083. Miernicki S. - Zamek w Malborku

SEBASTIAN MIERNICKI

083 PAN SAMOCHODZIK I ZAMEK W MALBORKU

WSTĘP Ten dzień, 23 stycznia 1945 roku, Franza Nogale — stojącego przy ruinach berlińskiej kamienicy — nie zaskoczył niczym. Właśnie patrzył jak przymusowi robotnicy z połowy Europy rozbierali budynek, w którym przez te wszystkie lata wojny znajdowała się jego mała kawalerka. Franz Nogala, jako oficer, miał pewne prawa niedostępne w czasie wojny cywilom. Te przywileje były nawet większe niż niektórych oficerów starszych stopniem. Nogala wykonywał tajne misje w całej Europie. Przez jakiś

czas służył nawet w alianckim wojsku, a wszystko po to, aby realizować polecenia tylko jednego człowieka. Jakiś ubrany w łachmany jeniec odrzucał właśnie na bok stare pudełko od butów. Ktoś postronny uznałby to za odrzucenie kolejnego śmiecia, ale przewiązane sznurkiem pudło było łakomym kąskiem, który miał wylądować w dłoniach innego jeńca. Nogala chwycił pudło w locie. Jeńcy zaklęli. Franz Nogala dobrze znał to słowo, tak często wypowiadane przez jego niedoszłych kolegów frontowych. Pilnujący więźniów staruszek poruszył się i zdjął z ramienia wysłużony mauser. Nogala pomachał do niego ręką i na

migi dał znak, że to jego pudło. Potem fachowo sklął wściekłego jeńca operując koszarowym słownictwem. Cierpliwość opłaciła się i po godzinie stania, ze sterty gruzów, Nogala odzyskał jeszcze zawartość niewielkiej metalowej szafki oraz parę lakierek. Z szafki ukradkiem zostawił jeńcom butelkę wódki. Nogala od jakiegoś czasu nie pił. Odgłos samochodowego silnika był w tych czasach rzadkością zwłaszcza jeśli miał to być duży, paliwożerny mercedes. Taka wojskowa limuzyna właśnie zatrzymała się przy resztkach krawężnika. Nogala obejrzał się. Przed nim prężył się młody porucznik, widać

było, że po krótkim kursie oficerskim. — No? — Nogala odpowiedział na salut. — Poszukuję majora Schariffa — oznajmił oficer. Schariff to był pseudonim Nogali, który naprawdę nazywał się Franciszek Noga. Urodził się na Górnym Śląsku, w Katowicach, tuż po tym jak Polska wygrała walkę o tę część Śląska. Jego ojciec był Polakiem i pewnej nocy zabili go „nieznani sprawcy”. Franz pamiętał, jak mając kilka lat z przestrachem patrzył na granatowe mundury polskich policjantów i jak mówili do jego mamy, rodowitej Niemki, że zabójstwa pewnie dokonali

„tamci zza granicy”. Mama tylko płakała i nie odpowiadała na żadne pytania. Po pogrzebie i długich przemówieniach, matka wzięła małego Franza, dwie walizki i wyjechali do kraju „tamtych, za granicę”, do dziadków Franza, których dotąd nie widział na oczy. Franz zamieszkał w Bawarii, kraju mleka, ciężkiej pracy i dziewczyn, które zawsze wydawały mu się nazbyt szerokie w biodrach i ramionach. Nogala rzeczywiście miał na płaszczu dystynkcje majora. To w wojsku od zawsze był stopień zapewniający maksimum władzy przy minimum odpowiedzialności. Dawał

bardzo dużo swobody i wolności, którą Nogala lubił najbardziej. Franz podszedł do drzwi mercedesa. Popatrzył na zakurzone lakierki i ostrożnie odstawił je na chodnik. — Tylko tyle mi zostało z całego życia — Nogala uśmiechnął się do porucznika. — Rozumiem, panie majorze. Te naloty brytyjskie i amerykańskie są bardzo uciążliwe... — Uczyłeś się w Eton? — Nogala roześmiał się. — Uciążliwe? Nie wiem, czy jeszcze pamiętasz, ale mieliśmy niezwyciężoną Luftwaffe. Niedługo zobaczysz nad miastem tylko samoloty z czerwonymi gwiazdami.

Młody porucznik zacisnął usta i czekał aż Nogala wsiądzie. Zatrzasnął drzwiczki za majorem i usiadł obok kierowcy. Franz położył pudełko i małą metalową skrzynkę obok siebie na siedzeniu. Porucznik Winsicki wściekle uderzył hełmofonem o bok swojego T– 34. Kapitan Diaczenko wrócił z odprawy w sztabie, gdzie zgłosił swoją kompanię do zwiadu. Tradycyjnie mieli jechać prosto pod lufy niemieckich dział przeciwpancernych. Winsicki nie raz miał na muszce swojego działa tył wieżyczki Diaczenki i miał ogromną ochotę kazać strzelić. Wiedział, że działonowy bez chwili wahania

wykonałby rozkaz. — Jaśnie hrabiemu coś nie pasuje?! — krzyknął Diaczenko. Kapitan doskonale wiedział z kartotek, że pradziadkowie Winsickiego należeli do polskiej szlachty, która po powstaniu styczniowym została wywieziona na Syberię. Winsicki był dobrym komsomolcem, ochotnikiem, odważnym oficerem. Sam zniszczył kilkanaście dział, sześć czołgów wroga i miał współudział w zniszczeniu Tygrysa z dywizji SS. Winsicki służył w pancemiakach od 1943 roku, co było niezłym wynikiem, i Diaczenko wiedział dlaczego tak jest. Winsicki był nad wyraz ostrożny. On, Diaczenko, miał za

to szczęście! — Nie, w porządku — Winsicki wyjął blaszane pudełko z tytoniem i skręcał długiego papierosa. — Będę ze swoim plutonem osłaniał nasze tyły. — Nie — Diaczenko uśmiechnął się. — Pojedziesz za mną! Tej nocy mało kto w kompanii Diaczenki spał. Tankowano czołgi, uzupełniano amunicję, starannie pakowano rzeczy w czołgach. Na długo przed świtem załogi dziewięciu czołgów stanęły w kole i wypiły szklankami „strzemiennego”. — Za 23 stycznia! — Diaczenko wzniósł toast.

Wyruszyli. Zwykle po dwudziestu kilometrach stawali zatrzymani ostrzałem okopanych niemieckich czołgów i dział lub natykając się na pole minowe. Tracili jeden lub dwa czołgi, szukali obejścia i szli dalej zostawiając ciężkie walki innym. Tym razem było inaczej. Diaczenko zakazał im strzelać, a Rosjanie jechali wzdłuż kolumn uciekinierów. — Dokąd my jedziemy? — działonowy zagadnął Winsickiego. — Nad Zalew. — Kuroński? — Głupiś, Kola — Winsicki uderzył pięścią w hełmofon kolegi. — Wiślany, to na północ od

miasta Elbing. — Duże to miasto? — Duże — Winsicki przenosił wzrok z mapy w wizjer peryskopu. — Cholera! — Co jest?! — Chłopaki będą mieli tam dużo łupów, a my tylko jakiegoś mostu znowu będziemy pilnowali... — Jesteś w kompanii kapitana Diaczenki... przywieziesz do domu garść medali. — Ja bym wolał zegarki... Winsicki roześmiał się i patrzył na drogę. Woźnice, głównie kobiety, niechętnie zjeżdżali z drogi. Ale było też

tak, że uciekinierzy przyjaźnie machali rękoma. W pewnym momencie Winsicki zaklął tak szpetnie, że jego załoga poderwała się z miejsc. Czołgi zbliżały się do kolumny pięciu wojskowych ciężarówek. — Bądźcie gotowi — Winsicki do krtani przycisnął laryngofon. Niemcy jednak zjechali na zaśnieżone pobocze. Nikt nie wyglądał na nich z szoferek, nie poruszyły się plandeki. Minęło kolejne nerwowe pół godziny, tym straszniejsze, że Winsicki widział jak przedostatni czołg zmiażdżył dwukółkę, którą powoziła najwyżej

czternastoletnia dziewczynka. Po drodze potoczył się wiklinowy koszyczek, w jakim niegdyś wożono noworodki. Wjechali do jakiegoś miasta. Winsicki przez uchylony właz widział mury zamku na wysokim wzgórzu. Kilkaset metrów za miastem Diaczenko przerwał ciszę radiową. — Wozy kolejno zgłoś się! — rozkazał. Dowódcy czołgów odpowiadali, ale brakowało dwóch maszyn. Diaczenko wyjrzał. Rzeczywiście, dwóch zgubiło się w mieście! Nagle po obu stronach drogi wybuchły pociski. Uciekinierzy z wozów na drodze, z przodu, na poboczu zaczęli krzyczeć i

kryć się. Po tym krótkim ostrzale Niemcy widocznie uznali, że zginie zbyt wielu cywili. Diaczenko kazał jechać powoli trzymając się uciekinierów. Czołgi stawały, szarpały się w kolejce w Grunau, na południe od Elbinga, jedynym przejeździe do miasta przez rowy przeciwczołgowe. Winsicki emu pot spływał po całym ciele i tylko nerwowo obracał się ze swoim peryskopem. Nieoczekiwanie porucznik ujrzał tramwaj pełen ludzi, otwarte sklepy. Przetarł oczy. — Wasyl! — krzyknął do kierowcy. — Widzisz to co ja?! — Tak, widzę. W tempie marszowym dojechali na

duży plac z budynkiem wyglądającym jak ratusz. — Wasyl, a starczy nam paliwa, żeby tak dojechać do Szwecji? — zarechotał Kola, działonowy. Wtedy gdzieś z tyłu huknęło. „Siódmy oberwał!” — nadszedł meldunek. — Ognia, ognia! — Diaczenko przez radio nadał rozkaz. Momentalnie wnętrze czołgu Winsickiego wypełnił dym. Sekretarka znacząco machała wypielęgnowaną dłonią odpędzając obłok dymu z cygara Nogali. Franz Nogala nie zwracał na nią uwagi. Była jak dla niego za brzydka, zbyt sucha, mimo najwyżej dwudziestu pięciu lat.

Widać było, że była rozpieszczona przez generałów i pułkowników, którzy zapraszali ją do najmodniejszych restauracji w Berlinie, dopóki to miasto jeszcze normalnie funkcjonowało. — Proszę! — porucznik otworzył drzwi gabinetu. Za oknami widać było ośnieżony park. Przy biurku stał oficer i przyglądał się Nogali. — Witaj, przyjacielu! — odezwał się do Nogali. — Wydobrzałeś po ostatniej wyprawie? — Kuchnia w Chicago lepsza niż w koszarach, ale za kilkadziesiąt lat ludzie znienawidzą te hamburgery. Przejażdżka w kajucie U–

Boota ekscytująca. Zwłaszcza kiedy marynarze, z którymi może jadłem frytki w Nowym Jorku, mieli ochotę wysłać mnie na dno Atlantyku. Kiedy już dotarłem do domu, to zobaczyłem, że go nie ma. Wiadomo, co nasi towarzysze broni zrobili z naszym staruszkiem? — Słyszałem o twoim domu — rozmówca Nogali z troską pokiwał głową. — A stary... Wciąż go trzymają. Podejrzewam, że to Schellenberg chce mieć dobrą kartę przetargową. Te pudełka to coś ważnego? — Tylko to mi zostało — przyznał Nogala. — To coś specjalnego?

— Chciałbym to wysłać w pewne miejsce... — Wiem dokąd — siwy mężczyzna wziął obie paczki. — Pamiętasz Alt Christburg? — Te wykopaliska? — zdziwił się Nogala. — To było tyle lat temu... Franz Nogala przypomniał sobie pewną dziewczynę z Dolnej Saksonii, jak i on należącą do młodzieżowej organizacji, która w nagrodę za dobre sprawowanie wysłała wychowanków na wykopaliska archeologiczne nadzorowane przez SS. Wtedy Nogala pierwszy raz całował się. — Dziewięć.

— Nie, miała piętnaście lat — odparł rozmarzony Nogala. — Przepraszam! — zreflektował się, że palnął głupstwo. — Czy wtedy SS coś znalazło? — Kiedy tam byłem, to nic szczególnego. — Podejrzewam, że jednak nasi przyjaciele z SS coś tam odnaleźli i ze swoimi poszukiwaniami przenieśli się do Marienburga. Wiesz, gdzie to jest? — Na południe od Elbinga. — W Marienburgu jest ich człowiek, który wciąż czegoś szuka na zamku.

— Czemu nas to tak interesuje? — Ten ktoś ma wszelkie pełnomocnictwa od „wujka Heiniego”. Niedługo Marienburg znajdzie się w rękach Sowietów, ale wiem też, że tylko ty będziesz potrafił tam przetrwać. W tych niespokojnych czasach warto mieć coś, na czym tak zależy Himmlerowi. Po pierwszym strzale ulice miasta jakby wymiotło. Winsicki rozglądał się za dobrym celem. Wystarczyło, że w oknie poruszyła się zasłona, już kazał Koli, by strzelał tam z karabinu maszynowego. Wasyl dodał gazu i T–34 mknął turkocząc gąsienicami po pruskim bruku niemal wyprzedzając wóz

dowódcy. „To byli jacyś zapaleńcy z pancerfaustami” — pomyślał Winsicki. Kiedy czołgi mknęły przez miasto, znalazł się jeszcze jeden odważny, uzbrojony w granatnik przeciwpancerny, który unieruchomił kolejny czołg. Diaczenko prowadził swoją kompanię na północ, w stronę Zalewu. Kapitan odetchnął, kiedy zobaczył płaską białą powierzchnię zamarzniętej wody. Nad brzegiem stało kilka domów należących do rybaków. Właśnie tam skręcił kapitan. — Tu zaczekamy na naszych — oznajmił, kiedy wszystkie czołgi zajęły pozycje obronne i czołgiści łapczywie wdychali świeże i mroźne

powietrze. Ten jeden atak rosyjski spowodował, że przez Elbing przemykała w pośpiechu fala uchodźców. Żandarmeria wyłapywała żołnierzy, których przyłączano do zapasowego pułku dywizji „Feldherrnhalle” i batalionów Volkssturmu szykujących się do obrony miasta. Gauleiter Albert Forster depeszował z Gdańska, że nakazuje zatrzymanie ucieczki, ale ewakuacji nic nie mogło już powstrzymać. Winsicki nie wiedział, że jednym strzałem w róg ratusza z armaty czołgowej zadecydował o losie Franza Nogali. Telefon na biurku rozmówcy Nogali

zadźwięczał. — Tak? — oficer podniósł słuchawkę. — Zajęli Elbing? Nie wiecie czemu? To był ostatni meldunek z ratusza? — oficer odłożył słuchawkę. — Rosjanie są w Elbingu. Może to panikarstwo, może prawda. Nie mamy kontaktu z władzami miasta. Musisz odlecieć do Marienburga jeszcze dziś, nawet zaraz. — Skąd ten pośpiech? — Nogala nalewał sobie koniaku z butelki, która stała na biurku. — Spójrz na mapę — oficer podszedł do ściany. — Tu mamy Elbing, na zachód od niego teren Danziger Niederung poprzecinany

kanałami, a jeszcze dalej Wisłę. Gdyby Sowieci zdobyli Elbing i ten most na Wiśle, mieliby otwartą drogę na Danzig. Marienburg broni dostępu do mostu na Wiśle w Dirschau. Jeśli Sowieci już są w Elbingu, to mamy naprawdę mało czasu, bo musisz wykonać zadanie i... wrócić. Zbliżają się trudne czasy... Nogala pokiwał głową na znak, że rozumie, o co chodzi jego rozmówcy. Godzinę później w mundurze z dystynkcjami kaprala Wehrmachtu stanął na płycie lotniska niedaleko Zossen. Wzorem brytyjskich spadochroniarzy miał ze sobą worek desantowy. Pełen podziwu przyglądał się maszynie, jaką oddano do jego dyspozycji. Był to

czterosilnikowy Focke–Wulf 200 „Condor”, samolot dalekiego zasięgu, który był postrachem alianckich konwojów arktycznych w pierwszych latach wojny. — Paskudna pogoda — przywitał Nogale pilot. Był to kapitan Zikkora, który wiele razy, różnymi maszynami, przerzucał Nogale w różne zakątki Europy. — Ale chyba sam Führer oddał nam swój samolot na tę przejażdżkę — odparł Nogala. — On ma swój, a my mamy swój — Zikkora szelmowsko uśmiechnął się. — Kiedyś trzeba będzie stąd odlecieć i to bardzo daleko. —

Wsiadaj... — zawahał się patrząc na stopień Nogali — ...kapralu? — Będę mniej rzucał się w oczy. Wnętrze Focke–Wulfa nie zachęcało do drzemek, ale Nogala usiadł na składanym foteliku, włożył dłonie w wełnianych rękawiczkach pod pachy, zwinął się, pochylił głowę i już po chwili spał. Wiedział, że sen w najbliższych dniach będzie dla niego dobrem deficytowym. Nogala obudził się po godzinie i wyjrzał przez okienko. Zdziwił się widząc pod sobą tylko szarą płaszczyznę. — Bałtyk — wyjaśnił Zikkora, który podszedł do kolegi z

termosem pełnym kawy. — Robimy kółko, bo co prawda ci z Luftwaffe obiecali nam osłonę, ale diabli wiedzą, czy cokolwiek od nich wystartuje w taką pogodę. — A Iwan? — Niegroźny. Gorzej może być z artylerią przeciwlotniczą. Zikkora i Nogala pili kawę i palili papierosy, aż pilota wezwał z kabiny jego kolega. — Szykuj się, wlatujemy nad stały ląd — Zikkora poklepał przyjaciela po ramieniu. — Do zobaczenia! Strzelec, który obsługiwał górne stanowisko karabinu maszynowego,

podszedł do Nogali. Sprawdził uprząż jego spadochronu i kiedy zapaliło się czerwone światło, szarpnął drzwi. Do środka wdarło się zimne powietrze, a wiatr ponuro świszczał. Nogala stanął twarzą do wyjścia. Chwycił się metalowych ram po bokach i niczym narciarz przed zjazdem alpejskim kiwał się w przód i w tył. Zabłysło zielone światło i w tej samej chwili Nogali już nie było w samolocie. Strzelec próbował zobaczyć, czy otworzył się spadochron, ale w zadymce mało co można było zobaczyć. Lecieli dwa tysiące metrów nad ziemią, więc Nogala miał czas, żeby otworzyć zapasowy spadochron.

Franz Nogala nie potrzebował zapasowego spadochronu. Wolno opadał ku śnieżnej płaszczyźnie. Na lewo od siebie widział ciemny zarys jakiejś ogromnej budowli. Zikkora jak zwykle był nieoceniony i zrzucił skoczka prawie w punkt. Zikkora, gdyby chciał, wysłałby Nogale na dziedziniec malborskiego zamku, ale po co. Nogala poczuł jak jego worek na dwudziestometrowej lince dotknął ziemi. Lekko ugiął złączone nogi i po chwili przetaczał się po ziemi. Błyskawicznie zdusił czaszę spadochronu. Zwinął go i włożył do worka, z którego wyjął broń i plecak. Worek wylądował w krzakach, a Nogala

umazał grudkami ziemi swoją śnieżnobiałą kurtkę. Brudnymi rękawicami przejechał też po twarzy, aż poczuł w nozdrzach zapach gliny. Założył plecak, do pasa przytroczył ładownice z magazynkami do schmeissera, chwycił pistolet maszynowy, załadował go i ruszył w kierunku Nogatu. Ta dziwna cisza niepokoiła Winsickiego. Za plecami czołgistów co jakiś czas huczał lód na Zalewie. Po odległych drogach przemieszczały się jak świetliki przyciemnione reflektory jakichś pojazdów. Czołgiści siedzieli w swoich maszynach i czekali. Co godzinę, na kwadrans, odpalali silniki. Ci, którzy

nie musieli być w czołgach, siedzieli w jednym z budynków i pili herbatę, jedli wędzone ryby i zagryzali je ciemnym chlebem. Pierwsza noc minęła spokojnie. Nogala dotarł do brzegu rzeki i rozejrzał się. Na moście kolejowym, na lewo od skoczka, panował ogromny ruch. Po kładce przed zamkiem maszerowały tłumy uciekinierów. Nogala postanowił przejść po lodzie, najpierw do miasta. Przeszedł między zamkiem i kościołem i znalazł się wśród kilkusetletnich kamieniczek. Szybko znalazł otwarte na noc drzwi i opuszczone mieszkanie. Na chwilę zapalił latarkę, znalazł w kuchni pęto

kiełbasy i kawałek starego chleba. Z takim prowiantem rzucił się na łóżko i czekał do świtu, powoli żując czerstwe kromki razowca. Rano ostrożnie odsunął rolety i zobaczył tętniące pospiesznym życiem miasto. Kolumny piechoty szły po chodnikach. Jezdnią przejeżdżały ciężarówki ciągnące armaty. Na klatce schodowej zastukały czyjeś kroki i Nogala usłyszał podniecone młode głosy. Ktoś powoli otwierał drzwi mieszkania, potem delikatnie zamknął je za sobą. Nogala błyskawicznie wyszarpnął spod kurtki pistolet z tłumikiem i wycelował go w wejście do pokoju. Było ich dwóch, młodych, z

marynarskimi odznaczeniami na kołnierzach. — Mały szaber?! — ostro warknął Nogala. Młodzi żołnierze aż podskoczyli wystraszeni. Nogala kazał im usiąść przy stole i przesłuchał ich. Dowiedział się, że obaj służyli w 312. Batalionie Strzelców Morskich, włączonym z całym pułkiem do Kampfgruppe „Marienburg”. W południe mieli stawić się na zamku, bo ich kompania miała obsadzić starą krzyżacką fortecę. Nogala poszedł z młodzieńcami w kierunku zamku. Podziwiał kilkumetrowy posąg Maryi Panny z Dzieciątkiem umieszczony w niszy

zamku, ceglane potężne mury i zastanawiał się, czy w tej budowli można było coś ukryć. Przy moście prowadzącym na zamek stali wartownicy z SS, ale na widok trójki żołnierzy tylko zasalutowali. — Powodzenia! — Nogala klepnął żołnierzy, kiedy weszli na dziedziniec zamku średniego. — Mam tu pewną sprawę do załatwienia. Wzrokiem odszukał drzwi, nad którymi był napis informujący o siedzibie dowództwa twierdzy. Musiał skręcić w prawo i wejść do dawnego pałacu. Na schodach spotkał wielu żołnierzy z różnych jednostek przysłanych tu przez żandarmerię

polową. Nogala ominął kolejkę i podszedł do młodego pracownika kancelarii. — Lugus i Wirth, gdzie ich znajdę? — zapytał. — Kogo? — Lugus i Wirth. Młodzieniec popatrzył na Nogale. — To żołnierze czy cywile? — Nie wiem, mieli tu być na zamku. — To pana rodzina? — Nie, znajomi. — Niech ich pan sam sobie szuka... Nogala musiał zapisać się do

rejestru żołnierzy, został wciągnięty do batalionu zapasowego części Kampfgruppe „Marienburg” i otrzymał kartki do stołówki żołnierskiej mieszczącej się w jednej z sal przyziemia we wschodnim skrzydle zamku średniego. Dowiedział się także, że wszyscy obrońcy zamku mają zakaz wychodzenia poza jego mury — chyba że mają specjalne przepustki. Jeszcze przed kolacją Nogala dowodził sekcją „niszczycieli czołgów”, czyli Panzerschreckiem z dwoma żołnierzami. Jeden z nich, Kurt, miał pięćdziesiąt lat i odznaczenia za wojnę na Bałkanach. Drugi, Maksymilian, był młodzieńcem z najnowszego zaciągu. Zgubił się w

czasie przemarszu swojej jednostki. Sekcji Nogali wyznaczono stanowisko obronne na zamku wysokim, w wieży, zwanej Gdaniskiem. To bardzo odpowiadało Nogali, który mógł dzięki temu swobodnie obserwować poczynania pewnego młodego człowieka w mundurze SS, który większość czasu spędzał na oglądaniu murów zamkowych. Następny dzień też był spokojny. Cały świat postanowił chyba zapomnieć o Rosjanach i nie pokazywać się im na oczy. Drogi były puste, podobnie jak Zalew i pochmurne niebo. W czwartek, 25 stycznia, czołgiści usłyszeli jazgot i huk.

— Nasze katiusze wstrzeliwują się w miasto — cieszył się kapitan Diaczenko. W Marienburgu zawyły syreny alarmowe, zawarczały karabiny maszynowe i rozległy się wybuchy granatów. Nogala biegł sześćdziesięciometrowym tunelem do swojej sekcji. — Co jest?! — wrzasnął do swoich podkomendnych. — Ruskie czołgi — Maksymilian zameldował podnieconym głosem. Nogala wyjrzał przez wąskie okienko. Ujrzał Shermana z czerwoną gwiazdą na pancerzu, jadącego

nadbrzeżną drogą w kierunku mostu kolejowego. Lufa czołgu skierowana była prosto na wieżę. — Kryć się! — Nogala rozkazał swoim ludziom. Kopniakami i szarpnięciami wygonił ich do korytarza. W samą porę, bo po chwili pocisk przeciwpancerny wyrwał w murze wielką dziurę i wyleciał z drugiej strony. — Obrona kibla to stracona pozycja — mruknął Nogala. Zerkał zza wyrwy. — Jeszcze dwa. Dajcie tę rurę! Maksymilian podszedł z wyrzutnią pocisków. — Ładuj! — rozkazał Nogala.

Chłopak nie bardzo wiedział, jak to robić, więc zastąpił go Kurt. Nogala położył się na stercie cegieł, wycelował i strzelił. Bez trudu trafił w ostatni czołg, który rozpadł się jakby był wydmuszką. Środkowy czołg nie wiedział, co się wydarzyło, a pierwszy, zbliżający się do Baszt Mostowych dopiero obracał wieżyczkę w kierunku Gdaniska. — Szybciej, szybciej! — Nogala popędzał Kurta. Sherman strzelił rozbijając dach Gdaniska. Nogala starannie wycelował i po chwili płonął następny czołg. Nogala wyjrzał na nabrzeże chcąc zobaczyć, co robi środkowy pojazd. Ten próbował

wjechać na lód. — Koktajle! — wrzasnął. Maksymilian trzęsącymi się rękoma podpalał szmaty na butelkach z benzyną. Nogala rzucił trzy koktajle, jeden za drugim, w stronę Shermana. Trafił tylko jednym, ale to wystarczyło, by zapalić maszynę. Przerażeni czołgiści otworzyli włazy i szybko wyskoczyli na pancerz. Wtedy z Baszty Mostowej rozległ się terkot karabinu maszynowego. Martwi Rosjanie padli w śnieg. Nogala patrząc na Basztę Mostową widział, że przed zamkniętą bramą stoi Schwimmwagen, mały samochód osobowy, amfibia, do której wsiada młody SS–man, śledzony przez niego na zamku. Otwarto bramę i

samochód wyjechał na lód i popędził na północ. Nogala zastanawiał się, czy młodzieniec znalazł to, czego szukał, czy po prostu uciekł? Nie słuchał gratulacji jakiegoś porucznika, nie zwracał uwagi na obietnicę awansu. Jeszcze tego samego dnia zniknął i nikt nie wiedział, czy zaginął, czy zdezerterował, czy gdzieś się ukrył? Następnego dnia rozpoczął się szturm na twierdzę i walki o nią trwały dwa miesiące. Czołgistom kapitana Diaczenki pozostało tylko czekać na nadejście swoich. W czwartek po południu Winsicki zobaczył jadący brzegiem zamarzniętej rzeki niewielki pojazd wojskowy.

— Mała amfibia! — zameldował Kola. — Strzelimy sobie? — Strzelmy — zadecydował Winsicki. Z odległości trzystu metrów trafili bezbłędnie. Diaczenko był wściekły, ale uspokoił się, jak przynieśli mu czapkę, którą eksplozja wyrzuciła z samochodu. — Dobra robota, trafiliście jakiegoś SS–mana — Diaczenko pochwalił Winsickiego.

ROZDZIAŁ 1 TAJEMNICZE WYKOPALISKA SS • NOWA ASYSTENTKA • OCHRONIARZE ANITY • ZIMOWA WYPRAWA • SPOTKANIE W LESIE Kilka pierwszych dni nowego roku nie zapowiadało, że prędko uda mi się wyrwać zza biurka w Ministerstwie Kultury i Sztuki. Pracowałem tu w Departamencie Ochrony Zabytków,

kierowanym przez Tomasza N.N., zwanego też Panem Samochodzikiem z racji posiadanego przez niego dziwacznego pojazdu. Kiedyś była to samoróbka z silnikiem ferrari 410 wmontowanym w ręcznie wyklepaną przez jego wuja Stefana Gromiłłę karoserię. Tamten wehikuł przestał istnieć dawno temu, ale pan Tomasz miał kolejne auto o zaskakującym kształcie, silniku o dużej mocy i szkielecie z maszyny niegdyś startującej w rajdach samochodowych. Zadaniem naszej niewielkiej komórki było poszukiwanie zaginionych dzieł sztuki i walka z ludźmi, którzy chcieli nieuczciwie dorobić się na handlu zabytkami. Często

działaliśmy wspólnie, a coraz częściej pan Tomasz powierzał mi samodzielne prowadzenie akcji w terenie. Tak się składało, że zimę najczęściej spędzałem w Warszawie, za biurkiem, porządkując dokumenty, ślęcząc w bibliotekach, śledząc aukcje dzieł sztuki. Tegoroczna zima przywoływała wspomnienia z dzieciństwa, kiedy u wuja Huberta spędzałem święta Bożego Narodzenia. Wuj mieszkał w gajówce na skraju Puszczy Białowieskiej. Wyjeżdżał po mnie i mamę na stację saniami zaprzęgniętymi w gniadego konia. Pędziliśmy do domu wuja przez pola, a grube i ciężkie płatki śniegu zachowywały się jak hordy

wojowników szturmujących zamek, usiłując wedrzeć się w wąską szparę między szalikiem troskliwie zawiązanym przez mamę i futrzaną czapą, którą nasadzał mi na głowę wuj. Śnieg oblepiał oczy, mróz szczypał, a ja starałem się jak najmocniej zaciskać piąstki w rękawiczkach, by zachować choć trochę ciepła. Bat trzaskał, a wuj czasami specjalnie machał nim w kierunku świerków, pod którymi przejeżdżaliśmy, by posypała się na nas wielka kopa śniegu. Śmiał się przy tym chrapliwie, a z jego ust wydobywały się kłęby pary. Nawet w najtęższe mrozy ubierał tylko sweter i waciak. W gajówce czekał na

mnie kudłaty wilczur Cywil, próbujący polizać mnie po twarzy, najwierniejszy kompan w czasie moich zabaw na śniegu i letnich wypraw do lasu. Ciepło wielkiego pieca, pachnący świerk z długimi cukierkami, które każdego roku systematycznie podjadałem, ciasto drożdżowe cioci i wyjazd na pasterkę przypomniały mi się, kiedy spoglądałem za okno mojego pokoju. Te wspomnienia z dzieciństwa pozwalały mi uciec od smutnej zimowej rzeczywistości życia w mieście. Co rano widziałem ten sam rytuał: walkę kierowców z zamarzniętymi autami, ludzi marznących na przystankach i czekających na opóźnione autobusy, mróz, porywisty

wiatr, raporty o utrudnieniach komunikacyjnych przeplatające się z entuzjastycznymi relacjami ze stoków narciarskich. Były też i wiadomości najgorsze z możliwych: o wypadkach spowodowanych głupotą lub brawurą. Moje rozmyślania przerwał ostry dźwięk telefonu. — Paweł? — usłyszałem głos pana Tomasza. — Przyjdź do mnie — poprosił. Wziąłem notes i poszedłem do gabinetu szefa. Kiedy wszedłem do sekretariatu naszego departamentu, stanąłem zdumiony. Za biurkiem zamiast panny Moniki siedziała dziewczyna bacznie obserwująca brokat błyszczący

najej przeraźliwie długich paznokciach. Powoli podniosła na mnie wzrok. — Słucham pana? — odezwała się. Miała włosy sięgające ramion i ufarbowane w trzech odcieniach: blond, kasztan i bordo. Spod długich rzęs wyglądały na mnie brązowe oczy. Powieki umalowała na zimnoniebieski kolor, a miękkie, wydatne wargi błyszczały na różowo. Nie byłem pewny, czy brzoskwiniowy kolor policzków wynikał z jej wizyt w solarium, czy opaliła się tak na nartach w Dolomitach. Do pracy założyła białą bluzkę z gigantycznymi kołnierzami, sterczącymi jak skrzydła, kusy niebieski sweterek i

spodnie biodrówki, a do tego białe kozaczki z metalowymi szpilkami i długimi czubkami. — Gdzie jest Monika? — wydusiłem z siebie. — Wzięła urlop, bo jej mama zachorowała. Przysłano mnie tu w zastępstwie. — Jest szef? — wskazałem na drzwi gabinetu pana Tomasza. — To ten zabawny staruszek kimś kieruje? — zdziwiła się. — Tak, mną i panną Moniką — wyrzuciłem z siebie tak, żeby wyczuła, co myślę o tym jej zastępstwie. — Kogo mam zaanonsować? — spojrzała na mnie

gniewnie sięgając po słuchawkę telefonu. — Nazywam się Paweł Daniec. Nowa sekretarka zapowiedziała mnie i po chwili kiwnęła głową, że mogę wejść. — Panie Tomaszu... — zacząłem mówić zamykając za sobą starannie drzwi. — Wiem — szef lekceważąco machnął ręką. — Monika wkrótce wróci z urlopu. Usiądź proszę. Pan Tomasz sprawiał wrażenie jakby czas dla niego się zatrzymał. Mimo poważnego wieku wciąż wyglądał jakby miał niewiele ponad pięćdziesiąt lat

Szczupły, nieco przygarbiony, w okularach z dużymi szkłami, gęstymi siwymi włosami i pogodnym wyrazem twarzy, wyglądał jak reklama dziadków. — Przeczytaj! — podał mi list i usiadł po drugiej stronie stoliczka ustawionego w rogu gabinetu. To przy nim omawialiśmy wszystkie plany naszych akcji. List napisany był odręcznie. Ktoś bazgrał jak kura pazurem albo autorem był lekarz. Szanowny panie Tomaszu! Mieszkam niedaleko Starego Dzierzgonia i jestem lekarzem pediatrą. Oprócz pracy pasjonuje mnie historia i myślistwo. W czasie rozmów z

pacjentami wielokrotnie słyszałem, że w tej okolicy przed wojną SS prowadziło tajemnicze wykopaliska. Nie za bardzo wierzyłem w te opowieści, do czasu, kiedy jeden z chłopów pokazał mi dokumenty sygnowane pieczęciami tej organizacji. Teczkę z tymi papierami mam u siebie i chętnie je panu przekażę, bo z relacji prasowych wiem, że zajmuje się pan tego typu zagadkami. Pozdrawiam Tomasz Kardasz — Bardzo enigmatyczne — stwierdziłem odkładając list. — Jak przypuszczam, bardzo chciałbyś się przewietrzyć? — szef uśmiechnął się.

— W czasie takiej zimy? — zdumiałem się. — No właśnie... widzisz... — pan Tomasz pocierał rękoma kolana, jakby bolały go stawy — chciałbym upiec dwie pieczenie przy jednym ogniu. Ta... — szukał odpowiedniego określenia. — Panienka — rzuciłem. — Młódka — poprawił mnie. — Powinieneś dbać o maniery. Ona chce rozwiązywać z nami zagadki. — Co?! Pan doskonale wie, co zwykle wynika z pracy z takimi współpracownikami! — Wiem — przyznał zadowolony z czegoś pan Tomasz. —

Widzisz, ona jest... — Córką jakiejś szychy — domyśliłem się. — Tak. Skończyła studia związane z reklamą i promocją. Chwilowo nie było dla niej etatu w wyuczonym zawodzie, ale ktoś, nawet nie pytaj kto, wpadł na genialny pomysł. Ta panna uważa, że ma zacięcie dziennikarskie i stwierdziła, że cykl reportaży o naszej pracy świetnie wypromowałby misję naszego departamentu. — Szefie.. — nie dokończyłem zdziwiony, że pan Tomasz mógł ulec jakiemuś naciskowi. — Nie próbuj dyskutować.

Pomyśl, mamy sensację, wykopaliska prowadzone przez SS. To wspaniałe poletko do wymyślania najdziwniejszych teorii, którymi ty zakotłujesz w główce pani Anity. Przy okazji wyjazdu ona przemarznie i będzie miała dość eskapad. Napisze coś, znajdzie uznanie u przełożonych, którzy ją przyjmą na inne stanowisko, wszyscy zapomną o jej projekcie cyklu tekstów, a my będziemy mieli problem z głowy. — Nie spodziewałem się tego po panu — odparłem. — Słyszałeś o „kopach w górę”? — zapytał mnie z chytrym uśmiechem na twarzy — Nie.

— Byłem na szkoleniu z zarządzania zasobami ludzkimi. W wielkich korporacjach stosuje się różne metody pozbywania się mało kreatywnych lub niebezpiecznych dla firmy pracowników. Co zrobić z osobą, której dotychczasowa kariera mogła być wzorem dla reszty pracowników, ale „wypaliła się”? Nie można tego kogoś zwolnić, bo byłby to deprymujący przykład. Przeniesienie do innego działu może być traktowane jako degradacja. Trzeba więc takiego osobnika awansować na stanowiska, na którym najmniej zaszkodzi firmie. Musimy myśleć strategicznie! Nie mogłem wydusić z siebie

słowa. — Świetnie! — ucieszył się pan Tomasz. Wstał i otworzył drzwi. — Pani Anito! Prosimy panią! Pani Anita weszła do gabinetu i przyglądała się nam. — To Paweł, to Anita — przedstawił nas sobie. — Myślę, że jako młodzi ludzie powinniście mówić sobie po imieniu, tym bardziej że już wkrótce będziecie współpracowali. Paweł pomoże w realizacji pani projektu. — O! — wargi Anity ułożyły się w kształtne kółeczko. — Co będziemy robili? — Wyjedziemy jutro w teren — oznajmiłem.

— Jutro? — Anita zaniepokoiła się. — Pokrzyżowałem jakieś plany? — ucieszyłem się. — Byłam zapisana do kosmetyczki, ale chyba na wieczór wrócimy? — To może być wyjazd nawet na kilka dni — zapewniałem ją. — Na tym polega nasza praca w terenie — przyznał pan Tomasz. — Będzie pani miała wspaniały materiał o SS. — Wow! — Anita wydobyła z siebie radosny okrzyk. — O której wyjazd? — szef zapytał mnie.

— O siódmej! — prawie krzyknąłem. — Z ministerstwa — rzuciłem wychodząc. Wściekły przemknąłem przez korytarz do swojego pokoiku. W liście był adres i numer telefon Tomasza Kardasza, więc zadzwoniłem do niego. Nie mógł ze mną długo rozmawiać, bo przyjmował pacjentów, ale powiedział, że nazajutrz ma wolne, więc może mi poświęcić cały dzień. Tradycyjnie, jak to przed wyjazdem w teren, dłuższy czas spędziłem w bibliotece, a następnie zrobiłem w sklepie zakupy. Wieczorem, jeszcze przed dwudziestą drugą spakowałem bagaże i ułożyłem się do snu. Przed

snem uśmiechnąłem się, bo wyobrażałem sobie, w jakim stanie psychicznym i fizycznym będzie rano Anita, zapewne nieprzyzwyczajona do tak wczesnego wstawania. Wciąż pamiętałem, że złośliwość mało kiedy przynosi spodziewane efekty i ostatecznie odbija się czkawką. Jak z każdą tego typu nauką bywa, tak i teraz zapomniałem o niej i miałem cichą nadzieję, że udręczona mina Anity przyniesie mi satysfakcję. Wstałem wcześniej, by uruchomić i odśnieżyć wehikuł. Mokry, świeży śnieg utworzył lodową skorupę na brezentowej płachcie rozpiętej na prętach nad kabiną. Zmiatanie białego puchu z długiej i

szerokiej maski o kanciastym kształcie trwało długo. W końcu, chuchając w dłonie nim wnętrze wehikułu odpowiednio się nagrzało, podjechałem pod gmach ministerstwa. Stało tam tylko jedno auto, eleganckie bmw. Zaparkowałem kilka metrów od niego i wysiadłem z wehikułu. Nie wyłączałem silnika i chciałem tylko pokazać się Anicie, która mogła czekać w sieni ministerstwa, bo przecież nie wiedziała, jakim samochodem po nią przyjadę. Rozgrzewając się przytupywaniem, rozglądałem się. Nagle otworzyła się przednia para drzwi bmw i wysiadło z niego dwóch krótko ostrzyżonych drągali. Jeden z nich ruszył w moją

stronę, a kierowca zaczął obchodzić limuzynę. Ten pierwszy bezceremonialnie odsunął mnie i podszedł do wehikułu. Szarpnął za drzwiczki i zajrzał do środka. — Halo, proszę pana! — krzyknąłem trzęsąc się z zimna. Tamten nie reagował, tylko zaczął sprawdzać zawartość skrytek w wehikule. To mnie zdenerwowało. — Tak nie można! — zwróciłem mu uwagę kładąc dłoń na jego ramieniu. Jego kolega otwierał bagażnik, a ten siedzący w moim wehikule nagle wyskoczył przede mnie i chciał chwycić mnie za prawy rękaw mojej kurtki na

wysokości mojego ramienia. Natychmiast zrobiłem krok w tył prawą nogą a jednocześnie chwyciłem go za wyciągniętą dłoń. Wykorzystałem fakt, że pod warstwą śniegu był lód, pociągnąłem napastnika do siebie i błyskawicznie wyciągnąłem jego wyprostowaną rękę przed siebie. Prawym łokciem podważyłem jego ramię, zrobiłem prawą nogą krok przed niego, a następnie obróciłem się w lewo, pociągając jego dłoń do jego barku. Stanął przede mną wygięty do tyłu sycząc z bólu i sięgając po coś pod kurtkę. Spodziewałem się, co to może być, więc tylko delikatnie pchnąłem go ku ziemi. Wylądował plecami w pryzmie

śniegu. Jego kolega już rozpoczynał szarżę, ale w tym momencie otworzyły się tylne drzwiczki bmw. Młodzieniec nie spodziewał się tego i wpadł na nie kolanem. — Stójcie! — z wnętrza dobiegł nas krzyk Anity. Po chwili wysiadła i stanęła podpierając się pod boki. Była ubrana w skórzane buty wiązane z przodu grubymi sznurowadłami zakończonymi wielkimi jak piłka tenisowa futrzanymi pomponami. Założyła też obcisłe dżinsy i krótki, sięgający do pasa kożuszek z kapturem. — On jest w porządku —

powiedziała. Stanąłem tak, by mieć na oku obu młodzieńców i czekałem, co się wydarzy. Ten, którego rzuciłem w śnieg, wstał i wściekły wycierał mokre dłonie o kurtkę. Drugi zawrócił do bagażnika i wyjął ogromną torbę podróżną. Podszedł z nią do mnie i podał mi ją. — Schowaj to do tego swojego gruchota — warknął. Otworzyłem bagażnik i wcisnąłem rzeczy Anity do środka. Po chwili osiłek pojawił się z walizką. — To chyba trzeba włożyć do środka — powiedziałem pokazując, że w bagażniku nie ma już miejsca. Walizka wylądowała na tylnym

siedzeniu wehikułu, podobnie jak mały plecak. — Dziękuję wam, chłopcy — Anita uśmiechnęła się. Panowie wsiedli do bmw, które po chwili gniewnie błyskając niebieskimi światełkami, włączyło się do sznura sunących ośnieżoną ulicą aut. — To byli ochroniarze mojego taty — wyjaśniła mi Anita. — Tata postarał się o ochronę, bo świadczy ona o prestiżu. — Proszę — otworzyłem przed Anitą drzwiczki. Wsiadła do wehikułu i skuliła się w fotelu. — Czy ten... pojazd dojedzie na miejsce? — upewniała się.

— To świetny wóz — mruknąłem. — Dotąd mnie nie zawiódł. W razie problemów zadzwonisz po ochroniarzy taty. — Chcesz powiedzieć, że to coś — wzgardliwie wydęła usta — jest lepsze od bmw? — O niebo, od audi i innych samochodów twoich kolegów też. Wehikuł bez problemu wyjechał na ulicę i powoli pojechaliśmy w kierunku wyjazdu ze stolicy na północ. — Skąd wiesz, czym jeżdżą moi koledzy? — Nie wiem, czym jeżdżą, ale wiem, co dla ciebie jest synonimem

dobrego samochodu. — Nie lubisz bmw? To twoim zdaniem gruchoty? — Być może to dobre wozy, aleja wolę wehikuł. — Uprzedzano mnie, że jesteście dziwakami. — Kto cię uprzedzał? — Tata. — Znam twojego tatę? — Osobiście chyba nie — prychnęła śmiechem. — Najwyżej z telewizji. — Prawie nie oglądam telewizji. Ciekawe, na jakiej podstawie twój tata wydaje opinie o mnie i moim szefie.

— Popytał się ludzi. — Jest zapewne kimś bardzo ważnym, a tak łatwo wydaje fałszywe sądy. — Rozumiem — Anita ironizowała. — Ty i twój szef jesteście niedocenianymi geniuszami. Twój samochód, wyglądający jak puszka sardynek, jest lepszy od limuzyny. Ty zaś, zwykły ministerialny urzędniczyna, bez trudu powaliłeś na ziemię zawodowego ochroniarza. O co więc w tym wszystkim chodzi? — Wywiad twojego taty zawiódł na całej linii. — Kim więc naprawdę jesteście?

— Musisz zdać się na swoją intuicję — wyjechaliśmy z Warszawy i głośniej włączyłem muzykę, by nie prowokować Anity do dalszej dyskusji. — Musisz słuchać takich smętów? — zapytała przy drugiej piosence. — To Kate Bush, śpiewa „How to be invisible?”. Powinno ci się to przydać — uciąłem rozmowę. — Niby czemu? — Chciałbym, byś dała mi w spokoju posłuchać muzyki. — Zdradzisz przynajmniej, dokąd jedziemy? — Do Starego Dzierzgonia.

— A gdzie to jest? — Na północ od Iławy, na zachód od Jezioraka. — Aha — burknęła i założyła ręce na piersi. Siedziała tak naburmuszona prawie całą drogę. Co jakiś czas tylko jej telefon komórkowy wygrywał jakąś szaloną melodyjkę, kiedy ktoś dzwonił do Anity lub otrzymywała wiadomość tekstową. Ruch na drodze niekiedy wzmagał się, a niekiedy jechaliśmy sami wśród śnieżnej zadymki. W Ostródzie musieliśmy zjechać z drogi Warszawa — Gdańsk. W mieście zatrzymaliśmy się przy niewielkiej

restauracji nad Jeziorem Drwęckim, vis–a–vis ostródzkiego zamku. Anita zamówiła sobie cappuccino i hamburgera, a ja gorącą czekoladę i sandacza w śmietanie. Przy okazji studiowałem mapę wyszukując odpowiednią drogę dojazdu do domu Tomasza Kardasza. Z moją towarzyszką podróży wymienialiśmy tylko zdawkowe uwagi. Około czternastej skręciłem w leśną drogę, co zaniepokoiło Anitę. — Gruchot się zepsuł? — udawała radość. — Tędy zgodnie ze wskazówkami i mapą powinniśmy dojechać do domu naszego informatora

— odpowiedziałem. — Kto to taki? — Lekarz. — Pewnie psychiatra. — Czemu akurat tej specjalności? — Chce poznać kliniczny przypadek dziwaka i dlatego zwabił cię do leśnej głuszy... — Ale jeszcze nie wie, że przyjedzie ze mną piękna dziewczyna... — wtrąciłem. — Uważasz mnie za piękną? — Anita była zadowolona. — Użyłem tego przymiotnika tylko na potrzeby tworzonego przez nas scenariusza

thrillera — mówiłem patrząc na leśną drogę przed nami, w której widać było tylko dwie koleiny opon samochodowych w kilkudziesięciocentymetrowej warstwie śniegu. — I co dalej wydarzy się w tym filmie? — dopytywała się Anita. — Rozegramy to klasycznie, według ogranych schematów: najpierw dziwne zachowanie gospodarza, potem wypadek na polowaniu i w końcu samotna, zrozpaczona dziewczyna musi się ratować i w finałowej scenie zabije szaleńca... — Boże! — krzyknęła moja

pasażerka. Nie przestraszyła się mojej wizji, ale tego jak maska wehikułu zatańczyła w lewo i w prawo. Brązowe pnie drzew, rozczapierzone gałęzie krzaków zawirowały jakby przed nami przebiegła gimnastyczka z szarfami. Natychmiast kontrowałem kierownicą i szybko zerknąłem, czy włączyłem przełożenie napędu na cztery koła. Kiedy tylko wyprostowałem auto, zredukowałem bieg i spokojnie trzymałem stopę na pedale gazu. Wehikuł mruczał, warczał, ale posłusznie sunął do przodu. W lusterku zobaczyłem za nami wielką dziurę w lodzie na kałuży, która była pod śniegiem. Pokrywa lodowa

załamała się pod naszym samochodem i stąd się wziął ten nasz nagły „taniec” na drodze. Pod maską „gruchota”, jak go nazywała Anita, krył się wspaniały, ognisty rumak. Zawdzięczaliśmy go pewnemu kolekcjonerowi, któremu pan Tomasz, mój szef, pomógł odzyskać skradzione obrazy. Obserwowaliśmy wtedy pewnego handlarza dziełami sztuki, który próbował wystawić starodruk. Nie wiedzieliśmy, skąd go miał i czy nie miał takich zabytków więcej. Śledziliśmy go i wtedy zobaczyłem, że spotkał się z angielskim arystokratą, którego twarz wydała mi się znajoma. To był kierowca rajdowy. Już

jego pradziadek startował w 1902 roku w wyścigu o Puchar Gordon Bennetta jako reprezentant Royal Automobil Club autem marki Napier. Młody lord odziedziczył fortunę przodków i wystawił swój team rajdowy na subaru impreza. Przestrzegliśmy Anglika przed kupnem starodruku, który okazał się być w końcu kradzionym z kolekcji człowieka, starannie ukrywającego swoje hobby. Kilka miesięcy później arystokrata miał wypadek w trakcie rajdu na Cyprze. Dachował i z karoserii zostały strzępy. W tym samym czasie zepsuł się silnik w naszym starym wehikule, a remont podzespołów z astona martina kosztowałby nas majątek.

Księgowa ministerstwa nie zgodziła się na wzięcie kredytu na naprawę wehikułu i byliśmy w kropce. Wtedy do Polski na licytację obrazów przyjechał nasz znajomy Anglik, odwiedził nas i kiedy się dowiedział o naszym problemie, postanowił nam zrobić prezent — naprawił wehikuł wstawiając w niego elementy ze swojego subaru. Subaru jako jedna z ostatnich marek stosuje silnik w układzie bokser, taki jak w starych garbusach. Taki układ cylindrów utrudnia wprawdzie zasilanie i rozrząd, ale obniża całą konstrukcję i punkt ciężkości, a przez to wehikuł mniej wychyla się na zakrętach.

Mamy rajdowe amortyzatory Bilstein, zawieszenie multi–link, twarde, ale mocno trzymające nas drogi. Na takim można przejechać rajd Paryż– Dakar i oczywiście jeździć po polskich drogach. Mamy wyższe, bo szesnastocalowe koła, dzięki czemu dziury w jezdni są mniej groźne. Zainstalowaliśmy także chip tuning. To jeden ze sposobów podrasowania samochodu, żeby tak ustawić urządzenia sterujące wtryskiem paliwa i innymi parametrami, by uzyskać więcej mocy z silnika. Ten zysk mocy oznacza szybsze zużycie elementów silnika, ale ludzie, których stać na taki timing, nie przejmują się kosztami. Byłem pierwszym

klientem, który prosił o obniżenie mocy. Panowie zajmujący się tuningiem w pierwszym momencie zdębieli, potem obejrzeli silnik i kiedy przyjechałem po wehikuł tydzień później, ujrzałem cacko — czerwony guzik. Jedno naciśnięcie i mój ekonomiczny, klekoczący jak garbus wehikuł ryczał jak prawdziwy lew. Na urodę na razie trudno coś poradzić i wehikuł jest jak larwa owada, z wielkimi gałami reflektorów. Droga łagodnie wiła się między wzgórzami porośniętymi lasem mieszanym. Ślady opon pojazdu, który jechał tędy przed nami dawno zniknęły w jakiejś przecince. Ja, zgodnie z instrukcjami Tomasza Kardasza, miałem

dojechać na skraj jaru, którym płynęła rzeczka Młynarówka. Po około kwadransie dojechaliśmy w takie miejsce i wtedy Anita znowu krzyknęła. — O, Boże! Uwaga, padnij! Pochyliła się starając ukryć się poniżej poziomu deski rozdzielczej. Powstrzymałem się przed gwałtownym naciśnięciem hamulca, bo gdyby pod śniegiem był lód, to natychmiast stoczylibyśmy się w kierunku dna jaru. Utrzymaliśmy się na drodze, ale odruchowo spojrzałem w lewo, na Młynkówkę. Szalała między głazami niczym górski potok, kilkanaście metrów poniżej drogi, na której się

zatrzymaliśmy. Na brzegu skarpy nad drogą, trzydzieści metrów od nas, siedział na koniu mężczyzna i mierzył do nas ze sztucera z lunetą.

ROZDZIAŁ 2 CZARNY DIABEŁ • GOSPODARSTWO DOKTORA KARDASZA • ZNALEZIONA TECZKA • KARTOTEKA HANSA SCHLEIFA • HISTORIA MAŁEJ KAPLICZKI • POLOWANIE NA DZIKI • KRÓL LASU • ZAKOPANA PAPIEROŚNICA

Jeździec powoli przewiesił broń przez ramię. Był wysoki, szczupły, ubrany w bryczesy, skórzaną kurtkę i futrzaną czapę z lisim ogonem zwisającym z tyłu. Zawrócił konia i zjechał ze skarpy w dogodnym dla niego miejscu. Jego czarny rumak potrząsał głową i puszczał kłęby pary z ośnieżonych nozdrzy. Brodził w śniegu wyrzucając kopytami małe fontanny śnieżnego puchu. Kiedy jeździec podjechał bliżej, zobaczyliśmy jego pociągłą twarz, z równą kreską brody, silnie zarysowaną szczęką i głębokimi zmarszczkami. Brązowe włosy były przyprószone siwizną. Mógł mieć nie więcej niż

czterdzieści lat. Ukłonił się nam zdejmując czapkę i wywijając nią naśladował dawne dworskie zwyczaje. Wyjrzałem do niego przez okienko. — Pan Tomasz Kardasz? — upewniałem się. — Państwo z Warszawy? Z ministerstwa w sprawie mojego listu? — Tak! — odkrzyknąłem. — Chciał pan do nas strzelać? — Nie. Chciałem wam się tylko z daleka dobrze przyjrzeć. Niech pan jedzie za mną — powiedział jeździec. Obrócił konia i zaczął sprowadzać nas drogą w dół. Wokół nas dominowały teraz wysokie, ciemne, wyprostowane

jak świece świerki. Zrobiło się jakby ciemniej. Jechaliśmy wpatrując się w kołyszący się na boki koński ogon. — Trafił swój na swego — jęknęła Anita. — Jak to dziwaki potrafią się wy czaić nawet w wielomilionowej populacji. Ale jest przystojny... Wyjechaliśmy z lasu na polanę o średnicy około kilometra. Kardasz wskazał nam, że mamy pojechać drogą naokoło wzgórza. Sam przyspieszył, jednym klepnięciem w zad zmusił konia, by ten stanął dęba i rzucił się galopem pod górę. Wierzchowiec pędził jak szalony zostawiając za sobą białą mgiełkę śnieżnego pyłu. — Czarny Diabeł! — Anita

nadała imię koniowi. Przejechaliśmy środkiem między widocznymi wałami, które wiosną były pewnie piaszczystymi skarpami. Z drugiej strony wzniesienia zobaczyliśmy wysoki na półtora metra kamienny mur z niszą na kapliczkę i otwartą bramą około stu metrów na prawo od niej. Czekał tam na nas Kardasz, a jego koń tylko uderzał gniewnie kopytem o ziemię, jakby zły, że bieg trwał tak krótko. Przejechaliśmy między drewnianymi skrzydłami i znaleźliśmy się w czymś, co chyba było winnicą i ogrodem. Gęste szpalery świerków i sosen rosły po wewnętrznej stronie muru, ale za nimi widać było rzędy

różanych krzewów i winorośli na zboczu łagodnie schodzącym na południe, w stronę zamarzniętej tafli jakiegoś stawu. Kilkadziesiąt metrów od jego brzegu stał piętrowy dom z mansardowym dachem, spora stajnia z pruskiego muru i garaż. — Zaczarowany ogród — szepnęła Anita. To miejsce, nawet w środku srogiej zimy robiło nieco bajkowe wrażenie. Byłem przekonany, że gdyby zza wełnistej, szarej warstwy chmur wyjrzało słońce, to śnieg skrzyłby się jak lukier. Zjechaliśmy przed wejście z dwiema kolumnami. — Niech państwo wejdą!

— zachęcał nas Kardasz wskazując na drzwi. Zgrabnie zeskoczył z konia i prowadząc go za uzdę poszedł do stajni. Byłoby niezręcznie samemu wchodzić do czyjegoś domu, więc poszedłem za gospodarzem, a za mną brodziła w śniegu Anita. — Pan też kocha konie? — zapytał Kardasz, kiedy zobaczył mnie w drzwiach stajni. Były tu trzy boksy, dwa zajęte przez konie, drewniane poprzeczki na uprząż i odgrodzone miejsce na siano. Kardasz właśnie zdejmował siodło. Na kołku powiesił broń i czapę. W stajni było niewiele światła, ale nawet tu można

było dostrzec, jak intensywnie niebieskie były oczy naszego rozmówcy. — Lubię i umiem jeździć, ale nie mam czasu i pieniędzy na tę przyjemność — odpowiedziałem. — Ja uwielbiam konie! — przyznała Anita. — Tata ma kilka i latem na nich jeżdżę. Kardasz spojrzał na dziewczynę i uważnie się jej przyglądał. — To moja współpracownica — wyjaśniłem. Kardasz tylko kiwnął głową i zajmował się karmieniem i czyszczeniem konia. Przy okazji opowiadał nam jak trafił w tę okolicę. Urodził się w Bydgoszczy, ale miejscem narodzin jego osobowości była wioska

Barłogi w Borach Tucholskich i ten wioskowy nastrój postanowił sprowadzić w okolice swojego domu. Ma 1600 różanych krzewów. Ma też na południowym stoku krzewy winogron. Może w tym roku zbierze ich kilkaset kilogramów i znowu przygotuje wino „Le soleile du Kardasz”. Po studiach na medycynie praktykował we Francji, w Grecji, ale postanowił wrócić do Polski, by tu pracować jako pediatra. Miał dość pieniędzy, by się urządzić, a po co mu więcej? Wtedy, dziesięć lat wstecz, kiedy przyjechał tu pierwszy raz, pod śmieciami rosły kwiatki, strumień Młynkówki szemrał, wokół rosły stare drzewa, a trafił w to miejsce

przypadkowo, przyprowadzony przez kolegę i obaj próbowali w tej okolicy łapać ryby. Były tu kiedyś tartak i młyn, ale kilkadziesiąt lat temu władze kazały to wysadzić w powietrze. — Stary świat miał zniknąć z powierzchni ziemi zastąpiony nowym ładem, ale pewnych rzeczy nie da się pokonać — mówił Kardasz. — Wierzą państwo w magię miejsc? Tu nie mógł być zwykły śmietnik, to idealna lokalizacja, żeby tu żyć. Czuję ten wsiowy klimat z Barłogów, doskonale pamiętam maleńki domek z drewna, gliny i słomy, w którym wszystko było malutkie. Dookoła nic nie rosło prócz sosen. Drzewa były olbrzymie, niebo

bezkresne, a po nim płynęły obłoki nie wiadomo skąd i dokąd. Do dziś czuję jak biły dla mnie serca mamy i babci! Skończył porządki i poprowadził nas do domu. Weszliśmy do ogromnej kwadratowej sieni o ścianach długości czterech metrów. W prawo szło się do salonu i gabinetu Kardasza, W lewo do jadalni i kuchni. Na wprost były drewniane schody i przejście do łazienki. Na górze były cztery ogromne pokoje. — Chyba zanocujecie u mnie? — dopytywał się gospodarz. — Mieszkam tu sam, więc nie sprawicie mi żadnego problemu, a będziemy też mieli dość czasu, żeby spokojnie

porozmawiać. Przyznam, że skwapliwie wykorzystałem to zaproszenie do pozostania w pięknym domu, wypełnionym starymi meblami i obrazami namalowanymi przez Kardasza. Najpierw zostaliśmy przywitani pieczenia z dziczyzny podaną z chrzanem, ogórkami kiszonymi, domowym chlebem i smalcem. Gospodarz nalał nam do kieliszków wina, ale sam tylko sączył to co miał na dnie. — W nocy idę na dziki — wyjaśnił. — Nie mogę iść na polowanie po alkoholu. Może pan chce pójść ze mną. Będziemy akurat w okolicy

Kamieni Wilhelma, które chciałbym panu pokazać. — Z przyjemnością — odparłem. — W nocy, w taki mróz iść do lasu? — dziwiła się Anita. — Zapewniam panią, że tylko trochę szczypie w nos — roześmiał się Kardasz. Przygotował nam kawę w dużych filiżankach i przenieśliśmy się do salonu, gdzie palił się ogień w kominku. Rozsiedliśmy się w fotelach i gospodarz przyniósł mi współczesną tekturową teczkę. — Niech pan to przejrzy — wręczył mi teczkę.

Rozwiązałem sznurki i zobaczyłem, że w środku znajduje się kilka kartek z urzędową korespondencją i trzy zdjęcia. Zacząłem od fotografii. Pierwsza prezentowała ciężarówkę wypełnioną ludźmi, z dwiema błyskawicami w białym kole, emblematem SS, na drzwiczkach kabiny i hitlerowską flagą z tyłu pojazdu. Na odwrocie ktoś napisał odręcznie po niemiecku: „Pojazd z batalionu »Ausgrabungen« z personelem sztabu Reichsführera SS; Daimler–Benz–Diesel. Przejazd polną drogą”. Kolejna fotografia przedstawiała teren ogromnych wykopalisk w lesie, na jakimś grodzisku. Z tyłu odczytałem jedynie:

„Christburg”. Ostatnie zdjęcie przedstawiało wnętrze jakiegoś budynku gospodarczego, ławy z glinianymi skorupami naczyń. „Wystawa pod gołym niebem” — napisano na poplamionym, żółtym papierze. Zacząłem przeglądać dokumenty, ale były tam tylko urzędowe adnotacje. — I co pan na to? — zapytał mnie Kardasz. — To ciekawe — przyznałem. — Czy mogę to wypożyczyć? — Chciałem to państwu przekazać, sobie zachowałem tylko skany. — Dziękuję. Czy wie pan

coś więcej na temat tych wykopalisk? — Mało. Ludzie mi o nich mówili, to jedna z takich lokalnych legend, że SS szukało w tych okolicach jakiegoś skarbu. — Wiem trochę więcej o tych poszukiwaniach. Szperałem w książkach i coś znalazłem. W latach 1933–1938 w Starym Dzierzgoniu, w miejscu grodziska, gdzie miał też być wybudowany gród krzyżacki, w zakolu rzeki Dzierzgoń, niemieccy naukowcy przekopali 65 arów powierzchni. Badaniami kierowali Hans Schleif i Walther von Seefeld. Znaleźli zabytki ze schyłku epoki brązu, to jest z pierwszego tysiąclecia przed naszą erą, elementy

ceramiki płasko– i kulistodennej: misy, kubki, czerpaki, garnki, czarki, talerze, amfory, oraz jeden grób kloszowy. Dane te pochodzą ze szczątkowej dokumentacji autorstwa Hansa Schleifa, który pozostawił po sobie tak zwaną Kartotekę Schleifa. składającą się ze 115 teczek stanowisk archeologicznych, zawierających 1003 karty z opisami i rysunkami ceramiki osadniczej i grobowej z młodszych okresów epoki brązu i wczesnej epoki żelaza. Dokumentacja ta została przekazana do Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie jako dar od Józefa Kostrzewskiego oraz rodziny Jerzego Antoniewicza, który dokumenty te otrzymał do opracowania

także od Kostrzewskiego. Sam Kostrzewski w czasie wojny musiał ukrywać się przed gestapo, bo był poszukiwany za to, że przed wojną głosił poglądy o prasłowiańskim charakterze kultury łużyckiej. Polski archeolog znalazł dokumentację Schleifa w Poznaniu. Pod koniec 1939 roku Hauptsturmführer SS Hans Schleif przybył do Poznania, gdzie został mianowany komisarycznym powiernikiem dóbr kultury w Wielkopolsce. Jego zadaniem miało być zabezpieczanie, czyli pisząc wprost grabienie dóbr kultury. W lutym 1940 roku Schleif opracował projekt utworzenia w Poznaniu muzeum

archeologicznego dotyczącego obszaru od Królewca do Wiednia. — Utworzył je? — zapytała Anita. — Nie wiem — przyznałem — ale ważniejszym jest znalezienie odpowiedzi na inne pytanie. Żeby dotrzeć do pokładów ceramiki z tak odległej przeszłości, naukowcy musieli przekopać się przez warstwy młodsze, z czasów osady pruskiej, a potem grodu krzyżackiego. Może badaczom z SS chodziło o ślady wyprawy krzyżowej przeciw Prusom z pierwszej połowy XIII wieku, po której założono osadę Christburg, czyli „zamek Chrystusa”, obecny Stary Dzierzgoń?

Nie znamy niemieckiej dokumentacji dotyczącej jakichkolwiek odkopanych przedmiotów z okresu średniowiecza. Może ich nie było, a może ich dokumentacja zaginęła w czasie wojny? — Mam też inną koncepcję — odezwał się Kardasz. — Szukali śladów „zamku Chrystusa” tam, gdzie nie trzeba — stwierdził. — Jutro wam wszystko pokażę. Nawet nie zorientowaliśmy się, kiedy zrobiło się późno. Około dwudziestej ubraliśmy się z Kardaszem i wyszliśmy na dwór. — Paweł, jesteś przesądny? — gospodarz zaczął mi mówić po imieniu.

— Czemu pytasz? — Dziś jest piątek, trzynasty stycznia. — Nie bywam aż tak przesądny — pokręciłem głową. — To magiczna okolica, więc się tak nie zarzekaj — uśmiechnął się Kardasz. Doszliśmy do bramy i za nią skręciliśmy w prawo. Maszerowaliśmy bruzdami w śniegu, powstałymi po tym, jak przejechałem tędy wehikułem. Mijaliśmy kapliczkę w murze i zatrzymałem się, by przyjrzeć się jej bliżej. Księżyc był w pełni, niebo bezchmurne i rozgwieżdżone. Wszystko w tym świetle miało barwę

bladoniebieską. Kamienie w murze tworzyły ciemnymi spoinami i rysami fantastyczne kształty przypominające pnącza dzikich roślin, bajkowe potwory. W niszy około czterdziestocentymetrowej wysokości umieszczono kapliczkę. Do dwóch nieporadnie zbitych desek umocowano krucyfiks z dwóch patyków. Jedno ramię było zawinięte jak bandażem kawałkiem aluminiowej folii, poczerniałej ze starości. Na samej figurce Chrystusa były widoczne wgniecenia i zadrapania, jakby przed laty ktoś usiłował zniszczyć kapliczkę. — Zostawiłem tę pokaleczoną figurkę, krzyż i tło łatane

jako alegorię ludzkiego życia — tłumaczył mi Kardasz. — Nasz los też czasami wydaje się taki połamany, zbity prowizorycznie gwoździami i związany drutem, a przecież wszyscy, tak jak ta kapliczka w murze, znajdujemy silne oparcie w Bogu. Powiem ci coś jeszcze, nikt tej kapliczki nie ukradnie, a w tej okolicy ginie nawet blacha z drogowskazów. Tomek przeżegnał się i poprowadził mnie do lasu. Tu śnieg chrupał pod naszymi stopami jak tafle wafli, które ciocia Alina przekładała masą orzechową i robiła w ten sposób naj pyszni ej sze wafle na świecie. Idąc, Kardasz opowiedział mi historię

kapliczki. Natknął się na nią, kiedy musiał wyciąć rosochatą, chorą sosnę. Nie znał historii kapliczki. Drzewo zostało ścięte, kapliczka zabezpieczona i wtedy przyszły zaniepokojone sąsiadki z leśnej kolonii pytając Kardasza, co zrobił z tym krzyżem i Chrystusem. Tomek obiecał, że kapliczka znajdzie odpowiednio godne miejsce, a przy okazji poznał jej historię. Dowiedział się, że wisielcem był pijak, którego rzuciła żona. Ten obiecywał kolegom z knajpy, że nastraszy swoją byłą żonę i kiedy będzie jechała do pracy w lesie, to on powiesi się, ale tak „na niby”, żeby ludzie go zdjęli, a żona zobaczyła, jak za nią

szalał. Jak zaplanował, tak zrobił. Na sośnie przygotował pętlę, zobaczył traktor leśnictwa ciągnący przyczepę osobową i skoczył. Na jego nieszczęście to była wycieczka szkolna, która przyjechała do szkółki leśnej i kierowca nie chcąc straszyć dzieci, nie zatrzymał się. Na pamiątkę tamtego tragicznego wydarzenia został ten krzyż. Na polowanie założyłem ciepłe kalesony, wojskowe drelichy, kurtkę z podpinką. Kardasz dał mi swój ą futrzaną uszankę, a do tego zarzuciliśmy na siebie białe peleryny. Tomek prowadził mnie pewnie przez las, ale miałem wrażenie, że cały czas idziemy po ogromnym łuku. Miejscami

brodziliśmy po kolana w śniegu i ani przez chwilę nie widziałem nawet tropu dzikiej zwierzyny. Tomek zatrzymał się przy paśniku, z którego smętnie zwisały pojedyncze źdźbła siana, a wokół walały się resztki jabłek i ziemniaków. Myśliwy przyglądał się śladom, potem oparł się o słup podtrzymujący dwuspadowy daszek. Zsunął czapę na tył głowy i głęboko wdychał mroźne powietrze. — Chodziłeś na polowania? — zapytał, a przemówił ciszej, niż kiedy opowiadał o kapliczce i byliśmy na skraju lasu koło jego domu. — Parę razy, głównie towarzysko.

— Nie chcę się przed tobą tłumaczyć, dlaczego poluję. Mógłbym ci opowiadać o selekcji chorych sztuk, o gospodarce leśnej i to byłaby prawda. Dla mnie najważniejsze jest wyjście do lasu, zasadzka, podchodzenie, a strzał i upolowane zwierzę to rzeczy drugorzędne. Mówię ci to po to, żebyś nie był rozczarowany, kiedy nic nie upolujemy. — Twoja pieczeń była wyśmienita, wino też, ale jutro mogę jeść tylko chleb z dżemem — odpowiedziałem. — Za kwadrans dam ci znak i wtedy musimy zachować maksymalną ostrożność. Zrozumiałeś?

Kiwnąłem tylko głową. Napiliśmy się herbaty z termosu, który Tomek miał ze sobą. Szedłem za nim, stawiając nogi tam, gdzie i on stąpał. Staraliśmy się nie trzymać jednostajnego rytmu marszu, by to nie spłoszyło zwierząt. Kiedy po chwili obejrzałem się, zobaczyłem, że już nie widzę paśnika, nasze ślady nikną za jakimiś świerkami, znajdujemy się w kompletnej leśnej głuszy. Ciszę przerywały tylko skrzyp drzew walczących z mrozem i odległy przeciągły huk, jakby gigantyczne kule toczyły się po torze w kręgielni nad wierzchołkami drzew. Znałem ten odgłos: tak grzmiał lód na jeziorach. Nagle Tomek zatrzymał się, zastygł

z przyłożoną kniej ówką do ramienia. Spojrzałem w miejsce, w które celował. Za pniami drzew przemknął cień jelenia z dużym porożem. — Tylko na niego patrzyłem — szepnął mój towarzysz. — To król tych lasów. Szliśmy dalej z szeroko rozstawionymi rękoma, by w głębokim śniegu nie stracić równowagi. Wyszliśmy na szczyt niewysokiego pagórka. Na zboczu sąsiednim, oddzielonym od nas zagłębieniem o szerokości około pięćdziesięciu metrów, ujrzałem rząd charakterystycznych sylwetek dzików. Staliśmy nieruchomo czekając, co one zrobią. Kardasz

starannie mierzył i wypalił z górnej lufy. Byłem pewny, że trafił. Miał przecież zamontowaną lunetę. Jednak wszystkie dziki pierzchły. — Ranny uciekł — stwierdził Kardasz. — Musimy iść za nim. Niecka była szersza, a zbocze drugiego wzniesienia bardziej strome, niż mi się wydawało. Dotarliśmy do ścieżki tropów wydeptanych przez dziki. Tomek szybko znalazł ciemną pręgę krwi na śniegu. — Widzisz? — wskazał na dużą odległość między wydeptaną w śniegu ścieżką a początkiem czerwonej kreski.

Pociski w broni myśliwskiej są dosyć ciężkie, by nie leciały na duże odległości i czasami, kiedy przelatują na wylot przez zwierzynę, ciągną za sobą strużkę krwi, którą właśnie teraz widzieliśmy. Dystans pomiędzy tropem dzików a kroplami krwi świadczył, że Tomek trafił w wysoką sztukę. Teraz szliśmy za rannym dzikiem śledząc jasnoczerwone strugi krwi. — Trafiłem w płuco — Kardasz wyjaśnił tajemnicę tej barwy. Przedzieraliśmy się kilka minut za tropami dzików, które szeroką falą uciekały w tym samym kierunku, lecz coraz bardziej rozchodziły się. Tomek przyspieszył, przedzieraliśmy się przez

jakieś kolczaste krzaki, wyrywaliśmy buty z plątaniny pnączy ukrytych pod śniegiem. Nasze kroki w lesie brzmiały nieprzyzwoicie głośno i chyba obaj w tym samym czasie pomyśleliśmy to samo. Jeszcze zdawało się, że echo porywa nasze kroki gdzieś między pnie drzew, ale wokół panowała śmiertelna cisza. Tomek miał pod peleryną torbę, z której wyjął coś, czego się u niego nie spodziewałem. Był to obrzyn, dubeltówka ze skróconymi do jednej trzeciej długości lufami. Podał mi broń oraz dwa naboje. — To do samoobrony — wyjaśnił. — Nie podoba mi się to wszystko.

Nie mówił, co konkretnie miał na myśli. Załadowałem obrzyna i trzymałem go niepewnie. Tomek wsunął do górnej lufy swojej strzelby nabój myśliwski. Dolna lufa była przeznaczona na pociski karabinowe, dobrze do strzelania na przykład do lisów. — To jest wzgórze, które chciałem ci jutro pokazać, te z Kamieniami Wilhelma — szeptał. — Obejdziemy górkę, żeby zobaczyć, czy ranny dzik zbiegł z niej, czy został na górze. Ruszyliśmy w prawo ostrożnie stawiając kroki. Obeszliśmy wzniesienie o średnicy około stu metrów. Czułem jak na mojej spoconej twarzy tworzy się

warstewka lodu Jak drżą mi ręce. Drgnąłem przestraszony, kiedy nagle gdzieś w koronach sosen rozległo się krakanie kruka i na tle nieba przemknął ciemny cień. Mijaliśmy tropy dzików, ale przy żadnym nie było nawet kropli krwi. To oznaczało, że postrzelone zwierzę było gdzieś na górze. Dotarliśmy do ścieżki, którą wbiegał krwawiący dzik. Tomek szedł pierwszy. Zrobiliśmy zaledwie kilkanaście kroków pod górę i znaleźliśmy się w wąskim przejściu między bukami. — Uwaga! — krzyknął Tomek. Podniosłem wzrok. Ponad jego

ramieniem zobaczyłem zaśnieżone zbocze, czubek jakiegoś szarego postumentu oraz kłąb, głowę i poroże jelenia. Czułem się tak jakby patrzył mi prosto w oczy. Był ponad dwadzieścia metrów od nas, ale miałem wrażenie, że zaglądam mu prosto w oczy, w ciepłe, brązowe, wydawało się, mądre i groźne zarazem. Jeleń kiwnął głową i gwałtownie obrócił się, jednym skokiem znikając mi z oczu. Zrobił to w tej samej chwili, kiedy Kardasz strzelił. Błyskawicznie wyjrzałem przez jego ramię. Prosto na nas pędził olbrzymi dzik. Widziałem jeszcze miejsce, gdzie strzelił Tomek. Było dwanaście metrów od nas. Zwierzę

musiało go zaskoczyć, a do tego pędziło bardzo szybko. Wiedziałem, że nabój karabinowy nie zatrzyma dzika. Napiąłem kurki obrzyna, pociągnąłem Tomka za siebie w prawo i z odległości czterech metrów wypaliłem z obu luf. Zwierzę głośno zakwiczało, zwinęło się w kłąb i przeturlało na lewo ode mnie. Tomek wygramolił się z krzaków, w które go rzuciłem, zrzucił z siebie pelerynę i załadował broń. Potem podszedł do trafionego przeze mnie zwierzęcia. Stałem trzymając dymiącego z obu luf obrzyna. — Ten ma tylko dwa trafienia, oba twoje — relacjonował Tomek. — Ten mój dzik wciąż tam jest

— wskazał na górę. Tym razem wspinaliśmy się idąc w odległości metra od siebie, po każdym kroku rozglądając się. Wydawało mi się, że słyszę gdzieś dzwony. Mimowolnie zerknąłem na zegarek. Zbliżała się północ. — Godzina duchów — zdziwiło mnie, że Tomek powiedział to tak głośno. Przed nami stały dwa granitowe słupy. U stóp pierwszego, w jamie w śniegu i wśród rozgarniętych liści leżał dzik. Tomek podszedł do niego, obejrzał zdobycz i wstał otrzepując ręce. — Zostałeś królem polowania — oznajmił. — Tamten

odyniec waży ze sto czterdzieści kilogramów, ta samica tylko sto dziesięć. „Tylko” w tym przypadku było przesadną skromnością, bo oba dziki były naprawdę ogromne. Tomek oparł się o niższy z kamieni i wyjął niewielką piersiówkę. — To jeszcze nie koniec bitwy z siłami natury — oznajmił popijając drobny łyk. — Musimy te dziki jeszcze dowlec przynajmniej do drogi, jakieś czterysta metrów stąd — wyjaśnił. — Poczekasz przy dzikach na mnie, a ja pójdę po samochód. Jesteśmy tylko dwa kilometry od domu, to nie powinno długo potrwać.

Zbliżyłem się do kamieni i zacząłem je oglądać. W nocy na wyższym zobaczyłem tylko ciemny kształt czarnego orła z pruskiego godła. — Tamten ma litery „S.M.” co oznaczało, że polował tu sam Wiluś — Tomek zdrobnił imię cesarza Wilhelma II. — Na tym niższym napis zaczyna się od liter „S.K.H.”, co by oznaczało, że ładną sztukę ustrzelił tu książę z królewskiego rodu. Dziękuję! — podał mi piersiówkę. Wypiłem łyczek nalewki z wiśni. — Nie ma za co — odpowiedziałem szybko wdychając nocne, mroźne powietrze. Przecierałem łzawiące oczy i marzyłem o zjedzeniu

czegokolwiek, o łyku herbaty. Tomek domyślił się, o co mi chodzi i podał mi kubek z herbatą z termosu. — Ty masz nerwy! — chwalił mnie. Wyjął dwa zawinięte w folię aluminiową grube plastry pieczeni i kromki chleba. Jedną porcję podał mnie. — Specjalnie podpuściłeś tego odyńca tak blisko? — Powinienem cię przeprosić, bo się trochę zagapiłem. — Na co? — zdziwił się Tomek. — Na tego jelenia. — Jakiego? — Nie widziałeś go? Stał na górze, kiedy krzyknąłeś „uwaga!”. — Krzyknąłem, bo ten dzik

wyleciał jak torpeda zza krzaków. Od razu był rozpędzony. Nacisnąłem spust w ostatniej chwili, kiedy mogłem strzelać z użyciem lunety. Nie wiem, czy potrafiłbym go z kilkunastu metrów trafić celując po lufie. Słowo, nie widziałem żadnego jelenia... Wtedy pokazałem Tomkowi na śnieg, na którym wyraźnie był widoczny ślad dużego byka. — Co ten jeleń tu robił? — zastanawiał się mój towarzysz. — Po prostu patrzył się na mnie. Kardasz nic nie odpowiedział. Widziałem, że tylko dyskretnie przeżegnał się. Zeszliśmy najpierw do

odyńca i razem ciągnęliśmy go do drogi. Zajęło to nam prawie pół godziny dzięki temu, że z dwóch rozłożystych i mocnych gałęzi świerkowych zrobiliśmy rodzaj noszy. Zdobycz ułożyliśmy na boku, na igłach, a nogi uwiązaliśmy do konarów. — Dasz radę przyciągnąć drugiego? — zapytał mnie Tomek. — Dam — kiwnąłem głową. Było już bardzo późno i nie było sensu, żebym potem tak długo bezczynnie czekał na przyjazd Tomka. Wolałem w tym czasie rozgrzać się nawet ciągnąc dzika. Kardasz poszedł leśną drogą w kierunku swojego domu, a ja wróciłem na wzgórze z Kamieniami

Wilhelma. Próbowałem ruszyć zwierzę, ale było ciężkie i ułożone na boku, opierające się grzbietem o słup, nawet trochę zapadnięte w jamę wybuchtowaną w śniegu i warstwie zmarzniętej ściółki. Rozejrzałem się za grubym, odpowiednio mocnym konarem i podsadziłem nim bok trofeum Tomka. Pod spodem coś zgrzytnęło, ale najpierw szybko pociągnąłem dzika za nogi na nosze. Potem zajrzałem do jamki. Postukałem czubkiem trzymanego w ręku kija. Kiedy usłyszałem głuchy odgłos jak przy uderzeniu w blachę, wyjąłem scyzoryk i zacząłem kroić zmarzniętą ziemię. Wykruszałem kawałki gleby, aż moim oczom ukazała

się posrebrzana papierośnica. Schowałem ją do kieszeni w kurtce, na piersi. Butem pozgarniałem śnieg w miejsce dziury pod słupem. Ciągnąłem dzika i cały czas miałem przed oczami głowę tego jelenia. Do drogi dotarłem w tym samym czasie co Tomek. Przyjechał swoim samochodem terenowym, otworzył klapę z tyłu i jakoś wtargaliśmy tam oba dziki. — Tylko ty widziałeś jelenia, króla tego lasu — Tomek w zamyśleniu skubał gumową okładzinę na kierownicy. Siedzieliśmy w kabinie i grzaliśmy się ciepłym powietrzem. — Zbliżała się północ, to był piątek, trzynastego, w takim magicznym

miejscu... — Wiem — przyznałem. Tomek patrzył na mnie pytająco. Wyjąłem papierośnicę z emblematem SS na wierzchu.

ROZDZIAŁ 3 ZAKRAWIONA PELERYNA • TRÓJKA CELTÓW • POSZUKIWANIA AHNENERBE–SS • WYPRAWA NA GRODZISKO • BABA PRUSKA Z RUNAMI • NOWI BADACZE Tomek

zadumany

oglądał

papierośnicę. Nie otworzył jej, tylko bez słowa oddał mi ją. — Nie zaglądałem do środka czekając, aż przyjedziesz — powiedziałem. — Powiem ci, że nie wiem, co ci mam odpowiedzieć — Tomek oparł się obiema rękoma o kierownicę. — Ponad dwadzieścia lat temu mój stryj zginął w czasie polowania w nocy, zimą w lesie. Wiem, że to niesamowity przypadek, ale wydarzyło się to trzynastego, w piątek, w Borach Tucholskich. Stryj poszedł na dziki. Ranił jednego i szedł za nim. Dzik zaprowadził go do jaru i kiedy stryj szedł ścieżką na dnie, dzik zaatakował

go z góry. Kłem trafił myśliwego w tętnicę udową, a stryj mimo rany, ustrzelił dzika. Założył sobie opaskę na udo i próbował dojść do domu. Znaleziono go trzysta metrów od granic osady. Wokół stryja leżały łuski, bo strzelał wzywając pomocy, ale nikt go nie słyszał. Gdyby ciebie nie było, to bym pewnie też zginął, bo sam nie zdążyłbym tak szybko wyjąć tego obrzyna. To, że znalazłeś to coś, też jest przypadkiem. Tak podpowiada mi rozum. Serce mówi mi, że to magia tego lasu. Ruszyliśmy i w milczeniu wróciliśmy do domu Tomka. Wnieśliśmy upolowane dziki do budynku stajni, do

pokoju nie połączonego przejściem z pomieszczeniem, gdzie były konie. Gospodarz został, by oprawić zwierzynę, a ja, za jego namową, poszedłem spać. — Przygotowałem wam apartament, na prawo od schodów — żartobliwie powiedział. Zmęczony, z umysłem pełnym wrażeń wchodziłem po drewnianych schodach, które cicho skrzypiały. Kiedy moje oczy znalazły się powyżej poziomu podłogi, zobaczyłem przez otwarte drzwi jak przebiegła Anita, ubrana tylko w kusą koszulkę nocną, podnosi kołdrę i chowa się pod nią. W zakrwawionym stroju stanąłem w progu pokoju i patrzyłem na cieniutkie

niebieskie ramiączka stroju i głęboki dekolt. Anita zakryła usta dłońmi i patrzyła na mnie z przerażeniem. — Zabiłeś go? — wyszeptała. — Tak, z obrzyna — odparłem zrzucając pelerynę i opadając na fotel. Pokój gościnny miał szerokie małżeńskie łoże, drewnianą szafę z rzeźbionymi w myśliwskie motywy szafę, komodę, toaletkę, biurko na cieniutkich nóżkach stylizowane na francuski barok i ten duży, głęboki fotel, w którym spoczywałem. Wszystko było wykonane z ciemnego drzewa i stare meble były tu przemieszane ze

współczesnymi. — Jak to się stało? — dopytywała się. — Zaatakował nas i wypaliłem do niego z obu luf. — Jak to „nas”? Kto tam kogo atakował? — To krew odyńca — westchnąłem. — Pójdę się umyć, a ty w tym czasie lepiej zaśnij. — Masz zamiar spać ze mną w jednym łóżku? — Nie chcę teraz zawracać głowy Tomkowi takimi formalnościami jak oddzielne pokoje dla nas. Zapewniam cię, że nawet jakbym chciał, to nie dotknąłbym cię choćby

koniuszkiem palca. — Czemu? — Anita zrobiła nadąsaną minę. — Nie mam siły na jakiekolwiek figle. Nie zwracając uwagi na koleżankę rozebrałem się, poszedłem do łazienki, a po kilkunastu minutach, w pidżamie, rzuciłem się na pościel. Przebudziłem się około jedenastej. Najpierw poczułem intensywny zapach świeżo zaparzonej kawy. Otworzyłem oczy i zobaczyłem, że Anita stoi na tle okna, z którego roztaczał się widok na rozlewisko rzeczki. Światło bez trudu przenikało przez jej koszulkę ukazując kobiece kształty mojej towarzyszki.

Stała tyłem do mnie i trzymała filigranową filiżankę. Zamknąłem oczy i głośno ziewnąłem udając, że dopiero teraz się budzę. Kiedy spojrzałem w jej kierunku, w pośpiechu zasłaniała się swetrem. Machnąłem ręką i ostentacyjnie odwróciłem się do niej plecami. — Już! — oznajmiła po trwającej chwilę szamotaninie z ubraniem. Założyła dżinsy i kilka bluzeczek jedna na drugą. — Zrobiłam ci śniadanie — wymownie zerknęła na stoliczek przy fotelu. Podniosłem się na łokciach i zobaczyłem dwie kromki posmarowane

dżemem i filiżankę pełną kawy. — To wszystko? — jęknąłem. — A co jaśnie pan by sobie życzył? — Jajecznicę. — Może jeszcze dzisiejszą gazetkę przyniesioną z kiosku odległego o kilometry stąd, świeże rogaliki i mleczko prosto od krowy? — Przyzwyczaiłaś się, że to ciebie obsługują? — zapytałem ironicznie. — Nie wiem, za kogo ty mnie uważasz?! — nagle wybuchła. — Od samego początku traktowałeś mnie jak, jak...blondynkę! Przywiozłeś mnie

na odludzie, do tego dziwaka i zostawiłeś samą w nocy w pustym domu... — Spałem tu — wtrąciłem. — No właśnie — stała tyłem do drzwi podpierając się pod boki. — Znamy się niecałe dwa dni i już razem spaliśmy... — Przecież... — chciałem się tłumaczyć. — ...i chrapałeś! Czułam się jakby przez łóżko przejeżdżała cała wycieczka traktorzystów. Gwizdałam, bo to podobno pomaga na takie chrapanie i wtedy przyszedł Tomek. Wiesz, jak na mnie patrzył? — Dziwisz się, że mu się

podobałaś? I to w tej koszulce? — Wiesz, co on zrobił? Pokręciłem głową, co przyprawiło mnie o krótkotrwały ból głowy. — Przyniósł to! — pokazała coś, co wyglądało jak długi, metalowy gwizdek. — Dmuchnął i przestałeś chrapać. Rano wstałam, zeszłam do kuchni... — W tej koszulce? — zaciekawiłem się. — Czemu się tak jej czepiasz? — Jest środek zimy, a ty zabierasz coś takiego do spania na wyjazd w teren? — Sądziłam, że jako

pracownicy ministerstwa możemy przenocować w przyzwoitych warunkach, w hotelu. W końcu to wyjazd służbowy, a nie wakacje w gospodarstwie agroturystycznym. I co mam napisać w swoim reportażu? To będzie mniej więcej tak: Pierwszego dnia przyjechaliśmy do dziwaka, który jeździ po lesie na koniu. W nocy poprowadził on pracownika Ministerstwa Kultury i Sztuki na łowy. Razem ustrzelili odyńca, jak kłusownicy, z obrzyna. Wrócili w nocy umazani krwią. Pewnie ten dzik, z którym stoczyli walkę rodem z powieści Londona, był ostatnim wiernym żołnierzem Waffen–SS, z supertajnego

„Wildschwein Abteilung”... — Popatrz na to, ale nie otwieraj! — wstałem i z kieszeni kurtki wyjąłem papierośnicę. Wyraz twarzy Anity, kiedy zobaczyła dwie błyskawice — charakterystyczny znak SS — natychmiast uległ zmianie. — Skąd to masz? — zapytała. — Było zakopane pod Kamieniami Wilhelma, a właśnie tam leżał drugi z upolowanych dzików. — Co takiego?! Zabrałem Anicie papierośnicę i poszedłem się umyć. Potem zjadłem, ubrałem się i zszedłem na parter.

Koleżanka siedziała w salonie przy rozpalonym kominku zapatrzona w ogień. — Gdzie Tomek? — zagadnąłem j ą. — Zostawił w kuchni list, że wyjechał do miasta. Zaraz usłyszałem skrzypienie śniegu pod kołami i huk silnika. Przez okno zobaczyłem, że to przyjechał nasz gospodarz, który przywiózł ze sobą trójkę towarzyszy w wieku od około dziewięciu do czternastu lat. Tomek i jego goście weszli do domu głośno tupiąc ośnieżonymi butami i wzdychając z ulgą, kiedy poczuli ciepło.

— Ania, Seweryn i Kajetan — Tomek przedstawił młodzież. Ania była najstarsza z trójki, miała długie, ciemne włosy opadające falami poniżej ramion. Jej dziewczęca twarz dopiero nabierała kobiecych rysów, w których krągłości miały zamienić się w łagodne rysy twarzy. Widać było, że jest wysportowana, trzymała się prosto i w uśmiechu prezentowała równe, zdrowe zęby pomiędzy pełnymi, malinowymi wargami. Seweryn przypominał małego zaszczutego przez silniejsze psy szczeniaczka. Niesforne jasne włosy układały mu się we wszystkich kierunkach, przy czym nierówno

przycięta grzywka opadała na wielkie szkła okularów. Wyróżniały go duże, pełne ciepła i obawy oczy. Chłopak musiał być bardzo nieśmiały, w przeciwieństwie do najmłodszego Kajetana, z którego twarzy, zawadiackiego uśmiechu i przymrużonych oczu można było wyczytać, że potrafi on być niezłym urwisem. Nosił za duże na niego ubrania, zapewne po starszym bracie, i miał krótko przycięte ciemne włosy. — W ubiegłym roku pomagali przy wykopaliskach archeologicznych i zdobyli tam nowe imiona — opowiadał Tomek. — Masz do nich mówić: Galia, Kretus i Celtus.

Przywiozłem ich tu, by nieco wprowadzili cię w temat — zaprowadził nas do salonu, gdzie rozsiedliśmy się przy kominku. — Które z was zacznie? — Tomek zachęcał dzieciaki. — One o wiele więcej nauczyły się na temat sznurowców i wykopalisk ode mnie. Ania, czyli Galia, trąciła Seweryna — Kretusa w ramię. — Tropienie zagadek archeologii zaczyna się od grzebania w archiwach — Kretus zaczął opowieść poprawiając okulary na nosie. — Na przełomie wieków XIX i XX na całym świecie panowała moda na szukanie pamiątek po naszych przodkach. Prawie

sto lat temu Wandker, właściciel pobliskiego majątku, w czasie wycinki drzew odkrył tajemnicze pagórki. Znajdowały się one około trzystu metrów od jego folwarku. W czasach „dzikiej archeologii” nikt nie mógł przepuścić takiej okazji. Wandker na dwóch wzniesieniach, które jego zdaniem były dawnymi kurhanami, wykonał rowy sondażowe. Według współczesnych kryteriów takie badania nie spełniłyby żadnych standardów pracy naukowej. Pośrodku jednego z kurhanów domorosły archeolog odkrył szkielet, resztki naczyń glinianych, bursztynową zawieszkę i kamienny topór. Był to pochówek związany z

kulturą ceramiki sznurowej. Jej cechą charakterystyczną było to, że garncarz jeszcze mokrą glinę oplatał sznurem, a na naczyniu pozostawał oryginalny wzór. Wszystkie zabytki przesłano do Muzeum Prowincjonalnego w Gdańsku. W czasie drugiej wojny światowej ponad dziewięćdziesiąt procent zbiorów zaginęło. Z tego co zostało archeolodzy starają się wydobyć jak najwięcej informacji. — I dlatego w zeszłym roku przyjechał do nas na poszukiwania pan Jarek, archeolog z Olsztyna — wtrąciła Galia. — Zainteresowały go te wieści o kurhanach starosznurowców,

które znalazł w starych dokumentach — wyjaśnił Tomek. — Okazuje się, że takich pamiątek po kulturze ceramiki sznurowej w regionie północno– wschodniej Polski nie można znaleźć. O wiele więcej jest ich w Małopolsce i na Pomorzu Zachodnim. — Największym sukcesem było dokładne zbadanie kurhanu i odkrycie pozostałości pochówków sprzed czterech tysięcy lat — Galia nie wytrzymała i mówiła szybko wyrzucając słowa. Kultura ceramiki sznurowej była niezwykle ekspansywna i zapewne atrakcyjna dla ludzi zamieszkujących wówczas Europę. Wcześniej wokół jednej kultury tworzył się jeden rodzaj

gospodarki, na przykład rolnictwo lub łowiectwo. Sznurowcy rozprzestrzenili się na obszarze całej środkowej Europy. Zajmowali się uprawą ziemi, myślistwem, rybołówstwem. Pod względem swej zdolności do przystosowania się byli ewenementem. Kurhany sznurowców najczęściej występują w grupach od dwóch do czterech. Największy znaleziony w historii archeologii miał szesnaście metrów średnicy. Ten u nas miał promień długości pięciu metrów. W czasie wykopalisk odkryto dwa fragmenty kości, kilka ułamków naczyń, a w rowie okalającym kurhan czaszkę. Głowę ucięto i brakuje reszty szkieletu...

— Zdaniem archeologów, złożono ją w ofierze temu, kogo pogrzebano w kurhanie — Tomek pospieszył z wyjaśnieniami. — Czaszka miała konsystencję gotowanej marchewki. Teraz schnie przed badaniami. Może z zachowanych zębów uda się wyodrębnić kod DNA, a więc i sprawdzić stopień pokrewieństwa właściciela czaszki z pochowanym w kurhanie. Antropolog po wstępnym zbadaniu znaleziska nie może stwierdzić, czy była to kobieta czy mężczyzna. Wiadomo, że ofiara miała prawdopodobnie od 35 do 45 lat, co na ówczesne standardy oznaczało wiek niezwykle zaawansowany.

— Dobrze, a jaki to ma związek z odkryciami archeologicznymi tych SS–manów? — dopytywała się Anita. — Powinnaś więcej poczytać o organizacji Ahnenerbe–SS — zauważyłem. — A co to było? — palnął Celtus. — Niemieccy naziści dostrzegli w archeologii szansę udowodnienia wyższości rasy germańskiej nad pozostałymi — zacząłem opowieść. — Wykorzystywali w tym celu poglądy Gustawa Kossinna. Odkrycia archeologiczne miały udowadniać nawet prawa do pewnych

ziem, jak to było w przypadku Wandali powiązanych z kulturą przeworska, obejmującą w czasach rzymskich część ziem między Odrą i Wisłą. Po dojściu nazistów do władzy powoływano instytuty naukowe badające prehistorię, organizowano wystawy na otwartym powietrzu. W czasie wojny z muzeów z terenów okupowanych ściągano zabytki, takie jak urna ze swastyką, starym symbolem Słońca, odkryta w okolicach Łodzi. Usiłowano nawet udowadniać tak ryzykowne tezy, jak ta o germańskim charakterze elit w starożytnej Grecji, które po odkryciu demokracji i złamaniu barier klasowych, uległy zdegradowaniu.

Widziałem, że Tomek uśmiechał się, kiedy opowiadałem o idiotycznych pomysłach nazistów, ale reszta słuchaczy ze zdumieniem otwierała buzie. — Z uległych archeologów naziści organizowali specjalne grupy badawcze — kontynuowałem. — Alfred Rosenberg, ideolog nazistowski, utworzył Amt Rosenberg kierowane przez Hansa Reinertha. Jednak to pod auspicjami Heinricha Himmlera, Reichsführera SS, utworzono dwie organizacje, które szybko połączono w jedną, nazwaną Ahnenerbe–SS. Miała utrzymywać się z dobrowolnych datków, a jej celem było ukazywanie reliktów

germańskiej kultury, edukacja żołnierzy SS i udowadnianie słuszności ekspansjom stycznej polityki Niemiec, czyli dowodzenie „germańskości zdobywanych ziem”. Ahnenerbe powstało w 1936 roku i początkowo miało charakter stowarzyszenia zaangażowanych politycznie naukowców. Od 1940 roku organizacja stała się integralną częścią SS. Przedwojenny budżet organizacji wynosił ponad milion marek — około 400 tysięcy dolarów — co było wówczas ogromną sumą. Z czasem Ahnenerbe rozrosło się do około pięćdziesięciu instytutów zajmujących się nie tylko badaniami

archeologicznymi, ale również takimi, jak: eksperymenty z odsalaniem wody morskiej, studia nad muzyką ludową południowego Tyrolu, odczytywanie runów czy „konik” Himmlera — badanie chorałów gregoriańskich. Organizowano nawet wyprawy na Islandię w celu poznania potomków wikingów, do Tybetu na poszukiwania brakującego ogniwa w ewolucji — człowieka śniegu, czyli Yeti, po łupy do wszystkich krajów okupowanych. Mroczniejsze oblicze Ahnenerbe to makabryczne, pseudonaukowe eksperymenty w obozach zagłady. — A sznurowcy? — Anita odezwała się po chwili ciszy. — Czemu

sznurowcy mieliby interesować SS– manów? — Sznurowcy zaczęli swoją ekspansję z obszaru północnych Niemiec — odpowiedziałem. — Cztery tysiące lat temu objęli swym zasięgiem tereny od dzisiejszej Holandii do Ukrainy i od Litwy do Szwajcarii. W kurhanach kultury ceramiki sznurowej znajdują się charakterystyczne dla tej kultury topory kamienne, niekiedy nazywane bojowymi, oraz bursztynowe amulety. Właśnie na nich znajdowały się wzory wskazujące na to, że sznurowcy wyznawali jakiś rodzaj kultu związanego ze Słońcem. Zresztą sznurowcy kontrolowali połowę złóż

bursztynu. Styl życia sznurowców był dostosowany do aktualnych warunków środowiskowych, jednak na naszych terenach żyli jak Indianie prerii i lasu. Tworzyli społeczeństwa patriarchalne. Fizycznie niczym nie różnili się od współczesnych ludzi. Byli ówczesnym fenomenem, mieli kontakty ze światem egejskim i kulturą Egiptu. Po szlakach sznurowców rozchodziły się najwcześniejsze kultury epoki brązu w Europie Środkowej. Jak widzicie, sznurowcy byli bardzo atrakcyjnym przykładem „pradawnej kultury germańskiej”. Czy te kurhany badane w zeszłym roku są daleko od grodziska, które przekopali archeolodzy z SS? —

zapytałem Tomka. — Kurhan jest po południowej stronie rzeki, grodzisko po północnej. Zjemy coś i pojedziemy tam. Tomek przyniósł z samochodu torbę ze słodyczami i poczęstował dzieci. My wypiliśmy tylko po kubku herbaty. Pół godziny później siedzieliśmy w terenówce naszego gospodarza i jechaliśmy do kurhanu. Po krótkiej przejażdżce zatrzymaliśmy się na niewielkiej polanie, gdzie Tomek zostawił auto. Dalej mieliśmy iść pieszo. Zauważyłem, że nasz gospodarz miał ze sobą plecak i torbę z aparatem fotograficznym. Najpierw szliśmy skrajem lasu, aż weszliśmy w pokrytą

śniegiem przecinkę, którą przed nami tylko przechodziły leśne zwierzęta. Tomek zabawiał się zgadywaniem, ile jeleń lub dzik, który zostawił tropy, mógł ważyć i kiedy tędy szedł. W pewnym momencie chłopcy wysforowali się, by głośno oznajmiać, co zobaczyli na śniegu. Anita szła w milczeniu znosząc trudy wędrówki i mróz. Z Tomkiem zamykaliśmy pochód. Wtedy mój towarzysz zatrzymał się i patrzył na pobocze drogi. — Jeleń, twój nocny znajomy — wskazał na regularne rowki w śniegu. — Był tu całkiem niedawno. Wyraźnie cię lubi — uśmiechnął się tajemniczo.

— Mam wrażenie, że szykujesz mi jakąś niespodziankę — powiedziałem. — To los ci ją szykuję. Ja tylko wskazuję ci ścieżkę, na którą powinieneś wkroczyć. — A skąd wiesz, że powinienem to zrobić? — Wierzę w nieomylność mojej intuicji — Tomek uciął dyskusję i przyspieszył. Stawiał długie kroki i szybko dołączył do dzieci. Zaczął rzucać w nie śnieżkami i w kilka chwil toczyliśmy zacięte walki i byliśmy umorusani śnieżnym pyłem. Nie zauważyłem, kiedy wszyscy nagle obrali mnie za cel. Nie

miałem szans obronić się przed tak zmasowanym atakiem i zacząłem uciekać. Odbiegłem kilkanaście metrów od ścieżki wciąż ścigany odgłosami kul rozbijających się nade mną o pnie drzew. Zobaczyłem przed sobą obszerny i płytki krater. Wskoczyłem do niego i plecami oparłem się o jego ścianę. Rękoma zagarniałem śnieg chcąc przygotować sobie zapas śnieżnej amunicji. Słyszałem, że moje nagłe zniknięcie zaniepokoiło przeciwników. Sprawnie kierowani przez Tomka ustawili się w tyralierę. Ulepiłem dwie śnieżki i wstałem, żeby nagłym atakiem zaskoczyć młodzież i wtedy zastygłem w bezruchu.

Nie robiły na mnie wrażenia uderzające w moje plecy kulki i radosne okrzyki tych, którzy trafili. Zapatrzyłem się na kamienną Stellę, na której wyraźnie widziałem wyrzeźbione rysy człowieka. — To kolejny Kamień Wilhelma? — zdążyłem zapytać, nim Anita z bliska trafiła mnie śniegiem w twarz. Na oślep rzuciłem w nią dwa pociski i oba były celne! — To baba pruska! — chórem odpowiedziały dzieciaki. — Chodź, obejrzysz ją z bliska — zaproponował Tomek wskakując do krateru. Kamienna rzeźba

stała w centrum okręgu. Dokoła rosły głównie dęby. — Resztki jakiegoś świętego gaju? — domyślałem się. Dęby w europejskich kulturach były uważane za święte drzewa. Nie inaczej było u Prusów. Podeszliśmy do kamienia. Miał około stu dwudziestu centymetrów wysokości i czterdzieści szerokości. Był płaski. Z jednej strony była widoczna ludzka sylwetka, z długimi warkoczami i dziwną bronią w ręku. Wodziłem dłonią po rysach, by lepiej odczytać kształt. Tomek gestem zawołał mnie, żebym obejrzał drugą stronę. Chciał zwrócić moją uwagę na dziwne znaki przypominające runy i

jakieś symbole. Były tam krzyże, kółka, kwadraty, skrzyżowane na różne sposoby kreski. — Zrobię ci zdjęcia — zapowiedział Tomek. Odsunąłem się i z odległości trzech metrów patrzyłem na płaskorzeźbę. Znałem baby pruskie z opisów w literaturze i z dziedzińca zamku w Olsztynie, gdzie sprowadzono kilka z terenów Warmii i Mazur w obawie, że ukradną je kamieniarze. Moje pytanie o to, czy jest to Kamień Wilhelma, było tylko prowokacją. Zobaczyłem, że Tomek rzeczywiście ma uczciwe intencje, tym bardziej że dokumentował zagadkowe znaki, których nie widziałem

na innych „babach”. Skąd się wzięła ta dziwna nazwa? Po prostu naukowcy do dziś nie są pewni, czym miały być owe „baby”. Czy to wizerunki bóstw, bohaterskich wojowników, którzy polegli w tym miejscu lub nie wrócili z wojennych wypraw? Sprawę dodatkowo komplikowały widoczne bogate ozdoby i warkocze, co sugerowałoby, że są to pomniki kobiet. — Później o tym porozmawiamy — stwierdził Tomek pakując sprzęt fotograficzny. — Pamiętaj, że w tej okolicy nic nie jest do końca tym, czym by mogło ci się wydawać. — Skąd wiesz?

— To aura tego lasu. Wróciliśmy na drogę i teraz Tomek przyspieszył, pewnie prowadząc nas jak najkrótszą drogą do grodziska. Doszliśmy do zapadającego się drewnianego mostu nad niewielką rzeczką. Nasz przewodnik sprawdził, czy nie ma dziur w deskach ukrytych pod śniegiem. Za przeprawą skręciliśmy w prawo i trzymając się kilka metrów od brzegu rzeczki szliśmy na południe, aż zobaczyliśmy zbocze wzgórza. Ujrzeliśmy coś, co przypominało tarasy spiralnie obiegające centralną część wzgórza. Zapewne wzdłuż drogi ustawiono chaty mieszkańców grodu chronionego palisadą. W centralnej

części, na szczycie, zwykle mieszkał przywódca grodu lub plemienia. Nagle zatrzymałem się widząc ścieżkę wydeptanych niedawno śladów. Trzy metry od szlaku, którym my szliśmy. Widać było, że przynajmniej dwie osoby zeszły na jeden z tarasów i okrążały grodzisko. Tomek zauważył, co zwróciło moją uwagę i dał mi znak, że też to spostrzegł. Podniósł rękę i pokazał mi trzy palce — jego zdaniem to było troje ludzi. Dzieciaki postanowiły szturmem zdobyć grodzisko i pobiegły pod górę. Anita wchodziła powoli chwytając się pni niewysokich leszczyn i buków. — Dwóch mężczyzn i jedna

kobieta — szepnął mi Tomek, kiedy dogoniłem go. — Pierwszy szedł chyba otyły mężczyzna w zwykłych butach. Pozostali są młodsi, wysportowani, nie zapadają się tak w śnieg i pewnie stawiają kroki. Do tego są wyekwipowani w obuwie odpowiednie do takich wypraw. Spojrzałem na odciski w śniegu. Pierwszy szedł mężczyzna, którego podeszwy butów miały bieżnik charakterystyczny bardziej dla pantofli niż obuwia sportowego. Za nim wędrował prawdopodobnie młodzieniec z traktorową podeszwą i po jego tropach kobieta lub dziecko, o krótszej stopie. Na szczycie grodziska czekali na

nas młodzi ludzie i rozczarowanie, bo pod warstwą śniegu nic nie było widać. — Trzeba będzie poczekać do wiosny, żeby przeprowadzić tu rozpoznanie — stwierdziłem rozglądając się. — Zimą nikt tu niczego nie wykombinuje. — Mylisz się — mruknął Tomek powstrzymując śmiech. Patrzył na procesję, która właśnie wchodziła na grodzisko z drugiej strony. Pierwszy szedł mężczyzna w kozakach, których bardzo dawno nie widziałem, kiedyś nazywanych „Relaksami”. W czasach mojej młodości był to szczyt zimowej mody, w miarę ciepłe i wodoszczelne buty na grubej gumowej

podeszwie. W kozaki były wpuszczone garniturowe spodnie w srebrne prążki. Ortalionowa, brunatna kurtka była przetarta na łokciu i przez dziurę wystawał kłąb jakiejś tkaniny ocieplającej okrycie. Mężczyzna miał najwyżej metr sześćdziesiąt wzrostu, spory brzuszek, trzy podbródki ukryte pod fantazyjnie zawiniętym szalikiem w szkocką kratę i wielki, czerwony od mrozu nos. Rzadkie siwiejące włosy były okryte wełnianą czapeczką. Jego bladoniebieskie, chytre oczka nie odrywały się od monitora laptopa, który trzymał na brzuchu. Wpatrzony w komputer co chwila potykał się. Towarzyszyła mu para młodych

ludzi o wysportowanych sylwetkach, w rzucających się w oczy, nowych strojach aktualnie modnych firm produkujących odzież dla osób aktywnych. Oboje mieli po około trzydziestu lat. Kiedy zauważyli nas, młodzieniec chwycił mężczyznę z komputerem za kołnierz i wymownie spojrzał w naszą stronę. Staliśmy oddaleni o kilkanaście metrów od siebie i nawzajem mierzyliśmy się wzrokiem.

ROZDZIAŁ 4 MIEJSCA MOCY I LAPTOP GRUBASKA • PROPOZYCJA WSPÓŁPRACY • CELTYCKI SKARB • BAFOMET I CERNUNNOS • IRA ET DOLOR Młody człowiek był zaniepokojony naszym widokiem, który najwyraźniej rozwścieczył starszego mężczyznę.

Kobieta przyglądała nam się z zainteresowaniem. — Dzień dobry! — przywitałem się. — Cześć! — Tomek podniósł rękę w starym geście pozdrowienia pokazującym, że nie mamy złych zamiarów. — Cin topry — wydukała kobieta. Uśmiechała się ukazując piękne białe zęby. Zdrowy rumieniec przebijał się przez warstwę makijażu najej twarzy. Miała intensywnie niebieskie oczy i ciemne brwi widoczne spod krawędzi czapki. — Czy przeszkadzamy

państwu w czymś? — zagadnął grubasek. — Nie, jesteśmy tu tylko na spacerze — tłumaczył Tomek. — Państwo też interesują się tym grodziskiem? — Grodziskiem? — grubasek łypnął na nas ponurym wzrokiem. — To przede wszystkim miejsce o szczególnej mocy. Mam to wszystko tu — postukał w swój komputerek. — Ale co was tak wszystko interesuje? — Niech pan wyłączy laptop, bo na tym mrozie zupełnie wysiądzie panu bateria — pouczyłem go.

— Tak? — zerknął na ekranik. — Wyłączę go! Jest zabezpieczony hasłem, więc nie ukradniecie moich danych... — Nie obchodzą nas pana bzdury o miejscach mocy — zauważyła Anita. — Nie?! — grubasek podparł się pod boki. — Ciekawe więc, czego tu szukacie? My byliśmy tu pierwsi, więc chyba mamy prawo wiedzieć, coście za jedni? — Nazywam się Paweł Daniec i jestem urzędnikiem Ministerstwa Kultury i Sztuki — oświadczyłem z dumą. — Czy oni są z policji, a te

dzieci doniosły o nas? — kobieta po niemiecku mówiła do grubaska. Słuchając jej wymowy odniosłem wrażenie, że nie była rodowitą Niemką. — Nie, szanowna pani, nie jesteśmy z policji — zwróciłem się bezpośrednio do niej. — Czy jest jakiś powód, dla którego boi się pani kontaktu ze stróżami prawa? — Nie — szybko odpowiedziała promiennie uśmiechając się do mnie. — Przyjaciel chciał nam pokazać to szczególne miejsce. Państwo też o nim słyszeli? — Tak, ale chyba w innym kontekście — wyjaśniałem. Czułem, że Tomek trąca mnie w plecy, żebym nie

zdradzał zbyt wielu szczegółów. — Tu kiedyś było pruskie grodzisko. — Myślę, że nie tylko — kobieta uważnie mi się przyglądała. — A jakie ma pani podejrzenia? — A pan? Grubasek nerwowo zerkał to na mnie, to na moją rozmówczynię. Jej młodszy towarzysz miał minę wskazującą, że nic nie rozumie, więc zapewne nie znał języka niemieckiego. — Może dokonamy wymiany wiadomości u mnie? — zaproponował Tomek. — Absolutnie! — wrzasnął grubasek. — Ja się nie zgadzam! Pani

Christino, rozumie pani?! Ten człowiek — wskazał palcem na mnie — będzie chciał zabrać wyniki naszych badań. Ciekawe, czego urzędnicy nie chcieliby jeszcze nam zabrać lub opodatkować? — Ten pan nie wygląda na łobuza — kobieta broniła mnie. — Ja kategorycznie odmawiam — grubasek objął rączkami laptop tuląc go do siebie jak małe dziecko. — Zdaje mi się, że to my podarowaliśmy panu komputer i to ja jestem kierownikiem tej wyprawy — strofowała go kobieta. — Ja będę decydowała, z kim będziemy się wymieniali informacjami. Czy to jasne?

Grubasek obraził się i odszedł udając, że musi coś sprawdzić na grodzisku. Kobieta rozmawiała ze swoim młodym partnerem po angielsku relacjonując mu treść naszej rozmowy. — To Polacy, nie powinniśmy im ufać — stwierdził. „Toś ty taki?!” — pomyślałem sobie. Anita i Tomek też zrozumieli to, co powiedział ten człowiek i oboje mieli zacięte miny. — Tak się składa, że znamy także język angielski i zapewniam pana, że Amerykanie nie mają chyba w Europie większych przyjaciół niż Polacy — zwróciłem mu uwagę. — Tak? — tamten się

zmieszał. — Pułaski i Koszczuszko — zniekształcił polskie nazwiska — to byli porządni Polacy. To nasi bohaterowie. Nie miałem ochoty dalej dyskutować na ten temat, więc zwróciłem uwagę na kobietę, której Tomek na kartce wyrwanej z notesu rysował jak dojechać do jego domu. — O szesnastej? — zaproponował. — Tak, do zobaczenia — Amerykanka pokiwała głową. Zawróciliśmy, a oni jeszcze zostali na grodzisku. — Skąd wiedziałeś, że to Amerykanie? — Tomek zapytał mnie, kiedy dochodziliśmy do mostu.

— Po pierwsze, po wymowie — wyjaśniałem. — Po drugie, ta kobieta wypomniała temu grubaskowi, kto tu rządzi. Tylko Amerykanie potrafią być tacy prostolinijni. — Ona mówiła coś o wyprawie — przypomniała Anita. — Czyżby wszyscy nagle dowiedzieli się o tych wykopaliskach prowadzonych kiedyś przez SS? — Nikogo oprócz was o tym nie informowałem — szybko powiedział Tomek. — Skoro Paweł znalazł jakieś informacje na ten temat, to może ta Amerykanka też czegoś się gdzieś doczytała?

— Może to — z kieszeni wyjąłem papierośnicę — pozwoli nam więcej zrozumieć. — Oby — rzucił Tomek przyspieszając. Do domu lekarza dotarliśmy zmęczeni, z rumieńcami na twarzy, ale przede wszystkim głodni. W kuchni natychmiast zrobiło się zamieszanie, kiedy dzieciaki obierały ziemniaki, Anita robiła surówkę, a Tomek zajął się podgrzewaniem pieczeni. Tylko ja nie wiedziałem, co powinienem robić. — Posiedź i podumaj — roześmiał się Tomek widząc moją bezradność. Posłuchałem go i usiadłem przed

kominkiem. Wykopaliska prowadzone przez SS na grodzisku nie przyniosły spektakularnych efektów. Czego mogło tu szukać Ahnenerbe–SS? Przecież ceramika nie jest tak atrakcyjna, nawet jeśli udowadniała „niemieckość” jakichkolwiek ziem. Czy rzeczywiście trzeba było to czynić w przypadku Starego Dzierzgonia? Nie! Nikt przecież kilka lat po dojściu nazistów do władzy nie chciałby im odbierać tego fragmentu Prus Wschodnich. Więc czego oni naprawdę tu szukali? Pruska baba w lesie miała dziwne znaki, chociaż Prusowie nie wypracowali własnego pisma. Kto więc był autorem tych symboli i kiedy one

powstały? Co skrywa papierośnica znaleziona przy jednym z Kamieni Wilhelma? Czy to zwykła zguba, czy zakopano j ą tam specjalnie? O tym miałem nadzieję przekonać się już wkrótce. Najmniej istotnym problemem była trójka dziwacznych poszukiwaczy na grodzisku. Zapewne byli to ludzie zafascynowani różdżkarstwem i poszukiwaniem czakramów. Zastanawiało mnie tylko, ile im powiedzieć, kiedy przyjadą na spotkanie u Tomka. Moje rozmyślania przerwało wezwanie na obiad, po którym, jeszcze przed zmrokiem, Tomek postanowił odwieźć dzieci do domów. Zostaliśmy z

Anitą sami. Ona milczała i grzała dłonie o kubek z herbatą. Nie miałem ochoty na rozmowę zamyślony nad wydarzeniami ostatniej nocy i dnia. Nagle za oknem usłyszałem szum silnika. Po chwili rozległo się dyskretne pukanie do drzwi. To nie był Tomek, tylko kobieta i jej dwóch towarzyszy. Otworzyłem im i kiedy zdejmowali kurtki, nadjechał Tomek, który zaraz też przejął obowiązki gospodarza. Po kilku minutach z kubkami kawy, herbaty, grzanego wina siedzieliśmy w salonie. Na drewnianej tacy leżały pajdy chleba i pasztetu z chrzanem. Przy okazji mogliśmy dokładnie zobaczyć twarze naszych gości. Kobieta miała chyba w

sobie domieszkę krwi indiańskiej. Miała lekko ciemniejszą skórę, przy ogniu lśniącą jak wypolerowana miedź, łagodnie wystające kości policzkowe i kruczoczarne włosy zawiązane w dwa warkoczyki. Mężczyzna był blondynem w typie atletycznie zbudowanych młodzieńców mogących z promiennym uśmiechem na twarzy reklamować surfing lub elitarny klub studencki w Yale. — Właściwie to powinniśmy się przedstawić — kobieta rozpoczęła rozmowę. — Oskarżyliśmy was o jakieś złe zamiary, a wy jesteście tak gościnni — w czasie tej krótkiej przemowy grubasek zdążył zjeść gruby

plaster pasztetu i kichnąć po spożyciu zbyt dużej ilości chrzanu. — Zacznę od siebie. Nazywam się Christina Budget. Studiuję historię sztuki, a mój tata jest wiceprezesem rady nadzorczej dużego amerykańskiego koncernu samochodowego. To jest Max Knees — wskazała na swojego młodego towarzysza. — Jest maklerem na Wall Street i moim narzeczonym. Pan Dżaro... — Jaromir Fogelsang — grubasek sam się przedstawił. — To nasz przewodnik w Polsce — Christina kończyła prezentację. — Z Anitą pracujemy w Ministerstwie Kultury i Sztuki —

odezwałem się. — Nazywam się Paweł Daniec i jestem... muzealnikiem. Przyjechaliśmy tu do Tomka, bo zainteresowała nas historia, którą opisał w liście do nas. — Jaka to historia? — zainteresowała się Amerykanka. Nie wiedziałem jak jej powiedzieć, że nie mogę ufać każdemu i obowiązuje mnie tajemnica służbowa. — Dobrze — Christina klasnęła. — Kiedy tylko was zobaczyłam na grodzisku, wiedziałam, że interesują nas te same sprawy i wydaje mi się, że będziemy musieli współpracować. — Współpracować? —

jęknął grubasek. — Pawle, zagrajmy w otwarte karty — Christina siedząc na fotelu nachyliła się w moją stronę. — Przyjechaliście tu w sprawie wykopalisk prowadzonych przez SS? Tym jednym pytaniem nie mogła wywołać większego wrażenia na nas. — Widzę, że mam rację — Christina uśmiechała się. — Jak dotarłaś do informacji o tych wykopaliskach? Christina rozparła się w fotelu. — To odpowiedni moment, żebyście powiedzieli, jak tu trafiliście — oświadczyła. — Tomek przysłał do nas

list, a przed wyjazdem w teren poszukałem informacji o tych badaniach — wyjaśniałem. — To znaczy? — Ahnenerbe–SS kopało na grodzisku kilka lat przed drugą wojną światową. Odnaleziono skorupy dawnych kultur, a znaleziska zostały opisane w tak zwanej Kartotece Hansa Schleifa. — Ach tak? — Christina wydawała się zaskoczona. — Oni nic nie wiedzą o Celtach — grubasek chichotał, aż jego oczka przypominały tylko kreseczki między fałdkami tłustych policzków. — Wiedzą — odezwał się

Tomek. — Czy to mogą być celtyckie runy? — zapytał Christinę wyjmując swój aparat cyfrowy i wyświetlając na ekraniku zdjęcie zrobione na odwrocie baby pruskiej w lesie. — Tak, to znaki celtyckie — Christina pokiwała głową. — Gdzie wykonałeś to zdjęcie? — Są wyryte na kamieniu niedaleko grodziska — odparł Tomek. — Christino, mówiłaś o grze w otwarte karty. Zróbmy to! Najpierw ja powiem, co zwróciło mojąuwagę. Później Christina powie o tych Celtach, na koniec Paweł powtórzy Christinie to, co nam mówił o Ahnenerbe–SS. Zgoda? Zauważyłem, że przez cały czas

rozmowy Max milczał jakby nie był zainteresowany tematem i tylko dyskretnie przyglądał się Anicie. Ta nie byłaby kobietą, gdyby tego nie zauważyła i co jakiś czas nie obdarzała go powłóczystymi spojrzeniami. Jaromir Fogelsang był skupiony najbardziej na smaku pasztetu i odpowiednich jego porcjach posmarowanych chrzanem. Polubił też grzane wino z korzeniami, według przepisu Tomka. — Zgoda! — Christina wyciągnęła dłoń w naszą stronę. — Najprawdopodobniej najdawniejsze siedziby Celtów znajdowały się u północnych podnóży Alp, w rejonie dzisiejszej Bawarii —

opowiadał Tomek. — Z pewnością słyszeliście, że najstarsze przekazy o ludzie zwanym Keltoi po grecku i Galii lub Galatae po łacinie pochodzą z VI wieku przed naszą erą. Kultura celtycka najdalej na wschód dotarła do ziem dzisiejszych Czech, ale i w Polsce mamy ślady jej wpływów, choćby na górze Ślęży, gdzie znajdują się dwa pomniki najprawdopodobniej dzików — zauważyłem, że mówiąc o dzikach Tomek znacząco się do mnie uśmiechnął. — Kulturę celtycką w naszej erze zastąpiła cywilizacja Cesarstwa Rzymskiego, ale Celtowie nie zniknęli bez śladu. Wszyscy chyba doskonale zdajemy sobie z tego sprawę. Teraz ktoś

może zapytać, jaki związek mają Celtowie z tym grodziskiem? Znajdujemy się blisko bursztynowego szlaku, który przez dłuższy okres był kontrolowany przez Celtów. Może ta kamienna Stella w lesie z dziwnymi znakami była pamiątka po jakimś celtyckim wojowniku? — Mało prawdopodobne, ale możliwe — odparłem. — A gdyby przyjąć zupełnie fantastyczną hipotezę, że baby pruskie to kontynuacja idei rzeźb celtyckich? — Tomek wstał i podszedł do regałów z książkami. Wyjął albumy i otworzył na stronach zaznaczonych zakładkami. — Obejrzyjcie sobie, jak

bardzo baby pruskie przypominają: kamienną kolumnę z Euffgneix we Francji, kolumnę ze ściętymi głowami z sanktuarium w Entremont we Francji, słup kamienny z Pfalzfeld w Niemczech, wyobrażenie bóstwa celtyckiego w Hemmendorfie w Niemczech, bóstwo celtyckie z mieczem z Bozouls we Francji czy wreszcie celtycką boginię– matkę jako płaskorzeźbę wmurowaną koło drzwi trzynastowiecznego kościoła w Montarcher we Francji. — Zgadzam się na hipotezę, że baby pruskie to wspomnienie po sztuce celtyckiej, ale bardzo odległe — oponowałem. — Pewne podobieństwo jest, ale wynika

ono bardziej z charakteru materiału, z jakiego korzystali artyści. — A znaki na odwrocie? — pytał Tomek. — Ta jedna baba pruska mogła stać w miejscu dawnego celtyckiego świętego gaju, może pruski rzeźbiarz wykorzystał obrobiony wcześniej kamień? — zgadywałem. — Ja uważam, że w tej okolicy był celtycki ośrodek kultury i to właśnie jej śladów szukali ci SS–mani — mówił Tomek. — Zauważcie, że Celtowie byli idealni do celów nazistowskiej propagandy — ich siedliska znajdowały się w Bawarii. — Nie chce mi się w to

wierzyć — kręciłem głową. — Uważam, że Ahnenerbe–SS szukało śladów Christburga. — Obaj macie część racji — wtrąciła się Christina. — To znaczy? — dopytywałem się. — Zbierałam materiały do pracy na temat niemieckich grabieży dzieł sztuki w okupowanej Europie w czasie drugiej wojny światowej — Christina zaczęła opowieść. — Musiałam rzecz jasna natknąć się także na dokumenty związane z Ahnenerbe– SS. Wśród raportów wywiadowczych z 1940 roku znalazłam informację o pomyśle Schleifa utworzenia

centralnego muzeum archeologicznego „wschodnich ziem germańskich” w Poznaniu i o tym, że Heinrich Himmler kazał w którymś ze starych zamków krzyżackich przygotować podobną ekspozycję, na której miał być pokazany „celtycki skarb”. Czy słyszeliście o nim? — Nie — zgodnie odpowiedzieliśmy. — Laicy! — grubasek patrzył na nas z pogardą. — „Celtycki skarb” to panteon figur bogów wykonanych ze złota — tłumaczyła nam Christina. — Lecz skarb ten ukryli druidzi w okolicach jednego z celtyckich

sanktuariów. Przez wieki był on bezpieczny do chwili, aż odnaleźli go templariusze. Słuchając jak mówiła zastanawiałem się, czy rozmawiam z człowiekiem racjonalnie myślącym. Zawsze porażała mnie ta łatwość niektórych osób do wierzenia w najbardziej nieprawdopodobne historie. Teraz właśnie musiałem wysłuchać takiego wykładu. — Malcolm Goldwin w „Świętym Graalu” podsumowywał różne wersje legendy o tym najsłynniejszym kielichu — opowiadała Christina. — Autor odkrywa, że źródłem najstarszych wersji tych opowieści są

bez wątpienia celtyckie podania, między innymi dzieje bohaterskiego króla Artura i jego dworu, a wiele elementów owej mitologii dotyczy kultu celtyckich bogiń. Historie o Graalu stanowiły adaptację starych legend Celtów. Pierwszą opowieścią o Graalu był niedokończony romans Krystiana z Troyes „Le Conte del Graal”, a co ważne, miasto Troyes było ośrodkiem kabały i pierwotną siedzibą templariuszy. Tam też miał swój dwór hrabia Szampanii, a prawie wszyscy spośród dziewięciu pierwszych członków zakonu byli jego wasalami. Patronką najsłynniejszego kościoła w Troyes jest Maria Magdalena. W dziele

Krystiana z Troyes nie ma wzmianki o tym, by Graal był pucharem, nie wspomina on też w ogóle o Ostatniej Wieczerzy ani o Jezusie. Według niego Graal to taca lub półmisek. Inna wersja legendy o Graalu nosiła tytuł „Perlesvaus”. Powstała ona na początku XIII wieku. Rycerz Gawain w tej opowieści stara się odnaleźć miecz, którym ścięto głowę Janowi Chrzcicielowi, w magiczny sposób krwawiący codziennie w południe. W tej opowieści elitarni strażnicy Graala noszą białe szaty z czerwonymi krzyżami, zupełnie jak templariusze. Stojący w lesie czerwony krzyż jest „ze wszystkich stron” okładany rózgą przez

księdza, co ma niewątpliwie związek z zarzutami, że templariusze opluwali i deptali ten symbol chrześcijaństwa. Zdaniem wielu badaczy, powiązanie templariuszy z Graalem wynika z faktu istnienia w zakonie jakiegoś „mistycznego kościoła”. Pamiętacie, za co skasowano zakon templariuszy? — Oficjalnie za herezję, oskarżano ich o wiarę w Bafometa — powiedział Tomek. — Pamiętacie, jak on wyglądał? — Jakaś paskuda... — zaczął sobie przypominać Tomek. — Czy tak? — od jakiegoś czasu Christina szukała odpowiednich

zdjęć w albumach Tomka. Obaj zwróciliśmy uwagę na fotografie, które nam pokazywała, a były to: pochodząca z kościoła w Reims płaskorzeźba przedstawiająca celtyckiego boga Cernunnosa z rogami, siedzącego w pozycji Buddy, rzeźba tego samego boga znaleziona pod chórem katedry Notre Damę w Paryżu oraz płaskorzeźba w Vendoquvres we Francji. — Zmierzasz do tego, że Bafomet templariuszy to nic innego jak celtyckie bóstwo? — roześmiałem się. — To nic zabawnego, bo Cernunnos, przedstawiany niekiedy jako jeleń lub rogacz, był bóstwem nadrzędnym panującym zarówno nad

światem żywych jak i umarłych — Christina rozpalała się w swoim wywodzie. — Skoro templariusze wierzyli w legendę o Świętym Graalu, to czemu nie mieli wykorzystywać też celtyckiego bóstwa jako elementu swoich tajemniczych rytuałów? I ostatnia rzecz, lecz wcale nie najmniej istotna. Dlaczego Himmler nie miałby w to wszystko uwierzyć? Przecież część SS–manów była owładnięta okultyzmem, wizjami odnalezienia Świętego Graala, którego mieliby być strażnikami — niczym templariusze. — Dlaczego uważasz, że „celtycki skarb” jest akurat w tym rejonie? — nie dowierzałem.

— Kiedy na początku XTV wieku rozpoczęły się prześladowania i aresztowania templariuszy, część z nich wywiozła skarby w różne strony świata. „Celtycki skarb” zabrali murarze jadący na wschód... — Dlaczego akurat murarze? — zaciekawiła się Anita. — Ktoś mógłby doszukiwać się w tym pewnych związków wolnomularzy z templariuszami, ale to bracia murarze, jako jedyni zakonnicy mogli do pracy zakładać skórzane rękawice. Bracia murarze w powszechnej opinii nie byli uważani za pełnoprawnych zakonników, więc mogli ocalić głowy z pierwszej

fali aresztowań. Gdzie mogły przydać się ich niezwykłe umiejętności jak nie przy budowie zamków krzyżackich? Podsumujmy naszą wiedzę. Templariusze przewieźli „celtycki skarb” do państwa krzyżackiego. Tego możemy domyślać się na podstawie dokumentów. SS–mani przeprowadzili wykopaliska na terenie pruskiego grodziska dokopując się do warstwy ceramiki z okresu wpływów kultury celtyckiej. Może sądzili, że „celtycki skarb” przywieziono akurat tu? Zamek ten, to miejsce nazywało się Christburg — zamek Chrystusa, a czyż mogło być ważniejsze miejsce dla zakonników? — Stolica państwa

zakonnego, Malbork — zauważyłem. — Jego budowę rozpoczęto w 1278 roku, a centralę Zakonu przeniesiono z Wenecji do Malborka w 1309 roku. Jeśliby murarze templariuszy wyruszyli w 1307 roku, kiedy rozpoczęły się aresztowania zakonników, do Malborka, to zastaliby praktycznie ukończony zamek. — A gdyby pomagali przy jego budowie od samego początku, a na koniec tylko wywieźli tam lub gdzie indziej swój skarb? — Christina nie ustępowała. — Zostawmy tę kwestię. Co jeszcze wiemy na temat „celtyckiego skarbu”? — Tomek dopytywał się. — SS–mani byli pewni, że

ukryto go gdzieś w krzyżackim zamku. Zaczęli poszukiwania od Christburga, a po niepowodzeniach przeszukali pozostałe twierdze, z równie mizernym skutkiem. Był czas, kiedy Himmler zawiesił poszukiwania, ale podobno do końca wojny złota poszukiwali oddelegowani specjalnie do tego zadania oficer i młody naukowiec. Znam tylko ich nazwiska: Wirth i Lugus. My przyjechaliśmy tu, by także rozpocząć poszukiwania od Christburga. Tego pana — pokazała na grubaska — poznałam na jednym z polskich forów internetowych, kiedy zadałam pytanie o miejsca związane z Celtami. Byliśmy na Ślęży oraz na Łyśćcu w Górach

Świętokrzyskich. Potem przyjechaliśmy tu. — A teraz dokąd? — Tomek smutnym wzrokiem patrzył na puste dno swojego kubka. — Do Malborka — odpowiedziałem. — Tak — przyznała Christina. — Czy wy też tam przyjedziecie? — To zależy jak potoczą się poszukiwania... — Tomek chciał udzielić dyplomatycznej odpowiedzi. — Jestem pewny, że spotkamy się w Malborku — stwierdziłem wyjmując papierośnicę. Podałem ją Christinie tak, aby zobaczyła

znak SS na wieczku i wygrawerowane nazwisko„Lugus” na boku pudełeczka. — Znalazłem to w lesie w trakcie polowania. Było zakopane pod pewnym kamieniem pamiątkowym. — Miałem rację, że to rejon o dziwnych i silnych mocach — wtrącił grubasek. — Co jest w środku? — zainteresowała się Amerykanka. — Jeszcze tego nie otwierałem. Możesz to zrobić teraz — zachęcałem ją. Ostrożnie podważyła paznokciem wieczko, które odskoczyło z cichym trzaskiem. Na jego wewnętrznej stronie było wy drapane jakimś ostrym

narzędziem: Ira et Dolor i rok: 1945. Papierośnica była pusta. — Ira et Dolor — przeczytała Christina. — Gniew i ból — Tomek przetłumaczył łaciński napis. — To ma być jakaś wskazówka? — zdziwił się grubasek. — Bardzo mało mówiąca — zauważyła Anita. — Bardzo konkretna — zapewniłem wszystkich. — „Ira et Dolor” to tytuł pełnego rozpaczy poematu napisanego najprawdopodobniej przez 01iviera Templariusza po utracie przez krzyżowców w 1265 roku twierdzy

Arsuf. Trubadur–templariusz wymieniał wszystkie miasta zdobyte przez pogan, ogrom klęsk i nieszczęść. W całym tym ogromie bólu jest tylko jedno pocieszenie zawarte w słowach: „Bo Matka Boża była u początku naszego zakonu i w Niej i ku Jej czci, jeśli spodoba się Bogu, nastąpi kres naszych żywotów i kres naszego zakonu”. Marienburg, czyli zamek Maryi, to niemiecka nazwa Malborka i chyba tam powinniśmy się udać. Kiedy w 1945 roku Rosjanie parli na zachód zdobywając miasto za miastem, na zamku w Malborku broniła się załoga złożona z żołnierzy SS.

ROZDZIAŁ 5 CZY JESTEM GADUŁĄ? • PORWANIE CHRISTINY • POŚCIG ZA GOLFEM • LANDRYNKOWY ZAPACH LEMONA • NOCNY WĘDROWIEC • CIOCIA GALII • PIERWSZE ZADANIE ANITY Po moich słowach stało się jasne,

że nie ominie nas wyjazd do Malborka. Pozostało odpowiedzieć na pytanie: czy będziemy rywalizowali z zespołem Christiny? Nie wiedziałem, dlaczego szuka „celtyckiego skarbu”? Co chce z nim zrobić? Przecież nie mogła wynieść z terenu malborskiego zamku niczego, ale kto wie, gdzie znajdowała się skrytka. Musiałem przecież dopilnować, by nikt nie wywiózł cennych figurek. Zauważyłem, że Christinę nurtują podobne wątpliwości. — Paweł, może pójdziemy na spacer? — zaproponowała. — Tak — zgodziłem się z ochotą. Christina przeprosiła obecnych,

wstała i wyszła do sieni. Mnie zatrzymała Anita i zaciągnęła do kuchni. — Czemu jej tak łatwo wszystko wyklepałeś? — zaatakowała mnie. — Jesteś starym kawalerem... — przerwała, bo do kuchni zajrzała ubrana w kurtkę Christina. — Poczekam na zewnątrz, bo tu szybko się zagrzeję — Amerykanka powiedziała widząc minę mojej współpracownicy. — Dobrze, zaraz przyjdę — zapewniałem ją. Usłyszeliśmy trzask drzwi, kiedy Christina wyszła z domu. — Powiedziałeś jej wszystko, nawet pokazałeś tę papierośnicę! — Anita prawie

krzyczała. — Czy zdradziłem jej jakieś wielkie tajemnice? — broniłem się. — Wszystkie informacje ona już znała lub z łatwością odnalazłaby w książkach. Coś wspominałaś o moim starokawalerstwie. Co miałaś na myśli? — Że każda babka będzie potrafiła ci zawrócić w głowie! — wypaliła Anita. — Mylisz się — pogroziłem dziewczynie palcem, wściekły obróciłem się i wyszedłem do sieni. Wiedziałem, że Anita po części miała rację, ale nie chciałem czy też nie mogłem się do tego przyznać. Patrząc na zakochane pary czułem niekiedy straszny

ciężar tej mojej samotności, ale natychmiast okazywało się, że znajdowałem ukojenie w ciężkiej pracy. Przy okazji kolejnych zadań poznawałem fascynujące kobiety, ale tak naprawdę chyba żadna z nich nie nadawałaby się na moją partnerkę życiową, bo prędzej czy później zaczęlibyśmy ze sobą rywalizować. Wyobrażałem sobie, że trwały związek kobiety i mężczyzny powinien stwarzać możliwość wzajemnego wspierania się, wspólnego pokonywania przeszkód. Nie miałem ochoty tłumaczyć Anicie tego wszystkiego. Szybko założyłem kurtkę, czapkę, rękawiczki i wyszedłem na schody.

Zobaczyłem, że Christina rozmawiała z kimś stojącym przy bramie. Z daleka, w ciemnościach widziałem tylko cienie. Nagle coś tam zakotłowało się. — Help! — Christina zdążyła krzyknąć. To wyglądało jak porwanie, bo rozmówca Amerykanki narzucił jej na twarz jakąś szmatę i szarpnął kobietę, pociągając ją do samochodu. Widziałem, że auto miało otwarte drzwi i rozświetlone wnętrze. W kieszeni miałem kluczyki do wehikułu, więc podbiegłem do niego i ruszyłem w pościg. Uruchamiając silnik naciskałem klakson chcąc w ten sposób zwrócić uwagę gości Tomka. Kiedy rozpędzałem

wehikuł, w progu stanął Tomek. — Porwano Christinę! — wrzasnąłem uchylając na chwilę drzwiczki. Natychmiast uruchomiłem napęd na cztery koła. Gdyby teraz wehikuł widzieli wszyscy jego prześmiewcy! Wysokie zawieszenie i szeroki rozstaw kół sprawiały, że moje auto nie grzęzło w śniegu. Potężny silnik auta rajdowego zapewniał mu dość mocy, by bez trudu podjąć pościg. Porywacz miał raczej niewielki pojazd i podejrzewałem, że bez trudu go dogonię na leśnych duktach. Teraz największym problemem była brama. Jej dwa skrzydła zagradzały mi drogę. Pamiętałem, że zawiasy

umożliwiały, by wrota uchylały się w obie strony, a Tomek zamykał bramę tylko na niewielki skobel. Docisnąłem pedał gazu, włączyłem silne światła halogenowe, by stwierdzić, czy gospodarz nie założył jakiegoś łańcucha z kłódką. Na szczęście chyba nie miał takiego zwyczaju lub po prostu teraz nie miał na to czasu. Przód wehikułu uderzył w środek bramy, ona wygięła się w stronę drogi i widziałem, jak skobel wyskoczył z oczka. Teraz rozpędzony wjechałem na wzgórze. W tym czasie skrzydła bramy po osiągnięciu maksimum swojego wychylenia zaczęły wracać na miejsce. Tylne koła wehikułu wyrywały fontanny

grud ziemi i śniegu. Energicznie kręciłem kierownicą, wróciłem na drogę i wypatrywałem świateł pozycyjnych pojazdu porywacza. Dostrzegłem je, kiedy zjeżdżał w boczny dukt, który prowadził do głównej szosy, koło miejsca, gdzie stał kamienny posąg z tajemniczymi runami. Wehikuł bez trudu wpasował się w bruzdy wyrobione na drodze i mogłem przyspieszyć. Po dwóch minutach pościgu przez las dogoniłem porywacza. Jechał żółtym volkswagenem golfem. Tablicę rejestracyjną miał ochlapaną błotem. Świeciłem w niego moimi halogenami. On oślepiony, z trudem panując nad niewielkim autem tańczył

po drodze. Zbliżaliśmy się do miejsca, gdzie dukt opadał szerokim łukiem ku dolinie Młynówki. Na zakręcie w prawo kierowca golfa nacisnął na hamulec i wtedy zarzuciło tyłem jego auta. Widząc co się święci zbliżyłem się wehikułem i zderzak wehikułu zatrzymał niebezpieczny manewr golfa. Porywacz tak się tego wystraszył, że w dole, przed mostkiem zatrzymał się. Stanąłem i ja nie wiedząc, czy mam podbiec do golfa i uwolnić Christinę, czy czekać, aż porywacz nagle znowu postanowi uciec. On otworzył drzwiczki po stronie pasażera i wypchnął Amerykankę prosto w śnieg. Chciał ostro ruszyć z miejsca, ale koła golfa

zabuksowały, zarzuciło nim i otwartymi drzwiami zahaczył o kamienny murek, od którego zaczynała się metalowa barierka. Wysiadłem z wehikułu i podbiegłem do Christiny. Kątem oka widziałem tylko, jak golf z trudem wspina się pod górkę po drugiej stronie Młynówki. — To ja, Paweł! — uspokajałem Amerykankę zdejmując z jej głowy czarną reklamówkę przewiązaną na szyi sznurkiem. Christina łapczywie wdychała mroźne powietrze. — Już dobrze — pocieszałem kobietę przytulając ją i głaszcząc po głowie. — On uciekł i nic

ci się już nie stanie. — To było straszne! — wyszeptała Christina. Nadjechał Tomek z resztą towarzystwa. Lekarz pobieżnie zbadał Christinę, czy nie ma jakiegoś urazu. Jaromir mimo mrozu miał spoconą twarz. Max przyglądał się badaniu, a Anita oglądała zderzak wehikułu. — Cytryna — określiła kolor resztek lakieru auta porywacza. — Nawet się nie wgniótł — gładziła wehikuł. — Pan Lemon za to będzie miał gustowne wgniecenie na drzwiach — wskazałem na żółtą smugę na kamiennym elemencie mostu.

— Lemon? — zdziwiła się Anita. — Cytryna — pokazałem na lakier. Dziewczyna roześmiała się. — Co państwa tak bawi? — zaintrygował się Jaromir. — Kolor lakieru auta porywacza — wyjaśniłem. — Na szczęście dzięki temu policja bez trudu odnajdzie właściciela tego auta. — Policja? — jęknął Jaromir. — Pan myśli o zawiadamianiu organów ścigania? — skrzywił się. — Tak powinniśmy zrobić — odparłem. — Po co? I tak go nie odnajdą...

— Przynajmniej niech spróbują — argumentowałem. — Na razie Christina musi odpocząć — Tomek uciął dyskusję. — Proponuję państwu nocleg u mnie. Paniom oddam moją sypialnię, panowie Jaromir i Max zajmą pokój gościnny, a Paweł i ja spędzimy noc na kanapach na parterze. Tomek był tak nieugięty, że wszyscy musieli przystać na jego zaproszenie. Po powrocie do domu natychmiast wysłał Amerykankę do sypialni. Zostałem sam na parterze, w salonie i dokładałem drewna do kominka. Pół godziny po powrocie zszedł do mnie Tomek. — Dowiedziałeś się

czegoś ciekawego? — zapytałem go. — Ty szpiegu! — roześmiał się Tomek. — Zawsze i wszędzie węszysz? — Myślałem, że... — Tak, zapytałem — Tomek uspokajał mnie i gestem zaprosił do kuchni. — Christina wyszła na dwór i zobaczyła jakiegoś człowieka przy bramie, który machał do niej ręką. Myślała, że to ktoś do nas, więc podeszła do niego i wyszła przez furtkę na drogę. Ten człowiek nie mówił po angielsku, tylko pytał ją o coś po polsku. Domyśliła się tylko, że zgubił się. Kiedy zobaczył ciebie na schodach, zarzucił jej torbę na głowę i zaciągnął do swojego samochodu.

— Czy zapamiętała, jak wyglądał porywacz? — Młody, chyba blondyn. Nie widziała zbyt wiele, bo był opatulony szalikiem i miał czapkę zaciągniętą głęboko na oczy. Zapamiętała tylko landrynkowy zapach jego perfum. — Landrynkowy? — Tak, podobno pachniał jak cytrynowe landrynki. — Czemu nie chciałeś, bym wezwał policję? — Skąd takie przypuszczenie? — Zrobiłeś wszystko, by czym prędzej położyła się spać. Może

nawet dałeś jej jakieś leki uspokajające? — Dałem. — No właśnie, a porywacz w tym czasie ucieka! — Skoro tak, to czemu sam nie wezwałeś policji? — Bo zaufałem tobie — odpowiedziałem. — Nie tytko — Tomek gestem zachęcał mnie, bym częstował się zimnymi plastrami dziczyzny. Gospodarz usiadł, oparł się o brzeg szafki i starannie smarował swoją porcję chrzanem. — Co masz na myśli? — zapytałem.

— Po pierwsze, sam pójdziesz na policję w odpowiednim momencie — Tomek zwinął mięso w rulonik i wsunął do ust. Na chwilę uśmiechnął się błogo, potem skrzywił, kiedy chrzan zaatakował jego kubeczki smakowe. — Po drugie, chcesz wiedzieć, kim jest Lemon i czemu chciał porwać Christinę. Mam rację? — Masz — uśmiechnąłem się. — Mam nadzieję, że naprawisz skobel przed wyjazdem do Malborka? Teraz już nie wytrzymałem i głośno roześmiałem się. Noc zapowiadała się na spokojną, ale około drugiej obudził mnie szmer na

schodach. Wyraźnie słyszałem, że ktoś się skradał. Spod półprzymkniętych powiek patrzyłem, co się dzieje. Tomek spał zawinięty w śpiwór w fotelu telewizyjnym, który przez wysunięcie podnóżka rozkładał się do pozycji półleżącej. Gospodarz cicho chrapał. W sieni dostrzegłem słaby blask światła. Ktoś zajrzał do salonu, ale nie widziałem jego twarzy. W ciemnościach wyraźna była tylko słaba poświata z ekraniku włączonego telefonu komórkowego. Tajemniczy wędrowiec wycofał się i poszedł do kuchni. Stamtąd dobiegł mnie szmer cichej rozmowy. Kiedy się tylko poruszyłem, zaskrzypiały sprężyny

kanapy, na której spałem. W kuchni rozległ się charakterystyczny dźwięk otwieranej lodówki. Wstałem i poszedłem zobaczyć, kto tam był. Nocnym wędrowcem okazał się Max Knees. W dżinsach i koszulce stał przy lodówce i zaglądał do jej wnętrza. — Cześć! — przywitał mnie. Zauważyłem, że gdzieś schował telefon komórkowy. — Jesteś głodny? — zapytałem go. — Trochę, w Stanach Zjednoczonych jest teraz dobra pora na kolację. Obiecałem przynieść trochę jedzenia naszemu przewodnikowi, panu

Dżejro... — Jaromirowi — poprawiłem Amerykanina. — Pan Jaromir powinien chyba unikać takich nocnych przekąsek. To niezdrowe. — Bardzo mnie prosił, żebym mu coś przyniósł. — A czemu sam nie zszedł? — Mówił, że słabo widzi w ciemnościach, a nie chciał zapalać światła, żeby was nie budzić. Pokiwałem głową, jakbym przyjął do wiadomości tłumaczenie Maxa, ale wcale nie rozwiał moich wątpliwości. Max wziął na talerz dwie kromki chleba, kilka plastrów wędliny i sera i poszedł na górę. Wróciłem na kanapę w salonie.

— Nocny obchód? — wymamrotał Tomek. Nie wiedziałem, czy mówi przez sen, czy nie chce mu się tylko otwierać oczu. — Tak — krótko odpowiedziałem. Dalsza część nocy minęła spokojnie i obudziłem się o siódmej, tuż po tym jak Tomek po porannej toalecie, ogolony i pachnący wyśmienitą wodą kolońską chował pościel. — Wstawaj, królewiczu — uśmiechnął się. — Zrobimy dziewczynom śniadanie i pójdziemy naprawić bramę. Poszedłem do łazienki, potem

dołączyłem do Tomka w kuchni. Przygotowaliśmy posiłek, zjedliśmy kilka kanapek i ubraliśmy się. Wychodząc spotkaliśmy schodzącą z góry Anitę. Powiedzieliśmy jej, że w kuchni czeka śniadanie, a my idziemy popracować. Ze stajni wzięliśmy narzędzia i podeszliśmy do bramy. Wyglądała gorzej niż się spodziewałem. Okazało się, że uderzenie poluzowało kilka belek i trzeba było od nowa wbić gwoździe i zrobić wzmocnienie z kilku listewek. Kwadrans zajęło nam szukanie w śniegu skobla, który wyleciał z mocowania. Kiedy pracowaliśmy, mało odzywając się do siebie, bo było strasznie zimno, podeszła do nas

Christina. Przyniosła termos z kawą i dwa kubki. Nalała nam kawę. — Długo już pracujecie? — zapytała. — Godzinę — odpowiedział Tomek zerkając na zegarek. — Paweł ma mały czołg, a nie samochód — zażartował. — To przez moją nieuwagę — Christina stała oparta o murek trzymając dłonie wciśnięte głęboko w kieszenie kurtki. — Mogłam nie rozmawiać z nieznajomym. — Trzeba powiadomić policję — rzucił Tomek wbijając gwóźdź. — Po co? —

zaprotestowała Christina. — I tak nie mamy żadnych dowodów przeciw temu człowiekowi, nawet nie potrafiłabym rozpoznać jego twarzy. Teraz jest już pewnie daleko, przestraszony. To incydent bez większego znaczenia... — Nie chciałbym, żebyś odniosła wrażenie, że Polska to kraj, w którym rządzi bezprawie — stwierdziłem. — Zainteresowanie policji naszymi poszukiwaniami chyba tylko narobiłoby niepotrzebnego rozgłosu — odpowiedziała Chnstina. — Jak policja zainteresuje się porwaniem, zaraz o tym napiszą dziennikarze, ktoś zacznie kojarzyć fakty, domyślać się, po co tu

przyjechałam. Przecież i ty byłbyś przesłuchiwany jako świadek. Jak by to brzmiało, że w sprawę wplątany jest ministerialny urzędnik? — Może masz rację — kiwałem głową udając, że się z nią zgadzam. — To mogę mieć nadzieję, że będziemy współpracowali? — zapytała Christina i wyciągnęła do mnie dłoń. — To zależy, co zamierzasz uczynić ze skarbem? — zastrzegłem. — Skarb zostanie w Polsce. Mnie wystarczy tylko tytuł znalazcy, o ile to ja pierwsza odkryję skrytkę.

— Zgoda — uścisnąłem jej dłoń. — Dziękuję za gościnę — Amerykanka ukłoniła się Tomkowi. — Pawle, do zobaczenia w Malborku. Będę tam około południa i od razu wybiorę się na zwiedzanie zamku. — Nie warto, bo z tego co pamiętam, zimą w południe sprzedawane są bilety już tylko na teren zamku, bez możliwości zwiedzania pomieszczeń — ostrzegałem ją. — I tak spróbuję — odpowiedziała. Ucałowała nas w policzki i pobiegła pod dom, gdzie czekali na nią Max i pan Jaromir. We trójkę wsiedli do

terenowego auta Christiny i po chwili minęli nas. — Nie chciałbym, żebyś odniosła wrażenie, że Polska to kraj, w którym rządzi bezprawie — Tomek roześmiał się cytując moje słowa. — Jak mogłeś wpaść na pomysł wypowiedzenia takiego banału? Kiedy ty ostatnio oglądałeś wiadomości w telewizji? Nie wiesz, co się dzieje? Prawdziwy idealista — z niedowierzaniem pokręcił głową. — Skoro jest tak źle, to czemu tu mieszkasz, a nie wyjedziesz do lepiej płatnej pracy w Europie? — Tu, w tym lesie, można momentami zapomnieć o tym, co

człowieka może doprowadzić do pasji — Tomek przy ostatnim słowie mocno uderzył młotkiem wbijając ostami gwóźdź. — Kiedy jedziesz do Malborka? — Jeszcze dziś. — Zabrałbyś Anię, Seweryna i Kajetana do Malborka? — Obawiam się, że mogą się przy mnie wynudzić... — Chciałbym tylko, żebyś ich tam zawiózł — Tomek przerwał mi. — Ania ma tam ciocię i ta zgodziła się ugościć dziewczynę i jej kolegów. Synowie tej ciotki wyjeżdżają na zimowisko w góry, a ta trójka będzie miała okazję wyrwać się do miasta,

może pojadą z ciocią na wycieczkę do Elbląga lub Gdańska? Jeszcze jedno, ta ciocia jest kustoszem w muzeum zamkowym. — Ty kombinatorze — nie wytrzymałem i roześmiałem się. — Dwie pieczenie na jednym ogniu, to zapewne twoje ulubione powiedzenie? — Może — Tomek zerkał na drogę, po której w naszą stronę szła Anita. — Zimno! — szczękała zębami. — To czemu wychodziłaś na dwór? — zapytałem pakując narzędzia do skrzynki. — Nudziłam się i

myślałam, że już nigdy nie skończycie tej pracy, chociaż mam wrażenie, że więcej czasu spędziliście tu na gadaniu. — Było o czym — Tomek zrobił zagadkową minę. — Na przykład? — Anita patrzyła na nas podejrzliwie. — O nocnych wędrowcach — odparłem. — Wy też to słyszeliście? — dziewczyna ucieszyła się. — Nie mogłam długo zasnąć i jak już zasnęłam, to parę razy budziłam się. Raz usłyszałam, jak ktoś wychodzi z pokoju, gdzie spali Max i Jaromir. Potem ktoś rozmawiał na dole w kuchni, ale i z sypialni, gdzie spali panowie, wyraźnie

słyszałam odgłos rozmowy. Jakby ktoś rozmawiał przez telefon. — Skoro Max zszedł do kuchni, by węszyć w lodówce, to na górze pan Jaromir dzwonił do kogoś, tylko do kogo i czemu w środku nocy? — zastanawiałem się. — Chodźmy, Sherlocku, rozgrzać się przed drogą kubkiem gorącego napoju i wtedy sobie podedukujesz — Tomek klepnął mnie w ramię. Wróciliśmy do domu i przy kuchennym stole jeszcze przez godzinę rozważaliśmy różne wersje tego, co wydarzyło się tej nocy. Jedno wydawało się pewne. Pan Jaromir wysłał Maxa do

kuchni specjalnie, by w samotności móc do kogoś zadzwonić. Zastanawiała też postawa Christiny, która najwyraźniej nie chciała zawiadamiać policji o próbie porwania, ale używała argumentów podobnych do tych, jakie przedstawiał pan Jaromir. Pozornie pocieszny grubasek stawał się główną postacią tajemniczych wydarzeń, których byliśmy świadkami. Spakowaliśmy się z Anitą, wcisnęliśmy nasze bagaże do wehikułu i pilotowani przez Tomka pojechaliśmy na kolonię, gdzie mieszkały dzieciaki. Tam odbyliśmy krótkie rozmowy z rodzicami, których celem było przedstawienie mnie i zapewnienie, że dzieci bezpiecznie

dojadą do Malborka. Ojców najbardziej interesowała kwestia techniczna związana z wehikułem i „czy toto dojedzie do miasta?”. Tomek zapewniał, że to dobre auto. Dzieci były za to ciekawe takiego niezwykłego pojazdu. Kiedy tylko ruszyliśmy, zasypywały mnie mnóstwem pytań, z których „Ile pali na sto kilometrów?”, „Jak szybko może pan nim jechać?” były tymi najprostszymi. Do Malborka było około trzydziestu kilometrów, więc dojechaliśmy do miasta w południe. Ciocia Ani mieszkała na dawnym przedzamczu. Dojechaliśmy tam przez centrum miasta, ulicą Piastowską przez most na Kanale

Juranda i skręciliśmy w lewo, w ulicę Starościńską — już na terenie dawnej twierdzy. Dzieci i Anita podziwiali ciemnoczerwone mury zamku. Moją uwagę zwrócił żółty volkswagen golf stojący przed restauracją i hotelem, znajdującymi się przed zamkiem. Na razie musieliśmy odwieźć dzieci do cioci. Mieszkała ona w dwustuletnim budynku około stu metrów od bramy prowadzącej do zamku. Kiedy tylko wjechaliśmy na niewielki podjazd kobieta wyszła na schody willi, w której mieszkały dwie rodziny. Ciocia Ani miała nie więcej niż czterdzieści lat. Czarne włosy upinała w kucyk,

oszczędnie używała szminki, pudrów i cieni do oczu, bo była piękną kobietą, przypominającą sławną aktorkę Sophię Loren. Pomogła dzieciom wysiąść i zachęcała nas, byśmy wstąpili na obiad. Grzecznie podziękowaliśmy. — Niech pan przyjdzie wieczorem, to porozmawiamy o zamku, bo pan doktor wspominał, że to bardzo pana interesuje — powiedziała kobieta. — Przyjdę o dziewiętnastej, jeśli to nie będzie za późno. — W sam raz — zapewniała miła kobieta. Wyjechałem na plac przed zamkiem. Żółty samochód stał

zaparkowany między autami z Litwy i Rosji. Teraz i Anita dostrzegła golfa. Zatrzymałem się i wysiadłem. Oglądałem tył i prawy bok samochodu. — Byle jak zaszpachlował rysy — Anita wskazała na widoczne gołym okiem ślady nakładania szpachli. — On musi tu gdzieś być. — Poczekamy na niego? — zaproponowałem. — W tym wehikule? — powątpiewała Anita. — Jak tylko facet zobaczy tego gruchocika, to będzie się trzymał od golfa z daleka. — To ja pojadę do miasta i wynajmę dla nas pokoje w hotelu. Zostawię wehikuł gdzieś na parkingu i

przyjdę tu na piechotę. — A ja mam tu stać i marznąć? — oburzyła się Anita. — Za pół godziny będę zamarzniętym pomnikiem ministerialnego detektywa, który będzie można postawić na korytarzu przed gabinetem ministra. — Tam jest coś w sam raz dla ciebie — wskazałem na wejście do restauracji. — Co masz na myśli? — wyczułem, że palnąłem jakieś głupstwo i awantura wisiała w powietrzu. — Usiądziesz przy stoliku z widokiem na parking, zamówisz kawę i poczekasz w nagrzanym pomieszczeniu, aż przyjdę — szybko tłumaczyłem.

— Tylko postaraj się, żebym nie musiała na ciebie zbyt długo czekać — powiedziała biorąc torebkę i wysiadając z wehikułu. Pojechałem do centrum, gdzie znalazłem hotel z wolnymi pokojami. Był kilka minut marszu od zamku, więc doskonale nadawał się na bazę wypadową. Wynająłem dla nas pokoje, wniosłem nasze bagaże i zawróciłem w pobliże zamku. Zostawiłem wehikuł na płatnym parkingu i pieszo poszedłem do restauracji. Wchodząc na plac z daleka zobaczyłem, że nie ma już żółtego golfa. Zaniepokoiło mnie także to, że w restauracji nie zobaczyłem Anity. — Szuka pan kogoś? —

zagadnęła mnie miła kelnerka. — Umówiłem się tu z koleżanką, miała zająć stolik przy oknie — szybko odpowiedziałem. — Ta pani wyszła chyba do toalety. Rzeczywiście, z korytarzyka wyszła Anita i uśmiechnęła się do mnie. — Co słychać? — rzuciła. — Zniknął samochód Lemona. — Co?! — dziewczyna momentalnie zbladła. Kelnerka przyglądała nam się z uwagą, więc szybko poprowadziłem Anitę do stolika. Wnętrze restauracji miało nadawać temu miejscu

dostojeństwa i jednocześnie nawiązywać do ciężkiego stylu gotyckiego. Zajmowaliśmy stolik dla dwóch osób, przy którym oprócz Anity musiał ktoś siedzieć, o czym świadczyła filiżanka po kawie. — Spotkałaś tu kogoś znajomego? — zapytałem Anitę. — Lemon mnie podrywał — oświadczyła. — Jak to? — Wszystko zrobiłam jak kazałeś i kiedy już piłam kawę, dosiadł się do mnie jakiś elegancik... — Elegancik? — przerwałem. — Opisz, jak wyglądał? — Blondyn w skórzanej

kurtce, rozpinanym swetrze, kolorowej koszuli z dużym kołnierzem. Miał ciemne dżinsy i taki błyszczący pasek. Na ręku miał gumową żółtą bransoletkę i zegarek elektroniczny. Zwróciłam na niego uwagę, bo był strasznie obciachowy, taki jakie kiedyś dawano na pierwsze komunie: wielki, z kalkulatorem i kilkunastoma melodyjkami. — Może zapamiętałaś jakiś szczegół jego twarzy? — No... chyba przystojny... Nie przyglądałam mu się, bo patrzyłam na tego żółtego golfa. Wypiłam z nim dwie kawy, a on gadał i gadał... — O czym?

— Ze jestem ładna i że szkoda takiej ładnej dziewczyny, żeby siedziała tu sama, i co robi mój narzeczony, że pozwala mi być samej... — Co mu odpowiedziałaś? — zaniepokoiłem się. — Prawdę! — Co?! — Nie mam narzeczonego. — Co było dalej? — Umówił się ze mną na kolację. Będzie tu czekał o osiemnastej. Potem ja poszłam do toalety... — A on odjechał... — smutno pokiwałem głową. — Potrafisz go rozpoznać? Pewnie zapamiętałaś tysiące szczegółów z jego ubrania, ale

twarzyjuż nie. To typowo kobiece podejście do tematu! — Kiedy go zobaczę, to go rozpoznam. Po zapachu! Pachnął landrynkami.

ROZDZIAŁ 6 SUGESTIE PANA JAROMIRA • RANDKA Z LEMONEM • KOLACJA U PANI BEATY • HISTORIA KRZYŻACKIEGO ZAMKU • „APOKALIPSA MALBORSKA” Podeszła do nas kelnerka i podała kartę dań. Zamówiłem dla nas to, co nie spowodowałoby bankructwa mojej

urzędniczej kieszeni. — Ty jesteś jednak strasznym szowinistą — stwierdziła Anita. — Ten tekst o kobiecym podejściu do tematu był... — szukała odpowiedniego słowa. — Przepraszam — uprzedziłem ją. Do końca naszego krótkiego posiłku składającego się porcji pierogów z serem i zestawu surówek, starałem się nie podejmować tematów damsko– męskich, by nie rozdrażnić współpracowniczki. Po obiedzie zaprowadziłem Anitę do hotelu, by mogła się wykąpać i przebrać. Hotel znajdował się blisko ruchliwej ulicy i

centrum handlowego. Jego wyposażenie było standardowe, a restauracja czysta. Zająłem się studiowaniem przewodnika po zamku, jaki kupiłem w kiosku z pamiątkami. Lekturę przerwało mi pukanie do drzwi. Myślałem, że to Anita. — Wejdź, proszę! — powiedziałem otwierając drzwi. Nie potrafię opisać mojego zdziwienia, kiedy zobaczyłem pana Jaromira stojącego na progu. — Witam pana! — sapnął. — Proszę — wskazałem mu krzesło. — Co pana do mnie sprowadza? — Dziękuję — pan Jaromir

usiadł i ciężko oparł się o stół. Widziałem, że rozglądał się po pokoju. Na dłuższą chwilę jego wzrok zatrzymał się na przewodniku. Miałem wrażenie, że mój gość jest głodny i po prostu patrzy, czy mam coś do jedzenia. — Zatrzymaliśmy się w tym hotelu i zobaczyłem pański wehikuł na parkingu — wyjaśniał pan Jaromir. — Czuję, że musimy porozmawiać. — Słucham pana. — Proszę mi wyjaśnić, jakie jest stanowisko ministerstwa wobec takich osób jak ja. — Nie rozumiem, o co panu chodzi — przyznałem się. — Jestem poszukiwaczem

skarbów i rozwiązuję zagadki historyczne. Do tego znam się na różdżkarstwie i potrafię wyczuć miejsca mocy. — Jak pan wie, skarby należy przekazać do muzeum, a różdżkarstwo nie jest zabronione. — Wiem, wiem... — pan Jaromir pokiwał głową. — Interesuje mnie, co by się stało, gdybyśmy znaleźli ten skarb? — Stałby się on własnością państwa. — A czy... Czy mógłbym liczyć na jakąś nagrodę? — Za co? — Za współudział w

znalezieniu. — A co pan uczynił, żebyśmy odnaleźli ten skarb? — narastały we mnie dwa sprzeczne uczucia. Wściekłość z powodu chciwości tego człowieka i rozbawienie, że choć jeszcze nic nie odkryliśmy, on już uważał skrytkę za odnalezioną. — No, wie pan... — wysilał umysł. — Byłem na grodzisku! — Ja też i to nie sam. — Mogę informować pana o poczynaniach Christiny. — Nie potrzebuję szpiega. — Tu nie chodzi o szpiegostwo — pan Jaromir zrobił

oburzoną minę. — Uważam, że powinienem otrzymać jakąś rekompensatę za pomoc, jaką bym panu okazał, bo ci Amerykanie... — grubasek nie dokończył, widząc zapewne uczucia malujące się na mojej twarzy. — Stanowczo odrzucam pańską ofertę — starałem się mówić spokojnie, ale wszystko we mnie gotowało się. — No cóż, trudno — pan Jaromir wstał. — Będzie pan tego żałował — dodał wychodząc. W progu minął się z Anitą. Ukłonił się jej i podreptał korytarzem. — Spiskujesz z nim? — zapytała dziewczyna wchodząc i

zamykając drzwi za sobą. — Nie, zaoferował mi, że będzie szpiegował Amerykanów — odpowiedziałem. — Czemu? Przecież pracuje dla nich. — Chce pieniędzy. Anita zrobiła minę, która była najlepszym komentarzem dla tej odrażającej propozycji i znacząco postukała w zegarek. Za pół godziny miała randkę z Lemonem. W łazience szybko przebrałem się w śnieżnobiałą koszulę i marynarkę, a pod szyją zawiązałem krawat. Kurtkę zostawiłem w szafie, a zabrałem ze sobą niezbyt ciepły, ale elegancki płaszcz.

— Przed wejściem na most rozstaniemy się — instruowałem Anitę. — Ty niespiesznie pójdziesz do restauracji. Mam nadzieję, że Lemon będzie już czekał na ciebie. Przyjdę kilka minut po tobie i zajmę stolik w miejscu, skąd będę widział ciebie i Lemona. Nie odwracaj się do mnie, nie dawaj mi żadnych znaków. Zachowuj się naturalnie, to znaczy jak dziewczyna na randce... — Na tym, w przeciwieństwie do ciebie, znam się doskonale — moja współpracownica powiedziała z ironią w głosie. — Ty, nawet jakbyś umówił się z dziewczyną na kolację, to i tak wykonywałbyś jakieś

zadanie. — Dobrze, dobrze — strofowałem ją. — Możesz wysłać mi SMS–a, na przykład, kiedy wyjdziesz do toalety. Jeszcze jedno, postaraj się, by jego twarz była doskonale widoczna. W restauracji może być ciemno, więc zapal świeczkę, przysuń lampkę do niego, improwizuj. — Czemu? Poklepałem niewielką torbę płócienną formatu aktowego, którą miałem na ramieniu. — Mam tam swój sprzęt — powiedziałem. — O, jaki? Nie miałem już czasu, żeby

odpowiedzieć, bo zbliżyliśmy się do mostu nad Kanałem Juranda. Po prawej stronie zaczynał się parking, a za nim były widoczne ciemne kontury ruin fortyfikacji zamkowych. Po drugiej stronie ulicy stały zamknięte, drewniane budki oferujące w sezonie turystycznym hamburgery, zapiekanki, frytki i pamiątki. Pomachałem do Anity, jakbym żegnał się ze znajomą, i skręciłem na chodnik wzdłuż czteropiętrowego bloku nad brzegiem koryta Kanału Juranda. Zatrzymałem się przed wejściem do pierwszej klatki schodowej i udawałem, że studiuję listę nazwisk na domofonie. W rzeczywistości śledziłem Anitę. Ona wkrótce zniknęła za murem obwodowym

przedzamcza. Jej sylwetkę, podświetloną światłem stylowych latarni, jeszcze momentami widziałem przez otwory strzelnicze w murze. Skończyłem lustracje guzików domofonu i wróciłem na chodnik. Poszedłem za Anitą. Kiedy z ulicy Piastowskiej wszedłem na Starościńską, od zachodu obiegającą zamek, widziałem Anitę skręcającą na plac. Podziwiając podświetlone mury zamkowe szedłem w kierunku restauracji. Zmartwiło mnie, że nigdzie nie było żółtego golfa Lemona. Nie chciało mi się wierzyć, że zrezygnowałby ze spotkania z dziewczyną taką jak Anita.

Wszedłem do restauracji. Na szczęście zmieniła się obsada kelnerska, bo kelnerka, która obsługiwała nas trzy godziny temu mogłaby się zdziwić, że tym razem siadamy z Anitą przy osobnych stolikach. Wzrokiem odszukałem moją współpracowniczkę. Wybrała doskonałe miejsce, bokiem do wejścia, pod lampką wiszącą z sufitu — teraz wyłączoną. Anita zapaliła tylko świeczkę i ćmiła cienkiego papierosa, od czasu do czasu spoglądając na zegarek. Zamówiłem kawę i kieliszek wina. Czekając na przyjście Lemona mogłem podziwiać strój Anity. Założyła obcisłe dżinsy z nabitym ćwiekami paskiem, a do tego elegancki rozpinany

sweterek i bluzeczkę z dużym dekoltem. Siedziałem przy stoliku pod oknem wychodzącym na Nogat, skąd mogłem widzieć wejście na salę, parking i plecy Anity. Po kilku minutach okna restauracji na chwilę rozświetliły światła jakiegoś pojazdu. Było dziesięć minut po osiemnastej. Anita zgasiła papierosa, z torebki wyjęła portfel i odszukała pieniądze, by zapłacić za swoją kawę. Już chciałem do niej wysłać wiadomość, by została jeszcze dziesięć minut, ale ona lepiej wiedziała co robi. Widocznie domyśliła się, że to przyjechał Lemon. Postanowiła odegrać małe przedstawienie.

Kiedy tylko na salę wszedł wysoki, dobrze zbudowany, dwudziestokilkuletni blondyn, Anita wstała, jakby chciała wyjść z lokalu. Mężczyzna był ubrany w czarne spodnie zwężające się do kostek; były chyba trochę przykrótkie. Miał białe skarpetki i czarne mokasyny. Założył też czarny podkoszulek na ramiączkach, białą koszulę niedbale zapiętą na trzy guziki, by było widać jego zarost na piersiach i początek tatuażu ze słowami „No pains, no games!” i twarząBruce’a Lee. Miał jeszcze różową marynarkę z turkusowymi guzikami, a w ręku trzymał długi płaszcz koloru kości słoniowej. Wyciągnął ręce w stronę Anity i

gestem przepraszał ją. Dziewczyna udawała, że jest obrażona, ale dała się ubłagać i pozwoliła podprowadzić się do stolika. Lemon kazał schować jej pieniądze za kawę. Kiedy tylko wszedłem do restauracji i złożyłem zamówienie, wyjąłem swój aparat cyfrowy i instrukcję obsługi. Na krześle obok ułożyłem foliowy woreczek. Wszystko miało sprawiać wrażenie, że dopiero co kupiłem urządzenie i teraz studiuję, jak robi się zdjęcia. Wyglądałem jak nieszkodliwy dziwak, ale nikt nie dziwił się, że manipulowałem przy aparacie i co jakiś czas rozlegał się trzask migawki. Musiałem wyłączyć tylko flesz, bo jego

błysk mógłby sprawić, że obsługa kazałaby mi schować urządzenie. Anita pamiętała o moich wskazówkach i włączyła lampkę nad stolikiem. Skoro nie mogłem używać flesza, musiałem mieć dodatkowe światło, by wykonać dobre zdjęcie. Teraz pozostało mi tylko odwrócić aparat w stronę stolika Lemona i studiując instrukcję zrobić mu serię zdjęć. Zerknąłem na ekranik, na fotografie i natychmiast wyłączyłem aparat. Zrobiłem niezadowoloną minę jakby coś mnie zirytowało i schowałem aparat, W tym czasie Lemon rozmawiał z Anitą, mizdrząc się do niej, uśmiechając i prężąc niczym kocur. Do

ich stolika podszedł kelner i w tym momencie zadzwonił telefon komórkowy Lemona. Blondyn wstał, przeprosił Anitę i wyszedł do holu. Wrócił po minucie i z daleka widać było, że przeprasza dziewczynę. Coś jej tłumaczył, pokazywał na zegarek. Anita podyktowała mu numer swojego telefonu i Lemon zawołał kelnerkę, by uregulować rachunek. Na koniec spotkania mężczyzna usiłował pocałować dziewczynę, ale ta sprytnie uchyliła się przed jego czułościami. Lemon pospiesznie wyszedł. Był kwadrans przed dziewiętnastą. Wysłałem SMS–a do Anity, by poszła do mieszkania pani kustosz, u której

byliśmy umówieni na spotkanie. Dziewczyna odebrała wiadomość i także wyszła. Poszedłem za nią pięć minut później. Współpracownica czekała w cieniu jednej z budek na placu, gdzie sprzedawano suweniry. — Jak mi poszło? — zapytała. — Doskonale — pokazałem jej zdjęcia Lemona. — Nieźle — pochwaliła mnie Anita. — Czy udało ci się podsłuchać, o czym rozmawialiśmy? — Niestety, nie. Zapewne zdradziłaś Lemonowi tajemnice naszego referatu. — Nie znam ich zbyt wiele

— Anita wzruszyła ramionami. — Ten Lemon był nudny. Wciąż tylko namawiał mnie na wyjazd do dyskoteki, na jakiś wypad na weekend do Trójmiasta, opowiadał, że przyjechał tu w interesach i ma widoki na zarobienie grubej forsy. — Mówił, w jaki sposób? — pośliznąłem się na lodzie i wywróciłbym się, gdybym w porę nie podparł się o Anitę. Dyskretnie wyjąłem z bocznej kieszonki jej torebki mały dyktafon, który włożyłem tam, kiedy szliśmy do restauracji. — Zapędy Lemona zachęciły cię do rzucania się na mnie? — Jest ślisko — tłumaczyłem się. — Twój adorator

wyjaśnił ci, jak chce dorobić się tej fortuny? — Jeden szybki strzał, tak to określił. Doszliśmy pod schody domu, gdzie mieszkała pani kustosz — ciocia Ani. Zapukaliśmy do drzwi na parterze. Otworzyła nam gospodyni, a towarzyszyła jej trójka dzieciaków. Wręczyłem gospodyni bombonierkę, którą kupiłem po południu, kiedy z Anitą przyszliśmy do hotelu. Czekała na nas kolacja, skromna, ale podana tak, jakbyśmy byli na wytwornym przyjęciu. W salonie, przy dużym okrągłym stole, pijąc herbatę z porcelanowych filiżanek czułem się wspaniale, jakby czas cofnął

się o sto lat. Podziwiałem litografie i rodzinne zdjęcia w ozdobnych ramach. Na jednym z nich widać było młodszą o kilkanaście lat gospodynię, dwóch malców i uśmiechniętego, przystojnego mężczyznę. — Mąż zginął w wypadku kilka lat temu — krótko wyjaśniła kobieta. Jeszcze nim siedliśmy do stołu, przedstawiłem się, wyjaśniłem, czym się zajmuję i kim jest Anita. Kustosz, u której gościliśmy, miała na imię Beata i w muzeum zamkowym pracowała od momentu ukończenia historii sztuki. W trakcie posiłku opowiedziałem jej o tym, co mnie sprowadza na zamek. Musiałem

dokonywać pewnych skrótów, bo niektóre elementy układanki mogły brzmieć zbyt fantastycznie dla naszej rzeczowej rozmówczyni. Nie chciałem też, żeby dzieci wszystko słyszały, bo mogły w najmniej oczekiwanym momencie palnąć jakieś głupstwo. — Co pana najbardziej interesuje na zaniku? — zapytała pani Beata. — Chyba jego najstarsza część, bo ewentualnie tam mogła znajdować się skrytka — odpowiedziałem. — Zapewne chodziłoby o zamek wysoki. — Moim zdaniem, nie powinien pan zawężać swoich

poszukiwań tylko do rejonu zamku wysokiego. Najpierw musi pan sobie uświadomić, czym był zamek i jakim zmianom ulegał. Siedząc na wygodnych krzesłach w ciepłym salonie słuchaliśmy opowieści o tym jak powstał zamek, oglądaliśmy rysunki i stare pocztówki, których reprodukcje znajdowały się w albumach posiadanych przez panią kustosz. Krzyżacy na budowę zamku wybrali bardzo dogodne miejsce, w zakolu rzeki Nogat, na suchym wzniesieniu otoczonym obszerną podmokłą doliną. Na zamek można się było dostać jedynie od południa, ale tam powstał zespół murów obronnych i fos. Najwyżej

wypiętrzonym punktem w tym terenie był rejon, na którym wybudowano zamek wysoki i tam właśnie w 1278 roku Krzyżacy rozpoczęli wznoszenie warowni. Najpierw budowniczowie wytyczyli i wznieśli mury obwodowe siedziby konwentu na planie prostokąta o wymiarach 52 na 61 metrów. W narożach umieszczono bardzo charakterystyczne dla architektury krzyżackiej wieżyczki. O ile jednak zwykle wjazd znajdował się w centralnej części jednego ze skrzydeł, o tyle w Malborku umieszczono go w północno–zachodnim narożniku. W obrębie murów przygotowano

pomieszczenia kaplicy, kapitularza i dormitoriów. W 1280 roku do Malborka z Zantyru przeniesiono siedzibę konwentu. Zantyr miał znajdować się u zbiegu rzek Wisły i Nogatu. Współcześni lokalizują to miejsce w okolicach obecnej Białej Góry. Najwcześniej zbudowano skrzydło północne zamku wysokiego i tam zamieszkali pierwsi zakonnicy. Zamek, będący jednocześnie klasztorem, otoczono dodatkowo murem obwodowym, a na terenie międzymurza wybudowano magazyny i powstał cmentarz. W tym samym czasie wybudowano wieżę Gdanisko, połączoną z zamkiem wysokim gankiem długości 64 metrów. Gdanisko było

ustępem, miejscem ostatniej obrony oraz punktem, z którego miano kontrolować wjazd przez mosty na Nogacie, między Basztami Mostowymi, tak charakterystycznymi na wszystkich panoramach zamku. 14 września 1309 roku nastąpiło przeniesienie stolicy zakonu krzyżackiego z Wenecji do Malborka. Stał się nie tylko klasztorem, ale i rezydencją władcy państwa zakonnego. Wtedy rozpoczęła się rozbudowa zamku. Siedziba konwentu musiała być powiększona, bo zwiększała się liczba braci zakonnych. Powstały nowe dormitoria, refektarz, świetlica. Na wyższych kondygnacjach znajdowały się

magazyny i spichrza. W piwnicach i na poziomie przyziemia znajdowały się pomieszczenia gospodarcze. W latach 1330–1334 zmieniła się sylwetka zaniku. W miejsce dotychczasowej kaplicy Krzyżacy wybudowali dwukondygnacyjny, halowy kościół pod wezwaniem Najświętszej Maryi Panny, pod prezbiterium zlokalizowano kaplicę Świętej Anny, która stała się miejscem spoczynku wielkich mistrzów Zakonu. Wyróżnikiem kościoła była ośmiometrowa rzeźba Madonny z Dzieciątkiem, zniszczona w czasie działań wojennych w 1945 roku. Podczas rozbudowy kościoła podwyższono też wieżę dzwonniczą, tak

że stała się elementem fortyfikacyjnym i służyła do sygnalizacji. Przy pomocy znaków dymnych i ogniowych można było przekazywać informacje do Tczewa, Gdańska, Elbląga, Dzierzgonia i Sztumu. — Jak pan się zorientował, na zamku wysokim jakakolwiek skrytka w średniowieczu mogła zostać wykonana w chwili budowy, po przeniesieniu stolicy Zakonu do Malborka i podczas przebudowy w latach trzydziestych XIV wieku — pani Beata poprawiła niewidoczną fałdkę na obrusie. — Jeżeli skrytkę mieliby wykonać budowniczowie rodem z zakonu templariuszy, to myślę, że w grę

wchodzą pierwsze dwa okresu budowy zamku. Twierdzę malborską zaczęto budować w okresie, kiedy padały kolejne zamki krzyżowców w Ziemi Świętej. Malbork stał się stolicą Zakonu wkrótce po tym jak rozpoczęły się prześladowania templariuszy. Czy to przypadek, że właśnie wtedy Krzyżacy postanowili przenieść swoją stolicę? — Wenecja była ośrodkiem życia gospodarczego i znajdowała się na szlaku podróży dyplomatów, była świetnym punktem wypadowym — stwierdziłem. — Malbork był wtedy daleką prowincją, zaściankiem. Może Krzyżacy bali się, że i im ktoś dobierze się do skóry, a może dojrzała w nich

myśl o utworzeniu własnego państwa na podbitych ziemiach pruskich i poczuli się tu dostatecznie mocni, by zrealizować swój plan. Zgadzam się z panią, że skrytka musiała powstać w okresie budowy zamku wysokiego lub jego rozbudowy po 1309 roku. — A co z resztą zamku? — zapytała Anita. Znowu pani Beata snuła opowieść o budowie warowni. Początkowo to co nazywamy obecnie zamkiem średnim było terenem przedzamcza z własnym systemem fortyfikacyjnym. To tu. na dużej powierzchni można było zaplanować budowę rezydencji wielkich mistrzów, z dziedzińcem otwartym na

zamek wysoki — ze względów strategicznych. Dawną zbrojownię, blisko wjazdu na zamek wysoki, przerobiono najpierw na dom mieszkalny wielkiego mistrza, by pod koniec XIV wieku rozbudować go jako Pałac Wielkich Mistrzów z reprezentacyjnymi salami Letniego i Zimowego Refektarza, z Wysoką Sienią i prywatnymi apartamentami wielkiego mistrza. W przyziemiu pałacu znajdowały się kancelaria, archiwum i skryptorium. Do pałacu przylegał Wielki Refektarz — największa sala zamku o wymiarach 15 na 30 metrów. Podobno mogło w niej ucztować na raz 400 osób. Skrzydło

wschodnie zamku średniego, po przeciwległej do pałacu stronie dziedzica, było przeznaczone dla gości Zakonu, a w skrzydle północnym, tam gdzie znajdowała się brama wjazdowa, były siedziba wielkiego komtura, szpital zakonny oraz wieża bramna. — Nie sądzę, żeby skrytka z takim skarbem znajdowała się na zamku średnim — stwierdziła pani Beata. — Początkowo było to miejsce z pomieszczeniami gospodarczymi, a funkcje reprezentacyjne zyskało znacznie później — przyznałem jej rację. — Istniała możliwość, że parobek lub gość Zakonu

dokona przypadkowego odkrycia, a skarb był na tyle cenny, że zakonnicy zapewne chcieli mieć go na oku, najlepiej na zamku wysokim. Jako miejsca ewentualnej skrytki nie braliśmy pod uwagę przedzamcza, które stanowiło zaplecze gospodarcze stolicy Zakonu, zabudowane zwykłymi domami i otoczone systemem fortyfikacji. Rozbudowywano je i po oblężeniu w 1410 roku, kiedy to po bitwie pod Grunwaldem Malbork przez dwa miesiące był oblegany przez wojska polskie i litewskie, i po kolejnym w czasie wojny trzynastoletniej — tym razem sześciomiesięcznym. W 1457

roku zamek wykupiono od najemników Zakonu za 190 tysięcy florenów węgierskich. Po pokoju toruńskim, w 1466 roku, Malbork stał się własnością królów polskich. Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 roku zamek znalazł się pod panowaniem pruskim i został zamieniony na koszary i magazyny wojskowe. Niszczono elementy dekoracyjne, w końcu powstał plan rozbiórki zamku, zablokowany przez młodych mieszkańców Malborka. Po zakończeniu okresu wojen napoleońskich i spłaceniu przez miasto długów wojennych, w 1830 roku rozpoczął się okres zwany

„romantyczną restauracją”, powstawały pierwsze wystawy, a w latach 1882–1921 prowadzono odbudowę zamku. Początkowo kierował nią Konrad Steinbrecht, a później Bernard Schmid, do 1944 roku, kiedy to zamek stał się „Festung Marienburg”. W wyniku działań wojennych połowa zamku legła w gruzach. Po wojnie zaczęto odbudowywać zamek jako atrakcję turystyczną, a w 1997 roku warownię wpisano na listę światowego dziedzictwa kulturowego UNESCO. — Przyznam, panie Pawle, że czarno widzę pańskie poszukiwania — pani Beata uśmiechnęła się. —

Zamek był zdewastowany przez Szwedów, Prusaków, działania wojenne, przebudowywany przez królów polskich, a odbudowa w czasach niemieckich była prowadzona na podstawie rysunków Steinbrechta, który opierał się na wynikach swoich badań i poszukiwaniu analogii z innymi podobnymi obiektami. Przez te wszystkie lata wejście do skrytki mogło być na trwałe zniszczone lub zamurowane. A kto panu teraz pozwoli kuć mury tylko na podstawie pańskich przypuszczeń? — I ja po części powątpiewam w sensowność poszukiwań — pokiwałem głową. —

Trzeba jednak spróbować, byłbym zły na siebie, gdybym czegoś zaniechał. — Czy ma pan jakikolwiek trop prowadzący do skrytki? — Nic, poza wątłą wskazówką, że może chodzić o Malbork. — Chce się pan zdać na intuicję i przypadek? — Nie tylko. Czy słyszała pani cokolwiek na temat badań prowadzonych przez SS na zamku? Pani Beata odchyliła głowę i przymknęła oczy starając się w pamięci wyszukać potrzebne mi informacje. Po chwili wstała i wyszła do pokoju obok, gdzie znajdowały się półki z książkami, biurko

i niewielkie łóżko. Przyniosła grubą książkę. — To niemiecki „Biuletyn Architektoniczny” z 1966 roku — wyjaśniła. — Opisano w nim przebieg prac konserwatorskich na kilku niemieckich zamkach, między innymi w Malborku — chodzi o okres prac pod nadzorem Steinbrechta. Jest tu też fragment poświęcony latom 1939–1945, a w nim coś, co pana zainteresuje... — chwilę szukała, by potem czytać i tłumaczyć. — W 1944 roku zamek w Malborku zajęły oddziały SS. Ich zadaniem było zabezpieczenie zbiorów oraz przygotowanie zamku do obrony. Odpowiedzialnymi za prace

zabezpieczające byli dwaj naukowcy podlegli SS o nazwiskach Wirth i Lugus. Prowadzili oni także prace badawcze o nieznanych nam wynikach. W przypisie podano, że Lugus zginął w styczniu 1945 roku nad Zalewem Wiślanym. Wirth podobno wytrwał w Malborku do końca, aż miasto poddało się Rosjanom. Został wzięty do niewoli i wszelki ślad po nim zaginął. — Skoro Lugus zginął nad Zalewem, a Wirth przepadł bez wieści, to kto i dla kogo zostawił papierośnicę? — zastanawiała się Anita. Z kieszeni wyjąłem papierośnicę i pokazałem ją pani Beacie oraz dzieciom.

— Może to przypadkowe znalezisko — pani Beata obracała w palcach pudełko. — Zgadzam się jednak z pańskim twierdzeniem, że jeżeli to jest wskazówka, to prowadzi ona do Malborka. Wie pan, z czym kojarzy mi się „Ira et Dolor”, czyli gniew i ból? — Nie wiem, pani lepiej zna zamek — przyznałem. Chodzi mi o tak zwaną „apokalipsę malborską”, figuralne polichromie we wschodnim skrzydle zaniku średniego. „Ira et Dolor” powstał, kiedy nadchodziła apokalipsa państwa krzyżowców, a napis wyryty na papierośnicy najwyraźniej odnosi się do kolejnego czasu zniszczenia i śmierci,

kiedy w 1945 roku Rosjanie wkroczyli na teren dawnych Prus Wschodnich. To z XIV wieku pochodzą bogato ilustrowane rękopisy, zwane obecnie „apokalipsami krzyżackimi”. Może tam powinniście szukać kolejnych wskazówek?

ROZDZIAŁ 7

NOCNY SPACER AMERYKANKI • DRUGA PRÓBA PORWANIA • NIEMIECKA KRONIKA FILMOWA • TAJEMNICE ZAMKÓW KRZYŻOWCÓW • ZAZDROŚĆ MAXA • NOWE GALIJSKIE IMIONA • SZYFR „SZLAKU JEROZOLIMSKIEGO”

Rewelacje pani Beaty spowodowały, że poczułem lekki zawrót głowy. Czyżby rozwiązanie zagadki mogło być tak łatwo osiągalne? Gdzieś przecież musiała być trudność, której nie potrafili przezwyciężyć dwaj badacze związani z SS. Zauważyłem, że dzieci ziewały, a Anita wymownie zerkała w kierunku zegara na ścianie. Zbliżała się dwudziesta pierwsza. — Już późno — powiedziałem wstając. — Pani tak ciekawie opowiadała, ale dzieci chyba muszą iść spać. — Ależ skąd — zarzekał się Seweryn przecierając oczy. — Może jutro umówimy

się na zwiedzanie zamku? — Anita zaproponowała dzieciom. — Super — ucieszył się Kajetan. — To świetny pomysł, tylko czy dzieci nie będą państwu przeszkadzać? — upewniała się pani Beata. — Pewnie szybko się zmęczą i same tu wrócą — odparłem. — Chyba nic im się nie stanie, kiedy będą musiały same przejść ten kawałek od bramy do domu — mówiła pani Beata. — Chciałam do południa jeszcze załatwić parę spraw w biurze przed pójściem na urlop. Za radą gospodyni umówiliśmy się

na kwadrans przed dziesiątą przed kasą, żeby z pierwszą wycieczką wejść na zamek. Podziękowałem pani Beacie za kolację i podzielenie się z nami swoją wiedzą. Kilka minut później w milczeniu wracaliśmy do hotelu. Anicie było chyba bardzo zimno, bo przyspieszyła, zasłaniając sobie twarz postawionym kołnierzem płaszczyka. Pożegnaliśmy się po wejściu na piętro, gdzie znajdowały się nasze pokoje, tyle że po przeciwległych stronach korytarza. Wszedłem do swojego pokoju i nie zapalając światła uchyliłem okno. Chciałem jeszcze chwilę odetchnąć mroźnym powietrzem. Wtedy zobaczyłem, że chodnikiem po drugiej

stronie ulicy maszeruje Christina. Założyła wygodne ubranie, jak na długą wycieczkę. To wrażenie potęgował niewielki plecaczek, który miała ze sobą. Obserwowałem ją i zobaczyłem, że dwieście metrów od hotelu, z przecznicy wyjechał żółty golf, w którym siedziały dwie osoby. Wyraźnie podążał za Amerykanką. Wybiegłem z pokoju, zbiegłem na ulicę i po chodniku pobiegłem za Christina. Ona tak szybko maszerowała, że kiedy dobiegłem do zbiegu ulic Piłsudskiego i Piastowskiej, prowadzącej do zamku, nie widziałem jej, a tylko światła pozycyjne pojazdu, który z daleka wyglądał jak golf.

Pobiegłem w stronę zamku. Będąc na moście ujrzałem, jak golf już sunie w kierunku placu przed zamkiem. Skręciłem w prawo i dobiegając do północno–wschodniego narożnika zamkowej fosy zauważyłem, jak golf zjeżdża w kierunku Nogatu. W biegu przeszkadzały mi poły płaszcza owijającego się wokół kolan. Przebiegłem prawie kilometr i już miałem początki zadyszki. Minąłem drewniany most prowadzący na zamek, północno–zachodni narożnik zaniku ze znajdującym się u jego podnóża wejściem do zamkowej restauracji i gnałem w kierunku drewnianej kładki na Nogacie. Golf też pędził w tamtą stronę,

gdzie stała Christina. Obejrzała się na samochód i niczym spłoszone zwierzę stanęła jak wryta patrząc na zbliżające się reflektory pojazdu. Lemon nacisnął hamulec, ale za mocno i autem zarzuciło, obróciło je i golf zaczął bokiem sunąć ku wejściu na kładkę. Maszyna stanęła i otworzyły się drzwiczki pasażera. Pojawiła się postać w czarnej kominiarce, która usiłowała zarzucić Christinie worek na głowę. Kierowca, także zamaskowany, zauważył mnie. Rozległ się ryk silnika, który pracował na najwyższych obrotach, kiedy bandyta nacisnął pedał gazu i zaczął wykręcać golfa, żeby ruszyć w moją stronę. Niedoszły

porywacz zatrzymał się w pół kroku i wskoczył do golfa, który teraz pędził pod górkę prosto na mnie. Nie zatrzymywałem się, a na sekundę przed zdawałoby się nieuniknionym uderzeniem wyskoczyłem, odbiłem się od przejeżdżającego pode mną golfa i zeskoczyłem za nim na drogę. Przekoziołkowałem po upadku i błyskawicznie podniosłem się. Golf umykał i szybko zniknął nam z oczu. — Nic ci nie jest? — Christina podbiegła do mnie. — Nic — odpowiedziałem otrzepując płaszcz ze śniegu. — Drugi raz uratowałeś mnie przed porwaniem — stwierdziła

Amerykanka. — Tym razem porywaczy było dwóch, a w przyszłości będzie ich trzech — mruknąłem. — Czy zdradzisz mi powód twojego nocnego spaceru? — A ty powiesz mi, jak to się stało, że akurat byłeś tu, w tym momencie? — Przypadkowo zobaczyłem przez okno w hotelu, że gdzieś idziesz... — ...i postanowiłeś mnie szpiegować — wtrąciła Christina. — Nie. Zobaczyłem, że jedzie za tobą ten żółty golf. Natychmiast wybiegłem z hotelu przeczuwając, co się może wydarzyć.

— Zawsze przed snem zakładasz krawat i marynarkę, a wybiegając w pośpiechu zakładasz elegancki płaszcz? — Christina przyglądała mi się podejrzliwie i z pogardliwym uśmiechem. — Byłem na uroczystej kolacji — tłumaczyłem się. — Ze swoją współpracownicą? — Była ze mną — przyznałem. — Nic nas nie łączy. Byliśmy goszczeni przez moją znajomą. Powiesz mi, czemu wyszłaś w nocy, ryzykując takie przygody jak przed chwilą? — Chciałam zobaczyć

nocną panoramę zamku, ale chyba już straciłam na to ochotę. Odprowadzisz mnie do hotelu? — Oczywiście, chyba nawet nocujemy w tym samym. Postanowiliśmy przejść się u podnóża murów zamkowych, wzdłuż brzegu Nogatu. — Imponująca budowla — westchnęła Christina, kiedy mijaliśmy bliźniacze Baszty Mostowe. — W połowie zniszczona w czasie ostatniej wojny, a i wcześniejsze konflikty nie oszczędzały jej. — Co sugerujesz? — Możemy nie znaleźć

skrytki, do której dostęp zamknięto może w czasie walk, wcześniejszych konserwacji i przebudów. — Studiowałeś historię zamku? — Czytałem przewodnik, ale najwięcej dało mi spotkanie z tą znaj orną. Ona pracuje na zamku. — Christina zatrzymała się i patrzyła na mnie z uśmiechem, lekko pochylając głowę na bok. — Czemu mi o tym mówisz? Chcesz mnie zniechęcić do poszukiwań? — wypytywała. — Nie. Jestem wobec ciebie uczciwy. Nie zamierzam niczego przed tobą ukrywać, ale też nie muszę

chyba mówić ci wszystkiego, co przeczytałem lub usłyszałem, bo jesteś na tyle inteligentna, żeby sama doj ść do pewnych wniosków. — Masz rację — Christina kiwnęła głową i znowu szliśmy w spacerowym tempie wzdłuż zamarzniętej rzeki. — Muszę ci powiedzieć prawdę. Byłam w południe na zamku, nie mogłam wszędzie wejść, ale widziałam, ile polscy konserwatorzy musieli odbudować z dawnej bryły warowni. Po takich zniszczeniach chyba żadna skrytka nie mogłaby pozostać nienaruszoną. Stwierdziłam, że przyjrzę się bryle zamkowej, porównam to co jest ze stanem, w jakim zamek był w 1945 roku,

po działaniach wojennych. Na laptopie mam nawet nagraną niemiecką kronikę wojenną z okresu walk o Malbork w lutym lub marcu 1945 roku. Chcesz, to ci ją pokażę? — Chętnie, tylko czy Max nie będzie się gniewał? Nie wiem, czemu to pytanie bardzo rozbawiło Christinę. Nie odzywała się już do mnie, tylko szybko maszerowała w kierunku hotelu. Weszliśmy po ośnieżonych schodach koło kościoła Świętego Jana Chrzciciela i po kilku minutach dotarliśmy na miejsce. Christina wynajmowała apartament z dużym łóżkiem, ale zdziwiłem się, że była w pokoju sama.

— Gdzie śpi twój narzeczony? — zapytałem wprost. — Chyba nie boisz się, że cię pobije? — Christina żartowała włączając komputer. — Z tego co widziałam, jesteś raczej sprawniejszy od niego. — On wygląda jak żywa reklama klubu fitness — zauważyłem. — Co z tego? Ma wyrzeźbioną na siłowni figurę, pięknie wymodelowany uśmiech, opaleniznę z solarium, zdrową cerę dzięki częstym wizytom u kosmetyczki, a jego największy wysiłek fizyczny to mecze tenisa z moją mamą oraz golfa z moim tatą. Max może wyglądać jak okaz

zdrowia, ale nie ma twojego sprytu. — Jako narzeczony powinien chyba być tutaj z tobą? — Wynajęliśmy osobne pokoje, bo on w nocy siedzi przy komputerze śledząc przebieg notowań, prowadząc korespondencję ze swoim biurem maklerskim. Moje poszukiwania mało go interesują. Nasze ewentualne przyszłe małżeństwo jest dla niego chyba tylko kolejną fuzją. — Fuzją? — zdziwiony powtórzyłem to słowo. — To kolejny dobry interes, dostęp do fortuny mojego taty. — I ty traktujesz to tak... — nie potrafiłem dokończyć zdania.

— Max to miły, inteligentny facet. Ma też swoje wady, ale nie oznacza to, że nie potrafilibyśmy stworzyć udanego związku. — A miłość? — Ty wierzysz w jej istnienie? — Miłość to nie fuzja, a rozstanie to nie redukcja etatów lub restrukturyzacja. Christina długo mi się przyglądała w milczeniu, blisko minutę, bo tyle czasu zajmowało załadowanie się niemieckiej kroniki filmowej z datą 16 marca 1945 roku. — Donoszą o tym, że walczy twierdza Malbork, a nazajutrz

garnizon poddał się Rosjanom — Amerykanka roześmiała się gryząc jabłko, które wzięła z tacy na stole. Z uwagą oglądałem sceny przedstawiające jak niemiecki żołnierz przebiegał przez most między zamkiem wysokim i zamkiem średnim, ujęcia zniszczonego czołgu Sherman, podziurawione pociskami artyleryjskimi mury zamkowe, twarz dowódcy obrony i słuchałem niewyraźnego komentarza zza kadru o dzielnych obrońcach. — Co o tym myślisz? — zapytała Christina, kiedy kończyła się kronika filmowa. — To tylko propaganda. Z tego co zauważyłem, największe

zniszczenia spowodował ogień na wprost z czołgów i dział samobieżnych od wschodniej strony zaniku. — Obejrzyj sobie teraz galerię przedwojennych pocztówek zamku — Amerykanka uruchomiła program do przeglądania zdjęć. Oglądałem z ogromnym zainteresowaniem, bo pokazywały j ak wyglądał zamek na przełomie XIX i XX wieku, kiedy trwała konserwacja. W oczy rzucały się dwie różnice: wieża dzwonnicza była pokryta dachem i istniał wówczas ogromny posąg Madonny z Dzieciątkiem. — Wygląda na to, że nasi konserwatorzy po wojnie wykonali

kawał porządnej roboty — stwierdziłem. — Obecnie wygląd zamku nie różni się od tego z widokówek. — Sam przypominałeś fragment poematu „Ira et Dolor”, w którym autor pisał, że Matka Boża była u początku Zakonu. Przecież pełna nazwa zakonu krzyżackiego brzmiała: Bracia Szpitala Najświętszej Maryi Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie. Wiem, że sceptycznie podchodzisz do informacji jakby wziętych z powieści fantastycznych, ale byli badacze, którzy łączyli kult Czarnych Madonn z kultem Kybele, pogańskim bóstwem ziemi, zwanym w starożytnym Rzymie Magna Mater Deum — Wielką Macierzą.

Pawle, nie krzyw się tak, ale chyba wiesz, że w pierwszych latach chrześcijaństwa, orędownicy nowej religii, by trafić do wyobraźni pogan, musieli operować dobrze znanymi im stereotypami. W okresie przedchrześcijańskim żaden bóg nie istniał bez partnerki, towarzyszącej mu bogini, a z Jezusem wędrowali tylko apostołowie. Jak wiesz, kult Dziewicy Maryi narodził się w IV wieku, kiedy zaczęła wygasać fala wyznawców Kybele. W Europie często pierwsze kościoły poświęcone Maryi Dziewicy powstawały w miejscu, gdzie znajdowały się świątynie ku czci pogańskich bogiń, między innymi

Kybele. — Wciąż nie rozumiem, czemu uciekający przed prześladowaniami templariusze mieliby ukrywać poczet celtyckich bóstw właśnie w Malborku? — A gdzie mieliby to uczynić jak nie w stolicy zakonu krzyżackiego, w siedzibie najwyższych władz? Wiesz, że na zamek wysoki mogli wchodzić tylko zakonnicy i służba? Kto mógł wynieść jakiekolwiek tajemnice na zewnątrz? Czemu Krzyżacy nie mieliby skorzystać z pomocy doświadczonych budowniczych i zgodzić się, by templariusze przechowali w Malborku swój

największy skarb? — Templariusze musieli go więc jakoś zabezpieczyć, żeby nie wpadł w niepowołane ręce. Czy ów panteon został umieszczony w jakiejś komorze–skrytce, czy w niedostępnej świątyni? — Nie wiem. Wyprostowałem się w fotelu i zmęczony masowałem sobie skronie. — Masz pomysł, które części zamku mogli budować murarze– templariusze? — zapytałem. — Próbowałam porównać zamki templariuszy z konstrukcją zamku w Malborku. Przeczytałam nawet „Zamki krzyżowców” Thomasa

Edwarda Lawrence’a, który studiując historię w Oxfordzie wybrał sobie właśnie taki temat pracy dyplomowej, W latach 1906–1909, pieszo i na rowerze wędrował po zamkach we Francji i w Syrii. Lawrence doskonale wczuł się w wojenne realia średniowiecza. Swoje dzieło rozpoczął od analizy bizantyńskich warowni, z których usytuowania krzyżowcy często korzystali. Zamki bizantyńskie miały trzy linie obrony, stołp podtrzymywał mury, a bramy były silnie ufortyfikowane. Jednak analizując plany zamków templariuszy w Jerozolimie odniosłam wrażenie, że templariusze dostosowywali się do warunków

naturalnych, swoje twierdze lokowali w miejscach trudno dostępnych, ale nie dostrzegłam niczego, co nosiłoby znamiona jednolitej sztuki fortyfikacyjnej. Zauważ jednak, że zamek w Malborku miał trzy linie obrony, bramy były silnie ufortyfikowane, a stołp, uznajmy, że to zamek wysoki, jest połączony ze wszystkimi murami obwodowymi gankami i przejściami. — Może Krzyżacy podpatrzyli to w czasie wojen krzyżowców? — argumentowałem. — Wydaje mi się, że zamek malborski doskonale wpasowywał się w warunki naturalne...

Tak, ale Krzyżacy zakładali, że ich flota będzie panowała na Nogacie. Jest jeszcze coś... Studiując opisy zamków templariuszy natrafiłam na wspomnienia pielgrzyma, który wylądował w Tortozie i oddał hołd najcenniejszej relikwii w bazylice Matki Boskiej — „wizerunkowi Świętej Dziewicy, namalowanemu przez świętego Łukasza”, być może starożytnej ikonie na złocistym tle. Teraz spójrz na to — Christina wyświetliła na ekranie przedwojenne, kolorowe zdjęcie zamku malborskiego. — Patrz uważnie — powiększała fragment z absydą zamkowego kościoła. — Widzisz? Powiększanie tego fragmentu

zdjęcia spowodowało utratę jakości, ale i ukazało figurę Madonny pokrytą kolorową mozaiką na złotym tle. — Może kolorystyka tła to tylko zbieg okoliczności? — powątpiewałem. — Naprawdę? — Christina uśmiechnęła się. — Przy okazji architektury obronnej zajęłam się także kościołami templariuszy, a właściwie tematyką malowideł i rzeźb. Na niepiśmiennych wiernych właśnie to co mogli postrzegać wzrokiem oddziaływało najsilniej. W świątyniach templariuszy można było ujrzeć wszystko to co było związane z wyprawami krzyżowymi, wizerunki

propagujące kult Dziewicy Maryi, triumfującego Chrystusa, świętych i męczenników. Na portalu jednego z kościołów rzemieślnicy związani z templariuszami umieścili pięćdziesiąt dwie ludzkie głowy, im bardziej oddalone od centrum łuku, tym bardziej powykrzywiane i groteskowe. Symbolizowały grzeszników, którzy byli daleko od Boga. Często templariusze w swoich kościołach umieszczali także scenę Ostatniej Wieczerzy. — Przyznaję, że to co mówisz działa na wyobraźnię, ale pozostanę przy swoim zdaniu, iż może to być zwykły zbieg okoliczności — powiedziałem wstając. — Jest już

późno, a jestem na rano umówiony na zwiedzanie zamku. — Z tą swój ą znaj orną? — Nie. — Może więc pójdziemy razem? Zgodziłem się i umówiłem się z Christina o tej samej porze co z dziećmi. Wracając do swojego pokoju minąłem drzwi z numerem 26, za którymi ktoś stał i przyglądał mi się przez wizjer. W pokoju chwyciłem słuchawkę telefonu i na klawiaturze wystukałem cyfry dwa i sześć. — Halo? — po trzech sygnałach usłyszałem głos pana Jaromira. — To ty, Max? — zapytał po

angielsku. — Entschuldigung — mruknąłem zmieniając intonację i odłożyłem słuchawkę. Przed snem odsłuchałem jeszcze nagranie z dyktafonu, który ukryłem w torebce Anity, kiedy ta była na randce z Lemonem. Na szczęście dziewczyna nie kłamała i rzeczywiście jej adorator roztaczał przed nią wizję wielkich pieniędzy, jakie wkrótce zarobi. O ósmej obudziło mnie stukanie do drzwi. — Paweł — Anita starała się nie krzyczeć, ale mówić tak, bym ją usłyszał. Przecierając zaspane oczy

wpuściłem ją do pokoju. Poprawiłem na sobie pidżamę, wskazałem jej krzesło i otworzyłem okno, by wpuścić do środka świeże powietrze. — Co się stało? — zapytałem wystawiając twarz na podmuchy lodowatego powietrza. — Bałam się, że zaśpisz. Nocne nasiadówki u Amerykanki najwyraźniej ci nie służą. — Szpiegowałaś mnie? — Nie, dostaję w twojej sprawie tajemnicze liściki — podała mi kartkę wyrwaną z notesiku. Przeczytałem krótkie zdanie napisane drukowanymi literami: Twój

kolega

konspiruje

z

Amerykanką. Przyjaciel — Autor wsunął mi karteczkę pod drzwi — wyjaśniała Anita. — Znalazłam ją, kiedy rano wstałam. Powiesz mi, co robiłeś z Amerykanką, no chyba, że to było coś... — Nic z tych rzeczy — zastrzegłem się. — Spotkałem jąna wieczornym spacerze... Anita jak wytrawny śledczy wydusiła ze mnie wszystko, o czym rozmawialiśmy. Pozostało mi tylko umówić się ze współpracownicą na śniadanie i wygnać ją z mojego pokoju. Po porannej toalecie ubrałem się odpowiednio na długą zimową

wycieczkę, a do torby spakowałem potrzebne mi urządzenia i książki oraz notatki. Zszedłem do hotelowej restauracji na śniadanie. Anita już tam na mnie czekała. Stolik w rogu zajmowali Max i pan Jaromir. — Dzień dobry! — przywitałem ich. — Jak panom minęła noc? Max obdarzył mnie ponurym spojrzeniem, a pan Jaromir łypał podejrzliwie znad kilkuwarstwowej kanapki. — A gdzie jest Christina? — dopytywałem się. — Godzinę temu zjadła śniadanie i poszła na zamek —

odpowiedział pan Jaromir. Odczuł satysfakcję widząc niepokój, jaki mnie ogarnął. Amerykanka wydawała się być niestrudzoną w poszukiwaniach i po wczorajszych przeżyciach jednak postanowiła zrealizować swój plan lustracji zamku. — Podobno mamy razem zwiedzać zamek? — odezwał się Max mieszając płatki kukurydziane w talerzu z mlekiem. — Tak, za niecałą godzinę — odpowiedziałem zerkając na zegarek. Dosiadłem się do stolika Anity. — Christina jest już na rekonesansie — relacjonowałem jej.

— Czujesz się przez nią oszukany? — Nie, jest po prostu konsekwentna w tym co robi. W milczeniu jadłem śniadanie analizując zdarzenia, których byłem świadkiem. Po posiłku poszliśmy z Anitą w okolice kasy biletowej, gdzie już czekali na nas Christina i dzieciaki. — To nasi młodzi towarzysze — wyjaśniłem Amerykance obecność dzieci. — Są sąsiadami Tomka i przyjechały tu do cioci na ferie zimowe. To jest Ania, zwana także Galią, Seweryn — Kretus i Kajetan — Celtus. — Kto wam nadał takie

przydomki? — roześmiała się Christina. — Archeolodzy, którym pomagali w zeszłym roku na wykopaliskach prowadzonych w ich okolicy — wyjaśniłem. — Co archeolodzy znaleźli? — Natrafili na kurhan kultury ceramiki sznurowej. — Może i mnie nadacie taki fajny kryptonim? — poprosiła dzieciaki. — Homo Americanus — zaproponował Kretus. — To brzmi zbyt poważnie — oceniła Anita. — Black Widów! — rzucił

Celtus. — Nie jestem jeszcze mężatką — zastrzegła się Christina. — Trzeba pani nadać imię brzmiące z łacińska — stwierdziła Galia. — Jak jest po łacinie przybysz? — Advena — odpowiedziałem. — Ładnie — przyznała Christina. — Podoba mi się. Może wymyślicie też jakieś ksywki dla Maxa i panaDżejro... — Max niech pozostanie Maxem, a pan Jaromir otrzyma godne jego osoby imię Dionizosa — zasugerowałem. — Niech będzie —

zgodziła się Christina. — Na Maxa będę też mówiła Convictor. Zgoda? — Zgoda! — powiedzieliśmy. Drogą wzdłuż fosy zamkowej nadchodzili Max i pan Jaromir. Kiedy do nas dołączyli, wszyscy razem kupiliśmy bilety wstępu. Przewodnik miał być przy bramie o dziesiątej. Podeszliśmy tam. W wejściu stał strażnik muzealny, który bacznie nam się przyglądał. — Panie Pawle, czy będziemy szukali skarbów na tym zamku? — zagadnął Celtus. Po tym jednym pytaniu strażnik nie odrywał od nas wzroku. Christina

śmiała się, kiedy Anita przetłumaczyła jej pytanie chłopca. — Będziemy szukali tajnych znaków — wyjaśniła. — Pawle, długo się nad tym zastanawiałam i stwierdziłam, że jedynie szyfr może naprowadzić nas na ślad skarbu. — Jaki szyfr? — zdziwiłem się. Pan Jaromir uważnie nasłuchiwał, chociaż twierdził, że słabo znał język angielski. — Skoro podejrzewamy, że templariusze wybudowali skrytkę, a to templariusze posługiwali się tajnymi znakami, to znaczy, że i tutaj je zostawili — mówiła Christina.

— Jak wyglądają takie znaki? — wypytywał Celtus. Christina podeszła do pryzmy śniegu i zaczęła rysować palcem, jednocześnie tłumacząc. — W Stanach Zjednoczonych kupiłam książkę o średniowiecznych szyfrach — opowiadała Amerykanka. — Rozdział o znakach templariuszy napisała Karen Petersen, znana z tego, że poszukiwała legendarnego skarbu Zakonu Templum. Po wielu latach badań stwierdziła, że krzyżowcy z trzech zakonów stworzyli system umownych znaków nazywanych przez nich „szlakiem jerozolimskim”, uniwersalny kod, którym mieli

posługiwać się w Ziemi Świętej. Miał pomagać w podróżowaniu po Ziemi Świętej, wskazywał miejsca ukrycia depozytów, które mogły się przydać na przykład do wypłacenia okupów. Jego twórcami byli templariusze, którzy podobno wykorzystali do tego celu znaki runiczne celtyckich druidów. Tak więc znak „x”, nieco spłaszczony jak linie na brytyjskiej fladze, oznaczał słońce, czyli drogę na wschód. Krzyż wpisany w koło był znakiem mówiącym: „módl się do Boga”. O co konkretnie chodzi, autorka nie wspominała. Kretus uważnie przerysowywał symbole wykreślone na śniegu i notował ich znaczenie. Szybko kartka w jego

notesie zapełniła się następującymi rysunkami: Xe — słońce, czyli droga na wschód (ale również: coś ukrytego) — módl się do Boga *>5 — skarb zabezpieczony pułapkami — bezpieczna droga — — zakręt zamknięta droga V ^ — kilka zakrętów 00 — na wysokości oczu

— na poziomie ziemi — pod ziemią — wskazówki — idź za głosem serca — O co chodzi w tym ostatnim znaku? — zdziwiłem się. — Kto wie, czy nie jest on najważniejszy, bo nakazuje nam zaufać naszej intuicji — Christina uśmiechnęła się.

ROZDZIAŁ 8 ZWIEDZAMY ZAMEK W MALBORKU • MIECZ Z RUNAMI • ZNAKI NA MURACH • KOBIETA Z KOZAKAMI • NA TARASACH WOKÓŁ ZAMKU WYSOKIEGO • TELEFON DO PANA TOMASZA • WSPÓŁPRACA Z POLICJĄ

Przy bramie wejściowej zebrał się tłumek turystów. Byli wśród nich Litwini, którzy niczym japońscy turyści uzbrojeni w aparaty fotograficzne uwieczniali wszystko. Pojawiło się także małżeństwo z kilkuletnim chłopczykiem i dwudziestokilkuletnia pani w długim, eleganckim płaszczu, torebką i reklamówką, w której były kozaki. Widziałem, że Anita przyglądała się jej uważnie, zapewne zaintrygowana jej nietypowym bagażem i strojem niewskazującym na to, by była zwykłą turystką. — Dzień dobry! — usłyszeliśmy za sobą pełen energii głos. Obróciłem się. Przed nami stał

mężczyzna w wieku między pięćdziesiąt a sześćdziesiąt lat, średniego wzrostu, w skórzanej kurtce, wysokiej wełnianej czapce, której duży pompon sprawiał, że okrycie głowy fantazyjnie przekrzywiło się na bok. Z plakietki na łańcuszku mogliśmy przeczytać, że stoi przed nami przewodnik. — Mająpaństwo bilety? — uśmiechnął się. — To zapraszam! Strażnik sprawdził nasze bilety i weszliśmy na drewniany most okryty dwuspadowym dachem. Nasze kroki głucho dudniły, kiedy szliśmy po grubo ciosanych balach. Zatrzymaliśmy się przed bramą. — Witam państwa na

zaniku w Malborku — przewodnik zaczął swoją opowieść. — Historia miasta Malborka rozpoczęła się w XIII wieku, kiedy to Krzyżacy postanowili wybudować tu zamek. Miasto nazwali Marienburg — Zamek Maryi, a spolszczona nazwa Malbork pochodzi z XVI wieku. Zamek, który będą państwo zwiedzali, był siedzibą wielkiego mistrza i stolicą państwa zakonnego w latach 1309–1457. Ta imponująca swym ogromem budowla zajmuje obszar 21 hektarów. Litwini postanowili zwiedzić zamek na własną rękę, a ja podjąłem się tłumaczenia Christinie i Maxowi słów przewodnika. Nad bramą zamku

zobaczyliśmy figurę patronki Zakonu z Dzieciątkiem i z tarczą herbową z krzyżem w lewym dolnym rogu wnęki. Christina dłuższą chwilę przyglądała się rzeźbie, aż zrobiła jej zdjęcie. Weszliśmy na mały dziedziniec otoczony gankami obronnymi. Przeszliśmy korytarzem bramnym z kolejnymi bramami, pod kratą zwaną broną oraz między skrzydłami bramy okutymi stalowymi listwami. Po bokach mijaliśmy ostrołukowo sklepione wejścia do pomieszczeń dawnych strażników pilnujących wejścia. Przewodnik zatrzymał się na dziedzińcu zamku średniego, byśmy mogli podziwiać panoramę zamku

wysokiego. Myliłby się ten, kto uważałby, że zamek zimą wygląda nieatrakcyjnie i warto go zwiedzać tylko latem. Wiedziałem, że w sezonie turystycznym po dziedzińcu maszerowały ogromne grupy wycieczek. My tu byliśmy praktycznie sami. Biel śniegu kontrastowała z ciemnobrunatną barwą cegły, z której wybudowano warownię. Zamek wysoki, za fosą z wysokimi murami siedziby konwentu, wieżą dzwonniczą tonącą we mgle i dachami przyprószonymi bielą, wyglądał tajemniczo i bajkowo. Zabudowania zamku średniego w kształcie podkowy otwartej ku części konwentualnej przypominały dziedziniec

pałacu królewskiego, w którym łatwo było odróżnić, gdzie znajdowały się pomieszczenia reprezentacyjne. — Nim do Malborka przeniesiono siedzibę wielkiego mistrza, to tu znajdowały się obiekty gospodarcze — opowiadał przewodnik. — W skrzydle północnym była niegdyś rezydencja wielkiego komtura. Po lewej widzą państwo skrzydło wschodnie, przeznaczone dla gości Zakonu. My najpierw odwiedzimy Pałac Wielkiego Mistrza. Przewodnik podszedł do pierwszych drzwi, za którymi były kiedyś pomieszczenia dla dożywających późnej starości braci, ale ciężka furta

była zamknięta. Obecnie jest tam sklep z pamiątkami. Podeszliśmy do kolejnych drzwi, tym razem otwartych. Weszliśmy do szeregu komnat z ekspozycj ą muzealną. — Mówi się, że Krzyżak przeniesiony do obecnego zamku zgubiłby się tu bez dokładnej mapy — żartował przewodnik. — Przez te wszystkie wieki zmieniono układ sal, przej ść i niekiedy możemy się tylko domyślać, jaki był średniowieczny układ komunikacyjny na zamku. Tym razem uwagę Christiny przykuła płaskorzeźba na kapitelu jednej z kolumn, ukazująca Krzyżaków walczących z Prusami.

— Oto cała prawda o akcji chrystianizacyjnej plemion pruskich — przewodnik zwrócił się do Christiny. — Słyszę, że pan świetnie sobie radzi z tłumaczeniem, więc dalej będę mówił po polsku — uśmiechnął się do mnie. — Skąd państwo przyjechali? — zagadnął Christinę. — Z USA — odpowiedział Max. — Macie wiele ładnych rzeczy, ale takich zamków nie macie — przewodnik był dumny. — W Hollywood by wybudowali — żartował Max. Wszyscy roześmieli się wyobrażając sobie jak kiczowata

mogłaby być to budowla stworzona na potrzeby wyobraźni masowego widza. Przewodnik wyprowadził nas na dziedziniec i przez furtę w murze wprowadził na mały dziedziniec i podszedł do kolejnych drzwi, za którymi były szerokie, strome schody prowadzące w dół. — To piec — wyjaśniał przewodnik. — Na kilka dni przed planowaną ucztą w Wielkim Refektarzu, który jest nad nami, rozpalano tu wielki ogień i do białości rozgrzewano zgromadzone tu kamienie. One oddawały ciepło, które specjalnymi kominami docierało do otworów w posadzce komnaty. Na początku XX wieku

przeprowadzono eksperyment i udało się w Wielkim Refektarzu osiągnąć maksymalną temperaturę osiemnastu stopni Celsjusza. Wydaje mi się, że gościom Zakonu pochodzącym z południowej Europy i tak musiało być za zimno. Wyszliśmy z tej średniowiecznej kotłowni i stanęliśmy przed niewielkim budynkiem, który w czasach krzyżackich był Łaźnią, oraz ówczesną umywalką ozdobioną tablicą ze sceną biblijną. Na chwilę zatrzymaliśmy się też przed ozdobnym portalem nad wejściem do Wielkiego Refektarza, w którym odbywały się huczne uczty z udziałem gości Zakonu. Jest to największa sala w

malborskim zamku i w ogóle największa we wszystkich krzyżackich zamkach. Niestety, trwają w niej wciąż prace konserwatorskie, więc jest niedostępna do zwiedzania. Wróciliśmy na dziedziniec zamku średniego i skręciliśmy w prawo ku wejściu do Pałacu Wielkich Mistrzów. Po szerokich schodach weszliśmy do części nazywanej Niską Sienią, a z niej do komnat mieszkalnych wielkich mistrzów. Oglądaliśmy odrestaurowane freski, mozaiki podłogowe i przeszliśmy do reprezentacyjnej Wysokiej Sieni. Nad naszymi głowami wisiała kopia chorągwi wielkiego mistrza. Wysoka Sień rzeczywiście robiła imponujące

wrażenie kilkumetrowym sklepieniem i wysokimi oknami. Zwłaszcza to na wprost nas zadziwiło mnie. — Czujesz, że jest to gotyk, ale z nieuchwytnymi elementami wschodnimi? — zagadnęła mnie Christina. Kiedy to powiedziała, wyczułem, że ona rzeczywiście poszukiwała tu wyraźnych znaków, wskazówek, gdzie mogła znajdować się skrytka. Przeszliśmy pod balkonikiem dla heroldów do Letniego Refektarza. Komnaty na planie kwadratu o bokach długości czternastu metrów i wysokości prawie dziesięciu — piękne dzięki swym oknom, sklepieniu

podtrzymującemu się na jednej kolumnie i świetnej akustyce. Z komnatą tą wiąże się legenda dotycząca okresu oblężenia zamku po bitwie pod Grunwaldem w 1410 roku. Oblegające stolicę Zakonu wojska polsko–litewskie były wyposażone w artylerię. Podobno celowano tak, by w chwili, kiedy tu odbywała się narada dostojników Zakonu, trafić w kolumnę. Gdyby tak się stało, to runąłby sufit. Jedna z owych kamiennych kul została wmurowana później nad kominkiem. Latem, kiedy okna refektarza są otwarte, warto spojrzeć na drugi brzeg i zastanowić się, czy rzeczywiście strzelający zza Nogatu mieli jakiekolwiek szanse trafić w cel.

Z Letniego Refektarzu przeszliśmy do Zimowego. Obie sale były nie tylko jadalniami, ale i salami audiencyjnymi. Przewodnik cały czas podkreślał, że wygląd tych sal zmieniał się przez lata: za panowania królów polskich, podczas pobytu tu Szwedów i po restauracji na przełomie XIX i XX wieku. Tak, wykonując koło, przez Salę Królewiecką dotarliśmy do Niskiej Sieni i wyszliśmy na dziedziniec. Przewodnik poprowadził nas najpierw do komnat w przyziemiu skrzydła północnego, byśmy obejrzeli kolekcję kafli piecowych, a następnie do skrzydła wschodniego, gdzie mogliśmy podziwiać wystawę bursztynów,

zarówno tych nieobrobionych, z inkluzjami, jak i tych zręcznie przez jubilerów wmontowanych do przedmiotów użytkowych, będących niejednokrotnie niezwykle cennymi dziełami sztuki i zabytkami. Widziałem, że chłopcy byli już zmęczeni i nie mogli się doczekać ekspozycji broni, która znajdowała się na wyższych kondygnacjach tego skrzydła. Zaszliśmy jeszcze do komnat dla gości i na wysokim parterze przeszliśmy wzdłuż polichromii układających się w „Apokalipsę malborską”, o której wspominała pani Beata. Nikt nie zwrócił większej uwagi na malowidła oprócz Christiny, która nie

mogła zostać tu na dłużej, ale widziałem, że miała na to wielką ochotę. Weszliśmy do sal wystawowych ze zbiorami oręża. Tu cała nasza wycieczka mogła podziwiać egzemplarze różnej broni, często pięknie zdobionej. Kiedy weszliśmy piętro wyżej na wystawę ukazującą przebieg krzyżackiego podboju ziem pruskich, Christina natychmiast podeszła do centralnie umieszczonej gabloty z dwoma mieczami. — To oryginalne krzyżackie miecze znalezione w bagnie w okolicach Elbląga — krótko wyjaśnił przewodnik. — Widzą państwo ten znak na głowicy? To krzyż jerozolimski, który

mogli na broni umieścić tylko uczestnicy wypraw krzyżowych do Ziemi Świętej. — To znak „módl się do Boga” — Kretus zerknął do swojego notatnika. — Może i tak — przewodnik uśmiechnął się i odwrócił do gabloty z rekonstrukcją uzbrojenia wojownika pruskiego. — Czy ktoś odczytywał znaczenie tych runów? — zatrzymała go Christina pokazując na znaki wyryte na zastawie jednego z mieczy. — To chyba tylko ozdoba — przewodnik próbował zbagatelizować sprawę. Pociągnął wycieczkę ku naturalnej

wielkości kukle woja pruskiego, ale z Christina zostaliśmy przy mieczach. Amerykanka wyjęła aparat fotograficzny i zrobiła zdjęcia. Przyglądając się uważnie broni zrozumiałem, co ją tak zaintrygowało. Nie mogliśmy tu zostać dłużej, bo nasza grupa już schodziła do dawnej kaplicy Świętego Bartłomieja, w której obecnie jest sklep jubilerski. Wszystkie panie, niezależnie od wieku zerkały na gabloty z błyskotkami. Wyszliśmy na dziedziniec tym razem tuż przy fosie przed zamkiem wysokim. Były tam toaleta i ławeczki, przy których zrobiliśmy krótki postój. Stąd widzieliśmy grupę czterech figur z brązu, przedstawiającą najważniejszych,

z punktu widzenia niemieckich historyków sprzed lat, mistrzów Zakonu: Hermana von Salzę, Siegfrieda von Feuchtwangena, Winricha von Kniprodego i Albrechta Hohenzollerna. Po chwili odpoczynku weszliśmy na most zwodzony nad suchą fosą między zamkami wysokim i średnim. Stąd mogliśmy zobaczyć tyły Baszt Mostowych i fragment fortyfikacji warowni od strony Nogatu. W portalu bramy murów obwodowych zamku wysokiego umieszczono kopię płaskorzeźby przedstawiającej wielkiego mistrza. Po przekroczeniu progu zwodzonego mostu znaleźliśmy się w przejściu między murami

łączącymi bramę z budynkiem konwentu. Niewielkie furtki na lewo i na prawo od bramy prowadziły do dawnych ogrodów zamkowych. Przewodnik zwrócił naszą uwagę na wielkie kule — przeciwwagi, wiszące na łańcuchu służącym do podnoszenia mostu. Kazał nam także zerknąć ku górze, gdzie znajdował się otwór, przez który obrońcy mieli oblewać atakujących wrzątkiem, smołą, gorącym olejem, ale także pokazał nam wyrzeźbione cztery głowy w hełmach. Mieli to być strażnicy zamku. Christina patrząc na nich, na chwilę pobladła i natychmiast zrobiła im zdjęcie. — A to niewątpliwie najstarsza część zamku — powiedział

przewodnik wskazując na kamienne obramowanie wjazdu bramnego na zamek wysoki. — Czemu ci strażnicy na murze tak cię zaintrygowali? — zapytałem Amerykankę. — Później ci powiem — szepnęła. Przechodząc przez bramę zauważyłem coś, co sobie zapamiętałem i postanowiłem później wrócić w to miejsce. Weszliśmy na dziedziniec zamku wysokiego z charakterystyczną studnią z pelikanem. Legenda o tym, że pelikan karmi swą krwią pisklęta pozwalała średniowiecznym artystom traktować tego ptaka jako alegorię

Jezusa Chrystusa. Obeszliśmy tę studnię i znowu spostrzegłem znak, jak przy bramie. Na razie nie przyglądałem mu się z bliska, bo chciałem to zrobić w samotności. Stojąc na dziedzińcu zamku wysokiego przyglądałem się krużgankom odrestaurowanym przez niemieckich konserwatorów i zastanawiałem się, jak one mogły wyglądać w czasach krzyżackich. Największej, nieodwracalnej, dewastacji zamku dokonali Prusacy, którzy przejęli Malbork po pierwszym rozbiorze Polski. W latach 1773–1774 warownię przebudowali na koszary, a w latach 1801–1804 na magazyny wojskowe. W Pałacu Wielkich Mistrzów były

mieszkania i warsztaty tkackie, a w Wielkim Refektarzu odbywały się musztry konne. Rozpoczęte jeszcze w pierwszej połowie XIX wieku prace konserwatorskie nie pozwoliły zanikowi odzyskać takiego samego wyglądu i układu wnętrz jak przed wiekami. Pierwsze kroki wykonaliśmy do celi więziennej nazwanej „Witold”, bo Krzyżacy chcieli w niej uwięzić litewskiego księcia. W rzeczywistości przetrzymywano tu szczególnie cennych więźniów, wśród których był Kiejstut. Książę ten uciekł z zamku w przebraniu Krzyżaka. Ze wspomnień pana Tomasza wiedziałem, że i on był tu uwięziony, kiedy próbował rozwiązać zagadkę

skarbu templariuszy. Ta jedna myśl o moim szefie sprawiła, że odtworzyłem z pamięci cały ciąg informacji. Z wizyty w sąsiedniej sali mało pamiętam, oprócz baby pruskiej ustawionej przed wejściem, bardzo podobnej do tej stojącej na dziedzińcu olsztyńskiego zamku. Nie przyglądałem się uważnie także witrażom pochodzącym z okien zamkowego kościoła, które zdemontowano jeszcze przed wybuchem walk o twierdzę w 1945 roku. Nie były to oryginalne, średniowieczne witraże, tylko pochodzące z okresu konserwacji zamku w XIX wieku. Dopiero w kuchni znowu poczułem niepokój patrząc na cembrowinę studni

przykrytą drewnianą klapą. Przewodnik poprowadził nas na pierwsze piętro, gdzie zaraz skręciliśmy w lewo, do Sali Kapitulnej, w której odbywały się narady najważniejszych dostojników Zakonu. Ławy dla zakonników ustawiono pod ścianami. Wnętrze było surowe, ale przyglądałem się napisom i herbom nad oparciami miejsc przeznaczonych dla poszczególnych dostojników. Z Kapitularza najbliżej było do komnat zajmowanych przez urzędników Zakonu: skarbnika, komtura domowego, kucharza. Istnieje legenda, że kucharze przebili się przez sufit kuchni do wnętrza skarbca i posypały się na nich monety składowane w

skarbcu wprost na posadzce. Nie przekazano, jak okrutne były tortury zaaplikowane włamywaczom, nim skazano ich na śmierć. Z sal skarbnika przechodziliśmy przez kolejne, specjalnie wybitymi drzwiami, wąskimi, mającymi w zamierzeniu ich dziewiętnastowiecznych twórców być gotyckimi. Wyszliśmy na krużganek i tu spostrzegłem podobnie jak Christina mnóstwo zdobników, detali architektonicznych o podwójnej symbolice, nie zawsze religijnej. Przewodnik stanął jednak przy wejściu do wąskiego ganku pod figurą siedzącego diabła o dość nieciekawym wyrazie twarzy. Rozpoczął się stały

punkt zwiedzania zamku, czyli opowieść o tym, jak to ta figurka pokazuje, którędy można dojść do toalety, czyli wieży Gdanisko, w której były zainstalowano ustępy. Do wieży szło się gankiem sześćdziesięciometrowej długości. Z Gdaniska nie można było nigdzie indziej przejść, był to ostatni punkt oporu. Pod wieżą przepływał strumień zasilający zamkowy młyn. Przez wąskie okna zerkaliśmy na zabudowania Pałacu Wielkiego Mistrza i południowe fortyfikacje zamku. Zwiedziliśmy jeszcze Refektarz i Izbę Konwentu, dormitoria, spichrze, jednak ja wciąż myślałem o panu Tomaszu, o znakach na zamku i nie mogłem doczekać się końca

tej wycieczki. Na chwilę otrząsnąłem się z zamyślenia, kiedy stanęliśmy przed portalem Złotej Bramy wykonanym pod koniec XIII wieku. Tędy wchodziło się do kościoła Najświętszej Maryi Panny. Świątynię zniszczył wybuch składowanej tu amunicji podczas oblężenia Malborka w 1945 roku. Jako ostami wszedłem do wnętrza kościoła, bardzo długo przyglądając się portalowi, wizerunkom panien mądrych i głupich. Na zakończenie wycieczki po zamku przewodnik pożegnał się z nami na dziedzińcu zamku średniego. — Muszę, bo nie wytrzymam, zapytać panią — zwrócił

się do kobiety w płaszczu — po co pani te kozaki? Z czymś takim wybierać się na kilkugodzinne zwiedzanie? Zrobiła pani okazyjne zakupy? Dopiero teraz przypomniałem sobie o obecności tej pani. Uwaga wszystkich zwróciła się na nią, a ona z rumieńcem na twarzy wyjaśniła, że w jej kozakach złamał się obcas i musiała kupić tu, w Malborku, nowe buty, a te stare żal było jej wyrzucać. Wszystko zdawało się być wyjaśnione. Pożegnaliśmy przewodnika. Kobieta z kozakami skierowała się do wyjścia, małżeństwo z synem powędrowało do kawiarni, Anita z dziećmi do sklepu z pamiątkami. — Idziesz na obiad? —

zapytała Christina wskazując na wejście do restauracji w rogu dziedzińca. — Zaraz przyjdę, tylko muszę zadzwonić do przyjaciela — szybko odpowiedziałem. — Może po prostu spotkamy się tu za godzinę, bo będę musiał jeszcze odprowadzić dzieci do ich cioci. Już wcześniej zerknąłem na cennik dań restauracyjnych i stwierdziłem, że skromnie zarabiającego urzędnika nie stać na stołowanie się w takim miejscu. Poza tym rzeczywiście musiałem eskortować dzieci do domu pani Beaty. Amerykanie i pan Jaromir odeszli w kierunku restauracji. Spostrzegłem błogostan, który zaczynał rysować się na

twarzy grubaska na myśl o jedzeniu. Kiedy zostałem sam, wyjąłem telefon komórkowy i zadzwoniłem do pana Tomasza. Na szczęście miał ze sobą telefon i mogłem z nim porozmawiać kilka minut, zanim wróciła Anita z dzieciakami. — Macie ochotę na pizzę? — zapytałem. Jak się spodziewałem, tym jednym pytaniem wywołałem euforię u dzieci i skwaszoną minę u Anity, która zapewne miała ochotę na wykwintniejsze potrawy. Poszliśmy do kawiarni, w piwnicy wschodniego skrzydła zamku średniego. Zamówiłem nam posiłek i przyglądałem się chłopcom bawiącym

się rycerzami, które kupili w sklepiku, oraz Anicie studiującej przewodnik po zamku. — I co sądzisz? — zagadnąłem współpracowniczkę. — Jestem zmęczona i ociężała na samą myśl o pracy — odpowiedziała. — Najchętniej padłabym do łóżka i zasnęła. — To niezła myśl — przyznałem. — Zbliża się czternasta, więc wkrótce skończą się godziny urzędowania w ministerstwie... — Nie wiedziałam, że jesteś takim biurokratą — wtrąciła Anita. — Chciałbym jeszcze

zostać na zamku, przejść się tarasami zamkowymi... — mówiłem. — Poszukać kolejnych znaków — wtrącił Kretus. — Widziałem te na bramie i na studni. — Czemu nic nie powiedziałeś?! — wrzasnęła oburzona Galia. — Był z nami pan Jaromir, to znaczy Dionizos, a jemu nie ufam — tłumaczył Kretus. — Pamiętacie, jak na grodzisku zazdrośnie strzegł tajemnic swojego komputera. Zachowywał się jakby wiedział nie wiadomo co, ale jak dotąd nie usłyszałem od niego żadnej ciekawej informacji. On tylko chodzi i węszy...

— Gdzie by tu dobrze zjeść — wtrącił Celtus. — Hej, kierowniku, wasze pizze! — usłyszeliśmy okrzyk bufetowej. Nic nie mogło nas powstrzymać od wybuchnięcia śmiechem, co nieco speszyło szefową kawiarenki. — Co was, kierowniku, tak rozśmieszyło? — zapytała łypiąc na mnie podejrzliwie, kiedy odbierałem tacę z talerzami oraz dzbanek z ketchupem. — Rozmawialiśmy właśnie o naszym znajomym, który lubi dobrze zjeść — wyjaśniałem jej. — To zaproś go pan do mnie. Naje się, a i ja coś zarobię.

— Chyba nie najadłby się takimi mrożonymi pizzami odgrzewanymi w mikrofalówce — powątpiewałem. — Eee, szefie — bufetowa pogroziła mi palcem. — Pizze są świeże, dzisiaj przywiezione, bo mam zamówioną na dziś wycieczkę szkolną z Kaliningradu. — A gdzie to świeże ciasto? — droczyłem się z niewiastą wskazując na pozycję w menu. — No, kierowniczku, kto by tu zimą spodziewał się takiej nawały turystów? Dopiero rozpoczęłam sezon po powrocie ze świąt. — To pani nieźle

świętowała — uśmiechnąłem się. — Ano tak — buńczucznie odparła bufetowa. Stała za bufetem jak na szańcu i podparta pod boki czekała, aż popróbujemy jej przysmaku. Przyznam, że jadłem wiele różnych pizz, bo jest to danie najczęściej oferowane w naszych barach, które zapomniały o uroku pierogów ruskich, leniwych, placków ziemniaczanych z gęstą śmietaną, porządnego barszczu. Wszystko to zastąpiły gotowe zupki–kubki, nieśmiertelne fasolka po bretońsku i bigos, a w sezonie dania z grilla — dobrze jeśli trafimy na świeżą kiełbasę. Pizza z kawiarni zamkowej rzeczywiście

chyba nie pochodziła z mrożonek, smakowała lepiej niż te gotowe produkty, ale i tak mój placek przypominał bardziej krwawą plamę, bo ketchupem chciałem zabić smak. Obejrzałem się na bufetową. Wciąż stała obserwując nas. — No i jak smakuje, kierowniku? — zapytała. — Może być. — Może być — powtórzyła jakby z niedowierzaniem kręcąc głową. — Słyszałaś, Zosia? — zwróciła się do niewidocznej koleżanki. — Pizza może być! — zamilkła na chwilę, poszła do kuchni, ale wróciła po kilkunastu sekundach.

— A przepraszam, kierowniku, pan to pewnie z Warszawy? — zagadnęła. — Tak — przyznałem. — Zośka! — bufetowa odwróciła się do koleżanki. — Miałaś rację! Nareszcie bufetowa zostawiła nas samych, śmiejących się, z brodami ubrudzonymi od ketchupu. Zjedliśmy, wypiliśmy zamówioną herbatę, odnieśliśmy naczynia i na koniec, stojąc już w drzwiach kawiarni zawołaliśmy; „Do widzenia, szefowo!”. Wybiegliśmy na dziedziniec. — Anita, odprowadź młodzież, idź do hotelu i połóż się —

rozkazałem jej. — Przyjdę pewnie w porze kolacji, wtedy porozmawiamy o naszych wrażeniach. — A co pan będzie robił? — zapytał Kretus. — Przejdę się jeszcze po tarasach zamkowych — wyjaśniałem. — Może tam nie ma już nic, co by nas zainteresowało, ale lepiej sprawdzić. Muszę też trochę podumać, a czy jest lepsze miejsce niż dawne zamkowe ogrody, gdzie zakonnicy chodzili medytować? Dzieci najedzone i wypoczęte nie chciały mnie zostawić samego, ale obiecałem im, że jeszcze sobie sami, bez przewodnika, a może z panią Beatą,

pochodzimy po zamku, więc zgodziły się wrócić do domu cioci. Spojrzałem na zegarek. Zbliżała się pora spotkania z Christina. Czekałem cierpliwie w umówionym miejscu. Po kwadransie poszedłem do restauracji urządzonej w stylu rycerskim, lecz tam nie było Amerykanów ani pana Jaromira. Wróciłem do pomnika czterech wielkich mistrzów i stałem tam jeszcze przez kwadrans. Potem skręciłem na most zwodzony i zszedłem na tarasy zamkowe. Szedłem odśnieżonym chodnikiem spoglądając na wystawę detali architektonicznych nie wykorzystanych przez konserwatorów do restauracji

zamku. Tak dotarłem do kaplicy Świętej Anny, znajdującej się pod kościołem na zamku konwentualnym. Jak pamiętałem z przewodników i opowieści pani Beaty, kaplicę wybudowano około 1340 roku. Była to kaplica grobowa wielkich mistrzów, a ich trumny składano w krypcie o głębokości 3 metrów i zasklepionej kolebką, znajdującej się pod posadzką kaplicy. Z jedenastu płyt nagrobnych wielkich mistrzów do naszych czasów zachowały się tylko trzy: Dietricha von Altenburga, Henryka Dusemera i Henryka von Plauena, a w kaplicy pochowano takich mistrzów jak na przykład: Winrich von Kniprode, Konrad Wallenrod czy poległy pod

Grunwaldem Ulrich von Jungingen, ale ich płyty zostały zniszczone przez Prusaków. Nad wejściem i wyjściem z kaplicy przyglądałem się pięknie rzeźbionym portalom. Przeszedłem się po tarasie wschodnim, dawnym cmentarzu, oglądając płyty nagrobne zakonników, koło dawnego domku ogrodnika do ogrodu różanego, pod gankiem prowadzącym do Gdaniska i tarasem zachodnim, podziwiając bluszcz rosnący na ścianie zamku wysokiego. Wróciłem na dziedziniec zamku średniego i wyszedłem z zamku. Będąc na ulicy podszedłem do mapy miasta, by odszukać miejsce, gdzie w Malborku

mieściła się komenda policji. Musiałem udać się na ulicę Sikorskiego. Dyżurny, kiedy się przedstawiłem i powiedziałem, że chciałbym rozmawiać z kimś, kto mógłby mi pomóc, uśmiechnął się pobłażliwie. — My musimy pomóc wszystkim, a co to za sprawa? — zapytał. — Bardzo delikatna, w pewnym sensie chodzi o porwania, ale i możliwość włamania... — nie wiedziałem, jak wytłumaczyć moje intencje oficerowi, który najwidoczniej uznawał tylko jasne postawienie sprawy. — Porwania, włamania — powtarzał. — Wygląda to tak, jakby

nagle przyjechała tu cała mafia z Pruszkowa albo Gdańska. — Pracuję jako pewnego rodzaju detektyw w Ministerstwie Kultury i Sztuki — myślałem, że jak zdradzę swójąprofesję, to zyskam w oczach policjanta. — Detektyw? — jego czoło się zmarszczyło. — Co?! — odwrócił się do kolegi, który siedział w głębi dyżurki i nie mogłem usłyszeć, co drugi policjant mówi. — Niech pan chwilę poczeka — zwrócił się do mnie nachylając do okienka. Dyżurny zadzwonił do kogoś, rozmawiał z nim chwilę, cały czas kiwając głową.

— Niech pan wejdzie — powiedział naciskając guzik otwierający drzwi. — Pokój numer czternaście na parterze! Niech pan tam poczeka! Posłusznie odnalazłem pomieszczenie wyposażone w standardowe biurka, krzesła dla petentów, tak stare, że bujające się na boki, kolekcję kaktusów i usychającą palmę w rogu, metalową szafę z leżącym na niej starym hełmem z przyłbicą i napisem „MO” pod orzełkiem z domalowaną koroną. Usiadłem na krześle i czekałem. Po kilku minutach drzwi za moimi plecami otworzyły się, usłyszałem energiczne kroki i na biurku przede mną z hukiem wylądowała

reklamówka z kozakami.

ROZDZIAŁ 9 UŚMIECH ŻMII • KRĄG PODEJRZANYCH • OKUP ZA CHRISTINĘ • POSZUKIWANIA NA ZAMKU • PODZIEMIA KAPLICY ŚWIĘTEJ ANNY Widok butów w reklamówce oszołomił mnie, ale już wiedziałem, kogo powinienem się spodziewać. Tak, to była ta kobieta, która w eleganckim płaszczu zwiedzała zamek. Usiadła

przede mną i teraz lepiej się jej przyjrzałem. Była brunetką o włosach sięgających za ramiona, z równo przyciętą grzywką. Miała odrobinę cygańskie rysy twarzy, ciemne jak węgiel oczy i uśmiechała się do mnie z odrobiną politowania. Była ubrana w ciepły sweter i dżinsy. — Witam, panie Pawle — przywitała się. — Mam na imię Barbara, ale znajomi mówią do mnie Żmija. To przezwisko i skrót od mojego nazwiska. — Czy to też krótka charakterystyka pani charakteru? — moja złośliwość była obroną przed jej dominacją, którą — jak czułem — chce

mi narzucić. — To zależy od pańskiego zachowania — odparła. — Może będziemy sobie mówili po imieniu? To ułatwi nam współpracę nad sprawą Celtów. — Współpracę? — zdziwiłem się. — No, przecież przyszedłeś do nas po pomoc. — Tak, ale... — Ale myślałeś, że poprosisz o ustalenie pewnych rzeczy i wkroczenie do akcji w odpowiedniej chwili? — kpiła. — Moment — wykonałem gest używany przez sportowców, gdy

prosili o odrobinę czasu. — Może najpierw wyjaśnisz mi twoją wizytę na zamku? Czemu tam przyszłaś nas szpiegować? — Od razu: szpiegować — policjantka roześmiała się. — Jesteś detektywem, więc powinieneś sam się domyślić. Bezradnie rozłożyłem ręce. — Nie wiem, co zwróciło waszą uwagę na naszą grupę — powiedziałem. — Czy rozmawiałeś ze swoim szefem? — Tak, dziś, godzinę temu. — Co on ci powiedział? — Żebym się do was

zgłosił, a jak to ujął, wszystko będzie już odpowiednio ustawione. — Właśnie. Twój szef zadzwonił do Tomasza Kardasza, żeby dyskretnie wywiedzieć się, jak przebiegają twoje poszukiwania. Przy okazji dowiedział się o próbie porwania pani Christiny Budget. Twój przełożony wykazał się większym rozsądkiem niż wy wszyscy i skontaktował się z nami, a my podjęliśmy odpowiednie działania, czyli zaczęliśmy was obserwować. Teraz opowiedz mi dokładnie, co się stało. Ponad pół godziny relacjonowałem przebieg naszych poszukiwań, czego i czemu szukamy, o obu próbach porwania

Christiny i o Lemonie. — Czy zapamiętałeś numery rejestracyjne tego golfa? — wypytywała. — Nie. Miał tablice zachlapane błotem. Może to błoto je tak zachlapało, a może on zrobił to specjalnie. Nie chciałem podchodzić do samochodu, żeby odsłonić te numery, bo mogłoby to zwrócić jego uwagę. — A naklejka na przedniej szybie? — Golf Lemona ma jeszcze stare, czarne tablice, więc nie ma żadnej naklejki. — Masz zdjęcia tego Lemona?

Wyjąłem aparat cyfrowy i wyświetliłem zdjęcia Lemona. — Przerzucę je na twardy dysk — policjantka uruchomiła komputer i połączyła go kablem z aparatem. — Poszukamy, kto to może być. — Moglibyście dowiedzieć się też czegoś na temat pana Jaromira? — Czemu interesuje cię ten człowiek? — Zachowuje się bardzo dziwnie. To pewnie on zostawił liścik Anicie, udaje, że nie zna angielskiego, twierdzi, że jest przewodnikiem i pomocnikiem Christiny, ale zauważyłem,

że ona pracuje sama, a pan Jaromir tylko stara się najeść na jej koszt. — To jeszcze nie jest przestępstwo — zauważyła Żmija. — Po prostu ten człowiek wydaje mi się podejrzany. — Ty też zachowujesz się podejrzanie — policjantka roześmiała się. — Ustalmy teraz plan naszych działań. Możemy wezwać twoją koleżankę, Christinę, Maxa i Jaromira Fogelsanga na przesłuchanie. — Nie — oponowałem. — Bo? — To zdenerwowałoby Christinę. Prosiła mnie, żeby nie alarmować policji.

— Ona za bardzo ryzykuje. Jak dotąd były dwie próby porwania. Obie nieudane i to dzięki tobie. Za trzecim razem może cię już nie być w pobliżu i co wtedy? Musimy się dowiedzieć, dlaczego ten Lemon chce uprowadzić Amerykankę. — Dla okupu, jej rodzice to bogaci ludzie. — Myślisz, że porywacze ją śledzą? To było zasadnicze pytanie i coś mi podpowiadało, że Lemon miał nie tylko wspólnika, ale i dobrego informatora. Żmija przyglądała mi się i uśmiech błądził po kącikach jej ust, bo domyślała się, o czym myślę.

— Kto? — rzuciła krótkie pytanie. — Każdy: Jaromir, Max, nawet... Anita. — Dla tego pociesznego grubaska Christina to żyła złota i w jego interesie jest, by prowadziła swoje poszukiwania jak najdłużej. Max, to narzeczony Amerykanki. Masz żonę? — Nie. — A miałeś narzeczoną? — Tylko sympatie — odpowiedziałem onieśmielony takimi pytaniami. — Wyobraź sobie, co pomyśleliby twoi przyszli teściowie, gdyby się dowiedzieli, że w czasie

wspólnej wycieczki pozwoliłeś, by porwano ich córkę? Odpowiedź była oczywista. — Ale Max sprawia wrażenie człowieka kompletnie nie zainteresowanego tymi poszukiwaniami — argumentowałem. — Pilnuje swojej narzeczonej? — Cały czas jej towarzyszy... — Ale wypuścił ją wczoraj samą na spacer, bo — jak opowiadałeś — wtedy pracował. Czy zauważyłeś jakąś zmianę w jego zachowaniu? — Rano był opryskliwy, jakby miał do mnie o coś żal.

— Pewnie Jaromir doniósł mu o twojej wizycie w pokoju Christiny, co o tak późnej porze mogło wyglądać dwuznacznie. Facet nie chce robić awantury swojej kobiecie, ale delikatnie daje ci znak, że go zdenerwowałeś. Na koniec, z pewnym wahaniem wymieniłeś imię swojej współpracowniczki. Znasz ją i jej towarzystwo? — Z jej towarzystwa poznałem jedynie jej ochroniarzy. To córka prominenta. Chyba nie zadawałaby się z przestępcami... 67 Po minie i spojrzeniu Żmii poznałem, że sceptycznie odnosi się do moich słów. Przypomniałem sobie, jak

łatwo Anita nawiązała kontakt z Lemonem i przystała na jego zaproszenie. Mogła oczywiście tłumaczyć to chęcią sprawdzenia, kim jest podejrzany osobnik. — Właśnie — pokiwała głową, widząc moje zastanowienie. — Musimy tak postępować jakby wszyscy byli podejrzani. Sądzę, że w otoczeniu Christiny jest wtyczka porywaczy. Nie mamy jeszcze żelaznych dowodów na Lemona, więc ty zajmiesz się obserwacją i będziesz mnie o wszystkim informował. Żadnych działań na własną rękę! Jasne? — Tak! Z komendy wyszedłem mając mętlik

w głowie. Wpierw postanowiłem zadzwonić do pana Tomasza. — Szefie, jak pan mógł mi to zrobić? — zapytałem, kiedy odebrał mój telefon. — Co? — pogodny ton jego głosu tylko mnie rozeźlił. — Pawle, musiałem zawiadomić policję, bo takie mam zasady. Mam do ciebie zaufanie. Wiem, że potrafisz rozwiązywać zagadki, ale to nie wszystko. Jesteś młodym człowiekiem i wciąż lubić balansować na granicy bezpieczeństwa. Teraz mam nadzieję, że wiesz już, co powinieneś robić? — Wiem — odpowiedziałem.

Pan Tomasz miał rację, ale w głębi duszy nie chciałem się do tego przyznać. Byłem wściekły, że dałem się ponieść emocjom i zbytniej pewności siebie. Rzeczywiście mogłem od razu, po pierwszej próbie porwania Christiny, nawiązać kontakt z policją, ale wierzyłem, że sam rozwiążę i tę zagadkę. Było już po zmierzchu, ulice opustoszały, bo było zimno, a ja powoli szedłem przed siebie. Nogi same zaniosły mnie w okolice malborskiego zamku. Patrzyłem na jego potężną bryłę, na płatki śniegu wirujące w snopach reflektorów, które rzucały żółty blask na mury. Szedłem wzdłuż brzegu Nogatu przypominając sobie znaki, jakie

dostrzegłem na zamku. Na bramie zamku wysokiego, na kamieniu tuż przy bruku, dostrzegłem znak „x” oznaczający „coś ukrytego”. Na studni zauważyłem symbol „skarb zabezpieczony pułapkami”, a na cembrowinie studni w kuchni niepozorne dwie kreski układające się w oznaczenie „pod ziemią”. Mógł to być przypadek, bo szyfr musiał przecież wyglądać tak jakby rysy były tylko zwykłym ozdobnikiem lub dziełem przypadku. Rozmyślając minąłem Baszty Mostowe, dotarłem do kładki nad Nogatem i skręciłem w prawo, w kierunku murów zamku średniego. Między dwoma pierścieniami murów

była brama prowadząca do zamkniętego o tej porze roku lokalu gastronomicznego. Kiedy wychodziłem zza węgła drugiego muru, usłyszałem skrzypnięcie śniegu pod czyimiś butami. Obejrzałem się. Najpierw z wyciągniętymi jak wielkie gałęzie rękoma rzucił się na mnie jakiś mężczyzna. Usiłował chwycić mnie, ale zrobiłem drobny krok w tył, obiema dłońmi złapałem go za jego prawy nadgarstek i błyskawicznie cofnąłem lewą nogę, jednocześnie obracając się w kierunku przeciwnym do wskazówek zegara. Znalazłem się za wyciągniętą przede mną ręką przeciwnika. Pod jego lewą pachę podłożyłem swoje prawe

ramię i lekko je podniosłem, jednocześnie ciągnąc w lewo jego dłoń. Stanął na palcach. Teraz wystarczyły lekkie pchnięcie i ruch bioder, a napastnik szybował przed siebie w pryzmę odśnieżonego z drogi śniegu. Teraz stanąłem przed drugim, niższym cieniem, gotów do odparcia kolejnego ataku. — Ja się nie biję — usłyszałem głos pana Jaromira i ujrzałem jego ręce unoszone w geście poddania. — Wiedziałem, że to pan jest porywaczem! Ze śniegu, klnąc podniósł się Max. Ustawiłem się tak, by obu mieć na oku. — O co chodzi? —

zapytałem. — Czemu mnie napadacie? — Gdzie jest Christina? — warknął Max. — Przynieśliśmy pieniądze — zapewniał pan Jaromir. — Zaraz! — krzyknąłem. — Jak wy się porozumiewacie, skoro pan Jaromir nie zna języka angielskiego? — zapytałem Maxa. — Trochę zna — odpowiedział Amerykanin. — Odrobinę — przyznał grubasek. — Co się stało z Christina? — zapytałem. — Ty nam powiedz, bo inaczej wezwiemy policję —

odpowiedział Max. — Już dawno powinniśmy to zrobić — mruknąłem. — Racja — przyznał pan Jaromir. — Byliście tu umówieni z porywaczem? — upewniałem się. — Nie udawaj głupiego! — Max zacisnął pięści. — Nic jej nie zrobiłem. Nie przyszła na umówione spotkanie, więc wyszedłem z zamku. — Poszła na spotkanie z panem, a my byliśmy zmęczeni i zostaliśmy jeszcze w restauracji — zauważyłem, że pan Jaromir odruchowo oblizał się na samo wspomnienie dań,

jakie tam jadł. — Szukaliśmy jej na zamku, ale nigdzie jej nie wypatrzyliśmy. Nic dziwnego, to ogromna budowla. Wróciliśmy do hotelu i wtedy Max znalazł w swoim pokoju liścik od porywaczy. — Pokaż ten list — poprosiłem Maxa. Amerykanin wyjął z kieszeni kurtki złożoną kilka razy czystą kartkę formatu A–4. Dziś o osiemnastej zostawisz pieniądze, a ja Ci przekażę informację, gdzie jest Twoja dziewczyna. Włóż 10 tysięcy baksów do koperty i zostaw ją w dziupli lipy na terenie między murem a Pałacem Wielkich Mistrzów. Nie

powiadamiaj glin, bo dziewczyna zginie! Charakter pisma wskazywał, że autor listu raczej rzadko posługiwał się długopisem. — Zostawiliście pieniądze i zaczailiście się? — domyśliłem się. — Tak — Max kiwnął głową. — I pan przyszedł, a pana wspólniczki nie ma w hotelu — pan Jaromir wtrącił kąśliwą uwagę. — Pewnie ona pilnuje zakładniczki. — Niech pan nie gada głupstw — zwróciłem mu uwagę. — Pieniądze jeszcze tam są? — wskazałem na drzewo.

— Osobiście wkładałem tam kopertę — odpowiedział Max. — Czy Christina ma telefon komórkowy? — Dzwoniłem, nie odbiera. — Trzeba zaczaić się gdzieś w pobliżu i poczekać, czy pojawi się porywacz. Jednocześnie trzeba powiadomić policję. — Policję?! — zaniepokoił się pan Jaromir. — Chce pan, żeby ci bandyci zabili biedną Amerykankę? — Policja lepiej przygotuje zasadzkę. — Żadnej policji! — stanowczo stwierdził Max.

— Róbcie panowie jak chcecie, aleja idę na komisariat — oznajmiłem ruszając pod górkę. Zostali szepczący, przyczajeni w cieniu. Tak jak przypuszczałem, przy bramie prowadzącej na zamek dogonił mnie Max. — Czekaj! — wołał. — Wezwij policję, ale niech to zrobią dyskretnie... — Pomocy! Stój! — dobiegły nas okrzyki pana Jaromira. Rzuciliśmy się w tamtą stronę. Na zakręcie drogi pośliznąłem się na lodzie, a że biegłem pierwszy Max próbował mnie ominąć, zrobił gwałtowny unik, wpadł na lód i też upadł. Christina miała

rację, że jej narzeczony ma tylko dobrze ukształtowaną sylwetkę. Padł jak długi. Mnie udało się przetoczyć przez ramię i wstać. Pan Jaromir stał u szczytu ścieżki wydeptanej w śniegu i prowadzącej do drewnianej kładki dla pieszych nad Nogatem. — Tam uciekł! — krzyknął widząc mnie. Pobiegłem po kładce, ale zatrzymałem się w połowie drogi i zawróciłem. — Uciekł? — Max dobiegł do mnie. — Tak — odpowiedziałem. — Miał za dużo czasu na ucieczkę.

Doszliśmy do pana Jaromira. Ten roztrzęsiony próbował zapalić papierosa. — Nie wiedziałem, że pan pali — zauważyłem. — Tylko kiedy się zdenerwuję — odpowiedział. — To stało się tak szybko! Jak tylko Max pobiegł za panem, ten facet wyskoczył zza muru, podbiegł do drzewa i hyc, ręką do dziupli! Ja zacząłem krzyczeć. — Czemu go nie zatrzymałeś? — denerwował się Max. — O, nie! Nie wynajęliście mnie, żebym się bił z bandziorami! — bronił się pan Jaromir. — Jak on wyglądał? —

zapytałem nie zwracając uwagi na gotującego się ze złości Amerykanina. — Wysoki, wysportowany blondyn — relacjonował pan Jaromir. — Wziął pieniądze, a co zrobi z Christina? — Max zaczął rozpaczać. Podszedłem do drzewa i zajrzałem do dziupli. Była pusta. — Trzeba wezwać policję — zadecydowałem wyjmując telefon. Zadzwoniłem do Żmii, a ta odpowiedziała, że zaraz będzie pod zamkiem. — Zaraz tu będzie policja — powiedziałem do Maxa. — On mówił, żebyśmy wracali do hotelu — odezwał się pan

Jaromir. — Może on ją tam odwiezie? — Co najwyżej zadzwoni do was z informacją — powątpiewałem. Po tym co powiedział pan Jaromir, nic nie mogło powstrzymać Maxa przed pójściem do hotelu. Zrozpaczony trzymał się tylko tej jednej nitki nadziei i powtarzał, że trzeba wykonywać polecenia porywaczy. Amerykanin nie słuchał moich argumentów. Odwrócił się i ruszył do hotelu, a za nim podreptał pan Jaromir. Żmija przyjechała na miejsce po pięciu minutach. Wysiadła z poloneza, a razem z nią dwóch oficerów śledczych ubranych po cywilnemu. — Gdzie jest Max i ten

drugi? — zapytała Żmija. — Poszli do hotelu, bo porywacz im tak kazał — odpowiedziałem. — Jak to: kazał? — dziwił się jeden z oficerów. — Podobno powiedział, że tam mają czekać na wskazówki. — To jedziemy — zadecydowali policjanci. — Wsiadaj, wszystko mi wytłumaczysz po drodze — rozkazała Żmija. — Możemy tu zostać jeszcze przez chwilę? — prosiłem. — Może niech twoi koledzy pojadą do hotelu.

— Policjanci tylko skinęli głowami i wsiedli do poloneza. — Co ty znowu kombinujesz? — Żmija podparła się pod boki i przyglądała mi się uważnie. — Pomożesz mi w jednej sprawie, zapytamy o coś strażników z muzeum — zaproponowałem. Podeszliśmy do bramy i nacisnąłem dzwonek przy furcie. Zauważyłem, że kamera nad wejściem skierowała się w naszą stronę. Pokazałem to Żmii, a ona wyjęła swoją odznakę policyjną i skierowała ją do obiektywu urządzenia. Po chwili na moście rozległy się kroki i naszym oczom ukazał się postawny mężczyzna w czarnym mundurze

strażnika muzeum. — Co się stało? — zapytał. Żmija wymownie spojrzała na mnie. — Poszukujemy pewnej kobiety — wyjaśniłem. Opisałem, jak wyglądała Christina i jak była ubrana. — Zwiedzała dziś muzeum i ciekawi nas, czy stąd wyszła. To jedyne wyjście z muzeum? — Tak — przyznał strażnik. — A kamera cały czas jest włączona? — upewniałem się. — Tak. — Musimy przejrzeć taśmy od godziny czternastej — oznajmiła Żmija.

Strażnik zaprowadził nas do pomieszczenia straży, wyjął taśmę z półki i włożył ją do magnetowidu. Obraz z kamery przemysłowej nie był najlepszej jakości, ale pozwalał rozpoznać wchodzące i wychodzące osoby. Christina miała dziś na sobie ciemnozieloną kurtkę z charakterystycznym białym futerkiem przy kapturze. Na głowie miała śnieżnobiałą czapkę. Przeglądając zapis w przyspieszonym tempie poszukiwaliśmy tak właśnie ubranej osoby. Nikt tak ubrany nie opuszczał murów zamkowych. — Tak jak myślałem, została w środku — stwierdziłem.

— Kto został? — zaniepokoił się strażnik. — Ta Amerykanka — wyjaśniła Żmija. — Dokładnie sprawdzaliście sale muzealne? — Tak. — Niech pan da nam latarki — rozkazała policjantka. — Musimy sprawdzić teren zamku. — Zaraz, muszę powiadomić dyrektora muzeum i komendanta... — To niech pan powiadamia — rzuciła Żmija wstając i biorąc z półki przy drzwiach dwie latarki. — Tak nie można! —

krzyknął strażnik. — Wezwę policję! — Ja jestem z policji! — przypomniała mu Żmija. Strażnik nie miał wyjścia i ku zdumieniu kolegów podreptał za nami. Wyszliśmy na dziedziniec zamku średniego. — Tu wszystko jest pozamykane? — upewniała się Żmija. — Mówiłem pani, że tak! Będę musiał złożyć skargę do pani przełożonego! Będzie z tego grubsza afera! — Przed zamknięciem każda komnata jest dokładnie sprawdzana? — pytałem. — Tak!

— Na zamku wysokim też? — Tak! — Na razie przychodzą mi na myśl tylko dwa miejsca, gdzie można by uwięzić Amerykankę — mówiłem do Żmii. — W Gdanisku były zamykane kabiny pokazujące jak niegdyś wyglądały toalety... — Sprawdzamy! — przerwał mi strażnik. — W takim razie w grę wchodzą tereny tarasów wokół zamku wysokiego — stwierdziłem. Wyjąłem telefon i zadzwoniłem pod numer hotelu, jaki znajdował się na wizytówce, którą wziąłem z recepcji, kiedy wynajmowaliśmy pokoje. Poprosiłem o

połączenie z Maxem. Ten podniósł słuchawkę po dłuższej chwili. Pewnie policjanci próbowali namierzyć, kto dzwoni do Amerykanina. — Halo? — usłyszałem niepewny głos narzeczonego Christiny. — Tu Paweł Daniec. Możesz dzwonić na numer telefonu Christiny? Nie rozłączaj się z nią, tylko cały czas wybieraj jej numer, by i jej telefon dzwonił bez przerwy. — Co ty znowu kombinujesz?! — Możesz zrobić to, o co cię proszę?! — wrzasnąłem. Ktoś wyrwał słuchawkę z ręki Amerykanina. — Możesz dać Żmiję? —

usłyszałem męski głos, pewnie policjanta. Podałem telefon Żmii. — Róbcie to, co on każe — poprosiła policjantka. Zdezorientowany strażnik przyglądał się nam jak aktorom występującym w komedii. — Idziemy! — rozkazałem. Przeszliśmy przez zwodzony most i skręciliśmy w lewo na tarasy. — Teraz nasłuchujmy, skąd będzie dobiegać dźwięk dzwonka telefonu — upomniałem. Powoli szliśmy oświetlając latarkami zakątki lapidarium. Złożone tu odlewy, fragmenty ornamentów, rzeźby w tej scenerii, w takim świetle nabrały

innego, bardziej tajemniczego, upiornego wyglądu. Weszliśmy do kaplicy Świętej Anny i wtedy pod naszymi stopami nagle odezwała się melodyjka z filmu ..Mission Impossible”. We trójkę, zaskoczeni, podskoczyliśmy, a potem poświeciliśmy na deski drewnianego pomostu, na którym staliśmy.

ROZDZIAŁ 10 UWALNIAMY CHRISTINĘ • ROZTERKI MAXA • WIZJE PANA JAROMIRA • GDZIE JEST ANITA? • ŻYCIORYS LEMONA • WYBAWICIEL I POLICJANTKA Zaraz usłyszeliśmy jęki i stukanie, jakby ktoś kopał butami. Przeskoczyłem przez drewnianą barierkę pomostu i

znalazłem się na pokruszonych płytach podłogi kaplicy. Poświeciłem pod deski. Most wybudowano nad wielką dziurą, na wysokości około osiemdziesięciu centymetrów. Zajrzałem do środka. Związana i zakneblowana Christina leżała dwa metry pode mną. Wśliznąłem się do środka stając na wystających ze ściany cegłach. Znalazłem się w krypcie o powierzchni około dwudziestu metrów kwadratowych. Nad wschodnią częścią pomieszczenia było jeszcze gotyckie sklepienie krzyżowe. W ścianach były nisze, w których zapewne dawniej znajdowały się trumny z ciałami wielkich mistrzów. Podszedłem do Christiny, która z lękiem,

zdenerwowana, w pośpiechu wdychając powietrze i szarpiąc się w więzach próbowała odsunąć się w kąt sali. — To ja — odezwałem się i poświeciłem na siebie, żeby rozpoznała moją twarz. Z kieszeni wyjąłem scyzoryk i rozciąłem taśmę izolacyjną, którą Amerykanka miała skrępowane nogi, dłonie na plecach i zaklejone usta. Kiedy zbliżyłem się do jej twarzy, wyczułem resztki jakiegoś specyfiku, który pachniał jak lekarstwo. — Niesamowite — westchnął strażnik, który schodził do krypty razem ze Żmiją. — Dziękuję — wyszeptała

Christina głęboko wdychając powietrze. Usiadła i rozcierała sobie nadgarstki, a potem kostki stóp. — Skąd wiedzieliście, że tu jestem? — zapytała. — Wpierw proszę powiedzieć, jak to się stało, że pani się tu znalazła? — Żmija nachyliła się do Amerykanki. Christina spojrzała na policjantkę i na jej twarzy odmalował się wyraz ogromnego zdziwienia. — To ty? — wydusiła z siebie. — Byłaś z nami na wycieczce po zaniku. Miałaś uszkodzone buty w torbie, a teraz... — To policjantka — wyjaśniłem. — Jak pan widzi, mieliśmy

uzasadnione podejrzenia co do tej pani — zwróciłem się do strażnika. — Widzę — przyznał. — Pawle, zjadłam szybciej lunch i postanowiłam jeszcze przed naszym spotkaniem przejść się po tarasach... — przerwała opowiadanie, bo znowu zadzwonił jej telefon komórkowy. — Tak, Max, jestem już wolna — mówiła, kiedy odebrała połączenie. — Nic mi nie jest. Wszystko opowiem ci po powrocie do hotelu. Nic mi nie będzie, jestem z policjantami. Pa! — wyłączyła urządzenie. — Macie coś do picia? — poprosiła. W torbie miałem mały termos z herbatą. Napój już nieco wystygł od

rana, ale i tak Christina wypiła wszystko. — Dziękuję — westchnęła opierając się o ścianę. — Weszłam tu, przyglądałam się płytom i potem tylko usłyszałam, że ktoś wchodzi za mną. Poczułam smród jakiegoś lekarstwa i nic więcej nie pamiętam. Obudziłam się związana, z dzwoniącym telefonem w kieszeni. Już myślałam, że tu zamarznę, ale wtedy pojawiliście się wy. — Ktoś panią uśpił jakimś środkiem, wciągnął do krypty, związał i zostawił — oceniła Żmija. — Czy coś pani zginęło? — pytała patrząc na porzucony w kącie niewielki plecak Christiny.

— Amerykanka zajrzała do środka. — Chyba nic — stwierdziła. — Dziwne, nawet nie zabrał mi portfela i telefonu komórkowego. — Ale że nikt wcześniej nie słyszał dźwięku pani telefonu? — zastanawiał się strażnik. — A ilu turystów chodzi tędy o tej porze roku? — odpowiedziałem pytaniem. — Może ten kto napadł Christinę spieszył się, a nie chciał zabierać jej plecaka, bo ktoś mógłby rozpoznać ten bagaż? — Liczył na szybki zysk z okupu — Żmija świeciła latarką po

ścianach. — Chciał załatwić sprawę porwania tak, żeby Amerykanie zapłacili, znaleźli zakładniczkę i dali wszystkiemu spokój. — Jak to? — nie zrozumiałem toku rozumowania policjantki. — Porywacz rano przekazałby wiadomość, gdzie jest Christina. Max przyszedłby i ją uwolnił. Potem Amerykanie zapewne wyjechaliby z Polski. Myślisz, że poszliby na policję, skoro nie uczynili tego przy pierwszej próbie? — Być może masz rację — pokiwałem głową. — Gdyby porywacz zabrał

Christinie dokumenty, to co by z nimi zrobił? Jakakolwiek transakcja kradzioną kartą kredytową zostawiłaby ślad, po którym moglibyśmy dotrzeć do przestępcy. Sprzęt fotograficzny Christiny jest cenny, ale i rzadki na naszym rynku, a znalezione przy podejrzanym fanty jasno wskazywałyby jego winę. Wybrał najłatwiejszą opcję — okup. Max wypłacił pieniądze zapewne dzięki jakiejś formie czeków podróżnych, może z konta w swoim banku lub za pomocą sieci firm oferujących przekazy gotówkowe. Porywacz zabrał okup bez problemów i przepadł bez wieści. — Niesamowite —

strażnik zafascynowany słuchał wywodu policjantki. Christina wzięła ode mnie latarkę i poświeciła po ścianach krypty, następnie wstała. — Chodźmy stąd — powiedziała. — Pewnie czeka mnie jeszcze przesłuchanie? — zwróciła się do Żmii. — Niestety tak, ale potrwa to najkrócej jak to tylko będzie możliwe — zapewniała Żmija. Strażnik pierwszy wyszedł z krypty. Pomógł paniom wejść na górę i po chwili szliśmy już północnym tarasem do mostu zwodzonego. Na wprost nas maszerowała grupa kilku strażników

oraz pan ubrany w płaszcz, którego niezapięte poły odsłaniały garnitur i białą koszulę z krawatem. — Co tu się dzieje? — zapytał ostrym tonem. Żmija wyjęła legitymację służbową i została, by wyjaśnić mu, co się wydarzyło. Ze strażnikiem podtrzymywaliśmy Christinę, którą bolały ścierpnięte i przemarznięte nogi. Żmija dogoniła nas przy wej ściu na zamek. — To był dyrektor — powiedziała mi. — Był wściekły, że bez jego wiedzy są tu prowadzone jakieś poszukiwania. Będziesz musiał się przed nim długo tłumaczyć. Zgłoś się do niego

pojutrze, bo jutro jedzie na naradę do Warszawy. — Pójdę do niego — zapewniałem policjantkę. Kolega Żmii przyjechał po nas polonezem i odwiózł nas do hotelu. Tam Christinę przejęli policjanci i zaniepokojony Max. Pan Jaromir zamówił do jej pokoju obfitą kolację i sam z przyjemnością pochłaniał smakołyki z kilku półmisków. Widząc, że moja rola skończyła się, wyszedłem na korytarz. Najpierw poszedłem do pokoju zajmowanego przez Anitę. Zapukałem, ale nikt nie odpowiadał. Zszedłem do recepcji, gdzie powiedziano mi, że moja koleżanka

wróciła do hotelu, ale dwie godziny temu gdzieś wyszła. Nie wynosiła niczego i nie zwolniła pokoju. Próbowałem dodzwonić się do Anity, ale jej telefon komórkowy był wyłączony. Wróciłem do siebie. Tam, pod drzwiami dogonił mnie Max. — Możemy chwilę porozmawiać? — poprosił. Gestem zaprosiłem go do wnętrza. Opadłem na fotel, Max owi zostawiając krzesło. Ręką przeciągnąłem po czole chcąc w ten sposób choć na chwilę osłabić ból głowy. — Chciałem cię przeprosić — Max wyciągnął do mnie dłoń. — Przepraszam — powiedział, kiedy ją

uścisnąłem. — Nie ma sprawy, to twoja narzeczona — odparłem. — Rozumiem przyczyny twojego zachowania. — Skąd wiedziałeś, że ona jest na zamku? Pan Dżejr... jasnowidz miał wizję, że Christina jest w jakiejś starej, ceglanej piwnicy. — Może ja też miałem wizję? — zdobyłem się na ironię. — Jako detektyw wiem, że trzeba sprawdzać wszystkie tropy, a ten zamkowy był pierwszym — szybko dodałem zauważając reakcję Maxa na moją odpowiedź. — Zastanawiało mnie, jak, gdzie i kiedy porywacz mógł pochwycić Christinę. Nie wyobrażałem

sobie, że uczyniłby to na ulicy, raczej w jakimś ciemnym zaułku, a takich przecież na zamku nie brakuje. Tylko jak wynieść uwięzioną kobietę? To proste! Nie trzeba jej wynosić, tylko dobrze ukryć, odebrać okup i uciec. Pozostało mi tylko sprawdzić zapis z kamery nad wejściem do muzeum, by upewnić się, że Christina została na terenie zamku. — A ta kobieta, ta policjantka, która razem z nami zwiedzała zamek. To nie był przypadek? — Nie, ale to nie ja ją tu przysłałem. — Słyszałem, że kiedyś policja w tej części Europy śledziła wszystkich cudzoziemców...

— Czasy nieco się zmieniły — uśmiechnąłem się. — Może mentalność policjantów też? Tę policjantkę wysłał mi na pomoc mój przełożony i uczynił to bez mojej wiedzy. Miałem wrażenie, że teraz Max chciał wypytać mnie o to, co od dawna go gnębiło. — Pan jasnowidz wspominał, że byłeś wczoraj wieczorem u Christiny — wydusił z siebie. — Mówiła ci o swoim wieczornym spacerze i próbie porwania? — Tak. Zastanawia mnie... oczywiście nie mam do ciebie o to

pretensji... jak to się stało, że wtedy zjawiłeś się w samą porę, by ją uratować? — Przez okno widziałem jak szła, a za nią jechał ten podejrzany żółty golf. Wybiegłem z hotelu, bo przeczuwałem, co się stanie... — Aha — Max nerwowo zacierał dłonie. — Pan jasnowidz mówił, że to niezwykle podejrzane, taka zbieżność... — Pan jasnowidz, skoro jest taki mądry, to niech chociaż raz dobrze przewidzi wam przyszłość — kpiłem. — Jedyne co potrafi przewidzieć, to chyba tylko to, co ma zamiar zjeść w najbliższym czasie.

— Ty też go nie lubisz? — ucieszył się Max. — Nie ufam mu. Skąd go wytrzasnęliście? — To Christina poznała go dzięki Internetowi. To prezes Polskiej Ligi Innowymiarowców i członek Europejskiego Stowarzyszenia Jasnowidzących... — Innowymiarowców? — pytałem nie dowierzając. — Tłumaczył nam, że chodzi o ludzi potrafiących zaglądać w inne wymiary i widzieć zarówno przeszłość, jak i przyszłość. Wybuchnąłem śmiechem słysząc takie tłumaczenie.

— Christina trochę wierzy w takie magiczne bzdury, a potrzebowała pomocnika w czasie poszukiwań w Polsce. Napatoczył się ten obżartuch... — Z moimi małymi przyjaciółmi nazwałem go Dionizosem — powiedział wciąż się śmiejąc. — No właśnie — Max także się śmiał. — Jak zobaczyłem tego faceta, to od razu ucieszyłem się, że przyjechałem tu z Christina. Wiedziałem, że ktoś musi jąbronić przed tym szaleńcem. — Nie namawiał jej najedzenie golonki? — Nie, ale bigos

musieliśmy zjeść. Chodziło o to, żebyśmy dzięki tej potrawie posmakowali klimatu tej części Europy. Nazwał to „wewnętrzną aklimatyzacją”. — I co? — Gdyby nie whisky, nie przeżyłbym do następnego ranka. Masz jeszcze chwilę? — Nie mam żadnych planów na ten wieczór i chyba nic już się nie wydarzy. — Poczekaj! — poprosił, wstał i wyszedł z pokoju. Wrócił po pięciu minutach niosąc reklamówkę. Przekręcił klucz w zamku i wypakował zawartość torby na stół.

Były tam butelka teąuili, cytryny, nóż, solniczka, kiełbasa podwawelska, dwa słoiki grzybów marynowanych i dwa jednorazowe widelce. — Prima — Max aż cmoknął patrząc na grzybki. — Chłopie, kto by eksportował te grzyby do Stanów, zrobiłby fortunę. Coś niesamowitego! Sprawnie otworzył butelkę, nalał alkohol do dwóch kieliszków, pokroił cytryny, kiełbasę, otworzył słoiki. Przygotował wszystko do długiej uczty. Obiecałem sobie, że wypiję nie więcej niż dwa kieliszki. I tego się trzymałem sącząc wolno alkohol, skwapliwie zagryzając go cytryną i kiełbasą. Max chyba rzadko pił, bo szybko zaczął mi

się zwierzać. Musiałem wysłuchać jego opowieści o tym jak popychany ambicją rodziców musiał być nie tylko najlepszym uczniem, ale i sportowcem, lwem salonowym potrafiącym konwersować, tańczyć, rozpoznawać gatunki win, a wszystko po to, aby w odpowiednim momencie stać się dobrą partią do małżeństwa. — Christina mówiła o tym: fuzja — przypomniało mi się. — O tym też rozmawialiście? — Max patrzył na mnie przygnębiony. — Przy okazji. — Paweł, ty się znasz na kobietach? — Max położył mi dłoń na

ramieniu. — Ani trochę — przyznałem się. — Mam dobrą wymówkę, bo podobno my jesteśmy z Marsa, a one z Wenus. — Zauważyłem, że najlepiej charakter kobiet rozumieją tacy zawodowi podrywacze, którzy potrafią je czarować, pobawić się nimi i zostawić. One potem żenią się z normalnymi facetami, ale wciąż wspominają tych bawidamków — Max żalił się pochłaniając kolejny kieliszek teąuili i zagryzając go dużąporcjągrzybków i kiełbasy. — Christina nie jest taka — pocieszałem go.

— Skąd wiesz?! — głos Maxa na chwilę stał się agresywny. — Domyślam się, że jak każdy z nas potrzebuje w drugiej osobie wsparcia. Może gdybyś okazał choć cień zainteresowania tymi poszukiwaniami... — Ja się na tym nie znam! Jakieś szyfry, dwuznaczność. Powiedz mi, jaką chcesz przejąć firmę, jaki chcesz zrobić interes, to ci pomogę. Proszę bardzo! Nawet ten zamek byłby niezłym interesem, wiele trzeba by tu zmienić... — Nie rozpędzaj się! To muzeum. — Wiem — Max machnął ręką. — Jak mam pomóc Christ i nie w

tych poszukiwaniach? — Masz przewagę nad nami. Chłodno potrafisz oceniać fakty. My doszukujemy się drugiego dna, ale czasami takie dywagacje tylko zaciemniają obraz. Do tego powinieneś kupić jej coś z bursztynem na pamiątkę. Bursztyn uważany był niegdyś za magiczny kamień. Przez teren obecnej Polski prowadził nad wybrzeże Bałtyku bursztynowy szlak, który w swoim czasie opanowali Celtowie. Bursztyn był też źródłem bogactwa zakonu krzyżackiego. — Masz rację — Max wychylił kolejny kieliszek, po którym o mało nie spadł z krzesła.

— Musisz położyć się spać — powiedziałem podtrzymując go. Pomogłem mu wstać, odprowadziłem go do jego pokoju, rzuciłem go na łóżko. Zamykając za sobą drzwi słyszałem jak chrapał. Zaszedłem do Anity, ale nikt mi nie odpowiadał na pukanie. Wysłałem do niej SMS–a i poszedłem do siebie. Miałem jeszcze dość siły, by wejść pod prysznic i przebrać się w pidżamę. Zasnąłem w tej samej chwili, kiedy dotknąłem głową chłodnej poduszki. Śniło mi się, że chodzę po lesie i na drzewach odnajduję znaki krzyżowców. Pnie, których dotykałem, zamieniały się w kamienie z tajemniczymi symbolami.

Były to opisy celtyckich bóstw, ich przygód. Wreszcie dotarłem do słonecznej polany, na środku której stał kamienny stół, a na nim leżał półtoraręczny miecz. Był podobny do tego z wystawy na zamku, tak intrygującego dzięki znakom na części głowni. Uniosłem go i wtedy nagle pojawił się rycerz w orientalnej zbroi, w płaszczu, jakie nosili templariusze i zaatakował mnie. Sparowałem jego pierwszy cios, ale on natychmiast uderzył mnie w ramię tarczą z wymalowanym na niej jeleniem. Strasznie mnie bolało, tak jakby ktoś mnie uszczypnął. Nie mogłem unieść swojego miecza. Widziałem, niczym na

filmie puszczonym w zwolnionym tempie, jak zbliża się do mnie ostrze miecza napastnika. W ostatniej chwili wygiąłem się do tyłu, a jego miecz przeszedł kilka centymetrów od mojej piersi. Uniosłem lewą rękę, w której trzymałem swój miecz i trafiłem przeciwnika w hełm. Miecz rozpadł się na drobne kawałki, hełm rozprysł się na wszystkie strony. Niespodziewanie stanąłem twarzą w twarz z jeleniem, tym samym, którego widziałem w lesie na polowaniu z Tomaszem. Oczy zwierzęcia były barwy ciemnego bursztynu. — Paweł! — zdawał się mnie wołać. — Paweł! — rozpoznałem

głos Żmii. Obudziłem się siadając na łóżku. Policjantka rozłożyła się w fotelu i patrzyła na mnie rozbawiona. — Nieźle wczoraj balowałeś — wymownie zerkała na stół. — Z kim rozpijałeś tę flaszkę? — Nie upijam się — broniłem się rozcierając obolałe ramię. — To ja cię uszczypnęłam. Spałeś jak zabity. Najpierw pukałam, potem nacisnęłam klamkę. Było otwarte, więc weszłam. — Max wypił tyle, że chyba nie wstanie przez tydzień — przecierałem oczy. — Która jest? — Ósma. Wstawaj, mam

wiadomości o tym twoim Lemonie. To mnie otrzeźwiło. Zerwałem się z łóżka i pobiegłem do łazienki, pod prysznic. Lodowatą wodą zmywałem z siebie stres, koszmarne sny, męczącą rozmowę z Maxem. — Proszę! — usłyszałem Żmiję, kiedy wyszedłem z łazienki. Drzwi mojego pokoju otworzyły się i do środka zajrzała Anita. Zerknęła na mnie, na Żmiję, zrobiła wielkie oczy, a jej twarz pokrył rumieniec i natychmiast zniknęła. — To twoja sympatia? — zapytała. — Nie. — To czemu tak dziwnie

zareagowała? — Ona nie wie, kim jesteś. Kojarzy tylko, że byłaś razem z nami na zamku. — Pomyślała, że jesteś Casanovą? Ledwo się wczoraj spotkaliśmy na zamku, a już przesiaduję w twoim pokoju hotelowym... — Powiedz mi lepiej, co wiesz o Lemonie? — Miałeś szczęście. Wczoraj rozesłałam zdjęcia do komend i wydziałów zajmujących się poszukiwaniem przestępców — relacjonowała, a ja robiłem porządki na stole. — Liczyłam, że jakąkolwiek odpowiedź uzyskam za tydzień, może

dwa. Przyszła już dziś rano, z Komendy Głównej, od człowieka zajmującego się gangsterami. Lemon to tak naprawdę Krzesimir Ż., znany w środowisku przestępczym jako... — zrobiła pauzę — Żółtek! Ma dwadzieścia osiem lat, skończone dwie klasy zawodówki. Podobno zapowiadał się jako zdolny krawiec. Miał dryg do projektowania odzieży i lubił nosić modne ciuchy. Na takie luksusy potrzeba kasy i koledzy z siłowni namówili go, by sobie dorobił. Kradł samochody i wymuszał od właścicieli okup za zwrot pojazdu. Wpadł mając siedemnaście lat, dostał cztery lata, wyszedł po dwóch. Zmienił branżę na alkohole. Pracował w

wytwórni fałszującej teąuilę i wódkę „Limonka”. Za to dostał pięć lat, wyszedł po czterech. Na wolności postanowił się ustatkować. Otworzył kiosk warzywny, po dwóch latach wynajął pomieszczenia na sklep z odzieżą używaną. Część pierwszej partii towaru odesłał z powrotem do hurtownika w Belgii. Odzież musi być wyprana, zabezpieczona specjalnymi środkami owadobójczymi i dezynfekcyjnymi. Miało śmierdzieć, by ukryć przed psami na granicy zapach przemycanych narkotyków. Lemon właśnie wyszedł na wolność. — Ciekawy życiorys — przyznałem. — Jadłaś śniadanie?

— Wypiłam tylko kawę. — Zapraszam cię na coś pożywniejszego — powiedziałem do policjantki. W restauracji czekała na nas Anita. Pan Jaromir jadł samotnie odwrócony do nas plecami. Dosiedliśmy się do mojej współpracownicy. — Przepraszam, że wam przeszkodziłam — przywitała nas Anita. — Z naszej trójki patent na zjadliwość ma Żmija — przedstawiłem Barbarę, nie wspominając ani słowem, że to jest policjantka. — Powiesz mi, gdzie wczoraj przepadłaś? — Dałeś mi wolne. Na chwile przerwaliśmy rozmowę, by kelnerka przyjęła nasze zamówienia.

W tym też czasie pan Jaromir wyszedł z restauracji nie obdarzając nas nawet jednym spojrzeniem. — Dałem ci wolne, ale nie powinnaś była wyłączać telefonu. Mieliśmy spotkać się na kolacji — kontynuowałem. — A byłeś tu w porze kolacji? Żmija podparła się pod brodę i przyglądała nam się rozbawiona. — Nie, miałem ważne zadanie do wykonania. — Ale nie potrzebowałeś mojej pomocy, boja mogę najwyżej odprowadzić dzieci do domu lub robić słodkie oczy do Lemona.

— Znowu go wczoraj spotkałaś? — Niestety, nie. Wolę już takiego gawędziarza niż mruka jak ty. — Czy ja jestem mrukiem? — zapytałem Żmiję. — Każda potwora znajdzie swojego amatora — Anita nie dała odpowiedzieć Żmii. — Nie wyglądasz na rozrywkowego faceta — oceniła Żmija patrząc na mnie jakbym był wystawiony na sprzedaż. — Zawiózł mnie w środku zimy do lasu, na spotkanie z facetem, który na powitanie o mało nas nie zastrzelił, a potem razem poszli na

polowanie i niewiele brakowało, by zginęli zadeptani przez dzika — Anita opowiadała jednym tchem. — A ty? — dopytywała się Żmija. — Siedziałam sama w wielkim domu, w środku lasu, gdzie trzeszczały drzewa za oknem i deski podłogi po każdym moim kroku. — Tylko prawdziwy ponurak mógłby wymyślić taką torturę — potwierdziła Żmija. — Ale on chyba coś musi w sobie mieć? — Anita zagadnęła Żmiję. — Czemu? — Żmija sprawiała wrażenie zdziwionej.

— Wczoraj przyszłam tu na kolację, zjadłam ją sama i stwierdziwszy, że Pawła nie ma, poszłam do kina na komedię romantyczną, na którą w Warszawie nie mogłam kupić biletów na wieczorne seanse. Popłakałam się jak oglądałam historię tej Judyty, a potem poszłam do kawiarni. — Tej obok kina? — Tak. — Mają tam niezłą kawę — Żmija pokiwała głową. — Dobre, ale drogie ciastka — dodała Anita. — A jak ci się podobał ten grajek, taki przystojny blondyn, który

wygląda jak Brad Pitt? — Nie widziałam tam nawet pianina — stwierdziła Anita. — Prawda, to w Elblągu jest taka kawiarnia — Żmija zdezorientowana machnęła ręką. — Nie bałaś się sama wracać po nocy? — Szłam główną ulicą. Wróciłam przed dwudziestą drugą. Nawet poszłam pod pokój Pawła, ale z ulicy widziałam, że pali się tylko lampka, a pod drzwiami usłyszałam jego śmiech, jak z tobą rozmawiał. Nie chciałam przeszkadzać i ułożyłam się do snu. — To nie ja byłam u Pawła.

— A kto?! Żmija znacząco spojrzała w moją stronę, żebym to ja udzielił odpowiedzi. — To był Max — wyjaśniłem smarując kromkę chleba pasztetem. — Pili teąuilę, zagryzali ją cytryną, kiełbasą i grzybami marynowanymi — Żmija konspiracyjnym szeptem zdradzała szczegóły biesiady. — Widziałam butelkę na stole. Ale czemu tak nagle Paweł i Max... — zawiesiła głos. — Max potrzebował pocieszenia i porady — tłumaczyłem paniom.

— Paweł Dobra Rada — śmiała się Anita. — Czego dotyczyły twoje porady? Jak zanudzić kobietę na śmierć? — Podpowiadałem mu, jak ma zrobić wrażenie na Christinie — broniłem się. — To już jedną parę narzeczonych masz na sumieniu — Żmija nie potrafiła powstrzymać się przed ironiczną uwagą. — Właśnie, że nie — pokazałem w kierunku wejścia, gdzie ukazali się czule objęci Christina i Max. Wyglądali jak para gołąbków na tandetnym obrazku sprzedawanym z okazji Święta Zakochanych.

Amerykanie podeszli do naszego stołu. — Witam mojego wybawiciela i panią policjant — Christina zwróciła się do mnie i Żmii. Słysząc to Anita zakrztusiła się kawałkiem kanapki, którą właśnie przełykała.

ROZDZIAŁ 11 WYSTAWIONY DO WIATRU • DZIEWCZYNY JAK MALOWANIE • SYMBOLIKA „APOKALIPSY MALBORSKIEJ” • ZNACZENIE ZNAKÓW • DOMYSŁY CHRISTINY • STUDNIA W KUCHNI Zastanawiałem się, czy zdziwienie

Anity nie było spowodowane jej strachem. — Jesteś policjantką? — wykrztusiła patrząc na Żmiję. — Czy to coś złego? — Żmija uśmiechała się życzliwie. Pomimo tego uśmiechu przypuszczałem, że policjantka podejrzewa Anitę o współpracę z Lemonem. Miał temu między innymi służyć ten test ze znajomości wnętrza kawiarni, w której niby była Anita tuż po seansie w kinie. — Nie — zastrzegała się Anita. — To Paweł wezwał policję? — Nie, wasz szef. Na całe szczęście!

— Nieważne — Christina roześmiała się i machnęła ręką. — Grunt, że jestem cała. — A okup? — zainteresowała się Żmija. — To drobnostka. Wkrótce stąd wyjadę i będzie po sprawie. — Rezygnujesz z poszukiwań? — zaniepokoiłem się. — Nie, zaproszę cię na otwarcie skrytki — Christina była bardzo pewna siebie. — Czyżby to był koniec współpracy? — zapytała Anita. — Pawle, przykro mi, ale tak — Christina promieniała pewnością siebie. — Skrępowana w tej piwnicy

byłam wściekła, ale i dużo myślałam o zagadce i chyba już wiem, jakie jest jej rozwiązanie, a przynajmniej jaka prowadzi do niego droga. Tak jak obiecałam, skarb zostanie w Polsce, ale to ja pierwsza do niego dotrę. Max siedział obok narzeczonej zapatrzony w nią jak w obraz. Wyjątkowo był nieogolony, zapomniał założyć odprasowany komplet ubrania i wyglądał jakby reklamował szkołę przetrwania. — Zwolnię też pana Fogelsanga — zapowiadała Christina. — Co z niego za jasnowidz, który nie potrafił ustrzec mnie przed porwaniami? Max mówił, że ten grubasek nie potrafił

nawet w porę ostrzec o nadejściu porywacza, który zabierał okup. To pocieszny pan, ale zupełnie mi już nieprzydatny. — Gratuluję ci stanowczości i tego, że tak blisko jesteś dotarcia do skrytki — powiedziałem dopijając herbatę. — Skoro od dziś jesteśmy konkurencją, muszę ostro wziąć się do roboty — wstałem od stołu dziękując za posiłek. — Paweł, nie gniewasz się? — dopytywała się Christina. — Nie — pokręciłem głową. Wyszedłem z restauracji, a za mną wymaszerowały Anita i Żmija.

— Paweł, skłamałeś! — Żmija śmiała się. — Jesteś wściekły jak nigdy dotąd! — Skąd wiesz? — warknąłem na policjantkę, kiedy wchodziliśmy na piętro. — Amerykanka zrobiła cię w konia. Najpierw mieliście razem pracować. Pewnie liczyła, że wyciągnie od ciebie cenne informacje... — I wydobyła — wtrąciła Anita. — A teraz wspólniczka wystawiła cię do wiatru — Żmija dokończyła myśl. — Co gorsza, zrobiła to w momencie, kiedy ona wie coś, o czym ty nie wiesz. I co teraz zrobisz?

— Nie powinnaś zająć się schwytaniem Lem ona? — zwróciłem jej uwagę. — Mam wrażenie, że najłatwiej złapię go trzymając się was. Taka grupa szaleńców poszukujących skarbów, wrzucających pieniądze do dziupli drzew to bardzo apetyczny kąsek dla takich osobników jak Lemon. — Pójdziesz z nami na zamek? — Pójdę, bo zapewne i Christina tam będzie. Ubrałem się, wziąłem torbę, poczekałem, aż Anita przygotuje się do wyjścia i we trójkę pomaszerowaliśmy w kierunku zamku. Lodowaty i

przenikliwy wiatr zmuszał do schowania twarzy w postawiony kołnierz kurtki i nasunięcia czapki tak nisko, by tylko nie zakrywała oczu. — Pan szykuje się do olimpiady w chodzie sportowym? — usłyszałem za sobą głos Anity. Obejrzałem się na panie idące dwa metry za mną, drobiące kroki i kryjące się w swoich ubraniach. Jedno mnie zadziwiało — nie założyły czapek, żeby nie zepsuć sobie fryzur. Ich zapobiegliwość była nieskuteczna, bo wiatr i tak robił z włosami co chciał. — Powinnyście trenować przy każdej okazji, a ruch powoduje, że człowiek tak nie marznie — zwróciłem

im uwagę. Kupiliśmy bilety wstępu i czujnie obserwowani przez strażnika pomaszerowaliśmy na dziedziniec zamku średniego. Stanąłem tuż przy wejściu i rozglądałem się dookoła. — Podobno ruch to zdrowie, a my tu stoimy już piętnaście minut — skarżyła się Anita. — Tam jest kawiarenka oferująca ciepłe napoje — wskazałem jej drogę. Anita już ruszyła w tamtą stronę, ale Żmija ją zatrzymała. — Chce nas złamać, żebyśmy sobie poszły, a on będzie spacerował wzdychając i dotykając niewidocznych śladów tam, gdzie

przechadzała się Christina — Żmija drwiła na całego. — Paweł będzie z sentymentem wspominał chwile ich pięknej współpracy i dumał, kiedy i gdzie przebiegła Amerykanka wpadła na właściwy trop. — Szkoda, że to nie ciebie Lemon wrzucił związaną do tej krypty! — Miły i czarujący jak zwykle — Anita głośno szczękała zębami. — Napijemy się gorącej czekolady — zadecydowałem i ruszyłem w kierunku kawiarenki w przyziemiu wschodniego skrzydła. — Witam szefuncia! — usłyszałem znajomy głos bufetowej. —

Dzisiaj kierownik przyprowadził dwie pannice... A dzieci w szkole? — Trzy czekolady i zero dowcipów, szefowo! — poprosiłem. — Dziewczyny jak malowanie — bufetowa nachyliła się do mnie i mówiła szeptem. — Jakbym miała wybierać, to nie wiem, na którą postawić. Ta blondyna wygląda na spokojniejszą ale widać, że rozpieszczona przez tatusia. Ta ciemniejsza to chyba wredna jak pies z czarnym podniebieniem. — Ta pierwsza to koleżanka z pracy, a z koleżankami się nie żeni. Ta druga jest z wymiaru sprawiedliwości, a z taką to nie życie —

pokiwałem głową robiąc smutną minę. — Wie kierowniczka, przy takiej żonie człowiek nic nie zakombinuje. — Ano — bufetowa z powagą pokiwała głową. Dosiadłem się do stolika, który zajęły panie, blisko wystawionego na środek pomieszczenia piecyka elektrycznego. — Z szefową kawiarni też flirtujesz? — zagadnęła mnie Żmija. — Mogłabyś przestać? — prosiłem. Wyjąłem notes, przewodnik po zamku i swój aparat fotograficzny. Na kartce narysowałem schemat pomieszczeń parteru zamku wysokiego.

— Czemu wziąłeś pod uwagę tylko najniższą kondygnację? — zaciekawiła się Żmija pochylając się nad moim szkicem. — Skrytka z panteonem celtyckich bóstw, zapewne licznym i złożonym z dużych posągów, może znajdować się tylko pod ziemią bo i gdzie indziej byłoby na niego miejsce? — Niech będzie — Żmija pokiwała głową. — Trzy czekolady! — usłyszałem krzyk bufetowej. Anita poszła po tacę. Przy bramie prowadzącej na zamek wysoki namalowałem „x”. — To znak mówiący

„słońce” lub „coś ukrytego” — głośno analizowałem. — Przypuśćmy, że nie jest to symbol umieszczony przypadkowo, ale czemu w tak widocznym miejscu? — Dlatego wyglądał jak zwykłe rysy — stwierdziła Żmija. — To też — przyznałem. — Gdzie miał być jednak umieszczony pierwszy element szyfru, jeśli nie przy wejściu na zamek? Każdy wtajemniczony, wchodząc do siedziby konwentu dowiadywał się, że jest tu coś ukrytego. — Mówiłeś, że „x” może oznaczać także słońce — przypomniała Anita.

— Także wschód, może wschodnią część zamku — wyjaśniałem. — Jestem przekonany, że intencją przygotowującego skrytkę było pozostawienie najpierw wyraźnego drogowskazu: „tu coś jest i szukaj kolejnych znaków”. — No i co dalej? — pytała Żmija. — Przecież goście Zakonu mieli mieszkać na piętrach we wschodnim skrzydle zamku średniego, nad naszymi głowami, nie w siedzibie konwentu. Przewodnik wspominał, że dostęp do zamku wysokiego mieli tylko zakonnicy... — Służba i bracia służebni — wtrąciłem. — Tego skarbu Celtów

przecież nikt nie wywiózłby stąd bez wiedzy Krzyżaków. Myślę, że znaki miały doprowadzić do skrytki, która była pewnie czymś w rodzaju świątyni, kaplicy. Przypomniało mi się coś, co koniecznie musimy obejrzeć. Szybko dopiliśmy czekoladę i zaprowadziłem panie na piętro, gdzie znajdowały się polichromie składające się na „Apokalipsę malborską”. — To o tych malowidłach wspominała pani Beata — przypomniała sobie Anita. — Przechodziliśmy koło nich w czasie zwiedzania zamku — dodała Żmija. — Czemu te obrazki są tak

ważne? — Musimy uważnie im się przyjrzeć, bo wiążą się z nimi różne zagadki — tłumaczyłem paniom. — Pierwsza wielka niewiadoma to ich istnienie. Polichromie zostały namalowane na początku XX wieku. Niestety, nie jest znana dokumentacja konserwacji zamku prowadzona przez Konrada Steinbrechta i nie wiemy, czemu kazał akurat namalować takie ilustracje, a nie inne. Możemy tylko przypuszczać, że odsłonięte pod koniec XIX wieku resztki fresków pozwalały domniemywać niemieckim konserwatorom, że w ostrołucznych wnękach między oknami tego korytarza

znajdowały się sceny apokaliptyczne. Za czasów panowania wielkiego mistrza Ludera z Brunszwiku, w latach trzydziestych XIV wieku, znane były apokalipsy krzyżackie, zawierające niemieckojęzyczne wersje odpowiednio dobranych fragmentów z ksiąg Daniela, Ezdrasza, Nehemiasza, Judyty, Estery, Machabejskich, bogato ilustrowanych, skomentowanych w latach 1291–1313 przez Henryka von Heslera, poetę i księdza krzyżackiego rodem z Turyngii. Owe apokalipsy miały umacniać morale Zakonu traktowanego jako „militia Christi”, „szańca świata chrześcijańskiego” broniącego przed atakami Antychrysta.

— Czy teksty von Heslera nie powstały w okresie tak trudnym dla templariuszy? — zauważyła Anita. — Zgadza się — przyznałem. — Badacze zastanawiali się, czemu Steinbrecht przy odnawianiu polichromii nie skorzystał z tych tekstów i ilustracji, tylko wybrał manuskrypt norymberski? Najprawdopodobniej kierował się względami praktycznymi — ilustracje z manuskryptu norymberskiego lepiej komponują się w przestrzeni pod ostrymi łukami — wskazałem na pierwsze malowidło. — Jest jeszcze coś. Steinbrecht był zbyt dobrym konserwatorem, by nie zwrócić uwagi na pewne szczegóły, a istotnym

było to, że ów rękopis norymberski powstał w tym samym kręgu artystów co wystrój malarski kościoła zamkowego, który rozbudowywano w tym samym czasie, kiedy powstały oryginalne, średniowieczne polichromie. — Jaki to ma związek ze skrytką? — dziwiła się Anita. — Paweł podejrzewa, że twórcy skrytki, czyli budowniczowie związani z templariuszami, którzy umieścili znaki na zamku wysokim, mieli wpływ także na to co tu namalowano. Skoro na zamek wysoki wpuszczano tylko zakonników, to gość Zakonu, mieszkając na tych piętrach miał szanse zobaczyć ewentualne wskazówki

zawarte w ilustracjach na ścianie. — Tak jest — pokiwałem głową. — Polscy konserwatorzy doliczyli się siedmiu warstw różnych malowań w tych wnękach. Możemy iść dobrym, jak i kompletnie mylącym tropem. — To na co powinniśmy zwracać uwagę? — Anita przyglądała się słabo widocznym kreskom. — Nie na szczegóły, tylko przekaz każdego z obrazów, bo pewnie nawet kolejne przemalowywania nie zacierały charakteru polichromii. Pole pierwsze to Jezus Chrystus pomiędzy siedmioma świecznikami symbolizującymi siedem pierwszych

kościołów chrześcijańskich w Azji Mniejszej. Na kolejnej polichromii widzimy świętego Jana Ewangelistę z aniołem, a ten trzyma banderolę z napisem po łacinie: „Któż jest godny otworzyć księgę i zerwać pieczęcie? I nikt w niebie ani na ziemi, ani pod ziemianie mógł otworzyć księgi, ani do niej wejrzeć”. U góry widzicie lwa z księgą otoczonego szarfą z napisem: „Oto zwyciężył lew z pokolenia Judy, korzeń Dawidowy i może otworzyć księgę, i zerwać siedem jej pieczęci”. Teraz przymknijcie oczy, wyobraźcie sobie, że jesteście gościem Zakonu poszukującym znaku, jak dotrzeć do ukrytego skarbu. Co zrozumieliście

patrząc na te obrazy? — Nie mów, że coś zwróciło twoją uwagę — powątpiewała Anita. Żmija tylko wzruszyła ramionami. — Siedem to liczba magiczna — mówiłem. — Kiedyś zajmowałem się zagadką związaną z tajemniczą organizacją „Exitusian”, zwanych też Apokaliptykami, którzy gorąco wierzyli w spełnienie się wizji świętego Jana. Oni powołali siedmiu wojowników, których imiona pochodziły od nazw tych pierwszych siedmiu kościołów chrześcijańskich w Azji Mniejszej. Siedem świeczników i siedem kościołów kojarzy mi się ze świątynią, a tajemnicza księga ze

skrytką, do której nie każdy może dotrzeć. — A tu masz jednego z jeźdźców Apokalipsy — zapowiedziała Żmija robiąc kilka kroków w tył. — Z tą planszą będziemy mieli problem — oceniłem patrząc na nią. — Czterej jeźdźcy pojawiają się po złamaniu pierwszych czterech pieczęci, a potem święty Jan opisywał męczeńską śmierć wyznawców Chrystusa, trzęsienie ziemi i zaćmienie słońca, a na koniec zjawia się siedmiu aniołów wywołujących kolejne kataklizmy. Moglibyśmy doszukiwać się sensu w tych przepowiedniach, ale spójrzcie tu — wskazałem na widoczną pod kopytem

białego konia głowę jakiegoś wojownika. — To fragment starszej polichromii. Nie mamy pewności, co było na niej w średniowieczu. Także kolejne pole nie przyniesie nam nowych rewelacyjnych wskazówek. Jest to scena, w której święty Jan Ewangelista przygląda się temu, jak Archanioł Michał pokonuje smoka opisanego jako „diabolus”. Popatrzcie na kolejne pole. Tu Chrystus trzyma sierp, siedzi na obłoku, a poniżej niego anioł rozpoczął ścinanie sierpem winogrona, które potem wrzuci do tłoczni, z której wypłynie krew grzeszników... — Jakie to okrutne wizje — wzdrygnęła się Anita.

— Musiały mobilizować do życia bez grzechu — uśmiechałem się. — To polichromia mówiąca o nadejściu pory żniw. Następna, szósta, ukazuje nierządnicę babilońską, której rządy upadły i nastąpiły czasy Nowego Jeruzalem, namalowane na ostatniej planszy. — I gdzie jest skrytka? — zapytała Żmija. — Jestem pewny, że ma ona jakiś związek z kościołem na zamku wysokim, ale nie wiem, jak przełożyć pełne mistycyzmu obrazy z reszty plansz. Myślę, że powinniśmy je zapamiętać, bo mogą okazać się przydatne jako wskazówki w dalszych poszukiwaniach.

— Czyli na razie otrzymujemy wskazówkę: „Idź do kościoła”? — podsumowała Żmija. — Tak. — Christina, Max i pan Jaromir już tam idą — relacjonowała Anita wyglądając przez okno na dziedziniec. — Dziwne, mieli zwolnić pana Jaromira — przyglądałem się, jak konkurencja wchodzi na niewielki dziedziniec przed wejściem do Wielkiego Refektarza. — Czego oni tam poszukują? — zastanawiała się Anita. — Tego — pokazałem jej zdjęcie tablicy nad kamienną umywalką.

— To scena przedstawiająca Chrystusa i apostołów przy studni, gdzie spotykają Samarytankę. — No i co? — Anita przyglądała się zdjęciu, jakie wyświetlałem na ekranie aparatu. Powiększyłem odpowiednie fragmenty. Między nogami Chrystusa i apostołów wykonano ozdobny ornament, który układał się w znak „skarb zabezpieczony pułapkami”. — Czemu miałaby służyć ta wskazówka? — Anita przyglądała się ekranowi. — Chyba rozumiem — odezwała się Żmija. — Przybywający na zamek gość Zakonu najpierw ujrzał

ilustracje dotyczące Apokalipsy. Może dostrzegł w nich jakieś wskazówki, może jak i my znalazł się w ślepej uliczce. Gość był zapraszany na ucztę u wielkiego mistrza, szedł do Wielkiego Refektarza i przed wejściem mył ręce. Co wtedy widział? Właśnie to, co Paweł ci pokazał. Tylko gdzie szukać skarbu? Gdzie tu jakiekolwiek odniesienie do kościoła na wysokim zamku, tak jak to było na pierwszej polichromii? — Tu — powiększyłem obraz studni, na której cembrowinie znajdował się znaczek, widoczny, ale wyglądający jak błąd artysty. — Bezpieczna droga —

Żmija pierwsza przypomniała sens symbolu. — To w końcu mamy dotrzeć do studni czy do kościoła? — Do jednego i drugiego — uśmiechałem się czując dreszczyk emocji towarzyszący mi zawsze wtedy, kiedy wydawało mi się, że jestem bliski rozwiązania zagadki. Przeszliśmy przez dziedziniec, koło rzeźb czterech wielkich mistrzów i weszliśmy na most zwodzony. Symbol „coś ukrytego” został wyryty na obrobionym kamieniu w prawej części bramy, prawie przy ziemi. — Czterech strażników jak czterech jeźdźców Apokalipsy! — Anita nagle wykrzyknęła.

Jej zachowanie na chwilę przykuło uwagę trójki turystów, którzy przechodzili koło nas. Na szczęście tylko zerknęli na wyrzeźbione na bramie główki i poszli dalej, na zamek wysoki. — Przypadek czy celowy zabieg? — Żmija spojrzała na mnie pytająco. — Nie wiem — przyznałem się. — Chodźmy dalej — pociągnąłem panie, bo na dziedzińcu zamku średniego zobaczyłem okrągłą figurkę pana Jaromira, co mogło zwiastować rychłe nadejście Christiny. — Schowajcie się w celi więziennej po lewej stronie — poprosiłem Anitę i Żmiję.

Zostałem w przejściu bramnym, w cieniu, by obserwować poczynania Christiny. Po chwili zobaczyłem, jak szła w moją stronę żywo o czymś dyskutując z Maxem i panem Jaromirem. Dostrzegłem też coś, co wywołało mój niepokój. Powoli cofałem się na dziedziniec. Korzystając z tego, że przejście bramne nie jest poprowadzone w linii prostej, ukryłem się w niewielkiej wnęce, kiedy Christina zatrzymała się, by obejrzeć kamień przy bramie. — Pamiętacie, tak samo wyglądały znaki na tych figurach bóstw celtyckich, które oglądaliśmy tu, w Polsce — Christiny mówiła do swoich

towarzyszy. — To może oznaczać nie tylko coś ukrytego, ale i jakąś świętość. Może to być symbol, że pielgrzym wchodzi na uświęconą ziemię klasztoru, którym przecież był zamek wysoki. Zauważcie, że ci strażnicy patrzą na most zwodzony, wszyscy oprócz jednego zapatrzonego w ten kamień ze skrzyżowanymi kreskami. — Faktycznie — usłyszałem głos Maxa. — Teraz spójrz na hełm tego strażnika. Widzisz na nim krzyż Jerozolimski, który jest też starym znakiem Celtów i oznaczeniem w szyfrze mówiącym „Módl się do Boga”. Czyli? — Módlmy się — odezwał

się pan Jaromir. — Chodźmy do kościoła — warknęła zniecierpliwiona Christina. Podbiegłem do celi i za uchylonymi drzwiami od razu natknąłem się na moje towarzyszki. Pisnęły przestraszone, ale dłońmi zasłoniłem im usta i pociągnąłem je do pomieszczenia po lewej stronie, skąd przez wąskie, zakratowane okienko można było obserwować dziedziniec, a przez drzwi nasłuchiwać, co się dzieje. — Jesteśmy przy studni, ale mamy do niej wej ść, żeby znaleźć się na bezpiecznej drodze? — zapytał pan Jaromir. — To dziwne, że pan, jasnowidz, pyta mnie o takie sprawy —

odpowiedziała Christina. — Prosiłem, żeby pani dała mi choć fragment przedmiotu, który należał do Celtów, a ja pani pokaże, gdzie należy szukać skrytki. — Powinien pan lepiej dostrzegać dwuznaczność wymowy tych znaków — Christina strofowała pana Jaromira. — Oznaczenie „bezpiecznej drogi” na studni miało symbolizować, że dzięki studni odnajdziemy tę drogę, a jednocześnie, że postawa Samarytanki może być dobrą drogą do zbawienia. Teraz stoi pan przed studnią, widzi te węże wskazujące „skarb zabezpieczony pułapkami” i co pan dalej zamierza robić? Wskoczyć do studni?

— Próbowałbym przynajmniej do niej zajrzeć? — bronił się pan Jaromir. — Niech pan sobie wyobrazi człowieka, który przebrany za zakonnika, bo inaczej by się tu nie dostał, zagląda do studni — Christina śmiała się. — Myśli pan, że nie wzbudziłoby to niczyjego zainteresowania? Studnia to tylko wskazówka bezpiecznej drogi. Niech pan się dobrze przyjrzy... Chwilę trwała cisza. — Pelikan, jako symbol Chrystusa, a więc wskazówka, by pójść do jego domu, do kościoła — usłyszeliśmy głos Maxa.

— Brawo, kochanie! — rozległo się głośne cmoknięcie po całusie, jaki otrzymał Max. Minęli okienko naszej celi, by po schodach wej ść na piętro. — Ona jest genialna — stwierdziła Żmija. — Ma ciekawsze pomysły niż ty. — Chodź ze mną i ani słowa — zwróciłem się do policjantki. Wyjrzałem w prawo z korytarzyka i gestem przywołałem Żmiję. — Widzisz? — wskazałem jej na trzy skulone sylwetki krasnali w kolorowych czapkach zakradających się z bramy ku schodom na piętro. — Łapiemy i po cichu ich tu wciągamy —

poleciłem. Na palcach podbiegliśmy do trójki dzieciaków. Kretus i Galia tak byli wpatrzeni w schody, że nas nie zauważyli. Tylko Celtus w ostatniej chwili obejrzał się i jego oczy zrobiły się wielkie ze strachu i zdziwienia. Złapaliśmy dzieci i pociągnęliśmy je do celi. — Ale pan nas wystraszył — Celtus pierwszy odzyskał oddech. — Skąd pan wiedział? — Pan Paweł też obserwuje Christinę — stwierdziła Galia. — A pani kim jest? — Kretus wyjął notatnik, poprawił okulary

i zamarł w bezruchu z długopisem tuż nad kartką, czekając na tłumaczenia policjantki. — To Żmija, pomaga nam — wyjaśniłem. — Ale fajna ksywa — ocenił Kretus robiąc notatkę. — Żmija jest jadowita, jak większość kobiet — dodał Celtus. — To się nazywa szowinizm! — Galia zrobiła obrażoną minę. — Słyszałam, jak w telewizji o tym mówili. — Cicho! — przerwałem. — Czemu śledzicie Christinę? — Widzieliśmy przez okno, jak we trójkę szli w kierunku zamku,

kupowali bilety, a potem wchodzili do muzeum. Postanowiliśmy ich obserwować, bo nie wiedzieliśmy, czy pan ich pilnuje i co pan robi. — Christina zerwała pakt o współpracy i teraz każdy szuka skarbu na własną rękę — oznajmiłem. — My jesteśmy z panem — zapowiedziała Galia w imieniu swoim i kolegów. — A panie? — Nie mamy wyjścia i też trzymamy z Pawłem — potwierdziła Anita. — Dopóki nie będzie jak żmija w męskiej skórze — żartowała Żmija. — Co teraz robimy, szefunciu? — Oni poszli do kościoła,

a my pójdziemy do kuchni — zapowiedziałem. — Po co? — zdziwiła się Anita. — Tam przy studni jest znak „pod ziemią” — odparł Kretus zaglądając do swoich notatek.

ROZDZIAŁ 12 W ZAMKOWEJ KUCHNI • FALE PANA JAROMIRA • PANNY ROZTROPNE I GŁUPIE • ZNIKNIĘCIE CHRISTINY • SZANTAŻ JASNOWIDZA Minęliśmy schody prowadzące na piętro krużganków okalających dziedziniec zamku wysokiego i weszliśmy najpierw do pomieszczenia piekarni zamkowej, a potem do kuchni.

Studnia znajdowała się na lewo od wejścia. Grzecznie ukłoniliśmy się strażniczce pilnującej wystawy. Skupiliśmy się wokół kamiennej cembrowiny, a kobieta stanęła za naszymi plecami niepewna co do naszych zamiarów. — Proszę pani, niech się pani nie boi, bo my tylko szukamy ukrytych skarbów — palnął Celtus. Czy mogły być słowa, które bardziej zaniepokoiłyby pracownika odpowiedzialnego za wystawę? Nie! — Tu nie wolno niczego dotykać! — oznajmiła poprawiając sweter. — Proszę się nie niepokoić

— Żmija wyjęła swoją legitymację służbową. — Jestem z policji i pilnuję, aby ci państwo nie uczynili żadnego głupstwa. — A dyrekcja wie o tych poszukiwaniach? — Wie — teraz ja wyjąłem swoją legitymację. — Wczoraj widzieliśmy się z dyrektorem, kiedy uwalnialiśmy turystkę więzioną w krypcie pod kaplicą Świętej Anny. — To wy?! — nasze tłumaczenia wcale nie uspokoiły strażniczki. Natychmiast podeszła do telefonu i zadzwoniła do kogoś. — Ani słowa o skarbie! — wycedziłem patrząc zimno na Celtusa.

— Zmienimy twoje imię na Gaduliksa — stwierdziła Galia. — Dość! — strofowałem dzieciaki, które były gotowe pokłócić się. — Mamy mało czasu, nim przyjdą strażnicy i zaczną nas wypytywać, co my właściwie tu robimy. — Robimy coś nielegalnego? — Żmija ironizowała. Czułem, że tracę czas. Pominąłem milczeniem uwagę policjantki i rozglądałem się na wszystkie strony. — A co państwa konkretnie interesuje? — zagadnęła strażniczka, która skończyła rozmawiać przez telefon. — Ta studnia — pokazałem

jej. — Tak naprawdę interesują nas podziemia i piwnice zamku. Wiem, że dziś dyrektora nie ma w pracy, ale jutro pójdę do niego na dłuższą rozmowę. W niższych kondygnacjach chciałbym poszukać śladów średniowiecznej przeszłości dotyczącej pewnego polskiego agenta, który pracował dla Jagiełły, a działał tu w Malborku, został schwytany i był tu więziony. Podobno gdzieś na murze wyrył swoje imię — wymyślałem na poczekaniu. — Wiem, że to mało prawdopodobne, ale może gdzieś został ten napis i chciałbym go odszukać. Strażniczka słuchała mnie uważnie, a że pół roku wcześniej czytałem książkę

na temat walki wywiadów polskiego i krzyżackiego w XV wieku, wiedziałem, o czym mówię. Być może strażniczka uznała nas za niegroźnych szaleńców, bo jej twarz nieco się rozjaśniła, jakby uspokoiła się. — Najpierw to powinien pan poszukać w „Męczennicy” — poradziła mi. — Tak w polskich dokumentach z XVI wieku określano studnię w sąsiednim pomieszczeniu. To niewielka klitka o bokach długości metra i wysokości około czterech metrów. Krzyżacy wsadzali tam zakonników, którzy w sposób szczególny sprzeniewierzali się regule, i szpiegów. Podobno mało kto wychodził stamtąd o

zdrowych zmysłach po dwóch tygodniach. — To ciekawy trop — ucieszyłem się. — Też czytałem o tej studni i myślałem, że to może ta... — Nie, tu zawsze była kuchnia i z tej studni czerpano wodę do picia. — Dziękuję pani za informacje — niczym owczarek zapędzałem trzódkę do wyjścia. Strażniczka wyszła za nami do piekarni i czekała, aż zamkną się za nami drzwi. Zapewne wtedy odetchnęła z ulgą. — Co tak szybko nas wygnałeś? — dziwiła się Anita. — Mieliśmy oglądać studnię, a nie

urządzać pogaduszki. Popychałem towarzystwo na schody, do sieni na pierwszym piętrze. Ukryty za murkiem balustrady przypatrywałem się jak do piekarni wkracza grupa trzech strażników muzealnych. — Teraz rozumiecie? — zwróciłem się do pań i dzieci. — Aresztowaliby nas? — Kretus niby był wystraszony, ale perspektywa takiej przygody chyba bardzo go też cieszyła. — Spowolniliby nasze poszukiwania — krótko wyjaśniłem. — Chodźmy do kościoła. Wybrałem drogę dookoła krużganka, idąc najpierw na

południe, koło drzwi komnat mieszkalnych urzędników zakonnych. Dotarliśmy do figurki diabełka wskazującego drogę do Gdaniska i pchnąłem wycieczkę do wnętrza ganku. — Po co tam idziemy? — dopytywała się Galia. — Wytłumaczę wam na miejscu — mruknąłem wyglądając jeszcze na dziedziniec, w stronę strażników i spoglądając na pana Jaromira stojącego do nas tyłem, zapatrzonego w portal kościoła, po przeciwległej stronie krużganków. — No i co? — Celtus rozglądał się na wszystkie strony stojąc na środku komnaty w Gdanisku. — Co

pan chciał nam wytłumaczyć? Obejrzałem się w kierunku wejścia. Z długiego korytarza, jakim tu weszliśmy, nie dobiegały żadne kroki, a więc byliśmy tu sami. — Widzieliście ten znak? — zapytałem. — Tak, na kamieniu cembrowiny najbliżej ściany — odparł Kretus. — Bardzo dobrze — pochwaliłem go. — Ten symbol oznacza „pod ziemią”, tylko o jaką głębokość chodzi? Widziałem, że nie rozumieli, o co mi chodzi. — Spójrzcie przez kratę do

fosy — podpowiadałem. Wszyscy ostrożnie wyglądali przez barierki i zerkali na ziemię widoczną między oczkami mocnej kraty. — De tam jest metrów? Oceniam, że ze dwadzieścia, minus cztery metry różnicy między poziomem kuchni a piętrem krużganka — otrzymujemy około szesnastu metrów od znaku do ziemi. Spójrzcie przez okno — wskazałem wąskie szczeliny po północnej stronie. — Zobaczycie tam ścianę Pałacu Wielkich Mistrzów i zachodnią elewację zamku wysokiego. Widzicie okna przyziemia, gdzieś tam jest kuchnia, a ile jest metrów do ziemi na tarasie? Osiem, dziesięć? Podłoga w kuchni jest poniżej bruku na dziedzińcu

zamku wysokiego. — Czemu nam mówisz o tym wszystkim? — zapytała Żmija. — To fałszywy trop — krótko rzuciłem widząc wchodzącego do Gdaniska pana Jaromira. — Witam państwa — ukłonił się nam, a jego twarz aż promieniowała uprzejmością. — Co jest fałszywym tropem? — zagadnął rozglądając się po Gdanisku. — Znak na studni w kuchni — odruchowo odpowiedziała Anita. Zgromiliśmy ją spojrzeniami, a pan Jaromir tylko się uśmiechnął. — Znak na studni w kuchni? — upewnił się. — Czemu pan

tak uważa? — Skarb ukrywali ludzie światli, oczytani, szlachta — tłumaczyłem. — Tacy ludzie nie bywali w kuchni, bo po co? — Racja — pan Jaromir pokiwał głową. — Zrezygnował pan z towarzystwa Amerykanów? — zagadnąłem. — Są nudni szukając tych znaczków na ścianach, jakby one miały jakieś szczególne znaczenie. — A co pana zdaniem ma znaczenie? — Intuicja — postukał się palcem wskazującym w okolice serca.

— Dlatego chodzę po zamku poddając się jego falom niewyczuwalnym przez laików — spojrzeniem dawał nam znać, że to o nas mówi. — Chińczycy stworzyli sztukę budowy domów i urządzania ich w zgodzie z siłami natury, ale i nasi przodkowie doskonale znali te prawidła, nie stawiając łóżek na linii drzwi — okno czy obrabiając belki w domach tak, by nie miały ostrych kantów. Zastanawiało pana, czemu brania na zamku wysokim nie jest umieszczona centralnie, jak to czynili w innych zamkach, tylko nieco z boku, z szyjąbramną przebiegająca po łagodnym łuku? — Żeby nie wpuścić do

środka złych sił i nie wypuszczać dobrych — cichutko powiedział Kretus. — Brawo, chłopcze! — pan Jaromir uradowany klasnął w dłonie. — Amerykanie początkowo, dopóki się pan nie pojawił, wierzyli mi — oskarżycielsko wymierzył palec we mnie. — Nie mam do pana o to żalu, bo ich towarzystwo zaczęło mnie już męczyć. Teraz chodzę po zamku poddając się jego prądom i czekając, aż natknę się na zakłócenia mocy oznaczające miejsce, gdzie byłby ten skarb. Grubasek odwrócił się i dostojnym krokiem odmaszerował w kierunku zamkowych krużganków.

— Odpłynął — Żmija uśmiechnęła się. — A wy czujecie te fale? — Ważniejsze od fal jest to, ile nasz Dionizos usłyszał z tego co mówiłem — stwierdziłem. — Więc ta studnia w kuchni ma znaczenie? — dopytywała się Anita. — Chodziło mi o uświadomienie wam pewnego problemu — tłumaczyłem. — Przewodnicy oprowadzając po zamku wysokim mówią o podziemiach sięgających dziewięciu metrów pod ziemią, czyli nieco poniżej poziomu tarasów obiegających zamek. To mniej więcej

głębokość, na jakiej jest krypta pod kaplicą Świętej Anny, gdzie Lemon uwięził Christinę. Studnie zamkowe muszą sięgać znacznie głębiej, tam gdzie jest lustro wody — wskazałem ręką w kierunku Nogatu przepływającego na zachód od nas. — Powiedzmy, że kopano je do dwudziestu, trzydziestu metrów, więc czy przy okazji nie wykonano dodatkowych, podziemnych pomieszczeń? Nurtuje mnie tylko jeden problem: czy wyobrażacie sobie, że ktoś wtajemniczony miałby wchodzić do pomieszczenia ze skarbem Celtów przez studnię? Po pierwsze, jest to niewiarygodnie niewygodne. Po drugie, chyba nie pasowało do charakteru tego

skarbu, jeżeli w rzeczywistości miał on takie znaczenie dla templariuszy, jak przypuszczała Christina. — Templariusze szukali Graala, a legenda o Graalu powstała w kręgu kultury celtyckiej — przypomniał Kretus. — Chodźmy do złotych wrót — powiedziałem do towarzyszącej mi gromadki. Po drodze, na ganku minęliśmy się z wycieczką rosyjskiej młodzieży. Przeszliśmy krużgankiem pod portal prowadzący do kościoła. Mury osłonięto specjalnymi szybami, by turyści ich nie dotykali. — To wyobrażenie panien

mądrych i głupich — Kretus stał przed portalem zadzierając głowę. — Ciekawe, czy Galia jest wśród tych mądrych? — Celtus złośliwie roześmiał się. Po chwili uciekał przed rozwścieczoną dziewczyną. — Ten portal powstał pod koniec XIII wieku, więc czy nie za wcześnie jak na przybycie ewentualnych murarzy z zakonu templariuszy? — głośno zapytałem. — Czemu zakładasz, że przyjechali oni jednego konkretnego dnia, zrobili skrytkę i innego dnia po prostu rozpłynęli się, zniknęli? — zapytała mnie Żmija.

—

Myślisz, że pracowali przy rozbudowie konwentu, jednocześnie szykując skrytkę? — zastanawiałem się. — Czytałem kiedyś, że masoni mieli swoje loże, do których dostać się mogli tylko wtajemniczeni — Kretus przemawiał poprawiając okulary na nosie. — Może ci templariusze też mieli tu na zaniku swoje tajne miejsce spotkań? — Raczej nie, bo prędzej czy później by się to wydało — pokręciłem głową. — Zamek jest dużą budowlą, ale nie tak dużą, by coś takiego mogło ukryć się przed wzrokiem wścibskich ludzi. Pewnie Krzyżacy ze

specjalną uwagą obserwowali ewentualnych pomocników z bratniego zakonu. — Paweł, ja ciebie nie rozumiem... — Żmija musiała przerwać atak, bo przechodziła koło nas wycieczka Rosjan, a potem musieliśmy chwilę odczekać, aż Galia i Celtus przestaną sapać po sprincie dookoła dziedzińca. — Snujesz fantastyczne teorie i od razu je zbijasz. Do czego zmierzasz? — Na tym polega proces poszukiwania skarbu — odpowiedziałem. — Nie mamy żadnych wskazówek. Żadnych danych. Nic! Nasze poszlaki to znaki, o których

powiedziała nam Christina i tajemnicza historia wykopalisk prowadzonych pod nadzorem SS. Z tego ostatniego wydarzenia wyprowadziliśmy wniosek, że SS szukało skarbu Celtów. To informacje kruche jak lód na kałuży po pierwszym przymrozku. O czym opowiada nam ten portal i czy może on mieć jakieś przesłanie? — Na świecie są kobiety mądre i głupie — rzucił Celtus. Znowu musiał uciekać przed atakiem Galii. — Faceci są nudni i nieznośni! — krzyczała biegnąc za nim. Anita i Żmija czekały, co powiem. — To wizja Sądu Ostatecznego, gdzie po jednej stronie

Chrystusa staną zbawieni, po drugiej grzesznicy — opowiadałem. — Wedle przekazów dotyczących tego portalu, panny mądre czy też roztropne niosą zapalone lampki, a panny głupie mają puste naczynia. Jeśli to ma być jakakolwiek wskazówka, to... — myślałem intensywnie. — Panny roztropne potrzebują lamp do rozświetlenia ciemności — wtrąciła Anita. — Na przykład w podziemiach. — Wszystkie znaki wskazują, że coś jest pod ziemią, tylko gdzie powinniśmy szukać wejścia? — zapytałem. — Wejdźmy do środka! Miałem oczywiście przypuszczenia,

jaką podpowiedzią mogła być treść symboli na portalu, ale teraz było za wcześnie, żeby o tym mówić. Wnętrze kościoła oczyszczono z gruzu, przygotowano podesty, po których mieli chodzić turyści, wystawiono część dawnego wyposażenia, lecz cały czas pamiętałem, że wnętrze świątyni gruntownie zmieniono w dobie baroku na zlecenie króla Zygmunta III Wazy, więc to, czego resztki widzieliśmy obecnie, pochodziło z XVII wieku. Nie było sklepienia kryształowego, które zastąpił strop z desek. Nie było witraży. W jednej z sal muzealnych można było podziwiać uszkodzony, duży drewniany krucyfiks z czasów krzyżackich.

Uważnie przyglądałem się posadzce, na niej szukając jakichkolwiek znaków, ale ona także była poważnie zniszczona po wybuchu amunicji, składowanej tu przez obrońców zimą 1945 roku. — Jesteśmy w kropce — stwierdziła Żmija. — Ślepa uliczka, koniec gry, jak mawia mój siostrzeniec, kiedy zgubi się w jakiejś grze komputerowej, Masz jakiś nowatorski pomysł? — Pizza — odpowiedziałem. — Co?! — Taki placek z pieczarkami i wędliną obficie polany ketchupem...

— Wiem, co to jest pizza — Żmija przerwała mi. — Jaki ma ona związek z naszymi poszukiwaniami? — Nie jesteś głodna? — Chodźmy do restauracji, mają u mnie mały dług — Żmija zrobiła tajemniczą minę. W rogu dziedzińca zamku średniego zeszliśmy do pomieszczeń restauracyjnych. Szef sali lekko drgnął na widok Żmii. — Dla szanownej pani? — pokłonił się przed policjantką. — Chcielibyśmy zjeść coś niezbyt kosztownego, ale pożywnego — zdecydowała Żmija. — Z koleżanką poprosimy coś z ryb, dla kolegi —

wskazała na mnie — solidny kawał mięsiwa, a dla młodzieży, na koniec posiłku poproszę o desery. Zajęliśmy stół w rogu sali. Dzieciaki i Anita podziwiali wystrój lokalu i zerkali na ceny w karcie dań. Przeprosiłem wszystkich i wyszedłem przed restaurację, prosto do fosy, blisko drogi prowadzącej do Nogatu i lipy, w której dziupli były ukryte pieniądze na okup. Żmija dołączyła do mnie po minucie. Zapaliła długiego, cienkiego papierosa. — Jestem przekonana, że już masz jakiś plan — odezwała się. Nie patrz tak na mnie — kontynuowała widząc moje pytające spojrzenie.

Popytałam wśród znajomych z policji o twojego szefa i ciebie. Niezłe i was oryginały i obaj macie dziwne upodobanie do efektownych finałów. Chcę wybadać, co tłucze ci się po głowie? — Mnóstwo koncepcji — odparłem wymijająco. — Czy oczekujesz, że w jeden dzień znajdę skrytkę, której nikt nie odnalazł? — Nie boisz się, że Christina będzie szybsza? — Nie. Ona dotrzyma słowa i skarb zostanie w Polsce. — Mam nadzieję — Żmija zapięła kurtkę i przytupując jak i ja zapatrzyła się na zamarzniętą taflę

Nogatu. — Kiedy będziesz wiedział, gdzie szukać? — Jesteś jak ci mali Celtowie — mówiłem poirytowany tym pytaniem. — Założę się, że jak wrócimy do stolika, to trójka naszych młodych przyjaciół zada to samo pytanie. Rzadko odkrycia dokonuje się ot tak — pstryknąłem palcami. — Skoro nie wpadliśmy na żaden rozsądny pomysł, to możliwości są dwie: coś przegapiliśmy lub wskazówka nie jest wcale tak łatwo dostępna jak sądziliśmy po wysłuchaniu rewelacji Christiny. — Co masz na myśli? — Staliśmy przed Złotą

Bramą zastanawiając się, o co w tym wszystkim chodzi. To scena Sądu Ostatecznego, ale zauważ, że owych panien mądrych i głupich było po pięć. Odczytajmy to jako przenośnię, że ludzka natura jest w tym samym stopniu dobra jak i zła. Mistyk, jak Christina, zacznie doszukiwać się w tym symboliki, odwołania, na przykład do Pięcioksiągu, zwanego przez Żydów Torą. Pięć panien niesie pięć lamp, które sąjak księgi... i tak dalej, i tak dalej. Dokąd nas to prowadzi? — Więc? — To musiał być czytelny dla wtajemniczonych znak znajdujący się w miejscu, które nie mogło ulec zmianie

przez długi czas. Wystrój kościoła zmieniono dopiero w XVII wieku, tylko wszystko uległo zniszczeniu podczas ostatniej wojny. Masz poważny problem, bo połowa zamku była zburzona podczas walk, a wcześniej cały był przebudowywany. Co oryginalnego zachowało się do dziś? — Podziemia, do których dostaniemy się jedynie za zgodą dyrektora. Jutro będę z nim o tym rozmawiał. Wróciliśmy do restauracji, gdzie właśnie podano obiad. Trochę byłem przerażony wizją tego, jaki rachunek przyjdzie mi zapłacić i starałem się

przypomnieć, czy mam przy sobie kartę kredytową. — Dziś ja stawiam — ogłosiła Żmija, jakby czytając w moich myślach. — Rzadko mam okazję zajmować się takimi sprawami jak ta, którą traktuję jako wypoczynek — uśmiechała się. Nie czekając dłużej zajęliśmy się wspaniale przyrządzonymi i podanymi daniami. Po prostu aż chciało się jeść i już wiedziałem, czemu pan Jaromir miał taką szczęśliwą minę po wizycie w tym miejscu. Ledwo skończyliśmy, a już — jak przeczuwałem — znalazłem się pod ostrzałem pytań w rodzaju: „kiedy rozwiążemy zagadkę?” i „czy nie boi

się pan, że Christina będzie szybsza?”. — Doświadczenie nauczyło mnie, że w pracy detektywa opłaca się być cierpliwym i metodycznym — odpowiadałem. — A co z intuicją? — Celtus sparodiował gest pana Jaromira. — Ona mi podpowiada, że jest coś, co przegapiliśmy, a byliśmy na dobrym tropie — mówiłem. — Powinniśmy chyba skończyć poszukiwania, by odpocząć i przed snem przemyśleć wszystko raz jeszcze. Niekiedy sen przynosi dobre rozwiązania. Kiedy wyszliśmy z lokalu, na dworze było już ciemno. Najpierw

odprowadziliśmy dzieci do mieszkania pani Beaty. Chwilę rozmawialiśmy stojąc w sieni. — Jak pańskie badania? — zapytała. Określenie „poszukiwania skarbów” chyba nie pasowało do słownictwa tej eleganckiej kobiety. — Wciąż na tropie — odpowiedziałem żartem. — Jutro planuję spotkać się z panem dyrektorem i może ta rozmowa pomoże mi w rozwiązaniu nurtujących mnie problemów. — Może właśnie od tego trzeba było rozpocząć pobyt na zamku w Malborku? — w tym pytaniu było

łagodne pouczenie. — Tempo wydarzeń było takie szybkie... — bezradnie rozłożyłem ręce. — Wie pani, że czasami nie potrafimy nad tym zapanować? — Tak, tak, czasy teraz takie... Pożegnaliśmy się i we trójkę, z Anitą i Żmiją, poszliśmy w kierunku hotelu. Podświetlony zamek wyglądał przepięknie na tle ciemnego nieba. Nagle zza muru przy ulicy prowadzącej do zamku wybiegł jakiś mężczyzna. To był Max. — Widzieliście Christinę? — zapytał. Sapał zdyszany po szybkim marszu.

— Znowu została porwana? — w głosie Anity czuć było kpinę. — Zniknęła! — rozpaczał Max. — Kazała mi pójść do hotelu po laptopa, potem wysłała za mną pana Jaromira. Kiedy wróciłem z komputerem pod wejście, to okazało się, że nie wpuszczają nikogo do muzeum. Dzwoniłem do niej, ale nie odpowiadała. Zupełnie jak wtedy, kiedy była uwięziona w tej kaplicy. — Znowu została na zamku — stwierdziła Żmija. — Tym razem na własne życzenie. I co teraz, kierowniku? — spojrzała na mnie. — O czym wy mówicie?

— Max denerwował się. — Christina została na zamku. Pewnie tym razem specjalnie, bo uważa, że jest bliska rozwiązania zagadki — tłumaczyłem mu. — Uspokój się. Z pewnością nic jej się nie stało. — Musimy powiadomić straż muzealną — oświadczyła Żmija. — Tym razem pewnie sprawa zakończy się karą grzywny — groziła. — Co innego być uwięzionym, a co innego ukrywać się. — Nieważne! — Max machnął ręką. — Mam już dość tych skarbów. Jutro zabieram Christinę do domu, do Stanów! Poszliśmy do bramy,

zadzwoniliśmy i wyszedł do nas strażnik. Kiedy Żmija przedstawiła mu sprawę, westchnął. — Znowu? Tym razem nie obędzie się bez wezwania policji i skierowania sprawy do sądu — zapowiedział. Tylko obecność policjantki chyba hamowała jego złość. Zaprowadził nas do dyżurki, gdzie najpierw sam przedstawił nasz problem szefowi zmiany. Ten wezwał nas do siebie i bez słowa zaprowadził do oddzielnego pomieszczenia, gdzie przed planszą i kilkoma monitorami siedziało dwóch strażników. Tablica świetlna była rodzajem planu pomieszczeń

zamkowych, na którym kolorowe lampki oznaczały, czy aktualnie ktoś przebywa w tych pomieszczeniach i czy są one zamknięte. — Widzicie? — kierownik pokazał na tablicę. Wszędzie paliły się zielone światełka. — W muzeum nikogo nie ma. Czy widzieliście kogoś na monitorach? — pytał kolegów, a my na ekranach oglądaliśmy widoki z kamer ukrytych w zakamarkach zamku tak, by można było obserwować strategiczne punkty muzeum. — Cisza i spokój — powiedzieli strażnicy. — Niech się tylko ta Amerykanka gdzieś pojawi, to my już się

nią zajmiemy — zapowiadał kierownik zmiany. — Oduczymy ją głupich zabaw. Nie pozostało nam nic innego jak wrócić do hotelu. Max był niepocieszony, a my kazaliśmy mu jeszcze raz powtórzyć przebieg wydarzeń dzisiejszego popołudnia. — Wynika z tego, że ostatnią osobą, która widziała Christinę był pan Jaromir — stwierdziła Żmija. — Czas najwyższy, żeby odbyć poważną rozmowę z naszym grubaskiem. Już dawno miałem na to ochotę i poczułem satysfakcję widząc zaciętą minę Żmii, kiedy szliśmy do hotelu. — Co się stało? — pan Jaromir wyglądał na zaskoczonego,

kiedy wszyscy stanęliśmy przed drzwiami jego pokoju. — Pan wyjeżdża z Malborka? — zapytałem widząc torbę podróżną i ubrania wyłożone na tapczan. — Mam dość pracy z tymi szaleńcami — wskazał na Maxa — i tych podejrzeń — zerkał w kierunku Żmii, która patrzyła na torbę. — Czy pani chce dokonać jakiegoś przeszukania? Na to chyba potrzebne jest specjalne pozwolenie? — Czyżby miał pan coś na sumieniu? — zagadnąłem grubaska. — Gdzie jest Christina?! — Max rzucił się na pana Jaromira, kiedy Anita przetłumaczyła

Amerykaninowi treść naszej rozmowy. — Najpierw zapłać mi dziesięć tysięcy dolarów! — pan Jaromir uciekał przed Maxem biegając dookoła stołu. — Za co?! — wrzeszczał Max. — Za moją ciężką pracę! — Tyle samo chcieli tajemniczy porywacze — zauważyła Anita. — Właśnie! — grubasek podchwycił tę myśl. — Zapłaciłeś porywaczom, a mnie nie dasz tyle za tygodnie pracy dla was? — Gdzie jest Christina?! — Max dopadł grubaska i rzucił go na

łóżko. — Zapłacisz, to powiem — pan Jaromir był spocony, może przestraszony, ale spojrzenie jego chytrych oczu wciąż przeskakiwało z Maxa na Żmiję i na mnie.

ROZDZIAŁ 13 POŚCIG ZA GOLFEM LEMONA • NA ZAMARZNIĘTYM NOGACIE • POD LODEM • TORBA PANA JAROMIRA • PRZESZŁOŚĆ WRÓŻBITY • PRZESŁUCHANIE W KOMENDZIE POLICJI To

zachowanie,

te

słowa

ostatecznie przekonały mnie, że pan Jaromir był zamieszany w dziwne wydarzenia, jakie miały miejsce. Brakowało mi tylko dowodów. — Ja jej nic nie zrobiłem — zarzekał się grubasek widząc chyba, że podejrzewamy go o najgorsze. — Po prostu wiem, gdzie ona jest. Nikt jej tym razem nie porwał, słowo honoru! — To po co ten szantaż? — Żmija wzięła się pod boki przy okazji ukazując kaburę z pistoletem umocowaną do paska spodni. — A jak mam inaczej odzyskać należne mi za pracę pieniądze? — grubasek zrobił minę jakby miał zaraz się rozpłakać.

— Pilnujcie go, a ja pójdę po pieniądze — zdecydował Max. — Placówka Eastern Money Corporation chyba jest jeszcze otwarta — spojrzał na zegarek. — Niech się łajdak udławi tymi pieniędzmi. Nim zdążyliśmy zareagować, Max wybiegł z pokoju. — Wariat! — Żmija była wściekła na Amerykanina. — Zaraz wezwę chłopaków i weźmiemy pana do nas na rozmowę — groźnie patrzyła na grubaska, który powoli usiadł. — Na jakiej podstawie? — oburzył się. Żmija zakręciła się nie znajdując dobrego powodu.

— Za utrudnianie śledztwa — podpowiedziała Anita. — Może być! — Żmija nerwowo przespacerowała się do okna i wyglądała przez nie. — Na początek wystarczy. — Potem możemy porozmawiać o odbiorcy okupu — wtrąciłem. — Co pan ma na myśli? — grubasek zbladł, a Żmija na moment oderwała się od wyglądania przez okno. — Przy tej dziupli w lipie, w której był okup, został pan wtedy sam — opowiadałem. — Max pobiegł za mną. Potem usłyszeliśmy pańskie krzyki, że porywacz zabrał okup. Mówił pan, że

ten ktoś wbiegł na drewnianą kładkę na Nogacie. Ona ma niecałe sto metrów długości, ale byliśmy na tyle szybko na miejscu, by usłyszeć kroki uciekającego. Nie słyszałem ich. Nikogo na tej kładce nie było! — Może ten facet uciekł w inną stronę albo był bardzo szybki? — wyszeptał pobladły pan Jaromir. — Jest Lemon! — Żmija nagle wrzasnęła i rzuciła się ku wyjściu. Wyjrzałem przez okno. Przy chodniku przed hotelem zatrzymał się samochód. W poświacie świateł restauracji na parterze widać było, że to żółty volkswagen. — To pana kolega? —

pytałem patrząc na zaniepokojonego pana Jaromira. — Przyjechał po pana? Mieliście uciec z pieniędzmi od Maxa? Pan Jaromir zaczął nerwowo sapać, kłaść dłoń na klace piersiowej na wysokości serca. — Walerianę! — poprosił opadając na poduszkę. Za oknem widziałem, jak Żmija podbiega do volkswagena i przystawia do przedniej szyby odznakę policyjną. Kierowca nacisnął pedał gazu i auto ruszyło, o mało nie przejeżdżając policjantki. — Zajmij się nim! — wskazałem Anicie na pana Jaromira. Zbiegałem po schodach

sprawdzając, czy mam w kieszeni kluczyki do wehikułu i wykręcając numer telefonu komórkowego Żmii. — Czego?! — wrzasnęła odbierając. — W którą stronę pojechał Lem on? — Bo co? — Mów! — wybiegałem już na parking. — W stronę Starego Miasta! Błyskawicznie wsiadłem do wehikułu. Uruchomiłem silnik włączając od razu napęd na cztery koła i jednym naciśnięciem niewielkiego guzika włączając rajdowe ustawienia auta.

Wyjechałem na ulicę Kościuszki z głośnym rykiem silnika. Dwieście metrów przed sobą na rozwidleniu ulic widziałem sylwetkę biegnącej policjantki. W kilka sekund byłem przy niej. — Co to za złom? — zapytała wsiadając. — To samochód — zaprotestowałem. — W lewo — Żmija wskazała mi drogę. — Mam nadzieję, że to się nie rozleci — z niepokojem stukała w brezentowy dach. — Co tu tak zimno? Jej zdumienie było ogromne, kiedy zobaczyła, że część przedniej szyby

przede mną jest podniesiona, bo nie miałem czasu zeskrobywać lodu. Nie było to przyjemne, ale nie miałem innego wyjścia jak zacisnąć łzawiące oczy i maksymalnie odkręcić ogrzewanie. Kilkaset metrów przed nami widziałem golfa Lemona, który chciał skręcić w lewo. — Co z grubaskiem? — Żmija dopytywała się. — Anita się nim zajęła, chyba rozbolało go serce. — Miejmy nadzieję, że nie symulował. Nie słuchałem tego co mówiła Żmija, oczami pełnymi łez śledząc co

robi Lem on. — Dzwoni do kogoś — zauważyłem. Lem on ostro, powodując protesty kierowcy małego auta, wjechał na główną ulicę i popędził w kierunku dworca kolejowego. Na szczęście, na moment, ulica była pusta i popędziłem za nim. — Ale ryczy ta twoja puszka sardynek — Żmija nasłuchiwała odgłosu silnika. Na rondzie Lem on zawrócił, wjechał na chodnik, przejechał przez trawnik z powrotem na deptak pod hotelem. — To pan Jaromir! —

jednocześnie rozpoznaliśmy zwalistą sylwetkę człowieka z torbą podróżną wsiadającego do volkswagena Lemona. — Dzwoń do kolegów — poradziłem policjantce. Ta natychmiast wyjęła telefon. Poprosiła o wsparcie radiowozów z drogówki oraz o wysłanie patrolu do hotelu, żeby sprawdzić, co się dzieje z Anitą. Lemon znowu dojechał do głównej arterii miasta, ale tym razem skręcił w prawo. — Będzie jechał w kierunku Gdańska albo Nowego Dworu Gdańskiego — Żmija próbowała zgadywać. — Co z patrolami? —

dopytywałem się, bo zbliżaliśmy się do mostu naNogacie. — Radiowóz jedzie od strony Gdańska. Jeśli Lemon skręci z tej drogi gdziekolwiek za mostem, to go dopadniemy gdzieś na wąskiej drodze. One czasami nawet nie są odśnieżane. Lemon widział we wstecznym lusterku nasze światła, a ja jechałem sto metrów za nim, by mieć dość czasu, żeby zareagować na jakiekolwiek jego nieoczekiwane manewry. Postanowił pojechać prosto. Zaledwie zjechał z mostu, wyraźnie przyspieszył. Ja musiałem tylko lekko nacisnąć pedał gazu. Żmija skrobaczką zdarła resztki lodu z uchylonej szyby i zatrzasnęła ją.

Przy okazji spojrzała na prędkościomierz. — Sto dwadzieścia kilometrów na godzinę? — zdziwiła się. — Nawet nie czuć tej prędkości. — Popatrz, co się z nim dzieje — powiedziałem. Golf na śliskiej drodze chwilami zataczał się, znosiło go niebezpiecznie w kierunku pobocza, aż niekiedy robiło mi się mdło na samą myśl, co mogłoby się stać z pasażerami auta, które przy takiej prędkości miałoby wypadek. Wehikuł był długi, szeroki i miał napęd na cztery koła. Wysokie zawieszenie gwarantowało nam dodatkowo, że lepiej sobie poradzimy w śnieżnych koleinach

na szosie. — Biedaku — Żmija dotknęła mojego zmrożonego policzka. Pierwszy raz w jej głosie usłyszałem autentyczną troskę zamiast ironii. W oddali błyskał na niebiesko sygnał radiowozu jadącego w naszym kierunku. Zamrugałem światłami umieszczonymi wysoko na ramie nad przednią szybą. Lemon pojął, że znalazł się w pułapce. Z daleka widać było, że radiowóz staje w poprzek drogi. Volkswagen gwałtownie podskoczył na koleinach w śniegu, kiedy uciekinierzy skręcili w lewo. Nami tylko zabujało. Po chwili pędziliśmy za światłami pozycyjnymi golfa, w kompletnych

ciemnościach rozświetlonych tylko moimi silnymi reflektorami. W sztucznym świetle krajobraz wokół wydał się jeszcze bardziej zimny, pusty i groźny. Jechaliśmy po ubitym śniegu posypanym grudami piasku. Lemon nie chciał dopuścić do tego, byśmy go wyprzedzili, więc starał się blokować całą szerokość drogi, niekiedy gwałtownie zjeżdżając to na lewo, to na prawo. Gdzieś daleko za nami błyskały światła radiowozu. Jechaliśmy teraz znacznie wolniej. Minęliśmy tablicę z napisem: „Kościelnica” i znaleźliśmy na długim prostym odcinku. Lemon przyspieszył, a Żmija sięgnęła do skrytki po mapę

drogową. Postanowiłem zastosować wojnę nerwów. Bardzo nie lubię kierowców, którzy zwłaszcza na drogach krajowych, gdzie można jeździć szybciej, podjeżdżają pod sam tył mojego samochodu, z takiej pozycji przygotowując się do manewru wyprzedzania. Nie jest to mądre, nie świadczy o sprycie czy agresywnym stylu jazdy kogoś takiego, tylko o głupocie. Teraz postąpiłem dokładnie jak ci drogowi terroryści. Lemon pewnie chciałby uciec, ale jego volkswagen nie miał dość mocy silnika i ośnieżona droga nie sprzyjała temu. Żmija wyjęła pistolet i przeładowała go.

— Co ty chcesz zrobić? — zaniepokoiłem się. — Oddam strzały ostrzegawcze, może się przestraszą. — I wylądują w zaspie śnieżnej? — Przynajmniej będziemy ich mieli w garści. Żmija szarpała się z korbką służącą do otwierania okienka w drzwiach. Cały czas prowadziłem wojnę nerwów, zderzak w zderzak, przejechaliśmy przez mostki, pod wiaduktem kolejowym i zbliżaliśmy się do granicy lasu. — Lemon przestraszy się i rąbną w drzewo — ostrzegłem Żmiję, która już wychyliła się przez okno i mrużąc oczy przed wirującymi w

powietrzu drobinkami lodu i śniegu uniosła pistolet. Mimo to strzeliła. Lemon chyba niczego nie usłyszał. Żmija drugi raz nacisnęła spust. Tym razem celowała w tylne światła. Usłyszałem odgłos uderzenia pocisku o blachę. Lemon nerwowo kręcił kierownicą. Jechaliśmy przez rzadki las. Na drodze, pod śniegiem były ukryte łachy lodu. Na jednej z nich golf Lemona stracił przyczepność, zsunął się w lewo, po skarpie w kierunku białej płaszczyzny. Zatrzymałem się patrząc, co się wydarzy. Lemon wykręcił auto tak, że przodem wjechał na zamarzniętą

powierzchnię Nogatu. Okręcił się w kółko, a potem dodał gazu i chciał odjechać. Za nami słychać było syrenę pojazdu policyjnego. — Dasz radę? — zapytała Żmija. — Dam — zapewniałem. Teraz wehikuł ukazał wszystkie swe walory. Bez trudu zjechał na lód, na którym nie ślizgał się, tylko pędził przed siebie. — A jak się lód pod nami załamie? — Żmija nagle zaniepokoiła się. — On umie pływać — pieszczotliwie poklepałem kierownicę. — Żarty sobie robisz!

Pewnie jeszcze potrafi polecieć? Żmija przestała drwić, bo dopiero teraz, na płaskiej, otwartej przestrzeni zobaczyła, co potrafi wehikuł. W kilka chwil dogoniliśmy golfa. Jechałem z jego lewej strony. Żmija wystawiła broń i wycelowała w Lemona. Ten skręcił gwałtownie kierownicą, jakby chciał uderzyć mnie w bok. Musiałem odskoczyć. Golf po tym manewrze wpadł w poślizg, tym bardziej że znalazł się na gładkiej, nie pokrytej śniegiem, szarej powierzchni lodu. Powoli zwalniałem, Lemon gwałtownie nacisnął hamulec. To go nie mogło uratować i sunął w kierunku czarnej jak smoła wody widocznej pomiędzy niewielkimi,

białymi odłamami lodu. Przypomniały mi się sceny z akcji lodołamaczy na Wiśle, które widziałem przed kilkoma dniami w telewizji. Ta operacja miała zapobiegać powodziom na terenach nad Wisłą. Widocznie statki wypłynęły także tu, na Nogat. Lemon otworzył drzwi i chciał wyskoczyć z auta. Pan Jaromir utkwił w otwartych drzwiach, zablokowany przez torbę, którą chciał zabrać ze sobą. Żmija rozpaczliwie krzyknęła widząc jak nieubłaganie zbliżamy się do końca lodu. Zsunęliśmy się z krawędzi zamarzniętej powierzchni Nogatu, a maskę, przednią szybę, brezentowy dach zalała brunatna, lodowata woda, która

wdarła się do kabiny przez otwarte okno po stronie Żmii. — Okno! — wrzasnąłem jednocześnie włączając napęd wodny. Śruba zachrobotała o krawędź lodu, a po chwili wynurzyliśmy się. Żmija zakręciła okno i podniosła nogi, bo po jej stronie woda sięgała jej do kostek. Zakręcałem, by reflektorem oświetlić Lemona. Na lodzie leżał kierowca. Ujrzałem też ręce i głowę pana Jaromira, który trzymał się krawędzi lodu. Błyskawicznie odpiąłem zaczepy brezentowego dachu, włączyłem bieg jałowy, wstałem i chwyciłem linkę, która była ukryta w kieszeni mojego fotela i umocowana grubym

karabińczykiem do ramy kabiny. — Gdybym długo nie wypływał, to ciągnij za linę — powiedziałem do Żmii zdejmując kurtkę i przewiązując się liną w pasie. Przeszedłem na maskę wehikułu. Pod stopami czułem, jak pracuje potężny silnik. Byliśmy kilka metrów od lodu, bo w tę stronę pchał nas nurt rzeki. Lemon powoli czołgał się po lodzie w kierunku brzegu. Nagle pan Jaromir z głośnym krzykiem zniknął pod lodem. Zmarzł tak bardzo, że stracił siły i prąd wodny porwał go pod lód. Nie było chwili do namysłu i musiałem skoczyć do wody. Temperatura wody spowodowała fizyczny ból, przez moje ciało

przechodziły dreszcze i skurcze, miałem ochotę zrzucić z siebie krępujące ruchy ubranie. Prawie natychmiast poczułem też, że się duszę, tak brakowało mi powietrza. Cztery metry od miejsca, gdzie zniknął pan Jaromir, wyczułem jakiś materiał i w świetle reflektorów, które sięgało aż do tego miejsca, dostrzegłem ciemny kształt. Chwyciłem coś, co było jakimś paskiem. Pociągnąłem go do siebie, jednocześnie próbując popłynąć w stronę mojego auta. Linka, którą byłem przewiązany szarpnęła mnie. To Żmija ciągnęła mnie z całych sił, a ja czułem, że słabnę. Kurczowo trzymałem tylko pasek. Nawet w takiej chwili

uświadomiłem sobie, jak pięknie wygląda lód oświetlany z góry. Przypominał nocne niebo, jakie można podziwiać tylko na pustkowiu, z dala od cywilizacji i jednocześnie napawał lękiem, bo był zaporą, której nie można było przebić. Kiedy myślałem, że nie uda mi się wyjść cało z tej opresji, palcami wolnej ręki dotknąłem koła wehikułu. Żmija wyciągnęła mnie nad wodę, a ja pociągnąłem za trzymany pasek. Najpierw ukazała się torba podróżna, a potem nieprzytomny pan Jaromir. Wraz z policjantką wciągnęliśmy go do kabiny dryfującego wehikułu. Razem prowadziliśmy akcję reanimacyjną,

robiąc topielcowi sztuczne oddychanie i masaż serca. Wreszcie sam odetchnął, wykaszlał wodę i powoli otworzył oczy. Zaraz też sprawdził, czy ma wciąż przewieszoną przez pierś torbę. — Jest — uspokajałem go. Żmija otworzyła torbę. W środku były ubrania i przybory toaletowe. W bocznej kieszeni znalazła kopertę z plikiem pieniędzy. Rzuciła je na dno kabiny i rozejrzała się. W snopie świateł wehikułu widać było Lemona, który próbował dojść do brzegu. Żmija wyskoczyła z wehikułu na lód i pobiegła w stronę Lemona. Widziałem, jak podbiegła do niego i wymierzyła z pistoletu.

— Co teraz będzie? — wyszeptał pan Jaromir. — Warte były tego wszystkiego? — wskazałem na pieniądze z okupu, jaki złożył Max. — Pójdę do więzienia? — O tym zadecyduje sąd. Co pan zrobił z Anitą? — Zamknąłem ją w łazience. — Gdzie jest Christina? — Powiem, jak mnie wypuścicie. — Chce pan stawiać warunki? W pana sytuacji? — Nie mam nic do stracenia.

Wściekły na taką postawę usiadłem w swoim fotelu kierując na siebie podmuchy ciepłego powietrza z silnika. Obróciłem wehikuł i płynąc wzdłuż granicy lodu dotarłem do brzegu, do którego szła także Żmija. Przykuła Lemona do drzewa, pomogła mi założyć linę z wyciągarki na sporą sosnę i dzięki temu wjechałem na skarpę i na pole, za linię drzew. Policjantka wezwała przez telefon swoich kolegów. — Ma pan ostatnią szansę, by nam pomóc — odwróciłem się do pana Jaromira. — To może przychylnie nastawić do pana sędziego. Grubasek nie odpowiedział. Kilka minut później nadjechały radiowozy,

potem karetka pogotowia. Ktoś dał mi koce, strażacy pomogli wyciągnąć wehikuł z pola na drogę, a tam błyskawicznie wypompowali wodę z kabiny. Żmija usiadła za kierownicą wehikułu, a ja dygotałem na fotelu pasażera, zawinięty w koc, z podkulonymi nogami. Żmija doskonale dawała sobie radę z wehikułem. Odwiozła mnie do Malborka, pod hotel. — Wstawię twój samochód do naszego garażu w komendzie, żeby wysechł w środku — zapowiedziała. Wysiadając miałem wrażenie, że moje nogi to tylko sztywne patyki. W pokoju hotelowym czekała na mnie Anita z dzbankiem gorącej herbaty,

kanapkami i aspiryną. — Przepraszam was, ale nie miałam siły, żeby mocować się z tym grubasem — powiedziała na nasz widok. — W porządku, nikt się nie spodziewał, że ten człowiek ma taki talent aktorski — Żmija lekceważąco machnęła ręką. Pomogła mi dojść do łazienki. Nie chciałem, by pomagały mi w zdjęciu zesztywniałego na mrozie ubrania. Zdecydowałem się jeszcze na kąpiel w zimnej i letniej wodzie. Ubrany w dres zjadłem kanapkę, wypiłem kubek herbaty i położyłem się do łóżka. Ostatnią rzeczą, jaką zapamiętałem, nim

zasnąłem, był zdumiony wyraz twarzy Anity, kiedy Żmija troskliwie opatulała mnie w kołdrę i pocałowała w czoło. — Spij dobrze, mój bohaterze — powiedziała. To życzenie nie spełniło się. Miałem koszmarne sny związane z Christina, która wpadła w studnię pod zapadnią. Zagubiła się w podziemiach i w ciemnościach ocierała się z obrzydzeniem o wilgotne ściany zamku. Na koniec ranną Christinę wiózł na swoim grzbiecie jeleń. Zlany potem gwałtownie usiadłem na łóżku. — O, rany! — wykrzyknęła przestraszona Anita. Siedziała w fotelu i chyba

przysypiała. Przecierała oczy, a ja rozglądałem się po pokoju. Byliśmy sami. — Ty zawsze tak wstajesz, jakbyś nagle stwierdził, że śpisz na gwoździach? — zapytała. — Która jest godzina? — Dwudziesta druga — Anita zerknęła na zegarek. — Spałeś trzy godziny. — Gdzie Żmija? — Pocałowała cię i poszła przesłuchiwać podejrzanych — odpowiedziała. — Kupiła twoje serce tym jednym buziakiem, że już za nią tęsknisz? — Niepokoję się o

Christinę. Czy już ją znaleziono? — Serce rozdarte między dwie damy? — Anita nie mogła powstrzymać się przed złośliwością. Wstałem i zacząłem z szafy wyjmować ubranie. — Co ty wyprawiasz? — w głosie Anity wyczułem niepokój. — Trzeba odszukać Christinę — oświadczyłem. Stojąc pod prysznicem obmywałem się na przemian zimną i gorącą wodą. Krew zaczęła szybciej krążyć, rozbudziłem się, jakbym zmył z siebie zmęczenie i przeżycia dzisiejszego wieczoru. Kiedy wróciłem do pokoju, ujrzałem, że Anita pakuje do mojej torby

kanapki i termos. — Tym razem nie opuszczę cię ani na krok — powiedziała. Zadzwoniłem do Żmii, ale ona nie odbierała telefonu. Bez chwili zwłoki wyszliśmy z hotelu i pomaszerowaliśmy do komendy policji. — Gdzie j est Żmij a? — zapytałem dyżurnego. Zadzwonił do policjantki, która przybiegła do nas po kilku minutach. — Co wy tutaj robicie? — zapytała z wyrzutem. — Chcę odnaleźć Christinę — odparłem. — Będziemy mieli z tym problem — Żmija poprowadziła nas na

pierwsze piętro, do pokoju przesłuchań. Za znanym z filmów oknem, popularnie zwanym weneckim lustrem, zobaczyliśmy siedzącego przy stole pana Jaromira i pilnującego go policjanta. Przy szybie, po naszej stronie, siedział Max wściekle przygryzając wargi. — Lemon przyznał się do wszystkiego — relacjonowała Żmija. — Dowiedzieliśmy się też, kim naprawdę jest pan Jaromir. To Waldemar Ż., stryjek Lemona, znany w środowisku przestępczym jako Magik. To zawodowy oszust. Kilka razy siedział za drobne przekręty, wystawianie czeków bez pokrycia, wyłudzenia towarów. Po ostatniej odsiadce został jasnowidzem i

postanowił zarabiać pieniądze na uzdrawianiu ludzi dotykiem oraz na wróżbiarstwie. Aż dziw bierze, jak stary trik stosował przy wróżeniu dziewczętom płci dziecka. Jest świetnym obserwatorem i najpierw w krótkiej rozmowie dowiadywał się, czy kobieta chciałaby urodzić dziewczynkę czy chłopca. Potem udawał, że leczy, przekazywał moc i zapowiadał urodzenie dziecka tej płci, jakiej chciała. Jednocześnie zapisywał w zeszycie inną diagnozę. Objeżdżał wsie na wschodzie Polski i kiedy wracał po jakimś czasie i ktoś zgłaszał pretensje co do wyniku wróżby, to pan Jaromir, bo takiego używał pseudonimu, pokazywał

swoje zapiski. Przeciwko takim dowodom nikt nie protestował. Kilka osób oszukał na drobne sumy i zaczęła go szukać policja. Wtedy przerzucił się na tych Amerykanów, angażując do pomocy Lemona. Razem zaplanowali porwania. To pan Jaromir był kierowcą golfa, kiedy udaremniłeś drugie porwanie. To on wyjął pieniądze z dziupli. Lemon był odpowiedzialny za uwięzienie Christiny na zamku. Teraz młody współpracownik naszego wróżbity nie wie, co jego kumpel zrobił z Amerykanką. — Nie chce nic powiedzieć? — wpatrywałem się w pana Jaromira, który miał mocno

zatroskany wyraz twarzy. — Żąda gwarancji łagodnego wyroku — mruknęła Żmija. — Szukacie jej na zamku? — Pawle, ona może być wszędzie. Byliśmy na zamku i słyszałeś odpowiedź strażników. — Mogę z nim porozmawiać? — poprosiłem. — W drodze wyjątku — Żmija pokazała mi na drzwi prowadzące do pokoju przesłuchań. Kilka razy głęboko odetchnąłem, żeby się uspokoić i nacisnąłem klamkę. Pan Jaromir błyskawicznie spojrzał na mnie i w jego oczach dostrzegłem wahanie. — Witam. Jak się pan

czuje? — zapytałem go. Wymownie spojrzałem na policjanta, który wyszedł z pokoju. Usiadłem po przeciwnej stronie stołu. — Trochę jestem słaby, powinienem leżeć w szpitalu — uskarżał się pan Jaromir. — Te bestie — zwrócił się do okna — postanowiły mnie dręczyć mimo fatalnego stanu mojego zdrowia. Powiem o tym w sądzie! — Chętnie zrobiłbym tak, żeby nie było sądu — odpowiedziałem. — Wiedziałem, że pan jest rozsądnym człowiekiem — grubasek odetchnął z ulgą. Pan też jest bardzo mądry i

przebiegły — przyznałem. — Jest pan moją największą porażką. Myślałem, że ktoś tak niepozorny, mieniący się jasnowidzem, nie będzie groźnym przeciwnikiem. Ba, nawet nie uważałem pana za wroga. — Nie docenił mnie pan! — To prawda. Wie pan, kogo podejrzewałem o współpracę z Lemonem? — Maxa? — Anitę, moją koleżankę z pracy. W tym momencie szyba na sekundę zafalowała, jakby ktoś w nią uderzył pięścią. Pan Jaromir rechotał zadowolony.

— Okazał się pan świetnym aktorem — wychwalałem go. — Jak sprytnie przejął pan ten okup. To pan wysłał za mną Maxa? — Jaki okup? — rozmówca starał się ukryć swoje winy. — Mamy nagranie z kamery ochrony zamku umieszczonej na murze zamku średniego z widokiem na fosę — blefowałem. — Nikt nie wpadł na to, żeby przejrzeć taśmy, dopóki policjanci nie zaczęli pana przesłuchiwać i nie znaleziono przy panu tych pieniędzy. — Znalazłem kopertę na ulicy. — Jasne — pokiwałem

głową. — Oni — przesunąłem krzesło bliżej pana Jaromira i nachyliłem się w jego stronę — boją się, że wywinie się pan od kary, bo nie znajdą Christiny. — Po czyjej pan jest stronie? — pan Jaromir zdziwił się. — Po swojej — szeptałem. — Christina chciała przede mną znaleźć skarb... — Ach, tak — grubasek uśmiechnął się, jakby rozumiał moje intencje. — Chciałbym mieć pewność, że pan wie, gdzie ona jest. — Wiem, ale nie powiem. — Niech pan nie mówi — mówiłem wprost do ucha pana Jaromira.

— Tu wszędzie może być podsłuch. — Ona stamtąd nie wyjdzie? — Nie wiem. — Ale to pan pokazał jej to wejście? — błyskawicznie zadałem kolejne pytanie. — Ja, ale... nie powiem, gdzie to jest. — Już pan nie musi — wyprostowałem się. — Chyba niczego ważnego od pana się nie dowiem — dodałem wstając. — Zrobi pan coś z tym sądem? Mówił pan, że chciałby, żeby się obyło bez tego... — Chciałbym — pokiwałem głową. — Nie znam tylko

odpowiedniej kary na takich ludzi jak pan, tak pazernych na pieniądze, tak chytrych i patrzących tylko czubka własnego nosa, gotowych dla kilku przysłowiowych srebrników zrobić wszystko. Kąpiel pod lodem niczego pana nie nauczyła. Nie zrobi tego też żaden sąd.

ROZDZIAŁ 14

WŁAMANIE DO ZAMKU • ZEJŚCIE DO STUDNI • PIERWSZA PUŁAPKA • GŁOS POTĘPIEŃCA • SZUKAMY INNEJ DROGI • ALARM W MUZEUM • KOLUMNA W PODZIEMIACH • UWALNIAMY CHRISTINĘ • KOLEJNA PUŁAPKA • JEDEN POCISK • OGŁOSZENIE PRASOWE

Wyszedłem z pokoju przesłuchań pełen mieszanych uczuć. Dołączyłem do Żmii, Anity i Maxa. — Nigdy jej nie znajdziecie! — słyszałem za piecami wrzask pana Jaromira. — Nigdy! Słyszycie?! — Czemu tak go zdenerwowałeś? — zapytała Żmija. — Jak mogłeś mnie podejrzewać? — Anita patrzyła na mnie z wyrzutem, ale widząc moje spojrzenie skierowane w stronę policjantki, wzburzyła się jeszcze bardziej. — Ty też? — Taka praca — policjantka wzruszyła ramionami.

— Ty naprawdę wiesz, gdzie jest Christina? — Max podszedł do mnie. — Wiem, musimy jechać na zamek — odparłem. Żmija wezwała lekarza do pana Jaromira, który znowu zaczął uskarżać się na bóle w okolicach serca. Zostawiła aresztanta pod opieką kolegi i zaprowadziła nas do policyjnego garażu, gdzie w cieple sechł wehikuł. Była to hala o powierzchni szkolnej sali gimnastycznej, w której remontowano policyjne radiowozy. Czuć było zapach smarów i benzyny. — Panie, ale to wspaniały potwór — powiedział mechanik

wychodząc z kanału pod moim autem. — Sam pan to robiłeś? — Nie, to prezent — odpowiedziałem uradowany. Mechanicy zaglądając pod maskę wehikułu nigdy nie szczędzili mu zachwytów. — Masz pan szczęście — mechanik z niedowierzaniem pokręcił głową. — Zaglądałem do przegubów, bo trochę stukają, chyba po tej kąpieli. Są w porządku, ale niech pan odwiedzi warsztat, niedługo będzie musiał pan je wymienić. To naprawdę wspaniałe autko. — Dziękuję — uścisnąłem dłoń mechanika i wsiadłem za

kierownicę. Pojechaliśmy pod bramę zamku. Przywitał nas tym razem kierownik zmiany. — Jesteśmy pewni, że ta Amerykanka jest na zaniku — Żmija próbowała przekonać go, żeby nas wpuścił do środka. — To niemożliwe! — strażnik uciął dyskusję. — Rano przyjdzie dyrektor i jak on się zgodzi, to możecie nawet rozebrać ten zamek. Rano! — wrzasnął zatrzaskując przed nami furtkę w bramie. — I co teraz? — zapytał Max. — Wejdziemy na zamek — oświadczyłem. — Nie możemy czekać

do rana. — Nie mogę ci na to pozwolić — Żmija stanęła mi na drodze do wehikułu. — Możesz odszukać dyrektora muzeum, obudzić go, przywieźć tu, o ile na to się zgodzi i wtedy rozpocząć poszukiwania — mówiłem odsuwając. — Czas będzie uciekał nieubłaganie. Możesz też mi pomóc i później zająć się formalnościami. — Idę z Pawłem — zgłosiła się Anita. — Ja też — dodał Max, który zrozumiał chyba znaczenie tego, o czym rozmawialiśmy.

— Wariaci! — mruknęła Żmija siadając obok mnie. Zjechałem wehikułem przed wejście do restauracji, gdzie stało już kilka aut gości lokalu. Zaparkowałem między nimi i otworzyłem bagażnik. Tam miałem worek z potrzebnymi mi rzeczami i wziąłem go ze sobą, podobnie jak torbę, którą podałem Żmii. Pobiegłem do wejścia do restauracji. Ze środka dobiegały nas dźwięki muzyki jazzowej. Skręciłem w prawo, w cień pod murami zamku średniego. Gęsiego szliśmy w kierunku bryły Pałacu Wielkich Mistrzów. Za nim natknęliśmy się na wysoki na kilka metrów mur oraz drewniany płot, jaki zwykle stawia się

wokół budów. Na styku muru i płotu było dogodne miejsce do wspinaczki. Stawiałem nogi na cegłach, trzymałem się desek i tak wdrapałem się na mur. Z worka przewieszonego przez pierś wyjąłem linkę z supłami i zrzuciłem ją do przyjaciół. Leżałem na szczycie muru i pomagałem wspiąć się na niego Anicie, Max owi i Żmii. Następnie zrzuciłem linę na teren dawnej fosy i asekurowałem schodzących. Potem zszedłem sam zeskakując na śnieg z wysokości trzech metrów. Znaleźliśmy się na dużym dziedzińcu za Basztami Mostowymi. Skręciłem w lewo, w kierunku uchylonej bramy na teren międzymurza. Cały czas byliśmy

doskonale widoczni, bo wszystko wokół nas było rzęsiście oświetlone. Przeszliśmy przez kolejną bramę i znaleźliśmy się u podnóża murów odwodowych zamku wysokiego, pod mostem zwodzonym. Tu były drzwi, na szczęście niezamknięte na zamek. Uchyliłem je, a zawiasy zaskrzypiały. Założyłem na czoło specjalną latarkę używaną przez speleologów, a drugą normalną podałem Anicie. Musieliśmy wejść po wąskich, krętych schodach prowadzących do jednej z wieżyczek strażniczych przy bramie zamku wysokiego. Drzwiczki na górze także były niezamknięte. Uchyliłem je nasłuchując

czyichś kroków. Zgięty w pół wyszedłem do międzybramia. Zerknąłem w kierunku dziedzińca zamku średniego, w stronę wejścia na zamek wysoki. Starałem się wypatrzyć czujniki systemu alarmowego i kamery, ale nigdzie ich nie dostrzegłem. To pomarańczowe światło sprawiało, że wszystko wokół miało ceglany kolor. — Co teraz, Różowa Pantero? — wyszeptała Żmija. — Max, Anita — przywołałem ich. — Pójdziecie do kaplicy Świętej Anny i w krypcie sprawdzicie, czy nie ma tam Christiny. — My poszukamy na zamku wysokim. — Jeśli jej tam nie będzie,

to co mamy robić? — dopytywała się Anita. — Przejdźcie tarasami dookoła zamku, zajrzyjcie we wszystkie zakamarki i wróćcie do tej wieżyczki. Tu na nas zaczekajcie. Max i Anita przemknęli na taras, a ja i Żmija poszliśmy w kierunku przejścia bramnego na dziedziniec zamku wysokiego. Wchodząc w ciemności zgasiłem latarkę. Widzieliśmy tylko słaby blask światła przed nami. Z worka wyjąłem pojemnik z wodą w aerozolu, której można było używać na przykład w czasie upałów do zwilżenia sobie twarzy. Przed każdym krokiem rozpylałem chmurę przed sobą.

— Co ty wyprawiasz? — Żmija dziwiła się. — Z tablicy w dyżurce strażników zapamiętałem, że mają tu czujniki — wyjaśniłem. Pamięć mnie nie myliła. W połowie przejścia zobaczyliśmy w chmurze ledwo widoczne czerwone, poziome kreski biegnące w poprzek korytarza. Urządzenia ukryto w niewielkich otworach w niszach po bokach. Odległość dwudziestu centymetrów między czerwonymi kreskami wykluczała możliwość prześliźnięcia się między promieniami lasera. Wyprostowałem się, żeby sprawdzić, jak wysoko umieszczono czujniki.

Sięgały do trzech metrów wysokości. Pod łukiem zostawało około osiemdziesięciu centymetrów wolnej przestrzeni. — Jak chcesz to przejść? — Żmija z niepokojem patrzyła na ledwo widoczne w rozmywającej się chmurze wody czerwone kreski. Poświeciłem latarką ku stropowi. Były tam umieszczone metalowe haki, na których w czasach, kiedy zamek zamieniono w koszary i magazyn, wisiały lampy. Jeden z nich znajdował się kilkanaście centymetrów za linią czujników. Zarzuciłem cienką i mocną linę wspinaczkową na jeden z haków od strony mostu zwodzonego, pokazałem,

by Żmija usiadła mi na ramionach i przełożyła końcówkę liny przez hak ponad czujnikami. Potem opuszczała koniec liny uważając na promienie czujnika. Teraz trzymałem oba końce i nie mogłem nawet drgnąć, bo w każdej chwili mogłem uruchomić alarm. Żmija korzystając z napiętej liny przeszła na drugą stronę. Ostrożnie przerzuciłem jej worek i torbę. Ona założyła pętlę na kolejny hak, a ja przygotowałem na haku po mojej stronie specjalny węzeł, który można było rozwiązać jednym szarpnięciem. Udało mi się przejść do Żmii i chwilę odpoczywałem pod murem. — To było niezłe — Żmija

poklepała mnie po ramieniu. — Wysportowani złodzieje mogliby wej ść na zamek. — Tylko po co, skoro najcenniejsze zbiory są na zamku średnim, a tu, jak zauważyłem, sale muzealne z gotyckimi zabytkami mają doskonałe alarmy. Na szczęście one nas nie interesują. — Tylko co? — Studnia. — Na dziedzińcu? — W kuchni. Szliśmy rozpylając przed sobą chmury wody i tak doszliśmy pod krużganki wokół dziedzińca. Najpierw zmieniłem barwę światła w mojej

latarce na fioletową, mniej rzucającą się w oczy dla obserwujących teren na czarno–białych ekranach. Nasze ciemne ubrania i filar dodatkowo maskowały nas w cieniu. Teraz uważnie obejrzałem zamek w szerokich drzwiach kuchni. W muzeach, nawet w starych zamkach, można zamontować system rejestrujący poruszenie języka zamykającego zamek. Na szczęście takiego tu nie było. Kuchnia zamkowa tak naprawdę składała się z trzech części. Wchodziło się do części środkowej, dawnej piekarni. Na prawo od niej był piec chlebowy, na lewo kuchnia właściwa z ogromnym piecem do gotowania potraw. Z kuchni przechodziło się do magazynu,

pod którym była studnia, zwana „Męczennicą”. Sale były zabezpieczone wąskimi, zakratowanymi oknami i nie zgromadzono tu żadnych zabytków. Nie było tu więc czujnika ruchu. Zwróciłem na to uwagę, kiedy oglądaliśmy tablicę w centrali strażników. Wyjąłem wytrych i ostrożnie otworzyłem drzwi. Skrzypnęły. Wśliznęliśmy się do środka. Najpierw sprawdziłem, czy rzeczywiście nie widać tu czerwonym oczek czujników ruchu. Nie było takich. Przekręciłem wytrych w zamku i poprowadziłem Żmiję do dawnej zamkowej kuchni. — Słyszysz?! — Żmija nagle chwyciła mnie za ramię

— Co? — Teraz! Rzeczywiście usłyszałem coś, co brzmiało jak zawodzenie. Ktoś strachliwy mógłby uznać to za użalanie się ducha. — Bingo! — zatarłem ręce z zadowolenia. — Czemu się tak cieszysz? — Ten znak — poświeciłem na kreski na kamieniu cembrowiny kuchennej studni — oznacza „pod ziemią”. To pułapka. — O czym ty mówisz, przecież dowodziłeś, że skrytka musi być pod ziemią. — I jest, ale nie tu. Ludzie

rzadko mają w sobie dość pokory. Powiedzmy, że wchodzisz na zamek wysoki, znasz system znaków używanych w Ziemi Świętej przez krzyżowców. Mogłaś poznać go przypadkiem, ale przy bramie widzisz znak „coś ukrytego”. Trafiasz do kuchni i tu masz kolejną wskazówkę. — Gdzie ta pułapka? — Do kuchni przychodziła tylko służba, kuchmistrz, a zwykli zakonnicy czy goście Zakonu nie mieli czego tu szukać. Ten znak ma wprowadzić do podziemi człowieka nazbyt pazernego. Pan Jaromir podsłuchał w Gdanisku część naszej rozmowy o tej studni, doniósł o tym

Christinie i ona tu weszła. Pomóż mi! Studnia była przykryta ogromną i ciężką drewnianą klapą, do której umocowano dwa metalowe ucha. W jedno z nich wsunąłem drążek drewnianej łopaty do wyciągania bochenków z pieca. Policjantka pomogła mi i odsunęliśmy pokrywę. — Powiedz mi, jak Christina mogła tam niepostrzeżenie wejść? — zapytała Żmija. — Dowiemy się tego właśnie od niej. Ze studni powiało stęchlizną, wilgocią i chłodem. Zauważyłem po wewnętrznej stronie cembrowiny ślady otarcia warstwy brudu na kamieniach

pod żelaznym kółkiem umocowanym do ściany. — Tam Christina przywiązała linę i zeszła do studni — pokazałem Żmii ślady. Z worka wyjąłem swoją linę i zrobiłem to samo co Amerykanka. — Czekaj, teraz możemy wezwać pomoc — Żmija chwyciła mnie za ramię. — Ile czasu potrwa, nim ktoś nas posłucha i zorganizuje wyprawę do studni? Może tam Christina jest uwięziona w jakiejś dziurze, a może jest ranna? Gdyby coś mi się stało, masz wezwać pomoc. Chwyciłem linę i zacząłem

schodzić. — Christina! — zawołałem. Odpowiedziało mi tylko echo. Na kamiennej cembrowinie pokrytej wieloletnim szlamem i nalotem widziałem ślady, gdzie Christina stawiała stopy. — I co? — pytanie Żmii zostało zwielokrotnione przez echo, które powtarzało je z ogromną mocą. Kiedy świeciłem pod nogi, w oddali widziałem w wodzie słaby odblask światła mojej latarki. Najpierw natknąłem się na płytką na metr niszę. Było w niej maleńkie okienko. Zajrzałem tam. To był wąski i bardzo

długi korytarzyk prowadzący w stronę „Męczennicy”, ale zasypany gruzem. Po śladach widziałem, że Christina także tu zaglądała. Zsuwałem się niżej. W pewnym momencie dostrzegłem wyryty w kamieniu znak „na wysokości oczu”. Zacząłem się rozglądać w poszukiwaniu kolejnych wskazówek. — Co tam? — Żmija niepokoiła się. — Kolejna wskazówka! — odpowiedziałem. Teraz oprócz własnego głosu usłyszałem także przerażające wycie dobiegające jakby z wnętrza otaczających mnie murów. Zjechałem

jeszcze trzy metry. Wyraźniej słyszałem, jak chlupocze woda, do której wpadają kawałki zaprawy usypującej się spomiędzy kamieni cembrowiny i znalazłem się oko w oko z kolejnym gankiem. Na ścianie, na prawo od wejścia, był następny symbol: „bezpieczna droga”. Pamiętałem opowieść szefa o tym, jak szukał skarbu templariuszy we wsi Kortumowo. Tam też wszedł do studni, także znalazł się przy ganku, ale autor wskazówek wyraźnie podał głębokość, na jaką trzeba było zejść. Tu chciwi poszukiwacze skarbu templariuszy kolejno wchodzili do pierwszego napotkanego ganku, który prowadził ich

do pułapki. Trzymając się liny i opierając stopami o próg ganku wychyliłem się i świeciłem niżej szukając kolejnego wejścia. Ostrożnie zjechałem jeszcze niżej, aż w promieniu latarki znalazła się ciemna jak smoła powierzchnia wody i ściany studni, w których nie było żadnych otworów. — Co ty wyprawiasz?! — krzyczała Żmija. — Sprawdzam studnię! — Christina jest na dnie? — Nie! Teraz wspinałem się do ominiętego przeze mnie korytarzyka. Był wysoki na półtora metra, szeroki na metr, zbudowany z cegieł ze sklepieniem

kolebkowym. Zostawiłem zwisającą linę i kucając przeszedłem cztery metry do zakrętu, za którym korytarz robił się wyższy i szerszy. Nim skręciłem, obejrzałem ściany. Na jednej z cegieł, dokładnie na wysokości oczu dojrzałem znak „zamknięta droga”. Ciekawe czemu, skoro korytarz prowadził dalej, był wygodny i suchy. — Christina! — krzyknąłem. Gdzieś, z głębi korytarzy coś zawyło, a może było to tylko złudzenie? Ostatnie ostrzeżenie spowodowało, że byłem nadzwyczaj czujny. Wiedziałem, że jeśli popełnię błąd, to mogę zapłacić wysoką cenę. Robiąc kolejne kroki

uważnie lustrowałem ściany, podłogę i sufit. Tak przeszedłem sześć metrów, skręciłem w lewo i znalazłem się w jakimś niewielkim pomieszczeniu. Z lewej strony dostrzegłem słabe światło. Zrobiłem krok w tamtą stronę i zamarłem w bezruchu. — Paweł! — usłyszałem swoje imię. Rozejrzałem się. Był to pokoik szerokości trzech i długości około czterech metrów z murkiem, za którym widać było wąskie okienko. Chciałem zrobić krok w tamtą stronę. — Paweł, to ty? — rozpoznałem głos Christiny. — Tak.

— Stój, nie ruszaj się. — Czemu? — Przy okienku jest zapadnia! Poświeciłem latarką w tamtą stronę. Rzeczywiście, ktoś zaprojektował salę tak, że światło w okienku kusiło, aby podejść i sprawdzić, ale nie oświetlało dziury w podłodze. Ostrożnie zbliżyłem się do tego miejsca. Otwór był zapadnią przykrytą drewnianą pokrywą. Już od dawna nie był przykryty, ale na cegłach zauważyłem ślady, że Christina wpadła właśnie tam. Poświeciłem w dół, ale zobaczyłem tylko strome ściany i studnia skręcała gdzieś pode mnie.

— Christina! — krzyknąłem do otworu. — Paweł, nie odchodź! Gdzie ty jesteś?! — słyszałem Christinę, jakby stała w sali. Wyprostowałem się i spojrzałem w okienko. Wychodziło ono chyba na studnię na dziedzińcu zamku wysokiego. Przeszedłem na środek pokoju i na ścianie, na prawo od wejścia, zauważyłem otwór. Zbliżyłem się do niego. — Christina! — krzyknąłem do niego. — Słyszę cię! — Amerykanka ucieszyła się. — Nic ci nie jest? Jesteś cała?

— Chyba skręciłam nogę w kostce. — Wpadłaś do tej zapadni? — Tak. — Zaraz do ciebie zejdę! — Nie dasz rady. Jak tu spadłam, zaraz za mną posypały się ściany. Tam teraz jest masa gruzu. Nade mnąjest jakaś studnia, więc musi być też inne wejście do podziemi. Spróbuj je odszukać! Ja nie wiem, gdzie ono może być! Usiadłem na podłodze i intensywnie myślałem. Jak klatki na filmowej kliszy przewijałem w pamięci obrazy ważnych miejsc na zamku, obrazy tego, co uważałem za istotne.

— Paweł! — rozległo się histeryczne wołanie Christiny. — Jestem i myślę, gdzie jest prawdziwe wejście. — To była pułapka. Przede mną wpadło tu jeszcze dwóch ludzi. — Skąd wiesz? — Leżą tu ich pogruchotane szkielety. — Trzymaj się! Wyciągniemy cię! Wstałem i ruszyłem korytarzem do cembrowiny kuchennej studni. Dotarłem do wyjścia, chwyciłem linę i wciągnąłem się po niej. — Już myślałam, że się zabiłeś, ale do tego jednego

potępieńczego głosu wkrótce doszedł drugi i pomyślałam sobie, że to ty i jeszcze żyjesz. Co tak długo tam siedziałeś? — Żmija trajkotała jak nakręcona. Sprawdziłem na zegarku. Była pierwsza w nocy. — Christina wpadła do zapadni. Żyje, ale jest w pułapce, do której jest dojście inną drogą. To wejście było pułapką, niczym więcej. A gdzieś jest drugie, jak sądzę, prowadzące do skrytki — relacjonowałem. — Gdzie? — Mam pewien pomysł — uśmiechnąłem się zwijając linę.

Zasłoniliśmy cembrowinę i wyszliśmy na dziedziniec. Martwiło mnie, że znowu przyjdzie nam w skomplikowany sposób pokonywać zabezpieczenia w bramie, kiedy nagle na zamku rozległy się dzwonki alarmowe. Spłoszeni najpierw aż kucnęliśmy. — Co się stało? — zdezorientowana Żmija nerwowo rozglądała się na wszystkie strony. — Max i Anita — wyjaśniłem. Nie było sensu ukrywać się, więc rzuciłem się w kierunku zwodzonego mostu nie zważając na promienie lasera. Wpadliśmy do międzymurza. Z naprzeciwka nadbiegała falanga

strażników uzbrojonych w latarki i zapewne broń krótką. Z lewej strony, z tarasu wbiegli Max i Anita. — Ten wariat szarpał za wszystkie możliwe drzwi — wyjaśniła Anita. — W dół! — rozkazałem widząc, że kilku strażników zaczyna sięgać do kabur z bronią. Pierwszy rzuciłem się po schodach. Nie dało się po nich szybko zbiegać. Za sobą słyszałem krzyki, łomot wielu butów. Wypadłem do fosy, za mną Żmij a, Anita i Max. — Wy tam! — pchnąłem

ich w stronę Baszt Wodnych. Pociągnąłem Żmiję w kierunku Wieży Kleszej. Kiedy byliśmy pod nią, do fosy wysypali się strażnicy muzealni. Większość rzuciła się w pościg za Maxem i Anitą. My, ukryci w cieniu, pozostaliśmy niewidoczni. Nieustannie ciągnąłem Żmiję za rękę, przez międzymurze, u podnóża kaplicy Świętej Anny, i tu zatrzymałem się na chwilę. — Co się stało? — Żmija zaniepokoiła się. — Mam pewien pomysł — odpowiedziałem. Dopiero w środku nocy, ścigany przez strażników za włamanie na teren zamku, uświadomiłem sobie, że wiem,

gdzie powinienem szukać wejścia do skrytki. Teraz, kiedy poszedłem tropem Christiny, byłem przekonany, że takie podziemia istniały. Za nami rozległ się odgłos kroków. Musieliśmy uciekać. Biegliśmy naokoło zamku między murami obronnymi, pod filarami Gdaniska. — Wchodź — powiedziałem do Żmii zatrzymując się przy drewnianym słupie podtrzymującym ganek obronny środkowego pasa murów obronnych zamku wysokiego. Policjantka nie zwlekając ani chwili wskoczyła mi na ramiona i wdrapała się na górę. Podskoczyłem, podciągnąłem się i po chwili stałem tuż

obok niej, plecami do blanków, skulony pod drewnianym daszkiem. Trzech strażników przebiegło pod nami. Na nasze szczęście na tej ścieżce nie było śniegu, więc nie widzieli, czy pobiegliśmy dalej, czy też gdzieś się ukryliśmy. — Myślisz, że złapiąMaxa i Anitę? — Żmija szeptała mi do ucha. — Tak. — Wystawiłeś ich? — Skoro alarm i tak się włączył, to strażnicy nie spoczęliby, dopóki by kogoś nie dopadli. Anita jest bystra, więc wytłumaczy, że weszli do środka, żeby szukać narzeczonej Maxa. Ciekawe, czy strażnicy przypomną sobie

o nas i zapytają, gdzie się podzialiśmy? — Raczej wryliśmy się im w pamięć — Żmija cicho roześmiała się. — Odpocznijmy — zaproponowałem. Usiadłem oparty o mur i z torby wyjąłem kanapki. Jedną podałem policjantce. — Chcesz teraz jeść? — zdziwiła się. — Kiedy Christina gnije w podziemiach? — Skruszeje, to nie będzie taka pewna siebie — żartowałem. — A ty? Widzę, że zaczynasz zachowywać się jak macho pewny zdobyczy.

— Zaraz dodasz, że wszyscy faceci są tacy sami? — Żebyś wiedział. — Musimy zebrać siły, ale chcę też coś przemyśleć. — Czemu stanąłeś tam pod murem? — Przypomniałem sobie o kaplicy Świętej Anny. Poszukując tego celtyckiego skarbu i znaków krzyżowców, trafialiśmy na sygnały związane z chrześcijaństwem. Tam próbowaliśmy doszukiwać się drugiego dna. Jednak wszystko może być o wiele prostsze, niż sobie to wyobrażamy. — Jak dotąd mówisz bardzo tajemniczo.

— Skarb miał przyjechać na te ziemie. Czy przybył tu to gotowej skrytki, czy dopiero ją dla niego szykowano? — Bezpieczniej było ukryć go w gotowym schowku. — Zakładamy więc, że fachowcy murarze związani z templariuszami brali udział w budowie malborskiego zamku. Mogli to robić. Przygotowali oni tu ukryte pomieszczenie i, jak się dziś przekonałem, pułapki. W dekoracjach na zamku ukryli wskazówki. — Powiedz, gdzie jest ta skrytka! — Żmija ścisnęła mnie za ramię.

— Ten mityczny celtycki skarb to panteon celtyckich bóstw. — Tak! — Pamiętasz wywody Christiny, z których wynikało, że templariusze poszukując Świętego Graala, stali się spadkobiercami celtyckiej mitologii przyswojonej przez etos chrześcijańskiego rycerstwa. Patronka kaplicy z grobami wielkich mistrzów, święta Anna, była matką Maryi, czyli babcią Jezusa Chrystusa. W celtyckiej mitologii istniało bóstwo o imieniu Danu, matka generacji młodych bóstw celtyckich, występująca w opowieściach druidów jako echo, wspomnienie starych czasów...

— Jak babcia? — wtrąciła Żmija. — To może wydawać się naciągane, ale kiedy będziemy przy kaplicy, zrozumiesz, o co mi chodzi. Powiem ci jeszcze tylko, że Danu była boginią zarówno żyzności i urodzaju, jak też śmierci, zniszczenia i nędzy. Dzwonki alarmowe na zamku powoli cichły, widzieliśmy na moście zwodzonym migające światła latarek. — Chcesz ryzykować przej ście tą samą drogą przez suchą fosę i tymi wąskimi schodami do góry? — dopytywała się moja towarzyszka. — Masz lęk wysokości? — zerknąłem na widoczny na lewo od nas

budynek młyna i jego stromy, dwuspadowy dach. — Odpada — stanowczo stwierdziła policjantka widząc, co mam na myśli. — Będziesz mogła mnie aresztować za wielokrotne włamanie — wyjąłem pęk wytrychów. Zjedliśmy kanapki, napiliśmy się herbaty i podszedłem do drzwi młyna. Bez trudu otworzyłem nieskomplikowany zamek, przeszliśmy przez ciemne pomieszczenie i dotarliśmy na ganek przy tarasie zamku wysokiego. Nie ruszyliśmy w kierunku bramy, tylko w prawo, przez dawne ogrody. Zastanawiałem się, gdzie Max mógł

uruchomić system alarmowy i kiedy zobaczyłem wciąż migające czerwone światło ostrzegawcze w Domku Ogrodnika, w którym mieściły się pracownie konserwatorskie, wszystko zrozumiałem. Doszliśmy do wejścia do kaplicy Świętej Anny. Od tej strony obraz w portalu miał jakby trzy poziomy. Poświeciłem na najniższy. — Danu była boginią śmierci, zniszczenia i nędzy — mówiłem do Żmii. — Nie zwracaj uwagi na religijną wymowę tych rzeźb, tę związaną ze świętą Anną. Spójrz. Widzisz tę postać w koronie, na lewo od niej, w rogu obraz zniszczenia, pochylony krzyż? Na prawo żebrak

siedzi na progu dziwnego budynku o płaskim dachu, zwieńczonego czymś w rodzaju korony. Z czym kojarzy ci się ta budowla? — Dawniej żebracy przesiadywali między innymi przed kościołami. — Zwróć uwagę na kształt okna i zajrzyj do środka kaplicy... — zachęcałem policjantkę. — Weszła do kaplicy i spojrzała w prawo. — Takie samo! — szepnęła podniecona. — Żebrak niewątpliwie siedzi przed jakaś świątynią, która ma identyczne okno jak ta kaplica. Do tego

budynek wygląda jakby był częścią czegoś, a ta koronka u góry może wskazywać na wzniosłość takiego miejsca, czyli na przykład grobowiec wielkich mistrzów, bo tym w gruncie rzeczy była ta kaplica. Weszliśmy do środka. Musiałem uważać, aby promień latarki nie był skierowany w okno, bo to mogłoby zaniepokoić kogoś, kto by patrzył na budynek zamku i znów mielibyśmy straż muzealną na karku. Żmija czatowała raz przy jednych, raz przy drugich drzwiach wypatrując, czy ktoś nie nadchodzi, a ja oglądałem ściany kaplicy. Nigdzie nie znalazłem żadnego znaku. Wróciłem na drewniany pomost przeprowadzony nad

dziurą w sklepieniu krypty. — Idziemy na dół — powiedziałem do policjantki. — Tam jest wejście. — Skoro od razu wiedziałeś, to po co to wszystko sprawdzałeś? — Żeby mieć pewność — szepnąłem opuszczając ją do dziury, tej samej, przez którą wchodziliśmy, by uwolnić skrępowaną przez Lemona Christinę. — Skąd wiedziałeś, że akurat tu jest wejście? — zapytała mnie świecąc po ścianach. Z mojej torby, którą miała Żmija, wyjąłem aparat cyfrowy i na ekranie

wyświetliłem policjantce obraz portalu od strony drugiego wejścia. Powiększyłem obraz dolnej partii rzeźby. — Policz, ile jest tych postaci — poprosiłem j ą. — Jedenaście — powiedziała, kiedy policzyła. — Dwunasty jest ten maszkaron. — Jedenaście figur. Tyle, ilu pochowano tu wielkich mistrzów... — Przecież chowano ich tu po tym jak powstała ta kaplica — ripostowała Anita. — Twórcy krypty nie wiedzieli, ilu mistrzów tu spocznie, ale tyle przygotowali nisz grobowych —

poświeciłem po ścianach. Mimo wojennych zniszczeń można było doliczyć się, ile przygotowano miejsc pochówków. — Ten maszkaron, jak go nazwałaś, bardzo przypomina jakieś pogańskie bóstwo i wychodzi z czegoś, co wygląda jak drzwi, wejście do jamy. Dwunasta nisza to wejście do podziemi. — A gdzie ona jest? — Żmija wodziła wzrokiem po ścianach. Podłogę miejscami pokrywały marmurowe płyty układające się w mozaikę, ale wszystkie miały ryty przypominające znak „na ziemi”. Wyglądało to jak zabieg artystyczny. Pochylony, oglądałem posadzkę, potem

zacząłem wędrować wzdłuż ścian. — Ta krypta to dobre miejsce — mówiłem, jakbym sam siebie chciał przekonać do tej teorii. — Przecież to ciche i rzadko odwiedzane miejsce. Wydaje mi się, że także najmniej narażone na zniszczenie. W czterech rogach były zamarkowane ćwiartki kolumn ozdobionych figurami różnych zwierząt i roślin. Na jednej z nich, tej w południowo–zachodnim rogu, znalazłem tę samą poczwarę co na portalu. Uważnie badałem kolumnę tuż przy ziemi. Znalazłem szparę szerokości pięciu centymetrów. Wyjąłem z worka nóż i wsunąłem go w otwór. Poruszyłem

w prawo i w lewo. Czułem tylko opór. Zostało mi tylko pchnąć. Od razu poczułem, że to o to chodzi, tylko po tylu latach wszystko nie działało jak należy. Żmija widząc moje wysiłki próbowała pomóc mi napierając całym ciałem na moje ramię. Wspólnym wysiłkiem spowodowaliśmy, że kolumna drgnęła i zaczęła unosić się, jakby była na zawiasie. W rzeczywistości, gdzieś nad naszymi głowami, nad sklepieniem musiała być ukryta przeciwwaga, mechanizm działał bowiem jak wahadło. Powstał otwór szerokości czterdziestu centymetrów i wysokości niewiele ponad metr. Kiedy poświeciłem do środka, zobaczyłem

tylko drobinki kurzu wirujące w powietrzu i błyszczące ślepia szczurów. Dwa zwierzątka przyglądały nam się z zainteresowaniem. — Jak oni chcieli przez to przechodzić? — zastanawiała się Żmija. — Mnich bez zbroi pewnie by się przecisnął — roześmiałem się. — Ludzie wtedy też nie byli takimi olbrzymami jak teraz. Idziesz ze mną? — Ktoś musi obronić cię przed szczurami — zadecydowała poprawiając kaburę z pistoletem. Wyrwałem kartkę z notesu, na której napisałem, gdzie należy nas szukać i pierwszy wkroczyłem do podziemi.

Schodziliśmy po ceglanych schodach wąskim korytarzykiem. Za nami kolumna opadła głucho uderzając o podłoże. Szczury pierzchły przed nami. Szliśmy przygarbieni, ocierając się ramionami o ściany. Znowu zastosowałem metodę badania przejścia przed każdym krokiem. Nigdzie jednak nie spotkałem żadnego znaku. Tak przeszliśmy kilkanaście metrów, aż ujrzałem wyraźnie umieszczone obok siebie symbole „zamknięta droga” i „pod ziemią”. — Paweł?! — usłyszeliśmy krzyk Christiny. Poświeciłem przed siebie. W podłodze zobaczyłem okrągły otwór o

średnicy około metra. Podszedłem do jego krawędzi i poświeciłem w dół. Zobaczyłem wymęczoną, brudną twarz Christiny. — Jesteś! — ucieszyła się. Była około pięciu metrów niżej, na dnie okrągłej komnaty, której sklepienie było uformowane w kształt lejka, a my staliśmy na szczycie wąskiego otworu. Nie sposób było samemu wydostać się z takiej pułapki. Wyjąłem liny, pokazałem Żmii, jak ma się zaprzeć i zabezpieczać mnie podczas zjazdu. Po kilku sekundach byłem już przy Christinie, która rzuciła mi się na szyję. — Jak dobrze — mówiła zalewając się łzami. — Po tym jak z

tobą rozmawiałam, wiedziałam, że przyjdziesz, ale... — szlochała i reszta była już niezrozumiała. Przytuliłem ją, głaskałem po plecach, pocieszałem. Kiedy Amerykanka uspokoiła się, przywiązałem ją do liny. Teraz Żmija wciągała Christinę, a ja obejrzałem pomieszczenie. Miało pięć metrów średnicy i jeden otwór w suficie, którym tu zszedłem i drugi, wyglądający jak zsyp w ścianie. Nim to właśnie Christina zjechała tu, by dołączyć do dwóch szkieletów. Kości jednego były rozrzucone na wszystkie strony, a wokół drugiego leżały drobne metalowe przedmioty. Przyglądałem się monetom.

Najstarsze pochodziły chyba z drugiej połowy XV wieku. Mogłem domyślić się tego tylko po ledwo widocznym układzie napisów. Drugą część monet stanowiły pruskie marki z końca XIX wieku. Były też rozbita lampa naftowa, scyzoryk, wojskowa sprzączka od pasa, guziki z pruskiego munduru. Obejrzałem też otwory wyglądające jak dziury kominów wentylacyjnych. To pewnie przez nie do góry dochodziły „głosy potępionych”, które Żmija słyszała czekając na mnie w zanikowej kuchni. Wciągnąłem się po linie do obu pań. Żmija obejrzała kostkę Amerykanki i zaproponowała, że powinniśmy zawrócić i pojechać do szpitala.

— Nigdy w życiu, nie tak blisko od odkrycia — Christina poderwała się. Po przeskoczeniu przez dziurę krzyknęła z bólu, ale szybko zaczęła się oddalać. — Poczekaj! — wołałem. — Już raz pośpiech i chęć szybkiego odnalezienia skarbu zgubiły cię! Spakowałem liny i pobiegłem za Amerykanką. Gdzieś mignął mi na murze znak „skarb zabezpieczony pułapkami”, kiedy zobaczyłem po bokach korytarza dwie dziwne nisze sięgające aż na środek chodnika. — Stój! — krzyczałem do Christiny. — Nie zatrzymasz mnie! —

zawołała. Przed nią było coś w rodzaju wąskiej grobli długości trzech metrów między dwiema głębokimi rynnami. Na podłodze był wyraźny symbol: „Idź za głosem serca”. Zajrzałem do nisz po bokach. Zobaczyłem w nich ogromne obrobione kamienie przypominające żarna. Christina kulejąc stawiała niepewne kroki, zachwiała się, oparła ręką o wystającą ze ściany cegłę. Cegła wsunęła się w ścianę i zniknęła z głośnym stukotem. Amerykanka stanęła opierając się o ścianę. Z odległości kilku metrów widziałem, jak cegły pod nią zaczynają się zapadać, w ścianach nagle coś zaczęło chrobotać.

Odepchnąłem w stronę kaplicy Żmiję, która podziwiała nisze, a sam rzuciłem się w stronę Christiny. Wysunąłem do przodu ręce, skoczyłem, w locie chwytając Amerykankę. Zatrzymaliśmy się na krawędzi dziury, który powstała w miejscu, gdzie stała Christina. Spojrzałem tam, skąd przyszliśmy. Z nisz wytoczyły się kamienie, które z głośnym łomotem uderzyły o siebie, odbiły i znowu zderzyły. — Biegnij po pomoc! — krzyknąłem do Żmii. — Korytarz zaraz runie! Policjantka w lot pojęła niebezpieczeństwo i pobiegła w stronę kaplicy. Pociągnąłem Christinę, która z

przerażeniem patrzyła na zamkniętą kamieniami drogę odwrotu, na otwór pod nami głęboki na trzy metry, wypełniony cegłami i skierowanymi ku górze żelaznymi, pordzewiałymi grotami, na których pokaleczyłby się każdy, kto by tam wpadł, oraz na cegły, które w korytarzu zaczęły sypać się ze stropu. — Chodźmy — pociągnąłem Christinę za sobą. Po trzech metrach doszliśmy do schodów, które serpentyną prowadziły w dół. Oceniałem, że zeszliśmy około sześciu metrów, aż znaleźliśmy się w komnacie, która swoim wyglądem kompletnie nas zaskoczyła. Staliśmy na

marmurowej posadzce, na której czarne i białe płyty układały się w znak „módl się do Boga”. Cztery szerokie kolumny romańskie podpierały sklepienie krzyżowe. Pod ścianami były ustawione podesty z czarnego marmuru. Na nich znajdował się panteon celtyckich bóstw. Tego, że on tu był, mogliśmy jedynie się domyślać. Wszystko wokół nas było podziurawione odłamkami i opalone. Na podłodze znalazłem charakterystyczne skrzydełka pocisku moździerzowego. — Wystarczył jeden przypadkowy pocisk, szansa jak jeden do miliona, żeby tak trafić, a wszystko zostało zniszczone — powiedziałem patrząc na otwór wentylacyjny w

suficie, przez który wpadł do środka pocisk moździerzowy. — Nie! — Christina płakała opierając czoło o postumenty. Podszedłem do jednego z nich. Ciemna masa, w którą były wtopione żyłki złota, nie pozostawiała wątpliwości, że posągi celtyckich bóstw były wykonane z bursztynu, nawet w czasach krzyżackich prawie tak samo cennego jak złoto. — Czemu to się musiało stać?! — Christina zawodziła. Zainteresował mnie pojemnik od niemieckiej maski przeciwgazowej pozostawiony w rogu pomieszczenia. Ostrożnie otworzyłem go podważając

okrągłe wieczko. W środku była kartka z kolumną ogłoszeniową jednej z niemieckich gazet. Zerknąłem na datę. Gazetę wydrukowano w styczniu 1945 roku. Nad nagłówkiem ktoś napisał ołówkiem jedno zdanie: „Daj znać, jeśli przeżyjesz”. — Po co było to wszystko? — Christina wycierała łzy. Nie miałem ochoty dyskutować z nią na temat ludzkiej chciwości i bezsensu wojen. — Czemu tamten korytarz się zawalił? — Christina uspokoiła się. — Skąd wiedziałeś, że tam jest pułapka? — Był znak „idź za głosem

serca”. Powinnaś była przejść bez opierania się o ścianę. Ty postanowiłaś z chorą nogą dalej szukać skarbu i to cię zgubiło. Straciłaś równowagę, dotknęłaś cegły, która spadając spowodowała zawalenie się przejścia i zwolnienie blokad przytrzymujących te dwa kamienie. Zauważyłaś, że zamknęły one przejście tuż nad krawędzią pułapki? — To jak my teraz stąd wyjdziemy? — Możemy czekać, aż nas odkopią, ale jeśli zawalił się cały korytarz aż do kaplicy, może potrwać to nawet tydzień. Drugie wyj ście to te drzwi — poświeciłem w róg obok kamiennej płyty, na której był

wyrzeźbiony siedzący jeleń — wyobrażenie celtyckiego bóstwa Cernunnosa. Krótkim korytarzem doszliśmy do podziemnego kanału. Woda, sięgająca do kostek, była przeraźliwie zimna. Wąska struga płynęła środkiem przejścia wypełnionego szlamem. Postanowiłem, że najpierw pójdziemy z prądem, a więc w stronę Nogatu, jeśli nie mylił mnie zmysł orientacji. Brodziliśmy w strasznie śmierdzącym błocie, aż dotarliśmy do ściany, w której, tuż nad powierzchnią błota, było przejście wysokości sześćdziesięciu centymetrów. Zatykając nosy przeczołgaliśmy się tamtędy i

znaleźliśmy się w budynku dawnego młyna. Pomogłem Christinie wspiąć się po belkach konstrukcji budynku na drewniany chodnik i drzwiami, którymi już dziś przechodziłem, wyszliśmy na ganek. Christina głęboko wdychała świeże powietrze. — Rany, jak ja ci się odwdzięczę za pomoc? — westchnęła patrząc mi głęboko w oczy. — Opłacisz ogłoszenie w jednej z gazet — uśmiechnąłem się.

ZAKOŃCZENIE Nie śledziłem uważnie procesu sądowego, jaki mieli pan Jaromir i Lemon. Wiem, że Żmija awansowała. Muzealnicy mieli zmartwienie, skąd wezmą pieniądze na zbadanie i zabezpieczenie odkrytych przez nas podziemi. Podobno Christina obiecywała pomoc, ale czy miała zamiar dotrzymać słowa? Nikt nie zaprosił mnie nawet na ślub Maxa i Christiny, bo takiego ślubu nie było. Nie było mnie stać na wyjazd na ceremonię ślubnąMaxa i Anity na

Hawajach. — Perfekcyjna robota — pan Tomasz poklepał mnie po ramieniu patrząc na zaproszenie do USA, jakie otrzymaliśmy. — Nie spodziewałem się, że ona wyląduje aż tam. Następnego współpracownika wyślesz na Księżyc? Siedzieliśmy w gabinecie pana Tomasza. Nieznacznie uniosłem kąciki ust w słabym uśmiechu. Szef strasznie na mnie nawrzeszczał za tę akcję przeprowadzoną bez żadnego planu, nazbyt żywiołową, w której niepotrzebnie narażałem życie swoje i innych. — Szukasz pracy w Niemczech? — zagadnął mnie.

— Czemu pan pyta? — Dajesz tam ogłoszenia — pan Tomasz podał mi podłużną kopertę z grubego papieru o pięknej, kratkowej fakturze, z nazwiskiem adresata wypisanym błękitnym atramentem. — Odpowiedź na ogłoszenie numer... Rozciąłem kopertę. W środku był odręczny list: Panie Pawle! Gratulują dotarcia do tej dziwnej kaplicy pełnej wykonanych z bursztynu figur bóstw celtyckich. Byłem tam w styczniu 1945 roku, ale chyba pan się na mnie o to nie gniewa? Moim zadaniem było odkrycie, czego na

zamku poszukują panowie Wirth i Lugus. Ten drugi wyjechał z zamku, zanim okrążyli go Sowieci. Ten pierwszy, jak się dowiedziałem od kamratów kombatantów, wytrwał w Malborku do końca. W lesie, w czasie marszu na Wschód, uciekł z konwoju jeńców. Konny patrol dopadł go w lesie i tam zginął. Gdzie, dokładnie nie wiem. Nie wiem, co się stało z Lugusem. To było moje ostatnie zadanie w tej durnej wojnie i bardzo chciałem doprowadzić je do końca. Tak się złożyło, że udało mi się uciec z Malborka jeszcze w lutym 1945 roku. Nie wierzyłem w zwycięstwo, dlatego cieszę się, że tym z SS nie udało się

odnaleźć tego, czego tak szukali. Serdecznie pozdrawiam Franz Nogala

SPIS TREŚCI 083 Pan Samochodzik i ZAMEK W MALBORKU 1 WSTĘP

3

ROZDZIAŁ 1

15

ROZDZIAŁ 2

27

ROZDZIAŁ 3

39

ROZDZIAŁ 4

51

ROZDZIAŁ 5

63

ROZDZIAŁ 6

75

ROZDZIAŁ 7

87

ROZDZIAŁ 8

99

ROZDZIAŁ 9

111

ROZDZIAŁ 10

121

ROZDZIAŁ 11

133

ROZDZIAŁ 12

145

ROZDZIAŁ 13

157

ROZDZIAŁ 14

169

ZAKOŃCZENIE SPIS TREŚCI

187 189