Patologia cia++y i porodu

Patologia ciąży Do zaburzeń w przebiegu ciąży może dochodzić na każdym etapie, mogą one prowadzić do utraty części lub całego miotu. 











Zaburzenia rozwojowe łożyska Puchlina wód płodowych – polega na zwiększeniu ilości płynu owodniowego lub omoczniowego, główną przyczyną są uciski na naczynia błon płodowych i powrózka pępowinowego Zakażenie błon i wód płodowych – do zakażenia dochodzi drogą hematogenną, limfogenną lub wstepującą Nadmierna ilość płodów – wystepuje wtedy gdy liczba zarodków lub płodów, których nadmiar najczęściej obumiera w pierwszym tygodniu przekracza górna dopuszczalną granicę. Ciąża pozamaciczna Resorpcja zarodków i płodów – śmierć zarodków może być efektem niedoczynności ciałek żółtych, schorzeniami endometrium, resorpcja może przebiegać bezobjawowo lub z objawami osłabienia, toksemii i wypływami z pochwy

Patologia ciąży Ronienie – towarzyszy mu najczęściej patologiczny wypływ z dróg rodnych (krwisty, brunatny, gęsty – rozkład gnilny płodów, zielony – odklejanie łożysk, żółty – ropny). Jeżeli taki wypływ jest w czasie fazy lutealnej należy różnicować z ropomaciczem. Patologicznym wypływom towarzyszą skurcze tłoczni brzusznej, wyparcie niedojrzałych płodów, 

Przyczyny: −

defekty genetyczne,

−

Czynniki bakteryjne – Brucelloza

−

Czynniki wirusowe – Herpeswiroza,

−

Pasożyty - Toxoplasma

−

Niedoczynność tarczycy, cukrzyca

−

Urazy

−

Niski poziom progesteronu – na wskutek osłabienia czynności ciałek żółtych

Patologia porodu Ciężki poród u krowy

Przyczyny ciężkiego porodu ze strony matki 







Pierwotny bezwład macicy – najczęstszą przyczyną jest niedobór wapnia, puchlina wód płodowych, rozciągnięcie mięśniówki w ciąży bliźniaczej, otłuszczenie. Objawia się wystepowaniem objawów zbliżającego się porodu ale nie dochodzi do wypierania płodu, na wskutek braku skurczów macicy. Zaburzenia skurczów tłoczni brzusznej – na wskutek rozciągnięcia, przepukliny, zerwania przyczepu mięśnia prostego brzucha, bolesnych urazów brzucha. Objawia się to brakiem wypierania płodu. Rozwiązujemy poród ręcznie wyciągając płód lub poprzez cesarskie cięcie Pęknięcie macicy – na wskutek urazu, lub spontaniczne (niespodziewane słabsze miejsca w ścianie macicy) Skręt macicy w terminie porodu – macica krów jest niestabilna ponieważ −

Tylna jej część jest połączona ze ścianą za pomocą więzadła

−

Płód w zaawansowanej ciąży leży w rogach dogłowowo

−

Ciąża jednopłodowa obciążą jeden róg i macica jest cięższa i większa z jednej strony

−

Niestabilność może się zwiększać gdy krowa kładąc się najpierw obniża swój przód

Patologia porodu Ciężki poród u krowy







Skręt macicy cd. - objawy: przedłużanie się I etapu porodu, krowa przyjmuje pozycję „konia na biegunach”, w badaniu przez pochwe stwierdzamy zwężenie kanału rodnego i spiralne fałdy pochwy, leczenie: −

Obracanie płodu i macicy per vaginam – chwytamy płód i kołyszmy nim na boki aż zostanie on przekręcony w kierunku odwrotnym do kierunku skrętu

−

Obracanie krowy – potrzebnych jest 3 pomocników. Krowę układamy na tym boku, w kierunku którego nastapił skręt. Kończyny są związane razem a głowa podtrzymywana. Krowę przekręca się gwałtownie po czym sprawdzamy drożność pochwy, jeśli nie udało się to delikatnie przekręcamy z powrotem i całośc powtarzamy aż do skutku. Aby zwiększyć efektywność tej metody stosuje się zewnetrzne uciskanie brzucha krowy.

−

Korekcja chirurgiczna – na stojącej krowie laparotomia w znieczuleniu miejscowym z lewej strony

Zgięcie macicy ku dołowi – wystepuje rzadko, może się pojawiać przy wystapieniu przepukliny brzusznej, zerwaniu mięśnia prostego brzucha Niestosunek porodowy – pojawia się gdy płód jest większy lub miednica mniejsza niżprawidłowo lub istnieje między nimi duża dysproporcja.

Patologia porodu Ciężki poród u krowy

Przyczyny ciężkiego porodu ze strony płodu 



Zaburzenia rozwojowe −

Zroślaki – powstają nawskutek niecałkowitego podziału zapłodnionego jaja

−

Rozczepiel brzuszny – kręgosłup jest silnie łukowato zgiety, głowa i ogon są zblizone, kończyny zesztywniałe, zdeformowane

−

Cielę buldog – bardzo duża podobna do buldoga głowa, krótkie kończyny

−

Okaleczel bezlędźwiowy – prawidłowy przód ciała, kręgosłup, kończyny miedniczne powykrzywiane i zesztywniałe

−

Wodogłowie

−

Wodobrzusze

Nieprawidłowa prezentacja – jest to nieprawidłowy stosunek ciała płodu do dróg rodnych samicy −

Nieprawidłowe położenie 

Położenie proste pośladkowe – mogą się w tym położeniu rodzić samodzielnie, ale nie jest to normalne położenie dla bydła i często wymaga pomocy porodowej, należy taki poród przeprowadzić szybko gdyż często dochodzi do szybkiego przerwania sznura pępowinowego

Patologia porodu Ciężki poród u krowy

Położenie poprzeczne lub pionowe (grzbierowe, brzuszne, boczne) – próbujemy wykonać korekcje polegającą na spychaniu jednej strony płodu a pociągając za drugą Nieprawidłowa postawa – prawidłowa jest postawa górna (kręgosłup płodu skierowany do góry). Za nieprawidłowe uznaje się postawę dolną i boczną. Należy taki płód przekręcić do postawy górnej, poprzez wywieranie ucisku na ramiona lub poprzez próbe obrócenia w czasie wyciągania płodu. 

−

−

Nieprawidłowe ułozenie płodu – może dotyczyć głowy, kończyn miednicznych lub piersiowych 



   

Zawinięcie głowy na bok – kończyny w pochwie lub wystają ze szpary sromowej, głowa nie widoczna, przy baaniu wyczuwamy podstawę szyi. Należy zepchnąć płód i spróbować wyprostować głowę pociagając za jamę ustną lub oczodół Opadnięcie głowy na przedpiersie – może być różnego stopnia w łagodnych przypadkach nos opiera się na kościach łonowych, w cięzkich głowa opada w dół między kończyny i przylega do mostka Zaparcie nadgarstkowe Zaparcie barkowe Zaparcie skokowe Zaparcie biodrowe

Patologia porodu Ciężki poród u krowy

Objawy ciężkiego porodu 

Brak postepu i wydłużenie I fazy porodu



Krowa przyjmuje nieprawidłową postawę podczas I fazy porodu



Silne parcia przez 30 min bez pojawienia się cielęcia



Ciele nie rodzi się w czasie 2h od pojawienia się owodni w szparze sromowej



Ewidentne nieprawidłowe położenie, postawa i ułożenie



Pojawienie się oderwanej kosmówko omoczni, smółki,

Oznaki zycia płodu 

Pozytywna odpowiedź na pociaganie kończyn i odruch powiekowy



Odpowiedź na ucisk gałki ocznej, uszczypnięcie nosa lub ucha



Odruch ssania



Odruch zwieracza odbytu



Ruchy spontaniczne płodu

Patologia porodu Ciężki poród u klaczy

Przyczyny ciężkiego porodu ze strony matki 







Pierwotna atonia macicy – jest to niewydolnośc skurczowa mięśniówki macicy, uniemożliwiająca wydalenie normalnej wielkości płodu. Klinicznie objawia się to brakiem akcji porodowej w terminie właściwym dla danej samicy, nieregularnymi i nieefektywnymi skurczami mięśniówki, u klaczy dodatkowym czynnikiem może być stres. Leczenie: można zostawić klacz na 20 min samą, często u spokojnej klaczy poród zaczyna się sam. Jeżeli nie dochodzi do porodu należy podać oksytocynę dożylnie 2,5 – 15 j.m. w bolusie zależnie od wielkości klaczy. Poród powinien zacząć się po 15 min. Wtórny bezwład macicy – powodowany przez inne pierwotne przyczyny ciężkiego porodu (np. zła prezentacja płodu) w takich przypadkach należy usunąć pierwotną przyczynę. W obu przypadkach inwolucja macicy powinna po porodzie być wspomagana oksytocyną 10 – 30 j.m. Zaburzenia skurczów tłoczni brzusznej – najczęściej związane z uszkodzeniem mięśni brzucha. Może pojawiać się przepuklina brzuszna. Zerwanie przyczepu mięśnia prostego brzucha – obserwuje się bolesny obrzęk w dolnej części brzucha. Leczenie: pomoc chirurgiczna najczęściej jest niemożliwa, należy obserwowac samicę i udzielić jej pomocy porodowej.

Patologia porodu Ciężki poród u klaczy



Niedrożnośc kanału rodnego −

Spowodowana przez tkanki kostne – urazy miednicy są rzadkie, a jeśli są stwierdzane to taka klacz nie powinna być użytkowana do rozrodu. Jeżeli do urazu dochodzi w czasie ciązy to wskazane jest cesarskie cięcie

−

Spowodowane przez tkanki miękkie 





U wielu klaczy czystej krwi dokonuje się zaszycia 2/3 szpary sromowej co ułatwia unasiennianie, należy pamietać o rozcięciu zszytych tkanek tydzień przed źrebieniem ażeby unikną rozerwania. Niedrożność pochwy – wystepuje rzadko, u białych koni obserwowac można w ścianie pochwy czerniaki, u starszych klaczy do światła pochwy mogą wystawać żylaki Szyjka macicy – bardzo rzadko chyba że ulagła ona szukodzeniu i wystepuja na niej blizny, powinny one być zauwazone podczas omacywania szyjki. Poważne uszkodzenia mogą stanowić przeszkodę w skutecznym unasiennianiu, oraz być przyczyną rozwiązania ciąży poprzez cesarskie cięcie

Patologia porodu Ciężki poród u klaczy



Skręt macicy w czasie ciąży −

−

Objawy: łagodna nieustająca kolka, słabe tętno, prawidłowa aktywność jelit, w badaniu rektalnym przemieszczenie macicy i jej więzadeł szerokich, więzadła są napięte szczególnie po stronie na którą nastapił skręt, Leczenie: jeżeli skręt trwa jakiś czas zagrożone może byćzycie płodu  Ręczna korekcja – próbuje się uchwycić macice przez prostnice, rozkołysanie jej i przewrócenie do właściwej pozycji. Należy uważać ażenby nie uszkodzic prostnicy, metoda ta jest skuteczna gdy skręt trwa króko a płod jest mały  Obracanie klaczy w znieczuleniu ogólnym – stosujemy ją gdy inne metody są nieskuteczne, nie stosujemy jej w wysokiej ciązy. Kładziemy klacz na boku na który nastapił skręt i obracamy zdecydowanie w kierunku skrętu. Czasami należy zastosować zewnętrzny ucisk na macicę za pomoca deski  Laparotomia – na stojącej klaczy w sedacji i znieczuleniu nasiękowym na tym boku w kierunku którego jest skręt, nacięcie w środku słabizny, wkładamy ręke i próbujemy rozkołysac macicę i ja obrócic. Na leżacej klaczy w znieczuleniu ogólnym, w linii białej

Patologia porodu Ciężki poród u klaczy



Skręt macicy w terminie porodu −





Objawy: objawy kolkowe, opoźniający się poród, w badaniu przez pochwę można stwierdzić pewne zaciśnięcie, a w badaniu per rectum przmieszczenie więzadeł szerokich. − Leczenie: najlepiej jak najszybciej cesarskie cięcie, jeżeli jest to niemożliwe należy spróbować pomóc odkręcić macicę, poprzez drogi rodne należy uchwycić płód za szyje lub kark, rozkołysać macice i zdecydowanym ruchem spróbować odkręcić w kierunku przeciwnym do skrętu. Jeżeli się uda należy udzielic pomocy porodowej. Zagięcie macicy ku dołowi – najczęściej na wskutek wystepowania przepukliny brzusznej. Jeżeli dostanie się do niej macica to płód może zwisać pionowo w dół, a światło macicy może być zamknęte. Można próbować ograniczyć przepukline poprzez podniesienie powłok brzusznych. Wykonujemy to za pomoca pasów które owijamy wokół brzucha i kręgosłupa

Niestosunek porodowy – zdarza się bardzo rzadko, i nawet przy przenoszonych ciążąch źrebie nie jest za duze w stosunku do dróg rodnych

Patologia porodu Ciężki poród u klaczy

Przyczyny ciężkiego porodu ze strony płodu 



Potworkowatość – u koni może wystepować wodogłowie, zesztywnienie jednego lub wielu stawów, kręcz szyi, leczenie jeżeli płod jest martwy polega na fetotomi. Jeżeli płod zyje wykonuje się cesarskie cięcie. Nieprawidłowe położenie −

Położenie proste pośladkowe – zdaża się bardzo rzadko, płod może blokować krawędź miednicy lub skrzydło kości biodrowej, dodatkowo może dojśc do zerwania sznura pępowinowego i uduszenia płodu, dlatego należy taki poród jak najszybcij rozwiązać

−

Położenie poprzeczne poziome – dochodzi do niego gdy płod rozwija się w obu rogach, dodatkowo cześto na wskutek ograniczonych ruchów dochodzi do zesztywnienia stawów, a trzon macicy jest niewystarczająco rozwiniety. Objawy: brak postepów w porodzie, w badaniu przez pochwę stwierdzamy słabo rozwinięty trzon macicy, i wyczuwamy kończyny (brzuszkowe) lub kręgosłup (grzbietowe). Leczenie: jeżeli płod jest zywy wykonujemy cesarskie cięcie, jeżeli jest martwy to może to być również najlepsze wyjście ponieważ fetotomia może być utruddniona

−

Położenie poprzeczne pionowe – pozycja siedzącego psa, poród początkowo przebiega normalnie, ale w pewnym momencie się zatrzymuje. Leczenie próba manualna, laparotomia, cesarskie cięcie trudne.

Patologia porodu Ciężki poród u klaczy





Nieprawidłowa postawa – źrebie w czasie ciązy jest w postawie dolnej a rodzi się w ostawie górnej, jeżeli z jakiegoś powodu nie dojdzie do obrotu mogą pojawiać się problemy w czasie porodu. Korygujemy ją poprzez obrócenie płodu wokół osi długiej. Po zepchnięciu płodu w głąb macicy przykładamy nacisk z boku na wysokości barku i próbujemy obrócić płód. Jeżeli na wskutek silnych skórczów nie można zepchnąć płodu do macicy można próbować obrócić płód w czasie wypierania. Robimy to poprzez wywieranie nacisku na jedna kończyne w dół a na drugą w górę Nieprawidłowe ułożenie −

Zawinięcie główki – w pochwie znajdują się kończyny ale pomimo parć nie dochodzi do przesunięcia płodu, w badaniu przez pochwe stwierdza się brak główki w miednicy, ale wyczuwalna jest podstawa szyi. Leczenie: próba korekcji poprzedzona zepchnięciem płodu w głąb macicy

−

Opadnięcie główki

−

Założenie kończyn przednich na główkę – spowodowany częściowo opadnięciem główki i przemieszczeniem kończyn piersiowych. W badaniu przez pochwę stwierdza się że główka leży prawidłowo, a na grzbietowej powierzchni głowy leży (czasami skrzyżowane) kończyny, wierzchołki kopyt skierowane są w stronę grzbietowej ściany pochwy (istnieje ryzyko przebicia pochwy i powstania przetoki odbytniczo pochwowej)

−

Zaparcie nadgarstkowe, łokciowe, barkowe (najczęściej jednostronne)

−

Zaparcie skokowe, biodrowe

Patologia porodu Ciężki poród u suki i kotki Przyczyny ciężkiego porodu ze strony matki 

Bezwład macicy −

Pierwotny – u zwierząt wielopłodowych może wystepować całkowita lub częściowa niezdolnośc macicy do rozpoczęcia skurczów. Opisano również idiopatyczny bezwład macicy (poród przebiega na początku normalnie, po wyparciu kilku płodów macica przestaje się kurczyć, a po podaniu leków ponawia swoją pracę) Syndrom jednego szczenięcia – jedno szczenie nie jest zdolne do produkcji wystarczającej ilości ACTH i kortyzolu ażeby zainicjować poród, łozysko nie jest w stanie zapewnić nadmiernie wyrośniętemu płodowi tlenu i substancji odżywczych, co prowadzi do obumarcia płodu i jego mumifikacji lub maceracji  Wapń – rola wapnia w bezwładzie macicy u małych zwierząt nie jest do końca udokumentowana  Histeria – szczególnie widoczne u ras miniaturowych Wtórny – skutek wystąpienia wcześniejszych zaburzeń porodowych 

−

Patologia porodu Ciężki poród u suki i kotki 

Niedrożnośći kanału rodnego −

Spowodowana przez tkanki kostne – najczęściej zniekształcenia miednicy będące efektem złamań, u miniaturowych ras brachycefalicznych często miednica jest mała

−

Spowodowana przez tkanki miękkie

Zagięcie macicy ku dołowi (opisane u bokserów)  Skręt macicy – dotyczy zarówno psów jak i kotów, do rozwiązania problemu konieczne jest cesarskie cięcie Przyczyny ciężkiego porodu ze strony płodu 



Nieprawidłowa prezentacja −

Położenie proste posladkowe (u małych zwierząt nie jest to patologia)

−

Zawinięcie główki – najczęściej u owczarków colie

−

Opadnięcie główki – u ras brachycefalicznych



Niestosunek porodowy



Potworkowatośc płodu (wodogłowie, nalaniec, zroślak)

Patologia porodu Ciężki poród u suki i kotki Objawy ciężkiego porodu 

Ciąża przedłuża się ponad spodziewany termin porodu



Przedłużające się przygotowania do porodu



Silne bóle porodowe trwające 20 – 30 min, bez wyparcia płodu



Słabe, przerywane bóle trwające przez 1 – 2 godziny, bez wyparcia płodu



Odstepy dłuższe niż 2 godziny pomiedzy narodzinami kolejnych płodów



Wklinowanie płodu, częściowo widocznego w kanale rodnym



Zielona wydzielina z pochwy (u psów) czerwono – brązowa (u kotów), bez wyparcia płodu



Wyparcie martwych szczeniąt/kociat



Ustanie porody przy istniejącym podejrzeniu że w macicy zostały płody



Brak pewności właściciela co do zakończenia porodu



Objawy osłabienia matki, niepokój lub niespodziewana utrata krwi

Patologia porodu Cesarskie cięcie Krowa 

Wskazania: rozwiązanie cięzkiego porodu, cesarskie cięcie planowane



Lokalizacja cięcia i pozycja krowy −



lewa strona, na stojącej krowie (najczęściej) − Prawa strona (ryzyko wypadnięcia pętli jelit) − W linii białej (wymagane silne uspokojenie lub znieczulenie ogólne, ryzyko zanieczyszczenia rany) Komplikacje: zapalenie otrzewnej, wypadnięcie macicy, rozejście rany operacyjnej, obrzęk, zatrzymanie błon płodowych, zapalenie macicy, niepłodność, zapalenie gruczołu mlekowego

Klacz 

Wskazania: planowy przy złamaniach miednicy, rozwiązanie ciężkiego porodu



Lokalizacja i pozycja: w linii białej



Komplikacje: obrzek, zatrzymanie łożyska, zapalenie otrzewnej

Patologia porodu Cesarskie cięcie Suka i kotka 





Wskazania: ciężki poród, planowe cesarskie cięcie (wcześniejsze problemy z porodem) Znieczulenie: ogólne, należy pamietać, że środki przenikają barierę łożyskową i oddziałują na płód Cięcie wykonyjemy w linii białej, macice nacinamy na brzuszne stronie trzonu lub w miejscu połączenia trzonu z rogami



Pepowine odcinamy 2 cm od brzucha. Śluz z pyszczka wytrząsa się lub odsysa.



Macica zszywana jest szwem Lemberta



W niektórych przypadkach można wykonać cięcie cesarskie radykalne (z jednoczesną ovariohisterectomią) − − −

Uszkodzenie macicy, Ropne zapalenie Decyzja o nie rozmnażaniu suki

Patologia porodu Fetotomia Wskazania: 







Rozwiązanie ciężkiego porodu w przypadku nieprawidłowej prezentacji niemożliwej do skorygowania Rozwiązanie ciężkiego porodu w przypadku niestosunku porodowego, gdy płód jest martwy a jego ekstrakcja niemożliwa Rozwiązanie ciężkiego porodu w przypadku wklinowania płodu podczas porodu Podczas cesarskiego cięcia, kiedy martwy płód jest za duży i zdeformowany, aby można było go usunąć z macicy

Zasady ogólne 



FETOTOMIE WYKONUJE SIĘ TYLKO GDY PŁÓD JEST MARTWY Nie powinno wykonywać się więcej niż 6 cięć fetotomem w czasie nie dłuższym niż godzina

Patologia porodu Fetotomia Wyposażenie 



Standardowe wyposażenie położnicze, odpowiednie dla danego gatunku, ubranie ochronne, środek poślizgowy, leki i sprzęt do znieczulenia nadoponowego Fetotom rurowy (najczęściej dwururowy fetotom Thygessena) – ma za zadanie ochronić kanał rodny przed tnącym działaniem piłki drutowej



Rolka drutu do fetotomii



Cązki do odcięcia wymaganej długości piłki drucikowej



Uchwyty do piłki drucikowej



Przetyczkę do przeciągnięcia piłki przez rury fetotomu







Metalowa zawłoczka, przymocowana do końca piłki gdy ta jest przekładana wokół tej części płodu która ma być odcieta Haki porodowe najlepiej samozaciskające się Sprzet przed użyciem należy wymyć i wysterylizować. Okolice krocza należy umyć i zdezynfekować

Patologia porodu Fetotomia Fetotomia całkowita 

Usunięcie głowy Jeżeli wystaje odcina się nożem, rozbijając staw szyjny jak najbliżej ramion − Jeżeli w pochwe, zakłada się pętle z piłki nad głową i przesuwa w kierunku podstawy szyi, cięcie jak najbliżej ramion Usunięcie kończyn piersiowych −



Petle piłki przekłada się wzdłuż kończyny, petle prowadzimy ponad łopatką Usunięcie klatki piersiowej −



Cięcie wykonujemy za żebrami w okolicy lędźwiowej. Podział miednicy −



Cięcie wykonuje się jak najbliżej pośrodkowej części miednicy Usunięcie kończyny miednicznej −



Piłkę zakładamy tak ażeby przebiegała doczaszkowo i przyśrodkowo od skrzydła kości biodrowej płodu. Głowicę fetotomu umieszcza się między guzami kulszowymi płodu, w obrębie pętli powinien znależć się ogon płodu Fetotomia częściowa −



Pozwala na wydobycie martwego płodu gdy poprawa manualna nieprawidłowej prezentacji jest niemożliwa

Patologia porodu Fetotomia Fetotomia częściowa 