New document - Dokumenty Google

Tarcie​  jest zbiorem zjawisk występujących w obszarze styku dwóch przemieszczających się wzglęfem siebie ciał,  w wyniku czego powstają opory ruchu.  Ujemne skutki tarcia: ​ straty mocy, awarie, zużycie części maszyn i pogorszenie własności eksplautacyjnych.  Pozytywne skutki tarcia:​ u trzymanie się w ruchu, ​ jest ono niezbędne aby wprawić w ruch ciało będące w  spoczynku lub zatrzymać to co jest w ruchu, tarciu zawdzięczamy możliwość chodzenia, pisania, przytrzymywania  w ręku różnych rzeczy.  Ze względu na ruch:​  spoczynkowe kinetyczny ślizgowe ipko toczy   Ze względu na lokalizację:  Zewnętrzny:​  suchy fizycznej techniczne   Wewnętrzne:​  chciała stałych i płynnych (płynne, graniczne)  Tarcie zewnętrzne​  ­ tarcie występujące na styku dwóch ​ ciał stałych​  będących w ​ ruchu​  lub w spoczynku gdy  występuje siła ale jest zbyt mała by pokonać siły tarcia.  Tarcie zewnętrzne dzieli się na:  ●

tarcie ślizgowe ­ gdy ciała przesuwają się względem siebie lub gdy ciała spoczywają względem  siebie a istnieje siła dążąca do przesunięcia ciał, 

●

tarcie toczne ­ gdy ciało toczy się po powierzchni drugiego. 

Wielkość siły tarcia zależy od siły nacisku ciał, rodzaju materiału, ich gładkości i wielu innych czynników.  Tarcie spoczynkowe​  (statyczne) – tarcie, występujące między dwoma ciałami, gdy nie przemieszczają się  względem siebie.  Tarcie ruchowe​  – tarcie zewnętrzne występujące, gdy dwa ​ ciała​  ślizgają się lub toczą po sobie nawzajem. Siła  tarcia przeciwstawia się wówczas ruchowi.  Tarcie toczne​  ​ (nazywane również ​ o porem toczenia​ )​  ­ opór ruchu występujący przy toczeniu jednego ​ ciała​  po  drugim. Występuje np. pomiędzy elementami łożyska tocznego, między ​ o poną​  a nawierzchnią drogi. Zwykle tarcie  toczne jest znacznie mniejsze od tarcia ślizgowego występującego między ciałami stałymi, dlatego toczenie jest  częstym rodzajem ruchu w technice.  Tarcie wewnętrzne​  – w fizyce ciała stałego ­ miara strat energii mechanicznej zachodzącej w ośrodku. Także  zbiorcza nazwa mechanizmów prowadzących do powstania takich strat. Pomiar i analiza tarcia wewnętrznego jest  domeną spektroskopii mechanicznej.  W fizyce płynów tarcie wewnętrzne jest utożsamiane z lepkością, lub jest używane dla określenia mechanizmów  powodujących lepkość. Opory tarcia wewnętrznego wynikają z istnienia sił kohezji i zależą od swobody  przemieszczania się cząsteczek.  Tarcie suche​  występuje wtedy gdy między współpracującymi powierzchniami nie ma żadnych ciał obcych, np.:  środka smarnego lub wody. Jest ono intensywne podczas ślizgania się materiałów chropowatych.  Tarcie płynne​  występuje wtedy, gdy powierzchnie tar​ c​ ia​  są rozdzielone warstwą środka smarnego w postaci  smaru, cieczy lub gazu. Wówczas tarcie zewnętrzne jest zamieniane na tarcie wewnętrzne czynnika smarnego. Siła  tarcia płynnego zależy wyłącznie od właściwości środka smarnego, a nie od właściwości powierzchni  współpracujących. Wartość współczynnika tarcia płynnego jest mała i zależy od grubości warstwy cieczy  smarującej, jej lepkości oraz od prędkości względnej elementów trących. ​ Zużywanie​  elementów ​ maszyn​ p odczas  tarcia płynnego jest małe.  Tarcie graniczne​  występuje wtedy, gdy powierzchnie trące są pokryte środkami smarnymi zawierającymi  substancje powierzchniowo czynne, które tworzą na powierzchniach elementów warstwy graniczne wyjątkowo  odporne na duże naciski i trwale z nimi połączone. Zapobiega to powstawaniu tarcia suchego nawet przy  nieciągłym dopływie środka smarnego.