3. - Socjologia

Zajęcia 2 Socjologia Ćwiczenia – Kultura
1. Kultura
Znany polski socjolog Bronisław Malinowski (1884-1942) terminem kultura obejmuje zarówno odziedziczone ludzkie wytwory materialne, jak również dobra, procesy techniczne, idee, nawyki i wartości.
Kultura wg Jana Szczepańskiego :
Kultura to ogół wytworów działalności ludzkiej, materialnych i niematerialnych, wartości i uznawanych sposobów postępowania, zobiektywizowanych i przyjętych w dowolnych zbiorowościach, przekazywanych innym zbiorowościom i następnym pokoleniom.
Kultura
Kultura materialna Kultura niematerialna
Kultura materialna – wszelkie dotykalne, konkretne wytwory społeczeństwa. Stanowią ją różne odkrycia archeologiczne, zachowane wytwory przeszłych pokoleń, jak i wytwory współczesne.
Kultura niematerialna (duchowa) – wytwory będące wynikiem dążeń do ideałów piękna, dobra, prawdy, sprawiedliwości, zbiory idei, wyobrażeń, dzieł sztuki, symboli, obyczajów oraz przedmioty, w których te idee zostały utrwalone.
Kultura jest złożonym, funkcjonalnym systemem, posiadającym swą strukturę wewnętrzną. Składają się na nią:
1. Elementy podstawowe (cechy kultury) – są to takie przedmioty, idee, czynności (wzory tych czynności), które wyznaczają działania i zachowania ważne dla utrzymania i rozwoju grupy.
2. Kompleksy kulturowe (systemy kulturowe) – szersze układy przedmiotów, urządzeń, wyobrażeń, idei, powiązane funkcjonalnie z określonym elementem.
3. Konfiguracje kulturowe – powiązane funkcjonalnie ze sobą kompleksy kulturowe.
Dyfuzja kultur – proces przekazywania wytworów kultury innym zbiorowościom i następnym pokoleniom. Na ogół przyjmowane są przez nie względnie całe konfiguracje kulturowe. Jest to proces wyraźnie przyspieszający rozwój ludzkości. Dzięki procesowi dyfuzji żadne społeczeństwo nie musi samotnie i samodzielnie dokonywać wszystkich kroków prowadzących do wynalazku. Przebieg i dynamika procesu dyfuzji są zróżnicowane i zależą od wielu czynników: cech przekaziciela i odbiorcy oraz cech przekazywanych wytworów.
Czynnikiem, który również wpływa na przebieg dyfuzji, jest prestiż jednostek czy grup przedstawiających element danej kultury. Podobnie - wpływ cech odbiorcy na dyfuzje kultur (wszelkie nowości są łatwiej przyjmowane przez ludzi młodych).
Aby dany element został zaakceptowany przez nowe jednostki czy grupy, musi on spełniać dwa warunki : użyteczności i zgodności. Czasem zależy to od mody.
Wpływ kultury na życie społeczne – 4 mechanizmy tego oddziaływania :
1. Socjalizacja – całokształt oddziaływać środowiska społecznego na jednostkę, wprowadzający ją do udziału w życiu społecznym. W wyniku tego procesu jednostka poznaje kulturę zbiorowości, czyli przyswaja różnorodne zachowania, myśli, poglądy, religię, obyczaje, normy itp. Istota biologiczna istota społeczna
2. Wychowanie – celowe oddziaływanie wychowawcy na wychowanka, zmierzające zwykle do przekazania wychowankowi tylko tych elementów kultury, które są oceniane pozytywnie.
Proces socjalizacji obejmuje wpływ rodziny, szkoły, rówieśników, znajomych, ale także przypadkowych osób, filmów, książek itp.
Wychowanie zaś to proces oddziaływania instytucji wychowawczych, czyli głównie rodziny, szkoły, specjalnie przygotowanych programów telewizyjnych itp. Wychowanie jest więc częścią składową procesu socjalizacji.
Wychowanie to proces na który składa się 10 zjawisk:
1. Globalizacja – dotyczy świata
2. Etatyzacja – obejmuje państwo
3. Nacjonalizacja – odnosi się do narodu
4. Kolektywizacja (uspołecznienie wtórne) – dotyczy klas społecznych
5. Polityzacja, biurokratyzacja i profesjonalizacja – obejmuje organizacje i instytucje
6. Socjalizacja (uspołecznienie pierwotne) – oddziaływanie grup pierwotnych
7. Inkulturacja i personalizacja
8. Wychowanie i jurydyfikacja
9. Kształcenie i humanizacja
10. Hominizacja – dotyczy budowy i funkcjonowania organizmu
Patologia – zaburzenia regularności powyższego dziesięciomianu.
2. Kultura masowa
Zespół treści rozpowszechnianych za pośrednictwem środków masowego komunikowania.
Cechy kultury masowej :
a) kultura masowa to kultura czasu wolnego
b) odwołuje się ona do uniwersalnych zainteresowań odbiorcy
c) na ogół pozbawiona jest treści kontrowersyjnych
d) towarzyszy jej homogenizacja treści (wymieszanie poziomów kultury symbolicznej), homogenizacja upraszczająca (skróty) i homogenizacja przez zestawienie (prezentacja poprzez media przekazów o różnej wartości)
e) jej odbiorcami są najczęściej młodzi ludzie, dlatego wśród wartości upowszechnionych przez nią istotne miejsce zajmuje młodość i sukces