Travers Pamela - Mary Poppins 03 - Mary Poppins otwiera drzwi

P.L. TRAVERS

MARY POPPINS OTWIERA DRZWI

(Przełożyła: Irena Tuwim)

PULS 1994

ROZDZIAŁ PIERWSZY DZIEŃ PIĄTY LISTOPADA

Był to jeden z owych ponurych i chłodnych poranków, które zwiastują nadchodzącą zimę. Na ulicy Czereśniowej panowała cisza i spokój. Gęsta mgła spowijała park. Domy po obu stronach ulicy otulone kłębiastym tumanem stały się bliźniaczo do siebie podobne. A maszt teleskopu na szczycie domu admirała Buma był zupełnie niewidoczny. Mleczarz, który skręcił właśnie w ulicę Czereśniową, z trudem rozpoznawał przed sobą drogę. - Mle-ko! - zawołał, stając przed furtką domu pana admirała, a głos jego zabrzmiał tak obco i głucho, że mleczarz przestraszył się trochę samego siebie. - Nie wrócę chyba do domu, póki mgła się nie podniesie powiedział. - Hej, patrz pan, gdzie idziesz! - zawołał, gdy nagle jakaś postać wynurzyła się z ciemności i trąciła go w ramię. - U... u... br... r... r... - odezwał się na to cichy, stłumiony głos. - Ach, to pan! - powiedział mleczarz z westchnieniem ulgi. - Br... r... r... - dał się słyszeć ponownie ów głos. Był to kominiarz, który trzymał swe kominiarskie szczotki tuż przy twarzy, by mgła nie zamoczyła mu wąsów. - Wcześnie pan dziś do pracy, co? - spytał mleczarz. Kominiarz wskazał dużym, zasmolonym palcem dom panny Skowronek.

- Mam tam dzisiaj komin przeczyścić, zanim pieski zjedzą śniadanie, bo one podobno dostają kaszlu od sadzy - wyjaśnił mleczarzowi. Mleczarz roześmiał się gburowato, co zresztą robił każdy, gdy tylko była mowa o pieskach panny Skowronek. Mgła gęstniała coraz bardziej, spowijając w kłębiasty tuman ulicę Czereśniową. - Uuch... - odezwał się znowu mleczarz, drżąc na całym ciele. Cicho tu, aż strach bierze. I kiedy to powiedział, ulica Czereśniowa jak gdyby nagle ożyła. Raptem z jednego z domów dał się słyszeć okropny hałas i stąpanie czyichś kroków. - To spod Siedemnastego! - rzekł kominiarz. - No, ale muszę już iść. Czekają na mnie. Po czym ostrożnie posuwając się naprzód, dotarł do furtki i wszedł na ogrodową ścieżkę. W domu pod Numerem Siedemnastym pan Banks chodził zdenerwowany po przedpokoju tam i z powrotem, roztrącając meble. - Nie, tego już doprawdy nie wytrzymam dłużej! - krzyczał wymachując gwałtownie rękami. - Wciąż powtarzasz to samo w kółko - mówiła pani Banks - ale dlaczego nie chcesz mi powiedzieć, o co ci właściwie chodzi? I pełna niepokoju spojrzała na pana Banksa. - Chodzi mi o wszystko! - wrzeszczał. - Spójrz, proszę cię, na to! I wysunął naprzód prawą nogę. - I na to! - mówił dalej, wysuwając w stronę pani Banks lewą nogę.

Pani Banks przyjrzała się bliżej nogom swojego męża. Była trochę krótkowzroczna, a poza tym mgła panująca na dworze przeniknęła nawet do przedpokoju. - Ja... doprawdy... nie widzę tu... nic złego - bąknęła nieśmiało. - Oczywiście, ty nie widzisz! - rzekł pan Banks zjadliwie. - Może to moja fantazja, może mi się tylko zdaje, że Maciuś przyniósł mi jeden but czarny, a drugi brązowy. I znowu zaczął wysuwać na przemian to lewą nogę, to prawą. - Ach! - wyszeptała pani Banks. Teraz dopiero zobaczyła dokładnie, co się stało. - Dobrze ci mówić „ach”! To samo powie Maciuś, jak dziś wieczorem każę mu zabierać się, skąd przyszedł. - To nie jego wina, tatusiu! - odezwała się Janeczka, schodząc ze schodów. - On naprawdę mógł się pomylić. Taka dziś straszna mgła, że nic nie widać. A prócz tego Maciuś nie jest bardzo zdrów ani silny... - Jest dostatecznie zdrów i silny, żeby obrzydzić mi życie powiedział pan Banks ze złością. - On musi koniecznie trochę odpocząć, tatusiu - wmieszał się do rozmowy Michaś, schodząc za Janeczką na dół. - Już on odpocznie, nie bój się - obiecywał pan Banks, chwyciwszy teczkę. - Kiedy pomyślę, ile rzeczy mógłbym w życiu zrobić, gdybym się nie ożenił! Może bym zamieszkał w jaskini albo odbyłbym podróż dookoła świata. - A co my byśmy wtedy zrobili? - spytał Michaś. - Musielibyście sami troszczyć się o siebie i sami sobie radzić. Gdzie jest mój płaszcz?

- Masz go na sobie, Jerzy - powiedziała pani Banks potulnie. - Tak! - odpalił. - I tylko jeden guzik mi został! Ale kto by się mną przejmował! Ja jestem tylko po to, żeby płacić rachunki. Nie będę dziś w domu na obiedzie. Rozległ

się

płacz

dzieci,

które

gwałtownie

przeciw

temu

zaprotestowały. - Ależ, Jerzy, dziś jest Święto Prochowe* [W 1605 r. sprzysiężenie katolickie, którego przywódcą był Guy Fawkes, zawiązało spisek, zwany później „prochowym”, przeciwko królowi Jakubowi I. Postanowiono wysadzić w powietrze gmach parlamentu w Londynie wraz z królem i posłami i w tym celu umieszczono w piwnicy trzydzieści beczek prochu. Dnia piątego listopada spisek został wykryty. Rocznicę tego wydarzenia obchodzi się w Anglii, paląc kukły spiskowców i puszczając fajerwerki.] mówiła przymilnie pani Banks - i obiecałeś nam fajerwerki. - Żadnych fajerwerków nie będzie! - odpowiedział pan Banks. - Nic w tym domu nie mam prócz przykrości od rana do nocy. Pani Banks łagodnie położyła mu rękę na ramieniu, ale odsunął ją i wybiegł z domu. - Szanowny pan pozwoli, że uścisnę panu dłoń - powiedział kominiarz przyjaznym głosem. - Mówią, że to przynosi szczęście. - Daj mi pan święty spokój! - zawołał pan Banks, mocno zdenerwowany. - Ładne mi szczęście! Kominiarz popatrzył na niego przez chwilę, po czym uśmiechnął się do siebie i zadzwonił do drzwi... - Czy tatuś mówił na serio, że nie wróci do domu? Powiedz, mamo,

czy mówił na serio, że nie będzie dziś fajerwerków? - uczepiwszy się spódnicy mamy dopytywali się Janeczka i Michaś. - Cóż ja wam mogę powiedzieć, moje dzieci? - westchnęła pani Banks, przyglądając się swemu odbiciu w lustrze w przedpokoju. I pomyślała sobie w duchu:. „Tak, wyraźnie chudnę. Już jeden dołeczek na policzku zniknął mi całkowicie i tylko patrzeć, jak stracę drugi. Nikt teraz na mnie nie spojrzy. I to wszystko z jej winy”. Przez słowo jej miała na myśli Mary Poppins, wychowawczynię swoich dzieci. Póki Mary była w domu, wszystko szło jak z płatka. Ale odkąd opuściła ich - tak nagle i bez wypowiedzenia - jedno nieszczęście zaczęło walić się za drugim. „I na to mi przyszło - rozmyślała pani Banks ze ściśniętym sercem że zostałam sama z gromadą dzieci bez żadnej pomocy. Dałam już ogłoszenie do gazety, wypytywałam znajomych, ale wszystko bez skutku. A Jerzy staje się coraz bardziej nerwowy i zły; i Amelka ząbkuje; a Janeczka, Michaś i Bliźnięta są po prostu niemożliwe, nie mówiąc już o tych okropnych podatkach dochodowych”. Popatrzyła na łzę, która stoczyła się jej po policzku na miejsce, gdzie kiedyś był dołeczek. - Nie, to wszystko jest po prostu nie do wytrzymania - powiedziała z nagłą decyzją. - Będę musiała posłać po pannę Duduś. Cała czwórka dzieci wybuchnęła płaczem, a z dziecinnego pokoju rozległ się krzyk Amelki. Panna Duduś była to dawna guwernantka tatusia i dzieci wiedziały już, jaka ta panna Duduś jest okropna. - Nie odezwę się do niej ani słowem! - zawołała Janeczka gniewnie. - A ja napluję na nią, jak do nas przyjedzie - odgrażał się Michaś.

- Nie! Nie! My nie chcemy! - lamentowały Bliźnięta. Pani Banks zatkała sobie uszy. - Dzieci, zlitujcie się! - wołała w rozpaczy. - Przepraszam panią - powiedziała Helenka, pokojowa, lekko dotykając ramienia pani Banks - przyszedł kominiarz i powiada, że ma przeczyścić przewody w kominku w salonie. Ale muszę panią uprzedzić, że mam dzisiaj wychodne, więc nie będę sprzątała po nim. To mówiąc z hałasem wytarła sobie nos. - Przepraszam - odezwał się z uśmiechem kominiarz, który stanął na progu objuczony szczotkami. - A co to takiego? - zabrzmiał głos Jakubowej, kucharki, która przybiegła z kuchni. - Kominiarz? Dzisiaj pan przychodzi? Kiedy się piecze ciasto? O, nie. Nic z tego. Muszę panią uprzedzić, że jeśli ten smoluch zacznie dłubać w kominku, zabieram się i idę. Pani Banks, zrozpaczona, rozejrzała się dokoła bezradnie. - Kiedy ja go wcale nie wzywałam - tłumaczyła się - i wcale nie wiem, czy kominek trzeba czyścić! - Kominek, jak każdy komin, proszę pani, szczotką nigdy nie pogardzi - powiedział kominiarz. Po czym wszedł spokojnie do salonu i zaczął rozkładać na podłodze ceratę. Pani Banks spojrzała z niepokojem na Jakubową. - A może Maciuś mógłby pomóc? - spytała nieśmiało. - Maciuś przykrył się pani koronkowym szalem i śpi w najlepsze w spiżarni. I nie ma takiej siły, która by go obudziła - rzekła Jakubowa chyba tylko trąby archanielskie. W takim razie, proszę pani, ja pakuję moje manatki, zabieram się i idę. Panie, niech mnie pan puści! Dzikus!

Bowiem kominiarz złapał Jakubowa za rękę i mocno ją uścisnął. Na twarzy Jakubowej pojawił się niechętny uśmiech. Teraz kominiarz podszedł do Helenki. - Nie dotykaj mnie, ty diable rogaty! - zawołała Helenka przerażonym głosem. Ale kominiarz chwycił jej rękę w mocny uścisk i Helenka też lekko się uśmiechnęła. - Tylko żeby mi pan nie posmolił dywanu! - ostrzegła go i szybko wybiegła z pokoju. - No, dzieci, a teraz wy podajcie mi rączki! Niech je uścisnę! - rzekł kominiarz, zwracając się do Janeczki i Michasia. - Na pewno przyniosę wam szczęście. I zostawił każdemu z nich czarną plamę na dłoni, a dzieciom zrobiło się jakoś lżej na sercu. Wreszcie wyciągnął rękę do pani Banks. A kiedy jego ciepłe, czarne palce dotknęły dłoni pani Banks, wstąpiła w nią nagle otucha. - Zrobimy wszystko, co się da, moje dzieci - powiedziała. - Poślę ogłoszenie do gazety i może znajdziemy inną wychowawczynię. I wszystko dobrze się skończy. Janeczka i Michaś odetchnęli z ulgą. W każdym razie pewne, że mama nie sprowadzi panny Duduś. - A co pan robi, kiedy pan chce, żeby panu zdarzyło się coś dobrego? - spytała Janeczka, idąc za kominiarzem do salonu. - Samego siebie ściskam za rękę - odpowiedział kominiarz wesoło, wsadzając szczotkę w przewód kominka. Przez cały dzień dzieci przypatrywały się robocie kominiarza,

spierając się, kto będzie mu podawał szczotki. A pani Banks co jakiś czas wchodziła do pokoju, aby uciszyć dzieci i popędzić kominiarza. Gęsta mgła przez cały dzień zasnuwała ulicę Czereśniową. Z zewnątrz nie słychać było żadnego odgłosu. Ptaki gdzieś odfrunęły. Jedynie stary, wyleniały Szpak zaglądał przez szpary żaluzji, jak gdyby wypatrywał kogoś w pokoju. Wreszcie kominiarz wygramolił się z czeluści kominka i uśmiechnął się, zadowolony ze swego dzieła. - Bardzo panu dziękuję - rzekła szybko pani Banks. - A teraz chyba pozbiera pan swoje rzeczy i pójdzie do domu. - Tak bardzo to mi się nie spieszy, proszę pani - odpowiedział kominiarz. - Obiad jem dopiero o szóstej i mam jeszcze godzinę czasu. - Ale przecież nie będzie pan tu siedział przez całą godzinę! zawołała pani Banks. - Muszę sprzątnąć pokój, zanim mąż wróci z miasta. - Coś pani powiem - odrzekł kominiarz spokojnie. - Jeśli ma pani parę fajerwerków, to poszedłbym z tą pani dzieciarnią do parku i puściłbym je. Niech się dzieciaki zabawią. Szanowna pani trochę sobie odpocznie, a dla mnie to będzie uciecha. Od małego lubiłem fajerwerki. Dzieci wydały okrzyk zachwytu. Michaś podbiegł do okna i podniósł żaluzję. - Zobaczcie, co się dzieje! - zawołał olśniony. I doprawdy było na co patrzeć. Ulica Czereśniowa jak gdyby się odmieniła. Szara, wilgotna mgła rozpłynęła się. A domy jaśniały łagodnym, ciepłym blaskiem. Gdzieś w oddali jasno i różowo zachodziło słońce. - Tylko nie zapomnijcie o płaszczykach! - wołała pani Banks, gdy

uradowane dzieci wypadły z pokoju. Po czym pobiegła do szafy pod schodami i wyjęła z niej starannie zawiniętą sporą paczkę. - Proszę - powiedziała wręczając ją kominiarzowi. - Tylko niech pan uważa przy zapalaniu, żeby gdzie iskra nie padła. - Iskra? - powiedział kominiarz. - Iskry to moja specjalność. Dzieci jak małe pieski skakały wokół kominiarza, który prowadził je ogrodową ścieżką ku furtce. Pani Banks, chcąc wypocząć przez parę chwil, siadła na jednym z krzeseł okrytych prześcieradłem. Szpak popatrzył na nią przez chwilę, pokręcił łebkiem z rozczarowaniem i odleciał. Już się zmierzchało, gdy dzieci szły ulicą. Przy wejściu do parku sprzedawca papierosów, Bobi, otwierał swoje pudło. Zapalił świeczkę i zabrał się do rysowania obrazków na chodniku. Ujrzawszy dzieci, które hurmem wbiegły przez bramę do parku, skinął im wesoło. - No, a teraz - powiedział kominiarz, najwidoczniej przejęty swoją rolą - musimy wyszukać kawałek wolnego miejsca na trawie. - To się panu nie uda - odezwał się nagle jakiś głos za jego plecami. Bo park zamykamy o piątej trzydzieści. Z mroku wyłonił się dozorca parku z bardzo wojowniczą miną. - Ale dziś jest święto, piąty listopada! - odpowiedziały mu dzieci chórem. - Porządek musi być! - odparł. - Dla mnie nie ma żadnego wyjątku, czy to ten dzień, czy inny. - Więc gdzie puścimy fajerwerki? - spytał Michaś niecierpliwie. Oczy dozorcy zabłysły. - Co? Macie fajerwerki? - spytał ciekawie. - Czemuście nie

powiedzieli od razu? To mówiąc, wyrwał z rąk kominiarza paczkę i zaczął odwiązywać sznurek. - A teraz czego nam trzeba, to zapałek - powiedział kominiarz z wielkim przejęciem. - Tu są - odrzekł sprzedawca papierosów spokojnie. Przyszedł za dziećmi do parku i stał za nimi z zapaloną świecą. Dozorca wydobył z pudełka wiązkę fajerwerków. - To nasze fajerwerki, proszę pana - przypomniał mu Michaś. - Ale ja wam pomogę, dobrze? - spytał dozorca. - Już tak dawno nie puszczałem fajerwerków! Od czasów kiedy byłem chłopakiem. I nie czekając na pozwolenie, zapalił fajerwerk od świecy sprzedawcy papierosów. Rozległ się huk. Ogniste języki z sykiem strzeliły w górę. Dozorca chwycił Koło Katarzyny i powiesił je na gałęzi drzewa. Świetlne kręgi iskrząc

się

zaczęły

kołować

w

powietrzu.

Dozorca

był

tak

rozgorączkowany i przejęty, że nic nie mogło go powstrzymać. Jak nieprzytomny, zapalał fajerwerki, jeden po drugim. Iskrzące się Doniczki z Kwiatami wystrzelały z pokrytej rosą trawy, Złoty Deszcz spadał z góry kaskadą poprzez ciemność. Cylindry zapalały się jaskrawo na chwilę i gasły. Kolorowe Baloniki unosiły się ponad gałęziami drzew, a Ogniste Węże wiły się w mroku. Dzieci skakały, piszczały i krzyczały z uciechy, a dozorca szalał między nimi niczym wielki, rozhukany pies. A pośród całego tego zgiełku i wybuchających świateł sprzedawca papierosów stał i cierpliwie czekał. Płomień świecy, którą trzymał w ręku, palił się równym, niezmiennym światłem.

- A teraz - zawołał dozorca głosem zachrypłym od krzyku - uwaga! Puszczamy rakiety! Nic już nie zostało z fajerwerków, które były w paczce, prócz kilku długich, czarnych patyczków. - O nie, przepraszam! - rzekł kominiarz, widząc, że dozorca sięga po nie. - Trzeba sprawiedliwie! Każdy będzie puszczał po kolei. - To mówiąc wręczył dozorcy jedną rakietę, a resztę zostawił dla siebie i dla dzieci. - Proszę się usunąć na bok! Proszę na bok! - mówił dozorca z powagą, przytknąwszy lont do płomienia świecy. Po czym wetknął patyczek w ziemię. Iskierka sycząc biegła jak cieniutka, złota niteczka. W następnej chwili rakieta wybuchła. Dzieci usłyszały idący gdzieś wysoko po niebie niezbyt głośny, daleki huk. I jednocześnie wystrzeliło w powietrze całe mnóstwo czerwono-błękitnych gwiazd, które jak deszcz spadły na park. - Och! - zawołały dzieci. - Och! - zawołał kominiarz. Jest to bowiem jedyne słowo, jakie można wypowiedzieć na widok wybuchającej, gwiaździstej rakiety. Teraz przyszła kolej na kominiarza. Światło świecy pełgało po jego czarnej twarzy, gdy zapalał lont rakiety. I znów, patrząc w górę, wszyscy krzyknęli: „Och!”, i znów rozległ się huk, i deszcz tym razem białozielonych gwiazd trysnął promieniście z nieba, i wyglądał jak pręty nagle otwartej kolorowej parasolki. A przypatrujący się temu widowisku znowu zawołali: „Och!”, szalejąc po prostu z radości. - A teraz my! Teraz my! - zawołali Janeczka i Michaś. I drżącymi palcami zapalili lont. Złocisty ogień buchnął w górę. Uiii! I rakieta ze świstem strzeliła w

powietrze, aż do samego nieba. Janeczka i Michaś z zapartym tchem czekali na wybuch. Wreszcie, gdzieś z oddali, doszedł ich uszu ledwie uchwytny huk. „Teraz - pomyśleli sobie - wystrzelą za chwilę w powietrze różnobarwne gwiazdy”. Ale, niestety, nic takiego się nie stało. - Och! - znowu wykrzyknęli wszyscy, ale tym razem nie z radością, ale z rozczarowaniem w głosie. Ani jedna gwiazda nie wystrzeliła bowiem z trzeciej rakiety. Dokoła były tylko ciemności i puste niebo. - Zwyczajna granda, i tyle! - powiedział kominiarz. - Są takie, co nie wybuchają, i nic na to człowiek nie poradzi. No, to chodźmy do domu. Już dziś nic z tego nie będzie. - Zamykamy park. Proszę wychodzić! - wołał z namaszczeniem dozorca. Ale Janeczka i Michaś nie zwracali na to uwagi. Stali i czekali trzymając się za ręce, ich oczy bowiem, pełne nadziei, spostrzegły coś, czego nikt nie widział. Wysoko na niebie, w ciemnościach, chwiała się, z lekka kołując, maleńka iskierka. Co też to mogło być? Nie był to fajerwerk, bo fajerwerk już dawno wybuchnąłby i spalił się. I z pewnością nie była to także gwiazda, gdyż owa maleńka iskierka najwyraźniej poruszała się. - A może to jakiś taki fajerwerk, w którym zapala się tylko jedna iskierka? - powiedział Michaś. - Może - odpowiedziała Janeczka spokojnie, wpatrując się w maleńkie światełko. Stali dalej, spoglądając w górę. Gdyby to nawet była tylko jedna

jedyna iskierka, będą stali i patrzyli, dopóki nie zniknie. Ale - dziwna rzecz - iskierka nie znikała. Przeciwnie, z każdą chwilą stawała się coraz większa. - No, chodźcie, dzieci - naglił kominiarz. A dozorca znowu zawołał: - Zamykamy! Dzieci ciągle czekały. A tymczasem światełko stawało się coraz większe i większe i lśniło coraz wyraźniej i mocniej. Wtem Janeczce coś zaparło oddech, a Michaś szeroko otworzył usta. „O Boże! Czy to możliwe? Czy to możliwe, żeby to była?...” - pytali się wzajemnie w milczeniu. Iskierka spadała coraz niżej, i stawała się coraz szersza i dłuższa. A w miarę jak spadała, przybierała kształt, który nagle wydał się dzieciom dziwny i jednocześnie jakby znajomy! Z kłębka światła wyłaniała się powoli jakaś osobliwa postać - w czarnym słomkowym kapeluszu i w granatowym płaszczu ze srebrnymi guzikami - postać trzymająca w ręce coś, co przypominało dywanikową torbę, a w drugiej - och, czyż to możliwe? - parasolkę z rączką w kształcie papuziej główki. Stojący za dziećmi sprzedawca papierosów wydał gwałtowny okrzyk i wybiegł przez bramę parkową. Owa niezwykła postać spływała teraz ku szczytom nagich drzew. Stopy jej dotknęły wierzchołka najwyższego dębu i z gracją zaczęły zstępować w dół po gałęziach. Przystanęła na chwilę na najniższym konarze, z lekka się kołysząc. Janeczka i Michaś zdyszani puścili się pędem w jej stronę.

- Mary! Mary! Mary! - wołali, na wpół śmiejąc się i na wpół płacząc. - Na... na... reszcie... jesteś! Przy... szłaś... do... nas... z po... wrotem! - bełkotał Michaś półprzytomny, dotykając jej starannie obutej stopy. Była ciepła, koścista i żywa i pachniała czarną pastą do obuwia. - Wiedzieliśmy, że wrócisz. Wierzyliśmy ci - mówiła Janeczka chwytając Mary za drugą nogę i dotykając jej bawełnianej pończochy. W kącikach ust Mary Poppins zaigrał na chwilę cień uśmieszku. Ale trwało to oka mgnienie. Spojrzała na dzieci surowo. - Bądźcie łaskawe zostawić w spokoju moje buciki, dobrze? fuknęła. - Nie jestem towarem na sprzedaż. Odsunęła dzieci na bok i zeszła z drzewa, gdy tymczasem Jaś i Basia miaucząc jak młode kocięta biegli ku niej trawnikiem. - Hieny! - powiedziała z gniewnym błyskiem w oczach, uwalniając się od uścisku Janeczki i Michasia. - I powiedzcie mi, proszę - mówiła dalej - co wy robicie w parku o tej porze? Wyglądacie obydwoje jak dwa smoluchy. Dzieci szybko wyjęły chusteczki do nosa i zaczęły energicznie wycierać sobie policzki. - To moja wina, panno Mary - przepraszał kominiarz. - Czyściłem przewody w kominku w salonie i wymiatałem sadze. - Mam wrażenie, że ktoś pana stąd wymiecie, zanim się pan obejrzy odpaliła. - Jak to? Co to? Kto to? - wybełkotał dozorca zastępując jej drogę. - Usuń się pan na bok, dobrze? - rzekła z wyniosłą miną, odsuwając go i popychając dzieci przed siebie. - To się zdarza już drugi raz - powiedział dozorca zdyszany,

odzyskawszy nareszcie głos. - Najpierw był latawiec, a teraz... Nie wolno wyczyniać takich dziwów, słyszy panna? To jest wzbronione, a oprócz tego to jest przeciwko naturze. Gwałtownym ruchem wyciągnął przed siebie rękę, a Mary Poppins wetknęła w nią małą tekturkę. - A co to takiego? - spytał. - Mój bilet powrotny - odpowiedziała ze spokojem. Janeczka z Michasiem spojrzeli po sobie i, jakby pomyśleli o tym samym, skinęli porozumiewawczo głowami. - Bilet? Jaki znów bilet? Bilety się kupuje w tramwaju, w autobusie albo żeby pojechać koleją. Ale panna przyleciała licho wie jak, a skąd, tego, za Boga, nie wiem. Ale muszę wiedzieć, i basta! - Ciekawość pierwszy stopień do piekła - powiedziała Mary oschle. Odsunęła dozorcę na bok, a on stał i wpatrywał się w mały zielony bilet, jakby to był jaki duch. Dzieci skakały dokoła Mary, czepiając się jej spódnicy. - Idźcie, jak należy - powiedziała gniewnie. - Zachowujecie się jak dwie tresowane świnki morskie. I które to z was, może mi powiecie, zabawiało się zapalaniem świec? Sprzedawca papierosów zerwał się na równe nogi. - To ja, ja zapalałem, Mary - powiedział patrząc jej w oczy. Chciałem napisać ci... Tu wskazał ręką na nie dokończony napis na chodniku. Było to jedno słowo: WITAM

Mary Poppins uśmiechnęła się do kolorowych liter. - To prześliczne powitanie, Bobi - rzekła cichutko. Sprzedawca papierosów schwycił ją za rękę w czarnej rękawiczce i spojrzał na nią z uwielbieniem. - Czy zobaczymy się w czwartek, Mary? - zapytał. Mary Poppins skinęła głową. - Tak, Bobi - odrzekła - w czwartek. Po czym oschłym tonem zwróciła się do dzieci: - Proszę iść i nie marudzić. Szybkim krokiem ruszyła w kierunku domu pod Numerem Siedemnastym, a dzieci za nią. Na górze w dziecinnym pokoju Amelka darła się wniebogłosy. Pani Banks wbiegła na górę, by ją uspokoić. Ale nim zdążyła się odezwać, w drzwiach frontowych ukazały się dzieci z Mary Poppins. Na jej widok pani Banks o mało nie zemdlała. - Mary, czy to możliwe, żebyś to była ty? - wykrztusiła. - Tak, to możliwe, proszę pani - odrzekła Mary z całym spokojem. - Ale skądżeś ty się wzięła, na Boga? Chyba spadłaś z nieba! zawołała pani Banks. - Tak, mamusiu, ona naprawdę spadła z... Michaś miał właśnie zamiar wytłumaczyć mamie, jak to się stało, ale poczuł na sobie wzrok Mary. Wiedział dobrze, co ten wzrok znaczy. Zaczął więc bąkać coś niezręcznie i zamilkł. - Przyszłam z parku, proszę pani - powiedziała Mary Poppins z miną męczennicy.

- Bogu dzięki! - odetchnęła pani Banks z głębi serca. I zaczęła przypominać sobie to wszystko, co się wydarzyło po odejściu Mary. „Nie powinnam pokazywać po sobie, do jakiego stopnia jestem zadowolona z jej powrotu - pomyślała sobie w duchu - bo będzie jeszcze bardziej harda niż przedtem”. - Odeszłaś bez słowa uprzedzenia, Mary - powiedziała z godną miną. - Powinnaś mnie zawsze uprzedzać, kiedy masz zamiar odejść i kiedy wrócić. Bo nigdy nie wiem, na jakim świecie żyję. - Tego nikt nie wie, proszę pani - rzekła Mary Poppins ze spokojem odpinając rękawiczki. - I ty też nie wiesz, Mary? - spytała pani Banks w zamyśleniu. - Och! Ona wie na pewno! - wtrącił się Michaś odważnie, na co Mary zmierzyła go piorunującym spojrzeniem. - Zresztą, tak czy inaczej, jesteś u nas z powrotem! - powiedziała pani Banks. Poczuła szaloną ulgę, że nie będzie musiała już dawać ogłoszenia do gazety ani posyłać po pannę Duduś. - Tak jest, proszę pani. Przepraszam - powiedziała Mary Poppins. I ruszyła z gracją po schodach za panią Banks, kładąc swą dywanikową torbę na poręczy schodów. Torba natychmiast zaczęła sunąć ze świstem w górę i wpadła do dziecinnego pokoju. Następnie Mary dotknęła lekko parasolki, a ta rozwinęła swe czarne, jedwabne fałdy niczym ptasie skrzydła i również pofrunęła na górę, w ślad za torbą, wydając pisk jak papuga. Na ten widok dzieci oniemiały ze zdumienia. Spojrzały na matkę, aby zobaczyć, czy i ona to zauważyła. Ale pani Banks była zanadto

przejęta tym, co się stało, aby zwracać na cokolwiek uwagę. Pobiegła do telefonu. - Kominek w salonie już wyczyszczony. Mamy na obiad baranie kotlety z zielonym groszkiem. I Mary wróciła! - wyrzuciła z siebie jednym tchem w tubę telefonu. - Nie wierzę - trzeszczał w telefonie głos pana Banksa. - Przyjdę i sam się przekonam! Pani Banks uśmiechnęła się uszczęśliwiona i odwiesiła słuchawkę... Mary Poppins weszła po schodach na górę do dziecinnego pokoju, a dzieci wpadły za nią. Na półeczce kominka stała dywanikowa torba, a w kącie, jak zwykłe, parasolka z rączką w kształcie papuziej główki. I obydwie, zarówno torba, jak i parasolka, miały układny i zadowolony z siebie wygląd, jakby stały tam od lat. Amelka w kołysce zanosiła się od płaczu. Ale na widok Mary uśmiechnęła się bezzębnymi ustami. I z rozpromienioną twarzyczką, niczym niewinny aniołek, zaczęła pchać sobie nóżkę do buzi i rozkosznie gaworzyć. Mary Poppins groźnie pociągnąwszy nosem, włożyła swój słomkowy kapelusz do papierowej torby, zdjęła płaszcz i powiesiła go na kołku za drzwiami. Po czym przejrzała się w lustrze i otworzyła dywanikowa torbę. W torbie był tylko zwinięty w rolkę centymetr. - A na co ci centymetr? - spytała Janeczka. - Żeby was zmierzyć - odparła Mary. - Chcę zobaczyć, ileście urośli. - Wcale nie musisz nas mierzyć - powiadomił ją Michaś - wszystkim

nam przybyło po trzy centymetry, tatuś nas mierzył niedawno. - Stań prosto - rzekła ze spokojem Mary Poppins, puszczając mimo uszu tę jego uwagę. Zmierzyła go od góry do dołu i głośno pociągnęła nosem. - To, co przewidywałam - fuknęła. - Wyrosłeś na psotnika i zbytnika. Michaś szeroko otworzył oczy. - Centymetry nie pokazują słów, tylko mierzą - próbował się bronić. - Od kiedy to? - spytała Mary tonem wyższości, podsuwając mu pod nos centymetr, na którym widniały słowa wypisane dużymi, niebieskimi literami: PSOTNIK I ZBYTNIK - Ojej! - wyrwał się Michasiowi pełen przerażenia szept. - Podnieś głowę do góry - rzekła Mary przykładając centymetr do Janeczki. - Janeczka wyrosła na Uparte, leniwe i samolubne dziecko odczytała tryumfalnie Mary Poppins. W oczach Janeczki ukazały się łzy. - Och, wcale tak nie jest, Mary! - powiedziała z płaczem, ponieważ pamiętała tylko te chwile, kiedy była dobra i grzeczna. Mary przyłożyła centymetr do Bliźniąt. Kłótniki - taki był ich wymiar, a Rozkapryszona płaksa - Amelki. - Tak sobie myślałam - powiedziała Mary pociągając nosem. - Niech tylko odwrócę się na chwilę, a od razu z dziecinnego pokoju robi się menażeria. Wreszcie sama zmierzyła się w pasie i na jej twarzy ukazał się uśmieszek zadowolenia.

- Niezrównana. Idealna. Wzór doskonałości - odczytała z dumą. I dodała z groźną miną: - A teraz marsz do łazienki! Raz-dwa! Janeczka i Michaś pospieszyli na jej rozkaz. Teraz bowiem, gdy Mary Poppins wróciła, wszystko odbywało się w błyskawicznym tempie. Dzieci rozebrały się i wykąpały w mgnieniu oka. Nikt nie marudził przy kolacji, nikt nie uronił ani okruszyny, ani jednej kropelki nie wylał na stół. Krzesła zostały porządnie przysunięte do stołu, a serwetki starannie złożone i dzieci nie wiedząc kiedy i jak znalazły się w łóżkach. Mary krążyła po dziecinnym pokoju, opatulając kołderką każde z nich, a one z lubością wdychały tak dobrze im znany, zmieszany zapach grzanek i sztywno nakrochmalonego fartucha. Wpatrywały się w ukochaną postać, tak bliską im i drogą, w milczeniu i z uwielbieniem wodząc za nią oczyma. W chwili gdy Mary Poppins przeszła obok Michasia, chłopiec przechylił się przez krawędź łóżka i zajrzał pod nie. Nie było tam nic prócz kurzu i pary rannych pantofli. Potem zajrzał pod łóżko Janeczki. I tam również nic nie było. - Ale na czym ty będziesz spała, Mary? - spytał ciekawie. Gdy to powiedział, Mary Poppins dotknęła drzwi szafy z ubraniem. Szafa otworzyła się z hałasem i wyskoczyło z niej jak na sprężynie stare łóżko polowe, na którym kiedyś sypiała. Łóżko było posłane jak do spania. A na łóżku leżały, ułożone w równiutki stos, rzeczy Mary. Było tam mydło glicerynowe, szpilki do włosów, flakonik perfum, składane krzesełko, szczotka do zębów i pastylki od kaszlu. Koszule nocne, flanelowe i płócienne, leżały ułożone porządnie na poduszce, jedne na drugich. A obok nich botki, domino, czepki kąpielowe i album na pocztówki. Dzieci z

szeroko otwartymi oczyma siadły na łóżkach. - Nie rozumiem, skąd się to wszystko wzięło? - rzekł Michaś. Jeszcze dziś rano nic w szafie nie było. Wiem na pewno, bo schowałem się tam przed Helenką. Nie miał odwagi pytać o nic więcej, ponieważ spoczęło na nim tak piorunujące spojrzenie, że słowa zamarły mu na ustach. Mary pociągnąwszy nosem odwróciła się tyłem do niego i rozłożyła na kołdrze swą flanelową nocną koszulę. Dzieci spojrzały po sobie. I oczy ich powiedziały to wszystko, czego nie mogły uczynić usta: że nie ma co czekać, by Mary cokolwiek wyjaśniła. Janeczka i Michaś obserwowali jej ruchy, zabawne niczym stracha na wróble - gdy rozbierała się pod nocną koszulą. Cyk-cyk - wyskakiwały z dziurek guziki. Szur-szur - opadła z niej spódniczka. W dzieci wstąpiło rozkoszne uczucie ulgi i spokoju. Wiedziały, że sprawiła to Mary. Wniebowzięte i rozmarzone, obserwując jej ruchy pod nocną koszulą, myślały o tym wszystkim, co się stało. O tym, jak po raz pierwszy zjawiła się w domu, przywiana wiatrem ze wschodu. I jak odfrunęła pewnego dnia na parasolce, gdy powiał wiatr zachodni. Przypomniały sobie, jak potem wróciła do nich znowu, w dniu kiedy puściły w parku latawca, i jak odjechała od nich jeszcze raz i zostawiła je same, a one tęskniły za jej kojącą obecnością. - A teraz - westchnęły uszczęśliwione - Mary wróciła znowu i znowu w taki sam dziwny sposób jak zawsze. - I znowu była z nimi w dziecinnym pokoju, jak gdyby nigdy ich nie opuściła. Myśli, które chodziły Michasiowi po głowie, zjawiały się nagle jak pęcherzyki w

wodzie sodowej i zanim zdążył je pochwycić i zatrzymać, pękały w oka mgnieniu i już było po nich. - Ach, Mary - zawołał Michaś z żarem - gdybyś wiedziała, jak nam okropnie było bez ciebie! Jej usta zadrżały ledwo dostrzegalnie. Zdawało się, że lada chwila zjawi się na nich coś w rodzaju uśmiechu. Ale widocznie zmieniły nagle zamiar i stało się inaczej. - Sami byliście okropni, to wam powiem. Ten dom to istny zwierzyniec. Dziwię się, że ktoś tu może z wami wytrzymać. - Ale ty zostaniesz z nami, Mary, prawda? - powiedział Michaś przymilnie. - Będziemy dobrzy jak aniołki, bylebyś tylko została! - obiecywała Janeczka solennie. Mary Poppins spokojnie przenosiła wzrok z jednego na drugie, jak gdyby zaglądając im na samo dno serc i zdając się wszystko rozumieć. - Zostanę - rzekła po krótkiej chwili milczenia - zostanę tak długo, póki się drzwi nie otworzą. Kiedy wymówiła te słowa, spojrzała w zamyśleniu na drzwi dziecinnego pokoju. Janeczka wydała okrzyk trwogi. - Ach, nie mów tak, Mary - powiedziała na wpół z płaczem. - Te drzwi wciąż się otwierają. Mary Poppins spojrzała na nią przenikliwie. - Nie o tych drzwiach mówię. Mam na myśli Inne Drzwi - odparła zapinając nocną koszulę. - Co ona miała na myśli? - szepnęła Janeczka do Michasia.

- Ja wiem, co miała na myśli - odpowiedział Michaś z chytrą miną. Tu przecież nie ma żadnych innych drzwi. A drzwi, których nie ma, nie mogą się otworzyć. Więc Mary zostanie u nas na zawsze! I aż oczy mu zabłysły na tę myśl. Jednakże Janeczka nie podzielała jego pewności. „Ciekawa jestem - zastanawiała się - co też to może znaczyć?” Ale Michaś wesolutko paplał dalej: - To dobrze, że podałem dziś rękę kominiarzowi, to przynosi szczęście. Może ten kominiarz przyjdzie do dziecinnego pokoju i tobie też poda rękę, Mary! - Phi - odpowiedziała Mary Poppins lekceważąco - ja nie potrzebuję szukać żadnego szczęścia, już ty się o to nie troszcz! - No pewnie - odparł Michaś w zamyśleniu - ktoś kto wyskakuje z rakiety, jak ty dzisiaj wieczorem - na pewno urodził się pod jakąś szczęśliwą gwiazdą. To znaczy... chciałem powiedzieć, że... Och, tylko nie patrz tak na mnie, Mary! - zawołał błagalnie, ponieważ Mary Poppins spojrzała na niego w taki sposób, że aż zadrżał cały. Kiedy tak stała w swojej flanelowej nocnej koszuli, wyglądała, jak gdyby usiłowała zamrozić go w jego przytulnym, cieplutkim łóżeczku. - Chciałabym wiedzieć, czy aby dobrze cię usłyszałam - spytała lodowatym tonem. - Czy dobrze usłyszałam, że mówiłeś coś o mnie w związku z jakąś rakietą? I słowo „rakieta” wymówiła w taki sposób, jakby było ono czymś kompromitującym. Michaś, przerażony, rozejrzał się dokoła. Ale żadna pomoc od reszty rodzeństwa nie nadchodziła. Zrozumiał, że sam będzie musiał się z tym

uporać. - Ale tak przecież było, Mary - bronił się odważnie. - Rakieta wybuchła i ty z niej wystrzeliłaś i zeszłaś z nieba! Mary Poppins zdawała się olbrzymieć z chwili na chwilę, gdy zbliżała się do niego. - Wybuchła? - spytała z furią. - Ja wybuchłam i wystrzeliłam z rakiety? Michaś skurczył się cały w sobie i przylgnął do poduszki. - Tak przecież... wyglądało... no, powiedz... Janeczko, czy nie? - Psst!. - szepnęła Janeczka, potrząsając głową. Wiedziała, że nie trzeba się Mary sprzeciwiać. - Ale przecież myśmy cię widzieli - nalegał prawie ze łzami w oczach Michaś. - I jeśli nie ty wystrzeliłaś z rakiety, to co z niej wybuchło i spadło? Przecież na niebie nie było gwiazd... - Wybuchło z rakiety? - powtórzyła Mary. - I spadło? Często obrażałeś mnie, mój drogi, ale tym razem to już szczyt wszystkiego. I jeśli usłyszę jeszcze raz o jakichś wybuchach i rakietach... Mary Poppins nie powiedziała Michasiowi, co by wtedy nastąpiło, ale on wiedział, że byłoby to coś straszliwego. - Tiju-tiju-tiju! - rozległ się nagle czyjś cieniutki głosik z parapetu okiennego. Do dziecinnego pokoju wpadł stary Szpak, z przejęciem trzepocąc skrzydłami. Mary podeszła do okna. - Pójdziesz precz, ty ptaszysko? - rzekła ze złością. A gdy Szpak odfrunął, zgasiła światło i położyła się do łóżka. Dzieci słyszały, jak mruczała do siebie: „Wybuchło! Wybuchło!”

Owionęła je cisza niczym miękki, łagodny obłok. I już, już prawie ukołysała je do snu, gdy rozległ się cichutki szept Janeczki: - Michasiu! Michaś usiadł na łóżku i spojrzał w kierunku, w którym Janeczka wskazywała palcem. Z kąta pokoju, obok kominka, migotały jakieś światełka i dzieci ujrzały, że fałdy czarnego jedwabiu parasolki Mary Poppins pełne były kolorowych, jarzących się gwiazdeczek - gwiazdeczek, które ukazują się na niebie przy wybuchu fajerwerków. Janeczka i Michaś oniemieli ze zdumienia, gdy papuzia główka schyliła się i zaczęła zbierać dziobem z fałdów, jedną po drugiej, migotliwe gwiazdeczki i rozsypywać je po podłodze. Gwiazdeczki jarzyły się przez chwilę złotem i srebrem i zgasły. Potem papuzia główka wyprostowała się i parasolka Mary stanęła sztywno i spokojnie w swoim kąciku. Dzieci popatrywały po sobie z uśmiechem. Ale nie odezwały się ani słowem. Wszystko, na co mogły się zdobyć, to dziwić się i milczeć. Dobrze wiedziały, że nie starczyłoby słów w słowniku, aby opisać wszystko, co wydarzało się Mary. - Tik-tak! Tik-tak! - tykał zegar na kominku. - Dzieci spać! Tik-tak! Tik-tak! I obydwoje zamknęli senne oczy w tym szczęśliwym dla nich dniu, a zegar tykał miarowo, jakby do taktu ich spokojnych oddechów. Pan Banks z twarzą przykrytą gazetą siedział na fotelu w gabinecie i chrapał. Pani Banks przyszywała nowe czarne guziki do swego starego

płaszcza. - Czy ciągle rozmyślasz o tym, co byś mógł w życiu robić, gdybyś się nie ożenił? - spytała. - Co? Jak? - powiedział pan Banks, budząc się nagle. - Nie. Na co mam sobie głowę łamać? Teraz, kiedy Mary wróciła, nie będę musiał się o nic troszczyć. - To dobrze - odparła pani Banks, szybko śmigając igłą. - A ja postaram się poduczyć trochę Maciusia. - Poduczyć czego? - spytał pan Banks sennie. - Żeby ci nie dawał jednego buta czarnego, a drugiego brązowego. - Daj spokój - odrzekł pan Banks. - U mnie w biurze wszyscy to podziwiali jako coś bardzo oryginalnego. W przyszłości zawsze będę wkładał buty w ten sposób. -

Doprawdy?

-

z

uśmiechem

powiedziała

pani

Banks,

uszczęśliwiona, gdyż w gruncie rzeczy ogromnie się cieszyła, że pan Banks się ożenił. A teraz, kiedy Mary wróciła, będzie mu mogła częściej mówić o tym, jak bardzo się z tego cieszy. Na dole w kuchni siedziała kucharka Jakubowa. Właśnie przed chwilą policjant odprowadził do domu Helenkę i został na herbacie. - Ależ ta panna Mary! - mówił, popijając małymi łykami herbatę. Jest i naraz, patrzcie, a już jej nie ma... Znika jak ten błędny ognik. - Niech pan tak nie mówi! - powiedziała Helenka, siąkając nosem. Myślę, że tym razem przyszła, żeby już zostać na dobre. Policjant podał Helence swoją chusteczkę do nosa. - Może zostanie - powiedział zamyślony. - Co to człowiek może

wiedzieć? - Pewna jestem, że tak - westchnęła Jakubowa. - Ten dom staje się wzorem domu, jak tylko znajdzie się w nim Mary. - Oj, i ja tak myślę - powiedział Maciuś do szczotek. - Ja też muszę mieć wreszcie trochę spokoju. - I owinąwszy się w szal pani Banks zasnął znowu. Ale co myślała sobie Mary Poppins, tego nikt z nich nie wiedział, ponieważ Mary, jak wiadomo, nikomu z niczego się nie zwierzała.

ROZDZIAŁ DRUGI ŻYCZENIA PANA GAŁĄZKI

- Och, chodź już, Mary! - mówił Michaś, stojąc na chodniku i niecierpliwie przestępując z nogi na nogę. Mary Poppins nie zwracała na to najmniejszej uwagi. Stała na ulicy, podziwiając swe własne odbicie w mosiężnej tabliczce umieszczonej na furtce domu doktora Simpsona. - Wyglądasz zupełnie jak należy - zapewniła ją Janeczka. - Jak należy! - żachnęła się Mary. „Jak należy, w nowym czarnym kapeluszu z niebieską wstążką? Także coś! Wyglądam prześlicznie myślała sobie - to byłoby właściwe określenie”. Z głową zadartą do góry Mary szybko ruszyła naprzód, a dzieci pospieszyły za nią, żeby dotrzymać jej kroku. I tak we troje w pogodne, majowe popołudnie poszli do pana Gałązki. Fortepian w salonie był rozstrojony i pani Banks prosiła Mary, aby postarała się o stroiciela. - Mam kuzyna, proszę pani - oświadczyła. - Mieszka niedaleko, trzecia przecznica od naszej ulicy. A gdy pani Banks powiedziała, że nie słyszała o nim nigdy, Mary Poppins jak zwykle pociągnęła nosem i zwróciła uwagę pani Banks, że członkowie jej, Mary, rodziny stanowili zawsze prawdziwą śmietankę towarzyską. I teraz właśnie Janeczka z Michasiem, którzy znali już dwie osoby

spośród członków rodziny Mary, zastanawiali się, jak też może wyglądać pan Gałązka. - Myślę, że jest wysoki i chudy jak pan Naopak - rzekł Michaś. - A ja myślę, że jest okrąglutki i tłusty jak pan Perukka. - Jak długo żyję, nie widziałam jeszcze takiej pary myślicieli, jak wy oboje. Indyk też myślał i zdechł. Skręcamy tutaj, proszę za mną! Dzieci pospieszyły za Mary, i gdy wszyscy troje skręcili za róg ulicy, znaleźli się nagle w wąskim zaułku, obrzeżonym z obu stron małymi, staroświeckimi domkami. - Co to? Co to za dziwna uliczka? Z jednej i z drugiej strony stoją takie zabawne domki. Nigdy ich przedtem nie widziałam. A tyle razy tędy przechodziłam! - wykrzyknęła Janeczka. - No, ale o to nie możesz mieć pretensji do mnie - zrzędziła Mary. Chyba ja tej uliczki nie stworzyłam. - Kto to wie? A może? - powiedział Michaś, patrząc na dziwaczne, małe domeczki. Po czym dodał z przymilnym uśmieszkiem: - Jesteś przecież taka mądra! Mary Poppins pogardliwie pociągnęła nosem, ale na jej ustach ukazał się pełen zadowolenia uśmieszek. - Że mądrzejsza od ciebie, to nie żadna sztuka. I znowu pociągnąwszy nosem, poprowadziła dzieci dalej uliczką, aż wreszcie zadzwoniła do drzwi jednego z domków. - Dzyń! - odezwał się dzwonek donośnie. W tej samej chwili otworzyło się okienko w górze i czyjaś głowa z ogromnym kokiem na czubku wystrzeliła nagle z okna jak diabeł z pudełka. - Co się tam dzieje? Kto się tak dobija? - rozległ się w tej samej

chwili ostry głos. Właścicielka ogromnego koka spojrzała w dół, mierząc podejrzliwym wzrokiem Mary Poppins. - Aha, to panienka? - rzekła gniewnie. - Może panienka od razu zabrać się z powrotem tam, skąd przyszła. Nie ma go w domu! Okno zamknęło się z hałasem i głowa znikła. Dzieci były bardzo rozczarowane. - To może byśmy przyszli jutro? - spytała Janeczka z niepokojem. - Dziś albo nigdy, to moja zasada! - odpaliła Mary Poppins. I zadzwoniła znowu. Tym razem drzwi frontowe otworzyły się na rozcież. Przed nimi, czerwona jak rak, stała właścicielka koka. Nosiła duże, czarne buciki, fartuch w biało-granatową kratkę, a na ramionach miała czarny szal. Janeczka i Michaś pomyśleli sobie, że była to chyba najbrzydsza osoba, jaką kiedykolwiek w życiu widzieli. I bardzo zrobiło się im żal pana Gałązki. - Co? Wy znowu tutaj? - wrzasnęła potężna postać. - Powiedziałam już, że nie ma go w domu. Zapewniam was, że go nie ma, albo nie jestem Hermenegilda Ropuszko. - Ach, więc pani nie jest panią Gałązkową? - zawołał Michaś z ulgą. - Jeszcze nie - odpowiedziała kobieta nieco udobruchana. - A co to takiego? Pcha się panienka na siłę? Proszę się natychmiast zbierać! wrzasnęła nagle. Bowiem Mary Poppins zwinnie jak wąż wśliznęła się przez drzwi, popychając przed sobą dzieci, po czym cała trójka zaczęła wspinać się po schodach na górę. - Słyszeliście, co mówiłam? To skandal, żeby wpychać się na siłę do domu Bogu ducha winnej i zacnej osoby! Zupełnie jak stado szakali!

- Bogu ducha winnej i zacnej! - parsknęła Mary. - Jeżeli pani jest Bogu ducha winna i zacna, to w takim razie ja jestem wielbłąd! I zastukała trzy razy w drzwi z prawej strony. - Kto tam? - spytał czyjś lękliwy głos. Janeczka i Michaś drżeli ze wzruszenia. A może jednak się okaże, że pan Gałązka jest w domu? - To ja, kuzynku Alojzy. Otwórz, proszę, drzwi! Zapadła chwila ciszy. Po czym rozległ się zgrzyt klucza w zamku. Drzwi otworzyły się, Mary pociągając dzieci za sobą, weszła do pokoju i przekręciła klucz. - Wpuśćcie mnie, wy zbóje! - ryczała panna Ropuszko, wściekle łomocąc klamką. Mary Poppins roześmiała się szyderczo, a dzieci rozejrzały się dokoła. Znajdowały się na poddaszu w obszernym pokoju, pełnym kawałków drewna, puszek z farbami i butelek z klejem. Dokoła widniało mnóstwo najróżniejszych instrumentów muzycznych. W jednym kacie stała harfa, w drugim - cały komplet bębnów wszelkiego rodzaju. Z belek sufitu zwisały trąby i skrzypce; flety i świstawki zalegały półki. Zakurzony warsztat stolarski pod oknem pełen był rozmaitych narzędzi. Na brzegu warsztatu widniało niewielkie lakierowane pudełko, a obok maleńki śrubokręcik. Na środku podłogi stało pięć na wpół wykończonych katarynek, połyskujących świeżą farbą. Nad nimi zatknięta była deska z napisem zrobionym kredą: OSTROŻNIE,

ŚWIEŻO MALOWANE! Pachniało rozkosznie trocinami, farbą i klejem. I tylko nie było tu jednej, jedynej rzeczy, za jaką dzieci rozglądały się dokoła, to znaczy pana Gałązki. - Wpuścicie mnie albo zawołam policję! - krzyczała panna Ropuszko, dobijając się gwałtownie do drzwi. Ale Mary Poppins nie zwracała na to najmniejszej uwagi. Po chwili dzieci usłyszały tupot nóg zbiegających szybko po schodach. - Już jej nie ma? - rozległ się po chwili czyjś cienki, drżący głos. - Zeszła na dół, a ja zamknęłam drzwi na klucz. Ale co też ty wyprawiasz, Alojzy? - I Mary Poppins, zdenerwowana, pociągnęła nosem. Janeczka i Michaś rozejrzeli się dokoła po zakurzonym poddaszu. Gdzie też mógł być pan Gałązka? - Ach, Alojzy, nie mów tylko, że to... W takim razie odwołaj to życzenie i pokaż się wreszcie, gdziekolwiek jesteś! Nie mam zamiaru marnować przez ciebie całego dnia. - No, dobrze już, dobrze. Idę. Tylko się nie denerwuj! Rozległy się dźwięki skrzypiec. I wtem, nie wiadomo skąd, z góry jak się dzieciom zdawało - spłynęła para czyichś krótkich nóg w luźnych, szerokich spodniach. Za nimi ukazał się tułów w starym surducie. A wreszcie długa, siwa broda, pomarszczona twarz z okularami na nosie i łysa głowa w mycce. - Doprawdy, mój Alojzy - powiedziała Mary gniewnie - jesteś już dostatecznie dorosły, żeby zachowywać się jak należy.

- Ech, Mary - odparł pan Gałązka - nikt nie jest dostatecznie dorosły, żeby zachowywać się całkiem jak trzeba. Mam nadzieję, że podzielasz moje zdanie, młodzieńcze? - Tu staruszek spojrzał, mrugając oczyma, na Michasia. A Michaś nie mógł się powstrzymać, aby nie odmrugnąć. - Ale gdzie pan był schowany? - dopytywał się. - Przecież nie mógł się pan wziąć z powietrza? - A dlaczego nie? Właśnie tak było - odparł pan Gałązka. - Jeśli tylko wyraziłem takie życzenie - dodał, krążąc po pokoju. - To znaczy, że pan powiedział, że chciałby pan zniknąć, i już pana nie było? Pan Gałązka spojrzał w stronę drzwi i skinął głową. - Musiałem to zrobić, żeby się pozbyć jej. - Ale dlaczego? Co ona panu takiego zrobiła? - dopytywała się Janeczka. - Dobre pytanie! Po prostu dlatego, że ona chce koniecznie wyjść za mnie za mąż. Chce zostać panią Gałązkową i w ten sposób jako moja żona chce ciągnąć korzyści z moich życzeń. - Czy pan może mieć wszystko, czego pan tylko zapragnie? - zapytał Michaś ciekawie. - Wszystko. Ale tak się dzieje tylko wtedy, kiedy księżyc jest w nowiu, po drugiej deszczowej niedzieli, po trzecim kwietnia. A ona - tu pan Gałązka wskazał na drzwi - a ona chce mieć ni mniej, ni więcej, tylko złoty pałac i co dzień na obiad pasztet z pawia. A co bym ja zrobił ze złotym pałacem? Jedyne, czego bym chciał, to... - Uważaj, kuzynku Alojzy! - ostrzegła go Mary Poppins. Pan Gałązka zasłonił sobie usta dłonią.

- Cyt... cyt... Masz rację. Muszę być rozsądny i dobrze się zastanowić przedtem. Zużyłem już dwa życzenia... - A ile życzeń może pan wypowiedzieć? - spytała Janeczka. - Siedem - odparł pan Gałązka z westchnieniem. - Moja matka chrzestna, która obdarzyła mnie tym prezentem, kiedy byłem mały, uważała, że taka ilość życzeń jest w sam raz. Wiem, że poczciwa staruszka miała jak najlepszą wolę. Ale jeśli chodzi o mnie, to wolałbym dostać raczej srebrny dzbanek. To bardziej praktyczne i mniej z tym kłopotu. - A ja wolałbym życzenia - powiedział Michaś. - Tak ci się tylko zdaje, mój chłopcze - odparł pan Gałązka z goryczą. - Życzenia to bardzo zdradliwa rzecz i wcale niełatwo nimi kierować. Na przykład obmyślasz sobie jakieś bardzo piękne życzenie, a tu nagle zbliża się pora kolacji i zachciewa ci się zwykłych kiełbasek z tłuczonymi kartoflami. - A co się stało z tymi dwoma życzeniami, które pan już wypowiedział? Czy już się na nic nie przydadzą? - spytał Michaś. - No, tak źle znów nie jest. Wykańczałem właśnie mojego ptaszka tu pan Gałązka ruchem głowy wskazał na warsztat - kiedy nagle usłyszałem na schodach kroki panny Ropuszko. I tak mi się jakoś wyrwało nieopatrznie: „Ach, gdybym mógł się nagle ulotnić!” No i zanim zdążyłem się obejrzeć, już mnie nie było. To się świetnie udało. Więc nic dziwnego, że panna Ropuszko powiedziała wam, że nie ma mnie w domu. Pan Gałązka roześmiał się i zarzucił do tyłu poły swego surduta. Dzieci nigdy w życiu nie widziały takiej migotliwej postaci. Wydawał się raczej gwiazdą niż człowiekiem. - Potem, ma się rozumieć - ciągnął pan Gałązka łagodnie - musiałem

wypowiedzieć życzenie, żeby wrócić znów do pokoju, bo chciałem zobaczyć moją miłą kuzyneczkę, Mary Poppins. Cieszę się, że cię widzę, Mary. A czym mogę ci służyć? - Pani Banks przysłała mnie, żebyś przyszedł nastroić fortepian. Mieszkamy na Czereśniowej pod Siedemnastym. Wiesz, gdzie to jest, naprzeciwko parku - powiedziała Mary. - A, do państwa Banks! Więc to są na pewno... - tu pan Gałązka wskazał ręką na dzieci. - Janeczka i Michaś, dwoje najstarszych - wyjaśniła Mary panu Alojzemu. - A, bardzo mi przyjemnie. To prawdziwy zaszczyt dla mnie - rzekł pan Gałązka, kłaniając się dzieciom i wyciągając do nich ręce. Chciałbym was czymś poczęstować, ale... Wtem na poddaszu rozległy się wesołe dźwięki fletu. - No, teraz już poszło moje trzecie życzenie - powiedział ze smutkiem pan Gałązka, podając dzieciom salaterkę truskawek z kremem. Ale co robić? Jeszcze mi zostały cztery. Tylko że teraz muszę już bardzo uważać. - Jeśli koniecznie musisz marnować życzenia, kuzynie Alojzy zauważyła cierpko Mary - to szkoda, że nie zużyłeś ich na chleb z masłem. Bo jak twoi goście wrócą do domu, nie będą chcieli jeść kolacji. Janeczka i Michaś w jednej chwili spałaszowali truskawki. Bo kto wie, czy pan Gałązka jeszcze się nie rozmyśli?... - A teraz - powiedziała Mary - podziękujcie ładnie panu Gałązce i wracamy do domu. - Ach, nie, Mary! Przecież dopiero co przyszliście - powiedział pan

Gałązka. Był najwidoczniej bardzo zasmucony. - Zostańmy, zostańmy jeszcze chwilę, kochana Mary! - błagały dzieci. Myśl, że pan Gałązka zostanie sam ze swymi życzeniami, była ponad ich siły. Pan Gałązka wziął Mary za rękę. - Jakoś czuję się raźniej, kiedy tu jesteś, Mary! A poza tym nie widzieliśmy się tyle czasu. Dlaczego nie mogłabyś zostać jeszcze choćby na króciutko? Tak bym sobie tego życzył... - Ćwir-ćwir-ćwir-ćwir! Cała gama ptasich treli zabrzmiała w powietrzu. I w jednej chwili niezłomny wyraz twarzy Mary Poppins przeszedł w uprzejmy uśmiech. Zdjęła kapelusz i położyła go na warsztacie obok puszki z klejem. - Masz ci los! Już myślałem, że potrafię trzymać język za zębami, a wciąż robię to samo! - powiedział pan Gałązka. - To już jest czwarte! - zawołały dzieci wesoło i wybuchnęły śmiechem na widok przerażonej jego miny. - Czwar-czwar-czwar-te! - echem odpowiedział świergot ptasi. - O Boże! Jaki ja jestem niepoprawny! Aż mi wstyd! - zawołał pan Gałązka i przez chwilę wyraz twarzy miał naprawdę głęboko smutny. Po czym jego twarz i stopy zaczęły migotać. - Zresztą trudno. Stało się. Muszę teraz uważać, zanim wypowiem nowe życzenie. Idę już, idę, moja ptaszyno! Idę, mój skarbie! - wołał w stronę, z której dochodził świergot ptasi. I podreptał w stronę warsztatu stolarskiego, skąd zdjął małe lakierowane pudełeczko. Dotknął palcami jakiejś ukrytej w nim sprężynki i w tej samej chwili wieczko otworzyło się, i z pudełka wyskoczył

siedzący w złotym gniazdku najmniejszy ptaszek, jakiego dzieci kiedykolwiek w życiu widziały. Z jego dziobka wybuchła cała kaskada wesołych treli. Malusieńkie gardziołko ptaszka drgało pod naporem tonów, które z siebie wydobywał. - Tiju-tiju-tiju-tilit! - śpiewał. A gdy skończył swoją piosenkę, z powrotem opadł do gniazdka. - Proszę pana, co to za ptaszek? - spytała Janeczka, której oczy płonęły zachwytem. - To słowik - odpowiedział pan Gałązka. - Właśnie kończyłem go, kiedyście przyszli. Miał być gotów na wieczór. Pogoda jest dziś w sam raz odpowiednia dla słowików. - A dlaczego pan po prostu nie wypowie życzenia, żeby był gotowy w tej chwili? - podsunął Michaś panu Gałązce. - Nie musiałby pan wcale nad nim pracować. - Co? - zawołał pan Gałązka. - Ładnie bym wyglądał! Widzisz sam, co się dzieje, kiedy zaczynani wypowiadać moje życzenia. Jeszcze by się zamienił w jastrzębia albo wronę. - A czy będzie pan go trzymał u siebie w domu, żeby panu zawsze tak ślicznie śpiewał? - spytała Janeczka z nutą zawiści w głosie. Miała wielką ochotę na ptaszka takiego jak ten. - Co? Miałbym go więzić w domu? O, co to, to nie! Wypuszczę go na wolność. Zresztą nie mogę zawalać całej mojej pracowni skończonymi rzeczami. Mam coś ważniejszego do roboty niż zajmowanie się ptaszkiem. Muszę jeszcze poustawiać figurki na tych tam... - tu wskazał na pół ukończone katarynki. - Mam terminowe zamówienie na pewną katarynkę, która ma grać piosenkę „W prześliczną, ciepłą noc majową...”

- W prześliczną, ciepłą noc majową? - powtórzyły dzieci. - To ma grać cała kapela - wyjaśnił pan Gałązka. - Będzie tam słychać i szmer fontanny, i szepty pań, które siedzą na ławkach i opowiadają sobie ploteczki, i świergot ptaszków, i śmiech dzieci, i leciutki szmer rosnących drzew... Oczy pana Gałązki błysnęły spoza okularów na myśl o tych wszystkich cudownościach, które będzie wygrywała katarynka - jego dzieło. - Co też pan mówi? - zaprotestował Michaś. - Przecież nikt nie słyszy, jak drzewa rosną. Nie ma takiej melodii... - Nie znasz się na tym, mój mały - przerwał mu pan Gałązka niecierpliwie. - Oczywiście, że jest taka melodia. Wszystko, co żyje na świecie, ma swoją własną melodię. Czy nigdy nie słyszałeś, jak ziemia się kręci? Po prostu brzęczy jak bąk. Pałac królewski śpiewa hymn narodowy, a rzeka Tamiza, płynąc, dźwięczy jak flet. A jakże! Wszystko na świecie: drzewa, góry, gwiazdy i ludzie - wszystko ma swoją własną melodię. Z tymi słowy pan Gałązka drobnym kroczkiem podszedł do jednej z katarynek i zaczął ją nakręcać. W tej samej chwili mała płytka umieszczona na jej wierzchu zaczęła się powoli obracać. I popłynęły z niej czyste, wysokie tony, jakby ktoś grał na świstawce. - To moja ulubiona melodia - rzekł pan Gałązka z dumą, uniósłszy lekko głowę do góry, aby posłuchać. Po czym nakręcił drugą katarynkę i nowa melodia rozległa się w powietrzu. - A to moja ulubiona melodyjka! „Po tym ciemnym boru kukułeczka kuka!” - zawołał Michaś. - A nie mówiłem? - uśmiechnął się pan Gałązka, nakręcając inną

znów katarynkę, z której popłynęły wesoło jeszcze inne tony. - A to moja, moja melodia! - wykrzyknęła Janeczka zachwycona. „Przez góry, przez lasy lecimy tu...” - A widzicie! - zawołał pan Gałązka. I biorąc dzieci za ręce, ochoczo zakręcił się z nimi w kółko. Teraz obracały się trzy płytki i trzy melodie rozbrzmiewały w powietrzu. Po tym ciemnym boru Kukułeczka kuka, Z rana do wieczoru Gniazdka sobie szuka. Kuku! Kuku! Gniazdka sobie szuka. - śpiewał Michaś. Przez góry, przez lasy Lecimy tu, Choć skrzydła pomdlały, Choć brak nam tchu. Lecz droga daleka, A czas nam ucieka. Nie znamy wytchnienia, Nie znamy snu... - śpiewała Janeczka. A pan Gałązka, uradowany, gwizdał jak kos. Dzieci czuły, jakby skrzydła wyrosły im u nóg, i każde z nich tańczyło pod takt swojej melodii. I jeszcze nigdy w życiu, myślały sobie, nie było im tak lekko i wesoło na duszy, jak właśnie w tej chwili.

I nagle: buch! - huknęły z hałasem drzwi frontowe, aż cały dom zatrząsł się w posadach. Pan Gałązka urwał i zaczął nasłuchiwać. Tup-tuptup! - rozległ się w chwilę potem tupot nóg po schodach i dał się słyszeć czyjś donośny głos. Pan Gałązka wydał okrzyk zgrozy. I zasłonił uszy połami surduta. - To ona! Hermenegilda Ropuszko! - krzyknął przerażony. - O, Boże! Chciałbym się znaleźć teraz w jakimś bezpiecznym miejscu! W tej samej chwili zabrzmiały donośne trąby. I nagle stała się rzecz niezwykła. Pan Gałązka jakby za dotknięciem czyjejś niewidzialnej ręki został uniesiony w górę i płynął w powietrzu niczym babie lato, pędzone podmuchem wiatru. Wreszcie, zdyszany i zziajany, jakby go coś zatkało, wylądował na jednej z katarynek. Nie wyglądało na to, żeby się zmniejszył ani żeby katarynka stała się większa. Nic takiego się nie stało. Po prostu pasowali do siebie w sam raz. Pan Gałązka obracał się na płytce w kółko i na jego twarzy widniał teraz uśmiech zadowolenia i tryumfu. - Jestem uratowany! - wołał, wymachując ręką w kierunku dzieci. Już ona mnie teraz nie złapie! „Hurra! - chciały już zawołać dzieci, ale okrzyk uwiązł im w gardle. Bowiem w tej samej chwili coś jak gdyby chwyciło je za włosy i uniosło w górę aż pod sufit. Po czym, wymachując gwałtownie nogami i rękami, Michaś opadł na wierzch jednej, a Janeczka drugiej katarynki. Przez sekundę dzieci chwiały się na nogach, ale już po chwili stały mocno na kręcących się płytkach. - Och! - zawołała Janeczka. - Jakie to cudowne!

- Janeczko, ja się kręcę jak bąk! - krzyczał Michaś. Pan Gałązka spłoszył się na chwilę i spojrzał na dzieci ze zdumieniem. - Czy ja to zrobiłem? O Boże! Może tym razem nareszcie wymyśliłem coś rozsądnego. - Rozsądnego! - powtórzyła gniewnie Mary Poppins i pociągnęła nosem. - Raczej bezsensownego i komicznego. Tak bym to nazwała! - Ale w każdym razie tak jest bezpiecznie - mówił pan Gałązka. - I nawet przyjemnie. A może byś i ty spróbowała, Mary? - Niech pan prędko wypowie życzenie - przynaglał o Michaś. - Ach, jeśli chodzi o nią, to jest to całkiem zbyteczne - odparł pan Gałązka, patrząc znacząco na Mary Poppins. - Ona sama potrafi to zrobić bez niczyjej pomocy. - No, jeśli tak wszyscy nalegacie... - powiedziała Mary i pociągnęła nosem. Po czym zsunąwszy razem obydwie stopy, uniosła się lekko w górę. Następnie, bez uśmiechu, najzwyczajniej w świecie, opadła na jedną z katarynek. I w tej samej chwili, bez nakręcania, katarynka zagrała wesoło: Komu by zabrakło chęci Tak się wiercić i tak kręcić? To zabawa, jakich mało, Komu by się tak nie chciało? I Mary kręciła się w kółko, spokojnie i zwyczajnie, jakby przez całe życie nie robiła nic innego.

-

Teraz

jesteśmy

wszyscy

razem!

-

zawołała

Janeczka

uszczęśliwiona, kręcąc się jak młynek. Nagle spojrzała w okno i wskazała na nie ręką, chcąc zwrócić uwagę Michasia. Za oknem, na ulicy, małe domki również kręciły się w kółko. Tak samo zachowywały się dwa białe obłoczki na niebie. I całe poddasze, tak jak katarynki, obracało się w kółko. Nagle poprzez dźwięki czterech katarynek przebił się odgłos kroków na schodach. Tup-tup-tup! Tup-tup-tup! - ciężkie kroki przybliżały się coraz bardziej. Po chwili ktoś zapukał do drzwi. Czyjaś energiczna ręka przekręciła rozklekotany zamek. Drzwi otworzyły się z hałasem i na progu ukazała się panna Ropuszko w towarzystwie policjanta. Stanęli z wytrzeszczonymi szeroko oczyma i z otwartymi z wielkiego zdumienia ustami. - Co za hańba! Jaki wstyd! - wołała panna Ropuszko. - Coś podobnego! Żeby taki przyzwoity, szanowany dom zamienić w wesołe miasteczko! Tu pogroziła pięścią Mary Poppins. - A wszystkiemu ty jesteś winna, moja panno! Ale będziesz miała za swoje! Zajmie się tobą policja! A co do pana, panie Gałązka, to proszę w tej chwili doprowadzić swój wygląd do porządku: włosy przyczesać, włożyć kapelusz i skończyć z tą całą bzdurą. Idziemy brać ślub. Pana Gałązkę przeszedł dreszcz zgrozy. Ale wnet odrzucił wesoło poły surduta do tyłu i obracając się dalej na katarynce, zaśpiewał: Co ci to szkodzi, panno Ropuszko,

Co ci to szkodzi, o moja duszko, Że ja nie stoję, o moje serce, Tylko się kręcę w koło i wiercę. Policjant wyjął z kieszeni notes i ołówek. - No, koniec z tą zabawą - powiedział. - Proszę, żebyście wszyscy, jak tu jesteście, w tej chwili przestali się kręcić! Już mi w oczach miga. Panie Gałązka, proszę natychmiast złożyć wyjaśnienia! Pan Gałązka roześmiał się. - Pomylił się pan w adresie, panie władzo. Nigdy nie składałem i nie będę składał żadnych wyjaśnień. Policjant wpadł w gniew. - Proszę kategorycznie i po raz ostatni natychmiast przestać się kręcić. Taka rzecz jest szkodliwa dla zdrowia. I surowo wzbroniona w lokalach prywatnych. Ale... Co to? Co się ze mną dzieje? Co mnie tak pcha? Proszę mnie zatrzymać! - zawołał przerażonym głosem policjant, ponieważ nagle coś podcięło mu nogi i uniosło w powietrze. W chwilę potem opadł na jedną z katarynek, z której równocześnie zaczęły się rozlegać donośne dźwięki piosenki: A pan komar z dębu spadł, Złamał sobie w krzyżu gnat... - Ratunku! Tu starszy posterunkowy numer trzydzieści dwa wzywa pomocy! - I policjant chwycił za świstawkę, i zagwizdał z całych sił. - Panie posterunkowy - krzyknęła panna Ropuszko energicznie - albo

będzie pan spełniał swoje obowiązki służbowe, albo złożę na pana skargę do pańskich władz! Niech pan w tej chwili zejdzie z katarynki i aresztuje tę kobietę! Tu wskazała swym grubym palcem Mary Poppins. - Już ja w tym będę, że znajdziesz się za kratkami, moja panno! Już ja się o to postaram, bądź pewna! Już ja... Co to? Trzymajcie mnie! Ja się kręcę! - wołała z wybałuszonymi z przerażenia oczyma. Stała się bowiem rzecz niezwykła. Miejsce, gdzie znajdowała się panna Ropuszko, zaczęło się z wolna obracać. Panna Hermenegilda nie stała na żadnej katarynce ani na płytce, tylko po prostu kręciła się w kółko na podłodze, której deski trzeszczały jakby na znak protestu. - No, teraz jest już pani unieszkodliwiona - powiedział z tryumfem pan Gałązka i z wesołym uśmieszkiem zanucił: Panno Ropuszko, O moja duszko, Spróbuj, kochanie, Poruszyć nóżką! Panna Hermenegilda zadrżała z przerażenia, widząc, że nie może oderwać swych dużych, czarnych trzewików od podłogi. Robiła, co mogła, lecz daremnie. Skręcała się całym ciałem, ale nogi jej były mocno przytwierdzone do podłogi. - Sprytna z ciebie dziewczyna, Mary! Nigdy bym nie wpadł na taki pomysł! - powiedział pan Gałązka do Mary Poppins z uśmieszkiem dumy i podziwu.

- To twoja sprawka, ty żmijo, ty gadzino bez serca! - wyrzuciła z siebie panna Ropuszko, starając się chwycić Mary za ramię. - Porachuję się z tobą kiedyś, albo nie jestem Hermenegilda Ropuszko! - W każdym razie nigdy nie będzie pani panią Gałązkową, to więcej niż pewne! - wołał pan Gałązka radośnie. - Proszę mnie puścić! Muszę złożyć raport w komisariacie - darł się policjant, kręcąc się w zawrotnym tempie na katarynce. - Proszę bardzo, nikt pana nie trzyma. Co do tego nie ma dwóch zdań - powiedziała Mary Poppins i pociągnęła nosem. A kiedy to powiedziała, katarynka policjanta nagle przestała się kręcić, a on sam, potykając się i dysząc ciężko, zszedł na ziemię. - Idę do komisariatu. Muszę się widzieć z komendantem policji. Muszę złożyć raport. I gwizdnąwszy przeraźliwie na gwizdku policyjnym, szybko zbiegł ze schodów i wypadł z domu. - Wracaj pan! Wracaj natychmiast. To niegodziwe! - wołała panna Ropuszko. - O Boże, Boże! Poszedł - lamentowała usłyszawszy, że drzwi na dole się zamknęły. - I co teraz będzie? Ratunku! Bandyci! Pali się! Z każdą chwilą stawała się coraz bardziej purpurowa, usiłując rozpaczliwie oderwać nogi od podłogi. Ale jej wysiłki były daremne. Pełna rozpaczy, wyciągnęła przed siebie bezradnie ramiona. - Panie Alojzy - błagała - niech mi pan pomoże, drogi, kochany panie! Zawsze tak się starałam panu dogodzić, zawsze gotowałam panu smaczne potrawy, dbałam, żeby miał pan wszystko wyprane i poreperowane. Już nie będzie pan musiał się ze mną żenić, przyrzekam panu święcie. Tylko niech mnie pan puści! Niech tylko oderwę nogi od

podłogi! - Bądź ostrożny, Alojzy! Uważaj! - ostrzegała go Mary, wciąż obracając się na katarynce w dystyngowanej pozie. - Zaraz, zaraz, żebym tylko dobrze utrafił. Muszę trochę pomyśleć mruczał pan Gałązka. Przycisnął oczy dłonią. Janeczka i Michaś zauważyli, że pan Alojzy robi wielki wysiłek, chcąc wymyślić coś naprawdę pożytecznego. Przez chwilę kręcił się na katarynce, pogrążony w rozmyślaniach. Po czym spojrzał w górę, uśmiechnął się i klasnął w dłonie. - Ach, już mam! Panno Hermenegildo - rzekł wesoło - uwolnię panią! Życzę pani złotego pałacu i co dzień na obiad pasztetu z pawia. Ale - tu mrugnął do Mary - takiego pałacu, jaki ja mam na myśli, i takiego pasztetu, jak ja to rozumiem. W tej samej chwili na poddaszu rozległo się bicie w bębny. Panna Ropuszko spojrzała na Mary Poppins i na jej twarzy ukazał się tryumfalny uśmieszek. - Aha - powiedziała jadowicie. - A nie mówiłam? Moje na wierzchu! Ledwo jednak zdążyła wypowiedzieć te słowa, gdy uśmieszek tryumfu zaczął powoli znikać z jej ust i przeradzać się w wyraz okropnego strachu. Bowiem panna Ropuszko nie była już teraz wielką, grubą kobietą. Jej okazała postać zaczęła się raptownie kurczyć, stopy, które obracały się dokoła wraz z całą jej postacią, za każdym obrotem stawały się coraz mniejsze. - Co to? Co się ze mną dzieje? - krzyknęła. - Co to znaczy? Jej nogi i ramiona również stawały się coraz krótsze i cieńsze i cała jej postać skurczyła się już i zmalała do połowy.

- Policja! Pali się! Bandyci! Ratunku! - wołała. A kiedy tak wołała, głos jej również stawał się coraz cieńszy i cichszy. - Ach, panie Alojzy! Co też pan zrobił? Policja! Policja! - piszczała cienkim głosikiem. Wtem podłoga, od której panna Ropuszko w żaden sposób nie mogła się oderwać, wydała gniewny pomruk, podrzuciła ją gwałtownie w górę i panna Ropuszko zaczęła nagle kręcić się w powietrzu. A w miarę tego, jak się kręciła, nadal ciągle malała i jej ruchy stawały się coraz bardziej rozpaczliwe. W pewnym momencie była już nie większa od małego kotka, w chwilę potem skurczyła się do rozmiarów maleńkiej myszki. A kiedy była już zupełnie malusieńka, wcisnęła się do malusieńkiego jak dla lalki, całego ze złota pałacu, który nagle się zjawił nie wiedzieć skąd. - Ach, na co mi to było? Po co mówiłam o tym pałacu? I co się ze mną stanie? - wołała panna Ropuszko matowym głosikiem. Dzieci zajrzały do środka pałacu przez jedno z jego złotych okienek i zobaczyły, jak panna Ropuszko, na wpół omdlała, opadła na złote, stojące przy stole krzesełko. Na stole, na talerzu, leżał maleńki, blaszany pasztecik. Gdy panna Hermenegilda zaczęła go kroić malusieńkim widelczykiem - drzwi pałacu zamknęły się z trzaskiem. W tej samej chwili katarynki przestały się obracać, muzyka zamilkła i na poddaszu zapanowała cisza. Pan Gałązka zeskoczył ze swojej katarynki i podbiegł do złotego pałacu. Z okrzykiem radości chwycił go i postawił sobie na dłoni... Po czym zajrzał przez małe okienko do środka.

- Muszę przyznać, że sprytnie to wymyśliłem. I nie chwaląc się, mogę naprawdę powinszować samemu sobie. Zmajstrowałem prześliczną zabawkę. Kto wrzuci pensa w mały otwór w ściance złotego pałacu, zobaczy tłuścioszkę jedzącą pasztet z pawia! Za jednego pensa! Proszę, proszę spojrzeć i osobiście się przekonać! Wymachując złotym pałacem pan Gałązka w lansadach przechadzał się po pokoju. Janeczka i Michaś, zeskoczywszy ze swych katarynek, pobiegli za nim, chwytając go za poły surduta. Spojrzeli przez okienko na pannę Ropuszko, która jak automat kroiła swój blaszany pasztecik. - To już było szóste życzenie - przypomniał Michaś panu Gałązce. - A tak, masz rację - przyznał pan Gałązka. - Nareszcie miałem jakiś sensowny pomysł! Na wszystko znajdzie się sposób, zwłaszcza kiedy ona jest w pobliżu. - Tu ruchem głowy wskazał Mary, która schodziła ze swojej katarynki z miną królowej. - Proszę włożyć kapelusze - rozkazała ostro - chcę się napić herbaty. Nie jestem wielbłądem na pustyni. - Ach, jeszcze chwilkę, Mary. Panu Gałązce zostało jedno życzenie! Janeczka i Michaś mówili jednocześnie, czepiając się rąk Mary Poppins. - Tak, zostało mi jeszcze jedno - przytaknął pan Alojzy. - Byłbym zapomniał. Więc co by tu takiego... - Tylko nie zapomnij, Alojzy: ulica Czereśniowa Siedemnaście. - W tonie Mary brzmiała nuta ostrzeżenia. - Dobrze, żeś mi przypomniała. Zaraz... Poczekaj... jedną chwileczkę. Pan Gałązka przyłożył dłoń do czoła i w pokoju rozległy się tony

muzyki. - Czego pan sobie życzy!? - spytały dzieci. Ale pan Gałązka robił wrażenie, jakby nagle ogłuchł, gdyż wcale nie zwrócił uwagi na pytanie dzieci. Każdemu z nich szybko uścisnął rękę na pożegnanie i teraz, kiedy wyczerpał już wszystkie swoje życzenia, przykro mu było, że zostanie sam. - Więc powiadasz, że musisz już iść? Ach, jak mi smutno! Czy to twój kapelusz, Michasiu? Mam nadzieję, że... Czy to twoje rękawiczki, Mary? Mam nadzieję, że znowu mnie odwiedzicie, kiedy przyjdzie mój następny dzień życzeń. - A kiedy to będzie? - spytał Michaś. - O, dopiero za dziewięćdziesiąt lat czy coś około tego odpowiedział pan Gałązka. - Ale my będziemy już wtedy bardzo starzy - rzekła Janeczka. - Chyba tak - odparł pan Gałązka, lekko wzruszając ramionami. - W każdym razie nie tacy starzy, jak ja teraz. To mówiąc, pocałował Mary Poppins w obydwa policzki i wyprowadził swoich gości z pokoju. Ostatnią rzeczą, jaką dzieci widziały, był jego radosny uśmiech, gdy zaczął majstrować przy tylnej ściance pałacu panny Ropuszko, gdzie robił otwór na pensy... Później,

gdy

dzieci

starały

się

wszystko

dokładnie

sobie

przypomnieć, co się wydarzyło, w żaden sposób nie mogły sobie zdać sprawy z tego, jak wyszły z domu pana Gałązki i jak wróciły na ulicę Czereśniową. Zdawało im się, że w pewnej chwili były jeszcze na zakurzonych schodach, a już w następnej znalazły się na dworze w

szaroperłowym świetle zapadającego zmroku. Janeczka obejrzała się za siebie, chcąc rzucić jeszcze ostatnie spojrzenie na mały domek, w którym mieszkał pan Gałązka. - Michasiu - powiedziała zduszonym szeptem - nie ma go! Nic już nie ma! Michaś również spojrzał za siebie. Tak, Janeczka miała rację. Mała uliczka i staroświeckie domki znikły. Przed nimi widniał tylko cienisty park i tak dobrze im znany zakręt wiodący ku ulicy Czereśniowej. - No dobrze, ale w takim razie, gdzieśmy byli przez całe popołudnie? - spytał Michaś, rozglądając się dokoła. Żeby jednak dać właściwą odpowiedź na to pytanie, trzeba było kogoś mądrzejszego od Janeczki. - Przecież gdzieś byliśmy - odparła Janeczka z przejęciem. Ale to nie wystarczyło Michasiowi. Podbiegł do Mary Poppins i uczepił się jej odświętnej, granatowej spódnicy. - Mary, gdzieśmy byli dziś po południu? I co się stało z panem Gałązką? - A skąd ja mam wiedzieć? - żachnęła się Mary. - Nie jestem chodzącą encyklopedią! - Bo już go nie ma, Mary. I uliczki nie ma! I chyba także nie ma już katarynki, na której pan Gałązka się obracał dziś po południu. Mary przystanęła na skraju chodnika i spojrzała groźnie na Michasia. - Co? Mój kuzyn kręcił się na katarynce? Jak tresowana mysz? Co też ty za bzdury wyplatasz, mój drogi? - Ale przecież tak było! - zawołały dzieci jednocześnie. - Wszyscy kręciliśmy się w kółko na katarynkach. Każdy do taktu swojej ulubionej

piosenki. A twoja piosenka brzmiała: „Komu by zabrakło chęci tak się wiercić i tak kręcić?” Oczy Mary Poppins zabłysły złowrogo w ciemnościach. Wyglądało, jakby stawała się coraz większa, kiedy tak się w nich wpatrywała. - Wszyscy kręciliśmy się? W kółko na katarynkach? Była tak oburzona, że ledwo mogła wykrztusić te słowa. - Na katarynce, powiadacie? Więc to mam w nagrodę za moje trudy? Spędziliście popołudnie z dwojgiem dobrze wychowanych, szanujących się ludzi - to znaczy ze mną i z moim kuzynem. I nie macie nic lepszego do roboty, jak kpić sobie z nas? Opowiadacie jakieś brednie o kręceniu się na katarynce? Coś podobnego! Tak jak tu stoicie, powinnam natychmiast zostawić was i iść byle gdzie za kawałek suchego chleba. I nigdy już do was nie wrócić. Ostrzegam was! Na katarynce! Kręciłam się w kółko! Coś takiego! - burczała gniewnie, idąc szybkim krokiem przez zapadający zmrok. - Tap-tap-tap! - słychać było, jak postukiwały jej obcasy po chodniku. I nawet z tyłu wyglądała jak ktoś śmiertelnie obrażony. Janeczka i Michaś biegli za nią, nie mówiąc już ani słowa. Wiedzieli, że nie należało spierać się z Mary, zwłaszcza gdy wyglądała tak groźnie jak teraz. Najlepiej było nie odzywać się wcale i całe szczęście, że w pobliżu nie znalazł się nikt, kto chciałby jej ofiarować kawałek suchego chleba. Idąc obok niej w milczeniu, rozmyślali o dzisiejszej przygodzie i popatrywali po sobie, nie mogąc się dość nadziwić... - Ach, Mary - powiedziała pani Banks uradowana, otwierając drzwi bardzo cię przepraszam, ale już nie trzeba sprowadzać twojego kuzyna.

Właśnie przed chwilą zagrałam na fortepianie i okazało się, że jest w zupełnie dobrym stanie. Nawet w lepszym, niż był kiedykolwiek. - Bardzo się cieszę, proszę pani - odparła Mary, rzucając ukradkowe spojrzenie na swoje odbicie w lustrze. - Mój kuzyn nic sobie za to nie policzy. - No chyba - odparła pani Banks z przekonaniem - przecież nawet tu nie był. - Tak jest, proszę pani - powiedziała Mary. I pociągnąwszy nosem, obróciła się na pięcie i poszła na górę. Janeczka i Michaś wymienili tajemnicze spojrzenia. - Wiesz co? To musiało być chyba siódme życzenie pana Gałązki! szepnął Michaś. A Janeczka przytaknęła mu skinieniem głowy. - Tiju-tiju-tiju-tilit! Z parku dała się słyszeć cała gama prześlicznych, delikatnych treli, które dzieciom wydały się dziwnie znajome. - Co to może być? - spytała pani Banks, biegnąc do drzwi, żeby posłuchać. - O Boże! Przecież to słowik! Z gałęzi w górze opadały dźwięki, jeden za drugim, niczym śliwki z drzewa. Śpiew rozlegał się w powietrzu i czyste, delikatne tony drgały w zapadającym zmierzchu. - Jakie to dziwne - powiedziała pani Banks - usłyszeć śpiew słowika w mieście... Za jej plecami dzieci kiwały głowami, spoglądając na siebie porozumiewawczo. - To słowik pana Gałązki - powiedziała Janeczka szeptem. - Wypuścił go na swobodę... - odparł cichutko Michaś.

I kiedy dzieci przysłuchiwały się perlistej piosence, wiedziały z pewnością, że gdzieś, w jakiś sposób pan Gałązka istniał naprawdę, tak jak istniał naprawdę mały złoty ptaszek, który wyśpiewywał teraz w parku swą prześliczną piosenkę. Słowik zaśpiewał jeszcze raz i umilkł. Pani Banks westchnęła i zamknęła drzwi. - Bardzo chciałabym wiedzieć, skąd wziął się tutaj słowik powiedziała rozmarzona. Ale dzieci, które mogłyby jej na to odpowiedzieć, były już w połowie schodów wiodących do dziecinnego pokoju. Nie powiedziały więc nic. Wiedziały jednak, że są rzeczy, które dadzą się wytłumaczyć, ale są i takie, których w żaden sposób wytłumaczyć nie można. Poza tym na podwieczorek były babki śmietankowe i oboje wiedzieli, co Mary by powiedziała, gdyby odważyli się kazać jej czekać na siebie.

ROZDZIAŁ TRZECI O KOCIE, KTÓRY PATRZYŁ NA KRÓLA

Michasia bolał ząb. Biedaczek leżał w łóżku i jęczał, a kątem oka popatrywał na Mary, chcąc się przekonać, jakie to robi na niej wrażenie. Mary Poppins siedziała w fotelu, pilnie nawijając włóczkę na kłębek. Janeczka, siedząc na małym stołeczku u jej stóp, trzymała w ręku motek. Z ogródka dochodziły okrzyki Bliźniąt bawiących się na trawie z małą Anielką i z Helenką. W pokoju dziecinnym panowała cisza i spokój. Kłębek Mary stawał się coraz większy, zegar terczał, wydając z siebie pełne zadowolenia dźwięki, i zachowywał się jak gdacząca kwoka, która właśnie złożyła jajko. - Dlaczego mnie boli ząb, a nie Janeczkę? - żalił się Michaś. Zacisnął mocniej dokoła twarzy szalik, który mu dała Mary. - Dlatego, że jadłeś wczoraj za dużo cukierków - odparła Mary Poppins zgryźliwie. - Bo były moje urodziny! - spierał się Michaś. - Urodziny to nie żaden powód, żeby się napychać słodyczami. Mnie po moich urodzinach zęby nie bolą. Michaś spojrzał na Mary Poppins. Nieraz pragnął, żeby Mary nie była takim wzorem doskonałości. Ale nigdy nie miał odwagi powiedzieć jej tego. - Jak umrę - powiedział - to pożałujesz. Będzie ci żal, że nie byłaś dla mnie trochę lepsza.

Mary wzgardliwie pociągnęła nosem i dalej nawijała włóczkę na kłębek. Michaś, ująwszy policzek w obydwie dłonie, rozglądał się bezradnie po pokoju, jakby szukając pociechy. Wszystko dokoła znał tak dobrze, jak kogoś najbliższego. Obicia na ścianach, konia na biegunach, zniszczony dywan. Nagle wzrok jego zatrzymał się na kominku. Wisiał nad nim Talerz z Saskiej Porcelany, a na półeczce leżał kompas, drewienko od starego latawca, termometr, słoik z rumiankiem. Był tam również prezent urodzinowy, który dostał wczoraj od cioci Klementyny: mały, bielutki kotek z porcelany z grzbietem wymalowanym w błękitno-zielone kwiatuszki. Siedział sobie ten kotek z wyciągniętymi przed siebie łapkami i ze ślicznie podwiniętym ogonkiem. Blask słoneczny połyskiwał na jego porcelanowym grzbiecie, a zielone oczka patrzyły przed siebie z powagą. Michaś uśmiechnął się do kotka przyjaźnie. Bardzo lubił ciocię Klementynę i cieszył się z podarunku od niej. Wtem chorym zębem Michasia szarpnął straszliwy ból. - Ojej! - zawołał. - Jak boli! Jakby mi kto świdrem wiercił dziurę w dziąśle! Spojrzał żałośnie na Mary. - I nikt się nade mną nie ulituje - dodał z goryczą. Mary Poppins rzuciła mu spojrzenie pełne pogardy. - Nie patrz tak na mnie! - rzekł Michaś, obwiązując mocniej policzek szalikiem. - A czemu nie miałabym patrzeć? Myślę, że nawet kotu wolno patrzeć na króla.

- Ale ja nie jestem królem - zrzędził gniewnie Michaś - a ty nie jesteś kotem, Mary. Spodziewał się, że Mary Poppins zacznie się z nim o to spierać i odwróci jego uwagę od bolącego zęba. - Jak myślisz, Mary, czy każdy kot może patrzeć na króla? Na przykład kotek Michasia? - spytała Janeczka. Mary podniosła wzrok znad swojej robótki i spojrzała w zielone oczy porcelanowego kota, a kot spojrzał na nią. Nastąpiła chwila milczenia. - Każdy - odpowiedziała wreszcie Mary. - Ale ten kot najbardziej ze wszystkich. Uśmiechnąwszy się do siebie samej, znów zaczęła nawijać wełnę na kłębek, gdy naraz na półeczce nad kominkiem coś się poruszyło. Porcelanowy kotek musnął swoje porcelanowe wąsiki, uniósł do góry łepek i ziewnął. Dzieci ujrzały jego połyskliwe zęby i długi, różowy języczek. Wygiął w kabłąk swój kwiecisty grzbiet, wyciągnął się rozkosznie i machnąwszy ogonkiem, zeskoczył z kominka. - Hyc! - I opadł na cztery stópki na podłogę... - Mrrr - powiedział przechodząc przez mały chodniczek przed kominkiem. Przystanął na chwilę przy Mary Poppins i skinął jej głową. Wreszcie wskoczył na parapet i dał susa przez okno. Michaś, zapomniawszy o swoim zębie, szeroko otworzył usta ze zdziwienia. Janeczka upuściła motek włóczki i patrzyła w ślad za kotem. - Jak to? Co to? Co się dzieje? - mamrotali obydwoje. - Dokąd on poszedł? - Do królowej - odpowiedziała Mary. - Królowa przyjmuje co drugi

piątek. Nie patrz tak na mnie, Janeczko. I ty, Michasiu, nie rozdziawiaj tak ust. Przeziębisz sobie ząb. Michaś bardzo szybko zamknął usta. Ale zaraz otworzył je znowu. - Ale ja chcę wiedzieć, co się stało! - zawołał. - Przecież on jest z porcelany. Przecież on nie jest żywy. A wyskoczył przez okno. Sam widziałem. - A po co poszedł do królowej? - dopytywała się Janeczka. - Z powodu myszy - odrzekła Mary Poppins spokojnie. - A częściowo z powodu starej przyjaźni. Mary Poppins spojrzała przed siebie dalekim wzrokiem i ręce jej bezczynnie opadły na kłębek włóczki. Janeczka rzuciła Michasiowi ostrzegawcze spojrzenie, a on wysunął się cichutko z łóżka i podszedł do fotela, na którym siedziała Mary. Ale ona zdawała się tego nie zauważać. Patrzyła w zamyśleniu przez okno nie widzącym, marzycielskim wzrokiem... - Otóż kiedyś, bardzo dawno temu - zaczęła powoli - przed wielu, wielu laty, był sobie pewien Król, któremu się zdawało, że wiedział wszystko. Nigdy nie potrafiłabym wyliczyć wam tych wszystkich rzeczy, o których myślał, że wie. Głowę miał tak pełną rozmaitych wiadomości i liczb, jak owoc granatu pestek. I to było powodem, że ten Król był ogromnie roztargniony. Rzeczy, których ów uczony mąż nie pamiętał, było więcej niż ryb w wodzie. Z pewnością mi nie uwierzycie, jeśli wam powiem, że nie pamiętał własnego imienia, a na imię mu było Głąb. Wielki Kanclerz, który miał jednak świetną pamięć, przypominał mu o tym od czasu do czasu.

Ulubionym zajęciem Króla było myślenie. Myślał przez całą noc i przez cały dzień. Myślał przy jedzeniu i myślał w kąpieli. I właśnie dlatego nigdy nie dostrzegał tego, co działo się tuż przed jego własnym nosem, ponieważ myślał zawsze o czymś innym. A rzeczy, o których myślał, to wcale nie były - jak się wam może wydawać - takie kwestie, jak dobrobyt jego poddanych lub jak uczynić ich szczęśliwymi. Nic podobnego. Jego umysł zaprzątnięty był zupełnie innymi sprawami. Więc na przykład: ile pawianów jest w Indiach; albo czy biegun północny jest tej samej długości co biegun południowy; i czy świnie można nauczyć śpiewać. Ale nie tylko on sam troszczył się o te wszystkie rzeczy. Kazał zajmować się nimi także swoim poddanym. Wszystkim, z wyjątkiem Wielkiego Kanclerza, który bynajmniej nie należał do ludzi myślących, lecz był sobie po prostu starszym panem, lubiącym wygrzewać się na słoneczku i nic nie robić po całych dniach. Był on jednak na tyle ostrożny, że nikt o tym nie wiedział, gdyż bał się, że Król mógłby kazać ściąć mu głowę. Król mieszkał w pałacu zrobionym z kryształu. We wczesnym okresie jego panowania pałac jarzył się takim blaskiem, że przechodnie musieli zasłaniać sobie oczy, w obawie, by nie oślepnąć. Stopniowo jednak kryształ coraz bardziej matowiał i wkrótce zaczął pokrywać się pyłem. Nikt nie mógł doprowadzić go do poprzedniego blasku, ponieważ wszyscy byli zajęci pomaganiem Królowi w jego rozmyślaniach, nawet pokojówki, kucharze i kuchciki. W każdej chwili ludzie ci mogli oczekiwać wezwania, by przerwać pracę i podążyć gdzieś z rozkazu Króla. Na przykład pojechać do Chin i przeliczyć tam wszystkie

jedwabniki. Albo dowiedzieć się, czy na Wyspach Salomona panuje królowa Saba. Gdy wracali do kraju ze swymi sprawozdaniami, Król i jego dworzanie wpisywali je do wielkich ksiąg oprawnych w skórę. A gdy ktokolwiek wracał bez odpowiedzi, głowa jego spadała natychmiast pod katowskim toporem. Jedyną w pałacu osobą, która nie miała nic do roboty, była Królowa. Całymi dniami siedziała na złotym tronie, bawiąc się kolią z błękitnozielonych kwiatuszków, okalającą jej szyję. Tylko od czasu do czasu zrywała się z krzykiem i unosiła w górę swój gronostajowy tren. W pałacu bowiem było coraz brudniej i wreszcie zalęgły się w nim myszy. A mysz, jak wiadomo, jest to coś takiego, czego żadna królowa znieść nie może. - Och, och, och! - wołała Królowa, przerażona, zrywając się z tronu na widok przebiegającej myszy. I za każdym razem, gdy Królowa krzyczała, król gniewnie marszczył brwi. - Proszę o ciszę! - mówił zirytowany, najlżejszy bowiem hałas przeszkadzał mu w myśleniu. Wówczas mysz na chwilę chowała się do norki i w pokoju zapadała cisza. Nie słychać było najlżejszego szelestu, z wyjątkiem skrzypienia gęsich piór, którymi Król i jego dworzanie dopisywali nowe dane do dokumentów zawartych w skórzanych księgach. Królowa nigdy nie wydawała rozkazów, nawet damom dworu mającym pieczę nad jej sypialnią. Ponieważ - choć wydawało się to nieprawdopodobne - Król natychmiast odwoływał jej rozkazy. - Co to? - oburzał się. - Naprawić halkę Królowej? A po co? Czy warto tracić czas na halki? Weźcie pióra i spisujcie wszystko, co wiecie o feniksach!

I damy dworu musiały spełnić rozkaz, Królowa zaś miała do wyboru: albo własnoręcznie naprawić halkę, albo chodzić w podartej. Co za okropna sytuacja, powie każdy z was. I rzeczywiście, trudno wam się dziwić. Ale nie myślcie, że zawsze się tak działo. Królowa, siedząc samotnie na tronie, wspominała często minione czasy, kiedy to poślubiła Króla. Jaki był wtedy smukły i piękny, jaką miał mocną i białą szyję, jakie różowe policzki i jakie piękne włosy, które niczym płatki kamelii okalały jego głowę. - Ach - wzdychała Królowa, wspominając tamte czasy. - Jaki był dla mnie dobry, jak mi we wszystkim dogadzał, jak przynosił mi ciasteczka i pyszne kanapki na tacy! Jak pełne miłości było jego spojrzenie. - I serce ściskało jej się z żalu. Ale pewnego dnia nadszedł ów fatalny wieczór. - Twoje oczy są bardziej promienne od gwiazd - powiedział Król, przenosząc wzrok z jej liczka na gwiezdne niebo. Ale zamiast, jak było dotąd, spojrzeć znowu na nią, nadal wpatrywał się w niebo. - Patrzę i podziwiam - rzekł marzycielsko - jak strasznie dużo gwiazd jest na niebie. Spróbuję je policzyć. Jedna, dwie, trzy, cztery, pięć, sześć, siedem... I liczył tak długo, aż Królowa zasnęła. - Tysiąc dwieście czterdzieści dziewięć - mówił właśnie, gdy Królowa się zbudziła. Domyśliła się, że Król ciągle liczy gwiazdy. A Król nie mógł się uspokoić, dopóki nie wyciągnął z łóżek swoich dworzan i nie kazał im również liczyć gwiazd na niebie. A ponieważ żadne z obliczeń nie zgadzało się z drugim, Król wpadł w straszny gniew. I tak się to zaczęło.

Nazajutrz Król powiedział do Królowej: - Twoje liczka, moja miła, są jak dwie róże. Królowa ogromnie się ucieszyła, ale jej radość trwała krótko, gdyż Król dodał po chwili: - Dlaczego powiedziałem: jak róże? Czemu nie jak kapusta? Dlaczego policzki są różowe, a kapusta zielona, a nie odwrotnie? To bardzo poważne zagadnienie. Muszę to sobie dokładnie przemyśleć. Trzeciego dnia Król powiedział do Królowej, że jej ząbki są jak perły. Ale zanim Królowa zdążyła się uśmiechnąć, Król zaczął się zastanawiać: - A jeśli tak, to co? Każdy przecież ma pewną ilość zębów i przeważnie przypominają one perły. Perły jako takie są wielką rzadkością. Trzeba tę sprawę dokładnie sobie przemyśleć. Po czym wezwał wszystkich najlepszych nurków w swoim królestwie i wyprawił ich na dno morza. I począwszy od tego dnia, Król bez przerwy myślał. Jedyną rzeczą, jaką się zajmował było zdobywanie wiedzy, na Królową natomiast ani spojrzał. A nawet gdyby kiedyś spojrzał, prawdopodobnie byłby jej nie zauważył, gdyż tak usilnie pracował nad swymi książkami, że szybko stał się krótkowzroczny. Jego różowe, okrągłe policzki zapadły się i pokryły zmarszczkami, a włosy posiwiały mu zupełnie, choć był całkiem jeszcze młody. Nie jadał właściwie nic prócz jednej kanapki z serem i cebulą, ilekroć Wielki Kanclerz mówił mu, że podano do stołu. Możecie sobie wyobrazić, jak osamotniona czuła się w tych warunkach Królowa. Niekiedy Wielki Kanclerz przysuwał się dyskretnie do tronu Jej Królewskiej Mości, dobrotliwie dotykając jej ramienia.

Czasami młody Paź, który napełniał kałamarze atramentem, podnosił na nią oczy i uśmiechał się do niej życzliwie poprzez ramię Króla. Ale ani starszy pan, ani młodziutki chłopiec, w obawie, by nie stracić głowy pod katowskim toporem, nie poświęcali wiele czasu, aby choć trochę rozerwać Królową. Ale to wcale nie znaczyło, że Król był niedobry. Był przekonany, że jego poddani są szczęśliwsi od innych, panował im bowiem Król, który właściwie

wiedział

wszystko.

Ale

ponieważ

wciąż

był

zajęty

zdobywaniem wiedzy, jego lud stawał się coraz biedniejszy. Domy, w których mieszkali jego poddani, były w ruinie, a pola leżały odłogiem, gdyż Król potrzebował ciągle wszystkich mężczyzn do pomocy w swoich rozmyślaniach i dociekaniach. Jeśli chodzi o kobiety, to były one oburzone do żywego. Uważały, że wiedza Króla była niczym innym, jak jedną wielką bzdurą. Bo czy można wyżywić dziecko cyframi albo płacić czynsz rozmyślaniami? Nawet wśród pastuszków i gęsiareczek panowało niezadowolenie. A jeśli sobie przypomnimy, że tego rodzaju osoby są zazwyczaj najszczęśliwsze na świecie (ponieważ wiedzą, że w rzeczywistości są królewiczami i królewnami, tylko w przebraniu, czyli zaczarowanymi), możecie sobie łatwo wyobrazić, w jakim stanie znajdowało się państwo Króla-Myśliciela. Wreszcie pewnego dnia, gdy Król i jego dworzanie jak zwykle pracowali przy biurkach w sali tronowej, wydarzyła się bardzo ważna rzecz. Królowa siedziała na tronie, przysłuchując się skrzypieniu piór i chrobotaniu myszy, które gnieździły się w rzeźbionych boazeriach. I nagle, kiedy tak sobie siedziała cichutko, jakaś odważna mysz przebiegła przez salę, przycupnęła pod tronem i zaczęła muskać wąsiki... Królowa

krzyknęła, przestraszona. Ale szybko zakryła dłonią usta w obawie, aby nie przeszkodzić Królowi. Po czym owinęła się szczelnie w swój gronostajowy tren i z drżeniem czekała, co się stanie. I nagle na progu komnaty ujrzała - Kota. Kotek był nieduży i tak puszysty jak dmuchawiec, a biały jak cukier, począwszy od ogonka, a skończywszy na wąsikach. Szedł sobie wolnym krokiem, kołysząc się nieco z boku na bok, jak gdyby od niechcenia. Błysnąwszy zielonymi oczyma, przekroczył próg. Przystanął na chwilę na brzegu kobierca, przypatrując się ciekawie Królowi i dworzanom, pochylonym nad księgami. Nagle jego zielone oczy spoczęły na Królowej. Drgnął gwałtownie i sprężył się cały. Grzbiet wygiął mu się w pałąk, a wąsiki wyprostowały i sterczały jak druty. Następnie jednym susem znalazł się u stóp tronu. Rozległo się przenikliwe miauknięcie i w tej samej prawie chwili - krótki pisk. I już było po myszy. - Proszę o ciszę! Dosyć tych przeraźliwych hałasów! Moja droga powiedział Król rozdrażnionym głosem do Królowej - to nie pozwala mi się skupić i rozprasza moje myśli! - To nie ja - broniła się Królowa nieśmiało - to Kot... - Co? Kot? Aha... Poczekaj... Koty... - rzekł Król z roztargnieniem, nie unosząc nawet głowy znad swojej księgi - koty oswojone, czyli domowe, oraz dzikie. Żyją we wszystkich częściach globu, z wyjątkiem stref podbiegunowych. Żywią się myszami, wątrobą, rybami oraz zjadają ptaki. Porozumiewają się za pomocą mruczenia lub miauczenia, zależnie od nastroju, w jakim się znajdują. Są towarzyskie i istnieje wierzenie, że mają dziewięć wcieleń. Co do dalszych szczegółów dotyczących kotów, patrz strona trzecia, tom siódmy, półka D z lewej strony drzwi w

Bibliotece Numer Pięć. A co to takiego? Co to znaczy? Król podskoczył na fotelu i podniósł wzrok znad swojej księgi. Bowiem na wprost niego, na biurku, siedział Kot. - Tylko uważaj łaskawie - rzekł Król gniewnie. - Usiadłeś akurat na materiale, który świeżo zdobyłem. Dotyczy on bardzo ważnego zagadnienia, a mianowicie, czy indyki pochodzą z Indii, a jeśli nie, to dlaczego? Ale czego ty chcesz? Mów. Nie mrucz. Jestem trochę głuchawy. - Chciałbym ci się przyjrzeć - powiedział Kot z całym spokojem i owinął ogonek dokoła kałamarza. - Aha! Chciałbyś mi się przyjrzeć? Mówi się, że kot może patrzeć na króla. Nie mam nic przeciwko temu. Proszę bardzo. Król przechylił się nieco do tyłu na fotelu i zaczął obracać twarz z prawa na lewo i z lewa na prawo, tak aby Kot mógł dokładnie obejrzeć oba profile. Kot przez parę chwil patrzył z uwagą na Króla, a dworzanie, szeroko otworzywszy oczy, wypuścili z rąk gęsie pióra. Zapanowała dłuższa chwila ciszy. - No i co? - spytał Król z pobłażliwym uśmiechem. - Chciałbym wiedzieć, co też o mnie myślisz? - Nie bardzo - odparł Kot niedbale, liżąc swą prawą łapkę. Dworzanie struchleli i chwycili za pióra. - Co? - krzyknął Król. - Nie bardzo? Coś podobnego! Ach, ty głupie, nędzne stworzenie! Widocznie nie zdajesz sobie sprawy, na jakiego króla patrzysz! - Wszyscy królowie są właściwie jednakowi - powiedział Kot. - Nic podobnego! - zawołał Król w gniewie. - Chciałbym, abyś

wymienił mi choć jednego króla, który umie tyle, co ja. Najróżniejsi profesorowie ze wszystkich krańców świata przyjeżdżają do mnie, by zasięgnąć mojej rady i przeprowadzić ze mną choćby półgodzinną rozmowę. Mój zasób wiadomości o świecie jest niedościgły. Mój dwór jest najwspanialszym dworem królewskim na świecie, a moi dworzaniepomocnicy to najświatlejsze umysły w całym kraju. A czym ty jesteś, zechciej mi powiedzieć, aby w ten sposób odzywać się do króla! - Jestem po prostu kotem - odpowiedział Kot. - cztery łapki, ogonek i para wąsików. - Widzę to sam - odburknął Król. - Nic, a nic mnie nie obchodzi, jak wyglądasz. Jedyna rzecz, jaka mnie interesuje to to, co ty właściwie wiesz i umiesz. - Och, wszystko - odparł Kot ze spokojem i polizał koniuszek ogonka. - Co? - wybełkotał Król, nieprzytomny z gniewu. - Ach, ty samochwało! Chętnie odrąbałbym ci głowę! - I zrobisz to - powiedział Kot - ale wszystko we właściwym czasie. - Patrzcie go! On wie i umie wszystko. Ach, ty głupie i zarozumiałe stworzenie! Nie ma takiej istoty na świecie - nawet łącznie ze mną - która byłaby aż tak uczona! - Z wyjątkiem kotów - powiedział Kot. - Wszystkie koty, zapewniam cię, wiedzą wszystko. - Dobrze więc - mruknął Król - ale musisz mi tego dowieść. Jeśli jesteś taki mądry, zadam ci trzy pytania. A wtedy zobaczymy, co się okaże. Tu uśmiechnął się butnie. Jeśli ten nikczemny Kot będzie w dalszym ciągu się upierał przy swoim i bezczelnie przechwalał, zapłaci za to.

- Otóż - powiedział Król, przechylając się na oparcie fotela i składając razem końce rozczapierzonych palców - moje pierwsze pytanie brzmi następująco... - Przepraszam, że ci przerwę - rzekł Kot ze spokojem - ale nie będę odpowiadał na żadne twoje pytania, dopóki nie ustalimy warunków naszej umowy. Żaden kot nie popełniłby nigdy takiego głupstwa. Gotów jestem wdać się w układy, ale powiem ci, na jakich warunkach. Ustalmy między sobą, że ty zadasz mi trzy pytania, ale potem ja będę zadawał pytania tobie. A ten, kto wygra, będzie rządził twoim królestwem. Zdumionym dworzanom pióra wypadły z rąk. Król ze zdziwienia wybałuszył oczy. Nie mógł wymówić ani jednego ze słów, jakie cisnęły mu się na usta. Roześmiał się więc tylko pogardliwie i rzekł wyniośle: - Doskonale. Będzie to tylko strata czasu i nie ja, lecz ty będziesz tego żałował. Ale zgadzam się na twoje warunki... - Wobec tego zdejm koronę - rozkazał Kot - i połóż ją na biurku między nami. Król zdjął koronę ze swej rozczochranej głowy, a drogocenne kamienie, którymi korona była wysadzana, zabłysły w słońcu jaskrawym blaskiem. - Dajmy pokój tym bzdurom. Szkoda czasu. Jestem człowiekiem pracy - powiedział Król gniewnie. - Więc czy mogę zacząć zadawać ci pytania? Oto jest pierwsze: Ile ludzi dwumetrowej wysokości trzeba ułożyć, by opasali wzdłuż cały równik? - To proste - odparł Kot z uśmiechem. - Trzeba tę długość podzielić przez dwa. - Aha! - zawołał Król chytrze. - Zgoda, ale jaka jest ta długość?

- Jaka tylko ci się podoba - powiedział Kot. - Taka rzecz jak równik w ogóle nie istnieje. Jest to linia imaginacyjna, czyli wymyślona przez człowieka. Dworzanie spojrzeli po sobie ze zgrozą. Nigdy jeszcze nie słyszeli, aby ktoś przemawiał w ten sposób. Twarz Króla pociemniała ze zgorszenia. - No dobrze - rzekł naburmuszony - wobec tego powiedz mi, jaka jest różnica między słoniem a tragarzem? - Nie ma żadnej różnicy - z miejsca odpowiedział Kot - bo obydwaj dźwigają ciężary. - Ale... ale... przecież - gorączkował się Król - to nie są odpowiedzi, których oczekiwałem. Powinieneś do moich pytań odnieść się z większą powagą. - Cóż ja poradzę na to, że oczekiwałeś ode mnie czegoś innego? rzekł Kot. - Każdy kot odpowie ci to samo na twoje pytania. Król gniewnie mlasnął językiem. - Dość tych głupich żartów. Pleciesz bzdury. Więc zadam ci trzecie pytanie, na które zechciej mi odpowiedzieć. Sądząc z uśmiechu, jaki zjawił się na twarzy Króla, łatwo było wywnioskować, iż jest pewny, że tym razem zapędzi Kota w kozi róg. Uroczyście podniósł rękę do góry i odezwał się w te słowa: - Jeśli dwunastu ludzi, pracując osiem godzin dziennie, zacznie kopać dół głębokości dziesięciu i pół mili, ile czasu zabierze im to łącznie z niedzielami, aż skończą swoją robotę? Oczy Króla błysnęły chytrze; patrzył na Kota wzrokiem pełnym tryumfu.

Ale Kot miał już na pytanie Króla gotową odpowiedź. - Dwie sekundy - odpowiedział, machnąwszy lekko ogonem. - Dwie sekundy? Czyś ty oszalał? Właściwa odpowiedź zawiera się w latach. - Przy czym Król aż zatarł ręce z uciechy na myśl o błędzie, jaki popełnił Kot. - Powtarzam - rzekł Kot. - Trwałoby to nie więcej niż dwie sekundy. Kopanie takiego głębokiego dołu byłoby zupełnym nonsensem. „Co? powiedzieliby kopacze. - A na co mielibyśmy kopać dół głębokości dziesięciu i pół mili?” - Nie w tym sens mego pytania - rzekł Król ze złością. - Każde pytanie musi mieć swój sens. A to nie ma żadnego, więc nie może być na nie odpowiedzi. No, więc teraz moja kolej. Król gniewnie wzruszył ramionami. Kim jest u licha ten pospolity kot, który śmie siedzieć przed nim na biurku i zadawać mu pytania? - Tylko prędzej - przynaglał go Król - już i tak straciłem przez ciebie tyle czasu! - Moje pytania - zapewnił go Kot - będą krótkie i proste. Każdy kot odpowiedziałby na nie w mgnieniu oka. Miejmy nadzieję, że król będzie równie inteligentny, jak kot. Oto pierwsze pytanie: Jak wysoko sięga niebo? Król chrząknął z zadowoleniem. To było jedno z tych pytań, jakie lubił. Uśmiechnął się więc mądrze. - Otóż, oczywiście - rozpoczął - wszystko jest względne. Jeśli mierzyć z płaskiej równiny, będzie jedna wysokość. Ze szczytu góry będzie inna. Wziąwszy to pod uwagę, musimy ustalić szerokość i długość geograficzną pomnożoną przez głębokość i wysokość amplitudy. Musimy

również uwzględnić czynniki atmosferyczne, matematyczne, akrobatyczne i histeryczne oraz ogólną depresję, ekspresję, impresję i konfesję, wzięte razem... - Przepraszam bardzo - przerwał mu Kot - ale to nie jest odpowiedź na moje pytanie. Spróbuj jeszcze raz odpowiedzieć na nie. Jak wysoko sięga niebo? Król zaczął gniewnie mrugać oczami. Był zdumiony. Jeszcze nikt dotychczas nie ośmielił się przerwać mu w połowie zdania. - Niebo ma!... - wrzasnął. - Wysokość nieba jest... Oczywiście, nie mogę powiedzieć ci dokładnie, ile ma metrów. I nikt nie potrafi tego powiedzieć,

zapewniam

cię,

ale

według

wszelkiego

prawdopodobieństwa... - Proszę o dokładną odpowiedź - rzekł Kot i przeniósł wzrok z Króla na dworzan, którzy siedzieli z szeroko otwartymi ustami. - czy jest ktoś w tej komnacie wiedzy, kto mógłby odpowiedzieć na moje pytanie? Kanclerz, patrząc z niepokojem na Króla, podniósł do góry drżącą rękę. - Zawsze mi się zdawało - bąkał nieśmiało - że niebo sięga trochę wyżej niż lot orła. Jestem, oczywiście, starym człowiekiem i mogę się mylić... Kot klasnął w białe jak cukier łapki. - Wcale się nie mylisz! Masz rację - powiedział z całą uprzejmością. I popatrzył przez chwilę swymi zielonymi oczyma w oczy Kanclerza. Król przełknął ślinę i chrząknął głośno, zgorszony. Kot na znak milczenia uniósł łapkę do góry. - Czy odpowiesz mi na moje drugie pytanie? Gdzie jest najsłodsze

mleko? W tej samej chwili twarz Króla rozjaśniła się i ukazał się na niej uśmieszek pełen samozadowolenia. - Nic prostszego - rzekł pewnym siebie tonem. - Odpowiedź brzmi: w Sardynii. Ponieważ tamtejsze krowy żywią się miodem i różami, więc ich mleko jest słodkie jak ulepek. A może raczej na Wyspach Eleganckich, gdzie są żywione wyłącznie i jedynie trzciną cukrową. Albo w Grecji, gdzie skubią roślinę zwaną iberis umbellata. Ale, biorąc pod uwagę okoliczność... - Nie mogę wziąć nic pod uwagę - rzekł Kot - z wyjątkiem tego, że nie odpowiedziałeś na moje pytanie. Gdzie jest najsłodsze mleko, mój Królu? - Ja wiem! - zawołał nagle mały Paź, który uniósł głowę znad kałamarza. - Na spodeczku przed kominkiem! Kot skinął twierdząco głową małemu Paziowi i ziewnął tuż przed obliczem monarchy. - Zdawało mi się, że jesteś taki mądry - rzekł szelmowsko. - Może naprawdę jesteś najmądrzejszym z królów, jednakże nie ty, ale kto inny odpowiedział na moje pytanie. Nie gniewaj się - dodał, ponieważ Król, wzburzony, spojrzał wściekle na małego Pazia - masz jeszcze jedną szansę, aby zwyciężyć. Oto moje trzecie pytanie. Co jest najsilniejsze na świecie? Oczy Króla zabłysły. Wziął się za brodę i wychudłymi palcami zaczął ją gładzić w zadumie. Tym razem był pewien, że da Kotu właściwą odpowiedź. - Tygrys - powiedział zamyślony - oto, co jest najsilniejsze na

świecie. Prócz tego, ma się rozumieć, koń, lew. Poza tym morskie fale w czasie przypływu. I granitowe złoża gór. Również i wulkany mają potężną siłę, i śnieżne szczyty na biegunach. Albo może raczej Chiński Mur... - I znowu może tak, a może nie - przerwał mu Kot. - Czy ktoś potrafi mi powiedzieć, co jest najsilniejsze na świecie? Kot raz jeszcze rozejrzał się po zebranych. Ale tym razem przemówiła Królowa. - Zdaje się - rzekła łagodnie - że chyba cierpliwość. Gdyż na dłuższą metę cierpliwość zawsze zwycięża. Oczy Kota przez chwilę spoczywały z powagą na Królowej. - Tak jest - powiedział Kot ze spokojem. - Jesteś, Królu, niewątpliwie wybitnym uczonym, a ja jestem zwyczajnym kotem. Ale odpowiedziałem ci na wszystkie twoje trzy pytania, a ty na żadne z moich. Wynik naszego zakładu jest prosty. Korona należy do mnie. Król roześmiał się wzgardliwie. - Nie bądź głupi! A cóż ty zrobisz z koroną? Nie potrafisz ustanawiać praw i rządzić narodem. Nie umiesz nawet czytać i pisać! Miałbym powierzyć moje królestwo kotu? Jeszcze nie oszalałem. Kot roześmiał się na cały głos. - Widzę - powiedział - że choć jesteś niesłychanie uczony, nic a nic nie znasz się na bajkach. Gdybyś się znał, wiedziałbyś, że wystarczy uciąć mi głowę, żeby się przekonać, że jestem zaczarowanym księciem przemienionym w kota. - Bajki? Także coś! Nie w głowie mi bajki. Muszę rządzić moim królestwem. - Twoje królestwo - rzekł Kot - wybacz, że ci o tym przypomnę, nie

należy do ciebie. Wszystko, co masz do zrobienia, to szybko uciąć mi głowę. Resztę pozostaw mnie. Ponadto przydzielam sobie do mej dyspozycji tego światłego męża, to znaczy twego Kanclerza, tę rozumną kobietę, czyli twoją żonę, i to czułe dziecię, czyli twojego Pazia. Niech pójdą ze mną. Będziemy we czworo rządzić twoim królestwem. - Ale co się ze mną stanie? - zawołał Król. - Dokąd ja pójdę i co ja z sobą zrobię? Źrenice Kota zwęziły się i Kot spojrzał na Króla z powagą. - Powinieneś był pomyśleć o tym zawczasu. Ludzie, którzy zawierają umowy z kotami, zastanawiają się dwa razy, zanim wejdą z nimi w układy. A teraz, uczony mężu, dobądź szpady. Mam nadzieję, że jej ostrze nie stępiało. - Za pozwoleniem! - zawołał Kanclerz i położył dłoń na rękojeści królewskiej szpady. Po czym zwrócił się do Kota i złożył mu pełen czci ukłon. - Łaskawy panie - rzekł z powagą - racz mnie wysłuchać. To prawda, że zdobyłeś koronę zgodnie z umową, jaką zawarłeś. I może w samej rzeczy jesteś księciem. Ale ja nie mogę przyjąć twojej propozycji. Służyłem Królowi wiernie, odkąd zostałem paziem na dworze jego ojca. I cokolwiek się stanie z moim Królem - czy będzie osobą koronowaną, czy nie koronowaną, czy będzie głową państwa, czy włóczęgą wędrującym po zapadłych drogach - zawsze będę go kochał i zawsze będę mu wiernie służył. Nie pójdę z tobą. - Ani ja - powiedziała Królowa, wstając ze swego złotego tronu. Stałam u boku Króla, gdy byłam młoda i piękna. Czekałam na niego w milczeniu przez długie lata. I cokolwiek się z nim stanie, czy będzie

mędrcem, czy głupcem, nędzarzem czy bogaczem, zawsze będę go kochała i zawsze będzie mi drogi. Nie pójdę z tobą. - Ani ja - odezwał się młodziutki Paź, zakorkowując butelkę z atramentem. - Tu jest mój dom, jedyny dom, jaki miałem w życiu. I Król jest moim królem, i będę mu zawsze wiernie służył. Poza tym bardzo lubię napełniać kałamarze atramentem. Nie pójdę z tobą. Usłyszawszy to, Kot uśmiechnął się tajemniczo i jego zielone oczy rzuciły pełne ciekawości spojrzenie na troje ludzi, którzy nie zgodzili się pójść z nim. - I co ty na to, mój Królu? - spytał Kot. Ale nie otrzymał żadnej odpowiedzi. Bowiem Król płakał rzewnie. Kanclerz szybko wetknął swą własną chustkę do nosa w rękę Króla. I w tej samej chwili Królowa stanęła u boku Króla z dłonią na sercu. - O mężu uczony! Czemu płaczesz? - spytał Kot. - Bo wstydzę się - łkał Król. - Przechwalałem się swoją mądrością. Wydawało mi się, że wiem wszystko, a w każdym razie prawie wszystko. I nagle dowiedziałem się, że stary człowiek, kobieta i młode pacholę są o wiele mądrzejsi ode mnie. Nie próbuj nawet mnie pocieszać! - zanosząc się od płaczu, mówił Król, gdy tymczasem Królowa z Kanclerzem głaskali go po rękach. - Niewart jestem tego - mówił Król przez łzy. - Nie mam pojęcia o niczym. Nawet o tym, kim jestem... Ukrył twarz w dłoniach. - Och, wiem, że jestem Królem! - łkał gorzko. - Wiem, jak się nazywam i gdzie mieszkam! Ale przeżywszy tyle już lat, nie wiem, kim jestem naprawdę!

- Spójrz na mnie, a dowiesz się - powiedział Kot ze spokojem. - Ale prze... przecież ja... już... patrzyłem na ciebie - płakał Król w chusteczkę do nosa. - Ale niezupełnie - tłumaczył mu Kot łagodnie. - Spojrzałeś na mnie parę razy przelotnie. Kot może patrzeć na króla, powiadasz. Ale i król może patrzeć na kota. Spójrz mi w oczy, a przekonasz się. Król odjął chusteczkę od oczu i przypatrzył się Kotu przez łzy. Jego spojrzenie wędrowało po spokojnej białej kociej mordce i zatrzymało się na zielonych oczach zwierzątka. I Król w przenikliwych, lśniących oczach Kota ujrzał swoje własne odbicie. - Przybliż się, przybliż, proszę - powiedział Kot. Król posłusznie schylił się nad Kotem. I kiedy spojrzał w bezdenne kocie oczy, nagle zaszła w Królu jakaś przedziwna zmiana. Powolutku jego wychudła, pomarszczona twarz jak gdyby nieco przytyła. Blade policzki zaokrągliły się i zaróżowiły, zmarszczki na czole wygładziły się. Pukle kasztanowatych włosów wiły się teraz wokół głowy, a szpakowata, rzadka bródka urosła nagle w gęstą, piękną brodę. Oczy nabrały blasku i błyszczały w twarzy, która stała się po prostu nie do poznania. Król wydał okrzyk zdumienia i uśmiechnął się. W błyszczących oczach Kota ujrzał uśmiechniętego, rumianego, rosłego mężczyznę. - Dalibóg! Czy to ja? - zawołał. - Nareszcie wiem, kim jestem! Ach, nie jestem wcale największym mędrcem świata! Radośnie uniósł głowę do góry i roześmiał się z całego serca. - Ho-ho-ho! Cha-cha-cha! Wiem już teraz na pewno. Żaden ze mnie myśliciel, tylko po prostu wesoły, byczy chłop!

Wyciągnął ręce do swoich dworzan, stojących wokół niego z szeroko otwartymi oczyma. - Hej, wy! Zabierzcie stąd wszystkie pióra i papiery! Podrzyjcie wszystkie karteczki i notatki! Wyrzućcie wszystkie biurka! I jeśli ktokolwiek wspomni mi o tym wszystkim, własnoręcznie utnę mu głowę! Król jeszcze raz roześmiał się z całej duszy i tak serdecznie i mocno uścisnął Kanclerza, że o mało go nie zadusił. - Wybacz mi, wierny druhu! - zawołał. - I przynieś mi moją fajkę i puchar z ponczem. I przywołaj grajków! Niech zagrają od ucha! A ty, moja miłości, mój skarbie, moja gołąbko - zwrócił się do Królowej z wyciągniętymi ramionami - podaj mi rękę, ukochana, i zostań ze mną na zawsze! Łzy radości popłynęły z oczu Królowej, a Król otarł je czule. - Na co mi gwiazdy na niebie? - szepnął. - Gwiazdy to twoje oczy. - Wybacz mi, że ci przerwę. Ale co będzie ze mną? - spytał Kot. - Dostałeś królestwo! Dostałeś królewską koronę. Czego trzeba ci jeszcze? - spytał Król. - Et! - powiedział Kot. - Na nic mi i jedno, i drugie. Zechciej przyjąć je z powrotem jako dar przyjaciela. Ale ponieważ żaden Kot nie ofiarowuje nikomu niczego za darmo, będę w zamian za to miał do ciebie dwie prośby. - Proszę bardzo. Wszystko, czego tylko zażądasz - rzekł Król z iście królewskim gestem. - Chciałbym móc co pewien czas przyjść do pałacu i odwiedzić... - Mnie? Ależ oczywiście! Będziesz zawsze mile widziany - przerwał mu Król z radosnym uśmiechem.

- Odwiedzić Królową - ciągnął Kot, puszczając mimo uszu słowa Króla. - Ach, Królową! Dobrze. Kiedykolwiek będziesz miał ochotę. Pomożesz przy tępieniu myszy. - A oto moja druga prośba - mówił dalej Kot. - Chciałbym mieć kolię z niebiesko-zielonych kwiatuszków, kolię, którą Królowa nosi na szyi. - Ależ weź ją, proszę - powiedział Król wesoło. - Ta skromna kolijka nie przedstawia sobą nic wartościowego. Królowa podniosła ręce ku szyi i odpięła powoli zameczek naszyjnika. Po czym opasała kolią kosmate ciało i ogon Kota. Następnie przez dłuższą chwilę wpatrywała się głęboko w jego zielone oczy, a Kot patrzył w oczy Królowej. I w tym spojrzeniu zawarły się wszystkie sekrety, jakie królowe i koty kryją w swych sercach i z których nie zwierzają się nigdy nikomu. - Przyjmuję co drugi piątek - z uśmiechem powiedziała Królowa do Kota. - Stawię się - rzekł Kot i skinął głową. Po czym obrócił się na pięcie i nie patrząc na nikogo, wyśliznął się z sali obrad. Błękitno-zielony naszyjnik błyszczał na jego sierści, a ogonek poruszał się w lewo i w prawo jak chorągiewka. - Aha, jeszcze jedno, byłbym zapomniał! - zawołał Król za odchodzącym Kotem. - Czy na pewno jesteś zaczarowanym księciem przemienionym w kota? I czy naprawdę mógłbym spokojnie odciąć ci głowę? Zielonooki Kot obejrzał się za siebie i popatrzył na Króla z powagą. Po czym uśmiechnął się drwiąco.

- Nie ma nic pewnego na świecie. Żegnaj! - powiedział. To rzekłszy dał susa przez zalany słońcem próg i zeskoczył ze stopni pałacu. Na trawniku królewskiego parku ruda Krowa podziwiała swoje odbicie w stawie. - Coś ty za jeden? - zapytała, gdy Kot właśnie przechodził mimo. - Jestem Kotem, Który Patrzył Na Króla - odpowiedział. - A ja - rzekła Krowa, unosząc lekko głowę do góry - jestem Krową, Która Przeskoczyła Przez Księżyc. - Czyżby? - spytał Kot. - A na co ci to było? Krowa szeroko otworzyła oczy. Nikt nigdy nie zadał jej jeszcze takiego pytania. I nagle zaświtała jej w głowie myśl, że na świecie mogą być jeszcze inne zajęcia niż skakanie przez księżyc. I po raz pierwszy w życiu cała historia ze skakaniem wydała się jej bezgraniczną głupotą. - Teraz dopiero, kiedy o tym wspomniałeś - powiedziała nieśmiało mam wrażenie, że sama nie wiem na co... I poszła sobie łąką, aby przemyśleć całą tę sprawę. Na ścieżce parku jakiś duży, szary ptak z hałasem trzepotał skrzydłami. - Jestem Gęś, Która Składa Złote Jajka - zagęgał ptak dumnie. - Doprawdy? - rzekł Kot. - A gdzie są twoje gęsięta? - Gęsięta? - Gęś z lekka pobladła. - A, rzeczywiście! Prawdę mówiąc, to nie mam ani jednego. Zawsze mi się zdawało, że czegoś mi brakuje. I szybko pobiegła, żeby uwić gniazdo i złożyć zwyczajne jajko. - Chlup! Chlap! Co to?

Coś zielonego skoczyło Kotu pod nogi. - Jestem Księżniczka Przebierka Zamieniona w Żabę - powiedziała z dumą Żaba. - Ach, tak? - spytał Kot. - Mam nadzieję, że przebierałaś dosyć długo wśród królewiczów i że wreszcie szczęśliwie wyszłaś za mąż. - No, mówiąc szczerze, to nie bardzo - przyznała się Żaba. - Trzeba ci było słuchać matki - odpowiedział Kot i pomaszerował przed siebie aleją, dumnie podkręcając wąsiki i wymachując ogonkiem na obie strony niczym chorągiewką, a błękitno-zielona kolia Królowej połyskiwała mu na grzbiecie. Kiedy zniknął za bramą pałacu, wszyscy, których spotykał na swej drodze, czuli nagle, że są szczęśliwi i bogaci. Kot patrzył na nich swymi jasnozielonymi oczyma i życie każdego z nich zaczynało się szczęśliwie od nowa. Krowa, Gęś i Żaba czuły się szczęśliwe, ponieważ przestały wreszcie robić głupstwa, które nie miały żadnego sensu. Dworzanie Króla czuli się szczęśliwi i wytańcowywali po całych dniach, a po całych nocach popijali doskonały poncz ze srebrnych pucharów. Król czuł się nieskończenie szczęśliwy, ponieważ nie musiał już o niczym myśleć. A Królowa czuła się szczęśliwa po prostu dlatego, że Król był szczęśliwy. Mały Paź również czuł się szczęśliwy, gdyż teraz mógł napełniać kałamarze atramentem, po czym znów je opróżniać i wlewać atrament z powrotem do butelek. Ale najszczęśliwszą osobą na świecie był stary Kanclerz. A wiecie, co takiego zrobił?

Wydał wielką odezwę do narodu. Król - tak głosiła odezwa - rozkazał swoim poddanym wkopać na placach wysokie słupy i tańczyć wokół nich; ustawić karuzele i jeździć na nich; tańczyć, śpiewać, jeść i pić, i kochać się wzajemnie. Poza tym (tak było w odezwie wyraźnie napisane), jeśli ktokolwiek nie będzie się stosował do tych zarządzeń, temu Król niezwłocznie i własnoręcznie utnie głowę. Wydawszy odezwę, Kanclerz poczuł, że dokonał rzeczy ogromnie doniosłej. Resztę swego życia spędził na próżnowaniu - to znaczy, siedział po całych dniach w fotelu na biegunach, wygrzewając się w słońcu i wachlując się liściem palmy kokosowej. Co się zaś tyczy Kota, to chodził on dalej własnymi drogami po całym świecie, przystrojony w błyszczącą kolię Królowej, i spoglądał na wszystko swymi przenikliwymi, zielonymi oczami. I teraz ów Kot, tak powiadają ludzie, wędruje nadal po drogach i gościńcach - i gdziekolwiek się znajdzie, wypatruje, czy ktoś nie wymieniłby z nim spojrzenia. Wszystko jedno, czy będzie to król, czy zwyczajny pastuch, czy przechodzień spotkany na ulicy. Wówczas ów ktoś przystaje na krótką chwilę. Ale to mu wystarcza, choćby trwało tylko ułamek sekundy. Wystarcza mu, by spojrzeć głęboko w zielone oczy Kota i dowiedzieć się, kim jest naprawdę. Senny, rozmarzony głos Mary Poppins cichł stopniowo, aż wreszcie zamilkł. Światło słoneczne powoli gasło na szybach okien, ustępując miejsca zmierzchowi. W pokoju dziecinnym słychać było tylko tykanie zegara.

Nagle Mary poderwała się, jakby przybyła skądciś, z bardzo daleka, i spojrzała na dzieci. Oczy jej zabłysły gniewnie. - Dlaczego nie leżysz w łóżku? Zdawało mi się, że umierasz z bólu zęba, Michasiu. A ty, moja droga - zwróciła się do Janeczki - czemu tak na mnie wybałuszasz oczy? Nie jestem tresowanym niedźwiedziem. I zgarnąwszy włóczkę, którą nawijała na kłębek, gwałtownie jak huragan zerwała się z miejsca. Michaś z piskiem również poderwał się z miejsca i pobiegł do łóżka. Ale Janeczka nie poruszyła się. - Bardzo bym chciała wiedzieć, kim ja właściwie jestem - rzekła cichutko, na wpół do siebie samej, a na wpół do Michasia. - A ja wiem, kim ja jestem - rzekł Michaś rezolutnie. - Jestem Michaś Banks z ulicy Czereśniowej. I wcale nie potrzebuję żadnego kota, żeby mi to powiedział. - On nigdy nikogo nie potrzebuje, żeby się czegoś dowiedzieć. On wie wszystko sam. Patrzcie go, pan mądraliński! - powiedziała Mary z pogardliwym uśmieszkiem. - Kiedy Kot znów wróci - powiedziała cichutko Janeczka - popatrzę w jego zielone oczy... - Co ci się tam troi w głowie o jakichś zielonych oczach. Nic innego nie masz do roboty? Spójrz lepiej na własną umorusaną twarz i postaraj się, żeby była czysta do kolacji! - I Mary swoim zwyczajem pociągnęła nosem. - A może on już nigdy nie wróci - rzekł Michaś. - Chyba Kot, który patrzył na Króla, nie będzie chciał przesiadywać po całych dniach na półeczce nad kominkiem... - Ach, wróci, wróci... Nieprawda, Mary? - powiedziała Janeczka.

- A skąd ja mam wiedzieć? - żachnęła się Mary Poppins. - Nie jestem chodzącą encyklopedią. - Ale przecież to jest Kotek Michasia - zaczęła przekonywać ją Janeczka, gdy właśnie rozległ się głos pani Banks. - Mary! - wołała pani Banks z dołu. - Czy możesz przyjść tutaj na chwilę? Ale zaraz! Dzieci pytająco spojrzały po sobie. Sądząc z głosu, pani Banks była chyba mocno zdenerwowana. Mary szybko wyszła z pokoju. Michaś wyskoczył z łóżka i obydwoje z Janeczką stanęli na progu. Na dole w przedpokoju pan Banks siedział bezwładnie na krześle. Pani Banks, wyraźnie zaniepokojona, głaskała go po głowie, podając mu szklankę wody, którą on pił małymi łykami. - Zdaje się, że biedaczysko dostał jakiegoś ataku nerwowego tłumaczyła pani Banks Mary. - Ale powiedz nam, Jerzy, co się takiego stało? Co to było? Pan Banks uniósł w górę pobladłą twarz. - To atak nerwowy. Jestem przepracowany. Mam halucynacje. Widzę jakieś zjawy. - Jakie zjawy? - dopytywała się pani Banks. - Szedłem do domu. Skręcałem właśnie zza rogu i... - tu zadrżał i przymknął oczy - i zobaczyłem go, jak stał akurat przed naszą furtką. - Ale kogo zobaczyłeś? Powiedz! - wołała gorączkowo pani Banks. - Coś białego. Coś w rodzaju lamparta. A na jego sierści rosły niezapominajki. Kiedy podszedłem do furtki, spojrzał na mnie. Miał jakieś dzikie, zielone spojrzenie i popatrzył mi w oczy. Potem skinął mi głową i powiedział: „Co słychać, panie Banks?” I uciekł alejką.

- Nie rozumiem... Jak to? - dopytywała się pani Banks. Pan Banks podniósł rękę na znak protestu. - Wiem, co powiesz. Więc nie mów. Powiesz, że lamparty siedzą zamknięte w klatkach w ogrodzie zoologicznym. I w żadnym razie na grzbietach nie rosną im niezapominajki. I wiem, że to jest niemożliwe. Więc to znaczy po prostu, że jestem ciężko chory. Musisz koniecznie wezwać doktora Simpsona. Pani Banks pobiegła do telefonu. I w tej samej chwili z góry dał się słyszeć stłumiony chichot. - Co się tam dzieje na górze? - zapytał pan Banks słabym głosem Ale Janeczka i Michaś nie mogli mu odpowiedzieć. Napadł ich atak niepowstrzymanego śmiechu. Skręcali się, pokładali, tarzali po podłodze, śmiejąc się do rozpuku. Bo gdy pan Banks opowiadał, co mu się przytrafiło, na oknie dziecinnego pokoju ukazała się jakaś nieduża, biała postać. Małe stworzonko bezszelestnie dało susa z parapetu okiennego na podłogę i wskoczyło równie cichutko na półeczkę nad kominkiem. Po czym usiadło sobie z nastroszonymi do góry wąsikami, podwinąwszy ogonek. Z grzbietem nakrapianym drobnymi błękitnymi kwiatuszkami, z zielonymi oczyma, patrzącymi poprzez całą szerokość pokoju, milczący i cichy, na półeczce nad kominkiem siedział porcelanowy Kotek Michasia. - Ach, wy niedobre dzieci bez serca! - zawołał pan Banks, dotknięty do żywego i zgorszony. Ale to jeszcze bardziej pobudziło dzieci do śmiechu. Oboje zachłystywali się, ryczeli i chichotali tak długo, dopóki nie zjawiła się Mary, obrzucając ich groźnym spojrzeniem, które tak dobrze znali.

Po czym nastąpiła cisza. Żadne z dzieci nie śmiało odezwać się ani słowem. Ponieważ to spojrzenie, jak o tym dobrze wiedziały, oznaczało, że trzeba przestać się śmiać.

ROZDZIAŁ CZWARTY MARMUROWY CHŁOPIEC

- Tylko nie zapomnij mi kupić „Kuriera Wieczornego” - powiedziała pani Banks, wręczając Janeczce dwa pensy i całując ją na pożegnanie. Michaś spojrzał z wyrzutem na matkę. - To wszystko? A dla nas nic? - spytał. - A co będzie, jak spotkamy lodziarza? - Dobrze - powiedziała pani Banks ociągając się - macie tu jeszcze sześć pensów. Ale zdaje mi się, że dzieci nie powinny jeść za dużo słodyczy. Ja nigdy, kiedy byłam małą dziewczynką, nie jadłam lodów co dzień. Michaś spojrzał na matkę z zaciekawieniem. W żaden sposób nie mógł uwierzyć, że mama była kiedykolwiek małą dziewczynką. To zabawne. Pani Jerzowa Banks w krótkiej spódniczce i z warkoczykami związanymi wstążką. Nie, to niemożliwe! - Pewnie nie dostawałaś słodyczy za karę - powiedział Michaś kąśliwie. I włożył pieniążek do kieszeni swojej marynarskiej kurteczki. - Cztery pensy będą na lody - powiedziała Janeczka - a za resztę kupimy nowy numer «Wiele Śmiechu dla Zabawy». - „«Wiele Śmiechu dla Zabawy» - niechaj czyta, kto ciekawy” podchwycił Michaś. - Hurra! - Proszę mi pozwolić przejść - dał się słyszeć za nimi podniesiony

głos. Wymuskana, świeża, jakby wycięta z żurnalu, Mary Poppins schodziła schodami w dół, trzymając na ręku Anielkę. Gdy była już na dole, usadowiła małą w wózku. - A teraz idziemy do parku - oznajmiła. - Tylko proszę nie marudzić. Janeczka i Michaś poszli za nią uliczką wiodącą ku furtce. Za nimi, w tyle, postępowali Jaś i Basia. Ulica Czereśniowa jaśniała skąpana w promieniach słońca jak gdyby pod ogromnym świecącym parasolem. Drozdy i kosy śpiewały pośród gałęzi drzew. Admirał Bum w swym ogrodzie z zapałem strzygł trawniki. Z daleka słychać było dźwięki wojskowej orkiestry, dochodzące z odległego krańca parku. Alejami przesuwały się kwieciste, kolorowe parasolki, a spacerujące pod nimi panie opowiadały sobie miejscowe ploteczki i najświeższe nowinki. Dozorca parku w letnim granatowym mundurze, z czerwoną opaską na rękawie kurtki, obchodził park pilnując porządku. - Proszę nie chodzić po trawie! Proszę wrzucać odpadki do koszy na śmieci! - wołał. Janeczka patrzyła na zalany słońcem widok, który roztaczał się przed jej oczyma. - To zupełnie jak w tej piosence, którą grała katarynka pana Gałązki szepnęła zachwycona. Michaś przyłożył ucho do pnia rozłożystego dębu. - Zdaje mi się, że słyszę naprawdę, jak on rośnie - powiedział. - Tak w nim coś cichutko skrzypi, skrzypi i gra... - Sam będziesz skrzypiał za chwilę. Z miejsca pójdziesz do domu, jak będziesz się tak wlókł jak ten ślimak. Idźże prędzej.

- Proszę nie zaśmiecać parku! - wołał dozorca, idąc Aleją Lipową. - Pilnuj pan swego nosa! - doradziła mu Mary, wyniośle odrzuciwszy głowę do tyłu. Dozorca zdjął czapkę, którą zaczął wachlować swą spoconą twarz, i patrzył za oddalającą się Mary Poppins. I każdy, kto widział jej uśmieszek, z łatwością mógł się domyślić, że wie, że dozorca ogląda się za nią. Trudno mu się dziwić, myślała sobie Mary. Czyż nie miała na sobie nowiutkiego, białego żakietu z czterema różowymi guzikami na przodzie, z różowym paskiem i różowym kołnierzem? - Którędy dziś pójdziemy? - spytał Michaś. - Zobaczysz - odpowiedziała, sznurując usta. - Ja tylko spytałem - tłumaczył się Michaś. - Więc nie pytaj - poradziła mu Mary, ostrzegawczo pociągając nosem. - Nigdy nie wolno mi się odezwać - cicho żalił się Michaś Janeczce. - Zaniemówię kiedyś i będzie żałowała... Dzieci w milczeniu wlokły się za Mary. Słońce łagodnie chyliło się ku zachodowi. Mary Poppins tak energicznie popychała wózek, jakby brała udział w wyścigach z przeszkodami. - Nie tędy! Tędy! - rozkazała, kierując wózek w prawo. I dzieci już teraz wiedziały, dokąd idą. Bowiem niewielka ścieżka, która skręcała w bok od Alei Lipowej, wiodła w stronę stawu. Z daleka, za drzewami, połyskiwała woda. Mieniła się i migotała, jakby uwikłana w sieć ze słońca, i dzieci poczuły, że serca zabiły im szybciej, gdy biegły ku niej poprzez kładące się na ścieżce cienie. - Zrobię sobie łódeczkę i popłynę do Afryki - powiedział Michaś, nie

pamiętając już o gniewie. - A ja będę łowić ryby - wołała wesoło Janeczka, pędząc za nim. Nawołując się i śmiejąc, podeszli do połyskującej w słońcu wody. Dokoła stawu stały kurzem pokryte ławki, czekając na tych, którzy mieli na nich usiąść. Do brzegu stawu kwakając przypłynęły kaczki i rozglądały się łakomie za okruchami chleba. Nie opodal stał nad stawem trochę poobijany marmurowy posąg Chłopca z Delfinem, połyskując bielą między wodą i niebem. Koniuszek nosa chłopca był lekko odłupany, a wokół prawej kostki widniała czarna rysa. Jeden z palców jego lewej ręki był odłamany, a wszystkie palce u nóg popękane. Chłopiec stał na wysokim cokole, objąwszy lekko ramieniem szyję delfina. Głowę, w obramieniu marmurowych pukli włosów, pochylał nad wodą. Marmurowymi oczyma, pełnymi zadumy, zdawał się wpatrywać w jej czystą taflę. U podstawy cokołu wyryto złotymi literami napis: NELEUSZ - Jaki śliczny jest dzisiaj i jaki bielutki! - powiedziała Janeczka, mrużąc oczy wpatrzone w olśniewającą biel marmuru. Nagle spostrzegła starszego pana siedzącego na ławce u stóp posągu. Ów jegomość czytał książkę przez powiększające szkło. Łysą głowę miał przykrytą od słońca jedwabną chusteczką związaną w supełki na czterech rogach. Obok starszego pana leżał na ławce czarny cylinder. Dzieci z wielką ciekawością przypatrywały się osobliwej postaci. - To jest ulubiona ławka Mary... Oho, na pewno będzie się złościć! powiedział Michaś.

- Tak? A czy ja się kiedy złoszczę? - rozległ się głos Mary Poppins tuż obok. Ta uwaga zupełnie zaskoczyła Michasia. - Często się złościsz, Mary - powiedział. - Przynajmniej z pięćdziesiąt razy dziennie. - Ja? Nic podobnego! - fuknęła Mary gniewnie, pociągnąwszy nosem. - Jestem cierpliwa jak boa-dusiciel. Tylko po prostu mówię to, co myślę. Gwałtownym ruchem odwróciła się i usiadła na ławce na wprost posągu. Po czym spojrzała na siedzącego naprzeciwko starszego pana. Było to spojrzenie, które mogłoby zabić każdego. Ale starszy pan pozostał niewzruszony. Był zatopiony w książce i na nic dokoła nie zwracał najmniejszej uwagi. Mary Poppins, wściekle pociągnąwszy nosem, wydobyła z wózka swój woreczek do szycia i zaczęła cerować skarpetkę. Dzieci rozbiegły się dokoła stawu, którego tafla migotała w słońcu. - Spójrz! To będzie moja łódka! - zawołał Michaś, wyciągając z kosza na śmieci kawałek kolorowego papieru. - A ja łowię ryby - powiedziała Janeczka, leżąc na brzuchu nad brzegiem stawu i zanurzając rękę w wodzie. Udawała, że trzyma wędkę z długim sznurkiem i że na końcu sznurka jest haczyk z robakiem. Za chwilę - wyobrażała sobie - ryba powolutku przypłynie do haczyka, połknie robaka, a ona delikatnie odczepi rybę od wędki, włoży do swego kapelusza i zaniesie do domu. „Coś podobnego - powie Jakubowa - w sam raz przyda nam się dziś na kolację!” Obok niej Bliźnięta bawiły się w piasku. Michaś przedzierał się swoim statkiem przez okropny sztorm. Mary Poppins siedziała

wyprostowana na ławce, miarowo poruszając nogą. Srebrzysta igła do cerowania połyskiwała w słońcu. W parku było cicho i sennie. Buch! Coś przerwało nagle panującą dokoła ciszę. To starszy pan z hałasem zamknął książkę. - Ojej! - rozległ się na znak protestu przenikliwy głosik, w którym brzmiała nuta skargi. - Dlaczego nie daje mi pan skończyć? Janeczka i Michaś, zdziwieni, obejrzeli się i zaczęli gwałtownie mrugać oczami. Co to? Popatrzyli dokoła. Na trawniku, tuż przed nimi, stał marmurowy posąg chłopca obejmującego ramieniem marmurowego delfina. Cokół był pusty. Starszy pan szeroko otworzył usta. Po czym zamknął je i znów otworzył. - E... tego... czy... coś powiedziałeś? - wykrztusił wreszcie i brwi podjechały mu prawie pod sam czubek głowy. - Pewnie, że powiedziałem - odparł chłopiec. - Czytałem książkę przez pana ramię - wskazał w kierunku pustego cokołu - a pan tak nagle ją zamknął... Chciałbym skończyć tę historyjkę o Słoniątku i dowiedzieć się, w jaki sposób zdobyło trąbę... - Ooo, w takim razie bardzo cię przepraszam - powiedział starszy pan - nie wiedziałem, że czytasz. Zazwyczaj kończę czytanie o czwartej i wracam do domu na podwieczorek. Wstał, zdjął chusteczkę z głowy i sięgnął po cylinder. - Jeżeli pan już skończył - powiedział chłopiec trochę nieśmiało - to może by mi pan dał tę książkę... Starszy pan cofnął się o krok i przycisnął książkę do piersi. - Niestety, nie mogę tego zrobić - odparł - bo, widzisz, właśnie

kupiłem ją sobie dziś rano. Chciałem ją przeczytać kiedyś, kiedy byłem małym chłopcem. Ale starsi nie chcieli mi jej kupić. A teraz, kiedy wreszcie ją zdobyłem, muszę ją zachować dla siebie. Popatrywał na chłopca, jakby w obawie, że ten lada chwila zabierze mu książkę. - Jeśli chcesz - odezwała się nieśmiało Janeczka do chłopca mogłabym ci opowiedzieć historyjkę o Słoniątku... - Och, Janeczko, naprawdę? - zawołał chłopiec, jakby nie dowierzając jej słowom. I jego marmurowa twarzyczka rozpromieniła się z radości. - A ja ci opowiem o Żółtym Psie Dingo - wtrącił się do rozmowy Michaś - i o Kocie, Który Chadzał Własnymi Drogami.* [Wszystkie te opowiadania znajdują się w książce Rudyarda Kiplinga pt. Takie sobie bajeczki.] Starszy pan zdawał się wahać przez chwilę i nagle powiedział: - Nie, w żaden sposób nie mogę dopuścić do tego. Jestem od stóp do głów ubrany, mam na sobie garnitur, kapelusz i parę butów. A ten biedaczek jest zupełnie nagi. Dam mu tę książkę. Trudno - powiedział ze smętnym westchnieniem - widocznie tak mi już sądzone, żebym nigdy nie miał jej na własność. Rzucił na książkę ostatnie czułe spojrzenie i wręczywszy ją marmurowemu chłopcu, zaczął się oddalać szybkim krokiem. Ale nagle delfin zatrzepotał się i starszy pan zawrócił. - Przy okazji - spytał z ciekawością - chciałbym się dowiedzieć, w jaki sposób udało ci się złapać tego delfina. Czy złowiłeś go siecią, czy na wędkę?

- Wcale go nie złowiłem - odparł chłopiec z uśmiechem. - Dostałem go w prezencie, kiedy się urodziłem. - Aha - pokiwał głową starszy pan, choć w dalszym ciągu minę miał bardzo zdziwioną. - No, ale muszę już iść. Do widzenia! Włożył cylinder i szybkim krokiem skierował się w stronę bramy. - Dziękuję panu - zawołał za nim marmurowy chłopiec i z wielkim zaciekawieniem otworzył książkę. Na jej wewnętrznej karcie widniał podpis z zakrętasem: Patryk Antrykot. - Wymażę jego imię i nazwisko i napiszę moje - z wesołym uśmiechem powiedział chłopiec do Janeczki i Michasia. - A jak ty się nazywasz? - spytał Michaś. - I w jaki sposób czytasz? - Nazywam się Neleusz - odparł śmiejąc się chłopiec - a czytam, ma się rozumieć, oczami. - Jak to? Przecież jesteś tylko posągiem - spierała się Janeczka - a posągi nie umieją ani chodzić, ani mówić. I jak ci się udało zejść z cokołu? - Po prostu zeskoczyłem - odparł Neleusz i znów się uśmiechnął, po czym potrząsnął swymi marmurowymi puklami. - Taki byłem zły, że nie mogę dokończyć opowiadania, że coś dziwnego stało się nagle z moimi nogami. Z początku zaczęły mi trochę dygotać, potem podskakiwać i w końcu, sam już nie wiem, jak to się stało, naraz znalazłem się na trawie... Wyprostował swe marmurowe paluszki u nóg i zaczął stąpać marmurowymi stopami po ziemi. - Ach, jakie szczęśliwe są ludzkie istoty, że mogą to robić co dzień, kiedy tylko zechcą... Nieraz przypatrywałem się tobie, Michasiu, i tobie, Janeczko, i tak marzyłem o tym, żeby zejść z cokołu i trochę się z wami pobawić. No i spełniło się moje marzenie. Tak się okropnie cieszę!

Powiedzcie mi, powiedzcie, że i wy się cieszycie! Dotknął kolejno swymi marmurowymi palcami policzków Michasia i Janeczki i nie posiadał się z radości, kiedy dzieci zaczęły skakać wokół niego. I zanim zdążyły cokolwiek powiedzieć, pobiegł jak zając nad brzeg stawu i zanurzył rękę w wodzie. - Aha! Więc to jest woda! Pierwszy raz w życiu jej dotykam! - wołał. - Taka jest głęboka i niebieska i taka leciutka jak powietrze! Schylił się nad migotliwą powierzchnią stawu, a delfin machnął ogonem, wyśliznął się z jego objęć i znalazł się w wodzie. - Złap go, bo utonie! - zawołał Michaś z przejęciem. Ale delfinowi ani się śniło utonąć. Pływał sobie w najlepsze, prując wodne fale; nurkował raz po raz i raz po raz chwytał pyskiem ogon i znowu chował się pod wodę. Wyglądało to zupełnie jak numer popisowy w cyrku. A kiedy podskakiwał w górę, ociekając wodą, i wpadał w ramiona swego pana, dzieci nie mogły powstrzymać się od oklasków. - No, przyjemnie ci? - spytał Neleusz. A delfin, szczerząc zęby, kiwnął zadowolony głową. - Przyjemnie! - rozległ się za nimi pełen oburzenia głos. - Ja bym to nazwała trochę inaczej. Zachowujecie się po prostu okropnie. Nie ma co! Mary Poppins stała nad brzegiem stawu, a oczy jej błyszczały tak ostro, jak igła do cerowania. Neleusz poderwał się z lekkim okrzykiem i schylił przed Mary głowę. Wydawał się bardzo młodziutki, mały i onieśmielony, gdy tak czekał, aż Mary do niego przemówi. - Kto ci pozwolił zejść z cokołu? Odpowiedz mi, proszę powiedziała gniewnie. Neleusz w poczuciu winy schylił głowę jeszcze niżej.

- Nikt - wybąkał. - Moje nogi same zeskoczyły na ziemię, Mary! - Więc niech natychmiast wskoczą z powrotem na swoje miejsce. Nie wolno ci schodzić z cokołu. Neleusz odchylił swą marmurową główkę do tyłu i słońce musnęło jego mały marmurowy nosek. - Ach, Mary - prosił - czy nie mógłbym zostać tutaj choćby na króciutko? Tak bym chciał troszkę pobawić się z Janeczką i z Michasiem! To tak strasznie smutno stać samemu na cokole! Pomyśl, prócz ptaszków nie mam nikogo, z kim mógłbym porozmawiać choć trochę... Jego marmurowe oczy patrzyły na nią żałośnie. - Pozwól mi, pozwól, Mary - szeptał cichutko, błagalnie składając ręce. Mary Poppins przez chwilę patrzyła w ziemię, zdając się z namysłem rozważać całą sprawę. Nagle wyraz jej oczu złagodniał i lekki uśmieszek ukazał się w kącikach ust. - No dobrze, ale tylko dzisiaj, Neleuszu - odrzekła. - I już nigdy więcej. - Nigdy więcej, obiecuję ci, Mary - powiedział Neleusz i uśmiechnął się do niej łobuzersko. - A skąd ty znasz Mary? - spytał Michaś. - I gdzieś ty ją przedtem widział? - dopytywał się, jak gdyby lekko o nią zazdrosny. - Pewnie, że ją znam! - zawołał Neleusz z uśmiechem. - Mary to stara, dobra znajoma mojego ojca. - A jak twój ojciec się nazywa? I gdzie mieszka? - pytała Janeczka, szalejąc po prostu z ciekawości. - O, bardzo daleko stąd. Na Wyspach Greckich. Mojego ojca

nazywają Królem Mórz. Oczy Neleusza, gdy mówił te słowa, przysłoniła jakby mgiełka smutku. - A czym jest twój ojciec? - pytał Michaś. - Czy chodzi do biura, tak jak mój tatuś? - O, nie! Mój tatuś nigdy nigdzie nie chodzi, tylko stoi na skale nad samym morzem i w ręku trzyma trójząb, i dmie w róg. A obok niego siedzi moja mama i czesze sobie włosy. U ich nóg siedzi mój młodszy braciszek, Peliasz, i bawi się marmurową muszlą. Całymi dniami latają nad nimi mewy, czarne i białe, i przynoszą im portowe nowinki. W dzień patrzą na okręty z czerwonymi żaglami. Te okręty wpływają i wypływają z zatoki. A w nocy moi rodzice i mój braciszek słuchają, jak szumią fale i jak się rozpryskują o brzeg morza. - Ach, jakie to musi być cudowne! - zawołała Janeczka. - Ale powiedz, czemuś ty od nich odszedł? Janeczka pomyślała sobie, że za nic na świecie nie opuściłaby swoich

rodziców

ani

Michasia,

zostawiając

ich

samotnych

na

przybrzeżnych skałach Grecji. - Wcale tego nie chciałem - odpowiedział marmurowy chłopiec. Ale czy posąg może sobie poradzić z ludźmi? Przychodzili rozmaici, patrzyli na nas, oglądali ze wszystkich stron. Powiedzieli, że bardzo dawno temu stworzył nas jakiś sławny artysta. Aż pewnego dnia ktoś powiedział: „Zabiorę go!” i wskazał na mnie. Więc musiałem odjechać... Neleusz ukradkiem podniósł dłoń do oczu. - Ale co się stało potem? - spytała Janeczka. - Skąd się wziąłeś w naszym parku?

- Po prostu przyjechałem tu w skrzyni - odparł Neleusz ze spokojem i roześmiał się na widok zdumienia na twarzach dzieci. - My zawsze podróżujemy w ten sposób. Moja rodzina jest bardzo poszukiwana. Ludzie chętnie umieszczają nas w parkach, muzeach i na skwerach. Kupują nas i posyłają jako przesyłki pocztowe. Nigdy im do głowy nie przyjdzie, że może nam będzie smutno tak stać samotnie na cokole. Kiedy to mówił, głos mu się trochę załamał. Ale po chwili wyniosłym gestem uniósł głowę do góry. - Ale co tam! Po co o tym myśleć? - zawołał. - Od razu zrobiło mi się tak przyjemnie, kiedyście przyszli obydwoje. Ach, Janeczko i Michasiu, znam was tak dobrze, jakbyście byli moją najbliższą rodziną. Wiem, co było z latawcem Michasia, znam waszą przygodę z kompasem i wiem także o talerzu z saskiej porcelany, i o Maciuciu, i o kocie, i co jadacie na kolację. Czy nigdy nie zauważyliście, jak się przysłuchuję temu, co mówicie? I że za waszymi plecami zerkam często do książki, kiedy czytacie bajki i rozmaite historyjki? Janeczka i Michaś przecząco potrząsnęli głowami. - Alicję w Krainie Czarów umiem prawie całą na pamięć - ciągnął chłopiec dalej - i prawie całego Robinsona Crusoe. A także ulubioną książkę Mary O czym prawdziwa dama wiedzieć powinna. Ale najciekawsze są kolorowe pisemka obrazkowe. A najlepiej lubię to, które się nazywa «Wiele Śmiechu dla Zabawy»... Co się stało z Tygrysem Nieustraszonym w tym tygodniu? Czy uciekł przed Krwawym Pogromcą? - Dziś wychodzi nowy numer, to poczytamy sobie razem powiedziała Janeczka. - Ach, to świetnie! - zawołał Neleusz. - Janeczka opowie mi o

Słoniątku, będzie świeży numer «Wiele Śmiechu dla Zabawy» i czuję się zupełnie jak ptak, jakby mi wyrosły skrzydła u nóg. Nie wiem, kiedy są moje urodziny, ale myślę, że chyba dziś! Objął delfina mocniej ramieniem, przycisnął do siebie książkę i zaczął skakać po trawie. - Hej! Dzyń-dzyń-dzyń! Patrz, gdzie idziesz - rozległ się tuż obok ostrzegawczy głos lodziarza, który pedałował na swym wózku wzdłuż brzegu stawu. Na froncie wózka widniał napis: PYSZNE LODY DLA OCHŁODY - Proszę pana! Proszę pana! Niech się pan zatrzyma! - wykrzyknęły dzieci i pędem pobiegły za wózkiem. - Proszę dla mnie czekoladowe! - powiedział Michaś. - A dla mnie cytrynowe! - wołała Janeczka. A tłuściutkie Bliźnięta wyciągnęły rączki i z wielkim zadowoleniem przyjęły to, co im dano. - A co dla kawalera? - zwrócił się lodziarz do Neleusza, który nieśmiało stanął obok. - Nie wiem, co wybrać - rzekł Neleusz - jeszcze nigdy w życiu tego nie jadłem... - Co? Nigdy w życiu nie skosztował kawaler choćby pół porcyjki? Chłopiec w tym wieku powinien dobrze znać się na lodach. Lodziarz nabrał łyżką z metalowej puszki niewielką porcję malinowych lodów, włożył ją między dwa wafelki i podał Neleuszowi. - Niech kawaler weźmie i przekona się, jak to smakuje. Neleusz swymi marmurowymi palcami przełamał wafelek na dwie części, jedną połowę dał delfinowi, a drugą zaczął lizać sam.

- Pyszne! - zawołał. - O, dużo lepsze od wodorostów! - Od wodorostów? No chyba! jak można porównywać wodorosty z lodami! Ale skoro mowa o wodorostach i o podobnych rzeczach, to całkiem ładnego dorszyka kawaler zdobył! - powiedział lodziarz, wskazując na delfina. - Jak go kawaler zaniesie do sklepu z rybami, to dostanie za niego ładny grosz! - Wcale nie mam zamiaru go sprzedawać - odparł Neleusz. - Dla mnie to nie tylko ryba, to także mój przyjaciel. - Taki rybny przyjaciel! - zdziwił się lodziarz. - A jeżeli przyjaciel, to dlaczego kawalerowi nie poradzi, żeby się choć trochę przyodziać? Jeszcze się kawaler zaziębi i broń Boże umrze, kiedy będzie tak paradował na golasa. Mówię bez obrazy. - Dyń-dyń-dyń! - zadzwonił w swój dzwonek i pojechał dalej. Neleusz popatrzył na dzieci kątem oka i cała trójka wybuchnęła śmiechem. - Ojej! - wołał Neleusz, śmiejąc się serdecznie. - On myśli, że ja jestem człowiekiem! Czy mam polecieć za nim i powiedzieć mu, że wcale tak nie jest? Że nigdy w życiu, od dwóch tysięcy lat, nie miałem na sobie żadnego ubrania? I że ani razu, póki żyję, nawet nie kichnąłem? I już miał pobiec za wózkiem lodziarza, gdy Michaś wrzasnął na cały głos. - Spójrzcie! Anastazy leci! - zawołał, łykając za jednym zamachem resztę lodów. Anastazy, piesek panny Skowronek, miał zwyczaj skakania na dzieci i porywania im z rąk jedzenia. W ogóle miał nieokrzesany, prostacki sposób bycia i dosłownie żadnego szacunku dla nikogo. Ale czego można

się spodziewać po psie, który jest półseterem i półwilkiem, i to w dodatku gorszą połową każdego z nich? Anastazy właśnie przybiegł w wielkich susach i z wywieszonym językiem zaczął skakać, tarzać się i szaleć po trawniku. Duduś, który w tym samym stopniu był rasowy, co Anastazy kundlowaty, spieszył za nim drobnym kroczkiem. Sama panna Skowronek zdyszana dreptała za nimi. - Tylko na chwileczkę, jeden raz dookoła trawnika i nie więcej. Zaraz będzie podwieczorek - trajkotała. - Taki dziś mamy piękny dzień, a pieski domagały się koniecznie, żeby iść na spacer. Ale, o Boże! Co ja widzę? Urwała, jakby ją coś zatkało, i szeroko otwartymi oczyma spojrzała na Neleusza. Jej twarz, zawsze czerwona, poczerwieniała jeszcze bardziej. Panna Skowronek zdawała się być ogromnie zgorszona. - Ach, ty niegodziwy, okrutny chłopcze! - zawołała. - Dlaczego znęcasz się nad bezbronną rybą? Czy nie wiesz, że ona zdechnie bez wody? Neleusz uniósł w górę marmurowe brwi. Delfin zasłonił pysk ogonem, aby ukryć swój marmurowy uśmieszek. - Czy nie widzisz, że to biedne stworzenie wije się w przedśmiertnych drgawkach? W tej chwili masz wpuścić je z powrotem do wody. - Niestety, proszę pani, nie mogę tego zrobić - szybko odparł Neleusz - bo będzie się czuł bardzo opuszczony i samotny beze mnie. Neleusz starał się najwidoczniej być bardzo uprzejmy dla panny Skowronek. Ale nie można było tego powiedzieć o delfinie. Wymachiwał ogonem i wykrzywiał się w sposób wyraźnie niegrzeczny. - Przestań się mądrzyć. Ryby nigdy nie są samotne. Szukasz tylko

głupich wykrętów. Panna Skowronek, mocno zdenerwowana, podeszła do zielonej ławki, na której siedziała Mary Poppins. - Zdaje się, panno Mary - powiedziała - że przydałoby się bardziej uważać na dzieci! Ten nieznośny chłopak, choć nie wiem, co to za jeden, musi natychmiast wpuścić tę rybę z powrotem do wody, w tym samym miejscu, skąd ją wyłowił. Mary zaszczyciła pannę Skowronek spojrzeniem. - Niestety, to jest niemożliwe, proszę pani, bo musiałby iść zbyt daleko. - Daleko czy blisko, to nie ma żadnego znaczenia. Musi to zrobić natychmiast, i basta! Znęcanie się nad zwierzętami to okrucieństwo, które powinno być surowo karane. Dudusiu, Anastazy, chodźcie ze mną! Udam się do burmistrza! I pomaszerowała naprzód, a za nią pobiegły pieski. Po drodze Anastazy mrugnął szelmowsko do delfina. - I proszę mu powiedzieć, żeby się ubrał! Opali się na czarno i będzie wyglądał jak Murzyn - gderała panna Skowronek na odchodnym. - Opalę się na czarno! Ojej! Nie wytrzymam! - zaśmiewał się Neleusz. - Mary! Czy nikt się nie domyśla, że jestem z marmuru? Mary Poppins hałaśliwie pociągnęła nosem. A Neleusz uśmiechnął się łobuzersko. - Taki sam głos wydają lwy morskie - powiedział do niej. - Siadają na skałach i trąbią tak jak ty. - Doprawdy? - rzekła oschle Mary. Janeczka z Michasiem czekali z niepokojem na to, co się teraz

nieuchronnie powinno stać. Ale nic się nie stało. Twarz Mary, jak gdyby w odpowiedzi na słowa Neleusza, również przybrała łobuzerski wyraz, a oczy niebieskie i oczy z marmuru uśmiechały się do siebie z sympatią. - Neleuszu - rzekła Mary łagodnie - zostało ci tylko dziesięć minut czasu. Możesz pójść z nami do kiosku i z powrotem. - A co będzie potem? - zapytał z niepokojem Neleusz i mocniej przycisnął do siebie delfina. Mary Poppins nie odpowiedziała. Spojrzała w kierunku stawu i ruchem głowy wskazała cokół. - Och, Mary, czy on by nie mógł zostać z nami trochę dłużej? zaczęły prosić dzieci. Ale błagalne słowa zamarły im na ustach, gdyż Mary Poppins złowrogo błysnęła oczami. - Powiedziałam, że dziesięć minut - powtórzyła - to znaczy dziesięć minut i ani chwili mniej, ani więcej. I nie patrzcie na mnie takim wzrokiem, Nie jestem okazem goryla. - Ach, tylko nie zaczynajcie się spierać! - zawołał Neleusz. - Nie powinniśmy tracić ani sekundy. - To mówiąc, schwycił Janeczkę za rękę. Zaprowadź mnie do kiosku - rzekł. I pociągnął ją przez zalany słońcem trawnik. Mary Poppins usadowiła Bliźnięta w wózku i szybko poszła z Michasiem za biegnącymi naprzód Janeczka i Neleuszem. A oni biegli lekkim krokiem poprzez wonną trawę - dziewczynka z rozwianymi na wietrze włosami i chłopiec z marmuru. Gorący oddech Janeczki owiewał jego marmurowe policzki. W uścisku jej ciepłych i żywych palców marmurowa ręka jej towarzysza stawała się również ciepła i żywa. - Tędy! Tędy! - wołała, ciągnąc go za ramię i kierując w stronę Alei

Lipowej. Na jej końcu, niedaleko bramy, stał barwnie pomalowany kiosk. Widniał na nim napis: KSIĄŻKI, GAZETY l CZASOPISMA TU DO NABYCIA Kiosk od góry do dołu obwieszony był pismami i książkami jak kolorową kryzą. Przez otwór w tej kryzie wyglądała głowa właściciela kiosku. Miał okrągłą, ospałą, nieruchomą twarz, której, zdawało się, nic na świecie nie mogło wytrącić z równowagi. - Kogo ja widzę? - rzekł przyjaźnie. - Panna Janeczka z kolegą... Chyba zgadnę, po co przychodzicie... - Proszę o «Kurier Wieczorny» i o świeży numer «Wiele Śmiechu dla Zabawy» - powiedziała Janeczka i położyła na kontuarze dwa pensy. Neleusz chwycił pisemko obrazkowe i szybko przebiegł wzrokiem po kolorowych stronach. - Czy Tygrys Nieustraszony zdążył uciec? - pytał Michaś, który nadbiegł za nimi zdyszany. - Tak! Tak! - wołał Neleusz radośnie. - Zdążył! Słuchajcie, co tu jest napisane: „Tygrys Nieustraszony wyszedł cało z pazurów Starego Goryla. Czytajcie dalszy ciąg przygód Tygrysa Nieustraszonego w następnym numerze za tydzień!” - Hura! - wołał Michaś, spoglądając przez ramię delfina na kolorowe obrazki. Właściciel kiosku, z zaciekawieniem przypatrując się Neleuszowi, zapytał:

- Gdzieżeś ty złowił tego wieloryba, synku? - Wcale go nie złowiłem - odrzekł Neleusz - tylko dostałem w prezencie. - Co ty mówisz... To wcale niezły okaz! A skąd tyś się wziął? Gdzie jest twoja mamusia? - O, daleko stąd - odpowiedział Neleusz z powagą. - Aj-aj! - pokiwał głową właściciel kiosku. - A tatuś też daleko? Neleusz z uśmiechem skinął głową. - Aj-aj-aj! To ty sam po świecie chodzisz, nieboraczku? - I właściciel kiosku przyjrzał się uważnie marmurowemu chłopcu. - Pewnie ci zimno? spytał. - Nie dziwota, bo przecież nic nie masz na grzbiecie. To mówiąc, wsunął rękę do kieszeni, w której zabrzęczało, wyjął srebrną monetę i wręczył ją Neleuszowi. - Kup sobie za to coś z ubrania. Nie możesz tak chodzić goły po świecie. Jak nic złapiesz zapalenie płuc! Albo reumatyzm! Neleusz popatrzył na srebrny krążek, który trzymał w ręku. - A co to jest? - spytał z zaciekawieniem. - Pół korony - odparł właściciel kiosku. - Nie wmówisz mi, żeś nigdy w życiu czegoś takiego nie widział. - Nigdy nie widziałem - rzekł Neleusz z uśmiechem. Delfin również spojrzał z zaciekawieniem na pieniążek. - Coś podobnego! Ach, ty nieboraku! Golusieńkie to jak święty turecki i nigdy w życiu nie widziało pieniędzy! Ktoś powinien się tobą zaopiekować, mój mały - tu spojrzał z wyrzutem na Mary, a ona odpowiedziała mu wzrokiem pełnym oburzenia. - Już się znalazł ktoś taki, kto się nim opiekuje. Niech pana o to

głowa nie boli - powiedziała. Z tymi słowy zdjęła z siebie swój nowy biały żakiecik i zarzuciła go na ramiona Neleusza. - No - mruknęła szorstko - teraz już nie będzie ci zimno. I bez pańskiej pomocy - dodała z przekąsem pod adresem właściciela kiosku. Neleusz patrzył na Mary Poppins i jego marmurowe oczy stawały się coraz większe. - To znaczy... - powiedział - że mogę... zatrzymać go na zawsze? Mary Poppins skinęła głową. - O drogi, kochany lwie morski! Dziękuję ci! - zawołał i zarzucił jej na szyję marmurowe ramiona. - Spójrz, Janeczko, spójrz na moją nową białą kurteczkę. Popatrz, Michasiu, jakie mam piękne różowe guziki! I biegał od jednego do drugiego, pokazując z dumą podarunek Mary. - Tak to rozumiem - rzekł właściciel kiosku, rozpływając się w uśmiechach. - Ostrożność nigdy nie zawadzi! A za pół korony kup sobie parę spodenek. - Ale nie dzisiaj - przerwała mu Mary. - Jest już późno. Wracamy do domu, tylko proszę nie marudzić. Słońce chyliło się ku zachodowi, gdy Mary Poppins szła Aleją Lipową, popychając wózek. Orkiestra, która grała na drugim końcu parku, już zamilkła. Kwieciste parasolki wróciły do domów. Drzewa stały spokojne i wyprostowane w zmierzchowym cieniu. Nigdzie w pobliżu nie widać było dozorcy. Janeczka i Michaś szli aleją, mając między sobą Neleusza i trzymając się za ręce poprzez jego marmurowe ramiona. Przedziwna cisza unosiła się nad ludzkimi dziećmi i nad chłopcem z marmuru idącym

między nimi. Przygoda, jaka im się wydarzyła, miała się ku końcowi, podobnie jak letni dzień. Dzieci czuły się jednocześnie szczęśliwe i smutne. - Bardzo cię lubię, Neleuszu - rzekła Janeczka cichutko. Chciałabym, żebyś został z nami na zawsze. - I ja cię lubię - odpowiedział Neleusz z uśmiechem. - Ale trudno, muszę wracać. Obiecałem. - A nie mógłbyś zostawić delfina? - powiedział Michaś, głaszcząc marmurową płetwę. Janeczka spojrzała na brata z wyrzutem. - Ach, jaki z ciebie samolub! Czy chciałbyś przez całe życie stać samotnie na cokole? - A właśnie, że chciałbym, gdybym miał przy sobie delfina i gdyby Mary była lwem morskim. - Coś ci powiem, Michasiu - powiedział Neleusz. - Delfina nie mogę ci dać, bo on jest częścią mnie samego. Ale za to dam ci moje pół korony. To mówiąc, wetknął pieniążek w dłoń Michasia. - A Janeczka dostanie książkę - ciągnął dalej - tylko musisz dać mi słowo honoru, że pozwolisz mi ją czytać przez ramię, jak będziesz siedziała na ławce. I co tydzień musisz przychodzić i czytać mi «Wiele Śmiechu dla Zabawy», jak wyjdzie nowy numer. Z żalem rzucił ostatnie spojrzenie na książkę i przycisnął ją mocno do siebie. - Przyrzekam ci, Neleuszu, i daję ci słowo honoru - rzekła Janeczka uroczyście, podnosząc dwa palce do góry. - Będę czekał na ciebie - powiedział Neleusz łagodnie. - Nigdy,

nigdy cię nie zapomnę. - Proszę iść naprzód i nie gadać za dużo - syknęła Mary Poppins. Szła szybkim krokiem, a żwir chrzęścił pod kołami wózka. Wtem dzieci usłyszały dobrze znany im głos. - Nie zrobiłem tego - bronił się ktoś rozpaczliwie - i nigdy w życiu czegoś takiego bym nie zrobił! Nad stawem, u stóp pustego cokołu, stał pan burmistrz z dwoma radnymi miasta. A przed nimi, gestykulując gwałtownie, mówiąc bardzo podniesionym głosem i w ogóle zachowując się dziwacznie, stał dozorca parku. - To nie ja zrobiłem, przysięgam na wszystko, wielmożni panowie! bronił się dalej. - Każdemu mogę śmiało spojrzeć w oczy! - Nie wmawiajcie nam bezsensownych historii - mówił karcąco burmistrz. - Jesteście odpowiedzialni za rzeźby stojące w parku. Nikt inny nie mógł tego zrobić, tylko wy! - Przyznajcie się lepiej do winy - doradzał mu pierwszy radny miasta. - To ma się rozumieć, nie uchroni was od odpowiedzialności - dodał drugi radny - ale dla waszego własnego dobra tak będzie lepiej. - Ale, na miłość boską, powtarzam, że ja tego nie zrobiłem załamując z rozpaczą ręce, wołał dozorca. - Tylko bez wykrętów! Zabieracie mi niepotrzebnie czas - mówił burmistrz zniecierpliwionym tonem. - Przyszedłem tu, żeby zająć się jakimś chłopakiem, który podobno lata po parku nagi i znęca się nad jakąś nieszczęśliwą rybą. To łosoś, jak powiada panna Skowronek, lub może sztokfisz. I jakby nie dość tego, dowiaduję się jeszcze, że jedna z

najcenniejszych naszych rzeźb znikła z cokołu. Jestem przerażony i oburzony tym faktem. Darzyłem was zaufaniem - spojrzał surowo i z wyrzutem na dozorcę. - I teraz ładnie mi się odwdzięczacie! - Łaskawi panowie! To jedno tylko wiem, że żadnego posągu nie ruszałem, przysięgam na wszystko, co święte! Dozorca rozglądał się dokoła w rozpaczy, jakby szukając pomocy, i wzrok jego padł na Mary Poppins. W tej samej chwili wydał okrzyk tryumfu i oskarżycielsko wskazał na nią palcem. Burmistrz spojrzał na Mary i zaraz potem przeniósł wzrok na dozorcę. - Wstyd mi za was, panie dozorco - pokiwał głową ze smutkiem. Oskarżać Bogu ducha winną, zacną, młodą istotę i czynić ją odpowiedzialną za to hańbiące wydarzenie! Szarmancko schylił głowę przed Mary Poppins, która odpowiedziała mu na ukłon dystyngowanym uśmieszkiem. - Bogu ducha winną! Zacną! - wołał dozorca z oburzeniem. - Sam pan nie wie, panie burmistrzu, co pan mówi. Kiedy tylko pannica zjawia się w parku, zaraz zaczynają się tu dziać jakieś dziwne rzeczy. Karuzele skaczą w niebo, ludzie zjeżdżają z góry na latawcach i rakietach, a pan premier dynda się i trynda na sznurku od balonika! A to wszystko twoja sprawka, ty diablico! - I wściekle pogroził Mary pięścią. - Biedaczysko! Co za nieszczęście! Dostał pomieszania zmysłów! powiedział ze smutkiem pierwszy radny. - Może lepiej na wszelki wypadek nałożyć mu kajdanki na ręce? szepnął drugi radny, mocno zdenerwowany. - Róbcie ze mną, co chcecie! Powieście mnie! Zamordujcie! Ale ja

tego nie zrobiłem, do ostatniego tchu będę to powtarzał! I dozorca, ogarnięty rozpaczą, oparł się o cokół i gorzko zapłakał. Mary Poppins ruchem głowy dała znak Neleuszowi, który podbiegł do niej i delikatnie oparł marmurową głowę na jej ramieniu. - Czy już czas? - spytał szeptem, patrząc na nią. Mary szybko skinęła głową. Po czym schyliła się, objęła go ramieniem i złożyła pocałunek na jego marmurowym czole. Neleusz przytulił się do Mary i trwał tak przez chwilę, jakby nie mogąc się od niej oderwać. Wreszcie jednak odszedł, tłumiąc płacz. - Do widzenia, Janeczko i Michasiu! Nie zapominajcie o mnie! szepnął przez łzy i przytulił swój wilgotny policzek do ich policzków. I zanim dzieci zdążyły wymówić słowo, pobiegł w kierunku cokołu. - Nigdy nie miałem szczęścia w życiu - zawodził dozorca. - I to od małego... - I nigdy go nie zaznacie, dopóki nie postawicie na miejscu posągu, który tu stał - mówił burmistrz, obrzucając dozorcę surowym spojrzeniem. Ale Janeczka i Michaś nie patrzyli ani na dozorcę, ani na burmistrza. Spoglądali z zapartym tchem na obramowaną puklami marmurową głowę chłopca, który wchodził na cokół wciągając za sobą delfina. Postać marmurowego chłopca jaśniała olśniewającą bielą w świetle zachodzącego słońca. Stanął na samym szczycie cokołu i zanim znieruchomiał, lekko i wdzięcznie wykonał kilka tanecznych kroków. Po czym, na wpół wesołym i na wpół smutnym gestem podniósł w górę marmurową rękę i skinął nią dzieciom na pożegnanie. Gdy dzieci odpowiedziały mu tym samym gestem, zdawało im się, że zadrżał, ale może sprawiła to mgiełka łez w ich oczach. Widziały, jak przysunął ku sobie delfina tak blisko, że zdawało się,

jakby obydwa marmury zlały się w jedną bryłę. Następnie Neleusz przygładził marmurową dłonią pukle swych marmurowych włosów, lekko przechylił głowę na bok i znieruchomiał. Nawet biało-różowy żakiecik Mary Poppins wyglądał, jakby przemienił się w biały kamień. - Jak mam postawić go z powrotem, kiedy go nigdy nie ruszałem? mówił z płaczem dozorca. - Zrozum wreszcie, człowieku - zaczął znów burmistrz, ale raptem jakby go coś zatkało. Zachwiał się i przyłożył dłoń do czoła. - Czy to sen, czy jawa? Przecież on... znowu... stoi na miejscu! - zawołał. - Ale coś się tu zmieniło... - Przysunął się bliżej ku posągowi i wybuchnął niepowstrzymanym śmiechem. Zdjął kapelusz i wymachując nim tryumfalnie, trzepnął dozorcę w ramię. - Ach, ty stary figlarzu! Więc tu tkwił cały sekret? Czemuś nie powiedział od razu? Co za wspaniała niespodzianka! No, teraz już nie musisz nic udawać... Dozorca, oniemiały z wrażenia, wybałuszył oczy na Neleusza. - Panowie! - zwrócił się burmistrz do radnych. - Niestety, zupełnie niesłusznie posądziliśmy tego biedaka. Okazał się on bowiem nie tylko doskonałym pracownikiem, ale również i artystą. Czy widzicie, panowie, co nasz dzielny i utalentowany pracownik uczynił? Wyrzeźbił marmurową kurteczkę z różowym kołnierzem i mankiecikami! Rzeźba jest teraz daleko lepsza, moim zdaniem, bardzo zyskała na wartości. Nigdy osobiście nie byłem zwolennikiem nagich posągów. - Ani ja - zawtórował mu gorliwie pierwszy radny. - Oczywiście - przytaknął mu drugi. - No, a teraz głowa do góry, przyjacielu. Będziesz za to nagrodzony.

Od dzisiaj dostaniesz podwyżkę i dodatkową naszywkę na rękawie. Poza tym szepnę o tobie słówko Jego Królewskiej Mości, kiedy będę składał następny raport. Z tymi słowy pan burmistrz, złożywszy ceremonialny ukłon przed Mary Poppins, oddalił się majestatycznym krokiem, a za nim postępowali uroczyście obydwaj radni. Tymczasem dozorca, półprzytomny, patrzył w ślad za oddalającymi się. Po chwili, mrugając szybko powiekami, spojrzał na posąg i znowu wybałuszył oczy. Marmurowy chłopiec wraz ze swą marmurową rybą spoglądali w zadumie na staw. Czy słyszeli cokolwiek - tego nikt nie mógł stwierdzić, ponieważ nic nie można było po nich poznać. Stali jak zawsze, milcząc, spokojnie i nieruchomo. - A teraz marsz do domu! Tylko proszę nie marudzić! - powiedziała ostro Mary i dzieci bez słowa poszły za nią. Moneta w dłoni Michasia była gorąca, lśniąca i namacalna, a książka pod pachą Janeczki - zimna jak marmurowa dłoń Neleusza. Janeczka i Michaś szli aleją w milczeniu, a po głowie snuły im się tajemnicze myśli. Nagle tuż za sobą usłyszeli odgłos kroków. Obejrzeli się. To dozorca biegł ku nim z wzniesioną do góry laską, a na jej szpicu zatkniętą miał swoją kurtkę, którą powiewał niby czerwono-granatową chorągwią. Zdyszany, podbiegł do wózka i wręczył kurtkę Mary Poppins. - Niech panienka to weźmie - powiedział. - Popatrzyłem na chłopca i widzę, że nosi panienki żakiecik z różowymi guzikami, a panience to się przyda, bo robi się chłodno... Mary Poppins z całym spokojem wzięła kurtkę i zarzuciła ją sobie na ramiona. W wyczyszczonych do połysku mosiężnych guzikach odbijało

się jej zadowolone z siebie oblicze. - Dziękuję panu - sznurując usta powiedziała do dozorcy. A on stał przed nią w koszuli z długimi rękawami i kręcił głową jak skarcony pies. - Coś mi się zdaje, że panienka dobrze wie, co to wszystko znaczy powiedział z powagą. - I mnie się tak zdaje - odpowiedziała Mary sztywno. I nie mówiąc już ani słowa, lekko popchnęła naprzód wózek, mijając dozorcę. A dozorca stał w miejscu jak przykuty, drapiąc się w głowę i wpatrując się szeroko otwartymi oczyma w Mary Poppins wychodzącą właśnie z bramy parku. Pan Banks, wracając z biura do domu spotkał dzieci z Mary przy furtce. - Jak się masz, Mary? - przywitał ją. - Bardzo ci do twarzy w tej czerwono-granatowej kurtce. Czy wstąpiłaś do Armii Zbawienia? - Nie, proszę pana - odpowiedziała, znowu sznurując usta. I ze spojrzenia, jakim obdarzyła pana Banksa, łatwo było wywnioskować, że nie miała zamiaru dawać mu żadnych wyjaśnień. - Wracamy z parku, tatusiu, i to jest kurtka dozorcy - powiadomiła szybko pana Banksa Janeczka. - Właśnie dał ją Mary - dodał Michaś. - Co? Dozorca? Dał jej swoją kurtkę? A po co? Ale Janeczka i Michaś nagle zamilkli. Poczuli na sobie przenikliwe spojrzenie Mary Poppins, które zdawało się świdrować im dziury w głowach.

Nie mieli odwagi powiedzieć ojcu ani słowa więcej o przygodzie, jaka się zdarzyła. - Zresztą, mniejsza z tym - powiedział pan Banks spokojnie widocznie zrobiła coś takiego, że zasłużyła na nią. Janeczka i Michaś potakująco skinęli głowami. Ale wiedzieli, że ojciec nigdy się nie dowie, co Mary zrobiła, nawet gdyby dożył pięćdziesięciu lat! Szli u jego boku alejką wiodącą do domu, niosąc monetę i książkę. I kiedy tak szli, rozmyślali sobie o tym, który ich tak obdarował, o marmurowym chłopcu, który przez jedną króciutką godzinę skakał i bawił się z nimi w parku. Myśleli, że stoi teraz samotnie na kamiennym cokole, obejmując ramieniem delfina, na zawsze już milczący i na zawsze nieruchomy. Wkrótce ogarnie go ciemność i zabłysną nad nim gwiazdy, i otuli go noc. A on będzie stał samotny i dumny, patrząc na lśniącą taflę wody, śniąc o wielkim morzu i o swojej dalekiej ojczyźnie...

ROZDZIAŁ PIĄTY LUKROWANE KONIKI

- Co się dzieje w tym domu! Co się w tym domu wyprawia! - wołał pan Banks, z wściekłością grzechocąc parasolami w stojącej w przedpokoju słoniowej nodze na laski i parasole. - Co się stało, Jerzy? - spytała z niepokojem pani Banks, stając w drzwiach kuchni. - Ktoś zabrał wszystkie moje laski! - ryknął pan Banks niczym zraniony tygrys. - Laski pana są tutaj - odezwała się Mary Poppins, schodząc z góry. W prawej ręce trzymała hebanową laskę ze srebrną gałką, a z lewej zwisała jej druga - z wiśniowego drzewa, z pięknie rzeźbioną rączką. W milczeniu i z wyniosłą miną wręczyła panu Banksowi obydwie. - O - powiedział pan Banks, jakby lekko zaskoczony - a na co ci one były potrzebne, Mary? Czy okulałaś? - Nie, proszę pana - powiedziała Mary Poppins, pociągnąwszy nosem. I sądząc z tonu, jakim wypowiedziała te słowa, łatwo można było wywnioskować, że poczuła się dotknięta tą uwagą. Ona by okulała! Także coś! To tak, jakby jej nogi i w ogóle ona cała nie była wzorem doskonałości. - To my, tatusiu - rzekli jednocześnie Janeczka i Michaś, wysuwając się zza pleców Mary. - Ach, to wy! A czego znów brak waszym tłustym nóżkom?

Okuleliście albo możeście się pokaleczyli? - Nie... to nie to... - tłumaczył się Michaś. - Chcieliśmy sobie trochę pogalopować. I to były nasze koniki... - Co? Pogalopować? Na moich laskach? Na hebanowej lasce, którą dostałem w prezencie od wuja Karola, i na lasce, którą wygrałem na loterii fantowej! Czyście oszaleli? - mówił pan Banks, nie dowierzając własnym uszom. - Ale my nie mamy na czym jeździć - żaliła się Janeczka. - A wasz koń na biegunach? - zawołała pani Banks z kuchni. - Nie cierpię go, bo skrzypi - powiedział Michaś i tupnął nogą. - I nie chce ruszyć z miejsca - zawtórowała Michasiowi Janeczka. - A my chcemy jeździć na prawdziwych koniach. - I ja mam je wam kupić, czy tak? - mówił pan Banks zirytowany. Jedzenie trzy razy dziennie to nie dosyć? Ubrać was wszystkich i obuć, to też się nie liczy? A teraz ni mniej, ni więcej, tylko zachciewa się wam koników! A może byście na przykład mieli ochotę na wielbłąda? Michaś spojrzał na ojca mocno dotknięty. Jak też ten tatuś dziwnie się zachowuje! Ale opanował się i powiedział: - Nie. Dziękujemy za wielbłąda. Chcemy tylko konie! - Dostaniecie je, kiedy księżyc będzie niebieski, ot, co wam mogę powiedzieć. - A kiedy się to zdarza? - spytała Janeczka. Pan Banks spojrzał na nią gniewnie. „Jakie też ja mam głupie dzieci pomyślał. - Nie rozumieją żadnej przenośni!” - Na święty Jury, kiedy w niebie będą dziury, co tysiąc lat. Raz w życiu, jeśli się komu poszczęści - powiedział ze złością. I wetknąwszy

obie laski w słoniową nogę, szybko wyszedł z domu. Mary Poppins popatrywała z uśmieszkiem za oddalającym się. Był to jakiś dziwny, tajemniczy uśmieszek i dzieci były mocno zaintrygowane, co też ten uśmieszek mógł znaczyć. Pani Banks, zaaferowana, przyszła z kuchni. - Ach, Mary! I co ty na to? Anastazy panny Skowronek był tu właśnie przed chwilą i zjadł całą oponę od wózka! - Tak, proszę pani - odpowiedziała Mary Poppins spokojnie, jakby nie mogło jej zdziwić nic, cokolwiek uczyniłby Anastazy. - A co będzie z zakupami? - mówiła pani Banks nieomal z płaczem. - Trudno mi powiedzieć, proszę pani - odpowiedziała Mary z taką miną, jakby żadne psy ani żadne wózki na świecie nie obchodziły jej w najmniejszym stopniu. - Ojej, mamusiu! Czy my musimy koniecznie iść po zakupy? krzywiła się Janeczka. - Nogi mnie bolą od chodzenia - rzekł Michaś gniewnie. - To dla mnie bardzo niezdrowo. Pani Banks puściła te uwagi mimo uszu. - A może byś, Mary - zaproponowała - zostawiła dziś Amelkę w domu i wzięła z sobą Maciusia, żeby ci pomógł nosić paczki? - Maciuś zasnął na taczce i śpi - powiadomiła obecnych Janeczka, która po śniadaniu wyglądała przez okno i widziała, jak Maciuś odbywał na taczce swoją poranną drzemkę. - No, to nie potrwa długo - rzekła Mary i szybkim krokiem poszła do ogrodu. Miała rację. Istotnie nie potrwało długo. Musiała powiedzieć coś

naprawdę okropnego, bo gdy po chwili dzieci wlokły się za nią alejką, Maciuś czekał już przy furtce. - Proszę nie marudzić, to nie jest parada żółwi! Mary wzięła Bliźnięta za ręce i ciągnąc je za sobą, szybkim krokiem ruszyła naprzód. - Calutki boży dzień, od rana do nocy, ciągle w kółko to samo. Człowiek nie ma ani chwili spokoju - tłumiąc ziewanie powiedział Maciuś, na wpół śpiący, i powlókł się za Mary i dziećmi. Tymczasem Mary Poppins, idąc ulicą, oglądała się we wszystkich wystawach sklepowych i podziwiała w nich swoje odbicie. „Ach, jak ja ślicznie wyglądam” - myślała sobie, oglądając w coraz to innej witrynie swą wymuskaną, szykowną postać w kapeluszu z gołębim piórem. Najpierw weszła do sklepu pana Szpadla, który sprzedawał wyroby żelazne i narzędzia ogrodnicze. - Proszę mi dać jedną pułapkę na myszy - powiedziała wyniośle, stając przed kontuarem i czytając spis sprawunków, które miała załatwić dla pani Banks. Pan Szpadel, właściciel sklepu, był kościsty i miał czerwone policzki. Siedział za ladą i czytał poranną gazetę, którą był zasłonięty jak chińskim parawanem. - Tylko jedną? - spytał szorstko i uchylił rąbka gazety, aby spojrzeć na klientkę. - Szkoda mojej fatygi dla jednej pułapki, szanowna panienko. Odwrócił się bokiem i już miał zamiar znowu zabrać się do czytania, gdy poczuł na sobie wzrok Mary Poppins. Jego purpurowe policzki przybrały nagle kolor bzu.

- Ja... tylko... tylko tak... żartowałem - rzekł pośpiesznie. - Nie chciałem panienki obrazić, broń Boże. Chętnie sprzedałbym panience nawet pół pułapki, gdybym wiedział, że to dla panienki. Do pułapki będzie nawet mały dodateczek: kawałek sera dla myszki na przynętę... - Jedną maszynkę do mięsa - ciągnęła Mary, nie spuszczając wzroku z pana Szpadla. - A do tego będzie także dodateczek, a mianowicie pół funta polędwiczki na szczęście - powiedział skwapliwie pan Szpadel. Mary Poppins nie zwróciła na to najmniejszej uwagi. - Pół tuzina zmywaków, puszkę pasty do podłóg i trzy ściereczki do kurzu - odczytywała szybko listę zakupów. - Urządzamy się w nowym mieszkanku, co? - dopytywał się pan Szpadel z nerwowym uśmieszkiem, obwiązując paczkę sznurkiem. - Pudełko gwoździ i grabie - recytowała dalej Mary. Po czym spojrzała na pana Szpadla, jakby był powietrzem. - A co będzie z trocinami - spytał - co je dzieci rozsypały po ziemi? Janeczka, Michaś i Bliźnięta rozsiedli się wygodnie na grubym brązowym worku i ciężar całej czwórki wydusił z niego sporą ilość trocin. Oczy Mary zapłonęły złowrogo. - Jeśli nie wstaniecie w tej chwili... - A głos jej był tak groźny, że dzieci natychmiast zerwały się na równe nogi, nie czekając na resztę zdania. Maciuś, który spał na walcu do ubijania dróżek, obudził się raptownie i zaczął zbierać rozrzucone paczki. - Tak nas nogi bolały... - zaczął tłumaczyć się Michaś - więc chcieliśmy trochę odpocząć... - Jeszcze jedno słowo, a będziesz odpoczywał w łóżku! Ostrzegam

cię! - powiedziała Mary groźnie. - Za te trociny nic nie policzę - oświadczył pan Szpadel, biorąc się do zamiatania podłogi. - Ale tylko ze względu na panienkę - dodał szybko, wciąż starając się być bardzo uprzejmym. Mary Poppins spojrzała na niego lekceważąco. - Ma pan nos zawalany farbą - oznajmiła lodowato. Z wyniosłą miną wyszła ze sklepu i jak huragan pognała ulicą Główną. Za nią pobiegły dzieci z Maciusiem, który pędził na końcu pochodu jak wielki ogon komety. U piekarza Mary kupiła bochenek chleba, dwa pudełka kruchych ciasteczek i pierniczki. Wszystkim tym znowu obładowała Maciusia. Następnie pospieszyła do sklepu z warzywami po groszek, fasolkę i czereśnie. - Poty dzban wodę nosi, póki się ucho nie urwie - powiedział Maciuś, gdy Mary obarczyła go nowymi paczkami. Teraz przyszła kolej na sklep z materiałami piśmiennymi, gdzie Mary kupiła butelkę atramentu, po czym udała się do składu aptecznego po plaster gorczyczny. Senny Maciuś, z na wpół przymkniętymi oczyma, obładowany jak wielbłąd, dźwigał oburącz paczki, przytrzymując je podbródkiem. Janeczce i Michasiowi bardzo było go żal, lecz jeszcze bardziej samych siebie. Oto już dochodzili do końca ulicy Głównej, ale Mary wciąż szła dalej. Dzieci, popatrując na siebie, wzdychały. Nie było tu już żadnych sklepów, więc dokąd tak pędziła? - Ojej, Mary, już nie mogę iść, tak mnie nogi bolą! - jęczał Michaś

udając, że kuleje. - Dlaczego nie wracamy do domu, Mary? Już zdarłam sobie buty! żaliła się Janeczka. Bliźnięta zaczęły popłakiwać i piszczeć jak para rozkapryszonych szczeniąt. Mary spojrzała na dzieci z odrazą. - Ładne towarzystwo, nie ma co! Trzęsie się to jak galareta! I wsunąwszy do torebki spis zakupów, z pogardą pociągnęła nosem i skręciła za róg ulicy. Za nią dreptał Maciuś, obwieszony paczkami jak choinka, a w tyle, ze spuszczonymi głowami, wlokły się dzieci, wzdychając i zrzędząc. - Galareta! - gderał Michaś. - Galareta nie chodzi po sprawunki. Czuł się tak zmęczony, że było mu wszystko jedno, czy Mary usłyszy, czy nie usłyszy, co mówił. Lekki zefirek zawiewał z parku, niosąc z sobą woń poranku. Pachniało laurowymi liśćmi i mchem, i czymś jeszcze, co wydawało się dzieciom jak gdyby znajome. Co też to mogło być? Janeczka wciągnęła głęboko w płuca tę woń. - Michasiu - szepnęła. - Czujesz? Pachnie miętą! Michaś był zły. Ale nie chciałby za nic, aby Janeczka poczuła jakiś miły zapach, a on nie. Pociągnął więc nosem jak rozkapryszony, młody psiak. - Aha - zgodził się z Janeczka - i ja czuję jakby zapach mięty. I nagle oboje ujrzeli jednocześnie czerwono-zielony parasol, stojący pod żelaznymi sztachetami parku od strony miasta. Obok na białej, drewnianej tablicy napisane było dużymi, czarnymi literami:

EUFROZYNA PERKALIK CUKRY l SŁODYCZE KONIKI DO WYNAJĘCIA Dzieci przystanęły, szeroko otworzywszy oczy. Pod czerwono-zielonym parasolem siedziała najdziwaczniejsza postać, jaką kiedykolwiek w życiu widziały. Z początku nie mogły sobie zdać sprawy, co to właściwie było, gdyż to coś błyszczało i jarzyło się jak brylanty. Ale po chwili Janeczka i Michaś rozpoznali, że była to drobna staruszka o chudej, kościstej, żółtej twarzy i krótkich, siwych włosach. To jej suknia tak jarzyła się i błyszczała, gdyż cała usiana była od góry do dołu szpileczkami. Sterczały na niej wszędzie, niby kolce jeża, i gdy tylko starowina robiła najlżejszy gest, iskrzyły się w świetle słońca. W ręku trzymała bacik, którym raz po raz świstała w powietrzu. - Miętowe laseczki! Niedrogo! Wszystkie z najlepszego cukru! - raz po raz trzaskając bacikiem, wołała piskliwym głosem. -

Spójrz,

Michasiu!

-

krzyknęła

Janeczka

gorączkowo,

zapomniawszy zupełnie o zmęczeniu. Michaś wciąż był w złym humorze, ale z drugiej strony nie chciał, aby cokolwiek działo się bez niego. Podał więc rękę Janeczce i pozwolił się pociągnąć w stronę parasola. Gdy dzieci znalazły się już całkiem blisko migotliwej postaci, ujrzały coś, od czego ślinka napłynęła im do ust. Tuż obok staruszki stał duży szklany słój, napełniony laseczkami z cukru, powleczonymi lukrem.

Miętowe laseczki Dla was, moje dziateczki! Z najlepszego cukru, Z miętowego lukru... - podśpiewywała staruszka, trzaskając bacikiem. Wtem ujrzała przed sobą całą gromadkę przybyłych. Jej ciemne oczy zabłysły nagle jak dwa czarne koraliki. Wyciągnęła na powitanie swą ptasią, pomarszczoną rękę. - Kogo ja widzę? To przecież Mary Poppins! Nie widziałam cię już chyba ze sto lat! - I mnie się tak zdaje, panno Eufrozyno! - odpowiedziała Mary grzecznie. - Ale czemu to takie ponure i zagniewane miny ma ta czwórka? To ładnie tak się dąsać i złościć? Złość piękności szkodzi, buzia z fasonu wychodzi. Wyglądacie, jakbyście po drodze coś zgubiły. - Humorki - odpowiedziała Mary zjadliwie. Panna Perkalik uniosła brwi do góry i nagle wszystkie szpileczki zabłysły na niej, jakby je kto zapalił. - Ech, moje szkraby! Nic się nie martwcie! Co się zgubiło, musi się znaleźć, tak już jest na świecie. No, gdzieżeście pogubiły wasze dobre humorki? Starowina przypatrywała się dzieciom, przenosząc spojrzenie swych małych, czarnych oczu z jednego na drugie. I dzieci poczuły się trochę tak, jakby były winne. - To chyba stało się... gdzieś... na ulicy Głównej - rzekła Janeczka

stłumionym szeptem. - Aha! I tak chcecie wracać do domu... Ale dlaczego to się stało? Możecie mi powiedzieć? Michaś spuścił głowę i zaczerwienił się. - Nie chcieliśmy iść piechotą, bo... - zaczął tłumaczyć staruszce, zawstydzony. Ale nie skończył zdania, gdyż panna Perkalik przerwała mu głośnym, rechotliwym śmiechem: - A któż by chciał chodzić? Kto? Nikt nie lubi wlec się piechotą. I mnie by się też nie chciało maszerować taki kawał drogi. Za żadne skarby świata. Michaś spojrzał na nią zdziwiony. Czy to możliwe, żeby znalazła się na świecie dorosła osoba, która tak samo nie lubiła chodzić na spacery, jak on? - Już chyba od wieków nie chodziłam piechotą - powiedziała panna Perkalik - i to nie tylko ja, ale nikt z mojej rodziny. Kto to widział chodzić na dwóch nogach po ziemi? Trzasnęła z bata i wszystkie szpileczki, jakie miała na sobie, zabłysły jaskrawym światłem. - Posłuchajcie mojej rady i zawsze jeździjcie konno! Jeździjcie konno, moje dziatki! A zobaczycie kawał świata! - Ale my nie mamy koni - żaliła się Janeczka, rozglądając się, żeby się przekonać, na czym też jeździ panna Perkalik. Bo chociaż napis na tablicy głosił: „Koniki do wynajęcia”, dookoła nie tylko nie było ani śladu konia, ale nawet osiołka. - Nie macie na czym jeździć? O, do licha! To bardzo niedobrze! W głosie panny Perkalik brzmiała nuta żalu, ale jednocześnie, gdy

spojrzała na Mary Poppins, w jej oczach zapalił się figlarny błysk. Zrobiła pytający ruch głową, na co Mary odpowiedziała skinieniem. - No, mogło być gorzej! - powiedziała panna Perkalik, wyjmując ze słoja kilka lukrowanych laseczek. - Jeśli nie macie koni, to może spróbujecie moich laseczek? Może się wam na coś przydadzą? Dziś jest Dzień Wyjątkowej Okazji. Mogę je wam wypożyczyć za jedną szpileczkę od sztuki. W powietrzu rozchodził się zapach mięty. Dzieci na gwałt zaczęły szukać przy sobie szpileczek i cztery złe humorki nagle gdzieś się zapodziały. Ale choć szukały i szukały, żadne nie miało szpileczki. - I co my zrobimy, Mary? - powiedziała Janeczka. - Nie mam ani jednej szpileczki. - Myślę! - fuknęła Mary obrażonym tonem. - Dzieci, którymi ja się opiekuję, są obszyte jak należy i nie chodzą pozapinane szpilkami. Pociągnęła nosem, bardzo zgorszona. Po czym odchyliła klapę płaszcza i wręczyła każdemu dziecku po jednej szpileczce. Maciuś, który drzemał oparty o sztachety parkanu, zbudził się nagle, gdy Mary podała mu szpileczkę. - Wepnijcie je we mnie - rzekła panna Perkalik, schylając się ku dzieciom, które otoczyły ją kołem. - Nie bójcie się, nie zaboli mnie. Jestem do tego przyzwyczajona. Dzieci wpięły swe szpileczki pomiędzy mnóstwo innych. Suknia panny Perkalik zdawała się jarzyć i lśnić bardziej jeszcze niż przedtem, gdy podawała dzieciom miętowe laseczki. Dzieci, śmiejąc się i przekrzykując wzajemnie, sięgały po nie. Zapach mięty stawał się coraz mocniejszy.

- Teraz mogę chodzić piechotą, już mnie nogi nie bolą! - zawołał Michaś, oblizując koniec swojej biało-różowej laseczki. Wtem w powietrzu rozległ się jakiś króciutki dźwięk, podobny do rżenia. Ale Michaś był zanadto pochłonięty lizaniem laseczki, żeby zwrócić na to uwagę. - A ja mojej nie zjem - powiedziała Janeczka. - Zabiorę ją do domu i zatrzymam na zawsze. Panna Perkalik podniosła wzrok na Mary Poppins i obydwie wymieniły z sobą spojrzenia. - Owszem, możecie je sobie zatrzymać - roześmiała się głośno panna Perkalik - jeśli wam się to uda. I wręczyła Maciusiowi miętową laseczkę, a on wpiął szpilkę w rękaw panny Perkalik. - A teraz - powiedziała uprzejmym tonem Mary - niech się pani nie gniewa, ale musimy się już z panią pożegnać, panno Eufrozyno, spieszymy się na obiad. - Ach, zostańmy jeszcze trochę, Mary! - prosił Michaś. - Jeszcze nie kupiliśmy laseczki dla ciebie. Nagle przyszła mu do głowy okropna myśl. Co to będzie, jeśli Mary nie ma już ani jednej szpilki i on będzie musiał podzielić się z nią swoją laseczką? Mary Poppins pociągnęła nosem. - Jeśli chodzi o mnie, to nie boję się o moje nogi jak pewne osoby, które mogłabym wskazać. - Hi-hi! Cha-cha! A tom się dopiero uśmiała! Jakby jej potrzebna była laseczka!

Panna Perkalik zachichotała tak, jak gdyby Michaś powiedział coś szalenie zabawnego. - Cieszę się, że widziałam się z panią - powiedziała Mary. - Cała przyjemność po mojej stronie, panno Mary! I proszę posłuchać mojej rady: zawsze jeździć konno - świergotała panna Perkalik. Zdawała się zupełnie nie pamiętać o fakcie, że żadne z nich nie miało konia. - Miętowe laseczki! Prawdziwa okazja! Tanio! Wszystkie z najlepszego cukru! - znowu usłyszały dzieci jej wołanie. - Ma pan szpileczkę? - spytała jakiegoś przechodzącego obok, wytwornego pana z monoklem. Ów pan trzymał pod pachą teczkę, na której widniał napis: LORD KANCLERZ AKTA - Szpileczkę? Nie mam. Skąd miałbym wziąć szpileczkę? - Nic za darmo. Taka jest zasada. Bez szpileczki nie ma laseczki. - Weź ode mnie, kochasiu. Mam ich całą furę - powiedziała przechodząca obok jakaś pulchna starowinka w czarnym, szerokim szalu obszytym frędzlami. W ręku trzymała koszyk. Wyciągnąwszy z szala garść szpilek, podała je panu w monoklu. - Za jedną szpileczkę! Prawdziwa okazja! Nigdy nie dawaj dwóch, kiedy cię proszą o jedną! - wołała panna Perkalik głosem podobnym do gęgania gęsi. Po czym wręczyła laseczkę panu z monoklem, który założył ją na ramię i oddalił się. - Tylko daj mi mocną, porządną. Jestem niewiasta jak się patrzy, a

nie żadna nimfa - powiedziała pulchna kobieta ze śmiechem. Panna Perkalik wręczyła jej grubą, solidną laseczkę, którą starowinka ujęła za rączkę i oparła się na niej. - Pokarm dla ptaszków! Dwa pensy torebka! - zawołała starowinka wesoło. - Michasiu - powiedziała nagle z przejęciem Janeczka - zdaje się, że to Ptaszniczka! Ale zanim Michaś zdołał Janeczce odpowiedzieć, stała się rzecz bardzo dziwna. Gdy staruszka oparła się na laseczce - ta jak gdyby leciutko podskoczyła w górę, a staruszka zakasawszy spódnicę, siadła na niej jak na koniu. - Hop! Siup! Lecę! Fruwam! - I Ptaszniczka, z koszykiem pod pachą, ścisnęła miętową rączkę laseczki i pogalopowała ponad żelaznymi sztachetami ogrodzenia. Donośne rżenie rozlegało się w powietrzu. Dzieci przypatrywały się niezwykłemu widowisku z szeroko otwartymi oczyma. - Niech się pani trzyma mocno! - wykrzyknął Michaś z przejęciem. - I ty się trzymaj mocno, mój mały - odpowiedziała Ptaszniczka, gdyż w tej samej chwili laseczka Michasia również uniosła go w górę. - Janeczko! Co się dzieje? - zawołał Michaś. - Ja pędzę! Ja lecę! - Michasiu, uważaj! - nawoływała Janeczka. Ale naraz jej własna laseczka uniosła się również w górę i pomknęła w ślad za laseczką, na której siedział Michaś. I oto Janeczka cwałowała ponad bukszpanowym żywopłotem, a gdy mijała krzewy bzu, wyprzedziła ją w powietrzu jakaś postać z rozwichrzoną czupryną. To Maciuś, obładowany paczkami, leżał na płask na swojej miętowej laseczce i jadąc drzemał.

- Ścigamy się, kto pierwszy doleci do dębu, ja czy ty? - wołał zdyszany Michaś, starając się przegonić Janeczkę. - Proszę o spokój! Tylko bez żadnych wyścigów - strofowała Mary Michasia. - Włóż kapelusz i jedźcie za mną! Mary Poppins kłusowała za nimi na swej parasolce z rączką w kształcie papuziej główki. Spokojna i wyprostowana, siedziała jak na bujającym fotelu wśród czarnych, jedwabnych fałdów parasolki. W ręku trzymała, jak lejce, sznurki przyczepione do różowych laseczek Jasia i Basi. - Miętowe laseczki! Z najlepszego cukru! - rozlegał się w powietrzu głos panny Perkalik. - Spójrz, Janeczko - wołał Michaś - sprzedała chyba ze sto laseczek! A może nawet więcej! I pewnie miał rację. Gdyż na niebie roiło się teraz od jeźdźców. Niewidzialne kopyta zdawały się tętnić w powietrzu i ze wszystkich stron dochodziło rżenie niewidzialnych koni. - Spójrz, ciocia Klementyna pędzi nad daliami! - wołała Janeczka, wskazując w dół. Pod nimi kłusowała na laseczce, jak na koniu, pani w średnim wieku. Jej boa z piór powiewało na wietrze, a kapelusz przekrzywił się na bok. - Tak, masz rację - odpowiedział Michaś, patrząc w dół mocno zaciekawiony. - A tam, widzisz? Pędzi panna Skowronek z pieskami. Ponad grupą płaczących wierzb unosiła się zgrabna, nieduża laseczka, na której siedziała z dość zdenerwowaną miną panna Skowronek. Za nią kłusowały jej dwa pieski. Anastazy uśmiechał się łobuzersko do dzieci, Duduś zaś miał oczy zamknięte, ponieważ

przebywanie na pewnej wysokości przyprawiało go zawsze o zawrót głowy. - Hop! Hop! Hop! Galop! - słychać było tętent cwałujących kopyt. - Ratunku! Pomocy! Mordują! Trzęsienie ziemi! - rozległ się nagle ochrypły, nieprzytomny głos. Dzieci rozejrzały się i zobaczyły pana Szpadla galopującego wściekle za nimi. Trzymał się kurczowo miętowej laseczki, a twarz miał zupełnie białą ze strachu. - Chciałem sobie zjeść taką miętową laseczkę, kupiłem - lamentował - no i patrzcie, co ze mną zrobiła! - Okazja, proszę państwa, okazja! Za jedną szpileczkę pyszna jazda! - dochodził z dołu głos panny Perkalik. Tymczasem niebo przybrało wygląd toru wyścigowego. Jeźdźcy przybywali ze wszystkich stron i dzieciom zdawało się, że każdy z ich znajomych kupił sobie miętowego konika. Jakiś starszy pan w kapeluszu z piórami przejechał tuż obok nich i dzieci rozpoznały w nim radnego miasta. Z daleka, w przelocie, rzucił im spojrzenie sprzedawca papierosów, jadący na biało-różowej laseczce. Minął ich również kominiarz z zakopconymi szczotkami, a górą przegalopował lodziarz, liżąc w pędzie porcyjkę poziomkowych lodów. - Na bok! Na bok! Z drogi! - grzmiał czyjś donośny, potężny głos. Tuż koło nich śmignął, pędząc na łeb, na szyję, lord kanclerz. Pochylony nisko, gnał na laseczce jak dżokej na konkursach hippicznych. Monokl miał mocno nasadzony na oko, a pod pachą sterczała mu teczka. - Mam bardzo ważne papiery - wołał donośnym głosem - muszę zdążyć na konferencję! Proszę na bok, z drogi!

I pogalopował naprzód, aż zniknął im z oczu. W parku panował niesłychany rwetes. Wszyscy obijali się o siebie nawzajem i raz po raz rozlegały się okrzyki: - Proszę się nie pchać! Czyś pan oślepł? A laseczki śmigały w powietrzu i rżały jak rozzłoszczone konie. - Trzymać się lewej strony! Nie wyprzedzać! - wołał dozorca, galopując między jeźdźcami. Jego laseczka była niczym koń policjanta; rączka rozpychała na boki jadących, regulując ruch w powietrzu. - Proszę nie tamować ruchu! Przejście dla pieszych - darł się wniebogłosy dozorca. - Dozwolona szybkość dwadzieścia mil na godzinę! - Pokarm dla ptaszków! Dwa pensy torebka! - W tłum jadących wdarła się Ptaszniczka. Posuwała się naprzód pośród łopotu skrzydeł gołębi i szpaków, kosów i wróbli. - Pokarm dla ptaszków! Dwa pensy torebka! - wołała, rzucając ziarna w powietrze. Dozorca poderwał w górę swoją laseczkę i zawołał: - A ty co tu robisz, stara? Siedziałabyś lepiej przed kościołem Świętego Pawła! - A, to ty, Fred? Jak się masz? Widzisz, że karmię ptaszki! Zobaczymy się wieczorem! Dwa pensy torebka! Dozorca wytrzeszczył na nią oczy, a ona pocwałowała dalej. - Póki żyję, nie widziałem czegoś podobnego. Nawet kiedy byłem jeszcze małym chłopakiem. Hej, wy, hola! Gdzie tak pędzicie? Czyście oślepli? - zawołał na widok biało-różowej laseczki, która śmignęła tuż przed nim. Jechała na niej Helenka z policjantem, który miał dzisiaj wolne popołudnie.

- Och! Ach! - krzyczała Helenka. - Nie mogę patrzeć w dół! W głowie mi się kręci! - To niech panna Helenka nie patrzy. Lepiej patrzeć na mnie - mówił policjant, obejmując Helenkę w pasie, gdy tymczasem laseczka szybko gnała dalej. Miętowe laseczki pędziły ciągle naprzód, niosąc swych jeźdźców ponad drzewami, ponad dachami domów i ponad obłokami. A dochodzący z dołu głos panny Perkalik z każdą chwilą stawał się słabszy. - Miętowe laseczki! Wyjątkowa okazja! Wszystkie w najlepszym gatunku! Z wyborowego lukru! Z najprzedniejszego cukru! Wreszcie Janeczce i Michasiowi wydało się, że głos, który słyszeli, nie był już głosem panny Perkalik, tylko delikatnym rżeniem konia dochodzącym z odległej łąki. Dzieci przedzierały się przez tłum jeźdźców, jadących kłusem i podrygujących na swych miętowych laseczkach. Wiatr smagał ich twarze, a w uszach brzmiało echo tętentu końskich kopyt. Dokąd też zajadą? Do domu na obiad? A może aż na kraniec świata? Przed nimi, jakby wskazując drogę, jechała Mary Poppins. Siedziała na parasolce w sposób niezmiernie wytworny i dystyngowany, a dłonie złożyła na jej rączce w kształcie papuziej główki. Gołębie pióro na kapeluszu Mary powiewało majestatycznie na wietrze; na jej sukni nie było śladu zgniecenia. O czym myślała - tego dzieci nie wiedziały. Ale na ustach jej igrał uśmieszek pełen zadowolenia, tak jakby była bez reszty zachwycona swoją osobą. Ulica Czereśniowa przybliżała się coraz bardziej. Teleskop na dachu domu admirała Buma połyskiwał w słońcu.

- Tak bym strasznie chciał, żeby już nigdy nie trzeba było zsiadać! wołał Michaś zachwycony jazdą. - A ja bym chciała jeździć tak przez cały dzień! - wtórowała mu Janeczka. - A ja bym chciała zdążyć na pierwszą - powiedziała Mary Poppins. I skierowała dziób swojej papuziej parasolki w stronę domu pod Numerem Siedemnastym. Dzieci westchnęły, choć wiedziały, że wzdychanie nie jest rzeczą wskazaną. Poklepały grzbiety swoich laseczek i niebem pokłusowały w dół. Jaskrawozielony trawnik ogródka zdawał się z wolna wznosić w górę, jakby idąc im na spotkanie. A miętowe laseczki opuszczały się coraz niżej i niżej. Pierwszy wylądował na ziemi Maciuś. Jego laseczka utknęła na klombie bratków. Otworzył oczy i zaczął szybko mrugać powiekami. Po czym ziewnął, zebrał wszystkie paczki do kupy i powlókł się dróżką w stronę domu. Dzieci zjeżdżały na dół obok drzew czereśniowych coraz niżej i niżej, aż poczuły, jak trawa załaskotała je w stopy. Wreszcie ich laseczki stanęły nieruchomo na trawniku. W tej samej chwili również parasolka z rączką w kształcie papuziej główki, o fałdach z czarnego jedwabiu podobnych do ptasich skrzydeł, spłynęła do ogrodu i osiadła wśród kwiatów. Mary Poppins zeskoczyła na ziemię ruchem wytwornej damy, po czym leciutko potrząsnęła parasolką i wetknęła ją sobie pod pachę. I kto by pomyślał, spojrzawszy na te schludne, wymuskane postacie, że oto przed chwilą w tak niezwykły sposób galopowały nad parkiem?

- Ale pyszna jazda! - zawołał Michaś. - Jak to dobrze, Mary, że miałaś przy sobie szpileczki! Zachwycony, podbiegł ku niej z rozpostartymi ramionami, by ją objąć. - Czy to ogród, czy targ starzyzną! Może byś tak dał mi spokój? syknęła. - Och, ja już nigdy nie będę kaprysiła! Jest mi tak rozkosznie i miło! - powiedziała Janeczka. Mary Poppins uśmiechnęła się z niedowierzaniem i schyliła się, by zebrać laseczki. - Ja wezmę moją, Mary - powiedział Michaś, robiąc ruch w kierunku lukrowanej rączki. Ale Mary Poppins uniosła ponad głowę wszystkie laseczki i szybkim krokiem skierowała się ku domowi. - Ja jej nie zjem, Mary, naprawdę - zapewniał Michaś - nawet nie poliżę rączki... Mary nie zwróciła na to ani cienia uwagi. Bez słowa weszła szybko na schody z laseczkami pod pachą. - Ale przecież one są nasze - protestował cicho Michaś, zwracając się do Janeczki. - Panna Perkalik powiedziała nam, że możemy je zatrzymać. - Nie - potrząsnąwszy głową odparła Janeczka. - Powiedziała, że możemy je sobie zatrzymać, jeśli się nam to uda. - A dlaczego miałoby się nam nie udać? - z pewną siebie miną powiedział Michaś. - Zatrzymamy je na zawsze i będziemy sobie na nich jeździć. I doprawdy, widok laseczek stojących w kącie przy łóżku Mary

działał bardzo uspokajająco. „Bo komu zależałoby na tym - myślały sobie dobrodusznie dzieci - żeby ukraść cztery laseczki z cukru?” A one stały pochylone ku sobie, dotykając się wzajemnie rączkami, niby czterej wierni przyjaciele. Żadna z nich nawet nie drgnęła. Zachowywały się dokładnie tak samo, jak wszystkie laski stojące w kącie pełnym kurzu i czekające na swych właścicieli, by pójść z nimi na spacer. Minęło popołudnie i przyszła pora, aby pójść spać. W pokoju dziecinnym mocno pachniało miętą. Michaś, wróciwszy do pokoju po kąpieli, westchnął z lubością przesycone miętowym zapachem powietrze. Czule spojrzał na laseczki. - Stoją sobie grzecznie w kąciku - szepnął, gdy Janeczka weszła do pokoju. - Ale wiesz co? Nie śpijmy dzisiaj w nocy i przypilnujmy, żeby coś się nie stało... Janeczka skinęła głową. Wiedziała, że te laseczki wyczyniały dziwaczne rzeczy, i czuła, że Michaś miał rację. Przez długi czas, już po wyjściu Mary Poppins z pokoju, dzieci leżały z otwartymi oczami, wpatrzone w kąt. Cztery przedmioty o niewyraźnych zarysach stały nieruchomo za starannie pościelonym łóżkiem polowym. - Dokąd wybierzemy się jutro? - spytał Michaś. - Ja chyba pojadę na mojej laseczce do cioci Klementyny i dowiem się, jak się jej wczoraj jeździło na koniku. Ziewnął i zamknął prawe oko. „I tak będę widział wszystko jednym okiem - pomyślał. - A drugie niech sobie przez ten czas wypocznie”. - Chciałabym kiedyś pojechać do Timbuktu, to tak się ślicznie

nazywa - rzekła Janeczka. Nastąpiło dłuższe milczenie. - Czy nie uważasz, że to jest dobra myśl, Michasiu? Ale Michaś nie odpowiedział. Zamknął drugie oko - tylko na moment - i w tej samej chwili zasnął. Janeczka przysiadła na łóżku, obserwując laseczki. Patrzyła i patrzyła, wpatrywała się i wpatrywała, aż wreszcie głowa opadła jej na poduszki. - Timbuktu - mówiła sennie, z oczami skierowanymi na podłużne, smukłe kształty rysujące się w kącie pokoju. A potem zamilkła, ponieważ doprawdy była bardzo zmęczona. Na dole stary zegar wybił dziesiątą. Ale Janeczka tego nie słyszała. Nie słyszała również, jak Mary wśliznęła się do pokoju i rozebrała pod swoją płócienną nocną koszulą, jak pod namiotem. Nie słyszała, jak pan Banks zamykał drzwi ani jak cały dom przygotowywał się do snu. Śnił jej się właśnie cudowny sen o konikach, kiedy nagle usłyszała głos Michasia wołający ją po imieniu. - Janeczko! Janeczko! - rozlegał się głośny szept. Janeczka przysiadła na łóżku i odgarnęła włosy opadające jej na oczy. Z tyłu za śpiącą Mary ujrzała Michasia siedzącego na brzegu łóżka, z palcem na ustach. - Słyszałem jakieś dziwne odgłosy - powiedział cichutko. Janeczka zaczęła nasłuchiwać. Tak! I ona coś słyszała. Wstrzymała oddech, gdy uszu jej dobiegł wyraźny, przenikliwy, daleki gwizd. - Uii... uii...

Gwizd stawał się coraz wyraźniejszy. Raptem dzieci usłyszały za oknem ostre, przenikliwe wołanie: - Wio, Słodziutka! Wio, Bystra! Wio, Lukrusiu! Wio, Cukruniu! Znowu dał się słyszeć gwizd, tym razem jeszcze głośniejszy i bardziej wyraźny. I w tej samej chwili w kącie, koło łóżka Mary, rozległ się jakiś rumor. - Huk! Tuk! Stuk! Puk! I cztery laseczki, jedna po drugiej, wyprostowały się nagle i wyskoczyły oknem. Dzieci w mgnieniu oka zerwały się z łóżek, podbiegły do okna i przechyliły przez parapet. Za oknem panowała zupełna ciemność. Na niebie nie było ani jednej gwiazdy. Ale nad domem przy ulicy Czereśniowej coś błyszczało jakimś niezwykłym, nieziemskim blaskiem. Była to panna Eufrozyna Perkalik. Połyskiwała jak mały srebrny jeż, cwałując po niebie na zielono-różowej miętowej laseczce. W powietrzu rozlegały się krótkie, mocne trzaśnięcia jej bacika, a gwizd przeszywał ciemność i nocną ciszę. - Prędzej, prędzej, guzdrały! - wołała, a cztery laseczki, rżąc i prychając, popędziły za nią. - Skoczko, ty gapo! Chodźże prędzej! - wołała. I skądciś, jakby z okolicy kuchennych schodów, przykłusowała piąta laseczka. - Ach, to pewnie laseczka Maciusia! - powiedziała Janeczka. - Gdzie jesteś, Puńciu! Chodź, moje dziecko! I panna Perkalik znowu trzasnęła z bicza. W tej samej chwili z okna sypialni panny Skowronek wyskoczyła jeszcze jedna laseczka i

przyłączyła się do tamtych. - Szybko, Zwinna! Pośpiesz się, Miętusiu, i ty, Pasiaczko! Chyża, prędzej! Zewsząd zlatywały się teraz laseczki, a panna Perkalik jarzyła się między nimi jak gwiazda. - Pędź, Lotna! Cwałuj, Miła! Wio, pora wracać do domu! Gwizdała na nie, trzaskała bacikiem i śmiała się, gdy one, śmigając w powietrzu, gromadziły się wokół niej. Całe niebo było teraz utkane laseczkami. Grzmiało od tętentu galopujących kopyt i rżenia miętowych koników. Z początku wyglądały jak niewielkie, czarne cienie, pozbawione koloru, ale gdy na niebie ukazał się rąbek księżyca, laseczki w pędzie zalśniły pełnym blaskiem, jarząc się różowo i biało. - Lećcie, źrebaczki! Pędźcie, koniki! Wszystkieście zrobione z najlepszego cukru! - rozbrzmiewał w nocnej ciszy głos panny Perkalik, nawołującej swe koniki, aby wróciły do domu. I raz po raz rozlegał się w powietrzu świst jej bacika, gdy biało-różowe laseczki mijały ją w locie, z wzniesionymi do góry miętowymi główkami. Teraz zza drzew parku wyłonił się cały księżyc, okrągły i lśniący. Janeczka na jego widok chwyciła braciszka za rękę i wydała okrzyk zdumienia. - Michasiu! Spójrz! Księżyc jest niebieski! Błękitny księżyc przywędrował z drugiej strony kuli ziemskiej i rzucał na park i na ulicę Czereśniową jasno-błękitne światło. Wisiał u samego szczytu nieba i jak lampion oświetlał pogrążony we śnie świat. A w jego blasku, jak stado nietoperzy, cwałowała panna Perkalik i

cały tabun jej koników. Kiedy mijały go w pędzie, płonęły przez chwilę w jego poświacie. Galopujące, miętowe koniki cwałowały coraz dalej poprzez niezmierzone, lśniące niebo. Trzaskanie z bata słychać było coraz słabiej i ciszej. Głos panny Perkalik był również coraz słabszy i cichszy. I wreszcie wydawało się, jakby i ona, i jej koniki roztopiły się w świetle księżyca. - Wszystkie z najlepszego cukru... - rozległo się jeszcze raz w przestworzach nikłe echo. Dzieci, przechylone przez parapet okienny, milczały przez chwilę. Wreszcie odezwał się Michaś. - Jednak nie moglibyśmy ich zatrzymać - szepnął ze smutkiem w głosie. - Wcale nam tego nie przyrzekła - powiedziała Janeczka, patrząc w puste niebo. Zeszli z okna, a błękitny blask księżyca wpłynął do pokoju. Rozlał się po podłodze niby kałuża wody. Podpływał do łóżeczek dzieci, aż dotarł do łóżka stojącego w kącie pokoju. Potem jasny, ostry i niebieski oświetlił twarz Mary Poppins. Ale Mary nie obudziła się. Tylko na jej twarzy ukazał się tajemniczy uśmieszek, tak jakby nawet pogrążona w głębokim śnie była całkowicie zadowolona z siebie. Dzieci stały obok niej, nie ważąc się głośniej odetchnąć i obserwując bacznie ów tajemniczy uśmieszek. Po chwili spojrzały po sobie i porozumiewawczo skinęły głowami. - Ona wie - powiedział cichutko Michaś. - Tak - w odpowiedzi szepnęła Janeczka. Przez chwilę patrzyli oboje z uśmiechem na twarz śpiącej, po czym

na paluszkach wrócili do łóżek. Niebieskie światło księżyca padało na poduszki. I otuliło dzieci, gdy zamknęły oczy. Przez jakiś czas błękitna, ruchoma plamka igrała na nosie Mary Poppins, leżącej na starym, polowym łóżku. Ale Mary, jak gdyby niebieskie księżyce nie miały dla niej żadnego znaczenia, odwróciła się twarzą do ściany. Naciągnęła prześcieradło na głowę, owinęła się szczelnie kocem i w chwilę potem jedynym odgłosem w pokoju dziecinnym było jej chrapanie.

ROZDZIAŁ SZÓSTY PRZYPŁYW

- Tylko uważaj, żebyś jej nie upuścił! - powiedziała Mary Poppins, wręczając Michasiowi dużą, ciemną butelkę. Uwagi Michasia nie uszedł ostrzegawczy błysk w jej oczach. Z namaszczeniem skinął więc głową. - Będę uważał, Mary - przyrzekł. I nawet gdyby był włamywaczem, nie mógłby iść ostrożniej. Michaś, Janeczka i Mary wracali właśnie od admirała Buma, gdzie posłał ich pan Banks, by pożyczyli flaszkę wina. Michaś trzymał ją w ramionach, stąpając uważnie krok za krokiem, krok za krokiem, niczym skradający się kot. Za nim szła Janeczka, niosąc cętkowaną muszlę, którą dostała w prezencie od pani admirałowej Bum. Dzieci spędziły rozkoszne popołudnie. Pan admirał śpiewał wesołe piosenki o trzech okrętach żeglujących po morzu i pokazał im miniaturowy model stateczku umieszczony w butelce. Pani Bum poczęstowała dzieci pysznym piernikiem i migdałowymi ciasteczkami. Zaś Awantury, emerytowany pirat, który u państwa Bum zajmował się cerowaniem skarpetek i gotowaniem, pozwolił Janeczce i Michasiowi obejrzeć wytatuowane na swej piersi trupią czaszkę i skrzyżowane piszczele. „Tak - myślał sobie Michaś, patrząc na butelkę - to był doprawdy rozkoszny dzień”. A na głos powiedział marzycielsko:

- Tak bym chciał spróbować tego winka! Z pewnością musi być pyszne. - Nie wlecz się jak żółw - powiedziała Mary - i nie zdrapuj etykiety z butelki. Dziobiesz ją i dziobiesz jak ten dzięcioł! - Kiedy nie mogę iść prędzej - mruczał Michaś. - I po co się mamy spieszyć, Mary? Myślał sobie, że kiedy flaszka będzie pusta, zmajstruje mały okręcik i wsadzi go do środka. Prześliczny okręcik, zupełnie jak prawdziwy, tylko że maleńki i dokładnie taki sam, jak oglądali w butelce u admirała Buma. - Musimy się spieszyć - oświadczyła Mary Poppins dobitnie i groźnie - ponieważ dziś jest czwartek i ja mam wychodne. - Ojej! - jęknął Michaś, który zapomniał o tym zupełnie. - To znaczy, że będziemy musieli siedzieć z Helenką przez cały wieczór! Spojrzał na Janeczkę, jakby szukając u niej współczucia, ale Janeczka nie zwróciła na to uwagi. Przyłożywszy do ucha cętkowaną muszlę, nasłuchiwała szumu morza. - Nie znoszę Helenki - zrzędził Michaś. - Ciągle jest przeziębiona i ma słoniowe nogi. - Tak bym strasznie chciała zobaczyć, co się dzieje na dnie morza szepnęła Janeczka, starając się zajrzeć do wnętrza muszli. Mary Poppins z niecierpliwością pociągnęła nosem. - Wiecznie to samo w kółko. Od rana do nocy ciągle im się czegoś zachciewa. Jak nie kieliszka wina, to morza. Jeszcze nigdy nie widziałam takiej pary zachciewalskich! - Dobrze ci tak mówić, bo ty nie musisz niczego chcieć. Możesz mieć wszystko. Nie ma na świecie takiej drugiej jak ty!

„Z tego będzie chyba zadowolona” - pomyślał sobie Michaś, uśmiechając się do niej przymilnie. Mary pociągnęła nosem i obdarzyła Michasia uśmieszkiem pełnym niedowierzania. A jednocześnie na jej policzku ukazał się maleńki, figlarny dołeczek... Okazało się później, ku zdziwieniu Michasia, że Helenka wcale nie była zaziębiona. Miała natomiast inną dolegliwość, zwaną katarem siennym. Kichała i kichała bez przerwy, aż stawała się czerwona jak piwonia. I Michaś miał wrażenie, że nogi Helenki zrobiły się jeszcze większe. - Chyba głowa mi pęknie od tego kichania - mówiła Helenka ponuro. I Michaś w głębi duszy miał ochotę, żeby tak się stało. - Gdyby nie było czwartków, Mary nigdy nie miałaby wychodnego powiedział do Janeczki. Ale, niestety, w każdym tygodniu musiał być obowiązkowo czwartek, a gdy już Mary Poppins znalazła się poza domem, nie byłoby dobrze wzywać ją, by wróciła. Właśnie szła teraz lekkim krokiem ulicą Czereśniową. Miała na sobie czarny słomkowy kapelusz przybrany stokrotkami i odświętny granatowy płaszcz ze srebrnymi guzikami. Janeczka i Michaś stali przechyleni przez okno dziecinnego pokoju i patrzyli za nią. Papuzia główka jej parasolki miała filuterny wygląd, a ona sama, Mary, kroczyła ochoczo, jakby w przeświadczeniu, że czeka ją jakaś miła niespodzianka tuż za rogiem ulicy. - Ciekawa jestem, dokąd też ona idzie - rzekła Janeczka.

- Ach, i ja bym także z nią poszedł! - westchnął Michaś. - Helenko, czy ty nie przestaniesz kichać? - Ten chłopiec ma serce z kamienia - powiedziała Helenka do swej chusteczki do nosa. - Zupełnie jakby mi to sprawiało przyjemność. Apsik! Helenka kichała tak potężnie, że aż drżały meble w dziecinnym pokoju. Kichała przez całe popołudnie i w ciągu całej kolacji, kichała kąpiąc po kolei wszystkie dzieci i kichała kładąc je na noc do łóżek. Potem kichała, zapalając nocną lampkę, kichała, zamykając za sobą drzwi i kichała, schodząc ze schodów. - Bogu dzięki, że sobie poszła - powiedział Michaś. - Możemy teraz robić, co się nam podoba. Gdyby Mary była w domu, nigdy nie odważyłby się o tej porze myśleć o czym innym niż o spaniu. Ale z Helenki żadne z nich po prostu nic sobie nie robiło. Helenka w ogóle się nie liczyła. Janeczka podeszła do kominka i zdjęła z półeczki cętkowaną muszlę. - Ciągle gra! - powiedziała zachwycona. - Wciąż w niej coś śpiewa i szumi. - Ojej! - zawołał Michaś, który również przytknął ucho do muszli. A ja nawet słyszę, jak tam ryby pływają... - Co ty pleciesz, Michasiu? Czy kto kiedy słyszał, jak ryby pływają? - rozległ się nagle jakiś głos. Dzieci szybko rozejrzały się dokoła. Czyj to był głos? I skąd? - Nie gapcie się tak, tylko wejdźcie śmiało do środka - zabrzmiał znowu ten sam dziwny głos. Teraz dzieci wiedziały na pewno, że ów głos wydobywał się z muszli.

- To całkiem proste: zamknijcie tylko oczy, wstrzymajcie oddech i nurkujcie! - Jak to: nurkujcie? Gdzie? Uderzymy się tylko głowami o podłogę! - O podłogę? Nie bądź głupi! Posłuchajcie mnie i dajcie porządnego nura! - Chodź, Michasiu, i stań koło mnie. Co nam to szkodzi? Możemy spróbować - rzekła Janeczka. I dzieci, trzymając cętkowaną muszlę między sobą, zamknęły oczy, wstrzymały oddech i dały nura, tak jak im rozkazał ów ktoś niewidzialny. Ku swemu wielkiemu zdziwieniu, głowy ich o nic nie uderzyły. Natomiast szum dobywający się z muszli stawał się coraz bardziej wyraźny i ostry wiatr zaczął smagać ich policzki. Opuszczali się coraz niżej, kołując jak para jaskółek, aż nagle woda bluznęła wokół nich i gwałtowna fala przetoczyła się nad ich głowami. Michaś otworzył usta i z trudem coś wybełkotał. - Ojej! - zawołał. - To jest słone! - A coś ty myślał? Że to będzie słodkie? - odezwał się ten sam głos tuż za nim. - Nic ci się nie stało, Michasiu? - spytała Janeczka z niepokojem. - N-nic - odparł Michaś mężnie. - Ale nie odchodź, Janeczko! Wyciągnął do niej rękę i obydwoje popłynęli poprzez kotłujące się zwały wód. - To już niedługo - zapewniał ich niewidzialny głos. - Już widzę światła... „Jak to? Światła w wodzie? Bardzo dziwne” - pomyślała Janeczka i starała się najszerzej, jak mogła, otworzyć oczy.

W dole pod nimi zalśniły błyski kolorowych świateł - błękitnych, różowych i srebrnych, szkarłatnych i zielonych... - Prawda, że to śliczne? - znów zabrzmiał w jej uchu ten sam głos. I gdy obejrzała się, zobaczyła spoglądające na nią filuternie okrągłe, lśniące oko Pstrąga, siedzącego jak ptak na gałęzi drzewa o pięknej, karmazynowej barwie. - To drzewo koralowe - zawołała Janeczka olśniona. - Jesteśmy pewnie na dnie morza! - A czy nie życzyłaś sobie tego, moja droga? - spytał Pstrąg. Zdawało mi się, że chciałaś się przekonać, co się dzieje na dnie morza... - Tak - powiedziała Janeczka, jakby trochę zbita z tropu - ale nigdy nie myślałam, że to mogłoby się stać naprawdę. - Na wielkie wody oceanu! Więc po co sobie życzyć? To po prostu strata czasu, i tyle. Ale chodź! Nie powinniśmy się spóźnić na zabawę. I zanim dzieci zdążyły się dowiedzieć, o jaką zabawę chodziło, Pstrąg pomknął szybko poprzez gąszcz drzew koralowych, a Janeczka i Michaś z wielką łatwością popłynęli za nim. - Ach, jak rozkosznie! - wołał Michaś, sunąc w ślad za Pstrągiem. - Ojej! Co to? - rozległ się nagle czyjś wylękniony głos. - Ale napędziłaś mi strachu! Byłem pewien, że to sieć! Jakaś duża ryba przemknęła poprzez włosy Janeczki i, spłoszona, szybko odpłynęła w bok. - To Łupacz, kuzyn Dorsza - wyjaśnił Pstrąg. - Biedaczek stracił już tylu krewnych i przyjaciół tam - wskazał płetwą w górę - że wciąż mu się zdaje, że i jego w każdej chwili może spotkać ten sam los. Janeczka pomyślała, że nieraz jadła łupacza na drugie śniadanie,

poczuła się więc jakby trochę winna... - Przykro mi, doprawdy - zaczęła bąkać, gdy nagle przerwał jej jakiś ochrypły głos: - Proszę posuwać się naprzód! Proszę nie blokować morskich ulic! Dlaczego rozczapierzacie płetwy, zamiast trzymać je przy sobie? Ogromny Sztokfisz przepychał się pomiędzy Janeczka a Michasiem, wywijając ogonem na wszystkie strony. - Niesłychane rzeczy, żeby robić taki bałagan w morzu! To po prostu wstyd! Jeszcze się spóźnię na zabawę! Rzucił gniewne spojrzenie na dzieci. - A wy coście za jedni? Skądżeście się tu wzięli? - spytał. Janeczka i Michaś mieli już właśnie odpowiedzieć, jak się nazywają i skąd się wzięli, gdy w tej samej chwili podpłynął do Sztokfisza Pstrąg i szepnął mu coś do ucha. - Aha, rozumiem! Mam nadzieję, że mają pieniądze na bilety... - Och, właśnie, niestety... nie mamy - powiedziała Janeczka zakłopotana, szperając po kieszeniach. - Aj-aj-aj! To było do przewidzenia. No, ale trudno. Proszę! Sztokfisz wysupłał kilka płaskich, białych krążków z kieszeni pod ogonem. - Piaskowe pieniążki - wyjaśnił z ważną miną. - Zawsze mam ich kilka przy sobie. Na wszelki wypadek. To mówiąc, rzucił dzieciom krążki i popłynął przez gąszcz koralowych krzewów. - Głupi, stary dziwak! - powiedział Pstrąg. - Niech was głowa nie boli o bilety, moje dzieci! Jesteście honorowymi gośćmi. Macie tu wolny

wstęp. Janeczka i Michaś spojrzeli po sobie, zdziwieni. Jeszcze nigdy dotąd nie byli niczyimi honorowymi gośćmi i czuli się teraz ogromnie dumni i ważni. - Kto tu ma wolny wstęp, proszę mi powiedzieć? Absolutnie nikt nie będzie miał wolnego wstępu, dopóki ja pływam po morzu. I nikt się stąd żywcem nie wydostanie, jeśli trafił tu przez pomyłkę - powiadomił ich ktoś głosem podobnym do zgrzytania piły. Janeczka i Michaś rozejrzeli się dokoła. Czyjeś przenikliwe spojrzenie spotkało się z ich wzrokiem, czyjaś szeroko otwarta paszcza ukazała się im w ohydnym uśmiechu i kilka włochatych, drapieżnych macek wysunęło się w różne strony. Była to Ośmiornica. - Mniam, mnia-a-am! - powiedziała, patrząc z ukosa na Michasia. Taki apetyczny tłuścioszek przydałby mi się na kolację. - I wyciągnęła jedną ze swych kosmatych macek w kierunku Michasia, który wydał okrzyk przerażenia. - Daj spokój - szybko powiedział Pstrąg i szepnął coś do ucha Ośmiornicy, a Janeczka odsunęła Michasia na bok. - Co? Powtórz, bo ja źle słyszę. Aha, rozumiem. To znaczy, że one mają coś wspólnego z... A, w takim razie to co innego. Ośmiornica jakby niechętnie wciągnęła z powrotem swe macki. - Zawsze jesteśmy bardzo radzi - powiedziała głośno - kiedy w czasie Święta Przypływu gościmy u siebie kogokolwiek, kto ma związek z... - Co to znów za gadanie, na wszystkie morskie fale? Nigdy nie mam chwili spokoju - odezwał się nagle jakiś gderliwy głos.

Dzieci obejrzały się w kierunku, skąd głos dochodził. Ale wszystko, co udało im się zobaczyć, była to jedynie para niewielkich kleszczy, którymi ktoś kiwał na nich z wnętrza jakiejś skorupy. - To Krab Pustelnik - wyjaśnił Pstrąg. - Żyje samotnie i nic nie robi po całych dniach, tylko zrzędzi. A kiedy ktoś się do niego odezwie, zamyka się w skorupie na cztery spusty. Ale chodźcie już, dzieci, musimy się spieszyć. Zaczyna grać muzyka. To powiedziawszy, zaczął przedzierać się przez zwały wód. Gdy dzieci podążały za nim przez skalisty tunel podwodny, uszu ich doszły delikatne dźwięki muzyki. W pewnej chwili, na końcu tunelu, ukazało się słabe światełko i muzyka zabrzmiała nieco głośniej. Płynęli w kierunku światełka. Nagle oczy ich oślepił jaskrawy blask. Dotarli wreszcie do końca ciemnego tunelu i oto roztoczył się przed nimi najpiękniejszy widok, jaki kiedykolwiek w życiu widzieli. Rozpościerało się przed nimi dno morza o miękkim podszyciu z prześlicznie zielonych wodorostów. Pośród nich biegły ścieżki, jakby wysypane złotym piaskiem i usiane różnobarwnymi kwiatami. Rosły tam białe morskie stokrocie, czerwone maki, lilie, pąsowe i kremowe róże. Z piasku wyrastały koralowe krzewy, a na wodzie kołysały się pióropusze morskich paproci. Ciemne skały lśniły tęczowymi muszlami, z których jedna, największa, pokryta była masą perłową. Za występem skalnym widniała głęboka, ciemna grota, czarna jak niebo w bezksiężycową noc. A wewnątrz tej groty lśniły słabe światełka niby gwiazdy świecące w morskiej głębinie. Janeczka z Michasiem wprost oniemieli z zachwytu. Wszystko dokoła znajdowało się w bezustannym ruchu. Nawet skały

zdawały się raz po raz pochylać w ukłonach i chwiać w falującej wodzie. Małe rybki trzepotały się jak motyle pośród kołyszących się kwiatów, a girlandy wodorostów, zwisające z drzew koralowych, usiane były tysiącem mieniących się świateł. „Chińskie

lampiony”

-

pomyślała

sobie

Janeczka.

Ale

przypatrzywszy się dokładniej, stwierdziła, że w rzeczywistości były to świecące

ryby.

Przyczepione

pyszczkami

do

wodorostów,

lśniły

jaskrawym blaskiem. Muzyka rozbrzmiewała teraz o wiele głośniej. Jej dźwięki dochodziły z niewielkiego koralowego tarasu, na którym kilka krabów grało na skrzypcach, Flądra wydymając policzki dęła w muszlę, ryba, zwana Piszczałką, grała na srebrnej trąbce, a Makrela na basetli. Wokół grajków śmigało mnóstwo najprzeróżniejszych, lśniących stworów morskich, podrygujących w takt muzyki. Syreny w naszyjnikach z pereł przepływały z gracją między rybami. A srebrzyste lśnienia łusek i płetw rozsiewały dokoła migotliwy blask. - Och! - zawołały jednocześnie dzieci, i było to wszystko, co mogły w tej chwili powiedzieć. - No, nareszcie jesteście! - zagrzmiał nagle gromki głos i z chlupotem podpłynęła do nich wielka Brunatna Foka. - W samą porę przychodzicie na zabawę. Podała każdemu z dzieci łapę i kołysząc się z boku na bok jak kaczka, ruszyła naprzód, trzymając dzieci za ręce. - A czy często odbywają się tu takie piękne zabawy? - spytał Michaś i nagle ogarnęła go wielka ochota, żeby zamieszkać na dnie morza. - O nie - odparła Foka - tylko w czasie Świętego Przypływu. Ale co

to? Co to ma znaczyć? Czy dostałeś zaproszenie na dzisiejszą uroczystość? Foka przerwała rozmowę, by zwrócić się do jakiejś ogromnej, szarej postaci, która nagle wyłoniła się z fal. - Powiedziano mi, że wieloryby nie będą miały wstępu na zabawę. - Idź sobie! Zabieraj się stąd! Wielorybom nie wolno przychodzić na zabawę! - rozległ się chór rybich głosów. Wieloryb machnął swym olbrzymim ogonem i wynurzył się cały spomiędzy dwóch skał. Miał olbrzymi pysk o ponurym wyrazie i wielkie, smutne oczy, które skierował na dzieci. - I zawsze to samo - powiedział, kiwając głową. - Ciągle słyszę, że jestem za wielki i że jem za dużo. Ale przecież ja mam bardzo duży szkielet i nie wolno mi opaść z sił. A może wam udałoby się na nich wpłynąć, żeby w drodze wyjątku... Chciałbym zobaczyć Daleką Krewną! - Czyją daleką krewną? - spytała Janeczka, ale nie dokończyła, gdyż Foka jej przerwała: - Nie bądź natrętny, Wielorybie! Przypomnij sobie ostatnie niefortunne zdarzenie. Wyobraźcie sobie, że zjadł wszystkie kanapki z sardynką - powiedziała Foka Janeczce, zasłoniwszy sobie usta łapą. Wejście wzbronione, z wyjątkiem osób zaproszonych. A cała ta hołota ma stać za bramą. Więc zabieraj się stąd! Już cię nie ma! I nie pleć głupstw! Ryba, zwana Miecznikiem, gdyż miała ostry miecz na nosie, przedarła się poprzez porosłe zielenią dno morskie. - Nigdy nie mam żadnej rozrywki - płaczliwie powiedział Wieloryb, kiedy Foka i Miecznik zaczęły go gwałtownie odpędzać. Janeczce zrobiło się żal Wieloryba. - Trzeba jednak przyznać - powiedziała do Michasia - że on zajmuje

sporo miejsca. Ale Michasia nie było koło niej. Odpłynął z jedną z syrenek, która zwilżała sobie twarz małą, różową gąbką. - Nie wiem, ale zdaje się, że spódniczki. I bluzeczki, i pantofelki usłyszała słowa Michasia rozmawiającego z Syrenką. Syrenka z uśmiechem spojrzała na Janeczkę. - Pytam go, co się teraz nosi tam - i ruchem głowy wskazała ku górze - a on powiada, że bluzeczki i pantofelki. Syrenka powiedziała to z leciutkim uśmiechem, jakby nie dowierzała słowom Michasia. - I płaszczyki - dodała Janeczka. - No i naturalnie kalosze. - Kalosze? - spytała Syrenka, unosząc brwi do góry. -A co to takiego? - Żeby nie przemoczyć nóg - wyjaśniła Janeczka. Syrenka wybuchnęła śmiechem. - Jakie to dziwne! - zawołała. - My tutaj w głębinie właśnie lubimy wilgoć. To mówiąc, machnęła ogonem, by odpłynąć, gdy nagle powitał ją czyjś dźwięczny głos: - Jak się masz, Syrenko? I spomiędzy lilii wodnych wyłoniła się w podskokach jakaś srebrzysta ryba. Na widok dzieci zatrzymała się i spojrzała na nie wielkimi, błyszczącymi oczyma. - A to co za jedni? - zawołała zdziwiona. - Kto złowił te stworzenia? - Nikt - dźwięcznym głosikiem odparła Syrenka i z chichotem, zasłaniając sobie dłonią usta, powiedziała coś szeptem. - Doprawdy? Ach, jak to miło! - odparła ryba z uśmiechem. I

machnąwszy lekko ogonem, podpłynęła ku dzieciom. - Powinienem się wam przedstawić. Jestem Łosoś Morski - powiedziała ryba musnąwszy ich ręce swą srebrzystą płetwą. - Król ryb. Chyba nieraz słyszeliście o mnie? I rzeczywiście, patrząc nań, jak się obnosił i krygował, nietrudno było się domyślić, że był sobą zachwycony. - Napoje chłodzące! Napoje chłodzące! - rozległ się czyjś głos i oczom dzieci ukazał się z wzniesioną do góry tacą Szczupak o wyglądzie starego lokaja. - Proszę bardzo - rzekł Łosoś, chyląc się w ukłonie przed Janeczką. Kanapkę z sardynką czy z solonym raczkiem? A może galaretkę? Galaretkę z ryb, oczywiście. A kawaler? - tu zwrócił się do Michasia. Może mleczka Morskiej Krowy? A może szklaneczkę piwa? A może kawaler napije się zwykłej morskiej wody? - Miałem wrażenie, Wasza Królewska Mość, że ten młodzieniec życzył sobie kieliszek wina - z ponurym wyrazem twarzy powiedział Szczupak, zbliżając się z tacą do Łososia. - Więc proszę o wino - rzekł Łosoś tonem rozkazu i zdjął z tacy kieliszek ciemnorubinowego trunku. Michaś, zdumiony, przypomniał sobie, że istotnie miał ochotę na wino. Wziął więc kieliszek i wypił jednym haustem. - Smakuje zupełnie jak sok malinowy - powiedział. - Dobre! Nieprawda? - rzekł z dumą Łosoś, jakby to wino było jego dziełem. - A teraz może mielibyście ochotę zobaczyć połów? O tej porze z pewnością wyławiają już resztki, ale jeśli się pospieszymy, możemy jeszcze zdążyć. „Co też oni mogą łowić?” - myślała sobie Janeczką, gdy razem z

Michasiem płynęli u boku Łososia. Wszystkie morskie ulice zatłoczone były rybami, które spieszyły w podskokach w kierunku zielonych morskich trawników. - Co to ma znaczyć? Jak śmiecie tak mnie trącać i popychać? Czy nie wiecie, kim ja jestem? - powiedział Łosoś wyniosłym tonem, rozganiając sforę małych rybek na obie strony. - Ach, mój ogon i moje płetwy! Ledwo je czuję! Co też ta dzieciarnia wyprawia? - tu wskazał na gromadkę jeży morskich, które minęły go z pluskiem i hałasem. - Niech pani uważa na swoich pupilków, panno Piło - zwrócił się do dużej ryby, zwanej tak z powodu wielkiej piły, jaką miała na przedzie głowy. - Ładna z pani guwernantka! Nie można przecież robić z morza wesołego miasteczka! - Co? Jak? - spytała roztargnionym głosem Piła, która płynęła z nosem wetkniętym w książkę. - Hej, Migotek! Błyskotek! I ty, Wierciołek! Zachowujcie się przyzwoicie! Bo inaczej mowy nie ma o zabawie! Jeżyki morskie popatrzyły po sobie, strojąc miny i szczerząc zęby. Najstarszy, Wierciołek, zerknął na guwernantkę i robiąc oko do swych braciszków, szepnął: - Ach, to prawdziwa piła! - No, nareszcie jesteśmy na miejscu - powiedział Łosoś wesoło, okrążając z dziećmi zarośla krzewów koralowych. Na dużej, płaskiej skale siedziało rzędem kilka ryb, spoglądając z napięciem w górę. Każda trzymała sterczącą ku górze wędkę, w którą wpatrywała się z wielkim skupieniem. - To ryby-wędkarze - objaśnił Łosoś. - Mówcie możliwie cicho, bo

one nie lubią, żeby im przeszkadzać. - Ale - szepnęła Janeczka, mocno zdziwiona - dlaczego wędki skierowane są w górę? Łosoś szeroko otworzył oczy. - A gdzie mają być skierowane, jeśli nie w górę? - zdziwił się. Trudno oczekiwać, żeby były skierowane w dół, prawda? A tu jest przynęta - dodał, wskazując na nieprzemakalne torebki napełnione ciasteczkami. - Ale... co one łowią? - spytał szeptem Michaś. - O, przeważnie ludzkie istoty - odpowiedział Łosoś. - Na kruche ciasteczko z truskawkowymi konfiturami można złowić prawie każdego. Mają już wspaniałą zdobycz. Spójrz na tych tam kręcących się i miotających. To mówiąc, machnął ogonem, wskazując jamę, gdzie oczom zdumionych dzieci ukazał się niezwykły widok. Stało tam kilkoro ludzi o bardzo zirytowanych minach. Mężczyźni w ciemnych okularach i w słomkowych kapeluszach zaciskali pięści, wykrzykiwali coś głośno i tupali nogami. Trzy starszawe panie wymachiwały parasolkami, a jedna młodsza, w gumowych botach, załamywała ręce w rozpaczy. - No i jak się czujecie? - spytał szyderczo Łosoś, spoglądając w głąb jamy swymi wielkimi błyszczącymi oczyma. - Muszę powiedzieć, że wyglądacie bardzo pociesznie. Zupełnie jak ryby na lądzie. Ludzkie istoty żachnęły się, oburzone i wściekłe, i odwróciły się tyłem do Łososia. W tej samej chwili czyjś przeraźliwy krzyk, idący gdzieś z góry, wstrząsnął falami morza. - Proszę mnie puścić! Proszę natychmiast wyjąć mi ten haczyk! Kto

się ośmielił zrobić mi coś podobnego? Jedna z ryb-wędkarzy uśmiechając się stanęła na ogonie i zaczęła zwijać sznur od wędki. - Proszę mnie uwolnić! Proszę wyjąć haczyk! - znowu rozległ się ten sam głos. I z góry, wzbijając wokół siebie pęcherzyki wody jak bańki mydlane, spłynęła jakaś niezwykle dziwaczna postać. Ubrana była w gruby, wełniany płaszcz, szara, długa woalka spływała jej z kapelusza, a na nogach miała grube, wełniane pończochy i duże buty zapinane na guziki. Michaś szeroko otworzył usta i wlepiwszy w nią zdumiony wzrok, parsknął śmiechem. - Janeczko! Widzisz? Zdaje się, że to jest... - Panna Duduś - dokończyła Janeczka, która również parsknęła śmiechem. I w samej rzeczy była to panna Duduś we własnej osobie. Spływała w dół, krztusząc się, dławiąc i krzycząc. Ryba-wędkarz wyciągnęła jej haczyk z ust i wepchnęła ją do jamy. - To okrutne! To podłe! - krzyczała panna Duduś. - I to akurat, kiedy łowiłam sobie rybkę na obiad. Skąd miałam wiedzieć, że w ciastku będzie haczyk? Ach, wy niegodziwe! I pogroziła pięścią wędkarzowi. - Napiszę o tym list do redakcji «Kuriera»! - Spójrzcie na tego potwora! Ależ to kolos! I jak śmiesznie kręci się i podryguje! - powiedział Łosoś. Janeczka czuła, że panna Duduś w zupełności zasłużyła na to, co ją spotkało, ale jednocześnie myślała ze strachem, co by to było, gdyby tak ją

albo Michasia złowiły ryby na wędkę. - A co wędkarze z nimi zrobią? - spytała Janeczka Łososia z powagą. - Och, po prostu wypuszczą z powrotem. Łowimy tylko tak, dla sportu, dla zabawy. Nie smakują nam. Mają twarde, żylaste mięso. - Hej, Łososiu! Spiesz się! - wołała z daleka Foka. - Bo jeszcze dzieci spóźnią się na powitanie. A ona powinna zjawić się tu lada chwila... Janeczka spojrzała pytająco na Michasia. Któż to mógł być, ta jakaś ona? Może jakaś wybitna syrena? Albo królowa morza? - Na śledzie i sumy! Zupełnie zapomniałem! Chodźcież prędzej! naglił Łosoś. I poszedł naprzód, lśniąc srebrzystą haską w srebrzystej wodzie i wymachując ogonem. Za nimi postępował Konik Morski i płynęło mnóstwo przeróżnych ryb. Dzieci biegły szybko zielonym trawnikiem. - Janeczko! Michasiu! - odezwał się nagle czyjś przyjazny głos. Czy przypominacie mnie sobie? Znaliście przecież Złotą Rybkę z akwarium! Wróciłam do domu. Pozdrówcie ode mnie waszą mamusię. Złota Rybka uśmiechnęła się i zanim dzieci zdążyły jej odpowiedzieć, szybko odpłynęła. Muzyka grała coraz głośniej. Na trawniku było coraz tłoczniej. Ryby, syreny, foki i najróżniejsze morskie stwory przypływały zewsząd, witając się wzajemnie. - Co za ścisk! Zupełnie jak w puszce konserw! - powiedział Łosoś. - Napoje chłodzące! Napoje chłodzące! - wołał Szczupak, przechadzając się z tacą pełną napojów. - U-ha-ha! Butelkę rumu dla mnie! - rozległ się w odpowiedzi czyjś znajomy głos. I nagle z fal wyłonił się admirał Bum i porwał kieliszek z

tacy. Za nim płynęła okrąglutka pani admirałowa. A w ślad za nią żeglował Awantury. - Do stu tysięcy bomb i kartaczy! Hej-ho! Marynarze! Płyniemy do Rio Grande! - ryczał na cały głos admirał. Szczupak spojrzał na niego i pokręcił głową, zgorszony. - Chuligaństwo, i tyle - rzekł ponuro. - I kto by pomyślał, że taka hołota zbierze się w morzu! - A, dzieci, jak się macie? - zawołała Brunatna Foka, torując sobie drogę poprzez tłoczącą się ciżbę. - Uchwyćcie się mojego ogona, a ja już was zaprowadzę. Przepraszam! Przepraszam! Dajcie mi przejść, ryby! Idą Janeczka i Michaś, nasi honorowi goście! Ryby rozstąpiły się i zaczęły przyglądać się dzieciom. Poprzez hałas i wrzawę słychać było uprzejme szepty powitalne. Foka rozsuwała łapą zebrane tłumy i ciągnęła za sobą dzieci w stronę skały połyskującej masą perłową. - No, jakoś zdążyliśmy szczęśliwie na powitanie - powiedziała zdyszana. Dzieci ledwo dosłyszały jej głos pośród krzyków i śmiechów. „Jakie powitanie?” - chciała już spytać Janeczka, gdy nagle wrzawa ucichła. Dźwięki muzyki i śmiechy zamarły i wielka cisza zapadła w morskiej głębinie. Nie było ani jednej ryby w tłumie, która by nie milczała jak kamień. Chwiejące się kwiaty nagle znieruchomiały. Nawet fale zastygły w bezruchu. - Nadchodzi - powiedziała Foka szeptem i ruchem głowy wskazała w kierunku ziejącej ciemnością pieczary. - Nadchodzi - odpowiedziały echem nasłuchujące pilnie morskie

stwory. Janeczka z Michasiem wstrzymali oddech, nasłuchując wraz z nimi. Nagle z owej tajemniczej pieczary wynurzyła się czyjaś nieduża, zasuszona główka. Dwoje starczych, zaspanych oczu zamrugało w oślepiającym świetle. Spod czarnej, obłej skorupy wysunęły się dwie pomarszczone łapki. Dzieci uchwyciły się kurczowo łap Brunatnej Foki. - Kto to? - spytała szeptem Janeczka. - Żółw Morski - odpowiedziała Foka - najstarsze i najmądrzejsze stworzenie na świecie. Krok za krokiem, powolutku, Żółw Morski posuwał się na swych drżących łapkach ku perłowej skale. Jego oczka spod półprzymkniętych powiek patrzyły uważnie i wyglądały jak dwie czarne gwiazdki. Żółw przez chwilę przyglądał się zebranym. Po czym wzniósł swą zasuszoną starczą główkę do góry, uśmiechnął się i przemówił. - Drodzy przyjaciele - zaczął uroczyście głosem podobnym do głosu pękniętego dzwonu. - Witam was, mieszkańcy morza. I życzę wam wesołej zabawy z okazji Święta Przypływu. Pochylił swą zasuszoną główkę przed perłową skałą i wszystkie ryby również kornie pochyliły głowy. - To wielkie wydarzenie dla nas wszystkich - ciągnął spokojnie Żółw Morski. - Cieszę się, że mam okazję zobaczyć dzisiejszego wieczoru tak wielu moich starych znajomych. Spojrzenie jego oczu, podobnych do czarnych gwiazd, ogarnęło zatłoczone trawniki i zdawało się rozpoznawać każde poszczególne stworzenie.

- Ale - mówił dalej, unosząc zmarszczone czoło do góry - kogoś tu jednak brak między nami... Foka rozejrzała się wkoło, skierowała wzrok w stronę tunelu i nagle zawołała tryumfalnie: - Przyszła! Jest, o panie! Przyszła właśnie przed chwilą. Na te słowa zerwała się burza oklasków i wiwatów. I w tej samej chwili, ku zdumieniu dzieci, u wylotu tunelu czerniejącego w oddali ukazała się tak dobrze znana im postać. Ubrana była w odświętny, granatowy płaszcz i słomkowy kapelusz ozdobiony stokrotkami. Z gracją i dystynkcją, jakby wycięta z żurnalu, zaczęła sunąć nad koralowymi krzewami. Wiwaty przeszły w okrzyki radości. A postać w granatowym płaszczu opadła z wdziękiem na skałę. - Witaj, Mary Poppins! - rozległy się tysiące zachwyconych głosów. A ona w odpowiedzi na to zaczęła powiewać parasolką z rączką w kształcie papuziej główki. Po czym skłoniła się z czcią przed Żółwiem. Żółw przez dłuższą chwilę patrzył na nią i jego starcze, połyskliwe oczka zdawały się zaglądać do samego środka jej serca. Po chwili skinął przyjacielsko małą, łysą główką i uśmiechnął się do niej. - Droga moja, młoda krewniaczko - powiedział łaskawie prawdziwa to dla mnie przyjemność. Upłynęło już dużo czasu, od kiedy miałem gościa ze świata ponad wodą i od kiedy twój Drugi Czwartek przypadł właśnie w czasie Święta Przypływu... Toteż w imieniu wszystkich mieszkańców głębin morskich witam cię, Mary! I mrużąc oczka, wyciągnął do niej małą, zasuszoną łapkę. Mary Poppins ujęła ją w obie dłonie i skłoniła się kornie. Jej błękitne oczy spojrzały w jego czarne i obydwoje wymienili z sobą wymowne

uśmieszki. Wyglądało, jakby nigdy nie mieli między sobą żadnych tajemnic. - A teraz, droga Mary - ciągnął dalej Żółw - jako że każdy, kto zwiedził dno morza, otrzymuje coś na pamiątkę, pozwól, że podaruję ci mały upominek. To powiedziawszy, cofnął się w głąb pieczary i po chwili wyszedł, niosąc niewielki, błyszczący przedmiocik. - Przyjmij to, Mary, na pamiątkę swojej u nas wizyty. Będzie ci to służyło jako broszka, a może jako szpilka do kapelusza. I schyliwszy się lekko nad Mary Poppins, przypiął do klapy jej płaszcza rozgwiazdę. Na granatowym tle płaszcza błyszczała ona i mieniła się niczym brylantowy kwiat. - Ach, dziękuję ci, dziękuję! - zawołała Mary zachwycona. - Właśnie o takiej marzyłam! Uśmiechnęła się do Żółwia, potem do rozgwiazdy. Nagle wzrok jej padł na dzieci i natychmiast uśmiech znikł z jej twarzy. Wyraźnie zgorszona, pociągnęła nosem. - Chyba z tysiąc razy mówiłam ci, moja droga - zwróciła się surowo do Janeczki - że to brzydki zwyczaj tak wybałuszać na kogoś oczy. A ty, Michasiu, nie rozdziawiaj ust! Nie jesteś dorszem! - Mam nadzieję - mruknął, dotknięty widać, Dorsz, który znajdował się z tyłu za Janeczką i Michasiem. - Ach, więc to jest Janeczka, a to Michaś - powiedział Żółw, zwracając zaspane oczka ku dzieciom. - Jestem rad, ze wreszcie mam okazję was poznać. Witam was, drogie dzieci, na naszej zabawie z okazji

Święta Przypływu. Skłonił się z powagą, a dzieci, widząc skierowane na siebie wymowne spojrzenie Mary, odkłoniły mu się grzecznie. - Otóż - ciągnął swym starczym, suchym głosem - wiem, oczywiście, kim są Janeczka i Michaś. Ale ciekaw też jestem, tak, bardzo jestem ciekaw, czy oni wiedzą, kim ja jestem. Dzieci, spoglądając na niego w milczeniu, przecząco pokręciły głowami. Żółw poruszył się lekko w swej skorupie i na chwilę przymrużył oczy. Po czym mówił dalej: - Jestem Żółw Morski. Mieszkam u korzeni świata. Pod miastami, pod wzgórzami, nawet pod samym morzem - tam buduję swój dom. Z korzeni ukrytych w ciemnościach, poprzez wody wyrosły lasy i kwiaty, które pokryły ziemię. Wyrósł z nich także i człowiek, i góry, i wszelkie zwierzęta, i ptaki w przestworzach. Przerwał na chwilę, a otaczające go stworzenia morskie patrzyły na niego w milczeniu. - Jestem najstarszą istotą świata. Jestem ciemnością, mądrością i milczeniem, jestem spokojem i wielką cierpliwością. Wszystko, co żyje na świecie, bierze swój początek w mojej pieczarze. I wszelka rzecz w końcu wraca tu do mnie. Mogę czekać. Mogę czekać... Powieki opadły mu na oczy, pokiwał swą gołą, pomarszczoną główką. - Nic więcej nie mam do powiedzenia - rzekł, mrużąc oczy. Władczym gestem dał znak łapką. - A teraz niech zagra muzyka - rozkazał Foce. - I niechaj mieszkańcy morza wybiorą sobie partnerów do tańca. A co ma zagrać muzyka, moje dzieci?

- Tirli-tuli-luli, bum-cyk-cyk! Bum-cyk! Bum-cyk-cyk! - zahuczał nagle jakiś głos podobny do brzęczenia pszczoły, która wpadła do butelki. - Dobrze, panie admirale - powiedział Żółw, skinąwszy głową doskonały pomysł. Niech orkiestra zagra taniec marynarzy! Powstał nieopisany tumult. Orkiestra zagrała skoczną melodię i nieruchome dotąd ryby ochoczo śmignęły ogonami. Wesołe głosy i śmiechy rozległy się po całym morzu i zaczęło się Święto Przypływu. - Tirli-tuli-luli, bum-cyk-cyk! Wszystko, co mieszka w morskich głębinach - ryby, jeże morskie, syreny i foki - puściło się w tany. Zielona, podwodna łąka aż uginała się od nawału płetw i ogonów, a krzewy koralowe połyskiwały srebrem. - Tirli-tuli-luli, bum-cyk-cyk! - wydzierał się admirał Bum, niby wspinając się w górę po niewidzialnych smołowanych linach. - Turli-tuli-luli, bum-cyk-cyk! - podśpiewywała ochoczo pani admirałowa, klaszcząc w dłonie i przytupując do taktu. - Tirli-tuli-luli, bum-cyk-cyk! - darł się na cały głos Awantury, pirat w stanie spoczynku, przypominając sobie swoje dawne, dobre czasy. A ryby uwijały się między nimi z wiszącymi na płetwach wodorostami. Brunatna Foka kłapała ogonem w górę i w dół, a Łosoś śmigał po trawie jak ptaszek. Ryby-wędkarze podskakiwały ochoczo z wędkami w pyszczkach, a Miecznik z Piłą wytańcowywały wesoło. A pośród tego tłumu lśniącego łuskami przewijała się postać ludzka. Była to Mary Poppins, która na morskiej podłodze tańczyła taniec marynarzy. Ryby otaczały ją błyszczącymi kręgami, a ich łuski iskrzyły się wokół niej cętkami światła.

Dzieci, stojąc u stóp perłowej skały, przypatrywały się w zachwycie niezwykłemu widowisku. - Pewnie wydaje się wam dziwne - spytał Żółw - że morze może być takie dziwne, nieprawda? Powiedziawszy to, roześmiał się dyskretnie z własnego żarciku. Janeczka skinęła głową. - Myślałam, że morze jest zupełnie inne. A tymczasem jest bardzo podobne do ziemi. - A dlaczego miałoby być inaczej? - powiedział Żółw. - Ziemia zrodziła się z morza, wiedz o tym. Każdy stwór na ziemi ma swego brata tutaj: i lew, i pies, i zając, i słoń. Bezcenne kamienie ziemi mają sobie podobne w morskich głębinach, tak samo jak konstelacje gwiezdne. Róża pamięta słone wody, a księżyc - odpływy i przypływy morza. I wy też, Janeczko i Michasiu, pamiętajcie o tym. Więcej jest rzeczy w morzu, moje dzieci, niż kiedykolwiek z morza wyszło. Nie mam na myśli tylko ryb dodał z uśmiechem. - No, ale widzę, że nie możecie ustać na miejscu. Więc zatańczcie i wy! Janeczka wzięła Michasia za rękę. A ponieważ przypomniała sobie, że Żółw był bardzo stary, zanim obydwoje przyłączyli się do tańczących, złożyła mu ukłon. Dzieci zaczęły pluskać pośród ryb w takt muzyki. Ach, jak rozkosznie było przebierać nogami i przytupywać bosymi stopami! I wymachiwać ramionami w wodzie! - Tirli-tuli-luli, bum-cyk-cyk! - zagrzmiała wesoło muzyka, gdy Mary Poppins właśnie przypłynęła ku nim. I ujęła ich za ręce i zaczęli tańczyć w trójkę, kołysząc się i skacząc

pomiędzy gałęziami koralowych krzewów. Kołowali coraz szybciej i szybciej w falującej wodzie. Wreszcie, zmęczeni tańcem i oślepieni światłami, przymknęli oczy i przytulili się do Mary. A ona wzięła ich w ramiona i mocno, mocno przycisnęła do siebie, unosząc w górę poprzez falujące wody. - Tirli-tuli-luli! Tirli-tulł-luli! - kołysali się wszyscy troje, a muzyka brzmiała coraz słabiej i słabiej. - Tuli-luli! O, falujące morze, które kołysze nas wszystkich w swojej olbrzymiej kołysce. Tuli-luli... Tuli-luli... Och, Mary, kołysz mnie, kołysz, kołysz mnie, kołysz... Utul, ululaj... - Trzymaj mnie mocno, Mary - mamrotał sennie Michaś, czując opiekuńcze ramię wokół siebie. Nie było odpowiedzi. - Czy jesteś tutaj, Mary? - zapytał i ziewnął, opierając głowę o fale morza. Odpowiedzi w dalszym ciągu nie było. Więc z zamkniętymi wciąż oczyma zawołał znowu, a morze zdawało się odbijać echem jego głos. - Mary, chodź! Mary, gdzie jesteś? - Jestem tam, gdzie zwykle bywam o tej rannej godzinie odpowiedziała Mary Poppins i gniewnie pociągnęła nosem. - Ach, jaki to był cudowny taniec! - powiedział Michaś sennie. I wysunął rękę, żeby przyciągnąć Mary do siebie. Ale to, na co natrafiły jego palce jakoś podejrzanie przypominało poduszkę. - Zamiast mówić głupstwa o jakichś tańcach, bądź łaskaw wytańczyć się z łóżka! Już czas na śniadanie. Jej głos brzmiał jak daleki grzmot. I Michaś nagle otworzył oczy.

Och, co to? Gdzie on jest? Z pewnością nie w dziecinnym pokoju! A jednak w kącie stał spokojnie, tak jak zawsze, drewniany koń na biegunach, a w drugim - starannie zasłane łóżko polowe Mary Poppins i zabawki, i książki, i jego, Michasia, ranne pantofle. I inne, stare, tak dobrze mu znane przedmioty. Ale teraz to, czego sobie najmniej życzył - to były właśnie te stare, dobrze znane przedmioty. - A gdzie się podziało morze? - zawołał gniewnie. - Ja chcę wrócić do morza! W drzwiach wiodących z łazienki do dziecinnego pokoju ukazała się Mary i Michaś, spojrzawszy na nią, zrozumiał od razu, że była wściekła. - Morze jest w Brighton, tam gdzie zawsze - powiedziała dobitnie i groźnie. - A teraz proszę raz-dwa wstać z łóżka i ubrać się. I ani słowa więcej! - Ale przecież jeszcze przed chwilą byłem w morzu. I ty też tam byłaś, Mary! I tańczyliśmy z rybami! I ty też tańczyłaś razem z nami taniec marynarzy! Mary Poppins pociągnęła nosem, strzepując dywanik kąpielowy. - Mam chyba coś lepszego do roboty niż wytańcowywać z marynarzami! Michaś zamilkł pod jej kamiennym spojrzeniem, ale nie chciał dać całkiem za wygraną. - A co się stało z rybami? - zapytał. - Z Foką i z łososiem, i ze starym, zabawnym Żółwiem? Przecież byliśmy razem z nimi, pamiętasz, Mary, na samym dnie morza... - Na dnie morza? Ze starym, zabawnym Łososiem? Widocznie miałeś jakieś rybie sny. Pewnie objadłeś się przy kolacji. Żółwie i

marynarze! Coś podobnego! Ciekawa jestem, co jeszcze! Jej nakrochmalony fartuch zaszeleścił złowieszczo, gdy wybiegła z pokoju, mrucząc coś gniewnie do siebie. Michaś popatrzył w ślad za nią. W zamyśleniu zmarszczył czoło i pokręcił głową. Nie śmiał powiedzieć nic więcej, bo wiedział, czym to grozi, ale przecież nikt mu nie mógł zabronić rozmyślać. Więc rozmyślał i rozmyślał, wstając z łóżka i wsuwając nogi w ranne pantofle. A gdy tak rozmyślał, wzrok jego spotkał się ze wzrokiem Janeczki, która także wydobywała się spod kołdry. Słyszała każde słowo rozmowy Michasia z Mary i kiedy się przysłuchiwała temu, co mówili, przyszła jej pewna myśl do głowy i nagle dostrzegła coś dziwnego. Uśmiechnęła się tajemniczo, a w odpowiedzi na ten uśmieszek Michaś porozumiewawczo pokiwał głową. - To było coś rybiego - powiedziała. - Ale w żadnym razie to nie był sen. I wskazała palcem na półeczkę nad kominkiem. Michaś spojrzał w tę stronę i wydał okrzyk zdumienia. W następnej chwili uśmiech tryumfu ukazał się na jego twarzy. Bowiem obok cętkowanej muszli widniały dwa piaskowe pieniążki i mała, różowa rozgwiazda. - Czy pamiętasz, co Żółw powiedział? Że każdy, kto był na dnie morza, dostaje coś na pamiątkę... - przypomniała mu Janeczka. Michaś, spojrzawszy na piaskowe monety, skinął głową. W tej samej chwili otworzyły się drzwi i do pokoju wpadła Mary Poppins. Porwała rozgwiazdę z półeczki nad kominkiem i przypięła ją sobie do kołnierzyka. Rozgwiazda świetliście zabłysła, gdy Mary, strojąc miny, podziwiała

swoje odbicie w lustrze dziecinnego pokoju. Michaś obrócił się ku Janeczce z tłumionym chichotem. - Tirli-tuli-luli, bum-cyk-cyk! - powiedział cichutko, zasłoniwszy sobie usta. - Tirli-tuli-luli, bum-cyk-cyk! - szepnęła z uśmiechem Janeczka. I odważnie za wyprostowanymi sztywno plecami Mary odtańczyli oboje kilka kroków tańca marynarzy. Nie zauważyli wcale, że Mary z uwagą obserwowała ich w lustrze i uśmiechnęła się spokojnie do swego odbicia, bardzo z siebie zadowolona.

ROZDZIAŁ SIÓDMY ... DŁUGO I SZCZĘŚLIWIE

Był ostatni dzień Starego Roku. Na górze, w dziecinnym pokoju, z Janeczką, Michasiem i Bliźniętami

odbywało

się

owo

czarodziejskie

widowisko

zwane

rozbieraniem na noc. Gdy Mary Poppins zabierała się do tej czynności, było to coś, co nie ustępowało w niczym magicznym popisom sztukmistrza. Dzieci stały rzędem, a ona szła od jednego do drugiego i wszystko, co miały na sobie, zdawało się opadać z nich przy najlżejszym dotknięciu jej rąk. Sweterek Jasia Mary ściągała przez głowę tak błyskawicznym ruchem, jakby zdzierała skórę z królika. Sukienka Janeczki opadała na podłogę za jednym dotknięciem, a skarpetki Basi dosłownie sfruwały z jej stóp. Jeśli chodzi o Michasia, to czuł, jak zwykle, że Mary rozebrała go po prostu przy pomocy samego spojrzenia. - A teraz szybko, raz-dwa, spać! - rozkazała. I słowom towarzyszył taki wyraz jej oczu, że dzieci z piskiem rozbiegły się do łóżek i schowały pod kołderki. Mary krzątała się po dziecinnym pokoju, zbierając i składając porozrzucane ubrania i bieliznę i porządkując zabawki. Dzieci leżały cichutko

w

łóżkach,

przysłuchując

się

szelestowi

sztywno

nakrochmalonego fartucha, który trzepotał się po pokoju. Oczy miała niebieskie, policzki różowe, a nosek dumnie zadarty do góry niczym

holenderska lalka. Gdyby ktoś spojrzał na nią - myślały - nie mógłby ani na chwilę przypuścić, że jest kimś innym niż zwykłą, przeciętną osobą. Ale one miały dostateczne powody, aby wiedzieć, że pozory często mylą. Naraz Michasiowi przyszła do głowy pewna myśl, która wydała mu się bardzo ważna. - Mary - powiedział, siadając na łóżku - kiedy dokładnie kończy się Stary Rok? - Dziś w nocy - odparła Mary krótko. - Za pierwszym uderzeniem dwunastej. - A kiedy się zaczyna? - pytał dalej. - Kiedy co się zaczyna? - burknęła. - Nowy Rok - odpowiedział Michaś z niezmąconym spokojem. - Za ostatnim uderzeniem zegara - odparła Mary, krótko i ostro pociągnąwszy nosem. - Aha... A co się dzieje pomiędzy? - pytał dalej. - Pomiędzy czym? Czy nie umiesz mówić jak należy? Może ci się zdaje, że jestem odgadywaczem myśli? Michaś miał ochotę powiedzieć „tak”, ponieważ tak właśnie myślał. Ale wiedział, że nigdy się na to nie odważy. - Między pierwszym a ostatnim uderzeniem zegara - wyjaśnił rzeczowo. - Nie masz już innych zmartwień? - spytała Mary kąśliwie. - Ja się wcale nie martwię, Mary - tłumaczył się Michaś. - Ja chciałem tylko wiedzieć - ciągnął, ale szybko przerwał, ponieważ twarz Mary przybrała wyraz złowrogi. - To nie chciej - ucięła Mary krótko - i jeśli na ten temat usłyszę

choćby jedno słowo... Na tę odpowiedź Michaś schował się pod kołdrę. Wiedział bowiem aż nadto dobrze, co takie powiedzenie znaczy. Mary jeszcze raz pociągnęła nosem i jeszcze raz przeszła pomiędzy łóżkami, opatulając dzieci szczelnie kołderkami. - Biorę to od ciebie - rzekła, wyjmując z rąk Jasia błękitną kaczuszkę, którą tulił do siebie. - O, nie, nie! - zwołał Jaś. - Oddaj mi moją kaczuszkę! - Nie zabieraj mi mojej Puni! - płakała Basia, gdy Mary usiłowała odgiąć jej paluszki zaciśnięte kurczowo dokoła na wpół zjedzonej przez mole starej, szmacianej małpki. Punia należała kiedyś do pani Banks, gdy pani Banks była jeszcze małą dziewczynką. Potem małpka stawała się kolejno własnością każdego z dzieci. Ale Mary nie zwracała uwagi na protesty. Podbiegła do łóżka Janeczki i wyjęła spod jej kołdry słonia z szarej flaneli, Alfreda. Janeczka szybko usiadła na łóżku. - Dlaczego zabierasz nam zabawki? - spytała. - Dlaczego nie pozwalasz nam z nimi spać? Przecież zawsze nam było wolno... Jedyną odpowiedzią Mary było lodowate spojrzenie, gdy pochyliła się nad łóżkiem Michasia. - Proszę w tej chwili oddać mi świnkę - rozkazała surowo. Sięgnęła ręką po małą złoconą tekturową świnkę, którą ciocia Klementyna podarowała Michasiowi na Gwiazdkę. Wtedy świnka napełniona była czekoladkami, ale teraz była zupełnie pusta. Z tyłu, w miejscu gdzie powinien być ogonek, widniała spora dziura. W dniu Bożego Narodzenia Michaś wyrwał jej ogonek, chcąc się przekonać, w jaki sposób był on

przytwierdzony. Odtąd ogonek leżał na półce nad kominkiem i świnka obywała się bez niego. Michaś trzymał świnkę w objęciach. - Nie, Mary - powiedział odważnie. - To jest moja świnka i ja chcę ją mieć! - Co ci powiedziałam? - spytała Mary. I spojrzenie miała tak straszne, że Michaś rozluźnił zaciśniętą pięść i pozwolił odebrać sobie złotą świnkę. - Ale po co ci ona? Co chcesz z nią zrobić? - dopytywał się zaciekawiony. Mary sadowiła bowiem wszystkie cztery zwierzątka rzędem na szafce z zabawkami. - Nie zadawaj niepotrzebnych pytań, a nie usłyszysz kłamstw odpowiedziała Mary oschle. I gdy przechodziła przez pokój, zmierzając ku półce z książkami, jej fartuch znów zaszeleścił. Dzieci obserwowały, jak wyjmowała z niej tak dobrze im znane książki: Robinsona Crusoe, Zieloną księgę baśni i Wiersze dla dzieci. Wszystkie te książki otworzyła i położyła przed czterema zwierzątkami siedzącymi na szafce. „Czy ona uważa, że zwierzęta czytają książki? - pomyślała sobie Janeczka. - A teraz - powiedziała Mary ze spokojem, kierując się ku drzwiom proszę się odwrócić i natychmiast usnąć. Michaś poderwał się i usiadł na łóżku. - Ale ja nie chcę spać, Mary, chcę poczekać, aż przyjdzie Nowy Rok! - Chcę, chcę - powtórzyła Mary. - Zawsze mu się czegoś zachciewa!

Proszę się położyć i ani słowa więcej! Po czym głośno pociągnąwszy nosem, zgasiła światło i zamknęła za sobą drzwi dziecinnego pokoju. - A ja i tak będę czekał - rzekł Michaś, gdy Mary wyszła z pokoju. - I ja też - powiedziała Janeczka szybko, z bardzo zdecydowaną miną. Bliźnięta nie odzywały się. Prawie już zasypiały. Ale nie minęło dziesięć minut, gdy głowa Michasia znalazła się na poduszce, a po piętnastu - rzęsy Janeczki opadły i znieruchomiały na jej policzkach. Cztery kołderki zaczęły leciutko wznosić się i opadać od miarowych oddechów czworga śpiących dzieci. Przez dłuższy czas nic nie zakłócało ciszy dziecinnego pokoju. - Diń-don! Diń-don! Diń-don! Nagle, wśród nocnej ciszy, zaczęło rozlegać się dzwonienie dzwonów. - Diń-don! Diń-don! Diń-don! Ze wszystkich wież i wieżyczek płynęły dźwięki dzwonów i dzwonków. Głębokie ich tony rozlegały się echem i płynęły nad parkiem, dochodząc aż do ulicy Czereśniowej. Z północy i południa, ze wschodu i zachodu huczały, dzwoniły i grały. Ludzie wychylali się z mieszkań przez parapety okienne i też dzwonili w małe, stołowe dzwoneczki. A ci, co takich dzwoneczków nie mieli, uderzali rytmicznie w mosiężne kołatki u drzwi wejściowych. Ulicą Czereśniową przejechał na trójkołowym rowerze sprzedawca lodów, dzwoniąc zapamiętale w swój dzwonek. W ogrodzie admirała

Buma rozbrzmiewał w mroźnym powietrzu dzwon okrętowy. A panna Skowronek z sąsiedztwa pobrzękiwała srebrnym, małym dzwoneczkiem, którym posługiwała się zazwyczaj przy stole dzwoniąc na służbę. Obydwa jej pieski szczekały do wtóru i wyły. - Kling-klang! Kling-klang! Hau-hau! Hau-hau! Cały świat dzwonił w dzwony i w dzwonki. Wszędzie rozchodziło się ich echo, brzęcząc i grając w chłodnych ciemnościach pomocy. Naraz wszystko ucichło. I skroś tę ciszę zabrzmiało uderzenie wielkiego zegara. - Bum! - odezwał się Big Ben, największy zegar Londynu. Było to pierwsze uderzenie północy. W tej samej chwili coś zaszeleściło w dziecinnym pokoju, po czym dał się słyszeć jak gdyby stukot czyichś kopytek. Janeczka i Michaś natychmiast się obudzili. Siedli na łóżkach, szeroko otwierając oczy. - Ojej! Co to? - szepnął Michaś. - Co to? - powiedziała Janeczka. Ich oczom ukazał się bowiem niezwykły widok. Na podłodze przed nimi stała tekturowa Świnka, z bardzo ważną miną skacząc na tylnych złotych nóżkach. Bums! - miękko i głucho wylądował niemal u ich stóp słoń Alfred. Zaraz potem, zeskoczywszy lekko z szafy z zabawkami, stanęła na podłodze małpka Punia, a na końcu - stara Błękitna Kaczuszka. I nagle, ku wielkiemu zdumieniu dzieci, Złota Świnka przemówiła ludzkim głosem. - Czy ktoś z was nie mógłby przymocować mi ogonka? - zapytała

piskliwie. Michaś wyskoczył z łóżka i podbiegł do półki nad kominkiem. - O, tak jest lepiej! - rzekła Świnka z uśmiechem. - Od Bożego Narodzenia czułam się jakoś nieswojo bez ogonka. Bo trzeba wam wiedzieć, moi drodzy, że świnka bez ogonka jest tak samo do niczego, jak ogonek bez świnki. No, a teraz - ciągnęła, rozejrzawszy się po pokoju czy jesteśmy wszyscy gotowi? Ruszamy więc! Co rzekłszy, we wdzięcznych podskokach ruszyła w stronę drzwi, a za nią postępowali Alfred, Punia i Błękitna Kaczuszka. - Dokąd idziecie? - spytała Janeczka z szeroko otwartymi oczami. - Zaraz się przekonasz. Chodźcie! Lotem błyskawicy dzieci włożyły na siebie ubranka, nogi wsunęły w ranne pantofle i podążyły za czterema zabawkami po schodach, a potem wyszły z domu przez drzwi frontowe. - Tędy - powiedziała Złota Świnka, podrygując ulicą Czereśniową i kierując się ku bramie parku. Punia z piskiem, Błękitna Kaczuszka kwacząc wniebogłosy podskakiwały za nią, a na samym końcu postępował ociężale słoń Alfred na swych szarych flanelowych nogach. Pochód zamykały dzieci. Alfred uniósł do góry swą trąbę, prychając z przejęciem. - No - powiedział uszczęśliwiony - nareszcie dotarliśmy do samego środka, prawda Świnko? - Do środka czego? - spytał Michaś, ogromnie zaintrygowany. - Do środka Szparki - rzekł Alfred, kłapiąc uszami. Dzieci popatrywały po sobie. Co też, u licha, mógł mieć Alfred na myśli? Ale Świnka już dawała im znaki swym złoconym kopytkiem. Kiedy

ruszyli w stronę trawnika, zaczęły przebiegać koło nich jakieś stworzenia. - Proszę nam wybaczyć - rzekły trzy małe zwierzątka, które śmignęły tuż obok dzieci. - To są Trzy Ślepe Myszki - wyjaśnił Alfred z uśmiechem. - Zawsze pętają się pod nogami. - Aha - powiedział Michaś ogromnie przejęty i zdziwiony - zapewne uciekły od Gospodyni! - O, nie! Nie dzisiejszej nocy! - odrzekł Alfred. - Właśnie pędzą, żeby się z nią zobaczyć. Trzy Ślepe Myszki i Gospodyni będą dziś w samym środku Szparki. - Jak się masz, Alfredzie? Jakoś udało ci się tu przyjść? O, jest i stara, poczciwa Punia! - Witaj, Błękitna Kaczuszko! - Hura! Hura! Wiwat! Jest między nami także Złota Świnka! Zewsząd rozlegały się wesołe okrzyki powitalne i okrzyki radości pozdrawiających

się

wzajemnie

zebranych.

Ołowiany

Żołnierz,

maszerujący na końcu, zasalutował Złotej Śwince, a dna pomachała mu swym złotym kopytkiem. Punia wymieniła uściski z jakąś parą ptaszków, Błękitna Kaczuszka kwacząc stała pochylona nad Wielkanocnym Kurczątkiem, wydobywającym się z jajka, Alfred zaś wymachiwał zawzięcie swą flanelową trąbą na wszystkie strony, wydając głośne, powitalne okrzyki. - Czy panience nie zimno? Wieczór jest raczej chłodny - dał się słyszeć za plecami Janeczki tubalny głos. Janeczka obróciła się i ujrzała przed sobą brodatego, dziwacznie ubranego mężczyznę. Miał na sobie spodnie z koźlej skóry, na głowie

futrzaną czapę, a w ręku trzymał wielki parasol z króliczych ogonków. Za nim stała jakaś czarna, półnaga postać z naręczem futer. - Piętaszku - rzekł brodacz - bądź tak dobry i podaj tej pani futro. - Tak jest, massa! Z przyjemnością! - I czarna postać wdzięcznym ruchem zarzuciła na ramiona Janeczki fokowy płaszcz. Janeczka szeroko otworzyła oczy. - Więc pan jest... - zaczęła i uśmiechnęła się do brodacza nieśmiało. - Oczywiście - odpowiedział mężczyzna, składając przed Janeczka ukłon pełen atencji. - Niech mnie panienka nazywa Robinsonem. Wszyscy znajomi tak mnie nazywają. Pan Crusoe brzmi zbyt oficjalnie... - A ja myślałam, że pan jest w książce! - rzekła Janeczka. - Bo jestem - odparł Robinson Crusoe z uśmiechem. - Ale dzisiejszej nocy ktoś łaskawie zostawił ją otwartą. Więc uciekłem z niej, jak panienka widzi... Janeczka pomyślała o książkach z szafki bibliotecznej. Przypomniała sobie, jak Mary otworzyła kilka z nich, zanim zgasiła światło, wychodząc z pokoju. - Czy to się często zdarza? - zapytała Janeczka, mocno zaciekawiona. - Niestety, nie! Tylko pod sam koniec roku, między Starym Rokiem a Nowym. Szparka między nimi to jedyna dla nas okazja. Ale przepraszam panienkę na chwilę. Muszę podejść do... Robinson Crusoe zwrócił się ze słowami powitania do bardzo dziwacznego człowieczka, którego spiczasta głowa przypominała swym kształtem jajko. Ów człowieczek przebiegał właśnie obok na długich, cienkich nóżkach. Szyję miał owiniętą wełnianym szalikiem. Witając się z Robinsonem Crusoe przyglądał się bacznie dzieciom.

- O Boże! - zawołał Michaś. - Pan jest zupełnie podobny do HockaKlocka! - Podobny? - zaskrzeczał mały człowieczek. - Proszę mi powiedzieć, jak to możliwe, żeby ktoś był podobny do samego siebie? Słyszałem o ludziach, którzy byli niepodobni do siebie, kiedy zachowywali się niegrzecznie albo jedli za dużo, lecz nigdy nie słyszałem, żeby byli podobni. Co za nonsens! - Ale widzę, że pan jest zupełnie cały! - powiedział Michaś, przyglądając się dziwacznemu człowieczkowi. -Myślałem, że HockaKlocka nie można skleić. - A kto ci to powiedział? - zawołał gniewnie mały człowieczek. - No bo... myśmy, proszę pana, czytali taki wierszyk o panu... - rzekł Michaś. - Jaki znów wierszyk? - spytał Hocek-Klocek. - Zaraz panu powiem, bo umiem go na pamięć. - I Michaś wyrecytował: Siadł Hocek-Klocek i gorzko płacze, Bo miał przygodę niemiłą raczej. Pękła mu głowa, gdy zleciał z płotka... Rzecz taka może każdego spotkać. Królewskich koni huf i rycerzy, Radźcie, co robić teraz należy! Rzecz - mówią tamci - jest bez nadziei, Bo Hocka-Klocka nie da się skleić!

- Co tam konie! Czyż one mogą się na tym znać? A jeśli chodzi o dworzan, to ci głupcy znają się tylko na koniach! Żaden z nich nie mógł mnie skleić, ale to wcale nie znaczy, że ktoś inny nie potrafił tego zrobić. Nie chcąc się z nim spierać, Janeczka i Michaś potakująco kiwnęli głowami. - Powiem wam więcej - ciągnął dalej Hocek-Klocek - skleił mnie własnoręcznie sam Król. Nieprawda, Królu? Ostatnie swoje słowa Hocek-Klocek skierował do okrąglutkiego, zażywnego jegomościa, który jedną ręką przytrzymywał na głowie koronę, a w drugiej dzierżył tacę pełną ciasteczek. - Popatrz - zawołała nagle Janeczka - przecież on zupełnie przypomina króla z historyjki, którą opowiadała nam Mary. To z pewnością stary Król Głąb! - Co ja zrobiłem? - dopytywał się Król, podtrzymując na głowie koronę i starając się nie upuścić tacy z ciasteczkami. - Skleiłeś mnie! - wrzasnął Hocek-Klocek. - A tak, skleiłem, oczywiście. Ale tylko na dzisiejszy wieczór, jak ci wiadomo. Miodem. W saloniku Królowej. Ale teraz nie zawracaj mi głowy, bo naprawdę nie mam czasu. Moje dwadzieścia cztery kosy za chwilkę zaczną śpiewać, a ja muszę jeszcze przedtem skosztować tych ciasteczek. - Widzicie? A nie mówiłem? - wołał Hocek-Klocek. - A wy ośmielacie się mówić o mnie jak o rozbitym jajku! Odwrócił się od nich z pogardą i tylko jego wielka, pęknięta głowa zalśniła bielą w świetle księżyca. - Nie spierajcie się z nim, to do niczego nie prowadzi - powiedział

Alfred. - On jest bardzo wrażliwy na punkcie swojej pękniętej głowy. Hallo! Uwaga! Proszę nie deptać innym po nogach! Gdzie się tak pchasz? Odwrócił się, machnął trąbą i w tej samej chwili Lew w koronie na głowie gwałtownie odskoczył na bok. - Przepraszam - powiedział Lew uprzejmie - taki tu straszny ścisk dzisiejszego wieczoru. Czy nie widziałeś przypadkiem gdzieś Jednorożca? Ach, to właśnie on! Hej, zatrzymaj się na chwilkę! I z przyjaznym pomrukiem dopadł jakiejś srebrzystej postaci, która właśnie mijała go sunąc wdzięcznym krokiem. - Zatrzymajcie go! Zatrzymajcie! - krzyknęła Janeczka, przerażona. On go będzie gonił po całym mieście, żeby go rozszarpać! - O, nie dzisiejszej nocy! - zapewnił ją spokojnie Alfred. - Zaraz zresztą sama się przekonasz! Janeczka i Michaś nie wierzyli własnym oczom widząc, jak Lew składa przed Jednorożcem głęboki ukłon, jak zdejmuje z głowy złotą koronę i ofiarowuje ją Jednorożcowi. - Teraz kolej na ciebie, żebyś ją nosił - powiedział uprzejmie. Po czym obydwaj wymienili czułe uściski i tanecznym krokiem włączyli się w tłum. - Czy dzieci zachowują się grzecznie dzisiejszego wieczoru? usłyszeli Michaś i Janeczka głos Jednorożca. Pytanie było skierowane do jakiejś zasuszonej staruszki, która mijała go w lansadach. Ciągnęła za sobą ogromny trzewik, pełen roześmianych chłopców i dziewczynek. - O, grzecznie, bardzo grzecznie! - zawołała wesoło staruszka. - Nie musiałam ani razu użyć mego bata. Jeśli chodzi o dziewczynki, to bardzo

dopomógł w tym Ryś-Ptyś. Po prostu domagają się, żeby je całować! A chłopcy są jak sam miód. - Ryś-Ptyś? - szepnął Michaś Janeczce do ucha. - To przecież z tego wierszyka, pamiętasz? Ryś-Ptyś, Ryś-Ptyś stroi śmieszne minki, Przyszedł Ryś, Ryś-Ptyś całować dziewczynki, A dziewczynki wszystkie płaczą, Bo co takie rzeczy znaczą! - Coś za jeden? - krzyczą chłopcy. Zabieraj się, jesteś obcy! A staruszka mówiła dalej: - Proszę spojrzeć na Czerwonego Kapturka, jak tresuje Wilka! Uczy go, jak prosić o kolację. Ilonko, siedź spokojnie. I trzymaj się mocno! Pomachała batem w kierunku jasnowłosej dziewczyneczki, siedzącej na cholewce trzewika. Dziewczynka zajęta była ożywioną rozmową z czarnym, ogromnym Pająkiem. Kiedy trzewik mijał Pająka, dziewczynka wyciągnęła rączkę i delikatnie Pająka pogłaskała. - Pamiętasz, Michasiu, wierszyk o Ilonce i Pająku? Jak to szło? Aha! Mała Ilonka Boi się Pająka, Bo Pająk jest kosmaty, czarny i włochaty, Ilonka ucieka, Jak go widzi z daleka.

- A ona wcale nie ucieka - zawołał Michaś - tylko go głaszcze! Czy to możliwe, żeby się go nie bała? - dziwił się. - To wszystko z powodu Szparki - wyjaśnił znów Alfred, popędzając ich przed sobą. Janeczka i Michaś nie mogli się dość nadziwić, patrząc na Czerwonego Kapturka i na Ilonkę. To nie do wiary, że nie boją się ani Wilka, ani tego wstrętnego, czarnego Pająka. Wtem minęła ich jakaś olśniewająco biała postać. Prześliczna ta postać ziewnęła, zasłaniając sobie ręką usteczka. - Wciąż jesteś jeszcze śpiąca, Królewno? - powiedział Alfred, otaczając jej kibić swą trąbą. Śpiąca Królewna pogłaskała trąbę Słonia, tuląc się do niego. - Tak mocno spałam - szepnęła cichutko. - Ale pierwsze uderzenie zegara na szczęście mnie obudziło. Na te słowa ciekawość Michasia przeszła wszelkie granice. - Nie rozumiem! - wybuchnął na cały głos. - Wszystko się dzisiaj dzieje na opak! Dlaczego Ilonka nie boi się Pająka? A Lew nie walczy z Jednorożcem? - Alfred już ci powiedział - odrzekła Śpiąca Królewna. - Bo wszyscy jesteśmy w Szparce. - W jakiej szparce? Co to za szparka? - dopytywał się Michaś. - Szparka, która dzieli Stary Rok od Nowego. Stary Rok umiera z pierwszym uderzeniem północy, a Nowy rodzi się z ostatnim. A między tymi uderzeniami rozbrzmiewa dziesięć innych i to jest właśnie ta tajemnicza Szparka.

- Tak? - spytała Janeczka zduszonym szeptem, ponieważ miała ochotę dowiedzieć się jeszcze czegoś więcej. Śpiąca Królewna ziewnęła i uśmiechnęła się do dzieci. - I właśnie wewnątrz tej Szparki wszyscy są z sobą w zgodzie. Odwieczni wrogowie spotykają się tutaj, ściskają i całują. Wilk z jagnięciem spoczywają obok siebie, a gołębica z wężem dzielą wspólne gniazdo; gwiazdy sięgają ziemi, a młodzi i starzy rozumieją się i wybaczają sobie wzajemnie wszystko. Dzień styka się z nocą, jak dwa przeciwległe bieguny. Wschód chyli się ku zachodowi i w ten sposób krąg się zamyka. Jest to pora i miejsce, moje drogie dzieci, jedyna pora i jedyne miejsce, gdzie wszyscy żyją długo i szczęśliwie. Popatrzcie! Śpiąca Królewna wyciągnęła dłoń. Janeczka i Michaś ujrzeli trzy niedźwiedzie podskakujące niezdarnie dokoła małej, jasnowłosej dziewczynki. - Widzicie? - spytała Śpiąca Królewna. - To Jasnotka, mała dziewczynka zbłąkana w lesie. Dziś nic się jej nie stanie, choć spotkała trzy niedźwiedzie. Jest cała i zdrowa... Dobry wieczór, Kłótniku! Dobry wieczór, Kłótnisiu! Skinęła ręką parze długonosych marionetek, które zawsze kłóciły się z sobą, a teraz szły trzymając się pod ręce. - Dziś są zgodną, kochającą się parą, ponieważ znalazły się wewnątrz Szparki. Teraz wskazała na jakąś niezwykle wysoką postać. Był to Olbrzym. Ogromne jego nogi stąpały po trawniku, a głowa sięgała wierzchołków najwyższych drzew. W jednej ręce trzymał potężną maczugę, a na ramieniu siedział mu uśmiechnięty chłopiec, który ciągnął go za ucho.

- To Dżek-Pogromca-Olbrzymów i jego Olbrzym. Dzisiejszej nocy są najserdeczniejszymi przyjaciółmi. Śpiąca Królewna uśmiechnęła się. - No, a teraz wreszcie nadlatują Wiedźmy. Nad głowami dzieci rozległ się przeraźliwy furkot i grupa starych kobiet o małych, kaprawych oczkach zakołowała w powietrzu na miotłach. Gdy opuściły się w tłum, rozległy się radosne, powitalne okrzyki. Wszyscy rzucili się ku nim, aby uścisnąć im ręce, a staruchy zarechotały wiedźmowatym śmiechem. - Nikt się ich dzisiaj nie boi. Teraz są szczęśliwe. Senny głos Śpiącej Królewny brzmiał jak kołysanka. Objęła dzieci ramionami i stali tak we troje, przypatrując się stłoczonej ciżbie. Trawa wydeptana była przez drepcące stopy, a powietrze aż wirowało od poruszających się głów królów, księżniczek, bohaterów i wiedźm. Wszyscy witali się i pozdrawiali nawzajem w owej Szparce między jednym rokiem a drugim. - Z drogi! Z drogi! Proszę dać mi przejść! - rozległ się czyjś donośny głos. I dzieci zobaczyły daleko, na krańcu trawnika, Złotą Świnkę. Przedzierała się przez tłum na swych sztywnych tylnych nóżkach, machając złotym kopytkiem. - Na bok! Z drogi! - krzyczała z ważną miną. Tłum rozstępował się w dwie strony, aż powstał podwójny szpaler witających się i kłaniających się sobie postaci. Wtem za Świnką ukazała się postać dziwnie znajoma. Na głowie miała kapelusik przybrany kwiatkami, a na jej płaszczu połyskiwały

srebrne guziki. Oczy miała niebieskie jak chińska porcelana, a nosek zadarty niczym u holenderskiej lalki. Stąpała

leciutko

po

parkowej

dróżce,

poprzedzana

przez

podskakującą wdzięcznie Złotą Świnkę. A kiedy była już blisko, okrzyk powitalny wydobył się z wszystkich piersi. Kapelusze i czapki, korony i mitry książęce zaczęły wylatywać w górę na wiwat. I sam nawet księżyc zdawał się świecić jaśniej i srebrzyściej, gdy tak szła w jego blasku. - Ale skąd ona się tu wzięła? - spytała Janeczka, przypatrując się osobie idącej ku nim przez polanę. - Przecież Mary nie jest postacią z bajki! - Oho, ona jest czymś jeszcze lepszym - powiedział Alfred z najwyższą czcią. - Ona sama potrafi wyczyniać dziwy nie gorsze niż w bajce. Poza tym - dodał - ona jest dziś Gościem Wieczoru! To ona zostawiła otwarte książki! Pośród radosnych okrzyków powitalnych Mary Poppins kłaniała się obecnym na prawo i na lewo. Po czym wkroczyła na sam środek trawnika, otworzyła swą czarną torebkę i wyjęła z niej małą harmonię. - Proszę wybierać partnerów do tańca! - zawołała Złota Świnka, wyciągnęła z fałdów swojej skóry flet i przyłożyła go do ryjka. Na to wezwanie wszyscy z obecnych obrócili się szybko do swych sąsiadów. Zabrzmiały dźwięki fletu. Harmonia wraz z Dwudziestu Czterema Kosami podchwyciły refren i rozległa się skoczna melodia. Biały Kot grał do wtóru na skrzypcach. - Czyżby to był mój kotek? - zdziwił się Michaś, przyglądając się wesołemu deseniowi z kwiatów i listków na grzbiecie Kota. Ale nie miał czasu, żeby się upewnić, ponieważ jego uwagę odwrócił Alfred.

Szary flanelowy Słoń przeszedł obok zagłuszając rozgwar radosnych okrzyków i wiwatów trąbieniem do wtóru na swojej trąbie. - Czy mogę prosić panią do tańca? - spytał, składając dworski ukłon przed Śpiącą Królewną. A ona w odpowiedzi podała mu rączkę i obydwoje puścili się w tany. Alfred starał się, jak mógł, by nie nastąpić jej na nóżkę, a ona, na wpół jeszcze senna, ziewała raz po raz. Każdy wybierał sobie partnera do tańca lub odnajdował znajomego w tłumie. - Raz i dwa! Raz i dwa! W lewo, w prawo i znowu w lewo! - pouczał Czerwony Kapturek Wilka, trzymając go za łapę i ucząc tanecznych kroków. Wilk, potulny i nieśmiały, uważał bacznie, jak stawiać swe ciężkie łapy i odmierzać kroki do taktu. Janeczka i Michaś ledwie wierzyli własnym oczom. Ale nim zdążyli chwilę pomyśleć, rozległ się czyjś przyjazny głos. - Czy pani tańczy? - spytał Robinson Crusoe wesoło, ujmując Janeczkę za rękę i puszczając się z nią w tany. Janeczka przytuliła się do jego kurtki z koźlej skóry, a Michaś podrygiwał wesoło w ramionach Piętaszka. - A kto to taki? - spytała Janeczka Robinsona Crusoe na widok Błękitnej Kaczuszki, która kiwając się z boku na bok tańczyła z dużym ptakiem. - To Złoty Gąsior - poinformował ją Robinson Crusoe. - A tu, widzisz, Punia tańczy z Kopciuszkiem! Janeczka szybko obejrzała się i zobaczyła szmacianą Punię tańczącą z prześliczną panną. Każdy miał swojego partnera. Nikt nie był osamotniony i bez pary.

Wszystkie znane bajki przemieszały się tutaj na tym niewielkim, porosłym trawą kwadracie. Wszystkie pary, objąwszy się, tańczyły wesoło. - Przyjemnie ci, Janeczko? - zawołał mijając ją w tańcu Michaś w objęciach Piętaszka. - Ach, żeby tak było zawsze, zawsze! - odpowiedziała Janeczka z uśmiechem i w tej chwili wierzyła, że to jest możliwe. Muzyka przygrywała coraz głośniej i zawrotniej. Szalała pomiędzy kołyszącymi się drzewami, zagłuszała uderzenia zegara. Mary Poppins, Złota Świnka, Kot Skrzypek - wszyscy pląsali i grali. Czarne Kosy śpiewały niezmordowanie. A w uszach dzieci głosy postaci z bajek brzmiały jak jedno słodkie śpiewanie i śmiech. - I zawsze będziemy żyli długo i szczęśliwie - ze wszystkich piersi rozległ się i rozniósł echem po całym parku gromki okrzyk. - Co to? - spytała nagle Janeczka swego partnera. Bowiem poprzez wesołe okrzyki i muzykę usłyszała uderzenie zegara. - Niedługo wszystko się skończy - powiedział Robinson Crusoe. - To jest chyba szóste uderzenie! Przystanęli na chwilę w tańcu, przysłuchując się biciu zegara. - Siedem! - Znów ponad dźwięk zegara wzniosły się tony bajkowej muzyki, jak gdyby otulając wszystkich złotą siecią. - Osiem! - odezwało się dalekie, mocne uderzenie. I taneczne kręgi zaczęły wirować coraz szybciej. - Dziewięć! - Teraz jak gdyby same już tylko drzewa tańczyły, kołysząc gałęziami w takt zawrotnej muzyki. - Dziesięć! O Lwie i Jednorożcu, Wilku i Jagnię! Przyjacielu i Wrogu! Ciemności i Świetle!

- Jedenaście! O chwilo przelotna! O czasie mknący na skrzydłach! Jakaż krótka jest przestrzeń między latami! Bądźmy szczęśliwi, zawsze szczęśliwi! Muzyka ucichła, wtopiła się w odgłos bijących dzwonów. Bo teraz ze wszystkich wież, wieżyczek i kościołów Londynu biły, dzwoniły, huczały dzwony... - Dwanaście! - tonem głębokim i uroczystym zabrzmiało ostatnie uderzenie zegara. - Dwunasta! - rozległ się okrzyk ze wszystkich ust i w tej samej chwili krąg tańczących przerwał się i rozproszył. Barwne postaci muskały dzieci w przelocie. Dżek i jego Olbrzym, obydwie marionetki o spiczastych nosach, Ilonka, Hocek-Klocek na swych długich, cienkich nóżkach, Lew, Jednorożec, Czerwony Kapturek, Jasnotka - wszyscy odpływali gdzieś poprzez trawnik i jak gdyby roztapiali się w świetle księżyca. Kopciuszek i Wiedźmy na miotłach, Śpiąca Królewna i Kot ze skrzypkami oddalili się i znikli. Janeczka z Michasiem, rozglądając się za swymi partnerami, przekonali się, że zarówno Robinson Crusoe, jak i Piętaszek rozpłynęli się we mgle. Ale jeden dzwonek - wesoły, jasny i dźwięczny - odcinał się wyraźnie od pozostałych. - Dzyń-dzyń! Dzyń-dzyń! Dzyń-dzyń! - brzmiał całkiem inaczej niż dzwony noworoczne, był jakiś swojski, przyjazny, domowy. - Dzyń-dzyń! Dzyń-dzyń! Dzyń-dzyń! - dźwięczał, a jego echo łączyło się i mieszało z czyimś dobrze znanym głosem.

- Kto ma ochotę na ciepłe placuszki? - tym razem głośniej już zabrzmiał ów głos, domagając się natychmiastowej odpowiedzi. Janeczka i Michaś otworzyli oczy. Siedli i rozejrzeli się dokoła. Znajdowali się w swoich łóżkach, okryci kołderkami, a Jaś i Basia spali tuż obok. Ogień palił się wesoło i trzaskał w kominku. Światło poranka przedzierało się przez okno dziecinnego pokoju. A z dołu, z ulicy, dolatywało dzwonienie dzwonka. - Pytałam, kto ma ochotę na ciepłe placuszki? Czy słyszeliście? Przyjechał piekarczyk i jest na dole, na ulicy. Nie, na pewno się nie mylili. Głos, który usłyszeli, należał do Mary Poppins. I był wyraźnie zniecierpliwiony. - Ja, ja chcę placuszków! - zawołał Michaś. - I ja! - zawtórowała mu Janeczka. Mary pociągnęła nosem. - Więc dlaczego nie odpowiadacie od razu? - fuknęła. Podeszła do okna i dała znak ręką piekarczykowi. Furtka na dole otworzyła się ze zwykłym hałaśliwym zgrzytem. Piekarczyk przebiegł dróżkę wiodącą od furtki do domu i zapukał do drzwi kuchennych. Był pewny, że pod Numerem Siedemnastym kupią jego świetne, ciepłe placuszki, bo cała rodzina państwa Banks bardzo je lubiła. Mary odeszła od okna i dołożyła polano do ognia. Michaś, na wpół jeszcze senny, popatrzył na nią przez chwilę. Po czym przetarł oczy, poderwał się na łóżku i obudził całkowicie. - Mary! - zawołał. - Daj mi moją Świnkę! - O, właśnie! - podchwyciła Janeczka. - I ja chcę mojego Alfreda. A

gdzie jest Błękitna Kaczuszka i Punia? Gdzie one są? - Na szafie z zabawkami. A gdzie by miały być? - odpowiedziała Mary gniewnie. Dzieci spojrzały na szafę: cztery zabawki stały na niej rzędem, jedna obok drugiej, zupełnie tak samo jak je Mary ustawiła. A przed nimi leżały książki: Robinson Crusoe, Zielona księga baśni i Wiersze dla dzieci. Ale książki nie były już otwarte, jak poprzedniego wieczoru. Leżały ułożone porządnie jedna na drugiej i wszystkie były dokładnie zamknięte. - Nie rozumiem - powiedział Michaś zdziwiony - w jaki sposób one wróciły z parku? - A gdzie jest flet Świnki? - zawołała Janeczka. - I twoja harmonia, Mary? Tym razem Mary ze zdziwienia i oburzenia szeroko otworzyła oczy. - Moja... co? - spytała z groźnym wyrazem twarzy. - No, twoja harmonia, Mary. Przecież grałaś na niej w parku dzisiejszej nocy! Mary odwróciła się od kominka i podeszła do Janeczki, złowrogo wlepiwszy w nią wzrok. - Bądź łaskawa powtórzyć to, coś powiedziała! - Jej głos był spokojny, ale straszliwy. - Czy dobrze zrozumiałam, moja droga, że byłam w parku tej nocy? I że grałam na jakimś instrumencie? Ja? - No tak! - z przekonaniem powiedział Michaś. - Wszyscyśmy tam byli. I ty, i nasze zabawki, i Janeczka, i ja. Tańczyliśmy w Szparce z różnymi osobami z bajek i książek. Mary patrzyła na dzieci, zdając się nie dowierzać własnym uszom. Wyraz jej twarzy był po prostu przerażający.

- Z osobami z bajek i książek? W szparce? Co to ma znaczyć? No! Będziesz miał bajki w łazience, jeżeli usłyszę jeszcze jedno słowo! I drzwi zamknę, żebyś sobie wiedział! Szparka! Także coś! On jest chyba pomylony! Odwróciła się, oburzona do żywego, gniewnym ruchem otworzyła drzwi i zbiegła ze schodów na dół. Michaś milczał przez chwilę, zastanawiając się i jakby usiłując coś sobie przypomnieć. - Zabawne - rzekł po chwili. - Myślałem, że to wszystko było naprawdę. Ale chyba musiało mi się tylko przyśnić... Janeczka nie odpowiedziała. Nagle zerwała się z łóżka i przystawiła krzesełko do szafy. Pospiesznie weszła na nie, zdjęła z szafy wszystkie zabawki i podbiegła do Michasia. - Dotknij ich nóg - szepnęła z wielkim przejęciem. Michaś dotknął kopytek Świnki. A potem flanelowych stóp Alfreda, błotniastych łapek Błękitnej Kaczuszki i palców Puni. - Są wilgotne - powiedział zdumiony. Janeczka skinęła głową. - I spójrz! - zawołała, wyciągając spod łóżka swoje i Michasia ranne pantofle i ze skrzynki na obuwie buty Mary. Ranne pantofle Michasia i Janeczki były przemoczone i pokryte kroplami rosy, a na podeszwach butów Mary widniały przylepione źdźbła trawy. Michaś spojrzał na Janeczkę i roześmiał się. - To znaczy,, że to nie był sen! - powiedział uszczęśliwiony.

Janeczka skinęła głową z uśmiechem. I siedzieli tak razem na łóżku Michasia, spoglądając na siebie, dzieląc się w milczeniu tajemnicą, której nie mogli wyrazić słowami. Po chwili wróciła Mary z talerzem pełnym placuszków. Dzieci spoglądały na nią ponad trzymanymi w rękach bucikami i rannymi pantoflami. A ona patrzyła na nie ponad talerzem z placuszkami. Ich oczy wymieniły długie, bardzo długie, wymowne spojrzenie. Wiedzieli, że ona wie o tym, że oni wiedzą. - Czy to dziś Nowy Rok, Mary? - spytał Michaś. - Tak - odparła spokojnie, stawiając talerz na stole. Michaś popatrzył na nią z powagą. Myślał o Szparce. - Czy my też będziemy mogli, Mary?... - spytał, nie mogąc już opanować w sobie tego pytania. - Co będziemy mogli? - spytała z kolei Mary, pociągając nosem. - Żyć długo i szczęśliwie? - dokończył pytanie wzruszony. Na wpół smutny i na wpół czuły uśmiech zaigrał na jej ustach. - Być może - powiedziała w zamyśleniu. - To wszystko zależy... - Od czego, Mary? - Od was - odpowiedziała łagodnie, niosąc placuszki w stronę kominka.

ROZDZIAŁ ÓSMY INNE DRZWI

Był senny, mglisty dzień, wietrzny i trochę mroźny. Szarawe, blade światło poranku przedzierało się poprzez gałęzie drzew czereśniowych i spowijało domy mgłą. Wiatr pojękiwał w ogrodach, świstał i zawodził. - Brrrr... - mówił dom pod Numerem Siedemnastym. - Co ten przeklęty wiatr wyrabia? Wyje i jęczy jak potępieniec. Hej! Dosyć już tego! Słyszysz? Aż trzęsę się cały! - Ui... ui... ui... A co mam robić? - krzyczał wiatr, nie zwracając na to żadnej uwagi. Dom pod Numerem Siedemnastym przeszedł lekki dreszcz. - Coś dziwnego się ze mną dziś dzieje... Może po prostu jestem przewrażliwiony. A może spałem za długo? A co to takiego? Z wnętrza domu rozległ się nagle jakiś piekielny hałas. To Maciuś wygarniał z kominka popiół do wiadra i układał świeże polana na palenisku. - O, tego mi właśnie trzeba - powiedział dom, gdy Mary Poppins zaczęła rozpalać ogień - żeby trochę rozgrzać moje zziębnięte kości. No i znów to samo... Niechby sobie wył gdzie indziej, kiedy już musi koniecznie... - Ui... ui... ui... A kiedy to się stanie? - zawodził wiatr pośród drzew czereśniowych. Ogień na kominku w dziecinnym pokoju strzelił w górę z trzaskiem.

Buchnęły płomienne języki i odbiły się w szybach okien. Maciuś powlókł się powoli na dół, aby wypocząć po swych porannych zajęciach. Mary, jak zwykle, krzątała się po pokoju, porządkując rzeczy i przygotowując śniadanie. Janeczka obudziła się pierwsza, gdyż wycie wiatru nie dawało jej spać. I teraz siedziała na parapecie okiennym, wdychając rozkoszny zapach grzanek i patrząc na swoje odbicie w szybie. Połowa dziecinnego pokoju, jakby całkowicie zrobiona ze światła, jaśniała za oknem w ogrodzie. Ogień palący się na kominku grzał Janeczkę w plecy, a drugi ogień podskakiwał i płonął przed nią. Tańczył w powietrzu między domami, odbijając się w szybie wraz z kominkiem. Za oknem drugi koń na biegunach unosił w górę swą ciemno nakrapianą głowę, a jakaś druga Janeczka patrzyła przez szybę, uśmiechając się i kiwając głową. Gdy Janeczka chuchała na zapoconą szybę i robiła miny w to zamglone kółeczko, jej odbicie robiło to samo. Za twarzą, która uśmiechała się do niej, widniały nagie gałęzie drzew czereśniowych, a niżej ściana domu panny Skowronek. Nagle drzwi frontowe zatrzasnęły się z hałasem. To pan Banks wyruszył do miasta. Pani Banks weszła do salonu, by zabrać się do pisania listów. Na dole w kuchni Jakubowa jadła smażonego śledzia na śniadanie. Helenka znów się przeziębiła i z hałasem wycierała nos. A na górze w pokoju dziecinnym ogień rozgorzał już na dobre i szeleścił nakrochmalony fartuch Mary Poppins. Słowem - mimo wiatru, który huczał na dworze był to spokojny poranek. Jednakże spokój nie trwał długo. Bowiem Michaś zerwał się nagle z

łóżka i w piżamie stanął na podłodze. Szklistymi, zaspanymi oczami spoglądał na Mary. Z powagą, pilnie i badawczo patrzył na jej twarz i na nogi, jakby bał się, że może w niej coś przeoczyć. Wreszcie powiedział: Ojej - jak gdyby mocno rozczarowany. Przetarł oczy, odganiając z nich resztę snu. - No? Co się z tobą dzieje? - spytała Mary. Zgnębiony, potrząsnął głową. - Śniło mi się, że zamieniłaś się w piękną królewnę. Że miałaś suknię z długim trenem i koronę na głowie. A tymczasem jesteś taka jak zawsze... Mary zagryzła usta i dumnie podniosła głowę. - Nie suknia zdobi człowieka - odparła wyniośle, pociągając nosem. Jestem taka, jaka jestem, i koniec. I czuję się całkiem zadowolona z mojego wyglądu, a jeśli się komu nie podoba, to nic na to nie poradzę. „Królewna! - zdawała się myśleć Mary. - Także coś. Jakby istniała na świecie jakaś królewna, która nie dałaby połowy swego królestwa za to, żeby stać się Mary Poppins!” Michaś podbiegł do niej i starał się ją udobruchać. - Kochana Mary, i ja też jestem zadowolony z twojego wyglądu... Tylko sobie myślałem, że gdyby ten sen się sprawdził, no... to byłoby zabawne... To byłaby jakaś zmiana... - Zmiana! - fuknęła Mary i pociągnęła nosem. - Będziesz miał dosyć zmian, i to niedługo, przyrzekam ci, mój kochany. Michaś spojrzał na nią zbity z tropu. „Co też ona mogła mieć na myśli?” - zastanawiał się. - Ja tylko tak sobie zażartowałem, Mary. Wcale nie chcę żadnych zmian. Chcę, żebyś ty u nas została na zawsze.

I nagle pomyślał sobie, że królewny z bajek to były właściwie bardzo głupie istoty, o których nic dobrego nie dałoby się powiedzieć. Mary znowu gniewnie pociągnęła nosem i stawiając grzanki na stole, powiedziała: - Nic na świecie nie może trwać wiecznie. Niech ci się nie zdaje. - Oprócz ciebie - odparł z ufnością i uśmiechnął się przy tym łobuzersko. Dziwny wyraz ukazał się na twarzy Mary Poppins. Lecz Michaś tego nie zauważył. Kątem oka obserwował, co robi Janeczka. Wdrapał się na parapet okienny i też zaczął chuchać w szybę. - Spójrz - rzekł z dumą. - Rysuję okręt. A z tamtej strony szyby drugi Michaś rysuje zupełnie to samo. - Yhy - powiedziała Janeczka, nie patrząc w jego stronę, tylko oglądając swoje własne odbicie w szybie. Wtem odwróciła się raptownie i powiedziała do Mary Poppins: - Która jestem prawdziwa ja, Mary? Czy ta z tej strony, czy z tamtej? Mary z dymiącą miską płatków owsianych w ręku podeszła do okna i stanęła między dziećmi. Za każdym jej oddechem nakrochmalony sztywno fartuch szeleścił, a z miski płatków kłębiła się para. W milczeniu spojrzała na własne odbicie w szybie i uśmiechnęła się do siebie uśmieszkiem pełnym zadowolenia. Zapytała, pociągnąwszy nosem: - Czy to ma być zagadka? - Nie, Mary - odparła Janeczka szybko. - Tylko ja chciałabym wiedzieć... Przez chwilę dzieciom zdawało się, że Mary odpowie. Oczy jej

nabrały łagodnego wyrazu i podniosła rękę, jakby chciała ją położyć na ramieniu Janeczki. Ale widocznie zmieniła zamiar, gdyż cofnęła rękę, odwróciła się i podeszła do stołu. - Nic nie wiem, jeśli chodzi o ciebie - rzekła wyniośle - ale mogę ci powiedzieć, że co do mnie, to jestem prawdziwa zawsze i wszędzie, gdzie tylko się znajduję. Ubieraj się, Michasiu! I ty, moja droga, chodź na śniadanie! Pod spojrzeniem zimnych jak stal oczu dzieci starały się jak najszybciej spełnić jej rozkazy. A gdy po śniadaniu siedzieli obydwoje na podłodze, budując zamek z klocków, zapomnieli zupełnie o swych odbiciach. I gdyby nawet spojrzeli w szybę, już by ich tam nie znaleźli, bo teraz ogień na kominku żarzył się tylko zwykłym, różowym blaskiem i płomienie znikły. - No, teraz jest mi już lepiej - powiedział dom pod Numerem Siedemnastym i stanął jakby pewniej na nogach. Ciepło idące od kominka rozeszło mu się przyjemnie po kościach i wyraźnie ożył, gdy Mary Poppins zaczęła się po nim krzątać. A dziś Mary zdawała się bardziej zajęta i czynna niż kiedykolwiek. Posegregowała garderobę dzieci, zrobiła porządki w szufladach, przyszyła niepewne guziki i pocerowała skarpetki. Wyłożyła świeżym papierem szuflady, podłużyła sukienki Janeczki i Basi i przyszyła nową gumkę do kapelusza Michasia. Zebrała stare sukieneczki Amelki i zrobiła z nich paczkę przeznaczoną dla dziecka siostrzenicy Jakubowej. Wyprzątnęła szafy, uporządkowała zabawki i poustawiała książki na półce. - Jak jej się dzisiaj strasznie spieszy! Aż mi się w oczach miga! szepnął Michaś.

Ale Janeczka nic na to nie odpowiedziała. Wodziła oczami za szeleszczącą postacią. Jakaś niejasna myśl, przed którą nie mogła się opędzić, krążyła jej bezustannie po głowie. Coś, z czego nie zdawała sobie sprawy - może to była pamięć - szeptało jej do ucha jakieś słowo, którego jednak nie mogła sobie uświadomić. Przez całe rano Szpak siedział na kominie sąsiedniego domu i śpiewał nie kończącą się piosenkę. Raz po raz przyfruwał z ogrodu, zaglądał przez okno i pełnymi lęku oczyma patrzył na Mary. A wiatr krążył wokół domu, wzdychał, jęczał i zawodził. Minęło kilka godzin i nadeszła pora obiadu. A Mary wciąż szalała po domu niczym wzorowy orkan. Umieściła świeże żonkile w słoiku po marmoladzie, ustawiła porządnie meble, strzepnęła z kurzu firanki. Dzieci czuły, jak cały pokój dygotał pod dotknięciem jej zapobiegliwych rąk. - Kiedy ona wreszcie skończy z tym porządkowaniem? - żalił się Michaś Janeczce, dobudowując nową komnatę do swego zamku. I w tej samej chwili Mary, jakby usłyszała jego słowa, nagle zatrzymała się w swej krzątaninie. - No - powiedziała, patrząc na swoje dzieło - wszystko zapięte na ostatni guzik. I mam nadzieję, że tak zostanie. Potem zdjęła z kołka swój odświętny granatowy płaszcz i wyczyściła go. Chuchnęła na guziki, by wypolerować je do blasku, i przypięła do klapy płaszcza broszkę-rozgwiazdę. Potrząsnęła energicznie czarnym słomkowym kapeluszem, aż stokrotki na nim stanęły sztywno jak żołnierze. Wreszcie zdjęła z siebie obszerny, szeleszczący fartuch i przepasała się paskiem z wężowej skóry. Na pasku widniał napis dużymi literami z zakrętasem: „Pamiątka z Zoologicznego Ogrodu”.

- Już bardzo dawno nie miałaś go na sobie, Mary - powiedział Michaś, patrząc na nią z wyraźnym zaciekawieniem. - Bo to tylko od wielkiego dzwonu - odpowiedziała spokojnie, mocno zaciskając pasek w talii. Sięgnęła po parasolkę stojącą w kącie pokoju i oczyściła jej papuzią główkę woskiem. Po czym, z leciutkim uśmieszkiem na ustach, zdjęła z półki nad kominkiem centymetr i wsunęła go do kieszeni płaszcza. Janeczka szybkim ruchem uniosła głowę do góry. Wypełniona kieszeń Mary przejęła ją dziwnym niepokojem. - Mary, dlaczego zdjęłaś z półki centymetr? - zapytała. Zapanowała chwila milczenia. Mary Poppins zdawała się rozważać to pytanie. - Widocznie mam po temu powody - odpowiedziała wreszcie i hałaśliwie pociągnęła nosem. - Przecież zawsze tam leżał, odkąd do nas wróciłaś - powiedziała Janeczka. - To wcale nie znaczy, że tak ma być do końca życia - odparła Mary. - Co było, a nie jest, nie pisze się w rejestr - dodała z tak dobrze im znanym, pewnym siebie uśmieszkiem. Janeczka odwróciła się. Cóż to dzieje się z jej sercem? Miała wrażenie, że rozsadza jej pierś. - Czuję się tak okropnie samotna i opuszczona - szepnęła Michasiowi, starając się nie patrzeć na niego. - Jaka tam znowu samotna i opuszczona, kiedy ja jestem z tobą obruszył się Michaś, stawiając ostatni klocek na dachu zamku, który budował na podłodze.

- Kiedy... ty... nie rozumiesz... o co mi chodzi. Ja nie taką samotność mam na myśli, jak ci się zdaje. Ale czuję się, jakbym coś zgubiła... - Może ząb - powiedział zaciekawiony - zobacz, czy ci się czasem nie kiwa... Janeczka przecząco potrząsnęła głową. Wiedziała z całą pewnością, że nie chodziło tu o ząb. - Och, gdybym miał jeszcze jedną cegiełkę - westchnął Michaś. Zabrakło mi na komin! Mary szybko podeszła do niego. - To będzie akurat w sam raz! - powiedziała. Schyliła się nad budowlą i położyła jeden kamień swojego domina na miejscu, gdzie miał być komin. - Wiwat! Zamek gotowy! - zawołał Michaś, patrząc zachwycony na Mary. Nagle zauważył, że Mary położyła obok niego pudełko z dominem. Napełniło go to niewyraźnym lękiem. - To znaczy... Mary - rzekł, przełykając ślinę, wzruszony - to znaczy... że mogę to sobie zatrzymać? Że to ma być dla mnie? Zawsze marzył o dominie. Ale nigdy dotąd Mary Poppins nie pozwoliła mu nawet dotknąć niczego, co było jej własnością. Więc co to wszystko miało znaczyć? To było tak bardzo niepodobne do niej. I nagle, gdy Mary skinęła głową twierdząco, on również poczuł się okropnie samotny i opuszczony. - Mary! - zawołał prawie z płaczem. - Co się stało? Co to znaczy? - Co się stało? Co to znaczył - błysnęła gniewnie oczyma. - Daję ci śliczny, przyzwoity prezent i to ma być podziękowanie? Co się stało? -

powtórzyła. - Także coś! Będę już teraz ostrożna z dawaniem prezentów! Michaś gorączkowo przypadł do jej dłoni. - Mary! Moja złota! Ja wcale tak nie myślałem! Ja ci strasznie dziękuję. Tylko nagle pomyślałem sobie, że ty może... - To twoje wieczne myślenie źle się kiedyś skończy dla ciebie. Zapamiętaj sobie moje słowa! - powiedziała ostrzegawczo. - A teraz, jedno i drugie, proszę szybko włożyć kapelusze! Idziemy na spacer, na huśtawki! Na widok tak dobrze znanego im spojrzenia ich niepokój rozwiał się jak mgła. Mary była taka, jak zawsze, szybka i gniewna, więc doprawdy pomyślały sobie - nic złego nie mogło się zdarzyć. W oka mgnieniu obydwoje gotowi byli do wyjścia. Śmiejąc się i biegnąc ku drzwiom, przewrócili po drodze zamek zbudowany przez Michasia. Wątłe, wiosenne słońce świeciło nad parkiem, kiedy szli ulicą. Szara, poranna mgiełka rozwiała się i wraz z nią ustał jęk wiatru. Zielonkawy obłoczek otulał drzewa czereśniowe, z których wystrzelały młodziutkie listeczki. Zapach pierwiosnków rozchodził się w powietrzu, a ptaki próbowały swych głosów przed nadchodzącym latem. - Chodźmy szybciej na te huśtawki! - zawołał Michaś. - Chodźmy, bo teraz tam nikogo nie będzie! - wołała Janeczka. Na polance, gdzie stało i czekało pięć huśtawek, rzeczywiście nie było nikogo. W jednej chwili czwórka dzieci wgramoliła się na siedzenia i każde z nich miało huśtawkę dla siebie. Amelka, która wyglądała jak białe, puchate jajeczko wielkanocne, dzieliła huśtawkę z Mary Poppins.

- A teraz - zawołał Michaś głośno - raz, dwa i trzy! I huśtawki przymocowane do poprzecznych belek leciutko, powoli zakołysały się. A w chwilę potem, gdy dzieci zaczęły pomagać sobie nogami - poszły w ruch szybciej. Napięte liny zadrżały w rękach i drewniane siedzenia zaczęły bujać w powietrzu. Dzieci jak ptaki wzbijały się coraz wyżej i wyżej w powietrze, to - zdawało się - głowami sięgały nieba, to znów zbliżając się stopami do ziemi. Drzewa rozpościerały pod nimi gałęzie, a dachy domów kłaniały się im i kiwały na nie. - Zupełnie jakby się fruwało! - wołała Janeczka uszczęśliwiona, gdy ziemia fikała koziołki pod jej nogami. Spojrzała na Michasia. Wiatr rozwiewał mu włosy na wszystkie strony, gdy cwałował w powietrzu. Bliźnięta piszczały z uciechy jak małe myszki. A ponad nimi wszystkimi z godną miną huśtała się Mary Poppins, w przód i w tył. Jednym ramieniem przytrzymywała siedzącą na jej kolanach małą Amelkę, a drugim przyciskała do boku parasolkę. Wznosiła się coraz wyżej i wyżej, aż jej czarny słomkowy kapelusz sięgał ponad szczyty drzew, to znów opadała w dół i jej lśniące czarne pantofelki dotykały ziemi. I kiedy tak się huśtała, jej oczy błyszczały jakimś dziwnym, czystym blaskiem. Były one bardziej błękitne niż kiedykolwiek, błękitem niezmierzonej dali. Zdawały się patrzeć gdzieś strasznie daleko, poza drzewa i domy, poza morza i góry, poza sam kraniec świata. Pięć huśtawek skrzypiało w powietrzu. Popołudnie bladło i w parku robiło się szaro i mgliście. Ale Janeczka i Michaś nie zważali na nic. Bujali w obłokach razem z Mary, omotani jakimś sennym marzeniem pomiędzy niebem a ziemią. Ale wreszcie nadszedł koniec. Słońce zaszło zupełnie i sen skończył

się razem z nim. Gdy ostatnie promienie słońca padły na park, Mary dotknęła stopą ziemi i huśtawka zatrzymała się gwałtownie. - Trzeba iść - powiedziała spokojnie. A ponieważ w jej głosie tym razem nie było surowości, dzieci natychmiast i posłusznie przestały się huśtać bez słowa sprzeciwu. Rozległ się znajomy zgrzyt wózka, gdy Mary sadowiła w nim Bliźnięta i Amelkę. Janeczka i Michaś szli obok niej. Ziemia wciąż kołysała im się pod nogami. Byli szczęśliwi, cisi i milczący. - Turr... turrr... turrr - skrzypiał wózek po żwirze alei. - Tup-tup-tup - stąpały miarowo po ziemi buciki Mary. Michaś spojrzał w górę, gdy ostatnie blaski zachodzącego słońca padły na wątłe, zielone listki drzew czereśniowych. - Zdaje się - powiedział przymknąwszy lekko oczy - że była tu Noasia... - Taka ze mnie osoba, że dziś jestem, a jutro mnie już nie ma rozległ się nagle czyjś dźwięczny głosik. Dzieci obejrzały się i zobaczyły Noasię, która toczyła się w ich stronę na drewnianej płytce. Za nią przytoczył się wuj Kręciołek. - Ilem ja się nabiegała - zawołała Noasia - zanim udało mi się was dopaść! Szukałam was wszędzie! - mówiła zdyszana. - Jak się miewacie, moi drodzy? Mam nadzieję, że dobrze. Chciałam zobaczyć się z panią, panno Mary, żeby dać pani... - A także - wtrącił się wuj Kręciołek - życzyć pani szczęśliwej... - Wuju Kręciołku! - powiedziała Noasia z ostrzegawczym błyskiem w oku. - Ach, przepraszam cię najmocniej! Wybacz mi, moja droga! powiedział staruszek.

- Ot, tylko taki sobie drobiażdżek na pamiątkę od nas - ciągnęła Noasia. Uśmieszek przebiegł po jej drewnianej twarzy. Wyciągnąwszy naprzód swe drewniane ramię, wsunęła do ręki Mary Poppins jakiś niewielki biały przedmiot. Dzieci otoczyły ją kołem, aby zobaczyć, co też to takiego. - To karmelek-Rozmówka! - zawołał Michaś. W świetle zapadającego zmierzchu Janeczka wpatrzyła się w napis na papierku. „Bywaj zdrowa, żegnaj, Wróżko-Czarodziejko!” - przeczytała. - To znaczy - rzekła - że pani odjeżdża, panno Noasiu? - Ach, tak! Właśnie dziś w nocy - Noasia roześmiała się dźwięcznie, rzucając ukradkowe spojrzenie na Mary. - Niech pani zachowa go sobie na drogę, panno Mary - powiedział Wuj Kręciołek, ruchem głowy wskazując karmelek. - Wuju Kręciołku! - zawołała Noasia z wymówką w głosie. - Och, zawsze się wyrwę jak Filip z konopi! Starzeję się, ot co! Przepraszam cię, przepraszam najmocniej. - W każdym razie dziękuję wam obydwojgu! - rzekła grzecznie Mary, zwracając się do Noasi i wuja Kręciołka. I z uśmiechu, jaki zjawił się na jej ustach, można było wywnioskować, że była zadowolona. Wsunęła karmelek do kieszeni i popychając wózek, ruszyła przed siebie. - Mary! Mary! Poczekaj chwilę! - zabrzmiał za nimi czyjś zdyszany głos. Równocześnie rozległ się odgłos kroków na ścieżce. Dzieci obejrzały

się. - O, to państwo Naopakowie! - zawołał Michaś na widok dwóch trzymających się pod rękę postaci: jednej wysokiej i chudej, a drugiej okrąglutkiej i tłustej. Pan Naopak spojrzał na nich spod okularów, a jego żona ściskała ręce wszystkim po kolei. - Droga Mary! - odezwał się pan Naopak smutnym głosem. Przychodzimy tylko na chwilę, aby powiedzieć ci „bywaj” i „do miłego niezadługo”... Wiesz, co mam na myśli.. - I naprawdę nie baw za długo, droga Mary - dodała pani Naopakowa z uśmiechem. Jej okrągła twarz zatrzęsła się jak galareta i miała wyraz ogromnie uradowany. - Och, dziękuję ci, kuzynku Arturze, i tobie też, kochana Penelopo powiedziała Mary Poppins, ściskając obydwojgu dłonie. - Nic nie rozumiem... Dlaczego ona mówi „bywaj” i co to znaczy „za długo” - spytała Janeczka z niepokojem, tuląc się do Mary. Coś - może była to ciemność - kazało jej nagle być jak najbliżej tej ciepłej, opiekuńczej postaci. - To znaczy, że mowa o moich córkach - rozległ się nagle jakiś skrzeczący głos i czyjaś postać wyłoniła się niespodziewanie z ciemności. - Są za długie, za duże, za dryblaste i za głupie te moje dwie idiotyczne żyrafy. Na dróżce stała Bajkosia w płaszczu od góry do dołu pokrytym srebrnymi monetami. A z tyłu, za Bajkosią, postępowały Ania i Frania, jak dwie ponure olbrzymki. - A, witam! - zawołała Bajkosia, szczerząc zęby w uśmiechu i

patrząc na dzieci, które stały z szeroko otwartymi oczyma. - Hm... widzę, że już porządnie dzieciaki podrosły i niedługo nie będziesz im potrzebna. Prawda, Mary? Mary Poppins skinieniem głowy przytaknęła jej słowom, a Michaś z okrzykiem protestu przypadł gwałtownie do Mary: - Zawsze będzie nam potrzebna! Zawsze! Mary spojrzała na niego wzrokiem rozjuszonej pantery. - Jeśli masz zamiar mnie zgnieść, radzę ci dać temu spokój. Nie jestem sardynką w puszce - powiedziała, odsuwając go gniewnie od siebie. - Przyszłam, moja droga Mary, bo mam do ciebie słówko skrzeczała dalej Bajkosia - małe stare słówko, które najlepiej powiedzieć nie odkładając, jak zwykle mawiałam do króla Salomona, kiedy robił tyle hałasu o królową Sabę: jeśli masz coś powiedzieć, to dlaczego nie zaraz, nie od razu? Bajkosia wymownie spojrzała na Mary Poppins. Po czym dodała cichutko: - Do widzenia, najdroższa! - Czy pani też odjeżdża? - spytał Michaś, spoglądając na Bajkosię. - No, poniekąd tak. Bo, widzisz, jeśli ktoś z nas odjeżdża, to i my wszyscy odjeżdżamy. A teraz, Aniu, Franiu - rozejrzała się dokoła - coście wy, gapy, zrobiły z tymi prezentami? - Tu są, mamo - odpowiedziały jednocześnie obydwie siostry. I dwie ogromne ręce wsunęły w dłoń Mary Poppins dwa maleńkie pierniczki. Jeden z nich był w kształcie serca, a drugi w kształcie gwiazdy. Mary wydała okrzyk zachwytu: - Ach, Bajkosiu! Co za niespodzianka! To prawdziwy! dla mnie

zaszczyt i wielka przyjemność! - Ach, to tylko taki drobiazg, taka sobie maleńka pamiątka. - I Bajkosia, podrygując wokół wózka w swych małych bucikach na gumie, wesoło zamachała jej ręką. - Wszyscy twoi znajomi przyszli tu dzisiaj - szepnął Michaś do Mary. - A co ty myślisz, że ja jestem pustelnik? Mogę chyba od czasu do czasu zobaczyć moich znajomych, kiedy mam ochotę - rzekła gniewnie, uniósłszy głowę do góry. - Ja tylko tak... powiedziałem... ja nie myślałem... nic złego... - zaczął tłumaczyć się Michaś, gdy nagle przerwał mu radosny głos Bajkosi: - A, to ty, Albercie! Kogo ja widzę? I podreptała, by powitać krępą, tłuściutką postać, biegnącą im naprzeciw. Dzieci wydały okrzyk radości na widok pana Perukki. - Dalibóg! To przecież Bajkosia! - zawołał pan Perukka, ściskając serdecznie jej dłoń. - Wcale nie wiedziałam, że się znacie - powiedziała Janeczka bardzo zdziwiona. - Z tego wszystkiego, czego nie wiesz, można by ułożyć cały słownik - fuknęła Mary i pociągnęła nosem. - Że się znamy? Oho! Od dziecka, nieprawda, Albertku? - zawołała Bajkosia. Pan Perukka zachichotał. - Ach, dawne, dobre czasy - odparł z uśmiechem. - Więc jak się miewasz, miła Mary? - Doskonale, dziękuję ci, wuju Albercie. Nie mogę narzekać odpowiedziała.

- Chciałem tylko wpaść na chwilę, na jedno słóweczko. Przyjemnej drogi, i w ogóle! Wieczór w sam raz odpowiedni... Pan Perukka spojrzał na niebo. Czysty, niebieskawy zmierzch kładł się na park. - Wieczór odpowiedni na co? - spytał Michaś. Pomyślał sobie, że może Mary nie będzie się czuła zbyt osamotniona, gdy wszyscy jej znajomi odjadą. „Przecież - myślał - ja jej zostanę, więc czego jej trzeba więcej?” - Wieczór odpowiedni na to, żeby odpłynąć - zagrzmiał admirał Bum potężnym basem. Szedł ku nim wielkimi krokami podśpiewując: Żeglujmy, żeglujmy do przystani, Nie bojąc się wichru ani gromu, Skroś fale wzburzone popłyńmy Do domu, do domu, do domu! - Hej, ho! Chłopaki! Podnieść żagle! Płyniemy przez wielką Missouri! Wytarł nos, grzmiąc jak w róg, i spojrzał na Mary Poppins. - No i co, panno Mary? Wszyscy na pokład? - spytał, kładąc jej rękę na ramieniu.. - Tak jest, panie admirale, wszyscy na pokład - odpowiedziała Mary i jakoś dziwnie spojrzała na niego. Admirał Bum wytarł nos z hałasem. Będę wierny tobie, miła, Jeśli wierną będziesz mi...

- zaśpiewał głosem, który brzmiał prawie że łagodnie. - Ruszamy do portu! Rozwinąć żagle! - Baloniki, baloniki! - rozległ się czyjś piskliwy głosik i jakaś maleńka postać przemknęła nagle ze świstem, zawadzając o kapelusz admirała. Była to Baloniarka. W ręku trzymała mały trzepoczący się na sznurku balonik, który unosił ją w powietrzu. - Bądź zdrowa, gołąbeczko! - zawołała znikając w obłokach. - Spójrz, jak ona pędzi! Zupełnie jak błyskawica! - wołała Janeczka, patrząc na odlatującą Baloniarkę. - Pewnie, że to nie ślimak, jak nie przymierzając rozmaite osoby, których lepiej nie wymieniać. Proszę iść naprzód i nie oglądać się - rzekła Mary. - Nie myślę marnować przez was całego wieczoru. - A, ma się rozumieć - rzekła Bajkosia, szczerząc zęby. Dzieci przyspieszyły kroku, gdyż tym razem chciały koniecznie robić wszystko tak, jak Mary sobie życzyła. Położyły dłonie na rączce wózka obok palców Mary w czarnych rękawiczkach. Błękitny zmierzch owijał się wokół nich jak kręta rzeka, gdy szli ku bramie parkowej. Przed nimi rozpościerała się ulica Czereśniowa, skąd dobiegały dźwięki muzyki. Co też to może być? - zastanawiały się. Nie chciały odstępować od Mary, ale jednocześnie korciło je, aby zobaczyć, co się tam dzieje. Pobiegły naprzód. Gdy były już przy bramie parkowej, Janeczka zawołała: - Spójrz, Michasiu, to przecież pan Gałązka! I gra na katarynce! I rzeczywiście był to pan Gałązka, który, zawzięcie kręcąc korbą, wygrywał skoczną, dźwięczną melodyjkę. Obok niego stała jakaś

niewielka, jarząca się postać, która wydała się dzieciom jakby znajoma. - Wszystko z najlepszego cukru, ze świeżego lukru! - mówiła owa osoba do pana Gałązki, gdy Janeczka z Michasiem przechodzili na drugą stronę ulicy. Dzieci domyśliły się oczywiście, kto to był. Patrzcie, patrzcie, drogie dzieci, Ile szpilek na mnie świeci, Patrzcie na mnie, moi mali, Myśmy się już gdzieś poznali! - zanuciła panna Eufrozyna Perkalik wesoło, dając dzieciom znaki ręką. - Czy moglibyście trochę się odsunąć, dzieciaki? Stanęliście na jednej z moich róż! - odezwał się nagle Bobi, który, schylony, rysował na chodniku ogromny bukiet kwiatów kolorowymi kredkami. Helenka z policjantem bacznie przyglądali się jego robocie, a panna Skowronek wraz ze swymi dwoma pieskami stała przy furtce sąsiedniego domu, przysłuchując się muzyce. - Niech no pan zaczeka! - zawołała do pana Gałązki. - Pobiegnę do domu i przyniosę panu szylinga! Pan Gałązka uśmiechnął się leciutko i leciutko pokręcił głową. - Niech się pani nie trudzi, łaskawa pani - powiedział do panny Skowronek. - Ja nie dla szylinga gram. Robię to, widzi pani, z zamiłowania... Dzieci zobaczyły, jak pan Gałązka podniósł wzrok sponad swojej katarynki i spojrzał wymownie na Mary, która szybkim krokiem wychodziła z parku. I z całej siły zaczął obracać korbą instrumentu, który brzmiał coraz

donośniej i skoczniej. - Dodam tylko jedną niezapominajkę i robota skończona - powiedział sprzedawca papierosów do siebie, domalowując jeszcze jeden kwiat do swojej wiązanki. - To naprawdę śliczne, Bobi! - rozległ się głos Mary, pełen podziwu. Przysunęła się z wózkiem bliżej sprzedawcy papierosów i zaczęła przypatrywać się rysunkowi. A Bobi szybko wstał z ziemi i zrywając bukiet z chodnika, wręczył go Mary Poppins. - To dla ciebie, Mary - rzekł nieśmiało - wszystkie te kwiaty namalowałem dla ciebie. - Doprawdy, Bobi? - odpowiedziała z uśmiechem. - Nie wiem sama, jak ci mam dziękować. Wtuliła swą zarumienioną twarz w wiązankę i dzieci poczuły wyraźnie zapach róż. Sprzedawca

papierosów

spojrzał

na

Mary

zakochanymi,

błyszczącymi oczyma i uśmiechnął się do niej radośnie. - To dziś wieczorem, prawda, Mary? - powiedział. - Tak, Bobi - odrzekła skinąwszy głową i podała mu rękę. Sprzedawca papierosów przez chwilę patrzył ze smutkiem na tę rękę, a potem ją ucałował. - Więc do widzenia, Mary - usłyszały dzieci, jak powiedział z westchnieniem. A ona odrzekła łagodnie i cicho: - Do widzenia, Bobi! - Dlaczego wszyscy mówią o tym, co ma być dziś wieczorem? -

dopytywał się Michaś. - Przecież wieczór jest codziennie i nigdy się tyle o tym nie mówi... - Dziś jest najmilszy wieczór w moim życiu - powiedziała panna Skowronek, słuchając gry na katarynce. - Nigdy jeszcze nie słyszałam takiej pięknej muzyki. Po prostu nie mogę ustać. Nogi aż mi się rwą do tańca. - To może by tak pani nogi razem z moimi poszły w tany? zagrzmiał admirał Bum. Z tymi słowy porwał w ramiona pannę Skowronek stojącą u furtki i zaczęli wywijać po ulicy skoczną polkę. - Ach, panie admirale! - usłyszały dzieci jej okrzyk, gdy admirał wytańcowywał z nią w kółko. Pan Gałązka zwrócił się do Bajkosi: - Klaro, czy mogę cię prosić do tańca? A Bajkosia wydała okrzyk zachwytu i padła mu w ramiona. - Chodźmy w tany, ukochany! - gruchała pani Naopakowa. I pan Naopak, trochę zakłopotany, dał się porwać swej małżonce w skoczne pląsy. Jej szeroka spódnica fruwała wkoło jego nóg, a rozwichrzone loczki rozwiewały się na wszystkie strony. Raz-dwa-trzy! Raz-dwa-trzy! Donośnie i dźwięcznie rozbrzmiewała katarynka pana Gałązki. Latarnie uliczne rozbłysły nagłym blaskiem i cała ulica Czereśniowa zamigotała od świateł i cieni. Raz-dwa-trzy! Raz-dwatrzy! - puściły się w pląsy nogi panny Perkalik, która wytańcowywała sama obok pana Gałązki. Muzyka była taka skoczna i szalona, że Michaś i Janeczka nie mogli dłużej ustać w miejscu, zaczęli więc wywijać, przytupując do taktu: Raz-dwa-trzy!, aż echo szło po całej ulicy.

- Hej! Wy, tam! Co to ma znaczyć? Nie wolno tańczyć w miejscach publicznych! Proszę się rozejść i nie tamować ulicznego ruchu! - z wytrzeszczonymi, jak zwykle, oczyma zawołał dozorca parku, który właśnie przechodził ulicą Czereśniową. - Dalibóg! Jakem Eufrozyna! Akurat Bóg mi pana zesłał! - zawołała panna Perkalik. Nim dozorca zdążył się zorientować, co się dzieje, porwany został w wir tańca i zaczął krążyć, kołować i szaleć. - Tańczmy, tańczmy w koło, Klaruniu! - krzyczał pan Perukka, wywijając z Bajkosią. - Tańczyłam ja, tańczyłam nieraz tę półeczkę z Henrykiem Ósmym! Ach, co to były za czasy! - mówiła zdyszana. - Na bok, z drogi, wy gapy! Trzymajcie się taktu! - dodała już innym głosem, mijając w tańcu Anię i Franię, które tańczyły z sobą jak para ponurych słoni. - Jeszcze nigdy nie było mi tak rozkosznie miło! - zabrzmiał zachwycony głos panny Skowronek. - Powinna się pani wybrać w podróż morską, droga Lucyndo! Bo najrozkoszniej jest na morzu! Każdy powinien pływać po morzu! - Myślę, panie admirale, że tak właśnie zrobię - odpowiedziała. A jej dwa pieski, Duduś i Anastazy, spojrzały na siebie przerażone i pomyślały, że jednak chyba do tego nie dojdzie. Zapadał coraz gęstszy mrok i tanecznicy utworzyli koło. A w środku tego koła stała Mary Poppins z bukietem kwiatów w ręku. Leciutko kołysała wózek i od czasu do czasu nieznacznie przytupywała nogą w takt muzyki. Sprzedawca papierosów przypatrywał się jej z chodnika, a pary,

mijając ją w tańcu, leciutko poklepywały po ramieniu, zdając się ją pozdrawiać w ten sposób. A ona stała sztywna, wyprostowana i uśmiechnięta, przenosząc wzrok z jednej osoby na drugą. Patrzyła na pannę Skowronek i admirała, na oboje państwa Naopaków, na Noasię i wuja Kręciołka, toczących się na drewnianych płytkach, do których byli przymocowani, na pannę Perkalik uczepioną ramienia dozorcy, na Bajkosię tańczącą z panem Perukką i na dwie dryblasie córki Bajkosi. Po czym wzrok jej spoczął na dwojgu dzieciach tańczących w kole. Przez dłuższą chwilę patrzyła na ich urzeczone twarzyczki i ramiona, którymi się obejmowały w tańcu. Wtem dzieci poczuły na sobie jej spojrzenie, zatrzymały się nagle i, zdyszane, przypadły do niej. - Mary! - zawołały, tuląc się do niej, i wiedziały, że nie muszą powiedzieć nic więcej. Samo jej imię w zupełności wystarczało. A ona położyła im ręce na ramionach i spojrzała w oczy. Było to długie, głębokie, badawcze spojrzenie, które dotarło aż do ich serc i zdawało się przezierać je na wskroś, i widzieć, co jest na dnie... Potem uśmiechnęła się sama do siebie i wyglądało na to, że zabiera się do odejścia. Zdjęła z wózka parasolkę z rączką w kształcie papuziej główki i wzięła Amelkę na ręce. - Muszę już wracać, Janeczko i Michasiu. A wy oboje przyprowadźcie potem Bliźnięta. Janeczka i Michaś skinęli głowami, wciąż jeszcze zdyszani tańcem. - No, bądźcie grzeczne, dzieci! - powiedziała spokojnie. - I pamiętajcie wszystko, co wam mówiłam.

Uśmiechnęli się, chcąc ją zapewnić, że tak się stanie. Zabawne pomyśleli sobie. - Czyż mogliby zapomnieć... Mary Poppins delikatnie poprawiła Bliźniętom loczki, zapięła Michasiowi płaszczyk pod samą szyję i wyprostowała Janeczce kołnierzyk. - No, a teraz idziemy raz-dwa-trzy do domu! - zawołała wesoło do Anielki. I przeszła szybko przez furtkę ogrodową, trzymając na rękach Amelkę, bukiet kwiatów i papuzią parasolkę. Żwawym, sprężystym krokiem, wyprostowana i nieskazitelna, weszła szybko po kilku stopniach prowadzących do drzwi frontowych, z miną, jak gdyby była bardzo z siebie zadowolona. - Żegnaj, Mary! - zawołali tancerze, gdy przystanęła na chwilkę na schodach. Obejrzała się przez ramię i skinęła im głową. Katarynka pana Gałązki wydała z siebie donośny, czysty dźwięk i drzwi frontowe zamknęły się za Mary. Janeczkę przeszedł dreszcz, gdy muzyka ucichła. Może był to wieczorny chłód, którym powiało w powietrzu; Janeczka poczuła się nagle ogromnie osamotniona. Michaś szczelniej owinął kocykiem Bliźnięta. - Poczekamy, aż wszyscy pójdą, wtedy wrócimy do domu - rzekła Janeczka. Spojrzała na grono tancerzy. Wszyscy stali nieruchomo na chodniku i zdawali się na coś czekać. I wszyscy patrzyli na dom pod Numerem Siedemnastym. - Na co oni tak patrzą? - odwróciwszy głowę w tę stronę spytał

Michaś. Nagle w oknach dziecinnego pokoju zapłonęło światło i przez pokój przeszła ciemna postać. Dzieci wiedziały, że to była Mary Poppins. Zapaliła ogień na kominku. Jasne płomienie buchnęły w górę, zaigrały na szybach okien i zalśniły w ciemniejącym ogrodzie. Coraz wyżej i wyżej strzelały języki ognia i coraz jaskrawiej płonęły okna. I nagle dzieci ujrzały pokój dziecinny odbity na bocznej ścianie domu panny Skowronek. Jaśniał tam i połyskiwał wysoko nad ogrodem, wraz z płonącym kominkiem, półeczką nad nim, starym fotelem i... - Drzwi! Drzwi! - zduszony krzyk tłumu na ulicy dobiegł ich uszu. Jakie drzwi? Janeczka i Michaś spojrzeli, zdziwieni, po sobie. I nagle zrozumieli... - Michasiu, słuchaj, Michasiu! To wcale nie oni odchodzą! krzyknęła Janeczka rozdzierającym głosem. - To... O Boże! Pędźmy, lećmy, żebyśmy tylko zdążyli, zanim... Drżącymi rękami chwycili Bliźnięta i rzucili się ku furtce. Ledwo dysząc z pośpiechu i niepokoju, gnali ścieżką ogrodową. Dopadli drzwi frontowych, popędzili schodami na górę i otworzyli drzwi dziecinnego pokoju. W pierwszej chwili uspokoili się widząc, że w pokoju jest cicho i że wszystko jak zwykle stoi na swoim miejscu. Ogień trzeszczał za kratą kominka, a mała Amelka siedziała w kojcu, cichutko gaworząc. Klocki, z których rano budowali zamek, były zebrane razem i porządnie ułożone w kącie. A obok leżało pudełko z dominem Mary. - Och! - zawołali bez tchu, zdziwieni, że wszystko jest tak, jak

zawsze. Wszystko? Nie, nie wszystko. Brakowało jednej rzeczy. - Nie ma łóżka polowego! - zawołał Michaś. - Gdzie jest Mary? Biegał po pokoju, wołając ją po imieniu. Wpadł do łazienki, na schody i znów wrócił do dziecinnego pokoju. - Mary! Mary! Mary! Wtem Janeczka przeniosła wzrok z kominka na okno i wydała krótki okrzyk. - Ach, Michasiu! Michasiu! Tam jest Mary. I tam są te Inne Drzwi! Michaś podążył wzrokiem za jej palcem, którym wskazywała przed siebie, i szeroko otworzył usta. Bowiem z tamtej strony okna jaśniał drugi pokój dziecinny... Rozpościerał się od Numeru Siedemnastego do ściany domu panny Skowronek. I wszystko, co było w prawdziwym pokoju dziecinnym, odbijało się po drugiej stronie w tamtym, błyszczącym pokoju. Lśnił tam kojec Anielki i stół, cały ze światła, i ogień na kominku buchający w górę; i widniały tam jeszcze Inne Drzwi, akurat takie same, jak te, które były za ich plecami. Jaśniały jak tafle światła z drugiej strony ogrodu. Obok tych drzwi widać było ich własne odbicia i ku tym drzwiom sunęła postać Mary Poppins. W ręku trzymała dywanikową torbę i bukiet kwiatów - dar sprzedawcy papierosów, a pod pachą zatkniętą miała parasolkę z rączką w kształcie

papuziej

główki.

Odchodziła

poprzez

odbicie

pokoju

dziecinnego, odchodziła przez odbicie starych, znajomych przedmiotów. A kiedy szła, stokrotki na jej czarnym, słomkowym kapeluszu kiwały główkami. Głośny okrzyk wydarł się z ust Michasia, gdy rzucił się do okna. - Mary! - wołał. - Wróć! Wróć! Wróć do nas!

Z tyłu za nim zaczęły popłakiwać Bliźnięta... - Och, Mary, proszę cię, wróć do nas, wróć! - wołała Janeczka, wspierając się mocno o parapet okienny. Ale Mary Poppins nie zwracała na to żadnej uwagi. Szybko szła ku drzwiom majaczącym w powietrzu. - Janeczko, to nic... Ona i tak nigdzie nie wydostanie się tamtędy! szepnął Michaś z przejęciem. - Tam jest tylko ściana domu panny Skowronek. W chwili, kiedy to mówił, Mary zbliżyła się właśnie do Innych Drzwi i otworzyła je na rozcież. Okrzyk zdumienia wyrwał się dzieciom z piersi. Bowiem mur, który spodziewali się zobaczyć, znikł całkowicie. Poza ciemnogranatową, wyprostowaną postacią Mary była tylko niezmierzona przestrzeń nieba i ciemna, bezgraniczna noc. - Wróć, Mary, wróć! - rozpaczliwie wołali oboje razem. Mary, jak gdyby usłyszała ich wołanie, zatrzymała się na króciutką chwilę z jedną nogą na progu. Morska rozgwiazda błysnęła w klapie jej płaszcza, gdy obejrzała się szybko w kierunku dziecinnego pokoju. Uśmiechnęła się do czworga smutnych, patrzących na nią twarzyczek i zamachała bukietem kwiatów, który trzymała w ręku. Po czym otworzyła papuzią parasolkę i wstąpiła w ciemną noc. Parasolka zachybotała się, a gdy po chwili lekko uniosła się w powietrze, blask kominka oświetlił ją całą. Potem, podskoczywszy, tak jakby ucieszyła się, że jest wolna, popłynęła poprzez niebiosa. Mary ulatywała w górę coraz wyżej i wyżej, trzymając się mocno papuziej rączki i muskając w locie wierzchołki drzew. I kiedy tak szybowała, rozległa się nagle muzyka, donośna, głośna i tryumfalna jak marsz

weselny. To grała katarynka. A w dziecinnym pokoju blask ognia na kominku powoli przygasał i na palenisku żarzyły się tylko czerwone węgle. Płomienie gasły i wraz z nimi gasł także drugi, jarzący się pokój dziecinny po tamtej stronie okna. Wkrótce nic już nie było widać prócz drzew czereśniowych kołyszących się na wietrze i gładkiego, ceglanego muru domu panny Skowronek. Ale hen, w górze, ponad dachem, świetlista postać ciągle wzbijała się coraz wyżej w powietrze. Wyglądało, jakby wchłonęła w siebie wszystkie iskry i płomienie ognia, który palił się na kominku. Lśniła bowiem jak świetlna kula na granatowym, mroźnym niebie. Stojąca przy parapecie okiennym czwórka dzieci przypatrywała się jej z dołu. Twarze oparte miały na dłoniach, a serca ciążyły im w piersi. Nie próbowały nawet wytłumaczyć sobie i zrozumieć tego, co się stało. Gdyż wiedziały, że jeśli chodzi o Mary, to były rzeczy, których w żaden sposób nie można wytłumaczyć. Nikt nie wiedział, skąd przyszła, i nikt nie mógłby się domyślić, dokąd odchodziła. Pewne były tylko jednej rzeczy: że spełniło się to, o czym mówiła. Była z nimi tak długo, dopóki nie otworzyły się Inne Drzwi, a kiedy tak się stało, odeszła. I dzieci wcale nie wiedziały, czy jeszcze kiedykolwiek ją zobaczą. Michaś sięgnął po pudełko, w którym było domino Mary, i położył je na parapecie obok Janeczki. Trzymając ręce na pudełku, patrzyli obydwoje na żeglującą w powietrzu parasolkę, która wzbijała się coraz wyżej i wyżej. Nagle do pokoju weszła pani Banks. - Dlaczego, moje dzieci, siedzicie tak same po ciemku? - spytała,

zapalając światło. - A gdzie jest Mary? - dodała, rozglądając się po pokoju. - Poszła sobie, proszę pani - dał się słyszeć oburzony głos kucharki Jakubowej, która ukazała się na progu. W oczach pani Banks odmalowało się przerażenie. - Jak to? - spytała. - Nie rozumiem... - Ano tak - odpowiedziała Jakubowa. - Słuchałam tego dziadka, co tu grał na ulicy na katarynce czy jak jej tam, co to się kręci korbą. Patrzę, a tu ten papierośnik, co to maluje na chodniku, popycha pusty wózek i podjeżdża pod same drzwi. Panie, powiadam, a gdzie Mary? A on mi powiada, że znowu poszła. Sakum-pakum zabrała się i już jej nie ma. Żeby choć karteczkę zostawiła na stole, że tak i tak, że odchodzi. Ale nic. - Och, i co ja teraz zrobię? - zawołała pani Banks i wybuchnęła płaczem, siadając na starym fotelu. - Co zrobisz? Zatańczysz ze mną! Chodź, kochanie - rozległ się głos pana Banksa, który pędem wbiegł na górę po schodach. - Nie mów głupstw, Jerzy! Doprawdy! Stało się coś strasznego. Mary znowu odeszła! Pani Banks miała tragiczny wyraz twarzy. - Jerzy, posłuchaj, co ci mówię! - lamentowała, załamując dłonie. Ale pan Banks na nic nie zważał. Tańczył po pokoju, trzymając się za poły marynarki... - Nie mogę! Ktoś na ulicy gra na katarynce „Nad modrym Dunajem”. La-la-la-la! La-la-la! La-la-la!... I porwawszy w ramiona panią Banks, zaczął z nią tańczyć walca, podśpiewując wesoło. Wreszcie zmęczeni opadli obydwoje na parapet okienny, gdzie siedziały dzieci.

- Ależ, Jerzy, zrozum, że to bardzo poważna sprawa! - starała się oponować pani Banks. - Widzę w tej chwili coś o wiele ważniejszego! - zawołał pan Banks, spoglądając przez okno dziecinnego pokoju. - Spadająca gwiazda! Dzieci, prędko pomyślcie o czymś, to się wam spełni! Niebem pędziła jarząca się iskra, prując ciemność i zostawiając po sobie jasną smugę światła. I kiedy dzieci tak wpatrywały się w nią, w serca ich wstąpił nagle dziwny spokój. Na ulicy muzyka ucichła i tancerze, trzymając się za ręce, przystanęli nieruchomo. - Moje ty kochanie - rzekł pan Banks, czule dotykając policzka pani Banks. I otoczywszy się wzajemnie ramionami, pomyśleli sobie jakieś życzenie. Janeczka i Michaś z zapartym tchem wciąż wpatrywali się w gwiazdę, myśląc o tym, aby ich życzenie się spełniło. A ich życzeniem było, aby przez całe życie, na zawsze, mogli zapamiętać Mary. Jak i Gdzie, Kiedy i Dlaczego - to dla nich nie miało żadnego znaczenia. Wiedzieli, że na pytania, które dotyczyły Mary, nie mogło być nigdy odpowiedzi. Świetlista postać, pędząca po niebie, na zawsze miała zachować swa tajemnicę. Ale wiedzieli również, że zarówno w czasie letnich dni, jak i długich nocy zimowych będą pamiętać o Mary Poppins i tak postępować, jak sobie tego życzyła. Miały im ją przypominać deszcze i słońce, ptaki i zwierzęta, i następujące po sobie pory roku. Mary odleciała, ale dary, jakimi ich obsypała, miały pozostać im do końca życia.

- Nigdy nie zapomnimy cię, Mary - szeptali, patrząc w niebo. Jej jasna postać zatrzymała się na chwilę w swym locie i odpowiedziała im skinieniem. Potem otuliła ją ciemność i skryła przed ich oczyma. - Już jej nie ma! - rzekł pan Banks z westchnieniem. Po czym zasunął zasłony w oknach i wszyscy zasiedli przy kominku.