dziecko 06 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

potykam coraz więcej ludzi, którzy deklarują, że nie chcą mieć dzieci. Argumenty podają różne, poczynając od stwierdzenia: „Dzieci mnie denerwują”, a kończąc na retorycznym pytaniu: „A niby z czego mam je utrzymać?”. Ale czy życie bez dzieci nie byłoby smutne i nudne? Uczestniczyłam ostatnio w rodzinnym spotkaniu, na którym na początku byli sami dorośli. Tematy przy stole – wiadomo – poważne: polityka, zdrowie, utyskiwanie na trudne czasy. I nagle w naszym gronie pojawił się mały Jaś. Przekazywał nam swoją energię, szalone pomysły, zaciekawienie światem. Widziałam, jak dorośli po kolei zrzucali swoje sztywne gorsety i szli w ślady Jasia. Turlali się po podłodze, bawili dinozaurami, opowiadali śmieszne historie... „Obudzić w sobie dziecko to doświadczać świata całym sobą, wszystkimi zmysłami. Cieszyć się i zachwycać, ale i płakać, jeśli zaboli” – mówi Zofia Rubini, terapeutka rodzinna. Może na Dzień Dziecka spróbujemy na chwilę stać się dziećmi?

S

NA OKŁADCE:

Blanka (11 miesięcy)

Jola Łasiewicka redaktor naczelna

spis treści Listy Co nowego

30

8 Ważny temat

32

4 6

8

Zabawkowe evergreeny Piłka, lalka, klocki, układanki... Dlaczego sprzyjają rozwojowi?

36

14 Rodzina 14

ZDJĘCIE NA OKŁADCE: PAWEŁ KISZKIEL. STYLIZACJA: KATARZYNA MISIAK

17 18

Odkryj w sobie dziecko Skąd czerpać radość i energię – wywiad z terapeutką rodzinną Mega konkurs Twój maluch na okładce „Dziecka" Chwila oddechu Co umili nam życie

20 Ciąża i poród 20 24

Urlop z pasażerem na gapę Jak się przygotować do podróży Szybki poród Gdy poród nabiera tempa, a nie ma już szans, by zdążyć do szpitala

26 Niemowlę 26

Ratunku, kolka! Przegląd sposobów na kolkę

38

46

48 50

52

Ach śpij, kochanie... Usypianie dziecka – patenty nietypowe, ale sprawdzone Co na to ekspert? Pediatra o pielęgnacji skóry dziecka latem Bezpieczne plażowanie Wszystko, co musicie wiedzieć o tym, jak chronić dziecko przed słońcem Tylko mama Na czym polega lęk separacyjny – rozmowa z psycholożką Tyle dobrego Kanadyjski ekspert o zaletach karmienia piersią Budujemy organizm! Najlepsze źródła białka w diecie dzieci Na bakier ze schematem Co wynika z najnowszych badań na temat żywienia dzieci W roli głównej... kurczę! Kuchnia malucha

58 Junior 58

ZESTAW ĆWICZEŃ DLA CIEBIE SZUKAJ W ŚRODKU NUMERU

61

62

64 66

68

70 73 74

76 80

Dokąd na wycieczkę? 7 pomysłów na fantastyczne weekendowe wyprawy

82

ZNAJDZIESZ NAS TEŻ:

facebook.com/magazyndziecko

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

www.edziecko.pl/prenumerata

Podlewamy! Konewki, jakich jeszcze nie widzieliście Trochę kultury Książki i nowości multimedialne dla dzieci Zróbmy to razem Gniotki, czyli ludziki z balonów Złota zasada motywowania Jak bez nadmiernej presji wspierać dziecko w rozwijaniu potencjału To moje! Pomagamy dwulatkowi w nauce dzielenia się zabawkami Aktywnie na spacerze Uwolnij malucha z... wózka Dlaczego woda Co podawać dzieciom do picia Co na to ekspert? Psycholog o konfliktach między rodzeństwem Baobab w domu Felieton mamy Kupony rabatowe Zniżki do 50 proc. Producenci polecają Informacje rynkowe

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

co nowego

NOWOŚCI DLA DZIECI I DLA RODZICÓW WYSZUKUJE Katarzyna Gliwińska

Uniwersalne torby SkipHop Mają wiele przegródek – na pieluszki, butelki, zabawki, dokumenty, klucze, a nawet na 15-calowy komputer. Specjalny klips pozwala na szybkie przymocowanie torby do wózka. Do kupienia m.in. w sklepie babymama.pl

Dzień Dziecka w kinach Helios

I

mponujący park rozrywki i trickartowa galeria z najpiękniejszym lustrzanym labiryntem w Europie Środkowej mieści się po słowackiej stronie Tatr, nieopodal polskiej granicy. Komory antygrawitacyjne, rozszerzona rzeczywistość i eksponaty wykorzystujące iluzje optyczne przyciągają uwagę zarówno dzieci, jak i dorosłych. Szczegóły na stronie tricklandia.sk

Domowy ogródek Sadzenie nasion i cierpliwe oczekiwanie na moment, gdy wykiełkują, a następnie obserwowanie, jak rosną łodygi, liście, kwiaty, to dla dziecka rozwijające i wciągające zajęcie. Nie macie ogródka ani balkonu? Spróbujcie stworzyć mini ogródek w skrzynkach na parapecie lub na stoliku ogrodowym Smoby. 6 Dziecko CZERWIEC 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

Sieć kin Helios jak co roku przygotowuje atrakcje z okazji Dnia Dziecka. W sobotę i w niedzielę 27-28 maja wszystkie specjalne pokazy filmów dla dzieci poprzedzą konkursy z super nagrodami. Więcej na stronie helios.pl

1

SPRYTNE NIEKAPKI Kubek Contigo Gizmo Flip ma sprytny ustnik, który wysuwa się tylko po naciśnięciu przycisku. Gdy kubek upadnie, ustnik natychmiast się chowa. kubekcontigo.pl

czerwca świętujemy Dzień Dziecka. Wszystkiego dobrego!

FOT. MATERIAŁY PROMOCYJNE

Tricklandia, czyli królestwo iluzji w Tatrach słowackich

MAGAZYN

POLECA ZDROWY ROZWÓJ

JAK WYCHOWAĆ SZCZĘŚLIWEGO CZŁOWIEKA?

KIO W SK A 18 MOD CH AJ A STYCZEŃ 2017 Dziecko 7

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

WAŻNY TEMAT

Zabawkowe

evergreeny

W zabawie dziecko rozwija się i uczy nowych rzeczy. I wcale nie potrzebuje do tego nowoczesnych zabawek. W zupełności wystarczą te najprostsze, takie jak klocki czy piłka i... zaangażowani w zabawę rodzice. Tekst Katarzyna Gliwińska

Piłka

Z

abawa prostymi zabawkami (choć nie są opatrzone etykietą „edukacyjne”, „multisensoryczne”, „interaktywne”) jest dla dziecka wszechstronnie rozwijająca. To tzw. zabawki otwarte, czyli dające ogromne pole do popisu dla dziecięcej inwencji – nie trzeba się nimi bawić w jeden określony sposób. Inną ich zaletą jest to, że „rosną” razem z dzieckiem, które może się nimi bawić tak, jak w danej chwili chce i potrai. W wyborze zabawki pomoże wam dziecko. Obserwując je, zauważycie, jak zmieniają się jego umiejętności i zainteresowania. Jeśli właśnie nauczyło się

Rozwija zdolności motoryczne, poznawcze i społeczne małych dzieci oraz starszaków. Można bawić się nią w pojedynkę, w dwie osoby lub całą grupą. W domu i na świeżym powietrzu. Piłki mają różną wielkość, wykonane są z różnych materiałów – inna będzie odpowiednia dla niemowlęcia, inna dla trzylatka.

6. MIESIĄC DZIECKO UWAŻNIE I Z PRZEJĘCIEM OBSERWUJE PIŁKĘ, chwyta ją, przytula i z zain-

teresowaniem bada wszystkie fascynujące elementy, takie jak supły, wystające metki, materiały o różnych fakturach. W kolejnych miesiącach stopniowo będzie odkrywać inne funkcje i zastosowania tej zabawki.

12. MIESIĄC ROCZNIAK PEWNIE SIEDZI NA PODŁODZE I CHĘTNIE TURLA PIŁKĘ.

Jeśli popchniesz piłkę w stronę dziecka, ono poturla ją do ciebie. W tym wieku dzieci rzucają piłką, ale nie potraią traiać do celu. 8 Dziecko CZERWIEC 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

chwytać – spodoba mu się lekka grzechotka lub mała pluszowa piłka z supełkami i metkami. Jeśli jest na etapie wrzucania małych elementów do dużych pojemników – wciągnie je zabawa klockami i wiaderkiem. Początkującemu „raczkowi” spodoba się piłka, za którą będzie mógł podążać. A dziecko, które już pewnie stawia pierwsze kroki, zafascynuje odkrycie, że piłkę można także kopać. Sprawdźcie, w jaki sposób najmłodsze dzieci mogą bawić się sześcioma klasycznymi zabawkami na kolejnych etapach rozwoju i czego mogą się w tej zabawie nauczyć.

18. MIESIĄC

PÓŁTORAROCZNE DZIECKO POTRAFI JUŻ RZUCIĆ PIŁKĘ W OKREŚLONYM KIERUNKU I CELU, CO OTWIERA PRZED WAMI NOWE MOŻLIWOŚCI ZABAWY.

Możecie razem próbować traić małymi pluszowymi piłkami do dużego wiadra, strącić ustawioną z aluminiowych puszek lub plastikowych kubeczków piramidę. Dziecko potrai też rozpoznać piłkę w otaczającym je świecie i z radością wskazuje ją na obrazkach w książeczkach.

24. MIESIĄC

DWULATKI DOSKONALĄ SWOJE SPORTOWE UMIEJĘTNOŚCI, CHĘTNIE KOPIĄ PIŁKĘ I DRYBLUJĄ Z NIĄ.

Dzieci w tym wieku wydają się urodzonymi piłkarzami.

36. MIESIĄC TRZYLETNI MALUCH UMIE SPRAWNIE ZŁAPAĆ DUŻĄ PIŁKĘ.

Interesuje się już zabawą z innymi dziećmi. Niektóre dzieci potraią naprawdę mocno kopać i strzelać gole! W tym wieku maluchy są zafascynowane odbijaniem piłki rakietkami, ale skoordynowanie ruchów sprawia im trudność i może być frustrujące.

BEZPIECZNA ZABAWA PIŁKA DLA DZIECKA MUSI MIEĆ ODPOWIEDNIĄ WIELKOŚĆ. Łatwo ją określić za pomocą tekturowej rolki po papierze toaletowym – wszystko, co jest na tyle małe, żeby zmieścić się do środka, nie nadaje się dla dziecka poniżej 3. roku życia.

Klocki Mogą być pluszowe, piankowe, drewniane, plastikowe. Mają różne kształty, kolory i zastosowania. Pełnią funkcje gryzaka, układanki, puzzli, zabawkowych pojazdów. I nie nudzą się dziecku przez długi czas. Chwytając i układając klocki, maluch ćwiczy sprawność rączek, precyzję chwytu, rozwija myślenie i umiejętność koncentracji uwagi. Badania potwierdzają, że dzieci znacznie lepiej i dłużej koncentrują się na zabawie i odkrywaniu nowych właściwości przedmiotów, bawiąc się razem z rodzicami, niż gdy bawią się same. Mając towarzystwo, są bardziej dociekliwe, skupione i twórcze. A zatem: wszyscy do klocków!

6. MIESIĄC

PÓŁROCZNE DZIECI SWOJE KLOCKI UWIELBIAJĄ PRZEDE WSZYSTKIM GRYŹĆ.

Lubią także nimi uderzać, zrzucać je na ziemię lub po prostu trzymać w rączce.

12. MIESIĄC

ROCZNIAK ODKRYWA, ŻE MOŻE UDERZAĆ DWOMA DREWNIANYMI KLOCKAMI O SIEBIE.

Poza tym z radością będzie burzył wszystkie klockowe konstrukcje, które zbudujecie w jego pobliżu.

18. MIESIĄC CZAS ROZPOCZĄĆ BUDOWANIE!

Maluch zaczyna ustawiać dwa, trzy klocki jeden na drugim. Z przyjemnością burzy swoje pierwsze konstrukcje i zaczyna budować od początku.

BEZPIECZNA ZABAWA NAJWIĘKSZE POLE DLA DZIECIĘCEJ WYOBRAŹNI ZOSTAWIAJĄ KLOCKI DREWNIANE. Powinny być wykonane z twardego drewna (klonowego lub bukowego), które się nie kruszy, nie rozwarstwia i z którego nie wychodzą drzazgi. Drewniane klocki są jednak ciężkie, dlatego zwróćcie uwagę na to, żeby maluch nie bawił się nimi jak piłką, np. rzucając nimi w innych ludzi.

24. MIESIĄC

CORAZ LEPSZA KOORDYNACJA POZWALA DZIECKU TWORZYĆ CORAZ WYŻSZE BUDOWLE.

Wieże budowane przez dwulatka mogą składać się nawet z dziesięciu klocków! Maluch potrai posegregować klocki kolorami i na waszą prośbę stworzy budowlę w wybranym kolorze. Dwulatek umie też bawić się klockami, udając, że są czymś innym, np. samochodem lub statkiem.

36. MIESIĄC TRZYLATEK TO JUŻ PRAWDZIWY BUDOWNICZY I ARCHITEKT: POTRAFI SPRAWNIE ŁĄCZYĆ KLOCKI, ZBUDOWAĆ DOM, ZAMEK, TUNEL, MOST.

Tworzy coraz bardziej skomplikowane budowle odzwierciedlające świat, który zna ze spacerów. CZERWIEC 2017 Dziecko 9

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

WAŻNY TEMAT

Kredki

36. MIESIĄC

BAZGROŁY STAJĄ SIĘ CORAZ MNIEJ CHAOTYCZNE.

Rysowanie pozwala wyrazić dziecku emocje, zaspokaja potrzebę działania, uspokaja, pozytywnie wpływa na rozwój poznawczy. Niewiele jest zabaw, które tak jak rysowanie i malowanie rozwijają twórcze myślenie i pozwalają na nieskrępowaną ekspresję. Trzymanie w ręku kredki to także świetne ćwiczenie rączki – przyda się później przy nauce pisania.

6. MIESIĄC

DZIECKO W TYM WIEKU JEST JESZCZE ZA MAŁE, by bawić się kredkami.

12. MIESIĄC

ROCZNIAK POTRAFI UTRZYMAĆ W DŁONI DUŻĄ, GRUBĄ, LEKKĄ KREDKĘ. Trochę przypadkowo i mi-

mowolnie tworzy pierwsze bazgroły.

24. MIESIĄC

DWULATKOWI SPRAWIA JUŻ WYRAŹNĄ PRZYJEMNOŚĆ BAZGRANIE KREDKAMI W RÓŻNYCH KOLORACH.

Lubi to robić po swojemu i choć dorosłym pierwsze gryzmoły dziecka wydają się chaotyczne i nieiguratywne, maluch, który już mówi, na pewno powie wam, co narysował.

18. MIESIĄC

DZIECKO CORAZ SPRAWNIEJ POSŁUGUJE SIĘ KREDKĄ. Trzyma ją zwykle w zaciśniętej piąstce (lewej lub prawej albo raz tak, raz tak) i wodzi nią po kartce. Pierwsze „rysunki” nie przedstawiają jeszcze niczego konkretnego, także w zamierzeniu autora. Maluchowi sprawia po prostu radość samo tworzenie śladów.

Lalka

LALKA DLA NIEMOWLĘCIA MUSI BYĆ MIĘKKA. Nie może mieć żadnych elementów, które mogłyby odpaść lub zostać oderwane (uwaga na oczy i włosy lalek!).

10 Dziecko CZERWIEC 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

BEZPIECZNA ZABAWA WYBIERZCIE SPECJALNE KREDKI, KTÓRE NADAJĄ SIĘ DLA DZIECI PONIŻEJ 3. ROKU ŻYCIA (producenci zaznaczają to na opakowaniu). Takie kredki mają odpowiednią wielkość i wagę, są miękkie, spieralne i zmywalne. Nie zawierają szkodliwych substancji, więc nic dziecku nie grozi, gdy spróbuje je posmakować.

18. MIESIĄC

MALUCH TRAKTUJE LALKĘ JAK MAŁE DZIECKO. Im bardziej rodzice zaan-

W dziecięcym pokoju nie może zabraknąć lalki. Bawiąc się nią, dziecko trenuje empatię i opiekuńczość. Idealna jest szmaciana lalka, którą można uszyć samemu. Pozostawi maluchowi dużą dowolność zabawy – sprawdzi się zarówno w roli bobasa, jak i przyjaciółki. Każda lalka, której cechy są silnie określone, zawęża pole wyobraźni.

BEZPIECZNA ZABAWA

Pojawiają się pierwsze koła i charakterystyczne „głowonogi” przedstawiające mamę, tatę, dziecko i inne znane mu postaci. Trzylatek rozróżnia podstawowe kolory, może też próbować rysować znane mu wielkie litery.

6. MIESIĄC NIEMOWLĘ BAWI SIĘ LALKĄ TAK SAMO JAK PLUSZAKAMI CZY PIŁKĄ.

Fascynują je faktury, kolory, metki.

12. MIESIĄC DZIECKO, KTÓRE JUŻ CHODZI, CHĘTNIE BĘDZIE PCHAŁO WÓZEK Z LALKĄ.

Szmaciana lalka przyniesie ukojenie, gdy w pobliżu nie ma mamy ani taty.

gażują się w zabawę, tym chętniej dziecko będzie troszczyło się o lalkę.

24. MIESIĄC

DZIECKO, BAWIĄC SIĘ LALKĄ, ĆWICZY SAMODZIELNOŚĆ.

Opiekowanie się kimś słabszym dodaje mu pewności siebie i siły.

36. MIESIĄC KIEDY MALUCH BAWI SIĘ W DOM, ODGRYWA ROLE OSÓB, KTÓRE SĄ DLA NIEGO NAJWAŻNIEJSZE.

Taka zabawa pozwala dziecku uporządkować emocje i wiedzę o świecie.

6. MIESIĄC

24. MIESIĄC

przekładać je z jednej ręki do drugiej, uderzać nimi w blat stołu, wkładać do buzi.

Łączy też ze sobą najprostsze trzy- lub czteroelementowe puzzle.

12. MIESIĄC

36. MIESIĄC

NIEMOWLĘ BĘDZIE CHWYTAĆ POJEDYNCZE CZĘŚCI UKŁADANKI,

Układanki Stymulują rozwój poznawczy, ćwiczą pamięć, koncentrację uwagi, zdolność łączenia odpowiednich elementów. Zabawa nimi rozwija małą motorykę. Są dwulatki, które nad układankami potraią spędzić długie godziny, podczas gdy inne nudzą się po kilku minutach – zależy to od temperamentu i poziomu energii dziecka. Warto o tym pamiętać i pozwolić dziecku bawić się tym, co je w danej chwili interesuje. Układanka musi być dopasowana do wieku i umiejętności malucha. reklama

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

MALUCH UWIELBIA WYJMOWAĆ ELEMENTY UKŁADANKI I ROZRZUCAĆ JE PO PODŁODZE. Potrai też sprawnie

chwytać drobne przedmioty opuszkami kciuka i palca wskazującego i bez trudu wyciąga elementy układanek za małe wystające uchwyty.

18. MIESIĄC

Z POMOCĄ RODZICÓW UMIE DOPASOWAĆ DUŻY ELEMENT DO MIEJSCA W UKŁADANCE, np. igury geome-

tryczne (koło, kwadrat, trójkąt) lub duże kształty przedmiotów i zwierząt (balon, miś, samochód).

POTRAFI JUŻ BEZ POMOCY UŁOŻYĆ NA ODPOWIEDNICH MIEJSCACH ZNANE ELEMENTY UKŁADANEK.

DZIECKO UMIE SKUPIĆ UWAGĘ PRZEZ DŁUŻSZY CZAS. Układa

obrazki złożone z kilku, kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu elementów!

BEZPIECZNA ZABAWA REGULARNIE SPRAWDZAJ, CZY CZĘŚCI UKŁADANEK NIE SĄ USZKODZONE. Wybieraj puzzle o dużych elementach, odpowiednich dla dziecka poniżej 3. roku.

WAŻNY TEMAT

18. MIESIĄC

MALUCH POTRAFI KLASKAĆ, GDY GRA MUZYKA.

Z przyjemnością (choć nadal niezbyt rytmicznie) potrząsa grzechotką lub tamburynem. Niektóre dzieci zaczynają tańczyć, gdy tylko usłyszą muzykę.

24. MIESIĄC Dziecko odkrywa ich możliwości i cieszy się z wydobywania różnych dźwięków.

36. MIESIĄC

Zabawki muycne Wrażliwość malucha świetnie rozwijają różnego rodzaju zabawki muzyczne. Jednak nie te, które odtwarzają wgrane melodyjki, ale taki, które zachęcają dziecko do twórczości. Zabawy ze śpiewem i tańcami pozwalają pozbyć się nadmiaru energii, a delikatne dźwięki pomagają się wyciszyć.

TRZYLATKOWI SPRAWIĄ RADOŚĆ WSZELKIE ZABAWKI I INSTRUMENTY, Z KTÓRYCH MOŻNA WYDOBYĆ DŹWIĘK, DMUCHAJĄC W NIE, NP. GWIZDEK, HARMONIJKA USTNA LUB PLASTIKOWA MELODYKA.

Dziecko w tym wieku chętnie śpiewa proste piosenki, klaszcze i tupie do rytmu, tańczy. Spodoba mu się powtarzanie wystukiwanych na bębenku lub wyklaskiwanych rytmów – to doskonałe ćwiczenie koncentracji i pamięci.

6. MIESIĄC SIEDZĄCE NIEMOWLĘ UDERZA W BĘBENEK, KTÓRY ZNAJDZIE SIĘ W ZASIĘGU JEGO RĄK.

Uderzenia będą raczej nieplanowane i przypadkowe. Radość sprawia mu też potrząsanie grzechotką.

12. MIESIĄC DZIECKO UDERZA JEDNYM PRZEDMIOTEM O DRUGI.

Mogą to być klocki, bębenek z pałeczkami lub garnek i drewniana łyżka. Maluch potrai też uderzać pałeczkami w cymbałki, ale robi to chaotycznie. 12 Dziecko CZERWIEC 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

BEZPIECZNA ZABAWA UPEWNIJCIE SIĘ, ŻE ZABAWKI I INSTRUMENTY, NA KTÓRYCH GRA WASZE DZIECKO, NIE ZAWIERAJĄ DROBNYCH ELEMENTÓW. Sprawdźcie też, czy nie są pomalowane toksycznymi farbami, nawet jeśli chodzi o bębenek lub małe zabawkowe pianino, na których teoretycznie gra się bez użycia ust.

FOT. TRATONG/OKSANA KUZMINA/NEVESHKIN NIKOLAY/ILIKE/HELEN SUSHITSKAYA/EVGENY KARANDAEV/CONEJOTA/SHUTTERSTOCK.COM, GETTY IMAGES/GALLO IMAGES POLAND

BRZDĄKANIE NA PIANINIE LUB UDERZANIE W BĘBENEK MOŻE ZAJĄĆ DWULATKA NA DŁUGO.

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

RODZINA

W relacji z maluchem nie tylko trzeba dawać, ale także brać. Z Zoią Rubini, terapeutką rodzinną, rozmawia Ewa Pągowska

rozmawiamy z... ZOFIĄ RUBINI, terapeutką rodzinną, mediatorką i trenerką z warszawskiego ośrodka psychologiczno-pedagogicznego Rodzice i Dzieci.

Co to właściwie znaczy „obudzić w sobie dziecko”? Doświadczać świata tak jak dziecko, całym sobą, wszystkimi zmysłami. Mieć kontakt ze swoimi uczuciami i być świadomym własnych potrzeb. Umieć patrzeć na otoczenie tak, jakbyśmy oglądali je po raz pierwszy. Zaciekawiać się każdym szczegółem, cieszyć się i zachwycać, ale i płakać, jeśli zaboli. Dla wielu z nas to nie lada wyzwanie. To prawda. Zwłaszcza, jeśli jesteśmy bardzo obowiązkowi i nastawieni do życia zadaniowo. Wtedy nie działamy po to,

by zaspokajać swoje potrzeby, tylko głównie, by realizować kolejne zadania, spełniać cudze wymagania, sprostać oczekiwaniom innych, zasłużyć na nagrodę lub uniknąć kary. Koncentrujemy się na efekcie, a nie na samym działaniu. Na przykład idziemy na spacer czy pobiegać „bo to zdrowo”, „żeby się odchudzić”, „bo tak trzeba”, a nie dlatego, że sprawia nam to przyjemność. Taka postawa to skutek wychowania? W dużym stopniu. Jeśli rodzice nie akceptują dziecka takim, jakie jest, to ono zrobi wszystko, żeby zasłużyć na miłość. Dostosuje się do oczekiwań i w pewnym sensie wyrzeknie się siebie, stanie się „zewnątrzsterowne”. Oczywiście, dostosowanie się do pewnych norm i zasad jest konieczne, ale jeśli wymagania nie pozwalają malcowi być sobą, to stopniowo traci on kontakt z własnymi uczuciami i potrzebami. Gubi swoją indywidualność, zamiast cieszyć się nią i rozwijać. Współczesny świat, szkoła i praca też nie sprzyjają pielęgnowaniu wrażliwości dziecka w sobie. Bywamy traktowani jak towar i sami zaczynamy tak traktować innych. Oczekujemy, że będą nam sprawiać przyjemność, a jeśli tego nie robią, odrzucamy ich. To bardzo smutne. Nawet jeśli to dziecko zagubiliśmy, to chyba jest jednak jakiś sposób, by je odnaleźć? Proszę podpowiedzieć, co robić. Najchętniej odpowiedziałabym: nie „robić” tylko „być”. Obawiam się, że jeśli podam jakieś wskazówki, to wiele

Odkryj w sobie dziecko NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

WARTO POWRÓCIĆ DO SWOICH MARZEŃ, PRAGNIEŃ, ZAPOMNIANYCH PASJI. KIEDY BĘDZIEMY JAK DZIECKO MOCNO PRAGNĄĆ, TO AŻ ZDZIWIMY SIĘ, JAK DUŻO BĘDZIE NAM SIĘ SPEŁNIAĆ. WIEM TO Z WŁASNEGO DOŚWIADCZENIA. i tak już przeciążonych matek zmartwi się, że właśnie dołożyłyśmy im kolejny obowiązek. Dopiszą sobie „ćwiczenia poszukiwania dziecka w sobie” jako kolejny punkt na liście zadań. Gdzieś między sprzątaniem, spacerem a praniem. To wywoła odwrotny skutek. Żeby odnaleźć swoją prawdę, dziecięcą wrażliwość, wystarczy wsłuchiwać się w siebie. Jak najczęściej świadomie doświadczać świata całym sobą. Jak takie poszukiwania mogą wyglądać? Jeśli mamy małe dziecko, to mamy też pod ręką najlepszego na świecie nauczyciela. Warto je obserwować i, kiedy to możliwe, naśladować. Można razem turlać się po podłodze. Można rozmawiać z dzieckiem tak, jakby nic poza nami dwojgiem nie istniało. Starać się dostroić do dziecka, tak jak ono dostraja się do nas. Dzieci świetnie wyczuwają nasz nastrój i reagują na niego. Pomaga też powrót do własnego dzieciństwa. Przypomnijmy sobie, co wtedy sprawiało nam radość, jak odbieraliśmy rzeczywistość. Wielu rodziców przyznaje, że to układanie klocków czy przebieranie lalek ogromnie ich nudzi. To może niech się zastanowią, w co sami mają ochotę się pobawić. Może więcej przyjemności od układania klocków znajdą w malowaniu albo lepieniu z plasteliny? Niech spróbują zachęcić malca do tego, co sami lubią. Powinno się udać, bo dzieci są bardziej elastyczne od dorosłych i wszystko je ciekawi.

reklama

Ale przecież tu chodzi głównie o przyjemność malca. Bawimy się z nim, żeby jemu, a nie sobie, sprawić radość. Rodzice często postrzegają bycie z dzieckiem niemal wyłącznie przez pryzmat obowiązków – trzeba się pobawić, trzeba poczytać, trzeba iść na spacer. Tymczasem dziecku o wiele więcej radości sprawi malowanie z mamą farbami, jeśli czuje, że ją też to cieszy, niż zabawa lalkami z kimś, kto myślami jest gdzie indziej. W relacji z maluchem nie tylko trzeba dawać,

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

RODZINA

DZIECKO W SPOSÓB NIEZNOSZĄCY SPRZECIWU DOMAGA SIĘ, BY JEGO POTRZEBY ZOSTAŁY ZASPOKOJONE.

do powiedzenia, nie jesteś dla mnie ważna”. Nie potrai oddzielić tego, co rzeczywiście usłyszała, od tego, co pomyślała i poczuła. Albo mama nakrzyczała na dziecko. W swoim przekonaniu dlatego, że zrobiło bałagan. W rzeczywistości jej reakcja była związana z tym, że w pracy jej nie poszło, albo że jest zmęczona.

Młode mamy często są wykończone i nie mają siły, by czymkolwiek się interesoZ DZIECKA I PAMIĘTAJMY, wać, cieszyć albo zastanawiać się, co czują. ŻE NASZE POTRZEBY SĄ NIE Tu też warto wziąć przykład z dziecka. Ono w sposób nieznoszący sprzeciwu domaga się, MNIEJ WAŻNE! NIESTETY, by jego potrzeby zostały zaspokojone. PamiętajCZĘSTO JE LEKCEWAŻYMY. my, że nasze są nie mniej ważne. Niestety, my ale także brać. Koniecznie. Jako rodzice mamy niejako obowiązek często je lekceważymy. Kiedy jesteśmy przeziębieni, zamiast przyjmowania jak najwięcej dobra dla siebie, żeby mieć spędzić popołudnie w łóżku, wypić gorącą herbatę z malinami, czym obdarowywać. bierzemy silne leki, które postawią nas na nogi i sprawią, że będziemy mogli działać dalej. Kiedy oczy nam się kleją, Tego dziecka w sobie możemy jednak szukać nie tylko pijemy kolejną kawę zamiast zafundować sobie drzemkę. poprzez kontakt z naszym malcem. Potrzeby rodzica nie mogą być mniej ważne niż dziecka. Można to robić także poprzez oddawanie się twórczości Osoby podróżujące samolotami wiedzą, że w razie zagrożenia – malowanie, haftowanie, pisanie, ale także uczenie się nowych ze sprzętu ratowniczego powinien najpierw skorzystać rodzic. rzeczy, wykonywanie znanych czynności w nowy sposób. By pomóc dziecku, trzeba samemu być w dobrym stanie. Na przykład jeśli ktoś lubi gotować, może eksperymentować Często uczymy się „być tu i teraz” dopiero, kiedy jesteśmy z nowymi potrawami. Warto powrócić do swoich marzeń, pod ścianą. pragnień, zapomnianych pasji. Kiedy będziemy jak dziecko To prawda. Wtedy zaczynamy zadawać sobie ważne pytania. mocno pragnąć – to aż zdziwimy się, jak dużo będzie nam Zastanawiać się, gdzie popełniliśmy błąd. Pytać, kim jesteśmy, się spełniać. Wiem to z własnego doświadczenia. co jest dla nas ważne, czego nam właściwie brakuje. Szukać Dużo daje też kontakt z przyrodą. przyczyn swojej frustracji. To dobra strona kryzysów życiowych. Tak. Kiedy spacerujemy, mamy okazję uczyć się odbierać świat Ale nie musimy na nie czekać. W naszym codziennym życiu wszystkimi zmysłami. Podczas przechadzki możemy odpowiajest wiele sytuacji, kiedy znajdujemy się nie tyle pod ścianą, dać sobie na kolejne pytania: „Co widzę?”, „Co słyszę?” „Co czuję co pod ścianką. Można je także wykorzystać do nauki patrzenia węchem, dotykiem, smakiem?”. Na przykład: „Widzę drzewa, na świat oczyma dziecka. Na przykład kiedy stoimy w korku. zielone listki, słyszę skrzypienie kamieni pod stopami, czuję Nie możemy ani jechać do przodu, ani skręcić, ani się cofnąć promienie słońca na twarzy...”. Potem starajmy się sobie czy wysiąść. Kiedy dotrze do nas, że wściekłość, walenie w kierowuświadomić, jakie myśli budzi w nas to, czego doświadczamy nicę, wrzaski na innych kierowców nic nie dają, pozostaje nam zmysłami. Jakie uczucia się w nas rodzą, o jakich potrzebach po prostu „być”. Nie chwytajmy wtedy za komórkę, nie włączajmy mówią. Na przykład ciepło na policzku wyzwala błogość i myśl radia, tylko po prostu rozsiądźmy się, popatrzmy na przechod– świat jest piękny. Uświadamiam sobie potrzebę relaksu – mam niów, drzewa, chmury, pozwólmy myślom płynąć. Skorzystajmy ochotę iść dalej, przedłużyć swój spacer itd. z okazji do odzyskania równowagi, kontaktu ze sobą. To bardzo ważne, by nauczyć się odróżniać to, co widzimy, Jeśli uda nam się to dziecko w sobie obudzić, co dzięki temu słyszymy, od tego, co myślimy, czyli jak interpretujemy zyskamy? tę sytuację. Nie mylmy też potrzeby ze sposobem jej zaspokajaNasze życie stanie się pełniejsze i bardziej radosne, będziemy nia. Wbrew pozorom, wielu ludziom to się wszystko miesza. lepiej siebie rozumieć i lepiej komunikować się z innymi. Brzmi zaskakująco. Będziemy zdrowsi, bardziej kreatywni i łatwiej nam będzie Ale każdy z nas zna takie sytuacje. Na przykład mąż mówi: budować więź z naszym malcem. Cała sztuka polega na tym, „Nie mam siły na rozmowę, jestem zmęczony”, a żona jest by nie tyle to dziecko „obudzić”, co łagodnie „budzić” i po prostu przekonana, że powiedział: „Nie interesuje mnie, co masz być. Chodzi o pewien sposób życia, a nie cel do osiągnięcia. 16 Dziecko CZERWIEC 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

FOT. GETTY IMAGES/GALLO IMAGES POLAND

BIERZMY PRZYKŁAD

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

CIĄŻA I PORÓD

Urlop z pasażerem na gapę

W czasie ciąży możesz jechać na wakacje. Zaplanuj je tylko tak, by było wygodnie i bezpiecznie zarówno dla ciebie, jak i dziecka. Tekst Olga Niecikowska-Płotek Konsultacja: lek. Agnieszka Kurczuk-Powolny, ginekolog

M

aluch schowany w brzuchu mamy nie domaga się nadmiernie uwagi. Po porodzie podróżowanie z nim będzie nieco bardziej skomplikowane. Dlatego, jeśli nie ma medycznych przeciwwskazań, warto wykorzystać okres ciąży na spokojne wakacje.

Kiedy podróżować? Za najlepszy moment na podróże lekarze uznają drugi trymestr ciąży, szczególnie okres między 16. a 24. tygodniem. Wtedy ryzyko komplikacji jest najmniejsze. Oczywiście wszystko zależy od kobiety, jej samopoczucia, przebiegu ciąży itp. Jeżeli czujesz się dobrze, a lekarz nie widzi żadnych przeciwwskazań, możesz także podróżować w pierwszym lub ostatnim okresie ciąży. Na południe Europy czy w jeszcze cieplejszy region wybierzcie się poza sezonem letnim. W lipcu czy sierpniu panujące tam upały trudno znieść nie tylko w okresie ciąży. Lepiej nie narażać się na omdlenia, opuchliznę czy odwodnienie.

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

CIERPISZ NA CHOROBĘ LOKOMOCYJNĄ? W CIĄŻY NIE MOŻESZ STOSOWAĆ LEKÓW PRZECIWKO NIEJ. DOPUSZCZALNE SĄ PREPARATY HOMEOPATYCZNE, PLASTRY DZIAŁAJĄCE NA ZASADZIE AKUPRESURY I NAPAR ZE ŚWIEŻEGO IMBIRU.

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

CIĄŻA I PORÓD

Jak daleko się wybrać? Jeśli marzy ci się wypoczynek zagranicą, wybierz kraj oddalony o najwyżej 2-3 godziny lotu. Wielogodzinny lot byłby uciążliwy, bo długie siedzenie w jednej pozycji nie jest wskazane dla kobiet w ciąży. Są one bowiem narażone na pojawienie się zakrzepów w kończynach. Objawiać się może to opuchnięciem lub drętwieniem nóg, ale czasem przebiega bezobjawowo. Samochodem także nie podróżuj na długie dystanse bez solidnych przerw na spacer czy drzemkę z nogami uniesionymi do góry. W czasie podróży trzymajcie się tras z dobrą nawierzchnią. Jazda po wertepach na dłuższą metę może sprzyjać skurczom macicy.

Czym jechać?

KUPUJĄC BILET NA SAMOLOT LUB MIEJSCÓWKĘ NA POCIĄG, WYBIERZ MIEJSCE, Z KTÓREGO ŁATWO DOSTAĆ SIĘ DO TOALETY. 22 Dziecko CZERWIEC 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

ZAPINAJ PASY! W SAMOCHODZIE KOBIETA W WIDOCZNEJ CIĄŻY JEST ZWOLNIONA Z OBOWIĄZKU ZAPINANIA PASÓW, ALE BEZ NICH NARAŻA SIEBIE I DZIECKO NA DUŻE NIEBEZPIECZEŃSTWO. Pas należy zapiąć tak, żeby przechodził nad mostkiem i jak najniżej pod brzuchem. Są też specjalne nakładki na pasy, które po zamontowaniu trzymają pas w bezpiecznym dla kobiety w ciąży położeniu. W samolocie poproś stewardesę o pomoc w dobrym umiejscowieniu i wyregulowaniu pasa. Powinien on przebiegać pod brzuchem.

Co ze sobą zabrać? Niezależnie od tego, dokąd się udajesz, weź dokumentację związaną z ciążą: kartę ciąży, wyniki badań, oznaczenie grupy krwi. Jeżeli wyjeżdżasz do jednego z krajów UE, zabierz ze sobą Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego. Prawo do niej mają osoby ubezpieczone w Narodowym Funduszu Zdrowia. Umożliwia ona skorzystanie z pomocy medycznej w kraju, do którego się wybieramy (informacje na ten temat znajdziecie na www.nfz.gov.pl). Gdyby w czasie podróży doszło do przedwczesnego porodu, karta EKUZ umożliwia refundację jego kosztów (dotyczy to tylko sytuacji nagłych i nieprzewidzianych). Jeżeli wyjeżdżasz do kraju nie należącego do UE, przyda ci się ubezpieczenie. Niestety, wiele towarzystw nie ubezpiecza kosztów leczenia związanych z ciążą. Dotyczy to szczególnie ciąży zaawansowanej, czyli od 32. tygodnia. W podróż zabierz wygodne ubranie i dmuchaną lub zwykłą małą poduszkę do podłożenia pod plecy. Sprawdzonym patentem na podróże w ciąży lub z małym dzieckiem jest zabranie ręcznika szybkoschnącego. Po zwinięciu służy za poręczny wałek, po rozwinięciu – za kocyk, szal lub… ręcznik.

FOT. GETTY IMAGES/GALLO IMAGES POLAND

Samochodem – raczej jako pasażer niż kierowca. Teoretycznie przyszła mama może prowadzić samochód przez całą ciążę. Jednak im brzuch większy, tym jest to trudniejsze. Aby jazda samochodem była bezpieczna, fotel kierowcy powinien być ustawiony tak, żeby kierownica nie stykała się z brzuchem. Plecy powinny przylegać na całej długości do fotela, a dłonie swobodnie spoczywać na kierownicy. Ponieważ trudno taką pozycję zachować w zaawansowanej ciąży, lepiej przesiądź się na fotel pasażera. Duży brzuch może utrudniać manewrowanie kierownicą, a w razie stłuczki jest narażony na uraz – uderzenie o kierownicę może być niebezpieczne. Groźne też może być uderzenie wybuchającej poduszki powietrznej, dlatego jeśli samochód jest w nie wyposażony, staraj się jeździć z tyłu. Samolotem – za zgodą lekarza i z zaświadczeniem. To bezpieczny środek podróży dla mam w drugim trymestrze, jeśli ciąża przebiega prawidłowo. Jednak przed wykupieniem biletu trzeba zapoznać się z regulaminem linii lotniczych. Większość z nich nie wpuszcza na pokład kobiet po 34. tygodniu ciąży (niektóre linie są jeszcze ostrożniejsze i odmawiają przewożenia kobiet nawet po 26. tygodniu ciąży). Tuż przed podróżą warto zaopatrzyć się w zaświadczenie od lekarza, że nie ma przeciwwskazań do lotu (przy podróży zagranicznej także po angielsku). Pociągiem – wygodnie i bezpiecznie. Kolej to najlepszy środek lokomocji na czas ciąży. Nie trzęsie za bardzo, można wyciągnąć nogi i poruszać się trochę. Autokarem – lepiej nie… Długa podróż autokarem jest męcząca i niewskazana ze względu na ograniczoną możliwość zmiany pozycji. Podróżując z wieloma osobami, nie możesz liczyć na odpowiednio częste postoje, żeby komfortowo skorzystać z wc i odpocząć. Nawet autokar wyposażony w toaletę nie rozwiąże problemu – podróżne kabiny są ciasne i może ci być trudno korzystać z ubikacji na pokładzie.

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

CIĄŻA I PORÓD

Błyskawiczne porody zdarzają się dość rzadko, ale jednak się zdarzają. W swojej praktyce zawodowej kilka razy nie zdążyłam do porodu domowego – mówi położna Katarzyna Oleś. Jak się zachować, gdy niespodziewanie poród nabiera tempa i nie ma już szansy na to, by zdążyć do szpitala? Wysłuchała Magda Rodak Konsultacja: Katarzyna Oleś, położna

J

est kilka sytuacji, kiedy należy szczególnie brać pod uwagę możliwość błyskawicznego porodu: jeśli poprzedni poród trwał mniej niż 4 godziny; jeśli w najbliższej rodzinie zdarzały się przypadki szybkich porodów; jeśli wiadomo, że szyjka jest już nieco rozwarta i zgładzona. Czasem jednak błyskawiczny poród pojawia się „znikąd”. Na pewno trzeba brać pod uwagę możliwość błyskawicznego porodu, jeśli skurcze szybko stają się intensywne i długie (powyżej 40 sekund). Dobrze, jeżeli zachowany jest pęcherz płodowy – jest to korzystne dla dziecka i spowalnia nieco postęp porodu. Ale przy bardzo intensywnych skurczach odejście płynu owodniowego może spowodować natychmiastowe urodzenie się dziecka.

Szybki poród NIE TRAĆCIE GŁOWY Jeśli jest to już 38. tydzień ciąży, a poród zaczyna nabierać tempa, warto przyjąć wygodną pozycję. Ciało samo podpowie tę najlepszą.

Ja polecam zwykle pozycję łokciowo-kolankową lub klęczącą. Ta pierwsza spowalnia przebieg porodu, w drugiej łatwo jest kontrolować rodzące się dziecko. Chodzi o taki klęk, kiedy jedna noga opiera się na kolanie, a druga na stopie. Wygodna i bezpieczna jest też pozycja na boku, leżąca. Trzeba głęboko oddychać, szczególnie w przerwach pomiędzy skurczami. Ważne, by unikać aktywnego parcia. Nie da się zrealizować tego postulatu w 100 procentach, ale nic nie szkodzi – chodzi o to,

żeby maluch nie przechodził przez drogi rodne zbyt szybko. W czasie skurczu trzeba starać się oddychać szybko i płytko albo „zdmuchiwać świeczkę”. Można położyć rękę na kroczu – dotknięcie główki pomaga zapanować nad sytuacją. Po urodzeniu się główki często trzeba poczekać 1-2 skurcze na urodzenie się reszty dziecka. W tym czasie buzia malucha robi się czerwono-sinawa. Nie jest to nic groźnego, taki kolor ma większość dzieci po porodzie.

Najważniejsze jest utrzymanie odpowiedniej temperatury ciała dziecka. Trzeba je więc dobrze okryć (także główkę), a wcześniej zadbać, żeby to okrycie było suche i najlepiej ogrzane (np. na kaloryferze).

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

Po chwili można próbować przystawić malucha do piersi. Zresztą, jak pewnie wiecie, dziecko zostawione na brzuchu mamy po jakimś czasie samo próbuje przesuwać się w kierunku piersi.

FOT. GETTY IMAGES/GALLO IMAGES POLAND

ZADBAJCIE O DZIECKO Należy ułożyć je na gołym brzuchu mamy, najpierw z buzią lekko do dołu (wypluje w ten sposób wszystko, co ewentualnie ma w ustach), potem już w dowolnej pozycji.

CO KONIEC PORODU Z PĘPOWINĄ? Urodzenie się łożyska oznacza koniec porodu. Teraz macica się obkurcza, szczególnie Nie trzeba się przejmować odcinaniem pępowiny – sama się zaciśnie i może zostać aż do momentu urodzenia się łożyska.

Naczynia pępowinowe otoczone są półprzezroczystą galaretą Warthona, która chroni je podczas ciąży. Po porodzie, w zetknięciu z chłodnym powietrzem, galareta stopniowo tężeje, a ponieważ w tym samym czasie łożysko powoli przestaje pracować i zmniejsza się ciśnienie krwi w naczyniach pępowinowych, to sztywniejąca galareta zamyka światło naczyń. W tym samym czasie dziecku zmienia się system krążenia z płodowego na ten, który mamy do końca życia – czyli zamyka się przewód Bottala. Rusza wtedy krążenie płucne, a dziecko zaczyna regularnie oddychać. To skomplikowane procesy i potrzeba na nie czasu, dlatego warto poczekać, aż pępowina przestanie sama tętnić.

intensywnie, kiedy dziecko ssie pierś.

Przy rodzeniu się łożyska zawsze pojawia się trochę więcej krwi, a na jego powierzchni matczynej (czyli tej, która przyczepiona była do macicy) najczęściej widać spory skrzep – to normalne. Łożysko po porodzie dokładnie się ogląda, żeby stwierdzić, czy nie

brakuje żadnego jego fragmentu – mogłoby to być przyczyną komplikacji. Dlatego urodzone już łożysko dobrze jest zostawić do skontrolowania przez fachowca (najlepiej przechować je w lodówce). Dziecko można odpępnić (nożyczkami przetartymi np. spirytusem),

ale nie jest to konieczne. Przeciętą pępowinę najlepiej podwiązać od strony dziecka – można użyć zwykłej tasiemki (nie powinna być śliska). I już! Wcale nie trzeba czekać na „kogoś kompetentnego”, bo najbardziej kompetentna w sprawie porodu osoba jest na miejscu...

reklama

Olbrzymia większość spontanicznych, szybkich porodów przebiega bez komplikacji.

PRZED TERMINEM JEŚLI PORÓD ZACZYNA SIĘ PRZED TERMINEM (CZYLI PRZED ZAKOŃCZENIEM 37. TYGODNIA CIĄŻY), TO NALEŻY JAK NAJSZYBCIEJ ZNALEŹĆ SIĘ W SZPITALU.

Nie bój się porodu. Strach jest złym doradcą. Uwierz w siebie - jesteś w stanie urodzić.

Im więcej czasu brakuje do terminu porodu, tym bardziej prawdopodobne, że dziecko będzie potrzebowało medycznego wsparcia po urodzeniu.

PORÓD... I CO DALEJ? Dalsze postępowanie zależy od tego, jak ma się dziecko i jak czuje się mama. Maluch wcale nie musi płakać, ale powinien regularnie oddychać i stopniowo robić się różowy (czasem lekko zaczerwieniony).

Może mieć nieco zniekształconą główkę, opuchnięte powieki i spłaszczony nosek – to przejściowy efekt przechodzenia przez kanał rodny. Mama bywa nieco oszołomiona, a krwawienie z dróg rodnych może być dość obfite,

ale nie powinno być ciągłe. Po nieplanowanym porodzie domowym macie dwa wyjścia – zadzwonić po pogotowie albo po położną. Wezwanie pogotowia skutkuje zwykle transportem do szpitala (najbliższego możliwego).

W szpitalu zostaje się dobę lub dwie, można też negocjować powrót do domu po zbadaniu na izbie przyjęć. Druga możliwość to wezwanie położnej – może to być położna środowiskowo-rodzinna, do której zadeklarowana jest mama, albo

któraś z położnych zajmujących się porodami domowymi. Kompetentna osoba potrzebna jest do oceny stanu mamy i dziecka, zaproponowania dalszego postępowania i pokierowania w sprawach formalnych (np. kwestii zarejestrowania dziecka). CZERWIEC 2017 Dziecko 25

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NIEMOWLĘ

Pojawia się bez uprzedzenia i zawsze zaskakuje. Nie jest groźna, choć wygląda groźnie. Nie do końca wiadomo, czemu niektórym się przydarza. Jak sobie z nią poradzić? Tekst Joanna Szulc Konsultacja: dr hab. Piotr Albrecht

Ratunku,

kolka! R

Kolka mija zwykle po zakończeniu 4. miesiąca życia. Jeśli trwa sporo dłużej, dziecko należałoby zdiagnozować w kierunku alergii pokarmowej lub zaburzeń trawienia. 26 Dziecko CZERWIEC 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

odzice niemowlęcia, które cierpi na kolkę, słyszą mnóstwo dobrych rad, na czele z jedną: to trzeba po prostu przeczekać. Trudno odmówić jej sensu. Jak się poczeka, to kolka, która zwykle pojawia się około 3.-4. tygodnia życia, w końcu 4. miesiąca sama przejdzie. Pytanie, czy jesteście w stanie przetrwać dwa, trzy miesiące popołudniowego rozpaczliwego płaczu dziecka. I czy jemu samemu nie powinniśmy przynajmniej spróbować oszczędzić takiego doświadczenia. O kolce mówimy wtedy, gdy dziecko regularnie popołudniu zaczyna płakać, rozpaczać, a przy tym podkurczać nóżki i napinać brzuszek. Może mieć wzdęcia i gazy. Nie daje się uspokoić w żaden zwykły sposób; nie pomaga przystawianie do piersi, noszenie, kołysanie. Napady płaczu mogą trwać godzinami i powtarzają się codziennie. Przyczyny kolki mogą być różne, ale powód bólu i strachu jest jeden. To gwałtowny skurcz mięśni gładkich jelit. Każdy z nas wie, jak coś takiego boli. Niemowlę niestety nie wie, że to kiedyś minie. Na ból reaguje strachem, niepokojem, rozdrażnieniem. I płacze, dużo dłużej niż trwa sam atak bólu. Co można robić, by nie czekać bezczynnie, aż dolegliwości miną? Podajemy wam gamę wypróbowanych sposobów. Nie ma wśród nich jednego idealnego, bo każde dziecko może zareagować inaczej. Na dodatek jednego dnia coś może pomóc, a drugiego dnia okazać się całkiem nieskuteczne. Ale próbujcie. Dziecko do dobrego rozwoju potrzebuje spokoju i poczucia bezpieczeństwa, próbujcie więc ukoić jego lęk.

Wyciszenie Wśród przyczyn kolki wymienia się m.in. niedojrzałość układu nerwowego. Im więcej wokół dziecka szumu i zamieszania, tym więcej w nim lęku, a stres nasila dolegliwości. Potrzeba więc wyciszenia: i emocji, i otoczenia. Jak to zrobić? W ciągu dnia zapewnijcie

dziecku stały rytm dnia. Spacer, kąpiel, karmienia powinny się odbywać o podobnych porach lub chociaż w podobnej kolejności. Nie fundujcie maluchowi nadmiaru bodźców (wizyty gości, wyprawy do supermarketu, hałasy, zapachy, błyski światła). Popołudniami zamykajcie się z nim w domowym zaciszu. Zasłońcie kotary, wyłączcie

telewizor, telefon. Zapewnijcie dziecku zupełny spokój i swoją bliskość. Co musisz wiedzieć? Dzieci doskonale wyczuwają emocje otaczających je ludzi, nasiąkają nimi. Zmęczenie u mamy, jej stres, lęk, może się ujawnić właśnie w kolce u niemowlęcia. Warto zadbać o swoje samopoczucie, żeby pomóc dziecku.

Maratony płaczu OBJAWY KOLKI TO ZAZWYCZAJ NIEUTULONY PŁACZ POJAWIAJĄCY SIĘ NAPADOWO POPOŁUDNIAMI LUB WIECZORAMI. Płacz może trwać (z krótkimi przerwami lub Płakał, a ja myślałam, że od tego płaczu bez) kilka godzin. Dziecko może podkurczać przedrze się na pół. Pęknie. I będzie cisza. Zaciskała piąstki i wrzeszczała tak, jakby ją nóżki i mieć twardy, napięty brzuszek. ktoś żywcem obdzierał ze skóry. Potem już Tak to się zwykle opisuje w poradnikach. A jak nie wrzeszczała, tylko skrzeczała i chrypiała. to wygląda w praktyce, opowiadają rodzice. Zaczął płakać już w czwartej dobie życia. Nie wiedziałem, że noworodek może wydawać Z płaczu robił się najpierw bordowy, potem siny. takie dźwięki. reklama

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

Noszenie, chusta Zauważono, że dzieci noszone w chuście rzadziej cierpią na kolki. Pomaga im bliskość rodziców oraz to, że podczas noszenia brzuszek niemowlęcia dotyka do ciała rodzica, jest masowany i rozgrzewany. Niektóre maluchy dobrze reagują też na noszenie na ręku. Jak to zrobić? W chuście kółkowej lub wiązanej małe niemowlę nosimy w pozycjach półleżących, jak fasolkę. Na ręku można spróbować pozycji, w której dziecko leży brzuchem na przedramieniu rodzica, a nóżki zwisają po obu stronach łokcia. Inna pozycja wygląda tak, że dziecko brzuszkiem oparte jest o bark rodzica i patrzy do tyłu, a rączki zwiesza na jego plecy. Rodzic podtrzymuje je za pupę. Co trzeba wiedzieć? Niemowlę można nosić w chuście w ciągu dnia i popołudniami, ale potrzebuje ono też swobody ruchów, a w chuście jest ona ograniczona.

NIEMOWLĘ

Masaż Kojąco na nerwy i rozkurczająco na napięty brzuch podziałać może masaż antykolkowy. Jak to zrobić?

Możecie spróbować masażu antykolkowego, którego instrukcję prezentujemy na edziecko.pl. Co trzeba wiedzieć? Nigdy nie masujemy dziecka

w czasie ataku kolki, gdy płacze, wyrywa się, pręży. Masujemy profilaktycznie i traktujemy to jako okazję do okazania dziecku wsparcia, bliskości, pocieszenia.

Preparaty z apteki

Kolka wiąże się ze skurczem mięśni gładkich. Ciepłe okłady mają działanie rozkurczowe. Jak to zrobić? Możecie użyć małego termoforu; tetrowej pieluszki świeżo rozgrzanej żelazkiem; okładu żelowego cold/hotpack rozgrzanego w ciepłej kąpieli wodnej. Dobrze działa także ciepło ciała rodzica. Można usiąść z poduszkami pod krzyżem, odchylić się do tyłu i ułożyć sobie niemowlę na własnym brzuchu. Co trzeba wiedzieć? Ciepłych okładów nie kładziemy bezpośrednio na skórę dziecka, zawsze przez ściereczkę lub koszulkę.

28 Dziecko CZERWIEC 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

Kojące dźwięki Małe niemowlęta często uspokajają się, słysząc monotonny szum i dźwięki przypominające te, które znają z brzucha mamy. Jak to zrobić? Taki rodzaj dźwięków emitują różne sprzęty domowe: wyciąg kuchenny, suszarka, odkurzacz. Można je włączyć przy maluchu lub nagrać ich dźwięk na dyktafon i odtwarzać. Są też w sprzedaży płyty, lampki, pozytywki z dźwiękami znanymi dzieciom z życia płodowego. Często sprawdza się po prostu nucenie lub inne „szurające” dźwięki wydawane przez rodziców. Dzieci noszone w chuście uspokajają się na dźwięk bicia serca i bulgotania w brzuchu mamy lub taty. Co trzeba wiedzieć? Niektórzy rodzice wykorzystują jeszcze drugą zaletę suszarki i ciepłym strumieniem powietrza rozgrzewają brzuszek malca. To niezbyt bezpieczne, a na dodatek działa wysuszająco na błony śluzowe nosa, jamy ustnej, gardła.

kiedy do lekarza? IDŹCIE Z DZIECKIEM DO PEDIATRY, JEŚLI: kolkom towarzyszą wzdęcia, ulewanie, suchość skóry, wysypka, ślady śluzu lub krwi w stolcu, biegunka, zaparcie albo plastelinowe lub zielone kupki. Przyczyną może być alergia pokarmowa, najczęściej na białka mleko krowiego. Pediatra pomoże wam w ułożeniu prawidłowej diety dziecka lub karmiącej mamy; kolki są bardzo silne i nic nie pomaga. Pediatra może przepisać maluchowi silniejszy lek; maluch skończył cztery miesiące, a bóle brzuszka wciąż go męczą. Być może to nie kolka, tylko inne problemy zdrowotne.

FOT. ANTON-BURAKOV/DEYMOSHR/GOIR/HALFPOINT/MAKESTORY/VALENTYN VOLKOV/SHUTTERSTOCK.COM

Rozgrzewanie brzucha

Wykorzystać możemy działanie ziół (m.in. kopru włoskiego, rumianku, melisy) i innych substancji o działaniu wiatropędnym, rozkurczowym, uspokajającym. Preparaty dostępne są w postaci herbatek, syropów, zawiesin, kropli i czopków. Jak to zrobić? Najlepiej skonsultować się z pediatrą i wybrać jeden z produktów, a potem podawać go według zaleceń na ulotce, pilnując, żeby nie przekroczyć dziennej dawki. Niektóre preparaty podaje się tuż przed karmieniem, inne niezależnie od karmienia. Co trzeba wiedzieć? Nie należy stosować na własną rękę dwóch preparatów antykolkowych jednocześnie. Można tym pogorszyć sytuację (np. nadmiar kopru włoskiego może nasilić kolkę).

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NIEMOWLĘ

SZUMIĄCE ZABAWKI

SUSZARKA Szumiąca suszarka byłaby idealnym uspokajaczem, gdyby nie fakt, że bardzo wysusza powietrze. Możecie nagrać i odtwarzać ten dźwięk lub spróbować znaleźć sprytny zamiennik. Elektryczna szczoteczka, depilator, blender brzmią właściwie podobnie...

ODKURZACZ Odkurzanie w pobliżu niemowlęcia nie jest z całą pewnością zbyt zdrowym rozwiązaniem. Możecie jednak nagrać odgłos włączonego odkurzacza lub sprawdzić, czy na malucha działają odgłosy dochodzące z sąsiedniego pomieszczenia. A przy okazji będziecie mieli w domu porządek.

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

BIAŁY SZUM Z TELEFONU Na smartfony można pobrać bezpłatną aplikację z dźwiękami uspokajającymi i usypiającymi niemowlęta: przeważnie w repertuarze są różnego rodzaju szumy, odgłos padającego deszczu, dźwięk bicia serca. Można też nagrać dowolny szum i odtwarzać go w razie potrzeby.

PRZEJAŻDŻKA SAMOCHODEM Kiedy maluch ma kolki i żaden domowy szum nie jest w stanie go uspokoić, spróbujcie wybrać się na przejażdżkę autem. Samochodowe kołysanie i szum pracującego silnika działa na niektóre niemowlęta szczególnie kojąco.

MOCNE KOŁYSANKI W poradnikach można przeczytać o tym, że niemowlęta wyciszają się przy spokojnej muzyce. Tymczasem wiele dzieci uwielbia zasypiać przy włączonym radiu lub przy ulubionej muzyce rodziców, której daleko do spokojnej. Sprawdźcie, jak wasz maluch zareaguje na rockowe evergreeny.

CHUSTA Samotne leżenie w łóżeczku – kto by lubił zasypiać w ten sposób? W chuście maluch poczuje wasze ciepło, usłyszy wasz głos, bicie serca. Pozostaje tylko wymyślić, jak sprytnie odłożyć malucha do łóżka, gdy zaśnie...

Ach śpij, kochanie... Wyciszenie przed snem, spokojna kąpiel, noszenie na rękach, przytulanie... A co jeśli żaden z klasycznych sposobów usypiania malutkiego dziecka nie działa? Może wypróbujecie monotonny szum? Tekst Katarzyna Gliwińska

W TOWARZYSTWIE PRALKI Są dzieci, które najszybciej zasypiają przy dźwięku włączonej pralki. W sytuacji kiedy w domu są niemowlęta i małe dzieci pralka i tak działa niemal non stop. Możecie spróbować ustawić w jej pobliżu leżaczek lub przez chwilę kołysać dziecko w ramionach, siedząc nieopodal urządzenia.

FOT. ZEFIR/TSRY/GRIMGRAM/ELVETICA/SHUTTERSTOCK.COM

O tym, że niemowlęta uspokajają się przy monotonnym dźwięku białego szumu wiedzą nie od dziś producenci zabawek. Bez trudu znajdziecie w sklepach z zabawkami maskotki ze specjalnym, wydającym szum głośnikiem w środku. Regulacja głośności i różne rodzaje szumów do wyboru to zalety tego rozwiązania.

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

co na to ekspert ? dr hab. AGNIESZKA GAWROŃSKA pracuje w Klinice Gastroenterologii i Żywienia Dzieci Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

odpowiada pediatra

Latem oparzenia pupy zdarzają się częściej i dlatego dziecko trzeba przewijać od razu, gdy tylko zrobi siku lub kupę.

U mojego pięciotygodniowego synka w okolicach penisa i pod jąderkami pojawiły się kropki, z których schodzi skóra, a tam gdzie są fałdki, utworzyła się rana. Co to może być i jak się tego pozbyć?

?

Opisane przez Panią zmiany wyglądają jak odparzenie, które jest dość częstą przypadłością niemowląt. Odparzenia powstają zwykle na skutek podrażnienia skóry przez pozostałości kwaśnego stolca, moczu albo drażniącego działania zastosowanych kosmetyków lub środków piorących. Podstawą postępowania w tej sytuacji jest bardzo dokładna pielęgnacja podrażnionej okolicy. Przy każdej zmianie pieluszki należy przemyć skórę 32 Dziecko CZERWIEC 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

przegotowaną wodą albo naparem z rumianku bądź nagietka. Jeżeli zmiana jest duża lub nie poddaje się standardowemu leczeniu, lekarz może zalecić zastosowanie nawet takiej maści, która nie jest przeznaczona dla dzieci. Gdyby doszło do nadkażenia (rozwój bakterii czy grzybów na skórze podrażnionej okolicy), konieczne może być zastosowanie przepisanej przez lekarza maści przeciwgrzybiczej oraz przeciwbakteryjnej. Odparzenia, szczególnie latem, gdy temperatura jest wysoka, mogą się powtarzać, dlatego ważna jest częsta zmiana pieluszek, a przy każdym przewijaniu dokładne mycie oraz zabezpieczanie kremem ochronnym pupy, pachwin i okolic intymnych.

?

Czy teraz, gdy jest ciepło na dworze, mogę na dłużej pozostawiać moją trzytygodniową córeczkę bez pieluszki?

Tak zwane wietrzenie pupy, czyli pozostawienie malucha bez pieluchy, ma na celu zapewnienie dostępu powietrza do okolicy pieluszkowej. Wietrzenie to dobry sposób zapobiegania różnego rodzaju podrażnieniom skóry (jak i leczenia ich). Wietrzenie jest również podstawą postępowania w leczeniu pieluszkowego zapalenia skóry. Jeśli w pomieszczeniu lub na dworze temperatura wynosi ok. 20-22�C, pozostawionemu bez pieluszki maluchowi nic nie grozi. Może tak przebywać od kilku do kilkunastu minut bez obawy, że zmarznie. Nie ma przy tym potrzeby rozbierania całego dziecka. Noworodkowi można na wszelki wypadek założyć na stopy skarpetki. Kremem ochronnym najlepiej posmarować skórę tuż przed założeniem czystej pieluchy.

?

Nasz synek źle znosi upały. Odparzył sobie prawie każdą fałdkę. Najgorzej jest w zgięciach pod kolankami. Jak mu pomóc?

reklama

Odparzenia w fałdkach skóry pojawiają się, gdy zbiera się w nich pot i swoim kwaśnym odczynem podrażnia naskórek. Jeżeli u malucha szczególnie często dochodzi do powstawania odparzeń w nietypowych miejscach, to kluczową sprawą jest odpowiednia profilaktyka. Żeby uniknąć tej przykrej dla dziecka dolegliwości, należy kilka razy w ciągu doby przemyć i osuszyć skórę w fałdkach, a następnie – podobnie jak skórę pod pieluszką – zabezpieczyć kojącym kremem przeciw odparzeniom. Jeśli niemowlę spoci się podczas spaceru, do oczyszczenia skóry można użyć delikatnych chusteczek nawilżanych. Można też zmienić preparat używany do kąpieli na taki o właściwościach natłuszczających. Niestety zapobieganie odparzeniom, szczególnie w trudno dostępnych miejscach, nie zawsze daje szybki efekt. Zmiany mogą się nawet okresowo nasilać i zaostrzać. Zalecałabym wówczas konsultację z lekarzem lub położną, którzy pomogą w zaplanowaniu Odpowiedniego postępowania. Przyda się także duża dawka cierpliwości przy stosowaniu się do zaproponowanego leczenia.

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NIEMOWLĘ

?

Jak zabezpieczyć skórę półrocznego dziecka po kąpieli w basenie?

Osobiście uważam, że publiczny basen nie jest najlepszym miejscem dla niemowlęcia. Wrażliwa skóra dziecka jest narażona na kontakt z różnymi środkami dezynfekującymi mogącymi wywoływać podrażnienia skóry. Niemowlę w tym wieku nie ma jeszcze w pełni wykształconych mechanizmów odpornościowych, jego skóra jest niedojrzała, stąd większe ryzyko infekcji i zmian skórnych. Jeśli już koniecznie chcą Państwo skorzystać z kąpieli w basenie z maluchem, to tylko wówczas, gdy jego skóra jest zupełnie zdrowa. Po kąpieli należy dokładnie umyć dziecko w wodzie z dodatkiem preparatu natłuszczającego, a potem użyć mleczka lub oliwki, które intensywnie natłuszczą wysuszoną taką kąpielą skórę.

Wystarczy zwrócić uwagę na kilka rzeczy. W cieplejsze dni należy uważać, by nie przegrzewać niemowlęcia. Jeśli na dworze temperatura sięga powyżej 20�C, wystarczy ubrać dziecko w bawełniany cienki pajacyk lub body i śpioszki, a w trakcie snu i spaceru okryć je lekkim kocykiem. Gdy malec się poci, znaczy to zwykle, że jest mu za gorąco. Można wtedy zdjąć mu pieluszkę i pozwolić pofikać z gołymi nóżkami albo zrobić mu dodatkową kąpiel w ciągu dnia. Potówki są dolegliwością skórną, która z reguły nie jest groźna dla zdrowia dziecka. Przeważnie wystarczy odpowiednia pielęgnacja. Jeżeli potówki już się pojawią i nie chcą zniknąć, to można je kilka razy dziennie przecierać przegotowaną wodą. Dobrym sposobem na złagodzenie objawów jest kąpiel z dodatkiem nadmanganianu potasu lub mąki kukurydzianej, która łagodzi swędzenie i pochłania wilgoć.

?

Nasza córka ma 3 miesiące i czeka ją pierwsza w życiu dłuższa podróż samochodem, a potem kilkudniowy pobyt na działce. O czym powinnam pamiętać, pakując torbę z akcesoriami do pielęgnacji?

Jeżeli domek dziadków posiada odrębną łazienkę z możliwością korzystania z bieżącej wody, to warunki sanitarne dla malucha powinny być wystarczające. Jednak niezależnie od tego, jakiego rodzaju będzie to domek, na pewno powinna się Pani zaopatrzyć w wanienkę lub dużą miskę służącą wyłącznie do kąpania córeczki. Codzienna kąpiel powinna przebiegać wówczas podobnie jak w domowych warunkach. Do pielęgnacji w ciągu dnia przydadzą się wilgotne chusteczki. Dobrze jest na czas podróży i przebywania na działce zaopatrzyć się w foliowaną, składaną matę do przewijania, która znacznie ułatwi czynności pielęgnacyjne w warunkach polowych. Potrzebny będzie też zapas kremu zabezpieczającego skórę przed odparzeniami i oczywiście krem z filtrem ochronnym, bo zakładamy, że pogoda będzie sprzyjać przebywaniu na świeżym powietrzu. (O filtrach przeciwsłonecznych dla dzieci piszemy na str. 36.) 34 Dziecko CZERWIEC 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

ZMIANA KOSMETYKÓW Kiedy można przejść z kosmetyków niemowlęcych na tańsze kosmetyki „dla całej rodziny”?

Trudno jednoznacznie określić, w jakim wieku można zamienić kosmetyki niemowlęce na preparaty dla dorosłych (a za takie należy uważać każdy, na którym nie ma podanej dolnej granicy wieku lub są określane jako „dla całej rodziny”). Decyzja o odstawieniu kosmetyków dla niemowląt zależy przede wszystkim od stanu skóry dziecka i jej podatności na podrażnienia. Warto pamiętać, że zwrot „dla niemowląt” nie oznacza, że preparat należy stosować tylko w 1. roku życia dziecka, ale że jest odpowiedni dla dzieci (nawet do 3. roku życia), wymagających szczególnie delikatnej pielęgnacji. Kosmetyki należy zmieniać ostrożnie, zwłaszcza jeśli maluch ma wrażliwą, skłonną do podrażnień skórę. Zaoszczędzić można też w inny sposób: wybierając preparat przeznaczony dla dzieci, ale typu 2 w 1, czyli płyn do kąpieli i szampon lub żel do mycia ciała i włosów. Innym rozwiązaniem jest kupowanie sprawdzonych już kosmetyków w większych opakowaniach, to zawsze ekonomiczne rozwiązanie. Aby ograniczyć nadmiar kosmetyków kupowanych do domu, preparaty dla niemowląt mogą być używane także przez starszych domowników, szczególnie jeśli (co u dorosłych częste) mają przesuszoną lub skłonną do podrażnień skórę.

FOT. 2XSAMARA.COM/MATKA_WARIATKA/OKSANA KUZMINA/ SPEEDKINGZ/SHUTTERSTOCK.COM

?

Wystarczy jeden-dwa cieplejsze dni, a na skórze syna pojawiają się potówki. Czy jest jakiś sposób, żeby go tak nie sypało?

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NIEMOWLĘ

Bezpieczne

plażowanie Światło słoneczne poprawia samopoczucie, przyjemnie rozgrzewa i... szkodzi skórze. Żeby w pełni korzystać z uroków lata, musimy zadbać o ochronę skóry. Szczególnie tej najbardziej wrażliwej – niemowląt i dzieci. Tekst Katarzyna Gliwińska

N

askórek i skóra właściwa niemowlęcia i małego dziecka są niedojrzałe, a jej warstwy znacznie cieńsze i słabiej wykształcone niż skóra dorosłego człowieka. Także pigmentacja skóry w pierwszych kilku miesiącach życia nie wystarcza do ochrony przed promieniowaniem słonecznym. Wszystko to sprawia, że promienie ultraioletowe głębiej wnikają w skórę dziecka niż w skórę dorosłego i maluch szybciej ulega poparzeniu. Niemowląt nie wolno opalać, do 6. miesiąca życia powinny przebywać wyłącznie w cieniu. Ale nawet wtedy trzeba je dokładnie smarować kremem z iltrem ochronnym – słońce opala także w cieniu!

najwyższa ochrona DLA NIEMOWLĄT I MAŁYCH DZIECI NAJLEPSZE SĄ PRZEZNACZONE SPECJALNIE DLA NICH KREMY Z FILTRAMI O BARDZO WYSOKIM WSPÓŁCZYNNIKU OCHRONY – SPF (ANG. SUN PROTECTION FACTOR) 50+.

Filtry chronią skórę przed szkodliwym promieniowaniem UVA i UVB. To pierwsze nie powoduje powstawania rumienia ani poparzeń, ale jest groźne, bo odpowiada za starzenie się skóry oraz zmiany nowotworowe. Niestety, przenika przez chmury, szyby okienne oraz ubranie. Promieniowanie typu UVB powoduje opaleniznę oraz oparzenia skóry, rumień i bąble. 36 Dziecko CZERWIEC 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NIEMOWLĘ

Tylko

mama rozmawiamy z... KATARZYNĄ SCHIER psychologiem i psychoterapeutką, która pracuje w Katedrze Psychologii Klinicznej Dziecka i Rodziny na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego.

38 Dziecko CZERWIEC 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

Na czym polega lęk separacyjny u niemowląt i jak postępować, żeby doświadczenia z rozstawaniem się nie były zbyt trudne dla małego dziecka, tłumaczy profesor Katarzyna Schier w rozmowie z Ewą Pągowską.

Dlaczego dziecko po skończeniu ósmego miesiąca życia wpada w rozpacz, gdy tylko matka znika mu z oczu? Takie zachowanie jest objawem lęku separacyjnego, który jest naturalny. Zjawisko to opisała Margaret Mahler, badaczka pochodząca z Węgier. Najczęściej pojawia się u ośmiomiesięcznych niemowląt. Rzadziej już u siedmiomiesięcznych. Często towarzyszy mu, występujący niekiedy nieco wcześniej, lęk przed obcymi, czyli nieufność wobec nieznanych osób. W tym wieku dziecko ma na tyle wykształconą pamięć, że całkiem dobrze potrai wyróżnić to, co znane, spośród tego, co obce. Zwłaszcza matkę, którą w tym okresie zaczyna traktować w sposób szczególny. Maluch wchodzi wtedy w etap gwałtownego rozwoju przywiązania do niej. Jednocześnie zaczyna do niego coraz lepiej docierać, że nie stanowi z matką jednej całości.

Nie ma jednak do końca wykształconego poczucia stałości zjawisk, więc nie rozumie, że kiedy coś lub ktoś (a więc także mama) znika z jego oczu, wcale nie przestaje istnieć. Biorąc to wszystko pod uwagę trudno się dziwić, że gwałtownie protestuje, gdy matka się od niego oddala. Nie powinniśmy się więc martwić tym, że ponad półroczne niemowlę zanosi się płaczem, gdy wychodzimy z domu? W zasadzie nie. Za niepokojące można uznać jedynie sytuacje, kiedy matka nie jest w stanie ukoić dziecka np. po powrocie do domu albo gdy w czasie jej nieobecności malec bardzo długo nie daje się uspokoić niani czy tacie. To może świadczyć o jakimś problemie w sferze przywiązania, który warto przedyskutować ze specjalistą.

PÓŁROCZNE DZIECKO WARTO WSPIERAĆ W JEGO PIERWSZYCH SAMODZIELNYCH ESKAPADACH.

Czy lęk separacyjny można jakoś zmniejszyć? Dobrze byłoby, gdyby mama wróciła do pracy najwcześniej rok po porodzie, gdy lęk separacyjny nie jest już tak silny. Jednak bez względu na to, czy zdecyduje się na powrót do pracy wcześniej, czy też nie, powinna zadbać, żeby dziecko miało częste, bliskie relacje z przynajmniej jedną osobą poza nią, np. z tatą, babcią lub nianią. To zmniejszy dramat towarzyszący jej wyjściom, a także ułatwi stworzenie dobrej relacji reklama

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

z maluchem. Żadna kobieta nie powinna zajmować się dzieckiem sama przez całą dobę. A co ma powiedzieć dziecku przed wyjściem z domu? Prawdę, np. że idzie do pracy i wróci po podwieczorku. Nie powinna przedłużać pożegnania w nieskończoność, biadolić: „Mamie jest tak smutno, że musi cię zostawić”, „Jaki ty jesteś biedny”, a tym bardziej wymykać się bez słowa. Najważniejsze, by dziecko nie było nieobecnością matki zaskoczone, nie czuło się oszukane, nie zaczęło żyć w lęku, że jak się odwróci, to mama odejdzie, być może na zawsze. Malec musi się nauczyć, że zachowania opiekunów są przewidywalne.

Mamy wymykają się bez pożegnania właśnie po to, by oszczędzić dziecku przykrości. Spójrzmy prawdzie w oczy – przede wszystkim oszczędzają jej sobie. Często nie potraią zaakceptować u malucha jego negatywnych emocji, poradzić sobie z nimi. Czasami podczas rozpaczliwych pożegnań dochodzi do głosu ich własny dziecięcy lęk. Mamie będzie łatwiej, gdy uświadomi sobie, że to, co dzieje się z jej dzieckiem, jest nieodzowną częścią indywiduacji – czyli ważnego

NIEMOWLĘ

Na czym on polega? Na wyjściu, często także dosłownym – na pupie TO, CO DZIEJE SIĘ Z DZIECKIEM, lub kolanach – z fazy JEST NIEODZOWNĄ CZĘŚCIĄ symbiozy z matką, co ma miejsce w drugiej połowie przedmiotu. Nie krzyczy „uważaj”, INDYWIDUACJI. TEN WAŻNY PROCES pierwszego roku życia. Potem „nie rusz”, nie marszczy z niechęcią MA DOPROWADZIĆ DO TEGO, czeka malca poznawanie brwi. Już wcześniej zapewniła dziecku świata na własną rękę, na tyle bezpieczne otoczenie, że teraz ŻE MALEC ZACZNIE POSTRZEGAĆ stawianie czoła nowym nie musi mu wszystkiego zakazywać wyzwaniom, okres sprzeczw obawie, że ono zrobi sobie krzywdę. SIEBIE JAKO ODRĘBNĄ OSOBĘ. nych uczuć – kiedy to niemal Oczywiście zawsze istnieje ryzyko, jednocześnie chce się przytulić że maluch nabije sobie guza. Jednak do mamy i od niej uciec, a w końcu, etap buntu dwulatka, kiedy wróci do matki, szukając ukojenia, ta go przytuli, zamiast często trochę demonizowany. czynić wymówki: „A nie mówiłam, że upadniesz?” albo przekonyTa wycieczka w samodzielność kończy się zwykle tuż po trzecich wać go, że „Wcale nie boli”. Mamy często jednak wychowują urodzinach, kiedy to malec z upodobaniem używa zaimka „ja”. dziecko w przekonaniu, że tylko przy nich ono będzie bezpieczne. Zdaniem Mahler, do indywiduacji może dojść tylko wtedy, Często też odwlekają zakończenie karmienia piersią gdy mama i dziecko są psychicznie gotowi do separacji. czy przeprowadzkę malca do własnego łóżeczka… Później w okresie dorastania następuje wtórny proces To fakt. Najogólniej rzecz ujmując, opóźniają zmiany, indywiduacji. Wtedy to młody człowiek ma przed sobą dwa które mogą prowadzić do samodzielności. Czasami świadomość, ważne zadania: odłączyć się od rodziców i stać się oddzielną że malec jest od nich bardzo uzależniony, pozwala im zachować osobą w relacji z rówieśnikami. Jeśli we wczesnym dzieciństwie poczucie kontroli, sprawia im przyjemność i zwiększa ich proces separacji nie przebiegał do końca pomyślnie, teraz można poczucie własnej wartości. To dotyczy zwłaszcza kobiet, to nadrobić. których życiową rolą i często jedyną, w której czują się pewnie, Po czym możemy poznać, że trzylatek nie jest wystarczająco jest rola matki. oddzielony od matki? Są też takie, które uważają, że kiedy czegoś dziecku odmawiają, Na przykład po tym, że nie jest w stanie przebywać bez matki robią mu krzywdę, albo boją się bycia rodzicem, który czegoś kilka godzin dziennie, nawet jeśli osoba, która ma się nim opiekozabrania i tym samym sprawia przykrość. Mogą reagować wać, jest mu dobrze znana, adekwatnie reaguje na jego potrzeby nieświadomie na swoje własne niespełnione potrzeby z okresu i potrai się o niego zatroszczyć. Jeśli trzylatek przez wiele dzieciństwa, chcą być „lepsze” od swoich matek. tygodni nie jest w stanie przyzwyczaić się do przedszkola i jego Mamy mogą też odczuwać żal, kiedy wychodzą z domu, rozpacz w czasie pożegnań z mamą się nie zmniejsza, to znak, a dziecko reaguje na to ze stoickim spokojem. O czym świadczy że coś poszło nie tak. Oczywiście nie chodzi o to, by przedszkolak takie zachowanie malucha? bez protestów przebywał bez mamy dziesięć godzin dziennie, Zazwyczaj o tym, że malec nawiązał bliską więź z opiekunem bo to dla niego za dużo, ale już kilka powinien wytrzymać. zastępczym, czyli poradził sobie z trudną dla niego sytuacją. Jak mama może ułatwić maluchowi ową separację? Taka sytuacja dotyczy zwłaszcza niemowląt, których mamy Ważne, by w pierwszych miesiącach jego życia była bardzo stosunkowo szybko po porodzie wróciły do pracy. wrażliwa i wyczulona na jego potrzeby. Dzięki temu później Czasem dochodzi nawet do tego, że dziecko zaczyna mówić dziecku łatwiej będzie zyskać świadomość wpływu na swoje do opiekunki „mama” albo nie chce pozwolić jej wyjść z domu. otoczenie, a więc także zbudować poczucie własnej sprawczości. To bardzo przykre, ale wcale nie oznacza, że maluch woli nianię Z kolei dziecko, które już skończyło pół roku, mama może wspierać czy tym bardziej, że tylko nianię kocha. Po prostu spędza z nią w pierwszych samodzielnych eskapadach. więcej czasu i czuje się przy niej bezpieczny. Klasycznym tego przykładem jest kobieta, która z uśmiechem Mamy nie muszą się obawiać, że ten fakt zaprzepaści ich szanse aprobaty patrzy na malca podążającego w kierunku interesującego na nawiązanie bliskiej, prawdziwej relacji z dzieckiem. 40 Dziecko CZERWIEC 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

FOT. GETTY IMAGES/GALLO IMAGES POLAND

procesu, który ma doprowadzić do tego, że malec zacznie postrzegać siebie jako odrębną osobę. Jest to możliwe, gdy zacznie się separować psychicznie od mamy.

mama

ĆWICZENIA WZMACNIAJĄCE RÓŻNE PARTIE MIĘŚNI

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

STRETCHING, CZYLI ROZCIĄGANIE I WYCISZENIE

5 ZASAD DOBREGO I EFEKTYWNEGO TRENINGU

I ZACHOWAJ WYRWIJWYRWIJ I ZACHOWAJ!

fit

RAMIONA I BARKI

Zam ias możhantli t es but z użyć z w elek odą .

1.

Usiądź na macie w siadzie skrzyżnym, utrzymaj proste plecy. Weź butelki w dłonie i na zmianę uginaj przedramiona. Pilnuj, żeby ramiona i łokcie były blisko tułowia. Zrób 3 serie po 15 powtórzeń.

2.

Pozycja jak wyżej. Dłonie z butelkami trzymaj w dole blisko bioder. Równocześnie unieś ramiona w bok. „Hantle” ustaw równolegle do podłoża, łokcie trzymaj lekko ugięte. Zrób 2 serie po 20 powtórzeń

KLATKA PIERSIOWA 4. Połóż się na plecach. Ugnij nogi w ko-

WYRWIJ I ZACHOWAJ

lanach, stopy ustaw na szerokość bioder. Chwyć butelki i unieś je nad klatką piersiową. Opuszczaj powoli jedną rękę za głowę, drugą w okolicy bioder. Zrób 3 serie po 15 powtórzeń.

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

3. W siadzie skrzyżnym chwyć butelki w dłonie i ustaw je na wysokości ramion. Unieś „hantle” w górę, nie prostując do końca łokci. Powoli opuść dłonie do pozycji wyjściowej. Wykonaj 3 serie po 15 powtórzeń.

5.

Pozycja jak w ćwiczeniu nr 4. Ręce z butelkami unieś nad klatką piersiową. Ugnij łokcie i kieruj je w stronę podłogi. Zachowaj kąt prosty w łokciach. Następnie unieś ramiona do pozycji początkowej. Wykonaj 2 razy po 20 powtórzeń.

GRZBIET

POŚLADKI 9. W klęku podpartym oprzyj się na przedramionach. Butelkę wsuń w zgięcie kolana. Unieś ugiętą nogę 20 razy, a następnie zmień stronę. W czasie unoszenia nogi pilnuj, żeby utrzymać prosty kręgosłup.

6.

Połóż się na brzuchu. Całe ciało ułóż w jednej linii. Trzymając butelki, wyprostuj ramiona w przód. Unieś butelki nad podłogą, ugnij łokcie i ściągnij łopatki. Zrób 2 serie po 10 powtórzeń.

7. Trzymając butelki, przyjmij

8. W pozycji klęku

pozycję klęku podpartego. Dłonie ustaw pod barkami, a kolana pod biodrami, ciężar tułowia rozłóż równomiernie. W tej pozycji utrzymaj proste plecy. Przenieś ugiętą rękę w tył, łokieć skieruj do sufitu. Powtórz 20 razy, a następnie zmień stronę.

prostego ustaw kolana na szerokość bioder. Trzymając poziomo butelki, ustaw ramiona wzdłuż tułowia. Unoś butelki wysoko pod brodę. Pilnuj, by łokcie trzymać wysoko. Zrób 3 serie po 15 powtórzeń.

Mięśnie brzucha to grupa mięśni, która najszybciej traci sprężystość.

BRZUCH

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

11. W leżeniu na plecach nogi ugnij w kolanach, a stopy oprzyj na podłodze. Trzymaj butelki w dłoniach na wysokości uszu. Wykonaj naprzemienne skrętoskłony. Unieś tułów nad podłogą i prawą rękę przenieś w kierunku lewego biodra. Wróć do pozycji początkowej i wykonaj skrętoskłon, kierując lewą rękę do prawego biodra. Powtórz 30 razy.

WYRWIJ I ZACHOWAJ

10.

Usiądź na macie. Nogi ugnij w kolanach, stopy ustaw na szerokość bioder. Chwyć butelkę i ugnij ręce w łokciach. Wykonaj skręty tułowia raz na prawą, raz na lewą stronę. Powtórz 20 razy.

zasady dobrego treningu ZACZYNAJĄC TRENING, WARTO PAMIĘTAĆ O 5 ZASADACH, KTÓRE POMOGĄ OSIĄGNĄĆ ZAMIERZONY EFEKT. CZAS I MIEJSCE Ćwiczenia w domu mają tę zaletę, że możesz je wykonywać o dowolnej, dogodnej dla ciebie i dziecka porze dnia. Poszukaj w mieszkaniu dobrego miejsca do treningu, poprzesuwaj sprzęty domowe tak, byś mogła swobodnie ćwiczyć. Przygotuj matę i na początek dwie butelki z wodą o pojemności 0,75 l, które posłużą ci za ciężarki.

DOBÓR ĆWICZEŃ Zależy od tego, które partie mięśni chciałabyś wzmocnić. Warto jednak wiedzieć, że dużo lepsze efekty przynoszą ćwiczenia kompleksowe, przeznaczone dla całej grupy mięśni w danej części ciała, niż pojedyncze, skupione tylko na jednej partii. Ćwiczenia prezentowane na poprzedniej stronie pozwolą wzmocnić mięśnie grzbietu, klatki piersiowej, ramion, brzucha oraz ujędrnić pośladki.

ROZGRZEWKA Trening należy rozpocząć kilkuminutową rozgrzewką. Energicznie maszeruj, wykonując krążenia ramion i bioder, rób skłony raz do jednej, raz do drugiej nogi. Możesz też truchtać lub wysoko unosić nogi. Dzięki rozgrzewce mięśnie efektywniej pracują podczas treningu, nie grożą ci kontuzje.

STRETCHING, CZYLI ROZCIĄGANIE Ćwiczenia powinny zakończyć się stretchingiem, który rozciągnie mięśnie, a przy okazji pozwoli się wyciszyć. Jeśli trening robiłaś przy dynamicznej muzyce, teraz zmień ją na bardziej spokojną i relaksującą. W ćwiczeniach rozciągających nie powinno nic boleć. Możesz jedynie czuć delikatne rozciąganie. W każdej pozycji najlepiej wytrzymać około minuty. Poniżej prezentujemy ćwiczenia rozciągające mięśnie ramion, ale warto też rozciągnąć mięśnie brzucha (połóż się na wznak i wyciągając ręce za głowę, proste nogi połóż na podłodze), a także grzbietu i pośladków (leżąc na plecach, ugnij prawe kolano, połóż na nim lewą rękę i skieruj je w stronę podłogi, skręcając biodra w lewo – po minucie zmień stronę).

REGULARNOŚĆ Podstawą dobrego treningu jest systematyczność. Żeby osiągnąć zamierzony efekt – wymodelować sylwetkę, wzmocnić mięśnie czy zrzucić zbędne kilogramy – trzeba ćwiczyć regularnie i minimum trzy razy w tygodniu. Dobre rezultaty dają także ćwiczenia wykonywane w seriach, np. 3 serie po 15 powtórzeń danego ćwiczenia.

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

W pozycji siadu skrzyżnego wysuń prawą rękę do przodu, dłoń skieruj w stronę podłogi. Lewa ręka delikatnie naciska na prawą dłoń Rozciągasz przód ramienia i nadgarstek. Wytrzymaj 20 sekund, a następnie zmień stronę.

W pozycji jak w ćwiczeniu obok wysuń prostą prawą rękę przed tułów, a następnie zbliż ją do klatki piersiowej. Lewą dłoń oprzyj na prawym ramieniu i dociskaj ramię do ciała. Wytrzymaj 20 sekund, a następnie wykonaj rozciąganie drugiej ręki.

Na koniec w pozycji jak w ćwiczeniu obok unieś w górę prawą rękę, ugnij łokieć i dłoń kieruj za głowę, a następnie między łopatki. Lewa ręka naciska na łokieć. Wytrzymaj w tej pozycji 20 sekund i zrób ćwiczenie rozciągające drugą rękę.

Przygotowała Jola Łasiewicka Ćwiczenia proponuje Katarzyna Sempolska, autorka zajęć dla mam z dziećmi „Klub AKTYWNEJ mamy" i programu „Aktywne 9 miesięcy"

FOT. PAWEŁ KISZKIEL

WYRWIJ I ZACHOWAJ

STRETCHING

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NIEMOWLĘ

Przeciwciała, komórki macierzyste, a nawet substancje zwalczające komórki nowotworowe – to wszystko znajduje się w mleku matki. O jego niesamowitych właściwościach rozmawiamy z dr. Jackiem Newmanem, kanadyjskim pediatrą i ekspertem w dziedzinie laktacji. Tekst Maja Zawistowska

Tyle dobrego JACKIEM NEWMANEM. Pochodzi z Kanady. W 1984 roku stworzył tam pierwszą przyszpitalną klinikę karmienia piersią. Pracuje w Międzynarodowym Centrum Karmienia Piersią przy Kanadyjskim Kolegium Medycyny Naturalnej w Toronto. Odwiedził Polskę na zaproszenie Fundacji Promocji Karmienia Piersią w związku z konferencją „Prolaktyna 2017”.

Co nowe badania mówią nam o mleku matki i karmieniu piersią? Wiele niesamowitych rzeczy dowiadujemy się z badań nad składem mleka kobiecego. Odkrywane w nim są coraz to nowe skarby, które przekonują nas, że mleko mamy wykracza daleko poza deinicję pożywienia. I że absolutnie nie da się go podrobić. Takim niepodrabialnym składnikiem są przeciwciała, które mama wraz z mlekiem przekazuje dziecku, chroniąc je przed chorobami. Czy o nie chodzi? O nie również, ale nie tylko. Mleko kobiece zawiera całe mnóstwo czynników 46 Dziecko CZERWIEC 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

odpornościowych, które tworzą skomplikowany, dynamiczny system. W zasadzie dopiero zaczynamy ten system poznawać. Nie tak dawno w mleku odkryto na przykład substancję zwaną HAMLET (z ang. Human Alpha-lactalbumin Made Lethal to Tumor cells), która ma zdolność uśmiercania komórek nowotworowych (a raczej doprowadzania ich do samouśmiercenia). Trwają badania nad mechanizmem jej działania i rolą, jaką pełni w mleku matki. Podobnie sprawa się ma w przypadku komórek macierzystych. Komórki macierzyste w mleku mamy? Czy wiadomo, jak działają?

Ich obecność w pokarmie kobiecym stwierdzono już kilka lat temu. Teraz naukowcy próbują określić, jaki jest ich potencjał, czy są w stanie wbudowywać się w poszczególne organy. Na tym polu jest jeszcze mnóstwo do okrycia. Z pewnością są tam w jakimś celu. A czy to prawda, że karmienie piersią zwiększa inteligencję dziecka? Faktycznie, badania wykazują, że karmienie piersią sprzyja rozwojowi intelektualnemu. Im dłuższe karmienie, tym lepiej dla IQ, można powiedzieć w uproszczeniu. Mogą mieć w tym udział kwasy omega-3, m.in. DHA. Ale moim zdaniem nie jest to jedyny czynnik. W karmieniu piersią ogromnie ważne jest nie tylko samo mleko, ale też cała otoczka – bliskość, dotyk, kontakt skóra do skóry. Już Ashley Montagu wiele lat temu mówił o tym, jak istotny wpływ na rozwój mózgu ma dotyk. Udowadniał, że skóra wywodzi się z tej samej tkanki co mózg. Dlatego też stymulacja skóry przekłada się na stymulację mózgu. Całkiem prawdopodobna wydaje się teoria, że właściwa

FOT. DMYTRO MYKHAILOV/SHUTTERSTOCK.COM, MAREK KORDEK DLA FUNDACJI PROMOCJI KARMIENIA PIERSIĄ

rozmawiamy z...

Dlatego, poprzez wspólne działania różnych organizacji, fundacji etc., staramy się wpływać na świadomość lekarzy w tym zakresie. Szkolimy personel medyczny, doradców laktacyjnych.

No dobrze, wiemy, że mleko mamy jest najlepsze, a jednak zdarzają się Inną sytuacją, w której często zaleca sytuacje, w których słyszymy, się włączenie sztucznego pokarmu, że nie wystarcza. Na przykład, jest wysoki poziom bilirubiny we krwi gdy dziecko po porodzie traci za dużo dziecka, czyli żółtaczka. Mówi się, na wadze albo za mało przybiera że mieszanka lepiej radzi sobie i lekarz zaleca dokarmianie. Moim zdaniem wielu pediatrów za z usuwaniem bilirubiny. Nie podzielam paniki związanej bardzo koncentruje się na pomiarach z podwyższonym poziomem bilirubiny wagi dziecka (które po pierwsze, mogą u noworodków, czyli tzw. izjologiczną żółbyć zawodne, a po drugie, zafałszowane, taczką. Nie ma dowodów na to, że wysoki na przykład przez ilość płynów, które poziom bilirubiny (nawet 350 µm/L) matka – i dziecko! – dostali w czasie niszczy mózg zdrowego donoszonego porodu w postaci kroplówek i które dziecka. Przeciwnie, badania z 2016 r. potem po porodzie tracą), a za mało wykazały, że wysoka bilirubina na obserwacji i korygowaniu samego nie powoduje uszkodzenia DNA. aktu karmienia piersią. To, że dziecko Jeśli organizm dziecka izjologicznie ją jest przystawione do piersi, nie znaczy produkuje, to wierzę, że robi to nie bez jeszcze, że pije mleko. Być może przystapowodu. A my być może nie doceniamy wia się nieskutecznie, skubie samą znaczenia bilirubiny. Zapominamy, że jest brodawkę (zamiast zassać do buzi całą ona ważnym obrońcą komórkowym otoczkę brodawki i stymulować ją – chroni przed uszkodzeniami spowodoruchami żuchwy), co utrudnia mu wanymi przez wolne rodniki. najedzenie się, a u mamy powoduje ból. I w związku z tym Co zatem robi Pan, zaburza akt karmienia. NIE WYSTARCZY ZACHĘgdy noworodek Zamiast pochopnie CAĆ MATKĘ DO KARMIEkarmiony piersią sięgać po mieszankę – NIA PIERSIĄ – TRZEBA JEJ robi się żółty? i podważać wiarę świeżo W TYM POMÓC. Znów – oceniam upieczonej matki w jej UCZĄC PRAWIDŁOWEGO jakość karmienia. zdolność wykarmienia Czyli sprawdzam, własnego dziecka – nalePRZYSTAWIANIA DO czy dziecko skutecznie żałoby najpierw pomóc PIERSI, KTÓRE NIE POWOpobiera mleko z piersi. mamie i jej maleństwu DUJE BÓLU, DAJEMY Jeśli tak, jeśli żadne inne opanować sztukę MAMIE I DZIECKU SZANSĘ parametry nie wydają mi karmienia piersią. Myślę, NA DŁUGIE I UDANE się podejrzane i wygląda że wówczas w wielu KARMIENIE. to na izjologiczną przypadkach dokarmiażółtaczkę, nie ingeruję. nie nie byłoby konieczne. Z pewnością nie zalecam zamiany Czy pediatrzy są przygotowani naturalnego karmienia na sztuczne, jak to do takich porad laktacyjnych? nadal czyni wielu pediatrów w Ameryce Niestety nie. To problem ogólnoświatoPółnocnej (nie wiem, jak jest w Polsce). wy, że na uniwersytetach medycznych Zażółcenie u noworodków karmionych laktację i karmienie piersią traktuje się piersią jest naturalne. Nienaturalny jest po macoszemu. Wie pani, czego ja nauczy- raczej całkowity brak zażółcenia u dzieci łem się na ten temat na studiach? Niczego. karmionych butelką.

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

reklama

dla karmienia piersią izyczna bliskość może zmieniać sposób, w jaki rozwija się mózg dziecka.

NIEMOWLĘ

W diecie małego dziecka musi znajdować się białko. Najwyższej jakości i w odpowiedniej ilości. Co to oznacza Tekst Joanna Szulc konkretnie?

Budujemy organizm! B

iałko jest budulcem ciała. Bierze też udział w skomplikowanych procesach metabolicznych. Nie może go być ani za mało, ani za dużo. Nadmiar białka w diecie przyczynia się do poważnych problemów ze zdrowiem, obciąża nerki, sprzyja otyłości.

Trudno wymagać, byście analizowali każdy posiłek dziecka pod kątem zawartości białka. Warto jednak, byście poznali zasady układania diety malucha w kluczowym dla jego rozwoju okresie. Waszym zadaniem jest podawać dziecku to, co dla niego najlepsze. Dziecko zaś decyduje, czy i ile zje.

Najlepsze białko, gdy dziecko ma: 0-6 miesięcy NIEMOWLĘ W PIERWSZYM PÓŁROCZU ŻYCIA POWINNO BYĆ KARMIONE WYŁĄCZNIE PIERSIĄ. Mleko mamy zawiera najlepsze jakościowo białko w idealnych proporcjach względem innych składników mleka. Na dodatek zawartość białka jest dopasowana do wieku i apetytu dziecka. Jeśli dziecko nie może być karmione piersią, musi dostawać mleko modyikowane początkowe. Produkuje się je z mleka krowiego poddanego znacznej modyikacji. Zmieniane są między innymi białka. Przygotowując posiłek, trzeba trzymać się informacji na opakowaniu. Nie wolno dodawać więcej mlecznego proszku niż zaleca producent, choćby dlatego, by białka nie było za dużo.

7-12 miesięcy PODSTAWĄ DIETY STARSZEGO NIEMOWLĘCIA NADAL JEST POKARM MAMY, A JEŚLI KARMIENIE PIERSIĄ JEST NIEMOŻLIWE – MLEKO MODYFIKOWANE. Jednak maluch próbuje nowości. We wszystkich zjadanych przez niego pokarmach jest białko, różni się jednak ono składem i jakością. W okresie rozszerzania diety ważne jest dostarczenie dziecku żelaza, obecnego w mięsie, jajach, rybach. Ryby i żółtka jaj zawierają także cenne kwasy DHA. Znowu rośliny będące także źródłem białka, zapewniają dodatkowe porcje witamin, minerałów, błonnika. Porcje mięsa powinny być małe: 1-2 łyżeczki 2-3 razy w tygodniu. Rybę w podobnej ilości podajemy 1-2 razy tygodniowo (zamiennie z mięsem), jajo raz na 2-3 dni. Możemy proponować dziecku niewielkie ilości jogurtu, keiru, serka naturalnego (bez dodatku soli i cukru). W posiłku może znaleźć się mała ilość mleka krowiego.

Warto łączyć w jednym posiłku różne rodzaje białek.

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

DZIECKO, KTÓRE SKOŃCZYŁO ROK, POWINNO DOSTAWAĆ 3 POSIŁKI MLECZNE DZIENNIE, A KARMIONE PIERSIĄ SSAĆ JĄ 3-4 RAZY NA DOBĘ. Roczniak jada także sery, jogurty i inne przetwory mleczne (bez soli i cukru; można dodać owoce, warzywa, zioła). Nadal podajemy zamiennie mięso, ryby i jaja. 1-2 łyżki mięsa na posiłek zdecydowanie wystarczą (to oznacza na przykład maleńki kotlecik lub niewielki pulpet). Jeśli dziecko zje mięso na obiad, nie proponujcie mu już tego dnia parówki czy szynki. Lepiej do kanapki dać mu pastę warzywną.

FOT. WIKTORY/SHUTTERSTOCK.COM

powyżej 12. miesięcy

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

Dobre na początek

Dla roczniaka

DELIKATNY PASZTET KREM JARZYNOWY Z MIĘSKIEM ok. 10 g gotowanego mięsa kurczaka pietruszka, mały kawałek pora, ćwierć selera, pół ziemniaka pół łyżeczki masła ewent. łyżeczka ugotowanego groszku Włoszczyznę umyj, obierz i pokrój na małe kawałki. W rondelku zagotuj niecałą szklankę wody, wrzuć warzywa. Gotuj do miękkości. Zdejmij z gazu. Gdy zupa przestygnie, dodaj masło, zmiksuj na krem. Pod koniec miksowania dodaj posiekane mięso i jeszcze chwilę rozdrabniaj. Dla starszego niemowlęcia zostaw mięso w kawałeczkach, a zupę krem posyp groszkiem. reklama

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

50 dag piersi kurczaka lub indyka włoszczyzna, spora cebula 10 ziarenek ziela angielskiego łyżeczka zmielonej gałki muszkatołowej pół szklanki bułki tartej 2 jajka oliwa i bułka tarta do blachy Warzywa obierz, opłucz, zalej wodą i ugotuj. Ugotowane przełóż na sito, by odciekły. Do bulionu wrzuć ziele angielskie i mięso, gotuj pod przykryciem 40 minut. Przestudź mięso, potnij na kawałki i przepuść przez maszynkę. Następnie zmiel jarzyny. Zmielone składniki wymieszaj, dodaj jajka i gałkę muszkatołową. Zagęść masę tartą bułką. Przełóż do formy posmarowanej oliwą i wysypanej bułką. Piecz godzinę w 150�C.

Dla starszego niemowlaka

FLACZKI Z KURCZAKA marchewka, pół selera, kawałek pora, kawałek czerwonej papryki ok. 20 g gotowanego mięsa kurczaka niewielki naleśnik pół łyżeczki oliwy łyżeczka posiekanej natki pietruszki szczypta majeranku Warzywa umyj, obierz, pokrój w drobne słupki (pora w pół krążki), zalej wrzątkiem, gotuj, aż kawałki całkiem zmiękną. Dodaj oliwę, natkę, majeranek. Odlej trochę zupy do miseczki, dodaj posiekane mięso i naleśnik pokrojony w paseczki. To dobra potrawa dla starszych niemowlaków, które chcą zrobić użytek z nowiutkich zębów.

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

reklama

MAJ 2017 Dziecko 57

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

JUNIOR

Dłuższe, cieplejsze dni zachęcają do weekendowych wyjazdów. Gdzie na pewno przedszkolaki nie będą się nudzić? Wybór Katarzyna Gliwińska

w Parku Dinozaurów DLA MŁODYCH FANÓW DINOZAURÓW PRAWDZIWĄ ATRAKCJĄ BĘDZIE WIZYTA W JEDNYM Z DINO PARKÓW. Można podziwiać tam rekonstrukcje prehistorycznych stworów w ich rzeczywistych rozmiarach – nawet na dorosłych robią duże wrażenie! Oprócz tego dzieci mogą tam samodzielnie poszukiwać skamielin i przeprowadzać własne badania paleontologiczne. W Polsce istnieje już kilkanaście takich miejsc. Największe z nich znajdują się w Krasiejowie, Solcu, Bałtowie, Zatorze i Jurowcach.

Dokąd na

wycieczkę?

58 Dziecko CZERWIEC 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

na Farmie Iluzji W ODDALONYCH OD WARSZAWY O NIESPEŁNA 100 KM MOŚCISKACH MIEŚCI SIĘ WYJĄTKOWY PARK ROZRYWKI – FARMA ILUZJI. To kilka hektarów atrakcji na świeżym powietrzu i nie tylko. Różnego rodzaju labirynty i przestrzenie, w których nie sposób nie ulec złudzeniom optycznym, wciągną was na długie godziny. Jeśli zmierzacie nad morze lub po prostu wybieracie się na Kaszuby zatrzymajcie się w Szymbarku. Można tam zwiedzić dom, który... stanął na głowie.

pod ziemią JEŚLI POGODA NIE DOPISZE MOŻNA WYBRAĆ SIĘ NA WYCIECZKĘ DO JEDNEJ Z ZABYTKOWYCH KOPALNI. W Polsce można zwiedzać kopalnie soli, złota i srebra (m.in. w Bochni, Złotym Stoku, Tarnowskich Górach, Wieliczce). reklama

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

w Parku Dzikich Zwierząt DZIKIE ZWIERZĘTA MOŻNA OBSERWOWAĆ NIE TYLKO W ZOO. W Polsce nie brakuje parków, w których z bliska można podziwiać leśne zwierzęta, a czasem także uczestniczyć w ich karmieniu. Jeśli wybieracie się na Mazury, zajrzyjcie koniecznie do Parku Dzikich Zwierząt w Kadzidłowie.

JUNIOR

w muzeum na świeżym powietrzu

DZIECI NAJINTENSYWNIEJ UCZĄ SIĘ WTEDY, GDY ZAPOMINAJĄ, ŻE TO ROBIĄ. Dzieje się tak, gdy temat budzi fascynację, a dziecko staje się odkrywcą. Dziś to nie szkoła, ale właśnie nowoczesne centra nauki stwarzają maluchom (nawet dwulatkom!) znakomite warunki do nauki przez zabawę, poznawania świata w działaniu, wszystkimi zmysłami, poprzez eksperymentowanie. Warszawa: Centrum Nauki Kopernik Jak wygląda świat oczami węża? Co kryje się we wnętrzu kalejdoskopu? Jak pachnie lis? W galerii Bzzz! trzeba dotykać, wąchać, sprawdzać, burzyć i układać. Wystawa przeznaczona dla dzieci do 5. roku życia. kopernik.org.pl Gdańsk: Centrum Hewelianum Nowoczesne muzeum w zabytkowych wnętrzach. Nawet kilkulatki mogą tu przeprowadzić eksperymenty z zakresu nauk przyrodniczych, izyki, chemii. hewelianum.pl Gdynia: Centrum Nauki Experyment Czy można podnieść samochód jedną ręką? Jak widzą zwierzęta? Jak będziemy wyglądać za 30 lat? Sprawdźcie w Centrum Experyment. experyment.gdynia.pl Toruń: Centrum Nowoczesności Młyn Wiedzy Na dzieci od 2. roku życia czeka tu wspaniały naukowy plac zabaw, czyli wystawy „przeŻYCIE” i „przeBUDOWA”. mlynwiedzy.org.pl 60 Dziecko CZERWIEC 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

na statku DLA PRZEDSZKOLAKÓW WYCIECZKA STATKIEM PO RZECE BĘDZIE WIELKIM PRZEŻYCIEM. W wielu miastach Polski (i to nie tylko w tych nadmorskich) można wybrać się w krótki rejs po rzece, działają także tramwaje wodne i małe promy pasażerskie. Kilkulatka można też zabrać na krótką wycieczkę kajakową.

FOT. JEARU/PATRYK KOSMIDER/SHCHIPKOVA ELENA/SHUTTERSTOCK.COM, JAKUB ORZECHOWSKI, MATERIAŁY PRASOWE

w centrum nauki

NA STRONIE SKANSENY.NET ZNAJDZIECIE MAPĘ Z WSZYSTKIMI MUZEAMI NA ŚWIEŻYM POWIETRZU W POLSCE ORAZ INFORMACJE O NICH. Skansenów jest u nas naprawdę sporo i nie brakuje w nich atrakcji dla dzieci. W weekendy często organizowane są tam festyny, jarmarki, odpusty oraz warsztaty, na których można poznać odchodzące w przeszłość tradycje i zwyczaje ludowe.

1

2

JUNIOR

4

3

5

Podlewamy! Wybrała Katarzyna Gliwińska

7

9

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

1. Konewka HAPE, cena 16 zł, patatoy.pl 2. Duża konewka Spiegelburg, cena 99 zł, magiadziecinstwa.pl 3. Konewka Babies R Us, cena 24 zł, toysrus.com 4. Konewka Janod, cena 49 zł, fabrykawafelkow.pl 5. Konewka turkus Rain & Shine, b.toys, cena 19 zł, dadum.pl 6. Konewka Melissa & Doug, cena 69 zł, mamissima.pl 7. Konewka kameleon Melissa & Doug, cena 55 zł, biomaluch.pl 8. Konewka pszczółka Melissa & Doug, cena 62,99 zł, empik.com 9. Konewka HABA, cena 29,30 zł, dadum.pl 10. Konewka Rex London Flamingo, cena 39 zł, bonami.pl

8

10

FOT. ANTPKR/SHUTTERSTOCK.COM, MATERIAŁY PROMOCYJNE

6

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

od

3 lat

od

3 lat

od

1roku.

NIE CHCĘ BYĆ DUŻY

CHIŃSKIE CIENIE

4 KSIĄŻECZKI W PUDEŁKU;

Guido van Genechten; wyd. Adamada

Gaba Baja, Adelina Sandecka; wyd. ART Egmont

wyd. Wilga

Nie tak łatwo odłączyć się od mamy kangurzycy, szczególnie, gdy można być wciąż noszonym, czuć jej ciepło i przyjemny zapach... Mama kangurzyca jest jednak wykończona rosnącym ciężarem swojego dziecka. Czy kiedykolwiek uda jej się przekonać małego kangurka, by zdecydował się skakać samodzielnie?

MULTIMEDIA

Przedstawione w bardzo czytelny sposób przepisy na wyczarowanie dłońmi teatru cieni wypełnionego zwierzakami i ludzkimi postaciami. Przepisom towarzyszą krótkie rymowanki. Znajdziemy też czarne kartki, z których wyciąć można dowolne postaci.

MAJSAT L W POJAM M I J

Cztery tekturowe książeczki o zaokrąglonych rogach i różnych kształtach – w każdej z nich znalazły się kolorowe zwierzaki w kształcie odpowiadającym formatowi książeczki. Takie małe, takie długie, takie duże i takie wysokie! Zestaw idealny na prezent dla niemowlaka i roczniaka.

NOWE TECHNOLOGIE I KROPKA! Poznajcie Dot (Kropkę), jej przyjaciół, rodzinę oraz psa. Dot (Kropka) ma 8 lat i interesuje się wszystkim co nowe, a szczególnie nowymi technologiami. Pokazuje, jak można mądrze korzystać z telefonu komórkowego, tabletu czy komputera, by pomagały w poznawaniu świata, i jak technologie mogą wzbogacić nasze życie. Dot (Kropka) wie także, że nie może pozwolić na to, by urządzenia elektroniczne zdominowały jej świat. Zawsze znajduje czas na zabawę z przyjaciółmi, rodzicami i psem. Seria inspiruje dzieci do odkrywania możliwości związanych z dostępem do internetu i nowych technologii, a także uczy zasad bezpieczeństwa. Animacja „Dot.” („Kropka.”) powstała na podstawie książki Randi Zuckerberg – ekspertki od nowych technologii, siostry założyciela Facebooka. POLSAT JimJam, w dni powszednie o godz. 9.30, 13.20 i 16.45; w weekendy od godz. 10 do 11.05. CZERWIEC 2017 Dziecko 63

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

Zróbmy to

razem

JAK Z DROBIAZGÓW ZROBIĆ CIEKAWĄ ZABAWKĘ DLA DZIECKA, PODPOWIADA Marta Staniszewska MAMIE POMAGAŁ Franio (5 lat)

Balonowe ludziki

BĘDĄ POTRZEBNE:

ZDJĘCIA: MARTA STANISZEWSKA

balony kolorowe włóczki mieszanka mąki ziemniaczanej i pszennej lejek łyżeczka i widelec wodoodporny marker

Wkładamy końcówkę lejka do balonu i łyżeczką wsypujemy do niego mąkę. W ten sposób wypełniamy mąką cały balon, najlepiej maksymalnie jak się da. Końcówkę balona zawiązujemy.

Z kolorowej włóczki robimy „czuprynę” – nawijamy włóczkę na widelec kilka razy, po zdjęciu z widelca przewiązujemy „czuprynę” pośrodku dłuższym kawałkiem włóczki i przecinamy brzegi.

Gotową „czuprynę” zawiązujemy blisko supełka na balonie, rysujemy buzię naszemu ludzikowi (najlepiej wodoodpornym markerem) i zabawka gotowa.

DZIECI UWIELBIAJĄ BALONOWE LUDZIKI. Oczywiście można je spotkać w przyulicznych, niezbyt lubianych przez rodziców, automatach z drobiazgami dla dzieci, ale czemu nie zrobić ich razem z dzieckiem? Ludziki można ściskać w rączkach i formować z nich dowolne kształty, można też stworzyć całą ich rodzinkę i wspaniale się bawić. Ten typ zabawki wspomaga rozwój zmysłu dotyku u dziecka. 64 Dziecko CZERWIEC 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

JUNIOR

Pragniemy, aby nasze dzieci czuły się spełnione w życiu, były zaradne, miały własne zdanie... Tymczasem wymagamy od nich podporządkowania się i realizowania naszych oczekiwań. Jak zmienić swoje podejście do dziecka i pomóc mu rozwinąć potencjał? Tekst Joanna Steine-Kalembka

Złota zasada motywowania W

spieranie i rozwijanie motywacji wewnętrznej możemy zawrzeć w akronimie pochodzącym z angielskiego słowa RULE (zasada). Zapamiętaj, co zawiera w sobie to słowo, ponieważ najlepiej odzwierciedla ono myśl przewodnią dobrego motywowania.

R (ang. resist)

66 Dziecko CZERWIEC 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

U (ang. understand) ZROZUM MOTYWACJĘ DZIECKA Dziecko jest zawsze zmotywowane, jednak nie zawsze do podjęcia tych działań, na których akurat tobie zależy. Zapewne doskonale pamiętasz sytuację, w której usilnie starałeś się nakłonić je do założenia zimowej czapki. Im bardziej naciskałeś, tym bardziej dziecko odmawiało. Paradoksalnie, twoje interwencje mogły doprowadzić do tego, że motywacja dziecka do wyjścia z domu bez czapki przybierała na sile (w myśl zasady: „Na złość mamie odmrożę sobie uszy”). Dlaczego tak się dzieje? Za każdym zachowaniem i wyborem stoją jakieś motywacje. Być może dziecko nie chce założyć czapki, bo jest dla niego niewygodna, a może nikt z jego kolegów w klasie jej nie nosi? Jeśli spróbujesz odkryć, co stoi za danym zachowaniem, będzie ci łatwiej nawiązać z dzieckiem współpracę prowadzącą do rozwiązania tej sytuacji.

FOT. GETTY IMAGES/GALLO IMAGES POLAND

POWSTRZYMAJ ODRUCH NAPRAWIANIA DZIECKA W  relacji z dzieckiem bardzo łatwo możesz wpaść w błędne koło odruchu naprawy. Jako rodzic chcesz dla dziecka jak najlepiej i wydaje ci się, że wiesz, co powinno zmienić w sobie, aby lepiej funkcjonować w codziennym życiu. Gdy dobre rady nie skutkują, uciekasz się do ponagleń, nakazów, przekupstw i kar – wszystko w imię dobrych intencji, które masz. Przypomnij sobie jednak sytuację, w której sam doświadczyłeś usilnej troski ze strony drugiej osoby nakłaniającej cię do zmian (np. byś zaczął zdrowiej się odżywiać, uprawiać sport, skończył coś, co już dawno zacząłeś). Czy ciągłe ponaglenia, tłumaczenia, przypominania i rozliczania ze strony tej osoby pomagały ci? A może powodowały, że czułeś jeszcze większe wyrzuty sumienia, dyskomfort i poczucie niekompetencji? Tak właśnie zaczyna czuć się twoje dziecko, gdy po raz kolejny próbujesz przeforsować swoje zdanie. Swoim zachowaniem dajesz mu do zrozumienia, że coś trzeba w nim naprawić, aby zasłużyło na twoją akceptację. W takiej sytuacji dziecko, zamiast dążyć do współpracy z tobą, zacznie cię unikać. Nikt nie lubi czuć się „wadliwy”.

L (ang. listen) NAUCZ SIĘ SŁUCHAĆ DZIECKA Wbrew pozorom słuchanie tego, co chce nam przekazać druga osoba, nie jest łatwe. Wymaga to bycia w relacji, zaufania oraz otwartości na to, co możemy usłyszeć. Słuchanie to dawanie czasu i uwagi. W przypadku dzieci może okazać się to jeszcze trudniejsze, ponieważ porozumiewają się one na płaszczyźnie wielu wymiarów: nie tylko poprzez język, lecz także swoje emocje, zabawy, sztukę, muzykę, aktywność izyczną. Słuchanie opiera się na empatii i trosce, nie zaś na chęci narzucania własnego zdania.

E (ang. empower) PODBUDUJ DZIECKO Dzieci, które mają wysoką i stabilną samoocenę, są również bardziej zmotywowane. Nie boją się podejmować wyzwań i lepiej sobie radzą, gdy coś im nie wyjdzie. Aby zbudować dobrą samoocenę, dziecko potrzebuje czuć, że jest dla ciebie ważne oraz że jego wysiłki są doceniane. Niestety bardzo często rozumiemy budowanie samooceny dziecka jako zasypywanie go pochwałami czy nagrodami, oklaskiwanie za każdą podjętą próbę. Tymczasem w wielu przypadkach za twoimi gestami nic nie stoi – to raczej puste, mechaniczne nawyki. Nic dziwnego, że w pewnym momencie życia dziecko dochodzi do wniosku, że twoje pochwały to tylko tani sposób nakłonienia go do realizacji twoich oczekiwań i że nie warto w nie wierzyć. Dziecko, aby czuć się ważne, musi być przez ciebie prawdziwie zauważone. Oznacza to, że powinieneś włożyć pewien wysiłek w to, aby skierować na nie swoją uwagę: twoje pochwały powinny być oparte na uważnej obserwacji, zawierać w sobie konkretne informacje zwrotne, a nie być pustymi formułkami.

DODAJ MI SKRZYDEŁ! Tekst pochodzi z książki „Dodaj mi skrzydeł! Jak rozwijać u dzieci motywację wewnętrzną”. Psycholożka i trenerka umiejętności psychospołecznych Joanna Steinke-Kalembka opisuje w niej, jak budować z dzieckiem relację wspierającą, która pozwoli mu lepiej poznać siebie oraz rozwijać swoje zdolności i pasje.

Zapamiętaj! NIGDY NIE TRAKTUJ SWOJEGO DZIECKA JAKO PRZEDMIOTU DO NAPRAWY. Nawet jeśli pewne jego działania i zachowania nie podobają ci się, nie oznacza to, że możesz przyczepiać mu etykiety sugerujące, że ma zły charakter.

CZERWIEC 2017 Dziecko 67

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

JUNIOR

Dwulatek garnie się do innych dzieci, ale dzielenia się z nimi zabawkami i współpracy musi się dopiero nauczyć. Co może mu w tym pomóc? Tekst Ula Malko, psycholożka

To moje! etap. „To moje!” powtarza co rusz. I nie chce się niczym dzielić. To czas, kiedy tworzy się tożsamość malucha. Poczucie własności jest jej ważnym aspektem. To wstęp do rozwijania świadomych upodobań: „Chcę tego, a nie tamtego”, „Lubię tamto, a nie to”. Zabawka trzymana w dłoni daje dziecku poczucie

niezależności i siły. A ponieważ malec żyje chwilą obecną, polecenie „pożycz” oznacza dla niego „oddaj na zawsze”. Nie rozumie, że tę rzecz, która zniknie z jego oczu, kiedyś odzyska. Dopiero gdy maluch ma 2 i pół roku, zaczyna postrzegać inne dzieci jako potencjalnych kompanów zabawy.

PRAWO WŁASNOŚCI Jeśli dziecko ma jakieś własne rzeczy, zawsze pytaj, czy możesz je pożyczyć. Nie bierz jego kredek ani książek bez pytania. Na placu zabaw i podczas wizyt znajomych nie rozporządzaj zabawkami malca. Daj mu szansę, żeby mógł powiedzieć „nie”. Ma prawo nie chcieć pożyczyć swoich rzeczy. Maluch uczy się najlepiej poprzez naśladowanie i obserwowanie zachowań dorosłych. Jeśli wy będziecie się z nim dzielić i szanować jego rzeczy, i on szybciej się tego nauczy.

PRZEDSZKOLE EMPATII Gdy dwulatek nie chce się dzielić, zaproponuj: „Chodź, poszukamy razem czegoś, czym Jaś się może pobawić”. Trzylatkowi możesz powiedzieć: „Krzysiu, zobacz, Kasia też chce się pobawić tą koparką. Kiedy skończysz, pamiętaj, żeby jej ją dać”. W ten sposób uczysz swoje dziecko wrażliwości na potrzeby innych. Gdy maluch pozwoli koledze obejrzeć swoją zabawkę, powiedz np.: „Jak miło, że pokazałeś Jasiowi auto”. To uczy dziecko zauważać emocje innych. Nie wywierając presji, wspieramy malca i dajemy mu poczucie bezpieczeństwa. Maluchy dzielą się, gdy jest to element zabawy, np. wydzielają kolegom herbatniki. Warto to docenić. Powiedz np.: „Fajnie, że dajesz dzieciom herbatniki, teraz one też ich spróbują”. Dziecko zauważy, że może sprawić innym przyjemność.

WOLNA WOLA JEŚLI DZIECKU TRUDNO PRZYCHODZI DZIELENIE SIĘ, NIE ZMUSZAJ GO ANI NIE NAZYWAJ SAMOLUBEM. Umiejętność ta powinna wynikać z pragnienia tworzenia dobrej relacji z drugim człowiekiem i chęci zrobienia mu przyjemności. NIE MOŻE SIĘ KOJARZYĆ Z PRZYMUSEM.

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

FOT. GETTY IMAGES/GALLO IMAGES POLAND, GPOINTSTUDIO/SHUTTERSTOCK.COM

N

iemowlę nie potrai dzielić się z innymi. Roczniak też nie wie, co to hojność. Jeśli daje komuś swoją własność, to nie z powodu empatii, tylko dlatego, że z samej czynności podawania czerpie przyjemność – to sposób na naśladowanie mamy. W 2. roku życia dziecko wkracza w inny

RAZ TY, RAZ JA

CZAS DO NAMYSŁU

Gdy oglądasz z dwulatkiem książkę, przewracajcie strony na zmianę. Wpierw ty ucałuj misia na dobranoc, potem dziecko. Tak tworzycie miłe dla malca rytuały, dzięki którym uczy się, że można czymś się dzielić. Trzylatkowi pokaż, że można wspólnie osiągnąć jakiś cel, np. możecie razem podlewać kwiaty. Czasem dawaj dziecku coś, czym może podzielić się z innymi dziećmi, np. chrupki. Ale nie naciskaj, żeby to zrobiło.

Jeśli dziecko nie chce dać koledze swojej zabawki, nie wywieraj presji, tylko zapewnij je, że dzielenie się nie oznacza oddawania na zawsze. Daj dziecku czas na podjęcie decyzji. Maluch potrzebuje często na to kilku minut. Zaproponuj, żeby dzieci wymieniały się zabawkami co jakiś czas. W takich sytuacjach sprawdza się klepsydra – dziecko, które czeka, może obserwować przesypujący się piasek, ucząc się przy okazji, czym jest czas.

ĆWICZENIA W PIASKOWNICY Często chodź z dzieckiem na plac zabaw. To świetna okazja do ćwiczenia umiejętności dzielenia się z innymi. Im więcej czasu dziecko będzie spędzać w grupie rówieśników, tym szybciej poczuje radość płynącą ze wspólnej zabawy.

W prostych słowach wyjaśniaj maluchowi reguły korzystania z zabawek i sprzętów w parku: „Piaskownica jest dla wszystkich dzieci”, „Nie wyrywaj innym zabawek”. Ale nie denerwuj się, gdy maluch nie zawsze się do nich stosuje. Z czasem będzie coraz lepiej. Na razie podpowiadaj dziecku, jak może się zachować: „Jeśli chcesz pożyczyć autko chłopca, spytaj, czy możesz”, „Może dziewczynka pozwoli ci pobawić się łopatką, jeśli dasz jej foremkę?”. Dwuipółlatkom można już zaproponować wspólną zabawę: „Może pobawicie się razem wywrotką? Janek może wsypywać piasek do środka, a Staś może go wozić”.

PRZED PRZYJŚCIEM GOŚCI Uprzedź malucha, co się wydarzy. Powiedz np.: „Przyjdzie dziś do nas Kuba. Możliwe, że będzie się chciał bawić niektórymi twoimi zabawkami. Chodź, zobaczymy, co możesz mu pokazać”. Wyjmijcie zabawki, których jest więcej i których starczy dla wszystkich: klocki, kredki, samochody. Pamiętaj, że dziecko nie musi dzielić się wszystkim z gościem. Schowajcie wspólnie zabawki, które maluch chce zachować tylko dla siebie.

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

UKOCHANY MIŚ POD OCHRONĄ W przedszkolu ulubiona zabawka pełni często funkcję przenośnego systemu wsparcia dla dziecka. Gdy mamy nie ma obok, daje mu poczucie bezpieczeństwa. Warto więc zadbać, by malec mógł mieć ją przy sobie, gdy tego potrzebuje. I by nikt od niego nie wymagał, żeby dzielił się z kolegami ukochanym misiem. reklama

JUNIOR

DOKĄD NOGI PONIOSĄ Jeśli wybieracie się na (przynajmniej częściowo) pieszy spacer, warto skrócić dystans. Postawić sobie za cel dotarcie do najbliższego placu zabaw, górki, z której można się trochę poturlać, czy bramy, za którą widać pracującą koparkę. Lepiej jednak zbytnio się do swoich celów nie przywiązywać, bo mały piechur może mieć własny pomysł na wędrówkę. I choć będzie to nieraz próba dla naszej cierpliwości (kto raz krążył godzinę wokół jednej fontanny, ten wie), pozwólmy mu – w rozsądnych granicach – współdecydować o trasie. To sposób na to, żeby polubił spacerowanie.

MALUCHY ROZWIJAJĄ SIĘ I UCZĄ POPRZEZ RUCH I ZABAWĘ.

ZBYT WYGODNY WÓZEK Zachęcanie malucha do większej mobilności to w pewnym sensie zamach na własną wygodę. Łatwiej pchać wózek niż biegać za ruchliwym dzieckiem.

Aktywnie

na spacerze Odkąd maluch umie już chodzić, warto uczyć go, że ruch na świeżym powietrzu jest zdrowy i przyjemny. Tekst Maja Zawistowska

70 Dziecko CZERWIEC 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

S

pacerówka będzie wam potrzebna jeszcze przez przynajmniej dwa, trzy lata, bo nogi małego piechura szybko się męczą. Po dawce ruchu na dworze dziecko może być też senne, a wtedy wózek przydaje się idealnie. Ale to nie znaczy, że ponadroczny maluch poza domem musi cały czas siedzieć w wózku.

Powiedzmy sobie szczerze, spokojny obchód okolicy z dzieckiem grzecznie siedzącym w wózku jest dla opiekuna łatwiejszy niż bieganie za wszędobylskim maluchem. Dlatego część rodziców nie tylko pakuje dziecko do wózka, ale też zajmuje jego uwagę na tyle skutecznie, by nie chciało z niego wychodzić. Do owego zajmowania uwagi często służy jedzenie. Wielu maluchom spacer kojarzy się z przeżuwaniem bułki i obserwowaniu świata zza barierki wózka. Tymczasem warto wykorzystać naturalną dziecięcą ciekawość świata i potrzebę ruchu, żeby wyrabiać w malcu dobre nawyki. Dbanie o to, aby rekreacja kojarzyła się z aktywnością fizyczną, a nie leniuchowaniem czy łasuchowaniem, to inwestycja w zdrowie dziecka.

UBRANIE ROBOCZE W zasadzie można powiedzieć tak: jeśli malec wraca do domu z czystymi rękami i w nieskazitelnym ubraniu, to znaczy, że spacer był nieudany. Najlepszy sposób, by brzdąc nie myślał o bolących nóżkach, to dać mu jakieś zajmujące zadanie. Wciągające może być szukanie biedronek w trawie, przenoszenie ślimaków z chodnika w bezpieczniejsze miejsce, zbieranie kamyczków (np. tylko tych w kropki). A w deszczowe dni – skakanie po kałużach. No, ale przy takich czynnościach trzeba się ubrudzić. Dlatego na spacer lepiej wychodzić w najgorszych ciuchach, których nie żal zniszczyć. Dotyczy to także rodziców, bo przecież warunkiem dobrej zabawy jest dobre towarzystwo. Spacer nie może być kolejnym momentem w ciągu dnia, kiedy dziecko ma się zająć sobą. Jeśli chcemy malucha aktywizować, sami musimy być aktywni. Musimy mu pokazać, jakie to fajne. Zresztą jak tu grać w piłkę lub skakać w gumę w pojedynkę?

BIEGIEM NA ROWERZE W przypadku nieco starszych dzieci, które trzeba trochę rozruszać i odzwyczaić od wózka, dużą pomocą może się stać rowerek biegowy. Możemy go zafundować już dwulatkowi, najlepiej jeśli zdążymy z tym przed trzecimi urodzinami – później dziecko zaczyna bać się przestrzeni, prędkości i może mieć opory przy uczeniu się. Rowerek biegowy, czyli bez pedałów, to fantastyczny wynalazek. Fizjoterapeuci reklama

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

gorąco go polecają, bo bieganie na rowerku wymaga uruchomienia całego ciała i wszechstronnie stymuluje rozwój dziecka. Maluch trenuje koordynację, uczy się utrzymywać równowagę. Ćwiczy koncentrację wzrokową, umiejętność oceny odległości, przestrzeni, prędkości, a nawet poczucie rytmu (rytmicznie przebierając nóżkami). Dynamiczne odpychanie się raz jedną, raz drugą nogą stanowi idealne ćwiczenie dla małych stóp zapobiegające płaskostopiu.

ROWER NA MIARĘ KOLARZA ROWEREK BIEGOWY MUSI BYĆ DOPASOWANY WIELKOŚCIĄ DO WZROSTU DZIECKA. Zasada jest taka, że przy maksymalnie opuszczonym siodełku maluch powinien dotykać całymi stopami do podłoża i nogi mieć lekko ugięte w kolanach. Nie należy kupować roweru na wyrost – na za dużym dziecko może się czuć niepewnie i zniechęcić się do jazdy.

JUNIOR

BEZPIECZNA GŁOWA

CUDOWNA SWOBODA

HULAJ DUSZA NA KÓŁKACH

Gdy maluch raz się przekona, że może szybko i bezpiecznie dojechać tam, gdzie chce (także pod górkę i w terenie), nie zechce łatwo z tego przywileju zrezygnować. I o to chodzi! Ciągły kontakt z podłożem zapewnia dziecku poczucie bezpieczeństwa, a własna mobilność i niezależność zachwyca i zachęca do dalszych prób. Ani się obejrzymy, jak nowicjusz będzie nas wyprzedzał i z uśmiechem na ustach gnał przed siebie. Po pewnym czasie nauczy się rozpędzać i utrzymując równowagę, jechać z podniesionymi do góry obiema nogami. Po takim treningu przesiadka na zwykły rower z pedałami nie będzie problemem – odbywa się często bez tymczasowego dokręcania bocznych kółek.

Innym sprzętem, który może maluchowi przypaść do gustu, jest hulajnoga. Poradzi sobie na niej trzylatek, choć pierwsze kroki na tym sprzęcie z radością stawiają już niektóre dwulatki. Według doświadczenia rodziców dobrze ją wprowadzać po rowerku biegowym – jeśli dziecko przyzwyczai się najpierw do hulajnogi, która jest stabilna i sama stoi, może być potem rozczarowane rowerkiem, który takich sztuk nie potrafi (czyli wymaga więcej od użytkownika). Jazda na hulajnodze również rozwija koordynację i równowagę, a także ma zbawienny wpływ na stopy. Trzeba tylko pilnować, by dziecko często zmieniało strony, czyli odpychało się raz jedną, raz drugą nogą.

Kask musi być dobrze dobrany, a przede wszystkim właściwie założony. Nie spełnia swojej roli, jeśli jest zsunięty ponad czoło – powinien je zasłaniać. Pasek zapięty pod brodą nie powinien luźno dyndać ani zbyt mocno uciskać brody. Gdy go zapinamy, warto wsunąć nad klamerkę palec. Pomoże to wyregulować odpowiednio napięcie pasków, ale także zabezpieczyć skórę dziecka przed bolesnym uszczypnięciem zapinaną sprzączką.

Bez przesady z zakazami Dopóki malec siedzi przypięty do wózka, jesteśmy o niego spokojni. A kiedy rusza na podbój świata? Naturalne jest, że rodzice boją się o bezpieczeństwo

72 Dziecko CZERWIEC 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

dziecka i próbują je ostrzec przed zagrożeniami. Warto jednak zastanowić się, jak często wypowiadamy słowa: „nie rób, nie ruszaj, uważaj”. Jeśli dziecko wciąż słyszy, że

wokół jest niebezpiecznie, albo rzeczywiście zacznie się bać i zniechęci do aktywności, albo zacznie kompletnie ignorować przestrogi. Powtarzane wciąż zakazy tracą na znaczeniu.

Możecie jednak ćwiczyć odpowiednie reakcje na sytuacje awaryjne. Ustalcie jedno hasło (np. stop!), na które dziecko zawsze, bezwzględnie się zatrzymuje.

FOT. GETTY IMAGES/GALLO IMAGES POLAND, MARIA SBYTOVA/PETR BONEK/SHUTTERSTOCK.COM

Od samego początku, gdy tylko dziecko zaczyna jeździć na rowerku lub hulajnodze, uczymy je chronić głowę kaskiem.

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

co na to ekspert ? W relacji z rodzeństwem najlepiej ćwiczy się sztukę negocjacji i asertywność.

odpowiada psycholożka KŁÓTNIE POMIĘDZY RODZEŃSTWEM Jestem mamą dwóch synków (3 lata i rok). Wiele osób mówi, że biło się ze swoim rodzeństwem. Dla mnie to niepojęte, bo sama byłam jedynaczką, marzyłam o bracie lub siostrze i nie wyobrażam sobie, że mogłabym ich skrzywdzić. Rzeczywistość jednak mnie dopadła i choć staram się wychowywać synów we wzajemnym szacunku, to muszę ich non stop pilnować, bo ciągle dają sobie kuksańce. Starszy denerwuje się, gdy mały podbiera mu zabawki. Młodszy zdaje się jeszcze tego nie rozumieć, a może też zaczyna wykorzystywać to, że zawsze starszemu się dostaje. Co robić? Anna

?

Można powiedzieć, że kłótnie pomiędzy rodzeństwem to… najbardziej naturalna rzecz na świecie. Jakkolwiek idealnymi rodzicami byśmy nie byli i jak bardzo byśmy się nie starali, od czasu do czasu przyjdzie nam się zmierzyć z wymianą zdań pomiędzy naszymi dziećmi. Czasem będą to tylko krzyki czy przepychanki, ale bywa, że kłótnie pomiędzy rodzeństwem będą kończyć się biciem. Bycie w rodzinie to swoisty poligon doświadczalny. Zwłaszcza, gdy ma się brata lub siostrę. W relacji z rodzeństwem ćwiczy się trudną sztukę negocjacji, asertywność i obronę własnych granic, współpracę, skuteczne porozumiewania się. Każda relacja pomiędzy ludźmi jest dynamicznym 74 Dziecko CZERWIEC 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

FOT. GETTY IMAGES/GALLO IMAGES POLAND

JOANNA STEINKE‑KALEMBKA, psycholożka, trenerka umiejętności psychospołecznych, mama dwóch córek, autorka bloga edukowisko.pl.

procesem. Są chwile, gdy doświadczamy prawdziwej bliskości z drugim człowiekiem, ale są też momenty, w których trudno nam się porozumieć. Te przybliżania i oddalania się od siebie to naturalny proces wpisany w budowanie relacji. Dla najmłodszych momenty, w których trudno się dogadać, mogą być burzliwe. Wynika to z tego, że dzieci stopniowo uczą się bycia w relacjach z innymi, a ich umiejętności społeczne (np. negocjowania, asertywnego wyrażania własnego zdania), dopiero się rozwijają.

że starszy syn może nie darzyć szczególną sympatią młodszego brata, który właśnie zabrał mu jego ukochaną zabawkę. My też nie bylibyśmy szczęśliwi, gdyby ktoś bez pytania wziął nasz telefon komórkowy. Pomimo tego, że rodzeństwo łączą silne biologiczne więzy, to może wiele ich dzielić: odmienne temperamenty, inne charaktery, różne zainteresowania i potrzeby. To wszystko sprawia, że wzajemne porozumienie może być trudniejsze, a konflikty częstsze.

Co jednak mogą zrobić rodzice, aby pomóc dzieciom się lepiej porozumieć? Warto zwalczyć w sobie odruch szybkiego interweniowania i naprawy, gdy chcemy zażegnać dziecięce konflikty. W momentach kłótni rodzice zazwyczaj przyjmują rolę sędziego. Zaczynają szukać winnych i pokrzywdzonych, co tylko zaostrza konflikt i rodzi poczucie niesprawiedliwości. Tymczasem bez naszej interwencji rodzeństwo samo znalazłoby rozwiązanie i doszłoby do porozumienia. Nie zmuszajmy dzieci do godzenie się na siłę i lubienia siebie nawzajem. To naturalne,

Warto również zwrócić uwagę na własne zachowanie. Pojawienie się w domu maluszka powoduje często, że opiekunowie zaczynają oczekiwać od starszego dziecka, że będzie ono tym mądrzejszym i dojrzalszym. Spójrzmy jednak na tę sytuację oczami naszego starszaka: nie dość, że w życiu jego rodziny pojawiła się nowa osoba, która zabiera mu tak dużo uwagi rodziców, to jeszcze wszyscy wokół oczekują, że będzie się z nim dzielił każdą zabawką. Bycie starszym bratem czy siostrą to wcale nie jest łatwa rola! Pamiętajmy też o czasie, jaki poświęcamy swoim dzieciom.

reklama

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

Każde z nich potrzebuje momentów, w których mają rodzica na wyłączność, w których cała uwaga mamy lub taty skierowana jest na nich. Często okazuje się, że gdy zadbamy o indywidualny kontakt z każdym dzieckiem, to konflikty pomiędzy rodzeństwem się zmniejszają, ponieważ dzieci nie muszą już walczyć ze sobą o uwagę rodzica. Ktoś kiedyś powiedział, że dzieci rzadko nas słuchają, ale cały czas uważnie obserwują. Jeśli chcemy nauczyć nasze potomstwo rozwiązywania konfliktów, warto zacząć od przyjrzenia się sobie. Jak my, jako rodzice zachowujemy się w momencie pojawiania się jakiegoś konfliktu? Jak go rozwiązujemy? Co widzą nasze dzieci?

Z PUNKTU WIDZENIA MAMY... pisze dla was Ewa Wołkanowska-Kołodziej, mama rocznej Jagny

Czytaliście „Małego Księcia”, prawda? Urocza książeczka pełna mądrości w stylu: „Wszyscy dorośli byli kiedyś dziećmi, ale niewielu z nich pamięta o tym”.

Baobab w domu Mały pęd budzi się do życia, wypuszcza listki, kierując się ku słońcu. Biada temu, kto ulituje się nad niewinnym kiełkiem i pozwoli mu rosnąć. Nim się spostrzeże, baobab przeobrazi się w potężne i samolubne drzewo. Oplecie swoimi korzeniami całą planetę i nie będzie już na niej miejsca na róże. Żeby do tego nie dopuścić, trzeba te maleństwa, wbrew odruchom serca, regularnie wyrywać. Bo inaczej będzie za późno. Czy nie tak właśnie nasze społeczeństwo postrzega dzieci? Rodzi się taki puci puci bobasek, czysty miodek na ten świat przychodzi. Małe dziecko jest tak rozbrajające, że potrai wszystko sprzedać. Robi się więc tej czystej bezbronności zdjęcie i dziecko zupełnie nieświadome wskakuje na butelkę wody mineralnej, na chusteczki do pupy, na kubeczki i paczuszki. Jedni dorośli tę buźkę sprzedają, inni dorośli ją kupują, wzrasta polskie PKB. Ta słodycz to podstęp! – ostrzegają poradniki dla młodych mam, mówią o tym doświadczone sąsiadki, kasjerki i lekarki. Nie można dać się omamić niewinności oczek, zapatrzyć się w loczki, zbyt długo adorować nieużywane jeszcze stópki, uwierzyć w dobroć serduszka. Kobiecie nie wolno zapomnieć, że urodziła baobaba. A więc wychodzisz ze szpitala z małym zawiniątkiem, jeszcze się nie pozbierałaś, a już musisz brać się za tresurę potwora, którego trzymasz w kocyku. Społeczeństwo mówi: weźmiesz go do łóżka – nim się obejrzysz, to będzie JEGO łóżko. Rączki dziecięciu urosną, nóżkami 76 Dziecko CZERWIEC 2017

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

zacznie coraz łatwiej operować. Wykopie z posłania twojego męża, a z ciebie uczyni służącą, która będzie dawała cyca na zawołanie i okrywała kołderką. A może litujesz się nad duszą wyrywającą się z małego ciałka i bierzesz je na ręce? Błąd! Dziecię tylko na to czeka. Zrobisz to raz i już do osiemnastki będziesz musiała swoje mięśnie napinać, kręgosłup nadwerężać i nosić, kołysać, bujać, wte i wewte ze swoim baobabem po chacie chodzić. Walnęło bezwładną główką w podłogę i płacze? Nie łam się! To trucizna. Niby niewinny przezroczysty płyn, a tak naprawdę to sączy się manipulacja. Poczekaj chwilę, powtarzaj mantrę: „Nic się nie stało”, a dopiero jak się przekonasz, że dziecko porządnie tą główką rąbnęło i krew sika na wszystkie strony – to podejdź, przytul i dzwoń po karetkę! Pozwalasz spać, wtedy kiedy chce? Nie wprowadzasz ustawowo ani „pierwszej”, ani „ostatniej drzemki”? Powodzenia! Już w zasadzie nie masz swojego życia. Poranki nie należą do ciebie, nie masz już wolnego wieczoru, nie decydujesz o niczym. Twoje życie tak naprawdę jest już JEGO życiem. No i we wszystkim tym trzeba być konsekwentnym. Na nic miesiące tresowania i powtarzania: „Jagienko, nie pozwalam ci się bawić klapkami taty”. Wystarczy, że raz przymkniesz oko, a już dziecię „He, he, he” w duchu powtarza. Już wie, że ma cię w garści. Zanim się obejrzysz, będziesz w sklepie kupowała te wszystkie gumy i lizaczki ustawione nisko właśnie po to, by ludzkie potomstwo kasę od spracowanych dorosłych wyciągało. Innymi słowy, przekaz społeczny dla młodej matki jest taki, że w rodzicielstwie chodzi o to, żeby się nie dać. I tak sobie myślę, że prowadzi to do tego, czego doświadczył Mały Książę, który „wziął poważnie słowa bez znaczenia i stał się bardzo nieszczęśliwy”.

FOT. LES PERYSTY/VIRINAFLORA/SHUTTERSTOCK.COM

A

pamiętacie, co jej bohater mówił o baobabach? Twierdził, że „czasem odłożenie pracy na później nie przynosi szkody. Lecz w wypadku baobabu jest to zawsze katastrofa”, bo „nim baobaby staną się drzewami, są malutkie”.

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]

NEXTO : OrderID: 2421728 : G G : [email protected]