Test IKF 2011 Fin

POLSKIE

WPISUJE UCZESTNIK KOD

DATA URODZENIA

TOWARZYSTWO FILOZOFICZNE

DZIEŃ

MIESIĄC

ROK

INTERDYSCYPLINARNY KONKURS FILOZOFICZNY DLA GIMNAZJALISTÓW

PTF IKF EF 0113004 -AFZAAZ

30 KWIETNIA 2011r.

W drodze ku mądrości Etap wojewódzki (finałowy – III stopnia) Instrukcja dla uczestnika:

Czas pracy: 60 minut

1. Sprawdź, czy zestaw egzaminacyjny zawiera 8 stron. Ewentualny brak zgłoś opiekunowi. 2. Na górze tej strony wpisz swój kod i datę urodzenia. 3. Czytaj uważnie wszystkie teksty i zadania. 4. Rozwiązania zapisuj długopisem lub piórem z czarnym tuszem/atramentem. Nie używaj korektora. 5. W zadaniach zamkniętych są podane cztery odpowiedzi: A, B, C, D.

A B C D Wybierz jedną odpowiedź (chyba, że polecenie wskazuje inaczej) i zakreśl kratkę z odpowiadającą literą – np. jeśli wybrałeś odpowiedź „A”:

A B C D 6. Staraj się nie popełniać błędów przy zaznaczaniu, ale jeżeli się pomylisz, błędne zaznaczenie otocz kółkiem i zaznacz inną odpowiedź:

A B C D 7. Rozwiązania zadań otwartych zapisz czytelnie i starannie w wyznaczonych miejscach. Pomyłki przekreślaj.

Powodzenia!

Liczba punktów do uzyskania: 50

Tekst I Kartezjusz, ojciec filozofii nowożytnej, wynalazł metodę, którą nadal można z pożytkiem stosować – metodę systematycznego wątpienia. Postanowił, że nie uwierzy w nic, czego prawdziwości nie pojmie całkowicie jasno i wyraźnie. […] Stosując tę metodę doszedł stopniowo do przekonania, że całkowitą pewność może posiąść jedynie co do własnego istnienia. […] A zatem jego własne istnienie było dlań absolutnie pewne. „Myślę, więc jestem”, powiedział, a zdobywszy tę pewność, począł na nowo tworzyć świat wiedzy, który wcześniej sam zburzył. Poprzez odkrycie metody wątpienia i pokazanie, że najpewniejsze są rzeczy subiektywne, Kartezjusz w ogromnym stopniu przyczynił się do rozwoju filozofii i nadal wszyscy studiujący ten przedmiot czerpią z jego prac wiele pożytku. Ale argumentem Kartezjusza posługiwać się należy ostrożnie. „Myślę, więc jestem” mówi nieco więcej niż to, co jest ściśle pewne. Mogłoby się wydawać, że mamy całkowitą pewność, iż dziś jesteśmy tą samą osobą, którą byliśmy wczoraj – i to, bez wątpienia, jest w pewnym sensie prawdą. Ale do rzeczywistego „ja” dotrzeć jest równie trudno jak do rzeczywistego stołu. Gdy patrzę nas swój stół i widzę brązowy kolor, to tym, co jest z miejsca pewne, nie jest „ja widzę brązowy kolor”, ale raczej „brązowy kolor jest widziany”. To oczywiście wymaga czegoś (lub kogoś), co (lub kto) ten kolor widzi; ale samo przez się nie wymaga tej mniej czy bardziej trwałej osoby, którą określam mianem „ja”. Jest możliwe – jeśli o bezpośrednią pewność chodzi – że owo coś widzącego brązowego brązowy kolor jest czymś zupełnie chwilowy i bynajmniej nie tym samym, co to coś, co ma jakieś inne doznanie w chwili następnej A zatem, to naszym poszczególnym myślom i uczuciom przysługuje pierwotna pewność. Odnosi się to w równym stopniu do marzeń sennych i halucynacji, jak do normalnych postrzeżeń. […] Wszelka wiedza, jak widać, opierać się musi na naszych przekonaniach instynktownych, a jeśli je odrzucimy, nic nie pozostanie. […] Filozofia powinna ukazać nam hierarchię naszych instynktowych przekonań, poczynając od tych, przy których obstajemy najmocniej i przedstawić nam każde z nich możliwie z osobna, wolne od nieistotnych dodatków. Bertrand Russell, Istnienie materii [w:] Problemy filozofii, Warszawa 1995, s. 37.

Zadanie 1. (0-1) Znajdź i zapisz niżej zdanie, które jest odpowiedzią Russella na pytanie, na czym opierać się musi wszelka wiedza? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

0

1

wypełnia sprawdzający

2

Zadanie 2. (0-1) W związku z rozpatrywanym problemem, jakie zadania wyznacza Russell filozofii? ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

0

1

wypełnia sprawdzający

Zadanie 3. (0-2) Opisz krótko metodę rozumowania stosowaną przez Kartezjusza. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................................

0

1

2

wypełnia sprawdzający

Zadanie 4. (0-1) Przypomnij sobie i zrekonstruuj główną tezę Kartezjusza. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

0

1

wypełnia sprawdzający

Zadanie 5. (0-2) Przedstaw rozumowanie, które prowadzi Kartezjusza do przyjęcia tej tezy. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ...............................................................................................................................................................

0

1

2

wypełnia sprawdzający

3

Zadanie 6. (0-2) Sformułuj zarzut, który w Tekście I Russell stawia wobec głównej tezy Kartezjusza. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ...............................................................................................................................................................

0

1

2

wypełnia sprawdzający

Zadanie 7. (0-2) Zrekonstruuj argumenty Russella na poparcie zarzutu wobec głównej tezy Kartezjusza. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ...............................................................................................................................................................

0

1

2

wypełnia sprawdzający

Zadanie 8. (0-1) Sformułuj główną tezę Russella. ................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................

0

1

wypełnia sprawdzający

Zadanie 9. (0-2) Jaki filozof żyjący przed Kartezjuszem sformułował tezę, która uznawana jest za pierwowzór Kartezjańskiej maksymy? Jak brzmiała teza sformułowana przez niego? filozof……….............................

teza (maksyma) ................................................................................

0

1

2

wypełnia sprawdzający

4

Zadanie 10. (0-2) Wskaż wśród poniższych zdań wszystkie zdania fałszywe. Hipoteza to… A. B. C. D.

wstępna propozycja rozstrzygnięcia jakiegoś problemu twierdzenie, którego prawdziwość lub fałszywość należy wykazać założenie, które czynimy na użytek jakiegoś dowodu czyste domniemanie nie poparte żadnymi dowodami A B C D

0

1

2

Wypełnia sprawdzający

Zadanie 11. (0-1) Główne problemy epistemologiczne to; A. problem ………........................................................ B. problem .................................................................... C. problem ....................................................................

0

1

Wypełnia sprawdzający

Zadanie 12. (0-6) Jakie teorie ontologiczne reprezentują następujący myśliciele? Napisz po jednej charakterystycznej dla każdego z tych stanowisk tezie. A. Platon - ................................................................... ..................................................................................................................................................................... ..................................................................................................................................................................... B. Arystoteles - ........................................................... .................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... C. Kartezjusz - .................................................................................. ..................................................................................................................................................................... .....................................................................................................................................................................

0

1

2

3

4

5

wypełnia sprawdzający

5

6

Zadanie 13. (0-5) Do którego ze znanych Ci filozofów pasują przedstawione poniżej poglądy? A. Uważał, że istnienie Boga jest równie pewne jak pewny jest każdy dowód geometryczny. Twierdził bowiem, iż istnienie Boga jest w nim zawarte w ten sam sposób, w jaki zawarte jest w istnieniu trójkąta to, iż trzy jego kąty równe są dwom prostym. ..................................................................... B. To co istnieje podlega ciągłej zmianie, jest w ruchu, targane sprzecznościami. Twierdził, że nie ma rzeczy o stały własnościach jest tylko stawanie się. W związku z tym nie można wejść dwa razy do tej samej rzeki. ..................................................................... C. Sprzeciwiał się poglądowi mówiącemu, że istnienie Boga jest prawdą, która w sposób oczywisty narzuca się rozumowi. Uważał, że istnienie Boga wymaga podania dowodu. Sam zaproponował aposterioryczny dowód na istnienie Boga oparty na pięciu argumentach.

..................................................................... D. W przeciwieństwie do swojego wielkiego poprzednika twierdził, że to co naprawdę istnieje w świecie nie ma postaci idei, a stanowi złożenie materii i formy. To założenie zostało przyjęte również przez Św. Tomasza z Akwinu. .................................................................. E. Byt w jego mniemaniu składał się z małych, niepodzielnych, wiecznych cząstek, które nazwał atomami. Twierdził on, że istnieje zarówno byt jak niebyt, czyli próżnia. .....................................................................

0

1

2

3

4

5

wypełnia sprawdzający

Zadanie 14. (0-1) Jaki aspekt poglądów filozofów został wzięty pod uwagę w zadaniu 13.? A. ontologiczny

B. epistemologiczny

C. etyczny

D. aksjologiczny

A B C D

6

Zadanie 15. (0-5) Zestaw przedstawione w Zadaniu 13. poglądy z podanymi niżej pojęciami (kierunkami filozoficznymi). Do każdego tekstu możesz dopisać jedno pojęcie (co oznacza, że pięć spośród nich nie pasuje do żadnego tekstu). 1. tomizm, 2. wariabilizm (panta rei), 3. intelektualizm etyczny, 4. idea, 5. hylemorfizm, 6. cogito ergo sum, 7. determinizm, 8. anamneza, 9. metempsychoza, 10. eudajmonizm Tekst A. - .................................................................................................................................. Tekst B. - ................................................................................................................................. Tekst C. - ................................................................................................................................. Tekst D. - ................................................................................................................................. Tekst E. - .................................................................................................................................

0

1

2

3

4

5

wypełnia sprawdzający

Zadanie 16. (0-1) Kto jest autorem zdania: „Rozsądek jest to rzecz ze wszystkich na świecie najlepiej rozdzielona” A. B. C. D.

Immanuel Kant Kartezjusz Św. Tomasz Arystoteles

A B C D

Zadanie 17. (0-1) Podaj klasyczną definicję prawdy. ....................................................................................................................................................... ....................................................................................................................................................... .......................................................................................................................................................

0

1

wypełnia sprawdzający

Zadanie 18. (0-1) Postawa filozofa będącego przedstawicielem cynizmu mogłaby polegać na... A. egoistycznym dążeniu do zaspokojenia własnych interesów B. poszukiwaniu przyjemności w każdej możliwej formie C. całkowitej obojętności względem tego, co jest szeroko uznawane za wyznacznik życiowego sukcesu D. zaangażowanej walce przeciwko zastanemu systemowi A B C D

7

Zadanie 19. (0-1) Które z poniższych zdań jest zdaniem fałszywym? A. relatywizm jest pewnym stanowiskiem aksjologicznym B. relatywizm jest pewnym stanowiskiem w etyce C. relatywizm zakłada, że nie istnieje jedna prawda D. relatywizm głosi, że nie warto jest podejmować żadnych aktywności i działań A B C D Zadanie 20. (0-12) Przeczytaj uważnie poniższe fragmenty wybitnych dzieł filozoficznych. Ustal autorów i tytuły. Tekst 1. Stwierdzamy na świecie rzeczy, które mogą być i nie być. Widzimy, jak jedne powstają, a inne zanikają, co świadczy o tym, że mogą być i nie być. Otóż nie do pomyślenia jest, by wszystkie takiego typu rzeczy zawsze istniały. Czemu? Bo co może nie istnieć, niekiedy faktycznie nie istnieje; jeśli przeto wszystko może nie istnieć, to ongiś nic nie istniało ze świata; a jeśli to prawda, to i dziś nic by nie istniało; co bowiem nie istnieje, nie zacznie istnieć inaczej, jak tylko dzięki temu, co już jest; gdyby więc nic nie istniało, zaistnienie czegokolwiek byłoby niemożliwe; w takim razie i dziś nic by nie istniało, co jest oczywistym fałszem.

……………………………..

………………………………………………

autor

tytuł

Tekst 2. Dlatego też wszelka przyjemność ze względu na swoją naturę jest dobra, ale nie każda jest godna wyboru; i podobnie wszelki ból jest złem, ale nie każdego bólu należy unikać. W każdym wypadku trzeba wszystko dokładnie zbadać pod kątem pożyteczności i szkodliwości, bo zdarza się czasem, że dobro bierzemy za zło, i na odwrót, zło za dobro. […] Proste potrawy sprawiają nam tyleż przyjemności, co wystawne uczty, gdy tylko bolesne uczucie głodu zostaje usunięte. Jęczmienny chleb i woda sprawiają większą rozkosz, jeśli je spożył głodny.

……………………………..

………………………………………………

autor

tytuł

Tekst 3. Wzrokiem duszy jest rozum. Ale skoro nie każdy, kto patrzy, musi widzieć, dlatego też wzrok prawidłowy i doskonały, to jest taki, który umożliwia widzenie, nazywa się cnotą - cnota jest bowiem prawidłowym albo doskonałym rozumem. Choćby jednak oczy były zdrowe, sam wzrok nie zdoła ich zwrócić ku światłu, jeżeli brak jest owych trzech cnót: wiary, dzięki której wierzymy, że słońce ku któremu mamy wzrok nasz zwrócić, jest takiego blasku, iż widok jego nas uszczęśliwi; nadziei, dzięki której ufamy, że zobaczymy, jeżeli będziemy dobrze patrzeć; miłości, dzięki której pragniemy widzieć i cieszyć się z posiadania.

……………………………..

………………………………………………

autor

tytuł

8

Tekst 4. Zanim się zacznie przebudowywać dom, w którym się mieszka, nie dość jest zburzyć go jeno i gromadzić zapas materiałów oraz zgodzić architektów lub też ćwiczyć się samemu w architekturze, a poza tym nakreślić starannie plan; trzeba także wystarać się o jakiś dom, gdzie by można zamieszkać wygodnie, na czas kiedy się będzie pracować nad tamtym. Tak też, iżbym nie pozostał niezdecydowany w moich czynach, przez czas kiedy rozum skłaniał mnie będzie do niezdecydowania w moich sądach, i abym mógł podczas tego żyć najszczęśliwiej, jak zdołam, utworzyłem sobie moralność tymczasową składającą się jedynie z trzech lub czterech zasad, którymi się chętnie z wami podzielę.

……………………………..

………………………………………………

autor

tytuł

Tekst 5. Otóż, według mego zdania, należy przede wszystkim rozróżnić [...]: Coś, co istnieje wiecznie a powstania nie ma, i coś, co powstaje zawsze i nie istnieje nigdy. Jedno rozumem, który ujmuje ściśle, uchwycić można jako zawsze takie samo, drugie mniemaniem z pomocą spostrzeżeń nieścisłych daje się uchwycić jako coś, co powstaje i ginie, a w rzeczywistości nie istnieje nigdy. A znowu wszystko, co powstaje, powstaje z konieczności pod wpływem jakiejś przyczyny. Nic nie może powstawać bez przyczyny. Jeżeli wykonawca czegokolwiek patrzy wciąż na to, co jest niezmienne, i jakimś takim się posługuje wzorem, kiedy jego postać i zdolność wykonywa, wtedy koniecznie wszystko wychodzi skończone i piękne. A jeśli patrzy na to, co zrodzone, i posługuje się wzorem zrodzonym - wtedy niepiękne.

……………………………..

………………………………………………

autor

tytuł

Tekst 6. Ponadto uważamy, że mądrość nie polega na żadnych postrzeżeniach zmysłowych; wprawdzie dzięki nim najlepiej poznajemy poszczególne fakty, ale nie dają one odpowiedzi na pytanie: dlaczego - na przykład, dlaczego ogień jest gorący, lecz tylko, że jest gorący. [.,,] Mądrość, jak wszyscy przyjmują, dotyczy pierwszych przyczyn i zasad, dlatego, jak powiedzieliśmy przedtem, ci, którzy są z czymś obeznani, uchodzą za mądrzejszych od tych, co mają tylko wrażenia zmysłowe, a umiejący coś od tych, którzy są z czymś tylko obeznani, kierujący działaniami od rękodzielnika, a nauki teoretyczne zawierają więcej mądrości niż nauki wytwórcze

……………………………..

………………………………………………

autor

tytuł

0

1

2

3

4

5

6

7

8

wypełnia sprawdzający

Koniec testu  Dziękujemy!

9

9

10 11 12