Gemmell David - Kamien krwi

GOSPODARKA ODPADAMI W FIRMIE I SPOSOBY JEJ REALIZACJI
Z Prawa ochrony środowiska, z Ustawy o odpadach, z Ustawy o opakowaniach i odpadach
opakowaniowych oraz Ustawy o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania
niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej – wynikają
podstawowe zasady postępowania z odpadami, w zakresie których ustalić można hierarchię
ich ważności, a mianowicie:
1. Ograniczenie powstawania („unikanie”) odpadów i minimalizacja ich ilości;
2. Zbieranie bądź magazynowanie odpadów, selekcjonowanie odpadów do
wykorzystania lub unieszkodliwiania;
3. Wykorzystywanie (utylizacja) odpadów w miejscu ich powstawania, a jeżeli to nie jest
możliwe – to przekazanie ich innym posiadaczom, czyli poza teren przedsiębiorstwa,
w którym powstały, do wykorzystania;
4. Unieszkodliwianie odpadów w miejscu ich powstawania, a jeżeli to nie jest możliwe –
to przekazanie ich innym posiadaczom, czyli poza teren przedsiębiorstwa, w którym
powstały, do unieszkodliwienia;
5. Składowanie tylko tych odpadów, których nie udało się wykorzystać, bądź
unieszkodliwić w inny sposób (chemicznie, fizycznie, biologicznie).
Obowiązki firm jako wytwórców i posiadaczy odpadów
Obowiązki wytwórcy (także i posiadacza) odpadów są następujące:
1. Zobowiązany jest do stosowania takich sposobów i form produkcji, usług lub
wykorzystywania surowców i materiałów, by zapobiegać powstawaniu odpadów albo
utrzymywać ich ilość na najniższym możliwym poziomie oraz zmniejszyć ich
uciążliwość dla ludzi i środowiska;
2. Ma obowiązek zapobiegania powstawaniu odpadów, dążenia do ich minimalizacji,
wykorzystywania, usuwania lub unieszkodliwiania;
3. Ma obowiązek w pierwszej kolejności wykorzystywania odpadów jako surowców
wtórnych w przypadku, gdy jest to technologicznie i ekonomicznie uzasadnione.
Odpady powinny być poddane wykorzystaniu lub unieszkodliwianiu w pierwszej
kolejności w miejscu ich powstawania, a jeżeli nie jest to możliwe, to powinny być
przekazane do najbliżej położonych miejsc, w których mogą być poddane
wykorzystaniu lub unieszkodliwianiu.
4. Zobowiązany jest do prowadzenia ilościowej i jakościowej ewidencji odpadów -
zgodnie z klasyfikacją i katalogiem odpadów oraz listą odpadów niebezpiecznych.
Ewidencję prowadzić należy z zastosowaniem dwóch rodzajów dokumentów
służących do ewidencji odpadów. Są to:
Karta ewidencji odpadu: Jest ona przeznaczona do rejestracji ilości jednego tylko
rodzaju odpadu. Kartę ewidencji odpadu musi prowadzić wytwarzający odpad i
odbiorca. Rejestrowane winny być odpady powstałe w wyniku własnej działalności
lub przyjęte od innych wytwórców w celu wykorzystania lub unieszkodliwienia.
a
Dotyczy działalności w zakresie unieszkodliwiania PCB.
b
Imię i nazwisko lub nazwa posiadacza odpadów.
c
Adres zamieszkania lub siedziby posiadacza odpadów.
d
Zaznaczyć symbolem X odpowiednią odpowiedź: W - wytwarzanie odpadów, Zb - zbieranie odpadów,
Tr - transport odpadów, Od - odzysk odpadów, Un - unieszkodliwianie odpadów.
e
Z dokładnością do l. miejsca po przecinku dla odpadów innych niż niebezpieczne, do 3. miejsca po przecinku
dla odpadów niebezpiecznych.
f
Symbole R określają działania polegające na wykorzystaniu odpadów w całości lub w części lub prowadzące
do odzyskania z odpadów substancji lub materiałów, lub energii, wraz z ich wykorzystaniem według
załącznika nr 5 do ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach.
g
Symbole D określają procesy unieszkodliwiania według załącznika nr 6 do ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o
odpadach.
Karta przekazania odpadu: Karta ta sporządzana jest w dwóch egzemplarzach; jeden dla
wytwórcy i jeden dla odbierającego odpad do wykorzystania lub unieszkodliwienia.
Dokument ten sporządza się dla każdej partii odpadu jednej jednostki transportowej. Za jedną
jednostkę transportową uważa się np.: samochód z przyczepą, wagon, pojemnik
wielkogabarytowy itp. Posiadacz odpadów winien przechowywać karty ewidencji i karty
przekazania odpadu przez okres pięciu lat (licząc od końca roku kalendarzowego, w którym
dokumenty sporządzono) i w razie kontroli udostępniać je. Oczywiste jest, że omawiany
dokument winien być identyczny u wytwarzającego i odbiorcy (posiadacza odpadów).
Posiadacz odpadów prowadzący ewidencję zobowiązany jest do sporządzenia na formularzu
zbiorczym zestawienia danych o rodzajach i ilościach odpadów, o sposobie gospodarowania
nimi oraz o instalacjach i urządzeniach służących do odzysku i unieszkodliwiania tych
odpadów.
a
Imię i nazwisko lub nazwa posiadacza odpadów.
b
Adres zamieszkania lub siedziby posiadacza odpadów.
c
Karta może być stosowana jako jednorazowa karta przekazania odpadu lub jako zbiorcza karta przekazania
odpadu, obejmująca odpad danego rodzaju przekazywany łącznie w czasie jednego miesiąca kalendarzowego,
temu samemu posiadaczowi odpadów.
d
Z dokładnością do l. miejsca po przecinku dla odpadów innych niż niebezpieczne, do 3. miejsca po przecinku
dla odpadów niebezpiecznych;
e
Dotyczy odpadów niebezpiecznych.
5. Wytwarzający odpady jest zobowiązany do naliczania i wnoszenia opłat za
korzystanie
ze środowiska, tj. za umieszczanie odpadów na składowisku odpadów. Wytwarzający
wnosi opłaty za umieszczanie odpadów na składowisku na rachunek urzędu
marszałkowskiego właściwego ze względu na miejsce składowania odpadów.
6. Wytwarzający odpady jest zobowiązany (do końca miesiąca następującego po upływie
każdego kwartału) do składania marszałkowi województwa oraz właściwemu (wg
miejsca składowania) organowi gminy, informacji o rodzaju i ilości odpadów
umieszczonych na składowisku odpadów, a także wniesieniu opłaty za korzystanie ze
środowiska według obowiązujących stawek.
Magazynowanieodpadów
Magazynowanie odpadów - czasowe przetrzymywanie lub gromadzenie odpadów przed ich
transportem, odzyskiem lub unieszkodliwianiem.
Magazynowanie odpadów:
magazynować można odpady przeznaczone do odzysku lub unieszkodliwiania, w
tym również przeznaczone do składowania,
konieczność magazynowania jest uzasadniona względami technologicznymi lub
organizacyjnymi,
przed składowaniem można magazynować odpady tylko w celu zebrania
odpowiedniej ilości do wywiezienia na składowisko,
dopuszczalny maksymalny czas magazynowania wynosi 3 lata, a
przeznaczonych do składowania – 1 rok,
nie ma odrębnej decyzji na magazynowanie odpadów, określenie miejsca i sposobu
magazynowania następuje w innych decyzjach dot. gospodarki odpadami lub w
informacjach o wytwarzanych odpadach i o sposobach gospodarowania
wytworzonymi odpadami,
Magazynowanie odpadów może się odbywać na terenie, do którego posiadacz ma
tytuł prawny.
Należy zaznaczyć, że miejsca magazynowania odpadów oprócz podanych zgodnie z ustawą
warunków muszą także spełniać takie warunki, które zabezpieczą środowisko przed
niekorzystnym wpływem odpadów na nie. A więc zawsze izolacja odpadów od podłoża,
odbiór odcieków lub w przypadku magazynowania w pojemnikach to możliwość zmycia
podłoża z odbiorem ścieku w razie awarii.
Miejsce magazynowania odpadów zawsze musi być jednoznacznie oznakowane lub opisane.
Problemy z odpadami niebezpiecznymi
Odpady niebezpieczne, które ze względu na swoje pochodzenie, skład chemiczny,
biologiczny i inne właściwości stanowią zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego lub
środowiska przyrodniczego, stanowią przedmiot szczególnie zaostrzonych wymogów, gdy
chodzi o ustalenie i egzekwowanie przepisów bezpieczeństwa sozologicznego we
wszystkich fazach i formach postępowania z tymi odpadami, w tym również warunków
transportu, sprowadzania z zagranicy i wywożenia za granicę.
Przynależność odpadów do grupy odpadów niebezpiecznych określa lista odpadów
niebezpiecznych, zawarta w katalogu odpadów. Odpady niebezpieczne zostały oznaczone
indeksem górnym „*”.
Gospodarka odpadami niebezpiecznymi podlega tym samym zasadom, które obowiązują w
stosunku do wszystkich odpadów.
Sposoby postępowania z odpadami niebezpiecznymi najlepiej jest rozwiązać poprzez
opracowanie instrukcji dotyczącej postępowania z odpadami niebezpiecznymi w
przedsiębiorstwie. Dla opracowania instrukcji postępowania z odpadami niebezpiecznymi
należy:
1. Zestawić wszystkie rodzaje odpadów niebezpiecznych i źródła ich powstawania
oraz ilości, z każdego źródła i łączną ilość odpadów wg rodzajów.
2. Przeanalizować dla każdego odpadu sposób postępowania i ustalić czy
dotychczasowy jest prawidłowy czy też wymaga zmian.
3. Rozważyć ewentualną możliwość wykorzystania lub unieszkodliwienia odpadu w
zakładzie.
4. Jeżeli poszczególne odpady wymagają magazynowania, to sprawdzić czy
dotychczasowy sposób magazynowania jest prawidłowy.
5. Ustalić z odbiorcami harmonogram odbioru odpadów.
6. Sprawdzić prawidłowość prowadzenia ewidencji odpadów niebezpiecznych.
7. Określić zagrożenia dla człowieka i środowiska wynikające z powstawania
określonych rodzajów odpadów niebezpiecznych.
8. Rozważyć możliwość powstania awarii, w wyniku której odpady niebezpieczne
zostaną uwolnione spod kontroli.
9. Ocenić ewentualne ryzyko środowiskowe (czyli wpływ zanieczyszczenia
odpadami na zdrowie ludzkie lub na środowisko).
10. Ustalić kolejność działań ograniczających rozprzestrzenianie się zanieczyszczeń
wraz z likwidacją awarii.
11. Opracować działania zapobiegające awariom.
Po dokonaniu powyższych prac przygotowawczych można przystąpić do opracowania
instrukcji postępowania z odpadami niebezpiecznymi w zakładzie.
Instrukcja powinna być opracowana dla każdego rodzaju odpadu niebezpiecznego
oddzielnie z podziałem na:
czynności związane z normalnym funkcjonowaniem zakładu i procesu w którym
odpady powstają,
czynności związane z ewentualną sytuacją awaryjną.
Oprac. dr inż. Iwona Kuczyńska