Test IKF 2008 fin

POLSKIE

WPISUJE UCZESTNIK KOD

DATA URODZENIA

TOWARZYSTWO FILOZOFICZNE

DZIEŃ

MIESIĄC

ROK

INTERDYSCYPLINARNY KONKURS FILOZOFICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW

PTF IKF DG 080329 -ATAMAB

19 KWIETNIA 2008r.

W drodze ku mądrości Etap wojewódzki (finałowy – III stopnia) Instrukcja dla uczestnika:

Czas pracy: 60 minut

1. Sprawdź, czy zestaw egzaminacyjny zawiera 8 stron. Ewentualny brak zgłoś opiekunowi. 2. Na górze tej strony wpisz swój kod i datę urodzenia. 3. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania. 4. Rozwiązania zapisuj długopisem lub piórem z czarnym tuszem/atramentem. Nie używaj korektora. 5. W zadaniach od 1. do 6., od 8 do 21. są podane cztery odpowiedzi: A, B, C, D.

A B C D Wybierz tylko jedną odpowiedź i zakreśl kratkę z odpowiadającą jej literą – np. jeśli wybrałeś odpowiedź „A”:

A B C D 6. Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczaniu, ale jeżeli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz inną odpowiedź:

A B C D 7. Rozwiązania zadań 7.,22. oraz 23 zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreślaj.

Powodzenia!

Liczba punktów do uzyskania: 50

Zadanie 1. (0-8) Do którego ze znanych Ci filozofów pasują przedstawione poniżej poglądy? A. Uważał, że prawda intelektu jest zgodnością intelektu i rzeczy, gdy ten stwierdza, iż to co jest, jest, lub że to, co nie jest, nie jest (veritas est adequatio intellektus et rei). Prawda - wg tego filozofa - jest pierwotnie w intelekcie, a wtórnie – w rzeczach. ...................................................................................... B. Jako pierwszy zwrócił uwagę na rolę pojęć ogólnych w poznaniu, a także praktykował bardzo subtelne sposoby ich analizy i definiowania. Jego twierdzenie, że cnota jest wiedzą, stanowiło podstawę do idei jedności Prawdy, Dobra i Piękna. ...................................................................................... C. Stworzył metodę poznawczą modelowana na matematyce wyznaczoną przez szereg reguł: (a)nigdy nie przyjmuj czegokolwiek za prawdę bez posiadania oczywistych powodów; (b) gdy spotkasz jakiś problem, zawsze podziel jego badanie na tak wiele elementów, jak to jest możliwe; (c) zawsze zaczynaj od najprostszych elementów; (d) upewnij się, że znalazłeś zupełny katalog problemów do rozwiązania; (e) zawsze postępuj krok po kroku. ...................................................................................... D. Zdefiniował prawdziwość w taki sposób: Prawdą jest każda rzecz, która jest w rzeczywistości taka, jaką się wydaje temu, kto chce i może ją poznać. Jego zdaniem, poznanie prawdy prowadzi do poznania Boga i duszy. ...................................................................................... E. Twierdził, że wprawdzie wszystko nieprzerwanie się zmienia, ale owe zmiany podlegają konieczności i logosowi. Każdy człowiek ma zdolność poznawania samego siebie i rozumnego myślenia. Rozum wszystkim istotom jest wspólny. Złymi świadkami są oczy i uszy dla ludzi, którzy mają dusze barbarzyńców. ...................................................................................... F. W celu wyjaśnienia genezy wiedzy zaproponował opowieść o preegzystencji dusz w świecie idei i metempsychozie (wędrówce) dusz od człowieka do człowieka. Dusza, przebywając wśród idei poznaje je bezpośrednio, wnosi tę wiedze do umysłu każdego człowieka, a ten uświadamia ją sobie przez anamnezę (przypominanie). ...................................................................................... G. Sądził, że dokonał przewrotu kopernikańskiego w filozofii w postaci syntezy empiryzmu i racjonalizmu. Uważał, że doświadczenie zmysłowe jest początkiem poznania, ale jest ono zawsze uporządkowane czasowo i przestrzennie. ...................................................................................... H. Sformułował tezę, wg której powiedzieć prawdziwie to stwierdzić, że jest tak właśnie, jak to jest w rzeczach, bo prawdziwość zdań polega na ich zgodności z faktami; fałsz i prawda nie znajdują się w rzeczach, lecz w myśli. .....................................................................................

0

1

2

3

4

5

6

wypełnia sprawdzający

2

7

8

Zadanie 2. (0-1) Jaki aspekt poglądów filozofów został wziety pod uwagę w Zadaniu 1.? A. ontologiczny

B. epistemologiczny

C. etyczny

D. aksjologiczny

A B C D Zadanie 3. (0-11) Zestaw przedstawione w Zadaniu 1. poglądy z podanymi niżej pojęciami (kierunkami filozoficznymi). Do każdego tekstu możesz dopisać kilka pojęć. Zwróć uwagę, że 5. spośród nich nie należy dopisywać do żadnego tekstu. 1. idealizm, 2. racjonalizm, 3, tomizm, 4. wariabilizm (panta rei), 5, iluminacja, 6. klasyczna teoria prawdy, 7. intelektualizm etyczny, 8. maieutyka, 9. anamneza, 10. logos, 11. metempsychoza, 12. arche, 13. cogito, ergo sum, 14. dualizm, 15. empiryzm, 16. epikureizm, 17. eudajmonizm, 18. humanizm, 19. idee wrodzone, 20. imperatyw, 21. istnienie, 22. liberalizm, 23. łaska, 24. materia, 25. transcendentalizm, 26. złoty środek, 27. hedonizm Tekst A. - ............................................................................................................................................... Tekst B. - .............................................................................................................................................. Tekst C. - ................................................................................................................ ............................ Tekst D. - ............................................................................................................................................ Tekst E. - ................................................................................................................ ............................ Tekst F. - ............................................................................................................................................. Tekst G. - ............................................................................................................................................ Tekst H. - ............................................................................................................................................

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10 11

wypełnia sprawdzający

Zadanie 4. (0-10) Przeczytaj uważnie poniższe fragmenty wybitnych dzieł filozoficznych. Ustal autorów i tytuły. Tekst 1. Skoro poszukujemy tej wiedzy, należałoby zbadać, o jakiego to rodzaju przyczynach i zasadach wiedza jest mądrością. Jeżeli ktoś przyjmie nasze opinie o mędrcu, to niebawem stanie się to jaśniejsze. Sądzimy więc, że, po pierwsze, mędrzec [filozof] musi posiadać wiedzę możliwie o wszystkich rzeczach, mimo iż nie będzie posiadał wiedzy o każdej poszczególnej rzeczy. Po wtóre, mędrcem jest ten, kto może poznać trudne rzeczy, niełatwe do poznania dla człowieka (wrażenia zmysłowe są wspólne wszystkim, dlatego są łatwe i nie są znamieniem mądrości). Po trzecie, ten jest mądrzejszy we wszystkich dziedzinach wiedzy, kto jest skrupulatniejszy [w badaniu] i zdolniejszy do nauczania o przyczynach. Spośród nauk zaś ta, która jest bardziej pożądana ze względu na nią samą i przez wzgląd na poznanie, jest w większym stopniu mądrością niż ta, która jest pożądana ze względu na jej wyniki, a nauka górująca nad innymi jest w większym stopniu mądrością niż nauka pomocnicza. 3

Mędrzec bowiem nie może podlegać niczyim rozkazom, lecz sam musi rozkazywać, i nie może słuchać innego, ale na odwrót, mniej mądry musi go słuchać. Tyle i takie mieliśmy uwagi o mądrości i mędrcach [czyli o filozofii i filozofach].

……………………………..

………………………………………………

autor

tytuł

Tekst 2. To bardzo wygodne być niepełnoletnim. Jeśli posiadam książkę, która zastępuje mi rozum, opiekuna duchownego, który zamiast mnie posiada sumienie, lekarza, który zamiast mnie ustala moją dietę itd., itd. ? nie muszę sam o nic się troszczyć. Nie potrzebuję myśleć, jeśli tylko mogę za wszystko zapłacić; inni już zamiast mnie zajmą się tą kłopotliwą sprawą. O to, by większa część ludzi (a wśród nich cała płeć piękna) uważała krok ku pełnoletności, już sam dla siebie trudny, także za niebezpieczny ? o to troszczą się już ich opiekunowie, którzy łaskawie podjęli się trudów nadzorowania.

……………………………..

………………………………………………

autor

tytuł

Tekst 3. Tak, natura działa dla określonego celu, ale nie sama, tylko pod kierownictwem jakiegoś wyższego czynnika - Boga. I dlatego także i to wszystko, co czyni natura, musimy sprowadzić do Boga jako do pierwszej przyczyny. Również i ludzkie przedsięwzięcia trzeba sprowadzić do jakiejś wyższej przyczyny, którą już nie jest rozum i wola ludzka, jako że są one zmienne i ułomne; wszystko zaś, co ruchome i ułomne, trzeba - jak to już wykazano - sprowadzić do jakiegoś pierwszego początku, który jest nieruchomy i sam przez się konieczny.

……………………………..

………………………………………………

autor

tytuł

Tekst 4. - A czy znasz jakiekolwiek życie inne, które by pozwalało patrzeć z góry na władzę i na wpływy polityczne, niż życie oddane prawdziwej filozofii? - Nie, na Zeusa - powiada. - Więc doprawdy, że do rządów nie powinni się brać ludzie, którzy się w rządzeniu kochają. Bo między zakochanymi rywalami muszą się zacząć walki. - Jakżeby nie? - Więc kogo ty innego będziesz zmuszał do straży około państwa, jeżeli nie tych, co rozumieją się na tych rzeczach najlepiej i najlepiej potrafią państwem zarządzać, ale ambicje mają inne i życie znają lepsze niż karierę polityczną? Nikogo innego - powiada.

……………………………..

………………………………………………

autor

tytuł

Tekst 5. 4

Dzielność to stan ducha widzącego prawdę, świadomego, czego należy unikać, a do czego podążać, oceniającego rzeczy nie na podstawie czczych urojeń, lecz na podstawie ich istoty, zajmującego się całym światem i zwracającego swą zdolność dostrzegania ku wszystkim jego poruszeniom, bacznego na wszelkie zamysły i poczynania, równie wzniosłego, jak potężnego, jednako odpornego na grubiaństwo, jak i na pochlebstwo, nie uginającego się pod żadnym uderzeniem losu, wznoszącego się ponad wszystko, co się w nim dzieje i co mu się przytrafia, bardzo szlachetnego, zostającego w największym porządku zarówno w stosunku do tego, co mu wypada, jak i do tego, co może, roztropnego i trzeźwego, nie dającego się zmieszać ani zatrwożyć; ducha takiego, jakiego nie złamałaby żadna przemoc, jakiego rzeczy przypadkowe nie podniosłyby ani nie przygniotły.

……………………………..

………………………………………………

autor

tytuł

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

wypełnia sprawdzający

Zadanie 5. (0-7) Przeczytaj uważnie poniższy fragment dzieła filozoficznego i odpowiedz na pytania zamieszczone pod tekstem. Trzecią drogę wskazuje byt przygodny i konieczny. Oto ona: Stwierdzamy na świecie rzeczy, które mogą być i nie być. Widzimy, jak jedne powstają, a inne zanikają, co świadczy o tym, że mogą być i nie być. Otóż nie do pomyślenia jest, by wszystkie takiego typu rzeczy zawsze istniały. Czemu? Bo co może nie istnieć, niekiedy faktycznie nie istnieje; jeśli przeto wszystko może nie istnieć, to ongiś nic nie istniało ze świata; a jeśli to prawda, to i dziś nic by nie istniało; co bowiem nie istnieje, nie zacznie istnieć inaczej, jak tylko dzięki temu, co już jest; gdyby więc nic nie istniało, zaistnienie czegokolwiek byłoby niemożliwe; w takim razie i dziś nic by nie istniało, co jest oczywistym fałszem. Nie wszystkie więc jestestwa są bytami przygodnymi, ale między nimi musi istnieć byt konieczny. Wszelki zaś byt konieczny albo ma przyczynę swojej konieczności skądinąd, albo nie ma; nie do pomyślenia jest, by ten łańcuch bytów koniecznych, mających przyczynę swojej konieczności skądinąd, ciągnął się w nieskończoność, podobnie zresztą jak i łańcuch przyczyn sprawczych, co wyżej udowodniono. Musimy więc uznać istnienie czegoś, co jest konieczne samo w sobie, nie ma przyczyny swej konieczności gdzie indziej, a jest przyczyną konieczności dla innych, a to wszyscy nazywają Bogiem. a) Kto jest autorem tego tekstu?

.........................................................................................

b) Jaką dziedzinę filozofii reprezentuje ten tekst? Podaj 2 przykładowe zagadnienia, którymi ten dział filozofii się zajmuje.

.........................................................................................................................

.................................................................................................................................................................. c) Co chce udowodnić autor?

...........................................................................................

d) Przedstaw sposób jego rozumowania: ..................................................................................................................................................................... 5

..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................

0

1

2

3

4

5

6

7

wypełnia sprawdzający

Zadanie 6. (0-8) Sformułuj krótkie hasła do słownika filozoficznego wyjaśniające znaczenie następujących pojęć: A. Metafizyka – ............................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................

B. Relatywizm ................................................................................................................................................................ 6

................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ C. Imperatyw kategoryczny ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ D. Determinizm ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

0

1

2

3

4

5

6

7

8

wypełnia sprawdzający

Zadanie 7. (0-2) Dlaczego, według Arystotelesa, autentyczna relacja przyjaźni nie może zaistnieć pomiędzy mężczyzną a jego żoną? ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................

0

1

2

wypełnia sprawdzający

Zadanie 5. (0-1) Określ metodę zdobywania pewnej wiedzy, zaproponowaną przez Kartezjusza? A. dedukcja

B. indukcja

C. analiza pojęciowa

D. iluminacja

A B C D

Zadanie 6. (0-1) Co Kartezjusz proponuje jako kolejną regułę tak zwanej moralności tymczasowej odwołując się do metafory „zagubienia w lesie”? 7

A. B. C. D.

Nie posuwać się naprzód w rozumowaniu zanim nie nabędzie się solidnych dla niego podstaw. Tymczasowo zawiesić zasady moralne ze względu na ich niepewność. Trzymać się przekonań nawet najbardziej wątpliwych, skoro już się raz na nie zdecydowało. Odrzucić świadectwa zmysłów jako wiodące nas po błędnej ścieżce poznania.

A B C D Zadanie 7. (0-1) Kto, zdaniem Arystotelesa, jest twórcą dialektyki?: A. Sofiści

B. Heraklit

C. Zenon z Elei

D. Sokrates

A B C D

Koniec testu  Dziękujemy!

8