Terapia logopedyczna pacjenta z mpd WUM

Terapia logopedyczna pacjenta z mpd

Jakie są logopedyczne problemy dzieci z mpd • • • • • •

Opóźniony rozwój mowy Dyzartria Wada słuchu Dysfagia i problemy z jedzeniem Nadmiernie ślinienie się Nieprawidłowe napięcie mięśniowe w obrębie twarzy i wnętrza j. ustnej • Problemy z komunikacją - AAC • Zaburzenia sensoryczne • Problemy ortodontyczne

Pozycjonowanie pacjenta Ogólne zasady już zostały omówione. Jaka pozycja dla jakiego pacjenta? Pacjent spastyczny. Pacjent wiotki. Pacjent atetotyczny.

Badanie dyzartrii u dzieci • • • •

Skala dyzartrii dla dzieci U. Mirecka, K. Gustaw Wiek 6-16 lat 70 zadań, 9 sfer Samoocena, zrozumiałość, artykulacja, rezonans, prozodia, fonacja, oddychanie, ruchy naprzemienne, stan funkcjonalny mięśni aparatu artykulacyjnego

Skale do oceny dzieci z mpdz • GMFCS – GROSS MOTOR FUNCTION CLASSIFICATION SYSTEM • CFCS - COMMUNICATION FUNCION CLASSIFICATION SYSTEM • EDACS – Eating and Drinking Abiliti Classification System

Terapia dyzartrii - oddech • Ogóle cele takie same jak u pacjentów dorosłych • Trudność stanowi nauka nowego wzorca – dzieci nie mają jeszcze takich doświadczeń ruchowych, sensorycznych. • • • •

Nauka efektywnego wdechu nosem Nauka efektywnego wydechu ustami Kontrola wdechu i wydechu (nos-usta) Dmuchanie na dłoń, papierki, nauka dmuchania we fleciki, słomki

Ćwiczenia fonacyjne • Dla dzieci warto wprowadzać wzory graficzne samogłosek – staramy się uczyć wszystkich, różnicować je, wybrzmiewać, śpiewać cicho – głośno, krótko – długo • Nauka powtarzania sylab- tych najbardziej skontrastowanych (la-ka) • Mormorando • Kto dłużej • Nauka śpiewania piosenek dziecięcych- konieczne – można wykorzystać te z wyrazami dźwiękonaśladowczymi i inne

Artykulacja • Jeśli dziecko z dyzartrią posiada trudności artykulacyjne, bądź dyslalię – postępujemy zgodnie z zasadami metodyki logopedycznej dotyczącej wywoływania i wprowadzania dźwięków mowy • Motoryka artykulacyjna – ćw. języka i warg (jeśli to możliwe) • Ćw. artykulacyjne, dykcyjne, wiersze

Jak? • Co to nos, co to usta. Gdzie są. Najpierw lokalizacja wszystkich części twarzy. • Nauka zamykania i otwierania oczu, marszczenie nosa • Nauka otwierania i domykania warg – świadomego • Nauka „kichania”  • Nauka - co to wdech nosem, a co to wdech ustami • Na początku nauka domykania warg na fleciku czy dmuchajce • Zaczynamy też od dmuchajki, która ma dość dużą średnicę, słomka to ostateczna pomoc

I dalej • Wydłużanie fazy wydechowej – kto dłużej zagra • Dmuchanie baniek • Ćwiczenia motoryki artykulacyjnej: nauka parskania, całuski, nadymanie policzków • Oczywiście pionizacja języka za pomocą różnorodnych metod logopedycznych • Nauka trzymania szpatułki wargami, dwóch szpatułek itd

Domykanie warg • Najpierw praca z żuchwą, domykanie zębów • Ćwiczenia stabilizacji żuchwy - nauka „trzymania zębami” szpatułki, bloczku • Ćw. „samolot” • „Trenażer żuchwy”

Domykanie warg • „wkładka ortodontyczna” • „guziki” • Nauka picia przez słomkę

Odgryzanie, żucie - fizjologia • wraz z pojawianiem się zębów mlecznych zaleca się wprowadzanie pokarmów stałych i karmienia łyżeczką (choć obecnie robi się już to wcześniej) • wprowadzanie stałych pokarmów by pobudzić mięśnie do żucia, by pobudzić wzrost kości szczęki

Odgryzanie – fizjologia (1) • Odgryzanie prawidłowe za pomocą siekaczy (odgryzanie przednie) • Nieprawidłowe – boczne. Może ono prowadzić do powstania (lub być skutkiem) nieprawidłowych nawyków bocznego przemieszczania się żuchwy, także podczas artykulacji, oraz zgryzu krzyżowego. • Odgryzanie prawidłowe czyli odcinanie pokarmu, a nie odłamywanie go czy rozmiękczanie

Gryzienie, żucie - fizjologia Gryzienie odbywa się w dwóch płaszczyznach, a żucie w trzech. Żucie jest skomplikowaną czynnością polegającą na przemieszczaniu za pomocą języka pokarmów na powierzchnie żujące zębów, na których pokarm jest utrzymywany za pomocą policzków. Pojawiają się ruchy odwodzenia i przywodzenia żuchwy, a także ruchy obrotowe, wtedy właśnie pokarm jest rozdrabniany i rozcierany. Szpara warg jest zamknięta.

Gryzienie i żucie u dzieci z mpdz • Problemy z jedzeniem - karmieniem ma większość dzieci z mpdz • Różnorodność problemów – dysfagia, aspiracja, „historia jedzeniowa”, nieprawidłowości w zakresie żucia i gryzienia, wady anatomiczne zgryzu i w budowie jamy ustnej, refluks żołądkowo – przełykowy, fobie jedzeniowe

Zazwyczaj podstawową strategią terapeutyczną stosowaną przez logopedów jest stymulacja sensoryczno – motoryczna przygotowująca do jedzenia.

Nauka gryzienia i żucia • Przebiega etapami • Z wykorzystaniem pomocy i jedzenia • Najpierw proponuje się pracować na pomocach, a nie na jedzeniu • Z jedzeniem zaczynami pracować w miarę nabywania kompetencji i funkcji przez pacjenta • Najpierw program stymulacji sensoryczno – motorycznej jako przygotowanie do jedzenia

Pokarmy zachęcające do żucia • Kostki twardego sera, kostki białego mięsa • Częściowo ugotowane marchewki, ziemniaka, zielona fasolka • Chleb tostowy – paski lub kostki • Owoce z puszki, soczyste owoce • Chrupki kukurydziane ( najlepiej lekko przewietrzone)

Później: frytki, makarony, twarde krakersy, żelki

Nadmierne ślinienie się Przyczyny nadmiernego ślinienia się: - zapalenie j. ustnej i języka, przyjmowanie niektórych leków - angina, mononukleoza, zapalenie migdałów, infekcja zatok - pozycja ciała (stabilność, zdolność do utrzymania równowagi) - brak świadomości sensorycznej (czucie wewnątrz j.ustnej i poza nią) - otwarta buzia, obniżone napięcie mięśniowe warg i policzków, - nieefektywne połykanie,

Eliminacja nadmiernego ślinienia u dzieci z mpdz • Codziennie, systematycznie • Stymulacja sensoryczno- motoryczna (świadomość j. ustnej, języka) – nauka co to suchy – co mokry – gdzie jest ślina • odkrywanie warg, stabilizacja żuchwy, pionizacja języka • Kontrola postawy ciała • Masaż • Pozytywne wzmacnianie gdy dziecko reaguje na nasz komunikat o połknięciu śliny • „rybka” - połykanie na sygnał • Zastosowanie stymulacji wibracją, temperaturą • Nauka siorbania • Nauka żucia i gryzienia

Alternatywne metody komunikacji dla dzieci z mpdz • Trudność stanowią dodatkowo współwystępujące deficyty • Pozycjonowanie pacjenta bardzo ważne

To, że pacjent nie mówi, nie znaczy że nie ma nic do powiedzenia Ogólny podział AAC: „techniczne” – z wykorzystaniem najnowszych technologii – 1. tablice z obrazkami, książki komunikacyjne, przyciski 2. Tablety 3. Specjalnie dostosowane systemy komunikacyjne „nie techniczne” – systemy gestowe