Cygler Hanna - Zosia Knyszewska 01. Tryb warunkowy

Hanna Cygler Tryb warunkowy Zosia Knyszewska – 1 część Mojemu mężowi Często, gdy próbuję wytłumaczyć moim uczniom, na czym polega trzeci tryb warunkowy w języku angielskim, podaję za przykład zdanie, którego nauczyła mnie moja własna nauczycielka: „Jak potoczyłyby się dzieje Europy, gdyby Napoleon wygrał był bitwę pod Waterloo? ” Zawsze w tym momencie uruchamia się moja wyobraźnia, skupiając się nad całym szeregiem konsekwencji dla ludzkości... Zainspirowani uczniowie bardzo szybko potrafią poradzić sobie z tym problemem i bez trudu mogą zgłębiać dalsze tryby warunkowe, odnoszące się do teraźniejszości i przyszłości. Zazdroszczę im, bo sama tego nie potrafię i nadal nieustannie krążę po placu bitwy pod Waterloo i przyglądam się okruchom minionych chwil, TL R

wspomnieniom... Przeszłość jest w zasadzie tym, czego nie ma, cóż więc może ona oznaczać? Czy nie jest często przypadkowym splotem ludzi i wydarzeń, zastygłych bez ruchu i czekających na moment, kiedy to nasza pamięć tchnie w nie ożywczy oddech i przywróci do życia? I gdy zastanawiam się, od kiedy przeszłość stała się tak nieodwracalna, iż w żaden sposób nie ma zastosowania do teraźniejszości, zamykam oczy i wszystko zaczyna dziać się od nowa...

Rozdział pierwszy Był piękny, słoneczny dzień. Prawie połowa lipca, ale lato rozpoczynało się dopiero teraz. Promienie słońca przyjemnie przypiekały mi kark. Ludzie, po długim oczekiwaniu na ciepłą pogodę, kompletnie teraz oszaleli. Poubie-rali się natychmiast w kolorowe, letnie stroje i tocząc rozmowy podekscytowanymi głosami, cieszyli się życiem. Nastrój ulicy był bardzo zaraźliwy. Zerknęłam w bok i zobaczyłam przy sobie profil Marcina. Wciąż wierzyć mi się nie chciało, że był tu ze mną i miał mi towarzyszyć w drodze na uniwersytet, aby sprawdzić, czy przyjęto mnie na studia. Gdyby nie jego telefon do cioci Stasi, żadna siła nie zmusiłaby mnie do pójścia pod tablicę wyników. Ale on... Z całą pewnością. Dla mojego wielkiego uczucia, dla niego, gotowa byłam na wszystko. Dokładnie pamiętałam dzień, kiedy to uczucie wybuchło z siłą nagłą i niespodziewaną dla serca nastolatki. – Zosia, psyjechali – wykrzyknął mój sepleniący pięcioletni brat Rafał TL R na widok wchodzących ciotki i wujka, którzy właśnie wrócili z siedmioletniego pobytu w Belgii. Zaciekawiona wyszłam na korytarz i

zobaczyłam mojego dwudziestoczteroletniego kuzyna Marcina. Obiektywnie mówiąc, nie był on ideałem piękności; miał twarz o niezbyt regularnych rysach, ale wystarczyło jedno spojrzenie jego czarnych, bystrych oczu, abym się nim zainteresowała. – Zosieńka, taka już duża! – porwał mnie w ramiona i okręcił. Kiedy odstawił mnie na ziemię, czułam, że wiruję nadal. To była miłość od pierwszego wejrzenia. Cała późniejsza przyjaźń, która narodziła się między nami, była dla mnie pochodną tego pierwszego, nastoletniego 1 impulsu. Marcin jako jeden z nielicznych potraktował mnie, piętnastolatkę, w sposób na tyle poważny, aby zwierzać mi się ze swych ambicji i planów na przyszłość. Byłam zatem jedynym członkiem rodziny, który nie dostał szoku, gdy Marcin przeniósł się do Warszawy, zostając – ku przerażeniu wszystkich – fotoreporterem. Żeby dyplomowany, zdolny architekt nagle zwariował do tego stopnia – to nie mieściło się w głowie nikomu w naszej zacnej, mieszczańskiej rodzinie. Wujek stale teraz przeklinał dzień, kiedy na czternaste urodziny kupił Marcinowi aparat fotograficzny, a ciotka rwała włosy z głowy, jęcząc, że jej jedynak zapewne umrze w stolicy z głodu. Wbrew tym przewidywaniom poradził sobie doskonale i wkrótce otrzymał stały etat w tygodniku studenckim. Ja również wyciągnęłam wnioski z moich dyskusji z Marcinem i postanowiłam, że moim najbliższym celem będą studia na anglistyce warszawskiej. Dlaczego akurat na warszawskiej? No cóż, chyba nietrudno się domyślić. Kiedy byłam w klasie maturalnej, Marcin zasugerował mi, że powinnam myśleć długofalowo i studiować dziennikarstwo. W myślach zrodziły mi się niezwykle atrakcyjne wizje, w których główne role TL R odgrywaliśmy ja i Marcin, zwiedzający wszystkie kontynenty i uczestniczący we wszystkich ważnych wydarzeniach na świecie, jako najlepszy duet reporterski. Okropne było tylko to, że Marcin, tocząc długie i poufne rozmowy ze mną, na dobrą sprawę w ogóle mnie nie zauważał. Wprawdzie trudno było mnie dostrzec za

aparatem korekcyjnym, ale, poza tym, oprócz twarzy miałam przecież zupełnie zgrabne nogi. Pozostawała mi nadzieja, że wzrok mu się poprawi, kiedy na co dzień będziemy mogli spotykać się w Warszawie. Na studiach niezbyt mi zależało. Gdyby oświadczył mi się już we wrześniu, to wcale nie musiałabym 2 studiować. Przerażała mnie perspektywa nowego środowiska i nowych ludzi, którzy przecież mogą mnie nie zaakceptować. Ojciec uważał, że muszę studiować, aby „poszerzyły mi się horyzonty”, mama mówiła, że mogę robić w życiu różne rzeczy, „ale papier jest ważny”, z kolei siostry mamy były święcie przekonane, że placówki szkolnictwa wyższego są doskonałym zapleczem matrymonialnym. Wobec faktu, że już znalazłam idealnego kandydata, wydawało się, iż dalsze marnowanie czasu i pieniędzy na studia nie ma większego sensu. Tylko że Marcin nie był zadeklarowanym kandydatem... Moje marzenia o zamieszkaniu u Marcina podczas studiów zostały brutalnie rozwiane przez ojca, który oświadczył, że będę mieszkać u jego cioci Stasi na Mokotowie. Innym okrutnym ciosem okazał się służbowy wyjazd Marcina w czasie zdawania przeze mnie egzaminów wstępnych. Chcąc nie chcąc, zabrałam się ostro do nauki i same egzaminy okazały się nie takie straszne, jak się spodziewałam. Jednak ten pogodny nastrój pogarszał się coraz bardziej w miarę oczekiwania na wyniki. Teraz szłam z Marcinem, aby w końcu dowiedzieć się, czy zdałam, a TL R strach przed kompromitacją łagodziła myśl, że gdybym oblała, on musiałby mnie pocieszać. I tak sobie zaczęłam po drodze wymyślać te różne sposoby pocieszania, że nagle zaczęłam iść tanecznym krokiem, uśmiechając się na prawo i lewo. Marcin spojrzał na mnie podejrzliwie. – Wydajesz się bardzo pewna, że zdałaś – zauważył, sprowadzając mnie na ziemię. Natychmiast posmutniałam. – Wcale nie jestem pewna – odpowiedziałam. – Tylko przez moment wydawało mi się, że ten cały mój strach i przerażenie są takie nieważne wobec tego wszystkiego, co nas otacza. – Cóż to wszystko znaczy w porównaniu z wszechświatem, prawda? –

3 zaśmiał się. – Masz rację. Jednak każdy z nas odczuwa przede wszystkim sam za siebie – zawahał się przez moment. – Co za głupstwa ci opowiadam! Przecież to dla ciebie taki ważny dzień. Nie martw się, wieczorem zapraszam cię do knajpy. A jednak! Czyżby moje marzenia zaczęły się już spełniać? Nie mogłam jednak pokazać po sobie, że perspektywa spędzenia z nim wieczoru przyćmiewa mi całkowicie problem wyniku egzaminu na studia. Cicho zauważyłam: – Będę mogła upić się z rozpaczy – Z jakiej rozpaczy, głuptasie? – znów zaśmiał się i lekko przytulił mnie do siebie. Ze szczęścia całkowicie zaniemówiłam, a moje zwoje mózgowe zaczęły się raptownie rozkręcać. Mimo tego błogiego stanu ducha widok uniwersytetu całkowicie wytrącił mnie z równowagi. – Marcin, ja tam nie wejdę. – Wejdziesz, wejdziesz, a jak się będziesz opierać, to cię tam wniosę. Patrz – tymi rękami. TL R Miał prześliczne ręce o zgrabnych palcach i z zadbanymi paznokciami. Poczułam wstyd za moje własne obgryzione paznokcie i skórki, więc czym prędzej zacisnęłam ręce w pięści. Zrobiło mi się dziwnie słabo. Szłam dalej, ale moje nogi poruszały się jakby niezależnie od reszty ciała. Mózg wydawał się zupełnie nie brać udziału w tej zabawie. Rozprostowałam dłonie, które teraz wyraźnie dygotały. Zrozumiałam w tym momencie, że gdybym nie zdała egzaminów, to ze wstydu nie będę mogła już nigdy spojrzeć Marcinowi w oczy. Uważał mnie przecież za inteligentną osobę i gdybym... nie. Teraz byłam już absolutnie przekonana, że Marcin nie mógłby zakochać się w takiej żałosnej idiotce, 4

która nawet nie potrafiła zdać egzaminu na studia. – Kochanie – tak powiedział! – Nie denerwuj się. Za moment wszystko się wyjaśni, a poza tym jestem głęboko przekonany, że zdałaś, i to super. Głowa do góry! Koniec z atakiem drgawek. „Słowa, słowa, słowa”. Milcząc, weszliśmy do gmachu. Wyniki wywieszone były na parterze. Dwadzieścia metrów od drzwi. Każdy krok wydawał się mi krokiem milowym, jak w snach, podczas których uciekam przed pogonią. Białe plansze pokryte ciemnym maczkiem druku wywoływały grozę już z daleka. – Zobacz sam. Ja sobie tu postoję – zwróciłam się do Marcina. – Ani mi się śni. Nie będę wystawiał się na pośmiewisko. Jeszcze ci wszyscy ludzie pomyślą, że w moim wieku wybieram się na studia. Wzruszyłam ramionami i podeszłam pod tablice. Stała przed nimi spora gromadka osób. Nic mnie i tak nie zmusi, abym spojrzała na listę. – Słuchaj, mała! Tu w ogóle nie ma anglistyki – zdziwił się głośno Marcin. – Właśnie za chwilę mają przynieść. Muszą jeszcze raz przepisywać, bo TL R poplątali coś z nazwiskami. Dlatego takie spóźnienie – powiedział Ktoś Poinformowany. – Chryste, co za suspense – westchnęłam. – Jak u Hitchcocka. A poza tym, pełna psychoza. Spojrzałam wreszcie na stojących pod tablicą ludzi. Większość w moim wieku, ale było również kilka osób starszych. Rodzice? Jedno było pewne. Nikt z nich nie miał tęgiej miny. Wszyscy czekali na brakującą listę. Kilka osób nerwowo paliło papierosy. – To jest normalne chamstwo, żeby tak denerwować ludzi – powiedział Ktoś Bardzo Zdenerwowany. W duchu entuzjastycznie przyznałam mu rację.

5 – Lepiej jednak niech dobrze sprawdzą tę listę. Opowiadałem ci o historii studiów mojego kolegi? – zapytał Marcin. – Zdawał do Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych po raz pierwszy i jakaż była jego radość, kiedy po sprawdzeniu listy okazało się, że został przyjęty. Ponieważ jego rodzice nigdy nie wierzyli w możliwości syna jako artysty– – plastyka, wieczorem przyprowadził ich do szkoły, aby sami mogli się naocznie przekonać, jak zdolne dziecko im się przytrafiło... I okazało się, że jego nazwiska nie ma na liście. Po prostu zaszła pomyłka. Były to niewątpliwie najkrótsze studia, jakie sobie można wyobrazić. – Ale to niesprawiedliwe! – oburzył się Ktoś Podsłuchujący. – Jak już się pomylili, to powinni ponieść konsekwencje. Tak jak ze skazańcem, który jest ułaskawiany, jeśli urwie się pod nim sznur – zauważył Ktoś Oczytany. Wywiązała się nawet dyskusja na temat podobnych przypadków i prawie nikt nie zauważył nadchodzącej z listą sekretarki. Gdy tylko lista znalazła się na tablicy ogłoszeń, gromadka stała się wściekłym, drapieżnym tłumem, który rzucił się do sprawdzania nazwisk. A ja, jeszcze przed chwilą TL R taka odrętwiała i sparaliżowana, mszyłam przed siebie, odpychając łokciami wszystkich, którzy stanęli mi na drodze. Za chwilę wynurzyłam się z tłumu rozpromieniona. – Marcin! – Patrzę i oczom nie wierzę. Co za przebojowa dziewczyna! – Marcin! – A te twoje zielone oczy błyszczą jak u tygrysicy. Chociaż nie wiem, czy tygrysice mają zielone oczy. – Marcin! – A jak się ślicznie zarumieniłaś. Moja mała kuzyneczka. 6

– Marcin, czy dasz mi skończyć? – Nie mów nic. Przecież wiem... No i nie płacz, bo jak zwykle nie masz chusteczki. Objął mnie ramieniem i uniósł ręką mój podbródek. Zanim zdążyłam się zorientować, co się dzieje, nachylił się nade mną i pocałował w czubek nosa. – Gratuluję ci, malutka – usłyszałam. *** Całe popołudnie spędziłam na gorączkowych przygotowaniach do wieczoru z Marcinem. Pławiłam się w wannie blisko godzinę, co wywołało taki popłoch u cioci Stasi, że aż wtargnęła do łazienki, widząc, iż nie reaguję na jej głośne pytania. Nie słyszałam nic, leżałam w pachnącej pianie, mając przed oczyma jeden obraz i ciągle słysząc głos, który w niczym nie przypominał głosu mojej ciotki. – Dziecko, czy chcesz, żebym przez ciebie umarła? – zapytała dramatycznie Stasia, łapiąc się za serce. W żadnym wypadku mi na tym nie zależało, więc szybko ewakuowałam się z wanny, i rozsiadając przy toaletce przed lustrem, zajęłam się TL R poprawianiem urody. Nigdy dotąd nie malowałam się i nawet nie bardzo wiedziałam, jak to się robi. Miałam jednak przy sobie niezbędne akcesoria, bo choć nie robiłam z nich użytku, dużą radość sprawiało mi samo ich posiadanie. W końcu, po wielu próbach, udało mi się osiągnąć wcale nie najgorszy efekt. Puszyste, lekko kasztanowe włosy sięgające ramion, zielone kuszące oczy (mrużyłam je na próbę przy lustrze przez dobrych parę minut), a do tego ciemnozielona sukienka ze śmiałym dekoltem wspaniale dopełniała tego tak starannie wypracowanego obrazu. Wreszcie, po dwóch godzinach, wyłoniłam się z czeluści łazienki, a efekt mojego wyglądu sprawdził się natychmiast na cioci Stasi. 7 – Dziecinko, wyglądasz wspaniale? Gdybyż rodzice mogli cię teraz zobaczyć! Na tym specjalnie mi nie zależało.

– Mam nadzieję, że zawiadomiłaś ich o wszystkim. Byłabym zupełnie zapomniała o tym, ale z uniwersytetu Marcin zaciągnął mnie na pocztę. Innego wyniku w ogóle się nie spodziewali, jak się dowiedziałam. Ale przecież ucieszyli się ogromnie. Wielki sukces pedagogiczny. – Oczywiście, ciociu. Zaraz po sprawdzeniu wyników. Ciocia nadal jednak kręciła się koło mnie, wyraźnie w nastroju konwersacyjnym. Nie bardzo jednak wiedziała, od czego by tu zacząć. – To wychodzisz teraz z Marcinem? – Tak, ciociu. Idę szaleć. Myślę, że w końcu na to zasłużyłam. – Oczywiście. Tyle się w ostatnim czasie wymęczyłaś. Coś jednak nadal nie dawało spokoju cioci Stasi. Była to wspaniała siedemdziesięcioletnia stara panna, jednak zupełnie pozbawiona sztampowych cech związanych z tym stanem. Historia rodzinna mówiła, że TL R jej narzeczony umarł nagle na zapalenie płuc trzy dni przed ich ślubem. Ciocia Stasia, mimo iż w młodości była bardzo atrakcyjną kobietą – co potwierdzały oglądane przeze mnie fotografie – nigdy nie zdecydowała się wyjść za mąż. Nigdy też nie chciała o tym mówić, a wszyscy, bojąc się ją urazić, skrzętnie unikali tego tematu. Żałowałam jednak, że nie widziałam nigdy zdjęć jej narzeczonego, które spaliły się podczas Powstania. Teraz kręciła się wokół mnie, koniecznie chcąc się czegoś dowiedzieć.

– Ciociu, o co chodzi? – w końcu nie wytrzymałam. Stasia lekko zmieszała się. – To nic takiego. Myślałam o twoim kuzynie. Jest bardzo przystojny. 8 Obecnie rzadko spotyka się taki typ urody. Dziwne, ale trochę wydaje się podobny do mojego Ignasia – to ostatnie dodała tak jakby do siebie, ale ja dowiedziałam się, że JEMU na imię było Ignaś. Trochę staroświecko, ale cóż, kiedyż to było. – Ile Marcin ma lat? – Dwadzieścia siedem – oświadczyłam natychmiast. – Dobrze, że jest jeszcze kawalerem. Dzisiaj wszyscy tak spieszą się do ślubu, jakby to mogło rozwiązać ich problemy. A problemy przychodzą dopiero później. Trzeba ostrożnie dokonać wyboru, żeby się nie pomylić – westchnęła. Wytrzeszczyłam na nią oczy ze zdumienia. – Mam nadzieję, że Marcin właściwie wybierze. Robi wrażenie bardzo rozsądnego – dodała ciocia Stasia i spojrzała na mnie. – Coś mi się wydaje, dziecinko, że ten Marcin bardzo ci się podoba. I co z tego, że chciałam zaprzeczyć, kiedy poczułam na policzkach takie gorąco, jakby za chwilę miały eksplodować. Wiedziałam dobrze, jak wyglądam w tej chwili – purpurowoczerwona, z miną winowajczyni. TL R To było śmieszne, ale w domu wszyscy, łącznie z ośmioletnim bratem, wiedzieli dobrze o moim uwielbieniu dla Marcina. Nikt jednak nie traktował go na serio. Wszystkim wydawało się, że wkrótce wyrosnę z tej dziecinady jak z ospy wietrznej. Poza tym, podejrzewam, sądzili, iż ja sobie tak po prostu żartuję. Dopiero teraz ciocia Stasia spojrzała na sprawę inaczej i spowodowała, że poczułam się bardzo zawstydzona.

– Nie musisz się, kochanie, rumienić. To przecież nic złego. Chociaż jestem już stara, potrafię jeszcze zrozumieć wiele spraw ludzi młodych. Nie myśl jednak, że się wtrącam, jeśli ci coś powiem. – Ależ skąd. A co ciocia... 9 – Pamiętaj tylko, że on jest sporo lat od ciebie starszy. Oczywiście zdarzają się o wiele większe różnice wieku, ale... Och, nieważne, nie chcę tylko, żebyś się rozczarowała. Jesteś jeszcze taka młodziutka i taka kochana. Nie pozostało mi nic innego, jak przytulić się do cioci i serdecznie ją ucałować. – Niech się ciocia o mnie nie martwi. Nie jestem przecież z porcelany. – oświadczyłam buńczucznie, ale mi się śmiać w ogóle nie chciało. *** Do spotkania z Marcinem została mi jeszcze godzina. Siadłam więc w drugim pokoju i zamyśliłam się. Czy naprawdę kochałam Marcina, czy wyobrażałam go sobie jako tego jedynego mężczyznę w moim życiu, czy rzeczywiście mogłabym poświęcić dla niego swoje przyszłe studia? Odpowiedź była tylko jedna. Widać należałam do nielicznej grupy dziewcząt, które już na starcie swego życia posiadają całkowitą jasność co do upragnionego celu. Pomyślałam sobie, że jednak ciocia Stasia jest mimo wszystko starą panną. Marcin przyszedł punktualnie. Miał na sobie ciemnobrązowe TL R sztruksowe spodnie, białą koszulę i beżową, zachodnią marynarkę. Gdy pocałował mnie na powitanie w policzek, doszedł mnie delikatny zapach męskiej wody kolońskiej. Oczywiście najpierw z całą galanterią przywitał się ze Stasią, wręczając jej bukiet kwiatów. – Muszę się przyznać, że dawno już nie otrzymywałam kwiatów od młodych mężczyzn. – Trudno w to uwierzyć, jak się na ciocię patrzy. Wygląda ciocia fantastycznie. Uśmiechnęłam się do siebie ironicznie. Prawdziwy dżentelmen. Po chwili

wychodziliśmy już z domu. 10 – Jedziemy taksówką – zarządził Marcin. – Dzisiaj zaszalejemy. Na początek – będę szastał pieniędzmi na środki komunikacji. – A dokąd jedziemy? – Dowiesz się na miejscu. Opanuj przez chwilę tę swoją wrodzoną ciekawość. Być może już o dwudziestej zdradzę ci moją tajemnicę. Ale nie próbuj wcześniej naciągać mnie na zwierzenia. – Czy to będzie twój największy sekret? – Największy i najpiękniejszy... Po chwili siedzieliśmy już w taksówce, a ja przez zabrudzoną szybę mogłam podziwiać moją stolicę. Kompletnie wówczas Warszawy nie znałam. Byłam tu zaledwie kilka razy na wycieczkach szkolnych, raz przejazdem z rodziną i teraz u cioci Stasi na czas egzaminów. Jednak obecnie Warszawa była dla mnie najpiękniejszym miastem na świecie; wypełnionym obrazami mojego przyszłego wspólnego życia z Marcinem. Pochłoniętej marzeniami, wydawało mi się, że jedziemy bez końca, mijając nie znane mi ulice, domy, ludzi. Gdy wreszcie dojechaliśmy na miejsce, którym okazała się Starówka, ze zdziwieniem spostrzegłam, że nasza podróż trwała zaledwie kilka minut. TL R Marcin wiedział, dokąd zmierzamy. Przejęta wspólnym wyjściem prawie zupełnie zamilkłam, aż do czasu, kiedy wślizgnęłam się w fotelik przy stojącym w niszy stoliku. Wchodząc do lokalu, dokonałam bardzo istotnej obserwacji – był on czynny zaledwie do 22. 00. Czyżby nasz wspólny wieczór miał się wówczas skończyć? Mieliśmy przecież szaleć przez całą noc. Nie bardzo to rozumiałam, tym bardziej że zachowanie Marcina było niezwykle obiecujące. Po raz pierwszy widziałam go tak beztroskiego i zwariowanego. Wydawało mi się też, że jest on przejęty jakąś sprawą i chciałby się nią podzielić ze mną. Coś go jednak powstrzymywało. Należało jeszcze 11

poczekać. Tymczasem ze zblazowanym uśmieszkiem stałej bywalczyni eleganckich lokali zaczęłam lustrować pomieszczenie. Nie było ono zbyt duże. W sam raz takie, by można tu było dyskretnie zaszyć się w kącie i spałaszować smakowity posiłek. Boczne, stłumione światła – wystarczające jednak, by dostrzec zawartość talerza – jasna boazeria, małe stoliki pośrodku i po wszystkich kątach. Po chwili nadszedł kelner i wręczył mi kartę dań. Pobieżne zaledwie przestudiowanie tej „księgi” wystarczyło mi, abym wpadła w panikę. – Już dobrze wiem, co to za sekret. Niespodziewanie dostałeś spadek – zwróciłam się do Marcina. – Spadek? – zawahał się, ale natychmiast zrozumiał. – Nie potrzeba mi spadku, aby zaprosić do knajpy moją ulubioną kuzynkę. Nie, kochanie, to nie ma nic wspólnego z pieniędzmi. Dowiesz się wszystkiego we właściwym momencie – zamilkł na chwilę – Teraz powiedz, co byś zjadła. Jak byłem w twoim wieku, cały czas chciało mi się jeść. Na pewno umierasz z głodu. Czy ciocia Stasia jeszcze umie gotować? Umiała i to wybornie. Cały czas faszerowała mnie przysmakami, TL R których z nerwów niestety nie byłam w stanie połknąć. Teraz, gdy trochę się uspokoiłam, poczułam lekkie ssanie w żołądku. W końcu zamówiliśmy wspólnie krem z pomidorów, pieczoną kaczkę i lody. Cały czas miałam jednak wyrzuty sumienia, że zrujnuję finansowo Marcina. Gdy kelner przyjął zamówienie i oddalił się, zapadła między nami cisza. Nie bardzo wiedząc, co powiedzieć, zaczęłam podskubywać serwetkę. Zwiesiłam lekko głowę, a gdy po chwili ją podniosłam, zobaczyłam, że Marcin uważnie mi się przypatruje. Robił to chyba od dłuższego czasu. Zmieszałam się i zaczerwieniłam. Czułam, jak moje policzki stopniowo zmieniają temperaturę. Nigdy nie wyrosłam z zaczerwieniania się w 12 najbardziej idiotycznych sytuacjach. Marcin natychmiast dostrzegł moją reakcję i sam także trochę się zmieszał. – Patrzę na ciebie, Zosiu...

– Tak? – To dziwne. Wiesz, zawsze patrzyłem na ciebie jak na małą dziewczynkę, czasem trochę pyskatą, ale w zasadzie nigdy naprawdę nie zdawałem sobie sprawy z tego, jak wyglądasz. Potwór, potwór, potwór. No dobrze. Proszę mi się dobrze przyjrzeć. – A jak wyglądam? Chyba normalnie? – Wcale nie. Zaniepokoiłam się. Tylko tego brakowało, żeby ktoś, a zwłaszcza on, powiedział, że mam nienormalny wygląd. Wprawdzie zawsze coś takiego podejrzewałam, ale wydawało mi się, że nie rzuca się to zbyt jaskrawo w oczy. – Wcale nie – powtórzył i zawiesił głos. – Jesteś, Zosiu, taka śliczna – powiedział i spojrzał mi prosto w oczy. – Jak ja mogłem wcześniej tego nie dostrzec, nawet z zawodowego obowiązku. Kompletny osioł. Mam piękną TL R kuzynkę. To była dopiero pożywka dla mojej próżności. Niemniej wietrzyłam w tym wszystkim jakiś podstęp. – Nie przyszłam tu z tobą, żebyś się ze mnie naśmiewał. I co ja mam ci teraz powiedzieć? Zaprzeczać...? – Po prostu musisz przyznać mi rację – przerwał mi nagle. – Jeśli sama jeszcze tego nie wiesz, to z pewnością w ciągu najbliższych lat usłyszysz to wiele razy, Nie udawaj, że jeszcze tego nie słyszałaś. Widząc moje nieme oburzenie, dodał: – Jeśli nie, to bardzo się cieszę, że mogłem ci to pierwszy powiedzieć. 13 Zapamiętaj więc, kto odkrył tę Amerykę. Zrozumiałam, że zachowując powagę zapędzam się w kozi róg.

– Wobec tego dziękuję ci serdecznie za otworzenie mi oczu. Zastanawiam się tylko, jakie będą konsekwencje takiej nagłej przemiany – dodałam przebiegle. – Mam tylko nadzieję, że nie spowoduje to twego natychmiastowego wyjścia za mąż za pierwszego lepszego, który się nawinie – odpowiedział natychmiast. – Za mąż? – spytałam zdziwiona. – Dziewczyny wychodzą na ogół w pewnym wieku za mąż, prawda? – powiedział Marcin, a mnie ten znienacka poruszony temat przyprawił o zawrót głowy. Był to dość dziwny wstęp do oświadczyn... – Przepraszam, Zosiu, wiem, że to są twoje prywatne sprawy, ale może masz już jakieś plany? Wprawdzie nie skończyłaś jeszcze osiemnastu lat, ale... – Jeszcze nikt mi się nie oświadczył – stwierdziłam przebiegle – ale gdyby zrobił to ktoś, kto byłby moim ideałem, nie wahałabym się ani chwili. TL R Nie mogłam już jaśniej sprecyzować moich myśli, żeby wszystko nie stało się dla niego zbyt zrozumiałe. Ale Marcin i tak nic nie rozumiał. – Wiesz, ideały na bruku, nawet warszawskim, nie leżą, ale oczywiście czasem się pojawiają. Może raz na sto lat... Będziesz czekać? Potem zaczął mi opowiadać, jak ważne jest to, żeby najpierw się dokładnie wokoło rozejrzeć, a gdy w końcu uda się spotkać nawet tę najwłaściwszą osobę, i tak nie można jej ulec bez reszty. Trzeba pamiętać, że ma się własne zainteresowania, studia czy pracę... – A na świat zawsze patrz swoimi pięknymi zielonymi oczami, a nie oczami choćby najbardziej skończonego ideału – zakończył swój wywód, 14

uśmiechając się do mnie. Siedziałam struchlała. Nie wiedziałam, czy to, co mówił, wynikało z przypadku, czy ze zrozumienia przez Marcina mojego stanu uczuć do niego. Daj Boże, aby to pierwsze. Inaczej zapadnę się ze wstydu pod ziemię. Moje jeszcze nie rozpoczęte studia, które tak od razu zdecydowana byłam rzucić, gdyby Marcin mi się oświadczył, cała dotychczasowa „kariera życiowa” budowana według jego sugestii – wszystko to stało się powodem mego ogromnego wstydu. Marcin chciał mieć nowoczesną, inteligentną żonę o dobrze rozwiniętej własnej osobowości, a nie takiego biernego naśladowcę, który, gdy podsunie mu się byle jaki pomysł, pospiesznie stara się go realizować, bez jakiejkolwiek własnej refleksji. Ja przez cały czas zachowywałam się w taki właśnie sposób. Wiedziałam o tym, ale za żadne skarby nie chciałam, aby Marcin uważał, że ma rację. Przynajmniej w tej sprawie muszę mu pokazać, że mam odmienne zdanie. W chwili, gdy już przygotowałam się do kontrataku, wkroczył kelner z przepysznym kremem z pomidorów. Przerwaliśmy rozmowę i zaczęliśmy jeść. Ukradkiem obserwowałam Marcina i zastanawiałam się cały czas, czy to, co powiedział, TL R odnosiło się do mnie, czy było przemyśleniem dotyczącym „ludzkości”. – Uważam, że nie masz racji – stwierdziłam, pozornie spokojnie, po przełknięciu ostatniej łyżki kremu. – W czym? – zdziwił się Marcin. Jak można nie pamiętać, o czym się mówiło kilka minut wcześniej? – W tym, że należy patrzeć na świat własnymi oczami. – Bo? – Bo to nie zawsze jest możliwe. – ...? – Bo nie wziąłeś pod uwagę wielkich uczuć. Przecież gdy kochasz 15 naprawdę, stopniowo zaczynasz patrzeć na świat oczami drugiego człowieka. Nie możesz nazwać tego słabością. To jest chyba zupełnie naturalne, że gdy dwoje

ludzi... – powoli milkłam, speszona. – Miłość? – Marcin zaczął bawić się sztućcami. – Co to w ogóle jest? Czegoś takiego nie ma. Mówi się o tym, pisze, ale czegoś takiego nie ma. – Jak to nie ma? – zdziwiłam się i dziwiłam jeszcze przez parę chwil, dopóki kelner nie podał nam drugiego dania. Robiło mi się coraz bardziej nieswojo. Kochałam Marcina od tylu lat, a on teraz mówił mi, że coś takiego jak miłość w ogóle nie istniało. Poczułam lekki zawrót głowy. – A ty uważasz, że istnieje? – chytrze odwrócił pytanie Marcin. – Tak – odpowiedziałam i zdecydowałam się nie kontynuować tematu. – Co to jest? Może ty mi powiesz, bo ja nie wiem. Czasem zdarzają się momenty, kiedy takie miłosne oświadczenia same cisną się na usta, ale czy one są prawdziwe? Nie sądzę. Inna sytuacja – w kościele para młoda ślubuje sobie wieczną miłość. Jak można przysięgać, że jakiekolwiek nasze uczucie może potrwać aż do śmierci. Zgadzasz się ze mną? Że będziemy kochać tylko tę jedną, jedyną osobę? To kłamstwo! TL R – Zupełnie się z tobą nie zgadzam – jak się nagle w tym niezgadzaniu wyspecjalizowałam – ale wydaje mi się, że nie ma sensu tłumaczyć ci, co ja rozumiem przez słowo miłość. To tak, jakbym ci mówiła, że ziemia jest płaska. Nie chcę już mówić na ten temat. Nie miałam siły wdawać się z nim w potyczkę słowną opartą na jałowej argumentacji. Wynik tej rozmowy był dla mnie porażający. Nagle zrozumiałam, że Marcin nic do mnie nie czuje i nigdy nie czuł. Byłam zmęczona. Spojrzałam ukradkiem na zegarek, ale Marcin to dostrzegł. – Znudziłem cię tym głupim gadaniem. To miał być beztroski wieczór, a ja wciągam cię w takie dyskusje. Jeszcze moment, a mi stąd uciekniesz. 16 Pewnie jesteś na mnie wściekła, ale wiesz, przez chwilę zapomniałem, ile ty masz lat.

– Dlaczego? – Czasem to, co mówisz, wydaje się zbyt poważne w porównaniu z twoim wiekiem. Powiedz mi, mała, skąd u ciebie takie doświadczenia? – Głębokie przeżycia osobiste – powiedziałam z udanym patosem, chcąc zmienić dotychczasowy nastrój naszej rozmowy. – Zosieńka i głębokie przeżycia osobiste – Marcin aż się zakrztusił ze śmiechu. Przynajmniej jemu było wesoło. – Moje przeżycia widać nie były tak straszne jak twoje, skoro mówisz, że miłości nie ma. Powiedz, kto ci złamał serce? Marcin śmiał się nadal. – Nie, moja mała. Nic z tych rzeczy. Już ci mówiłem, że czytasz za dużo tych swoich sentymentalnych powieścideł i romansów. Jest zupełnie inaczej niż myślisz, ale o tym później. Znowu miał mi coś oznajmić później. To coś zapewne dotyczyło Jego Przeżyć Osobistych. Bałam się już myśleć o tym, co może nastąpić. Jadłam TL R wolno lody. Do dwudziestej zostało jeszcze pół godziny. Należało wypełnić ten czas neutralnym tematem. – Czy nie żałujesz, że twoje studia były trochę bez sensu? To, co robisz teraz, ma niewiele wspólnego z architekturą, prawda? – spytałam Marcina, starając się uciec jak najdalej od tematyki uczuć. – Nie studiowałem daremnie, ale przecież nie ma nawet nikłej szansy na to, abym mógł zrealizować którykolwiek z moich pomysłów. Rozejrzyj się dokoła po mieście, popatrz na to, co się buduje. Gdzie tu miejsce dla twojego kuzyna? W tym momencie Marcin przerwał i z tajemniczą miną zamówił u 17 kelnera butelkę czerwonego wina. Coś się zaczynało dziać. Marcin spojrzał na mnie i uśmiechnął się, a ja po raz kolejny zdałam sobie sprawę z tego, jak bardzo podoba mi się głębia jego czarnych oczu.

– Możemy wypić za twój dzisiejszy sukces. A także za moje stypendium we Francji – powiedział, unosząc kieliszek do ust. – Stypendium? – wyjąkałam zdziwiona. – Jakie stypendium? Zdradził mi teraz, że miał zamiar specjalizować się w fotografii artystycznej. Stypendium umożliwi mu praktykę u najlepszych fotografików, a dostał je dzięki kontaktom ojca, który w końcu przebolał fakt, że syn nie garnie się do wyuczonego zawodu. Praca w gazecie była niewątpliwie ekscytująca, ale czuł, że nie to było jego prawdziwym powołaniem. Mimo iż zawsze udawało mu się robić dobre zdjęcia, to jednak nie odpowiadało mu tempo pracy. – Może jednak nie mam refleksu – znowu się do mnie uśmiechnął. – Chcę czegoś więcej – własnego, indywidualnego stylu. Czy miałam mu teraz powiedzieć, że bardzo się cieszę z jego stypendium? Czy miałam mu gratulować? Czy to był ten sekret, na TL R wyjawienie którego tak niecierpliwie czekałam? – Na jak długo wyjedziesz? – spytałam ze ściśniętym gardłem, modląc się w duchu, aby nie usłyszeć żadnej porażającej wieści. A jednak... – Na dwa lata. Akurat połowa moich studiów. Ale czy całe dwa lata? – Przyjedziesz chyba do Polski na wakacje? – spytałam nieśmiało. – Nie wiem, czy będzie mnie na to stać, a do tego dochodzi cały koszmar starania się o wizę, paszport. Chciałby tego uniknąć, a poza tym wykorzystać ten czas do zwiedzenia Europy: Włoch, Szwajcarii, Austrii. Marzył o zobaczeniu Hiszpanii. Nie 18 wiedział jednak, czy na to wszystko wystarczy mu czasu i pieniędzy. – Będę studiował w Paryżu. Wyobrażasz sobie, jakie to wspaniałe? Marcin wśród tych wszystkich wspaniałości. Sam. Narażony na tysiące pokus. Ale ja

na niego poczekam. Dwa lata, a nawet dłużej. – Oczywiście, że sobie wyobrażam. – Nie chcąc, by odgadł, że przemawia przeze mnie gorycz, pospiesznie dodałam: – Spodziewam się, że przy okazji zrobisz wiele zdjęć. Przyślesz mi czasem widokówkę? – ostatnie zdanie wyrwało mi się zupełnie bezwolnie. – Nawet napiszę listy. Będę starał się kontrolować twoje postępy w nauce. Pamiętaj, każdy egzamin ma być doskonale zdany. Nie daj się porwać nastrojom nieróbstwa panującym wśród studentów naszych uczelni. – Skąd masz takie wiadomości? O ile pamiętam, to z krajowymi szkołami nie miałeś w życiu nic wspólnego. – Wystarczy poznać trochę ludzi z nimi związanych. Grono akademickie, studentów... – Wielu ich znasz? – zainteresowałam się. – Niewielu, ale sporo się od nich dowiedziałem. Między innymi tego, że TL R najważniejszą rzeczą jest zdać egzamin wstępny, a potem można być zwyczajnym osłem, a i tak ukończy się studia. Dlatego, Zosiu, musisz dużo pracować. Pamiętaj, że robisz to tylko dla siebie. I wtedy, wiesz... – nagle przerwał, ale za chwilę dodał: – A oto mój sekret. Oczy rozbłysły mu w uśmiechu. Zauważyłam, że patrzy na coś, co znajdowało się za moimi plecami. Odwróciłam się. Od strony drzwi zmierzała w naszym kierunku dziewczyna. Kilka lat starsza i dobrych kilka centymetrów wyższa ode mnie, z ciemnymi, wpadającymi w czerń, prostymi włosami. Gdy się zbliżała, zauważyłam, że uśmiecha się do Marcina, a ten wydaje się nieziemsko uradowany. Na dodatek była szczupła i zgrabna. Po 19 prostu piękność. Marcin podniósł się z krzesła. – Zosiu, chciałbym ci przedstawić Alinkę. – Alinko, to moja mała kuzynka, o której ci tyle opowiadałem. Przywitałyśmy się. Marcin podsunął jej krzesło i Alina przysiadła się do nas.

– Wcale nie jest mała. Zawsze przesadzasz. Przecież Zosia to panna na wydaniu. O Boże, jak ja nie znosiłam takich głupich sformułowań używanych na serio. Od początku poczułam antypatię do niej i do tembru jej głosu, kojarzącego się z przelewaniem miodu. Uśmiechnęłam się fałszywie do Aliny. – Możliwe, że na wydaniu, ale przez ostatnią godzinę Marcin usiłuje mi wmówić, że nie powinnam jeszcze rozglądać się za kandydatami na męża, gdyż małżeństwo i miłość to jedynie pogański zabobon. Jeszcze nie skończyłam mówić, gdy zauważyłam, że Marcin potwornie się zmieszał. Co dziwniejsze, Alina również. Zanim zdążył coś powiedzieć, wtrąciła się ona. TL R – Nie mówiłeś jeszcze Zosi? – spytała, wyraźnie wściekła. – Chciałem, żebyśmy razem to powiedzieli – odparł Marcin. – W takim razie zrobiłeś doskonały wstęp. Marcin spojrzał na mnie z wyrzutem. Chyba narozrabiałam i to jak zawsze przez mój niewyparzony język. – Szkoda, że nie byłaś przy naszej rozmowie. To nie jest tak, jak myślisz. Próbowałem tylko wyjaśnić Zosi, że nie ma wśród ludzi ideałów i nawet nie należy ich zbyt intensywnie szukać, a za mąż powinna wyjść dopiero, kiedy pozna właściwą osobę, co do której będzie przekonana, że chce z nią żyć i mieć dzieci – mówiąc to, Marcin spojrzał w oczy Alinie. 20 Patrzyli na siebie przez dłuższą chwilę. Zapadła cisza i tylko moje serce zaczęło szybciej bić. Wreszcie Marcin oderwał oczy od Aliny i spojrzał na mnie. Wiedziałam już wszystko, co ma zamiar powiedzieć, i wcale nie chciałam tego usłyszeć. Najchętniej wstałabym od stołu, wyszła z restauracji i biegła przed siebie bez końca, by nigdy nie dowiedzieć się tego, co za chwilę miał powiedzieć Marcin. Ale nie wstałam, siedziałam sztywno, wytrzeszczając oczy na siedzącą obok mnie parę. – Przedstawiając ci Alinę – zaczął Marcin – nie powiedziałem ci, Zosiu, o jednej

bardzo ważnej rzeczy... Postanowiłam, że sama uprzedzę tę sensację, od której już w tym momencie robiło mi się zimno. Przymknęłam lekko oczy i wypaliłam: – Zapewne o tym, że jesteście zaręczeni... Alina zarumieniła się lekko i roześmiała. Twarz Marcina także rozjaśniła się. – Mówiłem ci, kochanie, że Zosieńka jest bardzo bystrą dziewczyną i od razu wszystkiego sama się domyśliła. – Teraz zwrócił się do mnie: – Masz rację, zamierzamy się pobrać. Mam nadzieję, że odbędzie się to w TL R październiku, przed moim wyjazdem do Francji. Cios padł. Wszystko wokół mnie jakby zawirowało. Kontury siedzących przede mną rozmazały się i zafalowały. Spuściłam oczy, żeby przypadkowo nie zauważyli napływających łez. Przecież nie mogę im pokazać mojej rozpaczy, nie mogę pokazać, że zrobiło to na mnie wrażenie inne niż normalna reakcja kuzynki na wiadomość o ślubie sporo starszego od niej kuzyna. Zmusiłam się do uśmiechu. Nerwowo zastanawiałam się, co powiedzieć, aby to naturalnie zabrzmiało. Wydawało mi się, że mijają wieki, a ja nie potrafiłam zebrać myśli. Kompletna pustka. Uczucie dobrze mi znane z lekcji matematyki, kiedy nauczycielka wywoływała mnie do tablicy. W 21 końcu wykrztusiłam tonem, który wydawał mi się w miarę beztroski. – Czyżbyś miał zamiar zostawić pannę młodą samą w kraju, podczas gdy ty będziesz się włóczył po Champs– Elysées? – zapytałam Marcina. – Tak jednak miało być. Nie chciał ciągnąć Aliny w nieznane. Jeszcze do końca nie znał warunków tego stypendium: czy będzie miał odpowiednie mieszkanie, czy będzie tyle pieniędzy, aby mogli we dwoje z nich wyżyć. Poza tym, Alina w tym roku kończyła studia i nie chcieli, aby je przerywała zaledwie rok przed obroną pracy magisterskiej. – A co studiujesz? – zainteresowałam się.

Ta wdzięcznie odsunęła wpadające jej do oczu włosy i uśmiechnęła się do mnie życzliwie. – Jestem na czwartym roku anglistyki. Marcin mówił mi, że wyśmienicie zdałaś egzamin wstępny na ten sam kierunek, będziemy zatem koleżankami ze studiów. Uchowaj Boże! Gdybym wiedziała, za nic w świecie, mimo wszelkich sugestii Marcina, nie poszłabym na anglistykę. Alina moją starszą koleżanką ze studiów! Narzeczona, a później żona Marcina! Czy muszę oglądać ją TL R codziennie na uniwersytecie, jednocześnie zdając sobie sprawę z tego, że to właśnie ją wybrał Marcin? To jest chyba ponad moje siły. Jak przez ścianę dochodziły do mnie głosy Aliny i Marcina. Alina mówiła chyba coś o studiach, do czego należy się przygotowywać solidnie, bo wykładowca jest wymagający, a na co można zwrócić mniejszą uwagę, jakie przedmioty są interesujące, a co potwornie nudne. Nie miałam siły jej odpowiadać, zresztą nie bardzo rozumiałam, o co chodzi. Cały czas moje myśli wracały do jednej sprawy – do utraty Marcina. I gdy patrzyłam na Alinę, doskonale go rozumiałam. Taka piękna dziewczyna o brzoskwiniowej cerze i to sarnie spojrzenie, które rzuca dokoła. Mój kochający piękno kuzyn 22 nie mógł inaczej wybrać. Musiał doceniać i podziwiać jej urodę. Obydwoje byli zbyt piękni, zbyt nierealni w tym na ogół brzydkim świecie. Teraz obserwowałam wszystko jakby z daleka, jakby to, co się działo, w ogóle mnie nie dotyczyło. Dziwne, ale zaczęłam przeczuwać tego rodzaju sensację w wykonaniu Marcina, gdy tylko oznajmił, że chce mi wyjawić swój najtajniejszy sekret. Ta jego niespotykana nerwowość, wewnętrzne podniecenie, wszystko to były bardzo podejrzane objawy. Mogłam się pewnie domyślić, jednak cały czas tkwiłam w złudzeniu, że chodzi mu o mnie. Teraz siedziałam ogłuszona, z tępym uśmiechem na twarzy. Nie słyszałam nawet pytania Marcina. – Zosieńko, obudź się! Jesteś tu z nami? – dotknął lekko mojej ręki, którą prędko schowałam pod stół. – Zastanawiamy się z Aliną, dokąd by jeszcze pójść, by uczcić twoje dostanie się na studia. Nie będziemy tu wiecznie siedzieć, a poza tym niedługo zamykają ten lokal. Nie miałabyś ochoty napić się czegoś mocniejszego niż wino? Ostatecznie jesteś już prawie pełnoletnia.

Tego mi było trzeba! Czegoś mocniejszego. Jak to „coś” smakuje, TL R wiedziałam już od dawna. Jednakże, mimo ochoty na drinka, zupełnie nie pasowało mi towarzyszenie Marcinowi i Alinie. Najchętniej uciekłabym do własnego łóżka i naciągnęła na głowę kołdrę, aby już niczego nie usłyszeć i nie zobaczyć. Ale przecież chciałam szaleć całą noc i tak mówiłam Marcinowi. Jeśli teraz będę chciała iść do cioci Stasi, może się jeszcze czegoś domyślić, a teraz byłoby to tylko żałosne, gdyby domyślił się prawdy. – Oczywiście, że mam ochotę – oświadczyłam pozornie entuzjastycznie, a potem z dużą dozą masochizmu dodałam: – Przepraszam, że się nie odzywałam, ale zapatrzyłam się na was. Jesteście najpiękniejszą parą, jaką w życiu widziałam. 23 Alina zachichotała, a Marcin nachylił się i poczochrał mi włosy. Później spojrzeli na siebie, a ja, mimo iż Marcin uważał, że czegoś takiego nie ma, widziałam w ich oczach miłość. Nie bardzo jestem w stanie sobie przypomnieć, co robiliśmy potem. Najpierw pojechaliśmy małym fiatem Aliny do jakiegoś nocnego klubu. Pracował w nim znajomy Marcina, więc wpuszczono nas bez opłaty za wstęp. Potem siedzieliśmy w ciemnym kącie na drewnianych stołkach i popijaliśmy gin z tonikiem. Stopniowo, w miarę picia zaczęła ustępować mgła spowijająca mój mózg. Pamiętam, że poczęstowałam się papierosem Marcina i wypaliłam go, lekko się zaciągając. Bez efektu – ani mdłości, ani kaszlu. Pierwszy papieros w życiu. Zdumienie Marcina. Nieme oburzenie Aliny. Kobiety nie powinny palić papierosów. Nowotwory płuc i krtani. Organizm, który będzie rodzić dzieci. Ja nie zamierzam. Kłamstwo. Niczego tak nie pragnę jak dzieci. Jak to, ja nie chcę dzieci? Kłamię nadal. Zbyt duży kłopot. Że co, że nie powinnam tak mówić? Możliwe, ale tak sądzę. Czuję, że rośnie mi od kłamstw nos, jak u Pinokia. Na szczęście Marcin zamawia kawę. Cudownie. Po pierwszym łyku TL R

stwierdzam, że się uspokajam... i trzeźwieję. Zbyt szybko chciałam rozproszyć mgłę wywołaną oświadczeniem Marcina i nieświadomie wypiłam zbyt dużo. Pierwsze oszołomienie w życiu wywołane zawodem miłosnym. Inaczej jednak nie mogło być. Czy wyobrażałam sobie, że ten o dziewięć lat starszy ode mnie chłopak będzie czekał, aż ja dojrzeję do małżeństwa? Tak bywa tylko w sentymentalnych powieścidłach i romansach, które czytałam, a co trafnie odgadł Marcin. Moja wyobraźnia była jednak szalenie dziecinna. Znów zamyśliłam się i nie słyszałam, co mówi Marcin. – Przepraszam, czy możesz powtórzyć? – Zosia buja w obłokach – zauważyła nietrafnie Alina. Tak naprawdę to 24 tkwiłam w bezdennej otchłani rozpaczy. – Jestem trochę oszołomiona – przyznałam. – Po tym wszystkim, co usłyszałam od Aliny, zastanawiam się, czy dam sobie radę na studiach. Strasznie nie lubię uczyć się przedmiotów, które mnie nie interesują. Podejrzewam, że wywalą mnie po pierwszym semestrze. Marcin i Alina wybuchnęli śmiechem. – Co do tego nie mamy żadnych wątpliwości – oświadczył Marcin. – Niewiadomą jest jedynie, czy zgodzisz się Zosieńko być świadkiem na naszym ślubie. Odbędzie się on w październiku, akurat kiedy zaczniesz studia. Bardzo chcielibyśmy z Aliną, żebyś to była ty. Będzie jeszcze brat Aliny... Nie wiem, co mówił potem. Co za okrucieństwo losu. Ja mam być świadkiem tak potwornego wydarzenia, rujnującego wszystkie moje plany i marzenia na przyszłość. Czym będzie moje życie bez Marcina, jeśli nie zawieszeniem w próżni? Nigdy już nie pokocham nikogo tak jak jego. Muszę odmówić, ale jak to zrobić? Będą chcieli znać powód. Co im wówczas powiem? Nie wiem. Szybko muszę zebrać myśli, ale znów ta blokada jak z TL R lekcji matematyki, a alkohol jeszcze mnie dodatkowo rozkojarzył. Może ich zagadać?

– Czy sądzicie, że byłabym odpowiednim świadkiem? Świadkiem powinna być osoba rozsądna i godna zaufania, a ja, jak już się zorientowaliście, jestem zupełnie pomylona. Mogłabym was jeszcze skompromitować. A poza tym boję się panicznie takich dużych imprez i... – Zosiu! – przerwał moją tyradę Marcin. – Bardzo bym chciał, żebyś się zgodziła. Jesteś mi najbliższa z naszej rodziny, niemal jak rodzona siostra, a poza tym jesteś osobą inteligentną i reprezentacyjną. Zgadzasz się, Alinko? – Oczywiście – odpowiedziała swym miodowym głosem. – Uważam, że 25 Zosia jest wspaniałą dziewczyną. Po czym uniosła się ze stołka i ucałowała mnie w oba policzki. – Strasznie się cieszę, że będziesz i moją kuzynką, Zosiu. Sama nie wiem, w jaki sposób człowiek może nagle znaleźć się w takiej sytuacji. Najpierw się czegoś bardzo silnie nie chce i nawet na samą myśl, że mielibyśmy to zrobić, robi nam się słabo, a potem nagle w zupełnie niesłychany sposób zgadzamy się i tkwimy w tym po same uszy. Na to, że ostatecznie zgodziłam się świadkować na ślubie Marcina i Aliny, wpłynął chyba mój wrodzony masochizm i chęć zaimponowania sobie samej. A któż miał większe prawo zostania świadkiem niż ja? Po ślubie nastąpi przecież koniec moich dziewczęcych, naiwnych marzeń na temat księcia z bajki w osobie mego kuzyna. Zostanie on mężem innej kobiety. Wróciłam do cioci Stasi około drugiej w nocy. Po cichu otworzyłam drzwi i wślizgnęłam się do swojego pokoju. Za nic w świecie nie chciałam obudzić Stasi. Bałam się jej pytań, współczucia, pocieszeń. Wydawało mi się, że nigdy w życiu nie mogę już być bardziej nieszczęśliwa. Moje życie straciło TL R nagle cały sens, bo przecież wszystko, co do tej pory robiłam, było w większym czy mniejszym stopniu związane z Marcinem. Aż do dzisiaj. Zdjęłam sukienkę, z którą łączyłam tyle nadziei. Nie chciałam hałasować, więc zrezygnowałam z umycia się. Pospiesznie okryłam się kołdrą i przytuliłam twarz do poduszki. Jakże żałowałam, że Marcin nigdy mnie nie uwiódł. Pozostałyby mi po nim chociaż wspomnienia. Spekulacje te w owej chwili wydały mi się niesłychanie poważne i dorosłe.

I gdy tak rozmyślałam nad swoim nieszczęściem, przypomniałam sobie, co Marcin mówił na temat życia, o tym, że nie powinnam patrzeć na świat cudzymi oczami, o tym, że sama muszę podejmować decyzje i czuć się za nie 26 odpowiedzialna. Muszę czuć, że mogę moje życie świadomie kształtować. Wydało mi się to bardzo mądre. Zapominając, że znów kieruję się sugestiami Marcina, zasnęłam w końcu z twarzą mokrą od łez i brudną od rozmazanego tuszu i cienia do powiek. TL R 27

Rozdział drugi Następnego dnia obudziłam się dopiero po jedenastej i strasznie bolała mnie głowa. Dobrych parę minut trwało, zanim przypomniałam sobie wydarzenia poprzedniego wieczoru. Cicho jęknęłam i ponownie wtuliłam się w poduszkę. Niestety, musiałam w końcu wstać i zachowywać się przyzwoicie, aby ostatecznie nie skompromitować się w oczach cioci Stasi. Ta była szalenie dyskretna i nie wypytywała mnie o nic. Ze zrozumieniem przełknęła moją wersję wieczoru, która nie obejmowała ani Aliny, ani przyszłego ślubu Marcina, i przyniosła mi tabletki od bólu głowy. Mimo to cały czas czułam, że czegoś się domyśla, choć starannie starałam się grać rolę dziewczyny, która tak cudownie spędziła poprzedni wieczór ze swoim chłopakiem, że teraz pada z nóg po tych wszystkich szaleństwach. Zrobiłam kilka mało dowcipnych uwag na temat kelnerów, które jej wcale nie rozbawiły, ja natomiast wybuchnęłam tak histerycznym śmiechem, że musiałam wyjść do łazienki, żeby się uspokoić. Bardzo żałosne. Całe szczęście, że zostały zaledwie dwie godziny do odjazdu pociągu, więc TL R musiałam się szybko pakować. Ucałowałam serdecznie ciocię i załadowałam się w pierwszy lepszy autobus jadący w kierunku dworca. Z ulgą żegnałam Warszawę. Nie chciałam tu już nigdy wrócić. Po raz pierwszy z wielką wdzięcznością pomyślałam o tych prawie trzech miesiącach dzielących mnie od początku roku akademickiego, pierwszego w moim życiu. Po powrocie do domu nikt nie zwrócił uwagi na moją, teraz już otwarcie

nieszczęśliwą minę. Wszyscy cieszyli się z mojego sukcesu. Podejrzewam, że znacznie bardziej ode mnie. Nikt też nie wspomniał słowem o planowanym ślubie Marcina. Prawdopodobnie jeszcze o niczym nie wiedzieli, ale było to 28 już tylko kwestią czasu. Z pewnością Marcin miał zamiar wkrótce przedstawić rodzicom swoją narzeczoną. Cały tydzień po przyjeździe poświęciłam na odwiedzanie koleżanek i kolegów z liceum. Prawie wszyscy z mojej klasy dostali się na studia, część miała jeszcze nadzieję na miejsca rektorskie. Większość miała jednak studiować w Gdańsku i w związku z tym musiałam znieść wiele kąśliwych uwag na temat stolicy. Z pewnością nie byliby tak złośliwi, gdyby znali prawdziwy powód mego wyboru. Powód, który zupełnie się zdezaktualizował. Po tygodniu tak intensywnego życia towarzyskiego, licznych imprezach i oblewaniach studiów dostałam nagle wysokiej gorączki i musiałam położyć się do łóżka. I to było dla mnie najgorsze. Dopóki spotykałam się z innymi ludźmi i rozmawiałam z nimi, nie miałam czasu na rozmyślania o Marcinie. Kiedy tylko jednak znalazłam się w łóżku jedynie w towarzystwie termometru, aspiryny i herbaty z cytryną, wszystkie myśli, tak przeze mnie hamowane, nagle wróciły. Skutek tego był taki, że temperatura wzrosła mi do 40 stopni i wtedy się mną naprawdę zaniepokojono. Rodzice wezwali nawet lekarza, ale minął cały dzień, zanim się w końcu pojawił. TL R Leżałam wówczas w łóżku, rozpalona od gorączki, co chwila pokasłując i z potwornym, nieustającym bólem głowy. Muszę powiedzieć, że nawet udało mi się wystraszyć lekarza, co nie było zbyt zabawne, gdyż jak zarejestrowałam w moim umęczonym wysoką gorączką umyśle, był on młody i nawet przystojny. Długo mnie badał, a potem zapowiedział, że kiedy tylko opadnie mi temperatura, powinnam zgłosić się na prześwietlenie płuc. – I co jest ze mną, panie doktorze, suchoty? Wszystkie romantyczne bohaterki zwykły schodzić z tego padołu na gruźlicę. – Nie masz się z czego śmiać, tylko stosować do moich zaleceń, bo 29 rzeczywiście mogą z tego być suchoty i to w dodatku galopujące. Na razie jest to

zapalenie płuc wraz z anginą. – Widząc moją przerażoną minę, dodał: – Nie umrzesz od tego, a pierwszego września zdrowa i uśmiechnięta pomaszerujesz do szkoły. Tego już było za wiele. Nie dość, że mówi mi na ty, to jeszcze uważa za uczennicę. Ze złości dostałam ataku kaszlu. – Nie chodzę już do szkoły. Studiuję anglistykę. Wprawdzie jeszcze nie zaczęłam, ale to nic nie szkodzi. – W takim razie najmocniej przepraszam szanowną studentkę. Cóż za ironia. Niech on już sobie pójdzie, bo podniesie mi się temperatura. – Wyższe wykształcenie z pewnością pozwoli ci zapamiętać, jak brać lekarstwa, które przepiszę. I przepisał. Ogromne ilości różnokolorowych tabletek. Gdybym od razu nie zapisała na kartce, kiedy je łykać, mój „kształcony” umysł nic by nie pomógł. Były także zastrzyki. Cała ta apteka nie przyniosła jednak natychmiastowego skutku. Leżałam całymi dniami, tępo wpatrując się w wi-TL R szącą nad moim łóżkiem makatkę, w której znałam już doskonale każdą nitkę. W końcu, po tygodniu, temperatura spadła mi do 37, 5. Znów zaczęłam interesować się różnymi sprawami. Postawiłam przy łóżku mojego wiernego, starego grundiga i nastawiłam taśmę z Rodem Stewartem. I gdy wraz z nim żeglowałam gdzieś pod niebem, rozległ się dzwonek u drzwi. Ktoś poszedł otworzyć i po chwili usłyszałam w przedpokoju ożywione głosy. Myślałam, że wróciła mi gorączka, bo wyraźnie słyszałam wśród nich głos Marcina. Oparłam się na poduszce, aby wyraźniej słyszeć. Teraz mówiła mama: Jaka śliczna dziewczyna. Czy myślałaś Basiu (matka Marcina), że będziesz miała taką wspaniałą synową? Ciocia Basia coś odpowiedziała, ale nie 30 dosłyszałam. I nagle zupełnie wyraźny głos Marcina: To Zosieńka wam nic nie powiedziała? Przecież spotkała się z nami po ogłoszeniu wyników. Obiecała nawet, że zostanie naszym świadkiem.

Boże! Co za wstyd! Dlaczego im nic nie powiedziałam? Teraz dopiero zaczną się w domu głupie komentarze i aluzje, a i Marcin zacznie się czegoś domyślać. Jakaż była moja ulga, gdy usłyszałam odpowiedź mamy. Wcale się Zosi nie dziwię. Była taka przejęta tymi egzaminami, a później prawie w ogóle nie można jej było zastać w domu. Jakiś komentarz i śmiech. Alina? A potem znów Marcin. Ciężko chora? Szepty i stłumione głosy. Pewnie mówią o mnie. Przypomnieli sobie, że w domu jest chory. Chory powinien mieć ciszę i spokój, a nie serce podchodzące do gardła i drżące ręce. Metodą strusia chowam się pod kołdrę. Niech się dzieje co chce, ale beze mnie. Dobranoc! Leżę tak i modlę się w duchu, żeby nikt nie wszedł do mojego pokoju. Nie chcę, aby widzieli mnie w tym stanie, a już najbardziej nie mogę znieść myśli, że Marcin mógłby zobaczyć, jak szkaradna zrobiłam się podczas tej choroby. A może melodramat? Wycieńczona i oszpecona chorobą bohaterka żegna swego ukochanego, TL R zanim ten ostatecznie rzuci się w ramiona innej. Okropny idiotyzm, ale się nim wzruszam i łzy podchodzą mi do oczu. Leżę tak pod tą kołdrą chyba już wieki i kończy mi się powietrze. Zaraz zacznę dusić się od kaszlu. Gdy o tym myślę, od razu zaczyna mnie zatykać. W tym momencie przez kołdrę docie-rają do mnie zduszone dźwięki. Ktoś jest w moim pokoju. Opanowuję wzbierający we mnie kaszel i udaję, że śpię. Nagle ktoś odsuwa róg kołdry przykrywający mi twarz i dotyka lekko mego policzka. Jakie chłodne palce. Udaję, że się budzę i wolno otwieram oczy. – Marcin? – mówię ze zdumieniem. Jest sam. Z mojej leżącej pozycji wydaje się wyższy niż zazwyczaj. A 31 jaka zmartwiona mina. Czyżby naprawdę przejął się moją chorobą? Gdy odzywam się do niego, uśmiecha się i kręci głową. – Jesteś, Zosiu, niesamowita. Gdzie zdążyłaś się aż tak przeziębić, przecież niedawno się widzieliśmy. Myślałem, że jak przyjedziemy, to będziesz już wypoczęta i opalona i wspólnie pokażemy Alinie miasto. Jak mogłaś mi to zrobić? Próbuję przybrać minę Grety Garbo z finałowej sceny „Damy kameliowej”, ale

zupełnie mi to nie wychodzi. Wszystkie gwiazdy wyglądały lepiej w scenach umierania niż ja, bliska rekonwalescencji. Ale zanim zdążyłam cokolwiek powiedzieć, rozkaszlałam się. Wpadł mi nagle do głowy pewien pomysł. – Pamiętasz, mówiłam ci ostatnio o moich przeżyciach osobistych – odezwałam się głosem nie naoliwionych zawiasów. Niepewna mina Marcina. – W restauracji, ostatnio. Pamiętasz? Marcin skinął głową. – Coś wspominałaś. TL R – I to jest właśnie ich skutek – oświadczyłam dramatycznie, jednocześnie wskazując na łóżko i siebie w nim. – I to wszystko z miłości? – uśmiechnął się niepewnie Marcin. – Chyba nie zawiodłaś się na kimś, Zosieńko? – Niestety, tak. Cios ten spadł na mnie nagle, po egzaminach. – Wszystko się zgadza do tej pory, a przez to, że ironizuję, mogę brnąć dalej bez zastanowienia. – Sukces i porażka idą więc w parze. Wolał ode mnie inną. – Inną? – zdziwił się Marcin i powtórzył: – Wolał od ciebie inną? To w takim razie jest skończonym bałwanem. Gdzie on znajdzie lepszą od ciebie? – Tak by się mogło wydawać – niech on już nie będzie wobec siebie aż 32 taki samokrytyczny – ale niestety znalazł. A ja go ciągle kocham – rzuciłam w desperacji i zgodnie z prawdą. Marcin usiadł na brzegu mojego łóżka i spojrzał na mnie z powagą, Przypatrywał mi się przez chwilę, a potem nagle powiedział: – Musisz go sobie wybić z głowy, Zosiu – nie spuszczał mnie z oczu. I cisza. Fala gorąca podchodzi mi do głowy.

– Oj ta miłość, miłość... Używając twoich pojęć, mogę ci zdecydowanie powiedzieć, że nie był on wart twojej miłości. – Marcin palcami wolno obrysował kontury mojej twarzy. – Jesteś, Zosieńko, wspaniałą dziewczyną. Nie powinnaś przejmować się jednym niemądrym facetem. Musisz teraz spróbować zapomnieć i nie myśleć o nim. Czy sądzisz, że ci czegoś brakuje? Jest wprost przeciwnie – znów przyjrzał mi się uważnie. – Już to wszystko widzę za parę lat. Co to się będzie działo! Dokładnie mogę sobie wyobrazić – roześmiał się. – A teraz koniec z głupimi myślami. Zdrowiej jak najszybciej. Chcę z tobą tańczyć na weselu. Chciał ponownie dotknąć mego policzka, ale napadł mnie znów kaszel. Nie mogłam się uspokoić. TL R – Poczekaj! Zaraz przyniosę ci wody – krzyknął Marcin i wybiegł z pokoju. Nagle przestałam się dusić, ale starałam się nadal pokasływać. Nie chciałam po prostu dalszej rozmowy z Marcinem. Byłam już teraz pewna, że on o wszystkim wiedział. To, co mi odpowiedział, nie mogło być przypadkowe, a że nie oświadczył mi wprost, że zrozumiał, że to jego właśnie kocham, kładłam na karb jego delikatności i dobrego wychowania. Było mi wstyd. Tak bardzo żałowałam, że wpadłam na ten banalnie głupi pomysł powiedzenia mu o moim uczuciu, o mojej rozpaczy, jednocześnie udając, że w tym przypadku chodzi o zupełnie inną osobę. Był to tak ograny filmowo i literacko chwyt, iż każdy, nawet w połowie tak inteligentny jak Marcin, byłby 33 się wszystkiego domyślił. Tylko że ja tak bardzo chciałam powiedzieć o tym swojemu najlepszemu przyjacielowi. I co można począć, kiedy najlepszy przyjaciel jest również ukochanym? Po chwili do pokoju weszła, mama. Sama. Przyniosła mi szklankę wody. Wypiłam połowę i przestałam kaszleć. – Bardzo źle się znów czuję – jęknęłam. – Boli mnie głowa i nie mogę oddychać.

– Wszystko przez to, że za długo gadałaś z Marcinem. Zapominasz, że jesteś jeszcze chora. Nie wolno ci za dużo mówić. Przez jakiś czas nie będziesz mogła udzielać się towarzysko. A żałuj, bo przyjechała narzeczona Marcina. – Chwila zastanowienia. – Ale przecież ty ją już poznałaś? – Tak – szepnęłam. – Jest piękna, prawda? – Tak, bardzo piękna – odpowiedziała mama i uważnie na mnie spojrzała. Ona też. Ratunku! – Pozdrów ją ode mnie – powiedziałam. – Mam nadzieję, że się wkrótce zobaczymy. Mówiłam ci chyba, że będę świadkiem na ich ślubie – przebiegle TL R roztaczałam zasłonę dymną. – Nie, nic nawet nie wspomniałaś. Zresztą kiedy, skoro prawie nie było cię w domu. Doigrałaś się przez to twoje latanie po nocy. Mama była bardzo zatroskana moją chorobą. Wzięła nawet kilka dni urlopu, aby być ze mną w domu. W stoczniowym biurze, gdzie pracowała, podśmiewywali się z niej, że ma większy kłopot z dorosłą córką niż z ośmioletnim synem. Westchnęłam, a w płucach coś mi autentycznie zachrzęściło. – Kiedy wyzdrowieję, muszę natychmiast iść do krawcowej. Świadek musi się dobrze prezentować. 34 – Tym bardziej, że drugim świadkiem będzie brat Aliny. Marcin mówił, że jest bardzo przystojny i inteligentny. Studiuje inżynierię budowlaną na politechnice. Według Marcina będziecie doskonale do siebie pasować. Wcale mi się to nie spodobało. – Niech on lepiej sam pasuje do Aliny – rzuciłam złośliwie. Chyba się zagalopowałam. – Bardzo typowe jest, że osoby, które nagle zdecydowały się na małżeństwo, od razu chciałyby wpakować w to samo wszystkich swoich znajomych, którzy jeszcze cieszą się wolnością. Tak jakby chcieli się upewnić, że nie będą w tym tkwili sami i jeśli małżeństwo jest błędem, będą się cieszyć, że nie oni jedni go

popełnili. Tych myśli nie wypowiedziałam już na głos. – Uważam, że Alina jest sympatyczną dziewczyną – powiedziała lekko zaskoczona mama. – Chyba tak. Mam nadzieję, że Marcin przystosuje się do życia małżeńskiego. Zauważyłam u niego ostatnio staro– kawalerskie poglądy. Zatem najwyższy czas na niego, bo mógłby zupełnie zdziwaczeć. – Masz w tym trochę racji. Sama to zauważyłam – powiedziała mama. – TL R Cieszę się, że tak na to patrzysz. Bałam się trochę, że możesz to silnie przeżyć. Czy nie podkochiwałaś się w nim? – Ja? Podkochiwałam się w Marcinie? No wiesz, chyba nie traktowałaś nigdy poważnie tej dziecinady. Myślałam, że znasz się na żartach – wysiliłam się nawet na śmiech, który nieoczekiwanie przeszedł w kaszel. – No, już dosyć tego gadulstwa. Leż i wypoczywaj. W poniedziałek masz wizytę kontrolną u lekarza – powiedziała mama i uspokojona wyszła z pokoju. Czułam się jak Judasz. Zdradziłam Marcina i wyparłam się mojej miłości. I to tylko ze wstydu i strachu przed złośliwymi komentarzami. A 35 teraz miałam wypoczywać. A jak to mam robić, kiedy myśli jak stado szerszeni uparcie atakują moją głowę i stale przynoszą jego obraz i jego słowa? *** W poniedziałek, zmaltretowana fizycznie i psychicznie, pojawiłam się wraz ze zdjęciami rentgenowskimi płuc u mojego złośliwego lekarza. Ten długo oglądał zdjęcia, aż niecierpliwie zaczęłam kręcić się na krześle. Potem wstał, przeszedł kilka kroków po gabinecie, a na koniec spojrzał na mnie. – Wydaje się, że wygląda to na początek rozstrzeni oskrzeli –

powiedział. – Niestety, aby to wykluczyć, będziesz musiała poddać się zabiegom specjalistycznym w szpitalu. Wypiszę skierowanie do akademii. Nie blednij tak, dziewczyno. I tak jesteś wystarczająco zielona. – Dziękuję za te krzepiące słowa, panie doktorze – odparowałam natychmiast. Roześmiał się. – Domyślam się, co o mnie myślisz, ale naprawdę nie cieszy mnie wysłanie cię w tak piękną pogodę do szpitala. Niestety, te badania są TL R konieczne, aby wykluczyć rozstrzenie. Zdjęcia są bardzo niejasne. Zwiesiłam ponuro głowę. – I tak nadszedł koniec moich wakacji? – Powiedziałbym raczej, że przerwa. Obiecuję, że jak wyjdziesz ze szpitala z pewną diagnozą, wyślę cię do sanatorium w górach. Bardzo ci się przyda nie tylko z powodu płuc, ale i całej kondycji fizycznej. Początki anemii... Zacznij się lepiej odżywiać. Jest tyle świeżych warzyw i owoców. Wychodziłam z gabinetu lekarskiego jak skazaniec, któremu właśnie odczytano wyrok śmierci. W atmosferze rodzinnej histerii wyprawiono mnie 36 do szpitala, gdzie pozostałam przez dwa tygodnie, stopniowo awansując z łóżka na korytarzu do sali 4– osobowej. Codzienne zabiegi, bronchografie czy bronchoskopie stanowiły jedyne, ponure zresztą, atrakcje w tym monotonnym szpitalnym życiu. Najgorszy jednak był upał. Sierpień powoli dobiegał końca, a nagle powróciły gorące dni. Niby teoretycznie działała wentylacja, ale mimo to w mojej sali panował nieznośny zaduch, na który nakładały się zapachy lekarstw i smród lizolu. I jeszcze nie wiadomo skąd, przyplątało się zapalenie krtani i znów wysoka temperatura. Wydawało mi się, że już nigdy nie opuszczę tego cholernego szpitala, a jak już, to z pewnością nogami do przodu. Od czasu do czasu odwiedzali mnie rodzice. Mój kiepski stan przesłonił chyba inne rodzinne atrakcje, więc nie wspominano mi nawet o zbliżającym się

ślubie Marcina. A ja nie pytałam. Chyba nie miało to już żadnego sensu. Niemniej jednak bolało. Gdy w końcu żywa, wbrew własnym oczekiwaniom, wychodziłam ze szpitala, powitały mnie na dworze opadające liście. Za kilka dni miała już być jesień, a ja prawie nie widziałam tego roku lata. Za chwilę będzie październik TL R i początek studiów. Mimochodem wspomniałam rodzicom o możliwości przeniesienia się na anglistykę do Gdańska, ale mnie wyśmieli. Ojciec był wprost oburzony, że coś takiego przychodzi mi do głowy, skoro przez ostatnie dwa lata przekonywałam ich do czego innego. Poza tym nie mogę rozczarować cioci Stasi, która zgodziła się, abym u niej zamieszkała i teraz byłoby jej bardzo przykro. Przy okazji zajmiesz się trochę starszą osobą. Przynajmniej raz zrobisz coś dla innych bez tego stałego rozczulania się nad sobą. Ostro powiedziane, ale zaakceptowane przeze mnie. W kilka dni po wyjściu ze szpitala zjawiłam się u mojego „kształconego” doktora. Był zadowolony z moich wyników i zgodnie z 37 obietnicą załatwił mi wyjazd do sanatorium na cały miesiąc. Protestowałam, że nie mogę ze względu na studia, ale wystarczyło, że spojrzał na mnie groźnie i już pośpiesznie chwyciłam ze stołu skierowanie. Zastanów się, co wolisz: studia czy zdrowie – rzucił mi na odchodne. Wybór był oczywisty. Ale mimo wszystko trochę głupio opuszczać zajęcia już na samym początku, a potem nadrabiać zaległości. Cieszyłam się jednak z faktu, że w związku z wyjazdem do sanatorium nie musiałam świadkować na ślubie Marcina. Zdrowie to najważniejszy argument, więc nikt nie próbował nawet się upierać. Pozostawał mi żal, że nie będę mogła spotkać się z Marcinem przed jego wyjazdem do Francji. Nie będzie go tak długo. Może rzeczywiście wszystko mi się jeszcze w życiu ułoży? Z prawdziwą radością poszłam podziękować mojemu lekarzowi. Obcesowo wręczyłam mu kaktusa i koniak, a ponieważ chciałam, aby dalej cyzelował swoje wyjątkowe poczucie humoru, ofiarowałam mu „Księgę dowcipu”. Niech ją sobie zgłębia do woli. Zupełnie nie wiedział, jak zareagować. W pierwszym

momencie, gdy zobaczył koniak, myślałam, że wyrzuci mnie z pokoju. Jednak kaktus i książka rozładowały napiętą TL R atmosferę. " – Dziękuję, panie doktorze. Uratował pan moje młode, lecz już beznadziejne życie. Podszedł do mnie i stanął W odległości metra. Milczał przez chwilę, a ja znów nabrałam podejrzenia, że chce wyrzucić mnie za drzwi. Może lepiej wcześniej ulotnić się samej? I gdy już miałam obrócić się na pięcie i czym prędzej czmychnąć, wyciągnął do mnie rękę. – Marek – powiedział. – Słucham? – zaskoczyło mnie to zupełnie. 38 – Mów do mnie po imieniu. Teraz, kiedy nie łączy nas relacja pacjent – doktor, możemy skończyć z tą sztywną formą zwracania się do siebie. Czy do tej pory nie zauważył, że tą sztywną formą posługiwałam się tylko ja? Co prawda nadal nie rozumiałam, co to miało wspólnego z relacjami pacjent – doktor (może jakiś manewr psychologiczny), ale przejście „na ty” z Markiem bardzo mi się spodobało. Ponieważ Marek kończył już pracę, zaprosił mnie do kawiarni na ciastko i soczek. Właściwy zestaw dla dzieci w twoim wieku – oświadczył. Popijałam więc „soczek” przez słomkę, myśląc o porzuconej w ośrodku zdrowia relacji „pacjent – doktor” i jednocześnie słuchając, co mówił Marek. Jak się dowiedziałam, był zaledwie o rok młodszy od Marcina. Od stycznia zamierzał skończyć pracę w przychodni i zatrudnić się w jednym z lepszych warszawskich szpitali. – Nie jest to, niestety, spowodowane moimi niewątpliwymi zdolnościami i talentem. Gdyby mój wujek, który jest tam ordynatorem, nie przypomniał sobie o siostrzeńcu z prowincji, istniałoby poważne zagrożenie, że zostałbym w przychodni na zawsze. Zanim nastąpi ta szczęśliwa zmiana, muszę jednak zdać egzamin specjalizacyjny. TL R

– W czym chcesz się specjalizować? – W onkologii. – To strasznie smutna specjalizacja. – Patrząc na liczbę zgonów, masz rację, ale pomyśl, jaka to satysfakcja, jeśli uda ci się pokonać chorobę. – Często tak się zdarza? – Coraz częściej. Żal tylko, że nie ma odpowiedniego sprzętu, pozwalającego na wczesne wykrywanie nowotworów – Myślisz, że twój wujek pomoże ci w karierze? – On? Chyba żartujesz. Wystarczy jednak, że załatwi mi etat. Sądzę, że 39 jestem wystarczająco zdolny i inteligentny, żeby sam zrobić resztę. – Masz o sobie wysokie mniemanie. – Muszę mieć. Muszę być najlepszym adwokatem swojej osoby. Poza tym nie przejmuj się, Zośka, mówię to tylko tobie w sekrecie, żebyś wiedziała, komu zawierzyłaś swoje podupadłe zdrowie. Marek bardzo się ucieszył na wieść o tym, że będę studiować w Warszawie. – Jako ambitny lekarz u szczytu kariery nie dam umrzeć z głodu swojej eks– pacjentce i zaproszę cię czasem na wielkie żarcie. – Pod warunkiem, że eks– pacjentka wyrazi zgodę. – Zobaczysz, że będziesz mną zachwycona, jak mnie lepiej poznasz. Poza tym pamiętaj o konkurencji w Warszawie. Jest tam mniej mężczyzn i kobiety wprost się biją o takich pociągających i inteligentnych facetów jak ja. Cały czas chciało mi się śmiać. To, co mówił Marek, można by odczytać jako próżność i pychę, ale forma, w jakiej to przedstawiał, pełna ironii i z przymrużeniem oka, sprawiała, że dawno się tak nie bawiłam.

– Chociaż, jak przyglądam się teraz tobie innym okiem, przyznaję, że TL R jesteś w stanie zdystansować największą konkurencję i wobec tego muszę się sam wziąć za siebie i przestudiować „Księgę dowcipu”. Bardzo przyjemnie nam się rozmawiało i umówiliśmy się na spotkanie w Warszawie. Odprowadził mnie potem aż pod dom. – Do widzenia, Zośka. Uważaj na płuca, bo nie chcę cię już oglądać jako pacjentkę. – Do zobaczenia, panie Marku – powiedziałam, machając mu na pożegnanie. Rozmowa z Markiem podbudowała mnie. Chyba się polubiliśmy i z pewnością byłoby przyjemnie ponownie się spotkać. Nagle odkryłam, że 40 bardzo mi brakowało kontaktu z ludźmi i ucieszyłam się na myśl o studiach. Ileż było w tym nieznanego, ilu nowych przyjaciół mogę jeszcze poznać. Czułam teraz, że jestem w stanie wyzwolić się z obsesji na punkcie Marcina. *** Rzeczywiście, początek studiów zaabsorbował mnie zupełnie i nie miałam czasu na użalanie się nad sobą. Wróciłam z sanatorium po pierwszym listopada i od razu musiałam ostro wziąć się do pracy. Trzeba było zaliczać opuszczone zajęcia, jednocześnie cały czas będąc na bieżąco, gdyż wkrótce zbliżała się pierwsza sesja. Wprawdzie nie mieliśmy podczas niej żadnego egzaminu, ale uzyskanie niektórych zaliczeń do indeksu wymagało sporo wysiłku. Do tego dochodziła sprawa zasymilowania się z moją grupą. Wszyscy zdążyli się już jako tako poznać, orientowali się, „co jest grane”, pojawiły się sympatie i antypatie. Na początku czułam się jak outsider. Patrzyli na mnie z politowaniem: To ta biedaczka. Od samego początku coś jej się nie układa, a jednocześnie z pewną zarozumiałością: Po co się odzywa i tak nie wie tego lepiej od nas, a my słyszeliśmy to już trzy razy i wiemy NA PEWNO. Musiało upłynąć trochę czasu i kilka nie przespanych nocy, zanim TL R

oswoili się ze mną i stałam się częścią grupy. Dość przeciętną częścią . Do tego dochodziła asymilacja z ciocią Stasią, ale ta sprawa była najprostsza. Gdy tylko z ogromnym bagażem pojawiłam się w jej mieszkaniu przy ulicy Kieleckiej, przywitała mnie z sercem na dłoni, wydzielając cały pokój do mojej dyspozycji. – Żałuję, że nie można nic zrobić z meblami, ale chciałabym, żebyś urządziła ten pokój według swego gustu. Możesz go pomalować, wy tapetować, co tylko chcesz. Bardzo się cieszę, że w końcu nastąpi tu jakaś zmiana. – I mogę wbijać gwoździe w ścianę? 41 – Ile tylko chcesz. Tylko, nie po dwudziestej drugiej. Mam bardzo konserwatywnych sąsiadów. Mam też nadzieję, że będziesz przyprowadzać tu swoich kolegów i koleżanki. Zwłaszcza kolegów – mrugnęła do mnie porozumiewawczo. – Jak wypadł ślub Marcina? Mówili ci rodzice? Niestety, też zachorowałam i umknęła mi taka piękna uroczystość. Byłam święcie przekonana, że Stasia celowo nie poszła, solidaryzując się ze mną. – Wiem, że było ponad sześćdziesiąt osób. Alina wyglądała wystrzałowo. Dostali furę prezentów i kwiatów. Jestem ciekawa, jak ona sama to zrelacjonuje, kiedy ją spotkam w instytucie – odpowiedziałam, pomijając komentarz mojego ojca, że nie widział jeszcze mężczyzny tak zakochanego jak Marcin. Nie spuszczał z Aliny oka ani przez chwilę. Marcin wyjechał w końcu października, po tygodniowej podróży poślubnej, którą młodzi odbyli do Krakowa. Alina powróciła więc na studia podobnie spóźniona jak ja i nie miała zbyt wiele czasu na bratanie się ze mną. Któregoś dnia spotkałyśmy się na uniwersyteckim korytarzu. TL R – Zosiu, jak się cieszę, że jesteś już zdrowa. Koniecznie musisz wpaść do mnie i zobaczyć zdjęcia ze ślubu. Są pierwszorzędnej jakości, bo robił je zawodowy artysta fotografik. Zobaczysz moją sukienkę. Samo marzenie.

Chętnie ci ją udostępnię, jak będziesz wychodziła za mąż – zlustrowała mnie od stóp do głów. – No, oczywiście potrzebne byłyby pewne poprawki, takie jak skrócenie, ale... – Alina, ja nie wychodzę za mąż, a jeśli to kiedykolwiek zrobię, twoja suknia będzie już niemodna – przerwałam jej świergot. – Coś ty, to taki klasyczny fason. – Co u Marcina? 42 – Właśnie dzwonił. Dość dobrze mu się od początku układa. Wynajął stosunkowo tani pokój – spojrzała nagle na zegarek. – Przepraszam, muszę lecieć na spotkanie z promotorem. Napiszę ci adres rodziców, bo na razie tam mieszkam. Musisz koniecznie wpaść, to sobie pogadamy. Postanowiłam, że nie będę się z nią zaprzyjaźniać. Taka przyjaźń oparta by była od początku na fałszywych przesłankach. Przyjaźń przyszła jednak do mnie, ale w osobie Doroty. Zbliżył nas znienawidzony przeze mnie przedmiot, a mianowicie językoznawstwo. Była to dla mnie prawdziwa tortura, porównywalna jedynie z geometrią. Gdy po raz kolejny wyłożyłam się na zajęciach i gdy czarne chmury kompletnie przysłoniły perspektywę uzyskania zaliczenia, na przerwie podeszła do mnie szarooka dziewczyna o kręconych, ciemnych włosach i z promiennym uśmiechem na twarzy – Dorota. – Zosiu, nie załamuj się. To nie jest takie trudne, jak sobie wmówiłaś. Jeśli chcesz, to razem możemy przygotować się do następnych zajęć – zaproponowała. TL R Dorota, typ naturalnej przywódczyni, która cieszyła się ogromną popularnością z powodu swych niekonwencjonalnych pomysłów. Energia wprost od niej

promieniowała. Czułam się wyróżniona, że zostałam przez nią zauważona, nawet jeśli powodem tej uwagi miałaby być moja bezmierna niewiedza z zakresu językoznawstwa. Wkrótce nasze naukowe seanse przerodziły się w bardziej intymne zwierzenia i wówczas okazało się, że mamy ze sobą wiele wspólnego, a mianowicie nieszczęśliwą miłość. Dorota przyjechała do Warszawy z Krakowa i miała życiorys jak najbardziej odpowiedni na Kraków – zacna, stara profesorska rodzina z kościelnymi koneksjami. Wybór Uniwersytetu Warszawskiego przez Dorotę stanowił dla 43 nich cios w plecy. – Bardzo ich kocham, ale musiałam się usamodzielnić. Głównym jednak powodem był studiujący na politechnice w Warszawie Krzysztof, jej ogromna miłość, co, jak oczekiwała Dorota, (skąd to znamy? ) miało się zakończyć rychłym studenckim małżeństwem. I faktycznie skończyło się małżeństwem, tylko że bez współudziału Doroty. Kiedy przyjechała tu pierwszego października, po przeszło dwumiesięcznym niewidzeniu się ze swoim ukochanym (była w Anglii), okazało się, że Krzysiek wkrótce się żeni, a raczej jest zmuszony do zawarcia– związku małżeńskiego ze swoim wakacyjnym flirtem z powodu perspektywy przyszłego ojcostwa. Dorota bardzo się tym załamała, a ponieważ nieszczęśliwe przeżycia często ludzi łączą, zaprzyjaźniłyśmy się ze sobą. Dziwiło mnie tylko trochę jej podejście do Krzyśka: – Ależ Zosiu. Jak ja bym mogła źle o nim mówić? To jest przecież tragedia dla tego chłopaka, że musi się tak nagle żenić. Daj mu Boże wiele szczęścia, ale nie sądzę, żeby coś dobrego mogło wyniknąć z tego małżeństwa. Mój Anioł Stróż uchronił mnie przed popełnieniem tego samego TL R błędu. Trzeba trochę pożyć, zanim człowiek rzuci się w małżeństwo, a ja już byłam gotowa podpisać kontrakt ślubny z moim pierwszym w życiu chłopakiem. Pomyśl, że podobna sytuacja mogła się zdarzyć, ale już po naszym ślubie. Na Krzyśka mogę patrzeć tylko jak na zbawcę. Żądna wyrozumiałego słuchacza opowiedziałam Dorocie o mojej miłości do Marcina. – Sprawa stracona od samego początku – powiedziała. – Za duża różnica wieku. Może by nawet z tego coś wyszło, ale przecież tak rzadko

się widywaliście. Alina była na miejscu i sama musisz przyznać, że jest na co popatrzeć. Mężczyźni są bardzo niecierpliwi w tych sprawach, o 44 czym świadczy przykład mego nieszczęsnego Krzyśka. A ty chciałaś, żeby Marcin czekał na ciebie latami. Utopia, kochana, utopia. A swoją drogą, chciałabym go kiedyś spotkać. Co on takiego ma, że potrafił ciebie, opanowaną osobę, skłonić do takich burzliwych emocji. – Pozornie opanowaną – zauważyłam. Zwykle, po wymianie wniosków na temat ludzi i życia, zabierałyśmy się do językoznawstwa. Dorota miała rzeczywisty talent i wiadomości, jeśli chodzi o wszelkie gramatyki opisowe i językoznawstwo, „genetyczne obciążenie po ojcu morfologu”, jak sama komentowała. Już po pierwszym semestrze doszła do wniosku, że odpowiadałyby jej bardziej specjalistyczne studia i zdecydowała, że po drugim roku przeniesie się na lingwistykę stosowaną. Jak tylko mi to zapowiedziała, od razu zaczęło mi jej brakować. Wiedziałam bowiem, że jak się na coś uweźmie, to zdania nie zmieni. Ponieważ ja zawsze miałam duże zapotrzebowanie na autorytety i ludzi o silnej osobowości, chętnie podporządkowałam się Dorocie. Stale mnie do czegoś dopingowała. Przeczytałyśmy razem całego Dostojewskiego, poległyśmy na Prouście, w ramach dyskusyjnego klubu TL R filmowego obejrzałyśmy większość filmów Bergmana, nie zasypiając na żadnym, uczyłyśmy się też z pasją francuskiego na dodatkowych kursach. – Skarżysz się na językoznawstwo, a co ja mam powiedzieć, słysząc ten twój oksfordzki akcent w angielskim i paryską wymowę we francuskim? Jak ty to robisz? – żaliła się Dorota. – To kwestia aparatu słuchowego, chyba. Przecież ja tego nie ćwiczę – tłumaczyłam dumna, że przynajmniej posiadam jakikolwiek talent. I tak dobiegł końca mój pierwszy rok studiów. Po wspólnym wyjeździe w lipcu do Pragi, Dorota wróciła do Krakowa, a ja do Gdańska. Miałam jeszcze do zdania zaległy egzamin z ekonomii politycznej. Żałowałam, że nie 45

mogłam zdawać go w czerwcu, ale na dwa dni przed nim dostałam gorączki i przerażona Stasia kategorycznie zabroniła mi ruszyć się z domu. Nawet nie przypuszczałam, że może być taka nieugięta. Było to zwykłe przeziębienie, ale termin egzaminu nieodwołalnie minął. Teraz siedziałam z „cegłą”, czyli „podręcznikiem do ekonomii politycznej socjalizmu i kapitalizmu”, i co chwilę ziewałam. Byłam w domu sama, bo rodzice wraz z Rafałem pojechali na tydzień na Węgry. Bardzo się zdziwiłam, gdy usłyszałam dzwonek u drzwi. Ciekawe, kto z moich uroczych znajomych dowiedział się, że mam wolną chatę, pomyślałam. Zwykle, gdy taka informacja poszła w świat, natychmiast zlatywała się chmara sępów i zmuszała człowieka do organizowania imprezy. O nie kochani, nie tym razem. Najpierw muszę rozgryźć mechanizmy rynku w warunkach wolnej konkurencji. Otworzyłam drzwi i osłupiałam. Musiałam mieć bardzo dziwną minę, bo Alina szybko zaczęła się tłumaczyć: – Przepraszam za tę niespodziankę, ale rodzice Marcina powiedzieli, że na pewno jesteś w domu, a nie mogłam zadzwonić, bo akurat naprawiają ich TL R telefon. – Wchodź prędko. Jestem sama w domu. Przywitałyśmy się. Od bardzo dawna jej nie widziałam. Raz czy dwa razy w drugim semestrze. Odwiedziłam ją kiedyś zimą, bo wypadało zobaczyć w końcu te ślubne zdjęcia. Mieszkała z rodzicami w domku jednorodzinnym, z tym że całe górne piętro było do dyspozycji jej i Marcina. Prędko zorientowałam się, że nowa rodzina Marcina była bardzo zamożna. Teraz też widać to było po Alinie, ubranej od stóp do głów w zagraniczne ciuchy. Wyglądała prześlicznie. Poprosiłam, aby weszła do pokoju, a sama poszłam wstawić wodę na kawę. 46 – Bardzo się cieszę, że cię widzę, Zosiu. Czemu mnie nie odwiedzasz? Co u ciebie słychać?

– Tak szybko mija mi czas, że zupełnie nie mogę nad nim zapanować. Skutek jest taki, że we wrześniu muszę zdawać jeden egzamin. Potem dopiero będzie mi wolno swobodniej odetchnąć. A co z tobą? Skończyłaś studia? – Studia tak, ale mam pewne kłopoty z pracą magisterską. Wybrałam dosyć trudny temat i są problemy z dostępem do materiałów u nas w kraju. Myślałam, że ją skończę przed wyjazdem do Francji, ale jestem jeszcze daleko w polu. – Wyjeżdżasz już? – Na początku listopada. Marcin radził mi, żebym nie wyjeżdżała, zanim nie napiszę pracy, ale chyba już zrozumiał, że to niemożliwe bez wyjazdu za granicę. – I co zamierzasz? – Chcę wyjechać do Paryża, spotkać się z Marcinem, a potem do Londynu, gdzie będę mogła zebrać materiał. Może na dwa miesiące? – A kto ci dał taki temat? Przecież to potwornie niesprawiedliwe ze TL R strony promotora, aby dawać temat, do którego nie ma źródeł w kraju. Nie każdego stać na wyjazd do Londynu. – To nie promotor. On poddał myśl, a ja sądziłam, że uda mi się napisać na podstawie tego, co jest u nas i zgodziłam się. Ciekawa jestem, czy kiedykolwiek uda jej się napisać tę pracę, nawet z „dostępem do materiałów zagranicznych”. Ale a propos materiałów. – Masz śliczną sukienkę. To od Marcina? Uśmiechnęła się lekko. – Tak, od Marcina. Kupiona w jednym z lepszych domów mody. Wzór Diora. 47 – Marcin widać dobrze zna twoje rozmiary i wie, w czym ci dobrze.

Wyglądasz cudownie. – A jak się jemu powodzi? – wreszcie udało mi się zadać to pytanie. – Świetnie. Ma pokój w polskim hotelu w Dzielnicy Łacińskiej. Stypendium jest niewielkie, ale w weekendy dorabia jako fotograf. Jeden z fotografików, który uczy w szkole Marcina, bardzo się zainteresował jego pracami. Jest bogaty i kilka razy zaprosił już Marcina do siebie do domu, a w przyszłym roku proponuje nam wakacje w swojej willi na Lazurowym Wybrzeżu. – Nam? – Tak. Marcin powiedział mu, że przyjeżdża do niego żona, więc zaproszenie obejmuje również mnie. Pomyśl Zosiu, Lazurowe Wybrzeże. Wcale nie chcę myśleć. – Chcemy też zobaczyć Hiszpanię, a i Włochy są blisko Nicei. – Nicea. To znaczy, że już wiesz, gdzie spędzisz następne wakacje? – Mniej więcej. Mamy jeszcze tyle innych planów. Bardzo mi brakuje Marcina. Tak prędko musieliśmy się rozstać. Często jednak telefonuje do TL R mnie i pisze... – i nagle przerwała, a potem uderzyła się ręką w czoło. – Jestem taka roztargniona. Przecież przyszłam tu z konkretną sprawą i zupełnie o niej zapomniałam. Nachyliła się i zaczęła grzebać w swojej przepastnej torbie. Po chwili wyjęła kolorową paczuszkę. – To dla ciebie od Marcina. Wiedział, że wybieram się do teściów, to będę ci mogła prędko przekazać. Nie wiedziałam, co odpowiedzieć. Chciałam natychmiast sprawdzić zawartość paczki, ale widziałam, że była ona bardzo starannie zawinięta w papier i zlepiona przylepcem. Może Marcin nie chciał, aby ona wiedziała, co 48 mi przesyła. Poczekam, aż sobie pójdzie i wtedy otworzę. Alina jednak siedziała i nie miała najmniejszego zamiaru ruszyć się z miejsca. Widziałam, że również ona

była zaciekawiona zawartością paczki, ale poza moim podziękowaniem niczego więcej się nie doczekała. Porozmawiałyśmy jeszcze przez pół godziny na temat studiów, rodziny i wreszcie Alina wstała i pożegnała się. Ledwie zamknęły się za nią drzwi, wzięłam paczkę do rąk. Niecierpliwie rozerwałam opakowanie. Książki. Słownik francuskich synonimów, odmiana czasowników francuskich i „Obcy” Camusa w oryginale. Skąd Marcin mógł wiedzieć, że uczę się francuskiego? Zaczęłam wertować książki i nagle z jednej z nich wypadła kartka. List. Od Marcina do mnie. „Kochana Zosieńko! ” I mnóstwo innych słów. Uczy się dużo, pracuje, tęskni za wszystkimi. Pyta, co robię, czy solidnie studiuję; słyszał, że wzięłam się ostro do nauki języka francuskiego – dlatego te podręczniki. Czy chciałabym wyjechać na wakacje do Francji? Może mi załatwić zaproszenie i pracę. Czy myślę czasem o nim? Ucałowania. Napisz kilka słów. Marcin. W TL R sumie dwie strony. Siedzę nad tym listem i łzy lecą jedna za drugą. Miałam przecież o nim zapomnieć, minęło tyle czasu, już nawet sama myślałam, że mi to przeszło i nagle takie uczucie, jakbym nagle straciła równowagę... Przecież to nie może tak wiecznie trwać, to jest po prostu nienormalne. Powoli podnoszę się z fotela i idę do swojego pokoju, aby dalej zgłębiać pojęcia „zysku” i „dochodu”. Czytam i nic nie rozumiem, druk tańczy mi przed oczami. 49

Rozdział trzeci W następne wakacje nie pojechałam jednak do Francji, ale wraz z Dorotą do Londynu, i to na całe dwa miesiące. Ponieważ Dorota jeździła tam od trzech lat i miała w Londynie znajomych, udało nam się znaleźć pracę we włoskiej pizzerii w okolicach Victoria Station. Spędziłyśmy przecudowne wakacje. Praca nie była zbyt ciężka i choć zarobki nie należały do wysokich, wystarczało na drobne wydatki i wieczornego drinka w pobliskim pubie „Saracen’s Head”. Przez większość naszych wieczornych rozmów Dorota namawiała

mnie do przeniesienia się na lingwistykę. – Będziemy znowu razem, a poza tym będziesz miała okazję sprawdzić się w nowym środowisku. Pomyśl także o przyszłej pracy. – Chyba domyślasz się, że nie zależy mi na jakimkolwiek sprawdzaniu się. Teraz, kiedy dopiero przyzwyczaiłam się do naszej grupy, nie zamierzam podejmować dodatkowych wyzwań losu. – To chcesz zostać nauczycielką? – Dlaczego nie? TL R – O Boże! Gdybyś miała oboje rodziców nauczycieli, nie mówiłabyś w ten sposób. – Czy myślisz, że łatwo jest dostać atrakcyjną pracę? – dyskutowałam zaciekle. – Wiesz, ilu jest kandydatów na takie stanowiska? – Może nawet i sporo – przyznała – ale jak weźmiesz się solidnie do pracy i będziesz miała sprecyzowane plany co do przyszłości, to okażesz się od nich lepsza i na pewno ostatecznie z nimi wygrasz. W tym momencie mnie ponosi i choć nigdy nie podnoszę głosu, teraz prawie krzyczę na Dorotę, a siedzący obok nas przy barze Irlandczyk aż 50 podskakuje na swoim stołku. – Czy ty w ogóle wiesz, o czym mówisz? Wyjaśniam Dorocie, że to, co słyszę, to jakieś idealistyczne teksty marzycielki z prowincji, a nie światowej kobiety, jaką pragnie być. Czy pracując nad sobą tak wytrwale, zauważyła, że każdy człowiek działa w pewnych układach? Tak jest na całej kuli ziemskiej, ale u nas działanie w układach sięga surrealizmu. – Rozumiesz mnie? Dorota ze stoickim spokojem uśmiecha się i podnosi do ust swój kieliszek z wytrawnym martini. Widać nie rozumie, bo z pewnością ta wiedza przekracza informacje na temat drzewek derywacyjnych z językoznawstwa. Próbuję zatem tłumaczyć.

– Wyobraź sobie, że skończyłaś już tę monstrualną pracę nad sobą. Facetowi, od którego zależy zatrudnienie, podobają się twoje kwalifikacje, ale co z tego, skoro na to miejsce ma już innego kandydata, protegowanego swojego przełożonego, i to w dodatku członka partii. A może zapiszesz się do partii? Twój wujek biskup byłby na pewno uszczęśliwiony. TL R Czekam na reakcję Doroty, ale nie ma żadnej, tylko Irlandczyk przesuwa się do mnie i pyta szeptem: – Co to za język, tak ładnie brzmi? – Polski – odpowiadam, ale chyba mu to nic nie mówi, bo milknie. W końcu Dorota łaskawie otwiera buzię. – Są jeszcze inne przypadki, Zosiu. Może przypadkiem nie będzie protegowanego na to miejsce, może nie trzeba będzie należeć do partii, może facet– dyrektor dba o kwalifikacje pracowników, a może jest ryzykantem i nie boi się swego przełożonego. Jest wiele „może”. Tylko że jak tych kwalifikacji nie będziesz miała, to nawet na to „może” nie możesz liczyć. Ludzie chętnie 51 wierzą w różne bajeczki, które w pewien sposób tłumaczą ich własne lenistwo i niedołęstwo. Rób tak dalej, Zosiu, śpij spokojnie, a za kilka lat będziesz zasuszoną starą panną narzekającą na to, że układy przeszkodziły ci w drodze do sukcesu. Z układów najgorsze są uczuciowe... Nigdy nie dowiedziałam się, co myślała na temat tych układów, gdyż Irlandczyk ponownie odwrócił się w moją stronę i ryknął: – Jesteście z Polski. Jan Paweł II. Papież z Polski. Po chwili nastąpiło w pubie poruszenie. Nie wiem, skąd wzięło się tam tylu katolików. W każdym razie, gdy się jeszcze dowiedzieli o wujku biskupie, dobrym znajomym Papieża, natychmiast wszyscy chcieli nam stawiać drinki. Musiałyśmy się wkrótce ewakuować, bo towarzystwo zbyt nachalnie chciało poznawać uroki panienek „zza żelaznej kurtyny”. Nie mogłam zapomnieć Dorocie tej „zasuszonej starej panny” i chyba to głównie

zadecydowało, że pozostałam na anglistyce. *** Nagle okazało się, że połowa studiów była już poza mną, a przecież tak niedawno je rozpoczynałam. Miałam nadzieję, że dopiero teraz rozwinę TL R towarzysko skrzydła, gdyż do tej pory mój czas pochłaniała nauka. Od czytania rozlicznych opasłych tomów wieczorami aż wirowało mi w głowie. Zauważyłam, że już następnego dnia po zdanym egzaminie nie byłam w stanie przypomnieć sobie niczego. Wszystko wydawało się zlewać ze sobą w jedną bezkształtną całość. Dopiero gdy przez kilka kolejnych nocy powtarzał mi się sen, którego głównym bohaterem był angielski poeta William Blake, stwierdziłam, że dość już chyba tej nauki i czas zacząć szaleć. Okazało się jednak, że nie jest to możliwe ze względu na ciocię Stasię, która podczas mojego pobytu w Anglii przeszła drugi zawał serca. Nie wymagała ode mnie niczego, chciała, abym zajmowała się swoim życiem, ale była taka słaba, że 52 nie chciałam zostawiać jej samej. Chodziłyśmy razem do kościoła, na spacery, czasem z Dorotą zabierałyśmy ją do kina czy do teatru. Cieszyła się wtedy jak dziecko i wyglądała zupełnie młodo. Najbardziej jednak lubiłam nasze wieczorne rozmowy o życiu. Pewnego wieczoru, kiedy mój mózg odpoczywał po zaaplikowaniu kolejnej porcji wiedzy, a ciało bezwładnie huśtało się w bujanym fotelu, do pokoju weszła Stasia i zaproponowała wspólne wypicie herbaty. Na dworze było ciemno i ponuro, o szyby uderzał deszcz – typowy listopad. Na stoliku w pokoju cioci paliła się mała nastrojowa lampka. I ta cisza, nie zakłócona ani radiem, ani telewizorem. Stasia przygotowała wspaniałego earl greya, którego powoli sączyłyśmy. Nagle zapytała, wskazując na ścianę: – Czy wiesz, czyj to portret? – Babci cioci? – Nie, mojej matki – Marii z Domańskich Knyszewskiej. Jesteś do niej bardzo podobna. To już chyba przesada. Ja podobna do tej kobiety w średnim wieku o ponurej minie i

zaciśniętych ustach? No tak, ale nos ma taki jak ja, oczy może TL R też? Zdaje się, że to o niej opowiadał mi ojciec. Nie chciała zgodzić się na małżeństwo dziadka z moją babcią. Babcia Emilia była pięć lat starsza od dziadka i najstarsza z pięciu niezamożnych sióstr. To był prawdziwy mezalians, prawda? I ta kłótnia rodzinna. Prababka nigdy nie wybaczyła dziadkowi i nigdy więcej się już nie spotkali. – Tak, dopiero po jej śmierci mogłam spotkać się z bratem – Stasia ponownie spojrzała na portret. – Na tym portrecie ma około sześćdziesięciu lat. Był on malowany krótko przed jej śmiercią. Ale musiałabyś ją zobaczyć, jak była młoda: płomienne rude włosy, wielkie zielone oczy i pełne, uśmiechnięte usta. Mój ojciec był od niej przeszło trzydzieści lat starszy i 53 strasznie o nią zazdrosny. Trzymał ją w kompletnym odosobnieniu, otaczając bogactwem zamiast towarzystwa jej rówieśników. Może dlatego stała się taka bezwzględna i bezlitosna. Wydaje się, że nigdy nie kochała nas, swoich dzieci, wiecznie zajmowała się nami służba. Wszyscy myśleli, że po śmierci męża Maria ułoży sobie życie, była jeszcze piękna i młoda, ale stary zazdrośnik przepisał cały majątek starszemu synowi. Nie została nawet opiekunem prawnym swego syna, tylko jej szwagier. Stasia na chwilę przerwała: – Ale się rozgadałam, jak typowa stara baba. – Ciociu, opowiadaj dalej, przecież to historia mojej rodziny. Tak mało o niej wiem. Dalsza historia była jeszcze bardziej zdumiewająca. Stasia, najmłodsze dziecko z czwórki rodzeństwa i jedyna córka, nie była podobna do matki. Jasna blondynka o szarych, smutnych oczach, spokojna i zgodna, łatwo wykorzystywana przez wszystkich. Gdy miała dwadzieścia lat, zakochał się w niej przyjaciel jej brata – student medycyny, wesoły, trochę postrzelony chłopak, biedny, ale z wielkimi ambicjami. Maria nawet nie chciała słyszeć o TL R ślubie, ale młodzi się uparli. Wówczas Maria zagrała inaczej. Zgodziła się na ich małżeństwo pod warunkiem, że student zostanie lekarzem. Do ukończenia studiów zostało mu półtora roku, a w tym czasie Stasia miała odwiedzić we Francji dalekich krewnych. Matka uważała, że przed ślubem powinna poznać trochę świata i dobrze

się zastanowić. To półtora roku było bodaj najdłuższe w jej życiu. Do domu wracała jak na skrzydłach, choć zaniepokojona brakiem wieści od narzeczonego. Stasia przerwała opowieść. Widać było, że jej zakończenie sprawia jej dużą trudność. – I co było dalej? 54 Chyba samo życie. Na miejscu okazało się, że narzeczonemu nic się nie stało z wyjątkiem tego, że ma się wkrótce żenić. Panna, pracująca w majątku, zaszła w ciążę. Stasia załamała się i wolała nie słuchać tego, co mówił narzeczony; dowiedział się, że Stasia rok temu wyszła za mąż i nie dostawał od niej żadnych listów. Kiedy okazało się, że to nieprawda, zaklinał, że tylko ją kocha i że z żadną inną nie chce się żenić. Stasia była zbyt dumna, żeby tego słuchać. Wyjechała do Warszawy na studia i nigdy już nie wyszła za mąż. – Nie uwierzyła mu ciocia? – Czasem trudno odróżnić prawdę od kłamstwa. Poza tym dochodziła sprawa dziecka... Jednak największy cios spotkał mnie, kiedy po śmierci matki robiłam porządek w jej papierach. Znalazłam wśród nich cały pakunek moich listów z Francji do Ignacego, tych, których nigdy nie otrzymał. Nie wiem, czemu matka ich się nie pozbyła. Zosiu, przestań płakać. To było tak dawno temu. – To jest smutne i niesprawiedliwe. Przez cały czas ciocia myślała, że ją zdradził. TL R – Nie martw się, jest i drobny happy end. Kilka lat po wojnie chorowałam na serce i udałam się do lekarza. Po wejściu do gabinetu oniemiałam, gdy okazało się, że moim doktorem jest Ignacy. Jego żona zginęła w Powstaniu. Zaczęliśmy się spotykać, chodzić razem na koncerty i do teatru. Ale dawnej miłości nie można już było wskrzesić. Rok później umarł na wylew. – To wcale nie jest happy end. – To był happy end, bo wreszcie mogłam się uspokoić. Całe życie żyłam

zawiedzioną miłością i nie mogłam obdarzyć nią innego. Uspokoiłam się dopiero, spotykając ponownie Ignacego. Tylko było już za późno na ułożenie 55 sobie życia. Stasia patrzyła na mnie uważnie. – Czy ciocia chce mi przez to coś powiedzieć? – Chciałam opowiedzieć ci jedynie starą rodzinną historię. – Słyszałam, że cioci narzeczony zmarł trzy dni przed ślubem. – Ach, to historia mojej kuzynki. Widać zmieszały się w rodzinnym przekazie te dwie, smutne, miłosne historie. – Czy chciałaby ciocia zmienić coś w swym życiu, gdyby to było możliwe? – Wyszłabym za mąż za wspaniałego prawnika, którego poznałam na studiach. Nie mogłam mu jednak nigdy zaufać... Tej nocy niewiele spałam. Myślałam o cioci Stasi i historii mojej rodziny. Czułam, że Stasia celowo opowiedziała mi o tym, abym lepiej od niej umiała ułożyć sobie życie. Ale czy było to możliwe? *** Moje wybuchy uczuć do Marcina słabły w miarę upływu czasu. Stopniowo pogodziłam się z losem i mogłam swobodnie, bez kołatania serca, TL R prowadzić z nim korespondencję. Przesyłał mi wiele francuskich i angielskich książek. Mimo tego spokoju wstrząsnął mną jeden z jego ostatnich listów: „Alina jest w ciąży, trudno mi uwierzyć, że w marcu zostanę ojcem". Zupełnie nie wiem, czemu to tak przeżyłam; przecież to zupełnie naturalne, że gdy pobiera się dwoje młodych ludzi, to wcześniej czy później mogą pojawić się dzieci. Zastanawiałam się przez chwilę, czy wolałabym chłopca czy dziewczynkę, ale w końcu stwierdziłam, że jest to mi zupełnie obojętne. Marcin i Alina wrócili z Francji na początku stycznia. Przyjechali własnym

citroenem i z mnóstwem wrażeń. Kiedy się do nich po raz pierwszy 56 wybrałam, najpierw, zanim pozwolono mi usiąść, musiałam podziwiać całą nową garderobę Aliny. Przyjechali prosto do nowego, trzypokojowego mieszkania, prawdopodobnie współfinansowanego przez rodziców Aliny. Razem oprowadzili mnie po nim, szczególnie dumni z najmniejszego pomieszczenia, w którym Marcin urządził sobie pracownię. Nie musiał już się martwić, z czego będzie utrzymywał wkrótce powiększoną rodzinę, gdyż od jednego z wydawnictw dostał propozycję współpracy. Alina źle znosiła ciążę i dwa miesiące przed rozwiązaniem nie była w stanie myśleć o czymkolwiek innym. Jej praca magisterska była na tym samym stopniu zaawansowania, co przed wyjazdem do Francji, choć Alina twierdziła, że Francja pozwoliła jej „dojrzeć intelektualnie do wybranego tematu”. Siedzieliśmy więc razem, popijając francuskie czerwone wino, a Marcin z Aliną opowiadali o swoich wrażeniach. – Wiesz, Zosiu, Francuzi to jednak bardzo dziwny naród. Wyobraź sobie, mieszkaliśmy przez dwa miesiące w mieszkaniu kolegi Marcina, który wyjechał na wakacje. Pewnego dnia zaprosiliśmy tam na kolację kilkoro znajomych, ale pech chciał, że podczas lunchu rozlało mi się trochę czer-TL R wonego wina na moje białe spodnie, które koniecznie chciałam mieć na sobie wieczorem. Zaprałam je więc szybko i wywiesiłam na balkonie, bo akurat była ładna pogoda. Niemalże w kwadrans później przybiega na górę konsjerżka z taaką buzią. Całe szczęście, że nie mówię po francusku, bo w ten sposób najwięcej oberwało się Marcinowi. Baba zaczęła wrzeszczeć, że jest to porządna dzielnica, a my ją skompromitowaliśmy. Co teraz powiedzą mieszkańcy tego domu? Wstyd i hańba. Marcin grzecznie pyta, o co babie chodzi i okazuje się, że te nieszczęsne moje spodnie stały się przyczyną zgorszenia całej dzielnicy. – Cóż za „piękne dzielnice” – szepnęłam. 57 – Louis Aragon – równie! konspiracyjnie dorzucił Marcin i uśmiechnął

się do mnie. Nadal miał ten sympatyczny i jak poprzednio rozbrajający uśmiech. Nic się nie zmienił. Ale ja zmieniłam się na tyle, że mogłam spokojnie i bez żalu spotykać się z nim i rozmawiać. Teraz obserwowałam, jak stara się przyhamować trochę ten potok elokwencji ze strony Aliny, lecz było to zgoła beznadziejne. – Ciągle są modne małe kołnierzyki i spódnice za kolano, Zosiu. Nie sądzę, aby moda mini mogła na dobre wrócić. Większość kobiet ma jednak szkaradne nogi. – Zosieńka może chodzić w najkrótszej mini. Wszyscy mężczyźni będą się za nią oglądać – powiedział Marcin. – Tylko pamiętaj, Zosiu, nie garb się tak potwornie, w ogóle nie widać twojego biustu. – Nie zależy mi wcale, by być widoczną więcej niż potrzeba – zauważyłam, choć ledwie powstrzymywałam się od powiedzenia Alinie, że uważam, iż lepsze jest garbienie się niż stawianie nóg do środka, co było z kolei jej specjalnością. TL R – Co ty opowiadasz? – oburzyła się Alina. – Każdej kobiecie musi zależeć na tym, żeby się wyróżniać swoim wyglądem. Tego przede wszystkim wymagają od nas mężczyźni. Uważam, że jest najwyższy czas, abyś pozbyła się tego rodzaju nieuzasadnionych kompleksów. Następnie wstała i wyszła do kuchni przygotować kawę. – Czy ty również masz takie „makabryczne” wspomnienia o Francuzach jak Alina? – spytałam Marcina. – Być może oni mają gorsze o mnie. – A coś tam narozrabiał? – W zasadzie to nic. Wykonywałem jedynie swoją pracę – odpowiedział 58 i widząc moje zdziwienie, rozwinął temat: – Pracowałem przez pewien czas w dziale miejskim gazety popołudniowej i do

moich obowiązków służbowych należało przynoszenie do redakcji zdjęć ofiar wypadków lub morderstw. Musiałem odwiedzać ich krewnych i tak ich umiejętnie przekonywać lub oszukiwać, aby te zdjęcia od nich wyłudzić. Niekiedy czułem się jak hiena. Marcin sięgnął po butelkę i dolał mi wina. – Twoje zdrowie, panno Zofio – powiedział, podnosząc kieliszek do ust. – Powiedz mi lepiej, jak tam wyglądają twoje sprawy sercowe. Pisałaś mi o waszych wyczynach w Londynie, ale nie napisałaś mi o swych miłościach. – Do takiego sceptyka jak ty nie pisze się o miłości. – Masz jednak o mnie złe mniemanie. Sądzisz, że nie potrafiłbym niczego zrozumieć? – Nie wiem – powiedziałam cicho i szybko opróżniłam zawartość kieliszka. Ostatecznie to chyba wpadnę przez Marcina w alkoholizm, ale take it easy, Sophie. – Zresztą nie ma nic do opowiadania. Nie ma żadnej wielkiej miłości. Jest kilku adoratorów, przyznaję, ale ze względu na ich niski poziom TL R moralny bądź intelektualny, nie traktuję tego poważnie. Chyba jednak pisane mi jest staropanieństwo. Nie potrafię się w żaden sposób zakochać. – Jeśli dobrze pamiętam, przed moim wyjazdem byłaś nieszczęśliwie zakochana, więc jednak potrafisz. Czy musiał mieć aż tak dobrą pamięć? Ja też doskonale pamiętałam nasze ostatnie spotkanie podczas mojej choroby. Znów przez mój umysł przebiegło pytanie: Czy on wiedział? Tylko teraz byłam spokojna i nie wpadałam natychmiast w panikę. – W tym przypadku użyłabym raczej czasu przeszłego. Potrafiłam się zakochać. Sądzę, że takie uczucie pojawia się tylko raz w życiu. 59 Dlaczego on się śmieje?

– Czy ty potrafiłbyś jeszcze związać się z inną kobietą niż Alina? – Chyba nie, ale Alinka jest przecież moją żoną. – I co z tego? Jest kobietą, a tych jest wiele na świecie. – Może, ale Alinka jest jedna. Oczywiście nie zarzekam się, ale mimo wszystko nie wyobrażam sobie tego. Jeśli chodzi o ciebie, Zosiu, to zupełnie inna sprawa. Jesteś przecież wolna, ze swoją miłością nie byłaś związana małżeństwem. – Niestety, nie byłam. – A poza tym jesteś taka młoda. Nie znasz jeszcze życia i ludzi. Twoi adoratorzy to pewnie rówieśnicy – mówił tak, jakby był ode mnie starszy co najmniej o dwadzieścia lat. – Chłopcy, jak wiadomo, później dojrzewają, ale gdy zobaczysz ich za parę lat, to sama nie poznasz, jak bardzo się zmienili. Za parę lat... Przerwał, bo właśnie wróciła z kawą Alina. Już do końca wieczoru nie mieliśmy okazji wrócić do tego tematu, ale za to dowiedziałam się wszystkiego o francuskich perfumach i dyktatorach mody. Najdziwniejsze, że TL R pod koniec bardzo mnie te tematy zainteresowały. *** Pod koniec czerwca Dorota zorganizowała u siebie w domu imprezę. Miała być to pożegnalna prywatka przed naszym kolejnym, trzymiesięcznym wyjazdem do Londynu. Zaprosiła wielu znajomych z roku, kilka osób z kursu pilotów, który właśnie ukończyłyśmy, a poza tym ludzi zupełnie mi nie znanych, a spotkanych przez Dorotę przy okazji jej pracy w roli tłumacza. Dorota, jak wcześniej już zapowiedziała, próbowała swoich sił w tłumaczeniach ustnych i pisemnych w różnych instytucjach, i odnosiła w nich sukces za sukcesem. Stopniowo zaczęła odbierać telefony z różnymi tego 60 typu ofertami, zamiast trudzić się osobiście i żebrać o pracę. Obnosiła się z tymi sukcesami wobec mnie z triumfalno– złośliwym uśmiechem na twarzy. Teraz też nie dawała mi spokoju. Skąd ona bierze tyle sił i czasu na taką działalność?

– To jest wszystko kwestia organizacji. Nie masz pojęcia, ile spraw człowiek jest w stanie załatwić w ciągu dnia, jeśli przez pięć minut pomyśli nad ich wzajemnym zgraniem – energicznie wycierała szklanki, które przed chwilą umyłam. – Kiedy ty wreszcie zabierzesz się do czegoś konkretnego, zamiast przesiadywać tyle czasu w domu i obrastać w tłuszcz? Trafiła w mój słaby punkt. Ostatnio rzeczywiście przytyłam dwa kilogramy, ale nie było to wynikiem przesiadywania w domu, tylko wprost wilczego apetytu, który wywołały nowalijki. – Chyba już ci mówiłam, że nie mogę często wychodzić z domu. Znów jest kiepsko z ciocią Stasią. – Czy ty przypadkiem nie używasz swojej schorowanej ciotki jako pretekstu do wytłumaczenia własnego lenistwa? – spytała Dorota i TL R wymaszerowała z kuchni z tacą pełną szklanek. Zdenerwowała mnie tym razem. Wiedziałam, że jest serdeczna, życzy mi jak najlepiej i chce, abym ja sama dostrzegała to, co jest dla mnie dobre i korzystne, ale zaczęła mnie trochę męczyć ta jej autorytatywna postawa. Trzeba jej jednak przyznać, że nigdy nie ustawiała mnie przy osobach trzecich i zawsze zachowywała się lojalnie. Ja również opuściłam kuchnię i stanęłam w drzwiach pokoju, w którym zgromadzona była większość gości. Drugi pokój przeznaczony był na tańce, więc nie miałam ochoty przeszkadzać tulącym się parom. A może ja naprawdę gorzknieję? Spojrzałam na zgromadzone towarzystwo. Siedzieli na 61 czym się dało, na stołkach, fotelach, kanapie, kilka osób na podłodze. Zajmowali się prawie wyłącznie piciem i rozmowami. Chyba już wszyscy się najedli, pomyślałam i podeszłam do stołu pozbierać brudne talerze. Gdzieś z drugiego końca pokoju dobiegał mnie głos Doroty, która usiłowała namówić swoich rozmówców do lektury utworów Singera. Po chwili stanęła przede mną. Jej ciemne kręcone włosy były jeszcze bardziej potargane niż zazwyczaj. – Chodź i wytłumacz tym typom, że Singer to nie żaden grafoman tylko wybitny pisarz.

– Dlaczego ja? Wystarczy, że ty im to powiesz. Jesteś bardziej przekonywająca ode mnie. Poza tym nie czytałam wszystkich jego książek tak jak ty. Spojrzałam na rozmówców Doroty. Piotr, kolega z czwartego roku, spędził większość życia z rodzicami na placówkach i mówił po angielsku lepiej od wykładowców. Nie wiadomo, dlaczego marnował u nas swój czas. Znałam dobrze jego siostrę z kursu pilotów wycieczek zagranicznych. Piotr miał nienaganne maniery, ale ton, którym zwracał się do człowieka, TL R najczęściej był pełen wyższości i lekkiej kpiny. Zawsze wpadałam w panikę przy takich jak on osobach – zrzucałam ze stołu noże i widelce, bądź rozlewałam wino na sukienkę. Wprawdzie tego dnia byłam w spodniach, ale jednak nie chciałam zaryzykować dyskusji z Piotrem. – Poczekaj! Zaniosę talerze i zaraz wracam. Dorota rzuciła mi podejrzliwe spojrzenie, ale odeszła. Dokończyłam więc wolno dzieła porządkowania stołu, po czym wróciłam z tacą pełną brudnych naczyń do kuchni. Przy zlewie stał nieznajomy chłopak i nie bojąc się otrucia, pił wodę prosto z kranu. – Przepraszam, czy mógłbyś zejść mi z drogi? Muszę wstawić talerze do 62 zlewu. – Oczywiście – powiedział chłopak i szybko się odsunął. Nie tłukąc niczego, umieściłam naczynia w zlewie i po znalezieniu fartucha, zabrałam się do zmywania. Gdy po kilku minutach rozejrzałam się po kuchni, spostrzegłam, że nieznajomy nadal tam stoi. Po prostu stał i niczemu się nie przyglądając, patrzył przed siebie. Był wysoki, miał zgrabną sylwetkę, ale najbardziej charakterystyczne w nim były niesamowicie niebieskie oczy, takie, jakie mogą mieć tylko amerykańscy aktorzy. Oczy te wspaniale kontrastowały z dość ciemnymi włosami chłopaka. Jak zwykle kontrolnie spojrzałam na jego prawą rękę, ale niczego się nie dowiedziałam, bo trzymał ją w kieszeni. Postanowiłam zaryzykować i uśmiechnęłam się do niego. Bez reakcji. – Potrzebujesz czegoś z kuchni? – trochę wścibskie, ale na pewno konkretne.

Chłopak jakby otrząsnął się ze swych myśli i spojrzał na mnie. – Masz może tabletkę od bólu głowy? – Już teraz? – zapytałam, ale zaraz dodałam. – Tak, mam. Poczekaj TL R chwilę, to ci ją zaraz przyniosę. Pobiegłam szybko do przedpokoju, gdzie schowana była moja torebka. Przez otwarte do pokoju drzwi dostrzegłam Dorotę i usłyszałam, że temat Singera się skończył. Lepiej jeszcze trochę przeczekać, pomyślałam i wróciłam z tabletkami do kuchni. Chłopak siedział teraz przy stole i ręką podpierał sobie czoło. Rozpuściłam tabletkę w wodzie i podałam mu. – Za pięć minut przestanie cię boleć. To fantastyczna pigułka na kofeinie. Podziękował mi, a ja, zamiast wynieść się do pokoju lub wrócić do zmywania, stałam i wpatrywałam się w niego. Kto to może być? W końcu nie 63 wytrzymałam: – Jesteś z lingwistyki? – spytałam. Potrząsnął głową, ale nawet jej nie podniósł. Zniechęcona odwróciłam się i wyszłam, a gdy zatrzymałam się w przedpokoju, żeby się zastanowić, dokąd teraz pójść, żeby uciec przed Dorotą, nagle ktoś złapał mnie za ramiona i okręcił w kółko. – Czy specjalistka od Singera zatańczy ze mną? Piotr. Uśmiechał się i zanim zdążyłam przeanalizować, czy ze mnie kpi, już tańczyliśmy. – Czemu uciekłaś od nas, chętnie bym z tobą porozmawiał. Nawet o literaturze, chociaż sądzę, że łatwo możemy znaleźć inne, bardziej nam odpowiadające tematy. Wzruszyłam ramionami. Szczerze mówiąc, nie sądziłam, że mogłabym mieć z nim jakiekolwiek wspólne zainteresowania. – Zupełnie nie mam nastroju do dyskusji literackich. Wystarczy, że Dorota tak się tym przejmuje.

– To prawda. Cudownie się ją prowokuje. Ona cała żyje danym tematem TL R i tak łatwo się zapala. – To fakt, ale potrafi równocześnie przyznać komuś rację, jeśli ten ktoś ma sensowne argumenty. – Właśnie, jeśli sensowne... – i ten Piotrowy kpiarski uśmiech. – Czemu, Zosiu, zawsze tak mało mówisz? – Zależy do kogo – oświadczyłam godnie. Takich jak on trzeba traktować z góry, podobnie jak Piotr traktuje innych. Nie wiem, czemu go nie lubię. A może czuję względem niego kompleksy? – Zawsze się czuję niepewnie w dużym towarzystwie. Taka gęś z prowincji – powiedziałam, absolutnie tak nie uważając. 64 – Nie sądzę, żebyś miała w sobie cokolwiek z drobiu, może z wyjątkiem gęsiej skórki – nagle dotknął mojego nagiego ramienia, a ponieważ miał chłodną rękę, lekko zadrżałam. Przybrałam ponurą minę. – Widzisz? Mam rację. Powiedz jednak, czemu jesteś zawsze taka dla mnie niemiła? – Ja niemiła? Chyba musiało ci się przywidzieć. Zachowuję się w stosunku do ciebie zupełnie normalnie. – Czy mam mu powiedzieć, że go nie lubię? Po co sprawiać niepotrzebną przykrość bliźnim? – Wydaje mi się, że w stosunku do wszystkich zachowujesz pewien dystans, ale jeśli chodzi o moją osobę, to widać tu wyraźną niechęć. Nie lubisz mnie, prawda? – Czy jak ci powiem, że to nieprawda, to uwierzysz? Nie. Wobec tego nie mam żadnej innej możliwości, aby cię przekonać. Piotr przybliżył twarz do mojego policzka i ręką dotknął moich włosów.

– Możesz mnie przekonać inaczej. Oszalał. Znowu zaczyna się to samo. Nie przypuszczałam, iż może TL R istnieć jakieś zagrożenie ze strony Piotra. Ulec mu? Spoliczkować? Mogłabym, ale musiałby wówczas stać ode mnie w odległości przynajmniej metra, a nie tak blisko jak teraz, dmuchając lekko w moje włosy nad uchem. Tchórzliwej Zosi nie starczyło więc konceptu i dała się nadal obejmować. Ciekawe, skąd ten jego afekt? Czyżby za dużo wypił? Ale z wyjątkiem tego przytulania się do mnie, zachowywał się zupełnie normalnie i nawet odpowiednio zmieniał w tańcu rytm. W pewnym momencie przysunął się jeszcze bliżej. – Zosiu, ty nawet nie wiesz... I nie zamierzałam czegokolwiek się dowiedzieć, przynajmniej nie od 65 niego. W drzwiach pokoju pojawiła się nagle postać nieznajomego chłopaka z kuchni. – Znasz tego człowieka? – przerwałam obcesowo Piotrowi. Ten, lekko zaskoczony, spojrzał za siebie. – Trochę. Spotkałem go na jednej z imprez. Włodek czy Witek. Tak jakoś ma na imię. Czyżby cię jednak ktoś zainteresował? – Piotr jakby się trochę odsunął ode mnie. Skończyła się melodia. Uśmiechem podziękowałam Piotrowi i żeby uniknąć jego towarzystwa, powędrowałam prędko do nieznajomego Włodka czy Witka. Poznał mnie i uśmiechnął się, a jego niebieskie oczy nagle ożyły. – Dziękuję ci za pigułkę. Już przestało boleć – uśmiechnął się. – Przepraszam, że byłem taki niekomunikatywny, ale to przez ten ból. Zrobić ci coś do picia? Kątem oka dostrzegłam, że Piotr zmienia kasetę w magnetofonie, a jednocześnie próbuje usłyszeć, o czym mówimy.

– Bardzo chętnie – odpowiedziałam i przeszliśmy do drugiego pokoju, gdzie panował coraz większy bałagan. TL R Zaczynały się także popisy wokalne. Po krótkim poszukiwaniu udało nam się znaleźć na podłodze wolny kąt. Ja usiadłam, a mój towarzysz poszedł do stołu po napoje. Po chwili podał mi szklankę z drinkiem, sam pozostając przy soku z czarnej porzeczki. – Witek Halman – przedstawił się. – Zosia. – Zosia? – powtórzył z pewnym zdziwieniem, a ja poczułam, że jeszcze nikt dotąd tak ładnie nie wymówił mojego imienia. – Naprawdę tak masz na imię? Jeszcze w życiu nie spotkałem żadnej młodej Zosi. Znam tylko stateczne panie Zofie. 66 – W mojej rodzinie imię Zosia musi pojawić się w każdym pokoleniu, natomiast jeśli chodzi o Witków, to ty jesteś pierwszym, jakiego znam, z wyjątkiem mego profesora Witolda od fizyki, ale on się zupełnie nie liczy – wyjąkałam bezsensownie na koniec. Witek uśmiechnął się i zmrużył oczy, po czym nastąpiła cisza. Zupełnie nie wiedziałam, jak kontynuować rozmowę, a Witek nie bardzo chciał mi w tym pomóc. Prawie odetchnęłam z ulgą, kiedy, nie wiadomo skąd, pojawiła się Dorota. – O, widzę Zosiu, że poznałaś już Witka – przysiadła się do nas. – Co u ciebie słychać? – zwróciła się do mojego towarzysza. – Nie widzieliśmy się od czasu imprezy u Piotra w marcu. Co teraz robisz? Słyszałam, że zaczynasz pisać. – Co piszesz? – zainteresowałam się. Witek niechętnie odpowiedział.

– Napisałem kilka artykułów o robotnikach dla mojej gazety. Nie jestem jednak dziennikarzem. Robię zdjęcia. – Jesteś fotoreporterem? TL R Ojej! Cała moja twarz przybrała słodko– błogi wyraz. Dorota oczywiście musiała to zauważyć. – Kuzyn Zosi jest też fotoreporterem – oświadczyła. – Teraz już nie – szybko dodałam. – Teraz robi zdjęcia artystyczne dla jednego z wydawnictw. Wrócił niedawno po dwóch latach pobytu na stypendium we Francji. – We Francji? Prawdziwy szczęściarz. Jak to mu się udało? Nie wiedziałem, że takie rzeczy są u nas możliwe – zdziwił się Witek. Poinformowałam Witka, żeby mimo wszystko nie wierzył w cuda, bo Marcin przez siedem lat przebywał z rodzicami w Belgii, więc świetnie znał 67 francuski, a poza tym poznał tam wielu Francuzów, którzy mu dopomogli w załatwieniu stypendium. – Mówiłaś, że pracował jako fotoreporter. – Tak – przypomniałam sobie nazwę gazety, w której wcześniej pracował Marcin. „Dzisiaj i Jutro”. Gdy wymieniłam ją Witkowi, ten zaczął się śmiać. Okazało się, że była to ta sama gazeta, w której teraz sam pracował. – Czy to jest Marcin Knyszewski? Otworzyłam szeroko oczy ze zdumienia. – To ty go znasz? – Tylko z opowiadań. Rzeczywiście, teraz sobie przypominam, że koledzy mówili mi o jego stypendium we Francji, ale ja zacząłem pracować w tej redakcji dopiero rok temu, więc nigdy osobiście się nie zetknęliśmy. Jaki to zbieg okoliczności, że

jest akurat twoim kuzynem. Czy podoba mu się ta praca w wydawnictwie? – Trudno powiedzieć, przecież niedawno ją rozpoczął. Poza tym ma w domu urwanie głowy, bo urodziła mu się córka i teraz przejął odpowiedzialność za pranie pieluch. TL R – Córka Marcina też ma na imię Zosia – dorzuciła niby od niechcenia Dorota. – Zofia Weronika i nazywają ją drugim imieniem, co jest chyba sensowniejsze, zważywszy że imię Zofia nie oznacza niczego dobrego dla swych właścicielek. – Trudno w to uwierzyć, gdy się na ciebie patrzy – nieoczekiwanie powiedział Witek. Chyba jeszcze bardziej zaczerwieniłam się na samą myśl o tym, jaką on może mnie w tym momencie widzieć. Spuściłam głowę, choć bardzo mnie korciło, aby patrzeć na Witka. 68 Rozmawialiśmy jeszcze w trójkę, gdy dostrzegłam wchodzącego do pokoju Piotra, który wyraźnie kogoś szukał. Co on się dzisiaj tak uparł? Czy myślał, że oszaleję ze szczęścia z takiego wyróżnienia? – Idę do domu – powiedziałam nieoczekiwanie i podniosłam się z podłogi. – Już? Przecież nie jest jeszcze późno. Myślałam, że zostaniesz i pomożesz mi trochę posprzątać – powiedziała z wyrzutem Dorota. – Zostaw to wszystko Dorotko tak, jak jest, a ja jutro przybiegnę do ciebie o dziewiątej, to posprzątamy wtedy błyskawicznie. Przepraszam cię bardzo, ale teraz naprawdę muszę już iść. Korzystając z chwili, że Witek obrócony był w drugą stronę, wyszeptałam Dorocie konspiracyjnie do ucha: „Piotr”. Ta wzruszyła ramionami i powiedziała głośno: – Masz rzeczywiście talent do wynajdywania problemów.

Ale ja widziałam, że „mój problem” zaczął się zbliżać w naszym kierunku. Nagle Witek wstał. – Wiesz, Dorota, ja też już będę znikać. Odprowadzę Zosię do domu. TL R Zgadzasz się? – zwrócił się do mnie. – Oczywiście, jeśli ci będzie po drodze. Witkowi było po drodze. Szczęśliwie udało nam się szybko wymknąć z mieszkania Doroty, ale nie obeszło się bez pożegnania z Piotrem. – Naprawdę bardzo mi żal, że mnie, Zosiu, nie lubisz – pocałował mnie w rękę. – Ale mam nadzieję, że się jeszcze spotkamy. I może w innym towarzystwie. Postanowiłam przemilczeć tego rodzaju prowokacje. Uśmiechnęłam się do niego nawet bez przymusu. Fakt, że mu się podobałam, powinien mimo wszystko świadczyć na jego korzyść. 69 Szliśmy teraz z Witkiem do postoju taksówek. Fotoreporter, myślałam, a może to jest moje przeznaczenie? I skąd on ma taki niesamowity kolor oczu? Witek stopniowo stawał się bardziej rozmowny, więc nie mogłam nadal uprawiać swoich spekulacji myślowych, tylko słuchałam z zainteresowaniem, o czym mówił i grzecznie odpowiadałam na pytania. Opowiadał o swoich artykułach. Opublikowali je bez większego zastanowienia, lecz wkrótce po ich publikacji do redakcji zadzwoniły „pewne osoby”, które zwróciły uwagę naczelnemu, że teksty te nie są zgodne z linią ideologiczną gazety. – A czy ja myślałem o jakiejś ideologii? Gazeta zamówiła u mnie zdjęcia robotników z kilku zakładów pracy w kraju. Chodziło przede wszystkim o zaplecze socjalne wielkich fabryk... Witek pojechał do tych miejsc i to, co tam zastał, trudno było nazwać jakimkolwiek zapleczem socjalnym. Początkowo robotnicy zachowywali się wobec niego nieufnie, nie chcieli rozmawiać, ale później się zaczęło... Czuł

się zmuszony o tym napisać, choć pojechał robić jedynie zdjęcia. Nie mógł jednak napisać o wszystkim, tego nie opublikowałaby żadna oficjalna gazeta. TL R Została w tych artykułach zaledwie cząstka rzeczywistości, cząstka, która jednak dla wielu nie była możliwa do przełknięcia. Zakończyło się to wezwaniem Witka do naczelnego, który poradził mu, żeby raczej trzymał się swoich zdjęć. – W zasadzie było to ostrzeżenie. – I nie będziesz już pisać? – spytałam. – Chyba nie. Teraz to, co bym napisał, rozłożyliby na czynniki pierwsze i żadna, nawet najdrobniejsza aluzja nie ujrzałaby światła dziennego. A powiedz mi, po co pisać, jeśli nie można przedstawić choć okrucha prawdy – Czy prawda musi być zawsze taka zła? 70 – O tej dobrej prawdzie piszą inni. Zarabiają w ten sposób na chleb. I ja też zamierzam robić to samo. Tylko od czasu do czasu boli mnie głowa. Mam nadzieję, że się kiedyś uodpornię. – Ja jednak mam nadzieję, że to nigdy nie nastąpi. Obrócił się lekko w moją stronę i w świetle księżyca dostrzegłam, że uśmiechnął się do mnie, ale był to blady uśmiech. Gdy zaproponował mi, abyśmy szli pod ramię, zgodziłam się. Szliśmy więc tak razem blisko siebie, a na niebie widniał ogromny księżyc w pełni. Letnia noc, zapach drzew z pobliskiego parku. Nieuleczalny romantyzm pozwolił mi cieszyć się tą chwilą. Nie trwało to długo, bowiem wkrótce udało nam się zatrzymać przejeżdżającą taksówkę. Kiedy podjechaliśmy pod mój dom, Witek wysiadł wraz ze mną. Podaliśmy sobie ręce na pożegnanie i nagle w świetle tego wspaniałego, ogromnego księżyca dostrzegłam błysk obrączki na prawej ręce Witka. – Do widzenia, Zosiu – powiedział.

– Do widzenia – odpowiedziałam, kierując się w stronę klatki schodowej. Tak skończyło się to, co się jeszcze nie zaczęło. Życie jest dla TL R mnie wyjątkowo złośliwe, pomyślałam. *** W niecały tydzień później maszerowałam Krakowskim Przedmieściem po ostatniej w tym roku akademickim wizycie w sekretariacie instytutu anglistyki. Był potworny upał. Chodnik aż parzył, a przechodnie wykorzystywali każde osłonięte okno wystawowe czy bramę, aby na chwilę przystanąć w cieniu i odpocząć. Miałam na sobie cieniuteńką sukienkę z białej bawełny, ale i tak po paru minutach marszu wydawało mi się, że jestem ubrana w kożuch. Żeby się tak zanurzyć w chłodnej, morskiej wodzie! Niestety, było to możliwe o ponad trzysta kilometrów na północ – w moim 71 kochanym Gdańsku. I co ja tutaj robię wśród tego krzykliwego tłumu spieszącego nie wiadomo skąd i dokąd? Spaliny przejeżdżających samochodów drapały mnie w gardło. Najlepiej byłoby pojechać szybko do domu cioci Stasi, wziąć chłodną kąpiel, a później położyć się w pokoju z zasłoniętym oknem i usnąć. Niestety, nie mogłam tego zrobić. Obiecałam przecież Marcinowi, że przyjdę na jego wystawę. Alina zajęta była małą Weroniką, więc przynajmniej ja nie mogę zrobić mu zawodu. Marcin miał swoją pierwszą wystawę. Wprawdzie w dzielnicowym domu kultury, a nie w żadnym salonie wystawowym, ale był to przecież początek. Gdy się go spytałam, jaki to będzie rodzaj zdjęć, odpowiedział krótko: ludzie. Bardzo byłam ciekawa tej wystawy i zachowania Marcina jako jej autora. Obiecano mu, że gdy wystawa zbierze dobre recenzje przeniosą ją w bardziej atrakcyjne miejsce. Marcinowi bardzo zależało, aby przyszli ją obejrzeć cenieni fotograficy. Miał być ktoś z redakcji „Fotografii”, jacyś recenzenci. Wiedziałam o tym, bo sama pomagałam mu rozsyłać zaproszenia. Marcin był bardzo zdenerwowany i stremowany. Wątpił, czy ktokolwiek przyjdzie zobaczyć wystawę. Histeria twórcy – węzłowato TL R podsumowała ten stan męża Alina. Dochodziłam do ronda, gdy nagle zauważyłam, że z przeciwka zbliża się ktoś znajomy. Poznaliśmy się natychmiast.

– Wspaniale, że cię znów widzę. Właśnie o tobie myślałem – wykrzyknął Witek, łapiąc mnie za ramiona i całując w policzek. Przez ostatni tydzień zdążył się opalić, a jego oczy były jeszcze bardziej niebieskie. – Co tutaj robisz? – Usiłuję się zdecydować, aby wsiąść do autobusu, ale na samą myśl o tym robi mi się jeszcze goręcej. Mój kuzyn Marcin, o którym rozmawialiśmy, ma dzisiaj otwarcie wystawy swoich prac i właśnie na nią jadę.

72 Witek zainteresował się. – Gdzie to jest? Okazało się, że ma czas i chętnie by ze mną poszedł, by poznać Marcina. – Tylko wpierw musimy wejść do jakiejś knajpy, bo konam z pragnienia. Chodź tutaj. Wciągnął mnie do baru na rogu. Jaki przyjemny chłód. Witek przyniósł dwa napoje firmowe i wówczas zauważyłam, że nie miał na palcu obrączki, ale chyba nie mogłam się wtedy omylić. Następnego dnia po imprezie u Doroty przepytałam ją o niego, ale ona ani nie znała jego żony, ani nawet nie wiedziała, czy był żonaty. Wiedziała natomiast, że interesowała go gra na gitarze i dziewczyny, wśród których miał duże powodzenie, w co nietrudno było uwierzyć, jak się na niego spojrzało. Wiesz, to taki typ: kobiety, wino i śpiew. Tego dnia miał na sobie jasne spodnie i białą koszulę z krótkimi rękawami. Zadbany i świadomy efektu, jaki wywiera na słabej płci. Wystarczyło, że podeszliśmy do stolika, a już spostrzegłam zazdrosne spojrzenia pań rzucane w naszą stronę. Żonaty czy nie, ale reprezentacyjny– TL R pomyślałam z dumą. Ciekawe, ile ma lat? Nie wytrzymałam i zapytałam go o to. – Dwadzieścia siedem – odpowiedział i, widząc moje zdziwienie, dodał: – Czy wyglądam młodziej? – Myślałam, że masz najwyżej dwadzieścia sześć – zażartowałam. – To znaczy, że dobrze się jeszcze trzymam. Powoduje to z pewnością moje wrodzone lenistwo i umiejętność nieprzejmowania się drobiazgami. Wyjątkiem jest, niestety, praca. – W takim razie rzeczywiście jesteś szczęśliwy. Mnie to się nigdy nie udaje.

Wystarczy drobne niepowodzenie, kilka niemiłych słów, czyjaś 73 krzywa mina i już nie mogę w nocy zasnąć. Wiem, że to głupota, ale po prostu nie potrafię inaczej postępować. – Myślę, że potrafisz, tylko nie chcesz z tym walczyć. Nie można dawać się zniszczyć drobnym problemom, bo w ten sposób nigdy nie osiągnie się rzeczy istotnych. – Ale przecież całe nasze życie składa się z drobiazgów. Jak można przejść obok nich obojętnie? – Można, jeśli odpowiednio konsekwentnie dąży się do jakiegoś celu. – Ach, Machiavelli z ciebie – wydusiłam na koniec, wściekła na siebie, że w taki upał dałam się wciągnąć w bezsensowną rozmowę. Ciekawe, co on uważa za te wielkie cele? Zostać prezydentem Stanów Zjednoczonych, wylecieć w kosmos w poszukiwaniu nieznanej cywilizacji, założyć harem? Niewątpliwie wygląda na ambitnego, angażuje się w pracę, więc może marzy o wygraniu „World Press Photo”. Za krótko go jednak znam, abym się mogła tak obcesowo o to zapytać. Następny z ambicjami. Ciekawe, czy przypadną sobie z Marcinem do gustu. Marcin jest jednak typem wizjonera, podczas gdy Witek wydaje się bardziej konkretny, może aż za bardzo. TL R – Mówiłeś, że właśnie o mnie myślałeś? – spytałam prowokująco. Witek patrzy na mnie, uśmiechając się oczami, w których czają się błyski. Jego wzrok koncentruje się wyłącznie na mnie, jakby robił zdjęcie. – Myślałem, że jestem skończonym idiotą. Spotkałem taką ciekawą dziewczynę, a nie poprosiłem jej nawet o numer telefonu. I pomyśl, jaki to przypadek, że cię akurat spotykam, jeden na ponad milion mieszkańców. Widać z tego, że jesteś dziewczyną jedną na milion. Tylko ty powiedziałaś mi na samym wstępie: „Zejdź mi z drogi”. Jestem przekonana, że przynajmniej sto innych dziewczyn słyszało już od niego podobny tekst, ale co powodują komplementy? Śmieję się głośno, 74

patrząc prosto w te jego niebieskie oczy. Nagle patrzę na zegarek. O Boże! Zrobiło się już późno! Marcin będzie na mnie wściekły. Podniosłam się szybko ze stołka. Witek, widząc moją przerażoną minę, szybko zabrał z ziemi swoją torbę i powiedział, że pojedziemy taksówką. W godzinie szczytu! Nie było nawet mowy, abyśmy mogli ją gdzieś złapać. Setki ludzi na wszystkich pobliskich postojach. W końcu, po kilku niepowodzeniach, udało nam się wcisnąć w zatłoczony autobus jadący we właściwym kierunku. Byłam potwornie wściekła. Upał, lepiąca się od potu sukienka i ci wszyscy ludzie, co chwila popychający mnie i depczący mi po nogach. Spostrzegłam nagle, że Witek się ze mnie podśmiewa. – Co ci tak wesoło? – zapytałam nieprzyjemnym tonem. – Obserwuję cię i jest rzeczywiście tak, jak mówisz. Przejmujesz się byle czym. Co to jest ten zatłoczony autobus w porównaniu z celem naszej jazdy. Chcesz zobaczyć wystawę swojego kuzyna, prawda? I to powinno być dla ciebie ważne. Nie powinnaś w ogóle czuć ani tego upału, ani ścisku – powiedział Witek, łapiąc mnie wpół, kiedy autobus nagle zahamował na TL R światłach. – Tak, masz rację – odpowiedziałam na odczepnego. – To, co mnie otacza, jest kompletną nicością. – Zaraz, zaraz. Chyba mnie w nią nie włączasz? – Niestety. Nie należy być drobiazgową. Roześmialiśmy się. Rzeczywiście, zrobiło mi się lżej i nawet nie zdenerwowałam się, kiedy z powodu ścisku musieliśmy wysiąść z autobusu o jeden przystanek za daleko. Cały czas zastanawiała mnie ta nagła ochota ze strony Witka, aby mi towarzyszyć. Był miły i sympatyczny, ale nawet obie te cechy nie zmuszały 75 człowieka do towarzyszenia ledwie poznanej dziewczynie w taki upalny dzień. A może zainteresowała go wystawa Marcina?

Spostrzegłam nagle, że od dłuższego czasu nie odezwałam się do Witka, on także szedł, nic nie mówiąc. Tak w pełnym milczeniu, które jednak, o dziwo, nie było niezręcznym, doszliśmy do dzielnicowego domu kultury. Byłam tu wcześniej z Marcinem, który wybierał pomieszczenia nadające się do ekspozycji. Pytał mnie o opinię, chociaż kompletnie się na tym nie znałam i ku mojej radości wybrał właśnie tę salę, którą zasugerowałam. Chciałam później towarzyszyć mu podczas samego urządzania wystawy, ale mi na to nie pozwolił. Zobaczysz później. Chcę poznać twoje pierwsze wrażenia. Przy wejściu minęliśmy kilka wychodzących osób. Jedna z nich zatrzymała się naprzeciw mnie i uśmiechnęła się. Był to czterdziestoletni mężczyzna z aktówką pełną dokumentów. – Rzeczywistość jest jednak piękniejsza – powiedział do mnie, po czym, ku mojemu zdumieniu, szybko oddalił się, nadal z uśmiechem na twarzy. Witek spojrzał na mnie pytająco, ale ja wzruszyłam ramionami, kompletnie nie rozumiejąc, o co mogło chodzić tamtemu facetowi. TL R W głównym korytarzu minęliśmy afisz informujący o wystawie Marcina i po chwili doszliśmy do właściwej sali. Właśnie wychodziła z niej kolejna grupa osób i gdy otwierałam drzwi, zauważyłam, że oglądają się za mną. Co się dzieje? Czyżbym nagle zrobiła się taka atrakcyjna? Nie miałam więcej czasu zastanawiać się nad tym, gdyż weszliśmy do sali. Było w niej sporo ludzi. Wzrokiem poszukałam Marcina. Stał w drugim końcu sali pochłonięty rozmową z kierowniczką domu kultury i ze starszym siwiejącym jegomościem. – Przepraszam, Zosiu. Wracam za chwilę – odezwał się do mnie Witek i zniknął, zostawiając mi pod opieką swoją torbę. 76 Nie chciałam przeszkadzać Marcinowi w rozmowie. Powoli podeszłam do umieszczonych na stojakach fotogramów. „ Łudzić’ powiedział Marcin – rzeczywiście, na wszystkich czarno– białych fotografiach widniały ludzkie sylwetki lub twarze. Stara, zniszczona twarz Cyganki wróżącej z ręki młodej, trochę wystraszonej dziewczynie, mocno umalowana twarz prostytutki, śmiejący się chłop

trzymający w rękach kaczkę, ludzie pracy, artyści, młodzi i starzy, cały przekrój. Zdjęcia z Francji i z Polski. Nie znałam się zbyt dobrze na technice wykonywania zdjęć, ale te fotogramy zrobione były w zupełnie niezwykły sposób. W każdym z nich najważniejszy był jakiś detal – oczy, ręce, usta – i był on wyraźnie zarysowany, podczas gdy resztę spowijała lekka mgiełka. Oglądając zdjęcia, przesuwałam się coraz bliżej Marcina. Nagle w drodze przeszkodzili mi dwaj panowie, którzy stali przed fotogramami i głośno dyskutowali. – Spójrz, jak tutaj ciekawie wypadł ten kontrast. Nie było tego w poprzednich zdjęciach. Świetnie wytonował punktowo jej twarz. – Pewnie dopiero później to opracował. Ale zwróć uwagę na oczy tej dziewczyny. Wspaniałe, prawda? Cała kwintesencja kobiecości. Poza tym TL R robił to Hasselbladem i widać różnicę. Chciałam już wyminąć rozgadanych panów, aby, gdy się przesuną, ponownie tu wrócić, gdy nagle jeden z nich spojrzał na mnie i zawołał: – Te oczy są jeszcze lepsze w kolorze. – Prosimy, prosimy – powiedział drugi i zrobił mi miejsce. Spojrzałam na fotogramy i przeraziłam się. Wszędzie ja. Ja, biegnąca po lesie, zapatrzona w dal, ucząca się do egzaminów i wreszcie kilka zdjęć z małą Weroniką – kiedy ją karmię z butelki, przewijam, całuję jej paluszki. Dlaczego Marcin nie powiedział mi o tym wcześniej? Gdy robił te zdjęcia, mówił, że będą w albumie rodzinnym, a tu nagle lądują na 77 wystawie. Spojrzałam w prawo i w lewo, natrafiając na konspiracyjnie zadowolone miny obu panów. – Jest pani bardzo fotogeniczna – powiedział jeden z nich. – Czy jest pani żoną pana Knyszewskiego? – Nie – wykrztusiłam. – Przepraszam – szybko rzuciłam się w stronę Marcina. Z daleka zauważyłam, że się do mnie śmieje. Ludzie, z którymi wcześniej rozmawiał, już odeszli i mógł mnie cały czas obserwować. Był z tego szalenie

zadowolony. Zasłoniłam mu ręką usta. – Jak mogłeś mi nic o tym nie powiedzieć?! Alinie nigdy nie zrobiłbyś czegoś takiego! Pocałował mnie w nadgarstek i spojrzał w oczy, nadal się śmiejąc. – Wiedziałem, że będziesz zła. Wiedziałem i dlatego zabroniłem ci przyjść wcześniej. Nie myśl jednak, że planowałem to od samego początku. Po prostu na kilka dni przed wystawą wywołałem ten film i stwierdziłem, że te zdjęcia pasują o wiele bardziej od serii kilku fotogramów, które chciałem wziąć zamiast nich. A potem cieszyłem się, że zrobię ci niespodziankę. TL R – Należało zrobić taką niespodziankę własnej żonie. Na pewno by się ucieszyła. Niewątpliwie Alinie bardziej zależało na popularności niż mnie, Marcin jednak pokręcił głową. – Alinka by nie pasowała. Bardzo trudno robi jej się zdjęcia, a jeżeli nawet już dobrze wyjdzie, to okazuje się, że nie wyszło to, o co człowiekowi chodzi. Nie wszyscy się do tego nadają. Powinnaś się cieszyć z takiego daru. A co to za torbę dźwigasz? – wskazał na bagaż podrzucony mi przez Witka. Rozejrzałam się po sali. Witek już wrócił i jak zahipnotyzowany tkwił przed „moimi” zdjęciami. 78 – To torba znajomego – powiedziałam, wskazując podbródkiem na Witka. – Witek Halman. Jest fotoreporterem z twojej byłej gazety. Spotkałam go po drodze i koniecznie chciał przyjść. – To musi być ten nowy. Słyszałem od Mirka, że jest świetny. Podeszliśmy z Marcinem w stronę Witka. – Witku, to jest mój kuzyn Marcin, o którym tyle mówiliśmy.

Podali sobie ręce, uśmiechnęli się i w tym momencie odczułam jakby przebłysk iskry elektrycznej! Zawsze uważałam, że takie rzeczy można wyczuć, kiedy spotykają się kobieta z mężczyzną, ale jest to zgoła niemożliwe w przypadku mężczyzn. Jednak wyraźne było, że tych dwóch mężczyzn poczuło do siebie dużą sympatię. Przez następnych dziesięć minut uczestniczyłam jakby w „tureckim kazaniu”, bo obaj panowie dyskutowali na zawodowe tematy, wymieniając uwagi o wystawach, które widzieli, o wspólnych znajomych i, jak zwykle, o własnych sukcesach. I gdy już doszli do wniosku, że osiągnięcie Marcina należy opić, przypomnieli sobie o mnie. Wiedziałam, że dotrzymując towarzystwa Witkowi i Marcinowi ryzykuję solidną nudę, ale ponieważ byli oni ludźmi z prawdziwą pasją, co mi zawsze TL R imponowało, zgodziłam się im towarzyszyć, całkowicie porzucając nadzieję na to, że znajdę się tego wieczoru ponownie w centrum uwagi. Był to wspaniały i niezapomniany wieczór. Siedzieliśmy w małej, nie uczęszczanej kawiarence. Piliśmy wino i słuchaliśmy piosenek z grającej szafy. Witek i Marcin, jak było do przewidzenia, żywo ze sobą polemizowali. Witek przekonywał Marcina, że najważniejsze i najcenniejsze mogą być tylko zdjęcia reporterskie, Marcin zaś uważał, że tylko fotografia artystyczna ma przed sobą przyszłość, bowiem wszystko inne zostanie wchłonięte przez film. Po czwartym kieliszku wina panowie doszli jednak do wniosku, że należy zajmować się jednym i drugim, bo obie dziedziny fotografii są równie 79 ważne. I gdy już zawarli między sobą pokój, wypili za „ Zosię zrobioną w niskim kluczu” i jej piękne oczy, które tak dobrze wyszły poprzez zastosowanie głębi ostrości’. Mimo że ja zatrzymałam się na etapie drugiego kieliszka i pewne profesjonalne zwroty nie były dla mnie zbyt zrozumiałe, niemniej popadłam w nastrój beztroski i szczęścia. Patrzyłam na obu mężczyzn i podziwiałam ich inteligencję, bystrość umysłu, umiejętność łatwego wysławiania się i w końcu ich urok. Może urok Witka stałby się dominujący, gdyby rozmowa nie zeszła na kobiety. I tak dowiedziałam się, że żona Witka ma na imię Marta i mają czteroletniego synka Krzysia. Mimo iż wcześniej miałam już podejrzenia, że stan cywilny Witka jest inny, niż świadczyłoby jego zachowanie, zrobiło mi się smutno. Tym bardziej, że tak mi się przez cały wieczór interesująco przyglądał. Rzuciłam

ostatnie spojrzenie w stronę jego ciemnoniebieskich oczu i wstałam od stolika. – Muszę już iść. Ciocia będzie się denerwować – po raz kolejny wykorzystałam nerwy mojej ciotki jako argument do wyjścia. – Nie martw się, Zosiu. Odprowadzę cię – powiedział Witek, również zbierając się do wyjścia. TL R Panowie zdążyli się jeszcze umówić na następne, tym razem merytoryczne spotkanie w domu Marcina w celu zapoznania się z jego „francuskim dorobkiem” i wyszliśmy. – Czy Marcin jest twoim bliskim kuzynem? – spytał Witek, biorąc mnie za rękę. – Mieliśmy tych samych pradziadków i nosimy to samo nazwisko. Witek zamilkł na chwilę, a potem powiedział: – Jest fantastyczny. Chętnie znów się z nim spotkam. – Cieszę się, że przypadliście sobie do gustu – odparłam. Znowu zapadła cisza. I znów szliśmy razem w upalny wieczór, tym 80 razem jednak bez złudzeń i oczekiwań z mojej strony. – Marcin chyba cię bardzo podziwia – krótkie stwierdzenie ze strony Witka, ale cóż ono może oznaczać? – Dlaczego tak uważasz? – Widać to po zdjęciach. Takich zdjęć, podobnie jest zresztą z obrazami, nie robi się bez ogromnego zafascynowania daną osobą. Są szalenie emocjonalne. Wiele mówią o samym autorze. Boże, co on mówi? Milczę jak zaklęta. Nasze kroki słychać dobrze na opustoszałej ulicy. Czuję, że jednak za dużo wypiłam, bo zaczyna mi się kręcić w głowie. – On cię musi kochać – mówi cicho Witek, a ja stoję bez ruchu, kiedy długo całuje mnie w usta na pożegnanie.

– A mówił ci już ktoś, Zosiu, że masz takie piękne, zmysłowe usta? – dodaje. TL R 81

Rozdział czwarty – Powiedz mi, Dorota, co myślisz o Marcinie? – spytałam, oparta o poduszkę. – Zosiu. Ja się boję nawet o nim myśleć, widząc ten pomnik, który mu zbudowałaś. Poza tym, za krótko go znam. Jest miły, może nawet za bardzo, ale czy ty rzeczywiście chciałaś się spytać o niego, a nie o Witka? Doprawdy Zosiu, nie poznaję cię – powiedziała Dorota, siedząc w kucki na łóżku. – Ty, reprezentująca zawsze sztywne zasady moralne, odważyłaś się pocałować żonatego mężczyznę. Czy nie czujesz, że czeluści piekielne już się otwierają pod twoimi stopami, aby cię tam wciągnąć? Leżałam zadowolona z siebie i z życia na moim londyńskim łóżku i zajadałam się fistaszkami. Miałyśmy z Dorotą dzień wolny i chciałyśmy go spędzić na absolutnym lenistwie. Była godzina dwunasta, a my ciągle wylegiwałyśmy się w pościeli. W Londynie starałam się nie myśleć o Witku. Nie było zresztą czasu na takie rozważania. Może świadomie jeszcze parę razy umówiłam się z nim i TL R tak wiedząc, że pobyt w Anglii zmieni między nami wszystko. A co w zasadzie między nami było? Kilka spotkań w kawiarni i kinie, kilka spacerów, podczas których trzymaliśmy się za ręce, kilka pocałunków w parku i na klatce schodowej, a z mojej strony świadomość magii przyciągania, którą teraz z przekonaniem chciałam zniszczyć. Nie mogłam sobie pozwolić na wspominanie go, ale ilekroć miałam kłopoty z zaśnięciem, momentalnie jego twarz pojawiała się w moich myślach. Zero konsekwencji. – Sądzę, że piekło zadławiłoby się moją skromną osobą – odpowiedziałam. – I wcale nie żałuję mych niecnych uczynków. 82

– Z pewnością to, że on jest taki przystojny, może cię częściowo rozgrzeszyć. Poza tym nastąpiła wreszcie jakaś zmiana po naszym „cudownym starszym kuzynie”. – Jesteś złośliwa – zdenerwowałam się. – I nie udawaj świętoszki. Jeśli dobrze pamiętam, Tomek, w którym kochałaś się zeszłej zimy, miał żonę i dwoje dzieci. Patrzę triumfująco na Dorotę, oczekując jej reakcji, ale ona siedzi cicho. Potem wstaje z łóżka i podchodzi do okna. Sierpniowe niebo pokryte jest ciemnymi chmurami. Pewnie za chwilę zacznie lać. Nagle Dorota odwraca się do mnie i mówi: – Marcin też jest żonaty. Już otwieram usta, aby jej odpowiedzieć, że Marcin nie jest „taki”, że on jest wierny i że ja nie mogę być „taka” wobec niego, bo to jest coś zupełnie innego niż z Witkiem, prawdziwe uczucie, a nie przelotny flirt, gdy nagle słyszymy pukanie do drzwi. Do pokoju weszła Maria, koleżanka Doroty ze starszego roku. Od samego początku wiedziałyśmy, że chodzi o coś poważnego. Maria była TL R skupiona, na jej pięknej twarzy widać było wyraźne napięcie. Nie mówiąc do nas ani słowa, usiadła w jedynym w pokoju fotelu, chwilę pogrzebała w torebce, wyjęła papierosa i zapaliła go. Spojrzałyśmy po sobie z Dorotą. W pokoju był zakaz palenia. Maria zaciągnęła się ze dwa razy i wreszcie przemówiła. – Czytałyście gazetę? – Jaką? – Jakąkolwiek albo słuchałyście radia? – Nie. Co się stało? – ogarnęło mnie nagłe przerażenie. – Czy coś się stało? 83 – Żyjecie w tym wielkim mieście jak na pustyni – zauważyła Maria. –

Dzisiaj radio podało, że w Polsce strajkują stocznie. Istnieje obawa, że staną wszystkie większe zakłady. Strajki? To się wprost nie mieściło w głowie. Wprawdzie słyszałyśmy w lipcu o jakichś strajkach w kraju, ale przecież już się skończyły. Nie wyobrażałam sobie, że takie rzeczy mogą się jeszcze u nas wydarzyć. Siedziałyśmy z Dorotą jak osłupiałe. Skąd te strajki? Czy naprawdę było tak źle? Jak przez mgłę przypomniałam sobie grudniowe dni sprzed dziesięciu lat. Przymusowe zatrzymanie nas w szkole do czasu, kiedy przyszli nas zabrać rodzice, histeria i płacz nauczycielki. Są zabici. Strzelają do ludzi. I następny dzień, kiedy mama przybiegła do domu, zdyszana i przerażona. Ledwie wróciła z miasta. Czerwiec ominął nas z daleka, a mnie jeszcze bardziej, gdyż w tym czasie byłam na obozie żeglarskim na Mazurach. A teraz znowu... Z przerażeniem patrzę na Marię i Dorotę. Ta ostatnia po chwilowym oszołomieniu doszła już do siebie. Podrzuciła poduszkę, piszcząc z radości. – Huraa! Nareszcie się zaczęło. Wiedziałam, że to się musi tak TL R skończyć. O, proszę! Ona wiedziała, a ja nawet nie podejrzewałam. Przy mnie nie zdradziła się nawet takimi wiadomościami, a teraz cieszyła się nie wiadomo z czego. I co się według niej miało skończyć? Może znów będą strzelać na ulicach, a przecież mieszkali tam rodzice i Rafał, znajomi. W Krakowie Doroty nie było stoczni. – Czy wyszli na miasto? – spytałam Marię. – Nie, to jest strajk okupacyjny. Będą negocjować w miejscu pracy. Tylko czy rząd się zgodzi? – Musi się zgodzić. Wreszcie się może przebudzą i zrozumieją, że mają 84 do czynienia z narodem, a nie ze stadem owiec i baranów. – Dorota stała na łóżku i wydawało jej się pewnie, że jest w Hyde Parku lub że ewentualnie słyszy ją rząd z dalekiego kraju.

Przypomniałam sobie, że pośród licznych znajomych Doroty byli i tacy, którzy należeli do różnych nielegalnych organizacji i związków. Również ona sama wzięła udział w kilku spotkaniach „uniwersytetu latającego”. Pewnie ją tam przygotowali na taką okoliczność jak ta. Przemawiała dalej. – Skończą się kolosalnie chybione inwestycje, nie przynoszące naszemu krajowi żadnego pożytku. Koniec z prześladowaniem ludzi o odmiennych poglądach politycznych... – Uspokój się! – przerwałam tę idiotyczną tyradę. – Nawet nie pozwoliłaś Marii skończyć. Niech opowie o wszystkim. Skąd możesz wiedzieć, o co im idzie? Dorota zgaszona usiadła na łóżku i zaczęła niecierpliwie ogryzać skórki u paznokci. Maria zapaliła następnego papierosa i westchnęła. – Właśnie. Najważniejsza jest sprawa postulatów... *** TL R Postulaty bardzo nas wszystkie rozczarowały, a najbardziej Dorotę. Podwyżki pensji... A tak oczekiwano, żeby tym razem chodziło o coś więcej. Kiedy po kilku dniach okazało się, że rokowania zostały przerwane, a liczba postulatów powiększyła się, i to o sprawy bardziej istotne, zaczęła w nas stopniowo wstępować nadzieja, że może nastąpią zasadnicze zmiany. Pilnie czytałyśmy teraz gazety, a w każdej wolnej chwili biegałyśmy do znajomych, aby oglądać programy informacyjne. Stopniowo z chaosu informacji zaczęły wyłaniać się słowa– klucze: „nowe związki zawodowe”, „Solidarność”, „Lech Walesa”. To ostatnie stanowiło dla nas pole do popisu w zastanawianiu się, jak naprawdę po polsku brzmi nazwisko tego tajemniczego przywódcy. 85 Wiadomości o niezwykłych wydarzeniach w dalekim kraju, tak dalekim, że niektóre spotkane przeze mnie w Londynie osoby z trudnością potrafiły go umiejscowić na kontynencie europejskim, zaczęły także trafiać do świadomości zwykłych Anglików. W kilka dni po podpisaniu porozumień sierpniowych właściciel pensjonatu, w

którym pracowałam, zaczepił mnie na korytarzu i dokładnie wypytał o różne szczegóły dotyczące Polski, a gdy dowiedział się, że pochodzę z miasta będącego centrum zmian, postawił mi drinka w pensjonatowym barze. Mógł ci lepiej dać podwyżkę, stary sknera, stwierdziła praktycznie Dorota, kiedy jej o wszystkim opowiedziałam, ale mimo to przyznała, że było to wyjątkowe posunięcie ze strony Mr Scrooge’a, bo tak nazywałyśmy naszego chlebodawcę. W połowie września sytuacja w kraju zaczęła mnie na tyle intrygować, że oświadczyłam Dorocie, iż mam zamiar wracać wcześniej o dwa tygodnie. Dorota chciała jeszcze zostać do czasu skończenia się jej wizy. Ciułała każdy zarobiony grosz, gdyż rodzice mieli zamiar kupić jej mieszkanie pod warunkiem, że ona sama sfinansuje połowę kosztów zakupu. Ja nie mogłam już dłużej czekać. Tęskniłam za domem, chciałam wiedzieć, co naprawdę TL R dzieje się w kraju, a poza tym miałam dosyć Anglików. Dorota była początkowo na mnie wściekła, że zostawiam ją samą, ale później pogodziła się z losem. Dzięki wyjątkowemu szczęściu udało mi się zmienić rezerwację na polskim kontenerowcu, odpływającym z Londynu do Gdyni. Pozostała mi więc tylko sprawa ostatnich zakupów i wcześniejszego zwolnienia się z pracy. Spodziewałam się wybuchu furii ze strony Scrooge’a i ogromnie się zdziwiłam, kiedy ten po wysłuchaniu mojej prośby pokiwał tylko spokojnie głową i nawet wypłacił mi ostatnią tygodniówkę. W dzień przed moim wyjazdem zastukał do drzwi naszego pokoju i przekazał list napisany do swojego kolegi Polaka, z którym razem walczył w RAF– ie podczas wojny 86 oraz małą elegancką paczuszkę dla jego żony. Polak ten mieszkał w Warszawie i Scrooge chciał, bym mu to wszystko osobiście dostarczyła. – Proszę mu także powiedzieć, że go serdecznie do siebie zapraszam. Niech tylko da znać, to ja wtedy od razu wyślę mu zaproszenie i pieniądze na podróż. Oczywiście, z żoną. Patrzyłyśmy z Dorotą jak oniemiałe na Scrooge’a. Przecież nie były to Święta Bożego Narodzenia, skąd zatem taka metamorfoza? Pokrzepiona wiarą w ludzkość wracałam do domu. Większość czasu na statku spędzałam śpiąc lub przechadzając się po pokładzie i patrząc w wodę. Cieszyłam się, że wreszcie wracam. Byłam ciekawa, co dzieje się w domu i u znajomych.

Ostatni list od mamy dostałam przed miesiącem, a rozmowy telefoniczne z domem sprowadzały się głównie do zapewniania się przez obie strony, że są zdrowe i wszystko jest w porządku. Odczuwałam pewien niepokój na myśl o Witku. Nie miałam jakiejkolwiek ochoty, aby przeobrazić chwilowe zauroczenie jego osobą w romans, do czego on wyraźnie dążył, niemniej trochę bałam się samej siebie. Najlepiej byłoby nie spotkać go zbyt prędko po przyjeździe. Z pewnością TL R znudził się już i zniechęcił. Na samym początku wysłał mi kilka listów i widokówkę, na które nie odpisałam. Musiałam bardzo się wysilić, aby zachować tak obojętny stosunek do całej tej korespondencji, bo listy Witka były rzeczywiście wspaniałe. Miał on autentyczny dar pisania i żal mi było, że marnuje go, biegając po mieście z aparatem fotograficznym. Mimo całego uwielbienia dla Marcina, nigdy nie nabrałam zbytniego szacunku do zawodu fotoreportera. Również Witkowi jako absolwentowi polonistyki nie bardzo przydawały się w zawodzie studia. Ależ Zosiu, ja byłem w liceum plastycznym w klasie fotografii, a więc to, co robię, nie jest jakimś głupim wymysłem, ale konsekwencją poprzednich lat. 87 Ciekawe tylko, co myślał Marcin o tym zainteresowaniu Witka moją osobą. Musiał pewnie także zauważyć, że i ja nie pozostaję temu obojętna. Publicznie Marcin tego nie komentował, a nie było okazji, aby porozmawiać z nim sam na sam. Miałam tylko nadzieję, że nie był on zbulwersowany moją moralną postawą. Zawsze bardzo zależało mi na jego dobrej opinii o mnie. Wynudziłam się na statku okropnie i kiedy zobaczyłam na horyzoncie bramownicę Stoczni im. Komuny Paryskiej, wydawało mi się, że wracam z wieloletniego wygnania. Radość prędko przerodziła się w pewne zdziwienie, a potem w złość. W porcie nikt na mnie nie czekał, mimo iż wysłałam telegram z dokładną datą, a nawet godziną przyjazdu. Wystarczyło, że wyjechałam na trzy miesiące, a już kompletnie o mnie zapomnieli. I to o kim, o swojej jedynej córeczce. Łzy napłynęły mi do oczu. I po co mi się tak do nich spieszyło? A może jednak coś się stało? Niemożliwe, przecież niedawno rozmawiałam z nimi.

Ale gdyby? W końcu doszłam do wniosku, że nie należy zbyt wcześnie histeryzować nad nie potwierdzonymi wydarzeniami, ale zastanowić się, co TL R w takiej sytuacji należy zrobić. A była to sytuacja ciężka w obu tego słowach znaczeniach. Mój plecak i dwie torby były jeszcze znośne, gdy pomagały mi Dorota z Marią, ale teraz, kiedy w dodatku w ogóle nie wiedziałam, jak się stąd dostać do miasta, ciężar ten obiektywnie uznałam za niemożliwy do udźwignięcia. I wtedy, jak z nieba, pojawił się przede mną trzeci oficer z mojego kontenerowca i zaproponował podwiezienie samochodem do domu. Już wcześniej na statku zwróciłam na niego uwagę, gdyż próbował podrywać mnie najpierw na pogodę, a później na pieniądze i podróże. Nie było to zbyt oryginalne, jak i on sam, więc bez skrupułów odrzuciłam jego zaloty. Natomiast teraz bardzo się ucieszyłam na jego widok. Wprawdzie okazało się 88 wkrótce, że oficer i ja mieszkamy w przeciwnych kierunkach, to znaczy on na Wzgórzu Nowotki, a ja przy Chrobrego we Wrzeszczu, ale było mu już niezręcznie się z tego wycofać. Podczas jazdy rozglądałam się uważnie wokół siebie. Byłam ciekawa, czy sytuacja zmieniła się aż na tyle, aby móc to dostrzec gołym okiem. Ale nie. Wszystko wydawało się takie same jak dawniej. Mój kierowca próbował mi co nieco opowiedzieć, ale sam niezbyt dobrze się w tym orientował. – Teraz będą za wszystko odpowiadać. Forsy na kredyty pobrali, państwo zadłużyli, a sami sobie wille marmurowe budowali i dziwki spraszali – denerwował się oficer. – Wszystko to się wydaje takie niemożliwe. Jeszcze niedawno w telewizji pokazywali tych ludzi, oklaskiwali, chwalili, a teraz okazuje się, że to normalne łobuzy. – A co ta telewizja pokazywała? Tam też są dobre dranie. Ile to czasu minęło, zanim im przez gębę przeszło słowo „strajk”. Wcześniej to były „przerwy w pracy”. Co innego podawali też w Gdańsku, a co innego w Warszawie.

Jedna TL R wielka banda. Ale posiedzą teraz, posiedzą o chlebie i wodzie, już „Solidarność” tego dopilnuje. Byłam ciekawa, co to za silna organizacja z tej „Solidarności”, że może i przed sądy stawiać i do więzień zamykać. Pewnie już niedługo będę mogła wszystkiego się dowiedzieć. Z piskiem hamulców zatrzymaliśmy się przed domem. Wspaniałomyślnie dałam swój numer telefonu mojemu oficerowi i obiecałam, że umówię się z nim na kawę. Uratował mnie przecież od przedźwignięcia się, a skoro uważa, że wypicie z nim kawy załatwia wszystkie zobowiązania, to voila. Wprawdzie chciał mnie z bagażami 89 odprowadzić aż do drzwi mieszkania, ale w końcu po moich licznych zapewnieniach, że teraz to ja już sobie z łatwością poradzę, zrezygnował. Po co straszyć na samym początku rodzinę nieznajomymi mężczyznami? I tak z powodu mojego zamieszkania w stolicy i zagranicznych wypadów podejrzewają mnie o najgorsze. Po chwili oficer odjechał przy akompaniamencie wysyłanych przeze mnie całusów i machania ręką. Zostałam sama w otoczeniu licznych toreb. Nigdy w życiu tego nie wniosę na górę, pomyślałam, a ponieważ nie miałam zbytniego zaufania do moich sąsiadów z dzielnicy i nie chciałam wystawiać na niebezpieczeństwo ulotnienia się mojego londyńskiego dorobku, zdecydowałam się na rozwiązanie może i radykalne, ale już w dzieciństwie praktykowane i bardzo skuteczne.

Ustawiłam się pod naszym balkonem, zadarłam głowę i wrzasnęłam jak najgłośniej: – Mamo! W ten oto sposób mój przyjazd do domu został odnotowany na całej ulicy. Po pierwszym okrzyku w oknach domu pojawiło się kilka głów, zapewne matek posiadających młodsze potomstwo i przyzwyczajonych do TL R podobnych scen ulicznych. Moja mama wyjrzała dopiero po komentarzu do krzyku: „Mamo, to ja, Zosia” i zaraz się schowała. Całe szczęście, że są w domu i nie będę musiała biwakować pod balkonem, pomyślałam z ulgą. Po chwili usłyszałam na klatce kroki i nagle znalazłam się w czyichś ramionach. – Marcin... Ty tutaj? – wyjąkałam zdumiona. Uśmiechnął się tylko szeroko i chwycił za torby. Nie odezwał się ani słowem, a na klatce schodowej odłożył nagle jedną z toreb i przytulił mnie do siebie. O nie, jeżeli wpadnę jeszcze raz w tę histeryczno– emocjonalną fazę uczuć do niego, to tym razem trafię do szpitala psychiatrycznego. Ro-ześmiałam się jak gdyby nic i przystąpiłam do pytań: 90 – Czemu nie było nikogo w porcie? Nie jestem jucznym mułem, żeby dźwigać takie ciężary. Napisałam wyraźnie w telegramie, kiedy przyjeżdżam. Teraz łaskawie mi pomagasz, a czemu nie pofatygowałeś się do portu? Było to wredne z mojej strony. Marcin nie miał żadnego obowiązku, aby mnie witać po przyjeździe, a tym bardziej dźwigać moje bagaże, ale czułam się tak zaskoczona i wytrącona z równowagi jego nagłym pojawieniem się, że musiałam powiedzieć coś dosadnego, aby się uspokoić. Marcin uśmiechnął się tylko do mnie, nadal nic nie mówiąc. Po chwili słyszałam już radosne okrzyki mamy i Rafała, były ucałowania i spore zamieszanie. Ojciec nie wrócił jeszcze z pracy, ale w momencie mojego wejścia do mieszkania właśnie zadzwonił i oczywiście musiałam się z nim podzielić moimi pierwszymi wrażeniami. Kątem oka obserwowałam Marcina, który stał oparty o boazerię, nadal się uśmiechając i milcząc. Wreszcie przeszliśmy z przedpokoju do naszego salonu, jak nazywała mama pokój przejściowy o powierzchni 17 m2, gdzie mieściły się wszystkie te przedmioty,

których nie chcieliśmy trzymać we własnych pokojach. W związku z tym nasz salon przypominał bardziej graciarnię, w której centralne TL R miejsce zajmował telewizor Neptun. – Czemu po mnie nikt nie wyjechał do portu? Tak bardzo na was liczyłam – zwróciłam się do mamy. – Tata już mi powiedział, że miał ważną naradę u siebie w biurze, ale ty? Gdyby pewna życzliwa osoba nie podwiozła mnie pod dom, pewnie nadal tkwiłabym między kontenerami. – Życzliwa osoba – zaśmiał się Marcin. – Jak znam Zosieńkę, to musiał być gość w stylu Alaina Delona, inaczej nie wsiadłaby do samochodu. – Widzę jednak, że odzyskałeś mowę. Myślałam już, że coś ci się stało – powiedziałam. – A jeśli chodzi o Alaina,, to nie wiem, jak dałby sobie radę z dźwiganiem walizek. Tamten pan poradził sobie znakomicie. 91 – To w takim razie ktoś w stylu Sylvestra Stallone – odparował szybko Marcin. – O czym wy mówicie? – zainteresowała się mama, dla której film stanowił tylko przymusową weekendową rozrywkę. – Myślisz, że nie chciałam pojechać po ciebie? Niestety, zupełnie zapomniałam, że na dzisiaj ogłoszono strajk komunikacyjny i nie mogłam w żaden sposób się stąd wy-dostać. Nawet taksówki nie jeździły. Zadzwoniłam więc szybko do Marcina, bo akurat jest u rodziców, żeby mnie podwiózł swoim autem, ale jak tylko wyjechaliśmy z Wrzeszcza, złapaliśmy gumę. – A niestety nie było koła zapasowego – wtrącił się Marcin. – I tak zrobiło się zbyt późno, aby jechać, bo moglibyśmy się wtedy rozminąć. Poza tym liczyliśmy na twoją wrodzoną operatywność, Zosieńko, i na twoją umiejętność wychodzenia z najtrudniejszej sytuacji. Rzuciłam mu mordercze spojrzenie, ale myślałam o wspomnianym przez mamę strajku komunikacyjnym. I tak powoli zaczęły się opowieści o tym, co się właściwie u nas dzieje. Byłam tym mocno zaszokowana. Mama w swojej relacji była zupełnie podobna do znajomego trzeciego oficera. Tak jak TL R

i on wsadzała ludzi do więzienia, zmieniała pierwszych sekretarzy i rejestrowała związki zawodowe. A przywódca „Solidarności”. Wprawdzie czytanie z kartki idzie mu z mozołem, ale co za charyzma! Nareszcie mamy prawdziwego, ludowego przywódcę. Zwykły elektryk, a potrafił porwać miliony. Marcin mówił o szansie, jaką wreszcie mamy, szansie na demokratyczne zmiany od najmniejszego zakładu do wielkiej polityki. – Aż tak dużo? – ze zdumienia otworzyłam szeroko oczy. – Może się uda – odpowiedział Marcin. Dowiedziałam się, że Marcin przebywał w Gdańsku podczas całego sierpniowego strajku. Zrobił mnóstwo ciekawych zdjęć i nawet udało mu się 92 wejść do stoczni. Obiecał, że mi je wszystkie pokaże, bo niektóre są naprawdę ciekawe i kiedyś będą historycznym dokumentem. – A co z twoimi fotografiami artystycznymi? – spytałam ciekawa, co tym razem wymyślił. – Jest na nie trochę mniej czasu, ale widać tak musi być. Teraz ważne jest dla mnie robienie takich właśnie zdjęć. Wreszcie czuję, że jest w temacie coś wspaniałego i istotnego. Może to był błąd, że już wcześniej odszedłem od aktualnych spraw, ale szybko to nadrobię. Pomyślałam, czy te częste zmiany planów wyjdą Marcinowi na dobre, ale ponieważ nie znałam się na jego pracy, uznałam, że sam wie, jak ma postępować. Może jako prawdziwy artysta potrzebował tych zmian. Znów był pełen zapału i energii i znów miał ten zawadiacki uśmiech, jak zawsze przed zrobieniem nowego ważnego kroku w życiu. Poczułam, jak znów coś zaczyna mi wirować w piersiach. Szybko zerwałam się z fotela i pobiegłam do swoich pakunków. – Nie wiem, czy to ci się jeszcze przyda – powiedziałam, podając mu plik angielskich i amerykańskich periodyków poświęconych fotografii oraz TL R album Thomasa Gainsborough, za którym Marcin przepadał. A dla Aliny „Traditional English Food” (miałam nadzieję, że nie otruje tym Marcina) plus apaszkę Maiy Quant. Zostawiłam oczywiście firmowe opakowanie. Chyba zadowoli to jej rosnące umiłowanie do szpanu.

– Weronika dostanie swoje prezenty w dniu chrztu. To już przecież za trzy tygodnie. Dokładnie zapamiętałam termin. Pierwszy raz w życiu zostanę matką, wprawdzie chrzestną, ale to też spora odpowiedzialność. Marcin nagle jakby się zmieszał. – Coś się stało? Czy nie ma chrzcin? 93 – Nie, oczywiście, że są. Tylko nastąpiła zmiana w związku z ojcem chrzestnym. – To nie będzie nim brat Aliny? – Nie osobiście. Ma złamaną nogę. Poprosiliśmy Witka o zastępstwo. – Witek? – to była sensacja. – Tak, on. Wiesz, bardzo się zaprzyjaźniliśmy. To jest naprawdę równy gość. Nie masz nic przeciwko temu? Może bym i miała, ale nie zamierzam zdradzać tych powodów Marcinowi. Wzruszyłam ramionami. – W porządku. Może być Witek. Nawet dobrze, bo go znam, a brata Aliny nie widziałam na oczy. *** Moje oszołomienie po powrocie do kraju trwało jeszcze przez dłuższy czas. Pojechałam do Warszawy i rozpoczęły się zajęcia, ale tak naprawdę to nikt nie interesował się wówczas studiami. Działo się przecież tyle innych interesujących spraw: liczne prelekcje, spotkania z ludźmi, których nazwiska TL R kojarzyły się do tej pory z nielegalnymi wydawnictwami, pokazy filmów świeżo zdjętych z półek, a oprócz tego spotkania towarzyskie, na których teraz prawie każdy miał swoją własną koncepcję rozwoju dziejów i naprawy Rzeczypospolitej. Wybrałam się w końcu odwiedzić polskich znajomych Scrooge’a. Dowiedziałam się od państwa Olszewskich, że nasz angielski tyran i krwiopijca był

podczas wojny najszlachetniejszym i najdzielniejszym młodym człowiekiem, jakiego można sobie wyobrazić. Oto kolejny dowód na to, że pieniądze zmieniają ludzi. Myśląc o Scrooge’u, w nieunikniony sposób pomyślałam o Dorocie. To dziwne, przecież miała wrócić w zeszłym 94 tygodniu. Wkrótce jednak sprawa się wyjaśniła... Któregoś jesiennego wieczoru zadzwoniła do mnie moja droga przyjaciółka i oznajmiła, że wraca za tydzień, ale najprawdopodobniej wkrótce znów pojedzie do Anglii, bo wychodzi za mąż... Coś ty, Dorota? Oszalałaś? Wszystko ci opowiem po powrocie”. No i bye. Nigdy nie przypuszczałam, że Dorota kolejny raz w życiu pozwoli sobie puścić uczucia na żywioł. Nie po tym, jak zawiodła się na Krzyśku. Nie wracała do rozmów na jego temat, ale wiedziałam, że sprawa ta ciągle była dla niej bolesna. Teraz niesłychanie przejęłam się wiadomością od Doroty, ale nie miałam zbyt wiele czasu, aby się nad tym dłużej zastanawiać, bo wydarzenia następowały jedno po drugim. W tym chaosie zdarzeń i informacji czułam się tak, jakbym obudziła się z długiego, głębokiego snu, a to przebudzenie nastąpiło na środku ruchliwej ulicy i nie wiedziałam, w jaką stronę się udać, otumaniona smrodem spalin i ogłuszona łykiem silników i piskiem hamulców. Ale był to piękny wiosenny dzień w środku jesieni i świeciło słońce... Tę wiosenną atmosferę czuć było w całym mieście. Ludzie uśmiechali się do siebie, życzliwie zagadywali jeden drugiego. Kiedy spotykałam się z TL R takimi objawami grzeczności, czułam, jak wypełnia mnie sympatia do całej ludzkości. Po kilku dniach pobytu w Warszawie pobiegłam do Marcina, aby podzielić się z nim tymi pierwszymi wrażeniami po przyjeździe. Wolałam nawet spotkać się z nim w obecności Aliny. Przynajmniej będę musiała się rozsądnie zachowywać, myślałam. Gdy się u nich pojawiłam, okazało się, że mieli cały dom wypełniony różnymi znajomymi. Ponieważ nikogo z nich nie znałam, szybko uciekłam do pokoju Weroniki. Jaki się z niej zrobił grubasek, zdumiałam się, ale z buzi robi się podobna do Marcina, choć włosy będzie miała bardzo ciemne, jak jej matka. Po raz kolejny stwierdziłam, że dzieci to coś najwspanialszego na 95 świecie i objęłam marzycielsko– macierzyńskim spojrzeniem łóżeczko małej

Weroniki. I w tej sytuacji zastał mnie w pokoju Witek. Musiał tu wejść wcześniej, ale nie zauważyłam go. – Dobry wieczór, Zosiu – przerwał nagle moje medytacje. Obróciłam się w jego stronę lekko zaskoczona. – Skąd się tu wziąłeś? Nie widziałam cię w tamtym pokoju wśród innych. – Przyszedłem w samą porę, żeby dotrzymać ci towarzystwa. Powiedziano mi w sekrecie, że tu jesteś. Dość nieelegancko trzymał ręce w kieszeniach i kiwał się z jednej nogi na drugą. Miał na sobie czarną, sportową bluzę z małym napisem w kółku na lewym ramieniu „School of Dance”. I nie wiem czemu, ale ten napis rozładował moje rosnące zdenerwowanie. Może on tutaj chce, ćwiczyć taneczne kroki? – Mów cicho. Mała dopiero przed chwilą zasnęła – spojrzałam ponownie w stronę łóżeczka. Witek zakończył kiwanie się i wygodnie usiadł, a raczej rozłożył na TL R małżeńskim tapczanie Marcina i Aliny. – Czemu nie pisałaś? – spytał. Co? O czym on mówi? I nagle przypomniałam sobie o moich nie napisanych do niego listach. Moje wrodzone tchórzostwo znów przeszkodziło mi w powiedzeniu mu prawdy, że celowo nie pisałam, bo nie chcę, żeby cokolwiek się między nami zaczęło, nie chcę się do niego przywiązać, nie chcę o nim myśleć inaczej jak w czasie przeszłym – jako o miłym, króciutkim epizodzie. Ale oczywiście nic z tego nie powiedziałam. Wydukałam tylko: – Wiesz, byłam bardzo zajęta. Mnóstwo pracy, a poza tym odwiedzało 96 nas tylu znajomych. Witek pokiwał tylko głową i jeszcze wygodniej rozparł się na tapczanie.

Chyba jest na tyle inteligentny, żeby zrozumieć, że nic z tego nie będzie. Gdyby nie był żonaty... Nie, chyba i tak nic by z tego nie było. Nie mogłabym mu zaufać, nie mogłabym się w nim zakochać... – Czego tak stoisz przed tym łóżkiem i mnie obserwujesz? – spytał trochę obcesowo. – Usiądź tutaj – przesunął się o kilka centymetrów. – Przecież ci nic nie zrobię. Sama także stwierdziłam, że bezsensownie jest tak sterczeć przed łóżkiem, ale nie skorzystałam z zaproszenia Witka, aby usiąść koło niego, tylko znalazłam stojący w pobliżu taboret. – Jakaś ty, Zosiu, dziecinna! Jeszcze tego brakowało, żeby mi to on powiedział. – O co ci chodzi? Wzruszył ramionami. – Może mi to wyjaśnisz, skoro stwierdziłeś taki fakt. – Dlaczego mam ci wyjaśniać? To nie jest nic złego. Poza tym taka mi TL R się właśnie podobasz. I to bardzo. Aha. Wchodzimy na grząski grunt, pomyślałam. Szybko, . szybko na stały ląd, aby pokazać mu dystans między nami I zignorować osobiste zaczepki. – Znasz tych znajomych Marcina? – spróbowałam zmienić temat. Ciszy między nami należało także unikać. – Kilku. Paru dziennikarzy, fotografów, ktoś z wydawnictwa. Nudziarze. Siedzą i ględzą bez ładu i składu. Większość jeszcze parę miesięcy temu mówiła zupełnie co innego, a teraz... – Co ty opowiadasz! W ostatnim okresie wszyscy mówili podobnie, 97

choć może nie publicznie. Nie musisz się przede mną zgrywać na kombatanta. Nie masz aż tak wielkich zasług. Witek podniósł głowę i najpierw spojrzał na mnie ze złością, ale później wyraz jego twarzy zmienił się. Widziałam, jak zaczynają mu błyszczeć oczy, potem drgać nos i wreszcie roześmiał się. – Marcin miał rację, mówiąc, że potrafisz być złośliwa i przygadać. Oj, potrafisz. Tylko nie bądź już więcej dziecinna i usiądź koło mnie. Udało ci się uciec od większego towarzystwa, ale ode mnie się nie uwolnisz. Tkwiłam nadal na taborecie, obserwując znów swoje obgryzione paznokcie. Z pokoju obok dochodziły przytłumione odgłosy rozmów i wybuchy śmiechu, w tym szczególnie wyróżniającego się wysokim tonem śmiechu Aliny. – Chodź do mnie, Zosiu. Bo inaczej pomyślę, że nie jesteś dziecinna, tylko po prostu głupia. Czy ja to dobrze usłyszałam? Tego już chyba za wiele. Oburzona wstałam gwałtownie z taboretu i ruszyłam w stronę drzwi. Nie zdążyłam zrobić nawet dwóch kroków, gdy nagle znalazłam się w ramionach Witka. TL R Stanęłam unieruchomiona i czułam, jak serce zaczyna mi bić w szybszym tempie. Bałam się podnieść głowę i spojrzeć Witkowi w oczy, ale on specjalnie nieco się odchylił i jedną ręką obejmując mnie za ramiona, drugą odgarnął mi z twarzy włosy. Było to bardzo przyjemne dotknięcie, choć za nic nie chciałam dopuścić do siebie tej myśli. Ta jego nagła bliskość, zupełnie niespodziewana, lekki zapach męskiej wody kolońskiej i ta twarz – poważna, skupiona, ale i pełna zachwytu, wszystko to sprawiło, że zamiast mu się wyrwać i czmychnąć jak najdalej, stałam sparaliżowana z lekkim półuśmiechem na twarzy. I nie zdążyłam zadać mu pytania, czy rzeczywiście uważa mnie za głupią, bo pocałował mnie. Długo i delikatnie. To był 98 naprawdę dobry pocałunek. Jednak w pewnym momencie stwierdziłam, że to już chyba zbyt długo trwa i oderwałam się od niego. Jego oczy były w tej chwili tak głębokie i zapatrzone we mnie, że aż się zdumiałam. – Mówiłem ci już o twych ustach. Cały czas o nich myślałem –

powiedział niskim głosem. W tej samej sekundzie wróciliśmy do całowania. Policzki mi płonęły, w uszach tętniło. Przepełniała mnie jakaś dzika radość i namiętność i choć słyszałam gdzieś z daleka nawoływania rozsądku, pozwoliłam sobie na ich kompletne zignorowanie. Witek całował mnie po oczach, włosach, po-wiekach, z całej siły przytulił mnie do siebie. Wiedziałam, że natychmiast upadłabym, gdyby mnie nie podtrzymywał, bo wydawało mi się, że kolana mam jak z waty. Lekko przejechałam ręką po jego włosach i skroniach i czułam, jak drży pod moim dotykiem. Znów na chwilę oderwaliśmy się od siebie, aby spojrzeć sobie w oczy i zobaczyć coś, co natychmiast skłoniło nas do ponownych pocałunków. Czułam teraz, jak jego ośmielone ręce zapoznawały się z moim ciałem. Było to takie nieprawdopodobnie przyjemne uczucie, jakby szalony bieg nad TL R samym skrajem przepaści. Ale kiedy Witek, lekko odchyliwszy moją na wpół rozpiętą bluzkę, całował mnie po ramionach, nastąpiło coś najokropniejszego. Rozległy się bowiem szybkie kroki idące w stronę pokoju i ktoś nagle otworzył drzwi, mówiąc podniesionym głosem: – Alinka mówi, że się przed nami ukrywasz, Zosiu. To był Marcin. Nawet nie zdążyliśmy z Witkiem od siebie odskoczyć. Trwało to moment, a potem:

– Och przepraszam, nie wiedziałem – i szybkie zamknięcie drzwi. Stałam bez ruchu, ciągle opierając się o Witka, podczas gdy on wzruszył ramionami i roześmiał się. Coś do mnie powiedział, ale zupełnie tego nie 99 usłyszałam. Po chwili ruszyłam się z miejsca, powłócząc ołowianymi nogami, dotarłam do tapczanu i, usiadłszy, rozpłakałam się bezgłośnie. Łzy leciały mi po policzkach w takiej obfitości, jak nigdy dotąd w życiu. – Co ci jest? – zaniepokoił się Witek. – Zosiu? Nie mogłam wypowiedzieć ani słowa. W głowie czułam kompletną pustkę. Witek dotknął ręką mojego policzka, ale gwałtownie odsunęłam się od niego. – Przecież nic złego się nie stało – powiedział. – To był tylko Marcin. I nowa fontanna łez, których w żaden sposób nie mogłam opanować. Cała wewnątrz dygotałam. – Zdaje się, że rozumiem – oświadczył Witek i obrócił moją głowę w swoją stronę. Przez łzy widziałam jego twarz lekko zamazaną. – Dlatego, że to był Marcin – spojrzenie w oczy potrafiące odczytać moje myśli. – Ty go kochasz, prawda? I patrzy na mnie wnikliwie, a ja w dalszym ciągu nie potrafię wydobyć z siebie jakiegokolwiek dźwięku. Nie jestem w stanie niczemu zaprzeczać ani niczego potwierdzać. Patrzymy sobie w oczy a po kilkunastosekundowej TL R niezręcznej ciszy zrywam się na nogi i odkrywam, że wrócił mi głos. – Zostaw mnie w spokoju, rozumiesz, zostaw mnie w spokoju, zostawcie mnie wszyscy w spokoju! – prawie krzyczę, zapominając o śpiącym dziecku i wybiegam z pokoju. *** – I co było dalej? – spytała Dorota. – Nic – odpowiedziałam, tłumiąc histeryczne szlochy. – Zabrałam torbę i marynarkę

i uciekłam bez pożegnania się; z kimkolwiek. – Zupełnie nie wiem, czemu dostałam takiej histerii, to znaczy wiem, ale... Myślałam, że „to” do Marcina minęło, że już nic nie jest mnie w stanie 100 wyprowadzić z równowagi, a tu nagle... Tak mi wstyd. I co teraz Witek o mnie myśli? – i znów uderzyłam w bek. Ileż to łez nazbierało się we mnie przez lata. – Jeśli chodzi o Witka, to zbytnio bym się tym nie martwiła. Z tego co mówisz, rozumiem, że ci na nim nie zależy. Nie musisz się więc nim przejmować. Następnym razem, jak się z nim spotkasz, zachowuj się naturalnie, uśmiechaj, możesz przeprosić za ten drobny incydent, ale nic nie wyjaśniaj. A przede wszystkim zachowuj wobec niego dystans, najlepiej pełen wyższości. – A jak to zrobić? Wtedy też próbowałam. – Terefere. Nawet tego nie chciałaś. Inaczej od razu wy– szłabyś po jego pojawieniu się w pokoju. Racja. Po co się oszukiwać, Witek mi się podoba. Przecież mimo mego silnego postanowienia, że będę go unikać, chciałam się z nim spotkać, zobaczyć, czy nadal o mnie pamięta, pocałować go... Westchnęłam głęboko. – Dlaczego Marcin musiał tam wejść? TL R – Alina mu powiedziała, że tam jesteś. I czuję to swoją kobiecą intuicją, że wiedziała też doskonale, iż jest tam Witek. To wszystko nie było znów takie przypadkowe, jakbyś mogła sądzić. Następnego dnia po tym niefortunnym zajściu u Marcina Dorota zastała mnie w domu w stanie absolutnego załamania. Leżałam na tapczanie, nie uczesana, w ubraniu i w nieładzie, co chwila zalewając się łzami. Ciocia Stasia była tym mocno zaniepokojona i bardzo się ucieszyła, że nagle przyszła odsiecz w postaci Doroty. Z tego wszystkiego zupełnie zapomniałam o jej powrocie i kiedy Stasia zapukała do drzwi mojego pokoju, mówiąc, że mam gościa, wtuliłam się w poduszkę. Na 101

szczęście okazało się, że była to moja kochana przyjaciółka i mogłam się trochę uspokoić, opowiadając jej o tym, co zaszło. Rozpatrując swoje nieszczęścia, nagle przypomniałam sobie o czymś bardzo istotnym. – Dorota. Jestem skończoną egoistką. Przecież ty wychodzisz za mąż. Zaśmiała się lekko i poprawiła sobie włosy. – Możliwe, że tak będzie. Zaskoczyło cię to, prawda? I to jeszcze jak. Uważniej przyjrzałam się Dorocie. Elegancka sukienka, jedwabne rajstopy, buty na wysokim obcasie i delikatny makijaż. Nigdy do tej pory Dorota się nie malowała. Widać, że zanosi się na coś poważnego. – Pewnie, że zaskoczyło. W dziesięć dni po moim wyjeździe z Anglii ty nagle oświadczasz, że chyba wyjdziesz za mąż. I jeszcze masz ogromną satysfakcję, że możesz mnie kompletnie zaszokować. Jak to się stało? Rozumiem, że musiała to być miłość od pierwszego wejrzenia, chyba że wychodzisz za mąż za Scrooge’ a. – Nie za Scrooge’a, ale blisko, i rzeczywiście, można to nazwać uczuciem od pierwszego wejrzenia. TL R Następnego dnia po moim wyjeździe w pensjonacie Scrooge’a pojawił się młody, nieznajomy mężczyzna. Kręcił się bezczelnie po wszystkich pomieszczeniach i w końcu trafił do kuchni, gdzie Dorota zmywała właśnie talerze. No i mamy klasyczny motyw Kopciuszka. Nie upłynęło wiele czasu, jak zaczął zagadywać Dorotę, kim jest i co tu robi. Ta przez moment wystraszyła się, że to ktoś z Immigration szukający zatrudnionych na czarno, ale za chwilę do kuchni wszedł sam Scrooge i przedstawił owego nieznajomego jako swojego bratanka, który właśnie skończył Cambridge i przyjechał do stryja na krótki odpoczynek przed planowaną podróżą na kontynent. Wobec tego nic już nie przeszkadzało Dorocie w wyjawieniu 102 bratankowi swoich personaliów, tym bardziej że chłopak spodobał jej się od pierwszej chwili. Ten z kolei, nie marnując czasu i korzystając z okazji, że stryj już

się wyniósł z kuchni i poszedł psuć humor i innym pracownikom, prędko zaprosił Dorotę na popołudnie do pubu. Dorota, po krótkim rozważeniu wszystkich za i przeciw, łaskawie wyraziła zgodę. I tak się zaczęło. W pubie, po kilku kolejkach martini, uniesiona czarem bratanka oraz postępującym działaniem alkoholu Dorota w pewnym momencie wypaliła: „Jesteś taki fajny, że mogłabym za ciebie wyjść za mąż”. Kiedy to już powiedziała, przestraszyła się trochę reakcji bratanka, ale ten się tylko uśmiechnął i powiedział: Wobec tego trzymam za słowo. Następne dni upłynęły Dorocie wypełnione szaleńczą adoracją bratanka. Ma na imię David i stałe nosi krawaty. Obsypywał ją kwiatami i drobnymi upominkami. Czekoladki przeważnie. Sama rozumiesz, że nie mogłam odmówić. Znając łakomstwo Doroty na słodkie przysmaki, muszę przyznać obiektywnie, że rzeczywiście nie mogła. Obwoził ją po Londynie i upijał martini. – Wpadł w rozpacz, kiedy się dowiedział, że niedługo wyjeżdżam, a TL R informacja o tym, że formalności wizowo– pasz– portowe trwają u nas około dwóch miesięcy zupełnie go dobiła. Zmusił więc niemal Dorotę do przedłużenia pobytu i podczas kolejnego powrotu z pubu spytał ją, czy chce dotrzymać słowa i wyjść za niego za mąż. – I oczywiście się zgodziłaś. – Pod pewnymi warunkami. Kończę tu czwarty rok, potem biorę urlop i jadę do Anglii na rok, a później on przyjeżdża ze mną do Polski, gdzieś pracuje i czeka, aż skończę studia. I wyobraź sobie, że był tym planem zachwycony. – A co on ma zamiar robić po studiach? 103 – Będzie audytorem. Dostał już zatrudnienie w jednej z najbardziej znanych w tej branży firm w City. – Co to znaczy audytor? – Sama dokładnie nie wiem, chyba rewident, w każdym razie ktoś mający do

czynienia z księgowością. – Myślisz, że poczeka na ciebie tyle czasu? Do tej pory, Doroto, byłaś taką życiową realistką, a teraz... – I dalej jestem. Oczywiście, że nie będzie czekał roku, aby mnie zobaczyć. Ma tu przyjechać najdalej za miesiąc. Będziemy mieli okazję, aby się lepiej poznać. – No właśnie, tego nie rozumiem. Chcesz przecież wychodzić za mąż za prawie nie znanego faceta. Chyba nie dla pieniędzy, co? – Oczywiście, że nie, choć lepiej zawsze być bogatą. Ale czy to ważne, by znać kogoś dłużej? I tak nie pozna się drugiego człowieka. A poza tym ty sama, Zośka, zawsze przekonywałaś mnie, że istnieje coś takiego, jak miłość od pierwszego wejrzenia. Do tej pory nie wiedziałam, że mam jakikolwiek wpływ na Dorotę, a tu TL R raptem okazuje się... Mam tylko nadzieję, że nie będzie z tego jakiegoś nieszczęścia. Poszłam do kuchni zrobić kawę i przynieść świeżutkie ptysie z bitą śmietaną. Dorota przywiozła ze sobą jakieś wino i urządziłyśmy sobie ucztę. Niemal zapomniałam, że jeszcze niedawno wylewałam z rozpaczy potoki łez. Zawsze dobrze się nam rozmawiało z Dorotą. Co ja bez niej zrobię, kiedy wyjedzie na stałe do tej Anglii? Będzie mi jej bardzo brakowało. Cały czas wracałam myślami do londyńskiego love story Doroty. Więc takie rzeczy zdarzają się naprawdę, a nie tylko w filmach i książkach. Może kiedyś i mnie? – Przede wszystkim musisz sobie wybić z głowy tego Marcina. Nie 104 możesz tracić swoich szans – intuicyjnie odgadła moje myśli Dorota. *** Niemal zupełnie zapomniałam o zbliżającym się terminie chrztu małej Zofii Weroniki, a kiedy nagle sobie o tym przypomniałam, przeraziłam się. To już zaczyna stawać się w moim życiu regułą, że kiedy coś załamuje się w moich stosunkach z Marcinem, wkrótce potem ma się odbyć jakaś uroczystość rodzinna,

podczas której mam odgrywać jedną z głównych ról. Mimo swej tchórzliwej natury postanowiłam jednak, że w tym przypadku nie zdezerteruję. Mogę zachowywać się obojętnie i z dystansem, jak prawdziwie dorosła osoba. Muszę skończyć z tymi dziecinnymi histeriami, bo w oczach ogółu wychodzę na idiotkę. Dorota miała niewątpliwie rację, mówiąc, abym dała sobie spokój z Marcinem. Do niczego dobrego takie dalsze postępowanie nie może doprowadzić. Moja opinia o Alinie mogła być nie najlepsza, ale nie zmieniało to faktu, że to ona była żoną Marcina, do niej był przywiązany i ją, jak byłam przekonana, kochał. A jeśli chodzi o Witka, dobrze się nawet stało, że nasz „romans” wreszcie się skończył. Nie przeszkadza mi, że będzie ojcem chrzestnym. Nic już nie jest w stanie zmienić mojego postanowienia. I nawet TL R kiedy do Stasi zadzwonił Marcin i poprosił mnie do telefonu, nie dałam się ponieść panice. – Chciałem ci przypomnieć, Zosieńko, żebyś była jutro u nas o jedenastej – mówił bardzo grzecznym tonem. – Po– jedziemy stąd razem do kościoła. Oczywiście, że nie zapomniałam i będę. Czy mogę w czymś pomóc? Nie, ze wszystkim sobie świetnie poradzili. Nie będzie to duża impreza, tylko rodzice Marcina i Aliny i kilkoro znajomych. Nagle pauza w słuchawce. No I Witek z Martą. Ach tak, to fajnie. W takim razie do zobaczenia. Pa! Marta. Osoba, którą do tej pory skrzętnie omijałam w myślach. Czas 105 przyjąć wyzwanie. Żona Witka zaproszona na chrzciny. Przecież to jak najbardziej naturalne, że zapraszają żonę, skoro mąż jest przewidziany jako zastępczy ojciec chrzestny. Wprawdzie trudno mi było sobie wyobrazić Witka jako męża kogokolwiek, ale Marcin uprzedził mnie o jej obecności, co muszę wziąć pod uwagę. Jaki Marcin musiał być zawstydzony, gdy mi o niej mówił, ale jaki jednocześnie okazał się taktowny, uprzedzając mnie o tym. W niedzielę straciłam o wiele więcej czasu na ubranie się niż zazwyczaj. Postanowiłam wyglądać jak osoba godna najwyższego szacunku i zaufania. Włożyłam na siebie odświętną granatową sukienkę w białe kółka z białym kołnierzykiem. Trochę pensjonarsko, ale na pewno elegancko. Z domu Wyruszyłam dużo wcześniej, aby nic nie przeszkodziło mi W dotarciu na miejsce punktualnie.

Dziś wszystko musi być comme il faut. Na ulicach panowało wyjątkowe jak na niedzielę ożywienie, a to z powodu niespodziewanie upalnej pogody. Bo czy można pod koniec października spodziewać się dwudziesto– stopniowych upałów? Babie lato. Większość przechodniów bez płaszczy, część jeszcze w letnich ubraniach. Do przystanku idę wolnym, spacerowym krokiem i po kilkuminutowym TL R czekaniu wsiadam do jak zwykle zatłoczonego autobusu i wówczas przypominam sobie, że zapomniałam prezentów dla Weroniki. Wysiadka i bieg z powrotem do domu. Później z ledwością udaje mi się złapać taksówkę, ale u Marcina jestem dopiero dziesięć po jedenastej. Pojawiam się spocona, zdyszana, z przekręconym białym kołnierzykiem i potarganymi włosami. – Ach to ty, Zosiu – drzwi otworzyła Alina w luksusowej łososiowej kreacji. Saint Laurent czy Christian Dior. – Bardzo się o ciebie niepokoiliśmy, czy ci się coś nie przydarzyło. – Nic mi się nie przydarzyło oprócz sklerozy. Bardzo przepraszam. Sposób mówienia Aliny zawsze mnie potwornie irytował. Nigdy nie 106 mówiła po prostu, o co jej chodzi, tylko szukała wykwintnych określeń. Teraz też było widać, że jest na mnie wściekła, ale jedynie „niepokoiła się, czy mi się coś nie przydarzyło”. Idiotka! Aha i jeszcze to – Alina nigdy nie używa wulgarnych i prostackich określeń, bo jest damą. Weszłam do pokoju, gdzie się już wszyscy zebrali. Rodzice Aliny i Marcina. Filip, przyjaciel Marcina, architekt, z żoną Ewą. Czasem z Dorotą grywałyśmy z nimi w tenisa, ale kiepscy z nich zawodnicy. Maryla – przyjaciółka Aliny, kolejna stała klientka „Pewexu”, której wydaje się, że wizyta w Victorii” jest równoznaczna z zagraniczną wycieczką. Andrzej – nie wiem kto to? Od Maryli? Witam się po kolei. Stryj Aliny – bez stryjenki, bo wdowiec. Witek... Jaki on jest przystojny w tym garniturze. Spojrzenie w moją stronę arktycznie lodowate. Ale ja zmuszam swe zastygłe mięśnie twarzy do promiennego uśmiechu. – Pozwól, Zosiu, że ci przedstawię Martę. – Cześć, miło mi – mówię i przyglądam się Marcie.

Jest niska, chyba nawet o 15 centymetrów niższa ode mnie. Grube rudomarchewkowe włosy obcięte na pazia i mnóstwo piegów. I nagły TL R uśmiech rozjaśniający całą twarz Marty i odsłaniający śliczne równe zęby i nieprawdopodobne dołeczki w policzkach. – Cześć, Zosiu. Od pierwszej chwili lubię Martę. Wygląda jak mała dziewczynka. Chcę ją zagadnąć, ale wchodzi Alina z ubraną i owiniętą w biały kocyk Weroniką i zbieramy się do wyjścia. Na dole czeka na nas Marcin przy trzech zamówionych taksówkach. Elegancja i szyk! Do taksówki Alina wsadziła mnie z rodzicami Marcina i Marylą. Dojechaliśmy do kościoła punktualnie. Sama uroczystość rozpoczęła się i zakończyła w błyskawicznym tempie. Weronika trzymana przez Witka 107 dawała pokaz swoich możliwości głosowych, a kiedy ksiądz zmoczył jej główkę wodą święconą, myślałam, że popękają mi w uszach bębenki. Później jeszcze tylko podpisaliśmy się w księdze parafialnej i można było już wracać. – Jakich przystojnych chrzestnych wybraliście – zachwycała się matka Aliny, gdy z Witkiem pozowaliśmy wraz z Weroniką do rodzinnego zdjęcia. W stosunku do Witka utrzymywałam zalecany przez Dorotę dystans. Jemu chyba bardzo to odpowiadało, bo po początkowym napięciu Arktyka znikła mu z oczu i mogliśmy nawet wymieniać ogólnikowe uwagi. I tylko komentarz Aliny: „Popraw sobie wreszcie ten kołnierzyk, Zosiu! ” wyprowadził mnie trochę z równowagi. Gdyby jeszcze dodała swój ulubiony tekst o niegarbieniu się, już by mnie tego dnia nie zobaczyła. Mimo wcześniejszych zapewnień Marcina, że będzie to kameralna impreza, gdy usiedliśmy do stołu, okazało się, że jest nas dosyć sporo. Wciśnięto mnie między Filipa i mamę Aliny, a ponieważ niewiele mieliśmy sobie do powiedzenia, miałam nadzieję, że w spokoju skonsumuję te wszystkie wyszukane potrawy.

Oczywiście jest to dzieło Alinki. Pyszne, prawda? Świeżo ochrzczona Zofia TL R Weronika prędko zasnęła po ostatnich burzliwych emocjach i można ją było przenieść do innego pokoju. Chętnie dołączyłabym do niej, ale po ostatnim dramatycznym wieczorze wolałam nie porzucać większego towarzystwa. Naprzeciwko mnie siedziała Marta i jak mogłam zorientować się po jej minie, czuła się równie niezręcznie jak ja. I tak jak ja była głównie zaabsorbowana tym, co leży na jej talerzu. Jej sposób jedzenia był o wiele przezorniejszy od mojego, bo podczas gdy ja zjadałam natychmiast wszystko, co mi podano, Marta wolno kroiła to na kawałeczki i potem jakiś czas to przeżuwała, a następnie popijała winem. W związku z tym nikt nie miał do niej pretensji, że się nie odzywa, gdyż przez 108 większość czasu miała zajęte usta. Do mnie jednak od razu się przyczepili. – Zosiu. Czemu siedzisz taka zasępiona? – spytała mama Marcina. – Nie jestem wcale zasępiona, ciociu, może tylko trochę zmęczona. Jakby na to nie patrzeć, cały czas pracowałam podczas ostatnich wakacji. Wprawdzie za dewizy, ale nie zmienia to faktu, że niewiele czasu przebywałam na świeżym powietrzu. – Dziewczynie potrzeba odpowiedniego narzeczonego, to od razu poczuje się lepiej – popisał się dowcipem stryj Aliny. – Właśnie – dorzucił skwapliwie ojciec Marcina. – Kolejna rodzinna uroczystość to będzie chyba twoje wesele, Zosiu? Poczułam, że taboret, na którym siedziałam, zaczyna robić się bardzo niewygodny. Najlepiej się nie odzywać, pomyślałam, może ich to zniechęci. Muszę też pamiętać, aby nie przewracać oczami. Dorota ostrzegła mnie, że wyglądam wtedy idiotycznie. – Alinka była tylko o rok starsza od pani, jak wychodziła za mąż –

zauważyła matka Aliny. – Ale już rok wcześniej powiedziała mi, że wyjdzie za Marcina. TL R Spojrzałam na Alinę. Zrobiła się purpurowa. – Co ty opowiadasz, mamo! Rok wcześniej nie znałam jeszcze Marcina. – Och, to może kilka miesięcy później. Pamiętam, jak wróciłaś tego wieczoru, kiedy poznaliście się – nadstawiłam ciekawie ucha. – Od razu ci się spodobał i od razu powiedziałaś, że zrobisz wszystko, żeby... – i nagle przerwał jej Witek, zrywając się z miejsca i mówiąc: – Jeszcze nie wypiliśmy zdrowia mojej córki chrzestnej. Wszyscy skwapliwie rzucili się do kieliszków i matka Aliny nie podjęła już tego interesującego mnie tematu. Zawsze byłam bardzo ciekawa tego, w jaki sposób Alina poznała się z Marcinem i w jaki sposób tak go potrafiła 109 omotać. Była bardzo ładna, to fakt, ale... Marcin przecież mówił, że kobieta nie może być prawdziwie piękna, jeżeli jest głupia. A taka według mojego subiektywnego zdania była Alina. A więc co? Seks? To, niestety, było dla mnie niezrozumiałe. Tak, to musiał być seks! Po toastach za zdrowie rodziców Weroniki przyszła kolej na dziadków i rodziców chrzestnych. – I żeby Zosia znalazła sobie takiego dobrego męża jak Marcin – to znów matka Aliny. Dostrzegłam wyraźnie ironiczne spojrzenie Witka skierowane w moją stronę, ale zachowałam kamienny wyraz twarzy. Kiedy już wszyscy się do syta najedli, zaczęli odczuwać niewygodę swojej pozycji i pragnienie spoczęcia na czymś miękkim i niskim. Wstaliśmy więc od stołu i przenieśliśmy się na kanapę i fotele przy małym stoliku. Marcin z Filipem odsunęli w kąt właściwy, stół, robiąc tym samym więcej wolnego miejsca, a Alina z Marylą poszły do kuchni przygotować kawę.

Mnie oczywiście nie udało się zająć żadnego wygodnego miejsca, przystawiłam więc taboret do ściany i wyciągnęłam nogi, przeklinając moje TL R łakomstwo. Z ogromną prędkością nadrabiałam teraz moje angielskie ubytki na wadze. Może pisanie pracy magisterskiej będzie w stanie poskromić mój szaleńczy apetyt. Za rok już kończę studia. A co potem? Praca, ale gdzie? Zwierzyłam się z tych rozterek Marcie, która, korzystając z przegrupowania towarzystwa, przysiadła się na sąsiednie krzesło. – Nie masz pojęcia, jak ci zazdroszczę twoich studiów – powiedziała. – Może to ci się wydaje niewiele, ale w porównaniu z moją jednoroczną karierą studencką to strasznie dużo. Chciałam ją zapytać, czemu studiowała tylko jeden rok, ale było mi 110 jakoś niezręcznie. Jeżeli wywalili ją ze studiów, to może będzie jej przykro o tym mówić. Marta, jakby odgadując moje wahanie, sama wyjaśniła: – Musiałam zrezygnować, bo urodził się Krzyś i wszystkie plany runęły, a tak chciałam skończyć tę psychologię. Pracowałam po szkole średniej przez dwa lata. Z mojej rodziny na Śląsku nikt nie miał ukończonych studiów i wszyscy dziwili się, po co się pcham do tej Warszawy. – Nie mogłaś wziąć urlopu dziekańskiego? – Urlop nic by nie pomógł. Gdybym wróciła po nim na studia i tak nie dałabym sobie rady z jednorocznym dzieckiem. Nie miałam nikogo, kto mógłby mi pomóc, a za nic nie chciałam go oddać do żłobka, bo był chorowity. – A Witek nie mógł pomóc? Ma przecież taką pracę, że może to chyba zorganizować. Na przykład Marcin bardzo namawiał Alinę, żeby poszła do pracy, ale ona... – pohamowałam się w porę. Nie będę przecież obgadywać Aliny przy prawie obcych ludziach. To, że Alina nie chciała iść do pracy, tłumacząc się pisaniem swej pracy magisterskiej, już na zmieniony temat, nie mogło przecież obchodzić Marty. Ale dlaczego nagle Marta się tak TL R zmieszała?

– Witek nie chciał, żebym wracała na studia. Powiedział, że on nie nadaje się na niańkę, a jak Krzysiu pójdzie do przedszkola, to zawsze będę mogła zacząć od nowa, najlepiej na zaocznych. – I zrobisz tak? – Bardzo bym chciała. Nie zamierzam rezygnować, ale nie wiem, czy się uda, bo to jest skomplikowana sprawa. Tak właśnie podejrzewałam. – Witek nie nadaje się do opieki nad dzieckiem. Chyba nawet nie nadaje się do małżeństwa. Nie znosi obowiązków krępujących, jak mówi, jego 111 osobowość. Ma swoją gitarę, swoich przyjaciół. Niezbyt często zdarza mi się wyjść z nim, aby się z nimi spotkać, tak jak w tej sytuacji. Ma inne dziewczyny... Musiałam chyba z siebie wydać pomruk zdziwienia, bo Marta szybko dorzuciła: – Tak, ja wiem o wszystkim, ale co mogę zrobić? Rozwieść się? To nie jest takie łatwe. On jest naprawdę wspaniały i uroczy, jak tego chce, a czasem chce. Już nawet przyzwyczaiłam się, że go z kimś dzielę – roześmiała się trochę nerwowo i wyjęła papierosy. – Palisz? – Nie, dziękuję – odpowiedziałam Zaciągnęła się głęboko dymem. Byłam wstrząśnięta tym, że Marta opowiada o tak intymnych sprawach pierwszy raz spotkanej dziewczynie. Czy ona nie chce mi czegoś przez to powiedzieć? Czy robi to z premedytacją? – Może jestem nienormalna, ale ciągle mam nadzieję, że to się zmieni. Teraz jestem bardzo zadowolona, że zaprzyjaźnił się z Marcinem. Wydaje się, może to śmiesznie brzmi, że to szlachetny człowiek. To twój kuzyn, TL R prawda? Przytaknęłam. Chciałam się Martę o coś jeszcze zapytać, gdy podszedł

do nas roześmiany Witek z Marcinem. – Plotkują tak, że aż dostały wypieków – zauważył Witek. To odnosiło się głównie do mojej osoby, bo Marta wyglądała na zupełnie spokojną. – Rozmawiamy o wiarołomnej psychice męskiej – oświadczyłam poważnie. – Zosieńka! – odezwał się udanie zgorszonym głosem Marcin. Witek spojrzał na Martę, a później na mnie. Nie miał już takiej swawolnej miny jak przed chwilą. Zbladł i zacisnął szczęki. W jego wzroku, 112 który się na mnie na chwilę zatrzymał, widać było znów Arktykę i chyba... rozczarowanie. TL R 113

Rozdział piąty Za namową Doroty rzuciłam się w wir życia towarzyskiego, zdecydowana na chwytanie wszystkich życiowych szans. Był to czas sprzyjający nawiązywaniu nowych znajomości. Wprawdzie z przyjęcia można było wyjść lekko głodnym, ale za to wszyscy byli szalenie rozdyskutowani, rozentuzjazmowani i optymistycznie nastawieni do nowej rzeczywistości. Tyle spraw teraz się działo! Każdego dnia słyszało się o nowo odkrytej aferze z okresu rządów starej ekipy i każdego dnia dodawało się własną poprawkę do przyszłości. Absolutna większość osób, z którymi się spotykałam, miała teraz mnóstwo do powiedzenia. Przycichła ona wprawdzie na jakiś czas po rejestracji nowych związków, ale nie trwało to długo. Na uniwersytecie panowała atmosfera wielkiej beztroski i „luzu”. Starsi studenci, do których teraz i ja się zaliczałam, byli chyba najbardziej zdezorientowani i zagubieni w nowej sytuacji. Młodzi natomiast o wiele prędzej potrafili się w niej znaleźć, biorąc aktywny udział we wszystkich spotkaniach i wstępując do NZS– u. Patrzyli na nas trochę z wyższością, ale my, dla których życie TL R studenckie w zasadzie straciło już urok nowości, zajęci przyziemnymi sprawami, takimi jak pisanie prac magisterskich czy tworzenie podstawowych komórek społecznych, nie mieliśmy czasu, aby się tym przejmować.

W pewnej chwili także i mnie zabrakło czasu. Mimo iż wyznaczyłam sobie bardzo ambitny plan przygotowań do pisania pracy, po raz kolejny okazało się, że nie wszystkie plany w życiu mają szansę realizacji. Pojawił się bowiem Łukasz... Poznałam go w Gdańsku u koleżanki z ogólniaka. Studiował na piątym roku transportu morskiego, ale. całe życie pragnął 114 pływać na statkach. Wcześniej był nawet w Wyższej Szkole Morskiej, ale ze względu na problemy zdrowotne musiał się przenieść na uniwersytet. Bardzo solidny i porządny chłopak, powiedziała moja koleżanka Julka, a ja w tym czasie miałam ogromne zapotrzebowanie na „porządnego chłopaka”. Nie chciałam powtórzyć historii cioci Stasi i być samotna do końca życia. Teraz, kiedy Dorota przeżywała niezwykle irytująco dla otoczenia swój stan za-kochania, pozbawiona byłam jakiegokolwiek towarzystwa. I kiedy pojawiło się ono w osobie miłego i wesołego Łukasza, z ochotą je zaakceptowałam. I tylko czasem, jak się całowaliśmy, czułam, że brakuje między nami tego najistotniejszego. Wydawało mi się jednak, że mogę z tego zrezygnować i tak zaczęły się szaleńcze weekendy w Gdańsku i Warszawie, mimo iż pogoda zupełnie nie sprzyjała podobnym nastrojom. Był listopad i deszcz lał od rana do nocy. Nie rozpoczęta praca leżała odłogiem, ja zaś żyłam w rozjazdach z narastającym przekonaniem, że stała adoracja jest mi chyba niezbędna do egzystencji. Na początku listopada przyjechał do Doroty David. Przeżyłam wówczas wielkie zaskoczenie swego życia. Na podstawie relacji Doroty wyrobiłam TL R sobie w myślach obraz Davida jako wysokiego, zabójczo przystojnego chłopaka o uśmiechu Clarka Gable’a, a nagle okazało się, że podałam rękę równemu mi wzrostem mizernemu blondynowi. Uśmiechnął się równie mizernie i cicho przedstawił. Dorota musiała chyba oszaleć. Ona, tak pełna temperamentu i energii, stymulująca każde towarzystwo, zadawała się z kimś takim, takim.... No właśnie, brak słów. Usiedliśmy na kanapie i zapadło milczenie. David nie zamierzał się odezwać, a Dorota, oczu z niego nie spuszczając, chyba nie zdawała sobie sprawy, gdzie się znajduje. Nie będę im przeszkadzać, pomyślałam i wyszłam do kuchni przygotować kolację. Nerwowo postukiwałam talerzami 115

zdejmowanymi z półki. Ślepa, ślepa, gdzie ona ma oczy? Sądzę, że naprawdę się zakochała i nie robi tego dla forsy i pseudoambicji, ale w jaki sposób mogła to zrobić od pierwszego wejrzenia? Wróciłam z tacą do pokoju, gdzie Dorota i David siedzieli czule objęci. Po zdjęciu jedzenia z tacy siadłam w fotelu z takim impetem, że Dorota musiała się chyba zorientować, że coś jest nie tak, bo zaczęła szybko opowiadać o tym, co David już zobaczył w Warszawie i że za kilka dni mają zamiar wyjechać do Gdańska. Czy pojadę z nimi? David ma przecież samochód, a Dorota słyszała od Stasi, że właśnie wybieram się do domu. Samochód zawsze lepszy od pociągu, w związku z tym przystaję na propozycję z solidnym zamiarem przespania całej drogi. Trochę już w lepszym humorze spojrzałam na Davida, a ten zupełnie nieoczekiwanie do mnie mrugnął. Jednocześnie pojawił się mu w oku jakiś chochlik i gdy w końcu David się odezwał, to stwierdziłam, że nie jest już taki brzydki, jak przed chwilą. A kiedy zaczął opowiadać ze swym nienagannym akcentem o wrażeniach z podróży do Polski, po prostu pokładałam się ze śmiechu. Był cudownie dowcipny i inteligentny. TL R – I cóż, Zosiu, nie należy sądzić po pozorach, w czym wydajesz się brylować – odezwała się z „prawdziwą” słodyczą w głosie moja przyjaciółka. – O czym ty mówisz? – udałam zdziwienie. – Już nie udawaj! Znam doskonale twoje miny. Nie podobał ci się David z początku, przyznaj. Potrząsnęłam głową. – Masz rację. Byłam nawet przerażona, co ty robisz z takim... cherlakiem! Spojrzałam na Dorotę. Chyba przesadziłam. Ale nie, czy to nie jest uśmiech? I po chwili, ku zdumieniu nic nie rozumiejącego Davida, 116

wybuchnęłyśmy histerycznym śmiechem. Po przyjeździe do Gdańska okazało się, że Łukasz właśnie wyjechał do domu do Szczecina. Bardzo mnie to zabolało, bo planowałam, że razem spędzimy ten czas, dodatkowo urozmaicając go towarzystwem Doroty i Davida. A tu nagle taki zawód! Tym bardziej że wcześniej umawialiśmy się. Rodzice z Rafałem również wyjechali odwiedzić krewnych w Lublinie. Byłam więc sama w domu, bo Dorota z Da– videm uparli się, aby mieszkać w hotelu. Dwa dni minęły względnie wesoło, wypełnione bieganiem po mieście, zwiedzaniem i odwiedzaniem starych znajomych, ale potem Dorota z Davidem wyjechali. Nie chciałam wracać z nimi. Miałam nadzieję, że Łukasz wkrótce wróci ze Szczecina i że się jeszcze spotkamy. Ale wieczorem zadzwonił telefon. – Bardzo cię, Zoniu, przepraszam, ale nie mogę jeszcze przyjechać. Brat za dwa dni wypływa w półroczny rejs, więc muszę trochę pobyć w domu. Rozumiesz, prawda? Rozumiem, co nie przeszkadza mi być wściekłą. Mimo wszystko zdecydowałam się jeszcze nie wracać do Warszawy. Następnego dnia TL R przypadała rocznica odzyskania niepodległości i nie chciałam zmarnować okazji zobaczenia obchodów w Gdańsku, zwłaszcza że sprawa ta od pewnego czasu zajmowała wszystkich. Ponadto Julka zakupiła dla mnie bilet na „Sprawę Dantona” w reżyserii Wajdy na ten sam dzień. Postanowiłam więc połączyć to i pozostać w Gdańsku. Gdy następnego dnia jechałam tramwajem na mszę w Kościele Mariackim, spostrzegłam, że wszyscy moi współpasażerowie udają się na Stare Miasto w tym samym celu. To były prawdziwe tłumy. Tłumy ludzi wysiadających z kolejek elektrycznych, tramwajów i autobusów idące w stronę kościoła. Po raz pierwszy w życiu zobaczyłam Mariacki wypełniony 117 po brzegi. Tłum stał również pod kościołem i nie forsował już drzwi w obawie przed uduszeniem. Ja także tylko na chwilę weszłam do kościoła, aby się zaraz szybko wycofać. Wkrótce rozpoczynała się uroczystość i obawiałam się, że jeśli zostanę w środku, tłum ostatecznie zablokuje mi odwrót. Na dworze było dość chłodno i mglisto, postanowiłam więc w celu rozgrzania się obejść kościół dookoła.

Już za rogiem spotkałam moich dawnych znajomych z liceum. Dwóch chłopaków stało, trzymając napis „Solidarność”. Poinformowali mnie, że po skończonej mszy wszyscy udadzą się pod pomnik Sobieskiego, aby złożyć kwiaty. – Mam strasznego pecha. Znowu nie udało mi się zobaczyć Wałęsy. – W takim razie wybierz się któregoś dnia do MKZ– u, to go może spotkasz. Jak się okazało, jeden z moich kolegów z klasy obecnie studiujący na anglistyce w Gdańsku, bywał tam prawie codziennie jako dyspozycyjny tłumacz „Solidarności”. – Codziennie jest jakaś robota. Przyjeżdża mnóstwo dziennikarzy TL R zagranicznych, związkowców, itd. Można nawet czasem nieźle zarobić. No tak, ja przenoszę się do Warszawy, szukając ciekawych perspektyw życiowych, a tu okazuje się, że główne centrum polityczno– społeczne przeniosło się do Gdańska. Moi znajomi z anglistyki mają pełne ręce pracy, a ja nie mogę nawet dostać w warszawskim „Orbisie” byle jakiej zagranicznej wycieczki. I to kolega, który jeszcze w czwartej klasie miał kłopoty z trzecią formą czasownika w czasie teraźniejszym, wylansował się na takiego tłumacza! I jak tu nie mówić o życiowym pechu? Wszystko, co próbuję robić, okazuje się bezsensowne. Nagle usłyszałam za plecami znajomy głos: 118 – Zosieńka? – odwróciłam się. – Marcin? – Myślałem, że to ty, ale nie byłem pewien. Przez ramię miał przerzuconą torbę ze sprzętem fotograficznym i „Leicę”. – Jesteś tu służbowo? – Poniekąd. Głównie jednak z ciekawości. To jest wydarzenie, prawda? Rzeczywiście, jeszcze nigdy w życiu nie przeżyłam czegoś podobnego.

Ale w ostatnich miesiącach działo się tyle nie spotykanych dotąd spraw. – Zostajesz do końca? – Nie, idę na „Sprawę Dantona” do Młyna. – Byłem już na tym. Dosyć późno się kończy – Marcin na chwilę się zawahał. – Może cię odprowadzę po przedstawieniu do domu? Po skończonej uroczystości muszę jeszcze wpaść do kolegi, a potem mogę cię odebrać pod Młynem. Chcesz? Oczywiście, że chcę. Czy ja bym mogła chcieć czegoś innego niż on? Tym bardziej w dniu jego imienin. TL R – To wspaniale. Do zobaczenia zatem. Muszę jeszcze zrobić kilka zdjęć w środku – i zniknął. Moi koledzy byli wyraźnie zainteresowani osobą Marcina, a pytanie „kto to? ” mieli wypisane na twarzach. Postanowiłam więc zaspokoić ich ciekawość. – To mój kuzyn, znany fotoreporter z Warszawy – oświadczyłam z dumą, obserwując wrażenie, jakie ta wiadomość wywarła na mych rozmówcach. Po skończonym spektaklu Marcin rzeczywiście na mnie czekał. Myślałam, że będziemy iść w stronę tramwaju, ale pociągnął mnie w innym 119 kierunku, szepcząc zadowolonym głosem: jedziemy samochodem. Pojechaliśmy jego citroenem, z którego nadal był szalenie dumny. Wprawdzie trzyletni, ale w świetnym stanie, a na dodatek kupiony za własne, zarobione na fotografii pieniądze. Poza tym Marcin uwielbiał samochody i traktował je niemal jak żywe istoty. Podczas jazdy kątem oka obserwowałam jego przystojny profil. Nie wiem, czy to zauważył, ale w pewnej chwili wziął moją rękę i pocałował.

– Jak ci się podobało przedstawienie? – Chwilami trochę męczące i długie, głównie ze względu na twarde ławki, ale fascynujące. Czy tobie też ta sztuka przypominała to, co się dzieje obecnie w kraju? Marcin pokiwał głową. – Najbardziej przerażające są zawsze perspektywy rozwoju rewolucji. Każda droga umiarkowana jest skazana na zagładę wobec rosnących radykalnych nastrojów, zaostrzenia kryzysu ekonomicznego i wzrostu żądań. – I co wtedy? – Czasem powrót monarchii. TL R – Ale nie tej samej co poprzednio. – Ze zmianami. Ale nigdy ze wszystkimi, o które się walczyło, i nie tymi, które się chciało wprowadzić. I te koszty w ludziach! – Nie kracz tak, mój pesymistyczny historiozofie! – Jestem od tego daleki, ale cieszę się, że mogę śledzić to wszystko, co się u nas dzieje od samego początku. Zajechaliśmy pod mój blok i nagle wezbrała we mnie odwaga. – Może wpadniesz do mnie na herbatę albo coś innego? Chata wolna. Rodzice i Rafał wyjechali do Lublina. Marcin spojrzał na mnie i uśmiechnął się. 120 – Z przyjemnością, kusicielko. Pomyśleć, że jeszcze nie tak dawno nosiłem cię na barana, a teraz zapraszasz mnie na herbatę lub coś innego, i to w dodatku pod nieobecność rodziców.

– Tempora mutantur – zamruczałam zadowolona z siebie. Mutantur na tyle, że w domu dobrałam się do ojcowskiego Johnnie Walkera, którego nawet goście nie mogli zmęczyć. Nalewka na myszach, padały komentarze. Zauważyłam jednak, że z lodem smakuje całkiem nieźle. Rozsiadłam się wygodnie w fotelu naprzeciw Marcina. Boczne światło, cicha muzyka, whisky z lodem. Może tak być codziennie. – Co słychać u Łukasza? Nagłe pytanie Marcina przywołało mnie brutalnie do rzeczywistości. Przypomniałam sobie, że istnieje osoba o imieniu Łukasz, którą poznałam niecałe dwa miesiące temu i która odgrywa dla mnie rolę porządnego chłopaka. – A ty skąd o nim wiesz? – Wywiad rodzinny działa. Nie myśl, że cokolwiek można przed nim utrzymać w tajemnicy. Ale czemu ja się tego nie dowiedziałem od ciebie? TL R Myślałem, że jesteśmy przyjaciółmi. Przyjaciółmi! Dobre i to. Opowiedziałam mu w kilku słowach o Łukaszu, ale bez wielkiego entuzjazmu. – To nie jest nic poważnego – zakończyłam. – Nic z tego nie będzie. Marcin nie odezwał się. Siedzieliśmy cicho przez chwilę, powoli sącząc whisky. Ponownie tego wieczoru zdobyłam się na odwagę. – A co słychać u Marty i Witka? Marcin wydał się tym pytaniem lekko zaskoczony. – Bardzo często nas teraz odwiedzają. Alina zaprzyjaźniła się z Martą i namawia ją, aby wróciła na studia. Chce przekonać do tego Witka. 121

– Marta jest bardzo sympatyczną dziewczyną – zauważyłam. – To prawda. Nie wiem zupełnie, czemu Witek ją tak dziwnie traktuje – zawahał się. Chyba tego nie chciał mi powiedzieć. – Witek jest teraz w swoim żywiole. Biega wszędzie jak oszalały i kursuje pomiędzy Warszawą a Gdańskiem. Dzisiaj też robił zdjęcia podczas mszy – dodał, patrząc mi w oczy. Kiedy indziej taka uwaga z jego strony wytrąciłaby mnie z równowagi. Teraz spokojnie odjęłam od ust szklankę i patrząc cały czas na Marcina, uśmiechnęłam się. – Szkoda, że o tym nie wiedziałam – oświadczyłam prowokująco. Chyba zaczyna się zmieniać moja osobowość. – Zaprosiłabyś jego zamiast mnie? To pytanie Marcina też zupełnie nie było w jego stylu. Gdzie się podziała ta subtelna dyskrecja mojego kuzyna? Ale nie dając za wygraną, oświadczyłam: – Może. Marcin lekko spuścił głowę, nie wiedząc, co ma na to odpowiedzieć, ale TL R po chwili brnął dalej: – Podoba ci się Witek? Jego ciekawość widać była silniejsza od wszystkiego. Ja z kolei byłam ciekawa, czy się nad tym długo zastanawiał. Nie chcę go jednak trzymać w niepewności. – Owszem, podoba się, ale teraz wyłącznie jako kolega. Marcin odetchnął jakby z ulgą. – Całe szczęście. Myślałem, że wplączesz się z nim w jakąś aferę. Traktuję go jak przyjaciela, ale muszę ci powiedzieć, że nie nadajecie się dla siebie i to nawet pomijając fakt istnienia Marty. 122

O, to coś bardzo ciekawego! – W takim razie oświeć mnie, dla kogo ja się nadaję, przynajmniej zaoszczędzę mnóstwo czasu. – Chyba jednak nie dla Witka. Jest wprawdzie bardzo inteligentny, ale nie wiem, czy dość wrażliwy jak dla ciebie. Poza tym są pewne sprawy, o których wolałbym ci nie mówić. Zaczyna we mnie wzbierać złość. Co Marcina może to wszystko obchodzić? Jakim prawem wtrąca się w moje sprawy? Jakim prawem zaczyna mi mówić, do kogo ja pasuję, a do kogo nie? Czy ja udzielałam mu jakichkolwiek konsultacji w sprawie Aliny? Na temat ich niedopasowania mogłabym wygłosić godzinny wykład. Bo czy osoba zajęta wyłącznie myśleniem o sobie i swoim wyglądzie może się nadawać dla Marcina – inteligentnego, wrażliwego i o wysokiej kulturze osobistej? – O jakie sprawy ci chodzi? No powiedz, skoro zacząłeś! Marcin jest zażenowany i żałuje, że poruszył ten temat, ale widać stwierdza, że nie ma wyjścia. – Wiesz, są inne dziewczyny. TL R Milczę wściekła. Marcin musiał to wyczuć. – Teraz jesteś na mnie zła. Ale gdybyś, ale gdybyś… – Zaczął w kółko bezsensownie powtarzać, chyba nie wiedząc, co mi dalej powiedzieć. Nagle się zdecydował. Wstał, podszedł bliżej i pochylił się nade mną, opierając ręce na poręczach mojego fotela. – Gdybyś wiedziała, Zosieńko, jaki ja byłem wściekły, gdy mi tamtego wieczoru Alina powiedziała, że jesteś w pokoju z Weroniką i gdy, jak wszedłem, zobaczyłem tam ciebie i Witka. Musiałem się powstrzymać, żeby mu nie przyłożyć. To było okropne! – Mogłeś bronić czci swej kuzynki przed tym... uwodzicielem – żartuję 123

sobie, ale wcale mi nie do śmiechu. – Nie, to było zupełnie inne uczucie... – Zazdrość? – wyrwało mi się bezwiednie. Marcin spojrzał mi głęboko w oczy. – Tak. Byłem o ciebie zazdrosny. Boże! Czemu takie idealnie szczęśliwe chwile zdarzają się tak rzadko? Ze wzruszenia do oczu napłynęły mi łzy. Wykrztusiłam tylko jego imię. Marcin pochylił się jeszcze bardziej nade mną, a w jego oczach widziałam samą tkliwość i czułość. O mój ukochany, gdybyś wiedział, jak długo marzyłam o podobnej chwili i jak na nią czekałam. Przymknęłam oczy. Za chwilę musi mnie pocałować. Marcin rzeczywiście miał taki zamiar, ale w momencie, gdy dotknął wargami moich ust, zadzwonił telefon. Czar prysł. Połykając łzy, podniosłam słuchawkę. Gdy wracałam od telefonu, miałam już rzeczywisty powód do tego, że łzy leciały mi po policzkach. – Co się stało? – Stasia miała trzeci zawał. Dzwonili właśnie ze szpitala. Stan TL R krytyczny. Muszę jutro z rana lecieć do Warszawy. Zaraz też muszę wysłać telegram do rodziców. – Ja też wracam jutro wieczorem. Jeżeli będę ci mógł w czymś pomóc... Pokiwałam głową. – Dobrze, dziękuję. Idź już, proszę. Marcin zabrał się do wyjścia. – Boję się tak ciebie zostawić. Może byłoby lepiej, gdybym został. – Nie, nie. Dam sobie radę. Nie martw się o mnie.

Czułam, jak przeznaczenie macza w tym wszystkim palce. Nie miało teraz sensu zostawać sam na sam z Marcinem. Nastrój 124 bezpowrotnie minął. Odprowadziłam go do drzwi. – Uważaj na siebie. Pamiętaj. Nie chcę, żeby ci się coś stało! I pocałował mnie w policzek. Zapłakaną i drżącą. Przytuliłam się do jego ramienia, zostawiając po sobie dużą mokrą plamę. Po wyjściu Marcina stałam jeszcze przez chwilę przy drzwiach całkowicie sparaliżowana. *** Ciocia Stasia leżała na łóżku blada i wyczerpana. Do ręki podłączoną miała kroplówkę. Bałam się, że mnie nie pozna, ale pomyliłam się. Gdy tylko pojawiłam się w sali, i Stasia słabo uśmiechnęła się i wyszeptała: Zosia. I w tym momencie rozbeczałam się. Byłam już po rozmowie z lekarzem, który powiedział mi, że nie ma już żadnych szans. Serce jest całkowicie zniszczone i wyczerpane. Teraz to już tylko kwestia czasu. Tak bardzo chciałam zachować się inaczej: uśmiechać się, opowiedzieć coś wesołego, podtrzymać ją na duchu, gdy tymczasem zachowałam się jak smarkata. Kucnęłam obok łóżka i zaczęłam gładzić rękę Stasi. Delikatnie uścisnęła mnie. – Czym się ciocia tak zdenerwowała? – udało mi się powiedzieć TL R względnie spokojnym tonem. – To stało się tak nagle – szepnęła. – Wstałam rano i chwycił mnie skurcz. Chciałam dobiec do pani Wiślickiej, ale nie zdążyłam i upadłam przed drzwiami. Potem już nic nie pamiętam. – Dlaczego akurat wtedy musiałam wyjechać do domu? Gdybym tylko była wiedziała... – Nic nie mogłabyś pomóc, bo na to już nie ma żadnego lekarstwa. Śmierć zabiera w dowolnym momencie

– Stasia musiała zauważyć, że się obruszyłam. – Dobrze zdaję sobie sprawę z mojego stanu. Jeszcze kilka lat temu lekarz powiedział mi, że do 125 trzech razy sztuka. Dziecko, nie wolno ci się tym martwić. To jest normalna kolej rzeczy. – Co ciocia opowiada za głupstwa? Za kilka dni zabieram ciocię do domu na rekonwalescencję. Stasia tylko się uśmiechnęła wyrozumiale. Zupełnie nie wiedziałam, o czym dalej mówić. Zresztą nie bardzo mogłam wydać z siebie jakiś dźwięk, bo gardło miałam ściśnięte aż do bólu. – Co słychać u rodziców? – odezwała się Stasia. – Byli w Lublinie. Odwiedzą ciocię po drodze do Gdańska. – Zupełnie niepotrzebny dla nich kłopot. – Jak ciocia może tak mówić? Nigdy by mi nie wybaczyli, gdybym ich nie zawiadomiła. Przyjadą jutro. Stasia przez chwilę milczała, a potem znów uścisnęła mi rękę i spytała: – Czy nadal jest tylko Marcin? Zmieszałam się. – Przecież ciocia wie, że jest Łukasz. Co ma Marcin wspólnego... – Mów prawdę umierającemu. Przy mnie nie wolno kłamać. Wystarczy, TL R że opowiadasz te historyjki o szybkim wyzdrowieniu. Spuściłam głowę. – Więc dobrze. Jak zwykle jest tylko Marcin. Doskonale zdaję sobie sprawę z tego, że jest to nienormalne, że powinnam się leczyć, ale inaczej nie mogę. – To wcale nie jest nienormalne. Takie jest życie, ale proszę, żebyś pamiętała o mojej historii. Czasem można się gorzko pomylić i nie dostrzec tego, co najważniejsze.

Wychodziłam z sali, cicho zamykając za sobą drzwi. Wróciłam do domu o trzeciej, ale na dworze było już ciemno. Nie włączyłam światła. 126 Podlałam tylko ukochane roślinki Stasi i usiadłam w fotelu bujanym. Bujałam się w tył i w przód, siedząc przy nie zasłoniętym oknie. Znów mżył deszcz. Przechodnie stopniowo znikali z ulicy. Robiło się coraz ciemniej, a na niebie nie widać było ani księżyca, ani gwiazd. Stasia umarła dwunastego grudnia. Cały miesiąc leżała w szpitalu, coraz słabsza i bledsza, aż w końcu zasnęła, aby się już nie obudzić. Bardzo spokojna śmierć, jeśli o śmierci można coś takiego powiedzieć. Tego samego dnia, kiedy w Gdańsku zgromadziły się tysiące osób, aby obserwować odsłonięcie Pomnika Ofiar Grudnia, nasza rodzina zebrała się na cmentarzu na Bródnie. TL R 127

Rozdział szósty Wkrótce nie miałam już czasu na jakiekolwiek myślenie, które nie byłoby związane z moją przedostatnią sesją. W przygotowanie się do egzaminów władowałam całą swoją energię i gdy w końcu lutego wyjechałam z Łukaszem na obóz narciarski do Karpacza, byłam potulna i spokojna. Całe dnie spędzaliśmy na nauce jazdy na nartach, a wieczory na tańcach w dyskotece. Polubiłam Łukasza jak dobrego kompana, który codziennie potrafił mnie rozśmieszyć do łez. Pomagał wygrzebywać mi się ze śniegu, gdy systematycznie wjeżdżałam w zaspy, prowadził na długie spacery po zaśnieżonym mieście, stopniowo stając się dla mnie bardzo bliską osobą. Gdyby można przedłużyć ten nastrój, dać mi się bardziej oswoić... Któregoś dnia, gdy za oknem strasznie sypał śnieg i jazda na nartach stała się zupełnie bezsensowna, Łukasz zaprosił mnie do kawiarni. Po krótkim spacerze przez zasypane śniegiem miasto ciepła kawiarnia była dla nas wprost upragnionym rajem.

Czułam się tak błogo. Stopniowo ciepło zaczęło rozchodzić się po moich policzkach i stopach. Najchętniej w ogóle TL R bym się nie odzywała, tylko rozkoszowała tą chwilą. Ale Łukasz miał coś do powiedzenia. – Czy jest ci dobrze ze mną, Zoniu? – Bardzo. W tej chwili była to absolutna prawda. – A chcesz, żeby ci było jeszcze lepiej? Spojrzałam na niego ze zdziwieniem. O co może mu; chodzić? – A co masz na myśli? – Myślałem o tym, że moglibyśmy się pobrać. 128 – Pobrać się? – Tak. Dlaczego nie? – Chyba jest trochę za wcześnie, aby nawet o tym mówić. Tak krótko się znamy. – Dlaczego za wcześnie? Wydaje mi się, że znam cię wystarczająco długo, żeby tego chcieć. Poza tym za kilka miesięcy kończysz już studia. No i jesteś pełnoletnia, więc sama możesz podjąć decyzję. – Czy zdajesz sobie sprawę, ile innych decyzji się z tym wiąże? Na przykład sprawa miejsca zamieszkania. Myślałam powoli i tak, jakby ta rozmowa zupełnie mnie nie dotyczyła. Zawsze przedtem sądziłam, że gdy dochodzi do momentu oświadczyn, obie strony są do tego jakoś przygotowane. Ja byłam zupełnie zaskoczona i zdezorientowana. – To jest najprostsza sprawa. W Szczecinie.

– Słucham? – Możemy zamienić twoje warszawskie mieszkanie przy Kieleckiej na Szczecin. Wiesz, sądzę, że uda się jednak załatwić, abym pływał. Dlatego TL R lepiej byłoby mieszkać nad morzem. – Jak to, zamienić moje mieszkanie? Po raz pierwszy dotarło do mnie, że po śmierci Stasi to ja stałam się główną lokatorką. – To bardzo prosta sprawa. Przez ogłoszenie w prasie. To jest bardzo proste do załatwienia. Gdzie ty żyjesz, Zosia? Właśnie, gdzie ja żyję? Chyba mi się to wszystko śni. Nie chciałam żadnych oświadczyn z jego strony, ale jeśli już to robi, czy wszystko nie powinno odbywać się nieco inaczej? Tak bardzo chciałam za namową Stasi ułożyć sobie życie. Ale nigdy tak. 129 – Wybij to sobie z głowy! – mówię podniesionym głosem i rozdygotana wychodzę z kawiarni. Potem spaceruję chyba z godzinę, aby się uspokoić. I tak skończyła się przyjemność jeżdżenia na nartach. Łukasz nie powracał już do tematu, ale coraz częściej patrzyliśmy na siebie wrogim wzrokiem, aż wreszcie ostatniego dnia obozu doszliśmy do wniosku, że lepiej będzie, byśmy się już więcej nie spotykali. Dorota ze znudzeniem słuchała o kolejnej porcji moich nieszczęść. Sama zakochana i szczęśliwa, nie miała dla mnie w ogóle zrozumienia, Gdybym ja sama była w takim stanie, czy także byłabym uodporniona na problemy innych? Ledwo zamknęłam drzwi po wyjściu Doroty, gdy nagle wtargnęły Alina z Martą. Były widać w świetnej komitywie. Wymieniały między sobą porozumiewawcze spojrzenia i nieustannie chichotały. Wracały właśnie z zakupów i oczywiście zademonstrowały mi całą kolekcję świeżo zakupionych ciuchów. Po półgodzinie, podczas której usta im się nie zamykały i podczas której nie usłyszałam nic, co mogłoby mnie bliżej zainteresować, Marta zauważyła, że jest coś ze mną nie w porządku. I chyba przez to, że Dorota okazała się tak niewdzięcznym słuchaczem,

wydusiłam z siebie TL R historię rozstania z Łukaszem. Marta zrobiła smutną minę, jakby ją to osobiście dotknęło. Natomiast Alina uderzyła w dydaktyczny ton. – Jak można zerwać z chłopakiem przez to, że się chciał z tobą żenić? Jeśli jeszcze nie chcesz wychodzić za mąż, to mogłaś mu to delikatnie dać do zrozumienia. Na pewno by pojął, o co chodzi i moglibyście jeszcze lepiej się poznać. Ale nigdy wrzeszczeć na niego. Zachowałaś się jak smarkula, Zośka. Sama o tym dobrze wiedziałam i żałowałam swojego zachowania. Nigdy nie będę damą. Ale ta moja gwałtowna reakcja przekonała mnie też o czymś, co podejrzewałam, a czego do końca nie wiedziałam. Nie kochałam Łukasza, ani nawet nie byłam w nim zakochana i dlatego stawałam się coraz 130 bardziej nieprzyjemna w stosunku do niego. Wiedziałam, że jestem głupia, ale po co miała o tym wiedzieć Alina. No tak, ale sama jej przecież o tym opowiedziałam. Zwiesiłam głowę. – Wydaje mi się również, Zosiu, że jesteś za bardzo wybredna. Naczytałaś się zbyt wiele romansów Barbary Cartland i myślisz, że tak wygląda życie. Należy swoje kryteria dostosować do osób żyjących, a nie do książąt z bajki. Poza tym romans romansem, a potem zaczyna się normalne życie małżeńskie, prawda Marta? Wydaje mi się, że Marta miała jak najmniejsze podstawy, aby wypowiadać się na temat normalnego życia małżeńskiego. Czułam jednak, że jest sporo prawdy w tym, co mówiła Alina i w tym momencie znienawidziłam ją do reszty. – A jak się czuje moja córka chrzestna? – dość niegrzecznie zmieniłam temat rozmowy. – Znakomicie. Jest teraz u mojej mamy. Dziękuję za jej prezent urodzinowy. Mogłabyś mnie odwiedzić, teraz, kiedy jestem sama z dzieckiem... TL R – A gdzie się podziewa Marcin? – spytałam zdziwiona.

– To nic nie wiesz, że twój ukochany kuzyn wyjechał w lutym na pół roku do Francji? Świetnie mu się powodzi, kiedy ja muszę tu harować przy dziecku i wystawać w kolejkach po wszystko, a mam jeszcze do ukończenia dwa rozdziały pracy. – To weź do domu służącą – zaproponowałam niby na serio. Alina spojrzała na mnie, nie wiedząc, czy ma się obrazić, czy roześmiać. W końcu zdecydowała się na wzruszenie ramionami. – Idziemy, Marto. Jeśli chodzi o Marcina, to nie znajdę u Zosi zrozumienia. Nadawałabyś się na jego żonę. Jesteście identyczni. 131 Oczywiście mój zły nastrój zniknął w jednej chwili i nawet przez moment podziwiałam Alinę za jej nieoczekiwany obiektywizm i znajomość ludzkich charakterów. Powstrzymałam więc obie dziewczyny od wyjścia, kusząc je kawą i wiśniówką. Udało się i zostały. Rozmawiałyśmy przez pół litra, stopniowo się upijając, na temat sytuacji w kraju, o tym, co zdarzyło się w Bydgoszczy, o tym, że w sklepach już nic kompletnie nie ma i zastanawiałyśmy się, jak to wszystko się skończy i jak długo będą jeszcze strajkować. Marta obiecała, że przyniesie mi książki z podziemnego obiegu, których teraz wszędzie było pełno. Spytała, czy czytałam artykuły Witka. Nie, nie czytałam, a czy napisał coś nowego? Marta z uśmiechem na ustach oświadczyła, że Witek tak zaangażował się w pisanie, że już prawie nie pojawia się na mieście z aparatem. Rozumiałam już teraz jej promienny wyraz twarzy. Witek wreszcie przesiadywał w domu. Znów był tylko jej, tylko Marty. Jakie to żałosne, pomyślałam. Dlaczego ona się na to godzi? Choćbym miała przez całe życie dzielić los cioci Stasi, nigdy nie zaakceptowałabym takiej uczuciowej jałmużny, od czasu do czasu rzucanej jak ochłap osobie, z którą się przebywa. Zauważyłam, że łatwo mi TL R przychodziło mówienie „zawsze” czy „nigdy”, ale w ten sposób życie wydawało się prostsze. – Musisz mi koniecznie pokazać te artykuły!

– Oczywiście. Obawiam się tylko, że są one zbyt radykalne. – Zbyt radykalne? Teraz wszyscy takie piszą – wtrąciła się Alina. – Ale na pewno nie tak dobrze jak Witek. Czytałam, co napisał wcześniej i muszę przyznać, że zaskoczyła mnie jego łatwość pisania – powiedziałam. – Oby tylko nie było z tego jakiegoś nieszczęścia. – Coś ty, Marta! Zobacz, ile zmian nastąpiło w przeciągu pół roku! 132 *** Trudno było w tym czasie skupić się na jakiejkolwiek pracy naukowej. Wprawdzie po „Bydgoszczy” jakby się uspokoiło, ale nie na długo... Na sklepowych półkach królował bezkonkurencyjnie ocet, a ludzie nadal dyskutowali. Naturalnym miejscem dyskusji stała się zatem kolejka pod sklepem. Również i mnie nie ominęło poranne wystawanie po ser i śmietanę na zmianę z Dorotą. Atmosfera zupełnie nie sprzyjała studiowaniu. Na moim roku nie było zbyt wielu chętnych do obrony pracy w czerwcu, tym bardziej że połowa grupy spędzała urlop dziekański w Anglii, a pozostali złościli się, że z niego nie skorzystali, bo wówczas objąłby ich pięcioletni nowo wprowadzany system studiów na filologiach. Na początku czerwca, tydzień przed obroną, otrzymałam telefon z „Orbisu” z propozycją dwutygodniowego przejazdu z grupą Polonii amerykańskiej po Polsce. Okazało się, że ktoś nagle zachorował i widocznie nikogo innego nie mogli znaleźć. Bardzo się ucieszyłam, że w końcu nadarza się okazja prawdziwej pracy. Do tej pory moja kariera pilota wycieczek zagranicznych polegała jedynie na zabieraniu turystów z Okęcia i rozwożeniu TL R ich po hotelach, a po tygodniu ich pobytu czynność tę powtarzałam, tylko w odwrotnym kierunku. I chociaż grupa przyjeżdżała w dniu mojej obrony, tylko po południu, natychmiast entuzjastycznie się zgodziłam.

Była to jedna z moich najlepszych decyzji życiowych. Po obronie, która okazała się łatwiejsza od niejednego zdawanego przeze mnie na studiach egzaminu, zaczęłam zupełnie inne życie. Podczas tych dwóch tygodni nie miałam w ogóle czasu na zastanawianie się nad własną osobą i nieznaną przyszłością, która mnie czekała. Braki w doświadczeniu pokrywałam uśmiechem i natychmiastową chęcią niesienia pomocy; wydaje mi się, że na koniec wszyscy bardzo się ze sobą zżyliśmy. Towarzystwo składało się 133 przeważnie z osób będących w wieku emerytalnym, ale pełnych werwy i zainteresowania drugą ojczyzną. Prawie codziennie czekały na nas nowe atrakcje: występy zespołów regionalnych, koncerty i zabawy do późnych godzin nocnych. Nowa praca bardzo mnie pochłonęła. Nigdy też nie przypuszczałam, że mogę być aż tak energiczna i zaradna. Gdy pojawił się problem, to nawet nie zdążyłam nim się przejąć, gdy już wymyślałam odpowiednie rozwiązanie. Dwa tygodnie minęły obrzydliwie prędko i ani się nie obejrzałam, jak znów znalazłam się w swoim pustym mieszkaniu z głową pełną kolorowych wspomnień i kieszenią zasiloną prawdziwymi pieniędzmi. Okazało się, że moje zaangażowanie zostało bardzo docenione przez grupę, która w tydzień później wysłała list pochwalny do dyrekcji „Orbisu” i już wkrótce miałam kolejną grupę, tym razem Szwedów. Nie była to już taka rewelacja jak za pierwszym razem, ale nie mogłam narzekać. Miałam wielką satysfakcję, gdy opowiadałam o tych wszystkich przeżyciach Dorocie, a ta patrzyła na mnie z rosnącym zdumieniem. – Aż się wierzyć nie chce, że to ta sama Zosia – kiwała głową. – Jeszcze nie tak dawno chowała się na imprezach w kuchni, a teraz rozkwita w pełni. TL R – Nie sądziłaś, że będzie mnie stać na takie wyczyny, prawda? No cóż, do wszystkiego należy dojrzeć. Mam tylko nadzieję, że to się tak szybko nie urwie. Ale się urwało. Następne dwie grupy anulowano. Trudno się dziwić: marsze głodowe, demonstracje... Na ile turystę może pociągać taka egzotyka, a na ile chce mieć zagwarantowane komfortowe wakacje? W każdym razie z powodu braku pracy pozostało mi myśleć o własnych wakacjach i wróciłam nad morze. Za naturalny uznałam fakt, że pogoda po moim przyjeździe natychmiast się popsuła i zamiast kąpieli i opalania się pozostało mi włóczenie się po Starym Mieście w nadziei spotkania kogoś znajomego. I tak 134

też się stało. Drugiego dnia moich wędrówek napotkałam pod Ratuszem naszą przyjaciółkę z Londynu, Marię, wraz z nieznajomym mężczyzną. – Poznaj, Zosiu. To Paul, norweski dziennikarz. – Bardzo mi miło. Mieliśmy kłopoty z komunikowaniem się w trójkę, gdyż Maria mówiła biegle po angielsku i niemiecku, ja niemieckiego nie znałam, a Paul po angielsku mówił słabo. Usiedliśmy w kawiarni, w której nie było nic oprócz herbaty i mimo wszystko spróbowaliśmy konwersacji, to znaczy rozmawiałyśmy głównie ja i Maria, a Paul uśmiechał się i oczu nie spuszczał z Marii. Aha, coś w trawie piszczy, pomyślałam. Trudno mu się dziwić. Maria była jedną z najładniejszych dziewczyn, jakie znałam. Wysoka jasna blondynka o orzechowo– zielonych oczach, a na dodatek piekielnie mądra. Teraz była tłumaczką Paula podczas zjazdu „Solidarności”. Gdy Paul oddalił się na chwilę do toalety, mrugnęłam do niej porozumiewawczo. – Fajny facet. – Ale żonaty – uśmiechnęła się, wzruszyła ramionami i jakby mocniej zaciągnęła się dymem z papierosa. TL R No tak. Znowu to samo. Od razu przed oczami stanęła mi świeżo otrzymana od mojego żonatego Marcina pocztówka z Francji. Nie wysilił się. Rzeczowo sformułowana, bezuczuciowa. Wraca za dwa tygodnie... Nie ma sensu o tym znów myśleć. I nie ma czasu, bo Maria nagle się odzywa: – Czy nie chciałabyś, Zosiu, popracować jako tłumacz przy dziennikarzach? Mogłabym ci w tym pomóc. – Ja? – zawahałam się. – W zasadzie nigdy nie zajmowałam się profesjonalnym tłumaczeniem. – Co to za problem? Znasz przecież angielski doskonale. Zawsze się zastanawiam, jak ci się udało złapać taki prawidłowy akcent. A tłumaczenie 135

jest w głównej mierze rutyną. Przy każdym następnym jesteś lepsza. Tylko trzeba kiedyś zacząć. – Łatwo ci mówić. U was na lingwistyce uczą tego na zajęciach, podczas gdy ja... Byłam przekonana, że nabawiłam się tych kompleksów z powodu profesjonalizmu Doroty. – Nie ma się czym martwić. Mówiłaś mi przed chwilą o swoim pilotowaniu wycieczek. Z tłumaczeniami jest tak samo, trzeba po prostu zacząć. Jak wrócimy do Warszawy, to możemy działać. Zgoda? Trochę niepewnie się uśmiechnęłam. – Zgoda. Widać w ostatnim czasie zaczęło mi się podobać ryzyko. W tym momencie myślałam także o tym, że nie mam żadnej stałej pracy i nie bardzo nawet chce mi się jej szukać. Trzeba zatem stawiać na prace zlecone, jeśli chcę jakoś wyżyć i być nadal, jak od drugiego roku studiów, niezależna od pomocy rodziców. Spodziewali się po mnie, że będę samodzielna. W Warszawie poszłyśmy z Marią do „Interpressu”, gdzie po krótkim TL R egzaminie sprawdzającym wpisano mnie na listę tłumaczy języka angielskiego. Prawie natychmiast po tym otrzymałam pierwszą pracę. Miałam tłumaczyć tureckiemu dziennikarzowi podczas drugiej tury zjazdu, ale w ostatnim momencie okazało się, że nie przyjechał. Zabrałam się więc do korepetycji na dużą skalę. Któregoś dnia w październiku zaterkotał dzwonek. Bez żadnych przeczuć podeszłam do drzwi. – Marcin – wydukałam. Stałam przez chwilę, trzymając go przed drzwiami kompletnie zdezorientowana. – Chyba wpuścisz mnie do środka? – roześmiał się. 136

– Przepraszam, wchodź – szybko usunęłam się z drogi. – Co za niespodzianka! Nie widziałam cię... prawie rok. Natychmiast przypomniałam sobie nasze spotkanie w listopadzie i czując, że się czerwienię, szybko zmieniłam temat. – Napijesz się czegoś? – Na razie dziękuję. – Stanął pośrodku pokoju i badawczo się rozejrzał. – Ile tu zmian! Rzeczywiście, robiłam, co mogłam. Chciałam nawet dokupić kilka szafek pod kolor starych mebli, ale był to niesprzyjający czas do robienia jakichkolwiek zakupów. Spróbowałam więc, przy zachowaniu wszystkich staroci, stworzyć w dużym pokoju XIX– wieczny nastrój: zasuszone kwiaty, mocno nakrochmalone serwetki i dawne zdjęcia rodzinne w ramkach na ścianach. – Myślałam, że cię wcześniej zobaczę. Obraziłeś się na mnie? – spytałam niewinnie. – Ależ skąd! Wróciłem i od razu wpadłem w wir pracy. Poza tym w domu... Wiesz, ile czasu mnie nie było. Alinka sama z dzieckiem. Musiałem TL R trochę popracować nad remontem, posiedzieć z Weroniką. Widziałaś, jak bardzo wyrosła? – Widziałam miesiąc temu. Już siusia do nocnika. – Właśnie. Wreszcie mamy spokój z pieluchami. – A jak ci się podoba sytuacja w kraju? – spytałam, stawiając na stół filiżanki. – Masz pewnie bardziej obiektywne spojrzenie na to, co się dzieje niż my. Wreszcie mu się dokładnie przyjrzałam. Był opalony i tak przystojny, jak mi się zawsze wydawało. W ogóle nie było po nim widać, że miał aż trzydzieści jeden lat. Marcin sięgnął po papierosa. Wolno go zapalił, a potem 137 powiedział.

– Jestem tym wszystkim przerażony! – Przerażony? – powtórzyłam ze zdziwieniem. – Tak, przerażony i wstrząśnięty. Staczamy się z prędkością światła. A spotkanie z rzeczywistością może być bardzo bolesne. Niektórzy wprost na to czekają. – Teraz ty będziesz mnie straszył zagranicą – zdenerwowałam się. – A kto pierwszy zapałał entuzjazmem do nowych związków, kto chciał naprawiać ten system? Kto mi mówił o demokracji? Przyznaję, że „Posłanie do narodów Europy Wschodniej” jest kontrowersyjne, ale kiedyś musiało to być powiedziane. Są przecież reformy, związki i wreszcie ta... swoboda – wyrzuciłam z siebie desperacko. Marcin pokiwał głową jakby z pobłażaniem. – Oczywiście, że podobała mi się „Solidarność”, tylko że ona nie zachowuje się już jak związek zawodowy. Zobacz sama, co się dzieje. Nie ma nic w sklepach, a jeden strajk poprzedza drugi. – Mówią, że mnóstwo żywności jest gdzieś zmagazynowane. TL R – No widzisz. Kolejna przestroga, żeby się trochę zastanowić. Nikt łatwo nie oddaje władzy, a „Solidarność” wydaje się iść sama pod nóż. We Francji ciągle pokazywali strajki. Pytali mnie nawet, czy już nic innego nie jesteśmy w stanie wymyślić. Marcin zaciągnął się mocno dymem i dorzucił już spokojniejszym tonem: – Witek też tego nie rozumie, a nawet nie chce zrozumieć. Dziwne, był zawsze taki inteligentny i otwarty na wszelką dyskusję. – Widziałeś się z nim? Sama wieki go nie widziałam. – Tak, byłem w tej jego nowej gazecie. Jest teraz u nich sekretarzem 138 redakcji i nawet się dziwię, że zaszczycił mnie „dzień dobry”.

– Marcin, nie bądź złośliwy. Byliście zawsze takimi dobrymi przyjaciółmi. Pomyśl tylko, jaki on musi być szczęśliwy, że realizuje się jego wizja zmian. Marcin spojrzał na mnie zdziwiony. – Mówię to przecież tylko tobie, Zosieńko. Zrobiło mi się miło, że uważa mnie za osobę godną zaufania, z którą można porozmawiać na każdy temat i o każdej osobie. – Witek mnie też nie oszczędził. Gdy przedstawiłem mu moje wnioski, powiedział, że jestem ostatnią osobą, która się powinna wypowiadać na ten temat, bo zamiast walczyć tu o sprawiedliwość, zwinąłem się na komfortowy Zachód i teraz nie mam zielonego pojęcia o tym, co tu się dzieje. I miał absolutną rację. Nic z tego nie rozumiem. – Pokłóciliście się? – spytałam wprost. – Ależ skąd. Po prostu nastąpiła ostra wymiana poglądów. Witek nie ma też powodów do narzekania na mnie, bo załatwiłem mu zlecenie od jednego dziennikarza z Zachodu na wykonanie serii zdjęć. TL R Czy Marcinowi zależało aż tak na przyjaźni z Witkiem, że musiał go w taki sposób do siebie przekonywać? Zrobiłam chyba nawet minę wskazującą na takie myśli, bo Marcin prędko dodał: – Sam nie mam czasu, aby się do tego zabrać. Alina zresztą by mnie zabiła, gdybym znów wyjechał z domu. Pomyślałem, że najlepiej byłoby, aby Witek zrobił te zdjęcia. Przynajmniej mam pewność, że zrobi to dobrze. – Czy on rzeczywiście jest taki dobry? Pewnie Marcin znów pomyśli, że się interesuję Witkiem, co nie było tak do końca niezgodne z prawdą. Ale Marcin uśmiechnął się. – Jest bardzo dobry i obsesyjnie zaangażowany w to, co robi. 139

– Ale ty jesteś lepszy! – Tak myślisz? Może kiedyś wspólnie wystąpimy w jakimś konkursie, to się okaże. Na pewno nie dorównam mu w pisaniu artykułów. Czytałaś je? – Tak. Na początku przeczytałam je namówiona przez Martę, a teraz systematycznie kupuję jego gazetę. Niedługo poproszę go o autograf. Jeśli nie spełnią się twoje proroctwa, sądzę, że może daleko zajść. Marcin spojrzał na mnie badawczo i nic nie odpowiedział. Temat Witka uległ wyczerpaniu. Przez chwilę rozmawialiśmy jeszcze o pobycie Marcina we Francji, gdy nagle wyjął z torby amerykańskie czasopismo o architekturze. – Miałbym do ciebie prośbę, Zosieńko. Czy mogłabyś mi przetłumaczyć ten zakreślony artykuł? – Widząc moją zdumioną minę, dodał: – Wiesz, Alinka jest teraz bardzo zajęta i gdybyś... – Nie ma sprawy. Bardzo mi miło, że coś dla ciebie mogę zrobić – oświadczyłam. Marcin znów spojrzał na mnie uważnie, badając, czy sobie z niego nie kpię, ale widocznie przekonał się, że było to na serio, bo nagle znów ujrzałam TL R na jego twarzy ten sam wyraz czułości co w zeszłym roku. Gwałtownie ścisnęło mnie w okolicy serca. Ale trwało to tylko ułamek sekundy. Marcin szybko się podniósł, podziękował i wyszedł. *** – Dorota, będzie mi ciebie brakowało. – Wcale w to nie wierzę. Masz teraz tyle zajęć, że trudno cię zastać w domu. Wiesz, ile razy dzwoniłam, zanim w końcu trafiłam na ciebie? Nie masz już czasu dla starych znajomych. Tylko dziennikarze i zagraniczne grupy. – Nie przesadzaj. Do tej pory miałam zaledwie dwóch tajskich 140 dziennikarzy i trzy poważne grupy.

– I to jest właśnie to! Jak na początek kariery, to wspaniale. Ile czasu musiałam cię namawiać, żebyś się do tego wzięła. Stałyśmy z Dorotą na Okęciu przed wejściem dla odlatujących. Za dwie godziny miała samolot do Londynu. Moja przyjaciółka wyjeżdżała do Anglii na pół roku. Oczywiście do Davida. W czerwcu mieli razem wrócić do Warszawy i tutaj wziąć ślub. – Mam nadzieję, że David wybije ci z głowy wszelką tęsknotę za domem. – Tylko by spróbował! – Dorota zamyśliła się. – Co ci przysłać Zosiu? – Coś ty! Nic nie przysyłaj. Wszystko mam. – Akurat. Tak mówisz, jakbym tu sama nie mieszkała. Spojrzałam na Dorotę w eleganckim płaszczu i zagranicznych kozakach na płaskim obcasie. Nie wyglądała wcale na osobę stąd. Westchnęłam. – Trochę ci zazdroszczę. Powoli zaczyna mnie męczyć ten nasz ciągły bałagan w kraju. – Nie przesadzaj! Jak się robi remont, to trzeba nabrudzić, prawda? Już TL R samo przesuwanie mebli sprawia dużo hałasu. – Dobrego remontu nie przeprowadzi się bez dobrych fachowców – zauważyłam cierpko. Dorota nie pozbyła się jeszcze swoich radykalnych poglądów, natomiast mnie od ostatniej rozmowy z Marcinem wiele spraw zaczęło niepokoić. Z pewnym lękiem śledziłam wydarzenia w Lubogórze, strajki na wyższych uczelniach... Co będzie znowu? – Nie martw się, Zośka. Wszystko będzie OK. Wkrótce poszalejemy na moim weselu. Zabraniam ci jakichkolwiek wyjazdów w czerwcu, choć nie wiem, czy jak wrócę, to będziesz mnie jeszcze pamiętać. Teraz Maria jest 141 twoją ukochaną przyjaciółką.

– Co za zazdrość! W końcu dowiedziałam się, że to uczucie nie jest ci obce. A co z Marią? Mówiłam ci, że kocha się strasznie w tym norweskim dziennikarzu. On też za nią szaleje, ale czy się rozwiedzie? I tu dylemat. Spojrzałam na zegarek. Plotkowałyśmy już przez pół godziny. Najwyższy czas, aby Dorota przeszła kontrolę paszportową. Ucałowałyśmy się serdecznie. – Do czerwca, Zośka! Trzymaj się! I rozglądaj się za jakimś normalnym chłopakiem. – Pa! Pa! – O co może Dorocie chodzić? *** Ostatnią orbisowską grupę odstawiłam na prom 11 grudnia. Nie miałam już ochoty wracać przed świętami do Warszawy i zdecydowałam się zostać z rodzicami. Następnego dnia wczesnym popołudniem odwiedziłam koleżankę Julkę z anglistyki i ku mojemu zdumieniu zastałam u niej mnóstwo znajomych. Celebrowano przerwanie strajku na uniwersytecie, ale nastrój daleki był od radosnego. Wszyscy siedzieli w napięciu i co chwila, wobec TL R różnicy zdań, wybuchały kłótnie. Byliśmy podenerwowani i nikt z nas nie patrzył w przyszłość w sposób optymistyczny. Około dwudziestej pierwszej opuściłam towarzystwo i poszłam do domu. Na ulicach było bardzo pusto i zimno. Jeden z kolegów chciał mnie nawet odprowadzić, ale nie miałam ochoty na jego towarzystwo. Poza tym do domu było bardzo blisko. Kiedy zbliżałam się już do klatki schodowej, nagle ujrzałam męską postać wynurzającą się zza krzaków przy domu. O Boże! Pewnie to jakiś zboczeniec. Nie mogłam nawet krzyknąć, gdyż tak sparaliżowało mnie ze strachu. Postać zbliżyła się i szepnęła ochrypłym głosem: – To ty, Zosieńko? 142 Z dużym wysiłkiem rozpoznałam głos. Marcin. Co on robi w tych krzakach? Przecież powinien być w Warszawie. Stałam nadal, nie mogąc wydusić z siebie słowa. – Nie bój się. Przecież to ja. Właśnie miałem zamiar cię odwiedzić.

Wracam z MKZ– u i nagle wpadłem na pomysł, że mogę... – Wiedziałeś, że jestem w Gdańsku? – przerwałam mu. – Mama mówiła, że przyjechałaś wczoraj. – Jezu! Ale mnie przestraszyłeś. O mało nie umarłam ze strachu. Jest tu tak ciemno, bo oszczędzają energię. – Czy możesz, Zosiu, porozmawiać ze mną w samochodzie? Nie chcę wchodzić do was na górę i robić zamieszania. – Jak sobie życzysz. Wsiedliśmy do starego dużego fiata, który zastąpił citroena. Widać było, że sytuacja finansowa młodych państwa Knyszewskich uległa poważnemu pogorszeniu. W słabym świetle latarni udało mi się spojrzeć na Marcina. Wyglądał inaczej – twarz miał bladą i spiętą. Tego wieczoru z całą pewnością wyglądał na swój wiek. TL R – Przyjechałem do Gdańska z Witkiem. Planowaliśmy, że przenocuje u moich rodziców, ale mieliśmy drobną wymianę zdań. Teraz on siedzi w BIPS– ie w „Solidarności” i czeka na kogoś znajomego. Podkradłam Marcinowi papierosa. – Ty palisz? – zdziwił się i spojrzał na mnie zgorszony. – Trochę. Bardzo mnie to bawi. Od czasu do czasu miałam bliższy kontakt z tym nałogiem. Przyjrzałam się papierosowi. Marlboro. Skąd on to bierze? W kioskach lepsze papierosy od dawna wyginęły śmiercią naturalną. – Jeszcze raz przepraszam za ten nalot. Musiałem cię nieźle nastraszyć. 143

– Wspaniale, że jesteś. Dzisiaj czuję się taka podenerwowana. Poza tym, tak rzadko mam okazję cię oglądać. Gdy wpadam do was, ciebie przeważnie nie ma. – Byłem ostatnio bardzo zajęty. Projektowałem z Filipem całe osiedle domków jednorodzinnych. – Projektowałeś? – zatkało mnie ze zdumienia. Czyżby powrót do architektury? – Oczywiście. Myślałaś, że kompletnie z tym zerwałem? Przecież nie po to robiłem uprawnienia. Poza tym już Henri Cartier– Bresson mówił, że fotografia jest jak architektura. To sprawa kompozycji przestrzennej, która jest zawarta w otoczeniu, odnalezienia ukrytego porządku rzeczy. Patrzy mi prosto w oczy, a ja jak zwykle w okolicach serca odczuwam tę cholerną wibrację. Czemu moje libido musi być aż tak głupie? – Dlatego potrzebne mi były te artykuły, które tak świetnie przetłumaczyłaś. Ile jestem ci winien, Zosieńko? Patrzyłam na niego i nie mogłam zrozumieć. Winien? O tak, jest mi wiele winien. Przede wszystkim, że nieświadomie tak TL R wysoko postawił poprzeczkę dla moich wielbicieli, iż żaden nie może jej przeskoczyć. A może to wcale nie jest jego wina? Spostrzegam, że Marcin patrzy na mnie ze zdziwieniem. Budzę się z rozmyślań i słodko oświadczam: – Traktuj to jako swój zaległy prezent imieninowy. Przynajmniej nie będę miała kłopotu z zaskoczeniem cię czymkolwiek. – To ci się zawsze udaje – wziął moją rękę i podniósł do ust. – Coraz bardziej mnie zaskakujesz. Ucałował mi rękę, ale dalej ją przytrzymywał. Zauważyłam, że na ulicy nie ma żadnych przechodniów. 144

– To jest wprost niesamowite tak patrzeć, jak z dziecka zmieniasz się stopniowo w piękną, młodą kobietę, jak dojrzewasz, jak kształtują ci się poglądy. Jeszcze kilka lat temu wydawało mi się, że dzielą nas dziesięciolecia, a teraz – zatrzymał się na moment, jakby w poszukiwaniu odpowiedniego sformułowania – a teraz te różnice prawie się już zatarły, a ja żałuję, że nie... Mówiąc to, puścił wreszcie moją rękę, ale po chwili wyciągnął w moją stronę swoją i delikatnie dotknął moich policzków, podbródka, ust... i pocałował mnie bardzo delikatnie. Oczy mi się natychmiast zamknęły i chciałam jak najdłużej pozostać w tym błogostanie. Gdy się ode mnie odsunął, pragnęłam powiedzieć coś bardzo pięknego i mądrego, ale wyjąkałam tylko: – Ale ty przecież jesteś żonaty. Marcin westchnął, spojrzał przed siebie i powiedział: – Czy wiesz, Zosieńko, jakie to jest szczęście w życiu znać taką dziewczynę jak ty? Nawet jeśli się jest żonatym. Następnego dnia zostałam brutalnie obudzona przez mamę o godzinie TL R ósmej rano. Przecież niedziela, dajcie żyć. Wstawaj, Zosiu – wojna! I tak zaczął się dla mnie stan wojenny. 145

Rozdział siódmy Pierwsze dni stanu wojennego były prawdziwym koszmarem. Ta ciągła niepewność – nie wiedzieliśmy, co się dzieje i co może się wydarzyć. Godzina policyjna, odłączone telefony i ostra zima zmusiły mnie do przeby-wania w domu. Nie było oczywiście mowy o moim wyjeździe do Warszawy. Już pierwsze dni zaczęły przynosić nam wiele przerażających informacji. Jedną z nich przyniósł Marcin przed swoim wyjazdem do Warszawy. Bałam się o niego, bo mimo naszych próśb i gróźb chodził nadal po ulicach i pod stocznię, robiąc zdjęcia. Wiadomość, którą wówczas przyniósł, poraziła mnie: Witek jest internowany – wywieziony nie wiadomo dokąd wraz z setkami innych. Marcin był

tym ogromnie przejęty. Czułam, że żałuje teraz swoich kłótni z Witkiem. Martwiłam się o nich obu, ale jeśli chodzi o Witka, byłam trochę wściekła, że po swoim powrocie – bo przecież na pewno wróci! – będzie mógł znowu odgrywać bohatera i męczennika. I zbierać współczucie dziewczyn. Ostatni raz widziałam Witka w końcu września. Wybraliśmy się do kina TL R większą grupą znajomych i jakimś cudem pod „Relaksem” natknęłam się na Witka, który od razu zdecydował się iść z nami. To był polski film, jeden z serii „półkowników”, które w tym czasie wyświetlano, ale nie pamiętałam z niego nic, poza tym, że po piętnastu minutach projekcji Witek wziął mnie za rękę i trzymał ją do końca seansu. Było to średnio przyjemne przeżycie, bo pewnie w obawie, że mu ją wyrwę, ściskał silniej niż było potrzeba. Tylko że ja, z niepojętych dla mnie powodów, wcale nie chciałam mu jej zabrać. Po skończonym seansie nachylił się nade mną, a ja z wrażenia prawie podskoczyłam na fotelu. 146 – Czym tak ładnie pachniesz? To był YSL – mój prawdziwy skarb zakupiony w Anglii, który racjonowałam bardziej oszczędnie niż jakiekolwiek kartki. – Chciałbym się z tobą spotkać, Zosiu. Dawno nie mieliśmy okazji z sobą porozmawiać. Chciałbym ci tyle powiedzieć... Bardzo mi na tym zależy. – Niestety, chyba nie będę mogła. Mam teraz mnóstwo pracy i trudno mi cokolwiek zaplanować. Wytłumaczyłam się moimi nowymi obowiązkami. Prawda jednak była taka, że bałam się zostawać sama z Witkiem. Bałam się siebie. Sylwestra przesiedziałam wraz z rodzicami, próbując nauczyć się robić na drutach, ale ponieważ niezbyt mi to wychodziło, rzuciłam robótkę w kąt i poszłam spać o dwunastej. Nie mogłam jednak zasnąć. Przewracałam się z boku na bok, zastanawiając się, co mam począć ze swym pięknie rozpoczętym młodym życiem. Byłam pewna, że stan wojenny na zawsze przekreślił moje wszystkie plany życiowe i już nic dobrego mnie nie spotka. Z

czegoś musiałam jednak żyć. Nie wypadało stale siedzieć na karku rodzicom i musiałam rozejrzeć się za pracą. Do tej pory korepetycje, tłumaczenia i TL R wycieczki w zupełności mi wystarczały, ale nie teraz. Same korepetycje nie stanowiły żadnej atrakcji, mimo iż były moim głównym źródłem żywej gotówki. Następnym dylematem było wracać, czy nie wracać na stałe do Gdańska. Myślałam intensywnie o tych sprawach do trzeciej nad ranem, aż wreszcie zasnęłam. W nocy śnił mi się Witek. Bito go i wołał mnie. Nie mogłam do niego dobiec. Nagle pojawił się Marcin, który syczał: Zostaw go. Są inne dziewczyny. Obudziłam się przerażona, z tłukącym jak młot sercem i z silnym postanowieniem: muszę ustalić, co się dzieje z Witkiem. Podjęłam również decyzję powrotu do Warszawy i znalezienia sobie w miarę sensownej pracy. I to jak najmniej związanej z polityką! 147 *** I tak zostałam belfrem. Główną winowajczynią była Maria, która mnie do tego namówiła. Okazało się, że w jednym z ogólniaków zabrakło nagle germanisty i anglisty. Anglistka wyjechała na dzień przed stanem wojennym do Szwecji i nie wróciła. Wobec tego Maria wpadła na genialny pomysł, abyśmy razem objęły te dwa wakaty. – Będzie sympatycznie. Teraz nie ma mowy o lepszej robocie, a tu możemy doczekać lepszych czasów. – Ja się do tego nie nadaję. Na praktyce myślałam, że chyba pozabijam tych wszystkich rozwydrzonych gówniarzy. Maria pokiwała głową. – Ja też nie wiem, czy się nadaję, ale możemy chyba spróbować. Przecież to tylko jeden semestr. Da się to z pewnością przeżyć. Znam gorsze rzeczy od trzydziestki opryszczonych smarkaczy. Stałyśmy na przystanku autobusowym na Krakowskim Przedmieściu. Padał śnieg, a Maria śmiesznie udeptywała butami powstałe górki. Miała na sobie

bardzo eleganckie zimowe buty. Chyba nie kupiła ich na kartki? TL R – To od Paula. Dał mi je podczas ostatniego pobytu. Czerwieni się? Czy to może mróz? – Coś mi po nim zostało – roześmiała się. Przez chwilę nic nie mówiłyśmy, ale mnie coś mówiło, że Paul nie ma chyba zamiaru się rozwieść. Zamyśliłam się i nie usłyszałam pytania Marii. – Co z Dorotą? Sama chciałabym wiedzieć. W stanie wojennym nie przyszedł od niej ani jeden list. Poprzednie opowiadały o idylli z Davidem, o kursie angielskiego dla tłumaczy, na który się zapisała, o Scrooge’u, który poczciwieje z tygodnia na tydzień i chyba wkrótce zacznie obrastać puchem, 148 zmieniając się w anioła dobroci, o znajomych spotkanych w Londynie, którzy zdecydowali się pozostać. A potem korespondencja się urwała. Może stan wojenny przyspieszył decyzję Doroty o wyjściu za mąż. Ciekawe, co by powiedziała na to, że miałyśmy zamiar zostać nauczycielkami. Pewnie by się z nas śmiała. Marzenia o idealnej pracy, wyjazdach zagranicznych. – Chciałabym, aby była tam szczęśliwa. Mimo obaw, nowa praca wciągnęła mnie w niepojęty sposób. Postanowiłam od samego początku być dobrze przygotowana do zajęć i poważnie traktować swoich uczniów. I od samego początku natrafiłam na opory. Klasa, której wychowawstwo odziedziczyłam, była rozwydrzona w maksymalny sposób. Przez dłuższy czas nie mieli z nikim lekcji angielskiego i wszelkie wymagania stawiane przeze mnie uważali za tyranię i kolejny przejaw represji stanu wojennego. Natomiast inne klasy, nie wiedzieć czemu, bardzo mnie polubiły. Widać, że nie można zadowolić wszystkich, tylko jak trudno jest się z tym pogodzić. Na początku marca zdarzyła się dosyć dziwna historia.

TL R Był piątek, późne popołudnie. Siedziałam sama w domu, popijając kawę i starając się o niczym sensownym nie myśleć. Gdy zadzwonił do drzwi dzwonek, byłam przekonana, że to Maria, która chce mi dotrzymać towarzystwa i porozmawiać o swym wykańczającym ją psychicznie układzie z Paulem. Miałam na jej przykładzie dobrą przestrogę, aby unikać jak ognia związków z żonatymi. Zdziwiłam się bardzo, widząc za drzwiami Alinę. Rzadko do mnie przychodziła, a ostatnio prawie wyłącznie z Martą. Teraz była sama. Źle uczesana, w jakby pomiętym i niezbyt gustownym ubraniu, z podkrążonymi oczami. 149 – Ładnie wyglądasz – oświadczyłam złośliwie z przekąsem, gdy usiadła. Żachnęła się. – Możesz sobie darować. Wiemy obydwie, że to nieprawda. Nie musisz cały czas traktować mnie jak skończoną idiotkę. Wstrzymałam z wrażenia oddech. – Czy nie przesadzasz? – Ani trochę i powiem ci tylko to: doskonale sobie z tego zdaję sprawę, że zawsze uważałaś mnie za idiotkę i nie mogłaś darować Marcinowi, iż się z taką ożenił. Czy stać mnie na uczciwość i powiedzieć, że ma rację? Stwierdzam, że nie i nic nie mówię, bo wydaje mi się, że Alina zamierza kontynuować temat. – Nigdy nie byłam dobra dla twego idealnego kuzyna, z którym tak dobrze się rozumiecie i z którym potrafisz rozmawiać godzinami. Przez moment boję się, czy Marcin nie powiedział czegoś o mnie Alinie. – Cała ta wasza rodzina jest przeciwko mnie. Ja już tego dłużej nie TL R wytrzymuję – i zaczyna szlochać. Nie mogę tak spokojnie siedzieć i na to patrzeć. Zerwałam się z miejsca, złapałam ją

za ramiona i przytuliłam do siebie. Nagle dostrzegłam na jej policzku niezły siniak. – Co ci się stało? – Ach – Alina dotknęła policzka. – Uderzyłam się o drzwi. – Alina, Boże drogi, co się z tobą dzieje, przecież tak nie można. – I ja też już tego nie mogę znieść. Wiem, że Marcin poszedłby sobie ode mnie, gdyby nie Weronika – i znów potok łez. W końcu udaje mi się ją na tyle uspokoić, aby dowiedzieć się, cóż 150 takiego doprowadziło ją do tego histerycznego stanu. Marcina zwolniono z wydawnictwa, rzekomo z powodu redukcji etatów, ale według Aliny za „Solidarność”. Przyszedł z tą nowiną do domu, jednocześnie oświadczając, że być może wystąpi ze związku, bo w ogóle nie chcą mu tam pomóc. Jeszcze niecałe dwa lata temu tak się cieszył, że chcieli go przyjąć. A z czego będziemy żyć? – spytała Alina – Czy kiedykolwiek musiałaś się o to martwić? Będę projektował wraz z Filipem, ewentualnie pójdę do biura. – Oczywiście, i wszystko, co zarobisz, pójdzie na sprzęt i filmy. Przecież nikt ci tego nie kupi. – Z pewnością będzie ciężej, ale może wygram jakiś konkurs lub uda mi się zorganizować na Zachodzie wystawę. – Zapominasz, że jest stan wojenny i nigdzie nie wyjedziesz. Wyjeżdżając ostatnio do Francji, miałeś podobne plany i jedyne, co ci się tam udało, to stracić resztę naszych oszczędności.

– Nie powinnaś mi tego wypominać. Ciężko zapracowałem na nie TL R poprzednio. – Nie musisz mi tego mówić, że zarobiłeś. Przecież nie jesteś sam. Masz żonę i dziecko. – Nigdy nie brakowało ci pieniędzy. – Ale ciągle się boję, że tak się stanie. Masz trzydzieści dwa lata, a ciągle bujasz w obłokach. Do niczego w zasadzie nie doszedłeś. Nie jesteś ani dobrym fotografem, ani architektem. Alina spojrzała na mnie. – Wiem, że przesadziłam, ale chciałam nim wstrząsnąć. – Cały czas musisz coś zmieniać. Już mi się od tego w głowie mąci. 151

– Mówiłem ci, kochanie, zanim się pobraliśmy, że właśnie tak będzie. Muszę poszukiwać własnego stylu. Nie mogę siedzieć spokojnie i czekać, aż samo wpadnie, bo inaczej umrę. – I ile jeszcze lat będziesz szukał? A jak nie znajdziesz? Nie jest nigdzie powiedziane, że każdy musi być najlepszy, nawet jeśli się tak stara jak ty Marcin zamilkł. Patrzył na Alinę swoim specyficznym, niewidzącym spojrzeniem. – Chcesz mnie znowu zignorować. Nie uda ci się. Jeśli chcesz

wiedzieć, kim jesteś, to ci powiem. Jesteś skończonym egoistą, który dla swych chorobliwych ambicji zaniedbuje dziecko i żonę. Trzeba się było nigdy nie żenić. Tym razem Marcin skoncentrował swoje spojrzenie na Alinie i wolno powiedział: – Bardzo tego żałuję. Alina stała obok Marcina, więc nie zastanawiając się ani chwili, wzięła lekki zamach i uderzyła go w twarz. Uśmiechnął się jakby zdziwiony i nie zareagował, więc poprawiła z drugiej strony i zaczęta okładać go TL R pięściami, gdzie popadło. W końcu złapał ją za nadgarstek. Spojrzał na nią przenikliwie i powiedział: – Bardzo mi przykro, że aż do tego doszło. Następnie wyszedł z domu, a Alina, biegnąc za nim, wpadła na drzwi i stąd ten siniak. Marcin zniknął trzy dni temu. – Myślałam, że może jest u ciebie. – Żartujesz? I sądzisz, żebym go tu przetrzymywała bez powiadomienia cię, gdzie jest? – Nie wiem. Alina wydawała się naprawdę bardzo zagubiona. 152 – A dokąd miałby pójść?

– Nie wiem, co robić. – Zobaczysz, że lada moment wróci i pogodzicie się. Zawsze się wraca do swojej żony – oświadczyłam z głębokim przekonaniem. – Powiedział przecież, że żałuje, iż się ożenił. – A ty mu może mówiłaś same miłe rzeczy? Podparła głowę rękami. – Wszędzie go szukałam. Może coś mu się stało? Może go zamknęli? – Przestań opowiadać głupstwa – zdenerwowałam się. Marcin nie powinien był jej tego robić. – Napijemy się czegoś mocniejszego i trochę się uspokoisz. Jesteś cała roztrzęsiona. A Marcin do ciebie wróci. Jestem tego pewna. I wrócił. Tego samego wieczoru. Gdy Alina wróciła ode mnie lekko zawiana ginem z tonikiem, był już w domu. Pogodzili się i następnego dnia Alina już cała w skowronkach zapraszała mnie do nich na kolację w najbliższą sobotę. Przez chwilę trochę się wahałam, ale przyjęłam zaproszenie. Z ciekawości. Jednak daleka byłam od triumfującego nastroju. To, że TL R Marcin i Alina kłócą się ze sobą, wcale mnie nie cieszyło. Kolacja miała odbyć się o wczesnej godzinie, aby wszyscy zdążyli do domu przed godziną policyjną. Jak przyszłam, było: już kilka osób: zapłakana teraz ciągle Marta i Filip z żoną. Alina promieniowała szczęściem. Biegała w kółko pomiędzy pokojem a kuchnią. Elegancka, pachnąca i w niczym nie przypominająca kobiety sprzed paru dni. Marcin poważny cichy i grzeczny. Z ledwie dostrzegalnym smutkiem w oczach. Wszyscy bardzo przejmowali się Martą. Zaczęła otrzymywać w miarę regularną korespondencję od Witka i znów wybierała się go odwiedzić. Wiedzieliśmy, że Witek źle znosił „internat”. Rozsadzała go wola działania i Marta obawiała się, czy 153 przypadkiem nie wpadnie na wariacki pomysł, aby nawiać. Oprócz Aliny nikt nie był do tego entuzjastycznie nastawiony. Zresztą w ogóle nie było entuzjazmu tylko

pospuszczane głowy, pesymistyczne prognozowanie i pełne grozy historie o tym, co się aktualnie dzieje. I te domysły. Po kolacji Marcin odwoził mnie i Martę do domu. Najpierw odwiózł Martę, choć mieszkała znacznie dalej. Bałam się, co mi powie, kiedy zostaniemy sami. Gdy Marta wysiadła, zapadła jednak cisza. Odezwał się dopiero, gdy zatrzymaliśmy się przed moim domem. – Dobranoc, Zosieńko. – Dobranoc i dziękuję za kolację – podałam mu rękę, którą przytrzymał w swojej. – Byłaś przeciwko mnie. – W jakiej sprawie? – spytałam naiwnie zdziwiona. Puścił moją rękę. – Że zniknąłem z domu na trzy dni. – Takich rzeczy się nie robi – oświadczyłam zdecydowanie. – A to, że idzie się na skrobankę, nie mówiąc o tym własnemu mężowi, TL R to się robi? Przez moment nie wiedziałam, o czym on mówi. – Jak to? – A tak. I tłumaczyć potem, że zrobiło to się dlatego, że mąż nie jest zrównoważony psychicznie, bo zmienia pracę i nie wiadomo, czego chce od życia, to też się robi? – Nie wiedziałam – wyjąkałam cicho. – Nie podejrzewałem nawet, że ci o tym powiedziała. Skrył twarz w dłoniach. – Wiem, że to nie tylko jej wina. Trzeba było wszystko inaczej załatwić.

154 Zdjął ręce z twarzy i spojrzał na mnie. – Zosieńka? Zanim zdążyłam zapytać, o co mu chodzi, jego usta były już na moich. Całował mnie szybko w usta, policzki, oczy... Jednak ja wcale nie chciałam tych pocałunków. Ostatkiem sił udało mi się go odepchnąć i wysiąść z samochodu. – Marcin, to nie ma sensu. Wracaj do domu. – Masz rację. To nie ma sensu. Gwałtownie nacisnął na gaz i odjechał przy pisku opon. Stałam przez pewien czas, dygocząc. Po co on mi powiedział to o Alinie? Wcale nie chciałam tego słyszeć. Może gdyby tego nie powiedział, postąpiłabym inaczej. Przecież zawsze chciałam, żeby tak do mnie mówił, tak mnie całował. Dlaczego teraz było inaczej? Marzec minął w wirze nowej pracy i nowych obowiązków. Ani Alina, ani Marcin nie odezwali się do mnie, a ja byłam pod zbyt dużym wrażeniem tego, co zaszło, aby się z nimi ponownie kontaktować. Dni były szare i beznadziejne, a ja ciągle martwiłam się o rodziców i Rafała w Gdańsku. Sytu-TL R acja była tam przecież o wiele gorsza niż w Warszawie. Mijał jednak dzień za dniem i powoli przyzwyczajaliśmy się do nowych warunków i narzuconych ograniczeń. Czułam się teraz dosyć wyizolowana. Znajomi i koledzy zaszyli się w domach i kontakty towarzyskie były dosyć sporadyczne. Jedynie Maria stale dotrzymywała mi towarzystwa – zarówno w szkole, jak i po pracy. – Dwie samotne stare panny. Jeszcze parę lat pracy w tym zawodzie i pewne jak w banku – roześmiała się Maria. Siedziałyśmy w jej wynajmowanej klitce i zajadałyśmy się zapiekankami. Na dworze lało. Grzyb na ścianie wyglądał jeszcze bardziej ponuro niż zazwyczaj. Maria dostrzegła moje spojrzenie. 155

– Robię, co mogę. Cholerstwo wychodzi po każdym malowaniu. To wina rur w całym domu. W końcu mnie to kiedyś zatruje na śmierć. – Nie możesz znaleźć innej kwatery? – Gdzie ja dostanę kawalerkę za jedyne cztery tysiące. Ceny są przecież horrendalne, a do Radomia do rodziców nie wrócę. Za długo mieszkałam sama, aby się do nich znów dopasować. – A gdyby Paul... – Z Paulem, jak sama wiesz, należy sobie dać spokój. Jest to inteligentny, błyskotliwy facet, który zawodowo chce zrobić dużą karierę. W przyszłym roku będzie miał poważną szansę, aby zostać korespondentem w Bonn. Nie zrobi nic, co mogłoby zakłócić jego plany i rytm działania. W dodatku jest zbyt przywiązany do dziecka. Pomyśleć, że kiedyś całe życie wydawało mi się tak szalenie proste i łatwe. Wystarczyło jedynie skinąć ręką. – Marcin powiedział, że w życiu należy iść na kompromis, ale ja nie potrafię. Nie mogę się wyzbyć odczucia, że albo wszystko, albo nic. Czy można zadowolić się czymś w połowie, jak sądzisz? – Myślę, niestety, tak samo idiotycznie jak ty. Dlatego muszę skończyć TL R z Paulem. Nie pozwolę zmarnować sobie życia. Po tej dramatycznej wypowiedzi usłyszałyśmy gwałtowne dobijanie się do drzwi. Spojrzałyśmy na siebie lekko przestraszone. W końcu Maria wstała z kanapy i wyszła do przedpokoju. Jak najciszej podążyłam za nią. – Otwierać, otwierać – usłyszałyśmy zza drzwi kobiecy głos. Maria zdecydowanie szarpnęła za klamkę. Dorota? W przekrzywionej czapce, spod której wymykały się jej ciemne loki. Rumiana i uśmiechnięta. – Czego się tak głupio na mnie gapicie? Może dałybyście mi wejść do mieszkania. Po chwili, gdy minęło nam sparaliżowanie wywołane ogromnym 156

zdziwieniem i siedziałyśmy już wygodnie rozparte na kanapie, zasypałyśmy Dorotę pytaniami. Dorota zerwała swoje zaręczyny z Davidem. Gdy wprowadzono stan wojenny, wpadła w ogromną panikę, tym bardziej że dochodziły ją w Anglii jak najstraszniejsze relacje o tym, co się u nas działo. Po pierwszym szoku odkryła, że tak naprawdę to nikt z Anglików się tym zbyt nie przejął. Wszyscy oczywiście jej współczuli, ale na pytanie, co zamierzają zrobić w tej sytuacji, wzruszali ramionami. David kategorycznie oświadczył, że dopóki w Polsce rządzi junta wojskowa, to jego noga tam nie postanie. W ten sposób runęły plany dotyczące powrotu Doroty do kraju i ukończenia studiów. Początkowo pogodziła się z tym, ale później zaczęła w niej narastać tęsknota za krajem, złość na Davida, że nie potrafi jej zrozumieć, pogarda w stosunku do Anglików, którzy, otoczeni komfortem, niczego nie mogą zrozumieć. Pewnego dnia po prostu spakowała swoje walizki. – Patriotka – jakby zgryźliwie skwitowała to wszystko Maria. Ja zwiesiłam głowę. – Nie cieszycie się, że wróciłam? – wykrzyknęła zdziwiona Dorota. TL R *** Rok 1982 obfitował we wszelakie powroty. Wróciła Dorota, która po krótkim okresie adaptacji próbowała reanimować konające życie towarzyskie. Marcin z Aliną powrócili do siebie i przeżywali małżeńską idyllę. W lipcu z internowania powrócił Witek. Trochę szczuplejszy niż dawniej, z ostrzejszymi rysami twarzy i jeszcze bardziej błyszczącymi oczami. Również Paul napisał do Marii i zapowiedział swój przyjazd w grudniu. Maria mieszkała teraz u mnie. Rzuciła swoją zagrzybioną kawalerkę i ulokowała się w pokoju Stasi. Byłam bardzo zadowolona z tego rozwiązania. 157

Depresje, samotność, wyglądanie godzinami przez okno – wszystko to natychmiast zniknęło. Wprawdzie nasze staropanieńskie wieczory nie odbywały się regularnie, gdyż Maria zaczęła umawiać się na randki z bardzo przystojnym i wyjątkowo milczącym Grzegorzem, niemniej jednak nie mogłam teraz narzekać na brak towarzystwa. Przychodziło do nas mnóstwo osób, z których wiele widziałam po raz pierwszy. Liczyłam po cichu, że może któraś z nich będzie w stanie rozwiązać mój problem związany z pracą. Swoją karierę pedagogiczną zakończyłam w czerwcu z nadzieją, że od jesieni może znów coś się zacznie z tłumaczeniami lub z turystyką. Maria dostała od września pracę w radiu w dziale współpracy z zagranicą i obiecała, że jak się tylko trochę sama zorientuje, to spróbuje mi też coś znaleźć. W październiku zadzwonił do mnie Witek i zaprosił na obiad. Chciał podziękować za książki, o które prosił Martę, a które udało mi się załatwić i przekazać do obozu. Zgodziłam się bez zbytniego przekonania. Nie bardzo miałam ochotę na wysłuchiwanie jego męczeńskiej odysei. Witek przez swój pobyt w „internie” stał się dla wielu osób niemalże symbolem Polski TL R walczącej. Gdy wysłuchiwałam tego typu komentarzy, miałam mieszane uczucia. Postawiłam więc sobie za punkt honoru, aby nie spytać go: No i jak ci tam było? Zaprosił mnie na pieczoną kaczkę i zanim przyszłam, czekał w restauracji na Starówce – ubrany w spodnie dżinsowe i granatową koszulę polo, która intensyfikowała ciemny błękit jego oczu. – Masz dłuższe włosy – zauważył na wstępie. – Bardzo ci w nich ładnie. Po raz pierwszy w życiu udało mi się zapuścić je na taką długość. Sama również byłam z nich zadowolona, jednak postanowiłam unikać rozmowy na swój temat. 158 – Jak się czuje Marta? Skrzywił się lekko. – Kiedy widziałem ją ostatni raz, czuła się dobrze. Wyjechała do rodziny na Śląsk na dwa tygodnie.

– To pewnie brak ci jej i dziecka po tak długiej nieobecności. – Marta wyjechała sama. Krzyś jest jak zwykle u mojej mamy. – U twojej mamy? Zdziwiłam się, bo sądziłam, że głównym problemem Marty i przeszkodą w studiowaniu był brak opieki nad dzieckiem. – Mama mieszka na Mokotowie niedaleko nas. Zajmuje się Krzysiem od niemowlęctwa. Witek widział wyraźnie moje rosnące zdumienie i nagle skrzywił usta. – No nie, to pewnie znów ta historia Marty o poświęceniu studiów na rzecz dziecka. Ty ją też słyszałaś? Kiwnęłam potakująco głową. – Na ogół jej nie komentuję, ale dla ciebie zrobię wyjątek. Marta nigdy nie zaliczyła nawet pierwszego semestru i nigdy dziecko nie stanęło jej na TL R drodze do studiowania. Moja matka uwielbia Krzysia i chętnie zajęłaby się nim przez cały czas. Zamilkł i sięgnął po przyniesione przez kelnera wino. – Powiedz lepiej, co u ciebie. – Bezrobocie. Podobnie jak z tobą. – Mam nadzieję, że nie na długo. Trzeba przecież z czegoś żyć. Marcin obiecał, że pomoże mi coś załatwić na stałe. Może znów dla dziennikarzy zagranicznych. Zdziwiłam się, słysząc o takim altruizmie Marcina. Sam nie miał stałej pracy, a tu nagle załatwia pracę komuś innemu. Witek zaraz jednak dodał: 159 – Marcin chyba nie chce się w to angażować. Pracuje teraz nad kolejną wystawą i nie pasuje mu wiązanie się na stałe. Milcząco patrzyłam w talerz. Witek nagle roześmiał się. Podniosłam głowę i zobaczyłam, że robi do mnie miny.

– Nigdy nie pasowałabyś do Marcina, Zosiu – oświadczył bezczelnie. – Tylko nie denerwuj się i nie rzucaj tym talerzem. Pozornie jesteście podobni, ale ty jesteś silna, choć może się jeszcze o tym nie przekonałaś, podczas gdy Marcin taki nie jest – puścił do mnie oko. Ze złości nie mogłam się odezwać, ale jednocześnie śmieszyła mnie ta sytuacja. Przypomniałam sobie podobną, kiedy to Marcin mówił mi, że nie pasuję do Witka. W końcu roześmiałam się głośno, ale postanowiłam nie wyjaśniać Witkowi, z jakiego powodu. Wychodziliśmy już z restauracji i nagle stwierdziłam, że nie mogę nie wspomnieć jego pobytu w obozie. Przecież się o niego martwiłam. Czy mam teraz wyjść na bezduszne i samolubne stworzenie tylko dlatego, że nie chcę zachowywać się jak inni? Październikowy wieczór szybko zamieniał się w noc. Opadają już liście i wkrótce przyjdzie kolejna ciężka zima stanu TL R wojennego. Jak on przeżył tę poprzednią? – Myślałam często o tobie, gdy cię zamknęli, o tym jak musi ci być ciężko. Witek zatrzymał się w pół kroku i stanął przede mną, zastępując mi drogę. Położył mi ręce na ramionach, na moment zanurzył twarz w mych włosach i spojrzał na mnie nagle błyszczącymi oczami. – Najgorsze było samo zamknięcie, brak możliwości spotykania się z tymi, z którymi by się chciało. I brak tej Jednej, Jedynej Osoby, na której ci zależy, ale na widzenia przychodzi tylko żona, która prawdziwą żoną nie jest. Ten brak był najbardziej dotkliwy... 160 Czemu nagle czuję, jak czarny ptak zazdrości wbija mi swój dziób w samo serce? Próbuję patrzeć mu prosto w oczy, ale czy to takie łatwe wpatrywać się w skaczące ognie? Witek mówił szybko, jakby chciał jak najszybciej pozbyć się ciężaru swoich słów. – Możesz mnie zapytać, czemu o niej nie zapomnisz. Próbowałem.

Przypominałem sobie, jak czasem obgryza paznokcie, jaka potrafi być złośliwa i cięta, i jak w jej pozornie spokojnym usposobieniu kryje się impulsywna natura. Nie na długo to starczało, bo zaraz przypominałem sobie również, jak cudownie potrafi się zarumienić, jakie ma piękne usta i jak mnie kiedyś całowała... I cały czas też pamiętałem, że ona kocha innego. Tak, Zosiu, było mi ciężko. To był prawdziwy koszmar. Stałam jak wrosła w ziemię i drżałam. Witek zdjął ręce z, moich ramion. – Przepraszam cię. Muszę już iść. – Ale Witku... Poprawił na ramieniu swoją torbę reporterską i zniknął nagle wśród przechodniów. Stałam sama na chodniku i mijał mnie tłum obcych ludzi. Gdyby tylko został, gdybym tylko... Wszystko może potoczyłoby się zupełnie TL R inaczej. Ale od tego momentu nie było już żadnej możliwości odwrotu. 161

Rozdział ósmy Sylwester u mnie i Marii miał zostać towarzyskim wydarzeniem sezonu. Zaprosiłyśmy ponad dwadzieścia osób i nawet nikt nie odmówił. Nie przyszedł tylko Grzegorz – nowy adorator Marii, który na dwa dni przed świętami złamał nogę i w związku z tym stwierdził, że lepiej będzie, jak pozostanie w domu. Sytuacja ta była w pewnym sensie korzystna dla Marii, gdyż w tym czasie w Warszawie przebywał Paul i wprosił się do nas na imprezę. Z innych gości zostało oczywiście zaproszone moje kuzynostwo z przyjaciółmi domu, Martą i Witkiem, Dorota – ciągle samotna po swoim angielskim love story i niewzruszona telefonami Davida (Może przecież przyjechać, jak mu tak zależy, prawda? ) i znajomi Marii. Po postawieniu sobie tego ambitnego zadania miałyśmy tak wiele do roboty, że nie było pewne, czy zdążymy przygotować imprezę jeszcze w tym roku. Cały dzień gotowałyśmy gary bigosu i fasolki po bretońsku, a Maria przygotowywała sałatki, łamiąc sobie głowę nad znalezieniem odpowiedniej ilości urozmaiconych produktów. Poprzesuwałyśmy wszystkie meble, TL R

zawiesiłyśmy kolorową dekorację z serpentyn, srebrnych łańcuchów i baloników. Przy przesuwaniu kanapy Maria nagle zbladła i pobiegła do ubikacji. Gdy po chwili wróciła, niemalże jej nie poznałam. Jasne zmierzwione włosy, pot na czole i ogromne sińce pod oczami. Bez słowa usiadła na kanapie, którą już sama wcześniej dociągnęłam pod okno. Patrzyłam na nią ze zdumieniem i coś mi zaczęło świtać. Maria podniosła głowę i wolno wycedziła. – Jak się pewnie domyślasz, jestem w ciąży. Co innego jest się domyślać, a co innego usłyszeć nagle taką 162 wiadomość. – O Boże! – tylko na tyle było mnie stać, lecz za chwilę ruszyła lawina myśli i w tym jedna podstawowa, czy... – Z Paulem. Pamiętasz, był tu dwa miesiące temu. Do zeszłego tygodnia nie byłam pewna, ale we wtorek miałam wizytę u lekarza. – Jezus Maria! – i tym razem na więcej nie było mnie stać. Taka nowina i to w dodatku w samego Sylwestra. – Czy Paul już wie? – Nie wie i nigdy się nie dowie. – A co zamierzasz zrobić? – Urodzę dziecko. Widząc moje ogromne zdziwienie, Maria zaczęła się śmiać. Stopniowo ustępowała z jej twarzy bladość, a na policzkach pojawiły się rumieńce. – Czy ty sobie ze mnie żartujesz? Maria spoważniała i potrząsnęła głową. – Nie. Wychodzę za mąż za Grzegorza w lutym. On o wszystkim wie i mimo tego chce się ze mną ożenić i uznać dziecko za swoje. Mówi, że TL R

przecież dwa miesiące temu nie znałam go i nie mogłam wiedzieć, że muszę na niego poczekać. Mówi, że mnie kocha. – I ty się na to zgadzasz? Przecież ty nadal kochasz Paula. Małżeństwo z Grzegorzem w ogóle nie ma sensu. Chyba zdajesz sobie sprawę ze wszystkich konsekwencji. – Zdaję sobie doskonale – Maria zaczęła unosić głos. – No i co z tego? Czy mam kochać Paula całe życie? Zrujnować wszystko? On nigdy się ze mną nie ożeni, nigdy. Już ci mówiłam, że myśli tylko o swojej karierze. Nie chcę, żeby dziecko jeszcze gorzej to zamieszało. – Czy dziecko może być winne temu, co wy oboje wyprawiacie? Paul 163 jest tak samo odpowiedzialny jak ty. Nie zaciągnęłaś go na siłę do łóżka. A teraz on ma robić błyskotliwą karierę w Bonn, a ty wychowywać jego dziecko w kraju znajdującym się w stanie wojennym i w dodatku związana z ledwie poznanym mężczyzną, którego nie kochasz. Czy aż tak wielka jest twoja miłość do Paula, że chcesz go uchronić przed odpowiedzialnością, aby mógł następnej naiwnej, tym razem Niemce, zrobić dziecko? – Przepraszam cię, Zosiu, ale ty w ogóle nie rozumiesz tych spraw. Czasem jest zupełnie inaczej niż to wygląda z zewnątrz. – W takim razie przepraszam cię, że się wtrąciłam. Byłam obrażona i pełna kompleksów. Życie należało do wtajemniczonych, a ja coraz mniej z niego rozumiałam. Sylwestra spędziłam w bardzo minorowym nastroju. Starałam się uśmiechać do wszystkich i rozmawiać, ale po krótkiej chwili popadłam w zadumę. Goście wydawali się dobrze bawić. Marcin obtańcowywał Dorotę i Marię. Paul upijał się własną whisky, Alina z Martą, siedząc wspólnie na jednym' fotelu, obgadywały jakieś śmiertelnie poważne sprawy, pewnie problemy małżeńskie, a Witek w drugim kącie pokoju sączył piwo i próbował TL R

w ogóle na mnie nie zwracać uwagi. Czułam jednak, że gdy tylko odwracam głowę, patrzy w moją stronę. Rozmawiałam właśnie z koleżanką Marii, gdy nagle podszedł do nas Marcin. – Zatańczysz? – Nie umiem dobrze tańczyć. – Zaryzykuję. Twoje przyjaciółki powinny występować w zespole tanecznym. – Dlatego ja wolę się nie popisywać. – No chodź. Słychać było Moody Blues. Powolna, nastrojowa piosenka, która 164 przełamała moje opory. Marcin objął mnie mocno i przytulił. – Chciałbym zabrać cię kiedyś na wspaniały bal, żebyś mogła wkroczyć na salę w długiej, olśniewającej sukni i wszyscy mężczyźni oszaleliby z zazdrości, że chcesz tańczyć tylko ze mną. – Będziemy musieli się jeszcze raz urodzić, aby to było możliwe. – Nie bądź pesymistką. Trzeba mieć marzenia, mimo że jest coś takiego jak przeznaczenie. – Jesteś specjalistą od marzeń – mając policzek przytulony do szyi Marcina, natrafiłam nagle wzrokiem na szyderczy uśmiech Witka. Po chwili wybijała już dwunasta i wszyscy zebrani zgodnie ze zwyczajem, którego nie znosiłam, składali sobie życzenia. Obchodziłam dużym łukiem Witka, żeby nie narażać się na niezręczną sytuację. Zauważyłam, że składając życzenia Marcie, nawet jej nie pocałował, tylko uścisnął rękę. Ciężkie życie ma żona takiego Witka, pomyślałam po raz kolejny. Wymknęłam się do kuchni, aby wyjąć zapiekanki z serem. Gdy kucałam przed piecykiem, poczułam, jak ktoś nagle wyjmuje mi rozgrzaną blachę z rąk. Witek. TL R

– Poczekaj. Pomogę ci. Postawił blachę ostrożnie na zlewie i odwrócił się w moją stronę. Najlepiej by było, gdyby na mnie nie patrzył w taki sposób. Czuję się bardzo nieswojo. Może niepotrzebnie ubrałam dzisiaj bluzkę z takim dużym dekoltem. Teraz najchętniej oparłabym się o coś stabilnego. – Bardzo ci dziękuję. Resztę już zrobię sama. – Nie złożyliśmy sobie życzeń – powiedział, lekko przesuwając palcami po moim ramieniu. Podałam mu szybko rękę, żeby nie zauważył, jakie to zrobiło na mnie wrażenie. 165 – Wszystkiego najlepszego. – Na więcej cię nie stać? – spytał prowokacyjnie. – Nie wiem. – No to zobaczymy – mówi Witek i z całej siły całuje mnie w usta. Chcę mu się wyrwać, ale za mocno mnie trzyma i znowu nie mogę mu się oprzeć i otwieram zaciśnięte wargi, ale tylko na chwilę, bo wykorzystując moment, że jego uścisk słabnie, wyrywam mu się i widzę, że i tym razem mamy świadka. Z korytarza obserwowała całą scenę Marta. Maria postawiła na swoim. Ślub z Grzegorzem odbył się w lutym. Na krótko przed nim dowiedzieliśmy się czegoś nieprawdopodobnego. Wybranek Marii był oficerem milicji, wprawdzie kryminalnej, ale... Było to jak grom z jasnego nieba dla wszystkich znajomych. Nasza Maria, solidarnościowa tłumaczka, wychodzi za mąż za milicjanta. To po prostu nie mieściło się w głowie. Wydawało się, że po spotkaniu z Paulem robi wszystko, aby odgrodzić się od swego dotychczasowego życia. Krótko przed ślubem wyprowadziła się ode mnie, gdyż Grzegorz otrzymał większe mieszkanie służbowe. Odetchnęłam z ulgą po jej przeprowadzce. Od TL R

Sylwestra nie potrafiłam z nią już szczerze rozmawiać, a banalność poruszanych przez nas tematów była bardzo męcząca. Oczywiście odbył się tylko ślub cywilny. Maria wyglądała prześlicznie. Była jeszcze szczupła, a jej urodę podkreślała dobrze skrojona kremowa garsonka. Patrzyła na nas, swoich znajomych i przyjaciół, ale w zasadzie nie widziała nikogo. Przez moment w tłumie gości mignął mi profil Paula. Gnana ciekawością zaczęłam przeciskać się w jego stronę. W końcu dopadłam go przed pałacem ślubów. Gdy spojrzał na mnie, zrobiło mi się nieswojo, gdyż po twarzy tego dorosłego mężczyzny spływały łzy. – Sophie. Czemu ona mi to zrobiła? 166 Spuściłam głowę. Byłam przekonana, iż nie wiedział nic o dziecku, ale ja nie mogłam mu o tym powiedzieć. – Przyjechałem po to, aby zgodziła się za mnie wyjść za mąż. Wcześniej nie odzywałem się, chcąc wpierw załatwić swoje rodzinne sprawy. I nagle dowiaduję się... Nic mi nie powiedziała. A ja, cóż mogłam powiedzieć? Ani jemu, ani Marii, która pewnie załamałaby się, wiedząc o jego przyjeździe, a zwłaszcza o głównej przyczynie tego przyjazdu. Wyciągnęłam tylko rękę i pogłaskałam Paula po włosach, aby się uspokoił. Potem poszliśmy na kawę, ale rozmowa zupełnie się nie kleiła, a poza tym spieszyłam się na weselny obiad. Szybko się więc z nim pożegnałam. Ściskając silną rękę Paula, wiedziałam, że prędko go nie zobaczę. *** Na wiosnę miałam już dosyć podejmowania dalszych prób znalezienia stałej, interesującej pracy w Warszawie i postanowiłam zacząć ponownie nowe życie w mieście, gdzie się urodziłam i którego ciągle było mi brak. Sprawa wynajmu mieszkania nie była zbyt skomplikowana – na mieszkanie TL R Stasi zgłosiło się około dwudziestki chętnych, ale o wiele gorzej było z samą przeprowadzką. Pomogli mi jednak ojciec i koledzy. I tak od kwietnia zaczęłam pracę w dziale zagranicznym jednej z trójmiejskich centrali hand-lowych. Dzieliłam

swój pokój z czterema osobami, o których po miesiącu wiedziałam już wszystko, i codziennie odbijałam na zegarze kartę. Zajmowałam się tłumaczeniami z angielskiego i francuskiego, a poza tym wszystkim innym, co spadło z przepełnionych biurek kolegów. Nie był to żaden szczyt marzeń i po pierwszym tygodniu z dużą nostalgią wspominałam moich licealistów, ale w końcu zdecydowałam, że będzie to kolejne doświadczenie życiowe. Postanowiłam wytrwać w tej pracy przynajmniej 167 rok. Do tego stopnia pochłonęły mnie własne sprawy, że zupełnie zaniedbałam przyjaciół i znajomych. Bardzo się ucieszyłam, kiedy zadzwoniła Dorota i spytała, czy może mnie odwiedzić. Ciekawam, czy spodoba jej się moje, tym razem dosyć duże mieszkanie. Było to ładne, pięćdziesięciometrowe lokum przy ulicy Mariackiej na samej Starówce. Oczywiście w ogóle go nie zauważyła, tak dużo miała do powiedzenia o znajomych, o swoich studiach, które dobiegały końca i o nowo poznanym „super towarze”. Nagle zamilkła, jakby próbowała coś sobie przypomnieć. – Coś się stało? – spytałam – Ty chyba jeszcze nic nie wiesz – wyjąkała. – Sama dowiedziałam się o tym dopiero niedawno. – O czym? – nagły strach chwycił mnie za gardło. Pewnie za chwilę powie coś strasznego. – Alina zostawiła Marcina. Zabrała Weronikę. Rozwodzą się. – Zastanawiała się przez chwilę, uważnie mi się przyglądając. – Rzuciła go dla Witka. TL R To wszystko wydawało mi się takie nierealne. Alina odchodzi od mojego Marcina do jego najlepszego przyjaciela, przyjaciela, któremu załatwił pracę i który w życiu mu tyle zawdzięczał. Czy to jest ten sam Witek, który mi mówił o swoich uczuciach podczas pobytu w „internacie”? I czy ja się mogę cieszyć z faktu, iż Marcin w końcu będzie wolny?

Dorota teraz spiesznie relacjonowała. Witek rozstał się z Martą od razu po Sylwestrze. Przeprowadził się do kupionej naprędce kawalerki i pod koniec lutego wyjechał z Marcinem i Aliną na narty do Szczyrku. Witek – pracujący teraz dla amerykańskiej agencji informacyjnej, Marcin – nadal poszukujący swego miejsca na ziemi i Alina – 168 prawdopodobnie robiąca to samo. Wrócili w innym układzie. Najpierw Witek z Aliną, a po tygodniu sam Marcin. Teraz Witek mieszka z Aliną w mieszkaniu Marcina, a Marcina przekwaterowali do kawalerki Witka. Nie mogę nadal w to wszystko uwierzyć. To znaczy, wiadomość o ich rozwodzie nie była dla mnie tak zaskakująca w świetle ich zeszłorocznych kłótni, ale fakt, że Witek był tym trzecim, stanowił dla mnie cios, jakiego nigdy bym się nie spodziewała, nawet znając opowieści o jego wielu romansach. – Czy Marcin się z tobą kontaktował? – spytała Dorota – Nie widziałam go od lutego. Nie chciałam mu nic mówić o przeprowadzce, bo zrobiłby mi na ten temat długi wykład. Poza tym wydawało mi się, że ich małżeństwo weszło w idylliczną fazę. Pamiętasz, jak się tulili do siebie na Sylwestra? – Widocznie nic z tego nie wyszło. Alina wydaje się jednak bardzo zadowolona. Nic w tym dziwnego, bo Witek ma teraz stałą pracę i sporo zarabia. Jego zdjęcia były już nawet publikowane w Stanach. Tę część historii byłam już w stanie zrozumieć. Pieniądze zawsze żywo TL R Alinę interesowały, a także wszystko to, co było z nimi związane, ale nie pomyślałabym, że aż do tego stopnia. Ale skąd Dorota o tym wszystkim wiedziała? Oczywiście znała ich przeze mnie, ale nie mieli ze sobą stałych kontaktów. Chyba zrozumiała moje nieme pytanie, bo nagle powiedziała: – A wiesz, pracuję teraz z Witkiem w tym samym biurze jako tłumacz. Jesienią obronię pracę i prawdopodobnie zatrudnią mnie wówczas na stałe. Dorota mówiła dalej o sobie, o innych ludziach, a ja nie mogłam skoncentrować się

na tej całej treści, gdyż cały czas myślałam o Marcinie, o tym, co myśli i co zamierza zrobić ze sobą i swoim życiem. Sądziłam, iż wkrótce dowiem się o wszystkim osobiście, miałam nadzieję, że jednak darzy 169 mnie zaufaniem i zechce o tym sam opowiedzieć. Pomyliłam się. Marcin nie odezwał się, nie odzywał się również telefon w jego nowym mieszkaniu. Bardzo chciałam skontaktować się z Marcinem. Niestety, nie mogłam wyjechać do Warszawy ze względu na pracę i pustki w kasie, które starałam się szybko nadrabiać korepetycjami. Dopiero w czerwcu miałam wolny weekend i umówiłam się z Dorotą. Czekała na mnie na dworcu i stamtąd razem pojechałyśmy do jej nowego mieszkania na Służewcu. Nie mogłam się już doczekać, aby wypytać Dorotę o to, czy nie słyszała nic nowego o Marcinie i jakaż byłam zła, kiedy po przyjeździe okazało się, że dom jest pełen ludzi, gdyż Dorota z okazji mojego przyjazdu zorganizowała prywatkę. – Oczywiście, znasz prawie wszystkich, no może z wyjątkiem paru osób. Oo, na przykład musisz poznać Marka – zwróciła się ku wysokiemu brunetowi. Coś jednak w twarzy nieznajomego wydało mi się jakby znajome. Był starszy od nas, miał dość zdecydowane rysy twarzy, wąsy, okulary. Wyglądał TL R na lekarza. No tak, właśnie. – Przecież ja znam Marka! – wykrzyknęłam zachwycona. – To on uratował mi życie – roześmiałam się. Przede mną stał mój były pan doktor z Gdańska, a obecnie przyjaciel Doroty. Świat jest jednak bardzo mały. Zaraz zrobiło się miło i rodzinnie. Zaczęliśmy wspominać stare dzieje i opowiadać swoje późniejsze losy. Pod koniec wieczoru byłam skłonna przyznać Dorocie rację w sprawie jej wszystkich ostatnich poczynań, które ostatecznie doprowadziły ją właśnie do Marka. Gdy się tak nad tym zastanawiałam, rozejrzałam się wokół i spojrzałam innymi oczami na nas

wszystkich. Jacy byliśmy, jacy jesteśmy i 170 czy będziemy takimi, jakimi sami pragniemy być i czy jest los, który nieustannie koryguje nasze poczynania. Czy los Marii oczekującej dziecka innego mężczyzny jest jej świadomym wyborem, czy pechowym zrządzeniem losu i czy wyszłaby za Grzegorza, gdyby Paul odezwał się wcześniej. Dorota powiedziała mi później, że Maria zerwała wszelkie kontakty w dość ostry sposób, tłumacząc jedynie, że to dla dobra wszystkich, gdyż ona jest teraz żoną milicjanta. Było już prawie rano, gdy spytałam Dorotę o Marcina. – Dzisiaj go spotkasz. Zaprosił nas na obiad do knajpy. Chciałam cię jednak uprzedzić, że przyjdzie ze swoją nową dziewczyną. *** Ani Dorota, ani inne znaki na niebie i ziemi nie uświadomiły mi, co to może być za dziewczyna. Bo fakt, że dziewczyna okazała się o pięć lat młodsza ode mnie, to jedna sprawa, ale to, że miała nogi do nieba, oczy jak gwiazdy, kruczoczarne włosy, 40 kilo wagi, a na dodatek była uczestniczką konkursu Miss Polonia – to było już zupełnie coś innego. Przeżywałam więc swój kolejny restauracyjny szok z powodu Marcina, tym bardziej że TL R czułyśmy się z Dorotą jak piąte i szóste koło u wozu. Dziewczę o imieniu Monika było na domiar złego początkującą piosenkarką. Gdyby osoba siedząca obok mnie miała na imię Witek, może tak bardzo by mnie to nie zdziwiło, ale Marcin? I czemu musiał ciągle trzymać ją za rękę? Chyba nie miała zamiaru mu uciec. Przynajmniej nie wyglądała na taką. Była bardzo pewna siebie, co czyniło z niej wierną kopię Aliny. No, może bez tych jej manieryzmów. – Czy masz zamiar na stałe zostać w Gdańsku? – zapytał mnie Marcin. – Zależy. Rozgrywam wszystko spokojnie. Jeśli dostałabym dobrą pracę w Warszawie, to w każdej chwili mogłabym się przenieść. Na razie nie 171 sprzedałam mieszkania. Nie mogę jednak narzekać na to, czym się teraz zajmuję. – Może będę mógł ci pomóc. Marcin zupełnie dobrze prosperował, imając się to projektowania, to zdjęć. Znał

mnóstwo osób wykonujących różne zawody, może więc rzeczywiście pomoże mi znaleźć pracę moich marzeń. Wydawało się, że pomagał również Monice w nawiązaniu właściwych kontaktów w Pagarcie. Temat Aliny i Witka oczywiście nie był poruszony, a z rozmowy zorientowałam się, że Marcin mieszkał teraz w kawalerce Witka, którą zapewne dzielił z Moniką. Rozmowa w tym towarzystwie niezbyt dobrze się rozwijała i z dużą ulgą przywitałam kelnera przynoszącego rachunek. Chciałam pożegnać się z Marcinem, ale ten wprosił się, że w niedzielę odwiezie mnie od Doroty na dworzec kolejowy. – Mam nadzieję, że chyba już zupełnie ci się go odechciało – oświadczyła Dorota po powrocie do domu. – Za rok stuknie ci ćwierć wieku i czas już wyrosnąć z dziecięcej choroby zakochiwania się w aktorach i starszych kuzynach. TL R – To prawda, że Marcin rujnuje moje życie emocjonalne i seksualne – przyznałam. – Ale tak naprawdę, uwierz mi, że nie spotkałam nikogo, w kim mogłabym się prawdziwie zakochać. Boję się, że będzie mi coraz trudniej, bo czytam coraz więcej tych głupich, kłamliwych powieścideł. A tak w ogóle to żałuję, że się kiedyś nie przespałam z Witkiem. Teraz nie miałabym kompleksów, a i zawsze potem mogłabym to uważać za swój patriotyczny obowiązek względem bohatera. – Zupełnie zwariowałaś – oburzyła się Dorota. – Pomyśl, jak twojemu bohaterowi zaszkodzi rozwód z Martą w tych jego kontaktach kościelnych. Poza tym chyba nie chciałabyś stawać znów w jednym rzędzie z Aliną. 172 O nie. Tego na pewno bym nie chciała. Ale dlaczego Witek mi to zrobił? Gdy następnego dnia nieco pobladły Marcin zawoził mnie na dworzec, chcąc nie chcąc, czułam się bardzo nieswojo.

– Czy Dorota opowiedziała ci o Alinie i Witku? – zapytał nagle. – Bez szczegółów. – Ja ich też nie znam – stwierdził ironicznie. – Za tydzień mamy pierwszą rozprawę rozwodową. I to będzie koniec naszego sześcioletniego małżeństwa, a ja zostanę weekendowym ojcem – zamilkł na chwilę, a ja czułam, że nie ma tu nic do dodania z mojej strony. – Jesienią jadę do Paryża na trzy miesiące, jeśli dostanę stypendium. Zależy to od tego, jak ocenią moje prace na konkursie. – Z pewnością wysoko. Jesteś przecież świetnym fotografikiem. Uśmiechnął się do mnie blado. – Skąd ty czerpiesz swoją wiarę we mnie? – A jak ci się wydaje? – wyrwało mi się nagle. Spojrzał na mnie szybko, ale nic nie powiedział. Wobec tego brnęłam dalej, bo w końcu musiałam gdzieś kiedyś dotrzeć. TL R – Podstawą tej wiary jest moja dziesięcioletnia miłość do ciebie, a o miłości mówi się zazwyczaj, że jest ślepa, choć ja nazwałabym ją raczej krótkowzroczną. No i wreszcie mam to z głowy. Dorota zawsze mi radziła, że trzeba o tym wszystkim mówić, a w końcu tak się człowiekowi to znudzi, że samo przejdzie. Zanim jednak zdążyłam usłyszeć, co on na to, zahamował nagle z piskiem opon. Porwie mnie teraz w ramiona, pomyślałam. Ale nie porwał. Złapał się za skronie i z całej siły zaczął przyciskać do nich dłonie. – Co ci się stało? – krzyknęłam przerażona. Przez chwilę Marcin nic nie mówił. Strasznie pobladł i nawet zbielały 173 mu usta. Ciężko łapał powietrze.

– Nie wiem, jak to nazwać. To jakby piorun przeszedł przez moją głowę. Coś się dzisiaj ze mną dziwnego dzieje. Chyba wczoraj za dużo wypiłem. Po chwili poczuł się lepiej i pojechaliśmy dalej. Na moje wyznanie miłości, skrywanej przed nim od tylu lat, nie doczekałam się żadnego komentarza. Czułam, jak coś w piersiach osuwa mi się coraz niżej i niżej. Na peronie wymieniliśmy zdawkowe uprzejmości i powiózł mnie pociąg, a Jean– – Louis Trintignant nie czekał na mnie na gdańskim peronie. *** Z Marcinem widziałam się potem w Gdańsku w sierpniu w bardzo smutnych okolicznościach, bo nagle zmarła jego mama. Na pogrzeb przyjechała również Alina, która po skończonej ceremonii natychmiast odjechała taksówką. Marcin był bardzo przygaszony, z podkrążonymi oczami. Nie było z nim Moniki, ale od Doroty wiedziałam, że nadal się ze sobą spotykają. Tak bardzo chciałam go objąć i przytulić, ale czułam, że jednak nie mogę tego zrobić. Przyjął moje kondolencje i powiedział, że za TL R dwa tygodnie wyjeżdża do Francji. Odezwie się do mnie, gdy się tam znajdzie. Wracaliśmy do domu z rodzicami i kuzynostwem. Nie było żadnej stypy. W lipcu Maria urodziła córeczkę, Paulinkę. Nadal nie chciała utrzymywać z nami żadnych bliższych kontaktów. Skończyło się zatem na jednych odwiedzinach. Dorocie jednak udało się namówić Marię na ochrzczenie dziecka i sama oczywiście uzurpowała sobie rolę matki chrzestnej. Grzegorz zgodził się na to bez większych oporów i pod koniec sierpnia odbyły się chrzciny małej Pauliny. Skorzystałam wówczas z okazji, żeby odwiedzić Weronikę. Tak dawno nie widziałam mojej córki chrzestnej, 174 ale ta mała spryciula poznała mnie bez większego problemu. Natychmiast rzuciła mi się na szyję. Witka nie było w domu, kiedy przyszłam i byłam za to bardzo wdzięczna losowi. Alina i Witek mieszkali w dawnym mieszkaniu Marcina i na pierwszy rzut oka nic się w nim nie zmieniło. Również Alina wydawała się taka jak dawniej. – Wiesz sama, Zosiu, że między nami od dawna się nie układało. Nie mogłam nadążyć za tymi jego częstymi zmianami i pomysłami.

– Czy uważasz, że Witek jest bardziej stabilny? – nie mogłam sobie odmówić tej złośliwej aluzji. – Wyobraź sobie, że tak. Na razie jest idealny i chyba świetnie do siebie pasujemy. Nadal mocno angażuje się w politykę, ale jednak zwraca też uwagę na aspekty materialne. Dzięki temu ani Marcie, ani Krzysiowi niczego nie brakuje. – Tobie też chyba pomaga? – Oczywiście. Dzięki jego wyśmienitym kontaktom udało mi się otrzymać pracę w telewizji przy tłumaczeniach. Bardzo mnie tam cenią. TL R Myślałam, że tego nie przełknę. Alina, bez wcześniejszego doświadczenia zawodowego, dostaje taką pracę. Ale spokój i bez kąsania, założyłam sobie przed przyjściem. – Słyszałaś już o tym ślubie na Gwiazdkę? – nagle teatralnie zniżyła głos. – Już wszyscy wiedzą. Osobiście bardzo się z tego cieszę. Mnie osobiście robi się smutno nie do opisania. Alina kontynuuje, tym razem na temat Marcina. – Sądzę, że jest z nim coś nie w porządku. Tak dziwnie się zachowuje. Zaczęło się jeszcze przed śmiercią matki. I ta Monika. Prawie jak jego córka. Widziałaś ją, prawda? Czy to nie śmieszna zemsta z jego strony, że tak się z 175 nią obnosi? To takie pospolite. A co ty sądzisz? Postanowiłam, że no comments, jedynie... – Wiesz, Alino, jestem tak zaślepiona miłością do mego kuzyna, że nie mogłabym go obiektywnie ocenić. Alina uznała to za świetny dowcip. To rzeczywiście jest dziwne. Jeśli ktoś o miłości mówi wprost, to nikt mu nie wierzy. Ale czy to nadal była miłość?

We wrześniu 1983 roku Marcin uzyskał na wystawie fotograficznej w Paryżu jedną z pierwszych nagród. I duże pieniądze. I stypendium. I wiarę, że to, co robi, jest dobre. A w mojej monotonnej pracy również zdarzyło się coś niesłychanego, bo wezwał mnie mój bezpośredni szef i oświadczył, że pojadę z nim w podróż służbową do Paryża w październiku. Bo przecież dobrze znam język francuski! TL R 176

Rozdział dziewiąty Stałam na lotnisku Orly i nadal nie wierzyłam, że jestem we Francji. Po tak długim czasie udało mi się wreszcie wyjechać za granicę, na Zachód – krainę wolności. Nagle cały koszmar stanu wojennego był za mną. Jestem w wolnym, niezawisłym kraju. Jest ciepło i słonecznie. Ludzie pięknie ubrani i upojnie pachnący uśmiechają się do siebie. Tego uśmiechu tak mi brakowało przez ostatnie dwa lata, uśmiechu gwałtownie i brutalnie startego nam z twarzy przez stan wojenny. Oczywiście tymi spostrzeżeniami nie dzielę się z moim szefem, który będąc „nastajaszczym komunistą”, mógłby mi narobić w przyszłości kłopotów. Ale na francuskiej ziemi mój mocno ustawiony szef staje się bardziej ludzki i oswojony. Najpierw próbuje ze mną żartować, a potem oświadcza mi, że do poniedziałku mogę robić, co zechcę. A jest dopiero piątkowe południe! Okazuje się, że ma we Francji rodzinę i zamierza się z nią spotkać podczas weekendu. Nasze rozmowy handlowe zaczynają się dopiero w poniedziałek, a ja do tego czasu mogę dowolnie zorganizować sobie czas. W każdym razie mam zarezerwowany hotel, wprawdzie nie TL R pierwszej kategorii, ale za to blisko centrum. Już z lotniska dzwonię do Marcina. Próbowałam go wcześniej zawiadomić, że przyjeżdżam w tym terminie, ale nikt nie podnosił słuchawki. Nie pozwalam jednak, aby dopadł mnie smutek. Nie w tym mieście. Ćwiczę swój francuski i zupełnie bez przeszkód udaje mi się dotrzeć do hotelu. Mały pokoik i toaleta z prysznicem, nic szczególnego, ale to Marais, jedna z najstarszych dzielnic Paryża, i kiedy spuszczam żaluzję, otwieram okno i widzę przed sobą Notre Dame, czuję, jak łzy zaczynają spływać mi po policzkach. Z powodu stanu wojennego nie sądziłam, że jeszcze kiedyś przed emeryturą będę na Zachodzie. A teraz

niespodziewanie jestem w Paryżu i 177 wkrótce spotkam się z Marcinem. Niestety, telefon znów dzwoni na próżno. Nie chcąc tracić cennego czasu, wybrałam się sama na spacer. Paryż, miasto, o którym tyle się naczytałam. Dzielnica Łacińska – urocze kafejki, profesorowie i studenci biegnący na wykłady na Sorbonie, Montmartre – tradycyjna dzielnica niespokojnych artystów – zapach świeżo kładzionych farb, duch van Gogha i Utrilla, kobiety lekkich obyczajów Toulouse– Lautreca, baletnice Degasa i wszędzie zapach francuskich perfum. Ale czy można tak naprawdę zwiedzać Paryż samotnie? Nastawiłam na odbiór wszystkie zmysły. Pierwszy zadziałał węch dostarczający całą gamę zapachów, od aromatu świeżo parzonej kawy po wysublimowane perfumy przechodniów, a potem wzrok zanotował wszystkie kolory, a słuch – gwar dużego miasta. Wędrowałam od Placu Concorde do Łuku Triumfalnego, płacząc ze wzruszenia. I ciągle uparcie powracało pytanie: a jak jest u nas? Spacerując, zupełnie zapomniałam ponownie zadzwonić do Marcina, a do hotelu wróciłam po dwóch godzinach. Dochodząc zauważyłam, iż z ogródka kafejki z naprzeciwka wyłania się znajoma postać. Po chwili byłam już w objęciach Marcina. TL R – Gdzie ty się włóczysz? Tyle czasu na ciebie czekam. – Dzwoniłam do ciebie, ale nie było cię w mieszkaniu. Ale skąd wiesz, gdzie mieszkam? – Dzwoniłem do twojej mamy – Marcin był rozpromieniony. Wyglądał na szczęśliwego i wypoczętego. Opalony, ubrany w jasne spodnie i elegancką beżową marynarkę. Goś jednak było w nim innego. – Zapuszczasz brodę? Na razie był to kilkudniowy zarost. Bardzo mu w nim było do twarzy. – Muszę się upodobnić do bohemy. Nie masz pojęcia Zosiu, jak się 178

cieszę, że jesteś tu ze mną. Wiele razy myślałem o tym, jak to byłoby cudownie, żebyś przyjechała, a ja mógłbym cię oprowadzać. Był autentycznie szczęśliwy, a ja zamiast zachować styl, wypaliłam: – A nie żal ci, że nie ma z tobą Moniki? Uśmiech na chwilę mu zgasł. Pokręcił głową i znów się uśmiechnął. – Ach, ta Monika – i więcej nie rozwijał tematu. – Musisz być bardzo głodna. Zapraszam cię na kolację. Poszliśmy do przytulnej restauracyjki, gdzie przy świecach przez dwie godziny próbowałam najsmaczniejszych w świecie potraw. Wszystko mi tak szalenie smakowało, że nawet rozczuliłam kelnera, który, widząc mój wilczy apetyt, ze wzruszenia przyniósł dwa koniaki do kawy na koszt firmy. Marcin cały czas z nim żartował i widać było, że jest stałym bywalcem lokalu. Słysząc jego wyrafinowaną wersję francuskiego, obfitą w idiomy i te szkaradne subjonctify, wstydziłam się przy nim powiedzieć w tym języku choćby jedno słowo. Słuchałam tylko jego nienagannego akcentu i rozpierała mnie duma i szczęście, że mam wreszcie Marcina tylko dla siebie i to, jak się okazało, na cały weekend. TL R – Pokażę ci cały Paryż, Zosieńko. A potem przez dwie godziny spacerowaliśmy po Montmartrze, a ja chłonęłam ten czas jak nienasycona gąbka. Tłumy spacerowiczów, rozgwieżdżone niebo, ale ja widziałam koło siebie tylko jedną twarz. Nagle całe moje odwieczne uczucie do Marcina wróciło z ogromnym impetem i nagle stało się ono całkiem realne i pozbawione infantylnego zauroczenia. Byliśmy oboje dwojgiem wolnych, dorosłych ludzi. – Zosieńko, zapraszam cię do siebie. Napijemy się wina i porozmawiamy. Przenocujesz u mnie – i nie dając mi czasu do zastanowienia, Marcin pociągnął mnie do przodu. – Chodź, mieszkam w pobliżu. 179

– Nie mam ze sobą moich rzeczy – zauważyłam po drodze. – Nie martw się, dostaniesz szczoteczkę do zębów i moją piżamę, a jutro przed zwiedzaniem zajdziemy do hotelu. Mieszkanko Marcina było malutkie, ale przyjemnie urządzone. Wynajął mu je jego przyjaciel, dziennikarz, który wyjechał do pracy w Stanach. Składało się z sypialni i studia będącego połączeniem gabinetu do pracy, salonu, jadalni i kuchni. Siedzieliśmy z Marcinem na miękkiej sofie, sączyliśmy wino i słuchaliśmy piosenek Jacquesa Brela. – Kocham Paryż – powiedział Marcin. – To dla mnie najpiękniejsze miasto świata. Gdy po raz pierwszy tu przyjechałem, czułem, że kiedyś, we wcześniejszym wcieleniu, musiałem mieszkać w Paryżu. Bez planu miasta potrafiłem trafić do wszystkich miejsc. Czuję się spełniony, bo nie ma tu miejsca na rozterki. I wreszcie wiem, co mam robić. Żal mi tylko, że nie ma ze mną Zosi Weroniki. Bardzo za nią tęsknię. – Widziałam ją w sierpniu. Jest śliczna i mądra. – To z pewnością zasługa jej matki chrzestnej. – Oczywiście – zachichotałam upojona chwilą i winem. TL R – Czy możesz mi pokazać swoje zwycięskie zdjęcia? – Bien sûr, madmoiselle. Nagle Marcin przechylił się, sięgnął po moją rękę i pociągnął po niej lekko palcami od wewnętrznej strony, od nadgarstka po łokieć, a mnie przeszedł jakby prąd elektryczny. Zauważył, że drgnęłam i wówczas, patrząc mi prosto w oczy, pocałował mnie w nadgarstek. – Zosieńko, chciałbym cię zapytać o coś, co kiedyś mi powiedziałaś. – O co? – zapytałam słabym głosem. – Zachowałem się wtedy jak idiota, ale coś bardzo dziwnego się ze mną wówczas

stało i nie miałem siły, żeby cię ponownie spytać, a potem nie było 180 już okazji. – Tak? – już dobrze wiedziałam, o co chodzi, ale nie zamierzałam w niczym ułatwiać mu sprawy. – Mówiłaś wówczas o miłości, która jest ślepa. I może jestem bezczelny, ale wydaje mi się, że mnie miałaś na myśli. I co ja mam odpowiedzieć? Co innego rzucić coś takiego w gorączce chwili, a co innego na zimno się z tego spowiadać. I żeby nie było zupełnie na zimno, wypiłam do końca wino. – Wszystko się zgadza. Tak właśnie było i to ciebie miałam na myśli – rzuciłam z wyzwaniem w głosie. – Pomyśl sobie, co w tym czasie przeszłam. Twoje zaręczyny, ślub, Weronikę, przyjaźń z Witkiem, a na koniec Monikę – dodałam zgryźliwie. Marcin jednak się nie roześmiał, na co liczyłam, tylko dalej patrzył mi prosto w oczy. Ciekawe, co on teraz pocznie po tym moim wyznaniu? – Gdybym tylko wiedział... – Gdybym tylko był wiedział – przerwałam. – Tryb warunkowy, niestety niemożliwy do realizacji teraz. TL R Marcin nie dał się zwieść. – Przecież zawsze mnie odpychałaś... – A jakże. Całować się z żonatym facetem pod blokiem pełnym wścibskich sąsiadów to dla mnie chleb z masłem. – Ale nawet zanim się ożeniłem. Zawsze mi się wydawało, że nie interesuję cię ja, jaki jestem, tylko to, czym się zajmuję.

Czy ja, z lekka zalkoholizowana, za nim nadążę? – Czemu ożeniłeś się z Aliną? – zadałam mu pytanie, którego nigdy dotąd nie śmiałam zadać. Żachnął się. 181 – Alinka... Wydawało jej się, że jest w ciąży. Niech ci się nie zdaje, że byłem zachwycony tą perspektywą. Jeśli przypominasz sobie naszą rozmowę w restauracji, wtedy, kiedy dostałaś się na studia, to będziesz wiedzieć, co ci mówiłem o realizacji własnych celów i o małżeństwie. – Marcin, ty to pamiętasz? – Zosieńko, ja pamiętam o wszystkim, co ciebie dotyczy. I te wspaniałe momenty, i takie, jak wtedy, gdy zobaczyłem cię z Witkiem. Mało brakowało, a byłbym go pobił. I może się zdziwisz, ale nigdy nie miałem podobnego pragnienia, kiedy odszedł z Aliną. Może to wówczas była nawet ulga. Nie wiem. Przecież kiedyś ją chyba kochałem. Marcin dolał nam wina i zapalił papierosa, a ja cieszyłam się, że jednak nie starał się pobić Witka, gdyż po pierwsze tamten jest dobrych dziesięć centymetrów wyższy od niego, a po drugie, o czym Marcin z pewnością nie wiedział, ćwiczył przez lata judo. Nie mówię mu jednak o tym, tylko sięgam również po papierosa, a ręce trzęsą mi się jak galareta. Po chwili dym z papierosa uspokoił moje wewnętrzne dygotanie. Wolałam jednak, byśmy rzucili te papierosy, chciałam dotknąć Marcina, chciałam... TL R – Nigdy ze sobą tak naprawdę szczerze nie rozmawialiśmy. Czułem, że zręcznie omijasz niektóre tematy, że nie chcesz nic słyszeć o pewnych sprawach. – Bałam się ciebie zranić. Przez długi czas stałeś na piedestale, a ja nawet nie śmiałam sięgnąć twych stóp. – A potem wszystko runęło, prawda? – zaśmiał się gorzko. – Nie. Potem nagle zrozumiałam, że jesteś takim mężczyzną jak inni.

Zabrał ode mnie papierosa i zgasił go. – Ciekawy jestem, kiedy to nastąpiło? – spytał cicho, biorąc w dłonie moją twarz. 182 – Jak się zabrałeś do tej dziewiętnastoletniej Moniki. To było takie..., że nawet nie poczułam zazdrości. – Żenujące? – Trochę banalne i niepodobne do ciebie. Nieprzewidywalne, przynajmniej dla mnie, ale przecież ty taki jesteś i to mnie zawsze w tobie najbardziej fascynowało... nieprzewidywalny. Marcin zachmurzył się i opuścił ręce. – To teraz pewnie się zmartwisz, jeśli ci powiem, że między mną a Moniką nic naprawdę nie było. Widząc moje zdziwienie, wyjaśnił: – Może by doszło do czegoś więcej, bo była bardzo przystępna, zwłaszcza po tym, jak jej obiecałem nagrania, ale skończyło się po koleżeńsku. Nagle złapał mnie za ramiona. – A wiesz, dlaczego do niczego nie doszło? – zaczął mną gniewnie potrząsać. – Z twojego powodu. Bo znów musiałem zobaczyć cię w tej cholernej restauracji, być przy tobie. Wystarczyło, że uwolniłem się od Aliny. TL R Teraz wiem, że nigdy nie mogło nam się udać z Aliną. Dlatego, że zawsze byłaś ty. Dusiłem się w tym małżeństwie. Próbowałem zajmować się różnymi rzeczami, żeby o tym zapomnieć, żeby ciebie zadziwić. Ale ciebie nigdy nic nie dziwiło, zawsze wydawałaś się tak uprzejmie zadowolona, żeby już za chwilę obściskiwać się po kątach z Witkiem. To, że on był żonaty, nigdy ci jakoś nie przeszkadzało. Swoje skrupuły moralne ćwiczyłaś na mnie. W tym momencie, ku zdziwieniu Marcina, zaczęłam się śmiać, bo tak naprawdę

wierzyłam w połowę tego, co mówił. – Cicho. Natychmiast zamilkłam, żeby nagle poczuć na swych ustach 183 rozgorączkowane wargi Marcina. Nie wiem, jak długo mnie całował, bo poczułam się zupełnie zawieszona poza czasem. – Nie powinnaś się nigdy we mnie zakochiwać. Nie jestem taki, jak myślisz. Powinienem zawsze być sam. – C’est fait accompli – jęknęłam pokryta kolejnym gradem pocałunków. Kiedy oboje nagle straciliśmy dech, Marcin zapytał: – Pójdziemy do łóżka? – Spać? – spytałam sennie. – Chcę się z tobą kochać – powiedział po prostu. W łazience patrzyłam w lustro. Byłam tak mocno przejęta tym, co nastąpiło i tym, co miało nastąpić. Jeśli wyjdę na głupią gęś... Łóżko Marcina było co najmniej dwuosobowe. Widać jego przyjaciel dziennikarz nie lubił samotności. Gdy po chwili dołączył do mnie Marcin, zauważył, że drżę pod pożyczonym od niego T– shirtem. – Nie bój się. Nie zrobię niczego, czego byś nie chciała. Ponownie jego usta znalazły się na moich i po chwili T– shirt wylądował na podłodze. Szkoda jednak, że nie wyłączył TL R światła. Objęłam mocno Marcina, żeby uwierzyć, że to, co się dzieje, jest realne. W końcu naprawdę był tylko mój. Pachniał tak wspaniale, jak mijani przeze mnie na ulicy Francuzi. Po chwili jego usta wędrowały już po całym mym ciele. Nie mogłam jednak za nic opanować drżenia, choć starałam się najbardziej rozluźnić i w decydującym momencie zacisnęłam nogi.

– Przepraszam, ale chyba będzie trochę trudniej. Spojrzał na mnie badawczo. – Trudniej? – zapytał i nagle zrozumiał. Dostrzegłam na jego twarzy bezgraniczne zdumienie. – Przepraszam – wyjąkałam.. 184 – Za co, głuptasie? – Za utrudnienie – nazwanie sprawy po imieniu było dla mnie zbyt dużym wysiłkiem. Usiadł na łóżku i zaczął się we mnie wpatrywać. – Przecież takie rzeczy już się nie zdarzają. Jak to możliwe? – zapytał cicho. – A ta twoja wielka miłość? – To byłeś cały czas tylko ty. Nikt więcej – łzy poleciały mi z oczu nie wiedzieć kiedy. Marcin łagodnie gładził mi policzek. – O Jezu! – wyszeptał. – Nie powiesz nikomu, prawda? – wyrwało mi się bezsensownie. Zaśmiał się cicho i ponownie przywarł wargami do moich ust. To, co nastąpiło później, miało tak delikatny i subtelny przebieg, że nie poczułam ani strachu, ani bólu, tylko serce waliło mi nieprzytomnie, przytłoczone nadmia-rem szczęścia i miłości. Nie wiem, ile razy kochaliśmy się tej nocy, ale wystarczyło, aby nasze ciała dotknęły się tylko na moment, a już następowało ponowne rozbudzenie. TL R Niewiele więc spaliśmy, ale ku mojemu zdumieniu rano czułam się rześka i

wypoczęta. Znów patrzyłam na siebie w lustrze łazienki, a na mnie zerkała zupełnie inna dziewczyna: pięknie zarumieniona (zapewne z powodu zarostu Marcina) i z błyszczącymi oczami i włosami, jakby ktoś kiwnął magiczną pałeczką i nastąpiła błyskawicznie czarowna odmiana. Chyba to po mnie widać, Ale czy to coś złego, a szczególnie tutaj, w Paryżu, w tych bajkowych okolicznościach? Dopiero rano rozejrzałam się dokładniej po mieszkaniu Marcina. Było takie kobiece, pełne pastelowych tonacji i bibelotów. Kiedy zwróciłam na to uwagę Marcina przy serwowanym przez niego śniadaniu, składającym się z 185 chrupiących croissantów i kawy z mlekiem, roześmiał się: – Patrie jest gejem. Zerwał ostatnio ze swoim narzeczonym i chyba z tego smutku wyjechał do Stanów. Mam tylko nadzieję, że nie złapie tam tej nowej choroby, AIDS. Widząc moją zdumioną minę, dodał: – We Francji wielu homoseksualistów żyje otwarcie. Nie kryją tego. – A ty skąd go znasz? – spytałam z lekka zaintrygowana. – A jak myślisz? – roześmiał się. – Jestem jego przyjacielem. Na początku Patrie próbował, aby było coś więcej, ale zrozumiał mnie i mogliśmy się zaprzyjaźnić w zupełnie normalny sposób. To jest bardzo równy facet, niemniej jego skłonności sprawiają mu wiele problemów. Ja jestem na wskroś heteroseksualny – dodał, sięgając ręką moich nóg i przesuwając ją coraz wyżej i wyżej. Później znów leżeliśmy w łóżku, a Marcin, gładząc mnie po włosach, mówił: – Zawsze byłaś małą kuzyneczką, zadziorną i pełną fantazji. Kiedy byliśmy razem po raz pierwszy na tej kolacji w Warszawie, uświadomiłem TL R sobie, że wyrosłaś na piękną kobietę. Niestety, była już Alina, ale ja nie mogłem dopuścić do siebie myśli, że dostanie cię ktoś inny. – Jak widzisz, czekałam. – Nigdy o tym nie zapomnę, Zosieńko. Takich rzeczy się nie zapomina.

To łóżko dawno się już rozleci, a ja, starzec na wózku inwalidzkim, będę o tym pamiętał. – Dlaczego miałbyś zapomnieć? Nie pozwolę na to – powiedziałam, przesuwając dłoń po jego brzuchu. – Kocham cię na wieki – oświadczyłam uroczyście i nie było już w tym żadnych wahań i wątpliwości. 186 Kiedy w końcu wyszliśmy na miasto, robiąc krótką przerwę w hotelu na moje przebranie się, była już jedenasta rano. Wybierając ubranie, nagle stwierdziłam, że moja cała garderoba jest nijaka i w niczym nie pasuje do mojego nowego ja, którym stałam się po ostatniej nocy. Marcin, widząc moje niezadowolenie, uśmiechnął się i pociągnął za rękę. – Chodź, zaraz temu zaradzimy – i zaprowadził mnie do centrum handlowego, którego większość stanowiły sklepy z ciuchami. Weszliśmy do butiku, gdzie ceny były tak wysokie, że nie widać w nim było żadnych klientów. Od razu więc zostaliśmy osaczeni przez sprzedawczynie. Na Marcinie nie wywarło to żadnego wrażenia i zachowywał się tak, jakby codziennie robił tu zakupy. Niewykluczone, że przy Alinie przeszedł odpowiedni trening. Uśmiechnięty rozmawiał ze sprzedawczynią o mnie i widać wystarczyła jej krótka informacja, bo już po chwili przyniosła przepiękny sportowy kostiumik akurat w moim rozmiarze. – Ma ten sam kolor co twoje oczy i ta sukienka, w której wtedy byłaś. „Wtedy” znaczyło pamiętną kolację, podczas której poznałam Alinę, jego przyszłą wybrankę. TL R – Przymierz i kupujemy. – Marcin, nie szalej. Popatrz na cenę – szepnęłam po polsku. – Dziewczyno, nie martw się niczym. Czy wiesz, ile pieniędzy tu zarobiłem? Nie mogłam mu tego wyperswadować i uparł się, że kupi mi ten kostium, kosztujący moją bez mała półroczną pensję.

Okazało się, że zdjęcia Marcina, mimo iż nie uzyskały głównej nagrody, były prawdziwym przebojem wystawy. Wkrótce miał podpisać z wydawcami umowę na album autorski, a do tego miał szansę na stałą pracę po powrocie. – Będę pracował jako fotoreporter dla francuskiej agencji w Polsce. 187 Oferują zupełnie przyzwoite pieniądze i sądzę, że Alina nie będzie musiała się już martwić o alimenty. Wydaje się, że to właśnie stanowi jej główny problem życiowy. Nagle coś mu się przypomniało. – Jezu Chryste. Jestem kompletnym idiotą. Przecież my, Zosiu – miał kłopoty z wypowiedzeniem tego. – Przecież my nie mieliśmy żadnego zabezpieczenia. Możesz zajść w ciążę. Trzeba się przyznać, że w pełnym zaufaniu do Marcina i ja o tym w ogóle nie myślałam. Nie stanowiło to poza tym dla mnie żadnego problemu, ale... – Byłoby to zgoła nieprawdopodobne, ale jeśli... Czy byłby to dla ciebie taki kłopot? Marcin spojrzał na mnie ostrożnie. – Nie. Myślałem jedynie o tobie. Poza tym – dodał – wpierw chciałbym się z tobą ożenić. Jeśli oczywiście zechcesz mężczyznę po przejściach – zakończył cicho. – Alina z Witkiem pobierają się na Gwiazdkę – nie skomentowałam TL R jego wypowiedzi. – Naprawdę? Oni? To prawdziwa sensacja. Pewnie się zdziwią, kiedy się o nas dowiedzą, to znaczy Witek, bo Alina zawsze coś podejrzewała – powiedział Marcin. – Witek też się nie zdziwi – wtrąciłam. – Wiedział, że jestem w tobie zakochana. Nie wspomniałam jednak, że mnie przed nim ostrzegał.

– Witek wiedział? Myślałem, że on... Nieważne. – Zdaje się, że wszyscy o tym wiedzieli oprócz ciebie. – Obawiam się, że z tak ograniczoną percepcją powinienem zmienić 188 zawód. Marcin miał w sobie tyle energii jak nigdy dotąd. Obawiałam się nawet z początku, że na wieżę Eiffla wciągnie mnie po schodach. Staliśmy tam na górnym tarasie, czując się najważniejsi, wybrani i niepokonani. Nie istniał dla mnie żaden problem, którego nie mogłabym rozwiązać, podczas gdy Marcin w październikowym słońcu całował moje włosy. Muzeum Rodina, Centrum Pompidou, impresjoniści... Ileż można zwiedzić w tak krótkim czasie. Jeśli chodzi o Luwr, to Marcin zdecydowanie zaoponował, kiedy nieśmiało zaproponowałam zwiedzenie tego najsłynniejszego muzeum Francji. – O nie. Następnym razem. I tak uległem ci na tyle, że oglądamy tzw. atrakcje turystyczne, a nie ciche zakątki, które uwielbiam. Luwr może poczekać. Mamy na to całe życie. I tak, głodni, ale szczęśliwi kontynuowaliśmy nasze zwiedzanie aż do zamknięcia sklepów. – Zupełnie zapomniałem, że mieliśmy odwiedzić jubilera – nagle odezwał się Marcin. TL R

Widząc moje zdziwienie, wyjaśnił. – W sprawie twojego pierścionka zaręczynowego. Oczywiście, jeśli mi w końcu odpowiesz, czy wyjdziesz za mnie. A może mamy żyć na kocią łapę? Nie dam się tak łatwo zbyć. – Ależ Marcin, ja cię wcale nie chcę zbywać, ale czy czujesz się gotowy? Wiesz już, że od dziesięciu lat o niczym innym nie marzyłam i uważam, że zmarnowaliśmy mnóstwo czasu, ale może tak musiało być. Zastanów się jednak, czy nie przeszkodzi ci to w kontaktach z Weroniką, z Aliną? Może ja cię krzywdzę, co? – Nie bądź dziecinna. Żadne inne relacje nie mają z nami nic wspólnego. 189 To tylko ja mogę się martwić, że wyjdziesz za rozwodnika. Niestety, nie możemy wziąć ślubu kościelnego. Bardzo mnie to boli i cały czas zdaję sobie z tego sprawę. – Może to zabrzmi i banalnie, ale prawdą jest, że zawsze byłeś sensem mojego życia i jestem w stanie ponieść wszelkie konsekwencje bycia z tobą zarówno w życiu doczesnym, jak i później. Oczywiście, że wyjdę za ciebie za mąż. Marcin porwał mnie w ramiona i tak mocno całował, że nawet zadziwił samych Francuzów (lub zagranicznych turystów), którzy po skończonym spektaklu nagrodzili nas brawami. – Wyjdzie za mnie za mąż – rzucił im uszczęśliwiony Marcin. Ponowne oklaski i wyrazy aprobaty. Cudownie było przeżywać takie chwile w tym mieście. Wygłodniali, rzuciliśmy się jak wilki na kolejną apetyczną kolację. Cały czas nie mogliśmy przestać się dotykać. Ta noc, aczkolwiek spokojniejsza, jeśli chodzi o miłosne przeżycia, również była pełna czułości. Gdy się obudzi-liśmy, tym razem w moim hotelu, zobaczyłam, że Marcin wpatruje się we TL R mnie.

– Coś się stało? – Nie. To było cudowne. Zasnęliśmy złączeni ustami. Oddychałem przez ciebie, a ty przeze mnie. To było niesamowite przeżycie. Niesamowitych przeżyć nie brakowało również w kolejnym dniu. Odwiedziliśmy Wersal i długo spacerowaliśmy po jego ogrodach. Tkwił we mnie jednak pewien smutek. Zastanawiałam się, gdzie się podziała beztroska poprzednich dni. Marcin łatwo odczytał ten nastrój jako zasmucenie przed rozstaniem się z nim. Obiecywał, że za miesiąc znów się zobaczymy i że postara się pomóc mi w załatwieniu pracy w Warszawie. Chciał, abym 190 natychmiast po powrocie złożyła wypowiedzenie z pracy. Nie mogliśmy zmarnować już ani jednego dnia więcej. Nazajutrz Marcin musiał niestety wyjechać do Nicei, a mnie czekały dwudniowe ciężkie rozmowy, którym musiałam sprostać. Nie one mnie jednak martwiły, lecz nasze rozstanie. Nie wiem, czy sprostam tej rozłące, myślałam. Każda moja cząstka pragnęła być z Marcinem zawsze i wszędzie. – A jak o mnie zapomnisz? – zapytałam smutno, mając przed oczami cały rząd kuszących Monik. – To dasz ogłoszenie w gazecie, że poszukujesz łajdaka, który wykorzystał twoją niewinność i cię uwiódł. – I myślisz, zważywszy na mój wiek, że ktoś w to uwierzy?! I tak na przekomarzaniach upłynęło nam kolejne popołudnie. Na wieczór Marcin przygotował niespodziankę w postaci biletów na koncert znanego skrzypka i kolację w małej restauracyjce. Nazajutrz trzeba było wcześnie wstać. Mój koszmarny dzień pracy miał się zacząć o dziewiątej. Zrezygnowałam więc z wina, chcąc mieć jasny umysł, aby mój kierownik nie mógł się do niczego przyczepić. Jakże go teraz nienawidziłam i całej tej TL R pracy, która rozdzielała mnie z Marcinem. Tej nocy to ja byłam stroną aktywną i czułam się cudownie wyzwolona.

– Trudno by było uwierzyć, Zosieńko, że jeszcze dwie noce temu byłaś uosobieniem niewinności. – Och, oglądałam filmy i czytałam książki – odparłam z udanym oburzeniem. – Mam sporą podbudowę teoretyczną i sądzę, że wszystko się sprawdzi w praktyce. Marcin był zachwycony. – Trzymam cię za słowo, że wszystko. Zaraz zacznę sprawdzać. Gdy następnego dnia mój budzik zadzwonił o siódmej rano, Marcina 191 przy mnie nie było. Poruszyłam się mocno zaniepokojona, lecz zaraz dojrzałam leżące pod łóżkiem jego pomięte ubranie, ale zaniepokojenie wcale nie minęło, bo z łazienki usłyszałam odgłos gwałtownych torsji. Trwało to dobrą chwilę, zanim Marcin wrócił do pokoju. Był bardzo blady, a na jego czole zobaczyłam krople potu. – Musieliśmy się czymś struć – przeraziłam się. – Przepraszam cię, ale to chyba nie to – powiedział Marcin. – Zdarzyło mi się to już parokrotnie w tym miesiącu. Nie wiem, co to może być. Wydaje mi się, że mogłem dostać wrzodów żołądka. Będę musiał iść po powrocie do lekarza. Położył się na łóżku. – Nie przejmuj się mną. Zaraz pewnie będzie mi lepiej. Ale nagle z jękiem złapał się za głowę i skamieniał na moment. – Znowu to samo, co wówczas w samochodzie, kiedy cię odwoziłem. Chyba na całego się już sypię – uśmiechnął się blado. Poszłam do łazienki i zrobiłam mu na głowę kompres z ręcznika. Siedziałam przy nim i głaskałam go po ręce. TL R Mniej więcej po kwadransie zaczęła znikać mu z twarzy ta przeraźliwa bladość. Po wypiciu na śniadanie kawy, bo tylko na to miał ochotę, wrócił

niemalże do normy. Był jednak nadał trochę przygaszony. – Koniecznie muszę iść do lekarza. Nie możesz przecież wyjść za mąż za inwalidę. – Ach, ty nawet nie wiesz, jaki ja mam kompleks pielęgniarski – roześmiałam się. – Moja nadopiekuńczość by cię z pewnością zabiła. – Zwariuję sam bez ciebie, Zosieńko. – Ja też. Będę o tobie ciągle myślała. – Nie znudzi ci się? 192 – Nie, nigdy. A ja tobie? – A czy jedzenie i picie może się znudzić? – A czym ja jestem z jedzenia? – Nadziewaną czekoladką? – No to uważaj, by cię znów nie zemdliło. Teraz już wiem. Czekoladki w nadmiarze szkodzą i dlatego trzeba je reglamentować. Rozmowy z francuskim eksporterem minęły bez żadnych problemów, a raczej prawie z owacją na stojąco dla mnie. Moja nowa pewność siebie i przygotowanie sprawiły, że Francuzi odbierali nas jako wiarygodnych i kompetentnych, i dlatego bez większych kłopotów przygotowaliśmy zarys przyszłego kontraktu. – Jestem z pani bardzo zadowolony, pani Zofio – powiedział mój szef, ściskając kopię draftu. – Bardzo się cieszę, że pani ze mną pojechała i że udało mi się ograniczyć delegację do dwóch osób. Obawiam się, że wyjazdy w szerszym gronie są po prostu marnotrawstwem. Bardzo się zdziwiłam, że to mówił, bo według mojego krótkiego doświadczenia firma nie stanowiła wzoru gospodarności, a już najmniej TL R odzwierciedlało się to szczególnie w wyjazdach zagranicznych na zaproszenie obcych kontrahentów. Jednak mój przełożony nie był szefem naczelnym.

Gdy wylatywaliśmy z Orly, byłam święcie przekonana, że samolot się roztrzaska. Bo czy ja mogę żyć z takim szczęściem przepełniającym mnie od stóp do czubka głowy. Jak talizman ściskałam w ręku flakonik wody toaletowej YSL podarowanej mi przez Marcina i myślałam, że oto nadszedł kres mych dni, bo nawet wielki IŁ nie będzie w stanie udźwignąć pokładów takiego szczęścia. 193

Rozdział dziesiąty Po powrocie, zgodnie z obietnicą daną Marcinowi, miałam złożyć wymówienie z pracy, ale nie bardzo mogłam się na to zdecydować. Teraz, kiedy odniosłam pewien sukces zawodowy, miałam im zanieść wypowiedzenie? W zasadzie formalnie Marcin nadal był mężem Aliny, gdyż rozwód miał zostać orzeczony w grudniu. Może więc trochę poczekać i najpierw jednak spróbować załatwić pracę w Warszawie? Nie chciałam być na utrzymaniu Marcina. Moje niezdecydowanie wynikało głównie z faktu, iż Marcina nie było przy mnie – ani w Gdańsku, ani w Warszawie. Coś również powstrzymywało mnie przed opowiedzeniem o wszystkim rodzicom. Chyba lepiej byłoby, żeby sytuacja Marcina stała się jednoznaczna albo przynajmniej żeby był tu ze mną, kiedy im będę składać stosowne oświadczenie. Ale zrobią miny. Mam jednak nadzieję, że będzie to dla nich bezbolesne. Zawsze Marcina uwielbiali. Ale komuś przecież musiałam o tym powiedzieć, a komuż chętniej niż mojej oddanej Dorocie. Zadzwoniłam do jej agencji z pracy, mając nadzieję, TL R że nie natknę się na Witka, który również odbierał telefony, jak tylko znajdował się w pobliżu. Miałam jednak szczęście i usłyszałam ciepły głos Doroty przedstawiający firmę, – A ja chciałam do agencji złamanych serc. – Dobrze pani trafiła. Właśnie rozmawia pani z największą specjalistką w tym zakresie. Przynajmniej tak uważa pan doktor Marek. Czułam, że była zaskoczona, gdy jej relacjonowałam ocenzurowany ze względu na koleżanki w pracy przebieg wydarzeń. Sama za chwilę to potwierdziła.

194 – Kompletny szok. Żałuję, że nie mogę usłyszeć niczego pikantniejszego. Kiedy się znów zobaczymy? Westchnęłyśmy. Nagle usłyszałam w słuchawce jakieś okrzyki. – Poczekaj chwilę – krzyknęła Dorota. Nie wracała przez dłuższy czas i kiedy już miałam zakończyć połączenie, usłyszałam ją ponownie. – Zobaczymy się szybciej niż myślisz. Wałęsa dostał nagrodę Nobla. Wyjeżdżamy do Gdańska. To była sensacja. Dziewczyny w moim biurze aż piszczały. Uciekłam wcześniej z pracy, aby jak najszybciej pojechać tramwajem na Zaspę. Po raz kolejny postanowiłam zrobić prawo jazdy i kupić używany samochód. Wynajem mieszkania Stasi przynosił dużo więcej niż wynosiła opłata za moje gdańskie mieszkanie. W ten sposób co miesiąc mogłam odkładać sobie część pieniędzy. Na Zaspie zaczęli gromadzić się ludzie, gdyż wiadomość o Noblu została podana oficjalnie. Po pewnym czasie udało mi się spostrzec wyłaniającą się z klatki Dorotę. – Boże. Jak ja się, Zosiu, cieszę. W końcu Nobel dla „Solidarności”. TL R Komuniści muszą się skręcać ze złości. Zaraz będzie konferencja prasowa. – Czy pojedzie po odbiór nagrody do Oslo? – Skąd wiesz, że odbiera w Oslo? Jack cały czas pytał o Sztokholm. – Bo jest niedouczony. Pokojowe Noble dają w Norwegii. – Dobrze, że mówisz, zaraz wszystko poprawię. Wpadnę do ciebie, jak tylko moi pójdą na kolację. Może będą chcieli dziś wracać, ale nie sądzę. Oo, idzie Witek. Również Witek był roześmiany, a w jego oczach widać było dobrze mi znane ogniki.

195 – Zosia! Co za niespodzianka! Tak długo się nie widzieliśmy. Bardzo żałowałem, że minęliśmy się wtedy w sierpniu, kiedy odwiedziłaś Alinę. Nachylił się i pocałował mnie w policzek. Objął mnie ramieniem. – Chyba to początek zmian, nie sądzisz? – Może – odpowiedziałam sceptycznie. Po tym, co zaszło między mną a Marcinem, nie powinnam nawet zauważać żadnego innego chłopaka, ale chcąc nie chcąc musiałam przyznać, że Witek jest jeszcze bardziej pociągający i na samą myśl o tym, że ma się żenić z Aliną, robiło mi się niedobrze. Dorotę nagle odciągnął ode mnie jej szef, Jack, a ja zostałam sama z Witkiem. – Jesteś ładnie opalona – powiedział, mrużąc oczy. – Byłam we Francji w zeszłym tygodniu – wyznałam. I tak się może dowiedzieć. – Było bardzo ciepło. – A gdzie byłaś? – W Paryżu. W podróży służbowej – zaznaczyłam. – Widziałaś się może z Marcinem? TL R – Tak. Czemu nie mogę wytrzymać jego spojrzenia? – I wszystko się dobrze układa? Oj nie, nie dam się podpuścić takimi ogólnikowymi zapytaniami. – A co masz na myśli? – Między wami, oczywiście. Między mną a nim, z żalem muszę stwierdzić, że w

ogóle się nie układa. Brak mi go. – Podobnie jest w moim przypadku – przystałam ochoczo. – A układa się bardzo dobrze. Tylko czemu ja się tak strasznie czerwienię? Dlaczego nie mogę 196 spojrzeć mu prosto w oczy? Dlaczego cała drżę? – Strasznie błądzisz, ale jesteś już dużą dziewczynką. Witek nachylił się i znów mnie pocałował w policzek. Wyszeptał mi do ucha: – Muszę już lecieć. Odezwij się, jak będziesz w Warszawie. Proszę. – Dajcie znać, kiedy będzie ślub! – krzyknęłam za nim. – Ślub? – odwrócił się. – Czyj? Mój? Nie sądzę – uśmiechnął się. – Tym razem poczekam na ciebie. I po chwili już go nie było, a ja wiedziałam, że to nie były ogniki. O miał w oczach pożądanie! *** Dorocie udało się wpaść do mnie zaledwie na godzinę. Musiała bardzo cierpieć, bo nie pozwoliłam jej mówić, tylko wcisnęłam ją w kanapę, podając do ręki drinka i w szybkim tempie streściłam „epizod” paryski. – Powiedz, co myślisz o Marcinie? – Już ci kiedyś powiedziałam, że nie śmiem nawet o nim myśleć, a tym bardziej po tym, co nastąpiło. Przecież ty mu bezgranicznie wierzysz, więc po TL R co ci moja opinia o nim? – Nie wygłupiaj się, przecież jesteś moją najlepszą przyjaciółką. – To tylko oznacza, że pierwsza oberwę, jeśli wam coś nie wyjdzie.

Naprawdę bardzo się cieszę, że udało wam się odnaleźć, ale wybacz, do końca nie rozumiem tej sprawy z Moniką. – Przecież ci mówiłam. Pomagał jej w załatwianiu kontaktów. – Ale ona przecież mieszkała z nim. – Może nie miała gdzie indziej – walecznie broniłam Marcina. – Nie musiał mi kłamać, bo od razu zaznaczyłam, że jestem to w stanie zrozumieć. – Z facetami nigdy nic nie wiadomo. 197 – To prawda – zgodziłam się. – A powiedz, jak rozwija się sprawa z Markiem. – Zośka! Zupełnie nie zrozumiałaś. Marek to świetny kolega i balsam dla mojej duszy, ale muszę ci się przyznać, że niestety, tak jak ty to mówisz, wibracji nie ma. – Szkoda, bo to dobry materiał na męża dla ciebie. Dorota przewróciła oczami. Wyglądała wspaniale. Ciemne włosy luźno upięte w ogon, czarne spodnie podkreślające jej kobiecą figurę i wyrzucona na nie katana w kolorze lila. – Przyznam ci się, że po przejściach z Davidem nie jest mi łatwo ułożyć sobie życie uczuciowe. Wiem jednak, że gdybym wówczas postąpiła inaczej, cierpiałabym teraz. – Wiesz, przeraża mnie to, że czasem podejmujemy jakąś decyzję, z której znaczenia nie zdajemy sobie do końca sprawy i nagle okazuje się, że ta decyzja rzuca piętno na całe nasze życie – dodałam posępnie. – Bardzo mnie pocieszyłaś – powiedziała z ironią. – W każdym razie nie chcę dać się pochłonąć przez dno rozpaczy i spróbuję swoich sił na TL R podyplomowym dziennikarstwie. Teraz dają mi w biurze ostrą szkołę, ale obawiam się, że nie będzie z niej wiele pożytku w oficjalnych mediach. Wówczas może rzucę się w drugi obieg... – zawahała się na chwilę. – Witek też to robi. Oczywiście pod pseudonimem, ale rozpoznaję jego styl.

Obawiam się tylko, że esbecy mogą zrobić to samo. – Wątpię, czy są tak lotni jak ty. Poza tym nie wiesz na pewno. – Może masz rację. Podałam jej kawę, którą zaczęła pić niemal duszkiem, stwierdziwszy, że nie ma już czasu. – Kiedy przyjedziesz do Warszawy? 198 – Jak wróci Marcin. Jego powrót pomoże mi podjąć wszystkie decyzje, bo teraz czuję się jak zawieszona w próżni. – Sądzę, że on może wrócić wcześniej z powodu tego zamieszania z Noblem. – Myślisz, że skróciłby pobyt we Francji? – Oczywiście, jeśli od tego zależałaby jego praca. Dorota wkrótce znikła, a mnie rozbolał brzuch. Wychodząc z łazienki, miałam oczy pełne łez. Było to nieprawdopodobne, ale ja cały czas podświadomie miałam nadzieję, że mogę mieć dziecko. Rzeczywiście okazało się, że Dorota miała rację i Marcin wrócił wcześniej. Byłam już wówczas na progu załamania nerwowego, bo zadzwonił wcześniej do mnie zaledwie dwa razy: raz po moim przyjeździe, a drugi raz, aby oznajmić, że wraca 30 października i jedzie bezpośrednio do Gdańska, aby pójść na grób matki. Przyjedzie popołudniowym ekspresem i chciałby zatrzymać się u mnie, a nie u swojego ojca. Suche fakty i prawie zero czułości. W związku z tym zamiast cieszyć się z jego przyjazdu, byłam mocno przygnębiona, niemniej zaczęłam się przygotowywać na przyjazd TL R Marcina, a mojemu bratu Rafałowi kategorycznie zakazałam organizowania u mnie w tym czasie jakiejkolwiek prywatki. Rafał w ostatnim czasie odkrył uroki posiadania starszej siostry z chatą.

Stojąc na peronie przy zacinającym deszczu, czułam, że serce zaczyna bić mi coraz mocniej. Za chwilę przyjedzie Marcin i będzie to dla nas i dla mnie początek zupełnie nowego życia, w którym wszystko może się przydarzyć. A o tym, że może zdarzyć się i to, co nieoczekiwane, wkrótce się przekonałam. Pociąg przyjechał, pasażerowie wysiedli, ale Marcina wśród nich nie było. Początkowo myślałam, że się pomylił i pojechał do Wrzeszcza, do moich rodziców. Poszłam więc do mojego mieszkania przy Mariackiej na 199 Starym Mieście i zadzwoniłam do mamy pod jakimkolwiek pretekstem. Marcina nie było jednak ani tam, ani w jego mieszkaniu w Warszawie. Pozostało mi zatem czekanie na jego przyjazd lub telefon. Godziny mijały wolno, a sytuacja nie ulegała zmianie. Siedziałam i czekałam, oglądając telewizję, a oczy kleiły mi się do snu. W końcu zasnęłam, aby po pół godzinie obudzić się z gwałtownym biciem serca. Coś się musiało stać, pomyślałam wystraszona. Postanowiłam położyć się do łóżka. Umyłam się i przebrałam w koszulę nocną, serdecznie nienawidząc aparatu telefonicznego. Była już pierwsza w nocy, a ja przewracałam się z boku na bok. W końcu poddałam się i poszłam do kuchni po środki usypiające, które odziedziczyłam jeszcze po cioci Stasi. Nie zdążyłam jednak zapalić światła, gdy usłyszałam warkot silnika. Z ciekawości zbliżyłam się do okna, aby sprawdzić, kto przyjeżdża o tak późnej porze. Był to maluch z rejestracją warszawską. Serce mi drgnęło w nadziei, że to Marcin. I tak rzeczywiście było, gdyż po chwili ujrzałam, jak z samochodu wyłania się jego szczupła sylwetka. Nie mogłam dostrzec kierowcy, ale gdy na chwilę zapaliło się w kabinie światło, dostrzegłam kruczoczarne włosy. Z TL R pewnością nie była to Alina, bo jeździła teraz ładą, a poza tym byłaby ostatnią osobą, która by go do mnie zawiozła. A więc kto to był? Marcin odchodził już z walizką od samochodu, gdy nagle cofnął się przywołany najwidoczniej przez kierowcę. Ponownie zniknął wewnątrz auta, ale już po chwili znów szedł w stronę mojej bramy. Pozwoliłam, aby zadzwonił dwa razy, a potem udawanie zaspanym głosem spytałam „kto to? ”. Za chwilę stałam już przytulona do jego piersi, a on szeptał mi do ucha: – Nie masz nawet pojęcia, nie masz nawet pojęcia, jak się za tobą stęskniłem.

200 Wprowadziłam go do mojego „salonu”. – Marcin! Skąd ty się wziąłeś? Miałeś przyjechać ekspresem. Przemokłam na stacji do suchej nitki. – Zaraz cię, kochanie, rozgrzeję. Jest mi niesłychanie przykro, ale spóźnił się samolot i nie zdążyłbym zajechać do domu i zostawić sprzęt przed odjazdem ekspresu. Przyjechałem samochodem. Widząc moje nieme pytanie, dopowiedział: – Przywiózł mnie znajomy z Warszawy. Dopiero teraz przyjrzałam się mu dokładniej. Zawsze był szczupły, ale teraz wyglądał wprost chudo, a twarz miał bladą i wymizerowaną. Widać, że porzucił próby wyhodowania brody. – Wyglądasz na potwornie zmęczonego. – Padam wprost z nóg. Zaprowadziłam go do sypialni, gdzie przygotowane było łóżko. Czułam jednak, iż byłoby niezręcznie, gdybym z góry uznała, że i ja tam będę spała; kiedy Marcin zniknął w łazience, zaczęłam rozkładać kanapę w drugim pokoju. Kończyłam ubieranie pościeli, gdy nagle z tyłu dobiegł mnie jego TL R głos: – Co ty robisz, Zosieńko? – Szykuję spanie. Nie odwróciłam się do niego. Złapał mnie za ramiona I odwrócił do siebie. – Co się stało? Czy ty mnie już nie kochasz? – Nie chciałam się narzucać – wymamrotałam mu w ramię. – Głuptasie, nie wiesz, jak ja pragnę, byś się mi narzucała. Chodź do łóżka i nie bój

się. Będziemy tylko spać. W łóżku objął mnie ramieniem i za chwilę już spał. Było tak ciemno, że 201 nie mogłam dostrzec rysów jego twarzy. Słyszałam tylko jego regularny oddech i czułam – na początku nie byłam tego pewna, ale później stało się to coraz wyraźniejsze – że jego twarz i włosy pachną damskimi perfumami „Opium”. To taki charakterystyczny zapach. Rano czułam się fatalnie po prawie bezsennej nocy. Zasnęłam w końcu nad ranem z wnioskiem, że tak czy owak jestem idiotką. Tak, to znaczy daję się oszukiwać, owak – że wymyśliłam sobie ze zwykłych faktów niezwykłą historię. A może poczekać, to on sam coś powie na ten temat. Gdy się jednak obudziłam, czując się beznadziejnie, Marcina znów przy mnie nie było. Po dłuższej chwili wrócił z łazienki, bez uśmiechu i z poszarzałą twarzą. Zobaczył, że nie śpię. – Znowu odezwały się moje wrzody żołądka. Pojutrze w Warszawie muszę koniecznie pójść do lekarza. Odkrył kołdrę i spuścił ramiączka mojej koszuli nocnej. – Nie masz pojęcia, jakie piekło działo się wczoraj na lotnisku. Na dodatek na duty– free na Orly skropiłem się przez pomyłkę jakąś damską wodą kolońską. Wszyscy potem mocno podejrzliwie gapili się na mnie. TL R Pewnie mnie brali za pedała – mówił, ściągając mi koszulę. – Marcin. Strasznie się za tobą stęskniłam – powiedziałam, zarzucając mu wreszcie ramiona na szyję. Gdy w końcu rozwiały się moje podejrzenia, byłam dla niego tak czuła i namiętna, że drżał niemalże pod każdym moim dotykiem. – A kiedy był twój pierwszy raz? – zapytałam później, zazdrosna teraz o jego zamierzchłą przeszłość.

– Nie pamiętasz już? Razem z tobą w Paryżu – roześmiał się. – Przed tym się nie liczy. – Nie chodzi mi o to z kim, tylko ile lat miałeś? 202 – Chyba piętnaście. Rodzice wysłali mnie na obóz w góry. Ona miała osiemnaście lat i całkiem spore doświadczenie. Robiła, co mogła, aby mi je przekazać, ale byłem do niczego. – Mój Boże. Miałam wtedy sześć lat, a ty już wtedy – byłam prawdziwie zdumiona. – Sama widzisz, że byłaś za młoda – Marcin przechylił mi do tyłu głowę i pocałował mocno w usta. O Alinę nigdy bym nie zapytała. To zbyt mocno bolało. Tego dnia oczywiście nie byłam w pracy. We wtorek z kolei było Wszystkich Świętych. Mieliśmy zatem trochę czasu dla siebie. Zdecydowaliśmy jednak, głównie ja, że nie będziemy jeszcze niczego opowiadać rodzinie do czasu zapadnięcia wyroku rozwodowego. W związku z tym miałam pozostać w Gdańsku do końca grudnia, a potem od Nowego Roku przeprowadzić się do Marcina do Warszawy. Zaproponowałam, abyśmy zamieszkali w moim warszawskim mieszkaniu, kiedy się skończy czas wynajmu, czyli od lipca. Mimo iż ciasne, czterdziestometrowe, było lepsze od kawalerki, w której obecnie mieszkał Marcin, a poza tym miało TL R dodatkowe pomieszczenie, które można by przerobić na ciemnię. – Mam nadzieję, że wkrótce będziemy je mogli zamienić na większe – powiedział Marcin. – Czy Witek oddał ci na zawsze swoje mieszkanie? – nagle odezwał się we mnie praktyczny zmysł. – Nie. Ale sądzę, że zrobi to natychmiast, gdy ożeni się z Aliną. – No, to chyba trochę poczekasz – i opowiedziałam mu o naszym spotkaniu na

Zaspie. – Powiedział, że jeśli będzie ślub, to tylko ze mną – zakończyłam z premedytacją. 203 – Z tobą? – A tak. Ale czy to takie dziwne dla ciebie, skoro sam się chcesz ze mną ożenić? Chociaż on o tym nie wie. Marcin zamyślił się przez chwilę. – Jeśli ożeni się z Aliną, to będę jego najlepszym przyjacielem. Mnie też go brakuje. Gdyby jednak tego nie zrobił, to nie wpuszczę go za próg mieszkania. Nasze wspólne życie stawało się coraz bardziej realne, szczególnie że wieczorem, po spożytej „Pod Łososiem” kolacji i wypiciu w domu butelki szampana, zostałam zaskoczona włożeniem mi na palec pierścionka. Był prosty, złoty, ale w platynowym koszyczku jarzył się diament. – „Diamonds are the girl’s best friends” – zanuciłam szczęśliwa. – Nie ma jak stare ludowe przysłowia – zażartował Marcin. – Myślałam, że w zasadzie nie musimy się pobierać – powiedziałam. – Nie? – zapytał. – Mamy takie samo nazwisko. Jest więc bez różnicy. Jeśli jednak to zrobimy, powiem urzędnikowi stanu cywilnego, że chcę zachować swoje TL R panieńskie nazwisko. – Pozwalam ci nawet nazwać nim dzieci. – A ile ich będziemy mieli? – A ile chcesz? – Trójkę i Weronikę – odpowiedziałam uszczęśliwiona. Udałam, że się zamyśliłam.

– I może dwójka wkrótce już będzie gotowa. – Co ty mówisz, Zosieńko? – Marcin był wyraźnie poruszony. Wyglądał na przestraszonego. – Tak tylko zażartowałam. 204 – Chcę mieć z tobą dzieci, ale sytuacja musi się wpierw trochę wyjaśnić. Rozumiesz mnie? – Tak, rozumiem. Choć nie do końca, ale zgadzam się. Nie zależy mi teraz na dzieciach, kiedy tak cudowanie się pomiędzy nami układa. Pragnę wpierw dokładnie zbadać każdy aspekt mojej miłości, myślę, gdy usta Marcina lądują na mojej szyi. *** Wyjechał pociągiem we wtorek 1 listopada. Mieliśmy spotkać się na jego imieniny 11 listopada w piątek i chcieliśmy je spędzić wyłącznie we dwójkę. W sumie podoba mi się ten nasz konspiracyjny okres, myślałam. Nie trzeba się koncentrować na niepotrzebnych rozmowach, na innych ludziach. W końcu możemy poznać się wzajemnie z zupełnie nieoczekiwanej strony. Gdy wsiadałam do popołudniowego ekspresu, byłam znów bardzo stęskniona. Tego samego dnia złożyłam wymówienie z pracy Mój szef był niepocieszony. – Ale czy ma pani lepszą pracę w Warszawie? TL R – Jeszcze nie, ale z powodów rodzinnych niestety nie mogę zostać dłużej w Gdańsku. Chętnie popracowałabym tu dłużej. Dopiero teraz czuję, że się czegoś naprawdę nauczyłam.

– Zanim pani znajdzie coś lepszego, może mogłaby popracować dla nas na zlecenie przy tłumaczeniach pisemnych? Podziękowałam mu z wdzięcznością. Zawsze było to coś na dobry początek. Przepełniała mnie energia i entuzjazm; wiedziałam, że z pewnością uda mi się załatwić dobrą pracę. Nie bałam się niczego, nawet konfrontacji z Aliną i Witkiem. Całą drogę marzyłam z zamkniętymi oczami, a gdy pociąg wjeżdżał na Dworzec Centralny, przez dłuższą chwilę nie mogłam pozbyć się 205 wrażenia nierealności. Dopiero postać Marcina na peronie zmusiła mnie do zejścia na ziemię, a gdy ujrzałam jego przeraźliwie bladą twarz, nie mogłam się powstrzymać, aby nie wykrzyknąć: – Marcin, czy coś się stało? Milcząc, pocałował mnie, a potem z całych sił przytulił. Droga na Służewiec starym dużym fiatem Marcina dłużyła się w nieskończoność. Widziałam, jak zaniepokoiło go, gdy mu opowiedziałam o wypowiedzeniu z pracy. Wreszcie udało nam się dotrzeć na szóste piętro do mieszkania Marcina, i to na piechotę, bo winda nie działała. Czułam przyspieszone bicie serca, ale gdy spojrzałam na Marcina, zobaczyłam, że ledwie trzyma się na nogach. Był trupio blady, a jego czarne oczy wydawały się pozbawione życia. Złapałam go kurczowo za rękę. – Marcin. Co ci jest? – oparł się o ścianę na korytarzu. – Wyniki wykazały, Zosiu, że mam nowotwór. To jest guz mózgu. TL R 206

Rozdział jedenasty – Patrzyłam na niego, myśląc, że to kolejny sen z pociągu. O czym on mówi? Marcin? Guz mózgu? Czułam, że wszystko przede mną zaczyna

wirować i ledwie Marcin doprowadził mnie do kanapy, osunęłam się na nią bez sił. Marcin wziął moją rękę i podniósł do ust. – Następnego dnia po przyjeździe byłem u lekarza internisty i tak to się zaczęło. Potem były badania krwi, neurolog, rentgen i encefalogram. Wszystko to ponad wszelką wątpliwość wykazało, że jest to guz w lewej półkuli mózgu. Podobno może dawać efekty uboczne w postaci wymiotów, nagłych bólów głowy i spadku wagi – zamilkł. Wiedziałam, że muszę z nim tak rozmawiać, jakby nie była to śmiertelnie poważna sprawa. Muszę wnieść w to wszystko jakąś nadzieję, której moglibyśmy się kurczowo uczepić. Nie powinnam była tylko tak dramatycznie zareagować na samym początku. – I co powiedział lekarz? Pójdziesz na operację? – Jeszcze dokładnie nie wiadomo, ale wszystko wskazuje na to, że guz TL R jest w miejscu, w którym nie można operować. Muszę jednak zrobić dokładniejsze badania. – Jakie? – Tomografia komputerowa, ale na to trzeba czekać kilka miesięcy. Jeśli nie będą operować, spróbują leczyć farmakologicznie. Po ich stwierdzeniu, że spróbują, nie żywię zbytnich nadziei. – Dlaczego tak długo trzeba czekać na badania? – Jest wielu oczekujących w kolejce. Wyznaczyli mi termin na koniec lutego. 207 Wreszcie odkryłam konkretną sprawę, w którą mogłam się zaangażować i coś dopomóc. W jaki sposób znaleźć drogę na skróty do tych badań? – Czy mówiłeś o tym komuś? – Nie. Jesteś pierwsza. Z ojcem widziałem się niedawno, ale nie chcę go denerwować, bo jeszcze nie doszedł do siebie po śmierci mamy. Alinie powiem

dopiero wtedy, kiedy już będzie coś wiadomo. Najgorzej jest z pracą. Nie jestem w stanie pracować. Umówiłem się na rozmowę w tej sprawie na przyszły tydzień. Będę musiał z niej zrezygnować, ale nie masz o co się martwić, Zosiu, bo i tak będziemy mieli z czego żyć. Jestem zupełnie zamożnym człowiekiem. Nie wiem jednak, czy nie zechcesz zmienić swoich planów. Oburzyłam się. – Bardzo dobrze mnie widać znasz, skoro sądzisz, że najbardziej niepokoję się o pieniądze. Poza tym chyba nie sądziłeś, że kiedykolwiek będę na twoim utrzymaniu. – Nie złość się. Po prostu musiałem ci to powiedzieć...

TL R – I żadnych planów nie zmieniam – przerwałam mu ostro. – Nie uda ci się mnie tak łatwo pozbyć. Uśmiechnął się lekko. – Nigdy nie miałem takiego zamiaru. Przytul się do mnie. – Proszę, Marcin. Nie zmieniajmy naszych planów. Jestem przekonana, że będziesz zdrowy. Nie ma innej możliwości. Chciałabym jak najprędzej zostać twoją żoną. Czułam, że lekko drgnął, słysząc te słowa, ale się nie odezwał. Siedzieliśmy tak przytuleni do siebie przez godzinę. Gdy w końcu wstałam z kanapy, zaczęłam rozglądać się po mieszkaniu. Tutaj miałam wkrótce 208 zamieszkać. Białe ściany ozdobione nielicznymi fotografiami. Smutno i nieprzytulnie. Jeden duży pokój podzielony na część sypialną i użytkową, kuchnia i łazienka. U Stasi będzie zdecydowanie więcej miejsca, a potem kupimy duże mieszkanie. Musiałam myśleć o takich rzeczach, żeby nie koncentrować się na ewentualnych konsekwencjach choroby Marcina. Nagle wpadłam na pomysł, który wydał mi się genialny. – Spróbuj zwrócić się o pomoc do Marka, wiesz, tego lekarza, przyjaciela Doroty. Może jemu udałoby się przyspieszyć badania. Jest przecież onkologiem. Jeśli zgodziłbyś się, to natychmiast się z nim skontaktuję. – Można spróbować – Marcin stanął przede mną, kładąc mi ręce na ramionach. – Chciałbym poznać ostateczny werdykt jak najszybciej. Jeśli powiedzą, że zostało mi tylko parę miesięcy, to – zawahał się i spojrzał na mnie – nie będę mógł się z tobą ożenić. Zamarłam na chwilę, a gdy już miałam coś odpowiedzieć, położył mi palec na ustach. – Błagam cię, nie teraz. Nie dyskutujmy jeszcze na ten temat – i TL R pocałował mnie. Była już prawie jedenasta w nocy, gdy dzwoniłam do Doroty w sprawie kontaktu z

Markiem. Była mocno zdziwiona, a ja jeszcze bardziej, kiedy powiedziała mi, że Marek jest u niej w domu i jak nie mamy lepszego zajęcia, to zaprasza do siebie. Na szczęście Dorota mieszkała zaledwie o przystanek tramwajowy od nas, więc od razu wyruszyliśmy. Trzymając się za ręce, mijaliśmy kolejne upiory powojennej architektury, aby zatrzymać się przed jednym z większych, swojsko zwanym szafą. Dorota mieszkała na drugim piętrze, a mnie najbardziej przerażały tam gigantycznie długie i nieoświetlone korytarze. Dobrze, że tym razem miałam za sobą Marcina. 209 – Nie chcę, żeby Alina dowiedziała się o tym przed rozprawą. Dorota pracuje z Witkiem – powiedział. – Dorota może być szalenie dyskretna, tylko należy ją uprzedzić. Zostaw to mnie. Zadzwoniłam do drzwi. Jak przytulnie było w środku i jak rozkosznie musiały sobie gruchać „przyjacielskie” gołąbeczki, zanim im przerwałam sielankę. Ślicznie nakryty stolik, sałatki, drinki i sącząca się z magnetofonu muzyka Alan Parsons Project, a i Dorota ubrana w obcisłą bordową sukienkę wyglądała jak sama pokusa. Po chwili pokazał się również Marek, wprawdzie z wyraźnymi oznakami przyszłej nadwagi, ale za to jowialny i serdeczny. Usiedliśmy, gdy nagle Dorota przypomniała sobie, że są imieniny Marcina i znów nastąpiło zamieszanie. Nawet nie zdążyłam złożyć mu życzeń, pomyślałam o schowanej w torbie grafice, prezencie imieninowym dla niego. Korzystając jednak z chwili, gdy Dorota rozpoczęła rozmowę z Marcinem, zapytałam wprost Marka o jego ewentualne możliwości „wejścia na tomokomputer”. – O kogo chodzi? – spytał Marek i bardzo mnie to zdenerwowało. Czy TL R nie było mu wszystko jedno? Ale odpowiedziałam. – Marcin ma podejrzenie guza mózgu – powiedziałam cicho. Jednak w tym momencie skończyła się kaseta i mój głos zabrzmiał jak przez megafon. – Jezu Chryste! – powiedziała Dorota, która również skończyła rozmowę z

Marcinem. – Przepraszam – i wybiegła z pokoju. Po chwili była z powrotem. Pewnie wypiła szklankę zimnej wody, jak to było w jej zwyczaju, pomyślałam. Marcin rzucił wrogie spojrzenie w moją stronę. 210 – Przepraszam was, że tak wyszło, ale proszę, żebyście dalej tego nie przekazywali. Nie zależy mi na tego rodzaju scenach w przyszłości. Oj, jaki on może być nieprzyjemny, pomyślałam. Nie wiedziałam, co mam powiedzieć, ale do akcji przystąpiła Dorota. – Marcin, przecież jesteśmy przyjaciółmi. Jak możesz uważać, że nie obchodzisz nas nawet na tyle, abyśmy mogli zareagować współczuciem? Marcin spuścił wzrok pod zdecydowanym spojrzeniem Doroty. – Przepraszam cię. Masz rację, ale zupełnie nie mogę się w tym znaleźć. I nikt by nie mógł w takiej sytuacji – powiedział Marek, klepiąc po ramieniu Marcina. – Chyba będę mógł ci pomóc. Dzięki interwencji Marka zmieniono Marcinowi termin badania tomokomputerowego na koniec listopada, na dzień przed rozprawą rozwodową Marcina. Wzięłam z pracy wolny dzień i pojechałam do Warszawy. Do świąt mogłam tylko spędzać z nim same weekendy. Czuł się teraz trochę lepiej, bo pomagały mu lekarstwa, dzięki którym mógł prawie normalnie jeść. Wracała mu dawna cera i rumieńce, a także humor. Może niepotrzebnie zrezygnowałem z tej pracy, mówił, a ja wiedziałam, że ani na TL R chwilę nie może zapomnieć o wiszącym nad nim wyroku. Nawet jak się śmiał, to nie był jego dawny beztroski chichot. Starałam się zachowywać jak najbardziej normalnie, bo wiedziałam, że wszelkie nadmierne wypytywanie o stan zdrowia bardzo go denerwuje. Nie udawałam jednak, że nic się nie dzieje. Sporo wówczas spacerowaliśmy nad Wisłą, po parku Łazienkowskim, Wilanowie. Zdarzało się, że wracaliśmy przemoczeni do domu. Z guzem mózgu raczej nie umrę od grypy, stwierdził Marcin i to był jedyny raz, kiedy od dnia imienin sam nawiązał do swojej choroby.

Jechałam z nim rano do szpitala taksówką. Żałowałam, że nie mam jeszcze prawa jazdy, aby móc korzystać z jego dużego fiata. Egzamin miałam 211 zdawać dopiero w połowie grudnia i byłam przekonana, że go zdam, gdyż ja i samochód świetnie do siebie pasowaliśmy. Wreszcie było coś, co podporządkowywało się mojej woli. – Niepotrzebnie jedziesz ze mną. Lekarz powiedział, że to może dłużej potrwać, bo jestem spoza kolejki. – Powiedział także, że możesz się źle czuć po zastrzykach kontrastowych. – Chyba jednak wolałbym być sam. – Zaczynam myśleć, że ci w ogóle na mnie nie zależy. Myślałam, że zaprzeczy, ale on obrócił się tylko w stronę okna. Niby wszystko było normalnie, ale tylko pozornie. Od jego przyjazdu do Gdańska nie doszło między nami do żadnego zbliżenia. Owszem całowaliśmy się, tuliliśmy, spaliśmy obok siebie, ale nic poza tym. Nie było też mowy ewentualnym ślubie, ale nie była to sprawa, na której wyjaśnieniu teraz by mi zależało. W końcu udało nam się znaleźć właściwy korytarz i rejestrację. Usiedliśmy na twardej ławce. Marcin nagle przytulił do mnie głowę. TL R – Przepraszam. Uścisnęłam go w odpowiedzi. Musi się wszystko udać. Od czasu tej tragicznej diagnozy przeczytałam wszystko, co dostępne na temat guzów i tętniaków. Wiedziałam, że lewa półkula mózgu stanowi dla medycyny jakby drugą stronę Księżyca i że odpowiada za sprawy do końca nie zbadane i każda interwencja neurochirurga może się wiązać z nieobliczalnymi skutkami. Istnieją jednak przypadki nawet całkowitego wyleczenia i tylko o tym postanowiłam pamiętać. Ściany korytarza przyozdobione były zdjęciami z badań tomografii komputerowej. Widać było na nich, jak pacjent wjeżdża w głąb jakby lufy 212

armatniej. Aparatura wykonywała super dokładne zdjęcia wszystkich części mózgu. Czas wlókł się niemiłosiernie powoli, a ja żałowałam, że nie przyniosłam ze sobą żadnych gazet, aby choć na chwilę oderwać się od czekania. Wreszcie wywołano Marcina. Uśmiechnęłam się do niego i pocałowałam go. – Pomyśl o swoich zdjęciach, to twój mózg będzie się najlepiej prezentował – zażartowałam. – Będę myślał o nas – odpowiedział. Po pół godzinie wyszedł, niepewnie trzymając się na nogach. – Nie jest tak źle. Opis zdjęć będzie jutro u lekarza. Lekarzem Marcina był teraz neurolog, z którym skontaktował nas Marek. Następnego dnia miała również odbyć się rozprawa rozwodowa Marcina i Aliny. Musiałam wówczas być w Gdańsku, ale czy w takiej sytuacji nie powinnam jednak zostać? – Zadzwonię do ciebie, Zosieńko, natychmiast. Jedź dc domu i przyjedź TL R w piątek, jak się wcześniej umawialiśmy. Wieczorem i tak będę zajęty tymi zdjęciami, o których ci wcześniej mówiłem. Domyślałam się, że chodzi o zdjęcia do wydawnictwa podziemnego, ale o tym akurat mi nic nie wspominał. – Proszę cię, zadzwoń do mnie jak najszybciej. Wiesz, jak bardzo cię kocham. Czekałam na telefon od niego jak na rozżarzonych węglach. W żaden sposób nie mogłam znaleźć sobie ani miejsca, ani zajęcia. Wreszcie koło 18– tej zadzwonił. Ze strachem czekałam na jego pierwsze słowa. 213

– No i znowu jestem stanu wolnego – oświadczył na wstępie. To jednak nie było dla mnie najważniejsze. – A wyniki? – Potwierdzają wstępną diagnozę. Nie da się tego operować, bo jest za duże ryzyko. Będą więc leki, potem chemia, a potem, jeśli przeżyję, znowu leki – powiedział jak gdyby nic. – Żałuję, że nie mogłam iść z tobą do lekarza. – Mogłabyś uchodzić za moją żonę. Wystarczyłoby się przedstawić – bardzo dziwnie mówił, przeciągając samogłoski. Milczałam, więc dodał: – Hej! Jesteś tam, moja piękna? – Piłeś? – Tyle, ile się należy po wysłuchaniu takich wieści. – Mówiłeś Alinie? – Że piłem, nigdy. Miałaby kolejny argument, że wyszła za mąż za alkoholika. Nasza rozmowa przybierała nieoczekiwany obrót. Nie było sensu dalej TL R z nim w tym stanie rozmawiać. Bałam się, żeby nie zrobił jakiegoś głupstwa i czując, jak rośnie między nami bariera nie do pokonania, po chwili zadzwoniłam do Marka, błagając go, aby odwiedził Marcina i sprawdził, jak się on czuje; prosiłam też, aby później do mnie zadzwonił. Znów upłynęło kilka godzin na beznadziejnym czekaniu. Wypaliłam pół paczki papierosów, którą trzymałam do celów imprezowych. Marek zadzwonił około dwudziestej trzeciej. – Chyba dobrze, Zosiu, że do niego wpadłem. Co nie oznacza, że nie zakłóciłem mu spokoju. Był w bardzo kiepskim stanie. Dałbym mu coś na uspokojenie, ale pił wcześniej, więc nie mogłem. Nie martw się teraz i nie 214

przyjeżdżaj. Wszystko jest już w porządku. Nie chciał mi nic więcej powiedzieć. W piątek jednak nie pojechałam do Warszawy, bo popołudniowym ekspresem przyjechał Marcin. Tego dnia zaczął brać swoje lekarstwa i nie mógł prowadzić samochodu. – Czy mogę zostać u ciebie przez parę dni? – Jesteś u siebie – nagle wpadł mi do głowy pewien pomysł. – A może byś się do mnie przeprowadził? – Nie byłoby to dobre ze względu na moją pracę. Coś wreszcie zaczyna się dziać w tej sprawie. Najpierw muszę koniecznie zebrać siły. Poza tym chciałbym teraz jak najczęściej spotykać się z Weroniką. Oczywiście, rozumiałam go. Ja tak wiele wówczas byłam w stanie zrozumieć. Okazało się, że na rozprawie Marcin sam zadeklarował bardzo wysokie alimenty i nie było żadnych dodatkowych okoliczności, które uniemożliwiałyby rozwiązanie małżeństwa za obopólnym orzeczeniem winy. Alina nie broniła mu dostępu do małej. Marcin nie powiedział jej o nas, gdyż uważał, że będzie lepiej, jak ona sama wpierw rozwiąże swoje sprawy, to znaczy, jak ja to rozumiałam, wyjdzie za mąż za Witka. Nie wydawało mi się, TL R aby miała nastąpić zmiana scenariusza. Wyjeżdżają do Zakopanego na święta, powiedział przecież Marcin. Zastanawiałam się jednak, co mam powiedzieć moim rodzicom. Cały czas ich zwodziłam, nie odpowiadając na pytania dotyczące moich częstych podróży do Warszawy oraz chęci przeprowadzki. Mówiłam, że chodzi o pracę, ale szczegółów nie mogę im jeszcze wyjawić. A ojciec Marcina? Zdecydowaliśmy, że spędzimy w Gdańsku święta i wówczas powiemy im o naszych wspólnych planach zamieszkania i o chorobie. – Pamiętaj jednak, że o ślubie porozmawiamy, gdy okaże się, że mogę być zdrowy. Wcześniej to zupełnie wykluczone. 215

Jaki on potrafił być czasem nieczuły i okrutny. Zwiesiłam głowę. – To dla twojego dobra. – Po prostu mnie nie chcesz. – Bardzo chcę, ale pragnę, aby nasze małżeństwo było motywacją do wyzdrowienia. Przecież możemy im powiedzieć, że na razie jesteśmy zaręczeni. Pamiętasz chyba o tym, prawda? Przez pięć dni, które spędził u mnie, głównie spał, bo lekarstwa działały z lekka oszałamiająco. Znów chodziliśmy na spacery, na Stare Miasto, nad morze. Starałam się go nie otruć moimi pionierskimi wyczynami kulinarnymi, ale on stracił chyba smak, bo wszystko prędko pochłaniał. Ja swoją zawartość talerza dyskretnie wyrzucałam do śmietnika. Marcin nigdy nic nie wspomniał o wizycie Marka. Po jego wyjeździe zintensyfikowałam działania związane z przeprowadzką. W zasadzie mogłam zabrać ze sobą tylko rzeczy osobiste i część książek. Meble miały zostać w gdańskim mieszkaniu, które podnajęłam koleżance z pracy do sierpnia, to znaczy do czasu, kiedy mieliśmy przeprowadzić się do mieszkania po cioci Stasi. Nawet przez chwilę nie TL R brałam pod uwagę takiej możliwości, że może to nie nastąpić. Rodzice I Rafał byli niepocieszeni, że znów zniknę z miasta. Gdyby nie Marcin, z pewnością bym tego nigdy nie zrobiła. Któregoś dnia zadzwoniła Dorota i zaproponowała, żebym 16 grudnia w rocznicę wydarzeń 1970 roku tłumaczyła dla dziennikarza szwedzkiego, znajomego jej szefa. Tego dnia miało się odbyć w pracy moje pożegnanie, ale mogłam je łatwo przesunąć na wcześniejszy dzień. Z szefem, któremu opowiedziałam o Marcinie, umówiliśmy się, że do końca roku będę mogła wziąć zwolnienie lekarskie. Bardzo się ucieszyłam, że zajmę się czymś nowym, co chociaż przez 216 jeden dzień pozwoli mi się oderwać od czarnych myśli. Jan, typowy Skandynaw o szczerym uśmiechu, był z „Dagens Post” i od razu przy pierwszym spotkaniu w foyer hotelu „Hevelius” przypadliśmy sobie do gustu.

Tego dnia był trzaskający mróz, ale jednocześnie świeciło słońce, jednak większość czasu upłynęła nam na przemieszczaniu się taksówką pomiędzy Zaspą a hotelem „Hevelius”, gdyż od południa dojście pod Pomnik Stoczniowców było już zablokowane przez oddziały ZOMO. Jan, jak na dzielnego Szweda przystało, robił zdjęcia, ale – z trzynastego piętra hotelu. Wiesz, ile ten sprzęt kosztuje? – powiedział, widząc moje zdziwienie z powodu tak zachowawczego sposobu pracy. Witek i Marcin byliby z pewnością w pierwszej linii, nie zważając na wartość sprzętu, pomyślałam sobie, siedząc z Janem nad kolejną kawą. I nagle, ku mojemu ogromnemu zdumieniu zobaczyłam, że w naszym kierunku idzie Witek. Nieznaczny ruch ręki i rolka z filmem trafia do dłoni Jana. – To od Pawła – powiedział. – Gorsze niż moje – dodał do mnie po polsku. – Zosia, jak się cieszę – objął mnie i musnął ustami policzek. TL R – Znacie się? – spytał Jan. – Tak, od dawna. Witek przysiadł się do nas i choć nie mówił najlepiej po angielsku, doskonale sobie radził w rozmowie z Janem. Czasem tylko poszukując słówka, patrzył na mnie pytająco, ale ja się tylko uśmiechałam do niego w odpowiedzi, wychodząc z założenia, że sam sobie najlepiej poradzi. Wolałam słuchać tego, o czym mówił, a było to ciekawe I rozsądne. Po chwili Jan przeprosił nas i poszedł do toalety. – Jak ci się z nim pracuje? – spytał Witek. – Jest bardzo miły. Cały czas pyta, co sądzę o tym czy o tamtym, jakby 217 przeprowadzał wywiad. – Potem się dowiesz w jego artykule, że nazywasz się społeczeństwo polskie, ale to nic strasznego – uśmiechnął się tym swoim pełnym czaru uśmiechem. – Będziesz tu jeszcze? Chciałbym z tobą porozmawiać.

– Nie wiem, to zależy od Jana. Trochę się spieszę, bo chciałabym po południu pojechać pociągiem do Warszawy. Mam tam sprawy do załatwienia – dodałam szybko, unikając ewentualnych pytań. – To się świetnie składa. Mogę cię zawieźć. Jack odjechał już wcześniej, a ja jestem moim samochodem. Zaczęłam się zastanawiać. Nie mówiłam wprawdzie Marcinowi, że na pewno przyjadę, bo nie wiedziałam, kiedy skończę pracę. Mogłam nie zdążyć na pociąg. Ale czy mogę jechać z Witkiem? W niewytłumaczalny sposób nie może on być dla mnie obojętny i sama siebie nie rozumiem, dlaczego tak na niego reaguję. – Nie martw się. To jest zupełnie nowy polonez, a ja będę miał ręce zajęte kierownicą – spojrzał na mnie przeciągle. – Zosiu, jesteś tu? TL R – Jeśli byś mógł wpierw zajechać po moje rzeczy. – Oczywiście. I nie liczę nawet na herbatę przed wyjazdem. – I masz chyba rację – roześmiałam się. Wrócił Jan. Okazało się, że mogłam już być wolna, jednak zaprosił mnie i Witka na obiad w restauracji hotelowej. Niewiele mówiłam i niewiele jadłam pod czujnym okiem Witka. Wydawało mi się, że obserwuje każdy mój ruch. Koło siedemnastej pożegnaliśmy się z Janem, który wyraził chęć przyszłej współpracy ze mną. Żałowałam tylko, że nie mogłam mu przy Witku powiedzieć, iż będę mogła z nim również pracować w Warszawie. Liczyłam wszakże na inteligencję i spryt mojej przyjaciółki Doroty. Tylko jak 218 długo muszę się jeszcze z tą informacją ukrywać? Przecież Witek wkrótce się wszystkiego dowie i powstanie niezręczna sytuacja, tym bardziej że mieliśmy razem spędzić najbliższe cztery godziny. Czy dam radę zmyślać przez tyle czasu? – Opiekuj się tą świetną dziewczyną – powiedział Jan Witkowi na pożegnanie. – Niczego bardziej nie pragnę – oświadczył Witek z powagą.

Na chwilę zatrzymaliśmy się pod moim domem. Wysiadł, aby mi pomóc zabrać bagaż i zdziwił się na widok mojego ogołoconego mieszkania. Było mi już wszystko jedno. – Przeprowadzasz się? – Tak. – Do Warszawy? – Tak. – Do Marcina? Skinęłam tylko głową, bo nagle nie byłam w stanie wydusić już z siebie ani słowa. Witek skrzywił się w półuśmiechu, a potem westchnął. TL R – Czy mogę jednak dostać herbatę? – Naturalnie. Nic nie mówił, kiedy krzątałam się po kuchni. Potem pił prawie wrzątek, parząc sobie usta. – Bardzo smaczna. To earl grey? – Tak. Nigdy nie myślałam, że takie rozmowy są z nim możliwe. W zasadzie, co ja miałam przeciwko niemu poza tym, że cieszył się opinią łatwo zdobywającego dziewczyny, ale czy patrząc w jego iskrzące się oczy, można mieć mu to za złe? Jeśli chodzi o jego związek z Aliną, to ja akurat byłam tą 219 osobą, która mogła mieć do niego najmniejsze pretensje. Wiele mu w tej sprawie zawdzięczałam. – Słyszałam, że jedziecie do Zakopanego – usiłowałam zagaić rozmowę. – Bierzecie tam ślub na Gwiazdkę?

Witek odstawił filiżankę. – Zosiu, coś ty sobie ubzdurała z tym ślubem? To nie ja się żenię. Jedyny planowany ślub, o którym wiem, to Marty i jej... kolegi. – Marty?! – wykrzyknęłam zdumiona. – A co, uważasz, że nie może wyjść ponownie za mąż? – Nie, ale... – szukałam potrzebnych słów. Witek spojrzał na mnie z politowaniem: – Marta wychodzi za mąż za swojego dawnego wielbiciela, który mieszka w Kanadzie. Wyjeżdża tam z naszym synem. Krzyś będzie do mnie przyjeżdżał na wakacje. – A Alina? – wyrwało mi się. – Marcin mówił... – Nie wiem, co opowiada ci Marcin – Witek przerwał mi w pół słowa. – Nie mam na to żadnego wpływu, ale na pewno Alina nie marzy o ślubie ze TL R mną ani z kimkolwiek innym. Bardzo zaangażowała się w swoją pracę. Zosiu, ja z nią tylko mieszkam. Jezu, świat stoi na głowie! Alina zaangażowana w pracę. A Witek „tylko z nią mieszka”. I ja mam w to uwierzyć? Jednak Witek, bardzo oszczędny w słowach, tematu nie rozwijał. Po chwili jechaliśmy już do Warszawy, a ja, siedząc obok niego, przełykałam ze strachu ślinę, bo tego, co robił, nie można było w żaden sposób nazwać bezpieczną jazdą. Ani nawet niebezpieczną. To było szaleństwo. Po kolejnym pisku opon, mimo iż postanowiłam, że nie będę się odzywać, poprosiłam, żeby się zatrzymał. 220 – Dlaczego? – Zbiera mi się na mdłości.

– Jesteś w ciąży? Czy zawsze musiał być taki impertynencki w stosunku do mnie? – Jedziesz za szybko! Zatrzymał samochód i rozprostował zaciśnięte na kierownicy dłonie. Miał takie silne, smukłe palce. Opuścił szybę, – Przepraszam cię, chyba przesadziłem. Lepiej ci już? – spojrzał na mnie pokornie. – Już lepiej. Nigdy nie lubiłam karuzeli. W dalszej części podróży atmosfera między nami wyraźnie się poprawiła i mogliśmy rozmawiać o różnych ogólnych sprawach, trochę o jego pracy, trochę o mojej. I gdyby nie tematy związane z „Solidarnością” i chodzącymi za nim esbekami, można by uznać, iż jest to normalna rozmowa współpasażerów. Witek jechał szybko, ale wolniej niż poprzednio i był bardzo poważny. Bez słowa zawiózł mnie wprost pod mieszkanie Marcina, a w zasadzie jego własne mieszkanie. Nagle zrozumiałam, że muszę mu TL R powiedzieć o chorobie Marcina. Przecież kiedyś był jego przyjacielem. – Jest taka sprawa, Witku – zaczęłam. Odwrócił głowę w moją stronę i patrzył mi prosto w oczy. Ogników w nich nie było. – Chodzi o Marcina. I opowiedziałam mu o jego chorobie, o strasznej diagnozie i niewielkich szansach na przeżycie, o bolesnym leczeniu, które go czekało. – O Boże! – westchnął Witek, chowając twarz w dłoniach. – O Święty Boże! Nie wierzę w to. Zosiu, kochana, jak ty sobie dasz z tym wszystkim radę? 221 I w tym momencie zrozumiałam, że będzie mi bardzo ciężko, bo nagle tama puściła

i popłynęła mi z oczu cała powódź łez. Byłam nieszczęśliwa i przerażona. – Proszę cię, nie martw się. On musi wyzdrowieć – szeptał mi w ucho Witek i dopiero po pewnym czasie zorientowałam się, że namiętnie całuje mnie po twarzy, a ja mu te pocałunki z pasją oddaję. Natychmiast się usztywniłam. Wziął wówczas moją rękę i mówił do mnie, opierając usta na mych palcach. – Proszę cię, zadzwoń, jakbyś czegoś potrzebowała. Pamiętaj, że zawsze ci pomogę. Postaram się też jakoś dotrzeć do Marcina. Nie martw się, nic nie powiem Alinie. Niech on to zrobi. Odprowadził mnie do drzwi wejściowych. – Dalej, niestety, nie mogę – pocałował mnie w czoło. – Uważaj na siebie. Marcin był mocno zaskoczony moim przyjazdem. Wywoływał właśnie zdjęcia i w mieszkaniu unosił się kwaśny zapach chemikaliów. Z zainteresowaniem wysłuchał relacji o mojej pracy. Wiedziałam, że jest mu TL R żal, iż tego dnia nie mógł być w Gdańsku. Ale gdy wspomniałam, że przywiózł mnie Witek, zbladł ze złości i wycedził: – Nie życzę sobie, żebyś się z nim kontaktowała. – Przecież go lubiłeś – zaprotestowałam. – Nawet „po tym" z Aliną. – Zmieniłem zdanie. I proszę, żebyś się z tym liczyła, jeśli mamy być razem. Chyba plany Witka, aby pogodzić się z Marcinem, były jednak na wyrost. Szkoda takiej przyjaźni. Weszłam do kuchni, aby przygotować sobie coś do picia. Mimo sceny, jaką zrobił mi przed chwilą Marcin, czułam się dziwnie podniecona. To chyba przez te pocałunki Witka, pomyślałam i 222 zaczerwieniłam się sama przed sobą, że chodzą mi po głowie takie głupie myśli. Dlaczego dotyk Witka tak na mnie działał? Oparłam czoło o górną szafkę i zauważyłam, że w zlewie jest sporo nie umytego szkła. Wzięłam do ręki jedną ze szklanek i zobaczyłam na jej brzegu odciśnięty ślad czerwonej pomadki. Alina? W tej chwili też zainteresowałam się, że zapach w kuchni jest inny. Nie unoszą się tu

opary chemiczne. Czuć było wyraźnie zalegający zapach „Opium”. TL R 223

Rozdział dwunasty – Jesteś pewna, że tego właśnie chcesz? Będziesz mogła to znieść, jeśli on... Mama niepotrzebnie przesuwała kubki z kąta w kąt. W żaden sposób nie mogłaby zakończyć tego zdania. – Przecież go kocham, mamo, i jeśli sobie dobrze przypomnisz, to chyba zawsze tak było. – Wydaje mi się jednak, że ponieważ jest od ciebie sporo starszy, zawsze go sobie mitologizowałaś. – Kiedyś tak z pewnością było, ale teraz już nie. Kocham go takiego, jaki jest naprawdę. – Jest rozwiedziony. – No tak, ale pamiętasz, że nigdy do siebie nie pasowali z Aliną. Mama westchnęła i chciała jeszcze coś powiedzieć, ale się rozmyśliła. Był drugi dzień świąt Bożego Narodzenia, które wraz z Marcinem spędzaliśmy w Gdańsku. Następnego ranka mieliśmy zabrać moje rzeczy do TL R Warszawy i wówczas też musiałam zwolnić mieszkanie. Siedziałam z mamą w kuchni i rozmawiałyśmy. Podczas świąt Marcin zachowywał się bardzo spokojnie i rzeczowo. Cały czas dotykiem, trzymaniem za rękę i pocałunkami demonstrował nasz związek, czułam jednak, że jest ode mnie daleko i w żaden sposób nie mogę do niego dotrzeć, choć bardzo starałam się przełamać tę barierę. Próbowałam wypełniać codzienne obowiązki, zajmowałam się domem, prałam, gotowałam, prasowałam, pilnowałam terminów podawania lekarstw i do tego cały czas próbowałam być w pogodnym

nastroju i nie zadawać 224 niepotrzebnych pytań. Nigdy nie spytałam go o tę nie umytą szklankę, którą znalazłam w zlewie po swoim powrocie z Gdańska, a on nigdy nie wspomniał, że miał gości. W sumie dobrze się stało, że nie drążyłam tego tematu, gdyż wcześniej przeprowadziłam rozmowę z Markiem. Powiedział mi, że kiedy po moim rozpaczliwym telefonie odwiedził Marcina, zastał go w fatalnym stanie. Mieszkanie było pełne gości, a on sam mocno wstawiony. Marek, nie wahając się ani chwili, wyrzucił towarzystwo i odbył zasadniczą rozmowę z Marcinem, nakazując mu wziąć się w garść. Jako lekarz wiedział, że chorzy w jego stanie przechodzą przez huśtawkę nastrojów, są przewrażliwieni i mogą to sobie odbijać na najbliższym otoczeniu. Nie daj się wciągać w awantury – poradził mi Marek. – On dojdzie do siebie i będzie mu przykro. Musi widzieć w tobie osobę, której, może bezgranicznie zaufać. Niczego bardziej nie chciałam, ale pragnęłam też chwili intymnej czułości, której, jak mi się wydawało, Marcin świadomie mi odmawiał. Tej nocy wróciliśmy późno do mojego mieszkania, ale od sąsiadów z góry dobiegały jeszcze odgłosy wieczornej biesiady. Byliśmy oboje dosyć zmęczeni i natychmiast położyliśmy się do łóżka. Nie mogłam jednak zasnąć, TL R a bałam się przewrócić na drugi bok, aby go nie obudzić. – Zosieńka? – usłyszałam nagle jego głos. – Nie śpisz jeszcze? – Nie – zawahał się. – Myślę o tym, jakie mam szczęście, że jesteś teraz przy mnie. – Nie tylko teraz. Zawsze będę przy tobie. – Wiesz, Zosieńko, boję się tylko, że to „zawsze” będzie krótko trwało. Zamarłam. Nie chciałam wypowiadać żadnych banalnych słów pociechy, wspominać tych, którzy mają gorzej. – Szczęście nigdy nie trwa zbyt długo i zawsze trzeba za nie zapłacić.

225 Ale zobaczysz, jeszcze ci się zdążę znudzić – powiedziałam. – Bądź zawsze ze mną – pochylił się nade mną i zaczął powoli całować. – Przecież cię kocham – odpowiedziałam szczęśliwa, pomagając mu w oswobodzeniu mnie z koszuli nocnej. – Jestem głupi. Zmarnowałem tyle czasu – powiedział, uruchamiając we mnie wszystkie pokłady czułości. Po świętach jechałam z Marcinem do Warszawy do naszego wspólnego domu na nowo zakochana i gotowa na rozpoczęcie nowego życia. Byłam pewna, że nic złego nie może się wydarzyć i jeśli będziemy naprawdę razem, uda się nam przezwyciężyć chorobę. Przed Sylwestrem zajmowaliśmy się Weroniką, którą podrzuciła nam Alina. Wyszłam z domu przed jej przyjazdem. Nie byłam jeszcze gotowa do rozmowy z nią, a poza tym wolałam, aby Marcin porozmawiał z nią bez świadków. Miał jej sporo do powiedzenia. Gdy jednak wróciłam od Doroty po dwóch godzinach, Alina dopiero wychodziła. Miała rozmazany makijaż i napuchniętą twarz. TL R – Dzień dobry, Zosiu. Pamiętaj, że zawsze mogę wam pomóc – rzuciła na odchodne. Weszłam do pokoju, gdzie Weronika rozbrajała z dużym zadowoleniem komplet klocków lego. Siedzący w fotelu Marcin miał zasępioną minę. – Bardzo się przejęła – powiedział. – Uważa, że to jej wina, że to wynik naszych kłótni. Nie wychodzi za mąż. – Dlaczego? – Witek jednak mówił prawdę. Uf, jaka ulga. – Widać stwierdziła, że to zbyt duże ryzyko wychodzić za mąż za niego, ale nadal będą mieszkać razem do czasu, kiedy opuścimy to mieszkanie. – Ale dlaczego w ogóle z nim zamieszkała? – wyrwało mi się. Gdyby 226

zależało to tylko ode mnie, to wyprowadziłabym się stąd tego samego dnia, aby nie musieli ze sobą dłużej przebywać. Nagle doszło do mnie jak uderzenie pioruna, że jestem potwornie zazdrosna o Witka. – Głównie po to, by mnie upokorzyć. To taki stereotyp: żona odchodzi z najlepszym przyjacielem, prawda? – Ale czemu on to zrobił? – Nie wiem – Marcin wzruszył ramionami. – Pewnie to on nie chce się z nią ożenić i to jest prawdziwa przyczyna. Żal mi jej. Nie wiedząc, co o tym myśleć i niczego już nie rozumiejąc z tych wszystkich sprzecznych informacji, wzruszyłam ramionami. Marcin niczego nie dodał, tylko zaangażował się w układanie z klocków zamku. Na Sylwestra byliśmy zaproszeni do Doroty. Jak zawsze, jej mieszkanie wypełniała zbyt duża liczba ludzi, ale atmosfera była niezwykle przyjemna. Znałam większość z gości i z przyjemnością przedstawiałam im Marcina, który tego wieczora wyglądał nad wyraz reprezentacyjnie. Mogliśmy wreszcie ze sobą zatańczyć, a po chorobie nie widać było ani śladu. Jednak największy sukces w tańcu odniosła Dorota, która wykonała z Markiem tak TL R brawurowego rock and rolla, że trochę baliśmy się reakcji sąsiadów. Od tańców i drinków przyjemnie szumiało mi w głowie, obserwowałam jednak wciąż bacznie, ile pije Marcin. Marek mówił mi, że w zasadzie nie powinien nic pić, ale wyjątkowo lampka szampana chyba mu nie zaszkodzi. Przecież nie może ciągle myśleć wyłącznie o chorobie... – Jestem pewna, że mu się uda – szepnęła do mnie Dorota. – Musi walczyć, żeby z tobą zostać. – Jest z nim o wiele lepiej – odpowiedziałam. – Dostał teraz zamówienie na serię zdjęć i to z pewnością postawi go na nogi. – Zosiu, czy nie chciałabyś popracować? 227

– Wiesz, że muszę być z nim. Rozejrzę się za czymś, jak mu się skończy chemioterapia. – Myślałam o korepetycjach. Nachodzą mnie uczniaki, a ja muszę im odmawiać. Może mogliby przyjść do ciebie? – Chyba to jest dobry pomysł. Porozmawiam z Marcinem. – To przecież nie on będzie uczył? – Ale to jest jego mieszkanie. Dorota spojrzała na mnie badawczo. – To porozmawiaj, żoneczko. Zawsze wzrusza mnie wybicie godziny dwunastej w Sylwestra. Raz w roku człowiek staje przed jasnym faktem przemijania czasu i zawsze stanowi to dla mnie okazję do chwili zadumy, zatrzymania w biegu, refleksji nad przemijaniem. Jednak w tym roku starałam się nie mieć takiej okazji. O dwunastej Marcin objął mnie i pocałował. – Wiesz, czego ci życzę – powiedziałam, całując go w szyję. – Wiem, moja królowo, i ty też wiesz. A wiesz o tym, że masz przepiękne usta? TL R – Tak, już mi o tym mówili – przypomniałam sobie Witka. – Nie wierzę. – Naprawdę. Młodzież jest teraz szczera – zachichotałam, gdy próbował łaskotać mnie brodą. – Ratunku! – Zosiu, telefon do ciebie – głos Doroty przerwał tę przemiłą scenę. – Pewnie mama mnie tu dopadła – rzuciłam, wychodząc do przedpokoju. Tylko skąd znała numer telefonu Doroty? Nie była to jednak mama. – Zosiu, przepraszam, ale chciałem ci życzyć wszystkiego najlepszego –

usłyszałam w słuchawce głos Witka. – Musiałem zadzwonić, bo ciągle o was 228 myślę. Czy możesz rozmawiać? – Przez chwilę tak. Dzięki za życzenia. Ja też ci życzę, żeby ci się w końcu ułożyło jak najlepiej. Skąd dzwonisz? – Z domu – to znaczy od Aliny, pomyślałam. – Jest tu chyba z 50 osób, z których znam tylko Alinę. Wyobraź sobie, co tu się dzieje. Sprosiła pół Woronicza – zawahał się przez moment. – Żałuję, że cię tu nie ma. – Baw się dobrze. My też to robimy – chciałam już skończyć tę rozmowę, ale Witek nad czymś się wahał. – Pamiętaj, zadzwoń, jak będziesz czegoś potrzebowała i... przepraszam za to ostatnie spotkanie. Nie mogłem się zupełnie powstrzymać, ale wiesz, jak na mnie działasz. Pewnie ma na myśli tę scenę w samochodzie. On nigdy nie mógł się powstrzymać. – W porządku. Już dawno zapomniane. – Ciągle pamiętam twój zapach – dodał cicho, a ja bez słowa, ogarnięta falą nagłego gorąca, odłożyłam słuchawkę. Odwróciłam się, aby wrócić do pokoju, gdy nagle stanęłam oko w oko z TL R Marcinem, który spoglądał na mnie tak, jak pewnie mógłby spoglądać Lord Vader, gdyby nie nosił maski. – Z kim rozmawiałaś? – Ze znajomym – nie zamierzałam rozwijać tematu, tylko czym prędzej weszłam do łazienki, żeby się uspokoić. Kiedy wyszłam, Marcina nie było w pobliżu, stała za to Dorota. – Marcin wyszedł zaczerpnąć świeżego powietrza – oświadczyła. – Co jest pomiędzy tobą a Witkiem? – spytała obcesowo. Po szampanie byłam trochę oszołomiona i nawet się nie oburzyłam.

– To, co zawsze. Niewytłumaczalny pociąg przeciwnych płci – 229 zaśmiałam się, ale nagle spoważniałam, widząc jej minę, prawdziwej ciotecznej wnuczki biskupa. – Przysięgam ci, że nic. Mówił tylko, że nie może przestać myśleć o Marcinie i oferował pomoc. Marcin jednak ostatnio czuje do niego antypatię. – Trudno mu się dziwić, skoro odbił mu żonę, a teraz czaruje jego narzeczoną. W pracy bez przerwy się o ciebie wypytuje. – On mi współczuje i martwi się o Marcina – powiedziałam bez zbytniego przekonania. – Święta niewinność – rzuciła Dorota i zniknęła w pokoju. Czekałam w przedpokoju na Marcina, ale ten nie wracał. Po półgodzinie założyłam płaszcz i upiornym korytarzem przeszłam w stronę windy. Nie było go nigdzie w pobliżu. Zastanawiałam się, czy nie poszedł do domu i postanowiłam to sprawdzić. Idąc, czułam się beznadziejnie, a lekkie wyrzuty sumienia wobec moich nieoczekiwanych reakcji emocjonalnych nie ułatwiały mi sprawy. Chciałam teraz jak najszybciej odszukać Marcina. W domu drzwi były otwarte, a Marcin wciąż w płaszczu stał w kuchni, TL R majstrując przy radiu. – Już wróciłaś? – Dlaczego mnie zostawiłeś samą? – Nie cierpię, kiedy mnie ktoś oszukuje. – Ja ciebie nie oszukuję. – To Witek dzwonił, prawda? Zaczerpnęłam powietrza.

– Tak, to on. Składał życzenia i mówił, że o nas myśli. – O nas! – zaśmiał się ironicznie. – Chyba o tobie! Przecież mówiłem ci, do jasnej cholery, że nie życzę sobie, żebyś się z nim kontaktowała. 230 – Ale ja się z nim nie kontaktuję. – Nie bądź taka bezczelna. Rozmawiasz z nim. – Miałam rzucić słuchawką? Marcin, dlaczego nie masz do mnie zaufania? Poradzę sobie z Witkiem. On wie, że kocham tylko ciebie. – Przez tyle lat nie udało ci się z nim poradzić. Myślisz może, że zapomniałem, od kiedy to trwa? Oczywiście, należało rzucić słuchawką. Nie musisz być zawsze taka cholernie dobrze wychowana. Sięgnął do kredensu i nalał sobie szklankę wina. – Cały czas zachowujesz się jak nawiedzona pielęgniarka. Mam już tego dosyć. Może myślisz, że jesteś bohaterką z „Con Amore”? Na szczęście wkrótce będzie już po wszystkim. Znowu chciał nalać sobie wina, ale złapałam za butelkę i w tym momencie mnie uderzył. Z całej siły. Zawirowało mi w głowie i przewróciłam się na podłogę. Po chwili wstałam sama. Marcin stał jak skamieniały i patrzył na mnie. Bez słowa wzięłam płaszcz, zamknęłam drzwi i wyszłam. Na dworze zaczął padać śnieg, a ja ruszyłam w kilkukilometrowy spacer TL R w kierunku Dworca Centralnego. Po drodze przypomniałam sobie, że nie mam nawet pieniędzy na bilet do domu. Poza tym, gdzie teraz był mój dom? Nigdy nie przypuszczałam, że mężczyzna może mnie kiedyś w życiu uderzyć. Tym bardziej on. Co było prawdą? Co było chorobą, a co nim? Co jeszcze może nastąpić? Dokąd mam teraz pójść? Mogłam iść do Doroty, ale nie chciałam pokazywać się jej w tym stanie. Paląco bolał policzek, w który mnie uderzył. Z

pewnością będzie z tego jutro siniak. Było mi wstyd. Jak mogło do tego dojść? Przecież Marcin był dla mnie wszystkim. Moim przeznaczeniem. Nie mogę go opuścić, gdy jest chory. Mógłby się przecież zupełnie załamać. Na chwilę przed oczami staje mi sylwetka Aliny, która przyszła kiedyś do 231 mnie, aby się zwierzyć po awanturze z Marcinem. Miała posiniaczoną twarz. Uderzyłam się o drzwi. Nie, to nie może być to samo. Marcin? To z pewnością moja wina. Nie powinnam była rozmawiać z Witkiem i podświadomie go prowokować. Po paru godzinach skostniała z zimna i przemoczona wsiadłam w pierwszy poranny tramwaj i wróciłam. Gdy weszłam, spojrzała na mnie poszarzała twarz Marcina. – Nigdy mi chyba nie wybaczysz? – spytał. Zdejmował ze mnie przemoczone ubranie, rozcierał ręce i stopy. Potem położył na kanapie, a mnie po poduszce leciały ciurkiem łzy. Następnego dnia dostałam wysokiej gorączki i nie wstałam z łóżka. Nie odzywałam się, jakbym od tego uderzenia zupełnie straciła głos. Po południu dzwoniła Dorota, ale nie chciałam z nią rozmawiać. Przez cały czas Marcin krzątał się koło mnie, podawał picie i lekarstwa, siedział na skraju łóżka i głaskał mnie po ręce. Dorota chyba się trochę wystraszyła, a może miała wyrzuty sumienia z powodu wczorajszej krytyki, bo przysłała z wizytą kontrolną Marka. Okazało się, że mimo leków temperatura nie chce spaść poniżej 39 stopni. Marek spojrzał na mnie przenikliwie. TL R – Masz zapalenie płuc. Jeśli dobrze pamiętam, zawsze miałaś z płucami problemy. Gdzieś się tak zaprawiła? Naga biegałaś po dworze czy co? – dodał jak zwykle bezpośrednio. Spróbowałam się uśmiechnąć. – A to co? – odsunął mi włosy z policzka. – Wyrżnęłam się na lodzie w czasie powrotu od Doroty – odezwałam się niewinnie, patrząc prosto w oczy Markowi. Marcin stojący obok nie wiedział, gdzie podziać swój wzrok.

– Jeśli ci się przez noc nie poprawi, zabiorę cię jutro rano do szpitala. Zadzwoń do mnie, gdyby się coś działo – rzucił do Marcina. 232 Widziałam, że Marcin jest kompletnie załamany. Nie walił głową w mur ani nie wyrywał włosów, bo to nie w jego stylu, ale widać było, że cierpi. Usiadł znów przy mnie i wziął za rękę. – Czy można cofnąć czas? Czy dzisiaj mógłby być Sylwester? Jeszcze tak fatalnie nie czułem się w życiu. Nie ma słów na to, jak się zachowałem. Wybacz mi, błagam cię. Bez ciebie nie mógłbym żyć. Szukałem cię w nocy. Myślałem, że już nigdy do mnie nie wrócisz, że poszłaś do niego. Ja też chciałam o wszystkim zapomnieć. Odszukałam pod kołdrą jego rękę i delikatnie ją uścisnęłam. I wówczas Marcin się rozpłakał. Po raz pierwszy w życiu widziałam go płaczącego. Niestety, w nocy temperatura jeszcze bardziej mi się podniosła i następnego dnia Marcin zawiózł mnie do szpitala. Pozostałam w nim ponad tydzień i byłam z tego nawet zadowolona. Mogłam przynajmniej psychicznie odpocząć od napięć domowych, mimo iż fizycznie czułam się fatalnie. Marcin przychodził do mnie codziennie i próbował wciągać w rozmowę. Odpowiadałam, ale czułam się nieobecna. Dopiero jego stwierdzenie, że idzie na chemię już za dwa tygodnie, wyrwało mnie z letargu. Muszę jak TL R najszybciej wyzdrowieć. Moja choroba to przecież głupstwo w porównaniu ze stanem Marcina. Musieliśmy zapomnieć o tym, co nam się przydarzyło, i zacząć od nowa. – Czuję się jak dr Jeckyll i Mr Hyde. To tak, jakby zamieszkała we mnie druga osoba – powiedział mi któregoś dnia. – Wiesz przecież, że to twoje lekarstwa mogą wywoływać te stany.

– Spytam się jednak, czy dodatkowo nie mogą mi przepisać środków uspokajających. Chyba to będzie konieczne. Czułam się już lepiej, poprosiłam więc Marka, aby załatwił mi wypis. Będę leżała w łóżku, obiecywałam. Na nic jednak nie przydałaby się cała 233 moja natarczywość, gdyby wyniki nie poprawiły się na tyle, że Marek uznał, iż rzeczywiście lepiej mi będzie w domu. W dniu wypisu czekałam na Marcina już od samego rana. Reagowałam na każde otwarcie drzwi, ale w końcu znużona czekaniem przysnęłam. Obudziłam się, czując, że ktoś dotknął moich włosów. Taki delikatny, cudowny dotyk... – Marcin? – wolno otworzyłam oczy. Ku mojemu ogromnemu zdumieniu był to Witek. Podał mi malutki pakunek, w którym była maciupeńka doniczka z krokusami. – Wracaj prędko do zdrowia. Byłam tak zdumiona, a jednocześnie przerażona, że chyba widać to było w moich oczach. – Nie martw się. Zniknę, zanim on przyjdzie. – Jak się dowiedziałeś, że jestem w szpitalu? – spytałam w końcu, ignorując jego uwagę. – Od Doroty? – Dorota nic by mi nie powiedziała. Zachowuje się jak cerber i wietrzy z mej strony jak najgorsze intencje. TL R – A czego można by się spodziewać? – po początkowym szoku uspokoiłam się. – Nie jest tak, jak myślisz i jeśli mi kiedyś dasz szansę, to ci wyjaśnię. A jak jest? – chciałam zapytać, gdy nagle Witek zdumiony dotknął ciągle widocznego siniaka na moim policzku.

– Co ci się stało? – Upadłam na lodzie – powtórzyłam starą ustaloną wersję. Witek nagle przeszedł nerwowym krokiem na drugą stronę łóżka. Był bardzo poruszony. – To Marcin. Wiem. 234 – Chyba oszalałeś. Jak możesz nawet coś takiego sugerować? – Patrz mi w oczy, Zosiu. Prosto w oczy – podniósł mi podbródek. – Witek, zostaw mnie, proszę, zostaw – wyrwałam mu się. Serce biło mi mocno ze wstydu. Jak on śmie? Jak on może mieć takie przypuszczenia? To, że była to prawda, zupełnie mi gdzieś umknęło. Usiadłam na łóżku. – Proszę cię, zostaw mnie i Marcina w spokoju – powiedziałam ostrym tonem. – Marcin nie może zapomnieć tego, co mu zrobiłeś, a nasze kontakty mogłyby go tylko skrzywdzić. Proszę cię, nie dzwoń, ani się nie pojawiaj. Może kiedyś z czasem to się ułoży, ale teraz nasza znajomość jest niemożliwa. Witek zacisnął mocno szczęki. – Nasza znajomość – powtórzył ironicznie. – Ty naprawdę niczego nie rozumiesz. Popatrzył na mnie gniewnym wzrokiem. – W takim razie bardzo mi przykro, proszę pani. Niech mi pani da znać, jeśli się coś zmieni. Podtrzymuję propozycję pomocy – uścisnął mi rękę i bez TL R oglądania się wyszedł. – Mnie też jest przykro – powiedziałam już do zamkniętych drzwi. Było mi przykro, to normalne, ale dlaczego ogarnął mnie tak wielki smutek i poczucie

beznadziejności, tego zupełnie nie mogłam zrozumieć, chyba że..., ale o tym bałam się nawet myśleć. *** – Po łatwych zdobyczach Witek biega za tym, czego nie może mieć – powiedziała Dorota Siedziałyśmy w jej mieszkaniu, popijając kawę. Dawno już nie miałyśmy takiej okazji, żeby ze sobą swobodnie porozmawiać. Na dworze 235 padał śnieg, u Doroty było cieplutko i przytulnie. Z kuchni unosił się zapach świeżo upieczonego ciasta. Czułam się wspaniale, jak ptak wypuszczony z klatki, a tylko dlatego, że Marcin cały dzień zajęty był na mieście. Wprawdzie zachowywał się bez zarzutu od mojego wyjścia ze szpitala, ale atmosfera przepełniona wyrzutami sumienia była na dłuższą metę nie do zniesienia. Nie powiedziałam Dorocie, że mnie uderzył. Prędzej zapadłabym się pod ziemię. Wspomniałam jednak o wizycie Witka i o moim potraktowaniu go. – Nie wiem, czy to nie jest obsesja na punkcie Marcina. Wpierw żona, teraz kochanka. Obsesyjna zazdrość czy co. – W każdym razie jest mi nieswojo, że tak ostro go potraktowałam. Przecież go lubię. – Nagle ruszyły cię wyrzuty sumienia. Z Łukaszem byłaś o wiele bardziej obcesowa. To już się zdarza kolejny raz, że raptem zaczyna ci zależeć na jego dobrej opinii o tobie. – To prawda. Już sama nie wiem, co o tym myśleć. – Dziwny facet z tego Witka. W pracy jest przecież świetnym kumplem TL R – westchnęła Dorota – i szef go bardzo ceni. Spojrzałam na zegarek. Zrobiło się bardzo późno. Marcin powinien już być w domu. Zerwałam się z fotela.

– Poczekaj, odprowadzę cię – powiedziała Dorota. Szłyśmy w milczeniu zasypanym już przez świeży śnieg chodnikiem. Zrobiło się ciemno, a ludzie bezszelestnie przemykali do swoich domów. Co kryło się za każdym oświetlonym oknem? – Nie bardzo mogę się do tego wszystkiego przyzwyczaić – wyznałam Dorocie. – Tyle nagłych i dramatycznych zmian w moim życiu. – Wiesz, Zosiu, że zawsze podśmiewałam się z twojej obsesji na 236 punkcie Marcina i pewnie się domyślasz, że nigdy za nim nie przepadałam, ale pomyśl, jak mu teraz jest ciężko i jak bardzo cię teraz potrzebuje. – Myślisz, że o tym nie wiem? – odpowiedziałam z goryczą. – Nie złość się i przyjdź do mnie w czwartek. Będę miała kasetę z „Kwadraturą koła”. Od lutego rozpoczęłam udzielanie korepetycji z angielskiego, a Marcin poszedł na pierwszą chemioterapię. Gdy wróciliśmy po pierwszym zabiegu, był w bardzo dobrym humorze. Cały wieczór graliśmy w „Eurobusiness”, ciesząc się z tego jak dzieci. – Zosiu, oddaj mi ten austriacki hotel i tak zostawię ci wszystko w spadku. – Dobrze, ale pod warunkiem, że oddasz mi nasze zdjęcie z Paryża. – Było to nasze jedyne wspólne zdjęcie, które zrobił nam przechodzień. Marcin jednak za nic nie chciał mi go oddać. – Wolę już być bankrutem. – Zaraz nim zostaniesz. – Taki jest finał, jeśli ma się przedsiębiorczą osobę za przeciwnika. TL R Marcin na chwilę zostawił planszę do gry.

– Chciałbym cię o coś zapytać. – Tak? – Jak już będzie po chemii, a ja będę... będę OK, to chciałbym kupić taki fajny nowy samochód. – A jaki kolor? – Powinnaś zapytać o markę. – I tak nie będzie to ferrari, bo cię nie stać, chyba że zarobię na korkach – roześmiałam się. – Biały peugeot. 237 – Dla mnie w porządku, tylko pod warunkiem, że będę go mogła od czasu do czasu prowadzić. Zrobiłam przecież prawo jazdy. – Wpierw poćwicz na fiacie. Dzisiaj nie zauważyłaś wyjeżdżającego poloneza. – No wiesz?! Widziałam go. Marcin przeżywał moją pierwszą jazdę, czyli zawiezienie i przywiezienie go ze szpitala. – Zosieńka. Przy tobie staję się taki spokojny. Wydaje mi się, że wracam do siebie. Wytrzymasz to? – patrzył na mnie tym swoim proszącym spojrzeniem, od którego uginały mi się kolana. Potem nachylił się i pocałował mnie delikatnie w usta, a jego ręka zaczęła dotykać moich piersi. – Chyba nie wytrzymam – szepnęłam, rozpinając mu koszulę. Leżeliśmy potem mocno przytuleni na kanapie. Nagle Marcin poruszył się nerwowo.

– Lekarz mówił, że po tym całym leczeniu może nie będę mógł mieć więcej dzieci. TL R – Tak. Wiem o tym, przecież razem byliśmy na tej rozmowie. Musisz jednak zrozumieć, że bardziej zależy mi na tobie niż na nie urodzonych dzieciach. Poza tym zawsze możemy zaadoptować dziecko. Jest tyle sierot potrzebujących rodziców. Marcin uspokoił się trochę. – Ale to nie to samo co nasze własne dziecko. – Pomyślimy o tym później, ale równie dobrze to ja mogłabym okazać się bezpłodna i mam nadzieję, że umiałbyś się z tym wówczas pogodzić. Nie szukaj więc teraz problemów i śpij – powiedziałam. Rozmawiając z Marcinem, próbowałam zbagatelizować problem, ale 238 wiadomość, że nie będziemy mogli mieć dzieci, była dla mnie tragedią, której się w ogóle nie spodziewałam. Cały czas myślałam o małej Weronice z oczami Marcina i o tym, że cena za chwilę przeżytego szczęścia była dla mnie bardzo wysoka. Wiedziałam, że za nic nie mogę teraz tego okazać Marcinowi. A może rzeczywiście wszystko się ułoży. Poza tym na świecie zdarzają się różne cuda. Musiałam siebie przekonać w jakikolwiek sposób. Nie mogę o tym teraz myśleć. Marcin w dalszym ciągu był w nastroju konwersacyjnym. Położył się na mnie i oparł na łokciach. – Jesteś taka piękna. – Dawno mi tego nie mówiłeś, a wiesz, jaka jestem próżna. – Nie jesteś próżna. – Trochę jestem. – Jesteś piękna i wspaniała. Muszę ci zrobić nowe zdjęcia. Wpatrywał się we mnie uważnie.

– Mogę cię o coś zapytać? – Znowu? Pytaj! TL R – Czy mogłabyś mi coś obiecać? – Jak będę wiedziała, o co ci chodzi, bo może wciągniesz mnie w jakąś straszną historię. – Chciałbym, żebyś mi obiecała, że jeśli mi się coś stanie, to nie wyjdziesz za mąż za Witka. Byłam tak zaskoczona, że się podniosłam. – Marcin. Proszę cię, weź te środki uspokajające. – Powiedz, to się zaraz uspokoję. Nabrałam w płuca powietrza. – Oświadczam uroczyście, że nic mnie nie łączy i nigdy nie będzie 239 łączyć z Witoldem Halmanem. Podpisane Zofia Knyszewska. OK? – OK. Chociaż wolałbym to mieć na piśmie. Marcin natychmiast zasnął, ale ja jeszcze długo wpatrywałam się w widoczne w świetle latarni rysy na suficie. Wcześniej nie miałam pojęcia, że może ich być aż tak wiele. *** Rzeczywiście, od tamtej rozmowy Marcin zupełnie się uspokoił i przestał mnie prześladować swoją zazdrością. Codziennie starał się robić mi drobne niespodzianki i kupował mi masę niepotrzebnych prezentów. Stopniowo jednak po kolejnych zabiegach zaczął tracić siły, wychodziły mu włosy, boleśnie łamały się paznokcie. W zasadzie byłam na to przygotowana przez Marka i lekarza Marcina, ale rzeczywistość była taka okrutna. Marek prawie codziennie nas odwiedzał, wpadała też Dorota, a raz pojawiła się Alina. Z innymi znajomymi Marcin zawiesił kontakty.

– Za bardzo mnie to męczy. To jest terapia polegająca na zabiciu najpierw pacjenta. – Musisz jeszcze trochę wytrzymać. TL R – Tylko dla ciebie to robię. W końcu był tak słaby, że sam nie był w stanie chodzić do toalety, więc zorganizowaliśmy mu „kaczkę”. Schudł tak, iż wydawało się, że żebrami może przebić koszulę. Próbował jednak żartować. Moja Florence Nightingale, mówił, gdy odbierałam od niego kaczkę. – On chyba umrze od tego leczenia. Dłużej tego nie wytrzyma i ja też nie wytrzymam już jego cierpienia – przerażona udałam się na rozmowę do Marka. Przyjął mnie w swoim gabinecie w szpitalu. – Jutro ma ostatni zabieg, a potem będzie się czuł coraz lepiej. Uwierz 240 mi, że tak będzie. Jak tylko stanie na nogach, podadzą mu nowe lekarstwa. – A kiedy będzie wiadomo, czy to skutkuje? – W kwietniu, maju albo i później. Nawet jeśli guz zniknie, nie ma stuprocentowej gwarancji, że się nie odnowi. – Przecież to życie na beczce prochu. – Ale życie. Wszystko, co robimy, jest objęte ryzykiem. My sami też nie mamy na nic gwarancji. Westchnęłam i zaczęłam skubać pasek od torebki. – Wszystko oczywiście zależy od charakteru guza. Jeśli jest to guz złośliwy, to mogą nastąpić przerzuty... – A nie można tego stwierdzić już teraz? – Bez trepanacji nie można być pewnym na sto procent, a operacja jest w przypadku Marcina niemożliwa.

Czego ja się spodziewałam? Marek zawsze był okrutnie szczery. TL R 241

Rozdział trzynasty Udało nam się pokonać ten najtrudniejszy okres. Rzeczywiście, tak jak obiecywał Marek, Marcin stopniowo odzyskiwał siły i nawet zaczął mówić o podjęciu stałej pracy. Miałam podobne plany, ale z ich realizacją postanowiłam poczekać do jesieni. Wkrótce czeka nas sporo nowości: nowy samochód, zamiana mieszkania, postanowiliśmy również pojechać na krótki urlop w góry w czerwcu. Przyda mu się zmiana klimatu, poradził Marek. Moje korepetycje funkcjonowały wspaniale i, nie wychodząc z domu, byłam w stanie zarobić o wiele więcej niż w mojej poprzedniej pracy. Dzięki Dorocie udało mi się również kilka razy potłumaczyć. Wiosna dodawała nam sił i nadziei. Marcin zaczął się powoli wyłaniać ze stanu pełnej towarzyskiej izolacji, a w maju chwycił swoją Leicę i ruszył na miasto. Potem wspólnie wybieraliśmy najlepsze ujęcia, a ja marzyłam, aby udało mu się skompletować materiał do jego pierwszego albumu. Również w maju przyszedł czas na wizytę kontrolną ze wszystkimi TL R ponownymi badaniami. Poszliśmy tam razem, ale niestety musiałam go zostawić w szpitalu. Umówiliśmy się za parę godzin, które w jakiś sposób musiałam sobie zagospodarować. Korzystając z okazji, wybrałam się na majowy spacer po Starówce. Była piękna pogoda i zewsząd wyłaniali się ludzie. Sporo osób siedziało w horteksowskim ogródku na Rynku, a mnie na ten widok od razu przyszła ochota na lody. I kiedy tak, drzemiąc w słońcu, odpoczywałam po porcji „Ambrozji”, nagle zaskoczył mnie głos Aliny: – Pobudka! Zaraz cię ukradną. Po drugiej stronie płotka stała rzeczywiście Alina z Witkiem. Jak 242 zwykle, widząc Alinę, dokonałam błyskawicznej kontroli swojego wyglądu. Przynajmniej raz nie musiałam się wstydzić. Miałam świetnie podcięte włosy, dyskretny makijaż i, co najważniejsze, mój przebojowy zielony kostium z Paryża.

– Wyglądasz rewelacyjnie – oświadczyła na wstępie Alina, przysiadając się do mojego stolika. Mimo moich początkowych obaw, Alina nigdy nie czyniła złośliwych komentarzy co do faktu mojego zamieszkiwania z Marcinem. W zasadzie to ona pierwsza dokonała wyboru. Patrząc na nią, również musiałam przyznać, że wyglądała świetnie. Wspaniała, opalona cera, gładkie czarne włosy i jak zwykle superkreacja. Witek z kolei wyglądał ponuro jak chmura gradowa, ale zdawałam sobie sprawę, że to przeze mnie. Nie usiadł przy stoliku mimo namawiania przez Alinę. – Masz przepiękny kostium, Zosiu... Prawda Witku? Ten tylko obojętnie skinął głową i zaczął obserwować siedzących obok. Zauważyłam, że ma przy sobie swojego Nikona. – Co u was słychać? – zapytałam przyjaźnie. TL R – Moja praca coraz bardziej się rozwija. Oprócz opracowywania filmów podkładam teraz pod nie swój głos. Zadzwonię do was, kiedy wyemitują pierwszy. A Witek ostatnio był w Gdańsku i o mały włos nie oberwał pałą od ZOMO na pochodzie – spojrzała w jego stronę, myśląc, że cokolwiek uzupełni, ale on cały czas był od nas odwrócony. – Powiedz, co z Marcinem? – spytała cichym głosem. Opowiedziałam jej, że właśnie czekamy na wyniki badań i strasznie się denerwuję. – Zadzwoń do mnie, kiedy będziesz coś wiedziała. Nie chcę sama dzwonić, bo nie będziesz mogła przy nim rozmawiać. Jest teraz taki 243 nerwowy. Zresztą zawsze taki był – poderwała się nagle z krzesła, mówiąc do Witka: – Kochanie, poczekaj tu chwilę z Zosią. Pobiegnę tylko do księgami sprawdzić, czy mają już tę książkę, którą mi obiecali. Alina była zdecydowana i pełna energii. Jakże różna od dziewczyny, którą wcześniej znałam lub tylko sądziłam, że znam. Witek chciał już ruszyć za nią, ale rozmyślił się, obrócił w moją stronę i błyskawicznie wykonał kilka moich zdjęć, jedno po

drugim. Następnie usiadł koło mnie, nie mówiąc ani słowa. Chyba to ja powinnam zagaić tę rozmowę. – Chciałabym cię przeprosić za to, co ostatnio powiedziałam. Czułam się potem okropnie. Musisz zrozumieć, że to był dla nas niesłychanie ciężki okres. Naprawdę doceniam naszą przyjaźń. – Ostatnio nazwałaś to znajomością, więc chyba powinienem się cieszyć z tego postępu we wzajemnych relacjach – odezwał się po raz pierwszy Witek. – Naprawdę przepraszam, ale Marcin był wówczas taki drażliwy. – Czy już cię nie bije? TL R Zamurowało mnie zupełnie. Chrząknęłam. – Wiesz sam, że nie da się zaprzeczyć tak postawionemu pytaniu. – Rzeczywiście, masz rację – zaśmiał się. – Naprawdę jest teraz OK? – spojrzał na mnie swymi niebieskimi oczami. – Za godzinę się okaże. Boję się nawet o tym myśleć. Witek wziął moje ręce w swe dłonie. – Bardzo mi zależy, żeby Marcin wyzdrowiał. Pragnę tego z całego serca, dla niego i dla mnie samego. – A widząc pytanie w mych oczach, dodał: – gdyż wówczas nie będę już musiał stosować żadnych taryf ulgowych wobec niego, a normalnie rywalizować. 244 Na moment skrył twarz w naszych połączonych dłoniach. – O mój Boże, Zosiu. Dlaczego nie mogę o tobie zapomnieć? – wyszeptał stłumionym głosem.

Za chwilę pojawiła się Alina i razem odeszli. Siedziałam jeszcze przez dłuższą chwilę przy stoliku jak skamieniała. Po raz kolejny uzmysłowiłam sobie, jakim niebezpiecznym facetem jest Witek Halman i że Marcin miał świętą rację, bojąc się zostawiania mnie z nim sam na sam. Gdy się trochę uspokoiłam, poszłam do najbliższego kościoła i tam, modląc się za zdrowie Marcina, spędziłam resztę pozostałego mi do powrotu czasu. Po przyjściu do szpitala nie mogłam znaleźć Marcina tam, gdzie się wcześniej umówiliśmy. Postanowiłam więc odszukać Marka, od którego dowiedziałam się, że Marcin pozostanie w szpitalu jeszcze przez dwa dni, bo zrobiono mu badanie arteriograficzne polegające na przebiciu tętnicy udowej i wpuszczeniu do niej płynu kontrastowego, który umożliwiał dokładne zobrazowanie mózgu. – Mam dla ciebie wspaniałe wieści, Zosiu. Guz zniknął bez śladu. To prawdziwy cud, jak stwierdzili. Teraz dopiero mogę ci o tym powiedzieć. TL R – Niemożliwe! – chciałam skakać i tańczyć. Z radości wycałowałam Marka. – Zawsze wiedziałam, że jesteś najlepszym lekarzem na świecie i najlepszym przyjacielem. – I najlepszym kochankiem – powiedział Marek. – Ale ciągle nie mogę namówić Doroty, aby się o tym przekonała. – Musisz jeszcze poczekać. Zobaczysz, że zmądrzeje. – Na to głównie liczę. Chodź, zaprowadzę cię do twego fotografa, bo zaraz wpadnie pielęgniarka i zastanie nas in flagranti. Marcin leżał w czteroosobowej sali i czytał gazetę. Gdy tylko zobaczył 245 nas, cała twarz nagle rozjaśniła się w uśmiechu. – Patrz, Zosieńko, jaka dobra wiadomość, a ja właśnie sporządziłem testament – powiedział.

– Chyba żartujesz! – wykrzyknęliśmy oboje z Markiem. – Nic ci nie mówiłem, ale byłem wczoraj u notariusza. Na wszelki wypadek. Marek zostawił mnie samą z Marcinem i zniknął. – Przepisałem ci wszystkie prawa autorskie na zdjęcia, Zosiu. Jeśli chodzi o resztę, to rozumiesz, musiałem zabezpieczyć Weronikę. – Czy nikt ci, głuptasie, nie powiedział, że jesteś już zdrowy? Koniec z przykrymi historiami. Teraz przyszedł czas pracy i... miłości – powiedziałam, wsuwając mu rękę pod rękaw szpitalnej piżamy. *** Czas pracy dla Marcina z pewnością nadszedł. Był taki zmęczony swoją słabością i pasywnością trwającą przez tyle miesięcy, że teraz łapczywie przyjmował każde wyzwanie. Prosiłam go tylko, aby nie szarżował, gdy któregoś dnia wrócił po północy ze zdjęć. Pewnie bym się wściekła, gdyby TL R chodziło o kogoś innego – czemu nie zadzwonił? – ale Marcin cały czas, również u mnie, był na taryfie ulgowej. Stwierdzając, że moja obecność nie jest mu niezbędna, postanowiłam pojechać na kilka dni do domu, aby wreszcie spotkać się z rodzicami i bratem. Tak dawno ich nie widziałam... Tata przyjechał raz do Warszawy na delegację i wtedy nas odwiedził, ale ponieważ nie mieliśmy warunków do noclegu, jego wizyta była bardzo krótka. Brakowało mi bliskości rodziny, jej wsparcia, a zwłaszcza małego (może teraz już nie takiego małego) Rafała, który za kilka dni miał zdawać egzamin wstępny do liceum. Przyjemnie było przebywać w domu i znów stać się rozpieszczaną córeczką. Podczas pobytu w Gdańsku starałam się poświęcać 246 jak najwięcej czasu Rafałowi, który był ze mnie bardzo dumny, ale jeszcze bardziej zafascynowany pracą Marcina. – Kiedy się przeprowadzimy, przyjedziesz do nas i wtedy Marcin nauczy cię wywoływać zdjęcia – mówiłam mu, ale wiedziałam, że mój ambitny brat przeczyta wpierw kilka podręczników o fotografii, zanim poprosi o pomoc Marcina. Rafał koniecznie chciał odprowadzić mnie na dworzec, ale musiał tego dnia wziąć udział w ostatnich zawodach szkolnych. Aby jednak nie sprawić mu przykrości,

postanowiłam, że pojadę wcześniejszym pociągiem i wówczas będzie mi mógł towarzyszyć. Wstał rano bez zwykłego utyskiwania i mężnie pomógł mi nieść bagaż. – Wiesz, cieszę się, że mam takiego brata – powiedziałam na pożegnanie, stojąc na peronie we Wrzeszczu. – Wprawdzie zawsze wolałem mieć starszego brata, ale ty też jesteś w porządku i fajnie, że jesteś razem z Marcinem – powiedział mój nastoletni Rafał. W sumie to mogłam zostać w Gdańsku przez dłuższy czas, myślałam, TL R wychodząc z Dworca Centralnego. Ten upał i gwar są nie do zniesienia. Całe szczęście, że wkrótce mieliśmy jechać w góry. Tłukłam się tramwajem pół godziny, wpierw odczekując tyle samo czasu na przystanku. Po drodze przypomniałam sobie, że przed wyjazdem nie zdążyłam odebrać z poczty przesyłki poleconej i że awizo ciągle noszę ze sobą w torebce. Lepiej załatwić to od razu, bo za chwilę zupełnie stracę ochotę do wychodzenia na dwór. Przesyłką była wzmocniona koperta, jedna z takich, jakich używał Marcin do wysyłania fotografii, a w środku znalazłam moje zdjęcia zrobione mi przez Witka na Starówce. Najlepsze było ostatnie z nich, na którym miałam minę świętego oburzenia. Zosi – od Witka – wsunięta karteczka i ani słowa więcej. 247 I całe szczęście, bo gdyby wpadła w ręce Marcina, z pewnością doszłoby do kolejnej awantury, a tego najmniej mi teraz było potrzeba, gdyż od niedawna panowała między nami dość pogodna atmosfera. Pomaszerowałam w stronę domu i o mały włos nie wpadłam pod koła malucha prowadzonego przez jakiegoś szalonego kierowcę. Pogroziłam za nim pięścią, ale z tyłu zobaczyłam tylko kruczoczarne włosy. Wydawało mi się, że to ten sam samochód, którym Marcin w listopadzie przyjechał do Gdańska. Tylko że teraz byłam już pewna – kierowcą była kobieta. Tego wieczoru Marcin zaprosił mnie na wykwintną kolację i oświadczył mi się ponownie już przy przystawce. – Nie czekajmy już z tym, proszę. Zgadzasz się na wrzesień? – prosił. Ustaliliśmy termin ślubu na 8 września, a Marcin był pewien, że uda mu się to załatwić w USC.

– Myślałaś o podróży poślubnej? – Przecież jedziemy teraz w góry. – To jest podróż przedślubna i to absolutnie nie wystarczy. Patric przysłał nam zaproszenie do Francji. Chciałbym, żebyśmy pojechali tam na TL R dziesięć dni. We wrześniu w Paryżu organizowany jest Miesiąc Fotografii. – Marcin, cudownie. Dlaczego wcześniej nic mi o tym nie wspomniałeś? – To miała być niespodzianka. Mam jeszcze inną wiadomość. W sierpniu pracuję w zastępstwie tego fotoreportera, którego Francuzi zatrudnili zamiast mnie. I jeszcze jedno. Wreszcie wpłynęły pieniądze za konkurs, co oznacza, że jesteśmy dobrze sytuowani. Jak na polskie warunki nasza sytuacja materialna była niewątpliwie bardzo korzystna. Nie martwiłam się nią nigdy, gdyż wiedziałam, że zawsze jesteśmy w stanie zarobić przynajmniej to minimum. Każdy jednak jest 248 zadowolony, kiedy zaczyna mu się lepiej powodzić. W naszym przypadku było to ważne szczególnie teraz, kiedy, jak mi się wydawało, minęła nasza zła passa. Przyjrzałam się uważnie Marcinowi. Krótko przy skórze ostrzyżone włosy, smukła sylwetka i bardzo młodzieńczy sposób bycia jak na jego trzydzieści cztery lata. Znów przepełniony był fantazjami i pomysłami, znów gonił za czymś nowym. Jakie to było szczęście, że udało nam się przetrwać ten koszmar. Byliśmy wciąż razem i zawsze będziemy. Byłam tak wzruszona, że chciało mi się płakać. Ile to lat go kochałam bez względu na wszystko. – Kocham cię, wiesz. Będę ci o tym mówiła w kółko, to może uwierzysz w miłość. – Już od dawna w nią wierzę – powiedział i spojrzał na mnie z uśmiechem. Szczęśliwi przepychaliśmy się do wyjścia, gdy nagle natknęliśmy się na Dorotę i Witka, w otoczeniu większej grupy Amerykanów. Marcin natychmiast objął mnie opiekuńczo ramieniem. – Gdzie wy się ukrywacie, sikoreczki? Tyle razy do was dzwoniłam –

TL R ucieszyła się na nasz widok Dorota. – Byłam w Gdańsku – odpowiedziałam. – A za dwa tygodnie wyjeżdżamy do Zakopanego, więc musimy się przedtem koniecznie spotkać. Tak bardzo się za tobą stęskniłam - mówiłam, patrząc na Witka i Marcina, którzy po wymienieniu zdawkowych „cześć” nic nie mieli sobie do powiedzenia i stali, milcząc. Marcin był podenerwowany, a Witek zach-murzony w swym stylu a la Arktyka. – Witku! Usadź naszych ludzi, bo robi się tłok. Zaraz do was przyjdę – załatwiła problem Dorota. Witek zaczął przeciskać się do przodu i dobrze musiał słyszeć, jak 249 Marcin dobitnym głosem mówił do Doroty: – W końcu naprawdę się zaręczyliśmy i pobieramy się ósmego września. Zarezerwuj sobie ten dzień, bo chciałbym, żebyś była naszym świadkiem. – Oczywiście, z przyjemnością, Marcin. Zośka, gratuluję wam z całego serca i tak zazdroszczę, że się chyba rozbeczę. Uściskała najpierw jego, a potem mnie. Znad jej ramienia spojrzałam w stronę Witka, który właśnie zajmował miejsce. Wyczuł chyba mój wzrok, odwrócił się i spojrzał mi w samo serce. Zesztywniałam w uścisku Doroty. – Trochę tu zimno – uprzedziłam jej pytanie, ale naprawdę było mi gorąco i wyjście na zewnątrz nie pomogło. Marcin bezskutecznie zamykał drzwi do restauracji, a wydawany przez nie przeraźliwy dźwięk zmusił mnie do kilkakrotnego obrócenia się w tamtą stronę. W końcu drzwi nieodwołalnie się zamknęły. Gdy wracaliśmy do domu, pomyślałam sobie, że jeśli chodzi o ślub, to w zasadzie Marcin wszystko już sam sobie zaplanował, mnie pozostawiając rolę niemego uczestnika. Oczywiście, że chciałam mieć za świadka Dorotę, TL R

ale czy nie wypadało porozmawiać ze mną o tym wcześniej? Może to narzucanie mi przez niego swojej woli spowodowane jest przez tę różnicę wieku pomiędzy nami? Zastanowiło mnie jednak, że Marcin, niegdyś tak skory do wysłuchiwania moich opinii na jakikolwiek temat, ostatnio zupełnie nie liczył się z moim zdaniem. Dwa tygodnie w Zakopanem minęły nam jednak bardzo upojnie. Codziennie spacerowaliśmy po łatwiejszych szlakach i dolinach, prowadząc zdrowe i sportowe życie. Marcin nie rozstawał się ze swoim aparatem i ze szczególnym upodobaniem fotografował górali. Zaprzyjaźniliśmy się z naszą gaździną, która, gdy dowiedziała się, że Marcin jest rekonwalescentem, 250 codziennie poiła go mlekiem prosto od krowy i karmiła świeżutkimi jajkami i oscypkami. – Jeśli dalej będziesz się tak zdrowo odżywiał, to musimy zamówić ci inny garnitur do ślubu – zażartowałam. – Ten, na który brałeś miarę, będzie dobry, ale dla Rafała. – Ty też powinnaś więcej jeść. Nawet nie wiesz, jak wychudłaś. Rzeczywiście w ostatnim roku schudłam o osiem kilogramów i moje wymiary zbliżyły się do modelowych. – Znowu przytyję, jak zasiądę w biurze. – W jakim znowu biurze? – Mówiłam ci, że mój były szef próbuje mi załatwić pracę przez swojego kolegę z Warszawy. Uważa, że szkoda byłoby, żeby zmarnował się tak obiecujący pracownik. – Na pewno się nie zmarnujesz, tylko że ja nie chcę, żebyś szła do jakiejś pracy biurowej. – Ale ja chciałabym pracować. – Pomożesz mi prowadzić pracownię i będziesz moją asystentką. Nie TL R chcę, żebyś pracowała gdzieś indziej. Ze mną będziesz miała wystarczająco dużo zajęć. Mina mi zrzedła. Było to wprawdzie moje dawne marzenie – wspólna praca z

Marcinem, ale czemu teraz ten pomysł w ogóle mnie nie zachwycił? Musimy porozmawiać o tym ponownie po powrocie. Może jak będę miała konkretną propozycję? Nie będzie ani dzieci, ani pracy, myślałam z goryczą. Po powrocie nie mieliśmy jednak nawet chwili czasu, aby zajmować się moją karierą, gdyż czekało na nas mnóstwo obowiązków, praca Marcina i peugeot. Marcin zwariował jak nastolatek, kiedy go zobaczył i od razu wywiózł mnie nad Zalew Zegrzyński. 251 – Będziemy mogli jeździć nim do Gdańska. Stary fiat nadawał się najwyżej do jazdy po mieście. Każda jazda na dłuższy dystans kończyła się pobytem samochodu u mechanika. Ze względu na charakter pracy Marcina dobre i sprawne auto było mu niezbędne. W lipcu zwolniło się mieszkanie po cioci Stasi, a w zasadzie moje, i miałam w związku z tym kolejną porcję zadań. Urządzenie wspólnego mieszkania nie zajmowało na liście priorytetów Marcina czołowej pozycji i ponieważ nie bardzo reagował na moje uwagi w sprawie zakupu mebli, postanowiłam uruchomić moje własne oszczędności. Nie groziło mi jednak przegracenie mieszkania, gdyż ładnych mebli po prostu w sklepach nie było. Tymczasem zamówiłam kafelkarzy poleconych mi przez Marka i powierzyłam im moje bezcenne, zakupione w „Peweksie” kafelki. Studiowałam uważnie wszystkie ściągnięte od znajomych zachodnie pisma poświęcone wyposażeniu wnętrz. Marcin był tak bardzo pochłonięty swoją pracą, że nawet nie zdawał sobie sprawy z tego, czym się zajmuję. Skarżyłam się nawet na to Dorocie. – Poczekaj. Zaraz go to wymęczy i w końcu dojdzie do normy. TL R – Bardzo się cieszę, że jedziemy do Paryża. To tak, jakby wszystko zaczynało się od nowa i można ubiegły rok wymazać z kalendarza – spojrzałam na Dorotę.

– Ale ty chyba nie masz powodów do narzekania? Dorota świetnie sobie radziła w pracy. Zdała też egzamin wstępny i od października podejmowała zaoczne studia dziennikarskie. Nadal była przepełniona energią, ale teraz buzowała ona spokojnie na małym ogniu. – Co będzie z tobą i Markiem? – Jesteśmy dobrymi przyjaciółmi i boję się to zmieniać. Poza tym cały czas czekam na te wibracje. 252 – Uważaj, żeby nie przyszły z nieoczekiwanego kierunku – powiedziałam nauczona swoim doświadczeniem. – Teraz już wiem, że wibracje to nie wszystko. – Jesteś tego pewna? Zaczerwieniłam się nagle po same uszy. – Nie jestem pewna, ale tak mi się wydaje. Przepraszam, że zaniedbywałam cię ostatnio – zmieniłam szybko temat. – Ten koszmarny rok sprawił, że ograniczyłam się do choroby Marcina i czterech ścian. Nie wiem, co zdarzyło się wokół mnie, co słychać u naszych znajomych, a nawet co dzieje się w polityce. – To, co się dzieje, trudno nazwać polityką, więc nie musisz łamać tym sobie głowy. Jeśli chodzi o znajomych, to wkrótce ich spotkasz na ślubie i weselu. Zamówiliście już ten klub? – Tak. Dzięki za namiary. Dorota skontaktowała nas z kierownikiem klubu studenckiego, żeby zorganizować tam imprezę weselną. Najpierw miał być obiad dla wąskiego grona rodzinnego, a potem potańcówka dla młodych. Tym też zajmowałam TL R się sama, tyle że Marcin wyasygnował na ten cel środki. Postanowiliśmy nie angażować do tego naszych rodzin. – Czy zapraszacie Alinę?

– Chyba żartujesz. Nie wypada nawet. – Na pewno by przyjęła zaproszenie, a ty po pół godzinie nie wiedziałabyś, czy sama zostałaś zaproszona. – Ona nie ma zbyt wielu skrupułów. – Może jest jej z tym łatwiej żyć – powiedziała Dorota. – A kto zrobi wam zdjęcia? – wykrzyknęła nagle. – Jeśli nie znacie nikogo, to mogę wam polecić świetnego fotografa, jednego z najlepszych, który ostatnio w bardzo 253 niebezpiecznych warunkach zrobił doskonałe zdjęcia. Opublikowali je w Stanach. Uważam, że powinien dostać za nie nagrodę. Czy chcesz znać jego nazwisko? – Witek Halman – powiedziałam smutnym głosem. – A może, Dorotko, sama zainteresujesz się nim poważniej? Uważasz, że jest zdolny i inteligentny, a poza tym ten wiele obiecujący błysk w oczach... – Nie, a raczej niestety, bo sądzę, że tym razem jest kimś poważnie zajęty. Telefony od panienek urwały się, jak nożem uciął, a Witek żyje tylko pracą. Czasem tylko potrafi się tak marzycielsko zamyślić i wtedy bardzo mi się podoba – westchnęła, ale po chwili roześmiała się, widząc moją minę. – Wydaje się, że jego związek z Aliną ma dość dziwny charakter. Czy Marcin nigdy ci nie opowiadał, co naprawdę zdarzyło się pomiędzy ich trójką? – Nie, jedynie dawał do zrozumienia o pewnych sprawach, ale nic konkretnego. Zawsze bałam się go o to wprost zapytać. – Jesteś strasznie dziecinna. Wychodzisz za mąż za faceta, a nawet nie wiesz, co było przyczyną jego ostatecznego rozstania z żoną. Mogłabym TL R przysiąc, że nie był to Witek. – Ale przynajmniej Alina jest z tego układu bardzo zadowolona – zauważyłam. – Tak, to prawda. Poza tym mam wrażenie, że teraz o wiele sensowniej się zachowuje.

– Mała Weronika też jest bez zarzutu – dodałam, bo właśnie dostaliśmy ją na kilka dni. – Chyba ją dobrze wychowuje – dodałam. I znów minęło kilka dni, aż pierwszego sierpnia Marcin z poczuciem szczytnej misji rozpoczął swoje zastępstwo, a ja tym razem zajęłam się dopilnowaniem szlifowania i lakierowania podłóg. Przydałby mi się własny 254 samochód, myślałam, wracając do domu okryta kurzem ze środków komunikacji. Należało się z tym remontem bardzo spieszyć, bo Witek przekazał przez Alinę, że od początku września chciałby wrócić do swojej kawalerki. Oczywiście „dostosuje się do naszych planów”, ale Marcina tak to zdenerwowało, że przyspieszył moje działania remontowe, nakazując, iż najpóźniej do drugiego września mamy opuścić to jego mieszkanie. Rozzłoszczony przeciął też moje wszelkie dyskusje na temat znalezienia pracy. Miałam pracować, ale z nim. Stopniowo zaczęło rodzić się we mnie przekonanie, że mój przyszły mąż jest urodzonym dyktatorem. Nowa praca uspokoiła jednak te jego zapędy. Był z niej bardzo zadowolony, gdyż już na samym początku wykonał zdjęcia, które spodobały się w paryskiej centrali. Pojawiła się więc szansa, że mogą go wziąć na stałego współpracownika. Marcin promieniał ze szczęścia. Gdy jednak wróciłam pewnego dnia do domu, zupełnie nie sprawiał takiego wrażenia. Siedział w fotelu blady i zamyślony, z podkrążonymi ze zmęczenia oczami. Próbowałam dowiedzieć się, co się stało, ale nie chciał ze mną rozmawiać. Co było przyczyną zmiany TL R w jego zachowaniu, dowiedziałam się dopiero następnego ranka, kiedy obudziły mnie odgłosy torsji dobiegające z łazienki. Chwiejąc się na nogach, Marcin po chwili wrócił do pokoju, aby opaść bez sił w fotelu. Spojrzeliśmy na siebie z przestrachem. – Od dwóch dni mam torsje – powiedział cicho. – Na pewno czymś się strułeś. Czasem dzieje się tak z powodu skórki od pomidora – pocieszyłam go. – Przestań wymyślać inne przyczyny. Jesteś zdrowy, a trzeciego września idziesz na kontrolę tomokomputerową. Pokiwał głową bez słowa i, jak mi się wydawało, bez przekonania. Torsje skończyły się po kilku dniach, ale w Marcinie przygasł ten 255

wewnętrzny ogień, który napędzał go podczas ostatnich paru miesięcy. Całe szczęście, że miał teraz pracę, która go absorbowała. Natomiast ja podczas przesuwania mebli w naszym nowym mieszkaniu umierałam ze strachu na samą myśl o czarnym scenariuszu wydarzeń. Bardzo się zdziwiłam, kiedy któregoś dnia pojawił się tam Marcin. – Jak świetnie udało ci się urządzić to mieszkanie – pochwalił. – Masz prawdziwy instynkt dekoratora. – I zaczął pomagać mi przy przemeblowaniu. – Nie musisz być w pracy? – Już skończyłem na dzisiaj. Teraz chciałem być z tobą. Przez kolejne dni swój czas po pracy przeznaczał wyłącznie mnie. Chodziliśmy na zakupy, robiliśmy wycieczki, jak ta do Wilanowa, podczas której Marcin wykonał mi całą serię zdjęć. Był kochający i czuły i cały czas mi to okazywał, ale jednak fizycznie nie zbliżał się do mnie, czułam zatem, że jest coś nie w porządku. – Mam takie wrażenie, jakbyś żałował, że się pobieramy – powiedziałam którejś nocy. – Żartujesz? Cieszę się na samą myśl. Pomyśl o tym, że jak już TL R przeżyjemy wesele i będziemy w Paryżu, ileż będziemy mogli wspólnie zobaczyć. Patric załatwił nam nawet bilety do Moulin Rouge i do Comédie Française. – Nie mogę się tego doczekać. Nie mogę się również doczekać dnia, w którym zwolnimy to upiorne mieszkanie. Mam z nim same nieprzyjemne wspomnienia. Całe szczęście, że nie zabieramy stąd mebli. Chciałabym jednak zabrać z Gdańska moje obrusy. Będziemy mieć teraz prawdziwy stół. – Mogę je zabrać w przyszłym tygodniu – oświadczył Marcin. Spojrzałam na niego pytająco. Nic mi wcześniej nie wspominał o wyjeździe. 256

– Jadę do Gdańska na rocznicę porozumień sierpniowych. – Czy mogę pojechać z tobą? – Możesz, ale chyba lepiej by było, żebyś została. Cały czas będę w biegu. – Może masz rację. Pozostało mi sporo rzeczy do zrobienia w nowym mieszkaniu. – Nie przepracuj się. – Ty też nie. I uważaj na siebie – zaniepokoiłam się trochę. – Chroń głowę i nie podchodź pod ZOMO. – Kupię sobie kask – zaśmiał się Marcin. Podczas każdego kolejnego dnia Marcin stawał się coraz bardziej cichy i zamknięty w sobie. Wieczorem przed wyjazdem do Gdańska przyszedł do mnie do kuchni, gdy zmywałam naczynia, i pokazał mi moje wywołane zdjęcia. – Popatrz, robisz się coraz piękniejsza – zauważył ze zdumieniem. – Nie. To po prostu ty robisz coraz lepsze zdjęcia – odłożyłam na miejsce ręcznik do naczyń i umyłam ręce. TL R – Chciałbym zrobić ci kilka aktów. Czy mi pozwolisz? – zapytał nieśmiało. Automatycznie obronnie podniosłam ręce do piersi. – Nigdy w życiu. Już raz znalazłam się na wystawie wbrew własnej woli. – Przysięgam, że nigdy tego nie zrobię – mówiąc to, zbliżył się do mnie i za chwilę jego język zaczął przesuwać się wolno po mojej szyi. Stałam nieruchomo, gdy powoli mnie rozbierał, bardzo powoli... Potem przyniósł ekrany, lampy i Hasselblada. – Połóż się na tapczanie. 257

Nie wiem, czemu to robiłam, ale było to szalenie erotyczne przeżycie. Zakładałam nogę na nogę, przesuwałam ręką po udach. – Patrz na obiektyw. Teraz w lewo – komenderował Marcin. Zmieniałam pozycje rozbawiona, ale i coraz bardziej podniecona. – Zwilż śliną usta. – Czy to oznacza, że dostałeś angaż do „Playboya”? – pytałam zdumiona, ale Marcin miał już dosyć robienia zdjęć, tylko szybko zrzucał z siebie ubranie. *** – Czy ja krzyknęłam? – spytałam Marcina, gdy leżeliśmy spleceni rękami i nogami. – I to jak. Bałem się nawet, że sąsiedzi mogą przyjść. Co za wulkan namiętności. Koniecznie muszę ci zrobić kilka serii takich zdjęć. – Nigdy w życiu – oburzyłam się. – Zabiorę ci negatywy, żebyś mnie potem nie szantażował. – Przynajmniej nigdy ode mnie nie odejdziesz. – Boisz się tego? – spytałam. TL R – Tak, boję się, bo bardzo cię kocham – powiedział Marcin, a wtedy łzy same napłynęły mi do oczu. Marcin nigdy dotąd nie powiedział mi, że mnie kocha. Całowałam jego usta, oczy, nos. Nigdy, nigdy nie będę miała tego dosyć. Był tak mocno zakotwiczony w całym moim organizmie, w mojej psychice, w całym moim dwudziestopięcioletnim życiu. 258

Rozdział czternasty Następnego dnia Marcin z samego rana miał wyjechać do Gdańska.

Siedząc razem w kuchni, wypiliśmy kawę i omówiliśmy plan dnia. Po jego wyjeździe musiałam ostatecznie zakończyć urządzanie nowego mieszkania i tam na niego zaczekać. Miał mi przywieźć z Gdańska trochę więcej rzeczy i nie chciałam z nimi jeździć w kółko po całej Warszawie. Już jutro będziemy mogli oddać Witkowi jego kawalerkę. Byłam we wspaniałym humorze i bez przerwy sobie podśpiewywałam, aż Marcin uważnie mi się przyjrzał i stwierdził, że jeśli kiedykolwiek opadnie ze mnie ten nastrój, to natychmiast przystąpi do wykonania kolejnej serii aktów. Na taką bezczelność musiałam natychmiast zareagować atakiem ścierką. Uchylił głowę, a potem złapał mnie za rękę i przytulił do siebie. – Dasz sobie radę ze wszystkim, prawda? – Oczywiście, że dam. Jestem dużą dziewczynką. Marcin miał już wyjść, ale jeszcze cofnął się w ostatnim momencie od drzwi. Dotknął ręką mojej twarzy i przez parę sekund wpatrywał się we mnie TL R intensywnie. – Uważaj tylko na siebie i nie rób głupstw. – To ty uważaj na siebie – ucałowałam go. Ponownie przytulił mnie z całych sił. – Pamiętaj Zosieńko, że cię kocham. Jakby o tym można zapomnieć! Krzątałam się po mieszkaniu na Kieleckiej już od południa. Wszystko pomyłam, wypolerowałam i czułam się niesłychanie zmęczona. Postanowiłam zafundować sobie luksusową kąpiel z pianą. Solidnie na nią 259 zapracowałam. Nazajutrz pozostało mi tylko przepakowanie rzeczy, które przywiezie z Gdańska Marcin, a jemu z kolei przewiezienie jego sprzętu. Leżałam w wannie i wpatrywałam się w kwiatowy wzorek na moich nowych kafelkach. Przepełniało mnie błogie zadowolenie. Wszystko było już prawie gotowe

na nasz przyjazd z podróży poślubnej z Francji, to znaczy oprócz małego pokoiku przeznaczonego na ciemnię, ale to już była domena Marcina. Wystarczyło, że pomalowałam pokój na biało i kazałam zainstalować duży zlew. Mieszkanie wyglądało zupełnie inaczej niż w czasach, kiedy mieszkałam tu z ciocią Stasią. Szkoda, że ona o niczym nie wie. Ciociu, za kilka dni wychodzę za mąż za Marcina – powiedziałam na głos. Stasia na pewno cieszyłaby się z takiego happy endu. Wierzyła w miłość, a jak w nią nie wierzyć, skoro po tylu latach Marcin wypowiedział wreszcie te magiczne słowa. Przesunęłam ręką po brzegu wanny i wstałam. Całe szczęście, że zdążyłam przenieść tu część swoich kosmetyków. Mogę się dokładnie przygotować na przyjazd Marcina. To, co zdarzyło się poprzedniej nocy, było dla mnie pierwszym tego typu przeżyciem. Och, jakie to było cudowne! Spojrzałam na siebie nagą w lustrze. Jak on na mnie patrzył. Na samo przy-TL R pomnienie ubiegłej nocy przebiegł mnie przyjemny dreszcz. Czyli są wibracje. Żeby tak było zawsze, tak uwodzicielsko i romantycznie, myślałam, wcierając w siebie emulsję do ciała. Fryzura była dobrze ułożona, jeszcze tylko makijaż i letnia dwuczęściowa bawełniana sukienka. Aha. Parę kropel YSL za uszy. Kończą mi się te perfumy, ale przecież we Francji będziemy mieli świetną okazję do uzupełnienia zapasów kosmetyków. No i gdzie się on podziewa, kiedy tak stoję tu gotowa? Nie mogłam jednak stać tak w nieskończoność, zrobiłam więc herbatę i zasiadłam przed telewizorem. To również był mój nowy zakup. W mieszkaniu Witka nie było telewizora, a stary aparat Marcina został u Aliny. 260 Jednak przez te pół roku nawet nie zauważyłam braku telewizji. Teraz z dużą przyjemnością oglądałam, co popadnie, nawet dobranockę. W końcu zaczął się dziennik, który chciałam zobaczyć w całości, ciekawa, czy pokażą migawki z Gdańska. Nagle rozległ się dzwonek u drzwi. Pewnie Marcin, pomyślałam, świetnie się składa, obejrzymy relację wspólnie, a on mi powie, jak to było naprawdę. Jak na skrzydłach pobiegłam do drzwi, uśmiechając się do siebie. Nawet nie zajrzałam przez judasza i bardzo tego za chwilę pożałowałam, bo za drzwiami stał Witek. Uśmiech, jak starty gumką, raptownie zszedł mi z twarzy. Witek wyglądał okropnie

– taki zakurzony, wytarty i z plamami na jasnej koszuli. Jeszcze nigdy nie widziałam go w takim stanie. Czyżby coś wypił? Przecież nie mogę go takiego wpuścić do środka! – Czy mogę wejść? – Ale... – zaczęłam gorączkowo zastanawiać się, co tu robić i jak zareaguje Marcin, gdy go takiego tu zastanie, gdy zdecydowanym ruchem sięgnął za klamkę i wszedł do środka, przepychając się przeze mnie. TL R – Przepraszam, ale nie chcę rozmawiać na klatce. Z bliska wyglądał jeszcze gorzej. Czuć było od niego zapach gorąca i potu. Plamy na jego koszuli wyglądały na krew. Stanął przede mną i widziałam, że chce mi coś powiedzieć, ale słowa uwięzły mu w gardle. Tylko jego oczy wpatrywały się we mnie intensywnie i wyczytałam w nich przerażenie. – Czy coś się stało w Gdańsku? – spytałam nagle przestraszona. – Tak, stało się, ale nie w Gdańsku – powiedział. – Siadaj tutaj. Prawie pchnął mnie na kanapę. – Wybacz mi, proszę cię, ale muszę ci coś powiedzieć – ścisnął mi 261 ramiona. – Marcin nie żyje. Zemdlałam bez słowa. Witek pobiegł po zimną wodę i namoczonym ręcznikiem dotykał mojej twarzy. Trwało to dłuższą chwilę, zanim udało mi się dojść do siebie – tylko po co i dla kogo? Po to, aby usłyszeć tę potworną historię? Słowa Witka dochodziły do mnie jak przez watę. Na sierpniową rocznicę, jak zwykle, zjechało się wielu zachodnich dziennikarzy i ich polskich współpracowników. Traktowano ich zawsze jak jednolitą grupę, ale ileż tam było wśród nich sprzeczności interesów i wewnętrznych konfliktów. W pewnych kwestiach solidami, w innych pieczołowicie chronili swoje tajemnice i informatorów, goniąc za swymi ambicjami oraz oczywiście za pieniędzmi. Zarówno Marcin, jak i Witek chodzili swymi własnymi ścieżkami, ale przyświecał im ten sam ceł –

wykonanie tego najlepszego w życiu zdjęcia. Nic nie wskazywało na to, że owego sierpniowego ranka są szanse na realizację tych marzeń. Część dziennikarzy jak zwykle zajechała pod swój centralny punkt, czyli hotel „Hevelius” i gdy Witek zaszedł do baru na herbatę, Marcin już tam siedział i rozmawiał z innymi kolegami. TL R – Pomyślcie, po co jest nas aż tylu. Wystarczyłby ten jeden najlepszy. Reszta materiału i tak idzie do kosza. Szkoda filmu. – Ale za ten kosz i tak nam płacą. A jakbyś to sobie wyobrażał? Ty robisz zdjęcia jako ten najlepszy, a nas zwalniają z roboty? – Nie. Tak sobie wymyślam. Można by zrobić zawody – Zawracanie głowy – powiedział któryś z nich. – Może wygrać ten, którego dzisiejsze zdjęcie będzie jak najprędzej opublikowane – mruknął Witek. Ponieważ jednak większość zdjęć nie była publikowana nigdzie, ani następnego dnia, ani kiedykolwiek, więc nie zanosiło się na to, że zostanie 262 wyłoniony zwycięzca. Marcin odwrócił wzrok w stronę Witka. – Dobry pomysł. A jaka nagroda? – Ten, kto wygra, stawia – zażartował ktoś. – Mniejsza o to. Coś wymyślimy później. Umowa stoi? – zaproponował Marcin. Próba wygrania tych zawodów oznaczała jednak szybkie wysłanie materiału do macierzystej redakcji. Witek liczył, że, być może, uda mu się porozmawiać znów z Marcinem, ale ten świadomie go ignorował. Inni koledzy, którzy wiedzieli, co ich połączyło, obserwowali tę scenę z dużym zaciekawieniem w nadziei, że pomiędzy

dawnymi przyjaciółmi może rozwinąć się interesująca akcja. – Marcin. Zwycięzca bierze wszystko. Uważaj! – ktoś krzyknął za nim, chcąc go zirytować. Witek jednak nie dawał za wygraną i poszedł za Marcinem. – Odejdź ode mnie. – Może jednak najpierw porozmawiasz ze mną przez chwilę. Zawsze TL R byłem w stosunku do ciebie lojalny – Nie mam ci nic do powiedzenia. Jeśli nie skończyło się to drastycznie w sprawie z Aliną, gdzie wtrąciłeś się w moje małżeńskie sprawy, to przyrzekam ci uroczyście, że zrzucę cię ze schodów, jeśli na krok zbliżysz się ponownie do Zosi. Myślisz, że nie domyślam się, o co ci chodzi? – W to nie wątpię– odparł z przekąsem Witek i odszedł. Nie zamierzał robić tego dnia zdjęć, ale miał ze sobą swojego Nikona, no i... zobaczymy, kto jest tu najlepszy. Podczas manifestacji obaj podeszli najbliżej kordonu ZOMO i obaj jednocześnie nacisnęli na spust migawki, gdy pałka zomowca osuwała się na 263 bezbronnego młodego chłopaka. Potem wszyscy nagle czym prędzej poznikali. Część zapomniała o idiotycznych zawodach i poszła spokojnie na obiad. Marcin, Witek i jeszcze jeden kolega prawie jednocześnie wsiadali do swoich samochodów. Oczywiście, Witek nie liczył nawet na to, że może wygrać polonezem pojedynek na szosie z nowym peugeotem. Chodziło mu jedynie o to, aby jak najprędzej znaleźć się z powrotem w Warszawie. Jechał jednak tak jak zawsze, to znaczy szybko, doskonałe wiedząc, że i tak jest bardzo nikła szansa na to, aby którekolwiek zdjęcie zostało opublikowane. Bardzo dobrze mu się jechało – pusta i sucha szosa, głos Leonarda Cohena dobiegający z magnetofonu . Zbliżał się już do Warszawy, gdy nagle to zobaczył. Dostrzegł w zasadzie w ostatnim momencie i musiał wpierw ostro wyhamować, a potem się cofnąć. Kawałek czegoś

białego, znajomego wystawało z krzaków. Gdy znalazł się bliżej, już bez trudu rozpoznał peugeota. To musiało zdarzyć się na chwilę przedtem, zanim się pojawił. I ta dziwna cisza, gdy zbliżał się do rozbitego auta. Jakby wszystko zamarło. Prawie wywrócony i zderzony z drzewem samochód. Jak w koszmarnym śnie zbliżał się do miejsca wypadku, a TL R nogi pod nim stawały się coraz bardziej jak z ołowiu. Chwilę szamotał się, aby otworzyć drzwiczki po stronie kierowcy. Potem pospiesznie rozpiął pas Marcina i przeniósł go dalej od samochodu. Widział, że Marcin lekko się porusza. Całe szczęście, że żył. Nie miał żadnych zewnętrznych obrażeń oprócz rozciętego policzka, ale byt nieprzytomny. Witek chciał biec po pomoc, ale nie słychać było żadnych nadjeżdżających samochodów, a poza tym Marcin nagle zaczął wydawać z siebie ochrypłe dźwięki. Pochylił się więc nad nim i trzymając go w swych ramionach, lekko uniósł mu głowę. – Marcin, słyszysz mnie? Odezwij się. W tym momencie ten się lekko uśmiechnął i westchnął, a Witek zobaczył, 264 jak dotknięcie śmierci przesuwa się wolno po jego twarzy. Głowa zsunęła się na bok, a puls przestał bić. – Próbowałem sztucznego oddychania i masażu serca. Robił to tak długo, dopóki nie przyjechała karetka, zawiadomiona przez innych kierowców. – Niech go pan zostawi. On nie żyje. Prawdopodobnie przerwał mu się rdzeń kręgowy. Lekarz odciągnął go od Marcina. – To był mój najlepszy przyjaciel – powiedział Witek. Lekarz dał mu środki na uspokojenie, które miał zażyć, kiedy wróci do domu. Wpierw jednak Witek poczekał na przyjazd karawanu. Siedziałam, słuchając relacji Witka w stanie zamroczenia. – Czy on coś powiedział, zanim...

– Nie, Zosiu, tylko uśmiechnął się. Na pewno nie cierpiał. Jestem tego pewien. Witek klęczał teraz przede mną siedzącą na kanapie, a głowę przytulał do moich kolan. TL R – Nie mogę zrozumieć, jak to się mogło stać. To był zupełnie prosty odcinek drogi, a on w ogóle nie hamował. Po prostu zjechał i uderzył z impetem w drzewo. To tak, jakby... – przerwał nagle. – Zrobił to celowo? – dokończyłam, patrząc z przerażeniem na Witka. Po policzkach leciały mu łzy, tworząc w kurzu bruzdy. Machinalnie zaczęłam ścierać mu je z twarzy. Sama nie płakałam. Ja, której zawsze łatwo przychodziły łzy, która natychmiast rozpłakiwałam się w kinie czy przy smutnej książce, siedziałam teraz z suchymi palącymi oczami. – Nie wierzę w to, co mówisz. Mieliśmy przecież wziąć ślub. Wreszcie powiedział, że mnie kocha. On po prostu nie mógł umrzeć. Przecież 265 widziałam go dzisiaj rano – przerwałam wystraszona. – Powiedział, że chyba dam sobie radę, że mam na siebie uważać. Nie, to nie może być prawda. To się w ogóle nie stało. Boże! Zaczęłam gryźć rękę, próbując obudzić się z tego koszmaru. Witek, podejrzewając, że tracę rozum, złapał mnie za ręce. – Zosiu, zrozum, że to jest prawda i błagam cię, płacz. Musisz płakać. – Dlaczego to jest takie niesprawiedliwe? Dlaczego teraz, kiedy po tylu cierpieniach wyzdrowiał? – pytałam w rozpaczy. – Dwa tygodnie temu zaczął wymiotować, ale nie myślał chyba przecież, że to przerzuty. Za kilka dni miał iść na kontrolę na tomokomputer. Dlaczego mi to zrobiłeś? – Zosiu, najdroższa moja, płacz! – Całe moje życie go kochałam. Wszystkie marzenia...

– Zosiu, nie wiesz, ile bym dał, abyś tak nie cierpiała. Nie mogę znieść, że tak rozpaczasz. Tak bardzo cię kocham. Zawsze kochałem – mówił Witek, całując mnie po rękach i po policzkach, ale to, co mówił, w ogóle do mnie nie docierało. Słyszałam jego słowa, ale nie rozumiałam ich. – Nie martw się niczym. Jestem przy tobie. Wszystko sam załatwię, TL R proszę. Objął mnie ramionami. Miał takie silne męskie ramiona i poczułam się w nich zupełnie bezpieczna. Nie chciałam, żeby mnie kiedykolwiek puścił. W azylu jego ramion zaczęły kapać mi łzy, a potem płynąć jak oszalałe. Witek tulił mnie do siebie jak małe dziecko, głaskał po włosach, całował po oczach. – Zaufaj mi. Tak bardzo bym chciał, żebyś była szczęśliwa. Boże, jak ja ciebie, Zosiu, kocham! Tyle lat. Całował mnie teraz z całą pasją. Dotknął ust, a ja mu się poddałam. W głowie miałam kompletną pustkę. Nie chciałam już nigdy w życiu myśleć, pragnęłam tylko zagubić się w jego pocałunkach. Witek całował moją szyję, a 266 potem delikatnie rozpiął guziki sukienki i odkrył piersi. Gdy ich dotknął ustami, oboje westchnęliśmy. I nagle czując ciepło ogarniające całe moje ciało, oprzytomniałam. – O Boże! Co my robimy?! Zostaw mnie – raptownie usiadłam na kanapie. Czy ja oszalałam? Mój Marcin nie żyje, a ja... – Zostaw mnie natychmiast – odepchnęłam go od siebie. Witek oszołomiony spojrzał na mnie bezradnie! – Przepraszam, Zosiu, ale naprawdę tak jest. Bardzo cię kocham. Jesteś jedyną kobietą, którą kiedykolwiek kochałem. – Przestań. Przestań mówić mi takie rzeczy. To jest tak, jakbyś tańczył na jego grobie. Jak w ogóle możesz myśleć, że chciałabym to usłyszeć? Nie wystarczy ci tego, co zrobiłeś mu za życia. Chcesz jeszcze niszczyć pamięć o nim po

śmierci. Myślisz, że mogę ci się oddać, kiedy usłyszę: kocham cię. Ile dziewczyn już to słyszało? Nie możesz zająć się swoimi panienkami, zamiast mnie prześladować? Myślisz, że nie wiem, jaki jesteś – krzyczałam, szlochając. – Marcin nie zginąłby, gdyby nie ten twój głupi pomysł. Nienawidzę cię. Nigdy w życiu nie chcę mieć z tobą nic wspólnego. Marcin TL R słusznie ostrzegał mnie przed tobą. Jesteś zdrajcą, zazdrosnym o jego talent i dziewczyny. Wynoś się stąd i nigdy mi się nie pokazuj na oczy – zabrakło mi tchu. Witek wyglądał, jakby mu odcięto tlen. Drżał mu prawy policzek. Kiedy wreszcie zamilkłam, podniósł się wolno i cicho powiedział: – Mogę cię tylko przeprosić za to, że mnie poniosło. Możesz za to winić moje uczucia w stosunku do ciebie, którymi do tego stopnia wydajesz się gardzić. Nic o mnie nie wiesz, ale zawsze oceniałaś mnie i moje życie, nie pozostawiając mi żadnej możliwości wyjaśnienia czegokolwiek. Widać odpowiada ci bardziej twoja własna ocena niż rzeczywistość. Twój wybór. 267 Jeśli chodzi o wypadek Marcina, to takie oskarżenie jest absurdalne. Rozumiem jednak, że jesteś w szoku. Wychodzę teraz i nigdy pierwszy nie zwrócę się już do ciebie. Tylko ty możesz to zrobić. Żegnaj! I wyszedł, cicho zamykając za sobą drzwi. Wybiegłam za nim na klatkę, ale słychać już było tylko odgłos jego kroków na podwórku. Zlana łzami osunęłam się na posadzkę w korytarzu. I tak znaleźli mnie pół godziny później Dorota i Marek. Marek zaaplikował mi natychmiast zastrzyk uspokajający i z ulgą dałam się objąć nicości. – Wiem, że to jest trudne, ale musisz wziąć się w garść – mówiła do mnie Dorota tydzień później, gdy odwiedziła mnie w mieszkaniu Marcina. – Nie rozumiem, dlaczego uparłaś się być sama. Czemu nie zgodziłaś się, żebym się tu wprowadziła na kilka dni. Siedziałam przy niej na kanapie wychudzona, z podkrążonymi oczami i nafaszerowana prochami, które umożliwiały mi jako takie funkcjonowanie w

rzeczywistości. Wiedziałam, że gdyby nie one, to stałabym się pacjentką oddziału psychiatrycznego. Czułam wyraźnie, jak obłęd czai się w pobliżu i chce przekroczyć tę cienką granicę oddzielającą mnie od normalności. Byłam TL R zbyt słaba, aby móc z nim sama walczyć – potrzebowałam lekarstw. – Rodzice i Rafał są w nowym mieszkaniu i stale tu przychodzą. Chciałam pobyć trochę sama, zanim to wszystko opuszczę. Jest mnóstwo do zrobienia – muszę przecież uporządkować sprawy Marcina, posegregować materiały, żeby się nie pogubiły. Te praktyczne kwestie zajmowały mi całe noce i dnie od momentu, kiedy po szoku trwającym dwa dni mogłam podnieść się na nogi. Wszyscy dokoła byli tacy wspaniali i pomocni, zwłaszcza Dorota i Marek. Zawiadomili rodziców, pozałatwiali formalności związane z pogrzebem, powiadomili niedoszłych gości weselnych. Prawda, dziś właśnie miał się 268 odbyć nasz ślub. – Dostałaś wyniki sekcji? – Tak. Był zupełnie zdrowy. Po nowotworze nie zostało nawet śladu, żadnych przerzutów. Leczenie skutecznie wszystko zlikwidowało i mógł żyć do późnej starości. Dorota, cały czas zadaję sobie pytanie... – Przestań. Wiem, jakie. Musisz natychmiast z tym skończyć. To był wypadek. – Chyba tak. Nie znalazłam żadnego listu, ale gdy słyszysz na policji, że nie było żadnego hamowania, że samochód był sprawny... – Mógł przecież zasłabnąć, zamknąć oczy. Nigdy więcej o tym już nie myśl. Nie wolno ci się tym dręczyć. Dorota sięgnęła do swej czarnej, przepastnej torby. – Popatrz.

Była to znana francuska gazeta z wrześniową datą. Na trzeciej stronie wiadomości z zagranicy notatka z Polski i zdjęcie przedstawiające zomowca w pełnym rynsztunku uderzającego pałką nastolatka. W oczach chłopaka widać najwyższy przestrach. Na bocznej ramce zdjęcia podpis. Agencja TL R Astar. M. Knyszewski. Patrzyłam na zdjęcie z niedowierzaniem. – Dorota, skąd to się wzięło? – Wydaje mi się, że po wizycie u ciebie i zawiadomieniu nas, Witek musiał pójść do redakcji Marcina i przesłać jego zdjęcie. Słyszałaś przecież o ich zakładzie. Teraz wszyscy o niczym innym nie mówią. Nad czym się tak Zosiu zastanawiasz? – spytała. – Nad czymś dla mnie niezwykle istotnym. Zaraz ci coś pokażę i sama się zastanów. Poszłam na chwilę do ciemni i wróciłam, niosąc stykówkę, kieszonkę z 269 negatywami filmu i lupę. – Popatrz – powiedziałam. – To jest film zrobiony przez Marcina w Gdańsku, który oddali mi z jego rzeczami na milicji. Wywołałam ten film. W zasadzie nie powinnam tego robić, ale obawiałam się, czy nie jest to ten sam film zawierający moje akty i zrobiłam odbitki. – Zobacz. Nietrudno było zgadnąć, że zdjęcie w gazecie nie było autorstwa Marcina. Ta sama scena – zomowiec i chłopak – zrobiona była pod innym kątem i nie tak przejmująca jak ta w gazecie. – O rany. To musi być zdjęcie Witka. Oddał im swoje. – Chciałabym więc, byś mu przekazała w zamian ten film. Albo wiesz, sama to załatwię.

Pomyślałam sobie, że lepiej będzie, abym sama przesłała mu stykówkę wraz z krótkim listem. – Nigdy bym nie przypuszczała, że Witek potrafi się tak po męsku zachować. Zdaje się, że zawsze byłyśmy zbyt krytyczne w stosunku do niego. TL R A swoją drogą, coś ty mu przykrego powiedziała? – Ja? – było tego tak dużo, że do tej pory nie mogę się uspokoić, ale odgrywam pierwszą naiwną. – Chciałam, żebyśmy cię razem odwiedzili, ale spuścił tylko głowę i powiedział, że jest to niemożliwe. – Dorota, ja byłam w szoku. – On też. Bardzo przeżył tę tragedię. Pamiętasz, jak odwiedziłyśmy lekarza, który przyjechał na miejsce wypadku? Powiedział mi, że po raz pierwszy widział kogoś tak zdeterminowanego, aby wskrzesić umarłego. Witek podobno powtarzał w kółko „i co ja jej powiem”, aż lekarz musiał mu 270 podać środki uspokajające. – Alina jednak mężnie to zniosła. Dorota wlepiła we mnie ze zdumieniem swoje szare oczy. – Jesteś doprawdy niemądra. Przecież on myślał o tobie, a nie o Alinie. Od razu przyjechał do ciebie. Jestem teraz pewna, że między nim a Aliną nigdy nie było nic wspólnego oprócz mieszkania. Dwa dni temu Alina przyszła do redakcji wraz ze swoim nowym chłopakiem z telewizji. Cała w czerni. – Prawdziwa wdowa – zauważyłam gorzko. – A ja niedoszła. Czy wiesz, że Marcin sporządził testament u notariusza? Jeszcze w trakcie leczenia. Przekazał mi wszystkie prawa autorskie do swoich prac. Może kiedyś uda mi się wydać jego album.

– A co masz zamiar robić po pogrzebie? Jeszcze się nad tym nie zastanawiałam. Zbyt wiele czasu poświęcałam tragedii związanej z Marcinem, aby roztrząsać własne życiowe plany. Zawsze byłam taka uporządkowana, robiłam plany, a teraz nic mi z nich nie pozostało. Może więc lepiej żyć z dnia TL R na dzień. Nie mogłam pogodzić się z myślą, że można tak łatwo zniknąć i nie pozostaje nic oprócz paru fotografii. Dlatego pieczołowicie zajęłam się tym, co po nim pozostało. I kiedy chowaliśmy Marcina w grobie jego matki w Gdańsku, miałam cały jego materiał starannie zarchiwizowany. Słońce paliło niemiłosiernie, choć była to już połowa września. Czarna pożyczona poliestrowa bluzka lepiła mi się do pleców. Ze świeżego sąsiedniego grobu dochodził mnie mdławy zapach gnijących kwiatów. Nie przypuszczałam, że zbierze się tu aż tyle osób: z Gdańska, z Warszawy, rodzina i mnóstwo przyjaciół – całe tłumy. Spojrzałam w lewą stronę. Ojciec Marcina – zawsze taki dziarski siedem– dziesięciolatek, dzisiaj staruszek 271 powalony nieszczęściem śmierci dwóch najbliższych osób w ciągu jednego zaledwie roku. Mama, tata i Rafał – przygnębieni, ale jednocześnie opiekuńczy i troskliwi wobec mnie. Wracaj do nas– prosił Rafał podczas wczorajszej rozmowy. – U nas nie będzie ci tak smutno. Dorota – podtrzymywana przez Marka, w ciemnej spódnicy i bluzce. Pewnie w końcu go pokocha, był jej bardzo oddany. Alina – w eleganckiej czarnej sukni I kapeluszu z czarną woalką. Stoi zbyt mocno na nogach, aby ta tragedia mogła wpłynąć na tok jej życia, ale Weronika – przytulona do niej czteroletnia dziewczynka, już na zawsze pozbawiona jest ojca. Czy będzie cokolwiek o nim pamiętała, przecież ostatnio ciągle był chory. Już wiem, musi go poznać z fotografii przekazujących jego spojrzenie na rzeczywistość i to ja sama muszę przybliżyć jej obraz Marcina. Wreszcie Witek – lekko cofnięty, za Aliną. Krótko ostrzyżony, w ciemnym garniturze, blady. Wysłałam do niego film Marcina z przeprosinami za moje zachowanie i oskarżenia, prosząc jednocześnie, aby uznał tę korespondencję za pożegnanie. I tak by między nami nic nie było. W liście przepraszam, ale jednocześnie chcę go celowo zranić, aby nigdy, już nigdy...

TL R Nagle spogląda w moją stronę, a mnie zasycha w gardle. Przez głowę przelatują mi obrazy z naszego ostatniego spotkania, wyraźnie słyszę jego słowa. Teraz wiem już wszystko. Odwracam od niego wzrok, ale przychodzi mi to z najwyższym trudem. Moje uczucia do niego, które zbyt późno rozszyfrowałam, uznaję za nienormalne i niedopuszczalne w zaistniałej sytuacji. Już nigdy nie wolno mi się z nim spotkać. Nigdy! Zaciskam mocno powieki, ale po chwili otwieram je, słysząc, jak zaczyna przemawiać Filip, kolega Marcina, architekt. Mówi o Marcinie, o jego pasjach, zainteresowaniach, o morderczej walce z chorobą i nadziei na znalezienie pełnego szczęścia. Do przodu przeciska się zapłakana młoda osóbka – 272 Monika. Może Filip powinien powiedzieć, że nie jesteśmy w stanie poznać drugiej osoby. Zawsze odbieramy innych przez pewien pospiesznie naszkicowany przez nas ich obraz, obraz kreślony jednak zgodnie z naszą własną psychiką, doświadczeniem i na nasz własny użytek. Nie jesteśmy w stanie poznać myśli czy tajemnych sekretów innych. Każdy nosi ze sobą swoją tajemnicę, każdy z nas jest niezbadaną stroną Księżyca i nie zmieni tego nawet skalpel neurochirurga. Jaki byłeś Marcinie? Jak pasował mój obraz ciebie do twej własnej rzeczywistości? Mój idealny kuzynie z dzieciństwa, niezbyt chyba szczęśliwy w roli, w której cię obsadziłam. Kim byłam dla ciebie? Tego nie wiem i nigdy się nie dowiem, bo już za późno na powiedzenie prawdy. Pozostają jedynie poszlaki, które znów po swojemu interpretujemy. Wkrótce ceremonia pogrzebowa zostanie zakończona, a grób uformowany. Jakie będzie moje życie, które musi się toczyć dalej? Gdy grabarze zasypują grób, wrzucam do niego niepostrzeżenie wraz z kwiatami mój zaręczynowy pierścionek z diamentem, który jeszcze błyska mi TL R na pożegnanie, zanim zakryje go kolejna łopata piachu. Zmienia się pogoda i zaczyna wiać, chyba zbiera się na burzę. Różni ludzie zaczynają podchodzić i składać mi kondolencje. Potakuję głową, dziękuję za przyjście, mówię jeszcze inne rzeczy, ale zupełnie nie jestem przy tym obecna. Widzę, że Witek chce do mnie podejść, ale nagle zmienia zdanie. Bierze na ręce Weronikę i razem z Aliną opuszczają cmentarz. Rodzice również

wraz z Dorotą i Markiem odchodzą od grobu. Powiedziałam, że dołączę do nich trochę później. Widzę, jak nieśmiało zbliża się do mnie Monika. Długie, gęste, kruczoczarne włosy owijają jej drobną bladą twarz. Jakże wspaniale kontrastowały z bielą jej ciała na zdjęciach, które znalazłam 273 w skrytce Marcina, zdjęciach o wiele bardziej swobodnych niż te zrobione mnie. Marcin, jak zwykle skrupulatny, jeśli chodziło o fotografie, napisał na nich „30 maja”, datę mi dobrze znaną, datę, kiedy to wreszcie ustaliliśmy termin naszego ślubu. Monika waha się, czy do mnie podejść. Zachęcam ją lekkim uśmiechem. – Nie wiem, czy mnie pamiętasz. Byłam dziewczyną Marcina – zaczyna rozmowę. – Był takim wspaniałym fotografem. Bardzo go kochałam. Kiwam głową ze zrozumieniem. Ja także bardzo go kochałam. – Marcin opowiadał mi o tobie. Jak wspaniale nim się opiekowałaś. Mnie nigdy na to nie pozwolił – wybucha płaczem. – Mieliśmy tyle wspólnych planów na przyszłość. Nie mogłam tego już dalej słuchać. Czy będę wstrętna I podła, gdy wyzwolę ją z kłamstw? Wcześniej czy później trzeba tego w życiu doświadczyć. – Ja i Marcin mieliśmy pobrać się w zeszłym tygodniu, ale nie zdążyliśmy – mówię cicho. TL R – To niemożliwe. Powiedziałby mi o tym. Monika wpatruje się we mnie, a przestrach maluje się w jej ślicznych orzechowych oczach. – Przecież on kochał mnie. Jakie to podłe! – krzyczy Monika, wybucha płaczem i ucieka ode mnie jak od potwora, zostawiając po sobie zapach „Opium”. Może podłe, ale prawdziwe.

Stoję nad grobem i czuję, jak pierwsze krople deszczu spadają mi na twarz. Gdybym... Niczego jednak nie można cofnąć. Z przeszłością nie da się już niczego zrobić, można ją jedynie sobie tłumaczyć. I tak nie wiadomo, jak wszystko by się potoczyło, gdybym tylko.... Nie żałuję jednak niczego, jak 274 śpiewała Piaf, i dam sobie radę, tak jak cię o tym zapewniałam, Marcinie. Przy tobie stałam się prawdziwie dorosła. Po kilku minutach ulewy jestem już zupełnie przemoczona. Odwracam się i widzę stojącego w strugach deszczu Witka. Uśmiecham się do niego niepewnie, a on wolno zbliża się do mnie. – Chodź, odprowadzę cię do domu. 1 Sierpień 1999 TL R 1 O dalszych losach Zofii Knyszewskiej opowiadają dwie powieści Hanny Cygler, zatytułowane „Deklinacja męska/żeńska" oraz „przyszły niedokonany". 275

Document Outline �� �� �� �� �� �� �� �� �� �� �� �� �� ��