Meller-Kawa M. - Cinema 4D

Spis treści Od autorów ..................................................................................................... 11

I. PODSTAWOWE UMIEJĘTNOŚCI Rozdział 1. Układ ekranu, podstawowe narzędzia ...............................................17 1.1. Okna widokowe ......................................................................................................................17 1.2. Nawigacja w oknach widokowych .......................................................................................17 1.3. Górna paleta narzędziowa ....................................................................................................19 Przeglądarka ......................................................................................................................21 1.4. Paleta narzędziowa z lewej strony ekranu ..........................................................................22 1.5. Paleta Menadżer obiektów ....................................................................................................24 1.6. Paleta Atrybuty .......................................................................................................................25

Rozdział 2. Bryły ........................................................................................... 27 2.1. Znaczniki .................................................................................................................................27 2.2. Pochodne brył i ich opcje ......................................................................................................28

Rozdział 3. Drewniany pajac — podstawowe bryły ............................................31 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. 3.6. 3.7.

Głowa — sfera ........................................................................................................................31 Oko — rura, zaokrąglenie .....................................................................................................32 Obiekt Symetria ......................................................................................................................33 Kapelusz, nos — stożek ze ściętym czubkiem, zaokrąglenie ............................................34 Uszy — torus, opcja plastra ..................................................................................................35 Grupowanie obiektów, odbicie symetryczne grupy obiektów .........................................35 Pozostałe ćwiczenia ...............................................................................................................36

Rozdział 4. Elementy sceny .............................................................................. 37 Rozdział 5. Tworzenie sceny i rendering ........................................................... 43 5.1. 5.2. 5.3. 5.4. 5.5. 5.6.

Podłoga, Niebo .......................................................................................................................43 Tworzenie nowych materiałów, kanał Kolor i Połysk ......................................................44 Wykorzystanie bitmap w tworzeniu materiałów ...............................................................45 Korzystanie z biblioteki gotowych materiałów ..................................................................46 Kamera tworzona na podstawie widoku perspektywicznego ..........................................47 Trójpunktowe oświetlenie, światło typu omni i światło kierunkowe .............................48

4

Cinema 4D 5.7. Ustawienia renderingu, Antyaliasing — wygładzanie krawędzi .....................................51 5.8. Rozdzielczość obrazu .............................................................................................................52 5.9. Rendering i zapis obrazu .......................................................................................................53 Okno podglądu renderingu programu Cinema 11.5 ....................................................54

Rozdział 6. Krzesło Roodblauwe — modelowanie parametryczne ........................ 59 Rozdział 7. Narzędzia pomocne w precyzyjnym modelowaniu, narzędzia transformacji .................................................................. 63 7.1. 7.2. 7.3. 7.4. 7.5. 7.6. 7.7. 7.8.

Okno Współrzędne ................................................................................................................64 Opcje przyciągania, ograniczenie ruchu (Kwantyzacja) ..................................................65 Okno Struktura i okno współrzędnych punktu .................................................................66 Funkcje ....................................................................................................................................67 Ćwiczenie: Rozłożenie wybranych obiektów wzdłuż splajnu ..........................................68 Ćwiczenie: Liniowe rozłożenie elementów ........................................................................69 Ćwiczenie: Wyrównanie wybranych obiektów w przestrzeni .........................................70 Ćwiczenie: Tworzenie klonów, rozrzucenie ich, modyfikacja oryginalnego kształtu ...70

Rozdział 8. Regał na książki Carlton — precyzja w modelowaniu ......................... 73 8.1. 8.2. 8.3. 8.4. 8.5.

Modelowanie parametryczne ...............................................................................................73 Operacje Boole, część wspólna, odejmowanie ...................................................................76 Zmiana obiektów w edytowalne i edycja wierzchołków ...................................................78 Kliny, wytłaczanie obiektów na podstawie splajnów, Extrude NURBS .........................79 Scena i rendering ....................................................................................................................80

Rozdział 9. Kredens Casablanca — powtórka .....................................................81 9.1. Tworzenie materiału z wykorzystaniem mapy proceduralnej Szum ..............................81

Rozdział 10. Stołek barowy — modelowanie za pomocą obiektów NURBS ............ 85 10.1. Noga stołka — Loft NURBS .................................................................................................85 10.2. Wygięta rurka — Sweep NURBS .........................................................................................87 10.3. Wspornik — Extrude NURBS ..............................................................................................88 10.4. Ćwiczenie: Sofa with Arms — operacje na ścieżkach, Sweep NURBS ...........................89

Rozdział 11. Patera na owoce — Szyk, Lathe NURBS ..........................................91 11.1. Podpory — Sweep NURBS, Boole .......................................................................................92 11.2. Szyk i Oś obiektu ....................................................................................................................93 11.3. Podstawa — Extrude NURBS, Zakończenia ......................................................................94 11.4. Talerz — operacje na splajnach, bryła obrotowa Lathe NURBS .....................................94

Rozdział 12. Prezentacja modelu — ukrywanie linii horyzontu, zakładka Kompozyt ...................................................................... 97 12.1. Ćwiczenie: Prezentacja modelu, gradientowe tło ..............................................................98 12.2. Ćwiczenie: Wklejanie renderowanego obiektu w zdjęcie, zakładka Ochrona ............100

Spis treści

5

Rozdział 13. Stolik — przypisywanie kilku materiałów jednemu obiektowi .......... 103 13.1. Ćwiczenie: Krzesło Roodblauwe — przypisywanie kilku materiałów ..........................105

Rozdział 14. Półka na płyty CD .......................................................................107 14.1. Ćwiczenie: Tarcza zegara ....................................................................................................111

Rozdział 15. Zarządzanie rozbudowanymi scenami ............................................ 113 15.1. Filtr wyboru dla edytora, Filtr ............................................................................................113 15.2. Warstwy, Przeglądarka warstw ..........................................................................................115

Rozdział 16. Klatka schodowa w muzeum sztuki ............................................... 119 Linia schodów .................................................................................................................119 16.1. Mierzenie obiektów, funkcja Zmierz ................................................................................122 16.2. Kontur schodów ...................................................................................................................123 16.3. Obrotowa bryła schodów — Lathe NURBS .....................................................................124 16.4. Warstwy i przypisywanie im obiektów .............................................................................126 16.5. Balustrada — sposoby wyświetlania w oknach widokowych, Sweep NURBS .............127 16.6. Ściany — obiekt Boole .........................................................................................................130 16.7. Sufit — dopasowywanie liczby wieloboków, wielokrotnie zagnieżdżone obiekty Boole ........................................................................131 16.8. Rzeźba — Loft NURBS, tryb Solo ......................................................................................133 16.9. Elementy sceny, ustawienie światła widocznego .............................................................133

II. NARZĘDZIA MODELOWANIA Rozdział 17. Grupa splajnów .......................................................................... 139 17.1. Rodzaje splajnów ..................................................................................................................139 17.2. Proste figury geometryczne ................................................................................................141 17.3. Punkty pośrednie .................................................................................................................144

Rozdział 18. Narzędzia operacji na splajnach .....................................................147 18.1. Narzędzia edycji krzywej .....................................................................................................148 18.2. Narzędzia struktury i funkcji wykorzystywane do edycji splajnów ..............................153

Rozdział 19. Rysowanie ścieżki bujanego fotela na podstawie zdjęcia zamieszczonego w tle okna widokowego .......................................157 Rozdział 20. Kreślenie modułu lampy pyłkowej — operacje na splajnach ............... 161 Rozdział 21. Tworzenie modelu stolików Twins ................................................165 Rozdział 22. Grupa obiektów NURBS ...............................................................167 22.1. HyperNURBS .......................................................................................................................167 Inne praktyczne informacje ..........................................................................................170 22.2. Extrude NURBS ...................................................................................................................171

6

Cinema 4D 22.3. Lathe NURBS ........................................................................................................................172 22.4. Loft NURBS ..........................................................................................................................173 22.5. Sweep NURBS ......................................................................................................................176 22.6. Bezier NURBS ......................................................................................................................180 22.7. Zakończenia ..........................................................................................................................181

Rozdział 23. Maswerk — zakończenia obiektów NURBS ...................................185 Rozdział 24. Bryła baru — polecenie Utwórz przekrój ......................................187 Rozdział 25. Meble z giętego drewna — Sweep NURBS, tworzenie materiału wiklinowej plecionki ...................................... 193 25.1. Modelowanie elementu giętego drewna ...........................................................................193 25.2. Zmiana skali bryły Sweep NURBS w trakcie wytłaczania ..............................................195 25.3. Modelowanie oparcia, siedziska i elementów konstrukcyjnych ....................................198 25.4. Tworzenie i przypisywanie materiału giętego drewna — Mapowanie UVW .............199 25.5. Tworzenie materiału wiklinowej plecionki — kanał: Kolor, Alpha i Wypukłości .....200 25.6. Ćwiczenie: Kolekcja mebli z giętego drewna ...................................................................201

Rozdział 26. Umywalka — Loft NURBS .......................................................... 203 26.1. Tworzenie ścieżek o analogicznej liczbie i kolejności wierzchołków ...........................204 26.2. Tworzenie obiektu Loft NURBS i jego opcje ...................................................................206

Rozdział 27. Grupa narzędzi modelowania z szykiem, symetrią, Boole i innymi .... 209 27.1. Szyk ........................................................................................................................................209 27.2. Boole ......................................................................................................................................210 27.3. Klon ........................................................................................................................................211 27.4. Metaball .................................................................................................................................212 27.5. Symetria .................................................................................................................................214 27.6. Płaszczyzna konstrukcyjna .................................................................................................215 27.7. Szyk atomów .........................................................................................................................216 27.8. Połącz obiekt .........................................................................................................................217 27.9. Obiekt zerowy .......................................................................................................................217

Rozdział 28. Zestawienie modyfikatorów ........................................................ 219 Rozdział 29. Pyłkowa lampa — modyfikatory i światło .................................... 231 29.1. Tworzenie modułu pyłkowej lampy na podstawie gotowego splajnu ..........................232 29.2. Klonowanie modułów .........................................................................................................233 29.3. Deformacja FFD ...................................................................................................................235 29.4. Materiał i światło ..................................................................................................................237

Spis treści

7

III. MODELOWANIE NA SIATKACH I INNE ZAAWANSOWANE NARZĘDZIA Rozdział 30. Narzędzia modelowania na siatkach ............................................. 241 Rozdział 31. Modelowanie na siatkach — kostki domina .................................... 245 31.1. Ćwiczenie: Głębia ostrości ..................................................................................................248 31.2. Aktywacja głębi ostrości w oknie renderingu i jej ustawienia .......................................250

Rozdział 32. Modelowanie z dynamicznym ustalaniem wartości — kanapa ......... 253 Rozdział 33. Modelowanie na siatkach w oparciu o zwymiarowany rysunek techniczny — obelisk ........................... 257 33.1. Ćwiczenie: Wektoryzowanie pliku rastrowego — obiekt orła .......................................260

Rozdział 34. Krzesło z tworzywa ................................................................. 263 34.1. Ustawienie obrazu w tle okna widokowego .....................................................................264 34.2. Modelowanie połówki siatki krzesła .................................................................................265 34.3. Inne narzędzia modyfikacji siatki ......................................................................................269

Rozdział 35. Krzesło z drutu ......................................................................... 273 Rozdział 36. Komoda .................................................................................... 275 36.1. Dekor .....................................................................................................................................275 36.2. Drzwiczki komody ...............................................................................................................278 36.3. Front szuflady oraz blat .......................................................................................................278

Rozdział 37. Zestawienie narzędzi z menu Struktura ........................................281 Rozdział 38. Zestawienie narzędzi z menu Funkcje ........................................... 313 Rozdział 39. Zestawienie narzędzi z menu Wybór ........................................... 333

IV. ŚWIATŁA, MATERIAŁY I ANIMACJA Rozdział 40. Zestawienie parametrów świateł ................................................ 349 Rozdział 41. W starym kinie — tworzenie klimatu za pomocą światła ............... 375 41.1. Światło rzutnika ....................................................................................................................376 Materiał rzutnika ............................................................................................................379 41.2. Materiał imitujący światło i Soczewki ...............................................................................381 Soczewki ..........................................................................................................................383 41.3. Światło skupione na jednym elemencie, patrzenie „okiem” światła .............................384 Selektywne oświetlenie ..................................................................................................387 41.4. Dopasowywanie parametrów sklonowanych świateł ......................................................387 Rendering i zapis projektu ............................................................................................389

8

Cinema 4D

Rozdział 42. Świecące logo — światło Odwrotnie wolumetryczne ..................... 391 Rozdział 43. Witraż ..................................................................................... 393 43.1. Elementy witrażu .................................................................................................................394 43.2. Materiały ...............................................................................................................................394 43.3. Ustawienia światła ...............................................................................................................395

Rozdział 44. Zestawienie kanałów materiału typu Basic ................................... 397 44.1. Opcje ustawień tekstury — okno shadera ........................................................................411 Podstawowe .....................................................................................................................412 Shader ...............................................................................................................................412 Okna shadera dla map proceduralnych ......................................................................413 Animacja ..........................................................................................................................414

Rozdział 45. Materiały, naklejka z logo — przypisywanie materiałów ................417 45.1. Tworzenie elementów sceny ...............................................................................................417 45.2. Przedstawienie kanałów użytych w materiałach sceny ...................................................419 45.3. Chropowata, brudna ściana — kanały Kolor, Wypukłości i Rozproszenie oraz shader Szum ......................................................................................419 Kolor .................................................................................................................................419 Wypukłości ......................................................................................................................420 Rozproszenie i shader Szum .........................................................................................421 Połysk ...............................................................................................................................422 45.4. Połyskliwa ceramika kubka — kanał Połysk ....................................................................423 45.5. Lane szkło w kolorowe pasy — kanał Przezroczystość i shader Gradient ...................424 Nakładanie tekstury na obiekt, rodzaje projekcji .......................................................425 45.6. Przypisywanie dwóch materiałów do blatu stołu, lustrzane odbicia i filtr Koloryzacja ..................................................................................................................426 Zmiana koloru tekstury — filtr Koloryzacja ...............................................................427 Przypisywanie dwóch materiałów na podstawie zapamiętanego zestawu selekcji ............................................................428 45.7. Materiał naklejki z logo — kanały Kolor, Alpha i Wypukłości .....................................429 Tworzenie materiału z zamaskowanymi fragmentami i wyłączanie rzucania cienia ..........................................................................................429 Próbkowanie i rozmywanie obrazu .............................................................................430 45.8. Przypisanie materiału logo do kubka i wazonu ...............................................................431 Ukrywanie wyświetlania pozostałych warstw — tryb Solo ......................................431 Nakładanie tekstury na kubek i wazon ........................................................................432

Rozdział 46. Neon ........................................................................................ 435

Spis treści

9

Rozdział 47. Kosz z perforowanej blachy — kanał Alpha i Otoczenie oraz shader Powtarzanie ............................................................................. 437 47.1. Symulowanie odbić otoczenia — kanał Otoczenie .........................................................440

Rozdział 48. Shadery 3D .............................................................................. 443 Rozdział 49. Zegar słoneczny — animacja ...................................................... 447 49.1. Wstawianie kluczy za pomocą przycisku Nagrywaj pozycję, skalę, obrót i PLA aktywnych obiektów (Nagrywaj), Linia czasu ...............................................449 49.2. Animowanie za pomocą przycisku Automatyczne klucze, rodzaje interpolacji .........451 Kopiowanie kluczy albo wszystkich ustawień animowanego parametru ...............453 49.3. Tworzenie kluczy przez wskazanie okręgu przy nazwie parametru .............................453 49.4. Tworzenie animacji z wykorzystaniem zakładek Cel, Kompozyt, Wyrównaj do splajnu i Wibrowanie .................................................................................454 Zakładka Cel ....................................................................................................................455 Zakładka Kompozyt .......................................................................................................456 Zakładka Wyrównaj do splajnu ....................................................................................456 Zakładka Wibrowanie ....................................................................................................457 49.5. Rendering animacji, Podgląd renderingu .........................................................................458 Ustawienia renderingu ..................................................................................................459

Rozdział 50. Symulacja samochodu poruszającego się po wyboistej ścieżce — animacja z wykorzystaniem zakładek Wyrównaj do splajnu i Wibrowanie ............................................................................ 461 Rozdział 51. Animacja tworzona w oparciu o widoki z różnych kamer i ze zmieniającymi się tłami ......................................................... 463 Rozdział 52. Zestawienie zakładek Cinema 4D i opis ich funkcjonowania ............. 465 Bibliografia i źródła ....................................................................................... 477 Skorowidz .................................................................................................. 479

10

Cinema 4D

Od autorów W Wasze ręce oddajemy książkę na temat programu CINEMA 4D. Jest to zaawansowany program 3D do modelowania, animacji i renderingu. Pozwala na osiągnięcie profesjonalnych rezultatów. Wykorzystywany może być w filmie i reklamie, a także do projektowania architektury lub wzornictwa. Dodatkową zaletą jest to, że jest dostępny także w polskiej wersji językowej. Niniejsze opracowanie zawiera szczegółowy opis funkcji głównej części aplikacji oraz ćwiczenia pozwalające na wykorzystanie tych wiadomości w praktyce.

Podział treści Książka skonstruowana jest w taki sposób, by poziom trudności rósł w miarę omawiania kolejnych zagadnień. Pierwsza część dotyczy PODSTAWOWYCH UMIEJĘTNOŚCI i znajdują się w niej podstawowe informacje oraz ćwiczenia z zakresu całego programu. Kolejne części zawierają szczegółowe wiadomości z zakresu: ♦ NARZĘDZI MODELOWANIA, ♦ MODELOWANIA NA SIATKACH I INNYCH ZAAWANSOWANYCH NARZĘDZI, ♦ ŚWIATEŁ, MATERIAŁÓW i ANIMACJI. Część z tych wiadomości to bardzo szczegółowe informacje, przeznaczone dla osób, które szukają odpowiedzi na konkretne pytania. Fragmenty z teorią przeplecione są ćwiczeniami zawierającymi praktyczne informacje na temat korzystania z omawianych narzędzi.

12

Cinema 4D

Ćwiczenia Ćwiczenia są bardzo istotną częścią opracowania. Ich zakres tematyczny wykracza poza omawiane zagadnienia. Znajdują się w nich także informacje na temat innych narzędzi i odnośniki do innych części książki. Celem ćwiczeń jest danie Czytelnikowi możliwości tworzenia kompletnych modeli i scen, co daje większą satysfakcję niż nieukazujące kontekstu testowanie kolejnych poleceń programu. Ćwiczenia mają w prosty sposób przekazywać wiedzę — zgodnie z założeniem, że nie trzeba znać wszystkich arkanów narzędzi, by używać ich do osiągnięcia prostych celów, oraz że jedną z lepszych metod uczenia się jest samodzielne eksperymentowanie. Z myślą o ułatwieniu realizacji zadań elementy wykonywanych ćwiczeń są pokazane na rysunkach, schematach i zrzutach z ekranu. W tekście pojawiają się też wyróżnione nazwy poleceń i ikony wykorzystywanych narzędzi. W zamyśle ćwiczenia miały być proste i przedstawione w taki sposób, by ich wykonanie nie nastręczało trudności nawet początkującemu użytkownikowi. W zależności od preferowanego sposobu uczenia się można wcześniej wykonać wszystkie ćwiczenia (aż po tworzenie materiałów i ćwiczenie z animacji kończące opracowanie), a dopiero po tym wrócić do szczegółowej analizy narzędzi. W celu odróżnienia części teoretycznych od ćwiczeń praktyczne rozdziały zawsze mają w tytule słowo „ćwiczenie”.

Forma Na formę opracowania wpłynęły dwa czynniki. Pierwszym była konieczność znalezienia odpowiedniej, książkowej formy dla opisu technik komputerowych, która byłaby konkurencyjna w dobie multimediów (np. wobec filmów instruktażowych). Drugim było wieloletnie doświadczenie w nauczaniu technik komputerowych w projektowaniu, w którym ogromne znaczenie ma operowanie obrazem oraz dynamika przekazywania wiadomości. W efekcie książka zawiera szereg elementów nadających jej cechy multimedialne. Są to: obrazy, ikony i schematy, którym został „oddany głos”, oraz nazwy poleceń — pisane wielkimi literami — wyróżnienia i pogrubienia, a także zebranie części treści w tabelach, które, tak jak modulacja głosu, odpowiednio akcentują zagadnienia: ikony, skróty klawiaturowe i pogrubienia: To jest ważne pojęcie!, To jest to narzędzie, którego masz użyć!, Działaj!

Od autorów

13

wyróżnienia: Tak, jest taka opcja. Jeśli spojrzysz na roletę, to na pewno ją tam znajdziesz. tabelka: O, widzę, że jesteś dociekliwym badaczem! Przeczytaj wiadomości zawarte w tabeli, a na pewno dotrzesz do wielu istotnych informacji. Uwaga! Tu czyha pułapka.

obrazy, schematy: Wiem, że słowo pisane pozwala na różną interpretację. Ale spójrz na obraz! On nie pozostawi Ci pola do domysłów!

Pozostałe założenia W nauce programów 3D służących do projektowania niezwykle ważne jest bazowanie na konkretnych, dobrych i atrakcyjnych przykładach. Dlatego część ćwiczeń sprowadza się do przeniesienia w przestrzeń wirtualną dzieł mistrzów z zakresu designu, projektowania mebli bądź architektury. Przykłady te zawsze są odpowiednio opisane. Mając na celu ułatwienie nauki, opracowanie to powstało w oparciu o polską wersję programu CINEMA 4D R10. Niewielkie zmiany wprowadzone w późniejszej wersji zostały opisane na podstawie angielskojęzycznej wersji aplikacji: CINEMA 4D R11.5. W wyjątkowych sytuacjach do realizacji ćwiczeń potrzebne są materiały źródłowe. Zostały one zamieszczone na płycie CD. Naszym celem nie jest tylko zapoznanie Cię z możliwościami CINEMA 4D, ale także nauczenie pracy z tym programem! Mamy nadzieję, że książka ta będzie pomocna w pracy twórczej i sprawi, że konieczność korzystania z technik komputerowych nie będzie Cię ograniczała, lecz wzmocni Twoją kreatywność i pozwoli na realizację najodważniejszych z pomysłów. Powodzenia!

14

Cinema 4D

I. PODSTAWOWE UMIEJĘTNOŚCI

16

Cinema 4D

Rozdział 1. ‹ Układ ekranu, podstawowe narzędzia

17

Rozdział 1. Układ ekranu, podstawowe narzędzia Standardowy układ ekranu programu Cinema 4D (rysunek 1.1) składa się z jednego okna widokowego (które czasem podzielone jest na cztery części) i okolony jest paletami narzędziowymi oraz oknami. Palety ikon narzędziowych znajdują się na górze oraz po lewej stronie okna programu. Menadżer obiektów znajduje się po prawej stronie, a okno atrybutów — pod nim. Okna materiałów i współrzędnych znajdują się na dole. Pomiędzy nimi a oknem widokowym znajduje się pasek animacji. Na dole ekranu Cinemy znajduje się wąski szary pasek — linia podpowiedzi. Tutaj są wyświetlane między innymi nazwy narzędzi, nad którymi znajduje się kursor.

1.1. Okna widokowe Największa, centralna część ekranu przeznaczona jest na okna widokowe (rysunek 1.2). Mogą to być cztery okna: widoku z perspektywy, z góry, z prawej i z przodu albo jedno z nich wyświetlone na całej przestrzeni. Wykorzystując klawisze funkcyjne F1, F2, F3 i F4, możesz szybko powiększać wybrane widoki. Wybierz: F5, by powrócić do wyświetlania czterech okien widokowych.

1.2. Nawigacja w oknach widokowych W trakcie pracy bardzo istotne jest sprawne dostosowywanie wyświetlania obrazu w oknach widokowych. W prawnym górnym narożniku każdego z okien znajdują się odpowiedzialne za to ikony. Do tego samego celu służą klawisze: 1 — przesuwanie, 2 — oddalanie i 3 — obracanie (rysunek 1.3). By z nich skorzystać, należy

18

Cinema 4D

Rysunek 1.1. Standardowy układ ekranu programu Cinema 4D Rysunek 1.2.

Jedno duże okno widokowe

przytrzymać stosowny klawisz, przytrzymać klawisz myszki i przeciągnąć kursorem w obrębie ekranu. Zwróć uwagę, że samo naciśnięcie ikony czy klawisza nie powoduje żadnego efektu. Dopiero jednoczesne przytrzymanie klawisza myszki i przeciągnięcie kursorem wpływa na sposób wyświetlania w oknie widokowym.

Rozdział 1. ‹ Układ ekranu, podstawowe narzędzia

19

Rysunek 1.3.

Ikony odpowiedzialne za poruszanie się w oknach widokowych

1.3. Górna paleta narzędziowa Pierwszą grupę narzędzi na palecie mieszczącej się na górze okna programu Cinema 4D rozpoczynają ikony cofania i ponawiania ruchu (rysunek 1.4). Kolejna ikona skrywa grupę czterech narzędzi do zaznaczania. Pierwszym z nich jest wskaźnik. (W późniejszym czasie będziemy go także wykorzystywać do „zaznaczania poprzez malowanie” wierzchołków, krawędzi i płaszczyzn obiektów). Po przytrzymaniu klawisza myszki na ikonie wskaźnika wyświetlone zostaną pozostałe narzędzia zaznaczania: zaznaczanie prostokątne, wielokątne i pętla (rysunek 1.5). Kolejne trzy ikony to narzędzia transformacji: przesuwania, skali i obrotu. Wykorzystywane są na tyle często, że warto znać skróty klawiaturowe je wywołujące. Kolejno są to: E, T, R. Transformacje te wpływają na obiekty w scenie, zmieniając ich rozmiary — zupełnie inaczej niż opisane wcześniej narzędzia do kontroli wyświetlania obrazu w oknach widokowych.

Rysunek 1.4. Ikony górnego menu narzędziowego

Po tej grupie ikon w wersji 11.5 Cinemy znajduje się jeszcze jedna ikona — ukazująca narzędzie, które było ostatnio wybrane (rysunek 1.6). Po najechaniu na nią kursorem otwiera się lista ośmiu ostatnio wybranych narzędzi, co pozwala na ich ponowny, szybki wybór. Kolejna grupa ikon wiąże się z ograniczeniami w transformacjach według osi X, Y lub Z (rysunek 1.7). Jeśli na przykład chcesz przesunąć obiekt w oknie perspektywy i mieć przy tym pewność, że nie poruszy się w kierunku którejś z osi, to

Cinema 4V

20

Rysunek 1. 5. Rozwinięta grupa ikon zaznaczania

Rysunek 1.6. Ikona ostatnio używanego narzędzia z rozwiniętq listq ostatnio używanych narzędzi

6J �

Move

ti:3

Iron

......

Sce

clezaktywuj tę opcję. Wówczas, o ile nie chwycisz za strza� niechcianej osi i świa­ domie za nią nie pociągniesz, będziesz mieć pewność��iekt nie drgnie w tę stronę. Jest to szczególnie istotne w przypadku pra'w ��ie perspektywy, w któ­ � zania obiektów. rym trudno o precyzyjne kontrolowanie kierun k

'2:� �!:�

��

e

��

raniczajqcych kierunki transformacji, ikon

aV

między globalnym a lokalnym układem współrzędnych

1®1 ®l ®l t!l

Ostatnia ikona tej grupy pozwala (la\)rzełączanie między globalnym a lokalnym układem współrzędnych. Prz� ono na przykład w przypadku obróconych obiektów. Możesz zdecydo zy chcesz, by przesuwane były względem osi b�go układu współrzędnych. Uwaga: w tym drugim obiektu, czy względem L ;ować zbędne osie i przeciągać obiekt, chwytając go przypadku należy de

� ę

�

w miejscu innym

)rę' @�

trzałki jego lokalnego układu współrz�dnych.

�Y związane są z rencleringiem (rysunek 1.8). Znajdują się tu: �"aktywnego okna, renclering finalny, który jest tworzony w oknie

Trzy kolejne� szybki rende

renderingu, oraz ikona ustawień renderingu. Środkowy klaps skrywa dodatkowe podopcje: renclering tylko zaznaczonego fragmentu, renclering tylko wybranych obiektów oraz renclering interaktywny, czyli taki, który będzie się odświeżał po każ­ dej wprowadzonej zmianie. Ostatnią podopcją tego klapsa jest podgląd animacji. Rysunek 1.8. Ikony odpowiedzialne za rendering

Kolejny zestaw ikon związany jest z tworzeniem obiektów (rysunek

1.9). Poszcze­

gólne ikony mieszczą w sobie grupy narzędzi określonego typu. Pierwszą grupą są bryły (np. sześcian, sfera, stożek i inne). Kolejną- różnego rodzaju kształty (np. swobodna linia, okrąg, kwadrat, gwiazda, spirala itd.). Trzecią grupą są NURBS, czyli narzędzia tworzenia brył w oparciu o splajny (np. bryła obrotowa Lathe NURBS, która powstaje przez obrócenie ścieżki wokół osi; bryła Sweep

Rozdział 1. • Układ ekranu. podstawowe narzędzia

21

NURBS, która powstaje przez tłoczenie kształtów po ścieżce; bryła Loft NURBS,

która powstaje przez powlekanie powierzchnią różnych kształtów rozmieszczo­ nych w przestrzeni). Do tej grupy ikon należy także mający za zadanie wygładza­ nie obiektów HyperNURBS. Ikona z białym sześcianem i ułożonymi naokoło niego innymi sześcianami mieści takie narzędzia, jak Szyk, Klon, operacje logiczne Boole czy Symetria. Kolejna grupa narzędzi zbiera elementy niezbędne przy tworzeniu sceny, takie jak: Światło, Kamera, Podstawa lub Niebo. Ikona z wygiętym prostopa­ dłościanem rozwija zestaw modyfikatorów (np. Skręcanie, Zginanie, Zawijanie, ale także Rozpuszczanie i Eksplozja). Ostatnia grupa to emiter cząstek i narzędzia na nie oddziałujące, na przykład Grawitacja, Wiatr i inne. Rysunek 1. 9. Grupa ikon tworzenia różnego typu obiektów

Ikony pokazane na rysunku 1.1O służą ułatwieniu i po z waniu pracy w pro­ gramie Cinema 4D. Pierwsza z nich to Filtr wyboru a dytora. Narzędzie to

��

� ��1' �; �

pozwala na zablokowanie grup obiektów prze � k@j w oknie widokowym. Folecenie to jest użyteczne w przypadku scen iczbą obiektów, w których łatwo o przypadkowe, błędne wskazanie. � w podopcji Wybierz narzę­ dzie można zadać selekcję obiektów �� go typu, na przykład wszystkich świateł w scenie, wszystkich brył alb � �kich cech (zakładek) przypisanych do obiektów.

O\.....)

� Ikona Filtr wyboru dla edytora oraz filtra ob �Y wyświetlanych w oknach widokowyc:..._ \ 0

Rysunek 1.10.

,

,

i}_ll:.;""lJ:t �

Druga z ikon to F ry związany jest z wyborem elementów wyświetlanych w oknach wido h. Można tu określić, które grupy obiektów mają być wy­ świetlane, a kti!\.e mają zostać ukryte. Mogą to być: źródła światła, deformery, splajny bąd �a, linia horyzontu albo oś obiektów. Ostatnia ikona otwiera okno Przeglądarka (rysunek

1. 1 1).

Rysunek 1.11. Ikona Otwórz zawartość przeglądarki

Przeglądarka

Przeglądarka jest bardzo funkcjonalnym instrumentem (rysunek 1.12). Umoż­ liwia przeglądanie gotowych modeli i scen, a także obrazów, próbek materiałów oraz pędzli. Jej struktura jest skonstruowana hierarchicznie. Zapisane elementy wyświetlane są w formie ikon, które można oglądać w dowolnym powiększeniu przed podjęciem decyzji o ewentualnym załadowaniu modelu czy materiału.

Cinema 4V

22

l

%

"

l

Plik

•

•

•

•

Edycja

Widok

GO

Idź do

•ICJ M!'>XON

�

0

BODYPAINT30

... D CINEMA4D

�

..,.. O AddDns O aga � O Backgrounds � O Expressions O Faded Floors O Light S etups l S tages l C � O Materials O Misc O S tage and Presentation C O urnans 0 MOCCA

o

Nazwa: Humans

Rysunek 1.12. Przeglądarka z wyświetloną

�

r ością katalogu Humans

�b\i elementu powoduje jego załadowanie do sceny. ��nie dowolnego elementu (obiektu, grupy obiektów czy

Dwukrotne kliknięci Z drugiej strony, P.

rzestrzeń przeglądarki powoduje jego automatyczne zapipróbki materia ęp do niego z poziomu innych prac. W prosty sposób można sanie i łat sortować zapisane materiały, tworzyć katalogi i przeciągać lub kopiować elementy. Przeglądarka pozwala również na wyszukiwanie obiektów, kierując się ich nazwą, datą ich stworzenia lub typem. Jest też możliwość wyświetlenia kilku okien prze­ glądarki naraz.

1.4. Paleta narzędziowa z lewej

strony ekranu

1.13) rozpoczyna ikona, której wskazanie wyświetla listę predefiniowanych układów ekranu (rysunek 1.14). Oma­ Paski ikon narzędzi po lewej stronie ekranu (rysunek

wiany aktualnie układ palet i okien jest układem domyślnym, ale nie jedynym. Program oferuje również inne, przygotowane z myślą o realizowaniu różnego typu zadań. W trakcie pracy na przykład nad animacją warto przełączyć się na układ

Rozdział 1. • Układ ekranu. podstawowe narzędzia

23

Rysunek 1.13. Ikony menu narzędziowego z lewej strony ekranu

Rysunek 1.14. Ikona predefiniowanych układów ekranu

Animation, bo wówczas narzędzia niezbędne do animowania (takie jak Linia czasu) są łatwiej dostępne. Podobnie jest z układem Modeling, w którym (kosztem

menadżera materiałów) powiększona jest przestrzeń okna widokowego oraz dodany jest pasek narzędzi edycji struktury. Wszystkie narzędzia programu są

�

oczywiście dostępne niezależnie od wybranego układu. Jest także możliwość kom­ ponowania i zapisywania własnych układów ekranu. Kolejne narzędzie (rysunek

1.15) zmienia obiekty param C). Przykładowo ws ':i c

ne w obiekty edyto­

tz o sceny sześcian jest obiektem parametrycznym. Oznacza to, że zmi � ��e o parametry, możemy określić, jakie mają być jego wymiary, ile ma � )!odziałów oraz jaki promień mają mieć jego zaokrąglenia. W momenci �Mania ikony i zamiany obiektu w obiekt edytowalny nieodwracalnie tr� �ożliwość. Zyskujemy za to szansę walne (skrót klawiaturowy

modelowania obiektu za pomocą edy

&

O

Rysunek 1.15.

�

Ikona zmiany obiektu

rzchołków, krawędzi i ścianek bryły.

Qtl t�.

0V �śl�, które elementy obiektu mają być wybierane i mody­ �Kolejno są to: Model, Oś obiektu, Punkty, Krawędzie fikowane (rysunei'\�

na edytowalny

Grupa kolejnych ikon

i Wieloboki. Bar� totne jest rozróżnienie dwóch pierwszych narzędzi. Mając

aktywne dow� z nich, możemy wybrać na przykład bryłę obrotową. Przesu­

�czonym trybie Model, przesuniemy cały obiekt, ale już przesu­

wając ją prz

wając ją w trybie Oś obiektu, zmienimy położenie jej środka obrotu, czyli zamiast przesuwać obiekt, wpłyniemy na kształt bryły obrotowej. Podobnie jest w przy­ padku odbicia lustrzanego (Obiekty/Modelowanie/Symetria), w którym oś określa umiejscowienie " lustra". Rysunek 1.16. Ikony Model, Oś obiektu, wyboru określonych elementów obiektów edytowalnych: Punkty, Krawędzie, Wieloboki oraz ikona trybów wyboru

Kolejne ikony pozwalają na przejście do trybu Punkty, Krawędzie i Wieloboki. Ostatnia z nich określa sposób działania narzędzi wyboru jako: Tryb domyślny, Tryb automatyczny lub Tryb precyzyjny. Te rozróżnienia przydadzą się dopiero

w trakcie modelowania na poziomie struktury obiektu. Przykładowo Tryb

24

Cinema 4V precyzyjny pozwala na wybór punktów, krawędzi i wieloboków niezależnie od

tego, która z powyższych ikon jest w danym momencie aktywna. Elementy wybie­ ra się wówczas, najeżdżając na nie kursorem i wskazując je. W trybie tym ope­ rować można tylko wskaźnikiem, bo nie działają wówczas pozostałe narzędzia zaznaczania, takie jak prostokątne, wieloboczne i pętla. Dwie pierwsze ikony wywołują narzędzia Tekstura i Oś tekstury (rysunek 1. 17), służące do pozycjonowania materiałów na obiekcie. Istnieje możliwość wyświe­ tlenia siatki mapowania, przesunięcia jej, obrócenia i przeskalowania. Te same polecenia działają na oś tekstury.

Rysunek 1.17. Ikony Tekstura i Oś tekstury oraz ikona operowania obiektem (przydatna podczas tworzenia animacji)

�

Narzędzie Obiekt jest bardzo podobne do znajdując powyżej narzędzia Model. Także pozwala na selekcję obiektów oraz �ch �sformacje. Generalna . zasada mówi jednak, że podczas modelowania wykorzystywać tylko opi­ sane wcześniej narzędzie Model, a podczas� ania tylko narzędzie Obiekt. Wynika to z faktu, że podczas korzystan · a � dzia Obiekt w trakcie skalowania nie jest zmieniana geometria obiektu, osie, co może wpływać na podcze­ pione pod niego dzieci i być przyczy u późniejszych przekłamań.

� �

�

1. s.

� o

Paleta Menadż�iektów •

ów domyślnie zajmuje prawą górną część okna proPaleta menadże t to centrum zarządzania elementami sceny. Dowiemy gramu (rysu e się z niego, j · obiekty znajdują się w scenie oraz jakie mają one cechy. Istotna jest umiejętno odczytania tych informacji.

i

Rysunek 1.18.

IIIIII

Paleta Obiekty

Widok

Obiekty • • • • •

0 co 0 O O O

stopa_L

@

ucho_P ucho_P

staw_barkowy_L noga_L noga_R ramie_L

•

G�

•

G� G� G� G� G� G�

@

G� G�

Zakładki

Zakładki

<\.O o !;l

Rozdział 1. ‹ Układ ekranu, podstawowe narzędzia

25

Rysunek 1.19 przedstawia pasek przykładowego obiektu z podczepionym pod niego dzieckiem. Obiekt podczepiony pod rodzica jest przesunięty względem niego lekko w prawo i jest z nim połączony złamaną linią. Warto zauważyć, że nazwy obiektów mogą być zmieniane. Jest to ważne, gdyż nadawanie obiektom charakterystycznych nazw znacznie ułatwia pracę. Rysunek 1.19.

Pasek obiektu i jego dziecka na palecie Menadżer obiektów

Duża kropka pozwala przypisać obiekt do warstwy. Opis korzystania z warstw znajduje się w dalszej części książki, w podrozdziale 15.2. Dwie kropki — górna i dolna — pozwalają na sterowanie wyświetlaniem obiektu. Górna kropka jest odpowiedzialna za wyświetlanie obiektu w oknach widokowych, a dolna — w renderingu. Obecne ustawienie, czyli dwie szare kropki, oznacza, że obiekty są widoczne w obu miejscach. Czerwone kropki oznaczałyby całkowite wyłączenie widoczności, zaś zielone — wykluczenie obiektu z działania widoczności rodzica. Haczyk pozwala na włączenie lub wyłączenie działania funkcji lub wyświetlania obiektu. Informacje zawarte w ostatniej kolumnie to cechy przypisane obiektom. Znajdują się tu kolejno: zakładka Kompozyt, zakładka Wyrównywanie do Splajnu, zakładka Phong odpowiedzialna za wygładzanie oraz informacja o sposobie nakładania tekstury (UVW). Następnie pojawiają się: ikona materiału przypisanego do obiektu jako pierwszy, trójkąt zapamiętanej selekcji i ikona materiału przypisanego jako drugi. Informacje o cechach obiektów określanych za pomocą tych zakładek pojawiają się w całej książce; są także zebrane w zestawieniu, które znajduje się w rozdziale 52., „Zestawienie zakładek programu Cinema 4D i opis ich funkcjonowania”.

1.6. Paleta Atrybuty Pod menadżerem obiektów znajduje się paleta atrybutów (rysunek 1.20). Możemy z niej uzyskać szczegółowe informacje na temat obiektów. Nastaw się na to, że w tym miejscu wyświetlane będą bardzo różne informacje, będzie ich bardzo dużo

26

Cinema 4D

Rysunek 1.20.

Paleta Atrybuty, zakładka Obiekt z parametrami sześcianu

i często będziesz musiał przeszukiwać wiele zakładek, by dotrzeć do wiadomości, których szukasz. Przykładowo jeśli zaznaczona będzie parametryczna bryła, w oknie Atrybuty znajdzie się zakładka o podstawowych informacjach na temat tego obiektu (takich, jak jego nazwa i przynależność do warstwy), zakładka o jego współrzędnych (pozycji, skali, obrotu), zakładka z informacjami o jego parametrach (wymiarach, liczbie podziałów, ewentualnych zaokrągleniach i plastrach itp.), a także zakładka dotycząca wygładzania obiektu. Jeśli wybrana będzie ikona materiału przypisanego do obiektu, na palecie Atrybuty znajdzie się szereg informacji na temat sposobu przypisania materiału do tego obiektu, takich jak rodzaj projekcji, liczba powtórzeń wzoru itp. Podczas definiowania materiału w oknie Atrybuty wyświetlane są jego cechy. Danych tych może być bardzo dużo. Informacje na temat materiału mogą być rozłożone aż na czternastu zakładkach, a dane dotyczące światła na dziesięciu. Każda z palet, niezależnie, czy są to Materiały, Obiekty, czy Atrybuty, posiada swoje osobne menu. Rozbudowane menu mieści się również w górze okna programu. Znajdują się tam polecenia, które są dostępne także za pomocą opisanych wcześniej ikon, oraz wiele innych przydatnych narzędzi. Dla czytelności (i ułatwienia poznawania programu Cinema 4D początkującym użytkownikom) zostały one omówione w dalszej części książki.

Rozdział 2. Bryły Grupa ikon (rysunek 2.1) brył zawiera podstawowe obiekty, takie jak: sześcian, sfera, stożek, walec, ostrosłup, kapsuła, zbiornik, torus i rura. Mieszczą się tu także płaszczyzny: wielobok, płaszczyzna z dowolną liczbą segmentów na szerokości i wysokości oraz dysk. W ostatnim rzędzie znajdują się też: teren, schematyczna postać i relief. Rysunek 2.1.

Grupa ikon podstawowych brył

Wskazanie ikony powoduje wstawienie bryły do sceny. Domyślnie obiekt pojawia się w środku układu współrzędnych i ma wymiary około 200×200×200 jednostek. Do kontrolowania rozmiarów obiektów służy zakładka Obiekt w oknie Atrybuty (rysunek 2.2). W przypadku sześcianu ustawić możemy następujące parametry: wielkość sześcianu wzdłuż osi X, Y i Z, liczbę segmentów w kierunku każdej z osi, przełącznik umożliwiający zaokrąglenie, wartość promienia zaokrąglenia, a także liczbę podziałów zaokrąglenia.

2.1. Znaczniki Podstawowe parametry obiektów parametrycznych można zmieniać również dynamicznie — poprzez przeciąganie znaczników wyświetlanych w oknach widokowych (rysunek 2.3).

28

Cinema 4D

Rysunek 2.2.

Atrybuty obiektu sześcian w zakładce Obiekt

Rysunek 2.3.

Znaczniki szerokości, wysokości i zaokrąglenia

By znaczniki zostały wyświetlone, aktywnym narzędziem musi być narzędzie Model , pozwalające na manipulowanie całym obiektem. Modyfikacja obiektu za pomocą parametrów w oknie atrybutów i poprzez przeciąganie znaczników jest możliwa tylko do czasu zmiany obiektu w obiekt edytowalny.

2.2. Pochodne brył i ich opcje Na podstawie podstawowych kształtów można stworzyć cały szereg pochodnych geometrii (rysunek 2.4). Na przykład obiekt sześcianu posłuży zarówno do stworzenia prostopadłościanu, jak i sześcianu z zaokrąglonymi krawędziami (zakładka Obiekt). Narzędzie Sfera pozwala na stworzenie zarówno sfery, połówki sfery, jak i dwudziestościanu. Za pomocą narzędzi zamieszczonych na zakładkach stożka (rysunek 2.5) możliwe jest także stworzenie ostrosłupa o dowolnym wielokącie mieszczącym się w podstawie, a po zaokrągleniu górnej i dolnej krawędzi na zakładce Zakończenia — także kształtu kropli. Opcja pozwalająca na zaokrąglenie zakończeń dostępna jest także dla walca i rury. Dodatkową możliwością jest

Rozdział 2. ‹ Bryły

29

Rysunek 2.4. Różne warianty podstawowych brył Rysunek 2.5.

Zakładki, na których ustalane są parametry stożka: Obiekt, Zakończenia, Plaster

tworzenie wycinków obiektów, które definiowane są na zakładce Plaster. Z walca uzyskamy wówczas „kawałek tortu”. Polecenie Plaster jest dostępne także dla rury, ostrosłupa, dysku, kapsuły i zbiornika. Modyfikować kształt podstawowych brył można również, zmieniając liczbę segmentów. Po zmniejszeniu liczby podziałów w zakończeniu kapsuły uzyskamy walec ze stożkami na obu końcach, a po zmniejszeniu liczby segmentów rury do czterech — pierścień o przekroju kwadratu. Inne parametry dotyczą terenu i reliefu. Narzędzie Teren pozwala na stworzenie pofałdowanej płaszczyzny o różnych stopniach nierówności oraz o różnym kształcie. W obiekcie tym edytować można także poziom morza oraz proporcje wzniesień do przestrzeni poniżej poziomu morza. Teren może być tworzony także na powierzchni sferycznej. W przypadku narzędzia Relief podstawą do tworzenia obiektu jest grafika, którą wczytuje się w polu Tekstura. Szarości bitmapy tłoczone są wówczas proporcjonalnie do ich natężenia — aż do wartości ustalonej w polu Wielkość. Podobnie jak w przypadku polecenia Teren, relief także może być tworzony na powierzchni sferycznej, tak jak jest to pokazane na rysunku 2.4.

30

Cinema 4D

Rozdział 3. Drewniany pajac — podstawowe bryły Ćwiczenie polega na stworzeniu postaci pajaca za pomocą prostych brył i ich pochodnych. Zadanie ilustruje załączony przykładowy model, obok którego wymienione są bryły, z jakich został złożony (rysunek 3.1). Podczas tworzenia modelu szukaj proporcji brył!

3.1. Głowa — sfera Tworzenie pajaca zaczniemy od jego głowy. Rozwiń grupę brył i wybierz ikonę sfery . Kula pojawi się w środku układu współrzędnych. W oknie perspektywy zwróć uwagę, że siatka konstrukcyjna, którą przyjmujemy za podłogę, przecina ją w połowie. Jednak zanim podniesiemy sferę, trzeba zmniejszyć skalę wyświetlania w oknach widokowych. Przejdź do okna widokowego pokazującego scenę z prawej strony (F3) lub od frontu (F4) i, przeciągając kursorem w lewo z przytrzymanym klawiszem 2, zmniejsz skalę wyświetlania w tym oknie. Narzędziem do przesuwania , chwytając za strzałkę osi Y (zielona strzałka), podnieś głowę na odpowiednią wysokość. Po ustaleniu jej na właściwej wysokości w oknie Obiekty, mieszczącym się po prawej stronie ekranu, dwukrotnie kliknij nazwę sfery i zamiast niej wpisz głowa. Powróć do wyświetlania wszystkich okien widokowych (F5). Przeciągając kursorem w kolejnych oknach widokowych z przytrzymanym klawiszem 2, dopasowuj skalę wyświetlania w każdym z nich. Przesuwaj widok, przeciągając kursorem z przytrzymanym klawiszem 1, i obracaj go w oknie perspektywy z przytrzymanym klawiszem 3.

32

Cinema 4D

Rysunek 3.1.

Drewniany pajac z listą wykorzystanych brył

3.2. Oko — rura, zaokrąglenie Wybierz ikonę rury , która będzie okiem pajaca. Analogicznie, ciągnąc za zieloną strzałkę narzędziem do przesuwania , przemieść bryłę na wysokość głowy. Narzędziem do skalowania proporcjonalnie zmniejsz oko. Za pomocą narzędzi do przesuwania i obrotu , przeciągając za wyświetlane osie i obręcze, dopasowuj położenie obiektu do głowy. Cały czas kontroluj efekt w pozostałych oknach widokowych. Pamiętaj, że bazowanie tylko na widoku perspektywy jest złudne! Zmień nazwę rury na oko. W oknie Atrybuty (po prawej stronie, pod listą obiektów) na zakładce Obiekt zaznacz opcję Zaokrąglenie (rysunek 3.2).

Rozdział 3. ‹ Drewniany pajac — podstawowe bryły

33

Rysunek 3.2.

Ustawienia rury na zakładce Obiekt, opcja Zaokrąglenie

3.3. Obiekt Symetria Gotowy obiekt można skopiować i wkleić za pomocą skrótów Ctrl+C i Ctrl+V. Można także skopiować go przez przeciągnięcie jego nazwy w oknie Obiekty z przytrzymanym klawiszem Ctrl. W obecnej sytuacji, gdy chcemy, by drugie oko umieszczone było symetrycznie, zdecydujemy się na odbicie lustrzane. Dlatego z grupy narzędzi zawierającej między innymi Szyk wybierz ikonę Symetria (rysunek 3.3). Rysunek 3.3.

Ikona Symetria i widok struktury podczepiania dziecka pod rodzica w oknie Obiekty

W oknie obiektów wybierz nazwę oko, a następnie przenieś i upuść ją na nazwę obiektu Symetria. Nazwa podczepionego obiektu jest teraz lekko przesunięta w prawo względem swojego rodzica — obiektu Symetria. W oknach widokowych skontroluj poprawność stworzonego odbicia. Jeśli odbite oko nie znajduje się we właściwym miejscu, w opcjach obiektu Symetria zmień wartość w polu Płaszczyzna odbicia na odpowiednią (XY, ZY, XZ). Narzędzie Symetria zawsze tworzy odbicia względem płaszczyzn przechodzących przez środek układu współrzędnych. Jeśli głowa Twojego pajaca jest przesunięta i w związku z tym „lustro” powinno znajdować się w innym miejscu, przejdź do trybu i przesuń je w pożądane miejsce. Oś obiektu

34

Cinema 4D

3.4. Kapelusz, nos — stożek ze ściętym czubkiem, zaokrąglenie W celu stworzenia kapelusza wstaw do sceny stożek miejsce.

i przesuń go we właściwe

W oknie atrybutów na zakładce Obiekt zwiększ Promień górny. Dopiero później na zakładce Zakończenia włącz opcję Zakończenia i Zaokrąglenie segmentów w polu Góra (rysunek 3.4). Rysunek 3.4.

Ustawienia stożka na zakładkach Obiekt i Zakończenia

Przeciągając znaczniki w oknach widokowych, dopasuj proporcje stożka (rysunek 3.5). Pamiętaj, że aby mieć do nich dostęp, musisz pozostawać w trybie Model . Analogicznie stwórz stożek nosa. Rysunek 3.5.

Stożek nosa z wyświetlonymi znacznikami

Rozdział 3. ‹ Drewniany pajac — podstawowe bryły

35

3.5. Uszy — torus, opcja plastra Do stworzenia obiektu ucha wykorzystaj narzędzie torusa suń obiekt i dopasuj jego położenie.

. Analogicznie prze-

W trakcie transformacji ciągnij za wyświetlane osie transformacji oraz obręcze, które pozwolą na większą kontrolę nad transformacjami. Pamiętaj, że do przełączania się między narzędziami Przesuń, Obróć i Skaluj wykorzystać możesz także klawisze E, T, R. Koniecznie kontroluj efekt we wszystkich czterech oknach widokowych!

Przejdź do zakładki Plaster i włącz polecenie Krojenie na plastry (rysunek 3.6). Ustal wartości kąta wycinka. Ciągnąc za znaczniki w oknie widokowym, dopasuj wielkości jego promieni. Rysunek 3.6.

Ustawienia torusa na zakładkach Obiekt oraz Plaster

3.6. Grupowanie obiektów, odbicie symetryczne grupy obiektów Stwórz pozostałe bryły drewnianego pajaca. W trakcie pracy pamiętaj o następujących zasadach: ♦ Podczas wykonywania transformacji, takich jak przesuwanie, obracanie czy skalowanie, przytrzymuj klawisz Shift, jeśli chcesz, by zmiany dokonywane były o skokową wartość (np. jeśli obiekt ma zostać obrócony o całkowitą wartość kąta, przykładowo wielokrotność 5 stopni). ♦ Kopiuj elementy, przeciągając ich nazwy na liście obiektów z przytrzymanym klawiszem Ctrl.

36

Cinema 4D

♦ Obiekty możesz także odbijać za pomocą polecenia Symetria . Pamiętaj jednak, że narzędzie to działa tylko na jeden obiekt — na ten, który jest bezpośrednio pod nie podczepiony. Jeśli chcesz stworzyć odbicie większej liczby elementów, musisz je najpierw zgrupować. W tym celu wybierz je i naciśnij Alt+G (z menu okna Menadżer obiektów: Obiekty/Grupuj obiekty). Dopiero wtedy możesz podczepić je pod obiekt Symetria. Po skończeniu pracy zgrupuj wszystkie części pajaca oraz zapisz plik.

3.7. Pozostałe ćwiczenia Spróbuj wymodelować inne postacie (rysunek 3.7). Nadawaj czytelne nazwy poszczególnym bryłom modelu. Pamiętaj o szukaniu proporcji brył!

Rysunek 3.7. Przykładowe postacie stworzone na podstawie podstawowych brył. Autorzy: Agata Rdesińska, Dawid Drężek, Ewa Kosiec

Rozdział 4. Elementy sceny Grupa narzędzi do tworzenia sceny (rysunek 4.1) zawiera kilka rodzajów świateł. Rysunek 4.1.

Grupa elementów sceny

Pierwsze z nich to Światło typu omni (rysunki 4.2 i 4.3). Jego działanie można przyrównać do żarówki, która świeci równomiernie w każdym z kierunków. Rysunek 4.2.

Ikona Światło typu omni Rysunek 4.3.

Sposób świecenia światła typu omni, włączona opcja widoczności światła

38

Cinema 4D

Drugi typ to Światło punktowe (rysunki 4.4 i 4.5), które wykorzystywane jest, gdy światło ma świecić w określonym kierunku. Opcja ta działa jak reflektor rzucający snop światła. Rysunek 4.4.

Ikona Światło punktowe Rysunek 4.5.

Sposób świecenia światła punktowego i kierunkowego, włączona opcja widoczności światła

Kolejna opcja to Światło równoległe (rysunek 4.6). Nie rozchodzi się ono promieniście, ale równolegle do kierunku świecenia. W naturze każde źródło światła świeci promieniście, jeśli jednak mieści się odpowiednio daleko, to efekt ten jest minimalny. Światło równoległe dobrze nadaje się do symulowania słońca. Jego zaletą jest to, że może być usytuowane w bliskiej odległości od elementów sceny (niepotrzebnie jej nie powiększając), a sprawia wrażenie świecącego z oddali, bo nie rzuca promienistych cieni. Rysunek 4.6.

Ikona Światło równoległe

W przypadku opcji Światło powierzchniowe (rysunki 4.7 i 4.8) nie mamy do czynienia ze świecącym punktem, ale z całą świecącą powierzchnią, która może przybierać różne kształty. Przydaje się to na przykład do symulowania otworów, przez które światło wpada do pomieszczeń, albo źródeł światła, na przykład różnego kształtu żarówek. Rysunek 4.7.

Ikona Światło powierzchniowe

Światło kierunkowe (rysunek 4.9) świeci identycznie jak reflektor światła punktowego. Jedyna różnica wynika z faktu, że oprócz obiektu światła zawiera również obiekt Cel. Jest to punkt (niewidoczny w renderingu) określający stronę, w którą skierowany jest reflektor. Różnica między tymi dwoma światłami sprowadza się

Rozdział 4. ‹ Elementy sceny

39

Rysunek 4.8.

Scena oświetlona światłem powierzchniowym, z przypisanym cieniem tego samego typu (powierzchniowym) oraz z załączoną widocznością świecącej powierzchni

do różnego sposobu ustawiania kierunku ich świecenia. W celu zmiany kierunku snopu światła punktowego trzeba obrócić źródło światła, zaś przy świetle kierunkowym wystarczy przesunąć punkt jego celu (rysunek 4.10). Rysunek 4.9.

Ikona Światło kierunkowe Rysunek 4.10.

Schemat wyświetlania światła kierunkowego: źródło światła, snop światła i obiekt jego celu, zakładka Cel przypisana do obiektu światła

Nazwa opcji Światło słoneczne (rysunki 4.11 i 4.12) nie wymaga tłumaczenia. Jest to światło nieskończone, z zakładką Słońce, która wymaga podania bardzo szczegółowych danych, między innymi szerokości i długości geograficznej oraz konkretnej daty wraz z godziną. Wykorzystywane jest do tworzenia wizualizacji architektonicznych. Rysunek 4.11.

Ikona Światło słoneczne

Warto pamiętać, że jeśli w scenie nie ma żadnego źródła światła, aktywne jest automatyczne światło programu. Zostanie ono również aktywowane, jeśli w ustawieniach światła Słońce podasz godziny nocne.

40

Cinema 4D

Rysunek 4.12.

Słońce i zakładka ustawień słońca

Światła są kontrolowane przez szereg parametrów dotyczących takich elementów, jak kolorystyka światła, światło widoczne, cienie itd., które są zebrane na dziesięciu zakładkach. Szczegółowe informacje na ich temat znajdują się w rozdziale 40., „Zestawienie parametrów świateł”.

Kamera i Kamera-cel (rysunek 4.13) to dwa rodzaje kamer. Różnica między nimi polega na sposobie operowania obiektem. Podobnie jak w przypadku światła kierunkowego, do kamery-cel dołączony jest punkt określający stronę, w którą jest ona skierowana. Kamery przydadzą nam się między innymi do tworzenia renderingu z głębią ostrości oraz do animacji polegającej na spacerze po scenie. Rysunek 4.13.

Ikony Kamera i Kamera-cel

Niebo i Drugi plan (rysunek 4.14) to elementy, za pomocą których będziemy sterować wyglądem tła sceny. Pierwszy jest ogromną sferą, drugi płaszczyzną. Niezależnie od tego, jak duża jest scena, obiekty te zawsze pozostaną w jej tle. Jeśli rendering będzie polegał na wklejeniu tworzonego obiektu w zdjęcie, jako tło wykorzystamy Drugi plan. Obu obiektom można przypisać materiał. Rysunek 4.14.

Ikony Niebo i Drugi plan

Podłoga (rysunek 4.15) wyświetlana jest jako niewielka kwadratowa powierzchnia w środku układu współrzędnych. Tak naprawdę ciągnie się jednak aż po linię horyzontu, co uwidoczni się dopiero w renderingu. Rysunek 4.15.

Ikona Podłoga

Rozdział 4. ‹ Elementy sceny

41

Obiekt Pierwszy plan (rysunek 4.16) pozwala na zagospodarowanie przestrzeni mieszczącej się przed sceną. Niezależnie od miejsca, z którego będziemy patrzeć, obiekt ten zawsze będzie znajdował się przed sceną i ją przesłaniał. Funkcja Pierwszy plan wymaga zastosowania materiału, którego pewne fragmenty są „dziurawe”. Przykładowa scena z wykorzystaniem tej opcji to zaglądanie przez dziurkę od klucza albo oczka kraty. Może też służyć do wstawiania podpisu lub znaku logo na każdy z renderingów. Rysunek 4.16.

Ikona Pierwszy plan

Narzędzie Otoczenie (rysunki 4.17 i 4.18) pozwala na określenie warunków otoczenia sceny. Jednym z elementów jest ustalenie kolorystyki wokół niej, która w naturalny sposób wpływa na obiekty. Drugim jest możliwość zastosowania mgły. Dzięki niej osłabiona zostanie ostra linia horyzontu rysująca się na renderingach. Rysunek 4.17.

Ikona Otoczenie

Rysunek 4.18. Widoczna linia horyzontu i złagodzona za pomocą ustawień obiektu Otoczenie — z włączoną opcją wpływania na tło

Narzędzie Wybór (rysunek 4.19) pozwala na zapisanie wyselekcjonowanych obiektów poprzez przeciągnięcie ich na listę jego atrybutów. Nie jest to grupowanie i nie niszczy dotychczasowej hierarchii obiektów. Pozwala za to na ich szybką selekcję przez naciśnięcie przycisku Przywróć zestaw wyboru. Opcja ta przydaje się przykładowo wtedy, gdy chcemy mieć możliwość szybkiego wyboru, na przykład okuć z różnych grup mebli. Polecenie to ma też zastosowanie w animacji, gdy chcemy wszystkim obiektom z zestawu przypisać klatkę kluczową. Rysunek 4.19.

Ikona Wybór

42

Cinema 4D

Scena (rysunek 4.20) to również zaawansowane narzędzie przydatne w tworzeniu animacji. Za jej pomocą w czasie trwania filmu można podmieniać kamery, z których patrzymy na scenę, nieba, pierwsze i drugie plany oraz otoczenia. Rysunek 4.20.

Ikona Scena

Rozdział 5. Tworzenie sceny i rendering Ćwiczenie polega na stworzeniu sceny z wymodelowanym wcześniej pajacem, z użyciem elementów takich, jak: Podłoga, Niebo, Światło oraz Kamera (rysunek 5.1). Zawiera ono wstępne wiadomości z zakresu tworzenia materiałów i ustawień renderingu. Kończy się renderingiem kilku ujęć sceny. Rysunek 5.1.

Rendering sceny z pajacem. Projekt: Jakub Wiśniewski

5.1. Podłoga, Niebo Do aranżacji sceny wykorzystać można elementy zbudowane z podstawowych brył, takich jak sześciany, sfery, teren i inne. Jeśli nie chcesz budować skomplikowanej sceny, wstaw do niej chociaż elementy Niebo i Podłoga . Niebo to

44

Cinema 4D

sfera otaczająca całą scenę, której można przypisać materiał. Podłoga wyświetlana jest jako niewielka kwadratowa płaszczyzna. W rzeczywistości jednak ciągnie się aż po horyzont, co będzie widoczne dopiero w renderingu. Jej również można przypisać materiał.

5.2. Tworzenie nowych materiałów, kanał Kolor i Połysk W oknie materiałów, na dole ekranu, wybierz Plik/Nowy materiał. Możesz też wskazać pustą przestrzeń tego okna i wcisnąć na klawiaturze kombinację klawiszy Ctrl+N. W oknie menadżera pojawi się kulka nowego, podstawowego materiału (typu Basic). Dwukrotnie wskaż nazwę materiału i zmień ją. Przyjrzyj się cechom materiału wyświetlonym w oknie Atrybuty (rysunek 5.2). Chociaż na jego wygląd wpływają setki parametrów rozmieszczonych na kilkunastu zakładkach, domyślnie dostęp mamy tylko do pięciu z nich. Na zakładce Kolor zdecyduj o kolorze obiektu. W celu jego przyciemnienia bądź rozjaśnienia skorzystaj z suwaka Intensywność. Na zakładce Połysk wybierz typ materiału, na przykład plastik lub metal, oraz zdecyduj, jaka ma być szerokość i wysokość połysku. Rysunek 5.2.

Atrybuty materiału: zakładki Kolor i Połysk

Rozdział 5. ‹ Tworzenie sceny i rendering

45

Po zakończeniu tworzenia materiału przypisz go wybranym elementom. Możesz to zrobić przez przeciągnięcie jego kulki i upuszczenie na obiekt w przestrzeni okna widokowego albo na nazwę tego obiektu na liście menadżera. Analogicznie stwórz kilka innych materiałów, zmień im nazwy, kolorystykę i połysk (rysunek 5.3). Pamiętaj, że materiały również mogą być kopiowane. W tym celu przenoś je w obrębie menadżera z przytrzymanym klawiszem Ctrl. Próbki gotowych materiałów upuszczaj na elementach modelu. Materiał nieba przypisz, przeciągając próbkę na nazwę nieba znajdującą się na liście obiektów. Na koniec skoryguj wygląd wszystkich materiałów, by razem tworzyły spójną kolorystycznie kompozycję. Rysunek 5.3.

Próbki materiałów

5.3. Wykorzystanie bitmap w tworzeniu materiałów W kanale Kolor oprócz wyboru kolorystyki można także dodać teksturę. Będzie ona pełniła funkcję jakby „papieru pakowego”, którym bryła zostanie owinięta. Wskaż pusty przycisk przy haśle Tekstura i wczytaj dowolne zdjęcie (rysunek 5.4). Rysunek 5.4.

Opcja tekstury w kanale Kolor

46

Cinema 4D

Zwróć uwagę na parametr Sposób miksowania, pozwalający na łączenie bitmapy z wybranym wcześniej kolorem. Dostępne opcje to: Normalnie, Dodawanie, Odejmowanie albo Nakładanie na kolor. Dodatkowo można sterować wartością Siła miksowania, pozwalającą na osłabienie działania bitmapy. Zwróć uwagę także na wartość suwaka Intensywność. Istnieje możliwość ustalenia wartości większej niż 100%! Można ją wpisać bezpośrednio z klawiatury albo określić przez przeciąganie mieszczących się obok strzałek. Po kliknięciu paska z nazwą bitmapy wyświetlona zostanie paleta z jej opcjami. By powrócić do głównego okna materiałów, wskaż strzałkę skierowaną do góry, która znajduje się w prawym górnym narożniku okna. Na wygląd materiałów wpływa szereg parametrów. Po szczegółowe informacje na ich temat zajrzyj do rozdziału 44., „Zestawienie kanałów materiału typu Basic”. Zaś w kolejnym rozdziale — 45., „Materiały, naklejka z logo — przypisywanie materiałów” — znajdziesz ćwiczenie pokazujące, jak skorzystać z tych wiadomości w praktyce.

5.4. Korzystanie z biblioteki gotowych materiałów Z menu Plik okna materiałów mamy dostęp do tworzenia nowych materiałów (Nowy materiał), możemy skorzystać z shaderów (Shader) albo wczytać materiały (Wczytaj materiały), które zostały wykorzystane we wcześniejszych pracach (przez wybranie plików z tymi pracami). Do programu jest także dołączona biblioteka gotowych materiałów (rysunek 5.5). Z jej zawartością najlepiej zapoznać się za (menu górne: Okno/ pomocą opcji Przeglądarka. Włącz ją, naciskając przycisk Przeglądarka). W hierarchicznej strukturze po lewej stronie okna odszukaj folder Basic (przykładowa lokalizacja folderu: USTAWIENIA DOMYŚLNE/MAXON/CINEMA 4D/Add Ons/Materials/Basic). Przeglądnij zawarte tu materiały i, dwukrotnie klikając wybrane próbki, załaduj je do swojej sceny. Przyjrzyj się strukturze nowych materiałów, poeksperymentuj z ich ustawieniami, a następnie wykorzystaj je w swojej pracy.

Rozdział 5. ‹ Tworzenie sceny i rendering

47

Rysunek 5.5.

Przeglądarka z wyświetloną grupą przykładowych materiałów typu Basic

5.5. Kamera tworzona na podstawie widoku perspektywicznego Przesuwając widok, przybliżając go i obracając (np. za pomocą klawiszy 1, 2, 3), ustaw widok w oknie Perspektywa. By tworzona kamera przejęła te ustawienia, upewnij się, że aktywny jest widok perspektywy, i wstaw do sceny obiekt Kamera . Koniecznie wybierz tę, do której nie jest dołączony obiekt Cel. Aby przejść do widoku z kamery, z menu okna perspektywy wybierz Widoki/ Kamery w scenie/Kamera. Można to zrobić także przez wskazanie znacznika przy nazwie kamery na liście obiektów (rysunek 5.6). Rysunek 5.6.

Pasek z kamerą i znacznik aktywujący jej widok w oknie perspektywy

Jeśli wstawisz kamerę, mając aktywny któryś z płaskich widoków, kamera przejmie te ustawienia. By to zmienić, w opcjach kamery zmień projekcję na Perspektywa.

48

Cinema 4D

5.6. Trójpunktowe oświetlenie, światło typu omni i światło kierunkowe Zasada trójpunktowego oświetlenia mówi, że aby dobrze oświetlić scenę, potrzebujemy trzech źródeł światła (rysunek 5.7): ♦ światła głównego — skoncentrowanego, świecącego pod kątem około 45 stopni względem osi kamera – obiekt, będącego dominantą, która uwypukli obiekt, rzuci cień i nada scenie charakter, ♦ światła ogólnego — delikatniejszego, oświetlającego obiekt zza kamery, ♦ światła tylnego — również delikatniejszego, które będzie oświetlać scenę z tyłu i trochę z dołu, odcinającego obiekt od tła, którego zadaniem będzie także symulowanie światła odbitego. Rysunek 5.7.

Przykładowy układ sceny z trójpunktowym oświetleniem

W realnym świecie wystarczy jedno źródło światła, którym jest słońce. Jego promienie odbijają się od oświetlanych powierzchni i oświetlają również te płaszczyzny, które nie są bezpośrednio wystawione na działanie promieni słońca. Opcja renderingu symulująca oświetlenie odbitymi promieniami nazywa się Globalna iluminacja, jest częścią modułu Advanced Render i zostanie opisana później.

Inną istotną informacją dla tworzenia systemu oświetlenia jest zasada mówiąca o kontraście ciepłoty świateł i cieni. W naturze, jeśli światło jest ciepłe, to cienie pozostają w chłodnych barwach. I odwrotnie: jeśli światło jest zimne, ciepłe będą powierzchnie zacienione. Warto pamiętać, że temperatura koloru światła bywa

Rozdział 5. ‹ Tworzenie sceny i rendering

49

zimna albo ciepła i zależy to od charakteru jego źródła. Trzeba też wiedzieć, że nawet drobne odejście koloru światła od bieli ma duży wpływ na kolorystykę całej sceny. Postępując według wskazówek trójpunktowego oświetlenia sceny, wstaw do niej Światło kierunkowe , które będzie pełniło rolę światła głównego, dodającego scenie dramaturgii. Zwróć uwagę, że składa się ono z dwóch elementów. Pierwszym jest Światło, a drugim Światło.Cel., którego położenie zdecyduje o kierunku świecenia reflektora. Następnie wstaw do sceny dwa światła typu omni . Pierwsze z nich będzie służyć jako wypełniające, drugie jako tylne. Nadaj im stosowne nazwy (rysunek 5.8). Rysunek 5.8.

Struktura elementów sceny w oknie Obiekt

W widokach z góry (F2) i z przodu (F4) odpowiednio poustawiaj źródła światła oraz położenie celu reflektora. W oknie Atrybuty na zakładce Ogólne ustal opcje świateł zgodne z ideą trójpunktowego oświetlenia sceny. Dla głównego źródła światła: ♦ dobierz kolor światła, ♦ ustal dużą wartość w polu Intensywność, ♦ wybierz rodzaj rzucanych cieni (Miękkie, Twarde lub Powierzchniowe), które będą właściwe dla charakteru Twojego modelu i sceny (rysunek 5.9). Przejdź na zakładkę Cień okna Atrybuty i zdecyduj o kolorze (Kolor) i intensywności (Intensywność) cienia (rysunek 5.10). Jeśli chcesz dopracować wygląd snopu światła, przejdź do zakładki Detale (rysunek 5.11): ♦ dopasuj wartość Wewnętrzny kąt snopu światła, w którym jego moc będzie największa, ♦ i Zewnętrzny kąt — do którego jego moc będzie stopniowo maleć,

50

Cinema 4D

Rysunek 5.9.

Przykładowe ustawienia światła głównego na zakładce Ogólne

Rysunek 5.10.

Przykładowe ustawienia światła głównego na zakładce Cień dla cienia powierzchniowego

Rysunek 5.11.

Przykładowe ustawienia światła głównego na zakładce Detale

♦ niżej na palecie ustawień wybierz algorytm zanikania światła (pole Zanikanie — do dyspozycji jest m.in.: Brak, Liniowy, bardziej przypominający realne światło Odwrotne do kwadratu i inne). Analogicznie do ustawień światła głównego dopasuj cechy światła wypełniającego i tylnego. Przede wszystkim wprowadź delikatną korekcję w kolorystyce (Kolor) i zmniejsz parametr Intensywność. Zauważ, że dla świateł typu omni ustawienia snopu światła (Wewnętrzny kąt i Zewnętrzny kąt) nie są aktywne, gdyż nie są one reflektorami, lecz świecą równomiernie w każdym kierunku.

Rozdział 5. ‹ Tworzenie sceny i rendering

Sprawdź efekt w renderingu wyświetlanym w oknie widokowym łujący rendering w oknie widokowym to Ctrl+R).

51

. (Skrót wywo-

Właściwe ustawienie oświetlenia wymaga czasu i wykonania wielu prób. W eksperymentowaniu pomocne będzie polecenie Region interaktywnego renderingu (Alt+R), wywoływane jako podopcja ikony środkowego klapsa. Działa ono w ten sposób, że zaznaczony fragment obrazu jest odświeżany i przeliczany na nowo po każdej zmianie wprowadzonej w ustawieniach sceny (rysunek 5.12).

Rysunek 5.12. Region interaktywnego renderingu, scena ustawiona dla modelu z biblioteki Cinema 4D

Aby wyłączyć działanie interaktywnego renderingu, wybierz ponownie tę opcję z podmenu środkowej ikony renderingu albo użyj skrótu klawiaturowego Alt+R.

5.7. Ustawienia renderingu, Antyaliasing — wygładzanie krawędzi W oknie ustawień renderingu decydujemy, co ma być renderowane oraz w jaki sposób. Wybierz okno ustawień renderingu . Na zakładce Ogólne albo Antyaliasing popraw jakość wygładzania krawędzi, wybierając opcję Najlepszy (rysunek 5.13). Obraz budowany jest w oparciu o piksele. W trakcie tworzenia renderingu wektorowe obiekty muszą zostać przeliczone na siatkę punktów obrazu. Wówczas wszystkie skośne i łukowate linie są wyświetlane w formie „schodków”. Zadaniem

52

Cinema 4D

Rysunek 5.13.

Okno ustawień renderingu, zakładka Ogólne w wersji 10. Cinemy

antyaliasingu jest ich wygładzenie przez rozjaśnianie lub przyciemnianie określonych pikseli. W efekcie uzyskany obraz jest dużo lepszej jakości. Opcje dostępne w polu Antyaliasing to: Brak, Geometria albo Pełen (Pełen i Najlepszy to dwie formy określające ten sam poziom działania narzędzia). Na zakładce Ogólne okna ustawień można także wyłączyć renderowanie cieni, odbić i przezroczystości lub zmniejszyć ich dokładność w renderingu. Funkcje te mogą okazać się użyteczne w przypadku tworzenia renderingów testowych.

5.8. Rozdzielczość obrazu Na zakładce Rozdzielczość wybierz wyższą rozdzielczość obrazu (rysunek 5.14). Rysunek 5.14.

Okno ustawień renderingu, zakładka Rozdzielczość

Rozdział 5. ‹ Tworzenie sceny i rendering

53

Poniżej można wybrać format filmu dla urządzeń, na które jest przeznaczony obraz. Do wyboru jest na przykład telewizja wysokiej rozdzielczości HDTV, która operuje formatem 16:9. Następnie można zdecydować, która klatka ma być renderowana. Do wyboru są opcje: Ręcznie, Aktualna klatka, Zakres podglądu albo Wszystkie klatki (dwie ostatnie dotyczą animacji). W kolejnych zakładkach można między innymi: ♦ włączyć zapis renderingu lub filmu z podaniem lokalizacji pliku, ♦ włączyć zapis kanału Alfa pozwalającego na wycięcie obiektów z tła, ♦ włączyć i sprecyzować ustawienia globalnej iluminacji, kaustyki i artykulacji otoczenia, które są elementami modułu Advanced Render, ♦ dodać Efekty, na przykład poświaty, rozmycia lub głębi ostrości. Okno renderingu zawiera bardzo dużą liczbę opcji, które zostaną omówione przy okazji zaawansowanych ćwiczeń. Powyżej przedstawione zostały podstawowe ustawienia.

5.9. Rendering i zapis obrazu Czas, by gotową scenę wyrenderować w zewnętrznym oknie i zapisać w formie obrazów. Wybierz polecenie Renderuj do okna podglądu . Wskaż ikonę jednym kliknięciem, by wybrać narzędzie bez przechodzenia do jego podopcji. Możesz też wywołać rendering w oknie podglądu skrótem klawiaturowym Shift+R. Po przeliczeniu obrazu z menu okna podglądu renderingu wybierz Plik/Zapisz obraz jako. W oknie, które się wyświetli, zdecyduj się na format zapisu obrazu: JPG lub TIFF. Naciśnij OK i wskaż miejsce lokalizacji pliku. W oknie zapisu pliku jest możliwość ustalenia rozdzielczości, z jaką plik ma być zapisany. Domyślnie jest to 72 DPI. Trzeba pamiętać, że zmiana tego parametru nie wpłynie na poprawę jakości zdjęcia. Sprawi jedynie, że punkty, z których zbudowany jest obraz, będą gęściej lub rzadziej rozmieszczone. W efekcie zmienią się tylko wymiary obrazu. By uzyskać obraz lepszej jakości, przed wykonaniem renderingu należy w oknie ustawień zwiększyć jego rozdzielczość.

Dodaj nowe kamery albo zmieniaj położenie istniejącej kamery, by uzyskać inne ciekawe kadry. Zrenderuj i zapisz kilka interesujących ujęć sceny.

54

Cinema 4D

Okno podglądu renderingu programu Cinema 11.5 Okno podglądu renderingu jest zewnętrznym oknem, w którym przeliczany jest rendering. Warto pamiętać, że podczas jego powstawania możliwe jest normalne kontynuowanie prac w programie. Okno podglądu renderingu jest opisane na podstawie wersji 11.5 programu Cinema, w której pojawiło się wiele przydatnych funkcji (rysunek 5.15).

Rysunek 5.15. Okno podglądu renderingu z wersji 11.5 programu Cinema

Główną część okna zajmuje obraz renderingu. Możemy go powiększać albo zmniejszać, obracając rolkę myszki. Można też wpisać żądaną wartość powiększenia w okienko w lewym dolnym narożniku okna albo wybrać któreś z predefiniowanych powiększeń z przycisku znajdującego się obok. Na pasku w dole okna znajduje się informacja na temat czasu renderowania, rozdzielczości obrazu i wielkości pliku. Dodatkowe informacje, na przykład nazwa sceny, na podstawie której powstał rendering, znajdują się na dole okna, po prawej stronie.

Historia Interesujące możliwości oferują zakładki umieszczone na palecie z prawej strony okna podglądu renderingu. Pierwsza z nich to History (historia). Zawiera ona zestawienie wszystkich renderingów aktualnej sesji: obrazów i animacji (rozło-

Rozdział 5. ‹ Tworzenie sceny i rendering

55

żonej na klatki) oraz ewentualnych elementów dogranych z dysku. W dowolnym momencie możesz wrócić do każdego z nich, porównać je ze sobą, zrobić korektę i wybrać ujęcia do zapisania.

Warstwy Kolejna zakładka — Layer (warstwa) — pozwala na obejrzenie warstw renderingu. Wykorzystuje się ją w przypadku renderowania obrazu rozłożonego na warstwy, składającego się na przykład z osobnych warstw wybranych obiektów, osobnej warstwy dla cieni, osobnej dla odbić lustrzanych, osobnej dla kanału alfa itd. Poszczególne warstwy mogą być wyświetlane indywidualnie, mogą mieć przypisane różne wartości krycia i różne tryby mieszania.

Filtr Ostatnia zakładka — Filter (filtr) — pozwala na korekcję obrazu. Do dyspozycji są między innymi suwaki: Saturation (nasycenie), Brightness (jasność) i Contrast (kontrast). Można uzyskać także inwersję obrazu, ustalić punkt bieli i czerni oraz dopasować ekspozycję. Jest też możliwość zapisania ustawień (Save Preset (zapisz ustawienia)) i zastosowania ich w innym dokumencie, na innym obrazie (Load Preset (wczytaj ustawienia)).

Porównanie Jedno z poleceń z górnego menu okna renderingu — Compare (porównaj) — umożliwia porównywanie obrazów poprzez nakładanie ich na siebie (Difference (różnica)) albo wyświetlanie połowy obrazu na tle innego renderingu i łączenie ich w pionie lub w poziomie (Swap Vert/Horiz (zamień pion/poziom)) (rysunek 5.16). Rysunek 5.16.

Opcje porównywania Compare (porównaj)

56

Cinema 4D

Wybierając kolejne renderingi i naciskając na klawiaturze klawisze A lub B, decydujesz o obrazach do porównywania. Klawisz S zamienia porównywane zdjęcia miejscami. Za włączanie i wyłączanie porównywania odpowiedzialna jest opcja AB Compare (porównaj AB) (rysunek 5.17). Rysunek 5.17.

Dwie metody porównywania obrazów: przez nakładanie i przez połączenie ich części w poziomie

Podczas oglądania animacji narzędzia okna zostają uzupełnione o pasek kontroli wyświetlania filmu. Okno podglądu renderingu pozwala także na zapisanie statycznych obrazów „wyjętych” z filmu (rysunek 5.18). Warto pamiętać, że do okna podglądu renderingu można wgrywać również materiały z dysku. Mogą to być zarówno statyczne obrazy, jak i filmy, na których można wykonywać wszystkie opisane powyżej operacje, na przykład wyciągać z nich pojedyncze klatki.

Rozdział 5. ‹ Tworzenie sceny i rendering

57

Rysunek 5.18. Okno Picture Viewer (podgląd obrazu) w trakcie oglądania kadrów filmu, Cinema 4D 11.5

58

Cinema 4D

Rozdział 6. Krzesło Roodblauwe — modelowanie parametryczne Celem tego ćwiczenia jest stworzenie modelu krzesła Roodblauwe projektu Thomasa Rietvelda1 (rysunek 6.1). Trudność polega na szukaniu wielkości poszczególnych elementów oraz ich proporcji.

Rysunek 6.1. Rendering krzesła Roodblauwe 1

Gerard Thomas Rietveld — holenderski architekt, projektant i twórca mebli. Kojarzony z neoplastycyzmem i grupą De Stijl. Krzesło Roodblauwe oraz projekt domu w Utrechcie są jego najpopularniejszymi dziełami.

60

Cinema 4D

Korzystając z jednej tylko bryły — sześcianu — stwórz model krzesła. Na początek zmień układ podstawowych jednostek na centymetry. Z menu górnego wybierz Edycja/Preferencje/Jednostki. Z rozwijalnego menu podstawowych jednostek wybierz Centymetr (rysunek 6.2).

Rysunek 6.2. Okno Preferencje z ustawieniami jednostek

Stwórz bryłę siedziska. Wyobraź sobie, jakie powinno mieć wymiary. Wpisz te wartości w zakładce Obiekt w oknie Atrybuty (rysunek 6.3).

Rysunek 6.3. Przykładowe ustawienia wielkości sześcianu i jego położenia — zakładka Obiekt i okno

Współrzędne

Podnieś siedzisko na odpowiednią wysokość i obróć je. Wartości skontroluj w oknie Współrzędne. Stwórz element oparcia siedziska. Zamiast tworzyć bryłę od nowa, skopiuj siedzisko, przeciągając jego nazwę na liście obiektów z przytrzymanym klawiszem Ctrl. Dopasuj jego wymiar w oknie Atrybuty, a położenie i obrót w oknie Współrzędne. Stwórz elementy boku krzesła i wykonaj ich lustrzane odbicie . Pamiętaj, że obiekt Symetria odbija tylko jeden, bezpośrednio pod niego podczepiony obiekt. By stworzyć odbicie większej liczby brył, należy je najpierw zgrupować, używając w tym celu skrótu klawiaturowego Alt+G (rysunek 6.4). Dokończ tworzenie elementów, cały czas kontrolując parametry na zakładce Obiekt i w oknie Współrzędne.

Rozdział 6. ‹ Krzesło Roodblauwe — modelowanie parametryczne

61

Rysunek 6.4.

Struktura modelu krzesła

Stwórz dodatkowy element, który będzie pasował do krzesła Rietvelda, na przykład stół, półkę lub regał (rysunek 6.5).

Rysunek 6.5. Krzesło Roodblauwe z kontekstem. Projekt: Magdalena Wesółka

Dodaj elementy sceny i wyrenderuj kilka ciekawych ujęć.

62

Cinema 4D

Rozdział 7. Narzędzia pomocne w precyzyjnym modelowaniu, narzędzia transformacji Program Cinema 4D udostępnia nam wiele narzędzi, których celem jest umożliwienie tworzenia precyzyjnych modeli. Najważniejsza jest możliwość tworzenia obiektów parametrycznych, czyli takich, których rozmiary możemy kontrolować w oknie Atrybuty. Parametryczne są również narzędzia modyfikacji, takie jak Zginanie czy Skręcanie, których działanie także jest kontrolowane przez wartości wpisywane w oknie ich właściwości. Za pomocą wpisywania parametrów we właściwe pola okna Współrzędne można transformować obiekty, czyli je przesuwać, skalować bądź obracać. Niezastąpionym narzędziem precyzyjnego modelowania jest zakładka Ustawienia przyciągania, która znajduje się w oknie Atrybuty każdego z narzędzi do transformacji. Przyciąganie może dotyczyć punktów siatki, linii siatki, punktów obiektów, ich krawędzi, wieloboków, środków wieloboków itd. Ze względu na fakt, że obiekty parametryczne mogą być chwycone jedynie za swój punkt środkowy, narzędzie to w najbliższych ćwiczeniach przyda nam się jedynie w ograniczonym zakresie. W przypadku przesuwania, skalowania bądź obracania dynamicznego (czyli przez ciągnięcie za strzałkę, znacznik bądź obręcz w oknie widokowym) można ograniczyć zmiany do skokowych wartości przez przytrzymanie klawisza Shift. Efekt ten nazywa się kwantyzacją i sprawia, że obiekt będzie na przykład obracany w kącie o wielokrotności 5 stopni (5, 10, 15 stopni itd.) albo przesuwany na odległość o wielokrotności 50 jednostek itd. (rysunek 7.1). Wartości sekcji Kwantyzacja określa się na zakładce Ustawienia przyciągania, która opisana jest w dalszej części książki.

64

Cinema 4D

Rysunek 7.1.

Przykładowe wartości kwantyzacji

Poniżej zamieszczone są informacje na temat korzystania z okna Współrzędne, które są niezbędne do poprawnego wykonania ćwiczenia modelowania regału Carlton. Jako następne przedstawione zostaną narzędzia przyciągania i okno Struktura. Rozdział kończy przedstawienie zawartości menu Funkcje, czyli różnych poleceń, za pomocą których można parametrycznie rozstawiać obiekty, zmieniać ich stan itd. Choć informacje na temat funkcji w najbliższych ćwiczeniach będą wykorzystywane w niewielkim stopniu, jest to najlepszy moment, byś zyskał świadomość możliwości programu w tym zakresie.

7.1. Okno Współrzędne Wartości współrzędnych obiektu są bardzo ważne. Dane w oknie Współrzędne ułożone są w trzech kolumnach. Pierwsza z nich to Pozycja, druga Skala albo Wielkość, a trzecia Obrót. Wszystkie wartości podawane są względem trzech osi (rysunek 7.2). Rysunek 7.2.

Okno Współrzędne

Korzystając z tego okna, należy pamiętać o następujących zasadach: ♦ Przy podawaniu położenia obiektów nie wolno zapominać, że są one określane względem środków brył, a nie powierzchni, na której leżą. Jeśli więc bryła o wysokości 3 jednostek ma leżeć na płaszczyźnie 0, to wartość Y pozycji obiektu musi wynosić 1,5. ♦ Skala obiektów może być podawana za pomocą parametru Skala (wówczas wartość 2 powiększy obiekt dwukrotnie) albo Wielkość (wówczas wpisujemy wielkość obiektu, np. 300 cm). Przy obiektach parametrycznych skalę dostosowujemy, podając wartości w oknie Atrybuty. Możliwość wprowadzania skali w oknie Współrzędne sprawdza się w przypadku obiektów edytowalnych.

Rozdział 7. ‹ Narzędzia pomocne w precyzyjnym modelowaniu

65

♦ Przycisk Zastosuj wykorzystywany jest w przypadku zmiany parametrów współrzędnych za pomocą przeciągania strzałek obok okienek ich wartości. Wówczas po ustaleniu wartości wybieramy przycisk Zastosuj, by wprowadzić zmiany. ♦ Warto pamiętać, że wartości w oknach możemy dodawać, odejmować, dzielić i mnożyć z użyciem znaków +, –, :, *. Dlatego by podnieść obiekt o 15 jednostek, dodajemy je do dotychczasowej wartości (np. 150+15). ♦ Wartości współrzędnych obiektu mogą być podawane względem globalnego układu współrzędnych (Globalnie) albo względem układu współrzędnych obiektu (Obiekt). Druga możliwość przydaje się w przypadku elementów podczepionych pod inny obiekt i informuje o ich położeniu bądź obrocie względem rodzica.

7.2. Opcje przyciągania, ograniczenie ruchu (Kwantyzacja) W trakcie prac, podczas których ważna jest precyzja, pomocne są narzędzia przyciągania. Przy aktywnym dowolnym narzędziu transformacji (przesuwania, ska) w oknie Atrybuty pojawi się zakładka Ustawienia lowania lub obrotu: przyciągania (rysunek 7.3). Po zaznaczeniu opcji Włącz przyciąganie do dyspozycji mamy przyciąganie do następujących elementów: oczek siatki, linii siatki, punktów, krawędzi, wieloboków i wielu innych. Do wyboru są również tryby przyciągania: 2D (który działa tylko w obrębie płaszczyzny konstrukcyjnej), 2,5D (w którym punkty są łapane w przestrzeni 3D, a następnie rzutowane na płaszczyznę) i 3D (który przyciąga do punktów w przestrzeni). Rysunek 7.3.

Ustawienia przyciągania i ograniczenia ruchów (Kwantyzacja)

66

Cinema 4D Trzeba pamiętać, że przyciąganie do punktów nie działa na wierzchołki brył parametrycznych, gdyż w ich przypadku lokalizowany jest tylko punkt środkowy bryły. Przyciąganie do pozostałych elementów struktury działa dopiero na obiekty edytowalne. By przenieść obiekt w taki sposób, żeby zetknął się narożnikiem (C). Na zakładce z inną bryłą, należy najpierw zmienić go w obiekt edytowalny: Ustawienia przyciągania należy włączyć przyciąganie do punktów oraz wybrać tryb Przyciąganie 3D. Następnie należy przejść do edycji wierzchołków i zaznaczyć wszystkie wierzchołki bryły (Wybór/Wybierz wszystko). Dopiero w tym momencie uda się chwycić obiekt za jeden z narożnych punktów i upuścić go na narożniku drugiej bryły.

Dodatkowo w dolnej części zakładki znajdują się ustawienia kwantyzacji. Są to ograniczenia ruchów. Dotyczą przesuwania, skalowania, obrotu, ustawienia tekstury oraz parametrów narzędzi. Za pomocą tych ustawień można ograniczyć przesuwanie obiektów do wielokrotności odległości określonej przez użytkownika (np. wielokrotności 25 cm: 25, 50, 75 itd.). Jest to bardzo przydatne narzędzie, jeśli na przykład chcemy mieć pewność, że obiekt obracany manualnie (a nie przez wpisywanie wartości w oknie Współrzędne) będzie miał całkowite wartości kąta. Na zakładce Kwantyzacja można ustalić wartości, które mogą być aktywowane dopiero w trakcie wykonywania transformacji — przez przytrzymanie klawisza Shift.

7.3. Okno Struktura i okno współrzędnych punktu Kolejne narzędzie pozwala na precyzyjne określenie położenia każdego punktu splajnu bądź edytowalnej bryły z osobna. Jest nim okno Struktura, które znajduje się obok zakładki Obiekty. Można w nim namierzyć każdy z punktów, podświetlać każdą ze współrzędnych i wprowadzać poprawki (rysunek 7.4). Rysunek 7.4.

Okno Struktura wyświetlające wszystkie dane o położeniu wierzchołków, a w przypadku splajnów również stycznych wierzchołków

Przy aktywnym dowolnym narzędziu transformacji (czyli przesuwania, obracania lub skalowania) po dwukrotnym kliknięciu dowolnego wierzchołka wyświetlone zostaje okno, w którym podane są wartości współrzędne punktu oraz (w przypadku linii Beziera) stycznych punktu. Wpisując wartości w te pola, można precyzyjnie ustalać pozycję wierzchołków obiektu (rysunek 7.5).

Rozdział 7. ‹ Narzędzia pomocne w precyzyjnym modelowaniu

67

Rysunek 7.5.

Okno współrzędnych punktu wyświetlane po jego dwukrotnym wskazaniu

7.4. Funkcje Za pomocą narzędzi z górnego menu Funkcje (rysunek 7.6) można: ♦ zmieniać obiekty w edytowalne (Możliwość edycji), ♦ rozkładać wybrane obiekty na dowolny ze sposobów: wzdłuż wybranej osi, po okręgu albo wzdłuż wskazanego splajnu (Ułóż), ♦ wyśrodkować wybrane obiekty względem ich środków albo dodatnich lub ujemnych wartości pozycji w odniesieniu do trzech osi (Wyśrodkowanie), ♦ połączyć wybrane obiekty w jeden (Połącz), ♦ stworzyć aktualny status obiektów, który stworzy kopię wyselekcjonowanego elementu zamienioną w edytowalną siatkę (Aktualny status obiektów), Polecenie Połącz działa tylko na obiektach edytowalnych. W wyniku zastosowania poleceń Połącz i Aktualny status obiektów pojawia się nowy obiekt. Trzeba pamiętać, że program zachowuje bryły, na podstawie których tworzony jest nowy obiekt. Należy wyłączyć ich wyświetlanie albo przenieść je na inną (niewyświetlaną) warstwę lub, jeśli nie planujemy z nich korzystać w przyszłości, po prostu je skasować, by nie przeszkadzały w dalszej pracy.

♦ kopiować obiekty wraz z rozłożeniem kopii wzdłuż osi, po okręgu albo wzdłuż wybranego splajnu; można też wybrać bardzo użyteczną podopcję Twórz klony, która sprawi, że zmiana wartości oryginalnego obiektu pociągnie za sobą zmiany we wszystkich jego kopiach (Kopiuj), ♦ zmierzyć odległość i kąt między punktami oraz konstruować obiekty za pomocą zdefiniowanych wymiarów (Zmierz) — opcja ta będzie pokazana w praktyce przy modelowaniu holu muzeum w podrozdziale 16.1, ♦ przenieść obiekt w miejsce innego (Przenieś); opcja ta ma dużo większe możliwości — poza przesunięciem pozwala także na dopasowanie obrotu i skali obiektu względem obiektu odniesienia, który jest wskazywany przez przeciągnięcie jego nazwy do okna ustawień,

68

Cinema 4D

Rysunek 7.6.

Menu Funkcje

♦ przypadkowo rozrzucić wybrane obiekty, a także zmieniać ich skalę i obrót — w granicach wartości określonych przez użytkownika (Przypadkowe rozmieszczenie). Szczegółowy opis narzędzi z menu Funkcje znajduje się w rozdziale 38., „Zestawienie narzędzi z menu funkcje”. Poniżej znajduje się kilka zadań pozwalających na przećwiczenie podstawowych umiejętności z tego zakresu.

7.5. Ćwiczenie: Rozłożenie wybranych obiektów wzdłuż splajnu Rysunek 7.7.

Obiekty rozłożone wzdłuż ścieżki za pomocą polecenia Ułóż wzdłuż splajnu

Wstaw kilka różnych brył. Wybierz dowolne narzędzie z grupy kształtów i narysuj linię. Wyselekcjonuj wszystkie bryły. Z menu górnego wybierz Funkcje/Ułóż . W oknie Atrybuty na zakładce Opcje z opuszczanego menu Tryb wybierz rozłożenie obiektów Wzdłuż splajnu. Przeciągnij nazwę narysowanej linii w puste pole Splajn. Określ, od którego procentu ścieżki ma się zacząć rozstawianie obiektów, a na którym ma się skończyć. Dodatkowo możesz także załączyć skalowanie kolejnych elementów albo ich obracanie. Na zakładce Narzędzie wybierz Zastosuj, by wprowadzić zmiany (rysunek 7.8).

Rozdział 7. ‹ Narzędzia pomocne w precyzyjnym modelowaniu

69

Rysunek 7.8.

Opcje rozstawienia obiektów wzdłuż splajnu z załączonym obrotem wokół jednej z osi

Jeśli włączona jest opcja Aktualizacja w czasie rzeczywistym, można na bieżąco obserwować efekty zmian w ustawieniach funkcji. Modyfikacje można wprowadzać do czasu opuszczenia jej okna. Jeśli chcesz wprowadzić zmianę później, musisz raz jeszcze wybrać elementy i ponownie zastosować narzędzie Ułóż.

7.6. Ćwiczenie: Liniowe rozłożenie elementów Rysunek 7.9.

Obiekty rozłożone wzdłuż splajnu za pomocą polecenia Ułóż po wybraniu w polu Tryb opcji Liniowy

Wybierz obiekty i przejdź do funkcji Ułóż . Jako tryb podaj Liniowy. Wprowadź wartość przesunięcia obiektów względem wybranych osi. Zastosuj narzędzie (rysunek 7.10). Rysunek 7.10.

Opcje rozkładania liniowego z możliwością jednoczesnego przesunięcia obiektów wzdłuż trzech osi

70

Cinema 4D

7.7. Ćwiczenie: Wyrównanie wybranych obiektów w przestrzeni

Rysunek 7.11. Obiekty przed i po wyrównaniu ich do dodatnich wartości względem osi Y

Wybierz obiekty, a następnie przejdź do polecenia Funkcje/Wyśrodkuj . W oknie Atrybuty wybierz wartości Ujemne, Dodatnie lub Środek względem wybranych osi. Zastosuj transformację (rysunek 7.12). Rysunek 7.12.

Ustawienia wyśrodkowania do dodatnich wartości względem osi Y

7.8. Ćwiczenie: Tworzenie klonów, rozrzucenie ich, modyfikacja oryginalnego kształtu Wstaw do sceny dowolną bryłę. Wybierz narzędzie Funkcje/Kopiuj szej z zakładek (Opcje) ustal liczbę kopii i włącz opcję Twórz klony.

. Na pierw-

Rozgrupuj obiekt zawierający klony (Rozszerz grupę obiektów, Shift+G) i wyselekcjonuj wszystkie bryły (Ctrl+A). Wybierz Funkcje/Przypadkowe rozmieszczenie . Na zakładce opcji określ wartości, w zasięgu których klony mają być losowo przesuwane, skalowane i obracane względem wszystkich trzech osi. Zastosuj funkcję, a następnie, korzystając z opcji Aktualizacja w czasie rzeczywistym, dopasuj te ustawienia (rysunek 7.13). Na liście obiektów odszukaj oryginalną bryłę, która była podstawą do stworzenia wszystkich klonów. Poeksperymentuj z jej ustawieniami. Na pewno docenisz fakt, że zmiany są stosowane od razu do wszystkich klonów (rysunek 7.14).

Rozdział 7. ‹ Narzędzia pomocne w precyzyjnym modelowaniu

71

Rysunek 7.13.

Ustawienia funkcji Przypadkowe rozmieszczenie z wartościami ograniczeń w losowym przesunięciu, skali i obrocie względem trzech osi

Rysunek 7.14. Ta sama scena z przypadkowo rozmieszczonymi klonami sześcianu po zmianie wysokości

oryginalnego obiektu (środkowe ujęcie) i po wprowadzeniu zaokrąglenia jego krawędzi (ostatnie ujęcie)

72

Cinema 4D

Rozdział 8. Regał na książki Carlton — precyzja w modelowaniu Zadanie polega na precyzyjnym stworzeniu modelu regału na książki Carlton projektu Ettore’a Sottsassa1 na podstawie załączonego zwymiarowanego rysunku (rysunek 8.1). Nacisk położony jest na parametryczne tworzenie brył i ustalanie ich pozycji za pomocą okna Współrzędne. Pojawiają się tu nowe narzędzia, takie jak Boole (operacje logiczne na bryłach) i Extrude NURBS (wytłaczanie brył). Stworzenie tego modelu wymaga dużo cierpliwości, dlatego nie nastawiaj się na szybkie osiągnięcie efektu.

8.1. Modelowanie parametryczne W menu Edycja/Preferencje/Jednostki zmień układ jednostek na centymetry. Modelowanie najlepiej rozpocząć od podstawy. Na rysunku sprawdź jej wymiary. Wstaw do sceny sześcian i zmień jego wymiary na: X 78, Y 12 i Z 35. Podnieś bryłę o 6 cm w górę, by współrzędne obiektu wyniosły: X 0, Y 6, Z 0 (rysunek 8.2). Oś, względem której obiekt jest wymiarowany, znajduje się w jego środku. Wysokość bryły wynosi 12 cm, więc jej środek wypada na wysokości 6 jednostek. Dlatego by podstawa stała na podłodze, a nie była przez nią przecięta, musi zostać podniesiona o 6 jednostek w kierunku osi Y.

1

Ettore Sottsass — włoski architekt i projektant. Twórca m.in. mediolańskiej grupy Memphis skupiającej projektantów wielu narodowości, których projekty należą do klasyki światowego designu. W książce przedstawione są następujące projekty Ettore’a Sottsassa: regał na książki Carlton, kredens Casablanca oraz patera na owoce.

74

Cinema 4D

Rysunek 8.1. Wymiary regału

Rysunek 8.2. Ustawienia wielkości i położenia podstawy

Rozdział 8. ‹ Regał na książki Carlton — precyzja w modelowaniu

75

Stwórz prostopadłościan podpory z lewej strony regału, o wymiarach: X 3, Y 32 i Z 30. Ustal jego położenie na: X –17.5, Y 28 i Z 0. Kontrolując wymiary na rysunku technicznym, kolejno modeluj półki i podpory z lewej strony regału: ♦ półka: X 67, Y 3, Z 30; o położeniu: X 0, Y 45.5, Z 0, ♦ podpora: X 3, Y 24, Z 30; o położeniu: X 0, Y 59, Z 0, ♦ pozostałe elementy, które pokazane są na rysunku 8.3 — jeśli któreś z wymiarów nie są zamieszczone na rysunku technicznym, przyjmij własne wartości. Rysunek 8.3.

Wymodelowane poziome elementy i podpory na środku i z lewej strony regału

W trakcie pracy korzystaj z elementów stworzonych wcześniej — kopiuj je, przeciągając ich nazwy na liście obiektów z przytrzymanym klawiszem Ctrl. By zmienić położenie obiektów, dodawaj bądź odejmuj wartości w oknie współrzędnych Pozycja (rysunek 8.4). Pamiętaj, że wartości dziesiętne podajemy, oddzielając je kropką. Przy tworzeniu nachylonych elementów zwracaj uwagę, czy belka, którą zamierzasz obrócić, znajduje się w pozycji pionowej, czy poziomej. Częstym błędem jest podawanie niewłaściwej wartości obrotu, nieuwzględniającej aktualnego położenia bryły. Rysunek 8.4.

Podnoszenie obiektów przez dodawanie wartości w oknie Współrzędne, obliczanie wartości kąta

Do sceny wstaw obiekt Symetria . W oknie menadżera obiektów wyselekcjonuj wszystkie podpory z lewej strony regału i zgrupuj je (Alt+G). Podczep grupę pod obiekt Symetria. Jeśli jest to konieczne, dobierz właściwą płaszczyznę odbicia.

76

Cinema 4D

8.2. Operacje Boole, część wspólna, odejmowanie Operacje Boole (rysunek 8.5) są operacjami logicznymi pozwalającymi na dodawanie obiektów, odejmowanie ich albo tworzenie ich części wspólnej. Do tego celu zawsze potrzebny jest obiekt A oraz obiekt B. Rysunek 8.5.

Paleta narzędziowa z ikonami Szyk, Boole, Symetria i innymi

Zaczniemy od nachylonej podpory mieszczącej się w górnej części regału (rysunek 8.6). Stwórz prostopadłościan nachylonej podpory. Jego kształt powinien być na tyle długi, by przeciąć obie półki. Umieść go tak, jak pokazano na ilustracji. Stwórz kolejny prostopadłościan i precyzyjnie ułóż go na półce, tak by stykał się z osią symetrii regału. Poszerz bryłę w kierunku osi Z, by mieć pewność, że przednie i tylne płaszczyzny podpory się w niej mieszczą.

Rysunek 8.6. Rozmieszczenie obiektów do operacji Boole — Część wspólna

Do sceny wstaw obiekt typu Boole . W oknie menadżera obiektów podczep pod niego ukośną podporę oraz prostopadłościan. W opcjach wybierz rodzaj operacji logicznej Część wspólna A i B (rysunek 8.7). Na tym etapie możesz jeszcze manipulować podstawowymi obiektami — dopasowywać ich położenie względem siebie lub zmieniać ich wymiary. Wskazując ikonę haczyka, można także wyłączać i włączać działanie operacji Boole’a. Zachowanie struktury obiektu Boole ma tę zaletę, że w każdym momencie można wrócić do brył bazowych i modyfikować je albo kopiować. Jednak niesie to ze sobą również ryzyko przypadkowej zmiany kształtu. Dlatego warto stworzyć kopię bryły w formie gotowego, ostatecznie przyciętego kształtu. W tym celu wróć do atrybutów obiektu Boole i załącz opcję Utwórz pojedynczy obiekt. Zaznaczenie tej opcji nie wywoła żadnej zmiany od razu. Jest potrzebne na później, by w efekcie zmiany obiektu powstała jedna geometria, a nie dwie zgrupowane ze sobą siatki.

Rozdział 8. ‹ Regał na książki Carlton — precyzja w modelowaniu

77

Rysunek 8.7.

Obiekty A i B podczepione pod obiekt Boole, atrybuty obiektu Boole

Wybierz Funkcje/Aktualny status obiektów. Przyjrzyj się obiektom na liście. Pojawił się nowy obiekt edytowalny, ale pozostawiona została także dotychczasowa struktura obiektu Boole. Wskaż znak minusa przy jego nazwie, by zwinąć jego strukturę do jednej linii. Po dwa razy kliknij jego górną i dolną kropkę (aż obie zmienią kolor na czerwony), by wyłączyć wyświetlanie obiektu w oknach widokowych (górna kropka) i w renderingu (dolna kropka). Gotowy, przycięty kształt przenieś do grupy obiektów podczepionych pod obiekt Symetria, by stworzyć jego odbicie lustrzane. Kolejnym elementem, do stworzenia którego przyda się operacja Boole, będzie wnęka na szczycie regału (rysunek 8.8). Sprawdź jej wymiary na rysunku technicznym i precyzyjnie stwórz dwa prostopadłościany. Umieść je w odpowiednich miejscach. Skontroluj, czy wewnętrzny prostopadłościan wychodzi poza obręb większego. Wstaw do sceny obiekt Boole i podczep pod niego najpierw większy prostopadłościan, a potem mniejszy. Jako typ operacji wybierz A–B. Analogicznie zaznacz opcję tworzenia pojedynczego obiektu (Utwórz pojedynczy obiekt) i za pomocą polecenia Aktualny status obiektów lub Możliwość edycji (jeśli nie chcesz zachowywać oryginalnych brył) zmień go w obiekt edytowalny.

Rysunek 8.8. Obiekty tworzące wnękę, operacja Boole A–B

78

Cinema 4D

8.3. Zmiana obiektów w edytowalne i edycja wierzchołków W dopasowywaniu kształtu obiektów pomoże możliwość przeciągania punktów wzdłuż krawędzi brył. Prostopadłościan półki nad szufladami nachodzi na kształt pochylonej podpory (rysunek 8.9). Można go obustronnie przyciąć, korzystając z funkcji Boole, albo zmodyfikować jego kształt poprzez przeciągnięcie wierzchołków bryły. By mieć dostęp do punktów półki, musisz jednak zmienić ją w obiekt edytowalny. Dlatego wybierz prostopadłościan półki nad szufladami i zmień ją w siatkę za pomocą polecenia Funkcje/Możliwość edycji (C) .

Rysunek 8.9. Przeskalowane punkty półki nad szufladami — zaznaczanie prostokątnym oknem selekcji

Przejdź do widoku z przodu (F4) i przybliż go tak, by cała półka była dobrze widoczna. Wskaż ikonę wskaźnika i zamień narzędzie do zaznaczania na prostokątne za pomocą polecenia Wybór/Wybór prostokątny: . W jego atrybutach odhacz opcję Wybierz tylko elementy widoczne, by wybierając wierzchołki, nie pominąć tych, które znajdują się z tyłu półki. Przejdź do edycji punktów (Narzędzia/ i, przeciągając oknem prostokątnej selekcji wokół dolnych punktów Punkty) półki, zaznacz je. Ważne jest, by punkty zostały przeciągnięte do środka na tę samą wartość. Jednym ze sposobów na to jest równomierne przeskalowanie odległości między nimi. i przeciągnij w lewą stronę — za Dlatego wybierz narzędzie do skalowania (T) czerwoną, poziomą oś. Przyciąganie do punktów i krawędzi przydać się może także w trakcie pozycjonowania brył. Pamiętaj jednak, że jest to możliwe dopiero po zamianie brył w obiekty edytowalne (C). W wyborze wszystkich wierzchołków lub krawędzi pomoże skrót wybierania wszystkich elementów (Ctrl+A) albo polecenie z menu górnego Wybór/ Wybierz wszystko.

Wróć do operowania na całym modelu (Narzędzia/Model) Analogicznie stwórz pozostałe podpory i półki.

.

Rozdział 8. ‹ Regał na książki Carlton — precyzja w modelowaniu

79

8.4. Kliny, wytłaczanie obiektów na podstawie splajnów, Extrude NURBS Wybierz dowolne narzędzie transformacji (np. Przesuń). W oknie jego atrybutów odszukaj zakładkę Ustawienia przyciągania i zaznacz przyciąganie do punktów oraz krawędzi, a wyłącz przyciąganie do siatki i linii siatki. Zmień typ na Przyciąganie 2,5D, które oznacza, że obiekty znajdujące się w przestrzeni będą także lokalizowane i rzutowane na płaszczyznę konstrukcyjną. Z grupy kształtów wybierz narzędzie Polilinia , pozwalające na rysowanie ścieżek o prostych liniach. Kursorem namierzaj krawędzie półek i wsporników i, klikając, wstawiaj kolejne wierzchołki klinów. W ten sposób narysuj wszystkie kliny mieszczące się z jednej strony regału. Jeśli podczas rysowania klinów przeszkadza Ci oś obiektu, na ten moment wyłącz ją za pomocą polecenia Pokaż filtr albo skrótu klawiaturowego Alt+D. Nie zapomnij, aby po skończonym rysowaniu przywrócić wyświetlanie osi!

Kształty mają zostać wytłoczone. W związku z tym że narzędzie tłoczenia, podobnie jak obiekt Symetria, działa tylko na jeden, bezpośrednio pod niego podczepiony obiekt, warto wcześniej przeprowadzić grupowanie. Zgrupuj wszystkie kliny z jednej strony regału (Alt+G). Wstaw do sceny obiekt Extrude NURBS (rysunek 8.10) i podczep pod niego grupę klinów (rysunek 8.11). Rysunek 8.10.

Ikona grupy narzędzi kształtów i grupy obiektów NURBS, zaznaczona ikona narzędzia Extrude NURBS Rysunek 8.11.

Extrude NURBS — struktura obiektu i opcje narzędzia

80

Cinema 4D

W oknie atrybutów Extrude NURBS włącz w zakładce Obiekt opcję Hierarchicznie (by tłoczone były wszystkie elementy grupy), wybierz właściwy kierunek tłoczenia i wpisz jego wartość (30 cm). W widoku z boku oceń usytuowanie klinów. Przesuń je, by licowały się z półkami. Wytłoczone kliny dołącz do grupy obiektów Symetria.

8.5. Scena i rendering Mając gotowy model, popracuj nad jego atrakcyjnym zaprezentowaniem. Stwórz kilka materiałów i przypisz je elementom regału. Stwórz elementy Podłoga i Niebo (albo Drugi plan) (rysunek 8.12). Dobierając właściwe oświetlenie, nadaj scenie charakter. Ustaw kamery. Zrenderuj i zapisz kilka ciekawych ujęć regału (rysunek 8.13). Informacje niezbędne do tworzenia i przypisywania materiałów oraz ustawiania elementów sceny znajdziesz w rozdziale 5., „Tworzenie sceny i rendering”.

Rysunek 8.12. Ikony narzędzi wykorzystywanych w tym zadaniu, ukazujące kolejność przeprowadzanych

działań

Rysunek 8.13. Rendering sceny z regałem Carlton

Rozdział 9. Kredens Casablanca — powtórka Poprzednie ćwiczenie było niewątpliwie dużym wyzwaniem dla początkujących użytkowników programu. Niezbędne jest jednak utrwalenie zdobytych umiejętności. Dlatego kolejne zadanie także polega na precyzyjnym wymodelowaniu obiektu w oparciu o rysunek techniczny. Tworzonym obiektem będzie kredens Casablanca projektu Ettore’a Sottsassa, a do jego stworzenia wykorzystywane będą podstawowe bryły — prostopadłościany (rysunek 9.1). Tym razem powinno być prościej. Nie trzeba przycinać nachylonych belek, bo docelowo są one pokryte tym samym laminatem. Dla ułatwienia na rysunku technicznym, po prawej stronie, zamieszczone zostały także wymiary wysokości, na których znajdują się środki półek. Nowym elementem, który pojawia się w tym ćwiczeniu, jest tworzenie materiałów z plamkami na różnokolorowych tłach, do którego wykorzystana została mapa proceduralna Szum.

9.1. Tworzenie materiału z wykorzystaniem mapy proceduralnej Szum Po wykonaniu modelu kredensu zwróć uwagę na rysunek laminatu, którym pokryty jest oryginalny mebel (rysunek 9.2). Jest to wzór w czarne plamki na kolorowych tłach. Stworzenie kilku takich materiałów, różniących się tylko kolorem tła, będzie najprostsze, jeśli wykorzystamy mapę proceduralną Szum i Sposób miksowania tekstury z dobranym kolorem materiału. W tym celu stwórz pierwszy materiał. W jego atrybutach na zakładce Kolor wskaż strzałkę przed pustą listwą pola Tekstura (rysunek 9.3). Wyświetlona zostanie lista dostępnych opcji, w tym: Wczytaj obraz, Kopiuj kanał i Wstaw kanał, a także zestaw map proceduralnych, które nie są zdjęciami, lecz obrazami generowanymi za pomocą matematycznych funkcji. Jako teksturę wybierz mapę proceduralną Szum.

82

Cinema 4D

Rysunek 9.1. Wymiary kredensu

Zostanie ona załadowana, a jej nazwa (Szum) pojawi się na przycisku obok pola Tekstura. Kliknij ją i przejdź do ustawień Shader szumu. Zwróć uwagę na to, że możesz zmieniać kolory szumu, wybrać jeden z kilkunastu jego typów, a także dopasować skalę nierówności. By powrócić do głównego okna materiału, wskaż znaczek strzałki skierowanej do góry w prawym górnym narożniku okna. Na zakładce Kolor dopasuj kolorystykę tła plamek i wybierz Nakładanie z listy Sposób miksowania tekstury z kolorem — ustal odpowiednią wartość w polu Siła miksowania. Na zakładce Połysk dopasuj własności połysku laminatu.

Rozdział 9. ‹ Kredens Casablanca — powtórka

83

Rysunek 9.2.

Zdjęcie kredensu Casablanca projektu Ettore’a Sottsassa z widocznym wzorem laminatu

Rysunek 9.3. Ustawienia wzoru laminatu, mapa proceduralna Szum

Kilkukrotnie skopiuj próbkę materiału, przeciągając ją w oknie menadżera z przytrzymanym klawiszem Ctrl. Nadawaj materiałom różne nazwy, różnicuj kolory ich teł i dopasowuj skalę plamek w każdym z nich. Stworzone materiały przypisz różnym częściom kredensu. Elementy pokryte jednym laminatem zgrupuj i próbkę materiału upuść na nazwę grupy na liście obiektów.

84

Cinema 4D

Stwórz scenę z podłogą i tłem oraz ze światłami i kamerami (rysunek 9.4). Dodaj inne elementy sceny. Ustal rendering w wysokiej rozdzielczości i zrenderuj kilka ciekawych ujęć kredensu. Zapisz obrazy.

Rysunek 9.4. Ikony narzędzi wykorzystywanych w tym zadaniu, ukazujące kolejność przeprowadzanych

działań

Zagadnienia tworzenia sceny i materiałów szerzej opisane są w rozdziale 5., „Tworzenie sceny i rendering”. Pamiętaj, że do dyspozycji masz również gotową bibliotekę materiałów, które możesz załadować za pomocą polecenia Przeglądarka .

Rozdział 10. Stołek barowy — modelowanie za pomocą obiektów NURBS Zadanie polega na stworzeniu modelu stołka barowego projektu Shiro Kuramaty1 z uwzględnieniem jego rzeczywistych wymiarów i proporcji (rysunek 10.1). W ćwiczeniu wykorzystane zostały trzy obiekty typu NURBS, których zadaniem jest tworzenie brył na podstawie splajnów. Są to: Loft NURBS, który tworzy powłokę, tłocząc ją przez kształty rozstawione w przestrzeni, Sweep NURBS, wytłaczający kształt po ścieżce, i Extrude NURBS, tłoczący splajn liniowo. Dodatkowym zadaniem jest zaprojektowanie innego elementu, który charakterem będzie pasował do mebla tego projektanta. Może nim być na przykład stół lub lada barowa. Stwórz obiekty tylnych nóg stołka oraz bryłę siedziska, wykorzystując do tego celu obiekt Walec. Do oparcia wykorzystaj Torus z załączoną opcją Krojenie na plastry na zakładce Plaster.

10.1. Noga stołka — Loft NURBS Do stworzenia nogi stołka znajdującej się pod siedziskiem wykorzystamy narzędzie tłoczące kształty rozstawione w przestrzeni. Narysuj pierwszy z okręgów przekroju nogi. Dopasuj jego promień i płaszczyznę, na której leży. Skopiuj go (przeciągając jego nazwę z przytrzymanym klawiszem Ctrl) i podnieś o kilka milimetrów. Kopiuj kolejne okręgi, dopasowuj ich wielkości i umieszczaj na właściwych wysokościach, jak na rysunku 10.2.

1

Shiro Kuramata — jeden z najważniejszych japońskich projektantów. Znany ze stosowania stalowych, drucianych siatek (fotel How High the Moon) i szkła. W książce przedstawiony jest stołek barowy jego projektu oraz sofa o nazwie Sofa with Arms.

86

Cinema 4D

Rysunek 10.1.

Renderingi stołka barowego projektu Shiro Kuramaty, ikony narzędzi NURBS, które zostały wykorzystane w ćwiczeniu

Rysunek 10.2.

Sześć okręgów przygotowanych do wytłoczenia przy użyciu narzędzia Loft NURBS, wytłoczona bryła

Wstaw do sceny obiekt Loft NURBS . Skontroluj, czy okręgi na liście obiektów są ułożone we właściwej kolejności. Jest to ważne, bo jeśli ich kolejność nie będzie się zgadzać, w siatce pojawią się błędy. Wybierz wszystkie okręgi i podczep je pod wstawiony obiekt. Program wytłoczy kształt. Domyślne opcje narzędzia sprawiają, że tworzy się obła, organiczna bryła. By płaszczyzna powlekająca przekroje załamywała się w miejscach przekrojów, w atrybutach narzędzia Loft NURBS włącz opcję Liniowa interpolacja; aby niepotrzebnie nie komplikować siatki, zrezygnuj z opcji Podział na segmenty (rysunek 10.3).

Rozdział 10. ‹ Stołek barowy — modelowanie za pomocą obiektów NURBS

87

Rysunek 10.3. Struktura obiektu Loft NURBS po podczepieniu okręgów, ustawienia opcji obiektu

Zwróć uwagę, że kolejność podczepionych pod obiekt okręgów można zamieniać miejscami. Można także dopasowywać ich promienie oraz wkładać między nie nowe kształty. Podobnie jak to było w operacjach Boole, można włączać i wyłączać działanie obiektu Loft NURBS, wskazując znaczek haczyka lub za pomocą klawisza funkcyjnego Q. Jeśli jesteś zadowolony z wyglądu bryły, warto zmienić ją w kształt edytowalny — za pomocą opcji Możliwość edycji — a jeśli chcesz „na zapas” zostawić obiekt w oryginalnej strukturze, możesz stworzyć jego edytowalną kopię — używając opcji Aktualny status obiektu.

10.2. Wygięta rurka — Sweep NURBS Narzędziem Polilinia narysuj kształt litery „V” wychodzący z tylnych nóg stołka i obejmujący nogę pod siedziskiem. Wybierz punkt narożnika. Przejdź do narzę(Struktura/Edytuj krzywą/Fazuj albo polecenie z kontekstodzia fazowania wego menu wywoływanego klawiszem V). Ponownie wskaż narożny punkt i, nie zwalniając przycisku myszki, przeciągnij kursorem w prawo, by zaokrąglić wierzchołek (rysunek 10.4). Rysunek 10.4.

Rzut z góry stołka barowego i linia łącząca nogi przed i po zaokrągleniu narożnika

Jeśli znasz dokładną wartość zaokrąglenia, możesz ją wpisać w oknie atrybutów narzędzia i zatwierdzić przyciskiem Zastosuj albo klawiszem Enter. Jeśli mimo poprawnego działania nie udaje się zaokrąglić punktu, jest prawdopodobne, że został on zaokrąglony już wcześniej, w minimalnym promieniu. Mogło się to zdarzyć na przykład przez zbyt szybkie zwolnienie klawisza myszki podczas przeciągania.

88

Cinema 4D Wówczas, chociaż zaokrąglenie może nie być w ogóle widoczne, będzie blokowało możliwość dalszego zaokrąglania. W takim przypadku pozostaje cofnięcie kilku ruchów, połączenie punktów w jeden wierzchołek lub narysowanie kształtu litery „V” od nowa.

Wstaw do sceny okrąg, który będzie przekrojem wygiętej rury, i dopasuj jego promień. i podczep pod niego kształty — konieczDo sceny wstaw obiekt Sweep NURBS nie w następującej kolejności: najpierw przekrój — Okrąg, a następnie ścieżka tłoczenia — Krzywa (rysunek 10.5). Przyjrzyj się bryle we wszystkich oknach widokowych. Jeśli kształt nie jest wytłoczony poprawnie, wróć do ustawień okręgu i zmień płaszczyznę, w której znajduje się kształt przekroju na osi XY. Rysunek 10.5.

Struktura obiektu Sweep NURBS

Struktura obiektu Sweep NURBS wymaga, żeby zawsze jako pierwsza podczepiona była ścieżka przekroju. Dopiero pod nią jest miejsce dla linii wytłoczenia i, ewentualnie, dla kształtu sterującego skalą lub kierunkiem tłoczenia. Osoby zainteresowane szczegółowym opisem pozostałych możliwości obiektów NURBS znajdą go w rozdziale 22., „Grupa obiektów NURBS”.

10.3. Wspornik — Extrude NURBS Konstrukcja tego stołka barowego wymaga, by pod płaszczyzną siedzenia znalazł się wspornik. Używając polilinii, narysuj kształt trójkąta podtrzymującego siedzisko. i podczep pod niego trójkąt. W atrybuWstaw do sceny obiekt Extrude NURBS tach Extrude NURBS wybierz kierunek tłoczenia i dopasuj jego wartość (rysunek 10.6).

Rysunek 10.6. Struktura obiektu Extrude NURBS i jego ustawienia

Rozdział 10. ‹ Stołek barowy — modelowanie za pomocą obiektów NURBS

89

Zgrupuj części stołka. Zaprojektuj kształt stołu albo lady barowej pasujący do projektu Shiro Kuramaty. Dodaj elementy sceny, nałóż materiały i oświetl scenę (rysunek 10.7). Zwiększ rozdzielczość renderowanego obrazu, zrenderuj i zapisz kilka atrakcyjnych ujęć stworzonej przestrzeni.

Rysunek 10.7. Ikony narzędzi wykorzystywanych w tym zadaniu, ukazujące kolejność przeprowadzanych

działań

10.4. Ćwiczenie: Sofa with Arms — operacje na ścieżkach, Sweep NURBS Dla ugruntowania umiejętności tworzenia kształtów i ich wytłaczania stwórz także model sofy projektu Shiro Kuramaty (rysunek 10.8). Rysunek 10.8.

Zdjęcie sofy projektu Shiro Kuramaty

Zagadnienia pojawiające się w tym ćwiczeniu to rysowanie ścieżek, zaokrąglanie narożników, wytłaczanie obiektów po ścieżce — Sweep NURBS, Symetria, podstawowe bryły z opcją zaokrąglania krawędzi i obiekt Boole (do odcięcia spodniej części siedziska tworzonego z zaokrąglonego prostopadłościanu) (rysunek 10.9). Rysunek 10.9. Ikony narzędzi wykorzystywanych w tym

zadaniu, ukazujące kolejność przeprowadzanych działań

90

Cinema 4D

Rozdział 11. Patera na owoce — Szyk, Lathe NURBS Zadanie polega na stworzeniu modelu patery na owoce projektu Ettore’a Sottsassa (rysunek 11.1). W tym ćwiczeniu będą również kreślone ścieżki i przeprowadzane operacje na splajnach (Fazowanie i Tworzenie konturu). Pojawią się też narzędzia: Sweep NURBS, Extrude NURBS i operacja Boole. Powinieneś umieć się już nimi posługiwać i mam nadzieję, że te partie modelu, do których są wykorzystane, uda Ci się wymodelować bez zaglądania do podpowiedzi. Z nowych narzędzi pojawią się za to polecenie Szyk i bryła obrotowa Lathe NURBS.

Rysunek 11.1. Zdjęcie patery na owoce projektu Ettore’a Sottsassa i jej rendering

Na początku ustal przyciąganie do siatki. Wybierz dowolne narzędzie transformacji, na przykład Przesuń , i w oknie atrybutów wyświetl zakładkę Ustawienia przyciągania. Włącz przyciąganie do siatki (Siatka) i linii siatki (Linie siatki) (rysunek 11.2).

92

Cinema 4D

Rysunek 11.2.

Ustawienie przyciągania do siatki i linii siatki

11.1. Podpory — Sweep NURBS, Boole Przejdź do widoku z prawej strony (F3) i powiększ go, by siatka była dobrze widoczna. Korzystając z opcji przyciągania — centralnie względem osi Y — za nogi wspierającej talerz (rysupomocą polecenia Polilinia narysuj łamaną linię nek 11.3). Zauważ, że program automatycznie zmienił tryb na operowanie wierzchołkami . Gdy później będziesz chciał operować całą bryłą, potrzebne będzie przejście do trybu Model . Jeśli w rysowaniu przeszkadza Ci oś obiektu, tymczasowo ją wyłącz za pomocą filtra albo skrótu klawiaturowego Alt+D. Nie zapomnij po narysowaniu kształtu przywrócić wyświetlania osi! Rysunek 11.3.

Podpora — ścieżka, wytłoczony obiekt Sweep NURBS i kształt przycięty za pomocą polecenia Boole

Wstaw do sceny okrąg przekroju podpory (Obiekty/Proste figury geometryczne/ Okrąg) oraz obiekt Sweep NURBS . Podczep pod niego przekrój i ścieżkę tłoczenia. Oceń wygląd podpory i, jeśli jest to potrzebne, ustal pozycję okręgu na właściwej płaszczyźnie. Wyłącz działanie przyciągania. Górne elementy nóg muszą być ścięte poziomo. Wstaw do sceny prostopadłościan odejmij go od skrywający zbędną końcówkę nogi i za pomocą polecenia Boole

Rozdział 11. ‹ Patera na owoce — Szyk, Lathe NURBS

93

podpory. W opcjach Boole na zakładce Obiekt wybierz Utwórz pojedynczy obiekt. Następnie wybierz Funkcje/Aktualny status obiektów. Odszukaj przycięty kształt i nazwij go podpora. Usuń lub wyłącz wyświetlanie oryginalnego kształtu (rysunek 11.4). Rysunek 11.4.

Struktura obiektu Boole przed zmianą w obiekt edytowalny

11.2. Szyk i Oś obiektu Wstaw do sceny obiekt Szyk i podciągnij pod niego stworzoną podporę. Osiem podpór zostało rozstawionych wkoło środka układu współrzędnych. Przejdź do ustawień i w zakładce Obiekt dopasuj liczbę kopii oraz zmniejsz promień okręgu (rysunek 11.5). Rysunek 11.5.

Szyk i jego struktura z podczepioną podporą zmienioną w kształt edytowalny

W programie Cinema 4D bardzo duże znaczenie ma środek układu współrzędnych. Wszystkie wstawiane do sceny obiekty standardowo pojawiają się w środku układu współrzędnych. Oś symetrii odbijanych obiektów przechodzi przez jego środek, szyk rozstawiany jest centralnie względem środka układu współrzędnych. To samo dzieje się z rysowanymi kształtami. Mimo iż mogą być rysowane w dowolnej przestrzeni, to ich oś obiektu (charakterystyczny punkt, którego pozycja definiuje obiekt) domyślnie znajduje się w środku układu współrzędnych. W efekcie często mamy do czynienia z sytuacją, że oś obiektu znajduje się w dużej odległości od niego samego. W przypadku rozstawiania takiego obiektu przy użyciu polecenia Szyk mogą pojawić się problemy na przykład z poprawnym ustaleniem jego promienia. Jeśli Twój kształt został narysowany w oddaleniu od osi Y i spotkał Cię ten problem, wybierz Oś obiektu i przenieś ją tak, żeby znajdowała się w jego środku. Podobny problem występuje

94

Cinema 4D w przypadku niewłaściwego obrócenia obiektów w szyku. Wówczas, by dopasować ich ustawienie, obracaj oś obiektu podpory, a nie samą podporę. Po zakończeniu tej czynności koniecznie wróć do narzędzia Model, pozwalającego na operowanie całym obiektem (rysunek 11.6).

Rysunek 11.6.

Ikony narzędzia Model i Oś obiektu

11.3. Podstawa — Extrude NURBS, Zakończenia Narysuj okrąg podstawy i wytłocz go, używając polecenia Extrude NURBS . Ustal kierunek i wartość wytłoczenia. W oknie atrybutów przejdź na zakładkę Zakończenia (rysunek 11.7). W polu Koniec wybierz Zaokrąglone zakończenie. Ustal Promień zaokrąglenia i zwiększ liczbę w polu Kroki (podziały), by uzyskać gładką, półokrągłą krawędź. Eksperymentuj z różnymi opcjami na liście Typ zaokrąglenia (np. Wklęsły, Półokrąg, Dwustopniowy), ale pozostań przy typie Wypukły. Rysunek 11.7.

Ustawienia zakończeń obiektu Extrude NURBS

11.4. Talerz — operacje na splajnach, bryła obrotowa Lathe NURBS Ponownie włącz przyciąganie do siatki. Za pomocą narzędzia do rysowania Polilinia narysuj zarys połówki talerza. Dopilnuj, by środek talerza znalazł się dokładnie na osi Y. Ułatwi to późniejsze tworzenie na jego podstawie bryły obrotowej (rysunek 11.8).

Rozdział 11. ‹ Patera na owoce — Szyk, Lathe NURBS

95

Rysunek 11.8.

Etapy operacji na ścieżce: rysowanie linii, tworzenie konturu, fazowanie wierzchołków

Talerz ma swą grubość oraz lekko zaokrąglone krawędzie. By pojedynczą linię zmienić w kształt o określonej grubości, wybierz linię i przejdź do narzędzia (lub wybierz je z podręcznego menu Struktura/Edytuj krzywą/Utwórz kontur wywoływanego klawiszem V). Grubość możesz nadać na dwa sposoby. Jeśli znasz dokładną wartość pogrubienia, wpisz ją w polu Odległość w oknie atrybutów narzędzia i zatwierdź przyciskiem Zastosuj (rysunek 11.9). Jeśli zaś chcesz dopasować grubość dynamicznie, wskaż linię i przeciągnij kursorem w oknie widokowym na właściwą odległość. Rysunek 11.9.

Opcje narzędzia tworzenia konturu

Przejdź w tryb edycji wierzchołków . Narzędziem do prostokątnego zaznaczania wskaż punkty do zaokrąglenia. Wybierz plecenie Struktura/Edytuj krzywą/ (albo z podręcznego menu wywoływanego klawiszem V). Wpisz wartość Fazuj zaokrąglenia w pole Promień w atrybutach narzędzia i wybierz Zastosuj albo wskaż jeden z wierzchołków i ustal wartość wszystkich zaokrągleń dynamicznie — przez przeciągnięcie kursorem w prawo w obrębie okna widokowego. Do sceny wstaw obiekt Lathe NURBS . Podczep pod niego przygotowany wcześniej kształt połówki talerza (rysunek 11.10). Zwróć uwagę, że przesunięcie osi bryły obrotowej powoduje zmianę jej kształtu. Bryła zmieni się także, gdy będziemy obracać bądź przesuwać krzywą będącą podstawą do stworzenia talerza.

96

Cinema 4D

Rysunek 11.10.

Struktura obiektu bryły obrotowej Lathe NURBS i jej opcje

Patera będzie oglądana z bliska, dlatego zwiększ liczbę podziałów Lathe NURBS, by brzeg talerza miał gładki kształt (rysunek 11.11). Rysunek 11.11.

Bryła obrotowa

Rozdział 12. Prezentacja modelu — ukrywanie linii horyzontu, zakładka Kompozyt Na pewno wiele razy przeszkadzała Ci bardzo wyraźna linia horyzontu rysująca się w renderingach, pojawiająca się zwłaszcza w scenach tworzonych we wcześniejszych wersjach programu. Chcąc, by obiekty rzucały cienie, tworzymy płaszczyzny, na które są one rzutowane. Może to być obiekt Podłoga albo inna, dowolna płaszczyzna. W efekcie w renderingu widoczny jest jej zarys, który w przypadku obiektu Podłoga jest linią horyzontu. W zależności od rodzaju sceny zachodzi konieczność usunięcia lub złagodzenia jej widoczności. Można to zrobić przez wstawienie do sceny obiektu Otoczenie i odpowiednie ustawienie jego opcji Załącz mgłę (opis narzędzia znajduje się w rozdziale 4., „Elementy sceny”). Jednak w przypadku renderingów, w których prezentowany jest pojedynczy obiekt i trzeba uniknąć sytuacji, w której coś odciąga od niego naszą uwagę, lepiej jest zdać się na kompleksowe rozwiązanie, jakie oferuje zakładka o nazwie Kompozyt. Działanie jednej z jej opcji (Złożone tło) sprawia, że obiekty służące jako podłoga i tło miękko się na siebie nakładają i tworzą czystą przestrzeń, na której wyświetlane są cienie, ale nie pojawia się odcięcie linią horyzontu (rysunek 12.1). Obu obiektom przypisany jest ten sam materiał. Może to być materiał jednokolorowy, materiał z gradientem albo z wczytaną fotografią. Materiał ze zdjęciem przyda się, jeśli będziemy chcieli zasymulować umieszczenie obiektu w sfotografowanej scenie, tak by wyglądał realnie, rzucał cienie oraz by na powierzchni, na której stoi, mogły pojawić się jego odbicia.

98

Cinema 4D

Rysunek 12.1.

Scena z gradientowym materiałem przypisanym do tła i podłogi, z linią horyzontu i bez niej

12.1. Ćwiczenie: Prezentacja modelu, gradientowe tło Do sceny z paterą dodaj następujące elementy: Podłoga, Drugi plan (albo Niebo), Światło (kilka, w tym przynajmniej jedno rzucające cień) oraz Kamera. Stwórz materiał tła. Na zakładce Kolor wskaż strzałkę przy pustej listwie Tekstura i wczytaj mapę proceduralną Gradient. Klikając nazwę, przejdź do zakładki Shader i w polu Typ wybierz poziomy kierunek gradientu 2D-V. Dopasowując kolory suwaków i ich położenie, ustal wygląd gradientu (rysunek 12.2). Stworzony materiał przypisz zarówno podłodze, jak i drugiemu planowi (bądź niebu). Rysunek 12.2.

Ustawienia gradientu będącego teksturą w kanale Kolor

Rozdział 12. ‹ Prezentacja modelu

99

Gradient tła ma być widoczny tak samo, niezależnie od kierunku patrzenia kamery. Ustawimy to, dobierając właściwą opcję w polu Projekcja, czyli sposób nakładania materiału na obiekt. W tym celu na liście obiektów jednym kliknięciem wskaż kulkę materiału przypisanego do jednego z nich. W oknie Atrybuty w zakładce Zakładka wybierz typ projekcji Od frontu (rysunek 12.3). Czynności powtórz dla drugiego obiektu. Rysunek 12.3.

Ustawienia tekstury — Projekcja

Zwróć uwagę, że tylko jednokrotne wskazanie próbki materiału przypisanego do obiektu wyświetla informacje na temat sposobu nakładania na niego tekstury. Dwukrotne wskazanie kulki powoduje wyświetlenie zupełnie innego okna, zawierającego atrybuty materiału.

Czas na przypisanie zakładki wykluczającej powstawanie linii horyzontu. Wskaż obiekt Podłoga na liście obiektów i z menu tego okna wybierz Zakładki CINEMA 4D/Kompozyt. (Zakładkę można wybrać także z kontekstowego menu, wywoływanego kliknięciem nazwy obiektu prawym klawiszem myszki). Odszukaj ikonę zakładki (klaps), która pojawiła się na pasku obiektu Podłoga, i przejdź do jej ustawień. W atrybutach kompozytu załącz opcję Złożone tło (rysunek 12.4). Rysunek 12.4.

Zakładka Kompozyt i jej ustawienia

Zakładki zawierają informacje przypisywane obiektom, które sterują ich wyglądem lub zachowaniem. Przykładowo zakładka Phong steruje wygładzaniem obiektu, zaś zakładka Ochrona blokuje obiekt przed możliwością jego przesuwania, skalowania lub obracania. Zakładka Kompozyt pozwala między innymi na wyłączenie widoczności obiektu w renderingu przy zachowaniu rzucania przez niego cienia, a także na miękkie połączenie obiektu, do którego jest przypisana, z tłem. Więcej informacji znajduje się w rozdziale 52., „Zestawienie zakładek Cinema 4D i opis ich funkcjonowania”.

100

Cinema 4D

Na zakładce ustawień renderingu powiększ rozdzielczość renderowanego obrazu i ustal najlepszy antyaliasing. Sprawdź efekt w oknie renderingu i zapisz obraz.

12.2. Ćwiczenie: Wklejanie renderowanego obiektu w zdjęcie, zakładka Ochrona Skopiuj scenę z poprzedniego ćwiczenia. Przejdź do ustawień materiału i w kanale Kolor zamiast shadera Gradient wczytaj dowolne, wybrane przez Ciebie zdjęcie. (W celu wczytania obrazu wskaż strzałkę przy listwie Tekstura i z rozwijalnego menu wybierz Wczytaj obraz). Powiększ okno widoku perspektywy (F1). Z menu tego okna wybierz Widoki/ Kamera podstawowa. Przejście na jej widok ułatwi dopasowanie punktu patrzenia na obiekt na tle zdjęcia. Narzędziami do przesuwania widoku, przybliżania (bądź klawiszami 1, 2, 3) manipuluj widokiem, aż do moi obracania mentu gdy patera znajdzie się w pożądanym miejscu, pod właściwym kątem i będzie miała właściwą wielkość. bez dołączonego celu — tylko taka kamera Wstaw do sceny obiekt Kamera automatycznie dopasuje się do aktualnego widoku. Zmień jej nazwę i, wskazując znaczek włączania widoku z kamery (rysunek 12.5), który znajduje się przy jej nazwie na liście obiektów (lub wybierając jej nazwę z menu okna widokowego Widoki/Kamery w scenie), przełącz się na widok z tej kamery. Rysunek 12.5.

Ikona przełączania na widok z kamery

Najlepiej byłoby, gdyby od tego momentu ani kamera, ani obiekt nie drgnęły nawet na milimetr. Możesz zdać się na swoją pewną rękę albo zablokować obiekty, przypisując im obu zakładkę Ochrona (Zakładki CINEMA 4D/Ochrona) (rysunek 12.6). Rysunek 12.6.

Obiekty z przypisaną zakładką Ochrona, która blokuje możliwość ich przesuwania

Dokładnie przyjrzyj się wybranej fotografii. Określ źródła padania światła na zdjęciu, jego rodzaj, kolor i typ cieni. Analogicznie postaraj się dopasować źródła światła w swojej scenie: ich położenie, typ, kolor, rodzaj i kolory cieni itp. Wyrenderuj obraz z obiektem wklejonym w fotografię i zapisz go (rysunek 12.7).

Rozdział 12. ‹ Prezentacja modelu

101

Rysunek 12.7. Zdjęcie salonu, patera wyrenderowana na blacie stołu

Przyjrzyj się ilustracji pokazanej na rysunkach 12.7 i 12.8. Cienie światła przepuszczanego przez materiał rolety mogłyby być delikatniejsze i bardziej rozproszone, jednak dla czytelności przekazu zastosowane zostały tu mocne i twarde cienie (Raytracing). Zwróć też uwagę, że cień patery rzucany jest na blat stołu, ale nie ma go już poza jego krawędzią. Wymagało to dodatkowych ustawień, czyli wymodelowania powierzchni blatu stołu, pokrywającego się z blatem na zdjęciu. Następnie należało przypisać mu ten sam materiał, z tymi samymi ustawieniami w polu Projekcja, a także zakładkę Kompozyt z załączoną opcją Złożone tło. Nie trzeba było definiować wszystkich ustawień od nowa. Zostały one skopiowane przez przeciągnięcie na nazwę blatu stołu (z przytrzymanym klawiszem Ctrl) wraz z próbką materiału oraz „klapsem” zakładki Kompozyt. Następnym etapem było wykluczenie blatu stołu z rzucania cieni. W tym celu w atrybutach zakładki Kompozyt przypisanej do blatu dezaktywowana została opcja Rzucaj cienie. Na rysunku 12.8 widać ponadto, że na blacie pojawiło się odbicie patery. Efekt ten wymagał skopiowania materiału i aktywowania kanału Odbicie w kopii materiału oraz dopasowania jego ustawień. Przygotowany w ten sposób lustrzany materiał został następnie przypisany wyłącznie do blatu stołu. (Szczegółowe informacje na temat tworzenia materiałów zostały zamieszczone w rozdziale 44., „Zestawienie kanałów materiału typu Basic”).

102

Cinema 4D

Rysunek 12.8.

Rendering z dodaną do materiału stołu opcją Odbicie

Rozdział 13. Stolik — przypisywanie kilku materiałów jednemu obiektowi Zadanie postawione w tym ćwiczeniu polega na stworzeniu modelu stolika projektu Danilo Silvestrina i przypisaniu różnych materiałów różnym jego płaszczyznom (rysunek 13.1). Pojawia się tu wiele narzędzi, które powinieneś już znać z wcześniejszych ćwiczeń i które z tego powodu zostały tu opisane tylko skrótowo. Nacisk położony jest na nowe zagadnienia, czyli na przypisywanie kilku materiałów do jednego obiektu. Rysunek 13.1.

Rendering stolików

Włącz przyciąganie do siatki (Ustawienia przyciągania). Przejdź na widok z prawej strony (F3). Za pomocą narzędzia Polilinia , wskazując punkty w węzłach siatki,

104

Cinema 4D

narysuj kształt litery „Z”. Używając narzędzia Utwórz kontur (Struktura/Edytuj krzywą/Utwórz kontur), nadaj grubość elementowi. Za pomocą polecenia Extrude wytłocz kształt. Dopasuj wartość i kierunek wytłoczenia. NURBS Nałożenie materiału na wybrane ścianki obiektu jest możliwe, pod warunkiem że obiekt będzie edytowalną siatką. Dlatego wybierz model stolika i wskaż ikonę Utwórz obiekt możliwy do edycji (C) . Obiekt został zmieniony w edytowalny. Przyjrzyj się strukturze obiektu na zakładce Obiekty (rysunek 13.2). Stolik składa się teraz z trzech elementów: płaszczyzny wytłoczenia i dwóch podczepionych pod nią zakończeń. Jest możliwość połączenia tych trzech części w jeden obiekt (po wybraniu ich: Funkcje/Połącz), jednak w obecnym ćwiczeniu nie jest to potrzebne. Rysunek 13.2.

Struktura obiektu przed zmianą w obiekt edytowalny i po zmianie

Stwórz trzy, różniące się kolorem, materiały. Jeden z nich przypisz wszystkim trzem obiektom. Wybierz główną część stolika i przejdź do trybu edycji Wieloboki . Strzałką wyboru z przytrzymanym klawiszem Shift wskazuj górne ścianki stolika, które mają zostać pokryte tym samym materiałem. Jeśli ścianka, którą masz wybrać, nie jest aktualnie widoczna, obracaj widok, przytrzymując klawisz 3. Przeciągnij próbkę materiału i upuść ją na jedną z wyselekcjonowanych płaszczyzn. Kolor ścianek się zmienił, próbka materiału znalazła się na listwie przy nazwie obiektu, a zaraz za nią pojawił się pomarańczowy trójkąt z zapisanym zestawem wyboru (rysunek 13.3). Rysunek 13.3.

Struktura obiektu z przypisanymi materiałami, zapisane zestawy wyboru wieloboków

Wybierz dolne ścianki stolika i analogicznie przypisz im drugi materiał. Przyjrzyj się stolikowi. Zwróć uwagę, że kolory na niego nałożone są poprawnie wyświetlane tylko wtedy, gdy żadna próbka materiału przypisanego do obiektu nie jest aktualnie wybrana. Wskazanie którejkolwiek z nich powoduje, że w kolorze wyświetlone są tylko płaszczyzny pokryte wskazanym materiałem. Pozostałe ścianki wyświetlane są w neutralnej szarości.

Rozdział 13. ‹ Stolik — przypisywanie kilku materiałów jednemu obiektowi

105

W trakcie przypisywania materiału program automatycznie zapisuje zestaw wyboru. Wpisuje też jego nazwę w pole Wybór na zakładce Tekstura, której zadaniem jest zapamiętanie informacji o sposobie przypisania materiału do obiektu. Dwukrotne kliknięcie ikony trójkąta powoduje wczytanie selekcji. Jeśli chcesz podmienić zawartość zapisanego zestawu wyboru, wskaż trójkąt zestawu wieloboków, wyselekcjonuj płaszczyzny i z menu górnego wybierz Wybór/Ustal zestaw wyboru (rysunek 13.4). Rysunek 13.4.

Atrybuty zapisanego zestawu i zakładka Tekstura materiału. Ta sama nazwa zestawu wyboru wpisana w oba okna, ograniczająca jego zastosowanie do wybranych płaszczyzn

Wróć do operowania modelem (narzędzie Model ). Kilkukrotnie skopiuj stolik. Stwórz kilka dodatkowych, kolorowych materiałów. Podmieniając próbki materiałów na pasku stolika, dobierz inną kolorystykę dla każdego ze stolików. Nie upuszczaj próbki materiału na obiekt w oknie widokowym, bo zostanie ona przypisana na końcu listy próbek i przykryje wszystkie wcześniejsze kolory. Upuszczaj je na konkretne próbki. Ułóż kompozycję składającą się z kilku stolików. Dodaj elementy sceny: Podłoga, Drugi plan, Kamera i trójpunktowe oświetlenie z cieniem (rysunek 13.5). Wyrenderuj scenę z kilku widoków, w wysokiej rozdzielczości i zapisz obrazy.

Rysunek 13.5. Ikony wykorzystywanych narzędzi, ukazujące kolejność przeprowadzanych działań

13.1. Ćwiczenie: Krzesło Roodblauwe — przypisywanie kilku materiałów Wróć do pliku, w którym zapisałeś model krzesła Roodblauwe Thomasa Rietvelda. Zmień prostopadłościany, z których zbudowane jest krzesło, w obiekty edytowalne. Stwórz jeden, główny materiał oraz dwa inne, będące kolorystycznymi akcentami.

106

Cinema 4D

Główny materiał przypisuj do brył jako pierwszy. Dopiero później, zgodnie z wyglądem oryginalnego krzesła, wybieraj ścianki i przypisuj im kolorystyczne akcenty. Pamiętaj, że w trakcie selekcji wieloboków możesz dodawać ścianki, wskazując je z przytrzymanym klawiszem Shift, i odejmować — z przytrzymanym klawiszem Ctrl. Dodatkowo, by zaznaczanie było precyzyjniejsze, możesz dopasować promień wskaźnika na rolecie atrybutów narzędzia (rysunek 13.6). Shift dodawanie do zestawu wyboru Ctrl Rysunek 13.6.

Atrybuty wskaźnika, promień wielkości wskaźnika

odejmowanie od zestawu wyboru

Rozdział 14. Półka na płyty CD Zadanie polega na wymodelowaniu półki na płyty CD z włożonymi do niej kilkoma płytami — projektu 3F Studio (rysunek 14.1). Poniższe ćwiczenie oprócz innego polecenia zapisywania pliku, zapamiętującego wykorzystane w scenie tekstury i ułatwień w tworzeniu materiałów nie zawiera nowych narzędzi. Poniżej znajduje się przykładowa kolejność działań i ich skrótowy opis. Rysunek 14.1.

Renderingi półki na CD

W widoku z frontu (F4) stwórz okrąg o promieniu 42 cm. Wytłocz go za pomocą polecenia Extrude NURBS na głębokość około 10 cm. Na zakładce Zakończenia wybierz w polu Początek opcję Zaokrąglone zakończenie i ustal niewielką wartość zaokrąglenia. Stwórz prostopadłościan niewiele większy od płyty CD. Wstaw do sceny Szyk i rozstaw za jego pomocą po okręgu 60 płytek. Zwróć uwagę, że jako liczbę kopii musisz wpisać 59, pomijając w obliczeniach oryginalną płytkę. Obróć szyk, wpisując w oknie współrzędnych wartość 90 wokół osi P. Dopasuj promień szyku (rysunek 14.2).

108

Cinema 4D

Rysunek 14.2. Rozmiary opakowania płyty CD, ustawienia szyku

Jeśli obiekt rozstawiany za pomocą narzędzia Szyk nie leży we właściwej płaszczyźnie, wykonaj jedno z następujących poleceń: w oknie atrybutów zmień płaszczyznę położenia obiektu, wpisz jego wymiary w innej kolejności (działania możliwe tylko i odpowiednio dla obiektów parametrycznych) lub zastosuj narzędzie Oś obiektu ją obróć (sposób wprowadzenia zmian dla obiektów edytowalnych).

Zduplikuj szyk. Zmniejsz liczbę płytek CD, z których stworzony jest duplikat, i promień szyku, tak by stworzył wewnętrzny zestaw płytek. Zgrupuj oba szyki (Alt+G). Wstaw do sceny obiekt Boole i podczep pod niego najpierw bryłę półki, a później grupę obu szyków (rysunek 14.3). Wybierz typ operacji A–B. W atrybutach narzędzia wybierz opcje Utwórz pojedynczy obiekt i Ukryj nowe krawędzie. By pozbyć się skomplikowanej struktury obiektu, wybierz Funkcje/Aktualny status obiektów (dostępne także w menu kontekstowym po kliknięciu prawym klawiszem myszki nazwy obiektu). Nie wyrzucaj oryginalnego obiektu. Rysunek 14.3.

Hierarchia obiektu przed rozwinięciem i po rozwinięciu oraz pasek obiektu po jego przycięciu i staniu się jednym obiektem

Z oryginalnego obiektu wyciągnij grupę z dwoma szykami, a pozostałe elementy wyrzuć. Dla każdego z szyków wybierz polecenie Możliwość edycji (C) , by rozdzielić ich elementy. Każdy prostopadłościan płyty CD jest teraz osobną bryłą. Wybierz kilka płyt, zgrupuj je (Alt+G) i przeciągnij na górę listy obiektów. Pozostałe płytki uczyń niewidocznymi lub je wyrzuć.

Rozdział 14. ‹ Półka na płyty CD

109

Nadszedł moment przypisania do płytek tekstur. By móc selekcjonować płaszczyzny prostopadłościanów, musisz je najpierw zmienić w edytowalne siatki. Wybierz wszystkie płytki i użyj narzędzia Możliwość edycji (C) . W oknie materiałów stwórz jeden materiał o neutralnym kolorze — dla boków opakowań CD — oraz kilkanaście materiałów z wczytanymi dowolnymi obrazami (rysunek 14.4). Rysunek 14.4.

Przypisywanie obrazu do tekstury kanału Kolor

Tworzenie materiału z teksturą w formie zdjęcia zostało już opisane w podrozdziale 5.1. W przypadku konieczności stworzenia wielu materiałów, które różnić się mają tylko teksturą w kanale Kolor, można ten proces uprościć. Program sam stworzy materiał i umieści obraz w stosownym kanale, jeśli przeciągniesz jego plik bezpośrednio z folderu do okna materiałów Cinemy (rysunek 14.5).

Rysunek 14.5. Tworzenie prostych materiałów przez przeciąganie plików do okna Cinemy

110

Cinema 4D W momencie korzystania z jakiejkolwiek mapy bitowej, która nie pochodzi z biblioteki programu Cinema, wyświetli się komunikat o braku określenia do niej ścieżki dostępu i pytanie o ewentualne stworzenie kopii. Jeśli wybierzesz Tak, program zapisze kopię tekstury w miejscu, w którym zapisany jest plik Cinemy (oczywiście o ile jest on zapisany).

Jako pierwszy przypisz obiektom materiał o neutralnym kolorze. Następnie, używając narzędzia Wielobok , wybieraj tylne bądź przednie płaszczyzny opakowań CD i upuszczaj na nie kolejne próbki materiałów. W ten sposób nałóż teksturę na wszystkie płyty (rysunek 14.6).

Rysunek 14.6. Struktura obiektów z przypisanymi materiałami, fragment renderingu

Ustaw elementy sceny, wyrenderuj i zapisz kilka ciekawych ujęć półki. Podstawowe polecenie zapisu Plik/Zapisz zapamiętuje tylko scenę Cinema. Nie ma w niej obrazów wykorzystanych w scenie. Są tylko informacje o ich położeniu na dysku, skąd wczytywane są za każdym razem na nowo. W obawie przed zagubieniem obrazów, zmianą ich wyglądu lub gdy planujesz kontynuować pracę na innym komputerze, konieczne jest zapisanie pliku wraz z teksturami. Najlepiej jest wówczas zdać się na program i wybrać polecenie Plik/Zapisz projekt. W efekcie Cinema utworzy nowy folder, w którym umieści plik ze sceną, i podfolder o nazwie tex, zawierający wszystkie wykorzystane w scenie obrazy (rysunek 14.7).

Rozdział 14. ‹ Półka na płyty CD

111

Rysunek 14.7.

Folder ze sceną Cinemy i podfolderem z teksturami

14.1. Ćwiczenie: Tarcza zegara Analogicznie do poprzedniego ćwiczenia, korzystając z operacji Boole i polecenia Szyk (dwukrotnie), stwórz bryłę tarczy zegara (rysunek 14.8). Zanim zgrupujesz obiekty, które mają zostać odjęte, zmień je w obiekty edytowalne (C) oraz usuń nakładające się kształty. Rysunek 14.8.

Bryły przygotowane do stworzenia tarczy, przycięta tarcza zegara

112

Cinema 4D

Rozdział 15. Zarządzanie rozbudowanymi scenami W trakcie pracy z rozbudowanymi i skomplikowanymi scenami niezbędne są narzędzia do zarządzania całymi zestawami elementów. Takimi zaawansowanymi narzędziami są filtry i warstwy.

15.1. Filtr wyboru dla edytora, Filtr Filtr wyboru dla edytora i Filtr to dwa narzędzia, których ikony znajdują się w górnym pasku narzędziowym (rysunek 15.1). Rysunek 15.1.

Ikony Filtr wyboru i Filtr

Pierwsze z nich blokuje możliwość wyboru określonych typów obiektów przez wskazanie ich w oknach widokowych. Jeśli na przykład chcemy uniknąć pomyłkowego wybrania obiektu Kamera, to na liście rozwijanej Filtr wyboru dla edytora wyłączamy znaczek przy kamerach. Mamy wówczas pewność, że w oknie widokowym nie wybierzemy i nie przesuniemy przypadkowo żadnej z nich. Z drugiej strony, jeśli chcemy mieć możliwość wybierania tylko obiektów Światło, z listy najpierw wybieramy Nic (by nie musieć wyłączać każdego z obiektów z osobna) i dopiero wtedy aktywujemy Światło (rysunek 15.2). Warto pamiętać, że obiekty takie, jak parametryczne bryły, NURBS czy Boole to obiekty typu Generator. Inna opcja tego narzędzia to możliwość szybkiego wybrania wszystkich elementów tego samego typu, na przykład wszystkich obiektów typu Wielobok w scenie. Do tego celu służy funkcja znajdująca się na początku listy: Wybierz narzędzie.

114

Cinema 4D

Rysunek 15.2.

Lista rozwijana Filtr wyboru dla edytora z zaznaczoną opcją wyboru tylko świateł

Drugie polecenie — Utwórz zestaw wyboru — pozwala na zachowanie zestawu wybranych elementów. W tym przypadku nazwa zestawu pojawia się na liście rozwijanej Filtr wyboru dla edytora oraz, jako osobny obiekt, wyświetlona zostaje także w oknie Menadżer obiektów. Po wskazaniu nazwy zestawu wybierane są wszystkie zapisane obiekty (rysunek 15.3). Rysunek 15.3.

Zapisane dwa zestawy wyboru, możliwość przywrócenia wyboru na rolecie Filtr wyboru dla edytora i z okna Menadżer obiektów

Drugie narzędzie to Filtr . Za jego pomocą decydujemy, które elementy mają być wyświetlane w oknach edytora. Jeśli wyświetlanie jakiegoś typu obiektu na danym etapie pracy jest zbędne, na przykład źródeł światła, które są już rozstawione, dobrze wypadają w renderingu i nie wymagają wprowadzania zmian, to na palecie Filtr możemy wyłączyć ich wyświetlanie w oknach renderingu. Narzędzie Filtr pozwala na wyłączenie wyświetlania między innymi obiektów typu Wielobok, Splajn, Generator (czyli obiektów takich, jak Szyk, Boole i parametrycznych brył), obiektów HyperNURBS, Deformer, Kamera, Światło, elementów Scena, a także linii Horyzont, Siatka i Oś. Warty podkreślenia jest fakt, że wyświetlanie wybranych grup elementów można wyłączyć w każdym z okien widokowych z osobna. Każde z okien widokowych ma bowiem w swoim menu własne narzędzie Filtr.

Rozdział 15. ‹ Zarządzanie rozbudowanymi scenami

115

15.2. Warstwy, Przeglądarka warstw Bardzo pomocnym narzędziem, porządkującym rozbudowane sceny, są warstwy. W Cinema 4D na warstwach mogą być przechowywane zarówno obiekty, jak i materiały, shadery, zakładki itp. Na pasku każdego z obiektów przy ich nazwach wyświetlana jest ikona warstwy. Domyślnie jest to szara kropka, informująca o nieprzypisaniu obiektu do żadnej z warstw. Po wskazaniu jej lewym klawiszem myszki wyświetlone zostaje menu umożliwiające przypisanie obiektu do którejś ze zdefiniowanych wcześniej warstw albo do zupełnie nowej warstwy, która w ten sposób zostanie stworzona (rysunek 15.4). Kolejne polecenia dają szansę usunięcia obiektu z warstwy albo, po wybraniu ostatniej opcji, przejścia do okna Przeglądarka warstw. Przeglądarkę tę można także aktywować skrótem klawiaturowym Shift+F4 albo wybrać z menu górnego: Okno/Przeglądarka warstw.

Rysunek 15.4. Ikona przypisania do warstwy na pasku obiektu, opcje wyświetlane po wskazaniu jej lewym

klawiszem myszki

Przeglądarka pozwala na zdefiniowanie dowolnej liczby warstw. Można im nadać charakterystyczne nazwy, na przykład: ściany, meble, światła, obrazy itp., co czyni okno bardziej przejrzystym. Każdą z warstw określa inny kolor, który będzie wyświetlany przy nazwach jej obiektów (rysunek 15.5). Rysunek 15.5.

Okno Przeglądarka warstw — możliwość nadawania warstwom charakterystycznych nazw

Obiekty mogą być przypisywane do warstw na wiele różnych sposobów: za pomocą opisanych wcześniej poleceń z podręcznego menu, przez przeciąganie nazwy elementu na nazwę warstwy, a także w drugą stronę — nazwy warstwy na obiekt. Warto pamiętać, że upuszczenie koloru warstwy na nazwę obiektu z przytrzymanym klawiszem Ctrl spowoduje przypisanie do niej również dzieci obiektu. Wygodny sposób dodawania obiektów do warstw polega też na wskazaniu koloru warstwy z jednego elementu i „przemalowaniu” nim oznaczeń przy innych obiektach. Obiekty można również umieścić na warstwie przez stworzenie nowej warstwy na podstawie wyboru obiektów (z menu przeglądarki warstw wybieramy

116

Cinema 4D

Plik/Nowa warstwa z wyboru obiektu). Wówczas zawartość selekcji jest automatycznie przenoszona do stworzonej warstwy. Zarządzanie obiektami za pomocą warstw bardzo usprawnia pracę przy rozbudowanych scenach. Pozwala wyłączyć wyświetlanie w oknie widokowym elementów, które w danym momencie są zbędne (ikona oka), skupić się na detalu poprzez tryb Solo (pojedynczy) i ukrycie wszystkiego, co znajduje się wkoło dopracowywanego obiektu (szara kropka, na której pojawia się litera „S”), a także zablokować przed zmianami obiekty, które uważamy za skończone i chcemy uniknąć ich przypadkowego skasowania (ikona kłódki). Czasami przeszkadza zbyt duża liczba obiektów na liście menadżera obiektów i możliwość ukrycia części z nich, które są w danym momencie zbędne, ułatwi pracę (ikona hierarchii). Zestawienie funkcji narzędzi w oknie Przeglądarka warstw: Tryb Solo. Zaznaczenie tej kropki sprawi, że w oknach widokowych ukryte zostanie wszystko oprócz elementów z danej warstwy. Ikona oka wyłączy wyświetlanie zawartości warstwy. Klaps renderingu wykluczy zawartość warstwy z renderingu. Ikona hierarchii obiektów wyłączy wyświetlanie pasków obiektów w menadżerze obiektów oraz próbek materiałów należących do warstwy w oknie materiałów. Ikona kłódki całkowicie zablokuje zawartość warstwy. Kolejna ikona wyłączy działanie generatorów, takich jak np. NURBS, Szyk, Boole, a także wyświetlanie parametrycznych brył. Skręcony prostopadłościan wyłączy działanie deformerów znajdujących się na warstwie. Ikona filiżanki wyłączy działanie zależności między obiektami zaprogramowanymi przez użytkownika na zakładce C.O.F.F.E.E. albo zdefiniowanymi w oknie XPresso. Ikona kliszy filmowej wyłączy obiekty spod działania animacji. Warto podkreślić, że w wersji 11.5 Cinemy, by zmienić ustawienia warstw, nie trzeba nawet otwierać przeglądarki. Dostęp do wszystkich ustawień znajduje się w oknach atrybutów każdego przypisanego do warstwy obiektu — na zakładce Basic (Podstawowe) (rysunek 15.6).

Rozdział 15. ‹ Zarządzanie rozbudowanymi scenami Rysunek 15.6.

Okno atrybutów obiektu przypisanego do warstwy, zakładka Podstawowe, możliwość zmiany ustawień warstwy — wersja 11.5 Cinemy

117

118

Cinema 4D

Rozdział 16. Klatka schodowa w muzeum sztuki Celem ćwiczenia jest stworzenie wnętrza holu muzeum w Bonn projektu Axela Schultesa1 (rysunek 16.2). Centralnym elementem holu są schody, do których stworzenia wykorzystana zostanie bryła obrotowa Lathe NURBS. Do stworzenia poręczy schodów posłuży bryła Sweep NURBS, a rzeźby na półpiętrze — Loft NURBS. Przy wykorzystaniu operacji Boole przycięte zostaną ściany i sufit, zaś Szyk posłuży do rozstawienia lamp na suficie. Do edycji ścieżki wykorzystane zostaną polecenia Utwórz kontur i Fazuj, a do rozbicia elementów — Eksploduj segmenty (rysunek 16.1). Rysunek 16.1.

Ikony poleceń wykorzystywanych w ćwiczeniu, ukazujące kolejność przeprowadzanych działań

Nowe elementy wprowadzone w tym ćwiczeniu dotyczą różnych aspektów: przedstawienia możliwości działania narzędzia Zmierz , radzenia sobie z bogatą sceną za pomocą warstw (tryb Solo) i różnych sposobów wyświetlania w oknach widokowych (Rentgen). Na końcu pojawi się skrótowy opis ustawień światła.

Linia schodów Zadanie rozpoczniemy od stworzenia zarysu schodów. Elementy wnętrza mają mieć prawdziwe proporcje, dlatego każdy ze schodków powinien mieć proporcje wysokości do głębokości jak 17 do 28. Nie ma potrzeby obliczania współrzędnych każdego z wierzchołków stopni. Zamiast tego co 1 cm precyzyjnie narysujemy schodkowaną linię, a następnie przeskalujemy jej wielkości w stosownych proporcjach. 1

Axel Schultes — niemiecki architekt. Twórca m.in. Muzeum Sztuki w Bonn, krematorium Baumschulenweg w Berlinie, siedziby Urzędu Kanclerza w Berlinie.

120

Cinema 4D

Rysunek 16.2. Zdjęcie klatki schodowej Muzeum Sztuki w Bonn. Projekt: Axel Schultes

W oknie Preferencje (Edycja/Preferencje) zmień jednostki na centymetry (rysunek 16.3).

Rysunek 16.3. Ustawienie jednostek w oknie Preferencje

Włącz przyciąganie do oczek siatki, linii siatki i punktów (Ustawienia przyciągania w oknie atrybutów dowolnego narzędzia transformacji, np. przesuwania) (rysunek 16.4). W widoku z przodu (F4) dopasuj skalę wyświetlania, tak by była widoczna siatka z oczkami wielkości 1 cm.

Rozdział 16. ‹ Klatka schodowa w muzeum sztuki

121

Rysunek 16.4.

Ustawienia przyciągania

Siatka domyślnie ustawiona w programie jest siatką dynamiczną, co oznacza, że w zależności od skali powiększenia jej oczka są wielkości milimetrowej, centymetrowej, decymetrowej, metrowej itd. O tym, która siatka jest aktualnie wyświetlana, decyduje skala powiększenia w oknie widokowym. W celu jej sprawdzenia najlepiej wstawić do sceny obiekt, na przykład sześcian, zmniejszyć jego wielkość do żądanej wartości i względem niego ustalić powiększenie. Jeżeli będzie taka potrzeba, można zrezygnować z domyślnej, dynamicznej siatki i ograniczyć ją do wyświetlania tylko w jednej, określonej wielkości. Można to ustawić w oknie atrybutów: Tryb/ Ustawienia, zakładka Tło, pole Siatka dynamiczna, opcja Brak.

Narzędziem Polilinia narysuj kształt schodów składający się z 14 stopni, spocznika i kolejnych 12 stopni oraz spocznika (rysunek 16.5). Nie zwracając uwagi na proporcje i rzeczywiste wielkości stopni, wskazuj oczka siatki co 1 cm. Jeśli w rysowaniu przeszkadza Ci oś obiektu, tymczasowo ją wyłącz za pomocą filtra albo skrótu klawiaturowego Alt+D. Po narysowaniu zarysu schodów nie zapomnij o przywróceniu wyświetlania osi. Rysunek 16.5.

Kolejność działań, schodkowana linia na 1 cm

Wyłącz działanie przyciągania. Powróć do operowania modelem . Korzystając z zakładki Współrzędne z włączoną opcją Skala, przeskaluj zarys schodów, wpisując wartości: Y 17 i Z 28. Wydaj polecenie Zastosuj (rysunek 16.6). Rysunek 16.6.

Ustawienia przeskalowania obiektu

122

Cinema 4D

Pozycję kolejnych wierzchołków skontroluj w zakładce Struktura, która znajduje się obok menadżera obiektów. Wartości Y i Z powinny być wielokrotnościami 17 i 28 (rysunek 16.7). Rysunek 16.7.

Zakładka Struktura z listą wszystkich punktów obiektu i ich współrzędnych przed i po przeskalowaniu — przy założeniu, że pierwszy punkt ma współrzędne 0, 0, 0

Innym sposobem kontrolowania wymiarów obiektu jest jego zmierzenie narzędziem Zmierz.

16.1. Mierzenie obiektów, funkcja Zmierz Z menu górnego wybierz Funkcje/Zmierz . Po wybraniu polecenia na ekranie wyświetli się czerwona linia o długości 100 cm, która będzie wychodzić ze środka układu współrzędnych i będzie zakończona strzałką. Ustalenie położenia linii wymiarowej jest możliwe na dwa sposoby: przez przeciąganie obu końców wyświetlonej linii we właściwe miejsca albo przez przytrzymanie klawiszy Shift i Ctrl i przeciągnięcie między mierzonymi punktami. Przytrzymaj oba klawisze i przeciągnij kursorem od początkowego wierzchołka pierwszego stopnia aż do wierzchołka ostatniego stopnia. Na ekranie wyświetlona zostanie strzałka z podaną odległością (Odległość), a w oknie atrybutów dodatkowo zamieszczona zostanie informacja o współrzędnych pierwszego i drugiego punktu (Punkt 1 pozycja, Punkt 2 pozycja). Stąd wiemy, że wysokość kondygnacji ma 425 cm, a głębokość klatki schodowej 924 cm (rysunki 16.8 i 16.9). Wskazując przycisk Nowy pomiar, ustal kilka dodatkowych linii wymiarowych. Każdy nowy wymiar zostaje zapisany z kolejną liczbą porządkową. Za pomocą przycisku mieszczącego się na górze zakładki (Wybór: Zmierz 0) przełączaj się między nimi, by mieć dostęp do informacji na temat kolejnych wymiarów. Jeśli w trakcie rozstawiania wymiarów musiałeś tymczasowo opuścić to narzędzie, do wszystkich ustawień wrócisz ponownie, wybierając z górnego menu Funkcje/ Zmierz. Obok przycisku pozwalającego na wstawienie nowego wymiaru znajduje się przycisk Usuń pomiar, za pomocą którego możesz usunąć zbędne już linie wymiarowe.

Rozdział 16. ‹ Klatka schodowa w muzeum sztuki

123

Rysunek 16.8. Dodane trzy wymiary Rysunek 16.9.

Dane wymiaru w oknie atrybutów

16.2. Kontur schodów Linia schodów potrzebuje konturu. Wybierz narzędzie Struktura/Edytuj krzywą/ Utwórz kontur i przyjrzyj się oknu jego ustawień. Jest tam pole wartości konturu (Odległość). Wpisz odległość -17 i zatwierdź wartość. Schody mają teraz jednakową grubość na całej długości. Upewnij się, że jesteś w trybie edycji wierzchołków . Powiększ obraz, tak byś miał widok na pierwszą partię schodów. Zmień narzędzie do zaznaczania na

124

Cinema 4D

Wybór wieloboczny i zaznacz wszystkie dolne punkty schodów (rysunek 16.10). Nie rezygnując z selekcji, przesuń wyświetlany obraz, tak by widzieć górną partię schodów, i z przytrzymanym klawiszem Shift dodaj do zaznaczenia wszystkie spodnie wierzchołki tej części. Korzystając z zakładki współrzędnych, przesuń punkty o 14 cm w lewo (do wartości w polu Z dopisz –14; rysunek 16.11). Rysunek 16.10.

Różne narzędzia do zaznaczania, wpisywanie wartości w pole okna Współrzędne

Rysunek 16.11. Fragment schodów przed przesunięciem spodnich wierzchołków i po przesunięciu, linia wielobocznego zaznaczenia

16.3. Obrotowa bryła schodów — Lathe NURBS Wstaw do sceny obiekt bryły obrotowej Lathe NURBS . Podczep pod nią stworzony kształt schodów. W zakładce Obiekt zmień Kąt bryły obrotowej na 180 stopni i zwiększ liczbę podziałów bryły w polu Podział (rysunki 16.12. i 16.13). Rysunek 16.12.

Ustawienia bryły obrotowej

Schody nie mają odpowiedniego kształtu. Dzieje się tak dlatego, że oś ich obrotu przebiega w złym miejscu. Zamiast przesuwać oś bryły obrotowej, przejdź do trybu operowania modelem , wybierz linię kształtu schodów i przesuń ją wzdłuż osi X, tak by w środku układu współrzędnych znalazł się spocznik schodów (rysunek 16.14).

Rozdział 16. ‹ Klatka schodowa w muzeum sztuki

125

Rysunek 16.13.

Bryła obrotowa schodów

Rysunek 16.14.

Bryła schodów po przesunięciu splajnu ze schodami

Jeżeli sądzisz, że kształt schodów wymaga jeszcze modyfikacji, na przykład powiększenia przestrzeni spocznika, przejdź do edycji wierzchołków, prostokątnym zaznaczeniem wybierz wierzchołki do przesunięcia i odpowiednio je przesuń. Jeśli w działaniu przeszkadza Ci wyświetlana bryła obrotowa, tymczasowo wyłącz jej wyświetlanie, wskazując zielony haczyk przy jej nazwie albo przyciskając klawisz Q. Jeśli bryła schodów uzyska już zamierzony przez Ciebie kształt, wybierz ją i z menu górnego (albo z menu kontekstowego wywoływanego prawym klawiszem myszki) wybierz Funkcje/Aktualny status obiektów. Na liście menadżera pojawił się nowy obiekt, zawierający powierzchnię obrotową i jej oba zakończenia. By na ich podstawie stworzyć pojedynczy kształt, wskaż ich nazwy w oknie menadżera obiektów z przytrzymanym klawiszem Shift i z menu górnego (albo z menu kontekstowego) wydaj polecenie ich połączenia: Funkcje/Połącz. Nie usuwaj jeszcze oryginalnego obiektu Lathe NURBS (rysunek 16.15).

126

Cinema 4D

Rysunek 16.15.

Struktura oryginalnej bryły obrotowej po zmianie na Aktualny status obiektów oraz po połączeniu w jeden obiekt

Do tych samych narzędzi możemy dotrzeć z różnych miejsc programu. Dostęp do narzędzi można uzyskać z górnego menu programu, z menu poszczególnych rolet, a także z ikon narzędzi na zakładkach wyświetlanych w domyślnym układzie ekranu i tych, które wyświetlane są w innych predefiniowanych układach ekranu (np. Modeling lub Animation). Innym sposobem jest wybieranie narzędzi za pomocą menu podręcznego i menu kontekstowego. Wskazanie elementu prawym klawiszem myszki, zarówno w oknie widokowym, jak i na nazwie w liście menadżera obiektów, wyświetla kontekstowe menu. Zawiera ono narzędzia, które mogą zostać zastosowane w stosunku do wybranego obiektu i na danym etapie pracy. Na przykład w przypadku splajnu, gdy aktualnym trybem jest operowanie wierzchołkami, z menu kontekstowego zyskuje się dostęp do takich operacji, jak Fazuj czy Utwórz kontur. Dostęp do dużo szerszego zakresu narzędzi można uzyskać z menu podręcznego wywoływanego przez naciśnięcie klawisza V. Zawiera ono takie narzędzia, jak Wybór, Struktura, Funkcja, Edycja krzywej itd. Korzystanie z podręcznego i kontekstowego menu znacznie ułatwia pracę.

16.4. Warstwy i przypisywanie im obiektów Może się okazać, że podczas dalszej pracy będziesz musiał powrócić do oryginalnej bryły schodów Lathe NURBS, na przykład by wprowadzić zmiany w podstawowym kształcie schodów. Z tego powodu warto zachować oryginalną bryłę. Z drugiej strony, by nie przeszkadzała w dalszej pracy, najlepiej ukryć ją na niewidocznej warstwie. Do zarządzania elementami najlepiej wykorzystać warstwy. W tym celu w oknie obiektów lewym klawiszem myszki wskaż dużą kropkę przy nazwie gotowej bryły. Z wyświetlonego menu wybierz Dodaj do nowej warstwy. W ten sposób została stworzona nowa warstwa, a zamiast kropki przy nazwie obiektu pojawił się kolorowy, zaokrąglony prostokąt — znak warstwy (rysunek 16.16). Czynność powtórz dla drugiego kształtu i także przenieś go do nowej warstwy (Dodaj do nowej warstwy). Przynależność do warstwy nie dotyczy dzieci obiektów. Dlatego lewym klawiszem myszki wskaż znaczek przy oryginalnym kształcie i, przeciągając kursorem, „przemaluj” nim również kropkę kształtu schodów.

Rozdział 16. ‹ Klatka schodowa w muzeum sztuki

127

Rysunek 16.16.

Oznaczenia umieszczenia na warstwie, kropka przy splajnie schodów, której „przemalowanie” przypisze obiekt do warstwy

Przejdź do przeglądarki warstw (Shift+F4). Nadaj warstwom charakterystyczne nazwy. Tej, na której mieści się przycięty kształt, na przykład konstrukcja, a tej, która zawiera oryginalną bryłę, oryginały. Dla warstwy z oryginałami wyłącz oraz na liście menawyświetlanie w oknie widokowym , w oknie renderingu dżera obiektów . Odtąd wszystkie zapasowe obiekty chowaj na tę warstwę, a gdy będziesz chciał do nich wrócić, włącz ich wyświetlanie w oknie Przeglądarka warstw (rysunek 16.17). Rysunek 16.17.

Ustawienia warstw w oknie Przeglądarka warstw

16.5. Balustrada — sposoby wyświetlania w oknach widokowych, Sweep NURBS Zanim przejdziesz do rysowania linii balustrady, dopasuj sposób wyświetlania schodów, tak by można było przez nie widzieć powstającą linię. W tym celu w oknie atrybutów schodów na zakładce Podstawowe załącz opcję Rentgen (rysunek 16.18). W widoku z góry (F2), używając polecenia Polilinia , narysuj linię poręczy z jednej strony schodów. Następnie wybieraj poszczególne punkty balustrady i w widoku z boku przesuwaj je tak, by linie oparły się o stopnie schodów (rysunek 16.19). By mieć lepszy widok na krawędzie schodów, dopasuj sposób wyświetlania grafiki w oknach widokowych. Z menu okna widokowego rozwiń zestaw poleceń Grafika i przełączaj się między sposobami cieniowania i sposobami prezentacji obiektów, na przykład: Ukryte linie, Linie, Cieniowanie Gouraud, Wireframe. Wybierz najlepszy w tej sytuacji sposób wyświetlania (rysunek 16.20).

128

Cinema 4D

Rysunek 16.18.

Zakładka z podstawowymi informacjami o obiekcie, takimi jak nazwa, przynależność do warstwy, widoczność i opcja Rentgen

Rysunek 16.19. Linia poręczy w widoku z góry i z frontu, zaokrąglenie narożników poręczy na renderingu

Zaprezentowana wyżej opcja Rentgen działa tylko na obiektach, w których zostanie załączona. Czasem jednak zachodzi potrzeba, by wszystkie elementy sceny w oknie edytora stały się częściowo przezroczyste. Wówczas to samo polecenie trzeba aktywować z menu okna widokowego: Grafika/Rentgen. Warunkiem dobrego działania tej funkcji jest załączenie silnika usprawniającego wyświetlanie grafiki: Ulepszony OpenGL.

Zmieniając kolor górnej kropki przy nazwie schodów na czerwony, tymczasowo wyłącz ich wyświetlanie. Wybierz środkowe punkty linii poręczy i zaokrąglij je, używając polecenia Edytuj krzywą/Fazuj z menu kontekstowego. Nieznacznie przeciągnij kursorem w prawo, by zmienić wierzchołki w łuki o niewielkim promieniu. oraz okrąg, który będzie przekrojem Wstaw do sceny obiekt Sweep NURBS poręczy. Dopasuj promień okręgu, następnie podczep go pod obiekt Sweep NURBS, a dopiero pod niego stworzoną linię poręczy. Korzystając z zakładki Współrzędne, podnieś poręcz na wysokość 110 cm (do wartości Y w polu Pozycja obiektu dopisz +110) i włącz wyświetlanie schodów (rysunek 16.21).

Rozdział 16. ‹ Klatka schodowa w muzeum sztuki Rysunek 16.20.

Różne sposoby wyświetlania obrazu w oknach widokowych

Rysunek 16.21. Elementy balustrady, odbicie lustrzane balustrady

129

130

Cinema 4D

Stwórz pozostałe elementy balustrady, zgrupuj je (Alt+G) i, podczepiając ją pod narzędzie Symetria , stwórz jej lustrzane odbicie po drugiej stronie schodów. Dodaj pozostałe elementy poręczy.

16.6. Ściany — obiekt Boole Skopiuj bryłę schodów i stwórz prostopadłościan jednej ze ścian w ich tle. Umieść go tak, by bryła schodów wystawała poza ścianę, jak na załączonej ilustracji (rysui podczep pod niego kolejno: prostonek 16.22). Wstaw do sceny obiekt Boole padłościan ściany i kopię schodów. Jako typ operacji wybierz A–B, a w zakładce Obiekt zaznacz opcję Utwórz pojedynczy obiekt. Wydaj polecenie Funkcje/Aktualny status obiektów, by stworzyć edytowalną kopię bryły. Oryginalny obiekt przenieś na stworzoną wcześniej niewyświetlaną warstwę.

Rysunek 16.22. Ściana ustawiona względem bryły schodów, przycięta ściana oraz po eksplozji segmentów

i wyrzuceniu zbędnej części

Dwukrotnie wskaż górną kropkę przy nazwie schodów, by tymczasowo wyłączyć ich wyświetlanie. Ściana składa się z dwóch części. Za pomocą polecenia Funkcje/ Eksploduj segmenty rozdziel je. Usuń zbędną część ściany, a właściwą podczep pod obiekt Symetria , by stworzyć jej lustrzane odbicie. Wskaż kropkę warstwy obiektu symetrii i przenieś ją na warstwę z elementami konstrukcji.

Rozdział 16. ‹ Klatka schodowa w muzeum sztuki

131

16.7. Sufit — dopasowywanie liczby wieloboków, wielokrotnie zagnieżdżone obiekty Boole Przyjrzyj się sufitowi w holu muzeum. Jest w nim wycięty okrągły otwór, a nawet dwa, oraz zestaw otworów pod lampki na obwodzie otworu. Tak duża liczba odejmowanych obiektów może skomplikować siatkę finalnej bryły i wymaga optymalnego dopasowania liczby podziałów elementów. Przygotuj obiekty do wykonania sufitu: stwórz duży, płaski prostopadłościan i zwiększ liczbę jego segmentów (Segmenty), by siatka po wycięciu otworów była bardziej regularna. Dodaj do sceny dwa duże walce i jeden mały — do wycięcia wnęk pod halogenowe lampy. Zwiększ liczbę podziałów dużych walców (parametr Obrót segmentów), by krawędź otworu nad klatką schodową była gładko zaokrąglona. Z drugiej strony, zmniejsz liczbę podziałów w walcu wnęk, by nie mnożyć zbędnych, niewidocznych w renderingu wieloboków. Wszystkie elementy rozmieść na właściwych wysokościach, a walec wnęki lampy rozłóż za pomocą polecenia wokół otworu klatki schodowej. Szyk Operacje Boole zakładają możliwość odcięcia kilku obiektów naraz, ale tylko pod warunkiem że odejmowane obiekty nie będą się na siebie nakładać. Otwór ma być wycięty za pomocą dwóch nachodzących na siebie walców, dlatego operację Boole musimy przeprowadzić dwukrotnie. Wstaw do sceny obiekt Boole i podczep pod niego prostopadłościan oraz jeden z walców (typ operacji A–B). Zgrupuj pozostałe elementy do odjęcia (Alt+G). Wstaw do sceny kolejny obiekt i podczep pod niego bryłę sufitu oraz przygotowaną grupę (rysunki Boole 16.23. i 16.24). Gdy tworzysz obiekty z wielokrotnie zagnieżdżonymi operacjami Boole, wskazując kursorem znak minusa przy nazwie obiektu, zwijaj ich struktury. Sprawi to, że hierarchia Boole stanie się bardziej czytelna, bo pod obiektem zawsze będą znajdowały się tylko dwa elementy: obiekt A i obiekt B. Ułatwi to podczepianie kolejnych komponentów.

Sprawdź w renderingu, czy wycięcie w suficie jest wystarczająco gładkie i nie wymaga dodania większej liczby podziałów (rysunek 16.25). Dopasuj wartości, a następnie w atrybutach obiektu Boole zaznacz opcję Utwórz pojedynczy obiekt. Za pomocą polecenia Aktualny status obiektów stwórz jego edytowalną kopię. Oryginalny kształt przypisz do warstwy z oryginałami, a jego edytowalną wersję do warstwy konstrukcji.

132

Cinema 4D

Rysunek 16.23. Siatka sufitu po wykonaniu odejmowania, bez podziałów prostopadłościanu

i z podziałami

Rysunek 16.24. Struktura obiektu Boole przed i po rozwinięciu, całkowicie rozwinięta hierarchia obiektu

z wielokrotnie zagnieżdżonymi operacjami Boole Rysunek 16.25.

Widok na klatkę schodową z sufitem z wyciętymi otworami pod lampy

Rozdział 16. ‹ Klatka schodowa w muzeum sztuki

133

16.8. Rzeźba — Loft NURBS, tryb Solo Na podeście schodów ma się znaleźć rzeźba. Do jej stworzenia wykorzystasz bryłę Loft NURBS, której ideą jest tłoczenie powierzchni przez splajny rozstawione w przestrzeni. Wstaw do sceny kilka do kilkunastu dowolnych kształtów oraz obiekt Loft NURBS . Porozstawiaj elementy rzeźby na odpowiednich wysokościach. Sprawdź kolejność ich nazw na liście obiektów i podczep je pod obiekt. Modelowanie rzeźby będzie tym łatwiejsze, im lepszy widok na nią będziemy mieli. Pomoże nam w tym funkcja przeglądarki warstw wykluczająca wyświetlanie wszystkich warstw poza wybraną. Lewym klawiszem myszki wskaż dużą kropkę przy nazwie Loft NURBS i wybierz Dodanie do nowej warstwy. Kursorem wskaż kolorowy znak, który pojawił się przy nazwie obiektu, i „przemaluj” nim znaczniki wszystkich podczepionych splajnów. Otwórz okno Przeglądarka warstw (Shift+F4). Nowej warstwie nadaj nazwę, na przykład rzeźba, i wskaż ikonę kropki włączającej tryb Pojedynczy — Solo. Od tej chwili wyświetlana będzie tylko bryła Loft NURBS (rysunek 16.26). Rysunek 16.26.

Aktywowany tryb Solo dla warstwy „rzeźba”

Dopracuj rzeźbę: przesuwaj, obracaj i (lub) skaluj kształty. Kopiuj je i zmieniaj ich parametry. Pamiętaj, że kształty muszą być podczepione pod obiekt Loft NURBS w tej samej kolejności, w jakiej są rozstawione w przestrzeni. W każdym momencie możesz wyłączyć działanie wytłaczania — przez wskazanie haczyka przy jego nazwie albo przez naciśnięcie klawisza Q (rysunek 16.27). Jak już będziesz zadowolony z efektu, w oknie Przeglądarka warstw (Shift+F4) wyłącz tryb Solo i przeskaluj rzeźbę do wielkości spocznika.

16.9. Elementy sceny, ustawienie światła widocznego Spróbuj wyobrazić sobie, jak wyglądają pozostałe przestrzenie holu. Wymodeluj je. Stwórz ogólne oświetlenie holu, używając narzędzi

.

134

Cinema 4D

Rysunek 16.27.

Rzeźba stworzona na podstawie kwadratów, układ splajnów z góry, w perspektywie i gotowa forma

Poza ogólnym oświetleniem dodaj do sceny światło lampy wpuszczanej w sufit i za pomocą polecenia Szyk rozłóż je naokoło otworu nad schodami. Do czasu ustawienia światła lampy halogenowej nie zmieniaj szyku na edytowalny ani nie usuwaj zbędnych lampek. Jeśli chcesz, by światło lampy halogenowej było mocne przy źródle, a im dalej od niego jego moc nikła, to poeksperymentuj z ustawieniami światła. Zwróć uwagę, że w ustawieniach światła w programie Cinema 4D czym innym jest moc światła i jego możliwość oświetlania innych przedmiotów, a czym innym jego widoczność. Ten drugi parametr oznacza widoczność samego źródła światła, czyli mgiełki, która pojawia się wokół światła punktowego, albo snopu światła w przypadku reflektora. Parametry świateł zebrane są na dziesięciu zakładkach. Najistotniejsze mieszczą się na zakładce Ogólne. Wybierz źródło światła rozłożone za pomocą polecenia Szyk i na zakładce Ogólne ustal jego Intensywność oraz Kolor (rysunek 16.28). Jeśli w Twoim projekcie ważne jest, by lampki wpuszczane w sufit były widoczne dzięki jasnej mgiełce naokoło nich, to wybierz na liście rozwijanej Światło widoczne i opcję Wolumetryczne. (Jeśli wybierzesz rodzaj Widoczne, będziesz musiał liczyć się z tym, że mgiełka naokoło światła pojawi się również po drugiej stronie sufitu). Na zakładce Widoczność ustal wewnętrzną odległość (Wewnętrzna odległość) widocznego światła oraz zewnętrzną odległość (Zewnętrzna odległość), po osiągnięciu której światło nie będzie widoczne wcale. Sprawdź efekt w renderingu i dopasuj jasność (parametr Jasność) widocznego światła (rysunek 16.29).

Rozdział 16. ‹ Klatka schodowa w muzeum sztuki

135

Rysunek 16.28. Ustawienia światła pokazanego na renderingu poniżej — zakładki: Ogólne, Detale

i Widoczność

Rysunek 16.29. Rendering świateł halogenowych wpuszczonych w sufit

Na zakładce Detale wybierz odpowiedni algorytm na liście Zanikanie albo podaj, od jakiej odległości światło ma zacząć gasnąć, a w jakim momencie oświetlanie elementów sceny ma zupełnie zaniknąć (Daleko przytnij Od… Do). Jeśli już teraz chcesz wiedzieć więcej o ustawieniach świateł, przejdź do rozdziału 40., „Zestawienie parametrów świateł” oraz do ćwiczeń z tego zakresu w rozdziale 41., „W starym kinie — tworzenie klimatu za pomocą światła”. Obiektom przypisz materiały i tekstury. W ustawieniach renderingu zmień rozdzielczość obrazu na wyższą — minimum 1024×768 — wyrenderuj i zapisz kilka ciekawych ujęć wirtualnego holu muzeum (rysunki 16.30. i 16.31).

136

Cinema 4D

Rysunek 16.30. Ikony wykorzystane do tworzenia sceny i renderingu, ukazujące kolejność przeprowadzanych

działań

Rysunek 16.31. Renderingi modelu holu muzeum. Projekty: Ewa Kosiec, Maciej Solarski

II. NARZĘDZIA MODELOWANIA

138

Cinema 4D

Rozdział 17. ‹ Grupa splajnów

139

Rozdział 17. Grupa splajnów Nadszedł czas, by dokładniej przedstawić kolejną grupę narzędzi, którymi są splajny (rysunek 17.1). Grupa splajnów mieści się tuż za grupą z bryłami. We wcześniejszym ćwiczeniu wykorzystywałeś już jedno z jej narzędzi (Polilinia), pozwalające na rysowanie kształtów o prostych liniach. Splajny nie są widoczne w renderingu. Służą jako podstawa do tworzenia brył albo jako ścieżki w animacjach. Rysunek 17.1.

Grupa splajnów

Większość narzędzi z tej grupy wystarczająco charakteryzują ich nazwy i przypisane im ikony. Rozdział poświęcony splajnom pozwala rozszerzyć te informacje. W następnych rozdziałach znajduje się opis narzędzi do modelowania ścieżek oraz ćwiczenia z tego zakresu.

17.1. Rodzaje splajnów Linia odręczna

Narzędzie to pozwala na rysowanie odręcznej linii. Do kontroli nad nią służy tylko zmienna Tolerancja. Im gładszą linię chcesz uzyskać, tym wyższą ustaw wartość tolerancji, zaś im bardziej linia ma odzwierciedlać ruch myszki, tym ta wartość musi być niższa.

140

Cinema 4D

Krzywa Beziera

Jest to narzędzie pozwalające na rysowanie zarówno prostych (za pomocą wstawiania wierzchołków przez klikanie), jak i miękkich linii (za pomocą wstawiania wierzchołków przez klikanie i przeciągania kursorem w celu ustalenia krzywizny splajnu). Ich kształt może być bardzo precyzyjnie kontrolowany przez położenie wierzchołków oraz, w przypadku łuków, przez położenie punktów stycznych do tych wierzchołków. Informacje o współrzędnych punktów i stycznych są wyświetlane w oknie Struktura, a także w oknie, które pojawia się po dwukrotnym wskazaniu każdego z punktów (gdy aktywne jest dowolne narzędzie transformacji — np. Przesuń). W krzywych Beziera styczne mogą być ułożone symetrycznie względem wierzchołka, niesymetrycznie, leżeć względem siebie w jednej linii lub być ustawione pod kątem. Jeśli w trakcie rysowania po wstawieniu wierzchołka i ustaleniu krzywizny linii wskaże się ten wierzchołek ponownie, usunie się w ten sposób styczną punktu z drugiej strony wierzchołka. Jest też możliwość zmiany położenia punktów stycznych po narysowaniu splajnu — przez ich przesuwanie symetryczne bądź — z przytrzymanym klawiszem Shift — tylko jednego z nich.

B-Spline

Krzywa Akima

Krzywa sześcienna

To miękka linia, którą od pozostałych odróżnia zupełnie inna metoda tworzenia. Linia B-Spline nie przechodzi przez swoje wierzchołki, ale wygina się w ich stronę. Narzędzie to tworzy linię miękko przechodzącą przez wierzchołki, ale nie aż tak łagodnie jak kolejny rodzaj — Krzywa sześcienna.

To narzędzie tworzy linię bardzo miękko przechodzącą przez wierzchołki, często przesadnie ją zaokrąglając.

Służy do tworzenia linii o prostych segmentach. Polilinia

Każdą z linii narysowanych dowolnym z powyższych narzędzi można zmienić w inny typ splajnu. Przykładowo nie ma problemu ze zmianą miękkiej linii B-Spline w kanciasty typ Polilinia i odwrotnie (rysunek 17.2).

Rozdział 17. ‹ Grupa splajnów

141

Rysunek 17.2.

Opcja zmiany typu splajnu dostępna w oknie atrybutów każdej z powyższych linii

17.2. Proste figury geometryczne Pozostałe narzędzia na palecie grupy splajnów to proste figury geometryczne. O ich parametrach decydujemy, wpisując wartości w odpowiednie pola w atrybutach obiektu. Przykładowe parametry to: wysokość, szerokość, wartość zaokrąglenia, kąt łuku, promień, liczba ramion (np. gwiazdy, kwiatu i koła zębatego), skręcenie gwiazdy, wybór typu profilu, rodzaj czworoboku i wiele innych. Każdy z tych kształtów jest wstawiany prostopadle do aktualnego widoku. By zmienić ustawienie kształtu względem osi, należy wybrać właściwą płaszczyznę w oknie atrybutów obiektu: XY, ZY, XZ. By możliwa była edycja podstawowych kształtów, niezbędna jest zamiana obiektu w edytowalny (Możliwość edycji) . Podobnie jak w przypadku podstawowych brył, nie ma wówczas powrotu do ich parametrów. Poniżej znajdują się przykładowe kształty uzyskane za pomocą prostych figur geometrycznych.

Okrąg

Rysunek 17.3. Kształty narysowane narzędziem Okrąg

Łuk Rysunek 17.4. Kształty narysowane narzędziem Łuk

Prostokąt Rysunek 17.5. Kształty narysowane narzędziem Prostokąt

142

Cinema 4D

Czworokąt

Rysunek 17.6. Kształty narysowane narzędziem Czworokąt

Wielobok

Rysunek 17.7. Kształty narysowane narzędziem Wielobok

Gwiazda

Rysunek 17.8. Kształty narysowane narzędziem Gwiazda

Koło zębate

Rysunek 17.9. Kształty narysowane narzędziem Koło zębate

Kwiat

Rysunek 17.10. Kształty narysowane narzędziem Kwiat

Profil

Rysunek 17.11. Kształty narysowane narzędziem Profil

Rozdział 17. ‹ Grupa splajnów

Tekst

Spirala

143

Polecenie Tekst umożliwia wprowadzenie tekstu, wybranie rodzaju czcionki, sposobu wyrównywania, określenie jego wysokości, odstępów między znakami w poziomie i między liniami tekstu w pionie. Zaznaczenie opcji Rozdziel litery nie spowoduje żadnej zmiany od razu. Dopiero w momencie zmiany tekstu w obiekt edytowalny zamiast jednej ścieżki uzyskamy grupę składającą się z osobnych znaków. To jedyna krzywa, która nie musi być płaska. Kształt spirali regulowany jest przez bardzo wiele parametrów: promień z jednego i z drugiego końca spirali, wysokość spirali, kąt rozpoczęcia i zakończenia oraz inklinacja promienia i wysokości. Dwa ostatnie parametry odpowiedzialne są za to, że zmiany w promieniu i w wysokości spirali nie będą zachodzić liniowo, ale będą przyspieszać bądź zwalniać (rysunek 17.12).

Rysunek 17.12. Kształty narysowane narzędziem Spirala

Te polecenia pozwalają na narysowanie różnych ciekawych krzywych, na przykład tytułowych: Cissoida i Cykloida oraz ich podopcji, w skład których wchodzą: Epicykloida, Hipocykloida, Lemniscate, Strophoid (wybrać je możemy w oknie Atrybuty z listy rozwijanej Typ). Możemy także stworzyć własną krzywą, którą sami zdefiniujemy za pomocą funkcji matematycznej. Splajny Cykloida, te mogą służyć jako postawa do tworzenia różnorodnych brył Funkcja matematyczna, albo jako ścieżki obiektów w animacji (rysunki 17.13 – 17.16). Cissoida

Rysunek 17.13. Kształty narysowane narzędziem Cykloida

Rysunek 17.14. Kształty narysowane narzędziem Epicykloida

144

Cinema 4D

Rysunek 17.15. Kształty narysowane narzędziem Hipocykloida

Rysunek 17.16. Kształty narysowane narzędziami: Cissoida, Lemniscate,

Strophoid

Wektoryzacja

Wektoryzacja pozwala na wygenerowanie splajnu na podstawie wczytanego obrazu. Program obrysowuje wszystkie elementy, które na zdjęciu nie są czarne. Ważnym parametrem jest Tolerancja. Ustawienie dużej jej wartości sprawi, że obiekt będzie się składał z mniejszej liczby punktów, będzie gładszy i „lżejszy”, ale za to może stracić na dokładności. Z drugiej strony, zbyt niska wartość parametru Tolerancja sprawi, że obiekt będzie się długo renderował i może powstać efekt schodków na jego krawędziach, wynikający z obrysowania pikseli. Im lepsza jakość zdjęcia, tym lepszy efekt wektoryzacji. Działanie narzędzia jest pokazane na podstawie obrysowywania konturu orła i witrażu w podrozdziale 33.1. oraz w rozdziale 43., „Witraż”.

17.3. Punkty pośrednie Wybór z listy rozwijanej Punkty pośrednie jest możliwy dla każdego splajnu. Oznaczają one liczbę podziałów segmentów splajnów, które program będzie uwzględniał w swych obliczeniach (rysunek 17.17).

Rysunek 17.17. Ustawienia punktów pośrednich, rodzaje interpolacji

Rozdział 17. ‹ Grupa splajnów

145

W początkowym etapie pracy punkty pośrednie nie mają dużego znaczenia i najlepiej zostawić ich domyślne ustawienia. Ważniejsze będą później, na przykład wtedy, gdy bryły wytłoczone na podstawie splajnów będą poddawane modyfikacjom, takim jak zginanie czy skręcanie. Niewystarczająca liczba podziałów albo niedobrany sposób dzielenia odcinków sprawią, że bryły nie będą gładkie i nie będą się dały odpowiednio kształtować. Z drugiej strony, za duża liczba podziałów może znacznie wydłużyć czas renderingu i czas manipulowania obiektem. Dlatego nie warto zagęszczać punktów pośrednich bez uzasadnionego powodu. Przykład, w którym pokazana została taka konieczność, został przedstawiony w rozdziale 29., „Pyłkowa lampa — modyfikatory i światło”. Oto opcje, jakie mamy do wyboru w przypadku punktów pośrednich: Brak

Oznacza wyłączenie dodawania punktów pośrednich. W tym trybie nie ma możliwości odwzorowywania łuków. W przypadku okręgu, który ma cztery podstawowe punkty, oznacza to powstanie kwadratu.

Naturalna

Ten sposób interpolacji zakłada dodanie takiej samej liczby punktów pośrednich na każdym z odcinków, niezależnie od ich długości i tego, czy są łukami, czy odcinkami prostymi.

Jednolita

Wybór tej opcji sprawi, że odległości między wszystkimi punktami będą takie same. Bardzo stracą na tym łuki o małym promieniu, bo punktów pośrednich nie starczy na ich gładkie odwzorowanie. Jednolite wstawianie punktów wykorzystuje się do tworzenia ścieżek, po których poruszać się mają obiekty w animacji. Ten typ gwarantuje, że będą się poruszać w jednostajnym tempie, a nie przyspieszać na krótkich odcinkach i zwalniać na długich.

Zmienna

Ten rodzaj dodawania punktów pośrednich uzależnia ich dodanie od kąta krzywizny splajnu. W ten sposób na ostrych łukach program doda ich więcej, a na łagodnych mniej. Na prostych odcinkach nie doda punktów wcale. Jest to najbardziej ekonomiczna opcja, polegająca na wstawianiu punktów tylko w tych miejscach, w których są one rzeczywiście potrzebne do gładkiego wyprofilowania łuków. Sposób ten jednak zupełnie się nie sprawdza, gdy kształt składający się z prostych odcinków ma być później wyginany. Zamiast giąć się, będzie się w tych miejscach przełamywał.

Podzielony

Działanie tego typu interpolacji można określić jako nałożenie na siebie dwóch sposobów: zmiennej, w której o dodaniu punktu decyduje kąt wygięcia linii, i jednolitej, w której określamy maksymalną odległość, w jakiej musi się znaleźć kolejny punkt.

146

Cinema 4D Dodanych do splajnu punktów pośrednich nie widać od razu. Naocznie można przekonać się o ich istnieniu dopiero wówczas, gdy wybierze się polecenie Aktualny status obiektów, przejdzie w tryb operowania Punkty i przyjrzy się rozmieszczonym na ścieżce punktom.

Na załączonej ilustracji znajduje się porównanie efektu, jaki dają sposoby dodawania punktów pośrednich do splajnu Zmienna i Podzielony. Splajn został wytłoczony i wygięty, a na koniec zmieniony w obiekt edytowalny, by były widoczne podziały. Tylko obiekt z zastosowanym sposobem Podzielony gnie się gładko (rysunek 17.18). Rysunek 17.18.

Zaokrąglony prostokąt, wytłoczony (Extrude NURBS) i wygięty (Zginanie), ustawienia punktów pośrednich: Zmienna, Kąt: 50 (z lewej strony) — proste elementy nie wyginają się wcale; Podzielony, Kąt: 50, Maksymalna długość: 5cm (z prawej strony) — proste odcinki są gładko wygięte

Rozdział 18. Narzędzia operacji na splajnach Splajny to niedoceniony element każdego programu 3D. Tymczasem dla wyszkolenia dobrego warsztatu trzeba posiąść swobodę w tworzeniu dowolnych, takich, jakich się tylko zapragnie, splajnów. Splajny możemy modyfikować na szereg różnych sposobów: przez zmianę położenia punktów, przez zmiany w ustawieniach splajnów (Typ linii, Punkty pośrednie, Zamykanie splajnu). Możemy je też poddawać działaniu modyfikatorów (np. Skręcanie, Zginanie) (rysunek 18.1).

Rysunek 18.1. Prostokąt z zaokrąglonymi narożnikami, różne wartości kąta modyfikatora Skręcanie podczepionego pod prostokąt, bryła Loft NURBS utworzona na podstawie splajnu

Największa grupa narzędzi wykorzystywanych do modyfikacji splajnów znajduje się w menu górnym: Struktura/Edytuj krzywą. Pozostałe, wykorzystywane również do modyfikacji brył, mieszczą się w menu Struktura oraz Funkcje. Dla łatwiejszego dostępu do tych narzędzi umieszczone są one też w podręcznym menu, wywoływanym klawiszem V, albo w menu kontekstowym, wywoływanym prawym klawiszem myszki, które wyświetla wyłącznie narzędzia możliwe do wykorzystania w danym momencie (rysunek 18.2). Jeszcze innym sposobem dotarcia do tych narzędzi jest ich wyświetlenie w formie ikon na pasku narzędziowym. W tym celu należy wskazać ikonę układu ekranu i zmienić układ na Modeling. Narzędzia edycji krzywej znajdują się w rozwijalnym menu ukrytym pod pierwszą z ikon.

148

Cinema 4D

Rysunek 18.2.

Podręczne menu wywoływane klawiszem V, wyświetlona zawartość menu Struktura/Edytuj krzywą

18.1. Narzędzia edycji krzywej Zestaw tych narzędzi mieści się w menu górnym Struktura/Edytuj krzywą.

Twarda interpolacja, Miękka interpolacja,

Te cztery polecenia dotyczą krzywych Beziera i zmieniają charakter wybranych wierzchołków albo — jeśli pozostajemy w trybie operowania Punkty, a żaden z wierzchołków nie jest wybrany — wszystkich wierzchołków (rysunek 18.3).

Równe długości styczne, Równe kąty styczne Rysunek 18.3. Rodzaje wierzchołków linii Beziera: twardy, miękki,

o nierównych długościach stycznych, o nierównych kątach stycznych

Wybranie opcji Twarda interpolacja usunie (a dokładniej: wyzeruje) styczne Beziera, dlatego zastosowanie tego polecenia do wszystkich punktów okręgu zmieniłoby go w kwadrat. Polecenie Miękka interpolacja wstawia

Rozdział 18. ‹ Narzędzia operacji na splajnach

149

styczne i zaokrągla kształt. Równe długości styczne i Równe kąty styczne, zgodnie z brzmieniem poleceń, ustawiają równe długości styczne i ustawiają je w jednej linii.

Połącz segment

Rozbij segment

Wskazanie dwóch wierzchołków i wybranie tego polecenia prowadzi do połączenia ich dorysowaną linią. Zaznaczenie wierzchołka lub wierzchołków i wybranie tej funkcji powoduje przerwanie splajnu i usunięcie segmentów stykających się z wierzchołkiem. Uwaga! Istotne są ustawienia w oknie atrybutów splajnu — jeśli załączona jest opcja Zamknij splajn, to polecenie Rozbij segment nie przyniesie oczekiwanego rezultatu, bo linia i tak zostanie domknięta. Jeśli splajn ma zostać przerwany, dezaktywuj tę opcję.

Eksploduj segmenty

By polecenie Eksploduj segmenty było aktywne, splajn musi się składać z kilku oddzielnych linii. Polecenie rozdziela ścieżki i tworzy grupę składającą się z oddzielnych splajnów, widoczną w oknie Menadżer obiektów.

Ustal pierwszy punkt, Odwrotna sekwencja, Przesuń w dół, Przesuń w górę

Każdy punkt ma przypisaną liczbę porządkową i choć wydawać się to może dziwne i niepotrzebne, nie jest ona bez znaczenia! Kolejność wierzchołków jest istotna chociażby w obiektach typu Loft NURBS, których istotą jest tłoczenie bryły przez kształty rozstawione w przestrzeni. Powłoka obiektu byłaby nierówna i poskręcana, gdyby analogiczne punkty kolejnych splajnów nie leżały w odpowiednich miejscach albo były liczone w odwrotnym kierunku. Problem ten został naświetlony w rozdziale 26., „Umywalka — Loft NURBS”. Opisywane polecenia pozwalają ustalić pierwszy punkt splajnu (Ustal pierwszy punkt), zmienić kolejność ich liczenia w drugą stronę (Odwrotna sekwencja) oraz przesuwać numer wierzchołka po jednym w dół bądź w górę splajnu (Przesuń w dół, Przesuń w górę).

Fazuj

Polecenie to pozwala na zaokrąglenie wierzchołków. Wartość zaokrąglenia można ustalić dynamicznie, przeciągając kursorem w oknie widokowym w prawo albo wpisując odpowiednią wartość w pole Promień w oknie atrybutów narzędzia. Polecenie daje też możliwość ścięcia narożnika prostą linią (opcja Płasko).

150

Cinema 4D

Utwórz kontur

Utwórz przekrój

Polecenie to wykorzystywane jest do tworzenia konturu splajnu. Tutaj również istnieje możliwość podawania wartości dynamicznie — przez przeciąganie kursorem w oknie widokowym, a także przez wpisanie konkretnej wartości w pole Odległość w oknie atrybutów narzędzia. Jest także możliwość tworzenia konturu jako osobnego obiektu (Utwórz nowy obiekt). Polecenie Utwórz przekrój jest zupełnie innego typu. Jego przeznaczeniem jest przygotowanie kształtów do tłoczenia obiektów Loft NURBS. Tworzenie takiego obiektu zwykle rozpoczyna się od stworzenia splajnów i rozłożenia ich w przestrzeni. Następnie po podłączeniu ich pod obiekt Loft NURBS program tworzy na ich podstawie powłokę. Czasem sytuacja jest innego typu. Mamy linie określające kształt powłoki obiektu, a brakuje nam przekrojów. W takim momencie z pomocą przychodzi polecenie tworzenia przekrojów. Rozłożone w przestrzeni szyny, które określają zarys powierzchni, przez przeciągnięcie narzędziem Utwórz przekrój są łączone splajnami o wierzchołkach wypadających w miejscach szyn. Domyślnie są to obłe kształty (na ilustracji — elipsy), jednak jest możliwość dowolnej zmiany charakteru ich wierzchołków. Stworzone w ten sposób kształty podczepia się pod obiekt Loft NURBS, by uzyskać finalną bryłę (rysunek 18.4).

Rysunek 18.4. Kolejność powstawania powierzchni Loft NURBS

na podstawie przekrojów wygenerowanych za pomocą polecenia Utwórz przekrój

W oknie atrybutów narzędzia jest tylko jedna opcja: Kąt przyciągania. Można wpisać dowolną wartość, do wielokrotności której — po przytrzymaniu klawisza Shift — będzie przyciągany kursor wstawiający przekroje. Na przykład wartość 10 oznacza, że przekroje będziemy mogli wstawiać pod kątami 10, 20, 30, 40 stopni itd.

Rozdział 18. ‹ Narzędzia operacji na splajnach

151

Tworzenie bryły Loft NURBS na podstawie generowanych w ten sposób przekrojów zostało pokazane w rozdziale 24., „Bryła baru — polecenie Utwórz przekrój”.

Rozłącz

Krawędź na splajn

Polecenie to, zgodnie ze swą nazwą, rozłącza wierzchołki i mieszczące się między nimi segmenty linii od pozostałej części splajnu. O podziale na dwie krzywe informują nas kolory, w jakich wyświetlany jest splajn, który dwa razy rozpoczyna się od koloru białego (oznaczającego początek ścieżki) i dwa razy kończy się kolorem cyjanowym (oznaczającym koniec ścieżki). Jest to istotne, ponieważ obie krzywe pozostają elementami jednego splajnu — inaczej, niż dzieje się to w przypadku opisanego poniżej polecenia Rozdziel. Polecenie Krawędź na splajn będzie aktywne tylko w trybie Krawędzie. Jego zadaniem jest tworzenie splajnów na podstawie wyselekcjonowanych krawędzi. Ich kopie są wówczas umieszczane w nowym obiekcie, który jest podczepiony pod oryginalną bryłę. Na podstawie takiego splajnu można na przykład wytłoczyć kształt Sweep NURBS. Podobny efekt uzyskać można za pomocą narzędzia Szyk atomów, z tą różnicą, że wówczas nie można zastosować różnych kształtów przekroju tłoczenia (rysunek 18.5).

Rysunek 18.5. Splajn stworzony z fragmentu sfery za pomocą

polecenia Krawędź na splajn; został on wytłoczony przy użyciu obiektu Sweep NURBS oraz szyku atomów (dwa ujęcia o różnych ustawieniach wartości)

Wyrównaj splajn

Projektuj

Polecenie to wyrównuje wybrane wierzchołki do jednej linii. Miejsce położenia tej linii określają dwa skrajne wierzchołki selekcji. Jeśli żaden punkt splajnu nie jest wybrany, to wyprostowana zostanie cała krzywa. Narzędzie Projektuj pozwala na stworzenie splajnu na podstawie projekcji wybranej krzywej na obiekty znajdujące się w scenie. Działa na wszystkie elementy

152

Cinema 4D

sceny, a jeśli któreś z nich miałyby zostać pominięte, to na ten moment trzeba wyłączyć ich wyświetlanie. Można wybrać różne płaszczyzny projektowania (rysunki 18.6. i 18.7).

Rysunek 18.6. Napis przed i po projekcji na stojące za nim obiekty

sfery oraz walca

Rysunek 18.7. Obiekt wektorowego tekstu, który powstał w wyniku

rzutowania tekstu na wybrzuszoną płaszczyznę

Okrągły

Polecenie to dodaje wierzchołki wzdłuż splajnu, ale w taki sposób, że ścina narożniki. Krzywa zyskuje łagodniejszy kształt i zaokrągla się (rysunek 18.8).

Rysunek 18.8. Kwadrat, w którym wszystkie wierzchołki zostały poddane zaokrąglaniu

Rozdział 18. ‹ Narzędzia operacji na splajnach

Rozdziel

153

Polecenie Rozdziel jest podobne do opisanego wyżej polecenia Rozłącz. Różnica polega na tym, że w wyniku zastosowania rozdziału powstaje zupełnie nowy obiekt. Jest on kopią wybranych elementów struktury, która jako nowy obiekt pojawia się w oknie Menadżer obiektów. Te same polecenia Rozdziel i Rozłącz mieszczą się także w menu Funkcje.

18.2. Narzędzia struktury i funkcji wykorzystywane do edycji splajnów Większość narzędzi z menu Struktura dotyczy brył i została opisana w rozdziale 37., „Zestawienie narzędzi struktury”. W niniejszym rozdziale omówione zostały narzędzia, które można wykorzystać podczas edycji splajnów. Pozwala dodać punkt na splajnie, krawędzi i płaszczyźnie. Dodaj punkt

Nóż

Magnes

Przeciągnięcie nożem po dowolnym zestawie elementów struktury dzieli je na mniejsze części. W przypadku splajnu dodaje w nim punkty. To bardzo użyteczne narzędzie, które pozwala na miękkie operowanie całymi zestawami elementów struktury. Przeciągnięcie nim jednego punktu splajnu spowoduje przesunięcie tego punktu wraz z okolicznymi wierzchołkami — z siłą uzależnioną od ich odległości od chwyconego punktu (rysunek 18.9).

Rysunek 18.9. Efekt przeciągania punktu narzędziem Magnes

154

Cinema 4D

Narzędziem sterują takie parametry, jak Promień magnesu i Siła, a następnie graniczne wartości X, Y i Z, których zadaniem jest określenie możliwości przesuwania elementów w kierunkach tych osi. Ma to szczególne znaczenie, gdy pracujemy w oknie perspektywy, w którym nie można realnie określić kierunku ruchu. Bardzo ważny jest też Tryb magnesu, określający, z jaką mocą mają być przesuwane wierzchołki znajdujące się w pobliżu chwyconego wierzchołka (np. Liniowy, Kopuła, Okrąg).

Odbij lustrzanie

Ustal wartość punktu

Zgodnie ze swą nazwą polecenie to pozwala na odbicie lustrzane wybranych elementów struktury. Narzędzie Ustal wartość punktu pozwala na zarządzanie grupami elementów struktury i uniknięcie żmudnego ustalania wartości dla każdego z wierzchołków z osobna. Przykładowo możemy ustalić, że wybrane wierzchołki bądź wszystkie punkty splajnu mają być względem siebie wycentrowane (Wyśrodkowanie) w stosunku do osi X, Y lub Z albo dla wszystkich wierzchołków ustalana jest konkretna wartość względem osi X, Y lub Z (Ustal). Inny rodzaj to Kwantyzacja, która pozwala rozstawić wierzchołki w punktach siatki. Zestaw różnych typów opcji Zgniatanie jest odpowiednikiem polecenia Przypadkowe rozmieszczenie działającego na obiektach, ale przeznaczonego dla punktów. Jeśli nie chcemy, by powierzchnia bądź ścieżka wyglądała zbyt perfekcyjnie, można jednym poleceniem poprzesuwać elementy struktury w obrębie ustalonych przez użytkownika granicznych wartości i w ten sposób ją zniekształcać (rysunek 18.10).

Rysunek 18.10. Podstawowa linia, efekt kwantyzacji wierzchołków, czyli ustawienia ich na oczkach siatki, efekt osiowego zgniatania względem osi X, które losowo poprzesuwało punkty wzdłuż tej osi

Połącz

Pozwala łączyć ze sobą elementy struktury, na przykład spaja ze sobą wierzchołki. Mając wyselekcjonowane wierzchołki do połączenia, wybieramy narzędzie Połącz. Program narysuje wówczas linię łączącą

Rozdział 18. ‹ Narzędzia operacji na splajnach

155

punkty i zaznaczy ich środek. Po jego zatwierdzeniu wierzchołki łączą się w tym punkcie. Można także korzystać z narzędzia bez wcześniejszej selekcji. Wówczas z przytrzymanym klawiszem Shift wybiera się pierwszy wierzchołek, a następnie wskazuje punkt, z którym ma się połączyć. Wierzchołki spotkają się w środku dzielącej je odległości. Do edycji splajnów wykorzystać można również niektóre narzędzia z menu Funkcje. Polecenia: Przesuń w górę, Przesuń w dół, Rozłącz, Eksploduj segmenty i Rozdziel są tymi samymi co opisane wcześniej narzędzia z menu Edycja krzywej. Poniżej znajduje się opis dwóch dodatkowych poleceń. Opis wszystkich funkcji można znaleźć w rozdziale 38., „Zestawienie narzędzi z menu Funkcje”. Optymalizacja

Czyści ścieżkę. Usuwa niewykorzystywane punkty (leżące poza ścieżką) i powtarzające się, nakładające się wierzchołki. Skorzystanie z opcji Tolerancja pozwala scalić ze sobą wierzchołki, które leżą w mniejszej odległości niż wartość wpisana w jej polu.

Podziel

W przypadku splajnów polecenie to dzieli segmenty między wybranymi wierzchołkami na mniejsze, w liczbie ustalonej przez użytkownika. Wpisanie wartości 2 podzieli więc odcinek na dwie części. Jest to istotne, bo już to samo polecenie wydane do podziału wieloboku z jednej ścianki stworzy aż 4 poligony.

156

Cinema 4D

Rozdział 19. Rysowanie ścieżki bujanego fotela na podstawie zdjęcia zamieszczonego w tle okna widokowego Bryły często powstają na bazie splajnów. Jeśli na przykład chcemy stworzyć znak przestrzennego logo, a dysponujemy jego wektorowym kształtem, to najlepiej zapisać go w formacie AI (we wcześniejszej, ósmej wersji programu Adobe Illustrator), a następnie, używając polecenia Otwórz, otworzyć go w programie Cinema 4D, tak jak każdy plik formatu C4D. Na podstawie wczytanego w ten sposób kształtu można stworzyć bryłę. Jeśli jednak dysponujemy tylko zdjęciem obiektu bądź jego szkicem, to najlepiej posłużyć się nim, wklejając go w tło okna widokowego, i na jego podstawie narysować splajn. Można również wkleić kilka zdjęć w tła okien z przodu, z góry i z prawej, pokazujące obiekt z różnych stron. Przygotuj zdjęcie obiektu, którego kształt chcesz narysować, na przykład widoku z boku bujanego fotela Thoneta. W całym oknie edytora wyświetl widok z prawej strony (F3). W oknie atrybutów wybierz Tryb/Ustawienia, by wyświetlić informacje na temat ustawień aktywnego okna widokowego. Pokaże się okno z pięcioma zakładkami, przejdź do tej o nazwie Tło (rysunki 19.1. i 19.2). Zgodnie z nazwą zakładki można tu zdecydować o wyglądzie tła okna, czyli na przykład ustawić wielkości siatki, wyświetlić w tle okna obraz, dopasować jego wielkość, uczynić częściowo przezroczystym, włączać albo wyłączać wyświetlanie obrazu itd. Wskaż przycisk z wielokropkiem obok pustej listy Obraz i wczytaj wybrane zdjęcie. Orientacyjnie ustal jego Wielkość X i Wielkość Y.

158

Cinema 4D

Rysunek 19.1.

Ustawienia tła wybranego okna widokowego

Rysunek 19.2. Zdjęcie wklejone w tło okna widokowego, narysowane trzy splajny bujanego fotela

Wybierz narzędzie do rysowania Krzywa Beziera , które pozwala na kształtowanie łuków ścieżki przez przeciąganie punktów stycznych do ich wierzchołków. Wskaż końcowy wierzchołek jednego z giętych elementów. Następnie w osi giętego elementu wskaż kolejny punkt, ale tym razem nie puszczaj klawisza myszki, tylko przeciągnij kursorem po ekranie, by dopasować kształt łuku do formy pokazanej na zdjęciu. Dopiero po uzyskaniu odpowiedniej krzywizny zwolnij przycisk myszki. W osi giętego elementu wskaż kolejny wierzchołek, przeciągając kursorem dopasuj krzywiznę łuku i zwolnij klawisz myszki. W ten sposób, wstawiając wierzchołki, dopasowując krzywizny kolejnych łuków i dopiero wtedy puszczając klawisz myszki, narysuj całą krzywą. Pamiętaj, że ukształtowanie linii będzie prostsze, jeśli wierzchołków będzie mniej. Każdy łuk można określić za pomocą dwóch, trzech punktów. W krzywej Beziera najważniejsze jest precyzyjne dopasowywanie krzywizny znajdującej się między wierzchołkami.

Rozdział 19. ‹ Rysowanie ścieżki bujanego fotela na podstawie zdjęcia

159

Analogicznie narysuj pozostałe ścieżki i zapisz plik, który przyda się w jednym z późniejszych ćwiczeń. Warto pamiętać, że w trakcie rysowania możesz dodawać punkty na ścieżce, wskazując je w wybranych miejscach. Można też przejść do rysowania od strony początku splajnu — poprzez wstawianie wierzchołków z przytrzymanym klawiszem Shift. Po skończonym rysowaniu będziesz miał możliwość modyfikowania położenia wierzchołków oraz ich stycznych. Warunkiem będzie przejście do trybu Punkty .

160

Cinema 4D

Rozdział 20. Kreślenie modułu lampy pyłkowej — operacje na splajnach Celem ćwiczenia jest wykreślenie pięcioramiennego elementu, który zostanie wykorzystany w jednym z kolejnych ćwiczeń do modelowania abażura lampy o nazwie Pollen light (lampa pyłkowa) projektu Two Create (rysunek 20.1). Istotne jest precyzyjne wykreślenie jego kształtu. Rysunek 20.1.

Schemat abażura Pollen light oraz kształt jego powtarzalnego modułu

Pracę rozpocznij od włączenia przyciągania do punktów siatki (Ustawienia przyciągania). Następnie w widoku z góry (F2), przyjmując środek układu współrzędnych za środek modułu, narzędziem Polilinia narysuj pierwsze ramię modułowej lampy (rysunek 20.2). Mając wyselekcjonowany kształt, z menu górnego wybierz Funkcje/Kopiuj. W oknie atrybutów kopiowania wybierz tworzenie czterech kopii (Kopie) (oryginalny kształt musi zostać odliczony od liczby kopii) i jako tryb ich rozłożenia wybierz Okrąg. Kliknij przycisk Zastosuj i, mając włączoną opcję Aktualizacja w czasie rzeczywistym, dopasuj promień rozłożenia ramion modułu. Wystarczy, że końce sąsiednich modułów będą się znajdować blisko siebie. Idealne ustalenie promienia nie jest w tym momencie ani możliwe, ani niezbędne (rysunek 20.3).

162

Cinema 4D

Rysunek 20.2.

Ramię modułu

Rysunek 20.3.

Ustawienia kopiowania i rozkładania kopii

Pięć ramion jest rozłożonych po okręgu. Wybierz je i wydaj polecenie Połącz (Funkcje/Połącz). Program stworzy wspólną ścieżkę, ale pozostawi również pięć oryginalnych, już zbędnych, kształtów, które musisz usunąć bądź wyłączyć ich wyświetlanie. Przejdź do trybu operowania Punkty . Linie zostaną podświetlone od białego koloru, mówiącego o początkach linii, do koloru cyjanowego, wskazującego na ich końce. Widać, że stworzona krzywa składa się z pięciu osobnych linii. By splajn mógł posłużyć do stworzenia bryły, potrzebujemy jednej, zamkniętej ścieżki.

Rozdział 20. ‹ Kreślenie modułu lampy pyłkowej — operacje na splajnach

163

Powiększ widok, by dokładnie widzieć wierzchołki wymagające połączenia, i wybierz pierwszą parę punktów. Wybierz narzędzie Struktura/Połącz (rysunek 20.4). Rysunek 20.4.

Spawanie elementów struktury przy użyciu polecenia Połącz z menu Struktura

Po wybraniu narzędzia łączenia elementów wyświetlona zostaje tymczasowa linia łącząca wybrane punkty z zaznaczonym środkiem. Punkt ten jest domyślnym miejscem łączenia wierzchołków. Zatwierdzić go możemy, klikając w ten punkt albo gdziekolwiek w obrębie okna widokowego, poza łączonymi wierzchołkami. (Wskazanie jednego z nich przeniesie miejsce łączenia we wskazany punkt). Nie musisz wybierać kolejnych par wierzchołków. Mając aktywne polecenie Połącz, wskazuj z przytrzymanym klawiszem Shift pierwszy z pary punktów i przeciągaj go na drugi. Przytrzymanie klawisza Shift decyduje o połączeniu punktów w środku odległości. Po połączeniu wszystkich punktów kształt powinien zostać domknięty. Jeśli tak się nie dzieje, skontroluj, czy na rolecie atrybutów ścieżki zaznaczona jest opcja Zamknij splajn (rysunek 20.5). Rysunek 20.5.

Opcja zamknięcia splajnu, bez której nie uda się domknąć kształtu i poprawnie wytłoczyć obiektu

Zwróć uwagę, że wykorzystane właśnie polecenie Połącz (Struktura/Połącz) nie jest tym samym, które wcześniej posłużyło do łączenia kilku obiektów w jeden (Funkcje/Połącz). Polecenie z menu Struktura łączy elementy struktury, czyli wierzchołki, krawędzie i (lub) wieloboki, spawając je w jeden wierzchołek. W angielskojęzycznej wersji programu polecenie to nazywa się spawaniem. Zaś polecenie z menu Funkcje łączy obiekty w jeden, nie ingerując w ich geometrię.

164

Cinema 4D

Narożniki modułu powinny zostać zaokrąglone. Wybierz wszystkie wierzchołki ścieżki, a następnie przejdź do narzędzia Fazuj (Struktura/Edytuj krzywą/Fazuj). Wskazując jeden z wierzchołków i przeciągając kursorem w prawo, dobierz promień zaokrąglenia wszystkich punktów. Podczep obiekt pod Extrude NURBS

i ustal kierunek oraz wartość wytłoczenia.

Rozdział 21. Tworzenie modelu stolików Twins Korzystając z wcześniejszych informacji, stwórz model bliźniaczych form stolików do kawy Twins projektu Gary’ego van Broekhovena (Midform) (rysunek 21.1).

Rysunek 21.1. Rendering stolików do kawy Twins

Narysuj linię stolika, zaokrąglij narożniki i dodaj kontur. Używając narzędzia do wytłaczania Extrude NURBS, wytłocz kształt. Zmień stolik na edytowalny i przypisz dwa różne materiały do powierzchni stolika i do jego boków. Stwórz odbicie lustrzane modelu. Ustaw elementy sceny i wyrenderuj model (rysunek 21.2). Rysunek 21.2.

Ikony narzędzi wykorzystanych podczas tworzenia modelu, ukazujące kolejność przeprowadzanych działań

166

Cinema 4D

Rozdział 22. Grupa obiektów NURBS Główne narzędzia i opcje obiektów NURBS (rysunek 22.1) zostały przestawione przy okazji ćwiczeń znajdujących się w pierwszej części książki. W poniższym zestawieniu te wiadomości zostały zebrane i uzupełnione o bardziej szczegółowe informacje. Rysunek 22.1.

Grupa obiektów NURBS

22.1. HyperNURBS Zadaniem obiektu HyperNURBS (rysunek 22.2) jest wygładzenie bryły, która jest pod niego podczepiona. W wyniku jego zastosowania wszystkie stykające się ze sobą płaszczyzny są dzielone na mniejsze, ale w taki sposób, że ich krawędzie i wierzchołki są ścinane i zaokrąglane. Dokładność wygładzania zależy od liczby podziałów płaszczyzn. Wartość 1 dzieli płaszczyznę na 4 części, wartość 2 na 16, a wartość 3 na 64. Oczywiście im wyższa jest ta wartość, tym obiekt wygląda lepiej, ale też wydłużeniu ulega czas potrzebny na jego wyrenderowanie i większe są wymagania dotyczące mocy obliczeniowej procesora. Dlatego zawsze należy dobierać optymalne wartości wygładzania obiektu HyperNURBS. By usprawnić pracę, stosowane są dwie wartości wygładzania. Osobna, niższa wartość, ustalana jest dla wyświetlania obiektu w oknach widokowych (Edytor podziałów) i osobna, z ustawionymi docelowymi wartościami, dla zewnętrznego okna renderingu (Renderer podziałów) (rysunek 22.3). Rysunek 22.2.

Ikona wygładzania HyperNURBS

168

Cinema 4D

Rysunek 22.3.

Ustawienia HyperNURBS

O mocy zaokrąglenia bryły decydują wielkości płaszczyzn. Im większe są te płaszczyzny, tym większy jest promień ich zaokrąglenia. Sytuacja ta jest pokazana na przykładzie kilku sześcianów: bez podziałów (w wyniku czego bryła jest najbardziej zaokrąglona), z podziałem na trzy segmenty (sprawiającym, że wygładzane wieloboki są dużo mniejsze i tym samym mniejsze jest ich zaokrąglenie) i z przecięciami płaszczyzn tuż przy krawędziach sześcianu (w którym promień zaokrąglenia jest najmniejszy) (rysunek 22.4). Rysunek 22.4.

Wygładzanie sześcianów z wartością Renderer podziałów ustawioną na 2: sześcian bez podziałów, z podziałem na trzy segmenty i z siatką przeciętą tuż przy krawędziach obiektu

Innym sposobem sterowania mocą wygładzania jest przypisanie elementom struktury, czyli wierzchołkom, krawędziom i ściankom obiektu — różnych ciężarów. Sposób ten wykorzystuje się zwykle do ograniczenia działania wygładzania. Mając wybrany edytowalny obiekt, który jest podczepiony pod bryłę HyperNURBS, należy wyselekcjonować jakiś jego element, na przykład ściankę. (By dokonać wyboru, obiekt musi być zmieniony w edytowalną siatkę (C); należy także przejść w tryb . Wybór umożliwiający operowanie określonymi elementami struktury: polega na wskazaniu elementu na obiekcie, a nie na okalającym go szkielecie HyperNURBS.) Następnie, przytrzymując klawisz kropki na klawiaturze, trzeba przeciągnąć kursorem w prawo. Siła przeciągnięcia zdecyduje o ciężarze wierzchołka i o ograniczeniu działania wygładzania HyperNURBS do tego elementu struktury. Efekt pokazany jest na załączonych ilustracjach (rysunki 22.5. i 22.6). W trakcie dodawania ciężarów elementom struktury można również stosować kombinacje klawiszy. Przeciągnięcie kursorem z przytrzymanym klawiszem kropki i klawiszem Ctrl poza dodaniem ciężaru dwóm wierzchołkom wpływa również

Rozdział 22. ‹ Grupa obiektów NURBS

169

Rysunek 22.5.

Sposób dodawania ciężaru elementom struktury edytowalnego sześcianu podczepionego pod HyperNURBS: wierzchołkowi, czterem krawędziom oraz dwóm płaszczyznom Rysunek 22.6.

Siatki po zastosowaniu ograniczeń działania HyperNURBS

na znajdującą się między nimi krawędź. Przeciągnięcie z przytrzymaną kropką i klawiszem Shift wpływa również na sąsiadujące z punktami płaszczyzny itd. Podobne zasady obowiązują przy przypisywaniu obciążeń krawędziom i płaszczyznom obiektu. Działanie klawiszy w przypisywaniu obciążeń elementom struktury (na podstawie wyboru wierzchołków): kropka

obciążanie samych wierzchołków

kropka+Ctrl

obciążanie wierzchołków i krawędzi między nimi

kropka+Shift

obciążanie wierzchołków i wszystkich krawędzi sąsiadujących z nimi

Innym sposobem przypisywania ciężarów jest wybranie polecenia Ważone Hyper(z menu górnego: Struktura/Ważone HyperNURBS) i w oknie jego NURBS atrybutów przeciąganie suwaka dla wybranych elementów struktury. W trybie Ustal wartość 0% określa wówczas domyślne działanie wygładzania, wartość 100% maksymalne jego ograniczenie, zaś wartość –100 % prowadzi do takiego wygładzania bryły, że powstają w niej wgniecenia. Po ustaleniu na suwaku wartości Siła trzeba ją zastosować, klikając przycisk Ustal (rysunki 22.7. i 22.8). Dostępne są różne algorytmy wygładzania HyperNURBS, które określają sposób dzielenia siatki wygładzanych obiektów. Na przykład Liniowy (R7) jest sposobem pochodzącym z wcześniejszych edycji programu i nie uwzględnia ciężarów przypisanych elementom struktury obiektów. Catmull-Clark (N-gony) może powodować

170

Cinema 4D

Rysunek 22.7.

Okno narzędzia Ważone HyperNURBS z suwakiem Siła i z pokazanymi wartościami –100, i 100% Rysunek 22.8.

Oznaczenie przypisania wagi elementom struktury obiektu

błędy w obiektach z otworami, które mogą nie zostać uwzględnione. Algorytm Catmull-Clark jest najpewniejszy. Dodatkowo wyposażony został w funkcję Subdivide UVs, która chroni przed możliwymi zniekształceniami w teksturze obiektów poddanych działaniu HyperNURBS (rysunek 22.9). Rysunek 22.9.

Płaszczyzna litery „Q” z siatką podzieloną algorytmem Catmull-Clark (po lewej) i Catmull-Clark (N-gony) (po prawej)

Inne praktyczne informacje Wyłączenie działania HyperNURBS jest możliwe przez skreślenie haczyka przy jego nazwie. Jest też dużo szybszy sposób: naciśnięcie klawisza Q, który wyłącza działanie każdego wybranego obiektu NURBS oraz wybranych obiektów modelowania, takich jak Szyk, Boole, Klon i inne. Wygładzaniu HyperNURBS podlegają tylko ścianki, które są ze sobą połączone. W przypadku prymitywów, takich jak walec czy zbiornik, ich zakończenia tworzone są jako osobne obiekty. By je wygładzić, niezbędne jest wcześniejsze połączenie zakończeń z boczną powierzchnią brył. Należy wówczas zmienić obiekt w edytowalny i wydać polecenie usunięcia nakładających się elementów struktury: Funkcje/Optymalizacja. Bryłę HyperNURBS wraz z podczepionym obiektem można zmienić w bryłę edytowalną. Podział siatki obiektu zostanie wówczas dokonany ostatecznie, zmieniając ją fizycznie. Niestety, czyni to obiekt dużo cięższym, czego, jeśli nie ma takiej potrzeby, lepiej unikać. W sytuacji gdy niezbędne jest wygładzenie (z fizycznym wprowadzeniem zmian w siatce) tylko fragmentu obiektu, lepiej wykorzystać

Rozdział 22. ‹ Grupa obiektów NURBS

171

narzędzie, które stosuje tę samą procedurę co HyperNURBS, i podzielić tylko wybrane płaszczyzny. Jest to funkcja Podziel (z menu górnego Funkcje/Podziel) z załączoną opcją Podziel HyperNURBS (rysunek 22.10). Rysunek 22.10.

Okno narzędzia Podziel z opcją dzielenia według algorytmu HyperNURBS

22.2. Extrude NURBS Extrude NURBS (rysunek 22.11) to obiekt, który był już w ćwiczeniach wielokrotnie wykorzystywany. Jego zadaniem jest liniowe tłoczenie podczepionej pod niego ścieżki. Dostępne są trzy kierunki tłoczenia: w górę, w bok i w głąb (Ruch) oraz możliwość różnych kombinacji tych ruchów. Można też ustalić wartość podziałów płaszczyzny tłoczenia (Podział). Jest to istotne, zwłaszcza jeśli obiekt ma być później modyfikowany, na przykład miękko zginany. Rysunek 22.11.

Ikona wytłaczania liniowego Extrude NURBS

Każda z płaszczyzn ma swoją przednią i tylną stronę. Zaznaczenie opcji Odwróć normalne zamienia strony miejscami. Ma to znaczenie przy tłoczeniu otwartych splajnów, w których o stronie przedniej i tylnej decyduje kierunek ścieżki. Narzędzie Extrude NURBS wytłacza tylko jeden, bezpośrednio pod niego podczepiony splajn. Załączenie opcji Hierarchicznie sprawi, że wytłoczone zostaną wszystkie podczepione pod niego ścieżki (rysunek 22.12). Rysunek 22.12.

Okno ustawień Extrude NURBS

Parametr Podział Iso zostanie opisany na podstawie bryły Lathe NURBS, a rodzajom zakończeń (zakładka Zakończenia), które dotyczą niemal wszystkich obiektów NURBS, poświęcony zostanie osobny podrozdział.

172

Cinema 4D

22.3. Lathe NURBS Lathe NURBS (rysunek 22.13) jest bryłą obrotową. Podczepia się pod nią tylko jeden obiekt. Domyślnie środek bryły obrotowej wypada w środku układu współrzędnych, wokół osi Y. Można go jednak przesunąć lub obrócić za pomocą polecenia Oś obiektu . Rysunek 22.13.

Ikona bryły obrotowej Lathe NURBS

W oknie atrybutów bryły Lathe NURBS jako pierwszy parametr znajduje się Kąt obrotu. Domyślnie jest to 360 stopni, czyli pełen kąt. Warto jednak wiedzieć, że może być on mniejszy lub większy niż ta wartość. Efekt większego kąta nie będzie widoczny w nieskomplikowanych bryłach, ale w tych, w których zastosowany zostanie Ruch albo Skala. Ruch decyduje o przesunięciu kształtu w górę lub w dół w czasie wykonywania obrotu oraz informuje o wartości tego przesunięcia. Skala określa wielkość splajnu po dokonaniu całego obrotu. Parametry te najlepiej widać na przykładach gotowych brył pokazanych rysunku 22.14. Rysunek 22.14.

Przykłady brył obrotowych z użyciem skali, ruchu i kąta większego niż 360 stopni

Na załączonej ilustracji pierwsza bryła powstała przy zastosowaniu standardowych parametrów (Kąt 360º, Ruch 0, Skala 100 %), a druga miała zmienioną tylko skalę. W przypadku trzeciej bryły ustalony został większy niż 360 stopni kąt obrotu, ruch w górę oraz do zera zmniejszona została skala obiektu na końcu obrotu.

Rozdział 22. ‹ Grupa obiektów NURBS

173

Podział to bardzo istotny parametr. Decyduje o podziałach siatki, czyli o precyzji bryły wzdłuż linii obrotu. Podziały Isoparm to parametr, który dotyczy także brył Extrude NURBS i Loft NURBS. Zanim obiekty te zostaną zmienione w edytowalne, można je wyświetlać w trybie wieloboków albo poprzez linie opisujące je siecią równoleżników i południków (Isoparm). Możemy definiować liczbę Isoparm. By wyświetlić scenę w tym trybie, z menu okna widokowego wybierz Grafika/Podziały Isoparm, a w grupie sposobów cieniowania wskaż Linie. Zamiast gęstej siatki uzyskujemy wówczas przejrzysty widok bryły (rysunek 22.15). Rysunek 22.15.

Obrotowa bryła schodów wyświetlona w trybie podziałów Isoparm (wartość 10) i siatkowym: Wireframe

Zaznaczenie opcji Odwrócenie normalnych zamienia miejscami tylną i przednią stronę ścianek, co ma znaczenie przy formowaniu brył na podstawie otwartych splajnów (rysunek 22.16). Rysunek 22.16.

Okno ustawień Lathe NURBS

Przykłady wykorzystania obiektu Lathe NURBS znajdują się między innymi w rozdziale 11., „Patera na owoce — Szyk, Lathe NURBS” oraz w podrozdziale 16.3.

22.4. Loft NURBS Bryła Loft NURBS (rysunek 22.17) powstaje przez tłoczenie płaszczyzny przez splajny rozmieszczone w przestrzeni. Ścieżek podczepionych pod obiekt może być bardzo dużo. Konieczne jest jednak, by zostały podczepione w odpowiedniej kolejności oraz miały ten sam kierunek.

174

Cinema 4D

Rysunek 22.17.

Ikona wytłaczania przez splajny Loft NURBS

Sterowanie formą bryły Loft NURBS jest prostsze, jeśli splajny mają taką samą liczbę wierzchołków (albo ich wielokrotność) oraz jeśli kolejne punkty splajnów są rozłożone w analogicznych miejscach. Sytuację tę ilustruje przykład, w którym tylko do jednej ze ścieżek, w narożniku, dodano dużo wierzchołków. Spowodowało to znaczną dysproporcję w liczbie punktów kolejnych splajnów oraz niemożność ich prawidłowego połączenia (rysunek 22.18).

Rysunek 22.18. Siatki obiektów Loft NURBS tworzone na podstawie trzech kwadratów; w drugiej bryle pojawił się błąd wynikający z dodania dużej liczby punktów w narożniku tylko jednego, środkowego kwadratu

Parametr Podział siatki w kierunku U decyduje o liczbie podziałów płaszczyzny wzdłuż linii tłoczenia, zaś Podział siatki w kierunku V o liczbie podziałów w poprzek tłoczenia. Podział Isoparm w kierunku U określa liczbę Isoparm wyświetlanych wzdłuż linii tłoczenia. W wyniku zastosowania opcji Forma organiczna zaokrągleniu ulec mogą ostre narożniki kształtów przekrojów. Dzieje się tak dlatego, że linie powierzchni bocznej tłoczenia nie są wtedy ściśle związane z wierzchołkami przekrojów, ale rozstawiane w równych od siebie odstępach, co czyni bryłę bardziej swobodną. Podział na segmenty. Zastosowanie tej opcji dodaje podziały w poprzek linii tłoczenia, w tej samej liczbie między każdym z przekrojów. W ten sposób w miejscach, w których jest większe zagęszczenie przekrojów (i bryła wymaga większej precyzji w oddaniu detali), płaszczyzna dzielona jest gęściej. Brak zastosowania tej opcji sprawia, że tłoczony kształt ma podziały rozstawione w równej odległości przez całą długość tłoczenia. Pętla. W wyniku zastosowania tej opcji powłoka Loft NURBS łączy pierwszy splajn z ostatnim.

Rozdział 22. ‹ Grupa obiektów NURBS

175

Liniowa interpolacja. Jej zaznaczenie sprawia, że płaszczyzna tłoczenia nie wygina się między przekrojami, ale przebiega liniowo. Dostosuj UV. Jest to opcja służąca dostosowywaniu do obiektu parametrów teksturowania. Działa ona podobnie jak polecenie Podział na segmenty, ale dotyczy tekstury. W wyniku jej zaznaczenia tekstura będzie zagęszczona w miejscach o większej gęstości przekrojów. Przy okazji warto wiedzieć, że informacje o sposobie powstawania bryły są niezbędne, by poprawne nałożyć na obiekt teksturę. Dlatego w przypadku zmiany bryły w obiekt edytowalny zostają one zapisane na automatycznie dodawanej zakładce UVW (rysunki 22.19. i 22.20). Rysunek 22.19.

Obiekt Loft NURBS zmieniony w edytowalną siatkę z zapisaną informacją o sposobie teksturowania — zakładka UVW

Rysunek 22.20. Tekstura nałożona na obiekt Loft NURBS z wykorzystaniem informacji UVW (linie tekstury

gną się zgodnie ze zgięciami bryły) i z jej pominięciem (przykładowe mapowanie sześcienne — tekstura nie uwydatnia kształtu obiektu, a na jej powierzchni pojawiają się błędy)

Odwróć normalne. Zaznaczenie tej opcji zamienia miejscami tylną i przednią stronę ścianek, co ma znaczenie przy formowaniu brył na podstawie otwartych splajnów (rysunek 22.21). Rysunek 22.21.

Okno ustawień Loft NURBS

176

Cinema 4D

Przykłady wykorzystania tej bryły znajdują się w podstawowych ćwiczeniach z rozdziału 10. i podrozdziału 16.8 oraz w zadaniach bardziej zaawansowanych: w rozdziale 24., „Bryła baru — polecenie Utwórz przekrój” i 26., „Umywalka — Loft NURBS”.

22.5. Sweep NURBS Bryła Sweep NURBS (rysunek 22.22) powstaje przez wytłoczenie kształtu wzdłuż ścieżki. Pod obiekt podczepione są zwykle tylko dwie ścieżki. Bardzo ważne jest, że pierwszą z nich jest zawsze wytłaczany kształt, czyli przekrój bryły Sweep NURBS. Dopiero później podczepiana jest linia ścieżki tłoczenia. Zdarza się, że do obiektu jest podczepiona jeszcze jedna ścieżka (szyna), której zadaniem jest sterowanie skalą obiektu lub kierunkiem jego pochylania się. Rysunek 22.22.

Ikona wytłaczania wzdłuż ścieżki Sweep NURBS

Podział Isoparm. Decyduje o liczbie Isoparm wzdłuż linii tłoczenia. Dla przypomnienia: by wyświetlić widok Isoparm obiektu, należy z menu okna widokowego wybrać Grafika/Podziały Isoparm oraz z listy sposobów cieniowania wybrać Linie. Skala końcowa. Decyduje o skali przekroju na końcu tworzenia bryły. Skala przekroju zmienia się wówczas liniowo (rysunki 22.23. i 22.24). Rysunek 22.23.

Splajn i prostokąt przekroju, wytłoczona bryła Sweep NURBS z wprowadzoną zmianą skali i obrotem (zmiany w skali i obrocie następują liniowo)

Obrót końcowy. Decyduje o obrocie przekroju na końcu tworzenia bryły. Tutaj również zmiany następują liniowo. Decydując się na wprowadzenie zmian w wielkości i obrocie przekroju tłoczonej bryły, możemy zdać się na liniowe, następujące stopniowo zmiany (jak powyżej) albo zdecydować się na jedną z dwóch nieliniowych zmian. Jedną z nich jest nary-

Rozdział 22. ‹ Grupa obiektów NURBS

177

Rysunek 22.24.

Okno ustawień Sweep NURBS

sowanie krzywych skali i obrotu na rozwijalnym panelu Szczegóły znajdującym się w dole okna. Narysowane krzywe będą wówczas sterowały tymi parametrami (rysunki 22.25. i 22.26). Rysunek 22.25.

Skala obiektu sterowana krzywą narysowaną przez użytkownika (Szczegóły: Skala), zaznaczone miejsca zwężeń i pogrubień kształtu są analogiczne do rozmieszczonych przez użytkownika punktów na wykresie skali

Rysunek 22.26.

Obrót bryły Sweep NURBS ograniczony tylko do jej środkowej części

178

Cinema 4D

Inny sposób nieliniowego sterowania skalą obiektu polega na dodaniu dodatkowej linii — szyny skali obiektu. Zwykle jest to kopia oryginalnej ścieżki, która jest podczepiona do obiektu Sweep NURBS jako trzecia. Odległości analogicznych punktów szyny i głównej ścieżki tłoczenia decydują o skali obiektu w tych miejscach (opcja Użyj skali tworzącej) (rysunek 22.27). Rysunek 22.27.

Nieliniowe zmiany w skali tłoczonego obiektu wykonane za pomocą drugiej szyny, wykorzystanej jako skala tworząca. Grubość obiektu sterowana jest odległością między analogicznymi punktami obu splajnów. Zaznaczony wierzchołek, leżący w większym oddaleniu od głównej linii, powiększa kształt, a punkt zbliżony do oryginalnej ścieżki zwęża obiekt

Podobnie działa zastosowanie opcji Użyj kierunku tworzącej, jednak w jej przypadku sterujemy nachyleniem tłoczonego splajnu. Wykorzystanie opcji 2 tworzące jest uzależnione od zaznaczenia obu szyn: skali i kierunku. W przypadku tej opcji kształt lokowany jest między dwoma ścieżkami (rysunek 22.28). Rysunek 22.28.

Przykład zastosowania dwóch szyn i bryły Sweep NURBS, która się między nimi mieści

W polu Uruchom wzrost możemy zdecydować, od którego momentu ścieżki ma się rozpocząć jej wytłaczanie. Analogicznie Wzrost końcowy decyduje, do którego miejsca na ścieżce ma ono dotrzeć. Parametry te są bardzo przydatne w animacji! W prosty sposób pozwalają pokazać na przykład rosnące roślinki albo obrysowujące się napisy (rysunek 22.29).

Rozdział 22. ‹ Grupa obiektów NURBS

179

Rysunek 22.29.

Różne wartości wzrostu końcowego obiektów Sweep NURBS

Zachowaj segmenty. Wykorzystanie tej opcji widoczne jest tylko podczas animacji. Efektem jej odhaczenia jest to, że tłoczenie będzie przebiegać gładko. Z drugiej strony, włączenie zachowywania segmentów uzależnia postęp w wytłaczaniu od sposobu rozłożenia wierzchołków w splajnie, czyli od ich punktów pośrednich. Równoległe przesunięcie. Ta opcja sprawi, że kształt przekroju nie będzie się ustawiał prostopadle do wyginającej się ścieżki wytłaczania. Będzie tkwił w jednej pozycji i w efekcie część bryły może stać się płaska. Przykład takiej bryły pokazany jest na załączonym rysunku (rysunek 22.30 — środkowa bryła).

Rysunek 22.30. Bryła Sweep NURBS wytłoczona na podstawie domyślnych ustawień, z włączoną opcją

Równoległe przesunięcie i z wyłączoną opcją Stały przekrój

Stały przekrój. Włączenie tej opcji sprawia, że podczas wytłaczania przekroju wzdłuż ścieżki jego kształt będzie pozostawał zawsze taki sam, nie wyłączając zagięć ścieżek (trzecia bryła na rysunku 22.30). Przechył poprzeczny. W przypadku kształtów parametrycznych, w których określona jest płaszczyzna tworzenia, program sam obraca ścieżkę względem kierunku wytłaczania bryły (wyłączając opisaną powyżej opcję Równoległe przesunięcie, która to nachylanie blokuje). Z trudniejszą sytuacją mamy do czynienia w przypadku kształtów edytowalnych. Do ich pozycjonowania i obracania w kierunku ścieżki niezbędne jest załączenie opcji Przechył poprzeczny. Niezaznaczenie jej powoduje, że kształt gniecie się w miejscach zwrotów ścieżki tłoczenia. Innym rozwiązaniem tego problemu jest zastosowanie szyny kierunku (Użyj kierunku tworzącej). Przymocuj UV. Ta opcja przymocowuje teksturę do obiektu. Ma to znaczenie przy zastosowaniu parametrów Uruchom wzrost i Wzrost końcowy. Gdy długość

180

Cinema 4D

tłoczonego splajnu się skraca, przy włączonej opcji Przymocuj UV zagęszcza się również wzór tekstury na jego powierzchni. Przy wyłączonej opcji część tekstury, która dotyczy niewyświetlanej części obiektu, także nie jest wyświetlana. Przykłady wykorzystania bryły Sweep NURBS znajdują się w ćwiczeniach z rozdziałów 10., 11. i 16. oraz w zaawansowanym przykładzie ukazującym zastosowanie użycia szyny skali w rozdziale 25., „Meble z giętego drewna — Sweep NURBS, tworzenie materiału wiklinowej plecionki”.

22.6. Bezier NURBS Obiekt Bezier NURBS (rysunek 22.31) różni się od poprzednich tym, że do jego tworzenia nie są potrzebne splajny. Tworzy go podwójna siatka. Pierwsza z nich to siatka płaszczyzn, która jest gęsta i pozwala na tworzenie miękkich krzywizn (Podziały X i Podziały Y). Druga składa się punktów, za pomocą których możliwe jest kształtowanie siatki płaszczyzn (Punkty siatki X i Punkty siatki Y). Dostęp do punktów następuje z poziomu operowania wierzchołkami , ale bez zmiany obiektu w edytowalny, co zniszczyłoby strukturę podwójnej siatki. Rysunek 22.31.

Ikona siatki Bezier NURBS

Opcje Zamknięte X i Zamknięte Y pozwalają na domknięcie obiektu Bezier NURBS od strony osi X i Y, w wyniku czego powstać może kształt na przykład poduszki. Narzędzie to przydaje się też do tworzenia żagli (rysunki 22.32. i 22.33). Rysunek 22.32.

Obiekt Bezier NURBS ukształtowany przez przeciągnięcie dwóch punktów siatki

Rysunek 22.33.

Okno ustawień Bezier NURBS

Rozdział 22. ‹ Grupa obiektów NURBS

181

22.7. Zakończenia W przypadku brył Extrude NURBS, Lathe NURBS, Sweep NURBS i Loft NURBS istnieje możliwość dodania różnego typu zakończeń. Można zdecydować o zakończeniach osobno dla początku (Początek) bryły i dla jej końca (Koniec). Podstawowy wybór dotyczy płaskiego zakończenia (Nasadka); zaokrąglenia krawędzi bryły, ale bez przymknięcia kształtu (Zaokrąglij); zaokrąglonego, domkniętego zakończenia (Zaokrąglone zakończenie) i braku zakończenia (rysunek 22.34). Dla zaokrąglonych zakończeń ustalić można Promień zakończenia i liczbę podawaną w opcji Kroki, która decyduje o gładkości zaokrąglenia.

Rysunek 22.34. Rodzaje zakończeń: Nasadka, Zaokrąglij, Zaokrąglone zakończenie, Brak

Do dyspozycji jest kilka typów zaokrągleń (Typ zaokrąglenia): Liniowy (prosta linia), Wypukły (wypukły łuk), Wklęsły (wklęsły łuk), Półokrąg (półokrąg na krawędzi zakończenia), 1 krok (stopniowane — 1 krok), 2 kroki (stopniowane —2 kroki), Wygrawerowany (wcięte do środka) (rysunek 22.35).

Rysunek 22.35. Różne typy zaokrągleń: Liniowy, Wypukły, Wklęsły, Półokrąg, 1 krok, 2 kroki, Wygrawerowany

182

Cinema 4D

Podczas tworzenia schematów zakończeń pokazanych na rysunku 22.35 załączona była opcja Łuszczenie do wewnątrz i wyłączona opcja Otwór do wewnątrz. Takie ustawienie obu poleceń gwarantuje, że zaokrąglenia od zewnętrznej strony brył i od strony ich otworów pojawią się na powierzchni zakończeń obiektów, a nie będą schowane za zakończeniami. Na kolejnej ilustracji (rysunek 22.36) przedstawiona jest sytuacja odwrotna, w której zakończenia są płaskie, a zaokrąglenia zarówno zewnętrznego kształtu, jak i jego otworu znajdują się po wewnętrznej stronie bryły, w obszarze płaszczyzny tłoczenia. Rysunek 22.36.

Zaokrąglone zakończenia, wyłączona opcja Łuszczenie do wewnątrz i włączona Otwór do wewnątrz

Ograniczenie. Domyślnie przy dodawaniu zaokrąglenia jego kształt powiększany jest o wartość promienia tego zaokrąglenia. Ma to na celu uniknięcie sytuacji, gdy wartość zaokrąglenia jest zbyt duża, nie mieści się w obrębie bryły i powoduje błędy w siatce. Włączenie opcji Ograniczenie sprawia, że kształt pozostaje w dotychczasowych wymiarach, ale wówczas istotne jest uważne dobieranie promienia zaokrąglenia. Ostatnie z poleceń dotyczą rodzaju podziału płaszczyzn na zakończeniach. Możliwe typy to siatka Trójkąty, Czworokąty albo N-gony. W przypadku N-gonów powierzchnia również dzielona jest na trójkąty, które jednak są ukrywane w oknach widokowych i w efekcie obiekt wygląda dużo czytelniej. Jest też możliwość stworzenia regularnej siatki (Regularna siatka) trójkątów lub czworokątów, o określonej przez użytkownika szerokości pól. Podział zakończeń ma znaczenie, gdy bryła ma być później modyfikowana, na przykład miękko skręcana (rysunki 22.37. i 22.38).

Rysunek 22.37. Rodzaj siatki na zakończeniach: Trójkąty, Czworokąty, N-gony i regularny podział siatki

czworokątnej

Rozdział 22. ‹ Grupa obiektów NURBS Rysunek 22.38.

Okno ustawień zakończeń obiektów NURBS

183

184

Cinema 4D

Rozdział 23. Maswerk — zakończenia obiektów NURBS Stwórz interesujący kształt, wybierając na przykład opcję Epicykloida, podopcję polecenia Cykloida , jak na załączonej ilustracji (rysunek 23.1). Dopasuj jej (Funkcje/Możliwość edycji). Przejdź parametry. Zmień ją w kształt edytowalny i, używając polecenia Struktura/Edytuj do trybu operowania wierzchołkami krzywą/Utwórz kontur , przeciągnij od jednego z nich w prawo, by nadać splajnowi nieznaczną grubość. Podczep kształt pod obiekt Extrude NURBS . Zdecyduj o kierunku wytłoczenia i jego mocy. Na zakładce Zakończenia w polach Początek i Koniec wybierz Zaokrąglij, ustal większą liczbę kroków (by zaokrąglenie było dokładniej wymodelowane) i ustal promień zaokrąglenia. Z rozwijalnego menu wybierz dowolny Typ zaokrąglenia. Eksperymentuj z różnymi jego rodzajami i wyrenderuj ciekawy widok maswerku.

Rysunek 23.1. Epicykloida z nadaną grubością, wytłoczona za pomocą Extrude NURBS, z ustawionym

wklęsłym zakończeniem

186

Cinema 4D

Rozdział 24. Bryła baru — polecenie Utwórz przekrój Celem ćwiczenia jest stworzenie formy baru za pomocą przekrojów wykreowanych przy użyciu polecenia Utwórz przekrój i podczepionych pod obiekt Loft NURBS. Na początek, używając dowolnego narzędzia, stwórz splajny (zwane szynami), które będą określały kształt powłoki bryły baru. Rozłóż je w przestrzeni i skontroluj, czy leżą we właściwej kolejności na liście obiektów (rysunek 24.1).

Rysunek 24.1. Szyny określające kształt powłoki baru, widok w perspektywie i z góry

Ustaw widok z góry (F2). Wybierz wszystkie szyny baru i przejdź do polecenia Utwórz przekrój (Struktura/Edytuj krzywą albo z podręcznego menu wywoływanego klawiszem V). W oknie ustawień narzędzia zdecyduj, do jakiej wielokrotności kąta przyciągane ma być narzędzie podczas wstawiania przekrojów. W przypadku zaprezentowanej tu formy wszystkie przekroje mają być wstawione pod kątem 90 stopni. Domyślna wartość 45 stopni spełni więc swoje zadanie. Wprowadź inną wartość, jeśli w Twoim projekcie płaszczyzny tworzenia przekrojów mają przebiegać inaczej.

188

Cinema 4D

Upewnij się, że szyny nadal są wybrane, przytrzymaj klawisz Shift, aby zadziałało przyciąganie do określonych powyżej kątów, i przeciągnij kursorem przez wszystkie splajny. Pamiętaj, że przy tworzeniu przekroju nie musisz wskazywać punktów na ich liniach. Przeciąganie najlepiej rozpocząć nad pierwszą linią i skończyć za ostatnią — jakby kroiło się nożem. Mimo iż przekroje można wstawiać w dowolnej kolejności, to jednak pod obiekt Loft NURBS muszą być podczepiane kolejno, od jednego końca baru do drugiego. Dlatego by uniknąć późniejszego śledzenia ich kolejności, najlepiej twórz je od jednej strony baru do drugiej. Wstaw przekroje we wszystkich istotnych miejscach baru. Im więcej ich stworzysz, tym obiekt będzie precyzyjniejszy (rysunek 24.2). Rysunek 24.2.

Linie utworzonych przekrojów

Przyjrzyj się stworzonym przekrojom. Są to obłe, miękkie kształty. Zauważ, że każdy z nich pojawił się jako dodatkowy obiekt na liście obiektów. Wstaw do sceny obiekt Loft NURBS i podczep pod niego wszystkie przekroje, dbając, by były ustawione w odpowiedniej kolejności (rysunki 24.3. i 24.4).

Rysunek 24.3. Linie szyn i przekrojów, bryła Loft NURBS stworzona na podstawie obłych kształtów Rysunek 24.4.

Struktura obiektu, krzywe podczepione pod Loft NURBS, wyłącznik działania narzędzia

Rozdział 24. ‹ Bryła baru — polecenie Utwórz przekrój

189

Wygenerowane przez program przekroje oraz bryła Loft NURBS są obłe. Wskazując zielony haczyk przy nazwie bryły (albo naciskając klawisz Q), tymczasowo wyłącz jej działanie. Wybierz jeden ze splajnów, przejdź do edycji wierzchołków i przyjrzyj się jego kształtowi. Wierzchołki znajdują się w miejscach, (Punkty) gdzie przekrój styka się z szynami. Wskaż jeden z nich, by wyświetlić styczne wierzchołka. Zgodnie z informacjami na temat modyfikacji splajnów, zamieszonymi we wcześniejszych rozdziałach, kształty mogą być zmieniane na różne sposoby. Można zmienić charakter wierzchołków oraz ich umiejscowienie i położenie ich punktów stycznych. Można też dodawać wierzchołki, dzielić odcinki (Podziel) lub usuwać fragmenty ścieżek, a także zaokrąglać narożniki, dodawać kontury itd. Jednak te działania należy podejmować bardzo rozważnie — zgodnie z zasadą, że aby uniknąć błędów powłoki albo przekręcenia bryły, liczba i kolejność analogicznych wierzchołków z następujących po sobie splajnów muszą się zgadzać (lub stanowić ich wielokrotność). Najlepiej więc dodawać wierzchołki analogicznie we wszystkich splajnach, usuwać je, zaokrąglać itp. także we wszystkich splajnach. Przydatna przy tym okazuje się możliwość pracy na kilku jednocześnie wyselekcjonowanych, osobnych ścieżkach.

W przypadku bryły baru wystarczy wyzerowanie punktów stycznych wierzchołków, by przekroje straciły swój obły charakter. Dlatego wybierz wszystkie krzywe (Struktura/Edytuj krzywą albo przekroju i wydaj polecenie Twarda interpolacja z podręcznego menu wywoływanego klawiszem V). Przyciskając klawisz Q, aktywuj działanie bryły Loft NURBS. Na zamieszczonej ilustracji (rysunek 24.5) dodatkowo ustawione zostały następujące opcje: na zakładce Zakończenia z obu stron wybrany został Brak, zaś na zakładce Phong aktywowana została opcja Ograniczenie kąta, która złagodziła wygładzanie krawędzi bryły.

Rysunek 24.5. Ostateczna forma splajnów i bryły baru stworzonej na ich podstawie

Tą samą metodą stwórz inne elementy, na przykład obłej kanapy w barze. Dodaj elementy sceny, oświetl obiekty i wyrenderuj kilka ciekawych widoków.

190

Cinema 4D

W załączeniu pokazane są renderingi przykładowych kanap. Zwróć uwagę, że krawędź siedziska oraz spodnie i tylne elementy kanapy są proste. Miękkie linie znajdują się tylko w oparciu. Przy tworzeniu przekrojów ważna była kolejność szyn na liście obiektów. Przekroje wstawiane były pod kątem wielokrotności 15 stopni. Charakter wierzchołków dopasowywany był dla wszystkich wybranych wierzchołków we wszystkich przekrojach naraz. Do zaznaczania posłużyło prostokątne narzędzie selekcji z możliwością dodawania (z przytrzymanym klawiszem Shift) i odejmowania elementów (z przytrzymanym klawiszem Ctrl) (rysunek 24.6).

Rysunek 24.6. Przykładowy kształt nieregularnej kanapy

Bryła Loft NURBS może mieć różne rodzaje zakończeń: Nasadka, Zaokrąglij, Zaokrąglone zakończenie lub Brak. Forma zakończenia bryły może też być uzależniona od kształtu splajnów. W załączeniu pokazany jest przykład tworzenia zakończenia przez zmniejszające się splajny (rysunek 24.7). Dokładając splajny, należy jednak mieć na uwadze, by miały one analogiczną liczbę wierzchołków. Drugi przykład pokazuje dodatkowy splajn, wygięty przez działanie modyfikatora Zginanie (rysunki 24.7. i 24.8). Rysunek 24.7.

Zaokrąglenie na końcu kanapy, dodane przez zmniejszające się kształty o takiej samej liczbie wierzchołków

Rozdział 24. ‹ Bryła baru — polecenie Utwórz przekrój Rysunek 24.8.

Zaokrąglenie uzyskane przez wygięcie ostatniego ze splajnów

191

192

Cinema 4D

Rozdział 25. Meble z giętego drewna — Sweep NURBS, tworzenie materiału wiklinowej plecionki Celem tego ćwiczenia jest stworzenie modelu bujanego fotela Thoneta1 (rysunek 25.1). Do tłoczenia elementów z giętego drewna wykorzystane zostało narzędzie Sweep NURBS. Trudność polega na poprawnym wymodelowaniu zakończeń. Opisane są tu sposoby tworzenia zwężonego zakończenia przez operowanie parametrem Skala końcowa obiektu, zastosowanie krzywej skali oraz dodatkowego splajnu, który steruje skalą obiektu (opcja Użyj skali tworzącej). Druga część ćwiczenia zawiera informacje o tworzeniu materiału wiklinowej plecionki i sposobie jego nakładania na obiekt (Tekstura).

25.1. Modelowanie elementu giętego drewna Otwórz plik zawierający linie boku bujanego fotela. W scenie pojawi się grupa zawierająca trzy ścieżki. Sprawdź wymiary fotela i przeskaluj je do odpowiedniej wielkości (rysunek 25.2). Jako przekrój tłoczenia wstaw do sceny niewielki prostokąt z zaznaczoną opcją Zaokrąglenie. Ustal duży Promień zaokrąglenia, by jego kształt niemal przypominał

1

Michael Thonet — niemiecki stolarz i producent mebli żyjący w XIX wieku. Jeden z pionierów wzornictwa przemysłowego. Opracował innowacyjną technologię gięcia drewna zmiękczonego parą wodną. Technologia ta pozwoliła na wytwarzanie tanich i oszczędnych materiałowo, a zarazem wygodnych, estetycznych i wytrzymałych mebli. W książce przedstawiony jest fotel bujany, krzesło, taboret oraz wieszak wykonany metodą opracowaną przez Thoneta.

194

Cinema 4D

Rysunek 25.1. Renderingi bujanego fotela Thoneta Rysunek 25.2.

Splajny boku bujanego fotela

okrąg (rysunek 25.3). Elementy z giętego drewna mają różne zakończenia. Ten z podłokietnikiem ma zwykłe, półokrągłe zakończenie i dlatego zostanie wytłoczony jako pierwszy. Wstaw do sceny obiekt Sweep NURBS i podczep pod niego najpierw kształt przekroju, a następnie ścieżkę boku fotela z podłokietnikiem (Ścieżka 2). Rysunek 25.3.

Ustawienia zaokrąglenia prostokąta

Sprawdź, czy kształt został poprawnie wytłoczony. Jeśli przekrój jest umieszczony niewłaściwie względem ścieżki, zmień płaszczyznę, na której leży.

Rozdział 25. ‹ Meble z giętego drewna

195

Na zakładce Zakończenia wybierz rodzaj zaokrąglenia — taki sam dla obu końców giętego drewna (Zaokrąglone zakończenie). Wpisz niewielką liczbę w polu Kroki (odpowiadającą za gładkość zaokrąglenia) i wartość Promień, która powinna być mniejsza niż połowa długości krótszego boku prostokąta (by uniknąć przewinięcia zakończenia na drugą stronę bryły). Wybierz Typ zaokrąglenia: Wypukły. Włącz Łuszczenie do wewnątrz (by końcówki zaokrąglane były do środka kształtu, a nie na zewnątrz) i Ograniczenie (by uniknąć pogrubienia elementu o wartość w polu Promień) (rysunek 25.4). Rysunek 25.4.

Ustawienia półokrągłego zakończenia giętego oparcia fotela

25.2. Zmiana skali bryły Sweep NURBS w trakcie wytłaczania Pozostałe elementy boku fotela zwężają się na końcach. Do stworzenia tego efektu można wykorzystać różne sposoby. Jednym z nich jest ustalenie mniejszej wartości parametru Skala końcowa na zakładce Obiekt w oknie ustawień obiektu Sweep NURBS. Domyślna wartość tego parametru to 100%. Jej zmniejszenie spowoduje zwężenie kształtu. Niestety, będzie ono przebiegało przez całą długość tłoczenia, dlatego zastosowanie tego sposobu wymagałoby podzielenia ścieżki na trzy części i osobnego wytłoczenia każdej z nich (rysunki 25.5. i 25.6). Niepotrzebnie skomplikowałoby to proces modelowania, dlatego poniżej przedstawione są także inne (dla tej formy prostsze) sposoby wykonania zwężeń. Wstaw do sceny obiekt Sweep NURBS i podczep pod niego kształt przekroju (tym razem może to być również okrąg) oraz kolejną ścieżkę boku fotela. Poeksperymentuj z ustawieniami wartości Skala końcowa, ale na koniec przywróć wartość 100%.

196

Cinema 4D

Rysunek 25.5.

Obiekt Sweep NURBS zwężony za pomocą skali końcowej

Rysunek 25.6.

Zakładka podstawowych ustawień Sweep NURBS

Innym sposobem na zwężenie elementu na końcach jest zastosowanie krzywej skali. Mieści się ona na palecie Szczegóły, która kończy okno atrybutów Sweep NURBS. By wyświetlić tę paletę, należy kliknąć w obrębie szarego prostokąta z nazwą Szczegóły (rysunek 25.7). Rysunek 25.7.

Paleta Szczegóły z okna ustawień Sweep NURBS, kształt ścieżki skali zwężający obiekt Sweep NURBS na końcach

Wskazanie prawym klawiszem myszki w obrębie wyświetlonych wykresów daje dostęp do dodatkowych opcji, na przykład możliwości ustalenia różnych kształtów krzywych, minimalnych wartości, odwrócenia ścieżki itp. W przypadku tworzenia elementu, który zwęża się na końcach, niezbędne jest samodzielne wykreślenie ścieżki, która na początku oraz na końcu ma minimalne wartości, a w pozostałych miejscach maksymalne, jak na załączonej ilustracji. Kliknięcie w dowolnym miejscu wykresu powoduje wstawienie punktu; przeciągnięcie wierzchołka poza wykres usuwa go.

Rozdział 25. ‹ Meble z giętego drewna

197

Stwórz krzywą skali i poeksperymentuj z różnymi jej ustawieniami. Na koniec wskaż wykres prawym klawiszem myszki i wybierz Maksimum, by powrócić do podstawowych ustawień. Kolejnym sposobem na zwężenie obiektu jest podczepienie pod obiekt Sweep NURBS jeszcze jednej ścieżki, której zadaniem będzie kontrolowanie skali obiektu. W tym celu skopiuj ścieżkę giętego elementu (przeciągając ją z przytrzymanym klawiszem Ctrl) i drugi raz podczep ją pod obiekt (rysunek 25.8). W ustawieniach Sweep NURBS włącz Użyj skali tworzącej, a odhacz Użyj kierunku tworzącej (rysunek 25.9). Rysunek 25.8.

Sposób podczepienia trzeciego splajnu, odpowiedzialnego za skalę obiektu Rysunek 25.9.

Opcje okna ustawień obiektu Sweep NURBS, załączona opcja Użyj skali tworzącej

Obiekt Sweep NURBS przestał być wyświetlany w oknie widokowym. Dzieje się tak dlatego, że linia określająca skalę obiektu pokrywa się obecnie z jego osią, czego efektem jest brak grubości obiektu. By to zmienić, przesuń dodany splajn w kierunku osi Z na odległość równą połowie szerokości przekroju. Najlepiej zrób to, wpisując stosowną wartość w pole Pozycja Z w oknie Współrzędne. Następnie przejdź do trybu operowania wierzchołkami , wybierz punkt zakończenia dodanego splajnu i przesuń go w stronę oryginalnej ścieżki. Pozostaw między punktami niewielką odległość. Ponów czynności dla punktu z drugiej strony splajnu (rysunek 25.10).

Rysunek 25.10. Rozsunięta ścieżka tłoczenia i szyny skali tworzącej, zsunięcie końcowych punktów i siatka

wytłoczonego obiektu

198

Cinema 4D

Końcowe punkty obu splajnów nie powinny nakładać się na siebie, bo spowodowałoby to powstanie nienaturalnie ostrego czubka. Zwężonym zakończeniom giętego drewna z obu stron przypisz Zaokrąglone zakończenie z dopasowaną mniejszą wartością w polu Promień (rysunek 25.11). Rysunek 25.11.

Zwężone zakończenie stworzone za pomocą skali tworzącej oraz z dodanym zaokrąglonym zakończeniem

Do wytłoczenia wszystkich splajnów boku fotela wykorzystaj obiekty Sweep NURBS oraz dowolny sposób ukształtowania ich zakończeń. Pamiętaj, że możesz kopiować gotowe obiekty i zmieniać je w nowe poprzez podmienienie ścieżki tłoczenia na kolejną. Zgrupuj wszystkie elementy giętego drewna (Alt+G). Wstaw do sceny obiekt Symetria , podczep pod niego bok fotela, a następnie wybierz go i odsuń na odpowiednią odległość od osi.

25.3. Modelowanie oparcia, siedziska i elementów konstrukcyjnych Stwórz prostokąt z zaokrąglonymi narożnikami o wielkości oparcia oraz kształt przekroju ramy (niewielki prostokąt, także z zaokrąglonymi narożnikami). Wstaw i wytłocz za jego pomocą ramę oparcia. do sceny obiekt Sweep NURBS By stworzyć płaszczyznę wypełniającą oparcie, wstaw do sceny obiekt Extrude i podczep pod niego skopiowany (przeciągnięty z przytrzymanym NURBS

Rozdział 25. ‹ Meble z giętego drewna

199

klawiszem Ctrl) prostokąt oparcia. Ustal zerowe wartości wytłoczenia Extrude NURBS. Przesuń obiekt, by znajdował się na wierzchu ramy. Zgrupuj element ramy i siatki oparcia (Alt+G). Skopiuj grupę i, manipulując wielkościami prostokątów oparcia, na ich podstawie stwórz element siedziska. Konstrukcja fotela wymaga dodania elementów łączących oba boki na spodzie. Do — jedną z brył podstawowych. ich wykonania wykorzystaj obiekt Kapsuła

25.4. Tworzenie i przypisywanie materiału giętego drewna — Mapowanie UVW Do stworzenia materiału drewna wykorzystasz kanał Kolor. Stwórz nowy materiał i w kanale Kolor wczytaj dowolną teksturę drewna (rysunek 25.12). Materiał przypisz giętym elementom. Przyjrzyj się sposobowi nałożenia materiału na obiekty. Linia drewna gnie się zgodnie z kierunkiem gięcia elementu. Jest to zasługa domyślnego rodzaju projekcji (Projekcja), którą jest Mapowanie UVW. Ten sposób nakładania materiału wykorzystuje informacje o tym, jak obiekt został stworzony, i w efekcie materiał podąża wzdłuż linii tłoczenia. By sprawdzić rodzaj projekcji, wskaż jedną z kulek materiału znajdującą się przy nazwie obiektu, któremu został przypisany, i przyjrzyj się oknu atrybutów wyświetlającemu informacje na temat tekstury. Jeśli uznasz to za stosowne, zwiększ wartości w polach Powtarzanie X i Powtarzanie Y, by zagęścić wzór (rysunek 25.13). Rysunek 25.12.

Pole Tekstura z wczytanym obrazem

Rysunek 25.13.

Okno tekstury, czyli sposobu przypisania materiału do obiektu

200

Cinema 4D

25.5. Tworzenie materiału wiklinowej plecionki — kanał: Kolor, Alpha i Wypukłości Do stworzenia materiału plecionki wiklinowej potrzebne będą trzy bitmapy, które zostaną umieszczone w następujących zakładkach: Kolor, Kanał Alpha (określi, które miejsca obiektu mają być widoczne, a które nie) i Wypukłości (będzie symulować wypukłość elementów) (rysunek 25.14).

Rysunek 25.14. Bitmapy przygotowane do wczytania w pola tekstury kanałów Kolor, Kanał Alpha

i Wypukłości

Stwórz nowy materiał. Na zakładce Podstawowe załącz wyświetlanie dodatkowych zakładek: Wypukłości i Alpha. Zwróć uwagę, że na górze okna pojawiły się dodatkowe zakładki z włączonymi kanałami mapowania (rysunek 25.15). Wybierając nazwy zakładek u góry okna, przełączaj się między nimi i na każdą z nich wczytaj odpowiednią bitmapę. Rysunek 25.15.

Włączanie wyświetlania zakładek kanałów mapowania na zakładce Podstawowe

Rozdział 25. ‹ Meble z giętego drewna

201

Przygotowany materiał przypisz płaszczyznom oparcia i siedziska. W momencie nadawania materiału oba elementy przestają być wyświetlane w oknach widokowych. Odpowiedzialna za to jest Projekcja: Mapowanie UVW, która wyświetla materiał tylko na bocznych płaszczyznach tłoczenia obiektu Extrude NURBS. Wskaż kulkę materiału przypisaną do powierzchni siedzenia i w oknie Atrybuty/Tekstura zmień wybór na liście Projekcja na Płaska. Czynność powtórz dla drugiego elementu. W polach Powtarzanie X i Powtarzanie Y zwiększ liczbę powtórzeń wzoru, by go zagęścić (rysunek 25.16). Rysunek 25.16.

Rendering siatki wiklinowej nałożonej na ramę

Obszerne informacje na temat tworzenia materiałów znajdują się w rozdziale 44., „Zestawienie kanałów materiału typu Basic”.

25.6. Ćwiczenie: Kolekcja mebli z giętego drewna Wykorzystując zdobyte umiejętności, na podstawie załączonych zdjęć mebli z giętego drewna stwórz kolekcję mebli Thoneta (rysunek 25.17). Do wykonania zadania potrzebujesz: ♦ wykreślenia splajnów (informacje na temat splajnów znajdują się w rozdziale 17., „Grupa splajnów” i 18., „Narzędzia operacji na splajnach”), ♦ obiektu Sweep NURBS

do stworzenia wszystkich giętych elementów,

♦ obiektu obrotowego Lathe NURBS wieszaka, ♦ narzędzi Szyk i krzesła.

i Symetria

do stworzenia toczonej konstrukcji

do rozstawienia części wieszaka, nóg taboretu

202

Cinema 4D

Rysunek 25.17.

Kolekcja mebli z giętego drewna

Rozdział 26. Umywalka — Loft NURBS Celem ćwiczenia jest stworzenie precyzyjnego modelu okrągłej umywalki ze ścięciem w miejscu mocowania armatury. Do tego zadania wykorzystany zostanie obiekt Loft NURBS. W przypadku okrągłej umywalki (bez ścięcia) sprawa byłaby niezwykle prosta. Należałoby stworzyć szereg okręgów, rozstawić je na właściwych wysokościach i podczepić we właściwej kolejności pod obiekt Loft NURBS (rysunek 26.1). Rysunek 26.1.

Umywalka wytłoczona na podstawie okręgów

Sprawa ma się zupełnie inaczej, gdy jeden ze splajnów biorących udział w wytłaczaniu ma inny kształt. Wówczas pojawia się problem nierównej liczby wierzchołków oraz ich złej kolejności (rysunek 26.2). Kłóci się to z zasadą, że aby uniknąć skręcenia siatki, kształty powinny mieć równą (bądź analogiczną) liczbę wierzchołków oraz wierzchołki muszą być ustawione w tym samym kierunku i w tej samej kolejności. Celem ćwiczenia jest rozwiązanie tych problemów przez dodanie do okręgów punktów oraz wykorzystanie poleceń z menu Struktura/Edytuj krzywą. Tymi poleceniami są: Ustal pierwszy punkt oraz Odwrotna sekwencja. Ćwiczenie kończą ustawienia opcji obiektu Loft NURBS.

204

Cinema 4D

Rysunek 26.2. Zdjęcie umywalki ze ścięciem

26.1. Tworzenie ścieżek o analogicznej liczbie i kolejności wierzchołków W widoku z góry (F2) wstaw do sceny okrąg o promieniu 20.75 cm. Zmień go w kształt edytowalny (C) . Przejdź do trybu pracy na punktach . W górnej (z menu górnego Struktura/Nóż) przetnij okrąg części okręgu narzędziem Nóż w poziomie, by uzyskać dwa dodatkowe punkty w miejscu przecięcia splajnu. (W trakcie cięcia przytrzymuj klawisz Shift, by linia cięcia była na pewno pozioma). Skopiuj kształt i tymczasowo wyłącz widoczność kopii. Z okręgu, któremu w wyniku przecięcia nożem dodane zostały dwa wierzchołki, stwórz kształt jak na załączonej ilustracji (rysunek 26.3). Przesuń górny wierzchołek w dół, ale go nie usuwaj. Wyświetl styczne jednego z dodanych punktów. Styczna od strony łuku powinna pozostać na swoim miejscu, styczna od strony ścięcia powinna być przeciągnięta do poziomu. Przesuń ją z przytrzymanym klawiszem Shift, by nie wpływać na jej położenie z drugiej strony wierzchołka. Czynność powtórz dla drugiego punktu. Przywróć wyświetlanie przeciętego, ale niezdeformowanego okręgu. Przejdź do (znajdziesz je również w menu Struktura/Edytuj krzynarzędzia Utwórz kontur wą) i w oknie jego atrybutów zaznacz opcję Utwórz nowy obiekt. W celu uzyskania precyzyjnego odsunięcia w pole Odległość wpisz 5 cm i naciśnij przycisk Zastosuj.

Rozdział 26. ‹ Umywalka — Loft NURBS

205

Rysunek 26.3.

Rozmieszczenie wierzchołków w przygotowanym kształcie

Analogicznie stwórz okrąg odpływu (rysunek 26.4). Rysunek 26.4.

Kształty umywalki o tej samej liczbie wierzchołków

W oknie menadżera obiektów zmień nazwy poszczególnych ścieżek, na przykład na: duży okrąg, ścięty, mały i wylewka. Nadanie charakterystycznych nazw obiektom ułatwi Ci późniejszą pracę. Pozostając w trybie edycji punktów , przyglądaj się kolejnym splajnom umywalki. (Dla lepszego widoku czasem potrzebne będzie wyłączenie widoczności niektórych z nich). Początek każdego ze splajnów jest wyświetlany w białym kolorze, zaś koniec w niebieskim. Kształty stworzone za pomocą polecenia tworzenia konturu mają odwrotny kierunek. Wybierz je i wydaj polecenie Odwrotna sekwencja . Ścieżki mają już wspólny kierunek, ale ich początki nie znajdują się w odpowiadających sobie miejscach. By to zmienić, w menadżerze obiektów zaznacz wszystkie splajny i prostokątnym narzędziem do zaznaczania wybierz wierzchołki, które mają stać się pierwszymi, a następnie wydaj polecenie Ustal pierwszy punkt . Pamiętaj, że w trakcie zaznaczania narzędzie musi mieć odznaczoną opcję Wybierz tylko elementy widoczne, by uniknąć przypadkowego pominięcia którejś ze ścieżek. Przejdź do trybu operowania modelem . Skopiuj kształty i, korzystając z okna Współrzędne, rozstaw je na właściwych wysokościach. Skontroluj, czy nazwy kształtów są wyświetlane w odpowiedniej kolejności na liście menadżera obiektów (rysunek 26.5).

206

Cinema 4D

Rysunek 26.5.

Kształty rozstawione na odpowiednich wysokościach, nazwy obiektów ustawione w odpowiedniej kolejności na liście menadżera obiektów

26.2. Tworzenie obiektu Loft NURBS i jego opcje Do sceny wstaw obiekt Loft NURBS i podczep pod niego wszystkie ścieżki. Włącz opcję Pętla, by kształt domknął się, łącząc pierwszy splajn z ostatnim. Wprowadź zmiany gęstości siatki: zwiększ liczbę w polu Podział siatki w kierunku U (np. do 120), a zmniejsz w polu Podział siatki w kierunku V (np. do 3) (rysunek 26.6). Rysunek 26.6.

Ustawienia obiektu Loft NURBS

Tłoczona powłoka wybrzusza się między kolejnymi splajnami. Wybrzuszenie zniknie, jeśli w opcjach Loft NURBS wyłączysz Podział na segmenty albo włączysz Liniowa interpolacja. W obu przypadkach umywalka będzie miała nienaturalnie ostre krawędzie (rysunek 26.7). Jednym ze sposobów zaokrąglenia krawędzi umywalki jest dodanie kolejnych kształtów, odsuniętych od oryginału na odległość promienia planowanego zaokrąglenia. Jeśli więc zewnętrzna krawędź umywalki ma być zaokrąglona w promieniu 4 mm, to należy skopiować okrąg tej krawędzi, powiększyć go i opuścić o owe 4 mm. Dodając kolejne splajny, zaokrąglij wybrane krawędzie umywalki. W trakcie pracy pamiętaj o możliwości szybkiego włączania i wyłączania działania obiektu Loft NURBS przez przyciśnięcie klawisza Q.

Rozdział 26. ‹ Umywalka — Loft NURBS

207

Rysunek 26.7.

Siatka obiektu z wyłączoną opcją Podział na segmenty

Jeśli tworzone krawędzie mają być zaokrągleniem (a nie ścięciem), to Liniowa interpolacja musi zostać wyłączona. Załączony powinien być Podział na segmenty, by podziały między kształtami były wstawiane w tej samej liczbie (a nie w równej odległości). Parametr Podział siatki w kierunku V określa ich liczbę. Im wyższa wartość zostanie ustawiona, tym zaokrąglenie będzie gładsze. Zwiększając liczbę podziałów siatki w kierunku V, trzeba mieć na uwadze, by nie zwiększać tej wartości, jeśli nie jest to uzasadnione koniecznością stworzenia modelu bardzo szczegółowego, który jest widziany z bliska. W znacznym stopniu zwiększa ona bowiem liczbę poligonów, z których składa się obiekt, powodując jego skomplikowanie, co skutkuje wydłużeniem czasu renderingu.

Jeśli któraś z krawędzi mimo wyłączenia liniowej interpolacji ma pozostać ostrą linią, trzeba umieścić jej kształt dwa razy w tym samym miejscu (rysunki 26.8. i 26.9). Rysunek 26.8.

Podwójne ścieżki dodane w miejscach zaokrągleń, efekt pokazany na siatce

208

Cinema 4D

Rysunek 26.9.

Efekt końcowy w renderingu

Zaokrąglenie krawędzi można także stworzyć, operując na siatkach. Należy wówczas obiekt (bez podziałów na segmenty) zmienić w edytowalny (C), przejść do edycji krawędzi i wybrać pętle krawędzi (Wybór/Wybór pętlą). Następnie należy zaokrąglić je narzędziem Zakrzyw. (Informacje na temat tego polecenia znajdują się w rozdziale o narzędziach do modelowania na siatkach). Do usunięcia ewentualnych błędów na powierzchni spodu umywalki przydać się mogą kolejne narzędzia do modelowania siatek, zastosowane do wybranych wieloboków: Optymalizacja lub Roztapianie.

Rozdział 27. Grupa narzędzi modelowania z szykiem, symetrią, Boole i innymi Z grupy narzędzi modelowania (rysunek 27.1) do tej pory wykorzystywane były już Szyk, Boole i Symetria. Grupując obiekty, wykorzystywałeś także Obiekt zerowy, który tworzy się przy tej okazji automatycznie. W poniższym zestawieniu zebrane zostały te informacje oraz przedstawione pozostałe narzędzia z tej grupy.

Rysunek 27.1. Grupa różnych narzędzi modelowania, między innymi Szyk, Boole, Symetria

27.1. Szyk Szyk (rysunek 27.2) jest narzędziem służącym do rozstawiania po okręgu kopii obiektu podczepionego pod niego. Najczęściej wykorzystywane parametry to Promień szyku i liczba w polu Kopie. Wpisując liczbę kopii, trzeba pamiętać, by od ich ogólnej liczby odjąć oryginalny kształt. Rysunek 27.2.

Ikona narzędzia Szyk

Pozostałe parametry związane są z rozstawianiem obiektów po falistej ścieżce. Amplituda informuje o rozpiętości wysokości fali, na której ustawiane są kopie, a Częstotliwość szyku określa liczbę fal (rysunek 27.3).

210

Cinema 4D

Rysunek 27.3.

Dwa szyki z różną wartością amplitudy i z wartością częstotliwości szyku ustawioną na 2

W wersji 11.5 Cinemy jest też możliwość zaznaczenia opcji renderowania klonów, która sprawi, że rendering nawet nieskończenie wielu takich kopii nie przeciąży procesora. Po zmianie obiektu z zaznaczoną opcją renderowania klonów w obiekt edytowalny uzyskuje się szereg klonów, które można dowolnie porozstawiać w przestrzeni oraz w łatwy sposób modyfikować za pomocą oryginalnego kształtu.

27.2. Boole Narzędzie Boole (rysunek 27.4) służy do wykonywania operacji logicznych na bryłach. Dostępne typy operacji to: dodawanie (A+B), odejmowanie (A–B), Część wspólna A i B oraz odejmowanie z wykluczeniem wyświetlania płaszczyzny odjęcia (A bez B). Pod obiekt Boole podczepia się zawsze tylko dwa obiekty: obiekt A i obiekt B. Jest możliwość wykonania operacji dla większej liczby elementów, pod warunkiem jednak że zostaną one zebrane w grupę lub podczepione pod siebie na zasadzie rodzic – dziecko. Trzeba mieć wówczas na uwadze, że grupowane elementy nie mogą zawierać nakładających się brył. Rysunek 27.4.

Ikona operacji logicznych na bryłach Boole’a

Opcja Wysoka jakość pozwala na przejście na nowszy rodzaj algorytmu operacji Boole’a. Jego zaletą są dodatkowe opcje, takie jak ukrywanie nowych krawędzi, optymalizacja punktów, tworzenie pojedynczego obiektu itp. (ich opis znajduje się poniżej). Z drugiej strony, nowy Boole może nie radzić sobie z pewnymi typami obiektów, co może doprowadzić do powstania błędów na ich powierzchni. W takim przypadku są dwie możliwości rozwiązania problemu. Pierwsza z nich polega na zagęszczeniu siatek brył będących operantami, a druga na rezygnacji z wykorzystywania nowszego algorytmu przez dezaktywowanie opcji Wysoka jakość.

Rozdział 27. ‹ Grupa narzędzi modelowania z szykiem, symetrią, Boole i innymi

211

Utwórz pojedynczy obiekt. Domyślnie po wykonaniu każdej operacji Boole’a (z wyjątkiem funkcji A bez B) program zapamiętuje powstałą bryłę jako składającą się z dwóch powierzchni, pochodzących z obu operantów. Załączenie opcji tworzenia pojedynczego obiektu sprawia, że obie części w momencie ewentualnej zmiany w obiekt edytowalny konwertowane są na pojedynczą siatkę. Po załączeniu tej opcji aktywne staje się też polecenie Optymalizuj punkty. Jego zadaniem jest scalenie pokrywających się wierzchołków z obu siatek, a także tych punktów, które znajdują się w mniejszej odległości niż wartość wpisana w tym polu. Opcja Ukryj nowe krawędzie wyłącza widoczność krawędzi, które powstają w wyniku działania algorytmu. Czyszczenie obiektu dotyczy tylko wyświetlania siatki w oknie edytora, czyniąc obiekt bardziej przejrzystym. Tak naprawdę nie wpływa na realny podział powierzchni. Phong łamie się na przecięciach. Zakładka Phong służy do wygładzania obiektu. Brak załączenia tej funkcji umożliwi wygładzenie krawędzi powstałej po wykonaniu operacji, zgodnie z ustawieniami na tej zakładce. Jeśli jednak nowe krawędzie mają uniknąć wygładzenia i pozostać widoczne, zaznacz opcję łamania wygładzania na krawędziach. Zaznaczenie opcji Wybierz przecięcia sprawi, że po zmianie obiektu w edytowalny wybrane zostaną jego nowe krawędzie.

27.3. Klon Narzędzie Klon (rysunek 27.5) pozwala na skopiowanie obiektu w ten sposób, że zmiana w oryginalnym elemencie pociąga za sobą zmiany we wszystkich jego klonach. Rysunek 27.5.

Ikona Klon

W celu stworzenia klonu wstaw go do sceny, a następnie przeciągnij nazwę elementu do sklonowania w pole Obiekt odniesienia, które znajduje się w oknie jego atrybutów. Innym sposobem jest wstawienie klonu, podczas gdy wyselekcjonowany jest obiekt do zduplikowania. Wówczas nazwa pierwowzoru jest umieszczana w polu Obiekt odniesienia automatycznie. Po wskazaniu strzałki za nazwą Obiekt odniesienia rozwinie się menu, za pomocą którego można wyczyścić pole (Wyczyść), wyselekcjonować oryginalny kształt (Wybierz element) albo pokazać go w menadżerze (Pokaż w menadżerze). Ostatnie polecenie oznacza, że jeśli lista obiektów menadżera jest długa, to zostanie przewinięta, by widoczny był pasek z oryginalnym obiektem.

212

Cinema 4D

W przypadku konieczności zamieszczenia w scenie wielu elementów jednego typu, które mają wyglądać i zachowywać się w ten sam sposób, zastosowanie funkcji Klon znacznie ułatwi i przyspieszy pracę. Pozwoli na przykład na to, by wszystkie światła z szeregu lamp w jednym momencie zapalały się lub gasły albo zmieniały kolor. Inną zaletą korzystania z narzędzia jest to, że zapamiętanie klonu wymaga mniej pamięci niż zapamiętanie oryginalnego obiektu. Dodatkowo kolejne klony mogą być różnicowane poprzez przypisywanie im modyfikacji, takich jak Zginanie, FFD czy Skręcanie. Modyfikacje klonów są niezależne od oryginalnego obiektu. Wszystko to sprawia, że możliwe jest tworzenie zestawów podobnych, ale nie identycznych geometrii, które nie zabierają wiele miejsca w pamięci procesora. Od wersji 11.5 Cinemy dostępna jest także opcja renderowania klonów, która sprawia, że przyspieszeniu ulega rendering zduplikowanych w ten sposób obiektów. Klony tego typu mogą być porozstawiane w różnych miejscach i mogą być im przypisane różne materiały. W ich przypadku trzeba jednak pamiętać o pewnych ograniczeniach. Nie ma możliwości różnicowania ich kopii za pomocą modyfikatorów ani nie skróci się czasu ich renderingu w przypadku korzystania z modułu Sketch and Toon. Skrócenie czasu renderingu nie dotyczy też klonów elementów wygładzanych za pomocą obiektu HyperNURBS. Warto zauważyć, że klony można tworzyć także innymi metodami. Przy wybraniu odpowiedniej opcji powstaną one także podczas używania funkcji Szyk oraz przez kopiowanie za pomocą polecenia z menu górnego: Funkcje/Kopiowanie. W przypadku gdy potrzebny jest dostęp do geometrii klonu, na przykład gdy ma on być edytowany niezależnie od swego pierwowzoru, wystarczy zmiana klonu w obiekt edytowalny .

27.4. Metaball Metaball (rysunek 27.6) jest elastyczną powłoką, którą powlekane są podczepiane pod to narzędzie punkty, splajny i (lub) bryły. Niezależnie od geometrii brył są one zamieniane w kulę albo szereg sfer, których liczba jest uzależniona od liczby wierzchołków. Pod obiekt można podczepić dowolną liczbę elementów. W efekcie działania obiektu Metaball na bryły powstaje „bąblowana” forma. Kolejne obiekty podczepiane pod niego dodają do niej kolejne bąble (rysunek 27.7). Rysunek 27.6.

Ikona Metaball

Jeśli obiekt Metaball jest budowany w oparciu o splajny, to splajn podczepiony jako drugi może sterować objętością powstającej bryły. Zwykle do tego celu stosuje się kopię oryginalnego splajnu, podczepia się ją jako dziecko pod wcześniejszy

Rozdział 27. ‹ Grupa narzędzi modelowania z szykiem, symetrią, Boole i innymi

213

Rysunek 27.7. Trzy sfery i powstała na ich podstawie bryła Metaball

splajn i dopiero wtedy modyfikuje ścieżkę. Na przykład obraca się ją albo przesuwa punkty, by leżały bliżej lub dalej od oryginału (rysunki 27.8. i 27.9). Zmiana funkcji drugiego splajnu na kierowanie jego grubością nie pojawia się od razu. Załącza się dopiero w trakcie manipulacji drugim kształtem.

Rysunek 27.8. Kopie kształtu kwiatu o trzech płatkach, widok z boku pokazujący ustawienie splajnów

oraz obiekt Metaball, który w miejscu przecinania się splajnów jest najcieńszy Rysunek 27.9.

Sposób podczepienia drugiego splajnu jako dziecka poprzedniej ścieżki

Bryłę opisują trzy parametry. Parametr Wartość dla łupiny określa, jak mocno elastyczna skóra ma przylegać do kształtu. Małe wartości luźno wiążą łupinę z obiektami. Wyższe wartości, tak jak w powyższym przykładzie (700%), wiążą ją dużo szczelniej. Obiekty Metaball znacznie obciążają procesor, dlatego kolejne dwa parametry pozwalają na osobne ustawienie liczby podziałów bryły dla okna widokowego (Edytor podziałów) i dla okna renderingu, gdzie ustalone powinny być docelowe wartości podziału (Renderuj podziały). Wartości te podaje się na podstawie odległości między liniami siatki, dlatego im mniejsza jest wpisana wartość, tym powstająca siatka będzie gęstsza. Opcja Zanik wykładniczy wzmacnia działanie przyciągania brył.

214

Cinema 4D

Obiektom, na podstawie których powstaje łupina, można przypisać zakładkę Metaball . Pozwala ona na przypisanie różnym jej elementom różnych mocy w polu Wartość dla łupiny. W celu przypisania zakładki należy wybrać obiekt i z menu okna menadżera obiektów wybrać Zakładki/Zakładki CINEMA 4D/Metaball. Na zakładce określa się siłę oddziaływania na obiekt Metaball (Siła) oraz Promień, w jakim obiekt będzie wpływał na łupinę. Załączenie funkcji Negatywne oddziaływanie sprawia, że obiekt, do którego przypisana jest ta opcja, zamiast powiększać bryłę, będzie w niej drążył otwory (rysunki 27.10. i 27.11). Rysunek 27.10.

Sześć sfer podczepionych pod obiekt Metaball, z których trzy (oczy i głęboko osadzona kula ust) mają przypisaną zakładkę Metaball z negatywnym oddziaływaniem, powodującym wgłębienia w łupinie Rysunek 27.11.

Znak zakładki Metaball przypisanej do obiektów oczu i ust

27.5. Symetria Obiekt Symetria (rysunek 27.12) tworzy odbicie lustrzane podczepionego pod niego obiektu lub grupy obiektów. Narzędzie to jest niezastąpione podczas tworzenia symetrycznych modeli, kiedy to kształtując tylko połowę bryły, chcemy na bieżąco obserwować zmiany w całym modelu. Jest to pokazane na przykładzie tworzenia Panton chair w rozdziale 34., „Krzesło z tworzywa”. Rysunek 27.12.

Ikona Symetria

Domyślnie środek symetrii mieści się w środku układu współrzędnych. W oknie atrybutów narzędzia zdecydować można o podstawowych płaszczyznach odbicia (XY, ZY, XZ). Środek symetrii może być także przesuwany i obracany za pomocą manipulacji osią obiektu . Pozostałe parametry dotyczą zespalania kopii obiektu z oryginałem i są wykorzystywane podczas tworzenia pojedynczych, symetrycznych modeli, jak na przykład

Rozdział 27. ‹ Grupa narzędzi modelowania z szykiem, symetrią, Boole i innymi

215

dwóch połówek twarzy, których linia łączenia nie może być widoczna. Opcja Połącz punkty aktywuje scalanie. W polu Tolerancja ustalić można promień, w którym łączone będą analogiczne wierzchołki. Opcja Symetrycznie określa, czy łączenie ma się odbywać symetrycznie, czy też wierzchołki z oryginalnej części mają zostać dosunięte do wierzchołków z kopii. Warto pamiętać, że do odbicia poszczególnych części struktury, na przykład fragmentu splajnu, wybranych wierzchołków lub płaszczyzn, służy inne polecenie, mieszczące się w menu górnym: Struktura/Odbij lustrzanie. Elementy powstałe za pomocą tego polecenia pozostają wówczas częściami składowymi odbijanego obiektu.

27.6. Płaszczyzna konstrukcyjna Obiekt Płaszczyzna konstrukcyjna (rysunek 27.13) pozwala na stworzenie własnej siatki konstrukcyjnej. W momencie wstawienia jej do sceny zastępuje ona dotychczasową, globalną siatkę. Zaletą płaszczyzny konstrukcyjnej jest to, że można ją dowolnie obracać i przesuwać w przestrzeni oraz w prosty sposób ustalać różne długości jej kwadratowych oczek (Odstępy siatki). Po jej przeskalowaniu (na zakładce Współrzędne mieszczącej się w oknie Atrybuty) możliwe jest także uzyskanie siatki o prostokątnych oczkach. Rysunek 27.13.

Ikona narzędzia Płaszczyzna konstrukcyjna

Narzędzie Płaszczyzna konstrukcyjna jest bardzo pomocne, jeśli chcemy wrysować coś na konkretnej płaszczyźnie w przestrzeni, na przykład podczas rysowania okien na ścianie bloku albo na powierzchni połaciowego dachu. W przypadku załączenia przyciągania do punktów siatki przydaje się też do kreślenia kompozycji w oparciu o różne wielkości oczek siatki oraz o różne ich nachylenie (kompozycje diagonalne) (rysunek 27.14). Jeśli w scenie znajduje się więcej niż jedna płaszczyzna konstrukcyjna, wyświetlana będzie ta z nich, która aktualnie znajduje się w hierarchii obiektów najwyżej. Pozwala to na korzystanie z wielu różnych siatek oraz na ich szybką wymianę. Pozostałe parametry dostępne w oknie atrybutów narzędzia to: Typ siatki, który wstępnie określa jej położenie, Linie, mówiący o liczbie linii, z których składa się siatka, oraz — ostatni parametr — Główne linie co-n, decydujący o tym, w jakich odstępach siatki pojawiać się mają pogrubione linie.

216

Cinema 4D

Rysunek 27.14. Kompozycja wykreślona w oparciu o dwie płaszczyzny konstrukcyjne, które są obrócone

pod różnymi kątami i mają różne wielkości oczek

27.7. Szyk atomów Polecenie Szyk atomów (rysunek 27.15) zmienia bryły w szkielety, które w miejscach krawędzi mają walce, a w miejscach wierzchołków — sfery. Manipulując parametrami Promień sfery i Promień walca, można tworzyć różne szkieletowe przedstawienia brył (rysunek 27.16). Rysunek 27.15.

Ikona Szyk atomów

Rysunek 27.16. Szyk atomów z różnymi wartościami promieni walców i sfer

Włączenie opcji Pojedyncze elementy sprawi, że po zmianie obiektu w edytowalny stworzona zostanie grupa składająca się z parametrycznych walców i sfer, którymi będzie można dowolnie manipulować.

Rozdział 27. ‹ Grupa narzędzi modelowania z szykiem, symetrią, Boole i innymi

217

Ustalenie wartości Podziały na 3 zmieni przekrój tych walców na trójkątny, a na 4 — czworokątny. (W renderingu widoczne to będzie dopiero po zmianie obiektu w edytowalny i ustaleniu odpowiednich wartości wygładzania zakładki Phong). Warto wiedzieć, że podobny efekt można osiągnąć za pomocą konwersji siatki bryły na splajn (Krawędź na splajn ) i wytłoczenia go za pomocą polecenia Sweep NURBS. W drugim przypadku przekrój może być dowolnego kształtu.

27.8. Połącz obiekt Narzędzie Połącz obiekt (rysunek 27.17), zgodnie ze swą nazwą, łączy obiekty. W odróżnieniu od operacji Boole, w której zwykle udział biorą tylko dwa komponenty, narzędzie to pozwala na połączenie wielu obiektów naraz. Wybór elementów może odbywać się na dwa sposoby: albo przez ich podczepienie, albo przez przeciągnięcie nazwy zgrupowanych elementów w pole Obiekty w oknie atrybutów narzędzia. Parametry sterujące obiektem to: przełącznik Połącz, którego zaznaczenie sprawia, że tworzy się nowa, powlekająca wszystkie kształty powierzchnia, oraz Tolerancja, który wpływa na dokładność tej powierzchni. Im wyższa Tolerancja, tym więcej wierzchołków zostanie zespolonych, czego efektem będzie bryła mniej dokładnie odwzorowująca składowe kształty. Rozwijalne menu Tryb Phong pozwala na określenie sposobu wygładzania łączonych obiektów. Każdy z nich ma przypisaną własną zakładkę wygładzania i może mieć na niej ustawione różne wartości. Skorzystanie z wyboru Tryb Phong pozwala na podjęcie którejś z następujących decyzji: o uśrednieniu tych wartości, o wybraniu najwyższej lub najniższej z nich albo o pozostawieniu różnych trybów wygładzania dla każdego z obiektów (Tryb Phong: Ręczny). Włączenie opcji Środek osi spowoduje przesunięcie nowo powstałej bryły w środek obiektu podczepionego jako pierwszy. Zaznaczenie opcji Tekstura spowoduje zapamiętanie tekstur przypisanych do poszczególnych komponentów składających się na wspólną bryłę. Rysunek 27.17.

Ikona narzędzia Połącz obiekt

27.9. Obiekt zerowy Obiekt zerowy (rysunek 27.18) jest to element, który nie ma własnej geometrii. To punkt pełniący rozmaite funkcje: rodzica zgrupowanych elementów, celu patrzenia kamery, celu świecenia reflektora i innych. Wykorzystywany jest w animacji postaci jako ostatni element w łańcuchu połączonych elementów. Można go animować, a następnie podczepiać pod niego obiekt lub obiekty, które będą się

218

Cinema 4D

Rysunek 27.18.

Ikona Obiekt zerowy

zachowywały tak samo jak on. Można też animować kamerę wpatrzoną w przemieszczający się, niewidoczny w renderingu punkt, którym jest Obiekt zerowy. Zastosowania tego narzędzia są bardzo różnorodne. Na zakładce własności obiektu możemy zdecydować o sposobie wyświetlania punktu w oknach widokowych: o jego symbolu, wielkości i płaszczyźnie, w której jest wyświetlany.

Rozdział 28. Zestawienie modyfikatorów Modyfikatory pozwalają na zmianę geometrii obiektów. Sposób ich działania najlepiej obrazują ikony należące do grupy modyfikatorów (rysunek 28.1). Można z nich korzystać także poprzez wybór z górnego menu: Edycja/Użyj deformerów. Najważniejsza zasada mówi, że obiekty poddawane działaniu modyfikatorów muszą mieć wystarczającą liczbę podziałów, by dały się miękko kształtować. Po wstawieniu do sceny modyfikatora jego szkielet najlepiej dopasować tak, by obejmował obiekt albo tę jego część, która ma być zmieniana. W przypadku takich modyfikatorów, jak Zginanie czy Skręcanie dopasować trzeba również obrót szkieletu deformera, by jego działanie odbywało się w odpowiednim kierunku. Modyfikator musi być podczepiony pod obiekt, na który ma działać. Wpływa wówczas na swego rodzica i wszystkie jego dzieci. W przypadku podczepienia większej liczby modyfikatorów ważna jest kolejność, bo zastosowanie dwóch takich samych modyfikatorów z tymi samymi ustawieniami, ale w innej kolejności prowadzi do stworzenia dwóch zupełnie różnych geometrii. Wartości modyfikatorów można dopasowywać dynamicznie — poprzez przeciąganie pomarańczowych znaczników, które wyświetlane są w oknie widokowym. Wszystkie parametry mogą być animowane. W poniższym zestawieniu deformery pogrupowane są ze względu na podobieństwa w zasadach ich działania.

Rysunek 28.1. Grupa modyfikatorów

220

Cinema 4D

Zginanie

Służy do wyginania elementów. Dopasowywanie parametrów zginania trzeba rozpocząć od ustalenia parametru wielkości jego szkieletu (Wielkość). Do ustalenia kształtu zgięcia służy parametr Siła deformacji oraz Kąt deformacji, który określa kierunek wygięcia. Opcja Zachowaj długość osi Y blokuje możliwość rozciągania wyginanych obiektów (rysunek 28.2).

Rysunek 28.2. Prostopadłościan z odpowiednią liczbą podziałów poddany

zginaniu, opcja Zachowaj długości osi Y jest odhaczona

Z listy Tryb do wyboru są trzy rodzaje modyfikacji. Związane są one ze sposobem wpływania na obiekt za pomocą szkieletu modyfikacji. Tryb Nieograniczony wpływa na cały obiekt, niezależnie od wielkości i położenia szkieletu modyfikatora. Ograniczony wpływa na tę cześć obiektu, która znajduje się wewnątrz szkieletu. Pozostałe fragmenty bryły są wówczas przesunięte, ale niepoddane działaniu modyfikatora. Ostatni tryb: Wewnątrz kostki działa w ten sposób, że zmiany są wprowadzane tylko wewnątrz kostki, a pozostałe części obiektu, niezmienione, tkwią w tych samych miejscach. Powyższe tryby modyfikacji dostępne są dla niemal wszystkich modyfikatorów, a ich stosowanie pozwala na uzyskanie zestawu dodatkowych geometrii (rysunek 28.3).

Rysunek 28.3. Trzy tryby działania narzędzi modyfikatorów: Nieograniczony,

Ograniczony i Wewnątrz kostki (w tym ostatnim trybie elementy wystające poza obrys szkieletu pozostają niezmienione na swoich miejscach)

Rozdział 28. ‹ Zestawienie modyfikatorów

Skręcanie

221

Służy do skręcania obiektów. Kształt skręcenia ustalany jest przez wielkość szkieletu modyfikatora (Wielkość), parametr kąta skręcenia (Kąt) i opisane powyżej tryby modyfikacji (Tryb) (rysunek 28.4).

Rysunek 28.4. Skręcenie obiektu w trybie Nieograniczony i w trybie

Ograniczony

Wybrzuszanie

Dodatnie wartości tego modyfikatora wybrzuszają obiekt, a ujemne zwężają go. Parametry wpływające na kształt to: Siła, Krzywizna i opcja Zaokrąglenie. Sposób ich działania najlepiej ukazują poniższe obrazy (rysunki 28.5. i 28.6).

Rysunek 28.5. Dodatnie i ujemne wartości siły oraz załączona opcja

zaokrąglenia kształtu

Rysunek 28.6. Wartość Krzywizna ustawiona na 0 oraz na więcej niż 100%

(obiekt jest przełamywany w środku)

Ścinanie

Parametry sterujące ścinaniem to: Siła, Kąt, Krzywizna i opcja Zaokrąglenie (rysunek 28.7).

222

Cinema 4D

Rysunek 28.7. Prostopadłościan poddany działaniu ścinania o różnych ustawieniach parametrów

Zbieżność

Parametry wpływające na Zbieżność to: Siła, Krzywizna i Zaokrąglenie (rysunek 28.8).

Rysunek 28.8. Różne wartości zbieżności przypisane do prostopadłościanu

FFD

Inaczej niż we wcześniejszych modyfikatorach, deformer FFD wymaga określenia liczby punktów siatki opisującej obiekt (Punkty siatki X, Punkty siatki Y, Punkty siatki Z) oraz przeciągania tych punktów w celu modyfikacji obiektu (rysunek 28.9).

Rysunek 28.9. Siatka punktów FFD i obiekt poddany deformacji FFD

Dopasowanie do sfery

Zawijanie

Dopasowanie do sfery jest kontrolowane tylko przez dwa parametry: Promień i Siła (rysunek 28.10). Zastosowanie modyfikatorów Dopasowanie do sfery oraz FFD jest pokazane w praktyce w rozdziale 29., „Pyłkowa lampa — modyfikatory i światło”. Zawijanie pozwala na zawinięcie obiektu wokół kuli lub walca (Sferycznie lub Cylindrycznie). Sterowane jest parametrami określającymi wymiary tych brył oraz parami długości

Rozdział 28. ‹ Zestawienie modyfikatorów

223

Rysunek 28.10. Prostopadłościan poddany działaniu dopasowania do sfery, szkielet transformacji ustawiony poza obrysem obiektu (ostatnie ujęcie)

i szerokości geograficznych określającymi początek i koniec zawijania. Poza tym parametr Ruch określa wygięcie w górę lub w dół zawijanego obiektu, Skala Z spłaszcza lub pogrubia obiekt, a parametr Naprężenie decyduje o sile zawijania (rysunek 28.11).

Rysunek 28.11. Modyfikator zawijania sferycznego i cylindrycznego

oraz Zawijanie cylindryczne z załączoną opcją Ruch

Tworząca splajnu

Za pomocą tworzącej splajnu dopasować można kształt bryły do dwóch albo czterech splajnów (rysunek 28.12).

Rysunek 28.12. Przygotowane cztery linie, bryła powstała na podstawie prostopadłościanu zmienionego tworzącą splajnu

Linie, na podstawie których zmieniana jest geometria, muszą być przygotowane według ściśle określonych zasad. Najlepiej, by powstały w płaszczyźnie XZ (w widoku z góry F2). Para linii Z

224

Cinema 4D

Splajn z lewej i Z Splajn z prawej powinna leżeć w płaszczyźnie równoległej do osi Z układu współrzędnych. Para linii X Splajn z góry i X Splajn z dołu powinna mieścić się równolegle do osi X układu współrzędnych. Każda z par linii musi być skierowana w tę samą stronę, by uniknąć skręcenia bryły (odwrócenie kolejności wierzchołków jest możliwe za pomocą polecenia Odwrotna sekwencja). Nazwy splajnów należy przeciągnąć w odpowiednie miejsca na zakładce modyfikatora Tworząca splajnu (rysunki 28.13. i 28.14). Rysunek 28.13.

Okno ustawień tworzącej splajnu, nazwy czterech splajnów przeciągnięte w odpowiednie pola

Rysunek 28.14. Przykład z inaczej ułożonymi splajnami, wygiętymi w górę

Splajny mogą być rysowane także w innych płaszczyznach. W tym przypadku należy jednak podać (informujący o zmianie) obiekt Odniesienie, którym może być na przykład odpowiednio obrócony Obiekt zerowy. Modyfikator Tworząca splajnu przydaje się w animacji do tworzenia obiektów przeciskających się przez otwory. Przesunięcie szkieletu modyfikatora powoduje przesunięcie kształtu wzdłuż szyn. Zmiana wielkości szkieletu wpływa na wielkość kształtu (rysunek 28.15).

Splajn

Deformer Splajn służy do modyfikowania geometrii w oparciu o dwa splajny: oryginalny i zdeformowany (rysunek 28.16).

Rozdział 28. ‹ Zestawienie modyfikatorów

225

Rysunek 28.15. Zestaw obrazów pokazujących kolejne etapy animacji obiektu przeciskającego się między splajnami, wywoływane przesunięciem szkieletu modyfikatora w kierunku osi X

Rysunek 28.16. Oryginalny i zdeformowany kształt oraz sześcian zmieniony za pomocą tej pary splajnów

Modyfikator ten służyć może do wprowadzania zmian w skomplikowanych obiektach, na przykład do tworzenia mimiki na twarzy postaci. By móc z niego skorzystać, trzeba najpierw stworzyć oryginalną ścieżkę pokrywającą się z kształtem. W tym celu należy narysować splajn (z załączoną opcją przyciągania do punktów) albo wybrać ścieżkę na modelu (np. za pomocą polecenia Wybór-pętla) i stworzyć splajn na podstawie zaznaczenia (Struktura/Edytuj krzywą/Krawędź na splajn). Innym sposobem jest narysowanie kształtu w przestrzeni i projektowanie (Projektuj) jej na powierzchnię

226

Cinema 4D

bryły. (Polecenia te są opisane w podrozdziale 18.1.). Następnie po skopiowaniu ścieżki należy ją odpowiednio zdeformować. Nazwy obu splajnów należy przekleić w odpowiednie miejsca na zakładce modyfikatora Splajn (rysunek 28.17). Rysunek 28.17.

Okno ustawień deformera Splajn, dwie ścieżki wklejone w odpowiednie pola

W przypadku zastosowania linii typu B-Spline można zdecydować o liczbie jej podziałów (Przybliżenie B-Spline). Większa wartość sprawi, że efekt będzie dokładniejszy, ale także wydłuży się czas potrzebny do zrenderowania obiektu. Wartość Promień pozwala na określenie odległości od splajnu, do jakiej działać ma modyfikator. Opcja Użyj długości przydaje się w przypadku, gdy oba splajny różnią się liczbą wierzchołków. Wówczas splajny są do siebie dopasowywane proporcjonalnie, na podstawie ich długości. Przy załączonej opcji Pełne wieloboki przesunięciu ulegają całe wieloboki, a nie ich wierzchołki. Deformacja w obrębie podanego promienia nie musi przebiegać liniowo. Siłę działania w obrębie promienia można określić za pomocą krzywej wrysowanej w polu Kształt.

Funkcja matematyczna

Funkcja matematyczna pozwala na zmodyfikowanie obiektu według zdefiniowanej przez użytkownika matematycznej formuły. Domyślna formuła: (Sin((u+t)*2.0*pi)*0.2) tworzy koncentryczne fale (rysunek 28.18).

Rysunek 28.18. Efekt działania domyślnej formuły funkcji matematycznej tworzącej koncentryczne fale

Rozdział 28. ‹ Zestawienie modyfikatorów

Eksplozja

227

Modyfikator Eksplozja rozrywa obiekty. Do jego kontroli służą parametry: Siła eksplozji, Szybkość rozrywania i Szybkość kątowa, która określa prędkość obracania się rozerwanych części bryły. Poza tym określić można parametry Wielkość końcowa rozerwanych części oraz Przypadkowość eksplozji, której niskie ustawienia wprowadzą do eksplozji regularność (rysunki 28.19. i 28.20).

Rysunek 28.19. Prostopadłościan poddany działaniu eksplozji, z rosnącą

siłą działania

Rysunek 28.20. Eksplozja z wartością przypadkowości równą 0, ta sama

eksplozja z wprowadzoną szybkością kątową

Eksplozja FX

Modyfikator Eksplozja FX umożliwia tworzenie bardzo realistycznych efektów wybuchów. Dzieje się tak, ponieważ do jego kontrolowania służy bardzo dużo zmiennych, pozwalających na doprecyzowanie każdego drobiazgu. Do kontrolowania eksplozji FX służy kilkadziesiąt parametrów, rozłożonych na sześciu zakładkach. Na zakładce Obiekt steruje się parametrem Czas. Na zakładce Eksplozja parametrami Siła, Zanik siły i Zróżnicowanie siły, a także różnymi kierunkami eksplozji itp. Na zakładce Grupa między innymi określa się, jaka ma być Grubość rozrywanych elementów. Można także sprecyzować szybkość opadania elementów (zakładka Grawitacja). Osobna zakładka jest poświęcona obrotowi elementów, a siłę parametrów Wiatr i Skręcanie oraz wartości ich zróżnicowania ustala się na zakładce Specjalne (rysunek 28.21).

228

Cinema 4D

Rysunek 28.21. Efekt zastosowania modyfikatora Eksplozja FX

Roztrzaskanie

Roztrzaskaniem sterują następujące parametry: Siła, Prędkość kątowa (określająca zdolność do obracania się elementów w trakcie spadania w dół), Wielkość końcowa (pozwalająca ustalić wielkość elementów, na które rozbije się obiekt) oraz Przypadkowość (która pozwala na dodanie nieregularności w działaniu modyfikatora) (rysunek 28.22).

Rysunek 28.22. Efekt działania modyfikatora Roztrzaskanie

Rozdział 28. ‹ Zestawienie modyfikatorów

Roztapianie

229

Roztapianie jest sterowane przez następujące parametry: Siła, Promień i Wielkość rozpuszczenia. Pozostałe parametry określają nieregularność roztapiania na powierzchni oraz po obwodzie (Przypadkowość — pionowo, Przypadkowość — promieniście), a także skalę nierówności (Skala szumu) (rysunek 28.23).

Rysunek 28.23. Różne wartości siły roztapiania i ustalona duża przypadkowość w pionie z wysoką skalą szumu

Wiatr

Modyfikator Wiatr generuje na obiekcie fale. Ich wygląd określają następujące parametry: Amplituda, Wielkość, Częstotliwość, nieregularność (Turbulencje) oraz częstotliwość w pionie i w poziomie (fx i fy). Załączenie opcji Flaga sprawia, że wierzchołki obiektu mieszczące się w środku układu współrzędnych na osi Y pozostają niezmienione, co pozwala na symulację flagi przyczepionej do masztu (rysunek 28.24).

Rysunek 28.24. Efekt zastosowania modyfikatora Wiatr. Ostatni z przykładów dodatkowo pokazuje efekt załączenia opcji Flaga, powodującej, że wierzchołki z lewej strony, które mieściły się na osi Y, w środku układu współrzędnych, nie zostały przemieszczone

Redukcja wieloboków

Modyfikator Redukcja wieloboków służy do ograniczenia liczby wieloboków, z których składa się obiekt. W efekcie siatka zostaje zmieniona w trójkątną, a następnie uproszczona. Jest to przydatne, gdy niezbędne jest stosowanie modeli o ograniczonej liczbie wieloboków, na przykład do zamieszczenia w internecie lub do gier 3D, albo po prostu do ograniczenia zbyt dużego podziału siatki (rysunek 28.25).

230

Cinema 4D

Rysunek 28.25. Efekt redukcji wieloboków na przykładzie postaci Meg

(pochodzącej z biblioteki obiektów Cinema 4D). Wartości redukcji wieloboków: 20, 70 i 90%

Zaletą korzystania z redukcji wieloboków jest też to, że można sprawdzić różne stopnie uproszczenia siatki, podczas gdy oryginalny obiekt pozostaje niezmieniony. Po osiągnięciu optymalnego efektu możliwe jest wydanie polecenia Aktualny status obiektów w celu stworzenia uproszczonej kopii siatki.

Kość

Kości są niezbędne w budowaniu i animowaniu postaci. Dzięki nim ruch jednej części postaci, na przykład przedramienia, pociąga za sobą ruch kolejnych, na przykład ramienia oraz dłoni. System kości wraz z modułem Cinemy o nazwie Mocca pozwala na tworzenie skomplikowanych postaci oraz na sprawne poruszanie nimi. Zagadnienia związane z konstruowaniem i animowaniem postaci obejmują bardzo szeroki zakres wiadomości, wykraczający poza zakres tego opracowania, dlatego są w nim pominięte.

Używając opcji Pokaż filtr , można wyłączyć widoczność szkieletów wszystkich deformerów w scenie. Nie dotyczy to jednak obiektów poddanych modyfikacji, które zostały skopiowane za pomocą klonów. Istnieje też możliwość ograniczenia działania deformerów tylko do wybranych elementów struktury, na przykład zapisanych zestawów selekcji. W tym celu do , a następnie przeciąmodyfikatora trzeba przypisać zakładkę Ograniczenia gnąć w jej pola nazwy zapisanych zestawów oraz podać, z jaką siłą modyfikator ma działać na każdy z możliwych sześciu zestawów selekcji (rysunek 28.26). Sposób działania zakładki jest opisany w rozdziale 52., „Zestawienie zakładek Cinema 4D i opis ich funkcjonowania”. Rysunek 28.26.

Sześć pól zestawów selekcji, do których ograniczone będzie działanie modyfikatora

Rozdział 29. Pyłkowa lampa — modyfikatory i światło Celem tego ćwiczenia jest stworzenie modelu pyłkowej lampy projektu Two Create1 (rysunek 29.1). Wykorzystany zostanie gotowy kształt jej modułu. Poruszane w ćwiczeniu zagadnienia modelowania dotyczą przypisywania modyfikatorów (Dopasowanie do sfery i FFD) oraz ustalania odpowiedniej liczby punktów pośrednich, które są niezbędne przy deformowaniu obiektów. Punktem kulminacyjnym ćwiczenia jest ustawienie światła lampy, które pokaże ją w atrakcyjny sposób. Rysunek 29.1.

Zdjęcie pyłkowej lampy projektu Two Create i kształt modułu

1

Pollen light — projekt abażuru biura projektowego Two Create z Londynu, którego inspirację stanowiły kwiatowe pyłki.

232

Cinema 4D

29.1. Tworzenie modułu pyłkowej lampy na podstawie gotowego splajnu Otwórz plik zawierający kształt pięcioramiennego modułu (narysowanego w rozdziale 20. bądź zapisanego na załączonej płycie CD). Wytłocz go i przenieś w górę na odległość promienia przyszłej lampy (Y 40 cm). W celu zaokrąglenia modułu wstaw do sceny modyfikator Dopasowanie do sfery i podczep go pod moduł. Wprowadź Promień modyfikatora równy promieniowi przyszłej lampy (40 cm), by nie przeskalowywać modułu. Zwiększ parametr Siła modyfikatora do 100% (rysunki 29.2. i 29.3).

Rysunek 29.2. Narzędzia modyfikacji, sposób podczepienia modyfikatora pod modyfikowany obiekt i ustawienia Dopasowanie do sfery Rysunek 29.3.

Moduł pyłkowej lampy dopasowany do sfery

Przyjrzyj się efektom zaokrąglenia. Płatki elementu nie wyginają się w miejscach prostych linii. Odpowiedzialny jest za to brak punktów pośrednich na prostych odcinkach splajnu. W celu poprawnego wygięcia płatków modułu należy wybrać ścieżkę kształtu i na rolecie jej atrybutów dopasować sposób dodawania punktów pośrednich. (Opis punktów pośrednich znajduje się w podrozdziale 17.3.).

Rozdział 29. ‹ Pyłkowa lampa — modyfikatory i światło

233

Naturalna metoda, bazująca na wstawianiu tej samej liczby punktów dla każdego odcinka, spowodowałaby wstawienie zbyt wielu punktów na łukach. Jednolita, która opiera się na zasadzie jednolitej odległości między wierzchołkami, mogłaby doprowadzić do zniekształcenia łuków o niewielkim promieniu. Zmienna metoda, która uzależnia liczbę wstawianych punktów od krzywizny łuku, nie wstawiłaby żadnego punktu na prostych odcinkach splajnu. Nie wygiąłby się on zatem w tych miejscach wcale, jak w aktualnym przykładzie. Najlepszym rozwiązaniem wydaje się zastosowanie typu o nazwie Podzielony, który łączy w sobie sposób działania dwóch metod: jednolitej i zmiennej. Tym sposobem wstawiania punktów pośrednich sterują dwa parametry: Kąt oraz Maksymalna długość odcinka. Odpowiednio dobierając obie wartości, uzyskać możemy efekt, w którym ładnie wyprofilowane będą łuki oraz na równe odcinki podzielone zostaną proste linie splajnu. (Przykładowe wartości: Kąt — 10°, Maksymalna długość — 1 cm) (rysunek 29.4).

Rysunek 29.4. Dwie metody dodawania punktów pośrednich: Zmienna (proste odcinki się nie wyginają)

i Podzielona. Przykładowe wartości dodawania punktów pośrednich typu Podzielony

29.2. Klonowanie modułów Przygotowany moduł pyłkowej lampy trzeba teraz skopiować i, obracając, rozłożyć kopie w przestrzeni. By dobrze zorganizować sobie dalszą pracę, istotne jest, aby zdać sobie sprawę z następujących aspektów: ♦ Zastąpienie kopiowania klonowaniem da szansę na późniejsze jednoczesne wprowadzenie zmian we wszystkich modułach pyłkowej lampy. ♦ W sytuowaniu elementów przez obrót pomoże zdefiniowanie środka obrotu w środku pyłkowej lampy. ♦ Ostatnia sprawa dotyczy ustalenia wartości kątów, o które moduł ma być obracany: podział na osi równoleżnikowej — 360 stopni, dzielony przez pięć płatków kształtu = 72 (kąt między płatkami). Jeśli chcemy, by płatki nachodziły na siebie, trzeba pierwszą kopię obrócić o połowę wartości kąta między płatkami, czyli o 36 stopni.

234

Cinema 4D

Pracę rozpocznij od przesunięcia środka obrotu. Mając wybrany moduł, przenieś Oś obiektu w środek przyszłej lampy (wartość Y = 0). Powróć do operowania całym obiektem . Cały czas mając wybrany moduł, wstaw do sceny obiekt jego klonu . Wpisując wartości w oknie Współrzędne, obróć klon o kąt: H 36, P 60, B 0 stopni (rysunki 29.5. i 29.6). Rysunek 29.5.

Okno Atrybuty klonu z nazwą jego obiektu odniesienia Rysunek 29.6.

Klon modułu obrócony względem swojego pierwowzoru

Mając wybrany klon, wstaw do sceny kolejny Klon . W pole wartości H w oknie współrzędnych do istniejącej wartości dopisz: + 72, by obrócić klon o 72 stopnie (rysunek 29.7). Rysunek 29.7.

Dodawanie wartości w polach okna Współrzędne

W analogiczny sposób, tworząc klony i obracając je przez dodanie tej samej wartości w polu H, sklonuj moduły górnej części pyłkowej lampy. Zgrupuj gotową część, a następnie sklonuj ją, obróć i dopasuj dolną część lampy. Zgrupuj całą lampę (rysunek 29.8). Jeśli na tym etapie chciałbyś wprowadzić zmiany w kształcie podstawowego modułu, możesz to zrobić od razu dla wszystkich modułów lampy. W tym celu przejdź do oryginalnego kształtu i na przykład przeskaluj środkowe punkty splajnu. Można także zmienić wartość wytłoczenia Extrude NURBS albo nawet wymienić podstawowy kształt na inny (rysunek 29.9).

Rozdział 29. ‹ Pyłkowa lampa — modyfikatory i światło

235

Rysunek 29.8.

Wszystkie moduły pyłkowej lampy

Rysunek 29.9.

Różne warianty pyłkowej lampy

29.3. Deformacja FFD Na zdjęciu pyłkowej lampy widać, że deformuje się ona pod wpływem swojego ciężaru. Jednym ze sposobów zdeformowania obiektu jest przypisanie mu modyfikatora. W tym przypadku może to być modyfikator FFD. Zasada jego działania różni się od zasady działania pozostałych deformerów, bo zamiast operować tylko parametrami, w przypadku modyfikatora FFD trzeba także przesuwać punkty jego szkieletu. Zmiany wprowadzone w ten sposób w deformerze są później przenoszone na obiekt, pod który jest on podczepiony. Wstaw do sceny modyfikator FFD . W stosowaniu deformerów istotne jest, by ich wielkość była dopasowana do obiektu, dlatego zmniejsz rozmiar szkieletu modyfikatora, tak by był niewiele większy od bryły lampy. Wprowadź większą liczbę punktów siatki w kierunkach X, Y i Z (przykładowe wartości to 5, 10 i 5), by modelowanie mogło być precyzyjniejsze. Podczep modyfikator pod grupę lampy. Zwróć uwagę, że znalazł się on pod mieszczącym się najwyżej w hierarchii obiektem zerowym, który grupuje wszystkie elementy lampy (rysunek 29.10). Wybierz prostokątne narzędzie do zaznaczania i upewnij się, że opcja wybierania tylko widocznych elementów jest odhaczona. W widoku z przodu wybieraj kolejne rzędy punktów i proporcjonalnie przeskalowuj je albo przesuwaj (rysunek 29.11).

236

Cinema 4D

Rysunek 29.10. Przykładowe ustawienia modyfikatora FFD oraz struktura obiektu z zastosowanym

modyfikatorem

Rysunek 29.11. Kształt deformera FFD i kształt zmienionej pod jego wpływem formy lampy

Bryłę obiektu można też deformować, wpływając na kształt jej scalonej siatki. W tym celu wszystkie elementy lampy muszą zostać zmienione w obiekty edytowalne (Aktualny status obiektów). Następnie wszystkie edytowalne części lampy muszą zostać wybrane, co wcale nie jest takie proste. Najłatwiejszy sposób wyboru elementów, które są zagnieżdżone w kolejnych podgrupach, polega na wskazaniu rodzica i wydaniu polecenia z menu menadżera obiektów: Edycja/Wybierz dziecko (albo aktywowaniu tego polecenia z podręcznego menu, wywoływanego kliknięciem prawym klawiszem myszki w obrębie okna menadżera obiektów). Ostatnim etapem jest połączenie ich w jeden obiekt (Funkcje/Połącz — polecenie także dostępne z podręcznego menu) (rysunek 29.12).

Rysunek 29.12. Pasek połączonego obiektu z zapisanymi zestawami wyboru ścianek

Przygotowaną w ten sposób siatkę można modyfikować za pomocą na przykład narzędzia Pędzel lub Magnes . Na rysunku 29.13 pokazany jest przerysowany efekt zastosowania tych narzędzi w deformacji lampy. Rysunek 29.13.

Przerysowany efekt zastosowania narzędzi z menu Struktura w deformacji lampy

Rozdział 29. ‹ Pyłkowa lampa — modyfikatory i światło

237

29.4. Materiał i światło Wykonanie tego punktu ćwiczenia wymaga częściowej znajomości technik przedstawionych w rozdziałach o ustawieniach światła (rozdział 40., „Zestawienie parametrów świateł” i 41., „W starym kinie — tworzenie klimatu za pomocą światła”) oraz zagadnień tworzenia materiałów (rozdział 44., „Zestawienie kanałów materiału typu Basic”). Stwórz materiał, który będzie lekko przezroczysty (zakładka Przezroczystość) i świecący (zakładka Luminescencja). Przypisz go do grupy lampy. W zakładce Przezroczystość przydałoby się jeszcze ustalenie wartości Rozproszenie, by obraz widoczny przez tworzywo był rozmyty, i ustawienie większej liczby próbek (Max próbka), by efekt rozmycia był dokładnie przeliczony. Ze względu na fakt, że jest to efekt znacznie wydłużający czas renderingu, wprowadź go jednak dopiero przed finalnym renderingiem (rysunek 29.14).

Rysunek 29.14. Rendering materiału z intensywnością przezroczystości ustawioną na 70% i z rozproszeniem ustawionym na 7%

Dodaj elementy sceny (np. podłogę, na którą będą padały cienie lampy). W środek lampy wstaw Światło typu omni . Ustal wartości oświetlenia, kierując się poniższymi wskazówkami, a także własnymi preferencjami. Ogólne. Duża intensywność światła (400%), cienie powierzchniowe, światło widoczne wolumetryczne, zmieniony kolor światła. Detale. (Jedyne opisane tutaj ustawienia na tej zakładce dotyczą cieni). Powierzchnia rzucająca cień: Sfera, wielkość X, Y, Z: 2 cm. Widoczność. Zewnętrzna odległość: 115 cm, Jasność: 30%, Odległość próbki: 5 cm. Cień. Zwiększona maksymalna liczba próbek.

238

Cinema 4D

Szum. Szum w widoczności, bardzo duża skala widoczności. Eksperymentuj z różnymi ustawieniami światła i wyrenderuj kilka interesujących obrazów lampy (rysunek 29.15).

Rysunek 29.15. Rendering lampy z ustalonym widocznym światłem, z cieniami na podłodze, a także z odbiciem w podłodze (włączony kanał odbić w materiale podłogi)

III. MODELOWANIE NA SIATKACH I INNE ZAAWANSOWANE NARZĘDZIA

240

Cinema 4D

Rozdział 30. ‹ Narzędzia modelowania na siatkach

241

Rozdział 30. Narzędzia modelowania na siatkach Czas na zapoznanie się z narzędziami wykorzystywanymi podczas modelowania na siatkach. Za każdym razem po zmianie parametrycznych brył w obiekty edytowalne (przez wybranie z górnego menu polecenia Funkcje/Możliwość edycji albo lub naciśnięcie klawisza C) mamy możliwość edycji obiektu wskazanie ikony poprzez manipulowanie jego wierzchołkami (Punkty), krawędziami (Krawędzie) . Od tego momentu nie ma już możliwości bądź wielobokami (Wieloboki) powrotu do parametrycznego kształtowania brył. Narzędzia wykorzystywane do modelowania na siatkach mieszczą się w menu górnym. Są to narzędzia z menu Struktura oraz Funkcje. W trakcie pracy na siatkach przydaje się także zestaw różnorodnych narzędzi do zaznaczania, mieszczących się w menu Wybór. Do wszystkich narzędzi dostęp jest także z podręcznego menu wywoływanego klawiszem V albo z menu kontekstowego, wywoływanego prawym klawiszem myszki, które wyświetla narzędzia możliwe do użycia w danej chwili. Jeśli jednak będziesz chciał dłużej pracować nad modelowaniem obiektu, komfort pracy poprawi zmiana układu ekranu na Modeling. W jej efekcie wyświetlony zostanie rząd ikonek narzędzi modelowania z menu Struktura wraz z paskiem głównych poleceń z menu Wybór, a także powiększony zostanie ekran roboczy — kosztem niepotrzebnego w tym momencie okna materiałów. Dlatego by zmienić układ ekranu, wskaż ikonę i z rozwijalnego menu wybierz Modeling w lewym górnym narożniku okna (rysunek 30.1). Rysunek 30.1.

Zmiana układu ekranu na Modeling

Zwróć uwagę, że w każdym momencie możliwy jest powrót do standardowego układu ekranu (Standard), a także wyświetlenie okna menadżera materiałów (z menu górnego: Okno/Menadżer materiałów, Shift+F2).

242

Cinema 4D

Przyjrzyj się paskowi narzędzi Struktura (rysunek 30.2), który po zmianie układu na Modeling pojawił się na dole ekranu. Ich ikony i nazwy często wystarczająco dobrze informują o funkcji narzędzia, jak na przykład Dodaj punkt, Nóż lub Połącz. W dalszych rozdziałach znajdują się wyczerpujące informacje na temat tych narzędzi, opis ich działania oraz dostępnych opcji. Po narzędziach z menu Struktura (rozdział 37.) opisane są narzędzia z menu Funkcje (rozdział 38.) oraz szeroki zestaw narzędzi z menu Wybór (rozdział 39.). Jest to bardzo duży zasób informacji, który na pewno nie przyda Ci się od razu. Do wykonania pierwszych ćwiczeń z zakresu modelowania na siatkach tak szczegółowa wiedza nie jest potrzebna. Dlatego po krótkiej powtórce sposobów operowania obrazem jako pierwsze zamieszczone są ćwiczenia z tego zakresu, uzupełnione także o elementy wykraczające poza to zagadnienie. Dopiero po nich przewidziane jest szczegółowe przedstawienie narzędzi z menu Struktura, Funkcje oraz Wybór.

Rysunek 30.2. Ikony narzędzi z menu Struktura i główne polecenia z menu Wybór wyświetlone w układzie ekranu Modeling

Operowanie widokiem w oknach edytora W trakcie pracy nad siatkami niezbędna jest sprawność w dopasowywaniu widoku w oknach edytora. Do dyspozycji jest wiele narzędzi: ♦ ikony przesuwania, skalowania i obracania obrazu mieszczące się na listwach , okien widokowych: ♦ odpowiadające im klawisze funkcyjne: 1, 2 i 3, ♦ przybliżanie i oddalanie widoku możliwe przez obracanie kółka scrolla myszy, ♦ obracanie widoku w oknie perspektywy przez przeciągnięcie kursorem z przytrzymanym lewym klawiszem myszki oraz klawiszem Alt, ♦ przybliżanie i oddalanie widoku przez przeciągnięcie kursorem z przytrzymanym prawym klawiszem myszki oraz klawiszem Alt, ♦ skokowe pomniejszanie widoku przez przyciskanie minusa na klawiaturze.

Rozdział 30. ‹ Narzędzia modelowania na siatkach

243

Warte zauważenia są też dodatkowe narzędzia okna widokowego perspektywy, którymi są: Filmowe przesunięcie, Filmowe powiększenie oraz Filmowy zoom, wywoływane z menu okna widokowego Edycja (rysunek 30.3). Rysunek 30.3.

Dodatkowe możliwości dopasowania widoku w oknie perspektywy

Działają one trochę inaczej niż polecenia opisane powyżej. Filmowe powiększenie pozwala na wskazanie oknem fragmentu obrazu, który ma zostać powiększony. W efekcie kamera nie przybliża się, jak to się dzieje w przypadku operowania skalą widoku, ale zmniejsza się kąt jej patrzenia oraz przesunięciu ulega cel. Z kolei Filmowy zoom przez przeciąganie kursorem w górę i w dół okna widokowego pozwala na manipulację kątem patrzenia kamery. Najbardziej wyjątkowe jest Filmowe przesunięcie, które sprawia, że możliwe jest spojrzenie w inny punkt sceny bez przesuwania kamery i zmiany kierunku jej patrzenia. Ten dziwny sposób patrzenia „kątem oka” najlepiej obrazuje schemat ukazujący kąt widzenia kamery. Mimo iż zwykle jest on trójkątem równoramiennym, po zastosowaniu filmowego przesunięcia trójkąt jego kąta patrzenia ulega deformacji (rysunek 30.4).

Rysunek 30.4. Kąt patrzenia kamery przed i po wykorzystaniu filmowego przesunięcia

244

Cinema 4D

W sprawnym działaniu pomogą także skróty pozwalające na szybkie dopasowanie widoku do: wszystkich obiektów w scenie, aktywnego obiektu oraz wybranych części obiektu (klawisze H, O i S) (tabela 30.1). Tabela 30.1. Klawisze dopasowujące skalę wyświetlania w oknach widokowych

H

do wszystkich obiektów w scenie, z pominięciem kamer i świateł

O

do aktywnego obiektu

S

do wyselekcjonowanych części obiektów, czyli punktów, krawędzi lub wieloboków

Rozdział 31. Modelowanie na siatkach — kostki domina Pierwszym ćwiczeniem z modelowania na siatkach jest przygotowanie prostego modelu kostki domina (rysunek 31.1). Powstanie ona z prostopadłościanu, którego wybrane ścianki zostaną wytłoczone. Do nadania kostce miękkiego kształtu zostanie wykorzystany obiekt HyperNURBS. Ćwiczenie kończy stworzenie sceny z kolekcją kostek domina oraz renderingiem z wykorzystaniem głębi ostrości. Narzędzie modelowania na siatkach, które jest wykorzystane w ćwiczeniu, to Ekstruduj (rysunek 31.2). Rysunek 31.1.

Rendering kilku kostek domina

Rysunek 31.2.

Ikona narzędzia Ekstruduj wykorzystywanego w ćwiczeniu

Stwórz prostopadłościan o wymiarach 15×1×7 z analogiczną liczbą podziałów: 15×1×7. Dopasuj skalę wyświetlania do aktywnego obiektu (O). Zmień obiekt (C) i przejdź na układ ekranu Modeling , by mieć łatwy dostęp w edytowalny do ikon narzędzi z menu Struktura.

246

Cinema 4D

Przejdź w tryb edycji Wieloboki i, przytrzymując klawisz Shift, wybieraj płaszczyzny przyszłych oczek kostki domina. Shift dodawanie do zestawu wyboru Ctrl

odejmowanie od zestawu wyboru

wskaż jedną z płytek i przeciągnij w lewo, Narzędziem Struktura/Ekstruduj by wszystkie wybrane ścianki wytłoczyć w głąb bryły (rysunek 31.3).

Rysunek 31.3. Etapy pracy: prostopadłościan z wprowadzonymi podziałami, ekstrudowane ścianki

W trakcie wykonywania operacji ekstrudowania nie chwytaj za oś obiektu, bo zamiast wytłoczyć ścianki, spowodujesz ich wgniecenie. Zwróć uwagę, by nie wybierać wieloboków przy aktywnym narzędziu do ekstrudowania. Może się wówczas zdarzyć, że w ten sposób stworzysz minimalne wytłoczenia, które zepsują końcowy wygląd obiektu.

Wstaw do sceny obiekt HyperNURBS i podczep pod niego stworzoną kostkę domina, by zyskała łagodniejszy kształt. W opcjach HyperNURBS zwróć uwagę na dwa parametry: Edytor podziałów i Renderer podziałów. Pierwszy z nich informuje o wygładzaniu w oknie widokowym, dlatego by nie opóźniać pracy edytora, jego wartość powinna być niska. O tym, jak naprawdę obiekt będzie wyglądał w oknie renderingu, decyduje drugi parametr. Sprawdź efekt w zewnętrznym oknie rendei dopasuj wartość Renderer podziałów, pamiętając, że każde podniesieringu nie wartości podziału o jeden mnoży liczbę ścianek razy cztery (rysunek 31.4). Rysunek 31.4.

Struktura obiektu HyperNURBS, wartości podziałów wygładzanej powierzchni w oknie widokowym oraz w zewnętrznym oknie renderingu

Rozdział 31. ‹ Modelowanie na siatkach — kostki domina

247

Czas na przypisanie materiału oczkom domina. W układzie ekranu Modeling nie ma dostępu do menadżera materiałów, dlatego wróć do standardowego układu ekranu albo otwórz je w formie okna dokowalnego: Okno/Menadżer materiałów (Shift+F2). Stwórz dwa, różniące się kolorem, materiały. Pierwszy z nich przypisz całej kostce przez przeciągnięcie próbki materiału na nazwę kostki na liście menadżera obiektów. Przez wskazanie haczyka przy nazwie obiektu HyperNURBS lub naciśnięcie klawisza Q tymczasowo wyłącz działanie wygładzania. Widok na niewygładzoną siatkę ułatwi selekcję ścianek do pokrycia innym kolorem. Upewnij się, że nadal jesteś w trybie operowania Wieloboki . Jeśli wcześniej nie zrezygnowałeś z selekcji, ciągle aktywny powinien być wybór wieloboków w zagłębieniach. Jeśli nie, ponownie wybierz ścianki. Oczka domina będą wyglądały korzystniej, jeśli pokolorowane zostaną również boczne wieloboki wgłębień. Zamiast wybierać je ręcznie, zdaj się na polecenie automatycznego powiększania selekcji o ścianki stykające się z obecnie wybranymi. Z menu górnego (albo z paska narzędzi na dole ekranu) wybierz Wybór/Powiększ wybór (rysunek 31.5). Przytrzymując klawisz Shift, do zestawu wyboru dodaj jeszcze wieloboki środkowego pasa, który będzie linią dzielącą kostkę na dwa pola. Rysunek 31.5.

Umiejscowienie narzędzia Powiększ wybór na pasku narzędziowym

Drugą próbkę materiału upuść na jedną z wyselekcjonowanych płaszczyzn. Aktywuj wygładzanie HyperNURBS (Q) (rysunek 31.6).

Rysunek 31.6. Etapy pracy: wybór dodatkowych ścianek, wygładzanie HyperNURBS

Analogicznie stwórz całą kolekcję kostek domina. Skomponuj scenę, dodaj oświetlenie i kamerę. Wyrenderuj widok (rysunek 31.7).

248

Cinema 4D

Rysunek 31.7. Ikony narzędzi do wykorzystania w dalszej części ćwiczenia, ukazujące kolejność przeprowadzanych działań

Scena wyglądałaby atrakcyjniej, gdyby była wyrenderowana z użyciem głębi ostrości. Wówczas kostki domina znajdujące się blisko kamery oraz te najbardziej od niej oddalone byłyby mniej ostre. Nasza uwaga zaś byłaby kierowana na te z nich, które faktycznie są w scenie najważniejsze.

31.1. Ćwiczenie: Głębia ostrości Kolejne ćwiczenia wzbogacone są o kontekst — dodatkowe zagadnienie stanowiące rozwinięcie rozwiązywanych zadań. W niniejszym rozdziale jest to rendering z głębią ostrości (rysunek 31.8).

Rysunek 31.8. Rendering stołu z biblioteki Archibase, z zastosowaną głębią ostrości i rozmyciem

od frontu i od tyłu

Do testowania tworzenia głębi ostrości otwórz dowolną scenę z pojedynczym, niezbyt skomplikowanym obiektem. (Może to być wymodelowana właśnie kość domina albo prosty model zaczerpnięty z biblioteki portalu Archibase: www.archibase.net, jak w aktualnym ćwiczeniu). Dwa razy skopiuj go i rozstaw kopie w pewnej odlei, wskazując ikonę obok głości od siebie. Wstaw do sceny obiekt Kamera-cel nazwy kamery, przejdź do jej widoku w oknie perspektywy (rysunek 31.9).

Rozdział 31. ‹ Modelowanie na siatkach — kostki domina

249

Rysunek 31.9.

Struktura kamery z celem, ikona wyświetlania widoku z kamery w oknie perspektywy

Manipulując widokiem w oknie perspektywy albo przesuwając kamerę oraz jej cel w oknach z góry i z frontu, ustal widok na trzy ustawione kolejno obiekty. Zmodyfikuj położenie celu kamery, by znajdował się w miejscu środkowego elementu, który w renderingu ma pozostać ostry. Przejdź do okna atrybutów kamery, na zakładkę Głębokość. Załącz Rozmycie od frontu i Rozmycie od tyłu. Ustal wartości odległości w obu polach Początek (rozmycia od frontu i od tyłu), między którymi obraz będzie ostry, a także w polach Koniec, kiedy rozmycie osiągnie swe maksymalne wartości, określone w oknie ustawień renderingu (rysunki 31.10. i 31.11). Rysunek 31.10.

Przykładowe ustawienia rozmycia

Rysunek 31.11.

Kąt patrzenia kamery i zaznaczone końce rozmycia od frontu i od tyłu

250

Cinema 4D

Zwróć uwagę, że prostokąty końców rozmycia są wyświetlane w oknach widokowych. Przeciągając ich znaczniki, możesz nimi manipulować i w ten sposób dopasowywać odległości.

31.2. Aktywacja głębi ostrości w oknie renderingu i jej ustawienia Możliwość renderowania głębi ostrości jest zarezerwowana dla posiadaczy modułu Advanced Render Cinemy 4D. Jest to moduł zawierający różne funkcje wspomagające tworzenie realistycznych obrazów. Jedną z jego opcji jest Głębia ostrości, która jest efektem postprocesingu. Oznacza to, że rozmycie będzie dodane dopiero w końcowej fazie tworzenia obrazu, po jego wstępnym wyrenderowaniu. Filtr nie jest domyślnie włączony, wymaga aktywacji i ustalenia jego wartości. By włączyć tę funkcję, przejdź do okna Ustawienia renderingu (rysunek 31.12).

Rysunek 31.12. Aktywacja efektu postprocesingu w 10. wersji programu

Na liście z lewej strony okna wskaż polecenie Efekty i z listy możliwych efektów postprocesingu (wywoływanej wskazaniem strzałki w prawym górnym narożniku okna) wybierz Głębia ostrości. Po prawej stronie ukaże się zakładka z jej ustawieniami. Wygląd okna Ustawienia renderingu zmienił się w nowszej wersji programu. Przycisk Efekty znajduje się po lewej stronie okna i po jego kliknięciu od razu można wybrać z listy opcję Głębia ostrości.

Dopasuj wartości Siła rozmycia, Rozmycie odległości i ewentualnie także Rozmycie drugiego planu. Poza tym na zakładce Rozdzielczość powiększ wielkość renderowanego obrazu oraz ustal wartość antyaliasingu na Pełny, by pozbyć się efektu postrzępionych krawędzi. Wyrenderuj widok z kamery. Efekt Głębia ostrości zostanie dodany na końcu, po wstępnym wyrenderowaniu całego obrazu. Skoryguj ustawienia rozmycia.

Rozdział 31. ‹ Modelowanie na siatkach — kostki domina

251

Korzystając ze zdobytych umiejętności tworzenia głębi ostrości, stwórz kilka realistycznych obrazów kostek domina, w których wzrok skupiony będzie w określonym miejscu sceny. Dopracuj oświetlenie, które ma rzucać cienie. Zwróć uwagę, jak ważne jest powiększenie rozdzielczości renderowanego obrazu, by efekt pracy był dobrze widoczny. Zapisz kilka ciekawych obrazów (rysunek 31.13). Rysunek 31.13.

Rendering ukazujący kostki domina z widoczną głębią ostrości

252

Cinema 4D

Rozdział 32. Modelowanie z dynamicznym ustalaniem wartości — kanapa W tym ćwiczeniu pojawią się nowe narzędzia modelowania na siatkach: Skalowanie normalnej, Ekstruduj do wewnątrz, Nóż i Zakrzyw (rysunek 32.1). Celem ćwiczenia jest stworzenie modelu kanapy (rysunek 32.2). Rysunek 32.1.

Ikony narzędzi wykorzystywanych w ćwiczeniu

Rysunek 32.2. Rendering kanapy, rzut z góry i front kanapy

Stwórz płaski prostopadłościan podstawy kanapy (bez podziałów na segmenty) (C). Wybierz operowanie wielobokami (Wiei zmień go w obiekt edytowalny i przejdź do układu palet Modeling . loboki) Bryła podstawy delikatnie rozszerza się ku górze. Zaznacz jej górną płaszczyznę, wybierz narzędzie Skalowanie normalnej i, przeciągając po niej kursorem, nieznacznie ją powiększ. Następnie przejdź do narzędzia Ekstruduj do wewnątrz ,

254

Cinema 4D

które pozwala na tłoczenie płaszczyzny równolegle do niej samej. Ponownie delikatnie przeciągnij od wyselekcjonowanej płaszczyzny w prawo, by powiększyć obwód kanapy. Przeciągając narzędziem Ekstruduj , nadaj siedzisku grubość. Górna płaszczyzna wymaga równego podziału, w kształcie krzyża. Do jego wykonania wykorzystany zostanie Nóż oraz jego Ustawienia przyciągania. Przejdź do widoku z góry (F2) i dopasuj widok na całą powierzchnię. Wybierz narzędzie Nóż i w oknie jego atrybutów, na zakładce Ustawienia przyciągania, włącz przyciąganie do oczek siatki (Siatka) (rysunek 32.3). Nie rezygnując z selekcji, odliczaj oczka siatki i równo, dwa razy w pionie i dwa razy w poziomie, przetnij płaszczyznę. W trakcie cięcia przytrzymuj klawisz Shift, by mieć pewność, że linie rzeczywiście będą pionowe i poziome (rysunek 32.4). Rysunek 32.3.

Ustawienie przyciągania do oczek siatki na zakładce atrybutów noża

Rysunek 32.4. Etapy pracy: podział górnej płaszczyzny i wytłoczenie ścianek krzyża za pomocą narzędzia

Zakrzyw

Wybierz płaszczyzny powstałego krzyża i przejdź do narzędzia Zakrzyw . Narzędzie to poza wytłaczaniem ścianek prostopadle do ich powierzchni dodatkowo przeskalowuje je. Wartości obu parametrów można określić dynamicznie — przez przeciąganie kursora po ekranie z przytrzymanymi klawiszami Shift lub Ctrl. Dopasowanie wartości wysokości wytłoczenia (Odsunięcie) jest możliwe przez przeciągnięcie kursora z przytrzymanym klawiszem Shift, a wartości przesunięcia równoległego do płaszczyzny (Wewn. odsunięcie) — z przytrzymanym klawiszem Ctrl. Przeciągaj kursorem i, manipulując wartościami obu parametrów, ustal właściwe proporcje kanapy. Zwalniając przycisk myszki, zatwierdź wytłoczenie. Proporcje obu parametrów można także ustalać poprzez wpisywanie wartości w pola w oknie atrybutów narzędzia. Przykładowe wartości: 45 i 10 nie muszą jednak oznaczać docelowych wielkości, ale informują, że na każde 45 jednostek wytłoczenia w górę uzyskamy 10 jednostek przesunięcia w stronę środka ścianki (lub przy ujemnej wartości — na zewnątrz ścianki) (rysunek 32.5).

Rozdział 32. ‹ Modelowanie z dynamicznym ustalaniem wartości — kanapa

255

Rysunek 32.5.

Przykładowe proporcje odsunięcia i wewnętrznego odsunięcia narzędzia Zakrzyw

Krawędzie kanapy są ostre. Ich delikatne ścięcie wraz z wygładzającym działaniem zakładki Phong (która jest przypisywana każdemu obiektowi automatycznie) (rysunek 32.6) sprawi, że będą wyglądały bardziej naturalnie. W związku z tym przejdź do trybu operowania krawędziami (Krawędzie) , wybierz krawędzie do ścięcia i ponownie wybierz narzędzie Zakrzyw . Zetnij wybrane krawędzie, delikatnie przeciągając kursorem od jednej z nich w prawo (rysunek 32.7). Rysunek 32.6.

Umiejscowienie zakładki Phong i domyślna, wysoka wartość kąta Phong nienaturalnie wygładzająca model, którego krawędzie nie są ścięte

Rysunek 32.7. Kanapa ze ściętymi krawędziami

W ustawieniach narzędzia Zakrzyw możesz także zwiększyć liczbę podziałów (Podziały) i wybrać inny typ zaokrąglenia, na przykład Wypukły. Wówczas zamiast ostrego ścięcia otrzymasz zaokrągloną krawędź, która będzie półokrągła niezależnie od ustawień na zakładce Phong.

256

Cinema 4D

Rozdział 33. Modelowanie na siatkach w oparciu o zwymiarowany rysunek techniczny — obelisk W tym ćwiczeniu, w części dotyczącej modelowania, nie będzie stosowane żadne nowe narzędzie. Zadanie polega na wymodelowaniu bryły obelisku z Kazimierza Dolnego na podstawie zamieszczonego, zwymiarowanego rysunku (rysunek 33.2). Oznacza to, że wartości tłoczenia muszą być wpisywane w odpowiednie pola w oknach atrybutów narzędzi. Wykorzystywane tu narzędzia to Ekstruduj i Zakrzyw. Na końcu ćwiczenia przydadzą się jeszcze Ekstruduj do wewnątrz i Nóż (rysunek 33.1). Rysunek 33.1.

Ikony narzędzi wykorzystywanych w ćwiczeniu

Zanim rozpoczniesz modelowanie, zmień jednostki na centymetry (Edycja/Preferencje) (rysunek 33.3). Pracę rozpocznij od wstawienia prostopadłościanu podstawy o wielkości 120× 16×120 cm, po czym zmień go w obiekt edytowalny (C). Przejdź do układu i wybierz operowanie wielobokami (Wieloboki) . Wyseekranu Modeling lekcjonuj górną płaszczyznę podstawy i wybierz narzędzie Zakrzyw . Sprawdź wartości ścięcia bryły na rysunku technicznym. Dodatkowe wymiary, informujące, o ile zmniejsza się obiekt, umieszczone są na górze rysunku. W pionie są to 4 cm (wartość w polu Odsunięcie), a w poziomie 6 cm (wartość w polu Wewn. odsunięcie). Wpisz te wartości w pola okna atrybutów narzędzia i zatwierdź je klawiszem Enter albo klikając przycisk Zastosuj, który znajduje się poniżej (rysunek 33.4).

258

Cinema 4D

Rysunek 33.2.

Zdjęcie obelisku i zwymiarowany rysunek techniczny

Rysunek 33.3.

Zmiana jednostek

Rozdział 33. ‹ Modelowanie na siatkach w oparciu o zwymiarowany rysunek

259

Rysunek 33.4.

Zakładki Opcje i Narzędzie polecenia Zakrzyw

Zmień narzędzie na Ekstruduj nek 33.5).

i w pole Odsunięcie wpisz wartość 2 (rysu-

Rysunek 33.5.

Atrybuty polecenia Ekstruduj

Analogicznie, działając raz jednym narzędziem, raz drugim, precyzyjnie wymodeluj całą bryłę obelisku. Jeśli dwa razy pod rząd będziesz chciał wykorzystać to samo narzędzie (np. polecenie Zakrzyw z wartością wewnętrznego odsunięcia ustawioną na 0), to po zatwierdzeniu wcześniejszego wytłoczenia naciśnij przycisk Nowa transformacja. Wybierz wielobok, w którym mieści się dolna wnęka. Za pomocą narzędzia Ekstruduj do wewnątrz , wpisując wartość 6 w pole Odsunięcie, zmniejsz wartość płytki, by przygotować ją do dalszego tłoczenia. Używając narzędzia Zakrzyw, wytłocz wnękę w głąb bryły. Pamiętaj, że wartość Odsunięcie w tym przypadku musi być ujemna (rysunek 33.6). Zanim stworzysz górną wnękę, płaszczyznę, w której ma się ona mieścić, przetnij w miejscu wskazanym na rysunku technicznym. Następnie, ananożem (Nóż) logicznie, użyj opcji Ekstruduj do wewnątrz i Zakrzyw w stosunku do wieloboku, w głąb bryły. Stosując sposób znany z wcześniejszego ćwiczenia, zetnij krawędzie obelisku albo na zakładce Phong zmniejsz kąt wygładzania, by uniknąć zaokrąglania całej bryły (rysunek 33.7).

260

Cinema 4D

Rysunek 33.6.

Wnęki wytłoczone za pomocą polecenia Zakrzyw z ujemną wartością w polu Odsunięcie

Rysunek 33.7.

Zakładka Phong i jej atrybuty

Jako kontekst ćwiczenia przedstawiony jest sposób na wytłoczenie bryły orła na podstawie wektoryzowanego obrazu.

33.1. Ćwiczenie: Wektoryzowanie pliku rastrowego — obiekt orła Na szczycie obelisku mieści się płaskorzeźba orła. Dysponujemy jego zdjęciem i czarno-białym obrazem pokazującym jego zarys (rysunek 33.8). Na tej podstawie można stworzyć materiał z teksturą orła. W tym przypadku jednak istotne jest, by orzełek miał grubość. Do wytłoczenia jego kształtu można wykorzystać wektorową ścieżkę (zapisaną w formacie AI w wersji 8 programu Adobe Illustrator) albo wektoryzować czarno-biały obraz i na jego podstawie wytłoczyć bryłę, jak w poniższym przykładzie (rysunek 33.9).

Rozdział 33. ‹ Modelowanie na siatkach w oparciu o zwymiarowany rysunek

261

Rysunek 33.8.

Materiały graficzne do stworzenia obiektu orła

Rysunek 33.9. Wytłoczony, zwektoryzowany obraz orła z nałożoną teksturą

Tymczasowo wyłącz wyświetlanie obelisku. Z grupy narzędzi do tworzenia płaskich kształtów wybierz Wektoryzacja i w pole Tekstura w oknie jego atrybutów wczytaj czarno-biały obraz orła. Przyjrzyj się stworzonemu kształtowi. Im mniejsza jest wartość parametru Tolerancja, tym dokładniej orzeł jest obrysowywany. Niestety, oznacza to także większą liczbę wierzchołków i ścianek, które powstaną po wytłoczeniu kształtu. Dlatego ustal średnią tolerancję wierności mapy (np. 6) oraz wybierz opcję Brak, określając liczbę punktów pośrednich (lista rozwijana Punkty pośrednie) między stworzonymi wierzchołkami (rysunki 33.10. i 33.11). Za pomocą polecenia Extrude NURBS wytłocz kształt orła. Rysunek 33.10.

Ustawienia w oknie Wektoryzacja

262

Cinema 4D

Rysunek 33.11. Siatki wektoryzowanego obiektu. Ustawienia wektoryzacji dla pierwszego orła: Tolerancja: 0,

Punkty pośrednie: Jednolite (3 punkty między każdym z wierzchołków); dla drugiego: Tolerancja: 6, Punkty pośrednie: Brak

Stwórz materiał orła. W kanale Kolor wgraj kolorową mapę z jego wizerunkiem. Przypisz materiał do obiektu. Materiał ze zdjęciem orła błędnie ułożył się na płaszczyźnie tłoczenia Extrude NURBS. By to zmienić, wskaż kulkę materiału przypisaną do obiektu i w oknie jego ustawień zmień projekcję (Projekcja) z Mapowanie UVW na Płaska. Teraz wizerunek orła jest już na dobrej płaszczyźnie, ale wymaga jeszcze dopasowania wielkości. Zamiast ręcznie dopasowywać zdjęcie, z menu menadżera obiektów wybierz Zakładki/Dopasuj do obiektu (rysunek 33.12). Rysunek 33.12.

Menu menadżera obiektów, polecenie Dopasuj do obiektu

Przywróć wyświetlanie obelisku, dopasuj wielkość płaskorzeźby orła i wyrenderuj scenę.

Rozdział 34. Krzesło z tworzywa Celem ćwiczenia jest wymodelowanie krzesła z tworzywa, zainspirowanego krzesłem Pantona1 (rysunek 34.1). Jako ułatwienie posłuży rysunek techniczny pokazujący je z boku, wklejony w tło okna widokowego. Modelowanie będzie polegało na stworzeniu siatki połówki krzesła, które zostanie odbite za pomocą narzędzia Symetria i wygładzone za pomocą narzędzia HyperNURBS. Trudność polegać będzie na ustaleniu położenia trzech kolumn wierzchołków i na szukaniu kształtu linii między nimi. Zmiany dokonywane na połowie modelu będą widoczne na całym krześle. Ćwiczenie kończą modyfikacje fragmentów modelu przy użyciu narzędzia Magnes lub Pędzel.

Rysunek 34.1. Rendering i siatka modelu krzesła wzorowanego na krześle Pantona 1

Verner Panton — najbardziej wpływowy duński projektant mebli i wnętrz XX wieku. Tworzył

innowacyjne projekty z użyciem nowych na swe czasy materiałów — tworzyw sztucznych (np. z polipropylenu). Zaprojektowane w 1968 roku Panton chair stało się ikoną designu.

264

Cinema 4D

34.1. Ustawienie obrazu w tle okna widokowego Modelowanie najlepiej rozpocząć od umieszczenia zdjęcia obiektu, szkicu lub rysunku technicznego w tle okna widokowego. W celu jego wklejenia w tło okna widoku z prawej strony przejdź do tego okna (F3) i z menu okna Atrybuty wybierz Tryb/Ustawienia. Na zakładce Tło wczytaj rysunek boku krzesła. Orientacyjnie dopasuj wielkość zdjęcia (Wielkość X lub Wielkość Y) (rysunek 34.2).

Rysunek 34.2. Wybieranie okna ustawień okna widokowego, ustawianie bitmapy w jego tle oraz zaznaczona opcja Przezroczystość pozwalająca na osłabienie wyświetlania zbyt kontrastowej mapy

By mieć pewność, że rysunek na obrazie jest właściwej wielkości, z menu górnego wybierz Funkcje/Zmierz . Spowoduje to wstawienie strzałki wymiaru. Przytrzymaj klawisze Shift oraz Ctrl i przeciągając od podstawy krzesła po szczyt jego oparcia, stwórz nowy wymiar mierzący wysokość krzesła. W oknie atrybutów narzędzia kliknij przycisk Utwórz obiekt, by wymiar został zapamiętany jako nowy obiekt na liście menadżera. Ponownie przejdź do ustawień okna widokowego i na zakładce Tło zmieniaj wielkość obrazu, aż wysokość krzesła wyniesie około 84 cm. Do kontrolowania wymiaru wykorzystuj znajdujący się na liście menadżera obiekt wymiaru (Zmierz obiekt) i możliwość przesuwania jego końców przez przeciąganie strzałek przy polach wymiarów w oknie jego atrybutów (rysunki 34.3 i 34.4).

Rysunek 34.3. Przycisk Utwórz obiekt, pasek wymiaru na liście menadżera oraz pozycje końców linii

wymiarowych, które mogą być zmieniane np. przez przeciąganie strzałek

Rozdział 34. ‹ Krzesło z tworzywa

265

Rysunek 34.4.

Sprawdzanie wymiaru krzesła na zdjęciu za pomocą funkcji Zmierz

Po ustaleniu wielkości obrazu wyłącz widoczność wymiaru.

34.2. Modelowanie połówki siatki krzesła Przy użyciu narzędzia B-Spline , kierując się obrazem w tle okna, narysuj linię przekroju przez środek krzesła (rysunek 34.5). Rysunek 34.5.

Etapy pracy: tworzenie kształtu za pomocą linii B-Spline, wytłoczenie linii z ograniczoną liczbą ścianek

Wymodelowanie krzesła będzie tym łatwiejsze, im mniejsza będzie liczba ścianek tworzących model. Dlatego po wyprofilowaniu kształtu przekroju w ustawieniach ścieżki B-Spline zwiększ wartość Kąt zakrzywienia linii, po osiągnięciu której program doda do niej punkty pośrednie (proponowana wartość to 25 stopni). Znacznie zmniejszy się wówczas liczba wierzchołków ścieżki po jej zmianie w edytowalną i w efekcie po jej wytłoczeniu stworzonych zostanie znacznie mniej poligonów.

266

Cinema 4D

Za pomocą polecenia Extrude NURBS wytłocz połówkę krzesła, ustal Podział na 3 segmenty, a następnie zmień ją w obiekt edytowalny (C) . Do sceny dodaj obiekt Symetria i podczep pod niego połówkę krzesła. W oknie ustawień symetrii pozostaw aktywną opcję łączenia wierzchołków obu siatek (Połącz punkty). Zwróć także uwagę na parametr Tolerancja. Określa on promień, w którym analogiczne punkty oryginalnej siatki i jej kopii są ze sobą łączone (rysunki 34.6 i 34.7). Rysunek 34.6.

Ustawienia obiektu Symetria, wartość parametru Tolerancja, którego zwiększenie pomoże wyeliminować ewentualne późniejsze pęknięcia w miejscu łączenia siatek Rysunek 34.7.

Układ wieloboków po odbiciu symetrycznym, kolejność kolumn wierzchołków

By wygładzić siatkę krzesła, wstaw do sceny obiekt HyperNURBS i podczep pod niego wytłoczoną siatkę. W trakcie dalszej pracy, jeśli wygładzenie będzie przeszkadzało w kształtowaniu formy krzesła, tymczasowo wyłączaj działanie obiektu HyperNURBS, usuwając haczyk przy jego nazwie albo naciskając klawisz Q (rysunek 34.8). Rysunek 34.8.

Struktura obiektu przygotowanego do profilowania kształtu krzesła

Rozdział 34. ‹ Krzesło z tworzywa

267

Przejdź na układ ekranu Modeling , wybierz tryb operowania punktami (Punkty) i wyłącz wyświetlanie wygładzenia obiektu (Q). Z menu górnego wybierz polecenie selekcji kolumn elementów Wybór/Wybórpętla. W jego ustawieniach zaznacz opcję Zatrzymaj na krawędziach granicznych, by zaznaczać punkty pojedynczych kolumn. Wskazując w dowolnym miejscu przedostatniej kolumny krawędzi (2), wybierz wszystkie jej wierzchołki. Modelowanie położenia wierzchołków będzie łatwiejsze, jeśli pozostałe punkty zostaną na ten moment ukryte. Dlatego z paska narzędziowego w dole ekranu wybierz Ukryj niewybrane (rysunek 34.9). Wszystkie oczka siatki są nadal widoczne, ale nie można manipulować siatką w miejscach, w których nie są wyświetlane jej wierzchołki.

Rysunek 34.9. Przyciski z menu narzędziowego układu ekranu Modeling

W widoku z boku przesuń punkty drugiej kolumny we właściwe miejsca, zgodnie z rysunkiem 34.10. Rysunek 34.10.

Położenie wierzchołków przedostatniej (2) i ostatniej kolumny (3), powiększone odległości między punktami, uwzględniające późniejszą zmianę ich położenia wynikającą z działania narzędzia wygładzenia

W trakcie pracy nad sytuowaniem wierzchołków pomocne mogą okazać się następujące informacje: ♦ Grupy wierzchołków mogą być przesuwane (klawisz funkcyjny E), obracane (T) albo skalowane (R) wspólnie. ♦ Możesz korzystać z różnych narzędzi zaznaczania: Wybór dynamiczny, Wybór prostokątny, Wybór wieloboczny lub Wybór pętlą. Przed rozpoczęciem zaznaczania kolumn punktów nie zapomnij o odhaczeniu opcji wybierania tylko widocznych elementów.

268

Cinema 4D ♦ Do szybkiego przełączenia się na strzałkę dynamicznego wyboru wystarczy naciśnięcie klawisza 9 i przytrzymanie go podczas zaznaczania. ♦ Zmiana wielkości wskaźnika jest możliwa przez przyciśnięcie lewego klawisza myszki i obracanie jej rolką. Strzałka wskaźnika pozwala także na wybór elementów struktury metodą „malowania wierzchołków”.

♦ Do miękkiego przesuwania grup wierzchołków wykorzystać możesz także narzędzie Magnes

.

Wciskając przycisk Pokaż wszystko, przywróć wyświetlanie wszystkich wierzchołków. Do wybrania ostatniej kolumny punktów wykorzystaj polecenie z menu górnego Wybór/Wybór ścieżki i przesuwając kursorem nad punktami ostatniej kolumny, wybierz wszystkie jej punkty. Analogicznie ukryj niewybrane wierzchołki (Ukryj niewybrane). Ustal pozycję trzeciej kolumny punktów zgodnie z rysunkiem 34.10. Powróć do wyświetlania wszystkich wierzchołków (Pokaż wszystko). Przejdź do widoku z przodu (F4). Wybieraj kolumny punktów i obracaj je oraz przesuwaj, tak by kształt krzesła z przodu zwężał się ku górze (rysunek 34.11). Rysunek 34.11.

Ukształtowana siatka połowy krzesła

Górne płaszczyzny oparcia przetnij za pomocą narzędzia Nóż , by uzyskać dodatkową ściankę pozwalającą na wyprofilowanie zagięcia (rysunek 34.12). Przesuń punkty we właściwe miejsca. Jeśli zajdzie potrzeba połączenia kilku punktów i wskazując punkt w oknie w jeden, wybierz je, przejdź do narzędzia Połącz widokowym, zatwierdź miejsce łączenia. Włącz wygładzanie obiektu (Q) i przyjrzyj się podstawie krzesła. Na zakończeniu siatki wygładzanie jest tak silne, że podstawa nie styka się z podłogą. Istnieją dwie możliwości rozwiązania tego problemu. Pierwszą jest dodanie wagi wierzchołkom,

Rozdział 34. ‹ Krzesło z tworzywa

269

Rysunek 34.12.

Poligony górnej części oparcia przecięte nożem i wyprofilowana linia zgięcia

które w ten sposób oprą się wygładzaniu (Ważone HyperNURBS). W tym celu należy wyselekcjonować spodnie krawędzie modelu i z przytrzymanym klawiszem kropki przeciągnąć kursorem w prawo aż do uzyskania odpowiedniego kształtu. Drugim sposobem jest przecięcie poligonów blisko płaszczyzny podłogi, przez co zmniejszona zostanie wielkość płaszczyzn, a co za tym idzie, także promień wygładzania HyperNURBS. W tym celu upewnij się, że żaden element struktury obiektu z odznaczoną opcją nie jest wybrany (Odznacz wszystko) i narzędziem Nóż Tylko widoczne, w widoku z przodu lub z boku, przetnij go w niewielkiej odległości od podłogi. W trakcie prowadzenia linii przytrzymuj klawisz Shift, by mieć pewność, że linia cięcia rzeczywiście będzie pozioma (rysunek 34.13). Rysunek 34.13.

Linia cięcia przeprowadzona przy podstawie krzesła

Przyglądając się formie krzesła, na pewno dostrzeżesz konieczność wprowadzenia dodatkowych zmian. Przykładowo może to być ustalenie położenia punktów środkowej linii, łączącej symetryczne odbicia. Przesuwając je, staraj się, by leżały blisko linii osi. W przeciwnym razie istnieje ryzyko, że na powierzchni krzesła pojawią się pęknięcia przechodzące przez środek obiektu. W takiej sytuacji rozwiązaniem może być ustawienie większej wartości parametru Tolerancja w opcjach narzędzia Symetria.

34.3. Inne narzędzia modyfikacji siatki Modelowanie kształtu krzesła jest także możliwe przez operowanie całymi zestawami struktury — w oparciu o zasadę miękkiego wyboru. W przypadku jej zastosowania silniej modyfikowane są punkty znajdujące się w centrum zaznaczenia, a te, które z nimi sąsiadują, modyfikowane są słabiej. Możliwe jest zastosowanie miękkiego wyboru (wybranie opcji Załącz z zakładki Miękki wybór (rysunek 34.14), która znajduje się w oknach atrybutów narzędzi transformacji, czyli

270

Cinema 4D

Rysunek 34.14.

Zaznaczony fragment siatki i aktywna opcja miękkiego wyboru, pozwalająca na łagodne kształtowanie położenia wierzchołków

przesuwania, skalowania bądź obrotu) albo wykorzystanie narzędzi z menu Struktura, takich jak Magnes lub Pędzel. (Szczegółowe informacje na temat miękkiego wyboru oraz powyższych narzędzi można znaleźć w rozdziałach 37., „Zestawienie narzędzi z menu Struktura” i 39., „Zestawienie narzędzi z menu Wybór”). Modyfikacje kształtu krzesła najlepiej testować na kopii modelu. W tym celu stwórz kilka kopii krzesła i wyłącz ich wyświetlanie, by naraz widoczna była lub Pędzel i dopasuj wieltylko jedna z nich. Wybierz narzędzie Magnes kość jego promienia (rysunek 34.15). (Możesz to zrobić, wpisując wartość w oknie atrybutów narzędzia albo obracając rolką myszki z przytrzymanym lewym klawiszem myszki — aż do uzyskania żądanej wielkości). Modyfikację siatki rozpocznij od poszerzenia powierzchni siedziska. Dopracuj pozostałe elementy krzesła (rysunek 34.16). Rysunek 34.15.

Okno ustawień narzędzia Pędzel

Jeśli fragmenty siatki po wygładzeniu wydadzą Ci się jeszcze zbyt kanciaste, możesz ją w tym miejscu złagodzić, stosując narzędzie Wygładzanie . Pamiętaj jednak, że dodatnie wartości tego narzędzia wygładzają siatkę, zaś ujemne podkreślają jej załamania. Dodatkowe podziały w siatce możesz tworzyć za pomocą narzędzia Nóż , Dodaj punkt albo polecenia dzielenia wybranych wielokątów (Funkcje/ Podziel ).

Rozdział 34. ‹ Krzesło z tworzywa

271

Rysunek 34.16. Warianty siatek modelu

Do tej pory krzesło nie miało grubości. Zanim ją dodasz, połącz ze sobą połówki siatki. W tym celu wybierz obiekt Symetria i zmień go w obiekt edytowalny (C). i upewnij się, że żadna ze ścianek Przejdź do edycji wieloboków (Wieloboki) z zaznanie jest wybrana (Odznacz wszystko). Używając polecenia Ekstruduj czoną opcją Twórz zakończenia, nadaj kilkumilimetrową grubość wszystkim ściankom krzesła (rysunek 34.17).

Rysunek 34.17. Modele zainspirowane krzesłem Pantona. Opracowanie: Maria Gromadzka, Taylor Oyer

272

Cinema 4D

Rozdział 35. Krzesło z drutu Korzystając ze zdobytych umiejętności oraz z informacji o narzędziu Magnes z rozdziału 37., „Zestawienie narzędzi z menu Struktura”, stwórz model drucianego krzesła projektu Harry’ego Bertoi1 (rysunek 35.1). Rysunek 35.1.

Rendering drucianego krzesła Diamond projektu Harry’ego Bertoi

Model może zostać wykonany na różne sposoby. Poniżej skrótowo zaprezentowana została jedna z dróg stworzenia jego drucianego siedziska (rysunek 35.2).

1

Harry Bertoia — amerykański rzeźbiarz i projektant mebli oraz biżuterii. Znany przede wszystkim z kolekcji mebli wypoczynkowych stworzonych z powyginanych metalowych prętów, np. krzesła Diamond.

274

Cinema 4D

Rysunek 35.2. Etapy pracy

♦ Stwórz Wielobok z niewielką liczbą segmentów (np. 5). Zmień go w obiekt edytowalny i przejdź do trybu operowania wierzchołkami. ♦ Ustal opcje narzędzia Magnes (przykładowe opcje: Tryb — Okrąg; możliwość przesuwania siatki w kierunku Y ustawiona na 100%, a zmniejszone do zera wartości dla kierunków X i Z, zaznaczona opcja Powierzchnia; wartości Siła i Promień ustalone według potrzeb) i wykonaj w siatce wgłębienie odpowiadające kształtowi siedziska. (Innym sposobem na wykonanie wgłębienia w siatce może być skorzystanie i późniejsze wydanie polecenia z modyfikatora Dopasowanie do sfery Aktualny status obiektów). ♦ Zmień ustawienia narzędzia Magnes, by tym razem możliwe było również przesuwanie wierzchołków na boki (wartości X i Y ustawione na 100%). W widoku z góry, przesuwając wierzchołki, zaokrąglij kształt siedziska. ♦ Obróć siatkę, by podnieść oparcie. Dopracuj położenie wszystkich wierzchołków. ♦ Z menu górnego wybierz polecenie podzielenia siatki: Funkcje/Podział (przykładowa wartość: 1). ♦ Zmień siatkę w trójwymiarowy obiekt, wykorzystując dowolny z opisanych poniżej sposobów. Pierwszy sposób polega na wybraniu wszystkich krawędzi obiektu oraz zamianie ich na splajny (Struktura/Edytuj krzywą/Krawędź na splajn ), a następnie wytłoczeniu ich za pomocą obiektu Sweep NURBS. Zaletą tego rozwiązania jest to, że można później dopracować kształt splajnów, na przykład zaokrąglić je przy użyciu polecenia Okrągły . Drugi sposób jest zdecydowanie szybszy i polega na podczepieniu obiektu pod Szyk atomów oraz ustaleniu równych wartości promieni dla sfer i walców, z których złożony jest ten obiekt. Stwórz pozostałe elementy krzesła i wyrenderuj je.

Rozdział 36. Komoda Celem ćwiczenia jest wymodelowanie dekoracyjnej komody na wzór komody Verdi — Matkowski Meble (rysunek 36.1). Do stworzenia elementów drzwiczek i dekorów wykorzystywane będą narzędzia Nóż, Zakrzywienie i Ekstruduj do wewnątrz. Dla uzyskania dekoracyjnego charakteru profilowanych drzwiczek do ich wytłaczania wykorzystany zostanie typ profilu użytkownika. Rysunek 36.1.

Zdjęcie komody Verdi — Matkowski Meble

36.1. Dekor Elementem komody tworzonym jako pierwszy będzie pionowy dekor znajdujący się między drzwiczkami. W widoku z przodu (F4) stwórz jego prostopadłościan o wymiarach 10×68 cm i grubości 2 cm. Zmień obiekt w edytowalny (C).

276

Cinema 4D

Zmień układ ekranu na Modeling. Przejdź do edycji wieloboków (Wieloboki) i wybierz wierzchnią płaszczyznę bryły. Wybierz narzędzie Nóż i na jego zakładce Ustawienia przyciągania włącz przyciąganie do oczek siatki. Dopasuj skalę wyświetlania, tak by widoczne były oczka siatki o centymetrowej wielkości. Potnij wierzchnią płytkę dekoru, jak zostało to pokazane na rysunku 36.2. W trakcie cięcia pionowych i poziomych linii przytrzymuj klawisz Shift. Rysunek 36.2.

Wymiary dekoru i etapy pracy: linie cięcia nożem, wytłoczenie ścianek z zachowaniem grup (opcja Zachowaj grupy) i z ich rozłączeniem

Przytrzymując klawisz Shift, wyselekcjonuj płaszczyzny składające się na prostokątne ramki w górnej i w dolnej części dekoru. Wybierz polecenie Struktura/ i w oknie jego atrybutów (rysunek 36.3) włącz opcję Zachowaj grupy, Zakrzyw by podczas ekstrudowania nie rozdzieliły się wieloboki składające się na ramki. Wprowadź w polach Odsunięcie i Wewn. odsunięcie wartości określające wielkość fryzu (np. 1 i 0,5). Z listy rozwijanej Typ wybierz Użytkownika i dodając oraz przesuwając punkty na ścieżce, ustal kształt profilu. (Wierzchołki dodaje się przez wskazanie kursorem w przestrzeni okna wykresu, a przeciągnięcie punktu poza okno jest równoznaczne z jego usunięciem). Zwiększ liczbę w polu Podziały, by profil był precyzyjnie odwzorowywany, i na koniec kliknij przycisk Zastosuj, by wytłoczyć płaszczyzny. Wybierz pozostałe płaszczyzny wierzchniej ściany dekoru. Za pomocą narzędzia Zakrzyw z wyłączoną opcją Zachowaj grupy (by tym razem ścianki były tłoczone oddzielnie) wytłocz je z takimi samymi ustawieniami profilu.

Rozdział 36. ‹ Komoda

277

Rysunek 36.3.

Ustawienia narzędzia Zakrzyw, wykreślony profil Użytkownika

Frezowane krawędzie nie wyglądają jeszcze atrakcyjnie (rysunek 36.4). Odpowiedzialna za to jest, dodawana do obiektów automatycznie, zakładka Phong, której zadaniem jest wygładzanie elementu. Przejdź do jej atrybutów i zmniejsz wartość w polu Kąt, by ograniczyć działanie zakładki. Rysunek 36.4.

Przesadnie wygładzone płaszczyzny, ikona zakładki Phong i jej opcje

Wartość kąta wygładzania zakładki Phong jest wartością kąta dopełniającego do 180 stopni. Dlatego im większy jest kąt, pod jakim stykają się ścianki, tym mniejsza wartość Phong potrzebna do ich wygładzenia. Wartość 30 stopni wygładzi płaszczyzny stykające się pod kątem większym niż 150 stopni (rysunek 36.5). Wartość 80 stopni nie wygładzi kąta prostego, ale większa niż 90 już to zrobi. Na szczęście by ustalić odpowiednią wartość, nie trzeba przeliczać kątów. Polecenie z menu górnego Wybór/ Wybór Phong Break obrysuje na niebiesko linie obiektu, które będą łamane. Manipulacja wartością kąta tego polecenia pozwoli na dopasowanie optymalnej wartości kąta wygładzania Phong. Rysunek 36.5.

Ustalanie wartości wygładzania Phong

278

Cinema 4D

36.2. Drzwiczki komody Elementem modelowanym jako kolejny będą drzwiczki komody. W związku z tym, że mają one nieco inną budowę, do stworzenia ich podziału zamiast noża wykorzystamy narzędzie Ekstruduj do wewnątrz. Stwórz edytowalny prostopadłościan o wielkości 43×52 cm i grubości 2 cm. Wierzchnią płaszczyznę wytłocz z poprzednimi ustawieniami odsunięcia i kształtu profilu: . Mając wybraną wierzchnią płaszczyznę bryły, za pomocą narzędzia Ekstruduj do odsuń obrys w kierunku środka drzwiczek — na odległość 5,5 cm wewnątrz (rysunek 36.6). Rysunek 36.6.

Okno ustawień narzędzia Ekstruduj do wewnątrz

Kolejne tłoczenie musi być przeprowadzone w głąb bryły. Nie rezygnując z zaznaczenia, przejdź do polecenia Zakrzyw . W oknie jego atrybutów wprowadź większe wartości w polach Odsunięcie i Wewn. odsunięcie. Wartość odsunięcia zmień na ujemną, by kształt był tłoczony do środka bryły, a nie na zewnątrz. Zastosuj narzędzie z poprzednimi ustawieniami profilu (rysunek 36.7). Rysunek 36.7.

Zwiększone wartości odsunięć i ujemna wartość decydująca o tłoczeniu w głąb bryły

Ponownie za pomocą polecenia Ekstruduj do wewnątrz odsuń wewnętrzną płaszczyznę na odległość 1 cm. Środkową płaszczyznę wytłocz, używając polecenia z takimi samymi, ale dodatnimi wartościami. Dopasuj moc wygładzaZakrzyw nia Phong (rysunek 36.8).

36.3. Front szuflady oraz blat Postępując według tych samych zasad, stwórz bryłę frontu szuflady. Zwróć uwagę, że odległości między jej krawędziami a profilem są różne. Można to rozwiązać poprzez rozsunięcie krawędzi powstałej w wyniku ekstrudowania do wewnątrz,

Rozdział 36. ‹ Komoda

279

Rysunek 36.8.

Wytłoczone drzwiczki szafki

zanim przejdzie się do kolejnego tłoczenia. W tym celu wybierz stosowne wierzchołki lub krawędzie i narzędziem do skalowania przeskaluj je względem tylko jednej osi — w pionie. Zastosowanie tej metody zamiast przesuwania wierzchołków pozwala zyskać pewność, że punkty będą rozsuwane na równą odległość w obie strony. Narzędziem Zakrzyw można także profilować krawędzie. Do stworzenia bryły blatu wykorzystaj prostopadłościan, a jego wybrane krawędzie zaokrąglij narzędziem Zakrzyw z ustalonym profilem Wypukły (rysunki 36.9. i 36.10). Rysunek 36.9.

Wyprofilowana krawędź blatu

Rysunek 36.10.

Okno narzędzia Zakrzyw podczas profilowania krawędzi, ustawienia profilu Wypukły, zwiększona liczba podziałów

Bazując na załączonym, zwymiarowanym rysunku technicznym, skopiuj i rozłóż przygotowane elementy. Stwórz pozostałe elementy komody (rysunek 36.11).

280

Cinema 4D

Rysunek 36.11. Rysunek z ogólnymi wymiarami komody

Po stworzeniu modelu komody stwórz przestrzeń umeblowaną sprzętami w podobnym stylu (rysunek 36.12).

Rysunek 36.12. Rendering wnętrza. Opracowanie: Łukasz Preiss

Rozdział 37. Zestawienie narzędzi z menu Struktura Rozdział ten zawiera szczegółowe informacje na temat narzędzi do modelowania na siatkach z menu Struktura oraz sposobu ich wykorzystania.

Dodaj punkt

Narzędzie Dodaj punkt (rysunek 37.1) pozwala na dodanie punktu na splajnie, krawędzi lub w obrębie wieloboku. W trakcie wstawiania wierzchołka jest możliwość jego przesuwania po elementach struktury z przytrzymanym klawiszem myszki w celu odpowiedniego zlokalizowania jego położenia. W sytuacji gdy punkt jest wstawiany na krawędzi, jest także możliwość procentowego ustalenia jego położenia względem tej krawędzi — przez wpisanie wartości w pole Pozycja-Krawędź (rysunek 37.2). Rysunek 37.1.

Punkty dodane do wieloboku

Rysunek 37.2.

Atrybuty dodawania punktu do krawędzi, przeciąganie strzałek pozwala na dynamiczne ustalanie położenia punktu względem krawędzi

282

Cinema 4D

W przypadku wstawienia punktu na powierzchni wieloboku jest on dzielony na trójkąty. W przypadku dodania wierzchołka na krawędzi w trybie pracy innym niż Wieloboki istnieje możliwość zadecydowania, czy powstać ma wielokąt (domyślna opcja), czy trójkąt bądź czworokąt (opcja Utwórz trójkąt/czworokąt). W trakcie dodawania wierzchołków do gęstej sieci płaszczyzn, jeśli ich krawędzie uniemożliwiają wstawienie na nich punktów, można wyłączyć ich namierzanie przez przytrzymanie klawisza Shift. Wierzchołki mogą być także dodawane poza obrębem bryły, na płaszczyźnie konstrukcyjnej. W tym celu należy przejść do trybu operowania punktami i w trakcie wstawiania wierzchołków przytrzymać klawisz Ctrl. Technika ta może się przydać w przypadku budowania obiektu na przykład na podstawie szkicu umieszczonego w tle okna edytora. Najpierw rozmieszczane są punkty, a później za pomocą narzędzia Most lub Utwórz wielobok na podstawie tych rozrzuconych w przestrzeni punktów buduje się sekwencje ścianek.

Most

Polecenie Most łączy elementy. Działa we wszystkich trzech trybach. W trybie punktów, by stworzyć czworoboczną ściankę, należy przeciągnąć od jednego punktu wieloboku do drugiego i następnie od trzeciego do czwartego. W trybie krawędzi wystarczy tylko jedno przeciągnięcie: od jednej krawędzi do drugiej, co przypomina zasadę zaciągania rolet. W trybie wieloboków należy najpierw wyselekcjonować ścianki do połączenia, a następnie przeciągnąć od jednego wieloboku do drugiego (rysunek 37.3). Ważna jest linia przeciągnięcia — powinna łączyć korespondujące ze sobą punkty i w ten sposób chronić siatkę przed skręceniem. Metodę tę można także stosować do łączenia ścianek znajdujących się po dwóch stronach tego samego obiektu, czego efektem będzie stworzenie tunelu biegnącego przez obiekt.

Rysunek 37.3. Połączenie ścianek mostem w trybie punktów (pierwszy schemat), krawędzi (drugi schemat) i w trybie wieloboków (trzeci schemat)

Rozdział 37. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Struktura

283

W trakcie tworzenia wielu mostów w trybie punktów domyślne ustawienia programu zakładają, że kolejne wieloboki są kontynuacją poprzednich. Rezygnację z rozpoczętego działania (o ile nie puści się jeszcze klawisza myszki) umożliwia przyciśnięcie klawisza Esc, zaś powtórne przyciśnięcie tego klawisza pozwoli na rozpoczęcie rysowania zupełnie nowej ścianki. Narzędzie Most ma tylko jeden parametr, dostępny tylko dla trybu wieloboków. Umożliwia on usunięcie oryginalnych wieloboków (Usuń Oryginalne Wieloboki), co jest niezbędne w przypadku tworzenia tuneli.

Magnes

Magnes pozwala na miękkie kształtowanie siatki. Łagodne działanie magnesu polega na tym, że elementy leżące bliżej miejsca „chwycenia” są modyfikowane mocniej, zaś te ścianki, które leżą w większej odległości od niego — modyfikowane są słabiej, proporcjonalnie do odległości. Między zmienianymi fragmentami siatki a resztą obiektu nie tworzy się ostra krawędź. W efekcie modelowanie za pomocą tego narzędzia czasem przypomina ugniatanie miękkiego ciasta (rysunki 37.4. i 37.5).

Rysunek 37.4. Sześcian modyfikowany za pomocą narzędzia Magnes

z dużą wartością promienia

Rysunek 37.5. Okno atrybutów narzędzia Magnes

284

Cinema 4D

Zanim przedstawione zostaną szczegółowe informacje na temat działania narzędzia, warto wspomnieć, że przytrzymanie klawisza Shift podczas jego stosowania ograniczy kierunek przesuwania ścianek do osi każdego z wieloboków, czyli jego normalnej. Działanie narzędzia Magnes jest regulowane przez wiele funkcji. Siła określa moc działania narzędzia. Promień oznacza wielkość narzędzia wyboru i można go ustalać również dynamicznie — przez przytrzymanie lewego klawisza myszki i obrócenie kółkiem scrolla. Zaś parametr Szerokość pozwala na zdecydowanie, do jakiej odległości będą modyfikowane okoliczne ścianki, i w efekcie na określenie, jak nagłe lub łagodne będą zmiany. Tryb. Magnes może działać w kilku trybach, na przykład: Liniowy, Okrąg lub Kopuła. Tryby te są także wykorzystywane przez inne narzędzia i zostały opisane przy okazji omawiania polecenia Wybór dynamiczny (rozdział 39.). X, Y, Z. Wpisując wartości w pola osi, można ograniczyć siłę działania magnesu w określonych kierunkach, a nawet zablokować możliwości zmian w danych kierunkach przez wpisanie wartości 0%. Jest to istotne zwłaszcza podczas modelowania w oknie perspektywy, w którym trudno o kontrolowanie prawdziwego kierunku wprowadzanych zmian. Przy wprowadzaniu ograniczeń działania względem osi niezbędne jest określenie układu współrzędnych (Współrzędne), którego ograniczenia te mają dotyczyć. Do dyspozycji są opcje: Globalne, Obiekt lub Kamera. Układ współrzędnych obiektu przydaje się, jeśli model został obrócony w przestrzeni i jego układ współrzędnych nie pokrywa się już z globalnym układem. Układ współrzędnych kamery jest za to wygodny podczas manipulacji w oknie perspektywy. Niezależnie od tego, jak obrócimy widok w jej oknie, oś X zawsze będzie pozioma, zaś oś Y zawsze pionowa. Opcja podglądu (nieopisany kwadracik w oknie atrybutów) pozwala na włączenie lub wyłączenie wyświetlania obręczy narzędzia Magnes. Wyłączenie jej pozwoli na lepszą widoczność modyfikowanej siatki. Tylko widoczne. Załączenie tej opcji pozwala chronić elementy struktury leżące z tyłu obiektu przed przypadkową selekcją i deformacją. Odhaczenie jej umożliwia modyfikowanie tylnych powierzchni, które znajdą się w zasięgu wyboru promienia magnesu. Opcja Tylko widoczne aktywuje się tylko w przypadku załączenia opcji Punkt najbliższy.

Rozdział 37. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Struktura

285

Gdy opcja Powierzchnia nie jest zaznaczona, narzędzie selekcji jest traktowane jako trójwymiarowa kula o określonym promieniu. Wyborowi podlegają wówczas elementy struktury, które znajdą się w jej zasięgu. W przypadku zaznaczenia opcji Powierzchnia promień zaznaczenia odmierzany jest po powierzchni bryły, co w zależności od jej pofałdowania skutkować może innym zestawem wyboru. Opcja Punkt najbliższy ma znaczenie wyłącznie przy precyzyjnych pracach nad detalami modelu. W przypadku włączenia opcji podczas zaznaczania narzędziem Magnes program przyciągnie kursor do najbliższego wierzchołka, który w związku z tym zostanie wyselekcjonowany. Nie jest to działanie precyzyjne, bo przecież rzeczywiste miejsce wskazania kursora było inne.

Pędzel

Pędzel (rysunki 37.6. i 37.7) jest kolejnym narzędziem do miękkiej modyfikacji dużych grup struktury. Jego działanie kontrolują te same parametry co w przypadku magnesu, choć jest ich trochę mniej. Od magnesu różni go dodatkowy wybór trybów działania (Tryb): Rozmazanie, Ciąg, Powierzchnia, Normalna, Odrzucanie, Obrót, Skręcanie, Wir i Gładki oraz tryby stosowane do malowania wierzchołków: Farba, Rozmycie, Wyciek i Intensywność.

Rysunek 37.6. Tryby pędzla: Skręcanie, Wir, Rozmazanie, Ciąg, Obrót, Normalna

W przypadku narzędzia Pędzel przytrzymanie klawisza Ctrl odwraca kierunek jego działania. Przykładowo zastosowanie trybu Gładki wygładza powierzchnię, ale już zastosowanie go z przytrzymanym klawiszem Ctrl będzie wzmacniało załamania siatki. Dwa z trybów: Normalna i Powierzchnia bazują na ustawieniu normalnych (czyli osi) ścianek. Dodatkowy parametr pozwala

286

Cinema 4D

Rysunek 37.7. Okno atrybutów pędzla

wówczas na zmianę kierunku modyfikacji punktów przez dopasowanie ich do położenia normalnych okolicznych ścianek (Aktualizuj normalne).

Zamknij otwór w wieloboku

Jeśli narzędziem Zamknij otwór w wieloboku najedzie się nad krawędź otworu w bryle, to zlokalizuje ono ten otwór. Wskazanie krawędzi kursorem spowoduje nakrycie otworu nowym wielobokiem. Domyślnie tworzony będzie wielokąt o liczbie boków uzależnionej od liczby punktów otaczających otwór. Dostępna jest także opcja Utwórz czworobok — gdy nowy kształt ma jednak zostać podzielony.

Connect (połącz)

Jest to opcja dodana w wersji 11.5 programu. Pozwala na łączenie ze sobą wskazanych punktów lub krawędzi (rysunek 37.8).

Rysunek 37.8. Sześcian, połączenie wybranych punktów i połączenie wybranych krawędzi

Utwórz wielobok

Polecenie Utwórz wielobok tworzy wielobok poprzez wskazanie jego kolejnych wierzchołków (rysunek 37.9). Kliknięcie tego samego wierzchołka dwa razy zamyka jego obrys. Tworzone ścianki mogą być: wielokątami o dowolnej liczbie kątów (N-gony), trójkątami (Pas trójkątny) lub czworokątami (Pas czworokątny) (rysunek 37.10).

Rozdział 37. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Struktura

287

Rysunek 37.9. Tworzenie wieloboków przez wskazywanie kolejnych

wierzchołków

Rysunek 37.10. Przykładowy N-gon, Pas trójkątny i Pas czworokątny

Wieloboki mogą być tworzone w oparciu o istniejącą już strukturę albo ich rysowanie można rozpocząć od początku. W drugim przypadku (w 10 wersji Cinemy i wcześniejszych) jest jednak potrzebny wielobok pozbawiony geometrii, którego nazwa znajdzie się na liście menadżera obiektów. By go wstawić z menu górnego, należy wybrać polecenie Obiekty/Wielobok. W domyślnym trybie tworzenia wieloboków (N-gon) w trakcie rysowania istnieje możliwość dostawienia punktu między wierzchołkami wstawionymi wcześniej. Należy wówczas najechać nad linię, w której ma on być wstawiony, przytrzymać klawisz Ctrl i wskazać miejsce lokalizacji nowego wierzchołka. Usuwanie błędnie wstawionych wierzchołków jest także możliwe jeszcze w trakcie rysowania — przez przytrzymanie klawisza Shift. Przy tworzeniu N-gonów możliwe jest załączenie ich automatycznego podziału na Trójkąt lub Czworokąt (Podział N-gon).

288

Cinema 4D

Zaznaczenie opcji Przyciągnij do poziomu poprzedniego punktu sprawia, że wieloboki tworzone w oknie perspektywy nie są lokalizowane na płaszczyźnie konstrukcyjnej, ale na płaszczyźnie prostopadłej do kąta patrzenia kamery.

Dissolve (rozpuść)

Narzędzie to zostało dodane w wersji 11.5 Cinemy. Za jego pomocą można usuwać wskazane, zbędne krawędzie. Działa ono bardzo podobnie do polecenia z górnego menu Funkcje/Roztapianie, jednak w jego przypadku usuwane są również niepotrzebne wierzchołki. Czyni to siatkę bardziej przejrzystą, a przede wszystkim pozwala uniknąć ewentualnych, późniejszych załamań na jej powierzchni, w miejscach byłych krawędzi. Fakt uznawania wierzchołków za niepotrzebne regulowany jest poprzez aktualnie ustalony kąt wygładzania zakładki Phong obiektu. Dlatego im większa jest wartość kąta, a siatka bardziej gładka, tym więcej punktów uznanych zostanie za niepotrzebne i usuniętych. Zastosowanie polecenia Dissolve (rozpuść) z przytrzymanym klawiszem Shift uniezależnia usuwanie wierzchołków od ustawień zakładki Phong.

Przytnij krawędzie

Narzędzie Przytnij krawędzie (rysunki 37.11. – 37.13) dzieli wyselekcjonowane krawędzie na określoną liczbę krótszych odcinków. Ustalić możemy liczbę podziałów (Podział), skalę (Skala), która określa procentową przestrzeń, w jakiej będą się mieścić podziały, i Odsunięcie, czyli ich odległość od krawędzi.

Rysunek 37.11. Przycięcie środkowych krawędzi: równomierny podział

na 6 odcinków, równomierny podział na 2 odcinki, podział na 2 odcinki z odsunięciem Rysunek 37.12.

Okno opcji narzędzia Przytnij krawędzie

Rozdział 37. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Struktura

289

Rysunek 37.13.

Krawędzie przycięte na przekształconym modelu

Trzy wartości przycinania krawędzi można również ustalać na obiekcie dynamicznie. Wartość liczby podziału ustalić można przez przeciągnięcie kursorem z przytrzymanymi klawiszami Ctrl i Shift, wartość skali z przytrzymanym klawiszem Shift, zaś wartość odsunięcia z przytrzymanym klawiszem Ctrl.

Wygładzanie

Wygładzanie (rysunki 37.14. i 37.15) nie powoduje podziału płaszczyzn ani nie dodaje nowych płaszczyzn. Zamiast tego lokalizuje krawędzie bryły i łagodzi kąt, pod jakim stykają się ścianki. Działanie narzędzia Wygładzanie kontrolują dwa parametry: Kąt, za pomocą którego określamy, pod jakim kątem powierzchnie muszą się ze sobą stykać, by być poddane wygładzaniu, oraz Procent, oznaczający siłę wygładzania. Rysunek 37.14.

Działanie wygładzania sześcianu: dodatnie wartości gładzenia, ujemne wartości podkreślające zagięcia Rysunek 37.15.

Parametry w oknie atrybutów wygładzania

Nóż

Przy zastosowaniu ujemnych wartości parametru Procent albo przez przeciągnięcie kursorem w lewą stronę narzędzie, zamiast wygładzać, będzie wzmacniać ostrość krawędzi. Przeciągnięcie kursorem z przytrzymanym klawiszem Shift pozwala manipulować kątem styku płaszczyzn (Kąt), od którego rozpocznie się wygładzanie.

290

Cinema 4D

Narzędzie Nóż służy do przecinania splajnów, krawędzi oraz płaszczyzn. W miejscach przecięcia wstawiane są nowe wierzchołki, a w przypadku ścianek również krawędzie. Do dyspozycji są różne tryby działania narzędzia: Linia, Otwór, Płaszczyzna, Pętla i Ścieżka. Linia Tryb Linia jest domyślnym trybem. Pozwala na przecięcie obiektu przez wskazanie pierwszego punktu linii cięcia, a następnie przeciągnięcie kursorem nad elementem i zwolnienie klawisza myszki za obiektem. Czynność jest łatwiejsza, jeśli linie cięcia wychodzą poza obrys obiektu, jak pokazano na rysunku 37.16.

Rysunek 37.16. Sześcian pocięty szeregiem linii ustawionych równolegle

do krawędzi ekranu (przytrzymany klawisz Shift), drugi sześcian pocięty polilinią, z włączoną opcją przyciągania do wierzchołków i krawędzi obiektu

Istnieje możliwość określenia wartości Kąt, do wielokrotności której nachylać się mają linie cięcia. Opcję tę można aktywować na stałe — przez zaznaczenie opcji Ograniczenie albo, jeśli zajdzie taka potrzeba w trakcie wykonywania cięć, przez przytrzymanie klawisza Shift. Po aktywacji pola Włącz przyciąganie na zakładce Ustawienia przyciągania jest możliwość określenia, do których elementów struktury Nóż ma być przyciągany, na przykład do wierzchołków obiektów, ich krawędzi, punktów środkowych albo do punktów i linii siatki (rysunek 37.17). Można zdecydować, czy nóż ma ciąć tylko widoczne krawędzie (Tylko widoczne) oraz czy ma się ograniczyć tylko do wyselekcjonowanych elementów struktury (Ogranicz do wyboru). W przypadku cięcia całej bryły wyłącz opcję ograniczenia tylko do wyboru lub upewnij się, że żadne elementy nie są aktualnie wyselekcjonowane, na przykład przez wciśnięcie przycisku Wybór/Odznacz wszystko.

Rozdział 37. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Struktura

291

Rysunek 37.17.

Okno atrybutów noża wraz z zakładką jego ustawień przyciągania

Opcja Wybierz cięcia sprawi, że po przejściu w tryb operowania krawędziami wyselekcjonowana będzie krawędź ostatniego cięcia. Utwórz N-gons i Tylko krawędzie. Załączenie pierwszej opcji sprawi, że możliwe będzie powstawanie N-gonów, czyli ścianek o liczbie boków większej niż cztery. Załączenie obu opcji pozwoli na tworzenie cięć, w których przycięte zostaną tylko krawędzie wieloboków, ścianki nie będą dzielone, a jedynie powiększana będzie liczba ich boków. Odhaczenie opcji Pojedyncze zmienia sposób działania narzędzia na polilinię, w której ostatni punkt cięcia jest początkiem kolejnej linii cięcia. Otwór Tryb cięcia Otwór (rysunek 37.18) pozwala wyciąć dziurę w pojedynczym wieloboku. Ważne jest, że otwór może być wycięty tylko w jednej ściance, więc jeśli zachodzi potrzeba wycięcia go w większej liczbie wieloboków, należy je najpierw scalić (np. przez ich usunięcie i powtórne stworzenie płaszczyzny przy użyciu polecenia Zamknij otwór w wieloboku). Otwór powstaje przez wskazywanie kolejnych wierzchołków dziury. Płaszczyzna Jeśli chcesz podzielić obiekt kilka razy w równej odległości płaszczyznami, które są względem siebie równoległe, to najlepszym rozwiązaniem jest skorzystanie z trybu Płaszczyzna (rysunki 37.19. i 37.20).

292

Cinema 4D Rysunek 37.18.

Otwór wycięty w wieloboku bryły

Rysunek 37.19. Sfera podzielona w trybie płaszczyzny 7 razy, w równych

odstępach, części sfery rozdzielone za pomocą polecenia Funkcje/Rozdziel i rozsunięte Rysunek 37.20.

Dodatkowe opcje noża w trybie Płaszczyzna

W trybie tym aktywują się nowe parametry, pozwalające na określenie między innymi liczby cięć (Cięcia) i odległości między nimi (Odstępy). Jeśli wolisz, by program ustalił równe odległości między zdefiniowaną przez Ciebie liczbą cięć, to włącz opcję Plaster. By właściwie zlokalizować przecięcia, należy wybrać odpowiednią płaszczyznę (Płaszczyzna) (X-Y, Y-Z, X-Z) i podać, z którego układu współrzędnych chce się korzystać: Globalny, Lokalny czy Kamera. Istnieje możliwość ustalenia odległości pierwszego cięcia od krawędzi obiektu (Odsunięcie). W trakcie manipulacji parametrami na obiekcie wyświetlane są linie cięcia. Kliknięcie którejś z nich zatwierdza podział. Pętla Tryb Pętla (rysunki 37.21. i 37.22) kroi elementy, lokalizując najpierw pętle ścianek. W efekcie powstająca linia jest zgodna z deformacjami obiektu.

Rozdział 37. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Struktura

293

Rysunek 37.21.

Pole ustawiania procentowej wartości Odsunięcie — możliwe jest wpisywanie wartości albo ustalanie jej przez przeciąganie strzałkami

Rysunek 37.22. Zdeformowana płaszczyzna przecięta kilka razy nożem

w trybie Pętla, wybrane przecięcia zamienione na splajny

W trakcie lokalizowania linii cięcia pętli najpierw należy najechać nad jedną z krawędzi do przecięcia. Program wyświetli wówczas proponowany kształt linii cięcia. Przesuwanie kursorem wzdłuż wybranej krawędzi pozwala na ustalenie konkretnej pozycji linii, zaś jej wskazanie ustanawia cięcie. Czasem wymagane jest jednak bardziej precyzyjne ustalenie odległości linii cięcia od krawędzi sąsiadujących ścianek. Wówczas po najechaniu na krawędź należy przycisnąć klawisz Shift (tylko przycisnąć, nie przytrzymywać). Wtedy blokuje się możliwość wymiany krawędzi na inną i można manipulować odległością przez wpisanie procentowej wartości Odsunięcie w oknie ustawień narzędzia albo przeciąganie strzałek mieszczących się obok pola wartości. W przypadku tego trybu może się przydać opcja Wybierz cięcia. Jeśli wykonywana jest ich większa liczba, należy w tym czasie przytrzymywać klawisz Shift. Wówczas po przejściu w tryb operowania krawędziami wyselekcjonowane zostaną wszystkie linie. Na załączonej ilustracji (rysunek 37.22) zaznaczone w ten sposób linie zostały zmienione w splajny za pomocą polecenia Struktura/Edytuj krzywą/Krawędź na splajn. Ścieżka Tryb Ścieżka (rysunek 37.23) umożliwia stworzenie cięcia na podstawie zestawu zaznaczonych ścianek. Po najechaniu na jedną z krawędzi obiektu program prowadzi od niej możliwe

294

Cinema 4D

Rysunek 37.23. Zaznaczenie ścianek szerokości jednego rzędu i powstała

na jego podstawie linia cięcia z wykorzystaniem trybu Ścieżka

linie cięcia. Wskazanie którejś z nich zatwierdza podział. Tutaj również istnieje możliwość zablokowania wyboru przez naciśnięcie klawisza Shift, a następnie ustalenie wartości Odsunięcie w oknie atrybutów. Dla precyzyjniejszego tworzenia linii najlepiej jest, gdy zaznaczenie krawędzi lub ścianek ma szerokość jednego rzędu.

Odbij lustrzanie

Narzędzie Odbij lustrzanie (rysunki 37.24. i 37.25) tworzy odbicie lustrzane geometrii. Zastosowanie tego narzędzia sprawia, że oryginalne elementy oraz ich kopie pozostają częściami składowymi tego samego obiektu.

Rysunek 37.24. Sześcian odbity przez poziomą linię w układzie współrzędnych Ekran (pierwszy schemat), odbicie górnego sześcianu przez pionową linię z załączoną opcją Połącz punkty, Symetrycznie (wierzchołki dolnego kształtu także zostały dociągnięte do linii)

Do dyspozycji są trzy układy współrzędnych odbicia lustrzanego: Ekran, Globalnie i Obiekt. W układzie współrzędnych Ekran obiekt odbijany jest względem linii równoległych do krawędzi ekranu. Wskazanie punku w okolicy

Rozdział 37. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Struktura

295

Rysunek 37.25.

Okno opcji odbicia lustrzanego

lewej lub prawej krawędzi okna widokowego spowoduje wyświetlenie pionowej linii lustra, zaś w okolicach górnej lub dolnej krawędzi — poziomej. Wskazując punkt na ekranie, należy wywołać linię lustra i po przeciągnięciu jej we właściwe miejsce puścić klawisz myszki. W przypadku selekcji ścianek odbite zostaną ścianki, w przypadku selekcji wierzchołków — tylko wierzchołki, bez wielokątów mieszczących się między nimi. Załączenie opcji Przyciągaj do punktów umożliwi przeprowadzenie linii lustra przez jeden z wierzchołków bryły, do którego — po najechaniu na niego kursorem — lustro zostanie przyciągnięte. Opcja Połącz punkty odpowiedzialna jest za łączenie analogicznych punktów oryginalnego kształtu i kopii, które podczas odbijania znajdują się w mniejszej odległości niż określona przez wartość wpisaną w sąsiednim polu. Opcja Symetrycznie określa, w którym miejscu znajdzie się styk łączonych obiektów: pośrodku czy w miejscu położenia punktów w oryginalnym kształcie. Duplikuj wybór sprawia, że odbiciu podlegają również informacje zapisane w zestawach wyboru punktów, krawędzi i wieloboków. Wyłączenie opcji Duplikuj punkty sprawia zaś, że po wykonaniu operacji zostaje tylko kopia obiektu, a oryginał jest wykasowywany. Korzystanie z narzędzia Odbij lustrzanie w układzie współrzędnych Globalny przede wszystkim wymaga wyboru płaszczyzny odbicia (XZ, XY, ZY). Potrzebne jest też wskazanie punktu, przez który lustro ma przechodzić. Jest to możliwe na dwa sposoby: dynamicznie — przez wskazanie któregoś z wierzchołków obiektu (jeśli wskazany punkt nie jest wierzchołkiem obiektu, program przyciągnie płaszczyznę do wierzchołka położonego najbliżej) — albo poprzez wpisanie w pole Wartość odległości od środka

296

Cinema 4D

układu współrzędnych i kliknięcie przycisku Zastosuj. Jeśli obiekt ma być odbity przez lustro w środku układu współrzędnych, wpisana wartość musi wynosić 0, jeśli w odległości 200 jednostek — 200, jeśli w tej samej odległości, ale z drugiej strony: –200 itd. W przypadku użycia narzędzia z wykorzystaniem układu współrzędnych Obiekt obowiązują te same zasady co w układzie Globalny. Różnica polega tylko na tym, że płaszczyzny lustra dopasują się do osi obiektu obróconego w przestrzeni.

Ustal wartość punktu

Narzędzie Ustal wartość punktu (rysunki 37.26. i 37.27) pozwala wpłynąć na położenie wyselekcjonowanych punktów, krawędzi, ścianek lub punktów modyfikatora FFD. Zmiany mogą być wprowadzane na wybranych elementach struktury lub na całych obiektach. Dostępne typy zmian to: Ustal, Wyśrodkowanie, Kwantyzacja i różne typy zgniatania: Zgniatanie (Normalne), Zgniatanie (Osiowe) i Zgniatanie (Koncentryczne). Rysunek 37.26.

Okno opcji narzędzia Ustal wartość punktu

Rysunek 37.27. Ustalenie pozycji wybranych wierzchołków na wartość 0 na osi X, względem układu współrzędnych Ekran (z lewej), ustalenie ich pozycji względem układu współrzędnych Globalny, na osi Y (z prawej)

Polecenie ustalenia wartości może być wykonywane tak samo względem wszystkich osi (wówczas wybór funkcji ustala się na górnym przycisku — Wszystko) albo różnie dla każdej z osi (wybierane dla każdej osi z osobna — opcja Pomiń z listy Wszystko).

Rozdział 37. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Struktura

297

Rodzaj wprowadzania zmian w położeniu punktów (Ustal) polega na ustalaniu konkretnego położenia elementów struktury względem trzech osi. Wartości współrzędnych określające miejsca, w których mają się znaleźć przesuwane punkty, należy wpisać w odpowiednie pola (Wartość X, Wartość Y, Wartość Z). Ustalenie ich położenia odbywa się w odniesieniu do wybranego układu współrzędnych: Ekran, Globalny lub Obiekt (rysunek 37.27). W oknie widokowym obserwować można efekty zmian wprowadzanych w ustawieniach — pod warunkiem załączenia opcji Aktualizacja w czasie rzeczywistym (rysunek 37.28). W manipulowaniu wartościami pomaga przeciąganie strzałek po prawej stronie okienek wartości. Rysunek 37.28.

Atrybuty narzędzia, zakładka Narzędzie, włączenie opcji Aktualizacja w czasie rzeczywistym

Innym typem wprowadzania zmian w położeniu punktów jest Wyśrodkowanie. Polega ono na wyśrodkowaniu punktów względem wybranych osi. W tym trybie nie trzeba wprowadzać wartości, bo wyśrodkowanie zawsze odbywa się w centrum zaznaczenia elementów. Kolejny sposób to Kwantyzacja (rysunek 37.29). Jej zadaniem jest rozłożenie elementów struktury w określonych odstępach. Kwantyzacja działa w taki sposób, jakby w przestrzeni obiektu istniała trójwymiarowa siatka o oczkach rozstawionych w określonych odległościach, w które wpasowywane są wszystkie wierzchołki obiektu. Wielkości oczek tej siatki trzeba określić w okienkach stosownych wartości (Wartość X, Wartość Y, Wartość Z). Rysunek 37.29.

Sześcian poddany działaniu kwantyzacji

298

Cinema 4D

Jeśli odległość między oczkami siatki kwantyzacji jest większa niż siatki struktury obiektu, wówczas kilka wierzchołków może zostać umieszczonych w tym samym miejscu. Nałożenie punktów sprawia wrażenie uzyskania mniej gęstej siatki. Jednak do realnego zmniejszenia liczby wierzchołków niezbędne jest wykonanie optymalizacji (Funkcje/Optymalizacja), która pozwoli na ich scalenie. Innym sposobem ustalania wartości punktów jest zgniatanie. Jego różne typy są wykorzystywane do urealnienia siatek przez dodanie im różnego rodzaju nieregularności, tak by nie wyglądały zbyt perfekcyjnie i gładko. Zgniatanie (Normalne) działa w oparciu o informację o normalnych punktów (czyli o osiach każdego z punktów, które są wypadkowymi osi sąsiadujących wieloboków). Nieregularność jest dodawana na podstawie losowego przesunięcia punktów, zgodnie z kierunkiem ich normalnych. Granice przemieszczenia określa wartość zdefiniowana przez użytkownika. Jest to działanie jednowymiarowe, dlatego funkcję tę kontroluje tylko jeden parametr. Zgniatanie (Osiowe) jest kontrolowane w oparciu o osie obiektu. Zgniatanie (Koncentryczne) (rysunek 37.30) przemieszcza punkty w kierunku od środka bryły na zewnątrz. Ta funkcja także posiada tylko jeden kierunek i jest kontrolowana tylko przez jeden parametr.

Rysunek 37.30. Sześcian poddany zgniataniu koncentrycznemu i zgniataniu

osiowemu

Zaznaczenie opcji Do i Od sprawia, że punkty mogą być przemieszczane nie tylko na zewnątrz bryły, ale również do jej środka. Siła przemieszczenia zawsze jest ograniczona wartościami wpisanymi w stosownych oknach.

Rozdział 37. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Struktura

Poślizg

299

Polecenie Poślizg służy do przesuwania wierzchołków wzdłuż krawędzi oraz krawędzi po powierzchni obiektu. Procentową wartość przesunięcia można kontrolować w oknie atrybutów (Wartość).

Rysunek 37.31. Poślizg punktów i krawędzi po powierzchni bryły

Spin Edge (obróć krawędź)

Zadaniem tego polecenia, dostępnego w wersji 11.5 Cinemy, jest obracanie krawędzi dwóch przyległych wieloboków i zmienianie w ten sposób kształtu tych wieloboków (rysunek 37.32).

Rysunek 37.32. Obrót czterech krawędzi

W przypadku pojawienia się nieregularności na siatce należy zmienić kolejność krawędzi w wieloboku — przez wybranie polecenia Funkcje/Przesuń w dół lub Przesuń w górę.

Zszywaj ściegiem

Polecenie Zszywaj ściegiem pozwala na łączenie punktów, krawędzi i wieloboków. Narzędzie to poza usuwaniem zbędnych podziałów w siatkach przede wszystkim przydaje się do łączenia w jedną płaszczyznę oddzielnych elementów. Zszywanymi w ten sposób elementami mogą być na przykład części ubrań (stąd wzięła się nazwa narzędzia). Narzędzie jest najbardziej efektywne, jeśli za jego pomocą od razu zszywane są całe zestawy elementów. Niestety, w takim przypadku wymaga ono selekcji tej samej liczby wierzchołków, krawędzi

300

Cinema 4D

bądź poligonów w obu łączonych częściach. Po wyborze równej liczby elementów, na przykład krawędzi, należy przeciągnąć kursorem od jednego do drugiego analogicznego segmentu drugiej powierzchni. Ma to na celu ustalenie kolejności łączenia elementów. Zwolnienie klawisza myszki ustanawia szycie w miejscu dociągnięcia krawędzi. Jest także możliwość, by linia łączenia wypadała w połowie odległości między nimi. W tym celu podczas zwalniania klawisza myszki należy przytrzymać klawisz Ctrl. Jeśli zaś krawędzie (lub pozostałe elementy struktury) wcale nie mają zmieniać swego położenia, należy przytrzymać klawisz Shift. Wówczas elementy pozostają we wcześniejszych miejscach, a między nimi wstawione zostają nowe wieloboki. (rysunek 37.33).

Rysunek 37.33. Analogiczne zestawy zaznaczeń w obu powierzchniach,

zszyte z przytrzymanym klawiszem Ctrl, by linia łączenia wypadła w środku (środkowa bryła), i zszyte z przytrzymanym klawiszem Shift, by krawędzie pozostały na swoich miejscach, a między nimi wstawione zostały nowe wieloboki (ostatnia bryła)

Przy wyborze elementów struktury (wierzchołków, krawędzi bądź wieloboków) kończących powierzchnie przyda się narzędzie selekcji pętli (Wybór/Wybór-pętla) z aktywną opcją wybierania końcowych elementów (Wybierz pętlę graniczną). W sytuacji gdy wymóg wyboru tej samej liczby elementów struktury jest trudny do spełnienia, pozostaje łączenie mniejszych grup elementów albo łączenie pojedyncze. W przypadku wierzchołków i krawędzi nie jest wówczas potrzebna selekcja (Wybór/Odznacz wszystko). Przeciągnięcie od jednego punktu do drugiego albo od krawędzi do krawędzi łączy obiekty.

Rozdział 37. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Struktura

301

Ze względów praktycznych, aby tylne powierzchnie obiektu nie przeszkadzały podczas „szycia”, powodując przypadkowe, błędne połączenia, można zrezygnować z ich wyświetlania. W tym celu z menu okna widokowego wybierz Grafika/Wyłącz tylne powierzchnie (rysunek 37.34).

Rysunek 37.34. Rozpoczęte zszywanie dwóch powierzchni w trybie

wierzchołków (z lewej) i krawędzi (z prawej), wyłączenie wyświetlania tylnych powierzchni obiektów, by nie przeszkadzały podczas namierzania zszywanych elementów

Połącz

Narzędzie Połącz można wykorzystywać zarówno do łączenia punktów, jak i krawędzi oraz wieloboków. Po wyselekcjonowaniu kilku elementów struktury, na przykład poligonów, i wybraniu narzędzia Połącz program namierza i wyświetla punkt w środkowej części selekcji. Wskazanie kursorem w dowolnym miejscu ekranu poza obiektem zatwierdza i wykonuje połączenie w namierzonym punkcie. Wskazanie dowolnego wierzchołka spośród ścianek, które biorą udział w łączeniu, spowoduje ich połączenie we wskazanym wierzchołku (rysunek 37.35).

Rysunek 37.35. Poligony wyselekcjonowane do łączenia, połączone w centralnym punkcie i w wierzchołku ścianki po prawej stronie bryły

W przypadku dwóch wierzchołków możliwe jest ich łączenie bez wcześniejszej selekcji. Po wybraniu narzędzia należy przytrzymać klawisz Shift i wybrać pierwszy z punktów, a następnie, cały czas przytrzymując klawisz funkcyjny, należy przeciągnąć kursorem w miejsce drugiego wierzchołka. Punkt styku wypadnie w centralnym miejscu między wierzchołkami.

302

Cinema 4D

Narzędzie Ważone HyperNURBS pozwala na przypisanie ciężaru elementom struktury: wierzchołkom, krawędziom lub wielobokom. Ważone Zadaniem przypisywania ciężarów jest sterowanie mocą HyperNURBS wygładzania narzędzia HyperNURBS. Wartość ciężaru równa zeru oznacza standardowy rodzaj wygładzenia. Ustalenie ujemnych wartości spowoduje wgniatanie się w bryłę, zaś wartości dodatnie sprawią, że elementy struktury, którym są przypisane, ulegną wygładzaniu w mniejszym stopniu albo wcale. Działanie narzędzia Ważone HyperNURBS zostało opisane przy okazji charakterystyki obiektu wygładzania HyperNURBS w rozdziale 6.

Ekstruduj

Narzędzie Ekstruduj (rysunki 37.36. i 37.37) pozwala na tłoczenie ścianek prostopadle do płaszczyzny, wzdłuż tzw. normalnych. Tłoczenie odbywa się na zasadzie przeciągnięcia kursorem po ekranie do momentu ustalenia właściwej wysokości wytłoczenia albo przez wpisanie wartości w odpowiednie pole i zatwierdzenie jej.

Rysunek 37.36. Tłoczenie ścianek na równą wysokość i z ustaloną wartością

zróżnicowania wysokości

Rysunek 37.37. Okno atrybutów narzędzia Ekstruduj podczas tłoczenia

wieloboków

Parametry narzędzia dostępne na rolecie atrybutów to: Odsunięcie, mówiące o wysokości wytłoczenia, Podziały, mówiące o liczbie podziałów wzdłuż linii tłoczenia, oraz opcja umożliwiająca tworzenie wielokątów (Utwórz N-gons). Pozostałe parametry to: Zróżnicowanie, pozwalające na procentowe określenie różnic

Rozdział 37. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Struktura

303

w wysokościach wytłoczenia, opcja Zachowaj grupy i wartość Maksymalny kąt, po osiągnięciu którego grupy ścianek są jednak rozrywane. W momencie tłoczenia płaskich powierzchni bardzo ważną opcją jest możliwość tworzenia zakończeń ekstrudowanych ścianek (Twórz zakończenia). Za pomocą tego narzędzia można również ekstrudować punkty oraz krawędzie. W przypadku wytłaczania krawędzi aktualizują się: parametr Krawędź kąta, opcja Przyciąganie do krawędzi oraz pole Wartość. Pierwszy z nich pozwala na ustalenie żądanego kąta tłoczenia. Możemy go jednak dowolnie zmienić podczas pracy (przy wyłączonej opcji przyciągania do krawędzi), przeciągając kursorem w oknie edytora z przytrzymanym klawiszem Shift. Kolejne parametry są potrzebne w sytuacji, gdy zmiana kąta wytłoczenia ma być ograniczona do wielokrotności określonej wartości. Załączamy wówczas opcję Przyciąganie do krawędzi i wpisujemy stosowną Wartość. By zmienić kąt tłoczenia w trakcie pracy, także przytrzymujemy klawisz Shift. Tym razem jednak zmiany zachodzą skokowo (rysunki 37.38. i 37.39).

Rysunek 37.38. Dynamiczna zmiana kąta tłoczenia krawędzi, z przytrzymanym

klawiszem Shift, o wielokrotność 30 stopni

W przypadku ekstrudowania punktów uaktualnia się parametr Zakrzywienie oraz pojawia się możliwość jego różnicowania (Zróżnicowanie). Wprowadzenie wartości zakrzywienia sprawia, że wybrany punkt jest rozbijany na grupę kilku punktów tworzących szpikulec (rysunki 37.40. i 37.41).

304

Cinema 4D

Rysunek 37.39. Wytłaczanie krawędzi z załączoną opcją Przyciąganie

do krawędzi i dynamiczną zmianą kąta tłoczenia (po lewej), ścianki obiektu poddane tłoczeniu z załączoną opcją Twórz zakończenia (po prawej) Rysunek 37.40.

Przykład wytłoczenia wierzchołków

Rysunek 37.41. Wytłaczanie wierzchołków z różnymi wartościami zakrzywienia

Ekstruduj do wewnątrz

Polecenie Ekstruduj do wewnątrz wytłacza ściankę równolegle do płaszczyzny, powiększając jej obrys (przeciągnięcie w prawo) lub zmniejszając go (przeciągnięcie w lewo) (rysunek 37.42).

Rysunek 37.42. Ekstrudowanie do wewnątrz z wartościami dodatnimi i z ujemnymi, które powiększają obrys

Rozdział 37. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Struktura

305

Parametry tego narzędzia są takie same i działają tak samo jak w przypadku narzędzia omawianego poprzednio (rysunek 37.43). Rysunek 37.43.

Okno narzędzia Ekstruduj do wewnątrz

Zakrzyw

Narzędzie to pozwala na wytłoczenie ścianek wzdłuż normalnych (jak narzędzie Ekstruduj) z jednoczesnym wytłoczeniem na boki (jak narzędzie Ekstruduj do wewnątrz). Obie wartości mogą być ustalane dynamicznie. Przez przytrzymanie w trakcie tworzenia zakrzywienia klawisza Ctrl ustalić można wartość wewnętrznego przesunięcia (Wewn. odsunięcie); przytrzymanie klawisza Shift pozwala na ustalenie wysokości (Odsunięcie). Parametry z okna atrybutów, które sterują narzędziem, są tymi samymi, które kontrolowały polecenie Ekstruduj. Tu również jest możliwość zaznaczenia opcji Zachowaj grupy oraz określenia maksymalnej wartości kąta (Maksymalny kąt), której stykające się ze sobą ścianki nie mogą przekroczyć, by nie zostały rozerwane (rysunek 37.44). Odpowiednie ustalenie tej wartości jest szczególnie ważne w przypadku stosowania tego narzędzia. W załączeniu znajduje się przykład zaokrąglonego, edytowalnego sześcianu wytłaczanego za pomocą polecenia Zakrzyw, z ustawionymi różnymi wartościami maksymalnego kąta, które doprowadziły do powstania zupełnie różnych geometrii (rysunek 37.45).

Rysunek 37.44. Zakrzywianie ścianek z aktywną opcją Zachowaj grupy i z wyłączoną, czego efektem jest rozerwanie ścianek (ostatni rysunek)

Narzędzie to pozwala także na zakrzywianie krawędzi oraz wierzchołków. W przypadku wierzchołków są one po prostu ścinane (rysunek 37.46).

306

Cinema 4D

Rysunek 37.45. Ustawienia polecenia Zakrzyw: Maksymalny kąt większy

niż 75 stopni (wszystkie ścianki wytłaczane są wspólnie), wartości kąta od 74 do 8 stopni (ścianki odrywane są na krawędziach sześcianu), wartość 6 lub 7 stopni (częściowo rozerwane boczne ścianki) i wartość mniejsza niż 5 stopni (wszystkie ścianki są rozerwane)

Rysunek 37.46. Ścięcie górnych krawędzi sześcianu wybranych za pomocą opcji Wybór-pętla oraz narożników poprzez zakrzywienie wierzchołków

W przypadku krawędzi zastosowanie polecenia Zakrzyw umożliwia uzyskanie różnego typu profilowanych krawędzi. Do wyboru z listy rozwijanej Typ są: Liniowy (ścięcie), Wypukły, który tworzy krawędź w formie wypukłego łuku, Wklęsły, tworzący wklęsły łuk, i typ Użytkownika. Ostatni z nich profiluje krawędź zgodnie z kształtem linii narysowanej przez użytkownika na wykresie Ścieżka. Dodawanie profilu w ten sposób jest możliwe również w trakcie tłoczenia ścianek. Dokładność odwzorowywania profilu jest uzależniona od liczby ustalonej w polu Podziały (rysunki 37.47. – 37.49).

Rozdział 37. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Struktura

307

Rysunek 37.47.

Okno opcji narzędzia Zakrzyw podczas wytłaczania ścianek

Rysunek 37.48. Zakrzywienie krawędzi z wybranym typem zakrzywienia:

Wypukły i Wklęsły

Rysunek 37.49. Zakrzywianie ścianek z wykorzystaniem typu Użytkownika, którego podstawą jest wykreślona ścieżka zakrzywienia

Tworzeniu profili za pomocą narzędzia Zakrzyw poświęcone jest ćwiczenie tworzenia modelu dekoracyjnej komody z rozdziału 36.

Ekstruduj matrycowo

Narzędzie Ekstruduj matrycowo pozwala w jednym ruchu tłoczyć wielokąty nieskończoną liczbę razy (wartość w polu Kroki). Każda kolejna ścianka może być przesunięta (Przesuń), przeskalowana (Skaluj) i (lub) obrócona (Obróć). Wszystkie transformacje mogą być wykonane z różnymi wartościami dla trzech osi. Pozwala to na stworzenie niezliczonej ilości kombinacji (rysunek 37.50). Wprawdzie jest możliwość kontrolowania wartości podczas dynamicznego tworzenia (przez przytrzymanie klawiszy Shift, Ctrl i Alt), jednak w przypadku tak wielu parametrów trudno w ten sposób osiągnąć zamierzony efekt. Sprawdzi się natomiast

308

Cinema 4D

Rysunek 37.50. Przykłady zastosowania ekstrudowania matrycowego

obserwowanie zmian w modelu podczas dopasowywania parametrów narzędzia przy załączeniu opcji Aktualizacja w czasie rzeczywistym z zakładki Narzędzie. Ekstrudowanie matrycowe tłoczy każdy z wielokątów osobno. W przypadku konieczności wspólnego tłoczenia większej liczby ścianek trzeba je wcześniej połączyć w jeden wielobok. Opcja Współrzędne wieloboku załącza korzystanie z układu współrzędnych ścianki (normalnej). W przeciwnym razie elementy są wytłaczane na płasko. Istnieje możliwość dodania zróżnicowania (Zróżnicowanie) do siatek tworzonych matrycowo. Trzeba wówczas określić, jakie minimalne i maksymalne wartości przesunięcia (Przesuń min., Przesuń max.), skali (Skaluj min., Skaluj max.) i obrotu (Obrót min., Obrót max.) mogą zostać osiągnięte podczas deformacji. Są dwa sposoby dodawania nieregularności. W typie Początkowy, zanim rozpocznie się wytłaczanie, losowo wybierane są wartości różne dla każdej ze ścianek. Następnie są one stosowane niezmiennie przez cały proces ekstrudowania. W efekcie każda z odnóg siatki matrycowej jest inna, ale zachowuje regularny kształt (rysunki 37.51. i 37.52).

Rozdział 37. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Struktura

309

Rysunek 37.51.

Obiekt „stonogi”, zróżnicowanie dodane do jej nóg (Początkowy)

Rysunek 37.52.

Okno narzędzia Ekstruduj matrycowo z ustawieniami „stonogi” oraz dodane do niej Zróżnicowanie

Drugi sposób dodawania nieregularności (Na 1 krok) polega na dobieraniu losowych wartości zróżnicowania przy tłoczeniu każdego z wieloboków. W efekcie deformacja dodana jest także wzdłuż linii matrycowego tłoczenia (rysunek 37.53).

Rysunek 37.53. Regularny kształt oraz siatki matrycowe poddane działaniu zróżnicowania typu Na 1 krok

310

Cinema 4D

Płynne przejście

Polecenie Płynne przejście (rysunki 37.54. i 37.55) rozsuwa ścianki obiektu i w przestrzeni powstałej przez rozsunięcie dodaje ścianki łączące. W efekcie bryła powiększa się, a jej krawędzie łagodnieją.

Rysunek 37.54. Wszystkie ściany sześcianu poddawane wielokrotnemu działaniu narzędzia Płynne przejście Rysunek 37.55.

Okno narzędzia Płynne przejście

Parametry kontrolujące to narzędzie są takie same jak w poleceniach opisywanych wcześniej. Maksymalny kąt określa kąt styku płaszczyzn, po osiągnięciu którego są one rozrywane, tworząc miejsce na nową płaszczyznę. W przypadku gdy wieloboki nie mają wspólnej krawędzi, są tłoczone pod kątem prostym do swej normalnej (jak w poleceniu Ekstruduj). Jeśli ustalona jest większa wartość w polu Podziały, to będzie ona widoczna na bocznej powierzchni tłoczenia. Parametr Zmiany odsunięcia pozwala na wprowadzenie nieregularności, zaś opcja Utwórz N-gons umożliwia tworzenie wielokątów.

Przesuń normalną Skaluj normalną Obróć normalną

Polecenia Przesuń normalną, Skaluj normalną i Obróć normalną niewiele różnią się od zwykłych narzędzi transformacji i często mogą być stosowane wymiennie. Różnica będzie widoczna przy jednoczesnej transformacji większej liczby wieloboków i wiąże się z wyborem osi dokonywanych transformacji (rysunki 37.56. i 37.57). W przypadku wykorzystania zwykłych narzędzi oś stanowić będzie — ułożony zgodnie z układem współrzędnych obiektu — środek między wyselekcjonowanymi elementami. Zaś w przypadku transformacji normalnych będzie to centralny punkt każdej ze ścianek z osobna, odpowiednio ustawiony względem niej. Przy wykorzystywaniu tych narzędzi trzeba pamiętać, by nie chwytać za oś układu współrzędnych.

Rozdział 37. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Struktura

311

Rysunek 37.56. Podstawowy kształt. Efekt przesunięcia wyselekcjonowanych

ścianek za pomocą zwykłego narzędzia przesuwania (przesunięcie względem jednej osi — symetria bryły została zniszczona) i narzędzia przesuwania normalnej, w którym ścianki zostały rozsunięte względem własnych układów odniesienia

Rysunek 37.57. Analogiczna sytuacja w przypadku zwykłego obrotu

(w którym obiekt zostaje zdeformowany) i obrotu normalnych ścianek

312

Cinema 4D

Rozdział 38. Zestawienie narzędzi z menu Funkcje W rozdziale tym opisane zostały narzędzia, które są dostępne z menu górnego Funkcje. Część z nich pozwala na manipulowanie obiektami parametrycznymi i została wstępnie opisana w rozdziale 7., „Narzędzia pomocne w precyzyjnym modelowaniu, narzędzia transformacji”. Znajdują się tam również krótkie ćwiczenia pozwalające na zastosowanie podstawowych funkcji: układania obiektów wzdłuż splajnu (Ułóż), wyśrodkowania obiektów (Wyśrodkuj) oraz kopiowania (Kopiuj) i przypadkowego rozrzucania obiektów (Przypadkowe rozmieszczenie). Oba polecenia zmieniają obiekty parametryczne w edytowalne, czyli takie, które można modyfikować za pomocą edycji Możliwość edycji wierzchołków, krawędzi lub ścianek. Główna różnica polega na tym, że pierwsze polecenie zmienia oryginalny obiekt w edytowalny, zaś drugie w trakcie konwersji tworzy edytowalną Aktualny status kopię obiektu, oryginał pozostawiając bez zmian. obiektów

Między narzędziami są także niewielkie różnice wynikające z rodzaju obiektów, wobec których są stosowane. Przykładowo Aktualny status obiektów zmieni kopię szyku (Szyk) od razu w grupę edytowalnych siatek. Zaś polecenie Możliwość edycji najpierw zmieni Szyk w zestaw osobnych, parametrycznych obiektów, a dopiero zastosowanie tego polecenia po raz drugi doprowadzi do stworzenia obiektów edytowalnych. Podobnie będzie w przypadku klonu (Klon) (który najpierw zostanie zmieniony w zwykły obiekt) i wytłaczania elementów narzędziem Extrude NURBS z zaznaczoną opcją Hierarchicznie (najpierw zostaną one rozwinięte w grupę osobnych obiektów Extrude NURBS, a dopiero za drugim razem w zestaw edytowalnych siatek).

314

Cinema 4D

Ułóż

Narzędzie to pozwala na ułożenie wybranych obiektów na trzy sposoby: wzdłuż linii (Liniowy), po okręgu (Okrąg) albo wzdłuż kształtu, którego nazwa będzie przeciągana w pole odniesienia (Wzdłuż splajnu) (rysunek 38.1). Rysunek 38.1.

Obiekty ułożone w każdym z trzech trybów funkcji Ułóż: liniowym, okręgu i wzdłuż splajnu

Aby układać obiekty w przestrzeni, najpierw należy je wyselekcjonować, a dopiero później wybrać narzędzie. Jest możliwość dopasowywania parametrów i oglądania efektów wprowadzanych zmian w oknie widokowym — pod warunkiem włączenia opcji Aktualizacja w czasie rzeczywistym, znajdującej się na zakładce Narzędzie. Po wybraniu innego narzędzia nie jest już możliwy powrót do okna ustawień. Należy wówczas na nowo wyselekcjonować obiekty i ponownie wydać polecenie ich ułożenia. Tryb liniowy Kierunek linii, wzdłuż której układane są obiekty w trybie Liniowy, określany jest przez wartości przesunięcia obiektów w kierunku trzech osi (Pozycja). Każdy kolejny obiekt może być przeskalowany (Skala) i obrócony (Obrót). Wszystkie transformacje mogą odbywać się względem trzech osi. Przełącznik na 1 krok sprawia, że wpisywane wartości dotyczą ustawień każdego obiektu z osobna. W tej sytuacji wartość obrotu o 30 stopni oznacza, że obiekt ustawiany jako pierwszy będzie obrócony o 30 stopni, drugi o 60, kolejny o 90 itd. Wyłączenie tej opcji dzieli wartość obrotu pomiędzy wszystkie obiekty.

Rozdział 38. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Funkcje

315

Wykorzystanie trybu liniowego pozwala także na wyrównywanie obiektów. Pozostawienie zerowych wartości funkcji oraz załączenie tylko jednego przesunięcia, na przykład X (Załącz Przesunięcie X), a wyłączenie pozostałych sprawi, że wyselekcjonowane obiekty znajdą się w tym samym miejscu na osi X, zaś wartości ich pozycji w pozostałych kierunkach się nie zmienią. W ten sam sposób można wyrównać obrót elementów (Załącz obrót) (rysunek 38.2).

Rysunek 38.2. Obiekty rozrzucone w przestrzeni i ułożone względem osi

X oraz z wyrównanym kątem obrotu

Tryb Okrąg W przypadku układania obiektów w trybie Okrąg ich pozycja ustalana jest dodatkowo za pomocą wartości w polu Promień oraz kąta początku układania (Początek) i jego końca (Koniec). W opcjach obrotu obiektów dodatkowo znajduje się przełącznik Wyrównaj styczne, który ustawia elementy tak, by były skierowane w stronę środka okręgu, a nie równolegle do układu współrzędnych. Tryb Wzdłuż splajnu W trybie układania Wzdłuż splajnu najważniejszym elementem jest puste pole Splajn, do którego należy przeciągnąć nazwę ścieżki. Dodatkowo można sterować miejscem na splajnie, od którego rozpocznie się rozstawianie obiektów i w którym się ono skończy (Pozycja początkowa i Pozycja końcowa). Do ustalenia obrotu obiektów względem ścieżki służy parametr Przechył poprzeczny, a do ustawienia obiektu we właściwym kierunku względem ścieżki służą opcje z rozwijalnego menu Wyrównaj styczne, na przykład +Y (rysunek 38.3).

316

Cinema 4D

Rysunek 38.3. Splajn i elementy rozłożone wzdłuż niego — z różnym

wyborem wyrównywania stycznych i przechyłu poprzecznego

W polu obrotu istnieje możliwość dodania szyny (Splajn — tworząca), która będzie sterowała przechylaniem się obiektów wzdłuż linii głównego splajnu. Obiekt szyny musi się znajdować przed splajnem, tak by elementy rozstawione wzdłuż niego mogły „spoglądać” w jego stronę (rysunki 38.4. i 38.5).

Rysunek 38.4. Ułożenie obiektów wzdłuż splajnu z wykorzystaniem szyny,

obiekty „zwracają się” w kierunku szyny Rysunek 38.5.

Atrybuty funkcji Ułóż podczas układania obiektów wzdłuż splajnu

Rozdział 38. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Funkcje

Wyśrodkuj

317

Za pomocą funkcji Wyśrodkuj możliwe jest dopasowanie położenia obiektów względem skrajnych wartości wyrównywanych elementów. Wyrównywać można do ujemnych wartości (Ujemne), środka (Środek) lub dodatnich wartości (Dodatnie) względem trzech osi (rysunki 38.6. i 38.7). Rysunek 38.6.

Rozmieszczone w przestrzeni obiekty, na podstawie których określone zostaną graniczne wartości wyśrodkowania (rysunek u góry), obiekty wyrównane z różnymi ustawieniami wyśrodkowania względem trzech osi: ujemne, dodatnie, środek (dolny rząd) Rysunek 38.7.

Okno ustawień funkcji Wyśrodkuj

Połącz Connect+Delete (połącz i skasuj)

Polecenie Połącz łączy ze sobą wybrane edytowalne bryły bądź splajny, w wyniku czego powstaje nowy obiekt. Mimo to zachowane zostają oryginalne kształty, które trzeba wyrzucić bądź, jeśli mogą się przydać w przyszłości, ukryć. W wersji 11.5 Cinemy pojawiło się dodatkowe polecenie, które, łącząc obiekty, automatycznie kasuje ich oryginały: Connect+Delete (połącz i skasuj).

Kopiuj

Polecenie Kopiuj pozwala na stworzenie dowolnej liczby kopii (Kopie) bądź klonów obiektów (Twórz klony). Pozostałe opcje narzędzia, które mieszczą się na zakładce Opcje, są identyczne z wykorzystywanymi przez funkcję Ułóż. Tworzone za pomocą tego polecenia kopie (bądź klony) można ułożyć wzdłuż linii (Liniowy), po okręgu (Okrąg) lub wzdłuż splajnu (Wzdłuż splajnu) itd.

318

Cinema 4D

Zmierz

Narzędzie Zmierz (rysunki 38.8 i 38.13) w podstawowym zakresie pozwala na zmierzenie odległości między punktami. Podaje także współrzędne punktów oraz kąt między nimi. Ma również bardzo zaawansowaną funkcję konstruowania, która zostanie przedstawiona poniżej.

Rysunek 38.8. Wymiary wstawione za pomocą funkcji Zmierz

Po wybraniu funkcji Zmierz w scenie pojawia się strzałka wymiaru, która ma długość jednego metra. Końce strzałki można przesuwać we właściwe miejsca, jednak dogodniejszym sposobem jest rysowanie wymiarów z wykorzystaniem klawiszy funkcyjnych. Przeciągnięcie kursorem z przytrzymanymi klawiszami Shift i Ctrl pozwala na narysowanie całej linii wymiarowej. Wskazanie punktu z przytrzymanym klawiszem Shift przemieszcza tylko grot strzałki, zaś z przytrzymanym klawiszem Ctrl wstawia grot drugiej strzałki, która wychodzi z tego samego miejsca co poprzedni wymiar. Wskazanie punktu bez pomocy klawiszy funkcyjnych przemieszcza początek obu strzałek (rysunek 38.9).

Rysunek 38.9. Dwie linie wymiarowe wychodzące z tego samego punktu

Na liniach strzałek widnieją wartości odległości (Odległość 1, Odległość 2), w narożniku wyświetlona jest wartość kąta (Kąt) między liniami, a w oknie atrybutów funkcji jest także dostęp do współrzędnych kolejnych punktów (Punkt 1 pozycja, Punkt 2 pozycja itd.).

Rozdział 38. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Funkcje

319

Narzędzie Zmierz w angielskojęzycznej wersji programu nazywa się Measure & Construction (miara i konstrukcja). Tłumaczy to dużo szersze zastosowanie tej funkcji, polegające na pomocy w konstruowaniu. Funkcja ta pozwala na połączenie obiektów siecią zależności na podstawie precyzyjnie wyznaczonych odległości między obiektami oraz kątów między nimi. Tworzenie takiej zależności należy rozpocząć od wyselekcjonowania zestawu obiektów, którym mają być przypisane powiązania. Następnie należy zwymiarować odległości między nimi oraz ich kąty. Niezależnie od aktualnych ustawień przyciągania narzędzie Zmierz będzie lokalizowało punkty charakterystyczne wybranych obiektów, takie jak wierzchołki, środki obiektów, środki ich krawędzi i płaszczyzn. „Namierzony” w ten sposób obiekt będzie zapisywany w polu Punkt 1 obiekt, Punkt 2 obiekt itd., a „namierzony” w ten sposób element jego struktury (np. punkt — Odniesienie punktu) będzie zapisywany pod swoim numerem porządkowym w polu Punkt 1 indeks, Punkt 2 indeks itd. Nowy pomiar — przycisk na górze okna funkcji Zmierz — pozwala na wprowadzenie bardzo wielu zestawów takich zależności między różnymi elementami. Każdy nowy pomiar zostaje zapisany z kolejną liczbą porządkową i jest dostępny za pomocą przycisku wyboru (Wybór). Daje to szansę na szybki powrót do ustawień pomiarów, skontrolowanie ich wartości oraz sterowanie obiektami za pomocą różnych zależności. Mając powiązanie (lub sieć powiązań) stworzone w ten sposób, można sterować położeniem obiektów oraz ich obrotem za pomocą parametrów par odległości (Odległość 1, Odległość 2) oraz kątów (Kąt) w oknie atrybutów narzędzia. Pokazane to zostało na załączonym prostym przykładzie (rysunki 38.10. i 38.11). Opcje Przełącz kierunek zmieniają kierunek strzałek, przez co zmienia się kierunek przesuwania obiektów. Opcja Zapisz oś powoduje, że obracany jest drugi z obiektów. Przycisk Utwórz obiekt zapisuje wymiar jako niezależny obiekt w oknie menadżera obiektów (rysunek 38.12), a za pomocą przycisku Usuń pomiar można usunąć zbędne wymiary.

320

Cinema 4D Rysunek 38.10.

Zdefiniowana zależność między sześcianem, kwadratem i punktem w przestrzeni

Rysunek 38.11.

Sterowanie położeniem kwadratu przez zmniejszenie wartości odległości 1 i obrót obu kształtów wynikły ze zmiany kąta względem punktu

Rysunek 38.12.

Obiekt wymiaru dodany do listy menadżera obiektów po wskazaniu przycisku Utwórz obiekt

Rozdział 38. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Funkcje

321

Rysunek 38.13. Okno funkcji Zmierz

Przenieś

Funkcja Przenieś (rysunki 38.14. i 38.15) pozwala na dopasowanie położenia, skali i (lub) obrotu obiektu do położenia oraz skali i (lub) obrotu innego obiektu (Załącz ruch, Załącz skalowanie, Załącz obrót). Wskazanie obiektu odniesienia odbywa się przez przeciągnięcie jego nazwy do okna atrybutów dopasowywanego obiektu, w linię Przenieś do. Obiekt odniesienia można wskazać także dynamicznie — przez przeciągnięcie kursorem w jego kierunku. Zostanie wówczas wyświetlona linia łącząca obiekty, którą trzeba zaakceptować. W zależności od załączonych rodzajów ruchów obiekt dopasowuje wówczas swoje położenie i obrót. W przypadku skali obiekt przejmuje jej ustawienia, pod warunkiem że skala obiektu odniesienia została wprowadzona za pomocą okna współrzędnych obiektu. Polecenie to można wykorzystywać na przykład do obrócenia obiektów w tę samą stronę bez zmiany ich pozycji, jak pokazano na rysunku 38.14.

322

Cinema 4D

Rysunek 38.14. Dopasowanie obrotu kilku obiektów naraz względem obiektu odniesienia Rysunek 38.15.

Ustawienia funkcji Przenieś

Przypadkowe rozmieszczenie

Funkcja Przypadkowe rozmieszczenie (rysunki 38.16. i 38.17) wykorzystywana jest do rozrzucenia obiektów w losowy sposób. Jest bardzo przydatna, gdy musimy operować dużą grupą obiektów i nie mamy możliwości ustawiania każdego z nich z osobna. Użytkownik może określić graniczne wartości losowego przemieszczania obiektów (Przesuń), ich skalowania (Skaluj) i obracania (Obróć). Wszystkie wartości podawać można względem trzech osi. Na końcu znajduje się parametr Rozsiew, który pozwala na wybór jednej z wersji losowych zmian. Rysunek 38.16.

Efekt zastosowania przypadkowego rozmieszczenia do zestawu sfer

Rysunek 38.17.

Okno funkcji Przypadkowe rozmieszczenie

Rozdział 38. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Funkcje

Wyzeruj osie…

Wyrównaj normalne Odwróć normalne

323

Narzędzie Wyzeruj osie… jest wykorzystywane do wyzerowywania osi elementów przeskalowanych w wyniku korzystania z trybu Obiekt. Z lewego menu narzędziowego jest dostęp do dwóch bardzo podobnych trybów operowania oraz Obiekt . Tryb Obiekt powinien obiektami: Model być wykorzystywany tylko podczas animacji. W przypadku przeskalowania rodzica, do którego podczepione są inne obiekty, wartości skalowania przechodzą na ich dzieci (w obu trybach). Późniejsze odczepienie dziecka w przypadku przeskalowania go w trybie Model pozwala na bezbłędne transformacje obiektu, zaś ten sam obiekt odczepiony od rodzica przeskalowanego w trybie Obiekt deformuje się podczas obrotu. Wynika to z faktu, że zgniecione zostały osie obiektu i w efekcie podczas każdej operacji nakładane są na niego wcześniejsze zmiany skali byłego rodzica względem osi tego rodzica. Polecenie Wyzeruj osie pozwala na usunięcie tego problemu i odzyskanie przez obiekt jego własnego układu współrzędnych. Polecenia te dotyczą normalnych, które posiada każda ze ścianek. Normalna określa wierzchnią i spodnią płaszczyznę ścianki. Wyświetlana jest jako mały „ogonek” prostopadły do płaszczyzny (na wierzchniej stronie) albo jako punkcik po spodniej stronie wieloboku. Normalna stanowi własną oś ścianki. Zestawy poligonów mogą być względem normalnych jednocześnie obracane, skalowane lub przesuwane (Obrót, ). Informacje Skalowanie i Przesuwanie normalnych o normalnych ścianek wykorzystują takie narzędzia, jak Ekstruduj, Zakrzyw i Ekstruduj matrycowo oraz wiele innych. W skomplikowanych modelach może się zdarzyć, że płaszczyzny leżące obok siebie będą miały różne ustawienia normalnych. Wówczas, mimo iż siatka może sprawiać wrażenie poprawnej, w renderingu prawdopodobne jest powstanie błędów w jej cieniowaniu (a już na pewno błędy pojawią się, gdy na zakładce Phong obiektu wyłączy się opcję Ograniczenie kąta; rysunek 38.18). W takich sytuacjach funkcja Wyrównaj normalne sprawi, że normalne wszystkich ścianek obiektu zostaną zwrócone w tę samą stronę, zgodnie z kierunkiem pierwszej ścianki obiektu albo względem aktualnie wyselekcjonowanych ścianek.

324

Cinema 4D

Rysunek 38.18. Błędy w cieniowaniu powierzchni, której kilka ścianek

ma odwróconą normalną

Czasem zaś jest potrzeba, by płaszczyzna była ekstrudowana w drugą stronę. Wówczas funkcja Odwróć normalne pozwoli na zamianę kierunku normalnych dla wybranych albo wszystkich ścianek obiektu (rysunek 38.19).

Rysunek 38.19. Efekt jednoczesnego zakrzywiania wieloboków z różnymi ustawieniami normalnych

Przesuń w dół Przesuń w górę

Polecenia te przesuwają w górę bądź w dół kolejność liczenia wierzchołków w wielobokach. Zwykle kolejność punktów w ściankach nie ma żadnego znaczenia, jednak w wyjątkowych sytuacjach, jak na przykład podczas obracania tłoczonych ścianek w różnych kierunkach, jej zastosowanie jest niezbędne (rysunek 38.20).

Rysunek 38.20. Model trawy zbudowany za pomocą narzędzia Ekstrudowanie matrycowe, ten sam model z wcześniejszymi zmianami w kolejności wierzchołków w wielobokach

Rozpadanie Roztapianie

Zastosowanie polecenia Rozpadanie (rysunek 38.21) daje taki sam efekt jak narzędzia Połącz. Ścianki i krawędzie zapadają się w jednym punkcie. Zaś zastosowanie funkcji Roztapianie pozwala usunąć krawędzie i punkty bez zmiany geometrii

Rozdział 38. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Funkcje

325

sąsiednich ścianek. Jest to możliwe dlatego, że w wyniku zastosowania narzędzia wieloboki łączą się w większe N-gony. Zastosowanie tego polecenia przydaje się tylko w momencie modelowania, bo w trakcie renderingu lub animacji wszystkie N-gony i tak są dzielone. Oba polecenia działają zarówno na wielobokach, krawędziach, jak i punktach.

Rysunek 38.21. Wybrane ścianki, efekt zastosowania narzędzia Rozpadanie

i Roztapianie

Optymalizacja

Funkcja Optymalizacja czyści siatkę. Usuwa niewykorzystane wierzchołki (czyli te, które znajdują się poza powierzchnią obiektu) i łączy nakładające się na siebie elementy struktury. W przypadku prymitywów, takich jak walec lub zbiornik — niezależnie od wartości kąta wygładzania Phong albo zastosowania obiektu HyperNURBS — nie da się wygładzić ich krawędzi. Dzieje się tak dlatego, że obiekty te nie są stworzone z pojedynczej siatki, lecz z kilku elementów (powierzchni bocznej i dwóch zakończeń). W efekcie na ich krawędzie składa się podwójna liczba wierzchołków i krawędzi, należących do osobnych siatek. Wydanie polecenia Optymalizacja pozwala na pozbycie się tych zdublowanych elementów i powstanie jednej powierzchni, podatnej (między innymi) na wygładzanie. Wykorzystanie opcji Tolerancja pozwala na zespolenie elementów mieszczących się w mniejszej odległości niż wartość wpisana w jej polu. Najczęściej jest to wykorzystywane do uproszenia obiektu przez zmniejszenie liczby wierzchołków i w konsekwencji także pozostałych elementów struktury.

Podziel

Polecenie to dzieli wielokąty na mniejsze. Wartość wpisana w pole Podział (rysunek 38.22), na przykład 1, dzieli ściankę raz w pionie i raz w poziomie, w wyniku czego powstają 4 poligony.

326

Cinema 4D

Trzeba być ostrożnym przy ustalaniu liczby podziałów, bo już zastosowanie 3 podziałów kroi pojedynczą ściankę aż na 64 poligony.

Rysunek 38.22. Sześcian, podział płaszczyzn sześcianu o wartościach:

1, 3 i 5 (ostatni sześcian)

Narzędzie zawiera dodatkową opcję: Podziel HyperNURBS. W wyniku jej zastosowania obiekt jest dzielony zgodnie z algorytmem wygładzania HyperNURBS i wierzchołki wieloboków są przesuwane w celu łagodzenia krawędzi obiektu. Polecenie to przydaje się, gdy pracujemy na obiektach typu low-poly (z małą liczbą poligonów), a następnie chcemy dopracować detale obiektu i potrzebujemy podziału całej siatki lub jej fragmentu wraz z jednoczesnym jej zmiękczeniem (rysunek 38.23). Rysunek 38.23.

Obiekt i jego podział na 2 z wykorzystaną opcją Podziel HyperNURBS

Wartość w polu Kąt maksymalny określa, pod jakim kątem muszą się stykać płaszczyzny, by zostać poddane zaokrąglaniu. Im mniejsza wartość kąta, tym kąt styku płaszczyzn musi być większy, by krawędzie mogły zostać zaokrąglone. Wyjaśnia to załączony schemat (rysunek 38.24).

Rozdział 38. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Funkcje

327

Rysunek 38.24. Kąt maksymalnego podziału HyperNURBS (i zarazem

zakładki Phong) jako kąt dopełniający do 180 stopni względem kąta styku płaszczyzn

Triangulacja Detriangulacja Ponowna triangulacja N-gons Usuwanie N-gons

Obiekty siatkowe mogą być zbudowane z różnego rodzaju siatek: czworokątnych, trójkątnych lub składających się z N-gonów (czyli o dowolnej liczbie wierzchołków). Rodzaj wybranej siatki wpływa na jej zachowanie i wygląd. Na przykład siatka składająca się z czworokątów renderuje się szybciej od siatki zbudowanej z trójkątów oraz lepiej się cieniuje. Dlatego w miarę możliwości obiekty należy budować w oparciu o siatkę czworokątną. Czasem różnica w wyborze siatki dotyczy tylko wygody użytkownika. Tak dzieje się w przypadku N-gonów czyszczących siatkę, która lepiej wygląda w edytorze, ale w momencie renderingu i tak jest dzielona na trójkąty bądź czworokąty. Polecenie Triangulacja pozwala na zamianę siatki w trójkątną, zaś Detriangulacja na odwrócenie tej zmiany. Funkcja Usuwanie N-gons dzieli N-gony na wielokąty lub trójkąty. Użycie polecenia Detriangulacja może się wiązać ze zmianami w wyglądzie siatki. Jeśli nie zostanie zaznaczona opcja tworzenia N-gonów (Utwórz N-gony), to domyślnie siatka będzie zmieniana w czworokąty. Zaznaczenie opcji Oceń kąt skutkuje tym, że przy tworzeniu czworokątów program bierze pod uwagę kąt styku trójkątnych powierzchni. W przypadku niskich wartości kąta zdarzyć się może sytuacja, że żadne z trójkątów nie zostaną połączone. W przypadku wartości wyższych, które umożliwią łączenie ze sobą trójkątów stykających się pod większym kątem, nieuniknione są niewielkie zmiany w powierzchni siatki (rysunek 38.25). Rysunek 38.25.

Opcje detriangulacji

328

Cinema 4D

Szyk

Polecenie Szyk pozwala na kopiowanie wyłącznie obiektów edytowalnych (albo elementów ich struktury — wybranych wierzchołków lub powierzchni) oraz ułożenie ich w przestrzeni względem trzech osi globalnego układu współrzędnych. Skopiowane elementy pozostają elementami tego samego obiektu i choć na rolecie narzędzia pojawia się nazwa „klon”, tak naprawdę są tylko kopiami podstawowego kształtu. Do stworzenia szyku potrzebne jest określenie wartości Odsunięcie kopii (w każdym z kierunków) oraz liczby klonów (w każdą ze stron). Kolejny parametr dotyczy wyrażonej w procentach liczby elementów, które mają zostać pominięte w układzie (Otwory). Przykładowo wartość 50% losowo usunie z szyku połowę kopii (rysunek 38.26).

Rysunek 38.26. Bryły rozłożone za pomocą narzędzia Szyk z wartością

Otwory ustawioną na 0% i z pominięciem jednej czwartej elementów (Otwory 25%)

Pozostałe parametry dotyczą losowych zmian klonów. Granice tych zmian określane są osobno dla każdej z trzech osi i mogą dotyczyć przesunięcia (Przesuń zmienne), skali (Skaluj zmienne) lub obrotu (Obróć zmienne). Załączenie opcji Jednolita skala spowoduje, że zmiany w skali klonów będą nanoszone proporcjonalnie we wszystkich kierunkach (rysunek 38.27). Rysunek 38.27.

Okno ustawień szyku

Rozdział 38. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Funkcje

Klonowanie

329

Narzędzie Klonowanie także rozstawia w przestrzeni elementy, które są kopiami oryginalnego kształtu, i również dotyczy tylko brył edytowalnych oraz ich wierzchołków lub wybranych płaszczyzn. W przypadku działania w trybie punktów są one rozstawiane w przestrzeni bez mieszczących się między nimi wieloboków, a niewybranie żadnego z elementów struktury skutkuje sklonowaniem całej bryły. Różnica między tym narzędziem a narzędziem Szyk dotyczy osi dokonywanych operacji. W klonowaniu transformacje nie są wykonywane względem globalnego układu współrzędnych, ale względem jednej z wybranych osi obiektu (Oś). Oznacza to, że w rozmieszczaniu kopii brany pod uwagę jest także obrót obiektu w przestrzeni. Określić trzeba liczbę klonów (Klony), wartość odsunięcia (Odsunięcie), skalę (Skala) ostatniego z klonów oraz jego Obrót. Kolejne polecenia dotyczą losowych zmian, jak w poprzednim narzędziu (rysunki 38.28 i 38.29). Rysunek 38.28.

Płaszczyzna sklonowana dwa razy, odsunięta i obrócona z różnymi wartościami

Rysunek 38.29.

Okno ustawień klonowania

Praktyczna uwaga: w trakcie klonowania nie musimy zdawać się na domyślne położenie osi obiektu. Po przejściu w tryb operowania Oś obiektu można ją przesunąć w dowolny punkt obiektu albo obrócić (precyzyjne lokalizowanie osi względem elementów struktury obiektu jest możliwe po załączeniu przyciągania do punktu, punktu środkowego, krawędzi itp. w oknie Ustawienia przyciągania) (rysunek 38.30).

330

Cinema 4D

Rysunek 38.30. Efekt klonowania tego samego wieloboku względem osi

ustawionych w różnych wierzchołkach

Rozłącz

Rozłącz, Eksploduj segmenty i Rozdziel to trzy narzędzia służące do rozdzielania elementów struktury. Każde z nich działa w różny sposób. Polecenie Rozłącz oddziela wybrany element od reszty obiektu. Nie wpływa to na wygląd obiektu, ale rozłączony element od tej chwili nie ma już wspólnych wierzchołków (ani krawędzi) z resztą obiektu i stanowi jego osobny segment. Rozłączanie można stosować także do grupy elementów struktury. Wówczas pojawia się okno pozwalające na podjęcie decyzji, czy mają zostać zachowane grupy połączonych obiektów (Zachowaj grupy). Odhaczenie tej opcji spowoduje rozerwanie wybranych elementów, choć będą one nadal stanowić segmenty podstawowego obiektu (rysunek 38.31). Rysunek 38.31.

Rozłączone wszystkie poligony sfery (z odhaczoną opcją Zachowaj grupy), a następnie rozsunięte wzdłuż ich normalnych (Przesuń normalną)

Eksploduj segmenty

Opcja Eksploduj segmenty działa tylko na obiekty, które składają się z oddzielnych segmentów, takich jak w przykładzie powyżej. W efekcie zastosowania tej funkcji każdy z segmentów zostanie zamieniony w oddzielny obiekt, zapisany na rolecie menadżera i ujęty w grupę z pierwotną nazwą bryły.

Rozdział 38. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Funkcje

331

Rozdziel

Narzędzie Rozdziel działa w ten sposób, że kopiuje wybrane elementy struktury i na ich podstawie tworzy nowy obiekt, który zostaje zapisany na liście menadżera. Nie wprowadza zmian w oryginalnym kształcie.

Podziel cieniowanie Phong

Polecenia te są związane z działaniem zakładki wygładzania Phong. W zależności od użytego kąta wygładzania przestają być widoczne krawędzie stykających się ze sobą płaszczyzn. W przypadku gdy zachodzi potrzeba, by część z nich nadal była widoczna mimo dobranego kąta wygładzania, należy zdefiniować dla nich podział cieniowania (Podziel cieniowanie Phong). By ustawienia te były respektowane w oknie renderingu, niezbędne jest, aby w opcjach zakładki Phong załączona była opcja Użyj łamania krawędzi (rysunek 38.32).

Połącz cieniowanie Phong Wybierz podzielone krawędzie Phong

Rysunek 38.32.

Podział cieniowania Phong dodany do kilku krawędzi rury

Kolejne polecenie pozwala usunąć łamanie cieniowania dla wybranych krawędzi (Połącz cieniowanie Phong). W przypadku wydania go w trybie wieloboków wygładzona zostanie cała siatka. Ostatnie polecenie pozwala na wybór wszystkich krawędzi, którym przypisane jest łamanie powierzchni (Wybierz podzielone krawędzie Phong).

Zwiększa podziały HN Zmniejsza podziały HN

Polecenia te zwiększają albo zmniejszają liczbę podziałów obiektów HyperNURBS w oknie widokowym. Innym sposobem zmiany tej wartości jest zmiana parametru w atrybutach HyperNURBS (rysunek 38.33). Rysunek 38.33.

Atrybuty obiektu HyperNURBS, zmieniana wartość edytora podziałów

332

Cinema 4D

Rozdział 39. Zestawienie narzędzi z menu Wybór W tym rozdziale zostały zebrane i szczegółowo opisane różne zagadnienia związane z wyborem. Kilka zagadnień dotyczących selekcji jest wspólnych dla wielu narzędzi i dlatego zostały opisane na początku. Należą do nich na przykład wykorzystywanie klawiszy funkcyjnych albo podstawowe opcje wyboru. Dokonując selekcji dowolnym narzędziem, nie wolno zapominać o możliwości powiększenia wyboru przez zaznaczenie elementów z przytrzymanym klawiszem Shift oraz o możliwości ich odejmowania przez ponowne ich zaznaczenie z przytrzymanym klawiszem Ctrl. Zasady te odnoszą się zarówno do wskaźnika narzędzia Wybór dynamiczny, jak i Wybór wieloboczny czy Wybór pętlą. W przypadku konieczności wskazania obiektu w gąszczu innych brył należy wskazać je prawym klawiszem myszki z przytrzymanym klawiszem Shift. Zostanie wówczas wyświetlone okno z nazwami obiektów mieszczących się we wskazanym miejscu, pozwalające na wybranie obiektu na podstawie jego nazwy (rysunek 39.1). Rysunek 39.1.

Wyświetlanie nazw pokrywających się obiektów za pomocą wskazania ich prawym klawiszem myszki z przytrzymanym klawiszem Shift

334

Cinema 4D

Za każdym razem, zanim rozpocznie się selekcję, trzeba określić, czy wybierane mają być tylko widoczne elementy (Wybierz tylko elementy widoczne), czy również i te, które znajdują się po drugiej stronie obiektu albo są zakryte przez inne elementy struktury. Zaznaczenie opcji Wybór z tolerancją, występującej także pod nazwą Tolerancja podczas wyboru, sprawi, że do zestawu selekcji dodane zostaną również te elementy, które, choć nie znalazły się w zaznaczeniu w całości, zostały przez nie przecięte, jak to jest pokazane na zamieszczonym przykładzie wyboru wieloboków za pomocą narzędzia Wybór pętlą (rysunek 39.2). Rysunek 39.2.

Zaznaczanie wieloboków narzędziem Wybór pętlą z wyłączoną i załączoną opcją Wybór z tolerancją

Wybór dynamiczny

Wskaźnik dynamicznego wyboru pozwala na wybieranie elementów poprzez ich wskazywanie albo przez tryb „malowania” po elementach struktury. Ważne jest ustalenie wielkości narzędzia w polu Promień. Można to zrobić, wpisując wartość w oknie atrybutów albo dynamicznie, przez obracanie rolką myszki z przytrzymanym jej lewym klawiszem (rysunek 39.3). Gdy podczas pracy z innym narzędziem chcesz tylko na chwilę przejść do narzędzia Wybór dynamiczny, przytrzymaj klawisz 9. Nie wyłączy to aktualnie wykorzystywanego narzędzia, ale podczas przytrzymywania klawisza pozwoli na selekcję strzałką dynamicznego wyboru. Rysunek 39.3.

Atrybuty wskaźnika, wartość promienia wskaźnika

Osoby korzystające z tabletu mogą uzależnić promień wskaźnika od nacisku pióra. Wartość wpisana w pole Promień jest wówczas osiągana w momencie maksymalnego nacisku pióra. Ważne jest, by zdecydować, czy wybierane mają być jedynie widoczne elementy

Rozdział 39. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Wybór

335

struktury (Wybierz tylko widoczne krawędzie) i czy do wyboru elementu wystarczy, gdy wskaźnik tylko najedzie na jego fragment (Wybór krawędzi z tolerancją/Wybór wieloboczny). Poza standardowym działaniem narzędzia do dyspozycji jest także tryb Malowanie wierzchołków oraz Miękki wybór. Malowanie wierzchołków przydaje się przy tworzeniu i animowaniu postaci, na przykład gdy określone fragmenty siatki mają być bardziej lub mniej podatne na działanie obiektów typu Kość. Miękki wybór Opcja Miękki wybór jest dostępna dla narzędzia Wybór dynamiczny, ale także mieści się na dodatkowych zakładkach narzędzi transformacji: Przesuń, Skaluj i Obróć. Jej działanie bazuje na tych samych zasadach, jakie wykorzystują narzędzia struktury Magnes i Pędzel. Oznacza to, że elementy są wybierane, a następnie transformowane z uwzględnieniem ich odległości od centrum zaznaczenia. W efekcie elementy mieszczące się w centrum zaznaczenia transformowane są bardziej, a te, które mieszczą się na granicy zaznaczenia, deformowane są proporcjonalnie słabiej (rysunek 39.4). Rysunek 39.4.

Oznaczenie miękkiej selekcji

Określić możemy Promień narzędzia zaznaczania i wartości odnoszące się do jego działania: Siła oraz Szerokość. Mocą działania na poszczególne elementy struktury możemy sterować za pomocą różnych typów z listy Zanik: Liniowy, Kopuła, Dzwon, Okrąg, Igła, Mapa wierzchołków i Splajn (rysunek 39.5). Na liście Tryb do dyspozycji są trzy rodzaje tworzenia miękkiej selekcji: Grupa, Środek i Wszystko. Zastosowanie trybu Środek sprawi, że w przypadku selekcji wieloboków w różnych częściach obiektu środek miękkiej selekcji wypadnie w centralnym miejscu,

336

Cinema 4D

Rysunek 39.5. Zanik: Liniowy, Kopuła, Dzwon, Okrąg, Igła, Mapa wierzchołków

(wymagała wcześniejszego pomalowania wierzchołków) i Splajn

pomiędzy zaznaczonymi elementami struktury. Tryb Grupa sprawi, że powstanie kilka środków miękkiej selekcji, które będą się mieściły w środkach zaznaczonych zestawów elementów. Tryb Wszystko w tej samej sytuacji także stworzy kilka zaznaczeń, ale ich kształt będzie odpowiadał kształtom rzeczywistego wyboru płaszczyzn (rysunek 39.6). Zaznaczenie opcji Podgląd koloruje selekcję na żółto, co sprawia, że można zobaczyć i kontrolować jej wielkość. Guma zmienia sposób działania narzędzia, tak że modyfikowane elementy wyglądają, jakby były z gumy. Zaś opcja Ograniczenie zawęża

Rozdział 39. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Wybór

337

Rysunek 39.6. Przykłady zastosowania trybu Środek, Grupa i Wszystko

działanie narzędzia tylko do wybranych elementów struktury, pomijając sąsiednie ścianki. Zaznaczenie opcji Powierzchnia przydaje się w przypadku dopracowywania detali modelu. Domyślnie narzędzie selekcji jest traktowane jako trójwymiarowa kula o promieniu określonym przez użytkownika. W efekcie wybierane są elementy, które znajdą się w jej zasięgu. Po zaznaczeniu opcji Powierzchnia jest inaczej. Promień jest wówczas odmierzany po tej powierzchni. W efekcie im bardziej pomarszczona jest struktura siatki, tym mniejszy jest zasięg narzędzia, choć wartość promienia pozostaje ta sama (rysunek 39.7). Rysunek 39.7.

Zakładka miękkiej selekcji

Oś modelowania Za pomocą parametrów na zakładce Oś modelowania możemy dopasować Oś, względem której transformowany ma być model. (Ta sama zakładka dotyczy także narzędzi przesuwania, obrotu i skalowania). Jest to narzędzie pozwalające na bardzo precyzyjne modelowanie, niestety działa tylko na elementach struktury obiektów edytowalnych. Jest bardzo dużo różnych kombinacji jego ustawień. Osią modelowania może stać się punkt określony za pomocą wartości procentowych (–100%, –100%) w kierunku trzech osi, który jest ustalany względem: granicznych wartości

338

Cinema 4D

wybranego obiektu (Granica) bądź wybranego zestawu elementów struktury (Wybrany), a także względem układu współrzędnych innego obiektu, którego nazwa jest przeciągnięta do linii Obiekt (Obiekt); układu współrzędnych kamery (Kamera); środka wszystkich punktów (Punkty), rodzica (Rodzic) lub globalnie (Globalny). Wybór dostępny w polu Orientacja pozwala na decyzję w sprawie obrotu osi. Przykładowe zastosowania osi modelowania to: obracanie krzesła wokół stołu z nazwą blatu stołu przeklejoną w pole Obiekt odniesienia, wciąganie flagi na pochyły maszt z wykorzystaniem układu współrzędnych pochyłego masztu albo obracanie belki wokół jej wybranego narożnika, jak na pokazanym przykładzie (rysunki 39.8. i 39.9). Rysunek 39.8.

Przeniesienie środka obrotu belki do lewego dolnego narożnika, obrót belki wokół tego punktu

Podobny efekt przesunięcia i obrotu osi modelowania uzyskać można także dynamicznie — przez przeciąganie kursorem z przytrzymanym klawiszem F10 (przesuwanie) i F11 (obracanie). Warto zauważyć, że po załączeniu opcji Włącz przyciąganie na zakładce Ustawienia przyciągania narzędzi transformacji można również precyzyjnie lokalizować oś transformacji w punktach, na krawędziach, w środkach wieloboków albo punktach

Rozdział 39. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Wybór

339

Rysunek 39.9. Ustawienia na zakładce Oś modelowania w minimalnych granicach obiektu, zaznaczone pole, w które można wkleić nazwę obiektu odniesienia

środkowych brył. Zaś aktywowanie opcji Załącz obrót na pasku Kwantyzacja pozwoli na uzyskanie obrotu skokowego, czyli o wielokrotność zdefiniowanej przez użytkownika liczby stopni. Zastosowanie ostatniej zakładki Waga HyperNURBS i przypisywanie ciężarów elementom struktury zostało opisane przy okazji charakterystyki obiektów HyperNURBS w rozdziale 6. Wymienione narzędzia pozwalają na selekcję przez obwiedzenie wybieranych elementów następującymi kształtami: prostokątem, samodzielnie domykającą się miękką linią (pętlą) albo linią łamaną.

Wybór prostokątny Wybór pętlą Wybór wieloboczny

Zaznaczenie opcji Tolerancja podczas wyboru sprawi, że również elementy, które nie mieszczą się całkowicie w zaznaczeniu, ale są przez nie przecięte, zostaną dodane do zestawu selekcji. Jeśli wybrane mają być także niewidoczne elementy struktury, które znajdują się po drugiej stronie bryły, należy odznaczyć opcję Wybierz tylko widoczne elementy. Wybór pętlą można także aktywować przez przytrzymanie klawisza 8, zaś Wybór prostokątny — klawisza 0. Zastosowanie tego sposobu nie wyłącza aktywnego narzędzia, ale pozwala na szybką selekcję w czasie przytrzymywania klawiszy.

Wybór-pętla

Wybór-pętla (rysunek 39.10) jest zupełnie innym narzędziem niż opisane powyżej, o podobnie brzmiącej nazwie: Wybór pętlą. Po najechaniu narzędziem nad elementy struktury program podświetla kolejne kolumny elementów, czyli ich pętle. Wskazanie którejś z nich powoduje jej selekcję. Działanie tego narzędzia dotyczy zarówno wieloboków, krawędzi, jak i punktów. Opcja Zatrzymaj na krawędziach granicznych pozostawia pętle otwarte. Opcja Wybierz pętlę graniczną sprawia, że wybrana zostanie końcowa pętla wierzchołków, krawędzi lub pas kończących powierzchnię wieloboków.

340

Cinema 4D

Rysunek 39.10. Wybrane pętle krawędzi, po prawej stronie wyłączona opcja

Zatrzymaj na krawędziach granicznych, dlatego zamiast pojedynczych łuków zaznaczane są zamknięte kształty Wybór-okrąg

Wybór-okrąg (rysunek 39.11) także działa na wszystkie elementy struktury. Jego zadaniem jest selekcja rzędów elementów.

Rysunek 39.11. Efekt działania polecenia Wybór-okrąg Wybór obrys zewnętrzny

Narzędzie to pozwala na wybranie krawędzi naokoło wyselekcjonowanych ścianek. Mając wybrane ścianki, wybierz narzędzie Wybór obrys zewnętrzny i najedź kursorem nad krawędź selekcji. Zostanie ona namierzona, a wskazanie jej spowoduje selekcję krawędzi naokoło wybranych wieloboków (rysunek 39.12). Rysunek 39.12.

Znajdowanie krawędzi naokoło wyselekcjonowanych wieloboków

Rozdział 39. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Wybór

341

Wybór wypełnienie

Narzędzie to działa analogicznie do poprzedniego, ale tym razem wybierane są płaszczyzny wewnątrz krawędzi.

Wybór ścieżki

Jest to narzędzie, które działa tylko w trybie wierzchołków i krawędzi. Pozwala na rysowanie ścieżki od wierzchołka do wierzchołka bezpośrednio na modelu. Wymaga przytrzymania klawisza myszki. W przypadku błędnego wskazania istnieje możliwość cofnięcia się przez przesunięcie kursora w tył ścieżki. Zwolnienie klawisza myszki kończy rysowanie ścieżki. Jeśli ścieżka ma być kontynuowana, niezbędne jest włączenie opcji Dodaj do wyboru. Lista Tryby wyboru oferuje różne opcje: Pętla krawędzi wybiera kolejne pętle obiektu. Dynamiczna ścieżka to domyślny tryb narzędzia Wybór ścieżki, pozwalający na rysowanie jej samodzielnie przez użytkownika za pomocą przeciągania kursorem po kolejnych wierzchołkach (rysunek 39.13). Rysunek 39.13.

Ścieżka wybrana metodą rysowania po siatce — Dynamiczna ścieżka

Ścieżka dopasowana do linii pozwala na przeciągnięcie przez obiekt linii, wzdłuż której program sam wrysowuje ścieżkę. Dowolna ścieżka działa w ten sposób, że użytkownik wskazuje dwa punkty, między którymi program sam ustawia ścieżkę. Na dodatkowej zakładce Funkcje zakładki wyboru jest możliwość zapamiętania wyboru wierzchołków lub krawędzi. Zapamiętanych zestawów może być bardzo wiele. Bardzo istotne jest jednak, by nadawać im różne nazwy. Zapisanie zestawów pozwala uniknąć niepotrzebnej powtórnej selekcji krawędzi lub wierzchołków podczas dalszej pracy (rysunek 39.14).

342

Cinema 4D Rysunek 39.14.

Zapisane zestawy punktów (ikony czterech kropek) i krawędzi (ikony w formie trójkąta)

Warunkiem zapamiętania kolejnego zestawu jest nadanie mu nazwy w polu Nazwa zakładki i wskazanie przycisku Ustal zestaw wyboru. Zaznaczenia można również dodawać do zestawów zdefiniowanych wcześniej — Dodaj wybór. Naciśnięcie przycisku Usuń zestaw wyboru kasuje zawartość zakładki, ale nie wyrzuca jej ikony. Dwukrotne kliknięcie ikony zakładki powoduje przywrócenie zapamiętanej selekcji. Wybór Phong Break

To narzędzie jest związane z innym sposobem pracy na siatkach, którym jest łamanie krawędzi brył, by uchronić je w ten sposób przed wygładzeniem za pomocą zakładki Phong. W sytuacji gdy obiekt generalnie ma mieć miękki kształt, ale niektóre z jego krawędzi muszą być ostre jak przysłowiowa żyleta, najlepszym rozwiązaniem jest przypisanie tym krawędziom opcji Phong Break. Stosowne polecenia (tworzenia podziału cieniowania, łączenia powierzchni oraz selekcji złamanych krawędzi obiektu) znajdują się w menu Funkcje (rysunek 39.15). Rysunek 39.15.

Podział cieniowania Phong dodany do kilku krawędzi rury

Polecenie Wybór Phong Break wyszukuje i podświetla krawędzie, którym przypisany jest tryb łamania, oraz pozwala na wybór krawędzi z ich grona. Dodatkowa funkcja tego narzędzia związana jest z suwakiem Kąt Phong, który znajduje się w oknie atrybutów. Manipulując suwakiem, możemy określić, jakie wartości wygładzania Phong są optymalne, a jakich nie wolno przekraczać, by uniknąć zaokrąglania określonych krawędzi (rysunek 39.16). Konwertuj zestaw wyboru

Pozwala na konwersję wybranych elementów struktury na inne, na przykład na zmianę zaznaczenia punktów na krawędzie lub płaszczyzny. W lewej kolumnie określamy elementy struktury, które mają być zmienione, w prawej zaś te, na które mają one zostać przekonwertowane. Włączenie opcji Tolerancja powoduje,

Rozdział 39. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Wybór

343

Rysunek 39.16. Ustalanie optymalnej wartości wygładzania Phong: wyższa

wartość i tylko kilka złamanych linii (niebieskie linie na ilustracji z lewej strony), niższa wartość Phong oraz zbyt wiele złamanych linii, w tym także trapezowe łączenia przedniej płyciny (niebieskie linie na ilustracji z prawej strony)

że wybierane są także sąsiadujące elementy struktury. W przypadku konwersji krawędzi na wieloboki wybrane zostaną również te wieloboki, które stykają się z wybranymi krawędziami (rysunek 39.17). Rysunek 39.17.

Okno konwersji

Dużo prostszym sposobem konwersji jest jednak wskazanie ikony żądanego trybu z przytrzymanym klawiszem Ctrl albo Shift, jeśli w skład selekcji mają wejść także elementy struktury stykające się z zaznaczonymi (opcja Tolerancja). Wybierz wszystko Odznacz wszystko Odwróć

Działanie tych narzędzi bardzo dobrze określają ich nazwy. Polecenia te są na tyle często stosowane, że znajdują się w formie przycisków na pasku podręcznego menu narzędziowego układu ekranu Modeling. Naciśnięcie przycisku Wybierz wszystko w zależności od aktualnie wykorzystywanego trybu spowoduje

344

Cinema 4D Ukryj wybrane Ukryj niewybrane Pokaż wszystko Odwróć widoczność

wybór wszystkich punktów, krawędzi bądź wieloboków aktywnego obiektu. Przyciśnięcie przycisku Odwróć przy istniejącej selekcji spowoduje odwrócenie zaznaczenia i wybranie niewyselekcjonowanych dotąd elementów określonego typu. Jest możliwość ukrywania elementów struktury, na przykład po to, by uchronić je przed przypadkowymi zmianami albo by nie przeszkadzały w pracy nad detalami modelu. Ukrywać można aktualną selekcję (Ukryj wybrane) bądź, odwrotnie, elementy niewybrane (Ukryj niewybrane).

Wybierz połączone

To polecenie pozwala wybrać odrębne siatki składające się na jeden obiekt. W przypadku prymitywów, takich jak walec czy kapsuła, na obiekt składa się kilka powierzchni. Osobnymi siatkami są ich boczne powierzchnie oraz ich oba zakończenia, które dzięki temu poleceniu można szybko wyselekcjonować. W przypadku sześcianu bądź sfery wybierana jest cała bryła, gdyż są one zbudowane z pojedynczych siatek.

Powiększ wybór

Polecenia te pozwalają powiększyć lub pomniejszyć zestaw wyboru o sąsiadujące punkty, krawędzie lub ścianki (rysunek 39.18).

Zmniejsz wybór

Rysunek 39.18. Działanie polecenia powiększania wyboru pokazane na selekcji

wieloboków Ustal zestaw wyboru

Narzędzie to pozwala na zapisanie zestawów wyboru punktów, krawędzi bądź wieloboków. Pozwala to uniknąć konieczności powtórnego tworzenia skomplikowanych selekcji w późniejszym czasie. Często zdarza się, że program sam zapamiętuje zestawy selekcji, na przykład podczas przypisywania wybranym ściankom materiału innego niż reszcie obiektu albo w sytuacji gdy obiekt powstaje z połączenia osobnych siatek (rysunek 39.19). Rysunek 39.19.

Zapisane zestawy wyboru ścianek, krawędzi oraz punktów

Dwukrotne wskazanie ikony zakładki powoduje przywrócenie selekcji. To samo można zrobić, wskazując przycisk Przywróć

Rozdział 39. ‹ Zestawienie narzędzi z menu Wybór

345

zestaw wyboru w oknie atrybutów zakładki. Przycisk Wybierz i ukryj pozostałe wybiera zapisany zestaw selekcji z jednoczesnym ukryciem pozostałych elementów tego typu. Pozostałe przyciski pozwalają na przeprowadzenie różnych operacji na zestawach wyboru. Na przykładzie wieloboków są to: Zaznacz wieloboki — zaznacza zestaw selekcji, ale nie rezygnuje z aktualnego wyboru (jak to się dzieje w przypadku przywracania zestawu), lecz dodaje go do niego. Odznacz wieloboki — działa analogicznie, odznacza zapisane wieloboki z aktualnego wyboru (pozostałe ścianki są nadal aktywne). Ukryj wieloboki — ukrywa zapisane wieloboki. Pokaż wieloboki — pokazuje je. Chociaż program sam nazywa kolejne zestawy, dla lepszej kontroli nad nimi najlepiej robić to samodzielnie, wpisując charakterystyczne nazwy w pole Nazwa (rysunek 39.20). Rysunek 39.20.

Okno atrybutów zestawu wyboru na przykładzie zestawu wieloboków

Istnieje możliwość podmiany zawartości zapisanego zestawu. Należy wówczas wybrać ikonę zapisanego zestawu i wydać polecenie zapisania nowej selekcji. W celu uchronienia zestawów przed przypadkowym nadpisaniem za każdym razem podczas tworzenia nowej selekcji należy się upewnić, czy któraś z zakładek nie jest aktywna. Ustal ciężar wierzchołka …

Polecenie to jest związane z tworzeniem mapy wierzchołków. Do tego celu można wykorzystać opcję Malowanie wierzchołków z listy Tryb dostępnej na zakładce Opcje narzędzia Wybór dynamiczny albo wybrać określone wierzchołki lub ścianki między nimi i, wydając opisywane polecenie, ustalić ich ciężar. Tworzenie mapy wierzchołków potrzebne jest w realistycznym animowaniu postaci, na przykład do określania, które fragmenty siatki mają być bardziej, a które mniej poddawane działaniu obiektów typu Kość, i nie jest opisywane w niniejszej książce.

346

Cinema 4D

IV. ŚWIATŁA, MATERIAŁY I ANIMACJA

348

Cinema 4D

Rozdział 40. ‹ Zestawienie parametrów świateł

349

Rozdział 40. Zestawienie parametrów świateł Program Cinema 4D daje do dyspozycji kilka rodzajów świateł. Należą do nich: Światło typu omni (które świeci z jednego punktu w każdą stronę sceny), Światło powierzchniowe (którego źródłem jest świecąca powierzchnia), Światło punktowe (reflektor), Światło kierunkowe (taki sam reflektor, ale z dodanym obiektem celu), Światło równoległe (którego cienie nie rozchodzą się promieniście) oraz jego wariant — Światło słoneczne (dodatkowo kontrolowane przez zakładkę, na której ustala się szerokość i długość geograficzną oraz porę roku i dnia) (rysunek 40.1). Skrótowa charakterystyka tych świateł znajduje się w rozdziale 4., „Elementy sceny”, a informacje na temat trójpunktowego oświetlenia można znaleźć w podrozdziale 5.4. Rysunek 40.1.

Ikony świateł

Sposobem świecenia każdego z tych źródeł światła można manipulować za pomocą szeregu parametrów umieszczonych na dziesięciu zakładkach w oknie atrybutów. Na osobnych zakładkach definiowane są zasady dotyczące ustawień detali światła, światła widocznego, rzucania cienia, szumu itd. W niniejszym rozdziale znajduje się przegląd parametrów światła z zachowanym podziałem opcji na zakładki. W kolejnym znajduje się ćwiczenie, którego celem jest ustawienie świateł w taki sposób, by zbudowały klimat „Starego kina”. Podstawowe

Na zakładce ustawień Podstawowe zdecydować można o nazwie światła, o tym, czy ma być widoczne w edytorze i rendererze, oraz do jakiej warstwy ma należeć.

Współrzędne

Zakładka Współrzędne określa lokalizację obiektu w przestrzeni.

Ogólne

Główne ustawienia światła znajdują się na zakładce Ogólne. Tutaj ustala się Kolor światła oraz jego Intensywność. Nie daj się zwieść maksymalnej wartości 100% na suwaku Intensywność.

350

Cinema 4D

Parametr ten może przybierać dużo większe wartości, a także być wielkością ujemną, czego efektem będzie ściemnianie sceny. Stosowną wartość należy wpisać w pole Intensywność albo ustawić ją dynamicznie, przez ciągnięcie za ikony strzałek znajdujące się na suwaku. Typy światła Kolejny parametr dotyczy typu światła. Za pomocą rozwijalnego menu możemy zmienić rodzaj źródła światła na inny, na przykład.: Omni, Punktowe, Nieskończoność, Powierzchniowe, a także wybrać warianty świateł, na przykład: Punktowe kwadratowe, Równoległe, Równoległe punktowe i Równoległe punktowe kwadratowe. Różnice między tymi typami świateł najlepiej ilustrują schematy pokazujące zakres ich świecenia (rysunki 40.2. i 40.3).

Rysunek 40.2. Podstawowe typy świateł: 1. Omni, 2. Punktowe, 3. Nieskończoność i 4. Powierzchniowe

Schematy źródeł światła Nieskończoność i Równoległe są takie same. Podobna jest zasada ich świecenia, która wyklucza promieniste rozchodzenie się światła. Różnica polega na tym, że przy świetle nieskończonym nie ma znaczenia odległość źródła światła. Świeci ono zawsze z jednego kierunku i oświetla wszystkie płaszczyzny sceny ustawione w daną stronę, niezależnie, czy znajdują się przed, czy za obiektem źródła światła. Ten sposób świecenia jest przypisany światłu słonecznemu i ma wzgląd praktyczny — uniknięcie konieczności niepotrzebnego powiększania sceny przez umieszczanie Słońca w dużym oddaleniu od reszty obiektów.

Rozdział 40. ‹ Zestawienie parametrów świateł

351

Rysunek 40.3. Typy świateł: 1. Punktowe kwadratowe, 2. Równoległe, 3. Równoległe punktowe i 4. Równoległe punktowe kwadratowe

Rodzaje cieni Kolejne rozwijalne menu dotyczy cienia. Do wyboru są opcje: Brak, Mapy cieni (miękkie), Raytracing (twarde) i Powierzchniowe, które powinny być stosowane do świateł tego samego typu (rysunek 40.4).

Rysunek 40.4. Rodzaje cieni: Mapy cieni (miękkie), Raytracing (twarde) i Powierzchniowe

Podczas wybierania rodzaju cienia trzeba mieć na uwadze, że cienie miękkie renderują się najszybciej, cienie twarde trochę dłużej, zaś cienie powierzchniowe, które są kombinacją ich obu (ostre przy obiekcie i mięknące w miarę oddalania się od niego), obciążają procesor najbardziej, są czasochłonne i w związku z tym renderowane są najdłużej. Światło widoczne Ostatnie z rozwijalnych menu dotyczy światła widocznego, czyli sposobu wyświetlania snopu światła. Do wyboru są: Brak, Widoczne, Wolumetryczne i Odwrotnie wolumetryczne (rysunek 40.5).

352

Cinema 4D

Rysunek 40.5. Sposoby wyświetlania snopu światła: Widoczne, Wolumetryczne i Odwrotnie wolumetryczne

Obiekty znajdujące się w obrębie snopu światła typu Widoczne nie wpływają na jego wyświetlanie. W przypadku światła typu Wolumetryczne od miejsca pojawienia się przeszkody snop światła nie jest wyświetlany. Światło Odwrotnie wolumetryczne jest odwrotnością poprzedniego typu: także uwzględnia obiekt, ale zamienia miejscami położenie światła i cienia. Wykorzystywane jest w sytuacji, gdy chcemy zasymulować świecenie jakiegoś obiektu niebędącego światłem, na przykład przestrzennego znaku logo. Uwaga! Najlepszy sposób dobierania wartości wszystkich parametrów światła polega na obserwowaniu efektów zmian w ich ustawieniach w oknie renderingu. By uniknąć konieczności ciągłego wybierania polecenia, należy skorzystać z możliwości, jakie daje polecenie Region interaktywnego renderingu , które jest dostępne z menu Rendering . Wówczas zaznaczony fragment obrazu jest poglądowym renderingiem, który automatycznie odświeża się po każdej zmianie w ustawieniach sceny. Innym sposobem na szybkie renderowanie jest korzystanie z klawiszy funkcyjnych: Shift+R (powoduje rendering w zewnętrznym oknie renderingu), Ctrl+R (rendering gorszej jakości pojawia się w oknie widokowym), Alt+R (aktywuje polecenie Region interaktywnego renderingu). Uwaga! Ułatwieniem, wykorzystywanym przede wszystkim przy pozycjonowaniu źródeł światła, ale także przy ustalaniu niektórych ich wartości, jest możliwość spojrzenia na scenę „okiem” światła. W tym celu, mając wybrane punktowe źródło światła, z menu okna widokowego należy wybrać Widoki/Połącz aktywny obiekt. Widok w oknie zmieni się i pokaże, co dokładnie jest przez dane źródło światła oświetlane, oraz pozwoli na manipulowanie nim poprzez przesuwanie, obracanie i skalowanie za pomocą narzędzi okna widokowego.

Rozdział 40. ‹ Zestawienie parametrów świateł

353

Przełączniki określonych cech światła (rysunek 40.6) Rysunek 40.6.

Zestaw przełączników na zakładce Ogólne ustawień światła

Brak iluminacji — wyłącza iluminację, czyli zdolność oświetlania innych elementów sceny. Nie jest to równoznaczne z wyłączeniem działania całego światła, bo nadal wyświetlane mogą być jego światło widoczne oraz efekty soczewek. Opcja ta może się przydać na przykład w sytuacji, gdy chcemy pokazać punkty świetlne (np. halogenki wpuszczane w sufit), które nie stanowią realnego oświetlenia przestrzeni, ale mają być widoczne same w sobie, przez pokazanie naokoło nich mgiełki albo błysku, albo do symulacji gwiazd na niebie itp. Oświetlenie otaczające — włączenie tej opcji sprawia, że obiekty są oświetlane równomiernie i bez znaczenia jest kąt, pod jakim pada na nie światło. To inaczej niż w naturze, w której im światło pada bardziej prostopadle do płaszczyzny, tym jest ona bardziej oświetlona i w efekcie podkreślana jest wypukłość obiektu. Sceny oświetlone światłem z zaznaczoną opcją równomiernego oświetlenia będą więc sprawiały wrażenie płaskich (rysunek 40.7).

Rysunek 40.7. Kula oświetlona światłem z wyłączoną opcją oświetlenia

otaczającego (widać jej zaokrąglenie) i z włączoną, czego efektem jest jej „płaski” kształt

Funkcja ta, w połączeniu z wygasaniem światła, z powodzeniem służy do rozjaśniania ciemnych miejsc w scenie. Rozproszenie — wyłączenie tej opcji sprawia, że kolor obiektów nie jest brany pod uwagę (kolor w znaczeniu materiału i tekstury, a nie konkretnej barwy). W efekcie obiekt staje się czarną plamą, którą z mroku wydobyć mogą tylko Odbicia.

354

Cinema 4D

Opcja ta może się przydać do uzyskania wrażenia połyskliwych powierzchni, na przykład błyszczących liter ze złota (rysunek 40.8).

Rysunek 40.8. Rendering z włączoną opcją Rozproszenie i z wyłączoną,

w którym obiekt widziany jest tylko dzięki pojawiającym się na jego powierzchni odbiciom

Odbicia — opcja ta wyłącza renderowanie odbić na powierzchniach obiektów. Sytuacja odwrotna, czyli ustawienie kilku świateł, dla których aktywna jest tylko opcja Odbicia, pozwoli uwydatnić gładkość obiektu, na którym pojawi się dużo błysków. Globalna ilumin. — wyłącza działanie globalnej iluminacji dla danego źródła światła (opcja wykorzystywana przez moduł Advanced Render). Odrębne przejścia — dzięki zaznaczeniu tej opcji jest możliwość renderowania światła w formie oddzielnych kanałów, na przykład osobnego kanału światła rozproszonego, osobnego kanału oświetlenia otaczającego oraz cienia itd. Jest to związane z możliwościami wieloprzejściowego renderingu, który jest dostępny za pomocą okna Ustawienia renderingu. Sposoby wyświetlania zakresów światła w oknie edytora Kolejne opcje dotyczą wyświetlania parametrów światła w oknie edytora. Są one wyświetlone schematycznie, w formie szkieletowych stożków i sfer (rysunek 40.9). „Druciaki” są wyposażone w znaczniki (żółte kropki), po przeciągnięciu których można wpływać na podstawowe cechy światła. Precyzyjne zdefiniowanie tych wartości jest możliwe na kolejnych zakładkach. Pokaż iluminację — wyświetla szkielet kąta świecenia snopu światła (dla reflektora), kierunku świecenia (dla światła typu Światło Równoległe) i powierzchni świecenia (dla światła typu Światło Powierzchniowe).

Rozdział 40. ‹ Zestawienie parametrów świateł

355

Rysunek 40.9. Schematyczne pokazanie w oknie widokowym ustawień światła punktowego, wyświetlone zakresy: Daleko przytnij, Światło widoczne, Blisko przytnij oraz Iluminacja

Pokaż widoczne światła — wyświetla szkielet światła widocznego, który jest stożkiem (dla reflektora), kulą (dla światła typu Omni) itd. Pokaż przycinanie — schematycznie wyświetla pary wartości zakresu przycinania światła Blisko przytnij (Od, Do) i Daleko przytnij (Od, Do) (tylko w przypadku światła typu Omni i Punktowe). Detale

Na zakładce Detale ustawiane są precyzyjne cechy samego światła, takie jak jego wielkość i sposób zanikania. Parametry znajdujące się w tym miejscu różnią się w zależności od typu światła, który jest aktualnie wykorzystywany. W przypadku światła punktowego bardzo istotne jest ustawienie parametru Zewnętrzny kąt stożka świecenia. Załączenie opcji Użyj wewnętrznej umożliwia ustalenie również wartości parametru Wewnętrzny kąt, w którym moc świecenia reflektora będzie największa i będzie maleć aż do uzyskania wartości zewnętrznego kąta. Niezróżnicowanie tych dwóch kątów albo odhaczenie opcji użycia wewnętrznej spowoduje powstanie ostrej krawędzi snopu światła (rysunek 40.10). Parametr Współczynnik dotyczy proporcji snopu światła. Dzięki niemu można go „zgnieść” i z kwadratowego snopu światła uzyskać prostokątny. Parametr Kontrast steruje tym, jak ma wyglądać granica między oświetlonymi a zacienionymi partiami obiektu. Niskie wartości

356

Cinema 4D

Rysunek 40.10. Różne proporcje zewnętrznego i wewnętrznego kąta

stożka światła, ostra linia światła rysująca się przy zrównaniu wartości (ostatni przykład)

pozwalają na miękkie przejście, wysokie tworzą ostre krawędzie i przypominają sposób oświetlenia właściwy na przykład planetom (rysunek 40.11).

Rysunek 40.11. Kula oświetlona światłem z wartością Kontrast ustawioną

na 0 i na 150, w drugim przypadku ostra krawędź sprawia, że nieczytelny jest kształt kuli — jak przy oświetleniu planet

Włączenie opcji Rzucanie cienia całkowicie zmienia właściwości światła, które od tej chwili już nie świeci, a tylko rzuca cienie. Mimo iż jest to całkowicie sprzeczne z zasadami fizyki, może się przydać w dopracowaniu poziomu cieni w scenie — bez obaw przed jej prześwietleniem. (W scenie muszą być oczywiście inne źródła światła, które będą ją w tym momencie oświetlać; rysunek 40.12).

Rysunek 40.12. Ustawienie świateł: prześwietlona scena ze wszystkimi

światłami świecącymi oraz scena, w której jedno ze świateł wyłącznie rzuca cień (opcja Rzucanie cienia), uprzestrzenniając ją

Powierzchnia Kolejne parametry odnoszą się tylko do światła powierzchniowego. Dotyczą one między innymi kształtu

Rozdział 40. ‹ Zestawienie parametrów świateł

357

świecącej powierzchni (Powierzchnia) oraz jej wielkości (Wielkość X, Y, Z). Światło powierzchniowe, jak wskazuje jego nazwa, służy do symulacji świecącej powierzchni. Ta powierzchnia może przybierać różne kształty. Może to być Prostokąt albo Dysk świecącego okna, Półkula lub Kula klosza lampy itp. Do dyspozycji są też Sześcian, Walec i Linia (której długość określa się za pomocą parametru Zewnętrzny promień; można ją wyświetlić przez załączenie opcji Pokaż widoczne światła). Jako świecąca powierzchnia może służyć także dowolny kształt, który po zmianie w obiekt edytowalny i przeciągnięciu w pole Obiekt zmieni się w źródło światła. Na załączonych ilustracjach została w ten sposób stworzona żarówka w kształcie torusa (rysunek 40.13).

Rysunek 40.13. Różne powierzchnie światła, pokazane z załączoną opcją

wyświetlania źródła światła w renderingu oraz w odbiciach

Źródła światła mogą być wyświetlane w renderingu (Pokaż w renderingu) oraz w odbiciach (Pokaż w odbiciach). Do kontroli jasności źródła światła w renderingu służy parametr Mnożnik widoczności. Zmiana tego parametru nie wpływa na siłę świecenia, bo ta pozostaje taka sama, lecz tylko na jasność obiektu powierzchniowego światła. Tylko kierunek Z — opcja ta jest ważna w przypadku świateł powierzchniowych (prostokątnych lub dysków) i przydaje się, gdy chcemy wykluczyć możliwość świecenia przez te światła do tyłu. W przypadku świecących brył światło rozchodzi się od nich promieniście. W przypadku świecących powierzchni, takich jak prostokąt lub dysk, zmieniać można kąt rozchodzenia się

358

Cinema 4D

światła (Kąt zaniku). Światło może wówczas świecić bardziej do przodu (wartości do 180 stopni) albo na boki i oświetlać płaszczyzny znajdujące się niemal w równej linii ze świecącą powierzchnią (wartość bliska zeru) (rysunek 40.14). Rysunek 40.14.

Ustawienia parametru Kąt zaniku na 180 i 0 stopni

Zwiększenie precyzji obliczania światła jest możliwe za pomocą zwiększenia liczby w polu Próbki. Zdarza się, że na oświetlanych powierzchniach światło nie rozchodzi się płynnie, a jego moc zmienia się. Wynika to ze struktury światła powierzchniowego, które tak naprawdę jest zbudowane z wielu punktowych świateł typu Omni. Do usunięcia mogących pojawić się z tego powodu błędów wykorzystuje się zwiększenie liczby próbek (co wydłuża czas renderingu) albo dodanie ziarna (Dodaj ziarno (powoli)), którego wielkość jest uzależniona od liczby zastosowanych próbek (rysunek 40.15).

Rysunek 40.15. Dodanie ziarna, liczba próbek: 16 i 150

Światła powierzchniowe w połączeniu z cieniami tego samego typu (czyli powierzchniowymi, z którymi powinny być stosowane) pozwalają na uzyskanie realistycznych efektów. Decydując się na ich wykorzystanie, trzeba jednak mieć na uwadze, że obciążają one procesor i wydłużeniu ulegnie czas potrzebny na wyrenderowanie sceny z ich udziałem. Uwaga! Przy okazji poruszania tematu realistycznego oświetlenia i długiego czasu renderingu nie można nie wspomnieć, że jeszcze lepsze efekty (choć wymagające jeszcze dłuższego czasu potrzebnego na przeliczenie obrazu) uzyskuje się za pomocą globalnej iluminacji (Globalna ilumin.), której działanie opiera się na śledzeniu odbijanych promieni światła. Funkcja ta jest częścią modułu Cinemy Advanced Render, a dostęp do niej

Rozdział 40. ‹ Zestawienie parametrów świateł

359

jest możliwy z okna Ustawienia renderingu. W tworzeniu realistycznych efektów pomóc też może inna funkcja: Artykulacja oświetlenia (ang. Ambient Occlusion), która przyciemnia okolice stykających się obiektów i w ten sposób (stosunkowo szybko) dodaje scenie głębi. Zanikanie Kolejne opcje pozwalają na ustalenie sposobu zanikania światła w miarę oddalania się od jego źródła. Z rozwijanej listy Zanikanie wybrać można różne jego algorytmy: Liniowy, Krok, Odwrotny, Odwrotnie do kwadratu itd. Wartości zanikania sterowane są za pomocą parametrów Zewnętrzna odległość i Wewnętrzna odległość. Niektóre z typów zakładają, że od pewnego momentu zmiany w sile zanikania będą ulegać przyspieszeniu bądź spowolnieniu. Do sterowania tym służy wartość wewnętrznej odległości (rysunek 40.16).

Rysunek 40.16. Ta sama scena, oświetlona tym samym światłem, ale z różnymi ustawieniami zanikania (w pierwszym przykładzie widoczna jest tylko pierwsza bryła, w ostatnim — wszystkie)

Innym sposobem ograniczenia działania światła jest ustalenie wartości przycinania światła od strony jego źródła (Blisko przytnij (Od, Do)) oraz od strony końca snopu światła (Daleko przytnij (Od, Do)). Parametry te wymagają wpisania par wartości, między którymi światło łagodnie wygasa. Wartości przycinania światła można również ustalać za pomocą przeciągania znaczników w oknie edytora. W tym przypadku przycięcia dotyczą zarówno iluminacji, jak i światła widocznego (rysunek 40.17). Użyj gradientu — polecenie to pozwala na zdefiniowanie gradientu, który zostanie wyświetlony na powierzchniach, na które pada światło (rysunek 40.18). Zanik kolorowych krawędzi — opcja ta jest ważna w przypadku użycia świateł operujących snopem światła i sprawia, że gradient dopasowuje się do jego kształtu (rysunek 40.19).

360

Cinema 4D

Rysunek 40.17. Wyświetlanie obiektu światła w oknie widokowym,

pokazane pary zakresów przycinania ze znacznikami pozwalającymi na manipulowanie wartościami

Rysunek 40.18. Fragment zakładki Detale dotyczący ustawienia gradientu

w świetle

Rysunek 40.19. Efekt użycia kolorowych krawędzi dla światła typu Omni

i Punktowe, w którego przypadku załączono opcję Zanik kolorowych krawędzi Widoczność

Zakładka Widoczność dotyczy ustawień światła widocznego (czyli snopu światła w przypadku reflektorów i mgiełki naokoło świateł typu Omni). Określa takie elementy, jak sposób jego zanikania, moc i dokładność liczenia oraz możliwości wyświetlenia snopu światła w kolorach użytkownika. Aby światło widoczne było w ogóle wyświetlane, najpierw na zakładce Ogólne trzeba wybrać jego rodzaj (Widoczne, Wolumetryczne lub Odwrotnie wolumetryczne) i w ten sposób włączyć jego działanie.

Rozdział 40. ‹ Zestawienie parametrów świateł

361

Włączenie opcji Użyj zaniku decyduje o wygaszaniu światła wzdłuż promienia świecenia, zaś opcja znajdująca się poniżej (Użyj zaniku krawędzi) dotyczy zaniku światła po obwodzie snopu. Jednym i drugim rodzajem zaników można sterować za pomocą wartości wpisanych w odpowiednie pola (rysunek 40.20).

Rysunek 40.20. Rodzaje zaników pokazane na podstawie światła

punktowego: standardowe ustawienia zaniku wzdłuż promienia (100%) i zaniku krawędzi (50%) oraz wyłączone oba rodzaje zaników (drugi rendering)

Wartość Zewnętrzna odległość steruje odległością wyświetlania światła widocznego. Załączenie opcji Użyj zaniku aktywuje parametr Wewnętrzna odległość, za którego pomocą wpływać można na moment rozpoczęcia zanikania. Parametr wewnętrznej odległości ma też znaczenie w momencie pozycjonowania gradientu koloru użytkownika, który został opisany dalej. Parametr Względna skala przydaje się w przypadku światła typu Omni i pozwala na przeskalowanie rozmiaru mgiełki jego światła widocznego. Bardzo ważnym parametrem jest Jasność. Steruje on jasnością wyświetlanego światła (snopu albo mgiełki). Parametr Odległość próbki decyduje o precyzji przeliczania światła widocznego. Im mniejsza jest jego wartość, tym jakość widocznego światła jest lepsza. Niestety, zmniejszenie odległości próbki znacznie wydłuża czas potrzebny do wyrenderowania obrazu. Światło wolumetryczne to światło objętościowe. W celu uzyskania dobrego efektu wszystkie jego obliczenia muszą zostać przeprowadzone dla siatki punktów rozmieszczonych w trzech wymiarach, co skutkuje większym zapotrzebowaniem na moc obliczeniową i jest obciążające dla procesora. Konieczność dokładniejszego przeliczenia światła widocznego pojawia się w przypadku światła typu Wolumetryczne, które na swej drodze napotyka jakieś przeszkody, na przykład

362

Cinema 4D

przechodzi przez szpary. Zbyt duża wartość parametru Odległość próbki może nie wystarczyć na szczegółowe obliczenie cieni rzucanych przez te obiekty i w efekcie spowodować powstanie błędów (tzw. artefaktów). Istotny aspekt parametru Odległość próbki jest związany z jednostkami, w których jest ona podawana. Nie są to wartości procentowe ani ilościowe, ale bazują na realnych jednostkach — centymetrach. Ma to na celu zachowanie precyzji w kalkulacji światła widocznego (niezależnie od odległości od źródła światła), ale z drugiej strony rodzi zagrożenie wynikające z rozmiarów sceny. Zupełnie inna jest bowiem ilość obliczeń dla odległości próbki równej 25 cm w przypadku, gdy snop światła ma długość dwóch metrów, a zupełnie inna, gdy ma długość kilku kilometrów. Przy dużych scenach wartości odległości próbki muszą być zdecydowanie większe. Pył — opcja ta przyda się przy tworzeniu realistycznego efektu ognia bądź dymu (zwłaszcza w połączeniu z systemami cząstek). Wyższe wartości tego parametru ściemniają widoczne światło, które, jeśli zmniejszy się jego Intensywność (na zakładce Ogólne), może stać się ciemną, przestrzenną plamą (rysunek 40.21).

Rysunek 40.21. Dodanie pyłu oraz nieregularności (opcja Dithering) do światła o zmniejszonej intensywności

Dithering — jego zastosowanie prowadzi do powstania drobnych nieregularności w widzialnym świetle. Może to podkreślić realizm sceny przez pozbycie się idealnie gładkich przestrzeni, ale też pozwala na maskowanie ewentualnych błędów wyświetlania, pojawiających się na przykład przez nałożenie na siebie kilku widzialnych świateł. Kolejna kwestia dotyczy wykorzystania opcji Kolory użytkownika do zmiany barwy snopu światła widocznego. Kolory określa się na zasadzie gradientu (Kolor VL — Visible Light). By gradient

Rozdział 40. ‹ Zestawienie parametrów świateł

363

był widoczny, musi być załączona opcja Użyj zaniku. Pozycją gradientu sterować można także za pomocą parametru Wewnętrzna odległość. Podobnie jak w przypadku wyświetlania gradientu w iluminacji (zakładka Detale), tak i w świetle widocznym jest możliwość zastosowania opcji Zanik kolorowych krawędzi. Opcja ta sprawia, że gradient dopasowuje się do kształtu snopu światła (rysunki 40.22 – 40.24).

Rysunek 40.22. Kolory widocznego światła (Kolor VL) zdefiniowane

za pomocą gradientu

Rysunek 40.23. Kolory widocznego światła pokazane na podstawie światła

punktowego z wyłączoną i włączoną opcją Zanik kolorowych krawędzi Rysunek 40.24.

Kolory widocznego światła pokazane na podstawie światła typu Omni

Addytywny — włączenie tej opcji sprawia, że nakładające się na siebie snopy świateł łączą się ze sobą na zasadzie dodawania jasności. W efekcie stają się jeszcze jaśniejsze (rysunek 40.25). Rysunek 40.25.

Widoczne światło, rendering z wyłączoną i włączoną opcją Addytywny, na którym snopy światła zlewają się ze sobą

364

Cinema 4D

Dostosuj jasność — zaznaczenie tej opcji sprawia, że w przypadku pojawienia się prześwietlenia jasność snopu światła będzie zmniejszana. Cień

Na zakładce Cień mieszczą się wszystkie parametry dotyczące cienia. Jeśli jego rodzaj nie został wybrany na zakładce Ogólne, można wybrać go tutaj. Do wyboru są: Mapy cieni (miękkie), Raytracing (twarde) i Powierzchniowe, który łączy w sobie sposób działania obu wcześniejszych rodzajów. Głównymi parametrami na tej zakładce są Intensywność cienia oraz jego Kolor. Załączenie opcji Przezroczystość powoduje uwzględnianie przezroczystości obiektów w trakcie przeliczania cieni. Cienie rzucane przez obiekt są wówczas jaśniejsze i pod wpływem jego koloru zmieniają barwę. Korzystanie z tej opcji wydłuża czas renderingu. Wpływ przycinania cienia — załączenie tej opcji przycina cienie zgodnie z wartościami ustawionymi na zakładce Detale. Funkcja ta jest dostępna dla świateł punktowych. Poniżej opisane zostały zagadnienia związane ze sposobem i dokładnością przeliczania cieni powierzchniowych oraz mapy cieni. Twarde cienie typu Raytracing (twarde) (rysunek 40.26) nie posiadają więcej opcji ponad te, które opisano powyżej, i dlatego nie zostały tu uwzględnione. Rysunek 40.26.

Cień typu Raytracing (twarde)

Cienie miękkie — Mapy cieni W momencie przypisania światłu miękkich cieni tworzona jest, występująca w ich nazwie, Mapa cienia. Obrazowo można to opisać jako sytuację, gdy program patrzy „okiem” światła, fotografuje wszystko, co znajduje się w zasięgu jego „wzroku”,

Rozdział 40. ‹ Zestawienie parametrów świateł

365

a następnie wszystkie obiekty na zdjęciu zmienia w ciemne plamy. Później tak przygotowany obraz (mapę cieni) nakłada na elementy sceny. W przypadku świateł typu Omni, które świecą naokoło, tych map musi być aż 6. Korzystanie z map cieni jest dość szybkim sposobem tworzenia miękkich cieni, ale niezbędne jest zdawanie sobie sprawy z ich wymogów oraz niedoskonałości. Po pierwsze, mapa cienia musi mieć odpowiednią rozdzielczość (Rozdzielczość X i Rozdzielczość Y). Im jest ona wyższa, tym dokładniejsze będą cienie, ale też większa będzie wartość Użycie pamięci, o której program skrupulatnie informuje w kolejnej linii. Następnym ważnym parametrem jest promień zmiękczania cienia (Promień próbki). Dostępne wartości to 1 – 20 (rysunki 40.27. i 40.28). Rysunek 40.27.

Miękki cień w oparciu o mapę cieni o wielkości 250×250, Promień próbki: 10

Rysunek 40.28. Cienie miękkie stworzone z wykorzystaniem mapy cieni

o wielkości 1000×1000, z wartością Promień próbki ustaloną na 1 (ostry cień z poszarpanymi krawędziami) i 20 (miękko rozmyty cień)

Przy niewielkich obiektach, które są umieszczone w dużej odległości od źródła światła, oraz przy użyciu mniejszych rozdzielczości map może się okazać, że cień rozejdzie się z obiektem, który go rzuca. Mimo iż rzucanie miękkich cieni zawsze zaczyna się w pewnym oddaleniu od obiektu, wyjątkowo może się zdarzyć sytuacja, że obiekt zacznie rzucać cień sam na siebie. Do rozwiązania tego problemu — i odsunięcia

366

Cinema 4D

cienia — służą parametry Inklinacja (bezwzględna) i Inklinacja (względna) (pozostałość po wcześniejszych wersjach programu), do których dostęp regulowany jest za pomocą przełączania opcji Inklinacja bezwzględna. Pozostałe parametry zakładki pozwalają na przykład na stworzenie konturu obrysu cienia (Obrys cienia) (rysunek 40.29). Rysunek 40.29.

Efekt zastosowania opcji Obrys cienia

Opcja Równolegle do załącza się wyłącznie przy światłach typu Równoległe i Nieskończone i umożliwia ograniczenie rzucania cieni przez wpisaną wartość. Funkcja Stożek cienia, wartość Kąt i Miękki stożek zmieniają sposób rzucania cienia na stożkowy. W przypadku światła typu Nieskończone możliwe jest załączenie promieniście rozchodzących się cieni, a w przypadku lamp typu Omni nie jest potrzebne tworzenie kilku map cieni i znika problem ich łączenia na krawędziach (rysunek 40.30).

Rysunek 40.30. Cienie światła nieskończonego: duża wartość parametru

Równolegle do i mała wartość tego parametru, zmiana sposobu rzucania cienia na Stożek cienia

Cienie Powierzchniowe Użycie cieni typu Powierzchniowe daje ostre cienie blisko obiektów, które miękną w miarę oddalania się od nich. Za ich pomocą można uzyskać realistyczne efekty, jednak ze względu na długi czas potrzebny do ich przeliczenia trzeba stosować je rozważnie.

Rozdział 40. ‹ Zestawienie parametrów świateł

367

Cienie Powierzchniowe zostały wprowadzone z myślą o użytkowaniu ich razem ze światłami tego samego typu. W przypadku zastosowania ich do innych źródeł światła trzeba pamiętać, że do ustalania ich parametrów służy także zakładka Detale, na której decyduje się o wielkości rzucającej cienie powierzchni (Powierzchnia). Do kontrolowania jakości cieni powierzchniowych na zakładce Cień służą trzy parametry: minimalna liczba próbek (Min. próbki), maksymalna liczba próbek (Max. próbki) oraz procent dokładności (Dokładność). Wartości maksymalne oznaczają liczbę próbek, które program musi przeliczyć w miejscach, gdzie poprawne nałożenie cienia jest najtrudniejsze, a minimalne stosowane są w miejscach, w których nie jest wymagana aż tak duża precyzja. Parametr Dokładność ocenia skomplikowanie cieni i decyduje o liczbie próbek koniecznych do zastosowania w każdym z miejsc sceny. Przy ustalonych równych wartościach minimalnej i maksymalnej liczby próbek wartość dokładności nie ma znaczenia. Dla uzyskania realistycznego efektu i wykluczenia ziarnistości obrazu kluczowa jest wartość maksymalnej liczby próbek (Max. próbki). Osiągać ona może duże wartości (do 10 000). Niestety, zwiększenie liczby próbek znacznie wydłuża czas renderingu. Do ustalenia optymalnych wartości najlepiej wykorzystać kilka testowych renderingów wybranych fragmentów sceny (rysunek 40.31).

Rysunek 40.31. Ustawienia cieni powierzchniowych: Min. próbki = 4,

Max. próbki = 4 (pierwszy obraz); Min. próbki = 4, Max. próbki = 130 (drugi obraz) Kaustyka

Kaustyka to efekt tworzony przez ogniskowanie się światła, które jest odbijane od połyskliwej powierzchni bądź przechodzi przez przezroczyste obiekty. Efekt kaustyki jest widoczny na przykład na dnie basenu (w słoneczny dzień) albo jako odbicia światła lusterka na ścianach, tzw. zajączki.

368

Cinema 4D

Są dwa rodzaje kaustyki: Kaustyka powierzchni (rysunek 40.32) i Kaustyka objętości. Do tworzenia kaustyki objętości światło musi mieć na zakładce Ogólne wybraną z listy Światło widoczne opcję Wolumetryczne bądź Odwrotnie wolumetryczne. Dla obu z nich ustawić można wartość Energia i liczbę przeliczanych fotonów (Fotony). By ograniczyć działanie kaustyki w miarę oddalania się od obiektu, można wykorzystać różne rodzaje zaniku (Zanik).

Rysunek 40.32. Efekt zastosowania kaustyki powierzchni z 60 000 fotonów,

dla światła przechodzącego przez szklany obiekt

Efekt Kaustyka należy do modułu Advanced Render i wymaga załączenia odpowiednich opcji w oknie Ustawienia renderingu. Jest to proces czasochłonny i wymagający dla procesora. Szum

Zakładka Szum pozwala na dodanie światłu efektu nieregularności, by jego wygląd był bardziej realistyczny. Szum może być przypisany osobno do światła widocznego (Widoczność — rysunek 40.34) albo do iluminacji, czyli do jego możliwości oświetlania powierzchni (Oświetlenie — rysunek 40.33). Można też przypisać go do obu elementów naraz (Obie). Szum przypisany do oświetlenia (Oświetlenie) będzie sprawiał wrażenie, jakby światło przechodziło przez brudną szybę albo jakby scena została oświetlona brudną żarówką. Szum dodany dodatkowo do widoczności (Widoczność) wykorzystany może być do symulacji kurzu w powietrzu, mgły, chmur itp.

Rozdział 40. ‹ Zestawienie parametrów świateł

369

Rysunek 40.33. Efekty zastosowania szumu w oświetleniu

Rysunek 40.34. Efekty zastosowania szumu w widoczności

Po podjęciu decyzji o tym, których elementów ma dotyczyć Szum, należy wybrać jego typ. Do dyspozycji jest zwykły Szum oraz Twarde turbulencje, Miękkie turbulencje i Faliste turbulencje (rysunek 40.35).

Rysunek 40.35. Różne ustawienia szumu i trzech rodzajów turbulencji

Wzory mogą być modyfikowane za pomocą różnych parametrów. Wartość Oktawy dotyczy tylko turbulencji i steruje ziarnistością obrazu. Wyglądem wzorów można manipulować, wpływając na ogólną jasność obrazu

370

Cinema 4D

(Intensywność) oraz za pomocą zmiany ich kontrastu (Kontrast). W obu parametrach dopuszczalne jest użycie wartości ujemnych, które wpływają na wygląd próbki, na przykład odwracając w niej kolory. Lokalny — załączenie tej opcji pozwala związać Szum ze źródłem światła. W efekcie przesunięcie źródła światła skutkuje równoczesną zmianą pozycji wzoru przez nie wyświetlanego, tak jak w naturze przestawianie lampionu z zabrudzonymi szybkami spowoduje przesunięcie cieni na ścianach. Wielkością wzoru manipuluje się osobno dla światła widocznego (Skala widoczności) i osobno dla oświetlenia (Skala oświetlenia). Cenną cechą nieregularności dodanej za pomocą opcji Szum jest to, że może on drgać albo przemieszczać się, jakby pod wpływem wiatru. Dzięki temu na powierzchni oświetlonej światłem z dodanym szumem mogą pojawiać się cienie przesuwających się chmur albo można oświetlać lustro wody, które drga lub się kołysze. Można też symulować rozwiewanie przez wiatr mgły widocznej w świetle reflektora samochodu. Parametr Szybkość, znajdujący się bezpośrednio pod oknem podglądu, steruje szybkością zmian we wzorze podczas animacji. Zmiany te można określić mianem drgania lub migotania (tak jak migocze powierzchnia lustra wody). Parametry znajdujące się na dole okna dotyczą zaś zmian wynikających z sił natury, czyli kierunku i siły „wiania wiatru”. Kierunek wiatru (Szum, a w angielskojęzycznej wersji programu: wiatr) jest określany wartościami przesunięcia względem trzech osi układu współrzędnych. Siłę wiania wiatru dopasować można za pomocą parametru Szybkość szumu. Efekt działania szumu w animacji jest wart sprawdzenia. W tym celu po stworzeniu sceny składającej się ze światła z szumem i dodatkowych elementów, które mogłyby być przez to światło oświetlone, wybierz z menu Rendering narzędzie Podgląd . W oknie, które się pojawi, zaakceptuj rendering wszystkich klatek i niewielki rozmiar obrazu. Obliczanie podglądu animacji zabiera trochę czasu (postęp w jego tworzeniu możesz śledzić w lewym dolnym narożniku okna Cinemy). Po jego upłynięciu pokazuje się okno, w którym można przyjrzeć się zmianom w wyglądzie animowanego szumu.

Rozdział 40. ‹ Zestawienie parametrów świateł

371

W tym momencie warto wspomnieć, że przypisywanie światłu szumu nie jest jedynym sposobem na to, by wyświetlało ono obraz na powierzchniach, na które pada. Innym sposobem jest przypisanie mu przezroczystego materiału (który także może być animowany). Zagadnienie przypisywania materiału do światła pojawi się przy okazji tworzenia światła rzutnika w rozdziale 41., „W starym kinie — tworzenie klimatu za pomocą światła”. Soczewki

Zakładka Soczewki pozwala dodać do źródła światła efekt soczewki, czyli poświatę i błysk. Efekty te także urealniają światło i oświetloną nim scenę. Trzeba jednak mieć na uwadze fakt, że w rzeczywistości widoczne w kadrach błyski są raczej drażniącym i niechcianym efektem, dlatego lepiej ich nie nadużywać. Z rozwijalnych menu predefiniowanych wzorów wybiera się wzór poświaty (Poświata) oraz wzór odbicia (Odbicie). Każdy z nich może mieć oddzielnie dopasowaną Jasność oraz inny Współczynnik skali. Po dopasowaniu tych wartości oba elementy soczewki można razem przeskalowywać (Skala) i obracać (Obrót). Gotowe wzory mogą się szybko opatrzyć, zwłaszcza że bardzo przyciągają uwagę. Dlatego bardzo cenna jest możliwość samodzielnego tworzenia poświat i odbić. Do tego celu służą moduły dostępne pod przyciskami Edycja (rysunek 40.36).

Rysunek 40.36. Różne kształty soczewek stworzone na podstawie

predefiniowanych wzorów

Kolejne parametry pozwalają zdecydować, jak ma wyglądać soczewka w określonych sytuacjach: czy na jej wygląd mają

372

Cinema 4D

wpływać ustawienia światła, na przykład jego koloru (Użyj parametrów światła); czy efekt soczewki ma być widoczny w momencie przesłonięcia go przez inny obiekt (Zgaś, jeśli jest poza obiektem); czy ma gasnąć już wtedy, gdy zbliża się do innego obiektu, jak dzieje się to na przykład ze słońcem chowającym się za horyzont (Zgaś, jeśli zbliża się do obiektu); czy zbliżając się do krawędzi ekranu, ma zmniejszać swoją moc, skoro w realnym świecie poświata najmocniej widoczna jest, gdy znajduje się w centralnym miejscu pola widzenia, a nie z boku (Zgaś, jeśli blisko granicy). Parametry o nazwach Poświata skali odległości i Odbicie skali odległości uzależniają wielkość soczewki od odległości źródła światła od kamery. Zostały stworzone po to, by soczewki z odległych źródeł były mniejsze niż te znajdujące się bliżej. Wraz z załączeniem którejś z tych opcji uaktualnia się parametr Wielkość odniesienia. Umożliwia on wygodne sterowanie zmniejszaniem bądź powiększaniem efektu soczewek za pomocą wpisanej wartości. Im niższa jest ta wartość, tym mniejszy efekt soczewki (rysunek 40.37). Rysunek 40.37.

Opcje soczewki

W sytuacji gdy w scenie ma się pojawić efekt soczewki, ale z wyłączeniem świecenia światła, jest to możliwe pod warunkiem zaznaczenia opcji Brak iluminacji, która znajduje się na zakładce Ogólne ustawień światła. Scena

Zakładka Scena pozwala określić, które obiekty w scenie mają być objęte działaniem światła. Działa ona w dwóch trybach (Tryb). W zależności od tego, co będzie dla użytkownika prostsze, pozwala na wybranie obiektów, które mają być objęte działaniem światła (Uwzględnione — rysunek 40.38), albo tych, które mają być przez nie pominięte (Nie uwzględnione). Wybór elementów polega na przeciągnięciu ich nazw w mieszczące się na zakładce pole Obiekty. Elementy podczepione, czyli dzieci, nie wymagają osobnego przeciągnięcia. Przy każdym z obiektów znajduje się szereg ikonek, z których pierwsza pokazuje typ obiektu. Kolejne są przełącznikami dodatkowych funkcji zakładki. Przy aktywnym trybie Uwzględnione są to: wyłączenie oświetlenia obiektu, wyłączenie

Rozdział 40. ‹ Zestawienie parametrów świateł

373

Rysunek 40.38. Roleta obiektów uwzględnianych przez światło

tworzenia plamki połysku na jego powierzchni, wyłączenie rzucania przez niego cienia i wyłączenie wpływania na dzieci, które są pod niego podczepione. Jeśli aktualnie wybranym trybem jest Nie uwzględnione, to analogicznie ikony te oznaczają: włączenie oświetlenia, włączenie tworzenia odbić itd.

374

Cinema 4D

Rozdział 41. W starym kinie — tworzenie klimatu za pomocą światła Celem ćwiczenia jest nadanie klimatu przestrzeni opuszczonego, starego kina poprzez umiejętne dopasowanie jego oświetlenia. Zadanie polegać będzie na wydobyciu z mroku kolejnych jego miejsc z zachowaniem klimatu tajemniczości… Do wykonania tego ćwiczenia potrzebny jest plik Cinemy zawierający przygotowaną scenę, który znajduje się na dołączonej do książki płycie CD. Otwórz plik o nazwie W STARYM KINIE.c4d. Scena pokazuje pogrążone w mroku, szare i czarne elementy wnętrza. Z myślą o ułatwieniu pracy — by można było skupić się na dopracowywaniu ustawień światła — wyeliminowane zostały wszystkie zbędne elementy wnętrza. Scena zawiera niewiele więcej poza ekranem, starą szafą, wieszakiem, schodami i ścianką, na której wiszą zdjęcia (rysunek 41.1). Rysunek 41.1.

Scena widoczna w trybie Linie (menu okna widokowego: Grafika/Linie)

By jeszcze bardziej usprawnić pracę, na liście menadżera obiektów nie są wyświetlane elementy, które nie będą wykorzystywane podczas wykonywania ćwiczenia. Lista zawiera kamery (między widokami których trzeba będzie się przełączać), obiekt światła rzutnika (który wymaga ustawienia) itp. Pozostałe elementy zostały umieszczone na warstwie, której zawartość jest dla menadżera obiektów ukryta. By je włączyć, musiałbyś przejść do okna Przeglądarka warstw (Shift+F4) i aktywować odpowiednią ikonę. Jeśli będzie to potrzebne, po szczegółowe informacje na temat warstw zajrzyj do podrozdziału 15.2.

376

Cinema 4D

Po otwarciu pliku w oknie perspektywy widoczny jest słup ogłoszeniowy i ekran. Po drugiej stronie znajduje się ściana z rzutnikiem. Na liście obiektów odszukaj światło kierunkowe o nazwie Światło rzutnik. Postępując zgodnie z poniższym opisem, ustal wartości tego światła (rysunek 41.2).

Rysunek 41.2. Rendering sceny ze światłem ustawionym jako rzutnik

41.1. Światło rzutnika Efekt ustawień światła sprawdzić można tylko w renderingu. Jeśli nie chcesz go wywoływać za każdym razem od nowa, włącz podopcję renderingu Region interak(Alt+R) i efekt wprowadzanych zmian obserwuj w wybratywnego renderingu nym fragmencie okna widokowego. Na zakładce Ogólne ustaw cieplejszą barwę i większą Intensywność światła. Zwiększając ją, pamiętaj, że wartości mogą znacznie przekraczać widoczne na suwaku 100%. Pociągnij w górę za strzałki, które znajdują się w polu Intensywność, lub wpisz żądaną wartość z klawiatury. Wybierz Typ światła Punktowe kwadratowe (wyświetlany obraz zmieni się na kwadratowy), Cień — Mapy cieni (miękkie) oraz Światło widoczne — Wolumetryczne, by widoczne były promienie światła rzutnika (rysunek 41.3).

Rozdział 41. ‹ W starym kinie — tworzenie klimatu za pomocą światła

377

Rysunek 41.3.

Ustawienia na zakładce Ogólne

Na zakładce Detale ustal większy Wewnętrzny kąt, w którym moc światła będzie największa; będzie ona słabnąć aż do osiągnięcia wartości w polu Zewnętrzny kąt. Za pomocą parametru Współczynnik zmień proporcję wysokości do szerokości ekranu (np. na 0.7), by wyświetlany obraz zmienił się w prostokątny (rysunek 41.4). Rysunek 41.4.

Ustawienia na zakładce Detale

Na zakładce Widoczność zrezygnuj z opcji Użyj zaniku widoczności światła w kierunku jego świecenia, by snop światła był tak samo widoczny na całej długości. Zrezygnuj z zaniku krawędzi lub ustal dużo niższe wartości w polu Zanik krawędzi, by snop widocznego światła ostro dzielił przestrzeń. Przede wszystkim jednak zwiększ parametr Zewnętrzna odległość zasięgu widzialnego światła, tak by zakres snopu światła sięgał ekranu. Parametry Jasność widzialnego światła oraz Odległość próbki także wymagają dopasowania. Na tym etapie jednak prześwietliłoby to scenę oraz bardzo spowolniło testowe renderingi. Pamiętaj, by po wyświetleniu obrazu z rzutnika powrócić do tych ustawień i zwiększyć Jasność oraz zmniejszyć wartość Odległość próbki (do np. 5 cm), by światło widoczne było renderowane dokładniej, bez obawy o powstanie artefaktów (rysunek 41.5). Na zakładce Cień powinny być już wybrane Mapy cieni (miękkie). Pozostaw parametr Mapa cienia o wielkości 250×250, bo zależy nam, aby cienie w scenie były bardziej ulotne i mniej dokładnie opisywały obiekty, które je rzucają. Dodatkowo w celu ich rozmycia zwiększ Promień próbki do maksymalnej wartości (20). W wyniku takich ustawień cień rzucany przez słup ogłoszeniowy będzie łagodny i wyświetlany na ekranie obraz uniknie ostrego przycięcia (rysunek 41.6).

378

Cinema 4D

Rysunek 41.5.

Ustawienia na zakładce Widoczność

Rysunek 41.6.

Ustawienia na zakładce Cień

Na zakładce Szum wybierz z listy Szum opcję Widoczność. Wprowadzi to efekt nieregularności w widocznym świetle, czyniąc je bardziej naturalnym. Z listy Typ wybierz dowolny typ szumu i w dowolny sposób dopasuj jego wartości (rysunek 41.7). Sprawdź efekt w renderingu w oknie widokowym (Ctrl+R) lub w oknie renderingu (Shift+R). Rysunek 41.7.

Ustawienia na zakładce Szum

Załączone renderingi pokazują kolejność zmian wprowadzanych w ustawieniach światła rzutnika (rysunek 41.8).

Rozdział 41. ‹ W starym kinie — tworzenie klimatu za pomocą światła

379

Rysunek 41.8.

Zmiany w wyglądzie światła: Światło punktowe, Światło punktowe kwadratowe ze współczynnikiem proporcji 0,7, światło widoczne Wolumetryczne z wyłączonym zanikiem oraz szum dodany do widoczności światła

Materiał rzutnika Czas, by światło rzeczywiście stało się rzutnikiem i zaczęło wyświetlać fotografię. W tym celu najpierw trzeba stworzyć materiał, który zostanie mu przypisany. Stwórz nowy materiał. Na zakładce Podstawowe wyłącz wyświetlanie kanału Kolor, a włącz kanał Przezroczystość. W kanale Przezroczystość w polu Tekstura wczytaj jedno ze zdjęć (rysunki 41.9. i 41.10). (Teksturą może być także film, jednak w aktualnym ćwiczeniu pozostaniemy przy statycznym ujęciu). Stworzony materiał przypisz światłu. Jednym kliknięciem na próbce materiału przypisanego do światła wyświetl opcje nakładania na nie materiału. Na panelu Tekstura, który wyświetli się oknie atrybutów, wybierz z listy rozwijanej Projekcja opcję Płaska. i w widoku z przodu (F4) za pomocą narzędzi do Wybierz narzędzie Tekstura skalowania i przesuwania dopasuj wyświetlanie obrazu, tak by jego zasięg wykraczał poza prostokąt światła (rysunek 41.11). W ustawieniach światła na zakładce Detale dopasuj wartości w polach Wewnętrzny kąt i Zewnętrzny kąt, a na zakładce Widoczność dopasuj Jasność i Odległość próbki. Sprawdź efekt w oknie Region interaktywnego renderingu i zapisz najbardziej atrakcyjny obraz.

(Alt+R). Wyrenderuj

380

Cinema 4D

Rysunek 41.9.

Okno materiału rzutnika, włączony kanał Przezroczystość, w którym wczytane jest zdjęcie

Rysunek 41.10.

Częściowo przezroczysty materiał rzutnika

Rysunek 41.11.

Sposób dynamicznego ustawiania tekstury

Rozdział 41. ‹ W starym kinie — tworzenie klimatu za pomocą światła

381

41.2. Materiał imitujący światło i Soczewki Zagadnienia poruszane w tej części ćwiczenia dotyczą tworzenia materiału, który będzie imitował światło, oraz efektu Soczewki, czyli błysku i odbić, jakie mogą się pojawić, gdy źródło światła jest skierowane w stronę widza (rysunek 41.12). Do ustawienia tych parametrów potrzebny będzie widok z kamery skierowanej na źródło światła, o nazwie Kamera schody. W tym celu odszukaj kamerę na liście obiektów i wskaż znaczek odpowiedzialny za wyświetlenie jej widoku w oknie perspektywy (rysunek 41.13).

Rysunek 41.12. Rendering sceny z podświetlonymi (za pomocą materiału imitującego światło) schodami

oraz z efektem soczewki przypisanym do źródła światła Rysunek 41.13.

Ikona przełączająca widok w oknie perspektywy na widok z kamery

Pod stopniami schodów znajdują się oprawki lamp, które mają je podświetlać. Przy użyciu materiału z załączonym kanałem Luminescencja, odpowiedzialnym za rozjaśnianie obiektu, oraz kanałem Poświata, który naokoło niego stworzy mgiełkę światła widocznego, zmienią się one w szereg podłużnych lampek. Wykorzystanie

382

Cinema 4D

materiału do symulacji światła nie stworzy bardzo realistycznych efektów, bo nie jest to prawdziwe, świecące światło, ale na pewno znacznie przyspieszy i ułatwi pracę nad elementami niemającymi kluczowego znaczenia dla sceny. Podczas testów, by nie wydłużać czasu renderingu, tymczasowo wyłącz wyświetlanie światła widocznego rzutnika (zakładka Ogólne/Światło widoczne/Brak). Stwórz nowy materiał i załącz w nim kanał Luminescencja oraz kanał Poświata. Materiał przypisz rurkom światła pod schodami i sprawdź efekt w renderingu. Poświata jest efektem postprocesingu, co oznacza, że będzie renderowana na końcu, po wstępnym wyrenderowaniu całego obrazu. Inaczej niż omówiona wcześniej Głębia ostrości, efekt ten jest domyślnie włączony i nie wymaga aktywacji w oknie Ustawienia renderingu. Obie cechy materiału są już widoczne w renderingu, ale wymagają doprecyzowania wartości. W tym celu w kanale Luminescencja zmniejsz parametr Intensywność rozjaśniania obiektu, a w kanale Poświata dopasuj wartości Zewnętrzna siła oraz Promień (rysunki 41.14. i 41.15). Rysunek 41.14.

Przykładowe ustawienia poświaty

Rysunek 41.15.

Efekt zastosowania materiału imitującego świecenie

Rozdział 41. ‹ W starym kinie — tworzenie klimatu za pomocą światła

383

Jeśli lampki pod schodami stanowią kluczowy element obrazu i zamiast tylko symulować światło, mają rzeczywiście oświetlać sąsiadujące elementy sceny, to należy skorzystać z globalnej iluminacji. W tym celu w oknie Ustawienia renderingu należy ją włączyć i na zakładce materiału Iluminacja załączyć opcję Generowanie GI oraz ustawić dla tego materiału odpowiednią wartość w polu Siła. Innym sposobem jest wykonanie lampek pod schodami z prawdziwie świecącego obiektu światła. Przykładowo może to być Światło powierzchniowe o kształcie Walec lub Linia (zakładka Detale) z załączoną opcją Pokaż w renderingu i z przypisanymi cieniami typu Powierzchniowe o dużej dokładności. Należy się jednak liczyć z dramatycznym wzrostem czasu potrzebnego na wyrenderowanie takiego obrazu.

Soczewki W zasięgu widoku z kamery znajduje się źródło światła rzutnika. W naturze taki układ mógłby spowodować powstanie efektu soczewki (poświaty, okręgów, gwiazd, błysków…). By go zasymulować, przypisz światłu rzutnika efekt Soczewki. Opierając się na oknie podglądu, wybierz dowolny rodzaj efektu w polu Poświata i w polu Odbicia. Przechodząc do okna Edycja obu efektów, zmień je, by różniły się od gotowych wzorów. Dopasuj parametry Jasność oraz Skala (rysunek 41.16). Rysunek 41.16.

Ustawienia światła na zakładce Soczewki

Wyrenderuj i zapisz ciekawe obrazy.

384

Cinema 4D

41.3. Światło skupione na jednym elemencie, patrzenie „okiem” światła W tej części ćwiczenia masz stworzyć rendering, którego głównym „bohaterem” będzie stara szafa. Ten scenograficzny efekt ma zostać uzyskany dzięki oświetleniu jej silnym snopem skupionego światła oraz podświetleniu innym, które świecić będzie wyłącznie na nią (rysunek 41.17).

Rysunek 41.17. Rendering, którego głównym „bohaterem” jest stara szafa

Do sceny wstaw Światło punktowe . Zamiast przesuwać i obracać je w oknach widokowych, by ustawić jego snop świecenia, wykorzystaj możliwość sytuowania źródła światła za pomocą „patrzenia na scenę jego okiem”. W tym celu, mając je wyselekcjonowane, z menu okna widokowego wybierz Widoki/Połącz aktywny obiekt. Widok w oknie się zmieni. Przesuwając i obracając obraz przy użyciu narzędzi okna widokowego, ustal go tak, by w okręgu snopu światła znalazła się cała szafa (rysunek 41.18). Po umieszczeniu źródła światła we właściwym miejscu zmień widok w oknie perspektywy na widok z kamery Kamera Stara Szafa. Parametry światła ustal, kierując się poniższymi wskazówkami.

Rozdział 41. ‹ W starym kinie — tworzenie klimatu za pomocą światła

385

Rysunek 41.18.

Włączanie widoku „okiem” światła, okrąg stożka światła obejmujący szafę i narzędzia okna widokowego pozwalające na manipulowanie obrazem

Ogólne. Zmień barwę światła na chłodniejszą. Znacznie zwiększ Intensywność reflektora (np. do 800%). Wybierz dowolny rodzaj cienia, a jako rodzaj światła widocznego ustaw Wolumetryczne (rysunek 41.19). Rysunek 41.19.

Ustawienia na zakładce Ogólne

Widoczność. Zmniejsz Jasność snopu światła wolumetrycznego. Obserwując zmiany w oknie Region interaktywnego renderingu , ustal wartość parametrów Zewnętrzna odległość i Wewnętrzna odległość, tak by snop światła sięgał górnej części szafy, a potem łagodnie zanikał (rysunek 41.20). Detale. Ustal niewielką różnicę między parametrami Wewnętrzny kąt a Zewnętrzny kąt światła, by jego krąg ostro zarysowywał się na podłodze. Wybierz dowolny algorytm zanikania. Manipulując wartościami Wewnętrzna odległość i Zewnętrzna odległość, a także zmieniając rodzaje zanikania, spróbuj określić

386

Cinema 4D

Rysunek 41.20.

Ustawienia na zakładce Widoczność

optymalne wartości wygasania światła. Parametry te najlepiej zmieniać, ciągnąc kursorem za strzałki przy ich wartościach oraz obserwując efekty tych zmian w renderingu . Ustalając wartości zaniku, oceniaj wygląd jasnego kręgu światła na podłodze względem oświetlenia górnych części szafy. Zwróć uwagę, że chodzi o oświetlenie, a nie światło widoczne, które na ten moment możesz wyłączyć. Manipuluj wartościami aż do uzyskania ciekawego wyglądu (rysunek 41.21). Rysunek 41.21.

Ustawienia na zakładce Detale

Cień. W scenie takiej jak ta najlepiej sprawdzi się cień miękki (Mapy cieni (miękkie)), ale w zależności od ustawień sceny może to być także cień typu Powierzchniowe. Miękki cień musiałby mieć względnie dużą mapę cienia (Mapa cienia), by był precyzyjny, oraz małą wartość w polu Promień próbki, by jego rozmycie nie stało w sprzeczności z ostrym kręgiem światła. W przypadku cienia powierzchniowego, który w miarę oddalania się od obiektu mięknie, w celu uniknięcia efektu ziarna pamiętać trzeba o kilkukrotnym zwiększeniu maksymalnej liczby próbek, które będą brane pod uwagę w liczeniu cieni w bardziej newralgicznych miejscach (Max. próbki). Drugim elementem jest zmiana wielkości powierzchni, która ma rzucać te cienie. Można ją zmienić w polach Wielkość X i Wielkość Y na zakładce Detale. Zwiększenie powierzchni spowoduje, że cień będzie krótszy i będzie się znajdował bliżej szafy, gdyż promienie go rysujące będą się rozchodziły mniej promieniście. Sprawdź ustawienia obu cieni i wybierz ten, który lepiej pasuje do Twojej wizji.

Rozdział 41. ‹ W starym kinie — tworzenie klimatu za pomocą światła

387

Selektywne oświetlenie Fragmenty szafy są niedoświetlone. Przydałoby się dodatkowe źródło światła, niezbyt mocne, które będzie ją oświetlać z boku. Problem polega na tym, by jego wstawienie nie rozjaśniło pozostałych obiektów w scenie, które powinny pozostać ciemne. Można go rozwiązać za pomocą zakładki Scena. Zakładka Scena pozwala na wybranie obiektów, które mają być poddane działaniu światła (Uwzględnione), albo tych, które mają zostać przez nie pominięte (Nie uwzględnione). Można również decydować, których elementów ma dotyczyć działanie światła: oświetlenia obiektu, połysku czy rzucania przez obiekt cieni. Wstaw do sceny światło dowolnego typu. (Może to być nawet światło typu Omni, które jest łatwiejsze do pozycjonowania, bo świeci w każdą ze stron). Ustaw je tak, by doświetlało szafę z boku. Dopasuj jego parametry (zmniejsz moc, zmień kolor światła, dodaj cienie itd.). Na pustą zakładkę Scena tego światła przeciągnij nazwę obiektu: Szafa. Wybierz jako tryb działania zakładki Uwzględnione (rysunek 41.22). Rysunek 41.22.

Zakładka Scena

Manipuluj różnymi parametrami światła doświetlającego i reflektora oświetlającego szafę z góry. Wyrenderuj i zapisz kilka ciekawych rozwiązań ujęcia.

41.4. Dopasowywanie parametrów sklonowanych świateł Przejdź do widoku z kamery Kamera Foty. Pokazuje on wnękę w ścianie, w której zawieszone są trzy prostopadłościany — podkłady pod zdjęcia (rysunek 41.23). Otwórz folder ze zdjęciami z filmu. Wybrane fotografie przeciągaj do programu i upuszczaj na kolejnych prostopadłościanach w oknie widokowym. Zdjęcia pojawiają się na podkładach we wnęce, a program sam zajmuje się tworzeniem materiałów z fotografiami umieszczonymi w kanale Kolor (rysunek 41.24).

388

Cinema 4D

Rysunek 41.23. Rendering świateł klonów, których parametry były dopasowywane jednocześnie

Rysunek 41.24. Materiały stworzone przez program po przeciągnięciu zdjęć i upuszczeniu ich na obiekty

Nad jednym ze zdjęć znajduje się lampka. Jest to grupa oprawki ze źródłem światła. Mając wyselekcjonowaną tę grupę, dwa razy wstaw do sceny obiekt Klon , by uzyskać jej sklonowane kopie (rysunek 41.25).

Rysunek 41.25. Grupa światła z oprawką i dwa klony tej grupy, okno atrybutów Klon z linią Obiekt odniesienia, w której wpisana jest nazwa oryginalnej lampy

Wybierz oryginalną lampę i jej klony, a następnie wydaj polecenie ich ułożenia: Funkcje/Ułóż. Rozłóż lampki w odległości –115 jednostek w kierunku osi Z. Zatwierdź ustawienia, klikając przycisk Zastosuj (rysunek 41.26).

Rozdział 41. ‹ W starym kinie — tworzenie klimatu za pomocą światła

389

Rysunek 41.26.

Okno parametrów funkcji Ułóż

Światło halogenu ma przypisane pewne właściwości. Przeanalizuj je i, wprowadzając zmiany w świetle oryginalnej lampy, dopasuj parametry światła wszystkich halogenów. W trakcie ustalania wartości lamp eksperymentuj również z innymi ustawieniami, jak na przykład z rodzajem cieni Raytracing (twarde), zwiększaniem wartości cienia ponad 100%, z innymi sposobami przycinania świecenia światła, które reguluje para parametrów Daleko przytnij oraz Od… Do…, znajdująca się na zakładce Detale itd. Stwórz parę interesujących obrazów i zapisz je.

Rendering i zapis projektu Scena składa się z elementów, na które nałożona jest tekstura. By materiały bitmapowe nie uległy zagubieniu i za każdym razem ładowały się wraz ze sceną, do jej zapisu wybierz polecenie Zapisz projekt (które jest innym poleceniem niż zwykłe Zapisz). Tworzy ono nowy folder i umieszcza w nim plik ze sceną oraz podfolder ze wszystkimi teksturami, które zostały wykorzystane w projekcie. Zapisywanie projektu jest dobrym sposobem na archiwizowanie kompletnych prac (rysunek 41.27). Rysunek 41.27.

Zawartość folderu ze sceną i podfolderem zawierającym bitmapy wykorzystane w projekcie

390

Cinema 4D

Rozdział 42. Świecące logo — światło Odwrotnie wolumetryczne Celem ćwiczenia jest wykorzystanie światła widocznego odwrotnie wolumetrycznego do symulacji świecącego przestrzennego napisu bądź logo (rysunek 42.1). Poniżej znajduje się skrótowy opis kolejnych czynności.

Rysunek 42.1. Propozycje wyglądu świecącego napisu

Otwórz plik z dowolnym przestrzennym znakiem lub, w celu stworzenia modelu, wykonaj następujące polecenia: ♦ stwórz tekst, ♦ wytłocz go, używając polecenia Extrude NURBS,

392

Cinema 4D

♦ dodaj półokrągłe zakończenia, ♦ zmień obiekt w edytowalny, ♦ przypisz inny materiał bokom obiektu, a inny powierzchni, która ma świecić. Do sceny wstaw światło punktowe i ustaw je tak, by podświetlało tekst od tyłu. W oknie ustawień tego światła, na zakładce Ogólne: ♦ ustal wysoką Intensywność światła (może być większa niż 500%), ♦ dobierz Kolor światła, ♦ z listy Światło widoczne wybierz Odwrotnie wolumetryczne, ♦ załącz Brak iluminacji. Na zakładce Widoczność: ♦ dopasuj wartości Zewnętrzna odległość i Wewnętrzna odległość widocznego światła, ♦ zwiększ Jasność widocznego światła, ♦ dopasuj optymalną wielkość w polu Odległość próbki, by w świetle widocznym nie pojawiały się artefakty. Skorzystaj z polecenia Region interaktywnego renderingu , by na bieżąco obserwować zmiany wprowadzane w ustawieniach światła. Dopasuj pozostałe wartości światła, by uzyskać ciekawe efekty, i wyrenderuj kilka interesujących obrazów świecącego znaku (rysunek 42.2). Rysunek 42.2.

Rendering z wykorzystaniem kolorów widocznego światła

Rozdział 43. Witraż Ćwiczenie rozpoczyna stworzenie obiektu witrażu i przypisanie mu materiałów (rysunek 43.1). Te zagadnienia opisane są skrótowo. Główna część poświęcona jest ustawianiu światła, które ma się mieścić za witrażem i oświetlać go w taki sposób, by po drugiej stronie widoczne były jego kolorowe promienie, rzutujące obraz na podłogę.

Rysunek 43.1. Rendering światła przechodzącego przez witraż

394

Cinema 4D

43.1. Elementy witrażu Do stworzenia szkieletu witrażu posłuży jego czarno-biały obraz. Z grupy kształtów wybierz narzędzie Wektoryzacja i wczytaj obraz w pole Tekstura (rysunek 43.2). Zminimalizuj liczbę punktów pośrednich (Punkty pośrednie) i znajdź optymalne wartości parametru Tolerancja, by uniknąć tworzenia modelu o zbyt dużej liczbie podziałów (przykładowe ustawienia: Punkty pośrednie: Jednolita, Liczba: 3, Tolerancja: 3 cm; zagadnienia te zostały opisane przy okazji tworzenia kształtu przestrzennego orła w ćwiczeniu z podrozdziału 33.1). Wytłocz kształt przy użyciu narzędzia Extrude NURBS . Rysunek 43.2.

Obrazy potrzebne do stworzenia modelu witrażu

Korzystając z polecenia Dysk , stwórz płaszczyznę szyb w witrażu. Za pomocą rury z zaokrągleniami stwórz jego ramę. Dodaj element Podłoga.

43.2. Materiały Stwórz materiały dla wszystkich elementów witrażu. Do stworzenia materiału szkła wykorzystaj kanały Kolor, Przezroczystość i Luminescencja. W ich polach Tekstura wczytaj kolorowy obraz witrażu. Dopasuj parametr Siła miksowania i zmniejsz wartość Intensywność w kanale Luminescencja, by materiał wyglądał bardziej naturalnie. Przypisz materiał dyskowi i na palecie Tekstura dopasuj jego położenie. (W dopasowaniu położenia wystarczyć może dopisanie minusa do wartości parametru Powtarzanie Y, który odbije obraz w pionie; rysunek 43.3). Eksperymentuj z różnymi cechami materiałów (np. Wypukłość, Połysk itp.). (Szczegółowe informacje na temat tworzenia materiałów znajdują się w rozdziale 44.).

Rozdział 43. ‹ Witraż

395

Rysunek 43.3.

Witraż z nałożonymi materiałami

43.3. Ustawienia światła Dodaj światło punktowe i umieść je za witrażem, aby kolorowe promienie i cienie światła widoczne były po jego drugiej stronie. W pozycjonowaniu źródła światła skorzystaj z możliwości patrzenia na scenę „okiem” światła, która jest opcją menu okna widokowego Widoki/Połącz aktywny obiekt. Włącz podopcję renderingu (Alt+R), by obserwować efekty zmian w ustaRegion interaktywnego renderingu wieniach światła. Ogólne. Pozostaw typ światła Punktowe, wybierz dowolny rodzaj cienia oraz jako światło widoczne wskaż Wolumetryczne. Detale. Na zakładce Detale ustal wartość Zewnętrzny kąt snopu światła. Aby uniknąć sytuacji, w której stożek światła jest widoczny z tyłu witrażu, załącz funkcję Blisko przytnij i ustal parę odległości, od których światło ma zacząć świecić pełną mocą (a tym samym być widoczne). Widoczność. Na zakładce widoczności zwiększ parametr Zewnętrzna odległość, by promienie widocznego światła sięgały podłogi, oraz znacznie zwiększ Jasność kolorowych promieni. Przed wykonaniem finalnego renderingu zmniejsz wartość Odległość próbki, by światło widoczne było liczone precyzyjniej (kosztem dłuższego czasu renderingu). Szum. Dodaj szum do widoczności światła: z listy rozwijanej Szum wybierz Widoczność.

396

Cinema 4D

Cień. Wybierz cienie miękkie (Mapy cieni (miękkie)), jeśli chcesz, by obraz witrażu był rzutowany na powierzchnię podłogi z równą ostrością. Dopasowując wartość w polu Promień próbki, ustal ewentualne rozmycie cienia. Jeśli chcesz, by rzutowany obraz był ostrzejszy w miarę zbliżania się do niego, a w miarę oddalania się coraz bardziej się rozmywał, wybierz z listy Cień opcję Powierzchniowe. Zwiększ wartość maksymalnej liczby próbek potrzebnych do przeliczenia cieni (Max. próbki), by uniknąć efektu ziarna. Wartość rozproszenia cieni powierzchniowych zależy od wielkości powierzchni, która je rzuca. W celu ustalenia jej rozmiarów wróć na zakładkę Detale i zmniejsz jej wielkość (Wielkość X i Wielkość Y) na przykład do 30 cm. Sprawdź efekt w renderingu i dopracuj wszystkie ustawienia. By doświetlić witraż z przodu, dodaj jeszcze jedno światło, o zmniejszonej intensywności świecenia. Ustal jego parametry. Wyrenderuj interesujące ujęcia witrażu.

Rozdział 44. Zestawienie kanałów materiału typu Basic Zagadnienia związane z tworzeniem i nakładaniem materiałów typu Basic przewijają się w całej książce. Poniżej znajduje się zestawienie kanałów tego materiału wraz ze szczegółowym informacjami na ich temat oraz na temat panelu Shader. Po części teoretycznej znajdują się ćwiczenia z zakresu tworzenia materiałów typu Basic i ich przypisywania, na przykład w rozdziale 45., „Materiały, naklejka z logo — przypisywanie materiałów”, w którym temat ten jest przedstawiony w bardziej przystępny sposób. Kolor

W kanale Kolor poza barwą materiału ustala się także nadruk. Działanie kanału można porównać do zastosowania barwnej lub wzorzystej tapety. Wybrany kolor może być rozjaśniony lub przyciemniony za pomocą suwaka Intensywność, którego wartości mogą być znacznie większe niż wyświetlane na suwaku 100%. Obraz nadruku materiału można wczytać na różne sposoby: przez wskazanie długiego, pustego przycisku w linii Tekstura, krótkiego przycisku z trzema kropkami na końcu listwy albo po wskazaniu strzałki i wybraniu polecenia Wczytaj obraz. Jest też możliwość przeciągnięcia i upuszczenia pliku z obrazem z okna folderu do linii Tekstura. Obrazy wyświetlane na powierzchniach obiektów mogą być różnego typu. Mogą to być zdjęcia albo proceduralne mapy, czyli obrazy tworzone przez program za pomocą zdefiniowanych algorytmów. Przykładowe obrazy tego typu to Gradient, Szum oraz Powierzchnie, takie jak Rdza, Powtórzenia czy Szachownica,

398

Cinema 4D

a także wiele innych. Dostępne są one również za pomocą strzałki znajdującej się przed przyciskiem Tekstura. Kliknięcie w polu z nazwą tekstury prowadzi do wyświetlenia panelu Shader, którego możliwości są opisane w dalszej części książki. Po wybraniu tekstury można zdecydować o ewentualnym mieszaniu się jej z wybraną wcześniej barwą materiału. Do mieszania tekstury z kolorem służą różne opcje dostępne na liście Sposób miksowania. Należą do nich: Normalnie, Odejmowanie kolorów, Dodawanie lub Nakładanie. Poniżej znajduje się suwak Siła miksowania, który pozwala na osłabienie działania tekstury. Sposoby wczytywania obrazów i map proceduralnych oraz ustawienia sposobu miksowania i siły miksowania są wspólne dla wielu kanałów materiałów i nie będą już omawiane przy ich okazji. Rozproszenie

Kanał Rozproszenie, miejscowo rozjaśniając lub przyciemniając materiał (np. z powodu brudu), czyni go bardziej realistycznym. Wymaga zdecydowania, czy „zabrudzenia” mają dotyczyć jasności (Wpływa na jasność), połysku (Wpływa na połysk), odbić (Wpływa na odbicia), czy wszystkich elementów naraz. Rodzaj nieregularności określa się za pomocą wczytania obrazu w pole Tekstura (rysunek 44.1). Może to być bitmapa albo mapa proceduralna, jak na przykład Szum. W tym kanale tekstura działa na zasadzie przyciemniania lub rozjaśniania określonych miejsc materiału, do czego wystarcza obraz w skali szarości. Ewentualne zastosowanie kolorowej mapy nie ma znaczenia, bo i tak zostanie ona zmieniona na skalę szarości.

Luminescencja

W kanale Luminescencja określić można Kolor świecenia materiału, Intensywność świecenia albo wczytać teksturę, której jasne miejsca będą świecić bardziej, a ciemne mniej. Kanał jest wykorzystywany do symulowania świecących elementów, takich jak lampy, neony czy ekrany telewizorów. Uwaga! Świecenie przypisane w kanale Luminescencja nie oświetla obiektów znajdujących się wokół. By tak się stało, potrzebne jest włączenie globalnej iluminacji (funkcji modułu Advanced Render aktywowanej w oknie Ustawienia renderingu) i dopasowanie parametru Siła przy włączonej opcji Generowanie GI na zakładce materiału o nazwie Iluminacja (rysunek 44.2).

Rozdział 44. ‹ Zestawienie kanałów materiału typu Basic

Rysunek 44.1. Zdjęcie wczytane do kanału Kolor i Wypukłości, mapa

proceduralna Szum (rodzaj Stupl) wczytana do kanału Rozproszenie. Rendering materiału przypisanego do ściany

Rysunek 44.2. Scena oświetlona światłem luminescencji

399

400

Cinema 4D Przezroczystość

W kanale Przezroczystość poza parametrami Kolor, Intensywność i możliwością wczytania tekstury określającej przezroczystość ustalana jest też wartość refrakcji. Parametr Refrakcja mówi o mocy załamywania promieni światła podczas przechodzenia przez gęste, przezroczyste tworzywa. Przykładowo wartość refrakcji dla próżni i powietrza wynosi 1; dla wody 1,333; dla szkła 1,44 – 1,9; dla kryształu cukru 1,56, a dla rubinu 1,76 – 1,77. Ważne jest, by przezroczystość stosowana była tylko do obiektów, które są domknięte. W przeciwnym razie mogą pojawić się błędy. Fresnel, Przezroczystość-odbicie Fresnela — te parametry uzależniają pojawianie się odbić od kąta patrzenia na powierzchnię — zgodnie z zasadą, że patrząc na powierzchnię na wprost, widzimy mniej refleksów, niż kiedy patrzymy na nią pod kątem. Wartość 100% to maksymalne zróżnicowanie pojawiania się odbić w zależności od kąta patrzenia. Wyjście odbić — za pomocą tego polecenia, obecnego od wersji 11 programu wzwyż, można wyłączyć pojawianie się refleksów po drugiej stronie przezroczystego obiektu, na wyjściu promienia. Uzyskuje się wówczas bardziej atrakcyjny, choć mniej prawdziwy wygląd materiału. Addytywna. Domyślnie zwiększenie intensywności przezroczystości prowadzi do proporcjonalnego osłabienia siły jej koloru. Włączenie opcji Addytywna sprawia, że obie wartości są do siebie dodawane, powodując nienaturalnie jasny efekt. Opcja ta mogłaby być wykorzystywana do tworzenia na przykład kolorowego szkła, jednak dużo lepsze efekty uzyskuje się dzięki zastosowaniu do tego celu dodanej w 11 wersji Cinemy opcji absorpcji. Kolor absorpcji i Odległość absorpcji (opcje obecne w wersji programu od 11 wzwyż). Absorpcję wykorzystuje się, by zasymulować przezroczysty, kolorowy materiał, na przykład barwione szkło, którego kolor staje się bardziej intensywny, w miarę jak kształt staje się grubszy. Możliwy jest wybór koloru, który pojawi się w tym miejscu. Ważnym parametrem jest Rozproszenie, które sprawia, że obiekty widziane przez przezroczysty materiał stają się rozmyte. Jakością rozproszenia sterują takie parametry, jak minimalna liczba próbek (Min. próbka) i maksymalna liczba próbek, które

Rozdział 44. ‹ Zestawienie kanałów materiału typu Basic

401

są wykorzystywane do obliczeń w newralgicznych miejscach obrazu (Max. próbka), a także parametr Dokładność, którego zadaniem jest ocena skomplikowania zadania i przydzielenie odpowiedniej liczby próbek w odpowiednie miejsca. Podobnie jak w przypadku obliczeń cieni typu Powierzchniowe, ustalenie wysokiej wartości maksymalnej liczby próbek (Max. próbka) jest kluczowe dla uzyskania dobrego efektu, który jednak osiągany jest kosztem dłuższego czasu renderingu (rysunek 44.3).

Rysunek 44.3. Sześcian widziany przez szybę z wartością rozproszenia:

0, 15 i 30% Odbicie

Kanał Odbicie jest odpowiedzialny za lustrzane odbicia elementów znajdujących się w scenie (w odróżnieniu od kanału Otoczenie, który te odbicia tylko symuluje). Tu również można ustalić Kolor odbić i ich Intensywność. Wykorzystując teksturę, można wskazać miejsca w materiale, które mają mieć lustrzaną powierzchnię. Najbardziej wyrazistym przykładem zastosowania tekstury w kanale Odbicie są połyskliwe kafle oraz matowa fuga między nimi. W kaflach mają się pojawiać odbicia, dlatego miejsca tekstury określające ich powierzchnię powinny być jasne (albo w różnych odcieniach szarości wpływających na siłę odbić — jak w poniższym przykładzie). Fuga zaś ma być matowa, więc te miejsca w teksturze muszą pozostać czarne (rysunki 44.4. i 44.5). Pozostałe parametry kanału dotyczą rozproszenia (Rozproszenie), którego zadaniem jest rozmycie odbijanego obrazu. Za jego jakość odpowiadają parametry liczby próbek (Min. próbka i Max. próbka) oraz Dokładność. Dla uzyskania dobrego efektu kluczowe jest zwiększenie maksymalnej liczby próbek (Max. próbka). Niestety, automatycznie oznacza to wydłużenie czasu renderingu.

402

Cinema 4D

Rysunek 44.4. Wygląd mapy proceduralnej Powtarzanie (wybranej

z rozwijalnego menu Tekstura, z grupy Powierzchnie) wczytanej do kanału Odbicie oraz czarno-białej mapy powtórzeń wczytanej do kanału Wypukłości i kanału Kolor; materiał stworzony na bazie tych tekstur

Rysunek 44.5. Efekt wykorzystania tekstury w kanale Odbicie: co drugi

kafel ma inną wartość odbić wskazaną przez poziom szarości obrazu, fugi pozostają matowe, a parametr Rozproszenie rozmywa odbicia Otoczenie

Kanał Otoczenie jest wykorzystywany do symulacji odbić otoczenia. Inaczej niż w przypadku kanału Odbicie (w którym refleksy powstają na podstawie obiektów realnie istniejących w scenie), w kanale Otoczenie refleksy tworzone są na podstawie wczytanej mapy. Kanał zawiera standardowe ustawienia: Kolor, Intensywność, Tekstura i Sposób miksowania. Jako tekstura wprowadzony może być obraz podobny do tego, który jest zamieszczony poniżej, albo jakiekolwiek inne zdjęcie przestrzeni, która ma się odbijać w obiekcie. Kanał Otoczenie jest nakładany zawsze sferycznie i jest to niezależne od aktualnych

Rozdział 44. ‹ Zestawienie kanałów materiału typu Basic

403

ustawień na liście rozwijanej Projekcja. Dlatego dodatkowo wymaga osobnych ustawień powtarzania mapy (Powtarzanie X i Powtarzanie Y) (rysunek 44.6). Rysunek 44.6.

Przykładowy wygląd mapy kanału Otoczenie

Opcja Wyłączny pozwala ustalić, czy w przypadku równoczesnego załączenia kanałów Odbicie i Otoczenie mapa kanału Otoczenie ma się pojawiać również w miejscach, w których odbijają się obiekty realnie istniejące w scenie. W przypadku odhaczenia tej opcji oba odbicia będą na siebie nakładane. Kanał Otoczenie jest wykorzystywany w sytuacjach, gdy do oddania prawdziwego charakteru materiału (np. metalizujących powierzchni) potrzebne jest pokazanie jego połyskliwości, a w scenie znajduje się za mało elementów, które mogłyby się w nim odbijać. Drugi powód wykorzystywania tego kanału jest taki, że mapa otoczenia jest liczona dużo szybciej niż realne odbicia, co pozwala na szybkie uzyskanie atrakcyjnego efektu. Mgła

Kanał Mgła pozwala na symulację mgły lub chmury gazu. Obiekt, któremu jest przypisany ten materiał, staje się półprzezroczysty, a mieszczące się wewnątrz niego obiekty w miarę zwiększania odległości stają się coraz słabiej widoczne. Kanał sterowany jest wartościami Kolor, Intensywność oraz Odległość, do której promienie wchodzące w głąb obiektu mają być widoczne. Mgła korzysta także z wartości Refrakcja wpisanej w kanale Przezroczystość (pod warunkiem jego aktywowania), ale wyłącza jego pozostałe funkcje. Ważne jest, by mgła stosowana była tylko do zamkniętych obiektów, w przeciwnym razie mogą pojawić się błędy.

Wypukłości

Kanał Wypukłości pozwala na tworzenie nierówności. Nie wpływa na fizyczny wygląd siatki, jak to czyni kanał Przemieszczenie, ale symuluje go. Opiera się na obrazie wczytanym w polu Tekstura, którego jasne punkty uznawane są za położone wyżej,

404

Cinema 4D

a ciemne — niżej. Dane te są wykorzystywane podczas renderingu i w efekcie miejsca „położone” wyżej zacieniają te, które zaznaczone są ciemniejszą szarością. Kanał ten może być wykorzystany do symulacji struktury powierzchni tynku, faktury wykładziny, nierówności cegieł i zaprawy między nimi itp. Do ustalenia mocy wypukłości służy suwak Siła. W jego połowie znajduje się wartość 0, która sprawia, że dodatnie wartości wypukłości otrzymujemy, przesuwając suwak w prawo, a ujemne (tłoczenie w głąb), przeciągając go w przeciwną stronę. Warto mieć na uwadze, że istnieje możliwość zastosowania dużo większych wartości siły niż dostępne na suwaku 100% (rysunek 44.7).

Rysunek 44.7. Różne ustawienia szumu (Hama, Gazowy i Voronoi 1) wczytanego do kanału Wypukłości

Wykorzystanie opcji Zanik MIP sprawia, że materiał widoczny z bliska ma dużo wyraźniejszą fakturę niż ten sam materiał widoczny z daleka. Moc faktury i tak maleje wraz ze wzrostem odległości. Załączenie tej opcji pogłębia rozmycie tekstury w oddali, co pozwala uniknąć tworzenia niechcianych wzorów na liniach zbiegu perspektywy i czyni materiał bardziej naturalnym.

Rozdział 44. ‹ Zestawienie kanałów materiału typu Basic Włącz normalne

405

Mapowanie normalnych ma związek z techniką stosowaną na przykład w grach komputerowych i konsolowych, polegającą na tym, że na obiekty o małej liczbie poligonów low-poly nakładane są tekstury zawierające mapy wektorów normalnych (niejako „wypieczone”) ze szczegółowych modeli (z gęstą siatką, oddającą każdy detal modelu). W efekcie stosowania uproszczonych modeli czas renderingu ulega znacznemu skróceniu, ale nie traci na tym obiekt, który dzięki zastosowaniu tego mapowania nadal może być przedstawiany na dużym poziomie szczegółowości. Teksturę normalnej można uzyskać za pomocą polecenia Wypiekaj tekstury lub Wypiekaj obiekty (z menu Rendering). Kształt modelu jest wówczas zapamiętany jako obraz w kolorach RGB, w którym każdy z kolorów informuje o innym kierunku przesunięcia siatki (rysunek 44.8). Rysunek 44.8.

Przykładowy wygląd tekstury normalnych

Pozostałe zagadnienia związane z mapowaniem za pomocą normalnych wykraczają poza zakres niniejszej książki i zostały pominięte. Alpha

Zastosowanie kanału Alpha pozwala na zamaskowanie obrazu, tak by określone jego miejsca stały się niewidoczne. Kanał ten wykorzystywany jest do wycinania elementów z tła, na przykład postaci, roślin, znaków logo itp. Do tego celu potrzebne są pary obrazów — zdjęcie obiektu wczytane do kanału Kolor oraz czarno-biały obraz pokazujący maskowane miejsca, wczytywany do kanału Alpha (rysunek 44.9). Włączenie opcji Obraz Alpha spowoduje załadowanie kanałów alfa dołączonych do obrazów formatów, takich jak TIFF lub PSD. Jest także możliwość zamiany miejscami maskowanych fragmentów obrazu z wyświetlanymi (Odwróć) oraz włączenia maskowania Miękkie, w którym podział na wyświetlane

406

Cinema 4D Rysunek 44.9.

Obraz wczytany do kanału Kolor i czarno-biały obraz wczytany do kanału Alpha, a także stworzony na ich podstawie materiał

i maskowane fragmenty obrazu nie przebiega ostro, a obiekt w zależności od szarości użytych w obrazie miejscami staje się półprzezroczysty. W przypadku przypisania do obiektu dwóch materiałów, z których znajdujący się na wierzchu ma zastosowany kanał Alpha, w miejscach, w których nie jest on wyświetlany, widoczny będzie materiał przypisany do obiektu jako pierwszy. W ten sposób na powierzchniach można dodawać wzorki albo naklejki z logo (rysunek 44.10). Rysunek 44.10.

Efekt przypisania dwóch materiałów do jednego obiektu, w którym materiał z logo ma załączony kanał Alpha i jest przypisany jako drugi

Od jakości maskującego obrazu zależy efekt finalny. W prostych sytuacjach, gdy obiekt na zdjęciu jest umieszczony na gładkim tle, można go także przygotować za pomocą funkcji kanału. W tym celu po wczytaniu zdjęcia w pole Tekstura należy wyłączyć maskowanie Miękkie. Zostanie wtedy aktywowana możliwość tworzenia obrazu Alpha. Następnie za pomocą wybrania próbki koloru (Kolor) należy wskazać barwę powierzchni, która ma zniknąć. (W przypadku korzystania z osobnego okna Edytor materiałów kolor próbki można także wskazać przez kliknięcie go na podglądzie obrazu z przytrzymanym klawiszem Ctrl). Dalej za pomocą wybrania próbki koloru Delta określić trzeba zakres jaśniejszych i ciemniejszych tonów koloru, które także mają być zamaskowane. Im jaśniejszy jest kolor Delta, tym więcej tonów jest maskowanych. Kolor czarny nie powiększa ukrywanego obszaru (rysunek 44.11).

Rozdział 44. ‹ Zestawienie kanałów materiału typu Basic

407

Rysunek 44.11. Opcje tworzenia obrazu Alpha za pomocą okna kanału Połysk

Zakładka Połysk jest domyślnie włączona. Określa rodzaj połysku właściwego danemu materiałowi. Materiały takie, jak plastik, szkło lub drewno, czyli te, których plamka połysku jest biała, powinny mieć przypisany rodzaj o nazwie Plastik. Materiały metali, czyli srebra, miedzi czy złota, których plamki połysku są w kolorze materiału, powinny mieć przypisany rodzaj Metal. Ostatni rodzaj (Kolorowy) także wykorzystuje w plamce połysku kolor materiału, ale nie przyciemnia go tak jak poprzedni. Suwaki służą ustaleniu szerokości (Szerokość) plamki połysku oraz jej wysokości (Wysokości), czyli siły połysku. Matowe materiały powinny mieć ustaloną dużą szerokość i niską wysokość, a połyskliwe odwrotnie. Trzeba pamiętać, że wartości te mogą znacznie przekraczać 100%, co ma szczególne znaczenie przy metalicznym rodzaju połysku. Kolejne suwaki dotyczą sposobu zanikania plamki połysku (Zanik) oraz szerokości plamki, w której połysk osiąga maksymalne wartości (Wewnętrzna szerokość).

Kolor połysku

W tym kanale można sprecyzować kolor plamki połysku. Jest on dodawany do ustawień kolorów z poprzednich kanałów. Kolor połysku sterowany jest za pomocą standardowych ustawień, do których należą: możliwość ustalenia koloru (Kolor), intensywności (Intensywność), możliwości wczytania tekstury (Tekstura) i zastosowania różnych trybów miksowania (Tryb miksowania) tekstury z wybranym kolorem.

Poświata

Zakładka Poświata pozwala na symulowanie wokół obiektu mgiełki poświaty. Nie jest to prawdziwe światło i ma ono wiele ograniczeń. Na przykład nie jest widoczne przez przezroczyste materiały oraz w odbiciach. W przypadku niezałączenia funkcji

408

Cinema 4D

Globalna ilumin. (w oknie Ustawienia renderingu) nie będzie także oświetlać obiektów znajdujących się naokoło. W wielu sytuacjach jednak poświata dodana za pomocą tego kanału jest wystarczająca, na przykład do symulacji obiektu neonu (rysunek 44.12).

Rysunek 44.12. Efekt Poświata dodany do materiału neonu

Do definiowania poświaty służą następujące parametry: Kolor, Intensywność, Wewnętrzna siła i Zewnętrzna siła oraz Promień. W przypadku gdy neon ma świecić w różnych kolorach, na przykład pod wpływem tekstury gradientu, albo zmieniać się pod wpływem wczytanej animacji, wówczas stosowne materiały należy wgrać do kanału Kolor, a na zakładce Poświata zaznaczyć opcję Użyj koloru materiału. Pozostałe parametry dotyczą losowych zmian promienia i siły poświaty. W polu Przypadkowo wpisuje się procentową wartość zmian tych parametrów, zaś w polu Częstotliwość określa się, jak często mają one zachodzić. Szybkie sprawdzenie działania losowych zmian jest możliwe po wskazaniu kulki materiału prawym klawiszem myszki i wybraniu z rozwijanego menu opcji Animuj. Wówczas zmiany w wyglądzie materiału zostaną wyświetlone na próbce materiału. Innym sposobem jest przypisanie materiału do obiektu i wyrenderowanie podglądu animacji (Rendering/Podgląd ). Poświata jest efektem postprocesingu, co oznacza, że jest dodawana na końcu, po wstępnym wyrenderowaniu całego obrazu. Przemieszczenie

Kanał Przemieszczenie jest wykorzystywany do tworzenia nierówności na powierzchni obiektów. Nie symuluje faktury, tak jak czyni to kanał Wypukłości, ale rzeczywiście (podczas renderingu) zniekształca siatkę. Różnica między pozornym wytłoczeniem a prawdziwym widoczna jest zwłaszcza na krawędziach obiektu, które w efekcie wykorzystania tego kanału wyglądają realniej. Wadą przemieszczenia jest to,

Rozdział 44. ‹ Zestawienie kanałów materiału typu Basic

409

że wymaga gęstego podziału siatki, a i tak — w przypadku łukowych linii — nie da się uniknąć poszarpanych krawędzi tłoczenia. Dwa podstawowe parametry dotyczą siły (Siła) wytłoczenia i jego wysokości (Wysokość). Tłoczenie odbywa się na podstawie tekstury (Tekstura), którą mogą być materiały rastrowe lub mapy proceduralne. Do dyspozycji jest kilka typów przemieszczenia (lista rozwijana Typ): Intensywność, w którym o tłoczeniu elementów decyduje intensywność kolorów, a obiekt tłoczony jest zawsze na zewnątrz, Intensywność (wyśrodkowane), w którym tłoczenie odbywa się zarówno na zewnątrz, jak i do wnętrza obiektu oraz Czerwony/Zielony, w których o kierunku tłoczenia decyduje użycie czerwonego lub zielonego koloru tekstury. Ostatnimi dwoma typami są: RGB (XYZ lokalne) i RGB (XYZ globalne), w których do kolorów RGB dopasowywane są kierunki przemieszczenia: red — X, green — Y, blue — Z, a tłoczenie odbywa się względem lokalnego lub globalnego układu współrzędnych. Kolejne parametry dotyczą funkcji Przemieszczenie składowych wieloboków. Jej załączenie pozwala na dodatkowy podział ścianek w celu uzyskania płynniejszego tłoczenia. Możliwe wartości to 1 – 12. Zastosowanie funkcji znacznie poprawia efekt, niestety odbywa się to kosztem znacznego wydłużenia czasu renderingu. Dlatego warto poszukać optymalnej wartości podziału poligonów, a nawet przed zastosowaniem funkcji usunąć zbędne, niewidoczne części modelu (rysunek 44.13).

Rysunek 44.13. Efekt zastosowania materiału z mapą proceduralną Powtarzanie wczytaną do kanału Przemieszczenia, który został nałożony na płaszczyznę

Załączenie dzielenia wieloboków na mniejsze uaktywnia szereg opcji służących kontrolowaniu przemieszczenia składowych wieloboków, które opisane są poniżej.

410

Cinema 4D

W momencie wykorzystywania kanału Przemieszczenie wyłączone jest standardowe wygładzanie Phong. Do wygładzenia powierzchni przed wytłoczeniem stosuje się wówczas specjalny algorytm, podobny do działania HyperNURBS, którym jest Okrągła geometria. W celu uchronienia konturów obiektu przed wygładzeniem załączyć trzeba opcję Kontur dopasowany. Przy użyciu polecenia Mapuj dopasowaną geometrię określa się, czy zaokrąglenie narożników ma wpływać na kształt wytłaczanego wzoru. Za pomocą polecenia Mapuj geometrię wynikową można zdecydować, czy wzór ma być nakładany przed wytłoczeniem, czy po nim. W efekcie jego zastosowania inaczej teksturowane są boczne powierzchnie tłoczenia. Jeśli załączona zostanie opcja Zachowaj oryginalne krawędzie, to zachowane zostaną ostre krawędzie obiektu, a jeśli nie, to ulegną one zaokrągleniu zgodnie z zastosowanym podziałem. Ostatnia z opcji (Najlepsze rozprowadzenie) dotyczy rozprowadzania wzoru na krawędziach obiektu. Jej włączenie powoduje stopniową zmianę kierunku tłoczenia na krawędziach (jakby obrócenie wzoru), a wyłączenie zmienia kierunek tłoczenia skokowo. Iluminacja

Na tej zakładce ustalane są parametry tworzenia i przyjmowania globalnej iluminacji (np. Generowanie GI i jej Siła) oraz kaustyki, które są elementami modułu Advanced Render.

Przyporządkowanie

Na zakładce Przyporządkowanie znajduje się lista obiektów, którym przypisany jest materiał. Po wskazaniu prawym klawiszem myszki nazw obiektów (albo próbek przypisanego im materiału) można usunąć z nich materiał, wybrać zakładki materiału albo sam obiekt (rysunek 44.14). Rysunek 44.14.

Zakładka Przyporządkowanie materiału do obiektów i dostępne opcje

Edytor (zakładka dostępna od wersji Cinemy 4D r11)

Zakładka ta została dodana później i do wersji 10 programu funkcje opisane poniżej znajdowały się na końcu zakładki Iluminacja. Ustawienia w tym oknie nie wpływają na wygląd materiału w renderingu, ale na sposób jego wyświetlania w oknach widokowych.

Rozdział 44. ‹ Zestawienie kanałów materiału typu Basic

411

Włączenie opcji Podgląd animowany sprawia, że podczas odtwarzania animacji zmiany w materiałach są także wyświetlane w oknach widokowych. Wiąże się to z dużymi wymaganiami wobec procesora i jest dodatkowo ograniczone ogólnymi ustawieniami w oknie Preferencje. Uwaga! Sposobem na szybkie sprawdzenie działania animowanego podglądu jest na przykład wczytanie w kanale Kolor proceduralnej mapy Szum z wysokimi wartościami w polu Prędkość animacji na zakładce Shader szumu, przypisanie materiału do obiektu i naciśnięcie strzałki odtwarzania animacji. Zmiany w obrazie szumu zostaną wyświetlone w oknie widokowym. Wybór w polu Wielkość podglądu tekstury umożliwia zwiększenie dokładności wyświetlania tekstur w oknach widokowych. Jeśli w oknie widokowym jest załączone wyświetlanie grafiki w lepszej jakości (menu okna widokowego: Grafika/Ulepszony OpenGL), istnieje możliwość wyświetlania materiału z uwzględnieniem tylko wybranej cechy, na przykład tylko obrazu Alpha albo tylko mapy Wypukłości. W tym celu z rozwijalnego menu Pokaż Edytor należy wybrać nazwę stosownego kanału. W przypadku wybrania opcji Połączony aktywne stają się wszystkie kanały. Za pomocą przełączników znajdujących się poniżej można wówczas wyłączać albo załączać wyświetlanie wybranych cech materiału w oknie widokowym (rysunek 44.15).

Rysunek 44.15. Przełączniki do wyświetlania określonych cech materiału,

działające pod warunkiem wybrania opcji Połączony

44.1. Opcje ustawień tekstury — okno shadera Po wskazaniu nazwy bitmapy lub mapy proceduralnej, znajdującej się na przycisku Tekstura, przechodzi się do ich ustawień. W tym miejscu można dokonać niewielkich zmian w wyglądzie obrazu oraz ustalić wygląd map proceduralnych.

412

Cinema 4D

Podstawowe Na zakładce Podstawowe jest możliwość ustalenia wartości Odsunięcie rozmycia, która złagodzi obraz, oraz Skala rozmycia, której wysokie wartości rozmyją mapę, zaś wartości ujemne ją wyostrzą. Oba parametry są potrzebne w celu ustalenia optymalnych wartości, które pozwolą na zachowanie szczegółów tekstury, a jednocześnie ustrzeżenie się przed jej migotaniem w renderingu animacji albo nienaturalnym wyglądem w oddaleniu od kamery. Taka sytuacja ma miejsce na przykład przy pokrytej wzorem dużej powierzchni podłogi, której oddalone partie muszą być rozmyte, by wyglądała ona naturalnie.

Shader Na zakładce o nazwie Shader w przypadku wczytania bitmapy można przejść do edycji obrazu (przycisk Edytuj obraz). Wówczas tekstura zostanie otwarta w programie, który jest domyślnie wybrany do otwierania plików danego formatu. W przypadku formatu pliku PSD będzie to więc Photoshop. Przycisk Wczytaj ponownie obraz pozwala na uaktualnienie materiału w programie Cinema (rysunek 44.16). Rysunek 44.16.

Ustawienia zakładki Shader

Następnie można podjąć decyzję dotyczącą dokładności próbkowania materiału (Próbkowanie — od typu Okrąg po MIP i SAT, który najdokładniej liczy mapę, ale za to jest najbardziej czasochłonny).

Rozdział 44. ‹ Zestawienie kanałów materiału typu Basic

413

Niżej znajduje się szereg parametrów pozwalających na korekcję jasności obrazu (Ekspozycja, Gamma HDR — dla 48-bitowych materiałów HDRI, Punkty czerni i Punkt bieli — ustalające poziomy najjaśniejszych i najciemniejszych miejsc obrazu). Paletę kończy przycisk Resetuj pozwalający na przywrócenie domyślnych wartości obrazu. Naciśnięcie przycisku Wybierz… (znajdującego się przy poleceniu Zestaw warstw) otwiera nowe okno. Za jego pomocą — w przypadku korzystania z obrazu zawierającego różne warstwy, kanały, maski warstw lub kanały alpha (np. w plikach PSD programu Photoshop, a także modułu Body Paint 3D) — jest możliwość ustalenia, który z tych elementów ma być podstawą do tworzenia tekstury. Załączenie opcji Pokaż zawartość warstwy umożliwia dokonywanie wyboru na podstawie podglądu obrazów. Korzystanie z okna Wybierz zestaw warstw pozwala na przygotowywanie wszystkich tekstur materiału w jednym pliku (rysunek 44.17). Rysunek 44.17.

Okno pozwalające między innymi na podmienianie warstw obrazów

Okna shadera dla map proceduralnych Powyżej opisane zostały opcje dostępne dla wczytywanych obrazów bądź filmów. Cinema 4D pozwala też na wczytanie map proceduralnych, takich jak Gradient, Szum, Powtarzanie, Cegła, Szachownica (z menu Powierzchnia) lub Filtr i Koloryzacja, służących do zmiany kolorystyki wczytanych obrazów. Wówczas wskazanie ich nazw na pasku Tekstura prowadzi do palet zawierających parametry właściwe dla tych obrazów. Przykładowo na palecie shadera Szachownica można wybrać dwa kolory jej pól i wpisać, ile ma ich być w pionie i w poziomie. Na palecie Gradient znajduje się pas gradientu, który można dowolnie uzupełniać barwami, oraz parametry określające jego kierunek, kąt i ewentualne nieregularności (Turbulencja) itd. (rysunki 44.18. i 44.19).

414

Cinema 4D

Rysunek 44.18. Paleta shadera gradientu, ustawiony gradient 3D-Sferyczny z dodanymi turbulencjami; paleta shadera Woda Rysunek 44.19.

Paleta shadera Połączenie pozwalającego na łączenie map różnego typu, w tym przypadku odejmowanie gradientu od szumu

Animacja Zakładka Animacja dotyczy sterowania materiałami w postaci filmów, w formatach takich, jak GIF, AVI albo QuickTime, które także można wczytywać w pole Tekstura. Za jej pomocą można zdecydować, czy film ma być odtwarzany w trybie prostym (opcja Prosty z listy rozwijanej Tryb — czyli tylko jeden raz, z ostatnią klatką

Rozdział 44. ‹ Zestawienie kanałów materiału typu Basic

415

wyświetlaną aż do końca trwania animacji), trybie Pętla (w którym filmy po skończeniu odtwarzane są od nowa), czy też w trybie Ping-Pong (oznaczającym, że powtarzający się film co drugi raz będzie się cofał). Za pomocą opcji Zakres wybranej z menu Timing przez podanie początkowej i końcowej klatki animacji (Początek zakresu i Koniec zakresu) określić można dokładny zakres czasu odtwarzania filmu oraz podać, ile razy w tym czasie film ma zostać wyświetlony (Pętle). Pozostałe opcje: Sekunda (dokładnie) i Klatka (dokładnie) pozwalają na określenie sposobu wyświetlania filmów względem animacji, w których zastosowana została różna liczba klatek na sekundę. Można zdecydować, czy sekunda filmu ma być podporządkowana sekundzie animacji, czy klatka filmu — klatce animacji. Z kolei następne parametry dotyczą zmian w filmie, który ma być wyświetlany. Naciśnięcie przycisku Oblicz spowoduje wyświetlenie informacji o liczbie klatek oraz zastosowanym w filmie parametrze liczby klatek na sekundę. Dane te są potrzebne, gdy chcemy skorzystać tylko z fragmentu filmu, na przykład między 50. a 150. klatką. Wówczas numery tych klatek wpisujemy w pola Klatka początkowa filmu i Klatka końcowa filmu (rysunek 44.20). Rysunek 44.20.

Paleta ustawień filmu wczytanego w pole Tekstura

Powrót do okna kanału, do którego przypisana jest tekstura, oraz przechodzenie do zakładek wyświetlanych wcześniej są możliwe za pomocą strzałek znajdujących się w prawym górnym rogu okna . Tekstury wraz z ustawieniami można kopiować. Służą do tego polecenia Kopiuj kanał i Wstaw kanał, które są wywoływane przez naciśnięcie strzałki przed listwą Tekstura w każdym kanale. Dużo poręczniejszy sposób polega na przeciągnięciu ikony tekstury (ikony, a nie jej nazwy), najechaniu na nazwę innego kanału i — po wyświetleniu jego zawartości — upuszczeniu obrazu na listwę jego tekstury.

416

Cinema 4D

Rozdział 45. Materiały, naklejka z logo — przypisywanie materiałów Ćwiczenie zaczyna się od stworzenia elementów sceny. Część ta jest powtórką z zakresu podstawowych umiejętności tworzenia obiektów. Pozostałe zagadnienia dotyczą tworzenia i przypisywania materiałów podstawowego typu (rysunek 45.1). Są to: ♦ tworzenie materiałów w oparciu o kanały i ustawianie ich parametrów, ♦ wczytywanie tekstur w formie materiałów rastrowych oraz shaderów (Szum, Gradient), ♦ dopasowywanie wyglądu shaderów oraz możliwości niewielkich korekcji materiałów rastrowych w Cinema 4D (Inwersja, Rozmycie, filtr Koloryzacja), ♦ typy projekcji (Projekcja), ♦ przypisywanie kilku materiałów do obiektu za pomocą zapamiętanych zestawów selekcji i z wykorzystaniem kanału Alpha. Ćwiczenie można wykonywać w dwojaki sposób: jako całość albo tylko tę jego część, która związana jest z tworzeniem logo i „naklejaniem” go na różne powierzchnie. Wówczas jako elementy sceny niech posłużą naprędce stworzone prymitywy: sześciany, walce itd.

45.1. Tworzenie elementów sceny Bazując na posiadanych umiejętnościach, stwórz następujące elementy sceny: ♦ blat stołu (Walec z zaokrąglonymi krawędziami), ♦ kubek (Lathe NURBS

) z uszkiem (Sweep NURBS

) (rysunek 45.2),

418

Cinema 4D

Rysunek 45.1. Rendering sceny z wykorzystaniem materiałów o różnych cechach, materiał logo nałożony

na ścianę, kubek oraz kilka razy na wazon

Rysunek 45.2. Splajny i bryły, które z nich powstały

♦ wazon (Loft NURBS

),

♦ prostopadłościany ścian, podłogę i niebo.

Rozdział 45. ‹ Materiały, naklejka z logo — przypisywanie materiałów

419

45.2. Przedstawienie kanałów użytych w materiałach sceny Przyjrzyj się materiałom nałożonym na obiekty w scenie pokazanej na renderingu. Do ich stworzenia niezbędne było nadanie im określonych cech, które przypisywane są w formie kanałów. Do stworzenia chropowatej, brudnej ściany posłużyły zdjęcia wczytane do kanałów Kolor i Wypukłości oraz shader Szum (zabrudzenia) dodany do kanału Rozproszenie. W materiale, którym pokryty został blat stołu, oprócz kanału Kolor wykorzystany został także kanał Odbicie, który nadał blatowi lustrzaną powierzchnię. Połyskliwa ceramika kubka wymagała zdecydowanych ustawień w kanale Połysk. Lane szkło to zasługa kanału Przezroczystość. Na koniec zostały materiały naklejek logo. Do ich stworzenia niezbędne było wykorzystanie kanałów Kolor i Alpha. Tworząc materiały, kieruj się poniższymi instrukcjami oraz własnymi preferencjami dotyczącymi wyglądu Twojej sceny.

45.3. Chropowata, brudna ściana — kanały Kolor, Wypukłości i Rozproszenie oraz shader Szum Stwórz nowy materiał i przypisz go do ścian i podłogi. Pojedynczym kliknięciem wskaż próbkę materiału przy nazwie ścian i na palecie sposobu przypisywania materiału do obiektu, w polu Projekcja wybierz projekcję Sześcienna. Na zakładce Podstawowe aktywuj wyświetlanie dodatkowych kanałów: Wypukłości i Rozproszenie.

Kolor Na zakładce Kolor dobierz kolor ściany i, wskazując strzałkę przed przyciskiem Tekstura oraz wybierając opcję Wczytaj obraz, załaduj dowolne zdjęcie tynku. Zdecyduj, czy mapa ma się mieszać z wybranym kolorem (Sposób miksowania: Normalnie, przez Dodawanie, Odejmowanie lub Nakładanie) oraz jaka ma być siła tego mieszania (Siła miksowania) (rysunki 45.3. i 45.4).

420

Cinema 4D

Rysunek 45.3.

Ustawienia materiału ściany, aktywne kanały: Kolor, Rozproszenie i Wypukłości

Rysunek 45.4.

Przykładowe zdjęcia tynku wczytane w kanale Kolor i Wypukłości

Wypukłości Ta sama tekstura ma się pojawić w kanale Wypukłości. W tym celu wskaż obrazek podglądu tekstury w kanale Kolor (koniecznie obrazek, a nie nazwę tekstury) i kursorem przeciągnij ją na przycisk zakładki Wypukłości. Nie zwalniaj klawisza myszki. Poczekaj, aż wyświetlona zostanie zawartość tego kanału, i dopiero wtedy upuść obraz na przycisku Tekstura. Ustal większą siłę (Siła) działania mapy (większą nawet niż 100%) i załącz opcję Zanik MIP. Opcja ta sprawi, że materiał widoczny z bliska będzie miał dużo wyraźniejszą fakturę niż ten sam materiał widoczny z daleka. Moc faktury i tak maleje wraz ze wzrostem odległości. Załączenie opcji Zanik MIP, rozmywając teksturę w oddali, pogłębi ten efekt, co pozwoli uniknąć nienaturalnego tworzenia wzorów na liniach zbiegu perspektywy, na przykład w oddalonych fragmentach podłogi (rysunki 45.5. i 45.6).

Rozdział 45. ‹ Materiały, naklejka z logo — przypisywanie materiałów

421

Rysunek 45.5.

Zakładka Wypukłości z wczytaną teksturą

Rysunek 45.6.

Próbka materiału ścian ze zdjęciem tynku wczytanym do kanałów Kolor i Wypukłości

Rozproszenie i shader Szum W kanale Rozproszenie zdecyduj, do jakich elementów mają być dodane nieregularności (Wpływa na jasność, Wpływa na połysk, Wpływa na odbicia albo do wszystkich elementów naraz). Do kanału musi zostać wprowadzony obraz zabrudzeń, który może mieć postać zdjęcia lub mapy proceduralnej. Z menu wywoływanego wskazaniem strzałki przed polem Tekstura wczytaj mapę proceduralną Szum (rysunek 45.7). Wskazując jego nazwę na przycisku, przejdź do okna ustawień shadera. Rysunek 45.7.

Zakładka kanału Rozproszenie

W ustawieniach shadera na liście rozwijanej Szum dobierz jego rodzaj i znacznie zwiększ wartość w polu Skala globalna, by powiększyć wzór. Sprawdź efekt w renderingu. W oknie widokowym powierzchnia ścian może wyglądać, jakby była ułożona z kafelek. W renderingu, w którym mapa nakładana jest dokładnie i z uwzględnieniem wszystkich parametrów, już tego nie widać. By zabrudzenia

422

Cinema 4D

nie były zbyt mocne, możesz zmniejszyć kontrast między kolorami szumu (Kolor 1 i Kolor 2). Innym sposobem na złagodzenie działania mapy jest zmniejszenie parametru Intensywność lub Siła miksowania tekstury na zakładce Rozproszenie. By powrócić do wyświetlania danych zakładki, wskaż strzałkę w górze okna shadera (rysunek 45.8). Rysunek 45.8.

Fragment rolety z ustawieniami shadera Szum

Połysk Zastanów się, jak połyskliwa ma być Twoja ściana: czy połysk ma się rozlewać na dużą powierzchnię (Szerokość) oraz czy ma być mocny, jakby ściana była pociągnięta werniksem, czy też słaby, jakby była matowa (Wysokość). Na zakładce Połysk ustal stosowne wartości (rysunek 45.9). Rysunek 45.9.

Zakładka Połysk z ustawioną połyskliwą powierzchnią

W trakcie dopasowywania parametrów materiału niezbędne jest obserwowanie zmian w jego wyglądzie. Kliknięcie prawym klawiszem myszki próbki znajdującej się w oknie edytora powoduje wyświetlenie dodatkowego menu. Polecenie Otwórz okno otwiera niezależne okno próbki, które można dowolnie powiększać i obserwować zmiany ustawień materiału na jego dużej, precyzyjnie wyświetlonej próbce.

Rozdział 45. ‹ Materiały, naklejka z logo — przypisywanie materiałów

423

Innym sposobem jest obserwowanie zmian w renderingu. By przyspieszyć testowe renderingi, można wyselekcjonować obiekt powleczony tworzonym materiałem i wydać polecenia renderingu tylko wybranego obiektu (podopcja środkowego klapsa renderingu: Renderuj obiekty) albo tylko renderingu fragmentu okna (Renderuj region). Dopasuj ustawienia wszystkich parametrów materiału (rysunek 45.10). Rysunek 45.10.

Próbka materiału ścian z dodanym szumem w kanale Rozproszenie i z wysokim połyskiem, jakby została pokryta werniksem

45.4. Połyskliwa ceramika kubka — kanał Połysk Stwórz nowy materiał i przypisz go do kubka. Na zakładce Kolor ustal barwę kubka. Na zakładce Połysk ustaw dużą wartość parametru Wysokość (większą nawet niż 100%) i stosunkowo dużą wartość w polu Wewnętrzna szerokość, która sprawi, że połysk utrzyma swe maksymalne wartości. Na zakładce Odbicie możesz dodać niewielkie lustrzane odbicia (rysunki 45.11. i 45.12). Rysunek 45.11.

Przykładowe ustawienia połysku materiału ceramicznego kubka

424

Cinema 4D

Rysunek 45.12.

Próbka materiału ceramicznego kubka

45.5. Lane szkło w kolorowe pasy — kanał Przezroczystość i shader Gradient Stwórz nowy materiał i przypisz go do wazonu. Na zakładce Przezroczystość zwiększ wartość w polu Refrakcja, by promienie światła przechodzące przez obiekt zaginały się, oraz włącz opcję Fresnel, która błyskami na powierzchni widzianej pod kątem podkreśli trójwymiarowość szklanej bryły (rysunek 45.13).

Rysunek 45.13. Zakładka Przezroczystość i paleta ustawień Shader gradientu

Materiał szkła ma być barwiony kolorowymi pasami, które wpłyną zarówno na kolor obiektu, jak i na jego przezroczystość. W pole Tekstura wczytaj mapę proceduralną Gradient, która posłuży do stworzenia pasów. Przejdź do ustawień shadera i,

Rozdział 45. ‹ Materiały, naklejka z logo — przypisywanie materiałów

425

wstawiając kolejne „wiaderka z farbą” oraz zmieniając ich kolory, zaprojektuj widmo gradientu. Włącz opcję Cykl, która sprawi, że wzór na obiekcie będzie się powtarzał. Wprowadź nieregularność do kolorowych pasów gradientu za pomocą większej wartości opcji Turbulencja. Dopasuj wartości w polu Turbulencja i Skala. Próbkę stworzonej tekstury gradientu przeciągnij na nazwę kanału Kolor i upuść na pustą listwę Tekstura. W kanale Połysk zwiększ wartości połysku (rysunek 45.14).

Rysunek 45.14. Próbki materiału lanego szkła w kolorowe pasy, różne ustawienia turbulencji i skali

w shaderze Gradient

Nakładanie tekstury na obiekt, rodzaje projekcji Wskaż próbkę materiału przypisanego do wazonu, by wyświetlić paletę Tekstura zawierającą informacje o sposobie nakładania na niego materiału. Eksperymentuj z różnymi ustawieniami na liście Projekcja, wartościami Powtarzanie X i Powtarzanie Y oraz Odsunięcie X i Odsunięcie Y (rysunek 45.15). Sprawdź wygląd materiału w renderingu i dopasuj jego parametry. Jeśli będzie to potrzebne, osłab działanie tekstury przez zmniejszenie parametru Siła miksowania i zmianę w polach Kolor oraz Intensywność. Pamiętaj, że wartości tych parametrów mogą przekraczać 100% (rysunek 45.16). Rysunek 45.15.

Paleta Tekstura określająca sposób przypisywania materiału do obiektu

426

Cinema 4D

Rysunek 45.16. Różne ustawienia projekcji i powtórzeń X i Y

45.6. Przypisywanie dwóch materiałów do blatu stołu, lustrzane odbicia i filtr Koloryzacja Blat stołu jest pokryty dwoma materiałami. Wierzchnia warstwa jest laminatem z wydrukiem drewna, w którym odbijają się elementy sceny, a bok blatu jest oklejony połyskliwą taśmą z takim samym nadrukiem drewna. Oba są w kolorze szarości (rysunek 45.17). Rysunek 45.17.

Rendering stołu z przypisanymi dwoma materiałami

Rozdział 45. ‹ Materiały, naklejka z logo — przypisywanie materiałów

427

Zmiana koloru tekstury — filtr Koloryzacja Stwórz nowy materiał. W kanale Kolor wczytaj zdjęcie drewna. Rysunek drewna jest w kolorze brązów, a w naszej scenie potrzebny jest kontrastowy materiał w skali szarości. Mając wczytaną teksturę, ponownie wskaż strzałkę przy nazwie tekstury i z rozwijalnego menu załaduj filtr Koloryzacja. Na suwaku gradientu koloryzacji ustal czarną i białą barwę pojemnika z farbą i, przesuwając wiaderka oraz punkt środkowy, ustal kontrastowy wygląd tekstury (rysunki 45.18. i 45.19). Rysunek 45.18.

Zdjęcie drewna i to samo zdjęcie zmienione za pomocą shadera Koloryzacja

Rysunek 45.19.

Paleta Shader koloryzacji

Skopiuj materiał z wczytaną teksturą drewna i obu materiałom nadaj charakterystyczne nazwy, na przykład Wierzch i Taśma. Dla materiału przygotowanego do pokrycia wierzchniej części blatu (Wierzch) aktywuj kanał Odbicie. Dopasuj wartości na zakładce Połysk.

428

Cinema 4D

Przypisywanie dwóch materiałów na podstawie zapamiętanego zestawu selekcji Materiał laminatu przygotowany do pokrycia boku blatu przypisz całej bryle. Blat stołu jest pojedynczym elementem. By możliwe było przypisanie mu różnych materiałów, zmień go najpierw w obiekt edytowalny (C). Następnie wybierz wierzchnie wieloboki blatu (np. „malując” je wskaźnikiem albo za pomocą polecenia Wybór-okrąg) i upuść na nie materiał z ustawionymi lustrzanymi odbiciami (rysunek 45.20). (Przypisywanie do obiektu wielu materiałów zostało opisane szerzej przy okazji ćwiczenia w rozdziale 13., „Stolik — przypisywanie kilku materiałów jednemu obiektowi”).

Rysunek 45.20. Linia blatu stołu z przypisanymi materiałami i z zapamiętanym zestawem wieloboków,

które pokryte są drugim materiałem

Wskaż próbkę materiału przypisaną do obiektu i na palecie Tekstura zmień wybór z listy Projekcja na Sześcienna. Zwiększ wartość parametrów Powtarzanie X i Powtarzanie Y, by zagęścić wzór. Sprawdź efekt w renderingu i zmniejsz wartość parametru Intensywność w kanale Odbicie materiału, którym pokryty jest wierzch blatu. Wybierz typ projekcji materiału dla boku blatu (np. Płaska) i za pomocą narzędzia do umieszczania Tekstura obróć wzór oraz dopasuj jego wielkość. Dopasuj pozostałe wartości obu materiałów (rysunek 45.21). Rysunek 45.21.

Dwa materiały drewna, w drugim dodany kanał Odbicie

Rozdział 45. ‹ Materiały, naklejka z logo — przypisywanie materiałów

429

45.7. Materiał naklejki z logo — kanały Kolor, Alpha i Wypukłości Na ścianie, blacie, kubku i wazonie naklejone są znaki logo. Do stworzenia materiału ze znakiem wykorzystamy kanały Kolor, Alpha i (do zasymulowania wypukłości znaku) Wypukłości (rysunek 45.22). Trudność polega na „naklejeniu” znaków tak, by dokładnie przylegały do obiektów o różnej geometrii. Rysunek 45.22.

Dwa obrazy wykorzystane do stworzenia materiału

Tworzenie materiału z zamaskowanymi fragmentami i wyłączanie rzucania cienia Stwórz nowy materiał. Wczytaj kolorowy znak logo1 do kanału Kolor i czarno-białą wersję znaku do kanału Alpha. W kanale Alpha użyj opcji Odwróć, aby odwrócić kolory obrazu w celu zamaskowania tła, a nie znaków logo. i dopasuj jego wymiary. Idealne dopasoNa ścianie umieść obiekt Płaszczyzna wanie plakietki do ściany (tak by nie rzucała na nią cienia ani nie chowała się pod nią) jest dość trudne i nie jest potrzebne, jeśli wyłączy się rzucanie przez nią cienia. Dlatego przypisz plakietce zakładkę Kompozyt (w oknie Obiekty Zakładki/Zakładki CINEMA 4D/Kompozyt) i w jej właściwościach wyłącz rzucanie cienia (Rzucaj cienie) (rysunek 45.23). Plakietce przypisz materiał z logo, a do sceny wstaw światło z cieniem i sprawdź efekt w renderingu.

1

Logo Windows Gaming projektu Glitschka Studios.

430

Cinema 4D

Rysunek 45.23.

Zakładka Kompozytowa dodana do plakietki, wyłączone rzucanie cieni

Próbkowanie i rozmywanie obrazu Na blacie stołu umieść Dysk . Skopiuj stworzony wcześniej materiał z logo i aktywuj w nim kanał Wypukłości, który posłuży do symulowania trójwymiarowości znaku. Wczytaj do niego ten sam czarno-biały obraz logo i ustal dużą wartość uwypuklenia w polu Siła (np. –800). Przypisz materiał do dysku. Znak nie wygląda jeszcze atrakcyjnie. Czarne i białe miejsca mapy pokazują fragmenty, które mają być na górze, i te, które mają pozostać na dole. Brakuje pośrednich szarości, które sprawiłyby, że znak unosiłby się łagodniej. By rozmyć logo na krawędziach, ustal wartości Odsunięcie rozmycia (np. 10%) i Skala rozmycia (np. 100%) oraz wybierz najlepszy sposób próbkowania (SAT). Oceń wypukłość znaku (rysunki 45.24 – 45.26). Rysunek 45.24.

Kanał Wypukłości z ustawionymi bardzo dużymi wartościami siły i rozmycia obrazu

Rysunek 45.25.

Wypukły materiał ze znakiem logo

Rozdział 45. ‹ Materiały, naklejka z logo — przypisywanie materiałów

431

Rysunek 45.26.

Rendering znaku z zasymulowaną wypukłością

45.8. Przypisanie materiału logo do kubka i wazonu W przypadku kubka i wazonu, których powierzchnie są zakrzywione, dopasowanie kształtu plakietki jest trudniejsze. W tej sytuacji lepszym rozwiązaniem będzie jednoczesne przypisanie kilku materiałów. Jest to możliwe, bo przez materiał, który jest częściowo przezroczysty (jak w przypadku naszego logo), widoczny będzie materiał ceramiki znajdujący się pod spodem.

Ukrywanie wyświetlania pozostałych warstw — tryb Solo Przypisz materiał logo bezpośrednio do kubka. Pozycjonowanie znaku będzie łatwiejsze, jeśli będziesz mieć dobry widok na cały kubek. W tym celu najlepiej tymczasowo wyłączyć wyświetlanie pozostałych obiektów. Najłatwiej to zrobić, przenosząc kubek na warstwę i ograniczając wyświetlanie tylko do niej (tryb Solo). W tym celu wskaż kropkę warstwy przy nazwie kubka i z menu, które się wyświetli, wybierz Dodaj do nowej warstwy. Następnie kursorem wskaż kolorowy kształt i „przemaluj” nim wszystkie elementy kubka. Otwórz okno Przeglądarka warstw (Shift+F4) i wskaż kropkę przy nazwie warstwy, by pojawiła się w niej litera S (rysunek 45.27). (Szczegółowe informacje na temat warstw znajdują się w podrozdziale 15.2.).

Rysunek 45.27. Wszystkie elementy kubka przeniesione na warstwę, włączenie wyświetlania zawartości

tylko jednej warstwy (tryb Solo)

432

Cinema 4D

Nakładanie tekstury na kubek i wazon Na palecie Tekstura zmień wybór z listy Projekcja na Cylindryczna. W opcjach na dole okna wyłącz powtarzanie wzoru (Powtarzaj). W celu dopasowania wielkości znaku do kubka z menu menadżera obiektów wybierz Zakładki/Dopasuj do obiektu. W efekcie logo rozciągnie się na cały kubek. Ustalenie konkretnej wielkości znaku i jego położenia jest możliwe na dwa sposoby. Pierwszym jest określenie procentowej wartości parametrów Długość X i Długość Y oraz Odsunięcie X i Odsunięcie Y znaku. Drugim sposobem jest wyświewybranego obiektu i przesuwanie jej oraz skalowanie. tlenie siatki Tekstura Dowolnym sposobem dopasuj położenie znaku. Nie zrażaj się tym, że w oknie widokowym oba materiały nie są wyświetlane poprawnie i naokoło logo pojawiła się dziura. Wybranie z menu okna widokowego wyświetlania grafiki w lepszej jakości (Grafika/Ulepszony OpenGL) rozwiąże ten problem. Niezależnie od ustawień grafiki w oknie widokowym finalny, poprawny widok na pewno pojawi się w oknie renderingu (rysunek 45.28).

Rysunek 45.28. Widok kubka w oknie edytora (przy domyślnych ustawieniach wyświetlania grafiki)

i w renderingu

Wróć do okna Przeglądarka warstw (Shift+F4) i wyłącz tryb Solo, by przywrócić wyświetlanie wszystkich elementów sceny. Kilkukrotnie skopiuj materiał logo. Analogicznie kilka razy przypisz materiał do wazonu i rozmieść go w kilku miejscach i w różnych wielkościach. Eksperymentuj z cechami różnych materiałów logo. Na przykład dodaj niewielką Przezroczystość do materiału logo na ścianie albo usuń teksturę z kanału Kolor, a zamiast niej ustalaj różne kolory znaku. Możesz też dodać kanał Luminescencja, by rozświetlić znak itd. (rysunek 45.29).

Rozdział 45. ‹ Materiały, naklejka z logo — przypisywanie materiałów

433

Rysunek 45.29.

Przykładowy efekt rozłożenia jednokolorowych znaków na powierzchni wazonu

Dodaj pozostałe elementy sceny i wyrenderuj ją. Zapisz scenę w osobnym folderze wraz z wykorzystanymi w niej mapami, wydając polecenie Plik/Zapisz projekt.

434

Cinema 4D

Rozdział 46. Neon Ćwiczenie tworzenia neonu polega na symulowaniu świecenia za pomocą materiału, z załączonym kanałem Poświata. Dodatkową trudnością jest symulowanie świecenia w różnych kolorach (rysunek 46.1).

Rysunek 46.1. Neon symulowany za pomocą kanału Poświata

Stwórz tekst neonu i okrąg przekroju. Przy użyciu narzędzia Sweep NURBS wytłocz obiekt. Dowolnym sposobem złagodź ostre narożniki ścieżki. W nowym materiale aktywuj kanał Poświata. Przypisz go do neonu i dopasuj wartości Promień i Zewnętrzna siła. Na zakładce Poświata można ustalić kolor świecenia. Jednak by kolor zmieniał się na powierzchni neonu, potrzebne jest wykorzystanie kolorystyki określonej w kanale Kolor. Dlatego zaznacz opcję Użyj koloru materiału (rysunek 46.2). Na zakładce Kolor wczytaj grafikę albo mapę proceduralną. W aktualnym przykładzie wykorzystana została mapa proceduralna Gradient, w której ustalone zostało widmo gradientu, wybrany Typ: 3D-Sferyczny, załączona opcja Cykl i zwiększony Promień gradientu (rysunek 46.3).

436

Cinema 4D

Rysunek 46.2.

Paleta kanału Poświata

Rysunek 46.3.

Przykładowe ustawienia gradientu

Na zakładce Tekstura dopasuj projekcję materiału (np. Płaska) i ustal liczbę powtórzeń (Powtarzanie X i Powtarzanie Y). Sprawdź efekt w renderingu i dodaj oraz ustal wartości innych cech rurek neonu, na przykład Luminescencja i Przezroczystość. Przygotowany w ten sposób neon nie będzie oświetlał pozostałych elementów sceny. Możesz to zmienić pod warunkiem skorzystania z globalnej iluminacji. W tym celu w oknie Ustawienia renderingu/Globalna ilumin. należy załączyć opcję Globalna iluminacja, a na zakładce Iluminacja materiału dopasować parametr Siła opcji Generowanie GI dla tego materiału.

Rozdział 47. Kosz z perforowanej blachy — kanał Alpha i Otoczenie oraz shader Powtarzanie Poniżej przedstawiony został sposób przygotowania materiału perforowanej blachy z wykorzystaniem proceduralnej mapy powtórzeń, która pozwala na szybkie dostosowanie kształtu perforacji, jej wielkości i odległości między oczkami. Arkusz blachy jest wyginany, a następnie przycinany. Na końcu rozdziału znajduje się informacja, jak uatrakcyjnić rendering kosza przez dodanie do arkuszy blachy odbić elementów otoczenia, które realnie (w scenie Cinema 4D) nie występują (rysunek 47.1). Rysunek 47.1.

Kosz z perforowanej blachy

438

Cinema 4D

W celu stworzenia materiału blachy perforowanej utwórz nowy materiał i załącz w nim kanał Alpha oraz kanał Otoczenie. W polu Tekstura kanału Alpha, wskazując strzałkę przed przyciskiem Tekstura, wczytaj proceduralną mapę powtórzeń (Powierzchnie/Powtarzanie). Załadowany zostanie kolorowy obraz wzoru shadera. Wskazując jego podgląd lub nazwę, przejdź do ustawień shadera. Kolor zaprawy (która w naszym przypadku oznacza blachę między oczkami perforacji) zmień na biel. Wszystkie kolory elementów powtarzalnych (Kolor elementów powtarzalnych 1, Kolor elementów powtarzalnych 2, Kolor elementów powtarzalnych 3), czyli oczek perforacji, zmień na czerń. Kolory możesz przeciągać z jednej próbki na pozostałe (rysunki 47.2. i 47.3). Rysunek 47.2.

Domyślny wygląd shadera Powtarzanie i ta sama mapa ze zmienionymi kolorami

Rysunek 47.3.

Paleta ustawień Shader elementów powtarzalnych

W rozwijalnym menu Wzór przejrzyj wybór różnych wzorów, na przykład: Okręgi, Kwadraty, Trójkąty, Fale, Łuski itp. (rysunek 47.4). By lepiej ocenić ich kształt, prawym klawiszem myszki wskaż próbkę mapy i z menu, które się pojawi, wybierz Otwórz okno, by wyświetlić dodatkowe okno wzoru. Odpowiednio je powiększ i dopasuj do kwadratu, by uzyskać proporcjonalny wygląd jego rysunku.

Rozdział 47. ‹ Kosz z perforowanej blachy

439

Rysunek 47.4. Przykładowe wzory powtórzeń: Trójkąty, Fale, Deski, Okręgi, Łuski

Wybierz jeden ze wzorów, dopasuj Szerokość zaprawy oraz, by wzmocnić jego ostrość, zmniejsz Szerokość zakrzywienia. Stwórz dowolną formę kosza z perforowanej blachy. W przykładzie wykorzystanym w ćwiczeniu arkusz blachy został wykonany z obiektu Płaszczyzna . Materiałowi perforowanej blachy, który został do niego przypisany, ustawiona została Projekcja: Mapowanie UVW oraz zwiększona liczba powtórzeń (Powtarzanie X i Powtarzanie Y). Następnie blacha została obrócona i wygięta przy użyciu modyfikatora Zginanie . W trakcie zginania ważne było zaznaczenie opcji Zachowaj długość osi Y, by arkusz nie rozciągnął się (rysunek 47.5).

Rysunek 47.5. Pochylony arkusz blachy poddawany działaniu modyfikatora Zginanie

Następnie dwa arkusze blachy zostały ustawione naprzeciwko siebie i przycięte za pomocą obiektu Boole (Typ operacji Boole’a: Część wspólna A i B). Na koniec dodane zostały elementy konstrukcji (rysunki 47.6. i 47.7).

440

Cinema 4D

Rysunek 47.6.

Przycinanie arkuszy za pomocą obiektu Boole

Rysunek 47.7. Różne ustawienia wzoru perforowanej blachy

47.1. Symulowanie odbić otoczenia — kanał Otoczenie Arkusze perforowanej blachy będą wyglądały atrakcyjniej, jeśli pojawią się na nich jakieś refleksy, tak jak to się dzieje w naturze. W naszej scenie nie ma jednak obiektów, które mogłyby się odbijać od ich powierzchni, dlatego ustawienie lustra w kanale Odbicie nie przyniesie pożądanego rezultatu. W takiej sytuacji pozostałe elementy sceny muszą zostać zasymulowane przez załadowanie stosownej mapy do kanału Otoczenie. Wczytaj mapę z elementami, które mają rzucać refleksy na powierzchnię blachy (rysunek 47.8). Eksperymentuj z różnymi ustawieniami wzoru perforowanej blachy i odbić. Wyrenderuj i zapisz najciekawsze przykłady.

Rozdział 47. ‹ Kosz z perforowanej blachy

Rysunek 47.8. Przykładowy wygląd mapy kanału Otoczenie i arkusze blachy z refleksami

441

442

Cinema 4D

Rozdział 48. Shadery 3D Shadery 3D dostępne są z okna Materiały: Plik/Shader. Zwane są też shaderami objętości, ponieważ są materiałami, a nie płaskimi mapami. Mają jednak inną strukturę niż podstawowe materiały typu Basic. Do ich tworzenia wykorzystywane są inne kanały, które bardziej odpowiadają ich fizycznym właściwościom. Zawierają szereg różnych parametrów. Dobrym sposobem opanowania tej różnorodności jest analizowanie gotowych materiałów (np. tych znajdujących się w bibliotece programu dostępnej za pomocą polecenia Przeglądarka — Shift+F8) oraz samodzielne eksperymentowanie z nimi. By zachęcić do testów, poniżej przytoczone są informacje o przeznaczeniu poszczególnych shaderów oraz wymienione charakterystyczne dla nich cechy. Każdy typ materiału zilustrowany jest kilkoma próbkami zaczerpniętymi z biblioteki programu. Banji — półprzezroczyste — materiały podświetlane od tyłu i przezroczyste — materiały połyskliwe, jak na przykład szkło (rysunek 48.1).

Rysunek 48.1. Przykładowe materiały typu Banji

Kanał Przezroczystość: Brak przezroczystości od frontu, Brak przezroczystości od tyłu, Brak przezroczystości krawędzi. Banzi — materiały drewniane, pozwala na symulowanie różnego typu drewna (rysunek 48.2). Kanał Drewno: Kolor, Intensywność pierścieni, Skala pierścieni, Turbulencja pierścieni, Skala ziarnistości. Cheen — obiekty oglądane jakby „pod mikroskopem” (rysunek 48.3).

444

Cinema 4D

Rysunek 48.2.

Przykładowe materiały typu Banzi

Rysunek 48.3.

Przykładowe materiały typu Cheen

Kanał Chropowatość, lista rozwijana Funkcja z kilkudziesięcioma wzorami do wyboru, Kolor piasku, Intensywność piasku. Danel — materiały metaliczne, polerowany metal (z rozbłyskami w kształcie elips), połyskliwe i malowane materiały (rysunek 48.4).

Rysunek 48.4. Przykładowe materiały typu Danel

Kanał Anizotropia z listą rozwijaną Projekcja, na przykład: Koncentryczna płaska (wzór), trzy kanały Połysk, kanał Chropowatość. Mabel — stworzony z myślą o kamieniach, na przykład marmurach ze wzorem w postaci żyłek (rysunek 48.5). Rysunek 48.5.

Przykładowe materiały typu Mabel

Na ustawienia tego materiału składa się 19 zakładek, z których część dotyczy ustawień głównego materiału, a część żyłek na jego powierzchni (pasma). W celu wyświetlenia wszystkich cech należy na zakładce Podstawowe z rozwijanej listy Powierzchnia wybrać Obie. Kanał Pasma: Pasma turbulencji (pozwala na wybór z kilkudziesięciu typów shaderów 2D), Pasma wielkości, Zróżnicowanie turbulencji; szereg osobnych zakładek dla materiału głównego i materiału żyłek.

Rozdział 48. ‹ Shadery 3D

445

Mgła — symuluje mgłę (rysunek 48.6). Rysunek 48.6.

Przykładowy materiał typu Mgła

Kolor, Grubość, Turbulencja, Typ pozwalający na wybór zanikania mgły: Liniowy, Wykładniczo albo Bez zmniejszania. Nukei — dla materiałów zardzewiałych, zwietrzałych, w których wyraźnie widać dwa różne materiały, o różnych właściwościach. Ich wyświetlaniem można sterować na różne sposoby (rysunek 48.7). Rysunek 48.7.

Przykładowe materiały typu Nukei

Zestaw kanałów dla materiału A i materiału B, kanał Łączenie pozwalający na przypisanie oprócz shaderów także dowolnej bitmapy, Amplituda wypukłości, Amplituda wypukłości dla krawędzi, osobne ustawienia przezroczystości dla obu materiałów Alpha A i Alpha B. Teren — materiał wykorzystywany do symulowania terenu (rysunek 48.8). Rysunek 48.8.

Przykładowy materiał typu Teren

Typ: Góry, Mars, Księżyc, Pustynia, gradient Kolor, parametr Wysokość, za pomocą którego można sterować wysokością wzniesień terenu budowanego przy użyciu materiału.

446

Cinema 4D

Rozdział 49. Zegar słoneczny — animacja Celem ćwiczenia jest zapoznanie z podstawowymi technikami tworzenia animacji, a także różnymi sposobami wstawiania ujęć kluczowych i manipulacji nimi. Scenariusz zakłada stworzenie animacji na podstawie modelu zegara słonecznego, który został zamieszczony na płycie CD (rysunek 49.1). Techniki można także przećwiczyć na dowolnej innej scenie.

Rysunek 49.1. Rendering jednej z klatek animacji z przykładowym scenariuszem filmu

Jest kilka sposobów nagrywania animacji: przez wstawianie kluczy albo przez przypisywanie obiektom określonych cech (np. Wibrowanie). Do wstawiania kluczy wykorzystać można przycisk Nagrywaj pozycję, skalę, obrót i PLA aktywnych obiektów (Nagrywaj) albo przycisk wstawiający klucze automatycznie (Automatyczne klucze) (rysunek 49.2). Można też ustalać je za pomocą wskazania ikony kółka przed nazwą animowanego parametru z przytrzymanym klawiszem Ctrl.

448

Cinema 4D

Rysunek 49.2. Pasek animacji z opisanymi głównymi narzędziami, Zakres podglądu ustawiony na wyświetlanie tylko 30 klatek

Animowane może być niemal wszystko: pozycja, obrót i skala obiektu oraz parametry, takie jak parametry bryły, wartości tłoczenia, siły działania modyfikatorów, intensywności świateł czy kolory materiałów oraz wiele innych. O tym, że dany parametr może być animowany, informuje fakt wyświetlenia przed jego nazwą ikony kółka (rysunek 49.3).

Rysunek 49.3. Ikona okręgu informująca, że dany parametr może być animowany

Otwórz plik o nazwie ZEGAR SŁONECZNY start. W celu ustalenia długości animacji i szybkości jej odtwarzania wybierz Edycja/ Ustawienia projektu (Ctrl+D). Domyślna szybkość to 30 klatek na sekundę. Na czas nauki zrezygnuj z płynnego nagrywania animacji i zmniejsz ją do, na przykład, 10 klatek na sekundę (parametr FPS). Dodatkowo wydłuż czas jej trwania, na przykład do 260 klatek, co pozwoli na nagranie krótkiego, 26-sekundowego filmu (rysunek 49.4).

Rysunek 49.4. Okno Ustawienia projektu z wydłużonym czasem animacji i ze zmniejszoną liczbą klatek na sekundę (w wersji 10 i 11.5 Cinemy)

Rozdział 49. ‹ Zegar słoneczny — animacja

449

Zwróć uwagę, że mimo iż całkowita liczba klatek została zwiększona, na podziałce czasu wyświetlony jest tylko fragment tego czasu. O wyborze wyświetlanego odcinka i jego długości decyduje się za pomocą suwaka podglądu, który można przesuwać oraz rozciągać. Przejdź do układu ekranu animacji ( , Animation), by mieć lepszy dostęp do okna Linia czasu, które jest swoistym centrum zarządzania animacją (rysunek 49.5). Rysunek 49.5.

Zmiana na układ ekranu animacji

49.1. Wstawianie kluczy za pomocą przycisku Nagrywaj pozycję, skalę, obrót i PLA aktywnych obiektów (Nagrywaj), Linia czasu Podczas animowania przez wstawianie kluczy za pomocą przycisku Nagrywaj pozycję, skalę, obrót i PLA aktywnych obiektów (Nagrywaj) autor najpierw przemieszcza, skaluje, obraca obiekty i (lub) zmienia położenie ich wierzchołków i (w momencie gdy jest zadowolony z ustawień) nagrywa te ustawienia (Nagrywaj). Następnie przechodzi do kolejnej klatki, ponownie ustala położenie obiektu, zmienia skalę, obrót i (lub) położenie jego wierzchołków i ponownie zatwierdza je naciśnięciem przycisku Nagrywaj. Ustawienia te są zapamiętywane dla wybranego obiektu w aktualnej klatce. Dowodem na ustawienie klatki kluczowej dla danego elementu jest wyświetlenie prostokącika pod podziałką czasu. Precyzyjne informacje na temat wstawionych kluczy (także w formie graficznej) mieszczą się na linii czasu. Przykładowo przesunięcie zapisywane jest w trzech liniach, które odpowiadają przesunięciom w kierunkach osi X, Y i Z. Podobnie jest z obrotem (trzy linie: X, Y i Z) i skalą (trzy linie: H, P i B). W celu zachowania przejrzystości okna Linia czasu i usprawnienia pracy najlepiej jest wykluczać zapisywanie parametrów, które nie mają być animowane. W załączonym pliku zegara słonecznego gnomon (czyli słupek, którego cień wskazuje godzinę) oraz cyfry godziny 12.00 znajdują się poza zegarem. Scenariusz filmu zakłada, że w pierwszych klatkach przemieszczą się one na swoje miejsca na tarczy. Jako pierwsze wybierz cyfry (albo dowolny element swojego pliku) i w celu wyłączenia zapamiętywania zbędnych informacji odznacz Nagrywanie skali, Nagrywanie

450

Cinema 4D

obrotu i Nagrywanie animacji na poziomie punktów, pozostawiając aktywne jedynie Nagrywanie pozycji (rysunek 49.6). Rysunek 49.6.

Ikony pozwalające na wykluczenie nagrywania określonych parametrów, aktywne jest tylko Nagrywanie pozycji

Na podziałce czasu przesuń suwak do klatki nr 10 i wskaż przycisk Nagrywaj aktualną pozycję obiektu. Następnie przesuń suwak czasu na przykład do klatki 25. i ułóż cyfry na tarczy zegara. Ponownie wydaj polecenie nagrania położenia obiektu (F8) i przyjrzyj się stwodla aktualnej klatki . Włącz przycisk Odtwarzaj rzonej animacji. Położenie obiektu między ustawionymi klatkami kluczowymi jest interpolowane, czyli obliczane przez program. W oknie Linia czasu po lewej stronie domyślnie wyświetlana jest lista obiektów znajdujących się w scenie (rysunek 49.7). Klikając ikony plusa, rozwiń ich strukturę, by dotrzeć do obiektu przesuniętych cyfr. Następnie rozwiń paski animowanych parametrów, aż po prawej stronie ukaże się graficzna forma zapisanych zmian. Do dopasowywania widoku w tym oknie służą dwie ostatnie ikony w jego prawym górnym narożniku. Można to też zrobić, przeciągając kursorem z przytrzymanymi klawiszami 1 lub 2, analogicznie do dopasowywania widoku w oknach widokowych programu. Łagodna linia między kluczami informuje o łagodnym następowaniu zmian.

Rysunek 49.7. Okno Linia czasu, wstawione dwa klucze i pozycja cyfr zapisana w trzech liniach (Pozycja X, Pozycja Y i Pozycja Z) z rozwiniętą krzywą zmian wzdłuż osi Y

Linia czasu to centrum zarządzania animacją. Tu zapamiętywane są wszystkie ustawienia obiektów w różnych klatkach, tu można też wpływać na rodzaj interpolacji między kluczami, manipulować ich położeniem, kopiować je i zmieniać ich wartości (rysunek 49.8). Rysunek 49.8.

Możliwość wpisywania wartości aktualnego parametru — po dwukrotnym wskazaniu znaczka ujęcia kluczowego

Ponownie włącz przycisk odtwarzania (F8). Cyfry „przebijają” blat zegara. Pomiędzy wcześniejszymi kluczami analogicznie (za pomocą polecenia Nagrywaj) ustal dodatkowe klucze, w których cyfry ominą blat (rysunek 49.9).

Rozdział 49. ‹ Zegar słoneczny — animacja

451

Rysunek 49.9.

Ścieżka przemieszczania się obiektu, z wyświetlonymi punktami, które mogą być przesuwane

Droga obiektu jest rysowana jako biało-błękitna linia. Jej punkty można przesuwać (wyjątkowo w trybie Model, a nie Punkty) i w ten sposób doprecyzowywać ścieżkę przesuwania obiektu. Analogicznie w klatkach 25. – 40. ustal położenie gnomonu. W jego przypadku załącz także nagrywanie obrotu obiektu. W kilku kluczach nagraj zmiany położenia i obrotu słupka „wskakującego” na tarczę. Odtwórz animację (F8) i dopracuj ruch. Pamiętaj, że w trakcie odtwarzania animacji możesz ograniczyć się tylko do odtwarzania zakresu podglądu (Ustal zakres podglądu animacji) oraz możesz sterować szybkością odtwarzania za pomocą wyboru liczby klatek na sekundę . Obie ikony znajdują się na końcu paska narzędzi animacji.

49.2. Animowanie za pomocą przycisku Automatyczne klucze, rodzaje interpolacji Nagrywanie za pomocą narzędzia Automatyczne klucze od poprzedniego sposobu różni się tym, że gdy przycisk ten pozostaje włączony, nagrywa wszystkie zmiany wprowadzane w scenie. Jest to prostszy sposób animowania, ponieważ nie trzeba pamiętać o dogrywaniu zmian. Niestety, niesie także ryzyko omyłkowego zapisania błędnych ruchów. Warte podkreślenia jest to, że o załączonym trybie automatycznego tworzenia kluczy cały czas przypomina czerwona ramka naokoło aktywnego okna widokowego. Włącz narzędzie Automatyczne klucze . Naokoło okna widokowego pojawiła się czerwona ramka. Wybierz jedną z cyfr i w opcjach Extrude NURBS zmień wartość jej wytłoczenia. Przesuń suwak czasu do innej klatki i ponownie zmień

452

Cinema 4D

wartość Extrude NURBS. Wiele razy jeszcze zmieniaj numery klatek i wprowadzaj zdecydowane różnice w wysokości wytłoczonej cyfry. Wyłącz działanie narzędzia Automatyczne klucze (rysunek 49.10).

Rysunek 49.10. Regularne zmiany wprowadzone w wysokości wytłoczenia Extrude NURBS, falująca linia

oznaczająca łagodne zmiany w wysokości cyfry. Zaznaczone narzędzia, które wpływają na interpolację

Obejrzyj nagraną animację (F8). Zmiany w wysokości cyfry zachodzą zbyt łagodnie. Odpowiedzialny jest za to aktualny sposób interpolacji (czyli ustalania zachowania obiektów między ujęciami kluczowymi). Na pasku narzędziowym okna Linia czasu znajdują się narzędzia pozwalające to zmienić (rysunki 49.10. i 49.11). Rysunek 49.11.

Narzędzia wpływające na ustawienia pośrednich klatek. Rodzaje interpolacji: Liniowy, Odstęp (nagłe zmiany) i Splajn (który pozwala na dopasowanie sposobu zachodzenia zmian za pomocą przeciągania punktów stycznych do wierzchołków)

Odszukaj pasek z zapisaną animacją cyfry, rozwiń całą hierarchię i za pomocą ramki wybierz wszystkie punkty falującej linii. By dodać zmianom dynamiki, zmień rodzaj ich interpolacji na Odstęp . Teraz zmiany w wysokości cyfry będą zachodzić skokowo (rysunek 49.12). Interpolacja pozwala na „dodanie życia” do animacji, która na pewno zyska na atrakcyjności, jeśli zdarzenia nie będą przebiegać liniowo, ale będą zwalniać, przyspieszać bądź zachodzić z zaskoczenia. Dodaj „energii” cyfrze godziny 12 i gnomonowi, które „wskakują” na tarczę zegara.

Rozdział 49. ‹ Zegar słoneczny — animacja

453

Rysunek 49.12. Graficzne przedstawienie skokowego następowania zmian w wysokości wytłoczenia,

rodzaj interpolacji: Odstęp

Kopiowanie kluczy albo wszystkich ustawień animowanego parametru Program pozwala na kopiowanie ujęć kluczowych w obrębie jednego paska przez przeciągnięcie zaznaczonych kluczy z przytrzymanym klawiszem Ctrl. Możliwe jest też przekopiowanie całego animowanego parametru do innego obiektu. Aby nie powtarzać nagrywania wznoszenia się cyfr dla pozostałych obiektów, przeciągnij (z przytrzymanym klawiszem Ctrl) pasek Ruch Y i upuść go na inną cyfrę słonecznego zegara. Czynności powtórz dla pozostałych liczb. Dodatkowo jeśli nie chcesz, by cyfry rosły i malały w tym samym momencie, przesuwaj ujęcia kluczowe, skaluj odległości między nimi i kopiuj klucze w obrębie jednego paska (z przytrzymanym klawiszem Ctrl) (rysunek 49.13).

kopiowanie parametru Ruch z przytrzymanym klawiszem Ctrl

Rysunek 49.13. Kopiowanie animowanego parametru Ruch (wytłoczenia Extrude NURBS) do innych obiektów tego typu

49.3. Tworzenie kluczy przez wskazanie okręgu przy nazwie parametru Zwróć uwagę, że okręgi przed nazwami animowanych parametrów (które dotąd były szare) zmieniają się na czerwone kropki. Ikony te występują w trzech wariantach: czarny okrąg (oznaczający możliwość animowania parametru), czerwony okrąg

454

Cinema 4D

(informujący, że dany parametr jest animowany, ale nie w aktualnej klatce) i czerwona kropka (oznaczająca, że dany parametr jest animowany i że w aktualnej klatce został dla niego ustawiony klucz). Tworzenie kluczy na podstawie wskazywania kropki wykorzystane zostanie do zmian koloru materiału. Upewnij się, że narzędzie Automatyczne klucze nie jest aktywne. Włącz dokowalne okno materiałów (Shift+F2), które w układzie ekranu animacji nie jest wyświetlane, i stwórz nowy, jednokolorowy materiał. Przypisz go do dowolnych obiektów w scenie. W oknie Atrybuty materiału ustal jego Kolor i przed nazwą parametru, z przytrzymanym klawiszem Ctrl, wskaż znaczek czarnego okręgu. Następnie przesuń suwak czasu do innej klatki, zmień kolor materiału i ponownie wskaż znaczek okręgu. Kilkukrotnie przesuwaj suwak czasu, zmieniaj kolory i wskazuj znaczek okręgu przed nazwą parametru z przytrzymanym klawiszem Ctrl (rysunek 49.14). Sprawdź efekt w animacji (F8). Rysunek 49.14.

Animowanie koloru materiału przez znacznik kropki przed nazwą parametru

Analogicznie dograj zmiany intensywności i koloru światła o nazwie Słońce.

49.4. Tworzenie animacji z wykorzystaniem zakładek Cel, Kompozyt, Wyrównaj do splajnu i Wibrowanie Cinema 4D pozwala również na animowanie obiektu poprzez przypisanie mu cech, które zdeterminują jego zachowanie. Zakładki wykorzystane w ćwiczeniu to: — zostanie wykorzystany do śledzenia okiem kamery przesuwającego Cel się obiektu — gnomonu, Kompozyt — za jego pomocą tarcza zegara zniknie na jakiś czas w renderingu, Wyrównaj do splajnu

— pozwoli na przypisanie słońca do łukowatej ścieżki,

Wibrowanie — dzięki niemu tarcza zegara (lub liczba 12) będzie wibrować, gdy gnomon rzuci cień na godzinę 12.00.

Rozdział 49. ‹ Zegar słoneczny — animacja

455

Szczegółowe informacje na temat zakładek znajdują się w rozdziale 52., „Zestawienie zakładek Cinema 4D i opis ich funkcjonowania”.

Zakładka Cel Statyczna obecnie kamera ma być „wpatrzona” w cyfrę 12 i wodzić za nią, gdy ta „wskakuje” na tarczę zegara. Zamiast animować każdy z obrotów kamery z osobna, należy zdać się na pewniejsze rozwiązanie, jakim jest związanie celu jej patrzenia z przesuwającym się obiektem (zakładka Cel). Kamera zamieszczona w pliku jest skierowana na obiekt o nazwie Kamera-cel. Nie będzie on już potrzebny i możesz go wykasować (rysunek 49.15). Wskaż ikonę zakładki Cel , która nadal znajduje się na pasku obiektu Kamera, i w oknie jej atrybutów w puste miejsce celu przeciągnij nazwę poruszającego się obiektu: 12. Sprawdź efekt w animacji (F8). Kamera obraca się zgodnie z ruchem cyfr. Rysunek 49.15.

Struktura kamery z celem i zakładka wyrażenia Cel, pozwalająca na określenie kierunku patrzenia kamery

Jeśli kamera, którą wykorzystujesz, nie posiada zakładki Cel, możesz ją dodać z menu menadżera obiektów: Zakładki/Zakładki CINEMA 4D/Cel. Wyrażenie to możesz przypisać także do innych obiektów, niebędących kamerą.

Wykorzystując narzędzie Automatyczne klucze bądź metodę wskazywania okręgu przy parametrze, który ma być edytowany, zaanimuj Pole widzenia kamery, tak by na początku animacji pojawiło się zbliżenie na dwunastkę, następnie widok obejmował również słupek gnomonu „wskakujący” na środek tarczy, a potem dobrze widoczna była cała tarcza zegara (rysunek 49.16). Rysunek 49.16.

Animowanie parametru Pole widzenia kamery

456

Cinema 4D

Zakładka Kompozyt Na liście obiektów wybierz element bryły zegara i wskaż go prawym klawiszem myszki. Z menu wybierz Zakładki/Zakładki CINEMA 4D/Kompozyt . W opcjach zakładki odszukaj opcję Widoczny w kamerze i wskazując na okrąg przed jej nazwą (z przytrzymanym klawiszem Ctrl) oraz przesuwając suwak czasu, nagraj znikanie i pojawianie się bryły zegara (rysunek 49.17). Efekt ten nie będzie widoczny w oknie widokowym, ponieważ dotyczy tylko renderingu. By skontrolować działanie zakładki, wyrenderuj kilka klatek animacji. Zauważ, że choć obiekt zniknął, to nadal może rzucać cień. Rysunek 49.17.

Opcje zakładki Kompozyt

Uzyskanie efektu znikania obiektów, które stopniowo stają się coraz bardziej przezroczyste, jest możliwe za pomocą zakładki Wyświetlanie.

Zakładka Wyrównaj do splajnu Narysuj ścieżkę, po której ma się poruszać światło (np. spiralę). W oknie obiektów wskaż światło o nazwie Słońce i z menu kontekstowego wybierz Zakładki/Zakładki CINEMA 4D/Wyrównaj do splajnu . Wskazując ikonę zakładki, przejdź do okna jej ustawień. Przeciągnij nazwę drogi światła w puste pole Ścieżka splajnu (rysunek 49.18). W widoku z góry zwróć uwagę, że słońce zmieniło swoją pozycję i teraz znajduje się na początku ścieżki. Jeszcze się jednak nie porusza. O kierunku i szybkości poruszania się obiektu zdecydować trzeba za pomocą wstawiania kluczy określających procentową pozycję obiektu wzdłuż ścieżki. Przechodź do kolejnych klatek kluczowych, określaj pozycję (Pozycja) światła wzdłuż splajnu i wskazuj okrąg przy nazwie parametru (z przytrzymanym klawiszem Ctrl), by zmienił się w czerwoną kropkę oznaczającą wstawienie klucza. Czynności powtórz kilka razy. Nie zważając na rzeczywisty sposób poruszania się słońca, spraw, by światło zawracało, zwalniało i przyspieszało. Jeśli chcesz, by słońce rozpoczęło swą wędrówkę później, wstaw dla tej klatki klucz z wartością Pozycja równą 0%.

Rozdział 49. ‹ Zegar słoneczny — animacja

457

Rysunek 49.18.

Nazwa ścieżki światła przeciągnięta na zakładkę wyrównania do splajnu, animowana procentowa pozycja obiektu względem ścieżki

Zakładka Wibrowanie Wybierz obiekt tarczy zegara (albo 12) i przypisz mu zakładkę Wibrowanie

.

Określ moment, w którym tarcza zegara ma wibrować, informując o wybiciu godziny 12.00, i zastanów się, jaki rodzaj wibrowania powinien zostać zastosowany: pozycji (Załącz pozycję), skali (Załącz skalę) i (lub) obrotu (Załącz obrót). Załączenie wibrowania wpływa na całą długość animacji, dlatego by ograniczyć jego działanie tylko do jej fragmentu, wymagane jest nagranie statycznego położenia obiektów. Przejdź zatem do klatki, w której ma się rozpocząć wibrowanie, i w oknie wyrażenia zaznacz ustawienie kluczy dla wybranych rodzajów wibrowania, ale jeszcze ich nie załączaj (rysunek 49.19)! Rysunek 49.19.

Przykładowe ustawienie klatek kluczowych dla określonych rodzajów wibrowania bez załączenia ich, by nie wprowadzić zmian w początkowym ruchu obiektu

458

Cinema 4D

Przejdź do ujęcia, w którym wibrowanie ma osiągnąć maksymalne wartości. W oknie zakładki załącz wybrane rodzaje ruchu, wprowadź odpowiednie wartości w polach Amplituda i Częstotliwość dla trzech osi i wskazując okrąg przed nazwami parametrów (z przytrzymanym klawiszem Ctrl), ustal dla nich klucze (rysunek 49.20). Rysunek 49.20.

Ustawione klucze dla wybranych parametrów wibrowania, z określeniem amplitudy i częstotliwości występowania zmian

Sprawdź efekt w renderingu. Tarcza drga z taką samą siłą do ostatniej klatki animacji. Skopiuj ustawienia kluczy i odpowiednio je umieść — w momencie gdy drgania mają zacząć maleć i całkiem wygasnąć (rysunek 49.21).

Rysunek 49.21. Kopiowanie ujęć kluczowych przez przeciągnięcie ich z przytrzymanym klawiszem Ctrl

49.5. Rendering animacji, Podgląd renderingu Czas na wyrenderowanie animacji. Zanim włączysz docelowy rendering (w normalnej wielkości i jakości), warto zacząć od renderingu próbnego. W tym celu wybierz renderowanie obrazu w oknie Podgląd . W oknie ustawień wybierz rendering wszystkich klatek i niewielką rozdzielczość (rysunek 49.22). Informacja o postępie w tworzeniu podglądu widoczna będzie na pasku w lewym dolnym rogu ekranu. Wyrenderowana animacja odtworzy się automatycznie. Rysunek 49.22.

Ustawienia podglądu renderingu

Rozdział 49. ‹ Zegar słoneczny — animacja

459

Przyjrzyj się wyświetlonemu filmowi i dopracuj animację. Przeciągaj ujęcia kluczowe w oknie Linia czasu, by znaleźć proporcje między kolejnymi zdarzeniami animacji. Wykorzystując narzędzie Automatyczne klucze, dograj zmiany kolorów materiałów (podstawy zegara, cyfr, obiektu nieba i podłogi) oraz koloru i mocy światła (np. dograj wzrost intensywności światła w momencie wybicia godziny 12.00 i jego wygasanie na koniec animacji).

Ustawienia renderingu Po wyświetleniu podglądu i wprowadzeniu niezbędnych poprawek przejdź do okna Ustawienia renderingu . Główne ustawienia renderingu animacji znajdują się na zakładkach Rozdzielczość i Parametry zapisu. Na zakładce Rozdzielczość wybierz wielkość obrazu (np. 800×600) i ustal, że chcesz renderować cały film (Klatka/Wszystkie klatki), a nie tylko aktualną klatkę. Zmniejsz Tempo klatek do 10 klatek na sekundę (jak w początkowych ustawieniach), by szkoleniowy film renderował się szybciej (chociaż kosztem jego płynności) (rysunek 49.23). Rysunek 49.23.

Okno Ustawienia renderingu, zakładka Rozdzielczość

Na zakładce Parametry zapisu włącz opcję Zapisz zdjęcie, podaj, pod jaką nazwą film ma zostać zapisany, i wskaż miejsce na dysku (Ścieżka). Poniżej zdecyduj, jaki ma być format filmu (np. Film AVI lub Film w formacie Quick Time) (rysunek 49.24). Powyższe ustawienia są niezwykle ważne. W przypadku niepodania miejsca zapisania renderowanej animacji po jej przeliczeniu pozostanie tylko jeden obraz, czyli ta klatka, która zostanie wyrenderowana jako ostatnia (do 10 wersji Cinemy). W nowszej wersji Cinemy jest wprawdzie możliwość późniejszego zapisu, jednak bezpieczniejsze jest zlecenie zapisywania animacji w trakcie jej renderowania. W przypadku wyboru formatu zapisu istotne jest, by wybrać format filmu. Jeśli aktywny zostanie format JPG, to animacja zostanie zapisana w statycznych ujęciach w liczbie równej długości filmu.

460

Cinema 4D

Rysunek 49.24.

Ustawienia na zakładce Parametry zapisu

Włącz rendering animacji

(rysunek 49.25).

Rysunek 49.25. Wybrane kadry z przykładowego filmu

Rozdział 50. Symulacja samochodu poruszającego się po wyboistej ścieżce — animacja z wykorzystaniem zakładek Wyrównaj do splajnu i Wibrowanie Wykorzystując zakładki Wyrównaj do splajnu i Wibrowanie, zasymuluj animację samochodu poruszającego się po wyboistej ścieżce. (Szczegółowe informacje na temat zakładek znajdują się w rozdziale 52., „Zestawienie zakładek Cinema 4D i opis ich funkcjonowania”). Kolejność działań i wykorzystywanych narzędzi: ♦ Dowolnym narzędziem do tworzenia miękkiej linii narysuj ścieżkę — zwróć uwagę, by nie miała zbyt ostrych łuków (jak np. zwężającą się ku górze spirala). ♦ Aby samochód nie zwalniał na zakrętach narysowanych odręcznie ścieżek, jako metodę wstawiania punktów pośrednich (Punkty pośrednie) w ścieżce wybierz Jednolita. ♦ Wstaw dowolną bryłę symulującą samochód (np. sześcian). ♦ Do bryły samochodu przypisz zakładkę Wyrównaj do splajnu . Przeciągnij nazwę ścieżki w pole Ścieżka splajnu i analogicznie do podążającego po splajnie słońca z poprzedniego przykładu dodaj ujęcia kluczowe dla ruchu samochodu. Przykładowo w początkowej klatce animacji wskaż okrąg przed opcją Pozycja z przytrzymanym klawiszem Ctrl i pozostaw zerową wartość pozycji; na pasku

462

Cinema 4D

czasu animacji przejdź do ostatniej klatki animacji, na zakładce wyrównania do splajnu zmień wartość Pozycja na 100% i ponownie wskaż okrąg przed opcją pozycji z przytrzymanym klawiszem Ctrl, by wstawić ujęcie kluczowe. ♦ By samochód odwracał się do kierunku jazdy, w ustawieniach zakładki wyrównania do splajnu załącz opcję Stycznie. Jeśli chcesz, by samochód zwalniał i przyspieszał, wstaw dodatkowe ujęcia kluczowe z różnymi wartościami pozycji obiektu względem ścieżki. Dopracuj ruch pojazdu. ♦ Do ścieżki, po której porusza się obiekt, przypisz zakładkę Wibrowanie i ustal nieznaczne wartości wibrowania pozycji obiektu. W celu uniknięcia błędów wynikających z tego, że na ruch obiektu wpływ mają różne kontrolery (np. zmiana położenia poprzez podążanie obiektu wzdłuż splajnu oraz wibrowanie), lepiej jest przypisać wibrowanie do ścieżki, po której obiekt ma się poruszać, zamiast bezpośrednio do niego. Dobrym sposobem na uniknięcie tego typu konfliktów jest stosowanie i przypisywanie zakładek do obiektu zerowego, do którego dopiero podczepiany jest właściwy obiekt.

♦ W oknie Ustawienia renderingu i wyrenderuj ją .

ustal zapisywanie animacji

Rozdział 51. Animacja tworzona w oparciu o widoki z różnych kamer i ze zmieniającymi się tłami Otwórz dowolną scenę. Wstaw do niej kilka kamer i ustal ich widoki. Wstaw do sceny kilka obiektów drugich planów materiał.

. Każdemu z nich przypisz inny

Z zestawu elementów sceny, takich jak światła i kamery, wstaw obiekt Scena

.

Mając włączony przycisk Automatyczne klucze , przesuwając suwak na linii czasu do kolejnych ujęć i przeciągając kolejne kamery oraz drugie plany w stosowne pola na palecie Scena, stwórz kilka ujęć kluczowych (rysunek 51.1). Rysunek 51.1.

Paleta obiektu Scena pozwalającego na podmianę (podczas trwania animacji) obiektów typu Kamera, Niebo, Otoczenie oraz Pierwszy plan i Drugi plan

Odtwórz animację i sprawdź efekt zamiany teł i kamer w oknie widokowym lub ustal zapisyw oknie Podgląd . Następnie w oknie Ustawienia renderingu wanie animacji na dysku i wyrenderuj ją .

464

Cinema 4D

Rozdział 52. Zestawienie zakładek Cinema 4D i opis ich funkcjonowania Zakładki, inaczej zwane wyrażeniami, to informacje przypisywane obiektom, których zadaniem jest sterowanie ich wyglądem bądź zachowaniem. Po wybraniu opcji Zakładki z menu okna Obiekty pojawia się lista zakładek. Są one pogrupowane zgodnie ze swoim przeznaczeniem: Zakładki CINEMA 4D, Zakładki Clothilde (związane z elementami ubioru), Zakładki Dynamics (związane z fizycznymi właściwościami obiektów, takimi jak ich ciężar, sprężystość itp.), Zakładki Hair (dotyczące kształtowania owłosienia i operowania nim), Zakładki Postać (związane z tworzeniem i animacją postaci), Zakładki Sketch (związane ze stylami prezentacji projektów w formie szkiców, malarstwa, schematów itd.). W zależności od rodzaju zainstalowanych modułów Cinemy i od wersji programu liczba zestawów zakładek może być różna. Największa grupa to zakładki podstawowego modułu programu: Zakładki CINEMA 4D (rysunek 52.1). Część z zakładek przypisywana jest obiektom automatycznie i stanowi istotny element pracy z nimi. Wiele z zakładek projektowanych jest z myślą o bardzo specjalistycznych działaniach i w związku z tym są one wykorzystywane niezwykle rzadko. W niniejszej książce, zwłaszcza w części związanej z animacją, użytych zostało kilka typów zakładek oraz pokazane zostały zasady korzystania z nich w praktyce.

C.O.F.F.E.E.

Zakładka C.O.F.F.E.E. wymaga znajomości języka programowania. Służy do kontrolowania obiektu za pomocą wyrażeń (wzorów matematycznych i programów) napisanych przez użytkownika. To samo zadanie spełnia zakładka XPresso, która jednak nie wymaga znajomości języka programowania.

466

Cinema 4D

Rysunek 52.1. Lista zakładek CINEMA 4D

Cel

Z tą zakładką spotkałeś się już wcześniej. Domyślnie przypisaną ma ją Kamera-cel i Światło kierunkowe. Decyduje ona o kierunku patrzenia lub świecenia. Zakładkę Cel można także dodawać do innych obiektów. W atrybutach zakładki w pustą linię Cel należy wówczas przeciągnąć nazwę obiektu, w którego stronę ma on być zwrócony. Po tym każde przesunięcie śledzonego obiektu spowoduje obrót obiektu w niego „wpatrzonego”. Zakładka ta związana jest z eksportem obiektów bądź całych scen do formatu SWF programu Flash.

FlahEx

Oba narzędzia — Kinematyka i Odwrócona Kinematyka — działają na obiekty połączone ze sobą kośćmi. Kinematyka

Rozdział 52. ‹ Zestawienie zakładek Cinema 4D i opis ich funkcjonowania

467

Kinematyka pozwala na określenie zakresu ruchu między połączonymi elementami — na przykład zakresu ruchu między ramieniem a przedramieniem, który nie przekracza 180 stopni. Możliwość wprowadzania tych ograniczeń można także wykorzystywać do chronienia obiektów przed nakładaniem się na siebie.

IK

Kompozyt

Zakładka IK pozwala odwrócić zależność rodzic i dziecko. W przypadku postaci ludzkiej głównym jej elementem (rodzicem) jest tułów. Gdy on się przemieszcza, to każda inna część ciała (ramię, przedramię, dłoń i palce) podąża za nim. Zakładka IK pozwala w pewnym sensie odwrócić tę zależność. Daje szansę na określenie pozycji palca, a wówczas całe ciało, zgodnie z zasadami kinematyki, dopasowuje się do niego. Unowocześniona wersja tego narzędzia znajduje się w zestawie Zakładki Postać. Zakładka Kompozyt zawiera opcje, które sterują wyglądem obiektów w renderingu. Wiele z nich może okazać się przydatnych już dla średnio zaawansowanego użytkownika programu: Rzucaj cienie — pozwala włączyć lub wyłączyć rzucanie cieni przez obiekt. (Opcja ta została wykorzystana w ćwiczeniu, w którym logo ma wyglądać jak naklejone na ścianę, więc nie może rzucać na nią cienia). Cienie własne — po wyłączeniu tej opcji obiekt nie będzie rzucał cieni sam na siebie. Otrzymuj cienie — ta opcja uniemożliwia wyświetlanie na obiekcie cieni rzucanych przez pozostałe elementy sceny. Złożone tło — symuluje miękkie połączenie obiektu, dla którego włączona jest ta opcja, z elementem tła. Stosowana jest w celu likwidacji linii horyzontu, która mocno zarysowuje się w renderingu. (W całości są temu poświęcone ćwiczenia z rozdziału 12., „Prezentacja modelu — ukrywanie linii horyzontu, zakładka Kompozyt”). Widoczny w kamerze — pozwala na wyłączenie widoczności obiektu w kamerze. Interesujące jest to, że obiekt, którego nie ma w renderingu, nadal może rzucać cienie, a jego odbicia mogą pojawiać się na sąsiadujących bryłach. Nie daj się zmylić tym, że po wyłączeniu jego widoczności w kamerze obiekt nadal jest wyświetlany w oknach widokowych programu. Na pewno nie będzie go w oknie renderingu.

468

Cinema 4D

Widziane przez przezroczystość — decyduje, czy obiekt ma być widoczny przez przezroczyste obiekty. Widoczny dla promieni — w tym miejscu można wyłączyć widoczność obiektu dla trzech parametrów: refrakcji (Widziane przez refrakcję), odbić (Widziane przez odbicia) i artykulacji otoczenia (Widziane przez AO — Ambient Occlusion). Włączenie widoczności dla promieni pozwala na decydowanie o aktywacji każdej z tych opcji z osobna. Widziane przez refrakcję — wpływa na widoczność refrakcji (załamywania promieni świetlnych podczas przechodzenia przez przezroczyste materiały o różnej gęstości, jak np. szkło). Widoczny dla GI — decyduje, czy obiekt ma generować globalną iluminację — narzędzie modułu Advanced Render. Widziane przez odbicia — decyduje, czy mają być renderowane odbicia obiektu. Widziane przez AO — decyduje o wykorzystaniu funkcji Artykulacja otoczenia (Ambient Occlusion), zwiększającej realność oświetlenia sceny w renderingu przez zacienienie okolic styku brył bez konieczności wykorzystania skomplikowanych algorytmów globalnej iluminacji. (Jest to narzędzie modułu Advanced Render i tak jak pozostałe narzędzia tego modułu, wymaga aktywacji w oknie Ustawienia renderingu). Narzucaj antyaliasing — pozwala przypisać obiektowi inne od obowiązujących w scenie ustawienia wygładzania. Do działania funkcji konieczne jest włączenie opcji Użyj własności obiektu mieszczącej się na zakładce Antyaliasing. Obiekt matte — załączenie tej opcji powoduje, że obiekt będzie renderowany jako płaska plama. W okienku poniżej można zdecydować o jej kolorze. Warte zaznaczenia jest to, że włączanie i wyłączanie wszystkich opcji można animować. Przykładowo warto wykorzystać tę zakładkę, jeśli w trakcie trwania filmu obiekty mają pojawiać się i znikać albo przez jakiś czas rzucać cień, a później nie itp.

Metaball

Zakładka ta jest związana z obiektem Metaball — elastycznej skóry rozciąganej naokoło brył i kształtów. Przypisuje się ją do dzieci tego obiektu w celu lepszej kontroli nad tworzeniem

Rozdział 52. ‹ Zestawienie zakładek Cinema 4D i opis ich funkcjonowania

469

bryły. Umożliwia ona także określenie ujemnych wartości siły działania Metaball, co skutkuje tym, że obiekt zamiast powiększać bryłę, drąży w niej otwór. Blokuje obiekt przed przesuwaniem, skalowaniem i obrotem. Ochrona

Ograniczenie

Zakładka ta przypisywana jest modyfikatorom. Można w niej określić zestaw wierzchołków bryły, do których ograniczy się działanie deformera, i ustalić, jak silne ma być to działanie. Zakładka umożliwia operowanie sześcioma różnymi zestawami ograniczeń (rysunek 52.2).

Rysunek 52.2. Zestawy wyboru punktów zapisane na pasku obiektu;

nazywanie zestawu wyboru i wartości działania modyfikatora na określone zestawy wyborów punktów

Wykorzystanie narzędzia Ograniczenie wymaga, by najpierw zapisać zestawy wybranych wierzchołków, krawędzi bądź płaszczyzn. Należy je wyselekcjonować, a następnie wybrać z górnego menu polecenie Wybór/Ustal zestaw wyboru. Zakładkę Ograniczenie przypisuje się do obiektu modyfikatora. W atrybutach zakładki należy wpisać nazwy zestawów wyboru (albo przeciągnąć ich ikony w puste pola Nazwa) i określić wartości działania modyfikatora na wybrane elementy struktury.

470

Cinema 4D

Patrz na kamerę

Obiekt z przypisaną zakładką Patrz na kamerę będzie zawsze ustawiony pod tym samym kątem względem aktualnie patrzącej kamery. Opcja ta działa podobnie jak zakładka Cel, ale dotyczy kamery i uwzględnia zmiany aktualnie wykorzystywanych kamer. Ustawienie obracania się obiektów w kierunku kamery przydaje się na przykład do symulowania mniej istotnych obiektów, które znajdują się w tle oglądanej z kilku stron sceny. Może to być las, do którego stworzenia wykorzystane zostały rozstawione w przestrzeni płaszczyzny oklejone fotografiami drzew (z wykorzystaniem kanału Alpha wycinającego drzewa z tła). Stworzona w ten sposób scena może wyglądać bardzo realistycznie w statycznych ujęciach. Jest jednak niebezpieczeństwo, że zmiana pozycji kamery zdradzi dwuwymiarowość drzew. By tego uniknąć i nie martwić się koniecznością kontrolowania położenia płaszczyzn, warto przypisać im zakładkę Patrz na kamerę. Wówczas płaszczyzny obrócą się w kierunku widza automatycznie po każdej zmianie widoku z kamery bądź jej przesunięciu. W powyższym przykładzie nie należy załączać opcji Zmień obrót śruby, by drzewa zawsze stały pod tym samym kątem w stosunku do ziemi, a nie „kładły się” na niej w momencie oglądania sceny z lotu ptaka. Zakładka Phong dodawana jest do każdego tworzonego obiektu automatycznie. Jej zadaniem jest wygładzenie obiektów.

Phong

Im kąt, pod jakim stykają się płaszczyzny, jest większy, tym mniejsza wartość w polu Kąt na zakładce Phong jest potrzebna do ich wygładzenia. Jeśli chcemy ograniczyć działanie zakładki, możemy zmniejszyć wielkość kąta wygładzania (Kąt) aż do wartości 0, która całkiem wyłącza wygładzanie (rysunek 52.3).

Rysunek 52.3. Ustalanie wartości wygładzania zakładki Phong

Rozdział 52. ‹ Zestawienie zakładek Cinema 4D i opis ich funkcjonowania

471

Zwróć uwagę, że wyłączenie opcji Ograniczenie kąta spowoduje usunięcie ograniczeń, czyli maksymalne działanie zakładki. Istnieje możliwość wykluczenia określonych krawędzi obiektu z działania wygładzania. W tym celu należy zaznaczyć te krawędzie i z menu górnego Funkcje wybrać polecenie Podziel cieniowanie Phong. Wykluczenie z działania zakładki należy aktywować włączeniem opcji zakładki Użyj łamania krawędzi.

Przymocuj teksturę

Rozmycie ruchu

Shockwave3D dwustronny

Słońce

Wyrażenie Przymocuj teksturę służy do zablokowania tekstury względem obiektu i uchronienia jej przed deformacjami, na przykład w przypadku działania modyfikatorów. Tekstury są wówczas przypisane do określonych segmentów modelu i deformują się razem z nimi. Zakładka ta dodawana jest do animowanych elementów w celu pokazania ich rozmycia w ruchu. W renderingu szybko poruszający się obiekt może nawet zmienić się w smugę. Wartość rozmycia można kontrolować za pomocą parametru Siła. Trzeba jednak pamiętać, że aby efekt był renderowany, wymaga wcześniejszej aktywacji w oknie Ustawienia renderingu (Efekty/Post-procesing/Rozmycie ruchu dla obiektu). Zakładka ta jest związana z możliwością eksportu i umieszczania elementów w sieci WWW za pomocą Shockwave — technologii pozwalającej na tworzenie multimedialnej zawartości stron WWW. Ta zakładka jest dodawana automatycznie do światła o tej samej nazwie. Wymaga podania szerokości i długości geograficznej oraz czasu, którego dotyczy scena i jej rendering. Steruje ruchem światła po nieboskłonie, symulując słońce. Wartości podane na zakładce wpływają także na ustawienia światła. W zależności od pory dnia i roku zmienia się barwa słonecznego światła oraz jego intensywność. Zakładka przydaje się przede wszystkim w wizualizacjach architektonicznych, w których istotne jest wierne odtworzenie światła słonecznego (rysunek 52.4). Rysunek 52.4.

Okno atrybutów zakładki Słońce

472

Cinema 4D

Zakładkę tę można także wykorzystać do pozycjonowania i sterowania ruchem dowolnego obiektu symulującego słońce.

Tekstura

Ikona tej zakładki pokazuje przekreśloną próbkę materiału, co w pewnym stopniu tłumaczy jej funkcję. Zakładka ta nie zawiera materiału, ale zapamiętuje wszystkie informacje dotyczące teksturowania, czyli sposobu przypisania materiału do obiektu. Są to między innymi: typ projekcji (Projekcja), liczba powtórzeń (Powtarzanie X, Powtarzanie Y), wartości odsunięcia (Odsunięcie X, Odsunięcie Y) i inne. Zwróć uwagę, że wykasowanie materiału z okna materiałów nie jest równoznaczne z utratą informacji o sposobie przypisania go do różnych obiektów. Próbki wykasowanych materiałów są wówczas zastępowane ikonami przekreślonych kulek tekstury, które zachowują te ustawienia. W każdym momencie można w nie wczytać inny materiał.

Utwierdzenie

Ważone HyperNURBS

Wibrowanie

Zakładka ta „przyszpila” obiekt we wskazanym miejscu. Punkt zamocowania pokrywa się z osią obiektu. Obiekt może być skalowany i obracany. Nie może być tylko przesuwany. Podczas wygładzania obiektów za pomocą narzędzia HyperNURBS istnieje możliwość ustalenia ciężkości wygładzanych wierzchołków, krawędzi i (lub) płaszczyzn (np. przez przeciągnięcie kursorem z przytrzymanym klawiszem kropki na klawiaturze). Te informacje są zapisywane w zakładce Ważone HyperNURBS, która w tym momencie jest przypisywana do obiektu automatycznie. Zagadnienie to opisane jest przy okazji omawiania obiektu HyperNURBS w podrozdziale 22.1. Zakładka Wibrowanie przypisuje do obiektu ruchy, które można określić na bardzo różne sposoby: pulsowanie, drganie, podskakiwanie, chwianie się, kołysanie itd. Ruchy te mogą być regularne albo chaotyczne i nerwowe. Mogą zachodzić na dużej przestrzeni albo być ledwie widoczne. Projektując wibrowanie, należy zacząć od podjęcia decyzji, czy ruch ma być regularny, czy chaotyczny. Następnie należy określić, czego dotyczyć mają zmiany: pozycji (Załącz pozycję), skali (Załącz skalę), obrotu (Załącz obrót), czy wszystkich trzech czynników naraz. Potem należy podać, jaka ma być Amplituda zmian względem trzech osi, czyli określić graniczne wartości ustalanego rodzaju wibrowania — na przykład sprecyzować, do jakiej wysokości ma sięgać podskakujący obiekt w przypadku

Rozdział 52. ‹ Zestawienie zakładek Cinema 4D i opis ich funkcjonowania

473

ustalenia wibrowania pozycji w kierunku tylko jednej osi. Na koniec konieczne jest określenie, jaka ma być Częstotliwość zachodzenia zmian. Przykłady ustawień wibrowania Wahadło zegara będzie miało załączone Regularne pulsowanie. Zmiany dotyczyć będą obrotu (Załącz obrót) i to tylko wokół jednej osi, w kącie około 40 stopni. (Konieczne będzie ustalenie położenia osi wahadła). Efekt pulsującego serca to Regularne pulsowanie. Dotyczyć będzie skali (Załącz skalę) z załączoną opcją Jednolita skala. Drżąca ręka to nieregularne zmiany pozycji (Załącz pozycję). Każdy z tych parametrów może być animowany. Dotyczy to nie tylko włączania i wyłączania określonych zmian, ale także ich granicznych wartości. Można na przykład zaprojektować delikatne chwianie się elementu w jednym momencie animacji, by w innym rozhuśtać go do maksymalnych wartości. Uwaga! Jeśli jakiś obiekt ma już przypisany inny rodzaj ruchu, lepiej nie dokładać do niego wibracji. Nałożenie się dwóch rodzajów ruchu może wywołać komplikacje i być trudne do kontrolowania. Dlatego jeśli chcemy uzyskać wrażenie drżenia kamery, lepiej wibrację przypisać do ścieżki poruszania się tej kamery albo do obiektu zerowego, pod który ścieżka zostanie podczepiona.

WWW

Wypiekanie tekstury

Zakładka ta pozwala na dodanie adresu WWW do obiektu. Ma to znaczenie, jeśli przeznaczeniem sceny jest plik formatu VRML tworzony na potrzeby internetu. Pliki VRML zawierają kompletne sceny i mogą być oglądane przez przeglądarkę, o ile jest w niej zainstalowany stosowny sterownik. Wskazanie obiektu 3D z przypisaną zakładką WWW spowoduje przekierowanie do strony zamieszczonej w adresie. Narzędzie to przypomina odwrotność teksturowania. Gdy tworzymy materiał, komponujemy go z kilku kanałów i tekstur, a następnie nakładamy je na obiekt. Zakładka Wypiekanie tekstury działa odwrotnie. Pozwala wyrenderować tekstury i zgrać je ponownie do pliku. Wymaga podania miejsca zapisania pliku (może to być kilka osobnych plików JPG albo wielowarstwowy plik PSD) i zaznaczenia kanałów, które mają zostać „wypieczone” (np. Cienie, Kolor lub Wypukłości) (rysunek 52.5).

474

Cinema 4D Rysunek 52.5.

Materiał nałożony na obiekt i wypieczone tekstury zapisane w formie wielowarstwowego dokumentu PSD

Narzędzie Wypiekanie tekstury może się przydać w przypadku, gdy z jednej strony chcemy mieć obiekt wyrenderowany z pełną głębią, wyszukanym oświetleniem, precyzyjnymi cieniami, materiałami, odbiciami itp., a z drugiej strony musimy zaoszczędzić na czasie renderingu, wykluczając te opcje z jego zakresu. Wówczas rozwiązaniem jest wypieczenie tekstur wycyzelowanego obiektu (wraz z cieniami, oświetleniem, świeceniem, odbiciami itp.) i ponowne nałożenie ich na obiekt w postaci materiału. Nie jest to procedura prosta, ale w niektórych sytuacjach znacznie ułatwia i przyspiesza pracę.

Wyrównaj do splajnu

Zakładka Wyrównaj do splajnu pozwala na przypisanie obiektu do splajnu i sterowanie jego poruszaniem się wzdłuż ścieżki. W pustą listwę wyrażenia wkleja się nazwę splajnu (Ścieżka splajnu). Pozycję obiektu względem ścieżki określa się za pomocą wartości procentowej, która może być animowana. Możliwości animowania ruchu wzdłuż ścieżki są duże. Obiekt może się cofać po ścieżce, przyspieszać i zwalniać — zgodnie z inwencją projektanta i wstawianymi przez niego kluczami. Włączenie opcji Stycznie sprawi, że obiekt będzie się obracał zgodnie z kierunkiem ścieżki. Dodatkowo kierunkiem obrotu obiektu względem ścieżki można sterować za pomocą opcji Ścieżka tworzącej. Zakładkę tę można wykorzystać do projektowania ścieżki kamery w animacjach polegających na spacerze po scenie albo do sterowania ruchem wagoników po torach itd.

Wyrównaj do ścieżki

Zakładka ta jest w pewien sposób podobna do poprzedniej. Tym razem jednak obiekt nie jest przypisywany do konkretnej ścieżki, jak to było w poprzednim przykładzie, ale animowany przez wstawianie kluczy w kolejnych klatkach i zmianę jego pozycji. Celem zakładki Wyrównaj do ścieżki jest to, by obiekt

Rozdział 52. ‹ Zestawienie zakładek Cinema 4D i opis ich funkcjonowania

475

podczas podążania wzdłuż stworzonej w ten sposób ścieżki obracał się w jej kierunku. Działa ona podobnie jak opcja Stycznie poprzedniej zakładki, z tą różnicą, że daje możliwość określenia, jak daleko do przodu ma „patrzeć” obiekt (opcja Patrz do przodu).

Wyświetlanie

Zakładka ta steruje sposobem wyświetlania obiektu. Poza opcją Widoczność wszystkie pozostałe opcje dotyczą sterowania wyświetlaniem obiektów w oknach widokowych. Tryb cieniowania — opcja ta pozwala wybrać inny od obowiązującego w danym oknie widokowym sposób cieniowania obiektu. Na przykład wybranemu obiektowi można przypisać najlepszy tryb cieniowania (Cieniowanie Gouraud) i obserwować go na tle sceny wyświetlanej w trybie siatki (Wireframe). Funkcja ta będzie działała, jeśli w ustawieniach widoku w oknie widokowym załączona będzie opcja Grafika/Użyj własności cieniowania obiektu. Poziom uszczegółowienia — steruje stopniem skomplikowania wyświetlanej struktury obiektu w oknach widokowych i jest to niezależne od rzeczywistych podziałów w bryle. Niestety, działa tylko na obiekty parametryczne. Widoczność — pozwala na sterowanie widocznością obiektu w renderingu. Przy wartościach od 100% do 1% obiekt staje się (w oknie renderingu) coraz bardziej przezroczysty. Przy wartości 0% znika całkiem w oknie renderingu, a także w oknie widokowym. Parametr ten można animować, co sprawia, że opcja ta doskonale nadaje się do obiektów, które w renderingu mają być coraz mniej wyraźne, by w końcu całkiem zniknąć. Oddzielanie tylnych powierzchni — pozwala wyłączyć widzialność tylnych powierzchni obiektów. Tylne powierzchnie znajdują się na przykład wewnątrz brył. Jeśli chcemy widzieć scenę ze środka jakiejś bryły, to ta opcja (dla tej bryły) musi być załączona. Dotyczy to tylko okna edytora. Użyj tekstur — wyłącza widzialność tekstur obiektu w oknie widokowym. Ulepszony OpenGL — obraz w oknach widokowych może być wyświetlany w lepszej jakości, jeśli zastosuje się funkcję lepszego narzędzia do wyświetlania grafiki (menu okna widokowego: Grafika/Ulepszony OpenGL). Pozwala ona między innymi na to,

476

Cinema 4D

by w oknie edytora wyświetlane były cienie, przezroczystość, a także efekt nałożenia na obiekt kilku materiałów. Załączenie opcji Ulepszony OpenGL wyświetla obiekt w oknach widokowych w lepszej jakości niezależnie od faktycznych ustawień wyświetlania grafiki.

XPresso

Zakotwiczenie

Zatrzymaj

Zewnętrzne łączenie

Zakładka XPresso może być przypisana do dowolnego obiektu w scenie. Po jej przypisaniu pojawia się duże okno XPresso. Można na nie przeciągać dowolne obiekty ze sceny i definiować zależności między nimi, typu: „Jeśli obiekt A zrobi coś, to obiekt B ma zrobić to…”. Jest to potężne narzędzie pozwalające na projektowanie zależności między obiektami w oparciu o bardzo bogaty zestaw operacji. Nie wymaga znajomości programowania (jak zakładka C.O.F.F.E.E.), ale umiejętności tworzenia powiązań w oparciu o operacje logiczne i szereg różnego typu innych parametrów. Zakładka ta jest związana z odwróconą kinematyką (IK), a jej zadaniem jest wyłączenie obiektu, któremu została przypisana, spod działania odwróconej kinematyki. Generatory i deformery podczepione pod obiekt domyślnie wpływają także na wszystkie jego dzieci. Zakładka Zatrzymaj wyłącza obiekty spod ich wpływu. Dotyczy to tych generatorów i deformerów, które znajdują się w hierarchii wyżej od danego obiektu. Obiekty, którym przypisana jest ta zakładka, w przypadku eksportu do innych programów 3D (np. Adobe After Effects) zostają zapisane jako obiekty zerowe, zawierające informacje na temat pozycji i obrotu względem sceny.

Bibliografia i źródła Podręcznik PDF do wersji 9 programu: Glenn Frey, Sven Hauth, Dirk Beichert, CINEMA 4D R9 Quickstart, tłumaczenie i uwagi autorskie Adam Gorczyca, MAXON Computer GmbH. Pomoc do programu Cinema 4D 11.5 pobrana ze strony http://www.maxon.net/ downloads/documentation.html, MAXON Computer GmbH.

Przykłady wykorzystane w ćwiczeniach Albrecht Bangert, Karl Michael Armer, 80s Style — Designs of the decade, foreword by Ettore Sottsass, Thames and Hudson Ltd., London 1990. Laura Slack, Czym jest wzornictwo?, tłumaczenie Paulina Broma & Karolina Broma, ABE Dom Wydawniczy, Warszawa 2007. Magazyn „Dobre Wnętrze”, www.dobrewnetrze.pl http://www.brooklynmuseum.org http://design.museum.gent.be http://www.davidrumsey.com http://designmuseum.org/design/ettore-sottsass http://www.matkowski.pl http://www.twocreate.co.uk http://www.metmuseum.org http://www.centraalmuseum.nl http://www.logolounge.com (logo)

478

Cinema 4D

http://www.archibase.net (model) http://www.bonluxat.com http://www.danishwayofliving.com/Midform http://www.design-museum.de http://stores.advancedinteriordesigns.com http://www.aversis.be/hdri (mapy HDRI) Do zilustrowania niektórych ćwiczeń wykorzystane zostały prace studentów Uniwersytetu Artystycznego w Poznaniu — Wydziału Architektury i Wzornictwa, Wydziału Architektury Wnętrz i Scenografii oraz Wydziału Grafiki i Komunikacji Wizualnej, które zostały stworzone na zajęciach prowadzonych przez autorki. Niepodpisane renderingi są dziełem autorek. Wymiary obiektów na rysunkach technicznych zostały przez autorki dobrane proporcjonalnie do ich ogólnych gabarytów. Na płycie CD zebrane zostały materiały pomocne do wykonania ćwiczeń: pliki C4D ze scenami, bitmapy materiałów do wykorzystania w ćwiczeniach, użyte w ćwiczeniach rysunki techniczne, renderingi pokazujące etapy realizacji niektórych ćwiczeń oraz przykładowa animacja. Książka powstała w oparciu o edukacyjną wersję programu CINEMA 4D r10 PL oraz testową wersję CINEMA 4D r11.5 EN.

Skorowidz 3F Studio, 107

A Advanced Render, 48, 250, 354, 358, 368, 398, 410 Akima krzywa, 140 Aktualny status obiektów, 313 algorytm wygładzania, 169 Ambient Occlusion, 468 animacja, 22, 41, 42, 56, 179, 323, 447, 453, 454, 474 długość, 448 klucz, Patrz: klucz modyfikatora, 219 odtwarzanie szybkość, 451 zakresu podglądu, 451 podgląd, 20 renderowanie, Patrz: renderinganimacji spacer po scenie, 40 szum, 370 szybkość odtwarzania, 448 tworzenie, 450 ustawienia, 414 wyłączanie na warstwie, 116 z wielu kamer, 463 Animation, 23 antyaliasing, 51, 100, 468 Artykulacja otoczenia, 468 atrybuty, 25, 27

B Banji, 443 Banzi, 443 bar, 187

Bertoia Harry, 273 Beziera krzywa, Patrz: krzywa Beziera Bezier NURBS, 180 biblioteka materiałów, 46 bitmapa, 46 Boole, 209, 210, Patrz też: obiekt Boole, operacja Boole ograniczenia, 210 bryła, 20 konwersja siatki na splajn, 217 krawędź, 181 na podstawie splajnu, 145, 157 obrotowa, 91, 94, 119 środek, 172 parametryczna, 113, 241 wytłaczanie, 73

C C.O.F.F.E.E., 465, 476 Cel, 454, 455, 466 Cheen, 443 chmury, 368 cień, 351, 467, 475 miękki, 364 powierzchniowy, 366 ustawienia, 364 ciężar, 168, 169, 339, 472 Cissoida, 143 cofanie ruchu, 19 Cykloida, 143, 185 czcionka, 143 Czworokąt, 142

480

Cinema 4D

D Danel, 444 deformacja FFD, Patrz: FFD pod wpływem ciężaru, 235, 236 deformer, 21, 219, 476, Patrz też: modyfikator FFD, Patrz: FFD wyłączanie na warstwie, 116 Detriangulacja, 327 Dithering, 362 Dodaj punkt, 281 Dopasowanie do sfery, 222, 232, 274 Drugi plan, 40, 42, 98 dwudziestościan, 28 dysk, 27, 29 dziecko, 24, 25, 115, 126, 210, 212, 219, 236, 323, 467, 468, 476

filtr, 21, 113, 114, 230 wyboru dla edytora, 21, 113, 114 Flash, 466 format SWF, 466 VRML, 473 fotel bujany Thoneta, 157, 193, 198, 199 Fresnel, 400, 424 funkcja matematyczna, 143, 226 Funkcje, 67, 242, 313

G Globalna iluminacja, 48 głębia ostrości, 248, 250 gnomon, 449, 451 Grawitacja, 21 gwiazda, 20 Gwiazda, 142

E efekt dymu, 362 ognia, 362 ekran animacji, 449 Eksploduj segmenty, 330 eksplozja, 21, 149, 227 FX, 227 Ekstruduj, 245, 257, 323 Ekstruduj do wewnątrz, 253, 259, 275, 278 Ekstruduj matrycowo, 323 emiter cząstek, 21 Epicykloida, 143, 185 Extrude NURBS, 73, 79, 85, 88, 91, 94, 107, 164, 171, 173, 185, 198, 261, 313 ustawienia, 171 zakończenie, 181, Patrz też: zakończenie

F FFD, 222, 235 figura geometryczna, 141 Filmowe powiększenie, 243 Filmowe przesunięcie, 243 Filmowy zoom, 243

H Hipocykloida, 143 hol muzeum w Bonn, 119 horyzont, Patrz: linia horyzontu HyperNURBS, 21, 169, 170, 212, 245, 246, 263, 266, 339 liczba podziałów, 331 Podziel, 326 ustawienia, 167, 170, 472

I IK, 467 iluminacja globalna, 358, 383, 398, 408, 410, 436, 468

J jednostki, 60

K kamera, 42, 249 Kamera, 21, 40, 43, 47, 98 Kamera-cel, 40, 248, 466

Skorowidz kanał Alpha, 200, 405, 438 materiału, 397 kanapa, 253 kapsuła, 27, 29, 344 Kapsuła, 199 kaustyka, 410 Kaustyka, 367 kąt przyciągania, 150 Kinematyka, 466, 467 klatka kluczowa, 41, 449 klawisz funkcyjny 0, 339 1, 17, 242 2, 17, 242 3, 17, 242 8, 339 9, 267, 334 Alt+R, 51, 352 C, 23 Ctrl+N, 44 E, 19, 267 F1, 17 F2, 17 F3, 17, 31 F4, 17, 31 F5, 17, 31 H, 244 O, 244 Q, 206 R, 19, 267 S, 244 Shift+F4, 115 Shift+R, 352 T, 19, 267 V, 126 Zmierz, 318 klon, 70, 233, 329, 388 geometria, 212 ograniczenia, 212 rendering, Patrz: rendering klonów tworzenie, 212 Klon, 21, 170, 211, 234, 313 Klonowanie, 329

481

klucz, 447, 449, 474 automatyczny, 451, 463 kopiowanie, 453 tworzenie, 454 Koło zębate, 142 komoda Verdi, 275, 278 Kompozyt, 25, 97, 99, 101, 454, 456, 467 kontur, 95, 123, 150 Konwertuj zestaw wyboru, 342 Kopiuj, 317 korekcja obrazu, 55 kostka domina, 245 kosz z perforowanej blachy, 437 Kość, 230 Krawędzie, 23, 151, 241 krawędź, 279 kredens Casablanca, 81 kropla, 28 krzesło Pantona, 263 Roodblauwe, 59, 105 z drutu, 273 z tworzywa, 214, 263 krzywa Akima, 140 Beziera, 140, 148, 158, Patrz też: Bezier NURBS obrotu, 177 skali, 177, 193, 196 sześcienna, 140 Kuramata Shiro, 85, 89 kwadrat, 20 kwantyzacja, 63, 66 Kwantyzacja, 154 Kwiat, 142

L lampa pyłkowa, 161, 231 Lathe NURBS, 20, 91, 94, 95, 119, 124, 171 ustawienia, 172 zakończenie, 181, Patrz też: zakończenie Lemniscate, 143

482

Cinema 4D

linia B-Spline, 140, 226, 265 czasu, 23, 449 horyzontu, 21, 41, 97, 467 łamana, 92 odręczna, 139 swobodna, 20 wymiarowa, 122 Loft NURBS, 21, 85, 86, 119, 133, 150, 173, 187, 188, 203, 206 ustawienia, 173 zakończenie, 181, Patrz też: zakończenie logo, 41

Ł Łuk, 141 łupina, 213, 214 Łuszczenie do wewnątrz, 182, 195

M Mabel, 444 Magnes, 153, 267, 270, 274, 283 mapa otoczenia, 403 proceduralna, 81, 397, 411, 413 powtórzeń, 438 Mapa cienia, 364, 377 Mapowanie UVW, 439 marmur, 444 materiał, 25, 40, 43, 44, 419, 443, 472 Basic, 397 biblioteka, 46 blacha perforowana, 437 drewniany, 443 imitujący światło, 381 kamienny, 444 kanał, 397 kolor, 44 metaliczny, 444 pod mikroskopem, 443 połysk, 44 półprzezroczysty, 443

przypisany do światła, 371, 379 symulujący teren, 445 tworzenie, 44, 199, 237, 394, 438 z teksturą w formie zdjęcia, 45, 109 zardzewiały, 445 Matkowski Meble, 275 meble Thoneta, 201 menadżer obiektów, 24 menu kontekstowe, 126, 147, 241 podręczne, 126, 147, 187, 241 Metaball, 212, 468 metal, 444 mgła, 41, 97, 368, 445 Mgła, 403 miękki wybór, 269, 335 Model, 23, 28 Modeling, 23, 241, 247, 257 modelowanie na siatkach w oparciu o rysunek techniczny, 257 parametryczne, 73 modyfikator, 21, 147, 219, 448, Patrz też: deformer animacja, 219 FFD, Patrz: FFD kolejność, 219 ograniczenia, 230 przypisywanie, 231 wartość dynamiczna, 219 Most, 282 Możliwość edycji, 313 muzeum w Bonn, 119

N Nagrywaj, 447 narzędzie, 22 Boole, Patrz: Boole Ekstruduj, Patrz: Ekstruduj fazowania, 87 Klon, Patrz: Klon Model, Patrz: Model modelowania na siatkach, 241, 253, 281

Skorowidz modyfikacji, 63 modyfikacji siatki, 269 parametry, 66 Polilinia, Patrz: Polilinia przyciągania, 64 Relief, Patrz: Relief Sfera, Patrz: Sfera Szyk, Patrz: Szyk Tekstura, Patrz: Tekstura Teren, Patrz: Teren tłoczenia, 79 transformacji, 65, 66 tryb, 23 tworzenia brył w oparciu o splajny, 20 neon, 435 niebo, 42 Niebo, 21, 40, 43, 98 normalna, 323 Nóż, 153, 253, 254, 268, 275 Nukei, 445 NURBS, 20, 113 Bezier, Patrz: Bezier NURBS Extrude, Patrz: Extrude NURBS Hyper, Patrz: HyperNURBS Lathe, Patrz: Lathe NURBS Loft, Patrz: Loft NURBS Sweep, Patrz: Sweep NURBS ustawienia, 167 wyłączanie na warstwie, 116

O obelisk, 257 obiekt, 27 blokowanie, 99, 100 Boole, 76, 108, 113, 130, 131, 170, 210, 439 wielokrotnie zagnieżdżony, 131 cieniowanie, 127 cień, 99, 101, 467, 475 ciężar elementów, 168, 169 droga w czasie animacji, 451 edytowalny, 23, 28, 66, 67, 105, 180, 236, 241, 257, 313 geometria, 219, 223

grupowanie, 35 klon, 70 konstruowanie, 67 kopiowanie, 33, 67 low-poly, 326 łączenie, 67, 217 materiał nakładanie, 199 więcej niż jeden, 103, 105, 406 mierzenie, 122 możliwy do edycji, 104 nazwa, 25 NURBS, 113 ustawienia, 167 oś, Patrz: oś obiektu parametryczny, 23, 63, 64, 313 połączenie siecią, 319 prezentacja, 127 przenoszenie, 67 przezroczysty, 128 renderowany wklejany w zdjęcie, 100 rozłożenie liniowe, 69 wzdłuż splajnu, 68 status, 67 środkowanie, 67 transformacja, 19 tworzenie, 20, 67 typu Generator, 113 widoczność, 99, 475 w kamerze, 467 wygładzanie, 99, 167, 169, 468 wyrównanie, 70 wyświetlanie, 25, 475 wytłaczanie, 79, 94 zerowy, 209, 217, 235, 462, 473 Obiekt, 24 obracanie, 17, 19, 65, 66 dynamiczne, 63 Ochrona, 99, 100, 469 odbicie lustrzane, Patrz: Symetria Odbicie, 101, 401, 440 oddalanie, 17 odległość, 122

483

484

Cinema 4D

Odwróć normalne, 323 okno perspektywy, 31, 248 widokowe, 17, 23, 25, 157, 213 sposoby wyświetlania, 127 Współrzędne, 64 okrąg, 20 Okrąg, 141 Okrągły, 152 OpenGL, 128, 411, 475 operacja Boole, 76, 91, 111, 119, 131, 217, Patrz też: Boole, obiekt Boole algorytm, 210 wyłączanie na warstwie, 116 logiczna, 21, 73, 76 Optymalizacja, 155, 325 ostrosłup, 27, 28, 29 oś modelowania, 337 obiektu, 21, 93, 172, 197, 323, 329 obrotu, 124 symetrii, 93, 214 Oś obiektu, 23, 172 Oś tekstury, 24 otoczenie, 42 Otoczenie, 41, 97, 402, 403, 438 Otwór do wewnątrz, 182

P paleta menu, 26 Panton chair, Patrz: krzesło z tworzywa Panton Verner, 263 pasek kontroli wyświetlania filmu, 56 narzędzi edycji struktury, 23 Perspektywa, 47 pędzel, 21 Pędzel, 270 Phong, 25, 99, 189, 211, 217, 255, 277, 323, 410, 470 ustawienia, 331 Photoshop, 412, 413

Pierwszy plan, 41, 42 plan pierwszy, 41, 42 drugi, 40, 42, 98 Plaster, 29 płaszczyzna, 27, 97 konstrukcyjna, 215, 282 pofałdowana, 29 wytłoczenia, 104 z dowolną liczbą segmentów, 27 Podłoga, 40, 43, 97, 98 podpis, 41 Podstawa, 21 poduszka, 180 Podział Isoparm, 173, 176 podziałka czasu, 449 Podziel, 325 Podziel cieniowanie Phong, 331 Polilinia, 87, 92, 94, 140 Pollen light, Patrz: lampa pyłkowa Połącz, 317 Połącz cieniowanie Phong, 331 Połysk, 407, 422, 423 Ponowna triangulacja N-gons, 327 poręcz schodów, 119, 127 postać, 467 schematyczna, 27 tworzenie, 31 postprocesing, 250, 382 Poświata, 407, 435 powłoka, 150 elastyczna, 212 poziom morza, 29 półka na płyty CD, 107 Profil, 142 Projekcja, 439 projekt, 110, 389 Projektuj, 151 Prostokąt, 141 prostopadłościan, 28 prymityw, 170, 325, 344 przeglądarka, 21 warstw, 115, 116, 127, 133 przekierowanie, 473

Skorowidz przekrój, 150, 187 Przemieszczenie, 408, 409 Przenieś, 321 przesuwanie, 17, 19, 65, 66 dynamiczne, 63 Przezroczystość, 424 przyciągania ustawienia, Patrz: Ustawienia przyciągania Przypadkowe rozmieszczenie, 322 punkt pośredni, 145, 231, 232 środkowy, 63 Punkty, 23, 241

R Raytracing, 364 Redukcja wieloboków, 229 reflektor, Patrz: Światło kierunkowe, Światło punktowe Refrakcja, 400, 424 regał Carlton, 73 Region interaktywnego renderingu, 51 relief, 27, 29 rendering, 20, 25, 40, 53, 99, 100, 116, 139, 145, 237, 467 aktywnego okna, 20 animacji, 458, 459 błędy cieniowania, 323 cieni, 52 finalny, 20 głębia ostrości, Patrz: głębia ostrości historia, 54 interaktywny, 20, 352, 376 klonów, 210, 212 odbić, 52 okno zewnętrzne, 167 podgląd, 54 próbny, 458 przezroczystości, 52 symulujący oświetlenie światłem odbitym, 48 szybko poruszających się obiektów, 471 światła powierzchniowego, 358 testowy, 52 tylko wybranych obiektów, 20

tylko zaznaczonego fragmentu, 20 ustawienia, 20, 43, 51, 53, 250, 468 warstwa, 55 z głębią ostrości, 40 źródła światła, 357 Rentgen, 127, 128 Rietveld Thomas, 59, 105 rodzic, 25, 65, 210, 219, 236, 323, 467 Rozdziel, 330, 331 rozdzielczość, 52, 53, 100 Rozłącz, 330 Rozpadanie, 324 rozpuszczanie, 21 Roztapianie, 229, 324 Roztrzaskanie, 228 rura, 27, 28, 29, 32

S samochód na wyboistej ścieżce, 461 scena, 21, 24, 37, 113 oświetlenie, 372 Scena, 42 schody poręcz, 119, 127 Schultes Axel, 119 segment, 29 sfera, 20, 27, 31, 216 Sfera, 28 shader, 46 3D, 443 objętości, Patrz: shader 3D Shader, 398, 412, 443 siatka, 21 dynamiczna, 121 edytowalna, 104, 109, 313 globalna, 215 konstrukcyjna, 31, 215 konwersja na splajn, 217 mapowania, 24 o oczkach prostokątnych, 215 odstępy, 215 podwójna, 180 regularna, 182 scalona, 236 trójkątna, 327

485

486

Cinema 4D

sieć powiązań, 319 silnik usprawniający wyświetlanie grafiki, 128 Silvestrin Danilo, 103 skala wyświetlania, 31 skalowanie, 19, 65, 66 dynamiczne, 63 Skalowanie normalnej, 253 skręcanie, 21 Skręcanie, 63, 221 skrót klawiaturowy, Patrz: klawisz funkcyjny Soczewki, 371, 381, 383 sofa, 89 Sottsass Ettore, 73, 81 spirala, 20 Spirala, 143 splajn, 20, 66, 67, 68, 126, 139, 474 edycja, 153, 155 krzywizna, 140 modyfikacja, 189 modyfikator, Patrz: modyfikator na podstawie obrazu, 144 punkty pośrednie, Patrz: punkt pośredni tworząca, 223, 316 zmiana kolejności wierzchołków, 203 zmiana liczby wierzchołków, 203 Splajn, 224 stolik, 103 stolik do kawy Twins, 165 stołek barowy, 85 stożek, 20, 27, 28, 34 Strophoid, 143 Struktura, 64, 66, 241, 242, 270, 281 Sweep NURBS, 21, 85, 88, 91, 92, 119, 128, 151, 193, 194, 217, 274, 435 ustawienia, 176 zakończenie, 181, Patrz też: zakończenie SWF, 466 Symetria, 21, 23, 33, 209, 214, 263 sześcian, 20, 27 z zaokrąglonymi krawędziami, 28 Szum, 81, 369, 370, 378 Szyk, 21, 91, 93, 107, 111, 119, 170, 209, 212, 313, 328 atomów, 151, 216, 274 wyłączanie na warstwie, 116

szyna, 187, 316 kierunku, 178 skali, 178

Ś ścieżka kształtu, 232 Ścinanie, 221 światło, 231 automatyczne programu, 39 główne, 48 gradient, 359, 363 imitowane przez materiał, 381 jako rzutnik, 376 kierunkowe, 48 klonowanie, 387, 388 kolorystyka, 40 moc, 134 nieskończone, 39 odbite, 48 odwrotnie wolumetryczne, 351, 392 ogólne, 48 omni, 48, 237, 361 temperatura koloru, 48 tylne, 48 typ, 350 ustawienia, 134, 237, 349 widoczne, 351 widoczność, 134 wyświetlanie parametrów w oknie edytora, 354 z przypisanym materiałem, 371, 379 Światło, 21, 43, 98 kierunkowe, 38, 349, 466 Odwrotnie wolumetryczne, 351, 360, 368, 392 omni, 37, 50, 349 powierzchniowe, 38, 349, 357 punktowe, 38, 349, 384 równoległe, 38, 349 słoneczne, 39, 349, 471 Wolumetryczne, 351, 360, 361, 368, 395

Skorowidz

T Tekst, 143 tekstura, 25, 45, 66, 81, 199, 471, 472 określająca przezroczystość, 400 wypiekanie, 473 zapisywanie do pliku, 110 Tekstura, 24, 29, 398, 411, 438 teren, 27, 29 Teren, 29, 445 tło, 98, 467 torus, 27, 35, 85 transformacji ograniczenia, 19 Triangulacja, 327 Two Create, 161, 231 Tworząca splajnu, 223

U ujęcie kluczowe, 447, 463 kopiowanie, 453 układ współrzędnych globalny, 20, 65 lokalny, 20, 65 środek, 93 Ułóż, 314, 315 umywalka, 203 Ustal wartość punktu, 154 Ustal zestaw wyboru, 344 Ustawienia przyciągania, 63, 65 Usuwanie N-gons, 327 Utwórz wielobok, 282 UVW, 25

V van Broekhoven Gary, 165 VRML, 473

W walec, 27, 28, 85, 170, 216, 325, 344 warstwa, 25, 55, 115, 119, 126 blokowanie, 116 animacji, 116

deformerów, 116 generatowów, 116 nazwa, 115 niewidoczna, 126 przeglądarka, 115, 116, 127, 133 tworzenie, 126 wyświetlanie, 116, 133 Wektoryzacja, 144, 260, 261 Wiatr, 21, 229 Wibrowanie, 454, 457, 461, 472, 473 Widziane przez AO, 468 wielobok, 27 Wielobok, 142 Wieloboki, 23, 241 wizualizacja architektoniczna, 39 wskaźnik, 19 dynamicznego wyboru, 334 WWW, 473 Wybierz podzielone krawędzie Phong, 331 Wybór, 41, 241, 333, 334 Wybór obrys zewnętrzny, 340 Wybór pętlą, 339 Wybór Phong Break, 342 Wybór prostokątny, 339 Wybór ścieżki, 341 Wybór wieloboczny, 339 Wybór wypełnienie, 341 Wybór-okrąg, 340 Wybór-pętla, 339 Wybrzuszanie, 221 wygładzanie, 25, 247, 268, 326, 468 algorytm, 169 wygładzanie krawędzi, 51 Wyrównaj do splajnu, 454, 456, 461, 474 Wyrównaj normalne, 323 Wyrównywanie do Splajnu, 25 Wyśrodkuj, 317 Wyzeruj osie, 323 wzniesienie, 29

X XPresso, 465, 476

487

488

Cinema 4D

Z zakładka CINEMA 4D, 465 Clothilde, 465 Dynamics, 465 Hair, 465 Postać, 465 Sketch, 465 Zakończenia, 28, 189, 195 zakończenie, 181, 185, 190, 193, 196, 197 podział płaszczyzn, 182 Zakrzyw, 253, 255, 257, 276, 278, 279, 323 Zakrzywienie, 275 zaokrąglenie, 206, 208 brak, 207 promień, 182, 206 zasada kontrastu ciepłoty świateł i cieni, 48 miękkiego wyboru, Patrz: miękki wybór trójpunktowego oświetlenia, 48 zawijanie, 21 Zawijanie, 222

zaznaczanie, 19, 267 pętla, 19 prostokątne, 19 wielokątne, 19 Zbieżność, 222 zbiornik, 27, 29, 170, 325 zegar słoneczny, 447, 449 zginanie, 21 Zginanie, 63, 220, 439 Zmierz, 264, 318, 319 znacznik, 27, 63

Ź źródło światła, 21

Ż żagiel, 180