Treny - Tren XI pdf

Ta lektura, podobnie jak tysiące innych, jest dostępna on-line na stronie wolnelektury.pl. Utwór opracowany został w ramach projektu Wolne Lektury przez fundację Nowoczesna Polska.

JAN KOCHANOWSKI 

Tren XI¹ «Fraszka cnota»², powiedział Brutus porażony³. Fraszka, kto sie przypatrzy, aszka z każdej strony. Kogo kiedy pobożność jego ratowała? Kogo dobroć przypadku złego⁴ uchowała? Nieznajomy⁵ wróg⁶ jakiś miesza ludzkie rzeczy⁷, Nie mając ani dobrych, ani złych na pieczy⁸. Kędy jego duch więnie⁹, żaden nie ulęże¹⁰: Praw li, krzyw li¹¹, bez braku¹² każdego dosięże¹³. A my rozumy swoje przedsię¹⁴ udać chcemy¹⁵, Hardzi miedzy prostaki¹⁶, że nic nie umiemy¹⁷. Wspinamy sie do nieba, Boże tajemnice Upatrując¹⁸, ale wzrok śmiertelnej źrzenice¹⁹ Tępy na to; sny lekkie²⁰, sny płoche²¹ nas bawią²², Które sie nam podobno²³ nigdy nie wyjawią. Żałości, co mi czynisz? Owa²⁴ już oboje Mam stracić — i pociechę, i baczenie²⁵ swoje?

¹W przypisach gwiazdką oznaczono wyrazy, które są używane do dziś, ale których znaczenie w Tren jest odmienne od znaczenia obecnego. n — cnota jest aszką, cnota nic nie znaczy. ²r ³ r r n — pokonany; Brutus, reprezentant cnót rzymskich, zabójca Juliusza Cezara ( r. p.n.e.), został pokonany przez Oktawiana Augusta pod Filippi ( r. p.n.e.). Po klęsce popełnił samobójstwo i miał wtedy powiedzieć: „O nędzna cnoto, byłaś tedy tylko słowem, a ja cię czciłem jako coś rzeczywistego, ty zaś byłaś niewolnicą Losu”. ⁴ r e — od złego przypadku. ⁵n e n * (starop.) — nieznany. ⁶ r * — tu: zła siła, diabelska siła, los, fatum, być może chodzi nawet o szatana. ⁷ e r e (daw.) — sprawy ludzkie. ⁸n e (starop.) — w opiece (por. współczesne: mieć pieczę nad czymś). ⁹ n e (forma starop.) — powieje, zawieje. ¹⁰n e e (forma starop.) — nie ulegnie w znaczeniu: nie schowa się, nie uchroni się. r (starop.) — czy to sprawiedliwy, czy to niesprawiedliwy. ¹¹ r ¹² e r * (starop.) — bez wyboru, bez wyjątku. ¹³ e (forma starop.) — dosięgnie. (starop.) — mimo to, jednak. ¹⁴ r e ¹⁵ * — zalecić, przemycić coś, co nie ma prawdziwej wartości; r e r e e : przecież chcemy udawać rozumnych, rozsądnych. e r — dumni między prostakami. ¹⁶ r ¹⁷ e* — tu: choć. r — podpatrując. ¹⁸ ¹⁹ r en e (starop. forma D. lp rodz. ż.) — źrenicy. ²⁰ e * (starop.) — posiadający małą wartość. (starop.) — niestały, posiadający małą wartość. ²¹ ²² * (daw.) — zaprzątać uwagę, tu: zwodzić. ²³ n (starop.) — może, prawdopodobnie. (starop.) — słowo wyrażające możliwość, że coś się stanie. ²⁴ ²⁵ en e (starop.) — rozum, rozsądek.

Ten utwór nie jest objęty majątkowym prawem autorskim i znajduje się w domenie publicznej, co oznacza że możesz go swobodnie wykorzystywać, publikować i rozpowszechniać. Jeśli utwór opatrzony jest dodatkowymi materiałami (przypisy, motywy literackie etc.), które podlegają prawu autorskiemu, to te dodatkowe materiały udostępnione są na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach . PL. Źródło: http://wolnelektury.pl/katalog/lektura/treny-tren-xi Tekst opracowany na podstawie: Jan Kochanowski, Treny, Drukarnia Łazarzowa, wyd. , Kraków,  Publikacja zrealizowana w ramach projektu Wolne Lektury (http://wolnelektury.pl). Reprodukcja cyowa wykonana przez Bibliotekę Narodową z egzemplarza pochodzącego ze zbiorów BN. Opracowanie redakcyjne i przypisy: Aleksandra Sekuła, Olga Sutkowska, Piotr Wilczek. Okładka na podstawie: slightly everything@Flickr, CC BY . e r ne e r Wolne Lektury to projekt fundacji Nowoczesna Polska – organizacji pożytku publicznego działającej na rzecz wolności korzystania z dóbr kultury. Co roku do domeny publicznej przechodzi twórczość kolejnych autorów. Dzięki Twojemu wsparciu będziemy je mogli udostępnić wszystkim bezpłatnie. e Przekaż % podatku na rozwój Wolnych Lektur: Fundacja Nowoczesna Polska, KRS . Pomóż uwolnić konkretną książkę, wspierając zbiórkę na stronie wolnelektury.pl. Przekaż darowiznę na konto: szczegóły na stronie Fundacji.





Tren XI

