W dzungli podswiadomosci. Tom 1 - Beata Pawlikowska

Spis treści

Jeżeli chcesz przeczytać tylko jeden rozdział, to przeczytaj ten ROZDZIAŁ 1 Mój okręt ROZDZIAŁ 2 Na baobabie myśli ROZDZIAŁ 3 Szczęście jako stan duszy ROZDZIAŁ 4 Uczeń i Nauczyciel ROZDZIAŁ 5 Czy wiem kim jestem ROZDZIAŁ 6 Bajka i niebajka ROZDZIAŁ 7 Cena fałszu ROZDZIAŁ 8 Kabaczki Patryka ROZDZIAŁ 9 Mapa Krzysztofa Kolumba ROZDZIAŁ 10 Cztery banalne przykłady ROZDZIAŁ 11 Impreza u Krzyśka ROZDZIAŁ 12 Jabłka i ogryzki ROZDZIAŁ 13 Cegły z gąbki ROZDZIAŁ 14 Wewnętrzny dom

ROZDZIAŁ 15 Hop, skaczę w dym ROZDZIAŁ 16 Przybysz z planety Śmierć ROZDZIAŁ 17 W poniedziałek rano ROZDZIAŁ 18 Dziesięć prostych faktów ROZDZIAŁ 19 Sprawa Murzynka Bambo ROZDZIAŁ 20 Niewinny komputer ROZDZIAŁ 21 Ja, czyli Kasia ROZDZIAŁ 22 Dziesięć prostych kłamstw ROZDZIAŁ 23 Królewna i książę ROZDZIAŁ 24 Pustka żywi się kłamstwem ROZDZIAŁ 25 Głodne wilki ROZDZIAŁ 26 Idealny związek ROZDZIAŁ 27 Jestem mniejszy ROZDZIAŁ 28 Być uczciwym jak Bóg ROZDZIAŁ 29 Być odważnym jak James Bond ROZDZIAŁ 30 Być upartym jak osioł ROZDZIAŁ 31 Wiedzieć co jest słuszne ROZDZIAŁ 32 Być cierpliwym ROZDZIAŁ 33 Skrzynia pełna trolli

ROZDZIAŁ 34 Marek i jego boląca noga ROZDZIAŁ 35 Czarne i białe ROZDZIAŁ 36 Być silnym ROZDZIAŁ 37 Nieustępliwie dążyć do celu ROZDZIAŁ 38 Jeżeli naprawdę chcesz ROZDZIAŁ 39 W moim gabinecie ROZDZIAŁ 40 Kosmiczny spodek z antenką ROZDZIAŁ 41 Kocham cię ROZDZIAŁ 42 Księga kodów Od Autorki: Przypisy

Jeżeli chcesz przeczytać tylko jeden rozdział, to przeczytaj ten

Wszyst​k o, co jest źle w two​im ży​ciu, wy​n i​k a z two​je​go spo​so​bu my​śle​n ia. T wój spo​sób my​śle​n ia zo​stał upo​r ząd​k o​wa​n y przez two​ją pod​świa​do​m ość. T wo​ja pod​świa​do​m ość rzą​dzi tym co my​ślisz, jak się czu​jesz i co ro​bisz. T y mo​żesz prze​jąć od​p o​wie​dzial​n ość za swo​je ży​cie. Mo​żesz na​uczyć swo​ją pod​świa​do​m ość no​wych spo​so​bów my​śle​n ia. Czy je​steś na to go​t o​wy? Je​śli twier​dzisz, że tak, to udo​wod​n ij to. Wy​p ro​wa​dzaj się na spa​cer co​dzien​n ie rano tuż po wsta​n iu z łóż​k a. T o bę​dzie sym​bo​licz​n e ćwi​cze​n ie two​je​go cia​ła i two​jej du​szy, bo pod​świa​do​m ość za​cznie pro​t e​sto​wać już przy trze​cim albo czwar​t ym dniu. T o ona chce rzą​dzić. Ona chce wy​da​wać ci po​le​ce​n ia. A te​r az chcesz to zmie​n ić? Na​p raw​dę? Na pew​n o?

Na​ci​skasz klam​k ę i my​ślisz: – T ak, chcę to zmie​n ić. Chcę na​uczyć się żyć szczę​śli​wie. Chcę być wol​n a od stra​chu i nie​n a​wi​ści. Chcę ko​chać. Chcę ko​chać i być szczę​śli​wa. I tak co​dzien​n ie rano. Po​t ra​f isz to zro​bić?… Wiesz dla​cze​go to jest ta​k ie waż​n e? I dla​cze​go to bę​dzie ta​kie trud​n e? Bo czło​wiek może chcieć się zmie​n ić. Ale jego pod​świa​do​mość nie bę​dzie chcia​ła się na to zgo​dzić. Bę​dzie ro​bi​ła uni​k i. Bę​dzie ma​n i​p u​lo​wa​ła, bę​dzie pod​su​wa​ła wy​m ów​k i, a je​śli bę​dzie trze​ba, to wy​wo​ła ból gło​wy albo kon​t u​zję ko​la​n a, żeby nie do​p u​ścić do na​r u​sze​n ia sys​t e​m u, któ​r y stwo​r zy​ła i któ​r y ochra​n ia. Ale uwa​ga, żeby nie było naj​m niej​szej wąt​p li​wo​ści: pod​świa​do​m ość to twój naj​lep​szy przy​ja​ciel i wszyst​k o, co robi, robi dla two​je​go do​bra. Cza​sem jed​n ak po​słu​gu​je się prze​sta​rza​łym ze​sta​wem po​jęć albo de​f i​n i​cji i nie​chcą​cy wy​r zą​dza ci krzyw​dę. Na przy​k ład wte​dy, kie​dy na​m a​wia cię do zje​dze​n ia cze​k o​la​do​we​go tor​t u, mimo że przy​się​głaś so​bie, że je​steś na die​cie. Ale je​że​li two​ja pod​świa​do​m ość za​p i​sa​ła kie​dyś na pod​sta​wie wcze​śniej​szych do​świad​czeń, że słod​k i smak daje po​czu​cie bez​p ie​czeń​stwa, to zmu​si cię, że​byś zja​dła ten tort, bo chce, że​byś czu​ła się do​brze i bez​p iecz​n ie. Je​że​li chcesz to zmie​n ić, nie mo​żesz wal​czyć ani ze swo​im cia​łem, ani ze swo​imi my​śla​m i. Mu​sisz po pro​stu:

1. Po pierw​sze uświa​do​m ić so​bie, że sło​dy​cze są przez two​ją pod​świa​do​m ość utoż​sa​m ia​n e z po​czu​ciem bez​pie​czeń​stwa (lub może czymś in​n ym – za​p y​t aj samą sie​bie). 2. Po dru​gie pod​jąć de​cy​zję, że chcesz my​śleć in​a​czej i zde​cy​do​wać jak ma brzmieć nowe prze​k o​n a​n ie do​t y​czą​ce tego te​m a​t u. W tym kon​k ret​n ym przy​k ła​dzie ra​dzi​ła​bym sfor​m u​ło​wać to na​stę​p u​ją​co: „Lu​bię sie​bie. Lu​bię świat. Świat mnie lubi”. Dla​cze​go? Bo brak po​czu​cia bez​p ie​czeń​stwa bie​r ze się z po​czu​cia za​gro​że​n ia, a po​czu​cie za​gro​że​n ia bie​r ze się stąd, że wszyst​k ich do​o ko​ła uwa​żasz za wro​gów, a naj​więk​szym swo​im wro​giem je​steś ty sama. Mo​żesz mi wie​rzyć na sło​wo. Ja by​łam kie​dyś do​k ład​n ie taka sama. 3. Po trze​cie roz​p o​cząć tre​n ing swo​ich my​śli i być naj​bar​dziej upar​t ą, wy​t rwa​łą i nie​ustę​p li​wą za​wod​n icz​k ą na świe​cie. T wo​ja pod​świa​do​m ość bę​dzie się bro​n ić, bo z jej punk​t u wi​dze​n ia każ​da zmia​n a ugrun​t o​wa​n e​go prze​k o​n a​n ia może być po​t en​cjal​n ie nie​bez​p iecz​n a. Roz​p ocz​n ie się więc zma​ga​n ie na to kto jest bar​dziej pew​n y tego, co wie: czy two​ja pod​świa​do​mość, czy ty. Je​że​li prze​sta​n iesz sys​t e​m a​t ycz​n ie ćwi​czyć nowy spo​sób my​śle​n ia, pod​świa​do​m ość uzna, że zre​zy​gno​wa​łaś, czy​li że ak​cep​t u​jesz to, co ona już wcze​śniej zde​cy​do​wa​ła i za​p i​sa​ła w to​bie na całe ży​cie. Ale je​że​li co​dzien​n ie rano po śnia​da​n iu wyj​dziesz na dwór i bę​dziesz upar​cie po​wta​r za​ła jed​n o wy​bra​n e zda​n ie, w któ​r e chcesz uwie​r zyć, to po pew​n ym cza​sie pod​świa​do​m ość uzna,

że sko​r o je​steś taka upar​t a i wy​t rwa​ła, to za​p ew​n e masz ra​cję i zgo​dzi się na two​ją wer​sję. I umie​ści ją w ze​sta​wie naj​waż​niej​szych prze​k o​n ań, któ​r y​m i po​słu​gu​jesz się in​stynk​t ow​n ie i któ​r e de​cy​du​ją o tym jak się czu​jesz i jak ży​jesz. Ro​zu​m iesz? T o jest na​p raw​dę pro​ste. Ale wy​m a​ga tro​chę pra​cy. Samo nic się nie zmie​n i.

ROZDZIAŁ 1 Mój okręt

Zda​r zy​ło mi się to set​k i razy. T y​sią​ce razy. Wła​ści​wie moż​n a po​wie​dzieć, że przez więk​szość mo​je​go ży​cia cią​gle z tym wal​czy​łam. Ale ży​cie zmie​n ia się nie​p o​strze​że​n ie. Nowe my​śli za​stę​p u​ją sta​r e w spo​sób nie​zau​wa​żal​n y dla na​szej świa​do​m o​ści. I nie​za​leż​n ie od tego czy zmie​n iasz się na lep​sze, czy na gor​sze, ta zmia​n a jest naj​p raw​do​p o​dob​n iej dla cie​bie nie​wi​docz​n a – chy​ba że nie​spo​dzie​wa​n ie zda​r zy się coś, co obu​dzi w to​bie daw​n e my​śli albo je​śli spo​t kasz ko​goś, kto za​cho​wu​je się tak, jak ty z prze​szło​ści. T ak wła​śnie było ze mną. A kie​dy tego do​świad​czy​łam i zdu​m ia​łam się, mój we​wnętrz​n y Sher​lock Hol​m es roz​p o​czął śledz​t wo. Skąd się bio​r ą ta​k ie za​cho​wa​n ia, któ​r ych czło​wiek nie chce? Dla​cze​go po​sta​n a​wiam, że cze​goś nie zro​bię, a jed​n ak to ro​bię? Dla​cze​go le​n i​stwo jest sil​n iej​sze niż chęć? Skąd bie​r ze się strach, któ​r y od​bie​r a siły i mąci umysł? Dla​cze​go cze​goś chcę, ale jed​n ak nic nie ro​bię? Dla​cze​go cza​sem ogar​n ia mnie tak wiel​k a roz​p acz, że mam ocho​t ę skoń​czyć ze sobą? Dla​-

cze​go mó​wię coś, cze​go wca​le nie po​win​n am mó​wić? Dla​cze​go ro​bię coś tak kosz​m ar​n ie głu​p ie​go, że sama nie mogę w to uwie​r zyć? Dla​cze​go nisz​czę to, co jest war​t o​ścio​we? Dla​cze​go sama do​p ro​wa​dzam do kłót​n i, mimo że chcia​łam być szczę​śli​wa? Dla​cze​go je​stem po​dejrz​li​wa? Dla​cze​go cią​gle ko​goś o coś ob​wi​n iam? Zna​cie to, praw​da? Ja też tak kie​dyś ży​łam. A po​t em zro​zu​m ia​łam kil​k a waż​n ych rze​czy. Ob​ser​wo​wa​łam sie​bie. Szu​k a​łam praw​dy o so​bie. Nie tej po​wierz​chow​n ej, któ​r ą mo​gła​bym ko​m uś wci​snąć jako wy​m ów​k ę. Ja szu​k a​łam tej praw​dy naj​p raw​dziw​szej, tej, któ​r a leży gdzieś głę​bo​k o za​pi​sa​n a w mo​jej du​szy i kie​r u​je moim za​cho​wa​n iem. I wte​dy od​k ry​łam coś nie​sa​m o​wi​t e​go. T o jest tak pro​ste, że moż​n a tego uczyć dzie​ci w szko​le pod​sta​wo​wej. I gdy​by nas tego uczy​li, oszczę​dzo​n o by nam kil​k u​n a​stu, a cza​sem kil​ku​dzie​się​ciu lat zma​ga​n ia się z tym, cze​go w so​bie nie zno​si​my i co utrud​n ia nam ży​cie tak bar​dzo, że cza​sem mamy ocho​t ę z nim skoń​czyć. Kie​dyś mó​wi​łam o nim Au​t o​de​struk​cyj​n y Po​t wór. T o taki we​wnętrz​n y głos, któ​r y pod​p o​wia​da, do​m a​ga się, cza​sa​m i żąda, krzy​czy w two​ich my​ślach. Znasz go? Och, jak ja go do​brze znam! Przez pół ży​cia usi​ło​wa​łam się od​chu​dzać. I przez pół ży​cia upa​da​łam na twarz, bo Au​t o​de​struk​cyj​n y Po​t wór za​m iast

mnie wspie​r ać, ku​sił, pod​p o​wia​dał, na​m a​wiał, pod​su​wał i za​wsze zwy​cię​żał. No, ale taka była jego mi​sja, bo w koń​cu był „de​struk​cyj​n ym” po​t wo​r em, więc miał nisz​czyć i uni​ce​stwiać. I zo​sta​wiał mnie z ni​czym. Ze łza​m i bez​sil​n o​ści, że znów po​le​głam. Z nie​n a​wi​ścią do sa​m ej sie​bie. Z wście​k ło​ścią i na​r a​sta​ją​cym po​czu​ciem, że nig​dy nic mi się nie uda. A me​t o​dy miał bar​dzo sub​t el​n e i ogrom​n ie po​m y​sło​we. Pa​m ię​t am, że szłam uli​cą. Od​chu​dzam się. Chcę zgu​bić dwa ki​lo​gra​m y. Wszyst​k o zresz​t ą jed​n o ile, byle coś zgu​bić, a naj​waż​n iej​sze w ogó​le było to, żeby udo​wod​n ić sa​m ej so​bie, że je​stem w sta​n ie to zro​bić je​śli tak so​bie po​sta​n o​wię. Idę więc. T ro​chę głod​n a, bo oczy​wi​ście wte​dy jesz​cze głu​p io pod​cho​dzi​łam do od​chu​dza​n ia i usi​ło​wa​łam sie​bie gło​dzić. No, ale wy​da​wa​ło mi się, że sko​r o ćwi​czę sil​n ą wolę i chcę so​bie sa​m ej udo​wod​n ić to, że je​stem sil​n a i pa​n u​ję nad swo​im ży​ciem, to od​m a​wia​n ie so​bie śnia​da​n ia jest jed​n ym z ele​m en​t ów tre​n in​gu. By​łam oczy​wi​ście w błę​dzie, ale do tego wró​cę in​n ym ra​zem. Idę. Świe​ci słoń​ce. Mi​jam lu​dzi. Uśmie​cham się pod no​sem. Zwy​cię​stwo! Głod​n a, ale dum​n a! Pod​n o​szę wy​żej gło​wę. Już czu​ję jak z bio​der zni​k a sa​dło, a syl​wet​k a wy​dłu​ża się i jest cud​n ie smu​k ła. T ak jak cia​ła mo​de​lek w bi​k i​n i. Ja​k ie one są bo​skie! I ja też taka będę. Idę. Stu​k am bu​t a​m i o chod​n ik. O! Ostrze​że​n ie! Wi​dzę cu​k ier​n ię. – Nie idę do cu​k ier​n i – mó​wię do sa​m ej sie​bie w my​ślach. – Ja się od​chu​dzam! – Ja​sne, ja​sne – przy​zna​je mi we​wnętrz​n y głos. Idę da​lej. Co​r az bli​żej.

– Nie idę do cu​k ier​n i! – po​wta​r zam so​bie. – Nie ma ta​k iej opcji. Ja się od​chu​dzam. – Oczy​wi​ście – zga​dza się na​t ych​m iast mój we​wnętrz​n y głos. – Nie idę – po​wta​r zam dla pew​n o​ści. – T ak jest, oczy​wi​ście. Ale wiesz co? – pod​su​wa głos. – Może tyl​k o wej​dziesz po​wą​chać za​p ach, jaki tam jest w środ​ku? – Za​p ach? – wa​h am się. – No oczy​wi​ście, nic nie bę​dziesz ku​p o​wać, tyl​k o wejdź i po​wą​chaj za​p ach. – No wła​ści​wie – przy​zna​ję – nie ma nic złe​go w tym, żeby po​wą​chać ciast​k a. – No wła​śnie – kusi głos. – Wejdź, po​wą​chaj. Wcho​dzę. Usta​wiam się przy la​dzie. I już nic nie sły​szę. Żad​n ych gło​sów, żad​n ych ostrze​żeń, żad​n ych rad. Wiem tyl​ko jed​n o: – CHCĘ!!!! Mu​szę!!!!!! Na​t ych​m iast!!!!!! Sto​ję przy szkla​n ej ga​blo​cie i ocza​m i po​że​r am ciast​k a. Wy​obra​żam so​bie, że zja​dam wszyst​k ie!!! Wszyst​k ie!!!! T e naj​bar​dziej tu​czą​ce z kre​m em! I te lek​k ie pty​sie z bitą śmie​t a​n ą! I te tłu​ste roż​k i z fran​cu​skie​go cia​sta! I te ba​becz​k i z owo​ca​mi! I te tor​t y! O Boże, ja​k ie tor​t y!!! Za​wsze so​bie od​m a​wiam, za​wsze! Nig​dy nie daję so​bie szan​sy na to, żeby tro​chę po​lu​zo​wać! Za​wsze mu​szę się pil​n o​wać, za​wsze mu​szę być na die​cie, nig​dy nie mogę mieć żad​n ej przy​jem​n o​ści!!! Aaaaaaaa!!!!! Ja chcę ciast​k o!!!!!!!! Chcę!!!!! Mu​szę!!!!!! Na​t ych​m iast!!!!!!!

Ku​p u​ję. Su​chym z tę​sk​n o​t y gło​sem pro​szę o ciast​k o ob​la​n e cze​k o​la​dą. Już wy​o bra​żam so​bie to cu​dow​n e wra​że​n ie kie​dy słod​k i smak do​t knie mnie od środ​k a, wy​p eł​n i moje usta, do​trze do krwi, roz​le​je się po ca​łym moim cie​le. Ła​k o​m ie pa​trzę jak eks​p e​dient​k a za​wi​ja ciast​k o w bia​ły pa​p ier. T ak, niech za​wi​ja. Chcę mieć do​dat​k o​wą przy​jem​n ość z roz​wi​n ię​cia tego pa​k un​k u, kie​dy wy​do​bę​dzie się z nie​go za​p ach MO​JE​GO CIAST ​KA, a ja chwy​cę go w pal​ce i będę go jeść! Jeść! Jeść!!!!!!!… Zna​cie to ze swo​je​go do​świad​cze​n ia? Wy​szłam z cu​k ier​n i. Nie chcia​łam, żeby ktoś był świad​k iem mo​jej rand​k i z ciast​k iem ob​la​n ym cze​k o​la​dą. Ale nie ode​szłam da​le​k o, bo zbyt nie​cier​p li​wie na to cze​k a​łam i nie by​łam w sta​n ie od​su​wać dłu​żej tej przy​jem​n o​ści. Wy​star​czy​ła pierw​sza ław​k a, jaka sta​n ę​ła na mo​jej dro​dze. A je​śli nie było ław​k i, to wy​star​czył pierw​szy mu​r ek, na któ​r ym moż​n a było usiąść. Scho​dek, wy​so​k i kra​węż​n ik, co​k ol​wiek. Byle sta​n ąć, przy​siąść i za​n u​r zyć się w sło​dy​czy za​k a​za​n e​go świa​t a. I tak zro​bi​łam. Die​t a? Jaka die​t a? Sil​n a wola? Bła​gam, daj​cie spo​k ój. Jaka sil​n a wola? Kto był​by w sta​n ie wy​grać z cu​k ier​n ią? No, bła​gam, bez żar​t ów. Prze​cież nie cho​dzi o to, żeby się umar​t wiać

przez całe ży​cie i od​m a​wiać so​bie każ​dej przy​jem​n o​ści. T rze​ba żyć. Ży​cie ma wte​dy sens, kie​dy czer​p iesz z nie​go peł​n y​m i gar​ścia​m i. Cie​szysz się, do​świad​czasz, pró​bu​jesz, je​steś wol​n y i nie two​r zysz wiecz​n ie ja​k ichś ogra​n i​czeń i za​k a​zów. Come on. T o prze​cież lo​gicz​n e. T o je​dy​n y spo​sób. Jaki sens ma wy​zna​cza​n ie so​bie cier​p ie​n ia i po​słusz​n e zno​sze​n ie swo​jej mar​nej doli? Daj​cie spo​k ój. T rze​ba żyć. Cu​k ier​n ie są dla lu​dzi. Ciast​k a też. T o też zna​cie ze swo​je​go do​świad​cze​n ia? T ak? T o pew​n ie wie​cie co na​stą​p i​ło po​t em. Ciast​k o po​żar​t e. Do ostat​n ie​go okrusz​k a. Do naj​m niej​szej plam​k i cze​k o​la​dy, jaka od​bi​ła się na pa​p ie​r ze. Kie​dy by​łam w po​ło​wie, znów usły​sza​łam głos, któ​r y mó​wił mi w środ​k u: – Zja​dłaś pół, to wy​star​czy. – Mmmm – od​p o​wie​dzia​łam so​bie. – Zja​dłaś pół, zo​staw resz​t ę. – No do​brze, do​brze – od​r ze​k łam, nie prze​sta​jąc po​r u​szać usta​m i. Boże, ja​k ie to było do​bre! A z każ​dym kę​sem mia​łam ocho​t ę na wię​cej!!!! Wię​cej!!!! Wię​cej!!!! – Zo​staw, nie jedz do koń​ca – mó​wił we​wnętrz​n y głos. – Jesz​cze tyl​k o je​den gryz – od​p o​wie​dzia​łam so​bie. Jesz​cze je​den. Po​t em jesz​cze je​den. Po​t em zo​stał już taki mały ka​wa​łe​czek, że nie było sen​su go so​bie od​m a​wiać. Ciast​k o po​żar​t e. Zo​stał tyl​k o bia​ły pa​p ier. Ani jed​n e​go okru​cha, bo każ​dy był na wagę zło​t a i zo​stał skru​p u​lat​n ie po​zbie​r a​n y i po​łknię​t y.

– T u na​p raw​dę było ciast​k o? – za​p y​t a​łam sie​bie pa​t rząc na pa​p ier. – O, o! – od​p o​wie​dzia​łam so​bie na​t ych​m iast. – Czu​jesz je już prze​cież w bio​drach! Po​r u​szy​łam się nie​spo​k oj​n ie. O Boże, to praw​da! Czu​ję się gru​ba! Po​r aż​k a! Ma​sa​k ra!!!! Mia​łam się od​chu​dzać!!!!!! Zja​dłam ciast​k o???!!!!! Jak ja mo​głam zjeść ciast​k o???!!!!! Prze​cież wie​dzia​łam, że nie wol​n o jeść cia​stek, bo ciast​k a tu​czą!!!!! Boże!!!!! Jak to moż​li​we!!!!! Co te​r az????!!!!!!! Sie​dzia​łam na ław​ce i czu​łam ogar​n ia​ją​cą mnie falę nie​n a​wi​ści do sa​m ej sie​bie. W wy​o braź​n i już wi​dzia​łam sie​bie tłu​stą jak becz​k a w od​bi​ciu w lu​strze. Wi​dzia​łam każ​dy cen​t y​m etr sa​dła na bio​drach. I wie​dzia​łam, że je​den z nich to za​słu​ga tego, co przed chwi​lą zro​bi​łam. Boże, jak to jest moż​li​we?… Prze​cież jesz​cze kil​k a go​dzin temu ślu​bo​wa​łam so​bie uro​czy​ście, że będę sil​n a i dzi​siaj za​czy​n am się od​chu​dzać. Uda​ło mi się ze śnia​da​n iem, bo zja​dłam mi​k ro​sko​p ij​n ą krom​k ę pie​czy​wa chrup​k ie​go i wy​p i​łam dwa kub​k i kawy, żeby czymś wy​p eł​nić żo​łą​dek 1. A po​t em?… Po​czu​łam bez​sil​n ą złość. Bez​r ad​n ość. Smu​t ek i żal. Jak mogę li​czyć na co​k ol​wiek, je​śli nie je​stem w sta​n ie za​ufać sa​mej so​bie?… Jak mogę osią​gnąć co​k ol​wiek, je​śli nie umiem do​t rzy​m ać obiet​n i​cy, któ​r ą wo​bec sie​bie zło​ży​łam? Dla​cze​go to wszyst​k o jest ta​k ie trud​n e? Dla​cze​go ro​bię coś, cze​go wca​le nie chcę zro​bić? Prze​cież wie​dzia​łam, że to jest złe. Od razu na wi​dok tej cu​k ier​n i wie​dzia​łam, że nie mogę tam wejść. A jed​n ak we​szłam. I wte​dy już nie mo​głam się opa​n o​-

wać. Było tak, jak​by mój we​wnętrz​n y głos – ten któ​r y na​m a​wiał, że​bym we​szła tyl​k o po​czuć za​p ach – chciał mnie skrzyw​dzić! Na​m a​wiał mnie do cze​goś, co było złe! Ku​sił i za​chę​cał, pro​wo​k o​wał, pod​su​wał nowe ar​gu​m en​t y, aż w koń​cu ule​głam. Ale jak to?!… Jak to jest moż​li​we?… Jak moż​n a mieć w so​bie wro​ga, któ​r y dzia​ła na moją szko​dę?… Jak ja mam żyć, je​śli część mnie chce mnie uni​ce​stwić i uniesz​czę​śli​wić? Jak się po​zbyć tego zła z sie​bie?… T ak my​śla​łam wte​dy, po​grą​żo​n a w roz​p a​czy nad wła​sną bez​sil​n o​ścią. My​li​łam się. Zro​bi​łam wte​dy kil​k a błęd​n ych za​ło​żeń, bo nie zna​łam ni​ko​go, kto wy​t łu​m a​czył​by mi o co w tym wszyst​k im cho​dzi i jak to dzia​ła. Wy​da​wa​ło mi się, że rzą​dzi mną Au​t o​de​struk​cyj​n y Po​t wór. T aka we​wnętrz​n a nisz​czą​ca siła, któ​r a na​m a​wia do złe​go. Pod​su​wa złe my​śli i zmu​sza do ro​bie​n ia rze​czy, któ​r ych nie chcę ro​bić. Wy​da​wa​ło mi się, że mu​szę z nim wal​czyć i po​k o​n ać go w so​bie. Wy​da​wa​ło mi się, że żyję w błęd​n ym kole i w to​t al​n ym cha​o sie, z któ​r e​go roz​p acz​li​wie szu​k a​łam uciecz​k i. Wy​da​wa​ło mi się, że mu​szę udo​wod​n ić so​bie i in​n ym, że je​stem coś war​t a.

Wie​le rze​czy mi się wy​da​wa​ło. Ale nad​szedł czas, kie​dy za​czę​łam ro​zu​m ieć o co w tym wszyst​k im cho​dzi. Wie​le lat za​ję​ło mi do​t ar​cie do praw​dy, ale war​t o było jej szu​k ać. I war​t o było do​świad​czyć wszyst​k ich po​r a​żek i klęsk, przez ja​k ie prze​szłam, bo oka​za​ło się, że mój okręt z każ​dą bu​r zą jest co​r az moc​n iej​szy i bar​dziej upar​cie pły​n ie do celu. I oto on.

ROZDZIAŁ 2 Na baobabie myśli

Obu​dzi​łam się bar​dzo wcze​śnie. Za​n im jesz​cze spoj​r za​łam na ze​ga​r ek, wie​dzia​łam, że do​p ie​r o świ​t a. Lek​k ie ma​jo​we słoń​ce wkra​da​ło się przez okna i kła​dło mięk​k o na ścia​n ach. Się​gnę​łam po ze​ga​r ek. Pią​t a rano. Bła​gam! Prze​wró​ci​łam się na dru​gi bok. Spać. Spać jesz​cze przez co naj​m niej dwie go​dzi​ny. Za​m knę​łam oczy. Ale w gło​wie usły​sza​łam dziw​n ą myśl: – Wstań! Zo​bacz jaki pięk​n y jest świat o świ​cie! – Nie, bła​gam, ja chcę spać! – od​p o​wie​dzia​łam so​bie w my​ślach. – Wstań! – na​m a​wiał głos. – Nie bądź le​n i​wa! – T o nie jest le​n i​stwo – od​r ze​k łam so​bie od razu. – Po pro​stu pią​t a rano to jest go​dzi​n a na spa​n ie, a nie cho​dze​n ie. – Wstań! – upie​r ał się głos. – Bę​dziesz za​do​wo​lo​n a je​śli wsta​n iesz. – Aku​r at! Będę zmę​czo​n a. – Nie bę​dziesz zmę​czo​n a. – Będę, prze​cież sie​bie znam. – Nie bę​dziesz zmę​czo​n a, mó​wię ci! Wstań!

Wes​t chnę​łam. Chy​ba nici ze spa​n ia. Wtu​li​łam się w po​dusz​k ę, ale otwo​r zy​łam oczy. Cu​dow​n e ma​jo​we słoń​ce wspi​na​ło się na ścia​n y. Pta​k i śpie​wa​ły jak sza​lo​n e. Kwia​t y kwi​t ły, drze​wa szu​m ia​ły mło​dy​m i list​k a​m i, w po​wie​t rzu pach​n ia​ło ra​do​ścią. Wsta​łam. Było cie​p ło. Wło​ży​łam buty do bie​ga​n ia i wy​szłam na dwór. Boże, jak wspa​n ia​le! Po​bie​głam wol​n o, bez po​śpie​chu, wzdłuż pło​t u i obok bra​m y, za któ​r ą sie​dział pies tak szczę​śli​wy, że na​wet nie chcia​ło mu się szcze​k ać. Wą​ską ścież​k ą mię​dzy brzo​za​m i, przez stru​m yk i na pole. Wszyst​k o było zie​lo​n e – tą naj​p ięk​n iej​szą, świe​żą, wspa​n ia​łą, czy​stą zie​le​n ią wio​sny. Póź​n iej li​ście i tra​wy zo​sta​n ą przy​sy​p a​n e ku​r zem i let​n im zmę​cze​n iem, ale te​r az – w maju – kwi​t ły, prę​ży​ły ło​dy​gi i wy​cią​ga​ły się do słoń​ca. T ak samo jak ja. Bie​głam so​bie po​wo​li, bez po​śpie​chu, i z każ​dym kro​k iem czu​łam co​r az więk​szą ra​dość. Cie​szy​łam się, że wsta​łam, że wy​szłam na dwór, że od​dy​cham świe​żym po​wie​t rzem i czu​ję na skó​r ze to cu​dow​n ie cie​p łe słoń​ce. Ni​cze​go wię​cej nie po​trze​bo​wa​łam. Na​p raw​dę. Spró​buj​cie. T len i świe​że po​wie​t rze są jak prąd elek​t rycz​n y dla te​le​f o​n u ko​m ór​k o​we​go – jak go pod​łą​czysz, to od razu zo​ba​czysz, że wzra​sta po​ziom za​si​le​nia. Z czło​wie​k iem jest tak samo – tyl​k o że za​m iast do gniazd​k a w ścia​n ie wy​star​czy się pod​łą​czyć do tle​n u. Mó​wię se​r io. Zro​zu​m iesz to jak sam spró​bu​jesz. Wró​ci​łam do domu, zro​bi​łam kok​t ajl z ba​n a​n a i tru​ska​wek i

na​gle uświa​do​m i​łam so​bie nie​zwy​k łą rzecz. Ha! No ja​sne! Prze​cież zda​r zy​ło mi się to mnó​stwo razy wcze​śniej, ale ja​k oś… nie zwra​ca​łam na to uwa​gi albo nie przy​wią​zy​wa​łam do tego więk​sze​go zna​cze​n ia. Ale te​r az na​gle to mi się wy​da​ło nie​sa​m o​wi​cie waż​n e. Uwa​ga: oprócz Au​t o​de​struk​cyj​n e​go Po​t wo​r a, któ​r y cią​gle mnie na​m a​wiał do le​n i​stwa, ku​sił sło​dy​cza​m i w ciast​k ar​n i, wy​krę​cał się jak mógł od wy​sił​k u i wcią​gał mnie w ot​chłań le​n i​stwa i znie​chę​ce​n ia, był też dru​gi głos!!! T en dru​gi za​wsze mnie na​m a​wiał do do​bra! Kie​dy wy​m y​śla​łam ja​k ieś głu​p ie kłam​stwo, sły​sza​łam w my​ślach: – Nie kłam. Nie mu​sisz kła​m ać. Albo kie​dy wrzu​ca​łam coś do sza​f y byle jak i szyb​k o za​m y​ka​łam za sobą drzwi, sły​sza​łam w my​ślach: – Nie bądź ba​ła​ga​n ia​r zem, bo bę​dziesz mu​sia​ła dwa razy po so​bie sprzą​t ać. Złóż po​r ząd​n ie swo​je ubra​n ie. Igno​r o​wa​łam ten głos. Cza​sem go słu​cha​łam i wte​dy czu​łam się Bar​dzo Do​brym Czło​wie​k iem. T a​k im, któ​r y robi to, co na​le​ży. Wie co jest do​bre, a co złe, i wy​bie​r a za​wsze to pierw​sze.

Ale prze​cież przez cały czas był ze mną też Au​t o​de​struk​cyj​n y Po​t wór i on szep​t ał w tym sa​m ym cza​sie: – Wrzuć i szyb​k o za​t rza​śnij drzwi sza​f y, to nie bę​dziesz wi​dzia​ła, że się po​gnie​cie. Albo: – Wy​wo​łaj w nim po​czu​cie winy, opo​wiedz jak było ci cięż​ko i ile mu​sia​łaś się na​m ę​czyć! A wte​dy rano? Au​t o​de​struk​cyj​n y Po​t wór mó​wił: – Ja chcę spać. Nie chce mi się mę​czyć. Nie chcę się ru​szać. Chcę tu być w cie​p łej po​ście​li. A Dru​gi Głos na​m a​wiał: – Wstań, ro​zej​r zyj się, zo​ba​czysz jaki świat jest pięk​n y je​śli tyl​k o wło​żysz tro​chę wy​sił​k u w to, żeby go po​szu​k ać! Ha!!!! A więc mia​łam w so​bie dwa gło​sy, a nie je​den! T yl​k o że ten dru​gi był cza​sem sil​n iej​szy i bar​dziej go za​p a​m ię​t y​wa​łam, bo zwy​k le pro​wa​dził mnie do ka​t a​stro​f y i po​czu​cia po​r aż​k i. Za​czę​łam więc ob​ser​wo​wać. Chcia​łam zro​zu​m ieć na ja​k iej za​sa​dzie dzia​ła​ją. Czy są za​wsze obec​n e, czy tyl​k o cza​sem. Czy pro​wa​dzą ze sobą spór,

czy też są nie​za​leż​n e. Czy mogę swo​bod​n ie do​k o​n ać wy​bo​r u mię​dzy nimi, czy też któ​r yś z nich jest moim wład​cą i roz​k a​zu​je mi coś zro​bić. Na pew​n o zna​cie to ze swo​je​go ży​cia. Cza​sa​m i lu​dzie na​zy​wa​ją ten Dru​gi Głos Gło​sem Su​m ie​n ia – któ​r e nie daje spo​k oj​nie spać je​śli zro​bi​ło się coś złe​go. Od​zy​wa się i przy​wo​łu​je do po​r ząd​k u. Nie daje spać. Do​m a​ga się na​p ra​wie​n ia zła i dą​że​n ia do uczci​wo​ści. A Pierw​szy Głos? Na pew​n o zna​cie Au​t o​de​struk​cyj​n e​go Po​t wo​r a, któ​r y kusi do złe​go, ma​n i​p u​lu​je my​śla​m i, pod​su​wa naj​gor​sze do​m y​sły, pod​p o​wia​da jak ko​goś oszu​k ać, żeby wyjść na swo​je i do​p ro​wa​dza do kosz​m ar​n e​go sa​m o​p o​czu​cia kie​dy czło​wiek to​n ie w nie​n a​wi​ści do sa​m e​go sie​bie. Zna​cie? No wła​śnie. Strasz​n ie się mio​t a​łam w ży​ciu. Czu​łam się tak, jak​by to była wiecz​n a wal​k a. Ule​ga​łam Au​t o​de​struk​cyj​n e​m u Po​t wo​r o​wi, po​t em za​k li​n a​łam się, że to się już nig​dy nie zda​r zy, a po​tem ja​k oś – sama nie wiem jak – od​k ry​wa​łam, że to się wła​śnie zno​wu zda​r zy​ło. Zero sil​n ej woli. Zero kon​se​k wen​cji. Niby chcia​łam coś zro​bić, ale ja​k oś nie mo​głam się w so​bie ze​brać, żeby co​k ol​wiek za​cząć i skoń​czyć. Cza​sem w po​r y​wach szla​chet​n o​ści po​dej​m o​wa​łam wiel​k ą de​cy​zję, ale by​łam w sta​n ie wy​t rwać w niej przez ty​dzień albo dwa. A po​t em czu​-

łam się tak, jak​by ktoś wy​p u​ścił ze mnie po​wie​t rze. By​łam oklap​n ię​t a i bez sił. Wo​la​łam sie​dzieć i oglą​dać te​le​wi​zję. Dłu​go spać. Póź​n o wsta​wać. Cho​dzić za ludź​m i, któ​r ych ob​wi​n ia​łam o coś, cze​go nie zro​bi​li, a prze​cież mie​li zro​bić. Mnó​stwo cza​su po​świę​ca​łam na roz​m y​śla​n ie o tym co ro​bią, my​ślą i mó​wią inni lu​dzie. Szu​k a​łam spi​sku. Do​m y​śla​łam się kto o mnie plot​k u​je i kto mnie nie lubi. Kto za mo​imi ple​ca​m i wy​ga​du​je o mnie kłam​stwa. Da​wa​ło mi to ja​k iś po​zór ak​t yw​n o​ści. Była to wpraw​dzie ak​t yw​n ość kom​p let​n ie bez​p ro​duk​t yw​n a, za to po​chła​n ia​ła mnó​stwo ener​gii. T ak dużo, że wie​czo​r em znów jak zwy​k le nie mia​łam siły, żeby za​jąć się czymś waż​n ym. Czymś ta​k im, co da​ło​by mi po​czu​cie sen​su. Pi​sa​n iem. Ma​lo​wa​n iem. Pla​n o​wa​n iem po​dró​ży. CZYMŚ. Czymś kon​struk​t yw​n ym, co od​mie​n ia ży​cie i daje po​czu​cie speł​n ie​n ia. Bie​ga​łam w kół​k o jak szcze​n iak za swo​im ogo​n em. I to mu​sia​ło się skoń​czyć. Czy wspo​m i​n a​łam już, że je​stem upar​t a? Och, je​stem cza​sem za​wzię​t a jak dzi​k i pies. Jak Ja​m es Bond w mi​sji oca​le​n ia świa​t a. Jak naj​bar​dziej upar​t a koza, któ​r a odłą​cza się od sta​da i idzie w prze​ciw​n ym kie​r un​k u, żeby szu​k ać naj​smacz​n iej​szej tra​wy. Jak przy​sło​wio​wy osioł, któ​r y sta​je na środ​k u dro​gi i stoi, i na nic zda​dzą się proś​by, groź​by i chło​sta​n ie ba​t em. Cza​sem sama je​stem zdzi​wio​n a, że je​stem aż tak bar​dzo upar​t a, ale za​wsze do​t y​czy to spraw ab​so​lut​n ie naj​waż​n iej​szych. Naj​śmiesz​n iej​sze jest to, że ja sama nie zda​ję so​bie dłu​-

go spra​wy z tego jak waż​n a jest to spra​wa. Cza​sem po pro​stu wpa​dam na po​m ysł, któ​r y wra​sta w moje my​śli jak po​t ęż​n e drze​wo. Kieł​k u​je, ro​śnie, roz​p y​cha się jak ba​o bab. Przy​k ry​wa inne my​śli i pra​gnie​n ia. Upar​cie ro​śnie i ro​śnie, i ro​śnie, a ja wiem, że przyj​dzie taki mo​m ent, kie​dy po​ja​wią się na nim owo​ce – czy​li roz​wią​za​n ia. Więc pod​le​wam tego ba​o ba​ba, pod​su​wam mu nowe drob​n e my​śli i wnio​ski. I cze​k am. Aż na​gle przy​cho​dzi dzień, kie​dy do​zna​ję olśnie​n ia. I wszyst​k o wte​dy sta​je się ja​sne. I tak wła​śnie było też tym ra​zem.

ROZDZIAŁ 3 Szczęście jako stan duszy

Ja, ży​cio​wy Sher​lock Hol​m es, przez kil​k a​n a​ście lat pro​wa​dzi​łam śledz​t wo w celu od​n a​le​zie​n ia za​gu​bio​n e​go sen​su oraz szczę​ścia. Nie wie​dzia​łam nic oprócz jed​n e​go: to jest moż​li​we i to musi się udać. Przy​ję​łam więc za​sad​n i​cze za​ło​że​n ie, że sens i szczę​ście są do​stęp​n e każ​de​m u, kto wie jak je zna​leźć. Za​gad​ką po​zo​sta​wa​ło tak​że to, dla​cze​go nie jest to coś naj​bar​dziej oczy​wi​ste​go na świe​cie i do​stęp​n e​go bez po​szu​k i​wań każ​de​m u z nas, ale na ra​zie po​sta​n o​wi​łam nie zaj​m o​wać się tym wąt​kiem śledz​t wa, żeby skon​cen​t ro​wać się na tym, co naj​waż​niej​sze, a mia​n o​wi​cie od​p o​wie​dzią na py​t a​n ie: Jak być szczę​śli​wym czło​wie​k iem? Od cze​go to za​le​ży? Nie cho​dzi​ło mi o uzy​ska​n ie chwil szczę​ścia, bo to jest ła​twe. Wy​star​czy zjeść do​bry obiad albo usły​szeć pięk​n y kom​ple​m ent. Gdy​bym chcia​ła tyl​k o ści​gać szczę​śli​we mo​m en​t y, to po​r a​dzi​ła​bym wam gaz roz​we​se​la​ją​cy albo wy​ciecz​k ę na Se​sze​le. Albo coś rów​n ie nie​do​stęp​n e​go, że​by​ście przez całe

ży​cie dą​ży​li do tego i wzdy​cha​li: może kie​dyś mi się uda. I z na​dzie​ją wpa​t ry​wa​li się w ho​r y​zont. Ale jaki to mia​ło​by sens? Dą​że​n ie przez całe ży​cie do zdo​by​cia cze​goś, co wresz​cie da po​czu​cie szczę​ścia? T o wła​ści​wie samo w so​bie by​ło​by jego za​p rze​cze​n iem, bo to ozna​cza, że wciąż nie mogę być szczę​śli​wy, bo jesz​cze nie zdo​by​łem tego, co wresz​cie da mi szczę​ście. Nie, nie, to w ogó​le nie o to cho​dzi. Ja nie chcia​łam ukraść paru chwil. Ani umar​t wiać się przez całe ży​cie dą​że​n iem do upra​gnio​n e​go celu. Ani żyć na wiecz​nej huś​t aw​ce emo​cji mię​dzy ra​do​ścią a smut​k iem, eks​t a​zą a roz​p a​czą. Moje ży​cie było jak wiecz​n a wal​k a, jak oce​an, na któ​r ym co chwi​lę w nie​p rze​wi​dy​wal​n y spo​sób zmie​n ia się po​go​da i albo pali mnie słoń​cem, albo chło​sta ule​wą. Nig​dy nie wie​dzia​łam w ja​k im wsta​n ę na​stro​ju ani czy mój hu​m or na​gle, w ułam​k u se​k un​dy, nie ze​chce się zmie​n ić. Cza​sem wy​star​czy​ła jed​n a drob​n a rzecz, żeby cał​k o​wi​cie wy​t rą​cić mnie z rów​n o​wa​gi i ode​brać chęć do ży​cia. T o było wy​czer​p u​ją​ce i prak​t ycz​n ie unie​m oż​li​wia​ło mi zor​ga​n i​zo​wa​n ie mo​jej prze​strze​n i. Czu​łam się jak liść szar​p a​n y przez wiatr, któ​r y zja​wia się, dmu​cha, zni​k a, pod​r zu​ca mną, ci​ska mną o be​t on, a po​t em zo​sta​wia na chwi​lę w spo​k o​ju. A jak tyl​k o pró​bo​wa​łam wziąć się w garść, sta​n ąć moc​n o na no​gach i zro​bić coś kon​struk​t yw​n e​go, coś mi pod​ci​n a​ło ko​la​n a i znów le​cia​łam na twarz.

Po​sta​n o​wi​łam więc zna​leźć szczę​ście. Cho​dzi​ło mi o sta​ły po​ziom szczę​ścia. O BY​CIE szczę​śli​wym czło​wie​k iem przez cały czas. O we​wnę​t rze po​czu​cie, że jest do​brze. O ra​dość. Ale nie w sen​sie bez​t ro​skie​go za​chwy​ca​n ia się mo​t yl​k iem, tyl​k o o taką ra​dość, któ​r a daje siłę i wspie​r a każ​dy plan. Bo „szczę​ście” ro​zu​m ia​łam jako we​wnętrz​n ą ra​dość, rów​n o​wa​gę, spo​k ój i siłę w dą​że​n iu do celu. Za​ufa​n ie i wia​r ę we wła​sne siły. Nie nar​cy​stycz​n e wy​wyż​sza​nie się nad in​n y​m i, tyl​k o naj​zwy​czaj​n iej​szą w świe​cie pew​ność, że je​stem tym, kim chcę być, ro​bię to, co chcę zro​bić, mam od​wa​gę i moc, żeby zdo​być wszyst​k o, co za​p la​n u​ję. T ak ro​zu​m iem szczę​ście. T o stan kie​dy mam od​wa​gę i moc, żeby zdo​być wszyst​k o, cze​go pra​gnę, nie ogra​n i​czam w ża​den spo​sób mo​ich ma​r zeń. Mogę je zmie​n iać, upięk​szać, po​więk​szać albo zmniej​szać je​śli ze​chcę. I mie​ści się w tym wszyst​k o, co może przy​n ieść mi po​czu​cie do​dat​k o​we​go speł​n ie​n ia, nie​za​leż​n ie od tego jaki so​bie wy​zna​czę cel: czy to bę​dzie pra​ca, suk​ces, ro​dzi​n a, pie​n ią​dze, sztu​k a, po​dróż, czy co​k ol​wiek in​n e​go. Szczę​ście to po pro​stu sta​ły uśmiech, któ​r y czło​wiek czu​je w so​bie. Daje siłę do zro​bie​n ia każ​dej rze​czy, ja​k iej za​p ra​gnę. Po​m a​ga wstać z łóż​k a i po​m a​ga za​snąć. Jest we​wnętrz​n ą

mocą, któ​r a pro​wa​dzi mnie przez wszyst​k ie tro​p i​k al​n e sztor​my – na oce​anie ży​cia, na pu​sty​n i ży​cia i w dżun​gli ży​cia. T e​r az już wiem, że szczę​ście ist​n ie​je. I wiem jak je od​n a​leźć. Wiem też, dla​cze​go tak dłu​go mu​sia​łam go szu​k ać. Wiem co mi w tym prze​szka​dza​ło. Wiem skąd bie​r ze się Au​t o​de​struk​cyj​n y Po​t wór i gdzie miesz​k a. Wiem też jak moż​n a go oswo​ić. By​łam kie​dyś głę​bo​k o nie​szczę​śli​wą oso​bą. Mia​łam ata​k i pła​czu, któ​r e cią​gnę​ły się przez kil​k a dni. Nie po​t ra​f i​łam po​wie​dzieć dla​cze​go pła​czę, bo nie było jed​n e​go kon​k ret​n e​go po​wo​du. Czu​łam po pro​stu w so​bie taki smu​t ek, roz​p acz i bez​na​dzie​ję, że mu​sia​łam pła​k ać. Nie​n a​wi​dzi​łam, za​zdro​ści​łam, wal​czy​łam, umie​r a​łam ze stra​chu i po​czu​cia winy, szpie​go​wa​łam, drę​czy​łam się do​m y​sła​m i, pła​k a​łam, ucie​k a​łam, wra​ca​łam i strasz​n ie się szar​p a​łam. Wiem do​k ład​n ie jaką dro​gę prze​szłam od roz​p a​czy, za​gu​bie​n ia i tra​ge​dii do by​cia szczę​śli​wym czło​wie​k iem. I tyl​k o to za​m ie​r zam opi​sać. Nie znam psy​cho​lo​gicz​n ych teo​r ii. Gdy​by były po​n ad​cza​so​wo słusz​n e i kon​struk​t yw​n e, wszy​scy by​li​by​śmy szczę​śli​wy​mi ludź​m i i nie by​ło​by naj​m niej​szej po​t rze​by pi​sać jesz​cze jed​n ej książ​k i na ten te​m at. Bo prze​cież wszy​scy na​uczy​cie​le, któ​r zy uczą w szko​łach, mie​li na stu​diach psy​cho​lo​gię, praw​da? Oni zna​ją teo​r ię i być może zna​ją na​wet prak​t y​k ę, któ​r a wy​da​je się być jed​n ym z naj​waż​n iej​szych na​r zę​dzi w ich za​wo​-

dzie. Gdy​by tak było w rze​czy​wi​sto​ści – to zna​czy gdy​by ist​n ie​ją​ce teo​r ie psy​cho​lo​gicz​n e mia​ły na celu do​p ro​wa​dze​n ie czło​wie​k a do sta​n u szczę​ścia – to wszy​scy na​uczy​cie​le w Pol​sce by​li​by szczę​śli​wi, a co za tym idzie – szczę​śli​wi by​li​by tak​że ucznio​wie. Mam na my​śli to we​wnętrz​n e po​czu​cie ra​do​ści i sen​su, a nie zmu​sza​n ie się do za​do​wo​le​n ia z fak​t u uczęsz​cza​nia do szko​ły. Szczę​ście jako stan du​szy udzie​la się lu​dziom do​o ko​ła. Na​uczy​ciel, któ​r y nosi w so​bie ta​k ie szczę​ście, prze​k a​zu​je je po pro​stu swo​im uczniom w naj​bar​dziej na​t u​r al​n y, in​stynk​t ow​n y spo​sób. Nie pod​czas lek​cji o szczę​ściu, tyl​k o w każ​dej se​k un​dzie – po​p rzez spoj​r ze​n ie, ge​sty, re​ak​cje, sło​wa. Nie musi ro​bić nic kon​k ret​n e​go. Je​śli jest we​wnętrz​n ie szczę​śli​wy, jego ucznio​wie będą przej​m o​wać to uczu​cie szczę​ścia przez sam fakt prze​by​wa​n ia w jego to​wa​r zy​stwie. T ak samo jest z ro​dzi​ca​m i. T yl​k o szczę​śli​wi we​wnętrz​n ie ro​dzi​ce będą mie​li szczę​śli​we dzie​ci. Jesz​cze raz wy​ja​śnię, żeby nie po​wsta​ło nie​p o​r o​zu​m ie​n ie: szczę​śli​wi ro​dzi​ce to nie są tacy, któ​r zy mają dużo pie​n ię​dzy, dom z ba​se​n em, są do​ce​n ia​n i w pra​cy i no​szą ład​n e ubra​n ia. Szczę​śli​wi ro​dzi​ce to tacy, któ​r zy mają w so​bie ra​dość ży​cia. Nie​za​leż​n ie od tego ile po​sia​da​ją w sen​sie ma​t e​r ial​n ym i wy​m ie​r zal​n ym fi​n an​so​wo, czu​ją w so​bie we​wnętrz​n ą ra​dość i moc. Są po​zy​t yw​n ie na​sta​wie​n i i umie​ją się za​r ów​n o cie​szyć, jak i roz​wią​zy​wać bie​żą​ce pro​ble​m y.

Je​śli wszy​scy na stu​diach wyż​szych mają za​ję​cia z psy​cho​lo​gii, to cie​k a​we dla​cze​go tak mało jest szczę​śli​wych lu​dzi?…

ROZDZIAŁ 4 Uczeń i Nauczyciel

Au​to​de​struk​cyj​ny Po​twór Au​t o​de​struk​cyj​n y Po​t wór w rze​czy​wi​sto​ści wca​le nie jest po​t wo​r em. Nie ma złych in​t en​cji i nie usi​łu​je mnie znisz​czyć, a wprost prze​ciw​n ie: po​n ad wszyst​k o chce mi po​m óc. Ale jest jak ra​t ow​n ik na pla​ży, któ​r y skoń​czył nie​wła​ści​wy kurs, pod​czas któ​r e​go za​m iast ra​t o​wa​n ia, uczo​n o go jak za​t a​p iać lu​dzi. Za​brał się do pra​cy i z ca​łym po​świę​ce​n iem usi​łu​je wy​p eł​n iać swo​ją mi​sję, kom​p let​n ie nie zda​jąc so​bie spra​wy z tego, że bar​dziej szko​dzi niż po​m a​ga. Jego naj​więk​szą pa​sją za​wsze jed​n ak była i wciąż jest na​uka. Jego ży​cio​wym po​wo​ła​n iem jest ucze​n ie się no​wych rze​czy i wy​k o​r zy​sty​wa​n ie tej wie​dzy na co dzień. Jest naj​bar​dziej pil​n ym, sta​r an​n ym i po​słusz​n ym uczniem, ja​k ie​go moż​n a so​bie wy​o bra​zić. Nie​ste​t y, skoń​czył złe szko​ły. Nig​dy nie spo​t kał mą​dre​go na​uczy​cie​la, któ​r y prze​k a​zał​by mu to, co na​p raw​dę war​t o wie​dzieć i pa​m ię​t ać. Za​m iast tego na​uczo​n o go róż​n ych kłamstw i błęd​n ych wnio​sków. Była to je​dy​n a do​stęp​n a mu wie​dza. Wy​uczył się jej na

pa​m ięć i nie kwe​stio​n o​wał jej słusz​n o​ści. T ak samo robi każ​de dziec​k o w szko​le. Je​że​li mamy do czy​n ie​n ia z pry​m u​sem, któ​r e​go je​dy​n ym ce​lem w ży​ciu jest na​uka, za​p a​m ię​t y​wa​n ie i ko​r zy​sta​n ie z tej wie​dzy na co dzień, to moż​n a mieć pew​n ość, że je​że​li w co​dzien​n ym ży​ciu zda​r zy się po​t rze​ba ja​k iejś re​ak​cji, to naj​lep​szy uczeń na​t ych​m iast ze​r wie się do od​p o​wie​dzi. I bę​dzie pod​po​wia​dał naj​le​p iej, jak umie. Gdy​by był Au​t o​de​struk​cyj​n ym Po​t wo​r em, to znał​by za​r ów​no do​bre, jak i złe od​p o​wie​dzi i ce​lo​wo pod​su​wał​by ci te dru​gie. Zło​śli​wie chciał​by ci wy​r zą​dzić przy​k rość i do​p ro​wa​dzić do ka​t a​stro​f y. Ale z Uczniem jest zu​p eł​n ie in​a​czej. On ma za​wsze bar​dzo do​bre in​t en​cje, tyle że ze​staw jego od​p o​wie​dzi i ży​cio​wych wnio​sków jest na tyle mi​zer​n y i fał​szy​wy, że bar​dziej szko​dzi niż po​m a​ga. Ale po​n ie​waż przez cały czas ob​ser​wu​je i uczy się na nowo, z tych błęd​n ych za​cho​wań czę​sto wy​cią​ga jesz​cze bar​dziej błęd​n e wnio​ski, więc im dłu​żej jest two​im do​r ad​cą, tym mniej moż​n a mu za​ufać. Wte​dy wła​śnie Uczeń wy​da​je się być Au​t o​de​struk​cyj​n ym Po​t wo​r em, mimo że w rze​czy​wi​sto​ści nie ma z nim nic wspól​n e​go. No, pra​wie nic. Wspól​n e jest wra​że​n ie. Ilu​zja. Błęd​n y wnio​sek. I cha​o s, w któ​r ym krę​cisz się w kół​k o. W po​p rzed​n ich książ​k ach pi​sa​łam o Au​t o​de​struk​cyj​n ym Po​t wo​r ze, ma​jąc na my​śli fi​n al​n e wra​że​n ie, ja​k ie na mnie ro​bił.

T e​r az wiem kim jest na​p raw​dę. A naj​cie​k aw​sze w tym jest to, że sta​n o​wi nie​o d​łącz​n ą część każ​de​go z nas. Nie moż​n a go znisz​czyć ani ukryć. Nie moż​n a go zmu​sić do ni​cze​go. Nie moż​n a mu wy​m a​zać z pa​m ię​ci tego, co wie. Moż​n a je​dy​n ie na​uczyć go zu​p eł​n ie no​we​go ze​sta​wu wnio​sków i prze​k o​n ań, na ba​zie któ​r ych bę​dzie pod​su​wał nowe roz​wią​za​n ia. Dla​t e​go od te​r az będę go na​zy​wa​ła Uczniem.

Dru​gi Głos Bar​dzo dłu​go nie zda​wa​łam so​bie spra​wy z tego, że on ist​nie​je. Pew​n ie dla​t e​go, że by​łam bar​dzo skon​cen​t ro​wa​n a na wal​ce z Au​t o​de​struk​cyj​n ym Po​t wo​r em, któ​r y wiecz​n ie pa​k o​wał mnie w nowe kło​p o​t y, do​p ro​wa​dzał do łez i ścią​gał bu​r ze. Ale prze​cież coś złe​go albo brzyd​k ie​go jest wi​docz​n e do​p ie​r o wte​dy, kie​dy może zo​stać po​r ów​n a​n e z czymś do​brym albo pięk​n ym. Gdy​by Au​t o​de​struk​cyj​n y Po​t wór był je​dy​n ym gło​sem, któ​ry pod​szep​t u​je co po​win​n am zro​bić i uży​wa róż​n ych spo​sób, żeby mnie do tego skło​n ić, nie mia​ła​bym żad​n ych wąt​p li​wo​ści. Gdy​by to był je​dy​n y zna​n y mi wy​bór, w ogó​le nie za​sta​na​wia​ła​bym się czy jest do​bry, czy zły. T ak jak czło​wiek nie za​sta​n a​wia się nad od​dy​cha​n iem i nie

po​dej​m u​je świa​do​m ej de​cy​zji, że bę​dzie to ro​bił albo jak czę​sto za​m ie​r za brać od​dech. Po pro​stu to robi i już. A w przy​p ad​k u Au​t o​de​struk​cyj​n e​go Po​t wo​r a, ja do​sko​n a​le wie​dzia​łam, że cza​sem źle mi pod​p o​wia​da, czy​li mu​sia​łam mieć tak​że świa​do​m ość tego, co jest jego prze​ci​wień​stwem, czy​li co by​ło​by do​b re. Na pew​n o też tak masz. Przy​p o​m nij so​bie ci​chy gło​sik, któ​r y mówi: – Nie rób tego. Albo: – Le​p iej tego nie mów. – Ale dla​cze​go nie? – py​t asz sa​m e​go sie​bie i bum. Mó​wisz coś, co wy​da​je ci się, że jest praw​dą, a po​t em gorz​k o tego ża​łu​jesz. Zda​r zy​ło się, praw​da? Albo kłó​cisz się, żą​dasz, wy​wo​łu​jesz woj​n ę, a póź​n iej z per​spek​t y​wy cza​su wi​dzisz, że wca​le nie była war​t a wy​sił​k u i cza​su, jaki w to wło​ży​łeś. T en ci​chy głos, któ​r y ostrze​ga, to jest wła​śnie Dru​gi Głos. Ist​n ie​je w każ​dym czło​wie​k u i jest z nim tak samo moc​n o zwią​za​n y jak Uczeń. A naj​p ięk​n iej​sze w tym wszyst​k im jest to, że do​k ład​n ie w ta​k im sa​m ym stop​n iu jak Uczeń nie wie nic i usi​łu​je stwo​r zyć nową wie​dzę na pod​sta​wie tego, co do​świad​cza, Dru​gi Głos wie wszyst​k o. Jest Mi​strzem i Na​uczy​cie​lem. Jest Bo​giem. Bo​giem ro​zu​m ia​n ym jako siła więk​sza od czło​wie​k a, któ​r a po​sia​da całą mą​drość i jest uoso​bie​n iem do​bra i mi​ło​ści. Mistrz-Na​uczy​ciel jest Mę​dr​cem, któ​r y po pro​stu wie wszyst​k o.

Uczeń i Na​uczy​ciel Każ​dy czło​wiek nosi w so​bie Ucznia oraz Na​uczy​cie​la. Każ​dy bez wy​jąt​k u. I w każ​dym czło​wie​k u Uczeń zdo​by​wa wie​dzę, a Na​uczy​ciel jest Mę​dr​cem. Obaj są czę​ścią mnie. T o oni two​rzą moją pod​świa​do​m ość i kształ​t u​ją świa​do​m ość. Sta​n o​wią część umy​słu albo du​szy – a naj​p raw​do​p o​dob​n iej jed​n e​go i dru​gie​go, bo przy​p usz​czam, że umysł i du​sza są ze sobą po​wią​za​n e w taki spo​sób, jak dwa koła two​r zą sym​bol nie​skoń​czo​no​ści. I te​r az naj​waż​n iej​sze:

S zczę​ście Szczę​ście za​le​ży od kil​k u pro​stych rze​czy: Od tego, co wie Uczeń, czy​li od wie​dzy, któ​r ą zgro​m a​dził na pod​sta​wie wcze​śniej​szych do​świad​czeń Od tego, czy po​t ra​fisz na​uczyć Ucznia no​wych fak​t ów, któ​r e zmie​n ią fał​szy​we wnio​ski na wła​ści​we Od tego czy po​t ra​f isz usły​szeć głos Mę​dr​ca, któ​r y po​m o​że ci zna​leźć praw​dę Od tego czy masz od​wa​gę, żeby zna​leźć praw​dę o so​bie W tym mo​m en​cie wy​o bra​żam so​bie, że wie​le osób od​k ła​da książ​k ę i my​śli: – No ale jaką praw​dę? Prze​cież chy​ba wiem kim je​stem, nie?

ROZDZIAŁ 5 Czy wiem kim jestem

– O co cho​dzi z tą praw​dą? Chy​ba wiem kim je​stem? Od​p o​wia​dam: – Nie​k o​n iecz​n ie wiesz kim na​p raw​dę je​steś. Uczeń, czy​li ta część two​jej pod​świa​do​m o​ści, któ​r a gro​m a​dzi wie​dzę i for​m u​łu​je z niej prak​t ycz​n e wnio​ski, zbu​do​wa​ła w to​bie pe​wien sys​tem prze​k o​n ań i po​glą​dów. T o co wiesz na te​m at sa​m e​go sie​bie, in​n ych lu​dzi, ży​cia i świa​t a, jest dzie​łem Ucznia. On pa​trzył two​imi ocza​m i, zbie​r ał wie​dzę, po​r ząd​k o​wał ją i wy​cią​gał wnio​ski. Za​wsze miał do​bre ar​gu​m en​t y, któ​r e z ów​cze​sne​go punk​t u wi​dze​n ia były nie​m oż​li​we do pod​wa​że​n ia. Nie za​wsze jed​n ak jego wnio​ski były słusz​n e – a to dla​t e​go, że mimo naj​lep​szych in​t en​cji, jako Uczeń nie po​sia​dał zbyt wiel​k ie​go do​świad​cze​n ia. Je​że​li więc na przy​k ład za do​bre stop​n ie do​sta​wa​łeś w na​gro​dę pie​n ią​dze, to two​ja pod​świa​do​m ość – czy​li naj​bar​dziej pil​n y i skru​p u​lat​n y Uczeń na świe​cie – mo​gła z tego wy​cią​gnąć pro​sty wnio​sek:

– Pie​n ią​dze do​sta​je się wte​dy, kie​dy umiem tak oszu​k ać, że nikt się nie zo​r ien​t u​je. T ak mo​gło być je​śli ro​dzi​ce nie spraw​dza​li ile na​p raw​dę wiesz, nie sku​p ia​li się na roz​wi​ja​n iu two​ich za​in​t e​r e​so​wań i nie uczy​li się ra​zem z tobą, tyl​k o roz​li​cza​li cię ze stop​n i, ja​kie przy​n o​sisz ze szko​ły. Do​p ó​k i by​łeś mały, ten wnio​sek pa​so​wał do two​jej rze​czy​wi​sto​ści. Ale w do​r o​słym ży​ciu może być strasz​n ie zgub​n y, bo pod​świa​do​m ość pod​p o​wia​da, żeby zro​bić coś szyb​k o, po łeb​kach, byle jak, nie za​głę​bia​jąc się za​n ad​t o w sens ani treść. T yle tyl​k o, żeby za​m knąć twój pro​jekt w ład​n ych okład​k ach i od​dać „Ro​dzi​com”. Ro​dzi​com, czy​li temu, kto cię roz​li​cza. W do​r o​słym ży​ciu Ro​dzi​ca​m i jest szef, cza​sem mąż albo żona. W do​r o​słym ży​ciu i praw​dzi​wej pra​cy na dłuż​szą metę nie da się oszu​k i​wać Albo umiesz coś ro​bić do​brze, albo nie. Albo po​t ra​f isz się sku​p ić, pra​co​wać uczci​wie i do​sko​n a​lić swo​je umie​jęt​n o​ści, albo mu​sisz odejść. Albo wiecz​n ie ży​jesz w stre​sie, że ktoś od​k ry​je two​je oszu​stwa i to, że w grun​cie rze​czy nie umiesz i nie chcesz pra​co​wać. Albo iden​t ycz​n y przy​k ład: Kie​dy by​łeś mały, w na​gro​dę za do​bre spra​wo​wa​n ie do​sta​wa​łeś sło​dy​cze, a mama cię przy​t u​la​ła i mó​wi​ła, że ko​cha cię, bo je​steś grzecz​n y. T wo​ja pod​świa​do​m ość ob​ser​wu​je. Wi​dzi, że to się zda​r za wie​le razy, a więc jest obo​wią​zu​ją​cym pra​wem, w związ​k u z tym moż​n a sfor​m u​ło​wać na​stę​p u​ją​cą re​gu​łę, któ​r a bę​dzie

obo​wią​zy​wa​ła do koń​ca two​ich dni: – Grzecz​n y → na​gro​da → sło​dy​cze → po​czu​cie bez​p ie​czeń​stwa. Z tego pro​ste​go rów​n a​n ia Uczeń-Pod​świa​do​m ość wy​cią​gnie na​stęp​n e rów​n ie lo​gicz​n e wnio​ski: Mu​szę być grzecz​n y. Nie wol​n o ni​k o​go ura​zić. T rze​ba być ostroż​n ym, żeby ko​goś nie roz​gnie​wać. Nie wol​n o oka​zy​wać praw​dzi​wych uczuć. Le​p iej nic nie mó​wić. Nie wtrą​cać się, nie wy​p o​wia​dać wła​sne​go zda​n ia. Je​śli będę grzecz​n y i po​słusz​n y, do​sta​n ę na​gro​dę. T rze​ba za​słu​żyć na na​gro​dę. T rze​ba za​słu​żyć na to, żeby być bez​p iecz​n ym i ko​cha​n ym. Sło​dy​cze ko​ja​r zą się z po​czu​ciem bez​p ie​czeń​stwa. Je​śli zjem coś słod​k ie​go, po​czu​ję się znów jak ten mały chło​p iec przy​t u​lo​n y przez do​brą mamę. Po​czu​ję się znów ko​cha​n y i po​t rzeb​n y.

T e trzy pro​ste wnio​ski z ko​lei pro​wa​dzą do za​cho​wań, któ​rych nie po​t ra​f isz cza​sem ra​cjo​n al​n ie wy​t łu​m a​czyć, ale któ​r e przy​n o​szą ci dziw​n ą ulgę, na przy​k ład: Kie​dy się bo​isz albo je​steś ze​stre​so​wa​n y, czu​jesz, że na​tych​m iast mu​sisz zjeść coś słod​k ie​go. Po pierw​szym ba​t o​n ie się​gasz po na​stęp​n e​go, bo nie mo​żesz się po​wstrzy​m ać. Mu​sisz jeść sło​dy​cze! Dla​cze​go? Bo Uczeń-Pod​świa​do​m ość pod​po​wia​da, że sło​dy​cze dają po​czu​cie bez​p ie​czeń​stwa, więc su​ge​ru​je jed​n o​cze​śnie, że je​śli zjesz sło​dy​cze, to po​czu​jesz się le​-

piej. Nie by​ło​by w tym może nic złe​go gdy​by nie fakt, że w rze​czy​wi​sto​ści sło​dy​cze dają krót​k ą chwi​lę za​do​wo​le​n ia, a po​tem przy​n o​szą gwał​t ow​n ą zmia​n ę na​stro​ju – de​p re​sję, ner​wy, nie​p o​k ój – czy​li dzia​ła​ją do​k ład​n ie od​wrot​n ie niż było two​im za​m ie​r ze​n iem. Od​k ry​wasz, że al​k o​h ol dzia​ła po​dob​n ie jak sło​dy​cze, więc my​ślisz, że sło​dy​cze to na​gro​da dla dzie​ci, a al​k o​h ol – dla do​ro​słych. W chwi​lach zwąt​p ie​n ia, sła​bo​ści, smut​k u, się​gasz po piwo, wino albo inny al​k o​h ol. Al​k o​h ol szyb​k o uza​leż​n ia, bo do​sko​n a​le pa​su​je do róż​n ych fał​szy​wych wnio​sków, ja​k ie pod​su​wa Uczeń-Pod​świa​do​m ość. – No, ja na pew​n o nie je​stem uza​leż​n io​n y! – od​p o​wiesz. – Wie​czo​r em piję so​bie do​bre wino, bo le​p iej po nim śpię. – W ta​k im ra​zie na pew​n o je​steś uza​leż​n io​n y – od​p o​wiem. – Bo je​śli znasz po​wód, dla któ​r e​go pi​jesz al​k o​h ol, to wła​śnie do​wód uza​leż​n ie​n ia. Ale nie za​t rza​skuj jesz​cze tej książ​k i. Jesz​cze jed​n o zda​n ie: Pew​n ie się wsty​dzisz, że po​t rze​bu​jesz się na​p ić. Albo że po​trze​bu​jesz za​ja​dać smu​t ek sło​dy​cza​m i. Albo że w chwi​lach de​pre​sji mu​sisz ku​p ić so​bie coś no​we​go, bo je​śli tego nie zro​bisz, to czu​jesz, że umrzesz. Ja kie​dyś też tak się czu​łam. Naj​p ierw od​m a​wia​łam so​bie je​dze​n ia, żeby po​czuć się le​p iej. My​śla​łam, że jak zrzu​cę cały tłuszcz, to wresz​cie od​zy​skam spo​k ój i ra​dość. Po​t em wpa​dłam w dru​gą skraj​n ość. Mia​łam ata​k i je​dze​n ia. Ob​że​r a​łam się sło​dy​cza​m i tak dłu​go, że czu​łam się spuch​n ię​t a

jak ba​lon. Wte​dy zmu​sza​łam się do zwy​m io​t o​wa​n ia wszyst​kie​go, a po​t em za​czy​n a​łam od nowa. By​łam uza​leż​n io​n a od In​t er​n e​t u. Pra​wie wpa​dłam w uza​leż​nie​n ie od al​k o​h o​lu. Eks​p e​r y​m en​t o​wa​łam z nar​k o​t y​k a​m i, by​łam bli​sko uza​leż​n ie​n ia się od nich. I uza​leż​n ie​n ia od sek​su, któ​r y moja pod​świa​do​m ość za​m ie​n ia​ła na po​czu​cie by​cia ko​cha​n ą i bez​p iecz​n ą. Wte​dy czu​łam tyl​k o, że ko​n iecz​n ie chcę to zro​bić. Na​p ić się. Spró​bo​wać ja​k ie​goś no​we​go leku. Na​jeść się sło​dy​czy. Wtu​lić się w męż​czy​znę. T o bar​dzo nie​zwy​k łe uczu​cie. Mro​wie​n ie w każ​dej ko​m ór​ce cia​ła. Mu​szę to zro​bić. T e​r az, na​t ych​m iast. Mu​szę. T o jest do​k ład​n ie to, cze​go chcę. Ko​n iecz​n ie. Na​t ych​m iast. Jak naj​szyb​ciej. Mu​szę, mu​szę!!!! Znasz to? T o wła​śnie jest uza​leż​n ie​n ie. Uczeń-Pod​świa​do​m ość chęt​nie pod​su​wa ra​cjo​n a​li​zu​ją​ce ar​gu​m en​t y: – Mu​szę, bo po​t em le​p iej mi się my​śli. – Mu​szę, bo bez tego nie będę mógł za​snąć. – Mu​szę, bo to mi po​m o​że. – Mu​szę, bo chcę! Cią​gle so​bie wszyst​k ie​go od​m a​wiam. – Chcę mieć ja​k ieś przy​jem​n o​ści w ży​ciu! Uczeń-Pod​świa​do​m ość two​r zy w to​bie sieć fał​szy​wych wnio​sków. Nie wiesz, że są fał​szy​we, bo są je​dy​n e, z ja​k i​m i mia​łeś do czy​n ie​n ia. My​ślisz na przy​k ład, że je​steś gor​szy od in​n ych lu​dzi i dla cie​bie jest to oczy​wi​sty fakt.

W rze​czy​wi​sto​ści jed​n ak po​czu​cie, że je​steś gor​szy od in​nych nie jest obiek​t yw​n ym fak​t em, a je​dy​n ie kłam​stwem, któ​r e Uczeń-Pod​świa​do​m ość utwo​r zył na pod​sta​wie do​stęp​nych mu in​f or​m a​cji. Na ba​zie jed​n e​go fał​szy​we​go wnio​sku bu​du​je się cała pi​r a​m i​da ko​lej​n ych nie​p raw​dzi​wo​ści aż w koń​cu ob​r a​stasz nimi jak za​t o​p io​n y sta​t ek w wo​do​r o​sty. Naj​p ierw czu​jesz, że ży​cie jest trud​n e i bar​dzo skom​p li​k o​wa​n e, po​t em szar​p iesz się, ale wo​do​r o​sty trzy​m a​ją cię jak że​la​zne łań​cu​chy, aż w koń​cu pew​ne​go dnia masz wra​że​n ie, że kom​p let​n ie utkną​łeś w mu​li​stym dnie i nie masz już żad​n ej szan​sy na to, żeby wy​p ły​n ąć z po​wro​t em na po​wierzch​n ię. T o za​p y​t am jesz​cze raz: – Czy wiesz kim je​steś? Czy czu​jesz się szczę​śli​wy? Czy masz po​czu​cie, że pły​n iesz przez ży​cie jak sta​t ek z bia​ły​m i ża​gla​m i, w któ​r e dmu​cha po​m yśl​n y wiatr? Czy czu​jesz się wol​n y?

ROZDZIAŁ 6 Bajka i niebajka

Może cię za​sko​czę, ale po​wiem, że każ​dy czło​wiek może być w peł​n i szczę​śli​wy Każ​dy czło​wiek może żyć szczę​śli​wie i mieć po​czu​cie, że ży​cie jest do​k ład​n ie ta​k ie, jak po​win​n o być. Każ​dy czło​wiek może czuć się wol​n y. I być może od​p o​wiesz mi, że to nie​m oż​li​we, że ży​cie to nie baj​k a i że w trud​n ych re​aliach nie moż​n a mieć uto​p ij​n ych ocze​k i​wań, a ja wte​dy po​wiem, że tak ci pod​p o​wia​da twój Uczeń-Pod​świa​do​m ość, któ​r y ta​k ie wnio​ski wy​cią​gnął z two​ich do​t ych​cza​so​wych do​świad​czeń. Ze​brał wszyst​k o to, co wi​dzia​łeś, sły​sza​łeś i cze​go do​świad​czy​łeś. Po​wią​zał fak​t y, wy​snuł wnio​ski. Wszyst​k o oczy​wi​ście w tro​sce o to, że​byś po​r a​dził so​bie w ży​ciu. Stwo​r zył całą en​cy​k lo​p e​dię po​jęć, któ​r y​m i po​słu​gu​jesz się na co dzień. Ale przy​znasz, że cza​sem mógł się po​m y​lić. Je​że​li jako dziec​k o wi​dzia​łeś dziew​czyn​k ę po​gry​zio​n ą przez psa, za​p a​m ię​t asz i za​k o​du​jesz so​bie do koń​ca ży​cia, że psy są

nie​bez​p iecz​n e. Wiesz, że in​stynk​t ow​n ie bę​dziesz się też bać lu​dzi o bar​dziej wi​docz​n ych kłach? Je​że​li ro​dzi​ce czę​sto cię chwa​li​li, ale nig​dy nie py​t a​li ja​k ie jest two​je zda​n ie na te​m at tego co zro​bi​łeś, na​m a​lo​wa​łeś albo za​śpie​wa​łeś, to za​p a​m ię​t asz do koń​ca ży​cia, że masz ład​n ie śpie​wać, ład​n ie ry​so​wać i grzecz​n ie się za​cho​wy​wać oraz to, że je​steś nie​waż​n y i two​je zda​n ie nie ma zna​cze​n ia. Wiesz, że jako do​r o​sły bę​dziesz usi​ło​wał za wszel​k ą cenę zdo​być apro​ba​tę i po​chwa​łę in​n ych lu​dzi, bo bę​dziesz się czuł nie​zdol​n y do dzia​ła​n ia bez ich ak​cep​t a​cji? Je​że​li pod​czas cho​r o​by czu​łeś się bar​dziej ko​cha​n y, wszy​scy sta​r a​li się cie​bie za​do​wo​lić, pod​su​wa​li sma​k o​ły​k i, przy​t u​la​li i cią​gle py​t a​li czy już czu​jesz się le​p iej, i je​śli ta sy​t u​acja po​wtó​r zy​ła się kil​k a​k rot​n ie, to czy wiesz, że w do​r o​słym ży​ciu two​ja pod​świa​do​m ość bę​dzie dą​ży​ła do po​dob​n e​go sta​n u? Bę​dzie cię na​k ła​n ia​ła do ro​bie​n ia rze​czy, któ​r e ci za​szko​dzą albo mogą wy​wo​łać cho​r o​bę, na przy​k ład pa​le​n ia pa​p ie​r o​sów, za​ży​wa​n ia nar​k o​t y​k ów, gło​dze​n ia się albo cho​dze​n ia po da​chu. Poza tym pod​świa​do​m ość, któ​r a za​wia​du​je wszyst​k i​m i we​wnętrz​n y​m i or​ga​n a​m i, może ce​lo​wo osła​biać two​je ser​ce, płu​ca albo układ od​p or​n o​ścio​wy, żeby zmu​sić cię do za​cho​r o​wa​nia. I robi to ma​jąc na celu two​je do​bro, po​n ie​waż nosi w so​bie za​p i​sa​n y daw​n o kod mó​wią​cy o tym, że kie​dy je​steś cho​ry, wszy​scy się o cie​bie trosz​czą, a ty czu​jesz się wte​dy ko​cha​n y i waż​n y. Mój zna​jo​m y le​k arz robi ba​da​n ia osób z po​dej​r ze​n iem aler​gii. I od​k rył dziw​n ą rzecz. Kie​dy po​da​n o im prób​k i sub​stan​cji, na któ​r e praw​do​p o​dob​n ie byli uczu​le​n i, wszy​scy za​r e​ago​wa​li

aler​gicz​n ie. Ale w ra​m ach eks​p e​r y​m en​t u ba​da​n ie po​wtó​r zo​n o. T ym ra​zem po​da​n o pa​cjen​t om ab​so​lut​n ie neu​t ral​n ą sub​stan​cję, któ​r a nie mia​ła ni​cze​go wspól​n e​go z uczu​la​n iem. I naj​dziw​n iej​sze było to, że pod​czas dru​gie​go ba​da​n ia wszy​scy pa​cjen​ci znów mie​li wy​r aź​n y od​czyn aler​gicz​n y. Bo oni wie​r zy​li w to, że są uczu​le​n i. A je​śli pod​świa​do​m ość jest o czymś prze​ko​n a​n a, po​t ra​f i za​r zą​dzać za​r ów​n o my​śla​m i, jak i cia​łem czło​wie​k a, żeby osią​gnąć po​żą​da​n y sku​t ek. Dla​t e​go przed roz​p o​czę​ciem ba​dań uprze​dza się pa​cjen​t ów, że być może zo​sta​n ie im po​da​n a daw​k a uczu​la​ją​cej sub​stan​cji, ale rów​n ie moż​li​we jest to, że otrzy​m a​ją pla​ce​bo, czy​li neu​tral​n e kro​p le, któ​r e nie wy​wo​łu​ją aler​gii. W prze​ciw​n ym ra​zie pod​świa​do​m ość pod​su​n ie or​ga​n i​zmo​wi taką re​ak​cję, jaką uzna za po​żą​da​n ą. Pod​świa​do​m ość ste​r u​je wszyst​k i​m i we​wnętrz​n y​m i pro​ce​sa​mi. T ak​że tymi, któ​r e do​t y​czą emo​cji. T o pod​świa​do​m ość skła​n ia cię do za​in​t e​r e​so​wa​n ia się tym, a nie in​n ym czło​wie​k iem. T o pod​świa​do​m ość spra​wia, że za​ko​chu​jesz się w kimś i chcesz z nim spę​dzić resz​t ę ży​cia. T o pod​świa​do​m ość trzy​m a cię w nie​szczę​śli​wym związ​k u, z któ​re​go cza​sem masz ocho​t ę uciec, ale wiesz, że nig​dy się od nie​go nie uwol​n isz. Czu​jesz się więź​n iem, pła​czesz, trza​skasz za sobą drzwia​m i, ale za​wsze wra​casz jak po​t ul​n y pies, bo to, co cię trzy​m a jest sil​n iej​sze od cie​bie. A co cię trzy​m a? Upar​t a pod​świa​do​m ość, któ​r a usi​łu​je od​two​r zyć sy​t u​acje i za​leż​n o​ści sprzed wie​lu lat, że​byś mógł lub mo​gła znów po​czuć się jak dziec​k o.

Mo​żesz się za​r ze​k ać, że chcesz swo​im dzie​ciom stwo​r zyć zu​p eł​n ie inny mo​del ro​dzi​n y niż ten, w któ​r ym się wy​cho​wa​łaś, ale je​śli nie znasz me​cha​n i​zmów, któ​r e po​wsta​ły wte​dy w two​jej pod​świa​do​m o​ści, to je​stem go​t o​wa się za​ło​żyć, że nie​świa​do​m ie po​wta​r zasz sy​t u​acje ze swo​je​go ro​dzin​n e​go domu. Je​że​li twój tata był su​r o​wy, wy​m a​ga​ją​cy i bu​dził lęk, to być może świa​do​m ie roz​p iesz​czasz swo​je dzie​ci, ale praw​do​p o​dob​nie jed​n o​cze​śnie two​ja pod​świa​do​m ość wy​szu​k a​ła dla cie​bie ta​k ie​go męża, któ​r y bę​dzie bar​dzo po​dob​n y do two​je​go taty – bę​dzie uni​k ał roz​m o​wy, za​m y​k ał się w so​bie, był per​f ek​cjo​n i​stą i pe​dan​t em – dla​t e​go że two​ja pod​świa​do​m ość chcia​ła spę​dzić z two​im tatą wię​cej cza​su, w dziw​n ej na​dziei, że je​śli bę​dzie​cie dłu​go ra​zem, to on się w koń​cu otwo​r zy, zro​zu​m ie cze​go po​t rze​bu​jesz, a ty do​cze​k asz się wresz​cie, że jako dziec​ko zo​sta​n iesz oto​czo​n a do​bro​cią i tkli​wo​ścią. Je​że​li ka​za​n o ci wy​p eł​n iać róż​n e obo​wiąz​k i i znie​chę​ca​n o do wła​snych po​m y​słów, to two​ja pod​świa​do​m ość za​p i​sa​ła na​stę​p u​ją​cy ko​m u​n i​k at: Żeby wszy​scy byli za​do​wo​le​n i, na​le​ży być po​słusz​n ym. Nie wol​n o ni​cze​go zmie​n iać ani po​p ra​wiać. T wo​r ze​n ie cze​goś no​we​go i wła​sne​go to wsty​dli​wa spra​wa, o któ​r ej le​p iej gło​śno nie mó​wić. Po​t em jako do​r o​sły czło​wiek bę​dziesz czu​ła po​r a​ża​ją​cy strach przed wy​gło​sze​n iem naj​p rost​szej pre​zen​t a​cji i wy​stą​pie​n iem pu​blicz​n ym. A per​spek​t y​wa naj​m niej​szej zmia​n y w pra​cy albo w ży​ciu może wy​wo​łać u cie​bie atak pa​n i​k i.

Ro​zu​m iesz? W taki spo​sób pod​świa​do​m ość kie​r u​je na​szym za​cho​wa​n iem. I za​wsze robi to w naj​lep​szych in​t en​cjach, po​nie​waż usi​łu​je ochro​n ić cię przed nie​bez​p ie​czeń​stwa​m i, ja​k ie po​zna​ła w prze​szło​ści.

Cza​sem ra​dzi so​bie z tym w abs​t rak​cyj​n ie nie​p o​r ad​n y spo​sób. Na przy​k ład je​że​li wy​cho​wa​łeś się w domu peł​n ym prze​m o​cy, gdzie pa​n o​wał cha​o s, gdzie trud​n e spra​wy za​ła​t wia​ło się krzy​k iem albo bi​ciem, po któ​r ych na​stę​p o​wa​ły dni spo​k o​ju, a po​t em zno​wu roz​p ę​t y​wa​ła się bu​r za, to two​ja pod​świa​do​m ość bę​dzie dą​ży​ła do utrzy​m a​n ia tego sta​n u. Dla​t e​go że je​że​li jako dziec​k o czu​łeś się nie​p ew​n y i za​stra​szo​n y, to ten nie​spo​k oj​n y i kłó​t li​wy dom był też je​dy​n ym miej​scem, gdzie uda​wa​ło ci się zna​leźć chwi​le ulgi, ra​do​ści i szczę​ścia. T wo​ja pod​świa​do​m ość za​p a​m ię​t a​ła, że szczę​ście jest nie​r o​ze​r wal​n ie zwią​za​n e z prze​mo​cą, krzy​k iem, kłót​n ia​m i, bi​ciem i stra​chem. Za​p i​sa​ła więc pew​n ie taki ko​m u​n i​k at: Żeby być szczę​śli​wym, trze​ba cier​p ieć. T en kto ko​cha, bije i wy​zy​wa, ale po​t em przy​t u​la i po​cie​sza. Żeby zo​stać przy​t u​lo​n ym, trze​ba cza​sem zo​stać spo​n ie​wie​r a​n ym. T o nor​m al​n e, że mi​łość miesz​k a ra​zem z gwał​t em, prze​m o​cą, nie​n a​wi​ścią i stra​chem. Jako do​r o​sły czło​wiek opusz​czasz taki dom i na po​zio​m ie ra​cjo​n al​n ym ma​r zysz tyl​k o o tym, żeby zna​leźć słod​k ą, do​brą dziew​czy​n ę i za​ło​żyć z nią do​bry, cie​p ły, pe​łen mi​ło​ści dom. Na po​zio​m ie ra​cjo​n al​n ym. Bo jed​n o​cze​śnie two​ja pod​świa​do​mość, z któ​r ej nie zda​jesz so​bie spra​wy, po​cią​ga cię w kie​r un​-

ku dziew​czyn po​cho​dzą​cych z ta​k ie​go sa​m e​go domu jak ten, w któ​r ym ty się wy​cho​wa​łeś. Dziew​czyn, któ​r e są nie​sta​bil​n e emo​cjo​n al​n ie, peł​n e lęku i nie​za​le​czo​n ych ran. Wią​żesz się z taką dziew​czy​n ą i dzi​wisz się dla​cze​go ona wy​wo​łu​je w to​bie ta​k ie sprzecz​n e uczu​cia – od nie​n a​wi​ści do roz​k o​szy, dla​cze​go cię pro​wo​k u​je do uży​cia siły, dla​cze​go cie​bie nie​n a​wi​dzi i dla​cze​go masz ocho​t ę ją zbić, choć jed​n o​cze​śnie uwa​żasz za bo​gi​n ię. T o pro​ste. T wo​ja pod​świa​do​m ość chce od​t wo​r zyć twój wła​sny dom. Za​cho​wu​je się zgod​n ie z ko​dem, któ​r y za​p i​sa​ła so​bie że​la​zny​m i li​t e​r a​m i: Szczę​ście jest cier​p ie​n iem. Żeby ko​chać, trze​b a też bić, wy​zy​wać i sto​so​wać prze​m oc. Dom, w któ​rym czu​ję się szczę​śli​wy, jest jed​n o​cze​śnie pe​łen nie​n a​wi​ści i stra​chu. Mam po​dać wię​cej przy​k ła​dów? Per​f ek​cjo​n ist​k a. Kie​r ow​n icz​k a, naj​lep​sze wy​n i​k i, ide​al​n a pra​cow​n i​ca, za​dba​n a, zor​ga​n i​zo​wa​n a, za​wsze go​t o​wa. Świet​n a żona i mat​k a. Po​sprzą​t a​n y dom, obiad na czas, aż trud​n o zro​zu​m ieć jak ona to ogar​n ia. Ale musi ogar​n iać. Jej pod​świa​do​mość za​t rza​snę​ła się na eta​p ie udo​wod​n ie​n ia ro​dzi​com, że da so​bie radę i że musi być naj​lep​sza. Więc jest – tam wszę​dzie, gdzie to wi​dać. Ale gdy​by​ście zaj​r ze​li do jej sy​p ial​n i, to się oka​że, że cho​ciaż jej mał​żeń​stwo jest oczy​wi​ście bar​dzo uda​ne, to ona nig​dy w ży​ciu nie prze​ży​ła ero​t ycz​n e​go unie​sie​n ia, któ​r e by​ło​by tak po​r y​wa​ją​ce, że do​p ro​wa​dzi​ło​by do roz​k o​szy. Nig​dy nie po​zwo​li​ła so​bie na utra​t ę kon​t ro​li nad tym, co się dzie​je. Ona za​wsze musi wszyst​k o mieć pod kon​t ro​lą. Od​da​n ie się cał​k o​wi​cie dru​gie​m u czło​wie​k o​wi kom​p let​n ie nie mie​ści

się w jej świa​t o​p o​glą​dzie. Pod​świa​do​m ość każe czu​wać i pod​su​wa mi​lion ra​cjo​n al​n ych ar​gu​m en​t ów, dla któ​r ych brak umie​jęt​n o​ści od​czu​wa​n ia roz​k o​szy jest cał​k o​wi​cie uza​sad​n io​ny, na przy​k ład: – Nie moż​n a mieć wszyst​k ie​go. – T o nie jest aż tak waż​n e. – Za​p ew​n e wie​le ko​biet czu​je się po​dob​n ie. I pod​su​wa jed​n o​cze​śnie za​da​n ia, któ​r y​m i trze​ba się pil​n ie za​jąć – po to, żeby od​wró​cić uwa​gę od pro​ble​m u: – A może by od​dać zi​m o​wy płaszcz do czysz​cze​n ia? T e​r az bę​dzie ta​n iej. – Koń​czą się świecz​k i, mu​szę pa​m ię​t ać, żeby do​p i​sać je do li​sty za​k u​p ów. – A na wa​k a​cje w tym roku? Może coś in​n e​go? Nie by​ło​by w tym oczy​wi​ście ni​cze​go złe​go, gdy​by nie to, że ta do​sko​n a​le zor​ga​n i​zo​wa​n a pani domu nie jest w sy​p ial​n i sama, a jej mąż musi czuć, że coś jest mię​dzy nimi nie tak. Ale ona za​p rze​cza i nie chce roz​m a​wiać na ten te​m at. Prze​cież jej świat jest per​f ek​cyj​n y. Ja​k ie kło​p o​t y? Nie ma o czym mó​wić. Mąż czu​je się nie​ak​cep​t o​wa​n y. Prze​sta​ją roz​m a​wiać. Omi​ja​ją nie​wy​god​n e te​m a​t y. Obo​je uda​ją, że wszyst​k o jest do​sko​n a​le, ale gdy​by zaj​r zeć pod po​zo​r y tej do​sko​n a​ło​ści, oka​za​ło​by się, że pa​n u​je tam ciem​n ość, chłód i to​t al​n y cha​o s. Dzie​ci in​stynk​t ow​n ie wy​czu​wa​ją ukry​wa​n e sła​bo​ści ro​dzi​ców. Po​n ie​waż wszyst​k o dzie​je się na po​zio​m ie nie​uświa​do​mio​n ym, to dziec​k o nig​dy nie po​wie swo​jej do​sko​n a​łej mat​ce, że czu​je się przez nią tro​chę za​n ie​dba​n e albo od​su​n ię​t e. Ona bar​dziej dba o utrzy​m y​wa​n ie po​zo​r ów ide​al​n e​go domu niż o

praw​dzi​we emo​cje, ale po​n ie​waż żad​n e z nich nie zda​je so​bie z tego świa​do​m ie spra​wy, to nie mogą o tym roz​m a​wiać ani tego zmie​n ić. T yle że dziec​k o pod​świa​do​m ie bę​dzie dą​ży​ło do wy​t wo​r ze​nia więk​szej wię​zi z mat​k ą, od​wo​ła się więc do swo​ich wcze​śniej​szych do​świad​czeń. I znów nie by​ło​by w sta​n ie do​k o​n ać lo​gicz​n ej ana​li​zy mi​n io​n ych ośmiu czy dzie​się​ciu lat swo​je​go ży​cia. Pod​świa​do​m ość zro​bi to za nie. Mat​k a była naj​bli​żej i naj​czę​ściej wte​dy, kie​dy le​ża​łem w łóż​k u cho​r y. Wy​star​czy za​cho​r o​wać, żeby mieć ją bli​sko. Na​stęp​n e​go dnia rano dziec​ko bu​dzi się z go​r ącz​k ą i czer​wo​n y​m i pla​m a​m i na cie​le. Po​go​to​wie. Le​k arz. Nikt nie wie co się na​gle sta​ło. Ale to pro​ste. Pod​świa​do​m ość wy​wo​ła​ła w cie​le cho​r o​bę, żeby za​p ew​n ić so​bie ilu​zję po​czu​cia bez​p ie​czeń​stwa i mi​ło​ści. T yl​k o ilu​zję, bo prze​cież mat​k a nie prze​szła we​wnętrz​n ej prze​m ia​n y i wciąż nie jest w sta​n ie na​wią​zać z ni​k im głę​bo​k iej i praw​dzi​wej re​la​cji opar​t ej na we​wnętrz​n ym po​czu​ciu szczę​ścia i wol​n o​ści. Jest wciąż tą samą oso​bą, któ​r a usi​łu​je utrzy​m ać wo​k ół per​fek​cyj​n y po​r zą​dek, zgod​n ie z tym, co pod​p o​wia​da jej zma​n i​pu​lo​wa​n a pod​świa​do​m ość: – Mu​sisz być naj​lep​sza. Mu​sisz być ide​al​n a. Dziec​k o cho​r e. Le​k arz bez​r ad​n ie roz​k ła​da ręce. Kie​dy już wi​dać po​p ra​wę, na​stę​p u​je nie​o cze​k i​wa​n e po​gor​sze​n ie. Mat​k a spę​dza co​r az wię​cej cza​su przy łóż​k u cho​r e​go dziec​k a. Wszyst​k o dzia​ła. Ilu​zje na​k ła​da​ją się na sie​bie i za​ci​ska​ją, tak że nikt już nie jest w sta​n ie roz​p o​znać gdzie znaj​du​je się praw​da. Mat​k a jest ide​al​n a. Czu​wa przy dziec​k u.

Dziec​k o cier​p i fi​zycz​n ie, ale w du​szy ma po​czu​cie speł​n ie​nia. Osią​gnę​ło swój cel. Mat​k a po​świę​ca mu znacz​n ie wię​cej uwa​gi niż wcze​śniej. Pod​świa​do​m ość do wcze​śniej​szych ko​dów do​p i​su​je na​stęp​n y: Szczę​ście wy​m a​ga fi​zycz​n e​go bólu. Kie​dy je​stem sła​by i tra​wio​n y go​r ącz​k ą, mam szan​sę na mi​łość. Oj​ciec po​sta​n a​wia odejść. Po la​t ach chło​du i mil​cze​n ia czu​je, że dłu​żej tego nie wy​t rzy​m a. Mat​k a wpa​da w de​p re​sję. Prze​cież ona była ide​al​n a! T ak bar​dzo się sta​r a​ła! Jak moż​n a być ta​k im ego​istą i tak ją skrzyw​dzić! Oskar​ża męża o to, że od​szedł z po​wo​du cho​r o​by syna. Ale w grun​cie rze​czy to wszyst​k o za​czę​ło się dużo, dużo wcze​śniej – kie​dy ona jako mała dziew​czyn​k a ze stra​chem ocze​k i​wa​ła wy​r o​k u czy była wy​star​cza​ją​co do​bra, żeby otrzy​mać po​chwa​łę i po​czuć się ko​cha​n a. Mam mó​wić da​lej?

Czy wiesz, że two​ja pod​świa​do​m ość bę​dzie cię po​p y​cha​ła do sy​t u​acji, w któ​r ych się ośmie​szysz albo skom​p ro​m i​t u​jesz – je​że​li za​k o​do​wa​ła, że tyl​k o w ten spo​sób moż​n a zwró​cić na sie​bie uwa​gę oto​cze​n ia? Czy wiesz, że każ​da cho​r o​ba cia​ła jest wy​n i​k iem tego, cze​go pod​świa​do​m ość nie chce za​ak​cep​t o​wać, więc ukry​wa to przed tobą jak wo​r ek pe​łen tru​ci​zny, któ​r y pew​n e​go dnia za​czy​n a prze​cie​k ać? Czy wiesz, że pod​świa​do​m ość kie​r u​je two​imi my​śla​m i i ma nad tobą cał​k o​wi​t ą kon​t ro​lę? Je​steś ro​bo​t em za​p ro​gra​m o​wa​nym przez swo​ją pod​świa​do​m ość, a kie​dy ktoś pró​bu​je kwe​stio​n o​wać ja​k ieś two​je nie​r a​cjo​n al​n e za​cho​wa​n ia, pod​świa​do​mość na​t ych​m iast pod​su​wa ci dzie​siąt​k i ar​gu​m en​t ów jak się z tego wy​t łu​m a​czyć. A naj​śmiesz​n iej​sze jest to, że ty sam za​czy​n asz w nie wie​r zyć. Je​steś nie​wol​n i​k iem swo​jej pod​świa​do​m o​ści, a ona robi wszyst​k o, żeby utrzy​m ać ten stan. A wiesz, co jest w tym wszyst​k im naj​lep​sze? Że to moż​n a zmie​n ić.

ROZDZIAŁ 7 Cena fałszu

No ale skąd wła​ści​wie wia​do​m o czy się jest nie​wol​n i​k iem pod​świa​do​m o​ści, czy nie – je​że​li ona robi wszyst​k o, żeby ten fakt przed tobą ukryć? T o ła​t wo spraw​dzić. Pod​świa​do​m ość for​m u​łu​je pew​n e wnio​ski na pod​sta​wie po​wta​r za​ją​cych się do​świad​czeń i za​p i​su​je je jako wzo​r y kon​t ak​to​wa​n ia się ze świa​t em. W da​n ej sy​t u​acji pod​świa​do​m ość od​wo​łu​je się do za​p i​sa​n ych ko​dów i ste​r u​je two​im za​cho​wa​n iem. Je​że​li kody są błęd​n e, two​je za​cho​wa​n ie przy​n o​si ci wię​cej szko​dy niż po​żyt​k u, a ty za​m iast czuć się wol​n ym i szczę​śli​wym czło​wie​k iem, no​sisz w so​bie po​czu​cie winy, drę​czy cię za​zdrość albo nad​m ier​n a am​bi​cja, czu​jesz się gor​szy od in​n ych lu​dzi, bo​isz się sa​m ot​n o​ści, śmier​ci, ka​t a​stro​f y, cią​gle się o

coś mar​t wisz, ła​t wo się uza​leż​n iasz, masz pe​cha i ogól​n ie mó​wiąc: jest kiep​sko. Na przy​k ład: Pra​wie nig​dy nie je​steś w peł​n i za​do​wo​lo​n y. Na​wet je​śli ma się wy​da​r zyć coś, na co bar​dzo cze​k asz, to kie​dy w koń​cu to się zda​r za, masz mie​sza​n e uczu​cia i my​ślisz, że to jed​n ak mia​ło być le​p iej, in​a​czej, że nie jest tak, jak​byś chciał. Ob​se​syj​n ie my​ślisz o po​sia​da​n iu męża lub żony oraz dzie​ci, bo je​steś prze​k o​n a​n y/prze​k o​n a​n a o tym, że po​t rze​bu​jesz ro​dzi​n y, żeby być szczę​śli​wy/szczę​śli​wa. Cią​gle ci cze​goś brak, więc stwo​r zy​łaś je​den lub wię​cej wa​run​k ów, któ​r e mu​szą zo​stać speł​n io​n e, że​byś wresz​cie mo​gła być szczę​śli​wa. W prak​t y​ce to ozna​cza, że uży​wasz zdań za​czy​n a​ją​cych się od „będę szczę​śli​wa kie​dy”, na przy​k ład: będę szczę​śli​wa kie​dy schud​n ę, będę szczę​śli​wa kie​dy zdo​bę​dę (pra​cę, na​gro​dę, pie​n ią​dze), będę szczę​śli​wa kie​dy moje dzie​ci będą szczę​śli​we. T wo​ja pod​świa​do​m ość pod​p o​wia​da ci, że nie mo​żesz być szczę​śli​wa już te​r az. Że to po pro​stu nie​m oż​li​we, żeby być szczę​śli​wym czło​wie​k iem, ale po​n ie​waż taka praw​da sama w so​bie mo​gła​by się oka​zać za​bój​cza, to pod​świa​do​m ość two​r zy sys​t em wa​r un​k ów, któ​r e mu​sia​ły​by zo​stać speł​n io​n e, żeby osią​gnąć szczę​ście, z jed​n o​cze​snym prze​k o​n a​n iem, że speł​n ie​n ie ich wszyst​k ich i tak jest nie​m oż​li​we. Masz cza​sem na​p a​dy smut​k u, me​lan​cho​lii, kie​dy pła​czesz bez po​wo​du i nie wiesz co się z tobą dzie​je. Wiesz tyl​k o, że

wpa​dasz w czar​n ą ot​chłań roz​p a​czy, z któ​r ej nie ma ra​t un​k u. In​n ym ra​zem znów czu​jesz roz​sa​dza​ją​cą cię nie​n a​wiść wy​wo​ła​n ą czy​imś za​cho​wa​n iem, ja​k ąś sy​t u​acją albo zda​r ze​n iem. T kwisz w związ​k u, z któ​r e​go nie je​steś za​do​wo​lo​n a, ale my​ślisz, że pew​n ie nie może być le​p iej. Uda​jesz, że nie wi​dzisz pew​n ych rze​czy, uni​k asz kło​p o​t li​wych te​m a​t ów. My​ślisz, że le​p iej sie​dzieć ci​cho niż się kłó​cić. Wła​ści​wie nie je​steś szczę​śli​wa, ale… No co ty byś zro​bi​ła sama? A na​stęp​n y fa​cet może był​by jesz​cze gor​szy? T wo​ja pod​świa​do​m ość za​p i​sa​ła so​bie, że naj​gor​sze jest po​czu​cie sa​m ot​n o​ści. Mo​gło się zda​r zyć tak, że jako nie​m ow​lę prze​ży​łaś kil​k a razy prze​r a​że​n ie z po​wo​du po​r zu​ce​n ia przez ro​dzi​ców. Rze​k o​m e​go po​r zu​ce​n ia, bo w rze​czy​wi​sto​ści nikt cię nig​dy świa​do​m ie nie po​r zu​cił, ale od​da​wa​n o cię na ja​k iś czas pod opie​k ę krew​n ych. Je​że​li nie mia​łaś moc​n e​go po​czu​cia bez​p ie​czeń​stwa, to za każ​dym ra​zem wi​dok zni​k a​ją​cej za drzwia​m i mat​k i bu​dził w to​bie prze​r a​że​n ie, że wi​dzisz ją po raz ostat​n i. Pod​świa​do​m ość za​p i​su​je więc wte​dy radę na przy​szłość: nie po​zwo​lić na roz​sta​n ie. T rzy​m ać się kur​czo​wo jak naj​bli​żej. Jako do​r o​sła oso​ba bę​dziesz ra​cjo​n a​li​zo​wać to, co jest złe w two​im mał​żeń​stwie, tyl​k o po to, żeby je za wszel​k ą cenę utrzy​m ać. Znaj​dziesz uspra​wie​dli​wie​n ie na wszyst​k o: On czę​sto się upi​ja, wra​ca pi​ja​n y albo upi​ja się przed te​le​wi​zo​r em, a ty mó​wisz: to dla​t e​go, że ma bar​dzo stre​su​ją​cą pra​cę. Musi się ja​k oś roz​ła​do​wać.

Nie po​m a​ga w domu i nie ma cza​su dla dzie​ci, prak​t ycz​n ie ty za​r zą​dzasz wszyst​k im, co do​t y​czy ro​dzi​n y i mó​wisz: no tak, to dla​t e​go, że on musi cięż​k o pra​co​wać, prze​cież za​r a​bia na na​sze utrzy​m a​n ie. Za​m iast spę​dzić z tobą rocz​n i​cę ślu​bu, wy​jeż​dża z ko​le​ga​m i w Bar​dzo Waż​n ej Spra​wie, na przy​k ład nur​k o​wać na ra​f ie ko​ra​lo​wej albo na zlot węd​k a​r zy – a ty mó​wisz: na​le​ży mu się coś od ży​cia, niech pie​lę​gnu​je swo​je hob​by. Ale tak na​p raw​dę to wca​le nie są two​je uspra​wie​dli​wie​n ia, tyl​k o to, co pod​su​wa ci pod​świa​do​m ość, któ​r a wszyst​k i​m i moż​li​wy​m i spo​so​ba​m i bę​dzie tak ma​n i​p u​lo​wa​ła two​im spo​so​bem my​śle​n ia, żeby utrzy​m ać cię w związ​k u. Nie​waż​n e, że on wy​zy​wa cię kie​dy jest pi​ja​n y, nie sy​p ia​cie ze sobą, nie ma​cie wspól​n ych za​in​t e​r e​so​wań i nie spę​dza​cie ra​zem cza​su dla przy​jem​n o​ści. Nie​waż​n e, że on nig​dy nie mówi, że ład​n ie wy​glą​dasz, nie sili się na uprzej​m ość ani na to, żeby spra​wić ci przy​jem​n ość. Naj​waż​n iej​sze, że jest. Nie​waż​n e jaki. Pi​ja​n y czy trzeź​wy, do​bry czy zły, tro​skli​wy czy obo​jęt​n y, miły czy za​m knię​t y w so​bie, po​m oc​n y i życz​li​wy czy szu​k a​ją​cy ra​do​ści poza do​m em. Waż​n e, że JEST . Po​wiesz, że to nic złe​go? Każ​dy fałsz i każ​da ilu​zja prę​dzej czy póź​n iej roz​p ad​n ą się i za​m ie​n ią w ni​cość. T yl​k o praw​da prze​t rwa, bo wszech​świat

jest utka​n y z praw​dy i tyl​k o ona ma ra​cję bytu. Każ​de kłam​stwo – nie​za​leż​n ie od tego czy jest świa​do​m e, czy nie – musi zgi​n ąć. Każ​dy fałsz, ilu​zja i kłam​stwo za​m ie​n ia​ją się w koń​cu w na​war​stwia​ją​ce się la​t a​m i nie​p o​r o​zu​m ie​n ia, w cho​r o​by, de​pre​sje, wy​p ad​k i, uza​leż​n ie​n ia, roz​wo​dy, zdra​dy. T o dla​t e​go, że praw​dy nie da się ukryć. Na​wet spryt​n a pod​świa​do​m ość nie jest w sta​n ie tego zro​bić. A wszyst​k ie dra​m a​t ycz​n e zda​r ze​n ia, któ​r e nie​spo​dzie​wa​n ie spa​da​ją na czło​wie​k a, mają tyl​k o je​den cel: uświa​do​m ić mu gdzie leży fałsz, w któ​r ym żył do tej por, i do​p ro​wa​dzić go do wy​zwo​le​n ia się z ilu​zji i od​n a​le​zie​n ia praw​dy. Dzi​wisz się? Po​słu​chaj co mó​wią lu​dzie, któ​r zy prze​szli przez tra​gicz​n e do​świad​cze​n ia. Naj​czę​ściej twier​dzą, że dzię​k i temu od​n a​leź​li praw​dzi​wy sens ży​cia. Że są wdzięcz​n i za to, co ich spo​t ka​ło, bo dzię​k i temu od​n a​leź​li praw​dę. Ze mną było tak samo. Lu​dzie dzi​wią się, że mogę otwar​cie, bez wsty​du i bez bólu mó​wić o tym, że zo​sta​łam zgwał​co​n a. T ak, mogę. Dla​t e​go że z mo​je​go punk​t u wi​dze​n ia fakt, że zo​sta​łam zgwał​co​n a jest dzi​siaj mało waż​n y, naj​waż​n iej​sze jest to, co dzię​k i temu uda​ło mi się zro​zu​m ieć o so​bie! A zro​zu​m ia​łam wte​dy, że by​łam jak ćma, któ​r a tak bar​dzo pra​gnie bli​sko​ści dru​gie​go czło​wie​k a, że bę​dzie się pcha​ła na​wet w ogień, byle tyl​k o po​czuć się przez chwi​lę bez​p iecz​n ie.

ROZDZIAŁ 8 Kabaczki Patryka

Czy je​steś go​t ów na to, żeby skon​f ron​t o​wać wszyst​k o, co wiesz o so​bie z tym, jaki je​steś na​p raw​dę? – No tyl​k o wła​ści​wie po co? – za​p y​t asz pew​n ie. A ja od​p o​wiem: – Bo każ​dy fałsz, jaki w so​bie no​sisz, do​p ro​wa​dzi cię do ka​ta​stro​f y. Ży​cie nie zno​si kłam​stwa. Czy jest coś ta​k ie​go, cze​go nie lu​bisz i co wy​czu​jesz w każ​dej po​t ra​wie, na​wet je​że​li zo​sta​ło tam do​brze ukry​t e? Na przy​k ład oliw​k i? Albo kar​da​m on? Mam ta​k ie​go zna​jo​m e​go, któ​r y nie zno​si kar​da​m o​n u. Na​wet je​że​li śla​do​we ilo​ści tej przy​p ra​wy zo​sta​n ą do​da​n e do je​dze​n ia, jemu nie bę​dzie sma​ko​wa​ło. Od​su​n ie ta​lerz, od​wró​ci twarz i bę​dzie upar​cie po​wta​rzał, że nie chce tego jeść.

T ak samo jest z kłam​stwem. Je​że​li kry​je się w two​jej pod​świa​do​m o​ści i kie​r u​je two​im za​cho​wa​n iem, ży​cie je wy​czu​je i nig​dy nie bę​dzie chcia​ło go za​ak​cep​t o​wać. Bę​dzie cię więc pro​wa​dzi​ło tak dziw​n ie krę​t y​m i ścież​k a​m i, przy​cią​ga​jąc tak po​zor​n ie nie​zro​zu​m ia​łe zda​r ze​n ia albo za​ska​k u​ją​cych lu​dzi, żeby uzmy​sło​wić ci daną ilu​zję i zmu​sić do tego, że​byś się jej po​zbył. Mó​wiąc in​a​czej – wszyst​k o, co cię spo​t y​k a w ży​ciu, wy​n i​k a z tego, co no​sisz w swo​jej pod​świa​do​m o​ści. Wszyst​k o. Całe do​bro i całe zło. Każ​de zwy​cię​stwo, ra​dość, szczę​ście, cu​dow​ny splot oko​licz​n o​ści, przy​jaźń, ślub, ta​lent, na​gro​da, bo​gac​two, zdro​wie, siła i speł​n ie​n ie ma​r zeń. Ale tak​że każ​dy roz​wód, zdra​da, cho​r o​ba, pech, po​r aż​k a, stra​t a, prze​m oc, łzy, roz​p acz, cier​p ie​n ie, de​p re​sja, po​czu​cie bra​k u sen​su, brak wia​r y w sie​bie. Wszyst​k o. A w do​dat​k u two​ja pod​świa​do​m ość usi​łu​je za wszel​k ą cenę utrzy​m ać obec​n y stan, więc bę​dzie ci pod​su​wa​ła masę wia​r y​god​n ych ar​gu​m en​t ów, dla któ​r ych le​p iej ni​cze​go nie zmie​niać, nie szu​k ać, nie py​t ać, nie kwe​stio​n o​wać, więc na​wet kie​dy ży​cie pro​wa​dzi cię po stro​m ej ścież​ce, a po​t em znie​n ac​k a zrzu​ca w prze​p aść, żeby po​t rzą​snąć tobą i po​m óc ci otwo​r zyć oczy, to ty wsta​n iesz, otrze​p iesz się i po​wiesz coś w ro​dza​ju: – Mu​szę się ze​m ścić! Mu​szę zna​leźć win​n e​go! Choć​bym miał szu​k ać do koń​ca ży​cia, znaj​dę tego, kto do tego do​p ro​wa​dził, bo nie może tak być, że ja przez całe ży​cie cier​p ię, a in​n ym wszyst​k o przy​cho​dzi bez tru​du!

A wiesz skąd się wzię​ły in​t er​n e​t o​we trol​le? Wła​śnie stąd. Sfu​stro​wa​n i, roz​cza​r o​wa​n i wła​snym ży​ciem, mają głę​bo​k ie po​czu​cie nie​spra​wie​dli​wo​ści, więc szu​k a​ją ko​goś, kogo mogą bez​k ar​n ie bić, wy​zy​wać, po​n i​żać i nie​n a​wi​dzić, żeby po​zbyć się agre​sji. In​t er​n e​t o​wy troll czu​je ten gniew tak na​p raw​dę w sto​sun​k u do sa​m e​go sie​bie, ale jego pod​świa​do​m ość nie po​zwo​li mu się do tego przy​znać. Gdy​by In​t er​n e​t o​wy T roll miał świa​do​m ość tego, że w grun​cie rze​czy naj​bar​dziej wku​r za​ją​cy na świe​cie jest on sam, pod​świa​do​m ość mu​sia​ła​by się przy​znać do po​r aż​ki i do tego, że wy​cią​gnę​ła nie​p ra​wi​dło​we wnio​ski, a więc nie za​o pie​k o​wa​ła się nim w od​p o​wied​n i spo​sób. Dla​t e​go pod​świa​do​m ość bę​dzie za wszel​k ą cenę usi​ło​wa​ła skie​r o​wać ten gniew, złość, roz​p acz, fru​stra​cję na ze​wnątrz. In​t er​n et to ide​al​n e miej​sce. Oczy​wi​ście nie tam, gdzie trze​ba się pod​p i​sać wła​snym na​zwi​skiem i po​k a​zać twarz. Ale tam, gdzie moż​n a bić, ko​p ać i gryźć ano​n i​m o​wo – to raj dla T rol​la. Pod​świa​do​m ość pod​p o​wia​da mu: – Zo​bacz, inni mają le​p iej! Świat jest nie​spra​wie​dli​wy. Wszyst​k o po​win​n o być le​p iej urzą​dzo​n e. T en gość jest słyn​nym ak​t o​r em? Ale co on wła​ści​wie sobą re​p re​zen​t u​je? Nic! Ja mam na​wet ład​n iej​sze zęby! Jaki ma sztucz​n y uśmiech! Jak się kreu​je na gwiaz​dę! Aja??? Dla​cze​go nie ja??? Je​stem gor​szy? O nie, ja na pew​n o nie je​stem gor​szy! Je​stem sto razy lep​szy od ta​k ie​go chłyst​k a w po​ży​czo​n ej ko​szu​li!!! Wcho​dzi na stro​n ę ak​t o​r a i je​dzie po ca​ło​ści. Rzu​ca na​wet ar​gu​m en​t a​m i, któ​r e wy​glą​da​ją na ra​cjo​n al​n e – kry​t y​k u​je jego fry​zu​r ę, naj​n ow​szą rolę w fil​m ie, pla​m y potu pod pa​cha​m i –

co​k ol​wiek, co tyl​k o pod​p o​wie mu wy​o braź​n ia oraz ra​cjo​n a​li​zu​ją​ca część pod​świa​do​m o​ści. Dla​cze​go to robi? T ak na​p raw​d ę dla​cze​go to robi? Po pierw​sze po to, żeby po​zbyć się agre​sji, któ​r ą wy​wo​łu​je mu jego wła​sna nie​m oc, żeby zmie​n ić coś w swo​im ży​ciu. Po dru​gie, chce zwró​cić na sie​bie uwa​gę, bo kie​dy bę​dzie ośrod​k iem za​in​t e​r e​so​wa​n ia, po​czu​je się do​ce​n io​n y. T ak jak mały chło​p iec, któ​r y za​p a​m ię​t u​je, że kie​dy wali no​ga​m i w zie​m ię i wrzesz​czy na całe gar​dło, to wszy​scy przy​bie​ga​ją, żeby spraw​dzić o co mu cho​dzi. Nor​m al​n ie mógł​by sto razy po​wie​dzieć cze​go chce, ale do​r o​śli będą go zby​wać: – Nie te​r az. Uspo​k ój się. Póź​n iej. Nie prze​szka​dzaj. Ale kie​dy wpad​n ie w szał, rzu​ci się na pod​ło​gę, za​cznie tu​pać i krzy​czeć, to wszy​scy za​da​ją pra​wi​dło​we py​t a​n ie: – Co się sta​ło, syn​k u? O co cho​dzi? Już nie zby​wa​ją go nie​chęt​n ym ru​chem dło​n i ani skrzy​wie​niem ust, tyl​k o bie​gną do nie​go z ca​łych sił i oka​zu​ją mu peł​ne, ni​czym nie zmą​co​n e za​in​t e​r e​so​wa​n ie.

Dy​gre​sja. Czę​sto wi​dzę ta​k ich ro​dzi​ców. Mama z dziec​k iem przy​cho​dzi do skle​p u po za​k u​p y. Dziec​k o ma pięć lat i wiel​k ą cie​k a​wość świa​t a. Się​ga po po​m i​do​r y. Rety, ta​k ie wiel​k ie, okrą​głe, czer​wo​n e. – Pa​t ryk, nie do​t y​k aj! – mówi mama. Pa​t ryk po​słusz​n ie cofa ręce. Ale te ka​bacz​k i! T a​k ie pę​k a​t e jak bu​t el​k i! – Zo​staw! – ostrze​ga mama. Pa​t ryk zo​sta​wia. – Nie wol​n o do​t y​k ać! – wy​ja​śnia mu mama. – Stań tu ze mną w ko​lej​ce, mu​si​m y po​cze​k ać. Pa​t ryk po​słusz​n ie sta​je obok mamy. Ale wszy​scy do​o ko​ła są tacy duzi, on się​ga im za​le​d​wie do bio​der. Nie wi​dać ich twa​r zy, a z no​ga​m i trud​n o się roz​m a​wia. W do​dat​k u ci wszy​scy do​r o​śli są ja​cyś spię​ci, nikt się nie śmie​je, wszy​scy gdzieś tam żyją wy​so​k o po​n ad jego gło​wą, w zu​p eł​n ie in​n ym świe​cie. – Pa​t ryk! Na​wet nie za​uwa​żył kie​dy zdry​f o​wał z ko​lej​k i z po​wro​t em do po​m i​do​r ów. Są ta​k ie faj​n e ra​do​sne, czer​wo​n e jak ser​ca. – Co ci mó​wi​łam! Nie do​t y​k aj! Nie wol​n o do​t y​k ać! Acha, nie wol​n o do​t y​k ać. A te małe zie​lo​n e? – Pa​t ryk!

– Nie do​t y​k am! – Co ci mó​wi​łam?! – Ale ja nie do​t y​k am! – Nie chodź tam! Chodź tu​t aj! Pa​t ryk idzie. Za szy​bą tło​czą się cu​k ier​k i w srebr​n ych pa​pier​k ach. – Mamo, ku​p isz mi? – Nie ku​p ię. Masz cu​k ier​k i w domu. – Ale ta​k ie, te są inne! – Nie męcz mnie. – Mamo, kup mi! – Nie krzycz, nie wol​n o krzy​czeć. Stój grzecz​n ie, bo jak nie bę​dziesz grzecz​n ie stał, to do​sta​n iesz karę. Pa​t ryk stoi grzecz​n ie. Ale jego my​śli bry​k a​ją. Wy​o braź​n ia fru​wa, pal​ce same się rwą, żeby coś do​t knąć, zba​dać, od​k ryć. – Pa​t ryk! Zo​staw to! Co ty ro​bisz?! Jezu, no co ja ro​bię? – pyta w my​ślach Pa​t ryk. – No co? Po pro​stu żyję! Mam być lo​do​wym po​są​giem, któ​r y moż​n a usta​wić w skle​p ie w wy​god​n ym miej​scu, żeby nie prze​szka​dzał? – Pa​t ryk!! Gdzie ty je​steś?! Za​r az ci wie​ję! Stój tu! Pa​t ryk sta​je, za​dzie​r a gło​wę i na​gle do​cie​r a do nie​go cala praw​da. Wcze​śniej był zbyt roz​k o​ja​r zo​n y, żeby usły​szeć to, co mówi mat​k a, ale te​r az nie​spo​dzie​wa​n ie jego pod​świa​do​-

mość zda​je mu re​la​cję ze wszyst​k ie​go, co mat​k a do nie​go po​wie​dzia​ła. W skró​cie wy​glą​da to tak: – T ego nie wol​n o. T o mu​sisz. Roz​k a​zu​ję ci. Prze​szka​dzasz mi. Bu​dzisz moją złość. Nie lu​bię cię. Po​zby​ła​bym się cie​bie gdy​bym tyl​k o mo​gła. Je​steś dla mnie cię​ża​r em i zmar​t wie​niem. Nig​dy nie ma z cie​bie żad​n e​go po​żyt​k u. Chcia​ła​bym, że​byś był inny. Że​byś był lep​szy. Mą​drzej​szy. Grzecz​n iej​szy. Ład​n iej​szy. Nie je​steś taki, jaki mia​łeś być. Je​steś ja​k iś inny. Cią​gle mam z tobą kło​p ot. Przez cie​bie boli mnie gło​wa. T o przez cie​bie kłó​cę się z tatą. T o przez cie​bie stra​ci​łam pie​n ią​dze. T o przez cie​bie nic mi się nie uda​je. T o przez cie​bie się spóź​n iam do pra​cy. T o przez cie​bie mam za mało cza​su. Pod​świa​do​m ość za​p i​su​je w pod​r ęcz​n ym ban​k u pa​m ię​ci: – Nig​dy nie je​stem wy​star​cza​ją​co do​bry. Je​stem tyl​k o cię​ża​r em. Mu​szę słu​chać roz​k a​zów. Nie wol​n o mi. Je​stem win​n y. Je​śli po​dob​n e sy​t u​acje będą się po​wta​r zać – a na 100% będą, chy​ba że mama Pa​t ry​k a nie​spo​dzie​wa​n ie do​zna olśnie​nia – to Pa​t ryk wy​r o​śnie na go​ścia z kom​p lek​sa​m i, któ​r e będą mu sku​t ecz​n ie utrud​n iać ży​cie. Bę​dzie no​sił w pod​świa​do​mo​ści prze​k o​n a​n ie, że jest gor​szy od in​n ych, więc w sy​t u​acjach stre​so​wych bę​dzie re​ago​wał stra​chem albo agre​sją. Albo bę​dzie się wy​co​f y​wał, ku​lił uszy po so​bie i prze​p ra​szał, albo bę​dzie nad​m ier​n ie ata​k o​wał i ką​sał. Pro​blem w tym, że nig​dy nie uzy​ska tego, cze​go na​p raw​dę chce, bo nie bę​dzie po​tra​f ił dzia​łać sku​t ecz​n ie. Bę​dzie umiał tyl​k o re​ago​wać de​f en​syw​n ie albo agre​syw​n ie. Ale nie efek​t yw​n ie w dro​dze do ob​r a​ne​go przez sie​bie celu.

Do Pa​t ry​k a jesz​cze może póź​n iej wró​cę, bo te skle​p o​we sy​t u​acje ugrun​t u​ją w nim jesz​cze kil​k a in​n ych fał​szy​wych ko​dów, któ​r e pod​świa​do​m ość za​p i​sze jako fak​t y.

Naj​waż​n iej​sze w tym jest to co i dla​cze​go zro​bi​ła mama Pa​try​k a. Nie jest prze​cież złą mat​k ą. Sama chce się zaj​m o​wać swo​im dziec​k iem. Mo​gła​by go być może od​dać ko​m uś pod opie​k ę, a sama sku​p ić się na swo​jej ka​r ie​r ze. Ale ona czu​je się od​p o​wie​dzial​n a. Za​bie​r a dziec​k o do skle​p u, żeby mia​ło spa​cer, a jed​n o​cze​śnie żeby wi​dzia​ło jak wy​glą​da świat. Ale jed​n o​cze​śnie – i robi to oczy​wi​ście nie​świa​do​m ie – od​ci​n a go od tego świa​t a. Za​m iast mu go rze​czy​wi​ście po​k a​zać i ob​ja​śnić, wy​wo​łu​je w nim wra​że​n ie, że świat jest obcy i nie​p rze​wi​dy​wal​n y. Bo w jej pod​świa​do​m o​ści ten świat taki wła​śnie jest. Gdy​by było in​a​czej, mama Pa​t ry​k a nie usi​ło​wa​ła​by go tre​so​wać za​ka​za​m i i roz​k a​za​m i, rzu​ca​jąc je z wy​so​k o​ści swo​jej do​r o​słej gło​wy. Na pew​n o mia​ła​by od​r uch, żeby na​wią​zać ze swo​im dziec​kiem kon​t akt wzro​k o​wy. Więc kuc​n ę​ła​by obok nie​go, żeby móc spoj​r zeć mu pro​sto w oczy, a jed​n o​cze​śnie zmniej​szyć dy​stans. T e​r az obo​je są na tym sa​m ym po​zio​m ie. Wi​dzą się wza​jem​n ie. Nie ma gi​gan​t a i ku​k ieł​k i, któ​r a musi za​dzie​r ać wy​so​k o gło​wę, żeby gdzieś wy​so​k o po​n ad sobą zo​ba​czyć twarz wład​cy. Po dru​gie na pew​n o spró​bo​wa​ła​by za​in​t e​r e​so​wać dziec​k o tym, co ma do zro​bie​n ia i spra​wić, żeby po​czu​ło się czę​ścią ro​dzi​n y.

– Wiesz po co tu przy​szli​śmy? – Po za​k u​p y? – A ja​k ie za​k u​p y mu​si​m y dzi​siaj zro​bić? – Nie wiem. – No po​m yśl. Bę​dzie​m y dzi​siaj jeść obiad? – No. – A co mo​gli​by​śmy dzi​siaj zjeść na obiad? Czy chciał​byś dzi​siaj opie​k o​wać się dru​gim da​n iem? Co bę​dzie po​t rzeb​n e do zro​bie​n ia dru​gie​go da​n ia? Jak my​ślisz, ile po​m i​do​r ów po​win​ni​śmy ku​p ić? Po​m yśl cze​go po​t rze​bu​je​m y. Co jesz​cze mo​gli​by​śmy zro​bić? Czy masz swo​ją li​stę za​k u​p ów, któ​r ą przy​go​to​wa​li​śmy rano? Sprawdź czy pa​m ię​t a​li​śmy o wszyst​k im. „My”. My je​ste​śmy ro​dzi​n ą. My wspól​n ie dba​m y o to, żeby było nam do​brze. My ra​zem przy​szli​śmy tu​t aj na za​k u​py. Chęt​n ie po​słu​cham ja​k ie jest two​je zda​n ie. Jak my​ślisz? Co o tym są​dzisz? Czy to ci się po​do​ba? Czy my​ślisz, że to jest do​bry po​m i​dor? Pa​t ryk czu​je, że jest po​t rzeb​n y. Kie​dy mama pyta go co my​śli na ja​k iś te​m at, uczy go kon​t ak​t u z wła​sny​m i emo​cja​m i. Prze​k a​zu​je mu też pod​świa​do​m y sy​gnał, że jego zda​n ie jest waż​n e. Że nie musi go ukry​wać. Poza tym bry​k a​ją​ce my​śli Pa​t ry​k a mają cel. Nie ska​czą cha​o tycz​n ie od ka​bacz​k a do cu​kier​k ów w zło​t ych pa​p ier​k ach, tyl​k o kon​cen​t ru​ją się na wspól​n ym za​da​n iu do wy​k o​n a​n ia. A pod​świa​do​m ość za​p i​su​je w ban​k u pa​m ię​ci: Je​stem waż​n y. Je​stem czę​ścią ro​dzi​n y. Je​stem bez​p iecz​n y.

W do​r o​słym ży​ciu to się prze​k ła​da na we​wnętrz​n y spo​k ój. Na prze​k o​n a​n ie, że nie mu​szę z kimś wal​czyć, żeby zdo​być to, co jest dla mnie waż​n e – czy​li umoż​li​wia skon​cen​t ro​wa​n ie się na osią​gnię​ciu celu za​m iast wy​czer​p u​ją​cej wal​k i z wy​ima​gi​no​wa​n y​m i wro​ga​m i. Krót​k o mó​wiąc: ten dru​gi Pa​t ryk bę​dzie czuł, że jest waż​ny, bez​p iecz​n y i ma coś do zro​bie​n ia na tym świe​cie. I tym bę​dzie się zaj​m o​wał. Pierw​szy Pa​t ryk bę​dzie wal​czył ze sobą, wpa​dał w na​ło​gi i uza​leż​n ie​n ia, wy​ży​wał się jako In​t er​n e​t o​wy T roll i z nie​n a​wi​ścią pa​t rzył na lep​szych od sie​bie, bo cią​gle bę​dzie mu się wy​da​wa​ło, że jest gor​szy. Cho​ciaż z obiek​t yw​n e​go punk​t u wi​dze​n ia obaj Pa​t ry​k o​wie są rów​n ie do​brzy. Róż​n i ich tyl​k o to, co sami o so​bie my​ślą. Czy​li to, ja​k ie każ​dy z nich daje so​bie sa​m e​m u pra​wo do by​cia szczę​śli​wym. A to za​le​ży od tego co każ​de​m u z nich dyk​t u​je pod​świa​do​mość.

ROZDZIAŁ 9 Mapa Krzysztofa Kolumba

Za​p y​t am jesz​cze raz: – Czy je​steś go​t ów po​znać praw​dę o so​bie sa​m ym? Skon​fron​t o​wać to, co o so​bie my​ślisz z tym, jaki je​steś na​p raw​dę? Czy wiesz, że mo​żesz wte​dy od​k ryć ko​goś zu​p eł​n ie no​we​go? Czy masz od​wa​gę sta​wić temu czo​ła? Być może oka​że się, że w rze​czy​wi​sto​ści je​steś tyl​k o ko​n i​k iem mor​skim, któ​r e​m u wy​da​je się, że jest mu​stan​giem na pre​r ii. Ale być może oka​że się, że wca​le nie je​steś ko​n i​k iem mor​skim, tyl​k o pe​ga​zem, któ​r y po​sia​da nie​zwy​k łą moc, ale po​nie​waż nie wie, że ją w so​bie ma, nig​dy do​t ąd nie był w sta​n ie z niej sko​r zy​stać? Czy wiesz, że na 98% to, co o so​bie my​ślisz, praw​do​p o​dob​nie jest nie​p raw​dą? Dzie​je się tak dla​t e​go, że two​ja pod​świa​do​m ość za​p i​su​je pew​n e in​f or​m a​cje i wy​cią​ga z nich wnio​ski, któ​r e pod​su​wa ci po​t em jako je​dy​n e zna​n e roz​wią​za​n ie. T o

wła​śnie dla​t e​go cza​sa​m i pa​r a​li​żu​je cię strach przed zro​bie​n iem cze​goś, co jest trud​n e albo co ma zo​stać oce​n io​n e. I dla​t e​go czu​jesz cza​sem nie​n a​wiść albo roz​p acz nie​współ​m ier​n ie wiel​ką do tego, co się rze​czy​wi​ście zda​r zy​ło. I dla​t e​go nie mo​żesz so​bie cza​sem po​r a​dzić z rze​czy​wi​sto​ścią, któ​r a cię ota​cza. T o, co wi​dzisz i cze​go do​świad​czasz, zo​sta​je na​świe​t lo​n e przez to, co jest za​p i​sa​n e w two​jej pod​świa​do​m o​ści. Je​że​li te za​k o​do​wa​n e wnio​ski były fał​szy​we, to two​je dzi​siej​sze po​strze​ga​n ie świa​t a też bę​dzie fał​szy​we i stąd będą się bra​ły wszyst​k ie kon​f lik​t y, woj​n y i nie​szczę​ścia. A dla​cze​go za​k ła​dam, że wnio​ski za​p i​sa​n e w two​jej pod​świa​do​m o​ści są naj​p raw​do​p o​dob​n iej fał​szy​we? Wy​o braź so​bie czer​wo​n ą boję, któ​r a zo​sta​je rzu​co​n a na oce​an. Jest wy​p o​sa​żo​n a w in​t e​li​gen​cję, któ​r a umoż​li​wia jej ana​li​zo​wa​n ie i wy​cią​ga​n ie wnio​sków z po​wta​r za​ją​cych się zda​r zeń. Oce​an jest spo​k oj​n y. Boja ko​ły​sze się na wo​dzie. Ale nie​spo​dzie​wa​n ie za​czy​n a się bu​r za. Fale ro​sną. Ata​k u​ją. Sie​cze zim​n y deszcz. Boja wal​czy jak umie. Na​dy​m a się, to zno​wu kur​czy, za​m y​k a oczy, pró​bu​je po​ły​k ać wodę, wrzesz​czy – aż znaj​dzie spo​sób, żeby za​t rzy​m ać deszcz. I na​gle deszcz usta​je. Boja wy​cią​ga je​dy​n y słusz​n y wnio​sek: kie​dy gło​śno krzy​czę, deszcz prze​sta​je pa​dać. Mia​ła ra​cję. Za​cho​wa​ła się ra​cjo​n al​n ie. Z jej ma​leń​k ie​go bo​jo​we​go punk​t u wi​dze​n ia to jest praw​da, któ​r a ra​t u​je ży​cie. Ale w grun​cie rze​czy to wca​le nie jest praw​da. Deszcz nie prze​stał pa​dać dla​t e​go, że boja wrzesz​cza​ła, tyl​k o dla​t e​go, że

się skoń​czył. Pod​czas na​stęp​n ej bu​r za boja znów usi​ło​wa​ła za​trzy​m ać deszcz i krzy​cza​ła ze wszyst​k ich sił. I w koń​cu po pew​n ym cza​sie deszcz ustał. Boja za​p i​sa​ła po​t wier​dze​n ie: – T ak, to dzia​ła! Je​śli tyl​k o będę krzy​czeć wy​star​cza​ją​co dłu​go, deszcz prze​sta​n ie pa​dać, a ja będę znów bez​p iecz​n a. T o prze​k o​n a​n ie sta​n ie się jej praw​dą do koń​ca ży​cia. Chy​ba że zja​wi się ktoś i wy​ja​śni, że praw​da o desz​czu jest zu​p eł​nie inna. Ale na​wet gdy​by ktoś taki przy​był na oce​an i chciał po​ga​dać z boją, to ona oświad​czy: – Bzdu​r a! Prze​cież wiem na 100%, że kie​dy krzy​czę, to deszcz prze​sta​je pa​dać! I tak samo jest z two​ją pod​świa​do​m o​ścią. Daw​n o temu, kie​dy uczy​ła się tego czym jest świat i jak na​le​ży się w nim za​cho​wać, żeby uzy​skać to, co naj​waż​n iej​sze, czy​li bez​p ie​czeń​stwo i sta​bil​n ość, za​p i​sa​ła pew​n e wnio​ski, któ​r e z jej ów​cze​sne​go punk​t u wi​dze​n ia były słusz​n e. Wy​p a​li​ła je w pa​m ię​ci, żeby do koń​ca ży​cia chro​n i​ły cie​bie i pro​wa​dzi​ły przez ży​cie. Je​że​li wnio​ski były błęd​n e, to i two​ja dro​ga przez ży​cie bę​dzie bar​dzo krę​t a, stro​m a i kosz​m ar​n ie śli​ska. Bę​dziesz spa​dać, po​ty​k ać się, obi​jać o ka​m ie​n ie i kol​ce, i cią​gle bę​dziesz się dzi​wił, że in​n ym idzie się jak​by ła​t wiej, pro​ściej i spraw​n iej. Ale im bar​dziej bę​dziesz się sta​r ał przy​śpie​szyć, tym bar​dziej stro​ma bę​dzie się sta​wa​ła two​ja ścież​k a. Aż być może pew​n e​go dnia sta​n iesz przed mu​r em i do​p ie​r o wte​dy ten mur zmu​si cię do tego, żeby zwe​r y​f i​k o​wać to, w co przez całe ży​cie tak upar​cie wie​r zy​łeś.

A ra​czej w co uwie​r zy​ła two​ja pod​świa​do​m ość, a ty na​wet nie zda​wa​łeś so​bie z tego spra​wy. Naj​bar​dziej za​baw​n e w tym wszyst​k im jest to, że pod​świa​do​m ość dzia​ła w naj​lep​szy moż​li​wy spo​sób i jej ce​lem jest za​wsze two​je do​bro. Jed​n o​cze​śnie jest tro​chę jak dziec​k o we mgle. Je​że​li nie zo​sta​n ie po​p ro​wa​dzo​n a przez do​bre​go prze​wod​n i​k a, to sama bę​dzie szu​k a​ła naj​wła​ściw​szej dro​gi i sama wy​r y​su​je w two​jej du​szy mapę, któ​r ą bę​dziesz kie​r o​wać się po​t em w ży​ciu. Pod​świa​do​m ość jest jak Krzysz​t of Ko​lumb, któ​r y uparł się, że po​p ły​n ie na za​chód, żeby do​t rzeć do Ci​p an​gu, czy​li do Ja​po​n ii. Po kil​k u ty​go​dniach zo​ba​czył wresz​cie sta​ły ląd, do​p ły​nął do wy​spy i ogło​sił, że jest w Ci​p an​gu. I nikt nie był​by w sta​n ie go prze​k o​n ać, że to wca​le nie jest Ja​p o​n ia, tyl​k o wy​spy Ba​h a​m a. Ani że lu​dzie, któ​r ych zo​ba​czył na no​wej zie​m i, wca​le nie po​cho​dzą z In​dii, czy​li nie są In​dia​n a​m i. On WIE​DZIAŁ, że pły​n ie do Ja​p o​n ii przez In​die i już. Bo ta​k ie miał mapy. I ta​k ie miał we​wnętrz​n e prze​k o​n a​n ie. Każ​dy z nas jest jak Krzysz​t of Ko​lumb w dro​dze do Ci​p an​gu. 99% do​r o​słych lu​dzi nosi w so​bie fał​szy​wie na​r y​so​wa​n e mapy. A je​że​li ktoś pły​n ie z Li​zbo​n y przez oce​an i chce do​-

trzeć do Ja​p o​n ii, to cią​gle bę​dzie błą​dził. I bę​dzie w nim ro​sło roz​cza​r o​wa​n ie, żal, go​r ycz i złość. A jed​n o​cze​śnie ta po​k rę​co​n a i nie​p raw​dzi​wa mapa bę​dzie je​dy​n ą, jaką zna two​ja pod​świa​do​m ość, więc bę​dzie się jej kur​czo​wo trzy​m a​ła tak dłu​go, aż ab​so​lut​n ie nie bę​dzie mia​ła in​ne​go wyj​ścia. Do​p ie​r o kie​dy wy​lą​du​je na bez​lud​n ej wy​spie peł​n ej żar​łocz​n ych smo​k ów ewen​t u​al​n ie zgo​dzi się przy​znać, że ta mapa jed​n ak nie była naj​lep​sza i nie przy​czy​n i​ła się do słusz​n ej na​wi​ga​cji. Do​p ie​r o w ob​li​czu śmier​t el​n e​go za​gro​że​n ia pod​świa​do​m ość po​wie: – O rety! Czy to zna​czy, że ja przez całe ży​cie pły​wa​łam po ma​p ie świa​t a, któ​r y w ogó​le nie ist​n ie​je?… Aaaaaaa!!!! I co te​r az?!… Do​k ąd mam pójść? Gdzie się zwró​cić? Gdzie szu​kać praw​dzi​wej mapy???!!!… T a bez​lud​n a wy​spa peł​n a krwio​żer​czych po​t wo​r ów to ży​cio​wa ka​t a​stro​f a. T o wte​dy, kie​dy tra​cisz to, co uwa​żasz za waż​n e: ro​dzi​n ę, pra​cę, zdro​wie. Wcze​śniej cią​gle wpa​da​łeś na ja​k ieś rafy, ale upar​cie pły​n ą​łeś da​lej, prze​k o​n a​n y, że po​stę​pu​jesz słusz​n ie. Wła​ści​wie na​wet nie py​t a​łeś sie​bie czy to jest słusz​n e czy nie, tyl​k o po pro​stu nie wi​dzia​łeś in​n ej dro​gi – bo tak pod​p o​wia​da​ła ci pod​świa​do​m ość. Chwy​t a​łeś się róż​n ych spo​so​bów po​p ra​wy ży​cia i sa​m o​p o​czu​cia nie za​sta​n a​wia​jąc się dla​cze​go wy​bie​r asz aku​r at to i ja​k ie to bę​dzie mia​ło kon​se​kwen​cje w przy​szło​ści. Och, wiem jak to jest. T o pro​sty, sa​m o​n a​p ę​dza​ją​cy się me​cha​n izm, któ​r y pro​wa​dzi do​k ład​n ie tam, gdzie naj​bar​dziej nie chciał​byś się zna​leźć. Ale idziesz jak za​śle​p io​n a pło​m y​k iem

mu​cha i oczy​wi​ście wpa​dasz pro​sto w ogień.

ROZDZIAŁ 10 Cztery banalne przykłady

Dla​cze​go ćma leci pro​sto w ogień? Bo jest tyl​k o głu​p im owa​dem? No, ale prze​cież każ​de zwie​r zę po​sia​da in​stynkt sa​mo​za​cho​waw​czy, któ​r y po​wstrzy​m u​je przed zro​bie​n iem tego, co gro​zi utra​t ą ży​cia. A jed​n ak ćma leci pro​sto w pło​m ień, bo w tym świa​t eł​k u jest coś, co ją ma​gicz​n ie przy​cią​ga. Moc​n iej niż naj​sil​n iej​szy głos ostrze​gaw​czy. I tak samo za​cho​wu​ją się lu​dzie. Czte​r y ba​n al​n e przy​k ła​dy: Lu​dzie palą pa​p ie​r o​sy mimo że wie​dzą czym gro​zi pa​le​n ie. W Pol​sce na​p i​sy na pu​deł​k ach pa​p ie​r o​sów są w mia​r ę neu​t ral​ne. T o praw​da, że ostrze​ga​ją przed ra​k iem albo gro​żą śmier​cią, ale to tyl​k o czar​n e nie​r u​cho​m e li​t e​r y na bia​łym tle. Ła​two moż​n a je zi​gno​r o​wać. T a​k i​m i sa​m y​m i czar​n y​m i li​t e​r a​m i pi​sze się o szczę​ściu, wy​gra​n ej w tot​k a i za​m a​chu na pre​zy​den​t a. Nic no​we​go. Znam kra​je, gdzie ostrze​że​n ia za​m iesz​cza​n e na opa​k o​wa​niach są znacz​n ie bar​dziej wy​r a​zi​ste. W T aj​lan​dii na pu​deł​-

kach z pa​p ie​r o​sa​m i są ko​lo​r o​we fo​t o​gra​f ie po​k a​zu​ją​ce z bli​ska jak wy​glą​da rak krta​n i albo ust. Zdję​cie zaj​m u​je gór​n ą po​ło​wę pu​deł​k a, nad na​zwą mar​k i i nie spo​sób go nie za​uwa​żyć. Czer​wo​n e, spuch​n ię​t e war​gi z czar​n ą na​r o​ślą, z któ​r ej wy​le​wa się ropa albo szy​ja z dziu​r ą po​środ​k u, czer​wo​n y guz i gni​ją​ca skó​r a do​o ko​ła. Albo żół​t e, chwie​ją​ce się, ze​p su​t e zęby pa​la​cza. Prze​r a​ża​ją​ce zdję​cia. A jed​n ak lu​dzie ku​p u​ją pa​p ie​r o​sy i wciąż palą. Bo jest coś ta​k ie​go w pa​le​n iu pa​p ie​r o​sa, co przy​cią​ga ich ma​gne​t ycz​n ie jak pło​m ień świe​cy wabi ćmę. Ich pod​świa​do​m ość do​strze​ga w pa​le​n iu coś, cze​go po​t rze​bu​je, więc zmu​sza czło​wie​k a do czy​sto sa​m o​bój​cze​go za​cho​wa​n ia. T ak samo jest z al​k o​h o​lem. Dla​cze​go czło​wiek z wła​snej woli się​ga po coś, o czym wia​do​m o, że ma dzia​ła​n ie uza​leż​nia​ją​ce, ob​n i​ża od​p or​n ość or​ga​n i​zmu i za​k łó​ca jego rów​n o​wa​gę? A może wła​śnie o to cho​dzi? Pa​m ię​t am, że kie​dy upi​ja​łam się na im​p re​zach, nie mo​głam się do​cze​k ać pierw​sze​go kie​lisz​k a i tego, że za​m ie​sza mi w gło​wie. Chcia​łam prze​stać być sobą. Chcia​łam zy​skać na od​wa​dze i pew​n o​ści sie​bie. Chcia​łam być pi​ja​n a, bo tyl​k o wte​dy mia​łam od​wa​gę ro​bić ta​kie rze​czy, ja​k ich na trzeź​wo nig​dy bym nie zro​bi​ła. Po​ło​wy z nich po wy​t rzeź​wie​n iu nie pa​m ię​t a​łam, a dru​giej po​ło​wy ża​ło​wa​łam i było mi wstyd. Ale po​t em zno​wu zbli​ża​ła się im​p re​za, a ja znów nie​cier​p li​wie chwy​t a​łam za kie​li​szek. Dla​cze​go? Bo moja pod​świa​do​m ość szu​k a​ła w tym cze​goś, co było jej nie​zbęd​n e. Co to było? Dla​cze​go? Wte​dy oczy​wi​ście nie wie​dzia​łam. Wte​dy by​łam jak ćma, któ​r a musi le​cieć do ognia i ab​so​lut​n ie nie ma żad​n e​go zna​cze​n ia czy po​p a​r zy so​bie skrzy​dła, czy spło​n ie, czy zgi​n ie, czy cu​dem prze​ży​je.

Przy​k ład trze​ci. Znam go​ścia, któ​r y od kil​k u​n a​stu lat ma po​waż​n e kło​p o​t y fi​n an​so​we. Kie​dy go po​zna​łam, miał dwa kre​dy​t y i pła​cił ali​m en​t y. Le​d​wie wią​zał ko​n iec z koń​cem. Nie​spo​dzie​wa​n ie pew​n e​go dnia po​sta​n o​wił uczyć się grać na for​t e​p ia​n ie. T o było od daw​n a jego wiel​k ie ma​r ze​n ie, ale ja​koś nig​dy wcze​śniej nie ze​brał się w so​bie, żeby je zre​ali​zo​wać. T e​r az był go​t ów. W pierw​szej ko​lej​n o​ści więc wziął trze​ci kre​dyt, żeby ku​p ić pia​n i​n o elek​t rycz​n e. – Dla​cze​go? – za​p y​t a​łam. – Prze​cież le​d​wo spła​casz te dwa kre​dy​t y, któ​r e już masz. – Mu​szę zro​bić wresz​cie coś dla sie​bie – po​wie​dział. Ku​p ił pia​n i​n o. Za​czął uczyć się grać. Pół roku póź​n iej przy​jeż​dża no​wym sa​m o​cho​dem. – T o twój sa​m o​chód? – za​p y​t a​łam z nie​do​wie​r za​n iem. – T yl​k o mnie nie kry​t y​k uj – po​wie​dział od razu. – Ale to na​p raw​dę twój sa​m o​chód? – Oka​zyj​n ie ku​p i​łem od zna​jo​m e​go. – Ale… – za​bra​k ło mi słów. – T yl​k o mi nie mów, że nie dam rady spła​cać jesz​cze jed​ne​go kre​dy​t u. – Wzią​łeś jesz​cze je​den kre​dyt??? – A jak in​a​czej mia​łem ku​p ić? Prze​cież wiesz, że nie mam pie​n ię​dzy. – Je​śli nie masz pie​n ię​dzy, to dla​cze​go ku​p u​jesz nowy sa​mo​chód i za​cią​gasz czwar​t y kre​dyt? – nie wy​t rzy​m a​łam.

Ob​r a​ził się. Że nie umiem do​ce​n ić faj​n e​go sa​m o​cho​du i ucie​szyć się ra​zem z nim, a w za​m ian psu​ję mu przy​jem​n ość, bo przy​p o​m i​n am, że go na to nie stać. On też za​cho​wu​je się jak ćma, któ​r a śle​p o leci tam, gdzie wi​dzi ma​gicz​n e świa​t eł​k o, któ​r e przy​cią​ga ją jak ma​gnes. Nowy przed​m iot sta​n o​wią​cy sym​bol luk​su​su i do​bro​by​t u po​zwa​la mu po​czuć się le​p iej. Zwięk​sza jego po​czu​cie wła​snej war​t o​ści. Pod​świa​do​m ość pod​p o​wia​da mu, że je​śli chce być ak​cep​t o​wa​n y przez oto​cze​n ie, musi do​r ów​n ać mu pod wzglę​dem fi​n an​so​wym, a naj​le​p iej prze​ści​gnąć bie​da​k ów i udo​wod​nić, że jest bo​ga​czem. Gdy​by miał zdro​wy in​stynkt sa​m o​za​cho​waw​czy i gdy​by kie​r o​wał się ra​cjo​n al​n ym my​śle​n iem, sam do​strzegł​by pro​stą praw​dę, że za​cią​ga​jąc czwar​t y kre​dyt, któ​r e​go nie jest w sta​nie spła​cać, sta​je się więk​szym bie​da​k iem od tych, któ​r y​m i po​gar​dza. Ale on nie może i nie chce tego wi​dzieć, bo pod​świa​do​m ość pod​su​wa mu wi​zję peł​n e​go po​dzi​wu spoj​r ze​n ia ob​cych lu​dzi, któ​r ych mija swo​ją li​m u​zy​n ą na przy​stan​k u au​t o​bu​so​wym. I tyl​k o tego pra​gnie. Bez wzglę​du na wszyst​k o. Czwar​t y przy​k ład, mój wła​sny i nie​ste​t y bo​le​sny. Na szczę​ście bo​le​sny – po​p ra​wiam się od razu. Bo tyl​k o dla​t e​go, że bo​lał, by​łam w sta​n ie ock​n ąć się i zro​zu​m ieć, że zmie​r zam do​ni​k ąd.

ROZDZIAŁ 11 Impreza u Krzyśka

Już nie pa​m ię​t am co było pierw​sze – al​k o​h ol czy pa​p ie​r o​sy. Pew​n ie po​ja​wi​ły się w moim ży​ciu mniej wię​cej w tym sa​mym cza​sie. Mia​łam szes​n a​ście lat, by​łam naj​bar​dziej zbun​t o​wa​n ą na​sto​lat​k ą na świe​cie, a naj​bar​dziej chcia​łam być już do​ro​sła. Z mo​je​go tam​t ej​sze​go punk​t u wi​dze​n ia pa​le​n ie pa​p ie​r o​sów i upi​ja​n ie się do nie​p rzy​t om​n o​ści było sym​bo​lem do​r o​sło​ści. Nie wiem dla​cze​go. My​ślę, że ko​ja​r zy​ło mi się z sa​m o​dziel​n ym po​dej​m o​wa​n iem de​cy​zji, z któ​r ych nie mu​sisz się przed ni​k im tłu​m a​czyć – na​wet je​że​li są to de​cy​zje głu​p ie albo nisz​czą​ce​go sa​m e​go cie​bie. No więc ru​szy​łam w tan. Od im​p re​zy do im​p re​zy. Szyb​k o też po​ja​wi​ły się nar​k o​t y​k i. Ktoś mó​wił, że coś daje od​lot, a my wszy​scy wo​ła​li​śmy: – Se​r io? Ale jak?… – No weź, spró​buj. I pró​bo​wa​li​śmy. Co​k ol​wiek to było. Całe opa​k o​wa​n ie ta​ble​t ek, wdy​cha​n ie róż​n ych opa​r ów, wstrzy​m y​wa​n ie od​de​chu

ra​zem z na​ci​ska​n iem na splot sło​n ecz​n y, skrę​t y z ma​r i​h u​aną. Cho​dzi​ło o to, żeby od​le​cieć. Prze​n ieść się w inny świat. Jaki? Pew​n ie bar​dziej ko​lo​r o​wy. T aki, gdzie nie trze​ba się ni​czym mar​t wić. Gdzie tyl​k o uno​sisz się na ko​lo​r o​wej chmu​r ze i fru​niesz. T o zna​czy tak się wy​da​wa​ło w teo​r ii. W prak​t y​ce nig​dy nie wi​dzia​łam ko​lo​r o​wych chmur i na nich nie fru​wa​łam. Bo w rze​czy​wi​sto​ści tu wca​le nie cho​dzi​ło o do​świad​cze​n ie po​sze​r ze​n ia świa​do​m o​ści. Je​dy​n ym ce​lem eks​p e​r y​m en​t o​wa​nia z nar​k o​t y​k a​m i była chęć uciecz​k i przed tym, co no​si​łam w so​bie, choć wca​le nie zda​wa​łam so​bie z tego spra​wy. Przed sa​m ot​n o​ścią, stra​chem, bra​k iem po​czu​cia bez​p ie​czeń​stwa i wła​snej war​t o​ści. Moja pod​świa​do​m ość szu​k a​ła spo​so​bu do​star​cze​n ia mi tego, cze​go naj​bar​dziej po​t rze​bo​wa​łam: bli​sko​ści, po​czu​cia, że je​stem ko​cha​n a i waż​n a. Im​p re​za u Krzyś​k a. Wszy​scy mie​li​śmy po sie​dem​n a​ście lat. Na sto​le za​p as bu​t e​lek z wód​k ą i we​r mu​t em. Dziew​czy​n y upie​k ły cia​sto i zro​bi​ły sa​łat​k ę ja​r zy​n o​wą. Chło​p a​cy przy​n ie​śli z domu sło​iki z kom​p o​t em wi​śnio​wym. Wie​cie jak się zwra​ca po ma​jo​n e​zo​wej sa​łat​ce ja​r zy​n o​wej ob​f i​cie po​le​wa​n ej wód​k ą? Ja wiem, choć nie​wie​le pa​m ię​t am. Film czę​sto mi się ury​wał. Cho​dzi​łam na im​p re​zy z moim chło​p a​k iem Mir​k iem, ale Mi​r ek miał faj​n e​go ko​le​gę, Piotr​k a. I jak już by​łam do​brze wsta​wio​n a, to sia​da​łam Piotr​k o​wi na ko​la​n ach, za​r zu​ca​łam mu ra​m io​n a na szy​ję i przy​t u​la​łam się do nie​go. Wszy​scy się

śmia​li, że to taki żart. Poza tym wszy​scy by​li​śmy pi​ja​n i. I rze​czy​wi​ście to był żart, ale jed​n o​cze​śnie po​m a​gał mi za​spo​ko​ić dziw​n ą, drę​czą​cą tę​sk​n o​t ę. I znów na​wet w tym nie by​ło​by może nic dziw​n e​go, gdy​by nie to, że mój chło​p ak Mi​r ek da​wał mi tyle bli​sko​ści, ile chcia​łam. T eo​r e​t ycz​n ie to po​win​n o wy​star​czyć. Ale nie mo​gło, bo praw​dzi​we źró​dło tej tę​sk​n o​t y le​ża​ło zu​p eł​n ie gdzie in​dziej. W grun​cie rze​czy wca​le nie cho​dzi​ło o bli​skość fi​zycz​n ą ani seks. W mo​jej pod​świa​do​m o​ści zo​sta​ło za​p i​sa​n ych kil​k a zgub​nych ko​m u​n i​k a​t ów, któ​r e mia​ły mi po​m óc, ale do​p ro​wa​dzi​ły mnie na skraj prze​p a​ści: Je​stem nic nie war​ta. Boję się żyć. Boję się być. Nie mogę być sama. Sa​m ot​n ość to naj​b ar​d ziej prze​ra​ża​ją​cy stan na świe​cie. Sa​m ot​n ość za​b i​ja. Z tych ko​m u​n i​k a​t ów sfor​m u​ło​wa​ły się pro​ste i lo​gicz​n e wnio​ski, któ​r e rów​n ie moc​n o wry​ły się w moją pod​świa​do​mość: Mu​szę być z kimś. Mu​szę zna​leźć ko​g oś, kto mnie po​ko​cha. Mu​szę się sta​rać być naj​lep​sza, żeby mnie przy​tu​la​n o. Świat jest groź​n y i nie​p rze​wi​d y​wal​n y. Coś lub ktoś może w każ​d ej chwi​li za​a ta​ko​wać. Tyl​ko wte​d y, kie​d y znaj​d u​ję się w czy​ichś ra​m io​n ach, czu​ję się bez​p iecz​n a. Pod​świa​do​m ość więc pod​p o​wia​da​ła, żeby szu​k ać męż​czy​zny, z któ​r ym będę mo​gła się zwią​zać, po​n ie​waż je​że​li będę z nim, to on mnie bę​dzie przy​t u​lał, a kie​dy mnie bę​dzie przy​t u​-

lał, to wresz​cie po​czu​ję się bez​p iecz​n ie.

Kie​dy czło​wiek ma szes​n a​ście lat, to nie za​sta​n a​wia się skąd bio​r ą się ta​k ie my​śli. Po pro​stu dąży do tego, żeby z kimś być i czę​sto się przy​t u​lać. Je​że​li to musi się wią​zać z sek​sem, to trud​n o. Byle tyl​k o być przy​t u​lo​n ą. Ale rze​czy​wi​stość nie musi od​p o​wia​dać na ocze​k i​wa​n ia pod​świa​do​m o​ści. Je​stem z Mir​k iem. Przy​t u​lam się. On bie​r ze mnie w ra​m io​na. Dłu​go le​ży​m y ra​zem przy​t u​le​n i. Po​win​n o wy​star​czyć. Ale nie wy​star​cza! Gdy​by pod​świa​do​m ość była in​a​czej skon​stru​o wa​n a, mo​gła​by wpro​wa​dzić au​t o​p o​p raw​k ę. Ale tak nie jest. Je​że​li coś zo​sta​n ie w pod​świa​do​m o​ści za​p i​sa​n e jako spraw​dzo​n y i po​t wier​dzo​n y do​świad​czal​n ie fakt, jest wy​p a​la​n e że​la​zem w du​szy. T ak, żeby prze​t rwa​ło do koń​ca ży​cia. Au​t o​p o​p raw​k i są do​pusz​czal​n e – pod wa​r un​k iem, że nie za​bu​r za​ją wcze​śniej przy​ję​t ej za​sa​dy. W tym kon​k ret​n ym przy​p ad​k u au​t o​p o​p raw​k a pod​świa​do​mo​ści pod​p o​wia​da​ła: – Przy​t u​la​n ie się do jed​n e​go chło​p a​k a nie wy​star​czy. Mu​sisz się przy​t u​lać jesz​cze do ko​goś. Pro​ste? T e​r az ro​zu​m ie​cie skąd się bie​r ze uza​leż​n ie​n ie od sek​su? Roz​wią​złość zwa​n a pro​m i​sku​ity​zmem? Skąd się bio​r ą

lu​dzie, któ​r zy po roz​sta​n iu rzu​ca​ją się na​t ych​m iast w na​stęp​ny zwią​zek? Nie​waż​n e z kim, byle tyl​k o być z kim​kol​wiek po​n ie​waż tyl​k o obec​n ość i bli​skość dru​gie​go czło​wie​k a może na chwi​lę uko​ić we​wnętrz​n y ból. Pod​k re​ślam sło​wo „na chwi​lę”. Kie​dy no​sisz w so​bie krzy​wo wy​r y​so​wa​n ą mapę wła​snej du​szy, czę​sto bę​dzie ci się wy​da​wa​ło, że wresz​cie zna​la​złeś uko​je​n ie. Ale szyb​k o od​k ry​jesz po raz ko​lej​n y, że jed​n ak nie. Że sa​m ot​n ość, tę​sk​n o​t a i ten dziw​n y ból du​szy znów wra​ca​ją. Do​p ó​k i nie na​p ra​wisz mapy, bę​dziesz cią​gle błą​dził. Bo two​ja we​wnętrz​n a na​wi​ga​cja zo​sta​ła źle ska​li​bro​wa​n a. T a źle ska​li​bro​wa​n a na​wi​ga​cja to wła​śnie błęd​n e wnio​ski za​pi​sa​n e w pod​świa​do​m o​ści. Będą cię po​p y​cha​ły co​r az da​lej od słusz​n ej dro​gi, bo do​p ie​r o kie​dy wpad​n iesz na ostre rafy, któ​re jak ży​let​k i po​t ną cię na ka​wał​k i, to zo​r ien​t u​jesz się, że chy​ba jed​n ak coś jest na​p raw​dę nie tak. Mia​łam to szczę​ście zo​stać po​cię​t a ży​let​k a​m i rze​czy​wi​sto​ści. I to nie​je​den raz :) Uśmie​cham się te​r az, cho​ciaż wte​dy wca​le nie było mi do śmie​chu.

ROZDZIAŁ 12 Jabłka i ogryzki

Mi​n ę​ło parę lat. Mi​r ek, Pio​t rek, Ja​r ek, cią​gle mi było mało. Cią​gle mi cze​goś bra​k o​wa​ło. Pi​sa​łam wier​sze i opo​wia​da​n ia, ry​so​wa​łam, ma​lo​wa​łam, słu​cha​łam mu​zy​k i. I tę​sk​n i​łam. Pła​k a​łam. Moja sa​m ot​n ość była cza​sem tak wiel​k a i obez​wład​n ia​ją​ca, że po​chła​n ia​ła mnie jak dzi​k ie zwie​r zę. T o wte​dy wpa​dłam w ano​r ek​sję. O tym na​p i​szę w in​n ej książ​ce. Po ano​r ek​sji przy​szła bu​li​m ia. I wy​jazd do Lon​dy​n u. I tam wła​śnie moje pra​gnie​n ie mi​ło​ści, bli​sko​ści i uko​je​n ia do​pro​wa​dzi​ło mnie wresz​cie do zda​r ze​n ia, któ​r e sku​t ecz​n ie mną po​t rzą​snę​ło. T o było wła​śnie jak sza​lo​n e że​glo​wa​n ie po oce​anie i nie​spo​dzie​wa​n e roz​bi​cie stat​k u na ska​łach. Na​stą​p ił wy​buch, a ja wy​le​cia​łam z mo​je​go ży​cio​we​go stat​k u i gruch​n ę​łam gło​wą o zie​m ię. Zro​bi​ło mi się ciem​n o przed ocza​m i. I wte​dy wie​dzia​łam już, że da​lej nie da się tak pły​n ąć. Ubra​łam się w czar​n ą bluz​k ę z od​k ry​t y​m i ra​m io​n a​m i. Błysz​czą​ce kol​czy​k i, wy​so​k ie ob​ca​sy. Po​szłam na dys​k o​t e​k ę. Na po​cząt​k u było sła​bo. Par​k iet był pu​sty, a DJ grał po pro​stu ko​lej​n e ka​wał​k i z pły​t y Wa​t er​boy​sów.

– Kur​czę – my​śla​łam – co to za klub? Dla​cze​go nikt nie tań​czy? No ale jak tań​czyć do mało ta​n ecz​n ej mu​zy​k i z se​ryj​n ej pły​t y roc​k o​we​go ze​spo​łu? T ak czy in​a​czej, ja przy​szłam tam tań​czyć. Nie​waż​n e więc co ro​bią inni, ja wy​cho​dzę na par​k iet. I wy​szłam. By​łam je​dy​ną oso​bą na środ​k u dys​k o​t e​k i, któ​r a usi​ło​wa​ła się ba​wić. T ak, to było dziw​n e, ale mia​ło swo​je uza​sad​n ie​n ie. Po pro​stu dys​ko​t e​k a za​czy​n a​ła się od 22.00. Wcze​śniej lu​dzie sie​dzie​li przy sto​li​k ach, pili drin​k i i roz​m a​wia​li. T yle że ja o tym nie wie​dzia​łam. T ań​czy​łam więc jako je​dy​n a chęt​n a pod​czas dys​k o​te​k i, któ​r ej jesz​cze nie było. Faj​n ie, co? Kie​dy wy​bi​ła od​p o​wied​n ia pora, nie​spo​dzie​wa​n ie nad par​kie​t em za​bły​sły świa​t ła. DJ przy​wi​t ał go​ści i za​czął grać do tań​ca. No, na​r esz​cie! Lu​dzie scho​dzi​li się po​wo​li, ale do mnie przy​łą​czył się je​den sym​p a​t ycz​n y gość. Miał czar​n ą skó​r za​n ą czap​k ę z dasz​k iem. Za​t ań​czy​li​śmy ra​zem ze dwa ka​wał​k i i wte​dy on po​wie​dział, że zna inny, faj​n iej​szy klub, więc może tam pój​dzie​m y? – Oczy​wi​ście – po​wie​dzia​łam ura​do​wa​n a. Ktoś się mną in​te​r e​so​wał! Ktoś chciał ze mną tań​czyć i spę​dzić ze mną jesz​cze ja​k iś czas! Czyż to nie cu​dow​n e? Czyż to nie okrop​n e, że moja pod​świa​d o​m ość tak strasz​n ie pra​g nę​ła po​czuć się bez​p iecz​n ie, że była go​to​wa rzu​cić mnie w ra​m io​n a każ​d e​g o ob​ce​g o czło​wie​ka, któ​ry wy​cią​g nie do mnie rękę i ob​d a​rzy uśmie​chem?

Dru​gi klub był mniej​szy, pe​łen dymu i lu​dzi. Nie było par​kie​t u do tań​ca, bo to nie była dys​k o​t e​k a, tyl​k o… Sama nie wiem. T o był chy​ba klub, gdzie lu​dzie przy​cho​dzi​li za​spo​k o​ić po​t rze​bę to​wa​r zy​stwa, z któ​r ym wią​za​ła się też pew​n a sub​t el​na obiet​n i​ca pod​su​wa​n a im przez nie​spo​k oj​n e lęki pod​świa​do​mo​ści: – Idź, spo​t kasz zna​jo​m ych. Spo​t kasz nie​zna​jo​m ych, któ​rzy są tak samo spra​gnie​n i to​wa​r zy​stwa in​n ych lu​dzi jak ty. Bę​dziesz mógł na​p ić się i oswo​ić al​k o​h o​lem we​wnętrz​n y nie​po​k ój. Bę​dziesz mógł zre​lak​so​wać się jesz​cze bar​dziej, za​p a​lisz skrę​t a z ma​r i​h u​aną albo inne zio​ło. Strach ule​ci. Bę​dzie ci do​brze. Po​czu​jesz się lek​k i, pięk​n y i mło​dy. Po​m y​ślisz, że wszyst​k o mo​żesz. A inni do​o ko​ła też będą pili i będą pa​li​li, więc będą tacy sami jak ty. Wresz​cie nie bę​dziesz czuł w środ​ku tej gnio​t ą​cej dziw​n ej dzi​k iej sa​m ot​n o​ści. Idź. Gdy​b y uda​ło się wcze​śniej za​p i​sać po​p raw​n e kody w pod​świa​d o​m o​ści i gdy​b y we​wnętrz​n a mapa ta​kich lu​d zi była zgod​n a z praw​d ą, nie szu​ka​li​b y za​spo​ko​je​n ia w al​ko​h o​lu i ma​ri​h u​a nie, bo by​li​b y w sta​n ie do​ko​n ać krót​kiej ra​cjo​n al​n ej ana​li​zy sta​n u swo​jej du​szy. Je​śli je​steś sa​m ot​n y, to al​ko​h ol tyl​ko ten stan po​g łę​b i, bo stwo​rzy ko​lej​n ą nie​p raw​d ę i ilu​zję, któ​rej bę​d ziesz się trzy​m ał. Ma​ri​h u​a na da ci go​d zi​n ę do​b re​g o sa​m o​p o​czu​cia i pierw​szą go​d zi​n ę uza​leż​n ie​n ia, z któ​re​g o na ra​zie nie bę​d ziesz so​b ie zda​wał spra​wy. Uza​leż​n ie​n ie to nie​wo​la, z któ​rej nie moż​n a wyjść za po​m o​cą wła​snej sil​n ej woli. No i naj​waż​n iej​sze: czy chcesz po​m y​śleć, że wszyst​ko mo​żesz? Czy też tak na​p raw​d ę chcesz móc wszyst​ko? Czy chcesz po​czuć, że je​steś pięk​n y i mło​d y, czy chcesz ta​kim być? Sor​ry,

ale je​śli chcesz być pięk​n y i mło​d y, to ostat​n ią rze​czą, jaką po​wi​n ie​n eś ro​b ić jest pi​cie, pa​le​n ie i za​ry​wa​n ie nocy na im​pre​zie. Po​wiesz, że w praw​d zi​wym ży​ciu nie moż​n a mieć wszyst​kie​go? I nie moż​n a wszyst​kie​g o móc? Moż​n a. Udo​wod​n ię ci, że moż​n a. Wy​d a​je ci się, że to nie​moż​li​we, bo tak uwie​rzy​ła two​ja pod​świa​d o​m ość. I to ona kie​ru​je two​imi my​śla​m i. Usie​dli​śmy przy sto​li​k u. Mój nowy przy​ja​ciel za​m ó​wił szam​p a​n a. Wow, pa​t rzy​łam na nie​go z za​chwy​t em. Za​m ó​wił szam​p a​n a dla mnie! Bo by​łam dla nie​go waż​n a! A on chciał mi po​k a​zać w ten spo​sób, że mnie sza​n u​je i ceni! Boże! Ja​k ie to cu​dow​n e! – my​śla​łam so​bie, roz​glą​da​jąc się po klu​bie błysz​czą​cy​m i ocza​m i. – Szam​p an dla pań​stwa – przy​szedł kel​n er. – Za na​sze spo​t ka​n ie! – za​p ro​p o​n o​wał mój przy​ja​ciel. – T ak! – przy​t ak​n ę​łam ra​do​śnie. Szam​p an był chłod​n y i orzeź​wia​ją​cy, ide​al​n y w ten go​r ą​cy let​n i wie​czór. – Jesz​cze je​den? No ja​sne. Chcia​łam po​czuć, że świat wi​r u​je, chcia​łam dać się mu po​n ieść, za​p o​m nieć o wszyst​k im, być sza​lo​n ą, szczę​śli​wą, wol​n ą.

„Być sza​lo​n ą, szczę​śli​wą i wol​n ą” było dla mnie sy​n o​n i​mem ra​do​ści – ta​k iej ra​do​ści, jaką wi​dzi się u bo​h a​t e​r ek ko​me​dii ro​m an​t ycz​n ych. Sama we​wnętrz​n ie by​łam prze​stra​szo​na, a je​śli ktoś nosi w so​bie strach – przed ży​ciem, przed ludź​mi, przed przy​szło​ścią, przed praw​dą – przed czym​k ol​wiek – to się usztyw​n ia. A kie​dy jest sztyw​n y, to bar​dzo trud​n o jest mu się roz​luź​n ić. Zwy​k ła za​ba​wa wśród ró​wie​śni​k ów może być wte​dy praw​dzi​wym wy​zwa​n iem. Strach pa​r a​li​żu​je. Strach, że źle wy​p ad​n ę, że zro​bię coś głu​p ie​go, że się ośmie​szę, że lu​dzie będą na mnie pa​t rzeć i będą mnie oce​n iać, że po​m y​ślą o mnie coś złe​go. Kie​dy wszy​scy za​czy​n a​ją tań​czyć na uli​cy, to ja cho​wam się w ciem​n ym ką​cie i pa​t rzę na nich. „Oni” są za​wsze lep​si ode mnie. „Oni” są wol​n i. „Oni” mają w so​bie ra​dość i siłę, żeby z tej ra​do​ści czer​p ać. „Oni” żyją na​p raw​dę. Ja tyl​k o ukry​wam się po ką​t ach. Dla​t e​go chcia​łam szam​p a​n a. Bo tyl​k o al​k o​h ol był w sta​n ie uwol​n ić moją we​wnętrz​n ą ra​dość. Prze​sta​wa​łam się spi​n ać. Za​czy​n a​łam się po pro​stu cie​szyć. ALE to oczy​wi​ście nie roz​wią​zy​wa​ło żad​n e​go pro​ble​m u. Mo​gło je​dy​n ie spo​wo​do​wać na​stęp​n e. Kie​dy wy​t rzeź​wia​łam, zno​wu by​łam tą samą sza​r ą my​szą, któ​r a ze stra​chem my​śla​ła o przy​szło​ści, nie umia​ła się cie​szyć i była śmier​t el​n ie prze​r a​żo​n a tym, co inni o niej po​m y​ślą. Znów by​łam mil​czą​ca, sztyw​n a i spię​t a. Nie​p ew​n a tego jak wy​glą​dam, co ro​bię i co

mó​wię. Ba​łam się tego, co może kryć się w oczach lu​dzi kie​dy na mnie pa​t rzą. I tego, co so​bie na mój te​m at po​m y​ślą. Chwi​la za​p o​m nie​n ia w al​k o​h o​lo​wym oszo​ło​m ie​n iu nie zmie​n ia​ła w moim ży​ciu ni​cze​go na lep​sze. Wprost prze​ciw​nie. Pro​wa​dzi​ła mnie pro​sto w ob​ję​cia uza​leż​n ie​n ia – kie​dy al​ko​h ol sta​je się je​dy​n ym źró​dłem wia​r y w sie​bie, ulgi i uspo​k o​je​n ia. Zna​cie ta​k ich lu​dzi. Mó​wią, że tyl​k o al​k o​h ol po​m a​ga im za​snąć. Albo tyl​k o al​k o​h ol po​m a​ga się im zre​lak​so​wać. Albo tyl​k o al​k o​h ol na​p raw​dę gasi ich pra​gnie​n ie. Je​śli tak mó​wią, to jest to stu​p ro​cen​t o​wy do​wód na to, że są uza​leż​n ie​n i od al​ko​h o​lu. I nig​dy w ży​ciu z wła​snej woli się do tego nie przy​zna​ją. Ale naj​waż​n iej​sze i tak jest to, że al​k o​h ol nie z mie ​n iał mnie jako cz ło​wie ​k a. Da​wał mi tyl​k o chwi​lo​wą ilu​zję zmia​n y. Bo prze​cież choć​bym wy​p i​ła całe mo​r ze szam​p a​n a albo wina, to po wy​t rzeź​wie​n iu wca​le nie będę mia​ła wię​cej pew​n o​ści sie​bie, nie będę mą​drzej​sza, ład​n iej​sza ani bar​dziej od​waż​n a. Ra​czej prze​ciw​n ie – będę jesz​cze bar​dziej zmę​czo​n a, wy​czer​p a​n a, bled​sza, sko​ło​wa​n a i za​gu​bio​n a. O co więc cho​dzi​ło z tym szam​p a​n em? Ja chcia​łam przez chwi​lę po​czuć się le​p iej. Przez chwi​lę prze​stać być sobą. Przez chwi​lę za​m ie​n ić się w ko​goś in​n e​go – ko​goś ta​k ie​go, kim na​p raw​dę chcia​ła​bym być. Ale czy al​k o​h ol ma moc zmia​n y sła​be​go czło​wie​k a w mo​-

car​n e​go bo​h a​t e​r a? Nie. Po​t ra​f i jed​n ak ogryz​k o​wi dać ilu​zję, że jest jabł​k iem. Py​t a​n ie brzmi: Je​że​li bę​dziesz ogry​zek po​le​wał co​dzien​n ie al​k o​h o​lem, to czy wy​r o​śnie z nie​go zdro​we, faj​n e jabł​k o? Nie. Bę​dziesz miał tyl​k o pi​ja​n e​go ogryz​k a, któ​r y ma​r zy o by​ciu kimś in​n ym niż jest. Gdy​by prze​stał mo​czyć się w al​k o​h o​lu, za​czął kon​struk​t yw​nie dzia​łać, uwie​r zył we wła​sne siły, od​r zu​cił strach i we​wnętrz​n e le​n i​stwo, szyb​k o stał​by się jabł​k iem. Ale do tego po​t rzeb​n a jest de​cy​zja, siła woli i dzia​ła​n ie. T o wszyst​k o było wciąż przede mną. Na ra​zie jako ogry​zek za​le​wa​łam swo​ją sa​m ot​n ość w noc​nym klu​bie w Lon​dy​n ie, gdzie w opa​r ach dymu z pa​p ie​r o​sa pa​t rzył na mnie mój nowy przy​ja​ciel.

ROZDZIAŁ 13 Cegły z gąbki

Może za​p a​lisz? – za​p y​t ał. Kur​czę, na pew​n o wie​dzia​łam jak ma na imię, ale nie je​stem w sta​n ie so​bie go przy​p o​m nieć. Na​zwę go więc Ama​dou. Czy za​p a​lę? No ja​sne! Oczy​wi​ście mia​łam świa​do​m ość tego, że ten pa​p ie​r os jest dziw​n y, że wy​glą​da in​a​czej niż zwy​kły pa​p ie​r os z pu​deł​k a. I sma​k o​wał też in​a​czej. Ale ja już wcze​śniej eks​p e​r y​m en​t o​wa​łam z ma​r i​h u​aną, więc było mi wszyst​k o jed​n o, a poza tym chcia​łam ucho​dzić za świa​t o​wą dziew​czy​n ę, któ​r a wszyst​k o wie, wszyst​k ie​go pró​bo​wa​ła i na wszyst​k im się zna. I oczy​wi​ście ni​cze​go się nie boi. T o mógł być pa​p ie​r os z każ​dą tru​ci​zną, jaka przyj​dzie wam na myśl. Z he​r o​iną. Ze strych​n i​n ą. Z cy​jan​k iem. Z za​r az​k a​m i cho​le​r y albo AIDS. Z czar​n ą ospą. Z nar​k o​t y​k iem, któ​r y wy​wo​łu​je na​t ych​m ia​sto​we uza​leż​n ie​n ie. Nie za​p y​t a​łam. W ogó​le mnie to nie in​t e​r e​so​wa​ło. Je​dy​n e, co było wte​dy waż​n e, to za​ba​wić się. Roz​luź​n ić się. Za​sza​leć.

Zwróć​cie uwa​gę na ten drob​n y, po​zor​n ie nie​wie​le zna​czą​cy fakt. Pra​gnę​łam roz​luź​n ić się. T o ozna​cza, że by​łam spię​ta, usztyw​n io​n a. Ale dla​cze​go mia​ła​bym być spię​t a i usztyw​n io​na? Prze​cież miesz​k a​łam so​bie w Lon​dy​n ie, ro​bi​łam co chcia​łam, pi​sa​łam opo​wia​da​n ia, przed ni​k im z ni​cze​go nie mu​sia​łam się tłu​m a​czyć, by​łam nie​za​leż​n a, sa​m o​dziel​n a, po​dej​m o​wa​łam wła​sne de​cy​zje i mo​głam ze swo​im ży​ciem zro​bić co chcia​łam. Aku​r at! Cho​dzi wła​śnie o to, że nie mo​głam. A wie​cie dla​cze​go? Bo prze​szka​dza​ły mi w tym blo​k a​dy w mo​jej wła​snej gło​wie. Szy​f ry, któ​r y​m i moja pod​świa​do​m ość chcia​ła mnie chro​n ić i któ​r e by​ły​by cu​dow​n ym wy​n a​laz​k iem gdy​by nie to, że zo​sta​ły krzy​wo za​p i​sa​n e. Moja we​wnętrz​n a mapa świa​t a nie po​zwa​la​ła na to, żeby cie​szyć się ży​ciem. Kody stwo​r zo​n e i za​p i​sa​n e przez moją pod​świa​do​m ość zmu​sza​ły mnie do my​śle​n ia, że je​stem gor​sza, je​stem brzyd​k a, nie za​słu​gu​ję na ra​dość, nie wol​n o mi być sobą, bo kie​dy je​stem sobą, mogę ko​goś ura​zić, roz​gnie​wać, znie​chę​cić. Moja pod​świa​do​m ość zmu​sza​ła mnie do tego, że​bym była za​wsze czuj​n a. Ostroż​n a. Że​bym była grzecz​n a, a jed​n o​cze​śnie nie​n a​wi​dzi​ła tej grzecz​no​ści. Że​bym cze​k a​ła na po​chwa​łę, a jed​n o​cze​śnie nie​n a​wi​dzi​ła po​czu​cia znie​wo​le​n ia, któ​r e każe mi że​brać o ak​cep​t a​cję ze stro​n y lu​dzi, któ​r y​m i w głę​bi du​szy po​gar​dzam. Ży​jąc w ta​k im we​wnętrz​n ym znie​wo​le​n iu mu​sia​łam być sztyw​n a i spię​t a. I nie po​t ra​f i​łam się roz​luź​n ić. A po​n ie​waż po​t rze​bo​wa​łam tego po​czu​cia wol​n o​ści i lek​k o​ści, od​k ry​łam pew​n e​go dnia, że al​k o​h ol świet​n ie się do tego na​da​je. I tak wła​śnie moja pod​świa​do​m ość do wcze​śniej​szych błęd​n ych ko​-

dów do​p i​sa​ła na​stęp​n y: – Żeby się roz​luź​n ić, się​gnij po kie​li​szek. Nie​dłu​go póź​n iej moja pod​świa​do​m ość do​p i​sa​ła na​stęp​n y ko​m u​n i​k at: – Żeby się roz​luź​n ić, się​gnij po kie​li​szek. Albo nar​k o​t y​k i. Gdy​by ktoś przy​szedł do mnie wte​dy i po​wie​dział: – La​sko, prze​cież al​k o​h ol nie daje praw​dzi​we​go roz​luź​n ie​nia i wol​n o​ści, tyl​k o chwi​lo​we złu​dze​n ie. Od​p o​wie​dzia​ła​bym mu ze stu​p ro​cen​t o​wą pew​n o​ścią: – A co ty mo​żesz wie​dzieć o tym jak ja się czu​ję? I co jest dla mnie do​bre? T o, jak moje ży​cie wy​glą​da z two​jej per​spek​ty​wy, to jest two​ja spra​wa. A do mo​je​go ży​cia się nie wtrą​caj. Od​p o​wie​dzia​ła​bym tak, bo moja pod​świa​do​m ość na​t ych​miast do​strze​gła​by za​gro​że​n ie dla sta​bil​n o​ści ca​łe​go sys​t e​m u, któ​r y so​bie stwo​r zy​ła. Gdy​bym przy​zna​ła, że to praw​da, że al​k o​h ol wca​le mi nie po​m a​ga, tyl​k o mnie nisz​czy, to zo​sta​ła​bym z ni​czym. Zo​sta​ła​bym z tym sa​m ym doj​m u​ją​cym, po​twor​n ie kłu​ją​cym bó​lem sa​m ot​n o​ści i bra​k u celu. Bez​r ad​n o​ści i za​gu​bie​n ia, do któ​r ych za żad​n ą cenę nie chcia​łam się przy​znać. Ani przed sobą, ani tym bar​dziej przed in​n y​m i. Je​dy​n ym wyj​ściem było uda​wać. Grać rolę. I oczy​wi​ście nie mo​głam so​bie zda​wać spra​wy z tego, że to ro​bię. No, bła​gam. Gdy​bym so​bie zda​wa​ła spra​wę z tego, że to tyl​k o poza, to mu​sia​ła​bym za​cząć szu​k ać praw​dy.

Moja pod​świa​do​m ość – po​dob​n ie jak pod​świa​do​m ość 99% osób, któ​r e czy​t a​ją tę książ​k ę – chcia​ła stwo​r zyć dla mnie bez​p iecz​n y i moc​n y we​wnętrz​n y dom, ale zbu​do​wa​ła go z czę​ścio​wo wy​bra​k o​wa​n ych ma​t e​r ia​łów – bo tyl​k o ta​k ie były do​stęp​n e. Bu​dy​n ek z ce​gieł zro​bio​n ych z gąb​k i prę​dzej czy póź​niej za​cznie się chwiać. Kie​dy się chwie​je two​ja we​wnętrz​n a kon​struk​cja, czu​jesz się po​t wor​n ie nie​p ew​n ie – za​gu​bio​n y, prze​stra​szo​n y, za​gro​żo​n y. Pod​świa​do​m ość pod​p o​wia​da, że trze​ba szu​k ać ja​k ie​goś wspar​cia. I wte​dy się​gasz po al​k o​h ol, pa​p ie​r o​sy, nar​k o​t y​k i, bo dzię​k i nim prze​sta​jesz wi​dzieć, że twój we​wnętrz​n y dom upa​da. A na​wet je​śli to wi​dzisz, to prze​sta​jesz się tym przej​m o​wać. Czy o to wła​śnie cho​dzi w ży​ciu? Żeby za​sło​n ić oczy i uda​wać, że się nie wi​dzi?

ROZDZIAŁ 14 Wewnętrzny dom

Pod​świa​do​m ość jest jak bu​dow​n i​czy, któ​r y z do​stęp​n ych ma​t e​r ia​łów wzno​si dom na lata. Je​że​li ma do dys​p o​zy​cji praw​dę nie​za​f ał​szo​wa​n ą przez in​n ych in​ży​n ie​r ów, zbu​du​je sta​bil​n y i moc​n y dom, któ​r y bę​dzie cię chro​n ił. Je​że​li je​dy​n ie do​stęp​n e mu ce​gły zo​sta​ły za​la​n e kie​dyś wcze​śniej bra​k iem po​czu​cia wła​snej war​t o​ści, tok​sycz​n ym my​śle​n iem, nie​n a​wi​ścią, cha​o sem, po​czu​ciem za​gu​bie​n ia i za​gro​że​n ia, to twój we​wnętrz​n y dom bę​dzie się chwiał. A ty ra​zem z nim. T o wte​dy wła​śnie bę​dziesz ucie​k ać w cho​r o​by, nar​k o​t y​k i, al​k o​h ol, leki albo seks – bo bę​dzie ci się wy​da​wa​ło, że to przy​n o​si chwi​lo​wą ulgę. A ta chwi​lo​wa ulga bę​dzie ci się wy​da​wa​ła szczy​t em two​ich ma​r zeń. Bo je​że​li two​ja pod​świa​do​m ość nig​dy nie za​zna​ła praw​dzi​wej mocy, spo​k o​ju, czy​stej ra​do​ści, to skąd mia​ła je wy​t rza​snąć? Jak mia​ła się ich na​uczyć?… Pod​świa​do​m ość od pierw​szych se​k und two​je​go ży​cia zbie​r a fak​t y, ana​li​zu​je je i skła​da jak ce​gły w mu​r ze. Bu​du​je z nich two​je we​wnętrz​n e prze​k o​n a​n ie o tym jaki je​steś, jacy są lu​-

dzie i jaki jest świat. I za​le​wa wiecz​n ym be​t o​n em, któ​r y ma za​da​n ie za​p i​sać i utrwa​lić to w to​bie do koń​ca ży​cia, po​n ie​waż to bę​dzie twój pry​wat​n y za​sób in​f or​m a​cji i do​świad​czeń, z któ​r ych bę​dziesz czer​p ał w ra​zie po​t rze​by. Je​że​li to, co zo​sta​ło za​p i​sa​n e, było praw​dą, su​p er. Je​steś szczę​ścia​r zem. Ale w przy​p ad​k u 99% osób je​dy​n a do​stęp​n a wie​dza była już wte​dy za​f ał​szo​wa​n a, więc pra​wie wszyst​k o, co uda​ło się za​p i​sać i zgro​m a​dzić, jest nie​p raw​dą i za​m iast pro​wa​dzić cię po​m yśl​n ie przez ży​cie, co chwi​lę łu​p ie cię po gło​wie że​la​zną ma​czu​gą. Jest tak? Ach tak, pew​n ie wsty​dzisz się do tego przy​znać. Za​da​n iem two​jej pod​świa​do​m o​ści jest nie tyl​k o zbu​do​wać we​wnętrz​n y dom – albo we​wnętrz​n ą mapę, o któ​r ej pi​sa​łam wcze​śniej. Jej obo​wiąz​k iem jest też chro​n ić cię przed na​r u​sze​n iem in​t e​gral​no​ści tego, co zo​sta​ło w to​bie za​p i​sa​n e. Robi tak z kil​k u po​wo​dów, ale naj​waż​n iej​szy jest taki, że je​że​li zgo​dzisz się na wy​cią​gnię​cie jed​n ej waż​n ej ce​gły z two​jej we​wnętrz​n ej kon​struk​cji, to być może ru​n ie cały dom. Nie​waż​n e czy to jest moc​n a ce​gła z do​brze wy​p a​lo​n ej gli​n y, czy wy​r ób ce​gło​p o​dob​n y ze sty​r o​p ia​n u. Pod​świa​do​m ość uży​ła ta​kich ma​t e​r ia​łów, ja​k ie mo​gła zna​leźć. Zbu​do​wa​ła. Ogło​si​ła za​koń​cze​n ie bu​do​wy. Ko​n iec i krop​k a. Bu​dow​la stoi. Uda​je​m y, że nie wi​dzi​m y co się w niej kiwa. Spró​bu​je​m y po​de​p rzeć słab​sze miej​sca kie​lisz​k iem, pa​p ie​r o​sa​m i, wor​k iem pie​n ię​dzy, czym się da. Kie​dy ktoś po​wie, że two​ja we​wnętrz​n a kon​struk​cja jest krzy​wa, obu​r zysz się. Bę​dziesz się czuł za​gro​żo​n y. No jak to?

Wszyst​k o, co gro​m a​dzi​łem przez tyle lat w du​szy mam te​r az po pro​stu wy​r zu​cić do ko​sza? Mam się na​r a​zić na cha​o s prze​bu​do​wy i re​m on​t u? Nie ma mowy! Pod​świa​do​m ość pod​p o​wia​da, żeby kur​czo​wo trzy​m ać się je​dy​n ej wie​dzy, jaką masz. Bo bez niej zo​sta​n iesz bez​bron​n y i nagi jak nie​m ow​lę. Ro​zu​m iesz? T wo​ja pod​świa​do​m ość bu​du​je z do​stęp​n ych jej do​świad​czeń i ob​ser​wa​cji cały zbiór two​ich in​stynk​t ow​n ych od​czuć i opi​nii. Nie masz na nie wpły​wu. T o one kie​r u​ją two​im za​cho​wa​niem. T o​bie może się wy​da​wać, że ro​bisz coś dla​t e​go, że tego chcesz, ale źró​dło i przy​czy​n a tej ocho​t y leży w ja​k imś wnio​sku, jaki za​p i​sa​ła two​ja pod​świa​do​m ość. Dzia​ła to we wszyst​k ich sy​t u​acjach i na wie​le róż​n ych spo​so​bów. Z punk​t u wi​dze​n ia pod​świa​do​m o​ści wszyst​k ie wnio​ski są słusz​n e i kon​struk​t yw​n e. Ich ce​lem jest za​wsze two​je do​bro. Ale je​że​li wnio​ski zo​sta​ły wy​cią​gnię​t e z fał​szy​wych da​nych, to nie mogą być praw​dzi​we. I wte​dy za​czy​n a​ją się we​wnętrz​n e kon​f lik​t y. Co to są fał​szy​we dane? Na przy​k ład to, co zda​r zy​ło się w skle​p ie wa​r zyw​n ym z chłop​cem o imie​n iu Pa​t ryk, o któ​r ym pi​sa​łam wcze​śniej. Jego pod​świa​do​m ość za​p i​sa​ła:

Je​stem ka​r zeł​k iem w świe​cie wiel​k o​lu​dów. Je​stem nie​waż​ny. Je​stem gor​szy. Nie​n a​wi​dzę sie​bie za to, że je​stem gor​szy i nie​waż​n y. Wszy​scy do​o ko​ła mają „coś”, a ja nie mam nic. Moja mama przy​cho​dzi kie​dy ro​bię coś, cze​go nie wol​n o ro​bić. T o zna​czy, że kie​dy ro​bię coś złe​go, ona jest przy mnie. Kie​dy ona jest przy mnie, czu​ję się bez​p iecz​n y. Mu​szę ro​bić coś złe​go, żeby otrzy​m ać po​czu​cie bez​p ie​czeń​stwa. Pro​ste? T e​r az ro​zu​m ie​cie skąd się bio​r ą gwał​ci​cie​le? Prze​stęp​cy? Pe​do​f i​le? Al​k o​h o​li​cy? Nar​k o​m a​n i? Czy ro​zu​m ie​cie te​r az skąd się bie​r ze prze​m oc w ro​dzi​n ie? Do​k ład​n ie z tego sa​m e​go źró​dła, czy​li z tego, co zo​sta​ło za​p i​sa​n e w pod​świa​do​m o​ści i kie​r u​je ludz​k im za​cho​wa​n iem. A dla​cze​go pod​świa​do​m ość mia​ła do dys​p o​zy​cji tyl​k o błęd​ne dane? T yl​k o te wy​bra​k o​wa​n e ce​gły, któ​r e za​m iast z moc​nej gli​n y za​ufa​n ia, bez​p ie​czeń​stwa, po​czu​cia wła​snej war​t o​ści były zro​bio​n e z dziu​r a​wej gąb​k i cha​o su, nie​n a​wi​ści, osą​dza​n ia i za​gu​bie​n ia? Dla​t e​go że tak było w ro​dzi​n ie, w któ​r ej się wy​cho​wy​wa​łeś. A do​k ład​n iej mó​wiąc: tak było w pod​świa​do​m o​ści osób, któ​r e były naj​bli​żej cie​bie. Ale uwa​ga. T o wca​le nie jest pró​ba oskar​że​n ia two​ich krew​n ych. Oni też wy​cho​wa​li się w ta​k iej ro​dzi​n ie. A ta wcze​śniej​sza ro​dzi​n a też wy​cho​wy​wa​ła się w ro​dzi​n ie, gdzie bra​k o​wa​ło za​ufa​n ia, bez​p ie​czeń​stwa, sta​bil​n o​ści, rów​n o​wa​gi, po​czu​cia sen​su i speł​n ie​n ia.

Bo to jest cho​r o​ba, któ​r a to​czy ro​dzi​n y od po​k o​leń. Do​kład​n ie wy​ja​śni​łam to w książ​ce „T eo​r ia bez​względ​n o​ści” wy​da​n ej w 2012 roku. T o, jaki je​steś w swo​ich naj​bar​dziej skry​wa​n ych my​ślach i uczu​ciach, za​le​ży od tego, co no​si​li w swo​jej pod​świa​do​m o​ści ci, wśród któ​r ych się wy​cho​wy​wa​łeś. T wój we​wnętrz​n y dom – albo two​ja we​wnętrz​n a mapa, któ​r a ma cię po​t em pro​wa​dzić przez ży​cie – po​wsta​je po​p rzez od​bie​r a​n ie sy​gna​łów wy​sy​ła​nych do cie​bie z pod​świa​do​m o​ści naj​bliż​szych ci osób. T wo​ja mama może cię przy​t u​lać i mó​wić, że cię ko​cha, ale je​że​li nosi w ser​cu strach i po​czu​cie cha​o su, je​że​li jest za​gu​bio​n a i sama nig​dy nie za​zna​ła po​czu​cia bez​p ie​czeń​stwa, nie jest w sta​n ie prze​k a​zać ci mi​ło​ści. Może tyl​k o na​p eł​n ić cię stra​chem, bez​sil​n o​ścią, bra​k iem po​czu​cia wła​snej war​t o​ści i prze​k o​n a​n iem, że to wszyst​k o jest bez sen​su. Każ​de ta​k ie de​struk​cyj​n e uczu​cie jest jak dziu​r a​wa gąb​k a, z któ​r ej usi​łu​jesz zbu​do​wać so​bie dom.

T wo​ja pod​świa​do​m ość nie ma po​ję​cia, że moż​n a by bu​do​wać z cze​goś in​n e​go. Nie moż​n a pra​gnąć cze​goś, o ist​n ie​n iu cze​go nie ma się zie​lo​n e​go po​ję​cia. Bu​du​je z tego, co ma. A po​t em pod​su​wa ci róż​n e pod​p ór​k i i ta​śmy kle​ją​ce, żeby ja​k oś ra​t o​wać to, co się wiecz​n ie chwie​je i kru​szy i gro​zi upad​k iem. No ale nie da się kie​lisz​k iem po​de​p rzeć bu​dyn​k u, praw​da? I nie da się prze​cież zwią​zać gum​k ą roz​p a​da​ją​cych się ścian? Ani oszu​k ać sa​m e​go sie​bie na dłuż​szą metę? No przy​znaj sam, że w koń​cu się nie da. Wiem. Ja też przez wie​le lat usi​ło​wa​łam róż​n y​m i ko​lo​r o​wy​m i na​lep​k a​m i przy​k ryć gru​zy mo​je​go we​wnętrz​n e​go domu. I cho​ciaż bar​dzo się sta​r a​łam uda​wać przed sobą – i na​t u​r al​n ie przed in​n y​m i – to cią​gle mi cze​goś bra​k o​wa​ło. Cią​gle by​łam sa​m ot​n a. Cią​gle mia​łam ocho​t ę pła​k ać. Ży​cie nie mia​ło więk​sze​go sen​su. By​łam smut​n a. Na​wet wte​dy, kie​dy cza​sa​m i gło​śno się śmia​łam. By​łam po pro​stu smut​n a. T en smu​t ek to wła​śnie je​den z ob​ja​wów tego, że two​ja we​wnętrz​n a mapa jest fał​szy​wa. T wój we​wnętrz​n y dom się chwie​je. Prę​dzej czy póź​n iej na pew​n o się roz​sy​p ie. T ak, na pew​n o się roz​sy​p ie. Mo​żesz cze​k ać aż to się zda​r zy, a do tego cza​su mon​t o​wać so​bie róż​n e pro​wi​zor​k i. Mo​żesz też spró​bo​wać zro​bić to, co ja zro​bi​łam. Spoj​r zeć w

sie​bie. Na​uczyć się roz​r óż​n iać co jest praw​dą, a co jest fał​szem. Przy​znać się przed sa​m ym sobą, że mój we​wnętrz​n y dom jest w sta​n ie nie​spo​dzie​wa​n ej ru​iny. Za​k a​sać rę​k a​wy. I zbu​do​wać go od nowa. T ak zro​bi​łam. Nie ma nic wspa​n ial​sze​go na świe​cie od uczu​cia, kie​dy po​dej​m u​jesz de​cy​zję, a po​t em trwasz przy niej z upo​r em i wbrew pod​szep​t om le​n i​stwa i li​t o​wa​n ia się nad sobą – aż do chwi​li, kie​dy sta​je nowy, błysz​czą​cy dom. Pe​łen świa​t ła. Pe​łen ra​do​ści. I wte​dy do​p ie​r o wiesz, że ni​cze​go już nig​dy nie trze​ba uda​wać. Bo to, co masz, jest po pro​stu naj​lep​sze na świe​cie. Naj​lep​sze na świe​cie. T ak, za​bra​ło mi to parę lat. Ale chęt​n ie wło​ży​ła​bym w to jesz​cze raz tyle samo siły, cza​su i pra​cy, bo zbu​do​wa​n ie w so​bie moc​n e​go, do​bre​go we​wnętrz​n e​go domu jest naj​lep​szą rze​czą, jaką czło​wiek może sam dla sie​bie zro​bić. Na​uczy​łam się jak być szczę​śli​wa. Nic nie jest bar​dziej cen​n e od tego uczu​cia. A wie​cie skąd bie​r ze się szczę​ście? T o bar​dzo pro​ste. Szczę​ście to taki ze​staw pod​świa​do​m ych prze​k o​n ań, któ​r e sta​n o​wią obiek​t yw​n ą praw​dę, a po​n ie​waż są stu​p ro​cen​t o​wo praw​dzi​we, dają siłę i wspar​cie w ab​so​lut​n ie wszyst​k ich sy​t u​acjach, ja​k ie mogą cię spo​t kać w ży​ciu. Kłam​stwo chwie​je się i upa​da. Fałsz po​t rze​bu​je do​dat​k o​we​go wspar​cia. Ilu​zje za​wsze ist​n ie​ją w cie​n iu nie​p o​k o​ju i nie​pew​n o​ści.

A praw​da jest nie​za​chwia​n a. Jest sil​n a, wiecz​n a i przy​ja​zna. Daje ci nie tyl​k o pew​n ość i moc, ale i ra​dość pły​n ą​cą z po​czu​cia sen​su i celu. Na​wet je​że​li nie je​steś w sta​n ie na​zwać ich sło​wa​m i i okre​ślić do​k ład​n ie cze​go pra​gniesz i do​k ąd dą​żysz, to masz we​wnętrz​n e prze​k o​n a​n ie o tym, że tam tra​f isz. Po pro​stu. Że je​steś na do​brej dro​dze. T o jest szczę​ście. Po​czu​cie sen​su i ra​do​ści, któ​r e nie musi wią​zać się z żad​nym kon​k ret​n ym zda​r ze​n iem ani czło​wie​k iem. Może, ale nie musi. T o jest pierw​sza myśl, któ​r a przy​cho​dzi ci do gło​wy po prze​bu​dze​n iu i po pro​stu jest z tobą. Nic wię​cej nie musi się zda​r zyć. Nie mu​szą zo​stać speł​n io​n e żad​n e do​dat​k o​we wa​r un​ki. T o jest wła​śnie szczę​ście. A bie​r ze się ono z głę​bo​k o ukry​t ych w to​bie prze​k o​n ań, któ​r e pod​świa​do​m ość zbie​r a z ota​cza​ją​ce​go świa​t a, ana​li​zu​je i za​p i​su​je w po​sta​ci wnio​sków. Je​śli ma stycz​n ość je​dy​n ie z pew​n ym wy​cin​k iem za​f ał​szo​wa​n ej rze​czy​wi​sto​ści, wy​cią​gnie błęd​n e wnio​ski. A ty bę​dziesz je w so​bie no​sił do koń​ca ży​cia. Chy​ba że bę​dziesz miał od​wa​gę sta​n ąć, zaj​r zeć do swo​jej du​szy i za​m ie​n ić daw​n o sfor​m u​ło​wa​n e kłam​stwa na nowe wnio​ski stwo​r zo​n e wy​łącz​n ie z czy​stej praw​dy. Czym jest ta praw​da? I jak roz​p o​znać kłam​stwa? Za​r az to wy​ja​śnię. Na ra​zie mu​szę wró​cić do cza​sów ciem​n o​ści, kie​dy po​r u​sza​łam się po świe​cie po omac​k u, kie​r o​wa​n a nie​spo​k oj​n ą, drę​-

czą​cą po​t rze​bą po​go​n i i uciecz​k i. Pra​gnę​łam od​n a​leźć spo​k ój, szczę​ście i ra​dość, ale gdzie?… W al​k o​h o​lu, nar​k o​t y​k ach i w ra​m io​n ach męż​czy​zny, któ​r y mnie po​k o​cha. Moja pod​świa​do​m ość upie​r a​ła się, że od​zy​skam po​czu​cie bez​p ie​czeń​stwa kie​dy będę przy​t u​lo​n a. Gdy​bym była w sta​n ie wej​r zeć wte​dy we wła​sne my​śli i od​na​leźć ich praw​dzi​we źró​dło!… Ale to było nie​m oż​li​we. Pod​świa​do​m ość jest jak skrzy​n ia z za​t rza​śnię​t ym wie​k iem. Nie wiesz co jest w środ​k u. I nie wiesz, że tam znaj​du​ją się nie​wi​dzial​n e dla cie​bie po​cząt​k i wszyst​k ie​go co czu​jesz i ro​bisz. Stąd wła​śnie bio​r ą się prze​stęp​cy. I gwał​ci​cie​le. A tak​że ofia​r y gwał​t u. T a​k ie jak ja.

ROZDZIAŁ 15 Hop, skaczę w dym

Świat męt​n iał. Szam​p an w po​łą​cze​n iu z ma​r i​h u​aną mą​cił mi w gło​wie i mie​szał my​śli. Ale im bar​dziej by​łam oszo​ło​m io​n a, tym bar​dziej mi się po​do​ba​ło. Wresz​cie nie mu​sia​łam być czuj​n a. Nie mu​sia​łam sta​r ać się kon​t ro​lo​wać wszyst​k ie​go i wszyst​k ich, łącz​n ie oczy​wi​ście z samą sobą. Nie mu​sia​łam uwa​żać na każ​dy krok i wy​r az twa​r zy. Mia​łam wra​że​n ie, że wresz​cie mogę być cał​k o​wi​cie swo​bod​n ie po pro​stu sobą. Och, to naj​więk​sze kłam​stwo, ja​k ie moż​n a so​bie wy​o bra​zić! T a la​ska w du​żych błysz​czą​cych kol​czy​k ach i z na​gi​m i ra​m io​n a​m i, któ​r a ca​łu​je się w opa​r ach ma​r i​h u​any z po​zna​nym go​dzi​n ę wcze​śniej fa​ce​t em to mia​łam być praw​dzi​wa ja? … T a beł​k o​czą​ca po szam​p a​n ie lal​k a, któ​r a pi​ja​n y​m i oczka​mi pa​t rzy​ła na ob​ce​go fa​ce​t a, wi​dząc w nim speł​n ie​n ie swo​ich ma​r zeń? T o mia​łam być praw​d zi​wa ja?????!!!!!! No tak. T ak mi się wte​dy wy​da​wa​ło. Pod​świa​do​m ość robi z ludź​m i jesz​cze jed​n ą dziw​n ą rzecz. Sta​r a się zma​n i​p u​lo​wać rze​czy​wi​stość, żeby pa​so​wa​ła do tego, co jest w niej za​p i​sa​n e. T o dziw​n e, bo to zna​czy, że in​-

stynkt sa​m o​za​cho​waw​czy czło​wie​k a zo​sta​je w pe​wien spo​sób ze​p su​t y. Je​że​li rze​czy​wi​stość za​p rze​cza temu, co zo​sta​ło za​p i​sa​n e w pod​świa​do​m o​ści, pod​świa​do​m ość usi​łu​je za​f ał​szo​wać rze​czy​wi​stość, żeby do​p a​so​wać ją do swo​ich za​p i​sów. Dla​t e​go lu​dzie się​ga​ją po al​k o​h ol. Z punk​t u wi​dze​n ia czy​sto me​cha​n icz​n e​go in​stynk​t u sa​m o​za​cho​waw​cze​go, żad​n a isto​t a o zdro​wych zmy​słach z wła​snej woli nie się​gnie po tru​ci​znę, któ​r a jej szko​dzi. Nie będę te​r az pi​sa​ła o szko​dli​wych skut​k ach pi​cia al​k o​h o​lu. Na​wet gdy​bym ze​bra​ła wszyst​k ie, to i tak po​k rę​cisz gło​wą i po​wiesz, że to nie​spraw​dzo​n e albo że nie​k tó​r zy ucze​n i pi​szą in​a​czej. Szcze​gól​n ie „ame​r y​k ań​scy ucze​n i z uni​wer​sy​t e​t u w ame​r y​k ań​skim mie​ście”, któ​r zy co kil​k a mie​się​cy pu​bli​k u​ją ko​lej​n e od​k ryw​cze ba​da​n ie na te​m at pi​cia al​k o​h o​lu. W stycz​niu od​k ry​wa​ją, że kie​li​szek wina dzien​n ie do​brze dzia​ła na pra​cę ser​ca. W mar​cu pi​szą, że jed​n ak nie. W lip​cu ogła​sza​ją, że czer​wo​n e wino może wy​wo​ły​wać raka. We wrze​śniu do​da​ją, że bia​łe wino też, ale w li​sto​p a​dzie mó​wią, że war​t o pić mło​de wino, bo ono jest zdrow​sze od sta​r e​go. My​ślę, że ci „ame​r y​k ań​scy ba​da​cze z uni​wer​sy​t e​t u w Mi​chi​gan” sami lu​bią po​cią​gnąć z kie​lisz​k a, więc ich na​uko​we wnio​ski mu​szą sta​n o​wić in​t e​gral​n ą część ich uza​leż​n io​n ej oso​bo​wo​ści, dzię​k i cze​m u są fan​t a​stycz​n ie ła​t we do zro​zu​m ie​n ia i za​ak​cep​t o​wa​n ia przez in​n ych, rów​n ie jak oni uza​leż​n io​n ych

czy​t el​n i​k ów. Acha, żeby była ja​sność: nie je​stem wro​giem al​k o​h o​lu. Cza​sem pod​czas ja​k iejś oka​zji to​wa​r zy​skiej mam ocho​t ę na​p ić się wina. Ale po kil​k u ły​k ach nie mam ocho​t y na wię​cej. Al​k o​hol nie ma po​p ra​wić mo​je​go ży​cia. Nie po​t rze​bu​ję go do ni​cze​go kon​k ret​n e​go. Cza​sem po pro​stu mam ocho​t ę po​czuć jego smak. Nic wię​cej. Nie, nie oskar​żam ani ba​da​czy, ani od​bior​ców ich ba​dań. Chcę po​wie​dzieć tyl​k o tyle, że je​śli ktoś czu​je, że po​t rze​bu​je al​k o​h o​lu do ży​cia, to znaj​dzie mi​lion do​wo​dów na to, że na​le​ży go pić. Ale je​że​li czu​je, że po​t rze​bu​je al​k o​h o​lu do ży​cia, to jest od nie​go uza​leż​n io​n y. Ale za nic w świe​cie nie bę​dzie chciał się do tego przy​znać, bo nie po​zwo​li mu na to rów​n ie uza​leż​n io​na pod​świa​do​m ość. Obiek​t yw​n ie rzecz bio​r ąc al​k o​h ol jest tru​ci​zną, któ​r a w ła​twy do prze​wi​dze​n ia spo​sób dzia​ła na ludz​k i or​ga​n izm. Nie wno​si ni​cze​go, co jest or​ga​n i​zmo​wi po​t rzeb​n e. Daje jed​n ak to, cze​go pra​gnie cho​r a pod​świa​do​m ość, czy​li se​k un​dy ulgi, uspo​k o​je​n ia, zmą​ce​n ia my​śli. Nie pi​szę tego w teo​r ii nad men​zur​k ą w la​bo​r a​t o​r ium. Ja to znam aż do bólu z wła​sne​go ży​cia. Wiem dla​cze​go chcia​łam pić. Wiem dla​cze​go po​t rze​bo​wa​łam al​k o​h o​lu, żeby po​czuć się le​p iej. Bo wszyst​k o w mo​jej du​szy wo​ła​ło o po​m oc, a ja nie by​łam w sta​n ie ani tego krzy​k u zro​zu​m ieć, ani wy​le​czyć. Je​dy​n e więc, co przy​cho​dzi​ło mi do gło​wy, to za​lać go wi​n em,

szam​p a​n em albo wód​k ą i uda​wać, że jest do​brze. Ale wca​le nie było. Cho​ciaż moja pod​świa​do​m ość za​p i​sy​wa​ła z sa​t ys​f ak​cją, że ten pi​jac​k i spo​sób dzia​ła. Wy​star​czy​ło pić, żeby prze​sta​ło bo​leć. Wy​star​czy​ło pić, żeby nie drę​czyć się my​śla​m i. Wy​star​czy​ło pić, żeby za​cząć się cie​szyć, śmiać i ba​wić. No, po​t em już je​den kie​li​szek nie wy​star​czał. Or​ga​n izm przy​zwy​cza​jał się do tru​ci​zny, za​czął trak​t o​wać jako część sys​t e​m u, zmu​sza​jąc inne na​r zą​dy we​wnętrz​n e do prze​sta​wie​n ia się na zmie​n io​n y tryb pra​cy. Po pew​n ym cza​sie je​den kie​li​szek da​wał tyl​k o chęć na wię​cej. Dwa kie​lisz​k i. T rzy. A po​t em już nie wiem, bo po co li​czyć? Po co się stre​so​wać? Sko​r o moż​n a tyl​k o tań​czyć, śmiać się i ca​ło​wać z ob​cym fa​ce​t em? Wte​dy to było dla mnie je​dy​n ą zna​n ą opcją. Je​dy​n ą. Nig​dy nie przy​szło mi do gło​wy, że to nie jest praw​dzi​wa ra​dość ani że to może się źle skoń​czyć. Waż​n e było tyl​k o jed​n o: przez chwi​lę czu​łam się le​p iej. Faj​n iej. By​łam jak​by waż​n iej​sza. Swo​bod​n a. Faj​n a. Bez ob​cią​żeń. Bez zmar​t wień. By​łam do​k ład​n ie jak ćma, któ​r a leci w ogień. A to, co mnie ma​gne​t ycz​n ie przy​cią​ga​ło, to wi​zja za​spo​k o​je​n ia tego kosz​mar​n ie drę​czą​ce​go po​czu​cia ob​co​ści, sa​m ot​n o​ści, bra​k u celu i roz​p a​czy, któ​r a ogar​n ia​ła mnie cza​sem jak deszcz.

Je​dy​n ym sku​t ecz​n ym roz​wią​za​n iem, ja​k ie zna​la​zła dla mnie moja tro​skli​wa pod​świa​do​m ość, było: al​k o​h ol, męż​czyź​ni, chwi​la za​p o​m nie​n ia. A kie​dy wy​t rzeź​wie​jesz, zno​wu znaj​dzie​m y spo​sób, żeby cię za​p o​m nieć. Czy były ja​k ieś inne spo​so​by? Nie mia​łam po​ję​cia. I w ogó​le się nad tym nie za​sta​n a​wia​łam. T en był je​dy​n y, jaki zna​łam, więc przy każ​dej nada​r za​ją​cej się oka​zji ro​bi​łam hop, i ska​k a​łam w al​k o​h ol jak w dym.

ROZDZIAŁ 16 Przybysz z planety Śmierć

Ile było tego szam​p a​n a? Nie pa​m ię​t am. Czy to był je​den skręt z ma​r i​h u​aną, czy wię​cej? A może zresz​t ą to wca​le nie była ma​r i​h u​ana? Ale czy to mia​ło ja​k ie​k ol​wiek zna​cze​n ie? Oczy​wi​ście, że nie. Gdy​bym mia​ła tro​chę zdro​we​go in​stynk​t u sa​m o​za​cho​waw​cze​go, nie zro​bi​ła​bym żad​n ej z tych rze​czy. Nie pi​ła​bym z ob​cym, nie pa​li​ła​bym skrę​t a z nie wia​do​m o czym i nie ca​ło​wa​ła​bym się z każ​dym fa​ce​t em, któ​r y oka​zał mi swo​je za​in​t e​r e​so​wa​n ie. Na ra​zie jed​n ak mu​zy​k a gra​ła. Dym uno​sił się jak sre​brzy​sta mgła. Ktoś mnie pra​gnął. Czę​sto​wał al​k o​h o​lem. T u​lił do sie​bie. Czu​łam się cu​dow​n ie. T o było za​spo​k o​je​n ie mo​ich tę​sk​n ot. Po pro​stu. Bez wąt​p li​wo​ści, bez zbęd​n ych py​t ań. Bez wy​r zu​t ów su​m ie​n ia. Cały świat na​le​żał do mnie. Było bo​sko. Pa​li​li​śmy, pi​li​śmy, ca​ło​wa​li​śmy się i roz​m a​wia​li​śmy. I nie wiem czy Ama​dou za​p y​t ał o to, czy sama bar​dzo chcia​łam mu się po​chwa​lić, w każ​dym ra​zie w pew​n ej chwi​li roz​m o​wa ze​szła na to, co ro​bi​m y poza cho​dze​n iem do noc​n ych klu​bów.

– I am a wri​ter - oświad​czy​łam po an​giel​sku, co brzmia​ło znacz​n ie faj​n iej niż po pol​sku, bo pol​skie sło​wo „pi​sarz” ko​ja​r zy się bar​dziej z bro​da​t ym pa​n em Kra​szew​skim niż z no​wo​cze​snym pi​sa​n iem opo​wia​dań z nur​t u re​ali​zmu ma​gicz​n e​go. – Och – zdu​m iał się Ama​dou. – Je​steś pi​sa​r zem? – T ak! – po​t wier​dzi​łam ra​do​śnie. T ro​chę mu​sie​li​śmy krzy​czeć, bo mu​zy​k a gło​śno gra​ła. – Pi​szę opo​wia​da​n ia i książ​k i! – Na​p raw​dę? Ja też pi​szę opo​wia​da​n ia! – Na​p raw​dę?! – oczy mi za​lśni​ły. Boże! Jaki to fan​t a​stycz​ny zbieg oko​licz​n o​ści! Nie tyl​k o spo​t ka​li​śmy się w Lon​dy​n ie w tę cie​p łą lip​co​wą noc, nie tyl​k o świet​n ie nam się ra​zem tań​czy, ale i łą​czy nas coś znacz​n ie wię​cej! Coś naj​waż​n iej​sze​go na świe​cie – mamy wspól​n e za​in​t e​r e​so​wa​n ia i pa​sje! – T ak, tak! – przy​t ak​n ął Ama​dou. Po​dał mi skrę​t a. Po​cią​gnę​łam moc​n o, głę​bo​k o. T rzy​m a​li​śmy się za ręce. Przy sto​li​k u po​ja​wił się fo​t o​graf z apa​r a​t em. Po​zo​wa​li​śmy mu przy​t u​le​n i do zdję​cia. Kil​k a mi​nut póź​n iej fo​t o​graf wró​cił z dwo​m a bre​locz​k a​m i, w któ​r ych umie​ścił na​szą wspól​n ą uśmiech​n ię​t ą fo​t o​gra​f ię. – Ja za​p ła​cę! – się​gnę​łam do port​f e​la. Pięć fun​t ów za sztu​k ę. Ku​p i​łam dwa. Je​den dla sie​bie, dru​gi w pre​zen​cie dla Ama​dou. – Może chcesz prze​czy​t ać moje opo​wia​da​n ia? – za​p ro​p o​no​wał na​gle Ama​dou. – Oczy​wi​ście! – zgo​dzi​łam się na​t ych​m iast. Ko​le​ga pi​sarz pro​p o​n u​je po​k a​za​n ie mi swo​jej twór​czo​ści! Jak​że mo​gła​bym się nie zgo​dzić! Gdy​bym to ja za​p ro​p o​n o​wa​ła, pew​n ie czu​ła​bym się ura​żo​n a od​m o​wą. Ode​bra​ła​bym to

jako prze​jaw bra​k u za​in​t e​r e​so​wa​n ia moją oso​bą, jako od​r zu​ce​nie. Dla​t e​go zgo​dzi​łam się bez wa​h a​n ia. – T o chodź​m y do mnie – po​wie​dział Ama​dou. – Po​k a​żę ci moje opo​wia​da​n ia. – Chodź​m y – pod​chwy​ci​łam i wsta​łam. Mia​sto było pu​ste. Szli​śmy środ​k iem uli​cy i roz​m a​wia​li​śmy. Ach, czu​łam się upo​jo​n a nie tyl​k o szam​p a​n em i ma​r i​h u​aną, ale i tym, że na​wią​za​łam taką wspa​n ia​łą du​cho​wą więź z ko​le​gą pi​sa​r zem. Czyż to nie cu​dow​n e? Za​chwy​ca​ją​ce? Czy to nie jest speł​n ie​n iem ma​r zeń ko​goś, kto nosi w so​bie oce​an sa​mot​n o​ści? Spo​t kać czło​wie​k a, któ​r y na​da​je na tych sa​m ych fa​lach, ro​zu​m ie co mó​wię i chce mnie słu​chać. A oprócz słu​cha​n ia i ro​zu​m ie​n ia jest też miły, ku​p u​je mi szam​p a​n a, uśmie​cha się i przy​t u​la? T eo​r e​t ycz​n ie to są oczy​wi​ście bar​dzo po​zy​t yw​n e war​t o​ści – je​śli są praw​dzi​we. Ale zda​je mi się, że wte​dy praw​dzi​we nie były. Ja tyl​k o bar​dzo ich chcia​łam, więc by​łam go​t o​wa przy​pi​sać je każ​de​m u czło​wie​k o​wi, któ​r y oka​że mi za​in​t e​r e​so​wa​nie. Prze​cież ja nic nie wie​dzia​łam o tym fa​ce​cie. Ani skąd jest, ani jak się na​zy​wa, ani co na​p raw​dę robi. T o, co wi​dzia​łam, po​win​n o ra​czej być ostrze​że​n iem za​m iast za​chę​t ą. Gość w czar​n ej skó​r za​n ej czap​ce pod​r y​wa nie​zna​n ą la​skę, upi​ja się z nią i za​chę​ca do nar​k o​t y​k ów. Dro​ga pro​sto do pie​k ła. Ale tam, wte​dy, wy​da​wa​ła mi się czymś fan​t a​stycz​n ie za​chę​ca​ją​cym. Moja pod​świa​do​m ość za wszel​k ą cenę dą​ży​ła do uko​je​n ia po​czu​cia wy​o b​co​wa​n ia i sa​m ot​n o​ści. Ko​r zy​sta​ła z je​dy​n ych

zna​n ych so​bie na​r zę​dzi. I pa​k o​wa​ła mnie pro​sto w naj​gor​sze kło​p o​t y. Do​t ar​li​śmy do osie​dla nie​wiel​k ich bia​łych do​m ów. We​szli​śmy do miesz​k a​n ia na pierw​szym pię​t rze. Ama​dou za​m knął drzwi na klucz od środ​k a. T o mi się wy​da​ło tro​chę dziw​n e, ale mil​cza​łam. – Po​k a​żesz mi swo​je opo​wia​da​n ia? – upew​n i​łam się. Na​p raw​dę. Ja wciąż na​iw​n ie wie​r zy​łam, że on chce mi po​ka​zać swo​je opo​wia​da​n ia! – Roz​bie​r aj się – po​wie​dział Ama​dou. Szok. Nie​do​wie​r za​n ie. Na​gle otrzeź​wia​łam. Nie by​łam wi​dać aż tak pi​ja​n a, żeby chcieć tego sa​m e​go co on. – Nie rób tego – po​wie​dzia​łam drżą​cym gło​sem. – Nie rób tego. Przy​szłam do cie​bie, żeby zo​ba​czyć two​je opo​wia​da​n ia. Po​wie​dzia​łeś mi, że je​steś pi​sa​r zem. – Roz​bie​r aj się – po​wtó​r zył. – Pro​szę cię, nie rób tego. Po​zwól mi wyjść – szarp​n ę​łam za klam​k ę. Za​m knię​t e. – Gdzie jest klucz? – Roz​bie​r aj się – po​wie​dział jesz​cze raz Ama​dou. Za​czy​n ał tra​cić cier​p li​wość. – Nie, pro​szę cię, nie – za​k li​n a​łam go, co​f a​jąc się o krok. – Je​że​li sama się nie roz​bie​r zesz, ja to zro​bię. Je​że​li bę​dziesz krzy​czeć, za​bi​ję cię. Jezu! Boże! Co te​r az?! Łzy le​cia​ły mi po twa​r zy. Pro​si​łam, bła​ga​łam. Pła​k a​łam. T o były cza​sy przed wy​n a​le​zie​n iem te​le​fo​n u ko​m ór​k o​we​go, nu​m e​r u 112 i In​t er​n e​t u. T ak, wiem, ja też my​ślę, że to nie​p raw​do​p o​dob​n e, że świat ist​n iał bez pocz​-

ty ma​ilo​wej, smsów i ko​m ó​r ek. Ale tak było. T rze​cia nad ra​n em, może tro​chę wcze​śniej albo póź​n iej. Ci​sza do​o ko​ła. Wszy​scy śpią. Ja – nie​le​gal​n a imi​grant​k a, pra​cu​ją​ca na czar​n o jako sprzą​t acz​k a w ho​t e​lu. A wła​śnie. T o były też cza​sy, kie​dy nie wol​n o było pra​co​wać za​gra​n i​cą. Wszyst​k o na moją nie​k o​r zyść. Na​wet gdy​bym we​zwa​ła po​li​cję, to co mam im po​wie​dzieć? Że skąd się tu wzię​łam? Zo​sta​łam po​r wa​n a? Ama​dou ka​zał mi usiąść. Usia​dłam na ma​t e​r a​cu roz​ło​żo​nym na pod​ło​dze. – Roz​bie​r aj się – za​żą​dał ostat​n i raz. Było mi strasz​n ie zim​n o. Dy​go​t a​łam jak w ma​la​r ii. Ba​łam się krzy​czeć, nie mo​głam ucie​k ać. Drzwi za​m knię​t e. Ko​le​ga pi​sarz w ja​k imś dziw​n ym amo​k u. Nic do nie​go nie tra​f ia​ło. Pa​t rzył na mnie nie​p rzy​t om​n y​m i ocza​m i i roz​k a​zy​wał. Nic nie sły​szał. Może na​wet nie wi​dział, że pła​czę. I może nie czuł, że nie mogę po​wstrzy​m ać dresz​czy, któ​r e po​t rzą​sa​ły mną jak w sza​lo​n ej go​r ącz​ce. Nie bił. Nie szar​p ał. Roz​k a​zy​wał prze​r a​ża​ją​co sku​p io​n ym gło​sem. Za​cho​wy​wał się wła​ści​wie jak ro​bot, któ​r y wy​k o​n u​je wcze​śniej za​p ro​gra​m o​wa​n e dzia​ła​n ie. Mia​łam wra​że​n ie, że wca​le nie jest obec​n y my​śla​m i. Był jak obcy przy​bysz z pla​ne​t y Śmierć, któ​r y wy​p eł​n ia taj​n ą mi​sję znie​wo​le​n ia ziem​skich ko​biet. Stał się na​gle kom​p let​n ie in​n ym czło​wie​k iem. Wcze​śniej uśmie​chał się, pa​t rzył mi w oczy, obej​m o​wał, roz​m a​wiał.

T e​r az był kom​p let​n ie neu​t ral​n y, groź​n y, głu​chy i śle​p y. My​ślę, że tak dzia​ła​ły na nie​go nar​k o​t y​k i. Zgwał​cił mnie w ten sam me​t o​dycz​n y, ro​bo​co​p o​wy spo​sób. Bez sło​wa, bez wi​docz​n e​go pod​n ie​ce​n ia, bez żą​dzy. Śle​p o, me​cha​n icz​n ie, w mil​cze​n iu. A po​t em na​gle opadł i za​snął. Prze​stał się po​r u​szać. My​śla​łam, że umarł. Po​r u​szy​łam się. Ba​łam się, że za​cznie krzy​czeć. Ale on zwi​sał ze mnie kom​p let​n ie nie​p rzy​t om​n y. Zrzu​ci​łam go z sie​bie, ze​r wa​łam się na rów​n e nogi, ubie​r a​łam się drżą​cy​m i rę​k a​mi, mo​dląc się, żeby nie ock​n ął się za​n im uciek​n ę. Ale on się nie ru​szał. Le​żał w ja​k iejś dziw​n ej nie​n a​t u​r al​n ej po​zy​cji i wy​glą​dał jak zwło​k i. Boże, gdzie są klu​cze?!!!! Go​r ącz​k o​wo prze​szu​k i​wa​łam pół​ki, stół, kie​sze​n ie jego spodni. Nie ma! Nig​dzie nie ma!! Co ro​bić?! Jesz​cze raz. Pół​k i. Szu​f la​dy. Stół. Że​laz​k o. Drob​n e mo​n e​t y na bla​cie. Czar​n a skó​r za​n a czap​k a z dasz​k iem. Kie​sze​n ie. Pa​ra​p et. Pa​r a​p et… – za​t rzy​m a​łam się. Przez okno?… Ale jak? Z pierw​sze​go pię​t ra? Bła​gam! Jesz​cze so​bie coś zła​m ię! Prze​cież ja nie mam na​wet głu​p ie​go ubez​p ie​cze​n ia! – Obudź się! – za​czę​łam go szar​p ać. – Gdzie są klu​cze?!!

Ale Ama​dou chwi​lo​wo umarł. Był bez​wład​n y i nie​p rzy​t om​ny. Po​t rzą​sa​łam nim, szar​p a​łam, roz​p acz​li​wie usi​ło​wa​łam go ocu​cić, ale on opa​dał jak zwię​dły kwiat i ani na se​k un​dę nie od​zy​skał przy​t om​n o​ści. Klam​k a. Drzwi. Szu​f la​dy, pół​k i, kie​sze​n ie. Pa​r a​p et. Pa​r a​p et… A gdy​by tak… Po​de​szłam do okna, wyj​r za​łam na dwór. Mu​sia​ło już być na tyle ja​sno, że zo​ba​czy​łam wą​ski chod​n ik, traw​n i​k i i klom​by. A gdy​by tak opu​ścić się bar​dzo po​wo​li z ryn​n y… I przy​go​t o​wać so​bie mięk​k ie lą​do​wa​n ie?… Ro​zej​r za​łam się po miesz​k a​n iu. Ka​n a​p a. Skła​da​n a z kil​k u mięk​k ich, kwa​dra​t o​wych sie​dzisk i okrą​głych ru​lo​n ów pod łok​cie. Otwo​r zy​łam okno. Wy​r zu​ci​łam na traw​n ik mięk​k ie po​du​chy z ka​n a​p y, sta​r a​jąc się ce​lo​wać tak, żeby upa​dły jak naj​bli​żej. Usia​dłam na pa​r a​p e​cie. Ama​dou wciąż spał swo​im śmier​t el​n ym snem. Praw​dę mó​wiąc ja nie wiem czy on się kie​dy​k ol​wiek obu​dził. Być może na​p raw​dę zmarł tam​t ej nocy. Prze​su​n ę​łam się na skraj pa​r a​p e​t u. Zie​m ia była bar​dzo da​le​ko. Bar​dzo po​wo​li i bar​dzo ostroż​n ie ob​r ó​ci​łam się jak naj​da​lej w bok, chwy​ci​łam za ryn​n ę i sko​czy​łam. Moje my​śle​n ie było chy​ba słusz​n e. Chcia​łam za​wi​snąć na ryn​n ie, dzię​k i cze​m u sto​p a​m i zna​la​zła​bym się moż​li​wie naj​bli​żej zie​m i. Stam​t ąd po​zo​stał​by już tyl​k o nie​wiel​k i skok w dół na po​du​chy z ka​n a​p y. Nie prze​wi​dzia​łam je​dy​n ie tego, że ryn​n a jest przy​sto​so​wa​na do cię​ża​r u desz​czu, a nie la​ski ucie​k a​ją​cej z miesz​k a​n ia jej gwał​ci​cie​la. Roz​legł się prze​r a​ża​ją​co gło​śny trzask, a ja ra​zem z ryn​n ą

w rę​k ach wy​lą​do​wa​łam na krza​k u, któ​r y nie​spo​dzie​wa​n ym zrzą​dze​n iem wy​r ósł do​k ład​n ie pode mną. Wy​da​wa​ło mi się, że sły​szę ja​k ieś obu​r zo​n e gło​sy. Ktoś chy​ba trza​skał oknem albo drzwia​m i. Prze​r a​żo​n a czym prę​dzej wy​grze​ba​łam się z krza​k a i rzu​ci​łam do uciecz​k i. Nie chcia​łam mieć kło​p o​t ów z po​li​cją. Pra​co​wa​łam na czar​n o i za​m ie​r za​łam zo​stać w Lon​dy​n ie. W Pol​sce jesz​cze wte​dy pa​no​wał ko​m u​n izm. Nie chcia​łam wra​cać do znie​wo​lo​n e​go kra​ju, z któ​r e​go oby​wa​t e​lom nie wol​n o było wy​jeż​dżać za​gra​n i​cę. Do dzi​siaj nie wiem jak to jest moż​li​we, że ten krzak tam na​gle wy​r ósł. Prze​cież wy​glą​da​łam wcze​śniej przez okno i wy​da​je mi się, że wi​dzia​łam na dole tyl​k o be​t on. Dla​t e​go wy​r zu​ci​łam sie​dze​n ia z ka​n a​p y – żeby przy​go​t o​wać so​bie mięk​k ie lą​do​wa​n ie. – O Boże, dzię​k u​ję, że po​sa​dzi​łeś tu​t aj ten krzak! – prze​bie​gło mi przez myśl. Pró​bo​wa​li​ście kie​dyś ska​k ać z pierw​sze​go pię​t ra? Nie? T o le​p iej nie pró​buj​cie. Moż​n a so​bie wszyst​k o po​ła​m ać, a przy odro​bi​n ie pe​cha roz​bić czasz​k ę i umrzeć. A ja spa​dłam na mięk​k i krzak! Boże! T o był po pro​stu cud! Nic mi się nie sta​ło! Wy​p lą​t a​łam się z ga​łę​zi i rzu​ci​łam się do uciecz​k i. Byle da​lej od Ama​dou, od tego miesz​k a​n ia. I od sa​m ej sie​bie.

ROZDZIAŁ 17 W poniedziałek rano

Do​t ar​łam z po​wro​t em do domu oko​ło szó​stej rano. Wy​n aj​mo​wa​łam po​k ój w sze​r e​go​wym bu​dyn​k u nie​da​le​k o sta​cji me​tra Ar​chway. We​szłam po scho​dach na górę. Na​p u​ści​łam go​rą​cej wody do wan​n y i le​ża​łam w niej przez go​dzi​n ę. Chcia​łam zmyć z sie​bie wszyst​k o, co się zda​r zy​ło. Co wte​dy czu​łam i my​śla​łam? By​łam zła na sie​bie, że je​stem taka głu​p ia. Na​iw​n a kre​t yn​k a, któ​r a na wła​sne ży​cze​n ie pa​k u​je się w kło​p o​t y. Z dru​giej stro​n y do​p ie​r o te​r az za​czy​n a​ło do mnie do​cie​r ać co się na​p raw​dę sta​ło i ja​k ie mogą być tego kon​se​k wen​cje. Obcy fa​cet. Bez za​bez​p ie​cze​n ia. Nar​k o​ty​k i. Jezu!!!!! Mogę mieć AIDS, cho​r o​bę we​n e​r ycz​n ą albo żół​t acz​k ę. Lub każ​dy inny do​wol​n y wi​r us, któ​r y mo​głam zła​p ać. Albo ra​czej któ​r y zła​p ał się mnie. Poza tym – za​drża​łam w wan​n ie – a gdy​by on tam wca​le nie był sam, tyl​k o miał ko​le​gów, tak samo pi​ja​n ych jak on?

Albo gdy​by chciał mnie w nar​k o​t ycz​n ym sza​le po​k ro​ić na ka​wał​k i ku​chen​n ym no​żem? Boże! Sku​li​łam się ze stra​chu. Na scho​dach sły​sza​łam ci​che kro​k i. T o pew​n ie go​spo​dy​n i, Ir​land​k a o dłu​gich si​wych wło​sach, któ​r a cią​gle wzdy​cha​ła, że musi wszyst​k o po wszyst​k ich spraw​dzać. Bo zda​r za​ło się, że ktoś zo​sta​wiał włą​czo​n y pło​m ień w ku​chen​ce na dru​gim, czy​li ostat​n im pię​t rze. Na pew​n o sły​sza​ła, że wró​ci​łam do​p ie​r o nad ra​n em. I że od go​dzi​n y mo​czę się w wan​n ie. Dla mnie naj​waż​n iej​sze było to, że ży​łam. Że nie sta​ło mi się nic ta​k ie​go, co ode​bra​ło​by mi spraw​n ość i moż​li​wość swo​bod​n e​go po​r u​sza​n ia się. Że Bóg w ostat​n iej chwi​li po​sa​dził krzak pod oknem. T ro​chę żar​t u​ję, ale se​r io, ja tego krza​k a wcze​śniej tam nie wi​dzia​łam. Gdy​by tam rósł, prze​cież nie mu​sia​ła​bym wy​r zu​cać przez okno czę​ści ka​n a​p y. By​łam wście​k ła na sie​bie. Że je​stem bez​m yśl​n a i głu​p ia. Że ro​bię coś, cze​go tak na​p raw​dę wca​le nie chcę ro​bić. Ale kie​dy przy​cho​dzi co do cze​go, to po​dej​m u​ję idio​t ycz​n ą de​cy​zję, o któ​r ej wiem, że jest zła! Ale jed​n ak coś mnie do tego po​p y​cha! Ro​bię to, a po​t em za​wsze tego ża​łu​ję. Za​wsze. Zna​łam to uczu​cie z wie​lu in​n ych sy​t u​acji. Na przy​k ład wcho​dzi​łam do skle​p u po za​k u​p y. Wie​d zia​łam, że nie wol​n o mi iść do dzia​łu sło​dy​czy, bo je​śli tam pój​dę, to na pew​n o coś ku​p ię. A je​śli coś ku​p ię, to na pew​n o to zjem. Na​wet mimo tego, że nie chcia​łam tego ro​bić. Wcho​dzi​łam do skle​p u. Szłam po ser. Na​gła myśl:

– I coś słod​k ie​go. – Nie, nie! Nie idę po coś słod​k ie​go! Nie tym ra​zem! – Coś bar​dzo ma​łe​go. – Nie, nie, nie zga​dzam się, nie idę po sło​dy​cze! T o za​wsze koń​czy się tak samo! Na​wet wte​dy kie​dy tego nie chcę, i tak za​wsze ku​p u​ję wię​cej i wszyst​k o zja​dam, a po​t em mu​szę to na​t ych​m iast zwy​m io​t o​wać. Nie!!!! By​łam wte​dy cho​r a na bu​li​m ię. – Do​brze – zga​dza się we​wnętrz​n y głos. – Nie idzie​m y po sło​dy​cze. – Nie idzie​m y – po​t wier​dzam. Idę do dzia​łu z na​bia​łem. Wy​bie​r am ser. Na dru​gim pię​t rze w moim lon​dyń​skim domu jest mała lo​dów​k a, mogę tam za​jąć pół pół​k i, więc miej​sca aku​r at wy​star​cza na mały ka​wa​łek sera i jo​gurt. Bio​r ę jesz​cze opa​k o​wa​n ie ja​błek i idę do kasy. Kie​dy prze​cho​dzę obok dzia​łu z płat​k a​m i śnia​da​n io​wy​m i, moja pod​świa​do​m ość ci​chut​k o pod​r zu​ca: – Ostat​n io jak ro​bi​łaś za​k u​p y, to nie było tych faj​n ych ko​ko​so​wych chru​p ią​cych płat​k ów w mio​dzie. Sprawdź, może dzi​siaj są. Skrę​cam. Ko​n iec. Sta​ję przed pół​k ą. Boże!!!! Sły​szę ma​lu​sień​k i, ci​chut​k i gło​sik, któ​r y gdzieś woła we mnie: – Nie ku​p uj! Je​śli ku​p isz, to zjesz wszyst​k o za​n im do​t rzesz do domu! Bę​dziesz wy​m io​t o​wać! Prze​cież tego nie chcesz! Ale jest on tak ma​lu​sień​k i i do​cie​r a z tak da​le​k a, że po pro​stu nie mogę go po​słu​chać. Za​m iast tego nie​spo​dzie​wa​n ie ro​-

śnie we mnie głód. Już czu​ję do​t yk tego słod​k ie​go sma​k u na ję​zy​k u, już czu​ję przy​jem​n ość, jaką z tego mam! Już wy​o bra​żam so​bie jak mi bę​dzie do​brze. Do​brze! Do​brze!!!!! Bę​dzie mi wresz​cie do​brze!!!!! Szyb​k o do kasy. Po​śpiesz​n ie, nie​cier​pli​wie pła​cę. Wy​cho​dzę przed sklep. Gdzie by tu usiąść? Nie ma żad​n ej ław​k i. Dużo lu​dzi. Chodź​m y tro​chę da​lej. Nie ma ław​k i. Jest! Mu​r ek! Sia​dam na mur​k u. Nie​cier​p li​wie roz​dzie​ram opa​k o​wa​n ie. Aaaaaaaaa!!!!!!! Słod​k ie!!!! Ko​k o​so​we!!!!!!! Bo​skie!!!!!!!! Cu​dow​n e!!!!!!! Wspa​n ia​łe!!!!!!!!! Jem, gar​ścia​m i na​p y​cha​jąc je so​bie do ust. Le​d​wo gry​zę. Ły​kam nie​cier​p li​wie, tak jak​bym mo​gła ra​zem ze słod​k im sma​kiem na​ły​k ać się mi​ło​ści i bez​p ie​czeń​stwa. Uko​ić sa​m ot​n ość. Przy​ci​szyć ten dziw​n y we​wnętrz​n y ból, któ​r y cią​gle nęka. Bo do​k ład​n ie tym było dla mnie je​dze​n ie. Czło​wiek cho​r y na bu​li​m ię ma do​k ład​n ie ten sam pro​blem co ano​r ek​t yk, al​ko​h o​lik i sek​so​h o​lik. T en sam, co dziew​czy​n a, któ​r a sza​le​je z nie​p o​k o​ju, żeby jak naj​szyb​ciej wyjść za mąż i uro​dzić dziec​ko. T en sam, co czło​wiek na skra​ju ban​k ruc​t wa, któ​r y za​cią​ga ko​lej​n y dług. T en sam, co czło​wiek, któ​r y łyka ta​blet​k i na sen, a po​t em na po​bu​dze​n ie, bo czu​je, że musi, bo bez le​k ów nie bę​dzie w sta​n ie funk​cjo​n o​wać. Kie​dy czło​wiek nosi w so​bie błęd​n e za​p i​sy pod​świa​do​m o​ści, nig​dy nie ma po​czu​cia, że jest kom​p let​n y ani że jego ży​cie sta​n o​wi naj​lep​szą moż​li​wie ca​łość. Za​wsze mio​t a się po​m ię​dzy sprzecz​n y​m i emo​cja​m i. Chce i nie chce jed​n o​cze​śnie. Pra​gnie i nie​n a​wi​dzi. Ko​cha i chce ucie​k ać. Czu​je w so​bie brak. Czu​je w swo​jej du​szy dziw​n e czar​n e dziu​r y, któ​r e dy​szą jak naj​bar​dziej chci​we po​t wo​r y, złak​n io​n e ludz​k ie​go mię​sa.

Chcą cię po​żreć. Chcą cię po​chło​n ąć. Chcą cię znik​n ąć. A ty my​ślisz cza​sem: tak, niech mnie wresz​cie po​chło​n ą. Nie mam już siły dłu​żej wal​czyć! Nie mam siły wal​czyć z roz​p a​czą, de​pre​sją, nie​n a​wi​ścią do sa​m e​go sie​bie, z tym, że je​stem za​wsze gor​szy, głup​szy, nig​dy nic mi się nie uda​je, nig​dy nie po​t ra​f ię od​n ieść praw​dzi​we​go suk​ce​su, za​wsze je​stem tyl​k o ofia​r ą i że​bra​k iem w kom​n a​t ach in​n ych lu​dzi, któ​r ym wie​dzie się le​p iej, któ​r zy są lep​si, mą​drzej​si i pięk​n iej​si ode mnie. Nig​dy nie będę tacy jak oni. Nig​dy nie będę taki, jaki na​p raw​dę chce być. Nie ma dla mnie szan​sy. Nie ma dla mnie ży​cia.

A po​t em otrzą​sasz się i mó​wisz: prze​cież ja je​stem lep​szy od nich! Prze​cież ja wiem le​p iej! Oni są tyl​k o mar​n y​m i ama​to​r a​m i, któ​r zy ro​bią coś byle jak, a cały świat się za​chwy​ca. Prze​cież oni wca​le nie są tak do​brzy. Hal​lo! T o ja je​stem do​bry! T o ja je​stem świet​n y! T o ja po​wi​n ie​n em od​n ieść suk​ces, a nie oni! Po co ak​t or Mzi​ziń​ski jest na pierw​szej stro​n ie wszyst​k ich ga​zet? Co on ta​k ie​go osią​gnął? Nic! Na​wet nie jest przy​stoj​n y. Po​p ra​wi​li mu twarz na zdję​ciach. Poza tym jest po pro​stu sła​bym ak​t o​r em. Ja bym to za​grał le​p iej. Ja wam po​k a​żę! Spi​n asz się. Czu​jesz gniew. Roz​p ę​dzasz się. Bie​gniesz. Łup!!! Wa​lisz gło​wą w mur. Zno​wu po​r aż​k a. Pa​dasz na twarz. Jezu! Zno​wu ci się nie uda​ło! Zno​wu to gry​zą​ce po​czu​cie nie​na​wi​ści, bez​r ad​n o​ści, wście​k ło​ści na sa​m e​go sie​bie i na świat. I zno​wu chcesz umie​r ać. I my​ślisz so​bie, że kur​wa, ten świat jest po pro​stu po​je​ba​n y. T o wszyst​k o nie ma kur​wa sen​su! Brzyd​cy są pięk​n i, a pięk​n i są brzyd​cy! Mą​drzy są głu​p i, a głu​p i są mą​drzy! Chcesz do​brze, a koń​czy się źle! A jak chcesz ko​m uś przy​p ier​do​lić, to już na​wet sa​t ys​f ak​cja nie jest taka jak kie​dyś. Co tu się kur​wa po​r o​bi​ło? Jak żyć je​śli wszy​scy krad​n ą do​o ko​ła? Na​wet jak​by czło​wiek chciał być uczci​wy, to mu na to nie po​zwo​lą w tym po​je​ba​n ym kra​ju.

Uwa​ga. Chwi​la praw​dy. Prze​czy​t aj. Nie prze​la​t uj ocza​m i. Za​t rzy​m aj się na mo​ment i PO​SŁU​CHAJ: Świat nie jest po​je​ba​n y. T y je​steś. Nie masz czuć się win​n y z tego po​wo​du i nie mu​sisz le​cieć do spo​wie​dzi. W two​jej pod​świa​do​m o​ści są miej​sca, któ​r e za wszel​k ą cenę usi​łu​jesz za​p eł​nić tym, co wy​da​je ci się nie​zbęd​n e do ży​cia. T ak, wiem, te​r az ki​wasz gło​wą i mó​wisz: – No ja​sne. Po to jest ży​cie, nie? Żeby wy​p eł​n ić je tym, cze​go czło​wie​k o​wi bra​k u​je. – Nie! – od​p o​wiem ci od razu. – Bo świat wy​da​je ci się po​je​b a​n y tyl​k o dla​t e​go, że wi​dzisz go z per​spek​t y​wy po​je​ba​nych prze​k o​n ań, któ​r e stwo​r zy​ła two​ja pod​świa​do​m ość na pod​sta​wie kre​t yń​skich wnio​sków, któ​r e wy​cią​ga​ła bez two​jej ra​cjo​n al​n ej zgo​dy. Gdy​byś mógł otwo​r zyć swo​ją gło​wę i zaj​r zeć do niej w cał​ko​wi​cie ra​cjo​n al​n y i obiek​t yw​n y spo​sób, zdu​m iał​byś się jak małe dziec​k o. Nie zda​jesz so​bie spra​wy z 99% rze​czy, ja​k ie kie​r u​ją two​imi my​śla​m i i two​im za​cho​wa​n iem. I wła​śnie dla​te​go po​strze​gasz świat w taki, a nie inny spo​sób. ŚWIAT JEST W RZE​CZY​W I​ST O​ŚCI INNY T yle tyl​k o, że two​je oczy nie po​t ra​f ią tego zo​ba​czyć. A nie po​t ra​f ią tego zo​ba​czyć z tego po​wo​du, że two​ja pod​świa​do​m ość na​k ła​da na nie znie​k ształ​ca​ją​ce oku​la​r y.

HAL​LO! Czy zro​zu​m ia​łeś to, co na​p i​sa​łam po​wy​żej? Czy je​steś w sta​n ie do​p u​ścić do swo​jej świa​do​m o​ści fakt, że pa​t rzysz na świat, ży​cie, rze​czy​wi​stość i sa​m e​go sie​bie przez pry​zmat pew​n ych sche​m a​t ów, któ​r e stwo​r zy​ła two​ja pod​świa​do​m ość? Czy wiesz, że sche​m a​t y stwo​r zo​n e przez two​ją pod​świa​do​mość po​wsta​ły na ba​zie do​stęp​n ych jej do​świad​czeń? Czy zgo​dzisz się z tym, że do​świad​cze​n ia do​stęp​n e two​jej pod​świa​do​m o​ści były tyl​k o wy​cin​k iem praw​dy o świe​cie i ist​nie​je moż​li​wość, że był to wy​ci​n ek znie​k ształ​co​n y, błęd​n y i – prze​p ra​szam za wy​r a​że​n ie – po​je​ba​n y? Je​że​li bu​du​jesz so​bie wi​zję świa​t a na pod​sta​wie gar​ści ta​k ich wła​śnie fał​szy​wych, błęd​n ych i po​je​ba​n ych fak​t ów, to czy nie jest oczy​wi​ste, że bę​dzie ona rów​n ie fał​szy​wa i błęd​n a? Ale je​że​li bę​dzie jed​n o​cze​śnie je​dy​n ą to​bie do​stęp​n ą, to pod​świa​do​m ie uznasz ją za praw​dę. I przyj​m iesz to za bazę two​je​go po​glą​du na świat, ży​cie i sa​m e​go sie​bie. Je​śli two​ja baza jest choć tro​chę fał​szy​wa, ży​cie bę​dzie skrzy​p ia​ło jak po​ciąg na za​r dze​wia​łych to​r ach. Bę​dzie szło opor​n ie, a ty bę​dziesz czuł nie​chęć, nie​n a​wiść do sie​bie i do in​n ych lu​dzi, bę​dziesz czuł dziw​n ą pust​k ę, któ​r ej nie moż​n a na​zwać ani ni​czym za​p eł​n ić. Bę​dziesz się po​t y​k ał o złych lu​dzi, bę​dziesz oszu​k i​wa​n y, gwał​co​n y, bę​dziesz wpa​dał w róż​n e na​ło​gi, bę​dziesz ro​bił rze​czy, któ​r ych w głę​bi ser​ca wca​le nie

chcesz ro​bić i nie bę​dziesz mógł do​p ro​wa​dzić do sy​t u​acji, w któ​r ej ro​bisz to, co na​p raw​dę ko​chasz. Ro​zu​m iesz? Wiesz dla​cze​go zo​sta​łam zgwał​co​n a? Bo strasz​n ie po​t rze​bo​wa​łam po​czuć się bez​p iecz​n a i ko​cha​na. Nie by​ło​by w tym nic złe​go, gdy​by nie to, że moja fał​szy​wie skon​stru​o wa​n a we​wnętrz​n a mapa pod​świa​do​m o​ści pod​p o​wia​da​ła je​dy​n e zna​n e jej – bo wcze​śniej spraw​dzo​n e – roz​wią​za​n ia: – Po​czu​cie bez​p ie​czeń​stwa i mi​ło​ści moż​n a zna​leźć po al​ko​h o​lu. Oraz po sło​dy​czach. Kie​dy zjesz coś słod​k ie​go, po​czu​jesz się bez​p iecz​n a. Stąd bu​li​m ia. – Kie​dy na​p i​jesz się al​k o​h o​lu, bę​dziesz mia​ła wię​cej od​wa​gi. Pój​dziesz tań​czyć. Po​znasz ko​goś, kto bę​dzie cię obej​m o​wał. Kie​dy znaj​dziesz się w ra​m io​n ach męż​czy​zny, po​czu​jesz się bez​p iecz​n a. I w ten spo​sób moja wła​sna pod​świa​do​m ość – z chę​ci za​spo​k o​je​n ia mo​ich po​t rzeb i tę​sk​n ot – po​p y​cha​ła mnie pro​sto w prze​p aść uza​leż​n ie​n ia od al​k o​h o​lu i nar​k o​t y​k ów oraz ry​zy​ko​wa​n ia wła​snym ży​ciem i przy​god​n ych zna​jo​m o​ści, któ​r e mo​gły za​k oń​czyć się tra​gicz​n ie. T ak jak wte​dy w Lon​dy​n ie. Kie​dy zo​sta​łam na szczę​ście zgwał​co​n a tyl​k o przez jed​n e​go czło​wie​k a, a on cu​dem nie był cho​r y na AIDS ani żad​n ą inną śmier​t el​n ą cho​r o​bę. Ży​cie wy​da​wa​ło mi się po​t wor​n ie sa​m ot​n e i skom​p li​k o​wa​n e. Nig​dy nie

by​łam za​do​wo​lo​n a. Na​wet kie​dy zdo​by​wa​łam coś, na czym mi za​le​ża​ło. Za​wsze znaj​do​wa​łam po​wód, żeby na​r ze​k ać i mar​twić się. A te​r az le​ża​łam w wan​n ie go​r ą​cej wody za​sta​n a​wia​jąc się co da​lej. Będę żyć? Czy umrę? – Da​waj – coś szep​n ę​ło we mnie. – Weź się w garść. Nie roz​k le​jaj się. Je​steś sil​n a. Dasz radę. – Dam radę – od​p o​wie​dzia​łam sama so​bie. – By​wa​ło go​r zej. Za​wsze so​bie po​r a​dzi​łam. – T ak trzy​m aj. Je​steś sil​n a. – Je​stem sil​n a. Po​r a​dzę so​bie. – No to już. Do​syć tego ma​r u​dze​n ia. Do ro​bo​t y. Wsta​łam, wy​t ar​łam się i ubra​łam. I po​szłam do pra​cy. W koń​cu był po​n ie​dzia​łek rano.

ROZDZIAŁ 18 Dziesięć prostych faktów

Fakt 1: T wo​ja pod​świa​do​m ość ma cie​bie chro​n ić. Fakt 2: T wo​ja pod​świa​do​m ość wy​cią​ga za​wsze pra​wi​dło​we wnio​ski. Fakt 3: Pra​wi​dło​we wnio​ski wy​cią​gnię​t e z nie​p ra​wi​dło​wych da​n ych nie mogą być pra​wi​dło​we. Fakt 4: Pod​świa​do​m ość nie jest w sta​n ie oce​n ić pra​wi​dło​wo​ści da​n ych źró​dło​wych, po​n ie​waż dys​p o​n u​je je​dy​n ie wie​dzą na​by​wa​n ą w pro​ce​sie wła​sne​go do​świad​cze​n ia. Fakt 5: Fak​t y i wnio​ski wy​p ra​co​wa​n e przez pod​świa​do​m ość zo​sta​ją za​p i​sa​n e jako je​dy​n a bez​względ​n a praw​da, któ​r a bę​dzie kie​r o​wa​ła two​im my​śle​n iem i za​cho​wa​n iem. Fakt 6: Je​dy​n a bez​względ​n a praw​da nie pod​le​ga kwe​stio​n o​wa​n iu.

Fakt 7: Je​dy​n a bez​względ​n a praw​da stwo​r zo​n a z błęd​n ych da​n ych nie może być spój​n a, efek​t yw​n a, har​m o​n ij​n a ani kon​struk​t yw​n a. Prę​dzej lub póź​n iej za​cznie się roz​p a​dać. Fakt 8: Wo​bec po​czu​cia za​gro​że​n ia in​t e​gral​n o​ści je​dy​n ej bez​względ​n ej praw​dy pod​świa​do​m ość bę​dzie usi​ło​wa​ła nad​bu​do​wać do niej do​dat​k o​we wzmoc​n ie​n ia, jed​n o​cze​śnie jesz​cze bar​dziej od​da​la​jąc się od praw​dy obiek​t yw​n ej. Fakt 9: Praw​da obiek​t yw​n a jest do​stęp​n a każ​de​m u czło​wie​ko​wi, któ​r y do​k o​n a wy​sił​k u skon​f ron​t o​wa​n ia tego, co zo​sta​ło za​p i​sa​n e w jego pod​świa​do​m o​ści z tym, co świa​do​m ie i ra​cjo​nal​n ie uzna za słusz​n e. Fakt 10: Kie​dy zni​k a fałsz i nie​p raw​da, zni​k a też po​czu​cie sprzecz​n o​ści, cha​o s, strach i sa​m ot​n ość, a ży​cie sta​je się nie​spo​dzie​wa​n ie pro​ste.

ROZDZIAŁ 19 Sprawa Murzynka Bambo

Je​że​li miesz​k asz w domu, gdzie wszy​scy są cho​r zy, sam też nie bę​dziesz zdro​wy. Pod​świa​do​m ość – nie​za​leż​n ie czy tego chcesz, czy nie – wchła​n ia to, co ją ota​cza. Bu​du​je z tego pew​n ą wi​zję ży​cia i rze​czy​wi​sto​ści, któ​r ą na​r zu​ca ci po​t em we wszyst​k ich pa​su​ją​cych sy​t u​acjach – mimo że świa​do​m ie kom​plet​n ie nie zda​jesz so​bie z tego spra​wy. Je​że​li w szko​le dzie​ci na lek​cjach re​cy​t u​ją wier​szyk o Mu​rzyn​k u Bam​bo, któ​r y ma czar​n ą skó​r ę, miesz​k a w Afry​ce i jest głu​p iut​k i, bo przed ką​p ie​lą ucie​k a na drze​wo, żeby się nie wy​bie​lić, to głę​bo​k o, głę​bo​k o w two​jej pod​świa​do​m o​ści zo​sta​je za​p i​sa​n y ko​m u​n i​k at, że „ci czar​n i” są głup​si od nas, wspi​na​ją się na drze​wa jak mał​p y i są dla nas – bia​łych – źró​dłem roz​r yw​k i i dow​ci​p ów, ale na pew​n o nie mogą być part​n e​r a​m i w biz​n e​sie. Je​że​li po​t em w do​r o​słym ży​ciu spo​t kasz Mu​r zy​n a, to ra​cjo​nal​n ie po​wiesz: – Oczy​wi​ście, nie ma dla mnie żad​n e​go zna​cze​n ia ja​k ie​go

ko​lo​r u jest skó​r a czło​wie​k a. Nie je​stem ra​si​stą. Nie mam uprze​dzeń. Ale ci​chut​k o i da​le​k o w two​jej gło​wie głos bę​dzie pod​p o​wia​dał: – Oni są ja​cyś inni. Nie tacy jak my. Wolę trzy​m ać się od nich z da​le​k a. Nie chciał​bym być bli​sko nich. I na​wet nie wiesz, że ro​śnie w to​bie we​wnętrz​n y kon​f likt. Z jed​n ej stro​n y jest to, co wiesz na pew​n o, bo sły​sza​łeś to wie​le razy i za​p i​sa​łeś jako nie​zbi​t y fakt prze​k a​za​n y ci przez au​t o​ry​t e​t y w szko​le: Mu​r zyn​k i są nie​m ą​dre i gor​sze od nas. T ak było na​p i​sa​n e w książ​ce, tak mó​wił na​uczy​ciel i ro​dzi​ce też się z tym zga​dza​li. T o jest fakt. T o jest je​den z mi​lio​n ów fak​tów, ja​k ie two​ja pod​świa​do​m ość mu​sia​ła przy​jąć, upo​r ząd​k o​wać i za​p i​sać w od​p o​wied​n iej prze​gród​ce. T y jako ty nie mia​łeś z tym nic wspól​n e​go. T wój świa​t o​p o​gląd kształ​t o​wał się bez two​je​go świa​do​m e​go udzia​łu. Ob​r az Afry​k a​n i​n a pły​n ą​cy z wier​sza o Mu​r zyn​k u Bam​bo zo​stał za​pi​sa​n y jako pierw​szy fakt do​t y​czą​cy lu​dzi o in​n ym ko​lo​r ze skó​r y. Prze​cho​dzisz do na​stęp​n ej kla​sy. Lek​t u​r a obo​wiąz​k o​wa „W pu​sty​n i i w pusz​czy”, w któ​r ej po​ja​wia się zna​n a ci po​stać czar​n o​skó​r e​go czło​wie​k a, tym ra​zem o imie​n iu Kali. Ach, ten Kali! Wszy​scy w kla​sie się z nie​go śmie​ją. Kie​dy Kali ukraść kro​wę, to jest do​brze, ale kie​dy Ka​le​m u ukraść kro​wę, to jest źle. Bum. Mu​r zy​n ek Bam​bo i Mu​r zy​n ek Kali pa​su​ją do sie​bie jak ulał. T ak samo dzie​cin​n i, nie​o by​ci, na​iw​n i, po​ja​wia​ją się

jako po​śmie​wi​sko dla nas – lep​szych, faj​n ych, mą​drzej​szych, roz​sąd​n ych. Dla nas – bia​łych lu​dzi z „lep​szej” cy​wi​li​za​cji. Pod​świa​do​m ość re​je​stru​je ten po​wta​r za​ją​cy się fakt. Nie robi tego zło​śli​wie ani nie oce​n ia. Nie do​k o​n u​je wy​bo​r u mię​dzy róż​n y​m i moż​li​wy​m i spo​so​ba​m i wi​dze​n ia tej sy​t u​acji, po​nie​waż zna tyl​k o je​den. W two​jej pod​świa​do​m o​ści zo​sta​n ie więc za​k o​do​wa​n y je​dy​n y moż​li​wy spo​sób wi​dze​n ia lu​dzi o in​ny​m i ko​lo​r ze skó​r y: on jest śmiesz​n y, inny, obcy, gor​szy, głu​p i. W każ​dej na​stęp​n ej sy​t u​acji, kie​dy ze​t kniesz się z czar​n o​skó​r ym czło​wie​k iem oso​bi​ście w re​alu albo w fil​m ie czy li​t e​ra​t u​r ze, bę​dziesz pa​t rzył na nie​go przez pry​zmat tego, co zo​sta​ło w cie​bie wpo​jo​n e daw​n o temu i co zo​sta​ło za​p i​sa​n e jako je​dy​n a ist​n ie​ją​ca praw​da. Ale nie​spo​dzie​wa​n ie po​ja​wia się kon​f likt. Je​steś do​r o​sły. Na świe​cie obo​wią​zu​je bar​dzo ostra za​sa​da po​p raw​n o​ści po​li​t ycz​n ej. Nie wol​n o oka​zać po​błaż​li​wo​ści ani tym bar​dziej nie​chę​ci dla ni​k o​go, kto uwa​ża się za mniej​szość et​n icz​n ą albo spo​łecz​n ą. Nie wol​n o żar​t o​wać z blon​dy​n ek, czar​n ych ani Cy​ga​n ów. T rze​ba mó​wić „psy​cho​loż​k a”, „ Afro​ame​r y​k a​n in” oraz „Rom” Więc oczy​wi​ście mu​sisz do​sto​so​wać się do sy​t u​acji i na po​zio​m ie ra​cjo​n al​n ym przy​zna​jesz mniej​szo​ściom wszyst​k ie ra​cje.

– T ak – przy​t a​k u​jesz – ko​bie​t y są prze​śla​do​wa​n e. Afro​ame​r y​k a​n ie też. A Ro​m o​wie to tacy sami lu​dzie jak my. Ale pod​świa​do​m ie wiesz, że jest in​a​czej. T y wiesz, że jest in​a​czej. T o nie jest kwe​stia ra​cjo​n al​n e​go wy​bo​r u, de​cy​zji ani złych in​t en​cji. Po pro​stu kie​dy kształ​t o​wa​ły się two​je po​glą​dy na wszyst​k o, z czym sty​k a​łeś się po raz pierw​szy, ty zro​zu​mia​łeś to w pe​wien okre​ślo​n y spo​sób. Z ów​cze​sne​go punk​t u wi​dze​n ia był to je​dy​n y słusz​n y wnio​sek – opar​t y na po​t wier​dze​n iu wszyst​k ich zna​n ych ci wte​dy au​t o​r y​t e​t ów, czy​li na​uczy​cie​li, pod​r ęcz​n i​k ów oraz ro​dzi​ców. T o oni – oso​by uzna​wa​n e przez two​ją pod​świa​do​m ość za au​t o​r y​t e​t y – kształ​t o​wa​ły twój spo​sób my​śle​n ia o wszyst​k im. T ak​że o so​bie sa​m ym. Ro​bi​li to za po​m o​cą prze​r óż​n ych me​tod – za​r ów​n o świa​do​m ie, jak i nie​świa​do​m ie. Do tego wró​cę póź​n iej. T e​r az za​t rzy​m a​li​śmy się przy nie​szczę​snym Mu​rzyn​k u Bam​bo, któ​r y zdą​żył już do​r o​snąć, za​ło​żył wła​sną fir​mę i nosi gar​n i​t ur. Mu​sisz się z nim spo​t kać. Za​cho​wu​jesz się wo​bec nie​go po​p raw​n ie i nie dasz po so​bie po​znać, że wła​ści​wie w głę​bi du​szy czu​jesz się w tej sy​t u​acji odro​bi​n ę nie​k om​f or​t o​wo, że czu​jesz ja​k iś dziw​n y lęk, że naj​chęt​n iej od​wo​łał​byś to spo​t ka​n ie. Może na​wet szu​k asz pre​tek​stu, żeby je prze​ło​żyć albo żeby ktoś cię za​stą​p ił. Na​wet być może nie zda​jesz so​bie spra​wy z tego, że tak się wła​śnie za​cho​wu​jesz.

Ale przyj​r zyj się so​bie: Szu​k a​łeś pre​t ek​stu, żeby nie do​szło do tego spo​t ka​n ia? By​łeś szczę​śli​wy kie​dy się oka​za​ło, że jed​n ak spo​t ka​n ie trze​ba od​wo​łać? Czu​łeś ja​k ąś dziw​n ą nie​n a​t u​r al​n ość w ca​łej sy​t u​acji? By​łeś zbyt spię​t y albo zbyt roz​luź​n io​n y? Nie taki jak zwy​kle? Może chcia​łeś go za​p ew​n ić, że je​steś po​zy​t yw​n ie na​sta​wio​ny? I że wca​le nie prze​szka​dza ci jego ko​lor skó​r y? Chcia​łeś być dla nie​go „do​bry”? Rzu​ca​łeś mu ukrad​k o​we spoj​r ze​n ia, przy​glą​da​jąc się jak się za​cho​wu​je kie​dy nie pa​t rzysz? T ak, tak, śle​dzi​łeś Mu​r zyn​k a Bam​bo. T wo​ja pod​świa​do​mość nie da się oszu​k ać. Na ze​wnątrz i dla in​n ych je​steś stu​pro​cen​t o​wo po​p raw​n y po​li​t ycz​n ie. Bez wa​h a​n ia po​da​jesz rękę lu​dziom o in​n ym ko​lo​r ze skó​r y, pa​t rzysz im w oczy, jesz z nimi ko​la​cję. Ale two​ja pod​świa​do​m ość ci​chut​k o pod​su​wa: – Mu​r zy​n ek Bam​bo w Afry​ce miesz​k a, czar​n ą ma bu​zię ten nasz ko​leż​k a. Kali mieć do​bra fir​m a. Kali lu​bić Pol​ska. Pol​ska lu​bić Kali. Kali do​bra biz​n es. Wró​cisz do domu i pew​n ie opo​wiesz żo​n ie faj​n y dow​cip o czar​n ych. Przed nią nie mu​sisz być po​p raw​n y po​li​t ycz​n ie. Albo po​wiesz jej, że wiesz, ci czar​n i to ja​k oś dziw​n ie pach​n ą. Albo coś w tym ro​dza​ju. Nie pi​szę tego po to, żeby obu​dzić w to​bie po​czu​cie winy. Chcę tyl​k o po​k a​zać me​cha​n izm, któ​r y rzą​dzi nami od środ​k a

i z któ​r e​go ab​so​lut​n ie nie zda​je​m y so​bie spra​wy. My​ślisz, że je​steś do​r o​sły i wiesz co ro​bisz. Ja też my​śla​łam, że je​stem do​r o​sła. Kie​dy idę do dys​k o​t e​k i w nie​dzie​lę wie​czo​r em, to mogę ci po​dać świet​n e ra​cjo​n al​n e ar​gu​m en​t y dla​cze​go to ro​bię: – Chcę się za​ba​wić. Po ty​go​dniu uczci​wej pra​cy moż​n a wyjść się ro​ze​r wać. Na​p i​ję się tro​chę wina dla lep​sze​go sa​m o​po​czu​cia. Lu​bię tań​czyć. Faj​n ie jest wy​cho​dzić i spę​dzić czas z ludź​m i. Na​le​ży być to​wa​r zy​skim. Praw​da jed​n ak była nie​co inna. Gdy​by ktoś mógł wło​żyć mi​k ro​f on do mo​jej pod​świa​do​m o​ści i na​grać to, co mi pod​p o​wia​da, to by​ło​by to mniej wię​cej coś ta​k ie​go: – Boże, po​m óż! Nie znio​sę dłu​żej tej sa​m ot​n o​ści. Nikt mnie nie ko​cha. Świat jest zły. Lu​dzie obo​jęt​n i. Ja sama jak pa​lec. Je​stem zła. Je​stem brzyd​k a. Je​stem gor​sza. Je​stem głu​pia. Nic mi się nie uda​je. Po​t rze​bu​ję wspar​cia. Niech mi ktoś po​wie coś do​bre​go. Niech mnie ktoś po​chwa​li. Niech mnie ktoś przy​t u​li. Pić! Wina! Niech mnie nie drę​czą te kosz​m ar​ne my​śli. Cią​gle ta sa​m ot​n ość. I ten ból du​szy. Gdy​byś sta​n ął wte​dy przede mną i po​wie​dział to, co by​ło​by czy​stą praw​dą i stresz​cze​n iem mo​ich pod​świa​do​m ych my​śli, czy​li coś w ro​dza​ju: – Chcesz iść do dys​k o​t e​k i, bo no​sisz w so​bie nie​n a​wiść do sie​bie i do swo​je​go ży​cia. Od​p o​wie​dzia​ła​bym: – Chy​ba bre​dzisz. Jaka nie​n a​wiść? Prze​cież to jest wła​śnie do​wód na to, że ja lu​bię sie​bie. Idę się za​ba​wić za​m iast sie​dzieć

sama w domu. – Idziesz, bo nie mo​żesz już znieść sa​m ej sie​bie i dla​t e​go nie chcesz być sama. – I co, my​ślisz, że wszy​scy lu​dzie na dys​k o​t e​k ach cier​p ią z nie​n a​wi​ści do sa​m ych sie​bie? Co za bzdu​r a. I kim ty wła​ści​wie je​steś, żeby mi wma​wiać coś ta​k ie​go? – Je​stem czło​wie​k iem, któ​r y był w sta​n ie wej​r zeć w swo​ją pod​świa​do​m ość i zro​zu​m ieć me​cha​n i​zmy, ja​k ie nią rzą​dzą. Mó​wię to po to, żeby uchro​n ić się przed nie​bez​p ie​czeń​stwem. – Obej​dę się. Je​stem bar​dzo szczę​śli​wym czło​wie​k iem. Ro​bię co chcę. Miesz​k am w Lon​dy​n ie, bo tak chcia​łam. Pra​cu​ję. Za​r a​biam pie​n ią​dze. Zbie​r am na po​dróż do​o ko​ła świa​t a. – A dla​cze​go pła​czesz kie​dy nikt nie wi​dzi? Dla​cze​go zja​dasz dwa opa​k o​wa​n ia cia​stek, a po​t em wy​m io​t u​jesz ze łza​m i w oczach? Dla​cze​go uwa​żasz, że mu​sisz z kimś być? Dla​cze​go ucie​k asz? Dla​cze​go czu​jesz się cza​sem tak nie​szczę​śli​wa, że masz ocho​t ę umrzeć? Gdy​by ktoś mnie wte​dy tak za​p y​t ał, nie wiem co bym od​po​wie​dzia​ła. Ale kto miał​by znać praw​dę o mnie sa​m ej? Kto mógł​by wi​dzieć kie​dy pła​czę? Kto miał​by czy​t ać śmierć w mo​ich my​ślach? No kto? Oprócz mnie sa​m ej? Ale czy ja mo​głam się do tego przed sobą przy​znać? Ależ skąd! No jak​że? T o po pro​stu nie​m oż​li​we. Nie by​łam w sta​n ie przy​znać się przed samą sobą, że je​stem bez​r ad​n a, bo moja pod​świa​do​m ość utrzy​m y​wa​ła mnie w prze​k o​n a​n iu, że świet​n ie so​bie ze wszyst​k im ra​dzę. Dla​t e​go gdy​by ktoś wte​dy w Lon​dy​n ie za​dał mi py​t a​n ie jak jest, na​t ych​m iast, bez wa​h a​n ia od​p o​wie​dzia​ła​bym, że jest

świet​n ie. Bo moja pod​świa​do​m ość mia​ła za​k o​do​wa​n e, że nie​waż​n e jak jest, jest świet​n ie. Musi być świet​n ie. Je​śli coś jest nie​świet​n ie, uda​je​m y, że to nie ist​n ie​je. Nie wi​dzi​m y tego. Nie przyj​m u​je​m y tego do wia​do​m o​ści. Od​su​wa​m y to od sie​bie, a gło​śno opo​wia​da​m y o tym, co jest do​brze. We​wnętrz​n ie zma​ga​m y się z nie​n a​wi​ścią, sa​m ot​n o​ścią, po​czu​ciem od​r zu​ce​n ia, wy​o b​co​wa​n iem, stra​chem, tę​sk​n o​t ą, ano​r ek​sją, bu​li​m ią, uza​leż​n ie​n iem od al​k o​h o​lu, ale na ze​wnątrz? Uśmiech. Da​jesz radę. Jest su​p er. Musi być. Za żad​n ą cenę nie wol​n o się przy​znać do sła​bo​ści, za​gu​bie​n ia, lęku. Da​lej. Po​k aż im wszyst​k im, że po​t ra​f isz. Oni są sła​bi i nie​p o​r ad​ni. Oni zma​ga​ją się z pro​ble​m a​m i. A ja? Po​p atrz na mnie. Ja je​stem bo​h a​t er. Ja je​stem si​łacz. Ja za​wsze so​bie ra​dzę. No więc my​ślisz, że je​steś do​r o​sły i wiesz co ro​bisz. Wiesz co my​ślisz. No ja​sne, no prze​cież kto ma wie​dzieć co my​ślisz je​śli nie ty? Ale czy wiesz co na​p raw​d ę my​ślisz? A skąd moż​n a wie​dzieć czy to co my​ślę to jest na​p raw​d ę to, co mam na my​śli? T o bar​dzo pro​ste. Czy ro​bisz rze​czy, któ​r ych nie chcesz ro​bić, ale coś cię do tego zmu​sza? Na przy​k ład pła​czesz z roz​p a​czy kie​dy nikt nie wi​dzi. Albo ukrad​k iem się​gasz po al​k o​h ol, żeby po​p ra​wić so​bie na​strój. Albo nie​n a​wi​dzisz sa​m e​go sie​bie. Gar​dzisz kimś. Chcesz się ze​m ścić.

Śmia​ło. Raz w ży​ciu. Przy​znaj się przed sa​m ym sobą. No? Wy​o braź so​bie, że 99% lu​dzi na świe​cie żyje w ta​k im we​wnętrz​n ym kon​f lik​cie i z bie​giem cza​su uczy się my​śleć, że to wła​ści​wie jest nor​m al​n e. Sko​r o za​wsze tak było, to chy​ba tak po pro​stu w ży​ciu jest. T o wte​dy wła​śnie my​ślisz, że ży​cie jest po​je​ba​n e. Bo za​wsze tak było. I za​wsze ja​k iś Mu​r zy​n ek Bam​bo miesz​k ał głę​bo​k o w two​ich my​ślach i kłó​cił się z tym, co ra​cjo​n al​n ie uwa​żasz za słusz​n e. Czu​łeś, że to jest wiecz​n y kon​f likt, cho​ciaż nie po​t ra​f i​łeś go na​zwać sło​wa​m i ani za​ak​cep​t o​wać. Ale po​nie​waż za​wsze był i za​wsze drę​czył cię od środ​k a, za​czą​łeś ak​cep​t o​wać fakt, że to jest nie do za​ak​cep​t o​wa​n ia oraz że ta​k ie wła​śnie jest ży​cie. Za​sko​czę cię je​śli po​wiem, że to nie jest nor​m al​n e? Że wca​le tak nie musi być? Że moż​n a być wol​n ym czło​wie​k iem – wol​n ym od nie​n a​wi​ści, od uza​leż​n ień i na​ło​gów, wol​n ym od zła, roz​t e​r ek, sa​m ot​n o​ści. Nie dla​t e​go, że trze​ba do tego przejść przez ja​k iś mi​stycz​n y kurs kwi​t o​wa​n ia. Wy​star​czy tyl​k o oczy​ścić swo​ją pod​świa​do​m ość. Zna​leźć w niej kłam​stwa, któ​r e nie​chcą​cy za​p i​sa​ła. Kłam​stwa za​m ie​n ić na praw​dę. I wte​dy wszyst​k o dzie​je się samo, ale dzie​je się do​k ład​n ie w taki spo​sób, jaki chciał​byś so​bie wy​m a​r zyć.

ROZDZIAŁ 20 Niewinny komputer

Pod​świa​do​m ość za​p i​su​je w nas my​śli, z któ​r ych czer​p ie​m y do koń​ca ży​cia w prze​świad​cze​n iu, że są na​sze. Dziec​k o, któ​re po raz pierw​szy do​wia​du​je się o ist​n ie​n iu ciem​n o​skó​r ych lu​dzi pod​czas lek​cji z wier​szem o Mu​r zyn​k u Bam​bo, za​p a​m ię​ta, że Mu​r zyn​k i są śmiesz​n e. Je​że​li na​ło​ży się na to kil​k a in​n ych po​dob​n ych in​f or​m a​cji, pod​świa​do​m ość za​p i​sze to jako fakt, któ​r y w skró​cie moż​n a stre​ścić na przy​k ład tak: – Lu​dzie inni niż ja są gor​si. Ciem​n a skó​r a to do​bry po​wód do żar​t ów. Bia​li lu​dzie śmie​ją się z in​nych lu​dzi. Świat jest po​dzie​lo​n y na lep​szych i gor​szych. My je​ste​śmy lep​si. „Oni” są gor​si. Je​że​li nie wy​da​r zy się nic zna​czą​ce​go, co zmie​n i ten pod​świa​do​m y za​p is na te​m at Mu​r zyn​k ów Bam​bo, to w do​r o​słym ży​ciu taki czło​wiek bę​dzie no​sił pod​świa​do​m e prze​świad​cze​n ie o tym, że trze​ba udo​wad​n iać swo​ją wyż​szość nad in​n y​m i i bę​dzie czuł lęk przed zo​sta​n iem wy​k lu​czo​n ym z gru​p y uprzy​wi​-

le​jo​wa​n ych. Bę​dzie za​wsze dzie​lił lu​dzi na lep​szych i gor​szych, czu​jąc sa​t ys​f ak​cję z by​cia lep​szym od gor​szych i pod​szy​t ą stra​chem nie​n a​wiść do sa​m e​go sie​bie je​że​li od​k ry​je, że jest gor​szy wśród lep​szych. Za​da​n iem pod​świa​do​m o​ści jest po​m óc ci od​n a​leźć się w wiel​k im nie​zna​n ym świe​cie. Za​p a​m ię​t u​je to, co może oka​zać się przy​dat​n e w roz​m a​itych ży​cio​wych sy​t u​acjach. Za​p i​sze więc fakt, że Mu​r zy​n ek Bam​bo jest śmiesz​n y i głu​p i. Jed​n o​cze​śnie za​p i​su​je strach przed oce​n ą ze stro​n y in​n ych lu​dzi, za​sa​dy spo​łecz​n e i nowe wnio​ski do​t y​czą​ce świa​t a i ży​cia. Je​śli te nowe są sprzecz​n e z tymi sta​r y​m i, ro​śnie w to​bie po​czu​cie wy​o b​co​wa​n ia i cha​o su. Coś jest nie tak. Niby wszyst​k o jest w po​r ząd​k u, ale masz ta​k ie dziw​n e po​czu​cie, że coś nie gra. Coś trze​ba na​p ra​wić, zmie​n ić. Ale co?… Szu​k asz win​n e​go. I na pew​n o gdzieś go znaj​dziesz. Bę​dziesz ob​wi​n iał rząd, są​sia​dów, ro​dzi​ców, żonę albo męża, po​li​t y​k ów albo wiel​k ie kon​cer​n y. Ale źró​dło two​je​go za​gu​bie​n ia znaj​du​je się w to​bie. T yle że nikt nie po​wie​dział ci nig​dy, że tam na​le​ży go szu​k ać.

T o, co zo​sta​ło za​p i​sa​n e w two​jej pod​świa​do​m o​ści oraz to, co ra​cjo​n al​n ie uwa​żasz za praw​dę, jest sprzecz​n e. Masz cza​sem my​śli, któ​r e cię zdu​m ie​wa​ją albo bu​dzą twój strach. Czu​jesz nie​n a​wiść, ale wiesz, że nie wol​n o nie​n a​wi​dzić. Czu​jesz strach, ale prze​cież nie wol​n o się bać. Cią​gle masz wra​że​n ie, że do​o ko​ła jest peł​n o wro​gów, że trze​ba się bro​n ić i wal​czyć o swo​je. A po​t em ode​chcie​wa ci się żyć. Ale po​wie​dzia​n o ci też, że nie wol​n o się przy​zna​wać do ta​k ich rze​czy. Po​wie​dzia​n o ci, że nie wol​n o my​śleć albo czuć pew​n ych rze​czy. Że nie wol​n o gar​dzić gor​szy​m i od sie​bie, że nie wol​n o się mścić ani nie​n a​wi​dzić, bo to są „złe” uczu​cia. A je​śli je bę​dziesz miał, to bę​dziesz „złym czło​wie​k iem”. T ak, to strasz​n ie głu​p ie. Eu​r o​p ej​ska cy​wi​li​za​cja jest peł​n a ta​k ich sprzecz​n o​ści. Naj​p ierw roz​sie​wa fał​szy​we sy​gna​ły, a po​t em chce cię uka​r ać za to, że je usły​sza​łeś. Na​m a​wia lu​dzi, żeby bra​li za​p o​m o​gi i za​sił​k i, a po​t em dzi​wi się, że ni​k o​m u nie chce się już pra​co​wać. Do​star​cza ma​so​wo pro​du​k o​wa​n ej ta​n iej żyw​n o​ści z che​m i​k a​lia​m i i an​t y​bio​t y​k a​m i, a po​t em dzi​wi się, że wszy​scy są cho​r zy i oty​li. Lu​dzie giną w la​bi​r yn​t ach ad​m i​n i​stra​cji i biu​r o​k ra​cji, wspo​m a​ga​ją się che​m icz​n y​m i pi​guł​k a​m i, któ​r e zmie​n ia​ją ich za​p is ge​n e​t ycz​n y i al​k o​h o​lem, któ​r y nisz​czy na​t u​r al​n y układ od​p or​n o​ścio​wy or​ga​n i​zmu. Na​szpi​k o​wa​n i che​m ią, zmę​cze​n i i za​gu​bie​n i emo​cjo​n al​n ie ro​dzi​ce wy​cho​wu​ją na​szpi​k o​wa​n e che​m ią, zmę​czo​n e i za​gu​bio​n e

emo​cjo​n al​n ie dzie​ci. Po​wiesz, że two​je dzie​ci są inne? A ja za​p y​t am czy wiesz co się kry​je w two​jej pod​świa​do​m o​ści, bo to, co czu​ją two​je dzie​ci, to są two​je wła​sne emo​cje – szcze​gól​n ie te, z któ​r ych nie​zu​p eł​n ie zda​jesz so​bie spra​wę. Je​śli two​je dziec​k o cier​p i, to 80% tego cier​p ie​n ia do​sta​ło z two​jej pod​świa​do​m o​ści. Je​śli ma ano​r ek​sję, de​p re​sję, bu​li​m ię, je​śli jest uza​leż​n io​n e od al​k o​h o​lu, nar​k o​t y​k ów albo le​k ów, je​śli ucie​k a ze szko​ły i za​cho​wu​je się au​t o​de​struk​cyj​n ie, to 80% tej au​t o​de​struk​cji znaj​du​je się w two​jej pod​świa​do​m o​ści – tyle że ty nie zda​jesz so​bie z tego spra​wy. Każ​dy z nas nosi w so​bie ta​k ie ko​m u​n i​k a​t y jak ten o Mu​rzyn​k u Bam​bo. Mogą do​t y​czyć wszyst​k ie​go – świa​t a, lu​dzi, Niem​ców, woj​n y, ko​biet, męż​czyzn, zwie​r ząt i oczy​wi​ście przede wszyst​k im cie​bie. T o stąd bie​r ze się strach w każ​dej po​sta​ci – przed dy​r ek​t o​r em albo sze​f em, przed pa​ją​k a​m i, przed zmia​n ą, przed czymś no​wym. Stąd bie​r ze się nie​chęć do in​n o​ści. T o jest źró​dło bra​k u po​czu​cia wła​snej war​t o​ści, kom​plek​sów i uza​leż​n ień. No i te „złe uczu​cia”, o któ​r ych mó​wio​n o ci, że nie wol​n o ich mieć. A wła​śnie że wol​n o. Nie ma żad​n ych złych uczuć. Je​śli za​czniesz je ukry​wać w so​bie, tłam​sić i nie​n a​wi​dzić sie​bie za to, że je masz, to cha​o s bę​dzie co​r az więk​szy. Wszyst​k o, co masz w so​bie, zo​sta​ło za​p i​sa​n e w słusz​n ym celu. Cza​sem wnio​ski za​p i​sa​n e przez pod​świa​do​m ość były fał​szy​we, ale to nie jej wina. Je​że​li chcesz so​bie po​m óc, to po

pierw​sze uznaj, że wszyst​k ie uczu​cia, my​śli i emo​cje, ja​k ie w so​bie masz, są do​bre. Po pro​stu. Są naj​lep​sze, ja​k ie mo​gły być w da​n ej sy​t u​acji. T wo​ja pod​świa​do​m ość jest jak kom​p u​t er, któ​r y przy​go​t o​wu​je ana​li​zy oraz wnio​ski z wpro​wa​dzo​n ych do niej da​n ych. Czy bę​dziesz ob​wi​n iał kom​p u​t er o to, że wy​cią​gnął wnio​ski z nie​p raw​dzi​wych da​n ych, ja​k ie do nie​go do​star​czo​n o? Nie, bo kom​p u​t er w ni​czym tu nie za​wi​n ił. Nie ma w ogó​le żad​n ych win​n ych. Je​dy​n e, co trze​ba zro​bić, to zna​leźć błęd​n e dane i za​p i​sać je na nowo. I to jest naj​t rud​n iej​sze. Pod​świa​do​m ość przy​go​t o​wa​ła pew​n e al​go​r yt​m y, któ​r y​m i się po​słu​gu​je w sy​t u​acjach, któ​r e roz​p o​zna​je z prze​szło​ści. Kie​r u​je two​imi my​śla​m i, emo​cja​m i i za​cho​wa​n iem, po​słu​gu​jąc się wy​p ra​co​wa​n y​m i wcze​śniej me​t o​da​m i. Z punk​t u wi​dze​n ia pod​świa​do​m o​ści te me​t o​dy są naj​p raw​do​p o​dob​n iej sku​t ecz​n e. Na​wet je​że​li ra​cjo​n al​n ie nie speł​n ia​ją swo​jej funk​cji, to pod​świa​do​m ość bę​dzie usi​ło​wa​ła utrzy​m ać obec​n y stan swo​jej wie​dzy – po​n ie​waż jest to je​dy​n y jej za​sób in​f or​m a​cji o świe​cie. Kie​dy więc ktoś po​wie ci: – Mu​sisz zmie​n ić swój spo​sób my​śle​n ia. Pod​świa​do​m ość na​t ych​m iast usłuż​n ie pod​su​n ie: – Ale po co? Je​stem za​do​wo​lo​n y. – Je​steś? – T ak. Je​stem za​do​wo​lo​n y. Pod​świa​do​m ość pod​su​wa ra​cjo​n a​li​za​cje ta​k ie​go stwier​dze​-

nia: – Mam do​brą pra​cę. Mam ko​cha​ją​cą ro​dzi​n ę. Mam sta​łe do​cho​dy. Mam do​brych są​sia​dów. T ak, to na pew​n o są po​wo​dy do tego, żeby być szczę​śli​wym czło​wie​k iem. Ale czy na​p raw​dę jest tak jak mó​wisz? Czy na​p raw​dę tak jest, czy tyl​k o chciał​byś, żeby tak było? Czy na​p raw​dę we​wnętrz​n ie masz prze​k o​n a​n ie o tym, że two​ja pra​ca jest do​bra? Czy czu​jesz, że się speł​n iasz? Że ro​bisz coś do​bre​go? Że to jest do​k ład​n ie to, co chciał​byś ro​bić? I czy masz po​czu​cie, że two​ja ro​dzi​n a jest do​k ład​n ie taka, jak so​bie wy​o bra​ża​łeś, że bę​dzie? Czy czu​jesz wspar​cie? Czy czu​jesz się bez​p iecz​n y? Czu​jesz się ko​cha​n y i bez​p iecz​n y? Nie mów, że nie ma ide​al​n ych żon albo mę​żów, że za​wsze są ja​k ieś kło​p o​t y i że nie moż​n a mieć w ży​ciu wszyst​k ie​go. I nie mów, że je​stem ide​alist​k ą i że to jest uto​p ia. Od​p o​wiedz so​bie na pro​ste py​t a​n ia: Czy Czy Czy Czy

czu​jesz się szczę​śli​wy? czu​jesz się bez​p iecz​n y? czu​jesz się ko​cha​n y? czu​jesz się speł​n io​n y?

Wiem dla​cze​go o to py​t am. I chy​ba wiem co od​p o​wiesz. Bo ze swo​je​go do​świad​cze​n ia fan​t a​stycz​n ie znam to uczu​cie – kie​dy bar​dzo cze​goś po​t rze​bu​jesz i bar​dzo sta​r asz się zna​leźć to w re​al​n ym świe​cie.

T o nie jest świa​do​m a de​cy​zja, tyl​k o ta​k ie dziw​n e, doj​m u​ją​ce wra​że​n ie – głę​bo​k o ukry​t e, nig​dy nie nie​wy​p o​wie​dzia​n e, coś po​dob​n e​go do wiel​k iej tę​sk​n o​t y albo pra​gnie​n ia, któ​r e prze​sła​n ia wszyst​k o inne i po pro​stu kie​r u​je wszyst​k i​m i two​imi my​śla​m i – nie​za​leż​n ie czy tego chcesz, czy nie, czy zda​jesz so​bie z tego spra​wę, czy nie. Wiem, bo wła​śnie tak się czu​łam. I nig​dy nie za​p y​t a​łam sie​bie dla​cze​go tak jest ani skąd to się bie​r ze. T yle tyl​k o, że pew​n e​go dnia zo​sta​łam do tego zmu​szo​n a.

Bo tak jak pi​sa​łam wcze​śniej, każ​dy fałsz, jaki pod​świa​do​mość ze​chce zbu​do​wać albo uznać za fakt, prę​dzej czy póź​n iej ru​n ie w gru​zy. Musi ru​n ąć. Bo tyl​k o praw​da prze​t rwa. I tyl​k o na praw​dzie moż​n a bu​do​wać ży​cie. I tyl​k o praw​da daje szczę​ście. Mu​szę się więc znów cof​n ąć w cza​sie i opo​wie​dzieć jak wy​glą​dał świat z mo​jej ów​cze​snej per​spek​t y​wy. Oraz jaka była o nim praw​da.

ROZDZIAŁ 21 Ja, czyli Kasia

Sie​dzia​łam przy sto​le i pa​t rzy​łam na nie​go ukrad​k iem. T o na​p raw​dę on? T o wła​śnie z tym męż​czy​zną spę​dzę resz​t ę mo​je​go ży​cia? Na​p raw​dę? I znów rzu​ca​łam mu ukrad​k o​we spoj​rze​n ie. Może zo​ba​czę coś, cze​go nie wi​dzia​łam wcze​śniej? I znów wra​ca​ło py​t a​n ie: – A więc to on?… Na​p raw​dę?… Ja​k oś nie mo​głam w to uwie​r zyć. Nie wy​da​wał się kimś, kogo wy​bra​ła​bym z tłu​m u in​n ych lu​dzi. Jak dłu​go by​li​śmy ra​zem? Ze trzy lata? Żach​n ę​łam się. Och, kur​czę. Ile razy roz​sta​wa​li​śmy się w tym cza​sie? Ze czte​r y? I za​wsze wra​ca​li​śmy do sie​bie. Nie li​cząc tych ra​zów, kie​dy chcie​li​śmy się roz​stać, ale żad​n e z nas nie po​wie​dzia​ło tego na głos. Znów rzu​ci​łam mu krót​k ie spoj​r ze​n ie. T o, co o nim wie​dzia​łam, ra​czej… Jak by to po​wie​dzieć. T o, cze​go do​wie​dzia​łam się o nim przez te kil​k a lat – na​wet tyl​k o przez kil​k a pierw​szych ty​go​dni – po​win​n o mnie znie​chę​cić do koń​ca ży​cia.

Pa​m ię​t am jak na sa​m ym po​cząt​k u do​sta​łam od nie​go ma​ila z dziw​n e​go ad​r e​su, in​n e​go niż zwy​k le. W pierw​szej chwi​li nie przy​wią​za​łam do tego żad​n ej wagi, ale ta myśl ja​k oś wra​ca​ła. I w koń​cu po​m y​śla​łam, że wła​ści​wie nie wiem czy mogę mu za​ufać. By​li​śmy wte​dy ra​zem od dwóch, może trzech ty​go​dni. Spo​t y​k a​li​śmy się pra​wie co​dzien​n ie, ale… Nie wiem skąd po​wsta​ło we mnie ja​k ieś drob​n e po​dej​r ze​n ie. Pa​t rzy​łam mu w oczy i za​sta​n a​wia​łam się czy jest mi wier​n y. No i pew​n e​go dnia po​sta​n o​wi​łam to spraw​dzić. Za​ło​ży​łam fik​cyj​n e kon​t o, stwo​r zy​łam nowy ad​r es ma​ilo​wy i jako Ka​sia na​p i​sa​łam do mo​je​go chło​p a​k a. Hej, jak się masz, przy​stoj​n ia​ku. Czy to​b ie też do​skwie​ra cza​sem sa​m ot​n ość? Na​stęp​n e​go dnia do​sta​łam od​p o​wiedź. Wi​taj, Ka​siu, dzię​ku​ję za mity list. Da​r ek pro​sił o zdję​cie i w za​łą​cze​n iu wy​sy​łał wła​sne! Jezu! Nie mo​głam od​dy​chać. Aaaaaa!!! Boże! Drżą​cy​m i pal​ca​m i wy​stu​k a​łam: Czu​ję, że mo​g ła​b ym się ła​two za​to​p ić w two​ich oczach. I do​da​łam trzy zdję​cia zna​le​zio​n e w In​t er​n e​cie, wszyst​k ie z na​gim biu​stem, ale bez wi​docz​n ej twa​r zy. Od​p o​wiedź przy​szła bar​dzo szyb​k o: Ka​siu, dzię​ku​ję za pięk​n e zdję​cia. AAAAAA!!!!!! Ra​t un​k u!!!!!! Po​m o​cy!!!!!! Chciał​b ym zo​b a​czyć two​ją bu​zię.

AAAAAAAAAA!!!!!!!!!! Help!!!!!!!! Aaaaaa!!!!! Zdraj​co!!!!!! Pro​szę przy​ślij mi zdję​cie swo​jej ślicz​n ej buzi. Ści​skam Cię moc​n o, Da​rek. Łzy Dresz​cze na ca​łym cie​le. Oto do​wód. Do​brze mi się wy​da​wa​ło. Ale łu​dzi​łam się, że to moja wina, bo może boję się zo​stać okła​m a​n a i dla​t e​go je​stem ostroż​n a. Więc by​łam po​dejrz​li​wa i jed​n o​cze​śnie osą​dza​łam sie​bie nie​p rzy​chyl​n ie, bo po co być z kimś, do kogo nie masz za​ufa​n ia? T o kom​p let​n ie bez sen​su. – Je​że​li nie masz do nie​go za​ufa​n ia – mó​wi​łam do sie​bie sie​dząc na ka​n a​p ie w jego miesz​k a​n iu – to co ty tu w ogó​le jesz​cze ro​bisz? – Ale to że nie mam do nie​go za​ufa​n ia to nie jego wina, tyl​k o moja – od​p o​wia​da​łam so​bie. – Mam wyjść? Ze​r wać? T yl​k o dla​t e​go, że moja wy​o braź​n ia pod​p o​wia​da mi rze​czy, któ​r e być może nie mają ni​cze​go wspól​n e​go z praw​dą? Ale te​r az mia​łam do​wód. Mój chło​p ak „ści​skał moc​n o” nie​zna​jo​m ą z In​t er​n e​t u i pro​sił o jej zdję​cie! T o brzmia​ło jak rand​k a! – Do​brze – po​m y​śla​łam. – Je​śli chcesz rand​k i, to ją do​sta​niesz. Jak mi się miło zro​b i​ło w Two​im uści​sku – na​p i​sa​łam jako Ka​sia. – Spo​tka​m y się? Chcia​łam przyjść na tę rand​k ę. Spoj​r zeć mu w oczy i po​wie​dzieć, że Ka​sia nie przyj​dzie. I to już ko​n iec z nami.

Ka​siu, chciał​b ym zo​b a​czyć Two​ją twarz – od​p o​wie​dział Da​rek. – Czy masz coś do ukry​cia? Ha! Boi się. Nie, no cze​go on się może bać? No, chy​ba że się uma​wia z kil​k o​m a dziew​czy​n a​m i jed​n o​cze​śnie. O Jezu! Aż mi za​schło w gar​dle. T rze​ba wiać od ta​k ie​go go​ścia! Na​t ych​miast. I trzy​m ać się od nie​go jak naj​da​lej. Ile razy się spo​t ka​li​śmy? Dzie​sięć? Może pięt​n a​ście? I co ja so​bie wła​ści​wie wy​obra​ża​łam? No wła​ści​wie nic so​bie nie wy​o bra​ża​łam. Od razu wie​dzia​łam, że to ra​czej nie jest gość dla mnie. Ale był bar​dzo miły. Sym​p a​t ycz​n y. Uj​m u​ją​cy. Uśmiech​n ię​t y. A ja czu​łam się bar​dzo sa​m ot​n a. Bar​dzo chcia​łam z kimś być. Sa​m ot​n e wie​czo​r y wy​da​wa​ły mi się wte​dy kosz​m ar​n e. Zresz​t ą nie o to cho​dzi. Ja po pro​stu chcia​łam być z kimś. Po​t rze​bo​wa​łam tego. My​śla​łam tyl​k o o tym. Pra​gnę​łam tego. I nie za​sta​n a​wia​łam się dla​cze​go. T ak mu​sia​ło być i już. Kie​dy nie​spo​dzie​wa​n ie po​ja​wił się Da​r ek, by​łam szczę​śli​wa. T rzy ty​go​dnie ra​zem, żad​n ych zo​bo​wią​zań, żad​n ych obiet​nic. Nic nas wła​ści​wie nie łą​czy​ło. Każ​de z nas w każ​dej chwi​li mo​gło pójść we wła​sną stro​n ę. I tak wła​śnie za​m ie​r za​łam zro​bić. Da​r ek nie chciał się spo​t kać z Ka​sią je​śli nie przy​śle mu zdję​cia swo​jej twa​r zy i na​p i​sał, że miał „złe do​świad​cze​n ia”. Nie chcia​ło mi się cią​gnąć tej gry. Nie mia​łam za​m ia​r u wię​cej do nie​go pi​sać. T o, cze​go się o nim do​wie​dzia​łam, było wy​star​cza​ją​cym po​wo​dem, żeby za​k oń​czyć tę zna​jo​m ość i nig​dy

do niej nie wra​cać. Było mi przy​k ro i by​łam zła. Oszu​k a​n a. Wy​r zu​ca​łam so​bie, że zbyt dużo so​bie wy​o bra​ża​łam, że je​stem na​iw​n a i głu​p ia, że za​ufa​łam ko​m uś, kto na to nie za​słu​gi​wał. Ale przede wszyst​kim czu​łam się nie​szczę​śli​wa. I nie​waż​n e ja​k i​m i sło​wa​m i usi​ło​wa​łam to na​zwać, czu​łam po pro​stu strasz​n y smu​t ek. Gdy​bym umia​ła się​gnąć wte​dy do mo​jej pod​świa​do​m o​ści i usły​szeć za​m knię​t e tam uczu​cia, by​ło​by mi ła​t wiej. Gdy​bym mia​ła od​wa​gę przy​znać się przed sobą, że po​n ad wszyst​k o boję się od​r zu​ce​n ia i sa​m ot​n o​ści, mia​ła​bym szan​sę dać so​bie taką opie​k ę, ja​k iej po​t rze​bo​wa​łam. Ale nie, wte​dy jesz​cze by​łam na eta​p ie za​p rze​cza​n ia, że cze​goś po​t rze​bu​ję. Upie​r a​łam się, że je​stem sil​n a, nie​za​leż​n a i po​r a​dzę so​bie w każ​dej sy​t u​acji. T o bar​dzo pro​sty me​cha​n izm, z któ​r e​go kom​p let​n ie nie zda​wa​łam so​bie wte​dy spra​wy. Wiel​k a we​wnętrz​n a nie​p ew​n ość, strach przed od​r zu​ce​n iem, lęk przed sa​m ot​n o​ścią – a jed​n o​cze​śnie na​uczo​n e prze​świad​cze​n ie, że za​wsze trze​ba so​bie ra​dzić. Nie wol​n o oka​zać sła​bo​ści. Nie​waż​n e co się dzie​je, ja dam radę! Pod​świa​do​m ość na​uczo​n a tego, że za​wsze trze​ba być twar​dym, sil​n ym i udo​wad​n iać in​n ym, że jest się naj​lep​szym, naj​le​p iej zor​ga​n i​zo​wa​n ym i naj​p il​n iej pra​cu​ją​cym, nie po​zwa​la na przy​zna​n ie się do sła​bo​ści.

Więc ukry​wa two​ją sa​m ot​n ość i po​t rze​bę bli​sko​ści przed tobą sa​m ym, ale to, że ich nie wi​dzisz, nie ozna​cza, że one prze​sta​ją ist​n ieć. Wca​le nie. Są tak samo sil​n e jak two​je upar​te po​wta​r za​n ie, że ni​cze​go nie po​t rze​bu​jesz. I to one rzą​dzą two​im ży​ciem. I to wła​śnie z nich bio​r ą się łzy, nie​spo​dzie​wa​ne na​p a​dy de​p re​sji i smut​k u, dziw​n a roz​p acz i sa​m ot​n ość, po​czu​cie pust​k i, któ​r e​go nikt i nic nie może sku​t ecz​n ie wy​p eł​nić. T ak samo wła​śnie było ze mną. Po​wta​r za​łam, że ni​k o​go nie po​t rze​bu​ję. T ak samo jak wte​dy, kie​dy je​cha​łam do Lon​dy​n u. Chcia​łam uciec z Pol​ski, za​ro​bić na po​dróż do​o ko​ła świa​t a i być wol​n ym czło​wie​k iem. A jed​n o​cze​śnie wca​le nie zda​wa​łam so​bie spra​wy z tego, że jadę co​r az da​lej w po​szu​k i​wa​n iu tego, na cze​go brak cier​p ia​łam: cie​p ła, życz​li​wo​ści, przy​jaź​n i, po​czu​cia bez​p ie​czeń​stwa. Gdy​bym wie​dzia​ła, że ta​k ie są moje praw​dzi​we emo​cje, ła​two mo​gła​bym je za​spo​k o​ić – bo sama so​bie da​ła​bym życz​li​wość, przy​jaźń, mi​łość i po​czu​cie bez​p ie​czeń​stwa. Ale nie. By​łam su​r o​wa i wy​m a​ga​ją​ca. Nie lu​bi​łam sie​bie. Nie wy​ba​cza​łam so​bie po​m y​łek i błę​dów. Nie​n a​wi​dzi​łam tego, że nie je​stem ide​al​n a. I nie​waż​n e jak bar​dzo bym się sta​r a​ła udo​wod​n ić so​bie, że

rzą​dzę moim ży​ciem, wciąż we mnie była mała prze​stra​szo​n a dziew​czyn​k a, któ​r a szu​k a​ła po​m o​cy, za​in​t e​r e​so​wa​n ia, ak​cep​ta​cji, bez​p ie​czeń​stwa. I to ona chcia​ła iść na dys​k o​t e​k ę, żeby spo​t kać tam „przy​ja​cie​la”. I to ona nie do​strze​gła nie​bez​p ie​czeń​stwa kie​dy zgo​dzi​łam się pójść z Ama​dou do jego miesz​ka​n ia. I to ona zo​sta​ła wte​dy zgwał​co​n a. I to ona te​r az sie​dzia​ła przed ma​ilem od swo​je​go chło​p a​k a Dar​k a i czu​ła go​r ą​ce łzy na po​licz​k ach. Zno​wu to samo. Zno​wu to, cze​go ba​łam się naj​bar​dziej. Zno​wu od​r zu​ce​n ie. Ko​lej​ny do​wód na to, że nie je​stem naj​lep​sza. Nie je​stem waż​n a. Nie je​stem bez​p iecz​n a. Smut​n o. Roz​p acz​li​wie. Sa​m ot​n ie. – No co ty – włą​czył się su​r o​wy, ka​r zą​cy głos, któ​r y za nic nie po​zwo​li się przy​znać do praw​dy. – Bierz się w garść. Nie becz. Sama tego chcia​łaś. Wes​t chnę​łam. Łza kap na stół. – T o nie two​ja wina – pod​p o​wia​dał głos. – Nie zro​bi​łaś nic złe​go. Po pro​stu tra​f i​łaś na oszu​sta, to wszyst​k o. Nie becz. Kap. Kap. Moje oczy są jak oce​an. Mo​k re i peł​n e sło​n ej wody. – Nie becz – stro​f u​je mnie we​wnętrz​n y głos. – Nie roz​k le​jaj się! Bądź sil​n a! T o jest na​stęp​n e kłam​stwo, do któ​r e​go zmu​sza​ła mnie moja pod​świa​do​m ość. Nie po​zwa​la​ła mi czuć tego, co na​p raw​dę czu​łam. Nie po​zwa​la​ła mi przy​znać się do tego, że czu​ję się strasz​n ie bez​r ad​n a i smut​n a. Że czu​ję się po pro​stu jak mała za​gu​bio​n a dziew​czyn​k a i kom​p let​n ie nie wiem co ro​bić. Dla​cze​go nie po​zwa​la​ła?

Bo kie​dyś w prze​szło​ści mu​sia​ła uznać, że tak bę​dzie dla mnie naj​le​p iej. My​ślę, że w przy​p ad​k u 99% dzie​ci tak się wła​śnie dzie​je. Ro​dzi​ce chcą, żeby dzie​ci były grzecz​n e i po​słusz​ne. Chwa​lą i na​gra​dza​ją albo wy​m ie​r za​ją kary. Są za​wsze wy​żej niż dzie​ci – i fi​zycz​n ie z ra​cji wzro​stu, i psy​chicz​n ie, bo rzad​ko usi​łu​ją na​wią​zać praw​dzi​wy kon​t akt i do​wie​dzieć się co dziec​k o na​p raw​dę czu​je. Rzad​k o py​t a​ją: – A co ty o tym są​dzisz? Czy my​ślisz, że to jest słusz​n e? Czy czu​jesz, że to jest do​bre? Czy wiesz dla​cze​go to ro​bisz? Ktoś wy​cho​wa​n y w sys​t e​m ie na​gród i kar do koń​ca ży​cia bę​dzie usi​ło​wał za​słu​żyć na na​gro​dę i unik​n ąć kary. W prak​t y​ce bę​dzie to praw​do​p o​dob​n ie ozna​cza​ło nie​ustan​n e po​szu​k i​wa​n ie ak​cep​t a​cji i po​t wier​dze​n ia swo​jej war​t o​ści u in​n ych lu​dzi. A tak​że usi​ło​wa​n ie ukry​cia swo​ich praw​dzi​wych emo​cji, my​śli i może też czy​n ów – żeby unik​n ąć kary. Naj​bar​dziej za​baw​n e jest to, że lu​dzie do​bie​r a​ją się na za​sa​dzie po​do​bieństw, a to, w czym naj​bar​dziej są do sie​bie po​dob​ni, zwy​k le naj​m oc​n iej ich u sie​bie na​wza​jem draż​n i. Śmiesz​n e, praw​da? Ale praw​dzi​we. Wró​cę do tego w książ​ce o mi​ło​ści i związ​k ach. T e​r az chcę tyl​k o za​uwa​żyć, że nie przez przy​p a​dek spo​t ka​li​śmy się wła​śnie z Dar​k iem. Ide​al​n ie do sie​bie pa​so​wa​li​śmy, bo mie​li​śmy iden​t ycz​n ie po​p lą​t a​n e emo​cje. Z jed​nej stro​n y to, co każ​de z nas o so​bie my​śla​ło. A z dru​giej stro​n y to, czym każ​de z nas było w rze​czy​wi​sto​ści. Ja uwa​ża​łam, że je​stem sil​n a i nie​za​leż​n a, a w rze​czy​wi​sto​ści no​si​łam w so​bie bez​r ad​n ą dziew​czyn​k ę peł​n ą tę​sk​n o​t y i pra​gnie​n ia po​czu​cia bez​p ie​czeń​stwa.

On ucho​dził za sa​m o​dziel​n e​go biz​n es​m e​n a, ale w głę​bi du​cha był ma​łym chłop​cem bez wia​r y we wła​sne siły i po​czu​cia wła​snej war​t o​ści, któ​r ej do​da​wał so​bie po​p rzez uma​wia​n ie się na rand​k i. Seks był dla nie​go na​r zę​dziem do uzy​ska​n ia po​czu​cia ak​cep​t a​cji. Dla mnie seks był na​r zę​dziem do uzy​ska​n ia po​czu​cia bez​pie​czeń​stwa. Żad​n e z nas oczy​wi​ście nie zda​wa​ło so​bie z tego spra​wy. Ale każ​de z nas bu​do​wa​ło swo​je ży​cie na ilu​zji, a więc nasz zwią​zek też bu​do​wa​li​śmy na fał​szy​wych za​ło​że​n iach – tak więc nie było szan​sy, żeby ten zwią​zek był szczę​śli​wy. I nie był. Ale obo​je uda​wa​li​śmy z ca​łych sił. Przed sobą na​wza​jem i każ​de z nas osob​n a przed sa​m ym sobą. Wra​cam do po​cząt​k u. Wy​sy​łam do mo​je​go chło​p a​k a pro​wo​k a​cyj​n e​go ma​ila pod​p i​su​jąc się zmy​ślo​n ym imie​n iem i jako Ka​sia do​sta​ję od nie​go dość czu​łą od​p o​wiedź. Od​czy​t u​ję to jako zdra​dę i je​stem to​t al​n ie nie​szczę​śli​wa. I na​t u​r al​n ie po​sta​n a​wiam za​k oń​czyć ten zwią​zek. Im szyb​ciej, tym le​p iej. Jed​n o​cze​śnie nie mogę się po​wstrzy​m ać przed uczu​ciem, że na​le​ża​ło mi się coś ta​k ie​go. Za​słu​ży​łam na zdra​dę. Bo prze​cież to ja by​łam po​dejrz​li​wa i to ja pierw​sza skła​m a​łam – pod​szy​wa​jąc się pod fik​cyj​n ą Ka​się i pro​p o​n u​jąc mu rand​k ę. W pe​wien spo​sób czu​łam się oszu​k a​n a po​dwój​n ie – przez nie​go i przez samą sie​bie. T ak czy in​a​czej, wie​dzia​łam, że to ko​n iec. By​li​śmy umó​wie​n i na wie​czór. Niech przyj​dzie, po​-

wiem mu to pro​sto w oczy. I za​p o​m nę, że kie​dy​k ol​wiek ist​niał.

ROZDZIAŁ 22 Dziesięć prostych kłamstw

Czu​łam dziw​n ą ulgę. Cie​szy​łam się, że już wiem ja​k im czło​wie​k iem jest na​p raw​dę mój chło​p ak i że tak szyb​k o to od​k ry​łam. Bo to zna​czy​ło, że nie zo​sta​n ę zra​n io​n a jesz​cze bar​dziej – gdy​bym do​wie​dzia​ła się o tym po kil​k u la​t ach. Ale mia​łam cięż​k ie ser​ce. T o nie była czy​sta ra​dość. T o był taka dziw​n ie smut​n a od​m ia​n a ra​do​ści – bez praw​dzi​we​go cie​sze​n ia się. Przy​szedł wie​czór. My​śla​łam, że ro​ze​gram to spo​k oj​n ie, ale kie​dy zo​ba​czy​łam Dar​k a z czer​wo​n ą różą w ręce, za​drża​łam. Był jak za​wsze za​dba​n y, sta​r an​n ie ubra​n y i miał uwo​dzi​ciel​skie spoj​r ze​n ie. Czu​łam, że mięk​n ę jak ma​sło na słoń​cu. Cof​n ę​łam się o krok kie​dy chciał mnie po​ca​ło​wać. – Coś się sta​ło? – za​p y​t ał. – T ak – od​r ze​k łam krót​k o, ale na​gle za​bra​k ło mi słów. No i co te​r az? Mam mu po​wie​dzieć, że uda​wa​łam ko​goś, żeby go spraw​dzić? T o ohyd​n e. Było mi wstyd, że w ogó​le wpa​dłam na taki po​m ysł i że to zro​bi​łam. Czu​łam obrzy​dze​n ie do sie​bie sa​m ej. Ale jed​n o​cze​śnie nie mo​głam tego tak zo​sta​-

wić. Przy każ​dym spóź​n ie​n iu albo bra​k u cza​su za​t ru​wa​ła​bym się po​dej​r ze​n ia​m i, że on za​m iast ze mną, spo​t y​k a się z ja​k ąś ko​lej​n ą Ka​sią. – Mo​żesz mi wszyst​k o po​wie​dzieć – ode​zwał się Da​r ek. Bar​dzo ła​god​n ie i cie​p ło. – Obie​ca​li​śmy so​bie, że bę​dzie​m y po​t ra​f i​li ze sobą roz​m a​wiać. – T ak – przy​zna​łam. Rze​czy​wi​ście, obie​ca​li​śmy so​bie. Rety, jak ła​t wo lu​dzie two​r zą ko​lej​n e ilu​zje do tych, któ​r e już w so​bie no​szą! Po​t rze​bu​ją uczci​wo​ści i praw​dy, więc gło​śno mó​wią o uczci​wo​ści i praw​dzie, ale przed sa​m y​m i sobą uda​ją, że nie wi​dzą, że w rze​czy​wi​sto​ści sta​r a​ją się tyl​k o two​rzyć po​zo​r y. Pro​szę, oto krót​k a ana​li​za tego, co się wte​dy zda​r zy​ło – z cze​go żad​n e z nas nie zda​wa​ło so​bie świa​do​m ie spra​wy, więc oczy​wi​ście nie mo​gli​śmy i nie chcie​li​śmy się do tego przy​znać. Pie rw​s z y fałsz : Uma​wia​m y się, że trze​ba za​wsze mó​wić praw​dę. Ale co wte​dy je​że​li czło​wiek nie ma po​ję​cia, że sam sie​dzi po uszy w swo​jej nie​p raw​dzi​wej ilu​zji? T o, co było praw​dą w tam​t ej sy​t u​acji, było dla mnie kom​p let​n ie nie​do​stęp​n e, po​n ie​waż moja pod​świa​do​m ość za​bro​n i​ła mi czuć pew​n e emo​cje i do pew​n ych rze​czy się przy​zna​wać. Pie rw​s z a praw​da: By​łam jak bez​r ad​n e dziec​k o, któ​r e po​trze​bu​je cie​p ła i opie​k i, ale za nic w świe​cie się do tego nie przy​zna. A jed​n o​cze​śnie jest go​t o​we wszyst​k o po​świę​cić i za​ry​zy​k o​wać, żeby to zdo​być. Męż​czy​zna był dla mnie sym​bo​-

lem opie​k u​n a. Dru​g i fałsz : Da​r ek przy​szedł do mnie z różą w ręce i chciał, żeby było miło. I co z tego, że uma​wia​li​śmy się, że bę​dzie​m y so​bie wszyst​k o mó​wić i szcze​r ze roz​m a​wiać? On prze​cież wca​le nie chciał do​wie​dzieć się ode mnie, że kła​m ie i poza mo​imi ple​ca​m i uma​wia się z inną dziew​czy​n ą. Dru​g a praw​da: Da​r ek szu​k ał ak​cep​t a​cji i po​t wier​dze​n ia wła​snej war​t o​ści. Sam nie był w sta​n ie dać so​bie sza​cun​k u ani pra​wa do by​cia ta​k im, jaki jest. Bar​dzo dbał o ze​wnętrz​n e po​zo​r y, bo dzię​k i nim czuł się lep​szy – a w głę​bi du​szy był prze​ko​n a​n y o tym, że jest gor​szy od in​n ych. Żeby uwol​n ić się od tego drę​czą​ce​go po​czu​cia gor​szo​ści, spo​t y​k ał się z wie​lo​m a ko​bie​t a​m i, a seks był dla nie​go sym​bo​lem ak​cep​t a​cji. Trz e ​ci fałsz : W prze​szło​ści na pod​sta​wie ob​ser​wa​cji i do​świad​czeń moja pod​świa​do​m ość za​p i​sa​ła nie​zbi​t y – z jej punk​tu wi​dze​n ia – fakt: bez​r ad​n ość jest za​bój​cza. Nig​dy nie wol​n o przy​znać się do po​czu​cia bez​r ad​n o​ści. Za​wsze trze​ba so​bie po​ra​dzić. Trz e ​cia praw​da: Do​p ie​r o je​że​li przy​znasz się do tego, co na​p raw​dę czu​jesz, mo​żesz to zmie​n ić. Nie ma ni​cze​go złe​go w by​ciu bez​r ad​n ym. Je​że​li two​ja pod​świa​do​m ość za​bro​n i ci od​czu​wa​n ia pew​n ych emo​cji, one i tak w to​bie zo​sta​n ą i będą kie​r o​wa​ły two​im spo​so​bem my​śle​n ia. Będą się ujaw​n ia​ły za​wsze wte​dy, gdy tyl​k o prze​sta​n iesz się pil​n o​wać. Będą ci prze​szka​dza​ły, ścią​ga​ły na cie​bie kło​p o​t y i cho​r o​by. Do​p ó​k i ich nie uznasz i nie przy​znasz się przed sobą do ich ist​n ie​n ia, będą cię drę​czy​ły.

Cz war​t y fałsz , po​wsta​ły na ba​zie trze​cie​go: Mu​szę być naj​lep​sza. Mu​szę udo​wod​n ić lu​dziom, że za​wsze dam so​bie radę. Cz war​t a praw​da: Nie mu​sisz. Mo​żesz być sobą. Mo​żesz przy​znać się do stra​chu albo sła​bo​ści. Masz pra​wo być do​k ład​nie taka, jaka je​steś. Nie mu​sisz za wszel​k ą cenę sta​r ać się być taka, jaką chcie​li​by cię wi​dzieć inni lu​dzie. A ra​czej – jak to​bie się wy​da​je, że oni chcie​li​by cie​bie wi​dzieć. Bądź sobą. Do​pie​r o kie​dy je​steś sobą, masz szan​sę zo​ba​czyć jaka je​steś na​praw​dę. I do​p ie​r o wte​dy mo​żesz spró​bo​wać zmie​n ić się na lep​sze. Pią​t y fałsz , bę​dą​cy kon​se​k wen​cją trze​cie​go i czwar​t e​go: T rze​ba być bo​h a​t e​r em, żeby do​brze się czuć. T rze​ba zdo​by​wać, wy​gry​wać, ści​gać się. T yl​k o zwy​cięz​ca może być szczę​śli​wy. Pią​t a praw​da: W ży​ciu nie cho​dzi o zdo​by​wa​n ie zło​t ych me​da​li, któ​r e po​wie​sisz na ścia​n ie, żeby inni mo​gli je po​dzi​wiać. Cho​dzi o to, żeby czuć się szczę​śli​wym czło​wie​k iem. Żeby cie​szyć się ży​ciem. Je​śli two​im nad​r zęd​n ym ce​lem bę​dzie po​k o​n a​n ie in​n ych w wy​ści​gu do ja​k ie​goś celu czy osią​gnię​cia, to być może uzy​skasz zwy​cię​stwo, ale nie zdo​bę​dziesz szczę​ścia. Więc bę​dziesz mu​siał na​t ych​m iast star​t o​wać w na​stęp​n ym wy​ści​gu po na​stęp​n ą na​gro​dę. Ale i tak nie bę​dziesz umiał się nimi cie​szyć. Więc po co je mieć?

Sz ó​s ty fałsz : Mu​szę wal​czyć. Mu​szę wal​czyć ze wszyst​k i​mi. I z samą sobą. Ści​n ać gło​wy! Cią​gle spraw​dzać gdzie je​stem wśród in​n ych, po​r ów​n y​wać się, oce​n iać ich, kla​sy​f i​k o​wać, na​k le​jać ety​k iet​k i. I za​wsze sta​r ać się wy​p aść jak naj​le​piej. Za​wsze. Sz ó​s ta praw​da: Nie trze​ba wal​czyć. Wprost prze​ciw​n ie. T rze​ba na​uczyć się życz​li​wo​ści – w pierw​szej ko​lej​n o​ści do sa​m e​go sie​bie. Do​p ie​r o kie​dy bę​dziesz sie​bie lu​bił, bę​dziesz umiał też lu​bić in​n ych. I kie​dy bę​dziesz na​p raw​dę do​brym, uczci​wym i życz​li​wym czło​wie​k iem, po​czu​jesz ra​dość z tego, że lu​dzie są róż​n i i bę​dziesz czer​p ać po​zy​t yw​n ą ener​gię z prze​by​wa​n ia wśród nich. Wal​k a za​wsze wy​czer​p u​je siły. Po​r ów​n y​wa​n ie się pro​wa​dzi do kom​p lek​sów albo do py​chy, bo lu​dzie są róż​n i. Za​wsze znaj​dzie się ktoś gor​szy albo lep​szy. Na​k le​ja​n ie ety​k ie​t ek i kla​sy​f i​k o​wa​n ie lu​dzi pro​wa​dzi tyl​k o do tego, że sam tra​cisz wol​n ość. Je​steś już tyl​k o pro​duk​t em z na​k lej​k ą i bar​dzo sta​r asz się, żeby na​k lej​k a, któ​r a cie​bie okre​śla w oczach in​n ych lu​dzi była ład​n iej​sza i bar​dziej błysz​czą​ca od po​zo​sta​łych. Ale na​k lej​k a nie ma nic wspól​n e​go z tym, jaki je​steś na​p raw​dę. I na​wet naj​f aj​n iej​sza na​k lej​k a nie zmie​n i tego, że w głę​bi du​szy bo​isz się kry​t y​k i i czu​jesz się nie​p ew​n ie. Siód​m y fałsz : Mu​szę zna​leźć ko​goś, kto się mną za​o pie​ku​je i nada sens mo​je​m u ży​ciu. Sa​m ot​n ość boli i jest cier​p ie​niem. Siód​m a praw​da: T wo​jej sa​m ot​n o​ści nig​dy nie bę​dzie w sta​n ie uko​ić nic i nikt oprócz cie​bie. Bo ta sa​m ot​n ość nie wy​ni​k a z bra​k u dru​giej oso​by ani przed​m io​t u, któ​r y chcia​ła​byś

mieć. Sa​m ot​n ość to od​le​głość, jaka dzie​li cie​bie od two​ich wła​snych uczuć ukry​t ych w pod​świa​do​m o​ści. T o zna​czy, że two​ja pod​świa​do​m ość za​t rza​snę​ła przed tobą moż​li​wość do​świad​cza​n ia pew​n ych emo​cji. Nie może ich usu​n ąć ani trwa​le za​p o​m nieć. Może je tyl​k o ukry​wać. Na przy​k ład te, któ​r ych ci za​bra​n ia​n o w dzie​ciń​stwie albo te, któ​r e pod​świa​do​m ie uzna​łeś za złe. Je​śli sa​m ot​n ość jest w to​bie, tyl​k o ty mo​żesz ją oswo​ić i za​m ie​n ić na przy​jaźń. Ó smy fałsz : Mu​szę zna​leźć ko​goś, kto mnie za​ak​cep​t u​je. Ó sma praw​da: Je​śli szu​k asz ko​goś, kto cię za​ak​cep​t u​je, to zna​czy, że sam nie je​steś w sta​n ie za​ak​cep​t o​wać sa​m e​go sie​bie. A nie mo​żesz tego zro​bić dla​t e​go, że sam na​p raw​dę nie wiesz kim je​steś. Bo na​uczo​n o cię, że trze​ba się prze​glą​dać w oczach in​n ych lu​dzi i od nich uzy​skać wy​r ok – po​chwa​łę albo na​ga​n ę. Je​śli szu​k asz ak​cep​t a​cji in​n ych lu​dzi i od tego uza​leż​niasz swo​je sa​m o​p o​czu​cie, to co​r az bar​dziej od​da​lasz się od sa​m e​go sie​bie i co​r az trud​n iej bę​dzie ci ze sobą wy​t rzy​m ać. Dz ie ​wią​t y fałsz : Chcę być z tobą. Po​t rze​bu​ję cię. Je​steś mi po​t rzeb​n y/po​t rzeb​n a do za​spo​k o​je​n ia pew​n e​go bra​k u, któ​ry czu​ję w środ​k u. Je​śli ja ci dam, cze​go chcesz, to ocze​k u​ję, że do​sta​n ę w za​m ian to, cze​go ja po​t rze​bu​ję. Mi​łość to wy​mia​n a świad​czeń. Zwią​zek to od​m ia​n a umo​wy han​dlo​wej. Dz ie ​wią​t a praw​da: Mi​łość to przy​jaźń i życz​li​wość, a nie wy​m ia​n a usług i wza​jem​n e​go za​spo​k a​ja​n ia swo​ich ocze​k i​wań. Dz ie ​s ią​t y fałsz : Ko​cham cię. Dz ie ​s ią​t a praw​da: Żad​n e z nas nie umia​ło ko​chać. Żad​n e z nas nie po​t ra​f i​ło ko​chać sa​m e​go sie​bie, a tym bar​dziej dru​-

giej oso​by. Ocze​k i​wa​li​śmy tyl​k o, że wy​p eł​n i​m y wza​jem​n ie swo​je bra​k i i pod​świa​do​m ie chcie​li​śmy użyć tej dru​giej oso​by do tego, żeby le​p iej się po​czuć. Żad​n e z nas nie zda​wa​ło so​bie oczy​wi​ście z tego spra​wy, ale każ​dy zwią​zek trak​t o​wa​li​śmy in​stru​m en​t al​n ie. Dru​gi czło​wiek był tyl​k o na​r zę​dziem do tego, żeby się le​p iej po​czuć.

ROZDZIAŁ 23 Królewna i książę

Da​r ek pa​t rzył wy​cze​k u​ją​co. No tak, umó​wi​li​śmy się, że bę​dzie​m y so​bie wszyst​k o mó​wić. Obo​je by​li​śmy wcze​śniej w związ​k ach, gdzie uni​k a​ło się roz​m o​wy. Pro​ble​m y na​r a​sta​ły, kłę​bi​ły się w ukry​ciu, a po​t em wy​bu​cha​ły jak sza​lo​n y ogień, któ​r y trud​n o było uga​sić. Dla​t e​go tym ra​zem obie​ca​li​śmy so​bie szcze​r ość. Ja​sne. T yl​k o jak ja mam mu po​wie​dzieć, że nie mam do nie​go za​ufa​n ia i że wła​śnie zła​p a​łam go na kłam​stwie? Szcze​gól​n ie je​śli uśmie​cha się tak cie​p ło i miło. – Nie mu​sisz nic mó​wić je​śli nie chcesz – po​wie​dział z uśmie​chem. Nie na​le​gał. Nie zło​ścił się. Był sym​p a​t ycz​n y i ła​god​n y. Aaaaa! Ko​la​n a mi za​drża​ły. Je​dy​n e cze​go chcia​łam, to za​n u​rzyć się w jego ra​m io​n ach i za​p o​m nieć o wszyst​k im. – Halo!!! – przy​wo​ła​łam sie​bie do po​r ząd​k u. – Co się z tobą dzie​je?! Za​p o​m nia​łaś już co się sta​ło? Za​p o​m nia​łaś jak się czu​łaś kie​dy do​sta​łaś od​p o​wiedź na ma​ila?!

Chy​ba za​p o​m nia​łam. W grun​cie rze​czy w tam​t ej chwi​li to nie wy​da​wa​ło się aż tak waż​n e. Sama już nie wie​dzia​łam. Z jed​n ej stro​n y chcia​łam mu wy​gar​n ąć, że jest kłam​cą i nie za​słu​gu​je na za​ufa​n ie, ale z dru​giej stro​n y czu​łam, że go po​t rze​bu​ję. I to mnie do​dat​k o​wo zło​ści​ło, bo nie chcia​łam go po​trze​bo​wać. Nie chcia​łam po​t rze​bo​wać ni​k o​go, a naj​m niej ko​goś, komu nie moż​n a za​ufać. Aaaaaaa!!!! Sama już nie wie​dzia​łam co jest do​bre, a co złe. Co na​p raw​dę czu​ję i cze​go chcę. Co zro​bić, a cze​go nie ro​bić. Czy pa​k o​wać się w kłót​n ię i pro​wo​k o​wać nie​p rzy​jem​n ą sy​t u​ację, czy mil​czeć i po​cze​k ać. AAAAA!!!!! T o nie do znie​sie​n ia!!! Ja​sne, że to było nie do znie​sie​n ia. Bo wal​czy​ły we mnie sprzecz​n e uczu​cia. Ra​cjo​n al​n ie by​łam w sta​n ie pre​cy​zyj​n ie wska​zać co jest do​bre, a co jest złe. Ale kie​dy przy​cho​dzi​ło do prak​t ycz​n e​go za​sto​so​wa​n ia tego w co​dzien​n ym ży​ciu, na​gle wszyst​k o się mie​sza​ło, drża​ło i zle​wa​ło ze sobą. Dla​cze​go??? … Dla​t e​go, że kie​dy roz​wa​ża się coś w teo​r ii, uży​wa się głów​nie świa​do​m ej czę​ści umy​słu. Wte​dy wnio​ski wy​da​ją się pro​ste i kla​r ow​n e. Je​że​li za​p i​sy w pod​świa​do​m o​ści są zgod​n e z tym, co czło​wiek uwa​ża na po​zio​m ie świa​do​m ym, jest w sta​n ie rów​n ie ja​sno i czy​sto po​stę​p o​wać w ży​ciu. Je​że​li to, co ma za​k o​do​wa​n e w pod​świa​do​m o​ści jest sprzecz​n e z tym, co uwa​ża za ra​cjo​n al​n e i słusz​n e, po​wsta​je w nim cha​o s. I krzy​czy. Nie daje się okieł​znać. Po​p y​cha do ir​ra​cjo​n al​n ych wnio​sków i za​cho​wań. I pod​p o​wia​da jed​n o​cze​śnie, żeby nie być zbyt wy​m a​ga​ją​cym, nie za​głę​biać się i żą​dać

od sie​bie zbyt wie​le. Im mę​t lik bę​dzie więk​szy, tym moc​n iej pod​świa​do​m ość bę​dzie pró​bo​wa​ła nie do​p u​ścić cię do praw​dy. Bę​dzie szu​k a​ła dla cie​bie za​stęp​czych środ​k ów uspo​k a​ja​ją​cych i bę​dzie pod​su​wa​ła ar​gu​m en​t y w ro​dza​ju: Chcę tego. A je​śli tego chcę, to zna​czy, że to jest dla mnie do​bre. W taki spo​sób moż​n a zra​cjo​n a​li​zo​wać wszyst​k o, na​wet naj​bar​dziej bez​sen​sow​n ą i au​t o​de​struk​cyj​n ą rzecz na świe​cie. Da​r ek jak​by wie​dział co się ze mną dzie​je. – Może chcesz zo​stać sama? – za​p ro​p o​n o​wał przy​jaź​n ie. No nie! T yl​k o nie to! Nie od​chodź! Nie chcę tego prze​cią​gać. Chcę wie​dzieć tu i te​r az. Chcę, że​byś się przy​znał i chcę zo​ba​czyć two​ją minę kie​dy zo​sta​niesz skon​f ron​t o​wa​n y z wła​snym kłam​stwem. – Chcia​łam cię o coś za​p y​t ać – po​wie​dzia​łam opie​r a​jąc się o stół. Może ba​łam się, że za​brak​n ie mi od​wa​gi, więc chcia​łam się cze​goś przy​t rzy​m ać. – Mo​żesz mnie py​t ać o wszyst​k o – za​p ew​n ił. – Chcia​łam cię za​p y​t ać o… Kur​czę, jak ja mam to po​wie​dzieć? Nie, nie mogę go ata​k o​wać. Nie mogę być nie​m i​ła. Nie mogę wprost po​wie​dzieć co o nim my​ślę. Mu​szę to zro​bić ja​k oś de​li​k at​n ie, ja​k oś na​p ro​wa​dzić go na wła​ści​wy trop, ale za żad​n e skar​by nie chcia​łam tego na​zwać po imie​n iu. T e​r az wiem, że gdy​bym wte​dy na​zwa​ła spra​wy po imie​n iu, mu​sia​ła​bym przy​znać, że żad​n e z nas nie było uczci​we, więc cała ta roz​m o​wa od po​cząt​k u nie mia​ła sen​su, a je​dy​n e, co moż​n a w tej sy​t u​acji zro​bić, to na​t ych​m iast się roz​stać i nie

szu​k ać ni​k o​go no​we​go, tyl​k o spę​dzić tro​chę cza​su z samą sobą i usły​szeć to, co na​p raw​dę kie​r u​je moim za​cho​wa​n iem. T o by​ło​by ra​cjo​n al​n e. Ale pod​świa​do​m ość nie mo​gła się na to zgo​dzić. Gdy​by się na to zgo​dzi​ła, da​ła​by mi pra​wo do za​kwe​stio​n o​wa​n ia tego, co we mnie za​p i​sa​ła – a to wszyst​k o, co zo​sta​ło we mnie za​p i​sa​n e, mia​ło oczy​wi​ście słu​żyć ochro​n ie mo​je​go bez​p ie​czeń​stwa. Na​wet je​że​li sys​t em tej we​wnętrz​n ej ochro​n y był błęd​n y, to nie wol​n o było go na​r u​szyć, po​n ie​waż każ​de na​r u​sze​n ie wią​za​ło​by się z ry​zy​k iem na​r a​że​n ia mnie na śmier​t el​n e bez​p ie​czeń​stwo. No tak, ale wte​dy nie zda​wa​łam so​bie z tego spra​wy. Brnę​łam więc da​lej: – Chcia​łam cię za​p y​t ać o ad​r es ma​ilo​wy, z któ​r e​go przy​sła​łeś do mnie ma​ila kil​k a dni temu. T aki inny, z pry​wat​n ej skrzyn​k i. Da​r ek drgnął, tak jak​bym go ukłu​ła w czu​łe miej​sce. – Do cze​go go uży​wasz? – za​p y​t a​łam. Da​r ek otwo​r zył usta. I za​m knął. Wy​glą​dał tak, jak​by się bał, że uto​n ie. T ak jak​by woda za​le​wa​ła mu oczy. Pa​t rzy​łam na to bez sa​t ys​f ak​cji. Ra​czej było mi go żal. – Mu​szę ci coś po​wie​dzieć – ode​zwał się w koń​cu. Mil​cza​łam. – W prze​szło​ści ro​bi​łem róż​n e rze​czy, z któ​r ych nie je​stem dum​n y. Spoj​r za​łam w okno. – Ale to było daw​n o. T o było za​n im po​zna​łem cie​bie. Nie po​r u​szy​łam się. Pa​t rzy​łam w bok. Za​cho​wy​wa​łam się tak, jak​by ta hi​sto​r ia wła​ści​wie mnie nie in​t e​r e​so​wa​ła albo do​-

ty​czy​ła ko​goś in​n e​go. Albo jak​by to był ja​k iś dziw​n y film. – Spoj​r zysz na mnie? – po​p ro​sił Da​r ek. Uda​łam, że tego nie sły​szę. – Nig​dy wcze​śniej nie chcia​łem się zmie​n ić tak bar​dzo jak te​r az. Bo nig​dy wcze​śniej nie spo​t ka​łem ko​goś ta​k ie​go jak ty. O, o! Moje uszy za​t rze​p o​t a​ły. Czyż​bym usły​sza​ła coś mi​łe​go o so​bie?… Na​p raw​dę?… – Mo​żesz mi nie wie​r zyć, ale nig​dy nie by​łem tak szczę​śli​wy jak te​r az. Ooooo!!! Rety!! Moja spra​gnio​n a pod​świa​do​m ość za​dy​go​ta​ła z roz​k o​szy. T ak, tego chcia​łam! Chcia​łam sły​szeć, że ktoś mnie po​t rze​bu​je, że je​stem dla ko​goś waż​n a!… Ale jed​n o​cze​śnie oczy​wi​ście za nic w świe​cie bym się do tego nie przy​zna​ła. Ab​so​lut​n ie. Nie po​k a​za​łam więc nic po so​bie. Sta​łam przy tym sto​le jak po​sąg i słu​cha​łam spo​wie​dzi skru​szo​n e​go kłam​cy. Nie wie​dzia​łam jesz​cze co zro​bię ani do cze​go to pro​wa​dzi. Ale czu​łam się świet​n ie. T e​r az ja mia​łam wła​dzę nad sy​t u​acją. T o on musi się przede mną tłu​m a​czyć. T o on bę​dzie mnie prze​p ra​szał. T o on czu​je się win​n y. Znów pod​k re​ślam, że wte​dy kom​p let​n ie nie zda​wa​łam so​bie z tego spra​wy. Ani z tego, że taka sy​t u​acja da​wa​ła mi po​czu​cie psy​chicz​n ej prze​wa​gi. Je​śli on był win​n y, to ja by​łam ofia​rą. Je​śli ja by​łam ofia​r ą, to on bę​dzie czuł się zo​bo​wią​za​n y do za​dość​uczy​n ie​n ia. Czy​li bę​dzie dla mnie do​bry! Bę​dzie oka​zy​wał mi uwa​gę! Bę​dzie mi po​świę​cał czas! I o to tak na​p raw​dę tyl​k o mi cho​dzi​ło. Nie wie​dzia​łam o tym, ale je​dy​n e, cze​go

pra​gnę​łam, to po​czuć się jak dziec​k o pod czu​łą opie​k ą. Gdy​bym o tym wie​dzia​ła, mo​gła​bym się za​o pie​k o​wać samą sobą. T ak wła​śnie dzia​ła pod​świa​do​m ość. Zmu​sza czło​wie​k a do uży​wa​n ia róż​n ych gie​r ek, żeby ma​n i​p u​lo​wać ludź​m i w taki spo​sób, żeby do​star​cza​li mu tego, co jest mu po​t rzeb​n e. Sam mógł​by to so​bie świet​n ie za​p ew​n ić – gdy​by tyl​k o wie​dział, że wła​śnie tego po​t rze​bu​je. Ale tego nie wie. I to jest je​dy​n y se​kret. – Nie chcia​łem ci tego mó​wić, ale… – głos mu za​drżał. Spoj​r za​łam na nie​go. Wy​glą​dał tak, jak​by na​p raw​dę miał za chwi​lę za​t o​n ąć. – Ja… za​k o​cha​łem się w to​bie… AAAAAA!!!!!! Alarm!!!!! Szok!!!!! Ra​dość!!! I strach jed​no​cze​śnie!!! Nie​do​wie​r za​n ie! Dzi​k a na​dzie​ja! Szczę​ście! Zdu​mie​n ie! Wszyst​k o na raz! Mi​lion sprzecz​n ych uczuć! T ak, tak, nie było już od​wro​t u. Ona – sa​m ot​n a – cze​k a​ją​ca na księ​cia, któ​r y ją wy​ba​wi. On – po​zba​wio​n y wia​r y w sie​bie – szu​k a​ją​cy kró​lew​n y, któ​r a go za​ak​cep​t u​je.

Ona zy​ska opie​k u​n a i po​czu​cie bez​p ie​czeń​stwa. On zy​ska po​t wier​dze​n ie swo​jej war​t o​ści. T y​p o​wy układ han​dlu wy​m ien​ne​go. Każ​de z nich pra​gnie mi​ło​ści. Żad​n e z nich nie po​t ra​f i ko​chać. Bo ko​chać po​t ra​f i do​p ie​r o ten, kto nie czu​je już w so​bie żad​n ej pust​k i ani bra​k u. Do​p ie​r o wte​dy, kie​dy czło​wiek sta​je się dla sa​m e​go sie​bie do​brym, ko​cha​ją​cym ro​dzi​cem i spra​wie​dli​wym opie​k u​n em, kie​dy umie za​dbać o swo​je szczę​ście i zor​ga​n i​zo​wać swój świat w taki spo​sób, żeby był przy​ja​zny i szczę​śli​wy, do​p ie​r o wte​dy bę​dzie umiał dać mi​łość dru​gie​m u czło​wie​k o​wi. Bo jak mógł​by dać dru​giej oso​bie coś, cze​go sam nie po​sia​da? Je​śli nie masz mi​ło​ści w so​bie – do sie​bie sa​m e​go, do ży​cia, do świa​t a i lu​dzi – to skąd miał​byś ją wziąć, żeby dać ją czło​wie​k o​wi, z któ​r ym je​steś w związ​k u? T o nie​m oż​li​we. Naj​pierw sam mu​sisz ją mieć, do​p ie​r o póź​n iej bę​dziesz w sta​n ie ją dać i otrzy​m ać w za​m ian od part​n e​r a. A po​n ie​waż lu​dzie do​bie​r a​ją się tak, żeby naj​le​p iej do sie​bie pa​so​wać – a ra​czej ich pod​świa​do​m o​ści przy​cią​ga​ją oso​by w ta​k im sa​m ym stop​n iu wol​n e lub uza​leż​n io​n e – to bę​dziesz chciał się za​k o​chać w kimś o bar​dzo po​dob​n ych emo​cjach. Z po​zo​r u może was wie​le róż​n ić. Ale łą​czy was to, co naj​waż​-

niej​sze: każ​de z was jest peł​n e mi​ło​ści lub tyl​k o peł​n e nie​za​spo​k o​jo​n ych pra​gnień. Je​śli każ​de z was jest peł​n e mi​ło​ści, bę​dzie​cie szczę​śli​wi ra​zem i osob​n o. Ra​zem po pro​stu jesz​cze bar​dziej. Je​śli każ​de z was jest peł​n e nie​za​spo​k o​jo​n ych i nie​uświa​do​mio​n ych pra​gnień, wasz zwią​zek bę​dzie pe​łen żą​dań i ocze​k i​wań. I nig​dy nie bę​dzie​cie szczę​śli​wi – ani ra​zem, ani osob​n o. Dla​t e​go je​że​li my​ślisz, że mu​sisz być z kimś, że mu​sisz wyjść za mąż albo się oże​n ić, że nie mo​żesz być sam albo że mu​sisz za​ło​żyć ro​dzi​n ę i mieć dzie​ci – je​że​li uwa​żasz, że to jest ko​n iecz​n y wa​r u​n ek do peł​n e​go szczę​ścia – to zmar​t wię cię. Ża​den zwią​zek nie da ci szczę​ścia. Żad​n a oso​ba, żad​n a licz​ba dzie​ci ani żad​n a rzecz, któ​r ą mo​gli​by​ście ra​zem mieć, zro​bić lub osią​gnąć. Bo brak peł​n i i po​czu​cia szczę​ścia w to​bie nie wy​n i​k a z bra​ku oso​by, lecz z tego, co zo​sta​ło za​p i​sa​n e w two​jej pod​świa​do​m o​ści i co rzą​dzi two​im my​śle​n iem, czu​ciem i za​cho​wa​niem. Do​k ład​n ie tak samo było ze mną.

ROZDZIAŁ 24 Pustka żywi się kłamstwem

– Ja… – Da​r ek za​jąk​n ął się. Pa​t rzył na mnie sze​r o​k o otwar​t y​m i ocza​m i, a ja mia​łam wra​że​n ie, że wi​dzę w nich ja​k ąś dziw​n ą pa​n i​k ę. Dla​t e​go po​my​śla​łam, że on wy​glą​da tak, jak​by miał za​r az uto​n ąć. A fala się​ga​ła mu już do gło​wy, do pod​bród​k a, do ust… – Ja… – przy​m ie​r zał się jak do sko​k u ze stu​m e​t ro​wej tram​po​li​n y. Wie​dzia​łam co chce po​wie​dzieć. I prze​stra​szy​łam się, bo wiel​k ie sło​wa wy​da​wa​ły mi się groź​n e. Wy​star​czy​ło to, co już po​wie​dział. Nie po​t rze​bo​wa​łam tego więk​sze​go i jed​n o​znacz​ne​go sło​wa na „K”. T ak, na​p raw​dę się go ba​łam. Sło​wa na „K”, nie czło​wie​k a. Czy to nie za​baw​n e? Ach, to był zwy​czaj​n y te​atr, w któ​r ym od​gry​wa​li​śmy swo​je role – prze​k o​n a​n i jed​n o​cze​śnie o swo​jej wol​n o​ści i uczci​wo​ści. Ale żad​n e z nas nie było w sta​n ie być na​p raw​dę uczci​wym – bo sami nie zna​li​śmy swo​ich praw​dzi​wych my​śli. Mo​gli​śmy więc tyl​k o uda​wać tak, jak dyk​t o​wa​ła nam pod​świa​do​m ość i głę​bo​k o wie​r zyć, że to praw​da.

Da​r ek chciał do​stać po​t wier​dze​n ie swo​jej war​t o​ści. Chciał otrzy​m ać z ze​wnątrz do​wód na to, że jest waż​n y. Po​t rze​bo​wał tego, bo sam nig​dy o so​bie w taki spo​sób nie my​ślał. W pod​świa​do​m o​ści no​sił za​k o​do​wa​n y ob​r az sie​bie jako kra​sna​la wśród do​r o​słych wiel​k o​lu​dów, któ​r y nie ma pra​wa do za​bra​n ia gło​su ani po​dej​m o​wa​n ia de​cy​zji. Ja chcia​łam po​czuć się bez​p iecz​n a. Chcia​łam z ze​wnątrz otrzy​m ać cie​p ło i mi​łość, bo sama nie umia​łam ich so​bie dać. W pod​świa​do​m o​ści no​si​łam za​k o​do​wa​n e prze​świad​cze​n ie, że świat jest groź​n y, zim​n y i sa​m ot​n y. Mam wra​że​n ie, że taki pa​k iet krzyw​dzą​cych prze​k o​n ań za​trza​śnię​t ych głę​bo​k o w pod​świa​do​m o​ści jest czymś w ro​dza​ju że​la​znej kuli przy​p ię​t ej do szyi. Do​p ó​k i ją no​sisz, nie mo​żesz się wy​p ro​sto​wać, więc cią​gle bo​le​śnie ude​r zasz no​sem o zie​mię. Nig​dy nie mo​żesz zo​ba​czyć jak cu​dow​n ie błę​k it​n e jest nie​bo, więc nie je​steś na​wet w sta​n ie w peł​n i się nim cie​szyć. T a kula dyn​da​ją​ca na two​jej szyi ude​r za w cie​bie i two​r zy w to​bie emo​cjo​n al​n ą dziu​r ę. W tej czar​n ej dziu​r ze kry​je się strach, bez​r ad​n ość, sa​m ot​ność, tę​sk​n o​t a za wol​n o​ścią, roz​p acz i bli​żej nie​o kre​ślo​n a ot​chłań, w któ​r ą cza​sem wpa​dasz. Je​śli spo​t kasz czło​wie​k a, któ​r y ma po​dob​n ą czar​n ą dziu​r ę w so​bie, przy​cią​ga​cie się jak ma​gne​sy. Bo tak przy​cią​ga​ją się te wiel​k ie, pu​ste i nie​szczę​śli​we ot​chła​n ie, ja​k ie każ​de z was w so​bie nosi. I kie​dy spo​t y​k asz ta​k ie​go czło​wie​k a, my​ślisz, że wresz​cie spo​t ka​łeś ko​goś po​dob​n e​go do sie​bie, wresz​cie spo​t ka​łeś ko​goś, kto cie​bie zro​zu​m ie, do​ce​n i i da ci szczę​ście. Ale w rze​-

czy​wi​sto​ści jest od​wrot​n ie. Co jed​n a pu​sta ot​chłań może dać dru​giej pu​stej ot​chła​n i? T yl​k o wię​cej pust​k i i za​gu​bie​n ia. I tak się wła​śnie dzie​je. I tak się wła​śnie dzia​ło z nami. On być może czuł, że je​śli ja z nim ze​r wę, to bę​dzie do​wód na to, że nie moż​n a go ko​chać, czy​li to po​t wier​dzi bo​le​sne prze​k o​n a​n ie o bra​k u wła​snej war​t o​ści. Zu​p eł​n ie inną rze​czą jest to, że on za​słu​żył na ze​r wa​n ie, bo był wo​bec mnie nie​uczci​wy. W ra​cjo​n al​n ym świe​cie tak mo​gli​by​śmy so​bie to wy​ja​śnić. Ale w nie​r a​cjo​n al​n ym świe​cie kom​p lek​sów i ukry​t ych w pod​świa​do​m o​ści żą​dań ta​k ie ar​gu​m en​t y nie mają żad​n e​go zna​cze​n ia. Dla​cze​go on czuł po​t rze​bę uma​wia​n ia się z wie​lo​m a dziew​czy​n a​m i? Sam nie po​t ra​f ił​by tego wy​ja​śnić. Po pro​stu po​wie​dział​by coś w ro​dza​ju: – A cze​m u nie? Sko​r o one się na to zga​dza​ją, nie ro​bię ni​cze​go złe​go. Na po​zio​m ie ra​cjo​n al​n ym do​dał​by być może: – Je​stem do​r o​sły i spo​t y​k am się tyl​k o z do​r o​sły​m i oso​ba​mi. Każ​da z tych dziew​czyn czy ko​biet po​dej​m u​je wol​n ą de​cy​zję. Ni​k o​go do ni​cze​go nie zmu​szam. Wy​m ie​n ia​m y li​sty i zdję​cia. Spo​t y​k a​m y się. Upra​wia​m y seks. Roz​sta​je​m y się. Nie ma w tym ni​cze​go złe​go – do​p ó​k i ni​k o​go tym nie krzyw​dzę. Ale je​stem wol​n y, nie mam żony, więc nie wy​r zą​dzam tym ni​k o​m u żad​n e​go zła. Ro​bię to, bo mam taką ocho​t ę. Lu​bię seks.

Ale dla​cze​g o na​p raw​d ę on to robi? Dla​cze​go w ogó​le lu​dzie od​dzie​li​li seks od mi​ło​ści? Dla​cze​go seks stał się fi​zycz​n ą gim​n a​sty​k ą słu​żą​cą osią​gnię​ciu roz​k o​szy? Wła​śnie dla​t e​go, że on ma za​spo​k o​ić tę czar​n ą pust​k ę no​szo​n ą w pod​świa​do​m o​ści. Ma dać wra​że​n ie, że jest się ko​cha​nym i po​t rzeb​n ym. Fi​zycz​n a bli​skość, in​t ym​n ość, na​gie cia​ła – to daje złu​d ze​n ie mi​ło​ści. I tyle lu​dziom wy​star​cza. Na chwi​lę. Bo pust​k a żywi się kłam​stwem, ale wy​star​cza go tyl​k o na mo​m ent. T ym kłam​stwo róż​n i się od praw​dy. Praw​da daje trwa​łe po​czu​cie zmia​n y na lep​sze, spo​k o​ju, we​wnętrz​n ej rów​n o​wa​gi. Kłam​stwo daje szyb​k ie za​spo​k o​je​n ie, chwi​lę przy​jem​n o​ści, a po​t em jesz​cze więk​szy głód. T ak samo jest z po​ży​wie​n iem. Peł​n o​war​t o​ścio​we je​dze​n ie to ta​k ie, któ​r e za​wie​r a to wszyst​k o, w co wy​p o​sa​ży​ła je na​t u​r a – wi​t a​m i​n y, pier​wiast​k i, sole mi​n e​r al​n e. T o ta​k ie rze​czy jak ka​sza, brą​zo​wy ryż, peł​no​ziar​n i​sty chleb, wa​r zy​wa, owo​ce, mię​so. Je​śli zjesz ta​k ie da​nie, twój or​ga​n izm do​sta​n ie praw​d ę, czy​li coś, co re​al​n ie go wzmac​n ia, sprzy​ja roz​wo​jo​wi i daje ochro​n ę przed cho​r o​ba​m i. Nie​p eł​n o​war​t o​ścio​we, śmie​cio​we je​dze​n ie to ta​k ie, któ​r e

jest zro​bio​n e z su​r ow​ców wie​lo​k rot​n ie roz​drob​n io​n ych, prze​mie​lo​n ych, oczysz​czo​n ych i po​zba​wio​n ych więk​szo​ści sub​stan​cji od​żyw​czych – czy​li z bia​łej mąki, zmie​lo​n e​go mię​sa, z prosz​k u lub z kon​ser​wy, na ba​zie cu​k ru i tłusz​czu z do​dat​k a​m i che​m icz​n ych wzmac​n ia​czy sma​k u. T a​k ie je​dze​n ie to jest kłam​stwo. Oszu​k u​je or​ga​n izm. Nie daje siły, osła​bia od​p or​ność i wy​wo​łu​je cho​r o​by. I po ta​k iej po​t ra​wie znów szyb​k o bę​dziesz głod​n y. I tak samo jest z emo​cja​m i w ży​ciu. Do​p ó​k i nie uświa​do​misz so​bie skąd na​p raw​dę bio​r ą się two​je pra​gnie​n ia i po​t rze​by, bę​dziesz je usi​ło​wał za​spo​k o​ić emo​cjo​n al​n ym fa​st​fo​o dem. Czymś, co da ci krót​k ie i ła​t wo osią​gal​n e za​spo​k o​je​n ie. Seks, za​k u​p y, al​k o​h ol, skok na bun​gee. I od razu za​strze​gam, że nie mam nic prze​ciw​k o sek​so​wi, za​k u​p om, al​k o​h o​lo​wi czy sko​k om na bun​gee. Żad​n a z tych rze​czy nie jest sama w so​bie zła. Cho​dzi o to, czy ro​bisz je, żeby so​bie po​p ra​wić ży​cie, czy dla czy​stej przy​jem​n o​ści. Je​śli ży​jesz bez nich i je​steś szczę​śli​wy – to su​p er. Ale je​śli uży​wasz ich pod​świa​do​m ie do na​p ra​wie​n ia tego, co jest w to​bie ze​p su​t e albo wy​p eł​n ie​n ia drę​czą​ce​go uczu​cia dziw​n ej pust​k i, albo pod​re​p e​r o​wa​n ia swo​ich emo​cji, to nie​ste​t y, bę​dziesz jesz​cze dłu​go błą​dził i wa​lił no​sem w zie​m ię. Zresz​t ą sam wiesz naj​le​p iej. Ile razy zda​r zy​ło ci się po​wie​dzieć coś, cze​go wca​le nie chcia​łeś mó​wić? Albo zgo​dzi​łeś się na coś, na co wca​le nie mia​łeś ocho​t y? Ale zro​bi​łeś coś, cze​go nie chcia​łeś ro​bić?

Ale gdy do​szło co do cze​go, to po pro​stu mu​sia​łeś to po​wie​dzieć albo zro​bić? Dla​cze​go mu​sia​łeś? Bo za​żą​da​ła tego two​ja pod​świa​do​m ość. Bo ona po​t rze​bo​wa​ła tego do na​k ar​m ie​n ia po​t rzeb albo pra​gnień, z któ​r ych kom​p let​n ie nie zda​jesz so​bie spra​wy. Ile razy po​wie​dzia​łeś „ko​cham” tyl​k o dla​t e​go, że czu​łeś, że to jest taki mo​m ent, w któ​r ym na​le​ży to po​wie​dzieć? Bo ktoś tego ocze​k u​je? Albo dla​t e​go, że to sło​wo ma​gicz​n ie dzia​ła i wszyst​k o wte​dy sta​je się prost​sze? Bo jest ogrom​n a róż​n i​ca po​m ię​dzy „ko​cham” wy​p o​wie​dzia​n ym z głę​bo​k iej po​t rze​by ser​ca, wte​dy, kie​dy czu​jesz się pe​łen szczę​śli​wej mi​ło​ści. A sło​wem „ko​cham” wy​p o​wie​dzia​nym jako na​r zę​dzie do osią​gnię​cia ja​k ie​goś celu, uspo​k o​je​n ia ko​goś albo za​p ew​n ie​n ia o do​brych in​t en​cjach. No wła​śnie. Sam wiesz naj​le​p iej. I tak się wła​śnie zda​r zy​ło wte​dy. Da​r ek na​brał po​wie​t rza do płuc. Pew​n ie czuł, że za​t o​n ie w oce​anie wła​snej bez​sil​n o​ści i po​czu​cia, że stra​cił coś waż​n e​go, a bez tego cze​goś waż​n e​go jego ży​cie bę​dzie uboż​sze i gor​sze. Jego pod​świa​do​m ość nie mo​gła na to po​zwo​lić. Na​le​ży się bro​n ić przed po​czu​ciem wła​snej bez​war​t o​ścio​wo​ści. Ra​cjo​n al​n a, czy​li zdro​wa pod​świa​do​m ość pod​p o​wie​dzia​ła​by, że trze​ba od​zy​skać po​czu​cie wła​snej war​t o​ści i na​uczyć się ufać sa​m e​m u so​bie. Po​n ie​waż po​czu​cie wła​snej war​t o​ści jest

po pro​stu we​wnętrz​n ym, pod​świa​do​m ym prze​k o​n a​n iem, że jest się rów​n ie war​t o​ścio​wym jak inni lu​dzie. Ani lep​szym, ani gor​szym. Po pro​stu jest się war​t o​ścio​wym czło​wie​k iem. Każ​dy czło​wiek jest war​t o​ścio​wy i ma pra​wo do tego, żeby żyć szczę​śli​wie. Je​dy​n a róż​n i​ca po​le​ga na tym, że nie​k tó​r zy o tym wie​dzą. A in​n ym ta wie​dza nie zo​sta​ła prze​k a​za​n a. Więc przez całe ży​cie mor​du​ją się z we​wnętrz​n ym prze​świad​cze​niem, że są gor​si i z jed​n o​cze​snym pra​gnie​n iem, żeby ktoś po​t wier​dził – sło​wa​m i lub za​cho​wa​n iem – że wca​le nie są gor​si, tyl​k o rów​n ie do​brzy, a może na​wet lep​si. Żeby uzy​skać to po​t wier​dze​n ie, będą uży​wa​li wszyst​k ich moż​li​wych me​t od – tak​że szan​t a​żu emo​cjo​n al​n e​go i ma​n i​p u​la​cji, z któ​r ych nie będą so​bie w peł​n i zda​wa​li spra​wy. Da​r ek po​t rze​bo​wał ta​k ie​go wła​śnie po​t wier​dze​n ia. Je​że​li po​zwo​li, żeby sy​t u​acja roz​wi​n ę​ła się w nie​p o​żą​da​n ym dla nie​go kie​r un​k u – czy​li w stro​n ę tego, co się na​p raw​d ę zda​r zy​ło, to prze​gra. Je​że​li wyj​dzie na jaw fakt jego ta​jem​n e​go ad​r e​su uży​wa​n e​go do uma​wia​n ia się na rand​k i i je​że​li bę​dzie zmu​szo​ny się do tego przy​znać, to bę​dzie ozna​cza​ło dla nie​go pry​wat​n ie po​r aż​k ę. Bo wte​dy ja będę mia​ła do​wód na to, że zo​sta​łam okła​m a​n a i wte​dy będę mu​sia​ła z nim ze​r wać. A ze​r wa​n ie, czy​li odej​ście, to ja​sny i wy​r aź​n y do​wód bra​k u ak​cep​t a​cji jego oso​by. A brak ak​cep​t a​cji w jego pod​świa​do​m o​ści był rów​n o​znacz​n y z od​t rą​ce​n iem i wy​r o​k iem ozna​cza​ją​cym: – Je​steś bez​war​t o​ścio​wy! Nie mógł więc do tego do​p u​ścić.

I nie on je​den. T o jest do​k ład​n ie taki sam me​cha​n izm, jaki dzia​ła w pod​świa​do​m o​ści wie​lu osób w po​dob​n ej sy​t u​acji. T o co się na​p raw​d ę zda​r zy​ło i to, o czym to zda​r ze​n ie świad​czy, nie ma wte​dy naj​m niej​sze​go zna​cze​n ia. Dla ra​cjo​n al​n e​go umy​słu fakt, że ktoś spo​t y​k a się z kil​k o​ma dziew​czy​n a​m i jed​n o​cze​śnie, utrzy​m u​jąc to przed nimi w ta​jem​n i​cy, jest do​wo​dem na to, że: Fa​cet jest nie​uczci​wy Jest nie​doj​r za​ły emo​cjo​n al​n ie, czy​li nie jest w sta​n ie być w do​brym, uczci​wym, part​n er​skim związ​k u Jest więź​n iem wła​snej pod​świa​do​m o​ści, któ​r a zmu​sza go do ro​bie​n ia rze​czy mo​r al​n ie za​k ła​m a​n ych Albo jest zły do szpi​k u ko​ści i robi to ce​lo​wo, żeby ko​goś skrzyw​dzić – ale to rzad​k i przy​p a​dek Ra​czej ma kło​p ot z roz​r óż​n ie​n iem tego co jest do​bre, a co jest złe Musi więc żyć w pew​n e​go ro​dza​ju ilu​zji do​t y​czą​cej za​r ów​n o jego we​wnętrz​n e​go świa​t a, jak i tego, co dzie​je się na ze​wnątrz Je​śli żyje w ilu​zji, to bę​dzie ma​n i​p u​lo​wał ludź​m i w taki spo​sób, żeby do​p a​so​wać ich do swo​ich wy​o bra​żeń lub/i ocze​k i​wań Każ​dy z po​wyż​szych po​wo​dów jest wy​star​cza​ją​cy, żeby ko​muś ta​k ie​m u nie ufać No, gdy​bym tyl​k o wte​dy o tym wie​dzia​ła! Albo gdy​by on o tym wie​dział! Gdy​by​śmy zresz​t ą o tym wie​dzie​li, by​li​by​śmy zu​p eł​n ie in​n y​m i ludź​m i i mie​li​by​śmy szan​sę na to, żeby stwo​rzyć szczę​śli​wy zwią​zek. Na ra​zie jed​n ak by​li​śmy tyl​k o dwoj​giem pod​świa​do​m ych

ma​n i​p u​lan​t ów, któ​r zy usi​ło​wa​li uzy​skać od sie​bie to, cze​go po​t rze​bo​wa​li, żeby po​czuć się lep​szy​m i niż byli w rze​czy​wi​sto​ści.

ROZDZIAŁ 25 Głodne wilki

Spoj​r za​łam na nie​go. Mi​lion my​śli prze​la​t y​wa​ło mi przez gło​wę. A ra​czej był to mi​lion szcząt​k ów wra​żeń i emo​cji, z któ​r ych nie​zu​p eł​n ie zda​wa​łam so​bie spra​wę. Czu​łam, że dzie​je się coś nie​zwy​k łe​go. I po​m y​śla​łam: – Ach, to mi​łość?… Da​r ek pa​t rzył na mnie z tym dziw​n ie pa​n icz​n ym wy​r a​zem twa​r zy, ta​k im jaki ma czło​wiek de​cy​du​ją​cy się na skok do wody kie​dy wie, że nie ma ab​so​lut​n ie in​n e​go wyj​ścia. I trzy​mał już na ję​zy​k u naj​więk​sze sło​wo świa​t a, czy​li „ko​cham się”. A ja w tej sa​m ej chwi​li na​gle zro​zu​m ia​łam, że tyl​k o tego pra​gnę. Wszyst​k o inne sta​ło się nie​waż​n e. Mój ra​cjo​n al​n y umysł jesz​cze usi​ło​wał wal​czyć. Za​ci​snę​łam pal​ce na opar​ciu krze​sła. – No co ty?! – wrza​snę​łam do sie​bie w my​ślach. – Za​p o​mnia​łaś już co on zro​bił? Za​p o​m nia​łaś, że od​p o​wie​dział na ma​ila od ob​cej dziew​czy​n y, któ​r a pro​p o​n o​wa​ła mu rand​k ę?

Prze​cież to było kłam​stwo! Oszu​stwo! T ego sa​m e​go dnia miał się spo​t kać z tobą, czy pa​m ię​t asz jak się wte​dy czu​łaś?! – Wiem – od​p o​wie​dzia​łam so​bie, bo nie było sen​su za​p rze​czać. – T o wszyst​k o praw​da. Wiem, ale… – Ale?! – za​p y​t a​łam reszt​k ą zdro​we​go roz​sąd​k u. – Ale co? I tu moja nie​ule​czo​n a pod​świa​do​m ość na​t ych​m iast spre​p a​ro​wa​ła fak​t y w taki spo​sób, żeby użyć ich na swo​ją ko​r zyść. Ra​cjo​n al​n y umysł wi​dział fak​t y: chło​p ak za mo​imi ple​ca​m i wy​m ie​n iał rand​k o​we ma​ile z nie​zna​n ą dziew​czy​n ą. Wszyst​k o wska​zu​je na to, że chciał się z nią umó​wić. T o by​ła​by zdra​da, bo jed​n o​cze​śnie spo​t y​k ał się ze mną i spra​wiał wra​że​n ie, że je​stem je​dy​n ą dziew​czy​n ą, z któ​r ą się spo​t y​k a. Pod​świa​do​m ość igno​r u​je obiek​t yw​n e fak​t y. Była sku​p io​n a je​dy​n ie na do​p ro​wa​dze​n iu do tego, żeby za​spo​k o​ić sza​lo​n y głód, jaki no​si​ły w so​bie fał​szy​we wnio​ski i kłam​stwa do​t y​czą​ce mo​jej oso​by, za​p i​sa​n e w mo​jej du​szy tak głę​bo​k o, że nie mia​łam do nich świa​do​m e​go do​stę​p u. T e kłam​stwa i fał​szy​we stwier​dze​n ia, któ​r e pod​świa​do​m ość daw​n o temu sfor​m u​ło​wa​ła kie​r u​jąc się moim do​brem, ale nie​ste​t y po​sia​da​jąc je​dy​n ie błęd​n e wska​zów​k i i dro​go​wska​zy, są jak sta​do dzi​k ich, głod​n ych wil​k ów. Nie​za​leż​n ie od tego ile mię​sa im rzu​cisz, za​wsze będą chcia​ły wię​cej. Za​wsze będą cię drę​czy​ły roz​p acz​li​wym wy​ciem i bó​lem sa​m ot​n o​ści. Za​wsze będą dy​sza​ły roz​p a​czą i drża​ły z zim​n a. Za​wsze – tak dłu​go, aż bę​dziesz je kar​m ił na​stęp​n y​m i kłam​stwa​m i. Bo je​dy​n e, co może je uko​ić, uspo​k o​ić, ogrzać i oswo​ić, to

praw​da. Czym jest fałsz? A czym jest praw​da? Fałsz to ta​k ie stwier​dze​n ia, któ​r e unie​m oż​li​wia​ją ci by​cie szczę​śli​wym czło​wie​k iem. T o ta​k ie prze​k o​n a​n ia, któ​r e utrud​nia​ją ci ży​cie i spra​wia​ją, że nie je​steś w sta​n ie zna​leźć swo​jej dro​gi, być sobą i cie​szyć się z tego, co masz. Spra​wia​ją, że czu​jesz się jak wię​zień, nie masz szczę​ścia w mi​ło​ści, masz po​czu​cie prze​gra​n ej, bra​k u per​spek​t yw. Je​steś zmę​czo​n y i znie​chę​co​n y, wku​r zo​n y i roz​cza​r o​wa​n y. Cza​sem spi​n asz się, po​dej​m u​jesz sza​lo​n e de​cy​zje, je​steś go​t ów wszyst​k o zmie​n ić, ale osta​t ecz​n ie za​brak​n ie ci od​wa​gi albo siły i znów osu​n iesz się na wy​t ar​t y ży​cio​wy fo​t el i bę​dziesz czuł, że umie​r asz. Dla​cze​go tak jest? Bo no​sisz w so​bie kil​k a fał​szy​wych stwier​dzeń, któ​r e two​ja pod​świa​do​m ość uwa​ża za praw​dę. I za​m iast po​zwo​lić ci kon​struk​t yw​n ie zmie​r zać na​p rzód, zmu​sza cię nie​ustan​n ie do kon​f ron​t o​wa​n ia się z tymi kłam​stwa​m i. T o one wła​śnie są jak głod​n e wil​k i, któ​r e cią​gle mu​sisz kar​m ić. Ja​k ie to fał​szy​we stwier​dze​n ia? Naj​bar​dziej po​wszech​n e z nich to: Je​stem nie​waż​n y. Je​stem głu​p i. Je​stem gor​szy.

Je​śli głę​bo​k o we​wnętrz​n ie czu​jesz się nie​waż​n y, bę​dziesz szu​k ał po​t wier​dze​n ia swo​jej war​t o​ści u in​n ych lu​dzi. Bę​dziesz pod​świa​do​m ie ma​n i​p u​lo​wał nimi, żeby usły​szeć po​chwa​łę albo żeby oni za​cho​wa​li się w taki spo​sób, któ​r y bę​dzie do​wo​dem na to, że je​steś waż​n y i war​t o​ścio​wy. Na przy​k ład za​r wiesz noc nad ja​k imś za​da​n iem tyl​k o po to, żeby ktoś do​ce​n ił twój wy​si​łek i gło​śno to wy​r a​ził. Sam fakt wy​k o​n a​n ia tego za​da​n ia nie bę​dzie dla cie​bie aż tak waż​n y jak to, że zo​sta​n iesz po​chwa​lo​n y. Póź​n iej wró​cę do tych kłamstw i tego, w jaki spo​sób pod​świa​do​m ość nami ma​n i​p u​lu​je. T e​r az chcę po​wie​dzieć tyl​k o tyle, że moja pod​świa​do​m ość tam​t e​go wie​czo​r u była skon​cen​tro​wa​n a na jed​n ym fak​cie: chcę być ko​cha​n a. Uwa​ga, jesz​cze raz mu​szę to na​p i​sać: świa​do​m ie ab​so​lut​n ie nie zda​wa​łam so​bie z tego spra​wy. Gdy​by ktoś mnie o to za​py​t ał, na​t ych​m iast bym za​p rze​czy​ła. Spo​t ka​łam się z Dar​kiem po to, żeby z nim ze​r wać. Wie​dzia​łam do​k ład​n ie dla​cze​go nie chcę z nim być. Ra​cjo​n al​n a część mo​ich my​śli mó​wi​ła: – Nie mogę mu za​ufać. Nie moż​n a oprzeć związ​k u na kłam​stwie. Je​że​li kła​m ie na po​cząt​k u na​szej zna​jo​m o​ści, bę​dzie to praw​do​p o​dob​n ie ro​bił tak​że póź​n iej. Je​że​li ktoś gra i uda​je, to zna​czy, że sam nie wie kim jest. T ak czy in​a​czej – nie moż​n a mu za​ufać.

A moja pod​świa​do​m ość wy​sy​ła​ła je​den, je​dy​n y, ale nie​ustę​pli​wie upar​t y sy​gnał: – Chcę być ko​cha​n a. Sto​ję więc przed Dar​k iem, trzy​m am się krze​sła i na​gle czu​ję sta​do mo​t y​li, któ​r e uno​szą się w moim ser​cu. Nie wiem dla​cze​go tak jest i nie je​stem w sta​n ie so​bie tego ra​cjo​n al​n ie wy​tłu​m a​czyć. Przede mną stoi fa​cet, któ​r e​go zła​p a​łam na tym, że po​t a​jem​n ie rand​k u​je za mo​imi ple​ca​m i. Nie mam do nie​go za​ufa​n ia. Nie ko​cham go. Nie​wie​le o nim wiem. Mam do​wód na jego nie​uczci​wość. Mam za​m iar zro​bić je​dy​n ą słusz​n ą i roz​sąd​n ą rzecz w tej sy​t u​acji, czy​li za​k oń​czyć tę zna​jo​m ość. I na​gle… On mówi, że się we mnie za​k o​chał. A moja pod​świa​do​m ość wrzesz​czy: – CHCĘ!! BYĆ!! KO​CHA​NA!! Ja chcę być ko​cha​n a! Ja chcę być ko​cha​n a!!! T o jest naj​waż​n iej​sze!! Nie ma nic waż​niej​sze​go! Gdy​bym umia​ła wte​dy po​r o​zu​m ieć się z moją pod​świa​do​mo​ścią – usły​szeć co mówi i zro​zu​m ieć ten ko​m u​n i​k at, pew​nie za​p y​t a​ła​bym ją dla​cze​go tak uwa​ża i mo​gła​bym jej wy​t łu​ma​czyć ja​k ie jest moje ra​cjo​n al​n e zda​n ie na ten te​m at. T yl​k o że pod​świa​do​m ość jest ukry​t a przed tobą. Nie masz do niej ła​t we​go do​stę​p u. I to jest do​bre w wie​lu sy​t u​acjach.

Nie mu​sisz py​t ać pod​świa​do​m o​ści o zda​n ie za​n im ob​le​jesz so​bie rękę wrząt​k iem, bo pod​świa​do​m ość już za​wcza​su bę​dzie cię ostrze​ga​ła, że​byś trzy​m ał się z da​le​k a od go​r ą​cej wody. Pod​świa​do​m ość nosi w so​bie mnó​stwo war​t o​ścio​wych i pra​wi​dło​wych wnio​sków, któ​r e ra​t u​ją ci ży​cie i nad​zo​r u​ją dzia​ła​nie two​je​go or​ga​n i​zmu. One po​m a​ga​ją ci w taki sam spo​sób, jak fał​szy​we stwier​dze​n ia czy​n ią z cie​bie ofia​r ę. I nie zda​jesz so​bie spra​wy ani z jed​n e​go, ani z dru​gie​go. My​ślisz wte​dy, że tak po pro​stu jest, a ty coś mu​sisz. Ja też mu​sia​łam. Nie by​ła​bym w sta​n ie od​r zu​cić mi​ło​ści. I gdy​by to była rze​czy​wi​ście mi​łość, to mia​ła​bym stu​p ro​cen​t o​wą ra​cję. Ale czy była?… Ra​czej nie. Obiek​t yw​n ie pa​t rząc: Czy czło​wiek, któ​r y uma​wia się na rand​k i z wię​cej niż jed​n ą dziew​czy​n ą jest uczci​wy? Czy je​śli nie jest uczci​wy, jest w sta​nie uczci​wie ko​chać? Czy czło​wiek, któ​r y sza​n u​je sie​bie i in​nych uma​wia się na oka​zyj​n y seks z nie​zna​jo​m y​m i? Czy je​śli po​t a​jem​n ie śle​dzisz swo​je​go part​n e​r a, to je​steś wo​bec nie​go uczci​wy? Je​śli po​dej​r ze​wasz go o kłam​stwo, to czy tym sa​mym nie da​jesz do​wo​du na wła​sny strach? A je​śli no​sisz w so​bie strach, to czy mo​żesz ko​goś ko​chać? Strach jest za​p rze​cze​n iem mi​ło​ści. Strach pod​p o​wia​da, że świat jest groź​n y, a lu​dzie nie​bez​p iecz​n i, a więc trze​ba się zbro​ić. Im wyż​sze mury bu​du​jesz do​o ko​ła sie​bie, tym mniej je​steś w sta​n ie na​wią​zać kon​t akt z in​n y​m i. Je​śli masz ta​k ie na​sta​wie​n ie do ży​cia, to jak mo​żesz mó​wić, że umiesz ko​chać?… T o nie była mi​łość. T o było tyl​k o roz​p acz​li​we wo​ła​n ie o naj​m niej​szy ochłap życz​li​wo​ści, bli​sko​ści i opie​k i. T ej, ja​k iej pod​świa​do​m ie od​m a​wia​łam so​bie sa​m ej, bo prze​cież ja upar​cie

po​wta​r za​łam, że ni​k o​go nie po​t rze​bu​ję i je​stem cał​k o​wi​cie za​do​wo​lo​n a i nie​za​leż​n a. Ale w głę​bi du​szy – czy​li w głę​bi pod​świa​do​m o​ści – by​łam bez​r ad​n ym dziec​k iem, któ​r e za​p rze​da wszyst​k o, żeby zo​stać przy​t u​lo​n e. Zgo​dzi się na kłam​stwo, fałsz i ma​n i​p u​la​cję, za​p rze​czy ra​cjo​n al​n e​m u my​śle​n iu i sko​czy w każ​dą prze​p aść – je​śli tyl​k o do​strze​że tam szan​sę na otrzy​m a​n ie tego, cze​go naj​bar​dziej po​t rze​bu​je. – Aaaaaaa!!!! – krzy​cza​ło we mnie wszyst​k o. Na​gle prze​bu​dzi​ło się uśpio​n e ocze​k i​wa​n ie i dzi​k a na​dzie​ja. A więc to on!!! On mnie ko​cha!!! On mi da to wszyst​k o, cze​go tak bar​dzo po​t rze​bu​ję! Da mi po​czu​cie bez​p ie​czeń​stwa, cie​p ło i mi​łość!!! Ale jed​n o​cze​śnie ba​łam się wiel​k ie​go sło​wa na „K”. Nie chcia​łam go usły​szeć. Ba​łam się, że je​śli to sło​wo pad​n ie, coś znik​n ie, coś się ze​p su​je. Gdy​by to była mi​łość, sło​wo „ko​cham” nie by​ło​by w sta​n ie ni​cze​go znisz​czyć ani ze​p suć, a wprost prze​ciw​n ie – by​ło​by naj​bar​dziej oczy​wi​stą i na​t u​r al​n ą rze​czą, jaka mo​gła​by się w tam​t ej sy​t u​acji po​ja​wić. Ale chy​ba wy​ja​śni​łam już, że to nie mo​gła być mi​łość – mimo że i on, i ja, bar​dzo się łu​dzi​li​śmy, że tak jest. – Nie mów! – po​de​szłam do nie​go. A kie​dy zna​la​złam się bli​sko, świat za​wi​r o​wał. Za​p ach jego skó​r y i ko​szu​li, do​t knię​cie, bi​cie ser​ca… Nie było już od​wro​t u. Nie​waż​n e jak bar​dzo oszu​k i​wa​li​śmy sie​bie na​wza​jem i każ​de z nas sie​bie z osob​n a, nie​waż​n e jak wiel​k a była to ma​n i​p u​la​cja i

fałsz. On pra​gnął być za​ak​cep​t o​wa​n y. Ja pra​gnę​łam po​czuć się ko​cha​n a. W tam​t ej chwi​li była to je​dy​n a rzecz, któ​r ą by​li​śmy w sta​nie przy​jąć do wia​do​m o​ści. Wszyst​k o inne sta​ło się nie​waż​n e. Wła​dzę nad nami prze​ję​ły dwa sta​da głod​n ych wil​k ów, któ​re wy​sko​czy​ły z na​szych pod​świa​do​m o​ści i za​wo​jo​wa​ły wszyst​k ie my​śli. Żar​łocz​n ie rzu​ci​ły się na cień na​dziei i obiet​ni​ce, któ​r e były ni​czym wię​cej jak tyl​k o pu​sty​m i sło​wa​m i bez po​k ry​cia. Pa​dli​śmy so​bie w ra​m io​n a, wśród szep​t ów i łez, obie​ca​li​śmy so​bie mi​łość i wier​n ość, uczci​wość i szcze​r ość, a po​t em przy​pie​czę​t o​wa​li​śmy ten pakt w sy​p ial​n i. I żad​n e z nas nie zda​wa​ło so​bie spra​wy z tego, że to wca​le nie jest mi​łość. Je​dy​n e, czym było to, co zwią​za​ło nas ze sobą, to po​dob​n a bez​r ad​n ość wo​bec tego, co no​si​m y we wła​snych, głę​bo​k o skry​wa​n ych my​ślach, we​wnętrz​n a sa​m ot​n ość i lęk. No, ale jak to już wy​ja​śni​łam po​wy​żej, je​śli ktoś czu​je strach, nie może ko​chać. Bo strach jest prze​ci​wień​stwem mi​ło​ści. Praw​dzi​wa mi​łość jest nie tyl​k o w oczy​wi​sty i na​t u​r al​n y spo​sób uczci​wa, ale daje też po​czu​cie szczę​ścia, ra​do​ści i bez​pie​czeń​stwa. I nie ma w niej naj​m niej​sze​go cie​n ia stra​chu, sa​mot​n o​ści ani smut​k u. T yle że wte​dy jesz​cze o tym nie wie​dzia​łam.

ROZDZIAŁ 26 Idealny związek

T rzy lata póź​n iej sie​dzia​łam przy sto​le i rzu​ca​łam Dar​k o​wi ukrad​k o​we spoj​r ze​n ia. A więc to jest czło​wiek, z któ​r ym spę​dzę resz​t ę ży​cia? Na​p raw​dę? By​łam za​sko​czo​n a tą my​ślą. Po​wie​cie może, że nie​p o​t rzeb​n ie wszyst​k o roz​t rzą​sa​łam i ana​li​zo​wa​łam? Ale skąd. Wte​dy nie ro​bi​łam tego w ogó​le. Do​p ie​r o te​r az przy​glą​dam się temu z per​spek​t y​wy cza​su i wi​dzę jak po​stę​p o​wa​łam i dla​cze​go. Wte​dy by​łam jak dziec​k o w błę​k it​n ej mgle, któ​r e bie​gnie przed sie​bie z na​dzie​ją i tę​sk​n o​tą, że wresz​cie ta mgła je ukoi. By​łam z Dar​k iem bez świa​do​m e​go za​sta​n a​wia​n ia się czy tego chcę, czy nie. Wy​star​czy​ło, że on mnie chciał. T o był dla mnie wy​star​cza​ją​cy po​wód, żeby chcieć z nim być. Kłó​ci​li​śmy się, roz​sta​wa​li​śmy, mil​cze​li​śmy przez kil​k a dni. A po​t em wra​ca​li​śmy do sie​bie i na nowo roz​k wi​t a​ła mi​łość. T o zna​czy „mi​łość”. Bo Mi​ło​ścią to na pew​n o nie było. By​łam z nim, bo tego chcia​łam. I nie chcia​łam jed​n o​cze​-

śnie. I to było naj​dziw​n iej​sze. I cza​sa​m i nie​spo​dzie​wa​n ie po​ja​wia​ła się w mo​jej gło​wie myśl: dla​cze​go ja wła​ści​wie z nim je​stem? No dla​cze​go? Kie​dy ktoś na​p raw​dę ko​cha, nie ma po​t rze​by za​da​wa​n ia so​bie ta​k ie​go py​t a​n ia. Bo nie musi ist​n ieć ża​den po​wód do ko​cha​n ia. Po pro​stu ko​cha się i już, i to samo jest już po​wo​dem do ra​do​ści. A ja pa​t rzy​łam na nie​go i py​t a​łam sie​bie: – Dla​cze​go ja z nim je​stem? Czy ja tego na​p raw​dę chcę? My​śla​łam, że może szu​k am ja​k ie​goś nie ist​n ie​ją​ce​go ide​ału, więc py​t a​łam róż​n ych zna​jo​m ych jak to jest z tą mi​ło​ścią i ze związ​k a​m i. – Czy je​steś pe​wien, że to jest ko​bie​t a two​je​go ży​cia? – za​py​t a​łam kie​dyś ko​le​gi. – Czy masz ta​k ie we​wnętrz​n e prze​k o​na​n ie, że to jest ko​bie​t a ide​al​n a dla cie​bie? – Bet​k a – od​r zekł. – Daj spo​k ój. Nie ma cze​goś ta​k ie​go jak ide​al​n y zwią​zek. Mo​żesz przez całe ży​cie szu​k ać i nie zna​leźć. Bierz to, co masz. – Kur​czę my​śla​łam so​bie – może to praw​da? T yl​k o dla​cze​go mia​łam cza​sem ocho​t ę uciec? Dla​cze​go czu​łam się nie​szczę​śli​wa? Dla​cze​go le​żąc w jego ra​m io​n ach czu​łam jed​n o​cze​śnie ra​dość i smu​t ek??… A może to jest nor​m al​n e? – py​t a​łam sie​bie. Może to ja za dużo chcę? Może mam nie​r e​al​n e wy​o bra​że​n ia i wy​m a​ga​n ia? A może po pro​stu nie po​t ra​f ię cie​szyć się z tego, co mam?…

I może ra​dość wy​m ie​sza​n a ze smut​k iem jest czymś cał​k o​wi​cie na​t u​r al​n ym. T ak jak mi​łość wy​m ie​sza​n a z nie​n a​wi​ścią. Albo mi​łość po​łą​czo​n a z po​gar​dą. Czy to tak jest za​wsze jest? Że mio​t asz się mię​dzy skraj​n y​m i uczu​cia​m i? A je​śli się mio​tasz, to może jest to wy​łącz​n ie two​ja wina i ro​bił​byś to za​wsze, nie​za​leż​n ie od tego z kim byś był?… T a​k ie my​śli są ulot​n e. Giną w na​t ło​k u co​dzien​n o​ści. Cza​sem tyl​k o chwy​t a​łam się na nich ja​dąc sa​m o​cho​dem i nie​spo​dzie​wa​n ie od​k ry​wa​łam, że wca​le nie chcę je​chać do nie​go. – Jak to nie chcesz je​chać do nie​go? – py​t a​łam wte​dy sie​bie z za​sko​cze​n iem. – Prze​cież je​ste​ście umó​wie​n i, a on jest two​im chło​p a​k iem. Wzru​sza​łam ra​m io​n a​m i. Nie zna​łam od​p o​wie​dzi. Co mia​ła​bym po​wie​dzieć? Że jest mi z nim do​brze, ale nie naj​le​p iej? Że go ko​cham, ale nie​zu​p eł​n ie? Że chcę z nim być, ale mo​gła​bym też być z kimś in​n ym? Bo taka była praw​da. Nie umia​łam tego wy​ja​śnić. Czu​łam tyl​k o, że jest w tym ja​k aś nie​uczci​wość z mo​jej stro​n y i wie​dzia​łam, że prę​dzej lub póź​niej ob​r ó​ci się to prze​ciw​k o mnie. Nie dla​t e​go że chcia​łam sie​bie uka​r ać. Dla​t e​go że tyl​k o uczci​wość jest trwa​ła i ma sens. Wszyst​k o inne ru​n ie. Wszyst​k o, co jest zbu​do​wa​n e na fał​szu, nie​uczci​wo​ści albo nie​do​p o​wie​dze​n iach nie może być szczę​śli​we i nie bę​dzie trwa​ło. Ale od​su​wa​łam ta​k ie my​śli. Wo​la​łam zaj​m o​wać się bie​żą​cy​mi spra​wa​m i, spo​t y​k ać się z Dar​k iem i usi​ło​wać omi​jać iskrzą​ce te​m a​t y. Bo wie​dzie​li​śmy już w ja​k ich re​jo​n ach za​wsze cze​k a nas kon​f likt. Bez​p iecz​n iej było ich nie do​t y​k ać. Ale je​śli nie do​t y​k asz pew​n ych te​m a​t ów i spraw, one nie zni​-

ka​ją. Sta​ją się tyl​k o chwi​lo​wo nie​wi​docz​n e. Prę​dzej czy póź​niej wy​sko​czą i będą ata​k o​wać. Nie chcie​li​śmy ich wi​dzieć. Gra​li​śmy swo​je role. Ale jed​n o​cze​śnie co​r az bar​dziej od​da​la​li​śmy się od sie​bie, bo co​r az wię​cej za​czy​n a​ło nas dzie​lić. Na​wet to, co na po​cząt​k u tak moc​no nas do sie​bie przy​cią​gnę​ło, czy​li pod​świa​do​m e ocze​k i​wa​nia, że od dru​giej oso​by do​sta​n ie​m y to, z czym utoż​sa​m ia​m y szczę​ście. I jesz​cze raz przy​p o​m nę, że szczę​ście bie​r ze się z tego, co czło​wiek ma w du​szy. A nie z tego, co musi zdo​być albo zro​bić. Do​p eł​n ie​n ie żad​n ych wa​r un​k ów nie da szczę​ścia. Je​że​li wy​zna​czasz so​bie cel, któ​r y jest wa​r un​k iem two​je​go szczę​ścia, to nig​dy nie bę​dziesz w sta​n ie się nim ucie​szyć i nig​dy nie po​czu​jesz się w peł​n i szczę​śli​wy. Do​sta​n iesz krót​k ą sa​t ys​f ak​cję, ale nie szczę​ście, któ​r e​go tak upar​cie po​szu​k u​jesz. Bo szczę​ście nie leży T AM, tyl​k o jest T U​T AJ. W to​bie.

Pro​blem po​le​ga tyl​k o na tym, że czło​wiek zwy​k le nie szu​ka tego w so​bie. Szu​k a w in​n ych lu​dziach, w używ​k ach, zdo​by​czach, osią​gnię​ciach, w róż​n ych rze​czach i oso​bach. Ale nie w so​bie. Bo gdy​by na se​r io chciał to w so​bie zna​leźć, mu​siał​by naj​p ierw od​k o​p ać kil​k a za​k u​r zo​n ych my​śli, przyj​r zeć się swo​jej pod​świa​do​m o​ści i być może po​p ra​co​wać tro​chę nad tym, żeby kil​k a rze​czy w so​bie na​p ra​wić. T o wy​m a​ga wy​sił​k u. A świat do​o ko​ła pod​p o​wia​da, że nie trze​ba się wy​si​lać. Na wszyst​k o znaj​dzie się ja​k aś pi​guł​k a. Ale żad​n ą pi​guł​k ą nie na​pra​wisz wła​snych cho​r ych my​śli. Ani głę​bo​k o w to​bie wy​r y​tych kłamstw, w któ​r e je​steś zmu​szo​n y wie​r zyć. By​łam z Dar​k iem, ale mo​gła​bym być z kimś in​n ym. Z kimś, kto do​star​czył​by mi tego, cze​go pod​świa​do​m ie naj​bar​dziej po​t rze​bo​wa​łam. Pod​k re​ślam sło​wo pod​świa​d o​m ie. Nie zda​wa​łam so​bie z tego spra​wy. Na ze​wnątrz i w moim ra​cjo​nal​n ym umy​śle wszyst​k o wy​da​wa​ło się wła​ści​we. Wy​d a​wa​ło się. Po​n ie​waż moja pod​świa​do​m ość ma​n i​p u​lo​wa​ła zdol​n o​ścią mo​je​go ra​cjo​n al​n e​go my​śle​n ia. Nie do​strze​ga​łam pew​n ych rze​czy, a inne igno​r o​wa​łam. Po pro​stu nie przyj​m o​wa​łam ich do wia​do​m o​ści. Uda​wa​łam, że nie ist​n ie​ją. Bo tak było ła​t wiej i bar​dziej pa​so​wa​ło do tego, co chcia​łam wi​dzieć. I wte​dy oczy​wi​ście kom​p let​n ie nie zda​wa​łam so​bie z tego spra​wy.

Kie​dy Da​r ek ro​bił coś, wo​bec cze​go czu​łam głę​bo​k i we​wnętrz​n y sprze​ciw, usi​ło​wa​łam tego nie wi​dzieć, nie pa​m ię​t ać o tym, usu​wać to z my​śli i za​stę​p o​wać czymś in​n ym. By​łam świad​k iem tego jak ma​n i​p u​lu​je ludź​m i, zmu​sza​jąc ich do ro​bie​n ia rze​czy, któ​r e mia​ły po​p ra​wić jego sa​m o​o ce​n ę. Draż​n ił mnie jego brak kon​se​k wen​cji i de​p re​sje. I to, że wo​lał strze​lać z ka​r a​bi​n u w grze kom​p u​t e​r o​wej za​m iast pra​co​wać, a po​t em wpa​dał w roz​p acz, że ma kło​p o​t y fi​n an​so​we. Wie​d zia​łam, że to nie jest dla mnie part​n er ani do ży​cia, ani do mi​ło​ści. Ale uda​wa​łam, że tego nie wiem. I dla​t e​go tyl​k o cza​sa​m i ła​p a​łam się na kom​p let​n ie za​ska​k u​ją​cej my​śli, któ​r a nie​spo​dzie​wa​n ie wy​p ły​wa​ła z mo​jej pod​świa​do​m o​ści jak ryba, któ​r a za​t rzy​m y​wa​ła się tuż przed mo​imi ocza​m i i zmu​sza​ła mnie do za​uwa​że​n ia, że tam jest. Na przy​k ład kie​dy szłam na ofi​cjal​n e przy​ję​cie, a Da​r ek prze​p ra​szał, że nie może ze mną pójść. A ja chwy​t a​łam się na my​śli: – Su​p er! Bę​dzie wy​glą​da​ło tak, jak​bym była sama. Może spo​t kam ko​goś cie​k a​we​go. Czy tak my​śli ktoś, kto jest w szczę​śli​wym związ​k u? W ja​kim​k ol​wiek związ​k u? T ak, je​śli ten zwią​zek jest ilu​zją, któ​r a ma pod​t rzy​m ać ja​k ieś fał​szy​we prze​k o​n a​n ia miesz​k a​ją​ce w two​jej pod​świa​do​m o​ści i rzą​dzą​ce two​im ży​ciem. Gdy​by ktoś mnie wte​dy za​p y​t ał dla​cze​go je​stem z Dar​k iem, od​p o​wie​dzia​ła​bym, że po pro​stu chcę z nim być. A kie​dy prze​sta​n ę chcieć, to po pro​stu odej​dę. Ha! Ła​t wo po​wie​dzieć. Parę razy ze​r wa​li​śmy ze sobą, ale wte​dy na​gle ogar​n ia​ła mnie

tak po​t wor​n a roz​p acz, a w ser​cu czu​łam tak nie​sa​m o​wi​cie wiel​k ą pust​k ę, któ​r a gry​zła i pie​k ła, że je​dy​n e, o czym by​łam wte​dy w sta​n ie my​śleć to on. I mu​sia​łam do nie​go wró​cić. Mu​sia​łam jest tu klu​czo​wym sło​wem. Mu​sia​łam, cho​ciaż wo​la​ła​bym nie wra​cać. Nie chcia​łam, ale jed​n ak mu​sia​łam. I to jest je​den z ła​t wo roz​p o​zna​wal​n ych zna​k ów, że to nie jest mi​łość. T o tyl​k o tok​sycz​n y zwią​zek dwóch przy​cią​ga​ją​cych się za​f ał​szo​wa​n ych oso​bo​wo​ści, któ​r e w grun​cie rze​czy same nie wie​dzą kim są, bo no​szą w so​bie ukry​t e lęki i uprze​dze​n ia. No, ale mi​n ę​ło kil​k a lat. Na uda​wa​n iu, gra​n iu, kłó​ce​n iu się i wy​ba​cza​n iu, na uni​k a​n iu te​m a​t u za​ło​że​n ia ro​dzi​n y i kil​k u in​nych rów​n ie draż​li​wych. Sie​dzie​li​śmy w oto​cze​n iu krew​n ych, a ja rzu​ca​łam Dar​k o​wi ukrad​k o​we spoj​r ze​n ia, bo na​gle do​t ar​ła do mnie myśl: – Halo? Więc to jest czło​wiek, z któ​r ym spę​dzę resz​t ę ży​cia? Na​p raw​dę?… Przy​glą​da​łam mu się z nie​do​wie​r za​n iem. On?… Dla któ​r e​go ży​cio​wym ce​lem jest po​sia​da​n ie pię​cior​ga dzie​ci? I co ro​bił​by z tymi dzieć​m i? Grał z nimi w za​bi​ja​n ie na mo​n i​t o​r ze kom​p u​t e​r a?… Znów spoj​r za​łam na nie​go. Na​p raw​dę? On? T o jest męż​czy​zna mo​je​go ży​cia?… Na​p raw​dę???? T o było nie​wia​r y​god​n ie dziw​n e. Ja​k oś… nie mo​głam w to uwie​r zyć. Coś w środ​k u mi szep​t a​ło, że tak nie może być, że to ja​k aś po​m ył​k a, nie​p o​r o​zu​m ie​n ie, ale jed​n o​cze​śnie pod​świa​do​m ość za​p ew​n ia​ła mnie, że otrzy​m u​ję od nie​go, co jest mi nie​zbęd​n ie po​t rzeb​n e: cie​p ło i sta​ły ko​m u​n i​k at o uczu​-

ciach, co daje mi złu​dze​n ie po​czu​cia bez​p ie​czeń​stwa. Złu​d ze​nie po​czu​cia bez​p ie​czeń​stwa. T yle mu​sia​ło mi wy​star​czyć. A więc to on?… – Ko​cha​n ie? – usły​sza​łam na​gle głos Dar​k a. Coś do mnie mó​wił. Od​wró​ci​łam się, za​m ru​ga​łam, po​wró​ci​łam do rze​czy​wi​sto​ści. – Wszyst​k o w po​r ząd​k u? – za​p y​t ał. – T ak, tak. – Ko​cham cię – szep​n ął. A ja roz​t o​p i​łam się jak lody na słoń​cu. I o wszyst​k im za​p o​mnia​łam. Li​czy​ło się tyl​k o to, że on mnie ko​cha. A ra​czej że czę​sto mi o tym mówi. Bo wszyst​k o wska​zy​wa​ło na to, że to nie jest mi​łość. T yle że ja bar​dzo sta​r a​łam się tej praw​dy nie za​uwa​żyć.

ROZDZIAŁ 27 Jestem mniejszy

Ży​cie sta​je pro​ste kie​dy two​ja pod​świa​do​m ość od​n aj​dzie i po​lu​bi praw​dę. Je​śli znaj​dzie się w sprzy​ja​ją​cych oko​licz​n o​ściach, sama na nowo za​p i​sze ja​k iś sta​r y kod. Na przy​k ład je​śli nie​spo​dzie​wa​n ie zmie​n isz śro​do​wi​sko i zo​sta​n iesz oto​czo​ny przez lu​dzi, któ​r zy na co dzień, in​stynk​t ow​n ie kie​r u​ją się zdro​wy​m i emo​cja​m i. Nie ma w nich stra​chu przed świa​t em, nie ma uprze​dzeń, nie ma więc też po​t rze​by ma​n i​p u​la​cji, a pod​świa​do​m ość jest otwar​t a na praw​dę. T yl​k o nie mów, że two​ja pod​świa​do​m ość jest otwar​t a na praw​dę, bo gdy​by rze​czy​wi​ście była, to nie po​t rze​bo​wał​byś tego pod​k re​ślać. Pod​świa​do​m ość po​sia​da wie​dzę nie​do​stęp​n ą two​im my​ślom. Je​śli to, w co wie​r zy pod​świa​do​m ość, jest tym sa​m ym, w co ty świa​do​m ie wie​r zysz i co uwa​żasz za waż​n e, to je​steś szczę​śli​wym czło​wie​k iem. Masz po​czu​cie, że jest do​brze. Umiesz się skon​cen​t ro​wać na tym, co uwa​żasz za waż​n e i od​n o​sisz

suk​ce​sy. Masz faj​n ych zna​jo​m ych i dzi​wisz się dla​cze​go nie​któ​r zy twier​dzą, że lu​dzie to oszu​ści i zło​dzie​je. Dbasz o sie​bie, ale bez prze​sa​dy. Masz pla​n y, ma​r ze​n ia, re​ali​zu​jesz je po​wo​li, bez po​śpie​chu i cie​szysz się z tego, co masz. Dzie​je się tak po pro​stu w spo​sób na​t u​r al​n y, bez wy​sił​k u z two​jej stro​ny. Bo zu​p eł​n ie in​a​czej jest wte​dy, kie​dy prze​k o​n a​n ia za​p i​sa​n e w two​jej pod​świa​do​m o​ści są zu​p eł​n ie inne od tego, w co wy​da​je ci się, że wie​r zysz, a ra​czej – je​śli to, w co wie​r zysz świa​do​mie, jest inne od tego, co no​sisz za​k o​do​wa​n e w pod​świa​do​m o​ści. Wte​dy świat jest do​bry, ale nie​spo​dzie​wa​n ie cza​sem roz​p a​da się na ka​wał​k i. I na​gle wi​dzisz, że to co ci się wy​da​wa​ło praw​dzi​we, jest fał​szem. I wte​dy mó​wisz, że to wina „tych lu​dzi” albo „tam​t ych lu​dzi”, ale w rze​czy​wi​sto​ści win​n e jest tyl​ko two​je fał​szy​we po​strze​ga​n ie pew​n ych rze​czy, na któ​r e pa​trzysz przez pry​zmat za​f ał​szo​wa​n ych szy​f rów po​strze​ga​n ia świa​t a, któ​r e leżą głę​bo​k o za​t rza​śnię​t e w two​jej pod​świa​do​mo​ści. Wiem, że nie przy​znasz mi ra​cji, bo two​ja pod​świa​do​m ość na to nie po​zwo​li. Gdy​by było tak, że pod​świa​do​m ość zła​p a​n a na kłam​stwie na​t ych​m iast się na​p ra​wia, by​ło​by su​p er. Ale tak nie jest. T o, co pod​świa​do​m ość do​świad​czal​n ie spraw​dzi i po​t wier​dzi, za​p i​su​je jako nie​zbi​t y fakt. Żeby go pod​wa​żyć, nie wy​star​czy przy​n ieść je​den do​wód. Zresz​t ą gdy​by pod​świa​do​m ość była w

taki spo​sób skon​stru​o wa​n a, to każ​dy z nas miał​by co​dzien​n ie inną oso​bo​wość, bo pod​świa​do​m ość ela​stycz​n ie na bie​żą​co do​sto​so​wy​wa​ła​by się do no​wych ko​m u​n i​k a​t ów i zda​r zeń. By​li​by​śmy płyn​n i. Nie ist​n ia​ło​by coś ta​k ie​go jak „być sobą”, po​nie​waż to, co sta​n o​wi o isto​cie każ​de​go z nas, jest głę​bo​k o i trwa​le za​p i​sa​n e. T ak głę​bo​k o i tak trwa​le, że naj​czę​ściej kom​p let​n ie nie zda​je​m y so​bie z tego spra​wy. Je​że​li ko​m u​n i​k a​t y i ży​cio​we dro​go​wska​zy za​p i​sa​n e w pod​świa​do​m o​ści są praw​dzi​we, nie trze​ba się nimi zaj​m o​wać. Je​że​li jed​n ak są fał​szy​we, to kom​p li​k u​ją ab​so​lut​n ie wszyst​ko – sa​m o​p o​czu​cie, pra​cę, związ​k i, dzia​ła​n ie i od​p o​czy​wa​n ie. Wszyst​k o, po pro​stu całe ży​cie. Przy​k ład? Pro​szę bar​dzo. Jako dziec​k o za​wsze mu​sia​łeś za​dzie​r ać gło​wę, żeby zo​ba​czyć swo​ich ro​dzi​ców i na​uczy​cie​li, bo ra​czej nikt nie zni​żał się do two​je​go po​zio​m u. Do​r o​śli zwy​k le się śpie​szą, bo mają mnó​stwo Bar​dzo Waż​n ych Spraw. Więk​szość z nich to wy​n ik cha​o su pa​n u​ją​ce​go w ich gło​wach, ale mniej​sza z tym. Spie​szą się. Ale jed​n o​cze​śnie wy​cho​wu​ją swo​je dzie​ci. Dzie​ci za​wsze są mniej​sze. Dziec​k o za​wsze jest gdzieś w dole. Do​r o​sły za​t rzy​m u​je się, pa​t rzy w dół i mówi do swo​je​go dziec​k a. A dziec​k o za​dzie​r a gło​wę, żeby po​p a​t rzeć na swo​je​go ro​dzi​ca. Ro​dzic to dla dziec​k a Mistrz i Na​uczy​ciel. Ktoś Bar​dzo Waż​n y. Ktoś, kto wy​zna​cza dro​gi. Ktoś, kto wy​da​je po​zwo​le​n ia oraz za​k a​zy i żąda po​słu​szeń​stwa. Je​śli do​r o​śli nig​dy nie uklęk​n ą przy to​bie, żeby mó​wić do

cie​bie i pa​t rzeć ci pro​sto w oczy, two​ja pod​świa​do​m ość za​p i​sze teo​r e​t ycz​n ie praw​dzi​wy, ale obiek​t yw​n ie fał​szy​wy ko​m u​ni​k at: – Je​stem mniej​szy Lu​dzie waż​n iej​si ode mnie są za​wsze po​nad mną, są wy​żej. T en ko​m u​n i​k at zo​sta​n ie w two​jej gło​wie przez całe ży​cie – do chwi​li kie​dy uświa​do​m isz so​bie jego ist​n ie​n ie i nie ze​chcesz go świa​do​m ie zmie​n ić. Do​p ó​k i jed​n ak nie bę​dziesz zda​wał so​bie spra​wy z jego ist​n ie​n ia, on po pro​stu bę​dzie ci się wy​świe​tlał w gło​wie w każ​dej sy​t u​acji, kie​dy bę​dziesz miał do czy​n ie​nia z kimś, kogo uwa​żasz za waż​n iej​sze​go od sie​bie. Może to być urzęd​n ik w biu​r ze skar​bo​wym albo szef, albo ktoś, do kogo zwra​casz się z waż​n ą proś​bą. Na​wet je​śli ten ktoś jest iden​t ycz​n ie ta​k ie​go sa​m e​go wzro​stu jak ty, za​wsze bę​dziesz czuł się niż​szy i w jego obec​n o​ści bę​dziesz miał po​czu​cie dziw​n e​go dys​k om​f or​t u, nie​p o​k o​ju, ta​kie​go świerz​bią​ce​go uczu​cia nie​p rzy​sto​so​wa​n ia. A jed​n o​cze​śnie bę​dziesz zły na sie​bie, że tak się czu​jesz, a po​n ie​waż pod​świa​do​m ość pod​p o​wia​da, że za​wsze win​n y jest ktoś inny, bę​dziesz w zwy​czaj​n ej sy​t u​acji czuł się pod​m i​n o​wa​n y, ze​stre​so​wa​n y i go​t o​wy do tego, żeby za​r e​ago​wać agre​syw​n ie. Bo czu​jesz się mniej​szy. I chcesz wal​czyć z tym, że ktoś jest więk​szy – choć wła​ści​wie wca​le nie po​wi​n ien być. I masz wra​że​n ie, że wal​czysz z tym urzęd​n i​k iem albo z sze​fem, ale w grun​cie rze​czy wal​czysz z wła​snym uprze​dze​n iem za​p i​sa​n ym w two​jej pod​świa​do​m o​ści.

Ro​zu​m iesz te​r az dla​cze​go to kosz​m ar​n ie kom​p li​k u​je ży​cie? T o był de​li​k at​n y przy​k ład. Je​że​li wy​cho​wa​łeś się w domu peł​n ym cha​o su albo al​k o​h o​lu, je​śli by​łeś bity, mo​le​sto​wa​n y, nie ko​cha​n y, to pod​świa​do​m ość też za​p i​sze fał​szy​we wnio​ski, ale moc​n iej za​t rza​śnie się poza two​im za​się​giem. Po to, żeby ura​t o​wać two​je ży​cie, nad któ​r ym nie mia​łeś żad​n ej kon​t ro​li. T wo​ja pod​świa​do​m ość wy​k o​n a​ła ogrom​n ą pra​cę, żeby roz​po​znać rze​czy​wi​stość do​o ko​ła i wy​cią​gnąć z niej wnio​ski, któ​r y​m i bę​dzie cię pro​wa​dzi​ła przez ży​cie. Cza​sem jed​n ak mo​gła się po​m y​lić. A naj​głup​sze jest to, że nie wie o tym ani ona, ani ty sam. Moż​n a to jed​n ak spraw​dzić i wy​t ro​p ić. Zo​ba​czyć to, co na​praw​d ę my​ślę o so​bie i zro​zu​m ieć w jaki spo​sób to wpły​wa na moje za​cho​wa​n ie. Po​m a​ga czy prze​szka​dza. Uła​t wia czy utrud​n ia. A przede wszyst​k im – stwier​dzić czy jest zgod​n e z tym, w co wie​r zę świa​do​m ie. Jest wie​le spo​so​bów, żeby to zro​bić. Nie​k tó​r zy cho​dzą na psy​cho​t e​r a​p ię. Do​bry psy​cho​t e​r a​p eu​t a nie roz​wią​zu​je żad​nych pro​ble​m ów, tyl​k o po​m a​ga ci spoj​r zeć na nie z in​n ej per​spek​t y​wy. Do​t rzeć do tego, co no​sisz w pod​świa​do​m o​ści. Uświa​do​m ić so​bie to, co do tej pory było ukry​t e przed two​imi my​śla​m i. Inni sto​su​ją hip​n o​zę. Albo leki.

Ja od​k ry​łam, że wy​star​czy zro​bić kil​k a drob​n ych, ale bar​dzo waż​n ych rze​czy: Być uczci​wym jak Bóg w sto​sun​k u do sa​me​go sie​bie Być od​waż​n ym jak Ja​m es Bond, żeby się przy​znać do każ​dej praw​dy Być upar​t ym jak osioł Wie​dzieć co jest słusz​n e i wie​r zyć w to z ca​łych sił Być cier​p li​wym i nie pod​da​wać się Być sil​n ym i wie​r zyć w sie​bie Nie​ustę​p li​wie dą​żyć do celu

ROZDZIAŁ 28 Być uczciwym jak Bóg

Za​s a​da 1: Być ucz ci​wym jak Bóg w sto​s un​k u do sa​me ​g o sie ​bie Za​sa​da 2: Być od​waż​n ym jak Ja​m es Bond, żeby się przy​znać do każ​dej praw​dy Za​sa​da 3: Być upar​t ym jak osioł Za​sa​da 4: Wie​dzieć co jest słusz​n e i wie​r zyć w to z ca​łych sił Za​sa​da 5: Być cier​p li​wym i nie pod​da​wać się Za​sa​da 6: Być sil​n ym i wie​r zyć w sie​bie Za​sa​da 7: Nie​ustę​p li​wie dą​żyć do celu T o czy grasz ja​k ąś rolę przed in​n y​m i, to inna spra​wa. Cza​sa​m i wy​m a​ga tego sy​t u​acja, cza​sa​m i ro​bisz to, żeby zdo​być coś, na czym ci za​le​ży. Cza​sa​m i mó​wisz ko​m uś, że ład​n ie wy​glą​da choć wca​le tak nie my​ślisz, ale ro​bisz to po to, żeby ko​muś do​dać wia​r y w sie​bie i do​bre​go sa​m o​p o​czu​cia. Albo kie​dy ubie​r asz się w naj​lep​sze rze​czy, no​sisz ma​k i​jaż i sta​r an​n ie ukła​dasz wło​sy – to pew​n e​go ro​dza​ju gra to​wa​r zy​ska, lek​k i fałsz, dzię​k i któ​r e​m u wszy​scy le​p iej się czu​ją.

Wszy​scy wte​dy mają po​czu​cie, że są ład​n iej​si niż w rze​czy​wi​sto​ści, a to by​cie „ład​n iej​szym” prze​k ła​da się na wzrost po​czu​cia wła​snej war​t o​ści. Mam wra​że​n ie, że to jest zbio​r o​wa gra po​zo​r ów, któ​r a ma udo​wod​n ić jej uczest​n i​k om, że świat jest w rze​czy​wi​sto​ści lep​szy niż im się wy​da​je, a oni sami mają kon​t ro​lę nad wła​snym ży​ciem. Bo w grun​cie rze​czy i w głę​bi du​cha są prze​k o​n a​n i, że świat jest do dupy, a oni sami to tyl​k o znie​wo​lo​n e kół​k a w wiel​k iej ma​chi​n ie. Ale je​śli tak jest w isto​cie i w głę​bi du​szy czu​jesz się jak nie​wol​n ik w kom​bi​n a​cie ży​cia, któ​r y zmu​sza cię do ro​bie​n ia rze​czy, któ​r ych nie chcesz ro​bić, to pro​blem nie leży w ma​chi​nie ani w cy​wi​li​za​cji. Pro​blem leży w to​bie. I po tych sło​wach two​ja pod​świa​do​m ość na​t ych​m iast mówi: – Jak to we mnie? A jaki ja mam wpływ na ma​chi​n ę? Co, mam rzu​cić pra​cę, za​m iesz​k ać na uli​cy? Uciec do dżun​gli? Poza tym ja je​stem cał​k iem za​do​wo​lo​n y z tego, co mam. Znam lu​dzi, któ​r zy mają go​r zej. Nie na​r ze​k am. Zo​bacz: naj​p ierw atak, po​t em obro​n a i wy​co​f a​n ie na ta​k ie po​zy​cje, gdzie czu​jesz się bez​p iecz​n y. Bo ma​chi​n a nie ist​n ie​je. Nie ma jej. A ty je​steś tak bar​dzo wol​n y, jak sam so​bie bę​dziesz go​t o​wy dać pra​wo. „Wol​n y” nie w zna​cze​n iu uwol​n ie​n ia się od pra​cy, związ​k ów czy spo​łe​czeń​stwa. „Wol​n y” w sen​sie men​t al​n ym. Wol​n y, żeby po​dej​mo​wać nowe de​cy​zje. Wol​n y, żeby coś zmie​n iać, żeby szu​k ać do​bra i dą​żyć do po​lep​sze​n ia swo​je​go ży​cia. Wol​n y też w ta​-

kim sen​sie, że uwol​n io​n y od stra​chu, prze​są​dów i przy​wią​za​nia do tego, co daje ci złud​n e po​czu​cie bez​p ie​czeń​stwa. T o jest wol​n ość. – No ale to o co w koń​cu cho​dzi? – za​p y​t asz. – Mam rzu​cić pra​cę i za​m iesz​k ać na uli​cy? Albo wy​r u​szyć do​o ko​ła świa​ta, żeby od​n a​leźć „sie​bie”? Wca​le nie. Wol​n ość nie leży w od​cię​ciu się od fi​zycz​n e​go świa​t a, tyl​k o w zro​zu​m ie​n iu tego, co cię znie​wa​la w two​jej wła​snej pod​świa​do​m o​ści. I dla​t e​go trze​ba być uczci​wym jak Bóg. Bo Bóg wszyst​k o wi​dzi. Na​wet je​że​li scho​wasz ja​k ąś brzyd​k ą myśl głę​bo​k o do kie​sze​n i, Bóg wie, że ona tam jest. Nie musi na​wet za​glą​dać do tej kie​sze​n i. On po pro​stu wie. I ty też to wiesz, tyle że lu​bisz to cza​sem przed sa​m ym sobą ukry​wać. A po​m a​ga ci w tym pod​świa​do​m ość, któ​r a pra​gnie utrzy​m ać w mocy to wszyst​k o, co w so​bie nosi. Je​że​li po​wiem: – Przy​czy​n ą two​je​go nie​szczę​ścia jest strach, jaki w so​bie no​sisz. Praw​do​p o​dob​n ie obu​r zysz się i po​wiesz coś w ro​dza​ju: – Ale skąd! Ja wła​śnie ni​cze​go się nie boję! Jak w pra​cy trze​ba coś za​ła​t wić z sze​f em, to ja idę, bo inni się boją. A zimą na nar​t ach tyl​k o ja po​je​cha​łem czar​n ą tra​są, bo inni się bali.

A te​r az za​p y​t aj sie​bie, ale tak naj​bar​dziej uczci​wie jak tyl​k o po​t ra​f isz i so​bie naj​bar​dziej uczci​wie od​p o​wiedz na py​t a​n ie: – Czy po​sze​dłeś za​ła​t wić tę spra​wę do sze​f a dla​t e​go, że czu​łeś po​t rze​bę, żeby z nim o tym po​r oz​m a​wiać? Czy może ra​czej dla​t e​go, żeby po​k a​zać lu​dziom w pra​cy, że to T Y je​steś od​waż​n y? T Y masz śmia​łość, a nie oni. T Y je​steś Su​p er​m a​nem, a nie oni. T Y po​t ra​f isz to za​ła​t wić, a nie oni. Wiem, wiem, pod​świa​do​m ość pod​p o​wia​da ci, że oczy​wi​ście ktoś mu​siał za​ła​t wić tę spra​wę, więc ty to zro​bi​łeś. Ale się​gnij głę​biej. Pa​m ię​t asz co wte​dy czu​łeś? Pa​m ię​t asz to słod​k ie po​czu​cie, że po​k a​żesz wszyst​k im swo​ją siłę i prze​wa​gę? Pa​m ię​t asz, że w chwi​li kie​dy po​dej​m o​wa​łeś tę de​cy​zję, już czu​łeś ra​dość wy​r a​zu po​dzi​wu w ich oczach? Pa​m ię​t asz, że to wca​le nie była od​wa​ga, tyl​k o ta​k ie ra​czej roz​p acz​li​we dą​że​nie do udo​wod​n ie​n ia in​n ym (oraz so​bie), że je​steś coś wart? I w grun​cie rze​czy – je​śli spoj​r zysz na to z pew​n ej per​spek​ty​wy – od​k ry​jesz, że to wca​le nie była od​wa​g a, tyl​k o ra​czej de​spe​r ac​k a pró​ba udo​wod​n ie​n ia so​bie i in​n ym, że na​da​jesz się do cze​goś, że jest po​wód, dla któ​r e​go moż​n a cię ce​n ić i sza​no​wać. Ale gdy​byś miał praw​dzi​we po​czu​cie wła​snej war​t o​ści, wie​dział​byś, że nie mu​sisz tego udo​wad​n iać. Gdy​by​śmy po​szli krok da​lej, to by się oka​za​ło, że brak po​-

czu​cia wła​snej war​t o​ści prze​szka​dza ci w co​dzien​n ym ży​ciu, bo praw​do​p o​dob​n ie bo​isz się by​cia oce​n ia​n ym, strasz​n ie prze​ży​wasz każ​dą po​m ył​k ę czy błąd, je​steś cza​sem prze​r a​żo​n y, że stra​cisz to, na czym ci za​le​ży, masz kosz​m a​r y albo cier​p isz na bez​sen​n ość, a le​k a​r ze od lat nie są w sta​n ie za​r a​dzić na ja​kąś po​wta​r za​ją​cą się do​le​gli​wość. Jest tak? T o, co no​sisz w emo​cjach, ma wpływ na two​je cia​ło. Ukry​wa​n y strach, za​zdrość, nie​chęć, ne​ga​t yw​n e na​sta​wie​n ie ujaw​n ia​ją się jako cho​r o​by, któ​r e ata​k u​ją cia​ło. T e​r az ro​zu​m iesz dla​cze​go war​t o wie​dzieć co się dzie​je w two​jej gło​wie? I przy​znać się do tego, że w two​jej pod​świa​do​mo​ści sie​dzi strach, brak po​czu​cia wła​snej war​t o​ści, lęk przed zmia​n ą. T o jest wła​śnie praw​da. T o jest to, co w rze​czy​wi​sto​ści kie​ru​je two​im my​śle​n iem i za​cho​wa​n iem. A naj​waż​n iej​sze jest to, że w mo​m en​cie, kie​dy ją od​k ry​jesz, mo​żesz ją zmie​n ić. I o to wła​śnie cho​dzi. Żeby zmie​n ić to, co zo​sta​ło błęd​n ie za​p i​sa​n e w two​jej pod​świa​do​m o​ści na ko​m u​n i​k a​t y, któ​r e są praw​dzi​we i będę ci po​m a​ga​ły osią​gnąć wszyst​k o, o czym za​ma​r zysz. Uda​wa​n ie przed sa​m ym sobą wspie​r a to wszyst​k o, co jest w to​bie nie​p raw​dzi​we i nie po​zwa​la ci się od tego uwol​n ić. Wzmac​n ia fał​szy​we za​p i​sy w two​jej pod​świa​do​m o​ści i utwier​dza ją w prze​k o​n a​n iu, że ma ra​cję. Je​że​li coś wy​wo​łu​je twój in​stynk​t ow​n y opór, to naj​p raw​do​-

po​dob​n iej jest zwią​za​n e z ja​k imś fał​szy​wym ko​m u​n i​k a​t em za​pi​sa​n ym w two​jej pod​świa​do​m o​ści. Co​f asz się wte​dy o krok, a pod​świa​do​m ość na​t ych​m iast pod​su​wa ci teo​r e​t ycz​n ie ra​cjo​nal​n e wy​t łu​m a​cze​n ie dla​cze​go tak się czu​jesz. I wte​dy od cie​bie za​le​ży co z tym zro​bisz. Czy łyk​n iesz to ra​cjo​n a​li​zo​wa​n ie, żeby uspo​k o​ić swo​je su​m ie​n ie i bę​dziesz uda​wał przed sobą sa​m ym, że wszyst​k o jest w po​r ząd​k u. Czy też sta​n iesz przed sobą jak przed Bo​giem i uczci​wie na​zwiesz po imie​n iu to, co leży skry​wa​n e w two​jej kie​sze​n i.

ROZDZIAŁ 29 Być odważnym jak James Bond

Za​sa​da 1: Być uczci​wym jak Bóg w sto​sun​k u do sa​m e​go sie​bie Za​s a​da 2: Być od​waż ​n ym jak Ja​m e s Bond, ż e by się prz y​z nać do każ ​de j praw​dy Za​sa​da 3: Być upar​t ym jak osioł Za​sa​da 4: Wie​dzieć co jest słusz​n e i wie​r zyć w to z ca​łych sił Za​sa​da 5: Być cier​p li​wym i nie pod​da​wać się Za​sa​da 6: Być sil​n ym i wie​r zyć w sie​bie Za​sa​da 7: Nie​ustę​p li​wie dą​żyć do celu Za​da​n iem two​jej pod​świa​do​m o​ści jest dba​n ie o to, że​byś czuł się do​brze. Zaj​m u​je się jesz​cze mnó​stwem in​n ych spraw – kie​r u​je dzia​ła​n iem ser​ca, płuc, ko​m ó​r ek i ato​m ów w two​im cie​le, na​p ę​dza krew i w two​im imie​n iu pa​m ię​t a o wie​lu przy​dat​n ych rze​czach, choć​by ta​k ich, że na śli​skiej pod​ło​dze moż​n a się prze​wró​cić. Ale pod​świa​do​m ość ma też bar​dzo po​waż​n e za​da​n ia do wy​-

ko​n a​n ia na po​zio​m ie emo​cjo​n al​n ym. Kie​dy je​steś dziec​k iem, for​m u​łu​je w two​im imie​n iu wnio​ski, dzię​k i któ​r ym bę​dziesz mógł osią​gnąć pe​wien po​ziom we​wnętrz​n e​go spo​k o​ju. Im wię​cej jest do​o ko​ła cie​bie krzy​k u, ba​ła​ga​n u, cha​o su w dzia​ła​n iach, nie​k on​se​k wen​cji albo prze​m o​cy, tym bar​dziej pod​świa​do​m ość ma trud​n e za​da​n ie, ale za​wsze sta​r a się cie​bie chro​n ić. Cza​sa​m i robi to za po​m o​cą nie do koń​ca uczci​wych spo​so​bów, ale je​że​li uzna, że jest to je​dy​n a do​stęp​n a moż​li​wość, to zde​cy​du​je się na nią – ze wzglę​du na two​je do​bro. Po​dam przy​k ład. Mu​szę być naj​lep​sza. Nie wiem skąd wzię​ło się we mnie ta​kie prze​k o​n a​n ie i oczy​wi​ście świa​do​m ie nie zda​wa​łam so​bie z tego spra​wy. Ale czu​łam kie​dyś we​wnętrz​n y przy​m us, żeby udo​wod​n ić, że je​stem naj​lep​sza. Mu​sia​łam prze​ści​gnąć wszyst​kich, do​stać zło​t y me​dal we wszyst​k im, co ro​bię. W prze​ciw​nym ra​zie mia​łam po​czu​cie po​r aż​k i. Czu​łam, że to jest nie​zbyt zdro​we, ale na​t u​r al​n ie pod​świa​do​m ość pod​su​wa​ła prze​k o​ny​wu​ją​cy i ra​cjo​n al​n y ar​gu​m ent: – Je​stem bar​dzo am​bit​n a. Nie in​t e​r e​su​ją mnie małe osią​gnię​cia. Albo zdo​by​wam wszyst​k o, albo nie ma to dla mnie sen​su. T eo​r e​t ycz​n ie to może brzmieć roz​sąd​n ie. Am​bi​cja to po​zy​t yw​n a ce​cha, po​dob​n ie jak dą​że​n ie do osią​gnię​cia naj​lep​sze​go wy​n i​k u. Pro​blem jed​n ak leży w tym, że ta​k ie my​śle​n ie jest szan​t a​żem emo​cjo​n al​n ym wo​bec sa​m e​go sie​bie. Mu​szę zwy​cię​żyć. Je​śli nie zwy​cię​żę, to bę​dzie klę​ska. Ale każ​de mu​szę to wię​zie​n ie. Nie​za​leż​n ie od tego czy przy​m us

po​cho​dzi od ko​goś z ze​wnątrz, czy z mo​jej wła​snej gło​wy. Je​że​li coś „mu​szę”, to zna​czy, że je​stem więź​n iem. A je​śli je​stem więź​n iem, to czu​ję strach, smu​t ek i znie​wo​le​n ie – a ta​kie emo​cje dzia​ła​ją do​k ład​n ie od​wrot​n ie niż bym chcia​ła. Nie po​m a​ga​ją w osią​gnię​ciu celu, nie do​da​ją siły i nie wspie​r a​ją. Strach przed po​r aż​k ą. Pa​n i​k a, że so​bie nie po​r a​dzę. Prze​czu​cie bólu w przy​p ad​k u klę​ski. Świa​do​m ość, że je​śli nie będę naj​lep​sza, to będę sie​bie nie​n a​wi​dzić i będę mu​sia​ła sie​bie uka​rać. T a​k ie my​śle​n ie od​bie​r a siłę i sens. Ży​łam więc dłu​go w prze​k o​n a​n iu, że mu​szę być naj​lep​sza. I nie było to my​śle​n ie świa​do​m e, tyl​k o in​stynk​t ow​n e za​cho​wa​nie w każ​dej drob​n ej sy​t u​acji. Kie​dy pa​r zy​li​śmy kawę ze zna​jo​m y​m i, to ja mu​sia​łam wszyst​k im udo​wod​n ić, że moja kawa ma naj​ład​n iej​szą pian​k ę. Kie​dy ktoś mó​wił, że ma w domy trzy duże okna, ja na​t ych​m iast do​da​wa​łam, że mam czte​r y. Albo na​wet pięć. Kie​dy coś trze​ba było zro​bić, ja się zgła​sza​łam, prze​k o​n a​n a, że tyl​k o ja zro​bię to naj​le​p iej.

I nie by​ło​by może w tym nic złe​go, gdy​by nie to, że ta​k ie pod​świa​do​m e prze​k o​n a​n ie, że ja mu​szę być naj​lep​sza, że ja mu​szę so​bie po​r a​dzić, że ja mu​szę być sil​n a, dzia​ła​ło prze​ciw​ko mnie. Przed każ​dym wy​stą​p ie​n iem pu​blicz​n ym by​łam cho​r a ze stra​chu. Je​dy​n e, na co mia​łam wte​dy ocho​t ę, to na​t ych​m iast uciec w ja​k ieś bez​p iecz​n e miej​sce i scho​wać się tak do​brze, żeby nikt nie mógł mnie zna​leźć. Przyj​m o​wa​łam oczy​wi​ście za​p ro​sze​n ia, żeby opo​wie​dzieć coś pu​blicz​n ie. Każ​de ta​k ie za​pro​sze​n ie od​czy​t y​wa​łam jako do​wód na to, że rze​czy​wi​ście je​stem naj​lep​sza. Bo tyl​k o naj​lep​sze​go ktoś chce słu​chać i oglą​dać. Przy​go​t o​wy​wa​łam się. Wie​dzia​łam co chcę opo​wie​dzieć i w jaki spo​sób. I czu​łam pa​n icz​n y strach. Prze​r a​że​n ie. Było mi nie​do​brze, do​sta​wa​łam bie​gun​k i, czu​łam się sła​ba i umie​r a​łam ze stra​chu. Dla​cze​go? T o był strach przed po​r aż​k ą. Bo prze​cież ja nie da​wa​łam so​bie pra​wa do tego, żeby się po​m y​lić, po​p eł​n ić błąd ani zro​bić coś źle. Mu​sia​łam zro​bić wszyst​k o naj​le​p iej, bez ska​zy i tak, żeby wszy​scy byli za​chwy​ce​n i. I to ostat​n ie stwier​dze​n ie jest też pew​n e​go ro​dza​ju klu​czem do tego, co ist​n ia​ło wte​dy w mo​jej pod​świa​do​m o​ści. W grun​cie rze​czy nie cho​dzi​ło o to, jak ja sie​bie oce​n ię. Naj​waż​n iej​sze było to jak oce​n ią mnie inni. I to wła​śnie ze

stra​chu przed ich opi​n ią, przed cie​n iem nie​chę​ci na ich twa​rzach, przed bły​skiem nie​za​do​wo​le​n ia w ich oczach umie​r a​łam ze stra​chu. My​śla​łam, że taka jest cena pu​blicz​n ych wy​stę​p ów. Że każ​dy, kto chce zro​bić coś w obec​n o​ści in​n ych, musi prze​ży​wać ta​k ie tor​t u​r y. I w ten wła​śnie spo​sób zra​cjo​n a​li​zo​wa​łam swój strach oraz brak wia​r y w sie​bie. Pod​świa​do​m ość pod​p o​wia​da​ła mi je​dy​n y ko​m u​n i​k at, któ​r y uzna​ła kie​dyś za słusz​n y: – Mu​sisz być naj​lep​sza, żeby lu​dzie cię lu​bi​li. Mu​sisz się sta​rać ze wszyst​k ich sił, to cię po​chwa​lą. Je​śli cię po​chwa​lą, bę​dziesz ak​cep​t o​wa​n a. T y jako ty bez po​zy​t yw​n ej opi​n ii lu​dzi nie ist​n ie​jesz. Po​r aż​k a, błąd, prze​gra​n a spra​wią, że zo​sta​n iesz przez nich od​r zu​co​n a. Żeby ist​n ieć, mu​sisz być naj​lep​sza. Więc sta​r a​łam się jak mo​głam, ży​jąc w cią​głym stra​chu, że pew​n e​go dnia noga mi się po​wi​n ie, za​p o​m nę co mam mó​wić albo zbłaź​n ię się pu​blicz​n ie i wte​dy na​stą​p i ko​n iec. Ko​n iec mo​je​go ży​cia. Bo je​śli lu​dzie nie będą mnie lu​bi​li i chwa​li​li, to… to po pro​stu ży​cie prze​sta​n ie mieć sens. Nie mów​cie mi, że to było głu​p ie my​śle​n ie, bo prze​cież ja wca​le nie my​śla​łam tak na po​zio​m ie ra​cjo​n al​n ym. Po pro​stu czu​łam przy​m us by​cia naj​lep​szą za​wsze i wszę​dzie. I myl​n ie na​zy​wa​łam to am​bi​cją i chę​cią osią​gnię​cia suk​ce​su. Bo ja wciąż je​stem am​bit​n a i lu​bię osią​gać suk​ces. T yle że te​r az już nie mu​szę. Nie uży​wam tego jako na​r zę​dzia do zwró​ce​n ia na sie​bie uwa​gi ani zdo​by​cia przy​chyl​n o​ści czy ak​cep​t a​-

cji. Nie boję się już wy​stę​p ów pu​blicz​n ych. Lu​bię sta​wać na sce​nie i mó​wić, bo te​r az ro​bię to z sym​p a​t ią do lu​dzi, któ​r zy mnie słu​cha​ją. Nie boję się ich oce​n y, nie za​sta​n a​wiam się co o mnie po​m y​ślą. Mają pra​wo po​m y​śleć co ze​chcą, to ich spra​wa. A ja wiem co chcę po​wie​dzieć i ja​k ie praw​dy chcę prze​k a​zać. Lu​bię pra​co​wać i lu​bię być naj​lep​sza, ale je​śli nie je​stem albo je​śli ja​k iś pro​jekt nie wyj​dzie mi tak do​brze, jak bym chcia​ła, nie roz​p a​czam. Wy​cią​gam wnio​ski i sta​r am się pa​mię​t ać o nich w przy​szło​ści. Ale mo​m ent, kie​dy zde​r zy​łam się z wła​sną pod​świa​do​m o​ścią, był gwał​t ow​n y i bo​le​sny. Przez dłu​gie lata nie zda​wa​łam so​bie spra​wy z tego, że trak​tu​ję sie​bie samą jak nie​wol​n i​k a do wy​k o​n y​wa​n ia za​p ro​gra​m o​wa​n ych dzia​łań. Zmu​sza​łam sie​bie do udo​wod​n ie​n ia wszyst​kim, że je​stem coś war​t a, nie​n a​wi​dzi​łam sie​bie za to, że nig​dy nie by​łam wy​star​cza​ją​co naj​lep​sza. Za​wsze mo​głam coś zro​bić le​p iej. Kie​dy coś mi po​szło nie tak, naj​chęt​n iej wy​cią​gnę​ła​bym bicz i wy​m ie​r zy​ła​bym so​bie sto naj​bar​dziej okrut​n ych ra​zów – żeby raz na za​wsze za​p a​m ię​t ać, że nie wol​n o się my​lić i nie wol​n o być głu​p ią. T re​so​wa​łam samą sie​bie bez opa​n o​wa​n ia. I cał​k o​wi​cie bez świa​do​m o​ści tego, że to ro​bię. Mu​sia​łam być naj​lep​sza i naj​sil​n iej​sza. Opie​k o​wa​łam się słab​szy​m i od sie​bie. Przy​cią​ga​łam też ta​k ich lu​dzi, któ​r zy byli po​dob​n i do mnie – sła​bi we​wnątrz, peł​n i stra​chu i bez po​czu​cia wła​snej war​t o​ści. A ja czer​p a​łam ra​dość z tego, że im po​m a​gam i oca​lam ich od

znisz​cze​n ia. Ale w rze​czy​wi​sto​ści sama spa​la​łam się w tym sa​m ym ogniu. Do chwi​li, kie​dy pew​n e​go dnia we​szłam do księ​gar​n i. Bez kon​k ret​n e​go celu. Po pro​stu lu​bię skle​p y z książ​k a​m i, za​p ach far​by dru​k ar​skiej i no​we​go pa​p ie​r u. Cho​dzi​łam mię​dzy pół​k a​mi, pa​t rzy​łam na okład​k i, aż w pew​n ej chwi​li moja dłoń się​gnę​ła po książ​k ę. Nie wiem jaki był jej ty​t uł ani kto ją na​p i​sał. Nic nie pa​m ię​t am – z wy​jąt​k iem jed​n e​go zda​n ia, któ​r e po​t rzą​snę​ło mną jak taj​f un. Otwo​r zy​łam tę książ​k ę w przy​p ad​k o​wym miej​scu. Było tam coś o Bogu. A ra​czej to było na​p i​sa​n e tak, jak​by Bóg mó​wił do mnie. Sta​łam przy pół​ce i ki​wa​łam gło​wą ze znu​dzo​n ym wy​r a​zem twa​r zy. T ak, wiem o tym, tak, tak, to oczy​wi​ste. T am było na​p i​sa​n e coś ta​k ie​go, że Bóg mnie ko​cha, Bóg jest do​bry, Bóg jest jak świa​t ło, któ​r e roz​ja​śnia mrok. – Ja​sne, ja​sne – mru​cza​łam do sie​bie i od razu w my​ślach do​da​wa​łam, że to jest dla sła​bych. Dla lu​dzi, któ​r zy po​t rze​bu​ją opie​k i. Bo ja oczy​wi​ście je​stem Su​p er​m a​n em i nie po​t rze​bu​ję ni​cze​go. Je​śli cze​goś chcę, to to zdo​by​wam. Je​śli nie chcę, to od​cho​dzę. Ja rzą​dzę. Ja po​dej​m u​ję de​cy​zje. Ja zwy​cię​żam. Ja za​wsze zwy​cię​żam, więc nie po​t rze​bu​ję Boga. Ale oczy​wi​ście to do​brze, że Bóg ist​n ie​je i jest coś ta​k ie​go jak re​li​gia, bo inni lu​dzie tego po​t rze​bu​ją, a ja to sza​n u​ję. T ak wte​dy my​śla​łam. T e​r az my​ślę in​a​czej, ale na ra​zie to po​m i​-

jam. Prze​r zu​ci​łam ze dwie stro​n y. Moja pod​świa​do​m ość była tam​t e​go dnia wy​r aź​n ie uśpio​n a. Zresz​t ą, dzia​ła​łam do​k ład​n ie tak, jak ona so​bie ży​czy​ła, więc mo​gła na chwi​lę zmniej​szyć czuj​n ość. I nie​spo​dzie​wa​n ie na​t knę​łam się na aka​p it, gdzie Bóg wy​ja​śniał jak to jest z tą opie​k ą.

– Ja opie​k u​ję się tobą. Ja​sne, wiem. – Je​stem za​wsze przy to​bie. No ja​sne, ja​sne. T o dla tych, któ​r zy go po​t rze​bu​ją. – Wszyst​k o, co ro​bię, ro​bię dla two​je​go do​bra. Oh yeah, po​wiedz to cho​r ym na raka. – Je​stem świa​t ło​ścią. Of co​u r​se. – Je​stem mi​ło​ścią. No, tyl​k o co to wła​ści​wie zna​czy. – Je​stem za​wsze z tobą i przy to​bie. Faj​n ie. – Nic nie mu​sisz ro​bić. Nie mu​sisz być sil​n a. Za​drża​łam. Po​czu​łam się tak, jak​by tra​f ił we mnie pio​r un pro​sto z nie​ba. Jak to???!!! Jak to??!!!!!! Ja nie mu​szę być sil​n a????? – Nic nie mu​sisz – czy​t a​łam da​lej. – Ja się tobą opie​k u​ję. Otwo​r zy​łam sze​r o​k o usta i za​m ar​łam ze zdu​m ie​n ia, nie​do​wie​r za​n ia i w ab​so​lut​n ie naj​głęb​szym szo​k u. Jesz​cze raz. Może

coś źle prze​czy​t a​łam. Nie mu​sisz być sil​n a. Nie mu​sisz się sta​r ać. Ja za​wsze będę przy to​bie. AAAAAAA!!!!!!!! Szok! Pio​r un! T aj​f un! Hu​r a​gan! Łzy za​czę​ły mi pły​n ąć po twa​r zy jak wiel​k ie, cie​p łe, sło​n e gro​chy. Jezu, co się ze mną dzie​je? Od​sta​wi​łam czym prę​dzej książ​k ę i ucie​k łam. Ale myśl po​zo​sta​ła. I drą​ży​ła. Nie da​wa​ła spo​k o​ju. Chy​ba po raz pierw​szy w ży​ciu ktoś po​wie​dział do mnie, że nie mu​szę być sil​n a, nie mu​szę so​bie za​wsze da​wać rady, nie mu​szę być naj​lep​sza. Po raz pierw​szy wte​dy chy​ba zo​sta​łam skon​f ron​t o​wa​n a z tym, co sama o so​bie my​ślę. I po raz pierw​szy po​czu​łam do​tknię​cie praw​dy. Bo ja by​łam w grun​cie rze​czy sła​ba i prze​stra​szo​n a. Chcia​łam tyl​k o uda​wać sil​n ą i naj​lep​szą, żeby inni mnie za taką uwa​ża​li. Bo wy​da​wa​ło mi się, że je​śli inni tak będą o mnie my​śle​li, to wy​star​czy. Nie​waż​n e jaka na​p raw​dę je​stem. Nie​waż​ne, że prze​ży​wam tor​t u​r y przed wy​stę​p em pu​blicz​n ym, że je​stem cho​r a ze stra​chu, że mam cza​sa​m i ata​k i pła​czu bez po​wo​du i że cza​sem cho​dzę tak smut​n a, że naj​czar​n iej​sza chmu​ra wy​glą​da przy mnie jak za​do​wo​lo​n a pan​n a mło​da. Nie chcia​łam tego wi​dzieć. Uwa​ża​łam, że tak po pro​stu jest. I tak musi być. A ja nie je​stem w sta​n ie tego zmie​n ić choć​bym bar​dzo chcia​ła. I za nic w świe​cie nie chcia​łam się przy​znać przed samą

sobą, że się boję. Że czu​ję się cza​sem bez​r ad​n a i prze​stra​szo​na. Że tak na​p raw​dę ja wca​le nie chcę być naj​lep​sza. Ja chcia​ła​bym tyl​k o być bez​p iecz​n a i lu​bia​n a. Moja pod​świa​do​m ość czy​t a​ła te ko​m u​n i​k a​t y i uzna​wa​ła je za nie​bez​p iecz​n e dla mo​jej emo​cjo​n al​n ej in​t e​gral​n o​ści. Gdy​bym się do tego przy​zna​ła, mu​siał​by ru​n ąć cały mur kłamstw, któ​r e so​bie stwo​r zy​łam. I cała masa ilu​zji, któ​r e stwa​r za​łam na po​t rze​by in​n ych lu​dzi. Nie wol​n o było do tego do​p u​ścić. Moja pod​świa​do​m ość sta​ła na stra​ży mo​ich fał​szy​wych prze​k o​n ań, bo z jej dzie​cię​ce​go punk​t u wi​dze​n ia tak było dla mnie naj​le​p iej. T o mnie chro​n i​ło przed cier​p ie​n iem, bó​lem, sa​m ot​n o​ścią, po​czu​ciem od​r zu​ce​n ia. Ale praw​da była inna. I kie​dy zdo​by​łam się na od​wa​gę wo​bec sa​m ej sie​bie, żeby przy​znać się do praw​dy, sta​ło się kil​k a za​baw​n ych rze​czy. Po pierw​sze prze​sta​łam się bać. Po dru​gie prze​sta​łam się spi​n ać, a kie​dy prze​sta​łam się spi​nać, ła​t wiej było mi zro​bić wszyst​k o, co so​bie za​m ie​r zy​łam. Po trze​cie za​czę​łam sie​bie lu​bić. A kie​dy sta​łam się swo​im przy​ja​cie​lem, zy​ska​łam we​wnętrz​n ą ra​dość – i strasz​n ie dużo siły. I to wła​śnie było naj​dziw​n iej​sze. Kie​dy przy​zna​łam się, że nie je​stem naj​lep​sza i nie mu​szę być naj​lep​sza, nie mu​szę być za​wsze sil​n a i nie mu​szę so​bie

za​wsze da​wać rady – nie​spo​dzie​wa​n ie zy​ska​łam wię​cej siły niż mia​łam kie​dy​k ol​wiek wcze​śniej. Po​czu​łam się tak, jak​bym pu​ści​ła się ga​łę​zi, któ​r ej się kur​czo​wo trzy​m a​łam i na​gle od​zy​ska​łam wła​dzę w rę​k ach i nad ca​łym moim ży​ciem. T o było nie​sa​m o​wi​t e. Ale naj​p ierw mu​sia​łam zdo​być się na od​wa​gę, żeby przed samą sobą przy​znać, że je​stem sła​ba. Bra​k u​je mi sił do ży​cia. Cza​sem pła​czę z roz​p a​czy. Umie​r am ze stra​chu. Wpa​dam w pa​n i​k ę na myśl o klę​sce. T o strasz​n ie trud​n e przy​znać się do cze​goś ta​k ie​go. Szcze​gól​n ie je​śli do​t ych​czas mu​sia​łam być sil​n a jak wół. I na​gle sta​ję przed sobą i mó​wię: – Nie je​stem sil​n a jak wół. Je​stem sła​ba jak bie​dron​k a. Boję się, że ktoś na mnie na​dep​n ie i dla​t e​go cią​gle uda​ję woła. Kie​dy po​zwo​li​łam so​bie przy​znać się do praw​dy, było mi cięż​k o. Pła​k a​łam. Pła​k a​łam przez dwa dni i czu​łam się tak, jak​bym wy​le​wa​ła z sie​bie cały smu​t ek i żal, do któ​r ych nie mia​łam od​wa​gi się przy​znać. T o nie był smut​n y płacz. Nie czu​łam roz​p a​czy. Czu​łam tyl​k o, że trzy​m a​łam w so​bie bar​dzo dłu​go ja​k ieś emo​cje, któ​r e wresz​cie po raz pierw​szy mogą ze mnie wy​p ły​n ąć. I oczy​ścić mnie od środ​k a. Po​t em nig​dy już nie zda​r za​ły mi się na​p a​dy roz​p a​czy, łez bez po​wo​du, le​n i​stwa ani po​czu​cia bra​k u sen​su.

Na​gle od​zy​ska​łam nie tyl​k o praw​dę, ale i siłę, któ​r a le​ża​ła za​k o​p a​n a pod tym, do cze​go ba​łam się przy​znać. Uda​wa​n ie woła by​ło​by słusz​n e gdy​by było sku​t ecz​n e. Ale każ​de gra​n ie, fał​szo​wa​n ie i uda​wa​n ie, żeby osią​gnąć ja​k iś efekt w oczach in​n ych lu​dzi prę​dzej lub póź​n iej koń​czy się fia​skiem. Dla​cze​go? Dla​t e​go że każ​de kłam​stwo upad​n ie. Za​wsze. Fałsz nig​dy nie prze​t rwa. Je​dy​n e, co prze​t rwa, je​dy​n e, co może cię oca​lić, je​dy​n e, co jest war​t e wy​sił​k u to praw​da. I dla​t e​go trze​ba być od​waż​n ym jak Ja​m es Bond, żeby zna​leźć praw​dę o so​bie i przy​znać się do niej. A kie​dy to zro​bisz, to nie​spo​dzie​wa​n ie całą tę siłę na​p raw​dę zy​sku​jesz.

ROZDZIAŁ 30 Być upartym jak osioł

Za​sa​da 1: Być uczci​wym jak Bóg w sto​sun​k u do sa​m e​go sie​bie Za​sa​da 2: Być od​waż​n ym jak Ja​m es Bond, żeby się przy​znać do każ​dej praw​dy Za​s a​da 3: Być upar​t ym jak osioł Za​sa​da 4: Wie​dzieć co jest słusz​n e i wie​r zyć w to z ca​łych sił Za​sa​da 5: Być cier​p li​wym i nie pod​da​wać się Za​sa​da 6: Być sil​n ym i wie​r zyć w sie​bie Za​sa​da 7: Nie​ustę​p li​wie dą​żyć do celu Pod​świa​do​m ość jest jak sprę​ży​n a. Kie​dy pró​bu​jesz zmie​n ić jej kształt, ła​t wo się pod​da​je. Kie​dy do​wia​du​jesz się o tym, że w two​jej pod​świa​do​m o​ści leżą rze​czy, z któ​r ych nie zda​wa​łeś so​bie spra​wy, my​ślisz: – Hm, rze​czy​wi​ście. Za​glą​dasz do środ​k a i wi​dzisz strach albo bez​r ad​n ość albo brak po​czu​cia wła​snej war​t o​ści albo jesz​cze inne rze​czy, któ​r e wcze​śniej przed sobą ukry​wa​łeś. I mó​wisz: – T o jest bez sen​su. Zmie​n ię to. Chcę czuć się do​brze ze sobą i ze świa​t em. Za​cznę

od tego, że za​wsze czu​łem się gor​szy. Nie ma po​wo​du, że​bym czuł się gor​szy od in​n ych. Ja też je​stem waż​n y. Mam pra​wo tu być. Je​stem rów​n ie do​bry jak wszy​scy lu​dzie, któ​r ych znam. T wo​ja pod​świa​do​m ość słu​cha tego i mówi: – T y, rów​n ie do​bry? No co ty. – T ak – upie​r asz się. – Je​stem rów​n ie do​bry. Może na​wet lep​szy. – Na​p raw​dę? – T ak! Jest wie​le rze​czy, któ​r e umiem zro​bić le​p iej. Je​stem do​brze zor​ga​n i​zo​wa​n y. Szyb​k o po​dej​m u​ję de​cy​zje. Umiem się skon​cen​t ro​wać na tym, co mam do zro​bie​n ia. – No rze​czy​wi​ście – przy​zna​je pod​świa​do​m ość. – A wi​dzisz? Ko​n iec z do​ło​wa​n iem sa​m e​go sie​bie. Je​stem rów​n ie do​bry jak inni. Może na​wet lep​szy, ale te​r az to nie​istot​n e. Je​stem rów​n ie do​bry. Od dzi​siaj chcę w to wie​r zyć. – No do​brze. – No, na​r esz​cie! – cie​szysz się i od​dy​chasz z ulgą. – Na​r esz​cie! – Se​r io? – Ja​sne! Za dłu​go ży​łem w prze​k o​n a​n iu, że je​stem kra​sna​lem w świe​cie gi​gan​t ów. T o nie ma sen​su! Po co mi po​t wier​dze​n ie ze stro​n y in​n ych lu​dzi? Ja sam wiem, że je​stem do​bry. I od dzi​siaj tak będę my​ślał. – Oczy​wi​ście – zga​dza się pod​świa​do​m ość. – Je​śli so​bie tego ży​czysz. – T ak! – wo​łasz z peł​n ym prze​k o​n a​n iem. – T ego wła​śnie so​bie ży​czę! – Na​t u​r al​n ie. Bę​dzie jak ze​chcesz.

Je​śli je​steś wy​star​cza​ją​co prze​k o​n u​ją​cy i upar​t y, two​ja pod​świa​do​m ość zga​dza się i do​sto​so​wu​je do two​je​go ży​cze​n ia. Jest jak sprę​ży​n a, któ​r ej ka​żesz się roz​cią​gnąć. Je​śli uży​jesz od​p o​wied​n iej siły, ona się po​słusz​n ie roz​cią​ga do ta​k ie​go kształ​t u, ja​k ie​go so​bie ży​czysz. A po​t em – jak tyl​k o się od​wró​cisz i prze​sta​n iesz się jej przy​glą​dać – na​t ych​m iast skrę​ca się z po​wro​t em. I znów czu​jesz się jak kra​snal i kom​p let​n ie nie wiesz dla​cze​go. No jak to? Prze​cież wczo​r aj czu​łem się tak fan​t a​stycz​n ie! Po​sta​n o​wi​łem zmie​n ić mój spo​sób my​śle​n ia! Wiem, że to jest słusz​n e i wiem jak chcę się czuć, więc dla​cze​go tak się nie czu​ję?… Z dwóch po​wo​dów. Po pierw​sze uży​łeś błęd​n ych ar​gu​m en​tów. Po​słu​chaj jesz​cze raz two​jej roz​m o​wy z pod​świa​do​m o​ścią: – T o jest bez sen​su. Zmie​n ię to. Chcę czuć się do​brze ze sobą i ze świa​t em. Za​cznę od tego, że za​wsze czu​łem się gor​szy. Nie ma po​wo​du, że​bym czuł się gor​szy od in​n ych. Ja też je​stem waż​n y. Mam pra​wo tu być. Je​stem rów​n ie do​bry jak wszy​scy lu​dzie, któ​r ych znam. To jest two​je pierw​sze od​kry​cie i je​d y​n e słusz​n e. Je​steś do​bry. Wy​star​cza​ją​co do​b ry, żeby być sobą. Nie mu​sisz speł​n ić żad​n ych do​d at​ko​wych wa​run​ków i nikt nie musi cie​b ie „ak​cep​to​wać*. Masz po pro​stu pra​wo być tu​taj i żyć tak jak chcesz. Nikt nie musi mó​wić, że je​steś faj​n y. Nie mu​sisz pro​sić o po​twier​d ze​n ie two​jej war​to​ści. Każ​d y czło​wiek po​ja​wił się na Zie​m i w ja​kimś celu. I każ​d y ma swój cel od​n a​leźć. To wszyst​ko. Ty też je​steś tu​taj dla​te​g o, że mia​łeś tu być. Masz coś waż​ne​g o do zro​b ie​n ia na świe​cie. Je​steś po​trzeb​n y. Tak samo jak

wszy​scy inni. Ale pod​świa​do​m ość wąt​p i: – T y, rów​n ie do​bry? No co ty Wąt​p i, bo zo​sta​ła na​u czo​n a fał​szy​we​g o prze​ko​n a​n ia, że je​steś gor​szy. I bar​d zo dłu​g o ty też w to wie​rzy​łeś, więc je​śli na​gle zmie​n iasz zda​n ie, to pod​świa​d o​m ość jest za​sko​czo​n a i nie wie co się dzie​je. – T ak! Jest wie​le rze​czy, któ​r e umiem zro​bić le​p iej. Je​stem do​brze zor​ga​n i​zo​wa​n y. Szyb​k o po​dej​m u​ję de​cy​zje. Umiem się skon​cen​t ro​wać na tym, co mam do zro​bie​n ia. – No rze​czy​wi​ście – przy​zna​je pod​świa​do​m ość. Pod​świa​d o​m ość za​wsze chce two​je​g o do​b ra. Cza​sem upar​cie trzy​m a się ja​kichś prze​ko​n ań, ale nie dla​te​g o, że chce ci za​szko​d zić, tyl​ko dla​te​g o, że in​n ych nie zna. Je​że​li pod​su​wasz jej ła​twe do zro​zu​m ie​n ia i praw​d zi​we ar​g u​m en​ty, przy​zna ci ra​cję. Być może bę​d zie go​to​wa coś zmie​n ić w swo​ich szy​frach. – A wi​dzisz? Ko​n iec z do​ło​wa​n iem sa​m e​go sie​bie. Je​stem rów​n ie do​bry jak inni. Może na​wet lep​szy, ale te​r az to nie​istot​n e. Je​stem rów​n ie do​bry. Od dzi​siaj chcę w to wie​r zyć.

I tu po​p eł​n iasz błąd. Za​czy​n asz oce​n iać in​n ych lu​d zi. Wy​wyż​szać się, czy​li kie​ru​jesz się py​chą i aro​g an​cją, po​czu​ciem wyż​szo​ści A to z lo​g icz​n e​g o punk​tu wi​d ze​n ia jest od​wrot​n o​ścią tego, w co chcia​łeś wie​rzyć. Bo po​p atrz: je​że​li ty je​steś rów​n ie do​b ry jak inni lu​d zie, to oni też są RÓW​NIE DO​BRZY jak ty, więc nie ma ta​kiej moż​li​wo​ści, żeby ktoś był lep​szy. I wte​d y też nikt nie może być gor​szy. I to jest wła​śnie sed​n o praw​d y. Nie ma gor​szych i lep​szych. Każ​d y jest w pe​wien swój cha​rak​te​ry​stycz​n y spo​sób do​b ry. Do​kład​n iej to wy​ja​śnię w na​stęp​n ej książ​ce, na ra​zie chcę po​ka​zać gdzie po​p eł​n i​łeś pierw​szy błąd. Nie mo​żesz prze​ko​n ać pod​świa​d o​m o​ści, że je​steś rów​n ie do​bry jak inni je​że​li jed​n o​cze​śnie su​g e​ru​jesz, że je​steś lep​szy – bo to ide​a l​n ie pa​su​je do fał​szy​wych prze​ko​n ań pod​świa​d o​mo​ści, że są lep​si i gor​si. Ale mimo tego, czu​jąc twój upór, pod​świa​d o​m ość się zga​dza: – No do​brze. – No, na​r esz​cie! – cie​szysz się i od​dy​chasz z ulgą. – Na​r esz​cie! – Se​r io? – Ja​sne! Za dłu​go ży​łem w prze​k o​n a​n iu, że je​stem kra​sna​lem w świe​cie gi​gan​t ów. T o nie ma sen​su! Po co mi po​t wier​dze​n ie ze stro​n y in​n ych lu​dzi? Ja sam wiem, że je​stem do​bry. I od dzi​siaj tak będę my​ślał. – Oczy​wi​ście – zga​dza się pod​świa​do​m ość. – Je​śli so​bie tego

ży​czysz. – T ak! – wo​łasz z peł​n ym prze​k o​n a​n iem. – T ego wła​śnie so​bie ży​czę! – Na​t u​r al​n ie. Bę​dzie jak ze​chcesz. Po​słusz​n a i zgod​n a, bo wie, że w tej chwi​li nie ma co z tobą ga​dać. Coś so​bie wbi​łeś do gło​wy, być może to jest praw​da, a być może nie. Je​że​li to jest praw​da i w do​dat​k u je​że​li to jest tak waż​n a praw​da, jak pró​bu​jesz to za​su​ge​r o​wać, na pew​n o bę​dziesz o tym prze​k o​n a​n y tak​że go​dzi​n ę póź​n iej, na​stęp​n e​go ran​k a i po po​łu​dniu. Pod​świa​do​m ość jest otwar​t a na wszyst​k ie su​ge​stie, ale gdy​by mia​ła zmie​n iać swo​je naj​t ward​sze prze​k o​n a​n ia za każ​dym ra​zem kie​dy to​bie coś się wy​d a​je, to był​byś płyn​n ą masą nie​p ew​n o​ści. Je​śli więc po​sta​n a​wiasz coś zmie​n ić, pod​świa​do​m ość chęt​n ie się zga​dza – o ile uzna, że nie jest to nie​bez​p iecz​n e albo za​gra​ża​ją​ce two​je​m u ży​ciu. Była skrę​co​n a jak sprę​ży​n a. T y chcesz ją roz​cią​gnąć? Oczy​wi​ście, pro​szę bar​dzo. Sprę​ży​n a po​słusz​n ie się roz​k rę​ca, jest pro​sta, tak jak chcia​łeś. Ale od​wróć się tyl​k o na chwi​lę, zaj​m ij się in​n y​m i rze​cza​m i, za​cznij znów my​śleć, że ktoś jest głu​p i albo zło​śli​wy, że nie​na​wi​dzisz, że to jest nie​spra​wie​dli​we – a ona na​t ych​m iast przy​bie​r ze pier​wot​n y kształt. I znów bę​dzie się upie​r a​ła przy tym, co za​p i​sa​n o w niej daw​n o temu i z cze​go nie​zbi​cie wy​n i​ka, że je​steś gnoj​k iem, któ​r y nie do​r a​sta do pięt pięk​n ym księż​n icz​k om i kró​le​wi​czom, za co zresz​t ą z ca​łe​go ser​ca ich nie zno​sisz. Nie zno​sisz ich tak samo go​r ą​co, jak po​czu​cia, że je​steś od nich gor​szy. A naj​bar​dziej nie​n a​wi​dzisz tego, że to

jest nie​spra​wie​dli​we. Oraz tego, że mo​gło​by być in​a​czej. Oraz tego, że w rze​czy​wi​sto​ści jest in​a​czej, tyle że ty nie masz do​stę​p u do tego prze​k o​n a​n ia. A nie masz do nie​go do​stę​p u, bo two​ja upar​t a pod​świa​do​m ość znów zwi​n ę​ła się w cia​sną spi​r a​lę i znów my​śli to, co my​śla​ła wcze​śniej. Dla​t e​go mu​sisz być upar​t y jak osioł. Ach, co tam osioł! Mu​sisz być upar​t y jak dwa osły. Jak sta​do gór​skich osłów na gór​skiej prze​łę​czy! Mu​sisz być tak upar​t y, żeby w koń​cu prze​k o​n ać swo​ją pod​świa​do​m ość, że to, cze​go pró​bu​jesz ją na​uczyć, jest słusz​n e. Że na​p raw​dę chcesz za​m ie​n ić kłam​stwa w two​jej gło​wie na praw​dy, któ​r e będą po​m a​ga​ły ci żyć. Co​dzien​n ie. Od po​cząt​k u i na nowo, bo kie​dy tyl​k o prze​sta​n iesz dbać o swo​je my​śli, one na​t ych​m iast przy​bio​r ą po​przed​n i kształt. Zro​bią tak z dwóch po​wo​dów: Po pierw​sze dla​t e​go, że za​wsze ta​k ie były. I sko​r o je​steś te​raz żywy i zdro​wy, to zna​czy, że dzia​ła​ły po​p raw​n ie. Po dru​gie dla​t e​go, że to, co w so​bie za​p i​sa​ły, były po​p ar​t e wie​lo​m a do​wo​da​m i zbie​r a​n y​m i do​świad​czal​n ie, a więc uzna​n e za fakt. T rud​n o się zmie​n ia fak​t y, bo pod​świa​do​m ość uzna​je je za je​dy​n ie ist​n ie​ją​ce roz​wią​za​n ie. Je​śli ktoś uwa​ża, że ist​nie​je tyl​k o jed​n a opcja, to jak moż​n a go prze​k o​n ać, że jest ich wię​cej, a na​wet że inne są bar​dziej ko​r zyst​n e i po​ży​t ecz​ne? No i uwa​ga, bo to jest naj​waż​n iej​sze: Nie pró​buj wy​m a​zać ni​cze​go z pod​świa​do​m o​ści, bo to się nie uda. Pod​świa​do​m ość nie zno​si pust​k i. Je​dy​n e, co mo​żesz

zro​bić, to upar​cie, co​dzien​n ie od nowa, prze​sy​łać do niej nowe ko​m u​n i​k a​t y. Je​śli bę​dziesz upar​t y, w koń​cu od​n ie​siesz suk​ces, a two​ja pod​świa​do​m ość za​cznie się in​stynk​t ow​n ie kie​ro​wać no​wy​m i, po​zy​t yw​n y​m i i kon​struk​t yw​n y​m i prze​k o​n a​nia​m i. Dzię​k i nim ży​cie na​gle sta​n ie się pro​ste i do​bre. Bo to jest se​k ret ca​łe​go szczę​ścia. T o, co no​sisz w swo​jej gło​wie. T o, co sie​dzi za​p i​sa​n e w two​jej pod​świa​do​m o​ści. Je​śli masz tam po​p iół i smo​łę, to przez ich pry​zmat bę​dziesz pa​trzył na świat i sie​bie sa​m e​go. T ak dłu​go, jak bę​dziesz za​p rze​czał, że to jest po​p iół i smo​ła, nic się nie zmie​n i. Do​p ie​r o kie​dy przy​znasz, że to jest po​p iół i smo​ła – na​wet je​śli jest ci z tego po​wo​du wstyd i czu​jesz się nie​swo​jo – bę​dziesz miał szan​sę wziąć szczot​k ę, ścier​k ę i wy​p u​co​wać swo​je my​śli tak, żeby nie były już dłu​żej za​bru​dzo​n e fał​szem, tyl​k o żeby świe​ci​ły do​brym, po​zy​t yw​n ym świa​t łem, któ​r e bę​dzie cię wspie​r a​ło na każ​dym kro​k u. Ro​zu​m iesz? Chęć nie wy​star​czy. T o, że so​bie uświa​do​m isz róż​n e fał​szy​we prze​k o​n a​n ia, ja​k ie w so​bie no​sisz, nie wy​star​czy. Mu​sisz jesz​cze moc​n o się po​sta​r ać, żeby je wy​p ro​sto​wać. Nie na chwi​lę, tyl​k o na całe ży​cie. Żeby to, co jest w to​bie po​gię​t e, za​r dze​wia​łe, ob​r o​śnię​t e w mech nie​n a​wi​ści i stra​chu, znów za​czę​ło lśnić.

ROZDZIAŁ 31 Wiedzieć co jest słuszne

Za​sa​da 1: Być uczci​wym jak Bóg w sto​sun​k u do sa​m e​go sie​bie Za​sa​da 2: Być od​waż​n ym jak Ja​m es Bond, żeby się przy​znać do każ​dej praw​dy Za​sa​da 3: Być upar​t ym jak osioł Za​s a​da 4: Wie ​dz ie ć co je st słusz ​n e i wie ​rz yć w to z ca​ł ych sił Za​sa​da 5: Być cier​p li​wym i nie pod​da​wać się Za​sa​da 6: Być sil​n ym i wie​r zyć w sie​bie Za​sa​da 7: Nie​ustę​p li​wie dą​żyć do celu T wo​ja pod​świa​do​m ość jest jak małe dziec​k o rzu​co​n e na nie​zna​n ą pla​n e​t ę. Mu​sia​ła wy​k o​n ać ogrom​n ą pra​cę, żeby ro​ze​znać się co jest czym. Spraw​dzić i za​p a​m ię​t ać mnó​stwo nie​zbęd​n ych in​f or​m a​cji: że lód jest śli​ski i moż​n a się na nim po​śli​zgnąć, że go​t u​ją​ca się woda pa​r zy, w jaki spo​sób wy​m a​wia się li​t e​r y i łą​czy je w sło​wa, jak po​r u​szać sto​p a​m i, żeby się nie prze​wró​cić, jak zgi​n ać pal​ca​m i, żeby chwy​cić za ciast​k o. Mi​lion bar​dzo waż​n ych spraw. I mi​lion róż​n ych emo​cji i uczuć,

któ​r e to​wa​r zy​szy​ły ci od po​cząt​k u. Pod​świa​do​m ość do dzi​siaj pa​m ię​t a twój pierw​szy od​dech i to, co wte​dy po​czu​łeś. Pa​m ię​ta jak zo​sta​łeś nie​spra​wie​dli​wie skar​co​n y i to, że świat do​r o​słych za​wsze był wy​so​k o po​n ad two​ją gło​wą. Pod​świa​do​m ość jest jak pies tre​so​wa​n y przez ży​cie. Pies nie ma wiel​k ie​go ro​zu​m u, a na​wet je​śli go ma, to nie po​słu​gu​je się nim pod​czas tre​su​r y. Bo tre​su​r a to kom​bi​n a​cja po​wta​r za​ją​cych się zda​r zeń lub ko​m end wy​stę​p u​ją​cych za​wsze w po​łą​cze​n iu z na​gro​dą lub karą. Kie​dy tre​ser marsz​czy czo​ło z nie​za​do​wo​le​n iem, bo pies nie​p ra​wi​dło​wo wy​k o​n ał ko​m en​dę, a po​t em wy​m ie​r za mu umow​n ą karę, to po kil​k u ra​zach pies na sam wi​dok zmarsz​czo​n e​go czo​ła bę​dzie chciał na​p ra​wić to, co źle zro​bił. Z pod​świa​do​m o​ścią jest tak samo. I te​r az wy​o braź so​bie, że masz psa, któ​r y przez dwa​dzie​ścia albo przez trzy​dzie​ści lat po​wta​r zał to samo za​cho​wa​n ie. Za​wsze kie​dy sły​szał gwiz​dek, kładł się na zie​m i i uda​wał mar​twe​go – od​r u​cho​wo, au​t o​m a​t ycz​n ie, in​stynk​t ow​n ie, bez na​my​słu. Spró​buj wy​t łu​m a​czyć mu, że już nie musi tak ro​bić. Przy​zna ci pew​n ie ra​cję, ale na​stęp​n ym ra​zem jak tyl​k o usły​szy gwiz​dek, na​t ych​m iast po​ło​ży się na zie​m i, za​m knie śle​p ia i wy​cią​gnie łapy. I tak też robi pod​świa​do​m ość. Ma tak pod​skór​n ie i głę​bo​k o za​p i​sa​n e róż​n e ko​m en​dy, że zwy​k łe wy​ja​śnie​n ie nie wy​star​czy. T rze​ba za​cząć tre​so​wać pod​świa​do​m ość w in​n ym, no​wym kie​r un​k u. Prze​k o​n ać ją, że gwiz​dek nie ozna​cza „je​stem mar​-

twy”, tyl​k o „cie​szę się”. Żeby to zro​bić, trze​ba naj​p ierw usta​lić co jest do​bre, a co złe. A ra​czej: co jest słusz​n e i wska​za​n e, bo dzia​ła kon​struk​tyw​n ie i wspo​m a​ga cie​bie jako czło​wie​k a; a co jest po​m ył​k o​wo za​p i​sa​n e, de​struk​cyj​n e i dzia​ła na two​ją nie​k o​r zyść. No ale jak to zgad​n ąć? T o pro​ste. Jest kil​k a​n a​ście naj​bar​dziej po​wszech​n ych fał​szy​wych ko​mu​n i​k a​t ów, któ​r e nosi w swo​jej pod​świa​do​m o​ści mniej wię​cej 98% lu​dzi w Eu​r o​p ie. Skąd to wiem i dla​cze​go tak jest? Bo ob​ser​wu​ję świat z róż​nych stron. Po​dró​żu​ję po dżun​gli i po pu​sty​n i, po ste​p ie i po gó​r ach, spo​t y​k am róż​n ych lu​dzi. Nie​k tó​r zy miesz​k a​ją w le​pian​k ach albo sza​ła​sach, inni w be​t o​n o​wych pa​ła​cach. Nie​któ​r zy mają tyl​k o mi​skę ryżu, inni wy​r zu​ca​ją je​dze​n ie, bo ku​pi​li za dużo i ze​p su​ło się w lo​dów​ce. Dużo wi​dzia​łam. Dużo my​śla​łam. Wy​cho​wa​łam się w Eu​r o​p ie i by​łam prze​k o​n a​n a, że to jest naj​lep​sze miej​sce na świe​cie. Naj​bar​dziej oświe​co​n e, cy​wi​li​zo​wa​n e, ma naj​lep​sze szpi​t a​le i do​stęp do le​k arstw, opie​k ę spo​łecz​n ą, za​sił​k i dla bez​r o​bot​n ych, szko​łę dla wszyst​k ich dzie​ci, rów​n o​upraw​n ie​n ie i tak da​lej, i tak da​lej. Do​p ie​r o kie​dy na dłu​żej wy​je​cha​łam z Eu​r o​p y, za​uwa​ży​łam, że Eu​r o​p a le​czy to, co naj​p ierw sama za​t ru​wa, ra​t u​je tych, któ​r ych naj​p ierw za​bi​ja i od​bie​r a lu​dziom wszyst​k o to,

co jest naj​waż​n iej​sze: sa​m o​dziel​n ość, ela​stycz​n ość, wol​n ość, od​p o​wie​dzial​n ość za sie​bie, chęć, ra​dość i szczę​ście. Da​jąc im w za​m ian uza​leż​n ia​ją​ce używ​k i, che​m icz​n ie prze​r o​bio​n e je​dze​n ie i do​stęp do krót​k ich przy​jem​n o​ści. T o ma być ży​cie? … Ro​dzi​ce wy​cho​wa​n i w ta​k im świe​cie nie są w sta​n ie dać swo​im dzie​ciom tego, cze​go sami nie zna​ją, więc po​ja​wia się na​stęp​n e po​k o​le​n ie, jesz​cze mniej sa​m o​dziel​n e, mniej wol​n e, mniej od​p o​wie​dzial​n e, mniej chęt​n e i mniej szczę​śli​we. A to, co bę​dzie za​p i​sa​n e w ich pod​świa​do​m o​ści, bę​dzie po​dob​n e: Nie war​to się wy​si​lać, bo i tak to jest bez sen​su. Świat jest groź​n y, trze​b a się bro​n ić. Mu​si​m y wal​czyć z prze​ciw​n i​ka​m i na​szej wia​ry. Mu​szę mieć dużo, żeby być bez​p iecz​n y. Trze​b a wie​d zieć jak się w ży​ciu usta​wić. Z ta​k ie​go pod​świa​do​m e​go my​śle​n ia wy​n i​k a​ją bar​dzo kon​kret​n e kon​se​k wen​cje: Po​wsta​je po​wszech​n y brak in​spi​r a​cji, brak sa​m o​dziel​n o​ści, nie​chęć do wy​sił​k u, któ​r a pro​wa​dzi do co​r az bar​dziej le​n i​we​go try​bu ży​cia, on z ko​lei do oty​ło​ści, cho​r ób ser​ca, cu​k rzy​cy. Koło się za​m y​k a, bo na​wet gdy​by ktoś miał prze​błysk na​tchnie​n ia i chciał coś zro​bić, to nie bę​dzie fi​zycz​n ie w sta​n ie. Ro​zum nie ćwi​czo​n y więd​n ie jak kwiat bez wody, a bro​n iąc się przed po​wol​n ym za​m ie​r a​n iem, kon​cen​t ru​je się na tym, co pod​p o​wia​da mu głę​bo​k o za​k o​r ze​n io​n y strach: szu​k a wro​gów.

Wte​dy lu​dzie za​czy​n a​ją się dzie​lić i pod​k re​ślać róż​n i​ce mię​dzy sobą. Za​k ła​da​ją par​t ie po​li​t ycz​n e i or​ga​n i​za​cje do wal​k i z czymś, pod​k re​śla​ją swo​ją wyż​szość nad in​n y​m i re​li​gia​m i, ra​sa​m i, ga​t un​k a​m i, za​czy​n a​ją sze​r zyć wro​gość, któ​r a jest mat​k ą de​struk​cji i cał​k o​wi​t ym prze​ci​wień​stwem roz​wo​ju i har​m o​n ii. Unie​m oż​li​wia do​świad​cza​n ie szczę​ścia, bo kon​cen​t ru​je się na nie​n a​wi​ści i po​czu​ciu ura​zy. T en, kto nie po​t ra​f i prze​ba​czać, nie umie ko​chać. T en, kto nie umie ko​chać, nie po​t ra​f i być szczę​śli​wy. Miesz​k asz w kra​ju, gdzie ży​cie pu​blicz​n e krą​ży wo​k ół dwóch spraw: woj​n y mię​dzy po​li​t y​k a​m i oraz sztucz​n ej sła​wy drob​n ych gwiazd. Co​dzien​n ie na śnia​da​n ie ze środ​k ów ma​so​we​go prze​k a​zu do​sta​jesz nie​n a​wiść, agre​sję i strach oraz ilu​zję pod​k o​lo​r o​wa​n e​go bo​gac​t wa ko​goś lan​so​wa​n e​go na lep​sze​go od in​n ych. Je​że​li dzie​je się to co​dzien​n ie, two​ja pod​świa​do​mość re​je​stru​je ko​lej​n y po​wta​r za​ją​cy się fakt: świat jest groź​ny i do dupy, a ja nig​dy nie będę tak faj​n y jak ci z ga​ze​t y. Czy na​p raw​dę tak my​ślisz? Za​sta​n ów się. T o są dwa pierw​sze kłam​stwa, któ​r e war​t o roz​p o​znać. Skąd mam pew​n ość, że to są kłam​stwa? T o pro​ste i lo​gicz​n e. T en, kto wal​czy, musi się bro​n ić. T en, kto się bro​n i, bu​du​je mur. Im mur jest wyż​szy, tym więk​szy jest też strach tego, kto się za nim ukry​wa. Strach pro​wa​dzi do agre​sji i nie​n a​wi​ści. Od​bie​r a spo​k ój i ra​dość. Nisz​czy za​m iast bu​do​wać. Wy​czer​p u​je za​m iast do​da​wać sił.

Jest od​wrot​n o​ścią życz​li​wo​ści, któ​r a wspie​r a, otwie​r a, cie​szy i do​da​je siły. T o nie​p raw​da, że je​śli znaj​dziesz się wśród wam​p i​r ów, mu​sisz też na​uczyć się pić krew. Chcę przez to po​wie​dzieć, że na​wet w świe​cie peł​n ym stra​chu, nie​n a​wi​ści i agre​sji, mo​żesz żyć po swo​je​m u i nie mu​sisz uży​wać tych sa​m ych me​t od, ja​kie sto​su​ją inni lu​dzie. Mo​żesz na co dzień kie​r o​wać się życz​li​wo​ścią, po​zy​t yw​nym na​sta​wie​n iem, uczci​wo​ścią i do​brem. Je​że​li ro​bisz to szcze​r ze, z głę​bi du​szy, to bar​dzo szyb​k o zo​ba​czysz, że świat do​o ko​ła za​czy​n a się do​sto​so​wy​wać do cie​bie. Nie​spo​dzie​wa​n ie za​czniesz spo​t y​k ać rów​n ie życz​li​wych i do​brych lu​dzi. Naj​waż​n iej​sze jest jed​n ak to, czy na​p raw​dę w głę​bi du​szy je​steś i chcesz być uczci​wy, czy tyl​k o ro​bisz to na po​k az albo na pró​bę. Je​śli świa​do​m ie wy​bie​r zesz war​t o​ści, któ​r y​m i chcesz się kie​r o​wać, szcze​gól​n ie je​że​li będą to war​t o​ści ra​czej obce two​im wcze​śniej​szym pod​świa​do​m ym prze​k o​n a​n iom, two​ja pod​świa​do​m ość bę​dzie pro​t e​sto​wać i bę​dzie usi​ło​wa​ła wcią​gnąć cię z po​wro​t em w swo​je przy​zwy​cza​je​n ia.

Dla​t e​go mu​sisz być upar​t y i wy​t rwa​ły. Po​dej​m uj świa​do​m e de​cy​zje co oglą​dasz, cze​go słu​chasz i co czy​t asz. Ja prze​sta​łam oglą​dać kłó​cą​cych się po​li​t y​k ów i mój świat w ni​czym nie zma​lał i nie zu​bo​żał, a wprost prze​ciw​n ie, zy​skał siłę i ra​dość. Mu​sisz za​sta​n o​wić się nad tym, w co chcesz wie​r zyć, uwie​rzyć w to świa​do​m ie ze wszyst​k ich sił i cier​p li​wie prze​k o​n y​wać swo​ją pod​świa​do​m ość, że to jest słusz​n e i do​bre. Pod wa​r un​k iem oczy​wi​ście, że to jest słusz​n e i do​bre – bo tę samą me​t o​dę moż​n a za​sto​so​wać do szko​le​n ia mło​do​cia​nych mor​der​ców albo ter​r o​r y​stów. Ja tak wła​śnie zro​bi​łam. Ro​zej​r za​łam się po moim ży​ciu. Po​sta​n o​wi​łam od​dzie​lić śmie​ci od dia​m en​t ów. Oto mój daw​n y kosz na śmie​ci: ♦ Je​stem gor​sza. ♦ Mu​szę udo​wod​n ić, że je​stem lep​sza. ♦ Mu​szę być naj​lep​sza we wszyst​kim. ♦ Nie​n a​wi​d zę sie​b ie kie​d y ro​b ię coś źle. ♦ Boję się tego, co o mnie po​m y​ślą. ♦ Świat jest groź​n y. ♦ Lu​d zie oszu​ku​ją. ♦ Mu​szę się bro​n ić.

Oto nowy ze​staw mo​ich dia​m en​t ów: ♦ Je ​s te m waż ​n a. ♦ Nikt nie je st gor​s z y ani le p​s z y. Każ ​dy je st taki, jaki je st. ♦ Kon​ce n​t ru​j ę się na tym, co je st dla mnie waż ​n e . ♦ Ro​bię swo​j e . ♦ Lu​bię sie ​bie . ♦ Lu​bię lu​dz i. ♦ Lu​bię świat. ♦ Je ​s te m ż ycz ​l i​wa. ♦ My​ś lę po​z y​t yw​n ie . Kie​dy czy​t asz te sło​wa, two​ja pod​świa​do​m ość może się ucie​szyć z tych no​wych wzo​r ów my​śle​n ia. Może wy​słać do cie​bie po​zy​t yw​n y ko​m u​n i​k at albo uczu​cie ra​do​ści, prze​k o​n a​nie, że to jest słusz​n e. Ale w naj​bliż​szej stre​su​ją​cej albo lek​k o kry​zy​so​wej sy​t u​acji na​t ych​m iast się​gnie do za​p i​sa​n e​go w to​bie przez lata ko​sza na śmie​ci i za​m iast życz​li​wo​ści, po​de​tknie ci twój wła​sny strach albo nie​chęć. Wiem, bo przez kil​k a lat mu​sia​łam tre​n o​wać po​zy​t yw​n e my​śle​n ie, żeby moja pod​świa​do​m ość za​czę​ła je ak​cep​t o​wać i in​stynk​t ow​n ie uży​wać. Ale by​łam upar​t a. Za​czę​łam od tego, że na spo​k oj​n ie i bez ura​zy do sa​m ej sie​bie za​czę​łam się przy​glą​dać swo​im my​ślom. Co mnie na​p raw​d ę na​k rę​ca do dzia​ła​n ia? T o, że pra​gnę

zro​bić coś fan​t a​stycz​n e​go, czy to, że chcę ko​m uś coś udo​wod​n ić? Co na​p raw​d ę sie​dzi w mo​jej gło​wie kie​dy sto​ję z opusz​czo​ną gło​wą w win​dzie peł​n ej lu​dzi? Je​stem za​m y​ślo​n a, czy boję się co o mnie po​m y​ślą kie​dy się ode​zwę? Co na​p raw​d ę my​ślę kie​dy ktoś pro​p o​n u​je mi zmia​n ę w tym, co ro​bię? Czy rze​czy​wi​ście jest to zły po​m ysł, czy też może za wszel​k ą cenę chcę unik​n ąć ja​k iej​k ol​wiek zmia​n y? Dla​cze​go na​p raw​d ę wy​bie​r am się im​p re​zę? Czy chcę się po pro​stu ro​ze​r wać i za​ba​wić, czy może szu​k am oka​zji do tego, żeby na​p ić się al​k o​h o​lu? Albo może chcę unik​n ąć sa​m ot​n o​ści? Albo po​p ra​wić swo​je ni​skie po​czu​cie wła​snej war​t o​ści, wkła​da​jąc wy​so​k ie ob​ca​sy i moc​n y ma​k i​jaż? Wiem, na po​cząt​k u to jest trud​n e. Ale z bie​giem cza​su sta​je się ła​t wiej​sze. Wszyst​k o jest kwe​stią ćwi​czeń i wy​t rwa​łe​go tre​n in​gu. Na ra​zie pro​p o​n u​ję za​p a​m ię​t ać jed​n ą, je​dy​n ą rzecz, od któ​rej wszyst​k o się za​czy​n a: Je​stem życz​li​wy. Je​stem życz​li​wa. Kie​r u​ję się w ży​ciu tyl​k o do​brem i uczci​wo​ścią. Chcę być uczci​wy. Chcę być uczci​wa. Chcę być do​brym czło​wie​k iem. Nie​waż​n e co ro​bią inni. Ja wiem, że je​dy​n e słusz​n e na świe​cie jest do​bro. Mi​łość. Życz​li​wość. Po​zy​t yw​n e my​śle​n ie. I tym chcę się od dzi​siaj kie​r o​wać w ży​ciu.

We wszyst​k ich sy​t u​acjach. Za​wsze. Chcę wie​r zyć w to z ca​łych sił, bo tyl​k o do​bro, mi​łość i życz​li​wość dają siłę, bu​du​ją i po​zwa​la​ją się​gać po wszyst​k o, co czło​wiek so​bie wy​m a​r zy. Strach ogra​n i​cza. Nie​n a​wiść nisz​czy. Nie​chęć i za​zdrość od​bie​r a siłę. Do​bro bu​du​je. Mi​łość zwy​cię​ża. Życz​li​wość daje moc. W to chcę wie​r zyć za​wsze i wszę​dzie.

ROZDZIAŁ 32 Być cierpliwym

Za​sa​da 1: Być uczci​wym jak Bóg w sto​sun​k u do sa​m e​go sie​bie Za​sa​da 2: Być od​waż​n ym jak Ja​m es Bond, żeby się przy​znać do każ​dej praw​dy Za​sa​da 3: Być upar​t ym jak osioł Za​sa​da 4: Wie​dzieć co jest słusz​n e i wie​r zyć w to z ca​łych sił Za​s a​da 5: Być cie r​pli​wym i nie pod​da​wać się Za​sa​da 6: Być sil​n ym i wie​r zyć w sie​bie Za​sa​da 7: Nie​ustę​p li​wie dą​żyć do celu Je​śli wiesz co jest słusz​n e i szcze​r ze w to wie​r zysz, nie bę​dziesz miał pro​ble​m u z wy​t rwa​ło​ścią. T ak, bę​dziesz się po​t y​kał o wła​sne śmie​cio​we my​śli jesz​cze ty​siąc razy, ale to nic. Za każ​dym ra​zem kie​dy to się sta​n ie, bę​dziesz mógł się uśmiech​n ąć, chwy​cić daw​n e, nie słu​żą​ce ci prze​k o​n a​n ie i za​mie​n ić je na do​brą, po​zy​t yw​n ą myśl. Je​śli je​steś zdol​n y, to wy​star​czy ty​siąc razy. Ja mu​sia​łam ćwi​czyć to mi​lion razy :)

Ale zro​bi​łam pierw​sze, naj​waż​n iej​sze za​ło​że​n ie: ro​bię to, żeby zmie​n ić na lep​sze moje ży​cie. Ro​bię to, bo na​p raw​dę bar​dzo tego chcę. Ro​bię to, bo wie​r zę z naj​głęb​szych głę​bin mo​je​go ser​ca, że to mi po​m o​że i uła​t wi ży​cie. Mia​łam ra​cję. Moje ży​cie zmie​n i​ło się fan​t a​stycz​n ie! Zy​ska​łam siłę i moc. Za​czę​łam się cie​szyć za​m iast cią​gle się czymś mar​t wić. Ale po​wiem szcze​r ze: prze​k u​wa​n ie sta​r ych ko​dów pod​świa​do​m o​ści na nowe, kon​struk​t yw​n e i po​zy​t yw​n e za​p i​sy to cięż​ka pra​ca. Sto razy dzien​n ie ła​p a​łam się na głu​p ich my​ślach. Rzu​ca​łam so​bie spoj​r ze​n ie w win​dzie i my​śla​łam: – T y głu​p ia! I od razu się po​p ra​wia​łam: – Nie je​stem głu​p ia. Uśmie​cham się. Uśmie​cham się! Lu​bię sie​bie. I pa​t rzy​łam znów w swo​je od​bi​cie i uśmie​cha​łam się do sie​bie, a na wi​dok wła​snej twa​r zy z ro​ga​lem od razu ro​bi​ło mi się ra​do​śniej i le​p iej. Ja je​stem swo​im przy​ja​cie​lem – po​wta​r za​łam do sie​bie upar​cie. Albo za​czy​n a​łam roz​m y​ślać o tym jaki ktoś jest głu​p i. – Jezu, to po pro​stu ja​k iś kosz​m ar! – my​śla​łam, roz​p a​m ię​tu​jąc wcze​śniej​szą roz​m o​wę. – Jak moż​n a być ta​k im bez​m yśl​nym pul​p e​t em? Wtło​czo​n ym w sche​m at, po​zba​wio​n ym wła​snej in​wen​cji! – Za​r az!!! Halo!!! – krzy​cza​łam do sie​bie. – Stop! Moje my​śli za​t rzy​m y​wa​ły się zdez​o ​r ien​t o​wa​n e. – Daj spo​k ój – mó​wi​łam do sie​bie, bo już wi​dzia​łam do cze​go to zmie​r za. Wy​zy​wa​n ie ko​goś w my​ślach od bez​m yśl​n ych

pul​p e​t ów to za​p rze​cze​n ie życz​li​wo​ści i po​zy​t yw​n e​go na​sta​wie​n ia. T ak, to praw​da, ten ktoś ze​p suł przez swo​ją nie​wie​dzę coś, nad czym pra​co​wa​łam, ale nie​za​leż​n ie od tego co zro​bił, te​r az ja mam do wy​bo​r u dwie dro​gi: Albo skon​cen​t ro​wać się na wy​zy​wa​n iu, na​r ze​k a​n iu i roz​p a​m ię​t y​wa​n iu krzyw​dy. Albo dać so​bie i in​n ym pra​wo do po​p eł​n ie​n ia błę​du, wy​ba​czyć, wy​cią​gnąć wnio​ski. Pierw​sze roz​wią​za​n ie szyb​k o wcią​ga i ogrom​n ie wy​czer​p u​je. Ci​ska​n ie się, mio​t a​n ie wy​zwi​ska​m i, mię​dle​n ie zło​ści i obu​rze​n ia, plu​ska​n ie się w po​czu​ciu krzyw​dy, żalu, roz​cza​r o​wa​nia, no i to wy​wyż​sza​n ie się – bo na​zy​wa​n ie ko​goś „bez​m yśl​nym pul​p e​t em” jest ni​czym in​n ym jak pa​t rze​n iem na ko​goś z góry i na​k le​ja​n iem ety​k ie​t ek ze zło​śli​wym na​sta​wie​n iem. – Halo!!!! – wo​łam do sie​bie. – Czy tego wła​śnie chcesz???? – Nie! – od​p o​wia​dam na​t ych​m iast. I już mi jest tro​chę le​p iej. T o praw​da, da​łam się po​n ieść pierw​szej fali zło​ści, żalu, zło​śli​wo​ści i nie​chę​ci, ale uda​ło mi się w porę za​t rzy​m ać. Suk​ces. Gra​t u​la​cje. Uśmiech. Se​r io. Jaki sens ma zło​r ze​cze​n ie ko​m uś, kto po​p eł​n ił błąd? Czy ja po​czu​ję się le​p iej, że temu ko​m uś na​wty​k am?

Nie. Zwy​k le jest od​wrot​n ie, bo złość i roz​cza​r o​wa​n ie pod​su​wa sło​wa, któ​r ych się po​t em ża​łu​je i za​m iast sa​t ys​f ak​cji czło​wiek ma wy​r zu​t y su​m ie​n ia. A zło​r ze​cze​n ie ko​m uś w my​ślach? Czy to ma ja​k iś sens? On tego nie usły​szy, za to ja za​le​ję samą sie​bie la​wi​n ą ne​ga​tyw​n ych my​śli, będę się ta​p lać w ba​jor​k u mo​je​go żalu i po​czu​cia krzyw​dy, a z wy​wyż​sza​n ia się i wy​zy​wa​n ia ko​goś od tłu​stych idio​t ów nic się na świe​cie nie zmie​n i na lep​sze – ani moje sa​m o​p o​czu​cie, ani to, co zo​sta​ło ze​p su​t e. – No ale prze​cież złość jest zdro​wa i nie moż​n a jej w so​bie tłu​m ić? – po​wie ktoś. Oczy​wi​ście. Ale cof​n ij​m y się jesz​cze o krok, czy​li do źró​dła, z któ​r e​go ta złość się bie​r ze. Bo wca​le nie cho​dzi o to, żeby ukry​wać ja​kieś uczu​cia albo za​bra​n iać so​bie od​czu​wa​n ia zło​ści kie​dy ona jest słusz​n a. I to ostat​n ie sło​wo jest wła​śnie klu​czem do wszyst​k ie​go. Kto de​cy​du​je o tym czy złość jest słusz​n a? No, jak my​śli​cie? Oczy​wi​ście, to na​sza dro​ga bo​h a​t er​k a – Pod​świa​do​m ość. Upar​t a jak dziec​k o, pil​n ie od​t wa​r za​ją​ca za​wsze tę samą pły​t ę, któ​r a zo​sta​ła w niej na​gra​n a przez ży​cie.

Cof​n ij​m y się w ta​k im ra​zie do po​cząt​k u tej hi​p o​t e​t ycz​n ej sy​t u​acji: cza​so​p i​smo za​m a​wia u mnie re​p or​t aż z po​dró​ży. Prze​k a​zu​ję do re​dak​cji ma​t e​r ia​ły. Za​da​n iem gra​f i​k a jest umie​ścić fo​t o​gra​f ie oraz tekst na trzech stro​n ach pi​sma. Wi​dzę już tę re​p or​t aż w wy​o braź​n i i wy​da​je mi się, że zdję​cia będą faj​n ie wy​glą​da​ły. Na​stęp​n e​go dnia cza​so​p i​smo idzie do dru​k u. – Wszyst​k o go​t o​we? – upew​n iam się w ostat​n iej chwi​li. – T ak – od​p o​wia​da gra​f ik. I po​t em do​sta​ję pi​smo do rąk. A A A A A A!!!!!! Wszyst​ko we mnie wrzesz​czy. T en bez​m yśl​n y pul​p et ze​p suł mi cały re​p or​t aż!!!! Jezu!! T yle pra​cy! T yle mo​je​go wy​sił​k u! T e​r az wszyst​k o zmar​n o​wa​n e przez bez​m yśl​n ość jed​n e​go idio​t y!! Zdję​cia są zmniej​szo​n e i wsta​wio​n e w kre​t yń​skim miej​scu, a w do​dat​k u ktoś je pod​ciął, bo bra​k o​wa​ło miej​sca w dru​k u. Boże!!!!!! – T o po pro​stu ja​k iś kosz​m ar! – krzy​cza​ło we mnie wszyst​k o. – Jak moż​n a być ta​k im bez​m yśl​n ym pul​p e​tem???!!!!! Za​t rzy​m aj​m y się w tym miej​scu. W grun​cie rze​czy wina wca​le nie le​ża​ła po stro​n ie Bez​m yśl​n e​go Pul​p e​t a. Po pierw​sze: za​ło​ży​łam, że to co ja so​bie ja​k oś wy​o bra​żam, inni wy​o bra​żą so​bie tak samo. Zro​bi​łam bez​p od​staw​n e i bez​sen​sow​n e za​ło​że​n ie, że je​śli ja wiem jak te fo​t o​gra​f ie mają być wsta​wio​n e, to gra​f ik też to bę​dzie wie​dział. Po dru​gie: gra​f ik ma swój smak i wła​sny gust. Dla nie​go ob​-

cię​t e i zmniej​szo​n e zdję​cie wy​glą​da​ło rów​n ie do​brze i nie ma tu​t aj miej​sca na dys​k u​sję któ​r y punkt wi​dze​n ia jest lep​szy. Po pro​stu są inne, rów​n ie waż​n e. Po trze​cie: nie spraw​dzi​łam jak osta​t ecz​n ie wy​glą​da mój re​por​t aż w dru​k u. Czy​li świa​do​m ie zrze​k łam się od​p o​wie​dzial​no​ści za to jaki przy​bie​r ze kształt i prze​k a​za​łam pra​wo do tej de​cy​zji w ręce gra​f i​k a. Po czwar​t e: je​śli nie pro​szę o przed​sta​wie​n ie fi​n al​n e​go pro​jek​t u do ak​cep​t a​cji, to z góry zga​dzam się na to, że bę​dzie on wy​glą​dał tak, jak chciał gra​f ik, a nie tak, jak ja bym chcia​ła. Po pią​t e: gra​f ik zro​bił to, o co go pro​si​łam. Wsta​wił tekst i zdję​cia, przy​go​t o​wał w ter​m i​n ie re​p or​t aż do dru​k u i wy​słał pi​smo do dru​k ar​n i. Po szó​ste: je​śli chcę się wście​k ać, to chy​ba tyl​k o na sie​bie, bo wy​n i​k a z tego, że to ja nie do​p il​n o​wa​łam, żeby było do​kład​n ie tak, jak ja chcę. Po siód​m e: wście​k a​n ie się na sie​bie nie ma sen​su, bo pro​wa​dzi do we​wnętrz​n ej woj​n y. Po ósme: za​m iast ob​r zu​cać wy​zwi​ska​m i gra​f i​k a albo sie​bie albo całe wy​daw​n ic​t wo, trze​ba wy​cią​gnąć wnio​ski, za​p a​m ię​t ać je i od tej pory sto​so​wać w po​dob​n ych sy​t u​acjach. Ale po​p a​t rz​cie w jaki spo​sób za​cho​wu​je się pod​świa​do​m ość: Za​ło​ży​łam, że ktoś od​gad​n ie co mam na my​śli – ale niby dla​cze​go tak mia​ło​by być?

Każ​dy czło​wiek jest inny. Je​den lubi słod​k ie dak​t y​le, a inny woli jeść kwa​śny agrest. T ak już po pro​stu jest. Ale po​n ie​waż każ​dy czło​wiek po​strze​ga świat tak samo, jak pa​t rzy na sa​m e​go sie​bie, to je​śli sam nie daje so​bie pra​wa do tego, żeby być in​n ym, ta​k im, jaki jest na​p raw​dę, ory​gi​n al​n ym i nie​p o​wta​rzal​n ym, to in​stynk​t ow​n ie od​bie​r a też to pra​wo in​n ym lu​dziom. Dla​t e​go pew​n ie by​łam prze​k o​n a​n a, że je​śli ja wiem jak po​k a​zać te fo​t o​gra​f ie, to gra​f ik też to wie. Kie​dy od​k ry​łam jak wy​glą​da ten re​p or​t aż, na​t ych​m iast szu​ka​łam win​n ych i prze​r zu​ci​łam całą od​p o​wie​dzial​n ość na gra​f i​ka. Na​wet do gło​wy mi nie przy​szło, że w grun​cie rze​czy to jest moja wina. Gdy​by tyl​k o prze​szło mi przez myśl, że to wła​ści​wie może być po czę​ści moja wina, pod​świa​do​m ość urzą​dzi​ła​by na​t ych​miast de​m on​stra​cję pro​t e​sta​cyj​n ą: – Moja wina? W ży​ciu! Prze​cież po​wie​dzia​łam mu co zro​bić, ale on był na tyle bez​m yśl​n y, że zro​bił to au​t o​m a​t ycz​n ie, byle szyb​ciej, bez za​sta​n o​wie​n ia! Prze​cież ja nie mogę ro​bić wszyst​k ie​go! Dla​cze​go lu​dzie są tacy głu​p i, że nie moż​n a im za​ufać?! – i tak da​lej, i tak da​lej, li​t a​n ia zło​r ze​cze​n ia by​ła​by na pew​n o znacz​n ie dłuż​sza. Ale w rze​czy​wi​sto​ści to była moja wina. A ra​czej może nie „wina”, tyl​k o moja od​p o​wie​dzial​n ość, któ​r ej nie do​p il​n o​wa​łam. No i czy złość, wście​k łość, po​czu​cie krzyw​dy, nie​spra​wie​dli​wo​ści, roz​cza​r o​wa​n ia ma w ta​k iej sy​t u​acji sens?

Moim zda​n iem nie ma. Za​t a​p ia​n ie się w oce​anie wy​zwisk i żalu, ob​wi​n ia​n ia i nie​n a​wi​dze​n ia, smut​k u i po​czu​cia klę​ski do ni​cze​go nie pro​wa​dzi. Może tyl​k o do po​czu​cia, że nic nie ma sen​su. Ży​cie nie ma sen​su. Pra​ca nie ma sen​su. Re​p or​t aż nie ma sen​su. Ro​bie​n ie cze​go​k ol​wiek nie ma sen​su. Ale je​śli bę​dziesz sie​dział i po​wta​r zał so​bie, że to wszyst​k o nie ma sen​su, to co ci ku*wa zo​sta​n ie w ży​ciu? Prze​k leń​stwo wrzu​co​n e za​m iast prze​cin​k a? I jesz​cze z gwiazd​k ą za​m iast li​te​r y, żeby ko​goś nie ura​zić?… I to ma być wszyst​k o?… Po​czu​cie bez​sen​su, żal i łzy? Bła​gam. I to ma być ży​cie?… Chcesz cią​gle się szar​p ać, wal​czyć i li​czyć na to, że cza​sem bę​dziesz wy​gry​wał? A w cza​sach po​k o​ju bę​dziesz się zbro​ił i przy​go​t o​wy​wał do na​stęp​n ej wal​k i? Wiem, ja też tak kie​dyś ro​bi​łam. Od po​je​dyn​k u do po​je​dyn​k u. Z ludź​m i, spra​wa​m i, z ży​ciem. Kie​dy rano wsta​wa​łam z łóż​k a, to wie​dzia​łam, że mu​szę być sil​n a, bo za​r az ktoś mnie za​ata​k u​je i będę mu​sia​ła się bro​n ić. Ale ta​k ie na​sta​wie​n ie sprzy​ja tyl​k o pro​wo​k o​wa​n iu do wal​ki. Nie przy​n o​si ani spo​k o​ju, ani ulgi, ani tym bar​dziej ta​k ie​go zwy​cię​stwa, któ​r e daje praw​dzi​wą siłę i wła​dzę nad swo​im ży​ciem. I dla​t e​go wła​śnie za​czę​łam ćwi​czyć inne my​śle​n ie. Bar​dziej uczci​we. Nie opar​t e na za​p ie​k łym pie​lę​gno​wa​n iu wła​snych sła​bo​ści i ocze​k i​wań, ale bar​dziej otwar​t e i przy​ja​zne. I nie​spo​dzie​wa​n ie od​k ry​łam, że kie​dy za​p o​m i​n am o ura​zach, ża​lach i żą​da​n iach, a kie​r u​ję się zwy​k łą życz​li​wo​ścią, to wszy​scy

do​o ko​ła też in​stynk​t ow​n ie za​czy​n a​ją my​śleć życz​li​wie. Im wię​cej ja do​bra z sie​bie wy​sy​łam, tym wię​cej do​sta​ję go od lu​dzi i od ży​cia.

I dla​t e​go za​m iast się wście​k ać i wy​zy​wać gra​f i​k a od bez​myśl​n ych pul​p e​t ów, zła​p a​łam się wte​dy za rękę i za​wo​ła​łam: – Stop!!! Czy na​p raw​dę chcesz iść w tę stro​n ę??? – Nie chcę! – od​p o​wie​dzia​łam so​bie na​t ych​m iast. – T o te​r az uczci​wie spójrz na to co się sta​ło i wy​cią​gnij kon​struk​t yw​n e wnio​ski. A po​t em prze​bacz i za​p o​m nij o ura​zie. Za​p a​m ię​t aj to, co jest waż​n e je​śli zda​r zy się znów po​dob​na sy​t u​acja. T o jest naj​t rud​n iej​sze. Bo te nie​uspra​wie​dli​wio​n e ne​ga​t yw​ne emo​cje są jak la​wi​n a. Albo jak roz​t o​p io​n a lawa, któ​r a po pro​stu na​gle się po​ja​wia i za​le​wa czło​wie​k a jak prze​bu​dzo​n y wul​k an. Ale je​śli wiesz, że to tyl​k o lawa go​r ą​cych emo​cji wy​p ły​wa​ją​cych z two​jej za​k om​p lek​sio​n ej pod​świa​do​m o​ści, to mo​żesz ją za​t rzy​m ać i po​lać zim​n ą wodą zdro​we​go spo​so​bu my​śle​n ia. Bo to ty po​dej​m u​jesz de​cy​zję jak chcesz się czuć. Czy chcesz czuć się jak po​k rzyw​dzo​n e dziec​k o i wi​dzieć do​oko​ła sa​m ych wro​gów? Czy też wo​lisz wziąć świa​do​m ie od​p o​wie​dzial​n ość za to, jak wy​glą​da two​je ży​cie i wy​cią​gać kon​struk​t yw​n e wnio​ski na przy​szłość?

Wy​bra​łam to dru​gie. I uwie​r zy​łam z ca​łych sił, że to jest słusz​n e. I do dzi​siaj je​stem o tym prze​k o​n a​n a. Nie ma lep​szej dro​gi. T o jest naj​lep​sza rzecz, jaką czło​wiek może zro​bić dla sa​m e​go sie​bie. Choć wca​le nie​ła​t wo taki stan osią​gnąć. Głów​n ie dla​t e​go, że pod​świa​do​m ość na​uczo​n a złych wzor​ców, pod​p o​wia​da, że trze​ba się pie​k lić, wal​czyć, krzy​czeć, do​m a​gać swe​go, żą​dać sza​cun​k u i po​wa​ża​n ia. Ale z dru​giej stro​n y ta sama pod​świa​do​m ość nie po​zwa​la ci na sza​cu​n ek i po​wa​ża​n ie wo​bec sa​m e​go sie​bie. Wiesz skąd to wiem? Bo gdy​byś sza​n o​wał i lu​bił sa​m e​go sie​bie, nie mu​siał​byś żą​dać sza​cun​k u od in​n ych. Bo gdy​byś lu​bił i sza​n o​wał sa​m e​go sie​bie, lu​bił​byś też i sza​n o​wał in​n ych lu​dzi. A wte​dy oni sza​no​wa​li​by i lu​bi​li​by tak​że cie​bie. Nie mów, że ty ich sza​n u​jesz, a oni cie​bie nie. T o nie​m oż​li​we. Je​że​li tak uwa​żasz, to zna​czy, że w grun​cie rze​czy, w głę​bi ser​ca wca​le tak na​p raw​dę ich nie sza​n u​jesz, ale na ze​wnątrz sta​r asz się im oka​zać po​zo​r y sza​cun​k u. Ale to się nie li​czy. Oka​zy​wa​n ie sza​cun​k u dla​t e​go, że tak wy​p a​da albo dla po​zo​rów nie jest tym sa​m ym, co głę​bo​k ie i uczci​we po​czu​cie, że ko​goś sza​n u​jesz. Jesz​cze póź​n iej do tego wró​cę. A te​r az kon​struk​t yw​n e wnio​ski, ja​k ie wy​cią​gnę​łam dla sa​mej sie​bie po ze​p su​t ym re​p or​t a​żu: Nie za​k ła​dam, że ktoś wie co mam na my​śli. Je​że​li chcę, żeby coś było zro​bio​n e do​k ład​n ie tak, jak to so​bie wy​o bra​-

żam, ro​bię ry​su​n ek lub/i przy​go​t o​wu​ję opis, a po​t em pro​szę o przy​sła​n ie pro​jek​t u. Bio​r ę od​p o​wie​dzial​n ość za moje wła​sne błę​dy. Nie lu​bię się my​lić, ale kur​czę, może się cza​sem zda​r zyć. T rud​n o. T o nie jest ko​n iec świa​t a. Je​den ze​p su​t y re​p or​t aż nie ozna​cza, że wszyst​k ie moje fo​to​gra​f ie tra​cą war​t ość. Waż​n e jest to, ja​k ie emo​cje w nich za​war​łam. Jest mi przy​k ro, że re​p or​t aż nie wy​szedł tak świet​n ie, jak chcia​łam, ale trud​n o. Zda​r za się. Na​stęp​n ym ra​zem po​sta​r am się, żeby było in​a​czej. Za​wsze spraw​dzam go​t o​wy pro​jekt przed wy​sła​n iem do dru​kar​n i. Pro​szę o wpi​sa​n ie do wszyst​k ich umów z wy​daw​n ic​t wa​mi no​we​go pa​r a​gra​f u, któ​r y gwa​r an​t u​je mi ak​cep​t o​wa​n ie osta​t ecz​n e​go kształ​t u re​p or​t a​żu, fe​lie​t o​n u czy książ​k i. I żyję da​lej!!! Acha, i naj​waż​n iej​sze: gra​f ik nie jest bez​m yśl​n ym pul​p e​tem. T o, jak wy​glą​da i jaki pro​wa​dzi tryb ży​cia, to jest jego spra​wa. Ja zaj​m u​ję się moim ży​ciem, moim je​dze​n iem i moim sa​m o​p o​czu​ciem. A to, co mają ocho​t ę jeść lub ro​bić inni, to ich de​cy​zja i ich ży​cie. T ak so​bie pięk​n ie po​sta​n o​wi​łam. A po​t em jesz​cze ty​siąc razy się po​t knę​łam i ty​siąc razy po​da​wa​łam so​bie rękę i po​ma​ga​łam so​bie wstać, kie​dy w in​n ej po​dob​n ej sy​t u​acji za​czął wy​le​wać się ze mnie po​t ok peł​n ej żalu zło​ści i wy​zwisk.

Cier​p li​wie za każ​dym ra​zem na nowo po​wta​r za​łam so​bie to, w co chcę wie​r zyć. I na nowo tłu​m a​czy​łam so​bie dla​cze​go. Cier​p li​wie, za każ​dym ra​zem. Aż w koń​cu moja pod​świa​do​mość uwie​r zy​ła, że na​p raw​dę tego chcę. Bo pod​świa​do​m ość jest jak do​bre, ale upar​t e dziec​k o. Nie moż​n a go do ni​cze​go zmu​sić. Nie moż​n a wy​m a​zać tego, co w so​bie nosi. Moż​n a tyl​k o z do​bro​cią i cier​p li​wo​ścią po​wta​r zać jaka jest praw​da i pro​wa​dzić je po no​wej ścież​ce, aż wresz​cie samo uwie​r zy, że ta dro​ga i ten spo​sób my​śle​n ia jest rów​n ie do​bry, a może na​wet lep​szy od po​p rzed​n ie​go.

ROZDZIAŁ 33 Skrzynia pełna trolli

Je​steś dziec​k iem. Na​wet je​śli masz już sto lat, to wciąż w głę​bi du​szy je​steś tym sa​m ym dziec​k iem, któ​r e roz​glą​da​ło się kie​dyś po świe​cie i dzi​wi​ło. Wie​lu rze​czy nie pa​m ię​t asz. Ale two​ja pod​świa​do​m ość zna je wszyst​k ie. Cza​sa​m i było tak cięż​k o, że gro​zi​ło ci nie​bez​p ie​czeń​stwo prze​p a​le​n ia wszyst​k ich emo​cjo​n al​n ych bez​p iecz​n i​k ów. Nie mów, że tak nie było, bo to tyl​k o zna​czy, że tego nie pa​m ię​tasz. W ży​ciu każ​de​go czło​wie​k a zda​r za​ły się chwi​le, kie​dy psy​chicz​n ie nie był w sta​n ie unieść tego, co się wy​da​r za do​oko​ła. Mam po​dać przy​k ład? Je​steś cho​r y. Masz dwa lat​k a. Le​k arz mówi, że ślą​skie po​wie​t rze ci nie słu​ży, po​wi​n ie​n eś zmie​n ić kli​m at. – No ale jak to zmie​n ić kli​m at? – two​ja mama chwy​t a się za gło​wę. – Prze​cież nie mo​że​m y się prze​p ro​wa​dzić! – Pro​szę wy​słać dziec​k o na wa​k a​cje, na kil​k a ty​go​dni do

krew​n ych – ra​dzi le​k arz. Ro​dzi​ce uzna​ją, że to je​dy​n e roz​sąd​n e roz​wią​za​n ie. Sko​r o czę​sto cho​r u​jesz, a le​k arz twier​dzi, że ta po​wra​ca​ją​ca cho​r o​ba jest zwią​za​n a z miej​scem, gdzie się wy​cho​wu​jesz, trze​ba cię ra​t o​wać. – Może wy​śle​m y go do mo​jej sio​stry? – pro​p o​n u​je twój tata. – Ma​zu​r y, czy​ste po​wie​t rze, przy​r o​da. Zo​sta​jesz za​p a​k o​wa​n y do sa​m o​cho​du i wy​r u​sza​cie w dro​gę. Na​stęp​n e​go dnia wi​dzisz swo​ich ro​dzi​ców po raz ostat​n i. T ak ci się przy​n ajm​n iej wy​da​je. Oni oczy​wi​ście wró​cą, ale ty wte​dy jesz​cze o tym nie wiesz. Czu​jesz tyl​k o prze​r a​że​n ie i roz​pacz, że cały świat, jaki do​t ych​czas zna​łeś, wła​śnie się roz​padł, zgi​n ął i zo​stał po​grze​ba​n y. Wszyst​k o, co ko​cha​łeś, ode​szło. Wszyst​k o, co da​wa​ło ci po​czu​cie bez​p ie​czeń​stwa, zni​kło. Zo​sta​łeś po​r zu​co​n y. Przy​p o​m i​n am, że masz dwa lat​k a, a twój ro​zum nie jest w sta​n ie ob​jąć i ra​cjo​n al​n ie so​bie wy​t łu​m a​czyć ca​łej sy​t u​acji. T y nie wiesz co to zna​czy „zmia​n a kli​m a​t u” ani „dla two​je​go do​bra”. Je​dy​n e, cze​go pra​gniesz całą swo​ją isto​t ą, to czuć bli​skość mat​k i. Bo ona jest wszyst​k im, co masz. Z two​jej ów​cze​snej per​spek​t y​wy, rzecz ja​sna. I na​gle mat​k a od​cho​dzi. Po​r zu​ca cię. Zo​sta​wia cię sa​m e​go. Ja​sne, z ra​cjo​n al​n e​go i do​r o​słe​go punk​t u wi​dze​n ia mo​żesz po​wie​dzieć: – Prze​cież nie zo​sta​wi​ła mnie sa​m e​go, tyl​k o pod opie​k ą ciot​k i. Ciot​k a była bar​dzo do​brą, ser​decz​n ą ko​bie​t ą. Moja mama nig​dy nie zro​bi​ła​by ni​cze​go, żeby mnie skrzyw​dzić.

Na​t u​r al​n ie. T ak my​śli do​r o​sły A dziec​k o czu​je tak: – T o ko​n iec!!! Prze​sta​ję żyć! Zo​sta​ję od​cię​t y od tego, co daje mi ży​cie! Ginę! Umie​r am! Roz​p a​dam się! Gdy​by umia​ło na​zwać te uczu​cia sło​wa​m i, gdy​by po​t ra​f i​ło opi​sać je so​bie sa​m e​m u, ciot​ce i ro​dzi​com, nie by​ło​by spra​wy. Na​zwa​n ie cze​goś po imie​n iu przy​n o​si ulgę i spo​k ój. Ale dwu​let​n ie dziec​k o tyl​k o czu​je i coś musi zro​bić z tymi emo​cja​m i. Cza​sa​m i moż​n a je wy​p ła​k ać. Ale je​śli jest ich wię​cej? Wię​cej niż moż​n a prze​k a​zać przez łzy i krzyk? Wię​cej niż taki mały czło​wiek jest w sta​n ie udźwi​gnąć swo​im ma​łym ser​cem? Je​śli jest ich tak dużo i są ta​k ie cięż​k ie, prze​r a​ża​ją​ce i roz​p acz​li​we, że cały roz​p a​da się od we​wnątrz i ma wra​że​n ie zbli​ża​ją​cej się śmier​ci? Wte​dy do po​m o​cy rzu​ca się pod​świa​do​m ość. Z jej punk​t u wi​dze​n ia to, co się wła​śnie zda​r zy​ło, było za​gro​że​n iem ży​cia. T ak wiel​k ie emo​cje i taka wiel​k a roz​p acz to po​waż​n e nie​bez​p ie​czeń​stwo, że je​śli będą się po​wta​r za​ły, psy​chi​k a nie wy​t rzy​m a ta​k ie​go ob​cią​że​n ia i sta​n ie się coś złe​go. Sami wie​cie, że sil​n y stres może do​p ro​wa​dzić do ata​k u ser​ca, wy​le​wu, pa​r a​li​żu i in​n ych fi​zycz​n ych spo​so​bów uwol​n ie​n ia emo​cji, któ​r e były tak sil​n e, że psy​chi​k a nie była w sta​n ie so​bie z nimi po​r a​dzić. Za​da​n iem pod​świa​do​m o​ści jest chro​n ić cie​bie przez całe ży​cie i wspie​r ać cie​bie w taki spo​sób, że​byś uni​k ał sy​t u​acji

nie​bez​p iecz​n ych i sta​n o​wią​cych za​gro​że​n ie ży​cia. T o dla​t e​go pod​świa​do​m ość ostrze​ga, że​byś po​dmu​chał na go​r ą​cą zupę za​nim po​p a​r zysz prze​łyk, przy​p o​m i​n a, że​byś przed wej​ściem na jezd​n ię spraw​dził czy nie nad​jeż​dża sa​m o​chód i każe mię​śniom wy​wo​łać dresz​cze kie​dy jest zim​n o, bo dzię​k i ta​k im gwał​t ow​n ym skur​czom or​ga​n izm się roz​grze​wa. Wra​cam do dwu​let​n ie​go chłop​ca. Ro​dzi​ce wy​szli. Drzwi zo​sta​ły za​m knię​t e. W jego gło​wie brzmi ogrom​n y, ogłu​sza​ją​cy i pa​r a​li​żu​ją​cy wszyst​k ie inne my​śli alarm: – AAAAAA!!!!!!! T o ko​n iec!!!!! Zo​sta​łem sam!!!! Stra​ci​łem ży​cie!!!!!! Ko​n iec!!!!! Ko​n iec!!!!!! Ko​n iec!!!!!!! Pod​świa​do​m ość wie, że taki wiel​k i strach i stres to nie​bez​pie​czeń​stwo. T rze​ba mu na​t ych​m iast w ja​k iś spo​sób za​r a​dzić. Ale jak?… Prze​cież nie jest w sta​n ie zmu​sić ro​dzi​ców do po​wro​t u. I nie jest w sta​n ie z per​spek​t y​wy swo​je​go dwu​let​n ie​go ist​n ie​n ia ra​cjo​n al​n ie tego fak​t u za​ak​cep​t o​wać. Je​dy​n e, co może zro​bić, to go ukryć. Ukryć przed sa​m ym sobą. Chwy​cić cały ten strach i roz​p acz, wrzu​cić go do piw​n i​cy, za​t rza​snąć że​la​zne drzwi i uda​wać, że go tam nie ma. Bo je​śli bę​dzie​m y uda​wać, że go tam nie ma, to nie bę​dzie​m y mu​sie​li go do​świad​czać. Po​k ręt​n e ro​zu​m o​wa​n ie, ale sku​t ecz​n e na pe​wien czas. Poza tym przy​p o​m i​n am, że pod​świa​do​m ość po​sia​da tyl​k o taki za​sób wie​dzy, jaki zdo​by​ła w do​t ych​cza​so​wym do​świad​cze​n iu. Jaką do​r o​słą mą​drość może po​sia​dać dwu​let​n ie dziec​k o? W chwi​li kie​dy strach i roz​p acz są tak wiel​k ie, że ca​łe​m u

sys​t e​m o​wi gro​zi za​wie​sze​n ie albo awa​r ia, trze​ba dzia​łać na​tych​m iast. Pod​świa​do​m ość wie, że nie jest w sta​n ie udźwi​gnąć cię​ża​r u ta​k ich gwał​t ow​n ych emo​cji, więc po​sta​n a​wia je zneu​tra​li​zo​wać.

Nie może ich zi​gno​r o​wać, bo są zbyt wiel​k ie i zbyt bo​le​sne. Nie może ich za​ak​cep​t o​wać, bo zbyt bar​dzo ra​n ią i tną ser​ce jak ży​let​k i. Je​dy​n e, co po​zo​sta​je w ta​k iej sy​t u​acji, to zgar​n ąć je bły​ska​wicz​n ie na wiel​k ą szu​f lę i wrzu​cić do że​la​znej skrzy​n i, po czym za​t rza​snąć wie​k o i nig​dy, prze​n ig​dy go nie uchy​lać. Ale te prze​r a​ża​ją​ce emo​cje, to po​czu​cie stra​chu, opusz​cze​nia, od​t rą​ce​n ia, sa​m ot​n o​ści i pra​wie śmier​ci nie zni​k a​ją. Są jak sta​do trol​li za​t rza​śnię​t ych w że​la​znej skrzy​n i. Stu​k a​ją w wie​k o, wyją w ciem​n o​ści i do​m a​ga​ją się wy​p usz​cze​n ia na wol​ność. Sły​szysz je cza​sa​m i. Wte​dy, kie​dy ogar​n ia cię bez​brzeż​n y, po​t wor​n y smu​t ek, de​p re​sja i roz​p acz, któ​r ej praw​dzi​we​go po​wo​du nie umiesz od​gad​n ąć. T o wo​ła​ją wła​śnie te emo​cjo​n al​n e trol​le z prze​szło​ści. Ale ty nic nie wiesz o ich ist​n ie​n iu. Nie wiesz na​wet, że no​sisz w so​bie taką że​la​zną skrzy​n ię, w któ​r ej zo​sta​ły za​t rza​śnię​t e. Bo two​ja pod​świa​do​m ość nie po​zwa​la, że​byś zna​lazł tę skrzy​n ię i ją otwo​r zył. Robi to z upo​r em dwu​let​n ie​go dziec​k a, któ​r e wie, że to może gro​zić śmier​cią z roz​p a​czy. Nie ma

świa​do​m o​ści tego, że masz już dwa​dzie​ścia albo czter​dzie​ści lat i był​byś w sta​n ie udźwi​gnąć praw​dę o so​bie sa​m ym. T e​r az mógł​byś sta​wić czo​ła tym emo​cjom i nie ist​n ia​ło​by już ry​zy​ko, że cię za​bi​ją. Nie. T wo​ja pod​świa​do​m ość kil​k a​dzie​siąt lat temu pod​ję​ła de​cy​zję, że naj​bez​p iecz​n iej bę​dzie za​t rza​snąć bo​le​sne uczu​cia w że​la​znej skrzy​n i i nig​dy do niej nie za​glą​dać. Z jej ów​cze​snej per​spek​t y​wy nie mo​gła prze​wi​dzieć ja​k ie to bę​dzie mia​ło dla cie​bie ubocz​n e kon​se​k wen​cje w ży​ciu. Jesz​cze raz cof​n ę się do tego mo​m en​t u, kie​dy roz​p a​czasz, ser​ce ci pęka, bo wiesz, że twój świat wła​śnie się roz​p adł, a ty zo​sta​łeś opusz​czo​n y, po​r zu​co​n y i ska​za​n y na śmierć.2 Pod​świa​do​m ość chwy​t a za ło​p a​t ę, zgar​n ia two​ją roz​p acz, strach, pa​n i​k ę, wrzu​ca je do że​la​znej skrzy​n i, za​t rza​sku​je wie​ko i umiesz​cza ją tak głę​bo​k o w two​jej du​szy, żeby była nie​wi​docz​n a. O tak, pod​świa​do​m ość po​t ra​f i ro​bić ta​k ie sztucz​k i. A jed​n o​cze​śnie za​p i​su​je na przy​szłość na​stę​p u​ją​cy ko​m u​n i​kat: – Trze​b a za wszel​ką cenę bro​n ić się przed opusz​cze​n iem. Nie wol​n o się roz​sta​wać. Nie wol​n o od​cho​d zić. Nie wol​n o ni​cze​g o zmie​n iać. Trze​b a za​wsze bro​n ić tego, co jest. Nie wol​n o być sła​b ym. Trze​b a za​wsze być sil​n ym. Nie wol​n o pod​d a​wać się roz​p a​czy. Trze​b a za​wsze so​b ie ra​d zić. Trze​b a za​wsze opa​no​wać sy​tu​a cję. Uwa​ga!!! Prze​czy​t aj te roz​k a​zy jesz​cze raz. Czy wiesz co

one ozna​cza​ją w rze​czy​wi​sto​ści? Oto tłu​m a​cze​n ie z pod​świa​do​m e​go na rze​czy​wi​ste: Trze​b a za wszel​ką cenę bro​n ić się przed opusz​cze​n iem. Nie wol​n o się roz​sta​wać. Nie wol​n o od​cho​d zić. Mu​szę się zwią​zać z kimś na za​wsze. Nie​waż​n e czy je​stem szczę​śli​wy, czy​n ie. Bo czym jest wła​ści​wie szczę​ście? Szczę​ście to wła​śnie to, że mam męża albo żonę. Mąż mnie bije? To praw​d a, ale to jest mój mąż. Nie mogę odejść. Żona mnie zdra​d za? Tak, ale to jest moja żona. Nie wol​n o mi odejść. Mu​szę ra​to​wać ten zwią​zek. Za​wsze i wszę​d zie, w każ​d ej sy​tu​acji, kosz​tem mo​je​g o zdro​wia, szczę​ścia, na​wet je​śli mam po​ła​m a​n e że​b ra, bo mąż znów mnie zbił. Mu​szę. Mogę zdra​d zać, mogę być nie​lo​jal​n y, mogę kła​m ać i oszu​ki​wać, ale nig​d y prze​n ig​d y nie mogę odejść i nie mogę po​zwo​lić, że on od​szedł/ona ode​szła. Wi​dzisz to? T e​r az ro​zu​m iesz dla​cze​go ist​n ie​ją ro​dzi​n y pa​to​lo​gicz​n e? Dla​cze​go mąż bije żonę przez dłu​gie lata, a ona nie ma od​wa​gi, żeby zgło​sić to na po​li​cję? Bo trzy​m a ją skrzy​n ia peł​n a trol​li. T rzy​m a ją pod​świa​do​m e prze​k o​n a​n ie, że naj​gor​sze, co się może zda​r zyć, to roz​sta​n ie i opusz​cze​n ie. I na nic przy​da​dzą się ra​cjo​n al​n e tłu​m a​cze​n ia. Ona sama przy​zna, że tak nie po​win​n o być. I sama przy​zna, że wła​ści​wie może chcia​ła​by odejść, ale po pro​stu nie może. Po pro​stu nie może. – Dla​cze​go nie mo​żesz? – za​p y​t asz ze zdu​m ie​n iem, bo prze​cież ona przed chwi​lą przy​zna​ła, że znę​ca​n ie się fi​zycz​n e

jest złe. – Nie mogę – od​p o​wie tyl​k o. – Po pro​stu nie mogę. Bo ona sama nie wie co ją trzy​m a w tym związ​k u. T ak samo jest z żo​n a​m i al​k o​h o​li​k ów, któ​r zy wra​ca​ją nad ra​n em pi​ja​n i. Nie mają pie​n ię​dzy, tra​cą pra​cę, sta​ją się emo​cjo​n al​n ie od​le​gli, nie​do​stęp​n i, jak​by za​m knię​ci za szkla​n ą szy​bą. A żona ta​k ie​go al​k o​h o​li​k a żyje na​dzie​ją, że może to się kie​dyś zmie​n i, ale po​n ad wszyst​k o boi się zmia​n y i roz​sta​nia. Pie​r ze jego ubra​n ia, sprzą​t a po nim, uspra​wie​dli​wia go przed zna​jo​m y​m i i pra​co​daw​cą, sta​r a się nie po​r u​szać te​m a​t u al​k o​h o​lu i mil​czy. I trwa. Bo skrzy​n ia z trol​la​m i z prze​szło​ści nie po​zwa​la jej zro​bić tego, co z ra​cjo​n al​n e​go punk​t u wi​dze​nia by​ło​by je​dy​n ie słusz​n e: przy​znać się do praw​dy, że mąż jest uza​leż​n io​n y od al​k o​h o​lu, że jej ży​cie to kosz​m ar i że to mał​żeń​stwo już daw​n o prze​sta​ło mieć sens. Nie, to nie​m oż​li​we. Ona bę​dzie za​p rze​czać tak dłu​go, jak tyl​k o się da. Bę​dzie do​r a​bia​ła ide​o lo​gię, ra​cjo​n a​li​zo​wa​ła, wy​my​śla​ła ar​gu​m en​t y. Pod​świa​do​m ość nie po​zwo​li się przy​znać do tego, że jest po pro​stu zwy​czaj​n ie kom​p let​n ie bez​r ad​n a.

Bo daw​n o za​p i​sa​n e roz​k a​zy w pod​świa​do​m o​ści brzmią: – Nig​d y nie przy​zna​waj się do sła​b o​ści. Nig​d y się nie pod​da​waj. Nig​d y nie wol​n o do​p u​ścić do roz​sta​n ia. Bo opusz​cze​nie to naj​b ar​d ziej prze​ra​ża​ją​ca i pa​ra​li​żu​ją​ca, śmier​tel​n ie nie​b ez​p iecz​n a rzecz na świe​cie. Rze​czy​wi​ście, z punk​t u wi​dze​n ia dwu​let​n ie​go dziec​k a, któ​r e wi​dzi jak ro​dzi​ce za​m y​k a​ją za sobą drzwi i zo​sta​wia​ją je w ob​cym domu, to może być prze​r a​ża​ją​ca i za​bój​cza wi​zja koń​ca świa​t a. Ale z punk​t u wi​dze​n ia do​r o​słej ko​bie​t y, któ​r a jest już sa​mo​dziel​n a i mo​gła​by uło​żyć swo​je ży​cie tak, żeby być szczę​śli​wa?… Mo​gła​by, gdy​by była w sta​n ie po​zbyć się że​la​znej skrzy​n i z trol​la​m i z piw​n i​cy swo​jej pod​świa​do​m o​ści. Mu​sia​ła​by naj​pierw tę skrzy​n ię od​n a​leźć, po​t em zdo​być się na od​wa​gę, żeby ją otwo​r zyć. Wte​dy te ukry​t e, nig​dy nie do​świad​czo​n e w peł​n i uczu​cia wy​sko​czy​ły​by na wol​n ość, ogar​n ę​ły ją, a je​śli mia​ła​by śmia​łość przy​znać się do nich, na​zwać je po imie​n iu, prze​żyć, wy​p ła​k ać albo w inny spo​sób uze​wnętrz​n ić, to wresz​cie mo​gła​by się od nich na za​wsze uwol​n ić. A kod w jej pod​świa​do​m o​ści, mó​wią​cy o tym, że nig​dy nie wol​n o do​p u​ścić do roz​sta​n ia, po​n ie​waż roz​sta​n ie ozna​cza

opusz​cze​n ie, roz​p acz i śmierć, zo​stał​by za​p i​sa​n y na nowo, na przy​k ład w taki spo​sób: – Je​stem wol​n a. Moim obo​wiąz​k iem jest dbać o sie​bie. Nie ma złych uczuć, któ​r ych nie wol​n o czuć. Wszyst​k ie uczu​cia są do​bre, bo wszyst​k ie wy​r a​ża​ją ja​k ąś część mnie. Nie zga​dzam się na po​n i​ża​n ie i brak sza​cun​k u. Nie zga​dzam się na szan​t aż emo​cjo​n al​n y, bi​cie ani uda​wa​n ie, że jest pięk​n ie, je​śli w rze​czy​wi​sto​ści jest źle. Bio​r ę od​p o​wie​dzial​n ość za to, jak wy​glą​da moje ży​cie. Szu​k am roz​wią​zań. Nie ucie​k am w kłam​stwa, nie bu​du​ję fał​szy​wej fa​sa​dy, za któ​r ą ukry​wa się brzyd​k a praw​da. Chcę żyć pięk​n ie. Chcę ko​chać. Chcę być uczci​wa. T ak, tak, ja też się tego uczy​łam przez wie​le lat. No​si​łam moją skrzy​n ię z trol​la​m i i przez więk​szość ży​cia uwa​ża​łam, że trze​ba być naj​sil​n iej​szym na świe​cie. Nig​dy nie wol​n o się przy​znać do roz​p a​czy ani smut​k u. Aż na​gle od​k ry​łam, że praw​dzi​wa siła po​le​ga na tym, żeby zmie​r zyć się z wła​snym stra​chem. Przy​znać się do roz​p a​czy. Za​m iast za​prze​czać i uda​wać, przy​znać się do praw​dy. Nie cho​dzi o to, żeby po​chwa​lać wła​sną sła​bość i li​t o​wać się nad sobą. Cho​dzi o to, żeby po​zwo​lić so​bie na od​czu​wa​n ie wszyst​k ich emo​cji, ja​k ie w so​bie no​szę. Nie za​bra​n iać so​bie żad​n e​go uczu​cia, bo je​śli za​k a​zu​jesz so​bie coś czuć, to two​r zysz na​stęp​n ą że​la​zną skrzy​n ię z sza​lo​n y​m i trol​la​m i, któ​r e będą do koń​ca ży​cia wa​li​ły pię​t a​m i o wie​k o, żeby wy​do​stać się na wol​n ość. Czu​ję wszyst​k o. Wol​n o mi czuć wszyst​k o. Wol​n o mi na​wet czuć roz​p acz – tyle tyl​k o, że od chwi​li, kie​dy wy​p u​ści​łam trol​le na wol​n ość, nie ma już żad​n e​go po​wo​du do roz​p a​czy :)

T ak, to jest naj​bar​dziej nie​zwy​k łe: do​p ó​k i się spi​n asz i za​prze​czasz, do​p ó​k i nie po​zwa​lasz so​bie przy​znać się do tego, co na​p raw​dę czu​jesz, je​steś nie​szczę​śli​wy. T ak jak​by ta że​la​zna skrzy​n ia z ukry​t y​m i, za​k a​za​n y​m i emo​cja​m i, ob​cią​ża​ła cie​bie fi​zycz​n ie i psy​chicz​n ie tak bar​dzo, że nie masz wię​cej siły. W chwi​li kie​dy od​wa​żysz się prze​żyć wszyst​k ie emo​cje, na​wet te smut​n e i trud​n e, sta​jesz się wol​n y. A kie​dy je​steś wol​ny, je​steś ra​do​sny i masz siłę. Że​la​zna skrzy​n ia dwu​let​n ie​go dziec​k a z opi​sa​n e​go wy​żej przy​k ła​du ma jesz​cze kil​k a in​n ych kon​se​k wen​cji w do​r o​słym ży​ciu. Oto ciąg dal​szy tłu​m a​cze​n ia z pod​świa​do​m e​go na rze​czy​wi​ste: Nie wol​n o ni​cze​g o zmie​n iać. Trze​b a za​wsze bro​n ić tego, co jest. T łu​m a​cze​n ie: Każ​d a zmia​n a to za​g ro​że​n ie mo​je​g o bez​p ie​czeń​stwa. Nie chcę zmian. Je​że​li coś po​sta​n a​wiam, tak musi być. Nie wol​n o zmie​n iać de​cy​zji ani pla​n ów. Do​ty​czy to wszyst​kich sy​tu​a cji: pla​n ów na wa​ka​cje, tra​sy do pra​cy, przy​zwy​cza​jeń, spo​so​b u my​śle​n ia. Nie wol​n o nig​d y ni​cze​g o zmie​niać. Nig​d y. T e​r az ro​zu​m iesz skąd się bio​r ą za​cie​k li or​t o​dok​syj​n i wy​znaw​cy re​li​gii? T ak, to jest też ta sama że​la​zna skrzy​n ia z trol​la​m i. Je​że​li ktoś pod​świa​do​m ie uzna, że re​li​gia jest jego oazą bez​p ie​czeń​stwa, bę​dzie o nią wal​czył aż do utra​t y ży​cia. Do​k ład​n ie tak samo, jak żona al​k o​h o​li​k a wal​czy o to, żeby nikt nie od​k rył, że mąż pije. T ak samo jak mal​t re​t o​wa​n a

żona bę​dzie ukry​wa​ła to, że jest bita przez męża. Bo ni​cze​go nie wol​n o zmie​n iać. Bo naj​gor​sze pie​k ło jest lep​sze niż nie​zna​n y raj. Bo musi być tak, jak jest. Bo każ​da naj​m niej​sza zmia​n a gro​zi śmier​t el​n ym nie​bez​p ie​czeń​stwem. T ak pod​p o​wia​da do​świad​cze​n ie za​p i​sa​n e w pod​świa​do​m o​ści dwu​lat​k a, któ​r e – je​śli nig​dy nie zo​sta​n ie świa​do​m ie zmie​n io​n e – bę​dzie obo​wią​zy​wa​ło do koń​ca ży​cia.

Acha, i je​że​li czu​jesz w tej chwi​li głę​bo​k ie obu​r ze​n ie, gniew i sprze​ciw prze​ciw​k o temu, co przed chwi​lą na​p i​sa​łam, to wła​śnie jest do​wód na to, że cie​bie wła​śnie naj​bar​dziej to do​t y​czy. Nie żar​t u​ję i moją in​t en​cją nie jest wy​wo​ła​n ie pro​wo​k a​cji. Mó​wię praw​dę. Je​że​li no​sisz w pod​świa​do​m o​ści przy​sło​wio​wą że​la​zną skrzy​n ię z trol​la​m i, czy​li je​że​li w two​jej pod​świa​do​mo​ści zo​sta​ły za​t rza​śnię​t e bo​le​sne emo​cje, do któ​r ych nie wol​n o było ci się przy​znać, po​czu​jesz bunt. T wo​ja pod​świa​do​mość uzna to za po​t en​cjal​n e za​gro​że​n ie. T o ona ka​za​ła ukryć te emo​cje i do dzi​siaj jest prze​k o​n a​n a o tym, że tak jest dla cie​bie naj​le​p iej. Ale w ob​li​czu praw​dy to, co zo​sta​ło ukry​t e w two​jej pod​świa​do​m o​ści, bu​dzi się do ży​cia. Stąd bio​r ą się two​je mie​sza​n e uczu​cia, być może tak​że po​czu​cie za​gro​że​n ia, gwał​tow​n y pro​t est, gniew, może na​wet nie​n a​wiść do mnie albo do tego, co na​p i​sa​łam. Wiem, co mi od​p o​wiesz. Ale się​gnij głę​biej, poza swój strach i po​czu​cie za​gro​że​n ia. Za​p y​t aj sie​bie co na​p raw​d ę my​ślisz. Cze​go na​p raw​d ę się bo​isz?… Nie wol​no być sła​b ym. Trze​b a za​wsze być sil​nym. Nie wol​no pod​d a​wać się roz​p a​czy. Trze​b a za​wsze so​b ie ra​d zić. Trze​ba za​wsze opa​no​wać sy​tu​a cję.

T łu​m a​cze​n ie z pod​świa​do​m o​ści na rze​czy​wi​ste: Mu​szę udo​wod​n ić so​b ie i in​n ym, że ja za​wsze daję so​b ie radę. Ja je​stem naj​lep​sza. Na​wet tam, gdzie inni od​n o​szą klę​skę, ja za​wsze so​bie po​ra​d zę. Spójrz​cie na te nie​szczę​sne ko​b ie​ty, któ​re się roz​wo​d zą. U mnie to jest nie do po​m y​śle​n ia. Ja za​wsze daję so​bie radę. Moja ro​d zi​n a jest przy​kład​n a. Mój mąż jest do​b ry. Mu​szę uwa​żać., że mój mąż jest do​b ry, bo w prze​ciw​n ym ra​zie mu​sia​ła​b ym przy​znać się do po​raż​ki, a to jest nie​m oż​li​we. Mój mąż mnie bije? A czy to jest two​ja spra​wa? Nie wtrą​caj się do mo​je​g o ży​cia. Ja wiem co jest dla mnie naj​lep​sze. Ja mu​szę chro​n ić moją ro​d zi​n ę, bo je​stem za nią od​p o​wie​d zial​na. Wi​dzisz tu sprzecz​n ość? Ona musi chro​n ić swo​ją ro​dzi​n ę, bo uwa​ża, że jest za nią od​p o​wie​dzial​n a. Więc z jej punk​t u wi​dze​n ia ukry​wa​n ie fak​t u, że mąż ją bije jest słusz​n e, bo utrzy​mu​je obec​n y stan. A gdy​by przy​zna​ła się, że w jej mał​żeń​stwie od daw​n a nie ma ani mi​ło​ści, ani sza​cun​k u, ani przy​jaź​ni, mu​sia​ła​by przy​znać się do ży​cio​wej po​r aż​k i. A to jest prze​cież nie​m oż​li​we. Ona nig​d y nie może się do tego przy​znać. Ona za​wsze musi da​wać so​bie radę. Z ra​cjo​n al​n e​go punk​t u wi​dze​n ia zdra​dza​ją​cy mąż albo żona al​k o​h o​licz​k a to za​p rze​cze​n ie uczci​wo​ści, mi​ło​ści i sza​cun​k u, któ​r e są bazą do​bre​go mał​żeń​stwa i zdro​wej ro​dzi​n y. Ale pod​świa​do​m ość nie uży​wa ra​cjo​n al​n ych ar​gu​m en​t ów. Pod​świa​do​mość sto​su​je tyl​k o roz​k a​zy, któ​r e za​p i​sa​ła w so​bie bar​dzo daw​n o temu. Je​że​li świa​do​m ie nie do​t rzesz do tych roz​k a​zów i nie zmie​-

nisz ich na bar​dziej ra​cjo​n al​n e i słu​żą​ce two​je​m u szczę​ściu, bę​dziesz do koń​ca ży​cia żył lub żyła jako ofia​r a du​chów prze​szło​ści.

ROZDZIAŁ 34 Marek i jego boląca noga

Przy​k ład, któ​r y opi​sa​łam w po​p rzed​n im roz​dzia​le jest lek​ki. Ro​dzi​ce od​da​ją dziec​k o na kil​k a ty​go​dni do krew​n ych, zgod​n ie z za​le​ce​n iem le​k a​r za, żeby zmie​n ić mu kli​m at. Wszy​scy mają tu do​bre in​t en​cje: le​k arz, ro​dzi​ce, krew​n i. A jed​n ak mimo tych do​brych in​t en​cji w pod​świa​do​m o​ści dziec​k a po​ja​wia się strach, któ​r y w ta​k iej lub in​n ej for​m ie bę​dzie mu to​wa​rzy​szył przez całe ży​cie – a ra​czej do chwi​li, kie​dy bę​dzie miał śmia​łość po​znać praw​dę o so​bie. Czy​li do dnia, kie​dy prze​sta​nie się okła​m y​wać i bę​dzie miał od​wa​gę przy​znać się do tego, co na​p raw​dę cza​sem czu​je – oraz z cze​go te uczu​cia wy​n i​k a​ją. Ale cza​sem zda​r za się in​a​czej. Do​r o​śli cza​sem krzyw​dzą swo​je dziec​k o nie przez przy​p a​dek. Pe​do​f il to we​wnętrz​n e dziec​k o za​t rza​śnię​t e emo​cjo​n al​n ie w jed​n ej z że​la​znych skrzyń z trol​la​m i. T ak, on też zo​stał kie​dyś skrzyw​dzo​n y. Nie​waż​n e w jaki spo​sób, czy ce​lo​wo, czy przy​p ad​k iem, czy wy​k o​r zy​sta​n y sek​su​al​n ie, czy tyl​k o po​r zu​co​n y albo od​r zu​co​ny. Naj​waż​n iej​sze jest to, że w jego pod​świa​do​m o​ści po​wstał

ko​m u​n i​k at mó​wią​cy o tym, że je​dy​n ym źró​dłem speł​n ie​n ia i za​spo​k o​je​n ia strasz​n e​go nie​p o​k o​ju, jaki w so​bie nosi, jest seks z dziec​k iem. T o jest do​k ład​n ie ten sam głos, któ​r y uru​cha​m ia ano​r ek​sję i bu​li​m ię, al​k o​h o​lizm, nar​k o​m a​n ię i wszyst​k ie inne uza​leż​n ie​nia. T en głos mówi do bu​li​m icz​k i: – Mu​szę zjeść coś słod​k ie​go, mu​szę! Bo je​śli nie zjem cze​goś słod​k ie​go, to zo​sta​n ę po​zba​wio​n a tego, co jest mi naj​bar​dziej do ży​cia po​t rzeb​n e! Po​wie​t rza, bez​p ie​czeń​stwa! Mi​ło​ści! Uspo​k o​je​n ia tego po​t wor​n e​go sza​le​ją​ce​go nie​p o​k o​ju, któ​r y wy​p eł​n ia mnie od środ​k a jak tro​p i​k al​n y hu​r a​gan. Mu​szę!!! T ak samo jest w przy​p ad​k u ko​goś uza​leż​n io​n e​go od sek​su: – Mu​szę być bli​sko! Mu​szę! Je​śli nie po​czu​ję fi​zycz​n ej bli​sko​ści, zo​sta​n ę po​zba​wio​n y tego, co jest mi naj​bar​dziej do ży​cia po​t rzeb​n e! Po​wie​t rza, bez​p ie​czeń​stwa! Mi​ło​ści! Uspo​k o​je​n ia tego po​t wor​n e​go sza​le​ją​ce​go nie​p o​k o​ju, któ​r y wy​p eł​n ia mnie od środ​k a jak tro​p i​k al​n y hu​r a​gan. Mu​szę!!! T o nie jest głos, któ​r y moż​n a po​wstrzy​m ać siłą woli. T o jest roz​k az pod​świa​do​m o​ści. Roz​k az i bła​ga​n ie jed​n o​cze​śnie, któ​r e brzmią jak wo​ła​n ie to​n ą​ce​go, jak po​le​ce​n ie in​stynk​t u sa​m o​za​cho​waw​cze​go, któ​r y su​ge​r u​je, że je​śli to się nie sta​n ie, zda​r zy się coś strasz​n e​go. Je​że​li jed​n o z ro​dzi​ców albo obo​je cier​p ią na taki ro​dzaj przy​m u​su, to będą krzyw​dzić swo​je dziec​k o, nie do koń​ca zda​jąc so​bie spra​wę z tego co na​p raw​dę ro​bią i ja​k ie to bę​dzie

mia​ło kon​se​k wen​cje. Nie chcę ro​dzi​ców uspra​wie​dli​wiać, wiem tyl​k o z wła​sne​go do​świad​cze​n ia jak dzia​ła taki przy​m us. Kie​dy mia​łam bu​li​m ię, nie za​wa​h a​ła​bym się ukraść pącz​k a w skle​p ie gdy​bym nie mo​gła go ku​p ić. T en pą​czek nie był dla mnie ciast​k iem. On był dla mnie wszyst​kim. On był mi​ło​ścią, któ​r ej po​t rze​bo​wa​łam, bez​p ie​czeń​stwem, za któ​r ym tę​sk​n i​łam i uko​je​n iem stra​chu, któ​r y cią​gle we mnie sza​lał. Są ro​dzi​ce, któ​r ym bra​k u​je cier​p li​wo​ści. Po​t ra​f ią rzu​cić dziec​k iem o łóż​k o, chwy​cić za psią smycz i bić tak dłu​go, aż się zmę​czą, po​t ra​f ią wy​zy​wać i ob​r a​żać, po​t ra​f ią nie​spra​wie​dli​wie ka​r ać, a po​t em mieć po​czu​cie winy i nad​m ier​n ie dziec​ko roz​p iesz​czać. Co ja będę mó​wić, prze​cież sami wie​cie. Każ​dy pew​n ie do​świad​czył w dzie​ciń​stwie cze​goś ta​k ie​go. A je​śli na​t ych​m iast za​p rze​czasz że nie, że w two​jej ro​dzi​n ie było in​a​czej, wszy​scy się ko​cha​li, było cie​p ło i bez​p iecz​n ie, to albo znaj​du​jesz się w jed​n ym pro​cen​cie wy​jąt​k ów, albo sam sie​bie okła​m u​jesz, bo tak jest ła​t wiej. Mam ta​k ie​go zna​jo​m e​go, Mar​k a, któ​r y ma wła​sną fir​m ę i świet​n ie mu się po​wo​dzi. Wszyst​k o mu się uda​je. Co​k ol​wiek wy​m y​śli, jest w sta​n ie to zre​ali​zo​wać i do​p ro​wa​dzić do koń​ca. I jest oczy​wi​ście bar​dzo za​do​wo​lo​n y ze swo​je​go ży​cia. Pew​n e​go dnia tra​f ił do bio​ener​go​t e​r a​p eu​t y. Miał pro​blem z od​n a​wia​ją​cą się kon​t u​zją nogi. Le​k arz zba​dał go, po​sa​dził przed sobą w fo​t e​lu i za​p y​t ał: – A jak było w two​im ro​dzin​n ym domu? – Wzo​r o​wo! – od​r zekł na​t ych​m iast Ma​r ek. – A mógł​byś po​wie​dzieć coś wię​cej? – O moim ro​dzin​n ym domu? – zdzi​wił się Ma​r ek. Spoj​r zał

na swo​ją nogę. – Ale… Co to ma wła​ści​wie do rze​czy? – Wy​da​je mi się, że ma – od​r zekł ła​god​n ie le​k arz. – Z moją nogą?? – T ak mi się wy​da​je. Ma​r ek pew​n ie miał ocho​t ę na​t ych​m iast wyjść z tego dziw​ne​go ga​bi​n e​t u, no ale sie​dział na​p rze​ciw​k o le​k a​r za, któ​r y pa​trzył wy​cze​k u​ją​co, więc po​sta​n o​wił coś mu opo​wie​dzieć, a po​t em jak naj​szyb​ciej za​k oń​czyć wi​zy​t ę. – No… – wes​t chnął. – Jak to w nor​m al​n ym, do​brym domu: co​dzien​n ie cie​p ły obiad, wła​ści​wie ni​cze​go nam nie bra​k o​wa​ło, jak chcia​łem mieć pił​k ę, to do​sta​wa​łem, jak chcia​łem wyjść z ko​le​ga​m i, to wy​cho​dzi​łem. – A two​ja mat​k a? – Naj​lep​sza mama na świe​cie! Wszyst​k o ro​zu​m ia​ła, wszyst​ko moż​n a było jej po​wie​dzieć, nig​dy mnie nie biła, nig​dy nie za​bra​n ia​ła je​śli cze​goś chcia​łem. Ma​r ek wzru​szył ra​m io​n a​m i. Co to w ogó​le za py​t a​n ia? Jego mat​k a? Cho​dzą​cy wzór ro​dzi​ca! Za​wsze taka była. A le​k arz słu​chał cier​p li​wie, nie prze​r y​wał, aż w koń​cu za​p y​tał: – A spę​dza​li​ście dużo cza​su ra​zem? – Cza​su? Ra​zem? – za​jąk​n ął się Ma​r ek. Za​czął mru​gać po​wie​k a​m i i szu​k ać w pa​m ię​ci przy​k ła​dów. Nie, no wia​do​m o, że tak od razu trud​n o so​bie coś przy​p o​m nieć, praw​da? T ym bar​dziej w ta​k iej sy​t u​acji za​sko​cze​n ia. – No? – po​wtó​r zył le​k arz. – Pa​m ię​t asz? – No, ja​k oś w tej chwi​li nie pa​m ię​t am, ale oczy​wi​ście, spę​-

dza​li​śmy mnó​stwo cza​su ra​zem, wy​jeż​dża​li​śmy ra​zem na wa​ka​cje… – Ale w domu, poza wa​k a​cja​m i? – No, ja​k oś w tej chwi​li nic mi nie przy​cho​dzi do gło​wy. – A nie pa​m ię​t asz, że za​wsze ba​wi​łeś się sam? Że two​ja mama za​wsze była za​ję​t a i nig​dy nie mia​ła dla cie​bie cza​su? Nie pa​m ię​t asz tego? Ma​r ek zbladł, a po​t em zro​bił się czer​wo​n y jak wi​śnia. I na​gle so​bie przy​p o​m niał. Ze stra​chem i z nie​chę​cią, ale na​gle so​bie przy​p o​m niał go​dzi​n y, ja​k ie spę​dzał sam z sa​m o​cho​dzi​k a​m i, sie​dząc na pod​ło​dze w go​ścin​n ym po​k o​ju. Nikt nig​dy nie miał dla nie​go cza​su. Jego mama rze​czy​wi​ście nig​dy ni​cze​go nie za​bra​n ia​ła, bo w ogó​le rzad​k o o co​k ol​wiek py​t a​ła. Nie zaj​m o​wa​ła się wy​cho​wa​n iem syna, bo nie mia​ła na to cza​su. On wy​cho​wy​wał się sam, ale świa​do​m ość tej sa​m ot​n o​ści by​ła​by dla nie​go wte​dy zbyt wiel​k a do udźwi​gnię​cia, więc pod​świa​do​m ość stwo​r zy​ła pew​n ą ilu​zję, żeby ła​t wiej mu było żyć. I on z tą ilu​zją żył przez czter​dzie​ści lat – do chwi​li kie​dy tra​fił do bio​ener​go​t e​r a​p eu​t y, a ten po​wie​dział mu za​ska​k u​ją​cą rzecz: – T wo​ja kon​t u​zja nogi to two​je dzie​ciń​stwo. Jed​n ą nogą je​steś wciąż da​le​k o w prze​szło​ści, bo zo​sta​ło tam za​t rza​śnię​t e coś, z cze​go nie zda​jesz so​bie w peł​n i spra​wy. T o są za​m ro​żo​ne emo​cje, któ​r e no​sisz w so​bie, bo nig​dy nie po​zwo​li​łeś so​bie ich po​czuć. Kie​dy się​gniesz do tych emo​cji i kie​dy sam przed sobą przy​znasz się jak się wte​dy czu​łeś, two​ja noga wy​zdro​wie​je, bo bę​dziesz wte​dy obie​m a sto​p a​m i stał w rze​czy​wi​sto​ści i w praw​dzie.

Więc je​śli ktoś za​p ew​n ia, że miał cu​dow​n e dzie​ciń​stwo, peł​no za​ba​wek i ko​cha​ją​cych ro​dzi​ców, ale jed​n o​cze​śnie cier​p i na bu​li​m ię, ano​r ek​sję, nad​uży​wa al​k o​h o​lu albo le​k ów, pa​n icz​nie boi się po​dró​ży sa​m o​lo​t em albo pu​blicz​n ych prze​m ó​wień, to od razu wiem, że kła​m ie. Okła​m u​je sa​m e​go sie​bie, żeby sie​bie – jako dziec​k o – uchro​n ić przed ta​k i​m i emo​cja​m i, któ​rych – jak mu się wy​da​je – nie był​by w sta​n ie udźwi​gnąć. My​ślę, że do​t y​czy to 99% lu​dzi w Pol​sce. Se​r io. Nie dla​t e​go, że Po​la​cy są zły​m i ro​dzi​ca​m i, tyl​k o dla​t e​go, że bar​dzo daw​n o zo​sta​ła utra​co​n a praw​da. T a naj​p rost​sza praw​da o tym, co jest do​bre, a co złe. Co czło​wie​k o​wi słu​ży i go wzmac​n ia, a co go osła​bia i od​bie​r a mu moc. 99% do​r o​słych, ja​k ich znam, nie są szczę​śli​wi. By​wa​ją za​do​wo​le​n i, osią​ga​ją cele, roz​wią​zu​ją pro​ble​m y, ale nie są szczę​śli​wi. Bo nie po​t ra​f ią. Bo za bar​dzo są przy​wią​za​n i do tego, co zo​sta​ło fał​szy​wie za​p i​sa​n e w ich pod​świa​do​m o​ści. Więc cią​gle mu​szą wal​czyć. Mu​szą wal​czyć o szczę​ście, o zwią​zek, o zdro​wie, o pie​n ią​dze, o ży​cie. Je​śli wy​da​je ci się, że mu​sisz wal​czyć, to nie umiesz być szczę​śli​wy. A nie umiesz być szczę​śli​wy tyl​k o dla​t e​go, że prze​szka​dza​ją ci w tym fał​szy​we kody za​p i​sa​n e w two​jej pod​świa​do​m o​ści. Oraz że​la​zne skrzy​n ie peł​ne trol​li, w któ​r ych ukry​łeś te emo​cje, któ​r ych nie wol​n o ci było do​świad​czyć jako dziec​k u, bo wte​dy mo​gły​by cię za​bić.

W tych że​la​znych skrzy​n iach mie​ści się po​czu​cie krzyw​dy, kie​dy nie​spra​wie​dli​wie zo​sta​łeś o coś po​są​dzo​n y, ból i roz​p acz kie​dy by​łeś bity przez tych, któ​r zy mie​li ci dać mi​łość i po​czu​cie bez​p ie​czeń​stwa, sa​m ot​n ość kie​dy do​r o​śli byli zbyt za​ję​ci swo​imi spra​wa​m i, żeby zwró​cić uwa​gę na ko​goś ta​k ie​go ma​łe​go jak ty, po​czu​cie od​t rą​ce​n ia i wy​o b​co​wa​n ia kie​dy przy​n o​si​łeś ro​dzi​com swo​je ob​r az​k i, wier​szy​k i albo lu​dzi​k i z pla​ste​li​n y, a oni nie umie​li do​ce​n ić two​jej kre​atyw​n o​ści, po​czu​cie od​r zu​ce​n ia, kie​dy twój tata za​brał ci to, co mia​łeś naj​cen​n iej​sze​go – na przy​k ład gi​t a​r ę, łyż​wy albo pił​k ę noż​n ą – i wy​r zu​cił to do ko​sza za karę, że nie przy​n o​sisz do​brych stop​ni ze szko​ły. Mam mó​wić da​lej?… Na pew​n o zna​cie ta​k ie przy​k ła​dy ze swo​je​go ży​cia. Do​r o​śli są cza​sem okrut​n i, nie zda​jąc so​bie z tego spra​wy. Są tak samo za​gu​bie​n i jak dzie​ci, ale uwa​ża​ją, że za​wsze mu​szą so​bie po​r a​dzić, więc po​dej​m u​ją de​cy​zje, tra​cą cier​p li​wość, krzy​czą, wy​m y​śla​ją kary, sto​su​ją prze​m oc fi​zycz​n ą albo psy​chicz​n ą, a po​t em cier​p ią na wy​r zu​t y su​m ie​n ia, prze​k u​p u​ją, za​ła​m u​ją się, cho​r u​ją, szu​k a​ją po​m o​cy, aż wresz​cie – je​śli mają szczę​ście – tra​f ia​ją do le​k a​r za, któ​r y mówi im: – T wo​je pro​ble​m y z bez​sen​n o​ścią (z ser​cem, z nogą, ze skó​r ą, z de​p re​sją, z nie​p o​k o​jem) to two​je dzie​ciń​stwo, w któ​rym czę​ścio​wo wciąż pod​świa​do​m ie się znaj​du​jesz i od​r zu​casz część sie​bie, któ​r ej nie chcesz za​ak​cep​t o​wać. Spró​buj przy​znać się do tego, co na​p raw​dę my​ślisz i co na​p raw​dę czu​jesz w

róż​n ych sy​t u​acjach, tak​że tych, któ​r e zda​r zy​ły się daw​n o temu. Do​p ie​r o kie​dy za​ak​cep​t u​jesz ca​łe​go sie​bie, ze wszyst​k im, co jest i co było, bę​dziesz mógł ru​szyć na​p rzód ze swo​im ży​ciem. I do​p ie​r o wte​dy bę​dziesz w sta​n ie po​czuć się szczę​śli​wy. W peł​n i szczę​śli​wy – w taki spo​sób, kie​dy czło​wiek czu​je peł​nię i sens i wie, że ma wszyst​k o, co jest mu po​t rzeb​n e. Nie​waż​n e więc kto cię skrzyw​dził i ja​k ie miał in​t en​cje. Czy by​łeś mo​le​sto​wa​n y, bity, oszu​k i​wa​n y, czy wy​cho​wa​łeś się w domu dziec​k a, czy zo​sta​łeś od​da​n y do ad​o p​cji, czy ro​dzi​ce byli pi​ja​n i, czy sie​dzie​li w wię​zie​n iu, czy cho​dzi​li do pra​cy, czy mie​li dużo, czy mało pie​n ię​dzy. T o nie​waż​n e. Waż​n e jest to, co zro​bi​ła z tym two​ja pod​świa​do​m ość. Spró​buj od​r zu​cić sche​m at i fałsz. Spró​buj uwol​n ić się od po​trze​by kur​czo​we​go trzy​m a​n ia się ofi​cjal​n ej wer​sji zda​r zeń. Spró​buj się​gnąć po to, co wy​da​wa​ło ci się, że jest za​bro​n io​n e. Po praw​dę.

ROZDZIAŁ 35 Czarne i białe

Wiesz co mówi się o ro​dzi​n ach al​k o​h o​li​k ów? Że miesz​k a​ją ra​zem z hi​p o​p o​t a​m em, któ​r y stoi na środ​k u po​k o​ju go​ścin​n e​go, ale wszy​scy w ca​łym domu upar​cie uda​ją, że ten hi​p o​p o​tam nie ist​n ie​je i że go tam nie ma. Nikt nig​dy nie mówi o tym hi​p o​p o​t a​m ie, nikt nig​dy nie pyta dla​cze​go tak jest. Wszy​scy przy​zwy​cza​ja​ją się do tego, że w po​k o​ju go​ścin​n ym sie​dzi hi​p o​p o​t am i na​le​ży go ostroż​n ie omi​jać. Kie​dy za​p y​t asz dziec​k o wy​cho​wa​n e w domu al​k o​h o​li​k ów czy ro​dzi​ce pili, dziec​k o od​p o​wie na​t ych​m iast: – Nie! No, tak jak wszy​scy cza​sem piją. Ale tak nor​m al​n ie. Zo​bacz: w pierw​szej chwi​li gwał​t ow​n e za​p rze​cze​n ie, go​t o​wa od​p o​wiedź, że nie. Do​p ie​r o po chwi​li przy​zna​n ie, że może tro​szecz​k ę z jed​n o​cze​snym za​p ew​n ie​n iem, że było to za​cho​wa​n ie w ra​m ach obo​wią​zu​ją​cych norm. Na​wet je​śli w rze​czy​wi​sto​ści było in​a​czej, bo pod​świa​do​m ość skrzęt​n ie za​n o​t u​je, że pew​n e rze​czy w ogó​le się nie zda​r zy​ły.

Je​śli za​czniesz drą​żyć i do​p y​t y​wać, to pew​n ie po dłu​giej roz​m o​wie do​wiesz się szcząt​k ów praw​dy. Na przy​k ład że tata bił mamę kie​dy był pi​ja​n y, że ją wy​zy​wał brzyd​k i​m i sło​wa​m i albo że ro​dzi​ce da​wa​li dziec​k u al​k o​h ol do spró​bo​wa​n ia. Albo że tata co​dzien​n ie wra​cał do domu pi​ja​n y. Albo że za​ła​t wiał się w łóż​k u pod sie​bie, bo nie był w sta​n ie wstać i pójść do ła​zien​k i. Bo to dziec​k o – na​wet je​śli te​r az jest już cał​k iem do​r o​słe – bar​dzo chce wie​r zyć, że mia​ło do​brą ro​dzi​n ę i szczę​śli​we dzie​ciń​stwo. Bo ta​k ie prze​k o​n a​n ie w pe​wien spo​sób gwa​r an​t u​je mu lep​sze sa​m o​p o​czu​cie i po​zór bez​p ie​czeń​stwa. Gdy​by przy​zna​ło się do praw​dy, mu​sia​ło​by tak​że przy​znać, że jest jej cząst​k ą – a to po​cią​gnę​ło​by za sobą ból, wstyd, za​gu​bie​n ie, po​czu​cie winy, przy​zna​n ie się do smut​k u i bez​r ad​n o​ści. Dla​cze​go dziec​k o mia​ło​by się czuć win​n e za to, co ro​bi​li jego ro​dzi​ce? Za​p y​t aj​cie swo​jej pod​świa​do​m o​ści. T ak po pro​stu cza​sem jest. Pod​świa​do​m ość kon​stru​uje wnio​ski kie​r u​jąc się wła​snym do​świad​cze​n iem, a nie ra​cjo​n al​n ą wie​dzą. Dla​t e​go ta​k ie dziec​k o z przy​k ła​du po​wy​żej za wszel​k ą cenę bę​dzie się sta​r a​ło udo​wod​n ić wszyst​k im do​o ko​ła, że świet​n ie so​bie ra​dzi. Bę​dzie naj​lep​sze w szko​le i w ze​spo​le, bę​dzie świet​n ym or​ga​n i​za​t o​r em, bę​dzie roz​wią​zy​wa​ło pro​ble​m y in​nych lu​dzi, bę​dzie am​bit​n e i prze​sad​n ie pra​co​wi​t e. Bę​dzie po​trze​bo​wa​ło suk​ce​sów i bar​dzo bo​le​śnie bę​dzie prze​ży​wa​ło każ​dą po​r aż​k ę. Zwią​że się praw​do​p o​dob​n ie z kimś po​dob​n ym do sie​bie, czy​li nie​k o​n iecz​n ie per​f ek​cjo​n i​stą, ale ko​n iecz​n ie z

kimś, kto też two​r zy wy​p ra​co​wa​n ą siat​k ę ilu​zji, któ​r a ma przy​k ryć to, co w rze​czy​wi​sto​ści w głę​bi du​szy czu​je. A tym do​m i​n u​ją​cym uczu​ciem – do któ​r e​go ab​so​lut​n ie i za żad​n ą cenę żad​n e z nich nie bę​dzie chcia​ło się przy​znać – jest bez​r ad​n ość. T a sama bez​r ad​n ość, któ​r a to​wa​r zy​szy​ła im jako dzie​ciom w domu, gdzie w jed​n ym z po​k oi stał hi​p o​p o​t am, któ​r e​go nie wol​n o było wi​dzieć i o któ​r ym nig​dy nie wol​n o było roz​m a​wiać. Ro​dzi​ce w tej ro​dzi​n ie byli do​k ład​n ie ta​k i​m i sa​m y​m i dzieć​mi, jak ich dzie​ci. Oni też czu​li przy​m us uda​wa​n ia. I też byli bez​r ad​n i, ale wie​dzie​li, że nie wol​n o się do tego przy​znać. Je​śli coś jest bia​łe, a ty upar​cie po​wta​r zasz, że to jest czar​ne, to co się sta​n ie? Je​że​li po​wtó​r zysz to ty​siąc razy, to bia​łe za​m ie​n i się na czar​n e? Nie. Może tro​chę zsza​r ze​je, może się po​bru​dzi, ale nie za​m ie​n i się w coś, czym nie jest. A ty upar​cie bę​dziesz mó​wił, że to nie jest bia​łe. T o jest czar​n e. A kie​dy bia​łe bę​dzie prze​świ​t y​wa​ło spod two​ich za​pew​n ień, bę​dziesz usi​ło​wał je czymś przy​k ryć. I bę​dziesz bu​do​wał co​r az grub​szą war​stwę róż​n ych szma​t ek, la​k ie​r ów, farb i in​n ych przy​k ry​wek, któ​r e mają ukryć to, co jest bia​łe. Po kil​k u​dzie​się​ciu la​t ach za​p o​m nisz już o co cho​dzi​ło na po​cząt​k u i co się na​p raw​dę kry​je pod tą pi​r a​m i​dą, któ​r ą tak dłu​go bu​do​wa​łeś, bę​dziesz tyl​k o od​r u​cho​wo coś od cza​su do cza​su do niej do​r zu​cał, bo je​dy​n e, co pa​m ię​t asz to to, że ta pi​ra​m i​da wy​m a​ga wzmac​n ia​n ia i po​więk​sza​n ia.

A jed​n o​cze​śnie bę​dziesz co​r az moc​n iej od​czu​wał nie​p o​k ój, któ​r e​go źró​dła nie po​t ra​f isz wska​zać. Za​cznie cię drę​czyć bez​sen​n ość albo trud​n a do wy​le​cze​n ia do​le​gli​wość, któ​r a od​zy​wa się w naj​m niej spo​dzie​wa​n ych mo​m en​t ach, a le​k a​r ze dają ci ja​k ieś środ​k i, któ​r e po​m a​ga​ją na chwi​lę, ale nie są w sta​n ie wy​le​czyć ca​łej cho​r o​by, któ​r a tkwi w to​bie jak co chwi​lę od​r a​sta​ją​cy wrzód. Jak zwie​r zę o dzie​wię​ciu gło​wach, któ​r e​m u uda​je się od​r ą​bać je​den łeb, ale po chwi​li ata​k u​je cię na​stęp​n y. Naj​t rud​n iej​szą rze​czą jest sko​ja​r ze​n ie tego lęku, stre​su, nie​po​k o​ju, ata​k ów pa​n i​k i albo roz​p a​czy lub po​wra​ca​ją​cej cho​r o​by z tym, co no​sisz w swo​jej pod​świa​do​m o​ści. I o to wła​śnie cho​dzi.

Żeby prze​stać kła​m ać. Od​szu​k ać to, co było bia​łe i nie upie​r ać się, że jest czar​n e. Na​wet je​że​li to bia​łe jest przy​k re i bu​dzi twój sprze​ciw albo strach, wstyd albo po​czu​cie winy. Kil​k a lat temu po​zna​łam dziew​czy​n ę, któ​r a pi​sa​ła do mnie ma​ile, a po​t em za​czę​ła przy​jeż​dżać na spo​t ka​n ia au​t or​skie. Była miła, sym​p a​t ycz​n a i wy​da​wa​ło się, że ma wszyst​k o, cze​go po​t rze​bu​je. Bra​k o​wa​ło jej tyl​k o praw​dy. Pew​n e​go dnia w przy​p ły​wie roz​p a​czy na​p i​sa​ła do mnie ma​ila z prze​r a​ża​ją​cym – jak jej się wy​da​wa​ło – wy​zna​n iem: – Nig​dy wcze​śniej ni​k o​m u tego nie mó​wi​łam, ale nie mogę już wy​t rzy​m ać. Mu​szę to ko​m uś po​wie​dzieć. Zro​zu​m iem, je​śli nie bę​dziesz chcia​ła mnie już znać po tym wy​zna​n iu. Nie​n a​wi​dzę sie​bie za to, ale nie mogę już dłu​żej trzy​m ać tego w so​bie. Mam strasz​n ą rzecz, któ​r ą chcę ci po​wie​dzieć. Pro​szę, nie myśl o mnie źle. Strasz​n ie się tego wsty​dzę i nie​n a​wi​dzę tego naj​bar​dziej na świe​cie. Je​stem tak strasz​n ie nie​szczę​śli​wa, ale chcę, że​byś zna​ła o mnie praw​dę. Je​stem cór​k ą księ​dza. – Ania!!! – na​p i​sa​łam do niej. – T o wspa​n ia​le! T o naj​lep​szy znak, że sam Bóg chciał, że​byś była tu na świe​cie. Dla​cze​go się wsty​dzisz? Dla​cze​go masz po​czu​cie winy? Zo​bacz jak T wój Anioł Stróż nad tobą czu​wa! Je​steś ślicz​n a, stu​diu​jesz na wy​m a​r zo​n ym kie​r un​k u, masz fan​t a​stycz​n e per​spek​t y​wy. Dla​cze​go czu​jesz się nie​szczę​śli​wa?…

Ro​zu​m ie​cie co się sta​ło? Ksiądz zwią​zał się z ko​bie​t ą, nie prze​sta​jąc być księ​dzem. Ko​bie​t a za​szła w cią​żę, uro​dzi​ła dziec​k o. Ksiądz po​zo​stał księ​dzem. Ania wy​cho​wa​ła się tyl​k o z mat​k ą, a kie​dy do​wie​dzia​ła się kto jest jej oj​cem, po​czu​ła się win​n a. T o ona wzię​ła na sie​bie winę za to, że jest na świe​cie. T o ona czu​ła strasz​n y wstyd, że jej oj​ciec po​p eł​n ił grzech. I to ona przez całe do​r o​słe ży​cie czu​ła się z tego po​wo​du nie​szczę​śli​wa. Dla​cze​go? Za​p y​t aj​cie jej pod​świa​do​m o​ści. Być może wy​cho​wa​n o ją w bar​dzo re​li​gij​n ym domu, gdzie su​r o​wo prze​strze​ga​n o obo​wiąz​k u cho​dze​n ia do ko​ścio​ła, spo​wie​dzi i dzie​się​ciu przy​k a​zań. Wy​r o​sła w prze​k o​n a​n iu, że wia​r a i ko​ściół są pod​sta​wą jej po​czu​cia bez​p ie​czeń​stwa i rów​n o​wa​gi. A po​tem nie​spo​dzie​wa​n ie w dniu szes​n a​stych albo osiem​n a​stych uro​dzin mat​k a po​wie​dzia​ła jej praw​dę. I na​gle ru​n ął jej świat. Po​wstał gi​gan​t ycz​n y we​wnętrz​n y kon​f likt, któ​r e​go nie była w sta​n ie sama udźwi​gnąć. Je​śli Bóg i ko​ściół są naj​lep​sze na świe​cie, to jak to moż​li​we, że ona jest cór​k ą księ​dza?… Je​dy​n e, co jej pod​świa​do​m ość była w sta​n ie pod​p o​wie​dzieć, to usi​ło​wa​n ie ukry​cia tego fak​t u przed samą sobą. Wy​p ar​cie z pa​m ię​ci. Ale bia​łe po​zo​sta​ło bia​łe. Im bar​dziej sta​r a​ła się o tym nie my​śleć, tym bar​dziej czu​ła się za​gu​bio​n a, ra​zem z po​czu​ciem winy i wsty​du, bo w pe​wien spo​sób to ona wła​śnie czu​ła się win​n a temu, że przy​szła na świat. Gdy​by nie zo​sta​ła po​czę​t a, ksiądz nie po​p eł​n ił​by grze​chu – tak jej pod​p o​wia​da​ła za​k rę​co​n a pod​świa​do​m ość. Mo​gła​by się przez całe ży​cie mę​czyć i bu​do​wać co​r az to nowe kłam​stwa i uspra​wie​dli​wie​n ia. Po​p ra​wiać so​bie na​strój

al​k o​h o​lem albo ta​blet​k a​m i. Ale je​dy​n e, co może jej przy​n ieść ulgę, to praw​da. Wy​p o​wie​dze​n ie tej praw​dy na głos. Nie do ca​łe​go świa​t a, bo świat nie musi o tym wie​dzieć. Do sie​bie sa​mej. W lu​strze. T o wy​star​czy. Przy​znać się do praw​dy i do tego, że ona czu​je się wo​bec tej praw​dy bez​r ad​n a. – Je​stem cór​k ą księ​dza. – Nie!… – za​p rze​czy na​t ych​m iast pod​świa​do​m ość. – Nie wol​n o! Nie wol​n o być cór​k ą księ​dza!! T o grzech! – Je​stem cór​k ą księ​dza. Po pro​stu je​stem. – Nie wol​n o! – Ale dla​cze​go nie wol​n o? – T o grzech! T o jest złe! Za to idzie się do pie​k ła! – T rud​n o. Nie mam siły dłu​żej wal​czyć z tym, że taka jest praw​da. Pój​dę do pie​k ła. – Nie! Nie wol​n o! Nie wol​n o iść do pie​k ła! Nie wol​n o być cór​k ą księ​dza! Nie wol​n o tak mó​wić! – Je​śli nie wol​n o być cór​k ą księ​dza i nie wol​n o iść do pie​kła, to ja chy​ba już nie ist​n ie​ję? – Ist​n ie​jesz, ale nie wol​n o mó​wić ta​k ich rze​czy. Wol​n o mó​wić ta​k ie rze​czy. Je​dy​n e, co wol​n o i je​dy​n e, o co war​t o wal​czyć, to praw​da. Sam Bóg mó​wił, że tyl​k o praw​da może nas oca​lić. A przy​zna​n ie się do bez​r ad​n o​ści wo​bec tego kim się jest albo wo​bec tego co się zda​r zy​ło, wy​m a​ga od​wa​gi, a po​t em do​da​je siły, żeby na​uczyć się z tym żyć. Nie wal​czyć, bo je​śli przez całe wal​czysz, to prę​dzej czy póź​n iej prze​grasz. Wiem, z pe​spek​t y​wy tego, że dzi​siaj chcesz zwy​cię​żać, to ci się wy​da​je nie​p o​ję​t e.

Ale je​że​li czu​jesz, że cią​gle mu​sisz wal​czyć i cią​gle mu​sisz coś na​p ra​wiać, udo​wad​n iać, ra​t o​wać, to zna​czy, że sam przed sobą usi​łu​jesz coś ukryć. Coś, co jest w to​bie i za​wsze było bia​łe, usi​łu​jesz nie​zmor​do​wa​n ie za​m a​lo​wać na czar​n e. Lub od​wrot​n ie. Coś, co two​ja pod​świa​do​m ość uzna​ła za szko​dli​we albo nie​po​t rzeb​n e, wciąż w to​bie żyje i z ukry​cia krzy​czy. Gma​t wa two​je my​śli i wrzu​ca cię w sta​n y de​p re​sji, lęku, stre​su, nie​p o​ko​ju. Za​t rwo​żo​n e emo​cje drą​żą two​je cia​ło od środ​k a i wy​wo​łu​ją cho​r o​by. Mar​t wisz się, cho​dzisz do le​k a​r za, szu​k asz po​mo​cy. Ale naj​bar​dziej ze wszyst​k ie​go bo​isz się spoj​r zeć w two​je wła​sne my​śli i po​znać praw​dę o so​bie. A tyl​k o ta praw​da może dać ci po​czu​cie ulgi i spo​k o​ju. Rów​n o​wa​gę. I moc do tego, żeby wresz​cie za​cząć żyć szczę​śli​wie.

ROZDZIAŁ 36 Być silnym

Za​sa​da 1: Być uczci​wym jak Bóg w sto​sun​k u do sa​m e​go sie​bie Za​sa​da 2: Być od​waż​n ym jak Ja​m es Bond, żeby się przy​znać do każ​dej praw​dy Za​sa​da 3: Być upar​t ym jak osioł Za​sa​da 4: Wie​dzieć co jest słusz​n e i wie​r zyć w to z ca​łych sił Za​sa​da 5: Być cier​p li​wym i nie pod​da​wać się Za​s a​da 6: Być sil​n ym i wie ​rz yć w sie ​bie Za​sa​da 7: Nie​ustę​p li​wie dą​żyć do celu Praw​dzi​wa siła nie po​le​ga na prę​że​n iu mu​sku​łów. Nie cho​dzi o to, żeby ko​m uś coś udo​wod​n ić. Ani o to, żeby za wszel​ką cenę dać radę wszyst​k o udźwi​gnąć, za​ła​t wić i zor​ga​n i​zo​wać. Je​że​li masz wra​że​n ie, że ży​cie to wal​k a, a ty mu​sisz po​k a​zać wszyst​k im (oraz so​bie) jak bar​dzo je​steś sil​n a, nie​zwy​cię​żo​n a i naj​lep​sza w tym, co ro​bisz, to praw​do​p o​dob​n ie zmie​-

rzasz do ścia​n y, o któ​r ą roz​bi​jesz so​bie nos. Siła nie jest tym, co po​k a​żesz in​n ym lu​dziom. Siły nie mie​rzy się okla​ska​m i ani po​chwa​ła​m i ze stro​n y dy​r ek​t o​r a czy męża. Siła jest tym, co na​p raw​dę na​p ę​dza cię do ży​cia. Praw​dzi​wa siła to chęć po​łą​czo​n a z moż​li​wo​ścią albo z prze​k o​n a​n iem, że chce się szu​k ać moż​li​wo​ści. Ilu​zja siły to po​czu​cie przy​m u​su, że trze​ba ko​m uś coś udo​wod​n ić. Ro​zu​m iesz róż​n i​cę? Ilu​zja siły to taki me​cha​n izm, któ​r y nie po​zwa​la ci prze​stać sta​r ać się osią​gnąć wię​cej, z jed​n o​cze​snym na​słu​chi​wa​niem się co o tym po​wie​dzą inni. Kie​dy jest trud​n o, masz ocho​t ę wszyst​k o rzu​cić i wpa​dasz w de​p re​sję. Praw​dzi​wa siła to chęć re​ali​zo​wa​n ia pla​n ów, któ​r a wy​p ły​wa z cie​bie i daje ci ra​dość. Na​wet wte​dy, kie​dy jest trud​n o, to masz prze​k o​n a​n ie, że tego chcesz i że wy​si​łek jest tego wart. Praw​dzi​wa siła nie ozna​cza, że za​wsze mu​szę so​bie dać radę i mu​szę udo​wod​n ić, że po​t ra​f ię. Praw​dzi​wa siła to stan we​wnętrz​n e​go spo​k o​ju i mocy, któ​r a po​zwa​la mi zre​ali​zo​wać to, co so​bie po​sta​n o​wię. Moja siła to moja we​wnętrz​n a moc. Ja zna​la​złam ją w so​bie w tym sa​m ym cza​sie, kie​dy zdo​by​łam się na od​wa​gę po​szu​k ać praw​dy o so​bie. Kim na​p raw​dę je​stem, a kogo uda​ję? Co pró​bu​ję przed sobą ukryć? Skąd bio​r ą

się we mnie za​cho​wa​n ia, któ​r ych nie ro​zu​m iem? Co moja pod​świa​do​m ość ukry​wa przede mną, żeby mnie ochro​n ić? Je​stem już do​r o​sła. Moja siła po​le​ga na tym, że je​stem go​to​wa wziąć od​p o​wie​dzial​n ość za sie​bie, za​o pie​k o​wać się sobą i być dla sie​bie naj​lep​szym przy​ja​cie​lem i naj​lep​szy​m i ro​dzi​ca​mi pod słoń​cem.

ROZDZIAŁ 37 Nieustępliwie dążyć do celu

Za​sa​da 1: Być uczci​wym jak Bóg w sto​sun​k u do sa​m e​go sie​bie Za​sa​da 2: Być od​waż​n ym jak Ja​m es Bond, żeby się przy​znać do każ​dej praw​dy Za​sa​da 3: Być upar​t ym jak osioł Za​sa​da 4: Wie​dzieć co jest słusz​n e i wie​r zyć w to z ca​łych sił Za​sa​da 5: Być cier​p li​wym i nie pod​da​wać się Za​sa​da 6: Być sil​n ym i wie​r zyć w sie​bie Za​s a​da 7: Nie ​u stę ​pli​wie dą​ż yć do ce lu Mu​sisz zde​cy​do​wać co jest waż​n e, a po​t em trzy​m ać się tego jak pit​bull. Ży​cie w Eu​r o​p ie jest po​zor​n ie upo​r ząd​k o​wa​n e. Po​zor​n ie mamy ty​sią​ce prze​p i​sów re​gu​lu​ją​cych kształt ba​n a​n a i wy​so​ko​ści scho​dów. Ale w rze​czy​wi​sto​ści te la​bi​r yn​t y urzę​do​wych ko​r y​t a​r zy i tony prze​p i​sów wszyst​k o kom​p li​k u​ją za​m iast uprasz​czać. Co jest na​p raw​d ę waż​n e? T o, czy po​p raw​n ie umiem wy​peł​n ić wnio​sek kre​dy​t o​wy do ban​k u? Czy to, że umiem wie​-

czo​r em ze​brać my​śli i wiem, cze​go chcę w ży​ciu? No wła​śnie. Eu​r o​p a to wiel​k i targ nie​wol​n i​k ów. Lu​dzie do​bro​wol​n ie za​kła​da​ją na sie​bie łań​cu​chy kre​dy​t ów, kaj​da​n y po​ży​czek, umów, zo​bo​wią​zań i kor​p o​r a​cji. Ści​ga​ją się na mo​de​le ko​m ó​rek i sa​m o​cho​dów, prę​żą mię​śnie, co​dzien​n ie wy​sta​wia​ją się na tar​gu nie​wol​n i​k ów w gar​n i​t u​r ach, ko​stiu​m ach, pod ma​k i​ja​żem i w wy​so​k ich ob​ca​sach. Ostat​k iem sił wra​ca​ją do do​m ów. Zdej​m u​ją wyj​ścio​we ubra​n ia i szpil​k i. Je​dzą byle co i byle jak, a kie​dy po ca​łym dniu bie​ga​n ia, za​ła​t wia​n ia, udo​wad​n ia​n ia i wal​k i w koń​cu wie​czo​r em opa​da​ją w cze​luść fo​t e​la, w gło​wie mają tyl​k o ciem​n ość. W te​le​wi​zji i w ra​diu ak​sa​m it​n y głos pod​p o​wia​da: Stres, po​śpiech, brak cza​su? Po​m o​że ci ta​b let​ka XXX fir​m y ABC. Pa​m ię​taj, tyl​ko jed​n a ta​b let​ka, od razu po​czu​jesz się le​p iej! Po​ły​k a​ją ta​blet​k i. Czu​ją się le​p iej. Ale ciem​n ość, roz​p acz i po​czu​cie bra​k u sen​su po​wra​ca. Znów czu​jesz się go​rzej? Weź na​stęp​n ą ta​b let​kę – ra​dzi ko​bie​t a w in​n ej re​k la​m ie. Za​ży​wa​ją na​stęp​n e ta​blet​k i. Świat po​p ra​wia się na chwi​lę, ale nie moż​n a za po​m o​cą ta​blet​k i wy​p ro​sto​wać tego, co jest złe, fał​szy​we albo po​ła​m a​n e. Moż​n a tyl​k o do​stać chwi​lo​wy po​zór spo​k o​ju, któ​r y pry​ska jak bań​k a my​dla​n a. I zno​wu trze​ba wstać, za​r zu​cić na ple​cy kie​r at i po​cią​gnąć go przez dzień. T a​blet​k i nisz​czą sys​t em od​p or​n o​ścio​wy or​ga​n i​zmu. T ok​-

sycz​n e skład​n i​k i su​p le​m en​t ów die​t y 3 do​dat​k o​wo osła​bia​ją or​ga​n y we​wnętrz​n e. Ży​cie jest po​t wor​n e – my​ślisz i nie masz już chę​ci na nic. T ak nie musi być. Sam zde​cy​duj co jest waż​n e. Kim chcesz być. Jak chcesz żyć. O co chcesz dbać. I w jaki spo​sób. Bądź świa​do​m y tego, co ro​bisz. Po​dej​m uj de​cy​zje. A po​t em trzy​m aj się ich nie​ustę​p li​wie jak pit​bull. T o nie zna​czy, że two​je de​cy​zje mu​szą być wiecz​ne i nie wol​n o ich zmie​n iać. T o zna​czy, że dana de​cy​zja jest obo​wią​zu​ją​ca do chwi​li kie​dy ty sam po​sta​n o​wisz ją zmie​n ić. Na przy​k ład: – Po​sta​n a​wiam, że co​dzien​n ie wie​czo​r em przed snem będę wy​cho​dzić na dzie​sięć mi​n ut na spa​cer. Kie​dy przyj​dzie wie​czór, nie bę​dzie ci cię chcia​ło. Ale o to wła​śnie cho​dzi, żeby zre​ali​zo​wać wła​sną de​cy​zję bez wzglę​du na to, co pod​p o​wia​da roz​le​n i​wio​n a pod​świa​do​m ość. Po​sta​n o​wi​łam. Wy​cho​dzę. Zwróć uwa​gę na to, że de​cy​zja po​win​n a być pre​cy​zyj​n a. Nie mów: Wie​czo​rem zro​b ię coś dla sie​b ie, bo nie wie​m y kie​dy wie​czo​r em, jak czę​sto, ani czym jest to „coś” i w re​zul​ta​cie skoń​czy się na tym, że zro​bisz so​bie her​ba​t ę, do któ​r ej zjesz ciast​k o, któ​r e​go wca​le nie chcia​łaś zja​dać. Po​sta​n ów kon​k ret​n ie, po​da​jąc czę​sto​t li​wość, czas trwa​n ia

oraz co to do​k ład​n ie ma być. – Co​dzien​n ie wie​czo​r em wy​cho​dzę na dzie​sięć mi​n ut na spa​cer. I co​dzien​n ie wie​czo​r em wyjdź na co naj​m niej dzie​sięć mi​nut. Idę o za​k ład, że kie​dy wyj​dziesz na dwór, po​czu​jesz świe​że po​wie​t rze i zro​bisz pierw​szych kil​k a kro​k ów, wca​le nie bę​dziesz mia​ła ocho​t y wra​cać po dzie​się​ciu mi​n u​t ach. Wiesz do cze​go jest ci to po​t rzeb​n e? Do ćwi​cze​n ia kon​se​k wen​cji i od​p o​wie​dzial​n o​ści wo​bec sa​mej sie​bie.

Je​że​li chcesz zmie​n ić swo​je ży​cie, je​że​li chcesz roz​p lą​t ać to wszyst​k o, co jest za​gma​t wa​n ym cha​o sem i dro​gą bez celu, mu​sisz naj​p ierw na​uczyć się kil​k u bar​dzo waż​n ych rze​czy, któ​r ych nie na​uczy​li cię ro​dzi​ce ani szko​ła. I któ​r e zo​sta​ły zmiaż​dżo​n e przez wa​lec tego, co lu​dzie uwa​ża​ją za „do​r o​-

słość”, a co jest w grun​cie rze​czy tyl​k o śle​p ym ga​lo​p o​wa​n iem za mar​chew​k ą, któ​r ą ma​cha do cie​bie dy​r ek​t or fir​m y, spo​łe​czeń​stwo albo two​ja wła​sna pod​świa​do​m ość. Czy wiesz do​k ład​n ie za czym go​n isz? Za pie​n iędz​m i, za pra​cą, za ro​dzi​n ą, za… Ale czy wiesz do​kład​n ie gdzie jest ta mar​chew​k a i czy kie​dy​k ol​wiek do​sta​n iesz ją na wła​sność? Czy może cho​dzi o to, żeby przez całe ży​cie się śpie​szyć, bo je​śli się śpie​szysz i wy​p eł​n iasz bie​żą​ce obo​wiąz​k i, to nie masz cza​su po​ga​dać z sa​m ym sobą o tym, co jest na​p raw​dę waż​n e? Daj spo​k ój. Na​p raw​dę chcesz, żeby tak wy​glą​da​ło two​je ży​cie? Za​t rzy​m aj się. Co jest na​p raw​d ę waż​n e? Po​m yśl o tym. A na ra​zie po​dej​m ij jed​n ą de​cy​zję i ćwicz jej wy​k o​n y​wa​n ie. Wte​dy naj​ła​t wiej prze​k o​n asz się czy na​p raw​dę po​t ra​f isz za​jąć się tym, co jest naj​waż​n iej​sze i czy umiesz nie​ustę​p li​wie do​pro​wa​dzić swój plan do koń​ca.

ROZDZIAŁ 38 Jeżeli naprawdę chcesz

Za​t rzy​m aj się. Od​wróć stro​n ę, prze​czy​t aj jesz​cze raz kil​k a zdań z po​p rzed​n ie​go roz​dzia​łu. T am, gdzie pi​szę o tym, żeby co​dzien​n ie wyjść wie​czo​r em na spa​cer. Co so​bie wte​dy po​m y​śla​łeś? Wzru​szy​łeś ra​m io​n a​m i? Czy zro​bi​łeś ja​k ie​k ol​wiek zo​bo​wią​za​n ie, czy tyl​k o prze​bie​głeś ocza​m i po li​t e​r ach? Bo te​r az tyl​k o czy​t asz, a ro​bić coś za​czniesz póź​n iej? A może w ogó​le nic nie po​m y​śla​łeś, bo po​m ię​dzy czy​t a​n iem a za​sta​n a​wia​n iem się nie ma związ​k u? Halo!… T ak wła​śnie kie​r u​je tobą pod​świa​do​m ość, któ​r a nie chce, że​byś co​k ol​wiek zmie​n iał. Nie chce, po​n ie​waż z jej punk​t u wi​dze​n ia zmia​n y za​gra​ża​ją po​czu​ciu bez​p ie​czeń​stwa. Na​wet je​że​li są to zmia​n y na do​bre. Uwię​zio​n a we wła​snych prze​są​dach pod​świa​do​m ość za​k ła​da, że każ​da zmia​n a jest czymś tak ry​zy​k ow​n ym i trud​n ym do prze​wi​dze​n ia, że le​p iej nic nie ro​bić i za wszel​k ą cenę utrzy​m ać spra​wy w ich obec​n ym sta​n ie.

Że jest źle i smut​n o? – No to co? – od​p o​wie ci pod​świa​do​m ość. – A jaką masz gwa​r an​cję, że je​śli to zmie​n isz, nie bę​dzie ci jesz​cze go​r zej? – No, nie ma gwa​r an​cji – od​p o​wiesz zgod​n ie z praw​dą. – Ale… – Nie ma ale – po​sta​n o​wi pod​świa​do​m ość. – Je​stem tu po to, żeby cię chro​n ić. Jest „ale”. Mia​n o​wi​cie ta​k ie, że fał​szy​we wnio​ski za​p i​sa​n e przez pod​świa​do​m ość kosz​m ar​n ie cza​sem utrud​n ia​ją ży​cie. I dla​t e​go trze​ba cza​sem pod​jąć de​cy​zję o tym, że zmia​n a jest ko​n iecz​n a. Ale moż​n a jej do​k o​n ać tyl​k o pod trze​m a wa​r un​ka​m i: Po​wo​li, kon​se​k went​n ie i nie​ustę​p li​wie W przy​jaź​n i do sa​m e​go sie​bie Zmia​n a musi być po​zy​t yw​n a Wra​cam do tego, co na​p i​sa​łam w po​p rzed​n im roz​dzia​le. Czy je​steś go​t ów na to, żeby T Y​SIĄC RAZY po​wtó​r zyć swo​jej pod​świa​do​m o​ści nowy ko​m u​n i​k at, któ​r y ma za​stą​p ić ja​k iś błęd​n y za​p is, któ​r y de​struk​cyj​n ie dzia​ła na two​je ży​cie? Na przy​k ład prze​k o​n a​n ie, że je​steś gor​szy. Pod​świa​do​m ość tak wy​wnio​sko​wa​ła daw​n o temu. T ak za​p i​sa​ła. Przy​go​t o​wa​ła na​r zę​dzia, żeby so​bie z tym ra​dzić. A ty na​gle mó​wisz: – Nie je​stem gor​szy! Po pro​stu nie je​stem gor​szy! Nikt nie jest gor​szy.

Je​śli bę​dziesz na​le​gał, two​ja pod​świa​do​m ość w koń​cu się z tobą zgo​dzi, ale jak tyl​k o zaj​m iesz się in​n y​m i spra​wa​m i, na​tych​m iast przy​wró​ci swo​ją spraw​dzo​n ą, wy​p a​lo​n ą go​r ą​cym że​la​zem, od za​wsze obo​wią​zu​ją​cą praw​dę: Je​stem gor​szy. Je​śli chcesz zmie​n ić to prze​k o​n a​n ie, mu​sisz je po​wtó​r zyć swo​jej pod​świa​do​m o​ści ty​siąc razy. Mi​lion razy, je​śli bę​dzie trze​ba. I nie od cza​su do cza​su kie​dy ci się przy​p o​m ni, ale CO​DZIEN​NIE. Naj​le​p iej co​dzien​n ie o tej sa​m ej po​r ze i naj​le​piej je​śli po​łą​czysz to z kon​k ret​n ą fi​zycz​n ą czyn​n o​ścią. Po​słu​chaj mnie uważ​n ie: Je ​ż e ​l i na​praw​dę chce sz się z mie ​n ić, mu​s isz być kon​s e ​k we nt​n y, upar​t y i wy​t rwa​ł y. Samo po​sta​n o​wie​n ie nie wy​star​czy. Samo ra​cjo​n al​n e prze​k o​n a​n ie nie wy​star​czy. Kie​dy uwie​r zysz świa​do​m ie w to, że je​steś rów​n ie war​t o​ścio​wy jak inni lu​dzie, bę​dziesz przez dwa dni cho​dził w eu​f o​rii. T rze​cie​go dnia obu​dzisz się w de​p re​sji. Bo pod​świa​do​m ość dąży do przy​wró​ce​n ia ta​k ie​go sta​n u, jaki z jej punk​t u wi​dze​nia jest je​dy​n ie słusz​n y. Żeby trwa​le zmie​n ić swój spo​sób my​śle​n ia, mu​sisz rów​n ie upar​cie po​wta​r zać to, w co chcesz na​uczyć się wie​r zyć w głę​bi ser​ca, in​stynk​t ow​n ie. Je​że​li po​łą​czysz to z kon​k ret​n ą czyn​n o​ścią, któ​r ą wy​k o​n u​jesz co​dzien​n ie o tej sa​m ej po​r ze, two​je ćwi​cze​n ie bę​dzie się od​by​wa​ło w dwóch wy​m ia​r ach, a po pew​n ym cza​sie pod​świa​-

do​m ość bę​dzie ko​ja​r zy​ła tę kon​k ret​n ą czyn​n ość z ko​m u​n i​k a​tem, jaki jej to​wa​r zy​szył. Ro​zu​m iesz? T o bar​dzo pro​ste. Za​łóż​m y, że co​dzien​n ie rano przed śnia​da​n iem wy​cho​dzisz na dzie​sięć mi​n ut na dwór. W każ​dej po​go​dzie i przez 365 dni w roku. Jed​n o​cze​śnie za​wsze kie​dy wy​cho​dzisz na dwór, po​wta​r zasz w my​ślach: – Świat jest do​bry. Ja je​stem war​t o​ścio​wy. Je​stem waż​n y. Lu​bię sie​bie. Lu​bię świat. Świat mnie lubi. T wo​ja pod​świa​do​m ość jest pil​n a i in​t e​li​gent​n a. Lubi łą​czyć fak​t y i wy​cią​gać wnio​ski. Je​że​li po​zy​t yw​n y ko​m u​n i​k at o tym, że je​steś waż​n y i war​t o​ścio​wy po​ja​wia się co​dzien​n ie rano wraz ze świe​żym po​wie​t rzem, por​cją czy​ste​go tle​n u i śpie​wem pta​k ów, to po kil​k u albo kil​k u​n a​stu dniach w mo​men​cie kie​dy rano otwo​r zysz drzwi, two​ja pod​świa​do​m ość na​tych​m iast pod​su​n ie ci sło​wa: – Je​stem war​t o​ścio​wy. Je​stem waż​n y. Lu​bię sie​bie. Lu​bię świat. Świat mnie lubi. Bo za​p a​m ię​t a​ła, że tych słów po​t rze​bu​jesz za​wsze rano przed śnia​da​n iem w mo​m en​cie otwie​r a​n ia drzwi i wy​cho​dze​nia na dwór. Ale jed​n o​cze​śnie two​ja pod​świa​do​m ość ma chro​n ić cie​bie przed na​r u​sze​n iem in​t e​gral​n o​ści two​je​go sys​t e​m u. Dla​t e​go je​że​li pod​r zu​cisz jej nowe prze​k o​n a​n ie, po​słusz​n ie przy​t ak​n ie, ale i tak bę​dzie ro​bić po swo​je​m u – dla​t e​go że daw​n e prze​k o​n a​n ia są ele​m en​t em cie​bie jako czło​wie​k a, czy​li

sys​t e​m u, któ​r y był two​r zo​n y sys​t e​m a​t ycz​n ie przez kil​k a​dzie​siąt lat. Nie mo​żesz ocze​k i​wać, że two​ja pod​świa​do​m ość bę​dzie ła​t wo i szyb​k o wy​m ie​n ia​ła te ele​m en​t y. Ale je​że​li bę​dziesz upar​t y i wy​t rwa​ły, to two​ja pod​świa​do​mość za​ak​cep​t u​je fakt, że na​p raw​d ę ci na tym za​le​ży i na​praw​d ę chcesz do​k o​n ać ta​k iej zmia​n y i na​p raw​d ę chcesz wie​rzyć w inną praw​dę. I w koń​cu się zgo​dzi. A kie​dy się zgo​dzi i wpro​wa​dzi to na sta​łe do swo​je​go pod​świa​do​m e​go sys​t e​m u, bę​dzie ci tę nową praw​dę pod​su​wa​ła in​stynk​t ow​n ie w sy​t u​acjach, któ​r e będą tego wy​m a​ga​ły. I wte​dy wła​śnie za​m iast spusz​czać wsty​dli​wie gło​wę w win​dzie z dziw​n ie bo​le​snym prze​k o​n a​n iem: – Uda​ję, że mnie tu nie ma, Boże co oni o mnie my​ślą, jaki on ma faj​n y płaszcz, nig​dy ta​k ie​go nie mia​łem, chciał​bym być taki faj​n y jak on. W tej sa​m ej win​dzie i w tej sa​m ej sy​t u​acji spoj​r zysz z sym​pa​t ycz​n ym uśmie​chem na tego go​ścia i po​wiesz: – Faj​n y płaszcz! Za​wsze taki chcia​łem mieć! A on na to: – Dzię​k u​ję. Bar​dzo go lu​bię. I wszyst​k im bę​dzie mi​lej niż gdy​by wpa​t ry​wa​li się z ka​mien​n y​m i mi​n a​m i w pod​ło​gę.

Ro​zu​m iesz? Nic się samo nie zmie​n i. Nie wy​star​czy po​m y​śleć, że „chcę” Nie wy​star​czy zro​zu​m ieć jak po​win​n o być. T rze​ba wła​sno​r ęcz​n ie, upar​cie na​m a​wiać pod​świa​do​m ość do ta​k iej zmia​n y, jaką chciał​byś osią​gnąć. T yl​k o wte​dy zmie​n i się twój spo​sób my​śle​n ia. A kie​dy zmie​n i się twój spo​sób my​śle​n ia, zmie​n i się całe two​je ży​cie. Jesz​cze raz to po​wiem, bo wiem z do​świad​cze​n ia, że to jest naj​t rud​n iej​sze na świe​cie: T re​n uj swo​je my​śle​n ie. T re​n uj swo​ją pod​świa​do​m ość. Musi to być tre​n ing po​zy​t yw​n y i życz​li​wy, ale nie​ustę​p li​wie upar​t y. Wy​znacz so​bie porę dnia kie​dy bę​dziesz co​dzien​n ie wy​cho​dzić na spa​cer. T en co​dzien​n y spa​cer jest obo​wiąz​k o​wy i ma wy​m iar sym​bo​licz​n y. Je​że​li chcesz prze​stać być ofia​r ą, a za​cząć żyć jako szczę​śli​wy czło​wiek, któ​r y wie​r zy w sie​bie i re​ali​zu​je swo​je po​m y​sły, to mu​sisz udo​wod​n ić, że je​steś go​t ów nad tym pra​co​wać. Bez wy​m ó​wek i bez uspra​wie​dli​wień. Wy​bierz porę dnia, go​dzi​n ę oraz dłu​gość spa​ce​r u. A po​t em wpro​wadź to w ży​cie.

Zo​ba​czysz co się sta​n ie: Dru​gie​go dnia wyj​dziesz na spa​cer tak jak za​m ie​r zy​łaś. T rze​cie​go dnia pod​świa​do​m ość wy​czu​je, że coś kom​bi​n u​jesz i coś chcesz zmie​n ić, więc bę​dzie usi​ło​wa​ła utrzy​m ać ak​tu​al​n y stan two​je​go umy​słu. Za​cznie ci pod​su​wać po​wo​dy, dla któ​r ych nie mo​żesz wyjść na spa​cer: – Boli mnie ko​la​n o. – Nie zdą​żę. – Je​stem dziś zbyt zmę​czo​n a. – Mam jesz​cze tyle do zro​bie​n ia. – Dzi​siaj mi się nie chce. – Nie chcę się cią​gle do cze​goś zmu​szać. Je​że​li ule​gniesz, to bę​dzie znak, że pod​świa​do​m ość ma ra​cję. Ni​cze​go nie zmie​n ia​m y. Da​lej ży​je​m y tak, jak za​wsze – w tym sa​m ym cuch​n ą​cym ba​jor​k u złych my​śli, roz​p a​czy, bra​k u wia​r y w sie​bie, nie​n a​wi​ści, za​zdro​ści, sła​bo​ści. Ale je​że​li nie ule​gniesz, pod​świa​do​m ość zro​zu​m ie, że na​praw​dę tego chcesz. A je​że​li na​p raw​d ę tego chcesz, to pod​świa​do​m ość bę​dzie ci po​słusz​n a i zmie​n i to, co chcesz zmie​nić. Więc je​śli trze​cie​go czy czwar​t e​go dnia usły​szysz we​wnętrz​n y pro​t est i kil​k a wy​m ó​wek do wy​bo​r u, nie słu​chaj. Nie​waż​n e czy masz ocho​t ę, czy nie. Nie​waż​n e czy się spóź​nisz, czy boli cię ko​la​n o, czy gło​wa. Je​że​li po​sta​n o​wi​łaś, że co​dzien​n ie rano bę​dziesz wy​cho​dzi​ła na dzie​się​cio​m i​n u​t o​wy spa​cer, to two​im za​da​n iem jest to zre​ali​zo​wać. Ro​zu​m iesz?

Nie py​t aj sie​bie czy chcesz. Po pro​stu wy​p ro​wadź się na spa​cer. Jed​n a bar​dzo waż​n a uwa​ga: ten po​r an​n y czy wie​czor​n y spa​cer musi być do​sto​so​wa​n y do two​ich moż​li​wo​ści. Nie rób ni​cze​go wbrew swo​je​m u or​ga​n i​zmo​wi. Nie zmu​szaj go do nad​mier​n e​go wy​sił​k u. Nie ro​bisz tego za karę. Co​k ol​wiek zde​cy​du​jesz, musi to być zgod​n e z two​im or​ga​n i​zmem. Go​r ą​co ra​dzę dzie​sięć mi​n ut spa​ce​r u albo bar​dzo le​ciut​k i bieg. Zde​cy​do​wa​n ie od​r a​dzam for​sow​n e ćwi​cze​n ia na si​łow​n i albo dłu​gie bie​gi. Już wy​ja​śniam dla​cze​go. Co​dzien​n e ćwi​cze​n ie musi być lek​k ie. Dłu​gie bie​ga​n ie albo in​t en​syw​n e ćwi​cze​n ia trze​ba daw​k o​wać roz​sąd​n ie i zgod​n ie z za​le​ce​n ia​m i le​k a​r za albo tre​n e​r a. Za​wsze wte​dy robi się co naj​m niej dzień prze​r wy. A my tre​n u​je​m y co​dzien​n ie. Bo to jest naj​bar​dziej pro​sta i przy​dat​n a si​łow​n ia na świe​cie – si​łow​n ia two​jej wła​snej du​szy.

ROZDZIAŁ 39 W moim gabinecie

Gdy​bym mia​ła ga​bi​n et psy​cho​t e​r a​p eu​t ycz​n y, pierw​szym za​le​ce​n iem dla wszyst​k ich mo​ich pa​cjen​t ów by​ło​by: – Wy​bierz jed​n o krót​k ie, pro​ste zda​n ie, któ​r e opi​su​je to, co chcesz zmie​n ić. Sfor​m u​łuj je w taki spo​sób, żeby brzmia​ło jak fakt do​k o​n a​n y. Na​stęp​n ie co​dzien​n ie rano tuż po wsta​n iu z łóż​k a wyjdź na dzie​sięć mi​n ut na spa​cer i pod​czas tego spa​ce​r u po​wta​r zaj to jed​n o zda​n ie. T o samo zda​n ie co​dzien​n ie. Przez trzy​sta sześć​dzie​siąt pięć dni w roku. Gwa​r an​t u​ję, że już po dwóch ty​go​dniach po​czu​jesz się le​p iej jako czło​wiek. Wa​r u​n ek: co​d zien​n ie rano. Bez wy​m ó​wek. Bez uni​k ów. Bez py​t a​n ia czy mam na to ocho​t ę, czy nie. Po pro​stu co​dzien​n ie rano wsta​jesz i wy​p ro​wa​dzasz sie​bie na spa​cer. Ra​zem z ćwi​cze​n iem swo​ich no​wych my​śli. Wie​cie jak to od​k ry​łam? Na​p i​sa​łam czte​r y książ​k i z se​r ii dżun​glo​wej. Naj​p ierw była „W dżun​gli ży​cia”, któ​r a w pro​sty spo​sób opi​sy​wa​ła moją prze​m ia​n ę i to, co od​k ry​łam o ży​ciu.

Po​t em była „W dżun​gli mi​ło​ści”, któ​r a w pe​wien spo​sób kon​t y​n u​o wa​ła te​m at, bo sku​p ia​ła się na tym, że punk​t em wyj​ścia do każ​dej zmia​n y jest lu​bie​n ie sa​m e​go sie​bie. Po​t em była „W dżun​gli nie​p ew​n o​ści”, czy​li wy​m ia​n a li​stów z dziew​czy​n ą cho​r ą na ano​r ek​sję i bu​li​m ię, któ​r ej usi​ło​wa​łam wy​ja​śnić dla​cze​go źró​dłem jej cho​r o​by jest nie jej cia​ło, tyl​k o jej emo​cje. Przez cały czas do​sta​wa​łam mnó​stwo li​stów od osób, któ​r e prze​czy​t a​ły te książ​k i i szu​k a​ją po​m o​cy. Po​m y​śla​łam: – Hm, może po​win​n am na​p i​sać książ​k ę o tym, skąd bie​r ze się sa​m ot​n ość i brak po​czu​cia wła​snej war​t o​ści, a jed​n o​cze​śnie po​dać spraw​dzo​n e prze​ze mnie spo​so​by jak to sku​t ecz​n ie zmie​n ić. Na​p i​sa​łam. T o była książ​k a „W dżun​gli sa​m ot​n o​ści” któ​r ej część sta​n o​wi​ły roz​dzia​ły po​świę​co​n e au​t o​t e​r a​p ii, gdzie po​da​łam kon​k ret​n e ćwi​cze​n ia, któ​r e trze​ba wy​k o​n y​wać w my​ślach albo na głos, żeby zmie​n ić swo​je ży​cie na lep​sze. I my​śla​łam, że sko​r o po​da​ję spraw​dzo​n e i 100% sku​t ecz​n e spo​so​by, to wresz​cie te wszyst​k ie za​p ła​k a​n e la​ski4, któ​r e pi​szą do mnie w przy​p ły​wie naj​czar​n iej​szej roz​p a​czy, wresz​cie zo​sta​n ą oca​lo​n e.

Ale tak się nie sta​ło. I wciąż do​sta​ję dzie​siąt​k i li​stów od dziew​czyn, któ​r e bła​ga​ją o po​m oc, opi​su​ją kosz​m ar swo​je​go ży​cia. Pi​szą na​sto​lat​k i, do​r o​słe ko​bie​t y, cza​sem też męż​czyź​n i. Od​p o​wia​dam im: – Wszyst​k o, co wiem na ten te​m at, opi​sa​łam w książ​k ach „W dżun​gli ży​cia”, „W dżun​gli mi​ło​ści”, „W dżun​gli nie​p ew​n o​ści”, „T eo​r ii bez​wględ​n o​ści” i „W dżun​gli sa​m ot​n o​ści”. W tej ostat​n iej po​da​łam też spraw​dzo​n e prze​ze mnie me​t o​dy au​t o​te​r a​p ii. Od​p o​wia​da​ją: – Czy​t a​łam wszyst​k ie pani książ​k i. Ale wciąż nie mogę so​bie po​r a​dzić z moim ży​ciem. Py​t am: – Czy ro​bisz ćwi​cze​n ia, któ​r e po​da​łam w książ​ce????? Od​p o​wiedź: – No nie… – i tu na​stę​p u​je je​den lub wię​cej ar​gu​m en​t ów dla​cze​go, naj​czę​ściej po​wta​r za​ją się: Ja​k oś mnie to nie prze​ko​n u​je. T o chy​ba nie dla mnie. Nie czu​ję tego. Nie mam cza​su. Cią​gle za​p o​m i​n am. Chcia​łam, ale ja​k oś nie wy​szło. I tak da​lej. Halo!!!! Prze​cież samo nic się nie zro​bi!!!

Po​wtó​r zę więc to, co na​p i​sa​łam na po​cząt​k u tej książ​k i: Wszyst​k o, co jest źle w two​im ży​ciu, wy​n i​k a z two​je​go spo​so​bu my​śle​n ia. T wój spo​sób my​śle​n ia zo​stał upo​r ząd​k o​wa​n y przez two​ją pod​świa​do​m ość. T wo​ja pod​świa​do​m ość rzą​dzi tym co my​ślisz, czu​jesz i co ro​bisz. T y mo​żesz prze​jąć od​p o​wie​dzial​n ość za swo​je ży​cie. Mo​żesz na​uczyć swo​ją pod​świa​do​m ość no​wych spo​so​bów my​śle​n ia. Czy je​steś na to go​t o​wy? Je​śli twier​dzisz, że tak, to udo​wod​n ij. Wy​p ro​wa​dzaj się na spa​cer co​dzien​n ie rano tuż po wsta​n iu z łóż​k a. T o bę​dzie sym​bo​licz​n e ćwi​cze​n ia two​je​go cia​ła i two​jej du​szy, bo pod​świa​do​m ość za​cznie pro​t e​sto​wać już przy trze​cim albo czwar​t ym dniu. T o ona chce rzą​dzić. Ona chce wy​da​wać ci po​le​ce​n ia. A te​r az chcesz to zmie​n ić? Na​p raw​dę? Na pew​n o? Na​ci​skasz klam​k ę i my​ślisz: – T ak, chcę to zmie​n ić. Chcę na​uczyć się żyć szczę​śli​wie. Chcę być wol​n a od stra​chu i nie​n a​wi​ści. Chcę ko​chać. Chcę ko​chać i być szczę​śli​wa. I tak co​dzien​n ie rano.

Po​t ra​f isz to zro​bić?… Kie​dy pi​sa​łam po​p rzed​n ie książ​k i o ży​ciu, umknę​ła mi jed​na, klu​czo​wa spra​wa: dziew​czy​n a może chcieć się zmie​n ić. Ale jej pod​świa​do​m ość nie bę​dzie chcia​ła się na to zgo​dzić. Bę​dzie ro​bi​ła uni​k i. Bę​dzie ma​n i​p u​lo​wa​ła, bę​dzie pod​su​wa​ła wy​m ów​k i, a je​śli bę​dzie trze​ba, to wy​wo​ła ból gło​wy albo kon​tu​zję ko​la​n a, żeby nie do​p u​ścić do na​r u​sze​n ia sys​t e​m u, któ​r y stwo​r zy​ła i któ​r y ochra​n ia. I jesz​cze raz to po​wtó​r zę, żeby nie było naj​m niej​szej wąt​pli​wo​ści: pod​świa​do​m ość to twój naj​lep​szy przy​ja​ciel i wszyst​k o, co robi, robi dla two​je​go do​bra. Cza​sem jed​n ak po​słu​gu​je się prze​sta​r za​łym ze​sta​wem po​jęć albo de​f i​n i​cji i nie​chcą​cy wy​r zą​dza ci krzyw​dę. Na przy​k ład wte​dy, kie​dy na​m a​wia cię do zje​dze​n ia cze​k o​la​do​we​go tor​t u, mimo że przy​się​głaś so​bie, że je​steś na die​cie. Ale je​że​li two​ja pod​świa​do​m ość za​p i​sa​ła kie​dyś na pod​sta​wie wcze​śniej​szych do​świad​czeń, że słod​k i smak daje po​czu​cie bez​p ie​czeń​stwa, to zmu​si cię, że​byś zja​dła ten tort, bo chce, że​byś czu​ła się do​brze i bez​p iecz​n ie. Je​że​li chcesz to zmie​n ić, nie mo​żesz wal​czyć ani ze swo​im cia​łem, ani ze swo​imi my​śla​m i. Mu​sisz po pro​stu: 1. Po pierw​sze uświa​do​m ić so​bie, że sło​dy​cze są przez two​ją pod​świa​do​m ość utoż​sa​m ia​n e z po​czu​ciem bez​pie​czeń​stwa (lub może czymś in​n ym – za​p y​t aj samą sie​bie).

2. Po dru​gie pod​jąć de​cy​zję, że chcesz my​śleć in​a​czej i zde​cy​do​wać jak ma brzmieć nowe prze​k o​n a​n ie do​t y​czą​ce tego te​m a​t u. W tym kon​k ret​n ym przy​k ła​dzie ra​dzi​ła​bym sfor​m u​ło​wać to na​stę​p u​ją​co: „Lu​bię sie​bie. Lu​bię świat. Świat mnie lubi”. Dla​cze​go? Bo brak po​czu​cia bez​p ie​czeń​stwa bie​r ze się z po​czu​cia za​gro​że​n ia, a po​czu​cie za​gro​że​n ia bie​r ze się stąd, że wszyst​k ich do​o ko​ła uwa​żasz za wro​gów, a naj​więk​szym swo​im wro​giem je​steś ty sama. Mo​żesz mi wie​rzyć na sło​wo. Ja by​łam kie​dyś do​k ład​n ie taka sama. 3. Po trze​cie roz​p o​cząć tre​n ing swo​ich my​śli i być naj​bar​dziej upar​t ą, wy​t rwa​łą i nie​ustę​p li​wą za​wod​n icz​k ą na świe​cie. T wo​ja pod​świa​do​m ość bę​dzie się bro​n ić, bo z jej punk​t u wi​dze​n ia każ​da zmia​n a ugrun​t o​wa​n e​go prze​k o​n a​n ia może być po​t en​cjal​n ie nie​bez​p iecz​n a. Roz​p ocz​n ie się więc zma​ga​n ie na to kto jest bar​dziej pew​n y tego, co wie: czy two​ja pod​świa​do​mość, czy ty. Je​że​li prze​sta​n iesz sys​t e​m a​t ycz​n ie ćwi​czyć nowy spo​sób my​śle​n ia, pod​świa​do​m ość uzna, że zre​zy​gno​wa​łaś, czy​li że ak​cep​t u​jesz to, co ona już wcze​śniej zde​cy​do​wa​ła i za​p i​sa​ła w to​bie na całe ży​cie. Ale je​że​li co​dzien​n ie rano po śnia​da​n iu wyj​dziesz na dwór i bę​dziesz upar​cie po​wta​r za​ła jed​n o wy​bra​n e zda​n ie, w któ​r e chcesz uwie​r zyć, to po pew​n ym cza​sie pod​świa​do​m ość uzna, że sko​r o je​steś taka upar​t a i wy​t rwa​ła, to za​p ew​n e masz ra​cję i zgo​dzi się na two​ją wer​sję. I umie​ści ją w ze​sta​wie naj​waż​niej​szych prze​k o​n ań, któ​r y​m i po​słu​gu​jesz się in​stynk​t ow​n ie i któ​r e de​cy​du​ją o tym jak się czu​jesz i jak ży​jesz.

Ro​zu​m iesz? T o jest na​p raw​dę pro​ste. Ale wy​m a​ga tro​chę pra​cy. Samo nic się nie zmie​n i. A naj​waż​n iej​sze ze wszyst​k ie​go i to, od cze​go wszyst​k o się za​czy​n a, jest to, o czym pi​szę w na​stęp​n ym roz​dzia​le.

ROZDZIAŁ 40 Kosmiczny spodek z antenką

Pod​świa​do​m ość jest jak dziec​k o. Na​uczy​ła się cze​goś, za​p a​mię​t a​ła i bę​dzie upar​cie w to wie​r zyć. Na​wet je​śli to, w co uwie​r zy​ła, jest nie​m ą​dre i nie​sku​t ecz​n e. Pod​świa​do​m ość bę​dzie usi​ło​wa​ła przez całe ży​cie uzy​skać upra​gnio​n y efekt, sto​su​jąc tę jed​n ą wy​p ra​co​wa​n ą przez sie​bie me​t o​dę. Nie pod​da się tak dłu​go, aż bę​dzie naj​m niej​sza szan​sa. T o zna​czy, że bę​dzie cię pro​wa​dzić przez ży​cie naj​bar​dziej krę​t ą ścież​k ą, jaką moż​n a so​bie wy​o bra​zić – bo bę​dzie to je​dy​n a ścież​k a, jaką zna. Naj​bar​dziej pa​r a​dok​sal​n ym przy​k ła​dem tego, o czym tu pi​szę, jest mi​łość. T o, co pod​świa​do​m ość robi z po​ję​ciem mi​ło​ści w przy​p ad​ku 99% lu​dzi, jest ko​smicz​n ym po​jaz​dem z an​t en​k ą, któ​r y w do​dat​k u nie po​t ra​f i la​t ać. Ale za​cznę od po​cząt​k u. Wszyst​k ie pro​ble​m y, ja​k ie masz w ży​ciu, za​czy​n a​ją się wła​-

ści​wie w tym sa​m ym miej​scu. Nie​za​leż​n ie od tego czy jest to oty​łość, brak po​czu​cia wła​snej war​t o​ści, uza​leż​n ie​n ie od cze​go​k ol​wiek, strach, cho​r o​ba – do​daj do tej li​sty co ze​chcesz. Wszyst​k o za​czy​n a się w mo​m en​cie, kie​dy jako mały czło​wiek usi​łu​jesz zna​leźć to, co jest ci nie​zbęd​n ie po​t rzeb​n e do dal​sze​go ży​cia i roz​wo​ju: po​czu​cie bez​p ie​czeń​stwa i po​czu​cie, że je​steś ko​cha​n y. Pod​świa​do​m ość wy​cią​ga te wnio​ski za​r ów​n o z wiel​k ich, jak i z wie​lu drob​n ych, po​zor​n ie nie​istot​n ych zda​r zeń. Oczy​wi​ście z pro​stych i ja​snych ko​m u​n i​k a​t ów, ta​k ich jak choć​by „Ko​cham cię” albo „Mój ko​cha​n y syn​k u”. Ale po​czu​cie bez​p ie​czeń​stwa i by​cia ko​cha​n ym po​wsta​je też na sku​t ek mnó​stwa in​n ych zda​r zeń i do​świad​czeń. Na przy​k ład z tego, że w domu naj​czę​ściej oglą​da się fil​m y, gdzie czę​sto ktoś ko​m uś mówi „ko​cham cię”, wi​dać uśmiech​nię​t e twa​r ze i sły​chać spo​k oj​n e gło​sy. Mó​wię jak naj​bar​dziej se​r io. T o jest je​den z ele​m en​t ów, któ​r e skła​da​ją się na ca​łość wi​zji świa​t a, jaką bu​du​je pod​świa​do​m ość dziec​k a. Je​śli świat do​o ko​ła jest agre​syw​n y, krzy​k li​wy, brzyd​k i, brud​n y, pa​n u​je w nim cha​o s i ba​ła​gan, po​wsta​je po​czu​cie za​gro​że​n ia. Na przy​k ład je​śli w domu sły​chać czę​sto pod​n ie​sio​ne gło​sy, kłót​n ie, tak​że te pły​n ą​ce z te​le​wi​zo​r a z pro​gra​m ów in​f or​m a​cyj​n ych, któ​r e re​la​cjo​n u​ją peł​n e agre​sji i pod​ju​dza​n ia wy​p o​wie​dzi po​li​t y​k ów za​r zu​ca​ją​cych so​bie na​wza​jem błę​dy, złą wolę i nie​wie​dzę.

Do​r o​śli świa​do​m ie po​t ra​f ią zra​cjo​n a​li​zo​wać wie​le spraw. Pu​ścić mimo uszu, zba​ga​t e​li​zo​wać. Ale dziec​k o tyl​k o chło​n ie. Chło​n ie jak gąb​k a wszyst​k ie sy​gna​ły z ota​cza​ją​ce​go go świa​t a, po​n ie​waż bu​du​je z nich ma​t ry​cę swo​je​go przy​szłe​go je​ste​stwa. Chło​n ie, a pod​świa​do​m ość za​p a​m ię​t u​je, ana​li​zu​je i wy​cią​ga wnio​ski. Świat jest groź​n y je​że​li w ro​dzin​n ym domu: ♦ sły​chać agre​sję, nie​n a​wiść, kłam​stwa, ma​n i​p u​la​cje, kłót​nie – nie​za​leż​n ie od tego czy jest to wal​k a po​li​t y​k ów w te​le​wi​zji, wal​k a mię​dzy ro​dzi​ca​m i czy gwał​t ow​n y film ♦ pa​n u​je ba​ła​gan w do​słow​n ym sen​sie bra​k u po​r ząd​k u i czy​sto​ści ♦ po​ja​wia się al​k o​h ol, pod wpły​wem któ​r e​go zna​n e i ko​cha​n e oso​by za​czy​n a​ją się in​a​czej za​cho​wy​wać. T ak, wiem, pew​n ie się ze mną nie zgo​dzi​cie. Bo gdy​by​ście się ze mną zgo​dzi​li, to mu​sie​li​by​ście przy​znać, że coś trze​ba z tym zro​bić. Więc le​p iej jest wzru​szyć po​gar​dli​wie ra​m io​n a​m i i po​wie​dzieć, że to nie​p raw​da. Ale pójdź​m y o krok da​lej.

Pod​świa​do​m ość za​p i​su​je ko​m u​n i​k at, że świat jest groź​n y. Bo z jej per​spek​t y​wy jest na​p raw​dę nie​bez​p iecz​n y: cią​gle ktoś krzy​czy, strze​la, ata​k u​je, trze​ba się bro​n ić, od​p ie​r ać za​r zu​t y, wal​czyć, udo​wad​n iać. Strach, wal​k a i ko​n iecz​n ość obro​n y są za​p rze​cze​n iem mi​ło​ści i po​czu​cia bez​p ie​czeń​stwa. Na​wet je​śli re​al​n ie nie ma ko​niecz​n o​ści wal​k i i obro​n y, bo na​p a​stli​we ko​m u​n i​k a​t y nie po​cho​dzą wprost od ro​dzi​ców, tyl​k o od in​n ych do​r o​słych, któ​rzy w pe​wien spo​sób są obec​n i w świe​cie dziec​k a – po​p rzez fil​m y, gry, te​le​wi​zję i wszyst​k ie inne moż​li​we wir​t u​al​n e rze​czy​wi​sto​ści, któ​r e w per​cep​cji ma​łe​go dziec​k a są rów​n ie re​al​ne, co świat na​m a​cal​n y. Po​czu​cie za​gro​że​n ia i bra​k u bez​p ie​czeń​stwa może też jed​no​cze​śnie brać się z in​n ych źró​deł, na przy​k ład z tego, że je​stem ko​cha​n y tyl​k o wte​dy, kie​dy je​stem grzecz​n y. A kie​dy coś zbro​iłem, to nie je​stem ko​cha​n y. Pod​świa​do​m ość za​p i​su​je: je​stem do​bry tyl​k o wte​dy, kie​dy je​stem ak​cep​t o​wa​n y. T rze​ba za wszel​k ą cenę za​bie​gać o ak​cep​t a​cję ze stro​n y in​nych lu​dzi. Zbierz​m y to w ca​łość: Nie​za​leż​n ie od tego z ja​k ich po​wo​dów – praw​dzi​wych czy prze​sa​dzo​n ych, słusz​n ych czy nie​słusz​n ych, ra​cjo​n al​n ych czy

kom​p let​n ie od czap​k i – dziec​k o ro​śnie w po​czu​ciu, że świat jest groź​n y. T rze​ba się bro​n ić. Z tego po​śred​n io wy​n i​k a jesz​cze jed​n o prze​k o​n a​n ie: pra​gnę być bez​p iecz​n y. Pra​gnę być ko​cha​n y. Moim zda​n iem, 99% lu​dzi w Pol​sce żyje z ta​k im wła​śnie pod​świa​do​m ym pra​gnie​n iem, z któ​r e​go wy​n i​k a​ją cza​sem bar​dzo za​ska​k u​ją​ce kon​se​k wen​cje. Wy​ja​śnia​łam to już wcze​śniej, te​r az więc w skró​cie przy​p o​mnę: Oto w jaki spo​sób zma​n i​p u​lo​wa​n a przez sie​bie samą pod​świa​do​m ość rzą​dzi ludz​k im za​cho​wa​n iem: Pod​świa​do​m y ży​cio​wy prio​r y​t et brzmi: PRA​GNĘ BYĆ BEZ​P IECZ​NY. PRA​GNĘ BYĆ KO​CHA​NY. Pod​świa​do​m ość pod​su​wa je​dy​n e zna​n e jej roz​wią​za​n ie: MU​SZĘ ZNA​LEŹĆ COS LUB KO​GOŚ, CO/KT O DA MI PO​CZU​CIE BEZ​P IE​CZEŃ​ST WA I MI​ŁO​ŚCI. Czło​wiek za​czy​n a szu​k ać i te​sto​wać róż​n e do​stęp​n e spo​so​by za​p ew​n ie​n ia so​bie tego, co jest ab​so​lut​n ie naj​waż​n iej​sze, czy​li bez​p ie​czeń​stwa i mi​ło​ści. Ale w rze​czy​wi​sto​ści nie zda​je so​bie spra​wy z tego, cze​go na​p raw​dę szu​k a – bo nie jest to jego świa​do​m a de​cy​zja, tyl​k o naj​p il​n iej​sza po​t rze​ba pod​świa​do​m o​ści. Szu​k a więc po omac​k u i do chwi​li, kie​dy znaj​dzie coś, co da choć​by chwi​lo​we po​czu​cie ulgi. Al​k o​h ol. Sło​dy​cze. Seks. Nar​k o​t y​k i. Za​k u​p y. Leki uspo​k a​ja​ją​ce. Ro​zu​m iesz?

Na​sza współ​cze​sna cy​wi​li​za​cja jest chro​n icz​n ie cho​r a na brak po​czu​cia bez​p ie​czeń​stwa i mi​ło​ści. Krę​ci się w kół​k o jak szcze​n iak za swo​im wła​snym ogo​n em, bo cier​p i na brak po​czu​cia bez​p ie​czeń​stwa, któ​r e usi​łu​je uko​ić za po​m o​cą al​k o​h o​lu, cu​k ru albo sek​su – któ​r e ni​cze​go nie na​p ra​wia​ją i nic nie zmie​n ia​ją na lep​sze, a je​dy​n ie wy​wo​łu​ją uza​leż​n ie​n ie od do​świad​cze​n ia krót​k iej ulgi w cier​p ie​n iu. T o tak, jak​by prze​wle​k łe za​p a​le​n ie płuc le​czyć za po​m o​cą kro​p e​lek do nosa. T o samo po​czu​cie bra​k u bez​p ie​czeń​stwa i bra​k u mi​ło​ści pod​p o​wia​da lu​dziom, że mu​szą jak naj​szyb​ciej wyjść za mąż albo się oże​n ić i mieć dzie​ci. Bo pod​świa​do​m ość żąda, żeby ktoś jak naj​szyb​ciej do​star​czył mi tego, cze​go tak ogrom​n ie po​t rze​bu​ję: by​cia ko​cha​n ym, ak​cep​t o​wa​n ym i po​t rzeb​n ym. Zgod​n ie z wcze​śniej za​p i​sa​n y​m i in​f or​m a​cja​m i, pod​świa​do​mość wy​su​wa teo​r e​t ycz​n ie słusz​n y wnio​sek, że na​le​ży ko​niecz​n ie za​ło​żyć ro​dzi​n ę i żyć dłu​go i szczę​śli​wie. T eo​r e​t ycz​n ie słusz​n ie. Ale po​wiedz​cie sami: Czy czło​wiek pe​łen stra​chu i bra​k u po​czu​cia bez​p ie​czeń​stwa jest w sta​n ie ko​chać? I czy jest w sta​n ie przy​jąć mi​łość? Czy czło​wiek cier​p ią​cy na doj​m u​ją​ce po​czu​cie bra​k u bez​pie​czeń​stwa i mi​ło​ści jest w sta​n ie ko​m u​k ol​wiek dać mi​łość i bez​p ie​czeń​stwo?

A je​śli nie jest w sta​n ie dać mi​ło​ści, to czy po​t ra​f i ją przy​jąć? A je​śli nie po​t ra​f i jej przy​jąć, to czy może ocze​k i​wać, że w mał​żeń​stwie wresz​cie po​czu​je się bez​p iecz​n ie i szczę​śli​wie? No wła​śnie. I to jest wła​śnie ten ko​smicz​n y spodek z an​t en​k ą, któ​r y nie jest w sta​n ie wznieść się w po​wie​t rze. Bo ten, kto nie po​t ra​f i ko​chać, nie umie otwo​r zyć się na mi​łość. Nie moż​n a do​stać cze​goś, cze​go sa​m e​m u nie jest się w sta​nie dać. A naj​bar​dziej pa​r a​dok​sal​n ym za​p i​sem pod​świa​do​m o​ści jest ten, że mu​szę zna​leźć coś lub ko​goś, kto da mi po​czu​cie bez​pie​czeń​stwo i mi​łość. Z ta​k im prze​k o​n a​n iem bę​dziesz szu​k ał do koń​ca ży​cia i wciąż bę​dziesz czuł żal i roz​cza​r o​wa​n ie, że to jest nie​m oż​li​we. Po​n ie​waż je​dy​n ą oso​bą, któ​r a jest w sta​n ie dać ci trwa​łe i peł​n e po​czu​cie bez​p ie​czeń​stwa i mi​ło​ści JE​ST EŚ T Y SAM. Do​p ie​r o kie​dy ty sam na​uczysz się ko​chać sa​m e​go sie​bie, po​czu​jesz ulgę i spo​k ój. I do​p ie​r o wte​dy bę​dziesz po​t ra​f ił ko​chać dru​gie​go czło​wie​k a. I do​p ie​r o wte​dy bę​dziesz w sta​n ie przy​jąć i za​ak​cep​t o​wać jego mi​łość.

Mo​żesz nie wie​r zyć. Sprawdź sam. Do​p ie​r o kie​dy na​uczysz się ko​chać sa​m e​go sie​bie, do​p ie​r o kie​dy ty sam sta​n iesz się dla sie​bie naj​lep​szym, do​brym, przy​ja​znym i ko​cha​ją​cym ro​dzi​cem, two​je ży​cie za​cznie się na​praw​dę zmie​n iać. Do​p ie​r o wte​dy za​czniesz po​zna​wać lu​dzi, któ​r zy też uczą się ko​chać. Do​p ie​r o wte​dy za​ło​żysz pierw​szy szczę​śli​wy zwią​zek z dru​gim czło​wie​k iem. Do​p ie​r o wte​dy prze​sta​n iesz się bać i za​czniesz czuć sens ży​cia. Do​p ie​r o wte​dy, kie​dy szcze​r ze i na za​wsze po​k o​chasz sa​me​go sie​bie.

ROZDZIAŁ 41 Kocham cię

Za​sa​da 1: Być uczci​wym jak Bóg w sto​sun​k u do sa​m e​go sie​bie Za​sa​da 2: Być od​waż​n ym jak Ja​m es Bond, żeby się przy​znać do każ​dej praw​dy Za​sa​da 3: Być upar​t ym jak osioł Za​sa​da 4: Wie​dzieć co jest słusz​n e i wie​r zyć w to z ca​łych sił Za​sa​da 5: Być cier​p li​wym i nie pod​da​wać się Za​sa​da 6: Być sil​n ym i wie​r zyć w sie​bie Za​sa​da 7: Nie​ustę​p li​wie dą​żyć do celu Za​s a​da ósma: Po​l u​bić to, kim się je st Za​s a​da dz ie ​wią​t a: Co​dz ie n​n ie ćwi​cz yć prz y​j aź ń, sz a​cu​n e k i mi​ł ość do sa​m e ​g o sie ​bie Za​s a​da dz ie ​s ią​t a: Nie ​u stę ​pli​wie i upar​cie po​wta​rz ać do sie ​bie : Ko​cham cię T o trzy ostat​n ie naj​waż​n iej​sze za​sa​dy, któ​r ych trze​ba do​trzy​m ać je​że​li chcesz zmie​n ić swo​je ży​cie. Ab​so​lut​n ie nie​-

zbęd​n e. Wiem, two​ja pod​świa​do​m ość pew​n ie pod​p o​wia​da te​r az coś w ro​dza​ju: – No ale co to ma wspól​n e​go z tym, że żyję w tok​sycz​n ej ro​dzi​n ie? Z tym, że mąż mnie za​n ie​dbu​je? Albo z tym, że mam pra​cę, któ​r ej nie​n a​wi​dzę? T o ma wszyst​ko wspól​n e. A pierw​sze i naj​waż​n iej​sze jest to, że ŚWIAT NIE​KO​NIECZ​NIE JEST T AKI, JA​KIM GO WI​DZISZ. Po​n ie​waż pa​t rzysz na świat, lu​dzi i na sie​bie przez pry​zmat tego, co no​sisz w swo​jej pod​świa​do​m o​ści. I nie wiesz, że mo​gła​byś pa​t rzeć in​a​czej, bo po pro​stu twój spo​sób po​strze​ga​n ia rze​czy​wi​sto​ści jest je​dy​n ym ci do​stęp​n ym. Z two​je​go po​strze​ga​n ia świa​t a bio​r ą się wszyst​k ie two​je pro​ble​m y. Nie z tego jaki jest świat. Z tego, w jaki spo​sób ten świat po​strze​gasz. Na przy​k ład: gdy​byś pa​t rzy​ła na świat tro​chę in​a​czej, to w ogó​le nie do​strze​gła​byś tego, że two​ja ro​dzi​n a jest tok​sycz​n a, bo sku​p i​ła​byś się przede wszyst​k im na przy​k ład tym, że wszy​scy w two​jej ro​dzi​n ie mają ja​k ieś pa​sje i re​ali​zu​ją swo​je hob​by. I to wy​da​wa​ło​by ci się naj​waż​n iej​sze. Albo: gdy​byś pa​t rzy​ła na świat tro​chę in​a​czej, po​dej​m o​wa​ła​byś też inne de​cy​zje. By​wa​ła​byś w in​n ych miej​scach i zna​ła​byś inne oso​by. Więc naj​p raw​do​p o​dob​n iej pod​czas po​szu​k i​wa​n ia pra​cy do​sta​ła​byś zu​p eł​n ie inną pro​p o​zy​cję i te​r az nie

mu​sia​ła​byś pra​co​wać w miej​scu, któ​r e​go nie​n a​wi​dzisz. Ro​zu​m iesz? Wszyst​k o w two​im ży​ciu za​le​ży od tego co wi​dzisz i co o tym my​ślisz. T o, co my​ślisz o świe​cie, za​le​ży od tego, co no​sisz w swo​jej pod​świa​do​m o​ści. Żeby móc zmie​n ić to, co znaj​du​je się w two​jej pod​świa​do​mo​ści, mu​sisz się z nią naj​p ierw za​p rzy​jaź​n ić. T o ab​so​lut​n ie nie​zbęd​n e. T yl​k o w życz​li​wej przy​jaź​n i mo​żesz współ​p ra​co​wać z samą sobą i z tym, co zo​sta​ło w to​bie za​p i​sa​n e. Dla​t e​go punk​t em wyj​ścia do ja​k iej​k ol​wiek zmia​n y jest to, żeby stać się przy​ja​cie​lem sa​m e​go sie​bie. Jak to zro​bić? Naj​p rost​szy spo​sób po​le​ga na za​sto​so​wa​n iu do​k ład​n ie tej sa​m ej me​t o​dy, któ​r ą two​ja pod​świa​do​m ość sto​su​je od lat, czy​li po​wta​r za​ją​cej się, za​wsze tej sa​m ej i nie​zmien​n ej in​f or​ma​cji. Może być naj​p rost​sza: Ko​cham cię – mó​wio​n e do sie​bie we wszyst​k ich lu​strach, ja​k ie na​p o​t kasz w cią​gu dnia na swo​jej dro​dze.

Do lu​stra w ła​zien​ce, do lu​stra w sza​f ie, do lu​stra w win​dzie. Do lu​ster​k a w sa​m o​cho​dzie, do lu​ster​k a w pu​der​n icz​ce, do swo​je​go od​bi​cia w klam​ce i do wszyst​k ich in​n ych cie​bie, ja​k ie zo​ba​czysz w cią​gu dnia. Za​wsze kie​dy pa​t rzysz na sie​bie, patrz so​bie pro​sto w oczy i mów: – Ko​cham cię. Dru​gie ćwi​cze​n ie po​le​ga na tym, co opi​sa​łam we wcze​śniej​szych roz​dzia​łach. Co​dzien​n ie rano tuż po wsta​n iu z łóż​k a wyjdź na dwór na co naj​m niej dzie​sięć mi​n ut. Idź i po​wta​r zaj do sie​bie: – Ko​cham cię. Nie py​t aj po co i nie py​t aj czy to ma sens. Nie py​t aj czy masz ocho​t ę. Po pro​stu rano wstań z łóż​k a, ubierz się i wy​pro​wadź sie​bie na dwór. Świe​że po​wie​t rze i ruch od razu po​pra​wią ci sa​m o​p o​czu​cie, po​wta​r za​n ie „ko​cham cię” bę​dzie kro​p la po kro​p li drą​ży​ło two​ją pod​świa​do​m ość, a do​t rzy​m a​nie sło​wa da​n e​go sa​m ej so​bie da ci słod​k ie po​czu​cie siły i ra​do​ści. Je​że​li prze​czy​t a​łaś ten roz​dział i już się​gasz pal​ca​m i, żeby prze​wró​cić stro​n ę, to HAL​LO​OOO!!!!! Za​t rzy​m aj się!!!!

JE​ŻE​LI CHCESZ COŚ ZMIE​NIĆ W T WO​I M ŻY​CIU, MU​SISZ SAMA T O ZRO​BIĆ. Mu​sisz pod​jąć de​cy​zję. Nie uni​k aj dzia​ła​n ia. Z sa​m e​go my​śle​n ia nic nie wy​n i​k a. Pod​świa​do​m ość bę​dzie ci pod​p o​wia​da​ła, że ci się nie chce. Że nie masz pew​n o​ści czy to dzia​ła. Że to praw​do​p o​dob​n ie jest do​bre dla in​n ych, ale nie dla cie​bie. Ale dla​cze​go nie dla cie​bie? Czy na​p raw​dę chcesz być szczę​śli​wa, czy tyl​k o cho​dzi o to, żeby tro​chę po​ję​czeć, a po​t em wró​cić do ba​jor​k a bez​r ad​n o​ści i zo​stać tam do koń​ca ży​cia? Chcesz być szczę​śli​wa? Na​p raw​dę chcesz? W ta​k im za​t rzy​m aj się ra​zie tu i te​r az. Po​dej​m ij de​cy​zję. Po​sta​n ów w jaki spo​sób i od kie​dy za​czniesz wy​k o​n y​wać ćwi​cze​n ia, któ​r e opi​sa​łam po​wy​żej. Nie wy​m i​guj się. Do​syć już tego li​t o​wa​n ia się nad sobą i nic nie ro​bie​n ia. Bę​dziesz ze sobą do koń​ca ży​cia. Czy chcesz do koń​ca ży​cia mę​czyć się i być ofia​r ą? No wła​śnie. T o weź się w garść i sko​r zy​staj z dar​m o​wej i sku​t ecz​n ej

rady, żeby za​cząć coś w ży​ciu zmie​n iać na do​bre. Kie​dy zmie​n isz swój spo​sób my​śle​n ia, zmie​n i się cały twój świat. Kie​dy na​uczysz się ko​chać sie​bie, na​gle po​czu​jesz, że ota​cza cię mi​łość i po​czu​jesz się bez​p iecz​n a. Bo do​p ó​k i szu​k asz ko​goś, kto wy​p eł​n i two​ją pie​k ą​cą pust​kę i sa​m ot​n ość, je​steś jak czar​n a dziu​r a, któ​r a tyl​k o po​ły​k a emo​cje, ale nie po​t ra​f i ich za​t rzy​m ać. Dla​t e​go znisz​czysz każ​dy zwią​zek i każ​dą do​brą rzecz, któ​r a ci się przy​t ra​f i. Żeby stać się peł​n ą oso​bą, taką, któ​r a jest w sta​n ie przy​jąć mi​łość i wspól​n ie ją z kimś bu​do​wać, mu​sisz naj​p ierw po​k o​chać samą sie​bie. T yl​k o ta mi​łość, któ​r ą ty so​bie sa​m ej dasz – bez​wa​r un​k o​wa, wiecz​n a, nie​zmien​n a i życz​li​wa – ule​czy two​ją sa​m ot​n ość i pra​gnie​n ie uczu​cia. Kie​dy na​uczysz się ko​chać sie​bie, wszyst​k o inne w au​t o​m a​tycz​n y spo​sób samo tak​że się zmie​n i i na​p ra​wi. Uwierz mi na sło​wo. Ja by​łam w do​k ład​n ie tym sa​m ym miej​scu, w któ​r ym ty je​steś dzi​siaj. Wszyst​k o, co na​p i​sa​łam w tej książ​ce, znam ze swo​je​go do​świad​cze​n ia. I je​stem stu​p ro​cen​t o​wo pew​n a, że tak jak po​m o​gło to mnie, po​m o​że tak​że to​bie.

ROZDZIAŁ 42 Księga kodów

Czy jed​n o lub wię​cej z po​n iż​szych stwier​dzeń okre​śla to, jak się czu​jesz? ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦ ♦

Je​stem zmę​czo​n a. Je​stem głu​p ia. Je​stem le​n i​wa. Bra​k u​je mi sil​n ej woli. Chcia​ła​bym coś zmie​n ić, ale nig​dy mi nic nie wy​cho​dzi. Boję się coś ze​p suć. Chcia​ła​bym być inna. Wsty​dzę się lu​dzi. Je​stem bar​dzo nie​śmia​ła. Boję się mó​wić pu​blicz​n ie. Mam kosz​m ar​n e sny. Cier​p ię na bez​sen​n ość. Ogól​n ie jest do​brze, ale nie je​stem szczę​śli​wa. Nig​dy tak na​p raw​dę nie je​stem za​do​wo​lo​n a. Cza​sa​m i się nie​n a​wi​dzę. Cza​sem wolę nic nie ro​bić, żeby nie zro​bić cze​goś głu​p ie​-

go. ♦ Zo​sta​łam bar​dzo skrzyw​dzo​n a. ♦ Czu​ję żal i ura​zę wo​bec ko​goś. ♦ Cza​sem mam ocho​t ę skrę​cić ko​m uś kark i uka​r ać go za to, że tak się czu​ję. ♦ Nie mam szczę​ścia w mi​ło​ści. ♦ Cią​gle spo​t y​k am nie​wła​ści​wych fa​ce​t ów/nie​wła​ści​we dziew​czy​n y. ♦ Nie mogę za​p o​m nieć, że zo​sta​łam tak zra​n io​n a. ♦ Chcia​ła​bym, żeby ktoś wresz​cie na​p ra​wił moje ży​cie. ♦ Nic mi się nie uda​je. ♦ Chcia​ła​bym być szczu​p lej​sza. ♦ Chcia​ła​bym być ład​n iej​sza. ♦ Chcia​ła​bym być wyż​sza. ♦ Chcia​ła​bym być bar​dziej wy​spor​t o​wa​n a. T a li​sta może się pew​n ie cią​gnąć bez koń​ca. A ty do koń​ca ży​cia mo​żesz my​śleć, że nie je​steś taka, jaka chcia​ła​byś być. Nie je​steś taki, jaki mógł​byś być. Bo cią​gle cze​goś ci bra​k u​je. I cią​gle na nowo szu​k asz. I wciąż nie znaj​du​jesz. I my​ślisz so​bie, że kur​wa, ten świat to jest ja​k iś po​r ą​ba​n y. Nie​k tó​r zy mają wszyst​k o, a inni nie mają nic. Dla​cze​go? Dla​cze​go jest tak nie​spra​wie​dli​wie? Na​p raw​dę tak my​ślisz? I na​p raw​dę nie znasz od​p o​wie​dzi na to py​t a​n ie? Od​p o​wiedź jest pro​sta. Świat nie jest nie​spra​wie​dli​wy. Jest

do​k ład​n ie taki, jaki miał być. Pro​blem nie leży w świe​cie, tyl​ko w two​im spo​so​bie pa​t rze​n ia na świat, na lu​dzi i na sa​m e​go sie​bie. T o, co wi​dzisz, jest wy​k rzy​wio​n e, dla​t e​go że tak na to pa​t rzy two​ja wy​k rzy​wio​n a pod​świa​do​m ość. Czy to zna​czy, że je​że​li zmie​n i się kil​k a rze​czy błęd​n ie za​pi​sa​n ych w pod​świa​do​m o​ści, to zmie​n i się mój świat? T ak jest. T o jest wła​śnie cała ta​jem​n i​ca. – No ale jak to? – za​p y​t asz. – Je​że​li te​r az je​stem głu​p i, to prze​cież na​gle nie sta​n ę się mą​dry? – A wła​śnie że tak – od​p o​wiem. – Nie dla​t e​go, że otwo​r zą się za​p o​m nia​n e ko​m ór​k i w two​im mó​zgu i po​ja​wi się w nim wie​dza, z któ​r ej nie zda​wa​łeś so​bie spra​wy. T o w ogó​le nie ma nic wspól​n e​go z wie​dzą wy​n ie​sio​n ą ze szko​ły czy uni​wer​sy​t e​tu. Cho​dzi ra​czej o to, że prze​sta​n iesz sie​bie oce​n iać i wy​da​wać bez​li​t o​sne wy​r o​k i. Prze​sta​n iesz czuć się głu​p i i prze​sta​niesz tak o so​bie mó​wić. A jed​n o​cze​śnie zy​skasz spo​k ój i siłę, a ra​zem z nimi chęć, żeby się uczyć. I z ksią​żek, i z ży​cia. Ro​zu​m iesz? T wo​ja pod​świa​do​m ość zo​sta​ła za​k o​do​wa​n a w pe​wien okre​ślo​n y spo​sób. Stąd bio​r ą się wszyst​k ie two​je pro​ble​m y ze zdro​wiem, sa​m o​o ce​n ą, po​dej​m o​wa​n iem de​cy​zji. Stąd bie​r ze się two​je po​czu​cie bra​k u sen​su, za​gu​bie​n ia, cha​o su, stra​chu i lęk przed zro​bie​n iem cze​go​k ol​wiek. Chciał​byś, żeby było in​a​czej, ale nie masz mocy, żeby to zmie​n ić. My​ślisz o so​bie, że je​steś głu​p i i nie​n a​wi​dzisz by​cia głu​p im. Gar​dzisz sobą i chcesz

się uka​r ać za to, jaki je​steś.

Bo tak ci pod​p o​wia​da pod​świa​do​m ość uwię​zio​n a w pew​nych szy​f rach, któ​r e z jej per​spek​t y​wy były słusz​n e, bo sku​tecz​n ie po​m a​ga​ły po​r a​dzić so​bie z sy​t u​acja​m i gro​żą​cy​m i nie​bez​p ie​czeń​stwem w prze​szło​ści. Ale te​r az je​steś już do​r o​sły. Mo​żesz swo​je kody za​p i​sać na nowo. Mu​sisz tyl​k o wie​dzieć jak. I o tym na​p i​szę w na​stęp​n ej książ​ce pt. „Księ​ga ko​dów”.

Od Autorki:

Za​sa​dy in​t er​p unk​cji w ję​zy​k u pol​skim na​k a​zu​ją za​lać tekst desz​czem prze​cin​k ów. Ale ja za​wsze uwa​ża​łam, że prze​ci​n ek to na​r zę​dzie ar​t y​stycz​n e, a nie żoł​n ierz, któ​r y musi stać za​wsze zgod​n ie z prze​p i​sa​m i. T o samo zda​n ie ma zu​p eł​n ie inną moc, za​leż​n ie od tego czy zo​sta​n ie po​sie​k a​n e pię​cio​m a prze​cin​k a​m i, czy ozdo​bio​n e tyl​k o jed​n ym. Cza​sa​m i na koń​cu zda​nia nie sta​wiam krop​k i, żeby dłu​żej brzmia​ło. Prze​cin​k i i krop​k i w tej książ​ce zo​sta​ły po​sta​wio​n e i znik​n ię​t e prze​ze mnie, wbrew za​le​ce​n iom ko​r ek​t y i na moją od​p o​wie​dzial​n ość.

Co​py​ri​ght fot the Po​lish edi​tion © 2013 G+J Grüner + Jahr Pol​ska Sp. z o.o. & Co. Spół​ka Ko​man​dy​to​wa. Co​py​ri​ght © 2013 for the text and dra​wings by Be​ata Paw​li​kow​ska G+J Grüner + Jahr Pol​ska Sp. z o.o. & Co. Spół​ka Ko​man​dy​to​wa. 02-674 War​sza​wa, ul. Ma​ry​nar​ska 15 Dział han​d lo​wy: tel. (48 22) 360 38 38, fax (48 22) 360 38 49 Sprze​d aż wy​sył​ko​wa: Dział Ob​słu​gi Klien​ta, tel. (48 22) 360 37 77 Opra​co​wa​n ie ca​ło​ści, tek​sty i ry​sun​ki: Be​ata Paw​li​kow​ska Pro​jekt okład​ki: Be​ata Paw​li​kow​ska i Ma​ciej Szy​ma​no​wicz Opra​co​wa​n ie gra​f icz​n e: Be​ata Paw​li​kow​ska i Ma​ciej Szy​ma​no​wicz DTP: Ma​ciej Szy​ma​no​wicz ISBN: 978-83-7778-402-0 Wszel​kie pra​wa za​strze​żo​ne. Re​pro​du​ko​wa​nie, ko​pio​wa​nie w urzą​dze​niach prze​twa​rza​nia da​nych, od​twa​rza​nie w ja​kiej​kol​wiek for​mie oraz wy​ko​rzy​sty​wa​nie w wy​stą​pie​niach pu​blicz​nych tyl​ko za wy​łącz​nym ze​zwo​le​niem wła​ści​cie​la praw au​tor​skich.

1

Od razu do​dam, że to naj​głup​sze, co moż​na zro​bić i obie​cu​ję, że wy​ja​śnię to do​kład​nie w książ​ce o zdro​wiu, któ​rą nie​dłu​go na​pi​szę. 2 W prze​no​śni, oczy​wi​ście. Z emo​cjo​nal​ne​go punk​tu wi​dze​nia dziec​ka. 3 Su​ple​ment die​ty to pra​w ie le​kar​stwo – je​dy​na róż​ni​ca po​le​ga na tym, że każ​dy lek musi być dro​bia​zgo​wo prze​ba​da​ny i nie wol​no w jego skła​dzie umiesz​czać żad​nych po​dej​rza​nych sub​stan​cji. Wy​star​czy jed​nak na​zwać go nie „lek” lecz „su​ple​ment die​ty” żeby unik​nąć ba​dań, ate​stów i cer​ty​fi​ka​tów. To naj​więk​sze oszu​stwo, ja​kie moż​na so​bie wy​obra​zić, szcze​gól​nie że od​by​wa się le​gal​nie i w ob​li​czu pra​wa. 4 Sor​ry, dziew​czy​ny, bez ura​zy, ja też kie​dyś taka by​łam, więc pi​szę to jed​no​cze​śnie do Was i do sa​mej sie​bie z prze​szło​ści.