Bochenek Adam - Anatomia czlowieka - podrecznik dla studentow

ADAM BOCHENEK
Profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
ANATOMIA CZŁOWIEKA PODRĘCZNIK DLA STUDENTÓW I LEKARZY.
WSPOŁ-AUTORZY 1909-1928 A.
BOCHENEK, ST.
CIECHANOWSKI.
PR.
KRZYSZTAŁaWlCZE.
LOTH.
K. MAJEWSKI.
J.
MARKOWSKIpod redakcją STANISŁAWA CIECHANOWSKIEGO TOMÓW CZTEIRYwydane staraniem POLSKIEJ AKADE!
Mil UMIEJĘTNOŚCI. 1952-1965 APRAMOWICZ, T. BDIKIEWICZ, ST. MILLER, J.
HURYNOWICZ.
IWASZKIEWICZ, WŁ.
KUBIK.
W. ŁASIŃSKI, FR.
MIEDZIŃSKI, NARKIEWICZ, M. REICHER, R. STOŁYHWO.
W.
SYLWANOWICZpod redakcją MlCHAŁa REICHERA TOMÓW SIEDEM. wydał. MICHAŁ REICHERProfesor Akademii Medycznej w Gdańsku. STWOWY ZAKŁAD WYDAWNICTW LEKARSKICH. ADAM BOCHENEK-MICHAŁ REICHER.
ANATOMIA CZŁOWIEKA
TOM IV
UKŁAD NERWOWY OŚRODKOWY
Napisali JÓZEF MARKOWSKI, OLGIERD NARKIEWICZwspółautorzy STANISŁAW HILLKR, JANINA HURYIIOWICZ, MICHAŁ REICHERprzerobili i uzupełnili WIESŁAW ŁASIŃSKI, OLGIERD NARKIEWICZ, ZOFIA ZEGARSKApod redakcją WIESŁAWA ŁaSlNSKlEGO. w******. WKBSZJNK WYDAWNICTWO LEKARSKIE PZWL. j Copyright by Państwowy Zakład Wydawnictw Cesarskich.
Warszawa 1993 ąi Copyright by Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa 1993, 1997. Podręcznik dotowany przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i dopuszczony do użytku szkolnego przez Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej. Zdjęcia rentgenowskie wykonano w Zakładzie Radiologii Akademii Medycznej w Gdańskau Kierownik:prof. dr med. Witold Grdbowsli. Redaktor ZepóćRedaktor techniczny:żzzyszmfNzlpa Korekto Barbara Młyńmak. ISBN 83-200-21 I 1-1-tom TV. Wydawnictwo Lekarskie PZWLW rszaw a Wydanie W.
Format 85 Objętość:atk, wyd, 42. 2:ark, druk, 30. 5+0. 5 wkł.
CIESZYŃSKA DRUKARNIA WYDAWNICZA ul.
Pokoju 1, 43-400 Cieszm/am. nr 83908-97.
PRZEDMOWA DO IV WYDANIA.
Upłynęło 5 lat od ukazania się trzeciego wydania tomu TV *atomiiczłowieka"Bochenka i Reichera.
Tom ten kończy serię wydawaną na zasadach subskrypcji w układzie tomów:V, 1, 11, III i IV.
W ciągu ostatnich lat nastąpił dalszy znaczny postęp wiedzy anatomicznej i klinicznej w zakresie ośrodkowego układu nerwowego:toteż autorzy starali się dokonać odpowiednich zmian w tekście.
Zupełnie przerobiono dział omawiający budowę komórek nerwowych i glejowych oraz ich połączenia(synapsy).
Trudu tego podjął się prof.
Olgierd Narkiewicz, który opracował też większą część tego tomu.
Procesy rozwojowe anto-i filogenetyczne, pierwotnie przedstawione przez nieodżałowanej pamięci prof.
Hillera, opisała, podobnie jak w poprzednim wydaniu, jego współpracownica, prof. dr Zofia Zegarska.
Wreszcie opony rdzenia kręgowego i mózgowia opisał niżej podpisany.
Zasługi wszystkich tych, których nazwiska wymieniono w przedmowie do wydania z roku 1981, pozostają ich trwałym, niezapomnianym osiągnięciem.
Trudno je przecenić.
Oby trud i ofiarne zaangażowanie wszystkich autorów doprowadziły do rychłego oddania Czytelnikowi, teoretykowi i klinicyście, tego poszukiwanego dzieła. Łódź, styczeń 1997 r. Wiesław sasiński. PRZEDMOWA DO I WYDANIA. Niniejszy tom VI.
Anatomii człowieka"B o che nk a i Rei che r a, który obejmuje układ nerwowy ośrodkowy, odpowiada zamierzonej I części tomu IV przedwojennego wydania podręcznika Bochenka.
O napisanie tej części Polska Akademia Umiejętności w Krakowie już w pierwszych latach okresu międzywojennego zwróciła się do J o z e fa M a r k o w s k i e go, profesora Anatomii Prawidłowej byłego Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie.
Pracy tej poświęcił on wiele lat i ukończył ją przed samym wybuchem li wojny światowej, ale nie zdołał już ogłosić jej drukiem.
Dlatego też po powierzeniu mi opracowania nowego wydania "Anatomii człowieka"Bochenka uważałem, że tom niniejszy należy oprzeć na dziele Józefa Markowskiego.
Niestety, egzemplarz złożony w Akademii Umiejętności zaginął w czasie wojny i dopiero po długich poszukiwaniach(już w długi czas po śmierci autora w 1946 r. )zdołaliśmy odnaleźć rękopis pracy przechowany u rodziny Profesora.
Egzemplarz ten był prawie kompletny(z wyjątkiem rozdziału o naczyniach oraz oponach mózgowia i rdzenia kręgowego), lecz nie był ilustrowany, wszystkie ryciny bowiem zaginęły.
Chociaż od czasu opracowania podręcznika minęły długie lata i w związku ze stale nowymi, poważnymi zdobyczami nauki w tej dziedzinie, zwłaszcza w opisie budowy i czynności mózgowia, konieczne są stale nowe zmiany i uzupełnienia, sądziłem, że nad pracą Józefa Markowskiego nie należy przechodzić do porządku dziennego.
Uważałem, że chociaż praca ta wymaga poważnego i gruntownego przerobienia, że w dostosowaniu do naszych potrzeb wymaga też skrócenia jednych rozdziałów, uzupełnienia i dodania innych itp. -jednak powinna być podstawą nowego podręcznika.
Wychodziłem z założenia sądzę słusznego-że tyloletnia, wielka praca wybitnego polskiego anatoma wykonana bardzo szczegółowo, z wielką dokładnością i sumiennością naukową, oraz wielkim nakładem trudu, nie powinna przepaść, że z tych samych względów etyki naukowej i tradycji naukowej, dla których cały podręcznik Bochenka został wskrzeszony, również i ta jego część, choć nie opublikowana, powinna być uwzględniona.
Przedwielulaty zwróciłem się do Stefana Różyckiego, profesora anatomii w Poznaniu, z propozycją nowego jej opracowania.
Przedwczesna jego śmierć uniemożliwiła wykonanie tego zamiaru.
Wówczas pracę tę zaproponowałem docentowi Nar kiewic z o wi w przekonaniu, że jako anatom i neurolog, a przy tym długoletni pracownik Zakładu Anatomii Prawidłowej Akademii Medycznej w Gdańsku, który. dnia opracował nowe wydanie podręcznika Różyckiego "Anaizgowiai rdzenia kręgowego", dobrze się wywiąże z tego i odpowiedzialnego zadania.
r H i I I e r również i w tym tomie, podobnie jak we wszystkich ich, podjął się opracowania rozwoju i budowy mikroskopowej ej narządów:sam napisałem rozdział o oponach mózgowia kręgowego.
Zwróciłem się też z prośbą do J a n i n y H u ry n orotesoraneurofizjologii na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika tu, o pieczę nad stroną fizjologiczną pracy.
Prof.
Hurynowiczcałą część wstępną i rdzeń kręgowy oraz opracowała fizjologię utorzy, oprócz przedstawienia szczegółowej morfologii mózzeniakręgowego, zwrócili specjalną uwagę na stronę ezynnośhnarządów:nowoczesny podręcznik anatomii bowiem w tym*większym jeszcze stopniu niż w innych powinien uwzględniać jak również nawiązywać do kliniki.
ej szym tomie, podobnie jak w poprzednich, podstawowe wiadotóredają ogólny i zasadniczy obraz budowy i czynności narządrukowanozwykłymi czcionkami.
Natomiast wiadomości barecjalne, dotyczące np. szczegółowej budowy ośrodków ner, ich położenia i znaczenia, czy dróg nerwowych i ich przebiegu, docent Narkiewicz poświęcił dużo uwagi, podano petitem.
:aznaczyć przy tym, że te na ogół zawiłe zagadnienia starano się wać możliwie prostymi schematami, unikając nadmiernie skaranych.
iwnictwo anatomiczne łacińskie i polskie, podobnie jak w tooprzednich, odpowiada terminologii paryskiej z 1955 r. (NAP)lskiej z 1958 r. (MAP):tylko nowe poprawki(zresztą nieliczne)idzone na kongresie anatomicznym w New Yorku w 1960 r. , nie uż być uwzględnione.
Te najnowsze nazwy, podobnie jak dawne:erminologii bazylejskiej GNA), są podawane w przypisach ikończenie pragnę podziękować prof.
Witold owi Grabowi u za udostępnienie pięknych encefalo-i wazogramów z Zakładu igii AM w Gdańsku.
Jeden z encefalogramów pochodzi ze a Marynarki Wojennej w Oliwie:życzliwie udzielił go nam nik Oddziału Neurologicznego dr J an Pi e to w s ki.
Dziękuję z Pani Annie Suchodols klej, rysowniczce Zakładu Anatoiwidłowej, i Pani J ad w i d z e J o ń czy k, rysowniczce Zakładu igii i Embriologii AM w Gdańsku, które z właściwą im umiejętnośuannością i sumiennością wykonały ryciny również i do tego. k, w sierpniu 1962 r. Michał Reicher. SPIS TREŚCI. OŚRODKOWY UKŁ-AD NERWOWY Zagadnienia ogólne Wstęp Podział układu nerwowego-opracował Olgierd NorkieuiczTkanki układu nerwowego-napisał Olgierd Narkieuicz.
Tkanka nerwowa.
Ciało komórki nerwowej Dendryty Akson.
Włókno nerwowe Synapsy Tkanka glejowa Ośrodki i drogi nerwowe-opracował Olgierd NarkieuiczRozwój osobniczy ośrodkowego układu nerwowego-opracowali StnisluuMiller i Zofia ZegarskaPierwsze okresy rozwoju Histogeneza tkanki nerwowej i gleju Dalsze okresy kształtowania się części rdzeniowej cewy nerwowej Dalsze okresy różnicowania się cewy nerwowej Rdzeń przedłużony.
Most.
Móżdżek.
Komora czwarta Śródmózgowie Międzymózgowie Kresomózgowie Rys rozwoju rodowego układu nerwowego-opracowali Stmisłau Miller i Zofia ZegarskaRdzeń kręgowy Uwagi filogenetyczne--opracowali Stanisław Miller i Zofia ZegarskdStosunki ogólne-opracował Olgierd Narkiewicz.
Budowa zewnętrzna rdzenia kręgowego Zgrubienia i krzywizny rdzenia kręgowego Bruzdy i sznury rdzenia kręgowego Korzenie nerwów rdzeniowych Podział rdzenia kręgowego na odcinki Budowa wewnętrzna rdzenia kręgowego Ogólne ukształtowanie istoty szarej i białej Istota szara Istota biała Różnice między poszczególnymi odcinkami rdzenia kręgowego Kanał środkowy Budowa mikroskopowa istoty szarej.
Komórki nerwowe Włókna nerwowe, glej Budowa mikroskopowa istoty białej Włókna korzeniowe nerwów rdzeniowych Włókna korzeni brzusznych.
Włókna korzeni grzbietowych Drogi nerwowe rdzenia kręgowego. Drogi własne rdzenia kręgowego.
Czynność układu własnego rdzenia Drogi rdzeniowa-mózgowe Drogi mózgowa-rdzeniowe Zestawienie dróg nerwowych rdzenia kręgowego Uwagi kliniczne Układ autonomiczny rdzenia kręgowego Ośrodki współczulne Ośrodki przywspółczulne Drogi układu autonomicznego Streszczenie y opis mózgowia-opracował Olgierd Mrkieunczwierzchnia górna-boczna mózgowia wierzchnia podstawna mózgowia iekrój mózgowia w płaszczyźnie pośrodkowejmory mózgowia miary i masa mózgowia dział ontogenetyczny mózgowia i przedłużony.
Most agi filogenetyczne-opracowali Stanisław Miller i Zqńd Zegarskdtsunki ogólne-opracował Olgierd Ndrkieuiczdowa zewnętrzna rdzenia przedłużonego i mostu Budowa zewnętrzna rdzenia przedłużonego Budowa zewnętrzna mostu Dół równoległobocznydowa wewnętrzna rdzenia przedłużonego i mostu.
Budowa wewnętrzna rdzenia przedłużonego.
Odcinek podoliwkowyOdcinek oliwkowy Budowa wewnętrzna mostu Część brzuszna mostu Część grzbietowa mostu Twór siatkowaty tyłomózgowia Jądra nerwów czaszkowych Jądro nerwu podjęzykowego(XII)Jądra nerwu Językowo-gardłowego OX), nerwu błędnego(X)i nerwu dodatkowego(XI)Jądra nerwu przedsionkowa-ślimakowego(VIII).
Jądra nerwu twarzowego(VII).
Jądro nerwu odwodzącego(VI)Jądra nerwu trójdzielnego(V)Uwagi kliniczne Streszczenie ek.
Komora czwarta agi filogenetyczne-opracowali Stanisław Miller i Zofia ZegarskaIowa zewnętrzna móżdżku-----opracował Olgierd NarkieuiczUkształtowanie ogólne Blaciki móżdżku Płaty móżdżku.
Iowa wewnętrzna móżdżku Kora móżdżku-napisał Olgierd NarkieunczJądra móżdżku-opracował Olgierd NarkieuiczIstota biała.
Drogi móżdżku Drogi własne móżdżku Drogi doprowadzające móżdżku Drogi odprowadzające móżdżku Uwagi fizjologiczne i kliniczne.
nora czwarta Dno komory czwartej Strop komory czwartej. Zachyłki komory czwartej Streszczenie Śródmózgowie Uwagi filogenetyczne--opracowali Stanisław Miller i Zqńa ZegdrskaStosunki ogólne-opracował Olgierd Narkieuncz.
Budowa zewnętrzna śródmózgowia Wodociąg mózgu Budowa wewnętrzna śródmózgowia Odnogi mózgu Nakrywk a Pokrywa śródmózgowia Jądra nerwów czaszkowych Jądro śródmózgowiowe nerwu trójdzielnego(V)Jądro nerwu bloczkowego ÓW).
Jądra nerwu okoruchowego 011)Uwagi kliniczne Streszczenie Międzymózgowie Uwagi filogenetyczne-opracowali Stanisław Miller i Zofia ZegarskaStosunki ogólne-opracował Olgierd Nurkieuncz.
Budowa zewnętrzna międzymózgowia Komora trzecia.
Budowa wewnętrzna międzymózgowia Wzgórze Jądra wzgórza Połączenia wzgórza z korą mózgu Uwagi fizjologiczne i kliniczne NadwzgórzePodwzgórze Jądra podwzgórza Drogi podwzgórza Uwagi fizjologiczne i kliniczne Niskowzgór ze Streszczenie Kresomózgowie Uwagi filogenetyczne-opracowali Stanisław Miller i Zofia ZegarskaKresomózgowie środkowe-opracował Olgierd NarkieunczBudowa zewnętrzna półkul mózgu Bruzdy i zakręty powierzchni górna-bocznej Bruzdy i zakręty powierzchni przyśrodkowej.
Bruzdy i zakręty powierzchni dolnej Wyspa Komora boczna Budowa wewnętrzna półkul mózgu Kora mózgu.
Budowa kory nowej Budowa kory dawnej i starej Pola architektoniczne kory mózgu Uokalizacja czynnościowa w korze mózgu Węchomózgowie.
Układ limbicznyWe chomózgowiePłat limbicznyHipo kamę Przegroda kresomózgowia Ciało migdałowate Jądra podstawne.
Układ pozapiramidowy.
Ciało prążkowane Układ pozapiramidowy Przedmurze. słota biała półkul Włókna rzutowe Włókna spoidłoweWłókna kojarzeniowe Streszczenie e drogi czuciowe i ruchowe-opracował Olgierd Norkieuncz.
gi czucia powierzchniowego i głębokiego(sonnatosensoryczne)ga wzrokowa ga słuchowa ga smakowa ga węchowa gi ruchowe na ośrodkowego układu nerwowego-opracował Olgierd Narkieiiezzynia rdzenia kręgowego.
tętnice rdzenia kręgowego tyły rdzenia kręgowego zynia mózgowia Otnice mózgowia Gałęzie mózgowe tętnicy kręgowej Gałęzie mózgowe tętnicy podstawnejGałęzie mózgowe tętnicy szyjnej wewnętrznej Koło tętnicze mózgu Unaczynienie tętnicze poszczególnych części mózgowia tyły mózgowia Żyły mózgu.
Żyły móżdżku Streszczenie rdzenia kręgowego i mózgowia-opracowali lMichoł Reicher i WiesłaurKłiunki ogólne igi rozwojowe tną twarda Jpona twarda rdzenia kręgowego Jpona twarda mózgowia iczynówkażajęczynówka rdzenia kręgowego żaj ęczynówka mózgowia na miękka Jpona miękka rdzenia kręgowego Jpona miękka mózgowia Streszczenie ddz rzeczowy. ZAGADNIENIA OGÓLNE WSTĘP Jedną z zasadniczych właściwości żywego organizmu jest pobudliwość.
Jej definicja, mimo postępów współczesnej wiedzy biologicznej, nie uległa większym zmianom od czasów znanego francuskiego fizjologa Claude Bernarda(1813-18781.
Pobudliwość jest to właściwa żywej materii zdolność przechodzenia w stan ruchu pod wpływem różnego rodzaju dostatecznie silnych bodźców, które wyprowadzają jej fizjologiczny stan z równowagi".
Pobudliwość, jako nieodłączny proces życiowy, niewątpliwie wykształcała się wraz z rozwojem życia organicznego.
Jej początków należy się doszukiwać przypuszczalnie w zjawisku zadziałania na ustrój czynników szkodliwych.
Pierwotne organizmy mogły bowiem istnieć tylko wówczas, gdy na każdy zagrażający im czynnik były w stanie zareagować obroną, ucieczką lub w ostateczności dążeniem do wyrównania dokonanych już zniszczeń czy zakłóceń.
Jeśli owo szkodliwe działanie nie było zbyt długotrwałe lub intensywne i nie powodowało nieodwracalnych zaburzeń, to zaczynały wywierać wpływ bodźce fizjologiczne, wyzwalające objawy pobudzenia i kształtujące życie organizmu w otaczającym je środowisku.
Organizmy j ednokomórkowe pod wpływem bodźca zmieniają czynność swych narządów(organelli)ruchu, takich jak np:pseudo podia, rzęski, witki lub nóżki.
Wskutek tego komórka pierwotniaka zbliża się lub oddala od źródła działania bodźca.
Miejscem, w którym bodźce z otoczenia działają na komórkę, jest zewnętrzna warstwa protoplazmy, czyli błona plazmatyczna lub inaczej błona komórkowa.
U wyżej zorganizowanych jednokomórkowców pewne okolice tej błony charakteryzuje szczególnie wysoki stopień pobudliwości.
Istnieją u nich również włókienka protoplazmatyczne, łączące te okolice ze wspomnianymi narządami(organellami)ruchu pierwotniaka.
U istot zwierzęcych wielokomórkowych komórki, jak wiadomo, są zróżnicowane strukturalnie i czynnościowo:tworzą one zespoły zwane tkankami.
Szczególną pobudliwością odznaczają się komórki wchodzące w skład układu nerwowego.
Niektóre z nich odbierają bodźce bezpośrednio przez zakończenia swych włókien(zakończenia wolne), inne zaś za pośrednictwem komórek zmysłowych, znajdujących się w narządach czucia.
Zarówno zakończenia wolne, jak i komórki zmysłowe określa się mianem receptorów, czyli tworów zdolnych do odbierania bodźców.
Są one zróżnicowane pod względem zarówno budowy, jak i czynności.
Zależnie od ich umiejscowienia rozróżniamy:1)eksteroreceptory, odbierające bodźce ze środowiska zewnętrznego. szczone głównie w powłokach ciała, 2)mterorecepotry, znajdujące narządach wewnętrznych, i 3)proprioreceptory, dla których ami są zmiany zachodzące w narządach ruchu, tj. w mięsniach ach.
ierwotniaków ta sarna komórka odbiera bodźce i reaguje na nie:ą czynnością(np. ruchem), u zwierząt wielokomórkowych istnieją ecjalne narządy wykonawcze(e fe k 1 o r y), do których zalicza się:te poprzecznie prążkowane, mięsień sercowy, mięśnie gładkie ruczoły.
rceptorze i w komórkach układu nerwowego pod wpływem bodźca ale impuls, czyli stan czynny, charakteryzujący się swoistymiami fizykochemicznymi.
Impulsy są przewodzone w układzie twym przez komórki, zwane neuronami, z dość znaczną ością(0, 6120 m/s), różną dla poszczególnych neuronów.
Doąedo narządu wykonawczego(mięśnia lub gruczołu)impuls rwy, bądź cały szereg impulsów, pobudza go do właściwej czynnoichowejw mięsniu, wydzielniczej w gruczole)lub też działa na hamująco.
m sposób, pod wpływem bodźca działającego na receptory, narząd aawczy odpowiada swą swoistą czynnością.
keję na bodźce, zachodzącą za pośrednictwem układu nerwowego, ra się odruchem.
Stanowi on czynnościowy łącznik między izmem a środowiskiem.
Dzięki niemu bodziec działający na sferę:yjną(czuciową)powoduje właściwą ruchową odpowiedź, dozującą organizm do zmian zachodzących w otoczeniu lub w środo wewnętrznym.
alogiczną podstawą odruchu jest przejście impulsu nerwowego ptora do narządu wykonawczego:drogę, na której się to odbywa, *a się łukiem odruchowym.
U najprostszych form bezwychmoże go tworzyć nawet jedna komórka nerwowa, odącabodźce i przekazująca impuls wprost do narządu wykonaw.
U kręgowców natomiast łącznikiem między receptorem a narząvykonawczymsą zasadniczo co najmniej dwa następujące po neurony(patrz dalej):dośrodkowy(, czuciowy")i odśrodkowy łowy').
Pierwszy z nich odbiera impulsy z receptora i przekazuje nonowi odśrodkowemu, który z kolei pobudza narząd wykonawladrodze dwóch neuronów odbywają się jednak tylko niektóre by.
Przeważnie natomiast między neuron dośrodkowy i odśrodwłączasię jeszcze jeden neuron pośredniczący, czyli kojarzenia ib większa ich liczba, tak że w odruchu biorą zwykle udział całe:by neuronów.
Ujmując rzecz schematycznie:w skład takiego łuku howego wchodzą:1)receptor, 2)neuron dośrodkowy, 3)neurony ieniowe, 4)neuron odśrodkowy i 5)narząd wykonawczy.
zasadniczych zadań układu nerwowego należy również k o o r. cła czynności narządów organizmu.
Dzięki niej żywy or. iątek stanowi tzw. odruch aksonowy, który zalicza się jednak do odruchów. ganizm nie jest zlepkiem odrębnych, oddzielnie pracujących części, lecz tworzy jedną całość harmonijnie funkcjonującą.
Koordynacja ta nie zależy jednak wyłącznie od układu nerwowego:również układ wewnątrzwydzielniczy odgrywa w niej ważną rolę.
W każdym organizmie istnieją bowiem procesy koordynacji humoralnej, działające drogą przekazywania stymulacji wewnątrz protoplazmy komórkowej lub z komórki na komórkę za pomocą płynów ustrojowych.
U pierwotniaków i niższych organizmów wielokomórkowych ten sposób kierowania zachodzi w samej protoplazmie:u większości tkankowców, a zwłaszcza u kręgowców odbywa się on za pomocą swoistych ciał hormonalnych, wydzielanych przez gruczoły wydzielania wewnętrzTlCgO.
Podobne substancje są wytwarzane również w komórkach układu nerwowego, mających zdolność re u r o s ek re ej i, oraz w zakończeniach włókien nerwowych, wytwarzających tzw. substancje przekaźnikowe(transmittery).
Produkty neurosekrecji, dostając się do płynów ustrojowych, wpływają na czynność całego organizmu.
Działanie obu czynników koordynujących:nerwowego i humoralnego, jest więc ze sobą sprzężone w postaci złożonych mechanizmów, za pośrednictwem których układ nerwowy wywiera wpływ na przebieg niemal wszystkich czynności organizmu. PODZIAŁ UKŁ-ADU NERWOWEGO Zasadniczo rozróżnia się:1)układ nerwowy ośrodkowy i 2)układ nerwowy obwodowy.
Ponadto wyodrębnia się zwykle 3)układ nerwowy autonomiczny, który w istocie stanowi część dwu poprzednich układów.
Omawi...