł się z krzesła. Nie skomentowała tego, ale zatrzy mała ich jeszcze na chwilę. – Zanim się rozejdziemy, chciałaby m powiedzieć coś o podinspektorze Etxaidem. Przez te lata, kiedy pracowaliśmy razem, nieustannie dawał dowody lojalności i uczciwości. Chciałaby m, żeby ście pamiętali, że dochodzenie wy działu spraw wewnętrzny ch jeszcze się nie skończy ło. Jonan by ł naszy m kolegą i nie mamy żadny ch powodów, żeby źle o nim my śleć. Mruknęli, jakby chcieli potwierdzić, i ruszy li do drzwi. – Zabalza, proszę zostać. Mam wątpliwości co do pewny ch spraw techniczny ch, związany ch z informaty ką, a teraz z nas wszy stkich to pan najlepiej się na ty m zna. – Podinspektor skinął głową. – Chcę się dowiedzieć czegoś raczej niezby t trudnego. Czy istnieje jakiś sposób, żeby zaprogramować wy sy łkę e-maila tak, żeby nastąpiła w określony m dniu i o określonej godzinie? – Tak, oczy wiście. Zresztą w ten właśnie sposób rozsy łany jest spam. – No tak, tak właśnie przy puszczałam. Ale chodzi mi o coś bardziej skomplikowanego. Czy można to zaprogramować tak, żeby wy sy łka nastąpiła automaty cznie w chwili, gdy zajdzie jakaś konkretna okoliczność? – Może pani sprecy zować? – zapy tał. – Proszę sobie wy obrazić, że chce pan wy słać poufnego maila i chce pan, żeby został wy słany automaty cznie, jeśli pan z jakiegoś powodu nie będzie mógł go wy słać sam. – Można by zaprogramować pewnego rodzaju wy zwalacz czasowy, który włączałby się codziennie i który można by zablokować, wpisując o określonej godzinie hasło. Tego dnia, kiedy nie zostałoby wpisane, kiedy minąłby termin, mail zostałby wy słany automaty cznie. Zastanowiła się nad ty m. – Właśnie tak przesłał pani zdjęcia? Nie odpowiedziała.

– To by by ło bardzo w jego sty lu… Wy słał pani coś jeszcze, prawda? – Przerwał i wpatrzy ł się w nią uważnie. Wiedział, że nie odpowie. – To nie ja jestem kretem, nikomu nie powiedziałem ani słowa o tamty m nakazie rewizji, z nikim o ty m nie rozmawiałem nawet przez przy padek – podniósł głos. Spojrzała na niego, zdumiona ty m nagły m atakiem. – Nikt pana o to nie oskarża. – Wiem, że pani o ty m my ślała. Może nie najlepiej się dogady waliśmy, ale niezależnie od osobisty ch różnic nigdy w ży ciu nie zdradziłby m ani żadnego z kolegów, ani swojego zawodu. Zgodziła się z ty m. – Wiem… Nie musi się pan tłumaczy ć. – Proszę mi zaufać. Przy pomniała sobie, jak siedział na progu mieszkania Jonana, całkowicie załamany. Jak próbował ją powstrzy mać, żeby nie zobaczy ła ciała zastrzelonego przy jaciela. Jak wy glądał na sty pie wśród przy jaciół Jonana: jakby tamtego dnia został rozbity na kawałki i z powrotem poskładany z martwy ch części. W tej samej chwili zadzwoniła jej komórka. Sprawdziła, kto dzwoni, i okazało się, że to doktor González z Hueski. Zabalza wstał, pożegnał się skinieniem głowy i wy szedł. – Doktorze, nie spodziewałam się wieści od pana tak szy bko. – Pani inspektor, obawiam się, że nie na takie wieści pani czekała. Wczoraj kiedy moja żona wracała do domu, jakiś samochód uderzy ł od ty łu w jej auto. Wy rzucił je na skaliste pobocze. – O mój Boże! Jak ona… – Ży je, dzięki Bogu! Kierowcy inny ch samochodów, którzy tamtędy jechali, wezwali pomoc. Przez czterdzieści minut wy ciągano ją ze zmiażdżonego auta. Ma złamaną miednicę i nogę w biodrze, ponadto złamany nos i obojczy k, i ranę na głowie, ale jest przy tomna. Wie pani, że to twarda kobieta. Nie przy szło mi do głowy zadzwonić do pani zaraz po fakcie, my ślałem ty lko o niej. – Oczy wiście, to całkowicie zrozumiałe. – Jest jeszcze na OIOM-ie i nie pozwalają mi tam siedzieć, ale mogłem wejść na chwilę i zamienić z nią kilka słów. Nie pamięta, jak to się stało, ale świadkowie twierdzą, że widzieli dwóch facetów, którzy uciekli z miejsca wy padku, wskoczy li do samochodu, który się zatrzy mał w pobliżu, i odjechali. Policja potwierdziła, że najprawdopodobniej przeszukiwali jej auto. Wy sy pali wszy stko z torebki, z torby podróżnej, ze skry tki na rękawiczki, otworzy li bagażnik. Kiedy dzisiaj jej o ty m powiedziałem, zwróciła mi uwagę na coś, o czy m niemal zapomniałem: że pani chciała, żeby śmy coś przebadali. Wczoraj, kiedy rozmawiałem z policjantami po wy padku, dostarczono mi przesy łkę z Pampeluny. Wtedy mnie to zdziwiło. Sądzimy, że ludzie,

którzy przeszukali jej samochód, szukali właśnie tego, co jej pani wręczy ła. Amaia by ła zszokowana. Usiłowała to przemy śleć, ale przed oczami stawały jej ty lko poważne obrażenia doktor Tkaczenko. – Żona powiedziała mi, że to próbka tkaniny. – Tak. – No to ma pani szczęście. My nie mogliby śmy z nią zrobić nic nadzwy czajnego, oprócz ustalenia dokładnego składu, ale znam kogoś, kto się do tego nadaje wprost idealnie. Andreas Santos. Jest ekspertem sądowy m od tkanin. Znam go od lat i wiem, że jest najlepszy w swojej dziedzinie. Przy pewnej okazji musieliśmy rozebrać wielkie gniazdo bocianów w Alfaro w prowincji La Rioja i znaleźliśmy w nim różne skrawki materiałów. Santos zajął się ich badaniem i datowaniem. Ku wielkiemu zaskoczeniu wszy stkich niektóre pochodziły ze średniowiecza. Bociany zbierają wszelkiego ty pu materiały do budowy gniazd, zlepiają je gliną i te konstrukcje nieraz trwają przez całe wieki na wieżach i murach. Santos pracuje też dla muzeów i ma największy na świecie rejestr tkanin i dzianin europejskich z ostatniego ty siąclecia. Jeśli mnie pani upoważni, prześlę mu tę próbkę. Ja sam nie mogę się ty m zająć. Żona wy sy ła mnie do domu, ale nie mam zamiaru się stąd ruszać. – Jeśli pan twierdzi, że tak będzie najlepiej, zgadzam się.

43

Mgła, która opadła znad gór, panoszy ła się na ulicach jak udzielna księżna. By ło bardzo wcześnie, tuż przed świtem, ale wy dawało się, że dzień już nigdy nie nadejdzie, że słońce nie będzie miało siły się przebić przez chmury i opary mgły. Prowadziła ostrożnie po wąskich uliczkach Txokoto, zmierzając do szosy wiodącej do Francji, i nagle zauważy ła opatuloną w gruby płaszcz Engrasi. Przemy kała ulicą. By ła tuż przy wiekowy ch domach tej najstarszej dzielnicy Elizondo, na wy sokości mostu. Podjechała bliżej, zatrzy mała samochód i opuściła szy bę. – Ciociu! Dokąd się tak wcześnie wy bierasz? – Kochanie! – ucieszy ła się Engrasi. – Co za niespodzianka! My ślałam, że jesteś w Pampelunie. – Właśnie tam jadę. A ty ? – Idę do wy twórni, Amaio. Martwię się o twoje siostry. Nadal trzy mają się tego absurdalnego pomy słu z podziałem. Kłócą się dzień w dzień i sądzę, że lepiej będzie, jak się tam przejdę, bo wczoraj wieczorem Flora zadzwoniła do Ros, żeby ją uprzedzić, że dzisiaj rano zjawi się w wy twórni w towarzy stwie audy tora i rzeczoznawcy. Amaia otworzy ła drzwi od strony pasażera. – Wskakuj, ciociu. Jadę z tobą. Przed drzwiami magazy nu stało kilka nieznany ch im samochodów i mercedes Flory. Zarządca powitał je z bardzo poważną miną, przy gnębienie gościło też na twarzach stojący ch przy stalowy ch stołach pracowników. Ros siedziała za biurkiem, milcząca i skupiona. Wy dawała się zdeterminowana, żeby nie opuszczać tego miejsca, jakby to by ł fort lub wieża obronna. Z tego strategicznego punktu, sy mbolu władzy nad rodzinny m interesem, nadzorowała poczy nania dwóch mężczy zn w garniturach. Jeden z nich mierzy ł pomieszczenia i robił zdjęcia maszy nom i piecom, drugi wraz z Florą i administratorem, który od lat prowadził księgowość firmy Mantecadas Salazar, zajmowali wy sokie stołki przy barku. Z całą pewnością by ło im bardzo niewy godnie. Flora uśmiechnęła się na widok przy by ły ch i Amaia zauważy ła, że jest zdenerwowana. Starała się to zamaskować, zachowując się jak zwy kle – jak łaskawa despotka. Udawała właścicielkę, najważniejszą kartę w tej rozgry wce, królową kier, która podniesiony m głosem i pewny m siebie zachowaniem daje do zrozumienia, kto tu rządzi. Ale Amaia znała ją zby t dobrze, żeby się dać nabrać, i zdała sobie sprawę, że to ty lko gra pod publiczkę. Od czasu do czasu Flora rzucała z ukosa okiem na Rosaurę, która niewzruszenie asy stowała przy ty m forsowny m przedstawieniu, jak widz, który cierpliwie czeka na zakończenie, żeby zdecy dować, czy sztuka mu się podobała, czy nie. Florę to peszy ło.

By ła przy zwy czajona do tego, że zawsze stawia na swoim, że świat robi to, czego ona sobie ży czy, i reakcja, a raczej brak reakcji Ros wy prowadzał ją z równowagi. Ale Flora nie by ła jedy ną osobą, którą niepokoiło zachowanie Ros. Ciotka i Amaia omówiły już dokładnie tę sprawę i zgadzały się, że to, co dla Flory by ło jedy nie wy zwaniem, okazją do zademonstrowania swojej władzy i siły, Ros mogło całkowicie załamać. Dla niej wy twórnia znaczy ła dużo więcej niż dla Flory. W ciągu ostatniego roku stała się czy mś najważniejszy m w jej ży ciu, miejscem, co do którego snuła plany, przy puszczalnie pierwszy m wielkim sukcesem w jej ży ciu. – Zaoferowałam jej pomoc – wy znała ciotka. – Nie zrobiłaby m tego, gdy by siły by ły wy równane, ale uważam, że dla Ros to miejsce znaczy dużo więcej niż dla Flory, że jej zaangażowanie jest dużo głębsze. – James także pospieszy ł z pomocą, ale Ros ją odrzuciła. Powiedziała mu, że sama musi się z ty m uporać. – To samo odpowiedziała mnie. – Ciotka by ła przy gnębiona. – Czasem nie wiem, czy to dobrze, że jesteście takie niezależne. Wszy stkie trzy uważacie, że same zrobicie wszy stko najlepiej. Zwiedziona pozorny m spokojem Amaia zostawiła ciotkę w wy twórni i ruszy ła do Pampeluny. Mgła towarzy szy ła jej aż do tunelu Almandoz, zmuszając ją do zwolnienia i wy tężenia uwagi. Co roku ta szosa na odcinku od Pampeluny do Irún zbierała obfite żniwo. Ginęli kierowcy ciężarówek i mieszkańcy doliny. Przy jmowali to z rezy gnacją, z jaką godzili się na klęski ży wiołowe, deszcz, mgłę i te okresy, kiedy tunel z jakiegoś powodu zamy kano i musieli jechać objazdem jeszcze bardziej niebezpieczną starą szosą. Nie mogła przestać my śleć o doktor Tkaczenko, o ty m, co jej się przy darzy ło, i o ty m, że insty nkt kazał jej wy słać próbkę tkaniny kurierem. Jej mąż miał rację, by ła twarda, ale przede wszy stkim spry tna. Amaia znała ją już od ponad roku i nieraz miała okazję podziwiać jej bły skotliwy umy sł i ży wą inteligencję. To i wy ćwiczony insty nkt samozachowawczy, dzięki któremu przeży ła w rodzinny m kraju i dzięki któremu ży wiła silną niechęć do władzy i policji. Amaia dopiero teraz zdała sobie sprawę, że próbka mogła by ć czy mś niezwy kle ważny m i groźny m. Doktor Tkaczenko naty chmiast to zrozumiała, chociaż jej to umknęło. Przez bezmy ślność naraziła ży cie tej dzielnej kobiety. A do tego dopiero teraz zrozumiała, że jeśli ten strzępek by ł kluczowy m dowodem, dowodem, którego nie doceniła, jedy nie zabójca mógł wiedzieć, że jest na ty le ważny, że mógłby go zdradzić albo co najmniej skierować na niego podejrzenia. W jej głowie rozbrzmiały słowa Sarasoli: Może nie zdając sobie z tego sprawy, dotknęliście czegoś naprawdę niebezpiecznego. Zadzwoniła do niego z komisariatu i umówiła się na spotkanie. Pomy sł Iriartego, żeby wy py tać go dokładnie, może nie by ł aż taki bezsensowny, jak sądziła. Ale najpierw musiała coś

zrobić. Zatrzy mała się przed sklepem komputerowy m przy wjeździe do Pampeluny i kupiła dwie pamięci USB, potem pojechała na ulicę Mercaderes i jeszcze raz przejrzała pliki Jonana doty czące Finy Hidalgo. Oprócz nakazu rewizji i podstawowy ch dany ch by ło tam jej CV. Zaczęła się zastanawiać, dlaczego Jonan uznał, że to ważne. Fina Hidalgo sama im opowiedziała, że po śmierci brata pracowała w kilku szpitalach. Przejrzała dane jeszcze raz. Przed samą emery turą pracowała w Szpitalu Regionalny m w Irún jako położna, a przedtem, również jako położna, w dwóch pry watny ch klinikach: jedna nazy wała się Virgen de la Manzana i znajdowała w Hondarribii, a druga w Irún. Ta nosiła nazwę Río Bidasoa. Popatrzy ła jeszcze raz na nazwy szpitali i zrozumiała, co przy ciągnęło uwagę Jonana. Ta nazwa: rzeka Bidasoa. Rzeka Baztán nazy wała się tak od źródeł do Oronoz Mugaire. Począwszy od Doneztebe, nosiła nazwę Bidasoa. Zmiana nazwy następowała tam, gdzie rzeka wpły wała do innej prowincji, ale to by ła ta sama rzeka. Oży wiona i zdumiona ty m odkry ciem, chwy ciła komórkę i zadzwoniła do Montesa. – Słucham, pani inspektor. – Sądzę, że niesłusznie ograniczamy poszukiwania do terenów nad rzeką Baztán. Przecież ta rzeka pły nie dalej, poza Nawarrę, przepły wa przez prowincję Guipuzcoa i wpada do Morza Kantabry jskiego. Na ty m drugim odcinku nosi nazwę Bidasoa. Jeśli Fina Hidalgo brała udział w ty ch prakty kach i jej rola polegała na namawianiu rodziców dziewczy nek, najprawdopodobniej robiła to tam, gdzie pracowała. Proszę powiedzieć Zabalzie, że powinni rozszerzy ć obszar poszukiwań dziewczy nek zmarły ch śmiercią łóżeczkową na prowincję Guipuzcoa, a szczególnie na miejscowości położone nad rzeką Bidasoa. Potem podłączy ła pendrive’a i nagrała całość archiwum Jonana i maila, do którego by ł załączony. Przez chwilę rozmy ślała nad słowami, które by ły ostatnią wolą jej przy jaciela, mimo że zostały wy generowane automaty cznie. Wy mazała wszy stko starannie z pamięci komputera. Czuła się tak, jakby zry wała niemal duchową więź z czy mś, co by ło dla kogoś tak ważne i tak groźne, że Jonana kosztowało ży cie. Teraz niebezpieczeństwo zagrażało jej. Przy pominał jej o ty m zamach na doktor Tkaczenko. Zanim opuściła dom, schowała pendrive’a do torebki. Pod wpły wem impulsu dorzuciła jeszcze książkę od Dupree. Pojechała na parking przed centrum handlowy m, zostawiła samochód i przesiadła się do auta Sarasoli. Już na nią czekał. Nie zwlekając, wy łoży ła kawę na ławę: – Mówił ksiądz, że jest świadek. – Tak. Skruszony członek grupy. – Muszę z nim porozmawiać. – To niemożliwe.

– Może dla mnie, ale nie dla księdza. – To świadek chroniony przez policję. – Przez policję i przez Kościół, jak ksiądz sam powiedział. Ojciec Sarasola zamilkł. Zamy ślił się. Po kilku sekundach pochy lił się do przodu i udzielił kierowcy kilku wskazówek. Kierowca włączy ł silnik. – Już? Teraz? – zdziwiła się. – A co, nie odpowiada to pani? – odpowiedział z sarkazmem. Siedziała w milczeniu, dopóki samochód nie zatrzy mał się na skrzy żowaniu w centrum miasta. – Ależ… jest tutaj, w Pampelunie? – Czy ż może by ć lepsze miejsce? Proszę wy siąść i zająć się czy mś na kwadrans, potem pójść pod numer dwadzieścia siedem na równoległej ulicy i zadzwonić do mieszkania na pierwszy m piętrze. – Czy to pewne miejsce? – Cały ten kwartał kamienic należy do Dzieła i proszę mi wierzy ć, łatwiej wielbłąd przejdzie przez ucho igielne, niż ktoś niepowołany wejdzie do tego domu. Mieszkanie, do którego ją wprowadzono, zrobiło na niej wrażenie. Ściany wy sokich pokoi pokry wały sny cerka i sztukaterie, za wielkimi, sięgający mi sufitu oknami zamknięto okiennice. Przez szpary wpadało bardzo niewiele zimowego światła, stłumionego jeszcze cienkimi biały mi zasłonami, co nadawało pokojom ponury wy gląd. Ogrzewanie działało, ale wątły, żółtawy blask jedy nej żarówki ukry tej gdzieś wśród sztukaterii trzy metry nad ich głowami i skąpe umeblowanie sprawiały, że miało się wrażenie, że jest chłodno i niewy godnie. Mężczy zna, który przed nią stał, miał na sobie sprawiający wrażenie za dużego szary garnitur i niepokalanie białą koszulę. Amaia zauważy ła, że mimo ty ch pozorów oficjalności na nogach miał nie buty, lecz kapcie. Włosy przy strzy żone krótko maszy nką, nieco niedbale ogolona twarz i siwizna sprawiały, że wy glądał na więcej niż pięćdziesiąt pięć lat. Ty le miał według Sarasoli. Popatrzy ł na nią nieufnie, ale do słów księdza odniósł się z przesadny m szacunkiem i posłusznie zgodził się opowiedzieć jej swoją historię. By ł bardzo wy chudzony i nerwowo bawił się zby t obszerną obrączką. – Proszę nam opowiedzieć o swoim poby cie w Lesace. – Miałem dwadzieścia pięć lat i właśnie skończy łem studia. Latem przy jechałem z przy jaciółmi do Pampeluny na obchody San Fermín. Poznałem dziewczy nę, a ona zaprosiła nas do domu, w który m mieszkała w towarzy stwie kilku przy jaciół. Z początku wy dawało nam się to wszy stko bardzo zabawne. To by ło coś w rodzaju komuny, która szukała trady cji, związków człowieka z naturą, siłami przy rody. Mieli małą plantację ziela. Siadaliśmy, żeby słuchać wiatru, żeby się łączy ć z matką ziemią, tańczy liśmy wokół ogniska. Organizowali pogadanki, na które

zapraszali nowy ch kandy datów, miejscową ludność i tury stów, jak ja, który ch przy ciągał świat duchowy, czarnoksięskie trady cje Baztán, magia, spiry ty zm. Często by ła mowa o niejakim Tabesem, o ty m, co powiedział, co sądzi na jakiś temat, ale przez cały ten czas nigdy go nie widziałem. Lato się skończy ło, większość ludzi wy jechała, ale mnie poproszono, żeby m został. Wtedy dopiero zaczęli pokazy wać swoje prawdziwe oblicze. We wrześniu poznałem tego Tabesego. Zafascy nował mnie od pierwszego wejrzenia. Miał dobry samochód i by ł dobrze ubrany, choć bez ostentacji. Wy glądał na człowieka, który ma pieniądze, i to od zawsze. Nie wiem, czy wy raziłem się jasno. By ło w nim coś takiego, w jego wy glądzie, fry zurze, manierach, co świadczy ło o klasie. Coś uwodzicielskiego. Coś niezwy kłego. Sądzę, że wszy scy by liśmy pod jego urokiem, jakby zakochani, nawet ja. Amaia zauważy ła, że trochę się oży wił, wspominając tego człowieka. – Wszy scy go kochaliśmy, poszliby śmy za nim w ogień, zrobiliby śmy dla niego wszy stko… Zresztą tak właśnie się stało. By ł niezwy kle atrakcy jny, pociągający seksualnie dla obu płci. Nigdy w ży ciu nie czułem nic podobnego w stosunku do żadnego mężczy zny. Nawet do kobiety – mruknął z żalem. – Gdzie mieszkał? – Nie wiem. Nigdy nie wiedzieliśmy, kiedy się zjawi. Nagle by ł z nami i ży cie zamieniało się w święto. A kiedy znikał, ży liśmy ty lko po to, żeby czekać na jego powrót. – Pamięta pan całe jego nazwisko? – Nigdy go nie zapomnę. Nazy wał się Xabier Tabese i miał około czterdziestu pięciu lat. Nic więcej o nim nie wiem, nic więcej nie musieliśmy wiedzieć. Ty lko ty le, że go kochaliśmy i że obdarzał nas mocą. Mówił nam dokładnie, co i jak mamy robić. Uczy ł nas starodawny ch czarów, trady cji, szacunku dla odwieczny ch sił przy rody i tego, jak należy się z nimi komunikować. Przez składanie ofiar. Opowiedział nam o zapomnianej religii, o ty m, że od zarania dziejów po dziś dzień to miejsce, dolinę Baztán, zamieszkują niezwy kłe istoty. Opowiedział nam, jak pierwsi mieszkańcy doliny ustawiali megality czne kamienie w miejscach, gdzie przecinały się linie mocy. Już wtedy ludzie czcili uśpione teraz bóstwa. Powiedział, że musimy je obudzić, składając im ofiary, a one obdarzą nas ty m, czy m ty lko będziemy chcieli. Wy jaśniał nam, że ludzie ty siące lat ży li w harmonii z ty mi siłami, ku wzajemnemu poży tkowi, a jedy ne, czego od nas te bóstwa wy magają, to krew. Ofiary ze zwierząt, które należy składać w określony sposób. – Ukry ł twarz w dłoniach i potarł ją mocno palcami, jakby chciał z niej zmazać ry sy. – Wkrótce otrzy maliśmy pierwsze dary łaski, pierwsze dowody na to, że Tabese naprawdę dy sponuje mocą. Poczuliśmy się uwzniośleni i potężni, jak średniowieczni czarownicy … Nikt, kto tego nie doznał, nie może sobie nawet wy obrazić, jakie uczucia ogarniają kogoś, kto wie, że swoim działaniem, zaklęciem, wy wołał jakiś skutek. To tak, jakby się samemu by ło bogiem. Ale w miarę jak otrzy my waliśmy

łaski, żądania rosły. Przez niemal rok ży łem w tej grupie i miałem dostęp do niezwy kłej wiedzy i mocy, i doznawałem rzeczy wy kraczający ch poza normalne doświadczenia współczesnego człowieka. Przerwał i zapatrzy ł się w podłogę. Trwało to tak długo, że Amaia zaczęła się niecierpliwić. W pewnej chwili podniósł głowę i powiedział: – Nie będę mówił o ofiarowaniu, nie mogę. Ale potwierdzam, że to zrobiliśmy. Wszy scy wzięliśmy w ty m udział, ale to jej rodzice złoży li ją w ofierze i zabili. Tak by ło trzeba. Kiedy już by ło po wszy stkim, zabrano ciało, a po kilku dniach grupa zaczęła się rozpraszać. Po miesiącu nie by ło nikogo, a Tabese nigdy nie wrócił. Ja by łem jedny m z ostatnich. Wtedy na miejscu została już ty lko para, która dokonała ofiarowania. Przez całe lata nie spotkałem się z nikim z grupy, choć wiem, że ży cie im się ułoży ło co najmniej tak dobrze jak mnie. Znalazłem pracę, potem zająłem się interesami i w ciągu kilku lat zbiłem prawdziwą fortunę. Ożeniłem się – dotknął nerwowo obrączki – i spłodziłem sy na. Gdy miał osiem lat, zachorował na raka. Jeździliśmy z nim do szpitala i podczas jednej z wizy t rozpoznałem jednego z członków grupy. By ł lekarzem. On też mnie poznał, wziął mnie na bok i powiedział, że dla mojego sy na nie ma ratunku, chy ba że złożę odpowiednią ofiarę. Patrzy łem, jak mój sy nek cierpi, i by łem tak zdesperowany, że poważnie zacząłem się zastanawiać, jak to zrobić. Człowiek się zastanawia nad różny mi sprawami, kiedy widzi, że jego dziecko umiera. Ale jedny m z podstawowy ch py tań jest: dlaczego? Dlaczego mnie się to przy darza, co zrobiłem, żeby na to zasłuży ć? W moim przy padku odpowiedź by ła oczy wista, tak jasna jak głos Boga, który zagrzmiał w mojej głowie. Mój sy n umarł po kilku miesiącach cierpień. Po pogrzebie zgłosiłem się na komisariat, złoży łem zeznania i jestem tu do dzisiaj. Zrobiliśmy to, co zrobiliśmy, i otrzy maliśmy za to, co otrzy maliśmy. To tak rzeczy wiste jak to, że siedzę tutaj przed panią. W chwili gdy złoży łem doniesienie i wy spowiadałem się, wszy stko wokół mnie się zawaliło. Straciłem firmę, pieniądze i żonę, dom i przy jaciół. Nie ma miejsca, gdzie mógłby m pójść, nie ma nikogo, kto mógłby mnie wspomóc. – Rozumiem, że by ły inne grupy, w inny ch miejscowościach. Potwierdził. – Wie pan, czy jeszcze któraś z ty ch grup dokonała ofiarowania? – Wiem, że mówiło się, że w Baztán się do tego szy kują. Pamiętam, że pojechałem tam przy jakiejś okazji i jedna z par miała dziecko, dziewczy nkę… Wy dawało się, że jest przeznaczona… – Co to znaczy ? – Już to przedtem widziałem, w swojej grupie. Dziewczy nka się urodziła, rodzice ją ży wili i nic więcej, dla reszty grupy jakby nie istniała. By ła przeznaczona na ofiarę, więc nie trzeba by ło tego komplikować. Traktowało się ją jak resztę stworzeń, które miały zostać ofiarowane: nie miały imion ani tożsamości, nikt się z nimi nie wiązał.

Amaia wy szukała w komórce zdjęcie matki za młodu i pokazała mu je. – Tak – odpowiedział ponuro. – To jedna z kobiet z grupy z Baztán. Nie wiem, czy to zrobiła, ale kiedy ją poznałem, by ła w ciąży. – Jak trzeba by ło to zrobić? Co trzeba by ło zrobić, żeby osiągnąć oczekiwany rezultat? Ukry ł twarz w dłoniach i jęknął: – Proszę, nie. Nie. – Bracie – napomniał go Sarasola silny m głosem. Mężczy zna oderwał ręce od twarzy i popatrzy ł na niego z lękiem. – Trzeba ją by ło ofiarować Złemu. Ingumie. Zabić tak, jak zabija Inguma, pozbawiając ją powietrza. Potem ciało należało oddać. Un démon sur vous, pomy ślała Amaia. – Dlaczego? – Nie wiem. – To właśnie zrobiliście z ciałem dziewczy nki z Lesaki? – Nie wiem. To też musieli zrobić rodzice. To by ła część ry tuału, warunek, który trzeba by ło spełnić. Musiała to by ć dziewczy nka, musiała mieć mniej niż dwa lata i nie mogła by ć ochrzczona. – Ochrzczona? Dlaczego? – Bo chrzest sam w sobie jest już ofiarowaniem, zobowiązaniem i oddaniem dziecka innemu Bogu. Musiały by ć nieochrzczone. Amaia od początku tej rozmowy nie mogła się pozby ć my śli o własny m sy nku leżący m na ziemi w jaskini i o ty m, w jak cudowny sposób ułoży ły się gwiazdy na długo przed jego przy jściem na świat, żeby zapobiec jego śmierci. – A wiek? – Między narodzinami i drugim rokiem ży cia dusza człowieka jest w stanie przejścia. To wtedy dzieci najlepiej nadają się do ofiarowania, choć można składać w ofierze dzieci w dowolny m wieku. Drugi dobry okres to okres pokwitania, znowu okres przejścia, wtedy też spełniają warunki. Ale dużo łatwiej wy tłumaczy ć światu zgon niemowlęcia niż nastolatki. – Dlaczego dziewczy nki, a nie chłopcy ? – Ofiarowani muszą by ć tej samej płci. Nie wiem dlaczego. Tabese mówił nam, że zawsze tak by ło. Kiedy Inguma się budzi, zabiera ileś ofiar, ale zawsze tej samej płci, w ty m samy m wieku, w takich samy ch okolicznościach, dopóki się nie dopełni cy kl. Tabese wy jaśniał nam, jak trzeba to robić, jakie to ma znaczenie, na jakie zy ski możemy liczy ć… Przeważnie to mężczy źni wciągali się w to głębiej. Niektóre kobiety dużo to kosztowało, chociaż by ły zdecy dowane, ale kiedy to zrobiły, wpadały w depresję. Rada by ła jedna: następne dziecko, jak najszy bciej. Ale wiem, że

niektóre bardzo to przeży wały. Inne po prostu nie miały pojęcia o ty m, co ich mężowie mają zamiar zrobić. Wiem, że by ły różne tragedie. Ja wtedy tego nie rozumiałem, ale teraz, kiedy przeszedłem przez to wszy stko, kiedy sam straciłem sy na, zdaję sobie sprawę, co to znaczy stracić dziecko. Nie sposób zastąpić jednego dziecka drugim, można to drugie nawet znienawidzić… – Co otrzy my wało się w zamian za złożenie ofiary ? – Różne rzeczy, ale to zależało od rodzaju ofiary : zdrowie, pieniądze, bogactwo, można by ło usunąć z drogi ry wala, zaszkodzić komuś, zemścić się. W zamian za ofiarowanie otrzy my wało się wszy stko, czego ty lko się chciało. – A dlaczego potem zabierano ciało? – Bo tak się robi z ofiarami, powierza się je, oddaje. Musiały zostać zabrane tam, gdzie będą spełniać swoje zadanie. – Co to za miejsce? – Nie wiem – odpowiedział zmęczony m głosem. – Już mówiłem, że nie wiem. – Proszę się wy silić, pomy śleć. O jakich miejscach zwy kle mówił Tabese? – O miejscach magiczny ch, o miejscach, które mają moc dużo starszą niż chrześcijaństwo. O miejscach, w który ch ludzie od ty siącleci składali ofiary, żeby wy wołać odpowiednie skutki. Mogli sobie ży czy ć dobry ch zbiorów albo przy woły wać burze. Mocy można uży ć zarówno w dobrej, jak i złej wierze. Mówił, że te miejsca są jak wielkie lupy, które koncentrują energię wszechświata. Można w nich nawiązać kontakt z siłami, o który ch współczesny człowiek zapomniał. Amaia naty chmiast pomy ślała o ty m, że sama to zrobiła, że złoży ła w ofierze kamień. Przed oczy ma stanął jej wielki głaz w kształcie ołtarza, grota Mari i wrażenie, że bogini burzy jest obok, kiedy by ła tam po raz ostatni. – Może miał na my śli góry albo las? – spy tała. Popatrzy ł na nią zdziwiony. – Nie. Nie wszy stkie te siły mają jednakową naturę. Niewidzialny strażnik lasu by ł wobec nas wrogo nastawiony. Musi pani zrozumieć, że wszy stko to działa jak teoria strun. Wszy stkie wy miary, wszy stko, co się składa na ten świat, jest ze sobą powiązane. Kiedy się wy musza jakieś wy darzenie, które nie by ło przewidziane w pierwotny m porządku, w zamian należy coś dać, złoży ć ofiarę. Każda akcja wy wołuje reakcję, każde działanie ma konsekwencje. Utrzy my wać, że jest inaczej, by łoby idioty zmem. Wszechświat po każdej takiej ingerencji musi wrócić do stanu równowagi, a fale wy sy łane przez jakiś uczy nek mogą wy wołać skutki dużo, dużo później. Nasze działania obudziły Ingumę, ale obudziły też inne siły, antagonisty czne w stosunku do niego. – Przerwał na chwilę i uśmiechnął się gorzko. – Sądzi pani, że mój sy n umarł przy padkiem? Nie

uważa pani, że moja obecna sy tuacja jest bezpośrednią konsekwencją tego, co się stało w tamty m domu trzy dzieści lat temu? Ja tak sądzę. Ja to wiem. – A co się dzieje z ludźmi, który zdecy dują się opuścić grupę? – Pani nadal nic nie rozumie – odparł. – Nikt nie może opuścić grupy. Każdy prędzej czy później musi za wszy stko zapłacić, niezależnie od tego, ile czasu minie. Prędzej czy później Inguma upomni się o swoje. Rozproszy liśmy się, bo takie by ły zasady, ale nigdy nie przestaliśmy należeć do grupy. – Znam kogoś, kto to zrobił – powiedziała, my śląc o Elenie Ochoi. – Wy daje się, że także panu się to udało. – Ale już za to płacę, a to jeszcze nie koniec. Robię to, co muszę zrobić, ale oni prędzej czy później ze mną skończą. – Jest pan dobrze chroniony, jak sądzę – powiedziała, patrząc na Sarasolę. – Pani tego nie rozumie. To czasowa ochrona. My śli pani, że zostanę tu na zawsze? Oni poczekają, będą czekać do skutku, ale kiedy po mnie przy jdą, nikt nie będzie mógł mnie ocalić. Amaia zobaczy ła oczy ma wy obraźni ciało Eleny leżące w kałuży krwi i skorupek orzechów. – Znałam kogoś, kto powiedział coś podobnego. Wy ciągnęła do niego rękę. Spojrzał na nią z lękiem i skrzy żował ręce na piersi. – Dziękuję panu za współpracę – powiedziała więc. Mężczy zna ty lko kiwnął apaty cznie głową. – Jeszcze jedno py tanie: czy orzechy włoskie mają jakieś znaczenie? Jego twarz ściągnęło przerażenie. Całe jego ciało zaczęło dy gotać, a z oczu popły nęły łzy. – Zostawiali mi je na progu domu, znalazłem je w samochodzie, w torbie sportowej, wrzucali mi je do skrzy nki pocztowej – jęknął. – Ale co oznaczają? – Są sy mbolem mocy. W malutkim mózgu orzecha jest zawarte przekleństwo czarownicy lub czarownika. Jeśli je dostaniesz, to znaczy, że znalazłeś się na celowniku, że idą po ciebie.

44

Kochali się, jak ty lko weszła do jego domu. Właśnie wrócił z sądu i nadal miał na sobie jeden z ty ch wy tworny ch garniturów, w który ch zwy kł chodzić na posiedzenia. Długi pocałunek, żeby mogła się nacieszy ć smakiem jego ust, a potem wy my ślny ry tuał, podczas którego powoli go rozbierała. Ogromnie ją podniecało zdejmowanie mu ubrania, sztuka po sztuce. Mary narka ześlizgnęła się na podłogę, jej śladem podąży ła koszula, zostawiając miejsce dla jej ust, wy ty czający ch na jego ciele mapę pożądań. Potem podróżowały po niej jej dłonie. Na koniec zaprowadziła go na kanapę i siedząc na nim okrakiem, oddała się rozkoszy. Wy czerpana i nasy cona przeciągnęła się i obróciła, żeby popatrzeć, jak chodzi nago po domu i zbiera z podłogi ubrania. Potem coś na siebie narzucił i zajął się szy kowaniem kolacji. Owinął się długim czarny m fartuchem godny m szefa kuchni. – Uwielbiam patrzeć, jak gotujesz – powiedziała, kiedy podszedł do niej z kieliszkiem wina. – A ja uwielbiam patrzeć na ciebie, kiedy leży sz na mojej kanapie – odpowiedział, przeciągając dłonią po jej karku i w dół pleców. Uśmiechnęła się i musiała przy znać, że Jonan miał rację. Markina odbierał jej rozsądek, mieszał jej w głowie. Ale by ło jej to obojętne. Od chwili gdy tamtego dnia weszła do jego domu, od kiedy wróciła do niego, przestała o ty m my śleć. Wy starczająco długo się namy ślała, wy starczająco długo stawiała opór. Nawet gdy by ży ła milion lat, nie wy obraziłaby sobie, że coś takiego może się przy darzy ć właśnie jej, ale się przy darzy ło. Zmusił ją, żeby podjęła decy zję, żeby opowiedziała się jasno po jego stronie, a ona to zrobiła i nie żałowała tego nawet przez chwilę. Pomogła mu nakry ć do stołu. Zaproponował jej drugi kieliszek wina do kolacji, ale odmówiła. – Lepiej napiję się wody, muszę jeszcze popracować. Zrobił niezadowoloną minę. – Cały dzień cię nie widziałem, my ślałem, że spędzisz ze mną noc. – Nie mogę. – Co się stało? Martwisz się czy mś? – Tak. Doktor Tkaczenko… Zapomniałam, że przecież ją poznałeś, wtedy, w Ainsie. Więc doktor Tkaczenko miała wy padek na drodze, została poważnie ranna. – Och, pani doktor! Ta niezwy kła kobieta. Tak mi przy kro, Amaio. Mam nadzieję, że dojdzie do siebie. – Z pewnością. Ma połamane kości, ale jej ży ciu nie zagraża niebezpieczeństwo. Ale martwię się, zwłaszcza sprawą Esparzy, bo choć zniknięcie ciała dziewczy nki jest czy mś bardzo

spektakularny m, nie wniosło do śledztwa nic nowego. Przesłuchaliśmy rodzinę i przy jaciół i nikt nic nie wie, nikt nic nie widział. – Nie powinnaś pozwolić, żeby coś, co do niczego nie prowadzi, tak cię poruszało. – To nie ty lko ta dziewczy nka. Ty jak nikt inny możesz mnie zrozumieć. Ciało mojej siostry też zniknęło z trumny … Czuję się tak, jakby m by ła w pętli czasu. Koszmar powtarza się raz za razem – powiedziała. Nie wspomniała o odkry ciach, który ch dokonała dzięki temu, co dostała od Jonana. Popatrzy ł na nią i powiedział łagodny m tonem: – Wiesz co? My ślę, że mógł to zrobić ktoś z rodziny jej ojca. Mógł ją zabrać, żeby pochować w jakimś rodzinny m grobie, tam, gdzie leżą jej przodkowie. Spełniając ostatnią wolę zmarłego, bo nie zaprzeczy sz, że matka chciała spalić zwłoki. Z doświadczenia wiem, że częściej, niżby się wy dawało, dochodzi do okropny ch kłótni między rodzinami na temat szczegółów pogrzebu. Czasem sąd musi rozstrzy gać, czy zmarłego należy pochować w rodzinny m grobie ojca, czy matki. – Ale czy ktoś z rodziny posunąłby się do wy ciągania zwłok z trumny w środku nocy ? Obruszy ł się: – Wiesz, co sądzę na ten temat. To nas nigdzie nie zaprowadzi, Amaio. Wy woła jedy nie ból i cierpienie. Rozumiem, że należy wszcząć dochodzenie, ale zwłoki najprawdopodobniej nigdy się nie znajdą. Mam nadzieję, że nie my ślisz o nakazie otwarcia wszy stkich grobów Esparzów. Nie wy starczy ci to, co się stało z Yolandą Berruetą? By ła zaskoczona gwałtownością jego ataku. – Już ci mówiłam, że to, co się stało, wiele mnie nauczy ło. Nie zrobię nic, co mogłoby komuś zaszkodzić. A co do Yolandy Berruety, to mam świadka, który twierdzi, że rozmawiała z twoją sekretarką w kawiarni w pobliżu sądu. – Z sekretarką sądową? – Nie, z twoją osobistą asy stentką. Z Inmą Herranz. – Nie wiedziałem o ty m, ale jeśli ci się to wy daje ważne, jutro ją o to spy tam. – Zrób to – powiedziała, odkładając z niechęcią sztućce na talerz. Spojrzał na niemal nietkniętą potrawę i westchnął. – Nigdy się nie zatrzy masz, Amaio, prawda? Popatrzy ła na niego py tający m wzrokiem. – Dlaczego tak naprawdę masz obsesję na punkcie tej historii? Co ty w niej takiego widzisz? Nie zdajesz sobie sprawy, że to ci szkodzi? Musisz to zostawić, musisz się w końcu zatrzy mać. Kocham cię, Amaio. Chcę, żeby ś została ze mną, chcę, żeby ś została w ty m domu, ale nic się nie ułoży, jeśli będziesz obsesy jnie drąży ła, jeśli nadal będziesz szukała duchów przeszłości. Czuła się taka przy tłoczona, że ledwie mogła zebrać my śli.

– Nie mogę, nie mogę zrobić tego, o co mnie prosisz… To nie obsesja, to insty nkt samozachowawczy. Nie zaznam spokoju, dopóki moja matka będzie gdzieś tam krąży ć, dopóki będzie się czaić. Nazy wasz to obsesją? Rosario zabiła moją siostrę, usiłowała zabić mojego sy nka, przez całe ży cie mi zagrażała, chciała mnie wy kończy ć. Nie spocznę, póki nie zostanie złapana i znów zamknięta. Nie mogę odpocząć, gdy mój wróg czuwa. Jeśli nigdy nie przeży łeś czegoś takiego, nie możesz nawet mieć o ty m pojęcia. Zaczął kręcić głową i wy ciągnął do niej rękę, jakby ją o coś prosił. Nie podała mu swojej, skrzy żowała ręce na piersi, jak gdy by chciała się bronić. – Ona nie ży je, Amaio. Zabrała ją rzeka. Znaleźliśmy jej kurtkę na gałęzi, kilometr w dół rzeki. Jak możesz przy puszczać, że stara kobieta mogła przeży ć w takich warunkach? – Nie mam zamiaru tego ciągnąć. To echo wielu podobny ch rozmów, które przeprowadziłam z inny mi osobami, i nie chcę tego powtarzać z tobą. Jeśli naprawdę mnie kochasz, musisz kochać mnie taką, jaka jestem, wojowniczkę, tropicielkę. Ty m jestem i nie zmienię się. Nie zatrzy mam się. A teraz lepiej już pójdę. Stanął między nią a drzwiami. – Błagam, nie odchodź. Zostań. Nie zniosę tego, jeśli teraz sobie pójdziesz. Podniosła dłoń i położy ła mu ją na ustach, a potem go ucałowała. – Mam pracę. Widzimy się jutro. Przy rzekam. Nie mógł już nic dostrzec przez szkło zaparowane oddechem. Oparł czoło o szy bę i poczuł, że przenika przez nią nocny chłód. Widział, jak odchodzi, jak wsiada do samochodu, i czuł, że umiera. Nic nie mógł na to poradzić. Gdy nie by ło jej przy nim, czuł pustkę, czuł się tak, jakby mu brakowało jakiegoś niezbędnego do ży cia organu. Dałby wszy stko, żeby móc ją obdarzy ć odrobiną spokoju. Nalał sobie jeszcze wina, usiadł na kanapie, na której się niedawno kochali, i wy ciągnął rękę, żeby dotknąć miejsca, gdzie siedziała. Niemal do rana rozważał, co powinien zrobić.

45

Włoży ła klucz do zamka i naty chmiast zauważy ła, że coś jest nie w porządku. Zawsze przekręcała klucz dwa razy, a teraz drzwi otworzy ły się po pierwszy m ruchu nadgarstka. Cofnęła się o krok, żeby rzucić okiem na pustą ulicę, wy ciągnęła broń i podeszła, nadsłuchując, usiłując przeniknąć wzrokiem mury, wy czuć najmniejsze poruszenie. Nic. Ostrożnie popchnęła drzwi i rozejrzała się po przedpokoju. Wy dawało się, że wszy stko jest w porządku. Cały czas nadsłuchując, wbiła wzrok w ciemność na schodach, weszła i zapaliła światło. Otworzy ła drzwi do studia Jamesa na parterze: nikogo. Weszła po schodach. Kuchnia, pusty pokój, salon, łazienka, pokój, który jej teściowa, Clarice, urządziła dla Ibaia, sy pialnia i przy legająca do niej łazienka, garderoba. Nigdzie nikogo. Zawróciła, po kolei gasząc światła. Cały czas nie mogła się pozby ć wrażenia, że ktoś by ł w domu pod jej nieobecność. Uważnie przy glądała się wszy stkiemu, wszy stkim przedmiotom, z pistoletem w ręku. Wy tężała słuch. Weszła do salonu i spojrzała na mapy wiszące na regale. By ła tak pewna, że ktoś tam by ł, że niemal mogłaby wy ry sować w powietrzu miejsce skalane obecnością tego kogoś. Wy glądało na to, że nic się nie zmieniło. Wszy stkie rzeczy by ły na swoich miejscach, ale wrażenie by ło tak silne, że musiała się opanować, żeby nie dać się ponieść złości, którą odczuwała. Pogratulowała sobie, że wy mazała z komputera dane, i w ty m samy m momencie zauważy ła, że zniknął ten drugi pendrive, ten, którego nie uży ła. Chwy ciła torebkę, zbiegła po schodach i zamknęła drzwi. Przekręciła klucz dwa razy, jak zwy kle. A potem zadzwoniła do Montesa. – Chciałaby m pana prosić o przy sługę. – Co ty lko pani zechce. – Proszę pojechać do domu mojej ciotki i stać tam przed drzwiami, dopóki nie przy jadę. Potem wszy stko panu wy jaśnię. Wjeżdżając w ulicę Braulia Iriartego, zobaczy ła samochód. Montes dawał jej znaki światłami. Zaparkowała obok i wsiadła do jego auta. – Dziękuję panu. – Nie ma za co, ale w zamian proszę mi wszy stko opowiedzieć. – Wczoraj rodzina Jonana poprosiła mnie, żeby m poszła do jego mieszkania. Kiedy czekałam na ekipę sprzątającą po zgonach, znalazłam skrawek tkaniny i wręczy łam próbkę tej rosy jskiej pani doktor z Aínsy, która zazwy czaj wy konuje dla nas równoległe badania. Kiedy jechała do domu, ktoś uderzy ł w jej samochód i wy korzy stał okazję, żeby go przeszukać. Jest ranna, ale dojdzie do siebie. A ja przed chwilą poszłam do swojego mieszkania w Pampelunie i zauważy łam, że ktoś tam by ł pod moją nieobecność. Zabrał pustego pendrive’a. Dlatego

poprosiłam, żeby pan przy pilnował domu ciotki, na wy padek gdy by im przy szło do głowy szperać tutaj. – Rozumiem – powiedział Montes z namy słem. – Mówi pani, że znalazła pani ten materiał w mieszkaniu Jonana. Potwierdziła. – I oczy wiście także nasz przy jaciel Clemos otrzy mał próbkę. – Pojechałam do Beloso, ale Clemos już zaszufladkował sprawę. Mafie ze Wschodu i przemy t narkoty ków. Powiedziałam, że nie ma na to najmniejszego dowodu, a on odpowiedział, że wkrótce się znajdą. – I nie zostawiła mu pani próbki? – Ty lko część. – Dobrze mu tak, palantowi. – Fermín, niech pan nie będzie dziecinny. – A bandy tom udało się zabrać próbkę rosy jskiej pani doktor? – Nie. To bardzo spry tna kobieta. Wy słała ją kurierem. – To oczy wiste. Ta tkanina jest dla kogoś bardzo ważna.Nie rozumiem ty lko, dlaczego ktoś, kto wchodzi do pani domu, żeby poszukać kawałka materiału, w końcu kradnie pendrive’a. Westchnęła. – Dostałam maila od Jonana. – Kiedy ? – Dzień po jego śmierci. To znaczy ja go wtedy dostałam, bo tak to zaprogramował. Zabalza mi to wy jaśnił. – Tak. Mówił mi o ty m. I o ty m, że uważa, że Jonan przy słał pani coś jeszcze. By ła zdumiona. – Powiedział to panu? – Nie wiem, dlaczego to panią tak dziwi. Wszy stko mi opowiada, jesteśmy zaprzy jaźnieni. Przecież pani mówiłem, że to fajny facet. Tak czy owak, to musiało by ć wstrząsające dostać wiadomość od Etxaidego, kiedy biedak nie ży ł już od wielu godzin. Ten chłopak naprawdę by ł nadzwy czajny ! – zaśmiał się. – Gdy by to wy słał do mnie, chy baby m dostał zawału. Zaśmiali się oby dwoje. – Gorzej, że Iriartemu wcale się to nie spodoba – powiedział Montes. – Oczy wiście, i dlatego nic mu nie powiemy. – Cholera, szefowo, ma pani rację. Ja też tak sądzę. No bo przecież jeśli nieboszczy k wy sy ła komuś wiadomość z tamtego świata, to odbiorca ma prawo z nikim się ty m nie dzielić. Należy to potraktować jako coś w rodzaju ostatniej woli czy coś takiego. A Zabalzą niech się pani nie

przejmuje, on też nic nikomu nie powie. A co do tego ty pa, no, tego, co to nam pani podała jego nazwisko, nic nie znaleźliśmy. Nikogo o nazwisku Xabier Tabese, Javier Tabese, nic w ty m sty lu. – Wzięliście pod uwagę, w jakim jest wieku? – Tak. Około siedemdziesięciu pięciu lat. Mógł już zresztą umrzeć. Ale na razie nic nie mamy, jutro będziemy szukać dalej. Mam za to nowe dane na temat śmierci łóżeczkowej w prowincji Guipuzcoa. Znaleźliśmy cztery przy padki. Dziewczy nki, które umarły nad rzeką Bidasoa, w Hondarribii. Jeszcze nie zebraliśmy wszy stkich dany ch o rodzinach, ale już mogliśmy stwierdzić, że wszy stkim świetnie się powodzi: przedsiębiorcy, bankierzy, lekarze. We wszy stkich przy padkach sekcje zwłok przeprowadzono w zakładzie medy cy ny sądowej w San Sebastián. Oficjalna przy czy na zgonu to we wszy stkich przy padkach zespół nagłej śmierci niemowląt. Teraz czekamy, aż nam pani powie, co mamy dalej robić. Nie mamy jury sdy kcji w Guipuzcoi, więc albo przekona pani sędziego, żeby poprosił o pomoc sędziego z Irún, albo trudno nam będzie coś zdziałać. – Na to jeszcze za wcześnie. Zbierajcie dane, a potem zobaczy my. Aha! Pamiętajcie, żeby wy kluczy ć dziewczy nki, które by ły ochrzczone. – To będzie trudne. Takich dany ch nie ma w akcie zgonu. Będziemy musieli obdzwaniać jedną parafię po drugiej – stwierdził z niechęcią. Wy siadła i ży czy ła mu dobrej nocy. – Pani inspektor, zapomniałby m. Dzwonili z Saint Collette. Będzie pani mogła się spotkać z Yolandą Berruetą, wy znaczy li termin na jutro, na dziesiątą rano.

46

Yolandy Berruety nie by ło w pokoju. Amaia wy szła na kory tarz i sprawdziła, czy zgadza się numer, który dostała od oddziałowej. Już się wy bierała do dy żurki na piętro, kiedy zauważy ła, że Yolanda idzie kory tarzem, podtrzy my wana pod rękę przez pielęgniarkę. Zaskoczy ł ją jej wy gląd. Szła dość pewnie, choć pielęgniarka na wszelki wy padek czuwała nad nią i obejmowała ją w pasie. Na twarzy miała niezby t groźne skaleczenia, a na lewy m oku opatrunek i bandaż. Pokry wał także lewe ucho. Z całą pewnością to dłoń wy glądała najgorzej. Bandaże spowijały ją całą. Rękę miała na temblaku, a łokieć, którego nie przy kry wał zby t krótki rękaw koszuli, by ł spuchnięty i zaczerwieniony. – Przepraszamy za zamieszanie. Zaprowadziłam pacjentkę na opatrunek – wy jaśniła pielęgniarka. Yolanda nie chciała się położy ć do łóżka i pielęgniarka pomogła jej usiąść w fotelu. Gdy zostały same, Amaia powiedziała: – Yolando, chciałaby m, żeby pani wiedziała, że bardzo mi przy kro z powodu tego, co się stało. Bardzo panią przepraszam. – To nie by ła pani wina. – Popełniłam błąd i francuska sędzia wstrzy mała otwarcie grobu. Gdy by nie to, mogłaby się pani przekonać, że ciała pani sy nków są na miejscu, uspokoiłaby się pani i nie poniosłaby żadnej szkody. – To nie by ła niczy ja wina, pani inspektor, to ja ponoszę za wszy stko odpowiedzialność. Gdy by się stało tak, jak pani mówi, przekonałaby m się, że są moi chłopcy, ale nikt nigdy by się nie zorientował, że nie ma mojej dziewczy nki. Wszy scy nadal by sądzili, że jestem wariatką, i może zlekceważy liby tę biedną dziewczy nę z Elizondo, której też zabrano córeczkę. Powinna by ła powiedzieć Berruecie, żeby nic nie mówił córce, choć ona na jego miejscu też by powiedziała. Nie licząc rzucający ch się w oczy opatrunków i bandaży, Yolanda wy glądała lepiej niż kiedy kolwiek. Wy dawała się trzeźwa, przy tomna, oży wiona, a całe oszołomienie i apatia, które wy dawały się częścią jej osobowości, zniknęły bez śladu. – By łam wściekła i przerażona, a te leki, który mi mnie faszerowali, sprawiły, że pomy liłam trumny, ale widzi pani, miałam rację. Wy kradli ciało mojego dziecka. Teraz muszę się skoncentrować na ty m, żeby wy jść stąd jak najprędzej i poszukać swojej córeczki. Amaia spojrzała na nią z niepokojem. Znowu dała się zwieść. Miała wrażenie, że nad sobą panuje, a to by ła ty lko determinacja. Chciała na nowo podjąć poszukiwania. – Teraz powinna się pani skoncentrować na ty m, żeby jak najszy bciej wy zdrowieć. Proszę

pozwolić policji wy kony wać swoją pracę. Przy rzekam, że będziemy szukali pani córeczki. Yolanda uśmiechnęła się porozumiewawczo, ale w jej uśmiechu by ł jakiś podtekst. – Yolando, przy szłam tu dzisiaj głównie po to, żeby zadać pani konkretne py tanie. – Wy ciągnęła z torebki zdjęcie przedstawiające ją i Inmę Herranz i pokazała jej. – To sekretarka sędziego. Co chciałaby pani wiedzieć? – Wiem, kto to. Chciałaby m się dowiedzieć, czy się znacie i o czy m rozmawiały ście. – Już pani mówiłam, że pisałam do wszy stkich sądów, do rzecznika praw oby watelskich, do pani prezy dent Wspólnoty Nawarry, do kogo ty lko mogłam, żeby mi zezwolili na otwarcie grobu moich sy nków. Ta kobieta zadzwoniła do mnie i umówiły śmy się w kawiarni. Wy jaśniłam jej dokładnie, o co chodzi, a ona bardzo się zainteresowała i umówiła mnie z sędzią. Amaia ze zdumienia otworzy ła szeroko oczy. – Z jakim sędzią? – Z sędzią Markiną. By ł bardzo uprzejmy, chociaż sam nie mógł mi pomóc. Polecił, żeby m nawiązała kontakt z panią. Powiedział, że jest pani bardzo dobrą policjantką i że jeśli się da, popchnie pani śledztwo. Amaia słuchała jej z otwarty mi ustami. – Powiedział mi także, żeby m się zachowy wała dy skretnie. Żeby m się postarała zrobić tak, żeby to wy glądało na przy padkowe spotkanie, bo jeśli nie, nie zainteresuje się pani moim przy padkiem. Amaia milczała. Wpatry wała się w nią w napięciu. Przy pomniała sobie, że kiedy się spotkały na zboczu przy Argi Beltz, Yolanda by ła zaskoczona, że jest taka młoda, i powiedziała coś o ty m, że nie tak ją sobie wy obrażała. Dopiero po chwili udało jej się wy dusić: – Sędzia Markina powiedział pani, żeby się pani do mnie dy skretnie zbliży ła? Tak, żeby to wy glądało na przy padek, bo inaczej nie zainteresuję się pani sprawą? – Tak. Powiedział też, że jest pani bardzo dobra w ty m, co robi. I poprosił, żeby m pani nigdy nie mówiła, że to on mi panią polecił, ale sądzę, że teraz to już wszy stko jedno i że ma pani prawo wiedzieć. Dobrą chwilę spacerowała po szpitalny ch ogrodach, a potem wsiadła do samochodu. Usiłowała zrozumieć, jak cel miało to wszy stko. Czego tak naprawdę się dowiedziała? Czuła się zupełnie zagubiona. Markina wy słał do niej Yolandę Berruetę, ale – jeśli chciał jej pomóc – to dlaczego wstrzy mał ekshumację na cmentarzu w Ainhoi? Może liczy ł na to, że najpierw ona, Amaia, poprosi go o zezwolenie, co zresztą Bogiem a prawdą powinna by ła zrobić. Ale nie zrobiła, postąpiła nieregulaminowo. A on niemal ją zniszczy ł, tam, na cmentarzu, może dlatego, że my ślał – zresztą ona też tak my ślała – że całego tego cierpienia można by ło uniknąć, postępując

zgodnie z zasadami. Nadal nic nie rozumiała. Wsiadła do auta i wy jechała na szosę. W tej samej chwili zadzwoniła jej komórka. To by ł on. Włączy ła try b głośnomówiący i odebrała. – Och! Właśnie o tobie my ślałam – powiedziała. – A ja o tobie – odparł z czułością. – Ale bardzo się spieszę, zaraz mam posiedzenie, jestem już nawet w todze. Dzwonię ty lko po to, żeby ci powiedzieć, że spy tałem swoją sekretarkę i powiedziała mi, że rzeczy wiście Yolanda podeszła do niej kiedy ś w kawiarni, powiedziała, że chciałaby z nią pomówić, wy łoży ła jej swój problem i poprosiła, żeby się za nią wstawiła u sędziego. Inma jej wy słuchała i nie potraktowała poważnie. Powiedziała mi, że my ślała, że jest wariatką. Kiedy się z nim pożegnała i rozłączy ła, musiała zjechać na pobocze, żeby się uporać z ty m, co usły szała. Skłamał. W oczy wisty sposób kłamał, usiłował ją oszukać. Przy wy łączony m silniku sy gnał komórki wy dał jej się ogłuszający. – Iriarte? – Pani inspektor, mam dobre wieści. Policja krajowa zatrzy mała Mariana Sáncheza, zbiegłego strażnika więziennego. By ł w Saragossie, u kumpla. Wszy stko wskazuje na to, że wczoraj wieczorem pojechali się zabawić i stuknęli inny samochód. Montes i Zabalza pojechali po niego i przy wiozą go za kilka godzin. Poczy niliśmy też pewne postępy, jeśli chodzi o szukanie nowy ch ofiar. Sądzę, że to panią zainteresuje. Mariano Sánchez po szaleństwach poprzedniego dnia nadal miał monstrualnego kaca. Zaczerwienione oczy i wy schnięte usta. Od kiedy zaprowadzono go do pokoju przesłuchań, trzy razy domagał się wody. – Nic nie powiem – rzucił, gdy weszli. – To świetnie. Więc to ja będę mówił. Nie musi pan odpowiadać, nie musi pan się nawet odzy wać – powiedział Iriarte i położy ł mu przed nosem powiększenie zdjęcia, na który m stał pod celą, a Berasategui podawał mu coś przez judasza. – Mimo że więzień przeby wał w izolacji, podszedł pan do drzwi celi i, jak widać na obrazku, dostarczy ł mu pan środek, który następnie posłuży ł mu do popełnienia samobójstwa. – Zdjęcie niczego nie dowodzi. Nic tu nie widać. To prawda, podszedłem do drzwi, ale ty lko po to, żeby mu uścisnąć rękę. Lubiłem tego faceta. – To by by ła dobra wy mówka – odparł Iriarte, kładąc przed nim torebkę na dowody z opakowaniem z apteki, w której kupił środek przeciwbólowy – gdy by nie to, że aptekarz doskonale pana pamięta. Sánchez popatrzy ł na torebkę z niezadowoleniem, jakby ten mały szczegół sprawił, że zawalił się cały doskonały plan.

– Wy daje mi się, że nie zdaje pan sobie sprawy, w jakie kłopoty pan wpadł. Nie chodzi ty lko o pogwałcenie przepisów, o to, że stracił pan pracę i z pewnością będzie pan miał proces o handel narkoty kami. Przedstawiam panu panią inspektor Salazar z wy działu zabójstw. Jest tutaj, ponieważ zostaną panu postawione zarzuty w sprawie spowodowania śmierci doktora Berasateguiego. Sánchez spojrzał na Amaię i zaczął się trząść. – Cholera jasna, cholera jasna – zaczął mamrotać, obejmując rękami głowę. – Niech pan nie rozpacza – powiedziała Amaia. – Zostało panu jedno wy jście. Popatrzy ł na nią z nadzieją. – Jeśli mi pan pomoże, powiem sędziemu, że poszedł pan na współpracę, i wszy stko skończy się na złamaniu przepisów. Zostanie pan oskarżony o dostarczenie czegoś więźniowi, chociaż oczy wiście nie mógł pan wiedzieć, co takiego pan dostarcza. Mogło to by ć po prostu lekarstwo. Może doktor Berasategui poczuł się źle i poprosił pana o kupienie tego leku, na ból brzucha na przy kład. Sánchez potwierdził, przesadnie energicznie. – Tak właśnie by ło! – W jego głosie wy raźnie by ło sły chać ulgę. – Doktor poprosił mnie, żeby m mu kupił lekarstwo. Nie miałem najmniejszego pojęcia, do czego mu by ło. Sędzia to z pewnością zrozumie, sam mnie prosił, żeby m dbał o doktora. – Jaki sędzia? – Ten sędzia, który by ł tamtego dnia w więzieniu. – Ma pan na my śli sędziego Markinę? – Nie wiem, jak się nazy wa. Ten młody. – O której to by ło? – Kiedy przenieśliśmy doktora. – I mówi pan, że sędzia poprosił, żeby pan dbał o Berasateguiego? – spy tał Iriarte. – Niedokładnie, powiedział raczej coś takiego, żeby m na niego uważał czy coś. Wie pan, jak dziwnie mówią ci prawnicy. – Proszę sobie przy pomnieć – poprosiła Amaia. – Między uważaniem na kogoś a dbaniem o kogoś jest duża różnica. Sánchez patrzy ł na nią z niepewną miną. Dobrą chwilę nie odpowiadał. Na jego twarzy malował się wy siłek. Ze wszy stkich sił starał się sobie przy pomnieć. – Nie wiem, nie pamiętam. Coś w ty m sty lu powiedział. Bardzo mnie boli głowa, mogę dostać ibuprofen? Wy szła z pokoju przesłuchań i poszła do swojego gabinetu, przekonana, że coś jej umknęło, coś, co rozmowa ze strażnikiem znów jej przy pomniała. Wy świetliła zdjęcia, które Jonan umieścił w folderze Berasategui. Przejrzała je jedno po drugim. By ło oczy wiste, że to te same, które

Iriarte pokazał przed chwilą Sánchezowi, wzięte z nagrania z kamery, na podstawie którego stwierdzono, że to strażnik dostarczy ł Berasateguiemu ampułkę z narkoty kiem. Ale Jonan skoncentrował się na następny ch godzinach. Zobaczy ła samą siebie: w towarzy stwie kolegów wchodziła i wy chodziła z celi. Dy rektor więzienia rozmawiał z Markiną. Widziała siebie obok nich. Następne zdjęcie, dołączy ł do nich San Martín. I sam Markina… To ostatnie by ło kilkakrotnie powiększone i kiedy mu się dokładniej przy jrzała, zrozumiała, dlaczego zwróciło uwagę Etxaidego. Na zdjęciach, na który ch by li Markina, San Martín i ona, Markina by ł ubrany w dżinsy i niebieską koszulę. Przy pomniała sobie, że wy glądał pociągająco i że poczuła się zmieszana na jego widok, bo śnił jej się w nocy. Na zdjęciu, na który m by ł sam, by ł w garniturze, z pewnością ty m, w który m chodził do sądu, w ty m, który miał na sobie, gdy tamtego ranka zadzwoniła do niego, żeby go powiadomić o incy dencie podczas spotkania z Berasateguim. Sprawdziła, o której zrobiono to zdjęcie. O dwunastej w południe. Dy rektor więzienia powiedział jej, że Markina zadzwonił do niego i zażądał, żeby więzień został naty chmiast przeniesiony do izolatki. Ponieważ dy rektor by ł poza miastem, zlecił to swemu zastępcy, a on w żadny m momencie nie wspomniał, że sędzia by ł w więzieniu. Zamknęła folder, wy ciągnęła pendrive’a i schowała go do kieszeni. Nie zadzwoniła, żeby poprosić o wy znaczenie wizy ty, ty lko sprawdziła, czy Manuel Lourido pracuje na porannej zmianie. Podała swoje nazwisko siedzącemu w budce strażnikowi i weszła do więzienia. Lourido siedział w dy żurce przy drzwiach. Zdziwił się na jej widok. – Nie spodziewałem się pani, pani inspektor. – Sprawdził coś w księdze wizy t. – Z kim jest pani umówiona? – Nie znajdzie mnie pan na liście – odparła z uśmiechem. – Nie umawiałam się. Przy szłam do pana. – Do mnie? – zdziwił się strażnik. – Tak, chodzi o samobójstwo Berasateguiego. Zatrzy maliśmy Mariano Sáncheza i kiedy mu pokazaliśmy nagranie, przy znał się, że dostarczy ł doktorowi narkoty k. Ale nie chce sam ponieść całej winy i próbuje w to wciągnąć któregoś z kolegów – skłamała. – My mu nie wierzy my, ale wie pan, jak to jest. Trzeba wszy stko sprawdzić. – A to palant! Kłamie jak najęty. Zapewniam, że nic takiego nie by ło. Ty lko on może by ć w to zamieszany, i jeszcze tamty ch dwóch bezmózgowców, co to już ich zwolnili z pracy. Zawsze razem, jak Flip i Flap. – Muszę sprawdzić, czy nikt inny tamtego dnia nie odwiedził więźnia. – Oczy wiście – potwierdził, wklepując do sy stemu kod. – Tamtego dnia Berasateguiego odwiedziła ty lko pani. – Może jego adwokat albo sędzia Markina, ten, który kazał go przenieść do izolatki.

– Nie, nikt oprócz pani. By ła zawiedziona. Podziękowała strażnikowi i odwróciła się do drzwi. – Ale by ł tutaj… – Kto? – Sędzia. Akurat by łem na dy żurze i go widziałem. A to, że nie jest wpisany tutaj, na listę, to dlatego, że nie przy szedł do Berasateguiego ani do żadnego innego więźnia. Przy szedł do zastępcy dy rektora, a na tej liście mamy ty lko odwiedziny u osadzony ch. – Wskazał na ekran komputera. Amaia bły skawicznie to przemy ślała. – Mógłby pan zawiadomić dy rektora, że tu jestem? Spy tać, czy mógłby mnie przy jąć? Lourido podniósł słuchawkę wewnętrznego telefonu, wy brał kilka cy fr i przekazał jej prośbę. Przez kilka sekund by ło cicho, dy rektor się namy ślał. Nie dziwiła się. Ich ostatniego spotkania w szpitalu nie można by ło zaliczy ć do udany ch. – W porządku – powiedział Lourido do telefonu. Odwiesił słuchawkę i wy szedł zza kontuaru. – Przy jmie panią od razu. Proszę ze mną. – Jedna sprawa, Manuelu. Proszę nikomu nie mówić o naszej rozmowie. To poufne ze względu na śledztwo. Przy gotowała się, a potem weszła. Miała świadomość, że atmosfera będzie nieprzy jemna, bo potraktowała dy rektora dość obcesowo, a teraz by ł u siebie i miał przewagę. Jeden fałszy wy krok i wy rzuci ją za drzwi. – W czy m mogę pani pomóc, pani inspektor? – Kończę dochodzenie w sprawie samobójstwa Berasateguiego, bo chcemy oficjalnie zamknąć śledztwo, teraz, gdy zatrzy maliśmy Mariana Sáncheza. Przy znał się, że to on dostarczy ł Berasateguiemu lek. – Niemal usły szała, jak dy rektor wzdy cha z ulgą. – Wiem, że to by ł dla pana trudny okres. Już samo kierowanie więzieniem to ciężka praca, a tu jeszcze ty le nieszczęśliwy ch wy padków… To jej się udało. Nieszczęśliwe wy padki są nie do uniknięcia i nikogo nie można za nie winić. Widać by ło, że dy rektor łagodnieje, a nawet próbuje się lekko uśmiechnąć. Amaia pomy ślała, że w gruncie rzeczy nie jest zły m człowiekiem. – No i żeby już zamknąć ten temat… Tego dnia, kiedy to się stało, odwiedziłam więźnia z samego rana. Czy tego dnia odwiedził go ktoś jeszcze? – No cóż, musiałby m sprawdzić, ale wszy stko wskazuje na to, że nie. – Sędzia zadzwonił do pana naty chmiast po rozmowie ze mną, wtedy, kiedy zaleciłam jak najpilniejsze przeniesienie Berasateguiego do izolatki. – Tak, a ja poleciłem mojemu zastępcy, żeby się ty m zajął. Po kwadransie zadzwoniłem do niego, żeby sprawdzić, czy już go przeniesiono, i powiedział mi, że tak.

– Czy mogłaby m porozmawiać z pana zastępcą? Chciałaby m, żeby to potwierdził. To kwestia procedury. – Oczy wiście, nie ma sprawy. Nacisnął klawisz interfonu i poprosił kogoś, żeby wezwał jego zastępcę. Zastępca wszedł niemal naty chmiast. Wy glądało to tak, jakby podsłuchiwał pod drzwiami. Trochę się na jej widok zdenerwował, a ona, cała w uśmiechach, poderwała się i podała mu rękę. – Przepraszam, że przeszkadzam. Właśnie mówiłam panu dy rektorowi, że zamy kamy sprawę Berasateguiego. Jak pan wie, zatrzy maliśmy Mariana Sáncheza, na który m ciąży wy łączna odpowiedzialność za doręczenie doktorowi fiolki. Ale musimy jeszcze uporządkować kilka spraw. Czy sta formalność, wie pan, jak to jest. Kiwnął głową ze zrozumieniem. – Pan dy rektor powiedział mi, że na prośbę sędziego zadzwonił do pana i poprosił, żeby się pan zajął przeniesieniem więźnia, a potem zadzwonił jeszcze raz, kwadrans później, żeby sprawdzić, czy wszy stko przebiegło bez komplikacji. – Tak, właśnie tak – przy znał zastępca. Amaia odwróciła się do dy rektora. – I wtedy sędzia znów do pana zadzwonił, żeby o to zapy tać. – Nie, ja to zrobiłem. Ja zadzwoniłem do sędziego. – Doskonale – powiedziała, udając, że to zapisuje. – I sędzia przy szedł tutaj, żeby się upewnić? Dy rektor wzruszy ł ramionami i spojrzał py tający m wzrokiem na zastępcę. Amaia się uśmiechnęła. – Czy tamtego dnia rano sędzia Markina by ł w więzieniu? – powtórzy ła. Zastępca dy rektora popatrzy ł jej w oczy i odpowiedział: – Nie. Znowu się uśmiechnęła. – To wszy stko. Bardzo panom dziękuję, że poświęcili mi panowie swój cenny czas. By liście bardzo pomocni. Naprawdę chciałaby m już zamknąć tę sprawę. Na twarzy dy rektora wy raźnie malowała się ulga, natomiast na twarzy jego zastępcy ledwo maskowany niepokój. Wsiadła do samochodu, zadzwoniła, żeby zwołać wieczorną odprawę, i wy jechała z Pampeluny. Jechała do Elizondo i rozmy ślała o cały m ty m steku kłamstw. Zastępca twierdził, że sędziego nie by ło rano w więzieniu, a on nie ty lko tam by ł, ale nawet został nagrany przez kamerę wiszącą nad drzwiami do celi doktora Berasateguiego.

47

Ciotka Engrasi ugotowała zupę z soczewicy. Jej zapach i palący się w kominku ogień pozwoliły Amai poczuć się jak w domu, choć nieobecność Jamesa, a zwłaszcza Ibaia pogrąży ły dom w milczeniu, od którego już zdąży ła się odzwy czaić. Wy korzy stała okazję, żeby zadzwonić do Jamesa. Wy dawał się zaskoczony, że dzwoni. Po krótkiej, banalnej wy mianie zdań oddała słuchawkę ciotce i Ros, żeby mogły się nacieszy ć gaworzeniem Ibaia. James twierdził, że Ibai z radością wsłuchuje się w głosy, które tak dobrze zna. Niebo pociemniało i znad gór sły chać by ło pierwsze grzmoty zbliżającej się burzy. Mimo to szła do komisariatu pieszo, rozmy ślając o ty m, o czy m chwilę wcześniej rozmawiała z ciotką. Kiedy Ros poszła do wy twórni, ciotka spy tała: – Co się między wami dzieje, Amaio? Usiłowała się wy migać. – Dlaczego sądzisz, że coś się dzieje? – Bo odpowiedziałaś py taniem na py tanie. I sły szałam, jak rozmawialiście, i brakowało ty lko tego, żeby ście się poinformowali, jaka u was pogoda. Rozbawiła ją jej przenikliwość. – Kiedy małżonkowie nie mają sobie już nic do powiedzenia, zaczy nają rozmawiać o pogodzie. Jak taksówkarz z klientem. Śmiej się, śmiej, ale to jeden z objawów tego, że są bliscy zerwania. Amaia posmutniała. – Już go nie kochasz, Amaio? Amaia szy bko wy szła. Powiedziała, że już jest spóźniona, i w pośpiechu zapomniała kluczy ków do samochodu. Nie chciała po nie wracać, bała się inkwizy torskiego spojrzenia Engrasi. Ciotka umiała odczy ty wać jej my śli, jej zmartwienia. Zawsze ją to zaskakiwało. Py tanie nadal rozbrzmiewało w jej głowie: czy kocha Jamesa? Odruchowo odpowiadała: tak. Kochała go, by ła tego pewna, a jednak… Czy m zatem by ło to, co czuła do Markiny ? Fascy nacją, jak by powiedział Dupree, ocipieniem, jak by powiedział Montes. Jonan nazwał to bez ogródek: uważał, że to, co czuje do Markiny, odbiera jej rozsądek i zakłóca ogląd spraw… Pamiętała, jaka urażona się poczuła, kiedy to usły szała, a teraz, w świetle najnowszy ch rewelacji, zaczęła my śleć, że Jonan się nie my lił. Weszła do sali odpraw i zobaczy ła, że Montes już przy piął do tablicy sporo zdjęć i dokumentów. – Jakieś postępy ? – rzuciła do wszy stkich. Za oknami niebo już całkiem pociemniało od

wielkich burzowy ch chmur. Podeszła do włącznika i zapaliła lampy. – Coś niecoś, chociaż niewielkie. Ten chrzest pozwolił nam trochę oczy ścić listę, ale, tak jak przy puszczałem, to powolna i żmudna robota. Najpierw należy na podstawie miejsca zamieszkania dziecka ustalić, do jakiej parafii należało, potem porozmawiać z proboszczem, bo ty lko oni mają dostęp do takich informacji i udzielają ich w godzinach otwarcia biur parafialny ch, a one są otwarte dość sporady cznie. Ale i tak na przy kład z czterech przy padków, które mieliśmy w Hondarribii, zostały dwa. Dwa pozostałe to dziewczy nka z Niemiec, która umarła, kiedy by ła z rodzicami na wakacjach, i dziewczy nka, która by ła ochrzczona. – Zabalza? – Tak jak przy puszczaliśmy, rozszerzenie poszukiwań na całą Nawarrę sprawiło, że mamy więcej przy padków. Ale jeśli się ograniczy my do miejscowości leżący ch nad rzeką, mamy jeden przy padek w Elizondo, jeden w Oronoz-Mugaire, jeden w Narbarte, dwa w Doneztebe i dwa w Hondarribii, jak już powiedział inspektor Montes. – Mówiąc to, w odpowiednich miejscach na mapie przy pinał czerwone znaczniki. Przy jrzała się kształtowi, który znaki wy znaczały na mapie. Nagle fundamentami komisariatu wstrząsnął ogłuszający grzmot. Rzuciła okiem za okno i w tej samej chwili fala deszczu z hałasem uderzy ła o szy by. – Jaki okres obejmują poszukiwania? – Dziesięć lat – odparł Zabalza. – Chce pani, żeby śmy się cofnęli jeszcze dalej? – Dobrze by by ło się cofnąć do czasów, kiedy miały miejsce pierwsze znane nam przy padki, może nawet dalej. Proszę zaznaczy ć na mapie te najdawniejsze sprawy, inny m kolorem. W Elizondo dziewczy nka z Argi Beltz i moja siostra, dziewczy nka w Lesace, córka adwokatów Lejarrety i Andíi w Elbete, a w Erratzu córka tego ojca, który miał zastrzeżenia do pani patolog. Punkty tworzy ły ry sunek odwzorowujący bieg rzeki, od źródeł do ujścia. Ponury różaniec punktów w miejscowościach, przez które przepły wała rzeka w górny m biegu nosząca nazwę Baztán, a w dolny m Bidasoa. Odwróciła się i zauważy ła, że inspektor Iriarte stanął za nią i przy gląda się mapie z wielką troską. – Wy daje się, że naprawdę trafiła pani w sedno. – Proszę usiąść – odpowiedziała. – Mam dużo do powiedzenia. Idąc za pana radą, inspektorze – zwróciła się do Iriartego – poprosiłam o pomoc ojca Sarasolę. Ku mojemu zdziwieniu naty chmiast zorganizował mi spotkanie ze świadkiem koronny m, który opowiedział o zbrodni dokonanej w Lesace. Potwierdził to, co już wiedziałam od Sarasoli. By ł członkiem sekty o charakterze misty czny m, z cechami satanisty czny mi, z tą różnicą, że nie czcili szatana i nie wy stępowali przeciwko chrześcijaństwu. To by ło coś w rodzaju powrotu do magiczny ch trady cji

Baztán. Według niego miał to by ć powrót do prakty k duchowy ch, które przez ty siąclecia by ły prakty kowane tu, w ty m rejonie, i które umożliwiały komunikację między człowiekiem i siłami natury, odwieczny mi, tellury czny mi, potężny mi siłami wy ższy mi, które czcili dawni mieszkańcy doliny Baztán. Czary i rzucanie uroków, zielarstwo, znachorstwo, sporządzanie różny ch wy warów, próby badania granic wpły wu człowieka na ponadludzkie istoty. Wszy stko to usiłowali wy korzy stać do własny ch celów. – I oni w to naprawdę wierzy li? Deszcz mocniej uderzy ł o szy by i czarną, falującą jak ocean pustkę przecięła bły skawica. – Odpowiem panu tak samo, jak mnie odpowiedział ojciec Sarasola, kiedy mu zadałam to py tanie. Proszę nie oceniać wiary inny ch ludzi w ty ch kategoriach… Oczy wiście, że wierzy li. Wiara jest siłą napędową milionów ludzi, miliony ludzi udają się z pielgrzy mką do Santiago de Compostela, do Rzy mu, do Mekki, do Indii. Książki religijne nadal są w czołówce sprzedaży. Mnożą się sekty. Przy ciągają ty lu ludzi, że wszy stkie policje świata muszą tworzy ć specjalne wy działy do walki z nimi. Nie osądzajmy, co jest według nas logiczne, możliwe do przy jęcia, prawdopodobne, bo mówimy o potrzebie, która jest w ludziach zakorzeniona bardzo mocno, o potrzebie wiary. W rękach niektóry ch przy wódców może się stać bardzo niebezpieczna. Ich lider uczy ł ich przy woły wać ponadnaturalne siły i posługiwać się nimi dla własnej korzy ści. Niepotrzebne by ły do tego ani modlitwa, ani ży cie pełne ograniczeń, nie by ło żadny ch reguł ani ograniczania żądań. Należało jedy nie składać ofiary z ży wy ch istot, początkowo ze zwierząt domowy ch – co według świadka by ło zdumiewająco skuteczne – a potem posunąć się do tego, co oni nazy wali ofiarowaniem, czy li złoży ć w ofierze człowieka. Ofiarą nie mógł by ć ktokolwiek. Żeby uzy skać wielkie łaski, należało zabić dziewczy nkę poniżej drugiego roku ży cia, nieochrzczoną. Wierzy li, że dusza takiego dziecka jest zawieszona między dwoma światami, ludzkim i boskim, i dla demonicznej istoty, której składali ofiarę, dla Ingumy, jest wy jątkowo atrakcy jna. Zabójstwa też musiano dokonać tak, jak Inguma zwy kł odbierać ży cie swoim ofiarom… – Przez uduszenie – powiedział Zabalza. – Tak. Należało pozbawić dziewczy nkę powietrza. To właśnie, jak twierdzi świadek, zrobili. Potem ciało należało zabrać w jakieś specjalne miejsce. Świadek twierdzi, że nie wie, co to za miejsce. Dopiero wtedy ry tuał się dopełnia. W zamian dostawali przede wszy stkim bogactwa materialne. Wszy scy, którzy by li przy ofiarowaniu. Rodzice zamordowanego dziecka dostawali wszy stko, czego zażądali. Wy jawił mi jeszcze dużo interesujący ch rzeczy : te dane, które podałam wam wczoraj i nad który mi Montes i Zabalza już pracują, nazwisko lidera: Xabier Tabese, i jego wiek – obecnie powinien mieć około siedemdziesięciu pięciu lat – i inne rzeczy, które możemy wy korzy stać. Wy jaśnił, że czasem do grupy należało ty lko jedno z rodziców, przeważnie

mężczy zna, i to on dokony wał ofiarowania. Drugi rodzic nie zawsze o wszy stkim wiedział. Niektóre kobiety – łącznie z ty mi, które brały czy nny udział w ofiarowaniu – po śmierci dziecka wpadały w głęboką depresję. Sami widzieliście, jak utrata dziecka wpły nęła na Yolandę Berruetę i Sonię Ballarenę. Pomy ślałam także, że przy puszczalnie wiele z ty ch par w końcu się rozwodziło albo rozstawało. Tak by ło z Yolandą. Doszłam do wniosku, że jeśli któraś z ty ch dziewczy nek została pochowana w rodzinny m grobie matki, nietrudno by łoby tę matkę przekonać, żeby się domagała otwarcia grobu. Mogliby śmy to zrobić bez nakazu ekshumacji, po prostu na żądanie matki. Żeby usprawiedliwić otwarcie grobu, jego właścicielka może podać jakikolwiek pretekst, na przy kład że musi wy remontować kry ptę, wy mienić pły tę, że woda przecieka. Sprawdźcie, czy rodzice ty ch dziewczy nek nie są rozwiedzeni. Aha, i jeszcze coś, co doty czy tego Tabesego. Szukajcie wśród psy chologów, psy chiatrów i lekarzy. Elena Ochoa powiedziała mi, że miał wy kształcenie związane z psy chologią. Niebo oświetliła kolejna bły skawica. Na dwie sekundy zgasło światło. Siedzieli w ciemnościach, dopóki nie włączono prądu. Marsz w deszczu nie by łby aż tak nieprzy jemny, gdy by nie ogłuszające bębnienie wody o napięte płótno parasola. Poczuła w kieszeni wibracje. Dwa nieodebrane połączenia: od Jamesa i od Markiny. Skasowała je i wepchnęła telefon na samo dno kieszeni. Zatrzy mała się przed domem Yáñeza. Zadzwoniła raz i wy obraziła sobie, jak stary się podnosi ze swojego legowiska przed telewizorem i mamrocze coś pod nosem. Po chwili usły szała, jak szczęka zamek, i w szparze pokazała się pomarszczona twarz. – Ach, to pani – powiedział, zamiast się przy witać. – Mogę wejść? Nie odpowiedział, ale otworzy ł drzwi na oścież i ruszy ł do salonu. Miał na sobie te same płócienne spodnie, ale gruby sweter i włochaty szlafrok zniknęły. Zastąpiła je koszula w kratę. By ło przy jemnie ciepło. Poszła za Yáñezem. Już zdąży ł się usadowić na swojej kanapie i pokazał jej, żeby usiadła. – Dziękuję, że ich pani powiadomiła – rzucił szorstko. Spojrzała na niego zmieszana. – Ty ch od pieca. Dziękuję, że ich pani powiadomiła. – Nie ma za co – odpowiedziała. Wpatrzy ł się w telewizor. – Panie Yáñez, chciałaby m pana o coś spy tać. Spojrzał na nią. – Podczas mojej poprzedniej wizy ty powiedział mi pan, że jakiś policjant przy szedł pana odwiedzić, tuż przede mną. Że zrobił panu kawę z mlekiem…

Yáñez skinął głową. – Proszę popatrzeć na to zdjęcie i powiedzieć, czy to ten – powiedziała, pokazując mu na ekranie komórki zdjęcie Jonana Etxaidego. – Tak, to on. Przy stojny młodzieniec. Amaia schowała telefon. – O czy m rozmawialiście? – Pssh – parsknął Yáñez, robiąc nieokreślony ruch ręką. Amaia wstała i wzięła ze stolika zdjęcie jego żony, to, które jej pokazał, kiedy u niego by ła. – Pana żona nie wpadła w depresję po narodzinach sy na, prawda? Sądzę, że już przedtem czuła się okropnie, a narodziny sy na ją ty lko dobiły. Nie mogła go kochać, odrzucała go, bo miał zastąpić córkę, którą straciła. Yáñez otworzy ł usta, ale się nie odezwał. Podniósł pilota, którego miał pod ręką, i wy łączy ł telewizor. – Nie miałem córki. – Ależ tak. Ten policjant to podejrzewał i dlatego przy szedł z panem porozmawiać. Yáñez przez kilka sekund siedział w milczeniu. – Margarita powinna by ła o ty m zapomnieć, ale zamiast tego cały mi dniami o ty m rozmy ślała, rozpatry wała, mówiła o ty m, co się stało. – Jak pańska córka miała na imię? Nie odpowiedział od razu. – Nie miała imienia, nie zdąży liśmy jej ochrzcić. Umarła po kilku godzinach od narodzin, śmierć łóżeczkowa. – Łajdaku, zabiłeś swoją córeczkę! – powiedziała Amaia ze wstrętem. Yáñez spojrzał na nią i powoli na jego usta wy pły nął uśmiech. Potem zamienił się w wy buch spazmaty cznego śmiechu. Przez chwilę rechotał jak szaleniec, a potem jego śmiech zamarł, jak ucięty nożem. – I co ma pani zamiar zrobić? Oskarży ć mnie? – spy tał gorzkim tonem. – Mój sy n nie ży je, moja żona nie ży je, a ja gniję w ty m domu i gnić będę do końca swoich dni. Ile zim jeszcze według pani wy trzy mam? Teraz to już wszy stko jedno. Powinniśmy by ć mądrzejsi. Sły szałem, że wszy stko, co ci daje diabeł, w końcu zamieni się w gówno… I tak całe moje ży cie stało się jedną wielką kupą łajna. Wszy stko mi jedno, czy po mnie przy jdą, czy nie. Jeśli mi przy ślą orzechy, połknę je i pozwolę, żeby mi rozerwały wnętrzności. Już dawno dałem za wy graną. Kiedy umarła moja żona, wszy stko, co mi się wy dawało takie ważne, pieniądze, ten dom, interesy, wszy stko przestało mnie interesować. Dałem za wy graną. Amai przy pomniało się, co powiedział świadek Opus Dei: Nikt nie opuszcza grupy.

– Może i tak. Może dał pan za wy graną, ale pana sy n przejął pałeczkę. Szkoda by ło zaprzepaścić ofiarowanie, prawda? Yáñez złapał pilota i włączy ł telewizor. Amaia wstała i ruszy ła do wy jścia. Kiedy by ła na kory tarzu, stary krzy knął: – Pani inspektor, dzisiaj po południu wy łączy li prąd i piec chy ba znowu się popsuł! Otworzy ła drzwi. – Idź do diabła! – krzy knęła i zatrzasnęła je za sobą. A potem pojechała do komisariatu i dodała na mapie jeszcze jeden znacznik.

48

Ros Salazar została w pracy nieco dłużej niż zwy kle. Siedziała przy biurku, czekała i zajmowała się zaległą korespondencją. Drzwi od magazy nu by ły otwarte i nie ruszając się z miejsca, mogła zobaczy ć, jak wchodzi Flora, ale udawała, że jej nie widzi, do chwili kiedy położy ła jej na biurku kilka teczek. – No dobrze, siostrzy czko, tutaj masz raporty i wy cenę. Zostawiam ci je, żeby ś mogła je sobie przejrzeć w spokoju, chociaż już mogę cię uprzedzić, że wartość firmy znacznie przewy ższa wartość wszy stkiego, co posiadasz – założy wszy oczy wiście, że nie masz hipoteki. No a jeśli dodamy do tego lokal, maszy ny … Na ostatniej stronie jest moja oferta. Nie bądź głupia, Ros, bierz pieniądze i wy noś się z mojej wy twórni. Przerwał im Ernesto, zarządca. Podszedł z mały m woreczkiem w ręku. – Przepraszam, że przeszkadzam. Rosauro, gdzie zostawić te klucze, o które prosiłaś? – Nie przejmuj się, już skończy ły śmy. Zostaw sobie jeden komplet, a resztę powieś na tablicy w magazy nie – odparła Ros. – Dziękuję, Floro, niedługo dam ci odpowiedź – powiedziała sucho. – Przemy śl to dobrze, siostrzy czko – rzuciła Flora, wy chodząc i zamy kając za sobą drzwi. Ros otworzy ła szufladę biurka i, nawet na nie nie patrząc, wrzuciła do środka raporty. Potem po prostu wpatrzy ła się w ty kający na ekranie komputera kursor. Odliczy ła od jednego do stu, po czy m podniosła się z krzesła i poszła do magazy nu. Popatrzy ła na tablicę z kluczami: brakowało dwóch kompletów, tego, który należał do Ernesto i jeszcze jednego. Zabrała go Flora. Uśmiechając się pod nosem, wróciła do biura, wy łączy ła komputer, wy szła i zamknęła drzwi na klucz. Amaia spojrzała na zegarek. Obliczy ła, która jest godzina w Stanach. Wy brała numer Jamesa. Py tanie, które jej zadała Engrasi, rozbrzmiewało jej w głowie przez całe popołudnie. – Tęsknimy za tobą – dobiegło z tamtej strony oceanu. – Kiedy przy jedziesz? Wy jaśniła mu, że dochodzenie w sprawie zabójstwa Jonana nie posuwa się w dobry m kierunku. Jej przy jaciółka, doktor Tkaczenko, miała okropny wy padek samochodowy … Może za kilka dni. Posłuchała gaworzenia Ibaia, który się bawił telefonem, i ogarnął ją przeraźliwy smutek. Poczuła się potwornie źle. Potem zadzwoniła do Markiny. – Przez cały wieczór próbowałem się do ciebie dodzwonić. Co zrobić na kolację? – By łam bardzo zajęta. Ucieszy sz się, kiedy ci powiem, że Yolanda Berrueta czuje się już dużo lepiej. Odwiedziłam ją rano w szpitalu. – Przerwała, czekała na odpowiedź.

– To dobra wiadomość. – Opowiedziała mi o waszy m spotkaniu. –… – O ty m, podczas którego poleciłeś jej, żeby się ze mną skontaktowała, dy skretnie, bo jestem kimś, kto może jej pomóc. – Przepraszam, Amaio. Zrobiło mi się jej żal, by ła taka zrozpaczona. Przy pomniała mi moją matkę. Ta jej obsesja… A ja nie mogłem nic dla niej zrobić. Powiedziałem jej ty lko, że jeśli jej się uda zainteresować ciebie, może będziesz mogła jej pomóc. I nie pomy liłem się. Tak właśnie zrobiłaś. – To by ła manipulacja. – Nie, nie by ła, Amaio. Nie chciałem, żeby do ciebie poszła i powołała się na mnie. To właśnie by łaby manipulacja, coś zupełnie nieprzepisowego. Dotarła do ciebie sama, zgadzam się, że za moją radą, ale to nie by ło wstawiennictwo. Po prostu pomogłem komuś, kto by ł w rozpaczy, kto bardzo cierpiał. Zainteresowałaś się nią, podjęłaś decy zję, że jej pomożesz. To, że w ciebie wierzę, nie może by ć zarzutem. – Ale nie przeszkodziło ci to potem rzucać mi kłód pod nogi. – Nie postąpiłaś zgodnie z prawem. Sama dobrze o ty m wiesz. – Mam na my śli naszą wczorajszą rozmowę. Nienawidzisz otwierać grobów, ale przy sy łasz mi tę kobietę. Proszę cię o nakaz i nie dajesz mi go, a na domiar złego zarzucasz mi, że wpadam w obsesję na punkcie sprawy, do której sam mnie popchnąłeś, ale w której nie stajesz po mojej stronie. – Masz rację, zachowałem się wczoraj jak głupek. Ale nie możesz mi zarzucić, że cię nie chronię, że nie staję po twojej stronie… Tak właśnie zrobiłem, kiedy sędzia Gouvenain chciała rozpatrzy ć skargę Tremondów. Kiedy przy szli do mojego gabinetu, na początku grozili, że cię pozwą za szkody i krzy wdy. Chronię cię, Amaio, przed wszy stkimi i przed wszy stkim, ale jestem sędzią i są pewne ograniczenia, takie same albo podobne do ty ch, które doty czą ciebie jako szefowej wy działu zabójstw. Różnica polega na ty m, że ja nie lekceważę przepisów, Amaio. Bo czy odważy sz się stwierdzić, że podczas dochodzenia w ostatniej sprawie nie naruszy łaś przepisów? Wiem, że jesteś świetna w swoim fachu, zakochałem się w tobie, ale nie możesz ode mnie wy magać, żeby m ci na wszy stko pozwalał, bo dla mnie najważniejsze jest to, żeby się chronić przed tobą samą i przed twoim własny m strachem… Nikt lepiej ode mnie nie wie, co to znaczy mieć koszmarną rodzinę i jakie to obciążenie na całe ży cie. Milczała. Nie, nie mogła go zapewnić, że sama zawsze by ła w porządku. Ukry wała pewne informacje przed nim, przed Clemosem, przed Iriartem, nawet Montesowi nie powiedziała wszy stkiego. Zamówiła równoległe badania skrawka tkaniny. Nie miała zamiaru nigdzie zgłaszać

sprawy córki Yañeza, zresztą – jak on sam stwierdził – nie udałoby jej się niczego mu udowodnić. A do tego pewne sprawy nadal miała zamiar trzy mać w tajemnicy. Nie zamierzała mu nic mówić, dopóki się nie dowie, dlaczego zastępca dy rektora więzienia w Pampelunie zaprzeczy ł, kiedy go spy tała, czy Markina by ł w więzieniu rano tego dnia, kiedy przeniesiono Berasateguiego. No nie, przecież jego o to nie spy ta. Ale nie mogła się powstrzy mać. – By łeś w więzieniu w dniu śmierci Berasateguiego? Odpowiedział naty chmiast. Pomy ślała, że to dobrze rokuje. – Oczy wiście. Przecież się tam widzieliśmy. – Tak, pamiętam. Chodzi mi o to, czy by łeś w więzieniu po rozmowie ze mną, zanim Berasateguiego znaleziono martwego. Ty m razem na odpowiedź musiała poczekać. – Dlaczego py tasz? Zły znak. Kiedy ktoś jest szczery, odpowiada naty chmiast. Py taniem odpowiada się w dwóch przy padkach: kiedy się potrzebuje czasu, żeby przemy śleć odpowiedź albo się od niej wy migać. Albo, co na jedno wy chodzi, żeby skłamać, ukry ć prawdę. – By łeś czy nie? – By łem. Kiedy się dowiedziałem, że dy rektora nie ma w mieście, zaniepokoiłem się. Nie znałem jego zastępcy, nie wiedziałem, czy mogę mieć pewność, że potraktuje moje zalecenie poważnie, więc postanowiłem pójść tam osobiście i sprawdzić. – Tak, to mi się wy daje normalne. Ale spy tałam zastępcę, czy tam by łeś, i zaprzeczy ł. – Facet jest idiotą. Tak, jej też tak się wy dawało. Poczuła ulgę, jakby ktoś zdjął jej ciężar z piersi. – Rozmawiałeś z Berasateguim? – Nawet się nie zbliży łem do jego celi. – Ale rozmawiałeś ze strażnikiem… – Tak. Powiedziałem, żeby nie spuszczał z niego oka. A teraz proszę, przy jedź do mnie. Mogliby śmy porozmawiać o czy mś inny m, napić się wina. Jeśli chcesz. Westchnęła. – Nie mogę. Poważnie. Jestem u ciotki i obiecałam jej, że zjemy razem kolację – zmy śliła resztką sił. – Więc jutro? – Tak.

49

Flora pomy ślała, że druga w nocy to odpowiednia godzina. Spotkać kogoś o tej porze w zimie na ulicach Elizondo – to zakrawało na cud. A musiała to zrobić jeszcze tej nocy, a potem odwiesić klucz na miejsce, zanim Ros się zorientuje. Na szczęście drzwi do magazy nu by ły pogrążone w ciemnościach, jak zawsze. Od lat domagała się od urzędu miasta, żeby postawili tam latarnię, ale sąsiadujący z wy twórnią teren by ł własnością pry watną i stanęło na niczy m. Weszła i na wszelki wpadek nie zapaliła światła. Zrobiła to, dopiero kiedy znalazła się w biurze, bo wiedziała, że stamtąd mało co widać z ulicy. Okienka by ły wy soko i zasłaniały je rolety. Nie tracąc czasu, zdjęła buty, wspięła się na kanapę, zdjęła ze ściany obraz Cigi i uruchomiła cy frowy zamek kasy pancernej. Wstukała kod, który m sama je zabezpieczy ła. Mechanizm szczęknął i mogła otworzy ć drzwi. Kasa by ła pusta. Popatrzy ła z niedowierzaniem i nawet włoży ła do środka rękę. Dotknęła zimnego metalowego dna. Usły szała za plecami głos i serce skoczy ło jej aż do gardła. – Dzień dobry, siostrzy czko. Przerażona odwróciła się z takim rozmachem, że o mało nie spadła z kanapy. – Jeśli szukasz tego, co by ło w sejfie, ja to mam. Faktem jest, że całkiem zapomniałam, że za obrazem jest kasa, i aż do chwili kiedy przy szłaś tu pod moją nieobecność i zostawiłaś obraz ciut przekrzy wiony, nie my ślałam o ty m. Potem przez kilka nocy nie mogłam spać, bo rozmy ślałam o ty m, co takiego może tam by ć, co takiego skłoniło cię do nocny ch wizy t. – Ale przecież ty … – Nie, nie znałam kodu, ale jeśli się jest właścicielem kasy, to żaden problem. Dzwonisz do firmy, mówisz, że zapomniałaś kodu, wy kry wają go, otwierają i już, gotowe. – Nie masz prawa. Zawartość tej kasy to moja pry watna sprawa. – Jeśli chodzi o pierwszą część twojej wy powiedzi, to się z nią nie zgadzam. Mam prawo, bo to moja wy twórnia. Jeśli natomiast chodzi o to, że to sprawa pry watna, to rozumiem, Floro, że nie chciałaś, żeby ktokolwiek to zobaczy ł. Ja na twoim miejscu też by m nie chciała. Bardzo źle to o tobie świadczy, siostrzy czko. Flora cały czas stała na kanapie, z ręką na drzwiach sejfu. – Złaź stamtąd i posłuchaj, co teraz będzie – powiedziała Ros z rozbawieniem. – Przejrzałam zawartość kasy nie raz, nie dwa, lecz kilkanaście razy. Znam już to wszy stko prawie na pamięć. Flora zbladła. Złapała się obiema rękami za żołądek, jakby chciała powstrzy mać torsje. Ale nie dała za wy graną. Zebrała resztę sił, zapanowała nad paniką i spróbowała zdoby ć przewagę nad Ros.

– Oddawaj mi to zaraz! – Nie, Floro. Nic ci nie oddam, ale uspokój się, nie musisz się mnie obawiać, jeśli będziesz grzeczna. Nie mam zamiaru ci szkodzić i z pewnością nie mam ochoty cię odwiedzać w więzieniu, bo wy obrażam sobie, jak by zabolało ciotkę, gdy by ś tam trafiła. I dlatego gruntownie wszy stko przemy ślałam. Jak już mówiłam, wszy stko przejrzałam, wszy stko przeczy tałam i wszy stko zrozumiałam. Nie oskarżam cię, Floro, nie mam prawa. Chociaż w przeciwieństwie do ciebie nigdy nie starałam się wmawiać ludziom, że moja postawa moralna jest bardziej nieskalana niż większości z nich. Chociażby dlatego przy dałaby ci się dobra lekcja. A z drugiej strony rozumiem, dlaczego robiłaś to, co robiłaś. Przez całe lata służy łam za wy cieraczkę leniwemu i głupiemu mężowi… No, on oczy wiście nikogo nie zabił, bo gdy by tak się stało i gdy by m o ty m wiedziała, stałaby m się jego wspólniczką, nie sądzisz? Flora nie odpowiedziała. – Rozumiem cię, Floro. Zrobiłaś, co należało, i nie robię ci z tego powodu wy rzutów. Śmierć w tamty m caserío by ła chy ba najlepszą rzeczą, jaka mogła spotkać tego biedaka Víctora. Ale to, że cię rozumiem, nie znaczy, że pozwolę, żeby ś mi spieprzy ła ży cie. Nie wy dam cię, Floro, chy ba że nie będę miała innego wy jścia. Obracałam sobie to wszy stko w głowie cały mi godzinami. My ślałam o ty m, co trafiło do moich rąk, i o ty m, co mam z ty m zrobić, i na koniec jakby mi się rozświetliło w umy śle. Uważam, że nasza rodzina już dość wy cierpiała, więc schowałam twój pamiętnik i te cenne czerwone pantofle do pudełka i zaniosłam do notariusza. Nigdy nie my ślałam o sporządzeniu testamentu, ale należy by ć gotowy m na wszy stko. Jestem młoda i zdrowa i w najbliższy m czasie nie mam zamiaru umierać, ale zrobiłam w testamencie również taki zapis, że jeśli umrę, pudełko ma dostać nasza siostra Amaia. I jedno ci mogę powiedzieć: i twoja, i moja postawa moralna z pewnością pozostawiają wiele do ży czenia, ale kiedy Amaia zobaczy, co jest w pudełku, nie zadrży jej ręka. Pewnie jest, jaka jest, przez tę twardą szkołę, którą przeszła, przez to, że pozwoliliśmy, żeby miała gówniane dzieciństwo. Wiesz równie dobrze jak ja, że nie pochwaliłaby tego, co robię, ani nie miałaby nad tobą litości. Więc, siostrzy czko, poszukamy notariusza – powiedziała z uśmiechem. – Innego notariusza. Dokonasz darowizny na moją rzecz, zrzekniesz się swojej części firmy Mantecadas Salazar. Niczego innego nie chcę. Zabierz sobie wszy stkie swoje pieniądze i odejdź stąd, ży j własny m ży ciem. Ja ci nie będę przeszkadzać, nigdy w ży ciu nie wrócimy do tej rozmowy, ale jeśli będziesz usiłowała mi wy winąć jakiś numer, zniszczę cię. Flora słuchała jej uważnie, z rękami skrzy żowany mi na piersi i z taką miną, z jaką zwy kle rozmawiała o interesach. – Wy dajesz się bardzo pewna siebie i swojego planu. – Moja pewność wy nika z tego, że my, nasza rodzina, jesteśmy ekspertami od zachowy wania

najgorszy ch sekretów i udawania, że nic się nie dzieje. Twarz Flory złagodniała, nagle się uśmiechnęła. – Popatrzcie no ty lko, mała Ros nareszcie dojrzała – powiedziała, patrząc na nią z uznaniem. – Od razu jutro poszukam notariusza. A ty nie pozwól, żeby jakiś kolejny nieudacznik spieprzy ł ci ży cie. Złapała torebkę i minęła ją w drodze do drzwi. – Floro, poczekaj. – Tak? – Proszę cię, zanim wy jdziesz, odłóż wszy stko na miejsce. Flora odwróciła się posłusznie, zamknęła drzwi sejfu, powiesiła obraz i poprawiła poduszki na kanapie.

50

Brakowało jej Jamesa. Mocno odczuwała jego nieobecność, wy czuwała ją w najdrobniejszy ch szczegółach, w ty m wszy stkim, co, jak się teraz okazy wało, by ło niezbędną częścią jej świata. Od jakiegoś kwadransa nie spała i machinalnie głaskała wierzchem dłoni jego poduszkę. Wspominała słodkie pocałunki, który mi na dzień dobry obsy py wał jej głowę, to, jak co rano stawiał jej kubek kawy z mlekiem na nocny m stoliku, jego duże, silne dłonie rzeźbiarza, zapach jego ciała, który wdy chała przez sweter, przy tulając głowę do jego piersi, to miejsce w jego objęciach, gdzie ty le razy chroniła się przed światem. Wstała z łóżka i poszła na bosaka do kuchni, zrobić sobie kawę z mlekiem. A potem wróciła pod kołdrę. Z niechęcią spojrzała na telefon. Zaczął dzwonić w tej samej chwili. Z zaskoczeniem stwierdziła, że dzwoni ojciec Sarasola, i ciekawość przeważy ła nad niechęcią. – Pani inspektor… Naprawdę nie wiem, jak mam to pani powiedzieć. By ła zdziwiona ty m wstępem. Jeśli istniał na świecie człowiek, który umiał wy jaśnić każdą sprawę, by ł nim Sarasola. Nie by ła sobie w stanie wy obrazić, co mogłoby go wprawić w takie zmieszanie. – Pani inspektor… Rosario wróciła. – Co? Co takiego? – Przed kwadransem pani matka weszła do kliniki. Stanęła przodem do kamer, wy ciągnęła nóż i podcięła sobie gardło. Amaia zaczęła dy gotać, od stóp do głów. – Recepcjoniści i strażnicy naty chmiast wezwali lekarzy. Usiłowali ocalić jej ży cie. Przy kro mi, pani inspektor, pani matka umarła, kiedy ją przenoszono na salę operacy jną. Nic nie można by ło zrobić, upły w krwi by ł zby t duży. Gabinet doktora Sarasoli w klinice uniwersy teckiej wy dał jej się tak samo zimny i bezosobowy jak wtedy, kiedy tam by ła po raz pierwszy. Nie pasował do niego. Dla tak wy kształconego i wy rafinowanego człowieka bardziej odpowiedni by łby pokój podobny do tego, który zajmował doktor San Martín w Insty tucie Medy cy ny Sądowej. Atmosfera by ła wręcz klasztorna, jedy ną ozdobą biały ch ścian by ł krucy fiks. Meble, choć dobrej jakości, by ły tak zwy czajne, jakby stały w oddziale banku. Jedy nie stare biurko z drewna czereśniowego wy dawało się nie na miejscu, choć z drugiej strony świadczy ło o dobry m guście właściciela. Wszy stko to sprawiało, że by ło to miejsce idealne do przemy śleń: nic, co mogłoby rozpraszać, nic, co by przy ciągało wzrok. Pokój, który zachęcał do introspekcji, do skupienia i rozważań.

I ty m właśnie się zajmowała już od godziny. Jakoś jej się udało ubrać i dojechać bez wy padku. Musiała się zmuszać do zachowy wania zimnej krwi, chociaż jej umy sł bombardowały miliony wspomnień z dzieciństwa. Widziała samą siebie, jakby na filmie puszczany m ciągle od nowa. Bolesne wspomnienia tłoczy ły się, ale po raz pierwszy w jej ży ciu wy woły wały dziwne uczucie podobne do melancholii, do tęsknoty za czy mś, czego nigdy nie zaznała i nigdy już nie miała zaznać. Nie my ślała o ty m otwarcie, ale niewątpliwie przez całe ży cie pragnęła, miliony razy pragnęła wreszcie się uwolnić od tego ciężaru, od lęku, uwolnić się od niej, od matki. Przez ostatni miesiąc staczała walki z inny mi, broniąc swojej teorii, że jej matka ży je, że się czai w ukry ciu, że czeka, cierpliwie czeka, żeby w końcu wy jść i ją dorwać. Czuła to przez skórę, tak jak owce wy czuwają obecność wilka. Tak jak one szalejąc ze strachu, musiała walczy ć z logiczny mi wy wodami ty ch, który dowodzili, że jej matkę porwała wzburzona rzeka. A teraz, siedząc w gabinecie Sarasoli, czuła, że szok i niedowierzanie zaczy nają zastępować zawód i rozczarowanie. I nie mogła zrozumieć dlaczego. Szła z Sarasolą długim kory tarzem do dy żurki ochrony, którą już znała z tamtej nocy, kiedy Rosario uciekła z kliniki z Berasateguim. Sarasola raz jeszcze opowiedział jej, jak to się stało. – Muszę panią uprzedzić, że widok jest wstrząsający. Wiem, że jest pani inspektorem kry minalny m, ale Rosario by ła pani matką i niezależnie od tego, jakie relacje was łączy ły, przeży je pani szok, kiedy ją pani zobaczy. Rozumie mnie pani? – Tak, ale muszę to zobaczy ć na własne oczy. – To całkowicie zrozumiałe. Nakazał szefowi ochrony, żeby odtworzy ł nagranie z kamer. Zobaczy li recepcję w szerokim planie, co wskazy wało na to, że kamery zostały zamontowane nad drzwiami wind. O tej porze by ł tam duży ruch. Amaia domy śliła się, że kręcący się tam ludzie to pacjenci dochodzący, lekarze i inni pracownicy kończący dy żur albo przy chodzący do pracy. Zobaczy ła, jak wchodzi jej matka. Jedną rękę trzy mała pod kurtką, drugą obejmowała się w pasie. Szła powoli, ale nie tak, jakby chodzenie sprawiało jej trudność, ty lko tak, jak chodzi ktoś bardzo zmęczony albo całkowicie załamany. Skierowała się prosto na środek holu i nie patrząc na nikogo, podniosła głowę, żeby się upewnić, że widzą ją kamery. Płakała. Po jej twarzy spły wały strumienie łez. Widać by ło, że jest w rozpaczy. Wy ciągnęła rękę spod kurtki. Trzy mała w niej wielki nóż. Jej usta wy krzy wił gry mas okrucieństwa. Amaia już go znała. Podniosła nóż na wy sokość gardła, oparła ostrze o szy ję i szy bkim, zdecy dowany m ruchem przeciągnęła nim od lewej do prawej. Przez jakieś trzy sekundy nadal stała. Zamknęła oczy, a potem upadła na podłogę. Potem zrobiło się zamieszanie, ogłoszono alarm, zebrał się tłum i nic już nie by ło widać.

Szef ochrony wy łączy ł monitor. Amaia zwróciła się do Sarasoli: – Czy może pan powiadomić moje siostry ? – Oczy wiście. Proszę to zostawić mnie. Nie chciała z nikim rozmawiać, ani z siostrami, ani z San Martínem, ani z Markiną, ani z komisarzem, który od pół godziny próbował się do niej dodzwonić. Sarasola zaprowadził ją do swojego gabinetu i wszy stkim się zajął. Pozby ł się ty ch, którzy chcieli z nią porozmawiać. Wy głaszał doskonale wy ćwiczone: uszanujcie jej cierpienie. Ale to nie by ła prawda. Nie cierpiała, nie czuła bólu, nie czuła ulgi ani ukojenia, ani nawet czegoś w rodzaju saty sfakcji zarezerwowanej dla ty ch, którzy się pozby li wroga. Nie by ło odpoczy nku i nie by ło poczucia, że coś się definity wnie skończy ło. Dopiero po długim namy śle zrozumiała dlaczego. W śmierci jej matki by ło coś nierealnego, coś nielogicznego, coś pozbawionego sensu, coś w niej by ło nie w porządku. To nie by ło to, czego można się by ło spodziewać. Nie tak zwy cięża się wilka. Wilka trzeba wy tropić, osaczy ć i stanąć z nim twarzą w twarz, żeby go pozbawić jego siły. Wilki nie popełniają samobójstw. Wilka trzeba zabić, żeby przestał by ć wilkiem. Nie mogła wy gnać z my śli jej ostatnich chwil. Przy gnębienia, które by ło widać w jej ruchach, cierpienia na jej twarzy, potoków łez, desperackiego wy razu okrucieństwa, z który m zrobiła to, co musiała zrobić. Już kiedy ś to wszy stko widziała. Już widziała innego wilka samobójcę. Widziała scenerię, w której odby ła się pantomima składania siebie w ofierze, widziała ślady łez, które wy lał inny potwór, w żalu nad sobą, z rozpaczy, że musi się pozbawić swego cennego ży cia. Tamten wy płakał ty le łez, że przemoczy ł poduszkę w swojej celi. A teraz, kiedy obejrzała scenę śmierci matki, upewniła się, że żadne z nich nie dokonało samobójstwa z własnej woli. W tej samej chwili ogarnęło ją obrzy dzenie. Wstręt, który naty chmiast rozpoznała, który odczuwała w obliczu kłamstwa. Paskudne poczucie, że ze wszy stkich stron otaczają ją kłamstwa. Wy szła z gabinetu Sarasoli i nie żegnając się z nim, pojechała prosto do komisariatu, do Elizondo. Przeskakując po dwa stopnie naraz, wbiegła na piętro. Zaglądała do pokoi w poszukiwaniu swojej ekipy. Zabalza pracował przy swoim komputerze. – Gdzie Iriarte i Montes? – Pojechali do Igantzi przesłuchać kobietę, która straciła córeczkę i po trzech ty godniach się rozwiodła. Potem mieli odwiedzić inną, w Hondarribii. Szefowo… wiem, że pani matka… – Proszę, niech pan nic nie mówi – odpowiedziała i poszła do swojego gabinetu. Podłączy ła pendrive’a z materiałami Jonana i zaczęła otwierać foldery. By ło tak, jakby jej się otworzy ły oczy. Wreszcie zrozumiała, co widzi: całą kolekcję kłamstw, oszustw i sy mulacji. Grób w Ainhoi, w który m nie powinno by ć ciał bliźniaków. Kłamstwo. Ten

sam grób, w który m powinno by ć ciało zmarłej dziewczy nki. Oszustwo. Rozmowa Yolandy Berruety z Inmą Herranz – razem zamierzały ją oszukać. Kariera Finy Hidalgo – jeden wielki fałsz. Związek Berasateguiego z grupą z Argi Beltz – przy kry wka dla kłamstwa. Zdjęcia sędziego z więzienia, z dnia, kiedy Berasategui popełnił samobójstwo: następne kłamstwo. Jonan dostarczy ł jej całą kolekcję podstępów i fałszu, które ją otaczały, kry jąc się za pozorami prawdy. Otworzy ła folder ze zdjęciami z tamtej nocy, gdy spacerowała z Markiną przed audy torium Baluarte, i zaczęła się zastanawiać, co to miało znaczy ć, jaki fałsz kry je się za ty mi obrazami. Zamknęła folder i otworzy ła następny. To w nim by ł adres domu opieki w Madry cie, w który m kiedy ś przeby wała kobieta o imieniu Sara. Zaczęła się zastanawiać, jakie kłamstwo wiąże się z ty m imieniem. Telefon, który położy ła na stole, zabrzęczał obrzy dliwie, jak wielka zdy chająca mucha. Dzwonił porucznik Padua z Gwardii Cy wilnej. Nie miała ochoty odbierać, ale w końcu to zrobiła. Padua, mimo że by ł jedny m z ty ch, którzy by li przekonani, że Rosario nie ży je od pamiętnej powodzi, bardzo się zaangażował w szukanie ciała, jak to sam rozumiał. Według Amai to, że robiono to tak nieskutecznie, potwierdzało jej podejrzenia. Wy słuchała kondolencji, podziękowała. Odłoży ła telefon na stół i w tej samej chwili zadzwonił znowu. Ty m razem nie odebrała. Wy łączy ła komórkę. Znów dzwonił Markina. W drzwiach stanął podinspektor Zabalza. Jego twarz wy rażała napięcie. Z trudem nad sobą panował. – Szefowo. Mamy coś bardzo ważnego. Zaprosiła go, żeby wszedł. – To, że Tabese mógł mieć jakiś związek z medy cy ną, by ło decy dujące. Madry ckie Kolegium Lekarskie właśnie potwierdziło, że w latach siedemdziesiąty ch, osiemdziesiąty ch i na początku dziewięćdziesiąty ch w Las Rozas by ła klinika o nazwie Tabese. Jej właściciel, znany jako doktor Tabese, by ł w tamty ch latach bardzo popularny wśród madry ckiego dobrego towarzy stwa. Cieszy ł się prestiżem, bo stosował nowoczesne formy terapii, importowane ze Stanów Zjednoczony ch. Doktor Tabese umarł. Nie wiedzą, kiedy dokładnie, choć potwierdzają, że już dawno wy cofał się z ży cia publicznego. Został pochowany w Hondarribii. Zamieszkał tam, kiedy porzucił prakty kę psy chologiczną. W pracy uży wał jako nazwiska nazwy swojej kliniki. To wy jaśnia, dlaczego początkowo nie mogliśmy nic o nim znaleźć. Jego prawdziwe nazwisko to Xabier Markina. – Położy ł przed nią powiększenie czarno-białej fotografii. – Markina?! – Doktor Xabier Markina by ł ojcem sędziego Markiny. Amaia wpatrzy ła się w zdjęcie: doktor Tabese by ł do złudzenia podobny do sędziego, choć znacznie starszy.

Tego się nie spodziewała. Pamiętała, że Markina powiedział jej, że jego ojciec by ł lekarzem i że umarł wkrótce po śmierci żony, ze zgry zoty, w którą go wpędziły jej kolejne próby samobójcze. Matka aż do śmierci przeby wała w klinice psy chiatry cznej. Amaia wzięła ze stołu komórkę i wy brała numer Iriartego. Kiedy z nim rozmawiała, Zabalza wy cofał się dy skretnie na bok. – Dotarliście już do Hondarribii? – Jesteśmy już blisko – odparł Iriarte. – Koniecznie zlokalizujcie w rejestrach urzędu miasta grobowiec Xabiera Tabesego. Madry ckie Kolegium Lekarskie właśnie potwierdziło, że by ł lekarzem i psy chologiem i przez całe lata prowadził klinikę dla bogaty ch klientów, klinikę Tabese, a po przejściu na emery turę przeprowadził się do Hondarribii i tam umarł. Powinien by ć tam pochowany, może pod prawdziwy m nazwiskiem. Xabier Markina. By ł ojcem sędziego. Iriarte nie odezwał się ani słowem, chy ba mu dech zaparło. Natomiast w tle rozległ się przeciągły gwizd Montesa. Prowadził i z pewnością wszy stko sły szał przez sy stem głośnomówiący. – Bądźcie dy skretni. Zapy tajcie o akt zgonu i o wpis do księgi cmentarnej. Znajdźcie grób. Zanim zdąży ła się wy łączy ć, Iriarte powiedział: – Zadzwonił do nas San Martín. Powiedział nam, co się stało rano… Nie wiem, co powiedzieć, pani inspektor… My liliśmy się wszy scy, a pani miała rację. Tego nie powinno się mówić ot tak, ale chciałby m, żeby pani wiedziała, że jest nam bardzo przy kro. – W porządku… – przerwała mu. Rozłączy ła się, schowała pendrive’a Jonana, wy łączy ła komputer i złapała kurtkę. Już miała wejść do windy, ale coś ją zastanowiło i zajrzała do pokoju Zabalzy. – Czy zechce mi pan towarzy szy ć? Nie odpowiedział, ale zerwał się z miejsca i sięgnął do szuflady po służbową broń. Wsiedli do jej samochodu i jechali prawie godzinę. To ona prowadziła. Milczeli. Kiedy dojeżdżali do Pampeluny, zatrzy mała się na stacji benzy nowej i spy tała: – Lubi pan prowadzić? Ja muszę pomy śleć. Uśmiechnął się. Cztery sta pięćdziesiąt kilometrów to za dużo, żeby całą drogę jechać w ciszy. Wy dawało się, że tak uważa podinspektor Zabalza. Czuł się niekomfortowo, kiedy tak milczała. Po chwili, z miną kogoś, kto się zastanowił nad ty m, co powie, spy tał, czy może włączy ć muzy kę. Zgodziła się i przejechali tak około połowy drogi. W który mś momencie wy łączy ł radio i wy trącił ją z rozmy ślań. – Odwołałem ślub – powiedział.

Spojrzała na niego ze zdziwieniem. Nie patrzy ł na nią, wbił wzrok w szosę przed maską i widać by ło, że to wy znanie dużo go kosztowało. Postanowiła go nie ponaglać, nie odezwała się, odwróciła się do okna. – Tak naprawdę nigdy nie powinienem by ł się posunąć tak daleko. To od początku by ł błąd. I wie pani, dlaczego podjąłem tę decy zję? To zabrzmi okropnie, ale śmierć Etxaidego. – Zerknęła na niego, skinęła głową i znów odwróciła wzrok. – Kiedy w dniu pogrzebu by łem w jego domu, w domu jego rodziców, i poznałem jego przy jaciół i jego narzeczonego… Nie wiem, jak to ująć, ale nigdy przedtem nie spotkałem się z czy mś takim… Jego rodzice by li z niego tacy dumni. I to nie by ła ty lko konwencjonalna poza, to nie dlatego, że by li w żałobie. Widziała pani, jak serdecznie się odnosili do jego partnera? Potwierdziła w milczeniu. – Cały mi godzinami przy słuchiwałem się rozmowom jego przy jaciół. Opowiadali o nim. O ty m, co lubił robić, co mówił, o czy m my ślał… I wtedy zdałem sobie sprawę, że tak naprawdę go nie znałem i że pewnie nie chciałem go poznać, bo mu zazdrościłem. On by ł taki, jaki ja chciałby m by ć. By ł sobą. Wszy stko mi jedno, co stwierdzą ci z wy działu spraw wewnętrzny ch, co zresztą jest łatwe do przewidzenia, zważy wszy na przebieg ich dochodzenia. Jonan Etxaide by ł świetny m facetem, lojalny m i uczciwy m, a do tego by ł odważny. Miał ten ty p odwagi, którą należy mieć, żeby móc naprawdę ży ć własny m ży ciem. Zamilkł i po chwili to Amaia się odezwała: – Dobrze się pan czuje? – Nie, ale wkrótce poczuję się lepiej. Teraz jestem jeszcze oszołomiony ty m wszy stkim, ale będzie dobrze. Więc jeśli w najbliższy ch dniach będę pani potrzebny, mogę zostawać po godzinach, mogę zamieszkać w komisariacie albo zawieźć panią do Sahary Zachodniej, wszy stko jedno gdzie… Będę zachwy cony, jeśli będę mógł się poświęcić pracy. Kiwnęła głową. – I chciałby m powiedzieć, że miała pani rację. Wtedy kiedy sprofanowano kościół w Arizkun. Pamięta pani, co mi pani wtedy powiedziała? Tak by ło, naprawdę się identy fikowałem z tamty m chłopakiem, z ty m, że nie mógł stawić czoła rzeczy wistości, z jego lękiem przed ży ciem, z poczuciem, że jest w pułapce. Pani miała rację, a ja się my liłem. – Już dobrze. Nie musi pan… – Ależ tak. Muszę to pani wy jaśnić, bo chciałby m, żeby pani mogła mieć do mnie zaufanie. Miałem do pani żal i dlatego widziałem w pani wroga. – Tak. – Uśmiechnęła się. – Jak mnie pan nazwał? Pieprzona policy jna gwiazda? – Tak. Bardzo mi przy kro. – Nie, proszę się nie przejmować. Nawet mi się to podoba. Może każę sobie to wy haftować na

czapce FBI. Uznanie amery kańskich agentów gwarantowane. Z powrotem włączy ł radio. Dom opieki La Luz mieścił się w stary m bloku, który mógłby by ć dobry m przy kładem architektury socrealisty cznej z dowolnego kraju Europy Wschodniej. Co ciekawe, w okresie rządów Franco powstało wiele budy nków w ty m sty lu, zwłaszcza budy nków uży teczności publicznej. Stał w pobliżu miejscowości Torrejón de Ardoz, gdzie by ła baza wojskowa, co sugerowało, że w przeszłości mógł mieć całkiem inne przeznaczenie. Jeśli chodzi o standard, od kliniki Nuestra Señora de las Nieves i od kliniki uniwersy teckiej w Pampelunie, w który ch przeby wała jej matka, dzieliły go lata świetlne. Zostawili samochód na giganty czny m parkingu, zupełnie nieproporcjonalny m do potrzeb, bo ty lko w pierwszy m rzędzie przed budy nkiem stało kilka aut. Krata i domofon by ły jedy ny mi zabezpieczeniami. Zadzwonili i na py tanie: kto tam? odpowiedzieli po prostu: policja. W recepcji by ło pusto, jedy nie pod ścianą w głębi stało kilkanaście wózków zapełniony ch ręcznikami, gąbkami, pieluchami dla dorosły ch i inny mi tego rodzaju rzeczami. Od pierwszej chwili uderzy ł ich za to zapach. Śmierdziało starością, gotowany mi warzy wami i tanim środkiem dezy nfekujący m o zapachu lawendy. Idąc do kontuaru, zauważy li, że dziewczy na, która za nim stoi, odwiesiła słuchawkę wewnętrznego telefonu i spojrzała na boczne drzwi. Po chwili wy szła zza nich około pięćdziesięcioletnia kobieta w garsonce. Podeszła wprost do nich i wy ciągnęła rękę na powitanie. – Dzień dobry. Nazy wam się Eugenia Narváez. Recepcjonistka poinformowała mnie, że są państwo z policji – powiedziała, wpatrując się badawczo w ich twarze. – Mam nadzieję, że nic strasznego się nie stało. – Nie, wszy stko w porządku. Jestem inspektor Salazar, a to pan podinspektor Zabalza. Chcieliby śmy z panią porozmawiać o jednej z pacjentek. Wy raźnie by ło widać, że jej ulży ło. – O jednej z pacjentek, oczy wiście, proszę bardzo – powiedziała i skierowała się do kontuaru, pokazując im, żeby poszli za nią. – O kogo chodzi? – O kobietę, która przeby wała tu przez całe lata, aż do śmierci. Nazy wała się Sara Durán. Popatrzy ła na nich, wy raźnie zaskoczona. – To musi by ć jakaś pomy łka. Sara Durán istotnie od lat jest pensjonariuszką tego domu, ale ży je. Przy najmniej przed chwilą, kiedy podawałam jej lekarstwa, jak najbardziej ży ła – wy jaśniła z uśmiechem. – No coś takiego! A to niespodzianka! – odparła Amaia. Usiłowała to ogarnąć umy słem. – Chcieliby śmy się z nią widzieć, jeśli to możliwe.

– Oczy wiście, nie ma żadnego problemu – odpowiedziała kobieta. – Ale muszę państwa uprzedzić, że Sara jest z nami od wielu, wielu lat i jej stan jest taki, że musi by ć pod stałą opieką. Jeśli chodzi o poczucie rzeczy wistości, mocno odbiega od tego, co uważaliby śmy za normalne, państwo czy ja, a to, co mówi, jest mętne i zawikłane. Jej umy sł jest pogrążony w chaosie. Wszy stko jej się miesza. Do tego jest niezwy kle niestabilna emocjonalnie, w jednej chwili przechodzi od radości do rozpaczy. Jeśli to właśnie się stanie, jeśli będzie się śmiała albo płakała, nie bójcie się, zaczekajcie chwilę i spokojnie rozmawiajcie dalej. Zaraz poproszę pielęgniarza – dodała, podnosząc słuchawkę. Wokół telewizora, w który m leciał jakiś western, stało około dwudziestu foteli. Kilka osób siedziało w pierwszy m rzędzie, żeby nic nie stracić. Pielęgniarz zwrócił się do jedy nej kobiety w ty m towarzy stwie: – Saro, masz gości. Ci państwo przy szli się z tobą zobaczy ć. Spojrzała z niedowierzaniem najpierw na niego, a potem na nich. Na jej twarzy wy kwitł ogromny uśmiech. Bez większego trudu podniosła się z fotela i kokietery jnie wzięła pielęgniarza pod rękę. Zaprowadził ją do stolika w głębi sali. Stały przy nim cztery krzesła. By ła wy chudzona, a jej twarz pokry wały zmarszczki. Pod skórą wy raźnie ry sowały się kości. Ale jej włosy, zebrane na karku w kitkę, nie posiwiały. Nadal by ły brązowe, miały metaliczny poły sk i by ły nadzwy czaj bujne. Mimo że by ła już czwarta po południu, miała na sobie nocną koszulę i zapięty z przodu szlafrok, poznaczony mnóstwem plam po jedzeniu. – Witaj, Saro. Przy szłam się z tobą zobaczy ć, bo chciałaby m, żeby ś mi opowiedziała o swoim mężu i o sy nu. Uśmiech, który aż do tej chwili gościł na jej twarzy, znikł jak zmazany gąbką. Zaczęła płakać. – Więc nie wiecie? Moje dzieciątko nie ży je! – krzy knęła i zasłoniła twarz rękami. Amaia spojrzała py tająco na pielęgniarza, który im się przy glądał z oddalenia. Pokazał jej, żeby mówiła dalej. – Saro, nie o twoim zmarły m dzieciątku chcemy rozmawiać, ty lko o twoim sy nu, a zwłaszcza o twoim mężu. Przestała łkać. – Pani się my li, proszę pani. Nie mam sy na. Miałam ty lko moje dzieciątko i moje dzieciątko umarło – powiedziała ze smutną miną. Amaia wy ciągnęła komórkę i pokazała jej zdjęcie sędziego. Uśmiechnęła się. – Ach, tak! Jaki przy stojny, prawda? Ale py tała pani o mojego sy na, a to przecież mój mąż. – Nie, to nie jest pani mąż. To pani sy n. – Co pani sobie wy obraża? Że jestem taka głupia, że nie jestem w stanie rozpoznać swojego

męża? – powiedziała z wy rzutem i wy rwała Amai z ręki telefon. Wpatrzy ła się w zdjęcie. Znów się uśmiechnęła. – Oczy wiście, że to mój mąż! Jaki on przy stojny ! Jest taki piękny. Jego oczy, usta, dłonie, całe ciało – mówiła, doty kając ekranu czubkami palców. – Nie można mu się oprzeć. Pani to rozumie, prawda? Pani także nie może mu się oprzeć, ale nie mam pani tego za złe. Nikt nie może. Nigdy go nie zapomniałam, nigdy nie kochałam nikogo tak jak jego. Nadal go kocham i pragnę, mimo że nigdy mnie nie odwiedza. Już mnie nie kocha, nie, już mnie nie kocha. – Znowu zalała się łzami. – Ale to nie szkodzi. Ja kocham go nadal. Amaia patrzy ła na nią ze smutkiem. Spotkała w ży ciu wiele osób chory ch na alzheimera. Nie rozpoznawały bliskich albo my liły swoje dzieci z ludźmi, który ch znały za młodu. Zaczęła się zastanawiać, czy warto tłumaczy ć Sarze, że jej mąż jej nie odwiedza dlatego, że nie ży je, czy lepiej jej zaoszczędzić tej przy krej prawdy. I tak po chwili o ty m zapomni. – Saro, to pani sy n. Wy obrażam sobie, że jest bardzo podobny do pani męża. Kręciła głową. – Co pani mówi? Że jestem jego matką? Oczy wiście, muszę wy glądać okropnie staro – mruknęła, przesuwając dłońmi po pomarszczonej twarzy. – Nie pozwalają mi się przeglądać w lustrze… Czy mogłaby pani z nimi porozmawiać i powiedzieć im, żeby mi wstawili do pokoju lustro? Nie będę się więcej ciąć. Przy sięgam – mówiła, pokazując nadgarstek, na który m widać by ło stare blizny. Potem znowu wpatrzy ła się w zdjęcie. – Jest taki piękny ! Nadal za nim szaleję. Nie mogę wy trzy mać. – Uniosła koszulę, wsadziła rękę między nogi i zaczęła nią ry tmicznie poruszać. – Zawsze tak na mnie działał. Amaia wy rwała jej komórkę i przy wołała pielęgniarza. Podszedł i spojrzał na staruszkę, jakby chciał ją skarcić. – Nie pamiętasz swojego sy na, Saro? Przestała ruszać ręką i ze złością powiedziała do Amai: – Nie. Nie mam sy na. Moje dzieciątko umarło i za to będę potępiona. Od lat usiłuję zapomnieć o swoim mężu, a jednak my ślę o nim co dzień. Choć już do mnie nie przy chodzi, choć wiem, że już mnie nie kocha, choć by ł moją zgubą. A jednak nadal pragnę, żeby mnie przeleciał – powiedziała i znów zaczęła ry tmicznie ruszać ręką. – Saro! – skarcił ją znowu pielęgniarz. Przestała. – By łoby lepiej, gdy by ście już poszli. Jest bardzo pobudzona – poprosił. Wstali i w tej samej chwili Sara zwróciła się do Amai. Jej twarz zmieniła się w maskę szaleństwa. – I ty także! – krzy knęła. – Pielęgniarz przy trzy my wał ją za ramiona. – Ty także oddałaby ś wszy stko, żeby cię pieprzy ł. – Nagle przerwała, jakby rażona piorunem pewności, a potem znowu

zaczęła krzy czeć. – Nie! On już to zrobił! Już się dostał do twojej cipy i do twojej głowy i nigdy w ży ciu się od niego nie uwolnisz! Na chwilę przestała, a potem, kiedy dochodzili do schodów, znów usły szeli, jak krzy czy. Wy rwała się pielęgniarzowi i dogoniła ich. Złapała Amaię za nadgarstek, podniosła jej rękę do góry i włoży ła do niej orzech. Potem odwróciła się do pielęgniarza, który pobiegł za nią, i podniosła obie ręce, jakby się poddawała. Amaia przy jrzała się orzechowi. Bły szczał od potu i z pewnością jeszcze od czegoś, co pokry wało dłoń Sary. – Saro, popatrz na mnie! – zawołała. Kiedy Sara się odwróciła, upuściła orzech na podłogę i rozdeptała go. Skorupka pękła i wy sy pały się czarne paprochy, zgnilizna i pleśń. Sara wy buchnęła płaczem. Eugenia Narváez czekała na nich w recepcji. – No tak, przy puszczam, że nie by ło miło – powiedziała, kiedy zauważy ła, że Amaia trzy ma ręce szty wno, z dala od siebie, a jej twarz wy krzy wia gry mas wstrętu. – Nie szkodzi. Jeszcze ty lko jedna sprawa. Musimy zobaczy ć jej kartotekę. Dane doty czące jej przy jęcia do tego domu. Chcieliby śmy się także dowiedzieć, kto pokry wa koszty jej poby tu i czy jej sy n kiedy ś przy szedł ją odwiedzić. – Nie mogę wam udostępnić ty ch dany ch, są poufne. A co do sy na, to o ile mi wiadomo, jedy ny m jej dzieckiem by ła córeczka, która umarła w niemowlęctwie. – Córeczka? Wy dawało mi się, że mówiła o sy nku… – Zawsze mówi moje dzieciątko, ale to by ła córeczka. Tutaj wszy scy o ty m wiedzą. To jest odnotowane w jej aktach, a poza ty m cały czas o ty m mówi, czy ktoś słucha, czy nie. – A ten mężczy zna? – Zabalza pokazał jej zdjęcie sędziego. Uśmiechnęła się. – Nie. Proszę mi wierzy ć. Gdy by m kiedy ś zobaczy ła tego mężczy znę, nie zapomniałaby m o ty m. – Pani Narváez. Nie jesteśmy zainteresowani dany mi doty czący mi jej zdrowia. Chcemy ty lko zobaczy ć formularz przy jęcia jej do tego domu i dowiedzieć się, kto płaci za jej poby t. Ten pani przy tułek to dobry interes, jak sądzę. Wszy stko świetnie działa, pensjonariuszy całe stado. Choć spędziłam tu zaledwie kilka chwil, wy starczy ło, żeby m się zorientowała, że cały dzień łażą w piżamach. Sara miała na sobie brudne, poplamione ubranie i cuchnęła tak, jakby się od dawna nie my ła. To nie moja działka, ale wy starczy, żeby m poprosiła kolegów z Madry tu, a w pięć minut wszy stko przegrzebią, od góry do dołu. Nie wiem, czy spełniacie normy, czy nie, ale dla pani interesu taka kontrola z pewnością nie by łaby korzy stna. Czy się rozumiemy ?

Uśmiech znikł z jej twarzy. Nic nie powiedziała, westchnęła ty lko głośno i poszła do swojego gabinetu. Po dokładnie trzech minutach – Amaia zdąży ła umy ć ręce – wróciła z fotokopią. – To kopia formularza przy jęcia. Ale kto płaci – nie wiem. Przesy łamy faktury pod ten numer – powiedziała, wskazując na serię cy fr wy pisaną długopisem na dole strony. Odetchnęli głęboko świeży m, zimny m powietrzem. – Sądzę, że przez następny ch kilka ty godni będzie mnie prześladowało wspomnienie tego smrodu – stwierdził Zabalza, wpatrując się w kartkę. – Konto założono w Nawarze, konkretnie w Pampelunie, wskazuje na to ten kod. Pod formularzem podpisał się doktor Xabier Tabese, w 1995 roku. Kwadrans później zadzwoniła jej komórka. Dzwonił Markina. Odebrała, ale nie włączy ła try bu głośnomówiącego. Jego ton wskazy wał na to, że jest bardzo smutny i zawiedziony. – Amaio, co się dzieje? Właśnie zadzwonili do mnie z domu opieki, z Madry tu, z tego, w który m jest moja matka. Powiedzieli mi, że przy jechałaś, żeby się z nią zobaczy ć. Oho! Nie wiedzieli, kto płaci rachunki, ale powiadomili go bły skawicznie, pomy ślała, ale nie powiedziała ani słowa. – Amaio, jeśli chciałaś się czegoś dowiedzieć, mogłaś spy tać mnie. Nadal milczała. – Przez cały dzień usiłuję się z tobą skontaktować. Powiedziano mi, że rano by łaś w klinice uniwersy teckiej. Pojechałem tam, żeby obejrzeć zwłoki, ale już wy szłaś i nie mogliśmy zamienić ani słowa. Nie odbierasz telefonów… Amaio, ja się o ciebie zamartwiam, a ty zajmujesz się rozgrzeby waniem rzekomy ch tajemnic, które mógłby m ci wy jaśnić, pod warunkiem że raczy łaby ś się do mnie odezwać. Słuchała w milczeniu. – Amaio, odpowiedz. Błagam, bo oszaleję. Amaio, dlaczego się do mnie nie odzy wasz? Co takiego ci zrobiłem? – Okłamałeś mnie. – Bo powiedziałem ci, że moja matka nie ży je? No cóż, widziałaś ją i już wiesz, dlaczego od lat mówię, że umarła, gdy by łem dzieckiem. Skoro ja dla niej nie istnieję, to dlaczego nie miałby m jej odpłacić tą samą monetą? Nic nie mówiła, a on podnosił głos, niemal krzy czał. Spojrzała na Zabalzę i zorientowała się, że wszy stko sły szy. – Dlaczego nie jesteś w stanie tego zrozumieć? Sama przez całe lata unikałaś mówienia o ty m, że twoja matka jest w domu wariatów. Wolałaś, żeby wszy scy sądzili, że umarła. Sama mi o ty m

mówiłaś. Pomy śl ty lko, jak się zachowałaś dzisiaj. Nawet dzisiaj, w dniu jej śmierci, nie jesteś w stanie o ty m mówić, nie jesteś w stanie stawić czoła temu, że naprawdę już nie ży je, że już się od niej uwolniłaś. Zamiast tego jedziesz do Madry tu i zajmujesz się rozgrzeby waniem mojego ży cia, wy ciągasz trupy z mojej szafy. To, co doty czy ciebie, nie doty czy inny ch ludzi? Powiedziałaś mi kiedy ś, i miałaś rację, że jesteś, jaka jesteś, i taką muszę cię zaakceptować. Amaio, wiem, kim jesteś, wiem, jaka jesteś, ale teraz zaczy nam się zastanawiać, czego jeszcze chcesz, czego jeszcze szukasz. Masz już swoją matkę, masz moją… Ile jeszcze demonów musisz pokonać, żeby wreszcie znaleźć spokój? A może przy stąpiłaś do gry i ta gra podoba ci się bardziej, niż by łaby ś w stanie przy znać sama przed sobą? – powiedział i wy łączy ł się tak szy bko, że nie miała szans odpowiedzieć. Znów miał rację. To prawda, sama przez lata unikała wspominania o matce, do tego stopnia, że większość jej znajomy ch by ła przekonana, że od dawna nie ży je. Ukry wała swoją przeszłość, usiłowała ją pokry ć cienką powłoką normalności, ale co noc spod niej wy chodziły zjawy, co noc śnił jej się potwór, który podchodził do jej łóżka, żeby ją pożreć. Doskonale go rozumiała. – Wy daje się, że się trochę uniósł – powiedział Zabalza po chwili. – A jeszcze nie wie, że zabraliśmy się także do jego ojca – odpowiedziała z gory czą.

51

Iriarte zadzwonił po jakiejś godzinie. By ł w dobry m humorze, bo kobieta z Igantzi okazała się bardzo chętna do współpracy. Rozwiodła się z mężem architektem po ty m, jak ich jedy ne dziecko, córeczka, umarła. To by ła śmierć łóżeczkowa. Facet ożenił się powtórnie i miał dwoje dzieci, a ona go za to znienawidziła. By ła przekonana, że zostawił ją dlatego, że nie chciała zajść w ciążę naty chmiast po śmierci córeczki, miesięcznego noworodka. Nieochrzczonego. Noworodka, który spoczy wał w duży m murowany m grobowcu należący m do jej rodziny. Streścili jej sprawę Esparzy. Nie pamiętała Finy Hidalgo, choć urodziła córeczkę w klinice Río Bidasoa w czasach, kiedy tam pracowała. Poszli razem na cmentarz i umówili się z grabarzem, że następnego dnia otworzą grobowiec. – I mamy dwa celne strzały. Mogły by by ć trzy, ale jedna z kobiet z Hondarribii, która jest przekonana, że ciała jej córki nie ma w grobie, bo w dniu pogrzebu zauważy ła coś dziwnego, niestety nie może nic zrobić. Grobowiec jest własnością rodziny jej by łego męża. Rozwiodła się z nim ponad dziesięć lat temu. Ta druga rozwódka z Hondarribii poszła nam na rękę. Jej by ły mąż by ł klientem kancelarii Lejarreta i Andía. Pokłócili się o to, gdzie pochować córeczkę, ale w końcu stanęło na grobowcu należący m do jej rodziny. W najgorszy m wy padku, jeśli będzie potrzebny nakaz ekshumacji, nie będziemy z ty m mieli problemów. Jej ojciec jest sędzią pokoju w Irún. – To naprawdę dobre wieści – przy znała. – Świetna robota. – Dziękujemy. A co do Tabesego, to wy stąpiliśmy o jego akt zgonu. Powinien by ć jutro. Natomiast na cmentarzu już widzieliśmy dokumenty doty czące pochówku. Data odpowiada tej na pły cie. Pochowano go piętnaście lat temu. Przy czy ną zgonu by ło utonięcie w morzu. Wy sy łam pani pocztą elektroniczną zdjęcie formularza i kilka zdjęć grobowca. Naprawdę robi wrażenie. Otworzy ła pliki i mogła zobaczy ć na własne oczy ogromną starą kaplicę grobową z porty kiem wsparty m na czterech kolumnach. Otaczało ją żeliwne ogrodzenie. Niewy sokie słupki podtrzy my wały gruby łańcuch o ogniwach wielkości pięści. Nazwisko figurujące na marmurowej tablicy ledwo by ło widać spod kwiatów. Pokry wały ją w wielkiej obfitości. – Wy daje się, że ktoś nadal o doktorze pamięta… Proszę się dowiedzieć, kto mu przy nosi te wszy stkie kwiaty. Wy gląda na to, że wszy stkie należą do tego samego gatunku, ale nie jestem w stanie określić co to. – To orchidee. Trudno nie zwrócić na nie uwagi. Spy tałem grabarza i powiedział, że co ty dzień przy jeżdża furgonetka z pewnej kwiaciarni w Irún i wy mienia kwiaty. Zawsze na takie same. Mamy nazwę tej kwiaciarni i już zadzwoniliśmy. Poprosiliśmy, żeby właściciel się do nas

odezwał. – W porządku. Jesteśmy w drodze do Elizondo, ale dojedziemy bardzo późno, więc widzimy się jutro o dziesiątej rano w komisariacie i ruszamy do Igantzi. Podrzuciła Zabalzę przed komisariat, żeby mógł się przesiąść do swojego samochodu, a sama zatrzy mała się przed domem ciotki. Nie by ła w stanie wy siąść z auta. Nie mogła wejść do domu, nie miała odwagi spotkać się z ciotką i siostrami. Przez cały dzień bombardowały ją wiadomościami, że będą na nią czekać do skutku. Przez chwilę usiłowała zaprowadzić ład w swoich my ślach, koncentrując się na ty m, jakie py tania będzie musiała zadać jutro Montesowi i Iriartemu, i w końcu zaczęło jej się wy dawać, że to idioty czne siedzieć tak i odwlekać wejście do domu, który na nią czeka, rozświetlony i gościnny. Podniosła ręce i ukry ła twarz w dłoniach. Usiłowała rozluźnić mięśnie. Z napięcia całkowicie jej zeszty wniały. Kiedy opuściła ręce, znów poczuła się tak, jakby trzy mała w nich orzech Sary, i w tej samej chwili przy pomniała sobie coś, co jej umy kało przez całe popołudnie. Uruchomiła silnik i ruszy ła szosą do Alduides. Po jakimś czasie zatrzy mała się przed kuty m ogrodzeniem cmentarza. Przy całej szosie nie by ło ani jednej latarni, a choć tej mroźnej nocy niebo by ło bezchmurne, światło gwiazd nie wy starczy ło, żeby cokolwiek widziała. Nie wy łączy ła świateł i ustawiła samochód tak, żeby świeciły w głąb cmentarza. Nie całkiem jej się udało, bo część światła zatrzy my wała się na schodach wiodący ch od wejścia. Otworzy ła bagażnik, wy ciągnęła potężną latarkę, którą zawsze w nim woziła, i weszła przez furtkę. Grób, którego szukała, znajdował się przy alejce, na prawo od wejścia. Szła, a jej wy dłużony cień przesuwał się po ścianach kaplic i na chwilę przy kry ł siedzącego na mogile kamiennego anioła. Skierowała światło na pły tę i za donicą z kwiatami znalazła orzech. Wzięła go do ręki i zauważy ła, że jest zimny i wilgotny od rosy. Włoży ła go do kieszeni kurtki i opuściła cmentarz. Wsiadła do samochodu i już bez wahania, nie zastanawiając się dłużej, podjechała przed dom Engrasi, zaparkowała i weszła. Nienawidziła szeptów, które sły szało się na czuwaniach przy zmarły ch, tego tonu, który m ludzie mówią o kimś, kto niedawno umarł. Nie tak dawno doznała tego okropnego wrażenia w caserío Inés Ballareny po śmierci córki Esparzów, a potem w poczekalni w Insty tucie Medy cy ny Sądowej Nawarry, kiedy jej koledzy z opuszczony mi głowami rozmawiali o Jonanie. I na to właśnie się natknęła, kiedy tej nocy weszła do domu. Ciotka i siostry rozmawiały przy ciszony mi głosami, w który ch sły chać by ło poczucie winy i wy raźne niedopowiedzenia. Co jakiś czas zapadała długa chwila ciszy, a kiedy usły szały, że weszła do domu, całkiem zamilkły. Zdjęła płaszcz, powiesiła go w przedsionku i stanęła w drzwiach salonu. Ros wstała pierwsza. Podeszła do niej, żeby ją uściskać. – Och, Amaio! Tak mi przy kro, przepraszam cię bardzo. Miałaś rację, zawsze masz rację. Nie

wiem, jak mogły śmy by ć takie głupie i cię nie słuchać. Flora też wstała i zrobiła dwa kroki do przodu, ale zatrzy mała się i nie dotknęła jej. Ros odsunęła się na bok i stanęły twarzą w twarz. – No cóż, jak powiedziała Ros, w końcu okazało się, że miałaś rację. Amaia skinęła głową. To i tak by ło dużo więcej, niż się spodziewała. By ła przekonana, że Flora wolałaby umrzeć, niż przy znać się do błędu. I w tej samej chwili Ros popatrzy ła na Florę i zachęciła ją, żeby mówiła dalej. Flora zwilży ła języ kiem wargi. By ło widać, że jest skrępowana. – I przepraszam cię, Amaio. Nie ty lko za to, że cię nie posłuchałam, ale też za to, co musiałaś wy cierpieć przez te wszy stkie lata. Jedy ną dobrą stroną tej historii jest to, że już dobiegła końca. – Dziękuję, Floro – powiedziała szczerze, nie dlatego, żeby uważała, że jej siostra też by ła szczera, ty lko po to, żeby docenić jej wy siłki, żeby by ć uprzejmą. Wtedy podeszła ciotka. – Jak się czujesz, kochanie? – Wzięła ją w objęcia. – Dobrze, ciociu. Nie musicie się o mnie martwić. Wszy stko w porządku. – Nie odbierałaś telefonów… – To by ł bardzo dziwny i ciężki dzień. Mimo wszy stko nie spodziewałam się, że to się tak skończy. Flora znowu usiadła. Wy raźnie jej ulży ło, że Amaia nie zareagowała zby t emocjonalnie, jakby się spodziewała eksplozji krzy ków i wy rzutów. – My ślę, że jutro oddadzą nam ciało i trzeba będzie zorganizować jakąś ceremonię. – Na mnie nie licz, Floro – ucięła Amaia. – Jeśli o mnie chodzi, mam dosy ć wszelkiego rodzaju ceremonii pogrzebowy ch naszej matki. Jestem przekonana, że zajmiesz się jej szczątkami i zapewnisz jej godny pochówek, ale nie chcę nic o ty m wiedzieć. I będę ci wdzięczna, jeśli nie będziesz o ty m wspominała. Flora już otwierała usta, żeby odpowiedzieć, ale Engrasi spojrzała na nią twardo i powiedziała: – No dobrze, dziewczy ny. Lepiej wy korzy stajcie okazję, żeby przekazać siostrze dobrą nowinę. Amaia popatrzy ła na nie py tający m wzrokiem. – Niech Flora mówi. W końcu to by ł jej pomy sł – stwierdziła Ros. Amai nie umknął wy raz twarzy Flory. – No więc to prawda, że w ostatnich dniach zaprzątała mnie sprawa wy twórni. Rozważałam wszy stkie pro i contra, i zdałam sobie sprawę, że gdy by m chciała wrócić do zarządzania rodzinny m interesem, zabrałoby mi to zby t wiele czasu, który wolałaby m poświęcić różny m nowy m projektom, nie mówiąc już o nagraniach dla telewizji. Dlatego postanowiłam, że najlepiej będzie, jeśli to Ros będzie się ty m nadal zajmowała, zwłaszcza że udowodniła, że to

potrafi. W najbliższy m czasie załatwimy sprawy papierkowe i Ros będzie jedy ną właścicielką Mantecadas Salazar. Amaia spojrzała na Ros i z niedowierzaniem uniosła brwi. – Tak, Amaio. Flora przy szła wczoraj, żeby mi o ty m powiedzieć. Mnie też to zaskoczy ło. – No więc gratuluję wam obu. – Amaia badawczo przy glądała się siostrom wy mieniający m wrogie spojrzenia, ich minom. Ros ewidentnie miała przewagę. – No dobrze, musicie mi wy baczy ć, ale już pójdę. Jak powiedziała Amaia, to by ł bardzo długi i bardzo dziwny dzień. Potrzebuję odpoczy nku i my ślę, że wy też. – Flora powiedziała to, już stojąc. Nachy liła się, żeby ucałować ciotkę, i chwy ciła torebkę i płaszcz. Amaia poszła za nią do drzwi. – Poczekaj, Floro. Odprowadzę cię. Muszę z tobą porozmawiać. – Założy ła płaszcz i spoglądając przez ramię, powiedziała: – A was uprzedzam, żeby ście na mnie nie czekały. Zwłaszcza ty, ciociu. – Wskazała palcem na Engrasi. – Jestem już za stara, żeby się ciebie słuchać. Lepiej wracaj szy bko do domu, panieneczko, bo jak nie, to zawiadomię policję – odpowiedziała ciotka. Różnica temperatury między salonikiem Engrasi a ulicą sprawiła, że Amaia zadrżała z zimna. Otuliła się płaszczem, zapięła guziki i podniosła klapy, żeby ochronić szy ję. Przez chwilę po prostu szła obok siostry, nic nie mówiąc. – Co chciałaś mi powiedzieć? – zniecierpliwiła się Flora. – Daj mi trochę czasu, siostro. To by ł bardzo skomplikowany dzień. Muszę pomy śleć. Już cię uprzedziłam, że cię odprowadzę do domu. Szły dalej i już nic nie mówiły. Minął je patrol straży miejskiej i parę osób wy prowadzający ch psy na późny spacer. Flora miała w Elizondo piękny nowoczesny dom, otoczony mały m ogrodem z kwiatami. Ktoś z sąsiadów zajmował się nimi pod jej nieobecność. Zatrzy mały się pod drzwiami i Flora zaczęła grzebać kluczem w zamku. Nawet do głowy jej nie przy szło, żeby próbować się pozby ć Amai i nie zaprosić jej do środka. Determinacja Amai nie pozostawiała wątpliwości: towarzy szy ła jej nie ty lko po to, żeby nie musiała sama chodzić po nocy. Weszły od razu do salonu i Amaia zatrzy mała się przed powiększony m zdjęciem Ibaia. Takie samo widziała już w mieszkaniu Flory w Zarautz. By ło oprawione w cienką srebrną ramkę, która podkreślała piękno czarno-białej fotografii. To, co powiedziała ciotka o uczuciach Flory do siostrzeńca, musiało by ć prawdą, zwłaszcza że Flora, udając, że nie widzi, czy m Amaia się zainteresowała, rzuciła płaszcz na fotel i poszła do kuchni. – Chcesz się czegoś napić? Sądzę, że kieliszek dobrze nam zrobi. – Tak, proszę. Napiję się whisky.

Flora wróciła z dwiema szklankami burszty nowego trunku w rękach. Jedną postawiła na stoliku i usiadła na kanapie. Wy piła ły k ze swojej szklanki. Amaia usiadła tuż obok i podobnie jak Sara po południu wzięła ją za rękę i włoży ła do niej orzech, który zabrała z grobu Anne Arbizu. Flora nie mogła ukry ć, że się wy straszy ła. Odsunęła się tak gwałtownie, że wy lała na spódnicę większość whisky. Rzuciła orzech. Amaia wy ciągnęła go spomiędzy poduszek i trzy mając między palcem wskazujący m a kciukiem, podniosła do góry. Flora patrzy ła na to z przerażeniem. – Zabierz to stąd! Amaia patrzy ła na nią zdumiona. Nie tego się spodziewała. – Czego się boisz, Floro? – Ty nie wiesz, co to znaczy … – Ależ tak. Wiem. Nie rozumiem ty lko, dlaczego zanosisz orzechy na grób Anne Arbizu. – Nie powinnaś by ła go doty kać, to… to coś, co jej dałam – powiedziała ze smutkiem. Amaia obserwowała ją. Widziała, jak patrzy ła na orzech. By ła poruszona. Schowała go z powrotem do kieszeni. – Kim by ła dla ciebie Anne Arbizu, Floro? Dlaczego zostawiasz orzechy na jej grobie? Dlaczego zaprzeczasz, że ją kochałaś? Uwierz mi, Floro, nikt cię nie będzie osądzał. Widziałam już zby t wielu ludzi, którzy rujnowali sobie ży cie, bo nie chcieli się przy znać sami przed sobą, że kogoś kochają. Flora odstawiła na stolik szklankę, którą nadal trzy mała w ręku, i papierową chusteczką zaczęła wściekle trzeć plamę na spódnicy, raz po raz, raz po raz, z coraz większą furią. I nagle wy buchnęła płaczem. Amaia już raz ją widziała w takim stanie. Wtedy także rozmawiały o Anne i o ty m, co je łączy ło. Łkania wy buchały w jej brzuchu, całe jej ciało zwijało się z bólu. Dostała czkawki i nie by ła w stanie nad sobą zapanować. Ściskała w ręku chusteczkę i usiłowała wy cierać nią łzy ściekające jej po twarzy. Trwało to dłuższą chwilę. W końcu uspokoiła się na ty le, żeby móc coś powiedzieć. – To nie to, co my ślisz. Kompletnie się my lisz. Kochałam Anne tak, jak ty kochasz Ibaia. Amaia patrzy ła na nią, zbita z tropu. – Dokładnie tak, jak ty kochasz Ibaia. Bo Anne Arbizu by ła moją córką. Amaia oniemiała ze zdumienia. – Urodziłam ją, kiedy miałam osiemnaście lat. Może pamiętasz tamto lato, które spędziłam z ciotkami w San Sebastián… No cóż… Nigdy nie by łam u ciotek. Urodziłam córeczkę i oddałam ją do adopcji. – Chodziłaś już wtedy z Víctorem… – To nie by ło jego dziecko. – Floro, właśnie mi mówisz, że…

– Poznałam pewnego mężczy znę. Handlarza by dła. Przy jechał tu na targ i, no cóż… stało się to, co się stało, i nigdy więcej go nie widziałam. Kilka ty godni później odkry łam, że jestem w ciąży. – Usiłowałaś chociaż… – Amaio, nie jestem głupia i nigdy nie by łam naiwna, nawet wtedy, w wieku osiemnastu lat. To by ła przy goda, coś, co nie powinno się by ło stać, ale się stało i miało niepożądane konsekwencje. To nie by ła żadna romanty czna historia. Ten ktoś po prostu stanął na mojej drodze, a potem zniknął. – Nasi rodzice się dowiedzieli? – Ty lko ama. – I co ona na to? – Na początku udawało mi się zachować wszy stko w tajemnicy. Zebrałam trochę pieniędzy. Aborcja by ła zabroniona w cały m kraju, więc pojechałam za granicę. Do lekarza, który by ł znany z takich usług. Zrobił mi skrobankę, tak przy najmniej sądziłam. Bolało jak diabli i lała się ze mnie krew. Ten rzeźnik popsuł mnie w środku, Amaio, coś mi poprzery wał i sprawił, że stałam się bezpłodna. Ale nie zrobił tego, co miał zrobić. Pomimo krwotoku, pomimo tego wszy stkiego ciąża nadal się rozwijała. Kiedy wróciłam do domu, by łam w takim stanie, że nie mogłam tego dłużej ukry wać przed amą. Zabrała mnie do Finy Hidalgo. Udało jej się zatamować krwotok. Ama by ła wściekła, to oczy wiste. Nie by ło mowy o ty m, żeby m mogła zatrzy mać dziecko. Ama powiedziała, że zachowamy wszy stko w tajemnicy aż do porodu, a potem je oddamy. Kazała mi przy siąc, że nikomu o niczy m nie powiem, nawet aita miał się nie dowiedzieć. Powiedziała, że może ten błąd, który popełniłam, sprawi, że od tej chwili wszy stko dobrze się ułoży. Któregoś razu zaczęłam z nią rozmawiać o adopcji. Popatrzy ła na mnie, jakby m mówiła w jakimś obcy m języ ku, i powiedziała, że nie będzie żadnej adopcji, że dziecko zostanie oddane. Amaia jej przerwała, zaalarmowana ty m, co usły szała: – Wy jaśniła ci, co to miało znaczy ć? To o oddaniu? Wzięła cię ze sobą, żeby ś poznała tę jej grupę? – Nie poznałam żadnej grupy. Poznałam jedy nie Finę Hidalgo, tę położną, która ocaliła mi ży cie i która miała odebrać poród. Ona i ama miały się wszy stkim zająć, a ja nie chciałam wiedzieć nic więcej. Ale by ło coś w tej kobiecie… Coś, co mi przy pominało tego lekarza partacza, który mnie tak skrzy wdził… Cała by ła w uśmiechach i obietnicach, że się wszy stkim zajmie, że moje kłopoty się skończą, że wszy stko będzie dobrze. Zdarzy ło mi się sły szeć o położny ch, które nie zawiązy wały pępowin i pozwalały umrzeć niechciany m noworodkom. Wtedy to tego się obawiałam. Amaio, nie obchodzi mnie, co sobie o mnie pomy ślisz, ale uwierz, że chciałam dla tego dziecka jak najlepiej, skoro już miało się urodzić. Chciałam, żeby trafiło do

dobrej rodziny, jak się wtedy mówiło, żeby miało przy szłość. Kiedy by łam w szósty m miesiącu, jeszcze zanim urósł mi brzuch, wzięłam swoje oszczędności i pojechałam do Pampeluny, do przy tułku prowadzonego przez siostry. W tamty ch czasach takie sprowadzone na złą drogę dziewczy ny jak ja, takie, które zaszły w ciążę, mogły u nich znaleźć schronienie. To nie by ło aż takie straszne. By łam tam do porodu. Tego samego dnia pożegnałam się z córeczką i zostawiłam ją, a siostry przy rzekły mi, że trafi do dobrej rodziny. Po kilku dniach wróciłam do domu… Nadal chodziłam z Víctorem, ży łam tak jak przedtem i nigdy z nikim o ty m nie rozmawiałam. Ale ama nigdy mi tego nie wy baczy ła i postarała się, żeby m pożałowała swojej decy zji. Wy obraź sobie, co czułam, kiedy usły szałam, jak ludzie gadają, że państwo Arbizu adoptowali dziewczy nkę. Podeszłam do wózka i to by ła ona. To by ła Anne. Rozpoznałaby m ją wśród miliona dzieci. – Po twarzy Flory znowu zaczęły pły nąć strumienie łez. – Musiałam przez te wszy stkie lata ży ć ze świadomością, że moja córka jest u obcy ch ludzi, i nie odważałam się nawet na nią patrzeć zby t długo, żeby nikt się nie domy ślił, co do niej czuję. Całe ży cie by łam zgorzkniała. Widziałam, jak rośnie, dręczy ła mnie jej obecność, przy wiązy wała mnie do tego miasteczka, bo chciałam chociaż by ć blisko niej. I nagle, w zeszły m roku, przy szła do mnie. Odwiedziła mnie w wy twórni, wieczorem. Powiedziała, że wie, kim jestem i kim ona jest dla mnie. Amaio, nie możesz sobie nawet wy obrazić, jaka by ła: piękna, inteligentna, pewna siebie. Sama przeprowadziła dochodzenie i udało jej się dowiedzieć, że jestem jej matką. Nie robiła mi wy rzutów, powiedziała, że wszy stko rozumie i że jedy ne, czego chce, to móc się ze mną widy wać, ale tak, żeby nie ranić uczuć swoich stary ch rodziców. Zaproponowała, żeby śmy ujawniły wszy stko po ich śmierci. To ona podarowała mi to zdjęcie, żeby m miała pamiątkę po czasach, kiedy by ła niemowlęciem. – Flora wskazała na zdjęcie w srebrnej ramce. – Sądziłam, że to Ibai – powiedziała Amaia. – Zastanawiałam się nawet, kiedy mu zrobiłaś to zdjęcie. – Tak, podobieństwo jest zdumiewające. Gdy patrzę na twojego sy nka, kraje mi się serce, a jednocześnie uwielbiam go, bo jest tak podobny do niej. Obudziła we mnie uczucia, który ch istnienia nawet nie przeczuwałam. By ła niezwy kła, nawet nie możesz sobie wy obrazić, jak wy jątkowa. Tak krótko to trwało… Nigdy nie by łam tak szczęśliwa, Amaio, i nigdy już nie będę, bo wtedy, gdy sądziłam, że odnalazłam szczęście, on ją zabił. Zabił moją córeczkę… – Płakała otwarcie, nawet nie zasłaniała twarzy, całkowicie oddawała się rozpaczy. Wy znała swoje grzechy i już jej nie zależało na zachowy waniu pozorów. Amaia słuchała jej oszołomiona. Kiedy ś, kiedy się zastanawiała, co mogłoby łączy ć jej siostrę i Anne Arbizu, rozważała najróżniejsze możliwości, ale ta nigdy nawet nie postała jej w głowie. Ze wzruszeniem patrzy ła, jak płacze, i coraz więcej spraw wy dawało się rozjaśniać.

– I dlatego go zabiłaś? Zabiłaś Víctora, bo on zabił twoją córkę? Flora zaczęła kręcić głową i jednocześnie ocierała łzy z twarzy. Wy dawało się, że ich źródło nigdy się nie wy czerpie. – Wiedziałaś, co robi? Flora nadal kręciła głową. – Floro, popatrz na mnie. – Amaia próbowała to z niej wy ciągnąć. – Podejrzewałaś, że to Víctor zabija te dziewczy ny ? Flora spojrzała na nią. Wiedziała, że musi zachować ostrożność. Co do tego Ros z pewnością się nie my liła: Amaia nie okaże zrozumienia dla zbrodniarza. Żadne powody, żadne usprawiedliwienia nie wy dadzą jej się wy starczające, żeby uzasadnić zabójstwo. – Nie by łam pewna. Tamtej nocy, kiedy do niego poszłam, przy znał się. – Ale miałaś ze sobą broń, Floro. Flora milczała. – Więc coś podejrzewałaś. Dlaczego pomy ślałaś, że to on ją zabił? – Weź pod uwagę, że znałam go lepiej niż ktokolwiek inny. – Tak, oczy wiście. Ale od kiedy wiedziałaś? – Domy śliłam się i kropka. – Nie, Floro. Żadna kropka. Poza Anne zabił jeszcze dwie dziewczy nki. A zanim się pobraliście, zabił wiele, wiele inny ch… Od kiedy o ty m wiedziałaś? Podejrzewałaś go i pozwalałaś, żeby zabijał, dopóki nie padło na Anne? – Nie wiedziałam o ty m, przy sięgam – skłamała Flora. – Przy pomnij sobie, że kiedy by liśmy małżeństwem, nie popełnił żadnego zabójstwa. Zaczął, kiedy się rozstaliśmy. W żadny m momencie nie przy szło mi do głowy, że to on odpowiada za zbrodnie Basajauna, aż do śmierci Anne. – Ale dlaczego? Dlaczego dopiero kiedy zabił Anne? – Bo zrozumiałam, jak je wy biera – powiedziała z wściekłością. – Kiedy zabił Anne, domy śliłam się, co nim kierowało. Amaia znieruchomiała i wpatrzy ła się w nią. – Floro, sądziliśmy, że wy bierał dziewczy nki w wieku pokwitania i że ofiary by ły przy padkowe. Carla wy siadła z samochodu narzeczonego w lesie, Ainhoa spóźniła się na autobus, Anne prowadziła podwójne ży cie, pełne sekretów, które ukry wała przed rodzicami. Wszy stkie znalazły się same w niewłaściwy m miejscu o niewłaściwej porze. Flora z gory czą kręciła głową. – Co masz na my śli, Floro? – Na litość boską, wy dawałoby się, że jesteś ekspertką – odpowiedziała, jak zwy kle

zniecierpliwiona. – Co robił z ciałami? Amaia próbowała się domy ślić, o co jej chodzi. – Rozcinał im ubrania, golił owłosienie łonowe, zdejmował buty na obcasach, zmazy wał makijaż i kładł je… – Amaia zamilkła, zamy śliła się i spojrzała na siostrę, jakby ją widziała pierwszy raz w ży ciu. Zastanawiała się gorączkowo: przy wracał im dzieciństwo, zmazy wał z ich ciał oznaki dorosłości. Układał je na brzegu rzeki Baztán z rękami wzdłuż ciała i dłońmi odwrócony mi do góry, jak sy mbole dziewiczej czy stości. Ry tualny charakter ty ch zabójstw rzucał się w oczy od samego początku. I zabijał je, pozbawiając je powietrza! Wstrząsnął nią dreszcz. – Co masz na my śli, Floro? Wy rażaj się jasno! – Oddawał je. Składał je w ofierze – powiedziała Flora. Głos jej nie zadrżał. – Ale… Skąd się dowiedział o Anne? Ty mu powiedziałaś? Flora się skrzy wiła. – Ja? Wolałaby m umrzeć, niż komukolwiek powiedzieć. A on by łby ostatnią osobą, której by m się zwierzy ła. – To skąd wiedział? Skąd wiedział, że jest twoją córką? – Już ci mówiłam, że ama nigdy mi nie wy baczy ła. – To ona mu powiedziała – stwierdziła Amaia. – Powiedziała Víctorowi, że ta dziewczy na jest twoją córką. Dlaczego to zrobiła, jak sądzisz? Żeby zaszkodzić twojemu małżeństwu? – Nie, by liśmy już w separacji. – No to dlaczego? – Sądzę, że po to, żeby dokończy ł to, co, jak uważała, musi zostać dokończone. Tak samo jak usiłowała wy kończy ć Ibaia w tamtą noc, tak samo jak usiłowała wy kończy ć ciebie przez całe twoje ży cie. To wszy stko miało by ć zwieńczeniem tego, co zrobiła z twoją bliźniaczką. – Sądzisz, że Víctor wy bierał dziewczęta, które uznawał za w jakimś sensie przeznaczone do złożenia w ofierze? Jakby chciał dokończy ć jakieś ofiarowanie? – Nie wiem, dlaczego wy brał tamte. Ale moją córkę zabił dlatego, że w swoim czasie nie pozwoliłam jej oddać naszej matce… Ja kiedy ś tego nie zrobiłam. On zrobił to za mnie, bo matka mu powiedziała. Amaia patrzy ła na nią skamieniała ze zdumienia. – Dlaczego tak na mnie patrzy sz? – Floro, właśnie zdałam sobie sprawę, że przez większość twojego ży cia nasza matka by ła dla ciebie potworem. Że nienawidziłaś jej jeszcze bardziej niż ja. Flora podniosła się z miejsca, wzięła puste szklanki, zaniosła je do kuchni i zaczęła zmy wać. Amaia poszła za nią. – Dlaczego zostawiasz na grobie Anne orzechy ?

– Nie zrozumiesz tego. – Spróbuj mi wy jaśnić. – Anne nie by ła zwy kłą dziewczy ną. Pod wieloma względami by ła wy jątkowa i wiedziała o ty m. Wy wierała wielki wpły w na ludzi. W sposób, który trudno wy tłumaczy ć. Amaia pomy ślała o ty m, jak Anne uwiodła Freddy ’ego, o ty m, jak oszukiwała rodziców, o ty m, że prowadziła podwójne ży cie. Wodziła za nos nawet ich, policję, kiedy prowadzili śledztwo po jej śmierci, dzięki temu, że pozby ła się telefonu, na który dzwonił do niej Freddy. Przy pomniała sobie, jak siostra jej adopcy jnej matki powiedziała: Anne by ła belagile. – To ona mi powiedziała, co oznaczają orzechy. Mówiła, że sy mbolizują kobiecą moc, władzę, którą przez wieki sprawowały kobiety z Baztán. Mówiła, że można skoncentrować swoje pragnienia, swoją energię w orzechu, w jego maleńkim mózgu. Uważała, że umie się posługiwać tą mocą… To by ły ty lko urojenia nastolatki, Amaio. W ty m wieku wszy stkie lubimy się czuć kimś nadzwy czajny m. Ale ona w to wierzy ła i kiedy mi o ty m mówiła, ja też zaczy nałam w to wierzy ć. Mówiła, że ta moc nigdy nie ginie, nie umiera. Lubię tak o ty m my śleć: że w jakiś sposób energia Anne skupia się w tej skorupce. To jedy ne, co mnie z nią łączy, to jedy ne, co mogę jej dać, żeby jej wola nadal ży ła. Niech ży je choć we wnętrzu orzecha. – I to, co mogłaby zawierać jej dusza, wy daje ci się tak przerażające, że boisz się orzechów? Flora nie odpowiedziała. Amaia westchnęła. Patrzy ła na nią. By ła bardzo spry tna. Z jednej strony by ła tak szczera jak najprawdopodobniej nigdy przedtem w cały m ży ciu, a z drugiej z pewnością niejedno przemilczała, co do wielu spraw próbowała ją oszukać. Nie wątpiła, że tak się rzeczy mają i że będzie musiała się popisać zręcznością, żeby wy łuskać ziarno prawdy. – A co mi powiesz o ty m przedstawieniu, które odegrały ście dzisiaj z Ros u ciotki? – To nie by ło żadne przedstawienie. Sprawy wy glądają właśnie tak. To nie znaczy, że wszy stkie zatargi między nami już się skończy ły, ale staramy się dojść do porozumienia. Amaia popatrzy ła na nią nieufnie. Ros i Flora nigdy w ży ciu w niczy m się nie zgadzały i to, że ni z gruszki, ni z pietruszki nagle opuściły broń, jakoś jej nie przekony wało. Nie mogła udowodnić, że coś w ty m nie gra, ale nie mogła przestać się nad ty m zastanawiać. Wy szła z domu Flory i, nawet nie zadając sobie trudu, żeby spojrzeć na zegarek, poszła prosto do komisariatu. Już z daleka zobaczy ła, że furtka jest zamknięta. Otworzy ła ją za pomocą karty i przy witała się z policjantami z nocnej zmiany. Weszła na piętro i poszła prosto do archiwum, w który m zgromadzono wszy stkie akta sprawy Basajauna. Przez następny ch kilka godzin przy pinała do tablicy zdjęcia z miejsc zbrodni i z sekcji zwłok wszy stkich trzech ofiar sprzed roku. Te, które sama schowała i który ch miała nadzieję już nigdy nie oglądać. Ainhoa Elizasu, Carla

Huarte i Anne Arbizu znowu patrzy ły na nią ze ściany. Usiadła przed nimi i wpatrzy ła się w nieśmiałą twarz Ainhoi, w wy zy wająco seksowną pozę Carli i w przenikliwe, twarde spojrzenie Anne. Przy pomniała sobie ich ciała na metalowy m stole San Martína, zeznania rodzin i przy jaciół, profil mordercy, który opracowy wali w tej właśnie sali. „Usuwa im owłosienie, żeby ich łona znów wy glądały jak u dziecka. Rozdziera im ubrania i odsłania ciała, które nie są jeszcze takie jak u kobiet, który mi chciały by by ć, i w ty m miejscu, które sy mbolizuje ich płeć, usuwa owłosienie, które jest zwiastunem dojrzałości, i zastępuje je ciastkiem, słodkim sy mbolem przeszłości, trady cji tej doliny, powrotu do dzieciństwa, może nawet do inny ch wartości. Czuje się sprowokowany, jest pewny siebie i ma sporo pracy. Będzie wy bierał dziewczy nki i czy nił je na nowo nieskazitelny mi… Nawet sposób, w jaki układa im dłonie, wnętrzem do góry, sy mbolizuje niewinność i poddanie się”. W jej głowie rozbrzmiały słowa świadka ukry wanego w domu Opus Dei: „Między narodzinami a drugim rokiem ży cia dusza człowieka jest w stanie przejścia. To wtedy dzieci najlepiej nadają się do ofiarowania, choć można składać w ofierze dzieci w dowolny m wieku. Drugi dobry okres to okres pokwitania, znowu okres przejścia, wtedy też spełniają warunki. Jednak dużo łatwiej wy tłumaczy ć światu zgon niemowlęcia niż nastolatki”. Nawet prasa pisała o ry tualny ch zabójstwach. Zabójca dusił swoje ofiary. Odcinał im dopły w powietrza cienkim sznurkiem, ruchem tak szy bkim, że na zwłokach niemal nie by ło śladów. Potem wlókł je za ręce nad sam brzeg rzeki Baztán, rozcinał im ubrania i wy stawiał dziewczęce ciała na wilgoć znad wody, golił im łona, czesał je, robił przedziałek pośrodku głowy, układał ich otwarte dłonie w geście ofiarowania, przy wracał im dziewictwo, składał je w ofierze. To by ła ceremonia oczy szczenia, powrotu do dzieciństwa. Znowu by ły dziewczy nkami, znowu by ły czy ste, znowu nadawały się na ofiary. Sprawdziła, choć pamiętała to doskonale, skąd pochodziły. Ainhoa z Arizkun, Carla i Anne z Elizondo. Wstała, zniewolona przy ciągający m spojrzeniem Anne Arbizu, które w rok po jej śmierci nadal ją fascy nowało swoją mocą. Po chwili poczuła się skrępowana. Oderwała wzrok od zdjęcia, podeszła do drugiej tablicy, tej z mapą, i na złowrogiej linii odwzorowującej bieg rzeki naniosła kolejne trzy punkty.

52

Pierwszą mszę odprawiano w katedrze w Pampelunie o siódmej trzy dzieści rano. Nie przy szło zby t wielu ludzi. Amaia czekała przy boczny ch drzwiach, jedy ny ch, które o tej godzinie by ły już otwarte. W pewnej chwili przed wejściem zatrzy mał się służbowy samochód Sarasoli. Upewniła się, że ją zauważy ł, weszła do świąty ni i skierowała się w stronę jednego z boczny ch ołtarzy. Usiadła w ostatniej ławce. Już po trzech minutach ojciec Sarasola usiadł obok niej. – Widzę, że nie ty lko ja jestem na bieżąco ze wszy stkim, co się dzieje w Pampelunie. Przy chodzę tu co rano, ale jeśli chciała pani ze mną porozmawiać, trzeba by ło zadzwonić. Wy słałby m po panią samochód… – Proszę mi wy baczy ć ten impuls, ale koniecznie musiałam z księdzem o czy mś porozmawiać. To sprawa niecierpiąca zwłoki. Podobnie jak księdzu i Waty kanowi także mnie zachowanie Berasateguiego wy dało się niezwy kłe. To może najbardziej wy rafinowany zbrodniarz, z jakim kiedy kolwiek miałam do czy nienia. W Quantico by liby zachwy ceni, gdy by mogli zbadać jego profil. Podżegacz umiejący wy korzy stać gniew inny ch mężczy zn, wy wierający na nich wpły w tak potężny, że w okrucieństwie posunęli się do ostateczności i podpisali swoje zbrodnie jego imieniem. A zarazem tak wy bredny, że wy bierał określony ty p ofiar, nieprawdaż? Jeszcze do niedawna anality cy zbrodni by li tak zafascy nowani umy słem zbrodniarza, że ledwie zwracali uwagę na ofiary. Uznawali je jedy nie za efekt jego zbrodniczej działalności. Ale wilki nie pożerają owiec przy padkiem. Mogą też zjadać zające, sarny albo my szy. Pożerają owce, bo przepadają za ich mięsem, bo wy czuwają ich strach, sły szą ich bezradne beczenie. Wszy stkie ofiary Tarttala by ły kobietami z Baztán. Większość z nich nie mieszkała w dolinie, ale wszy stkie stąd pochodziły. To niewątpliwie łączy ło wszy stkie te zbrodnie. Można by zadać py tanie: jak Berasategui wy bierał ty ch mężczy zn? Znamy odpowiedź: będąc psy chiatrą i prowadząc terapię, miał dostęp do mężczy zn cierpiący ch na wszelkiego ty pu zaburzenia zachowania. Mógł spośród nich wy bierać, podobnie jak się wy biera danie z karty w restauracji. Przejmował nad nimi kontrolę, manipulował nimi, żeby zy skać nad nimi władzę. Nie by ło to dla niego zby t trudne, choć – przy znajmy to – wy daje się to bardzo wy rafinowane. Ale dla mnie nie to py tanie jest najważniejsze. Właściwe py tanie brzmi: dlaczego wy brał właśnie te kobiety ? Kiedy poszłam go odwiedzić w więzieniu, zarzuciłam mu, że kry ł się za plecami tak żałosny ch indy widuów. Odpowiedział, że nigdy nie chciał zrzucać na nich odpowiedzialności, że by li jedy nie aktorami grający mi w jego przedstawieniu. Uważał się za kogoś w rodzaju reży sera. To, że wszy scy zabili swoje partnerki, by ło dopiero pierwszy m aktem. Dopiero potem na scenę wchodził on, prawdziwy autor zbrodni, i zdoby wał trofeum, amputując nieży wy m już ofiarom ręce. To też

jest bardzo dziwne, prawda? Zdziwiło mnie, że tak schludny człowiek jak on wy brał takie trofea, tak pry mity wne, tak trudne do zakonserwowania i przechowy wania. Dopiero potem zrozumiałam, jakie znaczenie ma jaskinia, w której je gromadził, i dowiedziałam się, że odcięte ręce składał w ofierze tej krwiożerczej istocie, od której zapoży czy ł imię. Sarasola pochy lił się do przodu i zbliży ł głowę do jej głowy tak, że niemal ją musnął. Amaia mówiła cicho, właściwie szeptem. – Jeszcze raz podkreślę: on nie wy bierał potencjalny ch morderców, wy bierał ofiary. Wczoraj ktoś zwrócił mi uwagę na coś, co mi umy kało. Teraz doszłam do wniosku, że wy bór ofiar pociąga za sobą dalsze py tania: kim by ły te kobiety i dlaczego właśnie je Berasategui wy brał. Kobiety pochodzące z Baztán. Kobiety, które w Baztán już nie mieszkały, które zostały zamordowane setki kilometrów stąd, ale skończy ły złożone w ofierze w jednej z jaskiń tej doliny. Podobnie jak zamordowane dziewczęta zostały złożone w ofierze nad rzeką. Sarasola aż się podniósł z miejsca. By ł pod wrażeniem. – Odarte z wszelkich oznak dojrzałości, nagie i wy golone jak małe dziewczy nki, bez butów, bez makijażu. Jak czy ste dziewice złożone w ofierze. Morderca je udusił, czy li zabił, pozbawiając powietrza. Sarasola przesunął ręką po czole i zaczął pocierać oczy, jakby chciał zetrzeć z siatkówki obraz, który mu przedstawiła. – Víctor Oy arzabal by ł sy nem bardzo dominującej kobiety i wziął swoją matkę za wzór, kiedy szukał żony. Zaczął pić w bardzo młody m wieku, najprawdopodobniej po to, żeby zapanować nad swy mi morderczy mi insty nktami. Potem, po rozwodzie, postanowił przestać pić. Przez jakiś czas wy dawało się, że wszy stko idzie dobrze. Przy pewnej okazji spy tałam go, jak mu się udało zerwać z alkoholem, i odpowiedział, że chodzi na terapię. Wy głosiłam jakiś komentarz na temat grupy Anonimowy ch Alkoholików, która się zbierała w domu parafialny m w Elizondo, ale powiedział, że woli dy skretną atmosferę spotkań w Irún. Wy słałam zapy tanie i sądzę, że w Irún nie będą mieli najmniejszego problemu, żeby mi powiedzieć, kto prowadził tę grupę. Nie ma jednak sensu tracić czasu, jeśli ksiądz może mi to powiedzieć już teraz i potwierdzić moje przy puszczenia. Proszę mi powiedzieć, czy w ty ch ponury ch zapiskach doktor Berasategui wspomniał, że poddawał terapii Víctora Oy arzabala, znanego jako Basajaun? Sarasola potwierdził skinieniem głowy. Zaciskał wargi. Amaia pokręciła głową i pochy liła się do przodu. Oparła łokcie na kolanach i ukry ła twarz w dłoniach. – Nie miał pan zamiaru mi o ty m powiedzieć – powiedziała zdumiona. Sarasola nabrał głęboko powietrza. – Proszę mi uwierzy ć, tak jest lepiej – powiedział. – Lepiej dla kogo? Nie zdaje sobie pan sprawy, że to potworne?

– Fakty mówią same za siebie. Nie potrzebowała mnie pani do niczego. Ci mężczy źni już nie ży ją, Berasategui nie ży je, a pani wy ciągnęła końcowe wnioski. – Nie, tutaj się pan my li. Nic się jeszcze nie skończy ło. Wczoraj, kiedy oglądałam nagranie z kamer w pana klinice, poczułam się bardzo rozczarowana… Początkowo nie by łam w stanie sobie tego wy tłumaczy ć, ale tak jest zawsze, kiedy odpowiedź wy daje mi się niewy starczająca. Proszę mi odpowiedzieć na to py tanie: jeśli to Berasategui by ł podżegaczem, to kto jego skłonił do popełnienia samobójstwa? Jeśli coś jest dla mnie jasne od samego początku, to to, że to nie by ła jego decy zja. Spotkałam się z nim rano w dniu jego śmierci i wiem, że chciał raczej uciec, niż popełnić samobójstwo. Kto mu kazał się zabić? Kto kazał się zabić Rosario? Może i to, o czy m opowiada pana chroniony świadek, działo się trzy dzieści lat temu, ale ta sekta nadal istnieje. Nadal działa, tak jak wtedy, i najprawdopodobniej jest jeszcze silniejsza, bardziej rozgałęziona i doświadczona. Wielu jej członków ży je między nami. Odnieśli sukces i cieszą się szacunkiem. A jednak nie różnią się niczy m od ty ch jarmarczny ch czarowników z ry cin Goi. Ludzie mroczni i ponurzy, odprawiający mordercze ry tuały. Składający krwawe ofiary z ludzi. Proszę dłużej nie kry ć przede mną prawdy. Czy tał ksiądz notatki Berasateguiego. Dlaczego wy brał właśnie te kobiety ? Sarasola przeżegnał się i lekko pochy lił głowę. Mruczał jakąś modlitwę. Błagał Boga o pomoc. Czekała cierpliwie, wbijając wzrok w jego twarz. W końcu na nią spojrzał. – Proszę sobie przy pomnieć, co powiedział świadek: nikt nie opuszcza grupy. Zawsze trzeba spłacić dług. – Chce ksiądz powiedzieć, że w który mś momencie te kobiety należały do grupy ? – One, ich mężowie albo partnerzy. To jasne, że chodzi o niespłacony dług. Żadna z nich nie miała dzieci, z wy jątkiem Lucíi Aguirre, ale jej córki by ły już zby t dorosłe. Te kobiety nie mogły już zostać złożone w ofierze Ingumie ani nie mogły dostarczy ć ofiar dla niego, nie by ły już płodne. Ale same mogły się stać ofiarami dla nieco niżej postawionego bóstwa. – A dziewczęta znad rzeki? – Niedokończone ofiarowania. Musieli odprawić ry tuał do końca. – I posłuży li się Víctorem… – Przy puszczalnie Víctor już wcześniej by ł sery jny m zabójcą. Rozumie mnie pani: nie można stworzy ć psy chopaty, ale można wy czuć czy jeś obsesje, wziąć je w karby, ukierunkować i zy skać wiernego sługę. I to właśnie robią, taki właśnie jest modus operandi destrukcy jnej sekty. Przy wódcy wy łapują słabości adeptów. Zawsze są to ludzie mający konkretne cechy : są słabi, pospolici, łatwo nimi manipulować. Eksploatują ich braki, niszczą ich i odbudowują według własny ch zachcianek. Sprawiają, że ci ludzie odży wają w grupie, która ich kocha, chroni ich, szanuje i słucha. Zy skują swoje miejsce na świecie, są ważni, zapewne po raz pierwszy w ży ciu.

– Zepsuty towar – szepnęła Amaia. – Zepsuty towar, bardzo wartościowy i łatwy do kształtowania dla przy wódcy, który będzie umiał go docenić. Wstała i pochy liła się, żeby się pożegnać. – Proszę się za mnie modlić, ojcze. – Zawsze to robię.

53

Od dwudziestu minut siedziała w samochodzie zaparkowany m przed Insty tutem Medy cy ny Sądowej Nawarry. By ło wcześnie rano, pracownicy jeszcze się nie zaczęli schodzić. Oparła ręce na kierownicy i pochy liła głowę, żeby choć trochę odpocząć. Trzy delikatne stuknięcia w szy bę wy rwały ją z odrętwienia. To by ł doktor San Martín. Uchy liła drzwi. – Pani inspektor, co pani tutaj robi? – Nie wiem – odpowiedziała zgodnie z prawdą. Zgodziła się na kawę z automatu. San Martín wmusił ją w nią i zapłacił, a potem poszła za nim do jego gabinetu. Trzy mała kartonowy kubeczek za górny rąbek, żeby się nie poparzy ć. – Jest pani pewna, że nie chce jej pani zobaczy ć? – Tak. Nie chcę jej widzieć, chcę się ty lko zapoznać z pewny mi dany mi. San Martín wzruszy ł ramionami i podniósł ręce, jakby się poddawał. – Chcę wiedzieć, w jakim stanie by ła tuż przed śmiercią. Sądzę, że to mogłaby by ć jakaś wskazówka, mogliby śmy spróbować się domy ślić, gdzie mogła się ukry wać przez ostatni miesiąc. – No cóż. By ła dobrze nawodniona, organy wewnętrzne funkcjonowały poprawnie, krążenie w członkach by ło prawidłowe, skóra w dobry m stanie. Nie zaobserwowałem ran, otarć, skaleczeń ani poparzeń, które mogły by wskazy wać na to, że by ła narażona na niedogodności związane z okolicznościami pogody. Osobiście wy kluczy łby m to, że w który mkolwiek momencie znalazła się w rzece. Mamy ubrania, które miała na sobie w chwili śmierci, i choć zostały zalane krwią, można ocenić, że by ły wy godne i dobrej jakości. Miała na sobie skórzane obuwie bez obcasów, nie miała natomiast zegarka, bransoletek, pierścionków ani żadny ch dokumentów. Ogólnie rzecz biorąc, wy dawała się zdrowa i zadbana. – Nic więcej? Wzruszy ł ramionami. – Powinna ją pani zobaczy ć. Ścigała ją pani od zby t dawna i w końcu stała się dla pani czy mś nierzeczy wisty m, koszmarny m snem albo duchem. Musi ją pani zobaczy ć. – Już ją widziałam. Obejrzałam nagranie z kamer. – To nie to samo, Amaio. Pani matka nie ży je i jej ciało zostało umieszczone w chłodni. Nie wolno dopuścić, żeby się zamieniła w upiora, który będzie panią nawiedzał. Chłodnia znajdowała się w przy budówce obok sali sekcy jnej. San Martín zapalił lampy na suficie i podszedł prosto do pierwszej szuflady w dolny m rzędzie. Otworzy ł ją, ciągnąc za uchwy t, i wy sunął ruchomy wózek, na który m spoczy wało ciało. Rzucił

okiem na Amaię. Stała obok, w milczeniu. Złapał za dwa końce prześcieradła i odsłonił trupa. Ogromna ciemna zaszy ta rana przebiegała przez całe ciało, od miednicy do ramion, kreśląc na skórze charaktery sty czny kształt litery Y. Na szy i widniała bruzda, od lewego ucha ukosem w dół, i choć nie by ła zby t głęboka, na środku można by ło wy patrzy ć różowawą tchawicę. Prawa dłoń, ta, która trzy mała nóż, by ła zalana krwią. Paznokcie lewej ręki by ły czy ste, krótko obcięte i opiłowane. Włosy by ły o wiele krótsze niż wtedy, kiedy uciekła z kliniki z Berasateguim, a twarz, wy krzy wiona w chwili śmierci straszliwy m gry masem, by ła całkowicie spokojna, rozluźniona jak gumowa maska porzucona po karnawałowy m balu. San Martín miał rację. To nie potwór ani demon leżał na ty m stole, ty lko trup starej, steranej ży ciem kobiety. Jakże pragnęła poczuć tę ulgę, której tak potrzebowała, jakże chciała uzy skać potwierdzenie, że wszy stko już się skończy ło, że wreszcie może się poczuć wolna. Zamiast tego przez jej głowę zaczęły przepły wać całe serie wspomnień, a raczej nierzeczy wisty ch wizji. Wspomnień, który ch nie miała, bo nigdy nie przeży ła tego, czego doty czy ły. Wspomnień, w który ch jej matka ją tuliła albo mówiła do niej „kochanie”, wspomnień z przy jęć urodzinowy ch z prezentami i tortem, wspomnień o uśmiechach i pieszczotach, wspomnień o doty ku biały ch, czuły ch rąk, którego nigdy nie zaznała. Wszy stkie te rzeczy, o który ch marzy ła, o który ch śniła przez całe ży cie, stały się tak realne, jakby to wszy stko naprawdę się stało i zostało starannie zapisane w jej pamięci. Wy starczy ło, że San Martín położy ł jej rękę na ramieniu. Odwróciła się do niego i zaczęła szlochać jak mała dziewczy nka. Ibai źle sy piał, od kiedy przy jechali do Stanów. James doszedł do wniosku, że trudy podróży, zmiana try bu ży cia i zmiana czasu wpły nęły na jego samopoczucie bardziej, niż się spodziewał. Co noc budził się z płaczem. Brał go na ręce, tulił i koły sał, nucił niemądre pioseneczki, aż do chwili gdy skłaniał główkę na jego ramię i zamy kał oczka, choć widać by ło, że do końca się nie poddaje. Ty m razem też dość długo trwało, zanim mógł go położy ć do łóżeczka, które przy gotowała Clarice i które po pewny ch dy skusjach udało mu się wstawić do własnej sy pialni. Dłuższą chwilę patrzy ł na uśpione dziecko. Jego twarzy czka, zazwy czaj spokojna, by ła zmarszczona. Nawet przez sen odbijał się na niej niepokój. Od czasu do czasu kazał całemu jego ciałku nerwowo drgać i nie pozwalał mu odpocząć. – Tęsknisz za mamą, prawda? – szepnął do śpiącego sy nka. Ibai, jakby mógł go usły szeć, westchnął głęboko. Jego smutek raz jeszcze ścisnął mu serce. Zmartwiony rzucił okiem na leżący na nocny m stoliku telefon. Wziął go do ręki i po raz ty sięczny sprawdził, czy nie ma żadny ch wiadomości, czy nikt się nie nagrał na pocztę głosową, czy nie ma nieodebrany ch połączeń. Spojrzał na zegarek, by ła druga w nocy. W Baztán dochodziła ósma rano i Amaia powinna by ć już na nogach. Położy ł czubek palca na klawiszu „zadzwoń” i w chwili

gdy go nacisnął, poczuł, że robi się spięty, że z emocji bije mu serce. Pomy ślał o ty m, co czuł podczas pierwszy ch rozmów z nią, wtedy, gdy się poznali. Rozległ się wy raźny sy gnał i z odległości ty sięcy kilometrów mógł odtworzy ć w pamięci, jak jej ukry ta w kieszeni komórka dzwoni stłumiony m głosem albo skacze po nocny m stoliku, brzęcząc jak owad. Słuchał do chwili, gdy włączy ła się poczta głosowa. Przerwał połączenie i znów spojrzał na sy nka. Do oczu napły nęły mu łzy. Widział jak przez mgłę. My ślał o ty m, że milczenie, słowa, które nie padły, telefony, które nie zostały odebrane, mogą by ć wy raźny m komunikatem. Wchodząc po schodach, sprawdziła godzinę na komórce. Zauważy ła, że dzwonił James, z pewnością wtedy, kiedy by ła w kościele z Sarasolą. Usunęła wiadomość, przy rzekając sobie, że zadzwoni, jak ty lko będzie miała wolną chwilę. Ukradkiem rzuciła okiem na ekspres do kawy, przy znając przed samą sobą, że brak snu zaczął jej się dawać we znaki do tego stopnia, że miała ochotę na kawę nawet z tego idioty cznego papierowego kubeczka. Weszła do sali odpraw. By li tam już jej koledzy. Zdegustowani oglądali jej wy stawę na tablicy. – Co to wszy stko ma znaczy ć? – spy tał Iriarte, jak ty lko ją zobaczy ł. Wy raźnie czuła w ty m py taniu wrogość. Wy czuli ją także Montes i Zabalza. Patrzy li na nią w napięciu. – Dzień dobry, panowie – odpowiedziała, zatrzy mując się w miejscu. Poczekała, aż odpowiedzą, po czy m z pewny m namaszczeniem podeszła do krzesła. Zostawiła na nim torebkę i płaszcz, a potem odwróciła się w stronę tablicy i stanęła przed inspektorem Iriartem. – Wy obrażam sobie, że ma pan na my śli włączenie ofiar ze spraw Basajauna i Tarttala do katalogu ofiar z najnowszej sprawy. – Nie. Chodzi mi o to, że nie wiem, po co bierze pani dwie zamknięte już sprawy i miesza je ze sprawą bieżącą. – Ty lko czy sto technicznie można te sprawy uznać za zamknięte. Zarówno Víctor Oy arzabal, jak i doktor Berasategui nie ży ją. Sprawy zostały w nagły sposób zamknięte z tej przy czy ny, ale stąd do stwierdzenia, że już nie mają najmniejszego znaczenia, jeszcze bardzo daleko. – Nie zgadzam się. Ci ludzie by li jedy ny mi autorami swoich zbrodni. Inne zamieszane w nie osoby też nie ży ją. – Może nie wszy stkie… – Pani inspektor, nie mam pojęcia, do czego pani zmierza z tą swoją teorią, ale jeśli usiłuje pani znaleźć związek między tamty mi sprawami i bieżący m dochodzeniem, musi pani dy sponować czy mś naprawdę przekonujący m. – Mam coś takiego. Ojciec Sarasola właśnie potwierdził, że Berasategui by ł terapeutą Víctora Oy arzabala. Podobnie jak pozostały ch zabójców uczy ł go kontrolowania gniewu.

Montes zagwizdał przeciągle. Jego gwizd miał wiele znaczeń. Ściągnął na siebie pełne potępienia spojrzenia pozostały ch. Iriarte się odwrócił i spojrzał na fotografie dziewcząt przy glądający ch mu się z tablicy. – Sarasola. No oczy wiście. Świadek doskonały. Gdy by nie to, że wszy stkiemu zaprzeczy, jeśli stanie przed obliczem sądu. A wtedy zostanie pani z niczy m. – Panie inspektorze, nie mam zamiaru ciągać go po sądach, ale to niewątpliwie przełom w śledztwie. – Nie zgadzam się – oponował zaciekle. – Te sprawy są zamknięte. Domniemani zabójcy nie ży ją. Nie mogę zrozumieć, dlaczego się pani upiera, żeby nadawać przy padkowi naruszenia grobu wy miar tajemnicy spektakularny ch rozmiarów. Kradzież zwłok nie jest niczy m więcej jak wy kroczeniem przeciwko porządkowi publicznemu. – Ty m to jest dla pana? Naruszenie grobu? Zapomina pan, ile cierpienia się z ty m wszy stkim wiąże? Ból matek, rodzin… Opuścił trochę głowę, ale nic nie odpowiedział. – I najwy raźniej zapomina pan, że podinspektor Etxaide pracował nad tą sprawą i w trakcie śledztwa został zamordowany. Czy może powie mi pan, że to, że jest pan takim niezłomny m służbistą, kazało panu przy jąć teorię inspektora Clemosa? Iriarte podniósł głowę i spojrzał na nią z furią. Jego oczy pałały, a twarz nabrała purpurowej barwy. Wy dawało się, że lada moment dostanie jakiegoś ataku. Nie odezwał się ani słowem. Wy szedł z sali, trzasnął drzwiami i poszedł się schronić w swoim gabinecie. – Jedziemy, czekają na nas w Igantzi – powiedziała. – Sądzę, że inspektor Iriarte nie będzie nam dzisiaj towarzy szy ł.

54

Za radiowozem stojący m u wejścia na cmentarz zatrzy mał się wy sokiej klasy samochód terenowy. Na cmentarz wiodły strome schody, a dalej wąska, zarośnięta krzakami dróżka prowadziła do niewielkiej kapliczki. Pod niewy starczającą ochroną jej wy stającego daszku usiłowali się schronić dwaj mężczy źni i kobieta. W rękach trzy mali otwarte parasole, ale deszcz i tak przemoczy ł ich już do szczętu. Amaia wy słała do nich Montesa, a sama postanowiła stawić czoła kierowcy terenówki. Zza opuszczonej szy by patrzy ła na nią Yolanda Berrueta. – Yolanda? Nie wiedziałam, że już panią wy pisano ze szpitala. – Sama o to poprosiłam. Czuję się już dużo lepiej, a poby t w szpitalu nie robił mi dobrze. Będę tam wracała na opatrunki – powiedziała, podnosząc zabandażowaną rękę. Bandaże, choć część z nich już została zdjęta, nadal wy glądały imponująco. – Co pani tutaj robi? Yolanda rzuciła okiem w stronę cmentarza. – Dobrze pani wie, co tutaj robię. – Yolando, nie może pani tutaj zostać. Powinna pani by ć w szpitalu albo w domu. Miała pani sporo szczęścia, że sędzia zgodził się na kaucję, a nie areszt za to, co pani zrobiła, ale niech pani nie naduży wa dobroci losu. – Wskazała na bandaże i dodała: – A poza ty m w ty m stanie nie może pani prowadzić samochodu. – Odstawiłam leki. – Nie mówię ty lko o lekach. Prowadzi pani jedną ręką, widzi pani ty lko jedny m okiem… – No i co pani zrobi? Zatrzy ma mnie? – Niewy kluczone, że to by by ło najlepsze wy jście, jeśli wziąć pod uwagę pani bezpieczeństwo. Proszę jechać. Proszę wrócić do domu. – Nie – odparła Yolanda twardo. – Nie może mi pani zabronić tu by ć. Amaia sapnęła z iry tacją i pokręciła głową. – To prawda, ale radziłaby m zadzwonić do ojca i poprosić, żeby tu po panią przy jechał. Jeśli zobaczę panią za kierownicą, trafi pani do aresztu. Yolanda przy stała na to rozwiązanie. Grabarze stali już przy opróżnionej z donic i inny ch ozdób pły cie nagrobnej i zaczy nali ją odsuwać. Właścicielka grobu, pouczona, co ma mówić, zwróciła się do jednego z nich:

– Czy może pan zejść do kry pty, jak się umówiliśmy, i sprawdzić, czy do środka nie przesącza się woda? Mężczy zna z pomocą kolegi spuścił do środka drabinkę i zszedł na dół. Wtedy kobieta znowu się odezwała: – Kiedy stąd patrzę, wy daje mi się, że trumienka mojej córeczki została przesunięta. Czy mógłby pan sprawdzić, czy wszy stko jest w porządku. Grabarz oświetlił latarką wieko trumny i przeciągnął ręką po jego brzegu. – Powiedziałby m, że została naruszona. Została otwarta. – Mówiąc to, podniósł wieko i pokazał im puste wnętrze. Amaia odwróciła się do kobiety, która wbijała wzrok w pustą trumienkę swojej córeczki. Czarna czasza parasola niczy m częściowe zaćmienie słońca rzucała cień na jej twarz. Kobieta spojrzała jej w oczy i powiedziała: – Nie wiem, czy mi uwierzy cie, ale zawsze wiedziałam, że jej tu nie ma. Od pierwszego dnia. Matka wie takie rzeczy. Yolanda Berrueta, asy stująca z bezpiecznej odległości, w milczeniu potwierdziła jej słowa. Skinęła ty lko głową. Amaia nie wróciła do komisariatu. Ostatnią rzeczą, jakiej sobie ży czy ła, by ła kolejna konfrontacja z Iriartem. By ła tak zmęczona, że ledwo mogła my śleć. Montes znajdzie by łego męża kobiety z Igantzi i go przesłucha. By ło tuż po dwunastej, kiedy dotarła do domu ciotki. Kiedy, tak jak tego dnia, przy chodziła skrajnie wy czerpana, dom witał ją matczy ny m uściskiem i kojący m zapachem wosku do mebli. Nie by ła w stanie sobie wy obrazić milszego powitania. Nie uległa namowom Engrasi, nie chciała nic zjeść. Postanowiła się choć na chwilę położy ć. Zostawiła botki u stóp schodów i weszła na górę na bosaka. Przez skarpetki czuła ciepło drewniany ch desek. Ściągnęła gruby sweter, rzuciła się na łóżko i przy kry ła się puchową kołdrą. Chociaż by ła zmęczona i nie mogła zasnąć, a może właśnie dlatego, czas, który spędziła wy ciągnięta na łóżku, zostawił po sobie słodko-gorzki smak snu bez snów i bez odpoczy nku. Jej umy sł działał na pełny ch obrotach. Później przy pominała sobie, że zrobiła przegląd dany ch, twarzy i nazwisk. Niemal słowo po słowie przy pomniała sobie rozmowę z Sarasolą, wy znanie chronionego świadka, kłótnię z Iriartem. Otworzy ła oczy, zmęczona i znudzona wy siłkiem, jaki wkładała w próby oderwania się od tematów, które ją pochłaniały bez reszty. Z wielkim zdziwieniem sprawdziła, która jest godzina, i stwierdziła, że przeleżała tak dwie godziny, choć mogłaby przy siąc, że nie by ł to nawet kwadrans. Wzięła pry sznic i ubrała się. W ciągu kilku minut dodzwoniła się do szpitala, w który m leżała doktor Tkaczenko, i dowiedziała się od pielęgniarki, że jej stan się ustabilizował. Rzuciła okiem na swoje odbicie w lustrze i zeszła na dół. Postanowiła zrobić przy jemność Engrasi i zjeść przed

wy jściem coś ciepłego. O tej godzinie zaparkowanie w Irún by ło niemożliwe. Dzieci wy chodziły ze szkół, dorośli z biur, tłumy kłębiły się na ulicach, robiąc zakupy, samochody tłoczy ły się w centrum miasta. Wszędzie panowało wielkie oży wienie. Krąży li po ulicach, aż w końcu dali za wy graną i zjechali na podziemny parking. Marina Lujambio i jej ojciec umówili się z nimi w kawiarni. Montes dokonał prezentacji. Zamówili kawę i Amaia zaczęła im wy jaśniać, o co chodzi. Opowiedziała o Berasateguim, o jego związkach z rzekomą grupą uczącą się, jak sobie radzić z żałobą, i choć nie musiała omawiać przy padków z Elizondo i z Lesaki i nie wspomniała o ty m, że istnieje możliwość, że chodzi o sektę, nie szczędziła szczegółów, które dowodziły okrucieństwa Berasateguiego. Opisała, jaki wpły w wy wierał na ludzi, opowiedziała, jakie miał możliwości i jak manipulował ludźmi. Opowiedziała także, co zobaczy li, kiedy otworzy li grobowiec Esparzów, omówiła całą tę sprawę. Opowiedziała też o ty m, jak rano otworzy li grób w Igantzi. Powiedziała, że we wszy stkich przy padkach chodziło o niemowlęta płci żeńskiej rzekomo zmarłe na zespół śmierci łóżeczkowej. Opowiedziała, co łączy ło rodziców zmarły ch dziewczy nek z adwokatami z Pampeluny i grupą z Argi Beltz. Wiedziała, że by wał tam także by ły mąż Mariny Lujambio, około czterdziestoletniej kobiety, która słuchała jej uważnie i potakiwała. Jej ojciec, sześćdziesięciopięcioletni brodaty mężczy zna wy glądający jak kanady jski drwal, choć by ł ubrany w drogi garnitur, wpatry wał się w nią uważnie, bez cienia empatii. A jednak gdy skończy ła mówić, powiedział z zaskakującą otwartością: – Z pewnością pani kolega wy jaśnił już, że jestem sędzią pokoju, tu, w Irún. To oczy wiste, że nie mógłby m wy dać nakazu otwarcia grobu własnej rodziny. To by nie by ło właściwe. Ale pani kolega zasugerował nam wersję z remontem grobowca. Skonsultowałem to z urzędem miasta. Powiedziano mi, że nie ma najmniejszego problemu, żeby otworzy ć grób w celu naprawienia pły ty albo kry pty. Jedy ny m ograniczeniem są godziny otwarcia cmentarza, więc należy to zrobić po jego zamknięciu, czy li po ósmej wieczorem. Ale wszy stko musi zostać przeprowadzone zgodnie z prawem. Grabarz może otworzy ć trumnę jedy nie, jeśli jej wy gląd będzie jednoznacznie wskazy wał na to, że jest pusta. Jeśli będzie wy glądała na naruszoną, nie będę miał problemów z uzy skaniem nakazu od jakiegoś kolegi sędziego. Jeśli się okaże, że ciała mojej wnuczki nie ma tam, gdzie powinno by ć, nie będę miał problemów z uzy skaniem pozwolenia na otwarcie grobu także tej drugiej rodziny z Irún. – Dziękuję, panie sędzio, ale to nie powinno by ć konieczne. Sprawę prowadzi sędzia z Pampeluny. Z pewnością sam się ty m zajmie. Jeśli w końcu trzeba będzie zrobić tak, jak pan mówi, wy da nakaz. Prowadzimy to dochodzenie już od dłuższego czasu. Sędzia Lujambio z zadowoleniem skinął głową i uścisnął im ręce. Na pożegnanie powiedział:

– Do jutra. Jesteśmy umówieni o ósmej wieczorem. Gdy dotarli do Hondarribii, pięknej miejscowości na wy brzeżu, światło dnia, przejrzy ste światło charaktery sty czne dla terenów nadmorskich, które Amaia tak lubiła, znikło już zupełnie. Wieczór by ł spokojny i ciepły, jakby zapowiadał wiosnę, za którą tak tęskniła. Wy siadła z samochodu, przeszła przez ulicę w towarzy stwie Montesa i Zabalzy i stwierdziła, że na cmentarzu nadal jest kilka osób. Może korzy stali z pięknej pogody. Odetchnęła głęboko solanką i ciepły m powiewem wiatru, który odganiał precz unoszący się nad grobami zapach cięty ch kwiatów. Rodzina Lujambio miała prosty, nierzucający się w oczy grób. Przy kry wająca go pły ta z szarego marmuru bły snęła w świetle żeliwny ch latarni. Amaia podeszła bliżej, żeby obejrzeć zdjęcia na porcelanie, pokazujące, jak obecni mieszkańcy grobu wy glądali za ży cia. Umieszczanie takich fotografii na grobach wy szło z mody. Większość pochodziła z lat sześćdziesiąty ch ubiegłego wieku. W sąsiedniej alejce znajdował się grób Lópezów. Oni nie zgodzili się na jego otwarcie. Nie by ło na nim ży wy ch kwiatów, stało za to kilka dobrze utrzy many ch donic z roślinami. Musieli wrócić prawie do wy jścia, żeby odnaleźć kaplicę grobową, o którą im chodziło. Amaia, rozpoznała gruby łańcuch otaczający oparty na czterech granitowy ch kolumnach budy neczek. Widziała go na zdjęciach, które Iriarte przesłał jej na komórkę. Kaplica stała samotnie na środku sporego placu. To, że stała z boku, nie w zwy kły m porządku, przy wiodło Amai na my śl mormońskie groby, które widziała w Stanach. Od frontu stała stela dy skoidalna z charaktery sty czną linią antropomorficzną, a pod nią tablica, która zasłaniała nazwiska pierwotny ch właścicieli. Widniało na niej ty lko jedno słowo: TABESE. Amaia nie mogła dojrzeć, czy gdzieś na pły cie wzniesionej wy żej niż okoliczne groby są inne napisy, bo powierzchnia by ła niemal całkowicie pokry ta dy wanem biały ch kwiatów. Z ty łu kaplica opierała się o niewy soki murek. Amaia obeszła go naokoło, żeby się dostać na ty ły. Ta część cmentarza by ła strefą techniczną. O mur opierały się dwie złożone niebieskie plandeki, takie jak te, który mi przy kry to grób Tremondów w Ainhoi, gruby sznur zwinięty w ósemkę, wy glądający jak olinowanie, i dość zardzewiała taczka. Przy murze znajdował się kran z wodą, otwarta studzienka i coś w rodzaju stołu, który zamiast blatu miał metalową siatkę. Leżały na niej ludzkie szczątki. Amaia wiedziała, że obdzierano tam z resztek tkanek miękkich zwłoki wy ciągnięte z nisz, kiedy kończy ł się czas ich wy najmowania. Potem nagie kości rzucano do wspólnej fosy. – Co za ohy da! – mruknął Montes, marszcząc nos. Amaia szła dalej. Chciała się dostać za kaplicę grobową. W końcu dotarła do trzech prowadzący ch w dół schodków. Kończy ły się solidny mi drzwiami prowadzący mi do kry pty. Drzwi by ły niskie i z pewnością trzeba by ło się schy lić, żeby wejść. Przeklęła swoją bezmy ślność, bo latarka została w samochodzie. Wy ciągnęła komórkę i włączy ła niewielką

latarkę. Drzwi pod wpły wem warunków atmosfery czny ch poszarzały i trudno by ło stwierdzić, z jakiego drewna zostały zrobione, ale jeśli pochodziły z tego samego okresu co masy wny zamek, musiały by ć bardzo stare. Pochy liła się i musiała niemal usiąść na schodkach. My ślała o ty m, że kąt, pod który m wsuwa się do środka trumnę, jest bardzo ostry. Wtedy zwróciła uwagę na suche liście, które się zgromadziły przy wejściu. Nie przy legały do drzwi, tworzy ły coś w rodzaju wału: leżał pod kątem prosty m do drzwi i doty kał ściany, jakby liście zwiał wiatr albo jakby ktoś je zagrabił. Przy sunęła telefon, niemal dotknęła nim ziemi, i wy raźnie zobaczy ła łuk wy ry sowany drzwiami na żwirze. Tam, gdzie drzwi szurały po ziemi, podłoże by ło znacznie jaśniejsze. Przy jrzała się zawiasom. By ły brudne i pokry te kurzem, z wy jątkiem miejsca, gdzie się łączy ły ich części. Tam światło latarki wy doby ło bły sk wy polerowanego metalu. – Podobno facet umarł piętnaście lat temu… – Montes docenił wagę jej odkry cia. – A według rejestrów cmentarny ch, które wczoraj przeglądaliśmy, od tamtej pory nie odby ł się w tej kaplicy żaden inny pochówek. Tabese jest jedy ny m lokatorem. – Wszy stko wskazuje na to, że te drzwi niedawno otwierano. – Amaia się podniosła, żeby spojrzeć na grobowiec ponad murem, i oślepił ją flesz aparatu fotograficznego. Obeszła więc z powrotem mur, dostrzegła jeszcze jeden bły sk flesza i usły szała głos Zabalzy. Mówił coś ze złością. Zanim zobaczy ła, z kim rozmawia, wiedziała, że to Yolanda, ale i tak się wzdry gnęła na jej widok. – Na litość boską! Co pani tutaj robi? Co pani powiedziałam dzisiaj rano? – Przy jechałam taksówką. – To by ła cała jej odpowiedź. – Ale co pani w ogóle tutaj robi? Na to już nie odpowiedziała. – No już, Yolando, wy starczy. I tak miałam do pani aż za dużo cierpliwości. Proszę jechać do domu i ostrzegam, że jeśli jutro znowu panią tutaj zobaczę, zatrzy mam panią pod zarzutem utrudniania śledztwa. Na Yolandzie nie zrobiło to żadnego wrażenia. Zrobiła kilka kroków do przodu i znowu pstry knęła zdjęcie, zalewając światłem cały cmentarz. Amaia odwróciła się do kolegów i zrobiła minę, która miała oznaczać, że upór i determinacja Yolandy są wprost niewiary godne. – Pani inspektor! – zawołała w tej samej chwili Yolanda. – Niech pani tu podejdzie. Amaia posłuchała i stanęła tuż obok niej. – Widziała pani te kwiaty ? – spy tała Yolanda, opierając aparat na bandażu pokry wający m jej lewą rękę i pokazując Amai zdjęcie. Włączy ła zoom. – Bardzo dziwne, prawda? Przy pominają maleńkie dzieci śpiące w becikach. Amaię przeszy ł dreszcz wstrętu, kiedy usły szała te dziwaczne słowa, ale kiedy się dokładnie

przy jrzała powiększonemu zdjęciu, musiała przy znać Yolandzie rację. Kwiaty by ły zachwy cająco piękne. Korona płatków, biała jak marmur, owijała jak kokonem różowawy środek, który w nadzwy czajny sposób przy pominał leżące z wy ciągnięty mi rączkami niemowlę. Yolanda dała jej aparat, przekroczy ła łańcuch tam, gdzie zwisał najbliżej ziemi, i zerwała jeden z ty ch niewiary godny ch kwiatów. Amaia zrobiła ruch, żeby jej pomóc, wy ciągnęła do niej rękę, ale Yolanda sama pokonała stopnie, odebrała aparat i nie mówiąc nic więcej, ruszy ła do bramy. – Niech pani pamięta, Yolando, że panią ostrzegałam. Yolanda podniosła rękę, jakby chciała ją pozdrowić, i nie odwracając się, wy szła na ulicę. – Całkiem jej odwaliło! – orzekł Fermín Montes, kręcąc z podziwem głową. – Ma pan pod ręką telefon do kwiaciarni, która dostarcza te kwiaty ? – spy tała Amaia. Telefon odebrała ekspedientka. Kiedy usły szała py tanie, połączy ła ją z właścicielem. – Tak, pan Tabese musiał by ć człowiekiem o bardzo wy rafinowany m guście. Jak już mówiłem temu pierwszemu policjantowi, który do nas zadzwonił, specjalizujemy się w orchideach. Hoduję je z wielkim powodzeniem, ale najrzadsze gatunki sprowadzamy z Kolumbii. Mamy tam dostawcę, który dy sponuje najlepszy mi i najrzadszy mi odmianami, jakie ty lko można spotkać. Te konkretnie to Anguloa uniflora. I rzeczy wiście, kwiaty tej odmiany bardzo przy pominają niemowlę. Ale są też orchidee, który ch kwiaty przy pominają różne inne rzeczy. Kwiat jednej sy lwetkę baletnicy, środek innej małpią główkę. Jest też taka, której kwiat jest jak biała czapla w locie. Wy daje się niemożliwe, żeby by ły dziełem natury. Ale Anguloa uniflora jest jedną z najbardziej zdumiewający ch orchidei, jakie znam. W Kolumbii jest uważana za kwiat złowróżbny. Jeśli wręczy się ją kobiecie w ciąży, jej dziecko z pewnością umrze. Amaia przerwała mu tę przemowę, przekonana, że – jak sam ją zresztą uprzedził – mógłby tak perorować jeszcze długie godziny. Podziękowała mu i pożegnała się. Wsiadła do swojego samochodu i ruszy ła za autem Montesa do Elizondo. Na chwilę rozproszy li ją koledzy. Dy skutowali przy bramie cmentarza. Pół żartem, pół serio kłócili się o to, kto będzie prowadził. Przy rozwidleniu, tam, gdzie skręcali do Elizondo, nacisnęła klakson, żeby się pożegnać, i pojechała dalej, do Pampeluny. W tej samej chwili rozjarzy ł się wy świetlacz nawigacji i wy świetliło się powiadomienie, że ktoś do niej dzwoni – z nieznanego numeru. – Dobry wieczór, tu profesor Santos. Doktor González poprosił mnie o wy konanie dla pani pewnego zlecenia. – Ach, tak. Bardzo jestem panu wdzięczna za uprzejmość. – Doktor González i pani doktor Tkaczenko są moimi stary mi przy jaciółmi. Wiedzą, że takie sprawy to dla mnie przy jemność. Wiem już co nieco o próbce, którą od nich dostałem. To jedwabna saty na, bardzo wy sokiej jakości. Tkanina, którą tka się rzemieślniczo na krosnach,

przeplatając jedwabny wątek przez osnowę z inny ch nici w pewien konkretny sposób, żeby uzy skać to gładkie, perfekcy jne wy kończenie. Od razu pomy ślałem, że jedwab pochodzi z Indii, ale został utkany w Europie, i nie my liłem się. Dochodzenie bardzo mi ułatwiło to, że tkanina jest podpisana. Jest niezwy kle wy trzy mała. Szy je się z takiej zwłaszcza krawaty i kamizelki i podszy wa ubrania najwy ższej jakości. – Powiedział pan, że jest podpisana? – Niektórzy producenci znaczą swoje wy roby niewielkimi wariacjami wątku, które dla wtajemniczony ch odgry wają rolę podpisu, ale w przy padku tej tkaniny sprawa jest bardziej oczy wista. Została utkana na zamówienie, dla klienta, który poprosił, żeby ją oznaczono tak, żeby to by ło widać goły m okiem. Oznaczenie zostało naruszone przez wy soką temperaturę, ale udało mi się je odcy frować. Klientem by ł bardzo ekskluzy wny londy ński krawiec, szy jący na miarę. Oczy wiście nie mam dostępu do bazy dany ch osób, które ubiera, ale przy puszczam, że dla was uzy skanie go nie będzie stanowiło większego problemu. – Mówi pan, że tkanina została poddana działaniu wy sokiej temperatury ? – Nie ma śladów bezpośredniego działania ognia, ale niewątpliwie znalazła się bardzo blisko potężnego źródła ciepła. – A inicjały, które figurują na materiale? – To nie inicjały. Takie wrażenie pani odniosła? To herb. Ta sły nna firma szczy ci się ty m, że ubiera ary stokrację i osoby wy soko urodzone od czasów Henry ka VIII.

55

Przez całą drogę powtarzała sobie, co mu powie. Ćwiczy ła jak rolę opowieść o nowy ch odkry ciach i prośbę o poparcie, ale teraz, stojąc przed jego drzwiami, poczuła, że ogarniają ją wątpliwości. Nie wiedziała, jak przy jmie to, co ma mu do powiedzenia. W ostatnich dniach nie układało się między nimi dobrze. W pamięci jej telefonu zebrała się już cała kolekcja nieodebrany ch połączeń. Wiedziała, że to nie będzie łatwa rozmowa. Markina otworzy ł drzwi i stanął bez ruchu, zdziwiony jej widokiem, ale już po chwili uśmiechnął się i nic nie mówiąc, wy ciągnął rękę, objął ją za szy ję i przy ciągnął do siebie. Kiedy zatopił usta w jej ustach, wszy stkie słowa, wszy stkie wy jaśnienia, wszy stko to, co przemy ślała i przećwiczy ła, naty chmiast wy leciało jej z głowy. Rozpuściła się cała w gorący m pocałunku, a on z desperacją ściskał ją za ramiona. Ujął jej twarz w dłonie i odsunął się trochę, żeby ją lepiej widzieć. – Nigdy więcej mi tego nie rób. O mało nie oszalałem, czekając na ciebie, na telefon od ciebie, na jakiś znak ży cia – mówił gorączkowo, znów zaczął ją całować. – Nie oddalaj się ode mnie. Nigdy. Bezskutecznie usiłowała coś powiedzieć. Uśmiechnęła się na my śl o ty m, że jej wola tak osłabła w jego obecności, że nie jest w stanie zrobić tego, co zamierzała. – Musimy porozmawiać. – Potem – odpowiedział, znów biorąc ją w objęcia. Zamknęła oczy i poddała się jego ustom, jego spragniony m dłoniom. Całą sobą poczuła, jak bardzo go pożąda i że nic innego się dla niej nie liczy, że nic innego nie istnieje, oprócz niego, oprócz jego uścisków i pocałunków. Miał na sobie szary garnitur, w który m chodził do sądu. Jego teczka i płaszcz leżały na krześle, widocznie właśnie wrócił do domu. Nie odry wając ust od jego ust, zsunęła mu z ramion mary narkę i poszukała guzików koszuli. Odpinała jeden po drugim, schodząc gradem pocałunków w dół po linii zarostu na szczęce. W tej samej chwili zadzwonił jej telefon, gdzieś bardzo daleko, miliony lat świetlny ch od miejsca, gdzie się znajdowała. Nie miała zamiaru się ty m przejmować, nie w takiej chwili. Jej ciało błagało ją, żeby nie przestawała, więc czekała, aż sy gnał umilknie, i nagle, w ostatnim momencie, jakby przy naglona jakimś przemożny m wewnętrzny m głosem, wy rwała się z objęć Markiny i odebrała. Głos Jamesa by ł tak wy raźny i jasny, jak gdy by James stał z nimi w ty m samy m pokoju. – Amaia? Kochanie. Poczuła się tak, jakby jakaś wielka pompa wy ssała z pokoju całe powietrze. Wsty d i poczucie,

że robi coś nieprzy zwoitego, by ły tak silne, że nieświadomie odwróciła się do Markiny plecami i zaczęła poprawiać ubranie, jakby James mógł ją zobaczy ć. – Co się stało, James? – odpowiedziała. Czuła się niezręcznie, by ła okropnie zmieszana. – Nic się nie stało, Amaio. Od kilku dni usiłuję się do ciebie dodzwonić. Rozmawiałem z ciotką, powiedziała mi o twojej matce. Nie odbierasz telefonów. A teraz py tasz mnie, co się stało. To ty mi odpowiedz na to py tanie. Zamknęła oczy. – Nie mogę teraz rozmawiać. Pracuję – powiedziała. – Poczuła się okropnie, kłamiąc tak bezwsty dnie. – Przy jedziesz? – Jeszcze nie mogę. Połączenie nagle zostało przerwane. To James je przerwał. Nie poczuła ulgi, wprost przeciwnie, nadal czuła się strasznie. Markina wy cofał się do kuchni. Nalał wina do dwóch kieliszków i podał jej jeden. – O czy m chciałaś ze mną porozmawiać? – spy tał, udając, że nie sły szał i że nie zauważa, że jest skrępowana. – Jeśli o wizy cie u mojej matki, to już o ty m zapomniałem. Powinienem by ł przewidzieć, że jako policjantka będziesz bardzo dociekliwa… Ja też szukałem wiadomości o tobie i twojej rodzinie, kiedy cię poznałem… – Nie, chodzi o twojego ojca. Jego twarz się zmieniła, sposępniała. – Prosiłeś, żeby m ci przy niosła coś więcej, żeby m ci dostarczy ła więcej dany ch i solidniejsze dowody. Zmusiłeś mnie do pójścia niezupełnie legalny mi drogami. Musiałam to zrobić, żeby prowadzić dalej dochodzenie, żeby spełnić twoje warunki. Dzisiaj rano otworzy liśmy grób w Igantzi. – Bez nakazu? – Matka zmarłej dziewczy nki jest właścicielką grobowca i powiedziała, że wy maga remontu. Ciała dziewczy nki nie by ło. Ktoś je zabrał wkrótce po pogrzebie. Wszy stko na to wskazuje. Ojciec jest za granicą, w podróży służbowej, jeszcze z nim nie rozmawialiśmy. Markina słuchał uważnie, w napięciu. Widziała, że ją potępia. – Jutro po południu otworzy my drugi grób, w Hondarribii. Matka dziewczy nki, od lat rozwiedziona, jest córką sędziego pokoju, który nam pomaga. Ojcowie oby dwu dziewczy nek prowadzili interesy z adwokatami Lejarretą i Andíą i uczęszczali na terapię do Berasateguiego. W Hondarribii mamy jeszcze jeden podejrzany przy padek, na tery torium Nawarry jeszcze dwa. Jeśli jutro nie znajdziemy w trumnie ciała, będziemy mieli już trzy przy padki profanacji i kradzieży zwłok powiązane z grupą z Argi Beltz. Zważy wszy na to, dlaczego Berasategui znalazł

się w areszcie, uważam, że należy wszcząć oficjalne dochodzenie. Markina nic nie mówił. Wy glądał bardzo poważnie, widać by ło, że się gorączkowo zastanawia. – Jeśli zacznie się dochodzenie, o twoim ojcu zrobi się głośno, będą o nim mówić w mediach – ciągnęła. – Z pewnością dowiedziałaś się podczas swoich poszukiwań, że ojciec mnie porzucił, kiedy matka oszalała. Ustanowił fundusz na moje utrzy manie i studia i uciekł. Nigdy więcej go nie widziałem. – Nigdy go nie szukałeś? Nie chciałeś się dowiedzieć, co się z nim dzieje? – Mogłem to sobie wy obrazić. Zmieniał kobiety jak rękawiczki, ży ł jak milioner, który m zresztą by ł, podróżował po świecie swoim jachtem… Na nim spotkała go śmierć. Nic o nim nie wiedziałem, dopóki mnie nie powiadomiono, że nie ży je. Małżeństwo moich rodziców nie by ło idealne. On miał kochanki, od kiedy pamiętam. Czasem sły szałem, jak się kłócą, i powód zawsze by ł jeden. Amaia powoli wy puściła z płuc powietrze i nabrała tchu. By ło jej ciężko na sercu. – Zgodnie z naszy mi ustaleniami doktor Xabier Markina zajmował się nie ty lko prowadzeniem drogich terapii w swojej klinice Las Rozas. By ł także przy wódcą dwóch grup o charakterze sekt, które pod koniec lat siedemdziesiąty ch i na początku osiemdziesiąty ch miały siedziby w Lesace i w Baztán. By ł przy wódcą duchowy m, przewodnikiem, wprowadzał członków grup w prakty ki okulty sty czne. Mamy chronionego świadka, który go rozpoznał bez najmniejszy ch wątpliwości. Zeznał, że między inny mi złoży li w ofierze noworodka, płci żeńskiej. Odby ło się to w caserío w Lesace w jego obecności. Zeznał też, że przy pewnej okazji odwiedził caserío Argi Beltz w Baztán. Tam także przy gotowy wano się do złożenia krwawej ofiary. Rozpoznał moją matkę, należała do tej grupy. Córeczka państwa Martínez Bay ón, którzy także należeli do grupy, umarła wtedy w wieku czternastu miesięcy, rzekomo podczas podróży do Wielkiej Bry tanii, podróży, której nigdy nie odby ła. To oni są obecnie właścicielami Argi Beltz. Nie ma aktu zgonu, raportu z sekcji, wpisu w aktach cmentarny ch. Nie ma po niej śladu w paszporcie rodziców, co w tamty ch czasach by ło przy wy jeździe niepełnoletniego z kraju obowiązkowe. Ojciec Berasateguiego przy znał się, że on i jego żona złoży li w ofierze swoje pierwsze dziecko, córeczkę. To wtedy jego żona wpadła w depresję. Nie mogła tego znieść i nie mogła pokochać nowego dziecka. Nie wiem, w jakiej mierze Berasategui urodził się psy chopatą, a w jakiej został nim dlatego, że brakowało mu miłości i szacunku rodziców. – Nie wspomniała, że według niej także Sara Durán oszalała nie z bólu, lecz z powodu poczucia winy. – Mam innego świadka, który potwierdza, że Berasategui i inni członkowie grupy często odwiedzali Argi Beltz, a do tego całą kolekcję zdjęć Yolandy Berruety, na który ch widać ich samochody zaparkowane przed domem. Markina spuścił głowę. Nadal milczał.

– Jest jeszcze jeden świadek – ciągnęła Amaia. – Nie może zeznawać i nie można go do tego zmusić. Jest duchowny m i dy plomatą. Miał dostęp do pewnej poufnej dokumentacji, która już się nie znajduje w jego posiadaniu, a która dowodziła w sposób niepozostawiający wątpliwości, że Victor Oy arzabal, morderca znany jako Basajaun, uczęszczał na terapię do doktora Berasateguiego. Tę samą terapię, tak skutecznie szerzącą zbrodnie, które jego pacjenci popełniali na swoich partnerkach, kobietach z Baztán. Obiecałam, że nie wy jawię jego nazwiska, i musiałaby m z nim porozmawiać, żeby go przekonać, żeby nieoficjalnie opowiedział ci o ty m, co wie. Markina siedział ze spuszczoną głową. Nie patrząc na nią, szepnął: – Starannie odrobiłaś lekcje. – Przy kro mi, taką mam pracę. – I czego teraz ode mnie chcesz? – spy tał wy zy wający m tonem. – Nie odzy waj się tak do mnie. Jestem policjantką, prowadziłam dochodzenie. Sam mnie o to prosiłeś. Uważam, że nie mam prawa mówić ci, co powinieneś zrobić. Dałam ci słowo, że nigdy więcej nie zrobię nic za twoimi plecami. Rób, co powinieneś. Westchnął i wstał. – Masz rację – powiedział i podszedł do niej. – Musisz zrozumieć, że jestem w szoku. Nigdy nie sądziłem, że moja kariera zakończy się w ten sposób. By łem najmłodszy m postulantem, który dostał stanowisko sędziego śledczego, a teraz wszy stko, od czego przez całe ży cie uciekałem, okaże się moją zgubą. – Nie musi tak by ć. Nie jesteś odpowiedzialny za to, co zrobili twoi rodzice. – A jak sądzisz, jaka przy szłość czeka sędziego, którego matka jest psy chicznie chora, a ojciec by ł przy wódcą satanisty cznej sekty ? Nieważne, czy znajdą się dowody. Samo podejrzenie wy starczy, żeby mnie zniszczy ć. Patrzy ła na niego ze współczuciem, by ła przy gnębiona. W tej samej chwili komórka, którą nadal trzy mała w dłoni, zaczęła dzwonić. – Pani inspektor, mówi ojciec Yolandy. Bardzo się o nią martwię. Wróciła po południu do domu i zaczęła drukować zdjęcia jakichś dziwny ch kwiatów i mówić od rzeczy. Wie pani, że przestała brać leki. Nie chciała nic zjeść, wzięła mój samochód i pojechała. Nie wiem dokąd. Nie dałem rady jej zatrzy mać. – Sądzę, że wiem, dokąd pojechała. Proszę się nie martwić. Zajmę się ty m i przy wiozę ją do domu. – Pani inspektor… Jest jeszcze coś… – Słucham. – Kiedy by ł tu policjant i py tał, czy nie brakuje ty ch materiałów wy buchowy ch, to znaczy

czy by ło ich więcej niż te dwieście gramów, które Yolanda zuży ła, żeby wy sadzić grobowiec… No cóż, teraz wy daje mi się, że jednak brakuje. Nie chciałby m mieć więcej kłopotów. – Muszę iść, są pewne problemy – powiedziała, sięgając po torebkę. Wchodząc, odłoży ła ją na krzesło, na który m już leżały jego rzeczy. Granatowy płaszcz przewieszony przez oparcie ześlizgnął się na podłogę. Schy liła się, żeby go podnieść, i poczuła gładką, saty nową teksturę podszewki. Starannie odwróciła płaszcz na lewą stronę i zobaczy ła na niej wpleciony co kilka centy metrów w splot herb, znak firmowy londy ńskiego krawca. Nie mogło by ć żadny ch wątpliwości – pod kołnierzy kiem wszy to bły szczącą metkę z nazwą firmy. Ostrożnie przełoży ła płaszcz przez oparcie i przeciągnęła dłonią po jedwabisty m, doskonały m materiale. – Chcesz, żeby m ci towarzy szy ł? – spy tał. Stał tuż za nią, a kiedy się odwróciła, poruszona do głębi, stwierdziła, że zakłada szarą mary narkę, którą przed chwilą z niego zdjęła. – Nie, lepiej nie. To jakby pry watna sprawa. Oszołomiona podejrzeniami, które w jednej chwili przy brały postać prawdziwego tsunami, ruszy ła do drzwi. – Wrócisz? – spy tał Markina. – Nie wiem, ile czasu mi to zajmie – odpowiedziała. – Będę na ciebie czekał – powiedział, uśmiechając się ty m swoim uśmiechem przeznaczony m ty lko dla niej. Wsiadła do samochodu. W głowie miała wir z milionów znaków zapy tania. Ręce lekko jej się trzęsły. Usiłując włoży ć kluczy k do stacy jki, upuściła go na podłogę. Schy liła się, żeby go podnieść, i kiedy znów się wy prostowała, zobaczy ła, że Markina przy gląda jej się przez szy bę. Stał tuż przy drzwiach samochodu. Wzdry gnęła się i o mało nie krzy knęła z przerażenia. Udało jej się włoży ć kluczy k do stacy jki. Opuściła szy bę. – Przestraszy łeś mnie! – wy krzy knęła, usiłując się uśmiechnąć. – Wy szłaś tak nagle. Bez pocałunku – powiedział. Uśmiechnęła się, pochy liła i pocałowała go przez otwarte okno. – Będziesz prowadziła w kurtce? – spy tał, wpatrując się w nią uważnie. – Sądziłem, że zawsze ją zdejmujesz, zanim wsiądziesz do samochodu. Wy siadła, pozwoliła, żeby jej pomógł zdjąć kurtkę, i rzuciła ją na siedzenie pasażera. Markina objął ją mocno i przy tulił. – Amaio, kocham cię. Nie mogę cię stracić. Nie zniósłby m tego. Uśmiechnęła się raz jeszcze i wsiadła do samochodu. Uruchomiła silnik i poczekała, aż on zatrzaśnie za nią drzwi. Odjeżdżając, widziała we wsteczny m lusterku, że stoi, nie rusza się z miejsca i śledzi ją

wzrokiem.

56

Och, Jonanie, jak bardzo mi ciebie brakuje! Mało brakowało, żeby głośno westchnęła. Zdawała sobie sprawę, że jego towarzy stwo stało się dla niej nieodzowny m precy zy jny m narzędziem, że ułatwiało jej my ślenie. Bez niego jej my śli wirowały w zamęcie. By ła tak przy zwy czajona do wy mieniania z nim pomy słów, do wy słuchiwania sugestii i uwag, który ch jej nie szczędził. Brakowało jej nawet jego naładowanego pozy ty wną energią milczenia, tego, że się powstrzy my wał od komentarzy, że czekał, aż coś ją wy rwie z zamy ślenia i zwróci na niego uwagę. Westchnęła ciężko i zdała sobie sprawę, że zawsze, do końca ży cia, będzie za nim tęsknić. Musiała się skupić na prowadzeniu samochodu. By ło ciemno, niebo wy glądało coraz groźniej, a w jej duszy walczy ły dwa impulsy. Jedny m by ło poczucie obowiązku, które ją skłoniło do pościgu za tą wariatką Yolandą. Niewątpliwie prędzej czy później miała się wy sadzić w powietrze. Drugim coraz silniejsza potrzeba, żeby się zatrzy mać, zwolnić, móc wreszcie przemy śleć to wszy stko, móc skierować my śli na właściwe tory, uporządkować chaos, który miała w głowie. Bły skawica wy rwała z ciemności sy lwetki porośnięty ch lasem górskich szczy tów, skalisty ch urwisk, na który ch mieszkała bogini burzy. Nadchodzi! – pomy ślała Amaia i przeszy ł ją dreszcz. Herb nie mógł by ć kluczowy m dowodem, choć z drugiej strony ilu mężczy zn w ty m kraju może nosić ubrania uszy te na miarę przez tego londy ńskiego krawca… Jak powiedział profesor Santos, nie można wy kluczy ć, że dzięki nakazowi sądu można by uzy skać dostęp do listy klientów tego ekskluzy wnego zakładu. Podszewka, którą przed chwilą widziała, by ła granatowa, podobnie jak płaszcz. Ale ona przy pominała sobie dokładnie, że Markina miał taki sam płaszcz szarego koloru. I nosił szary garnitur do szarego płaszcza, choć ostatnio stwierdziła, że do wszy stkiego zakłada ten granatowy. To by ł detal, coś, czego by nie zauważy ła, gdy by chodziło o innego mężczy znę. Z Markiną by ło inaczej. By ł taki wy rafinowany, tak dbał o wy gląd, o najdrobniejsze szczegóły. Przeszukała rejestr połączeń przy chodzący ch w samochodowy m telefonie i wy brała numer profesora. – Profesor Santos? Tu inspektor Salazar. Przepraszam, że znowu pana faty guję. – To nic takiego. Czy m mogę służy ć? – Wpadłam na pewien pomy sł. Czy ślad osmalenia, który pan wy kry ł na próbce, mógłby by ć następstwem wy strzału z broni palnej oddanego przez ten materiał? – Też o ty m my ślałem. – Powiedział to z wahaniem. – Ale próbka jest zby t mała, żeby zrobić takie badanie, nie niszcząc jej. – Ty m niech się pan nie martwi. Mamy drugą. Ile czasu by to panu zajęło?

W tej samej chwili na niebie mignęło kilka bły skawic. Przeszy ły ciemności, a w oddali przetoczy ł się grom. Na siatkówce pozostał jej obraz pajęczy ny wy ładowań. Utrzy my wał się przez dłuższą chwilę. – Żeby to określić, musiałby m poszukać na materiale śladów GSR. Mam odpowiednie oprzy rządowanie, jedy ny m problemem jest wielkość próbki. Muszę ją odpowiednio umocować… No cóż, to nie będzie łatwe, ale za jakieś dwadzieścia minut będę miał wy niki. – Jestem panu niewy mownie wdzięczna. Proszę do mnie zadzwonić, gdy ty lko będzie pan coś wiedział. Czekam. Przerwała połączenie i wy brała następny numer. – Szefowo, nadal w pracy ? – Najwidoczniej. Ale pan też. Czy mógłby pan się jak najszy bciej dowiedzieć, z jakiego konkretnie sądu zniknęła broń, z której zastrzelono podinspektora Etxaidego? Proszę zadzwonić do Zabalzy, jeśli to konieczne, może on wie. W mieszkaniu Jonana znaleziono ty lko jedną łuskę, choć pociski by ły dwa. Odtworzy ła w pamięci schemat ludzkiej sy lwetki, na który m lekarka sądowa, doktor Hernández, zaznaczy ła śmiertelne rany postrzałowe i wy znaczy ła możliwe trajektorie pocisków. Doktor Hernández uważała, że zabójca strzelał na siedząco, ale ona stwierdziła, że to by by ło niemożliwe. Teraz zaczęła dochodzić do wniosku, że musiało by ć inaczej. Zabójca musiał stać naprzeciwko Jonana i strzelić z pistoletu, który miał w kieszeni albo pod połą płaszcza. To by wy jaśniało, dlaczego pocisk leciał właśnie tak. Mógłby też wy rwać maleńki skrawek materiału, tak lekki, że uniósł się w powietrze i pofrunął, niesiony powiewem wy wołany m siłą wy strzału. Kiedy spadał, przechwy ciły go szorstkie włókna zasłony. By ły w ty m samy m kolorze, więc stał się niewidoczny. Pomy ślała o Jonanie i o chwili jego śmierci i jej oczy wy pełniły się łzami. Widziała, jak otwiera drzwi, jest trochę zaskoczony, ale uśmiecha się uprzejmie, jak zawsze, i zaprasza mordercę do domu… Poczuła, że serce jej pęka z rozpaczy, a mała dziewczy nka zamieszkująca głębie jej umy słu szepcze modlitwy i umiera ze strachu, kurczowo zaciskając powieki, żeby nie widzieć, nie rozumieć. Zagry zła dolną wargę tak mocno, że poczuła metaliczny smak krwi. Następna bły skawica przecięła noc. Rozległ się turkot grzmotu, jak gdy by jakaś istota ścigała ją wielkim niebiańskim wozem przetaczający m się po górskich szczy tach i jakby by ła już blisko. Władczy ni nadchodzi. Nadchodzi. Rozpoznała terenówkę ojca Yolandy. Stała przed cmentarzem. Zatrzy mała się tuż za nią i w ty m samy m momencie zadzwonił telefon. – Słucham, panie profesorze. – Znalazłem czerwonawe zabarwienie będące skutkiem deflagracji, szy bkiego spalenia prochu podczas wy strzału z broni palnej. Nie ma wątpliwości. To ślad po wy strzale.

Wzięła latarkę i wy siadła. Skierowała się w stronę żelaznej furty. Okazała się zamknięta. Nasunęła na głowę kaptur i ruszy ła wzdłuż muru. Forpoczty burzy już ją dognały : padał lodowaty deszcz, coraz mocniej. Wy dało jej się, że sły szy wy buch, niezby t silny, coś jakby wy buch petardy, ale to wy starczy ło, żeby psy strzegące pobliskich ogrodów zaczęły ujadać. Echo wy buchu naty chmiast stłumiły grzmoty. Huczały gdzieś nad górą Jaizkibel. W pewny m miejscu u podnóża muru zauważy ła odłamek skały. Wspięła się po nim na ogrodzenie i zeskoczy ła po drugiej stronie. Latarnie, które się paliły, kiedy tam by ła wieczorem, by ły zgaszone i nekropolia by ła pogrążona w całkowity ch ciemnościach. Jedy nie za niskim murkiem, który stanowił ty lną ścianę kaplicy grobowej doktora Tabesego, świeciło się światło.

57

Inspektor Iriarte nadal czuł się okropnie urażony. Zgasił światła, jak od niego zażądano, i stał oparty o ścianę przy wy łączniku. Słuchał, jak cała rodzina, zebrana wokół tortu z zapalony mi świeczkami, śpiewa jego teściowej Sto lat. Nienawidził kłótni. Starał się nie kłócić, nigdy i z nikim, a już takie niemiłe sy tuacje jak ta w pracy dołowały go całkowicie. Za wszelką cenę unikał dy skusji na osobiste tematy, ale zdarzały się chwile, jak choćby tego ranka, kiedy mu się nie udawało, i nic nie mógł na to poradzić. Teraz, po konfrontacji z Amaią Salazar, czuł się okropnie. Mimo że w końcu powiedział, co miał do powiedzenia, nadal miał wrażenie, że nie ty lko nikt go nie zrozumiał, ale również że to, co się stało, zaciąży na jego układach w pracy. Salazar wy prowadzała go z równowagi. Jej sposób postępowania wy woły wał ciągłe niesnaski wśród jej współpracowników. Już z nią o ty m kiedy ś rozmawiał, ale to nic nie dało. Najbardziej bolało go, że powiedziała, że to, że jest takim służbistą, nie pozwala mu spojrzeć na wszy stko z szerszej perspekty wy. A najbardziej wkurwiające – i to właśnie by ło odpowiednie słowo – by ło, że oskarży ła go, że by ł gotów ukrzy żować podinspektora Etxaidego w imię przepisów. A już najgorsze ze wszy stkiego by ło, że znowu zaczęła rozgrzeby wać sprawę Berasateguiego, bo stwierdziła, że by łoby zby t ry zy kowne pospieszy ć się z zamknięciem tak złożonej sprawy. Może rzeczy wiście miała rację, a może nie, ale jak mieli zrozumieć, jak się rozwija śledztwo, jeśli o ty m nie mówiła, jeśli zachowy wała dla siebie ważne informacje? A by ł pewien, że tak właśnie robiła, że ukry wała przed nimi ważne rzeczy. Jego żona włączy ła światło i popatrzy ła na niego z wy rzutem. Stanęła tuż przed nim i wy pchnęła go na kory tarz. – Bardzo się czy mś przejmujesz. Spojrzał na nią i się uśmiechnął. Zawsze wiedziała, o czy m my ślał. – Nie, nie – skłamał. – Trzy razy prosiłam, żeby ś włączy ł światło, a ty mnie nawet nie usły szałeś. A do tego marszczy sz brwi. Mnie nie oszukasz. – Przepraszam – powiedział szczerze. Spojrzała na oży wioną grupkę krewny ch zebrany ch w kuchni, a potem znowu na niego. – No dobrze. Możesz spadać. – Ale co na to twoja matka? – To już moja sprawa. Ja się ty m zajmę. – Mówiąc to, wspięła się na palce, żeby go pocałować.

Od dłuższego czasu siedział przed tablicą. Robił notatki i słuchał, jak leje deszcz. Uderzał o szy by z coraz większą furią. Nag le weszli Montes i Zabalza. – Co tu robicie o tej porze? – spy tał, patrząc na zegarek. Montes spojrzał na tablicę i na sporą kupkę dokumentów, które Iriarte rozłoży ł na biurku. – Szefowa prosiła, żeby śmy coś jak najszy bciej sprawdzili. – Co? – Chce, żeby śmy się dowiedzieli, z którego dokładnie sądu w Madry cie zniknęła broń, z której zastrzelono Etxaidego. – Ja wiem z którego. To ja jej o ty m powiedziałem. Dlaczego nie zadzwoniła do mnie? – No, już, Iriarte, niech się pan tak nie unosi. – Mam się nie unosić? – Zerwał się i odepchnął krzesło. Zachwiało się. – Wy też uważacie, że jestem w stanie wszy stko przełknąć w milczeniu? Montes przy jął bardziej polubowny ton: – Dzisiaj rano nie wy dawał się pan przekonany, że powinien pan wspierać szefową w podążaniu inny mi tropami. – O jakich tropach mówimy ? Może o ty m, który m wy się zajmujecie, bo ja nie mam o nim pojęcia, bo jestem zdany na was, na to, że mi łaskawie coś powiecie. Montes nie odpowiedział. – Po co jej to? Co kombinuje? Montes przemy ślał sprawę i z niezadowoloną miną stwierdził: – Ja też nie bardzo wiem… Jonan Etxaide już po śmierci przy słał jej wiadomość. Jakiegoś z góry zaprogramowanego e-maila czy coś. Wy daje się, że Jonan miał pewne podejrzenia, przewidział, w jakim kierunku to wszy stko pójdzie… – No i oczy wiście pani inspektor wszy stko zachowała dla siebie. Widzicie teraz sami, o co mi chodzi. – No cóż… ja by m tego nie ujął w ten sposób. Wiadomość przy szła na jej pry watny adres. To by ły ty lko poszlaki, nic pewnego, same domy sły. A może nawet nie to… Iriarte patrzy ł na nich w ponury m zamy śleniu. Widać by ło wy raźnie, że jest wściekły. Sapnął i powiedział: – To by ł sąd karny numer jeden w Móstoles w Madry cie. Nie wiem, jakie to może mieć znaczenie. – Sędzia Markina by ł przy dzielony do tego sądu. Któregoś dnia, kiedy badałem ży cie zawodowe jego ojca i wpisałem nazwisko Markina do wy szukiwarki, ta informacja wy świetliła się jako pierwsza – powiedział Zabalza. W drzwiach stanął policjant w mundurze.

– Szefie, dzwoni jakiś człowiek. Chce z panem mówić. Nalega. To już drugi raz. Przedtem powiedziałem mu, że pana nie ma, ale teraz, skoro pan już jest… Mówi, że jest ojcem Yolandy Berruety. Benigno Berrueta by ł bardzo zdenerwowany. Chaoty cznie opowiedział im, dlaczego martwi się o córkę i o ty m, że już rozmawiał z panią inspektor Salazar, ale ona przestała odbierać. Iriarte chwy cił za słuchawkę i wy brał numer komórki Amai. Usły szał sy gnał i nic więcej. Spróbował ponownie. Gdzieś w pobliżu strzelił piorun, tak blisko, że grom i bły skawica nałoży ły się na siebie, a w komisariacie włączy ły się światła ewakuacy jne i alarm. – Niech to diabli, pieprzona burza – zaprotestował Montes. Iriarte odłoży ł telefon. – Jedziemy – powiedział i sprawdził, czy ma broń. Montes i Zabalza ruszy li za nim. Amaia przez kilka sekund stała bez ruchu, nasłuchiwała. Na tle bębnienia kropli deszczu o nagrobne pły ty sły szała walenie w drewno i czy jś ciężki oddech. Obiegła murek i kiedy znalazła się na wy sokości wejścia do kry pty, zobaczy ła koły szące się światło latarki. Kiwała się do przodu i do ty łu w ry tm kopniaków, które wy mierzała drzwiom zdy szana i zmęczona kobieta. – Yolando! – zawołała. Kobieta się odwróciła i Amaia zobaczy ła w jej oczach rozpacz. Włosy miała przy lepione do zalanego wodą i potem czoła, na głowie foliowy kapturek przeciwdeszczowy. Eksplozja trochę naruszy ła drzwi i wy rwała zamek. Utkwił między drzwiami a futry ną i zablokował dostęp. – Odejdź od drzwi, Yolando. – Muszę to otworzy ć. Moja córeczka tam jest, w środku. Ty m razem nie chciałam przesadzić i dałam za mały ładunek, ale w samochodzie mam tego więcej. Amaia podeszła do niej od ty łu i położy ła jej rękę na ramieniu. Yolanda odwróciła się z wściekłością i uderzy ła ją pięścią w twarz. Amaia, raczej z zaskoczenia niż z powodu uderzenia, potknęła się i upadła na schody. Wy ciągnęła pistolet. – Yolando! – krzy knęła. Yolanda znowu się odwróciła i z zaskoczeniem spojrzała ponad jej głową. W tej samej chwili tuż koło ucha Amai rozległ się huk wy strzału. Na chwilę ją ogłuszy ł. Yolanda jak ścięta padła na ziemię, a na jej piersi wy kwitła czerwona plama. Przerażona Amaia odwróciła się i wy celowała tam, skąd padł strzał. W strugach deszczu z posępną miną stał tam sędzia Markina. – Co ty zrobiłeś? – spy tała. Nie sły szała swojego głosu, prawe ucho miała zatkane, jakby by ła pod wodą. Złapała Yolandę za rękę i sprawdziła puls. Nie przestawała mierzy ć w Markinę. – My ślałem, że cię atakuje – odpowiedział.

– Nieprawda. Zabiłeś ją. Zabiłeś ją, bo miała rację. Markina z niechęcią pokręcił głową. – To tutaj są wszy stkie? – spy tała, podnosząc się i wskazując na drzwi kry pty. Nie odpowiedział. Amaia cofnęła się o krok i kopnęła w drzwi, podobnie jak Yolanda minutę wcześniej. – Nie rób tego, Amaio – poprosił, nie opuszczając pistoletu. Odwróciła się i spojrzała na niego z furią. Lodowaty deszcz niesiony wiatrem uderzy ł ich w twarze. Burza by ła tuż-tuż, wy dawało się, że jest świadomą istotą, która uderza z coraz większy m impetem, żeby podkreślić dramaty zm sy tuacji. – Strzelisz do mnie? – spy tała. – Jeśli masz zamiar to zrobić, musisz się pospieszy ć, bo przy sięgam ci, że zobaczę, co jest w środku, nawet gdy by to miała by ć ostatnia rzecz, jaką zrobię w ży ciu. Markina opuścił broń i przeciągnął dłonią po twarzy, żeby otrzeć wodę, która zalewała mu oczy. Amaia odwróciła się do drzwi i jeszcze raz kopnęła z całej siły. Drewno poddało się z trzaskiem. Urwany zamek spadł na ziemię. – Błagam cię, Amaio. Możesz tam wejść, jeśli chcesz, ale najpierw mnie wy słuchaj. Nachy liła się, zebrała resztki zamka i wy rzuciła je, żeby móc otworzy ć drzwi. Włoży ła rękę w najeżoną drzazgami dziurę i czując, jak ostre kawałki drewna rozry wają jej skórę, pociągnęła. Z ciemnego wnętrza kry pty doszedł znajomy, ohy dny, niedający się pomy lić z niczy m odór rozkładu. – Dlaczego tu tak cuchnie, jeśli od piętnastu lat nikogo tu nie pochowano? Markina zrobił krok do przodu. Wy celowała w niego, kurczowo ściskała broń. – Co ty robisz, Amaio? Przecież nie strzelisz do mnie – powiedział, patrząc na nią z czułością i smutkiem, jak na małą dziewczy nkę, która jest niegrzeczna. Chciała coś powiedzieć, ale siły ją opuściły. Wpatry wała się w jego twarz. By ł taki młody, taki piękny … – Powiem ci wszy stko, co chcesz, przy sięgam. – Podniósł rękę jak do przy sięgi. – Koniec z kłamstwami, przy rzekam ci. – Od kiedy wiedziałeś o wszy stkim? Dlaczego na nich nie doniosłeś? Dlaczego ich nie powstrzy małeś? To szaleńcy ! – Amaio, ja nie mogę tego zatrzy mać. Nie masz pojęcia, jakie rozmiary to przy brało. – Może rzeczy wiście nie mam, ale niektóre przy padki, na przy kład śmierć córki Esparzów, miały miejsce całkiem niedawno. Może można by ło ich uniknąć. – Starałem się, jak mogłem. – Poszedłeś do więzienia i widziałeś się z Berasateguim. Zastępca dy rektora temu zaprzeczy ł.

Powiedziałeś mi, że nie zbliżałeś się do celi… Uży łeś właśnie ty ch słów, ale Jonan miał zdjęcie, na który m widać, że stoisz bardzo blisko celi Berasateguiego. – Groził ci. By łaś przerażona, kiedy do mnie zadzwoniłaś – odpowiedział z wściekłością. – Miałeś z ty m coś wspólnego? Markina odwrócił wzrok. Stał, obrażony i dumny, i nawet w strugach deszczu wy glądał wy niośle i elegancko. Zachował swój znak rozpoznawczy. – Zabiłeś Berasateguiego? – Nie. Popełnił samobójstwo. Dobrze o ty m wiesz. – A Rosario? – Nie dawała ci spokoju. Sama mi powiedziałaś, że nie spoczniesz, póki ona gdzieś tam krąży. Wpatry wała się w niego z niedowierzaniem. Nie wiedziała, co ją dziwi bardziej: to, że to on stoi za ty mi zabójstwami, że to on jest wielkim podżegaczem, czy to, że wziął na siebie odpowiedzialność z taką godnością, jakby przy znanie się by ło zaszczy tem. – Nie mogę w to uwierzy ć. Wchodzę – ostrzegła go. – Amaio, błagam. Nie rób tego. – Dlaczego? – Rozmawiaj ze mną, ale nie zaglądaj do środka. Proszę. – Mówiąc to, znowu podniósł pistolet i wy celował w nią. Popatrzy ła na niego z niedowierzaniem. – Ty też do mnie nie strzelisz – powiedziała. – Odwróciła się ty łem do niego, schy liła się i weszła do kry pty. Na środku by ł ołtarz. Opierała się o niego ciężka trumna z matowego drewna, pokry ta skomplikowany mi rzeźbiony mi wzorami. Wokół, ułożone w półkole, leżały szczątki co najmniej dwadzieściorga dzieci. Z niektóry ch zwłok zostały jedy nie szkielety, co wskazy wało na to, że leżały tam od bardzo dawna, ale u swy ch stóp Amaia zauważy ła ciałko córki Esparzów, spuchnięte, w stanie daleko posuniętego rozkładu. Obok, na strzępach starego szala, leżał biały szkielecik bez rączki. Jak ty le inny ch ofiar. Złapały ją torsje. Poddała się i łkając, padła na kolana. Wy czuła, że Markina wszedł za nią. Podniósł latarkę, którą upuściła na ziemię, i umocował ją w szczelinie w ścianie, tak żeby świeciła w sklepienie. Ponury środek sceny by ł teraz oświetlony, ale po kątach czaił się mrok. Amaia czuła, że łzy palą ją ży wy m ogniem, ogniem wściekłości i wsty du, odwagi i poniżenia. Nie, to po prostu niemożliwe, to jakaś aberracja. Wy wracał jej się żołądek i nadal czuła wszechogarniające mdłości. Napełniały ją wstrętem i gniewem. Nigdy w ży ciu czegoś takiego nie czuła i nawet sobie nie wy obrażała. Znaki zapy tania uderzały w nią jak fale przy boju, walczy ły ze sobą z siłą i furią.

– Wiedziałeś, że to twój ojciec za to odpowiada, i ukry łeś to. Dlaczego? Dla kariery, dla reputacji? Bły skawica przecięła noc i na tle jej światła w wy jściu z kry pty zary sowała się wy raźnie sy lwetka sędziego. Westchnął, spojrzał na nią i uśmiechnął się tak, jak zawsze się do niej uśmiechał. Pomy ślała, że wolałaby by ć tam, gdzie szaleje burza, gdzie wieje lodowaty wiatr, gdzie deszcz spły wający po twarzy i gromy nad głową pocieszy ły by ją bardziej i gdzie czułaby się bardziej bezpieczna niż tu, gdzie stała. – Amaio, moja reputacja najmniej mnie obchodzi. Chodzi o coś o wiele ważniejszego, potężniejszego, silnego i dzikiego. To siły natury … One by ły na ziemi, zanim my się na niej znaleźliśmy. Znowu ją zaskoczy ł. – Brałeś udział w ty m wszy stkim? – Jestem jedy nie kanałem, który m pły nie moc. Jestem przekaźnikiem jej kultu, tak starego i potężnego jak sama Ziemia. Narodziła się tu, w twojej dolinie, pod kamieniami, z który ch zostało zbudowane twoje miasteczko, twój dom… To taka siła i potęga, który ch sobie nawet nie wy obrażasz. Moc, którą należy zasilać. Do oczu znów napły nęły jej łzy, łzy potwornej rozpaczy. To jakiś koszmar. Czy to możliwe, że to ten sam mężczy zna, w którego objęciach doznawała rozkoszy, dla którego przekroczy ła nieprzekraczalne granice, ten, którego uznała za równego sobie, połączony z nią wspólnotą losu, tak jak ona niekochany przez kobietę, która powinna kochać, przez matkę? Wszy stko waliło się w gruzy. Jej idol popadł w niełaskę, jej anioł upadł. Zastanawiała się, ile z tego, co o sobie mówił, by ło kłamstwem, które słowa padły ty lko po to, żeby ją omamić, żeby sprawić, żeby mu zaufała, żeby uwierzy ła, że ma do czy nienia z kimś bliskim, z kimś z sercem zraniony m tak samo jak jej serce. Chciała go o to zapy tać, chciała go zapy tać, czy w historii, którą jej opowiedział, jest choć ziarno prawdy. Ale nie zrobiła tego, bo z góry znała odpowiedź i wiedziała, że nie będzie w stanie jej wy słuchać z jego ust, z ust, które nadal kochała. Na zewnątrz szalała nawałnica. W koronach drzew rosnący ch wokół cmentarza wściekle wy ł wicher, deszcz lał jeszcze mocniej, woda zaczęła już ściekać po schodach i wlewać się falami do niechronionej już przez drzwi kry pty. – I wierzy cie, że to właśnie robicie? Zasilacie złe moce krwią mały ch dziewczy nek? Sprawiacie, że jakiś demon wy sy sa z nich ży cie? – Wskazała pistoletem na otaczające trumnę zgniłe szczątki. – Każecie ich rodzicom składać je w ofierze Złemu? To morderstwo. Pokręcił głową. – Trzeba zapłacić wy soką cenę. To krwawa ofiara. To nie może by ć łatwe ani proste, ale nagroda przekracza wszelkie wy obrażenia. Tak się robiło od zarania dziejów. Dopiero potem

nadeszło chrześcijaństwo i wszy stko zmąciły pojęcia grzechu i winy, sprawiło, że ludzie zapomnieli, jak należy się komunikować z siłami natury. Wpatry wała się w niego ze zgrozą i niedowierzaniem. Nie mogła, po prostu nie by ła w stanie pojąć, że to ten sam człowiek, o który m my ślała, że go zna. Słowa, które padały z jego ust, by ły bełkotem, żargonem zarezerwowany m dla oszołomów i proroków końca świata. – Jesteś szalony – szepnęła ze smutkiem. Kolejny piorun uderzy ł gdzieś na cmentarzu. Rozległ się potworny grzmot i poczuła w ustach smak żelaza. Markina ze zbolałą miną przy mknął oczy. – Nie nazy waj mnie tak, Amaio, bardzo cię proszę. Wy jaśnię ci, co ty lko będziesz chciała, ale nie traktuj mnie tak. Nie ty. – Jak inaczej mogę was nazwać, jeśli nie niebezpieczny mi szaleńcami? Moja matka zabiła moją siostrę! – krzy knęła, patrząc na kupkę biały ch kosteczek wzy wającą ją z ciemnej podłogi. – Mnie też usiłowała zabić, przez całe moje ży cie mi zagrażała… Usiłowaliście zabić mojego sy na! – krzy knęła. Zaczął kręcić głową i zbliży ł się o krok. Znowu opuścił broń i powiedział, jakby chciał ją uspokoić: – Berasategui by ł psy chopatą, a twoja matka miała obsesję, chciała koniecznie zrobić to, co zamierzała… Na ty m polega problem: nie robią tego dlatego, że należy to zrobić, ty lko dlatego, że im się to podoba. Ale ten problem już został rozwiązany i przy sięgam, że nikt nie zrobi ci krzy wdy, ani tobie, ani Ibaiowi. Kocham cię, Amaio. Daj mi szansę. Pozwól mi zostawić to wszy stko za sobą i rozpocząć nowe ży cie z tobą u boku. Oby dwoje na to zasługujemy. – A Yolanda? – Spojrzała py tający m wzrokiem na drzwi kry pty, za który mi w strugach deszczu leżało jej ciało. Jej krew mieszała się z wodą i spły wała do środka, tworząc u wejścia sporą ciemną kałużę. Nie odpowiedział. – To ty ją do mnie przy słałeś. Dlaczego? – Kiedy się do mnie zgłosiła, by ła całkowicie oszołomiona. Wy gady wała jakieś absurdy o zaginiony ch sy nkach… Zobaczy łem w ty m wielką szansę. Chodziło mi o to, żeby ś przeprowadziła śledztwo i przekonała się, że to prowadzi donikąd. Żeby ś stwierdziła, że to wszy stko to ty lko bredzenie szalonej kobiety, że jej sy nowie są w grobie. Nie spodziewałem się, że za moimi plecami zrobisz to, co zrobiłaś. Ja miałem w ty m wszy stkim brać udział jako sędzia śledczy. Nie pozwoliłem ci ekshumować dzieci. Nie mogłem pozwolić, żeby się w to wmieszała jakaś francuska sędzia i żeby wszy stko popsuła. Gdy by Yolanda zobaczy ła trzecią trumienkę i zażądała jej otwarcia, musieliby ją otworzy ć. Musiałem to wstrzy mać. To oczy wiste, że się nie

spodziewałem, że będzie aż tak szalona, że wy sadzi grobowiec w powietrze. Znów uderzy ł piorun, ty m razem wprost nad ich głowami. Świat na zewnątrz rozjarzy ł się tak przerażająco, że oby dwoje insty nktownie pochy lili głowy, przekonani, że trafił prosto w kaplicę. Władczy ni nadchodzi! Amaia, usiłując nie zwracać uwagi na napór sił natury zbierający ch się nad jej głową, ciągnęła: – Pozwoliłeś, żeby ta biedna kobieta doprowadziła się do strasznego stanu. Wy słałeś ją jak baranka na rzeź, nie zważając na jej cierpienie, a teraz ją zabiłeś. – Powaliła cię jedny m ciosem. Wiedziałem, że ma przy sobie materiały wy buchowe. Mogła przecież mieć również broń palną. – Dlaczego mi to zrobiłeś? Dlaczego chciałeś się do mnie zbliży ć? – Jeśli py tasz, dlaczego się w tobie zakochałem, to odpowiem, że nie miałem tego w planach. Czy żby ś jeszcze nie rozumiała? Kocham cię, Amaio. Jesteś dla mnie stworzona, należy sz do mnie, tak jak ja należę do ciebie. Nic nie może nas rozdzielić. Wiem, że nawet teraz, kiedy nie jesteś w stanie pojąć tego, co widzisz, i tak nadal mnie kochasz. I znowu majestaty czny odgłos burzy, i znowu przenikliwy płomień bły skawicy tuż nad nimi. W głowie Amai natrętnie rozbrzmiewało absurdalne zdanie: piorun nigdy nie uderza dwa razy w to samo miejsce. A potem wy dało jej się, że sły szy lament lamii dochodzący przez huk i zamęt. Już tu jest! Władczy ni burzy przy by wa! Bogini Mari nadciągała na swy m turkoczący m wozie wśród furii bły skawic i grzmotów, napowietrzna boginka, władczy ni eteru. Zapach ozonu anonsował ją jak herold. Markina odwrócił głowę w stronę wejścia, jakby on także usły szał śpiew lamii witający ch swoją panią. – Wtargnęliście do mojego domu, żeby zabrać pendrive’a. A ten wy padek doktor Tkaczenko… Twoja sekretarka widziała, że wręczałam jej kopertę… – Przy kro mi ze względu na panią doktor. Lubię ją. Zapewniam cię, że się cieszę, że nie zginęła. Nie powinni by li się posunąć tak daleko. Nie chciałem, żeby cierpiała. Nie jestem okrutny. – Nie jesteś okrutny ? A te wszy stkie kobiety, te dziewczy ny znad rzeki, te wszy stkie dzieci… Ile śmierci ciąży nad twoją głową? – Żadna, Amaio. Każdy jest panem swojego losu. Ale ja odpowiadam za twoje ży cie. Kocham cię i nie mogę pozwolić, żeby ktoś cię skrzy wdził. Jeśli mnie potępiasz za to, że starałem się cię chronić, droga wolna, choć co do jednego się nie my liłaś: twoja matka by ła całkowicie wy kolejona, nie słuchała nikogo, nie zatrzy małaby się nigdy, dopóki nie osiągnęłaby celu, dopóki by ci nie odebrała ży cia. Nie mogłem na to pozwolić.

– Posłuchała ostatniego rozkazu, podobnie jak Berasategui, podobnie jak Esparza i ci, którzy by li przed nimi. Jaką władzę sprawujesz nad ludźmi? Wy starczająco wielką, żeby się stać panem ich ży cia i śmierci? Wzruszy ł ramionami i uśmiechnął się uroczo, trochę łobuzersko, ty m uśmiechem, który ją tak fascy nował. Podstawami cmentarza zatrzęsła cała seria grzmotów. Ziemia umarły ch wibrowała tak, jakby się otwierało piekło, piekło, które miała w duszy, kiedy on tak na nią patrzy ł. To jej złamało serce, bo zdała sobie sprawę, że nadal go kocha. Kocha tego mężczy znę, tego demona, wcielenie męskości, wielkiego uwodziciela. – Gdzie twój szary płaszcz? Ziry tował się i żachnął, a potem odpowiedział: – Zniszczy ł się. – O Boże! – jęknęła. Ogłuszający rumor burzy jeszcze się nasilił. Bły skawice raniły niebo tak, jak cierpienie raniło jej serce. Gdy by mogła, wy łaby z bólu jak wiatr, który zawodził pomiędzy cmentarny mi krzy żami, rozpuściłaby się cała w płaczu, jak rozpuszczał się świat w ty m deszczu, który by ł lamentem doliny Baztán. Lamie krzy czały coraz głośniej: Zmy j hańbę! Oczy ść rzekę! Zrobił krok do przodu, wy ciągnął do niej rękę. – Amaio. Podniosła ku niemu twarz. Oczy miała zalane łzami, ledwo go przez nie widziała. Głos jej się załamał, gdy spy tała: – Zabiłeś Jonana? – …Amaio. – Zabiłeś Jonana Etxaidego? – spy tała jeszcze raz. Ledwo to z siebie wy dusiła. Na zewnątrz wrzeszczały lamie. Spoglądał na nią, kręcąc głową. – Nie py taj mnie o to, Amaio – powiedział błagalny m tonem. – Zrobiłeś to czy nie?! – krzy knęła. – Tak. Wy dawało jej się, że nie ma już łez. Ból by ł tak okropny, że zgiął ją wpół, pochy liła się do przodu, niemal dotknęła twarzą zbitego podłoża. Widziała Jonana w kałuży krwi, widziała jego włosy wy rwane z głowy wy strzałem, strzaskaną czaszkę, powieki, które mu zamknął miłosierny morderca. Wy prostowała się, podniosła glocka i wy mierzy ła w pierś Markiny. Ściskała broń ze wszy stkich sił, nie mogła dostrzec muszki, bo oczy miała zalane łzami, ale wiedziała, że nie chy bi. Stali zaledwie dwa metry od siebie. – Ty łotrze! – krzy knęła.

– Nie rób tego, Amaio. – Spojrzał na nią z rozpaczą. Uniósł pistolet. Rozpoznała go, to by ła broń Jonana. Wy mierzy ł w jej głowę i szepnął gorzko: – Jaka szkoda… I wtedy od wejścia padły strzały. Ich ogłuszający huk w niewielkiej przestrzeni rozległ się głośniej od gromu. Już po wszy stkim Amaia nie by ła w stanie sobie uświadomić, czy by ło ich dwa, czy trzy, bo w tej samej chwili nad cmentarzem rozpętało się prawdziwe piekło. Pioruny biły raz po raz. Na twarzy Markiny odbiło się zdziwienie. Zdąży ł jeszcze spojrzeć na swoją pierś, ale pewnie nie zdąży ł już odczuć bólu. Siła pocisków wy strzelony ch z tak niewielkiej odległości powaliła go do przodu. Padł twarzą w dół, na ziemię, tuż przed nadal klęczącą Amaią. Na jego plecach rozlewała się plama krwi, pokry wając czerwienią szarą mary narkę. Zobaczy ła Iriartego. Kucał w wejściu do kry pty, przemoknięty do kości, z jeszcze dy miący m pistoletem w ręku. Py tał, czy nic jej nie jest. Nachy liła się nad Markiną i popatrzy ła py tająco na Iriartego, jakby to on by ł jej winien jakieś wy jaśnienia. – Zabił Jonana. Iriarte kiwnął głową i zacisnął wargi. Najpierw zapadła cisza. Burza odeszła nagle, jakby uciekała w panice. Potem przy jechały karetki, lekarz sądowy, funkcjonariusze Ertzaintza, sędzia śledczy, komisarz Policji Statutowej. Ponure twarze, szepty, ten ton ty powy dla pogrzebów, przerażenie i konsternacja. Wszy stko to skłaniało do ostrożności i umiaru. Potem nastał czas słów. By ło już południe, gdy skończy li składać zeznania. Adwokaci Lejarreta i Andía zostali zatrzy mani w swojej kancelarii, mimo głośny ch protestów i gróźb, że złożą pozwy. Policja Statutowa z komisariatu w Elizondo zajęła się caserío Argi Beltz w Orabidei. Już pierwsze poszlaki pozwoliły stwierdzić, że Rosario ukry wała się tam, gdy uważano ją za zaginioną. Gdy policja dotarła do domu pielęgniarki Finy Hidalgo w Iruricie, jego właścicielka wisiała na sznurze na gałęzi pięknego starego włoskiego orzecha. W Pampelunie Inma Herranz, brzy dka gejsza, wierna swemu podłemu i przesłodzonemu charakterowi, zalewała się łzami, jęczała i powtarzała, czy kto chciał słuchać, czy nie, że działała pod przy musem. Zanosiło się na to, że lekarze z Insty tutu Medy cy ny Sądowej w San Sebastian, którzy zdoby li ponurą sławę jako najlepsi specjaliści od identy fikacji genety cznej ludzkich zwłok i wielokrotnie pracowali przy najbardziej trudny ch i skomplikowany ch sprawach, takich, które wstrząsnęły cały m krajem, będą mieli pracy na całe miesiące. Będą musieli datować i identy fikować szczątki dziewczy nek złożony ch w ofierze i ułożony ch wokół trumny jak makabry czna dekoracja. Trumny, która okazała się pusta. Wy słano list gończy za Xabierem Markiną (alias Javierem Tabesem).

Ci z wy działu spraw wewnętrzny ch nie czepiali się aż tak, jak można się by ło spodziewać, jeśli się wzięło pod uwagę, że sędzia śledczy zginął z rąk policjanta. Iriarte miał więcej kłopotów, ale Amaię zostawili w spokoju. Dostarczy ła szczegółowy raport na piśmie. Raport, w który m nie ominęła żadnego szczegółu doty czącego śledztwa, ale nie napisała ani słowa o inty mny m związku, który ją łączy ł z Markiną. Wróciła do domu ciotki swoim samochodem. Wieczorne światło gasło, ale na drodze między Hondarribią i Elizondo nadal można by ło zauważy ć gałęzie i liście zerwane z drzew przez burzę. Ruch by ł niewielki i Amaia opuściła szy bę, żeby się napawać spokojem i ciszą. Wy dawało się, że ktoś opuścił na dolinę gęstą zasłonę pochłaniającą wszy stkie dźwięki. Pachniało ziemią, wilgotną czy stą ziemią, ty m świeży m aromatem rodzinnego Baztán, który nosiła głęboko w sercu. Kiedy się zatrzy mała na moście Muniartea, na niebie widniała jeszcze cienka smuga srebrzy stego światła. Wy siadła i odetchnęła głęboko mineralny m zapachem rzeki, która pły nęła u jej stóp. Oparła się o barierkę i spoglądała na jaz. Woda wzbierała w nim, gdy u źródeł, w Erratzu, padał deszcz. Wtedy woda się przelewała i rwała brzegi aż do Hondarribii. Patrząc na spokojną, rozważnie i wolno pły nącą wodę, z trudem wy obrażała sobie, jak potężne siły drzemią w jej nurcie, jak niszczy cielska może by ć moc rzeki. Przesunęła dłonią po zimny m kamieniu, w miejscu, gdzie wy ry to nazwę mostu, i nadstawiła ucha, żeby usły szeć szum spadającej z zapory wody. Zastanawiała się, czy już po wszy stkim, czy już wy starczy, czy rzeka została oczy szczona, czy zniewaga została zmy ta. Miała nadzieję, że tak, bo nie miała pewności, czy starczy łoby jej sił, żeby stoczy ć jeszcze jedną bitwę. Łzy, które paliły jej oczy, spadły na lodowaty kamień i spły nęły do rzeki, łącząc się z wodą, która niewzruszenie pły nęła swoją drogą, do morza. Engrasi uściskała ją, jak ty lko przekroczy ła próg. Zapłakała w jej objęciach jak ty le razy przedtem, gdy by ła dzieckiem. Wy płakiwała strach, wściekłość, gory cz i skruchę. Płakała nad ty m, co utracone, nad ty m, co zbrukane, nad śmiercią, kośćmi i krwią. W schronieniu ramion Engrasi płakała, zasy piała ze zmęczenia, wzdry gała się i budziła, i znowu płakała, a ciotka użalała się nad nią i ży czy ła sobie ty lko, żeby drzwi jej domu pozostały zamknięte jak najdłużej i żeby jej dziewczy nce pozwolono spokojnie wy płakać całe zło tego świata. Płakała, aż wy płakała całe łzy, aż nie miała już czy m płakać. Musiało tak by ć, musiała się przy gotować, żeby móc zrobić to, co zrobić powinna. Potem zadzwoniła cztery razy i odebrała jeden telefon. Najpierw zadzwoniła do córki Eleny Ochoi, żeby jej powiedzieć, że jej matka nie popełniła samobójstwa i że list, który zostawiła, pozwolił zatrzy mać członków groźnej sekty zabójców dzieci, o której rozpisy wały się wszy stkie serwisy informacy jne. Potem do Benigna Berruety, żeby go poinformować, że będzie mógł pochować szczątki swojej

wnuczki obok Yolandy. Potem do Marca, żeby mu powiedzieć, że załatwili tego łotra, który zabił Jonana. Nie uznała za stosowne przy znać, że – jak z góry przewidział – nie czuje, żeby to w czy mś pomogło. Ani nie zwróciło ży cia Jonanowi, ani nie sprawiło, żeby się poczuła lepiej. Przeciwnie, nigdy w ży ciu nie czuła się gorzej. Potem zadzwoniła do Jamesa. Przez pierwsze dwa dni po prostu słuchała, gdy ciotka odbierała telefony od niego, i usiłowała go uspokoić, wy jaśnić mu, co się stało. Potem James po prostu przestał dzwonić. A teraz trzy mała komórkę w dłoni i siły ją opuszczały. Musiała stawić czoła najtrudniejszej chwili w ży ciu. Odebrał naty chmiast. – Witaj, Amaio. – Jego głos brzmiał tak ciepło i uprzejmie jak zawsze, choć mogła wy czuć napięcie. Usiłował je kontrolować. – Witaj, James. – Przy jedziesz? – zapy tał krótko. Zaskoczy ł ją. Tego samego domagał się podczas każdej rozmowy, od kiedy się rozstali. Odetchnęła głęboko, a potem odpowiedziała: – James, za dwa dni zaczy na się kurs w Quantico. Mój udział już jest zatwierdzony, tutaj nie stawiają przeszkód, więc tak. – Nie o to py tałem – odparł. – Py tałem, czy przy jedziesz. – James, wiele się wy darzy ło. Musimy o ty m porozmawiać. – Amaio, jest ty lko jedna rzecz, którą chcę od ciebie usły szeć. Czy przy jedziesz, czy przy jedziesz całkiem i bezwzględnie. Czy przy jedziesz do mnie, czy dołączy sz do mnie, żeby śmy mogli wrócić razem do domu. Chciałby m, żeby ś mi właśnie to wy raźnie powiedziała: przy jedziesz? Zamknęła oczy i ze zdumieniem stwierdziła, że nie wy lała jeszcze wszy stkich łez. – Tak – odpowiedziała. Zmierzch zapadł, gdy zadzwonił telefon. Odebrała. Czekała na to. – Zapadła już noc w Baztán, pani inspektor? – Tak. – Teraz to ja potrzebuję pani pomocy …

Uwagi autorki

Od czasu publikacji Niewidzialnego strażnika w sty czniu 2013 roku często zadawano mi py tanie, skąd się wziął pomy sł na tę powieść, czy m by ło ziarno, z którego wy kiełkowała Try logia Baztán. Zawsze odpowiadałam, że włoży łam w nią wiele z tego, co mnie samą ukształtowało: matriarchalną rodzinę i świat mitologii baskijskiej, które szczęśliwie by ły częścią mojego dzieciństwa, a które zachowały się w dolinie rzeki Baztán. Niewiele jest na świecie podobny ch miejsc. Czerpałam też ze swoich fascy nacji literackich, ze swojego upodobania do powieści kry minalny ch. Zawsze interesowały mnie policy jne dochodzenia, to, jak postępuje śledztwo. Takie właśnie powieści lubię czy tać i taką powieść chciałam napisać, ale ziarno, no właśnie… Ziarnem by ła notatka prasowa, krótka, ponura, przepełniona cierpieniem, niesprawiedliwością i strachem. Wy starczy ła, aby poruszy ć mnie do głębi i wbić mi się w pamięć. Pozostała tam jak widmo straszące po nocach. Wiadomość zniknęła ze stron gazet równie szy bko i dy skretnie, jak się ukazała, i choć próbowałam się dowiedzieć czegoś więcej, wy dawało się, że tę sprawę na zawsze pogrzebało milczenie. By ła tam mowa o wy znaniu skruszonego świadka, który wraz z inny mi osobami uczestniczy ł w ry tualny m zabójstwie czternastomiesięcznej dziewczy nki. Miało to miejsce trzy dzieści lat wcześniej (ten właśnie rok wy brałam na rok narodzin Amai Salazar) w jakimś caserío, gdzieś w Nawarze. Zabójstwa dokonali rodzice, a potem ukry li gdzieś ciało. Członkowie sekty zawarli pakt milczenia, którego się ry gory sty cznie trzy mali i który ich łączy ł aż do chwili, gdy po ty lu latach ktoś go złamał. „Miała na imię Ainara i w chwili zabójstwa miała czternaście miesięcy. Nic więcej o niej nie wiadomo”. To zdanie z arty kułu wry ło mi się głęboko w mózg, jakby wy ry te rozgrzany m żelazem. Stopniowo Ainara zaczęła w mojej wy obraźni nabierać tego wszy stkiego, co jej odebrano. Dostała twarzy czkę, małe białe rączki, najsmutniejsze oczy na świecie i chwiejne pierwsze kroczki. Do wspomnienia o dziewczy nce, której nigdy nie poznałam, dołączy ła bolesna świadomość, że to właśnie ci, którzy powinni by li ją kochać i opiekować się nią, zrobili jej potworną krzy wdę. Do tego doszło to, że niesprawiedliwie zapomniano, jak miała na imię, poniżenie, jakim by ło pozbawienie jej grobu, okrucieństwo, z jakim ścięto ży cie, które się ledwie zaczy nało, i usprawiedliwianie tego wszy stkiego ry tuałem w imię wiary, mrocznej religii, magicznego kultu Zła. Ta historia opiera się na tamtej notatce prasowej, na garści dany ch i na wielu domniemaniach. Daleka jestem od twierdzenia, że to, co napisałam, to hipotety czny przebieg wy padków. Ważne dla mnie by ło podkreślenie, jak potężne są niektóre wierzenia, jak potwornie ludzie mogą się pod ich wpły wem zachowy wać. Nie ma w ty m niestety nic z fikcji, to aż nazby t

realne. Perwersy jne doktry ny, które ży wią się krwią niewiniątek. Zło, nie źli ludzie, ty lko Zło. Pamięć o Ainarze ży je na każdej stronicy moich książek. Odwiedziłam miejscowość, w której przeży ła swoje króciutkie ży cie, ży cie w poniżeniu – od narodzin do przedwczesnej śmierci. Szukałam wszelkich wzmianek o tej zbrodni, ty siące razy zastanawiałam się, kim mógł by ć tajemniczy świadek. W końcu, kiedy pisałam Świadectwo kości, udało mi się spotkać z człowiekiem, który prowadzi śledztwo. Nadal jest ściśle tajne, ze względu na mnóstwo zamieszany ch w to zabójstwo osób rozsiany ch po cały m tery torium Hiszpanii. Wszy stkie z jedny m wy jątkiem przez te wszy stkie lata zachowały diabelski pakt w tajemnicy. W chwili gdy piszę te słowa, śledztwo w sprawie śmierci Ainary nadal jest w toku.

Podziękowania

Dziękuję Policji Statutowej Nawarry, a zwłaszcza komisariatowi Policji Statutowej w Elizondo, za wierność swojemu hasłu, które jest teraz również moim: AURRERA! Dziękuję Ci, Iñaki Cía, za współpracę i ży czliwość, ale przede wszy stkim wy rażam podziw dla tego, jak się poświęcasz swojej pracy. Patxi Salvador dziękuję za porady z dziedziny balisty ki i materiałów wy buchowy ch. Dzięki tobie dy sponuję teraz zabójczą bronią. Dziękuję także kapitanowi Policji Sądowej Gwardii Cy wilnej z Pampeluny i całemu jego zespołowi za ży czliwą i cenną pomoc. Z całego serca dziękuję mojej przy jaciółce Silvi Sesé za to, że jest także moim wy dawcą. Mojej przy jaciółce Albie Fité (poszukiwaczce) za to, że jest tak niesamowicie skuteczna. Mojej kochanej Annie Soler-Pont, mojej agentce, za to, że dba o mnie, pilnuje mnie jak zły policjant i jest moją doradczy nią. Podziękowania dla José Ortegi de Unoy nueve za doradztwo w sprawach doty czący ch informaty ki. Niemal zaczęłam coś rozumieć. ;-) Dla Fernanda z El Casino w Elizondo za to, że dzielił ze mną podziw dla piękna zwy czajów i ry tuałów, które nie powinny zostać zapomniane. Dziękuję firmom sprzątający m po zgonach, Amalur i 24-7, za ży czliwe nastawienie i zdradzenie mi sekretów tej trudnej pracy. Dziękuję Stowarzy szeniu Kupców z Baztán, Bertan Baztán, za sy mpatię i rzetelną pracę. Dziękuję agentowi specjalnemu Johnowi Fosterowi. Nie mogę nie złoży ć podziękowań Władczy ni, Damie, Mari, za to, że zapoczątkowała dobry siew, że sprzy jała wspaniały m zbiorom.

Słowniczek

Aker: (bask.) zły duch: wielki czarny kozioł pojawiający się na sabatach czarownic. Borda: (bask.) nazwa uży wana w hiszpańskich Pirenejach: piętrowy budy nek wolno stojący dla by dła i do przechowy wania paszy. Bordas stały w pewny m oddaleniu od domów, pośrodku pól i łąk. Egun on, andrea: (bask.) dzień dobry, sąsiadko. Eguzkilore: (bask.) suchy kwiat dziewięćsiłu bezłody gowego, który umieszcza się na drzwiach domu, żeby odstraszy ć złe duchy. Euskera: (bask.) języ k baskijski. Inguma: (bask.) mity czny baskijski nocny demon, senna mara. Iseba txotxola: (bask.) ciotka wariatka. Txapela: (bask.) beret. Txikiteros: (bask.) trady cy jnie mówi się tak o mężczy znach, którzy grupami odwiedzają kolejne bary i wy pijają w każdy m po mały m (txikito) kieliszku wina.

Przypisy końcowe

1. Pszczoły, pszczoły / Dzisiaj zmarł pan tego domu / Pszczoły, pszczoły / Potrzebne mu światło w kościele. [wróć] 2. Czarownica w kapeluszu na głowie / na miotle latała i brudny ty łek miała. / Czarownica, czarownica, brudna spódnica. / Głupia czarownico / Spróbuj mnie złapać! [wróć]