Kosmetyczne i medyczne metody postępowania w hiperpigmentacjach skórnych 1 2 Profilaktyka rozwoju hiperpigmentacji skórnych • okulary przeciwsłoneczne...
15 downloads
44 Views
5MB Size
Kosmetyczne i medyczne metody postępowania w hiperpigmentacjach skórnych 1
Profilaktyka rozwoju hiperpigmentacji skórnych
2
Metody ochrony przeciwsłonecznej – odzież chroniąca przed promieniowaniem UV •
okulary przeciwsłoneczne
•
czapki - chronią skórę głowy i szyi oraz twarzy, rzucając na nią cieo; powinny mied szerokie ronda (przynajmniej 4 cm) i tylne klapki ochraniające tył szyi
•
kapelusze powinny mied szerokie ronda (około 7,5 cm)
•
ubrania •
ciemne tkaniny o ciaśniejszym splocie, które
znajdują się w odległości od ciała lepiej chronią niż ubrania jasne, luźno tkane i dopasowane
Palm M. D. and O'Donoghue M. N.: Update on photoprotection. Dermatol Ther, 2007. 20(5): p. 360-76. Almahroos, M. and A.K. Kurban, Sun protection for children and adolescents. Clin Dermatol, 2003. 21(4): p. 311-4.
3
Metody ochrony przeciwsłonecznej – wskaźnik ochrony przeciwsłonecznej tkaniny - UPF Na wartośd wskaźnika ochrony przeciwsłonecznej tkaniny - UPF (ultraviolet protection factor), który jest miarą transmisji promieniowania ultrafioletowego przez tkaniny wpływa: •
typ materiału, kolor, waga, grubośd, porowatośd, rozciągliwośd i uwodnienie
•
letnie tkaniny takie jak bawełna, wiskoza, sztuczny jedwab oraz len mają ograniczone właściwości chroniące
•
poddawanie tkanin działaniu detergentów zawierających absorbenty promieniowania UV powoduje wzrost wartości UPF
•
tkaniny nasączone potem i uwadnianie tkaniny poprzez pot lub wodę powoduje obniżenie ochrony UV
Koźmioska R., Massalska-Lipioska T., Mielicka E., Świderski B.: Wyroby dziewiarskie chroniące przed szkodliwym promieniowaniem UV. Prace Instytutu Elektrotechniki, 2006, zeszyt 228. 4
Metody ochrony przeciwsłonecznej – tkaniny chroniące przed promieniowaniem UV •
tkaniny poliestrowe zapewniają wysoki stopieo ochrony przeciw promieniowaniu UVB, ale transmisja UVA jest przez nie dużo wyższa niż w przypadku bawełny czy wiskozy
•
dobrą ochronę przeciwsłoneczną zapewniają: tkaniny grube (np. jeans, wełna), materiały syntetyczne (np. poliester) i kurczące się po praniu oraz ciemne i niewybielane
•
niski stopieo ochrony charakteryzuje: tkaniny cienkie, bawełnę, len, a także materiały rozciągliwe, jasne i wybielane
•
nylon ma pośród swoich włókien rozproszone cząsteczki dwutlenku tytanu, co decyduje o jego dobrych właściwościach fotoochronnych.
Koźmioska R., Massalska-Lipioska T., Mielicka E., Świderski B.: Wyroby dziewiarskie chroniące przed szkodliwym promieniowaniem UV. Prace Instytutu Elektrotechniki, 2006, zeszyt 228. 5
Metody ochrony przeciwsłonecznej – kosmetyki fotoochronne Do kosmetyków fotoochronnych zaliczamy: • typowe kosmetyki do opalania
• kremy do codziennej pielęgnacji zawierające filtry przeciwsłoneczne • filtry przeciwsłoneczne • preparaty do pielęgnacji włosów zawierające filtry przeciwsłoneczne
Kosmetyki fotoochronne •
mogą występowad w różnych formach - preparaty w formie żeli są polecane dla cer tłustych i dla osób czynnie spędzających czas, gdyż wywołują efekt chłodzenia
•
w formie kremów są najbardziej popularne (w składzie możemy znaleźd silikon, który ułatwia ich aplikację)
•
w formie aerozoli lub sprayu są zalecane do ochrony włosów
•
w formie wosków są wodoodporne i polecane dla dzieci oraz do ochrony ust i uszu; nie powinny byd aplikowane na całe ciało
6
Metody ochrony przeciwsłonecznej – okulary przeciwsłoneczne •
skutecznośd fotoochronna okularów przeciwsłonecznych zależy od ich rozmiaru,
kształtu, zdolności blokowania UV i odbicia od tylnej części soczewki; •
Amerykaoska Akademia Oftalmologii – AAO zaleca używanie okularów ze zdolnością blokowania UVR nie mniejszą niż 99%,
•
w Europie symbol CE89/686 świadczy o tym, że okulary spełniają normy Unii Europejskiej – soczewki posiadają filtr „400 UV”, czyli nie przepuszczają promieniowania poniżej 400 nm;
•
wartośd współczynnika załamania światła „n” w okularach przeciwsłonecznych podaje, w jakim stopniu szkła odbijają promieniowanie słoneczne (im cieosze są szkła, tym wyższy jest współczynnik).
Kullavanijaya P., Lim H. W.: Photoprotection. J. Am. Acad. Dermatol., 2005, 52(6), 937-958; quiz 959-962. 7
Filtry chroniące przed promieniowaniem UV
8
Metody ochrony przeciwsłonecznej – filtry chroniące przed promieniowaniem UV Podział filtrów przeciwsłonecznych Filtry wchodzące w skład środków fotoprotekcyjnych klasyfikowane są na
podstawie mechanizmu działania fotoochronnego na dwie grupy: •
filtry nieorganiczne - odbijające i rozpraszające promieniowanie UV
•
filtry organiczne - pochłaniające promieniowanie UV
9
Różnice w mechanizmie działania filtrów organicznych i nieorganicznych
10
Filtry nieorganiczne •
nie mają właściwości uczulających ani drażniących
•
są bezpieczne i zalecane do stosowania także na skórę zmienioną zapalnie, z uszkodzoną barierą naskórkową oraz skórę okolic delikatnych
•
stanowią najlepsze środki fotoprotekcyjne - są wskazane do stosowania na delikatną skórę u małych dzieci
•
są przepuszczalne dla promieniowania o długości fali powyżej 400 nm
•
1% stężenia odpowiada około 1 punktowi współczynnika ochrony
przeciwsłonecznej – SPF (ang. Sun Protection Factor - SPF) lub IP (fr. Indice de Protection)
11
Filtry nieorganiczne tlenek cynku ( ZnO) •
cząsteczki ZnO są wielkości od 200 nm do 400 nm (efektywne rozpraszanie i odbijanie promieniowania UV zapewniają już cząsteczki o średnicy 40 – 100
nm); Tlenek cynku: •
rozprasza i odbija promieniowanie UV - nie penetruje w głąb skóry lecz tworzy na niej barierę
•
jest jedynym filtrem zapewniającym ochronę przed UVB i UVA2 oraz w znacznej części UVA1 (320 nm – 380 nm)
•
maksymalne stężenie ZnO w filtrach wynosi do 25 %
•
dzięki mikronizacji cząsteczki ZnO stosowane w filtrach mają wielkośd poniżej 200 nm, co znacznie ogranicza odbicie światła widzialnego i zapewnia lepszy efekt estetyczny po aplikacji na skórę 12
Filtry nieorganiczne dwutlenek tytanu (TiO 2 ) D w u t l e n e k t y t a n u TiO2
•
skutecznie zabezpiecza skórę przed promieniowaniem UVB i UVA2
•
jest dużo mniej efektywny w ochronie przed UVA1 w porównaniu do tlenku cynku
•
wielkośd cząsteczek TiO2 po mikronizacji wynosi 20 150 nm
•
TiO2 ma właściwości fotokatalityczne i może zmieniad funkcje błony komórkowej, zmniejszając jej przepuszczalnośd dla jonów wapnia i potasu oraz
uszkadzając RNA, DNA i białka komórki (mikronizowane cząsteczki TiO2 są na tyle duże, że nie przenikają przez warstwę rogową naskórka) •
w preparatach kosmetycznych wykorzystuje się cząsteczki powlekane np.
silikonem 13
Filtry nieorganiczne tlenek żelaza •
tlenek żelaza (mika - składa się z blaszek mikowych pokrytych tlenkiem tytanu) nie jest zatwierdzony jako typowy filtr przeciwsłoneczny jednak jest często dodawany do preparatów z ZnO i TiO2
•
tlenek żelaza nadaje czerwonawą barwę kosmetykom zawierającym filtry nieorganiczne i wykazuje działanie synergistyczne z tlenkiem cynku (dodatkowe działanie ochronne przed promieniowaniem UVA)
14
Filtry organiczne Filtry organiczne
•
działają poprzez absorpcję promieniowania UV
•
zamieniają energię promieniowania UV w ciepło
•
skutecznośd ich działania zależy od: fotostabilności, nietoksyczności, braku skłonności do powodowania podrażnieo i wywoływania alergii
•
dzielą się na grupy na podstawie budowy chemicznej i zdolności pochłaniania promieniowania UV o określonym zakresie długości fali
15
Filtry chroniące przed promieniowaniem UVBkwas p-aminobenzoesowy (PABA) i jego pochodne Kwas p-aminobenzoesowy (PABA)
•
był jednym z pierwszych wprowadzonych na rynek filtrów przeciwsłonecznych
•
może powodowad powstanie plam na odzieży
•
należy do grupy filtrów mogących wywoływad alergiczne kontaktowe zapalenie
skóry •
najlepiej absorbującym promieniowanie UVB z grupy pochodnych PABA jest oktylodimetylo-4-aminobenzoesan (Padimate O) – lipofilny, o dobrej tolerancji,
nie brudzi odzieży, dopuszczalna zawartośd w filtrach wynosi 8%
16
Filtry chroniące przed promieniowaniem UVB kwas salicylowy i jego pochodne •
absorbują promieniowanie UVB jedynie w zakresie długości fali 290 – 315 nm
•
rzadko wywołują alergiczne kontaktowe zapalenia skóry
•
salicylan oktylu i homosalat należą do najpopularniejszych związków z grupy kwasu salicylowego używanych w preparatach fotoprotekcyjnych
•
stosowane są jedynie w połączeniu z innymi filtrami - są zbyt słabe i nie byłyby w stanie zapewnid odpowiedniej ochrony
•
trolamina (salicylan trietanoloaminy – TEA) jest jedynym pochodnych kwasu
salicylowego, rozpuszczalnym w wodzie, często używanym jako składnik preparatów do włosów, zapewniających im ochronę przeciwsłoneczną
17
Filtry chroniące przed promieniowaniem UVB -
metoksycynamoniany •
stosowane są w kosmetykach do makijażu i ochronnych odżywkach do włosów, przeważnie Octinoxate (metoksycynamonian 2-etyloheksylu)
•
są słabymi filtrami UVB – łączy się je z innymi związkami absorbującymi UVB
•
są słabo rozpuszczalne w wodzie i w związku z tym często stosowane w wodoodpornych preparatach fotoprotekcyjnych
18
Filtry chroniące przed promieniowaniem UVB Oktokrylen (kwas 2-cyjano-3,3difenyloakrylowy) •
absorbuje promieniowanie UVR w zakresie długości fali pomiędzy 290 nm i
360 nm •
wiąże się chemicznie z metoksycynamonianami, co może byd wykorzystywane do zwiększania wartości SPF oraz ulepszania
wodoodporności •
jest fotostabilny i może zwiększad światłotrwałośd innych filtrów
•
należy do nielicznych składników filtrów przeciwsłonecznych, które można
włączyd do formuły żelowej
19
Filtry chroniące przed promieniowaniem UVB Ensulizol (kwas 2-fenylenobenzimidazolo-5sulfonowy) •
dobrze absorbuje promieniowanie UVB
•
jest rozpuszczalny w wodzie - może byd stosowany w fazie wodnej emulsji, w przeciwieostwie do większości składników filtrów, rozpuszczalnych w
fazie olejowej •
ma mniej tłustą konsystencję, co umożliwia stosowanie w kremach o lekkiej formule, na dzieo oraz podwyższenie poziomu SPF filtrów
20
Filtry chroniące przed promieniowaniem UVA Stosowane są w połączeniu z preparatami pochłaniającymi promieniowanie UVB.
Należą do nich: •
oksybenzon (benzofenon-3) - absorbuje promieniowanie od 270 nm do 350 nm; bardzo często wywołuje reakcje alergiczne: kontaktowe i fotokontaktowe
•
sulisobenzon (benzofenon-4) jest rozpuszczalny w wodzie, ale niestabilny
•
avobenzon (Parsol 1789) – absorbuje promieniowanie w zakresie od 310 nm do 400 nm, należy do środków często uczulających
21
Filtry szerokopasmowe chroniące przed promieniowaniem UVA i UVB Należy do nich: • Tinosorb S (bis-etyloheksylo oksyfenylo metoksyfenylotriazyna), Tinosorb M (metyleno-bis- benzotriazolilo tetrametylo butylofenol) oraz Mexoryl XL (trisiloksan drometrizolu) • Mexoryl SX sprzedawany jako Anthélios SX™ (La Roche Posay) stanowi połączenie trisiloksanu z avobenzonem i oktokrylenem (zwiększa fotostabilnośd pozostałych składników) •
Mexoryl SX i Mexoryl XL mogą absorbowad zarówno promieniowanie UVA, jak i UVB - wykazują działanie synergistyczne
• Tinosorb S jest światłotrwały, może zostad użyty jako związek poprawiający światłotrwałośd i skutecznośd filtrów zawierających avobenzone (Parsol 1789) 22
Skład filtrów w wybranych produktach fotoprotekcyjnych Produkt Soleil ULTRA™ (Lancome)
Skład filtru oktokrylen, kwas oktylometoksycynamonowy, oksybenzon, dwutlenek tytanu
UV Expert 20™ Mexoryl SX, avobenzon, dwutlenek tytanu, oktokrylen (Lancome) Photoderm Max™ oktokrylene, Tinosorb M, Tinosorb S, avobenzon
(Bioderma) Solecrin™ Tinosorb M, Tinosorb S, avobenzon, dwutlenek tytanu (Iwostin) Capital Soleil™ oktokrylen, dwutlenek tytanu, avobenzon, Mexoryl SX (Vichy) Hydrance Optimal SPF15™ Tinosorb M, kwas cynamonowy (Avene) Solaire 50™ dwutlenek tytanu, tlenek cynku (SVR) 23
Zasady doboru preparatu fotoprotekcyjnego Wybór preparatu fotoprotekcyjnego jest uzależniony od: •
fototypu skóry
•
stanu skóry uwzględniającego chorobę skóry (np. toczeo rumieniowaty, trądzik różowaty, pokrzywka świetlna)
•
aktualnie stosowanych leków, zarówno ogólnych jak i miejscowych
•
czasu ekspozycji na promieniowanie słoneczne z uwzględnieniem pory roku, pory dnia, wykonywanego zawodu, rodzaju wypoczynku
24
Diffey, B.L., When should sunscreen be reapplied? J Am Acad Dermatol, 2001. 45(6): p. 882-5.
Skutecznośd preparatu fotoprotekcyjnego Skutecznośd działania preparatu fotoprotekcyjnego zależy od: • zastosowania optymalnej jego ilości
2 mg/cm2, co odpowiada 30 g lub 35
ml/70 kg m.c/1,8 m2 powierzchni skóry – uzyskamy wtedy wyrażoną w SPF
skutecznośd • aplikacji na skórę co najmniej 15 -20 min przed planowaną ekspozycją na promieniowanie słoneczne
• obecności filtrów chroniących przed działaniem zarówno UVA, jak i UVB • od wodoodporności preparatu (preparat wodoodporny pozwala na utrzymanie jego właściwości fotoprotekcyjnych przez co najmniej 40 min kąpieli w wodzie)
• ponownego zastosowania po upływie każdych 2-3 godzin ciągłego korzystania z promieniowania słonecznego oraz po kąpieli w wodzie, a także w przypadku nadmiernego pocenia Diffey, B.L., When should sunscreen be reapplied? J Am Acad Dermatol, 2001. 45(6): p. 882-5.
25
Wskaźnik ochrony przeciwsłonecznej (IP) • preparaty fotoprotekcyjne muszą posiadad odpowiednią siłę działania ochronnego • w przypadku preparatów chroniących przed promieniowaniem UVB ich siła
działania określona jest numerem filtru umieszczonym na opakowaniu jako SPF (Sun Protection Factor) • preparaty chroniące przed działaniem promieni UVA oznaczone są wartością
liczbową IPD (Immediate Pigmentation Darkening) i PPD (Persistent Pigmentation Darkening)
26
Wskaźnik ochrony przeciwsłonecznej dla UVB •
oznacza stosunek ilości UV powodującego oparzenie podczas stosowania filtra do ilości promieniowania powodującego taki sam stopieo oparzenia bez jego
zastosowania, czyli SPF = MED z ochroną / MED bez ochrony •
np. jeżeli bez filtra dana osoba może opalad się przez 20 min i nie pojawi się rumieo, to z użyciem filtra o SPF=15, czas ten wydłuża się do 15 x 20min
•
MED wyrażane jest w J/cm2, odpowiada czasowi potrzebnemu do wywołania rumienia
•
w przypadku całkowitej ochrony MED zwiększa się do nieskooczoności (współczynniki ochrony powyżej SPF=30 nie mają już znaczenia, są ultraochronne)
•
SPF powinny byd porównywane w obrębie produktów tego samego producenta
•
SPF jest otrzymywana eksperymentalnie, w warunkach różniących się od rzeczywistych (pocieranie skóry, rozrzedzenie z potem)
Wolf, R., et al., Sunscreens. Clin. Dermatol., 2001. 19(4): p. 452-9.
27
Brenner, M. and V.J. Hearing, The protective role of melanin against UV damage in human skin. Photochem Photobiol, 2008. 84(3): p. 539-49.
Wskaźnik ochrony przeciwsłonecznej dla UVA • nie ma klinicznego wykładnika do obiektywnej oceny działania UVA na skórę •
współczynniki ochrony dla UVA są uzyskiwane poprzez wyznaczenie MED lub
ocenę zmiany zabarwienia skóry •
MED - osoby o fototypie I lub II są poddane naświetlaniom wg metody opisanej dla UVB, ale z zastosowaniem 5x silniejszych lamp
•
metoda oceny zabarwienia na podstawie IPD (stosuje się UVA w dawce 1-6 J/cm2) jest wynikiem fotoutlenienia melanin lub ich prekursorów w skórze ludzi o fototypach od II do IV
•
metoda oceny zabarwienia na podstawie PPD, pod wpływem dawek UVA od 10 do 25 J/cm2 w czasie 2 do 4 godzin, po ekspozycji - opalenizna opóźniona
•
przyciemnienie skóry jest oceniane kolorymetrycznie
Brenner, M. and V.J. Hearing, The protective role of melanin against UV damage in human skin. Photochem Photobiol, 2008. 84(3): p. 539-49.
28
Ocena preparatu fotoprotekcyjnego Preparat fotoprotekcyjny powinien zawierad następujące dane: • skutecznośd działania światłoochronnego w odniesieniu do UVB jako wartośd liczbową SPF
• skutecznośd działania światłoochronnego w odniesieniu do UVA jako wartośd liczbową PPD • wykaz wszystkich dodatkowych składników preparatu (np. składniki podłoża,
substancje zapachowe)
29
Inne środki fotoprotekcyjne • dihydroksyaceton - składnik preparatów samoopalających, występuje w
kosmetykach w stężeniu 3 – 5 %, często znajduje się także w połączeniu z silikonem, zapewnia niewielki stopieo ochrony przed promieniowaniem UVA i znacznie mniejszy względem promieniowania UVB (rzędu SPF 3 – SPF 4,
efekt ten utrzymuje się jedynie do kilku godzin po aplikacji) • fotoliaza - jest enzymem wiążącym komplementarne nici DNA, przy natychmiastowej aplikacji po ekspozycji na promieniowanie UVB, zmniejsza
wytwarzanie dimerów indukowanych przez promieniowanie UVB • endonukleaza T4 jest stosowana po ekspozycji na promieniowanie UV; chroni także przed nadwrażliwością kontaktową 30
Inne środki fotoprotekcyjne • kofeina i jej pochodne (np. mieszanina równomolowych części kofeiny i benzoesanu sodu) posiadają właściwości środków fotoprotekcyjnych i po aplikacji na skórę wzmagają apoptozę, wywołaną przez promieniowanie UVB • kwasy omega -3 zmniejszają oparzenia skóry wywołane działaniem promieniowania UVB, nie są szeroko stosowane ze względu na potrzebę spożycia dużej ilości oleju z ryb, aby osiągnąd pożądany efekt • zielona herbata zawiera katechiny, takie jak gallusan epigallokatechiny - jest to główny składnik fotoprotekcyjny polifenoli zielonej herbaty, wykazuje działanie antyoksydacjyne
31
Grupy leków i kosmetyków stosowanych w hiperpigmentacjach
32
Środki depigmentacyjne stosowane w dermokosmetykach i lekach - retinoidy Retinoidy: •
powodują rozproszenie ziarenek pigmentu wewnątrz keratynocytów i przyspieszają proces odnowy komórek naskórka, ułatwiając tym samym
eliminowanie obecnego w nich pigmentu •
są używane w leczeniu hiperpigmentacji spowodowanych posłonecznym starzeniem się skóry, hiperpigmentacji pozapalnych i melasmy
•
w leczeniu można stosowad 0,05 - 0,1% tretinoinę (w miejscu aplikacji zwykle pojawia się rumieo i złuszczanie)
33
Środki ograniczające pigmentację hydrochinon Hydrochinon:
•
jest stosowany jako antyutleniacz w przemyśle skórzanym i gumowym
•
pochodne hydrochinonu zawarte są w plastrach samoprzylepnych
•
przyspiesza degradację melanosomów poprzez indukowanie zmian
strukturalnych w organellach komórkowych melanocytów •
hamuje aktywnośd tyrozynazy
•
Jest stosowany w wysokich stężeniach – 2 – 4 % (4% roztwór stanowi tzw.
„złoty standard” w leczeniu ostudy), co może przyczynid się do powstania powikłao, takich jak np. kontaktowe alergiczne zapalenie skóry, hipopigmentacje otaczającej skóry
34
Środki ograniczające pigmentację kwas glikolowy Kwas glikolowy: •
powoduje hipopigmentację poprzez ścieoczenie warstwy rogowej, rozproszenie melaniny w warstwie podstawnej naskórka, stymulację lizy
komórek naskórka •
złuszczenie warstwy rogowej przez kwas glikolowy zwiększa stopieo penetracji i skutecznośd działania hydrochinonu
35
Środki ograniczające pigmentację kwas kojowy Kwas kojowy: •
jest produkowany przez grzyby pleśniowe, takie jak np. : Aspergillus oryzae, A. flavus, A.fumigatus
•
hamuje tyrozynazę poprzez wiązanie miedzi
•
w badaniach wykazano poprawę po zastosowaniu 2% kwasu kojowego u 60% leczonych chorych (np. dipalmitynian kojowy zawarty m.in. w kompleksie Lumiwhite)
•
jest rozpuszczalny w wodzie i alkoholu, ma właściwości antybakteryjne
•
chelatuje jony żelaza, co zapobiega powstawaniu wolnych rodników
•
podany ogólnie (np. w diecie - Japonia) stymuluje funkcjonowanie układu
immunologicznego poprzez aktywacją leukocytów 36
Środki ograniczające pigmentację kwas azelainowy Kwas azelainowy:
•
jest kwasem dwukarboksylowym, produkowanym przez grzyby z rodzaju Malassezia
•
blokuje przemiany energetyczne i hamuje syntezę DNA w hiperaktywnych, ale
morfologicznie prawidłowych melanocytach •
jest inhibitorem tyrozynazy
•
w wysokim stężeniu ma działanie cytotoksyczne w stosunku do intensywnie proliferujących złośliwych melanocytów
•
w postaci 15 – 20 % kremów (nakładany dwa razy dziennie) jest stosowany w leczeniu trądziku młodzieoczego i zaburzeo barwnikowych skóry 37
Inne środki ograniczające pigmentację Trzeciorzedowe parabutylofenole i amylofenole
•
to substraty tyrozynazy
•
tworzą pigment, który przypomina melaninę po inkubacji z enzymem
•
powodują zmniejszenie pigmentacji dzięki ograniczeniu liczby aktywnych melanocytów i zahamowaniu transferu melanosomów do keratynocytów
Kwas askorbinowy • powoduje zablokowanie syntezy melaniny poprzez hamowanie tyrozynazy • 5% kwas askorbinowy odznacza się dobrą tolerancją i, jak wskazują badania, jest skuteczny jak 4% hydrochinon
38
Środki ograniczające pigmentację formuły depigmentacyjne • Formuła Kligmana: hydrochinon 5% + tretinoina 0.05–0.1% + 0.1% walerian deksametasonu (silny glikokortykosyeroid) lub betametasonu (silny glikokortykosyeroid) w kremie lub maści • Formuła Pathaka: hydrochinon 2% + tretinoina 0.05 – 0.1% w kremie lub maści • Formuła Westhorfa: N-acetylcysteina 3% + hydrochinon 2% + 1% hydrocortison (słaby glikokortykosyeroid) w maści
39
Środki ograniczające pigmentację formuły depigmentacyjne •
T r i - L u m a ® – 4% hydrochinon + 0,05% tretynoina + 0,01%fluocinolon
•
S o l a g e ® - mequinol (eter monometylowy hydrochinonu) + tretynoina
40
Metody abrazji naskórka stosowane w postępowaniu depigmentacyjnym peeling chemiczny (chemabrazja) •
może byd poprzedzony użyciem 10-15% roztworu kwasu glikolowego i 2% hydrochinonu, jako przygotowania do właściwego zabiegu chemabrazji
mikrodermabrazja i dermabrazja (abrazja mechaniczna)
41
Metody ablacyjne w postępowaniu depigmentacyjnym leczenie laserowe (ablacja powierzchowna) •
laser aleksandrytowy Q (755 nm)
•
laser rubinowy (694 nm)
•
laser neodymowo- yagowy (Nd:YAG , 532 nm)
•
laser argonowo - jonowy (488 nm), barwnikowy (514 nm)
terapia fotodynamiczna
42
Kamuflaż defektów barwnikowych skóry
43
Środki przyspieszające opalanie Działają na poziomie syntezy melaniny
44
Środki światłouczulające bergapten Furokumaryna •
to substancja światłouczulająca
•
obniża próg odpowiedzi melanocytów na promieniowanie UV uwrażliwiony melanocyt reaguje wówczas na najmniejszą ilośd energii, staje się czuły na promieniowanie UVA i światło widzialne
•
jest zawarta w olejku bergamotowym (wchodzi w skład perfum), który jest używany w celu przyspieszania opalania w formie 2% mieszaniny z olejem z oliwek
•
może powodowad - u osób z bardzo jasną skórą - powstanie rumienia i oparzeo
•
powoduje powstanie opalenizny, która pojawia się po pewnym okresie utajenia 45
Środki światłouczulające 8- metoksypsoralen (8-MOP) 8- metoksypsoralen (8-MOP)
•
jest używany w dermatologii, np. do leczenia łuszczycy •
PUVA - terapia - to leczenie psoralenem i promieniowaniem UVA (leczenie to opiera się na zdolności promieniowania UV do hamowania nadmiernych podziałów keratynocytów , które stają się wrażliwe na UVA w wyniku rozmieszczenia w nich psoralenu, który stosuje się miejscowo lub doustnie)
•
PUVA - terapia, która szybko powoduje ustąpienie zmian skórnych w łuszczycy, nie jest pozbawiona ryzyka światłouczulenia i może powodowad rozwój raków skóry
46
Środki przyśpieszające opalanie się pochodne tyrozyny N - acetylotyrozyna, oleilotyrozyna, jabłczan tyrozyny •
w wyniku działania esterazy, cząsteczki te dostarczają in situ tyrozyny,
która może „przyłączyd" się do tyrozyny endogennej i uczestniczyd w tworzeniu melaniny •
w celu przedłużenia opalenizny, są włączone do produktów „po opalaniu”
w połączeniu ze sztucznym samoopalaczem lub są obecne w produktach przeciwsłonecznych
47
Środki przyśpieszające opalanie się prekursory melaniny •
polimery o składzie bliskim eumelaninie
•
otrzymywane w procesie biotechnologicznym lub przez przekształcenia chemiczne a l o i n y, będącej wyciągiem z aloesu
•
„melaniny" te są białe i nadają barwę dopiero po zastosowaniu na skórę
48
Samoopalacze N i e i n g e r u j ą w s y n t e z ę m e l a n i n y.
•
posiadają ugrupowania wykazujące powinowactwo do grup aminowych keratyny, zwłaszcza aminokwasów argininy i tyrozyny
•
w wyniku reakcji kondensacji i polimeryzacji, tworzą się brunatne, nierozpuszczalne w wodzie melanoidy
•
proces barwienia skóry zaczyna się zwykle po 3 - 5 godzinach, a opalenizna zanika po 3 - 7 dniach
49
Samoopalacze – „środki brązowiące” DHA DHA (dihydroksyaceton) i jego izomer - aldehyd glicerynowy • zabarwienie skóry wynika z reakcji Maillarda - nieenzymatycznej reakcji wolnych grup aminowych aminokwasów z grupami karboksylowymi cukrów DHA • połączenia DHA i aminokwasów skóry prowadzi do tworzenia mieszaniny zawierającej związki zapachowe i wysokocząsteczkowe, brązowe pigmenty – melanoidyny (pochodne melaniny) • keratyna warstwy rogowej naskórka zbudowana jest z glicyny, argininy, proliny oraz cysteiny i metioniny , które biorą udział w reakcji z dihydroksyacetonem • zabarwienie skóry rozwija się w ciągu 6 godzin, jest powierzchowne, półtrwałe (dochodzi do połączenia aminokwasów z korneocytami) - znika w ciągu 6 dni w następstwie złuszczania komórek naskórka
50
Samoopalacze – „środki brązowiące” DHA DHA (dihydroksyaceton) •
aplikację samoopalaczy należy ponawiad regularnie (często uzyskanie pierwszego
zabarwienia wymaga dwóch zastosowao w 6-godzinnym odstępie) •
rozwojowi zabarwienia sprzyja ciepło
•
uzyskiwany pod wpływem DHA odcieo „zbrązowienia skóry” nie zawsze jest
jednolity, często bywa ciemniejszy w okolicach zrogowaciałych (np. łokcie, pięty, kolana) - złuszczanie tych okolic przed aplikacją DHA pozwala zminimalizowad ten objaw
•
melanoidy mają niewielkie działanie ochronne - należy je stosowad w połączeniu z filtrami słonecznymi
•
DHA jest związkiem nietrwałym, nie może byd długo przechowywany ani narażany na
wysokie temperatury, po upływie roku produkt traci 50% swojej początkowej efektywności
51
Samoopalacze erytruloza •
jest cukrem, który tak jak DHA, może się wiązad z aminokwasami skóry
•
w przeciwieostwie do DHA nie powoduje tak intensywnego zabarwienia
•
w połączeniu z DHA - daje bardziej jednolitą i trwalszą opaleniznę
•
stosuje się 2-10% roztwory
52
Kantaksantyna •
naturalny barwnik roślinny rozpuszczalny w tłuszczach
•
syntetyczny - jest produkowany głownie z karotenu
•
barwi lipidy skóry po zastosowaniu doustnym
•
zabarwienie zależy od karnacji i zażytej ilości produktu
•
jest głównym składnikiem „pigułek opalających„
53
Likopen i β - karoten • Oenobiol® jest to mieszanina β-karotenu, likopenu i witaminy E, do których dodano drożdże selenowe w celu uzyskania intensywnej ochrony przeciwsłonecznej • chroni przed światłem i przyspiesza opalanie • likopen jest żółtopomaraoczowym barwnikiem roślinnym, wyciągiem z pomidora
• β - karoten i witamina E są związkami przeciwrodnikowymi, zapewniającymi ochronę przed szkodliwym działaniem promieniowania UV
54
Kamuflaż defektów barwnikowych skóry makijaż permanentny •
to umieszczenie serii pojedynczych kropek pigmentu na głębokości 0,5 – 1 mm poniżej powierzchni skóry
•
po wprowadzeniu barwnika poniżej naskórka następuje mechaniczne zakłócenie funkcjonowania skóry spowodowane nakłuciami igłą, przy użyciu której wprowadzany jest pigment - w ciągu 1-2 tygodni po zabiegu pojawia się zapalenie spowodowane uszkodzeniem tkanki; po tym okresie następuje agregacja limfocytów
•
podczas zabiegu stosuje się środki znieczulające
•
idealnym pigmentem do wprowadzenia jest preparat nietoksyczny, nie powodujący alergii, nie podrażniający i odporny na światło – np. tlenek żelaza; wśród pigmentów wykorzystuje się też związki naturalne, otrzymywane z warzyw i
owoców, w celu otrzymania oczekiwanego koloru można mieszad dwa odcienie 55
