Budowa i remont domu

Wszelkie prawa zastrzeone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie caoci lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione. Wykonywanie kopii metod kserograficzn, fotograficzn, a take kopiowanie ksiki na noniku filmowym, magnetycznym lub innym powoduje naruszenie praw autorskich niniejszej publikacji. Wszystkie znaki wystpujce w tekcie s zastrzeonymi znakami firmowymi bd towarowymi ich wacicieli. Autor oraz Wydawnictwo HELION dooyli wszelkich stara, by zawarte w tej ksice informacje byy kompletne i rzetelne. Nie bior jednak adnej odpowiedzialnoci ani za ich wykorzystanie, ani za zwizane z tym ewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor oraz Wydawnictwo HELION nie ponosz równie adnej odpowiedzialnoci za ewentualne szkody wynike z wykorzystania informacji zawartych w ksice. Redakcja: Krzysztof Zemanek Projekt okadki: Urszula Banaszewska Materiay graficzne na okadce oraz w ksice zostay wykorzystane za zgod iStockPhoto Inc. Wydawnictwo HELION ul. Kociuszki 1c, 44-100 GLIWICE tel. 32 231 22 19, 32 230 98 63 e-mail: [email protected] WWW: http://septem.pl (ksigarnia internetowa, katalog ksiek) Drogi Czytelniku! Jeeli chcesz oceni t ksik, zajrzyj pod adres http://septem.pl/user/opinie?budoby ebook Moesz tam wpisa swoje uwagi, spostrzeenia, recenzj. ISBN: 978-83-246-4552-7

Copyright © Helion 2010 Printed in Poland.

x Poleć książkę na Facebook.com x Kup w wersji papierowej x Oceń książkę

x Księgarnia internetowa x Lubię to! » Nasza społeczność

Spis treści

Wstęp

13

Część I Tu na razie jest ściernisko Rozdział 1. Grunt to podstawa

23

Jak nie szukać działki? ...........................................................................................................24 Jak znaleźć działkę? ................................................................................................................24 Gdzie szukać działki? .............................................................................................................25 Ćwiczenia z busolą .................................................................................................................27 Skutki wojny o miedzę ..........................................................................................................28 Ale widok! ..................................................................................................................................30 Utopione pieniądze ...............................................................................................................30 Czy każda działka jest budowlana? ..................................................................................32 Jak nie kupić działki z długiem? ........................................................................................35 Co wiąże się z zakupem działki? ........................................................................................36 Jak tanio kupić działkę? ........................................................................................................37 Najczęściej popełniane błędy ............................................................................................39

Rozdział 2. Zagospodarowanie terenu

43

Szlachcic na zagrodzie ..........................................................................................................44 Samowola ..................................................................................................................................44 Siła osikowego kołka .............................................................................................................46 Usytuowanie budynku ..........................................................................................................48 Studnie .......................................................................................................................................50 Śmietniki ....................................................................................................................................50 Szamba .......................................................................................................................................51 Mój dom moją twierdzą .......................................................................................................53

Rozdział 3. Wybór technologii budowy

57

Kłopoty z nadmiarem swobody ........................................................................................58 Trzy, dwie, jedna ......................................................................................................................61 Podaj cegłę ................................................................................................................................65 Domy drewniane ....................................................................................................................71 Dom murowany czy drewniany ........................................................................................73 Dom energooszczędny .........................................................................................................75

3

Spis treści

Rozdział 4. Jaki projekt, taki dom

83

Poważna sprawa ....................................................................................................................84 Projekt typowy a indywidualny .......................................................................................85 Jaki wybrać dom? ..................................................................................................................89

Rozdział 5. Kolejność robót

101

Czy istnieje wykonawca idealny? . ............................................................................... 102 Jakie są zalety gospodarki planowej? . ....................................................................... 103 Od czego zależy czas wybudowania domu? . .......................................................... 105 Czy można budować etapami? ..................................................................................... 106 Jaka powinna być kolejność wykonywanych robót? . .......................................... 108

Rozdział 6. Ile kosztuje inwestycja?

123

Koszty uprawiania sportu narodowego . ................................................................... 124 Pieniądze to nie wszystko . ............................................................................................. 125 Lista wydatków ................................................................................................................... 126

Rozdział 7. Zgłoszenia i uzgodnienia

139

Urząd chroni, urząd radzi… ............................................................................................ 140 Pierwsze kroki ...................................................................................................................... 141

Rozdział 8. Kierownik budowy

149

Rola kierownika budowy ................................................................................................. 150 Kto może pełnić funkcję kierownika budowy? . ...................................................... 152 Czy kierownika budowy może polecić wykonawca? . .......................................... 153 Co należy do obowiązków kierownika budowy? . ................................................. 154 Zgłoszenie . ........................................................................................................................... 155

4

Spis treści

Rozdział 9. Wykonawca

157

Gdy cudze ręce budują Twój dom ................................................................................ 158 Generalny wykonawca czy wiele firm? ....................................................................... 163 Zaplecze ................................................................................................................................. 165 Umowa z wykonawcą ....................................................................................................... 166

Rozdział 10. Rozpoczęcie budowy domu

171

Przełom .................................................................................................................................. 172 Okrzyk triumfu . .................................................................................................................. 172 Czarne na żółtym . .............................................................................................................. 173 Czy już wreszcie można zacząć kopać??? .................................................................. 174 Mój drogi pamiętniczku! . ................................................................................................ 175

Część II Niech się mury pną do góry Rozdział 11. Fundamenty

181

Problem fundamentalny . ................................................................................................ 182 Dlaczego pękają ściany? . ................................................................................................ 184 Co każdy o fundamentach wiedzieć powinien? . ................................................... 186 Sztuka kopania . .................................................................................................................. 192 Ławy ........................................................................................................................................ 196 Betonowanie . ...................................................................................................................... 198 Ściany fundamentowe ...................................................................................................... 201 Izolacja ścian fundamentowych . ................................................................................. 203 Ocieplanie ścian fundamentowych . ........................................................................... 204 Pozioma izolacja ścian fundamentowych . ............................................................... 205 Izolacja pod podłogą na gruncie . ................................................................................ 207

5

Spis treści

Rozdział 12. Ściany

209

Wloty, wyloty i chudziak . ................................................................................................ 210 Rozpoczęcie murowania ściany . .................................................................................. 213 Sposoby na ściany zewnętrzne . ................................................................................... 215 Sposoby na ściany wewnętrzne . .................................................................................. 218

Rozdział 13. Instalacje

221

Nie lada wyzwanie ............................................................................................................. 222 Instalacja elektryczna ........................................................................................................ 223 Instalacja alarmowa ........................................................................................................... 228 Instalacja teleinformatyczna .......................................................................................... 230 Instalacja grzewcza ............................................................................................................ 231 Instalacja gazowa ............................................................................................................... 248 Instalacja kanalizacyjna .................................................................................................... 249

Rozdział 14. Nadproża

253

Nadproża ............................................................................................................................... 254 Co trzeba uwzględnić przy wyborze rodzaju nadproża? . ................................... 255 Sprawdzone sposoby na nadproża .............................................................................. 255 Jak uniknąć mostków cieplnych w nadprożach? . .................................................. 258

Rozdział 15. Kominy

261

Nie ma domu bez komina . ............................................................................................. 262 Rodzaje przewodów .......................................................................................................... 264 O czym trzeba pamiętać, stawiając komin? . ............................................................ 265 Z czego można zrobić komin? . ..................................................................................... 266 Co to jest system kominowy? ........................................................................................ 267

6

Spis treści

Rozdział 16. Stropy

269

Co to jest strop? .................................................................................................................. 270 Jakie są rodzaje stropów? . .............................................................................................. 271

Rozdział 17. Dach

279

Dach ........................................................................................................................................ 280 Budowa dachu . .................................................................................................................. 281 Jakie warstwy na dach? . .................................................................................................. 287

Rozdział 18. Okna i drzwi

293

Rola stolarki . ........................................................................................................................ 294 Okna i ich rodzaje . ............................................................................................................. 295 Drzwi . ..................................................................................................................................... 300

Część III Magia szczegółu Rozdział 19. Tynki

307

Tynki zewnętrzne . ............................................................................................................. 308 Czym pomalować elewację? . ........................................................................................ 312 Na co należy zwrócić uwagę podczas malowania? . ............................................. 315 Tynki wewnętrzne . ............................................................................................................ 316

Rozdział 20. Podłogi

321

Czego oczekujemy po podłodze? ................................................................................ 322 Podłogi drewniane ............................................................................................................. 324 Podłogi z płytek ceramicznych ...................................................................................... 330 Jak wymienić pęknięte płytki? ....................................................................................... 337

7

Spis treści

Dodatek A Czy Ty też chcesz zmniejszyć koszty eksploatacji domu?

339

Wybór działki i projektu domu . .................................................................................... 341 Jak zmniejszyć rachunki za wodę? . ............................................................................. 342 Jak zmniejszyć rachunki za ścieki? . ............................................................................. 343 Jak zmniejszyć rachunki za śmieci? . ........................................................................... 344

Słowniczek

8

347

O autorze

          

        " # $#  $LWROG:URWHN  %  & '"*    + /   #*%  %*  ;  "       << &  #    ' # =%> "? @    " F %' %' " # "    %& & *"? %#'#/ Q"/? %  #'  %& %**  % %"? T#  ;  *# V '#/ ; #/   ?; # & @ '  %/; #/ ? "? Q#/ #    /&  & X" # #  " %#Y    &@ ' & + #  *    * &    "#% [\ "   ; #" "      ]^ $  #/ %/ $% $ % # # & '"#/; ?@ # &% "# '    '' &'"#/ @ % X# & _Y ` % " # *% "&# ' ?  +  ?/ %/ #  ?;  "' %& ' ##" "& q#   # v& %  %  ?; "% %;  &%   "#   ' " F"#; ? ?@ #/ # "'   #   " v;   # @ "  %# #%  "# & * # $ ?% "   & " / & % $% $ ##  "#%# ; ?#  "&  *% X&' ;  #" %&" '   #%  #Y x  #  ; % &' &#"&'#  #" ##  ?' $ #"    &  * "'   " + # #?   { # + %& #'/  & %  ;   "; ?  &'  ;  " &   &#" |  "'   x"  @   %* '   * '# && ";  "&  #'"

'  " $ "    ;  && #  & &' 

9

Budowa i remont domu

Rysunek a.1. Marzenia są tym, co daje nam wielką siłę

   ` ?%"  $% $ "&  & "#%  #&   %'  " ` & "& %&  #/ %' #%' |%'#" " #  & %  x'  ?' %"

 #  ;  #    ##  #"  $#"*# * "& Q ##  %/   #/    #/ << &  # ?    #/ "@ ? &%#/ '  |% ##  *;  & '@     `"  ' "  #    * X[        ^Y }" "?* # ' %#   #  & &#&  & 10

O autorze

|%'#" "# " #   "& *;  @   /&#  %  & ''    %& "@

 +   "   #%#" & #  *@  "# /&  "% "#'  +   & ;    &  ' "& &*  ? * '&  * ""&  ~ {* ?' #  *%  # #*   V x :\FLHF]NL SR RNROLF\ L RJOÈGDQLH G]LDïHN X#  ;  ?# %& & &'    >&"" "& %&  '" &%; ? "/? #   ]Y x :HUWRZDQLHNDWDORJöZSURMHNWöZ X  '& %&  " # %; ? ' "Y x 6SRWNDQLD] DUFKLWHNWHPJHRGHWÈHOHNWU\NLHPK\GUDXOLNLHPPX UDU]HPNLHURZQLNLHPEXGRZ\ X%& #/; #/ %& "  # ' & "&Y x 2GZLHG]LQ\Z VNïDGDFKEXGRZODQ\FK X " " "  @   %& '? "? ?#/   @ " T# '& #&'    ";  & @ &; ?# >&' '  #;  #  %>     #/  }?  / "#  *?%#"

" /  €Y =  #  $% $ "&   ; "   & +?'; *# " # '    ;  #@ & &# "& # %>#  #?  '& [                  

  ^  ##  % &; ?# % *  ?   /"*"" +  ?/ %/   &# &   "?*     * "& :LWROG :URWHN XZDĝD ĝH QDMWUXGQLHMV]H Z EXGRZDQLX MHVW ]GRE\FLH ZLHG]\ R PRĝOLZ\FK UR]ZLÈ]DQLDFK L LFK ZSï\ZLH QD IXQNFMRQDOQRĂÊ EX G\QNX]DQLPNROHMQ\HWDSLQZHVW\FML]RVWDQLHUR]SRF]ÚW\: NVLÈĝFHVWDUD &LVLÚSU]HND]DÊVZRMÈZLHG]ÚSUDNW\F]QÈ 11

Budowa i remont domu

Informacja o autorze jest nie tylko zaczątkiem noty biograficznej. Wynikają z niej cztery wnioski: x Zanim osiedlisz się w przecudnej okolicy, sprawdź, czy możesz w niej pracować, dojazd do pracy w niesprzyjających warunkach (zima, godziny szczytu) jest możliwy, a jego czas, pomnożony przez 5 razy w tygodniu, do zaakceptowania. x Czasem remont domu jest bardziej kłopotliwy i kosztowny niż zbudowanie go od początku. x Domy drewniane mają ograniczone możliwości rozplanowania wnętrza. x Planując budowę domu, musisz przygotować się na to, że przez dwa lata będzie trzeba się na niej skupić.

Podziękowania F&' "''  |#     #  &#  @   # &   >"' #/   *?%@ #/ /  #' 

12

 

Wstęp {& %& " "&  " &#"  % * #@

 ' =#~ -HGHQ] SUREOHPöZLQZHVWRUDSROHJDQD W\PĝH QDWXUDOQÈNROHMÈU]H F]\GRĂZLDGF]HQLHPDVLÚSR Z\NRQDQLXF]HJRĂ3RGF]DVEXGRZDQLDWU]HED PLHÊZLHG]ÚSU]HGSRGMÚFLHPGHF\]MLR ]UHDOL]RZDQLXHWDSXLQZHVW\FML

Budowanie przypomina partię szachów… }&/ ##  &';   %&  &/   '& "%@  #& Q/  "&  #@      ; @ / %& #* F# *  *     &*; "    T @ &'# 

{&&'  #;   " '##; "  #&; #""# *# @ &'#/ $#  / "@ ? &%#/; '& >&@ "?; & "&; / *'; && *%&#    #

  "%" " + %@ '  #'   % &# 

 # &' ; ' % #; *# " '&       ; '  = # &'#" =;  # #'  ?;  #  @ / "      ;  "?  & # &   # # "& # ' X[!"       

  #            $^Y $  %'  #'  # #"  % ##"; #    ; *# &"?  %'  #;     %'  '   &"?#" "   &' # " # %    '     ` ;   ## "  & & # "/#   & >? / " ##  * 

13

Budowa i remont domu

Gdy spotyka Cię niepowodzenie, poszukaj jego dobrych stron. Zastanów się, czy wypadek tynkarzy to nie cudowne zrządzenie losu. Dzięki niemu nie będą pracowali u Ciebie ludzie, którzy mają pecha.

{& "&  ' ; '% "     # +   %    "  &  #  ; /  ; &;  # `   ? =' /#

Szczęście a sukces + &# % &" >"' ##/  #" >&" "  % X&'(() *

 *‚Y `%"  "  +          $ v&  %  ?#/  '/; ? %' " / ?@ *  #/   "& F% '#/ '     #  ; % #/ &%  %&*"

ƒ?;  & "  & & {@  %& '  ƒ/ # @

#   &; " " # % {#  '  `"  #   ';  %  '""  " „#" ' … "" &#& %& % "@ ";  ;  ? #* @ "   " /#; % "   #

Rola inwestora

14

Q#     # /   >#'] `# %#   " # & "%*] F"& ?  &&'   +   >/" + &%   "% $   / "  #@  " …  #% ' [%^ =;  "& "% '" ; = † '% #&' ;     &#   #/ / † '" #  `&' #? X# &@  _Y

Wstęp

Rysunek w.1. Kopanie łopatą jest świetnym ćwiczeniem, ale na swojej budowie ogranicz je do miejsc, w których koparka sobie nie poradzi

` #    ?   V x 2SUDFRZDQLHL SU]HVWU]HJDQLHKDUPRQRJUDPXEXGRZ\ †  @ *  #'  *      q  &#  #& * "   { #"&   = #   * /"*"& x =DSR]QDQLH VLÚ ] WHFKQRORJLÈ EXGRZ\ †  "& &  %& ? $% ##/ >"' '   '  @  ,   "&  " #  #";  %#   "

 "&  &"    x :\V]XNDQLH QDMOHSV]\FK VSHFMDOLVWöZ † &' >/?; &&'  /    + ' ; # ' '' &#@

 ' '' ƒ# &  #?  / @ #" #" $ # % '  &  %@    x :\V]XNDQLH QDMOHSV]\FK PDWHULDïöZ Z GREU\FK FHQDFK † # & "& '  %   & #  @

; '%    &*  #    

    T# & #    &  %'  # ' '

15

Budowa i remont domu

  &# "# #    #%' ; @    ;   *  ?; ? #    *#;  # [ ^ x -DN QDMHIHNW\ZQLHMV]È SUDFÚ † # & * ;  '' %' "&   & %& %& =# "&    #%; #V  ?; & "#  &#"  ""&

Jeżeli chęci, umiejętności i czas pozwalają Ci, wiele prac wykończeniowych możesz zrobić sam. Dzięki temu wnętrza będą miały indywidualny charakter.

Czego nie znajdziesz w książce?

 & ƒ ##  &%#/   *  ?/ ?V x 3R SLHUZV]H †   &"' # X  @ "&?Y; ?#/  &#       x  '  &&  ; *%' >/? # #  &  "@  ?  ? x 3R GUXJLH †  &  =# "   '" &"

Co znajdziesz w książce?

16

Q/     #" " " % %    " #%  &~ .VLÈĝNDPD]D]DGDQLHSRPöF&LZ Eï\VNDZLF]Q\P]GRE\FLXSRGVWDZ ZLHG]\EXGRZODQHM'RZLHV]VLÚ] QLHM x MDNLHNRQVHNZHQFMHPD]GHF\GRZDQLHVLÚQD MHGQR] ZLHOXPRĝOL Z\FKUR]ZLÈ]Dñ x QD FR ]ZUDFDÊXZDJÚSRGF]DVZ\NRQ\ZDQLDSUDFEXGRZODQ\FK

Wstęp

Czy wiesz, że jeśli wybierzesz budowę domu w technologii dwuwarstwowej, Twoja żona nie będzie mogła postawić na parapetach zewnętrznych skrzynek z kwiatami?

ANEGDOTA

|  % '   #  `  / >"'

 & &* %' ###/ # `#'

  #?  #/  #   '& |   / ##/ "&

Część I: Tu na razie jest ściernisko ` '      ;   ? &*  #V ; '& "&; "? &%#/; ? ;  & *  & +  ƒ ? # #?; ?    &  & "&

 &' / ' #; % '  * @ '"*; ? " &/ ƒ  ""  ' #

Część II: Niech się mury pną do góry T# '& "#% ; '  #*% =?' ";   "% @ % %& ` &*'      ;  '    @  ## >&"?; #% /&;  ; & &;  & # /'

Część III: Magia szczegółu $#   &#;  ?#" # #"' & @ "#  "   #&% "   % # & "&?   &' # ;  #%  #  &'   % `   #  %"# # # " &"" $   '   &' # „#" /; # &#&% @ %# ' >"' 17

Budowa i remont domu

Ikony wykorzystane w książce ZAPAMIĘTAJ

$#? >"'  "

$   ? #" "'     

$   ? #" # ; ?'  # " "%  OSTRZEŻENIE

;  "&   #  #  ##  ' # x ?  * ;  *  %#   =  '  ? ; *#  &' '  / ; ? " #"; ?#/ #" " %& ?  # "

ZAPAMIĘTAJ

$   ? #" #  '* %"&

18

Wstęp

Kontakt z autorem `" "     ; #"   &'((* * X# & Y

Rysunek w.2. Blog zbuduj.waw.pl

+& "  " "#     #/     "# '   &%  ;    & …%  % ' ƒ >"'   ; '#'   $$$ …    "#/ "?  #/ >"' |      ;  "  ' #  &  

19

Budowa i remont domu

Co dalej …% &&' ƒ ' #; '  *%  &  %& @  & + %&  &'* "& '    ƒ    &*     ƒ   ; *# @ %&'     / # >"'    '  ƒ #  #" "; *#      "& " %&   -#  0  1    

20

Część I Tu na razie jest ściernisko W tej części… Budowa domu ma to do siebie, że im bardziej jest zaawansowana, tym trudniej wprowadzać poprawki. Gdy masz działkę, jeszcze możesz zrobić wszystko. Włącznie ze sprzedażą terenu i kupieniem działki w innym miejscu. Jeśli zostaną wykonane trwałe zmiany, np. w postaci zabetonowanych ław — zmienić cokolwiek będzie już znacznie trudniej. Oczywiście można działać metodą prób i błędów: budować, rozbierać i znów budować. Można również nie przestrzegać kolejności prac i najpierw tynkować ściany, później rozkuwać je, układać instalację i zamurowywać otwory. Jeśli rozejrzysz się po różnych budowach, zapewne zauważysz podobne sytuacje. Z tej części książki dowiesz się, jak przygotować się do budowy domu, aby przebiegała ona sprawnie, a uzyskane efekty były jak najbardziej zadowalające.

Osiedle zaczyna wyrastać

1

Grunt to podstawa W tym rozdziale: x Co warto wziąć pod uwagę przy wyborze działki? x Jak można zaoszczędzić sporo pieniędzy na kupnie działki? x Skąd możesz się dowiedzieć, czy i jaki dom możesz zbudować na działce? x Jak uniknąć kosztownych błędów?

Budowa i remont domu

Jak nie szukać działki? x" "  *   #/  #  '  #% ?" =&    ;  &*&'  *@  % ? $ &%  &#/ *   # &/@ " "  %*  '&V x F V   "  '/ * '     & ] +#'   ~ x +%   %     #;     # @ # x Q"  " &## † # ";  %#" @ " †   *''; %~

Nie warto szukać działki na terenach, gdzie jest dużo budów. Moda na miejscowości powoduje, nieuzasadnione ich wartościami użytkowymi, podniesienie ceny działek. Zmniejsza również szanse na to, że będziesz mieszkać w sielskim otoczeniu.

Jak znaleźć działkę? x :\ELHU]RNROLFÚNWöUD&LÚLQWHUHVXMHL SU]HMHGěVLÚSR QLHM x 6]XNDMWDEOLF]HNķ']LDïNÚVSU]HGDPĵOXEUR]NOHMDMRJïRV]HQLDķ.X SLÚG]LDïNÚEXGRZODQÈĵ x =DS\WDMZ PLHMVFRZ\PVNOHSLHF]\X VRïW\VDNWRPRĝHPLHÊG]LDïNÚ QD VSU]HGDĝ x -HĂOLSRV]XNLZDQLDQLHGDG]ÈHIHNWXD ZLHV]MDNDRNROLFD&LRGSR ZLDGD]ZUöÊVLÚGR ORNDOQHJRSRĂUHGQLNDREURWXQLHUXFKRPRĂFLD PL0DRQ OHSV]HUR]H]QDQLHZ RIHUWDFKQLĝSU]\SDGNRZLUR]PöZF\ =DSRPRFZHěPLHSURZL]MÚ: ]DPLDQ]DWURV]F]\VLÚR EH]SLHF]Hñ VWZRL ]JRGQRĂÊ] SUDZHPWUDQVDNFML 24

Rozdział 1. Grunt to podstawa

Gdzie szukać działki? Q""% &#  "" #; ?#   &  @   && F* #%  "  %&'  #%   "' ;  ?#/ '&'  & '# …% ?&'   # "/@ "; ; %  */ #& '" ƒ *  %;  ?@ #/ '&'   ` ? ; #     # '  #  #*&

Off road T# '&    % ; #'#'  ; ?  ' @   *  >%' +' GURJDJUXQWRZD %";   #@ #/ /  '/&  ' %& ? %& *?; "

  %#' &  * X# & __Y

Rysunek 1.1. Widząc sielski obrazek, zastanów się, czy nie zostawisz gumiaków w błocie, usiłując dojść do domu nieutwardzoną drogą po intensywnych opadach

25

Budowa i remont domu

Drogę dojazdową na działkę oceniaj wiosną po roztopach lub jesienią po intensywnych opadach.

Stoi na stacji lokomotywa F %# % "&' "/"  #" '  NROHM …@ % =?' ' #  #"* "%; %" #   ' ` *&#  '&'   &" "  $    [ ''^ '; #    & "   "    "'  *  @ ;    "  # * \# "?* #   %& &@

& ?# %'; * # &   '   * X     '#Y %*    '  &"% ƒ   '  ; " %& "/"  *&  

Gdy idziesz pod wiatr przy silnym mrozie, doświadczasz na własnej skórze zakrzywienia czasoprzestrzeni. Na pokonanie kilometra potrzeba tyle energii co na przejście pięciu w czerwcowy wieczór. Zwyczajem często praktykowanym w małych miejscowościach jest zostawianie roweru lub samochodu na stacji i kontynuowanie podróży koleją. Aby rower czekał na Ciebie po wyjściu z pociągu, kup sobie na bazarze używany pojazd bez bajerów.

Chata za wsią …% "  " ; ; * '&'  SU]HGV]NROHL V]NRïD F@  ; #   / '  "'  $'  %? %  #@ /   %&  /   '  /; *#  *& %& %  %/ &#/ "  ?  # # ' '  &*" "# $ #" "& "    #'"' '#" " 26

Rozdział 1. Grunt to podstawa

|%'#" " ' # '  VNOHSVSRĝ\ZF]\ x  #  &#; '  "& …% ' * "  %& &'  " # #&; #   %%# %

Ceny artykułów spożywczych w małych miejscowościach są niższe niż w dużych miastach. Jakość wyrobów z lokalnych masarni czy piekarni jest lepsza niż żywności produkowanej na wielką skalę.

Ćwiczenia z busolą = "?;  &# " %# " '# '  & ; *# '* ' '   #  /' %& ?';  ?' # #/  & %& /? ƒ "? #] ` '& * " #'     @ &'  ?  %& % ƒ; ?# "'  #  # &'; &'  / %"  */ _ ‡ _ˆ $ &%    ##" ~ = " #  % % "&   %" % ;  ##" +%?   %'#    '        ' "# : SUDNW\FH WDUDV SRZLQLHQ ]QDMGRZDÊ VLÚ RG VWURQ\ ZVFKRGQLHM OXE SRïXGQLRZRZVFKRGQLHM x  " ' ; "  @  " *  T# #/  &; "  *  @

‰ '&'#"  '&  #'"#" & +'   #  && X ?' ; ? # ' %'Š %;  ?' "# "*%      &Y # "   # /' F "& &' " #   % &%* $'  &#&  &/ '&'  #%  ' @   %    $ '; ? %" †  # /' %& ?@/' 27

Budowa i remont domu

ƒ  "   &/] $ % &   # @   "  |&/  "&  *   '  %&  %' ## Q# &/  *  $ &%@  ""   "   *  %

Skutki wojny o miedzę $% *" %  &/ &#; ' ""% /@  " " ; # " #  '   " $#"*

 ? $  &#/ "  "  # ˆ ‡ ‹ " T"#; ? / / & ? %#/; "* #"* ; #  " ""&"  ‡  "

Nie uzyskasz zgody na postawienie budynku na działce o powierzchni mniejszej niż minimalna określona w warunkach zabudowy dla danej gminy. Wyjątkiem może być zabudowa szeregowa.

+ # #' #; # % '? % ?  ; #   / "    * $ >  %   & +% ##  "'      + %& / @ #  '& #%  /% *??;    #% #; *#   "   &;    %  * F &%  '  % ?%  &%* " /       ' "   #% "; ?*    #" * %'# $'  " @    # ** & &#& X# & _Y

28

Rozdział 1. Grunt to podstawa

Rysunek 1.2. Wąski korytarz zajmuje powierzchnię, a nie można ustawić w nim mebli

+   &* ; #%  ; % #; * # " ? " '      %#"  &

Jeżeli dom postawisz na środku działki, pozbawisz się możliwości prowadzenia życia na działce. Odpadnie Ci problem zagospodarowania terenu. Działka narożna wymaga: zbudowania dwa razy dłuższego reprezentacyjnego ogrodzenia od ulicy, odśnieżania dwa razy większego odcinka chodnika niż przed innymi działkami. Jeżeli droga jest wąska, często przyczepy samochodów ciężarowych zawadzają o narożne ogrodzenie. Jaki z tego morał? Kupując działkę narożną, cieszysz się raz — płacąc za nią niższą cenę. Martwisz się wiele razy: wykonując ogrodzenie, malując płot, widząc padający śnieg i słysząc głuche uderzenie w ogrodzenie. 29

Budowa i remont domu

Ale widok! „ #&  *%"    ''  #    #   # '  '    '&;  ?#"    ''  & %& #'" * …% '#'' #     # ?'; "   % /  *#~ ƒ # V    & # "]

  # ƒ  " $#? %#  ƒ =  =?' "   =# "   &  " 

Strona świata, na którą zwrócony jest taras domu, nie jest regulowana żadnymi przepisami. Jest to tylko zalecenie praktyczne. Pamiętaj jednak, że Twój dom stanie się cząstką krajobrazu. Może z nim współgrać i zachwycać lub kontrastować i śmieszyć. Wiele projektów domów ma tzw. odbicia lustrzane lub można je w taki sposób przeprojektować.

Utopione pieniądze F" " &   …   #%   # …% " ? *&#/ '  # ; & # @  #"* &#/ ?  %'

30

Poziom wód gruntowych możesz sprawdzić, wykopując dołek o głębokości minimum metra. Zakryj go deskami (aby ktoś nie wpadł) i folią (aby nie napadało do niego deszczu). Zaczekaj dobę i sprawdź, czy naszła do niego woda. Jeżeli ją widzisz, zmierz odległość od lustra wody do krawędzi wykopu. Uzyskany wynik jest głębokością, na której znajdują się wody gruntowe.

Rozdział 1. Grunt to podstawa

Jeżeli nie chcesz kopać dołków, obejrzyj roślinność. Bujna trawa z szerokimi liśćmi rosnąca w zagłębieniach terenu świadczy o tym, że długo stoi w nich woda. Może to być spowodowane wysokim poziomem wód gruntowych lub trudno przepuszczalnym podłożem. Oba przypadki wskazują na problemy z nadmierną wilgocią.

|%  ?  #   #  %& &#/  \# &#   % >&"?;  " # " /  % '#/  " }? # >  #"*'  #/ *?; #  @   / " T&# *%  '   *%&  ' & %@   $; ?   ;    + '  &*;  #@

/ $'   " *%   #  " */ %

Aby grunt gliniasty nadawał się do chodzenia i uprawy roślin, należy nasypać na niego około 10 cm piasku i wymieszać piasek z podłożem glebogryzarką. Na tak przygotowany grunt można nasypać 5 cm czarnej ziemi, którą należy zagęścić do tego stopnia, aby przy chodzeniu po niej nie przyczepiała się do butów. Niby 10 cm piasku to niedużo, ale weź pod uwagę, że ma on pokryć całą powierzchnię działki. Grunty piaszczyste nie sprawiają dużych problemów murarzom, ale ogrodnikom. Jedyny problem podczas budowania wiąże się z koniecznością umocnienia brzegów wykopów pod fundamenty. Aby woda nie przesiąkała przez glebę i mogły z niej korzystać rośliny, trzeba zmieszać ją z gliną i na tak przygotowany grunt nasypać 5 cm ziemi. 31

Budowa i remont domu

…% *%#  *&&  %' #; "   "/ *#'#/; *  %& %' &# '&'  # "

Mapy geodezyjne dostępne są w Wojewódzkim Ośrodku Dokumentacji Geologicznej.

Wiele terenów jest rekultywowanych. Zanim kupisz działkę, sprawdź, czy nie znajduje się ona na byłym wysypisku śmieci, poligonie itp.

Z ŻYCIA WZIĘTE

Skarbnicą wiedzy o terenach w okolicy, którą sobie upatrzyłeś, są lokalni geodeci.

Czy każda działka jest budowlana?

32

T#   #   %&  &'# ƒ '; &'   *"@ #;  #& /&# Q   &* "'@

* %& *   * `   "  #V x +  & " % X" "  & "Y x +  & & &* X / "       "/?Y x %  &# X#;  ' %& / &%#Y x +  *  '  %

Rozdział 1. Grunt to podstawa

x' # % *   * " *  V x +%# &/%  _ # _ŒŒ &  &% † *" % &/% # %; % '    '* # x +%# &/%  _ # _ŒŒ &  ;  % *" ?'  &/% * %& + &/% * %&   & '&%' # % '&'   *"

Działki usługowe zlokalizowane są zwykle wzdłuż głównych dróg.

Wypis z planu zagospodarowania przestrzennego dla działki określa: Ž  Š Ž " #"% #  &#Š

%'; * %#'  %'  ? Š

Ž "# / '@ * &#&;    /&; %@  / &#Š

Ž #"* # /# @   %& /#  &%&@ *  #?Š

Ž '   "   &@  X%   ' /@  "&; /?; '?YŠ

Ž  #  & & &   &%Š Ž  ?  /

Ž #  ' "%  &  @ * &%'; #   #; @

Jeśli gmina nie ma miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, dowolna osoba (np. zainteresowana nabyciem działki) może wystąpić do gminy o decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Tylko w taki sposób można się upewnić, czy na działce będzie można w przyszłości wybudować dom. 33

Budowa i remont domu

Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego nie jest powieścią z wartką akcją. To suchy dokument urzędowy. Z niego dowiesz się np., gdzie będzie biegła droga i czy nie zajmie części działki, co może utrudnić budowę w tym miejscu albo zmienić cichą dotychczas okolicę w hałaśliwą.

Ewidencja gruntów … ƒ "   ;  &  &   %& %& x# #" ? #& *' "' *  

   /  ; % #   ' *&@ ?  &#?V x    '' *; x / ; x %  *&&; x &"  * # ' ' % &/"; x  % 

Kiedy mnogość urzędów jest zaletą?

"#  ;  %  #"*  %& &?  " /   '#" "' & x   "  # …% &"#   '  '#" "' &; ? & '  ' >    #   #&' &  @   / " X& ; #; *# " 'Y "'   #  '  @ #/  &/" x'        "# X   & @ %*; &"  #';

34

 & Y `"#     &"# '&'   ' *&?

' '     x @ "   #&';    & &"#  '  # @ '# * #    &@ /" q   ' *&? "   #  ?"

'' "  & @ &/" '   $#% | * $# #/ Q& }'*

Rozdział 1. Grunt to podstawa

Wydział Ksiąg Wieczystych $# % ' &/" '  ;  ?* *&   '@ &' | * #   '  # " ' *%  "' &;    & $    "  #/ 

Jak nie kupić działki z długiem? ? &/"" '  "%# #% ? ; *# "'   * #  $ / '&'  >"'  #";  '  #" %"   #  '    /;  # @ '#  *   &/"   #/

Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych }'" # &%'  * @ # #/ ;  ;  '      ; '  *  " >#@ #" ` % &/" &'

 *;  '   #   * +*%'  * #  &/@ "; %#  ; #  "  ' "   / $#'  @ '" # &%'  * # #/ …% " '   %V Ž , NVLÚJL; "   ;  /   #/ ##/ @ #' &/"V ‡ ; ‡ &"& ; ‡ /; ‡ &; ‡  #/ #/  @ &/" X   #2      &' &"%@  '&    

   * &%'Y

Ž ,,NVLÚJL; "   ;  /@    #/ % @ &/" …%  '  @

 %&  ? X " ;

#Y;  # & ; %# &#  *  # /  ?% $ # #  ?@ % "&    & &@

 # & &"# &@ @ # &/" Ž ,,,NVLÚJL;"   ;  /    *#/  #/V ‡  # &*&'' "& &@  *Š ‡ *  & @ &/" X  #  #  ;  &&  # &*&'   %& *";  @ # YŠ

35

Budowa i remont domu

Rękojmia wiary publicznej ksiąg wieczystych c.d. ‡  #       #/  ? / X #/ # %   " #" &"     "   * # 'Š  '   # &*&'    # @ & ' &/"YŠ ‡ & * ' X@   '&  /   #%#"  "; &     ?; ?#  "'  &  * &%'YŠ ‡  * &#   %#  X  * %Y *      # @ ;  #'" /;  @  ` &&  &&'* *@ '  #    %& &&' '' # Ž ,9 NVLÚJL; "   ;  /@     & '* #% X    &@ /"  #Y  ;

 #% " ;   @ &*&% &*&;  # &/"   & X#% *; ?#  #Y;   &%@ * %  #  '   &/";    @ % :SLV\ SU]HNUHĂORQH QD F]HUZRQR VÈ QLH DNWXDOQH `? &*  ; #   #/

/ * &  &"#;  _‚Œ ' ;   & #@ ; %    '  #;   ## &/" `' &"  &; "  *  &  @  ; *  ## }'" # &%'  * #@

#/ ;  '%   ;   &   # &'; ?  # '' >##" @ %"; %    *& ' @ %;    &/" '  ='

W dniu podpisywania umowy kupna-sprzedaży notariusz powinien sprawdzić stan księgi wieczystej.

Co wiąże się z zakupem działki?

36

`&  #"*  & %* = ' #@ # '   & &  \#  '    &&; ? &"#  &  "&@

  #    #* & ; #     &"# # `#' &   '     #/ ?  &?

Rozdział 1. Grunt to podstawa

Nabycie nieruchomości od Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego odbywa się na zasadach przetargu. Po wygraniu przetargu również należy dokonać transakcji w obecności notariusza. Wysokość wynagrodzenia notariusza reguluje rozporządzenie ministra sprawiedliwości w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej. Do wymienionych w nim kwot notariusz dolicza 22% podatku VAT.

Jak tanio kupić działkę? F  %  " ;  #"  "  "?;  * …% /  &  ; "&    * #*  $; # #* "

Odległość " %'  " ; #"     ƒ# #' "'   _ " %*  *# "  =;      & @ ";   "&    #  % "   "&   #@    # '&  "  ƒ/#   "&    * ' 

Prąd ` "&"  %&  &"  %##  ' "  #" ""& *# …& $"  v % '*  % " & '#/ `"        

Woda $  "&  /  *& x  '  & '&@ ''    +%" "  ' ; *#   / #   %' #    %    ' ' # …% '  %&   " *&; #'  "  %'

37

Budowa i remont domu

Kanalizacja \%# % %' '  " x   # +  † %#  ; #    $ #"  "   @ > %*  ?& F&* †   #& " '  # #   #   %' F & %' " ## ;  '% '  # "    %&

Energia F"  *  ƒ  #    "# | '  " ? * x&"; ?    ; '  *  '' %& &  *" "#" |  * "#  '  '##" ?"  \%##"  " * V " ;   *%; "  ;   * @&;   %' #;  %## # ? * ?  #* #  ,PěUöGïRMHVW PQLHM EUXG]ÈFH Xĝ\WNRZQLND SURVWV]H Z LQVWDODFML EDUG]LHM EH]REVïXJR ZHĽW\PMHVWGURĝV]H ' ; % %  &#&  " &; '  * *% $# *   "&  "   "    &'  %  T  " "@ " #   %'/ '    %'; %   ' @

   %'  &#&; '  * %#

Obecność w okolicy słupów energetycznych, szafek z licznikami gazowymi, ujęć wody nie oznacza, że będziesz mógł z mediów korzystać. Mogą one być już tak obciążone, że nie zostanie wydana zgoda na wykonanie przyłącza, aż do rozbudowy sieci. Aby upewnić się, że możesz korzystać z mediów, zdobądź numer lub adres działki, którą chcesz kupić, a następnie dowiedz się w odpowiednich firmach, czy uzyskasz zgodę na wykonanie przyłącza.

38

Rozdział 1. Grunt to podstawa

Wady Za wady działki uważa się: lokalizację narożną; niepraktyczny rozmiar (bardzo długa lub bardzo szeroka); umiejscowienie rowu melioracyjnego lub słupa oświetleniowego czy elektrycznego na jej terenie. •

•

•

Umieszczenie na działce rowów, słupów, studzienek itp. w znacznym stopniu ogranicza miejsce do postawienia na niej domu.

&

Hipoteka D iałka z �� ciążoną hipoteką jest tańsza od działlsl.�za�żonej. Możesz �

. ją ze znacznym upustem. w1ęc kuple

'� Ziemia rolna '�>s.-f(> Ziemia rolna jest znacznie tańsza od dz; �dowlanej! Jeżeli nie przera­ żają Cię liczne wizyty w urzędach w >4.Q�;k:,alifikowania ziemi, możesz �

w ten sposób zaoszczędzić spo zy (ale nie czasu). Procedurę odrolnienia gr��zeprowadza gmina w trakcie uchwala­ nia nowego miejscowego plaA(i)agospodarowania przestrzennego. Wtedy (i tylko wtedy) może z� d�wać, które z rolniczych terenów mają stać riu zagospodarowania (zwłaszcza gdy gmina nie się budowlanymi. B_I zamierza w najbli czasie go przygotować) oznacza, Że odrolnienie jest ne. praktycznie

��

� �� �

�

•

Najczęściej popełniane błędy Zmęczenie poszukiwaniami, presja rosnących cen, atmosfera ekscytacji za­ kupem miejsca pod własny dom, ładne otoczenie i fantastyczne opowieści sprzedającego powodują, że możemy nabyć grunt, który zamiast radości przysporzy problemów. Zanim podejmiesz ostateczną decyzję: Pamiętaj, Że działka powinna być płaska lub lekko nachylona na południe. Po południowej stronie domu teren powinien być •

11

11

Budowa i remont domu

•

•

•

całkowicie odsłonięty, tak żeby dom mogło swobodnie ogrzewać słońce. Od północy działka powinna być osłonięta (np. lasem). Nie wybieraj działki nachylonej na północ. W domu będzie zimno i będziesz płacić duże rachunki za ogrzewanie. Upewnij się, że teren ma doprowadzone jak najwięcej mediów. Ina­ czej będziesz musiał sam go uzbrajać. Każde z mediów to wyda­ tek od kilku do kilkunastu tysięcy złotych, a w przypadku instalacji elektrycznej może dojść nawet do kilkudziesięciu tysięcy złotych. Fokonaj trasę przyszły dom - praca w godzinach szczytu. Będziesz wtedy mniej więcej wiedział, ile to trwa i czy jeste � stanie znosić pięć dni w tygodniu taki wysiłek. J:'\'-y Sprawdź w urzędzie gminy, jaki jest status d rą chcesz ku­ ki � pić. Jeżeli leży ona na terenie rezerwatu p parku krajobra­ zowego lub w ich otulinie, nie uzyska � lenia na budowę. Jeśli chcesz kupić grunt rolny i o W-ować, dowiedz się, czy możliwe jest odrolnienie. Udaj się do ewidencji grunt wydziału ksiąg wieczystych. Sprawdź, czy sprzedający n a ograniczonego prawa do dysponowania działką. ,;ospodarowania przestrzennego sprawdź, W miejscowym plani iałce można postawić dom i jakie warunki czy na interesują� Ci musi on sp łn · wiedz się, jaki charakter mają działki sąsiednie ku nie będzie trasy szybkiego ruchu, autostrady lub i czy po s eg napięcia. linii

��

� �

�

•

•

•

{ L ,V

� O �

�

�

t(7a. t\ ;tz" �

·

Rozdział 1. Grunt to podstawa

x x x x x x x

Kto szybko płaci, dwa razy płaci. Wybór działki ma wpływ na łatwość budowy, koszty eksploatacji i wygodę użytkowania domu. Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego określa, czy i jaki dom można postawić na działce. W ewidencji gruntów możesz dowiedzieć się, kto jest właścicielem działki i jakie są jej granice. W wydziale ksiąg wieczystych uzyskasz informacje o tym, kto i w jakim zakresie może dysponować nieruchomością. W im więcej mediów uzbrojona jest działka, tym mniejsze koszty poniesiesz na jej dozbrojenie. Uzyskanie pozwolenia na budowę i dozbrojenie działki zajmuje od pół roku do roku.

ZAPAMIĘTAJ

41

2

Zagospodarowanie terenu W tym rozdziale: x Czym grozi naruszenie przepisów budowlanych? x Gdzie na działce mogą znajdować się budynek, śmietnik, szambo? x W jaki sposób uniknąć wojny o mur graniczny?

Budowa i remont domu

Szlachcic na zagrodzie `% ;  '' "# Q & &#; '  *&?;  * #  % &/" |&  ƒ/  &  # "     x#%   '; '%  ;  "    *   ? %#~ %* &#&  * ; %%' "; &;

"  #  * *&%&'    # ƒ#   &] `"   '   "*%; *%   } x@   > &&#   &? /#/; '" #  &#  / & #&;     # ~ $  ;   &#   %  & "& &* #"* '&;  '    ? "  

Samowola …% " #  "; #"    X     Y '# ƒ   "#"  '" …   '  #  & "& Q"% &% '   #% & "&  %; % ?   '@

#/ "  '    ## ? &%#/; @  ?   &#; & *  * ;    #/ &   #/  SUDZLHEXGRZODQ\P

Najpoważniejszą konsekwencją wykrycia samowoli budowlanej jest nakaz rozbiórki obiektu budowlanego, bez względu na to, czy został już ukończony, czy też nie. 44

Rozdział 2. Zagospodarowanie terenu

Kowal zawinił, a Cygana powiesili …% &  "* "&; " ; #&' ##  >&"#; #  '&  #"#  %* "& "  %* "# " $ " #& "   #  %* T# "%   ## # ' "? *#'#/ @ &;   "&      ; #%  &#; #%  >&"#    &#  X# & _Y

Rysunek 2.1. A miało być tak pięknie…

Bądź na budowie jak najczęściej. Sprawdzaj, pytaj, mierz, dociekaj. W ten sposób znacznie zmniejszysz prawdopodobieństwo, że spotka Cię niemiła niespodzianka w związku z budową.

45

Budowa i remont domu

Kosztowna legalizacja samowoli + &% &  %*%' "% &%'   @   & ? …% & '  *  "' #" %" *   * %&   ;  &   @

 %*%#'*; #'  &/ &#;  *   "  &%*  "%  & &; # * '#  #"&'  ? ` %*% ? &#/  %  & & % #  $ #& "& '*;  *%@ &  '* /;   #     ` *  ?/

    %*%#' #    

Ustawodawca nie oddzielił budowy od rozbudowy. Nie ma też znaczenia, na jakim etapie są prace budowlane.

Opłatę legalizacyjną należy wnieść w terminie 7 dni od dnia otrzymania postanowienia. Nieuiszczenie opłaty w wyznaczonym terminie spowoduje wydanie nakazu rozbiórki.

Siła osikowego kołka

46

+#" ƒ ;   ' "% &%'     &%#" #"' #  " $# ;     & # & +  %  '& "   +%&'  ; ?  ##  # #"  v# ;   # # ƒ @ # `   ; # #  {    /   #" "&

*% &'   ' /   |> +  #  & "*"    $ & &#  ' %#" & {~

Rozdział 2. Zagospodarowanie terenu

\# & * & ; #*&'V x x  %? '#/ ''  †    '  %' *  " =;   "   &#  @    %>';   ' ;     / % #  "   "   "&; *;   " x x' # % *   * †  * @ # ; ' '    * *'  ='   &*&'  % *   '; ? ' '& @ % % $ "#  %# "*#   " x x  &*   "? x |% ? X"* #  ; # *   &#Y x x  ' ?  " $#     &' *    "? @ *'#/   ` '; # '  ? | ## ' ?    "& +#" ƒ ;  " @  '  "  #  *% %? X# & Y

Rysunek 2.2. Pod koniec budowy czytanie planów nie będzie stanowiło dla Ciebie problemów, ale na jej początku to ciężki orzech do zgryzienia

47

Budowa i remont domu

Jak czytać miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego? +% *   *

    & %& *  &/@ % # *"#   # && %& }# &@   ? #"%  

''  &' V 33

† & %*# X '  >"Y

%0

† #   " @ % '

%03 † # &# '@ '   #' X"# " & #%  &#/ @ /Y

%4 † # " @& &*; *  &#& " @ #  & &*;  ' 

%&" 01 † &   ?  #/ 4

† # & &*; #% "' ; *  "   %#

+ %& + †  # %

 % # #       † %; & ?@ #/ "'   &#

Usytuowanie budynku x  '  ] ‘~ "  *   " " PHWU\ …   %* ; '  # / "# *   ĂFLDQÈ] RWZRUDPL RNLHQQ\PLOXEGU]ZLRZ\PL

Luksfery nie są traktowane tak samo jak okna. Jeżeli są one zamontowane w ścianie, wówczas odległość od granicy działki może wynosić 3 metry.

PHWU\ # % *   ĂFLDQÚEH]RWZRUöZRNLHQ Q\FKOXEGU]ZLRZ\FK 48

Rozdział 2. Zagospodarowanie terenu

Okapy i gzymsy nie mogą pomniejszać wymaganych odległości od granicy działki budowlanej o więcej niż 0,5 m. Balkony, galerie, werandy, tarasy i schody zewnętrzne nie mogą pomniejszać wymaganych odległości od granicy działki budowlanej o więcej niż 1 m.

Budynek usytuowany bezpośrednio przy granicy działki {&# " # & #&#  @   ?  # *#  &%'; '%V Ž $#   & % #'  &@ / &#  *  & Ž   '   ' '& &@ #   & #& @

 # ' *#;   # &#  #%*   '@ *  &* '' #   "       "; #%*#"  *# ; # @   #" ?%*#  ' *@ #;      &#&  '@ #"   ' 

Budynek usytuowany w odległości mniejszej niż 3 m {&# " # & #&#  %@ * "' '   "  *#  &%'; %  "' '  _; "; '%V Ž $#   & % #'  &@ / &#  *  & Ž ‘   ? &@ #&  *  & #&@    "' ' %*  *#      '@ '  *# %# &

# ' &#&  @ '*; '&''   %* "' '   ";   # &@ #  & #&#  @

#"  *#   &;   #'   &#&  '*;   @ %*   "  *#;   " #    ;  " &@ #  '#  %*   "  *#

49

Budowa i remont domu

Studnie …% "     *&; "  " >"'   #" & $ #" #& "';  %*

&  ''    #  %&  #  V x JUDQLF\G]LDïNLĽP x RVLURZXSU]\GURĝQHJRĽP x EXG\QNöZLQZHQWDUVNLFKL ]ZLÈ]DQ\FK] QLPLV]F]HOQ\FKVLORVöZ ]ELRUQLNöZ GR JURPDG]HQLD QLHF]\VWRĂFL NRPSRVWX RUD] SRGRE Q\FKV]F]HOQ\FKXU]ÈG]HñĽP x QDMEOLĝV]HJR SU]HZRGX UR]VÈF]DMÈFHJR NDQDOL]DFML LQG\ZLGXDOQHM ĽP

Wszystkie wymiary należy zmierzyć od osi studni.

Śmietniki %*  "  #   '"'V x PGR RNLHQL GU]ZLGR EXG\QNöZ] SRPLHV]F]HQLDPLSU]H]QD F]RQ\PLQD SRE\WOXG]L x PGR JUDQLF\] VÈVLHGQLÈG]LDïNÈ

Zachowanie odległości od granicy działki nie jest wymagane, jeśli pomieszczenia na śmietniki stykają się z podobnymi urządzeniami na działce sąsiedniej.

50

Rozdział 2. Zagospodarowanie terenu

W zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej dopuszcza się zmniejszenie odległości pojemników od okien i drzwi do 3 m, od granicy działki do 2 m, a także sytuowanie zadaszonych osłon lub pomieszczeń na granicy działek, jeżeli stykają się one z podobnymi urządzeniami na działce sąsiedniej bądź też przy linii rozgraniczającej od strony ulicy.

x'   " " "   V x  '  # %& "   " #"  &@ #"; x #* "   &#&; "'*   #' "& /

Szamba …% "     %'; "  " >"'   #" & Q" "* #   #%  / &%#/  "@ %   %'

Nie wolno stosować szamb na obszarach: podlegających szczególnej ochronie środowiska, narażonych na powodzie oraz zalewanie wodami opadowymi. Jeżeli w okolicy nie ma kanalizacji, a szamb stosować nie wolno, to z szambem, a raczej bez niego, może być prawdziwy kanał.

51

Budowa i remont domu

Gdzie usytuować szambo? Q" # " % ##  "##" "  & &@  #    #  '"' ; " @  " & %* #  #%? #%'  ? ##/  #    '"  _ "  #   '"'V x PRG RNLHQL GU]ZL]HZQÚWU]Q\FKGR SRPLHV]F]HñSU]H]QDF]R Q\FKQD SRE\WOXG]L x PRG JUDQLF\G]LDïNLVÈVLHGQLHMGURJLXOLF\ OXEFLÈJXSLHV]HJR

W zabudowie jednorodzinnej i zagrodowej odległości urządzeń sanitarno-gospodarczych powinny wynosić co najmniej: 5 m od okien i drzwi zewnętrznych do pomieszczeń przeznaczonych na pobyt ludzi, 2 m od granicy działki sąsiedniej, drogi (ulicy) lub ciągu pieszego. Kryte zbiorniki bezodpływowe na nieczystości ciekłe mogą być sytuowane w odległości mniejszej niż 2 m od granicy, w tym także przy granicy działek, jeżeli sąsiadują z podobnymi urządzeniami na działce sąsiedniej.

Z ŻYCIA WZIĘTE

52

Wyprowadzenie do oczyszczania szamba najlepiej zrobić w ogrodzeniu. Dzięki temu zbiornik będzie mógł być oczyszczany nawet, gdy nikogo nie będzie w domu. Ciężki samochód nie będzie musiał wjeżdżać na posesję, wszystkie operacje będzie wykonywał na ulicy.

Rozdział 2. Zagospodarowanie terenu

Gdzie usytuować przydomową oczyszczalnię ścieków? +#; %   ";   #"@ ' # % ? * @##/; &   * / # ; "* # #&  "   &#@ ? '#/;  &" # /    %' %#'  '"' ;ˆ " #' *?'     #/  #/ &#/

Mój dom moją twierdzą * "  % V x =DSHZQLDÊ SU\ZDWQRĂÊ PLHV]NDñFRP SRVHVML † '% ' @  # %; & ?  '; ?#  "?* #"  " '   > " "? x &KURQLÊSU]HGZL]\WÈLQWUX]öZ †  " '  *@  %   %&   „"   *@ /;  #  "' '  _;‹ ";   #/ %"?; && % *; &*   #/ @ #/ #?  "? '   x 6WDQRZLÊR]GREÚSRVHVML

Jakie warunki musi spełniać ogrodzenie? x# '#  " '  ""   ''#"   % ' %@ & …% /  #  '&;   # '# ' |*&%  +@ %"; "';  *    &' &V x  "  *#   % *'' &%@ # %& %&;  ' % & %'  "' #" % *@

  * x + # &  '"' #' ;ˆ "  "& &; /#   &# * * #  & % 53

Budowa i remont domu

"' * %& *   * % #"* /# & #' %& &? &#  x ’ / ? X?Y; &"%' &@ %# # ;  #   '"' € @ / &'  * "# &" x {"  >&  "*       " *? &&'#/ '  ?  #/  ?/ %/ x Q "#  %  #   '"' ; ";  >& † ;Œ " =  #  '  ; % #"*   }& x  > &&#   &?; '" #  &#  / & #&

Z ŻYCIA WZIĘTE

Jeżeli działka przylega do wąskiej drogi, brama, przez którą będą wjeżdżać samochody ciężarowe, powinna być cofnięta w stronę działki. Dzięki temu promień skrętu będzie możliwy do pokonania przez auto.

Czy budowa ogrodzenia wymaga zgłoszenia? {& *  #"* &#  #'  %&  &  >   %# "     %@ #" " &# %& "& *  #& *V x ]QDMGXMÈFHJR VLÚ RG VWURQ\ GUöJ XOLF SODFöZ WRUöZ NROHMRZ\FK L LQQ\FKPLHMVFSXEOLF]Q\FK x R Z\VRNRĂFLSRZ\ĝHMPEH]Z]JOÚGXQD WRF]\MHVWV\WXRZDQH RG VWURQ\GURJLF]\PLÚG]\G]LDïNDPL

54

*; ?#/ #    ; "; %% "#  " ";  #"*'  %;  *@



Rozdział 2. Zagospodarowanie terenu

…%  *&      " *  @

 &; "   &%

W przypadku działek narożnych może się okazać, że ogrodzenie musi mieć ścięty narożnik, aby nie powodowało ograniczenia widoczności użytkownikom dróg i zagrożenia bezpieczeństwa.

Kto ponosi koszty postawienia ogrodzenia między działkami? $'"  & "#  "; *# #   ; *&%&' @  #%#V

“  |# '#  #"#/ &@       ?%  @ # / &#"^

[\ _ $% *&?  &@ '#/     ? # *& *&?  # &#"#& #/ ? *@ #/Š  # *   # &  &#"# #/ ? *#/    ^

 "     @  &/ Q& '# *   #@    #*  ƒ`+ ”‚_; Q ƒ ‚_‚__ `*     ?   '"&'  @ ? #& * &;  &  ;   "   #/      " &# *; '%  '   @  # '*  " * " * & & #' @

; %*   '* &# @  *; #'   " #   /

[\ _ “ _ F""# ;  "&#; #; "; #   & @ ; '&'   *# *&?

 &'#/; &   ?%* &#&

 ? = " ##   @ ?  *#

Dobrze jest porozumieć się z sąsiadem i wznieść ogrodzenie, które pod względem: przebiegu, rozmiarów, wyglądu, kosztu budowy i eksploatacji będzie odpowiadało obu stronom.

Z ŻYCIA WZIĘTE

55

Budowa i remont domu

x

x x ZAPAMIĘTAJ

x

x

56

W razie wątpliwości co do przebiegu granic działki należy zlecić geodecie odnalezienie i zaznaczenie w terenie znaków granicznych. Granice działki są liniami odniesienia do wyznaczenia maksymalnych wymiarów budynku. Usytuowanie otworów w budynku narzuca minimalną odległość od śmietnika czy szamba. Jeżeli dojdziesz do porozumienia z sąsiadem, najlepszym rozwiązaniem jest postawienie płotu dokładnie w osi granicy działek. W przeciwnym razie każda ze stron może postawić własne ogrodzenie, które będzie usytuowane tak, aby zostało między nimi przejście umożliwiające konserwację. Ogrodzenie nie może przekraczać linii rozgraniczających ulicy. Jeżeli miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego przewiduje poszerzenie drogi, trzeba będzie odsunąć ogrodzenie w głąb działki i pozostawić poza nim pas gruntu przewidziany na drogę.

3

Wybór technologii budowy W tym rozdziale: x Ile jest rodzajów ścian murowanych? x Z czego można wymurować dom? x Zalety i wady domów murowanych i drewnianych. x Jak zredukować wydatki na ogrzewanie?

Budowa i remont domu

Kłopoty z nadmiarem swobody T# &  *# ' "&; %  " ;  '' /@ %*   '* "& "'   & #  

 '   ' #"&  x     # %  ƒ #; *# "  *# ##    #; "#    # %" %*  #&" #& /@ %*  "?

Osiołkowi w żłoby dano…

'' %"?  &# "& ""  "? " "% #&   '  &~ … #   ' @   &';   %'#"  &# ""# # "& 

 # *; *   @ %"# =# '   % ' #&'  ' x     ;  ?' "  @  

|&  "  '  " & + " &@ #   / $# &'  &#  %  X' # #" &*  / %*  *   "?Y x  * ?     &  ';  # " "&  /%* &##/  &# "& $ "#      ' %" #"

Nie wprowadzaj żadnych zmian w konstrukcji domu na własną rękę. Pilnuj, aby wszystkie były zaznaczone w dokumentacji, a następnie uwzględnione przez wykonawcę. Jeżeli pojawią się problemy podczas budowy lub eksploatacji domu, łatwiej będzie ustalić stronę, która musi wykonać poprawki. 58

Rozdział 3. Wybór technologii budowy

Czy i Ty popełnisz te błędy podczas budowy domu? {& '  "' " ##" +@ '  '#   "  #

  " #  #  '     '@

; %‰ x # '  /] x '  & " >#] x %"" '   #@ # # #'  &"# ' '@ ] q" ' ;   ' & @   #  "" ƒ "

 #  ƒ/ '# &&%  /  ' '  #/ #  &;

  #'  # /

*??  &#'#/; ? #@ ' ƒ   $ #"  " ƒ   *V Ž 1LHXVXQLÚW\KXPXV †  ;  ?'  ;  '  /&@ "& " `'&'   '  ; ;  …%  @ " &#     & &  *   ";    # / #'/  %/    # "; " 

   " / { @ # %*;   "&  & / % Ž %HWRQRZDQLH IXQGDPHQWX EH]SR ĂUHGQLRQD JUXQFLH †  '% @  '    #" #; *#   #%#  #? ##/   *&@ ; # "# %@ #  ##" & #  *& `"'   ##" & \# * & ; %#  #& #&;   &@ " ' ## * >% &@ % Ž %UDN L]RODFML SLRQRZHM IXQGDPHQWX †>&" # '   @

 %*  *&& + #"&@ & %# "% *      %' %*@  …% "%#   #%  ; %*    # ' `"   "    >&@ "# Q# #    ] Ž 1LHV]F]HOQDL]RODFMDSR]LRPDĽ@ %'  # %& *&' >%    &   # / @ / >&"#/ † ? #/; '  #/;  #"   >&"  @ " %'  &; '%   '' *  @  ''  %' *  *&@   % %' &' %*   & $   " %"#  *] Ž .DSU\ĂQH V]DOXQNL † # #* %&  #% @ &   \#     # ;  ' &" @ #" = & '  " „#@   *  "& ' {   "?#     ";  ""  #% *  %; ? * ' " # ;  " & #* ;  %&@  ### T#  ; % & # >*"# Ž 2V]F]ÚGQHEXGRZDQLH †# #

  &# *&&  "; #@   '   #‰  "' ;  ?#" "     ƒ # #  "; &  % " + %& %/ %     '&'    "

#  &# +  &  "'  $ #  &   ##"  &   @    # 

59

Budowa i remont domu

Czy i Ty popełnisz te błędy podczas budowy domu? c.d. Ž =JXEQD UXW\QD † %; ?# & *;   %#    +   @% '"  &@ " ?*    @ &  #  &  "#%;   ; ?  '"&'; " '  #"#%  *

F %' *  &# %@ ? %#/  &; % '  $ >  #'& >@ /     *&   & * " x" '*       # 

Nowe technologie mają pomóc oszczędzać: energię, pieniądze, czas. W większości są one stosowane od kilku lat. Nikt nie wie, jak będzie wyglądał dom postawiony z wykorzystaniem najnowszych technologii po kilkudziesięciu latach.

Z ŻYCIA WZIĘTE

60

Jestem zwolennikiem stosowanie rozwiązań sprawdzonych i tak prostych, jak to tylko jest możliwe. Do ogólnie znanej technologii łatwiej jest znaleźć wykonawcę z doświadczeniem. Podczas budowy domu jednorodzinnego inwestor jest bardzo często kontrolerem jakości. Żeby osoba bez praktyki mogła sprawdzić jakość prac, kryteria poprawności muszą być bardzo proste, np.: zachowanie pionów, kątów prostych i brak dziur w ścianach. Wskazany jest również wybór technologii tolerującej niedociągnięcia.

Rozdział 3. Wybór technologii budowy

Trzy, dwie, jedna T#  #& '  # # " $ ; #/   '  %& %/   " {& '  '  @ # ƒ/  /%* ''  %;  "  "# & "%  '   ? " =''  $ #  #  # "# &  @ #/V x ?' ; x & ; x ' 

Ściana trójwarstwowa ‘ ?'     /  #/  V @ '; '  '&'*  "# " % X# & _Y

Rysunek 3.1. Ściana trójwarstwowa

61

Budowa i remont domu

$    >&'  `& '    %@ ?  *& _‹ " #/   "@ … %   '   "% %& # %@  " *& %& & #"? \# %  %*;     "'  "&  #    "    *& % Q% #%#' &"@ % # &/  \# #  "%#; %  % &  %# %# #"# '  # ' $    >&'     `&@  '    *  *& _ " #/   "@ @ ‘ ?'   #"* #   …  *@  F *&   " '  "

 ' ~ …% "&    ''      &;    /&%  =#" #"#" "& F&  @  "     #

Ściana dwuwarstwowa ‘ &     ?/    #/V @ '  % $   # '   & ? "@ #/  *&   "

W warstwie wewnętrznej muszą zostać użyte materiały o dobrej izolacyjności cieplnej (np. pustaki ceramiczne).

62

Q    ' %V x $# PHWRGÈOHNNÈVXFKÈ; # ?' %' " 

  ?/   # "%'  ' *& %& & #"? $ # &  "# #" % @ " '"  #/ & ? #  #/ `   ## '   " %& *"  # &@ * X# & Y ‘# #  "   *@  `   %& %&  " " %  #' # & # &#

Rozdział 3. Wybór technologii budowy

Rysunek 3.2. Ściana wykańczana sidingiem. W górnej części widać izolację ułożoną pomiędzy listwami pionowymi

x $# PHWRGÈ OHNNÈ PRNUÈ; # ?' %' "

    # #& %& # "%' #'

  #"  #" X# & Y $  ##/  ' /%* '  " *  % '  # #& *  &  "/ 63

Budowa i remont domu

Rysunek 3.3. Ściana ocieplana styropianem

Ściana jednowarstwowa ‘ '  # '   & ? "#/  *&@    "  " * %     @  '  # F "& %# &# # /' $ % #    ;   *& @

 #; &  # ; '    @  " ? %#/ +  # ' ' "& '  '  † "#%  #%   " '& &*'  #; ? " % 

 # # ## ''   /&/  * &#@  "&

64

Rozdział 3. Wybór technologii budowy

Pewien mój znajomy wymyślił, że im grubsze będzie ocieplenie domu, tym mniej będzie wydawał na ogrzewanie. Dom wybudował ze ścianami dwuwarstwowymi w technologii lekkiej mokrej. Do ocieplenia użył styropianu o grubości 200 mm.

ANEGDOTA

$ " #  * ## " v" #  "& / '   T& % %  " @ #/ | #  ; #  "& * 

Podaj cegłę

 # %#  ;  ?#/ "   ;    %"#   |%'* & *# "   ; *# "#;  * "@  #"&  $# #  #" %&   #  &@ %#

Ceramika biała { "    # &#  "& # ? +|Q@& Q' &%    /%* "&   …% "&  & *   / ? *& #  '  † #*%     #"* #@  { " X %Y '  '#"  ' #/ "? &@ %#/ Q    &;   #

=DOHW\ x  %' & #Š x   & " >#Š x ""%   ? "?#/Š 65

Budowa i remont domu

x  &"&%' % X %# &#"&'  & "& "@ %"YŠ x &   * X  "& #' ˆƒ  "% #' / "#Y

:DG\ x /%* " † " "&  # / ; " " #   #

Im materiał ma większy ciężar właściwy, tym lepiej tłumi hałas, ale gorzej izoluje cieplnie. Im materiał jest twardszy, tym łatwiej w nim trwale zamocować kołki.

Ceramika czerwona ƒ/ /# # " ' '  % /"‰ *% # x@   * *% &#'  #& …% #"   "&# "&  x%&;  '&  ;   / ` * "* "& X*%#   &Y " >" ?  @  +   & ' >"# " &#  *#  " 

Dziurawe cegły są lżejsze od pełnych i lepiej izolują cieplnie, dzięki zawartości powietrza. Nie można z nich jednak budować przewodów kominowych oraz w miejscach narażonych na zawilgocenie (np. piwnicach).

66

Rozdział 3. Wybór technologii budowy

+ &#& ?  '#/  "& &# 

 *#  % ' %' "'  ;  ""#  # #'V &HJïDSHïQD † "  % ?#/  ##"     " ƒ* ' ' % # '     "&  "  ' & >&"?   …  ' ; % '  #  &#  #/

Cegła pełna ma wymiary 250 mm × 120 mm × 65 mm. Na wybudowanie z cegły pełnej metra kwadratowego muru o grubości 25 cm potrzeba średnio 93 cegły i 0,05 m3 zaprawy.

Porównaj cenę cegły niższej klasy i wyższej klasy. Moim zdaniem oszczędność nie jest duża. Grozi jednak tym, że wykonawca pomyli się i użyje w miejscach narażonych na przemarzanie czy zawilgocenie słabszych cegieł. Jeśli będziesz miał cegły tylko jednego gatunku, pomyłka nie będzie możliwa.

Z ŻYCIA WZIĘTE

&HJïD NOLQNLHURZD † '  "   % Q  '   &# "?; *     #/ x  '   #";  " %  /    #@

  * ##/ &HJïD G]LXUDZND † '  %'   *# ' +& '   ?/ % /V  †   "?Š  † " ` *# "' " & #  „# '  *  ##  #/;   #/  %/ @ ? #& |%

67

Budowa i remont domu

Cegła dziurawka ma wymiary 250 mm × 120 mm × 65 mm. Na wybudowanie z cegły dziurawki metra kwadratowego muru o grubości 25 cm potrzeba średnio 98 cegieł i 0,05 m3 zaprawy.

&HJïD NUDWöZND † &  #/ _; ;  =## ?

 "" '&%'   _ X#"#  "" • _ "" • ˆ ""Y   X#"#  "" • _ "" •  ""Y |?       #/ #/; "#/   #/  #/ #/  #'#/ ` ?  &&'   3XVWDNL V]F]HOLQRZH † /  &' '  #"%  " &#  " #"%' %' %' +  '  % #" %"  *%;  & / %#/ & " #"% % *& '' #  & V x–; „; +@ /"

Przy więzieniu powietrza w pustaku nie zostały naruszone prawa i swobody powietrza. Do masy dodano wióry drewniane. Podczas wypalania wióry spopieliły się i powstały puste miejsca, w które po pewnym czasie weszło powietrze. Samo tam weszło.

68

 %5 667 " #"#V ‹‹ "" • _‹‹ "" •  ""  #@ & _ " "&&  *& Œ "     & ? Q   / #V  &#'   ;    #'   &'/ %#/     4"667 " #"#V  "" • _‹‹ "" •  ""

 #& _ " "&&  *&  "     &@

? Q   / #V   ;   

"; /"  "  #"   "#/ &  87 9 " #"#V  "" • ‹ "" • ‹ ""  +—$ >"&';  %  '' # " #& 

Rozdział 3. Wybór technologii budowy

X ?Y;   &*'  &'  / # X & #Y  #&@  _ " "&&  *&  "   _ˆ  & ? Q@    / #V   ;    "; /"  "  #"   "#/ ‘  #"* %;   " _ ‡ _ " #& %& # "@ %' &  ;7 9 " #"#V  "" • ‹ "" • ‹ ""  +—$ >"&';   %  '' # " #&  X ?Y;   &*'  &'  / # X & #Y  #&@  _ " "&&  *&  "   _ˆ  & ? Q   / #  ‘ #   *&* "@ &  #"* %

Z opisanych tutaj cegieł uda się zbudować dom o takich wymiarach, jakie są w projekcie. Są w sprzedaży cegły o rozmiarach będących podwielokrotnością rozmiarów całych cegieł. Murarze radzą sobie w ten sposób, że ukruszają kawałki cegieł. Dzięki temu jak dom ma mieć szerokość np. 11,93 metra — to ją będzie miał. Mimo że nie jest ona wielokrotnością żadnego rozmiaru cegły.

Z ŻYCIA WZIĘTE

=DOHW\ x x x x

  * ;   /%* &#;

% "& ;  '

:DG\ x =/%* " † " "&  # / ; " " # @   # x " "'  #"# *#; #"   /  x +&  %  '   ?* ##   ?

69

Budowa i remont domu

Beton komórkowy

 ' ~ { "?#  " %  ?%*  " #" '#" x    ' &&# &# '    &   " F "& "   %#' x"    & "?*  %; " &  @ * "# %&#*#' x  " & ##"  @



Spotykane są dwa rodzaje betonu komórkowego: szary — wyprodukowany z użyciem pyłów lotnych powstających w kotłach elektrowni; biały — wyprodukowany z użyciem piasku. Biały beton komórkowy ma mniejszą promieniotwórczość niż szary.

=DOHW\ x x x x x x

 %' %; " ;    %  ; &  *;  ?  "%    ; " /  % %?   &  ' % _” *

:DG\ x #   % X%  "* #   *#" "     &# YŠ x  &    Š x %    / / "?

70

Rozdział 3. Wybór technologii budowy

Domy drewniane

'' #   "# & "? #/V x  %; x   &' %'

Domy z bali F"#  % #"' '  /&# / % '  %# %"; #*% #  # &  "&

Najtańszy dom z bali

' # "  % "  " ; @    /& ƒ   '& @  `'"&' "'   ?&

 #  ';     &' ƒ/&  #  `? &@ *; #  %&  " % & $ "

 ; ? "* ?  @ #  "&  ? ' " &; /&; @ # &/ ?  …%  &# /  † *&%&'

{% ' # #% '  ?/# $#@ "*  #"# …* #*%"  '"&'  ƒ/&   ;  %"# @ &"  Q  %  @

&'   #% ; '  # "@  + & %# ' "  ; #"' ;    @ *# "  & F "& 

  %' ? &

Postawienie na działce chałupy przenoszonej z innego miejsca wymaga wykonania projektu architektonicznego i uzyskania takich samych pozwoleń jak w przypadku budowy domu.

x  ? & *# ";     * `#'   ##  *%?   *% * X  #; &; '#; "Y F  "  %& & #"? 71

Budowa i remont domu

F"#  % %   "% …   #  # ';   %*" >%;   @  #  Q  '  ? #  #" @ @* #"; %   &"   # 

Kanadyjczyk F" #'  '  #  >&" %& # ' +@

 # '  " * %&V ; &  /& F %& #'   #  # %&   $ %& "   %' %#     &  @

#V %' "'  # "%'; %'; %' |#'# &#  /" "? /%*#/ '  ? # ' " "&# Q * "&  ; ? " @   ' /%* }?  &#  " #  & #'#?

Trwały jak kanadyjczyk $ "& #"    '    &'  @ "  %* F "&  # @   &*  *%  @ / + # ? &  "   "*@  "  %*; *#@ "; *#"  "

+%' /  &'  %@  &#&  #" # @ ' „  '  # ' &#& `   >% "&  @ &    $%' / "  "  %*   + '@  &     ;  "&  #/

Pomysły racjonalizatorskie polegające na zastąpieniu paroizolacji lub wiatroizolacji papą są zgubne w skutkach. Wilgoć nie ucieka z domu, ale gromadzi się w ścianie. Powoduje zawilgocenie ocieplenia i butwienie drewna. 72

Rozdział 3. Wybór technologii budowy

Dom murowany czy drewniany \# & # ";  '&     % &    %/  %& # '%' #/  = "#  '  >@ #/ F&* %  '  * #   Q 

 % %' \# "?* # ; # /  " " "&@ #; # #; ?'     %

Dom murowany =DOHW\ x $ # #? '?   #& "? #/ $#    *#/ "%  &#'#/ ; %   *    ? "" "&#" x ’ % #?   &#; ?# "' @   "&& X '  %  ;  "   Y x F&    *# #? "?  &#'#/; @ %#'#/  ##/ x x% #   # "?; #%  ? %"?; ?@   ##'"&  &  #   x F& '" %;  ?' "  % @ *'  %"  % #*  #& *; @ & ; & "&#   

:DG\ x T& #; ? "' ' / &# "& x F&#  "? &%#/;   &  #" %@ #   #   x | &  "&  " # X "&; #%  %*' &; #  ## #%  "& %  /%# #Y x x% & #% # "&/ / X@

# "  "& '   ##" Y 73

Budowa i remont domu

x  / *?%' ;   # #@ #& %' %*'  #/ >*"?  #/;  ?#/    "  " X@ #; ?Y x +&  & "? "&#/ '  &  @

 %

Dom drewniany =DOHW\ x x'  *&    /%* "&';  % &#@

  / &#  % _ ‡ __ "  @  _ " / ' x x% &  # / "?  &# "&  '' " x ’ %&%' # x ƒ &# # #     " # x ` *%&  "#  "& #  %   >&" x + #%& >&"? & "   '  &; *# /%*  #"* ##  "#/ x x#  "? &%#/;   &  #" "' %"?   " x ’ "&% ""  &    @ '* & x $  "&    "& %"? #/  *  "%  x Q'   /%* "&' * # "&     %' x F %#' & #  x ’ & x F *&'   %' " % *  %";  "  #"* &#/ ?  * x x '" "  &';  >  & * " *  # 74

Rozdział 3. Wybór technologii budowy

:DG\ x Q" % *#/ '? ƒ "  ' %@  ; # # ' '' # …%  # / @ '? "? #/ '   ; "'  '    % * '& x x  / /%*;  &  #"  &@    % " '%&''   & "? #/ x =/%* #"* #' &'   &%&# /@ ' x x '" %;  ?' "  # #*  #& * # &  x {'   "/ "&#/   / &% "@ # "&#  ; %  '  " ; '% * "& '   &"# x Q %' & # ? X #/  %; ' /  *?Y x F& %  %* 

Dom energooszczędny `" %  ?; ? " '  "/ #/  &*'  &** & $#  #   +%  #  ˜* ?

    *# ''  " +%"" # ' # "& &%*  ##&   "#%  &## / "?   " /&  * ƒ# * &    F" &&'"#  % ƒ/"#; # # #*#; #;    %' Q #/ #"* '  "% |  '  # …    #'   ;    %   ; # &#   #

75

Budowa i remont domu

Ile warto zainwestować? ` "  "  F % ;    '   ' % %'; & &"%' #  *  &# †  #   #"* #/ ? + ' #;  %& %/ ?    #  @   &  & "&   " &  *

Niższe rachunki za energię oznaczają wyższe nakłady na budowę i wyższe raty kredytu.

Dom pasywny a dom energooszczędny 'RPSDV\ZQ\  ; ?# % @  ">& %* " ?  &# '  _ $/ *  _ " / &#'  ˜*   * "& &#  '    ##/ ?  %  /V " # X>&'  #  † '  *' ;  ƒ @  Y; '  "& &@  %#; * ;  #   #%' $ "@ & ' " " "> %@ #    '; @

"& *  #%&'* " $ "&  ##"   &'  # "? *#/ @ #/  %& %  ? @ %#/ „#"   * &# * '  "%   ' %' "&  # & *  ?@   ##/ + '#"  @

#/ ?  '  * @ ;  '   & #&

76

&#&; #    '

  # &';   # ?'  # / %; &%@   #'" /  ""%' @ / …% ='   %  & #@ & "& " #"%  % /  && &#" † "  *   "#%  "&  ##" 'RPHQHUJRRV]F]ÚGQ\  ; ?#      " % ' %' %@ '; # ' '   ' #/ #"?   #%' %  &  ?  #/  * ` "" * #" @  '  /  ["# %^ # ["# #%^ +/   %@ # %? %'& * &#*  #   * '* " * / " %' "&

Rozdział 3. Wybór technologii budowy

Ile kosztuje ciepło? |  % &#*  * "& "  #%#  &V

1 †   ? @  X'  Y

.& &SDO1[:X

ƒ % %# V '* '&; # &;  #

TV &SDO †  % X #/  ;

"  "Y :X

†   XT…  ;

"  "Y X% _Y

Q  ?  %#  '& &; ? #    %  "&

Tabela 3.1. Przybliżona wartość opałowa różnych nośników energii Rodzaj paliwa

Wartość opałowa

węgiel kamienny

25 MJ/kg

koks

27 MJ/kg

olej opałowy

42 MJ/kg

gaz ziemny

31 MJ/m3

gaz płynny — propan

45,6 MJ/kg

gaz płynny — propan-butan

45,2 MJ/kg

energia elektryczna

3,6 MJ/kWh

T#   % %;  * * " @ / "&  #    $/‚"  F"# & *   ? #" ""  * &'  _ $/‚"  $ "& * #"   * " &  ˆ ‡ ” $/‚" 

Racjonalny poziom nakładów na ocieplenie jest taki, w którym oszczędności na opłatach za ogrzewanie są wyższe od kwoty, o którą wzrośnie rata kredytu zaciągniętego na ich uzyskanie. 77

Budowa i remont domu

$;  '* %   #   ' '   ='* #&; "  #%# ;  '' #  _ " / "& "  #  % }/&   ## # / * &'#/  &  ' #" $ #  # *   #;    " %  #'  % "&

W co można zainwestować?

%#  " "&" *# &   &#& „    #  "% # V *; #; ; ; /

 * ""# &#   " *  & {&'  * "& % * %' "& "# ##   #"   $    &"#   &'   #'"; ? &"%'  /&?  *; V x F%    #& %& #; # &#   ?# „™; ‡ ;_ % "? * #/ %& ;_ % "?  ##/ x Q%   #" ##"   "%#';   ?#& „™_ % "? * #/  „™;‹ % "?  ##/ x % /&; # &#   ?# „™;_ˆ %& "' x % *  *&; # &#   ?# „™; %& "' x `" #/ %  /; ? "#   "* "' # #      € x ` % #%' @#'  &' x `" ? *'#/ x  #; #  #   #'# x +"#  x |%# 

78

Rozdział 3. Wybór technologii budowy

Ž $#%" " ? "#/; ?   # &'   %*#/ "' / ' ; ; *; #  # >&" x ` % ? " ##/  %?  x * * X&% Y; ? %  &#"#  " / "&#  '   ‡ šƒ   ">& %*

Nie bez znaczenia dla kosztów ogrzewania jest bryła budynku. Aby je zminimalizować, powinna być zwarta. Okna i balkony powinny znajdować się na elewacji południowej, co sprzyja biernemu pozyskiwaniu ciepła z energii słonecznej. Parametrem spotykanym w katalogach materiałów budowlanych jest współczynnik przewodności cieplnej λ. Jego jednostką miary jest W/mK. Im mniejsza wartość tego współczynnika, tym lepszą możemy uzyskać izolacyjność cieplną. W przypadku materiałów termoizolacyjnych wartość tego współczynnika jest stała, niezależna od grubości warstwy izolacji. Intensywność ucieczki ciepła z budynku określa współczynnik przenikalności cieplnej U. Informuje on, ile ciepła przeniknie przez 1 m2 przegrody w czasie 1 sekundy, gdy różnica temperatur — zewnętrznej i wewnętrznej — będzie wynosić 1°C. Jego jednostką jest W/(m2K). Im współczynnik jest niższy, tym ciepłochronność przegrody lepsza.

Współczynnik przenikalności cieplnej U określa izolacyjność termiczną przegrody o grubości d, gdyż U= λ/d.

79

Budowa i remont domu

Jak grube powinny być ściany i ocieplenie? ƒ/ #  %" '' #%# ; &"&' # % &  

Opór cieplny R jest odwrotnością współczynnika przenikalności U. Wylicza się go przez podzielenie grubości warstwy materiału przez współczynnik λ.

$ %     ?# Ȝ % &%#/ "@ ? &%#/ Tabela 3.2. Wartości współczynnika λ dla popularnych materiałów budowlanych Materiał

λ [W/mK]

Styropian lub wełna mineralna

0,04

Beton komórkowy

0,15

Ceramika poryzowana (np. Porotherm)

0,25

Pustaki ceramiczne

0,5

Bloczki silikatowe

0,8

+#'#' ;  ;   ?#" #"  %  $# /  ;  " ' &/# '  " &%#; #" %  "  %#' +&  "  " #@  #   *%# F "&;   " '&'  & ; "   # %   %#' 3U]\NïDG < #2 =

 4  #         "    =   # 78> $ $ %  '&'"#;   "?# " Ȝ™;_ $‚"| „™;_ $‚"| V ;ˆ " ™ ;_ $‚"| 80

Rozdział 3. Wybór technologii budowy

Wynik dla całej ściany będzie niższy o 5 – 10% z powodu mniejszej izolacyjności spoin.

3U]\NïDG < #2 =

 4  #         # 76;      # 7A $ $ #& #  %" ? %#  &" ? @ #  % ? %# #V }™ ; " V ; $‚"|™ _ X"|Y‚$ ? %# %V }™;_ " V ; $‚"|™ ; X"|Y‚$ ? #  %" #  }—™ ; X"|Y‚$;    ?# „ ™ _‚} ™ _V ; X"|Y‚$ ™ ;‹ $‚ "| =DGDQLHGRVDPRG]LHOQHJRZ\NRQDQLD < #2 =

 4  #    6*    #     67  $ =DGDQLHGRVDPRG]LHOQHJRZ\NRQDQLD < #2 =

 4  &        " # B7  $     &     )   "      C* =DGDQLHGRVDPRG]LHOQHJRZ\NRQDQLD < #2 =

 4          "    # ;7  $    &        "          C*

81

Budowa i remont domu

x

ZAPAMIĘTAJ

82

Technologią budowy, która jest najmniej wrażliwa na błędy popełniane podczas budowy, jest ściana trójwarstwowa. x Dom energooszczędny to nie tylko niższe rachunki za energię, ale także niższe nakłady na instalację grzewczą — niezbędna moc źródła ciepła będzie prawie czterokrotnie niższa. x Im materiał ma większy ciężar właściwy, tym lepiej tłumi hałas, ale gorzej izoluje cieplnie. x Racjonalny poziom nakładów na ocieplenie jest taki, w którym oszczędności na opłatach za ogrzewanie są wyższe od kwoty, o którą wzrośnie rata kredytu zaciągniętego na ich uzyskanie. x Nie bez znaczenia dla kosztów ogrzewania jest bryła budynku. Aby je zminimalizować, powinna być zwarta. Okna i balkony powinny znajdować się na elewacji południowej, co sprzyja biernemu pozyskiwaniu ciepła z energii słonecznej.

4

Jaki projekt, taki dom W tym rozdziale: x Czym warto kierować się przy wyborze projektu? x Jak ocenić przydatność projektu do potrzeb inwestora? x Jak czytać informacje zawarte w projekcie?

Budowa i remont domu

Poważna sprawa $#? '&  ' #? "& $ "" # '& ' #'V x F]\GRPPDE\ÊGUHZQLDQ\F]\PXURZDQ\ x LOHPDPLHÊNRQG\JQDFML x LOHPDPLHÊSRNRL x MDNEÚG]LHUR]SODQRZDQHZQÚWU]H x F]\PDPLHÊSRGSLZQLF]HQLH x F]\L JG]LHPDPLHÊJDUDĝLWS +" '& #   %?  " `#  / "& @ %' X# & _Y =; #  ƒ  ' % ; #  @

  "#/  ?; # "  ='  †   &' " %#  #& '& `" † & 

Rysunek 4.1. Trzeba nie lada wyobraźni, aby patrzeć na plany, a widzieć dom

84

Rozdział 4. Jaki projekt, taki dom

Projekt typowy a indywidualny ` '" '  '  *&" x  # & ? @

#/  %   #/ ; # %'   x  ? "? &   #  " $ @

#" #&   *# &; %  '   %# $ &@ *" #&   '  # "'*  ?# …%

  &"';  ' &  ;        `% '& ** '  "% ' * ƒ "  '&;  #  &~ …% '   # % % "&;  '*   & "# …%  &"'  # #;  *  ' &";   % 

Korzystając ze sprawdzonych rozwiązań, zmniejszasz szanse na obejrzenie efektownej katastrofy budowlanej.

+' #&%# '  ##  '#" *"%& {@ '   "   …% #   @ #; / "    '& T# #;   ' ;   ;  '   '; "   %"; ?# ?' &   

Skąd wziąć projekt typowy? $  '  * #  &    "  # *& &%' @ #& DDD  =  =* `  ?  # '? `' V x Q "&   † % #&; # /&; # ?  "  " % x } "    # / #*'/ †  & "  '#   85

Budowa i remont domu

x $#"#  ## &#& † #&'   '"@ ; "   ; # &# "    +'  "&   &  ƒ   $# ;  ?@ * "  '"'   Q  '*  ; ' "# & @  ' +' "  & ;     '* '  */ &*#/  '"

Skrócone opisy projektów domów dostępne są również w internecie. Wpisz w wyszukiwarce hasło projekty domów, a uzyskasz adresy stron, na których są one udostępnione.

…%   *#/ '? ƒ  ; "  "? & / # '&   *  =/   &? &# 

Adaptacja projektu \' #* '& #&' / Q    ?/ V '  '%'  / "& V x  "% ##  '&  '   &*%"  ? ##/ / ""%#/ %*  * ; "?; " Š x #  &#  %   &*%" #"%@ * &  ## *%"  ; &   %@

 & ƒ " '  #* ; #    *  &? &# % '  …% "  "   ; "@    *& "      %& ># F "& "#   %& >"  *  "* # #%  "#  &

86

Rozdział 4. Jaki projekt, taki dom

'% "  "# #'  #&%#/   ; V x " /%* # Š x     &#  # "Š x " /%* # &Š x # #  % X '&    "&  /@   '  %/; ' "   #YŠ x &  %& *Š x  &  %& *Š x ' " Š x  &  

Zmiana zmianie nierówna

'' '  " V x x#;  '/ " # #  &  X ' "' *&  "/ /#/Y x x %#'#   &@  ' X"%     @ V  "% † %  & %Š # † @ #   #" *  @ & '# %*Y

x x;  ?*  # * † '%  ' "' *&@   " #'#

'&' '  " V x ‘ ?'   &@

 X  "#  '  &#'#"Y x ‘ &   ?'@

 X " ' #@ # >&"?  ?Y

Na etapie projektu musisz wiedzieć, co będzie leżało na podłodze domu wyposażonego w schody. Projektant musi dopasować wysokość stopni, aby były wygodne, równe i aby ich poziom zgadzał się z poziomem podłogi po ułożeniu.

Z ŻYCIA WZIĘTE

87

Budowa i remont domu

Projekt indywidualny +' #&%#  '    ?;      @ / /;  / % '   `#' ?  ; ?     

Z ŻYCIA WZIĘTE

Inwestor, w praktyce będący laikiem w zagadnieniach budowlanych, opowiada o swoich marzeniach. Architekt, będący profesjonalistą, rysuje to, co zrozumiał. Gdy inwestor ujrzy szkic swojego przyszłego domu, minę ma mocno zdziwioną. Po przyjściu do siebie zaczyna ponownie tłumaczyć, co miał na myśli, mówiąc „coś tam, coś tam”. Architekt wprowadza zmiany i ponownie pokazuje szkic. Inwestor ma już mniej zdziwioną minę… Metodą kolejnych przybliżeń inwestor i architekt dochodzą wreszcie do porozumienia. Niestety wymaga to wielu spotkań. Decydując się na projekt indywidualny, przygotuj się na nie.

#&% '  %"  &' +'  #&% @ "?; &*   ;  &'  %&  %& & # # #/ ƒ %# V x *& +% ; x   ; x "# /; x  *? '&

Cena jest przedmiotem negocjacji. Jej wysokość oraz zakres pracy architekta muszą być sprecyzowane w umowie. Projekt gotowy kosztuje od 1000 do 2000 złotych. Jego adaptacja do warunków zabudowy dla konkretnej działki wraz z niewielkimi zmianami to wydatek około 1500 złotych. 88

Rozdział 4. Jaki projekt, taki dom

Projekt indywidualny jest czasami jedyną szansą na postawienie domu na nietypowej działce. Upust uzyskany na działce może być większy niż wydatki poniesione na projekt.

Jaki wybrać dom? $#? "&   * %&  = ?   %& %;  ?#/  "'#

#  &"  " %* ' { # # # ƒ  *#;  &&  " *# % '? %  #? ?; ? "  ## # ' ? ] ƒ#  ;   ' #   %';  '@  #&# ; # " % #*% ' " ## @ /";   "  ] \%  "  +     #" %""  &  =~ … ' #&"# ;  ? %&    &@ & "? #  ]]]

Parterowy F" # % & /  // …   @  &* %  ?  #/   #/  "; # '   ;   #&& "& #  #  *?   x "& /  #  *? `#'  %  ' % X#'    %?  %"Y  " X"; '; &  / "%Y $ "& #" '  % #   # + %& %; # # &   #%; # *%   "   #@

#/ #*'/ $ " #*# &  ' & / &# F" # '     …% "    /@  _ ";   &/ &# '  %;  /

89

Budowa i remont domu

%* #  "  "'  ‹€ / ; "  "& #" #' # " %  € "&  # #  /V "&; '?; /?

Z poddaszem użytkowym +  &# /#&'  #";  '&'   " #     ; % ?%*  / /& Q   %@ *  "    

  ;  ?' /  ;     Q '& "%& ""# & %;  '  "?   % "&   " &##" F"   " &##" '  #" " %  ?; ?  "' &#/  { '" * "'  "' / "& "%  #    / "    F%* ["%^] F%*  '%  % '    ;    ##  /; ? '&'  & # '

Miejsce wzdłuż ścianki kolankowej nadaje się do postawienia przy niej komód czy półek. Poproś architekta, aby podwyższył ją na tyle, aby dało się przy niej postawić tego typu meble i dosunąć do ściany.

90

F&* % "&   " &##" ‰ /# +%'  " % >  XY  ' X Y

  & " & ?'  # F "%* #@  *      &% $" "&   " &##" V x & / /&  %; x ' "% #   #& "& *; x & ##   "'  '&'*   %&

 ?

Rozdział 4. Jaki projekt, taki dom

W domu z poddaszem użytkowym powierzchnia dachu jest porównywalna z powierzchnią ścian. Ściany mają grubość kilkudziesięciu centymetrów, a często są dodatkowo ocieplone. Aby na poddaszu nie było zimno zimą, a gorąco latem, musi ono zostać ocieplone warstwą wełny mineralnej o sumarycznej grubości 40 cm. Ocieplenie składa się z dwóch warstw o grubości 20 cm: układanej wzdłuż krokwi i układanej w poprzek krokwi. Aby ocieplenie zmieściło się, należy zastosować krokwie o grubości 22 – 23 cm. Jeżeli są cieńsze — poproś architekta o wprowadzenie zmiany.

Piętrowy `% "& * '  " #"% ##  &' @ /  '   #"     "; *   "  * x   # $   #" " " # * $# "& *  "#     & % /@ ? {"  "& …% % * #" '  "   "@ ;  "&  *   ""  `     " %   &&; "&; 

Tani w budowie \# &  # &# "&; # 'V x 2 MDNQDMPQLHMV]HMNXEDWXU]H † " "'  ' "&; #" "'  "&  '* &; #; @ %; "%  x 3URVW\Z EXGRZLH † ' #'"     %'#" % x 2 ]ZDUWHMEU\OHL SURVW\PREU\VLHĂFLDQ †  # "& @  "'  &# "&    ; %; # x 2 PDïHM SRZLHU]FKQL NRU\WDU]D † #& " #  &' #%  " '&;  #  &* /%&  '  %

91

Budowa i remont domu

x 2 MDNQDMSURVWV]\PNV]WDïFLHQD GDFKX † "  # @  '    #  "&  #  # x = ïD]LHQNÈNXFKQLÈL SRPLHV]F]HQLHPJRVSRGDUF]\PXPLHV]F]RQ\ PLEOLVNRVLHELH † "* #  &*  ' "  '   %' '  %#'' x 2 ]QRUPDOL]RZDQ\FK RNQDFK L GU]ZLDFK † #     ##/ "/ &'    ?  %   Z ŻYCIA WZIĘTE

Koszty budowy domu będą niższe, jeśli będziesz unikać używania do budowy materiałów przeterminowanych i słabej jakości.

Prosty w budowie

92

" "   #  &; #" /&  '*    #;     & "'  F / &'V x 3RGSLZQLF]HQLH †  '  # &#  "  @ % '';  & "' /& #"*   *@ * *& x 6FKRG\ † # /? #%#/ #"* #*

%&&  ';    #   # %&@

# =* %"&  "; '%  "&   /? x 6WURS\ † '% &#  " &*' #*';   '  #     " %  #%  @ "/ #/ Q&  #  * #/ "    #  % # +* #/& "*  @

 #"  % # x 7DUDV\ †  % " ?' & x   * #'@ "  "&  //  #?#  " @ #  x 'DFKZLHORSRïDFLRZ\ † '' #  # '  / &@

# † " #  & #" % \Y

Rozdział 4. Jaki projekt, taki dom

x ¥FLDQ\ GZX OXE WUöMZDUVWZRZH † '  #" "  &#'#"  # '  +"';  #"*'  #''   &#  &# # @ /' "  "@' Z ŻYCIA WZIĘTE

Brak piwnicy i poziom podłogi parteru nie wyższy niż 60 cm od poziomu gruntu sprzyjają łatwości połączenia domu z ogrodem.

Najmniejszym wysiłkiem pokonuje się schody o nachyleniu 24 stopni (np. o wysokości 15 cm i szerokości 33 cm).

Tani w eksploatacji F"    %' #"*   #/ ? @  '* &# ‘ "&       ' %' %'  "#/ ? * \# " #    %'V x 3RZLQLHQE\Ê]RULHQWRZDQ\WDNDE\SRZLHU]FKQLHSU]HV]NORQHE\ï\ VNLHURZDQHQD SRïXGQLHD ĂFLDQ\E\ï\EH]RNLHQOXE] PLQLPDOQÈ LFKOLF]EÈQD SöïQRF x 2G VWURQ\SöïQRFQHMSRZLQLHQPLHÊJDUDĝNRPöUNÚOXELQQHSR PLHV]F]HQLH Z NWöU\P QLH WU]HED XWU]\P\ZDÊ WDNLHM WHPSHUDWXU\ MDNZHZQÚWU]XGRPX x %U\ïD GRPX SRZLQQD E\Ê ]ZDUWD †    #  " / / '  "' ; #" "' "'  &  x 3RZLQLHQPLHÊPDïRRWZRUöZ † #     

     # $ #  ˜ " ? &&'#/ *% x 0DWHULDï] NWöUHJR]EXGRZDQHVÈ ĂFLDQ\SRZLQLHQPLHÊMDNQDM PQLHMV]ÈZDUWRĂÊW]ZZVSöïF]\QQLND8

93

Budowa i remont domu

x 2NQD L GU]ZL SRZLQQ\ PLHÊ MDN QDMPQLHMV]È ZDUWRĂÊ W]Z ZVSöï F]\QQLND8 x 3RPLÚG]\ Z\FLÈJLHP QDG NXFKQLÈ D NRPLQNLHP Z\SURZDG]R Q\P QD ]HZQÈWU] GRPX SRZLQQR E\Ê PLHMVFH QD ]DPRQWRZDQLH SU]HSXVWQLF\ RNRïR  FP   Ľ  #"  "   &/  % 

Jak duży +'# "' %  / T#  ' # "   %&;  # "   #  #" "& '   &  Q#&'  '    "  &   ; ? '   * x'   "%  ' *&; "; "  " T# #  &" ; &' ;  # @ *"&  #  ';    '   *? ' `"   '   … "    &'  "&; "  T' '   ""  "    /  ?' = &  ; '  #

Małe też jest piękne +?%;  ' "'  =?' #  / &# #' ƒ#  ;  '%  / "&  V

Ž  #    "&; Ž %"#   "& X'% " /   "Y

Ž   &#; Ž  # *;

Z ŻYCIA WZIĘTE

Dorosłe dzieci nie chcą mieszkać z rodzicami. Ich pokoje nadal pozostają w domu.

94

Rozdział 4. Jaki projekt, taki dom

 &'"# /   #** "  Q# " " V x SRNöMG]LHQQ\MHGHQQD GRP †  "Š x NXFKQLD] MDGDOQLÈMHGQDQD GRPĽ  "Š x V\SLDOQLDG]LHFND X '' % * Y † _ "Š x SRNöM GOD JRĂFLD X "&     @ "?  #/  "  * % @   %& ; *#  #"*% Y † _ "Š x ïD]LHQNDGODJRĂFLD X'; %%  %& '& *Y †  "Š x V\SLDOQLDURG]LFöZ X'  "Y †  "Š x JDELQHW X'  "Y † _ "Š x ïD]LHQNDG]LHQQD X'; %%  %& &/Y †  "Š x ïD]LHQNDG]LHFL X'; %%  %& '& Y †  "Š x ïD]LHQNDURG]LFöZ X'; %%  %& #% @ ?Y † ” "Š x SRPLHV]F]HQLHJRVSRGDUF]H X'  "; %%  %@ & '  "&Y † ˆ "Š x JDUGHURED X'  "Y †  " +/ "& %# *?  %#  ?; ?   " ## F% #  ?'  #"&'"# #V  " — •_ " — _ " —  " —  " — _ " —  " —  " —” " — ˆ " — " ™ _” " $ %/   # &*% SRZLHU]FKQLHNRU\WDU]DVFKR GöZ `'"&'   _€ / "& $ # /@  "& % #  ?'   #   _” " =DGDQLHGRVDPRG]LHOQHJRZ\NRQDQLD 1               &   ;77 =$

95

Budowa i remont domu

Funkcjonalny F"  "  ; #V x F"# "*%  #" "#"    %& ##      '" x Q  &"   #    &/  # " x $## #/ #  "&   ?  #" "& X/ ";  &/  Y;  "'   #  #& ## % *" {  "%; '%V x 'RPSRG]LHORQ\EÚG]LHQD VWUHI\RJöOQRGRVWÚSQÈNXFKQLDSRNöM G]LHQQ\KRO RUD]SU\ZDWQÈV\SLDOQLHïD]LHQNLSRNRMHG]LHFLQQH  x 6WUHI\ GRPX UR]G]LHORQH EÚGÈ SU]H] XNïDG NRPXQLNDF\MQ\ X "& *  '  &/     %Y x 3RPLHV]F]HQLHJRVSRGDUF]HNRWïRZQLDL JDUDĝQLHEÚGÈVÈVLDGRZD ï\] V\SLDOQLDPL X/#  / ; # & ƒ / %Y x &]ÚĂÊWHFKQLF]QDGRPXNXFKQLDL SRPLHV]F]HQLHJRVSRGDUF]H EÚ G]LHEOLVNRJDUDĝXL ZHMĂFLDGR GRPX x 1LHEÚG]LHSRPLHV]F]HñL PLHMVFNWöUHQLF]HPXQLHVïXĝÈ x 8VWDZLHQLHVSU]ÚWöZGRPRZ\FKEÚG]LH]JRGQH] NROHMQRĂFLÈZ\NR Q\ZDQ\FKF]\QQRĂFLORGöZND]OHZRFLHNDF]EODWNXFKHQND  x 7DPJG]LHWR PRĝOLZHV]DINL]RVWDQÈ]DVWÈSLRQHSU]H]Z\VXZDQH V]XĠDG\ X   "&  [& ^  >   &#@ # " ; %  # && &›# #'   ƒ x%  ; *#  #  * # "%&  ƒ % * &Y x =DEXGRZDNXFKQL]RVWDQLH]DSODQRZDQDQD HWDSLHVWDZLDQLDPX UöZ X    #*& ##      /;    %' … & %' &#' &#  # _ ""  __ ""; *# " #% "#  @     / Y x 'RSURZDG]HQLH SRZLHWU]D GR NRPLQND ]RVWDQLH Z\NRQDQH SU]HG Z\ODQLHP FKXG]LDND † "    &#  # __ "" #''   %' "&;  '   *; 96

Rozdział 4. Jaki projekt, taki dom

 "' & &  " …% *   ; " @  &# %  '& \# *  * ;   &/#%   # " 

Zwarty `#%"#;  "  " *? * %   @ # %"#  _€ / …% "&'  '@ " ' "' ;     " "'  /  %&   / "& {    V x 3RGQLHVLHQLHPNRV]WöZEXGRZ\ X#% "  &' #& _ " #  _ " '&Y x 8VWDZLF]Q\PLZÚGUöZNDPLSR GRPX X *    [… '  #" "& ""   %~^Y F&# # %      

 " # "#  $   &  "#  " / =  # '" ' '' "'  Q #/  &%?  "%; *#V x .RU\WDU]EÚG]LH]QDMGRZDïVLÚZ FHQWUXPGRPX;   *   '* &*  x 'RPEÚG]LHPLDïNV]WDïWMDNQDMEDUG]LHM]EOLĝRQ\GR NZDGUDWX x 3RPLHV]F]HQLDEÚGÈPLDï\ORJLF]Q\XNïDGX *; /%; &/Š   *; %; /%; &/Y x 3RïÈF]HQLDSRPLÚG]\SRPLHV]F]HQLDPLEÚGÈSURVWHL NUöWNLH

Kotłownia =~ {  "  "&  X '% &  ; ?# / &'; "  ''   " #Y

   '  % "  ƒ "  % *# "  *  %&  `" #  ' "&; ; # #"#; &&  @

? #%' " ;  ?#"   ;    "   &&  #"* /#/  " \&%#/ >"' &% ƒ   &   "# &&'' # $ % /#" &' %&   

97

Budowa i remont domu

* *"% ; %    " % " #'  ; #  ƒ;    #/ %"?  &#"  `#   " " " %&   & &%* /  '  ; # " "?*   #  &#&

Z ŻYCIA WZIĘTE

Maksimum wygody, ekonomii i bezpieczeństwa użytkowania zapewnia kocioł kondensacyjny. Zasysa on powietrze nie z pomieszczenia, ale przez rurę przeprowadzoną przewodem kominowym. Dzięki temu do kotła „nie wieje”.

Kuchnia |&/  # & #&  >& &#&; %  '  *@ & F "&V x :LG]LDQHEÚGÈRVRE\ZFKRG]ÈFHL SU]\MHĝGĝDMÈFH x 8ïDWZLRQHEÚG]LHZQRV]HQLH]DNXSöZ

Jeżeli kuchnia usytuowana jest od strony ogrodu, powinna mieć osobne wejście gospodarcze.

|&/  #  #% &; # "   '  '%@  …    #*    +  ' &#   #  % %&    \#  $*%  # * #  & ' "# X_  # %  ?; %& #" # ‰Y;  &/  # '  %& x%   V '     %&  &/ $#? # %#  ƒ # ; *# '%  &/  #*;   % "   *  @ 98

Rozdział 4. Jaki projekt, taki dom

;   #*& &' # #    "   #*  " `" †  '% &/  #& * †  "  X  &Y; ?#"   # "   "  $#  &/     ##' %& %& '& *

Jeśli kuchnia jest wydzielonym pomieszczeniem, powinna być odpowiednio duża, aby zmieściła się w niej część jadalna. Optymalna powierzchnia to 12 – 18 m2.

Z ŻYCIA WZIĘTE

Łazienki x   %& "   ;  '   " '' ' @  T#   ?'  "&   ' "'  #'  "&;  '   " *" {&&'  "  ; # # #* { ; '%V x : GRPXZLHORNRQG\JQDF\MQ\PQD NDĝGHMNRQG\JQDFML]QDMGRZDÊ VLÚEÚG]LHPLQLPXPMHGQDïD]LHQND x 1LH]DOHĝQLHRG OLF]E\NRQG\JQDFMLEÚGÈWU]\ïD]LHQNL X  @ '; # '/ ; # #% ?Y x -HĝHOL SU]HZLG\ZDQ\ MHVW SRNöM GOD VHQLRUD RERN QLHJR SRZLQQD ]QDMGRZDÊVLÚGRGDWNRZDïD]LHQND

Aby stanięcie gołą stopą na płytkach podłogowych nie wywoływało dreszczy w łazience wyposażonej w prysznic lub wannę, powinno być zainstalowane ogrzewanie podłogowe.

Z ŻYCIA WZIĘTE

Aby ręczniki były suche i ciepłe, należy wieszać je na grzejniku drabinkowym. Ma on pokrycie zabezpieczające przed korozją, a gdy ogrzewanie w domu nie działa, można zainstalować w nim grzałkę elektryczną. 99

Budowa i remont domu

ZAPAMIĘTAJ

100

Dom idealny nie istnieje. Kryterium oceny projektu są: x dopasowanie do działki i jej otoczenia, x potrzeby i upodobania przyszłych użytkowników.

5

Kolejność robót W tym rozdziale: x Kto powinien czuwać nad postępem prac? x Co powinno znaleźć się w harmonogramie prac? x Jaka jest zalecana kolejność robót? 

Budowa i remont domu

Czy istnieje wykonawca idealny? $";  & '    ;  =# '& '  *&#  @ # $" †  "   /" ƒ "  >/ #/ " #  #/; ?# " '  ; '&' #  '; @ ' x# ƒ   #; ?   #  ; %  ' @    '%  %  ;   % ]

 & ~ =* '& >/#   ;  '%  '& " #  ?#" "    % "%?  @ * ;  '  #" >"  # †   "&  @ %   #"  >&" ` *  # ƒ % ' # `& '; % '   >/  ? %"?;  % / % #?

Jeśli wpis jest jednorazowy i niepoparty komentarzami innych forumowiczów, mógł zostać wykonany przez samego wykonawcę.

Z ŻYCIA WZIĘTE

Znaleźliśmy ekipę, która była idealna. Przez tydzień patrzyliśmy z niedowierzaniem na ich poczynania. W końcu uwierzyliśmy, że mogą być tacy fachowcy.

   & "   F%"# "& #  ;  ?#/ #%"# % +%   >/# '%   @

' & {#%  ?/ #*    #  "*%  *  ? >/ # '  '  # %& ƒ# =  ##     ?; #     '  /  # 102

Rozdział 5. Kolejność robót

Wiele firm budowlanych rozpoczyna działalność od jednej ekipy. Szef firmy jest jednocześnie brygadzistą. Jest stale obecny na budowie. Dogląda, podpowiada, sprawdza — prace wykonywane są idealnie.

+ #"   " # &' " x  ' "? Q> & %'#/ %&; # %  +  ?%*%  %& &/  # >  '    #   †  '#;  ;    "# '   "; % ' '& 

Jakie są zalety gospodarki planowej? # q  [E       =     #    

   ^  #" "; #"' ;  "     "&  #  #   & "& =  ? ;  "&   # '; # %  

  "#%;  "&   #  &*' %' ƒ# '& &#;  #" %* " # q]

'*  ; ' "   # & "&; '  @ ;   #   ' &# X# & _Y = " # =?' "~ =# "   " "  ~ $ #  " #  ; ' =# / ~

 '"&'  #";   "   # * =& * %  ; '%  * #& " "   #  #  …   "  '  " #"  & #

Idą dwa koty przez pustynię. Idą, idą, idą… Nagle jeden mówi: Wiesz co, ja nie ogarniam tej kuwety.

ANEGDOTA

103

Budowa i remont domu

Rysunek 5.1. Jeżeli nie będziesz mieć zmartwień w czasie budowy, pojawią się one po zamieszkaniu w domu

  "   &*  " X# & Y

Rysunek 5.2. Kluczem do sukcesu jest zaplanowanie kolejności prac na budowie

104

Rozdział 5. Kolejność robót

Harmonogram robót budowlanych "*" "&      @ %'  #' F # @ / %& %# "' ;  ?#/ "' # # ; '   ' Ž $  ' &# /"*"& &"  #  SUDFHRUD]LFKLORĂÊ;  % /& _Œ” "; "  † ” & Ž $ &*' &#   %  #/  #  @

*?%#/ # ?  "* # ## ?%*%;  "   # /& Ž $ ' &#   PDWHULDï\ L PDV]\Q\   # ? Ž $ ' &# %  # #@  ' #  "  "  

Dzięki harmonogramowi będziesz mieć rozeznanie, ile czasu i pieniędzy musisz przewidzieć na poszczególne etapy budowy.

Z ŻYCIA WZIĘTE

Od czego zależy czas wybudowania domu? ƒ &# "& %# V x :\EUDQHMWHFKQRORJLL † " # %# " &@   ##      " # {& " @  ?  " $#'" '  # >&"&; ?@ #   ‹ /  #%  * _€ ##" $ #"   "&# # *& "&  #  F" "&# †  *%&   " † "  #%   &%#" x 6NRPSOLNRZDQLD L UR]PLDUöZ EXG\QNX †  # " #;  #;  &##"  " " #&  @

 '* & {&&'  ";  %"& " #

105

Budowa i remont domu

   "#/   "  {&# # /  ";    &    "    '* & F"#   &    %& # # Ž =DDQJDĝRZDQ\FKVLïL ĂURGNöZ † % ? "  # % >& *  ' ? '"@   #%&'  " ' ## &#    "% "    |&   

   "%#/ /  # >

Sezon budowlany trwa od marca do października. Finansowanie budowy z kredytu bankowego umożliwia przyspieszenie prac. Gdy środki na inwestycje są przeznaczane w miarę zarabiania ich przez inwestora, czas budowy wydłuża się do kilku lat.

Czy można budować etapami? {& "    *& &;  ?#" & " @ >#   #   *;    '& # +  # '  %#  #& &#? "&#/ Q   $ #& #  # "   '#"

 F #  # " #   %'#" @ ; *# &#   `"'     '

   #&; %"?  "#"  

Dom drewniany {& "& * " %  # #V x #% >&"&Š x   &#&  "; "  #" /#"Š x #  106

+ ' "  & * &

Rozdział 5. Kolejność robót

Dom murowany {& "& "&* "    *& & @ * 6WDQ]HURZ\   ? &%#/  "& & '"&'  #V x >&"?; x  >&"#/; x   #/ *  *&; x & ?   %'; x  #% *  *& |%'#" ";  ?#" "  & "& "&@ *; '  VWDQVXURZ\RWZDUW\ '"&' V x  #; x    #/ #/  #/  @ #/   # / #*'/; x # ?  ?; x #"& "? %#/  #%#'#/; x #  &' /&; x # /& =" ";  ?#" "  & "& "&@ *; '  VWDQVXURZ\]DPNQLÚW\ '"&' V x  &# #; x "   ; x #  %' %#'; x #  %' %"'; x    "*&  %' %"#/ + %' ## ?  '  '# & 

107

Budowa i remont domu

Jaka powinna być kolejność wykonywanych robót? x '  "   ;  " # " + #"    %# # >% F "& #    %# ' %#   & " "/#" X # " "#; " ##Y #" " '  "     #@ & "&   # # ##   #  '# #  "  #/  %&  =  %  ""@ % ## &  "#/ %"? F  %' ?   #/    @  %"& +"';    &V x + "#/ X #; #%Y "* # ##  &/ X & #" @* #"Y † "@ # %      %* x + &#/ X  /%' * " &#  Y " ##  #  X "  \TF  &/Y † &  & & &&; ?# '&' *  # #/ "?   & / >%  %@ '& " x +  # &  / X & #  /Y "     X & #  @ Y † &'   # #

Przygotowanie placu budowy x :\NRQDQLH XMÚFLD ZRG\ OXE SRïÈF]HQLD ] VLHFLÈ ZRGRFLÈJRZÈ †  * ""&   '& ;   # '  "   %  & +#   #"* # '&  &#  % `' '"  #" "  ""&" ? &  " &# $ '    "& 108

Rozdział 5. Kolejność robót

x :\NRQDQLHSU]\ïÈF]DHQHUJHW\F]QHJR † #   #@ "* # '&  &#  % =#" " ? '  '"  ""&" ? &  @ " &# { &   #  &# ` %    %  &#   && '@ * x :VWÚSQH Z\]QDF]HQLH JUDQLF G]LDïNL †  "& &     '  *&   X# &##~~~Y x 8SRU]ÈGNRZDQLHL Z\UöZQDQLHWHUHQX † "';   "' ;  ?#"  &# "; "&  "? '/ "/? #  &" x :\NRQDQLH W\PF]DVRZHJR RJURG]HQLD EXGRZ\ † '% *   ; " &'     "  ;  / '  ?# x 3RVWDZLHQLHWRDOHW\ † '% *   ; # ["&'^ #  x 8VWDZLHQLHEDUDNRZR]XOXESU]\F]HS\NHPSLQJRZHMGODZ\NRQDZ FöZ † # '%;  ' # #% ? ; *# #  #'    "# *   … "'  %* " ##  %  %& " x :\]QDF]HQLHPLHMVFVNïDGRZDQLDQDU]ÚG]LL PDWHULDïöZ †    / "*#&   %  x  & &##;   & &#    %' & {%; *#  # #   %& @ *? &#& F "& #"  ' '    ƒ"    # '   %& &' #; "; *    x :\]QDF]HQLH PLHMVF VNïDGRZDQLD RGSDGöZ † '%  &  "' ;  ?#"   &  ; *& ; #@ # # ;  ?#"     @    #& # ** %&   "

  *  % Q#    "& %@

   #'  ?; # / ? # ' '' % 109

Budowa i remont domu

x =GMÚFLHKXPXVXF]\OLZLHU]FKQLHMZDUVWZ\]LHPLURĂOLQQHM † '@ %'   "# #/ | '  & &  #  *&  _   ";  %  &? @ #/ &"& "  ##    # "&; #@

 &   '   %#;  &"   *'  ""

Prace pomiarowe x :\W\F]HQLHRVLEXG\QNX †   %# # * $##   /# ##/ &? &#&

Prace ziemne x :\NRQDQLHZ\NRSöZSRGïDZ\IXQGDPHQWRZH † %'  '    F "&  #&  ?'@

    "' &

Fundamenty x 8VWDZLHQLHGHVNRZDQLD †   "   &#" @ ; ?#" %   '  {   "

 ;  # #&   $ >  #"@

   ";  &'    x :\ïRĝHQLH Z\NRSX IROLÈ EXGRZODQÈ † >% &% /  " #&  &  " + # &  "  "; #  >% " # #    &/   #" " # T#  @ ; >% % / # =#" "  "  / %* x 8ïRĝHQLHZ QDURĝQLNDFKïDZL FR PHWUFHJLHïQD SïDVNĽ*# "'    % ' F "&   %#   >%;    # /   % " x 0RQWDĝ ]EURMHQLD † '   #  # _ ""  "" X "  &&Y  #   "" \# "   &# ; %# #@  ' &" #" 110

Rozdział 5. Kolejność robót

x %HWRQRZDQLH † ' #' " '  ; "'  *&/  " + #%& & %# # * >% &% x 3LHOÚJQDFMDEHWRQXĽ#   ;    /   @ ; %#  ; #  #  #% " %* @ / x 'HPRQWDĝGHVNRZDQLD †   * ”€ ##"  @ "& / $# " "   x :\NRQDQLHSR]LRPHML]RODFMLSU]HFLZZLOJRFLRZHMïDZIXQGDPHQWR Z\FK † /  %#  " ; #   #  /   %"#; ? "*  %'  # #/ / %# &#   # $ > #  #   @   % ' %' =/  ; % 

'"&  "  '   x 0XURZDQLH ĂFLDQ IXQGDPHQWRZ\FK †  %' %# &#   #;    ' %  T?  # # " ' %& '&  &#@ & …% '   '   * *&'; "  %#

  #";  #    '  / Q@ &'    "& *    " $? ? '  '  &#& # # #'  @ " * x :\NRQDQLHSLRQRZHML SR]LRPHML]RODFMLSU]HFLZZLOJRFLRZHMĂFLDQ IXQGDPHQWRZ\FK † # >&" %#      "% %' %* Q; # " %#'#  *&'  #"; ?#  %@ '#  %& %  >&"#/ x :\SHïQLHQLHZQÚWU]DEXG\QNXSLDVNLHPNRSDOQLDQ\P †   @ %#    #";  *#   *  ;  '  "   ''  +  # X#  "&Y  @ '    ##; *#  " * *  x =DJÚV]F]HQLH SLDVNX ZV\SDQHJR GR ZQÚWU]D EXG\QNX Ľ   %# * ; %   * *  "/@  `*  %#  "  *&  _ " …% 111

Budowa i remont domu

#  # #  '  *  #%  /@ ;   "    +*  *& [  *&^      & & "%

Podłoga na gruncie x :\NRQDQLHSU]\ïÈF]DZRGRFLÈJRZHJRĽ "&   "   &#& x :\NRQDQLH LQVWDODFML NDQDOL]DF\MQHM SRQLĝHM SR]LRPX SRVDG]NL † &# %#' %#   "' ;  ?#/  #; &"#%;  #; #  # ;    #@ %&  %# # %#'* %& " x :\NRQDQLH GRSURZDG]HQLD SRZLHWU]D GR NRPLQND †   "  #    &#& X  @   & " "Y F " # & %#' … ''   '   *&"   &#&;  &*  "' &;  ?#"  @  " x 5ÚF]QHXELFLHSLDVNXZ PLHMVFDFKSURZDG]HQLDLQVWDODFML †  @ #  "&  %'  * #"  &  # #  = %# '  #  &   x 8ïRĝHQLH ZDUVWZ\ FKXGHJR EHWRQX † /&#  " "'  ##"   &##   %  # & F "& '   #  "&  #  "#  & @ # '  * #"  " ` *?# ###   

 '

Ściany konstrukcyjne zewnętrzne i wewnętrzne

112

x 0XURZDQLH ĂFLDQ NRQVWUXNF\MQ\FK † "& #   ? F     '    *# %& % x 0RQWDĝQDGSURĝ\SUHIDEU\NRZDQ\FK †  '&'   #%  "; % ?  "; '"  *&  x    '' % …* " '    @ & # '&''   "   &

Rozdział 5. Kolejność robót

x

x x x x

x

' #  & …% #     # "&; "  &@  ? ; ?  #  * "* "&  &##  #&  :\NRQDQLH GHVNRZDQLD QDGSURĝ\ Z\NRQ\ZDQ\FK QD EXGRZLH † "  #"  # >##/ '  #@  #  & $#"*'  '# * && & % " & 0RQWDĝ]EURMHQLDQDGSURĝ\ † '   ## #%  #@ & # "#/  & %HWRQRZDQLHQDGSURĝ\ † '   ## #%  #& # "#/  & 'HPRQWDĝGHVNRZDQLD † '   ## #%  #& # "#/  & 0XURZDQLHOXEPRQWDĝNRPLQöZG\PRZ\FKL VSDOLQRZ\FK † @ "# # # #&  *# ';  " # " #  %"? # "& "* %&  @  "#/ F "& "? #"#/  %@ #/ %# &# # ' 0XURZDQLHOXEPRQWDĝNRPLQöZZHQW\ODFMLJUDZLWDF\MQHM † "@ # # # #&  *# ';  " # @ " #  %"? # "& "* %&   "#/

Strop nad parterem (gęstożebrowy Teriva) x 'HNORZDQLHVNUDMQ\FKSXVWDNöZVWURSRZ\FK † &    & "; *#  /   %'  & % "

 #%  &  ' =    '  *  %  * ' #; #  &  +   *@ / " &# & ?  "# ? x 8ïRĝHQLHSUHIDEU\NRZDQ\FKEHOHN † ' % "'   "  &' & F&*  %  "& %& '  &' '  #  ""&" ‹ "; %  '  _ " x 6WHPSORZDQLHVWURSX † #   #*   &  @ " &; %#   "# &"    @   *&

113

Budowa i remont domu

x 8ïRĝHQLHSXVWDNöZVWURSRZ\FK †  " %# &@

  "#  x :\NRQDQLHGHVNRZDQLDSRGFLÈJöZZLHñFöZĝHEHUUR]G]LHOF]\FK †    %# # %&;  ?#"   @ %'   %# Q%& "&  # #; # ##"# ? & x 0RQWDĝ]EURMHQLDVWURSX †  / & X /Y @ # # #  % Q   #  ""&" _ ";  '       '"' / ?  #  "' '  _ "" Q" #  &&  #   "" # '    " x %HWRQRZDQLHVWURSXL ZLHñFöZ †  %# ' %; ; ##  & "  ;  " *#";  &'  ?%*% & % `&# & % ? =œ   =œ \; &*%'  @    %; #   _ "  _ " / x 3LHOÚJQRZDQLHVWURSXĽ#  ;    / ; %@ # % *   _ ‡ _  …   *?%     &? {  ; '%    '* @ /    x 'HPRQWDĝ GHVNRZDQLD †    ‡  #*/  % " " " %& x 'HPRQWDĝVWHPSOL †  ""&" ‹ /  % " " " "%

Schody żelbetowe

114

x :\NRQDQLHGHVNRZDQLDVFKRGöZ †  *%&  " &#@ ?  '#" *&   # '  _‹  {* "' ''  Œ ‡ _  $ // #/  %#   *? "'#/ "'   ; *# @   #   x 0RQWDĝ]EURMHQLD † # ' &   &  "* * #  = ' &#  / #  #/

Rozdział 5. Kolejność robót

 ? & %& *#/  # &* `'@  /?  /  ' &  ""&"  " x %HWRQRZDQLHVFKRGöZ †  /? " # "  " & x 3LHOÚJQRZDQLHVWURSX † #  ;    / ; %# % *   %  …   *?%   @

 &? {  ; '%    '* /@     x 'HPRQWDĝGHVNRZDQLD †   #*&  % " " " %&

Ścianka kolankowa x 0XURZDQLHĂFLDQNLNRODQNRZHM †  % #&'  #%  "/   " &##" $#&'  '  *

"* "&    # x :\NRQDQLH]EURMHQLDVïXSNöZ † '  # @ %;  ' %* %# # # &; ?# /  "  %'   &"  /&  "

Wieniec x :\NRQDQLH]EURMHQLDZLHñFD †  '  '" '#" &#  *?# x 0RQWDĝ GHVNRZDQLD ]EURMHQLD RUD] NRWHZ † # #"@ ' *& &# Q&  #" "&# X% %'  &Y   x %HWRQRZDQLH † ' & "  #%# ; &"&' '

%&?   &? x 3LHOÚJQRZDQLHEHWRQX † #  ;    / ; %@ # % *   _ ‡ _  …   *?%     &? {  ; '%    '* @ /    x 'HPRQWDĝ GHVNRZDQLD †    ‡  #*/  % " " " %&

115

Budowa i remont domu

Konstrukcja więźby dachowej x :\NRQDQLHLPSUHJQDFMLGUHZQDNRQVWUXNF\MQHJR †  @  # #   #/  ' ;  &   "; "*  "  * '% #" @

" '  "* ;  * #" "  ;  '"' &#" "% %& #  x 8ïRĝHQLHL]RODFMLSU]HFLZZLOJRFLRZHMSRGPXUïDWÚ † " # #@   # %'' "&   x 0RQWDĝPXUïDW\ †  "& %# # #  #   # "  & x 0RQWDĝ NURNZL MÚWHN ïDW † / #  & #" % F +  *? &    % +" @   ' F  #  & " # x 0RQWDĝ SDS\ †   /& X#Y %#   #  = ## /      %

Pokrycie dachu

116

x ,PSUHJQDFMDïDWL NRQWUïDW † #  #  % #  @ #" '& X • "Y '% #"  " '  "@ * ;  * #" "  ;  '@ "' &#" "% %& #  x 0RQWDĝ ïDW L NRQWUïDW † # "&'  ";  @ # &  x'   V #   #   #  '    &' '; /# % #%#'  #"  #"  *&% ?  ## /& x :\NRQDQLHF]DSNRPLQRZ\FK †  "  @ "  " " >##" x 8ïRĝHQLHGDFKöZHNOXEEODFKRGDFKöZHN † ' # %# &*%   ## # /' F/? '      %//? $#"* "' ' # x 8ïRĝHQLHJÈVLRUöZL LQQ\FKHOHPHQWöZZ\NRñF]HQLRZ\FK † & @  ƒ #   T #  %"# #

     %"?  #  #

Rozdział 5. Kolejność robót

x 0RQWDĝU\QLHQ † ''    ##  # _ "" …% / /& '  &; "*      " ?     #%   # $ #    ##  # _ "" x 0RQWDĝRNLHQGDFKRZ\FK †  "&'  "# "

 "?  # / x 0RQWDĝSRGELWNL †   '  %& *&; ?# " &'  # '  #  x  #

  #& %'

Ścianki działowe murowane x 0XURZDQLH ĂFLDQHN G]LDïRZ\FK †   "* # "&  "& *  &#*  # ; %  * X    ";   _ "Y

Okna i drzwi zewnętrzne x 0RQWDĝRNLHQ †  # # #  "&& @ "  & %  "   x 2EVDG]HQLH SDUDSHWöZ ZHZQÚWU]Q\FK † '%  "/ 

 # #; ? &*; #   # # x 0RQWDĝGU]ZL]HZQÚWU]Q\FKL EUDP\JDUDĝRZHM †   "# # "   &   ;   *?  % & #& " F  %# &# "#  &* ""&"  "

Instalacje wewnętrzne x :\NRQDQLHLQVWDODFMLZRGQRNDQDOL]DF\MQHM †  %' #&'

  & % ##/;  '  * x :\NRQDQLHLQVWDODFMLFHQWUDOQHJRRJU]HZDQLD † * @ * '      *'; % %  &#"#  " &  ' "&# # /& ">& %* x :\NRQDQLH LQVWDODFML HOHNWU\F]QHM †  # %  % ?; #     %' %' @ #   # 

117

Budowa i remont domu

x :\NRQDQLHLQVWDODFMLDODUPRZHM † '%' %  "; ?    " #*#  # # # @ #'

Tynki wewnętrzne x 7\QNRZDQLHVFKRGöZVXğWöZL ĂFLDQPXURZDQ\FKZHZQÚWU]Q\FK † # "@# '  ##"% # "/  #& * *  #  # #"*  @ *   "'  '"&'  ' #

Wylewki x 8ïRĝHQLHQD SDUWHU]HL]RODFMLSU]HFLZZLOJRFLRZHMSDS\ WHUPLF]QHM VW\URSLDQX RUD]VLDWNLVWDORZHM † " *& # #; #" "'  *  * x 8ïRĝHQLH L]RODFML SU]HFLZZLOJRFLRZHM SDS\  DNXVW\F]QHM VW\UR SLDQX  RUD] VLDWNL VWDORZHM † *&   '  *‰ #  /? + #& #% "&    '  "'   & *; ?   #" "#" "     x :\NRQDQLHZ\OHZHNQD ZV]\VWNLFKNRQG\JQDFMDFK † '%  '@   # " # …% #%  ?;    &# & ** %'&  #

Ścianki działowe szkieletowe

118

x 0RQWDĝUXV]WXNRQVWUXNF\MQHJRĂFLDQHNV]NLHOHWRZ\FKĽ&  #@ # '   % %&"#/ x 8ïRĝHQLHZHïQ\PLQHUDOQHMMDNRL]RODFMLDNXVW\F]QHMĂFLDQHNV]NLH OHWRZ\FK †  "%  "   " = ? '  %#' x 0RQWDĝUXUHNLQVWDODF\MQ\FKZ ĂFLDQNDFKV]NLHOHWRZ\FK †  @ / "&#/ #  &#   %' $ /

%#/  %' &   &/ #/  "% x 0RQWDĝSï\WJLSVRZRNDUWRQRZ\FKMDNRRNïDG]LQĂFLDQHNV]NLHOH WRZ\FK † ##  "* " 

Rozdział 5. Kolejność robót

Prace wykończeniowe x 8NïDGDQLHL]RODFMLWHUPLF]QHMQD SRïDFLGDFKXL VWURSLHSRGGDV]D † "#  "   & ?%*%   "&     ‡  #"? %# #%#'' F&*   %' "&  # & " x 8NïDGDQLH SDURL]RODFML † >% %#' / %  %*" x 0RQWDĝUXV]WXSRGSï\W\JLSVRZRNDUWRQRZHGR NURNZLQD VXğFLH L VNRVDFK SRGGDV]D †  &   ' "'   &*   #; ? ;  " '   %' %# " x 0RQWDĝSï\WJLSVRZRNDUWRQRZ\FK †   %# "@  ##   %*  x 8ïRĝHQLH Sï\WHN QD ĂFLDQDFK † &# %'& %#  *; # #   ;  # ?# x 8ïRĝHQLHRNïDG]LQ\QD VFKRGDFKL PRQWDĝEDOXVWUDG\ †  #

 %# #  " $#&"  * # ? x 8ïRĝHQLHSRGïöJQD ZV]\VWNLFKNRQG\JQDFMDFK †  " *  ; ? /#   *; *# '   *  /?   ? ? #   &' &  #   // x &\NOLQRZDQLH L ODNLHURZDQLH ROHMRZDQLH  SDUNLHWX † #% "&  # # '  ƒ "?   x 0RQWDĝOLVWHZSU]\SRGïRJRZ\FK † &*   %' @   / x 0RQWDĝGU]ZLZHZQÚWU]Q\FK †   ; # /  @ #  "& #   "' "  ?/ @ %? # x 0DORZDQLH SRPLHV]F]Hñ † #  #" "%&   "    # *&   # "%@  > x 0RQWDĝ JQLD]GHN L ZïÈF]QLNöZ HOHNWU\F]Q\FK †  " @ / %*#/  '  " * /@ #/ %;  ? ##/ >%

119

Budowa i remont domu

x 0RQWDĝDUPDWXU\VDQLWDUQHM †  #" "  "&'   " *##"  & %" T#  #"     ;   &  '  X "& '  '    " &  %&Y %&  #  @ /&    %'

Elewacje x 2FLHSOHQLHL Z\NRñF]HQLHĂFLDQ]HZQÚWU]Q\FK † ' '%@  %  #' /%* &# x :\NRQDQLHFRNRïX † ?  >&'   / %@ ' "&  # "  '   

Prace zewnętrzne x :\NRQDQLHSU]\ïÈF]DNDQDOL]DF\MQHJROXE]ELRUQLNDQD V]DPER † % @ ' # # '    '" Œ ‡ _ " {  * ?   #* "  # ; #" "'   # _ " " x :\NRQDQLHSU]\ïÈF]DJD]RZHJR †  # *' #&' ' *  # *'  "& #&' ' >/ &#    x 8ïRĝHQLHĂFLHĝHNL SRGMD]GöZ †    '  ; % #@   &   # T '   #; %  && * @ "   %"/  "  '" x :\NRQDQLH RJURG]HQLD GRFHORZHJR † "'; # & >&@   " ##  ' * " $ #"  " "  " %"#  >&"  @ "" x 8SRU]ÈGNRZDQLHZ\UöZQDQLHL ]DJRVSRGDURZDQLHWHUHQX † @ # ;  #  %

120

Rozdział 5. Kolejność robót

x x

Budujesz dom dla siebie. Ty masz w nim mieszkać! Wszystko ma być zrobione tak, jak Ty chcesz! Sporządź harmonogram prac. Określ w nim kolejność, zakres i pracochłonność robót. Wpisz materiały i maszyny niezbędne do wykonania robót. Oblicz koszty wykonania każdej pracy, z podziałem na materiał i robociznę.

ZAPAMIĘTAJ

121

6

Ile kosztuje inwestycja? W tym rozdziale: x Jakie są przyczyny wstrzymywania prac na budowach? x Jak wyliczyć koszty robocizny? x Jak wyliczyć ceny materiałów?

Budowa i remont domu

Koszty uprawiania sportu narodowego

 >/ #/ #/ && % &%  #  "  ? &# ` ' #   "& '  ' %     # /  *  & "   %& ƒ " @ * "& '     " * "  x%    #'   * *& % %&  ? '  #" *&""  &" "&  " '  %& ?#/ ?   ?#/ //   ;  & 

 '#"  ? #/ +%? {" &%# "  "  $% '  &#?; ?   #  Q   "#" " & #/ @ ? #/  # "   #" "&  ' ;  " # ##  '& ƒ# /  #'   # % ] …   " # ] + ' ;  *? % ## #' #% @ #/ ?  #'  #; ? #'  # &#    ѿ; &';       % % + #"         "  &  ;  #" &# "# 

Z ŻYCIA WZIĘTE

124

Kosztorysy sporządza się z wyprzedzeniem. Nikt jednak nie przewidział, że cena przewodów elektrycznych i rurek miedzianych może wzrosnąć o kilkaset procent w ciągu roku. Spowodowali to Chińczycy, którzy wykańczali swoje obiekty olimpijskie. Na szczęście układanie instalacji elektrycznych i grzewczych wykonywane jest na środkowym etapie budowy domu. Brakujące środki można było więc przesunąć z budżetów przewidzianych na inne prace. Moja rada — zawyż wszystkie kwoty, które wyjdą Ci z wyliczeń, o 25%. Dzięki temu będziesz miał rezerwę finansową. Jeśli nie wydasz środków z kredytu bankowego, możesz je wykorzystać na wcześniejszą spłatę kredytu lub zakup mebli. Kredyt hipoteczny jest oprocentowany korzystniej niż kredyt konsumpcyjny.

Rozdział 6. Ile kosztuje inwestycja?

Pieniądze to nie wszystko +?; % ?#/ &#   ; '  %  #' #@ "* "# #/ * #& #  ""&"  %  @ # "    %   # ;    #  `@ #' &    #  &%# +  &   ##& / /" &    %'* # &

W trakcie budowania domu pamiętaj o odpoczynku. Lepiej rozłożyć siły na dłuższy okres, raz w miesiącu wydać nieco pieniędzy i pójść do kina, w zimie wyjechać na krótki urlop i zakończyć budowę w dwa sezony, niż opaść z sił, gdy finał już blisko.

Z ŻYCIA WZIĘTE

+% && &#  '    =& &#  '@    #; %  &' " $% %#  "&;

& #; /  "?  X# & ˆ_Y

Rysunek 6.1. Koszty zbudowania i wykończenia domów o podobnym metrażu mogą się znacznie różnić

125

Budowa i remont domu

+# &'  &#;      #%#/  ? %'  *?%#/ ? F "& &"# #&@ ';    #& # "&   # ;  ##  

Z ŻYCIA WZIĘTE

Wśród ekip ogłaszających się w serwisie Allegro szukałem wykonawcy ogrodzenia. Wybrałem trzy oferty. Zadzwoniłem do wykonawców. Różnica w cenie za tę samą pracę przekraczała 300%! Wykonawca, który miał najwyższe ceny, był gotów przejechać około 150 km i rozpocząć prace nazajutrz. Na pytanie, czemu liczy sobie tak drogo, odpowiedział, że przecież nikt nie musi go brać. Najtańszy miał wolny termin za dwa tygodnie. Moja rada — nie gódź się na pierwszą propozycję. Porozmawiaj z kilkoma wykonawcami. Możesz zaoszczędzić wiele pieniędzy.

W okolicach dużych miast ceny są wyższe. Szukaj wykonawców w małych miejscowościach.

Lista wydatków $ % ˆ_ '  # #; ?  # ; # &@  " `#"; V x F" '    " &##" x ‘# #   /%* & ' x „  * # x ‘#  # #" "@#"

126

…% #    &#';    #@

   "# F '   ' "& $  &# /LF]ED "  #%#  '&;   "  #&' "#  

Rozdział 6. Ile kosztuje inwestycja?

&HQDMHGQRVWNRZD   #* ##  # _ " # %&  # *# #  ƒ   '  #" #/  &# /LF]ED  &HQDMHGQRVWNRZD 

Niektórzy wykonawcy podają cenę za wykonanie pracy (np. ułożenie 1 m2 płytek), a później doliczają za prace przygotowawcze (np. gruntowanie). Zawrzyj w umowie zapis, że widniejąca w niej cena jest ceną całkowitą, a wszelkie zmiany wymagają formy pisemnej pod rygorem nieważności.

+;     #& # #&' ' "' ;  ?@ #/ ##  

Niektóre materiały (np. stal zbrojeniowa) potrzebne są do wykonywania kilku prac. Możesz zaoszczędzić na transporcie, jeśli zamówisz je raz.

Aby stal zbrojeniowa zgromadzona na placu budowy nie zmieniła właściciela, wykop rowek. Włóż pręty do rowka. Zasyp dół i zamaskuj darniną.

Z ŻYCIA WZIĘTE

W kosztorysie nie ograniczaj się tylko do czytania opisu aktualnie wykonywanej czynności. Niektóre materiały (np. glazura, gres) wymagają zamówienia z wyprzedzeniem. 127

Budowa i remont domu

$ ?#/ &#/ " ? #% # F'  '# '   & % $ %  #&'  #& #; %# &#/ "?; *& '&   "   ?  '

W kosztorysie nie uwzględniłem koszów transportu. Niektóre firmy przy dużych zamówieniach dowożą towar gratis. Nie zaznaczyłem zakupów cementu i piasku. Do chwili postawienia ścian muszą być one na budowie stale obecne. Zużycie zaprawy zależne jest od grubości spoin i wielkości bloczków. Zakup tarcicy zaznaczyłem tylko przed pierwszym użyciem drewna. Szalunki można rozebrać, a drewno wykorzystywać wielokrotnie.

Tabela 6.1. Ściągawka do sporządzenia kosztorysu budowy Czynność

J.m.

Liczba

Cena jednostkowa

Cena całkowita

Czynności wstępne Działka

m2

Prowizja biura nieruchomości

% ceny całkowitej

1,5

Obsługa notarialna

zł

1

Zakup projektu

szt.

1

1500 zł

1500 zł

Adaptacja projektu

szt.

1

1500 zł

1500 zł

Zakup dziennika budowy i tablicy informacyjnej

szt.

1

50 zł

50 zł

Wykonanie ujęcia wody lub połączenia z siecią wodociągową (projekt, materiały, robocizna)

szt.

1

5000 zł

5000 zł

Wykonanie przyłącza elektrycznego prowizorycznego (materiały, robocizna)

szt.

1

5000 zł

5000 zł

Wstępne wyznaczenie granic działki

szt.

1

600 zł

600 zł

Uporządkowanie, wyrównanie terenu

szt.

1

Przygotowanie placu budowy

128

Rozdział 6. Ile kosztuje inwestycja?

Tabela 6.1. Ściągawka do sporządzenia kosztorysu budowy † ciąg dalszy Czynność

J.m.

Liczba

Wykonanie tymczasowego ogrodzenia budowy (materiały, robocizna)

mb

Postawienie toalety

szt.

1

Ustawienie barakowozu lub przyczepy kempingowej dla wykonawców

szt.

1

Zakup blaszaka

szt.

1

Wyznaczenie miejsc składowania odpadów (zakup dużych worków na śmieci)

szt.

1

Zdjęcie humusu (czas pracy spychacza)

godz.

Cena jednostkowa

Cena całkowita

1500 zł

1500 zł

600 zł

600 zł

Prace pomiarowe Wytyczenie osi budynku

szt.

1

Prace ziemne Wykonanie wykopów pod ławy godz. fundamentowe (czas pracy ekipy) Fundamenty Zakup tarcicy

m3

Zakup gwoździ 3”

kg

Ustawienie deskowania (czas pracy ekipy)

godz.

Zakup folii budowlanej

m2

Wyłożenie wykopu folią budowlaną (czas pracy ekipy)

godz.

Prace ziemne Zakup palety cegieł pełnych

szt.

Ułożenie w narożnikach ław i co 1 metr cegieł na płask (czas pracy ekipy)

godz.

Zakup prętów zbrojeniowych 12 mm

mb

Zakup drutu na strzemiona

mb

Zakup drutu wiązałkowego

mb

Montaż zbrojenia (czas pracy ekipy)

godz.

1

129

Budowa i remont domu

Tabela 6.1. Ściągawka do sporządzenia kosztorysu budowy † ciąg dalszy Czynność

130

J.m.

Pompa do betonu (czas pracy)

godz.

Betonowanie (beton przywieziony „gruchą”)

m3

Rozprowadzenie i wyrównanie betonu (czas pracy ekipy)

godz.

Pielęgnacja betonu (to może własnoręcznie zrobić inwestor)

–

Demontaż deskowania (czas pracy ekipy)

godz.

Zakup papy do izolacji przeciwwilgociowej

mb

Wykonanie poziomej izolacji przeciwwilgociowej ław fundamentowych (czas pracy ekipy)

godz.

Zakup bloczków betonowych

szt.

Zakup palety cementu

szt.

Zakup wywrotki piasku rzecznego

szt.

Murowanie ścian fundamentowych (czas pracy ekipy)

godz.

Zakup papy do izolacji przeciwwilgociowej

mb

Zakup preparatu do izolacji pionowej

l

Wykonanie pionowej i poziomej izolacji przeciwwilgociowej ścian fundamentowych (czas pracy ekipy)

godz.

Zakup piasku kopalnianego

m3

Wypełnienie wnętrza budynku piaskiem kopalnianym (czas pracy koparki + czas pracy ekipy)

godz.

Wypożyczenie zagęszczarki (czas wypożyczenia)

godz.

Liczba

Cena jednostkowa

Cena całkowita

Rozdział 6. Ile kosztuje inwestycja?

Tabela 6.1. Ściągawka do sporządzenia kosztorysu budowy † ciąg dalszy Czynność Zagęszczenie piasku wsypanego do wnętrza budynku (czas pracy ekipy)

J.m.

Liczba

Cena jednostkowa

Cena całkowita

godz.

Podłoga na gruncie Wykonanie przyłącza wodociągowego (robocizna + materiały)

szt.

1

Wykonanie instalacji kanalizacyjnej poniżej poziomu posadzki (robocizna + materiały)

szt.

1

Wykonanie doprowadzenia powietrza do kominka (robocizna + materiały)

szt.

1

Ręczne ubicie piasku w miejscach prowadzenia instalacji godz. (czas pracy ekipy) Pompa do betonu (czas pracy)

godz.

Ułożenie warstwy chudego betonu (beton przywieziony „gruchą”)

m3

Rozprowadzenie i wyrównanie betonu (czas pracy ekipy)

godz.

Pielęgnacja betonu (to może własnoręcznie zrobić inwestor)

–

Ściany konstrukcyjne zewnętrzne i wewnętrzne Zakup materiałów na ściany

szt.

Zakup materiałów do wykonania zaprawy lub zaprawy ciepłochronnej

t

Murowanie ścian konstrukcyjnych m2 Zakup nadproży prefabrykowanych

mb

Montaż nadproży prefabrykowanych

godz.

Wykonanie deskowania nadproży godz. wykonywanych na budowie Zakup prętów zbrojeniowych 12 mm

mb

131

Budowa i remont domu

Tabela 6.1. Ściągawka do sporządzenia kosztorysu budowy † ciąg dalszy Czynność

J.m.

Zakup drutu na strzemiona

mb

Zakup drutu wiązałkowego

mb

Montaż zbrojenia nadproży

godz.

Zakup żwiru do nadproży

t

Zakup cegły dziurawki do obłożenia nadproży

szt.

Betonowanie nadproży

godz.

Demontaż deskowania

godz.

Pielęgnacja betonu nadproży (to może własnoręcznie zrobić inwestor)

–

Zakup kształtek lub systemów kominowych

szt.

Zakup zaprawy żaroodpornej

kg

Ściany konstrukcyjne zewnętrzne i wewnętrzne Murowanie lub montaż kominów godz. dymowychi spalinowych Murowanie lub montaż kominów godz. wentylacji grawitacyjnej Strop nad parterem (gęstożebrowy Teriva)

132

Zakup pustaków stropowych

szt.

Deklowanie skrajnych pustaków stropowych

godz.

Zakup belek

mb lub szt.

Ułożenie prefabrykowanych belek

godz.

Zakup stempli

szt.

Stemplowanie stropu

godz.

Ułożenie pustaków stropowych

godz.

Wykonanie deskowania podciągów, wieńców, żeber rozdzielczych

godz.

Zakup prętów zbrojeniowych 12 mm

mb

Zakup drutu na strzemiona

mb

Liczba

Cena jednostkowa

Cena całkowita

Rozdział 6. Ile kosztuje inwestycja?

Tabela 6.1. Ściągawka do sporządzenia kosztorysu budowy † ciąg dalszy Czynność

J.m.

Zakup drutu wiązałkowego

mb

Montaż zbrojenia stropu

godz.

Pompa do betonu (czas pracy)

godz.

Betonowanie stropu i wieńców (beton przywieziony „gruchą”)

m3

Rozprowadzenie i wyrównanie betonu (czas pracy ekipy)

godz.

Pielęgnacja betonu (to może własnoręcznie zrobić inwestor)

–

Demontaż deskowania

godz.

Demontaż stempli

godz.

Liczba

Cena jednostkowa

Cena całkowita

Schody żelbetowe Wykonanie deskowania schodów godz. Zakup prętów zbrojeniowych 12 mm

mb

Zakup drutu na strzemiona

mb

Zakup drutu wiązałkowego

mb

Montaż zbrojenia

godz.

Betonowanie schodów (wykonać je można betonem z betoniarki)

godz.

Schody żelbetowe Pielęgnowanie schodów (to znów zajęcie dla inwestora)

–

Demontaż deskowania

godz.

Ścianka kolankowa Murowanie ścianki kolankowej

godz.

Zakup prętów zbrojeniowych 12 mm

mb

Zakup drutu na strzemiona

mb

Zakup drutu wiązałkowego

mb

Wykonanie zbrojenia słupków

godz.

Wieniec Zakup prętów zbrojeniowych 12 mm

mb

133

Budowa i remont domu

Tabela 6.1. Ściągawka do sporządzenia kosztorysu budowy † ciąg dalszy Czynność

J.m.

Zakup drutu na strzemiona

mb

Zakup drutu wiązałkowego

mb

Zakup prętów zbrojeniowych 12 mm

mb

Zakup kotew

szt.

Montaż deskowania, zbrojenia oraz kotew

godz.

Betonowanie (wykonać je można betonem z betoniarki)

godz.

Pielęgnowanie betonu (to znów zajęcie dla inwestora)

–

Demontaż deskowania

godz.

Konstrukcja więźby dachowej Zakup drewna na więźbę

m3

Wykonanie impregnacji drewna konstrukcyjnego

m3

Zakup izolacji pod murłatę

m2

Ułożenie izolacji przeciwwilgociowej pod murłatę

godz.

Montaż murłaty

godz.

Zakup gwoździ

kg

Montaż krokwi, jętek, łat

godz.

Zakup papy

mb

Zakup papiaków i blaszek

kg

Montaż papy

godz.

Pokrycie dachu

134

Zakup łat i kontrłat

m3

Impregnacja łat i kontrłat

m3

Montaż łat i kontrłat

godz.

Zakup materiałów do pokrycia dachu, rynien, rur spustowych

mb, m2

Wykonanie czap kominowych

godz.

Ułożenie dachówek lub blachodachówek

m2

Liczba

Cena jednostkowa

Cena całkowita

Rozdział 6. Ile kosztuje inwestycja?

Tabela 6.1. Ściągawka do sporządzenia kosztorysu budowy † ciąg dalszy Czynność

J.m.

Ułożenie gąsiorów i innych elementów wykończeniowych

mb

Montaż rynien

godz.

Montaż okien dachowych

godz.

Montaż podbitki

m2

Obrobienie belek

mb

Liczba

Cena jednostkowa

Cena całkowita

Ścianki działowe murowane Murowanie ścianek działowych

godz.

Okna i drzwi zewnętrzne Zakup okien

szt.

Montaż okien

szt.

Zakup parapetów wewnętrznych

mb

Obsadzenie parapetów wewnętrznych

szt.

Zakup drzwi zewnętrznych i bramy garażowej

szt.

Montaż drzwi zewnętrznych i bramy garażowej

szt.

Instalacje wewnętrzne Wykonanie instalacji wodnokanalizacyjnej

punkt

Wykonanie instalacji centralnego ogrzewania

punkt

Wykonanie instalacji elektrycznej

punkt

Wykonanie instalacji alarmowej

czujka

Tynki wewnętrzne Zakup piasku rzecznego drobnego

m3

Zakup wapna

m3

Zakup cementu I kl.

m3

Tynkowanie schodów, sufitów m3 i ścian murowanych wewnętrznych Wylewki Zakup papy

m2

Zakup styropianu

m3

135

Budowa i remont domu

Tabela 6.1. Ściągawka do sporządzenia kosztorysu budowy † ciąg dalszy Czynność

J.m.

Zakup siatki stalowej

m2

Ułożenie na parterze izolacji przeciwwilgociowej (papy), termicznej (styropianu) oraz siatki stalowej

m2

Ułożenie izolacji przeciwwilgociowej (papy), akustycznej (styropianu) oraz siatki stalowej na wyższych kondygnacjach

m2

Zakup piasku rzecznego drobnego

m3

Zakup cementu I kl.

m3

Wykonanie wylewek na wszystkich kondygnacjach

m2

Ścianki działowe szkieletowe Zakup kształtek do montażu rusztu

mb

Zakup wełny mineralnej

m3

Zakup rurek instalacyjnych

mb

Zakup płyt gipsowo-kartonowych

szt.

Zakup masy szpachlowej

kg

Montaż rusztu konstrukcyjnego ścianek szkieletowych

godz.

Ułożenie wełny mineralnej jako izolacji akustycznej ścianek szkieletowych

godz.

Montaż rurek instalacyjnych w ściankach szkieletowych

godz.

Montaż płyt gipsowo-kartonowych jako okładzin ścianek szkieletowych

godz.

Szpachlowanie płyt gipsowo-kartonowych

godz.

Prace wykończeniowe

136

Zakup wełny mineralnej

m3

Liczba

Cena jednostkowa

Cena całkowita

Rozdział 6. Ile kosztuje inwestycja?

Tabela 6.1. Ściągawka do sporządzenia kosztorysu budowy † ciąg dalszy Czynność

J.m.

Układanie izolacji termicznej na połaci dachu i stropie poddasza

godz.

Zakup paroizolacji

m2

Układanie paroizolacji

godz.

Zakup kształtek do montażu rusztu

mb

Zakup płyt gipsowo-kartonowych

szt.

Liczba

Cena jednostkowa

Cena całkowita

Prace wykończeniowe Zakup masy szpachlowej

kg

Montaż rusztu pod płyty gipsowo-kartonowe do krokwi, na suficie i skosach poddasza

godz.

Montaż płyt gipsowo-kartonowych

godz.

Szpachlowanie płyt gipsowo-kartonowych

godz.

Zakup płytek

m2

Zakup kleju

kg

Zakup fug

kg

Ułożenie płytek na ścianach

m2

Ułożenie okładziny na schodach i montaż balustrady

m2

Zakup materiału na podłogi

m2

Ułożenie podłóg na wszystkich kondygnacjach

m2

Zakup lakieru (oleju)

l

Cyklinowanie i lakierowanie (olejowanie) parkietu

m2

Zakup listew przypodłogowych

mb

Montaż listew przypodłogowych

mb

Zakup drzwi wewnętrznych

szt.

Montaż drzwi wewnętrznych

szt.

Zakup farby do gruntowania

l

Zakup farby kolorowej

l

137

Budowa i remont domu

Tabela 6.1. Ściągawka do sporządzenia kosztorysu budowy † ciąg dalszy Czynność

J.m.

Malowanie pomieszczeń

m2

Zakup gniazdek i włączników elektrycznych

szt.

Montaż gniazdek i włączników elektrycznych

szt.

Zakup armatury sanitarnej

szt.

Montaż armatury sanitarnej

szt.

Liczba

Cena jednostkowa

Cena całkowita

Elewacje Ocieplenie i wykończenie ścian zewnętrznych (materiał + robocizna)

m2

Wykonanie cokołu (materiał + robocizna)

mb

Prace zewnętrzne Wykonanie przyłącza kanalizacyjnego lub zbiornika na szambo (materiał + robocizna)

szt.

Wykonanie przyłącza gazowego (materiał + robocizna)

szt.

Ułożenie ścieżek i podjazdów (materiał + robocizna)

m2

Wykonanie ogrodzenia docelowego (materiał + robocizna)

mb

Uporządkowanie, wyrównanie i zagospodarowanie terenu (materiał + robocizna)

m2

x ZAPAMIĘTAJ

138

x

Zmęczenie inwestorów oraz brak funduszy są najczęstszymi przyczynami przerywania prac na budowach. Kwotę, która wydaje Ci się wystarczająca na wykonanie etapu budowy, zwiększ o około 25%. Dzięki temu, jeśli pojawią się nieprzewidziane wydatki, nie spowodują one problemów finansowych.

7

Zgłoszenia i uzgodnienia W tym rozdziale: x Jakie konsekwencje może mieć rozpoczęcie budowy bez dopełnienia wymaganych formalności? x Czy jeden projekt wystarczy? x Kiedy dom można przyłączyć do mediów?

Budowa i remont domu

Urząd chroni, urząd radzi… Czy wiesz, że aby postawić swój dom na swojej ziemi, musisz zdobyć szereg pozwoleń od instytucji, które nie mają prawa własności ani do Twojej działki, ani do Twojego domu? Jeżeli wymurujesz coś bez pozwolenia lub wprowadzisz zmianę, a zapomnisz poinformować o tym stosowne urzędy, może Cię spotkać sroga kara. Inwestycja zostanie uznana za samowolę budowlaną. Wydany zostanie nakaz rozbiórki (rysunek 7.1). Jeżeli się do niego nie zastosujesz, będziesz ścigany z całą surowością prawa. Pozostanie Ci porzucić marzenia o własnym spokojnym domu i niczym Robin Hood szukać schronienia w lesie.

140

Rysunek 7.1. Taki los czeka samowole budowlane

Rozdział 7. Zgłoszenia i uzgodnienia

|%  &# *;  '  "  ; " ? '  # F "& "   ;   ='* "&    #& ># >&"

Pierwsze kroki Q' ?  &/ '  Z\G]LDïX DUFKLWHNWXU\ XU]ÚGX JPLQ\OXEVWDURVWZDSRZLDWRZHJR +  ; # &@ ' "' # % *   *;  '% ;  '

 '* & % Q #"* "' * %& *  @

*  #  &"  | "&      #" '& "& $ &/ &# "* # %V x " #"% #  "&; x  /#%  /&; x '  /  " # &#; x ' " " # & #&# *%" * 

Projekt domu T# '&  ;    "    "  ' "&    #"*; "   & '&

Możesz najpierw kupić działkę, a następnie do niej dopasować dom. Jeżeli bardzo zależy Ci na konkretnym domu, możesz najpierw kupić projekt, a potem szukać odpowiedniej działki.

+' "&; ?# &   & /#"; '   &" #'  # '& "& *   @   '  …    ;  ?#" "' &  "    # $   #% # '&'   @ / "; %  &#  

Z ŻYCIA WZIĘTE

141

Budowa i remont domu

 %' ;  ~    "&  % '' @  $# #;    "  %? '#/

Mapa do celów projektowych x  %? '#/ '  &"";  ?#"  V * ; *;   / &#?; %%'  %'

Mapa do celów projektowych ma wartość użytkową wówczas, gdy jest aktualna. W znaleźności od tempa rozwoju miejscowości, za aktualne uważa się mapy nie starsze niż 12, 6, a niekiedy 3 miesiące. Dowiedz się, jaki jest okres ważności map do celów projektowych na terenie, na którym chcesz budować dom.

x " &  # *#'@*' x  ? "? &% " & *#

 "  %? '#/ / "&  #  &#  * ## …   #% #' x&    # * "#; ?  %" %  &*? Q' #"* %'  &/ /#/  #

Warunki techniczne na przyłącza $ &%#" %" %# '  # ? ##V [… " $ # }"~ x"  "& ";   "& ; ; *~^ =#   /    "& =     $ #@

# # '#  "? "&   * & %#/   $#    ` # #   "? >"&     &? /#/ $ &/ %  "# #"V "'  #@ ;  ' &# ; "# / #@ ;   #   F  &  / # %# # 142

Rozdział 7. Zgłoszenia i uzgodnienia

' *  & %&  #  / X& /Y;  '*  &; @ * " # \/?

Czy Ty też chcesz wiedzieć, co oznacza skrót ZUDP? ƒ "  %' #&'    F *& "*  &#& "  #   %" %"&#'#" \# &@   # &"'  ''  #&'  &*';     #* ` ? „* F&"' +'? X ? `„F+Y $#'   %;   ## #& %# /

*?%    %* < "?    *

Wykonanie wjazdu na działkę też wymaga pozwolenia. Między granicą działki a drogą jest pas drogowy. Ingerencja w niego wymaga uzyskania zezwolenia.

Do wystąpień o warunki techniczne wymagane jest posiadanie aktu notarialnego potwierdzającego prawo dysponowania gruntem.

Projekt i projekciki x#%  * ;  ;   #"& &? /#/  # " #   / &#

'  # %# ' % * # $ #& # ** #"*# '    &# + *?% '# "&  # & ' #@     F  & '? "% '  # ## 143

Budowa i remont domu

Projekt zagospodarowania terenu +' *  & "&  # #  "  %? '#/ +  V x % * ; x & #&; x #  &#  '#/  '#/ ? &%#/; x  &' &; x  ?  %& #  ?; x & "&#'#  & %;   " /#@

##/ %"?; #"?; #/  '"#/ %*@  ?;  &   ''  '' &# ?  /

Projekt kompletny F   "&;  ?#"  " #   "?; @  '   *? &"?

  #  "#; ?     &  &; "&   " '#V x .RPSOHWQ\SURMHNWEXG\QNX;  ?# '  ' /@ @&%#    %'" #" X@ *; %#'; *; %#Y x 3URMHNW\ZV]\VWNLFKSU]\ïÈF]\ "# ";  ?#/ /  @ #  ;  &#" x 3URMHNW]DJRVSRGDURZDQLDWHUHQX + &  # / &"? %# *  "  &# „ "        + #"   " # &

Zgłoszenie zamiaru rozpoczęcia budowy przyjmuje starostwo powiatowe właściwe dla lokalizacji działki. 144

Rozdział 7. Zgłoszenia i uzgodnienia

F *  %# # V x   #'  &/ &#  *  @ & X'% '  #"*Y %& #  ##  &'* %& *   *Š x #  *"% '& &%*Š x     #  &/"  % &%Š x &*  

Czy wydaje Ci się, że w związku z zamiarem budowy domu musisz zgromadzić wiele dokumentów? Liczba opinii, które musi zgromadzić inwestor przed rozpoczęciem budowy budynku mieszkalnego wielorodzinnego lub usługowego, jest większa. Konieczne jest bowiem uzyskanie opinii straży pożarnej, państwowej inspekcji pracy, sanepidu oraz zarządu komunikacji w sprawie ilości miejsc parkingowych.

Recepta na brak warunków zabudowy i zagospodarowania przestrzennego działki T#  ;  ?#" '&'  ; & %  & &@ #  #'  %& *   *;  '     '  $#  '; ?#  #"* \/ #@ &' % *   …% '   *#  &" &@ #;   # #/  ? >"%#/  & "& T#  ;  ?#" '&'  ;  " &? @ &#  *   *; & "     #'  &/ &# #'  #; &"  %& ?' *"# F; ?' #' ##; "&    &?V  ƒ '"' '   ;    ' "' * &@ %'; "&  # &   ? %'#  % 145

Budowa i remont domu

  



#"* ##/ ' &#    #&' >&'; "?; /   ?   &#  *  &;  #" *#?  >"# /@ ' ? &%#/; % &#   #@  ##  & F "&  "    * &%'  ' %& ' &' ;  &*%"  ; "&  # # ' % " &%* F "&   #"* &#  *#  " @  *&? %#/  %#/  % %  % % # ' * &#  # & %? "' #/ F#' "&  # *   " #"

…  ;  '   ' *" ` && _ #@ ;  =?' " " # #  * "& '* # '

"'  &%' ƒ# " #    " &##"

 ] …%  =''    %#  *&? %#/ † @  ƒ ƒ/    "  ##   ;  "  & "&  %& F#'  &/ &#  *  & %V  '  #'Š  % *'   #'; #  "  @

' %Š  &  *?  # *  &  '* &# #'   ? #/

Z ŻYCIA WZIĘTE

146

O decyzję o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu warto postarać się przed zakupem działki. Powinien nią dysponować sprzedający.

Rozdział 7. Zgłoszenia i uzgodnienia

F#'  &/ &#  *  &  "; '%V x „# "  #'; ?# #  ' %# x       #'  *  "&  &#

x

x

x

Od zakupienia działki do zebrania wszystkich niezbędnych do rozpoczęcia budowy dokumentów upływa około 6 miesięcy. Inwestorzy przypominają sobie o rozpoczęciu budowy na wiosnę. Wtedy zdarzają się spiętrzenia prac w urzędach. Aby ich uniknąć, warto zająć się sprawami formalnymi jesienią. Jednym z warunków uzyskania pozwolenia na budowę jest zapewnienie możliwości podłączenia przyszłego domu przynajmniej do sieci elektrycznej. Natomiast pozostałe media (woda, gaz czy odprowadzenie ścieków) mogą być zapewnione we własnym zakresie, chyba że plan zagospodarowania lub warunki zabudowy stawiają inne wymagania.

ZAPAMIĘTAJ

147

8

Kierownik budowy W tym rozdziale: x Dlaczego nie warto oszczędzać za wszelką cenę? x Jakie są obowiązki kierownika budowy? x Dlaczego kierownik budowy nie może być pracownikiem wykonawcy?

Budowa i remont domu

Rola kierownika budowy {&  "' ;  ?#" "# "*   / "@  ƒ/ &"& ; *; %' \# " ""  #   ; # '   & ? X# & ‹_Y

Rysunek 8.1. Fachowy kierownik czuwa nad przestrzeganiem zasad sztuki budowlanej, służy radą i zaprowadza porządek, gdy na budowie jest za wesoło

| &#  &  & * &; ?# #"* %  &  " ; # "  #& "; *; # " % #

150

Rozdział 8. Kierownik budowy

Tanio nie znaczy mądrze F#    Q?    ƒ  & x@

"  [ &^  " +@ %# %#" #&" #& %&  '   …   

   &* $ ?#/ "/   @ "  ""   &#  #' %/# "   %/# @

'  #  ? "#

 V [{   ^ =;   &  / %/ @ ';  &  #"  '&     & "@ ; # ' #" ;  %#  Q #   %# % "  " # "%' $ &" # "   " *& $ # "&  # &  %  ; #     % `%"  '#"  %*? #/ && "& >  # "& @

 %  # " „# ' @

 #  *& _ "  #; %* #% #%;  [x#@ %"#;  #% # #^ "‰ ?'       @ #  "  /  "& &#   #  #; ? '

&#    #%;   @  '   &  #V # '' &   "

' # &"# ' ?    &&@   #  & &#  @  &'   &""   #' }%     %*  #& *&' #   &V *'; "&@  ; /#&%; / *'   %&   #%; # "?   &  #/ @ ; " # %""  % *      *" @      #'  & ' '% #/ >/? \*&' /;   #%  &% #   |&&' ? / @  #  # ` & "& '  '  #" @ '" | "&  "; ?#  #  #&' `&  >@ /?  ; ?#/ ' @ ## |#  ? #

'  }% "; ?#"  &  * "& '  =#; '  # &/  # /   #@  '% #/ "" ?

 >/ #/ %  ? %#@ &' ; '  &% 

151

Budowa i remont domu

Kto może pełnić funkcję kierownika budowy? Zgodnie z art. 12 prawa budowlanego samodzielne funkcje techniczne w budownictwie mogą pełnić wyłącznie osoby posiadające odpowiednie wykształcenie techniczne i praktykę zawodową, stwierdzone decyzją zwaną uprawnieniami budowlanymi, wydaną przez organ samorządu zawodowego.

$ # " &#  # >/; ?# @ #   # …* %' "&  #   @  & | &#  % * ; %*' V x >/'  '  /#/; x "%#" #& * /#/  /@ #/

Zanim zatrudnisz kierownika budowy, poproś go o pokazanie dokumentów potwierdzających nadanie uprawnień budowlanych przez Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego oraz wpisanie na listę członków izby samorządu zawodowego.

152

Rozdział 8. Kierownik budowy

Czy kierownika budowy może polecić wykonawca?

 # "% '   '" '* & |%' % ?  ?@  ƒ "  ; ?  #  '   #" "# & " * X &"   #Y;   `    %*; ?# % "# X%* &# % *Y + @    X? '  &"  ; % #   & &@   " %Y    "  # # & &* } ;  #" "  ; # &#"    + #  *#" " '   Q  '  @   *?;    " * >/ $# #  " ; '  "  # #' F? "# # # *' # †  #  '   & …% ' @ &' "' % ## # †  '& '   &     '  &# "&      @ #" ""  '     ?  *%" @  ##; ?# #&'  " #  "  @   % *   '     ## %& ["# ? '% /^   / #&  ' ##' # F * # '   &#  "  #  "#@   # x&  #  ' ###/  ž#  "?*  ; "&  #  &   T#  %   #;     ;  %& "'@

/ " '  ## "  # q&'   *   " ?   ; ?  &*&' %  &?

153

Budowa i remont domu

Jakość musi kosztować. Gdy kupujesz wartościowy towar lub usługę, płaczesz raz — gdy regulujesz rachunek. Jeśli kupisz najtańszy produkt, płakać będziesz za każdym razem, gdy przyjdzie Ci z niego korzystać. Biorąc pod uwagę fakt, że w domu będziesz mieszkać kilkadziesiąt lat — moim zdaniem — nie warto płacić za atrapy prac czy materiałów.

Co należy do obowiązków kierownika budowy? F  #/ ?  &# %V x '       & &#Š x  &"' &#Š x  & *  '"  %"  &@ ; & &%;  " {+Š x  #" ? &%#/  #&  "%@    *   "  #" * *&Š x "        &# #@ #"  #" ? &%#/  & ## / *  '"Š x *      %& & ##/ ? &%*'#/ #&Š x *  & &%*  & "  "   &#

 '  |  '" ='' &# +  '@ # >&' 

154

Rozdział 8. Kierownik budowy

Jeżeli wykonawca fuszeruje, możesz go usunąć z budowy. Gorzej, gdy będzie się upierał, że on robi dobrze, bo robi tak od 20 lat, i żądał wstrzymania budowy aż do rozstrzygnięcia sprawy przez sąd. Aby nie czekać na rozwiązanie sporu, zatrudnij niezależnego rzeczoznawcę budowlanego (numery ich telefonów uzyskasz np. w redakcji pisma „Murator”). Rzeczoznawca powinien być biegłym sądowym. Wykona on dokumentację fotograficzną budowy i przygotuje pisemną ekspertyzę. Niestety musisz za to zapłacić. Po sporządzeniu dokumentacji możesz kontynuować budowę.

Z ŻYCIA WZIĘTE

Zgłoszenie

 ""&" ”   "  #*#/   &# X ##"   &#&; %' &Y %# *  "  ?  #"   & &@ %* `*  "  %   #" && %#  * # V x   &#  #'& ?; x   #%  ' # "& *

„Talent każdego zwierzchnika, dowódcy, przywódcy sprowadza się właściwie do jednego: do umiejętności znajdowania pomocników, na których można polegać”.

ZAPAMIĘTAJ

Wiktor Suworow Oczyszczenie

155

9

Wykonawca W tym rozdziale: x Jak znaleźć dobrą ekipę? x Jak poradzić sobie z niesolidnym wykonawcą? x Co powinna zawierać umowa?

Budowa i remont domu

Gdy cudze ręce budują Twój dom … " " ##  # /  # & "&    3R SLHUZV]H †  # "    =@ # " &#    ## # …% ' @ # '   %& " / %& %/ X #   ;  ' #   % #Y; & "       '%      ;  '*  @ #   "  ' ?  # 3R GUXJLH †  &    #; '%   %  ? …    #  "; # & "   #"   { &%'# #&  & "&  * ; #   % % \*&"?   "& && " #@ # % =/%*  &*    &' #@ # *  '*   ;  % " /  &"'@ ; " '  #" "& T# '& "   "' &; " "% #; " *; #%  …% & ƒ  %   &%; % ? @ #/  &   "  *# X# & Œ_Y  *; '/ '  #?; % ; #  &@ # "&  "   "; # ' /

' # %" %*  #";   &" "& '  '  "   ?%/  & ' " ;  &*  + & #  ?

Prawo nie wymaga od wykonawców posiadania specjalnej wiedzy lub uprawnień zawodowych. Budowaniem domów może się trudnić każdy.

158

Rozdział 9. Wykonawca

Rysunek 9.1. Wykonawca (pisany przez duże W) dobrze zrobi swoją pracę i doradzi, gdy zauważy błąd w projekcie, a inwestor będzie miał pewność, że mieszka w solidnym domu

Nie każdy robotnik budowlany jest murarzem `'"# % & "& Q&@  ## T# #  ;  / ?/ "?  &/ & #/  Q# /; #      " q@ /# #%  #  #  &" + & ##

= "  ##   %@  "

{&  F   "@ & %  & ? #/ @

  %" &   ' ; ' &  # %"#  &#' $    Q@    ‰ #"   ? Ÿ% & %"#  #   

˜> &* †    # @  "  #";  ?' #% ;   & '#@  #% #

` # # ># ˜>  # †   " % @ "#/  X%  #    "?  *&Y

˜>  †    #"

    # #%  &' &

159

Budowa i remont domu

7 rad, jak znaleźć dobrą ekipę budowlaną  ˜ "  % ;  &' &# `? &*; #  %& '   …% "# %'    †  @    ='' & $#  "   "@ #;  " & '   ƒ/  *]  $#' "  "; #'   ; ? " @   &&  * Q# &% *&'

%  #/ /%*  ; ?  &'  @ "   ?'   &'; ' '   ;  % #   F  "   %  % „'  #%; #   %' "  " #"* ' =# {# " ''      ?  #/  /   + #" # #'  #";  #" %*' '; ? "' # # T# >/ &' ;   ; * / ; '  & % #  % /  Q'  % >/? %%#/;    &**  @ '& $  %"' #' ' ;  /   @ #%"#  %# =#    "&    &  #  %>#; #'#; % #  +    &" %'V  ; " ; " ;  #  #  #" "&  &  $#; ?#     " %&  / &' ; * " ; *   … "#%  † *]  +    &#  & ##'  % ? T; %  ' /  T# # ; '' '  %; "'  &"  @  # + &' ; ?#  ; * / …%      " ;   "&  % " # ; %  / # & @ %' 

160

Rozdział 9. Wykonawca

Jeżeli nie spisujesz umowy z wykonawcą, nagrywaj rozmowy na dyktafon — będą one argumentem, gdy okaże się, że wykonawca każe sobie płacić za dodatkowe prace.

Z ŻYCIA WZIĘTE

W trakcie prac wykonuj zdjęcia. Będą one świadectwem stosowanej technologii i dowodem, kto prace wykonywał. Wykonawcy możesz powiedzieć, że bank finansujący inwestycję żąda dokumentacji fotograficznej wykonywanych prac. To też działa mobilizująco na ekipę.

14 rad, jak się bronić przed niesolidnym wykonawcą

 % >/#   & % ?  "? „"@    " &' ?  %'  #' $# ; ? " # % *% #'    @ &' # … & %"?]  _ ; '     @ %#" >/"  $## '  " "?    $%& &"   #" %";  " /  F%* '  " # &#%'] =#  &"?   %" " + #@  ; ? '   " %&  '"' #" ?"  $## '  " #"% #     ' %'@  %&' "? ' /  #    ##; '%   &   &"?#" "    ƒ *';   #    ='' *'  #'   ?'  '  "; *  ' …% #  >"&' ƒ  " %? † #*&'  '* & &*   " "&; %    %#/ >/?; ?#  %  "; &"# ; V "%; *&% %& & " %> T# #   &" †  "'  @ #*&'  & &* =& † '  " /   %>;  '   "   &]

161

Budowa i remont domu

162

 …% &"?% ;       ## ;  #' ';  #   #' # $ #" #&  ' % = '   "; #  # '  #;  #  …% #  / #  >&#; &";   @  '; '   # #* Q' ; # #   # /;  # %#    #  ' #  …% # # &# '   # X  @ /&; ?' #      &Y; #  ‹€ #*;     &  #@  # $   ? '     ;   * & @ %"' >/  &  …%  >#*&' ;   "   & ' #; ? #   F%  %* ##  "    #  ; ?#/  ' #  ## `" >/  ;  ; ' '  '' #;  #' *  *?# …%  '      //  ' /%@ * † &  ;   '"    ' # ƒ# / ; #  &#   ='   # ## & =/ "?] Ÿ?" #  # /%* '   /@ # & "& &" %>&  * '&'  #%  & "&  …% #     "*  # &;  @ " # ##' *   ''    #; ?  "&  #  Q#'; # ; ? ƒ '; '  ; #  %  '   *?% ' }" *'   # '   […  *"#^ …   #" >"  #   ##  *?%#/   …%  & # # ;  "  ;     X *& /  " #Y %# "&   #*; "  "&  ;  =# ? " "& @  ;       

Rozdział 9. Wykonawca

 =/%* &  # "  *% '  &@

% …% >/    "  @

&'   "? %& #  "" @ /#" X "# *%&  &"Y † &' "&   " '   ; #" "'    #  Q'  #  "' & ###/   `"@ "%&'    #&';  # &%   #" "&  #" ""  T# ?  &*  ' *; &"  #%& [  "&  # ^ %# &" ' [ / "  @  ^ $ " #& &' >/   +"';   &#" "&   "  =#;   >/ {@   "&   >&  %    X #@ '   ? &' Y   &     '' #/ ? …% #  ;   ; * / ;  &@ " ;  #" %* ; # ' '; # & @    q/#  &' ? # '   %  [%^ %

Generalny wykonawca czy wiele firm? {& "& " % V x JHQHUDOQHPXZ\NRQDZF\ X" *?%&%'; ? #@   #  YŠ x ZLHOXğUPRP X '%&'   ##/ /;  "&@  ;  % ; *%& Y + #  #'  & # = #% % #   #    #    #% ; ; ‰ `     ]]] + &# "   &'   {#   &@  '  # …% # %& '*   '  &#; "  # ;  " &#  =' &  

163

Budowa i remont domu

%'#  # "&   $# ##  & &# "& # %'& "  ;  "&  # * '; # #?  { * #  #& "@ &  &# & % &  {&   %&  $ #"   "*    "#  "?; #; #&'  #& #  &  #  '   $ "#  % "   & ;   " & #    /    ? @   " $%  &   # =  ?  "  '   +    ' &" …%  ' #   ";  # # ?' #@ &'    #  † "     #'  @ ›&   …% ' #  & ƒ    &"; ? / #% '*  ;  =#  '    ' † "  %"  #  &"# †    &% `#  &" †    …% " #  #; "  ' #  [ *"^  @ %'#" " &#  #/" %# #? x  ?   %  #"; ; ; '   '/ "?  ##  =" "& |#  #? %& ' ' # … %& "& ;   # *  #  '#/ # ? ;     "& &  F  ' ' *; *# #' "& & #;  #  &#; # # "% '  '#  # „%  " Q % *  && "    #   >&

 "    %& " >; ?#  /%  @ & *  #  # …  # >/ &%   " X  *  #";   #'&  & *    *% 'Y +&' '' &%&  X  &"&; % &  %Y   ' "&; #  &   $ " *?%&%' #  "&    #  …@ % "    =" "&  †  #   & 164

Rozdział 9. Wykonawca

…% >  "& # † %  #  *;    "? # #;  %  *% ##/  *  x#%;   '& #   & "&;   & **;  ##  '  '   / &&;  "  # ;  #&% * "# '* " 

W pewnym nowym domu, gdy wywietrzały zapachy zaprawy, tynku i farby, pojawił się nowy. Był to zapach zepsutego mięsa. Przeglądanie i odsuwanie szafek nic nie dało. Zrozpaczony inwestor już myślał o odprawianiu egzorcyzmów. Zwierzył się znajomemu budowlańcowi. Ten wyjaśnił mu, że prawdopodobnie ekipa nie była zadowolona z szefa i… zamurowała w ścianie jajko. Zapach udało się usunąć. Trzeba było jednak w nowym domu rozkuwać ścianę, wokół której natężenie zapachu było największe.

ANEGDOTA

Zaplecze `" &#   #  & &*;  &  " *  /  …% %   '  # ""  "; "  *# % '& ;   /   " „ %  ; #  #'   &; #   ' …% "' "  ; "&  " *   #" ? # "'   # "*  %'  % "

?# ## "'   "  ? %  %;    " '  T#  &   ; "  # %" %@    "? …%  #    " #"# # ; "*   &# \# & #; "  " & *&# # %& & 

165

Budowa i remont domu

Z ŻYCIA WZIĘTE

Co jakiś czas przyjedź na budowę późnym wieczorem. Zdarza się, iż okoliczne ekipy wykorzystują zaplecze budowy jako darmowy dom noclegowy. Czy chcesz, aby Twoja budowa zmieniła się w hotel robotniczy?

Umowa z wykonawcą $% "? &#/  " * #"  '  ''@ % &"#  # …   '  ## …%  #' # &   & ;  #*   #;    " " %"  #*" # 

 '%    &;      ' #@ # # #;  " %"  &";  # # \# & / %"?;  #"  %#  | #%# ; V F* >BG* H A* 4     

 2     * H 6*      #       #2   *

Z kodeksu cywilnego nie wynika, że umowa ustna nie jest ważna. Trzeba jednak przed sądem przy pomocy zeznań świadków udowodnić, że została ona zawarta i co stanowiła. Dla celów dowodowych najlepsza jest umowa pisemna.

166

Rozdział 9. Wykonawca

Co powinna zawierać umowa o roboty budowlane „"  # &%  @  V Ž 'DQHZ\NRQDZF\L LQZHVWRUD $ #@ &  # #' † "  @

;  "   &" &"&  " $ #& "# † &"  &  @ * ' & T# &" "#  ?; ? '' #  #   "     #; ? ' &' Ž 3U]HGPLRW XPRZ\ ` &"# "&  # ;    *  @      % " # # Ž 7HUPLQ\ $ &" "&  # @ % "#   @  ?   "# @ 

Ž .DU\ XPRZQH $ #"  #" #@ #" & &"# %#   ;   '  '    #@ && ? X# #; % ? &  %& &@ #;   "?; & @ #; Y Ž *ZDUDQFMH +##" #@ '" '  /    '  #* #@ #   &%#/ @  $ #" & %# % ; '' *' &% #  '   ' #"    Ž 3RGSLV\VWURQ F &" @    # '  

Im dokładniej określone zostaną zakres obowiązywania umowy i zobowiązania stron, tym mniej będzie problemów w czasie realizacji robót wynikających z umowy.

Jeżeli w umowie nie jest określony zakres prac, uznaje się, że wykonawca zobowiązał się do wykonania wszystkich prac przewidzianych w projekcie, który jest integralną częścią umowy. Zabezpieczeniem przed zmianą treści umowy bez zgody drugiej strony jest parafowanie każdej strony dokumentu.

167

Budowa i remont domu

ZAPAMIĘTAJ

168

Przed podpisaniem umowy na wykonanie robót budowlanych dowiedz się: x jakie wykonawca ma rekomendacje od poprzednich inwestorów; x czy ma katalog z fotografiami wykonanych prac; x jaką formę prawną ma firma (osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, spółka jawna, komandytowa, z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjna, cywilna); x jaki jest profil działalności firmy (poproś wykonawcę o okazanie zaświadczenia z ewidencji działalności gospodarczej — w przypadku osoby fizycznej lub spółki cywilnej, a odpisu z rejestru sądowego — w przypadku spółki z o.o. lub akcyjnej); x jakim sprzętem dysponuje; x czy właściciel firmy jest osobiście na budowie; x ilu ludzi firma zatrudnia, na jakich zasadach i o jakich specjalnościach; x kto kupuje materiały (jeśli wykonawca — nie masz wpływu na ich cenę i nie wiesz, ile faktycznie zostało zużytych na Twój dom; jeśli inwestor — będziesz musiał zwalniać się z pracy, aby kupić paletę cementu lub dowieźć worek kleju); x czy firma będzie chciała zaliczki na materiały, czy też ma własne środki obrotowe i rozlicza się po dokonaniu zakupu materiałów i wykonaniu większych etapów prac; x czy wykonawca jest płatnikiem podatku VAT. Jest to istotne dla inwestorów, którzy chcą skorzystać z ulgi remontowej, ponieważ odpisów od podatku z tego tytułu można dokonać tylko wtedy, gdy wydatki na budowę są udokumentowane fakturami wystawionymi przez podatników podatku VAT. W ramach ulgi zwrotowi podlega część kwot podatku VAT zawartego w posiadanych przez podatnika oryginałach faktur VAT, wystawionych od 1 maja 2004 r. i dokumentujących wydatki na zakup materiałów budowlanych związanych z: budową budynku

Rozdział 9. Wykonawca

mieszkalnego; nadbudową lub rozbudową budynku na cele mieszkalne lub przebudową (przystosowaniem) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia niemieszkalnego na cele mieszkalne, w wyniku których powstał lokal mieszkalny, spełniający wymagania określone w odrębnych przepisach; remontem budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego.

ZAPAMIĘTAJ

169

10

Rozpoczęcie budowy domu W tym rozdziale: x Ostatnie formalności przed pierwszym wbiciem szpadla. x Dlaczego w trakcie budowy trzeba prowadzić pamiętnik? x Kto może dokonywać wpisów w dzienniku budowy?

Budowa i remont domu

Przełom Architekt, pracownicy zajmujący się uzgadnianiem dokumentacji, urzędnicy starostwa nie są nieomylni. Są tylko ludźmi. Znajomy, który miał już dom w stanie surowym zamkniętym, zaczął rozglądać się za zbiornikiem na szambo. Powstał problem nie lada. Okazało się, że zbiornika, który zmieści się pomiędzy rurą z gazem a domem… nikt nie zrobi. Na etapie projektu zagospodarowania działki popełniono błąd. Dom został zlokalizowany zbyt blisko ulicy, równolegle do której biegną wszystkie media. Zbiornik trzeba było zmniejszyć o prawie 30% w stosunku do pierwotnego projektu. Sprawdzenie dokumentów przez kilku fachowców wcale nie oznacza, że nie ma w nich pomyłki.

} &# "& #  %?  #* + &  # / &"? "  & &@ # #   

 #" & &#  

 #"    >"'   && %&  ' &"' x # &~

Okrzyk triumfu =   & †   #  &"#   @  &# = "  # V [{ &~^ " ;  '%     '' ;  "  & #     "  &#  >"  "' `" '&'   &%@ ;  #*#" #" %# *  " /   #"   & &%* `*  " 172

Rozdział 10. Rozpoczęcie budowy domu

 %   #" && %#  * # @   &#  #'& ?   @ "     %  ' # "& *

Byłem kiedyś w sklepie. Przede mną stał starszy pan. Gdy kasjer podliczył sprawunki, pan zakrzyknął gromkim głosem: „Będę płacił!”. Cóż — może pan miał słaby słuch i uważał, że do wszystkich trzeba mówić bardzo głośno. Przypomniało mi się, co opowiadał mi dziadek. Pamiętał on kryzys w latach 30. XX wieku. Okrzyk „Będę płacił!” pochodził właśnie z tego okresu. Bezrobocie wówczas było tak duże, że pracę mieli tylko najlepsi fachowcy. Ten, kogo było stać na zapłacenie za zakupy, a nie branie ich „na krechę” był z tego dumny.

ANEGDOTA

Czarne na żółtym ž#  # #  %# %;   =''  #  &@ ;  "' & #"  # * &%';  #   "' '   "; %#   ? % >"#'

 #  %# >"#'' # # #   ? #@ %#  #; %"  #>" %& * x&  " #   '"'  " =% >"#'   V  % '& &#    &" %>&  Š  &" %  &  ;   &" %>& * *& & &%*Š   %& "   ;   &" %>&  Š  ;   &" %>& ## %& #? ? &%#/Š

173

Budowa i remont domu

 ";  ;  #  &"# %>?V x  &#; x ? ?; x   &   *; x '?Š  &"# %>? %"#/  **   #

Za brak lub nieczytelność tablicy inwestor może zostać ukarany mandatem.

Czy już wreszcie można zacząć kopać??? +"  & & %& #   *'] +"  & #   *#'] = " # X# & __Y~

174

Rysunek 10.1. Za rozpoczęcie budowy nie uważa się pierwszego wbicia szpadla

Rozdział 10. Rozpoczęcie budowy domu

`*   _  &%*  &#  &@ '  /% '  #*#/   &# +" #*#" V  ## *#' ?  ;  # %' &;  *  & &#   & #" #/ ?;  # ##   > &&# /'  # &#

Nawet tytułowego Kinga z piosenki T.Love przestrzegano „Uważaj na sąsiadów swych, bo lubią dawać cynk”. Sąsiedzi zapewne są dobrze zorientowani w procedurach budowlanych. Jeśli wykonasz jakąś pracę na budowie przed upłynięciem terminu uprawomocnienia zgłoszenia budowy, może się zdarzyć, że poinformują o tym władze. Uważaj na sąsiadów swych…

Mój drogi pamiętniczku! + &"& *  &#  #"  &#  ' ~    "&    @  #?   "  F &#  &# &" &#   # >"'  *& ? &%#/  /  %@ / /#/  & ## ? …   ##  F &# " >" \ …* #  &"; # / /%*  ? Q#  &# #     *& #'* &" $ #   &# # #   #%; #   ? &"%'#  &&

175

Budowa i remont domu

Q#   ?' F  &  ''  @ &' '  '*     ' + & &# #*  %# #  &; ?# # %  &@  …   '  #"*? &#  *#  &# "&

Z dziennika budowy można się dowiedzieć m. in., kiedy i w jaki sposób wykonywane były poszczególne roboty budowlane. Dopilnuj, aby każdy wykonawca wpisał w nim, co i kiedy wykonał. Jeżeli zapomnisz o tym, a wykonawca mieszka daleko, będziesz musiał odbyć podróż po pieczątkę. W przypadku zaginięcia dziennika fakt ten należy zgłosić w urzędzie, do którego zgłosiłeś rozpoczęcie budowy, i wystąpić o wydanie nowego egzemplarza.

Co należy wpisywać do dziennika budowy?

  #&'  &# &; ?# * #';    V x &"  &#; x  #  &#; x %   &#; x   %  ; x   ' &#; x &"   *  &# $ & &#    V x ##; x  &#; x '

176

Rozdział 10. Rozpoczęcie budowy domu

Przy danych osób należy podać specjalności oraz numery uprawnień. Każda z wymienionych osób powinna potwierdzić własnym podpisem przyjęcie obowiązków. Jeżeli w trakcie budowy nastąpi zmiana wykonawcy, kierownika budowy lub architekta, konieczne jest zaktualizowanie informacji zawartych w dzienniku budowy.

  #/ /  '  "'    # # @ ? &%#/

Kto może dokonywać wpisów w dzienniku budowy? F #  ?  & &# & V x  &#Š x   X '  >&; '% # #   '  ;     &YŠ x 'Š x *Š x # & &%*

Każda kontrola przeprowadzona przez nadzór budowlany musi być potwierdzona wpisem do dziennika.

177

Budowa i remont domu

x

x ZAPAMIĘTAJ

x

178

Jeżeli przez 30 dni od zgłoszenia zamiaru budowy nie otrzymasz pisma kwestionującego poprawność zgłoszenia, możesz uważać, że zostało ono przyjęte. Zanim zainicjujesz prace budowlane, z tygodniowym wyprzedzeniem należy zgłosić zamiar ich rozpoczęcia w powiatowym inspektoracie nadzoru budowlanego. Za rozpoczęcie budowy uważa się już wykonanie takich prac przygotowawczych jak: wytyczenie geodezyjne obiektów w terenie, wykonanie niwelacji terenu, zagospodarowanie terenu budowy wraz z budową tymczasowych obiektów czy wykonanie przyłączy do sieci infrastruktury technicznej na potrzeby budowy.

Część II Niech się mury pną do góry W tej części… Gdy już wymyślisz, jak będzie wyglądał Twój dom, pozostanie mozolne realizowanie planu. Z drugiej części książki dowiesz się, co jest istotne podczas wykonywania fundamentów, wylewania chudziaka, stawiania ścian, budowania stropu, konstruowania więźby dachowej. Stan surowy budynku charakteryzuje się szybkimi postępami przy stosunkowo niedużych nakładach finansowych. Niektóre błędy (np. nierówne ściany wewnętrzne) łatwo jest ukryć na następnych etapach budowy (np. podczas tynkowania). Nie znaczy to jednak, że na tym etapie możesz całkowicie zaniedbać sprawdzanie jakości pracy wykonawcy. Usunięcie usterek (np. złego zbrojenia ławy, wadliwej izolacji poziomej) może być bardzo kłopotliwe i kosztowne.

11

Fundamenty W tym rozdziale: x Jaką funkcję pełnią fundamenty? x Na co zwracać uwagę podczas budowania fundamentów? x Jak zabezpieczyć fundamenty przed wilgocią i wodą?

Budowa i remont domu

Problem fundamentalny `" >&"? '     *&  # /   &#& F' ~ =  & ] F&'~~~ ƒ    #] `#  & " `?"#;  "    /  _ " $#%  # >&" … " # & #    F #%    _ "? #/ @ & `"  *&& #    

 #   #  %? #/ …% "' _ " #    " ;    

    '  *  *&  /  '    &

 #"  &# ## %    @ #* ƒ#  # "&    *& F" '  #  "&/# &;  '#" @ *"   &#& '' "/#; # * T& @   ' x"  #  " "    &   X# & ___Y …%  "&    & # X&#    #" Y @    '  ' / $ #"  #   

182

Rozdział 11. Fundamenty

Rysunek 11.1. Fundament jest podstawą, na której stoi dom

\# # '"   " #;   " @ "  % '     *?  q&"# '   ?/  #/ V x ’DZ\ †#   ;  ?'  &# x ¥FLDQIXQGDPHQWRZ\FK † / '&'   / *&&   '   %*  # `? #; '  # >&" "* # #  ?@ #  ? | &' >&"? '  &%  *V x FR PDVWDÊ † %  & "&Š x QD F]\PPDVWDÊ † &? *&#/  

183

Budowa i remont domu

Konstrukcja fundamentów powinna być dokładnie opisana w projekcie. W projektach gotowych zakłada się, że dom będzie stał na przeciętnym gruncie. Jeżeli rzeczywiste warunki są znacznie gorsze od przyjętych, konieczne jest przystosowanie do nich fundamentów. Za warunki gorsze od typowych uważane są np. grunty nasypowe, torfowiska.

Na działce była sadzawka. Utrudniała ona sprzedaż działki. Właściciel terenu wpadł na pomysł. Powiesił na ogrodzeniu ogłoszenie „Przyjmę gruz, ziemię”. Po pewnym czasie sadzawka został zasypana materiałami pochodzącymi z rozbiórek domów, ziemią z wykopów. Spychacz wyrównał teren. Później porosła go trawa. Inwestora, który kupił działkę po okazyjnej cenie, ogarnęła czarna rozpacz, gdy okazało się, jakie musi ponieść koszty, aby na miejscu zasypanej sadzawki dało się postawić dom. To, co mówili robotnicy, którym przyszło wykonywać wykopy w gruzie, przemilczę.

Dlaczego pękają ściany?

184

T# '#   '  "  &; ?    %; #@ '  " ; #  &#"#  "& $     #  *&    ' / # …   @ ; '% *& '  '# $ #" "&;  ?/ %/  &;    $  " >/#  "*% % ### @   / "  '% "# %#/ X #"   % *  * Y; % %    ' # #   ’ ? #   '   @ #  ;  #    + %  *' $? %  &# * ’;  ? '  '# *&;   ?" $ "' &;  ?#"    * †   %' $   ?   

Rozdział 11. Fundamenty

$ #" "& ?   `?  #   @ # # =#" "  ;   '   % " $; #'  *; "# *& „' %   "& T#   # ;   &   * '@   ;  "   ' 

Na jakich gruntach nie można budować %#" ";  ?#" "

 &#; '  "; ? %

'   % % # " >#; "# "&#; *@ %&'  &?  " &' " #;    '' ##

  %    $## &?   " &' &  &&# *%# …% #  %& # #    # #@  "  * * ;  '    &#?

T&# * X >#; "&#Y  "' # '' ##" @   '    %@ *  % >&"? &#& $ > # "? ' T&# * '&'  "; * # ##  ; &";  X "  "' Y Q   "  # @ %  ;  ?#/         

+ #&' # &'   #& * &

Gruntowne badanie gruntu \#  ; # *&  #"* * " >&@ "&;  '   >"' $#"" '  %'  '  #/  ' #/  '' #/  ' #/V x 2EHMU]\M G]LDïNÚ † &'   "'  "; # " '  "  > x 6S\WDMVÈVLDGöZ † '%    %"#  & %&  / &#/ ' #; '   # #*;  *&  " ' ##" x =DMU]\MGR FHPEURZDQHMVWXGQL †#  %&  #  @   ?  */   >"'  " ? *&#/  '* // x 3RVWDUDMVLÚR PDSÚJHRORJLF]QÈWHUHQX † '  '   @ / + *  #&& T%** X&'((**I*Y

185

Budowa i remont domu

x =DPöZ HNVSHUW\]Ú JHRORJLF]QÈ †     '; ' & *%* "   ' '  " ? *&#/ ˜ @ #  ?      % # @ *   &#&

Badanie gruntu nie jest obowiązkowe. Warto jednak je wykonać przed zakupem działki, aby po nabyciu nie okazało się, że zamiast domu możesz wybudować kopalnię torfu. Wyniki badania można powtórnie wykorzystać przy wykonywaniu lub adaptacji projektu domu. Zostaną one użyte trzeci raz do podjęcia decyzji o głębokości posadowienia budynku, określenia niezbędnych nakładów na budowę piwnicy, wybrania sposobu odprowadzania wody deszczowej itp.

Co każdy o fundamentach wiedzieć powinien? Q '&  ;  "      =" &#" X"@ "&" '         / "?; @ #/  '*Y; " #   %'#/ 

Usunięcie humusu +  #; ?  #  "  # &#&; '  & & /&"& & &"&    " ' @  *#?   % +  ''  &#" *

#" '" *#? %#/ +#  " "& @  &" % %*? ` & &" /&"& &   #/ ' %# #@ # #%  &#&    '    *&@ 186

Rozdział 11. Fundamenty

  ‡  " …' *& % '   &? %%#/ &"& # ?  #*%"  * #/   „ & " #   & *&  & &#

Wytyczenie

 % *    '   &#& =  &#&  #  

'%'  # * $'  %  /# #@ #/ "' / &#&V /;  /  =#   " @  ;  "   #" "' & T ##   &#& Q  "  |%'#" " '  #  #?  # Q   '   ' =  X    *&  Y "&  " # …%     † #  #

 …%    † &#'  ' &;  *  #@    $ %*  _;   "?   # * &#& %#  & F /  #" "   +   %# #   /   #/ "' /  * +"# *"  * & + &*&@ '  " %& "; %#    #  " *&&

  %  ~

Przed rozpoczęciem prac ziemnych warto zaznaczyć położenie instalacji biegnących pod ziemią. Gdy położenie ścian budynku zostanie wstępnie wyznaczone, możesz chcieć przesunąć je, aby np. zwiększyć kuchnię kosztem pomieszczenia gospodarczego. Nie można tego robić tylko w terenie. Zmiana wymaga przeprojektowania budynku. Przesunięcie ściany powoduje, że konieczne będą inne długości belek stropowych, elementów więźby itp. 187

Budowa i remont domu

Jak głęboko trzeba kopać? $ *&   '&'   %* T# "&  @ ' ;  "   %? + "    '  =;  "  & ;  & '"' # ? " & *? =;    '  †    *?# " '  "&; #"    * " " \# &#  # # # & *?  ' %'  "#; ? # "&  '    ; ?  " $  *&  "&  " ?"  # &@ ' " #'   ?# …%  #  '

  "#";    "#" *&; "  @  ?"   &#& $ %  *& +%  #'"&' ;  * "@  *&& #   ;‹ " X#  /?  %V Q& @{#* @ @|@%@$#/@…% T?Y  _; " X#  %# Q&  |%Y …% *& '   # #  # #  " #% #"  % #"; &# "   #' $ +%  %'; *

> " #  _ ";  # #/  / >&"# "    * ; "

Głębokość przemarzania ma znaczenie przy wykonywaniu nie tylko fundamentów, ale też wszystkich wykopów. Jeżeli słupek, do którego przymocowana jest brama, został zabetonowany płycej, niż wynosi głębokość przemarzania, a zima będzie ostra, może okazać się, że został wysadzony na tyle silnie, iż nie można zamknąć bramy.

188

Rozdział 11. Fundamenty

Co zrobić, gdy wody gruntowe są na tyle płytko, że nie można wykonać wykopu poniżej głębokości przemarzania? Należy kopać aż do pojawienia się wody gruntowej. Ścianę fundamentową trzeba obsypać ziemią. W rezultacie spód ławy będzie od powierzchni dzieliła odległość większa od głębokości przemarzania. Nie ma znaczenia, czy ziemia ta już była, czy pojawiła się po wykonaniu ławy. Ważna jest grubość ziemnej „kołderki” podczas mrozów.

Jakie wymiary powinna mieć ława? Q # %# V x ZDJLGRPX x QRĂQRĂFLJUXQWX x V]HURNRĂFL ĂFLDQ IXQGDPHQWRZ\FK X "&  #  #'@ "'   "  &  #Y

Szerokość, wysokość i sposób zbrojenia ławy są określone w projekcie.

Na czym oprzeć filary? ` ;    ##/ &%   % &#     # # '  # %& Q  #" "] x    ~~~

189

Budowa i remont domu

+#   &  '*    "& #@

; % # %"  &#'# &% X# & __Y

Rysunek 11.2. Słupy muszą stać na stopach, które wychodzą poza ich obrysy

Q&# "*    x&     / >&@ "#/ $#*%'  ' " # Q '; /     >&"&

Kominy również powinny stać na stopach.

190

Rozdział 11. Fundamenty

Fundamenty alternatywne ’ %  '  '##" "  &#'#" …  '@ &%' ; *#   &#? #/  +%  '  "&@ #/;  *&# "' # ##"  Q   ?V x )XQGDPHQW\ VïXSRZH † "    " @ #/ % %#/  ?/   *   @ #/ &/ X ?Y *#/  *& } @  "    &# %* "&  /%*

%' x )XQGDPHQW\ SXQNWRZH † "    #/ %@ /  #"/   #/     *&?

 /   & #&'  % % *  "#/ %  &#    x 3ï\WDIXQGDPHQWRZD † "  # '   #%'  @ / *&& # %' ƒ &#&    ' / &# }    '   *&/  "' ; *# '  #  " ? *&@ #/ x 6WXGQLH] NUÚJöZ † '% %# *&  '&'   '@ #" /&"& "; "  *& & *;     @

 '  */   % % v

&  / *  "  %  & &#@ &  '& *&&

Płyta fundamentowa nie wymaga wykonywania prac ziemnych, oprócz usunięcia humusu.

191

Budowa i remont domu

Kiedy potrzebne jest oko fachowca

? # &# # #

   &# …      #& ; ?  ' # ; *#   %@  %&  # +?' #    / '  "%# %&  &&# | &#   V

Ž ]JRGQRĂÊ Z\NRQDQLD ]EURMHQLD ïDZ\ ] SURMHNWHP †  @ "Š Ž UöZQRĂÊ Z\VRNRĂÊ L MDNRĂÊ JRWR Z\FKIXQGDPHQWöZ †  / @

#"

Sztuka kopania Rozprawa w sądzie. Sąd pyta: — Jaki świadek ma zawód? — Artysta. — A co konkretnie świadek robi? — Parasole. — To parasolnik jest artystą? — To niech Wysoki Sąd zrobi parasol!

 #%   %; %   # #& " # # % #; '%  "; '   *  

Wykop w podłożu piaszczystym

192

|# '     %**  & +?    #@

/;  # +?'  ###  +  #     #&' \# #  % % &    &; %#V x    /#%   #    X  @ # _ " * #&  # _;” " #Y

Rozdział 11. Fundamenty

x T#  " "'   * #; %# # # " #" ƒ#  '&  ; '      &; #   ###

 ]

Wykop w podłożu gliniastym + *%    #&'    '  #  \# ""@ %    # #&; %#V x    /#%   #  ˆ  X  @ # _ " * #&  # ;‹ " #Y x `# # " #"  " X     *%;  #  '  "'   &&' ;  @   Y x F #&  /# X_ ‡  Y; #   % * #&;     '* #" "' &;  ?* " ' #" 

Woda w wykopie! x &'*  & # '  &"   +'

 #  # '   &" %"?V x T#  /  *"   #;  ;  &#@   #  %  '    ##"  & &# # x $# %#  #  " #"  ";   /&"& "  ""  #"  & =#%    "# @ & '   * #/    "# #"&' '  &' %*  x ` * #&  # &' T# '    ##  ";  '   %'  x $ *&    %" '&'  *'  '  #   =;  # '  &/# %";  ;    &/ '  %&  

193

Budowa i remont domu

Woda wsiąka w piasek, którym jest zasypany wykop. Jeżeli budynek jest posadowiony na glinie, wilgoć nie przedostaje się do głębszych warstw. Zatrzymuje ją gliniaste dno. Zgromadzona woda zawilgaca ściany budynku i zalewa piwnicę. Rozwiązaniem problemu jest drenaż opaskowy. Jeżeli dno wykopu zostało naruszone (np. podczas usuwania korzeni drzewa), należy wyrównać je, a podłoże zagęścić. Brak zagęszczenia spowoduje, że budynek nie będzie równo osiadał.

Wykop pod dom z piwnicą +   "  …  #"#" "' " V @

   *%;  &; /#  ?  " $#  "   #"   "/   #/  "  '%   #%  &#@ &;   "&  '   #" "#" " + " " # "  "V x + #" ""  #  "&   #;     '*  # "'  ##  #  # >&" x + #" ""  #  *     '*  &   ;  ?#"  ## #  # +  "# "  #  "; ?#    * #

Rozwiązanie drugie stosowane jest wówczas, gdy wykop wykonywany jest w podłożu gliniastym, a wokół domu ma być wykonany drenaż. Ściana wykopu musi być odsunięta o około 0,5 metra od boku ławy fundamentowej, aby pozostało miejsce na ułożenie drenażu. 194

Rozdział 11. Fundamenty

Niezależnie od wybranego rozwiązania prace ziemne należy rozpocząć od usunięcia humusu. Należy go umieścić w oddzielnym miejscu i nie używać do zasypywania wykopów.

Ze względów bezpieczeństwa trzeba odpowiednio wyprofilować skarpę głębokiego wykopu lub zabezpieczyć ją ścianką oporową.

Wykop pod dom bez piwnicy \%# % # '    *& %&   @ * &#& * * }  % V x ""%  "#/Š x & %"?  %' #  %* x ' % ; *# "  '  *# *%"  '  ?  "   ;  ?' *%  &# $ "/   ## #&'  #%   # "; % '#  # >&" $## "&  #  & ; # &"%#  #% #"&  >&"#/; % ?@  / %

Na głębokości posadowienia ław fundamentowych, wykop może mieć ich szerokość, ale powyżej musi się rozszerzać. Jeżeli dom stawiany jest na podłożu gliniastym, konieczne jest ułożenie drenażu. W takim przypadku ściana wykopu musi być odsunięta o około 0,5 metra od boku ławy fundamentowej.

195

Budowa i remont domu

Argumentem przemawiającym za rezygnacją z podpiwniczenia jest wysoki poziom wód gruntowych. Jeśli w okolicznych domach nie ma piwnic lub sąsiedzi skarżą się na problemy z zalewaniem ich — lepiej zrezygnować z budowy piwnicy.

Ławy ’ >&"  #*   %  >&"#/ ='* "& x #      >&" F "&        /  >&"  %' # `'  '    '# "   T# ' " @

 #; #*  *& *  %# …% #  ; '     

Szerokość i wysokość ławy wynikają z obliczeń konstrukcyjnych i nie mogą być dowolnie zmieniane.

Jak się robi dobre ławy? $#&' #; %# " ; V x :\NRSSRGïDZ\WU]HED]URELÊïRSDWÈ †    #&   &  x :\NRS QDOHĝ\ Z\ïRĝ\Ê IROLÈ EXGRZODQÈ †   / # #  #"  *&&;  ?'   # #/" x 1DMEDUG]LHMSRSXODUQHVÈ ïDZ\EHWRQRZH †   ' &@   ‡  "  # %& & "%"? v   ? %  & &#&  ##" *&& 196

Rozdział 11. Fundamenty

x 1LHGRGDZDM] ZïDVQHMLQLFMDW\Z\SUÚWöZ]EURMHQLRZ\FKĽ'% %* "# "   ";    

 "#     &     ' @

&' x 3RSU]HF]QLHGR SUÚWöZ]EURMHQLRZ\FKXPLHV]F]RQHVÈ VWU]HPLRQD †"'     ?  &&  #   "" x 6WU]HPLRQDSRZLQQ\E\ÊSU]\PRFRZDQHGR SUÚWöZ]EURMHQLRZ\FK † * %& &#  && * x =EURMHQLHïDZ\QLHPRĝHOHĝHÊQD JUXQFLH †   #&  #    *#   / &" % ' F "& #  &% " x %HONL]EURMHQLRZHSRZLQQ\]QDMGRZDÊVLÚZ RVLïDZ\IXQGDPHQWR ZHMOXEEH]SRĂUHGQLRSRGĂFLDQÈQRĂQÈ x -HĝHOLSUÚW\]EURMHQLRZHPXV]ÈE\ÊSRïÈF]RQHWU]HEDWR]URELÊQD]DNïDG † &* &  #   " % % *' %&  " % % ' ’ " #  @ ; * %&  &" #" x 3R ]DODQLX ïDZ\ %# % ; #  #  @ ; * * ? ';  / #?   x 1LHZROQR  &  % #* & ; # &   {  " # " #@ #"  x ,VWRWQD MHVW SLHOÚJQDFMD EHWRQX † %*  &#"#& @  * ' %* {  *  #@ #"  ‹ / $ #"    "& '    # %' …% / & # /;   * ' ##" +'   ' # #   \# * & ; %#  ""&" #  #%& @    #" # #/"  ## >% %& # "# %  + #"    &#   ”€ ##"

197

Budowa i remont domu

Betonowanie {  " # " #" #"   %& ##" *&/  "# ?   #% ; %  '

%   & #* &  " #%  @

 ;  ' =  *   …  '  % #] … * #% ]  #" %* %*' @ &]    # '   % '  &

Z betoniarki czy gruchy? =#  & " *   ''  & '     &  *&/# =#; V x %HWRQ] JUXFK\MHVWMHGQRURGQ\ †  " #   '  '# #%  '* &&  x %HWRQRZDQLHïDZZ GRPXR SRZLHU]FKQLSDUWHUXRNRïRPEH WRQHP] JUXFK\WUZDļJRG]LQ †  " " @ #"     ‡   =& "?  '

&&# & #%*  %  x %HWRQ ] JUXFK\ MHVW Z\ĝV]HM NODV\ QLĝ PLHV]DQ\ Z EHWRQLDUFH †  %  %# '   % # ƒ_ˆ X' {Y

 " %"&  &# " * & * { " #   '   ? % #  # X" "&" {_”Y +# ?#&     &*  &##    &  ‡  %&  #  $ &"     & {  &*;  ' & ?  '  ?#%;  %" %  " @

' &'

Lanie i głaskanie ƒ#  ; '     >& ] =; ? '  &/  #"   %" ] ? #  '  &@  " Q% & &'    198

Rozdział 11. Fundamenty

Jeżeli beton będzie wylewany do deskowania, które nie zostało wyłożone folią, deski należy obficie zwilżyć wodą. W przeciwnym razie wypiją one wodę z betonu i na całej powierzchni styku z deskowaniem będzie on słabszy.

=;  '    #&    *%; '  % @  % # " …% "    &' #  X  "Y; " #        x*   #    &    *~

 %  "&  '* ##" ] Q?&' &&@

# %" " % #' "#%   #& X *   *&  #* % #&Y ƒ#  '&  ; %*  %# %  ' '"' ' # @ ]

Aby zapewnić betonowi odpowiednie warunki do wiązania, nie wolno betonować: x w czasie opadów deszczu; x w okresie upałów; x przy temperaturze powietrza poniżej 5ºC. Nie powinno się robić dłuższych przerw w betonowaniu. Utrudni to połączenie nowego betonu ze starym. Jeżeli betonowanie zostanie przerwane na dłużej niż 3 godziny, to przed ułożeniem kolejnej warstwy betonu należy usunąć warstwę tworzącego się szkliwa (np. szczotkami drucianymi). Jeśli przerwa będzie tak długa, że beton całkowicie stwardnieje, przed wznowieniem betonowania wierzchnią warstwę należy skuć młotkiem i oczyścić z luźnych fragmentów betonu. W obu przypadkach ułożony wcześniej beton trzeba obficie zwilżyć wodą. 199

Budowa i remont domu

{ '  * #       #  " %' # x" %  "' #  "  /#  \#  % '  &%   * ;  @  *  …%    '  *&    "; "  * %& &# %#/ ? X *  %*  [" &^ #%@ * &Y …%   & '  *&     "; %# &#  %#* X#*%  ' *& &  &     ?Y …%  #% *&    &  " #"%; ' "@  *  ; %# #%   " + * &  ' " #% #  `*  "  ; *#  / &   @

%/   '  # # +/ & %# #*   +%   

 #;  ?'  "&     # >&@ "' $#%#   ' = #   # %' \# # # ##  '";  '  %*  x '   ##  >% %& % /  $ %  &#* "&  " ?#   {@  ##  "& %*  *  ”€ ##"  #*& { ##  "& /&*  *  ”€ ##"   #*/ $##" & * ' #  "&#; ? &'  '*  F%* #  %# /  "@ " ; #' * >% %& "" "#" +   ‡ ” / X %  &#* "&Y " @  "&  >&"#/

200

Rozdział 11. Fundamenty

Ściany fundamentowe Przed rozpoczęciem murowania ścian fundamentowych należy dokładnie zmieść powierzchnię ławy. Na czystej ławie trzeba ułożyć izolację przeciwwilgociową. Dopiero na niej można murować ściany fundamentowe. Dokładne wymurowanie ścian fundamentowych zmniejsza pracochłonność i zużycie materiałów przy: izolacji przeciwwilgociowej, ociepleniu, wykonaniu cokołu. Warto pilnować, aby ściany były proste, gdyż materiały używane na kolejnych etapach budowy są coraz droższe.

T&  >&"#/ % '   ' `%  *&  " "  #  V x GR FP † # / & #/ %& %/ %@ #/Š x FPL ZLÚFHM † # / ?' #/ ‘# >&" # #   %*  "@  $&  '; '%  #  / "?

Materiał ‘# >&"  '&'   / " =#"; ?   /;   " *      %@ *  "? x"   " &#" "~

'' # >&" V x Z\OHZDQH] EHWRQX x PXURZDQH] EORF]NöZEHWRQRZ\FK F   # &# "? #/  &#  >&"#/  '   & %;  % @ &     #

201

Budowa i remont domu

F" "  %  %   ; '  &/ #@  #/  /##  "#  &#  &#  >&"#/ x'  †  &'  

¥FLDQ\PRQROLW\F]QH ‘# "%# ##   #  ? ' # $#@  &  %&  % ' "

¥FLDQ\]EORF]NöZEHWRQRZ\FK x  ; %  %'   #% '  #"&  >&"#/  %? #/ {% "' #"# ‹•_• " %& ‹•_• " x ' &   / &' '"&'  "; %% @ # |&&' %; ? &*; #V x 0DMÈ UöZQH Z\PLDU\ † '   *?% ; *# &&'  %  %& "' / x 6È JïDGNLH † '% >"#  # %; %   *@  $#"&  /   #"* #? @

 #  %" $ &  #"    @   # X"; Y

Bloczki ważą po około 25 kg. Gdy zostaną przywiezione na budowę, pamiętaj, aby wyładować je w kilku miejscach wokół budynku. Zaoszczędzi to wiele sił wykonawców.

Na wymurowanie 1 m2 muru potrzeba: x 11 bloczków przy grubości muru 14 cm; x 19 bloczków przy grubości muru 24 cm; x 30 bloczków przy grubości muru 38 cm. 202

Rozdział 11. Fundamenty

¥FLDQ\]EHWRQRZ\FKSXVWDNöZ]DV\SRZ\FK +&   # #*%' ' "  & ' "&&'   /  %&   &/   # %  " ‘# "  ; '  #  & / # ' ` * *%& &   # '  *?%  &# */ 

Ściany piwnic ‘#  #&'   ' # >&" ` @  ? %*  #";   '   & &  +  #& #@ & "       \# ''  /   "&; %# #    +%# ' '   ' "&

Ściany monolityczne można wykonać, gdy: x Nie mają mieć grubości większej niż 25 cm. x Piwnica ma być głęboka. x Można wypożyczyć szalunki. x W pobliżu znajduje się dostawca betonu towarowego.

F &#   *?% '   &  @

#

Izolacja ścian fundamentowych T#    #"&;  ##     '    #" #& # %' ‘#      %# "% %' @ %* %# ? &*; #    & '; ? & ' # 203

Budowa i remont domu

…% &##    '# & ' *&'  #@ ";   #"     %‰  + %& # >&"'     &* %' =#" " '   >% &  '  #"; ? "'   ? #/ X"%&/ Y q% "&'  #"  # + '    ?

%; ? %  [#/ ^ q%  # #  # >&"' #' "& *&&;  #  ' # …%  '   @

  &; ?#"  ## '  &#;  &  >%       #; % #  >% & 

Jeśli poziom wody gruntowej znajduje się powyżej poziomu posadowienia budynku, należy zastosować drenaż opaskowy.

Ocieplanie ścian fundamentowych $ &#& % '  *  *& …%    %@   >&"; ?  /  * # / #/  &% /'  Q&'  #/"@

 &; '%      #  …% /  & * & X  # / /&?  *Y †  &'   %  >&"#/ $# # #  *&  _ "

Materiały do ocieplenia

204

x# &#  % "#/  &#? #V x #   %*Š x #   &  "/Š x #   #  Š x  #   *Š x   # % *#?  %

Rozdział 11. Fundamenty

ƒ#  "#  '] =;  %   &#  /%@ */  "#/  "%#/ = /# "'V x 3ROLVW\UHQ HNVWUXGRZDQ\ † "     @ /  "  %  …  ' #  & @  "/  # + ' #  " # #   "? '#/ & %@   / # x =DV\SNLNHUDP]\WRZH † "# '  & #"  #/ @ / %#'#/ x " # # >&"@ # \# "#  "    "; # %# ## >% %#'

Polistyren ekstrudowany ma kolor niebieski, a w przekroju dużo mniejsze pory niż styropian.

Pozioma izolacja ścian fundamentowych

 / >&"#/   # &#& F / #"&@  &#  "#  % ' %#' %'  ; %   '  x#    '  +@ "#  >&"    &#& %# # ; ?  % %*  ? & *? `%*  # #'' &  '& *#?  % +&' ?     #/ #?

Materiały izolacyjne

*# &# ## #%   % X   ' "  " @ ' 6 5    Y v   %' + / *  & "

205

Budowa i remont domu

Jeżeli chcesz zastosować rozwiązanie tradycyjne, użyj papy podkładowej na osnowie z włókna szklanego lub polipropylenu. Są one znacznie bardziej trwałe niż papa na osnowie z tektury.

+ "   >% +ƒ …   #*'   &#& x '  #V x ’DWZRMÈXV]NRG]LÊQD QLHUöZQHMSRZLHU]FKQL †  &" >% /   #  & &   ?@  x .UXV]HMHZ QLVNLFKWHPSHUDWXUDFK † >% '  "% =& '  &# ; *# "&  %    v " "   V x /HSLNDVIDOWRZ\GR Xĝ\FLDQD ]LPQR † " *   #%  &@ /  ` & %; ?# &'  # x /HSLN DVIDOWRZ\ GR Xĝ\FLD QD JRUÈFR † "&    *#  &#" …% # ƒ   # #" & @ #   &#;  "&  ƒ    ##  #@ *# #"   ; % %; ?# %   & * * | '  /@    \%# % %? '  HPXOVMD DVIDOWRZRNDXF]XNRZD …    %# x *    %*  F * # &   "   #   # X  &Y

Kiedy izolacja jest skuteczna?

206

%' " >&"?  &; *#V x :\NRQDQD]RVWDQLHQD ZV]\VWNLFKĂFLDQDFKEXG\QNXĽ@ #/; #/  >&"/  "# x 8ïRĝRQD]RVWDQLHQD UöZQHMSRZLHU]FKQL † ? /@  %? %& #%* &    #?    #  " & & %'*

Rozdział 11. Fundamenty

x 1DïRĝRQH]RVWDQÈPLQLPXPGZLHZDUVWZ\ † % %& "&% ' @ #    & `  #" " "    # F "& %'    *&@  / ` &*" " "% %# "@ " #" x =DSHZQLRQD ]RVWDQLH MHM FLÈJïRĂÊ †  '   ''  %' *  *&

Papa jest sprzedawana w rolkach o szerokości 100 cm. Jeżeli zostanie użyta do izolacji poziomej ściany fundamentowej, do wnętrza domu musi pozostać zakład o szerokości 30 cm. Kolejne 30 cm papy należy połączyć na zakład z izolacją ściany fundamentowej. Z powyższych wyliczeń wynika, że maksymalna szerokość ściany, która można izolować jedną rolką papy, wynosi 40 cm. Jeżeli ściana jest szersza, izolację należy wykonać z dwóch pasów papy.

Izolacja pod podłogą na gruncie \#  %' "& # &; %# # %' *  %'  >&"#/ %' *  *& ## '  &  #" #%

 #   "&   ##  %' %' >&"? "&  #   # %# ? *?% &@ *; # ''  &   %' *  *& #&'   >% %#%' *& #'"' ; ""; &'  & #"#" "

 %' &  %'  # * XV #; * *;  '; #%Y

207

Budowa i remont domu

x

x ZAPAMIĘTAJ

x

x

208

Ława wykonana z betonu mieszanego w małej betoniarce na budowie jest niższej jakości niż zalana bez przerwy jednorodnym betonem przywiezionym przez „gruchę”. Ani styropian, ani polistyren ekstrudowany nie mogą się stykać bezpośrednio z większością roztworów asfaltowych stosowanych na zimno. Zawarte w nich rozpuszczalniki powodują „znikanie” izolacji. W izolacjach przeciwwilgociowych ław i ścian fundamentowych czy podłogi na gruncie należy łączyć pasy folii na zakład szerokości 30 cm. Bardzo ważne jest zachowanie ciągłości izolacji (poziomej fundamentów oraz podłogi), W przeciwnym razie może nastąpić kapilarne podciąganie wody.

12

Ściany W tym rozdziale: x Co warto zrobić przed rozpoczęciem murowania ścian? x Na co zwracać uwagę podczas stawiania ścian? x Jak wykonać ścianę zewnętrzną, wewnętrzną i działową?

Budowa i remont domu

Wloty, wyloty i chudziak T# "  %& # & "; " %" x&  "

 ? "#% $ %& " ## V ; ; *; %' F "&   #  ##  x&   #  @    "#% *" "  %&  "#% *"  '* "  &  „ "? & #/   *?%#/ /   '  *#  ##"  #/   & "& `  # "&      |%' #/ " "  $ " %     #* >&"& ="" * &  "& 

 '   ; % &   "; '%V x ¥FLDQ\IXQGDPHQWRZHZ\SHïQLRQH]RVWDQÈSLDVNLHPNRSDOQLDQ\P x 3LDVHN]RVWDQLH]DJÚV]F]RQ\ x 1D SLDVHN GR SR]LRPX ĂFLDQ IXQGDPHQWRZ\FK Z\ODQ\ ]RVWDQLH FKXG]LDN F "& ##   "& % /  # &#/  / $# >&"&  "  *

'; '%  ## *   ;      "*#   #

Nazwa chudziak nie pochodzi od grubości warstwy betonu, ale od małej zawartości w nim cementu. W miejscach, w których nacisk nie jest duży (np. ciężar mebli, mieszkańców), nie ma jednak sensu używać takiego samego betonu jak tam, gdzie musi wytrzymać silne obciążenia (np. ławy, nadproża). W domach budowanych dawniej, jeśli były to domy niepodpiwniczone, podłogę parteru wykonywano z desek ułożonych na legarach. Przestrzeń pod podłogą wypełniano piaskiem. 210

Rozdział 12. Ściany

Kanalizacja |%'; ?     "&;  '   *   ?  "  }&# " &# V x   &  #/; #"*   ' &@  /&Š x   &;  #%" /& $ &*" #&  &  #  @ "  >&"#/  #  %" " +@  & " #  '& F &   ## &@  '&'#/   ' ' #*'  # #  # #/ #*'

 '%   &  '    &;   @

& & ; &   #%  "# @ #/ #" "  #" " &

Poziome przewody odpływowe zwane są potocznie poziomami. Pionowe przewody odpływowe zwane są pionami. Na całej długości poziomów powinien być zachowany spadek rzędu 2% w kierunku spływu. Jeżeli zapomnisz o spadku, woda będzie stała w rurach. Zimą może zamarznąć i uniemożliwić odprowadzanie nieczystości z domu. Jeżeli dom jest rozległy, a urządzenia sanitarne znajdują się w odległych miejscach, może powstać konieczność wyprowadzenia z budynku więcej niż jednego odpływu. Odpływy należy na zewnątrz budynku podłączyć do jednej zbiorczej rury.

211

Budowa i remont domu

Media \# "? #   "&  &; #; ">& ;  @  &#  %   &#& +  %  % ?V x Q  "  %? '#/;  ?#" "' &  @ %&  '&'  " x  '%  %#  " '  '* "&"; #' % * ' T#    ;    " &* %"&  " *  &#& x ` ? ;  '/ "? /  #   x `%&'; *  "&  '# V * %>@ ; # %#; ; " x `%&'; * V   % ; % *&  / *  "&;  %   %@ #'; ">; &"#  " '  x Q &%&'  #  %'  ?  "?  "&  ' & ? x `% # & ?

Przyłącze wodociągowe powinno zostać ułożone poniżej strefy przemarzania gruntu (zwykle 1,2 – 1,5 m).

Wlot powietrza

212

…%   "  "& "; %#  "&   @  $ #"  "  &# % '&'#   @ " & + &#& %& *  #*   F"# ?@    #*  „/#%  '  ?" ` # %& Q&" /*   *    " Q&'  #/ "    ? '&'#/  "# @ #" "  "" |"     #'"* @ ;  %#/ "&/?

Rozdział 12. Ściany

x * & ; '%  * #   @   $##   * %& " &# %#'  # __ "" F  " '   @  &#&;  *&" F&*   '   &@ #&;  & "' ;  ?#"  " …% #*&'   "; & " "&  {  #" & "' #    &" /&; &" &#  "&@ #" &

Rozpoczęcie murowania ściany + " "&  # # >&"  #  / %' %* …% *? # "   ;  ' & ""  "  x ' ? #?  $ % ? "* &  %' + %'  #  #% ; #     @  # #    " x& %#   ? &#&  %' %* %# &#   #  *&   " Q&#   [*&%^ "*  * +"  ?     "&&   # &; # &   #@ & # "

Dbałość o zachowanie poziomego ułożenia poszczególnych warstw cegieł jest koniecznością podczas całej budowy. Materiały budowlane wykonywane są z pewną tolerancją wymiarów. Złośliwość przedmiotów martwych ma to do siebie, że tolerancje wymiarów ułożą się tak, aby niedokładności sumowały się. Wciskając silniej cegłę w warstwę zaprawy, można niwelować niedokładności.

213

Budowa i remont domu

Zaprawa cementowo-wapienna ma gorsze właściwości izolacyjne niż materiał poryzowany. Zbyt gruba warstwa zaprawy lub zabrudzenie zaprawą kanałów znajdujących się wewnątrz materiału zmniejsza jego ciepłochronność.

„ %#" " "#" '  " X# & __Y |# ' '; "   ; # "& '  "#;     /#%   ? 

Rysunek 12.1. Im częściej będziesz obserwował taki widok na aktualnym etapie budowy, tym mniejsze będą problemy i koszty na następnych etapach

Błędy popełnione podczas murowania ścian można poprawić w trakcie tynkowania. Wymaga to jednak: dużego zużycia materiału, zmniejszenia wymiarów pomieszczeń i poświęcenia dodatkowego czasu przez ekipę. 214

Rozdział 12. Ściany

+ #"&&  # / ?  #   ‡    * %& %? "&; #  ' #"# &#&   &  ?;  '   *? F * "&' & }  # "&&' [ &^ # "# @ " +& " '   ; % & Q   ?/ &?V  Q&  "  #" "' & # '& #"&' #  T?  * #  " #   %

&

Sposoby na ściany zewnętrzne |# '  #"*  #/ #"*; # &#  @  ' "&& x&  #" ;  # =#  ] | #'   &*

Wszystkie ściany muruje się, zachowując zasadę mijania się krawędzi pionowych bloczków w kolejnych warstwach. Materiały z ceramiki porowatej są bardziej kruche niż z ceramiki pełnej. Należy pamiętać o tym podczas transportu i składowania na placu budowy.

Jednowarstwowe ‘# '  &   "? /#/V x Q    #  # /' x $#" # '  "% #% # ## & *& '  # #?';  ?'  '      %? x ` *%&     #  '  "% #*@   #"    %'#/  

215

Budowa i remont domu

x ‘# " #?# # &#&  x {% " #   &  # >&"' Q  #' "& %& % /#" &;  % " #"% " # & "   >&" "   *& ; #" %  ''  %#'

Dwuwarstwowe ‘# &  &   "? /#/V x x&      # /' X@  '  ?  #"  '  #; *# %'  #  %'  #*  %@ ?Y %&   ##' X%'  #* @ /#% %?  "&Y x |#   %/ *#' %   &# " & `"  /   %' % %#  &*; # #   # #  x  *   %#'   x   %; '%  #  %&    '' # & x % #%'   #  # ' „#   * %& %'&  %    " "  %'     / %    

 ' x + *" % %'" %# #" '  @ # "

Trójwarstwowe

216

‘# ?'  "*   #    #V x …% ' % "   &## #; %#  "&   # %#'' X""&" Ҁ % "&    >&"Y + #"&&  # %#''  # @    " %#   #  #& @

  $   "# " %# # % x  '  #%    % #@ *; *#  "% '  # " #; # /#     &&  %

Rozdział 12. Ściany

x …% ' % "   &#  "% %& #@ ; %#  "&   # ' + '' #@ && %# # %  #"&   %#' $ "% %# /  "" $ &  #" %   %#'  # ; *# &#   # x …% #  # %&   #"&&;

#    #   *  _ ""  % "&& ‘#; ?    #@ ; # #  #      x $    ' %# &"  #%#'; ? & & & %*  %

Warstwa nośna wykonywana jest z materiału wytrzymałego, ale ciężkiego. Ma ona niską oporność cieplną. Od zewnątrz jest więc izolowana materiałem lekkim, a chroniącym przed przemarzaniem. Aby ocieplenie uchronić przed wpływem warunków atmosferycznych oraz uszkodzeniami mechanicznymi, budowana jest ściana elewacyjna. Pełni ona również funkcję ozdobną. Jeżeli chcesz, aby ściana elewacyjna nie wymagała już tynkowania, powinna być wykonana z cegły ceramicznej licowej i klinkierowej. Zaprawa cementowo-wapienna użyta do murowania ściany osłonowej powinna zawierać środek zmniejszający nasiąkliwość. Ściany wewnętrzną i zewnętrzną łączy się metalowymi kotwami. Umieszcza się je zwykle co 50 cm w pionie i co 50 cm w poziomie. Można wykonać kotwy z drutu średnicy 6 mm lub zastosować gotowe kotwy z blachy. Przed wmurowaniem należy je zabezpieczyć przed korozją.

217

Budowa i remont domu

Sposoby na ściany wewnętrzne

218

+ "&  #/ "&    ; V x ‘#  "&  #   " #@ " $   ' ?  " #" x `"  #/ '      @ ?   #/ # #/ #*' x $    &*   #    @  {%  '  #     #  # $ "' &  #&'   ;    # #&'  '# # " $  &*'     &  '     x T&  #/ " #   ˆ  _‹ " x …% #  "'   #  "? /@ #/ %* X # @* #/; # "%'Y; %# ' " ; *#  &#&  '& *    *"  %*  x ‘#  # * @#/ "#/  %&  #@ #/  "%  " ##"  &  x ‘#  '&'   &//  / # # ##  "? #/  %*  x x&  #/ %#   &  @ &  # #%#''  # %& >% ‘ "&&'  @

"; # #" %'  #   &   &*@  %"&      ?  \#   # %;  ' #    „# &'   @  '      &*'   # @ ' * #/ " #" X# #    '* %"& # 'Y =   "  &*   # '  ' "&  @ '       ? ' #  +# > "  * ; "&&' %& '    # x ‘ ##/  *# %'; *# %? %& %& "  #  „# # > %#  ' "&   #

Rozdział 12. Ściany

x ‘#  "& &&'     ?;   #'

  &"  *? "&  #  #    _; ‡  " $#  *  "% %&  %&@ 

Ściany szkieletowe Ž | &' #/   & @ #  %& "% Ž F & & "&'  '' #@ # * @ %& * @ @?; ## / X%; ?; %' %& %@

# #'Y Ž +%  #   @ *  && x&  #  %@   / "" % ##" $ %& ' '% * #&" / &    V "  @  %#%'; *&"; ; % Ž F % #/ #"&@ '  % "       " Ž +## * @ "&'   & / & & +#

 '  % #/  " ? }  ?   #   " Ž +#  %# "  % "#/; *# "* &% & @ &  #& &* & Ž }"# %; '  "# # # #    " "' 

 #    " @  Ž $  %# &#  %' Ž +  "# #"  #@   "% Ž x"% *& # #   " F%   %#' & #' #   & @   * %& " #@   _ " Ž $ % ?    #@ & # # #?&'  * " /%#" Ž x'  #? # '  @  "     /%@ &' Ž Q# #%*'#/   @ *? # * @#/ ?@  #"*' * " Ž |  %# " %&@ "#" ";     /%  Ž F # * @#/ "@  " "#   *

219

Budowa i remont domu

x

x ZAPAMIĘTAJ

x

x

220

Zastosowanie zaprawy klejowej pozwala uzyskać spoiny o szerokości od 1 do 5 milimetrów. Jest to możliwe tylko dla bloczków o dużej staranności wykonania (pierwszego gatunku). Zaprawa cementowo-wapienna może być używana do murowania ścian z betonu komórkowego. Grubość spoiny nie powinna być większa niż 1,5 cm, gdyż może to powodować powstawanie mostków cieplnych. W narożnikach ścian musi być zachowany kąt prosty. W przeciwnym wypadku będą problemy z ułożeniem podłogi. Zachowanie kątów skontrolujesz za pomocą kątownika stolarskiego (dwie listwy połączone pod kątem prostym). Jest on do nabycia w sklepach budowlanych. Ściany muszą być pionowe, a spoiny poszczególnych warstw poziome. Piony i poziomy ścian sprawdzisz, posługując się poziomnicą. Jest ona do kupienia w sklepach budowlanych.

13

Instalacje W tym rozdziale: x Kiedy trzeba zacząć planować przebieg instalacji? x Jakie instalacje będą potrzebne w Twoim domu? x Czym należy kierować się przy formułowaniu wymagań na instalacje?

Budowa i remont domu

Nie lada wyzwanie  %' #&'  ? ; *# " ;   / "@     + & %"& "    @ #  &# …% &#  #  /#; "  # ;  ;     %  ;   %#; *# @  " = '   #

      V x *G]LH EÚG]LH ]QDMGRZDïD VLÚ NXFKHQND L F]\P EÚG]LH ]DVLODQD †  &/ "&  '   #  #%' "& %& %* # $ &*" #& %@ #  ;   "   "& &  # _ "" X  "' # #*?  ' ' " ' / &Y …  &# "&  '   &/;  &*  @ /& %&   x &]\PEÚG]LHRJU]HZDQ\GRP †  %  #* '& %  #&  "    # @     X#%    "& &; ? '  "  ;  &*   &#&Y x *G]LH EÚG]LH ]QDMGRZDï VLÚ RGSï\Z ZRG\ ] ZDQQ\ †  %& * "'  %# &"  "& %' $#  %  #&;  &  "& "' ? &"'@

 ## x *G]LH EÚGÈ VWDï\ RGELRUQLNL WHOHZL]\MQH † " "&    @  %    %' x *G]LH EÚG]LH ]QDMGRZDï VLÚ IDNV † '% %&'  &&/"  "& &;    ;  ?#" " &    #   # # #  "?#/ "'  > & &*  #& > ? x    ;  # '   #   %>& %* …   ; # '   % F ' # $ /&%  #" &#&  %& &# %' …&  #/" … ƒ  #"#% ; *  '#  &/;   222

Rozdział 13. Instalacje

` & "& '   '  %' * &* '& $#@ &'  ;  "    %  %& =#" %" '  #*#; # " + *  # / # ###/  &# &"%   &** @ & X# & __Y

Rysunek 13.1. Budowa domu przypomina gigantyczną układankę, w której muszą pasować wszystkie elementy

Instalacja elektryczna  ~ ?   " +?%   /% % & Q?'   * &" # & '  " X/  # "& %  #"Y 223

Budowa i remont domu

$# %  #  %&'; *  #V x ?  >#; x >#  "#; x  }=; x "&   &" #>#'#"; x   /#" "; x &"#%  " #" >"?; x  %##  &/ ">%; x %?; x "#; x %

Nowoczesne kominki i kotły wymagają do działania zasilania również… prądem elektrycznym. Uszkodzenie linii energetycznej spowoduje nie tylko, że dom pogrąży się w skądinąd nastrojowych ciemnościach, ale również że zrobi się w nim chłodno, a po pewnym czasie nawet lodowato. Aby tego uniknąć, należy przewidzieć zainstalowanie w domu UPS-ów, które będą zasilały najważniejsze urządzenia.

Z ŻYCIA WZIĘTE

Przerwy w dostawie energii elektrycznej zdarzają się na wsi częściej niż w mieście. Linie napowietrzne są bardzie podatne na awarie niż linie podziemne.

Skrzynka elektryczna

224

$ # %#' '&' V x Z\ïÈF]QLNJïöZQ\ † ?#" "  # &   @ %' "&Š x OLF]QLNHQHUJLL † ' &'# &# *Š x EH]SLHF]QLNL † '  %'  #& # %* @ 

Rozdział 13. Instalacje

Granica odpowiedzialności +#';  &"'  #;  ?@ ' '&'  %;  * @

%'  # '     @ # "&"  %'  #  "& '    % "& |#   '   %'  &#" ''  & F #

"'    # $ # &"  % * F "&    * *#  "%  '    # &"@    %"   '  '*  "

Jeżeli będziesz miał w domu dużo urządzeń elektrycznych o znacznym poborze mocy (np. piekarnik, pralka, grzejnik), dowiedz się u dostawcy energii elektrycznej, czy istnieje możliwość zainstalowania licznika dwutaryfowego. W godzinach mniejszego poboru energii przez przemysł (tj. 13 – 15 i 22 – 6) będziesz mógł korzystać z tańszej energii.

Z ŻYCIA WZIĘTE

Tablica bezpiecznikowa =%  '&'   # %# F %# @ / #  # %#' $ %# %    % ? |# ? " %   ' ? ' V x :\ïÈF]QLNLQDGPLDURZRSUÈGRZH † /  *?% #  "  &"   x   #"  ? x :\ïÈF]QLNLUöĝQLFRZRSUÈGRZH † / %&  ";  "  " #"   %' $ %#  # #'"' ' # /#   @ %'; / # %'; '% '  / '  # / "'  *& ? 225

Budowa i remont domu

x 2JUDQLF]QLNL SU]HFLZSU]HSLÚFLRZH † /  %'  @   ' &  "#"  "  #"  # " ># %&    %*#'

Wyłącznik różnicowoprądowy nie zabezpiecza przed porażeniem, gdy zostaną dotknięte dwa przewody objęte zabezpieczeniem, np. przewód fazowy i neutralny. Rodzaj i liczbę wszystkich tych zabezpieczeń powinien dobrać elektryk.

Obwody " ' ?  "&; #"V x :\ĝV]\NRV]WZ\NRQDQLDLQVWDODFML † # ? #"* @  %* &  %#  * %& @ ? x 0QLHMSU]\NU\FKQLHVSRG]LDQHNSRGF]DVXĝ\WNRZDQLD † @    ' &  &' #@   % #/ …%  * "* &     %   %#'   "#  &';   #  "  ;  "   ;  %  # @ "  *   %#   

Zdanie w obronie kabla F%*  #  %   %;    %&/; ?# *  ]

226

Rozdział 13. Instalacje

+ %## " #   ?'   ˜%# &' '" %# > $ "& "  " #V x -HGQRID]RZH9 †  /  % '    ? @ "#/  &? %#/ # '> #&'  ' ## X %& '&'  # % #V >@ #; &%#  &"Y x 7UöMID]RZH9 †  /  % '    ?  &#"  "# X&/ %#; Y @ # ?'> #&'  ' # X %& '&'   %#/ ?V # >; &%#  &"YŠ

Jak sprawdzić, czy przewód jest pod napięciem? F   % ? &#@ ' ?  ? x  #*%   #   T# @   ?   &  "  %"  %  '&@ ''   '; ? '&'@     % 

''     @ ";  ?#/ #    \# ""% @

 * ; *#  ''  #"  ?  %    @ &; &*     

/LF]EDREZRGöZ +'&'  %'; %# "  #"; V x  " ' ? %    %'; #" #*@ '   &#&  '   x F * & #"*  &; ?* "   $ x ? %#    '   &@ ? %#/ x ? *#    '  _ * x „   #" & % ">& X Y  @   " ? X %"Y # #  %  @ %#/ ? 227

Budowa i remont domu

-DNSRZLQQ\E\ÊXïRĝRQHSU]HZRG\" $ "/ "&#/ # & V x : ĂFLDQDFK OXE VWURSDFK †  #/ &/  #

&#/ #/ & %"?  &#'#/; & ' '   #  # #  #/ %"/ ž# # #'# &  # # *&#; @   ' #'"'  *  &/ #@ #/   x 1D W\QNX †  % / %& /  %#'#/ $ "/ %#/ # & V x : ĂFLDQDFK OXE VWURSDFK †  #/ &/  #

&#/ #/ & %"?  &#'#/; & ' '   #  # #  #/ %"/ $ "/ #/ # & V x 1D ĂFLDQLH †  % /;  &/ x 0RFXMÈFXFKZ\WDPLGR ĂFLDQ\ † ? %; '  &/## "&@

 #  %

Instalacja alarmowa Q"  %' %"   " ƒ?  *;  #  #  #* %#  "*;    *&' +%" ƒ  "% V "? #  %@ ' %"'  "; ? ?'  " /  ' #*#    # # # % #'# |"& #   ] }'#'   %# "&; ' %  " " / / #     '/ `  %&  / +  # /% +   %&@ %' #  %'   " * "&

228

Rozdział 13. Instalacje

+# # "# # '  " #"%# *#  @ '& %&V  */ #& X  _ "&Y   " X   ‡ ” "&Y `'     " @ &  &? …% #   "; ?' % &'  ' ? *#; % '   ;   ""@ &; '   %"; " # "&  % "& $ # / ?  "&  # ; %   % '&'@ #/   /& 

Posterunek firmy ochroniarskiej to nic innego jak samochód z emblematami tejże firmy, w którym pokrzepia się snem załoga.

$ ' ; #  " "; ?   /; @ # %" …% '  #;  %"   †   " & #   % Q "  /  # ## &V x ƒ&'   #/ † # # "  %& "; # # %"; *# '  ?# #  %& @  ## x ƒ&' &/& † ? *&'  &     ; ?# &' [^

  &#? " &"   # x'  @

 &? }*&'; *#  '  "#  " &" =#" #"  "&  # &; % &" *&; %  " T# % #    ##  > ##/ %"?; "  *  ; *# '* #'  # …% " " %     ; %"  &"%  &' #%   '; *# "# &'

  #

229

Budowa i remont domu

Instalacja teleinformatyczna $ '/ %& "?  '   %' %>"#

Z ŻYCIA WZIĘTE

Coraz więcej współczesnych urządzeń może się łączyć bez użycia kabli. Konieczne jest do tego zainstalowanie sieci bezprzewodowej. Jest ona znacznie wygodniejsza od sieci przewodowej. Z notebookiem możesz wędrować po wszystkich pomieszczeniach w domu i wszędzie mieć dostęp do internetu.

Przewodów małosygnałowych nie wolno układać w bezpośrednim sąsiedztwie przewodów elektroenergetycznych. Pole wytwarzane przez przewód instalacji 230 V może spowodować niekontrolowane zadziałanie alarmu czy zakłócenia w transmisji danych.

Materiał do przemyślenia ƒ# '&  ;    [+  ?^  "  @ '#*] = #  % # "; #  / "?  &   "& `" "" % ƒ %' ' "&  "#% ` ? V x |? "  "   & "# + #  #   % QF  >  x $ ?#/ '/ /  " "% *% %' x $ ?#/ " / /  " "% "  %> '# x % "&? " "    &  *   #

230

Rozdział 13. Instalacje

Budynek powinien być wyposażony w standardowe przyłącza w taki sposób, aby instalatorzy mogli bez problemu podłączyć dom do linii telefonicznej, telewizji kablowej itp.

Aby uniknąć podpięcia do domowej sieci obcego komputera, należy włączyć szyfrowanie i autoryzację połączenia w standardzie WEP (ang. Wired Equivalent Privacy).

Instalacja grzewcza $ %&  *' =  %" * $ "& "  #   %* ?  ‰  %*;  "% #& '  *  ?  #/

Co spalać? $ ''    &#  '    % @ % + *?% % ?  %" &##"   "

*D]]LHPQ\ ƒ/# %V x ƒ  *  **& /*  %&  x   * "*#  x +   *  &#& x | *#  #"*  &*  ##" @ #/ *%? Ž $#  %' '     ' #  '  *@ & #* %& %'& * 231

Budowa i remont domu

x v%#   *&  &' %#  x | "&  #  %# * %#

*D]Sï\QQ\ ƒ/# %V x x  * #   ; * ' #   *"  '  "'      x $    %'& *  #% #'"@ * /& x $   * # ; '%  %' #  @ "# "% * "# $ #" % *#" # # ? #% #" % x | '   %'  x `  & %& ###  x ` %      x  ' "%   %"; *# # *&    x ` *& #* %*'  „& F& =/*; ?#   %  / ;   _ % &@ ' *?' % x | *#  #"*  &*  ##" @ #/ *%? x | "&  #  %# * %#

2OHMRSDïRZ\

232

ƒ/# %V x x  * #   ; * ' #   %'" #"  '  "'        x $#% #'"# / X  %&  &'   '  %& >#"Y x `" %  * #"* #"# *  x `  %' # " # "' #    * x | '   %'  x `  & %& ###  x ` %     

Rozdział 13. Instalacje

x  ' "%   %"; *# # %'&    x |  %' #  #"*  &*  ##" #/ *%? x | "&  #  %# * %#

:ÚJLHONDPLHQQ\ ƒ/# %V x x  * #   ; * ' "/? @ #  '  "'    & x {& ? " %; '   #  #& '* % ? x `" %  * #"* #"# *  x ` %      x |  *% "#  "    &   & #   ‡      %#/ "?

'UHZQR ƒ/# %V x x  * #   ; * ' "/? @ #  '  "'    & x „   "  %" #'# x +? " ##     *& x `" %  * #"* #"# *  x ` %      x |    "    &   & #   ‡      %#/ "?

Nic nie stoi na przeszkodzie, aby do jednej instalacji grzewczej podłączyć kilka źródeł ciepła. Dzięki temu można korzystać z paliwa, które aktualnie jest tańsze, lub spalać drewno pozostałe po budowie, wycięte chore drzewa itp.

Z ŻYCIA WZIĘTE

233

Budowa i remont domu

Grzejniki powinny pracować w układzie zamkniętym, aby do instalacji nie dostawało się powietrze. Kominek powinien pracować w układzie otwartym, aby po zagotowaniu wody para nie rozsadziła instalacji, ale znalazła swobodne ujście. Sposobem na pogodzenie tych sprzeczności jest płytowy wymiennik ciepła.

Im płytowy wymiennik ciepła jest większy, tym ma wyższą sprawność i tym skuteczniejsze jest połączenie instalacji.

Ale kocioł!

234

+ %& '& % %#  #&  $ "@  ; V x =  '  *   %' x | "&  " "   ** "& …% @  # &#; '*  %'    …%  # "#; " '  * &#&  #/;    / ?  x |   " %    %  " ;  ?#"  '&' &  &; '@  "&   "  + &" #' @   &% #"* …%     ; "  " %"#  &# " *#  &# &#& x |   " %  #  %#  %'  `"   &/ %& @  # '  "% F& % ; ? '    # ;  '  #/ "  Q  ; %   " ;  '  * x $ " &;  ?#" "# '     " %;  %   "/' #%' #@

Rozdział 13. Instalacje

x

x

x

x

x

*'  ;  '%    '  &/;  #*  &  #%";  '%   †  #% #** |#  " " % '    %   " ;  ?#" '&'  ; % "   "&  " ## #    @ "  *&  &? '* % † *? @ * %& *% † ?  %  #  "  #;   % * &     * #@ "*'  |  " " % " "  %@ #" " & " %#"; V &/; ; /%&; '& |  #'# &"% #  *   % F "& '*  " # #    _ ‡ _€  ?&   #'#" " *@ #" …#"  &? % '   $ ##'#/ / '  & &   %"    # ' T# %#   / ' &&  #;  

%   %   # ' * %' |  #'# " #   # "#" @ & $        #;  #   # #/  |   " %  " " "' ;   #  % "   '   ; #" #  '*   $   %#/ "?   * "; %   "&# # &' &  %  %   & F *    # # #/  ? *

Rura trach, para buch!  %' * ''  '   $   " "&#     %' `#% &#"# '   @ "  _    Q  %';  *' #;  &'   & ?"&  "  _ 

235

Budowa i remont domu

Instalacje grzewcze napełniane są również płynami niezamarzającymi. Mają one większą gęstość niż woda. Trudniej jest je przepompowywać w instalacji. Gorzej przenoszą ciepło.

\#  &  "*  & ;    @ # ; ? '"&' " # x  ? #  ; ?  &   #@

'  ˆ  '   #& ' " #    "@ %* *'&

Zawór bezpieczeństwa powinien znajdować się w pomieszczeniu, w którym w podłodze znajduje się kratka odpływowa. Musi być skierowany tak, aby wypływająca gorąca woda nie powodowała oparzeń u znajdujących się w pomieszczeniu osób.

Korozja $  %' *#/ '' #   ' 'V x .RUR]MD HOHNWURFKHPLF]QD † *    %&;  *?%   ''   % %"#  @ %' ˜%"#  %' # #  %"

 %# &   ?  %'  # x .RUR]MDNRQWDNWRZD †  '  #& ?/ ?#/ "@ ?; '%        "   '  ? '? "# #'#"  ""; #" '  ## '   /  

236

+'#  *?%#/ "? %      & "

  " %'    *& &"   "# † #" @

 '  "# " ? '?  %'  %  /@   ' /"

Rozdział 13. Instalacje

|'  &'   "% "' %/#/;    #" '% %##"  "%& ' %/#" #@ #    "%&  %/* $ % __   ? '? # &'  #& &%#/ "?  %#'#/ Tabela 13.1. Różnice potencjałów występujące na styku popularnych materiałów instalacyjnych Styk

Różnica potencjałów

Metal ulegający uszkodzeniu

żelazo – miedź (stal – miedź)

0,81

stal

żelazo – glin (stal – aluminium)

1,22

aluminium

miedź – glin (miedź – aluminium)

2,03

aluminium

$ #   &' '  '' @  '   "  %&"&" X *'  %' "@ '  *'" %&"#"Y

Instalacja centralnego ogrzewania o obiegu zamkniętym, w którym krąży woda podgrzewana do odpowiedniej temperatury, chroni przed dostaniem się do instalacji powietrza. Szczególnie sprzyjające warunki do powstania korozji mają miejsce w instalacjach otwartych, gdy dochodzi do znacznego ubytku wody i odsłaniane są elementy instalacji.

% #   %' " % ; ' ''  Q   &'  &# #

Niektórzy producenci grzejników zastrzegają, że gwarancja na nie wygasa, jeśli podłączone zostaną do instalacji, w której występują rury bez wkładki antydyfuzyjnej. Wkładka antydyfuzyjna chroni przed przenikaniem tlenu do instalacji. 237

Budowa i remont domu

? ## *'?  %     #/   &&/@ "&  %' #'   &   * #      %& % ƒ/  /  '; % '  & #%; *#   %' &#"&'   # # # `" #&   # &    %& …% "  %   ' #;    '' & …%  /"# #  #' ' *'  ;  @    %' # ##'#;  / ?# & ?  %'    /? $     &" ;  *#  ;   / '  #; # ; ?* & %    /?

Z ŻYCIA WZIĘTE

Grzejnik będzie służył przez wiele lat, jeżeli woda w instalacji nie będzie z niej spuszczana. Warto wyposażyć instalację w zawór odcinający. W przypadku awarii lub remontu nie trzeba spuszczać wody z instalacji, a jedynie odciąć jej dopływ.

Q%#/ *'? ##/  %# "  " @ /  # ' %* ; / '   F / "'    *'  Q  # @ " " ##'#" F % '   &@

 ; ?;  T' #  " "    '  *  %# %#   #";   '* /  #   &   #

W trakcie budowy lub remontu nie należy zdejmować z grzejników fabrycznych opakowań ochronnych. Grzejnik należy podłączyć, a opakowanie pozostawić aż do zakończenia prac. Zminimalizuje to prawdopodobieństwo obicia lub pochlapania grzejnika. 238

Rozdział 13. Instalacje

Gdzie umieścić grzejnik? $ "'  & &# '    # T' @  * "' ;  ?#" '  /  "  & &"  * "; * '   ƒ# =?' # # &"#   ƒ; * #@

&' '  # ] ? '/' #" "' "  "& V x # Š x  % X; %#Y

Okazuje się więc, że wymyślone przez Stefana Żeromskiego szklane domy byłyby strasznie trudne do ogrzania. Oto dlaczego humaniści nie powinni wyznaczać kierunków w naukach ścisłych.

Z ŻYCIA WZIĘTE

T'  &' ; *# "# "  " '  ' '  ? "&# …% "  #  ' &" #   #  '; "   * "  "' #   _€

Grzejnik jest po to, aby ogrzał pomieszczenie do odpowiedniej temperatury. Izolacja termiczna jest odpowiedzialna za to, aby nie kosztowało to majątku.

Jakie wymiary powinien mieć grzejnik? x *'?  "     "#; % #"?* @ ##V x T' '&'  "; *  '  &#  x F     '    @ "  x $ #&  #/ &"  * /  &

239

Budowa i remont domu

 # & '    # %&';  ?'  #" & ' & ` '' # " *' % '   / "   "?  % ` &*' #  *'   #    @   T'; ?# # '  # ;  #*%  @ #

   #"* " *  \# *' " #"#   "?   "     @ " ; " # *'   % # *#/  @  { ? "   * ; %   " 

Ciepłe powietrze powinno mieć możliwość swobodnej cyrkulacji w pomieszczeniu. Aby to było możliwe, grzejnik nie może być zastawiony meblami, zaś odległość od podłogi i parapetu nie może być mniejsza niż 10 cm. Jeżeli grzejnik musi zostać zamontowany na ścianie wewnętrznej, gdzie nie ma parapetu, należy umieścić nad nim półeczkę. Spełni ona funkcję parapetu i skieruje ciepłe powietrze w stronę wnętrza pomieszczenia.

Ogrzewanie powinno zapewniać w pomieszczeniach mieszkalnych temperaturę 20 stopni, zaś w łazienkach 24 stopnie. Uzyskuje się to przez umieszczenie w łazience grzejnika o większej powierzchni lub gęściejsze ułożenie rurek ogrzewania podłogowego. Temperatura w sypialni powinna być o ok. 2 – 3 stopnie mniejsza niż w pokojach dziennych i wynosić ok. 18 stopni.

240

Przy grzejnikach powinny zostać zamontowane termostaty. Pozwalają na precyzyjne ustawienie temperatury w pomieszczeniu.

Rozdział 13. Instalacje

Jak ogrzewać szklane domy? F"   &  "   #% #"; # "  %' % $ & "     #" %" #  ƒ#   %  "   % %  %;  ? "   # *?;     %] {  %~ = '  #%  %"  *" … * #"?* &"  *'  %& "'  &# ;     %] x    *' &*;      / *  @ /    ƒ    #   @ #   F&*" " '  #"  * &/#?;  @   / *'? =  ?   % * **

Ogrzewanie podłogowe $ *& *#" % *' *# / *

   % &  &   %    #% X' #/&Y $#%  "  % #; #   # "/ "&#

  #*#"  ""# & * † '@ '    ; *  "; ?   @  X# & _Y ` *%&  "# "&# * %# #%'  %' % ## * * '      *'* x '@  % %V x $ " &  *" *#" >&' *'@     …' "& '  #%   šƒ #   "&#  $ '&  *'" ##'#"  ? '  &  ;   &%   ' #"* &/& 

241

Budowa i remont domu

Rysunek 13.2. Skoro może być sucha woda, to i ogrzewanie bez grzejników

242

x ƒ # '   " }&/  '   *#;  #" "#"  &'  @   &&  # &&%  & &'  %'  " @ / *#/  " * * ** x + "'  # & ;   "&# '  ?"@ #  # # F "&   #  *@ #; *## #  '    x * *  #"%#  *%" '@ %*  #  "&#  " &

'%' &'"# ; *# '  "   *;  *    /'  `&#  '& q% F# ; ?# ";    "&  " / *; *   #   x * * %  &#      @ / * Q  "%  "&;   " @ &  *" *#" &"# "> %# '& #  ' "&  F'    / @

Rozdział 13. Instalacje

?V    †   '  ?"  / *Š  &* †  "& ; ?*  &? '  #   # *& ##'#"Š   †  "&#  #  "  '  %#  &*  %# %  F "& "% '   "&#   *@ #/ " /    ƒ;  ' "'  &# %   _€ Z ŻYCIA WZIĘTE

Ogrzewanie podłogowe można zainstalować tam, gdzie brak miejsca na powieszenie grzejnika, np. w wiatrołapie.

Alternatywa dla kotła |   * %' …  "#; /#;  &*#

 " ? *   ;    *‰ # # "; %  "   *  & ƒ * &;  ?#/ %   |#  %"; / #"&; %  *; '  /  †   #     % " >

.RPLQHN * ""  '   #* ' *" # %'"; %    % #'"' ;  # #" *  ' %   &#'#/ "?V x .RPLQHNWUDG\F\MQ\] RWZDUW\PSDOHQLVNLHP † '   *?  " +   # " >&' ; *#  *?' " * " ;  ?#"

 '&' …# _ ‡ € #' * * @ " ;    &  " x .RPLQHN] NDVHWÈ †    %&'    '#/ '& "@ /  #" % "Š x .RPLQHN ] ZNïDGHP Ľ   %&'   "/ #/; &#/   

243

Budowa i remont domu

$ "/    %&  " * * "%# @ & " F "&  ‹€ *  '  % "   ##  ž# " # * # ";    ? %  '  &' /;     $## &'   * @  %& 

'' &%#"  " * ""    %& " '  # " # #&' **  X ? 1!Y F  *?%#/ "  *   %#" " %&"#"  #  _  _ˆ "" \# # " FT+ "?* >&' ;   "&    "  "  /  "&  # *  "   " | '   #" %& #     ?; #  "& "# "  *  

%  #    " Q# " FT+  # # #  %  …* @ " '  #/## && q% "&'   ""   "' &; # #  %   & Q# " FT+ " " &%# % #"& # *  $ # "  *" &%#" ##  '  &   **  & *? *  " # @  " '#"  #/ "  `% # @ "& '   ;    #  %';   # # #&'  $ '  *#    "?  * # #&'  $ # "  *" #"& #" *  '    &  '  †    #  & * '  & "%& &* =& '  %   #  $ #& "? &'  "  #   #& #/ & =; ? "    &&; '      @ %'

244

Rozdział 13. Instalacje

Aby być zadowolonym z kominka, wybierz kasetę lub wkład, które: x Mają sprawność minimalną nie mniejszą niż 70% podczas normalnej pracy i 80% podczas pracy z ograniczonym dopływem powietrza. x Mają moc wystarczającą do ogrzania pomieszczeń. Przyjmuje się, że potrzebny jest 1 kW mocy na ogrzanie 25 m3 kubatury pomieszczenia. x Charakteryzują się długim czasem pracy urządzenia bez uzupełniania opału. Po pewnym czasie znudzi Ci się ciągłe chodzenie do kominka i dokładanie drewna.

Z ŻYCIA WZIĘTE

.R]D $ ?  #     #/; ?#/ &#% # @ #'# F `/? Q  '  & %' x' &@  ##  %'  #  % " * |   * ' % '# " +%   ' " `#%  &'  "'  "  " ##  ''  # " FT+  " ? & #  " #" | '  %  * "' * |#  "    %#" "' & x&  #   " '%'; *# %  " '&'    + '  #& " #'"&' ;  # '  _ $ "#  *  " &&# " 

5R]ZLÈ]DQLDPQLHMSRSXODUQH =;   '  "' &%;  ;  # '  *  | " #  %# {# " = &    ' #*

245

Budowa i remont domu

246

 ?   #/ " &  #  V x 3LHFNDĠRZ\ †     '  ;  * " @ ;  ?#"  '&' `%  '  #% @  x '  ' >/?; ?#  &  x .XFKQLD ZÚJORZD † " &/ %  * * @ " ;  ?#"  '&' $ &/ " & @ *;    ##   * "& …#"

" " %# F  &/ % " & %  ? |&/ *%   &'   #/  x .RPLQHNQD JD] † "   # " „ '  @  #*  #"* & ;  &; #  & \% "#%;  ;  '  %; '  ?  "  * {  # / #; ?#/ #@    '   "& *   x .RPLQHNQD SUÈG †  % # "&  * /"   ;  #% # "&   "" & ' &@ ;  ?' "* ? { /& #"&;   @ *  & " …   ' #% "'  |"    #"* " x *  % ‰  %& x 3LHFHL JU]HMQLNLHOHNWU\F]QH †   #*  &#&      %' x' '   V %# '  ' #" %"  #& …%  "  ' "%@  * "& %& # &'    % †  "#%  " " %# ?  

  " &"&%#'#"  &#>#" "  * + "  * ; *#  '   #;  @

   …#  ? &"&%#'#/ '  / &#  x (OHNWU\F]QHRJU]HZDQLHSRGïRJRZH † " %# * @ ** X"  &     * '&'  " *'Y $  '   '  # / " *  ## " * %#' †  ˜%#@  * * "  %   ; # #'&  # ;  ""  "#%  @  "  %"? \%> / x *' '  @

Rozdział 13. Instalacje

 % x '  ? ; *# '   ; # &&/" *  #" "& Q     "' #  '  #'";    =" "& " # #&% F * *   # # @  "# *''

Do czego jest dana rura? Q%; "; %  † '? & '  % |# " "   `' '; "  #"%* #&V x 5XU\VWDORZH †   '    "" x@  / '  &%# X  %& *Y x' & #@ #"    #  "&  "  @ % " x 5XU\ PLHG]LDQH †   ;    # @ ' "&#  ' x ### '   " %& %& ?V  #/  *#/ F &' * / '  / & "#/     "  " "&   x /@ #&'  &  % %  #" "&# x = SROLFKORUNXZLQ\OX39& †    '; ;  "@  / '   # X" ' % %& # # &#&   %& & %Y $ '  "   #  "& Q   *?   %'/ %#'#/ x = SROLSURS\OHQX33 †  ?&  &"  +ƒ  '  ?    X ‡šƒY; '  #  "& X —ŒšƒY x ' #  * $ %#@ %& '  &  %  #" # ' "&# }&#  ++  &'    %'/ "'  ' #; %@ * *; * ** ` %#%& &@ &'  ? &# %#' x = SROLHW\OHQXVLHFLRZDQHJR3(; † &#  +˜@<    # @  "& #   „   '  ' #/ # &#/  #/   %'/ ’#  '     }&#  +˜@<  % #    '/ Q &@ '  '   %'/ %*  ** *

247

Budowa i remont domu

x 5XU\ZLHORZDUVWZRZH † '  ''  /  V ?/  %#%& * X+˜@
% %  * % ’#  ' " " #"  #";  @*#" %&  @

##" x*  # "& #  Œšƒ Q &'  '   %'/ "'  ' #; %*  @ ** *

Przekraczanie maksymalnej temperatury i ciśnienia, określonych w normie dla rur, powoduje przyspieszenie procesu starzenia się tworzyw sztucznych, z których wykonane są rury.

Instalacja gazowa Ze względu na niebezpieczeństwo wybuchu instalację gazową powinien wykonać i sprawdzić uprawniony instalator.

248

|#  '    "#% +"'; V x +# *"& "&  '  ? '#; ?# @ %    %' &#&    x }&# * # # %  & %##/  #/   '"' ˆ " x }&# * "&  #   / X %*  '"' _ "  #/ ?Y;  '%#/ "@ / X'"/Y x …% & /  ; "&  # &#  &% X " #  # "Y

Rozdział 13. Instalacje

x }&# "&  #   ' x T ##     #"  ` " # #  ‹€; " #"% ‹€ ' x F  "&  ' #  x'   &; #@ ' "'    x +#  #   "  *  ‹ " =      '% "  % ?#"

Instalacja kanalizacyjna  %' %#'    &' &V x  " "&  " #'"' € & X "  &@ * _ "Y  && #& x }&# # #   ' '"'  % " |#   '% "' ;  ?#" #  "*   ; #    > # & x    "  Œ ;    "' / &  #/;     ?/ %   "   X %# /   '#" %"  "&  "  #"Y " *'  "; #" "'  @   *" #  x }&" %#'#" "* #   ? & @ '; ?   ‘ &    "'   && #& †  " && "% '  #% "@  #    x F&* "?     ";  '% *  "  * &&;  & *  "@  # ? '# $ #"  @ ; ? '&'   &*' &; "  %& #

 *' x ‘ &# ' &   "  " # "'   # #%&  * &;  '% % & #  '#" " †  ' '   #%?  #/ &

249

Budowa i remont domu

250

x `%#; &"#%; #;  &#; #; ; %  "#@  "* "  ?%   & x  &  # #  *    &;  '  #/ ' %#'#/  ' #*' $ @ #"   & & #  "  & ' "  ##  # #  #   ' &"#@ % } # #"    " x \#  ##&  #'"#/ /?   %@ '; # #" # "&  %   # #> Q#># "&  #   %  $ *# % & #& @ '*  %' # ;  %&'* #% *? x …% &*  #    '* #&   && &#@ ? #  #>; "  " #  $# @   ' *  %'  "&   & #& # # #'"# / x  "'    #@ &  #' '&''     *" *#" x + %#'# "&  # ##  /  " # # %#'; ? &    & F "& #   ##  %' ?@ #" &"";  #'" /#   # # ; #   "      x +# "  "& &&'  _ˆ %? ?   …%  %#   #; '    ; "  x ‘ # # # " #"%  _  …%  %*# &';    /  # *%   # / #  ; *#   _ " '  #"  ; "    #'  #  ` # #/ @  #;  % @ ' # #"%# '    '" _ " x %   #%'   '   @  #; ? * # /#   %&  %' %#'' {#    #   @  %""  %' %#'' +'  & ? ‘ "'   # ';  "&   "&% 

Rozdział 13. Instalacje

x +#" # % ?  &' '  #

%* " +  ?/ %/ &# # %@  #    ?    " &#   @ %' " x \# #& #" # %;    @ #   +/ '"  # " &@ #  #  ' # '"&'   " x \  ;    '#  "* # &"  # *  %' "&  # &  " " X #" "" &*  *'  *&Y

x x x x

x

x

Rury grzewcze ogrzewania podłogowego powinny być zagęszczone w strefach przyokiennych. Do wylewki należy dodać plastyfikator, aby nie pękała ona przy zmianach temperatury. Gaz i paliwa płynne są wygodniejsze w użytkowaniu, ale paliwa stałe są tańsze. Kotły na paliwa gazowe i płynne szybciej dostarczają ciepła po włączeniu. Kotły na paliwa stałe potrzebują czasu, zanim uzyskają moc grzewczą. Przejścia rur przez przegrody należy wyposażyć w tuleje ochronne, co zabezpieczy je przed szkodliwym oddziaływaniem przegród, np. wskutek osiadania budynku czy z powodu korodujących właściwości gipsu w ściankach gipsowo-kartonowych. Tuleja ochronna ułatwia wymianę instalacji. Powinna być w sposób trwały osadzona w przegrodzie budowlanej. Przestrzeń między rurą a tuleją ochronną powinna być wypełniona materiałem trwale plastycznym.

ZAPAMIĘTAJ

251

14

Nadproża W tym rozdziale: x Jak uniknąć zgilotynowania podczas wyglądania przez okno? x Z czego można wykonać nadproże? x Czy łatwo jest usunąć mostek cieplny z nadproża?

Budowa i remont domu

Nadproża ƒ#   &#;   ; '   ';  ; ? '&'   ";   &   ?] ƒ ' #"&'] +%  " ] +%"" '   #% & *%#  #*%@   ; %  ;   #  "#    %"& ` ƒ   &#'#   #   '    &#" & '&''    # q&' #"&'  %   "&  & / & X#@

& __Y ` '    

Rysunek 14.1. Zadaniem nadproża jest przenoszenie ciężaru ścian, stropów wyższych kondygnacji, dachu oraz obciążeń na nie działających

254

=#%  #' "; %* % '&'   "  '   "  "~

Rozdział 14. Nadproża

Co trzeba uwzględnić przy wyborze rodzaju nadproża? Q ? #   #  #  ' x  ' # ;  # ; ?# # /; '   * %& &  # $      `" "&  @

    &# %& / q  "&    #  ' $#' ; %# ? &* V x %     #" #"*  ; x  &; x  ? # %' &#&; x  * %

Sprawdzone sposoby na nadproża  ' %  ? ## # }?   ##"@ ; '" &##/ "?;  "

Nadproża ze stali $#&'  '  % %#/ X &? %& ? †  %   '& * %Y {%    / #/ +  "# " #

 *"

  %   # Q  V x *G\V]HURNRĂÊRWZRUXSU]HNUDF]DPX  &#" " %#"; "" *#"Y x 3U]\GXĝ\FKREFLÈĝHQLDFK X  *  / *&YŠ $  ##  ? &*  ; #V x %HONL RZLQLÚWH ]RVWDï\ VLDWNÈ GUXFLDQÈ X   # #&Y 255

Budowa i remont domu

x %HONL]RVWDï\RSDUWHQD ĂFLDQLHQLHEH]SRĂUHGQLRDOH]DSRĂUHGQLF WZHP ZDUVWZ\ EHWRQX OXE GZöFK WU]HFK ZDUVWZ FHJLHï SHïQ\FK X %" # &' %  "*   "&;  ?* # '  Y x *ïÚERNRĂÊRSDUFLDEHONLZ\QRVLïDQLHPQLHMQLĝSRïRZDZ\VRNRĂFL EHONLSRZLÚNV]RQDR FP

  %   #&  *  ##"  "   

Nadproże żelbetowe $#&'  '    '; ? '  % "

 %   V x : GRPDFKMHGQRURG]LQQ\FK X *%&      "?  #; '"   #  &' %#/; "%     # %*  # &'*  "& '#"Y x *G\V]HURNRĂÊRWZRUXZ\QRVLRG GR P $  ##  ? &*  ; #V x 'HVNRZDQLHE\ïRV]W\ZQHL V]F]HOQH x =EURMHQLHE\ïRSRGSDUWHQD SRGNïDGNDFKG\VWDQVRZ\FK X# "&@

 #  ""&" @#"   &Y

 %  *  ##"   ‹ / F *  &   %* 

Połączenie materiałów o różnych właściwościach powoduje, że żelbeton jest bardziej wytrzymały niż każdy z materiałów z osobna. Beton nadaje żelbetonowi odpowiednią sztywność i wytrzymałość na ściskanie. Stal jest niezbędna do przeniesienia sił rozciągających.

256

Rozdział 14. Nadproża

Nadproże z cegieł $#&'  '   &;  ?#" &  '   @ # "' *&  "     *  @ '   #*'   "&&'    *

  *   V x Z GRPDFKMHGQRURG]LQQ\FKSU]\UR]SLÚWRĂFLRWZRUXGR P x QDG PDï\PL RWZRUDPL SRGGDQ\PL G]LDïDQLX QLH]E\W GXĝ\FK RE FLÈĝHñ x JG\ZDĝQ\MHVWMHGQROLW\Z\JOÈGFDïHMĂFLDQ\ $  ##  ? &*  ; #V x 'HVNL ]RVWDï\ SRGVWHPSORZDQH SU]HG Z\NRQDQLHP NRQVWUXNFML QDGSURĝD x 1DGSURĝHQLHE\ïRQLĝV]HQLĝZ\QRVLMHGQDF]ZDUWDMHJRUR]SLÚWRĂFL x 3UÚW\]EURMHQLRZHE\ï\]DNRWZLF]RQHZ ĂFLDQLH

Nadproża prefabrykowane

 ># &   #? '' #@ #   '* & + /    %# %@  % #& v X*%  & "'   #"'# % vY } %    %  _  ” "  @ "   " ` % # "& v; %  / %#   & &@ ; " &>"  %' 

 >#   V x QDGRWZRUDPLNWöU\FKV]HURNRĂÊQLHSU]HNUDF]DP $  "&  ? &*  ; #V x %HONLXïRĝRQH]RVWDï\QD ]DSUDZLHFHPHQWRZHM x 3R]RVWDZLRQH]RVWDïRPLHMVFHQD REïRĝHQLHQDGSURĝDL]RODFMÈFLHSOQÈ x : ZDUVWZDFKZHZQÚWU]QHML ]HZQÚWU]QHMĂFLDQ\ZDUVWZRZHMZ\NR QDQHE\ï\GZDQLH]DOHĝQHQDGSURĝD

257

Budowa i remont domu

Nadproża prefabrykowane mają wyższą cenę niż wykonywane na budowie. Mimo to są chętnie stosowane. Dają gwarancję jakości i nośności.

Kształtki nadprożowe |   *%  & #"' % 4 $##

    "? &%#/ &##/     |  *#' # % '   $ / & '  '; ?   % '  " |     ; *#   "&  " '% %' $  "&  ? &*  ; #V x .V]WDïWNL]RVWDï\SRGVWHPSORZDQHSU]HGZ\NRQDQLHPNRQVWUXNFML QDGSURĝD x :\PLDU\NV]WDïWHNE\ï\GRVWRVRZDQHGR JUXERĂFLĂFLDQ

Docieplenie nadproży nie jest konieczne, jeśli w projekcie przewidziano wykonanie ocieplenia całej ściany od zewnątrz.

Jak uniknąć mostków cieplnych w nadprożach? x " %#"  '  "' ;  ?#" ? %# # '  "' #     '' / ‘# &   "?  &#"  %#" x' ; ? "'     ;  ; ##   "?  #/; %  *@

#/ / %#'#/ ="   " "  258

Rozdział 14. Nadproża

x  %  /  '' %  #&  ' #/ $ " #& %#   @ /; '  # " x'  % % %   # # $ #/ /%*/ "& "  % %"&' @  % # $ #& # ###/  & %  % %    _ "    # ' #%'  #   &"   # *&  ‡ ˆ "  * "* "&  

x x x x

Nad każdym otworem okiennym i drzwiowym musi znajdować się nadproże. Nadproże nie może być oparte bezpośrednio na ścianie. Konieczne jest podłożenie np. cegieł pełnych. Nadproże musi być o minimum 60 cm szersze od otworu, nad którym się znajduje. Nadproże żelbetowe wygodniej wykonać w deskowaniu na pełnej szerokości ściany, do środka wkładając kolejno płytki elewacyjne, styropian, kotwy mocujące oraz zbrojenie konstrukcyjne.

ZAPAMIĘTAJ

259

15

Kominy W tym rozdziale: x Czy we współczesnym domu potrzebne są kominy? x Jakie są rodzaje kominów? x Z czego można zrobić komin?

Budowa i remont domu

Nie ma domu bez komina |" '#    &';  ? #%&' #" …%  "&  "  %* *%" %& ";  # " " ' #&] `# ~ $ #  "# &   & *& *# '  %' #  "@ * T#   & *; "   " & *? $ 

 ? #    *&  "'  & &* # # =#  #" ##  %"& +# #"#% %    '  $   ?  # #V #%#'; %; #"

Test spinacza ƒ#" #    %*' +%*   #"#%& ' ' ' %#     &*

x   '  ;  #& >@ "&  %& $ ; ' ' #@ #  ;  %

" '     #; #" % # " #  &

…% "    '#  ##; '* >&@ ' '  %  # &% T# ' %& #@   ; % >&' "  ?" %& %"? + #   "    ‘# x' X# & __Y $ "& " # % ? |#  / "  @  >&' \#   "'     ;   #% &"   '#" %& ?/ "/

262

Rozdział 15. Kominy

Rysunek 15.1. Bez dobrego komina nie ma radości

Komin jest ciężki. Musi przenosić obciążenia (np. wywoływane przez wiejące wiatry). Komin — tak jak człowiek — nie przewróci się, gdy będzie pewnie stał. Pamiętaj, aby komin został wymurowany na stopie fundamentowej. Murowanie komina jest pracochłonne. Aby zaoszczędzić sobie pracy, wykonawca może namawiać Cię np. na to, aby nie murować kanałów wentylacyjnych od stopy fundamentowej, a oprzeć je na pręcie zbrojeniowym umieszczonym pod sufitem. Pręt jest dużo mniej stabilnym oparciem niż stopa fundamentowa. Takie uproszczenie konstrukcji może powodować np. pękanie komina.

263

Budowa i remont domu

Rodzaje przewodów  = # ?     * '  & &@  *" %&  " "#" $ %   # %  V x '\PRZH † / " '   %  ?  % ; &/ *%#/; ? ›#/; "? F " #"#" #" #%&'   "&;  "    #"  x :HQW\ODF\MQH † &  & & [ &*^   &@ #& `*   " # #%#' "&  '@   V /; %/; &//; %/; & @ /; */; /  #/ " /  ; /; '/   & +# #%#' # #   % *  "  $ #"    /#   #  "# " @ " x 6SDOLQRZH †    & & % ##/  # % *" %& %'"

Czym różnią się spaliny od dymu? F#"  #  % %

*  &; &/ %& "& @ # ?   % "@ #/   *# %& %'# F#" " #  "&    @    "% #/  %# …  "' * ## /" +? #@ "# ## '  #%    "#/

264

Q%#   /' ;    ' "& #%   $ @ &  %" # * # @

# |# % #    #  %  ' %& # "# "  ";    @   %

Rozdział 15. Kominy

Dobra wentylacja nie jest fanaberią projektantów, którzy nie płacą rachunków za ogrzewanie w Twoim domu. Na ogrzanie powietrza suchego potrzeba dużo mniej energii niż na ogrzanie powietrza wilgotnego.

Z ŻYCIA WZIĘTE

O czym trzeba pamiętać, stawiając komin? +? "# "&  # V x 6]F]HOQ\ †     "#/ &#  @ # ' + &   %#  ; #   #   " $  # %# & & '' ";     "     & # $ % ? "*     # x 2EUDSRZDQ\ † " &# '   * \# ""%@       %; %#  @  # *   # F # '  "&  

& ? „" ' # # "& x 3URZDG]RQ\SLRQRZR † & % /#%  &     &  & #"   " x .XORRGSRUQ\ † "'  " %#   &@ " &% " ' /" %#" x -DNVWU]HOEDUR]EöMQLND5XPFDMVD †  #"   '#"

 & #% '& x :\SURZDG]RQ\ SRQDG GDFK QD Z\VRNRĂÊ ]DSHZQLDMÈFÈ ZïDĂFLZ\ FLÈJ † #  " % '   '  %#  @ # /& X% # %Y; &"'  " X %@ # #  &Y 265

Budowa i remont domu

x 'DOHNRRG ZORWöZ † %*   #%#'#/  #@ %&  /"  #   '"'  " %*  %   #%&  /"  #   '@ "'  " %*   &/  "  #%&  /"  #   '"'  " % ? *@ #/   " % ? %'#/

Z czego można zrobić komin? |" "&# '   * $ * '&'  # #@    

Do budowy kominów mogą być używane tylko cegły pełne. W dziurki może dostać się woda i wędrować kominem w dół, aż napotka przeszkodę i zrobi się zaciek. Mróz może spowodować pękanie komina, w którym stoi woda.

266

x# &#  &# " "&   % #"@ *V x &HJï\FHUDPLF]QH † *  #% '   "&  # / #? "? + " %  _ %& _ " %@

 # ; #" %' ƒ*# "&  # " X""&"  #%Y; "  % X' _ˆ€Y;  ""% % "*%  ? & %#/    "* # @  # #  x &HJï\OLFRZHL NOLQNLHURZH † &#   "&  @ " '&''   /" = " ' *# " "&  #   &  |" " # "*@ " /#>#" „"%   #  "& x &HJï\ ZDSLHQQRSLDVNRZH † # " %  _    " &  * "

Rozdział 15. Kominy

|# ##   & ?; ? ? "&   % #"* '&%'   &  " x&  # "  % X' _‹€Y; ##"    X#'  x+Y x&  " *&%  #  "* "   #  }' #  &  @    & %* X"#&Y

Najczęściej produkowane są dwa typy kształtek: bez bocznego otworu wlotowego i z bocznym otworem wlotowym służącym do podłączenia przewodu paleniskowego.

|" " #  ' VWDOL NZDVRRGSRUQHM T@  % * *"&  #;   %/ * 

#;  ' *  ""%&' '   ' + %& "@ &/    "&  '   '     "&# &&  # Q% "# # " " % V x ZNïDG\NRPLQRZHZHZQÚWU]QHMHGQRF]ÚĂFLRZH †    @ #/ "/  '#/ %& '#/Š x NRPLQ\ ]HZQÚWU]QH GZXF]ÚĂFLRZH †     &@ #? ' # %& % '

Co to jest system kominowy? Q# " "#   V &; ?'?; &%; ? ?; ? *?@ #/  ##"   " '' #    % @ '  # ' ';  "  *%;  & & *  ' X "%&Y Q# &   %@ " F  &#  / % #/ +  %  *'; %& %'  267

Budowa i remont domu

Q #/ '  %  # "? "#/V x :NïDG\NRPLQRZHZSURZDG]DQHGR LVWQLHMÈFHJRSU]HZRGXNRPL QRZHJR †   "#  " * &  @  / " "&* #   "% $#  " "   "/ @ "#/ x :HZQÚWU]QH V\VWHP\ NRPLQRZH † #*    #   "  x =HZQÚWU]QH V\VWHP\ NRPLQRZH † % ' %& "  # '; #   ?'#  

Z ŻYCIA WZIĘTE

W domach wyposażonych w zbyt szczelną stolarkę lub z kotłowniami o ograniczonej możliwości napływu świeżego powietrza można stosować kominy powietrzno-spalinowe, składające się z dwóch szybów, z których jeden odprowadza spaliny, a drugi doprowadza świeże powietrze do paleniska.

x ZAPAMIĘTAJ

x x

268

Komin to zewnętrzna konstrukcja, w której znajdują się kanały kominowe. Kanały umożliwiają usuwanie z budynku: dymu, spalin, zanieczyszczonego powietrza. Jeżeli po postawieniu domu okaże się, że brakuje w nim przewodu kominowego, rozważ możliwość wykonania komina zewnętrznego z wykorzystaniem systemu kominowego. Może to być nawet ozdoba domu.

16

Stropy W tym rozdziale: x Jaką rolę odgrywa strop? x Jak można wykonać strop żelbetowy? x Jak można wykonać strop drewniany?

Budowa i remont domu

Co to jest strop? Q "? " '#"  " - …   %""  &@ #'#"; ?# % &#  #*'      %"#  X# & _ˆ_Y

Rysunek 16.1. Strop ma postać płyty opartej na ścianach i słupach niższej kondygnacji

 *?' / & & '  * F% /@  #' #  #" =#  & #*'  ' Q %    &;     &#*

270

Rozdział 16. Stropy

Jakie są rodzaje stropów? `  # %  V x ĝHOEHWRZH x GUHZQLDQH x VWDORZH +  '   *&# `?  %#; '  @ # " #  %  ?

Stropy żelbetowe |#  %#    / V  ]EURMHQLD  EHWRQX  VNïDGQLNDNWöU\RGUöĝQLDJRRG SR]RVWDï\FKVWURSöZĝHOEHWRZ\FK

3ï\W\ĝHOEHWRZH Q  # %#/ ### '   & `   %# # >" & $#*%  ' %;   & F  @ %#  &  "% X #" &"; #  &*#   " * &Y Q ? ' #  / *& %   ' T#  ?    ";   #/ # %#/ '  #% % +##   '  # # " ";         ' Q# %  &#/ /    * `& & %* '   /  *%&   V x # *  ; x #*  & '; x #% &

271

Budowa i remont domu

Q %# " " %#   x #"% '* @   ‹ " +   %   #%&  %# %  F@

 "   ?/ #*/   + @   &# &'  ‹ /

3ï\W\ĝHOEHWRZHNDQDïRZH +## %    ##  % % ‰ %/ @ #/  %' ##  #'    `% * #& & '  # "& …   >#@ # |# ##   #  &; * &' "@ /?  & '  / &#& Q #&'   *#/ # x'     x '    &  && | ## %  #"*' %   &  %* ''

Aby zmniejszyć wagę płyt, wytwórcy wykonują w nich podłużne otwory. Stąd w ich nazwie wziął się przymiotnik kanałowe.

x #"%  & %* *  ˆ " $" & &*  # V x  % #?  %& %& &# X #  &YŠ x &#  # X &&  "& # '  *YŠ x   #/V #;  # #  #'& @ *& X#    *  && #   &  &@ #&Y

6WURSJÚVWRĝHEURZ\

272

`&# '    %; "# ?#" &  &  @  ƒ % '   X ‡  " *&Y   & Q  # '  " ž &      ‡ ” "

Rozdział 16. Stropy

Q# *    &   #  % F%* %& /? /  &' '  '/ Q * # " ' #V x …* *& %#  #  & ?  #     Œ " † '% "  "%##  * #; "'   ' /? x …  % †  "& "  &#    @

; % #"* ' %' & #';      # #&  #% x …*  '  * &* %;   %#   & ?

Stropy gęstożebrowe mają różne nazwy, w zależności od użytych do ich budowy pustaków. Najpopularniejsze są z pustaków ceramicznych Akermana i betonowe Kontra. W ich przypadku belki stropowe wykonuje się bezpośrednio na budowie. Przy innych typach pustaków (Fert, Teriva, Ceram itp.) stosuje się belki częściowo lub całkowicie prefabrykowane. Oprócz pustaków z ceramiki tradycyjnej i betonu, do budowy stropów używa się pustaków z ceramiki poryzowanej, keramzytobetonu, żużlobetonu, betonu komórkowego czy styropianu.

6WURS$NHUPDQD …  " & * * +&   &  "   & + '    ? #;  ?#/ &"   '  + %  # # "# & @ " $   ?  '  %    " %&@ #" # & Q \" " &  /     #/ # %@ #/ Q # # '&   '  Q \" '%' '   "?; ? "' " @   *&%#"  

273

Budowa i remont domu

…*  '     %* "%  @ *   T& & %#  '*    "   @    ; #" " #' # "&  #   #" #  "&  # &  &#  '* &#

6WURS]SUHIDEU\NRZDQ\PLĝHEUDPL

'&%'  # * #& V x )HUW; &HUDP †  "#" & "  "  >"@ #"   / "#/Š x 7HULYD †  & "  ? %/  #" "  +&    ##    >#' =" %;   &#   ##"     #  & ž '   #  ? '#/   '  &" #"  ' #" " '#" +&   &   / %   &'  & " #  #   *&  ‡  " T#  &  ; ";  &'   %; ? '  ?  *?%#/  #/ # @  &   /   &#" # "

6WURSW\SXğOLJUDQ Q #& %* '  " & %*  " >@ ##" Q  V x >##/ # #/  *&  ‡ ˆ "; x '; x & ` #" %""  &#'#"  ##  Q  ##  #?  * '& "& x* " @ %#   +## >#   + #& #  & @ # '  *  / &&  &  &#& + && '  '  # 274

Rozdział 16. Stropy

`%" ? #& %* V x # "; x * &  ' #*'; x   _ "

3ï\W\VWURSRZH]EHWRQXNRPöUNRZHJR $ "/;  ?#/ # #   %? & "?@ *;    #  & "?* „  '  #     '  ˆ " ` #  '# # # + && "* #  & 

Stropy drewniane Q# V x Q  %'   ? %#/ x x&'   #  %*  "& x `  #& "* #  x x*  >&' #' x $#"*' &' %' & #'

6WURSEHONRZ\ Q &'  * ''  "/ "&#/ %& #/; @

#/ " ##' ` #" %""  &#'#"  % {% #    %* %& %'*  #    '  *" &* % …%  "* # #   %*; #&'  '   %'* x* " #"#V x #      "; x   ‹   "; x &*  _ " F % #' '  *     ' & '  *  Q  & " ##  %  ?V x 3U]\ELÊSRGVXğWNÚ †   ; '% " &##  # &  '  # 275

Budowa i remont domu

x :\NRQDÊVXğWSRGZLHV]DQ\] Sï\WJLSVRZRNDUWRQRZ\FK † "" " '   >'  * "&; '" '   x 3R]RVWDZLÊRGVïRQLÚW\VWURSGUHZQLDQ\ †  " #& &@ & %# "#% '& # "& "&; *# "&  #  ##

6WURSĝHEURZ\ Q # '  ''  "/ #/   &' %@ ';  #'#/ …* *?#" %"" #"  %     ‡ ˆ " Q   &   #  F "& "' &     {%   " $ /  &#" " "  &'   &  %;  *"  /    ž ##  V  %*;  %'*; @ @ %#/ &? x #"%  & #   "  *?#   " V %'; ## ? %&   Q  & " ##  & %& &"  #"

6WURSEHONRZRĝHOEHWRZ\ …    & %*  #" …* %"" #@ "  %   ž '   %/ %& "* #  /   " "%#/  ? + # &; #%'  #  *?#  ; #&'   %' %& ## ?'  &  &'   '  &"  # * @#/  #%   *  "% # &; %    '*  * } * & #   _ " $ "  '* &@ # &#  "  |  "& '    #; %   @  '      #& ? %#/ %& #/ Q %@# " #  "% `   %#' & #   * X  %    " *Y 276

Rozdział 16. Stropy

Stropy na belkach stalowych $ & '#" #  #  &#/ %@ / %#/; #/    %&    |#   "# %" %#";  #"  _; ‡ _; "; # '#" #"  *# X  J  Y   # ' % ># ## %; ?  &  "# %    / %#/ / + #  %

%#/ '     *& #;    " #  %" & #" %& #"  /& & &  * #?&'

x

x

x

x

Zalety stropów żelbetowych: są trwałe i wytrzymałe; nie wymagają konserwacji; są odporne na ogień; charakteryzuje je dobra izolacyjność akustyczna; są stosunkowo tanie. Wady stropów żelbetowych: wykonanie większości z nich jest pracochłonne; są ciężkie; nie nadają się do domów drewnianych; pełną wytrzymałość uzyskują dopiero po kilku tygodniach od zabetonowania; niektóre z nich wymagają zrobienia pełnego deskowania, a prawie wszystkie muszą być dokładnie podparte na czas budowy. Zalety stropów drewnianych: ich konstrukcja, starannie wykonana i ładnie wykończona, może pozostać nieosłonięta, dodając w ten sposób uroku wnętrzom; nadają się do wszystkich rodzajów budynków; są lekkie; są proste i szybkie do wykonania; łatwo je przebudować. Wady stropów drewnianych: są mniej wytrzymałe od stropów żelbetowych; bez odpowiedniego zabezpieczenia nie są odporne na ogień; mają gorsze właściwości akustyczne; jeśli nie zostaną odpowiednio zabezpieczone, są narażone na niszczące działanie grzybów domowych i owadów; są podatne na zmiany wilgotności i temperatury.

ZAPAMIĘTAJ

277

17

Dach W tym rozdziale: x Czy naprawdę wiesz, jaką rolę odgrywa dach? x Z czego może być zrobiona więźba? x Co pokrywa więźbę od zewnątrz i od wewnątrz?

Budowa i remont domu

Dach F/ '  '#"  '' #/ %"?  &#'#/ &#&

 #% / "  # #" #" &? " >@ ##/; %  #  '* #*%  / Q  '; ' / "' # &#&;  ' / $ %& &#/ / /& '  ?#%  @ /  | '   ' %' /&; #   ' #*'  # * %";  " " $% /& '    #  &#& …% @    "   &' "&;  #   %;  '  '%   "? /& $ @ #"   #"  "#  #  & *# $ "& "&#"   %& #/  "' ";  ?#/  ;   &# &#  X# & _”_Y

280

Rysunek 17.1. O ile pochlapane zaprawą ściany nie budzą odczuć estetycznych, o tyle starannie wykonana więźba jest elementem, na który można patrzeć, patrzeć, patrzeć…

Rozdział 17. Dach

Budowa dachu Q% /&   F '   " '  #; V   %& >%; #  #; ; * &"#; %//?; /?   " V %; %'  & @  # %&  F/ " ##"  #%  #; % ? "# *  ? &

Ile waży śnieg? ‘* #  Œ;” *‚" [‘@ ^ %# &"    ?;  '   % # "@ # *" #"  %#"  %@ #" `?"#;   /& %#    *&@  _ " `"  # " @ # /&     * …%

/ "  " /;  "&  #@ #"     ƒ#    &] "‰ #% #   #  T# * %'; '* * @

  # `" / "&  &#"  

Ile waży dachówka? … " # /? "@ ' #     *; /? @ "' †    ˆ *

T# #&'    # /&  /  " /?;   "&  ##"   _  +%'   † ' ;ˆ 

281

Budowa i remont domu

Ile słoni może utrzymać dach?

  ' +%  '; #%'  /;  @  /&  "  ‡  *  _ " `" /  /  "  ##"    ˆ  +%'   † _;‹ 

;ˆ  + ' ”;   &;   "&/# # * & $    @ @ @/?#/ '  ;   @  ##"  #  ; '%   # *  '"

+%"# "V /? † ;ˆ ; %# * †   $ &"

Więźba dachowa $ / #&'   

-DNLHGUHZQRQDGDMHVLÚQDZLÚěEÚ"

'' &##" ""   '     \# @  # ; "    # V x 6XFK\ †  #"*/ '  %;  %*     _‹€ $ #  >'; #% ' "# %@ *   %*"] F;  ?*  #   ;  #  ? '  % " F "&   ?    %  /" {  & %*  #   €; % " #    F #@

/  %#" & " %*  _ ‡ €;  /#  &/#/ " / †  ‹ ‡ _€ F       %*@ *  " " ? #/ %?; %  x 3R]EDZLRQ\ ZDG † ; #' ; &     '  "/ x *ïDGNL † % ; # % ##   &* F @  * %"&  *' / &'  '

 #; '   ' #   * 282

Rozdział 17. Dach

x =DLPSUHJQRZDQ\ † "*  '  /  %*  ' %* …% &#'  / @ ?;   %  %  "* " @ ;  %; #    "% ' &@ '   #  "*" &# &'  "  $ # % ? >&' "*   & *  /  "  "@ *&'* + #& # "' ; ?   "*@ ; "  "% %& #  "*"

&RWU]\PDGDFK" $ ' +%   #" "  #" /#  /&*#  %*'# %*# * \# /    #  %' # @  &; "&  # % #"#  "& $  '   "& x&  %; ? %#  '#@

'   "&& x& "&  # #"  "&& `%  #@    %' &? %#/  '& ""&" • "; " #/  _; "  '#/  "  @ # _ "" +#  %#   & %#" ##"  " & $ #" && %#  &#  # _ ""  *#" ?" $ "' & #  &  "& ##  # +    &#  &#   ;    #@   | &' "& #" '   |  #"  ' | &' '  %; *#   /   * *

Aby murłata nie butwiała, powinna leżeć nie bezpośrednio na murze, ale na warstwie papy.

283

Budowa i remont domu

-DNJUXEHPXV]ÈE\ÊNURNZLH" |  % *  & /&   '* #& T& @  " #   /# &# /&V x :\WU]\PDïRĂÊ QD REFLÈĝHQLD †    #? # @ '    *& _ " +' %' &#   '&  _ˆ  _‹ " x *UXERĂÊ RFLHSOHQLD † "# " &"  '      % `  "&  '  % #%#'  *&  ‡  " `"  '   %@   '  _  _ " F&*   % X"Y " &  % &&  * " ' ; #

&"# %   " *&  " $#   ?#  "& "# "  *? "& @ %     ?/    '' *& `"  # " *&  ‡  "

6NÈGVLÚELHU]HGUHZQRQDZLÚěEÚ" ƒ #; *#  &'# & "    %#    % &  "; "#  $ " # #   #*  & %& "?*  #"  & x  % #* *@ #/ %"? #;  #/ ? /#/

Więźba to bardzo istotny składnik domu. Musi być wytrzymała zaraz po postawieniu i po upływie ćwierć wieku. Poszukaj wykonawcy — cieśli z prawdziwego zdarzenia. Poznasz go po tym, że opowiadając o drewnie, będzie je gładził z lubością. Powinien mieć również siekierę wykonaną przez kowala, a nie kupowaną w składzie budowlanym.

284

Rozdział 17. Dach

-DNÈZLÚěEÚZ\EUDÊ"  ' %   &#'#/ # $#? '*  / @ %# V x 5R]SLÚWRĂFLL XNïDGXĂFLDQQRĂQ\FKQD NWöU\FKRSLHUDÊVLÚEÚG]LH ZLÚěED † &  "# " #" X ? /Y * #?  &' /& x #' ;    #/  ˆ ‡ ” " & '   %;  #' _ ‡ _  & x 7HJR F]\ SRGGDV]H EÚG]LH Xĝ\WNRZH F]\ QLH † "  " % # " #  #' ; "; #/# @ #' _;Œ ";   &##" /& # # %@  ;ˆ " x .ÈWDQDFK\OHQLDSRïDFLGDFKX † " #  *%#/ @ #' %& "' * %& *   * x 2EFLÈĝHQLDG]LDïDMÈFHJRQD GDFK †  "&  &#"  #%   &' /'  #; % ? ? &   *" ƒ#  %  %%' "&  @  '& -DN]EXGRZDÊGDFKRNRQVWUXNFMLMÚWNRZHM" F/   &' '' %#  '&%' #/ T# '#"#    & "&; #"  #"  @ " % F F&*      |  "  ' `'&'    #  &&   =   @

     ” ‡ ‹ "  &* /&  '*  XY

Jeżeli w domu maja być wstawione okna połaciowe, zadbaj o to, aby ich szerokość była mniejsza od rozstawu krokwi.

285

Budowa i remont domu

$   &' ''  &'   // V x      _ "Š x  /#%  /'  š  ˆ”š X%  '@ "' šYŠ x %*  "&#  '   '  ; "Š x %*  '  %#   '  ;” " …*  #" %""     %#    "&/ &#/  &  #/  @ " ' & #'  … '' &"    @  &* ; %  / %*  …%   '  &#;  ' ## &'  ' % &  " "   F%* #  '  #   "' '  ; "  #* "&  

Gdy dach ma dużą rozpiętość, a długość jętek przekracza 3,5 m, podpiera się je jedną lub dwiema płatwiami opartymi na słupach.

\# % F  #   "&/& &; %#  &' # & #  ˜%"" & #'#"  &@ ' #  && #"  '     `#% %  *#'  ; ? #'   &  † #' %& ' ' …%  /&  ## #  # X   %& ## /Y;  & #  / + #&  #  " & &  -DN]EXGRZDÊGDFKRNRQVWUXNFMLSïDWZLRZRNOHV]F]RZHM" …    &'    /& '* }? %*  #";    ' ;   ' $ & @

&'/ # &'   ?    # @   #  # 286

Rozdział 17. Dach

W dachu jętkowym wszystkie obciążenia przejmowane są na ściany zewnętrzne. W dachu płatwiowo-kleszczowym większość obciążeń przekazywana jest na strop lub wewnętrzne ściany nośne. Na ściany zewnętrzne przenosi się jedynie ich część. Dzięki temu ścianki kolankowe nie wymagają żelbetowych wzmocnień.

Jakie warstwy na dach? $   % /& F %& %# #" V x # ; x %; x # 

Pokrycie zewnętrzne F '  &' /&  #" #; ? @  / "  " " >##"  "   >&'  F  %# #    %& # >%

3HïQHGHVNRZDQLH +   %*  #&     #/ " F  # #    X# & _”_Y F  # # "*;  '  ; " @ '#"  *#"; "  *" `     %# #  + %# &  & & *? ; # #    /      _ " F@  "&  '  *?#   "*      = # / "  % %

287

Budowa i remont domu

)ROLDGDFKRZD …% / "    ##; "    *  @   /  # ' %# &# >% # @ & % q% %# #"    #";  &*&'  @

%" #" " + #  >% &  & & …' *  '   %  ' |%' &  >% &   _ ‡ _@#"# ; ?# #% '  #  '' *& # %

Wokół kominów, okien dachowych i wywietrzników folia powinna być zawsze wywijana do góry i uszczelniana taśmą samoprzylepną.

’DW\LNRQWUïDW\ + & >%   '"# # Q  % #  '& #" X&* & ; ‡  "Y …%  /& &   >% /; # #'    F "&' >% …%  /& '    ; # #'    ‡  " + %   #'  # Q  ? % #  @ '& #" X; ‡  "Y F / "  #  /? %& %//?

'DFKöZNDF]\EODFKRGDFKöZND" }  #  /?  %//? #" # @ &  #   {*   " $%' # |#  "? ##/ " "   '

# 288

Rozdział 17. Dach

'DFKöZND ƒ/# /# # /?V x Q &/; % '      #%   & %&   "&;  /&    " # x = /? ? "#/; '  "#/;

&'    _ % x x* "  %  ?  %? x F/? " "* " &%; #" # / x* #  * X#  #%@ " #  %&  *% %/Y %& % X@ # %"  ? #%Y x F/? " #  &@ %& # > #@ % x _ " /? " #  ˆ * x F &' "  /?  &" /  x $   /?  "' #%  # ?' %&

 *'       %/ $#' " /?; "#    #  * &#@    ;    # *  &  &' /& x F/? &   &      |# #'

  /;  #  %  /;      @ #"  '& /? x F/? '%' '  &  //  & #' š " "' #  /#% /&; #" %'   # # /; #%  #  #   *?%@ #/ ? /?;  "' # †    $   " &# "&  _ " 

Ponad 2800 lat historii +  /? ## #  ˜& ?  ‹ %  x#    / # *%#/ +  @ /?   '   T'

 ” %   % "#  /?  &  "@ /  _‹” &

289

Budowa i remont domu

%ODFKRGDFKöZND ƒ/# /# # %//?V x \# %//? ##   ## " >#  # ; /  ; #* ''  %/# %' #'; #    #

&* # "% '   ''   x + & "& * # %#  ; #  /  '  # ;   & @  " # * " ' x = %//? %#   &  &;   "& # x {%//?   …%   / / ;   &@ &  *&"  ; ' #  */ %/  "' & " x ? /  &'  @   x …% %//? & '   //   /#%  "' #"  _š;  # # #  # x _ " /? " #     * x {%//?  &" / # X  %  &  #Y x "&  ;  &' %' % x {%//? &   &      |# #'   /;  #  %  /;      #"  &* '#* "&& #*  & & %/# x x  *?% '      // @

#/  &#/ // $# "  ?  '   # % '   ?

Ocieplenie dachu % '' #&'   # "%' =  ' ; *#   " F%* " ' &  ? ; *# # '  '& * 290

Rozdział 17. Dach

$ "% "   # %& "# +##  #'  x'@

 '   ;   #"    &   ?  "  #"

%   ;  '' # &'; # "%'  "   # " …'  %#' %  ' *"@ * "# ?"  % "&  # #%; #  "  %*; ?  '  "&  ‡  "    %# ' *   /  &   …%    " # X*# %"  & # #  ' &@ Y;    % # +  / "; "   % #%#' & *?  #  @ "  %# F  #& %# #%#'' " & @ %

     #" &  +"# %"" & & %# &# "   %;  ?' #"  / ## * @

Wystające z ocieplenia końcówki łączników należy porozcinać. Przytrzymają one wełnę na czas montażu płyt.

1DFR]ZUDFDÊXZDJÚSRGF]DVXNïDGDQLDRFLHSOHQLD" x $ "%  && "&  # %  % '' "@  *" # " F& % '  '# #%@ '  %#/ %; " &  %' x | "# &  %''  #%'  %   ‡  " F "# %#   >% %#' x |%'  # >% # # &  _ ‡ @#"#" " 291

Budowa i remont domu

x +# /  #  >%  #; % #'  '  # x $&  %# % >% " %'

:\NRñF]HQLHRGZHZQÈWU] + && %  #%'& >% %#'' " #@  /   …#"  ''  #/   ## * @@  +## "&'    ‡  " "  % Q%# "# "  #" %# # #%"

Akryl można bez problemu pomalować. Silikon pomalować jest znacznie trudniej.

Płyty nie będą pękały na łączeniach, jeśli zostaną one pokryte masą szpachlową, a w nią zostanie wtopiona taśma przypominająca swoim wyglądem bandaż. Aby podczas malowania nie odklejał się z płyt papier, należy przed malowaniem zagruntować je farbą podkładową (np. Śnieżka) z dodatkiem gruntu (np. Atlas Uni-Grunt).

ZAPAMIĘTAJ

292

W kolejności od zewnątrz do wewnątrz dach pokryty jest: x dachówką lub blachodachówką, x rusztem z łat i kontrłat, x pełnym deskowaniem z papą lub folią dachową, x ociepleniem z wełny mineralnej, x folią paroizolacyjną, x płytami kartonowo-gipsowymi lub boazerią.

18

Okna i drzwi W tym rozdziale: x Z czego mogą być wykonane okna i drzwi? x Na co zwracać uwagę przy wyborze okien? x Na co zwracać uwagę przy wyborze drzwi?

Budowa i remont domu

Rola stolarki '  ? "%'    " &# +''  % # x'  "'  '  * ### *?

?  #' " #   V # @

; # ; # *; " &"# "; & *&   "&  # %  %#"   F / %# &  " % +  "    " '    &#" #" +  &    " '    &#" "#" x@    #  & ƒ/    " #  #*% %' X# & _‹_Y Q% " '    %  %  * #&  %#V #* &#; %  /  @ ' `# #  ;      "& '  %; %" '    "

294

Rysunek 18.1. Starannie dobrane drzwi stanowią ozdobę domu

Rozdział 18. Okna i drzwi

Okna i ich rodzaje +  ' #  "; ? "  > ; "   @ & *# }?  V "";  ";  &' ##; @ " #"  ; &";  #";  '/    ` % '  * &   ; '  @ # "' "# 

Materiał  X#% >&##    &Y  #  "* # # V x GUHZQD x WZRU]\ZV]WXF]Q\FK x DOXPLQLXP x GUHZQDL DOXPLQLXP

Okna drewniane   #&'    V x /LWHJR † ''    *; *; /@ * %& *; %  " ?  "/&; " x .OHMRQHJR] WU]HFKZDUVWZ † '  ' ##"  "'  #   %   '' "%&'  >" %& %" #%@ #" =   &      q# %& %# "* # #' %& # 

Niezależnie od materiału okna mogą mieć inny kolor od wewnątrz, a inny od zewnątrz domu. Są one jednak droższe od okien o jednakowym kolorze.

295

Budowa i remont domu

  "" #" " % V x ]HVSRORQH x MHGQRUDPRZH

2NQD]HVSRORQH   % X "#%  #"  %#"  /Y    %    / }"#   %#/ '   ?/

#; #/   " `#' "   /  ## '#  *&  "" Q#  ?   " #" Q#  '  '#; "    % =  &' %   %#' & #'  "'    %  ' %  &#&   '@ " %# %   #; # &"# #  ##

## `%   %#/ '  ;  '  ' " #"  /  #   / '"#/

2NQDMHGQRUDPRZH  '" %& ' & #"'   +ƒ Q#   '% "#;  ?#/    ##  % }"# ##  #'   %'*    " # #  ##V  %; "%#'; #@ "   '"#/       "# / / #; #% 

=DOHW\ `%#  #/   &'V x 0DMÈQDWXUDOQ\Z\JOÈG x 3DVXMÈGR GRPöZNWöUHPDMÈGUHZQLDQHZ\NRñF]HQLDL GHWDOH x 3DVXMÈGR ZQÚWU]]H VWDU\PLGUHZQLDQ\PLPHEODPL x /HSLHML]ROXMÈFLHSOQLHUDP\L RĂFLHĝQLFHRNLHQGUHZQLDQ\FKQLĝSOD VWLNRZ\FKOXEDOXPLQLRZ\FK 296

Rozdział 18. Okna i drzwi

:DG\ F   #/ %#V x NRQLHF]QRĂÊPDORZDQLDFR ļODW

Im okno jest mocniej nagrzewane, tym szybciej niszczy się jego powłoka lakiernicza. Najbardziej na działanie promieni słonecznych narażone są okna zamontowane na elewacjach: południowej i zachodniej. Dodatkowe nagrzewanie powoduje ciemnienie koloru okna.

Współcześnie produkowane okna drewniane przypominają okna drewniane z czasów PRL-u tylko z nazwy. Do ich produkcji wykorzystuje się najwyższej jakości drewno, odpowiednio wysuszone, przygotowane, impregnowane i malowane w procesie produkcyjnym. Okna drewniane nie paczą się, są szczelne i niekiedy bardziej trwałe od okien z tworzyw sztucznych.

Okna z tworzyw sztucznych +    # &#/ #'   *"  @

&#'#/ }?  V x 6NïDGHP FKHPLF]Q\P L ZïDĂFLZRĂFLDPL WZRU]\ZD † ''  / '  #   +ƒ x .RQVWUXNFMÈ SURğOL L OLF]EÈ NRPöU † " "? '  '; #"  "'      %' %&' % x *UXERĂFLÈĂFLDQHNRUD]VSRVREHPLFKXV]W\ZQLHQLDL Z]PRFQLHQLD †    " *&   ; %     >"'

297

Budowa i remont domu

Większość profili ma dwie lub trzy komory. W bardziej ekskluzywnych wykonaniach spotykanych jest pięć komór.

=DOHW\ F %   # &#/ %V x :\VRNDWUZDïRĂÊSRZLHU]FKQL † '%  %& %    &  "/; /   #  %@

 % x ’DWZRĂÊXWU]\PDQLDZ F]\VWRĂFLJïDGNLHMSRZLHU]FKQL † #'"

   % "&''  x  ?;  ?@ #/ *"  & x :\VRNDV]F]HOQRĂÊ † '   ?  $#"* "  @  ?;  %  %&  * 

:DG\ $#   # &#/   &'V x : F]DVLHSRĝDUXSïRQÈFHWZRU]\ZRZ\G]LHODWRNV\F]QH]ZLÈ]NL x 2ĂFLHĝQLFH L VNU]\GïD SRG ZSï\ZHP FLHSïD ]ZLÚNV]DMÈ VZRMH Z\ PLDU\ †  "&  "&  " %& $%   %# #  " %& *

Okna aluminiowe

298

 %&" &  ''  % %"#/ `#' "'  &' " } #   @

%  '   ?/ V ' %&"'  @ #/   # &#/ `'  "#  @ ""

''  &    #/ % &#/ & ’   # ## & %"? #/  %'@   *  %&" %  #"  %#" '@ %& &@ "#"

Rozdział 18. Okna i drzwi

=DOHW\ F %   %&"&" %V x Z\VRNDWUZDïRĂÊ x RGSRUQRĂÊQD NRUR]MÚ x RGSRUQRĂÊQD ZDUXQNLDWPRVIHU\F]QH x ïDWZRĂÊXWU]\PDQLDZ F]\VWRĂFL x RJQLRRGSRUQRĂÊ

:DG\ F    %&"&" %V x ïDWZRĂÊ]DU\VRZDQLDSRZLHU]FKQL x NRUR]MDNRQWDNWRZDZ PLHMVFDFKVW\NX] PLHG]LÈPRVLÈG]HPOXE VWDOÈ x GXĝDUR]V]HU]DOQRĂÊFLHSOQD x WUXGQRĂFLZ X]\VNDQLXGREUHML]RODFMLUDPL RĂFLHĝQLF

Okna drewniano-aluminiowe $#     %&"&" %  ##  %  #/  %&"#/ | &' *  " # #    #V x 3URğOGUHZQLDQ\RVïRQLÚW\NV]WDïWRZQLNLHP] DOXPLQLXP † /    &'   %#" #" @ &? " >##/ x :HZQÚWU]Q\ SURğO GUHZQLDQ\ L ]HZQÚWU]Q\ SURğO DOXPLQLRZ\ †  % "&   %&' "  "'   ";  % %&"# '   #;  #"*  '   * &#"  #  …  #  # ;   *' /  & 

# F  %&"&"   "  # &* ’ '  % ##   &%* & & "& #" ?"   % "' "?

299

Budowa i remont domu

Jakie wymiary powinno mieć okno?   " #"# "'   ?;  ?#"   "@  $  "& '   @ "  %/ #/   +"#   " %# /@  %  ; ? &"@ %      #" " "&# %& %* Q %# %# V "& ## *  &' ; @ "? ; %? %& Q*?@  >"' '&'     /@ #" %&  &' "& 

?    "&  # % ?# | '   "@   %& "' / & *  ; #  "' # @

 ? *   #@ "# #  &        '" &  & *  @ * +# " #   %# &*%   %   ?# #  % #

Drzwi F  % /% " "#" " ' # # $ > #    /# && +   %@ "V #; '  % #;  # ;  {&' #% '' >"' x" " ' ' ' ƒ#  & '  ƒ  #] ’' ƒ  &%  ""&    #; *#      ?"; ? '   % '  * &

Drzwi zewnętrzne

300

F  "* # # V ; +ƒ; %&"&"; %; ? %*

''  /    +ƒ  %&"&" / @ %  "  &@ %& ?'"* %& …   # ; ? *# % %' "'  & #' `     #" &#"

Rozdział 18. Okna i drzwi

F  "  % " "#" '"  '   `? ' &*  ; #  # &# ## V x :LÚNV]HM L]RODF\MQRĂFL WHUPLF]QHM L DNXVW\F]QHM †  #"    "#    &"# * ? /@ #/  &%# x NOHMRQHJRNXORRGSRUQHJR † '  ;  ' @  &   #; #  ?   # "   = "&  &&  F #  #%   "&   *  #  #/ *; % ? %  " ƒ# "% '  * &' ##" "/'  @ %#' %'] =;  '  &' x# % #@ # '  "" %#'#" X #;  %&@ ; %" "# ?" %#"Y

Współczynnik przenikania ciepła U drzwi wejściowych nie powinien być większy niż 2,6 W/(m2·K).

Drzwi antywłamaniowe F #"  '   "" x' @   &#'; ? &';   &'   ##"&'  % ?#  %& # Q  &  ?/   %/#

%' #'  "%' >@  ##' x# %/" '@ &'   &' "'; #@  "" "%#'#"

`   # V >% +ƒ "&' %"  >& ; > %& %' /@ #" #" xFq %& Fq;   @ #"  # Q   #@  " #" # "  '   # " #"#

301

Budowa i remont domu

Drzwi wewnętrzne x#%#  ;  # &;   #&  #/ '      #/ $ &#&  '   %  v "%#/ "'     ?   x"# " " V &/#%;  &; /"'; /@   ; /

0DWHULDïQDGU]ZL F  "* # #   %*  %'*

''   *&  V  ; ; "/; '   &    ' &%    # /#/V ?#/; %#/; xFq; Fq F  "* # @   "%  &# }  " ' % …% &"#  ;   "%;   "&;  &#'"# ' "' >#  / "%; &# "# '# % {   "  ;  %; ?#    "  & ?#/ &?; #*%  " F   ?  *& %& & # † '  % F  # /#/  %' >" %& %""

302

Rozdział 18. Okna i drzwi

x x x x

x

x x x x

Minimalna szerokość drzwi wewnętrznych w świetle ościeżnic wynosi 80 cm. Minimalna szerokość drzwi zewnętrznych w świetle ościeżnic wynosi 90 cm. W starym budownictwie spotkać można drzwi szerokości w świetle ościeżnic 60 lub 70 cm. Drzwi zewnętrzne nie powinny być mniejsze niż 90×200 cm, a dwuskrzydłowe — 140×220 cm. Najczęściej oferowane są drzwi o szerokości od 90 do 120 cm i wysokości od 200 do 230 cm. Drzwi do łazienek i WC powinny otwierać się na zewnątrz. W razie zasłabnięcia osoby, która się tam znajduje, łatwiej jest dostać się do środka i udzielić pomocy. W drzwiach do łazienek i toalet powinny znajdować się kratki lub tuleje wentylacyjne. Drzwi przeznaczone do kuchni nie powinny mieć progu, na którym można się potknąć, gdy idzie się z gorącą herbatą. Próg w łazience daje większe szanse, że rozlana woda nie wydostanie się z niej za szybko. Drzwi szklane powinny być wykonane tylko ze szkła hartowanego, które po rozbiciu rozpada się na drobne, nieostre kawałki, lub szkła bezpiecznego, które w zderzeniu ulega spękaniu.

ZAPAMIĘTAJ

303

Część III Magia szczegółu W tej części… Najpierw są: marzenia o domu, działka, projekt. Potem rozpoczyna się najazd wandali. Skrawek łąki, na którym niegdyś rosła soczysta trawa, przemienia się w błotnisty plac pokryty koleinami zrobionymi przez koła i gąsienice ciężkiego sprzętu. Wszędzie pełno jest gruzu, cementowych kleksów, gwoździ… Nieprzewidziane wydatki oraz podwyżki cen materiałów budowlanych i robocizny powodują, że środków przeznaczonych na inwestycję zaczyna ubywać szybciej, niż przybywa zakończonych etapów. Sytuacja nie jest wesoła. A miało być tak pięknie. Czasami inwestora ogarnia zniechęcenie. Traci on wiarę w to, że kiedykolwiek z inwestora stanie się mieszkańcem domu. Z tej części książki dowiesz się, co zrobić, abyś jadąc na działkę, nie myślał „jadę na budowę”, a „jadę do domu”. Zatem wkładamy różowe okulary i do lektury!

19

Tynki W tym rozdziale: x Jaką rolę odgrywa tynk? x Jakie są rodzaje tynków i czym się różnią? x Jak zabezpieczyć tynk przed zniszczeniem?

Budowa i remont domu

Co się tynkuje? ‘ ' #/ #   #&' …% #   #   "; %# ' %  #  …%   [#%^     %& &  † # # ' #  `  #&'  # &@

 `    #  * "&;  #"* %  # ‘# ?'  "* # @   # %&  …%  @

  #; " #'# "@     †  '  '  #  %   #    '  ;  #%  "& #@ &'    } /%* '  & + #  ##'#/ #@ ? "@#/;  # *   " # # ;   &/#/ #/ # # x" &/#/ #? %  ## @ @* 

Tynki zewnętrzne …   ';   [ "^; '" '  "   &#"; @  ' /#' &%] T  ?   %"#  @ #] ?  *# %& % #/ '  %   #& | %' '  ?'   ' X# & _Œ_Y

308

Rysunek 19.1. Tynkowanie wymaga mozolnego nakładania kilku warstw materiału

Rozdział 19. Tynki

$#*% "& %#  &' "   '; #' @

# #& =# "'  #% %#  #V x `' '&'   "  #  #" #? " >##/; / '  ; ; %* ; "?;

  x   # "% # ##"#   #" %@ " ‹ ‡ _ %   #"# x +# #  "#%;  #*   / &@ & # &&     #  "% %& @ /%    x $  # #     &  & &  %'  &   &' "&& x ` &*' #  "   & &  &   x $ #? # #      @ "    x `  "&  # ; %  & @ %

Rodzaje tynków ` #" '#   >/ &'* % #  @ ;    #?&'*    X# & _Œ_Y = # '    ? +}v@&  /%* &%  #   =# "   #"  / #% &# **& # * $ %  '& &#*  # "* " ? @      $ ?    #V x &HPHQWRZRZDSLHQQH †  ##'; "   ; & %    '   &   # @ / "/ &%#/ &##/     @ #/ x &HPHQWRZH †   ; *# "& "    %& %@ * X  / >&"#/; / ; @ /Y;   // *?% #/  & @  "/ X'  "&; *; &# *    ; #; % /Y 309

Budowa i remont domu

x :DSLHQQH † &# *?  ' #?; 

' %    $ #/ "/ '  /   &' x 0LQHUDOQH †  "; *   '  & %@   …% &#   #&#  "? #/ X & "?*Y;  % #  # "@ %'; %'     * #& "@ %*;  "% >" & %#" F "&       *# #"&'' %*  "& …% "   %#;  ?'   '  " ' # ';  " %*  '  #; %#   & #"  "# ""  " {&#  [#/ ^;  #  " @ /  *"  " # ' x $NU\ORZH †  ? ; *# &#  " [#@ / ^  #;     %  #& =# #%# " *  %# #  #& "%*; % /@ #&'  "'    ' %* ` &@ *' #; '  ' #    # "%#

Tynki cienkowarstwowe, tzn. mineralny i akrylowy, można stosować na bardzo równe podłoża, np.: ścianę, styropian, wełnę.

O czym należy pamiętać podczas tynkowania?

310

=# # '       #  ' " # #@  '; '%   " *  #"  +  # #  # V x 5öZQH † #%  " " &# #  " '' *&;    '#/ / ?  "  "    #& %# ' %#

  #";  ?   #&    @   "& # "/ "&#  %*;    '  #&

Rozdział 19. Tynki

x 6XFKH † # #"#  &&  # /  "#/  "& + #  %' '

 "?  # &#'   " # # '  @  #     %*   x 0RFQH † ' # "?*#      * @  + " # %# & & %&    & %& "" ? / %# #  %   " #/  x :ROQHRG ]DQLHF]\V]F]Hñ † # ; /;    #% F@  '  " # /  "  x %H]Z\NZLWöZL QDORWöZ † "*  "  "'@

  '  #& =#; # # '#  #; "&  # #   @ / #   / # # + %#    #; ? '   &;   &  ; # #    & ="&  #    šƒ +/ # %# /  " @ "   ? " >##/   *  #& =  #'  ‡ ˆ  }? %  "?    % &  #  /"& *;  @ &  "& ?  ; '   #     —šƒ   #   —šƒ

Gdy temperatura spada do poniżej +5°C, prace tynkarskie powinny być przerwane, ponieważ tynk przestaje wiązać.

Jaki wybrać kolor elewacji? |% %'  #   #   #/ %"? @ "&V &; ; ; /&; "? 311

Budowa i remont domu

   " ? >#  & #*% # ' "%   $ #  #  &    '' #  %&; ?# #'  '' #

Ciemne powierzchnie nagrzewają się latem w silnym słońcu nawet do +60°C. Mimo zastosowania dobrej izolacji termicznej może to być odczuwalne także we wnętrzu domu.

Czym pomalować elewację? Q" #  '    #  x% "  %& " @ %& #&   *  %#" &" " >@ ##"

Farby mineralne F > "%#/ % >#V FHPHQWRZH; ZDSLHQQH; NU]HPLDQRZH x '   #   "%V ; *; # "%; ";  "% ' > "% x% " ; %* '  # + @   ># "%' &"%  /'  # %*

Tradycyjne tynki cementowo-wapienne można malować farbami mineralnymi dopiero po tygodniu od nałożenia. Tynki cienkowarstwowe można malować następnego dnia po nałożeniu.

312

Rozdział 19. Tynki

)DUE\FHPHQWRZH x%&'  "V ##' # "@; ;  " x'   &/' "  Q'   ' #/ " "&  " %"? '#/ #  % #  Q  '   > %#'#/ ƒ/#&'      & % Q '  %

)DUE\ZDSLHQQH Q   *?  ' ? ##/ x'    # + &#" "   '  *"" x ?  > *  &#

)DUE\NU]HPLDQRZHVLOLNDWRZH q# " '  V  *  *; #@  *; *"? Q      #? " >##/; /"@ #/  %*#/ Q & %; %  #  /;  %' @ / x '   # #  # "%# >" "@ %#"  %#"; ; *

Farbami krzemianowymi nie należy malować powierzchni malowanych farbami: akrylowymi, alkidowymi, olejnymi lub do drewna. Przed malowaniem należy staranie zabezpieczyć elementy: szklane, kamienne, ceramiczne, szkliwione, glazurę i metal. Farba silikatowa bardzo silnie przywiera do powierzchni tych materiałów.

313

Budowa i remont domu

 %# "% #" >"  "& "' '  —‹šƒ; "'  *#/ "  *# '  & %*  %& "* #  #"

Farby organiczne

%  / >#V %  #% $% / % '  & %  x " "% ?  / "%#/; '  *#/

q" *#"  " "% #/ #? =@   ;  # # /  ' +     " # =#  " "%   &

)DUE\VLOLNRQRZH x " "%  %'V ; *%; "@ @;     # #/   "@ #"  "%#/

'  ?   >  x '   @   #/ >; %  / '& # '  & & > %   " +  > %#/  % #    # " @ >#   ' ;  ' &"%'  %@ *   "&   +  &  #'   &&' &  & `@ *  '&   ?

)DUE\DNU\ORZH

314

+&    # #%#/; # "##/ X % "Y x '   %& & %"    q" %#" " "%  #  &@ * 

Rozdział 19. Tynki

q# & % '%' '    %' x    "  "'   # q# #%  % #    & ’ ' @   ƒ / #   ¡ *# q# #%  /   %*

Paroprzepuszczalność farb akrylowych jest niewielka, więc na niektórych rodzajach ścian mogą powstać odparzenia tynku.

Na co należy zwrócić uwagę podczas malowania? x% %# #% "# # …% "' "   #"; %& >*"# %# & %& & &  & „#  &&@   x&   "  " >& '   #& ’ "&  #  ' "'  #    # \# &  &  ## >&;    "%@  %# #   …% &&    & & ;  ' ?@  "#  ‘ #  %# *&  x  * %& #@ #   > %&  *&&'# F "& "'     #    ># %&  + %'  #%*   x% " %"; " %& #  x% %#  *?#  & q    ; ?  "%&'  ' # $ #"  >*"# "*

 ? " #  '  "% # %#" & %& # ' "& …% >  # # # #/; ? "*   ?  ‘ "% #      "; %#" @

";     %#/ ?  &"  #"

315

Budowa i remont domu

Siding Q*   #% x % % … V  ##;  #   @ ' X*  #' *'

  "#   " ? #/Y; %; #  &   #"   Q* " " ?  @ / #/; &#/; '  #@ #/ Q* # "  #  %# @ *& ##'*; % /#&' 

   % "  @

 %  &" / & {@ ' #"   ##'#

* …#" " " %# Q* " '    …  #" &#" x" "    '"#  & #@    " ; # ?   % " \%  #% "' 

Tynki wewnętrzne  % #     "&  # #;  #% #   '   &#&  # |#  #   &?  "&     # " #   "@  *" "% '    

O czym należy pamiętać podczas tynkowania? =#  "   ? ; *#  %' #@    &;       

Tynkarze mogą mieć odmienne zdanie. Łatwiej im jest otynkować gładkie ściany, z których nie wystają zakończenia rur i kable. Wykuwanie dziur w otynkowanych ścianach wymaga dodatkowej pracy, a później ponownego zamurowywania otworów. Równo można położyć tynk tylko na dużej płaszczyźnie. Łatanie dziur spowoduje, że nie będzie on równy na całej płaszczyźnie. 316

Rozdział 19. Tynki

\# # #   #";  # %# & & @ ? >*"#  ; '   & '%' ' & 

? #  #?  + #*  #@   %   " # ‘;  ? "   # #;  #  &&; &@ &; # ? "&& {  #"    #  

Powierzchnie o dużej chłonności (np. beton komórkowy) lub nierównomiernie wchłaniające wilgoć (np. ceramika) należy zagruntować środkiem uszczelniającym.

=# "  "&  —šƒ  —šƒ +     & # %# /  @ " " #/  &; #  / *"& # #@ /&

Przyjmuje się, że przez dobę wysycha warstwa tynku o grubości jednego milimetra. Jeśli więc tynk ma grubość 10 – 14 mm, to kolejny etap wykańczania można rozpocząć po upływie 10 – 14 dni.

…#"  ? #  &'#/  #& '  & ?* …% #  %  &#  ?  #/  / ; *%& %& %  "% % %"?; #  &#  …% /   ; # # '  # *; %  ##"  ' %#" ›" …%   ;  #"* 

 ; ? #/  #/ #   "     "%#/ ? `*  '&   & #&  #" 

317

Budowa i remont domu

Tynk cementowo-wapienny x * #*   & F '*  # '    # \# & %"?  * #&;  *   #"        x  #   '%' && " &#  ;  &' "@

   / =# "@# # '   /  / F@    '    *

Tynk wapienny =# # '  "   * *  & #"; *""  " " *&  & #; #" ' / >& " # +  % #& * '    /#  / *  "  #;   # ' F@  "&;   % # #/;   '  "   # #

& F&* % #& * '  "%  *    X*   V    "' Y = % #& * '   & % # @ '  ' &&

Tynk gipsowy =# * # %  &#  #' *' / #@ & …   "%  "&;  *   #     &;  '# * &%#  " T &' ' "%& $ #  "% /; ? #'   #";  # " ##'#" =# * # '  %#  %*  x # &# #%  ?#/ //   " *&  '  _ ""

318

Rozdział 19. Tynki

Tynk dekoracyjny =# #'    #*  #? ` *%&   &#  / &' "*  # #V *; "%@ ; "  `%" #? #'#/ V x   &  "/; x    % ; x & % ; x "%   "# x ' &   %* '& / "%#/ $%@  % #? #'#/ '  ? >&; ' " &#@

  

Suchy tynk, czyli płyty gipsowo-kartonowe =# # &#& #  * #/ #*% # '  # & " # /  # +## * @ "'   ›  #"/  _• ˆ•_; " `&    * * %'* &  " $ %  ? ## "* # V #; *;   %*  =# #" *@ %*  #&  # %  @ % %&"#/;    #"&  & & # ##/   #" \#  # #" # '%  #; %#  /%  #  /  + && " ' "% ;  %& %'   # "

319

Budowa i remont domu

x

ZAPAMIĘTAJ

x x

320

Tynk akrylowy jest tynkiem elastycznym, w związku z tym przenoszenie się pęknięć podłoża oraz możliwość uszkodzenia mechanicznego są dużo mniejsze. Natomiast tynk mineralny jest tynkiem paroprzepuszczalnym, czyli jest stosowany razem z wełną mineralną tam, gdzie chcemy, by ściana oddychała. Przy odbiorze tynków sprawdź, czy zachowane są piony i kąty proste. Tynkowanie i malowanie można wykonywać przy temperaturach od +5°C do +25°C. Unikać należy silnego wiatru, słońca oraz opadów atmosferycznych.

20

Podłogi W tym rozdziale: x Na co może być narażona podłoga? x Jakie są rodzaje podłóg drewnianych? x Jakie są rodzaje podłóg ceramicznych?

Budowa i remont domu

Czego oczekujemy po podłodze? +*   "  ƒ/"#; # "" %& % @  #'  %' # *;  #  "   " % '  && +* "  ? >&' &# = "  #@ *%   ; '   & * x&  #   &#@ "  #     &  "/ X# & _Y

Rysunek 20.1. Test obcasów

`   "&  #  # F"# X&@  @ Y  /  *& +"   *  ;   @

 F#  &   #" "" #" ` %& *    +# /"& # ' &# …%        *;   &   322

Rozdział 20. Podłogi

`?"#;    " "#   #%   x"  @ & &?  *    &  T#   ' † *

 $# ? # & &#  & "    …% *  #  %& % ;   &/ # & &#; & &' %   … * "   #  ##" ; #  %& " / &#@   #"* "&] …% "  %#     ; " &@ #  / *  ?#/ "? : F]ÚĂFLG]LHQQHMSRZLQQ\E\Ê WR Sï\WNL Q    '     #   @  ’' ' &#"  #   "% "# "" \# #  ## "; %#   # / " /;  ?@ #/    ' ;  % * * : F]ÚĂFLQRFQHM]DZ\MÈWNLHPïD]LHQNLPRĝQDXïRĝ\ÊSRGïRJÚGUHZ QLDQÈ F ' " & %' #  ' #&%# #*%  # …   #'"'   #& * *    '   `  && #'"' '    

   '  "' $  '  "'        &  

 */ &   #%  "* / X  ;  Y ƒ '  "  *# Q     &   #'"  "' "' ' #"#  #" %* X% _Y Tabela 20.1. Zestawienie twardości i zmian objętości drewna pod wpływem wilgoci Gatunek drewna

Twardość drewna (kg/cm2)

Skurcz całkowity styczny drewna wilgotnego (%)

Kempas

855

7,0

Hevea

810

6,0

Merbau

856

5,5

Daru Daru

950

5,6

Badi

875

8,0

Ulin

970

5,0

Jatoba

950

7,1

Dąb

650

7,8

Buk

720

11,8

Sosna

520

7,7

323

Budowa i remont domu

Twardość drewna informuje, jak jest ono podatne na rysowanie. Skurcz całkowity styczny drewna wskazuje, czy po włączeniu ogrzewania w podłodze będą robiły się szpary.

Podłogi drewniane + / " [* ^ #'   % %' +@

#  & *  #/  ;  ;  #@

#  %/

Podłoga z desek na legarach +*    ##     *; *; '@ *  "*

%# & "' #   &   x&  # #%  # &    ""&" %  '   #" " &;  ?#"   & F "&    &#"

& "# #/ #"?  &&

Decydując się na podłogę z desek na legarach, musisz pamiętać, że ma ona grubość nie mniejszą niż 6 cm. Jest to istotne przy wykonywaniu schodów i zamawianiu drzwi.

324

  *   &' '  & * …% @

   &      #*@ ;  "# ' #%# #*% $ #" %&V x 1LHSRZLQQ\E\ÊV]HUV]HQLĝļFP †   '  ;   / #/  ' # x 0XV]ÈPLHÊRG GR PPJUXERĂFL † *&    # #"  ; "    %* "# %*" X%";

Rozdział 20. Podłogi

x

x x

x

x

x

x

 ?#/    Y  #  * +#   %*?  Œ "   # "  "" *& 'UHZQR PXVL E\Ê VXFKH ZLOJRWQRĂÊ RNRïR  †  %@ * " % ;    # #/ #   &#  x#  "   # # 'HVNL PXV]È E\Ê EH] VÚNöZ †   ' &&  x* ? #  'UHZQRSRZLQQRPLHÊUHJXODUQHVïRMH † &  # ? …% ?    "# # &    ;  &#  'HVNL SRGïRJRZH PXV]È E\Ê GZXVWURQQLH RVWUXJDQH ] SLöUHP L ZSXVWHP QD SRGïXĝQ\FK NUDZÚG]LDFK † ?  # ;  &   F   ?"  & "   ;  ? /  &         ' &*; # #%*#   F "&;  ? /  & ;    %'   &'  *# *    /;    ' &  % 'ïXJRĂÊGHVHNPRĝHRGSRZLDGDÊV]HURNRĂFLSRPLHV]F]HQLD †  @ " #& " ' & & ? ' # `% @ * & '      #" " '  &@     %  #  " F&*    &"% ## *  %* & …% '    ; "&  #  ##  %*/;   &  "&  # #"  %@ ;  ?' %# * $ #" #& %#   &*  ; # # "& ## ' '"'  /HJDU\ Z\NRQXMH VLÚ ] GUHZQD GU]HZ LJODVW\FK †  %;  %& ? x"%  %*?   "; #  %*?  #  _ ‡  "    *& @ ' %' "# %*";  &* %*  #   " "'   %* "# " 5R]VWDZ PLÚG]\ OHJDUDPL † %# '    "& &#*  %';  &* "# " \#    &*@ # ;   "# %*"   #  #  ˆ "  % %*?

325

Budowa i remont domu

Na kilka dni przed układaniem deski i legary należy zaimpregnować środkiem grzybobójczym. Można go nanosić pędzlem na spodnią stronę desek. Legary trzeba zabezpieczyć ze wszystkich stron, malując je pędzlem lub zanurzając w wannie wypełnionej roztworem środka grzybobójczego.

2F]\PQDOHĝ\SDPLÚWDÊZWUDNFLHPRQWDĝXOHJDUöZ" $  "& %*?  ? &*  % *??V x =DQLPGR QRZHJRGRPXZQLHVLRQH]RVWDQLHGUHZQRPXU\L W\QNL PXV]ÈZ\VFKQÈÊ x 3U]HGXïRĝHQLHPGHVHNSRGïRJRZ\FKQDOHĝ\MHVH]RQRZDÊSU]H]NLO NDGQLZ SRPLHV]F]HQLXZ NWöU\PEÚGÈPRQWRZDQH x 1DZHWMHĝHOLZ EXG\QNXVÈ VWURS\GUHZQLDQHQDOHĝ\XïRĝ\ÊZ SR SU]HN EHOHN OHJDU\ L GRSLHUR GR QLFK PRFRZDÊ GHVNL SRGïRJRZH $E\ XQLNQÈÊ VNU]\SLHQLD SRGïRJL Z PLHMVFDFK RSDUFLD OHJDUöZ QD GHVNDFKWU]HEDXïRĝ\ÊSRGNïDGNLğOFRZH x -HĂOL SRGïRJD ] GHVHN PD E\Ê XNïDGDQD QD EHWRQRZHM SRGïRG]H QD JUXQFLHDOERQD VWURSLHQDGSRPLHV]F]HQLHPQLHRJU]HZDQ\POXE ZLOJRWQ\PWU]HEDMÈRGL]RORZDÊRG SRGïRĝDZDUVWZÈSDS\ x /HJDU\QDOHĝ\SU]\FLÈÊQD RGSRZLHGQLÈGïXJRĂÊD SRWHPFR RNRïR ļPSU]HZLHUFLÊRWZRU\QD ZNUÚW\PRFXMÈFHOHJDU\GR V]OLFKW\ SDPLÚWDMÈFR ]DFKRZDQLXGZXFHQW\PHWURZ\FKRGVWÚSöZPLÚG]\ ĂFLDQDPLD NRñFDPLOHJDUöZ  x 'R VSRGQLHMVWURQ\OHJDUöZWU]HEDSU]\PRFRZDÊSDVNLğOFXL]ROD FMDDNXVW\F]QD L JXP\L]RODFMDSU]HFLZZLOJRFLRZD  x 5öĝQLFHSR]LRPöZQDOHĝ\VNRU\JRZDÊXPLHV]F]DMÈFSRGOHJDUDPL NDZDïNLGHV]F]XïHNOXEVNUDZNLSDS\ x 'RSLHURZ\SR]LRPRZDQHOHJDU\PRĝQDSU]\PRFRZDÊGR V]OLFKW\ NRïNDPLL ZNUÚWDPL

326

Rozdział 20. Podłogi

2F]\PQDOHĝ\SDPLÚWDÊZWUDNFLHPRQWDĝXGHVHN" $  "&    ? &*  % *??V x 8NïDGDQLHGHVHNSRGïRJRZ\FKQDOHĝ\UR]SRF]ÈÊRG VWURQ\ĂFLDQ\ ] RNQHP x :NUÚW\OXEJZRěG]LHXĝ\WHGR PRFRZDQLDSRZLQQ\E\ÊGZDUD]\ GïXĝV]HRG JUXERĂFLGHVNL x 'RSLHUR SR SU]\PRFRZDQLX MHGQHM GHVNL QDOHĝ\ PRFRZDÊ GHVNÚ NROHMQÈ x -HĝHOL GHVNL QLH SU]\OHJDMÈ GR VLHELH WU]HED MH GRFLVQÈÊ Xĝ\ZDMÈF ïRPXL GUHZQLDQHJRNORFND0RĝQDUöZQLHĝSRVïXJLZDÊVLÚGUHZ QLDQ\PLNOLQDPL x 3R XïRĝHQLX NLONX GHVHN QDOHĝ\ ZVXQÈÊ SRG QLH L]RODFMÚ ] ZHïQ\ PLQHUDOQHM1DVWÚSQLH]QöZWU]HEDSU]\WZLHUG]LÊNLONDGHVHNL SR VWÚSRZDÊWDNDĝ GR XïRĝHQLDFDïHMSRGïRJL x 3RPLÚG]\ GHVNDPL D ĂFLDQÈ SR]RVWDMH V]F]HOLQD 1DOHĝ\ MÈ ]DPD VNRZDÊOLVWZDPLSU]\ĂFLHQQ\PL7U]HEDMHSU]\ELÊGR SRGïRJLOXE GR ĂFLDQ x 3U]\ELMDQLH OLVWHZ GR SRGïRJL MHVW ïDWZLHMV]H 3R SU]\ELFLX OLVWHZ GR ĂFLDQ\PQLHMZLGDÊJZRěG]LHNWöUHE\ï\ZELMDQHQLHPDOZ SR ]LRPLH x /LVWZ\SU]\ĂFLHQQHQDOHĝ\SU]\FLÈÊZ QDURĝDFKL QD ]ïÈF]DFKSRG NÈWHPŏ x 3R XïRĝHQLX SRGïRJD ] GHVHN SRZLQQD E\Ê Z\V]OLIRZDQD L ]DEH] SLHF]RQDQD SU]\NïDGSRZïRNÈRFKURQQÈDOERQDV\FRQDROHMHPOXE ZRVNLHP x 'UHZQR SRNU\WH ODNLHUHP OXE IDUEÈ SRZLQQR PLHÊ ]DSHZQLRQÈ ZHQW\ODFMÚ RG VWURQ\ SU]HVWU]HQL SRGSRGïRJRZHM 'ODWHJR OLVWZ\ SU]\SRGïRJRZHQLHSRZLQQ\V]F]HOQLHSU]\OHJDÊGR ĂFLDQ\

Parkiet +  ' " " +   #'  % '? ?*  ?#/    $ #  /#&'  #"; V x Q  x …%  # #*%; # # ' # %>   @   

327

Budowa i remont domu

Gatunki drewna różnią się twardością (patrz tabela 20.1). W sypialniach można stosować każde drewno, wykończone w dowolny sposób. W pomieszczeniach często i intensywnie używanych lepszy będzie parkiet z twardych gatunków drewna, zabezpieczony preparatami odpornymi na ścieranie.

'' #  #V x 7UDG\F\MQ\ †   ?  &   &  #"/V  ‡  "" &*Š  ‡ ” "" Š _ˆ; _Œ %&  "" *& + ##'# "  %#' % x@  * &  #" & x * % @  X %> Y; *#  ? %& & & % /  Œ  __ "" x /DPHORZ\ † #%'    &  %*   #"/V  ‡  "" &*Š  ‡ ” "" Š _; _‹ %& _Œ "" *& x 0R]DLNRZ\ †  * %   % ?#%' /"‰  " v  &   % ;    |# %'    %& ;   & " T& & "* #  ‹; _ %& _ ""

 "    ?@&   " ?  &' @

#   %> '  ##'# x 3DïDFRZ\ †#"  ##'# F & &   #  &  /  & $ / '&'  "%#; ? " #%'   F & %@ '     ##; ? #    ?@&  + &&  #%&'   

Panele podłogowe

328

+% *    % &%; V x Q  x F    *' *" ?  %? x '   "   *" *#"

Rozdział 20. Podłogi

x" " "' '  Q # &%   '   "&  &  +% * "* # V  %& %"

3DQHOHGUHZQLDQH x*    ?/ %& /   $  /   # '    x  *&    ” "" $ #  "* # #   %&  "? @ /#/ +% &  &   %"?  #"/   #/  #  &;  '  ' ##'#   ?@&   #%''   +% ?'      #%'  /  ; % &  / * #'

Panele drewniane mają powierzchnię lakierowaną fabrycznie. Po ułożeniu nie trzeba ich wykańczać. Jeśli ulegną zniszczeniu, można je przeszlifować i polakierować.

=  %  "'  # #*& '' …% &#  '  @  &;   "&   ;  #" " *#   /  @ %/;   " "% &/ % #&'#/ ?

3DQHOHODPLQRZDQH Q'  ''  /  V x /DPLQDWX † '   #    %* '  &" #  /& %& x 3DSLHUX GHNRUDF\MQHJR QDVÈF]RQHJR ĝ\ZLFDPL † '  @  ? "&'#  X/ #  ? %  / "&'#/  %& "Y x 3ï\W\QRĂQHM † xFq; Fq %& ## ?' x 3DSLHUX † * &  %

329

Budowa i remont domu

2F]\PQDOHĝ\SDPLÚWDÊZWUDNFLHPRQWDĝXSDQHOL" $  "& %  ? &*  % *??V x 3U]HGXïRĝHQLHPSDQHOLVWURSĝHOEHWRZ\L Z\OHZNDEHWRQRZDPX V]ÈE\Ê]XSHïQLHVXFKH x 3DQHOHPRĝQDXNïDGDÊW\ONRQD UöZQ\PSRGïRĝX-HĂOLQLHMHVWUöZ QHWU]HEDZ\ODÊZ\OHZNÚVDPRSR]LRPXMÈFÈ x 1D Z\UöZQDQ\PL Z\VXV]RQ\PSRGïRĝXQDOHĝ\XïRĝ\ÊIROLÚ]DEH] SLHF]DMÈFÈSRGïRJÚSU]HG]DZLOJRFHQLHPD GRSLHURQD QLHMXNïDGDÊ SDQHOH x -HĂOLSDQHOHQLHPDMÈZDUVWZ\GěZLÚNRFKïRQQHMZDUWRXïRĝ\ÊSRG NïDGZ\JïXV]DMÈF\ x 2G VWURQ\ĂFLDQ\WU]HED]RVWDZLÊV]F]HOLQ\G\ODWDF\MQHDE\SRGïR JDPLDïDVZRERGÚUXFKX x : SU]\SDGNXSRPLHV]F]HñR GïXJRĂFLSU]HNUDF]DMÈFHMPL OXE  V]HURNRĂFLSU]HNUDF]DMÈFHM PQDOHĝ\Z\NRQDÊV]F]HOLQ\G\ODWDF\M QHL SU]\NU\ÊMHOLVWZÈR]GREQÈ x 'RSXV]F]DOQHQLHUöZQRĂFLSRGïRĝDZ\QRV]ÈļPPQD GïXJR ĂFLP

Podłogi z płytek ceramicznych +*  # "#/  ;    # $ @

    &

Gres naturalny (szlifowany) nie jest odporny na zabrudzenia. W procesie szlifowania otwarte zostały pory materiału. Brud może w nie wniknąć. Przed rozpoczęciem użytkowania płytki należy umyć i zaimpregnować. Jest to czynność jednorazowa. Powoduje zamknięcie porów i uodparnia płytki na zabrudzenia.

330

Rozdział 20. Podłogi

Gres naturalny ma jednakową strukturę na całej głębokości płytki. Gres szkliwiony jest pokryty warstwą szkliwa. Zabezpiecza ona płytki przed zabrudzeniem. Gdy zostanie starta, płytki tracą ładny wygląd.

x#%  ;  ;   #& # "#/ @    % * & }"# #     % "  $ &#/ " / # # #  ;   "#/   @ *&%#/  / † % $ %  *; * #   &; "&   % #"*   /V "; %; #@ %* ƒ#   "] „";  ~ +# " "* # &  ?#/ "' / $ "'      % '? # …% '     "&; #  "&  "  # '    x&  #     %"   ? /"#/ @  /  #/  *   "#" …% '     & X  "&  "   & Y;    #"*  *; # /%  '   +#  "&  #    ` %    %#   # #%@ * +#   # "&  /# V   ; #%*  " \# # # # ' ;  % #V x ĂFLHUDOQRĂFL †  %   Š x DQW\SRĂOL]JRZRĂFL †  %   Š x PUR]RRGSRUQRĂFL †  % 

331

Budowa i remont domu

Ścieralność Tabela 20.2. K  lasy ścieralności płytek Klasa ścieralności płytek

Przeznaczenie płytek

Klasa I

Pomieszczenia, gdzie używa się obuwia domowego — łazienki, sypialnie. Płytki te nie są odporne na zarysowania.

Klasa II

Pomieszczenia, gdzie używa się obuwia domowego — łazienki, sypialnie. Płytki te są trochę bardziej odporne na zarysowania.

Klasa III

Pomieszczenia mieszkalne (nie użyteczności publicznej!). Jedynie strefa przy drzwiach wejściowych powinna być wykonana z płytek o wyższej klasie odporności na ścieranie.

Klasa IV

Budynki mieszkalne, biura, obiekty użyteczności publicznej (z wyłączeniem miejsc o szczególnym natężeniu ruchu).

Klasa V

Mogą być używane zarówno w budynkach mieszkalnych, jak i w urzędach i supermarketach.

= &* % x/  X% Y %  @    &  * "& * |# "  % " #  " * '# Tabela 20.3. T wardość według skali Mohsa Klasa twardości

Materiał wzorcowy

1

talk

2

sól kamienna, gips

3

kalcyt

4

fluoryt

5

apatyt

6

ortoklaz, skaleń

7

kwarc

8

topaz

9

korund

10

diament

&RZ\QLND]HVNDOL0RKVD" x   _ ‡  " #  " x    _   " #  *" %#" 332

Rozdział 20. Podłogi

x    _   " #   " %#" x"   ”   ' " #  

Jeśli badany materiał będzie w stanie zarysować powierzchnię materiału wzorcowego, będąc jednocześnie rysowanym przez niego, będzie sklasyfikowany z jego twardością. Jeżeli materiał wzorcowy nie będzie w stanie zarysować materiału badanego, przyjmuje się, że jego twardość jest o połowę większa.

Antypoślizgowość \#%* '  "" %'#";  '" " %# &  %>" "; #     '  &  Tabela 20.4 Antypoślizgowość według normy DIN 51130 (dla człowieka w butach o ściśle określonych parametrach) Klasa antypoślizgowości

Kąt nachylenia

Zastosowanie płytek

R9

6 – 10°

schody wewnętrzne

R10

10 – 19°

łazienki w oddziałach szpitalnych

R11

19 – 27°

schody zewnętrzne

R12

27 – 35°

kuchnie w gastronomii

R13

ponad 35°

rzeźnie, garbarnie, przetwórnie warzyw

Tabela 20.5. Antypoślizgowość według normy DIN 51097 (dla pomieszczeń, w których chodzi się boso) Klasa antypoślizgowości

Kąt nachylenia

A

12°

B

18°

C

24°

''  / '  % &* "# F __ 333

Budowa i remont domu

Mrozoodporność +# "  #" # #  &   "&  "* #  %; #  #; *#   '  %;   # #" x&  ? ##"# *  "@ &# —”šƒ ƒ#  ' "; ?#   #"*]    "?;  ?#/ ##  # @ V x *UHVEDUZLRQ\Z PDVLH † '  '% #" ""  ##@    #/    % * @ & %*  # x *UHV LPSUHJQRZDQ\ SRZLHU]FKQLRZR †    % *  "  ' #  *  ; "" #"&' %* ;  ' *  * @ / X "#%  ? / #& &&Y & && x *UHVV]NOLZLRQ\ † # *  % /  # #     &#& F& ? "@ & "# "  %" &'   % x 7HUDNRWDV]NOLZLRQD † &  % # #/ @ &'   #" "'' #   ' 

% x  '   " "  /  /  /;    * %"& x .OLQNLHU † # %  '  %  # *@

 F  ' *&   % %'  @  "*  %# % * & x .OLQNLHUV]NOLZLRQ\ † #  * "&  # # @

   &#? + #" ?# "&

%  + '       #    %  

334

Rozdział 20. Podłogi

Z ŻYCIA WZIĘTE

W polskich warunkach klimatycznych do użytku na zewnątrz najbardziej nadają się płytki gresowe barwione w masie.

Na co trzeba zwrócić uwagę, kupując płytki? |&&' #; %#  ; #V x  "' #/ *#" " ; %? %@ ; ?; " x  "' /  ##; ? #"?

Płytki trzeba kupić z pewnym zapasem. Przy łączeniach prostych potrzebny jest zapas 5% powierzchni, przy naprzemiennych 10% powierzchni, a przy skośnych 15% powierzchni.

Jakość płytek należy sprawdzić przed rozpoczęciem ich układania. Ułożonych płytek nie można zwrócić. Producenci płytek nie zwracają pieniędzy za dodatkową pracę glazurnika, który musiał dopasowywać nierówne płytki. Jeżeli kupujesz płytki pierwszego gatunku, otwórz w sklepie każde opakowanie i sprawdź, czy materiał nie ma wad.

Z ŻYCIA WZIĘTE

Na co trzeba zwrócić uwagę podczas układania płytek? „' #; %# " ; V x +  # "; ?  #  x + "&    *& 335

Budowa i remont domu

x +# &  *& *#"    " @  #"*' &# %'& % #* x Q >&*  # '%  #"? # X% ˆY x q&* '   # #*% | '    / %& +"  #" "* #  %? >&*; ? '&'   &/ # + #? >&*  &   " # x +# & %#;  #   #    '@   "  …% " "   '  @  % #; ''  &# ; ' '@  # #  ' "'  Tabela 20.6. Szerokość fugi w zależności od wymiarów płytek

336

Wymiar płytek [cm]

Szerokość fugi [mm]

Zużycie fugi [kg/m2]

2×2

1

0,7

2,5×2,5

2

1,1

10×10

2

0,4

7,5×7,5

2

0,4

10×20

2

0,3

20×20

2

0,4

15×15

3

0,4

20×20

3

0,4

12×24

4

0,9

20×20

4

0,9

25×25

4

0,8

35×33

4

0,7

30×30

5

0,7

33×33

5

0,7

40×40

5

0,7

40×40

6

0,9

40×60

6

0,9

45×45

6

0,9

50×50

7

1,1

60×60

8

1,2

60×120

10

1,5

Rozdział 20. Podłogi

x $ " /  *&%#/  / %' & #@    X Y +%    %' ? # ?%*#/ / v  %# &"  & "   / %#  & x +#   ""# ? &#   ?  #"##; #'"&' '  % #/ ' ;  @ %* * "  X#*%  "' ; % '      Y x + # "  * %'  # #  / * +%    ?   @  "&

Jak wymienić pęknięte płytki? \# #"  #V x „ &    '&'  ? & #/ # †  "&  & #/ #        # x „ ""   ' # x „ & &  >*"#; #'     &'  & *" x „ &  ; #  *  # # @ '   # x #  "'  *&&' " "'#" #@  # x +#%' #; ' &*  /    * / ' #  #" '&  '#" x + # " #*   & "&  '' @ &; ?'  ' x +#   # ##" % #"; ? @ %'  / ?#/  ? "# #" x |# # / ; # " >&*  x q&* "&  #  #" "#" %  & ' &#  x q&* %# # /% *&"  # ? ' #

337

Budowa i remont domu

x " >&* %# & & %* * x + & # " &/ " & & %  @ / #

x

x

x ZAPAMIĘTAJ

x x

x

338

Minimalny czas, jaki musi upłynąć od momentu wylania posadzki betonowej do momentu układania podłogi, to ok. 4 tygodnie. W tym czasie pomieszczenie musi być ogrzewane i wietrzone. Podłogi należy układać tak, aby kierunek dłuższych boków desek lub paneli był zgodny z kierunkiem padania naturalnego światła. Umożliwia to zniwelowanie punktów załamania światła. Do czyszczenia paneli nie wolno stosować proszków czyszczących (posiadających właściwości ścierne) oraz środków zawierających pasty i woski. Twardość 5 – 6 w skali Mohsa gwarantuje odporność na zarysowania. Płytki takie nadają się np. na taras. Im grubsza płytka, tym większe obciążenie może ona wytrzymać. W sprzedaży są płytki o grubościach od 8 do 22 mm. Największe obciążenia mechaniczne powstają przy używaniu kół metalowych o małej średnicy. Najmniejsze obciążenia mechaniczne powstają przy kołach dużych z miękkiego materiału, takiego jak opony. W pomieszczeniach, w których przemieszczają się wózki widłowe, powinny być wykorzystywane gresy o grubości minimum 12 mm. Fugowanie można rozpocząć po upływie 24 godzin od ułożenia płytek.

A

Czy Ty też chcesz zmniejszyć koszty eksploatacji domu?

Budowa i remont domu

V]F]ÚG]DQLHWR QLHUH]\JQDFMD] Xĝ\ZDQLDXU]ÈG]HñVWZRU]RQ\FKDE\ QDPXïDWZLDÊĝ\FLHDOHUR]VÈGQHJRVSRGDURZDQLHW\PFR PDP\GR G\V SR]\FML ` "#%  # &  " "&" #*?  ""%   &   ' "&  " &# & %# "  # # "& * "&  @  ?; &   & \TF } "   %'     /% &&  ; ?   # #"%  "  &#@  …   '  #' $' #" ; # "'   %  #/ % ƒ# #   "? # "#    #'; ? # #/ / ?   %; % %; "  %'' # ?  & #' $     &@   ; /    +    ;   "&   # #   * &; ?*  %@ '  &'  ='  " ƒ '  ; *# "  '* #  /  @

?; *# #   "? #   #    @ # *  &&] $# ? "    

 " %&#' X' " "'   #& &#  @    * "&; # *   &Y;  %&#' X%*'  " #/ #/ ##'  ' #" &  " / &%* &# %& *  &  ?  %'Y

340

Dodatek A

Wybór działki i projektu domu x …%  '  /#; #  '  & "  &@ #" %& &@/" &   F" @  *# "" #";   # ?@ '  #   " +%   &#     _€   * '  * "&  ?&  " "#" &#" '#"   "  x {&#?  %# &  //  ;    '/ % '#/ ? Q% # # [#'^   &#& | # * * "& " "' # ;  ' *  "#/ ?  #" %&  '  ' # #  % x ˜%' &  # ' ' ;  ? ' '"'  x" %' "' "&& " *   # x +"  " % %# & #&  & %& @ &* /& |"&'  "  " X *Y # '    /' %& ?@ ' …% "&  #  / ;  # "  ' '"'  / x + % "' *  %' %  # +/  #/  & %& &# /?  # ' ' ;  #/  ?# † ' '"'  F "& &# '   /   x  %& %# *' # &#& ";  %@ " / *  *" x ƒ &  "&    # %# #  *; # &# " " #"% && # ""%' /  Q"% ##  %#" #&?"  &'@

  *      x $ "& ;   " %  #/; '  '   ?"* * { *? & #@ &%' *  341

Budowa i remont domu

x `# '  '  * "& %" #@ " XV  "; *%"; "Y …   ? '' &%;    %    %#"    " "'   '* "*# $#*  # * '  * *" "#"   "' '  @

 *" ##" %& %'" #" +%  ' ? #"*' "*# "  '  '  * %# x $#  ?  & # '  %#/ ? * X " %; % #Y '  # ;   ;  '"  #' ?  † &* x {&&' ";  % #  *  " …    #% ; %  #";  #'#"; ?"  |"  ";  #" "     # ""     " * |" #; #   ** @ " ; #/ ' Q" *' ;  "    &# *  # "& ** x |"  " # " *&%' #&  + %& %# "' # '* &" F  @ %  %';  ; "  &  ";  %'   "  X   ? Y

Jak zmniejszyć rachunki za wodę?

342

% # &#'  "& %#   # "  %# " @ ? |# &# ''   _ˆ %? F&# #  &# "' ##'   % & x Q &' & &% Xˆ‚Œ %Y x `"&'  " #   #'  ?@   & #* #  %' "& `&#@  # "'    %  € x Q &'   %" X "  #/ /; ? "&'   & #%Y +%  &" #@

Dodatek A

x

x x

x

x x x

#'' # x"  #' ;   & ## '' #%

"   %;   &" [^ #  #/ /#?  `"  "'  & "# $#& '    # +% * &# #  ""&" _€ `"&' " #&%#' & F "&   @  #   %';     &/  #* T#   ;    "&   ;  % "  *"@   &/ ƒ   %  #/"  `'  ? %&   &  * "& „#' ''  % *& x#' #  "# …%    "#; *#     ; ? &# #  * @  & "'    #& * "# # { # ; "      `&# #  @"&* #  #      % F   #    _  _ % $  @ '  ⅔ "   ”  Œ % „#' # ' #% ? ; # ''  &@ '  + "#" ?  *%"   $#"' & %  #/ / #     * &'        @ *& + #& &   #%  * %#   "

Jak zmniejszyć rachunki za ścieki? \# "' # /&  V x  '  †  %; ? #   %' X@ %  *; # ; #  Y; #%   @ ?      /  x …% "  ";  &' # † "' '  ' *"#/ ? 343

Budowa i remont domu

x ` %&'    "; #  * # ? ' '' †   #? _ " #  ##/ '  #"  ; "  # "/?   #'

Za co się płaci? % ;     #"    & ? %#   % &@ #' # +  %  *; @    V Ž F  %#''; *#  "& #    *& † &*   "

Ž F " †  # #' &  %& '* ? Ž F #"' # % †  #?  ?    X#%   &Y   &##  &@  &'  # %

Ž F  %#''; *#  @ /   * &' † &* % ?

Jak zmniejszyć rachunki za śmieci? \# "' # /&  "V x Q**&' " †  *   "#" '' '  @ ? % #/ …% & ; ;   %    &@   '% & #/ '"?; % ";  ?#/ #?   ; "' #    x `*' ? &; &   &%  # &@ #/ x |" &' # * † "' #  ' "  #@

  # ?  *& x …%  *"  '  #"*   &"#  " #@  " X "    >&#  #   & &*Y; " "% # '  # #  + '   *    &  % 344

Dodatek A

Za co się płaci? $ %  "#;  ?    &"  #? #  #/; @   V Ž $#? #  †  %@  '   % '" }@  @   &' **' "  "  ? *#/ &&' "    %? ?

Ž F '" † '" " # & # " %&  #   * " #  % "  

345

Słownik wybranych terminów budowlanych

Budowa i remont domu

Słownik wybranych terminów budowlanych $EV]HUZHQW\O † X * &%#" &##"   &@ & +% Š " F I Y ? '# $GDSWDFMDSURMHNWX † #   ** '& &#&   @ '#/ &? &RNöï † >*" %' ' &#& #'#   @ " *&&  *'#  % %& # ' ƒ/ #  %*  & " 'HZHORSHU †   %& "; ?  %/ #/ '"&'  & &/" %" / ?' '  # ,QZHVWRU†   %& "; ?  &' & &/" :\NRQDZFD †   %& "; ? #&'  &% 'URVHONODSD † X * &%#" &##"   &@ & +% Š " 1  Y ? "#%# '\ODWDFMD † % % #  &'  # "&& %& * x   / %"&;  ?#" '  #;  "  &   %& &  &'#/ >*"?  &' )HUV]OXV † X * &%#" &##"   && +% Š " K &Y "; " *ÈVLRU † %" # /* &#  ## %# +RODM]D † X * &%#" &##"   && +% Š " L&  Y & -DVNöïND † "   /& -DVWU\FK †     %&   * 348

-ÚWNL† %"# # /'   ;  & '  /  &  #" 

Słownik wybranych terminów budowlanych

.DMOD † X * &%#" &##"   && +%@

Š " J Y % .DOHQLFD † '#   /& .RV]GDFKX † /#; %   /&; "'  #& ?/ @ #/  /& .UDZÚĝQLFD † /#; #&  /&; "'  #& ?/ #/  /& .URNZLH † %"# # /' F % /# #@ "&' # / +'"&'    @ &' '  "&# .XEDWXUD † ' &#& X/  • #  @ #*'Y %  #  #"  # / #*' @  "#/ /RFKEDMWHO † X * &%#" &##"   && +% Š " M&  Y & *; #  /RFKRZDÊ † X * &%#" &##"   && +% Š " M& Y XY&  /XNDUQD † "   /& /XNVIHU † &  %# 0XUïDWD † %" # /' F " % „@    ' +'"&'    …  #"@  "   2NQRSRïDFLRZH †  "   &   /' 2ĂFLHĝH † ?  "&;  ?#" &"      #" #" %& #" 2ĂFLHĝQLFD † %"  %& ;  ?* #" '  #@   "  ? 3ïDWZLH † %"# # /' +"  %; & &  /' $ %   ?"# @ V % X"&Y;   %

349

Budowa i remont domu

3RZLHU]FKQLDFDïNRZLWD † &" / #/  # / @ #*' &#& +/  ' #*' "@  '   "    #  #" &#& 3RZLHU]FKQLD]DEXGRZ\ † / & '  &#  @  ##" $# '   & # #/   / & 6WDQVXURZ\ †  &#;  ?#" *  >&"#; #; @ #;   # / …% "     @ ; "?"#   &#" "#" …% %  '  "; "?"#   &#" #" :LHFKD †      &' /& :LÚěEDGDFKRZD † % /& :LQNLHO †  #  "  #" =Z\F]DMHEXGRZODQH † # # " # %#;  */  >&@ "#/ %  "# $ "' &; *  ?*; %#    %&  + & &# #@  '  # "&  &/*

350

Notatki