01. Wolff V. 2010 - Stalowa Kurtyna 01. Stalowa Kurtyna

Vladimir Wolff Stalowa Kurtyna Tom 1 Stalowa Kurtyna

DRAMATIS PERSONAE

POLACY Siły Zbrojne RP

kpr. Jan Bocian, ps. Góral – żołnierz 1 Pułku Specjalnego gen. Gralczyk – dowódca lotnictwa chor. Groński – instruktor skoków spadochronowych mjr Jan Grot – dowódca obrony Białegostoku por.Artur Gulbiński – oddział specjalny GROM płk Mariusz Jaworski – dowódca 16 Brygady Zmechanizowanej ps. Mecenas – żołnierz 1 Pułku Specjalnego płk Płoński – szef Agencji Wywiadu sierż. Rawski – żołnierz 1 Pułku Specjalnego gen. Mieczysław Rudnicki – zwierzchnik armii por. Sławczyński – pilot F-16 mjr Adam Sokołowski – pilot F-16 gen. Maurycy Sulik – zastępca Rudnickiego kpt. Szawłowski – dowódca kompanii przeciwlotniczej

kpr. Tomasz Szczepański, ps. Szczepan – żołnierz 1 Pułku Specjalnego kpr. Andrzej Wirski – żołnierz 1 Pułku Specjalnego kpt. Ignacy Wroński – pracownik Agencji Wywiadu mjr Zatorski – oficer operacyjny 1 Pułku Specjalnego Jan Bernatowicz – dyrektor Departamentu Polityki Wschodniej w MSZ Bogdan Czerski – młodszy brat Jarosława, kolega Macieja Kosińskiego Jarosław Czerski – starszy brat Bogdana, kolega Macieja Kosińskiego

2

Maciej Kosiński, ps. Tygrys – kolega Andrzeja Wirskiego Joachim Kurski – zamachowiec wiceminister Adam Moraczewski – Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji Krystyna Nowicka – koleżanka Agaty Wirskiej, narzeczona Marka Tarnowskiego Marek Tarnowski – asystent Jana Bernatowicza, kolega Andrzeja Wirskiego Stanisław Waryński – kolega Macieja Kosińskiego kom. Janusz Wasilewski – Policja Państwowa Weronika – koleżanka Agaty Wirskiej, narzeczona Andrzeja Wirskiego Agata Wirska – siostra Andrzeja Wirskiego dr Piotr Zaremba – lekarz szpitala wojskowego w Żaganiu

BIAŁORUSINI Armia Republiki Białorusi

mjr Aksjonow – siły specjalne kpt. Mykoła Aleksandrow – pilot Mi-24 gen. lejtnant Mychajło Burmak – wojska wewnętrzne RB gen. Igor Dawydow – szef sztabu kpt. Daniło Granin – 2 Batalion 5 Brygady Strzelców Zmotoryzowanych ppłk Greczko – zastępca gen. płk. Konstantina Panina minister Ignatiew – Ministerstwo Obrony RB płk Janczyszyn – dowódca 38 Gwardyjskiej Samodzielnej Brygady Powietrzno-Manewrowej mjr Kuzniecow – prowadzący klucz uderzeniowy „Albatros” – lotnictwo gen. płk Konstatin Panin – szef wywiadu wojskowego 3 płk Tołstoj – dowódca batalionu pancernego 1 Brygady Zmechanizowanej kpt. Uładzimir Uwarow – siły specjalne gen. Aleksander Zoszczenko – dowódca 1 Brygady Zmechanizowanej sierż. Ihor Żeleźniak – dowódca czołgu T-80 z 1 Brygady Zmechanizowanej mjr Ilja Arbatow – KGB w Mohylewie Katajew – szef KGB płk Wasyl Łazarow – dowódca Milicyjnego Oddziału Specjalnego Przeznaczenia „Ałmaz” dr Iwan Sierow – dyrektor elektrowni w Mohylewie mjr Borys Wojnowicz – agent KGB

AMERYKANIE

gen. Harold Anderson – szef Kolegium Połączonych Sztabów kpt. William Ellroy – Siły Powietrzne USA – pilot płk Agnus MacCoy – Siły Powietrzne USA kpt. Juan Martinez – Siły Powietrzne USA – pilot kpt. Bill Romney – Siły Powietrzne USA – pilot gen. Wilson – Siły Specjalne Armii USA – oficer łącznikowy Gary Craig – doradca prezydenta Stanów Zjednoczonych ds. bezpieczeństwa narodowego Larry Osborne – Narodowa Agencja Bezpieczeństwa – analityk wywiadu

4 ROSJANIE

Wiktor Aleksandrowicz Fadiejew – ambasador Federacji Rosyjskiej na Białorusi kpt. Fiłatow – Marynarka Wojenna Federacji Rosyjskiej – dowódca okrętu podwodnego „Sankt Petersburg” 5

PROLOG

Dla doktora Iwana Sierowa miał to być spokojny wieczorny dyżur. Jego stare Żiguli posuwało się wolno w zapadających ciemnościach. Doktor Sierow nie był bynajmniej doktorem medycyny, ale fizyki i od trzech lat pełnił funkcję naczelnego dyrektora elektrowni pod Mohylewem i przylegającego do niej ośrodka badawczego. Jego obecność na wieczornym dyżurze nie była konieczna, jednak trudności, które trzeba było

pokonać przy okazji kolejnej inwestycji, wymagały i od niego większego zaangażowania. Za dwa tygodnie miano uruchomić dodatkowy blok energetyczny i do tego czasu większość pracowników pozostawała w stałej dyspozycji. Próby, testy i symulacje pochłaniały resztki wolnych godzin, jakie mieli inżynierowie i technicy zajmujący się projektem. Sierow zatrzymał samochód przed głównym wjazdem na teren elektrowni, czekając, aż umundurowany strażnik podniesie zagradzający drogę szlaban. Kwestie bezpieczeństwa i dyscypliny pracy były na terenie zakładów poważnie traktowane. Ani on, ani jego syn, pełniący funkcję głównego inżyniera, nie musieli zawracać sobie głowy służbowymi formalnościami, za to reszta pracowników przechodziła przez sito kontroli przy każdym wejściu i wyjściu z kombinatu. Następnym przystankiem na jego drodze był jedyny w okolicy biurowiec. Stalowo-szklana konstrukcja swoje najlepsze dni miała już za sobą. Z zewnątrz nie było jeszcze tak źle, ale za to środek budynku dopraszał się 6 o szybki remont. Jednak pieniędzy na odnowienie, czy chociażby odświeżenie, brakowało. Brakowało ich też na dużo poważniejsze naprawy. Działo się tak w całym kraju. Białoruś izolowana na międzynarodowej scenie politycznej, mająca za partnera jedynie życzliwą jej Rosję, musiała szukać coraz bardziej egzotycznych sojuszników. Wchodząc po schodach do znajdującego się na pierwszym piętrze gabinetu, pomyślał o Aleksym, swoim synu znajdującym się teraz w centralnej dyspozytorni. Jego zmiana dobiegała końca i lada chwila można się go było spodziewać w dyrektorskim gabinecie. Zerknąwszy na zegarek, Sierow uśmiechnął się do siebie. Choć Aleksy nie zachowywał się jak chodzący ideał, dla niego był wszystkim. Wcześnie owdowiały ojciec pozwalał mu na wszelkie wybryki i zachcianki. Od poważniejszych wyskoków chronił go swoją wysoką pozycją w lokalnej administracji. Miało to jednak taki skutek, że Aleksy okazywał swoją pogardę ojcu i wszystkim dokoła. Ciężkie drewniane drzwi otworzył kluczem noszonym stale przy sobie i zagłębił się w czeluściach gabinetu. Drewniane biurko i regały z książkami z jednej strony, biegnące przez całą długość pokoju okno z widokiem na podległą mu placówkę z drugiej strony i prostokątny stół konferencyjny na dziesięć osób dopełniały obrazu jego biura. Opadł na fotel i sięgnął do szafki. Butelka stolicznej powinna na razie ukoić jego nerwy. Kieliszek stuknął o blat biurka. Prawa dłoń Sierowa chwyciła butelkę, lewa zaczęła odkręcać metalową nakrętkę, kiedy nagła eksplozja rozjaśniła nocne niebo za oknem, cisnęła dyrektorem 7 w bok, wprost w otwarte drzwiczki biurka. Potężnie huknął

o nie głową, nabijając sobie guza i łamiąc nos. Na zewnątrz chórem ryknęły syreny alarmowe. Ich przeciągłe wycie przetoczyło się nad całym terenem elektrowni. Wybuch, który rzucił Sierowem jak marionetką, sprawił, że w budynku wyleciały wszystkie okna, siejąc ostrymi jak brzytwa odłamkami. Na szczęście dla niego większość szkła przyjęło na siebie sfatygowane biurko. Świadomość nagłego zagrożenia dotarła do spanikowanego mózgu. Wycierając twarz z potu i kropel krwi z rozbitego nosa, dyrektor wstał i podszedł do futryny, z której sterczały resztki rozbitych szyb. Nad jedną z głównych hal zakładów unosił się gęsty czarny dym. Poniżej białe i czerwone płomienie trawiły ściany. Dachu nigdzie nie było widać i dopiero po chwili zauważył resztki stalowych kratownic odrzuconych siłą podmuchu kilkadziesiąt metrów dalej. Lekko odetchnął. W powietrze wyleciała nie dyspozytornia ani nie generatory, tylko jeden z baraków, gdzie przechowywano butle z tlenem i acetylenem oraz aparaturę spawalniczą przeznaczoną do bieżących napraw. Drzwi za jego plecami trzasnęły i do gabinetu wbiegł jeden z techników. Ubrany w biały kitel i laboratoryjny czepek, wyglądał na przerażonego. Trzęsły mu się ręce, a głos miał bełkotliwy. – Widział pan to, widział pan to, dyrektorze?! Sierow chrząknął i splunął czerwoną flegmą. – Proszę się uspokoić. Lepiej będzie, jak postaracie się zorganizować jakiś punkt opatrunkowy, będą chyba poszkodowani. – Kiedy ja jestem spokojny!

8 Akurat! On sam był zdziwiony własnym opanowaniem. A może to szok spowodowany uderzeniem? Do diabła z tym, musi przecież zająć się ratowaniem swojego kombinatu. – Nie wiecie, gdzie jest mój syn? – zapytał, jakby chciał odgonić dręczące go wątpliwości. Technik spazmatycznie łapał powietrze jak pływak po ustanowieniu rekordu basenu. – Jakieś piętnaście minut temu wychodził z dyspozytorni

– wysapał. – Później już go nie widziałem. Wybuch rozszedł się echem po okolicy. Z dala odpowiedział mu jęk syren zakładowej straży pożarnej zdążającej na miejsce katastrofy. Sierow przecisnął się obok technika i zbiegł na dół. Ciągle był tu szefem i lepiej będzie, jeśli osobiście pokieruje akcją ratunkową.

SIEDZIBA KOMITETU BEZPIECZEŃSTWA PAŃSTWOWEGO, MOHYLEW – BIAŁORUŚ

12 godzin później Major KGB Ilja Arbatow zasiadł do pisania raportu. Jak zwykle najpierw długopisem na brudno. To, co uda mu się spłodzić, sekretarka przepisze już na komputerze. Sięgnął po długopis. Ręka zawisła nad białą kartką papieru i opadła na blat biurka. Arbatow westchnął. Kiedy w nocy przybył na miejsce wypadku, strażakom udało się już opanować główne źródło ognia. Pożar doszczętnie strawił dwie hale. Znacznemu uszkodzeniu uległy też znajdujące się zaraz za nimi słupy wysokiego napięcia i kondensatory. Naprawa potrwa jak nic dwa miesiące. Dobrze, że jest lato. W czasie zimy równałoby się to prawdziwej katastrofie. A wszystko przez...

9 Major westchnął ponownie i spojrzał na stojącą na biurku fotografię w stylizowanej ramce. Dwaj uśmiechnięci, na oko siedmioletni malcy popatrzyli na niego. Jednym z nich był jego syn, który parę dni po zrobieniu tego zdjęcia utonął w Dnieprze. Małą rączką obejmował swojego najlepszego przyjaciela Aleksa. Wakacje sprzed dwudziestu lat. A dziś ten dureń Aleksy, chcąc zespawać ramę swojego cholernego roweru, wziął się do roboty razem z równie jak on pijanym spawaczem. Efekt: trzech ludzi ciężko poparzonych, z dymem poszło... no, nieważne, ile milionów rubli. Dobrze chociaż, że Aleksowi nic się nie stało. Błagalne spojrzenie jego ojca, a prywatnie kompana od kieliszka, też zrobiło swoje. Kiedy odjeżdżał, powiedział tylko Iwanowi, że niczego nie jest w stanie obiecać. Ciekawe, jak ma z tego wybrnąć? W końcu zaczął pisać: Wstępne wyniki prowadzonego śledztwa pozwalają przypuszczać, że jest to akt sabotażu mający

osłabić nasz kraj. Pewne dowody wskazują, że za wszystkim stali agenci ościennego kraju, który w ostatnim okresie wiele razy krytykował nasz rząd i administrację. Dlatego też proponuję...

ROZDZIAŁ 1

ZALEW ZEGRZYŃSKI – POLSKA

24 maja, godzina 11:51 Tego ciepłego, wręcz letniego dnia nad Zalewem Zegrzyńskim panował nieznośny tłok. Piękna pogoda i aura 10 zbliżających się wakacji zachęciły niezliczonych mieszkańców Warszawy, by choć przez weekend odpocząć od trudów pracy w stolicy. Na wodzie widać było dziesiątki żaglówek, które zapobiegliwi właściciele przygotowywali już od tygodni. Zatłoczone parkingi i drogi dojazdowe wyraźnie irytowały kierowców chcących jak najszybciej dostać się na upragnioną plażę, jednak od strony Legionowa i Radzymina wciąż przybywało zmotoryzowanych Hunów. Na niewielkiej śródleśnej polanie, opodal szosy łączącej Wyszków z Serockiem, biwakowała grupa warszawskich maturzystów. Osiem kolorowych chińskich namiotów ustawionych w okrąg wyraźnie odcinało się od ciemnozielonej ściany lasu, która nie zdążyła jeszcze spłowieć zmęczona przeciągającym się upałem i suszą. Pośród obozowiska walały się resztki garderoby oraz butelki po piwie i tanim winie, widoczna oznaka, że przebywająca tu młodzież pracowicie spędziła wieczór. Nad obozem rozlegało się potężne chrapanie dobiegające z czerwonego namiotu. Można było pomyśleć, że w środku śpi nie człowiek, tylko grizli, gdyby nie wystające z namiotu owłosione łydki w jadowicie zielonych skarpetkach, których nie ubrałby żaden niedźwiedź. Ukryte w odosobnieniu obozowisko nie dla wszystkich było tajemnicą. Nad przesieką, pośród gęstego młodnika dał się słyszeć głośny warkot motocyklowego silnika. Podskakując na wertepach i korzeniach, zza zakrętu wyjechało sportowe Kawasaki prowadzone przez młodego blondyna. Pewna siebie mina i opadająca grzywka nad ciemnymi oczyma sprawiały wrażenie, że jej właściciel jest człowiekiem wyjątkowo zdecydowanym, by nie rzec –

11

butnym. I tylko błąkający się na wargach uśmieszek przeczył pierwszemu wrażeniu. Motor prowadzony sprawną ręką zatrzymał się obok wypalonego kręgu ogniska. Mimo sporego hałasu poczynionego przez motocyklistę nikt ze śpiących w namiotach nie poruszył się nawet w swoim legowisku. Widać nocna balanga bardzo wszystkich wyczerpała. Roztrącając nogą w wysokim sznurowanym bucie leżące dookoła butelki, chłopak podszedł do czerwonego namiotu. – Ej, Tygrys, wstawaj! – dla poparcia wezwania ciężki but trafił w kostkę śpiącego. Chrapanie momentalnie ustało. – Spieprzaj, palancie! – nosiciel zielonych skarpetek nie był zbyt przyjaźnie nastawiony do świata. – Już dwunasta, a wy się wałkonicie – blondyn chyba nie lubił łatwo się poddawać. – Andrzej, to ty? – Spodziewałeś się jeszcze kogoś? Ciało w zielonych skarpetkach z wyraźnym oporem zwinęło się, przeformowało i po chwili z namiotu wysunęła się zaspana i ziewająca sylwetka Tygrysa. – Jak było? Noo... Pewnie ciężko? Po tym pytaniu błędny wzrok Tygrysa przesunął się po obozowisku, wyraźnie czegoś szukając. – A! Tuś mi! – niedoceniona wieczorem butelka wody mineralnej nagle zyskała uznanie. Tygrys wstał i poczłapał po nią. Dopiero teraz można było przekonać się, jakim jest rosłym chłopakiem. Metr dziewięćdziesiąt pięć wzrostu i rozwinięta muskulatura dawały mu przewagę na boisku amatorskiej koszykówki, którą zapamiętale uprawiał. Fryzura na zapałkę i odstające uszy dopełniały sylwetki sportowca.

12 Głośna rozmowa obu kolegów przywróciła też do życia mieszkańców sąsiednich namiotów. – Cześć, braciszku – dał się słyszeć cichy głos zza pleców Andrzeja. – Co w domu? – Staruszkowie wybywają na urlop. Będziemy mieli wolną chatę. Przynajmniej na razie, bo później

przecież wyjeżdżam. – Więc jednak dostałeś się!!?? – siostra Andrzeja Wirskiego, Agata, szybko domyśliła się znaczenia tego „później”. – Chłopie, wiesz, że masz przesrane i że te twoje plany tylko opóźnią studia? – do rozmowy ponownie włączył się Tygrys. – A ty co? Za parę dni egzaminy na polibudę, wyśniona robotyka czeka, a ty mordujesz szare komórki gorzałą! – odparł ze złością Wirski. – Nie wkurzaj się. Zresztą dobrze ci tak. Ale dostaniesz w dupę! He, he!! – I Tygrys wydarł się na cały głos: – Wiecie co?! Mamy nowego obrońcę ojczyzny! Ten patałach dostał się do Lublińca. Zdumione miny kolegów i zachwycone spojrzenia koleżanek mile połechtały Wirskiego. Miał wstąpić do 1 Pułku Specjalnego. Prawie od zawsze było to jego marzeniem, które teraz właśnie miało się ziścić. Wierny kibic warszawskiej Legii, wraz z Tygrysem i resztą paczki od paru lat chodził na wszystkie mecze, a właściwie na to, co po nich następowało. Tygrys ze swoim wzrostem i atletyczną budową świetnie dawał sobie radę w niejednej ustawce, ale Wirski, niższy od kumpla o dobre pół głowy, takim mocarzem nie był, wszelkie braki musiał nadrabiać szybkością i sprytem. Zaowocowało to paroletnim treningiem w osiedlowej sekcji taekwondo, gdzie 13

uczęszczał kilka razy w tygodniu. Kres ulicznym bijatykom położyła dopiero pałka policjanta z oddziałów prewencji, która skutecznie wyperswadowała mu dalsze awantury. Zresztą w tym czasie pasją Wirskiego, ku zdumieniu reszty rodziny, stało się wojsko. Brak tradycji rodzinnych w niczym mu nie przeszkadzał. Ojciec lekarz, matka prawniczka i może tylko siostra wyjdzie na ludzi – tak w skrócie charakteryzował swoją średnio zamożną rodzinę z Wilanowa przyszły spadkobierca polskich rycerzy. Sam Tygrys, czyli Maciek Kosiński, był racjonalistą twardo stąpającym po ziemi. Zamiłowanie do sportu było tylko jedną z jego rozlicznych pasji. Znacznie bardziej serio traktował elektronikę, stąd pomysł studiowania robotyki. Tymczasem reszta towarzystwa rozsiadła się wokół gazowej kuchenki, czekając niecierpliwie na pierwszy łyk kawy. Oprócz dwójki przyjaciół i siostry Andrzeja było tam jeszcze dwanaścioro osób, w większości szkolni koledzy Andrzeja i Maćka, ale i znalazło się kilka ich dziewczyn.

Wśród nich uwagę zwracała wysoka szatynka – Weronika – najlepsza koleżanka Agaty. Znały się jeszcze ze szkoły podstawowej i od tamtej pory były nierozłączne. O tym, że Weronika skrycie podkochuje się w Andrzeju, wiedzieli wszyscy prócz niego samego. On wciąż był na etapie kobiety idealnej, Catheriny Zeta-Jones, i Weronikę traktował tylko jak przyjaciółkę siostry. Siedząca obok nich Krysia Nowicka była najspokojniejszą i najcichszą osobą, jaką można sobie wyobrazić. Drobna i opanowana stanowiła prawdziwą podporę domu małego dziecka w Zielonce pod Warszawą, dokąd dojeżdżała w każdej wolnej chwili. Jej jedyną pasją

14

były dzieci. Starsza od Agaty i Andrzeja, miała dwadzieścia dwa lata i studiowała na trzecim roku pedagogiki. Wcześnie osierocona przez matkę, do Warszawy przyjechała z Tarnowa, gdzie nadal mieszkał jej ojciec. Jego kolejarska emerytura ledwo zapewniała córce skromne życie w stolicy do czasu, gdy spotkała ona Marka Tarnowskiego. W zawarciu tej znajomości pomógł dramatyczny skądinąd przypadek. Oczekującą na przystanku autobusowym Krysię spostrzegło trzech mocno podpitych dresiarzy z pobliskiego blokowiska. Ich niewybredne zaczepki sprowokowały zdecydowaną reakcję stojącego opodal dryblasa w skórzanej kurcie. Obaj blokersi nie mogli wiedzieć, że od dwóch lat był on bokserskim mistrzem Warszawy w wadze średniej. Konfrontacja była wyjątkowo krótka, bo z głuchym stęknięciem jeden po drugim wylądowali twarzą na chodniku. To spotkanie odmieniło oboje młodych. Rodzina Tarnowskich jak na polskie warunki była wyjątkowo zamożna. Co prawda, majątek wielu pokoleń właścicieli licznych nieruchomości w Warszawie poważnie ucierpiał w czasie wojny, a i półwiecze PRL-u też ich nie rozpieszczało, to jednak już w latach dziewięćdziesiątych szybko wrócił do dawnego splendoru. Wśród młodzieży bawiącej się nad zalewem Marek Tarnowski był kimś wyjątkowym. Właśnie skończył dwadzieścia pięć lat i najbliższe lata postanowił przeznaczyć na karierę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Biegle posługiwał się rosyjskim, angielskim i francuskim, studia lingwistyczne ukończył z wyróżnieniem. Urzeczony Dalekim Wschodem już widział się na jakiejś egzotycznej placówce, oczywiście

15

jako ambasador. Na początku czekał go jednak staż w warszawskiej centrali. Patrząc na siedzącą obok parę, odnosiło się wrażenie, że żywiołowość Marka znalazła chwilowe ukojenie w cichym porcie, jaki stworzyła dlań Krysia. Po drugiej stronie kuchenki uwagę przykuwało dwóch braci Czerskich: mały i starszy Jarek oraz trochę od niego wyższy i młodszy Bogdan. Jarek był zapalonym komiksiarzem. Uzdolniony plastycznie od jakiegoś czasu starał się stworzyć coś więcej niż tylko pojedyncze rysunki. Bogdan zaś był urodzonym mechanikiem. Od dzieciństwa przesiadywał w garażu z ojcem naprawiającym kolejne samochody, a że nie miał ochoty na jakieś tam studia, za dwa tygodnie miał się zgłosić do pracy w jednym z warsztatów niedaleko Stadionu Dziesięciolecia. – O matko, co ja takiego zrobiłem, by dostać na śniadanie mleko?! – głos Stasia Waryńskiego, wiecznego komedianta, zagłuszył nagle gwar rozmów. – Możesz dostać jeszcze sałatę – dobiła go Weronika, kontrolująca sytuację przy kuchence. Zabrakło jej wody, więc postanowiła zagrzać trochę mleka, które dostało się do pełnych piwa i wina bagaży chyba przez pomyłkę. – Nie jestem cielakiem ani królikiem. Chcę mięsa, mięsa, mięsa! – Jest tylko konserwa turystyczna. Mięso zjedliście na kolację. Jeśli chcesz się przejść do wsi i zrobić zakupy... – głos Weroniki stawał się coraz słodszy. – Geniusze nie odżywiają się konserwą... – ...tylko piwem – energiczny Jarek ruszył do namiotu, po drodze przeliczając drobne. – Po co iść, jak można jechać. Andrzej, dawaj kluczyki!

16

– Zdurniałeś? Jeszcze wóda w tobie bulgocze. Sam pojadę, tylko dajcie jakiś plecak – Wirski ani na chwilę nie chciał rozstać się ze swoją maszyną. Kupił ją za niewielkie pieniądze na motobazarze, ale dla niego była bezcenna. – Pojadę z tobą – Weronika poderwała się z ziemi i otrzepała spodnie. – Chciałem jechać sam – zgrzytnął zębami Andrzej, wyraźnie niezadowolony.

– Proooszę, mam coś do kupienia w drogerii – błagalne spojrzenie dziewczyny poskromiłoby syberyjskiego tygrysa, ale nie Wirskiego. – To będzie ciężki dzień – westchnął. Usłyszała to tylko Agata i posłała bratu spojrzenie pełne wyrzutu.

BAZA LOTNICZA NELLIS, NEVADA – USA

7 czerwca, godzina 10:05 Pył przywiany przez wiatr z pustyni wciskał się wszędzie. Jego drobiny przeszkadzały w pracy, odpoczynku, nawet w jedzeniu, bo wszystko trzeszczało i zgrzytało w zębach. Wysiłki personelu kantyny i oficerów dyżurnych, próbujących utrzymać bazę w nieskalanej czystości, spełzały na niczym. Ziarenka piasku wciskały się nawet do butelkowanej wody, więc i przy gaszeniu pragnienia trzeba było uważać. Pył i kurz przeszkadzały zawsze i wszędzie, lecz to były tylko drobne niedogodności, które baza w pełni rekompensowała trzysta sześćdziesięcioma pięknymi i lotnymi dniami w roku. Dla odciętych od panującego na zewnątrz czterdziestostopniowego żaru ludzi klimatyzowana sala odpraw była prawdziwym wybawieniem. Skupieni na

17 słowach oficera prowadzącego odprawę pospiesznie notowali. – Only in English! – głos pułkownika Agnusa MacCoya zagrzmiał w rozległej sali, wyraźnie podkreślając wagę, jaką przykładał do tego szczegółu. Siedzący obok speszonego porucznika Sławczyńskiego major Adam Sokołowski tylko westchnął. Choć najlepsi z najlepszych, wyselekcjonowani do zaawansowanego szkolenia, polscy piloci wciąż popełniali szkolne błędy. Było ich tylko sześciu, nie mogli sobie pozwolić na jakiekolwiek uchybienia i bylejakość. O pobycie tu tysiące lotników na świecie nie mogło nawet marzyć. – Cele znajdują się w kwadracie 49‒11. Stanowiska rakiet ziemia-powietrze oraz radary ostrzegawcze są tutaj – laserowy wskaźnik pułkownika przesunął się po dużej mapie wyświetlanej na ścianie. – Nalotu dokonujecie parami na wysokości trzystu metrów. Radary i wyrzutnie to cele dla 52 Skrzydła

Myśliwców Taktycznych. Musicie więc skoordynować swoje działania. Dzisiejsze ćwiczenia były wyjątkowo ważne. Polscy piloci mieli współdziałać z amerykańską jednostką wyspecjalizowaną w niszczeniu radarów – była to swoista nobilitacja. Zadanie przełamania obrony, które miały wykonać dwa amerykańskie myśliwce, oraz późniejszy nalot polskich F-16 musiały być dopracowane w każdym calu. Jakiekolwiek błędy groziły niewykonaniem zadania i kompromitacją w oczach pułkownika MacCoya. Opuszczający salę odpraw obrońcy nieba nad Wisłą wyglądali na przejętych, nawet major Sokołowski, choć był weteranem działań na Jastrzębiach, jak nazwano polskie F-16. Czterdziestoletni łodzianin był już w drugiej turze pilotów szkolonych w Tucson w Arizonie. Po powrocie do

18 kraju pełnił funkcję zastępcy dowódcy eskadry w 1 Pułku Lotnictwa Myśliwskiego. Po trzech latach znów nadarzyła się okazja podszlifowania umiejętności, z której ochoczo skorzystał, i tak znalazł się w bazie Nellis na specjalistycznym kursie. Podchodząc do ustawionych na pasie samolotów, major pozwolił sobie na lekki uśmiech. Dobrze znane, smukłe sylwetki Fighting Falconów kryły w swoim wnętrzu cuda współczesnej elektroniki. Wchodząc po drabince do kabiny, dojrzał porucznika Sławczyńskiego machającego doń z kokpitu drugiej maszyny. Młody pilot, prawie chłopak, miał być jego skrzydłowym w trakcie nalotu. Kiedy założył hełm, usłyszał w słuchawkach operatora na stanowisku dowodzenia. – Próba radia. Potwierdzić. – Jeden – odezwał się Sokołowski. – Dwa – mruknął Sławczyński. Pozostali piloci tworzący następne dwie pary wykazywali więcej entuzjazmu. – Zrozumiałem. Jest piękny, słoneczny dzień. Wiatr z kierunku zachodniego, dwadzieścia węzłów. Zaczynajcie. Pierwsze dwa samoloty podkołowały na główny pas, z którego miały wystartować. Piloci włączyli dopalacze i wciskani w fotele poderwali ośmiotonowe maszyny z ziemi, szybko nabierając wysokości. Do wykonania dzisiejszego zadania każdy F-16 został uzbrojony w siedem naprowadzanych laserowo bomb burzących GBU 12 Paverway II podwieszanych pod skrzydłami. Plan działania był stosunkowo prosty, wprawy wymagało za to współdziałanie z parą samolotów mających unicestwić stację radarową.

19

Przy prędkości dziewięciuset kilometrów na godzinę obie maszyny szybko zbliżyły się do celu. – Dwójka, ściśnij szyk. Jesteś zbyt daleko – spokojne pouczenie Sokołowskiego trochę rozładowało panujące w grupie napięcie. – Jedynka, patrz, ale przygrzmocili – nieregulaminowa odzywka Sławczyńskiego dotyczyła pary amerykańskich myśliwców. – Jeszcze nie skończyli, więc bardziej się skoncentruj – rozkazał Sokołowski. – Uwaga! Zwrot na północ i schodzimy na siedemdziesiąt pięć metrów. – Na ziemi czysto – zameldował prowadzący parę amerykańskich maszyn. – Możecie schodzić do celu. Ziemia z wysokości siedemdziesięciu pięciu metrów była tylko burą smugą. – Jest namiar. Uwaga, teraz! Samolotem lekko szarpnęło, kiedy bomby oderwały się od kadłuba i poszybowały ku celowi. Po chwili zrzutowisko pokryło się dymem i kłębami pyłu. – Chyba nieźle? Jak pan myśli, majorze? – Sławczyński był wyraźnie zafrasowany. – Cel zniszczony w sześćdziesięciu pięciu procentach. Mogło być lepiej – obserwatorzy na ziemi byli bardzo dokładni i obiektywni. Nie pozostawiali miejsca na żadne przypuszczenia. – Wracamy do domu. Później zobaczymy, jak poradziła sobie reszta – zniechęcenie młodego pilota udzieliło się też majorowi. Zawracając znad celu, zauważyli podchodzącą do ataku druga parę. Wyglądało na to, że poradziła sobie znacznie lepiej.

20

Kierując się wskazówkami kontroli lotów, cała szóstka polskich samolotów szybko i sprawnie

wylądowała. Wokół maszyn od razu zaroiło się od mechaników i służb pomocniczych, a mniej lub bardziej zadowoleni piloci udali się na wspólną analizę realizacji zadania. Niezmordowany MacCoy już na nich czekał.

CENTRALA WYWIADU WOJSKOWEGO, MIŃSK – BIAŁORUŚ

9 czerwca, godzina 10:22 Szeroka asfaltowa aleja ciągnąca się od bramy wejściowej wiodła wzdłuż rzędów szarych koszarowych bloków do wielkiego placu apelowego. Za nim rozciągał się park techniczny, dla stacjonującego tu pułku artylerii rakietowej, oraz tor przeszkód. Wielki kompleks koszarowy pozostawiony w spadku po armii sowieckiej mieścił także inne jednostki. Na prawo od pułku rakietowego stacjonowała brygada pontonowo-mostowa wraz ze swoim zapleczem. Magazyny broni umiejscowione w betonowych bunkrach oraz zbiorniki paliw należące do obu formacji były najlepiej strzeżonymi punktami w całym kompleksie. Niedaleko nich znajdował się dwupiętrowy budynek. Wiodącą do niego wąską betonową ścieżką dochodziło się do wartowni, gdzie za szlabanem pomalowanym w czerwono-białe pasy spacerowało dwóch wartowników. W jedną i drugą stronę rozchodziły się betonowe płoty przykryte kłębami drutu kolczastego. Właśnie tutaj, ukryta wśród innych jednostek, miała swoją siedzibę centrala wywiadu wojskowego – oczy i uszy białoruskiej armii. Aby dostać się do środka, nie wystarczyło okazać ważnej przepustki rosłemu

21 wartownikowi dyżurującemu na zewnątrz. Dopiero młody lejtnant pełniący służbę w przestronnym holu był prawdziwym cerberem pilnującym dostępu do najważniejszych wojskowych tajemnic. Dwa telefony ustawione na biurku i przycisk pod nim, który można było uruchomić kolanem, mogły w parę sekund odciąć budynek od zewnątrz i sprowadzić pluton specnazu.

Za biurkiem po obu stronach ciągnęły się korytarze wyłożone czerwonymi dywanami, wiodące do zamykanych na szyfr pokojów. Najważniejszy gabinet znajdował się na piętrze. Miał ściany wyłożone ciemną dębową boazerią, równie ciemne, ciężkie dębowe meble i służył szefowi wywiadu wojskowego, generałowi pułkownikowi Konstantinowi Paninowi. Panin, niewysoki, niepozorny, o stalowoszarych krótkich włosach, stał w rozpiętej mundurowej kurtce obszytej kilkoma rzędami barwnych baretek. Wyglądał w niej jak jeden ze stalinowskich przodowników pracy uwiecznionych w marmurze. Nawet spojrzenie miał podobnie nieruchome. Akurat tkwiło w przyniesionym chwilę wcześniej raporcie: ...służący podniesieniu gotowości bojowej polskiej armii. Szereg reform zainicjowanych w drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych zaczęło przynosić wymierne korzyści... ...pozyskanie od USA samolotu wielozadaniowego F-16. Służące do tej pory w polskim lotnictwie samoloty MiG-29 zmodernizowano poprzez zamontowanie nowocześniejszej awioniki i przystosowanie do współdziałania z siłami NATO. Razem z pozostającymi jeszcze na służbie sześćdziesięcioma samolotami Su-22 daje to sto trzydzieści

22 maszyn. Choć nie wszystkie przedstawiają wysoką wartość bojową, stanowią dla nas poważne zagrożenie. ...W zakresie uzbrojenia lądowego największe zagrożenie stanowią pociski przeciwpancerne Spike, zakupione w Izraelu, i kołowy transporter opancerzony Rosomak... Raport wylądował w śmieciach, a zdenerwowany Panin podszedł do okna. – Młody dureń! – nie kryjąc złości, zapalił papierosa i przystanął pod wielką doniczkową palmą, jedyną ozdobą gabinetu. Jedyną, jeśli nie liczyć wielkiego portretu sternika narodu wiszącego nad biurkiem generała. – Takie rzeczy mogę poczytać w rządowych biuletynach. Ten ciołek marnuje tylko mój czas – pomyślał już nieco spokojniej. Zanim podszedł do baterii telefonów okupujących biurko, przeanalizował sprawę. – Wezwać podpułkownika Greczkę.

Po niecałych dwóch minutach wezwany wyprężył się służbiście przed generałem, spoglądając przy tym na przełożonego z zaciekawieniem. Takie nagłe wezwania nie były dla niego niczym niezwykłym. Będąc podwładnym Panina od ponad pięciu lat, dość dokładnie poznał zwyczaje i upodobania szefa. – Siadajcie – ręka generała wskazała konferencyjny stolik opodal palmy. – Czy nadeszło coś z GRU? Myśli Panina poszybowały ku czasom, w których rosyjscy koledzy często podrzucali informacje z głównych kierunków, z których mogło nadejść zagrożenie dla Mińska. – W tym tygodniu nic ciekawego – odparł Greczko. Panin nie tak to sobie wyobrażał, gdy obejmował to stanowisko. Jeszcze parę lat temu związek Białorusi i Rosji

23 wydawał się być trwały i nierozerwalny. Jednak coraz agresywniejsza polityka Moskwy wobec sąsiada zdawała się dążyć do całkowitego podporządkowania go. Dyktat gazowy i paliwowy oraz umiejętne sterowanie przez Kreml kredytami dla białoruskiej gospodarki przeistoczyły Białoruś w biednego i niepewnego wasala. Tylko twarda ręka wąsatego przywódcy nie spowodowała krachu tego systemu i zmiany kursu republiki. – Musimy bardziej rozwinąć naszą agenturę. Zwłaszcza na głównym kierunku. Greczko kiwnął głową, rozumiejąc, że chodzi o Polskę. Litwa, choć ważna, musi poczekać. – Czy nasi przyjaciele z KGB nie zechcieliby choć trochę podzielić się informacjami? – ostrożne pytanie Greczki dotknęło niezwykle istotnego zagadnienia dotyczącego współpracy między obiema instytucjami. Brwi Panina nieznacznie się uniosły. W państwie takim jak Białoruś, podobnie jak w Rosji, niewiele zmieniło się od czasu, gdy imperium rządzili wszechwładni komunistyczni gensecy. KGB jak za dawnych lat pełniła funkcję tajnej policji. Jawna i tajna inwigilacja dotyczyła każdego aspektu szarej białoruskiej rzeczywistości, choć nie tylko. Niezwykle rozbudowane struktury niektórych departamentów starały się przeniknąć także do sąsiednich państw, skutecznie rywalizując na tym polu z wywiadem wojskowym. – To poza dyskusją. Mamy w końcu konkurować, a nie współdziałać. – Polacy od jakiegoś czasu są bardzo ostrożni. Coraz trudniej zdobyć informacje. – Po chwili wahania Greczko dodał: – Będą potrzebne dodatkowe środki.

– Zdaję sobie z tego sprawę.

24 Ostatnie czystki i w konsekwencji usunięcie ze stanowisk wielu funkcjonariuszy jeszcze komunistycznego wywiadu, po części spowodowane obietnicami wyborczymi poprzedniej ekipy rządzącej, a po części wynikające z nacisków Amerykanów, poważnie uszczelniło polski system informacyjny. Nowi pracownicy ministerstw nie zostali jeszcze w dostatecznym stopniu zinfiltrowani. Na to potrzebne były też duże nakłady finansowe, i to bez gwarancji sukcesu, bo kto teraz w Polsce chciałby współpracować z mińskim despotą? Ośmieszany w telewizji i prasie Łukaszenka miał tam fatalną opinię. – Proponuję przenieść część środków i ludzi zaangażowanych do tej pory na południu. W Kijowie panuje na razie spokój i nie zanosi się na nową pomarańczową hecę. Ten pomysł podpułkownika, choć niespodziewany, miał sens. Po co marnować czas i pieniądze na kozackich bandurzystów, skoro nad Wisłą zaczęto robić porządki. – Tak, macie rację, towarzyszu Greczko – uśmiech zagościł na ustach generała. – Zajmijcie się tym. – Aha, jeszcze jedno – przełożony zatrzymał Greczkę już przy drzwiach. – Wiecie, kto sporządził ostatni raport ogólny? – Tak jest. – To przenieście go tam – palec generała wskazał powstający za oknem pontonowy most, wokół którego uwijała się grupa żołnierzy poddawanych przez sadystycznego sierżanta morderczej tresurze.

25

ROZDZIAŁ 2

DOWÓDZTWO 1BRYGADY

ZMECHANIZOWANEJ, BOBRUJSK – ŚRODKOWA BIAŁORUŚ

Zielona płachta brezentu, tworząca improwizowany dach nad transzeją wykopaną na najwyższym w okolicy wzgórzu, łopotała niemrawo poruszana ciepłym letnim wiatrem. W powietrzu unosił się zapach świeżo ściętych sosen, którymi wyłożono boki okopu. To sielskie na pozór otoczenie kryło sztab 1 Brygady Zmechanizowanej. Skupieni przy nożycowych lornetach oficerowie obserwowali rozwijającą się właśnie w dole pierwszą falę pancernego natarcia. Choć T-80B uchodził za

26 cichy czołg, huk czterdziestu pojazdów przejeżdżających nie dalej niż dwieście metrów od nich zagłuszał najgłośniejsze rozmowy. Generał Aleksander Zoszczenko zmiął w ustach przekleństwo, widząc jak dwie maszyny omal się nie zderzyły, chcąc ominąć resztki wypalonego wraku transportera BTR-152, stanowiącego obiekt ćwiczeń dla niejednego pokolenia pancernych artylerzystów. – Numery boczne 2011 i 2019 – skinął na stojącego obok młodego oficera sztabowego. – Dowódca kompanii nagana za złe wyszkolenie ludzi, a... – resztę wypowiedzi przerwał kaszel spowodowany niebieską chmurą spalin przygnaną znad czołgowiska – ...dowódcy czołgów tydzień paki. Ukhh! – dokończył, spazmatycznie łapiąc powietrze. Tymczasem łoskot czołgowych gąsienic zaczął cichnąć w oddali, a na horyzoncie ukazały się transportery piechoty BMP-2. Natarcie pancernej pięści miało zostać wsparte zmechanizowaną piechotą. Ponad pięćdziesiąt wozów składających się na batalion przejechało czołgowymi koleinami, w ślad za szpicą. Tym razem wszystko przebiegło regulaminowo. Zadowolony Zoszczenko pozwolił sobie na drugiego tego dnia papierosa. Wyciągnął go ze zmiętej paczki. Bibułka kryła w swoim wnętrzu aromatyczny, grubo cięty tytoń, dokładnie taki, jaki lubił. Przypalający mu papierosa kapitan zrobił niepewną minę. – Tak, pamiętam – kiwnął głową Zoszczenko, głęboko zaciągając się dymem. Przypomnienie o

mającej się odbyć w Mińsku odprawie wszystkich wyższych dowódców czynnych jednostek na chwilę zepsuło mu humor. Jak głosiła stugębna wojskowa plotka, KGB zaczynała węszyć w wojsku. Niekwestionowana lojalność, jaką 27 niezmiennie okazywał władzy politycznej, zawsze może zostać zakwestionowana, kto to wie. Czarne myśli zostały szybko przegnane łopotem wirników śmigłowców. Znad widocznej w oddali, lekko zamglonej ściany lasu nadlatywały Mi-24, zwane przez niektórych „latającymi czołgami”, choć bardziej przypominały jakieś przedpotopowe stwory. Kiedy i one zniknęły w oddali, generał Zoszczenko wyrzucił niedopałek, kierując spojrzenie na otaczających go oficerów. – Czas na wnioski, panowie. Jako dowódca brygady widzę na niektórych odcinkach poważne uchybienia – ostatnie słowo specjalnie lekko przeciągnął, chcąc, by zabrzmiało to groźnie. Stojący naprzeciw pułkownik Tołstoj, dowódca batalionu pancernego, nerwowo przełknął ślinę. – Dotyczy to głównie was. Teraz już nie można było mieć wątpliwości, kogo spotka ewentualna nagana. – Oczywiście, towarzyszu generale! – Więcej czasu na ćwiczeniach, mniej w koszarach! Gromkie stwierdzenie generała zabrzmiało nieco absurdalnie. Jak biedna Białoruś, mająca od lat trudności gospodarcze, mogła wygospodarować dodatkowe tysiące litrów paliwa dla wysokoprężnych silników czołgowych? Poza tym sezon prac w rolnictwie nadchodził wielkimi krokami. Wojsko znów miało pomóc kołchozom. Widząc, że trochę się zagalopował, Zoszczenko zwrócił się do swojego adiutanta: – Wszystkich wyróżniających się nagrodzić dodatkowymi przepustkami – nie musiał dodawać, że ponadprzydziałowe przepustki dostaną także 28 członkowie partii i jawni agenci wojskowego kontrwywiadu.

– A wasze raporty chcę mieć na biurku jutro rano. Oficerowie wyprężyli się na baczność, kiedy generał Aleksander Zoszczenko minął ich, udając się wraz z nieodłącznym adiutantem do stojącego nieopodal wojskowego UAZ-a. Szeroki przód czołgu T-80 złamał niewielką brzózkę rosnącą nieopodal zagajnika skrywającego oczko wodne, a właściwie wielką kałużę wyżłobioną czołgowymi gąsienicami. Poligon w tym miejscu z rozległej trawiastej równiny przechodził w wysoki sosnowy las. Tym samym możliwości ruchu pojazdów były ograniczone do kilku wyboistych leśnych duktów. Stanowisko obserwacyjne sztabu brygady zostało daleko za pancernymi maszynami. Ćwiczenia bynajmniej nie zostały zakończone. Dopiero teraz, po etapie defiladowym, zaczynało się prawdziwe szkolenie. Alarm ogłoszony w koszarach o czwartej nad ranem nie był całkowitym zaskoczeniem. O rozpoczęciu wiosennego cyklu szkoleń wiedziano od dwóch dni, a oficerowie nie robili z tego żadnej tajemnicy. Mapa spoczywająca na kolanach sierżanta Ihora Żeleźniaka, dowódcy czołgu w kompanii zwiadowczej, doprowadzała go do wściekłości. Przeniesiony do jednostki pancernej miesiąc temu wprost ze szkolenia podoficerskiego nie znał jeszcze na tyle dobrze terenu, by się bez niej obyć. Kiedy pędził w ślad za dowódcą plutonu, nie sposób było się zgubić. Kłopoty mogły zacząć się dopiero teraz. – Z prawej strony bateria przeciwlotnicza – krzyk w czołgowym hełmofonie dowódcy pierwszego plutonu wypłoszył czarne myśli Ihora. 29 – Załogi, ognia! – wrzask dowódcy kompanii został na chwilę zagłuszony przez piekielny huk panujący w środku pojazdu. Po chwili wśród trzech stojących pod lasem samobieżnych działek przeciwlotniczych ZSU-23-4 Szyłka rozszedł się biały dym z granatów rozrzuconych przez obserwatorów podążających w ślad za kompanią. – A teraz gazu! Nie rozciągać kompanii, bo nogi z dupy wyrwę – sugestia kapitana dowodzącego kompanią była prosta i jasna. Kierowca-mechanik z załogi Ihora, jeden z najlepszych w całej brygadzie, lekko przyhamował na zakręcie, aby w chwilę później dołączyć do reszty plutonu. Sosnowy las nie był w tym miejscu szeroki. Po trzystu metrach pojazdy znowu wyjechały na odkryty teren. – Uwaga! Pluton pierwszy i drugi pojedzie prosto, trzeci skręca w prawo. Zrozumiano?

– Tak jest! – w słuchawkach rozległo się potwierdzenie dowódców plutonu. Z mapy, którą posługiwał się Ihor Żeleźniak, wynikało, że jego pluton ma rozpoznać miejsce znajdujące się obok sporego jeziora. Tereny wokół były podmokłe, łatwo więc było zakopać maszynę w nieoznaczonym bagienku. – Oj, nie pogłaszczą za to po główce – westchnął Ihor, wpatrując się w mapę. – Na wprost przed nami baza remontowa przeciwnika – w głosie dowódcy prowadzącego czołgu słychać było pełne zaskoczenie. Taka gratka nie zdarzała się często. – Rozwinąć pluton i ognia! Fontanny błota i piasku wyrzucane przez gąsienice znacznie ograniczały widok i dopiero w tej chwili Ihor dojrzał w peryskopie polową bazę remontowo-techniczną 30 należącą do poligonowych wrogów. Niebronione stanowiska były łatwym celem, a pozbawienie przeciwnika zaplecza znacznie ograniczało jego możliwości. – Jak na prawdziwej wojnie – mechanik Siergiej patrzył urzeczony ze swojego stanowiska na to, co mogła zrobić dobrze wyszkolona załoga atakująca z zaskoczenia. – Nie ma się z czego cieszyć, przepustki i tak nie dostaniesz – rzeczowa uwaga celowniczego Jurija momentalnie skwasiła wszystkich. – Zawsze można zapisać się do partii – słowa Ihora wyraziły myśli całej załogi. W ciągu tego miesiąca dość się zżyli i nabrali do siebie zaufania, więc mogli sobie pozwolić na tego typu uwagi w swoim gronie. – Załogi, dwa kilometry dalej jest polana, tam się zatrzymamy – rozkaz ich porucznika dawał nadzieję na krótki odpoczynek. Słońce, które od rana nieśmiało wyglądało zza chmur, przysłoniły masy cumulusów, z których zaczął padać deszcz. Początkowy szum wody na pancerzach przerodził się w głośny rytm niczym staccato karabinu maszynowego. Polana przy bliższych oględzinach okazała się szeroką przecinką, pełną powalonych drzew, wśród których krzątali się żołnierze plutonu gospodarczego. Widok białego obłoku unoszącego się nad polową kuchnią przypomniał wszystkim, jak bardzo są głodni. Deszcz równie szybko się skończył, jak zaczął.

Do koryta! – rozkazu nie trzeba było powtarzać. Wyskakujący ze swoich pojazdów czołgiści z trzeciego plutonu zobaczyli, jak z przeciwnej strony nadjeżdża reszta kompanii. Wzajemnemu poklepywaniu po plecach nie było końca, a gwar rozmów ucichł dopiero, gdy na drodze 31 ukazał się ośmiokołowy transporter opancerzony BTR-60 z powiewającą białą flagą obserwatorów ćwiczeń. – Kompania, zbiórka! Niechętnie porzuciwszy menażki z parującą gorącą kaszą, pancerni zwiadowcy karnie ustawili się w szeregu przed nadchodzącymi oficerami sztabowymi. – Równaj! Baczność! Towarzyszu majorze, kapitan Lichotow melduje kompanię do... – Dobra, dobra. Spisaliście się na medal – zadowolone oczka majora świeciły za drucianymi okularami. – Spocznij! – Nasza brygada w zdecydowanym natarciu rozbiła wrogie ugrupowanie. Waszą zasługą jest, że znaleźliście wyłom w linii przeciwnika i potrafiliście to wykorzystać – major uczynił przerwę na uśmiechy i podjął: – Dlatego też w nagrodę zostaniecie skierowani do... pomocy ciężko pracującym robotnikom z zakładów parowozowych w Homlu. Uśmiechy zgasły. Perspektywa spędzenia najbliższych tygodni w ciemnym, brudnym i dusznym wnętrzu kolejowego molocha nawet na zahartowanych czołgistów podziałała jak zimny prysznic. AULA SZTABU GENERALNEGO, MIŃSK – BIAŁORUŚ 16 czerwca, godzina 12:00 Parking przed wielkim, szarym budynkiem w rządowej części Mińska już od dawna nie gościł tylu samochodów. Wśród wielu cywilnych BMW i Mercedesów znalazły się i pośledniejsze marki. Nie zabrakło jednak wojskowych UAZ-ów, choć były w zdecydowanej mniejszości. 32 Generalicja przedkładała prestiż nad tradycję. Wielkie czarne rządowe limuzyny świadczyły, że odprawę zaszczycili najwyżsi państwowi dostojnicy.

Na wprost wejścia prężyli się dwaj wartownicy w galowych mundurach. Ich kamienne twarze wyglądały jak wykute w granicie, a w wyglansowanych butach można by było zobaczyć gwiazdy, gdyby nie to, że był środek dnia. Z parkującej na obrzeżach terenowej Łady wyłoniła się postać generała Aleksandra Zoszczenki. Walcząc z opornym zamkiem w drzwiach i klnąc pod nosem, generał nie zauważył skradającego się z tyłu cienia. – Aleks, ty stary capie! Wciąż jeździsz tym gruchotem? – przyjacielskie klepnięcie w ramię zdolne innemu wybić bark, wywołało na twarzy Zoszczenki jedynie krzywy grymas. – Wasyl, konia możesz klepać. Pięćdziesiątka na karku, a poczucie humoru jak u elewa. Wasyl Łazarow wcale się nie speszył, widząc, że nie udało mu się przestraszyć przyjaciela. – U ciebie też dowcip taki jak zawsze. No, nie gniewaj się. – Nie gniewam się, tylko nie mogę zamknąć tych cholernych drzwi. – Zostaw. Popatrz, ilu tu dokoła bezpieczniaków. Nikt ci nie ukradnie tego złomu. Dopiero w tej chwili Zoszczenko uważniej rozejrzał się dookoła. – Myślałem, że to twoi ludzie – jego pytające spojrzenie spoczęło na Łazarowie. – Tę imprezę obstawia kto inny. 33 Obecność Służby Bezpieczeństwa Prezydenta Republiki Białorusi „Strieła” mogła znaczyć tylko jedno: na odprawie pojawi się sam wódz naczelny, Alaksandr Łukaszenka. Zamiast przyjacielskich pogaduszek w zamkniętym gronie czekała ich zapewne parogodzinna tyrada głównodowodzącego. – Podobno usunęli Lisiuka i Czuchanowa – słowa Łazarowa zaskoczyły Zoszczenkę bardziej niż kuksaniec. Obaj byli żywymi legendami. Od lat służyli w milicyjnych oddziałach specjalnych i z brawurą zwalczali kryminalne podziemie. Ich doświadczenie pozwoliło w latach dziewięćdziesiątych rozbić kilka groźnych gangów, niekoniecznie rodzimego pochodzenia. Zwalczanie opozycji politycznej też nie było im obce, więc prawdziwych powodów odwołania trudno było dociec.

– Nie wiesz, co robią teraz? – Podobno szyją plandeki na prowincji. To mogło oznaczać tylko obóz reedukacyjny w jakiejś zapadłej dziurze, a plotki krążące po garnizonach okazywały się być chociaż po części prawdziwe. Wielka aula, w której zaplanowano odprawę, znajdowała się na parterze, a dostępu do niej broniło kilku funkcjonariuszy ochrony prezydenta. Kiedy obaj przyjaciele znaleźli się w środku, przywitał ich stłumiony gwar rozmów. Większość obecnych stanowili dobrze im znani wyżsi dowódcy jednostek armii i milicji, choć uwagę przykuwało kilku nowo awansowanych. Wiele wskazywało na to, że Łukaszenka, pozbywając się starych towarzyszy, na ich miejsce wprowadził ludzi bezwzględnie lojalnych wobec siebie. 34 Czyżby pokoleniowa zmiana warty? – pomyślał Zoszczenko, który nagle poczuł się wyjątkowo dziarski i młody. W odprawie brało tym razem udział nie więcej niż czterdziestu oficerów, więc posadzono wszystkich przy długim stole, a nie jak bywało wcześniej, w kilku rzędach naprzeciw mównicy. Już to stanowiło pewną nowość i stało się pożywką dla kolejnych domysłów i przypuszczeń. – Dzień dobry, towarzysze – głos wkraczającego do sali mężczyzny znali wszyscy. Ciemnoszary garnitur, wyjątkowy wzrost, posępne spojrzenie, sumiasty wąs i staranna zaczeska na wielkiej łysinie. Alaksandr Łukaszenka, od szesnastu lat sprawujący dyktatorską władzę na Białorusi, zawsze dbał o dumną postawę wielkiego męża stanu. Zebrani szybko wstali z miejsc. Łaskawe skinięcie dłoni pozwoliło im z powrotem opaść na fotele. – Towarzyszu Dawydow, możecie zaczynać. Szef sztabu generał Igor Dawydow ponownie wstał, ściskając w ręku plik kartek z przemówieniem. – W ciągu ostatniego półrocza – zaczął cicho i nerwowo, ale dalej poprowadziła go wprawa i dźwięczny głos prelegenta wypełnił stare mury – poczyniliśmy istotne postępy na naszym odcinku. Po pierwsze: systemy obrony przeciwlotniczej S-300 PS, otrzymane od towarzyszy z Moskwy i rozlokowane w rejonie Grodna, osiągnęły pełną gotowość bojową. To nasza odpowiedź na polskie F-16 – Dawydow spojrzał na salę, ale nie zauważył żadnej reakcji, więc czytał dalej. – Po drugie: z magazynów mobilizacyjnych wyciągnęliśmy czołgi T-80B. Dwa pełne bataliony już w tej chwili prowadzą szkolenia poligonowe. 35 Zoszczenko drgnął zaskoczony. Przecież to w jego brygadzie były te dwa bataliony, których ćwiczenia niedawno obserwował. Zerknął ukradkiem na boki i uspokoił się, że na razie nie będzie

chyba musiał występować. Powściągane ziewnięcia i szklany wzrok niektórych sąsiadów zdradzał raczej ich postępujące osuwanie się w drzemkę niż uważne wsłuchiwanie się w referat przygotowany przez szefa sztabu generalnego. Ten jednak niezrażony kontynuował. – W obu przypadkach nasz potencjał obronny został wydatnie wzmocniony. Oczekujemy także, że w najbliższym czasie dostaniemy kilkadziesiąt wozów T-90 oraz BMP-3. To było coś nowego. Najwyraźniej nie wszyscy zasnęli albo doświadczenie nauczyło ich wyłapywać ważne kwestie przez sen, bo na sali dało się zauważyć nagłe poruszenie. – Możemy sobie pozwolić na nowy sprzęt, towarzysze – oświadczył szef sztabu. – Wynika to z faktu, że eksport naszego uzbrojenia w ostatnim czasie podwoił się. Nasi tradycyjni sojusznicy na Bliskim i Środkowym Wschodzie oraz w Afryce zbroją się na potęgę. Widocznie boją się nowej wojny w Zatoce. Zoszczenko na chwilę przymknął oczy. Więc kolejne miliardy rubli miały zostać wydane na czołgi, samoloty i karabiny, a dziewięć milionów mużyków w trudzie i znoju miały znosić swój los. Utyskiwania w sklepowych kolejkach na brak chleba i sera tak częste do niedawna, teraz były tylko ciszą zmęczonych ludzi – myśli Zoszczenki znacznie odbiegły od tematu narady. Prawdę mówiąc, były wywrotowe i w ogóle nie pasowały do członka elity narodu, ale ostatnio jakoś zaczęły go męczyć. 36 Dawydow nabrał powietrza w płuca, by kontynuować, ale tylko sapnął, bo zauważył, że Łukaszenka chce mu przerwać. – Towarzyszu Dawydow, odpowiedzcie, jak chcecie wykorzystać wszystkie te zabawki? Pytanie prezydenta wywołało konsternację na twarzy szefa sztabu. Nie tego się spodziewał. Ciężka, przedłużająca się cisza spadła na barki zebranych. – Towarzyszu prezydencie, pozwólcie coś powiedzieć – odezwał się siedzący naprzeciw Zoszczenki szef wywiadu Panin. – Proszę, generale, chyba macie coś ważnego.

– Tak, towarzyszu prezydencie – odparł Panin, udając, że nie widzi irytacji w oczach Dawydowa. – Sytuacja wokół naszego kraju staje się napięta. Sabotażyści działają w naszych fabrykach, zły to dla nas znak – szef wywiadu zaczął kroczyć po kruchym lodzie, bo nawiązywał do niedawnej awarii w elektrowni, która zmniejszyła produkcję energii elektrycznej o ponad dziesięć procent. Choć śledztwo prowadziło KGB, nie wszystkie informacje dało się ukryć. – Musimy znaleźć nowego sojusznika – wizja Panina kładącego głowę na katowskim pieńku stawała się dla wszystkich coraz wyraźniejsza – albo wykorzystać cały nasz potencjał do odrobienia opóźnień – dokończył. – Co macie na myśli, towarzyszu? – zimne oczy Łukaszenki nie dawały poznać, w jakim jest nastroju. – Po prostu postarajmy się przejąć część najważniejszych przedsiębiorstw naszych sąsiadów. Mówię tu o branży paliwowej, choć nie tylko. Biotechnologie i elektronika to przyszłość – teraz słowa Panina padały bardzo szybko. – To przecież kapitaliści, a ich firmy rozwijają się lub 37 upadają w wyniku rozwoju sytuacji na giełdzie. Gdybyśmy tak wykupili część akcji, moglibyśmy po pewnym czasie przejąć kontrolę nad niektórymi z nich. To daje kolosalne możliwości. Przecież tak od dawna czynią Rosjanie i Chińczycy. – My też... – swoje trzy grosze chciał dorzucić Dawydow, ale Panin, widząc aprobatę na twarzy prezydenta, nie dał dokończyć generałowi. – Wyobraźmy sobie, że kontrolujemy, oczywiście niejawnie, polski Orlen lub ukraiński Naftohaz. Ropa i gaz, która teraz płynie przez nasz kraj na Zachód, jest praktycznie nie do ruszenia. A tak, kładąc łapę na ich firmach, możemy uszczknąć coś dla siebie. Wizja ropy płynącej rurociągiem Przyjaźń w drugą stronę, choć nieprawdopodobna, po słowach Panina zaczęła być co najmniej interesująca. – Już w tej chwili dysponuję ludźmi, którzy oprócz przygotowania wywiadowczego mają również wiedzę ekonomiczną. Jeśli umieścimy ich na Ukrainie, Słowacji, Litwie czy w Polsce, za parę lat pomogą nam uzyskać wpływ na tamtejsze firmy. To jeszcze nie wszystko. Wpływ na strategiczne przedsiębiorstwa, a zatem na całe sektory gospodarki, to wpływ na politykę zagraniczną tych państw. Prawie wszyscy z zebranych byli obłożeni sankcjami Unii Europejskiej zakazującymi im wjazdu na jej terytorium, więc perspektywa zmiany tego stanu rzeczy była bardzo kusząca. Patriotyzm patriotyzmem, ale nieograniczony dostęp do dóbr cywilizacyjnych był równie motywujący. – Nie wszyscy w Unii są nam tak wrodzy jak Polacy –

wtrącił milczący do tej pory Łazarow. 38 Wstrząsana kryzysami wewnętrznymi Unia była zbyt zajęta swoimi problemami, aby zwracać dodatkowo uwagę na Mińsk. Już od kilku miesięcy grupy młodzieży z przedmieść wielkich miast Francji i Niemiec toczyły bitwy uliczne z policją. Dodatkowo nieudany zamach w londyńskim metrze, dokonany przez muzułmańskich fanatyków, podgrzał atmosferę w Wielkiej Brytanii. Na korytarzach brukselskich urzędów mówiło się też o nowych propozycjach gospodarczych dla Białorusi, by choć trochę odciągnąć ją od Rosji. Doprawdy, krótkowzroczność niektórych polityków europejskich była zadziwiająca. Emocje, dotąd starannie tłumione przez zebranych, teraz dały znać o sobie narastającym szumem coraz głośniejszych rozmów. Siedzący po prawej stronie Łukaszenki minister obrony Ignatiew podniósł do góry dłoń, chcąc zapanować nad gwarem. – Towarzysze, na pewno nie wiecie o tym, że niedawno przyjęliśmy specjalnego wysłannika z Unii. Rozmowy były tajne, ale teraz już możemy wam powiedzieć: to koniec wszelkich układów z tymi europejskimi kundlami! – nieoczekiwane oświadczenie ministra obrony wywołało ogólna konsternację. – Nie damy sobą manipulować! Ani im, ani nikomu innemu! Większość zebranych pochyliła się do przodu, oczekując, że głos zabierze sam Łukaszenka. – Tak, towarzysze, nie przesłyszeliście się – powiedział prezydent po dłuższej chwili. – Warunki, jakie nam postawiono, były uwłaczające. Bredzenie o humanitaryzmie, demokracji i prawach człowieka. Niech popatrzą, co się dzieje u nich. Na ulicach rewolucja. A u nas spokój. Jeszcze przywloką tę zarazę do Mińska. Pomysł przedstawiony przez towarzysza Panina jest dobry, 39 wymaga jednak czasu. Ile mamy czekać na efekty? Pięć lat, dziesięć... Co tymczasem będziemy robić? Macie jakąś odpowiedź? Zgodne milczenie było uciążliwe dla wszystkich, więc po chwili ciszy nieomylny przywódca narodu zaczął spacerować za plecami siedzących.

– Dwa dni temu od ministra rolnictwa usłyszałem, że zbiory w tym roku będą nie najlepsze – miarowy stukot podbitych zelówek Łukaszenki rozchodził się po dębowym parkiecie. – Jak zatem wyżywimy naród? Faktycznie, Białoruś jako jeden z największych na świecie producentów ziemniaków miała powody do niepokoju. Co prawda, na ziemniakach nikt jeszcze potęgi nie zbudował, ale też nikt nie umarł z głodu, a państwowy monopol spirytusowy zapewniał budżetowi spory dochód. – Brak nam istotnych źródeł energii – to także nie było nic nowego, bowiem naturalnym bogactwem kraju było drewno i torf. – Pod tym względem jesteśmy całkowicie uzależnieni od zasobów syberyjskich – Łukaszenka bardzo oględnie przypomniał bezwzględny dyktat rosyjskiego monopolisty Gazpromu. – Mamy duże zapasy strategiczne – wtrącił na pocieszenie minister obrony, jednak Łukaszenka zdawał się tego nie słyszeć i kontynuował monolog. – Towarzysze, słabe plony i wysokie ceny paliw znów mogą zaktywizować tych, pożal się Boże, opozycjonistów. Największe nadzieje na uzyskanie twardej waluty rokuje nasz przemysł zbrojeniowy, jednak to za mało. Musimy usprawnić działanie na innych odcinkach. Zwiększyć produkcję, ciąć koszty... Oczami wyobraźni Zoszczenko ujrzał dyktatora odwiedzającego fabryki i spółdzielnie rolnicze. Tryb 40 nakazowo-rozdzielczy, panujący na Białorusi, najlepiej odpowiadał mentalności Łukaszenki. Częste wizyty na prowincji i doglądanie każdego drobiazgu bardziej sprawdzało się w kierowaniu kołchozem niż państwem, jednak wódz instynktownie szukał poparcia dla swojej władzy. Nic też dziwnego, że mieszkańcy wsi stali murem za swoim prezydentem. Miarowy takt butów Łukaszenki umilkł, kiedy do sali wślizgnął się jeden z jego osobistych ochroniarzy, prowadząc ze sobą młodego kapitana. Ten niepewnie rozglądał się wokół, szukając ministra obrony. – Co jest tak pilnego, że nie może poczekać? – spytał Ignatiew, przywołując go gestem. – Właśnie przyszło, towarzyszu ministrze – odpowiedział kapitan i podał kartkę. Dyktator, któremu przerwano przemówienie, wbił ponaglające spojrzenie w Ignatiewa. Ten jednak powoli dokończył lekturę, przedłużając panującą ciszę.

– Na stacji kolejowej w Baranowiczach – powiedział po chwili – doszło do wypadku. Pociąg towarowy najechał na stojący przy peronie skład osobowy. Są ofiary. Dużo. Podobno zawiadowca był pijany, już go aresztowano. Oczy wszystkich utkwione były w Łukaszence. Kolejna katastrofa w ciągu krótkiego czasu jakby podsumowywała jego wystąpienie. Na wybuch wściekłości nie trzeba było długo czekać. Uderzenie pięścią w ścianę odbiło się echem po sali. – No i proszę! Kolejny sabotaż! – kropelki śliny spadły na najbliżej siedzących. – Ja już sobie pogadam z ministrem transportu! Posiedzą w jednej celi z tym zawiadowcą! 41 Po chwili nabrał powietrza, odetchnął i ciągnął znacznie już spokojniej. – A was, towarzysze, proszę o skierowanie dodatkowych sił do pomocy milicji. Prośba dyktatora była ledwie zawoalowanym rozkazem. Zresztą już parokrotnie wykorzystywano wojsko w „sytuacjach nadzwyczajnych”, czyli gdy KGB i milicja nie dawały sobie rady. Czołgiści Zoszczenki jednak prawdopodobnie nadal będą pomagać przy naprawach sprzętu kolejowego, bo na ogół do pomocy siłom bezpieczeństwa kierowano spadochroniarzy. Oczywiście demokratyczne zachodnie media nie szczędziły wtedy krytycznych komentarzy reżimowi. Zawsze chętnie wykorzystywały materiały, na których widać żołnierzy dokonujących niespodziewanych inspekcji. Choć zamknięto wszystkich nieposłusznych dziennikarzy, nie skonfiskowano wszystkich kamer. I to nie dlatego, że wtedy dopiero Zachód miałby używanie, ile z braku ludzi do przeprowadzenia takiej akcji. No i trzeba byłoby zamknąć granicę, a w miarę swobodny ruch na niej był z wielu względów władzy bardzo na rękę. – Ciężar, który spadł nam na barki, musimy udźwignąć sami. Nikt inny tego za nas nie zrobi. W ciągu najbliższego czasu do waszych jednostek dotrą moi specjalni wysłannicy. Sprawdzimy porządek i u was. Zoszczenko spojrzał ukradkiem na Łazarowa i kilku siedzących obok. Można było dostrzec, że gardła ich ścisnął strach. Więc nawet oni nie byli nietykalni. Już wiadomo, dlaczego aresztowano Lisiuka i Czuchanowa – być może był to wstęp do czystek w resortach? Łukaszenka wezwał do siebie Ignatiewa. Porozmawiali ściszonymi głosami przez chwilę, po czym

prezydent 42 opuścił salę, nie żegnając się z nikim. Napięcie panujące w sali nieco opadło. – Towarzysze, słyszeliście, czeka nas trudny okres – słowa ministra obrony zabrzmiały prawie szczerze. – Teraz będzie się liczyć nie tylko wyszkolenie bojowe, ale i praca w gospodarce. – Przecież już teraz jesteśmy półdarmową siłą roboczą – uwaga szefa sztabu generalnego została przyjęta z potakiwaniem przez większość skupionych przy stole oficerów. – Jedno z drugim nie idzie w parze. – Wiem, ale mamy poważny kryzys i państwo w rozsypce. – Mam propozycję – wpadł mu w słowo Panin. – Doprawdy, sypiecie dziś pomysłami jak z rękawa – minister obrony był wyraźnie zgryźliwy. – To tylko luźna sugestia – Panin ciągnął dalej niezrażony. – Możemy zmilitaryzować niektóre struktury, jak transport czy przemysł ciężki. Ograniczyć wydatki do minimum, a jednocześnie wycisnąć, co się da. Przecież nie da się ukryć, że większą część paliw – węgla, ropy, oleju – marnotrawimy. Choćby nieszczelne instalacje, niespodziewane wycieki. Moi ludzie oceniają, że tracimy w ten sposób dziesięć, piętnaście procent paliw. Do tego stary, energochłonny sprzęt, złodziejstwo itp. Wszystko to dobija gospodarkę. Co pozostaje? Tylko reglamentacja albo ceny rynkowe. Ostatnie zdanie wywołało duże poruszenie. – Czy minister przemysłu o tym wie? – To pijak i dziwkarz. Nie wie, co się dzieje u niego w biurze, nie mówiąc o... – Wystarczy – reakcja Ignatiewa była szybka i stanowcza. – To zaufany człowiek prezydenta. 43 Mierny, ale wierny. Ilu jeszcze takich ludzi zajmuje odpowiedzialne stanowiska? – pomyślał Zoszczenko – pewnie sporo, Bat’ka ma dużą rodzinę i mnóstwo znajomych. – Towarzysze, proponuję na razie zakończyć. Resztę przedyskutujemy po obiedzie – szef sztabu

generalnego wykazał się jak zwykle genialnym pragmatyzmem. Opuściwszy aulę, Zoszczenko i Łazarow udali się do palarni, którą ulokowano w sali obok. W przestronnym pomieszczeniu nie brakowało klubowych foteli z eleganckimi, kryształowymi popielniczkami na mahoniowych stolikach oraz gustownych barków wypełnionych wysokoprocentowymi trunkami. Na co dzień z tych luksusów korzystali jedynie współpracownicy Ignatiewa. Inni, zaproszeni, tylko okazjonalnie mieli okazję pokosztować smaku życia elit. – Mam wrażenie, że to wszystko się w końcu spieprzy – zagaił Łazarow, zaciągając się dymem z papierosa. No i te wieczne pouczania i narzekania... Zoszczenko spojrzał na niego zdumiony. Nie tyle poglądami, co otwartością w ich wyrażaniu na obcym terenie. Łazarow uśmiechnął się łobuzersko, wyciągnął nieco z kieszeni nieduże pudełeczko i wyjaśnił: – Nas raczej nie podsłuchają. – Nigdy się tego nie nauczę – skrzywił się Zoszczenko, który wiedział, że pewnie dla własnego dobra powinien, ale nie miał najmniejszej ochoty uczestniczyć we wzajemnych podchodach i nieustannym zabezpieczaniu się przed donosicielami, KGB itp. Docenił jednak wartość pokazanej zabawki. – Nasze polityczne kierownictwo chyba zabrnęło w ślepy zaułek – westchnął przygnębiony. – Znasz dobrze Panina? 44 – Nie, bo co? Chcesz wstąpić do wywiadu? – Nie, ale wygląda na łebskiego faceta. – Może i tak, tylko te szpiegowskie gierki... – Łazarow, chociaż dowodził oddziałem specjalnym milicji, uważał się za żołnierza. Na chwilę umilkli, kiedy obok przeszedł wymuskany pułkownik lotnictwa pełniący obowiązki adiutanta szefa sztabu. Lekko rozchwiany chód pozwalał przypuszczać, że pułkownik zdążył już przed obiadem wypić jakiś aperitif w wersji wschodnioeuropejskiej. – Mówią, że spada gotowość bojowa, a ja widzę coś innego – skwitował ironicznie Łazarow. – On lata na wysokooktanowej – Zoszczenko zgasił papierosa i wstał. – A lata, lata, ale jak w końcu wyrżnie w glebę!... –

Łazarow dołączył do niego. – Chodźmy na bankiet, bo zaczną bez nas. 45 ROZDZIAŁ 3 DRAWSKO, PÓŁNOCNO-ZACHODNIA POLSKA 18 czerwca, godzina 11:15 46 Płuca Wirskiego gwałtownie potrzebowały tlenu. Krótki, urywany świst, który wydobywał się z jego gardła, przypominał gwizd wąskotorowej kolejki. Ramiona i nogi paliły żywym ogniem z powodu pięćdziesięciokilogramowego ekwipunku, a głowa kołysała się na boki jak boja na fali. Nic nie kołatało mu się w głowie, co w pełni oddawało jego obecny stan. Rozciągnięty gęsiego sznur postaci poruszał się po jednym z największych europejskich poligonów. Czterdziestokilometrowy marsz, który właśnie odbywali, dla zaprawionych weteranów był zaledwie rozgrzewką, ale dla rekrutów niewysłowioną mordęgą. – Pluton stój – cichy rozkaz sierżanta Rawskiego widocznie nie dotarł do wszystkich. Idący za Wirskim chłopak z Krakowa był tak otępiały ze zmęczenia, że wpadł na niego. – Uważaj – zduszony szept nie zapobiegł interwencji prowadzącego grupę. – Cisza. Wygląda na to, że panienki się zmęczyły – powiedział, podchodząc do nich. – Zmęczyło was chodzenie, to dla odmiany popływamy. Widniejąca w odległości kilkuset metrów czarna tafla jeziora nie wyglądała zachęcająco. Ocierając pot z czoła, Wirski zauważył, że instruktor wygląda, jakby wcale nie miał za sobą trzydziestokilometrowego marszu, lecz dopiero co wyszedł na poranny spacer z psem. Jezu, myślałem, że jestem w formie – odetchnął głębiej, starając się zapanować nad oddechem.

Jeszcze parę tygodni temu służba w 1 Pułku Specjalnym wydawała się ekscytującą przygodą. Dlatego też w swojej Rejonowej Komendzie Uzupełnień złożył wniosek o przyjęcie do tej 47 elitarnej formacji. Wstępne badania lekarskie i psychologiczne przeszedł bez zastrzeżeń i dopiero szkolenie unitarne uzmysłowiło mu, na co się porwał. Niekończące się biegi i marsze spowodowały, że spora część adeptów wojskowego rzemiosła poprosiła o przeniesienie do innych jednostek. – Hej, laleczki! Zanim popływamy, trochę pobiegamy – wesoły głos Rawskiego zadowolonego z tej małej rymowanki u większości rekrutów spowodował morderczą furię. Jak ja nienawidzę tego faceta – myśli w głowie Wirskiego galopowały coraz szybciej. – Pluton za mną biegiem marsz! Ruszyli za sierżantem i nierównym truchtem zaczęli zbiegać ku brzegom jeziora. KOSZARY 1 PUŁKU SPECJALNEGO, LUBLINIEC KOŁO CZĘSTOCHOWY – POLSKA 15 lipca, godzina 09:02 Wspomnienie z drawskiego poligonu z wolna zacierało się w pamięci Wirskiego. Natłok ćwiczeń i intensywnych szkoleń przygotowany przez kadrę pułku dla jego plutonu nie pozwalał na odrobinę nudy. Stojąc w dwuszeregu przed sierżantem Rawskim, myślał właśnie o czekającym go nowym zadaniu. – Na dzisiejszych zajęciach nauczycie się zjeżdżać po linie – nosowy głos Rawskiego był śmiertelnie poważny, kiedy sierżant starał się coś wytłumaczyć. Emocje towarzyszące zdobyciu kolejnej umiejętności spowodowały gwałtowne bicie serca u Wirskiego. – Za parę dni będziecie się desantować ze śmigłowca, dlatego musicie wszystko przećwiczyć na wieży. 48 Ekscytacja Andrzeja była tak duża, że prawie przegapił początek wykładu. W końcu coś nowego. – Desantowanie na linie będzie wam potrzebne do przemieszczania się na teren przeciwnika, w miejsce gdzie śmigłowiec nie będzie mógł wylądować. Ale nie tylko.

W walce w terenie miejskim wejście do pomieszczenia przez okno jest wysoce skuteczną metodą zaskoczenia wroga. Kiedy nauczycie się zjeżdżać, to i skoki spadochronowe nie będą niczym nadzwyczajnym. Zwłaszcza zjazd z trzydziestu metrów to jest coś – tę ostatnią uwagę Rawski dodał bardzo cicho, jednak to ona wywołała największe wrażenie. Słuchacze spojrzeli po sobie nieco zaniepokojeni. – Lina ma grubość czterech centymetrów, to w zupełności wystarczy do dobrego chwytu. Prędkość zjazdu sami regulujecie, ale nie ma co się opierdalać. Lakoniczny monolog Rawskiego dla niektórych kolegów Wirskiego zawierał zbyt mało informacji. Jednak sierżant nie pozostawił im czasu na domysły. – Uwaga. Po teorii pora na praktykę. Pluton za mną! – wystudiowany spokój prelegenta wyparował w okamgnieniu. Wieża do ćwiczeń nie znajdowała się daleko. Mając kilka pięter, bardzo przypominała dawną machinę oblężniczą z pomostem do atakowania zamkowych murów. Wirski z ulgą zauważył, że nie będą zjeżdżać z samej góry. Stojący na środkowym poziomie instruktor przygotowywał nylonową linę oraz rękawice zjazdowe dla stojących na dole żołnierzy. – Pierwsza drużyna na wieżę – krzyk Rawskiego wyrwał z odrętwienia kolegów Andrzeja. – Zaraz zobaczymy, który ma lęk wysokości. 49 Im wyżej wspinali się po drewnianych schodach, tym pozostające w dole postacie kolegów z pozostałych drużyn stawały się coraz mniejsze. Instruktor stojący na platformie wyglądał na lekko znudzonego i bez większego zainteresowania przyglądał się nadchodzącym. – Niech każdy weźmie rękawice – łagodny wiaterek na wysokości dwunastu metrów łagodnie owiewał im twarze. – Kiedy znajdziecie się na dole, musicie natychmiast odskoczyć w bok, inaczej ktoś wyląduje wam na głowie. – A teraz jazda! – instruktor przestał udawać dobrego wujka. Wirski, zakładając rękawice, poczuł nagły przypływ adrenaliny. Po chwili trzymał już oburącz linę,

niepewnie spoglądając w dół. – Na co czekasz, palancie?! – wrzask instruktora nie dawał szansy na odwrót. Lina zaszeleściła między dłońmi i po paru sekundach twardo uderzył o ziemię. Na euforię wywołaną udanym zjazdem nie było czasu. Widząc kątem oka zsuwającą się za nim postać kolegi, Wirski przeturlał się w bok i stanął na nogach. – Do cholery, strzelają do was! Szukasz osłony! – rozkazy Rawskiego sprowadzały na ziemię. Zadowolenie z udanego zjazdu zaczęło powoli gasnąć. Leżąc dwadzieścia metrów od wieży i obserwując kolegów, Wirski rozmyślał o pierwszej od rozpoczęcia służby dłuższej przepustce. Przez ostatnie dwa miesiące niewiele się w jego życiu zmieniło. Dopiero teraz z perspektywy czasu zobaczył, jak wiele stracił, ignorując Weronikę. Krótkie chwile nad zalewem szybko minęły, a to wtedy właśnie uświadomił sobie, co czuje do niego dziewczyna. Jego wyjazd do jednostki prawie ucinał to, co właśnie zaczynało się układać. Sporadyczne wizyty Weroniki 50 w Lublińcu siłą rzeczy nie mogły trwać zbyt długo, zaś telefony i listy to zbyt mało dla dwojga zakochanych ludzi. Dlatego też najbliższa przepustka Andrzeja dla obojga stawała się bardzo ważna. W ciągu trzech dni, które będą mogli razem spędzić w Warszawie, postanowią, co robić dalej. Do końca służby Wirskiemu pozostawało jeszcze ponad dziewięć miesięcy. O dalszej karierze wojskowej raczej nie myślał. Mając za sobą szkolenie w Pułku Specjalnym na pewno znalazłby pracę w policji, co bardziej odpowiadało jego temperamentowi. Weronika dopiero rozpoczynała swoje studia prawnicze. Wiązało się to zresztą ze sporymi wyrzeczeniami finansowymi. Dlatego też niewielka pensja policjanta na początek umożliwiałaby w miarę przyzwoite życie. – Pluton, zbiórka! – przemyślenia Wirskiego zostały brutalnie przerwane przez sierżanta. – Podstawy macie opanowane. Teraz czas na zjazd z dwudziestu metrów! – wrzask instruktora popchnął do dalszego działania zadowolonych z siebie żołnierzy. Andrzejowi zdało się, że wieża ćwiczebna jest jeszcze wyższa niż poprzednio. GLIWICE – POLSKA 16 lipca, godzina 10:01

Joachim Kurski nie wydawał się nikim nadzwyczajnym. Przeciętny wzrost, przeciętna budowa ciała, nijakie krótkie włosy. Nawet zielona amerykańska wojskowa kurtka, którą z upodobaniem nosił, pozując na Travisa Bickle’a, granego przez Roberta de Niro w „Taksówkarzu”, była już porządnie znoszona. Jedyne, co nie było w nim przeciętne, 51 to oczy. Gorejące nienawiścią oczy fanatyka. Bo Joachim Kurski był fanatykiem. Od zawsze wydawało mu się, że ma posłannictwo do spełnienia. W dzieciństwie nigdy nie męczył zwierząt, co najwyżej ludzi, którzy robili im krzywdę. Gdy wydoroślał, zainteresował się polityką. Pierwsze anarchistyczne i lewicowe broszury przewinęły się przez jego ręce jeszcze w technikum mechanicznym za sprawą dalekiego kuzyna Piotra. Ponieważ część rodziny Kurskich mieszkała w Gdańsku, wizyty Joachima na Wybrzeżu odbywały się w każde wakacje. Galeria barwnych postaci, z którymi zetknął się za sprawą Piotra, sprawiła, że Joachim postanowił przeszczepić na śląski grunt poglądy trójmiejskich anarchistów. Przełomem stało się dla niego aresztowanie Piotra, związanego z Ludowym Frontem Wyzwolenia. Kilku działaczy LFW zafascynowanych działaniem Frakcji Czerwonej Armii i palestyńską partyzantką chciało przejść od słów do czynów. Pierwsze nieudane akcje spotkały się ze stanowczym działaniem policji, a kilku co bardziej krewkich rewolucjonistów wylądowało za kratami. Choć wszystko to miało miejsce przed laty, Joachim niczego nie zapomniał. W ogóle niczego nie zapominał. Skupił kilku podobnie myślących kolegów i już dawno wypróbował ich lojalność. Nie chodziło mu o dużą organizację. Przedkładał jakość nad ilość. Zresztą bał się policyjnej inwigilacji, więc zdawał sobie sprawę, że nie może być ich zbyt wielu. Dom, który wynajmował, znajdował się na przedmieściach Gliwic. Przypominał rozpadający się kurnik, był za to tani i zapewniał anonimowość. 52 Joachim siedział przy stole w samych skarpetkach i właśnie pastował swoje wysokie czarne buty podgrzaną pastą, kiedy usłyszał czyjeś kroki. Ich odgłos był charakterystyczny dla Marka, jego prawej ręki w organizacji. – Spóźniłeś się – nie była to wymówka, raczej stwierdzenie faktu. – Jakaś ciężarówka potrąciła dziadka na światłach, zaraz zbiegły się psy i musiałem drałować na piechotę – siadając przy stole, wyciągnął z kieszeni kopciuch na tytoń i papierosowe bibułki. Zignorował pogardliwe spojrzenie Joachima i zaczął skręcać papierosa.

Sam Kurski nigdy by sobie na taką słabość nie pozwolił. Mizernej postury, starał się jak najbardziej dbać o własną kondycję. Miała mu w tym pomóc salka do ćwiczeń siłowych, którą niemałym nakładem pracy zorganizował w stojącym przy domu garażu. – Reszta pewnie też się spóźni – słowa Marka miały przerwać ciszę, która zapadła. – Poczekamy – buty Joachima lśniły jak nowe. W ciągu następnych piętnastu minut byli już wszyscy. Siedmiu członków organizacji stworzonej przez Kurskiego rozsiadło się w jego pokoju. Wszyscy mieli po dwadzieścia parę lat i oprócz dwóch nigdzie nie pracowali. Krótko ostrzyżeni, ubrani byli po części w sorty mundurowe najróżniejszych armii świata. Było to jawne łamanie zasad konspiracji, ale Joachim przymykał na to oko. W ciągu ostatnich pięciu lat wspólnej działalności przeszli od zagadnień dogmatycznych do zasad czynnej walki, która w ich wydaniu, jako że w większości żyli z zasiłków i zapomóg, ograniczała się do kradzieży, szumnie przez nich samych zwanych akcjami 53 ekspropriacyjnymi. Zebrane w ten sposób fundusze przeznaczali na własne utrzymanie, chociaż większość zasilała kasę organizacji. Joachim Kurski oszczędnie gospodarował pieniędzmi, tak by na wszystko wystarczyło. Najwięcej kosztowała broń. Ich początkujący arsenał składał się teraz z dwóch pistoletów systemu Makarowa i starego niemieckiego Mausera 7,92 milimetra. Karabin pamiętał czasy drugiej wojny, jednak staranna konserwacja i przydanie mu optycznego celownika czyniły zeń jak najbardziej skuteczne narzędzie walki. Sporo kosztował także trotyl, pozyskiwany od górniczych pirotechników. Decydując się na miejską partyzantkę, musieli myśleć o fałszywych dokumentach. Odpowiednie dojścia pochłonęły resztę gotówki, tak że teraz w kieszeni Kurskiego pozostało nie więcej niż czterysta złotych. – Dobrze wiecie, skąd nasze dzisiejsze spotkanie – zagaił Joachim. – Nadarza się nam wyjątkowa okazja do poważnej akcji – widząc skupione twarze, kontynuował. – Jutro do Warszawy jadą górnicy, kolejarze, hutnicy, słowem jeden wielki związkowy jubel. Pojedziemy razem z nimi, a później... Nie dokończył, podszedł do kredensu i wyciągnął z niego coś, co wyglądało jak duża puszka po konserwach z wystającym z denka lontem.

– Czas na małe bum! Nikt spośród siedzących w jego pokoju nie był zaskoczony. W zasadzie mieli to przedyskutowane już wcześniej, teraz liczył się tylko czyn. – Będzie jak w 1905 roku! – słowa Marka przywołały w pamięci wydarzenia sprzed ponad stu lat. Rewolucja „piątego” roku i działalność Organizacji 54 Bojowej PPS-u była ich natchnieniem i główną wskazówką. Krwawe zamachy na policyjne komisariaty i przedstawicieli władz miały wymusić na rządzie odwetowe represje. Od tego już tylko jeden krok dzielić ich miał do kolejnej proletariackiej rewolucji. Pojęcie „niewinnych ofiar” było obce i Joachimowi, i jego kolegom. Gdzie drwa rąbią, tam wióry lecą. – Jak dostaniemy się do Warszawy? – spytał najmłodszy członek grupy, dwudziestojednoletni rębacz biedaszybów. – Wyjedziemy dziś wieczorem, żeby być przed nimi. Z samego rana wszystko już będzie obstawione, więc nie warto ryzykować – wszelkie sprawy związane z akcją Kurski przemyślał już wcześniej. – Starczy nam na bilety? – Marek dotknął najistotniejszej sprawy związanej z wyjazdem. – Nie. Ale czeka na nas pewien kiosk w Sośnicy. Powinno się w nim znaleźć kilka stówek – skąpy uśmiech na twarzy Joachima zapowiedział im, jak spędzą dzisiejszy wieczór. KOMENDA GŁÓWNA POLICJI, WARSZAWA – POLSKA 16 lipca, godzina 11:12 Ból głowy komisarza Janusza Wasilewskiego nasilał się coraz bardziej. Jego natężenie rosło wraz z informacjami spływającymi na jego biurko. Jutrzejsza górnicza manifestacja groziła całkowitym paraliżem miasta. Miało wziąć w niej udział już nie dziesięć tysięcy, jak początkowo zakładano, ale ponad pięćdziesiąt tysięcy uczestników. Do protestujących chciały dołączać wciąż nowe grupy zawodowe, a spis zakładów, które postanowiły przysłać swoich przedstawicieli, nie miał końca. Do 55 zabezpieczenia tak dużej demonstracji zaczęło brakować im ludzi. Posiłki dla stołecznych oddziałów prewencji miały zostać ściągnięte z Łodzi, Radomia i Lublina. Także z Poznania miała przybyć jedna kompania, odpuszczając sobie środowy mecz Lecha z gdyńską Arką.

Nikt w komendzie nie wierzył w zapewnienia organizatorów, że obejdzie się bez awantur. Wśród personelu biurowego krążyła podobno lista zakładów. Można było na niej obstawiać wyniki jutrzejszego starcia. Stawiający na policję byli jednak w mniejszości. Łykając kolejną aspirynę, komisarz spojrzał na siedzącego przy sąsiednim biurku młodego aspiranta. Jego biuro było w zasadzie pojedyncze, dopiero ostatnie dni wymusiły pewne zmiany. – Pani Basiu, jak przebiega zakwaterowanie dla kolegów z Lublina? – Zaraz sprawdzę, panie komisarzu – młoda aspirantka sięgnęła po telefon. – Najlepiej będzie, jak sprawdzi pani osobiście. Obserwując ukradkiem nadąsaną minę swojej podwładnej, kiedy ta zabierała z wieszaka torebkę, Wasilewski włączył radio. Nieraz już przekonał się, że dziennikarze są najlepiej poinformowanymi ludźmi w kraju. Z głośnika dobiegł profesjonalnie zaaferowany głos spikerki RMF FM. – Wiadomości krajowe zostały zdominowane przez jutrzejszy protest górników w stolicy. Jak zapowiadają ich przedstawiciele, do Warszawy może przyjechać nawet osiemdziesiąt tysięcy związkowców – nic już bardziej nie mogło dobić Wasilewskiego. – Według słów jednego z przedstawicieli protestujących pana Antoniego Majewskiego wcześniejsze twierdzenia niektórych 56 polityków o tym, że górnicy przygotowują się do starć z policją, są bezpodstawne i wyssane z palca. W eterze pojawił się głos Majewskiego: Powtarzam jeszcze raz, nasz protest jest jak najbardziej pokojowy, a winnych ewentualnych starć należy szukać w policji. – Jak podają kręgi zbliżone do rządowych – głos spikerki powrócił ze zdwojoną siłą – rząd premiera Lewandowskiego nie ugnie się przed naciskiem wywieranym przez protestujących. Serwis zagraniczny: – Nie wyślemy więcej wojsk do Afganistanu – oświadczył przewodniczący NATO. W ciągu ostatniej doby w Afganistanie doszło do gwałtownych starć, w których śmierć poniosło pięciu kanadyjskich oraz trzech holenderskich żołnierzy. Dodatkowo lotnictwo niemieckie straciło jeden ze swoich samolotów. Jak potwierdza rzecznik Luftwaffe, chodziło o rozpoznawczą wersję samolotu Tornado. Wstępne ustalenia komisji badającej katastrofę mówią o zestrzeleniu go przez rakietę ziemia-powietrze systemu Igła. Ta skuteczna rosyjska broń zadała już pewne straty śmigłowcom sojuszu operującym wzdłuż granicy z Pakistanem, choć wojskowi analitycy zapowiadali, że do kolejnej ofensywy talibów ma dojść dopiero jesienią. Rząd prezydenta Karzaja czuje się coraz bardziej osaczony i może nie przetrwać kolejnego roku – tak twierdzą niektórzy znawcy krajów Środkowego Wschodu. Równie niepokojące wieści docierają z Iraku, gdzie w katastrofie śmigłowca śmierć poniosło dwóch amerykańskich lotników. Starcia miały też miejsce w Falludży, jednak brak jest informacji o ewentualnych ofiarach.

Wydawało się, że złym wiadomościom nie ma końca. Komisarz Wasilewski wyłączył radio i sięgnął po wiszącą 57 na oparciu krzesła marynarkę. Zamykając drzwi biura, przypomniał sobie o pistolecie spoczywającym w sejfie. Nie nosił go zbyt często, teraz jednak postanowił wrócić. Nowy Walter P99 jemu samemu do niczego nie był potrzebny. Minęły już czasy, kiedy osobiście musiał uganiać się za gangsterami. Obecnie większą część pracy spędzał przy biurku, kierując najpoważniejszymi operacjami wymierzonymi w kryminalne podziemie. Prośba prezydenta miasta, żeby pomógł w zabezpieczeniu jutrzejszej demonstracji, trochę go zaskoczyła. Do tej pory nie mógł się zorientować, czy była to wyjątkowo perfidna kara, czy tylko wynik zaufania władz do jego wieloletniego doświadczenia. Gdy mijał zgromadzone przed komendą radiowozy, ciężarowe stary oraz potężne samochody z zamontowanymi działkami wodnymi, przypomniał mu się okres stanu wojennego. Wtedy jednak wraz z przyjaciółmi z liceum był po drugiej stronie barykady. Na każde wezwanie podziemnej Solidarności stawiali się karnie na placu przed uniwersytetem demonstrować niechęć do systemu. Jednak to, co było, minęło bezpowrotnie. Gorzki uśmiech zagościł na jego twarzy, kiedy zobaczył paru młodych poborowych w pełnym rynsztunku dla zabawy okładających się szturmowymi pałkami. DWORZEC KOLEJOWY, CZĘSTOCHOWA – POLSKA 16 lipca, godzina 21:08 Dla grupy Joachima Kurskiego ostatnie kilka godzin było wyjątkowo ciężkie. Siedząc w gasnącym blasku dnia na peronie kolejowym w Częstochowie, przygotowywali się do jutrzejszej akcji. 58 Gliwice opuścili wcześniej niż to sobie planowali. Do Joachima zadzwonił jeden z sympatyków organizacji z ostrzeżeniem, że ktoś węszył wokół nich. Przeniesienie arsenału w zawczasu przygotowane miejsce musiało się odbyć natychmiast. Zamieszanie wywołane telefonem miało też swoje dobre strony. Kurski mógł przyjrzeć się członkom grupy w stresującej sytuacji. Wcześniejsze akcje były dobrze przygotowane i nie groziła im wpadka. Jednak nie zawsze wszystko będzie iść

zgodnie z planem. Jak zauważył z zadowoleniem, nie było paniki. Postanowił zatem przyśpieszyć wyjazd. Do Częstochowy przyjechali przed trzema godzinami pociągiem osobowym z Zabrza, żeby zmylić ewentualny pościg. Nikt ich jednak nie gonił, co więcej – informacja, która zaalarmowała Joachima, była jak najbardziej fałszywa. To nie policja wpadła na ich ślad, to kilku wścibskich związkowców postanowiło wyjaśnić sprawę, poproszonych o to przez Jerzego Kosteckiego. Spoczywający na kolanach Kurskiego wojskowy plecak był wypchany do granic możliwości. W środku owinięta w stary sweter znajdowała się bomba. Nic skomplikowanego. Ot, zwykła puszka wypełniona kulkami łożyskowymi, trotylem górniczym, spłonką i lontem mającym zainicjować wybuch. Taki ładunek ciśnięty w szpaler policjantów powinien zadziałać jak granat odłamkowy. Gwizd wjeżdżającej na peron zielonej spalinowej lokomotywy ciągnącej za sobą wagony przerwał myśli Kurskiego. Wyśniona przez niego rewolucja zbliżała się wielkimi krokami. WARSZAWA – POLSKA 59 17 lipca, godzina 06:55 Koszmarna podróż Andrzeja Wirskiego dobiegała końca. Poranny autobus, który przywiózł go do miasta na wyśnioną przepustkę, był wypchany ponad ludzką miarę. Oprócz kilku starszych gospodyń obładowanych siatkami i torbami, większość stanowili działacze związkowi zdążający na zapowiedzianą na dziewiątą rano manifestację. W przeciwieństwie do statecznych kobiet, nie zachowywali bynajmniej umiaru. Krążące gęsto butelki wprawiały ich w bojowy nastrój. Kilkakrotnie częstowany Wirski próbował się grzecznie wymówić, jednak natręctwo i krzykliwość robociarzy robiły swoje. – Co? Z robotnikiem się nie napijesz?! – jeden szczególnie nietrzeźwy i zwalisty pracownik częstochowskiej budżetówki wmusił w Andrzeja kilka łyków wódki. Wrzaskom i przekleństwom nie było końca, a buńczuczne zapowiedzi, co zrobią z rządem, potrafiłyby wpędzić w kompleksy niejednego legendarnego wywrotowca. Gdy wreszcie podróż dobiegła końca, cały autobus śmierdział potem, gorzałą i nieprzetrawionymi śledziami. – Jak ja się teraz pokażę Weronice... – westchnął Wirski, zdejmując z półki plecak. Faktycznie. Starannie przygotowany wyjściowy mundur wymiął się i poplamił, a wyglancowane buty straciły swój blask. Żołnierz musiał poczekać, aż autobus opuszczą zmęczeni przedstawiciele

robotniczego aktywu. Kiedy w końcu wysiedli, poczuł na skórze chłód. Pochmurne niebo zapowiadało rychłą zmianę pogody. 60 Rzeka sunących ku centrum aut utykała co chwila na światłach. Wśród samochodów wyróżniały się autokary zwożące do stolicy coraz to nowych demonstrantów. Obwieszone powiewającymi flagami, transparentami i szalikami klubów sportowych zmierzały ku parkowi Ujazdowskiemu, gdzie związkowi liderzy wyznaczyli zbiórkę. W tej sytuacji najlepszym środkiem transportu pozostawały tramwaje, jeżdżące w miarę regularnie wydzielonymi torowiskami. Umawiając się z Weroniką pod Pałacem Kultury i Nauki, nie przewidział wszystkiego. Rzesze demonstrantów przybyłe do stolicy pociągami całkowicie zablokowały centrum miasta. Ginący wśród przyjezdnych warszawiacy obdzielali złorzeczeniami po równo: policję za opieszałość i tłumy przyjezdnych za paraliż ulic. Kiedy wreszcie ujrzał z daleka sylwetkę Weroniki, był solidnie spóźniony, a w nogach czuł dłuższy spacer. Roześmiana dziewczyna nie czyniła mu jednak żadnych wymówek, rzuciwszy mu się na szyję. – Patrz, co się wyprawia w naszym ukochanym mieście – powiedział po tym, jak w końcu oderwał się od jej ust. Od razu uświadomił sobie, że palnął gafę. – To znaczy chciałem powiedzieć, że pięknie wyglądasz i w ogóle – zażenowanie pozwoliło mu dokończyć dopiero po chwili. – Bardzo tęskniłem. – Ja też, ale teraz chodźmy już stąd, muszę wpaść na uniwerek, później pojedziemy do mnie – tłumy na ulicach wyraźnie ją deprymowały. – Poczekaj, mam coś dla ciebie – Wirski sięgnął do kieszeni spodni, skąd wyciągnął małe pudełko. – Co to? – Sama zobacz. 61 Jej oczy zabłysły, kiedy dojrzała w środku złoty łańcuszek z małym serduszkiem. – Żołd jest mały – usprawiedliwił się Andrzej. – Zresztą na zaręczyny jest chyba jeszcze za wcześnie.

– Jest piękny, a sprawę zaręczyn przedyskutujemy. Po chwili ruszyli. Nad Alejami Jerozolimskimi popłynęły pierwsze dźwięki „Międzynarodówki” granej przez strażacką orkiestrę. Początek pochodu ruszył spod Dworca Centralnego, by przez Nowy Świat i Wiejską udać się pod gmach Sejmu. godzina 09:30 Spoczywający na tylnym siedzeniu rządowego BMW starszy mężczyzna spokojnie czytał gazetę. Jego wystudiowana obojętność drażniła kierowcę, który zaczął nerwowo bębnić palcami po kierownicy. Ale nawet to nie skruszyło cierpliwości wiceministra Adama Moraczewskiego. Nienaganny czarny garnitur, arystokratyczna postawa i złoty sygnet na palcu powinny każdego upewnić, że Adam Moraczewski jest wysokim dygnitarzem państwowym. Błękitne oczy ukryte za wyrafinowanymi złotymi okularami szybko przebiegły tekst porannego wydania opiniotwórczej „Gazety Wyborczej”. Temat ponownej lustracji pracowników ministerstwa powracał ze zdwojoną siłą. Z artykułu na pierwszej stronie można się było dowiedzieć, że manipulacje aktami byłej SB dokonywane przez IPN są prawie pewne. – Panie ministrze, może posłuchamy radia? – pytanie kierowcy zawisło w powietrzu. – Chętnie, chyba właśnie będą wiadomości. 62 – Dzisiejsza manifestacja zgromadziła ponad sto tysięcy osób – głos sprawozdawcy nadającego na żywo był poważny – choć według policji przybyło nie więcej niż sześćdziesiąt tysięcy. Właśnie teraz czoło pochodu znajduje się na Nowym Świecie – przechodzący demonstranci musieli właśnie mijać stanowisko transmisyjne, bo z głośników nie dobiegało nic oprócz skandowanego: Znajdzie się kij na Lewandowskiego ryj. Wszystko to trwało dłuższą chwilę, aż zniechęcony kierowca przełączył radio na rozgłośnię nadającą muzykę. – Przepraszam, ale nie mogę już tego słuchać. – Jasne, tak jest lepiej. W końcu policjanci z drogówki rozładowali korek i kawalkada pojazdów mogła ruszyć dalej. godzina 09:50

Metalowe barierki broniące dostępu do gmachu Ministerstwa Finansów doprowadzały protestujących do wściekłości. Falanga ubranych na czarno policjantów w hełmach i ochraniaczach wyglądała na zdezorientowanych, gdy pierwsze butelki z benzyną poszybowały ku fasadzie budynku. Oficer prewencji próbował przemówić do rozsądku co bardziej krewkim górnikom, lecz w końcu celnie rzucony brukowiec trafił go w twarz, pozbawiając przytomności. Od tej chwili rozkazy dla służb porządkowych stały się bardziej zdecydowane. Zamykający ulicę kordon przystąpił do działania. Uderzając rytmicznie pałkami o tarcze, zaczął powoli spychać demonstrantów sprzed ministerstwa. Reakcja mundurowych speszyła tłum dążący wcześniej do konfrontacji. 63 Joachim Kurski stał w pewnej odległości od interweniujących policjantów i przyglądał się pierwszym aresztowaniom. Czekał na odpowiednią sytuację. Reszta jego grupy, rozstawiona w promieniu dwudziestu metrów, również pozostawała bierna, nie chcąc przedwcześnie ujawnić swoich zamiarów. Przyglądając się bacznie mijającym go ludziom, Joachim zauważył kilku tajniaków, którzy starali się wyłowić wśród falującego tłumu prowodyrów, podjudzających do bardziej stanowczych działań wobec zbliżającego się policyjnego kordonu. Dłuższe pozostawanie w tym miejscu groziło dekonspiracją. Zarządziwszy odwrót, Kurski zastanawiał się, co dalej. Jeżeli tak miał wyglądać początek rewolucji, to nic tu po nim. Na szczęście dla niego ta część demonstrantów, do której dołączyli w ogólnym zamieszaniu, stanowiła tylko drobną część wielkiej manifestacji. Pod gmach Ministerstwa Finansów trafiła wiedziona tylko sobie wiadomą niechęcią do ministra Gładycha, pełniącego funkcję szefa tego resortu. godzina 10:12 Ruchome policyjne centrum dowodzenia, w którym zainstalował się komisarz Janusz Wasilewski, znajdowało się obecnie na sejmowym parkingu. Informacje spływające do niego nie nastrajały zbyt optymistycznie. Obie grupy protestujących połączyły się teraz, tworząc jeden wielki i podatny na prowokację tłum ludzi. Z meldunków podawanych przez policyjne krótkofalówki wynikało, że pod Ministerstwem Finansów rannych zostało siedmiu funkcjonariuszy, w tym jeden ciężko. Zatrzymano również ponad dwudziestu górników.

64 Wyglądało to zaledwie na wstęp do tego, co dopiero miało nadejść. Już w tym momencie wrzawa czyniona przez stutysięczną rzeszę nadciągających całą szerokością ulicy Wiejskiej ludzi była ogłuszająca. Wasilewski nie miał ochoty pozostawać ani chwili dłużej w ciasnym i dusznym wnętrzu wozu łączności. Otwierając drzwi, wyskoczył na zewnątrz rozprostować nogi. Po kilku krokach był już na ulicy. Starał się dostrzec manifestantów spoza stojącego przed nim policyjnego kordonu. To był niezwykły widok. Tysiące transparentów i flag powiewało nad głowami maszerującego w takt „Warszawianki” tłumu. Do protestujących dotarły już informacje o tym, co się stało wcześniej. Żądna krwi i pijana wściekłością rzesza ludzi mogła w każdej sekundzie eksplodować. Jakby chcąc jeszcze dolać oliwy do ognia, za plecami policjantów pojawiły się armatki wodne i samochody z wyrzutniami granatów z gazem łzawiącym, a wycie ich silników zagłuszyło na chwilę ryk demonstrantów. Z terenowego Land Rovera wysiadł major żandarmerii wojskowej. Widać, rząd premiera Lewandowskiego postanowił zastosować nadzwyczajne środki. Podbiegając truchtem do żandarma, Wasilewski postanowił dowiedzieć się, o co w tym wszystkim chodzi. – Dzień dobry, panie kolego, widzę, że nadciąga kawaleria? – Pan tu dowodzi? – major od razu przeszedł do sedna sprawy. – Nie. Tylko koordynuję. – Działam na polecenie ministra spraw wewnętrznych. Od tej chwili wszyscy przechodzą pod moją komendę. Wojsko przejmuje kontrolę nad policją. 65 Ktoś na górze widać zapomniał nie tylko o procedurach, ale i o tym, czym to wszystko już raz się skończyło. A może to jakiś polski Bonaparte postanowił zbić kapitał polityczny na zaistniałej sytuacji? Myśli komisarza biegły szybko, jednak związkowcy nie zamierzali czekać. Dzika wrzawa, jaka ogarnęła ulicę, była odpowiedzią na widok szykującego się do szarży

szwadronu konnych policjantów. Pierwsze szeregi górników uzbrojone w pałki, kije i drążki od transparentów i flag rzuciły się biegiem w kierunku czarnego kordonu oddziałów prewencji. Przerażona ekipa Teleexpresu, starająca się na bieżąco przekazywać wiadomości, nieopatrznie znalazła się pomiędzy twardo stojącym kordonem a atakującą masą. Po chwili operator kamery, dźwiękowiec i dziennikarka zniknęli pod nogami tłumu. Zanim pierwsi szturmujący starli się z policją, uderzyły w nich strumienie wody z dwóch armatek, powalając całe szeregi. Równocześnie na wozach opancerzonych żandarmerii odezwały się wyrzutnie granatów i pogrążyły stojących dalej ludzi w chmurze białego, gryzącego dymu. – Tak to się robi – słowa majora wyrwały Wasilewskiego z chwilowego odrętwienia. – Wygląda na to, że ma pan duże doświadczenie. – A i owszem. Z Bałkanów. O Mitrowicy pan słyszał? Wasilewski dobrze wiedział, o co chodzi. Dwie zwaśnione nacje mieszkające w tym samym mieście, a pomiędzy nimi tylko most na rzece. Teraz do akcji przystąpili policjanci. Ruszając do przodu, zaczęli ciosami szturmowych pałek oczyszczać ulicę przed sobą. Już paru demonstrantów leżało skulonych na jezdni. Cali mokrzy zostali wcześniej powaleni przez strumienie wody lub przewróceni przez uciekający w panice tłum. 66 Radość majora okazała się być zdecydowanie przedwczesna. Manifestanci podzielili się na mniejsze grupy, atakując samochody i wystawy sklepowe wzdłuż Alei Jerozolimskich i Nowego Światu. Wszelkie próby uspokojenia ich, czynione przez robotniczych liderów, spotykały się z pogardą. Burdy i zamieszki rozlały się na centrum miasta. Główna część tłumu pozostała jednak w okolicach placu Trzech Krzyży. Rozsierdzeni górnicy sprowadzili tam jeden ze swoich autokarów. Najpierw ustawili go w poprzek ulicy, a następnie podpalili, wyłączając w ten sposób z ruchu jedną z głównych arterii miasta. To był początek katastrofy. Szarżujący szwadron konny został zaatakowany kwasem solnym skradzionym w pobliskim magazynie chemicznym. Po pięciu minutach na asfalcie skręcały się ciała poranionych koni i jeźdźców. Niektóre z rumaków, czując palącą substancję, przestały słuchać poleceń i w panice tratowały wszystko na swojej drodze. Oddziały żandarmerii i policji okazały się za małe, a nagromadzona wściekłość zbyt duża, żeby dało się utrzymać główne ognisko zamieszek na Nowym Świecie.

W ciągu pół godziny płonące barykady zablokowały Aleje Jerozolimskie. godzina 12:00 Dla stacji radiowych i telewizyjnych był to dzień prawdziwych żniw. Oglądalność programów informacyjnych biła wszelkie rekordy, odsuwając w cień największe filmowe hity przygotowane na wieczór. W kantynie Komendy Głównej Policji było pusto. Tylko przy jednym ze stolików siedział komisarz Wasilewski, smętnie grzebiąc w talerzu z wystygłym bigosem. Teraz już 67 absolutnie nie było czego koordynować. Policyjny polowy sztab dowodzenia nadal działał, zasilany wciąż przez nowych doradców, ale ciężar dowodzenia spoczął na barkach szefów plutonów i kompanii, bo tylko oni mieli jakieś rozeznanie. Wiszący na ścianie telewizor pokazywał obrazy, które wielu warszawiakom kojarzyły się z czasami stanu wojennego. Sporą część miasta pokrywał czarny dym z płonących pojazdów oraz białe obłoki łzawiącego gazu. – Dla TVN 24 bezpośrednia relacja z ogarniętego zamieszkami centrum Warszawy – dziennikarz ustawiony wraz z ekipą na dachu jednego z nowych biurowców pokazywał ręką na dymy snujące się za jego plecami. – Tego, co się dzisiaj wydarzyło, nikt tak na dobrą sprawę nie przewidział. Mówiło się, co prawda, o możliwości chuligańskich ekscesów, ale nie na taką skalę. No właśnie: czy są to jeszcze ekscesy, czy już coś więcej? W sejmowych kuluarach już od dawna mówiło się o możliwości wcześniejszych wyborów. Czy więc w zaistniałej sytuacji rząd premiera Lewandowskiego poda się do dymisji, a jeżeli tak, to kiedy odbędą się przedterminowe wybory? Na te pytania nie mamy jeszcze odpowiedzi – dziennikarz przerwał dla zaczerpnięcia oddechu. W oddali obiektyw kamery uchwycił policyjny śmigłowiec przelatujący wzdłuż Marszałkowskiej. – Do dzisiejszego dnia nikt tak naprawdę nie zdawał sobie sprawy ze skali społecznego niezadowolenia... – dalszy komentarz przestał Wasilewskiego obchodzić. Zerknął na zegarek i uzmysłowił sobie, że najwyższa pora dokończyć obiad i zabrać się do zaniedbywanych ostatnio dochodzeń kryminalnych. Zakład medycyny sądowej znajdował się niezbyt daleko, ale korki uwięziłyby jego Opla na wieki. Wobec dodatkowego paraliżu 68 komunikacji miejskiej dłuższy spacer był jedynym rozwiązaniem. godzina 15:16 Płonące samochody odbijały się w oczach Joachima Kurskiego. Obraz, który się przed nim malował, był spełnieniem jego marzeń. W niewielkiej odległości od niego około stu zdesperowanych

związkowców postanowiło przedrzeć się przez zwarty w tym miejscu kordon mundurowych. Łomot butelek i kamieni o pleksiglasowe tarcze był wstępem do ataku, który przerodził się w chaotyczną bijatykę. Atakowani gliniarze nie pozostawali dłużni. Zakrwawione postacie zaczęły padać na ulicę. Jeden z policjantów nieopatrznie wysunął się przed szereg, chcąc dopaść cofającego się dryblasa z szalikiem Górnika Zabrze na szyi. Wybrał do tego najgorszy dla siebie moment. Jego koledzy w zamieszaniu zaczęli się cofać i pozostawili go przed własną falangą. Niespodziewany cios kijem bejsbolowym pod kolano obalił go na ziemię. W jednej chwili kilku najbliższych Ślązaków znalazło się tuż przy nim, masakrując serią potężnych kopniaków. Spod zerwanego hełmu z przeźroczystą przyłbicą wypłynęła karmazynowa struga krwi, barwiąc szary w tym miejscu asfalt. Koledzy Kurskiego skupili się wokół niego. Przez tych parę godzin zgubiło się dwóch z nich. Joachim nie był pewien, czy sprawiły to nieprzebrane ludzkie rzesze, czy też najzwyczajniej w świecie stchórzyli. W tej chwili nie było to ważne, policzy się z nimi później. Wyczekując stosownej pory, grupa Kurskiego znalazła się w pobliżu Grand Hotelu. Miejsce to, w porównaniu 69 z zalewającym pobliskie ulice chaosem, wydawało się oazą spokoju. Jednak ustawione na chodniku stoliki hotelowej kawiarni były już od dawna puste, a właściciele pobliskich sklepów zamykali w pośpiechu drzwi, nie chcąc wydać zgromadzonych towarów w ręce zbliżających się warchołów. Również kierowcy parkujących samochodów przestawiali swoje pojazdy, chcąc jak najszybciej opuści strefę walk. Na taki luksus nie mogli sobie pozwolić obsługujący zagraniczne autokary szoferzy. Spragnieni wypoczynku turyści, którzy wybrali feralną środę na wizytę w polskiej stolicy, nie mieli pojęcia, w co się pakują. Zbliżająca się od ulicy Hożej około pięciotysięczna grupa manifestantów była coraz bliżej. Z Kruczej zaczęły wyjeżdżać pierwsze policyjne radiowozy. Opancerzony samochód żandarmerii znalazł się na środku ulicy, plując z zamontowanych w wieżyczce wyrzutników gazu. Pieszczotliwie zwany przez wojskowych „Guciem”, w terminologii bojowej znany był pod nazwą Dzik 2 i do tej pory świetnie sprawdzał się w misjach w byłej Jugosławii i w Iraku. Stojący obok Kurskiego Marek postanowił zrobić użytek z trzymanej w dłoniach litrowej puszki z farbą, rzucając ją w kierunku samochodu żandarmów. Biała struga spłynęła na prawą stronę szyby i zasłoniła kierowcy widoczność. Oślepiony chwilowo wóz zaczął się cofać, by opuścić strefę bezpośredniego starcia. Na nieszczęście dla niego stojący pod hotelem autokar pełen wycieczkowiczów wybrał ten sam moment na ucieczkę. Przeraźliwy zgrzyt dartego metalu zagłuszył wszelkie inne odgłosy.

Spanikowany szofer autokaru z przerażeniem zauważył w bocznym lusterku, że staranował nadjeżdżający nie wiadomo skąd pojazd. Dzik, choć opancerzony, 70 przypominał z wyglądu bardziej amerykański Humvee niż ciężki bojowy wóz piechoty. W sekundę na jezdni zaroiło się od uciekających turystów oraz żandarmów opuszczających uszkodzonego Gucia. To było to! Dla Joachima czas stanął w miejscu. Zniszczenie opancerzonego transportera pełnego wrogów na pewno było godnym celem dla jego improwizowanego granatu. Podpaliwszy drżącymi rękoma lont, podbiegł do sczepionych razem pojazdów. Tylne drzwi Dzika były otwarte, a w środku kłębiło się jeszcze kilku żołnierzy. Ciśnięta celnie bomba znalazła się we wnętrzu. Nie upłynęły więcej niż dwie sekundy, kiedy Kurski ze zgrozą zauważył, że jego pocisk prawdopodobnie przez przypadek został wykopany na zewnątrz. Na domiar złego starszy jegomość, który jako ostatni opuścił autokar i dostojnie zmierzał w kierunku chodnika, zauważył leżący na asfalcie granat. Przed ponad czterdziestu laty służył w Armii Czerwonej w jednostce minerów, nie miał więc wątpliwości, co znalazł. Dwa szybkie kroki i były saper wprawnie wyszarpnął tlący się lont. Czerwona fala nienawiści zalała umysł Kurskiego. Wyciągnął z kieszeni sprężynowy nóż i podbiegł do stojącego wciąż w tym samym miejscu turysty, który niepewnie rozglądał się dookoła. Widząc zbliżającą się postać, zdążył tylko zmrużyć krótkowzroczne oczy, gdy pierwszy cios noża ugodził go w szyję. Po chwili Kurski, jakby zdziwiony swoim czynem, przestał dźgać ciało staruszka. Na ucieczkę jednak nie było już czasu. Gwałtowne szarpnięcie i wykręcenie do tyłu dłoni z nożem sprawiło mu ból, jakiego się nie spodziewał. Ktoś rzucił go na ziemię, twarzą w asfalt. Leżał tuż koło 71 powiększającej się kałuży krwi, powoli dochodzącej do jego oczu. – Kim, do cholery, jesteś, że plączesz się pod nogami?! – wrzask porucznika żandarmerii był tak potężny, że musiano go chyba usłyszeć na drugim końcu miasta. – Komisarz Wasilewski, wydział kryminalny komendy stołecznej – przedstawił się człowiek klęczący nad Kurskim, zakładając mu kajdanki. WIECZORNE WIADOMOŚCI SIECI TVN 24

Bilans dzisiejszych wydarzeń jest tragiczny. W trakcie całodniowych starć ze służbami porządkowymi śmierć poniosły trzy osoby, a ponad dwieście pięćdziesiąt zostało rannych. Według posiadanych przez nas informacji dane te mogą być niepełne. Część z poszkodowanych manifestantów, bojąc się aresztowania, unika pomocy lekarskiej. Poza tym kilku funkcjonariuszy poniosło tak poważne obrażenia, że zachodzi obawa o ich życie. Z całej Polski do Warszawy płyną zapasy krwi i osocza, ponieważ środków tych zaczęło brakować w stołecznych szpitalach. Najpoważniejsze reperkusje może mieć dla naszego kraju śmierć białoruskiego turysty. Ambasador Białorusi opuścił już Warszawę, udając się do Mińska w celu – jak to określił – nadzwyczajnych konsultacji z prezydentem Łukaszenką. Wobec panującego w ostatnim okresie napięcia sprawa ta na pewno nie poprawi wzajemnych stosunków. Jak dowiedzieliśmy się dosłownie przed chwilą, rząd premiera Lewandowskiego podał się do dymisji. Wygląda więc na to, że czekają nas w najbliższym czasie wybory. Sondaże wskazują na możliwe zwycięstwo lewicy i partii chłopskich. 72 ROZDZIAŁ 4 PAŁAC PREZYDENCKI, MIŃSK – BIAŁORUŚ 18 lipca, godzina 07:34 Pilne wezwanie, które nadeszło z prezydenckiego pałacu dla szefa białoruskiego KGB Katajewa, wyrwało go znad stosu bezpośrednich meldunków, informacji oraz analiz przygotowywanych przez jego podwładnych. 73 Siedział teraz w zaciszu swojej limuzyny i mknąc przez ulice Mińska, zdawał sobie sprawę z powagi sytuacji. To, co zdarzyło się w Warszawie, było wypadkiem. Już teraz większość polskich serwisów informacyjnych pokazywała bezpośredniego sprawcę mordu na białoruskim obywatelu. Spuchnięte usta i siniak pod okiem świadczyły o tym, że polska policja potraktowała niejakiego Joachima Kurskiego bez taryfy ulgowej. Leżące na siedzeniu obok akta dotyczące polskich organizacji ekstremistycznych ani słowem nie wspominały o osobie mordercy. Zwykły pętak zamieszany nagle w wielką politykę – pomyślał o nim Katajew. Granat rzucony przez niego był czystą amatorszczyzną. – Jak wykazały badania, nie miał prawa wybuchnąć, co najwyżej zachowałby się jak sylwestrowa petarda –

zapewnienia rzecznika polskiej policji w ogóle nie przekonały szefa KGB. Gówno prawda, eksplozja zmiotłaby wszystkich w promieniu czterdziestu metrów – złośliwy rechot rozległ się w samochodzie. Ale samo aresztowanie Kurskiego w sekundę po próbie zamachu nie wyglądało na przypadek. Akurat przechodził tamtędy ten gliniarz (no, jak mu tam, Wasilewski – Katajew spojrzał do meldunku) – i „dokonał zatrzymania”. Coś tu śmierdzi. Najlepiej będzie, jak sami wszystko sprawdzimy. Odłożywszy wszystko na bok, Katajew zaczął przyglądać się ulicom miasta. Jego czarny mercedes przemierzał aleje, nie zatrzymując się na czerwonych światłach. Uprzywilejowany pojazd był już z daleka rozpoznawany przez milicjantów kierujących ruchem, a błyskający pomarańczowo kogut na dachu ostrzegał, kto może znajdować się w środku. 74 Korzyści wynikające z posiadanej władzy przekładały się na wiele aspektów życia. Raz zdobytej władzy nie oddamy nigdy – hasło polskich komunistów mogłoby być doskonałym mottem dla ich białoruskich kolegów. Przyjemność jazdy luksusową limuzyną niestety szybko się skończyła. W głębi ulicy wyłoniła się siedziba prezydenta. Wysiadając z auta, Katajew zabrał ze sobą aktówkę z papierami. Nie wiedział, w jak złym humorze jest Łukaszenka, toteż wolał wziąć ze sobą większość dokumentacji. Prowadzony przez osobistego sekretarza prezydenta minął bogato zdobiony hol i znalazł się w obszernym sekretariacie. Lekko zdziwiony, że nie został od razu poproszony do gabinetu, usiadł na skórzanym miękkim fotelu. Stojący pod ścianą ochroniarz w doskonale skrojonym czarnym garniturze miał tak idealnie obojętną twarz, że nic nie dawało się z niej wyczytać. Lekkie igiełki niepokoju zaczęły kąsać Katajewa, który nie miał w sobie nic z azjatyckiego fatalisty, bliżej mu było raczej do wyszczekanych zachodnioeuropejskich i amerykańskich intelektualistów. Sekretarz Łukaszenki, który zaraz po wprowadzeniu Katajewa do sekretariatu znikł za drzwiami prezydenckiego biura, teraz stanął przed szefem KGB. – Prezydent prosi. Przekroczywszy próg gabinetu, Katajew zamarł. Przy stole konferencyjnym razem z Łukaszenką siedział

Konstantin Panin. Katajew przybrał nieprzenikniony wyraz twarzy, nie dając po sobie poznać, jak bardzo jest poruszony. Spotkanie dwóch najwyższych rangą szpiegów w kraju przy jednym stole nie wróżyło niczego dobrego. 75 O ile obaj szefowie wywiadów starali się wyglądać na profesjonalistów, to Łukaszenka był wyraźnie wściekły. – Co... macie... mi do powiedzenia? – wycedził prezydent, jakby to Katajew był odpowiedzialny za warszawskie wypadki. Nie wiedząc, czego wcześniej dotyczyła rozmowa, mógł się tylko domyślać, co Panin przekazał Łukaszence. Jedynym wyjściem było zdanie się na intuicję. – Myślę, że to tylko wypadek. W interesie Warszawy nie jest zaostrzanie sytuacji, a to, co się wydarzyło, naraziło ich na poważną krytykę z Brukseli – kiwnięcie głowy Panina utwierdziło go we własnej ocenie. – Pytanie tylko, co my możemy na tym zyskać. – Oficjalne przeprosiny i pieniężna rekompensata dla rodziny to trochę za mało – do słów Katajewa ochoczo przyłączył się szef wojskowego wywiadu. – Może wpłyniemy na polski rząd, aby ten choć trochę ustąpił w sprawie sankcji gospodarczych? Widząc gniewne spojrzenie prezydenta, obaj umilkli. Najwyraźniej nie tego od nich oczekiwał. Łukaszenka podszedł do wielkiej, zajmującej prawie dwie trzecie ściany, stylizowanej na starą mapy i wysyczał przez zaciśnięte usta: – Ścierwo! Zdumiony Katajew zerknął na kolegę. Pod pachami poczuł nagle lepką wilgoć, następnie wbił wzrok w okno, tam szukając natchnienia. Panin tylko przesunął palcami po leżącej przed nim złotej papierośnicy z wygrawerowanymi inicjałami, pamiątki po trzydziestu latach służby. Nie odważył się jednak sięgnąć po papierosa i zapalić w obecności prezydenta państwa. 76 – Chcę ich upokorzyć, i to tak, żeby zapamiętali na lata – plan, który zaświtał właśnie w umyśle białoruskiego dyktatora, miał być spełnieniem jego ambicji. Mając poparcie Moskwy, mógłby raz na zawsze zrobić porządek w środkowej Europie. Cele obu

stolic w tym aspekcie były zbieżne. Polska, stojąca okoniem wobec mocarstwowych aspiracji Rosji, była przeszkodą, którą należało usunąć w pierwszej kolejności. Ciągłe narzekanie na reżimy w Mińsku i Moskwie oraz podlizywanie się Waszyngtonowi doprowadziło do tego, że próby dogadania się z zachodnioeuropejskimi stolicami natrafiały na weto Warszawy. Nieustępliwa i wręcz maniakalna postawa polskich władz potrafiła nieraz rozłożyć najlepsze z punktu widzenia Rosjan inicjatywy polityczne i gospodarcze. Dodatkowo drażnienie białoruskiego społeczeństwa poprzez audycje tej wywrotowej rozgłośni wspomagającej opozycję i fundowanie uczelnianych stypendiów musiało się w końcu zemścić. – Jakie środki perswazyjne możemy podjąć? – pod tym eufemistycznym określeniem kryły się najczęściej akcje sabotażowe. – Rząd Lewandowskiego jest na wykończeniu, postarajmy się wbić mu gwóźdź do trumny – odpowiedź Panina nie zadowoliła Łukaszenki. – Obalenie samego rządu niczego nie da – Katajew przyjrzał się swoim paznokciom. – Po Lewandowskim przyjdzie inny, równie niechętny nam premier. – Wasze propozycje to zaledwie półśrodki. Oczekuję rozwiązań całościowych. Przestańcie skupiać się na szczegółach i spójrzcie na problem kompleksowo. W ciągu najbliższego tygodnia chciałbym mieć wasze propozycje 77 dotyczące odseparowania Warszawy od pomocy z Zachodu. – To niezmiernie trudne zadanie – Panin próbował grać na czas. – W tej chwili wszystkie ich specsłużby będą wyjątkowo wyczulone na wszelkie prowokacje. Potrzeba miesięcy, żeby się wszystko uspokoiło. – Wprost przeciwnie, właśnie teraz jest pora, aby ich jeszcze bardziej pognębić – Łukaszenka zdawał się z wolna uspokajać, a na jego ustach zagościł złośliwy uśmieszek. Błądząc wzrokiem po zawieszonej mapie, wydawał się być pochłonięty własnymi myślami. – Zrozumcie mnie dobrze – słowa tyrana były teraz ciche i spokojne – nie chcę sporu dyplomatycznego, na to przyjdzie jeszcze czas. Teraz udowodnijmy, że wszyscy muszą się z nami liczyć. Tak jak z Rosją. Przestańmy być państwem drugiej kategorii i przejdźmy do pierwszej ligi! O ile wcześniej rozmowa wyglądała na niewielką burzę, to obecnie zbierało się na niezłą nawałnicę. AMBASADA ROSYJSKA, MIŃSK – BIAŁORUŚ 23 sierpnia, godzina 10:18

Rezydencja rosyjskiego ambasadora wraz z przyległościami zajmowała spory kwartał budynków w północno-wschodniej części Mińska. Otaczający ją park składał się głównie z liściastych drzew, z których sypały się już złociste liście i pomimo wysiłków ogrodnika, nierozstającego się z grabiami, tworzyły szeleszczący kobierzec pod nogami Wiktora Aleksandrowicza Fadiejewa, ambasadora Federacji Rosyjskiej na Białorusi. – Doprawdy, wasza propozycja jest intrygująca – Fadiejew postanowił być uprzejmy. 78 Prezydent Republiki Białorusi Łukaszenka, ubrany w ciemny prążkowany garnitur, z rękoma założonymi do tyłu miał wzrok utkwiony w asfaltową ścieżkę. – No cóż, drogi przyjacielu, przyszło nam żyć w ciekawych czasach. – W pełni to rozumiem, tylko powiedzcie mi, do czego potrzebujecie nowych czołgów, śmigłowców, myśliwców i systemów wczesnego ostrzegania? Wasza armia jest przecież w pełni wyposażona w nowe uzbrojenie. No i jeszcze dostęp do zdjęć zwiadu satelitarnego – czy to nie przesada? – Najwyższa pora w pełni zintegrować nasze systemy i połączyć siły. – Ja to w pełni rozumiem, ale jestem tylko zwykłym urzędnikiem – skromność przemawiająca przez usta Wiktora Fadiejewa była zbyteczna. Obaj wiedzieli, że pełniąc funkcję ambasadora, był jednocześnie okiem i uchem prezydenta Rosji. Bez jego wiedzy białoruskie władze nie mogły sobie pozwolić na żadne wyskoki, a próby ignorowania jego władzy mogły się źle skończyć dla Mińska. – Broni mamy dużo, ale tylko dla armii czynnej. Co zrobimy, jeżeli zostaniemy zaatakowani, dajmy na to przez Ukraińców? A więc to o to chodziło! Fadiejew nie dał po sobie poznać zaskoczenia. Czyżby wydarzenia w Warszawie tak bardzo zagrały na ambicjach idącego obok Łukaszenki? Gra, w którą chciał ich wciągnąć, mogła się dla niego źle skończyć. Z drugiej strony ewentualne zwycięstwo dawało Moskwie szerokie pole manewru. W dodatku wszystko można było zrobić cudzymi rękoma. 79 – A czymże to tak wam dopiekli Ukraińcy, że chcecie z nimi wojować? – drażnienie bestii było ulubionym sportem ambasadora. – Zdradzili Słowiańszczyznę! Zachowują się tak, jakby chcieli zakłamać wspólną historię, twierdząc, że zawsze byli Europą – argument Łukaszenki był doprawdy śmieszny. Mógł wysilić się na coś bardziej oryginalnego.

– Oczywiście przekażę waszą prośbę swoim zwierzchnikom – zapowiedział Fadiejew – i w myślach dodał: „A w razie czego zawsze będzie można umyć ręce”. – Tylko jak uregulujecie płatności? O ile wiem, wasz zasób dewiz nie jest w tej chwili wielki? – Dogadamy się. Płatności rozłożycie nam przecież na raty. Kto wie, co się jeszcze wydarzy. Enigmatyczny ton Łukaszenki dał Wiktorowi Fadiejewowi wiele do myślenia. Przyszłe działania musiały być już prowadzone, skoro sprawy finansowe niewiele obeszły prezydenta. Tylko dlaczego nie informowali o tym agenci umieszczeni w strukturach białoruskich władz? Tymczasem Białorusin ciągnął przemowę. – Słuchacie radia i telewizji. Wiecie, co się wyprawia w świecie. W Afganistanie wojska NATO radzą sobie gorzej niż wygląda to w ich serwisach informacyjnych, a to przecież blisko waszej południowej granicy. Sojusz z Pekinem jest dobry tylko na krótką metę. Widział to ktoś, bratać się z Mongołami... Tak naprawdę nie możemy się bez siebie nawzajem obejść. Jeżeli tupniemy głośniej, usłyszą nas w Brukseli. Inaczej niedługo wejdą nam na głowę. Mętne wywody Łukaszenki nie robiły na ambasadorze żadnego wrażenia. 80 – Dla nas Chińczycy nie są ciężarem – dodał po chwili milczenia – sojusz z nimi jest korzystny tak pod względem gospodarczym, jak i wojskowym. I nie oszukujmy się: są dla nas lepszym partnerem niż wy – brutalną prawdę Fadiejew okrasił dobrotliwym uśmiechem. – Żebyście tylko nie ukręcili pętli na własną szyję – teraz z kolei białoruski prezydent dotknął drażliwej kwestii. W Moskwie od dłuższego już czasu ścierały się frakcje o zupełnie odmiennych poglądach co do tego, jak powinny się ułożyć stosunki z Pekinem. – Odbiegliśmy jednak od tematu. Azja to nie Europa i na razie to tu, oprócz Stanów Zjednoczonych, znajduje się drugi filar światowej gospodarki. – A wygląda na to, że chcecie ten filar przewrócić. – Z korzyścią dla nas i dla was. – Nie za bardzo mogę to sobie wyobrazić. – Wystarczy przetasować tę talię kart, zresztą proszę was tylko o niewielką pomoc. „Niewielka pomoc” była prawie miliardowym kredytem, którego Białorusi nie będzie łatwo spłacić. Dochodząc do skrzyżowania alejek, Łukaszenka przystanął. – Jak do tej pory mimo różnic zawsze potrafiliśmy się dogadać i nie chciałbym, aby niewielkie zadrażnienia miały wpływ na naszą współpracę. Nie wyobrażam sobie, żeby coś nas mogło poróżnić

– nowy, ugodowy ton wypowiedzi Łukaszenki był czymś do tej pory niespotykanym. Bardziej można się było spodziewać ciosu w plecy lub czegoś w rodzaju złodziejskiej dintojry niż przyjacielskiego poklepywania. Żegnając się z białoruskim prezydentem, Wiktor Fadiejew zastanawiał się nad treścią depeszy, którą za chwilę miał wysłać do Moskwy. Wyglądało na to, że 81 Mińsk miał zamiar utrzeć komuś nosa. Reperkusje mogą się odbić echem w Rosji i pociągnąć wszystkich na dno lub wywindować na szczyt. I tylko jedno było pewne: w wielkiej partii szachów, którą chciał rozegrać Łukaszenka, ambasador Fadiejew pełnił funkcję gońca przekazującego dobre i złe wiadomości własnemu rządowi. Posłańcowi nie powinno się przecież ścinać głowy. GMACH MINISTERSTWA OBRONY, MIŃSK – BIAŁORUŚ 12 września, godzina 09:02 Nieformalne spotkanie w jego gabinecie było dla ministra obrony niemiłym zaskoczeniem. Ból głowy po wczorajszej suto zakrapianej kolacji odbywającej się z okazji jego imienin minął dość szybko, jednak niezdrowe rumieńce, przekrwione oczy i trzęsące się ręce świadczyły, że Ignatiew nie jest w pełnej formie. Siedzący naprzeciw niego szef sztabu Igor Dawydow był w nieco lepszym stanie, choć również brał udział w zabawie i miał nadzieję przeleżeć ten dzień przy zasłoniętych oknach. Najgorsze, że ich przełożony był w pełni sił i werwy. Sprężystym krokiem przemierzał gabinet i przygryzał sumiasty wąs, wyraźnie coś obmyślając. Pytania dotyczące tego, jak szybko można przeprowadzić mobilizację rezerwistów, które przed chwilą zadał Łukaszenka, nie zrobiło na obu generałach wrażenia. Wszyscy od dawna wiedzieli, że prezydent uwielbia gry wojenne, realizując chyba dziecięce fantazje. Niezliczone pytania o stan wyszkolenia bojowego, sprzęt oraz wszystkie inne aspekty dowodzenia armią doprowadziły do tego, że wszyscy dowódcy od pułkownika wzwyż byli 82

przygotowani do udzielenia natychmiastowej odpowiedzi. Jednak obecnie chodziło o coś innego. Zacierając dłonie, Ignatiew starał się wyczytać coś z twarzy Łukaszenki. – O jaki kierunek operacyjny chodzi? – Pierwszy. Pierwszy, czyli Polska. Jak do tej pory wszelkie symulacje związane z ewentualnym konfliktem zbrojnym opierały się na tym, że Polacy będą walczyć w osamotnieniu. Armia białoruska, licząca podczas pokoju niewiele ponad siedemdziesiąt tysięcy żołnierzy, swoją siłę opierała na perfekcyjnym systemie mobilizacyjnym. Mając za przeciwnika wojska należące do NATO, musiała sięgnąć do rezerwistów, których można było zmobilizować przeszło... pół miliona. – Tylko kto w takim razie pozostanie w fabryce bądź kołchozie? – To zależy, jak długo potrwa hmm... interwencja – Dawydow zrobił się niespokojny. – Mamy chyba plan przewidziany na taką okoliczność? – zniecierpliwił się Łukaszenka. Ignatiew nie chciał drażnić prezydenta, więc podszedł do stojącej w rogu pokoju kasy pancernej. Otworzył ją wyjętymi z zewnętrznej kieszeni koszuli kluczami i zaczął przerzucać zgromadzone w środku tekturowe teczki. Znalazł odpowiednią i na stole spoczęło opracowanie z czarnym napisem na okładce: „STALOWA KURTYNA”. Mniejsze litery pod spodem głosiły: „Plan operacyjnego rozwinięcia wojsk na wypadek konfliktu z Polską”. – Kiedy to powstało? – natychmiast zaciekawił się prezydent. – Wstępne studium w połowie lat dziewięćdziesiątych – Ignatiew nie musiał dodawać, że zbiegło się to z objęciem 83 rządów przez obecną ekipę. – Później modyfikowane było co roku, w zależności od zmieniających się warunków i sytuacji. Staraliśmy się uwzględniać wszelkie zmienne.

Sam plan wymyślił mój poprzednik. – Wygląda, że był zainspirowany Churchillem. Dawydow, nie wiedząc, czy Łukaszenka kpi, czy mówi poważnie, pospieszył z wyjaśnieniami. – Kurtyna chyba faktycznie mogła nawiązywać do wystąpienia Churchilla w Fulton, ale wydaje mi się, że bardziej chodziło o postawienie tamy dla dekadenckich nastrojów płynących z Zachodu. – To ciekawe, chciałbym poznać szczegóły. Generał stłumił ziewnięcie, wziął długopis służący mu jako wskaźnik i podszedł do rozwieszonej mapy, by przedstawić ogólny zarys operacji. – Od czasu rozwiązania Układu Warszawskiego wiele się zmieniło. Główny problem Polaków to zintegrowanie ich systemów ze strukturami NATO. Dlatego też główny nacisk położyli na łączność i dowodzenie. Jednocześnie bardzo zredukowali swoje wojska. Z drugiej strony nasza armia nawet po mobilizacji jest zbyt mała, aby okupować Polskę, dlatego też celem Stalowej Kurtyny jest zajęcie Warszawy i Łodzi. Żeby wywrzeć nacisk na ich polityków. Utrata stolicy i wielkiego miasta w centrum kraju wymusi na nich podpisanie rozejmu. – To tylko dwa miasta. Nie sądzę, by byli skłonni już wtedy podkulić ogon. Zresztą zajęcie stolicy wykrwawi nasze oddziały – Łukaszenka postawił się w roli adwokata diabła, jednak myśl o zajęciu Warszawy sprawiła mu przyjemność. – Cały plan został dość dokładnie przeanalizowany – ciągnął Dawydow. – Większość naszych wojsk została 84 skoncentrowana w zachodniej części kraju – długopis powędrował w kierunku Grodna i Brześcia. – Działania naszych oddziałów oprą się na klasycznym manewrze oskrzydlającym. Grupa pierwsza wychodzi z Grodna, w ciągu sześciu godzin powinna zająć Białystok, dalej posuwając się po linii Zambrów – Ostrów Mazowiecka – Wyszków – Serock – Nowy Dwór Mazowiecki, i wyjść na północnych przedmieściach Warszawy. Nasz plan przewiduje także drugie natarcie od strony Brześcia na Białą Podlaskę – Siedlce – Mińsk Mazowiecki. To ponad sto pięćdziesiąt, sto dziewięćdziesiąt kilometrów, zależy dla jakich jednostek, czyli w ciągu trzech dni powinniśmy być w ich stolicy. Trochę gorzej przedstawia się sprawa z Łodzią. Dotarcie tam powinno zająć nam kolejne dwa dni. – Czyli cała wojna to nie więcej niż tydzień? – upewnił się Łukaszenka. – Tak przewidujemy, ale nie wiemy, jak zareagują Niemcy i Amerykanie. Prawdopodobnie zobowiązani traktatami ruszą na pomoc Polakom w ciągu paru godzin.

Zwłaszcza Amerykanie. Zagrożona zostanie przecież jedna z ich baz z pociskami tarczy antyrakietowej. Co prawda znajduje się tutaj – teraz długopis Dawydowa powędrował w kierunku polskiego Pomorza – ale oni bywają bardzo wyczuleni na takie sprawy. – Co w takim razie sugerujecie? – Trzeba ograniczyć działanie naszych wojsk manewrowych do tych dwóch miast, a resztę zneutralizować – Dawydow popatrzył na Ignatiewa i ten przejął na siebie dalsze wyjaśnienia. – Dysponujemy ponad dwoma tysiącami żołnierzy wojsk specjalnych. Atakując wybrane cele na terytorium Polski, 85 możemy doprowadzić do całkowitego paraliżu państwa. Centrale łączności, stacje radarowe, obiekty przemysłowe niezbędne dla funkcjonowania społeczeństwa mogą zostać zniszczone. To bardzo ułatwi działanie naszym wojskom pancernym – przechwałki Ignatiewa brzmiały buńczucznie, ale nie dla prezydenta. – W ciągu czterdziestu ośmiu godzin, które poprzedzą nasze wystąpienie, możemy zmobilizować pół miliona rezerwistów. Uzupełnią nasze oddziały, co da nam zdecydowaną przewagę na starcie. W ciągu następnego tygodnia ich armia powinna zostać rozłożona na łopatki, tym bardziej że elitarne jednostki spadochroniarzy wysłali na misje. W ten sposób pozbawili się wojsk szybkiego reagowania. Słabym punktem Polaków jest też zaopatrzenie w paliwo. Kurki do rurociągu znajdują się po naszej stronie granicy – zakończył zadowolony ze swojego wywodu minister obrony. – Zajęcie przez nas Warszawy całkowicie zmieni układ sił – podjął szef sztabu. – Podpisując rozejm, będziemy mogli zrobić to samo co Hitler we Francji. Widząc niesmak na twarzy Łukaszenki, Dawidow szybko się zreflektował i wyjaśnił: – Chciałem powiedzieć, że możemy podzielić Polskę na dwie strefy. Jedną okupowaną przez nas, a drugą nieokupowaną z podległą nam administracją terenową. Liczymy się z późniejszym oporem bądź niesubordynacją, ale to sprawa raczej dla KGB niż armii. – Jest tylko jeden szczegół, który nie daje mi spokoju – powiedział minister obrony, patrząc prosto w oczy Łukaszenki. – Nie mamy najmniejszego powodu aby rozpoczynać z nimi wojnę. PAŁAC PREZYDENCKI, MIŃSK – BIAŁORUŚ 86 14 października, godzina 11:15 Siedząc w głębokim skórzanym fotelu, Katajew czuł się o wiele pewniej, niż kiedy był tu poprzednim razem. Brak Panina, który został wysłany do Moskwy, pozwalał mieć nadzieję na bardziej

bezpośredni kontakt z prezydentem. – Zebrałem osobiście wszystkie dane. Zajście w Warszawie to faktycznie był wypadek – meldunek, który przekazywał Łukaszence, został wyjątkowo starannie przygotowany. – Zostały przeanalizowane wszystkie szczegóły i nie wykazują one ich złej woli. A jeżeli chodzi o kroki odwetowe to... – Katajew zawiesił na chwilę głos, niepewny, z jaką reakcją spotkają się jego dalsze słowa. – Możecie mówić całkiem otwarcie, tego od was oczekuję – słowa dyktatora pozwalały mieć nadzieję, że szef KGB nie znajdzie się osobiście w obozie reedukacyjnym lub jeszcze gorzej – w nieoznakowanej mogile na miejskim cmentarzu Mińska. – Wariant moskiewski byłby całkiem na miejscu. Przez twarz prezydenta przemknął cień, więc Katajew nie musiał wyjaśniać, o co chodzi. Kiedy w roku dwutysięcznym Jelcyn oddał władzę Putinowi, nowy car od razu zaczął wprowadzać nowe porządki. Państwo, które przez prawie dziesięcioletnie rządy Jelcyna coraz bardziej traciło na znaczeniu, znów miało zająć należne sobie miejsce. Priorytetem stała się Czeczenia. Nie mogąc poradzić sobie z maleńką enklawą niezależności na własnym terytorium, w toku tak zwanej pierwszej wojny czeczeńskiej Putin zdecydował się dokonać ludobójstwa. Wygodnym pretekstem do rozpoczęcia nowego konfliktu stała się seria zamachów bombowych w Moskwie i na prowincji. O spowodowanie śmierci ponad trzystu osób, które w nich zginęły, oskarżono kaukaskich bojowników. 87 Oczywiście, dla nikogo nie było tajemnicą, że takie postępowanie z ich strony byłoby samobójstwem. Jak się w niedługim czasie okazało, oskarżeni nie mieli z tym nic wspólnego, a wśród podejrzanych znalazło się mordkomando z moskiewskiej Federalnej Służby Bezpieczeństwa. Ale o tym, rzecz jasna, już nikt głośno nie mówił. – Macie już jakiś pomysł? Katajew lekko się rozluźnił i całkiem swobodnym tonem przedstawił przygotowany projekt. – Do Polski jeździ mnóstwo naszych handlarzy i turystów. Często przekraczają granicę kilka razy w tygodniu. Niektórzy zatrzymują się na dłużej. Przy panującej w Polsce niechęci do wszystkiego, co nasze, łatwo o próby dyskryminacji naszych obywateli. Gdyby tak jakiś faszysta wziął za cel autokar lub hotel, gdzie nocują nasi rodacy... – dalej nie musiał już mówić i tak wszystko było jasne. – Dysponujecie kimś, komu można zaufać? – Od dłuższego czasu instalujemy tam naszą agenturę. W tej chwili jest to przeszło stu dwudziestu informatorów i współpracowników, przeważnie na niższych szczeblach tamtejszej administracji. Choć mamy pierwszorzędne źródło na samym szczycie.

– Minister? – No, niezupełnie, ale blisko – Katajew pozwolił sobie na szeroki uśmiech. – W razie czego będziemy dysponować informacjami z pierwszej ręki. – Zdajecie sobie sprawę, że jeżeli wyda się, że mieliśmy coś z tym wspólnego, to konsekwencje będą nieobliczalne. Nie tylko dla was – groźba w głosie dyktatora była śmiertelnie poważna. 88 – Ależ oczywiście. Co do mnie, dopilnuję, żeby wszystko odbyło się zgodnie z planem. – Szczegóły nie są mi potrzebne. Bardziej interesują mnie kwestie propagandowe. Czy mamy jakiś wpływ na ich media? – kolejne pytanie Łukaszenki wprawiło Katajewa w lekkie zakłopotanie. – W zasadzie nie, ale w dekadenckich krajach – słowo „dekadencki” brzmiało znacznie lepiej dla słuchającego niż „demokratyczny” – istnieje szerokie spektrum wydawnictw chcących zbić kapitał na takiej sprawie. Na Białorusi, gdzie już dawno zamknięto ostatnie niezależne gazety krytykujące Łukaszenkę, zetknięcie się z pełną swobodą wypowiedzi było przypomnieniem czasów, kiedy to prezydenci Rosji, Ukrainy i Białorusi podpisali w Białowieży umowę o rozwiązaniu Związku Radzieckiego. Paroletni okres, który nastąpił później, mimo że niezbyt dostatni, pozwalał mieć nadzieję na lepszą przyszłość. Naród jednak wybrał na najwyższy urząd w państwie byłego dyrektora kołchozu, który zarządzał państwem, tak jakby to był prywatny folwark. To przekreśliło plany na lepsze jutro. Gazety prawie zawsze zawierały informacje o sukcesach władz i porażkach jej wrogów, bezustannie wychwalały wodza i jego jedyną słuszną drogę. – Interesuje mnie jeszcze jedna sprawa – Łukaszenka zmienił temat. – Jak szybko wasi ludzie są w stanie przeprowadzić akcję? – To zależy od kilku czynników. Po pierwsze wszystko istnieje dopiero w stadium planów. Nie sadzę, aby to było możliwe szybciej niż w ciągu trzech, czterech miesięcy. Ponieważ cała akcja wymaga całkowitej dyskrecji, musimy oprzeć się na kilku starannie dobranych agentach. 89 O wszystkim będzie wiedziało nie więcej niż siedem osób, wliczając w to również pana, panie prezydencie.

– Akurat jeżeli chodzi o czas na przygotowania, to nie musicie się śpieszyć. Dyskrecja musi być absolutna. O niczym nie mogą się także dowiedzieć nasi przyjaciele – palec wskazujący prezydenta pokazał sufit. Należało zachować tajemnicę również przed Moskwą. Nic dziwnego. Nawet najlepsze plany mogły zostać pokrzyżowane zarówno przez wrogów, jak i „przyjaciół”. Łukaszenka nie miał złudzeń co do tego, jak dalece wszelkie jego działania wywołują gniew i irytację wśród elity sojuszniczego państwa. Wielokrotnie ubolewał nad tym, że Rosjanie czasami potrafią być bardzo niekonsekwentni, ze szkodą dla wspólnej sprawy. BAZA LOTNICZA NELLIS, NEVADA – USA 19 listopada, godzina 21:30 Panorama nocnego Las Vegas widziana z wysokości dwóch tysięcy metrów przedstawiała się zachwycająco. Centrum miasta rozświetlone całą paletą barw z tysięcy neonów i rozchodzące się od niego we wszystkich kierunkach świetlne punkciki robiły wrażenie galaktyki, która jakimś trafem znalazła się na Ziemi, a nie na rozgwieżdżonym niebie. W kabinie F-16 major Sokołowski po raz ostatni przyglądał się stolicy hazardu. Cykl jego szkoleń dobiegł końca. Ćwiczący razem z nim polscy piloci już dawno powrócili do kraju. Dla Sokołowskiego dodatkowe tygodnie okazały się być istną mordęgą. Mniejsza ilość godzin spędzona za sterami, za to dużo więcej ćwiczeń planistycznych i sztabowych. Zmiany dokonujące się w technice lotniczej wymuszały zdobywanie wciąż nowych 90 umiejętności, nie tylko w zakresie pilotażu i taktyki walki powietrznej, ale przede wszystkim znajomości nowych systemów informatycznych. Odwracając wzrok od rozświetlonej metropolii, major skoncentrował się na wielofunkcyjnych monitorach. – Wieża, tu Sokół Jeden, czy mogę schodzić do lądowania? – to były jego pierwsze słowa od przeszło dwóch godzin. – Pas czysty. Jesteś dziś ostatni, możesz spokojnie lądować – głos kontrolera lotów z bazy lotniczej rozległ się w słuchawkach Sokołowskiego. – Uważaj tylko na Jumbo. Jest w odległości trzech kilometrów od ciebie, ale wygląda, że ma usterkę wysokościomierza. Pas lotniska cywilnego portu lotniczego Las Vegas znajdował się dalej na południe, ale nawet z tej

odległości Sokołowski mógł dojrzeć wielkiego Boeinga 747 z wolna podchodzącego do lądowania. Wyglądało na to, że obsługa będzie dziś miała masę roboty. Kładąc swojego F-16 na lewe skrzydło, major również rozpoczął procedurę lądowania. Kilka minut później kołował na wyznaczone miejsce w hangarze, kierowany świecącymi drążkami w rękach sygnalisty. Jeszcze chwila i major poczuł na twarzy orzeźwiający podmuch wiatru. W ciągu całej jego bytności w pustynnej bazie warunki pogodowe były niezmienne. Obezwładniający w dzień upał i chłód nocy przeplatały się ze sobą jak dwa pozostające w uścisku węże Eskulapa. Zeskoczył z drabinki na ziemię i popatrzył w kierunku wrót hangaru. Tego się można było spodziewać. Uśmiechnięte twarze kolegów, jego wcześniejszych instruktorów, mówiły w zasadzie wszystko. Nie obejdzie się bez pożegnalnej imprezy i zamiast spędzić spokojnie 91 wieczór z piwem w dłoni w pobliskim barze, trzeba będzie zaszaleć. – Hej – zmierzający wprost na niego tyczkowaty Irlandczyk William Ellroy już w tej chwili wyglądał, jakby pożegnalna zabawa zaczęła się parę godzin temu. To jednak tylko pozory. Nieskoordynowany chód charakteryzował Ellroya wyłącznie na ziemi. W powietrzu ten pilot był geniuszem. – Najnowsze wieści głoszą, że przenoszą starego Agnusa do nowej jednostki. Tyle czasu namęczył się biedaczek, aby nauczyć latania stado strusi, że w końcu zmusił szefa operacji powietrznych do zmiany przydziału. – Wiadomo chociaż, dokąd miałby odejść? – To tajemnica – pochylający się do ucha Sokołowskiego pochodzący z Kuby Juan Martinez był kolejnym wirtuozem drążka sterowego i katapulty. Plotka krążąca o nim mówiła, że raz na pięćdziesiąt lotów musiał używać wyrzucanego fotela z powodu usterek maszyny. – Słyszałeś, bracie, o Raptorach? Pewnie tam trafi ten stary piernik. To, że amerykańskie siły powietrzne przesiadały się ze starych samolotów myśliwskich, do najbardziej zaawansowanych technicznie na świecie maszyn F-22 Raptor, aż taką tajemnicą nie było, za to marzenie, żeby usiąść za ich sterami, mogło się spełnić tylko w niektórych przypadkach. Do tej pory wprowadzono do uzbrojenia jedynie sto samolotów tego typu, a astronomiczne koszta każdego z nich sprawiły, że do całkowitego przezbrojenia trzeba by kilkunastu, jeżeli nie kilkudziesięciu lat. Główne bazy stacjonowania F-22 znajdowały się w Nowym Meksyku, na Hawajach i Alasce, więc MacCoy mógł wylądować jedynie tam. 92

– Panowie, uwaga! – Irlandczyk zaczął kierować całą grupę w stronę niedalekiego parkingu, nie pozostawiając Sokołowskiemu zbyt dużo czasu na przebranie. – Następny cel: Golden Nugget – wrzask Ellroya został zagłuszony przez startujący samolot. Perspektywa przepuszczenia w kasynie niewielkiego żołdu oraz skromnych diet nie przypadła majorowi szczególnie do gustu. Widząc jego skwaszoną minę, Martinez próbował pognębić go do reszty. – Stawiasz tylko wódę, resztę bierzemy na siebie – złośliwy chichot do reszty dobiłby polskiego asa przestworzy, gdyby nie markowe kubańskie cygaro zmaterializowane niespodziewanie w dłoni Juana. – Trzymaj. W kwaterze znajdziesz całe pudełko, to taki mój mały souvenir. Martinez w ciągu ostatnich paru tygodni bardzo zżył się z Sokołowskim. Wspólne wyprawy do okolicznych barów sprawiły, że kiedy szkolenie dobiegło końca, myśli latynoskiego pilota znowu powędrowały do rodziny pozostawionej w komunistycznym „raju”. Gdy miał pięć lat, wraz z ojcem i stryjem próbowali opuścić wyspę. Okoliczności sprawiły, że zamiast do wyśnionych Stanów Zjednoczonych, trafili do Meksyku, a to za sprawą meksykańskiego frachtowca przepływającego obok zdesperowanych uciekinierów. Trzyletni pobyt w kraju na południe od Rio Grande nie był zbyt szczęśliwy i dopiero po kolejnej, tym razem pustynnej odysei, Martinezowie znaleźli upragniony azyl. Siedzący obok niego w kabriolecie Sokołowski wydmuchał kłąb aromatycznego dymu i przyjrzał się kumplowi. Major dokładnie poznał historię życia kolegi w czasie wielu wspólnie spędzonych chwil. Sam nie mógł 93 poszczycić się równie pasjonującym życiorysem. Same banalne wydarzenia będące udziałem jego młodości sprawiały, że niekiedy mu zazdrościł. Mijając po drodze setki reklam i kolorowych neonów, szybko dojechali do centrum. Wbrew wcześniejszym zapowiedziom wcale nie wybierali się do Złotego Samorodka. Tętniące życiem miasto ofiarowywało tyle różnego rodzaju rozrywek, że o porządny lokal nie było trudno. Klub o nazwie Rocker Bar był właśnie tym, czego szukali. Zajmując miejsca z dala od swingującej kapeli, tak żeby można było swobodnie rozmawiać, przez parę minut przysłuchiwali się smętnym dźwiękom saksofonu. Nie trwało to jednak długo, bo wraz z pojawieniem się na stoliku pierwszej kolejki burbona powrócili do rozmowy. – Słuchaj, na nazwisko masz Sokół, latasz na sokołach, to pewnie zostaniesz dowódcą całego polskiego lotnictwa – żart Ellroya sprawił, że uwaga wszystkich skupiła się na Sokołowskim.

– Pewnie tak, ale tylko z tobą w roli mojego zastępcy. Jak przyjedziesz do Polski, znajdę ci polską żonę. Może w końcu się ustatkujesz – na tę uwagę Irlandczyk tylko ziewnął. – Żadna baba, nawet Polka, mnie nie ustawi – erotyczne podboje Ellroya znane były w całej bazie. Raz nawet o mało nie został wyrzucony ze służby za przystawianie się do młodej szeregowej z obsługi naziemnej. Dziewczyna oskarżyła go o molestowanie. Na szczęście dla niego wszystko skończyło się jedynie naganą. – Skoro nie będziesz falconem, to pewnie zostaniesz hawkem, skoro tak nazywacie nasze szesnastki – Martinez postanowił dalej ciągnąć temat polskiego 94 lotnictwa, szukając przy okazji dla Sokołowskiego nowego hasła wywoławczego. – Mogę być i kaczką, byle tylko nie siedzieć za biurkiem, co pewnie mi grozi po powrocie. Będę miał zajęcie jak MacCoy – odpowiedź została przyjęta gwizdami. Gestykulując, Ellroy już otwierał usta, żeby to skomentować, na szczęście do tego nie doszło, bo czarnoskóra wokalistka właśnie teraz zaczęła zawodzić kolejny jazzowy standard. Po następnej kolejce rozmowa zeszła na trochę inny temat. – Oprócz starego przenoszą też Farrella – Martinez wymienił instruktora z drugiej eskadry, specjalistę w zakresie bombardowań z małej wysokości. – To ten sam, co prosił o przydział do Afganistanu? – major starał się być równie dobrze poinformowany co reszta towarzystwa. – Pewnie niedługo wszyscy tam trafimy – słowom Ellroya towarzyszyła prezentacja pierwszej strony „Timesa” , który dziwnym trafem znalazł się na stoliku. Liderowe zdjęcie przedstawiało start samolotu F-18 z pokładu lotniskowca. Czerwone litery pytały: CZY WOJNA Z TERRORYZMEM WKRACZA W NOWĄ FAZĘ? – W sumie to lubię ciepłe kraje – jedynie Latynos nie wydawał się przestraszony perspektywą wyjazdu w strefę walk. – Nie lubię jedynie ciepłego piwa i tych parszywych racji polowych, którymi tam karmią.

– Nie przejmuj się, dla ciebie wymyślą kilka nowych ekstrasmaków. Specjały kuchni kubańskiej w racjach polowych do natychmiastowej konsumpcji, najlepiej podane z tequilą. 95 – Tequila jest meksykańska, ignorancie! U nas to już szybciej znajdziesz rum. Kilka następnych minut upłynęło na monologu Martineza i jego zachwycie nad ojczystą kuchnią. Sokołowski czuł, że pora wyjść. Wydarzenia całego dnia i nocna zabawa zaczęły robić swoje. Powieki ciążyły coraz bardziej, a lekki szum w głowie rósł razem z sennością. W ciągu najbliższych czterdziestu ośmiu godzin miał wyjechać z bazy i rozpocząć nowy etap życia. Kierat związany z objęciem wyższego stanowiska sprawiał, że major nieraz zastanawiał się, czy podoła nawałowi rozszerzonych zadań. Martwiło go także co innego. Dziennikarskie spekulacje sprawiły, że i on nabierał przekonania, że sprawy w Europie nie idą w dobrym kierunku. Eskalacja aktów przemocy, dokonywana głównie przez azjatyckich i afrykańskich imigrantów, dotykała przeważnie państwa zachodnioeuropejskie, choć – jak pokazały wydarzenia sprzed paru miesięcy w Warszawie – i Polska łatwo mogła znaleźć się w zasięgu takiej samej erupcji nienawiści. Informacje podawane w tamtych dniach przez telewizję CNN pokazywały ulice pełne zniszczonych samochodów i wybitych okien wystawowych. Kiedy to oglądał, przechodziły go dreszcze. Zdał sobie sprawę, że nieudolna władza nie może zbyt długo igrać ze zdesperowanym społeczeństwem. – Nie śpij! Sokołowski podniósł głowę i westchnął, widząc tuż przed sobą Ellroya z kolejną baterią butelek oraz rzędem szklanek. 96 NARODOWA AGENCJA BEZPIECZEŃSTWA FORT MEADE, MARYLAND – USA 12 grudnia, godzina 19:37

Narodowa Agencja Bezpieczeństwa była jedną z tych agencji wywiadowczych, która większość informacji uzyskiwała za pomocą zwiadu satelitarnego. Miało to swoje dobre i złe strony. Do dobrych należało to, że wraz z postępem technologicznym jedynie nieliczne działania dawały się ukryć przed oczami kosmicznych obiektywów. Złą był brak informacji zebranych przez wywiad agenturalny. Chcąc temu zaradzić, kilka lat wcześniej prezydent Georg Bush jr. postanowił stworzyć nadwywiad, mający sprawować pieczę nad pozostałymi agencjami. Skutkiem tego usprawnienia większość istotnych wiadomości pozostawała przy tych, którzy je zdobyli, co wydatnie utrudniało decydentom właściwą ocenę sytuacji. W trakcie wieczornego dyżuru szef sekcji Europy Wschodniej Larry Osborne nie spodziewał się żadnych nadzwyczajnych niespodzianek. Ćwiczenia rakietowe prowadzone przez Flotę Północną Rosji zostały zakończone, a większość jednostek powróciła już do portów. W związku z niepokojami w Dagestanie z Moskiewskiego Okręgu Wojskowego na Kaukaz trafić miała 2 Dywizja Specjalnego Przeznaczenia działająca w ramach Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Jej przerzucanie właśnie się rozpoczęło. Nalewając sobie kawy do ulubionego kubka, zauważył, jak jeden z młodszych analityków kieruje się w jego stronę. W dłoniach miał plik zdjęć i szkło powiększające, widać stare metody interpretacji zdjęć nie odeszły jeszcze do lamusa. – Widzę, że masz coś ciekawego? 97 – Jeszcze nie wiem, chociaż to, co widzę, odbiega od wzorca. Przyglądając się zdjęciom podanym przez analityka, Osborne tak jak jego podwładny sięgnął po lupę. Obraz przekazany przez satelitę był bardzo dokładny, więc po uważnym przyjrzeniu można było na nim dojrzeć kilkanaście kolejowych lor załadowanych wojskowym sprzętem ukrytym pod zielonymi plandekami. – Skąd to jest? – Miejscowość nazywa się Tusino, to na zachód od Smoleńska w kierunku na Orszę. Orsza była pierwszym większym miastem białoruskim leżącym na szlaku kolejowym pomiędzy Smoleńskiem i Mińskiem. Pocierając skronie, Osborne zaczął się zastanawiać, czym u licha mogą być one załadowane. I było tylko jedno wyjaśnienie. Żaden brezent nie potrafi skutecznie ukryć lufy działa 125 milimetra, w które wyposażono rosyjskie czołgi.

– Ktoś dostanie w prezencie kilka nowych gąsienicowych zabawek. Osborne odesłał analityka i postanowił bliżej zająć się sprawą. Na razie miał zbyt mało danych, aby zdecydować się na wszczęcie alarmu. Być może to tylko rutynowe ruchy. Być może nie. Jak każdy człowiek wywiadu wiedział jednak, że najcięższym grzechem jest pozostawienie sprawy samej sobie. Nawet najbłahsze wydarzenie mogło mieć poważne konsekwencje. 98 ROZDZIAŁ 5 POLIGON DRAWSKI – POLSKA 25 marca, godzina 11:31 Wnętrze samolotu CASA 295 przystosowanego do zrzutów spadochronowych wypełnione było szykującymi się do skoku żołnierzami. Jeden z instruktorów pamiętał jeszcze zrzuty ze starych An-2 i barwnie o tym opowiadał, podkreślając, że obecne maszyny znajdują się o całe lata świetlne od nieśmiertelnych „kukuruźników”. Początki An-2 sięgały przecież końca lat czterdziestych dwudziestego wieku, a maszyny te pozostawały w służbie przez ponad pięćdziesiąt lat. Niemniej w końcu ich czas minął i pułk desantował się już z nowych samolotów. Piękna słoneczna pogoda towarzysząca im od samego rana zaczynała się psuć. Duże białe cumulusy napływające z południa były zapowiedzią zmiany aury, zapewne jeszcze tego wieczoru. Zatem chwila oddania przez kursantów pierwszego w życiu skoku spadochronowego nadchodziła wielkimi krokami. Środek przedziału transportowego wypełniało dwudziestu komandosów, wpatrujących się w chorążego Grońskiego, osobiście za nich odpowiedzialnego. Groński mający na swoim koncie przeszło dwa i pół tysiąca oddanych skoków z wystudiowaną nonszalancją opierał się 99 o drzwi desantowe, przez które za parę minut mieli wyskoczyć. Chorąży mający ponad metr dziewięćdziesiąt wzrostu był jednym z najbardziej doświadczonych skoczków w całej jednostce. Przeszedł wiele specjalnych szkoleń NATO i kursów, które czyniły z niego prawdziwego spadochroniarskiego asa. Skoki HALO i HAHO odbyte wraz z żołnierzami z brytyjskiej formacji SAS sprawiły, że jego umiejętności stawiały go na równi z najlepszymi. Mając przed sobą taką legendę, żołnierze z plutonu Wirskiego starali się wyglądać na twardzieli. Ale wystarczyło zobaczyć spanikowany wzrok wbity w Grońskiego, który był jedyną nadzieją na dożycie wieczora, żeby domyśleć się prawdy. Andrzej pomyślał, że siedzącego naprzeciw niego operatora systemów łączności, noszącego wdzięczną ksywkę Mecenas (a to z powodu zabójczego wąsika zdobiącego jego twarz), trzeba będzie chyba wyrzucić z samolotu siłą. Nie miało znaczenia, że późniejsze drwiny kolegów nie dadzą

mu żyć, najważniejsze było znalezienie się znowu cało na ziemi. O wiele lepiej ze strachem radził sobie siedzący z prawej strony Wirskiego Janek Bocian, zwany Góralem. Pochodzący z podbeskidzkiej wsi chłopak był strzelcem drużynowego granatnika przeciwpancernego. Od dziecka przyzwyczajony do ciężkiej pracy, sprawiał wrażenie, że dźwiganie dziesięciokilogramowego żelastwa nie sprawiało mu żadnej trudności. Było to tym bardziej dziwne, że swoją posturą nie odróżniał się tak bardzo od innych. Za Góralem siedział Tomek Szczepański, nazywany wyłącznie Szczepanem, i to nawet przez kadrę oficerską. Był strzelcem drużynowego karabinu maszynowego. 100 – Trzymaj, to podobno pomaga na ciśnienie. Wirski wziął od kolegi wyciągnięty ku niemu zielony pasek z miętową gumą do żucia. Faktycznie, na tej wysokości zatykające się bębenki w uszach stanowiły problem. – Dzięki, ale przed skokiem nie zapomnij jej wypluć. – No. Andrzej, omiatający wszystkich wokół spojrzeniem, sprawiał wrażenie, że czekający go skok jest czymś tak banalnym jak przetrenowany już po wielokroć zjazd na trzydziestometrowej linie ze śmigłowca. W ciągu ostatnich paru tygodni ich pluton stał się prawdziwie zgranym zespołem, wyróżniającym się w całej kompanii. Ci, którzy zostali, wiedzieli, że wysiłek włożony w szkolenie również z nich może uczynić prawdziwych, pełnowartościowych komandosów. Prawie wszyscy swoją przyszłość wiązali z dalszą służbą w armii lub policji, nie szczędzili więc starań, aby podołać kolejnym wyzwaniom. Chorąży do tej chwili zajmujący miejsce z tyłu samolotu przeszedł przez całą długość kadłuba i przystanął za otwartymi drzwiami kokpitu pilotów. Po krótkiej konsultacji i szerokim uśmiechu instruktora wszyscy już wiedzieli – byli nad strefą zrzutu. Nie obwieściła tego zielona lampka umieszczona nad drzwiami desantowymi, jak w większości się spodziewali. Groński najzwyczajniej w świecie otworzył je do środka i oświadczył nieznoszącym sprzeciwu głosem: – Powstać! Dwudziestu adeptów powietrznego sportu uniosło się z miejsc. Wirski poczuł drżenie kolan, kiedy wraz z innymi na komendę chorążego stawał na nogi. Wielka gula ścisnęła go w gardle i o mały włos nie udławiłby się gumą do żucia.

101 – Zahaczyć linkę! Kolejne instrukcje Grońskiego wykonywali automatycznie. Linki desantowe trzymane do tej pory w ręku zaczepili o stalową linę przewieszoną pod sufitem i przeciągniętą przez całą długość kadłuba maszyny. Pierwszy skok zawsze odbywał się w ten sam sposób. Linka desantowa miała otworzyć główny spadochron przytroczony do pleców skoczka. Natychmiastowe otwarcie czaszy sprawia, że spadochroniarzowi pozostaje jedynie kontrola, czy wszystko zadziałało, jak należy. Jednak większość skaczących pierwszy raz jest tak spanikowana, że wszystko dzieje się bez udziału ich świadomości. Kontrola uprzęży oraz spadochronów głównego i zapasowego zawieszonego na piersi odbywała się zawsze na ziemi. Inspekcja obejmowała także sprawdzenie innych elementów wyposażenia, takich jak chociażby buty – o jakąś wystającą sprzączkę mogą przecież zahaczyć linki łączące czaszę z uprzężą. – A teraz jazda!! – wrzask Grońskiego zagłuszył nawet świst powietrza i hałas silników samolotu wdzierający się do środka. Wirski, jako jeden z ostatnich w rzędzie, z rosnącym strachem obserwował, jak ubywa stojących przed nim kolegów. Wszystko szło dobrze, aż do momentu, kiedy to stojący przed Wirskim i Bocianem Mecenas zaczął się cofać. Kiwający na niego ręką Groński wcale nie wydawał się zdziwiony. Widać nieraz obserwował podobne przypadki. Wnętrze samolotu nie dawało za wiele miejsca do manewrowania, dlatego też Bocian stojący za Mecenasem postanowił wziąć sprawy w swoje ręce. Nie zastanawiając 102 się wiele, zaczął najnormalniej w świecie spychać go w kierunku otwartych na oścież drzwi. Mecenasowi nie pomogło nawet zapieranie się nogą i dłońmi o wręgę. – Chłopie, weź się w garść – doping Bociana podziałał tylko na chwilę. Szary ze strachu chłopak stanął w progu. Nie dając mu więcej czasu na myślenie, chorąży lekko pociągnął go za rękaw, ponaglając do skoku. Bocian, mający już dość oglądania pleców kolegi, silnym ruchem wypchnął Mecenasa na zewnątrz. Groński zareagował natychmiast.

– Nie rób tego więcej, jeżeli nie chcesz, żeby coś podobnego spotkało ciebie. Pogadamy na ziemi, teraz skacz! Bocian, zdumiony zachowaniem chorążego, nie wahał się ani chwili dłużej i w ciągu sekundy nie było go już na pokładzie. Wirskiemu, który obserwował całe zajście, było już wszystko jedno. Nie czekał nawet na znak i głową naprzód w desperacji opuścił gościnne wnętrze samolotu. Uprząż szarpnęła. Podniósł wzrok i zobaczył na sobą białą czaszę spadochronu. Uczucie euforii i zadowolenia, jakiego doznał, nie mogły się równać z niczym innym. Opuścił głowę i obserwował, jak radzą sobie inni. Ziemia z wysokości ośmiuset metrów robiła wrażenie. Nigdy wcześniej nie miał okazji latać samolotem, o skakaniu nie mówiąc. Szachownica zielonobrunatnych pół wczesnej wiosny widziana w dole gdzieniegdzie połyskiwała granatową taflą jeziora lub szarą zabudową wiejskich osiedli. Niby nic, ale niesamowite. Lotnisko z tej wysokości miało wymiary znaczka pocztowego. Okalający je rząd drzew był prawdziwym utrapieniem. Ponieważ szkolnym spadochronem właściwie nie dawało się 103 manewrować, istniało duże prawdopodobieństwo, że niefortunny skoczek pokaleczy się o gałęzie, o zniszczonym sprzęcie nie warto już było nawet mówić. Jednak ziemskie sprawy musiały poczekać, a pluton młodych spadochroniarzy mógł jeszcze przez chwilę rozkoszować się wolnym opadaniem. KOSZARY 1 BRYGADY ZMECHANIZOWANEJ, BRZEŚĆ – BIAŁORUŚ 27 marca, godzina 11:15 Świetlica należąca do 2 Kompanii 1 Brygady Zmechanizowanej znajdowała się na parterze ponurego koszarowego bloku. Zimny wiatr przedostawał się do środka przez nieszczelne okna. Nie pomagał nawet stojący w rogu piec, mimo że dyżurny robił, co mógł, by utrzymać ciepło. Niegdyś białe ściany już dawno zszarzały, a zawieszone na nich pamiątkowe zdjęcia poprzedników nie mogły ukryć odpadającej sporymi płatami farby. Roześmiane twarze na tle Reichstagu z czasów drugiej wojny światowej lub marsowe miny z czeskiej Pragi z roku 1968 miały świadczyć o chwalebnej tradycji, której zgromadzeni w środku czołgiści winni być kontynuatorami. Świetlica, nazywana niekiedy izbą pamięci, wykorzystywana była do pogadanek uświadamiających młodym żołnierzom ich powinności wobec państwa i stojącego na jego czele przywódcy. Siedząc na twardych taboretach, już drugą godzinę wysłuchiwali grubego porucznika pełniącego w ich kompanii funkcję oficera politycznego. Mimo tej szumnej nazwy nie różnił się niczym od politruków, którzy od

niepamiętnych czasów, czyli od przewrotu październikowego, zwanego przez niektórych rewolucją, byli strażnikami ideologicznej 104 czystości w wojsku. Pyzate policzki i przylizana grzywka czyniły z porucznika idealny wzór wszystkich oficerów na tym stanowisku. Gdyby komuś przyszła ochota na zorganizowanie konkursu w tej sprawie, ich prelegent bez wątpienia zająłby pierwsze miejsce. Upajając się własnymi słowami, roztaczał przed nimi wizje, z których dumny mógłby być sam Lenin. – Dziejowa konieczność i mądrość naszego drogiego przywódcy sprawiła, że naród nasz zajmuje poczesne miejsce wśród innych przodujących państw. W ciągu kilku ostatnich lat udało się nam przezwyciężyć trudności, które nas nie załamały, a można powiedzieć, że zahartowały. We wszystkich dziedzinach gospodarki odnotowaliśmy wzrost. Nawet tam, gdzie się tego nie spodziewaliśmy. Kierując się mądrymi zaleceniami naszego drogiego przywódcy, wszyscy powinniśmy mieć na uwadze, że nasze sukcesy są wodą na młyn wszelkich sił dążących do zdyskredytowania naszego kraju na forum międzynarodowym... Zaczerwienione z niewyspania oczy czołgistów uważnie śledziły usta i wydobywający się z nich słowotok. Przez ostatnie parę dni znowu musieli zintensyfikować szkolenie bojowe zaniedbane przez okres prac w lokomotywowni w Homlu. Sekunda nieuwagi mogła źle skończyć się dla nich wszystkich. Siedzący obok Ihora Żeleźniaka jego mechanik Siergiej już miał zamknięte oczy, a jego głowa niebezpiecznie pochylała się w stronę siedzącego przed nim żołnierza. Dyskretny, acz silny kopniak w kostkę chwilowo ocucił Siergieja, jednak po pięciu minutach senność ponownie zaczęła brać górę i mechanik znowu był bliski wylądowania na słuchaczu przed nim. 105 Porucznik na chwilę zawiesił głos, co podziałało na wszystkich otrzeźwiająco. Opadające głowy wyprostowały się, a oczy ponownie z uwagą wpatrywały się w prelegenta. – Żołnierze – jego głos z usypiającego stał się uroczysty. – Na zakończenie chciałbym podzielić się z wami radosną nowiną – wszystko wskazywało, że przydługi monolog zmierza do szczęśliwego końca. – W najbliższym czasie naszą jednostkę odwiedzi prawdopodobnie sam zwierzchnik. Wiadomość podziałała na siedzących czołgistów, jakby do środka świetlicy wpadł granat ogłuszający. Niektórzy pochodzący ze wsi ze zdumienia pootwierali usta, reszta z przerażeniem zaczęła naradzać się z siedzącymi obok towarzyszami. – Kurwa, jeżeli ten kutas tu przyjedzie, będziemy mieli spieprzony cały najbliższy miesiąc – słowa Siergieja odnoszące się do ministra obrony Ignatiewa nie pozostawiały wątpliwości co do kompetencji owego

„zwierzchnika”. – Wygląda na to, że mamy za mało obowiązków, trzeba koniecznie dołożyć coś jeszcze. Wizja malowania krawężników i dróg na terenie koszar oraz konieczność dodatkowych ćwiczeń z zakresu musztry była dla czołgistów kolejną kroplą w czarze goryczy. – Cisza! – krzyk porucznika wcale nie był tak donośny, jakby się można tego spodziewać z postury. – Słyszę niedopuszczalne słowa niechęci pod adresem naszego ministra, ale to nie o niego chodzi. Przyjedzie sam prezydent! To o nim mówiłem – oficer zakończył teatralnym gestem, wskazując na wiszący nad jego głową portret Łukaszenki. Tym razem zamiast cichych 106 przekleństw większość odpowiedziała nabożnym westchnieniem. Wizyty najwyższych zwierzchników w jednostkach skadrowanej armii nie były niczym nowym. Przynajmniej raz do roku odwiedzał ich któryś z rządowych notabli. Działo się to jednak najczęściej w porze poligonowych manewrów, kiedy nie mieli z nimi bezpośredniej styczności, pędząc w swoich czołgach. Takie wizyty, jaką zapowiadał politruk, odbywały się niezmiernie rzadko. Kto miałby interes w oglądaniu rozsypujących się pomieszczeń koszarowych? Co innego ćwiczenia. Tam sprzęt, którym dysponowali, stawiał ich w rzędzie najlepszych. – Nasz batalion pancerny jest jednym z najlepiej wyszkolonych w całej armii. Mamy czym się chwalić. Dlatego też mam do was osobistą prośbę. Chciałbym, abyście informowali mnie o wszelkich pozaregulaminowych wykroczeniach. Nie możemy pozwolić sobie na żadne niedociągnięcia. Jawna „prośba” o donoszenie była chwytem mającym rozbić ich wewnętrzne koleżeństwo. Ci pochodzący z miast wiedzieli, że nie wszyscy koledzy są godni zaufania. Donosiciele kryli się w każdej kompanii i każdym plutonie. Żołnierze pochodzący z prowincjonalnych miasteczek i wiejskich przysiółków, szczerzy w swoim zachwycie dla prezydenta, byli bardziej naiwni. Nie wiedząc nawet, że są manipulowani, stawali się doskonałym materiałem na szpicli i informatorów.

– Nie chciałbym, żeby w czasie przyjmowania tak dostojnego gościa doszło do jakichś nieprzewidzianych ekscesów – ostatnia uwaga miała złagodzić wcześniejsze wystąpienie. Jeżeli zapowiedzi porucznika były prawdziwe, to czekały ich wyczerpujące dni. Ihor nawet nie chciał 107 myśleć, ile roboty będzie wymagało przygotowanie sprzętu i budynków do inspekcji. I tylko jedno podtrzymywało jego załogę na duchu: już niedługo czekało ich przeniesienie do rezerwy. Smród koszarowych latryn i chemicznie czyszczonych kombinezonów pozostawią za koszarową bramą. KWATERA GŁÓWNA KGB, MIŃSK – BIAŁORUŚ 29 kwietnia, godzina 10:44 Całe biurko w biurze Katajewa zarzucone zostało papierami. Od piętrzących się tekturowych teczek na akta i kolorowych segregatorów po mapy i atlasy geograficzne. Sam Katajew, który wcześniej większość pracy biurowej zlecał podwładnym, teraz osobiście zabrał się do roboty. To, co wcześniej istniało jako luźny projekt, obecnie zaczęło nabierać realnych kształtów. Wyraźne polecenie prezydenta, aby wszystko pozostawało w jak najgłębszej tajemnicy, sprawiło, że szef KGB był za wszystko sam odpowiedzialny. Leżące wokół papiery były kwintesencją tego, co w pracy wywiadowczej jest najważniejsze. Listy nazwisk wraz z aktami osobowymi, kontaktami i możliwościami najlepszych białoruskich agentów oraz ich szpiegowskich siatek działających na terenie Polski, były ukoronowaniem jego wieloletnich działań. Zarys operacji, która z wolna dojrzewała w umyśle Katajewa, była jedną z najtrudniejszych do przeprowadzenia w całej karierze. Utkwił wzrok w leżącym przed nim planie miasta. Biała Podlaska, położona około czterdziestu kilometrów od granicy, miała w planach Katajewa istotne znaczenie. Tutaj właśnie krzyżowały się drogi, którymi przemieszczali się białoruscy handlarze i turyści. Dla wędrujących w stronę Warszawy, bądź gdzie indziej, lub wracających miasto 108 stanowiło dogodne miejsce do odpoczynku. Mogło też stanowić ostateczny cel po przekroczeniu granicy. W Białej Podlaskiej zawsze pełno było wschodnich podróżnych. Niektóre miejsca od dawna przypominały azjatyckie bazary, na których handlowano wszystkim, poczynając od papierosów i alkoholu, a na drobnych usługach kończąc. W tyglu ciągle zmieniających się twarzy policja nie będzie w stanie namierzyć odpowiedzialnych za wszystko. Zdjęcia ułożone z prawej strony biurka pokazywały jedną z ulic miasta. Zwykła szara ulica, jakich pełno w tej części Europy, interesowała Katajewa wyłącznie z jednego powodu. Większość ujęć pokazywała leżący mniej więcej w połowie ulicy hotel. Czerwony neon lśnił, zachęcając podróżnych. Nazwa „Maxim”, mająca być dodatkową zachętą, większości odwiedzających kojarzyła się jedynie z karabinem maszynowym, a nie z wyszukaną elegancją paryskiego pierwowzoru.

Pomimo to hotel zawsze był pełny i nieraz na żądanie pazernego właściciela personel dostawiał dodatkowe łóżka w pokojach. A działo się to z jednego podstawowego powodu: Maksim był tani, co dla niebędących krezusami Białorusinów było nader istotne. Katajew był niemal pewny, że każdy zamach w takim miejscu będzie miał tragiczne konsekwencje. Cel został wybrany, pozostawało jeszcze znalezienie wykonawcy. Spośród stosu akt osobowych już wcześniej szef KGB wytypował trzy osoby, które jego zdaniem wręcz idealnie do tego się nadawały. Teraz leżały przed nim ich życiorysy. Musiał w końcu ostatecznie zdecydować się na jednego z nich. Major Wasyl Bykow był faworytem. Na zdjęciu dołączonym do dossier widniała twarz o przeciętnej urodzie. Nawet matce Bykowa ciężko byłoby 109 twierdzić, że jej syn jest urodzonym uwodzicielem. Niezbyt wysoki, bo mający jedynie metr siedemdziesiąt wzrostu, major był jednym z najzdolniejszych oficerów z Wyższej Szkoły Wojsk Powietrznodesantowych w Riazaniu. Specjalizujący się w dywersji, przeszedł przez bojowy sprawdzian jeszcze w Afganistanie, gdzie został ciężko ranny. Przeniesiony później do 103 Dywizji Powietrznodesantowej stacjonującej w Witebsku pełnił tam przez pewien czas funkcję dowódcy kompanii, póki nie zwrócił na siebie uwagi wywiadu wojskowego. Wstępne szkolenie potwierdziło wysokie predyspozycje Bykowa do takiej służby. Wysyłany na placówki dyplomatyczne jako zastępca wojskowego attaché do Budapesztu i Belgradu w niedługim czasie stał się specjalistą od krajów bałkańskich. Transformacje ustrojowe w ojczyźnie sprawiły, że świeżo awansowany na kapitana Bykow o mały włos nie znalazł się na bruku. Dopiero łaskawe przygarnięcie przez byłych kolegów sprawiło, że swoje dalsze losy związał z Republiką Białoruską. Będąc obecnie jednym z instruktorów w szpiegowskiej szkółce wywiadu KGB, miał jedną wadę. Był po prostu za stary. Dobiegający pięćdziesiątki nie mógł równać się z błyskotliwszymi i sprawniejszymi od niego wychowankami i młodszymi kolegami. Z dwóch pozostałych jeden, jako syn wiceministra sportu, od swojego poprzednika różnił się w zasadzie wszystkim. Pochodzenie społeczne, wzrost i brawura stawiały go na przeciwległym biegunie, lecz ryzyko narażenia na niebezpieczeństwo syna dygnitarza stało się dla Katajewa wystarczającym powodem do odrzucenia i tej kandydatury. Na dobrą sprawę pozostał tylko jeden i szef KGB od samego początku instynktownie wiedział, że to 110 będzie właśnie on. Nie musiał nawet zaglądać do teczki, żeby wiedzieć wszystko na jego temat.

Nigdy się z nim nie spotkał, ale miał wrażenie, że ich ścieżki krzyżowały się nieraz. Kładąc dłonie na zamkniętych dossier, szef wszystkich agentów nie miał wątpliwości, że dokonał właściwego wyboru. Zadanie, jakie przed nim postawił prezydent, było wyjątkowo perfidne. W zasadzie liczył się z tym, że będzie musiał poświęcić swoich ludzi. Nie chodziło o przypadkowe ofiary zamachu. Wszyscy zaplątani w tryby machiny położą głowy, bo przecież tylko martwi nie mogą mówić. Istotą planu było to, że bezpośrednimi sprawcami zamachu mieli być sami Polacy, niewiedzący, kto tak naprawdę za wszystkim stoi. W każdym narodzie nie brak głupców i szaleńców, którzy podpuszczeni lub dla zysku są gotowi na każdą zbrodnię. Sięgając do telefonu, wystukał znaleziony w aktach numer. · Przedmieścia Mińska w kierunku Baranowicz nie wyróżniały się niczym szczególnym. Jak i gdzie indziej domy mieszkalne sąsiadowały z zakładami przemysłowymi, ogródkami działkowymi i halami fabrycznymi. Spośród wielu uliczek tylko te, które znajdowały się na dalekich obrzeżach, zapewniały dostateczną dyskrecję przed niepowołanymi oczami. Wśród daczy z ogródkami otoczonymi parkanami znajdowała się enklawa dla zamożniejszej części społeczeństwa. Murowane domki z białymi fasadami stanowiły bezpieczny azyl nie tylko dla urzędników. Znajdowała się tu również 111 posesja będąca własnością Komitetu Bezpieczeństwa. Budynek w pierwotnym zamyśle stanowiący schronienie dla szefa KGB z biegiem lat przeistoczył się w samodzielną placówkę. Właśnie tu odbywały się spotkania z zaprzyjaźnionymi służbami, jak chociażby północnokoreański Wydział Badań Komitetu Centralnego czy kubańskie DGI – Dirección General de Inteligencia. Do wjeżdżającego samochodu natychmiast podbiegł starszy oficer mający nad wszystkim bezpośrednią pieczę. Nie mogło być inaczej. Obsługa, przygotowana odpowiednio wcześniej, znajdowała się w pełnej gotowości. – Towarzyszu przewodniczący... – dalszy meldunek został uciszony ruchem ręki Katajewa.

– Zameldujecie za chwilę, teraz chciałbym zjeść obiad. – Wszystko czeka. Czy... – oficer uczynił gest, jakby chciał pomóc przełożonemu i odebrać od niego czarną aktówkę. – Nie trzeba. Sam poniosę. Rozkład pomieszczeń był mu doskonale znany. Nieraz bywał tu służbowo i towarzysko. Wkroczywszy do jadalni, skierował swoje kroki do stolika specjalnie przygotowanego dla niego. Zasiadając do obiadu, wciąż zastanawiał się nad konsekwencjami tego, z czym przyjdzie mu się zmierzyć. Źródła w armii informowały o zamieszaniu w jednostkach. Przyśpieszone szkolenia i nagłe inspekcje stały się utrapieniem dla niewielkiej przecież armii. Czy miało to bezpośredni związek z tym, do czego miało dojść w Polsce, tego Katajew nie wiedział, choć nie był głupcem. Jednak wszystkie sznurki w państwie takim jak Białoruś skupiają się w jednym ręku – tu trzymał je prezydent. 112 W końcu wstał i popatrzył na ścienny zegar. Do spotkania, które sam wyznaczył, pozostały nie więcej niż trzy minuty. – Czy towarzysz Wojnowicz już jest? – zapytał dyżurnego oficera. – Czeka od paru minut. – Dobrze. Przyprowadźcie go do mojego gabinetu. Kiedy chwilę później spoglądał na Borysa Wojnowicza, mógł sobie w duchu pogratulować. Pierwsze wrażenie, jakie na nim wywarło spotkanie, było korzystne. Stojący przed nim agent wywiadu doskonale nadawał się do powierzonego zadania. Większość swojego czterdziestoletniego życia spędził w Polsce. Kiedy wstępował do wojska, jego porucznik dość szybko zdał sobie sprawę z tkwiącego w nim potencjału. Zwerbowany do KGB od początku przygotowywany był do pracy wywiadowczej w Polsce. Doskonale znający język mógł bez problemu uchodzić za Polaka. W ciągu przeszło dwudziestu lat, które spędził nad Wisłą, kontakty Wojnowicza obejmowały znajomości tak z politykami z pierwszych stron gazet, jak i z krakowskimi kloszardami. Usługi oddane mocodawcom były bezcenne, lecz i bezgłośne, teraz przyszedł czas na prawdziwą, wielką dywersję. – Proszę, siadajcie – Katajew uprzejmie wskazał

Wojnowiczowi miejsce w jednym z dwóch klubowych foteli stojących pod oknem. – Nigdy wcześniej nie mieliśmy okazji się spotkać, ale z uwagą śledziłem wasze osiągnięcia. – Taka służba, towarzyszu przewodniczący – powściągliwy głos Wojnowicza dobrze wróżył na przyszłość. 113 – Wasze zasługi są nam doskonale znane – Katajew pomyślał, że dalsze pochwały rozluźnią gościa. – I na pewno nie minie was nagroda, lecz teraz musimy jeszcze raz wykorzystać wasze doświadczenie. Katajew otworzył czarną aktówkę i wyjął ze środka grubą, szarą kopertę. Zerknął do niej jeszcze raz i podał agentowi. Zdjęcia, szkice i plany szybko przelatywały przez dłonie Wojnowicza. – Ten hotel będzie waszym celem. Wojnowicz uniósł nieco brwi. – Możecie go podpalić albo podłożyć ładunek, to zależy jedynie od was. Te instrukcje już nie wywołały na twarzy gościa zdziwienia. Od samego początku zdawał sobie sprawę, że jego następne zadanie może być bardzo trudne, ale coś takiego musiało zostać zatwierdzone na samej górze. – Chodzi o to – kontynuował Katajew – żeby do wykonania misji zwerbować w Polsce odpowiednich ludzi. Macie przecież doświadczenie i kontakty. To wszystko musi wyglądać na ich robotę – spodziewając się trudności i uwag, nie chciał więcej naciskać. – Jaki jest termin? Takie postawienie sprawy sprawiło, że odetchnął w duchu. Zamiast piętrzenia problemów szczera chęć działania. – Myślę, że dwa miesiące powinno wystarczyć. – To mało czasu, a operacja jest złożona. – Wierzę, że sobie poradzicie. W razie czego dokonamy drobnych korekt. Widząc, że Wojnowicz nie został do końca przekonany, Katajew postanowił skierować tok jego myśli w zupełnie inną stronę.

114 – Ponieważ od dłuższego okresu omijały was nagrody, z dniem dzisiejszym zostaniecie mianowani majorem z uposażeniem pułkownika. Decyzja o tym zostało podpisana osobiście przez prezydenta dzisiaj rano. – Dziękuję, towarzyszu przewodniczący, choć muszę przyznać, że awansu spodziewałem się trochę wcześniej. Pewność siebie Wojnowicza zaczęła drażnić. – Tak, oczywiście – potwierdził Katajew, tłumiąc w sobie irytację. – Ale jak zapewne wiecie, mieliśmy w ostatnim czasie tak wiele personalnych przesunięć, że wasz awans utknął na biurku kadrowego. Oczywiste łgarstwo nie uszło uwadze Borysa, lecz ten najwyraźniej nie miało o to żalu. – Domyślam się, że całą operację będę musiał wykonać sam, nie licząc na pomoc nikogo z centrali? – Tak, to jest dodatkowa trudność, lecz nie myślcie, że zostaniecie pozostawieni samemu sobie. W nagłym przypadku możecie prosić o dodatkowe wsparcie. Wydatki będą duże, więc odpowiednie kwoty zostaną przekazane dotychczasowymi kanałami. Ostentacyjnie zerkając na zegarek, Katajew z wolna zaczął się podnosić. – Wybaczcie towarzyszu, ale napięty rozkład dnia zmusza mnie do powrotu do centrali. Wojnowicz również wstał. – Wy akurat nie musicie się spieszyć. Przejrzyjcie jeszcze raz materiały. Jak skończycie, pozostawcie je tutaj, przyślę po nie któregoś z moich sekretarzy. Podając na koniec dłoń Borysowi, Katajew zastanowił się, czy dobrze robi, pozwalając, aby materiały dotyczące operacji pozostawały choć na chwilę niepilnowane. W końcu machnął ręką i wyszedł z pokoju. 115 Przez następną godzinę Borys Wojnowicz, teraz już major białoruskiego KGB, przeglądał zgromadzone przez innych dane operacyjne. Nie to, żeby miał coś do zarzucenia innym oficerom, ale postawione mu zadanie nie pozwalało na żadne niedociągnięcia w realizacji. Jak każdy rasowy wywiadowca wiedział, że ważny jest każdy szczegół. Przeoczenie drobiazgu mogło doprowadzić do katastrofy. W tym fachu nie ma miejsca na pomyłki.

Wyciągnął z kieszeni koszuli papierosy, wybrał jednego i zapalił go tanią chińską zapalniczką. Lata na terytorium wroga nauczyły go przezorności. Intuicja, którą się zazwyczaj kierował, nigdy go jeszcze nie zawiodła. Jak wtedy w Suwałkach, gdy pod dworcem kolejowym zupełnie przypadkowo był świadkiem policyjnej obławy na grasującego w mieście ukraińskiego gangstera. Jadąc ciężarówką zapakowaną nielegalnie przewożonym alkoholem, który po sprzedaży miał zasilić kasę ówczesnego przewodniczącego KGB, musiał użyć całego swojego uroku osobistego, aby zniechęcić policyjny oddział antyterrorystyczny do przejrzenia wnętrza wozu. Przez dłuższy czas obcował z polskim półświatkiem kryminalnym i nieraz zdarzyło mu się być wziętym na cel przez nadwiślańskich silnorękich. Blizna po cięciu brzytwą na prawej łopatce i lekko skrzywiony nos były tego najlepszym dowodem. Gdy rozgniatał w popielniczce niedopałek, w jego głowie dojrzewał już plan akcji. Dla innych niewykonalna przeszkoda, dla niego tylko epizod w podziemnej dywersyjnej walce. WROCŁAW – POLSKA 12 maja, godzina 11:56 116 Piękny wrocławski rynek otoczony odnowionymi kamieniczkami tętnił życiem. Cel wszystkich turystycznych pielgrzymek, jak również ulubione miejsce spacerowe samych wrocławian, nigdy nie świecił pustkami, lecz tego dnia było coś jeszcze, co przyciągało uwagę głównie młodzieży, choć nie brakowało i starszego pokolenia. Scena ustawiona niedaleko wrocławskiej fary z dala rozbłyskała kolorowymi reflektorami i huczała dźwiękami wydobywającymi się z gigantycznych kolumn. Skoczna melodia najnowszego przeboju zespołu T. LOVE docierała nie tylko w najodleglejsze rejony rynku. Ogłuszająca fala unosiła się nad całym centrum. Głowa młodzieżowego idola podrygiwała w takt lecącego z playbacku tekstu. Słowa zupełnie niezrozumiałe, bo wykonywane w dziwnym slangu, były i tak mało istotne. Liczył się tylko rytm. Nad sceną widniał rozwieszony kolorowy baner z hasłem: „RASIZM NIE PRZEJDZIE – TOLERANCJA DLA WSZYSTKICH” i logo gejowskiego stowarzyszenia. Kotłowanina poniżej przypominała starszym świat, kiedy sami byli młodzi i z zapamiętaniem oddawali się podobnemu tańcowi na festiwalu w Jarocinie. Nieco dalej dojrzeć było można trzymające się za ręce pary tej samej płci, machające na wszystkie strony chorągiewkami w barwach tęczy. Atmosfera radosnego pikniku zdawała się emanować na wszystkie strony, co najbardziej uwidaczniało się pod rozstawionymi pośpiesznie namiotami z piwem z lokalnego browaru.

Siedzący w kawiarnianym ogródku Borys Wojnowicz popijał kawę, bacznie przyglądając się trwającej zabawie. Nie trzeba było być agentem wywiadu, żeby wiedzieć, że w każdej chwili festyn może przeistoczyć się w pole bitwy. 117 Odezwy w internecie nawoływały do rozprawienia się z „pedalska zarazą”. Jeszcze nie ucichała burza oklasków po występie piosenkarza, kiedy od strony ulicy Kuźniczej dały się słyszeć zupełnie inne odgłosy, znak nadciągającej forpoczty wszechpolaków. Odliczając należność za wypitą kawę, Wojnowicz zostawił pieniądze na stoliku i opuścił gościnny lokal. Nadeszła pora, aby z bliska przyjrzeć się zdrowej tkance narodu zamieszkałego nad Wisłą. Pierwsze łyse głowy pod czarnymi flagami z krzyżem celtyckim i szczerbcem zaczęły pojawiać się wśród oniemiałej publiczności. Lecz oto na scenie ukazał się znany warszawski prezenter i skandalista Maciej Powiatowy, który ujrzawszy zbliżające się niebezpieczeństwo, postanowił działać. Z pewnością siebie, której mogli mu pozazdrościć liderzy odnowionej Samoobrony, oznajmił wszystkim zebranym, że on także jest gejem i nie pozwoli byle oszołomom na zakłócanie tak pięknie rozwijającej się imprezy. Znając jego konferansjerskie zacięcie, co więksi optymiści spodziewali się, że samym słowotokiem spacyfikuje nadciągających prawicowców. I tak zapewne by było, gdyby nie to, że rzucona w jego kierunku plastikowa butelka z keczupem z pobliskiej budki z grillem trafiła go w środek czoła i przerwała tak pięknie rozpoczęte kazanie. Strugi pomidorowego sosu oblepiły twarz medialnego zuchwalca, a zrozumiały do tej pory monolog zmienił się w krzykliwy dyszkant. – Kurwa, pozwę do sądu tego, kto to zrobił! – zdążył jeszcze wyskowyczeć, zanim dwaj osobiści ochroniarze ściągnęli go ze sceny. Już nic nie stało rdzennie polskiej młodzieży na przeszkodzie, aby rozprawić się z zalewającą kraj moralną 118 zgnilizną. Ogólna bijatyka, jaka wybuchła, przywodziła na myśl sceny z obrazów Matejki. Powstałe kłębowisko rąk, nóg i głów nie miało sobie równych w tysiącletniej historii Polski. Wyskakujące ze środka pokrwawione postacie nie przejawiały już większej agresywności, zespolone we wspólnym nieszczęściu. Wszystko to dla Wojnowicza było mało interesujące. Prawdziwi przywódcy brunatnego motłochu kryli się gdzie indziej. Oni nie stawali na pierwszej linii walki, chyba że chodziło o uliczną pyskówkę, lecz z reguły woleli kryć się za plecami swoich bardziej bojowych, ale głupszych towarzyszy.

Obserwując dokonującą się przed jego oczami masakrę, Borys zaczął przesuwać się w kierunku kościoła farnego. Tutaj tłok był zdecydowanie mniejszy, większość zgromadzonych stanowili obserwatorzy i obsługa techniczna koncertu. Pierwsze dźwięki policyjnych syren zaczęły dobiegać z dochodzących do rynku ulic, kiedy uwagę Wojnowicza przykuł kręcący się wśród agregatów prądotwórczych osobnik w czarnym prochowcu. Na pierwszy rzut oka wyglądał jak jeden z przypadkowych przechodniów, przygnany na wrocławski rynek chęcią wzięcia udziału w „imprezie masowej”, jednak różniło go od nich kilka istotnych szczegółów. Ciężkie czarne sznurowane buty, sprytnie ukryte pod nogawkami dżinsów, oraz metalowa klamra pasa, która dopiero przy uważnym spojrzeniu odkrywała swoje motto: „MEINE EHRE HEIST TREUE”. „Moim honorem jest wierność” to hasło oddziałów Waffen SS w trakcie wojny. Co dziwniejsze, mężczyzna wcale nie wyglądał na skinheada lub nazistę. W wieku zbliżonym do Wojnowicza, z lekko przydługimi włosami, był 119 prawdopodobnie jednym z sympatyków, których na kontrmanifestację przygnało internetowe ogłoszenie. Borys najpierw przeszedł obok niego i, minąwszy, stanął pod wystawą z ekskluzywną galanterią. Obserwował z odległości nie większej niż dziesięć metrów poczynania tamtego i nie mógł się powstrzymać od uśmiechu. Prawdopodobnie facet chciał wyłączyć prąd na scenie. Taki mały sabotaż. Zabierał się do tego jednak tak nieudolnie, że jego działania zwróciły uwagę ochroniarzy, wynajętych przez organizatorów koncertu, oraz kilku par kochających inaczej, którzy nie brali udziału w bójce i z bezpiecznej odległości dopingowali tęczowym barwom wolności. Podbiegając do prądotwórczego agregatu, mężczyzna postawił wszystko na jedną kartę. Jego śmiałe działanie zaczęło przynosić efekty, bo udało mu się wyłączyć punktowe reflektory oraz dźwięk, zmniejszając w ten sposób hałas panujący nad placem. Nie mogło to jednak trwać zbyt długo. Interwencja ochrony nastąpiła prawie natychmiast. Trzech wyrośniętych osiłków w pomarańczowych odblaskowych kamizelkach, niemających do tej pory zbyt wiele do roboty, dostrzegło swoją szansę. Zbliżywszy się do dywersanta od tyłu, nie dawali mu żadnych szans na walkę, czy chociażby na ucieczkę. Kopniak pod prawe kolano natychmiast go przewrócił na plecy i tylko zwinięcie się w kłębek pozwoliło mu ocalić twarz przed piłkarskimi zapędami pracowników ochrony.

Dla Borysa był to odpowiedni moment. Pierwszy z kopiących nawet nie zauważył, co się stało. Podobnie jak jego ofiara on też otrzymał kopnięcie pod kolanem, jednak przewracając się, nie miał tyle szczęścia. Cios w głowę 120 pozbawił go świadomości równie skutecznie jak pięciokilogramowy kowalski młot. Drugi z ochroniarzy zobaczył nowego wroga i odwrócił się do niego przodem, ale nie zdążył zrobić nic więcej. Trafiony w splot słoneczny zacharczał i wzorem towarzysza znalazł się na chodniku. Ostatni z ortalionowych osiłków, widząc całkowitą zmianę sytuacji, należycie ocenił swoje szanse. Wycofując się, zaczął rozglądać się dookoła i wypatrywać kolegów w pomarańczowych kamizelkach. Nie tracąc na niego więcej czasu, Borys pochylił się nad leżącym. Na pierwszy rzut oka nic mu się nie stało, a embrionalna pozycja uchroniła przed poważniejszymi obrażeniami. – Wstawaj, musimy wiać. – Mhu... Na szczęście ochroniarze mieli na nogach adidasy, bo czym skończyłyby się kopniaki zadane ciężkimi buciorami skinów, Wojnowicz nawet nie chciał myśleć. Gdy pomagał mu się podnieść, zauważył pierwsze wjeżdżające na rynek radiowozy. Podtrzymując sponiewieranego obrońcę moralności, zaczął go ciągnąć w kierunku upatrzonego wcześniej przejścia pomiędzy kamieniczkami. Kiedy od upragnionego podwórka dzieliły ich dosłownie metry, nogi Borysa zahaczyły o jakiś przedmiot. Wyciągając przed siebie ręce, żeby złagodzić upadek, dostrzegł kontem oka jedną z tęczowych aktywistek. Nie zauważył wcześniej trzymanej przez nią metrowej parasolki z długim szpikulcem i drewnianą rączką. Skorzystawszy z dogodnego momentu, tęga okularnica chwyciła nią Białorusina za nogę jak hakiem. Nienawiść, która odmalowała się na twarzy błyskawicznie podnoszącego się Borysa, była tak wielka, że nie czekając ani sekundy dłużej, przedstawicielka seksualnej 121 mniejszości poczęła uciekać drobnym kroczkiem w stronę rozwijającego się policyjnego kordonu. Kilka głębszych oddechów pozwoliło Wojnowiczowi na okiełznanie emocji. Jak mawiał jego dowódca plutonu przed pierwszymi poligonowymi ćwiczeniami: „Pamiętajcie o wszystkich szczegółach, bo inaczej wpierdolicie się jak śliwka w szambo”. Kto mógł przewidzieć, że ten przebrzydły babsztyl wykaże się aż taką odwagą? – Teraz ty się ruszaj, bo nadciągają kłopoty – słowa nieznajomego otrzeźwiły na dobre Borysa. Wrzask spanikowanego babska zwrócił uwagę policjantów, którzy z zaskakującą sprawnością ruszyli

jej na odsiecz. Była najwyższa pora, aby opuścić przepiękny wrocławski rynek i odpocząć po nadmiarze emocji. Pół godziny później obaj amatorzy silnych wrażeń siedzieli na barowych stołkach w podrzędnej piwiarni. Sporo wysiłku kosztowało namówienie nieznajomego na wizytę w lokalu. Nieufność na twarzy tamtego nie znikła nawet po wyciągnięciu go przez Wojnowicza z łap ochroniarskich oprawców i wspólnej ucieczce przed policyjną pogonią. – Dlaczego mi pomagasz? – pierwsze słowa, które usłyszał Borys, nie świadczyły o łatwowierności elektrycznego dywersanta. – Może najpierw podziękujesz? – Jestem Robert – wyciągnął dłoń w kierunku Borysa. – Jakub – Wojnowicz wcale nie miał zamiaru zdradzać prawdziwej tożsamości. – Więc dlaczego? – Nie lubię patrzeć, jak znęcają się nad człowiekiem. – Nieźle walczysz. 122 – Wrodzony talent. Robert zaczął przygotowywać sobie prowizoryczny opatrunek z zaskakująco czystej chusteczki owiniętej na poobcieranych dłoniach. Borys przyglądał mu się przez chwilę i w końcu pomógł zawiązać brzegi opatrunku. – Co ty właściwie chciałeś zrobić? – Wyłączyć tym sukinsynom prąd. Przecież widziałeś. – I dlatego pobiegłeś na wariata? – Lepsze to niż przyglądanie się z krawężnika. – Większe szkody wyrządziłbyś, działając planowo. – Pewnie masz rację, ale szlag mnie trafia, jak widzę, co się wyprawia.

To mogło być to. Pokłady nienawiści mogą być w nowym znajomym większe, niż się spodziewał. Popijając przez następne kilka godzin piwo, Wojnowicz dowiedział się o Robercie sporo interesujących rzeczy. Klasyczna historia porzuconego faceta przypominała kiczowaty hollywoodzki melodramat. Nieszczęśliwie zakochany w kobiecie, która wyszła za rosyjskiego handlowca, wszelką swoją niechęć przelał na obcych – czarnych, ruskich, czerwonych i pedałów. Nie potrzeba psychologa, by widzieć obsesyjną nienawiść do jakichkolwiek form inności. Czara goryczy przelała się jakieś pięć lat temu, kiedy na jego miejsce w dobrze prosperującej firmie reklamowej zatrudniono nie tak wymagającego jak on repatrianta ze Wschodu. Wtedy to Robert postanowił wstąpić do Narodowego Odrodzenia Polski, wszystkie inne prawicowe ugrupowania były dla niego zbyt ugodowe. Na prawo ode mnie jest tylko ściana – lubił o sobie mówić, plącząc się raz po raz w rasistowskie ekscesy. 123 Wrodzone skąpstwo, zwane przez niego oszczędnością, pozwalało mu też na to, by to Borys fundował kolejne butelki piwa. Przyglądając się swojemu narwanemu koledze, Wojnowicz zastanawiał się nad kolejnym krokiem. Poznanie poglądów i żalów to jedno, a urobienie go to już zupełnie inna sprawa. – Masz stałą robotę? – zapytał – Nie, tylko dorywcze zajęcia. Wszystkie najlepsze fuchy są już zresztą zajęte. Poczekaj jeszcze trochę, a zobaczysz, jak wszyscy utoniemy w powodzi tego wschodniego szamba. – Ja mam firmę transportową, może znajdę coś dla ciebie. – Za ile? – zasadnicze pytanie o płacę padło niemal natychmiast. – Nie za wiele, ale wyżyć się da – przykładając do ust kolejną butelkę piwa, Borys pozwolił Robertowi na chwilę zastanowienia. – Trzeba tylko będzie przebujać się tu i tam. – Przemyślę sprawę. Myśl, myśl. Wojnowicz wiedział, że ma tamtego na widelcu. Robić się nie chce, ale rachunki płacić trzeba. Wyciągnął z kieszeni portfel i jakby od niechcenia pozwolił Robertowi zajrzeć do środka. Plik nowych stuzłotówek oraz kilka dolarowych banknotów zrobiło odpowiednie wrażenie. – Pozwoli pani jeszcze po jednym – Borys zwrócił się do kelnerki. – Musimy opić nasz nowy interes. PUSZCZA BIAŁOWIESKA – BIAŁORUŚ 18 maja, godzina 17:48

Rozległe lasy Białowieskiej Puszczy rozrzucone były po obu stronach polsko-białoruskiej granicy. Ostatnia 124 prawdziwa knieja Europy, jak mówili o niej z upodobaniem ekolodzy, zajmowała powierzchnię przeszło tysiąca pięciuset kilometrów kwadratowych w dorzeczu rzek Narewki i Jasiodły. Zamieszkiwana przez rozliczne gatunki zwierząt, od wieków stanowiła cel łowieckich wypraw. Przyjeżdżali tutaj zarówno wielcy mężowie stanu, zaczynając od hiszpańskiego króla Juana Carlosa, na hitlerowskim wielkim łowczym Göringu kończąc. Zasobne portfele współczesnych biznesmenów pozwalały im na polowania na żubra, łosia, dzika czy wilka. Pory odstrzału zwierząt ustalane były przez koła łowieckie i zapewniały w miarę równomierny rozwój leśnej populacji zwierząt. Oczywiście nie zawsze wszystko odbywało się w zgodzie z naturą i ludzkimi prawami. Czasami przepisy naginano, aby sprawić uciechę rządowym bonzom. Wzdłuż rzędu zaparkowanych na leśnej drodze samochodów przechadzali się funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa. Ich ciemne garnitury były wyraźnie widoczne na tle wiosennej zieleni. Kilkaset metrów dalej, przy wcześniej przygotowanym przez miejscowych leśników biwaku bawiło się państwowe kierownictwo, nie szczędząc sobie niczego, co mogła zaofiarować leśna głusza. Większość obecnych rozsiadła się przy wielkim ognisku na ławkach zbitych z sosnowych desek i pieńków. Dobiegająca z pobliskiej leśniczówki woń pieczonych mięs mile drażniła nozdrza zebranych, lekko już podchmielonych wypitym wcześniej alkoholem. Trunki starannie ukryto w fantazyjnych manierkach i bukłakach, które były dość często napełniane przez sprawną obsługę. 125 Dzisiejsze polowanie zakończyło się pokaźną zdobyczą. Wiele odstrzelonych saren, dzików i zajęcy już znalazło się w kotłach, a trofea w postaci spreparowanych rogów miały trafić do rąk myśliwych w ciągu kilku dni. Tak obfita nagroda za trud całodziennego wysiłku nie byłaby możliwa, gdyby nie dyskretna nagonka i praca służb leśnych przygotowujących łowy już od tygodnia. Ciche dźwięki harmonii, instrumentu tak lubianego przez Łukaszenkę, dochodziły z dyskretnie zainstalowanych głośników. Obecność prawdziwych muzyków nie była pożądana, zwłaszcza w gronie zaufanych ludzi prezydenta. Najbardziej wstawiony ze wszystkich szef sztabu generał Igor Dawydow starał się opowiedzieć kolejny dowcip. Tylko dobre humory obecnych sprawiły, że nie został

wygwizdany. Obserwując wygłupy bezwzględnie oddanych sobie ludzi, Łukaszenka postanowił skorzystać z nadarzającej się okazji i porozmawiać z Katajewem. Oddalając się w kierunku leśniczówki wolnym krokiem, zagadnął. – Jak nasze sprawy w Polsce? Katajew pogratulował sobie przezorności. Był z góry przygotowany na to pytanie. – Wszystko na dobrej drodze. Nasz agent zwerbował odpowiedniego człowieka. Teraz to już kwestia dni, gdy będziemy mogli spodziewać się wyników. Nie możemy go poganiać. – Tak, to zrozumiałe. Chciałbym tylko przypomnieć o zachowaniu szczególnych środków ostrożności. – Nad wszystkim panujemy. – Myślę, że pora poinformować o tym naszych przyjaciół. 126 Zawracając w stronę ogniska, białoruski prezydent przybrał marsową minę, jaką miał przeważnie przy publicznych wystąpieniach. Dając znak ręką ministrowi rolnictwa Baranowowi, aby wyłączył płytę, rozejrzał się po zebranych, jakby chciał znaleźć w ich twarzach choćby cień zdrady. – Towarzysze i koledzy, muszę was o czymś zawiadomić – wesołe rozmowy i przekomarzania ucichły, napięcie momentalnie wzrosło i zebrani popatrzyli na prezydenta. – W ciągu najbliższego czasu nasze wojska wkroczą do Polski. Cisza wcześniej już i tak głęboka teraz stała się cmentarna. Przerywał ją tylko szum płonącego ogniska i wiatr poruszający drzewami. Granin pełniący funkcję ministra finansów wyszeptał tylko jedno słowo – Dlaczego? – Dlaczego? Nie wiecie dlaczego? – zaczął przedrzeźniać go Łukaszenka. – Myślę, że wszyscy wiemy dlaczego!

Minister obrony Ignatiew sięgnął ręką do uwierającego go nagle kołnierzyka i rozpiął guzik. Na jego czerwonym obliczu łzy wyciśnięte przez wysokoprocentowy alkohol zaczęły mieszać się z kroplami potu. Teraz już wiedział, po co tak intensywnie szkolił swoich żołnierzy przez ostatni czas i po co prezydent tak dokładnie wypytywał o Stalową Kurtynę. – Dla naszego kraju to jest historyczna szansa. Jak długo jeszcze będziemy słyszeć nawoływania z Zachodu do rozprawy z naszym demokratycznym rządem? Nie możemy sobie pozwolić na dłuższą bierność, inaczej przyjdzie taki dzień, że skończymy z pętlą na szyi – przez następne dziesięć minut białoruski dyktator starał się przekonać 127 swoich ministrów do podjętej przez siebie decyzji. – Zniszczenie wrogiego nam kraju będzie naszym największym sukcesem zarówno politycznym, jak i militarnym. – Nie możemy napaść na Polskę bez przyczyny – odezwał się Baranow. – A kto mówi, że bez przyczyny? Powodów mamy bez liku, kilka następnych znajdzie się w ciągu najbliższego czasu. Towarzyszu Katajew – Łukaszenka odwrócił się do szefa KGB – myślę, że wasza instytucja będzie w tej materii bardzo pomocna. Katajew, mimo że pracował w organach bezpieczeństwa przez całe życie, teraz poczuł w ustach suchość i zamiast odpowiedzieć, kiwnął tylko głową. – Jeżeli do wojny włączą się ich sojusznicy, to może być z nami krucho – wyglądało na to, że Baranow, będący do tej pory figurantem na politycznej mapie, wcale nie jest takim idiotą, za jakiego wszyscy go uznawali. – Nie zdążą nawet zamerdać ogonem – Ignatiew zdecydował się włączyć do dyskusji. – Zajmiemy Warszawę najdalej w pięć dni, później to już sprawa naszej dyplomacji. – Przemawia przez was wyjątkowa pewność siebie, towarzyszu – oficjalna forma, którą zwrócił się do niego Granin była znakiem frakcyjnych podziałów w łonie wierchuszki. – Dlaczego właściwie nie ma z nami Panina i ministra spraw zagranicznych? – Obaj są w Moskwie, prowadzą konsultacje z naszymi rosyjskimi przyjaciółmi. Jeżeli za nami stanie Kreml, to nikt nie odważy się zaryzykować i czynnie stanąć po 128 stronie Polaków – wyjaśnienia Ignatiewa nie do końca przekonały niedowiarków. – Musimy się liczyć co najwyżej z ulicznymi protestami i pikietami naszych przedstawicielstw, ale na

szczęście nie u nas, tylko w Berlinie i Paryżu. Pewność, którą promieniował prezydent, z wolna udzielała się reszcie. W systemie panującym w ich kraju wszystkie decyzje były uzależnione od jednego człowieka. Ich dalsza kariera, a niekiedy i życie także. Znając mściwość i długie ręce tyrana, można się było spodziewać, że nawet na końcu świata znajdą ich siepacze Katajewa. Pilnowani dzień i noc przez wzajemnie przenikające się tajne służby, zazdrośnie strzegli swoich przywilejów, wiążąc swój los z mińskim despotą. Dla niejednego z nich korzyści płynące z faktu posiadania władzy były ważniejsze niż sumienie, pozwoliły też wydobyć się z biedy i nędzy posowieckich blokowisk lub ciężkiej chłopskiej doli. W swoim zachowaniu przypominali amerykańskich gangsterów z czasów prohibicji, którzy w życiu nie skalali się uczciwą pracą. ROZDZIAŁ 6 OKOLICE KIELC – POLSKA 5 czerwca, godzina 17:08 Stary dostawczy furgon Mercedes, który w swoim pełnym trudów życiu przemierzył trzykrotny obwód Ziemi, 129 miał zwyczaj psucia się przy byle okazji. Poprzedni właściciel nie okazywał mu zbyt wiele uczuć, dlatego nowemu teraz odpłacał tym samym. Siedzący za kierownicą Borys Wojnowicz poczuł nagle, że samochód zaczyna zjeżdżać w stronę pobliskiego rowu melioracyjnego. Rozsypane parę kilometrów wcześniej szkło, pochodzące prawdopodobnie z drogowej stłuczki, musiało przebić oponę, z której niepostrzeżenie zaczęło ulatywać powietrze. Nie mając innego wyjścia, pechowy kierowca musiał dokonać naprawy, narażając się na przekleństwa i klaksony spieszących do pobliskiego miasta szoferów. Śpiący na sąsiednim fotelu pasażer nie obudził się jeszcze, najwidoczniej dźwięki dobiegające zza okna wcale mu nie przeszkadzały. – Wstawaj, Robert, trzeba zmienić koło – Wojnowicz potrząsnął śpiącym. Nieprzewidziana przerwa w podróży była dla Borysa przykrą niespodzianką. Wszyscy poruszający się tą drogą kierowcy na pewno zapamiętają jego furgon. Można się także spodziewać radiowozu drogówki zainteresowanej nagłym korkiem. Klnąc pod nosem, zmagając się z lewarkiem i śrubami mocującymi koło, Borys popędzał swojego rozespanego pomocnika. – Wystaw trójkąt, dawaj zapas i ruszaj dupsko, inaczej zaraz zjawią się tu gliniarze. Robert, który wszelkie kontakty z przedstawicielami służb mundurowych starał się ograniczyć do minimum, zabrał się energiczniej do pracy. Przeszkadzał mu w tym jednak lekki ból głowy, którego

przyczyny sięgały wczorajszego dnia. Dla niego znajomość z Borysem, którego uznał już za męża opatrznościowego, była 130 wyzwoleniem z błędnego koła beznadziejności, w które popadł parę lat wcześniej. W końcu w jego życiu pojawił się ktoś, kto wyciągnął do niego pomocną dłoń. W ciągu kilku ostatnich dni udało się Robertowi spłacić większość zaległych płatności z zaliczki, którą wręczył mu Borys. Za wyjazd do Białej Podlaskiej miał otrzymać stosowne wynagrodzenie, pozwalające mu w końcu odbić się od dna. Wyciągając z tylnej platformy furgonu zapasowe koło, lekko się zadyszał. – Chyba jestem bez formy – pomyślał ze zdziwieniem, jako że całe życie starał się być w odpowiedniej kondycji. Odpowiedź od razu nasunęła się sama. Ilość spożytego przez niego w ostatnim okresie piwa znacznie wzrosła, a to za sprawą Borysa, który nie szczędził czasu ani gotówki nowemu kumplowi. Szybkość, z jaką dokonali wymiany przebitej opony, nie pozwoliłaby im zarabiać jako mechanikom Formuły 1, ale wystarczyła, by skończyć, nim pojawiła się policja. Ocierając z czoła krople potu, Wojnowicz zapalił silnik Mercedesa i choć starał się wyglądać na równie zasapanego, dla niego dokonany wysiłek nie był czymś, co mogłoby go na dobre zmęczyć. – Tu niedaleko jest niezła knajpka. Myślę, że zasłużyliśmy na porządny obiad – mrugnął do Roberta. – Jasne, jest tylko jeden problem... – Pewnie nie masz grosza przy duszy, co? – ciągły brak gotówki i konieczność stawiania Robertowi wszystkiego, od kawy i jedzenia po alkohol, zaczęły irytować Borysa. – Nic się nie martw. Mam fundusz na takie wydatki, odpiszę to sobie później od podatku. 131 Zdezelowany wóz zaczął powoli nabierać prędkości, jakby chciał przekonać, że i jemu może zdarzyć się chwilowa niedyspozycja. Łuna z bijącego na nocnym niebie Lublina widoczna była z oddali, kiedy Borys zatrzymał samochód na parkingu należącym do stacji benzynowej. – Nie rób takich oczu – powiedział do zdziwionego wspólnika. – Mnie też kończą się pieniądze. Zaliczkę dostanę, dopiero jak dojedziemy na miejsce i zabierzemy towar. Nie była to do końca prawda. Wojnowicz miał ukryte jeszcze wiele banknotów. Powód, dla którego się zatrzymali, był zgoła inny. Przedwczesne przybycie do Białej Podlaskiej mogło sprawić, że zapamięta ich któryś z mieszkańców miasta. Należało unikać wszelkiego niepotrzebnego rzucania się

w oczy, zwłaszcza po wpadce z wymianą koła. Borys, planując akcję, musiał się liczyć z nieprzewidzianymi okolicznościami. Żadne opóźnienia nie wchodziły w grę, tym bardziej że wbrew wcześniejszym zapowiedziom zaczęto go ponaglać. Informacje przekazane mu przez kuriera, z którym spotkał się trzy dni temu, nie pozostawiały cienia wątpliwości. Wszystko musiało odbyć się już w tym tygodniu. – Na pace mam wszystko, co potrzeba. Jedna noc w lesie nie powinna ci zaszkodzić – kpiący głos Borysa trochę zirytował Roberta. – Chodźmy lepiej poszukać jakiegoś przyzwoitego miejsca na biwak. – Nie biwakowałem od czasu liceum, a co mi przyszło na starość... – słowa Roberta ucichły po drugiej stronie zatrzaskiwanych drzwi, kiedy ten wyszedł rozejrzeć się za obozowiskiem. 132 AGENCJA WYWIADU I KONTRWYWIADU, WARSZAWA – POLSKA 5 czerwca, godzina 18:24 Spośród wszystkich niejawnych służb i organizacji, które istniały w powojennej Polsce, działania poprzedniczki Agencji, czyli Wojskowych Służb Informacyjnych, były objęte najwyższym priorytetem tajności. Jak się później okazało, zamiast prowadzić akcje mające wzmóc bezpieczeństwo kraju, oficerowie WSI robili wszystko, żeby to bezpieczeństwo osłabić. Wikłając się w działania biznesowo-polityczne, rozgrywali własną grę pozostającą poza wszelką kontrolą i nadzorem. Wbrew głosom twierdzącym, że rozwiązanie WSI doprowadzi do katastrofy i narazi Polskę na pośmiewisko, zdołano uporać się z tym problemem, przy okazji zakładając kilka spraw sądowych toczących się przed wojskowymi trybunałami sądowymi. Przejęcie nowych oficerów nieskażonych ideologicznym nalotem wyszło Agencji na dobre. Z czasem, często ucząc się na własnych błędach, wywiadowcy odnowionych służb stawali się coraz bardziej skuteczni. Chroniąc misje wojsk w Afganistanie, Libanie i wszędzie tam, gdzie służyli polscy żołnierze w błękitnych hełmach, zdobywali uznanie sojuszników i szacunek wrogów. Nie bez znaczenia był fakt, że w przeprowadzeniu niezbędnych reform pomogli atlantyccy sojusznicy, przygotowując niezbędne procedury, aby w przyszłości można było uniknąć penetracji Agencji przez Centralną Służbę Wywiadowczą Rosji. Fakt, że wielu oficerów WSI 133 pracowało na dwa etaty, nie pomagał w zachowaniu wiarygodności i narażał bezpieczeństwo kraju na szwank. Biuro kapitana Ignacego Wrońskiego mieściło się na parterze białego budynku znajdującego się na

obrzeżach wojskowego kompleksu. Rozwieszona na jednej ze ścian wielka mapa terenów znajdujących się pomiędzy Wisłą a Dnieprem upstrzona była znaczkami symbolizującymi lotniska, jednostki wojskowe, składy amunicji i paliw oraz tereny zajmowane przez poligony. Stojąc przed nią, można było również dostrzec symbole stałych i zlokalizowanych ruchomych punktów radarowych, stacji tranzytowych, punktów obrony przeciwlotniczej i wszelkich innych instalacji należących do armii Ukrainy, Rosji i Białorusi. Pewne zaniepokojenie kapitana wzbudzały symbole jednostek wojskowych należących do Republiki Białoruskiej. Ilość wcześniej sygnalizowanych ćwiczeń była znacznie większa niż zwykle. Do tej pory też większość z biorących udział w manewrach formacji nie powróciła do koszar na okresowe przeglądy sprzętu, co samo w sobie stanowiło już interesującą informację. Nie tak dawno na jego biurko trafiły materiały przekazane przez amerykańską Narodową Agencję Bezpieczeństwa. Notatka do nich dołączona wyraźnie sugerowała, że białoruscy towarzysze pozyskali w ostatnim okresie spore ilości nowego uzbrojenia, jakby tego, co posiadają, mieli za mało. Do tysiąca pięciuset czołgów, które znajdowały się w pancernym arsenale Łukaszenki, dodano jeszcze ponad dwieście samych T-80 najnowszych wersji. Następne tysiąc pięćset gąsienicowych bojowych wozów piechoty, znanych jako BMP-2, zostało wspartych przez BMP-3. Maszyny te, wyposażone w 100-milimetrowe działo główne, mogące wystrzeliwać również 134 przeciwpancerne pociski kierowane AT-10 Bastion, były równie skuteczne w walce ogniowej, co niektóre czołgi starszych typów. Samych tylko tych pojazdów zostało sprowadzonych sto, a należało do tego jeszcze dodać kilkaset kołowych BTR-80. Może nie tak nowoczesnych, lecz nadal skutecznych na współczesnym polu walki. Na białoruskich lotniskach również zaczął robić się tłok. Kilkadziesiąt nowych uderzeniowych samolotów Su-25 i śmigłowców Mi-24 stało się istotnym wsparciem dla wojsk lądowych. Dla odmiany polskie jednostki na wschodzie kraju były nieliczne i znacznie gorzej wyposażone. Cięcia budżetowe spowodowały, że modernizacji w pierwszej kolejności poddawano te oddziały, które szykowały się do wyjazdów w ramach działań ONZ lub zostały sklasyfikowane jako siły szybkiego reagowania. Wojska Obrony Terytorialnej, bo w większości takie znajdowały się w północno-wschodniej Polsce, składały się głownie z nielicznej kadry i starego sprzętu. Łamigłówka, która stała się udziałem kapitana Wrońskiego, była tym dziwniejsza, że nic nie wskazywało na konieczność szybkiego dozbrojenia wojsk białoruskich. Żadne państwo w tej części Europy nie stanowiło dla Mińska zagrożenia. Pauza strategiczna, którą przewidywali wojskowi analitycy, powinna potrwać jeszcze kilkanaście lat, a co nastąpi później, nikt nie wiedział. Jednak obecna sytuacja nie przypominała niczego, z czym Wroński spotkał się wcześniej. Odłożywszy na bok materiały, sięgnął do biurka, skąd wyciągnął kanapki starannie zapakowane przez

żonę. Przyzwoita pensja pozwalała, co prawda, na wizytę w kantynie, lecz lwią część wypłaty pochłaniała pożyczka mieszkaniowa i na 135 takie fanaberie nie było już miejsca. Obok kanapek spoczęła gazeta, którą kapitan kupił w drodze do pracy. Weekendowy dodatek telewizyjny nie był jedyną interesującą go rzeczą. Pod tytułową winietą czarne litery układały się w nagłówek: „LEGIA ZNOWU MISTRZEM POLSKI”. Artykuł zapowiadał się równie ciekawie, co wywiadowcze spekulacje. BIAŁA PODLASKA – POLSKA 6 czerwca, godzina 19:18 Dalsza droga, którą odbyli poobijanym Mercedesem, nie przyniosła już więcej żadnych niespodzianek. Po nocnym biwaku, przespanym pod rozgwieżdżonym niebem, poranek był równie przyjemny. Mając do wieczora sporo czasu, nie musieli się spieszyć. Dzień upływał im na niezbyt szybkiej jeździe przerywanej częstymi postojami. Dopiero wieczorem zatrzymali się na jednym z miejskich placów. – Czekamy na kogoś? Mieliśmy jechać do jakieś hurtowni czy coś takiego – Robert, nie wiedzieć czemu, stał się nagle bardzo dociekliwy. – Mamy czas, jeszcze zdążysz się nanosić. Teraz muszę się z kimś spotkać. Wysiadając z furgonetki, Borys Wojnowicz rozejrzał się po czymś, co za dnia wyglądało jak tymczasowe targowisko, a nocą zmieniało się w improwizowane wysypisko śmieci. Przebywający tu ludzie wywodzili się z najbiedniejszych warstw społecznych. Wystawiane przez nich towary w innym miejscu już dawno trafiłyby na śmietnik i tylko litościwe dłonie zbieraczy nie pozwalały 136 im zginąć. Osobną grupę stanowili emeryci, którzy za niewielkie pieniądze wyprzedawali skarby swojego życia. Garnki i patelnie, enerdowskie budziki, resztki stołowych fajansów oraz garderobę, której czasy świetności minęły dwadzieścia, trzydzieści lat temu. Wśród zgromadzonych rupieci przechadzali się podobni do sprzedawców nabywcy, którzy w udawanych targach i rozmowach starali się zagłuszyć własną samotność. Spośród prowizorycznych straganów wyszedł do Borysa niewysoki mężczyzna. Znoszone ubranie i buty miały świadczyć o niezamożności przybysza, jednak od zabiedzonych targowych bywalców różniła go sylwetka. Szerokie bary i brak szyi z powodzeniem mogły wskazywać na to, że mężczyzna w młodości ćwiczył podnoszenie ciężarów. Podając sobie z Borysem ręce, nie wymienili nawet zdawkowych

uprzejmości. – Robert, posuń się, zabierzemy mojego wspólnika. Słowa Wojnowicza nie pozostawiały mu wyboru. Szeroki fotel, który do tej pory zajmował sam, skurczył się niemiłosiernie, kiedy znalazł się pomiędzy Borysem i jego znajomym – Następnym razem proszę o dodatek za uciążliwe warunki podróżowania. – Nic się nie martw, lepiej pokaż Bogdanowi swoją klamrę. On lubi takie rzeczy. Z trudem odwracając się w stronę nowego pasażera, Robert zaczął z dumą pokazywać swój pas. – Oryginał, nie jak te bazarowe podróbki. Jego słowa odniosły jakiś skutek, bo na twarzy mężczyzny nazwanego Bogdanem zagościł uśmiech odsłaniający nieliczne, ale jednak wyraźne braki w uzębieniu. Dalsza rozmowa nie za bardzo się kleiła, ale 137 też nie było na nią czasu. W ciągu kilku minut znaleźli się na terenie opuszczonego magazynu. Sam barak stojący na obrzeżach miasta otoczony był płotem z prefabrykowanych betonowych elementów od góry zabezpieczonych zardzewiałym drutem kolczastym. Światła samochodu wydobywały z półmroku kołyszącą się wysoką trawę, czarne kręgi po ogniskach i potłuczone szkło chrzęszczące pod kołami. Miejsce wyglądało raczej na przybytek bezdomnych i włóczęgów niż punkt, z którego mają zabrać towar. – Posłuchaj, Robert... jest pewna sprawa – ton głosu Borysa z przyjaznego stał się obojętny. – Tak się składa, że twoja podróż kończy się tutaj. Najpierw niepokój, później rosnąca panika ogarniająca wrocławianina, kazały mu działać. Bywał nieraz w opałach, nie bał się konfrontacji, nie spodziewał się jednak tego, co się stało. Dłoń siedzącego po jego prawej stronie ciężarowca zacisnęła się na jego ustach. Oklepane porównanie, że była to dłoń wielka jak bochen chleba, w tym wypadku w pełni oddawało rzeczywistość. Więcej: był to jeden wielki mięsień ze stalowymi palcami. Krzyk, który uwiązł Robertowi w gardle i wysiłek całego ciała chcącego zaczerpnąć powietrza, został brutalnie spacyfikowany widokiem wyciągniętej w jego kierunku strzykawki. – Nie szarp się, bo Bogdan będzie musiał cię uszkodzić, a tego chyba nie chcesz. O co w tym wszystkim chodzi? – myśli Roberta gnały jak szalone, nie znajdując żadnych sensownych odpowiedzi. Ukłucie w nogę, które poczuł, nie było nawet bolesne, choć zastrzyków bał się od

dziecka. Powolna drętwota ogarniająca jego ciało pełzła od nóg w górę 138 tułowia. Po chwili dłoń ściskająca go za twarz nie była potrzebna, bo cały zmienił się w odrętwiały kawał mięsa. Zaaplikowany mu środek był pochodną leku na astmę. Nie powodował natychmiastowej śmierci, tylko stopniowo porażał nerwy odpowiedzialne za funkcje życiowe. W małej dawce leczniczy, przy dużym stężeniu stawał się śmiertelnie groźny. Naukowcy z laboratoriów mińskiej KGB wzbogacili go o kilka ważnych elementów. Jak chociażby ten, że w ciągu krótkiego czasu całkowicie rozkładał się w organizmie. Może nie był tak wyszukany, jak środek, którym posługiwali się ich rosyjscy koledzy, likwidujący niewygodnych krytyków kremlowskich władz, lecz dla białoruskiego KGB był w sam raz. Nie mając władzy nad własnym ciałem, pogrążający się w powolnej agonii Robert nie mógł nawet rzucić na swoich prześladowców przekleństwa. Ostatnie sensowne myśli przemykały mu przez głowę i po chwili ziemska droga zakończyła się dla niego definitywnie. Bezwładne ciało zostało troskliwie ułożone na tylnej platformie samochodu. Medialna kariera, która dla żywego była nieosiągalna, martwemu miała przynieść rozgłos, o jakim nie śniło się wielu wyrobnikom sceny i mikrofonu. Pora była jeszcze dość wczesna i do przeprowadzenia operacji wciąż pozostawało kilka godzin. Ta łatwiejsza część, z uśmierceniem figuranta, na którego miała spaść wina za zamach, była dla obydwu agentów jak zdeptanie robaka, który przypadkowo wszedł im w drogę. Parę godzin później, kiedy nad uśpionym miastem zapadła noc i ostatni spóźnieni mieszkańcy znaleźli się w domach, nadeszła pora na dalsze działania. Odjeżdżając z opuszczonego magazynu, Borys i jego pomocnik starali się nie poddawać ogarniającym ich 139 emocjom. Decydująca część operacji mogła skończyć się całkowitą klęską za sprawą głupiego przypadku i żadne, nawet najdokładniejsze, planowanie nie mogło temu zapobiec. Na dobrą sprawę wystarczyłby jeden emeryt szwędający się o tej porze z psem, aby wszystko trafił szlag. Zbliżając się w pobliże hotelu Maxim, nie napotkali jednak nikogo. Uśpione ulice pogrążone były w ciszy i mroku. Zostawiwszy samochód kilkaset metrów od Maxima, Borys udał się na samotny rekonesans. Jego wspólnik wybrany do tego zadania ze względu na swoją ogromną siłę pozostał w szoferce. Nawet na taki stary wóz mogli znaleźć się amatorzy nocnych przejażdżek. Niedaleko hotelu Borys zwolnił kroku. Mimo że nigdy tutaj nie był, mógł z łatwością odtworzyć z pamięci wszystkie elementy i szczegóły ulicy, skrupulatnie zebrane przez ekipę dokonującą zwiadu.

Obchodząc kwartał ulic, wszedł do bramy bloku i znalazł się na podwórku przylegającym do tyłów hotelu. W blasku żarówki oświetlającej wejście do klatki schodowej jednej z kamienic niewiele było widać. Borys przystanął pod jedynym w tym miejscu drzewem, które swoje korzenie zapuściło na środku podwórka. Skrywając się w jego cieniu, uważnie zlustrował okolicę. Kilka ceglanych garaży i blaszanych wiat z jednej strony placyku przylegało do czegoś, co wcześniej mogło być warsztatem samochodowym. Parę kotów buszujących w śmietniku nie zwracało na niego uwagi, zajęte swoimi kocimi sprawami. Wojnowicz wycofał się tyłem i szybkim krokiem powrócił do furgonetki. – Wszystko w porządku – powiedział ciszej, niż miał zamiar. – Bierzemy go. 140 Pomocnik Borysa bez trudu przerzucił sobie ciężar siedemdziesięciokilogramowego ciała przez ramię, pozostawiając Wojnowiczowi paczkę owiniętą szarym papierem. W przypadku napotkania jakiegokolwiek przechodnia mogliby twierdzić, że odnoszą pijanego kolegę do domu. Łgarstwo szyte grubymi nićmi mogło się udać tym bardziej, że dla kamuflażu natarli wcześniej dłonie i twarz Roberta wyciągniętą specjalnie na tę okazję butelką wódki. Gdyby jednak napotkali którąkolwiek ze służb miejskich, paradowanie z trupem definitywnie zakończyłoby ich wywiadowczą karierę. Wkraczając w cień zbawczej bramy, Borys zauważył światła samochodu zbliżającego się z przyległej ulicy. Na szczęście był to zwykły cywilny wóz, który zaczął się od nich oddalać. Wojnowicz, zdziwiony reakcją własnego organizmu na stres, którego nie doznał już od dawna, wziął głęboki wdech. Zerknął na towarzysza. Tamten jednak zachował obojętną postawę, a na jego chłopskiej twarzy nie odmalowały się żadne emocje. Przeskoczyli przez podwórko na tyłach hotelu i znaleźli się przed kratą zabezpieczającą drzwi gospodarcze. Tędy obsługa hotelowa wynosiła śmieci i kuchenne odpady do pobliskich metalowych śmietników. Jednak nie sam hotel był celem agentów, a jego piwnice. Okienka znajdujące się na poziomie wybetonowanego gruntu zostały zabezpieczone przed włamaniem. Wszystkie oprócz jednego, znajdującego się po lewej stronie wejścia. Wąski otwór, nie wyższy niż czterdzieści centymetrów, chroniony był kawałkiem dykty. Przysłowiowa polska prowizorka miała się teraz stać wspólniczką zamachowców. Dłonie Borysa pchnęły dyktę, która z cichym łomotem wpadła do środka. Świecąc sobie trzymaną w ustach 141

cieniutką latarką, Wojnowicz zajrzał do środka. Zwykłe wilgotne, piwniczne pomieszczenie pełne było stojących pod ścianami plastikowych kontenerów i drewnianych skrzynek pełnych cebuli. Przeciskając się nogami do przodu, na brzuchu, wsunął się do wnętrza śmierdzącego zatęchłym powietrzem. Na jego znak stojący na zewnątrz były czołowy białoruski ciężarowiec, a obecnie wspólnik Wojnowicza, podał mu bezwładne ciało. Zwłoki, zdradzające wyraźne oznaki pośmiertnego stężenia, spoczęły na wilgotnej, betonowej posadzce. Wojnowicz rozejrzał się, by po chwili odnaleźć w krótkim korytarzyku to, czego szukał. Instalacja gazowa. Rura z jednej strony wychodziła ze ściany pomieszczenia zamkniętego na masywną kłódkę, z drugiej zaś nikła w suficie znajdującej się wyżej kuchni. Pomagając sobie wyciągniętym z kieszeni zestawem kluczy, Borys poluzował śruby pod kolankami i poczuł ciężką woń gazu ulatniającego się z nieszczelnej instalacji. Odpakował teraz przyniesioną paczkę. Ustawił znajdujący się w środku mechanizm zegarowy na godzinę trzecią w nocy. Zestaw ślusarskich kluczy, którymi wcześniej rozkręcił śrubunek, spoczął w kieszeni prochowca należącego do Roberta. Rozejrzał się jeszcze raz. Nie zauważył żadnych śladów mogących wskazać policji trop. Podszedł do okienka. Pomocna dłoń wspólnika wyciągnęła go na zewnątrz. Patrząc na zegarek, Borys ocenił, że spędził w środku nie więcej niż cztery minuty. Mogło być lepiej, gdyby nie nadgorliwy hotelowy konserwator, który starannie zamalował wszelkie gazowe złączki, mufy i kolanka. Owszem poradził sobie z nimi, ale dopiero po dłuższej szarpaninie. 142 Przemierzając po raz kolejny hotelowe podwórko, nie mógł oprzeć się natrętnej myśli, że o czymś zapomniał. Przebiegł w myślach wszystkie czynności i nie doszukał się żadnego błędu. Wyrzuty sumienia zostały na razie stłumione przez emocje, przyjdzie na nie czas później. Zastanowił się, czy w ogóle powinien mieć wyrzuty sumienia, działał przecież w interesie swojego kraju. Jeżeli teraz zacznie się rozklejać, celem następnej akcji może zostać on sam, a przecież dobrze wiedział, jak skuteczni potrafią być jego koledzy. Kiedy obaj zamachowcy odjeżdżali, mechanizm zainstalowany przy ładunku zapalającym informował, że do zapłonu pozostało jeszcze trzydzieści minut. Eksplozja, która o godzinie trzeciej nad ranem wstrząsnęła uśpionym miastem, obwieściła największą katastrofę w historii Białej Podlaskiej. Wybuch gazu naruszył konstrukcję starego

budynku, którego dwie dolne kondygnacje zapadły się do wewnątrz. Drugie i trzecie piętro nie ucierpiało tak bardzo, lecz ucieczkę uwięzionym ludziom uniemożliwiła wysokość i błyskawicznie rozprzestrzeniający się pożar. Spośród stu pięćdziesięciu osób nocujących w hotelu trzydzieści pięć zginęło niemal natychmiast, kolejne dwadzieścia pochłonęły szalejące płomienie i dym. Stare dywany i parkiety stały się teraz wytwornicami gryzącego, czarnego dymu, którego gęste kłęby unosiły się w powietrzu. Pierwsze jednostki straży pożarnej przybyłe na miejsce ujrzały obraz, do tej pory znany większości ludzi jedynie z telewizyjnych newsów. Część zgromadzonych na wyższych piętrach osób decydowało się na skok z okna. Mając za sobą ogień, wybierali lżejszą śmierć, nie mogli 143 bowiem liczyć, że strażacy ustawią na dole ratownicze materace lub przystawią drabiny. Nie pozwalały na to zaparkowane przed hotelem samochody należące do okolicznych lokatorów. Jedynym wyjściem dla uwięzionych stał się dach budynku. Ponad dwadzieścia osób skorzystało z tej szansy. Dla reszty nie było ratunku. Wcześniejsze kontrole i kary nałożone na właściciela były niewielkie w porównaniu z zyskami, jakie przynosiło prowadzenie noclegowni. Pozorne remonty nie mogły ukryć złego stanu obiektu zmieniającego się szybko w pułapkę bez wyjścia. Poranny chłód zaczął wciskać się do kabiny wozu. Zaciskając dłonie na kierownicy, Wojnowicz starał się nie wracać myślami do wydarzeń minionej nocy. To, co zrobił, w czysto ludzkich kategoriach było zbrodnią. Tylko ktoś chory psychicznie nie miałby z tego powodu wyrzutów sumienia. Dla niego mimo wszystko było to zbiorowe morderstwo. Uśmiechnął się w duchu, przypominając sobie wyświechtany frazes: wykonywałem tylko rozkazy. Nieudolne usprawiedliwienie, którym posługiwali się wszyscy wojenni mordercy. Zerkając z ukosa na wspólnika, Borys zastanowił się, co myśli taki ktoś jak on. Co prawda, to nie jego ręka rozszczelniła instalację gazową i nie on uruchomił zapalnik, lecz od początku był tak samo odpowiedzialny za to, co zaszło. Jego twarz jednak pozostała niewzruszona, jakby myślami błądził gdzie indziej. W ciągu kilku godzin ucieczki zdołali odjechać dobry kawałek drogi. Przemieszczając się bocznymi szosami, około siódmej rano znaleźli się kilka kilometrów przed Zamościem. Tutaj skręcili w leśną przesiekę mającą 144 doprowadzić ich do opuszczonego gospodarstwa. Kilkaset metrów gruntowej drogi przypominającej leśny dukt zaprowadziło ich do ukrytej wśród drzew i rosnących krzewów byłej popegeerowskiej mieszalni pasz. Długie gospodarskie budynki już od dawna były systematycznie okradane i pozbawione wszystkiego,

co miało jakąkolwiek wartość. Unoszący się w powietrzu słodkawy odór gnijących odpadków mieszał się z wonią wilgoci z odkrytych belek stropowych. Ciemnoniebieski Ford Transit, ukryty w kępie drzew, wyjechał na środek placyku przed barakami. Podjeżdżając do niego Mercedesem, Borys zamrugał reflektorami, bardziej dla zasady niż z konieczności. Umówione spotkanie, które mu tu wyznaczono, nie było niczym niezwykłym. Ekipa z Forda miała zająć się spalonym samochodem Wojnowicza, a jego samego przerzucić w bezpieczne miejsce. Co stać się miało z jego wspólnikiem, nie wiedział. Wśród przybyłych ujrzał swojego przełożonego, pułkownika Malinowskiego. – No, nareszcie, martwiliśmy się, że w czasie drogi spotkała was jakaś nieprzyjemna niespodzianka – rzekł ten ostatni. – Nic takiego, tyle że z tego rzęcha nie wyciśnie się więcej niż osiemdziesiąt. – Jasne, zresztą po co zwracać na siebie uwagę. Wojnowicz, choć świadom popełnionej zbrodni, był ciekaw rezultatów akcji. – Towarzyszu pułkowniku, czy wiadomo, jak tam nasze nocne podchody? – Bardzo dobrze. Z tego, co mi wiadomo, rezultat przerósł najśmielsze oczekiwania. 145 Stwierdzenie to jeszcze bardziej go przybiło. Liczył się z kilkoma ofiarami, lecz ze słów Malinowskiego mógł wnioskować, że zmasakrował wszystkich przebywających w hotelu. – Widzę po was, towarzyszu Wojnowicz, że nie jesteście zadowoleni z rezultatów akcji. Może jest wam potrzebny dłuższy odpoczynek? – podchodząc do Borysa, pułkownik włożył dłoń do kieszeni sportowej kurtki, którą miał na sobie. Ruch ten zwrócił uwagę Wojnowicza, lecz był on zbyt zaskoczony, aby spróbować ucieczki. Pocisk pistoletowy kalibru 9 milimetra trafił go w pierś i rzucił do tyłu. Prawie równocześnie rozległy się strzały skierowane przeciwko wspólnikowi Borysa. Ten jednak, jakby wiedziony szóstym zmysłem, zdołał skryć się za szoferką Mercedesa. Odwleczenie egzekucji nie na wiele się zdało. Mając przeciwko sobie trójkę wyszkolonych morderców, za nic na świecie nie zdołałby wyrwać się na wolność. Jego podziurawione kulami ciało spoczęło obok zwłok Wojnowicza. Bezpośredni rozkaz likwidacji sprawców zamachu przyszedł z samej góry. Szef KGB mimo, że

wysoko cenił sobie działalność Borysa, był pragmatykiem do szpiku kości. Wszelkie najdrobniejsze ślady mogące łączyć sprawców ataku na hotel z jego krajem musiały zostać zatarte. Malinowski westchnął. Wczesna pora, a dzień zapowiadał się pracowity. Zwłoki miały zostać wrzucone do przepływającego opodal Wieprza. Odpowiednio obciążone, tak aby nigdy nie wypłynęły na powierzchnię, zostaną złożone w ofierze bogu wojny Aresowi. 146 WARSZAWA – POLSKA 7 czerwca, godzina 07:12 Już od kilku dni poranny niesmak w ustach dokuczał komisarzowi Januszowi Wasilewskiemu. Stawianie szklanki z wodą na nocnym stoliku pomagało tylko doraźnie. Ważniejsze było wykluczenie przyczyny, lecz tej akurat Wasilewski nie chciał się pozbyć. Zła passa w pracy zapoczątkowana związkową manifestacją trwała do tej pory. Nawet aresztowanie przez niego sprawcy morderstwa na cudzoziemcu, niejakiego Kurskiego, nie za bardzo mu pomogło. Ostracyzm środowiska, tak jakby to on był odpowiedzialny za wybuch zamieszek, bardzo go dotknął. Jak długo można wytrzymać pogardliwe spojrzenia przełożonych i unikanie przez kolegów? Brak rodziny również nie poprawiał sytuacji. Od dawna rozwiedziony, żył wyłącznie pracą i ta stanowiła dla niego najważniejszą wartość. Łykając dwie aspiryny i patrząc na twarz w łazienkowym lustrze, Wasilewski był niemal pewny, że i dzisiejszego dnia nie spotka go nic nadzwyczajnego. Zastanawiając się, co zjeść na śniadanie, zlustrował stojący na kuchennym blacie rząd butelek. Smutne przypomnienie ostatnich wieczorów. Włożył do metalowego garnuszka dwa jajka i postanowił zaparzyć sobie kawy. Rozruch organizmu zmaltretowanego wysokoprocentowym alkoholem stawał się dla komisarza priorytetową sprawą. Jajka i kawa były gotowe już po chwili, zatem Wasilewski mógł zasiąść przed telewizorem, żeby zjeść śniadanie i obejrzeć poranne wydanie wiadomość. Informacje, nawet te telewizyjne, w policyjnej robocie mogą okazać się bardzo ważne. 147 Prezenter stojący na tle bijących w niebo pomarańczowych płomieni był wyraźnie przejęty. Widniejący u góry ekranu napis: „Na żywo z Białej Podlaskiej” informował, że dzieje się to we wschodniej Polsce.

– Obraz za moimi plecami jest przerażający. Z danych przekazanych nam przez straż pożarną wynika, że w hotelu Maxim doszło do wybuch gazu. Miało to miejsce około godziny trzeciej w nocy i od tamtej pory trwa akcja ratunkowa. Z nieoficjalnych rozmów z miejscowymi policjantami wiemy, że hotel ten był głównie wykorzystywany przez pochodzących z wschodu handlarzy i turystów. Nocować w nim mogło nawet dwieście osób, lecz tego nikt nie chce potwierdzić. Jeżeli tak było, to liczba ofiar może wynieść nawet kilkadziesiąt osób... Stojący na chodniku dziennikarz i jego ekipa musieli na chwilę przerwać, usuwając się z drogi kolejnemu ambulansowi. W tym czasie operator pokazywał zbliżenia zapakowanych w czarne foliowe worki zwłok. – Obecnie trwa ewakuacja mieszkańców sąsiednich bloków. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że one również mogą zająć się ogniem. Jest jeszcze za wcześnie na jakiekolwiek spekulacje, ale także i te budynki w czasie wybuchu mogły ulec uszkodzeniu. Wyłączając telewizor, Wasilewski zapragnął jak najszybciej znaleźć się w swoim biurze. Nim jednak wyszedł, usłyszał dźwięk stacjonarnego telefonu. – Halo – jego krótkie warknięcie miało na wstępie zniechęcić rozmówcę do dalszej konwersacji. – Wasilewski, wstałeś? – Oczywiście – głosu po drugiej stronie słuchawki nie dało się pomylić z niczym innym. Jego szef Adam 148 Moraczewski wstał dzisiaj lewą nogą, no bo od kiedy wiceminister dzwoni do zwykłego psa, nawet komisarza. Tylko wtedy, kiedy chce mu zlecić coś wyjątkowo paskudnego. – Wiesz chociaż, co się dzieje? – Ależ oczywiście, panie ministrze. Wczoraj w końcu Kurski zaczął mówić, więc... – Żarty sobie robisz? – Gdzież bym śmiał... – galopada myśli w głowie Wasilewskiego przypominała Wielką Pardubicką – Wysłałem po ciebie radiowóz. Meldujesz się u mnie za piętnaście minut. Nie czekając na potwierdzenie, wiceminister odłożył słuchawkę. Kolejne kilkanaście minut w życiu komisarza wypełnione było dźwiękiem policyjnego koguta oraz szaleńczym wyścigiem po ulicach miasta. Stojąc osiemnaście minut później w drzwiach ministerialnego gabinetu, Wasilewski był przekonany, że wina za trzyminutowe spóźnienie spadnie na niego.

– Były korki – zaczął, lecz wiceminister spraw wewnętrznych i administracji nie zwrócił na to uwagi. – Siadaj i przejrzyj to. Przed Wasilewskim wylądowała cała sterta porannych gazet. Choć różna była ich polityczna orientacja, to wszystkie w zasadzie na pierwszej stronie drukowały to samo. O ile „Rzeczpospolita” i „Gazeta Wyborcza” traktowały temat oględnie, to „Fakt” i „Super Express” nie oglądały się na nic. „80 ofiar nocnej katastrofy” głosiła „Wyborcza” i od niej Wasilewski postanowił zacząć lekturę. Po kilku chwilach zorientował się, że nie było tam wiele więcej niż to, co zdążył zobaczyć w telewizji. Wśród wielu 149 dziennikarskich spekulacji zainteresowały go dwie sprawy. Po pierwsze, jak głosił artykuł powołujący się na rzecznika straży pożarnej, wszyscy mieszkańcy hotelu pochodzili ze Wschodu. Wśród śmiertelnych ofiar sześćdziesiąt pięć to Białorusini. Pozostałe osiem to obywatele Federacji Rosyjskiej, do tego trzech Ukraińców, dwóch Wietnamczyków, po jednym Kazachu i Ormianinie. Druga informacja była o wiele bardziej niepokojąca. Autor artykułu wyraźnie wspomniał, że według strażaków nie był to wypadek. Za całym zajściem mogły stać, jak to się w takich razach określa, „osoby trzecie”. Pytający wzrok Wasilewskiego spoczął na wiceministrze. – Jeżeli informacje o tym się potwierdzą, to będziemy mieli niezły pasztet. Wasilewski wolał na razie pomilczeć, pozwalając przełożonemu na monolog. – Jak widzisz, pismaki zwietrzyły sensację i będą gonić za następną. Nie możemy pozwolić, żeby sytuacja wymknęła nam się spod kontroli, bo inaczej to, co miało miejsce w Warszawie z górnikami, to będzie mały pikuś w porównaniu z tym, co czeka nas obecnie. – Rozumiem, że mam zająć się sprawą na miejscu. Chociaż nie bardzo mogę sobie wyobrazić, dlaczego teraz miałoby być gorzej? – Nie pamiętasz, co stało się ostatnim razem? Śmierć tego Białorusina została przez media rozdmuchana do wielkości atomowego grzyba. Dziwne jest to, że mińskie władze oprócz zwykłej nagonki nie zrobiły nic więcej. Ot, parę protestów i not dyplomatycznych. Ale teraz... osiemdziesiąt trupów i sugestie, że to był zamach. 150

– Czyli ktoś za tym stoi lub stał – Wasilewskiemu zrobiło się nagle duszno. – Godzinę temu dzwonili z tamtejszej dochodzeniówki. Zaraz po ugaszeniu pożaru strażacy przeglądający pogorzelisko znaleźli w resztkach piwnicy spalone ciało – wiceminister przekazał komisarzowi tę informację, nie patrząc mu w oczy, zupełnie tak, jakby nagle zainteresowała go bardziej wyciągnięta z kieszeni stylowa zapalniczka. – Jeżeli to, co piszą gazety, okaże się prawdą, to nie chcę myśleć, co nas czeka – zakończył po chwili. Dla ciebie także może być to koniec ciepłej posadki – złośliwie pomyślał Wasilewski. Już niedługo wcześniejsze wybory i coraz bardziej prawdopodobna była zmiana kierunku całej polskiej polityki. – Ludzi dobierz sobie sam. Najlepiej będzie, jak wyjedziecie w ciągu godziny. Inaczej zatrą wam wszystkie ślady. Jakoś nie wierzę w kompetencje tych prowincjonalnych kmiotków. Dobrzy w braniu w łapę i nic więcej – kiepskie zdanie Moraczewskiego w kwestii skuteczności terenowych organów policji miało swoje uzasadnienie. Nie tak dawno przemyscy policjanci do spółki z celnikami z Medyki prowadzili intratne przedsięwzięcie polegające na przemycaniu na teren Polski samochodów ciężarowych z ukrytymi w środku nielegalnymi emigrantami. Sprawa wyszła na jaw, kiedy w woziechłodni zepsuł się kompresor i ładunek trzydziestu Pakistańczyków zmienił się w zamarznięte bryły mięsa. Teraz, kiedy wszystko było jasne, nie pozostawało nic innego, niż zacząć działać, lecz tej chęci Wasilewskiemu nigdy nie brakowało. BIAŁA PODLASKA – POLSKA 151 7 czerwca, godzina 10:55 W drogę wybrali się znacznie później niż przewidywał Wasilewski i chciał tego wiceminister. Podstawową trudnością było zebranie odpowiedniej ekipy. Niesprawdzonych i przypadkowych osób komisarz nie chciał zabierać, wolał oprzeć się na doświadczonych funkcjonariuszach. To jednak wymagało czasu. Niektórzy byli przydzieleni do innych zadań i przekonanie ich obecnych przełożonych wymagało zachodu. Autorytet Moraczewskiego oddziaływał jednak na wszystkich szczeblach policyjnej drabiny, więc kilka telefonów wystarczyło i wszyscy potrzebni Wasilewskiemu ludzie znaleźli się w jego pokoju. Gorzej było z tymi, którzy akurat mieli wolne. Część miała wyłączone komórki, nie chcąc, aby niespodziewane wezwanie przerwało im wędkarską wyprawę lub zakup nowego komputerowego monitora. Było to oczywiście wbrew przepisom, ale przecież każdy może się zapomnieć.

Kiedy wreszcie wyruszyli spod Komendy Głównej Policji, mieli spore opóźnienie. Jadąc przez całą drogę na włączonych syrenach i z migającymi sygnałami, powinni teoretycznie dotrzeć do celu w ciągu niespełna dwóch godzin, lecz cała podróż zajęła im przeszło trzy godziny. Drogowcy, jakby na złość policji, właśnie teraz rozpoczęli prace związane z remontem dróg. Objazdy i korki, których nie udało się pokonać mimo dobrej woli policyjnych kierowców i ustępujących im z drogi cywilnych samochodów, do reszty zszarpały nerwy Wasilewskiego. Gdy w końcu wysiadł z radiowozu, w swojej głowie słyszał jedynie przeciągłe wycie, które w żaden sposób nie chciało ustąpić. Po dobrej chwili i kolejnej tabletce aspiryny mógł wreszcie przystąpić do oględzin miejsca katastrofy. 152 Tak jak się tego wcześniej spodziewał, na pogorzelisku, wśród osmolonych resztek czegoś, co jeszcze wczoraj było budynkiem, kręcili się strażacy, starając się odnaleźć spalone ciała. Mimo że cały teren został otoczony przez kordon policjantów w polowych mundurach, tu i tam dało się zauważyć przypadkowe osoby. Za kordonem po obu stronach ulicy zebrał się tłum ludzi głośno komentujących całe wydarzenie. Z ich okrzyków można się było domyślić, że całą winą obarczają właściciela Maxima, który w mieście nie cieszył się dobrą opinią. Jeszcze dalej ustawiły się wozy nadawcze największych sieci telewizyjnych. Hieny zwietrzyły już łup i nie zamierzają popuścić, pomyślał inspektor. Kiedy już dostatecznie przesiąkł atmosferą śmierci, przywołał do siebie najstarszego z obecnych na miejscu mundurowych. – Podobno ekipa straży znalazła w piwnicy jakieś zwłoki? – zaczął bez wstępu. – Tak, panie komisarzu, zaraz zaprowadzę – chudy czterdziestolatek, pełniący od niedawna funkcję szefa policji w Białej Podlaskiej, był na miejscu już od paru godzin. W ciągu tego czasu zdążył się już dość napatrzeć na ludzkie nieszczęście. Ludzie Wasilewskiego nie wymagali popędzania. Każdy z nich doskonale wiedział, co ma robić. Bez słów rozeszli się w miejscu, które jeszcze niedawno było hotelową piwnicą. – Gdzie jest to ciało? – komisarz nie spodziewał się po oględzinach żadnych rewelacji. – Wszystkich przewozimy do naszego szpitala – stojący obok nich lekarz, specjalista od medycyny sądowej, ruszył w stronę najbliższego radiowozu. 153

Kiedy odjeżdżał, z przeciwka podszedł do Wasilewskiego szef ekip ratunkowych. – Szkoda, że w takich okolicznościach – rozpoczął komisarz i zaraz przeszedł do sedna sprawy. – Co może pan powiedzieć o całej tej sytuacji? Oblicze tamtego, całe pokryte smugami sadzy i odciśniętym na czerwono śladem po masce tlenowej, przypominało maskę na jasełka. Zapadnięte, zmęczone oczy, w których odbijała się jeszcze łuna ognia, świadczyły, jak wiele wysiłku włożył w akcję ratunkową. – Mam mówić o ofiarach czy o sprawcy? – Może najpierw o ewentualnym sprawcy. – Instalacja gazowa została sprawdzona całkiem niedawno. To taki nasz zwyczaj. Jeżeli nie możemy przyczepić się do stanu budynku, to nękamy właściciela częstymi kontrolami. Wybuch był tak potężny, że naruszył konstrukcję, więc nie była to przypadkowa nieszczelność, raczej zamierzone działanie. Z powodu zawalenia stropu – tu strażak wskazał na resztki piwnicznej kondygnacji – dostanie się w to miejsce zajęło nam sporo czasu. Nie wie pan, jak bardzo się zdziwiliśmy, gdy w teoretycznie zamkniętym pomieszczeniu znaleźliśmy trupa. Pewności nie mam, ale stawiam na to, że to on majstrował przy gazie. – Jak szybko możecie dokonać ekspertyzy? – Ma pan swoich ludzi, niech zabiorą się do roboty. Dalsza rozmowa została przerwana. Nawoływania z drugiej strony rumowiska zmusiły rozmówcę komisarza do odejścia. Przyglądając się, jak odchodzi, Wasilewski popatrzył w ślad za nim. Wyglądało, że zostało znalezione następne ciało, co miało pogorszyć i tak fatalną statystykę. 154 Przez następną godzinę strażacy i ekipa dochodzeniowa prowadzili swoją pracę, od czasu do czasu przerywaną tylko krótkim odpoczynkiem. Ostatecznie liczba ofiar zwiększyła się o trzy i jak wskazywały wstępne przesłuchania personelu i mieszkańców hotelu, liczba ta była ostateczna. Osiemdziesiąt trzy ofiary pożaru i jedne do tej pory niezidentyfikowane zwłoki znalezione w piwnicy, ciekawe, co z tego wyniknie.

Ponure rozważania zostały przerwane sygnałem komórkowego telefonu. – Mam dla ciebie dwie wiadomości. Obie złe – głos należał do lekarza prowadzącego w szpitalu sekcję zwłok. – No, dawaj, jakoś to przeżyję. – Ciało wskazane przez strażaków było bardzo zmasakrowane, więc zajęło nam trochę, zanim zdjęliśmy z niego ubranie i przygotowaliśmy do sekcji. I tu pierwsza niespodzianka. Miał na sobie jakiś hitlerowski pas, właściwie to klamra – poprawił się lekarz. – Na moje oko z jakimś gównianym nazistowskim hasłem. Po drugie, ale to tylko na razie sugestia, delikwent był sztywny, zanim nastąpił wybuch. Prowadzimy jeszcze laboratoryjne analizy, choć nie wydaje mi się, żebyśmy coś jeszcze znaleźli. – Szukaj dalej. Jeżeli czegoś potrzebujesz, daj znać. – Wasilewski zakończył rozmowę i podszedł do jednego z policyjnych techników kiwającego na niego ręką. Wyglądało, że to jeszcze nie koniec złych wiadomości. – Mam tu coś, co wygląda jak resztki mechanizmu zegarowego. Na tę część piwnicy zawalił się spory kawał stropu, więc możemy coś jeszcze znaleźć, choć już teraz mogę powiedzieć, że te kawałki nie znalazły się tu zupełnie przypadkowo. Niech pan popatrzy, panie komisarzu – 155 podjął po chwili technik, wylazłszy z gruzowiska. Na jego otwartej dłoni zamknięte w plastikowym woreczku znajdowały się resztki czegoś, co kiedyś było mechanizmem zegarowym. – Bardzo prymitywne, ale do zapłonu wystarczy w sam raz. Podnosząc na wysokość swojej twarzy poskręcane i popalone części, Wasilewski przyjrzał się im z uwagą. Dla niego nie było to nic innego jak stopione w jedną masę metalowe i plastikowe odpadki z budzika lub telefonu. – Czyli ten, co to zrobił, po rozmontowaniu instalacji zatruł się gazem i nie zdążył uciec – wyjaśnienie technika, choć na pozór logiczne, miało jedną wadę. Jeżeli tak było – pomyślał komisarz – to dlaczego patolog po oględzinach zwłok stwierdził, że zgon nastąpił wcześniej. Może było ich co najmniej dwóch i jeden z nich się wystraszył? Pytań, zamiast ubywać,

przybywało. Wybierając na klawiaturze telefonu komórkowego numer do Moraczewskiego, Wasilewskiemu nie pozostało nic innego, jak zdać pierwszy, nie najlepszy ustny raport. LOTNISKO MIĘDZYNARODOWE BORYSPOL – UKRAINA 7 czerwca, godzina 15:44 Kijowskie lotnisko w Boryspolu stawało się najważniejszym w tej części Europy. Ruch pasażerski i tony odprawianych towarów zapewniały liniom przewozowym zyski, o jakich wcześniej nie mogły marzyć. Kijów w końcówce pierwszego dziesięciolecia dwudziestego pierwszego wieku stawał się poważnym konkurentem dla kosmopolitycznej Moskwy. Żaden światowy potentat gospodarczy nie mógł pozostawić 156 pięćdziesięciomilionowego rynku nabywców bez swoich produktów. Ciągle rozbudowywany i modernizowany port lotniczy w Boryspolu zmieniał się, by nadążyć za zwiększającą się liczbą odprawianych pasażerów. Daleko mu jeszcze było do londyńskiego Heathrow czy portu we Frankfurcie, ale dzień, w którym im dorówna, był coraz bliższy. Czekając na odprawę, major Aksjonow wachlował się trzymanym w ręku paszportem. Lot pasażerski do Warszawy miał się odbyć za czterdzieści minut i kolejka podróżnych przestępowała teraz z nogi na nogę, chcąc czym prędzej znaleźć się po drugiej stronie dokonujących kontroli celników. Stojąca przed nim rodzina z dwoma wrzaskliwymi synami, na oko w wieku czterech i pięciu lat, działała wszystkim na nerwy. Aksjonow miał tylko nadzieję, że jego miejsce będzie znajdować się daleko od krzykliwej gromady. Od niechcenia, jakby chciał powiedzieć, że ma już dosyć, obejrzał się i zlustrował stojących za sobą pasażerów. Dostrzegł kilku należących do jego grupy. Jako major był ich dowódcą i odpowiadał głową za powodzenie misji. Wydał z siebie przeciągłe westchnienie, co miało wyglądać na irytację, tak naprawdę próbował się nieco rozluźnić. Rozkaz do prawdziwej akcji to zupełnie co innego niż najbardziej nawet realistyczne ćwiczenia. Krzyki obu chłopców ucichły w głębi pomieszczenia, kiedy przyszła pora stanąć przed urzędnikiem dokonującym odpraw. – Dzień dobry, czy ma pan przy sobie bądź w bagażu podręcznym butelki z płynami, scyzoryk lub inne niebezpieczne przedmioty? – czas wojny z terroryzmem miał swoje prawa. 157 – Nie.

Nie miał przy sobie żadnej z wymienionych przez celnika rzeczy. Po co? Wszystko, co będzie mu niezbędne, otrzyma już na miejscu. WARSZAWA – POLSKA 7 czerwca, godzina 16:48 Informacje o wydarzeniach w Białej Podlaskiej starano się selekcjonować, ale przeciek nastąpił z najmniej spodziewanej strony. Personel szpitala, w którym dokonano sekcji zwłok podejrzanego, jak cała polska służba zdrowia był marnie opłacany. Wystarczyła jedna chwila nieuwagi ze strony policyjnego laboranta, aby płyta, na której zapisano wstępny raport, została skradziona przez jedną z salowych. Mając nadzieję na łatwy zarobek, skontaktowała się natychmiast z pętającym się pod szpitalem dziennikarzem. Starannie odliczone pięć stuzłotowych banknotów zmieniło właściciela. Salowej wydawało się, że zrobiła interes życia, to była prawie połowa jej miesięcznego wynagrodzenia. Dla dziennikarza, który nie był związany z żadną gazetą, lecz działał jako wolny strzelec, spacer pod szpital okazał się przepustką do lepszego życia. Suma wynegocjowana za materiał zaczęła opiewać na dziesiątki tysięcy złotych. Wszyscy zostali usatysfakcjonowani. Gazety, bo miały upragniony materiał, dziennikarz, bo zaczął robić karierę, salowa, bo mogła opłacić przedszkole dla dziecka na kolejne dwa miesiące. Niepocieszeni byli tylko ci, którzy ten raport sporządzili i mieli go pilnować. Kiedy sprawa wyszła na światło dzienne, nie mając nic na swoje usprawiedliwienie, z hukiem zostali zwolnieni z pracy. 158 Wieczorne wiadomości gnające często i tak za tanią sensacją teraz miały jej w nadmiarze. Programy publicystyczne i wywiady na żywo stały się wylęgarnią jak najbardziej fantastycznych teorii spiskowych. Większość tak zwanych specjalistów z nieznoszącą krytyki pewnością siebie głosiła, że prawicowy terroryzm, który od czasu zamachu na prezydenta Narutowicza w 1922 roku był praktycznie w Polsce nieznany, odrodził się w nowej postaci. Co śmielsi głosili nawet, że jest to spisek wymierzony w polską demokrację, a kierujący tym przywódcy chcą przejąć władzę w państwie. Paradoksalnie prawicowcy, ośmieleni krzykliwymi prasowymi i telewizyjnymi materiałami, faktycznie uwierzyli w swoją siłę. Najpierw w Krakowie, później w Poznaniu, Gdańsku i w końcu w Warszawie grupki faszyzujących ekstremistów wsparte przez wszechpolaków i piłkarskich kibiców zaczęły manifestować na ulicach. Hasła: „Polska dla Polaków” i „Precz z żydokomuną” zostały już tak oklepane, że wśród przechodniów wzbudzały tylko politowanie.

Najgorszy obrót sprawy przybrały w Krakowie. Odbywający się na krakowskim rynku wiec przyciągnął niewiele ponad sto osób. Rozczarowani taką frekwencją organizatorzy postanowili dać upust swoim emocjom pod konsulatem generalnym Federacji Rosyjskiej przy ulicy Biskupiej. Zaskoczeni takim postępkiem krakowscy policjanci nie zdążyli w porę z interwencją. Najpierw poleciało kilka szyb. To na początek. Paru bardziej zapalczywym młodzieńcom udało się wedrzeć na teren konsulatu, gdzie po krótkiej szarpaninie z rosyjskimi pracownikami zerwali powiewającą nad wejściem flagę i uszkodzili tabliczkę z dwugłowym orłem. Wszystko to 159 trwało nie więcej niż pięć minut. Konsekwencje miały się jednak okazać bardzo poważne. Paląc zerwaną flagę, młodzi wielbiciele Hitlera i Mussoliniego szczerzyli swoje zęby do kamery pojawiającej się właśnie ekipy CNN-u. W ich mniemaniu ów wyczyn czynił z nich bohaterów, którzy powinni zań zostać nagrodzeni. Większość europejskich sieci telewizyjnych pokazała zdjęcia z Krakowa z komentarzem o tradycyjnej polskiej nietolerancji i antysemityzmie, tak jakby w ten sposób chciano ukryć niewygodne fakty z własnego podwórka. Wiceminister Adam Moraczewski był bardzo zadowolony ze swojego dnia i dla jego ukoronowania wyciągnął z barku butelkę Chivas Regal. Trunek na dnie szklanki miał kolor starego bursztynu. Po chwili wahania dolał sobie jeszcze odrobinę płynu, w końcu nie zawsze sprawy układały się tak pomyślnie. Ciągnące się przez całe popołudnie rozmowy i narady w Urzędzie Rady Ministrów wywołały w nim jedynie umiarkowane zainteresowanie. Choć starał się wyglądać na głęboko zaniepokojonego, tak naprawdę upajał się całą sytuacją. Dla swoich warszawskich przełożonych był wyjątkowo sumiennym pracownikiem. Miał opinię bezpartyjnego fachowca, więc kolejne ekipy rządowe korzystały z jego doświadczenia. Jakież byłoby ich zdziwienie, gdyby wiedziały, że jego prawdziwi mocodawcy znajdują się gdzie indziej. Zwerbowany do współpracy jeszcze w latach osiemdziesiątych, w czasie studiów na wydziale prawa Uniwersytetu Warszawskiego, wybrał sobie pseudonim „Duch”. Okazał się on wyjątkowo trafny. Lata pracy najpierw dla Rosjan, a później także dla Białorusinów sprawiły, że Moraczewski uwierzył w swoją szczęśliwą 160 gwiazdę. Wszelkie weryfikacje i lustracje nie pogrążyły go jak wielu innych. Nie mogły pogrążyć z tej prostej przyczyny, że wszelkie papiery, którymi można by go szantażować, spoczywały w przepastnych archiwach KGB w Mińsku. Zlecając wyjazd do Białej Podlaskiej Wasilewskiemu, był niemal pewien, że ten odkryje

spoczywające w piwnicy zwłoki. Nie wiedział natomiast, co zamierzają mińskie władze. Zasiadłszy przed panoramicznym telewizorem, zaczął leniwie sączyć ze szklanki. Zapomniałem o lodzie – zauważył ze zdziwieniem, ale po paru łykach przestało mu to przeszkadzać. Przeskakując z kanału na kanał, szukał programów informacyjnych. Wszystkie w zasadzie koncentrowały się na dwóch sprawach. Katastrofa w hotelu i prawicowe wiece. Kpiący uśmiech służył mu za cały komentarz, bo z daleka słyszał już pomruki rozwścieczonego niedźwiedzia. PODZIEMNE CENTRUM DOWODZENIA, MIŃSK – BIAŁORUŚ 12 czerwca, godzina 08:58 Twarze wszystkich zgromadzonych osób były śmiertelnie poważne. Przeważali wśród nich żołnierze w mundurach wojsk lądowych oraz lotnictwa. Pomiędzy nimi zasiadali cywile tworzący Radę Prezydencką. – Plan, który przygotowaliśmy, to klasyczny atak przeciwko ich siłom lądowym ze szczególnym uwzględnieniem obiektów strategicznych – rozpoczął generał Igor Dawydow, szef sztabu białoruskiej armii. – Nasza taktyka jest zbliżona do tego, co planowali Rosjanie 161 – nie musiał dodawać, że chodzi o atak na Republikę Federalną Niemiec w czasach zimnej wojny. – Już teraz cześć naszych sił specjalnych przeniknęła przez granicę. Wysyłamy ich przez państwa sąsiednie, bo nie chcemy zwracać uwagi Polaków. – Jak to? – minister rolnictwa nie mógł ukryć zdziwienia, będąc zupełnym laikiem w sprawach wojskowych. – Z pana słów wynika, że podjęliśmy już działania. Czy to nie za wcześnie? – Bynajmniej. Wolę mieć zgromadzone w Polsce odpowiednie siły, zanim rozpoczniemy ofensywę lądową. – Jak wielu ich jest?

– To dwieście grup. W skład każdej wchodzi od czterech do piętnastu komandosów w zależności od zadania, jakie mają wykonać. Nie wysłaliśmy wszystkich naszych sił specjalnych. Pozostawiliśmy część w rezerwie, lecz i tak w ciągu najbliższego tygodnia powinno się tam znaleźć tysiąc ośmiuset żołnierzy z oddziałów dywersyjnych. – Po co ta rezerwa? – dociekliwość ministra rolnictwa była doprawdy irytująca. – Te dwieście grup działać będzie w Polsce. A co zrobimy, kiedy trzeba będzie przypomnieć Litwie bądź Niemcom, gdzie ich miejsce? Mała dywersja na tyłach bywa zwykle bardzo skuteczna – sentencja ministra obrony zabrzmiała złowieszczo. – Na Boga, Igor, chyba nie chcesz zaczynać wojny z całym światem? – odezwał się minister energetyki. – Widzę, że cywile tworzą dziś wspólny front. – Nie pora na dyskusje – Łukaszenka zgasił potencjalny spór – kontynuujcie. – Cele wybrane dla sił specjalnych obejmują sieć stacji radarowych, zarówno wojskowych, jak i cywilnych, 162 w Warszawie-Okęciu, Łodzi, Gdańsku, Katowicach, Rzeszowie. Przy okazji wyeliminujemy radary stacjonarne w Zamościu, Suwałkach i Chruścielu. To powinno załatwić ich system wczesnego ostrzegania. Pozostaną, co prawda, ruchome naziemne stacje radarowe, ale te będziemy zwalczać przy pomocy lotnictwa w drugiej fazie. – Jest rzeczą bardzo prawdopodobną, że otrzymają wsparcie któregoś z sojuszniczych AWACS-ów. Co w takim razie zrobimy? – niewygodne pytanie postawione przez generała Antonowa, szefa wojsk lotniczych, popsuło humor Dawydowa. – Jeżeli będzie trzeba, to zniszczymy w powietrzu lub na lotnisku – wtrącił się Łukaszenka. Zaatakowanie obiektu należącego do NATO wystawiało jego kraj na wielkie ryzyko. – Co dalej? – Oprócz systemu radarowego zaatakujemy równocześnie centra dowodzenia. Bydgoszcz, Warszawa i Katowice to te główne. Mniejsze regionalne ośrodki obrony cywilnej nie powinny stanowić dla nas większego zagrożenia. To obiekty drugorzędne, możemy je zniszczyć w późniejszym czasie lotnictwem albo SCUD-ami. Operacje w strefie Zatoki Gdańskiej do pewnego stopnia będą blokowane przez ich marynarkę wojenną. Systemy znajdujące się na niszczycielach rakietowych Polaków mogą pełnić przez krótki okres funkcję centrali łączności. Z naszych danych wynika, że „Pułaski” cumuje obecnie w Gdyni, a „Kościuszko” odbywa rejs po Morzu Śródziemnym.

– Skoro są tak niebezpieczne, to co z nimi zrobimy? – W ciągu trzech dni będę miał tam zespół płetwonurków. Bez większych problemów powinni uporać się z „Pułaskim” – Dawydow miał odpowiedź prawie na 163 każde pytanie. – Nie chciałbym się powtarzać, lecz wszystkie te akcje będą miały miejsce w tym samym terminie, co powinno ich zdezorientować i nie dać zbyt wiele czasu na przeciwdziałanie – ciągnął. – Następnym zadaniem dla naszych sił specjalnych będą lotniska z samolotami F-16C, F16D, Mig-29 i Su-22. Większość z nich powinniśmy dorwać na ziemi w Poznaniu-Krzesinach, Łasku, Warszawie-Bemowie. To powinno oczyścić niebo dla naszych maszyn. Na chwilę w pomieszczeniu zapadła cisza. W wyobraźni wszystkich odmalował się obraz zniszczenia i chaosu. Szkicowy plan działania nakreślony przez szefa sztabu dawał im wszystkim próbkę skuteczności, z jaką mogą wykorzystać oddziały dywersyjne. – Dla kilku grup przygotowaliśmy inne zadania. Załamanie systemu łączności zarówno telefonii komórkowej, jak i stacjonarnej zostanie przeprowadzone przy udziale naszych specjalistów z wojsk łączności. Wykorzystamy do tego wirusy komputerowe opracowane na mińskiej politechnice. To wszystko w ciągu pierwszych paru godzin – podkreślił Dawydow. – Nie wiemy, jakie poniesiemy straty. Przypuszczamy, że będzie to od trzydziestu do czterdziestu procent w najgorszym przypadku. Lista, którą generał wyciągnął z leżącej przed nim tekturowej teczki, obejmowała dwie strony maszynopisu. – Mam tutaj spis wszystkich celów, które powinny być zniszczone w drugiej i trzeciej kolejności – okulary leżące do tej pory spokojnie w plastikowym futerale spoczęły teraz na nosie generała. – Są to składy paliw i rafinerie w Płocku i Gdańsku, zakłady chemiczne w Puławach, wojskowe zakłady lotnicze w Świdniku, Bydgoszczy 164 i Łodzi, Zakłady Produkcji Amunicji w Mielcu, dowództwa dywizji w... – dalszą wyliczankę przerwało chrząknięcie Łukaszenki. – Darujmy sobie tę listę, są ważniejsze sprawy. Czy plany operacyjne Wiosennej Burzy zostały już przygotowane? Wśród zasiadających przy stole zapanowało pewne poruszenie. To miało być zupełnie coś nowego. Jak do tej pory ogólny plan kampanii przeciw Polsce był im znany, ale co mogło oznaczać pytanie, z którym prezydent zwrócił się do Panina, szefa wywiadu wojskowego?

– Wydzieliłem specjalny zespół, który w każdej chwili jest gotowy do akcji. Czekamy tylko na akceptację – odparł powściągliwie Panin. Chciał, by reszta zebranych domyśliła się, że o wynikach jego działań dowie się po fakcie. Plan operacji Wiosenna Burza, przygotowany przez specjalną sekcję wywiadu wojskowego, zakładał wyeliminowanie polskiego premiera i prezydenta oraz tylu ministrów obecnego rządu, ilu się tylko da. Brak ścisłych elit władzy, które w krytycznym momencie mogą pokierować państwem, powinien całkowicie sparaliżować jakiekolwiek działania odwetowe. Drugi i trzeci garnitur polityków, mogący przejąć ster rządów, będzie bardziej podatny na ustępstwa wobec Mińska. Pozostawiając Panina pogrążonego we własnych myślach, Łukaszenka zwrócił się do Ignatiewa. – Wierzę, że to, co zaproponowaliście, będzie skuteczne. – Jest to odpowiednik amerykańskiej doktryny „szok i przerażenie” skrojony do naszych warunków. – To wszystko piękne, co pan mówi, ale co będzie później? 165 – Nasze siły zbrojne zostaną rozwinięte w ciągu siedemdziesięciu dwóch godzin przed atakiem. Z istniejących w tej chwili brygad stworzymy dywizje. Siły pierwszorzutowe zostaną wzmocnione zmobilizowanymi rezerwistami, tak że wystawimy cztery pełne korpusy – Ignatiew wstał ze swojego miejsca i podszedł do stojącego w tyle pomieszczenia rzutnika. Obraz na ekranie pokazywał mapę Polski i zachodnią Białoruś oraz Ukrainę. Dwie czerwone strzałki wymierzone w Warszawę mówiły w zasadzie wszystko. – Do ataku na Polskę wyznaczone zostały trzy dywizje pancerne i cztery zmechanizowane. Jak widać, nasz plan jest prosty. Zgrupowanie północne w sile jednej dywizji pancernej i dwóch dywizji zmechanizowanych skoncentrujemy pomiędzy Grodnem a Wołkowyskiem, jej zadaniem jest podejście od północy pod Warszawę. Zgrupowanie południowe to dwie dywizje pancerne i dwie zmechanizowane. Koncentracja Brześć – Kobryń. Cel podstawowy: południowe przedmieścia Warszawy, z przedłużeniem ataku na Łódź. Większość polskich sił ciężkich znajduje się w zachodniej części kraju. Kiedy ruszą do kontrataku, my już powinniśmy na dobre okopać się w ich stolicy, pod parasolem ochronnym naszego lotnictwa i ciężkiej artylerii. Następny slajd ukazywał mapę strefy okupacyjnej.

Oznaczona kolorem niebieskim rozlewała się na sporą część północno-wschodniej i środkowej Polski. Najdalej wysunięta na zachód sięgała Płocka i Łodzi. Jej południowe granice podchodziły pod Radom i Lublin. To, co zostało powiedziane wcześniej, to były tylko słowa. Widok, który ukazał się ich oczom, o wiele bardziej przemawiał do wyobraźni. 166 – A co z resztą ich terytorium? – pytanie ministra energetyki zabrzmiało tak, jakby chciał osobiście otrzymać ją w lenno. – Mamy, co prawda, możliwości, żeby pokusić się o zajęcie Krakowa i Gdańska, ale będzie się to wiązać ze sporymi stratami wśród naszych jednostek pierwszorzutowych. Im dalej będziemy posuwać się na zachód, tym bardziej będziemy rozciągać nasze linie zaopatrzenia, a nie sądzę, byśmy mogli liczyć w tym względzie na pomoc Polaków. – Dajcie mi czas, a sprawię, że staną się oni najbardziej wydajnym elementem naszej infrastruktury – Katajew, który do tej pory nie zabierał głosu, postanowił przypomnieć o swoim istnieniu. – O, nie wątpię. Tylko dlaczego jesteście tak mało skuteczni, jeżeli chodzi o ekscesy powtarzające się na naszym podwórku? – Staramy się działać perswazją, a nie tępą siłą, jak chcieliby niektórzy przedstawiciele sił zbrojnych. – A to dobre, proszę mi tylko powiedzieć, od kiedy to... – Cisza! – okrzyk Łukaszenki pohamował zapędy obu antagonistów – niepotrzebne są nam teraz spory. – Jest rzeczą ważną, aby na terenach okupowanych zachować szczególną ostrożność. Znając mentalność Polaków, sądzę, że gotowi nam jeszcze zorganizować partyzantkę – ciągnął cicho Katajew, spoglądając wyzywająco na ministra obrony. Nie zamierzał już teraz odpuścić. – Nie odbędzie się bez kilku spacyfikowanych miejscowości. Od dłuższego czasu mamy już przygotowane listy proskrypcyjne obejmujące miejscowych polityków, działaczy społecznych, policjantów, nauczycieli, urzędników i duchownych. Kiedy przyjdzie 167 odpowiedni czas, wywieziemy ich do obozów odosobnienia. – Chyba obozów koncentracyjnych – ostatnia uwaga Ignatiewa była tak cicha, że usłyszał ją tylko Dawydow. DWORZEC KOLEJOWY WILNO – LITWA 14 czerwca, godzina 02:10

Międzynarodowy ekspres łączący Wilno z Warszawą wyruszył z dworca o czasie. Umiarkowany ruch turystyczny pomiędzy oboma miastami sprawił, że w całym składzie można było bez większych problemów znaleźć wygodne miejsce. Niezbyt długa podróż oraz dobrze zaopatrzony bufet sprawiały, że jadący nim pasażerowie wysiadający na stacji końcowej nie sprawiali wrażenia wyczerpanych. W przedziale przeznaczonym dla palaczy rozgościł się kapitan Uładzimir Uwarow. Na jego kolanach spoczywał kopciuch na tytoń i papierosowe bibułki. Wprawne palce Uwarowa szybko ubiły tytoń i po chwili kapitan mógł rozkoszować się pierwszym tego dnia papierosem. Dbając o swoje zdrowie, starał się nie palić więcej niż dziesięć skrętów dziennie, lecz nerwówka z ostatnich dni i na nim odcisnęła swoje piętno. Siedząca naprzeciw niego porucznik Olga Nikityn przyjrzała mu się z politowaniem. Od razu widać było, że nie pochwala jego nałogu. Gdyby mogła, jej miejsce znajdowałoby się w części przeznaczonej dla niepalących, ale cóż – przyszło jej grać rolę żony kapitana. Podrobione dokumenty, którymi się posługiwali, zostały spreparowane przez najlepszych białoruskich fałszerzy zatrudnionych na państwowych etatach. W papierach figurowali jako młode łotewskie małżeństwo udające się do 168 Polski w podróż poślubną. Tak naprawdę porucznik Nikityn służyła w wojskach chemicznych i została przydzielona do grupy kapitana Uwarowa w charakterze konsultanta. Zadanie, które miała wykonać, było zupełnie czymś innym niż laboratoryjne doświadczenia. Będąc jedną z najlepszych specjalistek od gazów paraliżująco-drgawkowych, miała pomóc w ataku chemicznym, który – jak to przewrotnie określił ich szef w czasie odprawy – mógł uratować życie wielu białoruskich żołnierzy. Ujawnione jej wtedy szczegóły zadania sprawiły, że porucznik Nikityn poczuła się kimś szczególnie ważnym. W jej rękach spoczął los najważniejszej operacji dywersyjnej w nadchodzącej wojnie. Miarowy turkot kół pociągu zaczął ją powoli usypiać i nawet dym wypełniający przedział przestał jej przeszkadzać. Wzrok Uwarowa obojętnie wodził za pejzażem roztaczającym się za oknem pociągu. Sam kapitan nigdy nie przypuszczał, że kiedykolwiek będzie dowodził taką operacją. W całym pociągu po różnych wagonach i przedziałach rozrzucona była jego grupa. Trzynastu mężczyzn i dwie kobiety podróżowało pod najrozmaitszymi przykrywkami. Od par małżeńskich, jak przypadło to w udziale jemu, po stypendystów polskich uniwersytetów. To powinno zapewnić wszystkim bezpieczeństwo. Trzask otwieranych na korytarzu drzwi zapowiadał zbliżającą się granicę. Głosy celników i funkcjonariuszy straży granicznej były coraz głośniejsze. Budząc Olgę, Uwarow uśmiechnął się do niej.

– Udawajmy szczęśliwych, może szybciej się od nas odczepią. 169 1 DYWIZJA PANCERNA, NA PÓŁNOC OD BRZEŚCIA – BIAŁORUŚ 15 czerwca, godzina 7:30 Kolumna czołgów T-80 stała na leśnej drodze. Rosnące gęsto po obu stronach wysokie jodły dawały dobrą osłonę przed ewentualnym powietrznym zwiadem. Dodatkowo każdy pojazd był zamaskowany siatką w zielono-brązowe plamy. Rozglądając się wzdłuż drogi, sierżant Ihor Żeleźniak miał wrażenie, że oto na piaszczystym gruncie wyrosły nowe formy biologicznego życia. Kolejowy eszelon załadowany sprzętem brygady zmechanizowanej, przemianowanej obecnie na 1 Dywizję Pancerną, rozładował się dzień wcześniej na niewielkiej stacyjce Tiewli, leżącej na kolejowym szlaku pomiędzy Brześciem a Baranowiczami. Cały wieczór i większą część nocy wypełniły nerwowe pokrzykiwania oficerów chcących ogarnąć chaos panujący w rejonie rozładunku. Dopiero dobrze po trzeciej nad ranem pierwsze czołgi pułku pancernego wyruszyły na zachód. Wyraźny rozkaz zabraniający oddalania się od maszyn sprawił, że Ihor i jego załoga resztę nocy spędzili w śpiworach rozłożonych na niewielkim wzgórku nie dalej niż dziesięć metrów od T-80. Starając się strząsnąć z twarzy resztki snu, Ihor wylał na dłoń parę kropli wody z manierki i przetarł nią twarz. O tym, żeby umyć się jak człowiek, nie było na razie co marzyć. Polowa łaźnia, jako sprzęt najmniej bojowy, została przesunięta na sam tył zmechanizowanej kolumny i tkwiła zapewne wciśnięta pomiędzy wozami zabezpieczenia logistycznego. 170 Od strony tyłu kolumny dało się zauważyć ruch. Ośmiokołowe transportery BTR-80 przesuwały się na czoło. Usłyszawszy warkot ich silników, dwaj pozostali członkowie załogi Ihora wygramolili się ze swoich śpiworów i stanęli obok niego. W przejeżdżającym BTR pootwierane były wszystkie górne włazy, a na jego pancerzu siedzieli żołnierze zwiadu. Niektórzy z nich w kulistych hełmach, lecz większość z zawiązanymi na głowach chustami. Ich kamuflażowe mundury w niczym nie przypominały czarnych kombinezonów pancerniaków. Jadący tuż za transporterami terenowy UAZ nie przyciągnął niczyjej uwagi. Siedzący w środku generał

Zoszczenko przyglądał się przez szyby wozu stojącym na poboczu drogi czołgom. – Najdalej do wieczora twoje maszyny muszą zostać zatankowane. Nie chcę więcej słyszeć o jakichkolwiek awariach, bądź uszkodzeniach. Niech służby remontowe nie sprawią mi zawodu – ostrzeżenie skierowane do pułkownika Tołstoja świadczyło o wyjątkowo napiętej atmosferze w sztabie dywizji. Od paru dni wśród oficerów zaczęli kręcić się w większej niż do tej pory liczbie funkcjonariusze wojskowego kontrwywiadu. Jak za czasów Wielkiej Wojny Ojczyźnianej czuwali nad wypełnieniem co do joty rozkazów nadchodzących ze sztabu armii. – Czy jest szansa, że to wszystko okaże się farsą? – Bardzo bym chciał – pełne rezygnacji westchnienie generała Aleksandra Zoszczenki wyglądało na próbę pogodzenia się z losem. – Mam tylko nadzieję, że na górze wiedzą, co robią. UAZ wiozący obu oficerów po chwili wjechał na niewielką polanę w środku lasu. Na jej drugim krańcu ustawione obok siebie ciężarówki KRAZ tworzyły polowy 171 węzeł łączności. Podobnie jak cała reszta pojazdów przykryte były maskującą siatką. Ponad nią wystawały tylko anteny nadajników dużej mocy. Wokół ciężarówek powoli rosły umocnienia będące dziełem żołnierzy kompanii saperskiej. Wszystko to przypominało polowe ćwiczenia i tylko od czasu do czasu któryś z saperów przyglądał się z lekka zachmurzonemu niebu, tak jakby spodziewał się bombardowania. Jak zauważył Zoszczenko, atmosfera zagrożenia już teraz pozwalała niektórym żołnierzom wyrabiać bojowe nawyki. Lustrujących niebo saperów dostrzegł także Tołstoj. – Mimo zapewnień oficerów obrony przeciwlotniczej, że włos z głowy nie może nam spaść, mam dziwne wrażenie, że zostaniemy zbombardowani. – Nie przypomina ci to przypadkiem Kurska? – pytanie Zoszczenki przypomniało dawno minione czasy, kiedy to w czasie bitwy na łuku kurskim w 1943 roku na zajmujących pozycje wyjściowe do ataku Niemców spadła lawina artyleryjskich pocisków. Powiadomieni przez swój wywiad czerwonoarmiści wyprzedzili akcję wroga, zadając mu ciężkie straty. Opóźnili też o parę godzin hitlerowskie natarcie. – Tak... analogia nasuwa się sama. Jeżeli Polacy zorientowali się w naszych zamiarach, to wcale bym się nie zdziwił, gdyby jeszcze przed przekroczeniem granicy rąbnęli w nas ze wszystkiego, co mają. – Analitycy wywiadu twierdzą, że nawet jeśliby wiedzieli, to i tak czekaliby na pierwszy ruch. – Dobrze im mówić: siedzą z tyłu i grzeją tyłki. Polacy może i są w NATO, może i mają cywilny nadzór nad armią i odpowiednie schematy postępowania, ale znam ich 172 popędliwość. Jak wpadną w szał, to nie będą oglądać się na nic.

– Więcej wiary i nie trać ducha! – odparował gromko generał. – Potrzebuję dobrego dowódcy batalionu, a nie martwego defetysty – dodał znacznie ciszej. Upomnienie było jak najbardziej na miejscu. Z pewnej odległości przyglądał się im major kontrwywiadu. Dla nikogo nie było tajemnicą, że celem jego działań nie jest szukanie wrogich szpiegów, lecz inwigilacja własnych szeregów. MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ, WARSZAWA – POLSKA 15 czerwca, godzina 14:20 Generał Mieczysław Rudnicki wszedł do sali zajmowanej przez szyfrantów. Ta część budynku była starannie zabezpieczona przed podsłuchem. Wielowarstwowe ściany podziemi tłumiły wszelkie dźwięki, tak by na zewnątrz nie mogły wydostać się żadne wibracje, z których dałoby się cokolwiek odczytać. System generatorów szumów i fal harmonicznych uniemożliwiał nawet najnowocześniejszej aparaturze złowienie jakiegokolwiek znaczącego dźwięku. Zabezpieczenia te były stuprocentowo skuteczne wobec każdego sposobu podsłuchiwania innego niż ludzkie ucho. Strzelając obcasami, dyżurujący porucznik podał Rudnickiemu wydruk z komputerowej drukarki: OD: NSAFM// DO: MONWARSAWPOL// GODZ: 0330 GMT// ŚCIŚLE TAJNE// 173 1. ZWIAD SATELITARNY – ZAOBSERWOWANO DWA [2] ZGRUPOWANIA WOJSK BIALORUS. OKOLICE BRIEST [1], GRODNO [2]. 2. ZAGROŻENIE WSCH. KIERUNKU OPER. 3. OCZEKIWAĆ DALSZYCH RAPORTÓW. KONIEC

– Dziękuję, poruczniku, proszę mnie informować na bieżąco. – Tak jest. Opuściwszy salę tajnej łączności, Rudnicki skierował się do windy. Zza rozsuwających się drzwi wyskoczył jego zastępca generał Maurycy Sulik. Drobna postura nadawała mu wygląd ulicznego akrobaty, lecz myliłby się ten, kto wziąłby pozory za stan faktyczny. Jego największą życiową pasją była armia. Wszelkie inne tematy uważał za nudne i nieciekawe. Za to z prawdziwie komputerową precyzją potrafił określić stan wyposażenia i uzbrojenia polskich oddziałów rozsianych zarówno w kraju, jak i na terenie całego globu. – Co jest, stary? Masz grobową minę. Obaj generałowie, będący od wielu lat dobrymi kumplami, prawie równocześnie ukończyli tę samą Oficerską Szkołę Artylerii w Toruniu. Późniejsze studia w Akademii Wojskowej Sztabu Generalnego zmieniły ich koleżeństwo w trwałą przyjaźń. – Czytaj! Sulik rzucił wzrokiem na wydruk, nabrał do płuc powietrza i po chwili wypuścił je z cichym westchnieniem. – To kolejne ostrzeżenie w ciągu ostatnich dni. Nie masz wrażenia, że chcą nas dorwać z opuszczonymi spodniami? – Tylko wtedy, kiedy im na to pozwolimy. 174 Winda z cichym świstem wjechała na górne piętra gmachu do znajdujących się tam pomieszczeń biurowych. Przechadzając się korytarzami, Rudnicki miał uczucie, jakby znajdował się w biurowcu cywilnej korporacji, a nie w budynku Ministerstwa Obrony Narodowej. Zamiast wszechobecnych wcześniej mundurów dominowały urzędnicze garnitury. Wkraczając w progi swojego gabinetu, Rudnicki wydał swojej sekretarce szczegółowe instrukcje. – Proszę dwie kawy, mocne jak cholera, bo wygląda, że szykuje się nam interesujące popołudnie. Niech w ciągu piętnastu minut zameldują się u mnie dowódca lotnictwa i szef Agencji Wywiadu, obaj powinni być u siebie. Rudnicki starannie zamknął za sobą drzwi i sprężystym krokiem podszedł do Sulika stojącego już przy wielkiej mapie. Od razu skoncentrowali się na czekających ich zadaniach. Choć obaj mieli do swojej dyspozycji najnowocześniejszy sprzęt, to starych nawyków nie dało się tak szybko zmienić. Jako artylerzyści woleli posługiwać się mapą i chorągiewkami niż ciekłokrystalicznym wyświetlaczem i komputerem.

– Jeżeli zdecydują się na jakąkolwiek akcję, to bez większych problemów wejdą w nas jak nóż w masło – głos Sulika świadczył o powadze sytuacji. – Musimy ruszyć którąś z naszych dywizji. Najbliżej jest 16 Zmechanizowana w Elblągu. – Możemy zatkać nią dziurę, to prawda, ale co zrobimy, kiedy okaże się, że to jest grubsza sprawa? – Co masz na myśli? – Jeżeli 16 Zmechanizowaną przesuniemy na wschód, cały rejon Królewca pozostanie niepilnowany. Od Gdańska aż po Szczecin nie będzie nikogo, kto mógłby zatrzymać 175 Rosjan. Wystarczy, że te dwa zgrupowania spod Grodna i Brześcia zwiążą w walce dywizję elbląską, bo wygląda, że są to wszystkie siły białoruskie. Wtedy w ciągu paru godzin możemy mieć Rosjan w Gdańsku, a tych cholernych Białorusinów w Warszawie. Patrząc na mapę z zaznaczoną dyslokacją polskich jednostek, łatwo było zauważyć, jak nierównomiernie są one rozlokowane. W ciągu ostatnich dwudziestu lat nie zrobiono nic, aby choć z grubsza zabezpieczyć wschodnią granicę państwa. Polityka polegająca na ścisłym sojuszu z NATO, skądinąd słuszna, nie mogła wystarczyć wobec niedomagań na własnym podwórku. Nawet najlepsze traktaty i umowy są tylko świstkami papieru, jeżeli nie stoi za nimi realna siła. Liczenie na pomoc obcych wojsk może skończyć się tragicznie dla czekającego i nieraz tak się kończyło. Podobnie rzecz miała się ze sprzętem – choćby najnowszy, nie mógł zrównoważyć wielkiej przewagi ilościowej przeciwnika. – Wygląda, że będziemy musieli walczyć jak w trzydziestym dziewiątym, Maurycy. Nasi najbliżsi sojusznicy są zajęci własnymi sprawami. Niemcy od Berlina po Monachium szarpią się z emigrantami. To samo Francuzi, chociaż ci to akurat nigdy nie chcieli umierać za Gdańsk. Reszta państw w regionie, tak jak my sami, rozbroiła się, licząc, że wszystkim zajmą się Amerykanie. – Pewnie się zajmą, ale lotniskowca przecież na Bałtyk nie wprowadzą. Co najwyżej wesprą nas wywiadem, a na ich siły lądowe przyjdzie nam trochę poczekać. – Póki co sami musimy wymyślić, jak wyplątać się z tej kabały. – Może Łukaszenka chce nas tylko nastraszyć? – w głosie Sulika dało się wyczuć iskierkę słabej nadziei. 176 – Może. Nie liczyłbym na jego dobrą wolę. Od czasu tej sprawy z hotelem ich propaganda przechodzi samą siebie. Gniew ludu i powszechna oddolna mobilizacja. Obu generałom przypomniał się reportaż nadany w białoruskiej telewizji tuż po wieczornych

wiadomościach, który pokazał im szef wywiadu. Grzmiące wystąpienie Łukaszenki na centralnym placu Mińska przerodziło się w antypolską manifestację. Kukły symbolizujące polskiego prezydenta i premiera, wcześniej przygotowane i rozdane, zastały najpierw powieszone na latarni, a następnie spalone przy okrzykach podnieconego motłochu. Tłum, który początkowo składał się z robotników przymusowo przywiezionych z zakładów pracy, z każdą następną chwilą był coraz większy. Zręcznie sterowany przez zawodowych manipulatorów robił się też bardziej agresywny, co musiało skończyć się na podpalaniu samochodów z polską rejestracją i polowaniem na polskich obywateli. W ciągu dwóch godzin pobito ponad dwudziestu Polaków, w tym czteroosobową rodzinę z Lublina, która wracała z odwiedzin u swoich białoruskich krewnych. Ostry protest władz w Warszawie spotkał się z lekceważeniem. Polskiego ambasadora nie wpuszczono nawet do białoruskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. – Za wszelką cenę musimy utrzymać się w Gdańsku – w zdecydowanych słowach Rudnickiego dało się wyczuć, że znalazł on wyjście z sytuacji. – Z 16 Dywizji przesuniemy tylko jeden pułk, do... powiedzmy... – palec generała wskazał punkt na mapie – ...powiedzmy Łomży. Z 6 Brygady Desantowo-Szturmowej z Krakowa dwa bataliony, 6 i 18, przerzucimy do Siedlec i Białegostoku. 177 Działania polskiego dowództwa przypominały łatanie wiaderkiem piasku przeciekającego wału przeciwpowodziowego. Batalion tu, batalion tam. W sumie czekano bardziej na kroki przeciwnika. – Zdajesz sobie sprawę, że to tylko prowizorka? Doraźna pomoc naszej obronie? – zapytał Sulik.

– Chodzi o to, żeby nie oddawać im od razu całej inicjatywy i nie kłaść czerwonych dywanów na drodze do Warszawy – sprostował Rudnicki. – Jeżeli rzeczywiście zaatakują, to niech choć trochę się pomęczą. Przez parę dni zdążymy ruszyć nasze dywizje ze Szczecina i Żagania. Dalszą rozmowę przerwało pukanie do drzwi. – Wejść! – Panie generale, są tu panowie Gralczyk i Płoński. Generał Gralczyk, pełniący funkcje dowódcy lotnictwa, był w swoim szaroniebieskim mundurze, za to pułkownik Płoński, reprezentujący Agencję Wywiadu, przyszedł w ciemnym garniturze. – Wchodźcie – familiarny głos Rudnickiego świadczył, że nie przywiązuje on zbyt wielkiej wagi do wojskowego ceremoniału. – Jeszcze dwie kawy – rzucił za znikającą w sekretariacie swoją asystentką. – Wiecie, po co was tu sprowadziłem? Obaj oficerowie skinęli głowami. Płoński od razu przeszedł do rzeczy: – Nasi ludzie na terenie Białorusi i Rosji donoszą o selektywnej mobilizacji – Rudnicki wiedział, że pod terminem „nasi ludzie” kryją się pracownicy wywiadu, biznesmeni, urzędnicy oraz ci przedstawiciele polskiej mniejszości, którzy nieraz z narażeniem życia przekazywali cenne informacje do polskich placówek dyplomatycznych we Wschodniej Europie. – Na razie powołują tylko do 178 jednostek lotniczych, obrony powietrznej, wojsk pancernych i jednostek radiotechnicznych. Nie do piechoty. Może to ulec zmianie w każdej chwili. Mówię oczywiście o Białorusi, bo u Rosjan jak do tej pory panuje spokój. – Chociaż to daje nam wąskie pole manewru – Rudnicki jeszcze raz z uwagą przyjrzał się mapie. – A co słychać u naszych dzielnych lotników? – tym razem zwrócił się do generała Gralczyka. – Pięciokrotnie w ciągu ostatniej doby naruszano naszą przestrzeń powietrzną. – Do ciężkiej cholery, dlaczego nikt mi o tym nie meldował?! – wrzask Rudnickiego można było zapewne usłyszeć na ministerialnym korytarzu. – Pewnie utknął na biurku któregoś z naszych cywilnych pomagierów – powiedział Sulik. – Pamięta pan, w jakich rejonach i o jakich porach?

Rudnicki nie miał ochoty bawić się teraz w detektywa i dociekać, kto jest winny zaniedbania. – Tak. Po raz pierwszy o godzinie 00:37 samolot, prawdopodobnie Su-24, nadleciał od strony Grodna. Był w naszej przestrzeni powietrznej nie dłużej niż dwie minuty i zawrócił. Ponownie ta sama maszyna wtargnęła o 00:54 i po trzech minutach lotu na Augustów zawróciła, tym razem na dobre. O 03:14 prawdopodobnie Mig-29 zapuścił się do Białegostoku. Dopiero kiedy zaczęły zbliżać się do niego nasze F-16, wziął nogi za pas. Następnie pomiędzy 05:03 a 05:16 dwa Mi-24 poleciały pod Białowieżę. Mieliśmy szczęście, że w ogóle zdołaliśmy je namierzyć. Leciały tak nisko, że nasze radary nie wykryły ich echa. Informacje o nich przekazał leśniczy robiący poranny obchód. Przez komórkę skontaktował się z posterunkiem policji. 179 Ironiczne spojrzenia pomiędzy Rudnickim i Sulikiem nie przeszkodziły Gralczykowi w dalszym meldunku. – Ostatni raz zaobserwowano samolot Mig-23 o godzinie 07:09 ponownie naruszający naszą przestrzeń w kierunku Białegostoku. Dyżurująca para naszych F-16 interweniowała prawie od razu. – Wygląda, że wzięli się za rozpoznanie naszej obrony przeciwlotniczej. Jeżeli tak dalej pójdzie, to będziemy zmuszeni zestrzeliwać ich maszyny – zauważył Sulik. – Już to widzę, jak nasi politycy wyrażają zgodę. Pobiegną z tym prędzej do ONZ, a tymczasem Białorusini zaczną latać pod Toruń – Rudnicki był bardziej realistyczny. – Pójdę z tym wszystkim dzisiaj do prezydenta. To w końcu on jest naczelnym zwierzchnikiem sił zbrojnych. – Niedawno wrócił z podróży do Pragi i Budapesztu, może będzie miał jakieś dobre nowiny. ŻYRARDÓW – POLSKA 16 czerwca, godzina 02:31 Podwarszawski Żyrardów był miejscem wręcz idealnym na ostatnie przygotowania. Miasto na tyle

duże, że widok nowej twarzy nie wzbudzał zainteresowania mieszkańców, i na tyle małe, że znajdowało się poza zainteresowaniem służb bezpieczeństwa. W garażu wynajmowanym przez Białorusina z polskim obywatelstwem, na przedmieściach jednego z blokowisk, spotkała się część grupy kapitana Uwarowa. Zaledwie dwie godziny wcześniej pracownik białoruskiego konsulatu z Gdańska dostarczył też „towar”, czyli niezbędne im chemikalia, które przybyły z Królewca na rosyjskim frachtowcu. Drobna przysługa, którą koledzy 180 z rosyjskiego GRU oddali Białorusinom, była już sama w sobie wypowiedzeniem wojny Polsce. – Nie pozostaje nam już nic innego, jak poczekać na transport – wycierając z czoła krople potu, Uwarow wyszedł z garażu. Spoglądając ponownie na zegarek, kapitan zauważył, że zdążyli. Pojawienie się na końcu ulicy świateł nadjeżdżającego samochodu oznaczało, że nadszedł czas na dostarczenie przesyłki do celu. Napis na burcie ciężarówki Volvo oznajmiał wszystkim zainteresowanym: „CZYSZCZENIE CHEMICZNE”. Mniejsze litery pod spodem głosiły: „Chemia przemysłowa do biur i mieszkań. Środki ochronne. Dezynfekcja. Dezynsekcja. Deratyzacja”. Samochód zatrzymał się przed garażem. Z kabiny kierowcy wyskoczył zastępca Uwarowa. – Bez problemu. Możemy ładować. – Tylko powoli. Jak pierdolnie któraś z baniek, to z nas nie zostaną nawet buty. Przeniesienie dziesięciu pojemników z somanem obyło się bez większego problemu i po chwili spoczęły one w specjalnym plastikowym kontenerze. Wyjeżdżali z Żyrardowa w kierunku na Pruszków i dalej Warszawę, mieli stawić się na miejsce o wpół do szóstej rano. Poranne wystąpienie prezydenta w sejmie mające przedstawić zgromadzonym posłom i senatorom RP aktualny stan stosunków między Polską i Białorusią zaplanowano na dziewiątą rano. Do tego czasu grupa kapitana Uwarowa miała być ostatecznie przygotowana. KOSZARY 16 POMORSKO-WARMIŃSKIEJ BRYGADY ZMECHANIZOWANEJ, MORĄG – POLSKA 16 czerwca, godzina 05:02 181 Szara poranna godzina odcisnęła swoje piętno na twarzach zmęczonych żołnierzy. Park techniczny w koszarach 16 Brygady Zmechanizowanej oświetlony był

wszystkimi lampami i przypominał z oddali bożonarodzeniową choinkę. Wrzask oficerów i podoficerów, którzy ponaglali podległych im żołnierzy do większego wysiłku przy załadunku ciężarowych Starów, mieszał się z wyciem silników bojowych wozów piechoty. Rozkazy, które otrzymał przed godziną dowodzący brygadą pułkownik Mariusz Jaworski, były jednoznaczne. Miał wyprowadzić z koszar całą jednostkę i przemieścić ją do Łomży w ciągu sześciu godzin, przy czym BWP-y brygady miały znaleźć się w drodze w ciągu godziny. To był znaczny wysiłek logistyczny. Przy mniej doświadczonej kadrze taki manewr miał mizerne szanse powodzenia, jednak dla podwładnych pułkownika Jaworskiego podobne działania nie były niczym nowym. Przez koszarową bramę wyjeżdżała właśnie długa kolumna wojskowych ciężarówek w kierunku Olsztyna, kiedy z brygadowego węzła łączności wypadł młody porucznik i biegiem skierował się do otoczonego wianuszkiem starszych oficerów Jaworskiego. – Panie pułkowniku, generał Rudnicki chce z panem rozmawiać, jest w tej chwili na linii. – Psiakrew, jeszcze teraz dupę zawracają – Jaworski wyraźnie zły skierował się do budynku sztabu. Po chwili, z nawyku obciągając swój polowy mundur, sięgnął po słuchawkę. – Panie generale, tu pułkownik Jaworski. – Dzień dobry, panie pułkowniku. Mam dla pana nowe zadanie. 182 Słowa te wprawiły Jaworskiego w nerwowe dygotanie. Już teraz z ledwością mógł wypełnić poprzedni rozkaz. Jeżeli miał otrzymać inne wytyczne, to wszystko świadczyło o pogarszającej się sytuacji. – Obsadzi pan swoją brygadą odcinek Dąbrowa Białostocka – Sokółka. Jaworski nie musiał nawet spoglądać na mapę, aby zorientować się, że jego bataliony zostały wysunięte tuż nad granicę. – Czego możemy się spodziewać? – Wszystkiego. Lakoniczna odpowiedź generała Rudnickiego nie poprawiła Jaworskiemu nastroju. Wyglądało, że w Warszawie nie mają pojęcia, na co się zanosi. – Co z naszym wsparciem?

– Postaramy się podesłać panu jeszcze jeden batalion. Prawdopodobnie przez granicę mogą przeniknąć jakieś oddziały zwiadowcze. Jak na razie macają naszą obronę przeciwlotniczą, więc proszę uważać na to, co się dzieje na niebie. Na razie to wszystko. Jak tylko będziemy wiedzieć więcej, zaraz pana powiadomimy. Trzask odkładanej słuchawki obwieścił koniec rozmowy. Jaworski odniósł wrażenie, że krzyki na koszarowym dziedzińcu brzmią jeszcze donośniej. Ze słów Rudnickiego wynikało, że kontakt bojowy z przeciwnikiem jest więcej niż prawdopodobny. Trochę się bał o swoich żołnierzy. Choć część kadry oficerskiej przeszła już swój chrzest bojowy w Iraku i Afganistanie, to jej podwładni znali wojnę jedynie z telewizji. 183 ROZDZIAŁ 7 WARSZAWA – POLSKA 16 czerwca, godzina 06:04 Ulice Warszawy o tej porze były jeszcze całkiem przejezdne. Dopiero za parę minut gęstniejący ruch samochodowy miał zatykać arterie w niektórych rejonach stolicy. Dotyczyło to głównie tych miejsc, gdzie prowadzono prace przy wciąż rozwijającej się sieci metra lub stawiano nowy wysokościowiec. Na sejmowy parking wjechało ciężarowe Volvo z napisem na burcie: „CZYSZCZENIE CHEMICZNE”, kończąc podróż z Żyrardowa. Całą trasę pokonało z idealnie przepisową prędkością, budząc zainteresowanie tylko co szybszych kierowców, pukających się wymownie w czoło podczas wyprzedzania. Ciężarówka skierowała się do części gospodarczej kompleksu. Każda z siedzących w środku osób ubrana była w biały kombinezon ze znakiem znanej firmy chemicznej na plecach. Panujące wśród nich napięcie 184 można było porównać jedynie do akumulatora pełnego elektrycznych ładunków. – Dobra. Uśmiech na twarz i wchodzimy – dyspozycje kapitana Uwarowa zabrzmiały jak trąby sądu ostatecznego. Wszyscy jego ludzie mówili płynnie po polsku. Jedynie porucznik Nikityn miała z tym kłopot. Koło niej zawsze musiał znajdować się jeden z komandosów Uwarowa mający służyć pomocą w razie zagadnięcia przez któregoś z polskich pracowników. Na dobrą sprawę jej obecność potrzebna była tylko do takiego rozstawienia szklanych baniek, aby siła rażenia osiągnęła maksymalną moc. Zbliżając się do budynku administracyjnego, Uwarow przywołał na swojej twarzy najszczerszy uśmiech, na jaki było go stać. Przeszedł przez sekretariat i szybko zniknął

w biurze zarządcy. – Dzień dobry, dyrektorze! – Nie jestem dyrektorem – otyły administrator wyraźnie miał słabszy dzień. – Jak nie teraz, to w przyszłości. – Do rzeczy. Ale z góry uprzedzam, że przetarg na środki czystości został już zakończony i nie mam ochoty zmieniać czegokolwiek w papierach. – Ależ co pan! Doskonale o tym wiemy. Nie podejrzewa nas pan chyba o taką niekompetencję. Po prostu musimy rozwieźć próbki naszych towarów. Takie dyspozycje z centrali. Dodatkowo mamy taki mały souvenir – mówiąc to, Uwarow wyciągnął z kieszeni pięknie opakowany zegarek marki Seiko. – To jawne przekupstwo. – Przekupstwo jest wtedy, kiedy oczekujemy czegoś w zamian, a to jest tylko prezent. 185 Uwarow żałował, że administrator nie jest kobietą. Miał pewność, że wtedy wszystko potoczyłoby się o wiele szybciej. – No dobra. Co tam macie? – tłuściutkie palce administratora zabębniły na blacie biurka. – Nowy płyn do czyszczenia zasłon i wykładzin. Podobno re-we-la-cy-jny – Uwarow przeciągle wymówił ostatnie słowo. – Niczego nie obiecuję. – Doskonale to rozumiem – widząc, że jego rozmówca mięknie, kapitan przystąpił do ostatecznego szturmu. – Jeżeli pan pozwoli, moi ludzie rozniosą płyn do magazynu lub, żeby nie przeciążać sprzątaczek, do ich pomieszczeń socjalnych. To w końcu dziesięciolitrowe butelki. – No, zobaczymy – oczy administratora świeciły się z podniecenia, a jego dłoń sięgnęła po zegarek. – Wszystkim zajmę się osobiście. Bez żadnego kłopotu dla szanownego pana – Uwarow chciał jak najszybciej zakończyć rozmowę. – Niech pan wejdzie do pani Bożenki i powie jej, że pozwoliłem na wypróbowanie waszych płynów.

– Oczywiście. Kłaniam się – kapitan pośpiesznie zamknął za sobą drzwi i wyszedł na zewnątrz. Widząc stojących przy samochodzie swoich ludzi, dał im znak ręką. No, to jeszcze jedna rozmowa – pomyślał – i jesteśmy prawie w domu. Poprawiając włosy, zbliżył się do kolejnego biura. Ciekawe, kim może być pani Bożenka, pewnie przełożoną sprzątaczek. Następne czterdzieści minut upłynęło im szybko. Pod kierunkiem dość miłej osoby, która okazała się szefową personelu technicznego, ludzie Uwarowa umieścili butle z somanem w trzech miejscach sejmu. Sześć z nich 186 spoczęło w głównym magazynie wśród szaf wypełnionych innymi chemicznymi środkami, szmatami i szczotkami. Pozostałe zostały przetransportowane do schowków gospodarczych w innych miejscach budynku. Pochylając się nad każdym pojemnikiem z osobna, porucznik Nikityn aktywowała wmontowane w szklane szyjki zapalniki. Czas ustawiono na 09:30. Żegnając się wylewnie z personelem technicznym sejmu, przed siódmą rano grupa kapitana Uwarowa opuściła teren parkingu. · Zbliżająca się pora wyjazdu do sejmu wprawiła całą prezydencką ekipę w stan podwyższonej gotowości. To, że nastąpi opóźnienie, było już pewne, pytanie tylko brzmiało: jak duże. Choć prezydent był osobą wyjątkową punktualną, teraz nic nie mógł zrobić. Wystąpienie przed posłami i senatorami trzeba będzie przesunąć. Jego powodem była poranna rozmowa telefoniczna z sekretarzem generalnym NATO. Polska prośba o wypożyczenie samolotu wczesnego ostrzegania AWACS w końcu spotkała się ze zrozumieniem natowskich urzędników. W ciągu trzech dni na lotnisku w Powidzu powinna wylądować maszyna należąca do lotniczych struktur paktu. Prezydent Wojciechowski w pośpiechu dopijał kawę, przeglądając notatki potrzebne do wystąpienia. – Panie prezydencie, trzeba by jeszcze wspomnieć o konieczności zgody i jedności niezbędnej w dzisiejszych czasach – rady speca od public relations były mało konkretne. 187 – Myśli pan, że przykłady ostatnich rozruchów na paryskich przedmieściach będą dobrze widziane przez naszych posłów? – Może nie wprost. Lekka sugestia. – Jak znam życie, populiści od razu opuszczą salę, gdy tylko o tym wspomnę. – To, co prawda, grupa niezbyt liczna, za to wyjątkowo krzykliwa. Proponuję na wstępie lekki ukłon w ich stronę, coś w rodzaju „wróg u granic”. To powinno chociaż trochę ostudzić ich temperamenty. Pana atutem jest zdolność improwizacji, a nie ścisłe trzymanie się tekstu – pochlebstwo doradcy spłynęło po Wojciechowskim jak woda po kaczce.

– Lepiej już jedźmy, bo zamiast braw na wejście jaśnie oświeceni posłowie i senatorowie zaczną tupać – szef gabinetu stał już im nad głową. Opuszczając swoje apartamenty, prezydent Wojciechowski czuł wyraźnie, że dzisiejsze przemówienie będzie decydujące w jego dalszej politycznej karierze. · Wymuszona przerwa spowodowana obradami sejmu zmusiła personel techniczny budynku do zejścia z oczu przedstawicielom narodu. Na dobrą sprawę aż do późnego popołudnia cała obsługa oprócz Straży Marszałkowskiej, kilku elektryków, hydraulików i kucharzy mogła ten czerwcowy dzień spokojnie spędzić w domu. Szum dobiegający z głównej sali spowodowany spóźnieniem prezydenta rósł z każdą minutą. Część z parlamentarzystów namiętnie dyskutowała w kuluarach, oddając się z zapamiętaniem swojemu ulubionemu zajęciu. 188 Dla pani Mirosławy Karmowskiej nie było w tym nic interesującego. Już od ponad dwudziestu lat pracy w sejmie napatrzyła się dość na ludzi z pierwszych stron gazet. Jako świadek tylu wzniosłych i gorszących scen miała wrażenie, że gdyby zaszła taka konieczność, to sama mogłaby stanąć na mównicy i wygłosić przemówienie nie gorsze od tych, które często padały z ust polityków. Mijając obojętnie rozgorączkowanych posłów, skierowała się do swojego kantorka. Niewielkie pomieszczenie dwa na trzy metry kryło w swoim wnętrzu królestwo pani Mirosławy. Ustawione w równych szeregach najróżniejszej wielkości opakowania środków piorących i czyszczących nie budziły jej zainteresowania, lecz dwie dziesięciolitrowe butle przyniesione tutaj rano przez wyjątkowo miłych ludzi z firmy chemicznej nie dawały jej spokoju. Przyzwyczajona do oszczędności czynionych przez administrację zauważyła ze zdziwieniem, że dzisiaj rano wszystko wyglądało inaczej. Pomagając zanieść nowy środek, dwaj młodzieńcy, którzy z powodzeniem mogliby być jej wnukami, poinformowali ją, że od teraz wszystko ulegnie zmianie. Jest to coś, co przypomina skrzyżowanie wybielacza z odplamiaczem enzymatycznym, mówił jeden z nich, filuternie mrugając do niej okiem. Skoro jest taki rewelacyjny, na pewno przyda się w domu, gdzie stara wykładzina już dawno domagała się prania. Kiedy mocowała się z dziwnym korkiem, zerknęła na stary radziecki zegarek, pamiątkę po jej jedynej w życiu podróży za granicę: do Petersburga, nazywającego się wówczas Leningradem. Do godziny 9:30 brakowało paru sekund. 189 Zapalnik, który eksplodował o wyznaczonym czasie, pokaleczył dłonie sprzątaczki. W pierwszym odruchu zdziwiła się. Wydało jej się, że zatyczka urwała się z jej winy, lecz zaraz spostrzegła, że to

samo stało się również z drugim pojemnikiem. Krew z poranionej dłoni kapała na podłogę, mieszając się z rozlewającą dookoła bezbarwną substancją. Soman – jeden z najbardziej toksycznych środków bojowych – podziałał natychmiast. Pani Karmowska zginęła w ciągu pięciu sekund. Pozostałe osiem naczyń z trucizną wybuchło w tym samym czasie, a lekki zapach kamfory wypełnił cały sejm. Snujące się wszędzie opary nie dały nikomu szansy na ucieczkę. Ich stężenie było tak duże, że jedynie ubiór przeciwchemiczny dałby nadzieję na ocalenie. Pierwsi ulegli zatruciu ludzie stojący w korytarzach i kuluarach. Ich ciała padające w epileptycznych drgawkach tworzyły w niektórych miejscach trudną do rozplątania gmatwaninę rąk i nóg. Dłonie, które w ostatnich chwilach sięgnęły do kołnierzyków, nie zdążyły ich rozpiąć. Z otwartych oczu wyzierał strach. W ciągu niecałej minuty jedna wielka chmura, która powstała z połączenia wszystkich rozbitych baniek, wypełniła cały budynek. Zgromadzeni w głównej sali politycy zostali zaskoczeni tak samo jak ich koledzy na korytarzach. Tutaj jednak kilku z nich próbowało się ratować. Przykładając do ust chusteczki starali przedrzeć się na zewnątrz. Nie wiedzieli, że soman atakuje nie tylko przez drogi oddechowe, ale również przez skórę. Jest przy tym równie skuteczny, powalając swoje ofiary wśród bólów, skurczów i duszności. 190 Niewielkie szanse na ratunek mieli jedynie stojący na zewnątrz policjanci, funkcjonariusze Straży Marszałkowskiej i Biura Ochrony Rządu. To od nich pochodziły pierwsze informacje, że w sejmie doszło do jakiegoś incydentu. LOTNISKO 1 ESKADRY LOTNICTWA TAKTYCZNEGO, MIŃSK MAZOWIECKI – POLSKA 16 czerwca, godzina 10:05 Major Aksjonow podniósł lornetkę do oczu i delikatnymi ruchami palców ustawił ostrość. Leżał na konarze najwyższego drzewa w okolicy i przyglądał się właśnie stojącym przed hangarem samolotom. Oddzielający go od nich osiemsetmetrowy pas łąki porastały trawy i niewysokie krzewy. Wodząc wzrokiem od jednego samolotu do drugiego, nie zauważył na lotnisku żadnych dodatkowych środków ostrożności. Wręcz przeciwnie: choć teoretycznie wszelkie prace powinny być wykonywane w hangarach, wśród ustawionych na płycie myśliwców kręciło się kilku mechaników i zbrojmistrzów przygotowujących maszyny do porannych lotów. Od kiedy z Mińska Mazowieckiego zaczęły

startować dyżurne pary samolotów, by odganiać od polskich granic białoruskie maszyny, zrobiło się nerwowo. Choć na razie w powietrznych pojedynkach nie padł ani jeden strzał, nikt nie wiedział, jak długo może to potrwać i jak się skończy. Odwróciwszy głowę, major zerknął za siebie. Jego oddział w maskujących mundurach i z twarzami pokrytymi maskującą pastą był prawie niewidoczny na tle wysokiej trawy. Nie widział ich wszystkich, ale wiedział, że tam są. 191 Twarz Aksjonowa, również pokryta maskującą farbą, upodabniała go do postaci z filmów grozy. Cienie wokół oczu pomalowane na ciemniejszy kolor i reszta twarzy w jaśniejszym odcieniu sprawiały upiorne wrażenie. Sięgnął do zawieszonej na bojowych szelkach krótkofalówki i wywołał swojego łącznościowca. – Gotowi? – Tak toczno, towariszcz komendant – dobiegł głos z radia. Ustawienie na pozycji dwóch automatycznych granatników AGS-17 Płamia wymagało czasu, a tego już niedługo mogło zacząć im brakować. Oprócz nich na wyposażeniu grupy majora znajdował się karabin snajperski o kalibrze 12,7 milimetra. Strzelanie z niego do ludzi, mimo że bardzo skuteczne, nie było zbyt ekonomiczne. Co innego stojące na otwartej przestrzeni samoloty, które po trafieniu pociskiem o tak dużym kalibrze nadawały się jedynie do kapitalnego remontu bądź na złom. – Uwaga, ognia! Głuche dudnienie granatnika rozległo się opodal stanowiska, które zajmował Aksjonow. Przez kilka następnych sekund nic się nie działo i major nie mógł oprzeć się wrażeniu, że wszystkie przygotowania okazały się daremne. Dopiero po chwili wśród stojących na pasach samolotów zaczęły eksplodować 30-milimetrowe pociski. Bezpośrednie trafienie dosięgło pierwszą maszynę i stojącą obok cysternę z lotniczym paliwem. Huk wybuchu i żar z rozbitego pojazdu przemieniły spokojne miejsce w szalejące morze płomieni. Delikatny ognisty podmuch na swojej twarzy poczuł nawet Aksjonow, ale jemu wcale to nie przeszkadzało. Fala uderzeniowa z wybuchającej 192 cysterny przewróciła dwa stojące najbliżej samoloty, a większą część lotniska spowiła gęstym czarnym dymem.

Mimo to komandosi nie przerwali ostrzału z granatnika. Niewiele widząc w spowijającym wszystko dymie, metodycznie przenosili ogień na wciąż inne rejony bazy. W szkłach swojej lornetki Aksjonow widział biegających we wszystkich kierunkach ludzi. Część z nich w płonących kombinezonach machała dziko rękoma, starając się ugasić płomienie. Inni, chcący im pomóc, często padali ofiarą snajperskiego karabinu dokonującego wśród naziemnego personelu bazy prawdziwej masakry. Przenikliwy dźwięk alarmu rozległ się nad lotniskiem po dobrych dwóch minutach. Widać zaskoczenie było tak duże, że oficerowie znajdujący się w wieży kontroli lotów nie zdawali sobie sprawy z tego, co się wydarzyło. Przyczyna mogła być też zupełnie inna. Kilka z pocisków 12,7 milimetra, które tak skutecznie kosiły ludzi na płycie startowej i niszczyły samoloty, w początkowej fazie trafiły właśnie w wieżę kontroli lotów, na pewno dokonując tam spustoszenia. Niewykluczone, że wszyscy znajdujący się w środku zginęli w ciągu pierwszych kilku sekund ataku. – Przerwać ogień! Zadowolony ze swojego dzieła major zeskoczył z gałęzi, nawet nie starając się kryć. W ciągu niecałych dwóch minut jego oddział zniszczył pięć polskich F-16 i znacznie uszkodził samo lotnisko. Teraz nadeszła pora na odwrót i zatarcie śladów. SZCZECIN – POLSKA 16 czerwca, godzina 10:15 Terenowy Mercedes wiozący generała Biernackiego do sztabu 12 Szczecińskiej Dywizji Zmechanizowanej 193 przemykał cicho przez uśpione ulice. Podrzemujący na tylnym siedzeniu generał sprawiał wrażenie wyczerpanego. Napięcie ostatnich dni, narady, zebrania i konsultacje przeciągające się nieraz aż po późne nocne godziny odcisnęły na nim swoje piętno. Z energicznego dowódcy pozostał przemęczony i czepiający się szczegółów starszy mężczyzna. Jednostki 12 Dywizji rozlokowane na Pomorzu Zachodnim, były w tej komfortowej sytuacji, że nie musiały obawiać się niespodziewanego ataku. Ostatni poważny konflikt w tym rejonie sięgał czasów końca NRD. Wtedy to enerdowscy towarzysze postanowili wytyczyć nowy szlak żeglugowy w Zatoce Pomorskiej. Przesunięcie granicy nawet na korzyść „zachodniego” sojusznika dla polskich komunistów było jak otrzymanie prestiżowego policzka. Wszelako wojenne surmy, które zaczęły pobrzmiewać w oficjalnej korespondencji, zostały szybko uciszone przez interwencję Wielkiego Brata, będącego

wtedy jeszcze w stanie wywierać wpływ na swoich satelitów. Od tamtego czasu upłynęło ponad dwadzieścia lat i wiele się zmieniło. Szczecin przez ten czas stał się siedzibą Wielonarodowego Korpusu Północ-Wschód, działającego poza strukturami Dowództwa Wojsk Lądowych. Mundury żołnierzy z Danii, Niemiec, Holandii, Włoch oraz Wielkiej Brytanii i innych zmierzających na drawski poligon były częstym widokiem na ulicach miasta. Kierowca terenowego Mercedesa zwolnił przed światłami i skręcił w prawo wprost pod siedzibę sztabu dywizji. Dwa solidne poniemieckie budynki dominowały nad willową zabudową szczecińskiej dzielnicy Pogodno. Parking pod sztabem mimo wczesnej pory był już szczelnie zapełniony samochodami, zarówno cywilnymi, jak 194 i wojskowymi Tarpanami – Honkerami. Generał Biernacki, teraz już rozbudzony, sięgnął po leżący obok solidny neseser, kiedy jego uwagę zwróciła smuga białego dymu dobywająca się ze znajdującego się po drugiej stronie parku. W ostatniej chwili swego życia zdał sobie sprawę, co to jest. Pocisk przeciwpancerny wystrzelony z ręcznego granatnika RPG-18 zmienił w następnej sekundzie jego samochód w kulę ognia. GDAŃSK – POLSKA 16 czerwca, godzina 10:22 Niewielki śmigłowiec Mi-2 unosił się nad dachami i wieżami Trójmiasta, prowadzony zręcznymi manewrami przez policyjnego pilota. We wnętrzu maszyny mogło zająć miejsce osiem osób, lecz teraz tylko trzy były wykorzystane. Komendant gdańskiej policji, zastępca szefa trójmiejskiej straży pożarnej i szef lokalnego oddziału obrony cywilnej ze zgrozą przyglądali się temu, co działo się na zewnątrz. Czarny dym z płonących zbiorników paliwa znajdujących się w gdańskim porcie zasnuwał niebo, spychany poranną bryzą w kierunku miasta. Z morzem szalejących płomieni starali się walczyć strażacy z portowych i miejskich jednostek. Z pokładu śmigłowca wyraźnie było widać, że ich starania skazane są na niepowodzenie. Ropa z pękniętego zbiornika rozlała się szeroką strugą po portowych kanałach i dopiero wtedy nastąpił jej zapłon. Kilka znajdujących się w zasięgu kutrów i barek zajęło się ogniem, powiększając ogólny chaos. Jednak to nie płonące zbiorniki stanowiły największy problem. Wielki panamski kontenerowiec, cumujący do tej pory przy nabrzeżu, w niewytłumaczalny sposób zdryfował w poprzek 195 głównego kanału i osiadł na jego dnie. Po wysłanej do niego motorówce z Kapitanatu Portu ślad zaginął i zachodziła obawa, że podzieliła ona los swojego większego kuzyna. Mi-2 skierował się teraz do portu wojennego na Oksywiu. Pilot wzniósł maszynę na pięćset metrów i

przez przednią szybę pasażerowie mogli obserwować, co stało się na nabrzeżu zajmowanym zwykle przez okręty wojenne. Jedna z dwóch nowocześniejszych fregat rakietowych, ORP „Pułaski”, spoczywała teraz na lewej burcie z masztami zanurzonymi w wodzie. Przez dziury w kadłubie wypływał mazut, barwiąc portowy kanał na kolor tęczy. Już na pierwszy rzut oka było widać, że podniesienie jednostki i jej naprawa zajmie stoczniowcom co najmniej rok. Katastrofa widziana z pokładu śmigłowca oszałamiała. Był to największy kataklizm, jaki spotkał Trójmiasto od czasu drugiej wojny światowej. Chociaż wtedy prowadzono działania wojenne, a teraz zaatakowano je w czasie pokoju. Dla żadnego z pasażerów Mi-2 nie ulegało wątpliwości, że za wszystkim kryli się ludzie. Raczej nie terroryści, bo ci zniszczyliby najwyżej jeden obiekt, a tutaj równocześnie uderzyli w kilka celów. Przekazując wskazówki pozostającym na ziemi kolegom, szef straży pożarnej i urzędnik obrony cywilnej aż ochrypli, wrzeszcząc do swoich telefonów komórkowych. Jedynie policjant z rozpaczą i bólem w oczach przyglądał się widocznym na ziemi zniszczeniom. On też pierwszy zauważył na niebie dwie smugi kondensacyjne z odrzutowych silników. Wiedział, że są to polskie Su-22 z bazy lotniczej w Gdyni-Babich Dołach patrolujące przestrzeń powietrzną nad miastem. Teraz to obie maszyny 196 równie dobrze mogły się znajdować nad północnym Atlantykiem, bo już w niczym nie były w stanie pomóc. MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ, WARSZAWA – POLSKA 16 czerwca, godzina 16:24 – Ciągle nie wiemy, jakie tak naprawdę są nasze straty – referujący kapitan z nadzieją popatrzył na trzymane w dłoni papiery, jakby chciał z nich wycisnąć nieistniejące dane. – W przeszło pięćdziesięciu atakach na obiekty wojskowe, choć, jak zaznaczam, raporty są jeszcze niepełne, straciliśmy bezpowrotnie około trzydziestu samolotów. Kilka jest uszkodzonych. Zniszczone to głównie Migi-29 i Su-22. Jest też pięć F-16D z bazy w Mińsku Mazowieckim. Lotnisko nadaje się do użytku, lecz potrzebne będzie nowe wyposażenie radiotechniczne. Na lotnisku w Warszawie straciliśmy trzy transportowce CASA C-295, co znacznie ograniczyło naszą zdolność transportu powietrznego.

– Jak wygląda nasza sieć wczesnego ostrzegania? – zapytał generał Rudnicki, pełniący obowiązki przewodniczącego zebrania. – Nie najlepiej. Spośród trzech radarów Backbone dwa – w Suwałkach i Chruścielu – zostały zniszczone całkowicie. Ocalał tylko ten w Zamościu. Obiekty w Gdyni i Krakowie też oberwały, ale w ciągu czterech dni powinniśmy je ponownie uruchomić. Spośród ośrodków dowodzenia i naprowadzania Bydgoszcz ucierpiał najbardziej i jak na razie nie ma szansy na jego ponowne włączenie do systemu. – Czyli przestrzeń powietrzna nad krajem jest w tej chwili dziurawa jak szwajcarski ser i każdy może latać 197 bezkarnie po naszym niebie? – spokojny głos generała Sulika doskonale maskował wewnętrzny tajfun, który w nim właśnie szalał. – Tak to w tej chwili wygląda. – Co z resztą? – dopytywał się Rudnicki. – W Gdyni zatopiono „Pułaskiego”. Jest piętnastu zabitych marynarzy, napastnikom udało się zbiec. Wyeliminowano również dowódców dywizji w Szczecinie i Żaganiu, sztaby jednostek nienaruszone. Dowodzą teraz ich zastępcy lub szefowie sztabu. To tyle, jeżeli chodzi o obiekty wojskowe. Cywilne ucierpiały o wiele bardziej. Pułkownik Płoński, nie wstając ze swego miejsca, zaczął referować: – Jak wiecie, najpoważniejszy atak miał miejsce w Warszawie. Z informacji uzyskanych od chemików wynika, że środek użyty w budynku sejmu to soman. Jak do tej pory służby ratunkowe odnalazły ponad pięćset pięćdziesiąt ciał. Akcja ratunkowa ciągle trwa. Oprócz siedemdziesięciu posłów i senatorów, których nie było w środku, cała reszta poniosła śmierć. Zginęli też ministrowie finansów, rolnictwa i kultury, którzy przybyli na obrady. Cholerne szczęście miał prezydent, który się spóźnił. Jest teraz w bezpiecznym miejscu. Premier akurat był chory, więc jemu też nic się nie stało. Te dwa ataki w Warszawie, w sejmie i na Okęciu, zabiły łącznie ponad siedemset osób i pewnie nie jest to koniec listy. Druga sprawa to Puławy. Nad miastem unosi się chmura chloru z uszkodzonej instalacji. Bliższych informacji na razie brak, lecz trzeba się liczyć z wieloma zabitymi i rannymi. – Czy szpitale są przygotowane na... – Rudnickiemu zabrakło słowa, aby określić to, co się dzisiaj wydarzyło. 198

– Rannych rozwieziemy po całym kraju. Zabici zgodnie z ustawą o sytuacjach nadzwyczajnych zostaną w ciągu dwudziestu czterech godzin pochowani w zbiorowych grobach na koszt państwa. W Wejherowie, Otwocku i Radomiu tworzymy obozy dla ewakuowanych z Gdańska, Warszawy i Puław. Łącznie będzie to ponad dwadzieścia tysięcy cywilów ze skażonych chemicznie miejsc. – Skoro mowa o Gdańsku, to co się tam dzieje? – Na głównym torze wodnym zatopiony kontenerowiec utrudnia żeglugę. Żeby go podnieść, potrzeba według wstępnych szacunków dwóch miesięcy. Do tego olej i ropa, które będą się palić przez najbliższe dwa dni, to strata około pół miliona euro. Mówię o towarze i urządzeniach portowych. Straty ludzkie, jak na razie pięćdziesięciu portowców i strażaków – tłumaczył Płoński – to tylko te najgrubsze sprawy. Jest też trochę drobnicy. – Chyba jesteśmy w przededniu apokalipsy – wyrwało się Rudnickiemu. – Ma pan szczegóły, to proszę dalej. – Most kolejowy w Tczewie wysadzony. Most drogowy w Grudziądzu wysadzony. Atak na składnicę amunicji w Łodzi, szczegółów brak. Nadajnik telewizyjny w Raszynie zniszczony. – A czy są jakieś dobre wiadomości? – W kilku przypadkach odparliśmy napastników, zadając im straty. O, na przykład tu – z pliku kartek Płoński wyłowił tę, której poszukiwał. – W ataku, który dokonano na Centralny Węzeł Łączności w Warszawie, zabito dziewięciu napastników. Reszta uciekła. Akcja mająca wyeliminować nasze śmigłowce w Pruszczu Gdańskim również spaliła na panewce. Wybito tam cały piętnastoosobowy oddział, prawie bez strat własnych. – Jak to się stało? 199 – Zauważyli ich drwale znakujący drzewa w lesie. Powiadomili policję, reszta poszła już szybko. – Może udało się gdzieś wziąć jeńców? – Niestety, wszyscy, którzy wpadli w nasze ręce, byli martwi. Wstępne oględziny ciał i broni wskazują jednak na wschodnie pochodzenie napastników. Wystarczy przyjrzeć się ich uzębieniu, żeby wiedzieć, że pochodzą ze Wschodniej Europy. – Rosjanie? – Możliwe, ale ja raczej stawiałbym na ich białoruskich kolegów. – Ilu w sumie mogło być napastników?

– Jeżeli miałbym zaryzykować odpowiedź, to oceniłbym ich liczebność na terenie Polski na jakieś półtora tysiąca. Mogę się mylić o jakieś dwieście, ale nie sądzę, żeby było ich więcej. – Jak w takim razie przeniknęli przez nasze granice? Straż graniczna jest chyba ślepa, skoro wpuściła ich do nas. – To niekoniecznie musi być ich wina. Przy obecnym ruchu pomiędzy nami a Rosją i Białorusią, oceniamy, że ich obywateli może być w Polsce od dwustu tysięcy do pół miliona – cierpliwie tłumaczył Płoński. – Nie muszą się akurat posługiwać dokumentami wystawionymi przez własny kraj. Prawdopodobne jest, że przekroczyli granicę na podstawie paszportów uzyskanych od państw trzecich. – Panie pułkowniku, co z ochroną naszych pozostałych obiektów? – zapytał Sulik. – Jesteśmy przygotowani. Wszędzie skierowano dodatkowe kompanie ochrony. Jest jeszcze coś – pułkownik zrobił krótką przerwę, drapiąc się w szyję po niechlujnie ogolonym zaroście. – W kilku przypadkach 200 policja podjęła trop za uciekającymi napastnikami. Spodziewamy się, że parę grup rozbijemy przed podjęciem przez nie kolejnych działań. Zajmują się tym głównie oddziały AT i jednostki specjalne – zakończył Płoński. W drzwiach ukazał się adiutant Rudnickiego. Obchodząc siedzących przy stole oficerów, podszedł do generała i podał mu komputerowy wydruk. Po twarzy Rudnickiego przebiegł bolesny grymas, kiedy przeczytał otrzymany meldunek. – Dzisiaj o godzinie 16:00 w stacji przesyłowej rurociągu „Przyjaźń” doszło do wybuchu niewiadomego pochodzenia. W związku z tym strona białoruska wstrzymała przepompowywanie ropy aż do czasu wyjaśnienia sytuacji. – Chcą nas chyba udupić na całego – mruknął pod nosem Sulik. – Wygląda na to, że wypowiedziano nam wojnę, tylko my jeszcze o tym nie wiemy – dodał generał Gralczyk, szef lotnictwa. – To jeszcze nie jest wojna. To etap pośredni – pułkownik Płoński jako oficer wywiadu starał się wytłumaczyć to, co się wydarzyło. – Na razie działają jedynie grupy specnazu atakujące nasze struktury dowodzenia, mordujące ludzi i siejące chaos, ale nie zostaliśmy jeszcze zaatakowani przez ich regularną armię.

Już nie mamy pokoju, ale jeszcze nie mamy wojny. To, co się wyprawia, to akcje wyprzedzające wstęp, że tak powiem. – Wstęp do czego? – Do wojny na pełną skalę. Cisza, jaka zapadła po tych słowach, uzmysłowiła wszystkim prawdę, z której zdawali sobie sprawę już 201 wcześniej. Nie chcieli dopuścić jej do swojej świadomości. To, do czego przygotowywali się całe życie, oto stało się faktem. Na ich barkach spoczął ciężar odpowiedzialności za kraj i naród. Prowadzenie wojny to zupełnie coś innego niż uroczysta odprawa warty pod Grobem Nieznanego Żołnierza w Warszawie, defilady i korzyści wynikające z ich statusu. Jeżeli przegrają, przez następne setki lat będzie się o nich mówić jako o tych, którzy mając możliwości i czas podarowany im przez historię, nie zrobili nic, żeby uratować Polskę przed kolejnym nieszczęściem. Mimo dość wysokiej temperatury za oknem w pokoju zapanował arktyczny chłód. – Skoro nie mamy innego wyjścia – po chwili milczenia powiedział Rudnicki – proponuję ściągnąć nasze jednostki z zachodniej granicy i przerzucić je na wschód tak szybko, jak się tylko da. Na miejsce 16 Pomorskiej Zmechanizowanej z Elbląga wejdzie 12 Zmechanizowana ze Szczecina do blokady Królewca. 16 Zmechanizowana całością sił zajmie rejon operacyjny wokół Białegostoku. 1 Dywizję Zmechanizowaną z Legionowa rozmieścimy na pozycjach obronnych przeciw brzeskiemu zgrupowaniu przeciwnika. 25 Brygada Kawalerii Powietrznej z Tomaszowa Mazowieckiego do wsparcia 1 Zmechanizowanej. W odwodzie pozostaje 11 Dywizja Kawalerii Pancernej z Żagania. Jednostki obrony przeciwlotniczej mają rozkaz natychmiastowego zestrzeliwania wszystkich maszyn w naszej przestrzeni powietrznej, które nie zostaną zidentyfikowane. – Trzeba będzie powiadomić Urząd Lotnictwa Cywilnego o ograniczeniach lotów nad naszym terytorium – generał Gralczyk uświadomił zebranym ryzyko zestrzelenia pasażerskiego samolotu. – Pewnie większość 202 cudzoziemców zechce wydostać się z naszego kraju drogą powietrzną. – Lepiej dla nich, gdyby wyjechali samochodami bądź koleją. Drogi na zachód nie są na razie zagrożone. – Poproszę ministra spraw zagranicznych, żeby porozmawiał z ambasadorami, zresztą placówki

dyplomatyczne pewnie też się ewakuują – w słowach Sulika było dużo racji. Rudnicki, który w zamyśleniu bawił się leżącym przed nim piórem, popatrzył na Płońskiego. – Jak się panu wydaje, pułkowniku, ile czasu nam jeszcze zostało? – Doktryna wojenna mówi, że od sześciu do dwudziestu czterech godzin. Skoro do pierwszych ataków doszło ponad sześć godzin temu, to możemy się spodziewać uderzenia na pełną skalę w każdej chwili. · Luksusowa rezydencja w Konstancinie na przedmieściach Warszawy wyglądała na opuszczoną, tylko w salonie widać było słabą niebieską poświatę telewizora. Pochylona do przodu sylwetka wiceministra Adama Moraczewskiego, świadczyła o tym, że z uwagą śledzi to, co dzieje się na ekranie. Obraz z centralnego studia przeniósł się do Gdyni, gdzie w kadrze za dziennikarzem stojącym przy skwerze Kościuszki można było dostrzec niebo pełne czarnego dymu. – Choć od wypadków, które tu zaszły – powiedział ubrany na sportowo dziennikarz – upłynęło już przeszło sześć godzin, to do tej pory nie udało się straży pożarnej opanować źródła ognia – w kilkusekundowych migawkach telewidzowie zobaczyli filmowane z dużej odległości kutry 203 portowej straży, które z działek wodnych polewały płonące zbiorniki. Od czasu do czasu pojawiał się też śmigłowiec pożarniczy zrzucający w rozszalałe pod nim piekło hektolitry wody z podwieszanego zbiornika. – Według najświeższych danych w katastrofie zginęły do tej pory pięćdziesiąt cztery osoby i są to głównie pracownicy gdańskiej rafinerii. Z wypowiedzi, które uzyskałem od rzecznika trójmiejskiej jednostki przeciwpożarowej, wynika, że prawdopodobnie, powtarzam, prawdopodobnie – nacisk, jaki dziennikarz położył na to zdanie, świadczył o tym, że przywiązuje do niego wyjątkowe znaczenie – pożar nie zostanie ugaszony przez ludzi. W takim przypadku dopiero po wyczerpaniu substancji podtrzymujących ogień wygaśnie on samoczynnie, ale od tego dzielą nas jeszcze godziny, jeżeli nie dni. – Dziękuję – spikerka prowadząca audycję w studio przyozdobiła swoją twarz w najbardziej grobową minę, na jaką było ją stać. – Łączymy się teraz z Tomaszem Kuchcińskim, który powinien znajdować się gdzieś w okolicach ulicy Wiejskiej w Warszawie, halo, Tomaszu...

Obraz w telewizorze wypełniła teraz twarz medialnego gwiazdora. – Tak słyszę cię – dziennikarz w jednej ręce ściskał mikrofon, a drugą przyłożył do ucha, gdzie miał odbiornik. – Jak dowiedziałem się przed chwilą, teren, na którym doszło do chemicznego ataku, jest już bezpieczny. Panie komendancie, czy może nam pan przekazać jakieś szczegóły? – w kadrze znalazł się nagle stojący obok mężczyzna w przeciwchemicznej pelerynie. – W wyniku podjętych przez nas działań udało się nam zidentyfikować substancję użytą do zamachu. Nasze 204 starania skupiły się następnie na jej neutralizacji i odkażeniu całego obiektu, co ukończyliśmy właśnie przed chwilą. – Czy istnieje jakiekolwiek zagrożenie dla znajdujących się w środku ratowników? – słowo „sejm” w żaden sposób nie chciało przejść dziennikarzowi przez gardło. – Teraz już nie. Środek trujący, który użyto, należy do związków szybko się neutralizujących, więc nie ma obawy, że mógłby jeszcze komuś zaszkodzić. – Panie kapitanie, zwracam się teraz do przedstawiciela Komendy Stołecznej Policji, czy coś wiadomo o sprawcach tego bezprzykładnie barbarzyńskiego czynu? – stojący po drugiej stronie dziennikarza oficer chrząknął i zaczął relacjonować. – Wszelkie poszlaki, które mogą nam dopomóc w pochwyceniu sprawców, są skrupulatnie badane przez policyjnych ekspertów. Z materiałów operacyjnych, które mogę w tej chwili ujawnić, wynika, że była to grupa około sześciu osób, w tym prawdopodobnie jedna kobieta. Posługiwali się oni samochodem marki Volvo. Wypalony wrak tego pojazdu został przez nas odnaleziony niedaleko drogi wylotowej na Radom. Obecnie prowadzimy jego szczegółowe oględziny. – Halo, Tomaszu, muszę ci przerwać – głos znajdującej się w studio spikerki zabrzmiał na wizji i po sekundzie zakłóceń przeskoczył do jego wnętrza. – Za chwilę nadamy nadzwyczajne orędzie do narodu, które wygłosi prezydent Wojciechowski. – Obywatele, rodacy, przyjaciele – dramatyczny ton słów prezydenta rozległ się w milionach polskich domów. – Upłynęło już przeszło siedemdziesiąt lat od czasu, kiedy nasz kraj został zdradziecko zaatakowany przez hitlerowskiego agresora. Pożoga wojenna, która ogarnęła 205 wówczas cały świat, rozpoczęła się tu, nad Wisłą. Mogłoby się wydawać, że narody mądrzejsze o te wydarzenia wyciągną z nich jakieś wnioski, lecz i dziś nie brakuje zbrodniarzy gotowych zaryzykować szczęście całej ludzkości w imię własnych haniebnych interesów. Musimy dziś zadać sobie pytanie, o co w tym wszystkim chodzi. Czy o upokorzenie naszego kraju, czy też o ponowne

zwasalizowanie – na co nigdy się nie zgodzimy. Nie zamierzamy biernie czekać, aż jakaś wschodnia potęga zmiecie nas z powierzchni ziemi. Cytując słowa ministra Becka z czasów Drugiej Rzeczpospolitej, pragnę powiedzieć: „My w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę”. Chcę ostrzec naszych wrogów, że w razie konieczności nasz naród stawi opór, a ciała najeźdźców spłyną Wisłą do morza. Moraczewski wyłączył telewizor i podniósł się z kanapy. Nerwowo przemierzył salon w kierunku barku i nalał sobie solidną porcję alkoholu. Coś, co do tej pory wydawało mu się ryzykowną pełną emocji grą, teraz zaczęło zalatywać szubienicą, kulą w łeb lub – w najlepszym przypadku – dożywociem w wilgotnej celi. Zasiadając do komputera, zajrzał do swojej skrzynki pocztowej. Spośród spamu wyłowił e-mail wysłany do niego przez mińskich mocodawców. „W życia wędrówce na połowie czasu...”. Słowa hasła wywoławczego, pierwsze słowa „Boskiej Komedii” Dantego wbiły się w jego mózg jak rozżarzone do czerwoności kowalskie obcęgi. 206 ROZDZIAŁ 8 PLUTON ZWIADU 1 BIAŁORUSKIEJ DYWIZJI PANCERNEJ, OKOLICE JANOWA PODLASKIEGO – POLSKA 207 17 czerwca, godzina 03:32 Brzegi Bugu, szerokiego w tym miejscu na jakieś pięćdziesiąt metrów, porośnięte były sitowiem. Rzeka stanowiąca naturalną przeszkodę wodną i wschodnią granicę Polski powyżej Brześcia zakręcała łagodnie na zachód, aby swoje wody połączyć z Narwią, a następnie zasilić Wisłę. Oba brzegi gęsto porośnięte lasem dawały doskonałą osłonę dla podkradających się od strony osady Wołczin trzech pływających transporterów BTR-80. Dowódca plutonu zwiadu porucznik Sobczak uważnie przyglądał się przez polową lornetkę drugiej stronie granicy. Poranna mgła uniemożliwiała jednak dojrzenie jakichkolwiek szczegółów. Wodnej toni nie marszczyły nawet najdrobniejsze fale i tylko od czasu do czasu nad rzeką rozchodził się krzyk przebudzonego ptactwa. Poranny chłód, który w innych okolicznościach przyprawiłby porucznika Sobczaka o dreszcz, teraz pozostał prawie niezauważony. Czarny czołgowy hełmofon na głowie podłączył do radia R-123, umożliwiającego mu łączność z pozostałymi wozami plutonu. Trzy BTR-y 80 i trzydziestu pięciu zwiadowców czekało tylko na jego rozkaz, aby przeprawić się na drugą stronę

granicy. Porucznik, przyzwyczajony do precyzyjnego wypełniania rozkazów, zerknął na zegarek. Jego koperta i szybka skryta była w zielonym pokrowcu ze skaju. Żeby odczytać aktualny czas, palcami drugiej dłoni trzeba było rozsunąć przebiegające wzdłuż rozcięcie. – Para. Woditiel, wpierod! Na rozkaz dowódcy pierwszy wóz wjechał do wody. Monotonnie młócąc strumieniowymi pędnikami, pojazd z prędkością dziesięciu kilometrów na godzinę zaczął pokonywać rzekę. Miejsce do przeprawy wybrano 208 wyjątkowo starannie. Płaski brzeg po obu stronach miał zapewnić transporterom bezproblemowy wyjazd na suchy ląd. Siedzący w wieżyczce BTR-a Sobczak poczuł, jak koła jego pojazdu wymacały grunt. Kierowca przełączył układ jezdny z powrotem na jazdę terenową. W ciągu pięciu minut wszystkie transportery wypełzły na polski brzeg. – Grisza, naczinaj! – młody podporucznik wyskoczył z drugiego wozu i zebrał wokół siebie pozostałych zwiadowców. Białorusini, ustawieni w tyralierę sto metrów przed mającymi ich osłaniać pojazdami, ruszyli przez las w kierunku przebiegającej kilkaset metrów dalej drogi. W ciągu następnej godziny po ich śladach przejść miała reszta kompanii zwiadowczej, wychodząc na szosę łączącą Terespol z Konstantynowem. W planach białoruskich sztabowców pojawienie się silnego oddziału na dalekich polskich tyłach miało ułatwić przejazd sił głównych dywizji przez granicę w Terespolu i Kukurykach. PRZEJŚCIE GRANICZNE W TERESPOLU – POLSKA 17 czerwca, godzina 05:20 Chorąży Paweł Prudnik pełniący od prawie roku służbę w straży granicznej postanowił, że do pracy pójdzie dzisiaj piechotą. Tak naprawdę nie miał daleko, ale jak każdy człowiek wraz z upływającymi latami stawał się coraz bardziej wygodny. Od mieszkania, które wynajmował w Terespolu, do przejścia dzieliło go nie więcej niż sześćset metrów, ale nowy Matiz, oznaka jego miernego statusu, miał pozostać zaparkowany na podwórku, czekając na swoją kolej. Nieuzasadniony niepokój, który odczuwał od czasu, kiedy wstał, nie chciał przejść. Wprost

przeciwnie, wraz 209 z każdą upływającą minutą, jak zauważył chorąży, raczej się nasilał, przyprawiając go o lekkie dygotanie rąk. Ruch samochodowy, zazwyczaj bardzo intensywny, ostatnio słabł. Można było powiedzieć, że w ciągu ostatniego tygodnia zupełnie ustał. Z przejścia zniknęły długie kolejki tirów i samochodów osobowych. Ruch towarów odbywał się teraz przez przejścia na granicy ukraińskiej, przysparzając tamtejszym pogranicznikom dodatkowej pracy. Dla chorążego nie był to jednak powód do zmartwienia. Stosy papierów odkładane w nieskończoność do wypełnienia teraz doczekały się swojej kolejności, zasypując biurko Prudnika rachunkami, fakturami i całą resztą biurokratycznej makulatury. Podchodząc do miejsca odpraw, chorąży ze zdziwieniem zauważył brak białoruskich urzędników, którzy zazwyczaj asystowali swoim polskim kolegom. Przed jednym z kontenerów odbywała się za to narada porannej zmiany. Granatowe mundury celników i zielone funkcjonariuszy straży granicznej zebranych w wiecowym kole można było dojrzeć ze znacznej odległości, jako że byli to jedyni ludzie na przejściu. – Ciekawe, co mamy teraz robić? – niewysoki i krępy przełożony celników energicznie gestykulował. – Nawet jak byśmy chcieli odprawić jakiś samochód, to nie możemy. – Co się właściwie stało? – chorąży Prudnik przystanął przy swoim koledze. – Jakieś piętnaście minut temu szef ich obsady dostał telefon. Po chwili wszyscy się zmyli. Człowieku, najnormalniej w świecie odeszli drogą do miasta, 210 zostawiając wszystko na naszej głowie! – gorączkował się tamten. – Dzwoniliście do Warszawy albo do delegatury w Białymstoku? – Tak, stary wszystko załatwia. Może każą nam zamknąć granicę. Słyszałeś przecież, co się wyprawia w kraju. – Słyszałem, ale nie sądzę, żeby tutaj coś się miało wydarzyć. Wbrew własnym słowom ręce chorążego zadygotały jeszcze mocniej. Nie chcąc kompromitować się przed kolegą, Prudnik włożył dłonie głęboko w kieszenie spodni. – Paweł, dobrze radzę, lepiej sprawdź swoją spluwę, jeszcze okaże się potrzebna.

– Jeżeli chcesz mi w ten sposób poprawić humor, to lepiej się zamknij. – Radzę z dobrego serca. W telewizji mówili, że jakieś skurwysyny napadają na nasze placówki. Nigdzie teraz nie jest bezpiecznie, a już najmniej na służbie. – Przepraszam. Masz rację, polityka polityką, ale jakiś szeryf musi rządzić w miasteczku. Zaraz wracam – gdy oddalał się wolnym krokiem w kierunku budynku zajmowanego przez ich oddział graniczny, do jego uszu doszedł dźwięk przypominający odgłos pracy gigantycznej kosiarki do trawy. Z początku na granicy słyszalności z każdą następną sekundą stawał się bardziej natarczywy. Ignorując z początku hałas, chorąży pewnym krokiem wmaszerował do zbrojowni. Najpierw zerknął na ustawiony pod ścianą stojak z karabinkami Beryl, lecz uznał, że wzięcie któregoś z nich będzie grubą przesadą. Służbowy pistolet w zupełności powinien wystarczyć. Sprawdził magazynek, wsunął go do rękojeści i przeładował. 211 Teraz nikt mi nie podskoczy – chorąży chciał przekonać sam siebie, że 9-milimetrowa zabawka uchroni go od wszelkich nieszczęść. Hałasu za oknem, przybliżającego się z każdą chwilą, nie dało się dłużej ignorować. Wyglądało na to, że do przejścia, od białoruskiej strony zbliża się jakiś ciężki sprzęt budowlany, spychacze lub gąsienicowe koparki. Chcąc jak najszybciej znaleźć się wśród swoich kolegów, Prudnik wybiegł na zewnątrz i stanął jak wryty w drzwiach. Na wprost niego, taranując swoim szerokim przodem stalowe barierki przejeżdżał właśnie czołg, który z pewnością nie należał do polskiej armii. Za nim, nie dalej niż dwadzieścia metrów, kolejny pojazd miażdżył gąsienicami starego Forda należącego do jego przełożonego. Nie wierząc własnym oczom, Prudnik stanął jak skamieniały. Jego sylwetka z trzymanym w dłoni pistoletem była wyraźnie widoczna na jasnym tle budynku. Kolumna czołgów przetaczająca się przez polską granice jak do tej pory pozostawiała go w spokoju, lecz nie mogło to trwać wiecznie. Lekko opancerzony wóz rozpoznawczy BRDM-2, który do tej pory poruszał się w pancernej kolumnie, teraz wyłonił się w całej okazałości. Seria oddana z karabinu maszynowego 14,5 milimetra w kierunku chorążego rozerwała go na strzępy i cisnęła ciało z powrotem do środka budynku. Klekot czołgowych gąsienic ucichł w oddali i teraz przyszła pora na transportery piechoty i samobieżną artylerię. W ciągu dwóch najbliższych godzin na teren Polski miała wjechać cała 1 Dywizja Pancerna generała Zoszczenki. Od Warszawy dzieliło ich tylko sto 212

dziewięćdziesiąt dwa kilometry i wyglądało na to, że nie ma siły, która mogłaby ich powstrzymać. 16 BRYGADA ZMECHANIZOWANA, OKOLICE MIEJSCOWOŚCI SOKÓŁKA – POLSKA 17 czerwca, godzina 05:30 Pułkownik Mariusz Jaworski, przecierając czerwone z niewyspania oczy, sięgnął po blaszany kubek z kawą. Mętna lura w niczym nie przypominała napoju, który lubił przyrządzać sam sobie. Ohydny posmak metalu sprawił, że czym prędzej odstawił kawę na składany stolik. Z jedzeniem było niewiele lepiej. Chiński makaron z tłuszczem, który przypominał smar do czołgu T34, i suszonymi warzywami nadawał się raczej do karmienia nierogacizny niż żołnierzy. Widać intendentura ledwie nadążała za czołowymi jednostkami brygady. Droga łącząca Grodno z Białymstokiem przechodziła przez przejście graniczne w Kuźnicy Białostockiej. Najszybszy i zarazem najwygodniejszy szlak łączący tę część kraju ze stolicą Jaworskiego przyprawiał o ból głowy. Z informacji defy, czyli płytkiego wywiadu defensywnego wynikało, że naprzeciw skromnej brygady mogą znajdować się trzy białoruskie dywizje pancerne i zmechanizowane. Mógł co prawda liczyć na wsparcie 9 Brygady Kawalerii Pancernej znajdującej się w lasach Puszczy Knyszyńskiej, lecz to wszystko dalej było za mało. Pozostałe dwie brygady z jego dywizji ciągle jeszcze znajdowały się daleko na zachodzie i tak miało pozostać przez najbliższe dwadzieścia cztery godziny. Ściganie dywersantów to zajęcie dobre dla żandarmów i policjantów, a nie dla żołnierzy z jednostek liniowych – zżymał się Jaworski, lecz nic nie mógł na to poradzić. Od 213 przeszło dwudziestu godzin jego kraj prowadził wojnę z niewidzialnym przeciwnikiem i wyglądało, że ją przegrywa. Uniósł brezentowe zamknięcie swojego namiotu i wyszedł na zewnątrz. Stojący dwadzieścia metrów od niego kołowy transporter Rosomak przyciągnął jego uwagę. Kilka z tych nowoczesnych wozów otrzymał przed zaledwie kilkoma tygodniami. Tylko tyle, by móc w nie wyposażyć jeden batalion piechoty, drugi dalej musiał posługiwać się starymi BWP-1.

Z czołgami jeszcze większa bieda, bo ma T-72M, będące już przeżytkiem na współczesnym polu walki, ale z powodu braku funduszy na zastąpienie ich znacznie nowocześniejszą konstrukcją ciągle jeszcze pozostające na uzbrojeniu. Podchodząc do polowego centrum dowodzenia znajdującego się w kołowym transporterze M 98, poprawił czarny beret na swojej głowie i wszedł do środka. Jak się okazało, w samą porę. Na jego widok porucznik siedzący przy radiostacji zameldował: – Brak łączności z Kuźnicą. Nie odpowiadają od dziesięciu minut, panie pułkowniku. – Próbowaliście ze zwykłego telefonu? – Tak. Ciągle to samo. Jaworski nie sądził, żeby obsada placówki tak nagle bez powodu przestała odpowiadać. Jeżeli tak się stało, to wynikło to raczej z okoliczności od nich niezależnych. Kilka wytłumaczeń tego faktu przyszło pułkownikowi na myśl. Najbardziej prawdopodobne było zdjęcie pracowników przejścia przez białoruskich zwiadowców, a to mogło oznaczać tylko jedno. – Proszę nadać do wszystkich oddziałów hasło PEGAZ. 214 Oczy porucznika zrobiły się okrągłe ze zdumienia. Oznaczało to bowiem możliwość przekroczenia granicy przez wrogie jednostki i było równoznaczne z rozpoczęciem wojny. – Poruczniku, niech się pan weźmie za robotę! Nie sądzę, żebyśmy mieli zbyt wiele czasu do stracenia. Jeszcze na dobrą sprawę nie przestał mówić, kiedy wokół nich zaczęły rozrywać się pociski z dział 152 milimetra. Artyleria lufowa, o wiele bardziej precyzyjne narzędzie walki niż zestawy rakietowe, biła raz po raz w rozlokowane w lesie stanowiska. Pobliski wybuch zatrząsł wozem dowodzenia, a grzechot odbitej od pancerza ziemi i odłamków był wyraźnie słyszalny w środku. Przytrzymując się burty pojazdu, pułkownik Jaworski odruchowo przyklęknął. W przypływie paniki chciał się położyć na stalowej podłodze, ale w porę się opanował. Kolejny, jeszcze bliższy wybuch zakołysał transporterem. Gdzie jest mój hełm i kamizelka przeciwodłamkowa –

pomyślał, sprawdzając po omacku znajdujące się przy nim wyposażenie. Dopiero kilka głębszych oddechów przywróciło mu równowagę ducha i zdolność logicznego myślenia – Proszę mnie połączyć z dowódcami batalionów – słowa Jaworskiego były ledwo słyszalne w przeraźliwym huku wybuchów. – Tak jest. Porucznik szczęśliwy, że może się czymś zająć, zaczął manipulować przy radiostacji, wywołując nazwy kodowe poszczególnych jednostek. – Granit, Granit! Ja Rapier. Jak mnie słyszysz? Granit, czyli batalion pancerny brygady, stanowił odwód Jaworskiego. 215 Umieszczenie czołgów przy jednostkach piechoty nie było dla pułkownika dobrym rozwiązaniem. Podobnie jak w 1939 roku polskie wozy pancerne, zamiast stanowić zwartą siłę uderzeniową, zostały porozdzielane po różnych jednostkach, co w konsekwencji doprowadziło do zmarnowania ich potencjału. Skutki przejęcia francuskiej doktryny wojennej nakazującej stoczenie bitwy w oparciu o fortyfikacje i zasilenie każdej dywizji piechoty chociaż kilkoma czołgami okazało się tak samo zgubne dla wojsk polskich, jak i francuskich. – Panie pułkowniku, Granit nie odpowiada, podobnie jak Topaz, łączność jest tylko z Szafirem. Batalion piechoty zmechanizowanej wysunięty najdalej na północ, jak się okazało, w ogóle nie był atakowany. Prawdopodobnie przeciwnik przeoczył jego pozycje, pozwalając mu spokojnie przygotować się do walki. Artyleryjska nawała powoli zaczynała przesuwać się do tyłu, dając oszołomionym obrońcom dojść do siebie. Jaworski opuścił bezpieczne wnętrze wozu dowodzenia i wyszedł na zewnątrz, by uważnie się rozejrzeć. To, co zobaczył, nie wyglądało najlepiej. Z kilku miejsc w niebo biły słupy czarnego dymu. Prawdopodobnie pociski z działa bezpośrednio trafiły w niektóre pojazdy, przemieniając je w płonące wraki. Dziesiątki poprzewracanych drzew i ziemia zryta setkami wybuchów znacznie odmieniły krajobraz, który roztaczał się dookoła jeszcze parę minut temu. Wzgórze na, którym znajdował się Jaworski, było jedynym w okolicy.

Widok, jaki się z niego roztaczał, był idealny do kontrolowania szosy wiodącej prosto do przejścia w Kuźnicy. 216 Wskoczywszy do przysypanego w niektórych miejscach okopu, pułkownik pobiegł do stanowiska obserwacyjnego. Mijając po drodze zwłoki jednego z dowódców kompani, zauważył leżący obok futerał na lornetkę. Nie namyślając się wiele, pochwycił go i pobiegł dalej. – Sierżancie, czy radio jest całe? – pytanie skierowane do jednego z weteranów brygady wywołało na czarnej od sadzy twarzy uśmiech. – U mnie, panie pułkowniku, zawsze wszystko gra. Niezbyt regulaminową odpowiedz sierżanta Jaworski zbył jedynie skinieniem głowy. Gdyby w jego jednostce było więcej ludzi otrzaskanych w ogniu walki jak ten podoficer, który odsłużył dwie pełne tury w Iraku i jedną w Afganistanie, to z ich przeciwników pozostałaby jedynie mokra plama. Ostrzał, który na chwilę osłabł, ponownie się wzmógł. Jednak teraz wśród polskich stanowisk rozrywały się głównie moździerzowe granaty. – Szykują się do natarcia, panie pułkowniku – sierżant przysiadł obok Jaworskiego, który przyglądał się przedpolu. Szeroką ławą po obu stronach szosy przesuwało się około dwudziestu czołgów T-80. Z ich luf raz po raz wykwitały pióropusze białego dymu, kiedy działa oddawały strzał w kierunku milczących polskich pozycji. – Połącz mnie z naszą artylerią. – Tak jest. Stanowiska polskich dział samobieżnych 122 milimetra Goździk znajdowały się osiem kilometrów za główną linią obrony, ukryte wśród drzew leśnego kompleksu. – Majorze, nakazuję otworzyć ogień wzdłuż szosy na Kuźnicę – słowa Jaworskiego utonęły w powodzi 217 dźwięków. Polskie stanowiska odpowiedziały ogniem. Przeciwpancerne pociski kierowane Spike, odpalone z okopów, pomknęły ku nacierającym T-80. Wkrótce wśród atakujących białoruskich pojazdów zaczęły rozrywać się także granaty polskiej artylerii, zmieniając sielskie do tej pory przedpole w pokryty czarnym dymem ruchomy dywan.

Mimo starań obrońców, z płonącego piekła wyjeżdżało coraz więcej T-80, zbliżając się szybko do pozycji brygady. – Jeżeli teraz czegoś nie zrobimy, to jeszcze się przedrą, pułkowniku, pierwsze czołgi były nie dalej niż dwa kilometry od polskich okopów. – Spróbuj połączyć się z Granitem. Dalsze zwlekanie mogło przynieść nieodwracalne szkody. Ruszając swoje czołgi, Jaworski pozbawiał się jedynego odwrotu, ale dobrze wiedział, że zmęczona piechota dłużej nie wytrzyma tego zmasowanego ataku. Uważnie obserwując przeciwnika, zauważył zbliżającą się drugą linię pancernych pojazdów przeciwnika. BWP-2, sunące kilkaset metrów za czołgami, teraz gwałtownie przyśpieszyły. Kilka z nich trafionych pociskami polskiej artylerii zatrzymało się w miejscu, rozrzucając na wszystkie strony płonący złom. Inne wystrzeliły przed siebie granaty dymne, aby skryć się w ten sposób przed celowniczymi polskich granatników przeciwpancernych. – Wszystkie jednostki, wszystkie jednostki! Tu Granit – nieoczekiwany głos w słuchawce sprawił, że Jaworski poczuł niewysłowioną ulgę. – Majorze, cieszę się, że pana słyszę. – Ja też, pułkowniku. Mieliśmy małe problemy. Ich artyleria uszkodziła naszą łączność. – Jakie ma pan straty? 218 – Dwa wozy zniszczone całkowicie, trzy uszkodzone. – Myślałem, że będzie gorzej. Jaworski nie tracił czasu na dalszą konwersację, widząc, jak pierwsze polskie T-72 rozpoczynają kanonadę z dział 125 milimetra. Białoruskie T-80, które znalazły się w odległości ośmiuset metrów, zaczęły razić obrońców gradem ognia z dział i karabinów maszynowych. Jednak przeciwnik był na wyciągnięcie ręki, zatem prawie każdy wystrzelony pocisk musiał trafić. T-72, choć zbliżone wyglądem, były od T-80 starsze o jedną generację. Jedyną cechą wspólną był kaliber działa, taki sam w obu pojazdach. Technologiczna przewaga po stronie Białorusinów, sprzyjająca w walce na dużą odległość, teraz

zmalała. Poniżej tysiąca metrów każdy strzał okazywał się celny. Przyglądając się przedpolu, Jaworski zauważył, jak jeden z T-80 otrzymał bezpośrednie trafienie w boczną część kadłuba. Smuga dymu uniosła się do góry z otwartych włazów, przez które chcieli wyskoczyć członkowie oszołomionej załogi. Serie z polskich karabinów maszynowych ścięły dwóch z nich, kiedy zeskakiwali z wieżyczki czołgu. Nieco dalej jeden z białoruskich BMP-2 zaczął obracać się dookoła własnej osi, po czym znieruchomiał, zapalając się jasnopomarańczowym płomieniem. Ze stanowiska obserwacyjnego pułkownik widział przed sobą ponad czterdzieści wraków różnych pojazdów, które jeszcze parę minut wcześniej były dla jego oddziałów śmiertelnym zagrożeniem. Pierwszy atak załamał się, drugi raz nie będzie miał tyle szczęścia. – Sierżancie, nadać do wszystkich jednostek sygnał o odwrocie. 219 Zwycięstwo w tej bitwie mógł przypisać sobie. Okazał się niezłym taktykiem, ale nie chciał być też głupcem. Obie strony uczyły się dopiero zachowania w prawdziwej walce. Tutaj nie można było mieć złudzeń. Jeżeli nie wykorzysta odpowiedniego momentu na odwrót, to białoruska artyleria ostrzeliwująca w tej chwili tyły znowu przeniesie ogień na jego wysunięte stanowiska. – Pułkowniku, czas na nas – ponaglający głos sierżanta dotarł do niego. Z tyłu za jego plecami do sprawnych BMP-ów ładowała się piechota ponaglana wrzaskami podoficerów. – Jeszcze raz z artylerią. Słuchawkę podano mu niemal od razu. – Tu Rapier Jeden, dymnymi – cel jak poprzednio, ognia. – Przyjąłem bez odbioru. Osiem polskich dział otworzyło ogień na przedpole, tym razem pociskami tworzącymi zasłonę dymną. Kiedy ostatni transporter zabierał Jaworskiego z punktu obserwacyjnego, horyzont spowijał biały dym maskujący odwrót osamotnionego batalionu. 41 ESKADRA LOTNICTWA TAKTYCZNEGO, MALBORK – POLSKA

17 czerwca, godzina 07:09 Przeciążenie wcisnęło majora Adama Sokołowskiego w fotel. Świat za kabiną F-16 przyspieszył, kiedy lewą ręką przesunął przepustnicę gazu do przodu, nadając maszynie odpowiednią prędkość. Samolot obładowany bombami i pociskami powietrze-powietrze oderwał się lekko od pasa startowego i pomknął w błękitne niebo. Wraz z nim w powietrzu znalazły się jeszcze trzy maszyny wyznaczone 220 do zbombardowania kolumn pancernych wlewających się na teren Polski. Pozostając w gotowości bojowej przez ostatnie kilka dni, w każdej chwili spodziewali się rozkazu do działania i jak zawsze w takich sytuacjach było to dla nich zaskoczeniem. Atak białoruskich komandosów sprzed dziesięciu godzin nie wyrządził na ich lotnisku większych zniszczeń. Kompania żandarmerii dowodzona przez energicznego kapitana wyparła nacierających specnazowców poza teren bazy, zadając im spore straty. W czasie walki poważnemu uszkodzeniu uległ tylko jeden samolot, kiedy to w początkowej fazie ataku do jednego z hangarów udało się wedrzeć dwóm Białorusinom. Serie z ich AK podziurawiły kadłub i skrzydła, czyniąc maszynę niezdatną do lotu. Sokołowski dobrze wiedział, że gdyby nie natychmiastowa interwencja żandarmów wszystko mogłoby skończyć się dużo większymi stratami wśród pilotów i samolotów. Obierając kurs na wschód, liczył, że teraz będzie miał okazję do rewanżu. Zadanie postawione przed majorem i resztą jego klucza nie było skomplikowane. Rozpoznanie i zbombardowanie szosy Białystok – Grodno, którą według posiadanych informacji miały posuwać się czołgi Łukaszenki. Z myślą o takich właśnie zadaniach zakupiono szesnastki, które sprawdzały się również jako maszyny szturmowe. Obsługa naziemna zazwyczaj sprawna w działaniu teraz osiągnęła prawdziwy Olimp w przygotowaniu samolotów do startu. W powietrzu Sokołowski mógł docenić ich starania. Choć to dopiero pierwsze godziny wojny, na barki mechaników spadnie teraz jeszcze więcej obowiązków. Z każdą upływającą minutą należało się liczyć ze stratami, 221 które trzeba będzie uzupełniać tą resztką sprawnych maszyn, która pozostanie. Przelatując nad krajową drogą E77, klucz Sokołowskiego z lewej strony minął Olsztyn i znalazł się nad Krainą Wielkich Jezior północno-wschodniej Polski. Z wysokości stu pięćdziesięciu metrów błękitne jeziora i zielone połacie lasów przypominały majorowi kolorową grę planszową. Na niektórych jeziorach dawało się zauważyć pierwsze białe żagle jachtów, do rozpoczęcia wakacji pozostawało jeszcze parę dni. Ich kapitanami byli zapewne szczęśliwcy, którzy nie wiedzieli o wydarzeniach dzisiejszego poranka.

Parę minut później na wyświetlaczu ukazało się osiem świetlistych punkcików. Włączone radary F16 z pewnością ostrzegły białoruskich pilotów przed zagrożeniem, lecz z powodu zniszczenia polskiej sieci radarowej Sokołowski wolał wcześniej wiedzieć o przeciwniku. – Klucz, wyłączyć radary – rozkaz Sokołowskiego dotarł do reszty pilotów – schodzimy na sto metrów. Echa radarowe pozostawione przez samoloty jego klucza utonęły wśród szumu zakłóceń. – Przygotować się do ataku. Ponownie włączając, radary oświetlili cel. Każdy z polskich samolotów uzbrojony był w dwie rakiety AIM-120 AMRAAM podwieszone pod kadłubem, do walki na duże odległości, i dwie rakiety AIM-7 Sparrow, na końcach skrzydeł, do walki na odległość nie większą niż dziesięć kilometrów. Wystarczyło tylko kilka sekund, aby ku nieprzyjacielskiej formacji pomknęło osiem białych smug z rakietowych silników. Komputery znajdujące się w nosie każdego pocisku wybrały cele, kierując się wskazaniami 222 własnych radarów. Sokołowski przełączył system kierowania ogniem na pociski Sparrow i skoncentrował się na wyświetlaczu HUD, obserwując swoje rakiety. Wrogie maszyny lecące do tej pory w zwartym szyku rozpierzchły się nagle na wszystkie strony. Dookoła białoruskich samolotów robiących uniki zajaśniały świetlne flary oraz aluminiowe dipole mające zmylić polskie rakiety. Także klucz prowadzony przez Sokołowskiego rozpadł się na dwie pary. Zbliżając się coraz bliżej do przeciwnika, jego piloci mogli obserwować dziki tanieć śmierci, kiedy ich pociski doszły celu. Trzy radarowe echa zgasły jak zdmuchnięte świeczki na urodzinowym torcie. Konsternacja majora, który liczył na lepszy wynik, była wielka. Jak zauważył, trzy AMRAAM-y obrały sobie za cel tę samą maszynę. Choćby prowadził ją najlepszy na świecie pilot i tak nie miałby szansy. Wielka kula ognia rozświetliła niebo na dwie sekundy i znikła. Pozostałe dwa trafione samoloty w chwilę potem spadły na ziemię wśród dymu i płomieni. Pozostała piątka wcale nie przejawiała ochoty na ucieczkę i ruszyła do walki. Teraz to polscy piloci mieli się przekonać na własnej skórze, co to znaczy powietrzne starcie. Dziesięć rakiet średniego zasięgu R-73 wystrzelonych w kierunku klucza Sokołowskiego szybko pokonywało dystans. Uniki, które wcześniej wykonywali ich przeciwnicy, stały się teraz udziałem pilotów z 41 Eskadry. Wyrywając świecą do góry, major kątem oka dostrzegł błysk w dole. To prowadzący z drugiej pary porucznik Sławczyński w ciasnej pętli spadał ku ziemi.

– Skacz! 223 Brak odzewu oznaczał, że albo młody porucznik już nie żyje, albo utracił przytomność, gwałtownie manewrując Jastrzębiem. Wykonując beczkę, Sokołowski z przerażeniem zauważył, że Sławczyńskiego dzieli od ziemi tylko kilkadziesiąt metrów. Szansa znikła wraz z jaskrawo pomarańczowym błyskiem wśród drzew. Tłumiąc w sobie gniew, major zakończył manewr i był ponownie gotowy do walki. Na żal za straconym kolegą będzie mógł sobie pozwolić później, teraz trzeba przejąć inicjatywę. Samoloty, które na początku starcia dzielił dystans ponad pięćdziesięciu kilometrów, znalazły się nagle w zasięgu wzroku pilotów. Sokołowski bez trudu rozpoznał Migi-23 i Migi-29. Jego klucz prawdopodobnie przerwał akcję czterech Migów-23 i czterech wspierających je myśliwców, kiedy te miały atakować polskie jednostki cofające się do Białegostoku. Sam wysłany z podobnym zadaniem zjawił się w samą porę. Naprowadził celownik na białoruskiego Miga-23. Zielony kwadracik obramował wrogi samolot i major nacisnął przycisk na dżojstiku, zwalniając jedną z dwóch rakiet Sparrow. Rakieta na końcu skrzydła oderwała się z prowadnicy i wyskoczyła do przodu. Biała smuga dymu z niewiarygodną prędkością pokonywała dystans do Miga. Kiedy jego pilot spostrzegł zagrożenie, nie pomogły już uniki. Skośne skrzydło oderwało się od maszyny. W sekundę później to samo stało się z dziobem, kiedy reszta uszkodzonego wraku, ciągnąc za sobą warkocz dymu, szybowała ku ziemi. Teraz Sokołowskiemu pozostała tylko jedna rakieta i 20-milimetrowe działko z zapasem pięciuset nabojów. Kontynuowanie walki w tym stanie mogło przynieść 224 zgubne skutki i już miał dać znak do odwrotu, kiedy zauważył, że Białorusini zdecydowali się na ucieczkę. Utracili w sumie cztery maszyny i zwycięstwo bezapelacyjnie pozostawało przy Polakach. Jednak wspomnienie zestrzelonego porucznika pozostawiało w majorze gorzki żal. PODZIEMNE CENTRUM DOWODZENIA, MIŃSK – BIAŁORUŚ

17 czerwca, godzina 20:01 – Do tej pory – referował generał Dawydow – wojska nasze wtargnęły na głębokość trzydziestu kilometrów na skrzydle południowym, co uważam za dobry wynik, i około piętnastu na skrzydle północnym. Opór, który napotkała 2 Dywizja Pancerna, był większy, niż się spodziewaliśmy. – Doniesiono mi o dużych stratach wśród naszych żołnierzy – słowa Łukaszenki trafiły w czuły punkt. Generał ze wszystkich sił starał się powstrzymać od rzucenia mięsem. System dublujący każde działanie potrafił nawet najbardziej aktywnym odebrać inicjatywę. – Prawdę mówiąc, nie są tak duże, jak to wynikało z początkowych informacji. Część maszyn nadaje się do remontu. Zajęły się tym nasze czołówki techniczne, dokonując niezbędnych napraw. Straciliśmy też kilka samolotów, głównie starszych typów – bagatelizował Dawydow. – W sumie wszystko idzie zgodnie z planem. W ciągu kolejnych dwunastu godzin powinniśmy zamknąć Białystok w okrążeniu i uchwycić przeprawy na Narwi. – Proponuję zapoznać się ze szczegółowym raportem, kapitanie – Ignatiew skinął ręką na oficera, który do tej pory siedział przy końcu konferencyjnego stołu. Ten 225 upewniwszy się, że chodzi o niego, rozpoczął czytanie leżących przed nim dokumentów: – Pierwsza Dywizja Pancerna generała Zoszczenki znajduje się w tej chwili pod Białą Podlaską. Armijny zwiad jest już w samym mieście. Nie spodziewamy się większego oporu. Plan działania na następne dwanaście godzin przewiduje dotarcie do Stoczka Łukowskiego. Jeżeli tak dalej pójdzie, to wyprzedzimy harmonogram – kapitan przerwał i niepewnie popatrzył na Dawydowa – 2 Dywizja Pancerna jest teraz w Sokółce. – Z informacji potwierdzonych przez jeńców wynika, że są to elementy 16 Dywizji Zmechanizowanej. Niestety, zdążyli się w porę wycofać i jak przewidują nasi analitycy, możemy mieć z nimi jeszcze kłopoty. Pozorny spokój przerwany został gwałtownym otworzeniem dźwiękoszczelnych drzwi, w których stanął dowódca wojsk łączności. Za jego plecami w pomieszczeniach obok kłębił się tłum oficerów nanoszących na mapy aktualne przemieszczenia jednostek. Inni, posługując się telefonami i komputerami, starali się uzyskać najnowsze informacje o ruchach przeciwnika. – Samoloty Polaków stają się coraz aktywniejsze. W ciągu ostatnich trzech godzin przeprowadzili dziesięć nalotów, a ich częstotliwość rośnie z każdą

następną godziną. To tylko kwestia czasu, kiedy zaczną bombardować cele po naszej stronie granicy – oświadczył na wstępie. – Proszę nakazać wzmocnić obronę powietrzną nad naszymi dywizjami – Ignatiew zwrócił się do łącznika z sił powietrznych. – Jak podaje dowódca 5 Dywizji Zmechanizowanej, do tej pory nie napotkano żadnego oporu. Jest teraz w Hajnówce. 226 – Niech naciera dalej na Bielsk i Zambrów. – To był doskonały pomysł – powiedział Łukaszenka do Ignatiewa – skoncentrowali się na obronie Białegostoku. Zajdziemy ich od południa i odetniemy drogi odwrotu. To jednak trwa zbyt długo. Niech dowódcy wprowadzą do walki wszystkie siły. Stawiających opór rozstrzelać. Nie będziemy się teraz bawić w humanitaryzm – dyktator wstał i zaczął się przechadzać po pomieszczeniu, jakby nadmiar przepełniającej go energii nie mógł znaleźć ujścia. W końcu włączył stojący w rogu telewizor i bez fonii upajał się samymi obrazami. We wszystkich światowych sieciach informacyjnych temat inwazji na Polskę zajął bezapelacyjnie pierwsze miejsce. Wyparł z ramówki nawet skandalizujące gwiazdki z Hollywood, które nie mogły przebić swoimi wyczynami mińskiego tyrana. Ponieważ do tej pory nie było zbyt wielu zdjęć działań bojowych oprócz kilku zniszczonych samolotów i dymów nad bombardowanyni miastami na wschodzie Polski, większą część informacji wypełniali zaproszeni do studia specjaliści od spraw międzynarodowych. Także moskiewska państwowa telewizja nie uciekła od tematu. Tutaj jednak pokazywano głównie mieszkańców białoruskich wsi i miasteczek, którzy machali przyjaźnie do przejeżdżających przez ich miejscowości żołnierzy w ciężarówkach. Ton wypowiedzi polityków i komentatorów, powściągliwy w osądach, wskazywał jednak, że to sami Polacy są sobie winni. Jakby na potwierdzenie tych słów przedstawiono reportaż, z którego wynikało, iż kraj nad Wisłą jest główną ostoją nietolerancji i ksenofobii w Europie. Reszta świata, zajęta przede wszystkim swoimi problemami, chciała negocjacji. Niektórzy przedstawiali konflikt jako bez mała wewnętrzną 227

sprawę Rosji, bo cóż znaczy te kilka kraików na Wschodzie, które prawie zawsze znajdowały się po wpływem Moskwy. Celowali w tym głównie Francuzi. Jedynie rządy w Londynie i Waszyngtonie przedstawiały sprawę jasno, bez niedomówień i przeinaczeń. Bruksela, jak zwykle w takich chwilach, nabrała wody w usta, kierując się zasadą, że milczenie jest złotem. URZĄD RADY MINISTRÓW, WARSZAWA – POLSKA 17 czerwca, godzina 23:15 Rozkaz o zaciemnieniu pogrążył stolicę w chaosie. Specjalne patrole policji krążące po mieście miały dopilnować, by wszystkie świetlne reklamy, neony i uliczne latarnie zostały wyłączone. Na głównych arteriach przelotowych miasta pojawiły się barierki i opancerzone samochody pułku ochrony Dowództwa Garnizonu Warszawskiego. Kontrola dokumentów sprawiła, że w całej aglomeracji momentalnie utworzyły się korki, wypełniając powietrze hałasem klaksonów i przeciągłym dźwiękiem policyjnych i wojskowych kogutów. Gdyby patrzył na to ktoś z lotu ptaka, zobaczyłby reflektory samochodowe żłobiące w ciemnych ulicznych kanionach świetlne szlaki migające biało-żółtą barwą. Nawet dla uprzywilejowanego pojazdu wiceministra Adama Moraczewskiego nie zrobiono wyjątku. Jego samochód raz po raz stawał przed nieoczekiwanymi przeszkodami. Kierowca, który przeważnie bez pardonu wykorzystywał służbową legitymację, teraz był wyjątkowo powściągliwy. Wiedział, że popędzanie i krzyki nie zrobią na żołnierzach wrażenia. 228 – Panie Janku – po raz pierwszy od dobrej godziny wiceminister odezwał się do swojego kierowcy – to bez sensu, przejdę się piechotą. Będę szybciej, a pan niech odstawi samochód do garażu. – Nie mogę tak pana zostawić, to wbrew instrukcjom. – Nic mi nie będzie. Życzę powodzenia, bo nie wiem, kiedy się teraz zobaczymy – Moraczewski sięgnął do klamki i po chwili stanął na chodniku. – Proszę na siebie uważać. – Nawzajem, panie ministrze. Minister zatrzasnął drzwi i energicznym krokiem ruszył w stronę URM. Podczas dwudziestu minut spaceru mógł odetchnąć, rozprostować kości i przemyśleć swoje dalsze działanie. Ciekawe, jakie miejsce zajmę w nowej administracji... –

ambicją Moraczewskiego było co najmniej bycie namiestnikiem, jak za czasów Królestwa Kongresowego. Realnie jednak patrząc, wolał jakieś mniej eksponowane stanowisko, coś mniej rzucającego się w oczy. Stalowe barierki i pośpiesznie ustawione parę godzin temu żelbetowe konstrukcje, sprawiły, że aby dostać się do środka gmachu, trzeba było pokonać istny labirynt przejść. Przypiął swoją legitymację do kieszeni czarnego garnituru i dał się prowadzić rosłemu kapralowi z jednostki ochrony. Kiedy wreszcie znalazł się w środku, rolę opiekuna przejął młodszy urzędnik jego resortu. – Tędy proszę. – Są już wszyscy? – starał się go wysondować Moraczewski. – Kilku brakuje. Część zginęła jeszcze wczoraj w budynku sejmu. Ministra Rębeckiego zastrzelono dzisiaj w jego mieszkaniu. 229 – Coś takiego? Co robił w tym czasie BOR? – Ich trzech funkcjonariuszy także zginęło. Rębecki, odpowiedzialny w obecnym rządzie za sprawy związane z dziedzictwem kulturalnym, nie cieszył się uznaniem ani partii rządzącej, ani opozycji. Jego projekt reform finansowania całej sfery kultury napotykał na mur obojętności, tak jakby muzea, biblioteki i galerie mogły funkcjonować bez pomocy państwa. Przed wejściem do sali konferencyjnej znajdowało się piętnastu ochroniarzy z Biura Ochrony Rządu. Niektórzy w garniturach, jednak większość w mniej oficjalnych ubraniach. Wszystkim z ucha wystawał kabel słuchawki. Uzbrojeni w pistolety maszynowe HK-53 przewieszone przez ramię, zwartym murem bronili dostępu do środka. Teraz jednak rozstąpili się przed Moraczewskim, otwierając przed nim drzwi. Pierwszą osobą, która go zauważyła, był premier Lewandowski. Blada twarz i zmęczone oczy widoczne spod drucianych okularów od razu spoczęły na wiceministrze. Wymięta marynarka dopełniała wyglądu. Spoglądając na premiera oraz jego garderobę, Moraczewski odniósł wrażenie, że razem wiele przeszli.

– Panie ministrze, jak się cieszę, że pana widzę. Proszę tu do nas – nawet głos Lewandowskiego, zaprawiony w wielu politycznych bataliach, teraz był ochrypły. – Ja też się cieszę, panie premierze – wymienili uścisk dłoni i Moraczewski zajął miejsce obok niego. – Nie będziemy dłużej zwlekać. Panowie, w obecnej trudnej sytuacji większość zadań związanych z obroną państwa spocznie w rękach wojskowych. Myślę, że generał Rudnicki, który do tej pory pełnił funkcje szefa MON-u, teraz powinien pokierować całością prac związanych z... 230 hm, no nie ukrywajmy, z czym mamy do czynienia. Z niesprowokowaną agresją na nasz kraj. Pomruk aprobaty rozszedł się w sali. – Wszyscy znamy kompetencje generała. Nieraz dawał dowody, że jest zdolny poradzić sobie nawet w najcięższej sytuacji. Przyglądając się spod przymrużonych powiek Rudnickiemu, Moraczewski skonstatował, że generał wcale nie wygląda na przybitego. Tak jakby trudności, którym musiał stawić czoła, hartowały go, a niepowodzenia dodawały sił. – Jak panowie zapewne wiecie – zaczął generał – o godzinie 4:00 wojska białoruskie przekroczyły granicę. Adiutant generała w tym czasie przed każdym z zebranych rozłożył brązową plastikową teczkę. – Prawie na pewno ich celem strategicznym jest Warszawa i nie ma co się łudzić, że wcześniej wstrzymają ofensywę – adiutant, który wcześniej rozmawiał przez telefon komórkowy, teraz podszedł do Rudnickiego i zaczął gorączkowo szeptać do jego ucha. Nie zmieniając wyrazu twarzy, tym samym lodowatym tonem generał oświadczył: – Mam informację o wystrzeleniu w naszym kierunku co najmniej trzech rakiet taktycznooperacyjnych ziemia-ziemia. – Jaka jest szansa, że trafią w ten budynek? – Niewielka. To rakiety typu Łuna. Jeżeli trafią w miasto, to już będzie sukces. Chyba że są to rakiety

z głowicami chemicznymi, wtedy stopień celności jest sprawą drugorzędną. Zielone ze strachu twarze ministrów, sparaliżowanych nieoczekiwaną wiadomością, zalśniły w mętnym świetle kandelabrów. 231 – Zostańmy na miejscach. W razie czego ewakuują nas śmigłowcami – premier okazał się największym optymistą spośród całego swojego gabinetu. Zza okna zasłoniętego ciężką ciemną kotarą dobiegł przeciągły jęk przeciwlotniczego alarmu. Dźwięk ten był znany większości warszawiaków z obchodów rocznic i świąt narodowych, lecz chyba nikt nie spodziewał się, że zabrzmi on w celu, do którego był stworzony. Przeciągające się milczenie przerwał daleki wybuch. Adiutant Rudnickiego z telefonem cały czas przyciśniętym do ucha nasłuchiwał danych przekazywanych mu z Centrum Operacji Powietrznych. – Pierwszy spadł na Bródnie, trafił w zabudowania – oznajmił. Następny wybuch, znacznie bliższy, spowodował, że fala uderzeniowa odbiła się od okien. – Drugi rąbnął w okolicach Wisłostrady. Trzeci wylądował pod Wołominem. Brak informacji o skażeniach. Na razie to wszystko. – W co celowali, generale? Domyśla się pan? – premier przez cały czas to zaciskał dłoń w pięść, to prostował palce. – Trudno powiedzieć. Może w ogóle nie chodziło o żaden konkretny obiekt. Zrobili to, żeby nas zastraszyć. – Róbmy coś, do cholery, bo jak tak dalej pójdzie, to staniemy się znowu Prywiślańskim Krajem – zdenerwował się szef gabinetu prezydenta. – To, co panowie przed sobą macie, to Dyrektywa Wojenna nr 1 – wzrok zgromadzonych spoczął na leżącym przed nimi dokumencie. – Nie ma jednoznacznej recepty, jak w obecnej chwili poradzić sobie z inwazją. Możemy za to zminimalizować jej skutki. Już teraz straty w naszej gospodarce są

kolosalne. Zawsze wlekliśmy się w ogonie 232 Unii, ale obecnie grozi nam zredukowanie do poziomu państw trzeciego świata. – Widzę, że pańscy ludzie pomyśleli o wszystkim – Lewandowski, przerzucając kolejne strony dyrektywy, był wyraźnie zdumiony. – Musimy zmilitaryzować najważniejsze gałęzie przemysłu i transportu. Ścisła reglamentacja towarów i ograniczenia w poruszaniu. Chociaż to ostatnie może okazać się niemożliwe do wyegzekwowania. – Dlaczego? – A jak pan chce powstrzymać tłumy uchodźców, którzy już ruszyli lub zrobią to w najbliższym czasie? – Musimy zorganizować dla nich obozy na zachodzie kraju – Moraczewski, który wcześniej wszystko starannie przemyślał, teraz zdecydował się przedstawić własne uwagi – wszystkie niezbędne dyspozycje wydam zaraz po naradzie. Myślę, że Katowice, Wrocław, Gorzów, Poznań, Szczecin będą mogły przyjąć od dwóch do czterech milionów ludzi. – Nie wiemy, jak długo to wszystko potrwa, więc ciężko mi mówić o szacunkowych liczbach dotyczących ewakuowanych ze wschodu, ale może ma pan rację. Minimum dwa miliony w ciągu najbliższych trzech dni. Minister transportu, który z uwagą wpatrywał się w tabele dokumentu, teraz z sarkazmem w głosie zauważył. – Nasza sieć kolejowa jest dziurawa jak sito. W niektórych miejscach dopiero zabraliśmy się za naprawę uszkodzonych mostów. Robimy, co możemy, ale to wymaga czasu. Objazdy z Warszawy do Gdańska już teraz zajmują trzy do czterech godzin. Jak tak dalej pójdzie, to szybciej będzie Wisłą niż naszymi pociągami. 233 – W pierwszej kolejności proszę skoncentrować się na dostawach dla wojska i przewozie surowców strategicznych. Bez tego nie mamy co myśleć o prowadzeniu wojny. Urzędnik pełniący obowiązki ministra finansów i prezes Narodowego Banku Polskiego wdali się w cichą rozmowę.

Prezes NBP, odpowiedzialny za rezerwy walutowe i depozyty bankowe, podniósł do góry rękę. – Co mamy zrobić z pieniędzmi ze skarbca i złotem? Samego złota jest ponad sto ton. Choćbyśmy pracowali na trzy zmiany, przeniesienie wszystkiego zajmie nam kilka dni. – Dostanie pan dwie kompanie żandarmerii. Ewakuację proszę rozpocząć natychmiast, jak tylko podstawimy ciężarówki. – To tylko część problemu. Zostały jeszcze zbiory muzealne, numizmaty, obrazy, rzeźby, starodruki, archiwalia... Wraz z każdą upływającą chwilą bruzdy na czole Rudnickiego robiły się większe. Do wywiezienia w bezpieczne miejsce wszystkich wartościowych rzeczy trzeba by zmobilizować dodatkową dywizję wojska wraz ze sprzętem transportowym. Pozostawienie wszystkiego tak jak jest, narażało kulturę na straty, których już nigdy nie można by odrobić. Od czasu pierwszych powstań w osiemnastym wieku po drugą wojnę Warszawa wielokrotnie zdobywana i grabiona utraciła swoje najcenniejsze skarby, które teraz wystawiano w Ermitażu, jeżeli miały szczęście, bądź spoczywały zapakowane w drewniane skrzynie i leżały w jakimś zapomnianym magazynie. Po dziesiątkach lat starań i poszukiwań 234 historyków i muzealników część z nich znów znalazła się w Polsce, lecz teraz ponownie groziła im grabież. – Wywieziemy, ile się da, resztę trzeba będzie ukryć. – Następna sprawa to kwestia paliw. Dzięki Bogu, jest lato, nie zużywamy tyle gazu i oleju opałowego, co w zimie – minister transportu poruszył kolejny problem. – Jak duże mamy rezerwy? – zapytał Lewandowski. – Na około trzy tygodnie. – Prezydent leci dziś do Waszyngtonu. Na sesji ONZ przedstawi naszą sytuację. To dobra okazja, żeby porozmawiał z amerykańską administracją. – Dziesięć godzin lotu w jedną stronę plus sesja i rozmowy z politykami to co najmniej dwa–trzy dni, a my możemy nie mieć tyle czasu. Jeżeli nie będziemy liczyć na siebie, to jest wielce prawdopodobne, że wszelka pomoc może okazać się już zupełnie zbędna. Nie chciałbym panów czarować – już pojutrze możemy mieć Białorusinów pod Otwockiem i Wołominem. – Generale, czy przypadkiem nie przemawia przez pana pesymizm? – Raczej optymizm – stwierdził Rudnicki – tak naprawdę mogą tu być już jutro wieczorem.

Porażeni politycy umilkli. Ci, którzy obarczeni byli rodzinami, pomyśleli o jak najszybszym wywiezieniu ich z kraju. Wdowcy i rozwiedzeni o zabezpieczeniu majątku, a wszyscy wspólnie o ratowaniu życia. Wybory, których musieli codziennie dokonywać, ustępstwa i kompromisy, teraz okazały się nic nie warte. – Coś takiego! – wyrwało się Moraczewskiemu. – Przykro mi to mówić – ciągnął dalej Rudnicki – ale takie są realia – dalszy ciąg wypowiedzi naznaczony był wyraźną złością. – Od dwudziestu lat tylko tniemy etaty 235 i sprzęt, który idzie na złom. Co roku budżet jest mniejszy. Dziwne, że w ogóle mamy się czym bronić. Zakup nowego wyposażenia jest niewielki. Głównie posługujemy się starym lub tym, co otrzymamy w darze. A najważniejszą sprawą, która nas wykańcza, jest brak spójnej polityki obronnej, bo co nowy rząd to inne pomysły. – Przecież nasze sojusze... – Można je potłuc o kant dupy. Jakoś nie widzę spieszących nam na ratunek Francuzów czy Włochów – kielich goryczy w słowach Rudnickiego przelał się do końca i teraz już nic nie mogło go powstrzymać – zamiast myśleć o kraju, większość polityków myśli o własnych stołkach. – Generale, proszę się nie zapominać – łagodnie ale stanowczo przystopował go premier. – Rozumiem, że jest pan zdenerwowany. Na wyciągnięcie konsekwencji przyjdzie czas później. Teraz musimy skoncentrować się na przetrwaniu. – Oczywiście – Rudnicki rzucił mu spojrzenie spode łba. – Najważniejsze dokumenty znajdzie pan na samym końcu. Lewandowskiemu przerzucenie papierów zajęło chwilę. W końcu drżącymi dłońmi rozłożył przed sobą dwa akty prawne. „Rozporządzenie o pełnej mobilizacji” i „Rozporządzenie o wprowadzeniu stanu wojennego”. – Trzeba je podpisać tam na dole. – To może zrobić tylko prezydent. – Nie będę go teraz ganiał po lotniskach. – Mam wątpliwości.

– A ja nie. Wyciągnięte w kierunku Lewandowskiego pióro zawisło w powietrzu. – Musi pan zrobić to, co i tak jest nieuniknione. 236 – Niech Bóg ma mnie w swojej opiece. – Tak jak nas wszystkich, panie premierze. ROZDZIAŁ 9 NA PÓŁNOC OD LUBLINA – POLSKA 18 czerwca, godzina 00:25 We wnętrzu transportowego śmigłowca Mi-8 hałas był ogłuszający. Kapral Andrzej Wirski i jego koledzy pod dowództwem sierżanta Rawskiego udawali się na pierwszą w tej wojnie misję. Pilot prowadził ciężką maszynę tak nisko nad ziemią, że czasami prawie ocierała się ona spodem kadłuba o co wyższe drzewa. Noktowizyjne okulary, założone na hełmie, upodabniały go do robota. 237 Choć Mi-8 był zasadniczo maszyną transportową, to na podwieszonych wysięgnikach miał zamontowane niekierowane pociski rakietowe. Cały pokryty ciemnozieloną farbą, nie stanowił kontrastu dla rozciągającego się pod nim rolniczego krajobrazu Polesia. Pluton Wirskiego obładowany był bronią. Oprócz osobistych karabinków szturmowych Beryl kalibru 5,56 milimetra, każdy zwiadowca taszczył dodatkowo granatnik przeciwpancerny RPG lub amunicję do niego. Broń maszynową plutonu stanowiły dwa rkmy RPK kalibru 7,62 milimetra. Niektóre Beryle miały podwieszone granatniki 40 milimetra, zabójczo skuteczne w walce na niewielkie odległości. Dwa snajperskie karabiny SWD swoje najlepsze lata miały już za sobą, mimo to w sprawnych dłoniach nadal mogły siać śmierć w szeregach wroga i dlatego wciąż znajdowały się na wyposażeniu oddziału. Pogotowie bojowe utrzymywane w pułku od dobrego tygodnia wywołało nerwowe wyczekiwanie. Pierwsze informacje o inwazji zastały poszczególne plutony i kompanie rozśrodkowane w terenie. Plotki krążące po oddziałach sugerowały, że ich zadaniem będzie desant w Brześciu bądź Grodnie. Przypominając sobie buńczuczne zapowiedzi niektórych kolegów, Wirski uśmiechnął się ironicznie.

Jeżeli tak miało się stać, to było już na to stanowczo za późno. Prawdopodobnie zmietli by nas jeszcze przed granicą – pomyślał, zerknąwszy na towarzyszy broni. Naprzeciw niego z pochyloną na bok głową ostentacyjnie spał Janek Bocian, zwany Góralem. Spod masy wyposażenia i przeciwodłamkowej kamizelki widać było unoszącą się w rytmicznym oddechu pierś. Reszta 238 chłopaków starała się zachować spokój, lecz było widać, że przychodzi im to z najwyższym trudem. Wirski pokręcił się na brezentowym siedzisku. Nogi drętwiały mu od wbijającej się w uda stalowej rury stelaża, na którym obciągnięto krzesełko. Pięćdziesiąt kilogramów oporządzenia jednak krępowało jego ruchy, więc wyglądało na to, że będzie musiał jeszcze trochę pocierpieć. Boczny wiatr zakołysał śmigłowcem, powodując wśród pasażerów nagły przypływ strachu. Drugi pilot, do tej pory skoncentrowany na przyrządach, teraz odwrócił się w ich stronę. Jego potężny okrzyk rozszedł się po całym przedziale ładunkowym. – Pięć minut do celu! Nieruchomy do tej pory Rawski zaczął przesuwać w dłoniach leżącą u jego stóp linę. Metodycznie, metr po metrze przejrzał zwój aż po znajdujący się na jego końcu hak z zapadką. – Dwie minuty. Mi-8, pilotowany z maksymalną prędkością dwustu pięćdziesięciu kilometrów na godzinę przez większą część trasy, teraz wyraźnie zwolnił. Wyglądało to tak, jakby na ostatnim etapie nawigator zgubił będący w zasięgu wzroku cel. Sierżant Rawski zahaczył linę o uchwyt i otworzył boczne drzwi helikoptera. Podmuch ciepłego wiatru wdarł się do środka. Po czterdziestu minutach lotu była to dla pasażerów wyjątkowo miła odmiana. – Desant! – okrzyk Rawskiego rozległ się równocześnie z zielonym światłem, które rozbłysło nad przedziałem transportowym. 239 Tłocząc się przy wyjściu, ciemne sylwetki komandosów znikały w czarnym prostokącie drzwi. Kiedy przyszła kolej na Wirskiego, poczuł, że coś, co kiedyś budziło w nim strach, teraz było tylko nic nieznaczącym epizodem. Chwytając się liny, zerknął w dół, by sprawdzić, jak wysoko unoszą się nad ziemią. Niecałe dziesięć

metrów – ocenił w myślach i zaczął zjazd. Twardo uderzył o trawę, odskoczył w bok i zajął stanowisko strzeleckie około piętnastu metrów dalej. Huk rotorów śmigłowca, który do tej pory dominował nad śródleśną polaną, powoli cichł w oddali. Leżąc wśród wysokiej trawy, poczuł się osamotniony. Trzymając w ręku karabinek, uniósł się na łokciach, ostrożnie rozejrzał się dookoła, wypatrując kolegów. Ich niewyraźne sylwetki można było dostrzec tylko wtedy, gdy się poruszali. – Uwaga, ruszamy – sierżant Rawski nie zostawił im zbyt wiele czasu do rozmyślań. – Pierwsza drużyna naprzód! W ciągu paru chwil pluton uformował się w długiego naszpikowanego bronią węża. Kilka kilometrów przed nimi wśród rozciągających się wszędzie lasów prawdopodobnie czaił się wróg. Przystając co kilkaset metrów, Rawski ustalał kierunek na GPS-ie. Niepewność tego, co ich czeka, była dla wszystkich deprymująca. Pierwsze zadanie bojowe w najprawdziwszej wojnie to dla nieostrzelonego żołnierza wielka próba charakteru. Kolejny przystanek okazał się dłuższy niż poprzednie. – Przed nami szosa – szept przekazany od czoła rozszedł się wzdłuż całej kolumny – pierwsza drużyna ruszać – Rawski poganiał swoich podopiecznych. 240 Kilka przygarbionych cieni przeskoczyło na drugą stronę drogi. Podczołgując się do przodu, Wirski znalazł się nie dalej niż pięć metrów od asfaltowej szerokiej szosy. Wyczekiwał na dogodny moment. Sprężył się w sobie. Kiedy już miał wystartować, popędzany przez Rawskiego, nagle zza zakrętu jakieś sto metrów od niego zajaśniały światła nadjeżdżającego samochodu. Wyciągając przed siebie Beryla, Wirski rozpłaszczył się na ziemi zasłonięty przez niewysokie krzaczki. Reszta jego kolegów prowadzona wspólnym instynktem zrobiła to samo, starając jak najdokładniej wtopić w otaczający ich teren. Na ewentualny odwrót nie było już czasu. Oddział

zajmujący pozycje po obu stronach drogi w wypadku dostrzeżenia musiał stoczyć walkę. Nie zostali tu zresztą przysłani po to, żeby kryć się po krzakach, lecz walczyć z wrogiem. Światła przybliżały się coraz bardziej. Wyraźnie można było dostrzec mruganie lewego reflektora, jakby nadającego sygnały alfabetem Morse’a. Rozluźniając spięte mięśnie, Wirski popatrzył przez celownik karabinku, oczekując na rozkaz do otwarcia ognia. – Nie strzelać – opanowany szept sierżanta usłyszeli znajdujący się najbliżej niego żołnierze. Wpatrując się w światła, Wirski z ulgą dostrzegł, że jest to stara cywilna nyska, a nie pojazd rozpoznawczy Białorusinów. Gdyby nie przytomność umysłu Rawskiego, zrobiliby sito z polskich uchodźców. Minutę później warkot samochodu ucichł w oddali. – Najedliście się strachu, co? – kpiący ton dowódcy dodał im otuchy – a teraz na drugą stronę! Jazda! 241 SZTAB 1 DYWIZJI PANCERNEJ, ŁUKÓW – POLSKA 18 czerwca, godzina 05:15 Energiczne pociągnięcie za ramię zbudziło Aleksandra Zoszczenkę. Generał miał wrażenie piasku w oczach. Dwuipółgodzinny sen nie dodał mu sił, co najwyżej tylko trochę stłumił ból głowy, dokuczający mu od poprzedniego dnia. Spał w ubraniu, więc nie musiał tracić czasu na ubieranie, wzuł tylko wysokie czarne oficerki i był gotów do rozpoczęcia kolejnego dnia. Namiot, w którym nocował, nie należał do dużych. Miejsca było tylko tyle, aby ustawić w nim jedno łóżko polowe, niewielki stolik i dwa rozkładane krzesełka. Jego ordynans w mundurze koloru musztardy z przekrzywioną na bakier furażerką nalewał właśnie kawy do blaszanego kubka, kiedy do namiotu wszedł szef dywizyjnej łączności. – Pietia, tylko mi teraz nie mów, że mamy nowe wytyczne. – Nie, towarzyszu generale, chciałem tylko zameldować, że wszyscy już są. – Dobrze, zaraz będę. Zoszczenko, szukając ręką w kieszeni, znalazł w końcu aspirynę, na której mu zależało. Białe tabletki w zielonym opakowaniu z napisem Bayer zostały dostarczone do jego sztabu wraz z innymi medykamentami prosto z rozbitej polskiej apteki. Wycisnął dwie na dłoń, a następnie wrzucił je do ust i popił kawą. Wciągnął powietrze do płuc i wyszedł przed namiot.

Szarówka dnia zaczęła dominować nad biwakiem. Pasma mgły, które do tej pory otulały stojące dookoła ciężarówki i transportery, nikły teraz wśród wzbierającego zewsząd 242 rozgardiaszu. Siatka maskująca rozciągnięta pomiędzy dwoma BTR-ami tworzyła tymczasowy punkt dowodzenia dywizji. Zasiadający pod nią oficerowie niespiesznie raczyli się śniadaniem, na które składały się polowe racje żywnościowe. Byli wśród nich dowódcy poszczególnych brygad i batalionów, ale nie wszyscy. Najdalej wysunięta na zachód jednostka pancerna pułkownika Tołstoja, reprezentowana była jedynie przez oficera wywiadu. Podobnie przedstawiała się rzecz z batalionem zwiadowczym, który wspólnie z czołgami Tołstoja tworzył operacyjną grupę mobilną. – Wnimanje – jako pierwszy zobaczył Zoszczenkę oficer logistyczny dywizji. – Spocznij – przywitał generał zgromadzonych – zdaje się, że mamy huk roboty. Zoszczenko przysiadł na drewnianym zydlu i zerknął na zawieszoną na stojaku mapę. Białoruskie jednostki, zaznaczone niebieskim kolorem, tworzyły na terytorium Polski rakowatą narośl. Kiedy ostatni raz przyglądał się widniejącym na planszy symbolom, zaledwie trzy godziny temu, wszystko wyglądało trochę gorzej. Obecnie zgrupowanie, w którego czołówce szedł, wysforowało się znacznie do przodu. Podano mu talerz z czymś, co wyglądało na kotlet mielony. Westchnął i popatrzył na drugie zgrupowanie białoruskich wojsk. Z informacji, które przekazał mu szef wywiadu, dowiedział się o ciężkich walkach będących udziałem 2 Dywizji Pancernej. Teraz jednak wokół Białegostoku dominowały niebieskie prostokąty otaczające miasto ze wszystkich stron. Nieliczne czerwone symbole polskich formacji były odepchnięte poza szosę łączącą Zambrów z Bielskiem Podlaskim. 243 – Panowie – rozpoczął oficer operacyjny dywizji. – W dwudziestej szóstej godzinie operacji Stalowa Kurtyna jesteśmy w połowie drogi do Warszawy. Do końca dzisiejszego dnia powinniśmy uchwycić przeprawy na Wiśle tutaj i tutaj – wskaźnik dotknął mapy w okolicach Góry Kalwarii i Karczewa. – W uchwyceniu przyczółku pomoże nam desant 38 Gwardyjskiej Brygady Powietrzno-Manewrowej. – Na kiedy wyznaczono desant? – zapytał dowódca batalionu zmechanizowanego. – Po nawiązaniu kontaktu ze specnazem, który od paru dni obserwuje teren przeprawy z naszymi zwiadowcami. Powinno wystarczyć od półtorej do dwóch godzin na przelot śmigłowcami. Jeżeli wszystko pójdzie zgodnie z planem, to do północy powinniśmy być po drugiej stronie Wisły.

Całkiem nieźle, pomyślał Zoszczenko, kończąc posiłek. Ból w skroniach prawie całkowicie ustąpił, pozostawiając po sobie nieprzyjemne wspomnienie. – Co z ruchami Polaków? Jego pytanie wprawiło w lekkie zakłopotanie referującego oficera. – Z nasłuchu i meldunków wywiadu wynika, że dopiero zbierają siły. Wczorajsze walki na północy zepchnęły ich wojska na zachód. Jedynym poważnym zagrożeniem jest ich lotnictwo, ale z tym problemem powinniśmy poradzić sobie najdalej do jutra. Polacy w powietrze wypuścili wszystko, co ma skrzydła, łącznie z maszynami szkolnymi, i wygląda na to, że ich eskadry powoli się wykruszają, co nie powinno nas martwić. – Ja jednak wolałbym mieć lepszą osłonę z powietrza – zdanie skierowane do majora lotnictwa, który miał 244 koordynować działania wojsk pancernych z siłami powietrznymi, zaciekawiło resztę zebranych. – Tak jest. Nie będę ukrywał, że wczoraj mieliśmy pewne problemy. Dzisiaj postaramy się, żeby wszystko było dobrze. – Zobaczymy – mruknął niezbyt przekonany Zoszczenko. · Pięć kilometrów dalej na zachód, obok przebiegających równolegle do szosy torów kolejowych, zajmował stanowisko ogniowe zamaskowany ściętymi gałęziami olbrzymi T-80. Spośród pięćdziesięciu innych czołgów, wozów rozpoznawczych BRDM oraz transporterów piechoty BWP-2 pojazd sierżanta Ihora Żeleźniaka zajmował jedno z czołowych miejsc w przedzie kolumny. Siedząc w otwartym włazie, Żeleźniak widział przed sobą jeszcze dwa czołgi. Jakieś trzysta metrów od nich stały zwiadowcze BRDM-y jednostki rozpoznawczej poruszającej się przed zwartą kolumną batalionu pancernego. Po prawej stronie ruszających pojazdów, za kolejowymi torami, rozciągała się ciemna ściana lasu wzbudzająca niepokój sierżanta. Idealne miejsce na przeprowadzenie zasadzki. Z lewej strony drogi, pełnej pól i łąk, takie zagrożenie nie istniało. Kilkaset metrów otwartego terenu, na którym wszystko było widoczne jak na dłoni. Zsuwając na oczy ochronne gogle, Ihor przyjrzał się jeszcze niebu. W tej chwili spokojne, lecz w ciągu sekundy 245

mogło zapełnić się wrogimi samolotami. W słuchawkach hełmofonu usłyszał głos dowódcy batalionu. – Tu Rydwan Alfa Jeden do wszystkich jednostek. Możliwość kontaktu z nieprzyjacielem. Powtarzam: możliwość kontaktu z nieprzyjacielem. Jak do tej pory poza drobnymi incydentami nic nie hamowało marszu pancernego zwiadu dywizji, czyżby teraz miało się to zmienić? Ihor co chwila zerkał na wskazówki zegarka, które posuwały się powoli. Pojazdy na przedzie kolumny, do tej pory szybko przemieszczające się do przodu, zwolniły. Przed zwiadowcami w niewielkiej perspektywie zamajaczył drogowy mostek. Zza lasu wypływała nitka rzeki przecinającej w tym miejscu szosę. Pierwszy zwiadowczy BRDM wjechał na most. – O Boże! – ze swojego punktu obserwacyjnego Ihor wyraźnie widział, jak pojazd znika w chmurze dymu. Siedzący na jego pancerzu żołnierze zostali zmieceni potężnym podmuchem. Ich ciała znalazły się pomiędzy transporterem, spadającym przodem do rzeki, a stalowo-betonową konstrukcją mostu. Wciskając się do wnętrza czołgu, sierżant zerwał z twarzy gogle i przywarł do peryskopu. – Widzieliście? – Co? – mechanik dopiero teraz zorientował się, że coś jest nie w porządku. Ponad krzyki w słuchawkach wybił się jeden głos. – Rydwan Jeden! Uwaga! Przed nami pojazdy przeciwnika. Przeszukując przez peryskop teren przed sobą, Żeleźniak dostrzegł starego BWP-1. – Kumulacyjnym! 246 Półautomatyczna karuzela dostarczająca pociski do działa zawirowała wokół niego. – Gotowe! – Ognia!

Hałas wywołany strzałem i odrzut armaty zlał się w jedno. 125-milimetrowy pocisk opuścił lufę i z prędkością tysiąca metrów na sekundę pomknął ku polskiemu transporterowi, zmieniając go po sekundzie w płonący wrak. – Kumulacyjny. – Gotowe. Na przedpolu kurz i dym z płonących maszyn zaczął mieszać się ze sobą tworząc szaro-czarną mgłę. Wrzask bólu w słuchawkach świadczył, że nie tylko Polacy ponoszą straty. Z trzech BRDM-ów w tej chwili płonęły już wszystkie. Cienkie pancerze chroniące jedynie przed ogniem broni strzeleckiej były wrażliwe na jakikolwiek cięższy ostrzał. Pocisk z czołgu przechodził przez obie burty pojazdu, pozostawiając po sobie krwawe kłębowisko ciał. – Siergiej, zjedź w lewo. Mechanik gwałtownie skręcił i zjechał T-80 z szosy. Za sobą zostawili stalowe panoptikum wybuchających maszyn. – Jest kolejny BWP, ognia! Wycofujący się tyłem wóz trafiony został w znajdujący się z przodu przedział silnikowy. Czarny dym uniósł się nad polskim pojazdem, jeszcze bardziej zaciemniając widnokrąg. Nie widząc kolejnych celów dla swojego czołgu, Żeleźniak otworzył właz w wieżyczce. Wysunął głowę na zewnątrz i popatrzył do tyłu. Po grzbiecie przebiegł go zimny dreszcz. To, co zobaczył, przeraziło go. 247 Niewielka w sumie potyczka kosztowała jego jednostkę trzy zniszczone BRDM-y zwiadowców, dwa BWP-y piechociarzy i dwa czołgi jego batalionu. Ciała białoruskich żołnierzy w maskujących mundurach rozrzucone były jak szmaciane lalki zmasakrowane przez niegrzeczne dziecko. Nawoływania o sanitariuszy mieszały się z krzykami rannych i poparzonych ludzi. Po drugiej stronie rzeki płonęło sześć BWP-ów i BRDMów z oddziału, który zastawił zasadzkę. Donośne zzzzyygg, które usłyszał Ihor, obwieściło, że to jeszcze nie koniec. Strzały z erkaemów i kule snajperów zaczęły kosić białoruskich żołnierzy, którzy nieopatrznie wyszli z ukrycia. Pociski rykoszetujące po wieży zmusiły Ihora do ponownego zsunięcia się w jej bezpieczne wnętrze.

Siedzący w swoim T-80 pułkownik Tołstoj, dowódca pancernego zwiadu, przyłożył do ust mikrofon. – Potrzebne natychmiastowe wsparcie. Podaję namiary. – Oznaczcie ich lepiej czerwoną świecą dymną. Jeżeli możecie. – Postaram się. Szukając w pośpiechu nabojów do rakietnicy, Tołstoj usłyszał szum. Ryk potężnych wirników rozległ się z tyłu kolumny. Cztery śmigłowce Mi-24 z wysokości niecałych dwudziestu metrów rozpoczęły ostrzał pozycji za rzeką. Umieszczone z przodu czterolufowe karabiny maszynowe kalibru 12,7 milimetra pluły ogniem. Spod wysięgników z boku kadłuba niekierowane pociski rakietowe odpalane w jednosekundowych sekwencjach opuszczały swoje miejsce w zasobnikach w smugach białego dymu. Polskie stanowiska zasypane lawiną pocisków umilkły. Brak skutecznej broni przeciwlotniczej uniemożliwił odwrót niedobitkom broniących się 248 kompanii. I tym razem mazowieckie niebo nie zapewniło swoim obrońcom odpowiedniego wsparcia. BIAŁYSTOK – POLSKA 18 czerwca, godzina 09:07 Ulice miasta wyglądały na wymarłe. Jeszcze dzień wcześniej rzesze cywilnych uchodźców uciekających przed białoruską inwazją wypełniały arterie wylotowe z Białegostoku. Obecnie pozostały po nich porzucone samochody, walizki i resztki domowego dobytku. Bezpańskie psy wałęsały się ulicami miasta w poszukiwaniu właścicieli. Szczekanie dochodziło ze wszystkich możliwych zakątków. Nie wszyscy mieszkańcy opuścili jednak swoje siedziby. Część ukryła się w piwnicach, niektórzy szykowali się do obrony. Nieliczne oddziały wojska, wspomagane przez policję i ochotników, przeczesywały miasto, ustawiając na głównych ulicach barykady z poprzewracanych autobusów i ciężarówek. Miejska komenda policji stała się centrum kierowania przygotowaniami do odparcia ataku. Wśród mundurów uwijali się cywilni ochotnicy z biało-czerwonymi opaskami na prawym ramieniu. Nie było ich wielu, choć z każdą minutą przybywało chętnych, głównie studentów i młodych robotników. Wysoko ponad dachami domów krążyły białoruskie śmigłowce, wypatrując z góry polskich barykad i stanowisk obronnych. W jednym z nich znajdował się generał lejtnant Mychajło Burmak. Pod jego bezpośrednimi rozkazami znajdowała się Dywizja Wojsk Wewnętrznych oraz dodana mu do wsparcia 3 Dywizja Zmechanizowana. Zadanie, jakie otrzymał, było proste. Można powiedzieć najprostsze z możliwych. Jego siły miały zmiażdżyć wszystkich 249 obrońców, nie pozostawiając nikogo, kto mógłby przeciwstawić się nowym panom. Listy wszystkich

ważniejszych urzędników, sędziów, nauczycieli, księży – sporządzone z niezwykłą starannością – czekały tylko na otwarcie. W pierwszej kolejności aresztować miano ponad pięć tysięcy osób, co do których istniała pewność, że będą bruździć. Generał Burmak od ponad trzydziestu lat pełnił ciężką służbę w organach bezpieczeństwa. To na jego barkach spoczywało odpowiedzialne zadanie rozprawienia się ze wszystkimi niewygodnymi: od duchownych po robotniczych liderów. Przyglądając się miastu z wysokości kilkuset metrów, zastanawiał się nad odpowiednią taktyką. A że nie był zbyt skomplikowanym człowiekiem, najlepiej wszelkie punkty oporu ostrzelałby ciężką artylerią. Jednak ręce krępowały mu rozkazy. Ponieważ Białystok miał wejść w skład poszerzonego państwa, nie wszystko wypadało zrównać z ziemią. Jak do tej pory obrońcy wykazali zdrowy rozsądek, nie ostrzeliwując nawet krążących nad nimi helikopterów. Ciekawe, jak postąpią, widząc zbliżające się czołgi. Mychajło Burmak klepnął pilota w ramię i gestem nakazał mu powrót na polowe lądowisko. Śmigłowiec obniżył lot i skierował się w kierunku północnej obwodnicy. Tam, tuż za rogatkami miasta, czaiły się gotowe do natarcia oddziały szturmowe. Przelatując nad nimi, generał szyderczo się uśmiechnął, odsłaniając żółte od tytoniu zęby. Widok czołgów i transporterów, które za chwilę miały wejść do akcji, sprawił mu dużą satysfakcję. Pilot wprowadził maszynę w ostatni zakręt i miękko wylądował na wolnym od pojazdów kawałku drogi. 250 Nie czekając aż łopaty wirnika staną w miejscu, generał szarpnięciem otworzył drzwi i schylając się nisko, odszedł od śmigłowca w kierunku dowódczego BTR-80K. – Zdaje się, towarzyszu generale, że mamy piękny dzień na stoczenie bitwy – jeden z przybocznych starał się przypochlebić bardziej niż inni. – Taaak, niech Jermałow się szykuje. Ma na to dziesięć minut. Oficerowie w większości rozbiegli się do swoich oddziałów. Przy Burmaku pozostało tylko dwóch

jego najbardziej oddanych współpracowników. – Znacie polecenia naszych władz – powiedział do nich, wyjmując z przewieszonej przez pierś raportówki notes. – Za każdego zabitego żołnierza bierzemy dziesięciu zakładników. Wszelki opór musimy unicestwić w zarodku. – Tak jest. Wszystko zostało przygotowane zgodnie z rozkazami – oświadczył jeden z nich, zezując w kierunku ruszających czołgów. W pierwszym z nich siedział pułkownik Ilia Jermałow. Jako prawa ręka generała miał poprowadzić szturm na miasto. Jego T-80 wyposażony w dodatkowe systemy łączności był dla obrońców uzbrojonych jedynie w lekką broń prawdziwym stalowym potworem. – Wpieriod! – krótki rozkaz pobudził niemrawą do tej pory kolumnę do działania. Pierwsze metry pokonano bez większych trudów. Dopiero potężna barykada ułożona z autobusów i metalowych kontenerów zagrodziła im drogę opodal parku Poniatowskiego. Szeroka, wielopasmowa ulica Branickiego była główną arterią wjazdową do centrum miasta. – Wieża do tyłu i taranujemy – polecenie przekazane przez system łączności wewnętrznej dotarło do 251 celowniczego. Ten uruchomił mechanizm i długa lufa wykonała obrót o sto osiemdziesiąt stopni. Mechanik nie czekał dłużej, dodał gazu i wbił się w unieruchomiony autobus. Zgrzyt dartego metalu i wybijanych szyb dotarł nawet do wnętrza czołgu. Szerokie gąsienice krzesały iskry na stalowych płytach, a przód T-80 uniósł się. Jermałow miał tylko nadzieję, że obrońcy nie dysponują przeciwpancernymi granatnikami. Jeden wystrzelony w spód czołgu posłałby ich do nieba... lub raczej do piekła, jak poprawił się w myśli z przekąsem pułkownik. Nic takiego się nie stało i w końcu czołg przedarł się przez zwały złomu, czyniąc przejście następnym. Obracając wieżę z powrotem, Jermałow przywarł do peryskopu i poczuł ból w oczach. Ciśnięta z najbliższego domu butelka z benzyną rozlała się na pancerzu. – Jasna cholera! – krzyknął. – Nic nie widzę! Dopiero po dłuższej chwili znów mógł popatrzeć załzawionymi oczami. Wszystkie czołgi pierwszego plutonu płonęły. Błękitno-pomarańczowe ogniki tańczyły na nich, nie czyniąc im jednak żadnej szkody.

– Odłamkowym. – Jest odłamkowy. – Ognia. Pocisk z armaty wybił w najbliższej kamienicy dziurę i uśmiercił znajdujących się w środku. Pozostałe wozy także otworzyły ogień, siejąc dokoła śmierć i zniszczenie. Wkrótce po obu stronach ulicy paliła się większość domów. Czarny dym uniósł się ku letniemu niebu. Do huku czołgowych dział dołączyły serie z karabinów 252 maszynowych, zabijając rzeczywistych i domniemanych obrońców. – Teraz jazda. Następny przystanek: skwer Armii Krajowej. Prowadzący T-80 Jermałowa ruszył do przodu. Przez wizjer pułkownik ujrzał czerwony wóz straży pożarnej chcący za wszelką cenę dostać się na pełną ognia i dymu ulicę. Wierząc w swoją neutralność, jechał w ich kierunku trąbiąc i błyskając niebieskimi światłami. – Kumulacyjny – mściwa satysfakcja kierowała teraz decyzjami Jermałowa. – Siedzi – odkrzyknął celowniczy pochylony nad swoimi przyrządami. – Ognia! Odrzut wstrząsnął czołgiem, gdy szczęknęła armata. Pojazd straży trafiony pociskiem przeznaczonym do niszczenia wozów bojowych, został wręcz rozniesiony. Fala uderzeniowa sprawiła, że ze spieszących na ratunek ludzi pozostały jedynie krwawe strzępy. Rozpędzony T-80, jak poprzednio, wjechał na rozbity samochód i zmiażdżył go swoimi gąsienicami. Teraz już nikt nie powinien mieć ochoty do pomagania bliźnim. · Dowodzący obroną miasta major Jan Grot sięgnął do kieszeni spodni i wyciągnął z niej chusteczkę. Ocierając z twarzy pot, rozejrzał się w poszukiwaniu komendanta miejskiego policji. – Coś mi się zdaje, panie Bronku, że długo nie wytrzymamy. – Może od razu powinniśmy poddać miasto? 253

– I oddać tym sukinsynom wszystko walkowerem?! Po moim... – nie dokończył. Słowo „trup” jakoś w obecnych okolicznościach wydało się Grotowi nie na miejscu. – Z tego, co wiem, przełamali nasze pozycje na Piastowskiej. Zresztą, co to były za pozycje – pieklił się policjant – musielibyśmy mieć ciężki sprzęt, a nie ludzi ze śrutówkami. Echo pobliskiej detonacji wstrząsnęło murami, ogłuszając ich na chwilę. Z sufitu i ścian posypał się kurz i pył, okrywając wszystko białym całunem. – Nie poddam miasta, przynajmniej jeszcze nie teraz. – Przecież wiem, ja tylko tak – dokończył policjant i otrzepał mundur. – Powinniśmy chyba dodać otuchy naszym obrońcom – major podniósł leżący na stole AK-47, będący jeszcze na wyposażeniu niektórych oddziałów obrony terytorialnej. Dwa pełne magazynki i trzeci podpięty pod bronią dawał mu zapas dziewięćdziesięciu nabojów. – Jeden pocisk, jeden zabity wróg – major chciał dodać sobie odwagi, zbierając się do wyjścia. Komendant policji popatrzył na niego z politowaniem i po paru sekundach wahania ruszył za nim. Przy wyjściu z komendy natknęli się na sanitariusza przeciskającego się do środka z rannym cywilem na plecach. – Majorze, barykada pałacu padła! – w czterech krótkich słowach zawarła się cała tragiczna sytuacja. – Zbierz wszystkich, co chcą walczyć, i dołącz do mnie – major klepnął policjanta w ramię i samotnie ruszył przed siebie. Nie przebiegł nawet pięćdziesięciu metrów, kiedy zaczęli dołączać do niego ochotnicy. Z piwnic 254 i zakamarków, ściskający w dłoniach najróżniejszą broń, biegli za nim, nie zważając na niebezpieczeństwo. Białorusini posuwali się główną ulicą miasta, niszcząc ogniem z dział wszystkie umocnione punkty oporu. Bitwa, od początku prowadzona bez szans na zwycięstwo, zaczęła przypominać masakrę. Na szczęście Grotowi pozostał jeszcze jeden atut. Wycofujące się polskie jednostki pozostawiły w mieście co nieco ze swojego uzbrojenia. Nie było tego wiele. Trochę moździerzy i karabinów maszynowych oraz amunicji. Najcenniejszym

sprzętem w arsenale majora były granatniki. Stare RPG i nowsze Spike zdobyte prośbą i groźbą od znajomych majora stały się jego ostatnią deską ratunku. Odwodowa drużyna specjalnie przeszkolonych żołnierzy zajmowała swoje kwatery w piwnicy kamienicy przylegającej do rynku Kościuszki. Chorąży dowodzący drużyną stał w bramie i spoglądał w kierunku nadjeżdżających T-80. Widząc podbiegającego majora, krzykiem ponaglił swoich ludzi stojących we wnętrzu budynku. Grot nie bez satysfakcji zauważył, że jego oddział urósł do czterdziestu ludzi, łącznie z tymi, których sam przyprowadził. – Zna pan swoje zadanie? – młody, chudy chorąży przytaknął. – Nie możemy dopuścić, żeby wdarli się do centrum. – Już są w centrum – przytomnie zauważył chorąży. – No tak, więc lepiej będzie, jak kopniemy ich w dupę – odparł major, mrugając do niego. W perspektywie ulicy widać było liczne pożary spowodowane przez białoruskie wozy bojowe. Ogień broni strzeleckiej to cichł, to wzmagał się, nigdzie jednak nie umilkł zupełnie. Gdy zajmowali pozycje na górnych 255 piętrach domów, Grot uświadomił sobie, jak głęboko wdarli się Białorusini. Ze swojego miejsca widział trzy ustawione w klin czołgi, które posuwały się do przodu. Czarne od sadzy pancerze świadczyły o zaciętości walk. Za nimi, nie dalej niż sto metrów, sunęły gąsienicowe wozy piechoty i kołowe transportery. Jakieś dwieście metrów, ocenił major, ponownie przyglądając się czołgom. Pierwszy z nich, z pogiętymi antenami, był prawdopodobnie wozem dowodzenia. Sto pięćdziesiąt – z tej odległości można już było dostrzec, jak potężną maszyną jest T-80. Na dalsze rozmyślania zabrakło czasu. Świat wokół niego przyśpieszył i Grot odniósł wrażenie, że jest tylko widzem w telewizyjnym reality show. Dwa pierwsze pociski trafiły w górny pancerz dowódczego czołgu. Maszyną szarpnęło w przód i w następnej chwili jego kadłub strzelił ogniem na wszystkie strony. Zdumiony major obserwował, jak pancerna wieża zostaje wyrzucona w powietrze eksplozją amunicji. Drugi T-80 zaczął kopcić dymem z trafionego przedziału silnikowego. Trzyosobowa załoga starała się opuścić płonący pojazd, lecz została wybita ogniem broni strzeleckiej. Zwłoki leżały teraz na asfalcie, znacząc go krwawymi zaciekami. Dowódca ostatniego czołgu, dojrzawszy pogrom, jaki dokonał się na jego oczach, próbował zawrócić. Cofając się, ostrzeliwał wszystko wokół. Prawie udało mu się wyjść z rzezi, kiedy jeden z podwładnych chorążego wychylił się z okna tak daleko, że drugi musiał podtrzymywać go za pas u

spodni, a trzy sekundy później pocisk z granatnika trafił w gąsienicę T-80. Zerwana taśma rozwinęła się za czołgiem, a sama maszyna zatrzymała się w miejscu. 256 Z transporterów jadących w drugiej linii wyskoczyła piechota, ostrzeliwując polskie stanowiska. Grot do tej pory przyglądający się tylko wydarzeniom, zerknął przez celownik swego AK-47. Już miał wystrzelić, kiedy spostrzegł, że przełącznik w jego karabinku ustawiony jest na ogień ciągły. Przestawił go na pojedynczy i poszukał dla siebie pierwszego celu. Ze swojego miejsca doskonale widział przedpole. Jeden z BTR-ów podjechał do płonącego czołgu, by skryć się w jego cieniu. Skulone figurki białoruskich piechurów przyczaiły się za transporterem. Major starannie wycelował i wystrzelił. Odrzut broni kopnął go w ramię, podbijając ją nieco do góry. Z zamka wyleciała pusta łuska. Przeciwnik, którego obrał za cel, padł do tyłu z rozłożonymi szeroko ramionami. Zabiłem człowieka, z niepokojem pomyślał major, ale zaraz się uspokoił. Teraz o swoich wrogach myślał nie jak o ludziach, ale o celach. Dwa. Trzy. Cztery. Kolejni białoruscy żołnierze nieruchomieli na białostockim bruku. Z prawej i lewej strony drużyna majora prowadziła morderczy ostrzał do widocznych w dole wrogów. Bezimienna masa goniona do ataku przez bezlitosnych oficerów. Ich ciała padały dziesiątkami na ziemię i już nigdy więcej nie miały się podnieść. W pewnym oddaleniu ukazały się nowe czołgi i wozy bojowe. Zająwszy pozycje z dala od polskich stanowisk, zaczęły ogniem swych armat równać wszystko z ziemią. Nie ma sensu dać się zabić. Grot już miał dać rozkaz do odwrotu, gdy kamienica zadrżała. Pociski burzące uderzały w budynek, zupełnie go demolując. Odskakując do tyłu, major poczuł, jak zapada się pod nim podłoga, a on sam 257 leci w dół. Nie zdążył się nawet dobrze przestraszyć, kiedy litościwie ogarnęły go ciemności. · – Nie obchodzi mnie, jak wielu ludzi zginie, tylko, jak długo to potrwa – rzucił do słuchawki generał Burmak. – Jeżeli potrzebujecie nowych jednostek, to dajcie znać, ale teren macie oczyścić do piętnastej, zrozumiano? – Tak jest, towarzyszu generale. Zrobimy wszystko, co w naszej mocy – głos po drugiej stronie lekko zadrżał.

Burmak rzucił słuchawkę radiotelegrafiście i wyszedł z ciężarowego KrAZ-a, pełniącego rolę centrum łączności. – Co z pułkownikiem Jermałowem? – Prawdopodobnie nie żyje. Ciała jeszcze nie mamy – odparł jeden z przybocznych generała. Dobry był z niego żołnierz, przeszło przez myśl Burmakowowi. Może pośmiertnie wystąpić o order i tytuł bohatera? Zawsze to jakaś pociecha dla rodziny. Rozważania o losie pułkownika przerwało pojawienie się kolejnego oficera. – Jest łączność z Mińskiem. Generał Dawydow chce z wami rozmawiać – Burmak zgrzytnął zębami i zawrócił. – Na rozkaz, towarzyszu Dawydow... – zameldował się służbiście, lecz nie zdążył dokończyć. Wściekły wrzask szefa sztabu wyrywał się ze słuchawki. – Dwie dywizje, dwadzieścia tysięcy ludzi, a wy wciąż drepczecie w miejscu!!! – Polacy bronią się wyjątkowo... – Co wy mi tu pieprzycie! Jakie siły mogli pozostawić w mieście?! Wydaje mi się, że na starość robicie się zbyt 258 miękcy – Dawydow umilkł i po chwili dodał. – Jeżeli chcecie, to mogę was zastąpić kimś innym. – Nie trzeba – wycedził przez zęby Burmak – poradzę sobie. – Jeżeli szybko nie zdobędziecie miasta, to i tak pójdziecie w odstawkę. Nie myślcie sobie, że jesteście niezastąpieni. – Na dobrą sprawę nawet nie podlegam waszym rozkazom – poirytowany Burmak spróbował trochę podrażnić się z Dawydowem. – Jeżeli dowodzicie liniowymi jednostkami, to podlegacie. – Wojska wewnętrzne podlegają pod inne ministerstwo – twardo bronił swoich racji Burmak. – Minister spraw wewnętrznych został dzisiaj zdymisjonowany. Chyba macie nowego zwierzchnika.

Nieoczekiwana nowina wstrząsnęła pewnością siebie Burmaka. Wyglądało na to, że nawet najwierniejsi nie są na stałe przyrośnięci do swoich stanowisk. Przez otwarte drzwi pojazdu generał widział kłęby dymu nad miastem, a swąd spalenizny dochodził i tutaj. Zacięte walki ciągle trwały i nikt już nawet nie próbował gasić pożarów. Mimo wszystko całkowita likwidacja obrony była kwestią jeszcze parunastu godzin. – Jeszcze dwie godziny i całkowicie zlikwidujemy opór – dodał pojednawczym tonem. – Dobrze. Nie zwlekajcie, bo nie chciałbym pozbywać się kompetentnego dowódcy – trzask i ciągły sygnał w słuchawce zastąpiły pożegnanie. Szef sztabu zakończył rozmowę. Burmak zagryzł wargi i zaklął. Białystok jako pierwsze duże polskie miasto zdobyte przez Białorusinów miało pełnić rolę stolicy terenów 259 okupowanych i do czasu opanowania Warszawy stać się swoistą wizytówką nowych władz. Teraz, wobec desperackiego oporu, należało się liczyć z tym, że żadne układy i propozycje, które miano przedstawić Polakom po zdobyciu Warszawy, w ogóle nie wchodzą w rachubę. Obie strony zdecydowały się na bezpardonową walkę aż do kompletnego unicestwienia przeciwnika. Generał potarł źle ogoloną brodę i popatrzył w niebo, gdzie szturmowo--bombowe Su-24 sposobiły się do kolejnego nalotu. Huk ich silników przetoczył się nad dymami i pożarami ogarniającymi ze wszystkich stron miasto. Generał może i był zaufanym człowiekiem reżimu, wypełniającym bez skrupułów wszystkie polecenia, ale też miał swoje słabości. Należało do nich zamiłowanie do klasycznej sztuki. Malarstwo, rzeźba, a nade wszystko architektura, niezrealizowane młodzieńcze pragnienie, sprawiły, że starannie przygotował rozkazy do ataku. Wszystko, czego pragnął, znajdowało się na wyciągnięcie ręki. Barokowy zespół pałacowo-parkowy Branickich, który Burmak chciał uczynić swoją siedzibą, był w tych planach nietykalny. Teraz, patrząc przez lornetkę w tamtym kierunku, nie widział żadnej szpecącej niebo łuny. Chociaż jedna rzecz zgodna z wcześniejszymi założeniami. Najwyższa pora na zmianę stacjonowania stanowiska dowodzenia. Wcześniejsze ponure rozmyślania odeszły na dalszy plan, kiedy marzenia wypłynęły na powierzchnię. 1 DYWIZJA PANCERNA, STOCZEK ŁUKOWSKI – POLSKA 18 czerwca, godzina 13:09 260

Wszystkie place i ulice niewielkiego miasta zapchane były bojowym sprzętem białoruskich wojsk. Poranna bitwa powoli odchodziła w zapomnienie wobec perspektywy pancernego rajdu na Warszawę. Chwilowy postój wymusiły względy techniczne. Mimo że mieli dość paliwa, uzupełnienia wymagały zapasy amunicji, której ubywało w zastraszającym tempie. Ciężarówki zaopatrzeniowe i cysterny krążyły wzdłuż zaparkowanych na poboczach czołgów. Żołnierze oddziałów warsztatowych i logistycznych uwijali się jak w ukropie, dostarczając pocisków do dział i dokonując najbardziej niezbędnych napraw. Dla batalionu pancernego pułkownika Tołstoja potyczka sprzed paru godzin była bojowym chrztem. W ogniu walki wykuwają się charaktery – Ihor wspomniał słowa pułkowego politruka, który słynął z tego, że był głupi jak but. Wzniosłe słowa, którymi karmił ich przy lada okazji, pochodziły z niewielkiej broszurki, w jaką uzbroił się jeszcze w szkole oficerskiej. Studiował tam oczywiście na wydziale politycznym. Sam z siebie nie mógł sklecić poprawnie zdania, więc głównie pozostawało mu cytowanie innych, z czego korzystał bez umiaru. Na pogodnym do tej pory niebie pojawiało się coraz więcej ciemnych chmur zwiastujących gwałtowną burzę. Miało to swoje dobre i złe strony. Ograniczało możliwość powietrznego nalotu na ich kolumnę przez polskie lotnictwo, ale też uniemożliwiało wsparcie ze strony własnych samolotów i śmigłowców, tak jak to miało miejsce rano. Zza zakrętu wyjechał ciężarowy Ził-131. Na jego tylnej platformie siedziało trzech osowiałych żołnierzy w brudnych roboczych drelichach i furażerkach na głowie. 261 – Czego potrzebujecie? – zwrócił się do Ihora kapral, który nimi dowodził. – Już nic. – Mamy amunicję do działa i naboje do karabinu – ręka tamtego zakreśliła ruch do tyłu, gdzie wśród otwartych skrzyń walały się pociski 125 milimetra. – Mówię wyraźnie, lebiego, że nic. Wszystko upchaliśmy już pół godziny temu – Ihor za wszelką cenę chciał spławić kaprala. – Nie bądź taki. Nawet nie wiesz, jaki parszywy mieliśmy dzień. Żeleźniak wiedział. Z braku drużyn pogrzebowych ściąganiem zwłok z pobojowisk i ich pochówkiem zajmowali się zwykli żołnierze z jednostek tyłowych. Może i jego będą musieli zeskrobywać ze środka stalowej trumny, w jaką niechybnie zmieniłby się ich T-80 po trafieniu przez pocisk wroga. – A do palenia też coś masz? – Jasne – w kierunku Ihora poszybowało biało-czerwone pudełko.

Kapral stuknął dłonią w szoferkę i zielona ciężarówka odjechała. Żeleźniak popatrzył w ślad za nią i kiedy znikła wśród innych pojazdów, przeniósł wzrok na otrzymany prezent. Paczka marlboro była fabrycznie zamknięta. Szansa na zabranie jej z jakiegoś sklepu była minimalna. Już raczej... no tak, prawdopodobnie należała do któregoś z polskich żołnierzy. Znak, że zarówno obrońcy, jak i napastnicy spocząć mogli we wspólnym dole. 262 ROZDZIAŁ 10 GÓRA KALWARIA – POLSKA 18 czerwca, godzina 15:14 Kapitan Uładzimir Uwarow był zdenerwowany. Zdarzało mu się to coraz częściej, a parę ostatnich dni do spokojnych nie należało. Akcja w sejmie na osobach mniej odpornych psychicznie odcisnęłaby swoje piętno, ale Uwarow i jego ludzie należeli do najtwardszych w swoim fachu. Z pierwszego zadania wywiązali się wzorowo. To przecież nie ich wina, że prezydent przybył z opóźnieniem i zdołał przeżyć. Pościg, który w normalnych okolicznościach rozpocząłby się niemal natychmiast, w chaosie następujących po sobie wydarzeń pozwolił jego grupie przyczaić się i w spokoju przygotować do kolejnej misji. Teraz nadszedł jej czas. Cały oddział kapitana został przebrany w cywilne ciuchy. Kombinezony, w których dokonali pierwszego ataku, zostały spalone. Teraz niczym nie wyróżniali się w tłumie kłębiącym się na podwarszawskich drogach. Mimo skrupulatnych kontroli, próśb policji i nakazów wojska, nikt nie mógł zapanować nad dramatem, który się wszędzie rozgrywał. Spanikowani ludzie, póki jeszcze mogli, starali się wydostać z pułapki, w jaką miała zamienić się ich stolica. 263 Most drogowy na Wiśle w Górze Kalwarii zapchany był do granic możliwości. Z odległości trzystu metrów Uwarow bez lornetki mógł obserwować starania policjantów próbujących przywrócić jaki taki porządek. Nie radząc sobie z napływającym nieustannie tłumem, stawali się coraz bardziej brutalni, często pomagając sobie kolbami karabinów wobec bardziej krnąbrnych uciekinierów. Na rzece krążyły wojskowe motorówki. Z tego, co zaobserwował, polscy saperzy mieli zamiar zaminować most i czynili do tego odpowiednie przygotowania. Na szczęście było ich niewielu. Większy problem stanowili policjanci.

Kapitan zerknął na zegarek i zaczął rozważać sytuację. Kiedy będzie w stu procentach pewien, że zdoła opanować przeprawę, miał przekazać sygnał do będącej w pogotowiu brygady powietrzno-manewrowej. Ta jednostka przetransportowana potężnymi śmigłowcami Mi-26 miała wylądować po zachodniej stronie Wisły i utrzymać przyczółek aż do nadejścia oddziałów pancernych. Pomysł był dobry, tylko trochę zalatywał Uwarowowi widzianym niedawno w telewizji starym filmem o bitwie pod Arnhem. Jeżeli w grę wchodzi koordynacja kilku rodzajów wojsk, to jest wielce prawdopodobne, że któryś element układanki nie będzie pasował do reszty. Ta operacja miała charakter wojskowy, to zupełnie co innego niż trucie niczego niespodziewających się parlamentarzystów. – Ty, ty i ty – palec Uwarowa wskazał kolejnych komandosów. – Przyłączycie się do jakieś grupy i przejdziecie na drugą stronę. Zaczniecie zdejmować wartowników na mój znak. Krótkie kiwnięcia głowami i trójka dywersantów rozpłynęła się w przewalającym się opodal tłumie. 264 Teraz najważniejszym zadaniem była likwidacja saperów. Licząc się z tym, Uwarow wyposażył swój oddział w dwa snajperskie karabiny. Broń rozmontowano i starannie ułożono na dnie sportowych toreb, które taszczyli od kilku godzin. Reszta wyposażenia to krótkie karabinki AKMS i spora ilość amunicji do nich. Wraz ze zbliżającą się porą działania Uwarowa ogarniał stopniowy spokój. MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ,

WARSZAWA – POLSKA 18 czerwca, godzina 15:42 Głos w słuchawkach radia ledwo przebijał się przez szum elektronicznego zagłuszania. Czasami słychać było co drugie lub trzecie słowo, ale nie miało to większego znaczenia. Przekaz ostatniej czynnej radiostacji był jasny. Białystok wpadł w ręce wroga. Zdumienie budziła tylko jedna rzecz. Jak nieliczne siły obrońców mogły wytrwać tak długo? Generał Mieczysław Rudnicki starał się wczuć w ich położenie. Przychodziło mu to z trudem. Dreszcz wstrząsnął jego ciałem, mimo że w pomieszczeniu panowała podzwrotnikowa duchota. W przeciągającej się ciszy wszyscy spoglądali na dowódcę. Ten w końcu zebrał się w sobie i wyłączył trzeszczące radio. – Poproście do mnie generała Sulika. Rudnicki wstał. Nie było sensu dłużej się ociągać, czekał go jeszcze huk roboty. Z talerzyka stojącego na stole wziął kanapkę z serem i szynką. Popił ją wodą mineralną. Był tak znużony, że nie czuł nawet smaku tego, co je. Od jego 265 decyzji zależały losy tej wojny, więc nie mógł sobie pozwolić na to, żeby zupełnie opaść z sił. Generał Sulik pojawił się w końcu w drzwiach z rulonem map w jednej dłoni i plikiem dokumentów w drugiej. Wyglądał jak nauczyciel geografii udający się na lekcje. – Co tam masz? – Same złe wiadomości. Południowa kolumna jest już sześćdziesiąt kilometrów stąd. Co się dzieje na północy, sam wiesz najlepiej. Rudnicki popatrzył na mapę wypełnioną symbolami. Niebieskie oznaczały polskie jednostki, czerwone białoruskie. Jedna tylko myśl wywoływała irytację generała. Niebieskich punktów było więcej na zachodzie kraju niż na wschodzie. Mimo wysiłków do tej pory nie udało się przerzucić większych oddziałów naprzeciw nacierającym wojskom Łukaszenki. Powtarzające się dywersje na kolejowych szlakach zmuszały wojskowych i

kolejarzy do postojów i objazdów ciągnących się w nieskończoność. W pierwszej kolejności transportowano jednostki obrony powietrznej, co wobec powtarzających się teraz prawie bez przerwy nalotów na stolicę stało się naglącą potrzebą. Na pozostałe oddziały brakowało po prostu czasu i środków. – Popatrz tutaj – palec Sulika wskazał południowe przedmieścia Warszawy – jeżeli szybko nie wzmocnimy obrony na tym odcinku, odetną nas od południa. Szczęściem w nieszczęściu jest to, że Białystok padł dopiero teraz. 16 Zmechanizowana powinna ich jeszcze trochę przyblokować. No, ale tutaj sam widzisz... – Kierują się prosto na przeprawę w Kalwarii, to jasne. Wysłałeś już tam kogoś? 266 – Saperów, którzy mają zaminować most. Nic więcej – Sulik zatrzepotał rzęsami, jakby coś sobie przypomniał – na specjalną okazję trzymam w odwodzie kompanię przeciwlotniczą. – Gdzie są teraz? – W Otwocku. – Niech się zbierają. Sulik odszedł do telefonu wydać dyspozycję. Telefony na szczęście jeszcze działały. OTWOCK – POLSKA 18 czerwca, godzina 16:01 Opierając się plecami o burtę swojego pojazdu, kapitan Szawłowski żłobił obcasem dziurę w ziemi. Dziwna mieszanka strachu, irytacji i podniecenia targała dowódcą dziewięciu samobieżnych zestawów przeciwlotniczych ZSU-23-4, zwanych Szyłkami. Konstrukcja pamiętająca jeszcze lata sześćdziesiąte była stopniowa modernizowana, bo o zastąpieniu przez nowocześniejsze pojazdy nie było co marzyć. A i to nie działo się jednak tak szybko, jakby chciał tego Szawłowski. Powody były różne, w tym jeden najważniejszy: jak zwykle o wszystkim decydowały pieniądze.

– Kapitanie, sztab na linii – sierżant sztabowy, który do niego podbiegł, wyglądał na przejętego – chyba sam generał Sulik dzwoni. Aparat telefoniczny znajdował się w pobliskim komisariacie policji. A swoją drogą to skandal – myślał kapitan, wbiegając do środka – mamy środek wojny, a ja odbieram rozkazy przez telefon. Jakie to polskie. 267 Przydzielony do kompanii wóz łączności doznał tydzień temu awarii sprzęgła. Mechanicy przez ten czas bezradnie rozkładali ręce, zasłaniając się pilniejszymi naprawami. Jak tak dalej pójdzie, najpewniej dostanę pocztowe gołębie, a nie radio. – Kapitan Szawłowski, melduję się – zadyszka dawała o sobie znać. – Co tak długo? – Eee... – Słuchajcie uważnie, kapitanie – głos w słuchawce aparatu był wyjątkowo wyraźny. – Przemieści pan swoje działa do Kalwarii tak szybko, jak to tylko będzie możliwe. Dodatkowo może pan zabrać ze sobą wszelkie oddziały, które napotkacie po drodze. Jeżeli ich dowódcy będą się stawiać, proszę powiedzieć, że to na mój wyraźny rozkaz. – Tak jest, panie generale! – I jeszcze jedno. Możliwość kontaktu z przeciwnikiem bardziej niż prawdopodobna, więc lepiej miejcie oczy dookoła głowy. – Rozumiem. – Jak tylko zajmiecie stanowisko, meldować. Postaram się podesłać wam jakieś radio, a teraz bierzcie się do roboty. Szawłowski odłożył słuchawkę i wyszedł na zewnątrz, gdzie oczekiwali go trzej porucznicy. Gdy podeszli do niego, na ich twarzach malował się wyraz ponurej zaciętości. Dość już mieli bierności, kiedy wszystko waliło się w gruzy. Dwóch z nich miało w Warszawie rodziny, których chcieli bronić przed powtarzającymi się teraz wyjątkowo często nalotami. – Ruszamy za dziesięć minut. Zgodnie z ostatnimi rozkazami mamy chronić most w Górze Kalwarii. Sprawa 268 wygląda na poważną, skoro polecenie otrzymałem od samego generała Sulika. Dowódcy poszczególnych plutonów popatrzyli be słowa na swojego kapitana i służbiście

zasalutowali. Szawłowski oddał im honory i ruszył ku swojemu działu. Wymierzone w niebo lufy budziły niepokój i respekt nie tylko w nim. Okoliczni mieszkańcy starali się trzymać z daleka. Często tylko grupki zaciekawionych dzieciaków podchodziły bliżej. Do tej pory tylko raz uczestniczyli w akcji. Pierwszy pluton jego kompanii w czasie wczorajszego nalotu na miasto osłaniał ogniem swoich działek wschodnie przedmieścia Warszawy. Jednak przestarzałe radiolokatory nie pozwalały namierzyć nowoczesnych Migów i Suchojów, więc wszelkie wysiłki kanonierów okazały się być daremne. Kurtyna ognia, która miała zniszczyć białoruskie samoloty, zrobiła jedynie wrażenie na obserwujących wszystko niczym w teatrze widzach. Kapitan Szawłowski miał jedynie nadzieję, że chociaż teraz ich sprzęt okaże się skuteczny, a zadanie, które przed nimi postawiono, wykonalne. KOSZARY 38 GWARDYJSKIEJ SAMODZIELNEJ BRYGADY POWIETRZNO-MANEWROWEJ, BRZEŚĆ – BIAŁORUŚ 18 czerwca, godzina 16:30 Pomiędzy przestrzenią zielonej murawy gdzieniegdzie wyzierały płachty żółtego piachu. Teren lądowiska otoczony odległą ścianą lasu i zabudowaniami koszarowymi zajmował ponad dwa i pół tysiąca metrów kwadratowych łąki, na której teraz ustawione w równych rzędach czekały śmigłowce Mi-26 i Mi-8. Wielkie cielska 269 tych pierwszych, pokryte piaskowo-szarym kamuflażem, dominowały nad płaskim krajobrazem. Rozstawione w stumetrowych odstępach, otoczone były przez rój żołnierzy z sił desantowych. Szeroko otwarte drzwi ładunkowe z tyłu każdej maszyny zapraszały do środka. Każdy Mi-26 mógł pomieścić w swoim wnętrzu ponad osiemdziesięciu pasażerów lub dwadzieścia ton ładunku. Stawiało to helikopter w pierwszym rzędzie największych tego typu środków transportu na świecie. Pułkownik Janczyszyn przechadzał się po punkcie łączności jak zamknięty w klatce lew. Wyprostowana, dumna postawa i podwinięte do łokci rękawy maskującego munduru nie potrafiły ukryć szalejącego w duszy pułkownika ognia. Ognia niecierpliwości i chęci działania. Desant jego brygady mógł w wypadku powodzenia skutecznie wpłynąć na losy wojny. Nie mozolne wywalczanie przeprawy przez Wisłę, lecz uchwycenie jej w ciągu jednej akcji zaoszczędziłoby życie wielu białoruskim rekrutom. Pytające spojrzenie, które posłał sierżantowi obsługującemu aparat radiowy, nie pchnęło sprawy do przodu.

– Ciągle brak sygnału, towarzyszu pułkowniku. – Jest jeszcze czas – mruknął do siebie Janczyszyn. To prawda czas jeszcze był, ale nie można czekać w nieskończoność. Dwanaście Mi-26 i dziesięć Mi-8 oraz eskorta w postaci Mi-24 potrzebowały na przelot niecałej godziny. Jeżeli nie wystartują w przeciągu dziewięćdziesięciu minut, zapadający zmierzch może pokrzyżować plany. Dla Janczyszyna nie było niczego gorszego niż nocna walka. Straty w sprzęcie i ludziach są wtedy o wiele wyższe. Łatwo też o pomyłkę i tak zwany 270 przyjacielski ogień. Pod tym eufemistycznym zwrotem kryło się nic innego jak tylko bratobójcza walka. Dodatkowe współdziałanie z własną bronią pancerną mogło zmienić przeprawę w Górze Kalwarii w krwawy kocioł. Jakby tego wszystkiego było mało, ostatnie informacje od meteorologów wskazywały na możliwość nagłego załamania pogody. Mogło to mieć dobre i złe strony, z przewagą tych złych. Choć wszystkie śmigłowce zostały zaopatrzone w rosyjski system nawigacji satelitarnej GLONASS, odpowiednik amerykańskiego GPS, to ryzyko wpakowania się na nieoznaczoną na żadnej mapie wieżę telefonii komórkowej bądź druty wysokiego napięcia było duże, a on potrzebował do utrzymania mostu wszystkich swoich ludzi. Jeden z łącznościowców, który do tej pory przeskakiwał z częstotliwości na częstotliwość, teraz najwyraźniej trafił na coś ciekawego. Skupiona mina świadczyła o powadze przekazu. – Przełącz na głośnik – polecił pułkownik. Jeden ruch ręki i w punkcie łączności rozległy się dźwięki podniebnej potyczki. – Uważaj z prawej, cholera, uważaj z prawej! – Niczego nie wiżu! – Tu Prowadzący Jeden, tu Prowadzący Jeden. Przeciwnik na dziesiątej! – Skacz! Dalsze słowa utonęły pośród krzyku pilota, który właśnie spadał w płonącym samolocie. Nie czekając na rozkazy, podoficer wyłączył radio i wokoło zapanowała cisza. Walka, której byli świadkami, zrobiła wrażenie na wszystkich, nawet na Janczyszynie. Nie chcąc się

do tego 271 przyznać nawet przed samym sobą, pułkownik wlepił pochmurny wzrok w Bogu ducha winnego operatora. GÓRA KALWARIA – POLSKA 18 czerwca, godzina 16:43 Kapitan Uwarow czuł, że nadszedł czas. Jego czas. Przez ostatnią godzinę tłumy przewalające się przez most prawie znikły. Wyglądało na to, że teraz większy ruch odbywa się na południe, w kierunku Dęblina. Dziesięciu umordowanych policjantów oraz saperska drużyna instalująca ładunki wybuchowe to wszystko, co stało mu na drodze. Nie było sensu dłużej zwlekać. Palec Uwarowa wcisnął przycisk automatycznego emitera już pół godziny temu. Sygnał wysłany w przestrzeń mógł zostać odczytany jedynie przez odbiornik, który znajdował się sto dwadzieścia kilometrów dalej na wschód. – Zaczynamy – stłumiony szept usłyszeli stojący najbliżej komandosi. Ci znajdujący się po drugiej stronie rzeki zareagowali na ruch swojego dowódcy i zbliżyli się do brzegu. Snajperzy, którzy już dawno zajęli stanowiska, wzięli na cel pracujących metodycznie saperów, widocznych jak na dłoni w pełnym świetle dnia. Zbliżając się do ustawionego na wjeździe punktu kontrolnego, Uwarow z nonszalancją włożył dłonie w kieszenie obszernej kurtki. Pod nią na parcianym pasku miał przewieszony krótkolufowy subkarabinek AKS-74U. W kieszeni ukrył również pistolet z tłumikiem i sprężynowy nóż, który w potrzebie mógł wyeliminować przeciwnika równie skutecznie, co seria z broni maszynowej. 272 – Stój! Kontrola dokumentów! – rosły policjant w polowym umundurowaniu z karabinem przewieszonym przez ramię zagrodził mu drogę. Jak z zadowoleniem zauważył kapitan, reszta pilnujących mostu stróżów porządku nie wykazała zainteresowania niewielką czteroosobową grupą chcącą przejść na drugą stronę Wisły. Uwarow nawet nie próbował udawać, że szuka swojego dowodu. Z szerokim uśmiechem na twarzy zbliżył się do policjanta, jakby chciał się z nim przywitać. – Dobra, zaraz je znajdziemy. Jeszcze pięć kroków, cztery, trzy. Kapitan wyjął ręce z kieszeni kurtki i jedną z nich wykonał ruch sugerujący wyjmowanie papierów z wewnętrznej kieszeni. Mina policjanta w dalszym ciągu nie

wykazywała nic poza zmęczeniem i znudzeniem. – O, już mam. Suwak kurtki zjechał w dół, a spod spodu wyjrzała lufa automatu. Trzystrzałowa seria trafiła Polaka w pierś i twarz, a siła uderzenia powaliła na plecy. Ogień z pozostałych karabinków siekł po niczego niespodziewających się ludziach. Ostrzeliwani z odległości kilku metrów nie mieli żadnych szans. Ich ciała padały jedno na drugie w makabrycznym kłębowisku rąk i nóg. Plusk wody spod mostu był znakiem, że snajperzy również przystąpili do działania. Saperzy, eliminowani celnymi strzałami, umierali w ciszy tak jak ich koledzy przy punkcie kontrolnym. Kilkoro cywilnych uchodźców zaskoczonych przez strzelaninę znalazło się w sytuacji bez wyjścia. Uwarow nie mógł pozwolić im odejść. Lufa jego automatu poszukała nowego celu. Mężczyźni, kobiety i dzieci. Dla nikogo nie 273 mogło być litości. Niektórzy padli od razu, inni po chwili. Pojedyncze strzały dobiły rannych. Nad mostem zapadła cisza. – Ciała do wody, broń ukryć, ładunki rozbroić. Uwarow spojrzał na niebo. Ślady strzelaniny miały zostać zatarte. Pozbycie się zwłok nie stanowiło problemu. Jedynie kałuże krzepnącej krwi na asfalcie pozostały dowodem zbrodni, ale tym nie było się co martwić. Pierwsze krople deszczu spadły na umęczoną ziemię. OKOLICE ŁUKOWA – POLSKA 18 czerwca, godzina 17:07 Kapral Andrzej Wirski leżał w cieniu wysokich krzewów paproci i z uwagą wpatrywał się w las przed sobą. Reszta plutonu rozciągnięta z jego lewej i prawej strony zajmowała pozycje obronne wśród rosnących tu gęsto jodeł i świerków. Przed nimi, nie dalej niż osiemset metrów drogą wiodąca na zachód, przemieszczały się zmotoryzowane kolumny Białorusinów. Klekot gąsienic i wycie samochodowych silników były od czasu do czasu przerywane przez wrzaski żołnierzy z oddziałów regulacji ruchu, kiedy na drodze tworzył się zator. W zasięgu wzroku Wirskiego znalazła się właśnie jednostka artylerii. Zielone ciężarówki Ził holowały działa 122 milimetra. Ich obsługa z wycelowaną bronią śledziła zaciągnięte szarymi

chmurami niebo. Z obu stron drogi, poboczami przemykali motocyklowi gońcy i łącznicy, potęgując wrażenie chaosu. Z początku Wirski nie zwrócił na to uwagi. Po chwili nie mógł już zignorować. Jak dźwięk odległej burzy łopot helikopterowych wirników przybliżał się z każdą sekundą. Na odległym horyzoncie pojawiły się czarne kropki z czasem przybierające kształt 274 olbrzymich śmigłowców. Lecąc nad drogą na wysokości nie większej niż dwieście metrów, poruszały się głównym korytarzem, który białoruski atak wybił w polskich liniach obronnych. Powietrzna armada z hukiem przelatywała przed oczami Wirskiego. Widok ten wzbudził w jego sercu niepokój graniczący z paniką. Sierżant Rawski, zajmujący stanowisko dziesięć metrów za pierwszą linią plutonu, podczołgał się do radiooperatora. – Nadaj hasło „Czerwony smok”, natychmiast! Ostrzeżenie przed niespodziewanym atakiem popłynęło w eter. GÓRA KALWARIA – POLSKA 18 czerwca, godzina 17:30 Padający coraz silniej deszcz znacznie ograniczył widoczność. Zaciągnięte niskimi chmurami niebo w strugach wody wyglądało jak stara szmata. Niska podstawa chmur ograniczała działalność lotnictwa obu stron, ale dla kapitana Szawłowskiego nie był to powód do zmartwień. Jego myśl o wiele bardziej zaprzątała możliwość napotkania któregoś z niewyłapanych oddziałów sabotażystów, których jeszcze kilku grasowało dookoła Warszawy. Pocisk z przeciwpancernego granatnika, trafiając w cienką burtę jego Szyłki, mógł całkowicie zniszczyć pojazd. Co prawda, za jego wozami ciągnęły dwa plutony zmotoryzowanej piechoty przygarnięte do jego jednostki, jednak niespodziewana zasadzka czyniła go bezbronnym. – Co zrobić – westchnął kapitan – na wojnie przeważnie nie gra się fair play. 275 Na dalsze ponure rozważania nie starczyło już czasu. Cel ich wyprawy, most drogowy, do którego zdążali, był już widoczny z masywnej wieży ZSU. Podjeżdżając, Szawłowski nie potrafił już ukryć rosnącego w nim strachu. Przecież, do diabła, posterunki kontrolne powinny znajdować się na przedmościu, a tam nikogo nie było oprócz kilku podejrzanie wyglądających mężczyzn. – Stań – Szyłka zatrzymała się nie dalej niż sto pięćdziesiąt metrów od wjazdu. – Co się stało, panie kapitanie? – w słuchawkach hełmofonu odezwał się dowódca pierwszego

plutonu. – Możecie uznać to za przeczucie, poruczniku. Cztery lufy, skierowane do tej pory w górę, opuściły się ku ziemi. – Rozproszyć kompanię – polecił. – A my sprawdzimy, co to za jedni. Sto pięćdziesiąt metrów dalej kapitan Uwarow zerknął na zegarek. Do planowanego przybycia wsparcia pozostały jeszcze dwie minuty, kiedy zza szarych deszczowych strug wody wyjechał polski oddział. Uwarow stłumił narastającą w nim irytację. Po to zlikwidował obsadę punktu kontrolnego i saperów, żeby ci nie wysadzili przeprawy na widok białoruskich śmigłowców. A teraz, niech to jasna cholera! Na dodatek wcale nie wyglądało na to, że Polacy chcą tylko przejechać na drugą stronę. Najwyraźniej ich dowódca zwietrzył niebezpieczeństwo i rozproszył swoje wozy. Przeciwlotnicze zestawy, które nie za bardzo nadawały się do zwalczania samolotów, były wprost idealne do zestrzeliwania bezbronnych helikopterów. 276 Jadący na czele pojazd z lufami działek skierowanymi na wprost powoli zbliżał się w jego stronę. Uwarow poczuł się nagi. Jego karabinek był w tej chwili bezużyteczny. Mógł co najwyżej stać i przyglądać się lub uciekać, ale na to nie miał ochoty. Jedyna szansa w tym, że szturmowe Mi-24 odciągną uwagę Polaków od jego oddziału. Jeszcze minuta, może mniej i wszystko ma szansę zakończyć się dobrze. Szawłowski wciąż nie był pewien. To wszystko może jest tragiczną pomyłką i ludzie stojący u wylotu mostu wcale nie są dywersantami. Żeby się o tym przekonać, musieli podjechać jeszcze bliżej. Błysk i huk eksplozji wziął początkowo za uderzenie pioruna. Dopiero wysoki słup ognia rozświetlający horyzont przyciągnął jego uwagę. – Kapitanie, jesteśmy atakowani przez szturmowe śmigłowce. – Ognia! Wszystkie wozy, ognia! – Szawłowski nie miał już wątpliwości. Pierwsza trzydziestonabojowa seria pomknęła ku rozbiegającej się na przeprawie grupie Uwarowa. Podobnie jak rozstrzelani wcześniej policjanci i cywile nie miała ona najmniejszych szans. Przeciwlotnicze pociski rozrywały ciała na strzępy i odrywały kończyny tak, że po chwili ciężko było rozpoznać, do kogo należały poszczególne ręce i nogi.

Lecz to wszystko było tylko preludium do właściwej bitwy. Cztery szturmowe śmigłowce Mi-24 mające osłaniać z powietrza desant brygady bawiły się teraz w kotka i myszkę z Szyłkami. Polskie działa, zaskoczone w trakcie zajmowania stanowisk, stanowiły dogodny cel. W tej chwili już trzy z nich płonęły jasnopomarańczowym ogniem, rozświetlając teren wokół siebie. Szczęście napastników nie mogło trwać jednak wiecznie. Ostatni 277 pluton w kolumnie rozpoczął ostrzał śmiercionośną ulewą stali. Smugowe pociski dokładnie znaczyły tor lotu każdej serii. Pierwszy z białoruskich śmigłowców trafiony w czasie wykonywania zwrotu zachwiał się, a następnie runął w dół. Łopaty wirnika pierwsze sięgnęły mokrej ziemi. Połamane końcówki rozsypały się na wszystkie strony, siejąc odłamkami. Za pierwszym sukcesem obrońców poszły i następne. Pierwszy wóz drugiego plutonu wziął za cel kolejnego szarżującego Mi-24. Mały przedni profil śmigłowca nie zdał się na wiele wobec minimalnej odległości ogniowego pojedynku. Pierwszy wystrzelił ZSU-23-4. Pociski trafiły w oszklony przód śmigłowca, pomimo opancerzenia uśmiercając natychmiast pilota i nawigatora. Sama maszyna przekoziołkowała przez plecy i twardo uderzyła o brzeg Wisły. Zemsta była prawie natychmiastowa. Jeden z dwóch pozostałych szturmowców otworzył ogień w kierunku polskiego działa. Ostrzał przebił wieżę i zabił załogę. Po chwili czarny pióropusz dymu z silnika uniósł się ku niebu, znacząc je kolejną wstęgą. Tymczasem dwa gąsienicowe wozy piechoty pomknęły przez most na drugą stronę Wisły, zręcznie omijając płonące wraki. Z pozostałych wyskoczyli piechurzy. Zajmowali stanowiska ogniowe, by stworzyć osłonę przedmościa. Szawłowskiego ogarnęła fala gorąca przenikająca ciało, kiedy przeciwpancerny pocisk wystrzelony przez białoruski śmigłowiec wybuchł parę metrów od niego. Mi-24, który go wystrzelił, obracał się teraz wokół własnej osi. Pilot stracił panowanie nad maszyną, gdy ogień z polskiej Szyłki odstrzelił mu ogon. Kontrolowane lądowanie zmieniło się w niekontrolowaną 278 katastrofę i Hind spadł na ziemię. Jego los został przypieczętowany strzałem z armaty. Kapitan wyjrzał na zewnątrz. Sytuacja z grubsza wyglądała na opanowaną i nie było powodu kryć się dalej we wnętrzu stalowej puszki. – Jasna cholera! – z granatowoszarego nieba spływały transportowe helikoptery. W którą stronę by nie spojrzeć, tam wśród wycia silników dostrzec można było ciemne kształty białoruskich maszyn. Zaskoczenie trwało tylko chwilę. Wielkie i powolne stanowiły doskonały cel dla polskich

kanonierów. – Ognia! – nawet nie musiał wydawać ponownego rozkazu. Mordercza kanonada zaczęła dziurawić nadlatujące transportowce wroga. Niektóre z nich, poruszając się zaledwie dwadzieścia metrów nad nimi, przemykały na drugą stronę Wisły, chcąc wyrwać się ze śmiertelnej matni – Celowniczy! Ogień na tych nad rzeką! Mi-26, którego prędkość maksymalna to prawie trzysta kilometrów na godzinę, nawet przy pełnej mocy swoich silników nie mógł uciec goniącym go smugowym pociskom. Trzydziestonabojowe serie słane w ślad za helikopterem zupełnie wystarczały do unicestwienia pierwszego powietrznego lewiatana. Dziurawiące kadłub pociski dokonały rzezi wśród znajdujących się w środku desantowców. Ciężka maszyna, utraciwszy sterowność, spadła do rzeki, wzbijając w górę fontanny wody. Śmigłowiec jeszcze przez jakiś czas unosił się na powierzchni, by po chwili zsunąć się w jej odmęty. – Kierowca na most i gazem na drugą stronę! Teraz nie było już ani sekundy do stracenia. Zdecydowany opór na wschodnim brzegu sprawił, że 279 większość białoruskich pilotów decydowała się na desant po zachodniej stronie rzeki. Kilka z mniejszych i zwinniejszych maszyn Mi-8, zręcznie lawirując pomiędzy bijącymi w niebo tłustymi kłębami dymu a polskimi działami, wylatywało spoza zasięgu ognia, żeby kilkaset metrów dalej móc bezpiecznie wyładować szturmowców. Kiedy Szyłka Szawłowskiego znajdowała się mniej więcej w połowie drogi na drugi brzeg, oczom kapitana ukazał się niezwykły widok. Oto z jednego ze śmigłowców, którego kadłub przełamał się na pół, do wody poleciał BMD-1, Bojewaja Maszina Diesanta. Ten specjalny pojazd przystosowany do przewozu samolotem lub ciężkim śmigłowcem ważył siedem i pół tony i gdyby bezpiecznie znalazł się na ziemi, mógłby ogniem swojej armaty kalibru 73 milimetra unicestwić resztę kompanii przeciwlotniczej. Upór i determinacja, z jaką chciano opanować most, zrobiła na kapitanie duże wrażenie. Przeciągające się starcie wyczerpywało amunicję szybciej, niżby tego chciał. Mimo pomyślnego początku koniec tej bitwy mógł być tragiczny. Wszystko przez to, że nie miał zapewnionej bezpośredniej łączności z dowództwem garnizonu warszawskiego. Tylko czego oni tam jeszcze potrzebują? Odgłosy toczonej walki wstrząsały całą okolicą i byłoby co najmniej dziwne, gdyby nikt w mieście nie zwrócił na to uwagi.

Zjeżdżając z przeprawy, Szawłowski odniósł wrażenie, że zdążył w ostatniej chwili. Pierwsi białoruscy żołnierze starli się z dwoma polskimi drużynami piechoty broniącymi dostępu do mostu. Serie z automatów odbiły się od pancerza Szyłki i rykoszetowały w bok. Kapitan stanął przed dylematem, do 280 kogo strzelać najpierw: czy do krążących śmigłowców, czy też do coraz bardziej energicznie atakujących szturmowców. – Strzelać do śmigłowców – zadecydował – jeżeli zostanie choć trochę amunicji, to rozwalimy desant. – Zrozumiałem – celowniczy obrócił wieżę w kierunku najbliższego celu i uruchomił spust działek. O ile wcześniej nie rozwalą nas z granatnika – złe przeczucie nie chciało opuścić kapitana. Kolejny Mi-8 runął na ziemię nie dalej niż czterysta metrów od nich, krzesząc na wszystkie strony białe iskry. Eksplozja paliwa, do której doszło w sekundę później, przypieczętowała los załogi i pasażerów. Nikt żywy nie opuścił płonącej maszyny. – Kapitanie, brak celów w powietrzu. Faktycznie, ostatnie sprawne śmigłowce Białorusinów, brały kurs na wschód i znikały pośród dymu i niskich chmur. Pozostałych szesnaście zmieniło się tymczasem w poskręcane sterty metalu trawione przez płonące w środku paliwo, ale i to nie miało trwać długo. Obfite strugi deszczu gasiły pożary, pozostawiając po sobie czarne i tłuste kałuże. Ciężar walki przejęła teraz taplająca się w błocie piechota, lecz czterdziestu polskich żołnierzy miało przeciw sobie ponad dwustu białoruskich desantowców. Pułkownik Janczyszyn należał do tych szczęśliwców, którym udało się przeżyć. Nie spłonął, nie utopił się, ani nie roztrzaskał w spadającym śmigłowcu. Spoglądając na rozciągające się przed nim pobojowisko, był pewien, że los nie za bardzo mu sprzyja. Nie tylko jemu osobiście. To, że dopuścił do masakry własnej brygady, w oczach przełożonych czyniło go już żywym trupem. Jedynie 281 zdobycie tego parszywego mostu i utrzymanie go do czasu przybycia czołówek własnych oddziałów pancernych mogło go zrehabilitować. Żołnierze drużyny dowodzenia otoczyli Janczyszyna ze wszystkich stron. Krępy porucznik z policzkiem przyciśniętym do kolby karabinka AKS-74 oddawał krótkie starannie mierzone serie. Z rozbitego czoła kapała krew, lecz on zupełnie nie zwracał na to uwagi zajęty eliminowaniem wrogów. Janczyszyn przysiadł przy nim i palcem wskazał kępę drzew rosnących po drugiej stronie drogi. – Poruczniku, zbierzcie dwudziestu i zaatakujcie od północy. Ja zwiążę ich walką tutaj.

Przeskakując od jednego ukrycia do drugiego, sylwetka porucznika rozpłynęła się wkrótce wśród kłębów dymu i mgły. Jego pokrzykiwania zwołujące komandosów słychać było jeszcze przez jakiś czas, ale i to po chwili ucichło zagłuszane odgłosami czterech strzelających erkaemów RPK i automatów. Gdyby nie to, że polskie pozycje wspierały dwa BWP-y i Szyłka, obrońcy już dawno by zginęli rozniesieni przez ogień białoruskich karabinów maszynowych. Po zachodniej stronie Wisły sytuacja polskich obrońców stawała się dramatyczna. Szawłowski prawie ogłuchł od jazgotu działek wypluwających wciąż nowe pociski. – Jeszcze dwie serie – obwieścił ładowniczy – i możemy zacząć rzucać kamieniami. Przez myśl kapitana przelatywało tylko jedno słowo – wsparcie – ale to jak na złość nie chciało nadejść. Kolejna seria z erkaemu załomotała po płytach kadłuba. Ich przeciwnicy byli już całkiem blisko. 282 Szawłowski, cały czas przyklejony do wizjera, zauważył nagle, że od strony Góry Kalwarii nadciąga kolumna pojazdów. Otwierał ją T-72. Jego wieża wycelowana była na wprost i mierzyła dokładnie w pojazd kapitana. Serce w piersi dowódcy zamarło. Czując, że zostało mu tylko kilka sekund życia, odwrócił wzrok od wizjera i zamrugał. Oczy, nie wiedzieć czemu, zaczęły nagle łzawić. Cały wysiłek zdał się na nic. Białorusini musieli przekroczyć rzekę w zupełnie innym miejscu i teraz szykowali się do zmiażdżenia już i tak osłabionego oddziału Szawłowskiego. Upływające sekundy przedłużały się, a na zewnątrz wciąż szalała bitwa. Przywarłszy ponownie do wizjera, kapitan w pierwszej chwili nie mógł uwierzyć w to, co zobaczył. – Niech to szlag, przecież to nasi! – A kogo się pan spodziewał, Amerykanów? Kapitan był tak uszczęśliwiony, że nie zwrócił uwagi na ironię w głosie mechanika. Polskie czołgi T72 i kołowe transportery Rosomak okładały ogniem ze swoich dział białoruskie stanowiska. Ci, nie wytrzymując takiej ulewy stali, zaczynali bezładny odwrót. Poszczególne grupki żołnierzy podrywały się z ziemi, by jak najszybciej wyrwać się z morderczego ostrzału. W krzyżowym ogniu jednak niewielu z nich udało się tego dokonać. Szawłowskiego najbardziej uderzyło to, że żaden z nich nawet nie pomyślał o poddaniu. Nie mieli szans, a mimo to wciąż walczyli. Fatalizm połączony z fanatyzmem uczynił z nich żołnierzy prawie doskonałych. Dowódcę białoruskiej brygady przebiegł dreszcz, kiedy zobaczył, że w jego kierunku posuwa się

czołg. Pluton przed chwilą posłany do boju był o krok od wyparcia Polaków z przedmościa, ale teraz wszystko brało w łeb. 283 – Gdzie jest, kurwa, granatnik!? – wrzasnął na znajdujących się najbliżej niego desantowców. Odpowiedziała mu cisza. – Do jasnej cholery, gdzie jest ten pieprzony granatnik!? – Janczyszyn z wściekłością w oczach rozejrzał się na boki. – Chyba został tam – dowódca jednej z kompanii, który właśnie podbiegł do pułkownika, brodą wskazał kopcący wrak Mi-8. – Ilu macie jeszcze ludzi? – Około trzydziestu, ale część jest ranna. Wskazówki na tarczy zegarka Janczyszyna w żaden sposób nie chciały przyśpieszyć i wszystko wskazywało na to, że tak pięknie wyglądający w teorii plan w rzeczywistości okazał się porażką. – Zbierzcie wszystkich mogących walczyć. Wycofujemy się. Rannych zostawić, niech Polacy się nimi zajmą. Wykonać. Z lufy polskiego czołgu uniósł się dym, kiedy działo wystrzeliło w kierunku białoruskiemu erkaemu. Starannie przygotowany Blitzkrieg mający zapewnić szybkie zwycięstwo w trzy cholerne dni, okazał się niewypałem. Sytuacja skojarzyła się Janczyszynowi bardziej z okopami pierwszej wojny sprzed stu lat niż z błyskawiczną wojną manewrową. MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ, WARSZAWA – POLSKA 18 czerwca, godzina 23:02 Nastrój panujący w sali był minorowy. Generał Sulik, któremu napięcie dawało się mocno we znaki, drżącymi dłońmi przesuwał symbole jednostek na sztabowej mapie. 284 Co prawda, zajęcie to należało do młodszych oficerów, lecz Sulik jakoś nie mógł wyzbyć się starych przyzwyczajeń. – Mieliśmy dziś wyjątkowo dużo szczęścia – generał

Rudnicki przystanął przy swoim zastępcy. Następnie oparł obie ręce na stole, pochylając się nad mapą. – Ciekawe, jak długo będzie nam jeszcze sprzyjać? – Oni też popełniają błędy, Maurycy. – Jak do tej pory o wiele mniej niż my. Zresztą wiesz o tym najlepiej – odparł Sulik. Rudnicki oderwał się od stołu i skrzyżował ręce na piersi. – Myślę, że musimy ewakuować rząd do Krakowa. Z dala od frontu będą mogli prowadzić te swoje polityczne gierki. – O ile wiem, większość już jest spakowana i tylko czeka na sygnał. Obaj cicho się roześmieli. – Czyż to nie ironia losu, że po paru wiekach znów będziemy mieli stolicę na Wawelu? – A jakże, niech jeszcze zabiorą ze sobą Kolumnę Zygmunta i Zamek Królewski do kompletu. Wesoły nastrój prysł jak bańka mydlana, kiedy obok nich stanął pułkownik Płoński. – Z prowadzonego przez nas nasłuchu wynika, że nacisk na południowe skrzydło może od jutra się nasilić. Rudnicki parsknął. – To nic nowego, pułkowniku. Już teraz przekroczyli drogę E372 w okolicach Pilawy. Za chwilę będą w Kalwarii, chociaż osobiście nie sądzę, żeby ponownie pchali się w to samo miejsce. Prawdopodobnie postawią pontonowy most i po nim przerzucą swoje dywizje, a my 285 zostaniemy z ręką w nocniku, to znaczy z pięknym, ale do niczego nam niepotrzebnym mostem. Ma pan coś jeszcze? – Tak – Płoński podał Rudnickiemu plik kartek. Dowództwo 1 Dywizji Zmechanizowanej

o prawdopodobnym ataku biologicznym. Około czterystu żołnierzy uległo zatruciu po wydaniu posiłku. Wstępne informacje służb medycznych wskazują na bakterie salmonelli. Do tej pory nie udało się wykryć sposobu, w jaki dokonano ataku. Rudnicki przeczytał następny meldunek. Agent Prometeusz donosi z Mińska o kolejnych transportach dział, czołgów i transporterów, które przyjechały z Orszy. Sprzęt posłuży do wyposażenia dywizji. I kolejny. W Białymstoku, bezpośrednio po zajęciu miasta, aresztowano przedstawicieli Rady Miejskiej, księży, nauczycieli, pracowników placówek naukowych itp. Do tej pory ponad tysiąc osób. Następnie wywieziono ich w nieznanym kierunku. Akcją dowodził generał Burmak. – Kim jest ten cały Burmak? – Generał lejtnant Burmak to jednym słowem rzeźnik – Płoński pośpieszył z wyjaśnieniem. Człowiek od czarnej roboty w służbie Łukaszenki. Przygotować jego dossier? – Nie trzeba, to mi wystarczy. Rudnicki ponownie zerknął na meldunki, a później na swojego zastępcę. – Idź lepiej spać. – Nic mi nie jest. – Przestań pieprzyć, zaraz się przewrócisz, a ja nie potrzebuję kogoś, kto ledwo widzi na oczy. Na razie poradzę sobie bez ciebie. 286 Sulik otworzył usta, żeby coś powiedzieć, ale zaraz je zamknął. Odwrócił się na pięcie i odszedł chwiejnym krokiem do swojej kwatery. 287 ROZDZIAŁ 11 KREML, MOSKWA – ROSJA 19 czerwca, godzina 06:45 Wysoki sufit, z którego zwisały ozdobne kandelabry, przyciągał wzrok. Światło od nich bijące

rozpraszało mrok czający się w kątach wielkiej sali będącej odpowiednikiem amerykańskiego Gabinetu Owalnego. Ciemne dębowe boazerie na ścianach i podłodze oraz prawie czarne stoły i krzesła przywodziły na myśl sklep z antykami lub grobowiec, a nie centrum polityczne największego na świecie państwa. Jedynym elementem, który rozjaśniał wnętrze, była wielka udrapowana biało-niebiesko-czerwona flaga wisząca pod złotym dwugłowym orłem. Rząd Federacji Rosyjskiej, zasiadający po obu stronach ogromnego stołu, czekał na swojego przywódcę. Rozmowy prowadzone półgłosem dotyczyły najświeższych nowin, nowinek i plotek. Nawet oni, ludzie sprawujący władzę nad jedną szóstą powierzchni globu, nie potrafili się bez nich obyć. W drzwiach bezgłośnie otwartych przez funkcjonariusza FSB ukazała się postać prezydenta kraju. Niewysoki, szczupły, z włosami zaczesanymi do tyłu, podobny był do urzędnika. Tłumiący wszelkie odgłosy gruby dywan sprawił, że nie wszyscy od razu zauważyli wchodzącego prezydenta. 288 Przyjrzawszy się szepczącym między sobą ministrom energetyki i rolnictwa, Władimir Władimirowicz Putin chrząknął, a później usiadł. Wiek ma swoje prawa, pomyślał i położył dłonie na lśniącym blacie stołu. Teraz na sali panowała już absolutna cisza, której nikt nie śmiał przerwać. – Zaczniemy dzisiaj od spraw związanych z wizytą amerykańskiej sekretarz stanu. Za trzy dni powinniśmy ją gościć w tych murach... – Putin przerwał i zerknął na ministra spraw zagranicznych. – Wszystko przygotowane. Ich sekretariat potwierdził przylot, co jest tym bardziej dziwne, mając na uwadze ostatnie wydarzenia – ostrożność, z jaką poruszał się szef rosyjskiego MSZ, była godna podziwu – wydaje mi się, że będą naciskać w sprawie Mińska. Sondujący swoich ministrów Putin wiedział, że nie uniknie tego tematu, który z każdą mijającą godziną przyprawiał go o coraz większy ból głowy. Wydarzenia na froncie zwiastowały sukces, ale nie tak szybko, jak słyszał o tym w zapowiedziach Łukaszenki i ambasadora Fadiejewa. Prezydent nalał sobie wody ze stojącej przed nim kryształowej karafki i zwilżył usta. – Widzę, że wszyscy są bardziej zainteresowani wydarzeniami na zachodzie. Skoro tak, proszę. Minister obrony wyprostował się w fotelu i przyjrzał

trójkolorowej fladze. – Pragnę poinformować o sukcesach związanych z operacjami prowadzonymi przez naszych białoruskich towarzyszy. Otóż w ciągu ostatniej doby, mimo kilku polskich kontrataków, poczyniono znaczne postępy. Co prawda, akcja mająca na celu zdobycie dogodnego miejsca 289 na przeprawę przez Wisłę nie powiodła się, ale to tylko kwestia czasu. – Powiedzmy wprost: to była klęska – szef rosyjskiego MWD, czyli Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, był dosadny jak zwykle. – Stracili dwa z trzech biorących w akcji batalionów i na dodatek nie udało się im zdobyć głównego celu. Gdybym ich nie znał, pomyślałbym, że to amatorzy. – Jak wyglądają sprawy na samej Białorusi? – przerwał mu prezydent. – W miastach i na prowincji panuje na razie spokój – odparł minister obrony. – Zmobilizowali do tej pory osiemdziesiąt pięć procent wszystkich poborowych, a to znacznie obciąży ich gospodarkę. Jeżeli wojna się przeciągnie, to za parę tygodni mogą się spodziewać pierwszych poważniejszych niepokojów. Każde następne słowo padające z ust ministra zgromadzeni przy stole słuchacze śledzili z uwagą. Także i dla nich miało kolosalne znaczenie, jak potoczą się dalsze losy konfliktu. – Do tej pory na terenie Polski znalazło się osiem dywizji i brygad. To ponad dwa razy więcej, niż w tej chwili mają Polacy. Pomoc, na którą tak bardzo liczyli, jest mniej niż skromna. Ogranicza się przeważnie do kwestii medycznych, takich jak pomoc ofiarom katastrofy chemicznej w Puławach. Nic nam nie wiadomo o pomocy wojskowej. Ta być może w ogóle nie nastąpi – wśród zebranych dało się odczuć pewne rozluźnienie. Rozwiały się nieco obawy pozostałych dygnitarzy przed eskalacją awantury, którą wywołał Łukaszenka. Jedynym, który pozostał niewzruszony, był Putin. On wiedział, czym to wszystko może się skończyć. Ponowną 290 zimną wojną lub izolacją Rosji na arenie międzynarodowej. Profity, jakie przynosiły surowce energetyczne, trafiały przede wszystkim na konta jego współpracowników. Mniejsze i większe afery będące ich udziałem starannie tuszowała Federalna Służba Bezpieczeństwa, która nie pozwalała na żadne przecieki do mediów. Cóż z tego, że gigantyczne drapacze chmur powstające w Moskwie i Petersburgu miały świadczyć o potędze państwa. Tak naprawdę wystarczyło opuścić finansowe i gospodarcze centra, żeby zobaczyć biedę i zacofanie prowincji. Armia, mająca być wizytówką imperium, była głodna, źle wyposażona i składała się przeważnie z

żołnierzy będących muzułmanami, a ci akurat nienawidzili Rosji jak mało czego. Co prawda, to nie on toczył wojnę, ale przedłużający się konflikt mógł mu zagrozić bezpośrednio. W końcu nierychliwa Ameryka, w którą tak bardzo wierzą Polaczki, przejrzy na oczy i zareaguje. I co wtedy? – Z pańskich słów wnioskuję, że wszystko przebiega zgodnie z harmonogramem otrzymanym z Mińska. – W zasadzie tak, panie prezydencie, chociaż muszę nadmienić, że w niektórych miejscach postępy są o wiele większe, niż zakładano – Putin obojętnie kiwnął głową, jakby nagle pochłonęły go inne myśli. – Skoro zapoznaliśmy się z postępami na froncie, to proponuję zająć się innymi pilnymi kwestiami. Tak... zaczęliśmy od planowanej wizyty amerykańskiej sekretarz stanu, chciałbym wiedzieć, czy Jankesi nie wycofają się nagle z nowego traktatu gospodarczego. Do głowy prezydenta przyszła jeszcze jedna myśl. Być może będzie to test, na jak wielkie ustępstwa może sobie pozwolić amerykańska administracja. Pieniądze czy 291 sojusznicy? Dopiero teraz pozwolił sobie na ironiczny uśmieszek. OKOLICE ŁUKOWA – POLSKA 19 czerwca, godzina 07:14 Ochłodzenie, które przyszło wraz z deszczowymi chmurami, ostro dało się we znaki komandosom z plutonu Wirskiego. Przemoczone kurtki nie chroniły przed wilgotnym powietrzem, a mokra ziemia nie pozwalała wypocząć i nabrać sił. Teraz nie miało to większego znaczenia. Podchody trwały całą noc i właśnie byli u celu. Po drugiej stronie niewielkiego wzgórza, za którym ukrył się pluton polskich komandosów, znajdował się tymczasowy skład paliw, amunicji i prowiantu, postawiony tam poprzedniego dnia przez białoruskich żołnierzy. Rzędy samochodowych cystern oraz skrzynie zawierające czołgowe pociski ustawione w wielkie pryzmy miały wystarczyć na dwa dni działań dla dywizji zmechanizowanej. Obszar składowiska, pilnowany przez kompanię wartowniczą, przykrywała od góry maskująca siatka rozpięta na drzewach. Staranny kamuflaż stanowił konieczność. Utrata nawet części zaopatrzenia mogła zostać potraktowana przez własny kontrwywiad jako sabotaż, a winnych niedopatrzenia z pewnością czekała śmierć. Gniazda karabinów maszynowych rozlokowanych w ziemno-drewnianych bunkrach otaczały

składowisko pierścieniem ze wszystkich stron. Miało to w zamyśle uniemożliwić niespodziewany atak z rozciągającego się zewsząd lasu, ale tak naprawdę poprawiało jedynie samopoczucie pilnujących. 292 Kiedy jeden z patroli rozesłanych wcześniej przez sierżanta Rawskiego powrócił z informacją o trwających w środku lasu pracach, nie było wątpliwości, że przyjrzą się im bliżej. Nawet zupełnie blisko. Od dywersji na tyłach wroga dzieliły ich tylko minuty i Andrzej czuł w piersi, jak łomocze mu serce. Bał się tak samo mocno, jak wtedy kiedy na drodze pojawił się samochód. Miał wrażenie, że od tamtej pory minęły już wieki, chociaż wszystko wydarzyło się wczoraj. – Wybrałeś się na majówkę? – pacnięcie dłoni w jego hełm sprawiło, że się ocknął. – Weźmiesz Szczepana i Górala. Za piętnaście minut macie być tam. Jasne? – Rawski wskazał zieloną plątaninę krzewów i niewysokich jodeł po drugiej stronie składowiska. – Tylko jak zaczniemy, nie powystrzelajcie swoich kolegów, zrozumiano? – Tak jest! Zrozumiano, panie sierżancie! – odparł dziarsko, chcąc udowodnić, że jest tak twardym zawodnikiem jak jego dowódca. Obaj koledzy Wirskiego, tak jak i on, wycofali się na czworakach. Zniknąwszy Rawskiemu z oczu, przystanęli dla nabrania tchu. Szczepan, obarczony erkaemem RPK, miał co dźwigać. Sama broń ważyła prawie dziesięć kilogramów, a dodatkowa kaseta z amunicją też nie była lekka. Góral, któremu przypadł zaszczyt targania przeciwpancernego granatnika, robił to z wdziękiem zawodowego sportsmena. Tylko Wirski ze swoim karabinkiem nie miał powodów do narzekań. Plecaków i dodatkowego wyposażenia pozbyli się wcześniej w punkcie kontaktowym, gdzie mieli powrócić po zakończonej akcji. 293 – Idziemy, jeżeli nie będziemy na miejscu o czasie, to Rawski powyrywa nam nogi z dupy. – Lepsza niewola niż ten sadystyczny sukinsyn – Góral nie myślał o sierżancie szczególnie ciepło. Kolejne kilka minut upłynęło na przedzieraniu się ku wyznaczonym przez Rawskiego pozycjom. Z jednej strony poganiał ich czas, z drugiej istniało ryzyko, że natkną się na patrol bądź wysunięte stanowisko Białorusinów, a wtedy... nigdy się nie dowiedzą, jaki to wszystko miało koniec, rozsieczeni pierwszymi seriami przeciwnika.

Wirski chciał mieć to już za sobą, poganiał w myślach kolegów, jak mógł. Ostatnie kilkadziesiąt metrów pokonali, czołgając się po mokrej ziemi i trawie. Wilgotne ubrania chłodziły rozgrzane ciała tak, że po chwili zaczęły wstrząsać nimi dreszcze. Wirski wypełzł na skraj polany i przyjrzał się okolicy. Wyglądało że znaleźli się w miejscu dokładnie wyznaczonym przez dowódcę na dwie minuty przed czasem. Góral wycelował swój granatnik w stanowisko białoruskiego erkaemu znajdującego się jakieś pięćdziesiąt metrów z ich lewej strony. Na szczęście mieli tylko blokować, a nie jak koledzy z plutonu nagłym atakiem zniszczyć skład. Patrząc z tej perspektywy, ich zadanie wyglądało na bezpieczniejsze. Wskazówki sekundnika wskazały godzinę ustaloną przez Rawskiego. Trudno się było zorientować, co nastąpiło najpierw: serie z karabinów maszynowych czy eksplozje granatów. Stojąca na zewnątrz obsługa białoruskiego erkaemu momentalnie wskoczyła do środka swojego bunkra. Wrażenie, że są dobrze ukryci, trwało krótko. Wizg odpalanego granatnika, smuga dymu i huk wybuchu, 294 wszystko trwało parę sekund. Po karabinie maszynowym i jego obsłudze pozostało jedynie wspomnienie rozwiewające się wraz z ulatującym dymem. Kilku białoruskich żołnierzy znajdujących się w zasięgu wzroku Wirskiego rozbiegło się we wszystkich kierunkach. Przyciskając policzek do kolby swojego Beryla, wziął za cel jedną z figurek i wystrzelił. Ku jego zaskoczeniu przeciwnik pobiegł dalej, kryjąc się za drzewami. Odetchnął głęboko i skupił się na kolejnym wartowniku. Słowo „cel” nie pasowało mu do zabijania. Przecież to byli żywi ludzie. Za drugim razem poszło już łatwiej choć wciąż miał opory. Szczepan, wypuszczający ze swojego RPK krótkie serie, takich dylematów nie miał. Każdy jego pocisk trafiał, eliminując kolejnych wrogów. Również Góral ponownie ładujący granatnik kolejnym pociskiem nie wyglądał na przejętego pierwszą realną walką. Wirski zacisnął zęby, czując narastającą złość. Jeżeli tak ma wyglądać wojna, to dobrze. Podniósł się na jedno kolano, żeby mieć lepsze pole ostrzału. Tak było lepiej. Kierowca opuszczający w pośpiechu szoferkę ciężarowego wozu był doskonale widoczny. Trzynabojowa seria trafiła go w plecy i rzuciła pod koła potężnej maszyny, gdzie znieruchomiał. Oficer, który chciał zapanować nad chaosem – jest, muszka i szczerbinka zgrane – strzał – dlaczego, kurwa, tak ciężko jest zabijać. Otrzeźwienie przyszło wraz z drzazgami wbijającymi się w

twarz. Bezładny ogień w jego kierunku oddany przez któregoś z Białorusinów przywrócił mu zdolność racjonalnego działania, a myśl, że jest tak samo śmiertelny jak jego przeciwnicy, napawała lękiem. 295 Wystrzelił resztę pocisków z magazynku i sięgnął po następny. Krople potu z czoła spłynęły po twarzy, łaskocząc i przeszkadzając. Wirski otarł prawą dłoń o bluzę i głęboko odetchnął. Jak na razie w zasięgu ich rażenia nie było ani jednego żywego wroga, nie oznaczało to jednak końca. Bitwa wyraźnie przybierała na sile. Huk karabinowych strzałów i eksplozje granatów wyraźnie dobiegały z miejsca, w którym nacierała reszta polskich komandosów. – Co robimy? – Szczepan zerknął na Wirskiego. – Mieliśmy czekać – adrenalina buzująca w żyłach działała jak dopalacz – ale teraz sam nie wiem. – Podejdę bliżej – zaofiarował się Góral. – Nie, chodźmy wszyscy – zadecydował Wirski. Skradając się ku składowi amunicji, Andrzej zastanowił się, czy dobrze robią. Jeszcze chwila, a wszystko będzie rozbierać na czynniki pierwsze. – Stop! – zduszony okrzyk Górala zatrzymał ich w miejscu. Oni również to zobaczyli. Naciskani przez Polaków białoruscy piechurzy zajmowali stanowiska za wysokimi pryzmami skrzyń i beczek. Wirski wymierzył i nacisnął spust. Obok niego pierwszą serię oddał Szczepan, metodycznie ostrzeliwując zaskoczonych wartowników. Góral przewiesił rurę granatnika przez plecy i przyłączył się do kolegów, prażąc ze swojego automatu. Swąd prochu wypełnił powietrze, boleśnie drażniąc nozdrza i oczy. W gardle Wirskiego zebrało się tyle flegmy, że w końcu musiał przerwać strzelanie i splunąć. – Przerwać ogień! – nad bitewnym zgiełkiem uniósł się wrzask Rawskiego. – Ach, chłopie, to koniec – Szczepan przykląkł na oba kolana i zwymiotował. 296 – Koniec – słowa Szczepana dotarły w końcu do Andrzeja.

Wszędzie wokół nich widać było ciała w białoruskich mundurach. Kilku z nich cicho pojękiwało, ale większość wyglądała na martwych. Sylwetki polskich żołnierzy ukazały się kilkadziesiąt metrów od kaprala. Przygarbione, skradające się postacie z bronią wysuniętą do przodu, popędzane przez Rawskiego. – Pierwsza drużyna osłania – jego głos doszedł do Wirskiego – druga minuje. No już, jazda! Komandosi rozbiegli się na wszystkie strony. – Wirski do mnie. Andrzej z niechęcią zerknął na kolegów i podbiegł do sierżanta właśnie przeładowującego karabin. Tuż za nim sanitariusz plutonu opatrywał rannego. Kredowobiała twarz i spazmatyczny, urywany oddech tamtego zwiastowały zbliżającą się agonię. Powiększająca się czarna plama na torsie przebijała spod białego bandaża. W plutonie, gdzie wszyscy się znali, śmierć towarzysza zawsze była bolesną stratą. Podchodząc bliżej, Wirski przyjrzał się twarzy. O, Chryste, przecież to Mecenas! O, Boże... – przedśmiertne drgawki wstrząsnęły ciałem rannego, a na ustach pojawiła się krwawa piana. Sanitariusz popatrzył na sierżanta i pokręcił głową. Tak, Szczepan miał rację, to koniec także dla niektórych z nas. Wirskiemu robiło się na przemian zimno i gorąco. Pobitewna euforia znikła bez śladu. – W twojej sekcji wszyscy cali? – Rawski zwrócił się do Andrzeja. Ten kiwnął tylko głową. – Kapralu, kurwa twoja mać, kiwać głową to możecie swojej starej, a tutaj jest armia! 297 Andrzej oderwał w końcu spojrzenie od Mecenasa i zareagował tak, jak go nauczono. – Tak jest, panie sierżancie, wszyscy cali. – Zbierzecie naszych rannych i odstawicie do punktu kontaktowego. Wykonać. Rawski zostawił Wirskiego i odszedł. Echo jego słów odbijało się w głowie Andrzeja jeszcze przez parę chwil, aż w końcu ucichło. 16 BRYGADA ZMECHANIZOWANA, OKOLICE OSTROWI MAZOWIECKIEJ – POLSKA 19 czerwca, godzina 09:03

Pułkownik Jaworski siedział na zwalonej kłodzie drzewa. Za całe śniadanie musiała mu wystarczyć woda w manierce i papieros, którym teraz z lubością głęboko się zaciągnął. Dobiegające z oddali dudnienie artylerii przestało robić na nim wrażenie. Pod jednym wszakże warunkiem, że nie strzelano do niego, co w obecnych okolicznościach nie zdarzało się zbyt często. Gorycz, która zebrała mu się w ustach, przełknął wraz z kolejnym łykiem wody. Nie miał złudzeń. Od trzech dni brali tęgie baty. Z każdą upływającą godziną straty, jakich doznawał, sprawiały, że przestawał wierzyć w odmianę losu. To, co pozostało z jego brygady, było ledwie batalionem, a i to niepełnym. Z resztą dywizji kontakt ograniczał się do sporadycznej wymiany informacji i tak utrudnionej z powodu zagłuszania przez białoruskie jednostki radiotechniczne. Zygzakowata linia okopów rozchodząca się na północ i południe od miejsca, w którym się znajdował, stanowiła tymczasową linię obrony. Spoceni żołnierze, zawzięcie wymachując saperkami, pogłębiali transzeję. Prawie sto 298 kilometrów za ich plecami znajdowała się Warszawa. Dla białoruskich czołgów to tylko parę godzin jazdy. Ciekawe, co się wtedy wydarzy. Tlący się niedopałek cisnął na ziemię i wypił jeszcze łyk wody. Dzień się dopiero zaczyna, a jego już bolą plecy. Niech to szlag. Ruszając na obchód, Jaworski założył hełm, teraz nieodłączny element wyposażenia. Manierkę przypiął do głównego pasa, a na ramię zarzucił automat. Słońce błysnęło na niebie i zaczęło prześwitywać przez korony drzew. Wczorajszy dzień deszczowy i pochmurny ograniczył działania lotnictwa. Dzisiaj znów można się było spodziewać odrzutowców ze znakiem pięcioramiennej gwiazdy na skrzydłach. Przyglądając się pracującym żołnierzom, pułkownik wyminął stanowiska karabinów maszynowych i moździerzy 98 milimetrów. Uwijający się wszędzie ludzie wyglądali na wykończonych. Walka w odwrocie i wytężona praca wysysały z nich ostatki sił. Starannie zamaskowany terenowy Humvee stał się teraz jego ruchomym punktem dowodzenia. Dwie potężne anteny wygięte ku tyłowi zdradzały, że pojazd ten jest wyposażony w sprzęt radiowy umożliwiający łączność z najbliższymi polskimi oddziałami. – Czołem, panowie – Jaworski nie miał ochoty silić się na coś więcej. – Dzień dobry, pułkowniku – zgromadzeni przy terenówce oficerowie zasalutowali dowódcy. – Są już meldunki zwiadu? – Tak. W nocy udało się nam pochwycić jeńca – dowódca kompanii wsparcia wziął na siebie obowiązki oficera wywiadu, po tym jak pełniącemu je

do tej pory kapitanowi białoruski pocisk urwał obie nogi. – Z tego, co 299 mówi, wynika, że cały czas napiera na nas 2 Dywizja Pancerna. – Bardzo go przycisnąłeś? – Tylko trochę – kapitan nawet nie wyglądał na zaskoczonego pytaniem. – Słusznie, nie czas na sentymenty. Co jeszcze? – Propagandowe brednie. Nieźle mają namieszane w głowach. Oskarżają nas o wszelkie zbrodnie, poczynając od grzechu pierworodnego, a na rozpadzie Sowietów kończąc. Ale jedno trzeba im przyznać, takiej buty i zadziorności to nawet SS brakowało. Dalszy dialog zakłócił gwizd nadlatujących pocisków artyleryjskich. Znowu się zaczyna – pomyślał Jaworski, przytrzymując hełm i padając w płytki okop. Pierwsza salwa przeniosła się ponad nimi i spadła ponad dwieście metrów z tyłu. Druga, która nadleciała piętnaście sekund później, już tylko sto metrów. Okrzyki „kryć się” były zupełnie zbędne. Polscy piechurzy schronili się w swoich transzejach równocześnie z pierwszymi eksplozjami. Echo wybuchów odbiło się od drzew w zagajniku, który zajmowali. Przez jego środek przebiegała asfaltowa szosa. Na horyzoncie przed nimi dymy znaczyły ślad po zniszczonej Ostrowi Mazowieckiej. To, co jeszcze parę godzin wcześniej było niewielkim miastem, przemieniło się w morze ruin. Doraźnie zorganizowana obrona nie mogła na długo powstrzymać białoruskich czołgów. Cofające się wcześniej resztki polskich oddziałów zostały przez Jaworskiego przegrupowane i zasiliły jego jednostkę. Trzy T-72 i pięć BWP-1. Żałośnie mało, jeżeli wziąć pod uwagę to, czym dysponował przeciwnik. 300 Pancerna szarża zmiotłaby jego formację w kilka minut. Jednak i Białorusini czegoś się nauczyli. Postępowali z większą ostrożnością i rzadko kiedy stawiali wszystko na jedną kartę. Na przedpolu ukazały się cztery rozpoznawcze BRDM-y. Lekkie czterokołowe wozy uzbrojone w karabin maszynowy 14,5 milimetra idealnie nadawały się do działań zwiadowczych. Poprzedzając cięższe pojazdy BMP i czołgi T-80, rozsypały się wachlarzem po obu stronach drogi. Jaworski wysunął przed siebie Beryla. Mimo ostrzału polskie stanowiska nie odpowiadały ogniem. Nie było sensu marnować drogocennej amunicji na zwiad, lepiej poczekać na grubszego zwierza.

Pole minowe, ustawione w nocy, siłą rzeczy nie było zbyt gęste, lecz wystarczyło. Jeden z BRDM-ów najechał na przeciwpancerną minę i wyleciał w powietrze. Ciemnozielony pojazd momentalnie spowiły kłęby czarnego dymu. Pozostałe wozy zatrzymały się, nie wiedząc, jak rozległą przeszkodę mają przed sobą. Po minucie wykręciły w lewą stronę i zaczęły objeżdżać stanowiska zajmowane przez oddział Jaworskiego. Wystarczy czekania. – Ognia – na komendę pułkownika ku celom pomknęły przeciwpancerne pociski Fagot. Jaworski uniósł się nieco, by śledzić tor lotu rakiet. Zielone punkty były słabo widoczne i pułkownik bardziej je wyczuwał, niż widział. Jest. Pierwszy pocisk dosięgnął burty BRDM-a. Przebiwszy cienki pancerz, odporny tylko na karabinowe pociski, eksplodował w środku i zabił trzyosobową załogę. Sekundę później zapalił się drugi wóz. I z niego nikt nie 301 wyskoczył. Ostatni BRDM miał więcej szczęścia. Goniąca go rakieta chybiła i wybuchła tuż za nim. Trzy z czterech, bez strat własnych, to nieźle. Umysł Jaworskiego pracował na zwiększonych obrotach. Co zrobić, jak Białorusini zaczną obchodzić jego skrzydła? Miał zbyt mało żołnierzy do skutecznego zablokowania ich oddziałów. W tym wypadku trzeba się będzie cofnąć w odpowiednim momencie, ale nawet to nie gwarantowało wyrwania się z matni. Jak na złość do ostrzału włączyła się kolejna bateria wrogiej artylerii. Zmasowany choć nieco chaotyczny ogień położony wzdłuż szosy trafił w polskie pozycje. Kurz i pył przysłoniły przedpole, ograniczając widoczność do kilku metrów. Fale uderzeniowe raziły uszy, a odłamki ciała obrońców. Na szczęście wszystko trwało krótko. Zza kurtyny opadającego piasku nadciągnęły wrogie czołgi. Jadąc na pełnym gazie, nie zważały na nic. Osiem, dziewięć, dziesięć – ze swojego miejsca Jaworski mógł dojrzeć kompanię T-80, choć wiedział, że zapewne będzie ich więcej. Kiedy dystans spadł do ośmiuset metrów, sześć okopanych polskich T-72 rozpoczęło ogień. Z tej odległości wszystkie strzały musiały trafić. Szkoda, że nie mogli liczyć na wsparcie artylerii, wtedy mogliby choć w części wyrównać szanse. Niestety, bateria samobieżnych dział Goździk została dwa dni temu skutecznie ostrzelana ogniem kontrbateryjnym białoruskich dział. Tymczasem pojedynek pancernych potworów nabierał

tempa. Pięć T-80 paliło się intensywnym płomieniem, jednak za nimi nadciągały następne. Jaworski zorientował się, że na wprost niego naciera batalion pancerny. Niektóre z czołgów wylecą na minach, inne zostaną zniszczone 302 przez rakiety przeciwpancerne, lecz większość przejdzie. Tylko cud mógł ich uratować. Z odległości pięciuset metrów w polskie stanowiska biły czołgowe działa. Ziemia wibrowała pod spadającą na nią lawiną ognia i stali. Krzyki rannych mieszały się z suchym trzaskiem karabinowych serii. Jedynym, co wprawiło Jaworskiego w zdumienie, było to, że jego ludzie trwali. Mimo ton bomb, które na nich spadły, oraz ognia, który ich palił, żaden nie uciekł. Ranni pozostawali na pozycjach obok swoich kolegów i nie chcieli odejść do strefy ewakuacji zorganizowanej kilometr za ich stanowiskami. Wizg lotniczych turbin nad głową przeraził pułkownika. Niech to szlag trafi, teraz to i święci anieli nie pomogą. Chowając twarz w wilgotną ziemię, Jaworski przyległ płasko do dna dołka strzeleckiego, który zajmował. Wstrząsy i drgania przenoszone przez podłoże dotarły do niego, wywołując torsje. Tego się nie spodziewał i nie miał ochoty na powtórkę. Huk eksplozji był tak duży, że na chwilę ogłuchł i dopiero szarpanie za ramię zwróciło jego uwagę. Usta mówiącego do niego sierżanta poruszały się, ale on nic nie słyszał. –...niku, proszę spojrzeć! – słuch zaczął mu z wolna wracać. – W ostatniej chwili, ale mieliśmy szczęście – cieszył się sierżant, gwałtownie gestykulując. Jaworski z lekkim obłędem w oczach i twarzą mokrą od potu zerknął na przedpole. Dymy z ponad trzydziestu czołgów znaczyły niebo. Swąd płonącego oleju napędowego i palonego mięsa był nie do pomylenia z niczym innym. – Matko przenajświętsza – dopiero teraz dotarło do niego, że samoloty, które słyszał przed chwilą, wcale nie 303 należały do Białorusinów. Nasi! Pogrom, jakiego dokonały, uratował im skórę dosłownie w ostatnim momencie.

– Proszę poinformować pozostałych, że się cofamy – wciąż jeszcze kręciło mu się w głowie. – Tak jest, pułkowniku, już się robi – sierżant wyszczerzył białe zęby w uśmiechu i już go nie było. Pięć minut później w opuszczone polskie stanowiska znowu zaczęła bić artyleria. · Świat w szkłach lornetki wydawał się nierealny. Zryte gąsienicami i pociskami pole podobne było do księżycowego krajobrazu. Lekki wiatr przyniósł ze sobą zapach metalu i śmierci. Kapitan Pawłow metodycznie wodził wzrokiem po czarnej ścianie lasu widocznej w oddali. Oficer dowodzący jeszcze wczoraj kompanią, dziś sprawował dowództwo nad zmotoryzowanym batalionem. Jego poprzednik na tym stanowisku został trafiony przez snajpera dzisiejszego ranka i to jemu jako najstarszemu oficerowi przypadł zaszczyt objęcia jego funkcji. Na wojnie awansuje się szybko, o czym kapitan przekonał się zaledwie przed chwilą, poinformowany o stratach doznanych przez pancerny batalion w porannej bitwie. Porucznicy dowodzą teraz kompaniami, a sierżanci plutonami. – Wolno do przodu – nakazał kierowcy swojego BTR-a. Wóz ruszył asfaltową wstęgą szosy. Osiem wielkich kół metr za metrem pokonywało dystans dzielący ich od widocznego w oddali lasu. Najkrótsza droga do Warszawy okazywała się być jednocześnie najbardziej krwawą. Transporty rannych odprawiane po każdej potyczce i bitwie 304 na tyły stawały się nieodłącznym elementem wojennego krajobrazu. Kilku z najbliższych kolegów i przyjaciół Pawłowa już nie żyło lub było rannych, a w głowie kapitana pojawiało się coraz więcej wątpliwości. Kierowca, manewrując transporterem, musiał dokonać iście karkołomnych wyczynów, by ominąć tarasujące drogę wypalone wraki, a nie zjechać na pobocze, gdzie czaiły się miny niezlikwidowane jeszcze przez saperów. Kilkakrotnie otarli się o zniszczone pojazdy. Z ich wnętrza dochodził trupi zapach. Znak, że załogi nie zdołały opuścić swoich maszyn. Pawłow zerknął za siebie. Czujna piechota siedziała na pancerzach, gotowa w jednej sekundzie zeskoczyć i szukać innej osłony. – Dobra, teraz szybciej – zadysponował kapitan, kiedy minęli już ostatnie białoruskie wraki.

Brak ruchu na polskich pozycjach wcale go nie zdziwił. Jego przeciwnicy musieli by być kompletnymi durniami, żeby pozostawać na poprzednich stanowiskach. – Trzeci pluton sprawdzić las po obu stronach. Plutony pierwszy i drugi naprzód. Z ostatnich trzech BTR-ów wyskoczyli żołnierze i rozbiegli się w obie strony. Pawłow nie chciał angażować w to całej kompanii. Najważniejszy był czas. Nie upłynęło nawet pół minuty, gdy las za nim został targnięty wybuchem. Kapitan obejrzał się i zaklął. – Stop – transporter zatrzymał się w miejscu. – Co to było? Nieludzkie wycie dobiegało z zagajnika. Piechurzy, którzy tak ochoczo przystąpili do przetrząsania lasu, licząc na ewentualne łupy, obecnie w popłochu wyskakiwali na 305 drogę. Biegnący do niego kapral miał w oczach strach i wściekłość. – Towariszcz kapitan, teren pełen min-pułapek. Mykole urwało nogę. – Zabrać go na tyły. – Kapitanie, nikt nie chce się do niego zbliżyć. – Dlaczego? Kapral nie znalazł odpowiedzi i tylko wzruszył ramionami. – Przeklęte Polaczki, wszędzie pozostawili pułapki i teraz ludzie boją się, że wylecą w powietrze. – Niech wyciągną go saperzy. Byle szybko. Wrzask rannego to cichł, to znów się nasilał. Szeregowy zapewne wykrwawiał się na śmierć, a na pomoc mogło być już za późno. Targany między rozkazami a poczuciem lojalności wobec własnych ludzi Pawłow miotał się w duchu, nie mogąc podjąć żadnej decyzji. – Do wozów! Nie będziemy tu tracić całego dnia – rozkazał w końcu. – Niech szlag trafi tę całą wojnę – wymruczał tym razem do siebie i tak cicho, że ledwie poruszył ustami. Ciekawe, co by mu zarzucił politruk, gdyby się o tym dowiedział. Malkontenci i ideowi dywersanci podlegali pod ten sam paragraf wojennego prawa.

OKOLICE ŁUKOWA – POLSKA 19 czerwca, godzina 13:33 Od paru godzin byli tropieni. Czuli, jak pętla obławy zaciska się wokół nich i spycha na północnywschód. Straty poniesione w czasie ataku na skład paliw mocno przetrzebiły ich szereg. Z dwudziestopięcioosobowej grupy pozostało ich siedemnastu. Trzech rannych ukryli niedaleko punktu, w którym pozostawili resztę 306 wyposażenia. Dwóch z nich miało rany nóg, trzeci postrzał w płuco. Nie mogli zabrać ich ze sobą. Gdyby zostali znalezieni przez białoruski patrol, to według konwencji genewskiej przysługiwałaby im opieka medyczna – teoretycznie. Ciała pięciu zabitych kolegów spoczęły w bezimiennej mogile, może wrócą po nich później. Najgorsze zaczęło się dopiero potem. Ponad lasem pojawiły się dwa śmigłowce Mi-8 wypatrujące ich z powietrza. Wcześniej czy później wpadną na ślad plutonu i co wtedy? Sierżant Rawski poruszał się do przodu niczym precyzyjny, nieulegający zmęczeniu mechanizm. Co jakiś czas pozostawiali za sobą wybuchowe niespodzianki mające wstrzymać pogoń choć na parę chwil. Rawski podniósł rękę ku górze. Zatrzymali się za nim. – Pięć minut odpoczynku. Sekcja pierwsza na czaty. Sierżant usiadł na trawie i zaczął studiować mapę. Wirski wraz ze Szczepanem i Góralem oparli się plecami o pień sosny. Czekoladowy baton, który Andrzej wyciągnął z jednej z licznych kieszeni swojej bojowej kamizelki, miał zaspokoić jego głód. Nigdy nie przepadał za słodyczami, więc i teraz ledwie przełknął zbryloną czekoladę. – Nieźle daliśmy popalić tym sukinsynom – Góral powracał myślą do porannych wydarzeń. – Taaak. Hałas pewnie było słychać w Mińsku – Szczepan przewrócił oczami – a grzyb taki jak po wybuchu atomowym. Jak żyję, piękniejszego nie widziałem.

– To fakt – zgodził się Andrzej. – Najpierw bum, a teraz spierdalamy – pokręcił głową Góral. – Takie jest życie. 307 – Z ciebie, Szczepan, to prawdziwy filozof – pokręcił głową Góral. – Żebyś wiedział: zaliczony pierwszy rok, tylko że mnie się zachciało wojaczki. – Prawdziwy geniusz. Głód w żołądku nie dawał się zbyć i wkrótce myśli wszystkich zwróciły się ku jedzeniu. – Zjadłbym coś porządnego, a nie to gówno – Wirski schował do kieszeni plastikowe opakowanie po czekoladzie. – Poczekaj, poczekaj, jak wrócimy, to kucharz zafunduje nam galanty obiad. – Kaszę ze skwarkami lub lane kluski. Niech się wypcha. – Ja to bym chętnie walnął browara – rozmarzył się Góral. – A wy? – Piłem w zeszłym tygodniu. Dziękuję, ale mi wystarczy. – Intelektualiści, ruszcie tyłki – dobiegły ich słowa Rawskiego – Wirski, chodź tutaj! Andrzej wstał i na sztywnych nogach podszedł do sierżanta. – Popatrz tutaj – palec dowódcy wskazał miejsce na mapie. – Sprawdzicie, czy tędy będziemy mogli przejść szosę Łuków – Siedlce. Jeżeli wszystko pójdzie dobrze, to spotkamy się o w tym punkcie za cztery i pół godziny. Widzisz? – Tak jest. – Teraz już idźcie. Powodzenia. Wirski zasalutował i odszedł. Wyglądało na to, że kolejne godziny pełne będą dla niego wysiłku i mordęgi. Trzy godziny później wszystko było jasne. Drogi w żaden sposób nie dało się przekroczyć. Poruszające się nią formacje białoruskich wojsk czyniły to w długich 308

kolumnach. Ciężarówki i transportery, wozy zabezpieczenia technicznego i dowodzenia ciągnęły się bez końca w polu widoczności Wirskiego. Pięćdziesięciometrowe odstępy pomiędzy poszczególnymi pojazdami, zachowane na wypadek lotniczego nalotu, nie zawsze były przestrzegane. Instynkt stadny powodował, że niektórzy kierowcy pomimo wysiłków oficerów i jednostek regulacji ruchu jechali w odstępach zaledwie parometrowych. Na polach ustawiono baterie przeciwlotniczych dział S-60 o kalibrze 57 milimetra, mające odstraszyć polskich pilotów, gdyby ci przypadkiem pojawili się w okolicy. – Nie da rady, nawet żaba nie przeskoczy – lufa RPK Szczepana przesunęła się wzdłuż widocznej na szosie kompanii technicznej. – Wracamy – zadecydował Wirski. – Ciekawe, co teraz wymyśli Rawski? Wysoko nad nimi przeleciał śmigłowiec, kierując się w stronę, w którą właśnie mieli się udać. – Myślicie, że wypatrzyli resztę chłopaków? – po raz pierwszy Andrzej usłyszał strach w głosie Górala. – Wszystko możliwe, chociaż nie sądzę – jego słowa nie brzmiały przekonująco. – Środek dnia. Wszystko widać jak na dłoni – ciągnąc swój karabin maszynowy za sobą, Szczepan wyglądał na przygnębionego. Kiedy z oczu znikła im droga i ciągnące nią wojsko, poderwali się i rozpoczęli szybki marsz do punktu kontaktowego. Wskazówki na tarczy zegarka wskazywały, że pozostało im jedynie czterdzieści minut do spotkania. Karabinowa palba i wybuchy granatów zatrzymały ich w miejscu. 309 – Kurwa mać, dorwali naszych! Góral jak nosorożec rzucił się do przodu. Wirski i Szczepan pobiegli za nim. Gonitwa nie trwała długo. Kiedy załopotał nad nimi rotor helikoptera, rzucili się na ziemię. Maszyna leciała teraz nie wyżej niż trzydzieści metrów nad lasem, prowadząc obserwację terenu. Dławiący strach ścisnął gardło

Andrzeja. Płuca domagały się tlenu, lecz nie chciał on przejść przez skurczoną tchawicę. Walcząc o kontrolę nad swoim oddechem, Wirski zaczął charczeć i pluć. – Jesteś ranny? – przestraszył się Szczepan. W końcu ożywczy tlen przedostał się do środka. Oszalałe tętno zaczęło zwalniać, a fale adrenaliny odpłynęły. O Jezu, jakie słodkie jest powietrze – Wirskiemu powoli wracała zdolność myślenia. – Możesz mówić? – czerwona z wysiłku twarz kolegi wyglądała jak indiańska maska. – Nic mi nie jest. Idźmy, tylko wolniej. Odgłosy walki znacznie się przybliżyły przez ostatnie parę minut. Kanonada nie cichła teraz nawet na chwilę, nabierając jednostronnego ponurego charakteru. Kolejne metry pokonali w milczeniu, docierając w końcu do piaszczystego leśnego duktu. Cień opancerzonego transportera BTR mignął za zakrętem. Później drugi i trzeci. Przywarli do pachnącej świeżej trawy, starając się być niewidzialni. To nie przypadek, że wpakowali się na białoruski pluton. Obserwowali pojazdy i czekali, aż ich miną. Nic z tego. Pierwszy zatrzymał się sześćdziesiąt metrów od nich i na ziemię zaczęli wyskakiwać żołnierze. Czujni i skoncentrowani. Od razu można się było domyśleć, że są wyszkolonym wojskiem, a nie zbieraniną przypadkowo 310 zebranych rezerwistów. Komendy wydawane cichym, ale zdecydowanym głosem ledwie do nich docierały. – Nieźle żeśmy się wpakowali – wymamrotał Góral. – Zamknij się – Wirski przypomniał sobie, co powiedział mu sierżant Rawski. Do czasu wyznaczonego spotkania pozostało jeszcze dwadzieścia minut. Patrząc na mapę, Andrzej zorientował się, że Rawski zamiast przybliżać się do punktu kontaktowego, kluczy. Świadczyły o tym odgłosy walki. Jeżeli tak, to albo odcięto mu drogę, albo specjalnie chce odwrócić uwagę Białorusinów od sekcji Wirskiego. Tymczasem pluton na drodze ustawił się w luźną tyralierę i rozpoczął przeczesywanie lasu. Transportery pozostały na dukcie. Najwyraźniej wcale nie miały zamiaru odjechać. Czekały. – Możemy spróbować obejść skurwysynów – tym razem to Szczepan pełen był inicjatywy.

– Gdzie chcesz leźć? Wiesz, gdzie jest Rawski? Faktycznie. Echo strzałów, jeszcze przed chwilą wyraźne, teraz zupełnie ucichło. Sekundy i minuty ciągnęły się w nieskończoność. Wirski nie mógł podjąć żadnej decyzji. Wszystko, co miał zamiar zrobić, wydawało się kiepskim pomysłem. Nie chciał zostawić kolegów, ale też nie chciał ginąć. Niespodziewany wybuch granatu wstrząsnął lasem jakieś pół kilometra od ich pozycji. Zaraz dołączyły się serie automatów i krzyki rannych ludzi. – Dobra, szykujcie się – jak często w takich sytuacjach bywa, to los zadecydował za nich – uderzymy od tyłu, jak tylko pojawią się nasi. Czekajcie na mój znak. Szczepan pogładził swój RPK, jakby to był najdroższy przyjaciel, i przeładował broń. Góral, który swojego 311 granatnika pozbył się już dawno, zaraz po wyczerpaniu pocisków, obecnie ściskał w dłoniach zdobycznego AK-74. Siła ognia, jaką dysponujemy, jest żałośnie mała – przemknęło przez myśl Wirskiemu i nic na to nie mógł poradzić. Pierwszy z opancerzonych BTR-ów drgnął do przodu, równocześnie wypluwając ze swojego wielkokalibrowego karabinu maszynowego 14,5 milimetra serię smugowych pocisków, które cięły poszycie lasu z prędkością dziewięciuset czterdziestu pięciu kilometrów na godzinę, żłobiły w nim tunele i wyrzucały w powietrze fontanny piachu. Hałas z trzech wkmów był tak wielki, że Wirski skonsternowany popatrzył na swoją broń – byli bez szansy. Bez granatnika ich poświęcenie poszłoby na marne. – Patrzcie, są – Szczepan pierwszy dostrzegł przebijających się komandosów. Sto metrów od nich niewyraźne figurki w polskich mundurach koniecznie chciały przebić się na zewnątrz kotła. Padały i znów podrywały się do skoku, przebiegając jednorazowo pięć, sześć metrów. Wirski nie mógł w to uwierzyć. Tak jak wcześniej wielka gula strachu dławiła jego gardło i paliła twarz. Wzięci w krzyżowy ogień koledzy z plutonu padali, by już nie wstać. Z jednej strony transportery, z drugiej białoruska piechota nie dawały im żadnych szans. To już nawet nie była walka, to była masakra. Natężenie boju stopniowo słabło, aż w końcu ciała trzech ostatnich komandosów rozszarpane zostały granatami. Strach i zgroza, które do tej pory dominowały nad Andrzejem, zmieniły się teraz w ból i rozpacz.

312 ROZDZIAŁ 12 WARSZAWA – POLSKA 19 czerwca, godzina 18:28 Hałas za oknem nie cichł ani na chwilę. Wycie przeciwlotniczych alarmów mieszało się z przejmującym sygnałem pędzących po ulicach samochodów straży pożarnej i karetek pogotowia. Nierealna rzeczywistość nabierała kształtów. – Boję się o Andrzeja – wyszeptała Weronika. – Ja też. Nie mamy od niego żadnych wiadomości, odkąd to wszystko się zaczęło – odparła Agata, odrywając długi pasek malarskiej taśmy. Jak ich poprzedniczki w czasie wojny i powstania obie dziewczyny zabezpieczały szyby w oknach. Miała w tym pomóc taśma przyklejona na krzyż. W przypadku podmuchu niedalekiej eksplozji, kawałki powybijanego szkła miały zostać przy futrynie, a nie ciąć jak szrapnele po całym pokoju. – Kiedyś regularnie dzwonił, a teraz? – nie ustępowała Weronika. – Nic się nie martw, poradzi sobie – siostra Andrzeja Agata sama nie była przekonana do tego, co mówi. 313 – Słyszałam dzisiaj rano, jak ludzie opowiadali sobie w kolejce, że pod Ostrowią i Kockiem trwają ciężkie walki. Podobno chcieli uchwycić most w Górze Kalwarii, ale w ostatnim momencie nasi udaremnili tę próbę i... – A Anglicy i Francuzi ruszą nam niedługo z pomocą eee... gadanie – lekceważąco machnęła Agata, choć ostatnią wiadomość powtarzano w Warszawie przy byle okazji. O wielkiej bitwie stoczonej u wrót stolicy słyszał każdy z mieszkańców i tylko wojskowa komendantura nabrała wody w usta, odcinając równocześnie dojazd do Góry Kalwarii. – No i już – Agata popatrzyła z satysfakcją na swoje dzieło i zerknęła na Weronikę. – Co postanowili twoi rodzice? – Matka chce wyjechać, a ojciec zostać. Sama wiesz, jak jest.

– Moi zostają. Jak będziesz chciała, to możesz się do nas przenieść. Jest wolny pokój po... – w ostatniej chwili ugryzła się w język. – Razem będzie nam raźniej. – Sama nie wiem. Obiecałam pomóc Krysi. – Co u niej? Nie widziałam jej dobry miesiąc – ożywiła się Agata – zaraz... nie chcesz chyba powiedzieć, że ewakuują dzieci z Zielonki? Dlaczego dopiero teraz? – Zawsze są ważniejsze sprawy i chyba nikt się tego nie spodziewał. – To duża grupa? – Nie wiem. Podobno pięćdziesiąt lub więcej. W tej chwili zakwaterowali ich w jakieś szkole na Mokotowie. – Może i ja mogłabym w jakiś sposób pomóc? – No pewnie. Wieczorem mamy się spotkać w domu u Tarnowskich. Jeżeli chcesz, pójdziemy razem. 314 Jęk przeciwlotniczej syreny rozległ się na dworze. Przyjaciółki spojrzały na siebie. – Schodzimy do piwnicy? – spytała Weronika. – Nawet nie pytaj – odkrzyknęła Agata, wyskakując na korytarz. Kiedy zbiegały po schodach, fala pobliskiej detonacji zakołysała blokiem. Z sufitu posypał się tynk. Kilka niezabezpieczonych okien wyleciało z ram i z hukiem rozbiło się na posadzce. Reszta mieszkańców kamienicy również opuściła swoje mieszkania i teraz na klatce schodowej zaroiło się od uciekinierów. Starszy mężczyzna podtrzymywał swoją żonę. Z jej rozbitego czoła kapała krew, barwiąc schody na czerwono. Z drugiej strony kobietę prowadził dwunastoletni wyrostek wodzący dookoła przerażonym wzrokiem. Za nimi para w średnim wieku prowadziła za rękę kilkuletnią dziewczynkę, która cały czas szlochała. Na parterze w wysoko sklepionej bramie kamienicy stało dwóch żołnierzy w pełnym oporządzeniu. – Możecie wracać, już po wszystkim. Na potwierdzenie tych słów w oddali rozległ się sygnał odwołujący alarm. – Co z moją żoną? – odezwał się staruszek. – Zaraz się tym zajmiemy – jeden z żołnierzy wyjął

osobisty pakiet medyczny i niewprawnie zaczął bandażować głowę kobiety, raz po raz klnąc pod nosem. – Proszę zostawić, ja się tym zajmę – Weronika podeszła do rannej i przejęła inicjatywę. Najpierw uważnie obejrzała ranę, gdy uznała, że na szczęście nie jest groźna, z wprawą zabrała się za zakładanie opatrunku. – Nie wiem, jak pani dziękować – głos kobiety drżał. 315 – Nie ma o czym mówić. Mimo wszystko proszę wezwać lekarza lub sanitariusza. Ranę trzeba będzie zszyć, a tego nie potrafię. – Zajmę się wszystkim. Dziękuję – wychrypiał mężczyzna. Dłonie Weroniki były całe we krwi. Jej krople spadły również na niebieskie dżinsy, znacząc je czarnymi cętkami. – Wracamy na górę – Agata pociągnęła koleżankę za łokieć – musisz się przebrać. – Tak – wyszeptała Weronika i pozwoliła się prowadzić, jakby nagle uszła z niej cała energia. · Wyszły wcześniej. Do mieszkania Tarnowskich na Ochocie miały spory kawałek drogi. Nie spodziewały się również, że miejska komunikacja będzie sprawnie działać, więc zdecydowały się na spacer. Wczesnym wieczorem Warszawa sprawiała przygnębiające wrażenie. Z niektórych miejsc unosiły się kłęby dymu z pożarów, których nie udało się do tej pory opanować. Choć wielu warszawiaków opuściło miasto, to na ulicach wcale nie dawało się tego odczuć. Rzesze uchodźców z miejsc objętych walkami szukały schronienia i pomocy właśnie w stolicy. Miejskie służby robiły, co w ich mocy, nie zawsze mogąc sprostać zadaniu. Ulice pełne były konwojów, które wywoziły z muzeów i galerii dzieła sztuki i archiwa. Kolumny wojskowych samochodów przedzierały się wśród tysięcy cywilnych pojazdów, nie zawsze ustępując im drogi. Kakofonia dźwięków raniła uszy w już i tak umęczonym mieście. 316 Minąwszy kolejny kwartał, dotarły w okolice warszawskich Filtrów. – Już niedaleko – powiedziała Weronika.

– Nie czuję nóg. Dawno tyle nie chodziłam – mruknęła Agata. W tej okolicy wszystko wyglądało spokojniej. Może nie tak jak przed wojną, ale na pewno lepiej niż w centrum, z którego szły. W pięciopokojowym mieszkaniu Tarnowskich zastały już kilka osób. Obowiązki gospodarza pełnił Marek, dzielnie sekundowała mu Krysia Nowicka. – Dobrze, że jesteście – przywitała je w drzwiach – martwiłam się. Widok Agaty wcale nie wprawił jej w zdumienie. Wyglądało, że nawet się jej spodziewała. – Słuchaj, Marek ma jakieś wiadomości o jednostce Andrzeja. – Naprawdę?! Jak to się stało, że on o tym wie, a jego rodzina nie? – Ma znajomych w MON-ie. Popytał tu i tam – odparła Krysia, wprowadzając Weronikę i Agatę do kuchni. Tutaj, przy wielkim stole, niczym na wojennej naradzie zasiadało kilkoro wspólnych znajomych i kolegów. Zatroskane spojrzenia spoczęły na przyjaciółkach. – Siadajcie. Zaraz przygotuję coś do picia – Krysia zakrzątnęła się przy gościach. Cisza, która zapadła po tych słowach, wystraszyła Agatę. – Marku, podobno wiesz coś o Andrzeju? – Nie tyle o nim, co o jego pułku – zawsze konkretny Tarnowski teraz był wyraźnie powściągliwy. – Weszli do akcji, jak tylko Białorusini przekroczyli granicę. W grupach od plutonu do kompanii. Mieli rozpoznać i w 317 miarę możliwości atakować posuwające się oddziały. Tylko że... – No, mów! – Nie wszystkie grupy miały szczęście. Kilka rozbito już na wstępie. Moi koledzy też nie wiedzieli wszystkiego, bardziej opierają się na przypuszczeniach niż na sprawdzonych informacjach. – Rodzice będą przerażeni – dolna warga Agaty zaczęła drżeć. Dziewczynie zrobiło się zimno.

– Nie martwcie się na zapas – słowa Maćka Kosińskiego, zwanego Tygrysem, nie rozładowały atmosfery przygnębienia. – Możesz mi powiedzieć, Tygrys, dlaczego cię nie zmobilizowali? – spytał Marek. – Powiedzieli, że jestem zbyt przystojny, a ciebie? – odgryzł się Maciek. – Pomagam teraz podsekretarzowi stanu w ministerstwie – z udaną powagą odparł Tarnowski. – Znajdź taką fuchę i dla mnie. – Od jutra zacznę szukać, tylko że będziesz musiał ubierać się w garnitur. – Nie ma mowy. Pozostanę w tym, w czym jestem. – Elegant. Sprane dżinsy i czarny podkoszulek były znane w niektórych kręgach. – A mógłbyś mi powiedzieć, co tam robisz? – do rozmowy włączył się Jarek Czerski. – Przekuwam wysiłek umysłowy ministra na ruch nadgarstka, czyli głównie piszę na komputerze. – To chyba masz dostęp do tajnych informacji – dopytywał się Tygrys. – Coś tam wiem. 318 – Gadaj. – Przez ciebie zamkną mnie w pudle – zaśmiał się Tarnowski – ale dobrze, to tylko ogóły, nic konkretnego. Gdybyście uważnie słuchali, co mówią w telewizji, też byście wiedzieli. Zebrani w kuchni pochylili się do przodu, jakby uczestniczyli w konspiracyjnym spotkaniu. – Rząd ewakuowano dzisiaj w nocy. W mieście pozostało tylko dowództwo wojskowe, część

administracji i my, MSZ, ale to tylko na razie. Prawdopodobnie w ciągu dwóch, trzech dni my też opuścimy stolicę i przeniesiemy się do Krakowa. Teraz wszystko zależy od sytuacji na froncie, a ta akurat nie jest dobra. Powiem więcej: jest tragiczna. Mamy, co prawda, lokalne sukcesy, ale to niczego nie zmienia. – Chyba wszyscy słyszeli o jakieś bitwie na południe od Warszawy – wtrąciła Weronika. – To prawda. Udało się nam powstrzymać na jakiś czas Białorusinów, lecz jedna jaskółka wiosny nie czyni. Wiecie, co wam radzę? Jeżeli to możliwe, wyjedźcie stąd. Mogę załatwić miejsca w pociągu ewakuacyjnym. Lepiej wszystko przeczekać we Wrocławiu lub na Śląsku, tam pewnie nie dotrą. – Ja się nigdzie nie wybieram – w stanowczym głosie starszego Czerskiego wyczuć można było desperację. – Ja też nie – Tygrys poparł kolegę. – Robicie błąd. Żebyście później nie żałowali. – Gadasz jak moja matka – Tygrys wydął wargi. – Cały czas zmywa głowę ojcu, żebyśmy już pojechali do rodziny do Częstochowy. – A on co? – Że nie zostawi dorobku życia na pastwę szakali. 319 Po tych słowach zapadła dłuższa cisza. Dylemat, zostać czy wyjechać, tłukł się w głowie każdego z nich. Niektórzy mieli łatwiej. Tarnowski jako pracownik MSZ podlegał instrukcjom przygotowanym na taką okoliczność. Nie miało znaczenia, czego on chce. Rozporządzenie o stanie wojennym zobowiązywało wszystkich urzędników do podległości Komitetowi Obrony Państwa – instytucji zorganizowanej na kształt rządu w sytuacjach nadzwyczajnych. Miał on zapewnić ciągłość pracy ministerstw w każdych okolicznościach. Wszelka niesubordynacja równała się zdradzie. Na stojącym obok kuchennym blacie zabulgotał elektryczny czajnik. Drobny znak, że nie wszystko na tym świecie kręci się wokół spraw ostatecznych. – Komu kawy? – zapytała gospodyni. – Póki jeszcze jest.

Kolejki teraz takie, że sklepy nie nadążają ze sprzedażą. – A przy każdej kasie należałoby postawić gliniarza z karabinem, żeby ci paskarze nie podnosili cen – prychnął Jarek. Staromodny telefon w korytarzu zaniósł się urywanym sygnałem. Tarnowski wstał i wyszedł go odebrać. W ciszy słychać było, jak powtarza: „tak, tak” i odkłada słuchawkę. – Wiecie, co się stało? – Łukaszenkę trafił szlag. – Jeszcze nie, ale już nie długo – zaśmiał się Marek. – Nasze samoloty zbombardowały Mińsk. – Nie gadaj? Pieprzysz! Przygnębienie uleciało bez śladu, a jej miejsce zastąpiło rozgorączkowanie. Podniecenie sięgnęło zenitu. Niektórzy zerwali się ze swoich miejsc, nie mogąc usiedzieć. To było to. Pierwsza dobra wiadomość od wielu dni. 320 – Chodźmy obejrzeć wiadomości w telewizji. Pewnie coś powiedzą na ten temat. Wysypali się z kuchni. Po chwili wszyscy zasiedli przed telewizorem i wpatrzyli się w ekran. Atmosfera w warszawskim studiu przypominała trochę tę sprzed trzydziestu lat. Brakowało tylko dziennikarzy w wojskowych mundurach. Wtedy też dużo mówiono o wojnie, a właściwie o stanie wojennym. Uroczystą twarz redaktora wiadomości rozjaśniał jakiś wewnętrzny blask, kiedy czytał informacje z telepromptera. W niewielkim okienku z górnej prawej strony ekranu widniało zdjęcie polskiego samolotu uderzeniowego Su-22. – W specjalnym oświadczeniu Ministerstwo Obrony Narodowej poinformowało, że dzisiaj w późnych godzinach popołudniowych polskie lotnictwo przeprowadziło odwetowy nalot na stolicę Białorusi – Mińsk. W oświadczeniu czytamy: „Bezprzykładne barbarzyństwo, z jakim od paru dni spotyka się polski naród, nie może pozostać

nieukarane. Naród nasz, tak ciężko doświadczony przez wieki niewoli, wie, co to znaczy wolność. Wolność, której teraz nie damy sobie odebrać. Jednocześnie pragniemy dać znać ludności Mińska i całej białoruskiej społeczności, że nie ona jest naszym celem – zdjęcie samolotu zostało teraz zastąpione przez fotografię prezydenta Łukaszenki, który w gniewie groził komuś palcem. – Ten człowiek, stojący na czele zbrodniczego reżimu, jest za wszystko odpowiedzialny. To jego decyzje pchnęły do wojny i wystawiły na śmierć tysiące mężczyzn, kobiet i dzieci. Apelujemy do wszystkich wolnych ludzi – obywatelskie nieposłuszeństwo pierwszym krokiem do wolności”. 321 – Tyle oświadczenie rzecznika MON. Teraz przechodzimy do komentarzy zagranicznych: „Przedstawicieli zachodnich mediów przebywających od początku konfliktu w Mińsku zaskoczył niespodziewany alarm – ekran wypełniła twarz dziennikarza CNN, który pokazywał ręką pożary i chmury dymu unoszące się za jego plecami. – To było tak zaskakujące, że w ogóle się tego nie spodziewaliśmy. Jak przekonywali nas białoruscy oficerowie, do tej pory żaden nalot na ich stolicę nie był możliwy. Wyrzutnie przeciwlotniczych zestawów S-300PS miały być tak skuteczne, że nie dopuściłyby wrogich samolotów nad niebo Mińska. A jednak! Z mojego miejsca usłyszałem przeszło dziesięć detonacji w mniej więcej dziesięciosekundowych odstępach. To, co widzą państwo za moimi plecami, było jeszcze do niedawna budynkiem białoruskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych”. – No pięknie. Szkoda, że mnie tam nie było... – wyszeptał Tygrys, w skupieniu wpatrując się w telewizyjny monitor. – Chyba byś ich prał gołymi rekami, co? Przecież ty masz lęk wysokości – starszy Czerski pokpiwał z kolegi. – Jak trzeba będzie, to chociażby i gołymi rękami – nie ustępował Maciek. – Zamknijcie się w końcu, bo zagłuszacie fonię – syknął Tarnowski w imieniu pozostałych. Komentarze w studiu zeszły teraz na szansę pokojowego zakończenia konfliktu. Do rozmowy zaproszono jednego z dawnych robotniczych przywódców. Laureat pokojowej nagrody Nobla był tak głęboko zamyślony, że sprawiał wrażenie, jakby zaraz miał usnąć. Jego małe oczka utkwione w punkcie na ścianie i dłonie splecione na 322

podołku przywodziły na myśl niedźwiadka koala, a nie niegdysiejszego związkowego lidera. – Z tego, co mi wiadomo, w najbliższych dniach w Sztokholmie ma spotkać się grupa inicjatywna, która poprosi prezydenta Łukaszenkę o przerwanie działań wojennych i rozpoczęcie rozmów pokojowych – zagaił dziennikarz. – Tak. W ciągu ostatnich dni wystosowałem pismo do przewodniczącego Komisji Europejskiej i Wysokiego Przedstawiciela ds. Praw Człowieka z prośbą o rozpoczęcie wielostronnych rozmów z rządem Białorusi i prezydentem Łukaszenką na temat powrotu do status quo sprzed wojny, czyli... – Jak pan zapewne wie – przerwał mu mało elegancko dziennikarz – prezydent Łukaszenka odrzucił możliwość takich rozmów już dwa dni temu. W niektórych komentarzach przebąkuje się nawet, że czas na polityczne rozstrzygnięcie sporu nastąpi dopiero po zajęciu Warszawy przez wojska białoruskie. – Nie wiedziałem – odparł zdumiony koala. Tarnowski wyłączył telewizor i odłożył pilot. – Masz w lodówce jakieś piwo? – zwrócił się do niego Tygrys. – Czuję mętlik w głowie. – Coś się znajdzie. Może jeszcze dla kogoś? Las rąk uniósł się w powietrze. – Jak będziecie mieli jutro kaca, to miejcie do siebie pretensje. – Dobra, dobra. Wkrótce barowy stolik zapełnił się butelkami i szklankami. – Zapas sprzed wojny? – spytała Agata. – A jakże. 323 Weronika, cały czas osowiała, nie wtrącała się do ogólnej rozmowy. Jej myśli krążyły daleko od Warszawy. Jałowość życia bez Andrzeja zaczęła ją przygniatać. Podeszła do okna i rozchyliwszy kotary, wyjrzała na zewnątrz. Na nocnym niebie migotało kilka gwiazd.

Półokrąg księżyca dawał czerwonawą poświatę. – To zły znak – usłyszała za sobą. – Tak, wiem. – Nie zwracaj uwagi na gadanie chłopaków – rzekła Krysia. – Niektórzy nigdy nie wyrosną z krótkich spodenek. Lepiej mi powiedz, czy już zadecydowałaś? – Przecież mówiłam, że tak. Chyba nawet Agata przyłączy się do nas. – Świetnie. Musicie być gotowe jutro o dwunastej. Mieliśmy wyjeżdżać po południu pociągiem, ale znowu coś pozmieniali. Ostatecznie pojedziemy autokarem. Nawet prosiłam Marka o interwencję. Agata zajęta rozmową z Jarkiem uniosła głowę i napotkała wzrok przyjaciółek. – Wyglądacie jak konspiratorki. – Pozory. Przez kilka minut omawiały wspólne sprawy związane z wyjazdem. Ulga, jaką odczuwały na myśl, że opuszczą miasto narażone na ostrzał, wcale nie była taka duża. Cały czas istniało ryzyko, że Białorusini posuną się o wiele dalej niż tylko do Warszawy. I co wtedy? Wojenna poniewierka poza granicami? Tylko co stanie się z ich podopiecznymi? W przeludnionej Europie, gdzie konflikty etniczne i polityczne są na porządku dziennym, może zabraknąć miejsca dla polskich sierot. 324 – Andrzeju, gdzie jesteś? – wargi Weroniki wyszeptały imię ukochanego, po raz ostatni spoglądając na krwawiący księżyc. MINISTERSTWO OBRONY NARODOWEJ, WARSZAWA – POLSKA 19 czerwca, godzina 22:05 Generał Rudnicki poczuł, że ma dość. Od ciągłego gadania rozbolało go gardło. Ucho, do którego ciągle przykładał słuchawkę telefonu, paliło żywym ogniem, a hektolitry wypitej kawy spowodowały arytmię serca. Nie chciał się jeszcze poddać, po prostu nie mógł. Wyśpi się po wojnie, teraz czeka go praca. Wielki ciekłokrystaliczny ekran, zamontowany zaledwie parę godzin wcześniej, zastąpił sztabową

mapę, która teraz pełniła funkcję pomocniczą, dublując to, co wyświetlono na monitorze. – To niedopuszczalne! – krzyk Sulika doszedł do Rudnickiego z sąsiedniego pomieszczenia. – Jeżeli jeszcze raz taka sytuacja się powtórzy, to wobec winnych wyciągnę konsekwencje! Wzburzony Sulik przestał rugać nieszczęśnika i podszedł do głównodowodzącego. – Wyobraź sobie, jakiś drań chciał zapewnić sobie bezpieczny transport dla siebie i rodziny i polecieć do Wiednia pod pozorem negocjacji handlowych. Drugi ćwok z lotniska poszedł na to. Powiedz sam, co można z takim zrobić? – Nogi z dupy wyrwać, obu. Są już zdjęcia? – zmienił temat Rudnicki. Brak własnych możliwości w dziedzinie dalekiego zwiadu zmuszał polskie dowództwo do ścisłych kontaktów 325 z amerykańską Narodową Agencją Bezpieczeństwa. Na obecnym etapie wojny tylko z satelitów można było kontrolować dalekie zaplecze przeciwnika. – Powinny być lada chwila. – Nie wydaje ci się, że marnujemy siły? – Co masz na myśli? – Do ciężkiej cholery, weszli w nas, jak chcieli, a my nawet nie możemy załatać dziury. Za mało jednostek, żeby skutecznie kontratakować, czy nawet powstrzymać ich oddziały – zdenerwował się Rudnicki. – Oddajemy teren trochę za szybko. Do sali operacyjnej weszło dwóch oficerów i podeszło do nich. Szef lotnictwa, generał Gralczyk, i pułkownik Płoński zameldowali się Rudnickiemu. – Efekty? – ich zwierzchnik był niecierpliwy. – Jest nieźle – zaczął enigmatycznie Płoński, wyciągając z dużej szarej koperty kilka zdjęć. – Z danych przekazanych nam przez NSA wynika, że trafiliśmy w sześć z dziewięciu zakładanych celów. – Straciliśmy też dwie maszyny i pilotów – dodał Gralczyk. – To prawda, ale atak był dla nich kompletnym zaskoczeniem. Reasumując, zniszczyliśmy bądź

uszkodziliśmy wieżę telewizyjną, maszt radiowy, pałac prezydencki, budynki ministerialne należące do resortu przemysłu i spraw wewnętrznych, siedzibę białoruskiej KGB oraz jeden z lotniczych terminali. – Wiadomo, co z Łukaszenką? – Przed chwilą uaktywniły się ich zapasowe instalacje transmisyjne, które trąbią o nadzwyczajnym wystąpieniu tego pajaca. 326 – Szkoda, że nie udało się go namierzyć – westchnął Sulik. Czarno-białe fotografie, które przyniósł Płoński, wykonane były z wysokości ponad osiemdziesięciu kilometrów nad powierzchnią Ziemi. Sygnał, jaki został przekazany przez geostacjonarnego satelitę, zinterpretowały superkomputery i dopiero później obraz trafił w ręce analityków. Widok w rzucie skośnym przedstawiał część Mińska z widoczną siatką ulic i większymi placami. Nad niektórymi rejonami unosiły się dymy pożarów. W powiększeniu te same miejsca otoczone były wianuszkiem samochodów ratowniczych i milicyjnych. – Jest szansa, że stuknęliśmy któregoś z ich głównych polityków lub wojskowych? – Niewielka, ale jest. Na ostateczne efekty będziemy musieli jeszcze trochę poczekać – odparł Płoński. Gralczyk odłożył ostatnia fotografię na bok i zerknął na Rudnickiego. – Powtarzamy? – Na razie nie. Wszystko postawiliśmy na efekt propagandowy i to chwilowo powinno wystarczyć. Faktycznie nalot ośmiu polskich samolotów nastawiony był głównie na podniesienie słabnącego morale. Korzyści wojskowe były na drugim planie. W czasie ataku miano sprawdzić szczelność białoruskiej obrony przeciwlotniczej z jej sławnym systemem S-300, który wcale nie okazał się taki skuteczny, jak o nim mówiono. Czerwone kwadraciki na ciekłokrystalicznym ekranie przesunęły się nieznacznie na zachód. Rudnickiemu nawet nie chciało się tego skomentować. Wszystko i tak widoczne 327 było jak na dłoni. Zaznaczonych na niebiesko polskich formacji nie było wiele. – Najistotniejszą kwestią jest teraz obrona miasta – zaczął po chwili. – Daję czas do jutra do szóstej na dokończenie ewakuacji wszystkich chętnych.

Prawdopodobnie odbywać się to będzie pod ogniem nieprzyjaciela. Później poczekamy, aż wejdą w ulice, i postaramy się zrobić im krwawą łaźnię. – Wielu się to nie spodoba – cicho wtrącił Sulik. – Mam to w dupie. Nie interesuje mnie, czy majątek przy okazji straci jeden czy drugi urzędas. – Walki w mieście pochłoną życie wielu cywilów. – Zdaję sobie z tego sprawę, lecz nie mamy alternatywy. Możemy zniszczyć gros ich sił w walkach ulicznych lub pozwolić zająć pół Polski. – To prawda – ożywił się Płoński – wysiłek mobilizacyjny Białorusinów osiągnął szczyt. Nie za bardzo mają już kogo wcielać do armii. W tym przypadku demografia działa na naszą korzyść. – Jak to? – zainteresował się Gralczyk. – Codziennie w drodze do pracy przechodzę koło cmentarza. To daje perspektywę. – Co to ma wspólnego z demografią? – No więc: nas jest jakieś trzydzieści siedem milionów, a ich dziesięć i pół. No, może jedenaście. Każdego zabitego po ich stronie ciężko będzie zastąpić – wyjaśnił Płoński – oni też nie mają wielu wyjść w tej sytuacji. – Wychodzi na to, że musimy zlikwidować – słowo „zabić” Rudnicki zastąpił niewyszukanym eufemizmem – jak najwięcej żołnierzy wroga, a wtedy oni łaskawie poproszą o rozejm. – Coś w tym rodzaju. 328 – Wobec tego stajemy w obliczu wojny totalnej, nie o to mi chodziło. – Nie muszę chyba przypominać, kto to wszystko zaczął. Perspektywa jeszcze większej eskalacji wojny nie za bardzo przypadła Rudnickiemu do gustu. Mobilizacja rezerw nie postępowała dość szybko, a to za sprawą działających cały czas na zapleczu białoruskich oddziałów dywersyjno-sabotażowych. Większą część z nich udało się unieszkodliwić. Te, które pozostały, wciąż jednak mocno dawały się we znaki. Nowe jednostki, którymi miano łatać front, uganiały się po tyłach za nieuchwytnym przeciwnikiem. Zniszczenie kilku mostów kolejowych i drogowych na Odrze wstrzymało ruch 11 Dywizji Kawalerii

Pancernej na wschód. Niekończące się objazdy wymagały czasu, którego zaczęło brakować. Pomoc z Zachodu nadchodziła wolniej, niż się spodziewał. Obiecane AWACS-y wciąż stały na lotniskach w Niemczech, czekając, nie bardzo wiadomo na co. Znając urzędników z Kwatery Głównej NATO w Brukseli, pewnie na czas, aż będą zbędne. Jedynie pomoc humanitarna docierała w miarę regularnie. Dobre i to. Czerwone kwadraciki znów przesunęły się do przodu. Dotykały linii Wisły na północ i południe od Góry Kalwarii. Drugie skrzydło, nacierające z Brześcia, mijało właśnie Wyszków. Rudnicki wstał i podszedł do ekranu. Siedzący dalej oficerowie widzieli srebrzysty blask, który rzucał na generała. – Ile jeszcze zostało nam samolotów? – zapytał Gralczyka. 329 – Do dzisiaj do godziny dziewiątej wieczorem – trzydzieści pięć. Z tego dwanaście F-16, osiem Migów. Pozostałe piętnaście to Suchoje. Kilka Migów-29 powinniśmy w ciągu paru godzin otrzymać od Węgrów. Mamy teraz więcej pilotów niż maszyn. – Wszystko, co jest, ma skoncentrować się na liniach zaopatrzeniowych tutaj i tutaj – palec Rudnickiego wskazał rejon Łukowa i Zambrowa. – Może to choć trochę spowolni ich natarcie. Zobaczymy, jak bardzo mają rozbudowaną logistykę. – Dorzuciłbym jeszcze do tego nasze siły specjalne – powiedział Sulik. – Coś z nich zostało? – O tak, całkiem sporo. Straciliśmy, co prawda, kilka grup, ale resztę przerzucamy sukcesywnie na tereny zajęte przez Białorusinów. Poza tym powołaliśmy na służbę wszystkich, którzy kiedyś działali w jednostkach specjalnych. Ci do

trzydziestego piątego roku życia spokojnie mogą brać udział w walce. Starsi szkolą ochotników, chyba że któryś rwie się do akcji. Resztą rezerwistów uzupełniamy straty bojowe. – Dużo dezercji? – Rzecz w tym, że nie. Mamy więcej chętnych niż broni dla nich. – No proszę, a przez ostatnie lata wydawało się, że nasza młodzież goni wyłącznie za pieniądzem. – Duch ochoczy, panie generale – wtrącił Płoński – gorzej z ich fizyczną zaprawą. Tych naprawdę dobrych i sprawnych wyławiamy zaraz na początkowym etapie selekcji. Wielu z nich jeszcze w cywilu zajmowało się sportami obronnymi. Po dziesięciotygodniowej obróbce 330 trafiają najczęściej do jednostek pierwszorzutowych – słowo „obróbka” nie oddawało wyczerpującego cyklu szkoleń i kursów. – Oczywiście, teraz cykl jest znacznie przyspieszony. Podobnie jest z informatykami, dla nich zawsze znajdziemy jakieś zajęcie. Pozostali, w zależności od fizycznej sprawności, zasilają oddziały remontowe i zaopatrzeniowe. – Ilu takich jest? – Prawie połowa. Okularnicy, skrzywione kręgosłupy, otyłość. To wszystko zawdzięczamy głównie fast foodom i zaniedbywaniu wychowania fizycznego w szkołach. Pod tym względem Białorusini biją nas na głowę. Rudnicki uśmiechnął się gorzko pod nosem i machnął ręką. – Zostało coś jeszcze do omówienia? – Prawdę mówiąc, tak. – Proszę mówić, pułkowniku. Płoński rozejrzał się, kontrolując, jak daleko od nich znajdują się inne osoby i czy nie za bardzo interesują się tym, o czym rozprawia ścisłe wojskowe dowództwo. – To aż tak poważne? – Moi ludzie przypuszczają, że możemy mieć kreta. – W sztabie czy w rządzie? – rysy twarzy Rudnickiego stężały.

– Jeżeli już, to w rządzie, choć to jeszcze nic pewnego. Od paru tygodni zauważyliśmy wzmożoną działalność agentów KGB na naszym terenie. Niektóre decyzje były sabotowane na najwyższych szczeblach naszej władzy. – Ma pan jakieś podejrzenia, że tak właśnie się dzieje? – Opieszałość w ewakuacji kartotek agentów policji. – Opieszałość to jeszcze nie zdrada – rzucił Sulik. 331 – Racja, ale co będzie, kiedy dokumentacja wpadnie w łapy KGB? Mogą wykorzystać tych ludzi przeciwko nam. Groźbą lub szantażem. Jest jeszcze coś: jakoś nie mogę uwierzyć w to, że oddziały specnazu okazały się tak skuteczne. No bo jak inaczej wytłumaczyć masakrę, której ofiarami padli pracownicy Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego w Olsztynie, Toruniu i Elblągu? Nie wierzę w takie przypadki. Nie naruszono za to struktur wojskowych. – Kto jest odpowiedzialny za kartoteki agentów? – mózg Rudnickiego pracował intensywnie. – Zajmuje się tym kilka osób. Od kierowników wydziałów po dyrektorów departamentów, na wiceministrze Moraczewskim kończąc. – Znam go. To taki starszy gość. Pozuje trochę na lowelasa. – Ten sam. Kilku agentów z mojego wydziału operacyjnego ma go stale na oku. – To gdzie on teraz jest? Myślałem, że cały rząd został już ewakuowany. – W zasadzie tak. Tylko ten trochę zamarudził. – Jakoś panu Moraczewskiemu nie śpieszy się z wyjazdem – stwierdził Sulik. – Tłumaczył się nawałem pracy. – Teraz. Rychło w czas. – Ja też tak uważam, panie generale – dokończył Płoński. Rudnicki zauważył, że z nerwów zaczęły mu się trząść dłonie. Jeżeli słowa Płońskiego znajdą potwierdzenie, to będzie to największa afera szpiegowska od czasu wykrycia przez CIA rosyjskich agentów Aimsa i Hansena. Zdrajca we 332 własnych szeregach! Chętnie osobiście wpakowałby mu kulkę w łeb.

– Na razie dziękuję panom, a ty, Maurycy, zastań jeszcze chwilkę. Gralczyk i Płoński wstali ze swoich miejsc i poszli do wyjścia. – O czym chcesz rozmawiać? – Sulik podszedł do kolegi. – Domyślasz się, że w końcu będziemy zmuszeni opuścić te piękne mury. Część personelu zostanie skierowana do Bydgoszczy. Ja też zamierzam się tam udać. – Dużo nad tym ostatnio myślałem – powiedział Sulik – i chciałem cię prosić, żebyś wyznaczył mnie na komendanta obrony stolicy. To będzie dla mnie zaszczyt. – Nie mógłbym wyobrazić sobie nikogo lepszego. – O... tylu młodych, zdolnych, gdzie nie spojrzeć. – Brak im doświadczenia i woli działania. Nie to, co tobie. Wściekłość sprzed paru chwil zastąpiło wzruszenie. Przez tyle lat przyzwyczaił się do pomocy Sulika i teraz ciężko będzie mu się bez niej obejść. Nie chodziło tylko o sprawy budżetowe i biurokratyczne boje, które wspólnie stoczyli, lecz głównie o to, że już prawdopodobnie nigdy się nie zobaczą. Szansa, żeby komendant obrony stolicy wyszedł cało z tego zamieszania, była niewielka. Słuchy, że białoruskie KGB likwiduje wszystkich niepokornych, docierały do nich już od kilku dni. Metoda sprawdzona w czasach władzy radzieckiej wcale się nie zestarzała. Masowe groby i deportacje, skąd my to znamy? – Na pożegnanie przyjdzie jeszcze czas. Teraz bierzmy się do roboty – wziął się w garść Rudnicki. 333 PLUTON ZWIADU 1 BIAŁORUSKIEJ DYWIZJI PANCERNEJ, NA POŁUDNIE OD WARSZAWY – POLSKA 19 czerwca, godzina 23:07 Porucznik Sobczak przesunął dłonią po pancerzu BTR-a w miejscu, gdzie kule z polskiego karabinu maszynowego zrykoszetowały i pozostawiły na burcie czarne smugi. Trzy pełne dni zajęło jego transporterom dotarcie do Wisły.

Prawie cały czas na czele dywizji. Kiedy późnym popołudniem zatrzymali się, by zatankować i uzupełnić amunicję, drugi pluton z ich kompanii zwiadu przejął prowadzenie. Teraz ponownie mieli znaleźć się na przedzie. Setki czołgów i wozów piechoty mijanych po drodze kierowało się ku Wiśle. Co jakiś czas musieli zatrzymywać się na poboczu i przepuszczać ciężarówki z elementami pontonowych mostów oraz gąsienicowe amfibie. Brudni i zmęczeni żołnierze widziani przez Sobczaka zachowywali czujność. Ich automaty AK-47, erkaemy RPK, przeciwpancerne granatniki i ręczne zestawy przeciwlotnicze były gotowe do użycia w każdej chwili. Wiedzieli, że już niedługo czeka ich walka o miasto, które tak łatwo się nie podda. Nawet nie był zaskoczony, gdy zobaczył na polach wśród niewielkich zagajników i wiejskich zabudowań samobieżne haubice kalibru 203 milimetry typu 2S7 Pion. Długie, jedenastometrowe lufy gigantów mogące razić cele odległe o trzydzieści kilometrów wyrzucały pociski o masie ponad stu kilogramów. Piętnastoosobowe załogi uwijały się, przygotowując je do pierwszej salwy. Ciężarowe Ził-131 zwoziły amunicję wyładowywaną przez kanonierów i ustawianą w pryzmy. Im bliżej rzeki, 334 tym bardziej widoczne były zniszczenia. Co kilkadziesiąt metrów mijali wraki zniszczonych i wciąż jeszcze kopcących czołgów, transporterów i ciężarówek, zarówno polskich, jak i białoruskich. Ryzyko wjechania na minę rosło z każdym przejechanym kilometrem. Z tego, co wiedział, jednostki oczyszczające teren przed nimi co jakiś czas staczały potyczki z polskimi oddziałami piechoty ukrytymi pomiędzy budynkami niewielkich zagród lub w kępach krzewów i drzew. Słuchawki w hełmofonie dowódcy plutonu zwiadu zatrzeszczały i po sekundzie popłynęło z nich ostrzeżenie. – Tu Wolma Pięć, tu Wolma Pięć, uwaga, spodziewany nalot na pozycje... Głos zamilkł. Sobczak nie wiedział, czy był to wynik zagłuszania transmisji radiowych, czy też wroga rakieta. Przeszukując nocne niebo, nie zauważył śladu samolotów, co wcale nie oznaczało, że ich tam nie ma. Na otwartej przestrzeni, na którą w końcu wyjechali, z prawej strony porucznik dojrzał bijącą w niebo łunę. Nie mogły to być światła elektryczne, raczej blask pożarów wybuchających wciąż na nowo. Przejechali jeszcze kilkaset metrów i zatrzymali się na poboczu. Teraz pozostało już tylko czekanie. 335

ROZDZIAŁ 13 41 ESKADRA LOTNICTWA TAKTYCZNEGO, MALBORK – POLSKA 20 czerwca, godzina 05:30 Major Adam Sokołowski był otępiały ze zmęczenia. Parogodzinny sen wcale nie pomógł i major miał wrażenie, że jest jeszcze gorzej niż wczoraj. Jednostajne buczenie budzika przywróciło mu świadomość, mimo że wcale tego nie pragnął. Podziemny schron, w którym rozstawiono rozkładane łóżko, zajmował powierzchnię przeszło dwustu metrów kwadratowych i dzielił się na pomieszczenia wypoczynkowe i operacyjne dowództwa eskadry, stopniałej do zaledwie czterech samolotów. W pękniętej białej umywalce major obmył twarz, ścierając z niej resztki snu. Nawet nie miał ochoty na golenie. Wysokie sznurowane buty i lotniczy kombinezon znalazł tam, gdzie je wczoraj zostawił. Tylko jednego nie 336 mógł sobie przypomnieć, jak to się stało, że buty lśniły, a kombinezon, starannie odprasowany, ułożony został w kostkę i spoczywał na drewnianym krześle. W końcu w głowie majora zaświtała myśl, że zajął się tym podoficer służbowy. Sokołowski nieśpiesznym krokiem opuścił kwaterę i wyszedł na korytarz prowadzący do sali operacyjnej. Tam nad dużą sztabową mapą pochylało się kilku oficerów, w tym dowódca eskadry pułkownik Tomaszewski. Nie zawracając sobie głowy zbędnymi formalnościami, kiwnął na majora i przywołał go do siebie. – Nie wyglądasz najlepiej – zaczął z troską w głosie. – Złapałem parę godzin snu. Jakoś dojdę do siebie. – Musisz się postarać. Przed nami ważne zadanie. Sokołowski sięgnął po kubek kawy podany mu przez stewarda i zerknął na mapę. – Co tu mamy? – Popatrz tutaj – długopis pułkownika wskazał miejsce. – Jak podaje Zwiadowca, w tym miejscu zgromadzono paliwo dla co najmniej pułku zmechanizowanego. Major domyślał się, że kryptonim „Zwiadowca” odnosi się do amerykańskiego systemu obserwacji

powietrznej. – A tutaj – ciągnął Tomaszewski – wykryto baterię rakiet Toczka. No sam powiedz, grzech nie rąbnąć w coś takiego. Sokołowski łyknął kawy i pokręcił głową. – Kiedy lecimy? – Jak tylko obsługa naziemna połata nasz dziurawy pas startowy. Tomaszewski nie musiał dodawać niczego więcej. Wczoraj, kiedy Sokołowski wykonywał swoją kolejną misję, dwa białoruskie szturmowo-bombowe Su-24 Fencer 337 dokonały trzeciego w ciągu ostatnich dni nalotu na bazę 41 Eskadry. Wyrwy w pasach startowych były tak wielkie, że spokojnie w niektórych z nich zmieściłaby się furgonetka. Po powrocie z zadania major z ledwością posadził swojego Jastrzębia na skrawku niezniszczonego lotniska, ale i tak uszkodził podwozie. Kolejny ból głowy dla mechaników. – Niepotrzebnie zrywałem się tak wcześnie – burknął Sokołowski, trochę zły. – Przejrzyj planowaną trasę, później coś zjedz – poradził pułkownik. To wszystko mogło poczekać. Najważniejszą sprawą było obejrzenie uszkodzeń jego F-16. Betonowy hangar, w którym ustawiono samolot, znajdował się za wypaloną wieżą naprowadzania i kontroli lotów. Spacer przez teren zryty lejami nie należał do najprzyjemniejszych. Wszędzie pracowali żołnierze z batalionu usuwania zniszczeń. Pod kierownictwem doświadczonych podoficerów na wyrwy nakładali stalowe maty zalewane następnie szybkoschnącym betonem. Spocone twarze co jakiś czas kierowały się do góry, jakby zagłada miała spaść z nieba. Przy jego F-16 kręciło się kilku mechaników i zbrojmistrzów, przygotowując samolot do startu. Na specjalnych wózkach spoczywały kierowane promieniami lasera bomby GBU-24 Paveway III,

idealne do precyzyjnego bombardowania. Major przywitał się ze starszym sierżantem odpowiedzialnym za jego maszynę. – Poleci? 338 – Jasne, panie majorze – mechanik z uśmiechem wyciągnął z kieszeni lnianą szmatkę i przetarł zabrudzony kadłub. – Kazali zamontować te cudeńka – wskazał na bomby – pewnie szykuje się ciężki lot? – Tak jak wszystkie, panie Marianie. Sokołowski wszedł na drabinkę i zajrzał do środka kokpitu. Poobijany, biały lotniczy hełm spoczywał na fotelu pilota. – Chce pan go wymienić? – zapytał sierżant. – Nie trzeba, przyzwyczaiłem się. Poza tym przynosi mi szczęście. Przez ostatnie kilka dni balansowanie na pograniczu życia i śmierci stało się dla majora zwyczajną sprawą. W powietrznych starciach udało mu się zestrzelić cztery białoruskie samoloty. Satysfakcja duża, tym bardziej że jeszcze jedno zestrzelenie i mógł zacząć używać tytułu asa. Większość pilotów z jego eskadry już nie żyła, zginęli w płonących maszynach. Ostatnie samoloty rzucono do desperackich ataków, co było tylko próbą odwleczenia nieuniknionego. – Panie majorze, niech pan lepiej pójdzie jeszcze odpocząć. Dopilnuję wszystkiego – usłyszał Sokołowski. – Nie wystartujecie co najmniej przez godzinę. Dopóki nie naprawią pasa, nie ma mowy o lataniu. Idąc za radą sierżanta, Sokołowski wygramolił się z kabiny i ciężkim krokiem ruszył z powrotem. · Ruch w pomieszczeniu operacyjnym był teraz dużo większy niż poprzednio. Większość z zebranych stanowili 339 żołnierze personelu naziemnego, ale nie brakowało również oficerów wywiadu i lotników. Pułkownik Tomaszewski zakrywał jedną ręką prawe ucho, do lewego przyciskał

słuchawkę telefonu. Kiedy ją w końcu odłożył, rozejrzał się po pomieszczeniu i wzrokiem wyłowił pilotów. – Teraz nie ma już czasu do stracenia. Poczekajcie na start w swoich maszynach. Jak tylko dam znać, startujecie – Tomaszewski przerwał i oznajmił: – Białorusini rozpoczęli forsowanie Wisły na południe od Warszawy. Na razie nasze zadanie pozostaje bez zmian, dopiero później włączymy się do bitwy o stolicę. NA WSCHÓD OD STOCZKA ŁUKOWSKIEGO – POLSKA 20 czerwca, godzina 06:55 Nocny marsz nie należał do najprzyjemniejszych. Nad ranem zrobiło się jeszcze gorzej. Cały poprzedni dzień kapral Andrzej Wirski i jego dwóch kolegów spędzili w ukryciu, starając się nie wpaść na białoruskie patrole czeszące las w poszukiwaniu polskich niedobitków. Śmierć Rawskiego i przyjaciół z plutonu była dla nich wstrząsem, po którym trudno się było zebrać. Wirski pierwszy wziął się w garść. Determinacja, z jaką działał przez następne godziny, pozwoliła im uniknąć śmierci lub niewoli. Czując się odpowiedzialnym za Górala i Szczepana, robił wszystko, aby wyrwać ich z apatii. – Jeżeli pójdziemy na zachód, to za dwa, trzy dni powinniśmy dotrzeć do Warszawy – Andrzej studiował mapę. – Wszystko zależy od ilości patroli – Szczepan był bardziej sceptyczny.

340 Góral w ogóle nic nie powiedział i tylko ponuro wpatrywał się w las przed sobą. – Trzy lufy zawsze przydadzą się w obronie miasta – westchnął Wirski. – Powiedz lepiej, że chcesz do domu – parsknął Szczepan i wyciągnął manierkę. – Nie chcę się z wami kłócić, ale, do cholery, musimy podjąć jakąś decyzję. – Wygodną dla ciebie. – On ma rację – odezwał się niespodziewanie Góral. – Tutaj zginiemy zupełnie bez sensu, tam będziemy się mogli do czegoś przydać. Zresztą niech to Andrzej decyduje, on jest dowódcą. Niespodziewane poparcie ze strony kolegi trochę zaskoczyło Wirskiego. Szczepan niechętnie kiwnął głową i trochę z przekory dodał: – Trafiło się ślepej kurze ziarno, to i teraz ma. Kiedy ruszyli na zachód, zaczął im towarzyszyć odległy odgłos gromu. 41 ESKADRA LOTNICTWA TAKTYCZNEGO, MALBORK – POLSKA 20 czerwca, godzina 07:01 Wszelkie procedury przedstartowe zostały ograniczone do minimum. Start czterech polskich maszyn odbył się błyskawicznie. Stalowe drzwi hangaru otworzyły się i wyjechał z nich prowadzący klucz samolot majora Sokołowskiego. Manetka gazu poszła do przodu, a świat za pleksiglasową szybą nabrał przyśpieszenia. F-16 zachował się jak rasowy koń zrywający się do biegu. Wystarczyły sekundy, żeby oderwał się od betonowego pasa lotniska 341 i wzbił w powietrze. Pozostałe trzy odrzutowce dołączyły do prowadzącego i obrały kurs na Olsztyn. Ryzyko spotkania z białoruskimi Migami było duże, a oni mieli do wypełnienia zadanie, dlatego też jak najdłużej chcieli pozostać niezauważeni. Oprócz wroga istniało też niebezpieczeństwo ze strony polskich baterii przeciwlotniczych otwierających ogień do wszystkich powietrznych celów. Podobnie jak we wrześniu 1939 roku żołnierze na ziemi nie przyjmowali do wiadomości, że na niebie mogą

pojawić się własne samoloty. Jak oceniali oficerowie wywiadu, „przyjazny ogień” sprzątnął z nieba dziesięć procent polskich maszyn. Nieprawdopodobna skuteczność – nie bez złośliwości pomyślał major, przypominając sobie poprzedzającą wylot odprawę. Na nic zdawały się identyfikatory IFF ( Identification Friend or Foe) czyli system swój-obcy. Piechur na ziemi i tak wiedział swoje. Jakby na potwierdzenie tych myśli daleko z prawej strony niebo przeorały serie smugowych pocisków. Z tej odległości nie mogły im zrobić krzywdy, co najwyżej napędzić strachu co bardziej wrażliwym pilotom. Wyświetlacz HUD wskazał, że czas na następną zmianę kursu. Lekki ruch dłoni i cała maszyna położyła się na prawym skrzydle. Do celu pozostało jeszcze dwieście dwadzieścia kilometrów. Lekki myśliwiec sprawował się doskonale. Mimo pełnego obciążenia w bomby i dodatkowo podwieszone zbiorniki paliwa reagował na każdy ruch dżojstika pilota. Jedną z zalet F-16 był jego silnik. Znakomity Pratt & Whitney F100‒200 nadawał mu maksymalną prędkość ponad dwóch tysięcy stu siedemdziesięciu kilometrów na godzinę. Był to jedyny odrzutowiec, który mógł 342 przyspieszać, lecąc pionowo w górę. Problem w tym, że pożerał wtedy nieprawdopodobne ilości paliwa. Sokołowski spojrzał za siebie. Pozostałe trzy maszyny leciały z lewej strony w szyku schodkowym. Dopiero na kilka minut przed celem utworzą bardziej rozproszoną formację. Do tej pory nie napotkali żadnych samolotów przeciwnika i major odniósł wrażenie, że całe białoruskie lotnictwo bierze udział w atakach na Warszawę. Cele misji Sokołowskiego i pozostałych pilotów znajdowały się przy skrzyżowaniu dróg niedaleko Pilawy. Daleko z prawej strony zobaczył słup dymu gdzieś z południowych przedmieść stolicy. – Schodzimy – rzucił do mikrofonu. Ze słuchawek odpowiedział mu dźwięk potwierdzający gotowość do wykonania zadania. Ze stu metrów zeszli na pięćdziesiąt, cały czas kontrolując przestrzeń przed sobą. Piskliwy dźwięk alarmu wcale nie zaskoczył Sokołowskiego. Jednocześnie na tablicy przyrządów zapaliły się światełka ostrzegające przed radarem przeciwnika. A byli tak niedaleko! Teraz to major włączył swój radar. Rój bursztynowych kropek z lewej strony mówił w zasadzie wszystko. Nad stolicę Polski nadciągała kolejna eskadra białoruskich maszyn. Jego klucz znalazł się na ich drodze. – Uwaga, zwrot o dziewięćdziesiąt stopni w lewo –

zakomenderował. Baterie rakiet Toczka będą musiały zaczekać na swoją kolej. Priorytetem stały się odrzutowce przeciwnika. Osłona kabiny F-16 dawała doskonały widok na wszystkie strony. Przechyliwszy głowę, Sokołowski zobaczył, jak pozostałe samoloty wykonują zwrot. 343 – Prowadzący – kolejny rozkaz majora zabrzmiał w słuchawkach pilotów 41 Eskadry – wchodzimy do walki w parach. Przygotować się. – Panie majorze, dużo ich. Słowa prowadzącego drugi klucz porucznika Zycha potwierdzały tylko fakty. Naprzeciw czterech polskich pilotów stawała do walki grupa osiemnastu białoruskich płatowców. Z odległości ponad czterdziestu kilometrów major oczywiście nie mógł rozpoznać typów atakowanych maszyn, ale zrobił to za niego wskaźnik. W prawym dolnym rogu ukazała się informacja: FENCER – w nazwie kodowej NATO określająca Su-24. Te szturmowo-bombowe maszyny mogły przenieść do ośmiu ton bomb i niekierowanych pocisków. Jest prawdopodobne, że gdzieś w pobliżu może znajdować się ich eskorta. To jeszcze bardziej może skomplikować sytuację – przemknęło przez myśl Sokołowskiemu. – Poruczniku, teraz już za późno na zmianę planów – rzekł major, jednocześnie starając się uchwycić w celowniku białoruską maszynę. Po sekundzie HUD potwierdził, że Su-24 znalazł się w zasięgu rakiet AMRAAM. System naprowadzania rakiety wymagał, aby po odpaleniu pilot jeszcze przez chwilę prowadził swój samolot w kierunku celu. Przez ten czas z powodzeniem mógł znaleźć się w zasięgu wrogich pocisków, ale wielkiego wyboru nie było. – Przygotować się. Na moją komendę... salwą... ognia! Spod skrzydeł Jastrzębi oderwało się osiem białych smug dymu, które pomknęły w przestrzeń. Zielony wskaźnik celu 344 zatańczył na wyświetlaczu. Prawie równocześnie z odpaleniem polskich rakiet Białorusini zrobili to samo.

– Jeszcze chwila, trzymać szyk – nerwy Sokołowskiego były napięte jak postronki. Pozostali piloci klucza również naprowadzali swoje Sparrowy, jednak instynktownie major czuł, że chcą wykonać unik. – Teraz! Pierwsza para odeszła w prawą, a druga w lewą stronę. Ciasny zwrot zakończony beczką sprawił, że F-16 zatrzymał się niemal w powietrzu. Chcąc przywrócić poprzednią prędkość, Sokołowski zaczął pikować ku ziemi, wyrzucając równocześnie w przestrzeń flary. Przy pięciuset węzłach delikatnie poderwał maszynę i zaczął nabierać wysokości. Daleko za sobą zauważył, jak białoruskie rakiety eksplodują wśród wystrzelonych przez niego pułapek cieplnych. Jego skrzydłowy znajdował się mniej więcej kilometr z lewej strony. On również uniknął wrogich pocisków. Major skoncentrował się na radarze. Na pierwszy rzut oka salwa polskich rakiet spowodowała chaos wśród wrogich odrzutowców. Co najmniej trzy z nich dosięgły celu, znacząc horyzont czarnymi pręgami dymu. Sukces, choć cieszył, nie był końcem kłopotów. W dalszym ciągu pozostawało piętnaście Fencerów, które teraz znalazły się siedem kilometrów od nich. Sokołowski ustawił system uzbrojenia na rakiety Sidewinder. Skuteczne do walki na niewielkie odległości były oprócz działka teraz jego jedyną bronią. Sygnał naprowadzania radarowego wył prawie nieustannie. Prawdopodobnie w jego kierunku zdążały kolejne rakiety. Parę następnych flar i unik tym razem w prawo. Żołądek podjechał mu do gardła po kolejnym manewrze. 345 Przeciążenie wcisnęło w fotel. Wyprowadzając F-16 ze zwrotu, mógł dojrzeć gołym okiem, jak blisko znalazły się teraz odrzutowce przeciwnika. Błysk na niebie tylko na ułamek sekundy zwrócił uwagę majora. Kolejny samolot spadał na ziemię, ciągnąc za sobą dym z uszkodzonego silnika. Wyglądał na jedną z białoruskich maszyn, ale tego Sokołowski nie był całkiem pewien. Zielone „W” na wyświetlaczu przemieniło się w kwadracik – znak, że na jego celowniku znalazł się kolejny przeciwnik. Odruchowo wcisnął przycisk na dżojstiku. Teraz nie musiał już czekać, aż rakieta złapie cel.

Sidewinder kierował się na ciepło silników. Z prowadnicy na końcu skrzydła wyskoczyła rakieta i poleciała ku bombowcowi. Nie było czasu na kontemplację. Nie chcąc utracić przewagi wysokości, Sokołowski ściągnął dźwignię do siebie. Równocześnie pchnął manetkę prędkości do przodu. Jastrząb wystrzelił w górę i wykonał pętlę. Przez tę chwilę jego rakieta doleciała do celu, wybuchając tuż za prawym silnikiem Su-24. Odłamki wbiły się w dyszę, siekąc ją rozżarzonymi fragmentami. Nawet cud nie mógłby uratować białoruskiego samolotu. Decyzja pilotów o katapultowaniu wyprzedziła tylko o sekundy wybuch zbiornika paliwa roznoszący odrzutowiec na strzępy. Dwa w jednym wylocie – uśmiechnął się pod maską Sokołowski. Mechanicy w bazie będą musieli domalować dwie nowe gwiazdki tuż pod owiewką kabiny. Szybko przeczesał niebo wzrokiem. Smugi kondensacyjne po samolotach i rakietach ozdobiły niebo skomplikowanym wzorem. Major zorientował się, że przez ostatnie minuty walczył sam. W pobliżu nie było żadnej 346 polskiej maszyny. Poza tym znalazł się daleko na wschodzie w stosunku do pierwotnej pozycji. Przed jego oczami pojawił się kolejny przeciwnik. Instynkt myśliwego zagrał u Sokołowskiego i już miał wziąć go na cel, kiedy tablica przyrządów zapłonęła czerwonymi światełkami. Ostrzeżenie przyszło za późno. Nagły wstrząs rzucił jego F-16 na prawe skrzydło. Jednosilnikowy myśliwiec był śmiertelnie ranny. Stery kierunku przestały działać i major nie miał żadnego wpływu na to, w którą stronę poleci. Mógł tylko kierować wysokością, co na niewiele się zdało. Prędkość z początkowych czterystu węzłów szybko malała. Samolot zaczął chwiać się na obie strony. Sokołowski ciągle jeszcze nie wierzył w to, co się stało. Jego maszyna, służąca mu tak dobrze, została poważnie uszkodzona. Każda kolejna sekunda groziła śmiercią pilota, który wciąż jeszcze się wahał. Prędkość spadła o kolejne pięćdziesiąt węzłów. Major szarpnął za dźwignię katapulty. Choć wcześniej przećwiczył to na ziemi, był zdumiony siłą, z jaką został wystrzelony do góry wraz z całym fotelem pilota. Na kilka chwil stracił przytomność. Kiedy się ocknął, swobodnie szybował na otwartym spadochronie. Ziemia znajdowała się ponad półtora kilometra pod nim. Udało mu się zauważyć, że spada na ciemnozieloną połać lasu, otoczoną szachownicą pól i szarą wstęgą drogi. Z natury nie był pesymistą, ale znał swoją ostatnią pozycję, wiedział zatem, że znalazł się daleko za liniami wroga.

SZOSA POMIĘDZY GARWOLINEM I STOCZKIEM ŁUKOWSKIM – POLSKA 20 czerwca, godzina 08:29 347 Drużyna saperska sierżanta Aleksandra Putny pracowicie spędzała ranek. Pole minowe postawione przez polski oddział skutecznie blokowało drogę w kierunku Warszawy. Wypalone wraki białoruskiego T-72 i transportera BMP-2 zostały zepchnięte na pobocze przez nacierające jednostki, ale tu, na tyłach frontu, było jeszcze dużo do zrobienia. Nie mogli narzekać. Podążający przed nimi saperzy z jednostek szturmowych z grubsza oczyścili pobocze. Zajrzeli nawet do przebiegającego pod szosą przepustu, lecz teren dalej nie był rozminowany. Sierżant Putna stał oparty o terenowego UAZ-a. Przeciwodłamkowa kamizelka, którą miał założoną na mundur, irytowała. W rzeczywistości tylko dodawała animuszu, bo za żadną cholerę nie uchroniłaby przed eksplodującym ładunkiem. Co jakiś czas mijały ich wojskowe konwoje zmierzające na zachód, co nie przeszkadzało Putnie być stale w pogotowiu. Dłonie spoczywały na karabinku AK-47, jakby ignorując fakt, że front był zupełnie gdzie indziej. To, co działo się na niebie, interesowało sierżanta mniej. Do czasu. Huk samolotowych silników zagłuszył wszystkie dźwięki dookoła. – Widziałeś? – kapral Fiedko, pełniący obowiązki jego zastępcy, popatrzył do góry. Pozostali również przerwali pracę. Rozeźlony Putna warknął: – Patrzcie pod nogi idioci, bo zaraz sami polecicie do nieba. Putna osobiście w niebo nie wierzył, całe życie wychowywany w duchu postępowego ateizmu materialistycznego, lecz niektórzy jego ludzie pochodzili z tak zacofanych wiosek, że wierzyli prawie we wszystko. – Daj chwilę odpocząć – nie ustępował Fiedko. – O Chryste! – wyrwało się Putnie. 348 Błękitne niebo poprzecinane jedynie białymi smugami zakwitło szarym dymem wybuchu. Wśród

spadających płonących szczątków wyraźnie dało się zauważyć rozwijającą się białą czaszę spadochronu. Myśli Putny pogalopowały niczym tabun koni. Nie miał obowiązku ratowania pilota. Jego rozkazy były wyraźne. Lotnikiem mógł się zająć któryś z przeczesujących okolicę patroli wojsk wewnętrznych. Z drugiej strony udzielenie pomocy rannemu mogło zostać potraktowane jako zasługa. Gdyby jeszcze pilot okazał się Polakiem, to wzięcie jeńca byłoby sukcesem, który mógł zaowocować awansem lub urlopem, a ten Putnie bardzo by się przydał. Sierżant wcale nie miał zamiaru umierać i zostać wrzucony do zbiorowego grobu, których przez ostatnie dni już się dość naoglądał. – Fiedko do wozu i jeszcze ty i ty – wskazał palcem na dwóch najbliższych żołnierzy. – Reszta czekać, a jak zobaczę, że się opierdalaliście, to jeszcze mnie popamiętacie. Kapral i pozostali radośnie wskoczyli do UAZ-a. Widać i oni liczyli na jakieś profity. Wąska piaszczysta droga wiodąca skrajem lasu znajdowała się kilkadziesiąt metrów dalej. Siedzący za kierowcą Putna skoncentrował się na jeździe. – Patrzcie, gdzie znosi go wiatr – sierżant starał się przekrzyczeć warkot silnika. Kapral przysłonił dłonią oczy i obserwował spadającego szybko lotnika. – Nam nadzieję, że żaden drań z OMON-u nie gwizdnie nam go sprzed nosa – Fiedko na głos wyraził życzenie, które dzielił z sierżantem. Dojechali do rozjazdu. Bez chwili wahania na pełnym gazie skręcili w prawo. Pilot był tuż nad linią drzew, gdzie po paru sekundach znikł. Kierowca jeszcze przyśpieszył. 349 Samochodem rzucało w obie strony oraz w górę i w dół. W pewnym momencie wpadli w sporą dziurę i tylko dużej dozie szczęścia zawdzięczali, że nie wywrócili się kołami do góry. Putna poczuł smak krwi w ustach. Wypluł ją przez zaciśnięte zęby. Byli na miejscu. Biały odwłok spadochronu leżał rozciągnięty na ziemi. Szelki uprzęży były puste. Saperzy wyskoczyli z UAZ-a i rozciągnęli się w luźną tyralierę. Teraz sierżant nie miał już wątpliwości. – Uważajcie, to Polak. Skoro lotnik nie skręcił karku przy lądowaniu, to mógł

okazać się niebezpiecznym przeciwnikiem. · Sokołowski patrzył z niedowierzaniem, jak do jego spadochronu zbliża się czterech białoruskich żołnierzy. Ukryty za wysoką kępą trawy czuł się zupełnie opuszczony. Twarde lądowanie sprawiło, że bolały go kolana i bok, na który się przewrócił. Zielony lotniczy kombinezon maskował jego sylwetkę, lecz nie miał dokąd uciekać. To, że będzie zmuszony szybko opuścić miejsce lądowania, było pewne. Opadając, widział, jak skrajem lasu pędzi wojskowa terenówka i nie miał szans na to, że będzie to pomoc. Nie spodziewał się ich jednak tak szybko. Od zbawczego lasu dzieliło go ponad sto metrów odkrytej przestrzeni. Poddać też się nie chciał. Instynkt myśliwego do czegoś zobowiązuje. Putna gestem ręki ponaglił swoich ludzi. Sam podszedł do uprzęży i przyjrzał się śladom pozostawionym w trawie. Uciekinier nie miał możliwości dobiegnięcia do lasu, ponieważ stamtąd właśnie nadjechali. Równina przed nimi 350 ciągnęła się ku horyzontowi. Każdy krok w tamtym kierunku również byłby widoczny. – Ot, swołocz – mruknął pod nosem. – Teraz przyjdzie wyciągać go z jakieś dziury, w którą prawdopodobnie wlazł. Lufą automatu przeczesał teren przed sobą. Zrobił dwa kroki do przodu i się zatrzymał. Zestrzelony lotnik miał najwyżej pół minuty, żeby znaleźć miejsce, w którym mógłby się schować, a skoro tak, to był nie dalej niż parę metrów od niego. Kilka kęp suchych traw rosło jakieś trzydzieści metrów w lewą stronę. – Wychadi, nic ci nie zrobimy – krzyknął w przestrzeń, dodając sobie odwagi. – A jak nie... – seria z automatu poszybowała w powietrze. Na polu nic się nie poruszyło. Skoro tak... Sierżant z karabinkiem przyłożonym do ramienia ruszył do przodu. Kapral zajął pozycję z prawej, a dwóch szeregowych pomaszerowało dalej na lewo. Nie szukali długo. Rozciągnięte na ziemi ciało w zielonym kombinezonie poruszyło się, kiedy Putna był pięć metrów od pilota. – Wstawaj i nic nie kombinuj. Lotnik wstał i uniósł ręce do góry. Dłonie kaprala, który momentalnie znalazł się obok, przeszukały

kieszenie. Nie było w nich wiele. Chusteczka do nosa, jakieś papierki, to wszystko. – Nu, w karmanie tolko to, bumażnika niet. Skromność łupu rozwścieczyła Putnę. Kolba automatu zatoczyła łuk i trafiła lotnika w głowę. Ten z cichym jękiem padł oszołomiony na trawę. – Wracamy. Szeregowcy chwycili oszołomionego Sokołowskiego pod pachy i bezceremonialnie zawlekli do samochodu. 351 · Leśne poszycie było suche jak pieprz. Na ziemi spoczywał dywan z zeszłorocznych liści i wyschniętych igieł. W razie konieczności znalezienie jakiejkolwiek osłony stawało się co najmniej problematyczne. Wirski nie miał złudzeń, co do tego, że wzięci do niewoli nie przeżyją dłużej niż dwadzieścia cztery godziny. Brutalne przesłuchanie zakończone kulą w łeb to wszystko, czego się mogli spodziewać. Wyczuleni na dźwięki, od razu zwrócili uwagę na ryk odrzutowych silników. Spoza baldachimu zielonych koron drzew niewiele było widać, toteż gdy znaleźli się niedaleko skraju lasu, nie mogli się powstrzymać, aby nie zerknąć na niebo. – Skoczek – Szczepan pierwszy dojrzał opadający spadochron. – Mam nadzieję, że to któryś z tych sukinsynów – lufa karabinu Górala skierowała się ku górze. – Odstrzelić go? – Zostaw, pewności nie masz. Warkot samochodowego silnika dobiegł ich z oddali. – Zaraz się przekonamy kto to taki. Wszyscy trzej ukryli się za pniami drzew, zajmując jednocześnie pozycje ogniowe. Rozpędzony terenowy UAZ mignął przed ich oczami i popędził dalej. – Szybcy są – zauważył Szczepan, przeładowując erkaem. Z miejsca, gdzie się ukryli, do lądującego lotnika było ponad dwieście metrów. Sam skoczek zaraz po wylądowaniu zaczął szukać kryjówki. Już wiedzieli, kim jest. Dalsze wypadki potwierdziły wstępne spostrzeżenia.

Zwłaszcza cios kolbą w głowę. 352 – Muszą tędy wracać – Góral był gotowy do akcji. Szczepan tylko pogładził lufę swojego karabinu maszynowego. – Dobra, odbijemy go. Emocje wzięły górę nad rozsądkiem. W każdej chwili na miejscu mogli się znaleźć inni chętni do przywłaszczenia sobie jeńca. Wirski zmienił pozycję. Językiem oblizał spierzchnięte wargi i przeładował Beryla. Kotłowanina przy wozie Białorusinów trwała krótko. Bezwładne ciało pilota spoczęło z tyłu i samochód powoli ruszył. Ze swego miejsca Wirski widział wszystko doskonale. Jego mózg wyłączył uczucia, koncentrując się na zadaniu. Gdyby ktoś mu powiedział jeszcze miesiąc temu, że będzie zmuszony do bezpardonowej walki o życie, że będzie czołgał się godzinami przez trawy i zarośla, aby ujść prześladowcom, nie uwierzyłby. A teraz... Zgrał muszkę ze szczerbinką i wycelował w dowódcę patrolu. – Podpuścimy ich bliżej – wyszeptał przez zaciśnięte gardło. To, że pilot stracił przytomność, stanowiło sprzyjającą okoliczność. Przynajmniej nie musieli się martwić, że trafią go przypadkową kulą. – Jeszcze bliżej. Mamy tylko jedną szansę, bo jak nam zwieją... – nie musiał kończyć. – Góral kierowcę, a ty, Szczepan, tych dwóch fagasów z tyłu. Teraz! Łoskot broni maszynowej wypełnił las. Z dwudziestu metrów nie mogli chybić. Kierowca terenówki zwalił się na bok. UAZ pojechał dalej, zjeżdżając z drogi. Dwóch szeregowych siedzących z tyłu zostało zdmuchniętych serią RPK Szczepana, a kula z broni Wirskiego trafiła sierżanta w głowę, odrywając spory kawał czaszki. Trup przekręcił się na swoim miejscu i osunął na podłogę samochodu. 353 Wszystko trwało sekundy, lecz umysł Andrzeja rozciągnął wydarzenie na długie minuty. Pozbawiony kierowcy wóz stanął. Pierwszy na nogi zerwał się Góral. On też, wyprzedzając Andrzeja i Szczepana, podbiegł z wycelowanym automatem do unieruchomionego pojazdu. Nie

musiał już robić użytku ze swojego AK-74. Wszyscy Białorusini byli martwi. Pilot także robił wrażenie martwego i pierwsza próba ocucenia go spełzła na niczym. – Wyciągnijcie go – rozkazał Wirski. Potraktowali pozbawionego przytomności pilota dużo delikatniej niż poprzednicy. Szczepan wylał z manierki wodę na dłoń i przetarł nią twarz lotnika. – Nie możemy siedzieć tu w nieskończoność – Góral już był gotowy kopnąć jeńca w bok, kiedy ten otworzył oczy. – Pomóżcie mi wstać – powiedział po chwili zaskoczony. – Chyba coś opuściłem. Zwłoki wokół wystarczyły za całą relację. – Panie majorze, kapral Wirski z 1 Pułku Specjalnego – zameldował się Andrzej. – Widzę i dziękuję – pilot pokręcił głową, jakby chciał się obudzić. – Adam Sokołowski – przedstawił się. – Co dalej? – Musimy stąd wyrywać, i to zaraz. – Wygląda, że nie macie żadnego konkretnego planu. Polska improwizacja, co? Sprawdźcie, co mają do jedzenia – broda Sokołowskiego wskazała martwe ciała. – Będę mieć kurewskiego siniaka – dodał, obmacując sobie głowę. Góral i Szczepan przetrząsnęli zakamarki samochodu. Dwie puszki mielonej wołowiny i czarny chleb, to było wszystko, co znaleźli. – Dobre i to – Sokołowski wskoczył do UAZ-a. 354 – Panie majorze, lepiej będzie na nogach. – Nie. Ciała ukryjemy, ale samochodu nie da się wcisnąć pod ziemię. Poza tym nie najlepiej u mnie z bieganiem – roześmiał się pilot. Uśmiechem starał się ukryć gorzką dla siebie prawdę, że bolało go poobijane ciało i huczało w

głowie. Dwie aspiryny zdziałałyby cuda, ale nie chciał pokazać tym twardym chłopakom, w jak kiepskiej jest formie. Spod przymrużonych powiek przyglądał się, jak trójka komandosów układa ciała zabitych w wykrocie i przykrywa je uschniętymi liśćmi i gałęziami. Z grubsza ujdzie. Poczekał, aż jego oswobodziciele usiądą z tyłu UAZ-a, wrzucił bieg i ruszyli. WARSZAWA – POLSKA 20 czerwca, godzina 11:14 Generał Rudnicki zwlekał. Artyleryjska kanonada biła w prawobrzeżną Warszawę, choć i na zachodni brzeg Wisły spadały pociski. Z każdą mijającą godziną robiło się coraz gorzej. Z bezchmurnego nieba co chwila nadlatywały samoloty szukające celów dla swoich bomb. Nikt nie był bezpieczny. Budynek Sztabu Generalnego został trafiony tyle razy, że dowództwo musiało poszukać sobie nowej siedziby. Żadne państwowe budynki nie wchodziły w grę i obecnie znajdowali się w rozległych piwnicach dawnego przeciwlotniczego schronu. Rudnicki nie chciał jeszcze opuszczać miasta, lecz wiedział, że nie zostało mu dużo czasu. Brzemię odpowiedzialności, którą do tej pory dzielił z generałem Sulikiem, teraz pozostawiało go sam na sam z rzeczywistością. Większość zadań w obronie stolicy 355 spoczęła na jego zastępcy. On sam miał do wykonania inną misję. Paląc papierosa i strząsając popiół na betonową podłogę, starał się zachować spokój. Obserwował pułkownika Płońskiego, który od paru godzin dosłownie wisiał na telefonie. – Spalcie! Wszystko spalcie, jeżeli nie można inaczej! – wrzeszczał do słuchawki. – I bez tego damy sobie radę. Daj mi jeszcze Kowalskiego... Nie, nie zgadzam się! – w końcu rzucił słuchawkę i odpiął górne guziki koszuli. – Jesteśmy otoczeni od północy, wschodu i południa – powiedział – drogi na zachód pozostają na razie otwarte, ale to tylko kwestia godzin. – Proszę dać mi jeszcze chwilę i ruszamy – Rudnicki podniósł się i ruszył do pomieszczenia obok. Tu było znacznie spokojniej. Sulik jako komendant obrony miasta nie pozwalał, aby bałagan i panika wdarły się do jego sztabu. Widząc Rudnickiego, podszedł do niego. – Czas? – Tak, musimy ruszać. – Wygraj tę wojnę – to mówiąc, wyciągnął dłoń do Rudnickiego.

– Przecież mnie znasz. Nie odpuszczę skurkowańcom. Młody, chudy sierżant stanął przy Suliku i wyciągnął w jego kierunku komputerowy wydruk. – Panie generale, dostaliśmy to przed chwilą. – Już się za to biorę – odparł. – Trzymaj się. Rudnicki przełknął ślinę, czując ogarniające go wzruszenie. Droga po schodach na górę wlokła się w nieskończoność. Świat na zewnątrz był iście letni. Czyste niebo i temperatura przekraczająca dwadzieścia stopni. Odkąd sięgał pamięcią, zawsze uwielbiał wczesne lato i taką aurę. Aż do tej pory. To lato wszystko zmieniło, 356 a jego wspomnienie będzie mu towarzyszyć aż do końca życia. Trzy terenowe samochody Humvee czekały na swoich pasażerów. Kilku żandarmów stanowiących ochronę kręciło się w pobliżu. Dobrze, że większość sztabu wyjechała wcześniej – pomyślał Rudnicki, przypominając sobie, jak wojskowa kolumna dowodzenia opuszczała miasto kilka godzin wcześniej. – Proszę to założyć – rosły porucznik z ochrony zbliżył się do generała z ciężką kuloodporną kamizelką – i jeszcze to – kevlarowy hełm dopełnił stroju. Rudnicki posłusznie włożył ekwipunek i usiadł na tylnym siedzeniu wozu. Nigdy nie lubił kamizelek ochronnych, ale teraz nie miał ochoty na dyskusje. Jazda przez bombardowane miasto była udręką dla kierowcy. Lawirując pomiędzy stertami gruzu ze zniszczonych budynków i lejami na ulicach, musieli dodatkowo uważać na szturmowe samoloty i śmigłowce, które co jakiś czas pojawiały się w górze. Wojskowe pojazdy stanowiły dla nich łakomy kąsek. Samo miasto sprawiało wrażenie wyludnionego. Rudnicki widział tumany pyłu, dymu i kurzu wzbijane przez ciężkie pociski białoruskiej artylerii. Porucznik z ochrony, zajmujący miejsce na przednim fotelu, miał cały czas przystawioną do ucha słuchawkę radiotelefonu. – Zjedź tutaj – rozkazał nagle kierowcy. Cały konwój skręcił w boczną uliczkę.

– Kryć się w bramie! Pasażerowie błyskawicznie wyskoczyli z pojazdu i pobiegli ku niedalekim kamienicom. Łapiąc oddech, 357 Rudnicki przystanął przy wejściu do piwnicy i odwrócił się. – Panie generale, musimy się schować. – Nie, zostanę tutaj. Zobaczył, jak nad Alejami Jerozolimskimi pojawił się szturmowo-bombowy Su-24. Spod skrzydeł i kadłuba poleciały bomby i trafiły w wiadukt obok Dworca Centralnego. Po zrzuceniu śmiercionośnego ładunku pilot wyrwał samolot do góry, by po paru sekundach zniknąć za budynkami. Jego miejsce zajął następny odrzutowiec, bombardując wielki gmach dworca. – A to skurwiele – wyrwało się porucznikowi. Rudnicki także zdawał sobie sprawę, że w podziemiach dworca mogą się ukrywać cywile. Z miejsca, w którym spadły pięciusetkilogramowe ładunki, wzbił się do nieba czarny kłąb dymu. – Pojedziemy bocznymi. Będzie dłużej, ale bezpieczniej – odezwał się żandarm – dalej za miastem powinno być lepiej. Rudnickiemu nie pozostało nic innego, jak pokłusować z powrotem do Humvee i zdać się na opiekę porucznika. Wydostanie się z atakowanego centrum zajęło im godzinę. Co jakiś czas musieli zawracać i szukać nowej drogi, bo ta, którą jechali, okazywała się nieprzejezdna. Łączność radiowa, którą utrzymywał porucznik z posterunkami przeciwlotniczymi rozlokowanymi na najwyższych biurowcach Warszawy, w pewnej chwili urwała się. Białoruscy piloci, zdając sobie sprawę, gdzie może się czaić niebezpieczeństwo, zaczęli je atakować, nie oszczędzając żadnego. Płomienie wyrywające się z górnych pięter ostrzelanego apartamentowca sprawiły, że 358 słońce skryło się za nimi, jakby nie chciało przyglądać się tragedii miasta. ROZDZIAŁ 14 1 DYWIZJA PANCERNA, OKOLICE PIASECZNA – POLSKA 20 czerwca, godzina 13:08

Czołg dowodzony przez sierżanta Ihora Żeleźniaka gnał przed siebie. Akurat ten T-80 był napędzany silnikiem wysokoprężnym, a nie standardową turbiną gazową, więc wyrzucał teraz w przestrzeń kłęby błękitnych spalin. Ihor dałby wiele, żeby móc prowadzić maszynę wychylony z wieży, ale za bardzo się bał polskich snajperów – mogli czyhać za każdym zakrętem i zrobić sobie z jego głowy tarczę strzelniczą. 359 Smród panujący wewnątrz był trudny do wytrzymania. System oczyszczania powietrza wyraźnie z nim sobie nie radził. Kwaśny odór spalonego prochu i ich ciał mieszał się z trudną do określenia wonią strachu i beznadziejności. Pontonowy most, po którym przejechali, forsując Wisłę, broniony był przez baterię przeciwlotniczych dział i rakiet ziemia-powietrze. Resztki wypalonych wraków samolotów świadczyły o determinacji polskich pilotów, którzy za nic nie chcieli ustąpić. Nie wróżyło to dobrze na przyszłość. Poprzedzające ich wozy kompanii miały lufy skierowane w lewo bądź w prawo. Tylko czołg dowódcy jechał z wieżą wycelowaną prosto. BMP-2 jadące tuż za nimi wypełnione były piechotą. Ich chronił przynajmniej pancerz, a piechociarzy tylko kilkumilimetrowa blacha na burtach pojazdu i mundurowa bluza. Ihor przyłożył twarz do gumowej osłony peryskopu. Co jakiś czas musiał przecierać bawełnianą chusteczką łzawiące oczy, które na dodatek zaczęły go szczypać. Siedzący obok Jurij również miał kłopoty ze wzrokiem. – Otwórz właz, zaraz się tu podusimy. Żeleźniak złorzeczył sobie w myślach, przyznając rację celowniczemu. To on odpowiadał za czołg i to on jest odpowiedzialny za to, że nie dopilnował uszkodzonych filtrów. – I porzygamy się – ze swojego miejsca dodał Siergiej. Sierżant otworzył właz dowódcy i usiadł na wieży. Mijaną okolicę zamieszkiwali na pewno zamożni ludzie. Starannie utrzymane domy i wille zupełnie nie pasowały do przemieszczających się drogą bojowych pojazdów. Ihor tylko kątem oka zdążył zauważyć błysk zza ozdobnego parkanu. Przeciwpancerna rakieta kierowana przez ukrytego operatora pomknęła w kierunku czoła 360 kolumny. Sierżant instynktownie przeładował znajdujący się na wieży przeciwlotniczy wkm kalibru 12,7 milimetra i rozpoczął chaotyczny ostrzał miejsca, w którym, jak przypuszczał, znajdował się

żołnierz kierujący rakietą. Ta reakcja w żaden sposób nie mogła jednak zapobiec dalszemu rozwojowi wypadków. Pocisk uderzył w trzeci w kolumnie T-80, trafiając go w styk pomiędzy wieżą a kadłubem. W górę buchnął jasnopomarańczowy jęzor ognia. T-80 przejechał jeszcze kilka metrów i stanął w poprzek drogi. Nikt z niego nie wyskoczył. Chwilę później wybuchło pandemonium. Serie z karabinów maszynowych krzesały iskry na burtach czołgów, nie czyniąc im szkody. Tego samego nie można było powiedzieć o wozach piechoty, bo na nich właśnie skoncentrował się główny ogień zaczajonych w zasadzce. Granatniki przeciwpancerne RPG-7 dziurawiły boki BMP-ów. Kątem oka Ihor spoglądał w tamtą stronę. Kierowcy transporterów starali się obrócić swoje pojazdy przodem do prowadzących ogień Polaków, lecz nie zawsze się to udawało. Stłoczona piechota wyskakiwała tylnymi drzwiami desantowymi wprost pod ogień broni maszynowej. – Odłamkowym – rozkaz dowódcy wypełniono natychmiast. – Cel, biały budynek na wprost nas. Ognia. Czołgowa armata stęknęła głucho, wypluwając pocisk ze swojej lufy. – Jeszcze raz. Ściany budynku zawaliły się, grzebiąc pod swoimi gruzami obsługę erkaemu. – Siergiej, daj do przodu. – Rozwalą nas. – Rozwalą, jak będziemy tu stali. Naprzód! 361 Czterdziestodwutonowy T-80 potoczył się w kierunku bocznej ulicy, krusząc swoimi gąsienicami betonowy krawężnik. W końcu białoruska piechota, osłaniana przez ogień kompanii pancernej, ruszyła do akcji. Kilku z nich ukryło się za czołgiem Ihora. Serie z ich automatów przygwoździły do ziemi postacie w polskich mundurach, ale ci nie pozostawali dłużni. Nie było czasu na starannie mierzone strzały. Chaos walki miejskiej wkradł się w szeregi obu oddziałów. Okazało się, mimo początkowego zmasowania ognia, że Polacy stanowią mniejszość. Zaledwie pluton wobec batalionu. Żeleźniak czuł, jak z podniecenia drżą mu dłonie. Adrenalina we krwi dawała o sobie znać. Dla 125-milimetrowej armaty zabrakło celów, więc Ihor rozpoczął

ogień z przeciwlotniczego wkmu. Potęga opancerzonego wozu i łomot oddawanych strzałów sprawiły, że poczuł się nieśmiertelny. Wychylony z wieży kręcił karabinem jak szalony, starając się pokryć ogniem jak najwięcej celów. Wrzeszcząca piechota wyminęła jego czołg i rzuciła się do ataku. – Przerwać ogień, przerwać ogień! – w słuchawkach hełmofonu głos dowódcy kompanii pancernej był nieco zniekształcony. Ihor oddał ostatnią serię i wyczerpany odchylił się do tyłu. Opamiętanie przyszło w samą porę. Jeszcze kilka sekund i zacząłby razić własnych piechurów. Tłusty dym z palących się BMP-ów zasłonił mu widok. Najbliżej siebie widział zwłoki w białoruskich uniformach. To byli ci, co zginęli w końcówce bitwy. Wraz z dymem do jego nozdrzy dotarł swąd palonego mięsa. Momentalnie 362 poczuł chęć zwymiotowania. Nawet nie chciał oglądać się za siebie. – Wracać na drogę – natarczywość polecenia nie zaskoczyła sierżanta – mamy mało czasu. – Siergiej, słyszałeś? – Tak – No to cofaj, droga wolna. Do kolumny wojskowych pojazdów podjechał teraz rząd sanitarek i ciężarówek. Kilku lekarzy i sanitariuszy utworzyło naprędce punkt opatrunkowy przy drodze. Starszy wiekiem kapitan z opaską służby medycznej selekcjonował rannych i kontuzjowanych, wskazując sanitariuszom i noszowym, do jakiej grupy ich zaliczyć. Poparzenia i ciężkie postrzały kierowano od razu do sanitarek. Lekko ranni mogli dotrzeć do polowego szpitala na platformach samochodów ciężarowych. Na zwłoki przeznaczono dwa ostatnie Ziły. MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH, WARSZAWA – POLSKA 20 czerwca, godzina 15:15 – Panie Marku, jesteśmy ostatni.

Zwierzchnik Tarnowskiego, dyrektor Departamentu Polityki Wschodniej w MSZ Jan Bernatowicz przetarł okulary chusteczką. – Dobrze, że skończyliśmy z tymi papierami. Ogrom pracy, jaką wykonali pracownicy wydziału w ciągu ostatnich dni, przytłoczyłaby nawet samego Herkulesa zaprawionego w oczyszczaniu stajni Augiasza. Początkowa selekcja dokumentów z upływającymi godzinami przemieniała się w prawdziwy wyścig z czasem. W konsekwencji większość archiwum została zniszczona. 363 Było tego tyle, że same niszczarki dokumentów nie wystarczały. Spora część akt została spalona na parkingu przy budynku MSZ. – Proszę mi powiedzieć, pańska żona już wyjechała? – Narzeczona. Tak, dzisiaj rano. – To bardzo dobrze. Teraz czas na nas. – Nie rozumiem. – No chyba nie chce pan tu zostać. – Myślałem, że dotyczy to tylko wyższych urzędników, a ja jestem tylko zwykłym pracownikiem – Tarnowski był zaskoczony propozycją. – O tym, kto podlega ewakuacji, decydują przełożeni. W tym przypadku ja – Bernatowicz skończył pucować szkła i założył je na nos. – Będę potrzebował pańskiej pomocy przy zorganizowaniu nowego biura. Sam pan rozumie, że nie mam teraz zbyt wielu podwładnych. Przez ostatnie parę dni większość urzędników pracujących w warszawskiej centrali została ewakuowana, a ci, którzy pozostali w mieście, są albo odcięci w swoich dzielnicach, albo zginęli. Można powiedzieć, że każda wojna to naturalna selekcja – mentorski ton nawet odpowiadał Tarnowskiemu. – Proszę mi tylko nie mówić, że chciał się pan przyłączyć do ochotniczych brygad obrony. Doceniam to, lecz jest to grubo poniżej pańskich kwalifikacji. Przyda się pan ojczyźnie gdzie indziej.

Marek był w rozterce. Teraz, kiedy Krysia wyjechała, nie czuł potrzeby, aby wracać do pustego mieszkania na Ochocie. – Sytuacja nie jest tak zła, jak się by mogło wydawać – ciągnął dalej Bernatowicz – to prawda, w tej chwili wszystko wygląda dramatycznie, ale ręczę panu, że to tymczasowe. 364 – Po czym pan to wnioskuje? – Proszę spojrzeć na to z innej strony. Zderzenie cywilizacji łacińskiej z prawosławną. Tarnowski w duchu westchnął. Szykowało się na wykład. – Nie chciałbym negować tego, co się stało do tej pory. Proszę sobie wyobrazić sytuację, teoretyczną wprawdzie, że to my atakujemy Białoruś. – Cały cywilizowany świat zrywa z nami kontakty polityczne i gospodarcze. Sankcje ekonomiczne będą dla nas dużo dotkliwsze niż sukcesy na froncie. – Otóż to. A teraz co się dzieje? Marek nie miał zbyt wiele czasu na przegląd wiadomości, ale wiedział, że spośród prawosławnych państw tylko Grecja ostro potępiła Białoruś, Serbia, osłabiona ostatnimi wojnami, prawie w ogóle się nie liczyła. Ukraina stąpała po krawędzi, balansując pomiędzy Europą i Azją. I tylko Rosja zachowywała dwuznaczną postawę. – Wszystko zależy od tego, co zrobi Moskwa. – Właśnie, dlatego tam chcę pana zabrać. Propozycja była tak nieoczekiwana, że Tarnowski zatrzymał się w miejscu. – Proszę się nie dziwić, na razie wyjazd jest jeszcze w sferze planów, a my siedzimy w Warszawie. – Czuję się zaszczycony, lecz chyba nie mam odpowiednich kwalifikacji. – A kto je miał? Chamberlain, który przyleciał z Monachium ze świstkiem papieru i powiedział: „Przywiozłem wam pokój”? Bzdura! Zresztą, kiedyś trzeba zacząć. 365

Tarnowski nigdy nie sądził, że przyjdzie mu robić karierę w takich warunkach. Plany, o których wspominał Bernatowicz, były prawdopodobnie poufne i Marek, mimo że wyróżniony, wciąż miał wątpliwości. – Skład delegacji będzie bardzo okrojony. – Dziękuję za zaufanie, ale nie wiem, czy dam radę. – Jeżeli nie pan, to kto? Jest pan jedyną osobą, której mogę zaufać, i wiem, że się pan nie skompromituje. W drzwiach gabinetu Bernatowicza pojawił się podporucznik oddelegowany przez armię. – Podporucznik Czyżewski. Mam być pańskim przewodnikiem. – Dziękuję. Proszę dać nam jeszcze chwilę. – Oczywiście. Sylwetka oficera znikła za drzwiami. – Nie wiedziałem, że armia tak o pana dba – zauważył Tarnowski. – Ja też nie – odpowiedział Bernatowicz, otwierając sejf. – To musimy koniecznie zabrać. Tekturowych teczek nie było na szczęście dużo. Biorąc do reki pierwszą z nich, Tarnowski zerknął na tytuł: GŁÓWNE WARIANTY POSTĘPOWANIA NA WYPADEK KRYZYSU POLITYCZNEGO W REPUBLICE BIAŁORUSI. NA POŁUDNIE OD MIŃSKA MAZOWIECKIEGO – POLSKA 20 czerwca, godzina 17:24 Samochód porzucili wiele godzin temu. Jazda nim pozwalała odpocząć obolałym nogom, lecz za

bardzo przyciągała uwagę białoruskich patroli. Poruszając się poza szlakami przemarszu wojskowych kolumn, w każdej chwili 366 mogli zostać namierzeni przez powietrzny zwiad. Zresztą zaginięcie czterech Białorusinów musiało zostać wcześniej czy później odkryte, tak samo jak wrak F-16 pilotowanego przez Sokołowskiego. Kilkakrotnie próbowali przekraczać linię wojskowych posterunków i za każdym razem musieli zawracać. Na przestrzeni ponad pięciu kilometrów zostały rozlokowane oddziały techniczne, logistyczne i łączności nacierających na Warszawę jednostek. Otaczająca je gęsta sieć patroli uniemożliwiała przedarcie się do miasta, zwłaszcza za dnia. Major bił się z myślami. Jeszcze raz popatrzył na mapę. Nadzieja, którą miał parę godzin temu, z wolna gasła. Tędy w żaden sposób nie można się było dostać do stolicy. – Posłuchajcie – zaczął mówić do otaczających go komandosów. – Musimy znaleźć inną drogę. – Dlaczego? Kiedy się ściemni, możemy spróbować jeszcze raz – Góral jak zwykle gotów był szarżować. – W końcu wpakujemy się w jakiś oddział i zrobią z nas miazgę. Sam pomyśl, ilu z nich znajduje się pomiędzy nami a Warszawą. Jedna dywizja, dwie, trzy, może więcej. Na chwilę zapadło milczenie. W polu widzenia pojawił się kolejny zmotoryzowany batalion piechoty, z wyciem silników przemykający szosą. Jakieś półtora kilometra dalej dudniła białoruska artyleria, wystrzeliwując kolejne salwy armatnich pocisków. – Musimy się cofnąć i poszukać innej drogi – powiedział lotnik. – Tym razem pójdziemy na południe. – Z tego, co wiemy, na tym odcinku operowały cztery dywizje – odezwał się Wirski. – Tak, ale dwie z nich są teraz bezpośrednio zaangażowane w okolicach miasta. Pozostałe zostały rozciągnięte od granicy aż tutaj. 367 – No, Andrzej, pożegnaj się z narzeczoną. Skoro major każe, maszerujemy na południe – niefrasobliwy ton Szczepana niespodziewanie zirytował Wirskiego. – Jeszcze słowo, a wsadzę ci bagnet w dupę!

– Kapralu, nie jesteście tu sami – Sokołowski nie chciał się wtrącać w układy pomiędzy nimi, ale teraz postanowił interweniować. Wirski zacisnął usta i zmrużył oczy. Za wszelką cenę chciał się dostać do stolicy i teraz, kiedy to pragnienie znajdowało się na wyciągnięcie ręki, musiał ustąpić. Czuł się wściekły i upokorzony. Nie chciał się przyznać nawet przed samym sobą, że chodzi o Weronikę. Myśl o niej, dotąd zepchnięta w zakamarki umysłu, wypłynęła na powierzchnię, a obraz jej twarzy stanął przed oczami. Jego koledzy musieli się martwić jedynie o siebie. Ich rodziny znajdowały się daleko, jego nie. Wszystko, co znał i kochał, było tak blisko. Pierwszy do tyłu zaczął czołgać się pilot, za nim po chwili ruszył Szczepan i Góral. Andrzej zwlekał, ale w końcu i on podążył za resztą. Obciążeni wyposażeniem zabranym poległym Białorusinom mieli co nieść. Dodatkowe racje żywnościowe i manierki z wodą stanowiły gwarancję, że nie będą musieli korzystać z pomocy okolicznej ludności. – Może wrócimy do gazika? – zaproponował Szczepan, przekładając RPK na drugie ramię. – Za duże ryzyko. Rano, owszem, na chama mogliśmy się pchać, teraz już za późno – Sokołowski sprawdził kierunek marszu na kompasie. – A dokąd właściwie idziemy? – Nasze najbliższe jednostki powinny być w Dęblinie. 368 – Niezły spacerek – westchnął nieco zbyt teatralnie Góral. Wirski, w którym wciąż kipiała wściekłość, splunął pogardliwie pod nogi. Ścieżka, którą prowadził ich Sokołowski, wiła się przez las. Czasami musieli nadkładać drogi, by ominąć otwarte przestrzenie, gdzie byliby zbyt widoczni z powietrza. Długie cienie drzew kładły się na ziemię. Ze wszystkich stron dochodziła do nich woń trawy i żywicy, jak często bywa po upalnym dniu.

Późne popołudnie, najprzyjemniejsza pora dnia dla wielu ludzi, ale nie dla nich teraz. Znajdowali się coraz bliżej głównej szosy wykorzystywanej przez Białorusinów. Do tej pory zatrzymywali się tylko w razie konieczności lub na krótki wypoczynek, więc udało się utrzymać stałe tempo marszu. Sokołowski, zarówno dzięki szarży, jak i doświadczeniu, został niekwestionowanym przywódcą grupy. Jego towarzysze może i wiedzieli, jak walczyć i zachowywać się w ekstremalnych sytuacjach, lecz brakowało im lidera. Lotnik popatrzył na idącego ostatniego Wirskiego. Wciąż jeszcze zły i nadąsany sprawiał jednocześnie wrażenie nieco zagubionego. Sokołowski usłyszał już o tym, co ich spotkało, i wcale się nie dziwił, a nawet podziwiał brawurę, z jaką zlikwidowali Białorusinów z patrolu, który go pojmał. Brakowało w tym jednak pewnej dozy bezwzględności przynależnej zawodowym żołnierzom. To przyjdzie dopiero z czasem. Przystanął. Wyczerpanie zaczęło dawać mu się we znaki. – Odpoczniemy dziesięć minut – zarządził. Trzy ciała tak samo jak i on zmęczonych ludzi osunęły się na ziemię. Według jego wyliczeń znajdowali się nie dalej niż trzy kilometry od feralnej szosy. 369 – Majorze, nie chce pan chyba przebijać się teraz? – zapytał Szczepan, który miał do dźwigania największy ciężar. – Powinniśmy poczekać do zmroku albo pójść bardziej na wschód. – Wszędzie będzie tak samo, a do nocy poczekamy. Wirski i Góral o nic nie pytali, tylko dyszeli przygnieceni bronią i ekwipunkiem. – Do krzyżówki w Garwolinie będzie stąd jakieś dziesięć kilometrów – Sokołowski wyciągnął pojemnik z wodą i przepłukał suche gardło – na Stoczek Łukowski też nie mamy po co iść. – Ciekawe, jak wygląda droga, o, w tym miejscu... – palec Wirskiego wskazał odcinek pomiędzy Żelechowem a główną szosą wiodącą z Lublina. – Co pan o tym wie? – Na pewno jakieś patrole – Sokołowski nie był pewny. – Może coś więcej. – Głupio by było wyrwać się z saka i wpaść na sukinsynów parę kilometrów dalej. – Masz rację, ale teraz tego nie sprawdzimy.

Piętrzące się trudności były dla niego czymś zwyczajnym, ale nie wszystko dawało się przewidzieć. WARSZAWA – POLSKA 20 czerwca, godzina 20:46 Ciągłe wstrząsy szarpały nerwy. Kiedy pociski artylerii biły w miasto, piwnica, w której siedział Tygrys wraz z braćmi Czerskimi i Stasiem Waryńskim, kołysała się, a ze ścian i sufitu sypał się pył i kurz. Na czas bitwy o stolicę postanowili trzymać się razem. Obecność przyjaciół miała dodać im otuchy. Wcześniej nie zdawali sobie sprawy, jak może wyglądać artyleryjski ostrzał i obecnie żałowali, że wcześniej nie opuścili Warszawy. 370 – Myślicie, że długo to potrwa? – Jarek Czerski, siedząc oparty o ścianę, wyraźnie czuł, jak drżą mury kamienicy. – Dopiero dzisiaj zaczęli, to, kurwa, jak ci się wydaje? – strach szarpiący Tygrysem był z gatunku tych, który najlepiej zagłuszyć działaniem. Nie było dla niego niczego gorszego niż osaczenie, a tak czuł się właśnie w tej chwili. – Uspokójcie się – Bogdan klepnął brata w ramię i podszedł do piwnicznego okienka. Chciał przez nie wyjrzeć. – Siadaj – warknął Tygrys. – Bo co? – Bo jak pocisk wybuchnie na ulicy, to dostaniesz szkłem prosto w twarz. Trzeba by je czymś zakryć. – Maciek rozejrzał się w poszukiwaniu kawałka dykty lub tektury. – To będzie dobre? – Jarek wyciągnął spod siedzenia kilka desek. – Spróbuj. Na ulicę znów spadł pocisk. Detonacja przetoczyła się ponad nimi. – Daj to – nieporadne próby starszego Czerskiego zdenerwowały Tygrysa. – Nie widzisz, że za długie, cholera. – Weź to – Staś Waryński, zachowujący spokój w każdych okolicznościach, podał Maćkowi wyjęte z zawiasów drzwiczki od niewielkiego stolika, pełniącego obecnie funkcję schowka na narzędzia. – Gwoździe i młotek są tutaj.

Tygrys przybił drzwiczki do drewnianej framugi. – Tutaj jest jak w grobie – półmrok, który zapanował w pomieszczeniu, zdenerwował Bogdana. 371 – No nie. Wam się nigdy nie dogodzi. Stasiu, to twoja piwnica, masz tu jakieś światło? – Świece będą musiały wystarczyć – Waryński zakrzątnął się wokół skrzynki z narzędziami. Mały ognik zamigotał pomiędzy nimi osłonięty przez Waryńskiego. – Słabo przygotowaliśmy się na oblężenie – powiedział Jarek – źle z żarciem i wodą. – Wszystkiego mamy po trochu. – Niedaleko jest sklep – wyrwało się Waryńskiemu – I myślisz, że jutro będzie otwarty – bezlitośnie zakpił Tygrys. – Dzisiaj jeszcze był, to znaczy rano widziałem, jak nosili stamtąd wodę w bańkach i prowiant – poprawił się Staś. – Za rabunek w warunkach wojennych idziesz pod ścianę. – A ciekawe, co tam robią nasi dzielni obrońcy – Bogdan wyciągnął paczkę papierosów i wąska strużka dymu poleciała do góry. Maćkowi, który stał przy zabitym drzwiczkami okienku, wydawało się, że na zewnątrz trochę się uspokoiło. Dudnienie wciąż było słychać, lecz teraz dobiegało ono z większej odległości. – Wyjrzę na dwór, zobaczę, co się dzieje – nagły impuls zdecydował, że chociaż przez chwilę musiał zobaczyć, co dzieje się poza murami piwnicy. Przeskakując po dwa stopnie, znalazł się w bramie kamienicy. Wszędzie panowała nienaturalna cisza. Ostrożnie stawiając kroki, podszedł do drewnianej bramy ozdobionej fantazyjnie wyrzeźbionymi motywami.

372 Stukot podkutych butów na chodniku nieźle go wystraszył. Już miał zawrócić, kiedy zobaczył wyłaniającą się sylwetkę polskiego żołnierza. Jego automat przewieszony przez szyję skierowany był ku ziemi i tylko dłoń spoczywająca na pistoletowym uchwycie świadczyła, że broń w każdej chwili może zostać skierowana na cel. Nieznajomy przyjaźnie się uśmiechnął i skinął na Kosińskiego. – Jesteś z Powiśla? – Nie, z Wilanowa. Tygrys zauważył, że na skrzyżowaniu ulic pojawiło się jeszcze kilku żołnierzy. Posuwali się po jej obu stronach, patrolując teren. – Potrzebujemy ludzi do pomocy. Oczy pytającego przesunęły się po Maćku i skierowały w głąb kamienicy. Z piwnicy wyłaniała się właśnie reszta towarzystwa. – Jest was więcej? – To wszyscy – Tygrys zlustrował kolegów. – Mam propozycję. Może przyłączycie się do nas? Komendant obrony organizuje ochotnicze oddziały. – Będziemy walczyć? – zapytał Jarek. – Kto wie. Na razie trzeba zorganizować sprawną dystrybucję prowiantu i wody. Wykopać rowy przeciwpancerne, ustawić zasieki. – I zbierać rannych – dodał plutonowy, który tymczasem zbliżył się do stojących w bramie. – „Żniwo wielkie, a robotników mało”. Jeżeli nie chcecie po dobroci, to obowiązuje was chyba dekret o powszechnej mobilizacji? – Ja pójdę – młodszy Czerski wystąpił do przodu. Jarek bez słowa stanął obok niego. 373 – Chcesz klucz do piwnicy? – Stasiu Waryński wyciągnął z kieszeni srebrny kluczyk i podał go Tygrysowi. – Co ja, do cholery, powiem waszym matkom?

– Nic, jesteśmy pełnoletni. Plutonowy jeszcze raz na nich popatrzył i odszedł w kierunku, skąd przyszli. Za nim podążyła reszta jego ludzi, wraz z Czerskimi i Waryńskim. Maciek zastał sam na chodniku. Nie miał najmniejszej ochoty na jakiekolwiek bohaterstwo, chciał tylko przeżyć. Czy to tak trudno zrozumieć? W szkole dość się nasłuchał o wojnach i powstaniach. Nigdy nie uważał się za patriotę. Polityka zupełnie go nie interesowała, a państwowe święta stanowiły dla niego tylko dni wolne od szkolnych zajęć. Jeszcze do niedawna uważał, że jego najlepszy kumpel Andrzej Wirski jest taki sam jak on. Decyzja Wirskiego o wstąpieniu do wojska zaskoczyła Maćka. Nie tego się spodziewał. Zupełnie mu odbiło, im zresztą też – jego wzrok podążył za odchodzącymi kolegami. Podejrzewał, że Andrzej żyje. Urywki zasłyszanych wiadomości i wykręty Tarnowskiego potwierdziły jego przypuszczenia. Oczywiście, miał nadzieję, ale nie miał złudzeń. Na szczęście, dostał informacje o wyjeździe Krysi Nowickiej i Weroniki. Co działo się z Markiem i Agatą, nie wiedział. Ich telefony milczały. Agata wspominała coś o wyjeździe, więc może już jej nie ma w Warszawie, a co do Marka, to był pewien, że ten sobie poradzi niezależnie od okoliczności. Szlag by to trafił – żaden z kumpli nawet się za nim nie obejrzał. 374 Jeszcze chwilę zwlekał. W końcu ruszył w ślad za nimi, przeklinając los i wszystko, co sprawiło, że znalazł się w tej absurdalnej sytuacji. PODZIEMNE CENTRUM DOWODZENIA, MIŃSK – BIAŁORUŚ 20 czerwca, godzina 23:02 – W ciągu ostatniej doby nasze wojska zajęły dogodne pozycje wyjściowe – głos referującego wydarzenia ostatniej doby oficera wywiadu rozszedł się po przestronnej sali. – Uważamy, że udało się nam zamknąć w okrążeniu co najmniej jedną dywizję, tym samym redukując ich siły do dwóch dywizji na zachodzie i kilku batalionów, z którymi teraz mamy do czynienia na froncie. Szef wywiadu wojskowego zmarszczył brwi.

– Trzeba jeszcze dodać, że my zużywamy nasze siły szybciej niż Polacy. To wtrącenie odbiło się konsternacją na kilku twarzach. – Co powiedzieliście? – nieruchome do tej pory oczy Łukaszenki teraz przesunęły się na Panina. – Tylko tyle, panie prezydencie, że w czasie ataku straty są proporcjonalnie większe – szef wywiadu czuł się tak, jakby musiał tłumaczyć dziecku podstawowe zasady sztuki wojennej. Łukaszenka przy całym swoim zainteresowaniu sprawami armii w gruncie rzeczy był przecież politykiem, a nie wojskowym. Dla niego brygada niewiele różniła się od dywizji, a dywizjon lotniczy od eskadry. – Jak to wyglądało do tej pory? Panin w skrytości ducha westchnął. Wchodził na pole minowe. – Oceniamy, że straty, które do tej pory ponieśli Polacy, to całkowicie rozbita jedna dywizja zmechanizowana 375 i poważnie osłabiona druga. To jej resztki bronić będą stolicy. W zasobach ludzkich to od pięćdziesięciu do siedemdziesięciu procent stanów wyjściowych. – Z tego wynika, że my straciliśmy jakieś trzy dywizje? – ton głosu prezydenta podniósł się o jedną oktawę. – Niezupełnie. Staramy się wycofywać jednostki, które poniosły duże straty, i uzupełniać je rezerwami. Nasi przeciwnicy nie mają takiej możliwości. I jeszcze jedno. Sukces, który odnieśliśmy, jest wynikiem sprawnego dowodzenia wojsk na naszym skrzydle północnym. To głównie ono napotkało poważny opór i potrafiło sobie z nim poradzić. Dlatego też straty są tam wyższe niż w formacjach nacierających z Brześcia. – Możecie podać konkretne liczby? – W skrzydle północnym, to jest w 2 Dywizji Pancernej i 1 Zmechanizowanej, około trzydzieści procent w sprzęcie i ludziach – Panin wolał operować procentami, bo nie wiedział, jak zareaguje Łukaszenka na wieść o dziesięciu tysiącach zabitych, rannych i zaginionych białoruskich żołnierzy. – W trzeciej i piątej straty to około dziesięć procent stanów. Jeżeli chodzi o kolumnę południową, to oprócz potyczki pod Górą Kalwarią – jeszcze teraz wspomnienie porażki wywoływało w nim dreszcz – nasze związki, głównie 1 Dywizja Pancerna, poniosły relatywnie dużo mniejsze straty. To oczywiście może ulec zmianie, kiedy zaczniemy tak naprawdę atakować Warszawę. – Jakieś szacunki? – zapytał Łukaszenka. – Nawet pięćdziesiąt procent w jednostkach pierwszoliniowych i szturmowych.

– Chcą nas wykrwawić – pięść prezydenta grzmotnęła o blat stołu. 376 – Doskonale zdają sobie sprawę ze stanów naszych rezerw i dlatego grają na zwłokę – dokończył Panin. – Generale – Łukaszenka popatrzył na Ignatiewa – z tego, co tu słyszę, wynika, że nie wszystko idzie zgodnie z założeniami. – Trzymamy się ściśle planu. To tylko daje nam gwarancję sukcesu – minister obrony starał się sprawiać wrażenie jak najbardziej kompetentnego. – Wszystkie nasze początkowe cele osiągnęliśmy w wyznaczonych terminach. Opór, z którym się zetknęliśmy, no cóż... był trochę większy, niż się spodziewaliśmy, lecz nigdzie nie wpłynął na ustalony harmonogram. Teraz wchodzimy w decydujący etap operacji, który powinniśmy zakończyć w ciągu trzech, czterech dni. – Najwyższa pora zakończyć tą awanturę – cywilny minister spraw zagranicznych zdecydował wtrącić się do dyskusji. Wiedział, że prezydent toleruje go tylko dlatego, że był wyjątkowo sprawnym urzędnikiem mającym jako takie poważanie na europejskich salonach. Łukaszenka tylko machnął ręką, jakby chciał odgonić natrętną muchę. – Nie wydaje mi się, żeby ta kwestia interesowała nas dzisiaj szczególnie mocno. Panin mimowolnie drgnął. Co to niby miało oznaczać? We wszystkich przedwojennych założeniach rozmowy pokojowe były równie istotne co operacje wojskowe. A teraz? Warszawa, co prawda, nie została jeszcze zdobyta, ale grunt pod pertraktacje pokojowe można zacząć przygotowywać. Lisi uśmiech na twarzy szefa KGB Katajewa sugerował, że wie więcej niż reszta wojennego gabinetu. 377 Mając pełny dostęp do wszystkich informacji, Panin pełen był złych przeczuć. Już na krótko przed wybuchem wojny ich gospodarka balansowała na krawędzi załamania. Każdy jej dzień pochłaniał resztkę zasobów finansowych państwa, które nie dość, że stawało się pariasem Europy, to jeszcze przekształcało się w wasala Kremla. Zadłużenie w Moskwie już teraz sięgało ponad sześćdziesięciu miliardów dolarów. Za rosyjski wojskowy sprzęt i dostęp do wywiadowczych informacji jego kraj płacił krwią.

– Sadzę, że z powodzeniem możemy kontynuować Stalową Kurtynę, wprowadzając jednostki drugiego rzutu na głównych kierunkach natarcia. 4 Dywizji Zmechanizowanej przypadnie teraz główna rola w zajęciu Warszawy. Przewidujemy, że do jutra do godziny dwunastej w południe pierścień okrążenia powinien zamknąć się o tu – wskaźnik Ignatiewa wskazał na mapie miejscowość Błonie. – Choć nie było tego we wcześniejszych planach, proponuję przesunąć 1 Dywizję Pancerną generała Zoszczenki na Żyrardów i Skierniewice. Nie pozwoli to Polakom na wsparcie walczących w mieście oddziałów, a my uzyskamy dogodne pozycje do manewru w kierunku Łodzi. Panin zerknął na mapę, na papierze jak zwykle wszystko wyglądało wspaniale. – I jeszcze jedno... – minister obrony na chwilę zawiesił głos. – Niewiele brakowało, a ich rząd, uciekający ze stolicy, wpadłby w nasze ręce. Wyślizgnęli się nam w ostatnim momencie. Przechwałki Ignatiewa nie zrobiły na Paninie wrażenia. Szansa dorwania polskiego rządu była tak niewielka, że w ogóle nie warto o tym wspominać, lecz na wielu siedzących zrobiło to pożądane wrażenie. 378 – O, doprawdy... – minister spraw zagranicznych do naiwnych również nie należał – to dlaczego nie siedzą teraz z nami przy tym stole? Z tego, co wiem, to od dwóch dni są w Krakowie. Lewandowski dwoi się i troi, więc w końcu jego apele zaczną przynosić wymierne skutki. Węgrzy udostępnili Polakom wszystkie swoje bazy wojskowe. W Budapeszcie zupełnie jawnie działa biuro werbunkowe dla ochotników, a proszę mi wierzyć, Węgrzy doskonale pamiętają rok pięćdziesiąty szósty, więc z pewnością nie pozostawią Polaków samym sobie. – W pięćdziesiątym szóstym to byli Rosjanie – warknął Ignatiew. – Zapewniam, że dla nich to bez różnicy. Kongres USA przegłosował bezzwrotną pożyczkę wojskową w kwocie miliarda dolarów. Proszę się nie zdziwić, kiedy niedługo spotka pan na polskim niebie F-15. – Zanim dojdą, będzie po sprawie. – Pan wyraźnie nie docenia Jankesów. To więcej niż błąd, to przepis na pewną katastrofę. – Czarne wizje naszego drogiego ministra zaczynają mnie przerażać – Ignatiew chciał wszystko obrócić w żart.

– Ja również nie sądzę, żeby Amerykańce zamierzali brać udział w wojnie lądowej – Dawydow poparł swojego przełożonego. – Mają nauczkę z Iraku. Będą bać się strat, jakie przynosi wojna na ziemi. Nasi chłopcy to przecież nie byle fedaini, tylko wyszkolona piechota. Łukaszenka uniósł do góry dłoń, kończąc w ten sposób wymianę zdań. Proponuję zintensyfikowanie naszych działań na wszystkich odcinkach. Do obrońców Warszawy wystosujemy ultimatum. Mają poddać miasto, inaczej wszystko zbombardujemy. 379 – W jakiej formie? – zapytał Dawydow – Wydrukujcie ulotki i rozsypcie ze śmigłowców. Czas do jutra, do dwunastej w południe. Jeden z oficerów dyżurnych wyszedł z pomieszczenia wypełnić polecenie. – Ile z naszych grup sabotażowych jeszcze działa? – Łączność radiową mamy z osiemnastoma, możliwe jest jeszcze istnienie co najmniej dwóch oddziałów, lecz z jakichś przyczyn nie możemy nawiązać kontaktu. – Rezerwy? – W każdej chwili możemy przerzucić za linię frontu jeszcze dwadzieścia grup, drugie tyle pozostaje w rezerwie. Parę wróciło naprawdę bardzo przetrzebionych. – Jeżeli będzie to możliwe, to niech dalej próbują zneutralizować ich prezydenta i premiera. Liczę tutaj na pełną współpracę ze strony KGB i wywiadu wojskowego – ostatnie słowa Łukaszenka specjalnie zaakcentował. Panin tylko kiwnął głową na znak, że zrozumiał. Minister spraw zagranicznych milczał zakłopotany. To, co polecił jego prezydent, stawiało ich definitywnie poza nawiasem cywilizowanego państwa. Wpierw gazowy atak na polski parlament, a teraz niczym nieograniczony sezon łowiecki na odstrzelenie dwóch najważniejszych osób w polskim rządzie. – To może okazać się niewykonalne – nawet Katajew nie wyglądał na przekonanego. – Poza tym, z kim będziemy pertraktować warunki zawieszenia broni? – Zastąpimy ich rząd nowym, bardziej skorym do współpracy. Tego się można było spodziewać. Katajew czuł się wymanewrowany. Nie przewidział najbardziej

oczywistego rozwiązania. Po zdobyciu Warszawy na pewno znajdzie się 380 jakiś chętny na najwyższy w państwie urząd. Nawet jeżeli miało się to wiązać z kolaboracją. Zebranie powoli dogasało. Napięcie, w jakim żyli, sprawiło, że głowy co niektórych zaczęły ciążyć. Zamglone oczy pozostałych świadczyły o zmęczeniu. Spośród wszystkich tylko Łukaszenka zdawał się posiadać niewyczerpane źródło energii, które go napędzało. Sprężysty krok, którym opuścił pomieszczenie po kilku godzinach pracy, mógł wprawić w zachwyt niejednego żołnierza kompanii honorowej. ROZDZIAŁ 15 WARSZAWA – POLSKA 21 czerwca, godzina 09:54 Maciek Kosiński zadarł głowę do góry i z uwagą obserwował krążące wysoko nad zabudowaniami śmigłowce. Trwało dobrą chwilę, zanim zorientował się, że wydobywający się z nich biały obłok to tysiące kartek papieru. Ulica, na której budowali umocnienia, korzystając z okazji, że białoruska artyleria wstrzymała ogień, znajdowała się niedaleko Akademii Medycznej na warszawskiej Ochocie. Sorty mundurowe wydane im wczoraj pochodziły z rezerw, i to tych dawniejszych. Spodnie pasowały, kurtka zdawała się być jednak zupełnie do niczego. Zbyt krótkie rękawy i przyciasna góra w barkach. Maciek nie zdawał sobie sprawy, jak bardzo rozrósł się przez ostatnie lata. 381 Bracia Czerscy trafili za to idealnie. I dół, i góra pasowały na nich znakomicie. Kompania, do której ich wcielono, choć może raczej należało powiedzieć, że wstąpili ochotniczo, miała charakter budowlany. Szansa, że otrzymają broń, była niewielka. Przez pewien czas żartowali, że pójdą do niewoli, nie oddawszy ani jednego strzału. Ich kolegę Stasia Waryńskiego skierowano do zupełnie innych zadań i Tygrys trochę mu zazdrościł. Wiedział o amatorskich zainteresowaniach kolegi radiotechniką. Spodziewał się więc, że czeka go coś o wiele bardziej ekscytującego niż machanie łopatą. Skrawek papieru upadł o dwa metry od niego.

Nieśpiesznie ruszył, żeby go podnieść. Kartka formatu A4 wypełniona była odezwą: Żołnierzu, zostałeś oszukany – głosiło pierwsze zdanie. – Twój rząd i dowódcy porzucili cię w najbardziej krytycznej chwili, jak już nieraz bywało. Jeżeli chcesz zachować życie i godność, przyłącz się do nas, tak jak uczynili to już niektórzy twoi koledzy. Historia pokaże, kto miał rację. Masz czas do południa, później może spotkać cię śmierć. Tygrysowi najpierw zaczął trząść się brzuch, a później z jego gardła wydobyła się salwa śmiechu. Wkrótce całą kompanię ogarnęły histeryczne spazmy. Otrzeźwienie przyszło po chwili. Nadzorujący ich pracę podporucznik wyrzucił niedopałek papierosa i przywołał dowódców poszczególnych plutonów. – Wynika z tego, że będziemy mieli spokój aż do popołudnia. Dobre dwie godziny czasu. Stojący niedaleko Tygrys słyszał jego słowa. 382 – Sprzętu mało. Samymi łopatami i kilofami wszystkiego nie zrobimy. Jeden ze starszych sierżantów wskazał na jedyną w okolicy koparkę z mozołem dziurawiącą ziemię pod stanowisko dla stojącego w pobliżu BWP-a. – Wiem – podporucznik był równie zmęczony co sierżant – tylko tyle mogłem załatwić. – Co mamy robić później? – Jak Bóg da, będziemy walczyć. – Matko Boska, znowu kupa ludzi wyginie. – Nie pierwszy i nie ostatni raz – westchnął podporucznik i odszedł dopilnować prac na innym odcinku. – Słyszałeś? – głos Jarka dobiegł za pleców Tygrysa. – Cały czas myślałem, że o to ci chodzi. – Co innego czytać o tym w książkach i oglądać w telewizji. Inaczej to wszystko wygląda, jak samemu trzeba wziąć w tym udział. – Nic się nie bój, karabinu ci nie dadzą – odparował Kosiński.

– Dlaczego? – Przeszkolenie masz? Wiesz, gdzie lufa, a gdzie kolba? Jesteś, kurwa, zielony jak szczypiorek na wiosnę. Naczytałeś się o powstaniach i sam chciałeś spróbować – Tygrys wymieniał fakty. – Coś tam wiem... – Gówno wiesz – na dobre rozsierdził się Maciek. – Andrzej chociaż przez ostatni rok miał szkolenie. Ale jak przyszło co do czego, to ślad po nim zaginął, a taki był z niego chojrak. Wspomnienie kolegi trochę uspokoiło im nerwy. – Myślisz, że zginął? 383 Tygrys nie odpowiedział, tylko zabrał się do kopania, ignorując kolegę. · Generał Sulik popatrzył na kartkę z białoruską odezwą. Nie czytając, zmiął ją w kulkę i wrzucił do kosza. – Nie chcę widzieć więcej tego gówna. Zrozumiano? Oficerowie, którzy razem z nim uczestniczyli w inspekcji odcinka obrony, przytaknęli. Terenowy Humvee pokryty trójbarwnym kamuflażem stanowił jego ruchome stanowisko dowodzenia. W miarę sprawnie można się było nim przemieszczać po głównych ulicach, ale tylko wtedy, gdy milczały białoruskie działa. Teraz właśnie nadarzyła się taka okazja. Okolice warszawskiej Cytadeli powoli, lecz metodycznie zmieniały się w umocniony rejon. Ze swoich stanowisk wystawiały długie lufy samobieżne działa 152 milimetry. Wkoło nich krzątali się kanonierzy.

Większość z artylerzystów zajęta była przenoszeniem amunicji ze stojących w pobliżu wojskowych Starów i Jelczów. Przeciwlotniczy parasol zapewniały cztery Szyłki kapitana Szawłowskiego. To było wszystko, co ocalało po pamiętnej bitwie o przeprawę na południe od miasta. Ponad wszystko wystawał maszt radaru kontroli powietrznej. Siły zgromadzone do obrony Warszawy przedstawiały się nader skromnie: resztki jednostek z 1 Dywizji Zmechanizowanej z Legionowa oraz kilka kompanii z rozbitej 16 Dywizji Zmechanizowanej. Wszystko to uzupełniono doraźnie zorganizowanymi formacjami i pułkiem ochrony garnizonu warszawskiego. 384 Generał wytarł spocone dłonie o polową bluzę. Zaangażowanie żołnierzy i ich morale przedstawiało się nienagannie. Większość z nich brała już udział w walce, zadając wrogowi spore straty, ale też doznając ich od przeciwnika. Sulik już z daleka dojrzał pieniącego się z gniewu pułkownika, który rugał jednego z podoficerów zaopatrzeniowych. – To nie jest, do ciężkiej cholery, nawet jedna jednostka ognia! Potrzebuję więcej! – Przykro mi, panie pułkowniku, więcej nie dam. Takie mam rozkazy – nie ustępował sierżant. – To, co mam, wystrzelam w piętnaście minut. Mówię o samych działach. Do Szyłek nie mam nawet tyle. – Proszę mnie zrozumieć, wszyscy żądają więcej. – Tylko nie wszyscy będą strzelać. Sulik podszedł bliżej. Obaj adwersarze, widząc generała, stanęli na baczność. Pułkownik był szybszy. – Panie generale, pułkownik Jaworski, 16 Brygada Zmechanizowana – oficer popatrzył w bok. – A właściwie tylko te dwa plutony, które tu przyprowadziłem. – Słyszałem o pana epopei, pułkowniku. Sulik zwrócił się teraz do podoficera. – Rozładować ciężarówki do końca. Następnie pojedziecie na dworzec na Ochocie, tam pobierzecie zapasy. – To droga przez całe miasto. – Boicie się?

– Tak... nie – sierżant zaczął się plątać. – Wykonać! – rzucił krótko Sulik. Podoficer oddalił się do swoich ludzi, którzy warowali przy samochodach. – Kiedy przebił się pan do miasta? 385 – Jeszcze wczoraj, panie generale. Ostatnią większą potyczkę stoczyliśmy pod Ostrowią, później to już tylko przemykaliśmy chyłkiem. Kiedy dotarliśmy tutaj, dowodzący na tym odcinku major został ranny, no i tak jakoś nawet nie zdążyłem poinformować o tym sztabu. Jaworski wzruszył ramionami, biorąc na siebie winę za samowolne przejęcie odcinka. Sulik nie miał mu tego za złe. Czasami tradycyjna polska improwizacja okazywała się lepsza niż wojskowe regulaminy. – Oprócz amunicji ma pan jeszcze jakieś życzenia? – Informacje, panie generale. Wystawiłem, co prawda, posterunki w Legionowie i z tego, co wiem, białoruskie jednostki pomaszerowały na Nowy Dwór. Jednak tutaj wciąż przenikają ich grupy specjalne i snajperzy. – Z nimi musi pan radzić sobie sam – odpowiedział Sulik. – Jeżeli chodzi o jednostki pancerne, to teraz pewnie przechodzą przez Kampinos, żeby wbić nam nóż w plecy. – Niezbyt miła perspektywa. – Owszem. Nie wykluczam również zmasowanego szturmu ze wszystkich stron. Kiedy tak się stanie, zaangażujemy w walkę wszystkie siły. Ciężko będzie przyjść z pomocą sąsiadowi. – Może skrócić nasze pozycje? – Najpierw niech wejdą w teren zabudowany, później zaczniemy ich szarpać. – Jeszcze jedno. Na jak długo starczy nam sił? – pytanie Jaworskiego zawisło w powietrzu. – Wbrew temu, co twierdził ten sierżant – wzrok Sulika śledził odjeżdżające ciężarówki – zapasów mamy sporo, gorzej wygląda sprawa broni strzeleckiej. Dużo gorzej. – Jeden karabin na dwóch? 386

– Raczej na trzech. Ochotnicze bataliony wcale nie mają automatów. Na razie pełnią służbę o drugorzędnym znaczeniu. Co będzie później, zobaczymy. – Proponuję rozproszyć ich po formacjach bojowych. Przynajmniej część z nich. – Zobaczymy. Adiutant Sulika przystanął za nimi. – Na razie tyle, pułkowniku – generał podał Jaworskiemu rękę i skierował się do Humvee. Teraz jego głowę zaprzątnęły inne myśli. Plan ustawienia pól minowych czekał na zatwierdzenie, a to wymagało skontaktowania się z dowódcą minerów. Zerknąwszy na zegarek, zauważył, że jest już po jedenastej. Krótka wizytacja rejonu Cytadeli nieco go uspokoiła. Kompetentny dowódca, jakim na pewno był Jaworski, powinien poradzić sobie na tym odcinku. Gdzie indziej też nie powinno dojść do natychmiastowego załamania. Sulika martwiło co innego. Z szacunkowych danych przedstawionych mu dzisiaj rano wynikało, że w stolicy pozostało od pięciuset do siedmiuset tysięcy mieszkańców. Powody pozostania przedstawiały się różnie. Niektórzy nie chcieli, inni nie mogli wyjechać. Prawdziwym problemem było zapewnienie im chociaż minimalnej szansy na przeżycie. Dostawy energii elektrycznej już teraz ograniczono do trzech godzin dziennie. Woda w kranach jeszcze kapała, ale jak długo? Jeżeli dodać do tego nierozwiązywalne kłopoty polskiej służby zdrowia, to masa problemów mogła powalić nie tylko komendanta obrony, ale również najtęższe głowy światowej polityki i ekonomii. · 387 Wiceminister Adam Moraczewski bał się, jak jeszcze nigdy w życiu. Bał się wszystkiego. Po pierwsze czuł się inwigilowany. Nie potrafił powiedzieć, kiedy to się zaczęło, lecz nie później niż pięć dni temu. Od tamtej pory w każdej chwili liczył się z możliwością aresztowania. Nie wiedział, gdzie popełnił błąd, i to drażniło go dodatkowo. Po drugie nie chciał stracić pozycji, o którą tyle lat zabiegał. Ani luksusowego domu, w który mógł trafić artyleryjski pocisk. I wreszcie bał się, że straci życie, a to wiązało się z definitywnym końcem wszystkiego. Łyknął letniej kawy z filiżanki stojącej na blacie stolika i skrzywił się z niesmakiem. Najchętniej wylał by ją do zlewu, ale żadnego, jak na złość, nie było w pobliżu.

Opustoszałe pomieszczenia Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji sprawiały przygnębiające wrażenie. Zwykle były pełne wchodzących i wychodzących urzędników oraz interesantów. Teraz po gmachu snuli się jedynie policjanci w polowych mundurach. Kilku urzędników niższego szczebla paliło na wewnętrznym parkingu wyselekcjonowaną wcześniej dokumentację. Tak naprawdę nic ważnego, same poślednie akta. To, co naprawdę ważne, miało ocaleć. Moraczewski wiedział, że stąpa po cienkim lodzie. Nadmierne zainteresowanie nieznajdującymi się w jego gestii kartotekami mogło ściągnąć uwagę kontrwywiadu. Może nigdzie nie popełnił błędu i to, co uważał za inwigilację, stanowiło rutynową metodę postępowania wobec niego. Ciche pukanie zwróciło jego uwagę. – Tak? – odezwał się głośno. – Już kończymy, panie ministrze – do pokoju zajrzał jego asystent. – Dobrze, zaraz do was dołączę. 388 Moraczewski głowy by nie dał, choć wrażenie, że i on jest jedną z osób, które go obserwują, było wyjątkowo silne. Kiedy asystent zniknął za drzwiami, arystokratyczną twarz wiceministra wykrzywił grymas nienawiści. Nie dać się zamknąć, nie dać się upokorzyć, jak miałoby to miejsce w przypadku aresztowania. Przez wiele lat swojej działalności nawet nie dopuszczał do siebie myśli o konsekwencjach, w ogóle nie brał ich pod uwagę. Żył wystawnie, ale nie afiszował się ze swoim bogactwem. Wszelkie uroki życia stawały się codziennością, a on niczego nie lubił sobie odmawiać. Nie chciał końca, lecz kontynuacji. W całym tym zamieszaniu mógł liczyć tylko na siebie. W obecnych warunkach polski sąd na pewno skazałby go na śmierć. Nawet nie sąd, pierwszy lepszy agent policji mógł mu wpakować kulę w potylicę. Większe nadzieje wiązał ze swoimi białoruskimi mocodawcami. Moraczewski zaczął zbierać osobiste drobiazgi z biurka. Nie sądził, że będzie mu dane tu powrócić. Zza okna dobiegł go dźwięk samochodowego silnika. Uczucie paniki ścisnęło mu gardło. przystanął za ciemnowiśniową kotarą i wyjrzał na zewnątrz. Zielony wojskowy Tarpan Honker stał zaparkowany przy głównym wejściu do budynku. Trzech wysiadających z niego żołnierzy rozmawiało właśnie z jego asystentem. Moraczewskiemu, który skoczył do drzwi, mignęły jeszcze wskazówki ściennego zegara. Wskazywały na dwunastą w południe. W jego dłoni znalazł się pistolet, który do tej pory ukrywał w

biurku. – Panie ministrze, co się stało?! – do Moraczewskiego dotarł zdumiony okrzyk jednego z pracowników, który wyszedł z bocznego korytarza. 389 Nie namyślając się wiele, pchnął tamtego barkiem i obaj upadli na podłogę. Pistolet, przemknęło przez myśl wiceministrowi. Wymierzył policyjnego Waltera P 99 w głowę urzędnika i pociągnął za spust. Nic się nie stało. Powtórzył to kilkakrotnie. Za każdym razem z takim samym skutkiem. Dopiero potężny grzmot na zewnątrz zwrócił jego uwagę na nowe zagrożenie. Moraczewski wyrzucił pistolet i pobiegł dalej. Po chwili zorientował się, że nie zwolnił blokady w Walterze, dlatego ten nie wystrzelił. Nie chciał jednak po niego wracać. Ziemia drżała pod jego stopami, kiedy przeskakiwał po dwa stopnie na schodach ewakuacyjnych. W końcu dotarł na dół i ruszył przed siebie. Po drugiej stronie gmachu MSWiA białoruski pocisk rozbił Tarpana wraz z jego pasażerami i asystentem Moraczewskiego. Ten ostatni nie zginął od razu. Trafiony odłamkiem w brzuch, miał czas popatrzeć na pamiątkowy zegarek otrzymany jako prezent od matki. Wskazówki na nim dobijały właśnie do dwunastej. Nie zdążył, a chciał się tylko zapytać żołnierzy z przejeżdżającego patrolu, czy mosty na Wiśle są dostępne i czy będzie mógł dotrzeć na rodzinną Pragę. NA POŁUDNIE OD GARWOLINA – POLSKA 21 czerwca, godzina 15:18 Niewielki zagajnik, w którym zatrzymali się na postój, znajdował się niedaleko krajowej drogi E372 wiodącej z południa. Garwolin ominęli szerokim łukiem wczesnym rankiem. Ich obawy, że mogą wpaść na któryś z białoruskich patroli lub kolumn transportowych, nie potwierdziły się, chociaż ruch na drodze ze Stoczka 390 Łukowskiego był spory i dopiero przed świtem udało się im przeskoczyć na drugą stronę. Dalsze kilometry pokonywali z morderczą regularnością. W końcu musieli zatrzymać się na dłużej. Kiedy Wirski zdjął w końcu wojskowe buty, poczuł pulsowanie w stopach Zrobił to pierwszy raz od paru dni, więc wcale nie zdziwił się, widząc zdartą

skórę i bąble na palcach. – Zasyp talkiem i nałóż plastry. Nic innego nie wymyślimy – Sokołowski podał Andrzejowi plastikowy pojemnik z zasypką. – Ruszamy dopiero wieczorem, więc jeżeli możecie, to choć trochę się prześpijcie. Góral, który właśnie zdejmował zakrwawioną skarpetkę, tylko jęknął. – Dobrze, że kończymy ten spacerek. – Nie tak prędko, jeszcze się nachodzimy. Słowa Sokołowskiego nie wzbudziły w nich entuzjazmu. – Pójdziemy na południe na Maciejowice. To jakieś dwadzieścia kilometrów. Tam się rozejrzymy. – Te sławne Maciejowice? – Góral przypomniał sobie nagle lekcje historii i miejsce porażki Kościuszki w czasie insurekcji. – Owszem, te same – odparł major, który nieraz przejeżdżał przez tę miejscowość leżącą pomiędzy Dęblinem a Warszawą. – Niedaleko stamtąd do Wisły. Jak trzeba będzie, przeprawimy się na drugi brzeg. Studiując mapę, Sokołowski zauważył jeszcze inne sławne miejscowości: Magnuszew i Studzianki. – Historyczna okolica – mruknął pod nosem. – Co pan powiedział? – zaciekawił się Szczepan. – Nic takiego. Cieszę się, że mamy czerwiec. Kto pierwszy na wartę? 391 – Ja – Wirski odezwał się ze swojego miejsca. – Dobrze. Tylko postaraj się nie zasnąć. Później cię zmienię. – No co pan, majorze. – Nie krzyw się, wiem swoje. Na samej złości daleko nie pojedziesz. Sokołowski znalazł sobie wygodną pozycję do spania. Obok siebie w zasięgu ręki położył zdobycznego AK-47. Uwaga majora trafiła Wirskiego w czuły punkt. Andrzej popatrzył na Górala i Szczepana, ale ci, zajęci własnymi sprawami, albo nie usłyszeli ostatnich słów Sokołowskiego, albo je zignorowali.

Niechętnie, ale musiał przyznać dowódcy rację. Od chwili, w której podjęli decyzję o marszu na południe, a nie w kierunku Warszawy, miał im to za złe. Teraz w końcu się z tym pogodził. Zmęczenie zaczęło brać nad nim górę. Próbując walczyć z sennością, wstał i wykonał kilka kroków. Na sztywnych nogach czuł się jak na szczudłach. Nic nie zakłócało ciszy popołudnia. Ucho łowiło tylko śpiew ptaków i szum wiatru. Nawet niebo, na którym wcześniej krzyżowały się smugi kondensacyjne z odrzutowych silników, teraz było puste. W końcu zmęczony przystanął za drzewem i zaczął obserwować teren. Las sprawiał wrażenie pustego. Jednak... W pierwszej chwili pomyślał, że to jakieś duże zwierzę – dzik lub sarna przekradająca się tylko sobie znanymi ścieżkami. Minęła jedna sekunda, później druga. Wirski znieruchomiał. Przygarbiona sylwetka w brązowo-zielonym kamuflażu wyłoniła się zza drzew jakieś dwieście metrów od niego i rozglądając się na boki, ruszyła dalej. Po chwili za zwiadowcą ruszył kolejny żołnierz. Barwa 392 munduru jednoznacznie wskazywała na przynależność oddziału. Wirski jak mógł najwolniej położył się na ziemi i podczołgał do majora. Najdelikatniej, jak potrafił, potrząsnął jego ręką, równocześnie przystawiając sobie palec do ust w geście milczenia. Sokołowski otworzył oczy. – Kłopoty? – zapytał przez zaciśnięte usta. Dłoń Andrzeja wskazała kierunek zagrożenia. – Obudź pozostałych. Pilot przeturlał się w bok i wyjrzał na przedpole. To, co zobaczył, niezbyt go ucieszyło. Co najmniej pluton białoruskich komandosów maszerował w tym samym kierunku co oni. – Zdejmiemy ich? – zduszony szept Górala doszedł go z boku. – Nie tak szybko. Jest ich ze trzydziestu, a my mamy zaledwie po magazynku. Wyduszą nas jak ślepe kociaki. Góral niechętnie przyznał mu rację. Jeszcze przez chwilę obserwowali oddalający się oddział, który w końcu znikł za drzewami. – Narobią gdzieś niezłego bigosu – Wirski popatrzył na majora. – Jeszcze możemy ich ubiec. Zbierajcie się.

Chwilę trwało, zanim zlikwidowali biwak i przygotowali się do marszu. – Nie radzę iść dokładnie za nimi. Pewnie pozostawią miny-pułapki. Pójdziemy tędy, równolegle do ich drogi i nieco z tyłu – zdecydował Sokołowski. Bez słowa ruszyli za prowadzącym ich teraz Szczepanem. 393 OBÓZ PRZEJŚCIOWY, RAWA MAZOWIECKA – POLSKA 21 czerwca, godzina 17:05 Przez uliczki namiotowego miasteczka przelewało się morze ludzi. Płacz kobiet i zawodzenie dzieci mieszało się z gniewnymi okrzykami mężczyzn. Największe zamieszanie panowało w punkcie wydawania żywności. Polowe kuchnie pracowały pełną parą, aby nakarmić przebywających na miejscu ludzi. Mimo starań osób z organizacji humanitarnych ich wysiłki w dalszym ciągu wyglądały na więcej niż skromne. Brakowało dosłownie wszystkiego: od koców po ubrania i prowiant. Większość przebywających w obozie stanowili mieszkańcy Warszawy, choć nie brakowało też uciekinierów z terenów zajętych przez Białorusinów. Dalsza wędrówka zorganizowana przez Krysię Nowicką stawała pod znakiem zapytania. Brakowało paliwa, które w większości szło na potrzeby wojska. Kolejka, w której ustawiła się Weronika, zdawała się nie mieć końca. Krok za krokiem już od godziny powoli przesuwała się do przodu. Jak obliczyła w myślach, dotarcie do punktu wydającego podstawowe lekarstwa zajmie jej jeszcze następne dwie godziny. Kiedy kilka dni wcześniej zdecydowała się pomóc Krysi, sądziła, że zdaje sobie sprawę z trudności. Ale to, z czym przyszło jej się zmierzyć, zdecydowanie ją przerastało. Wszystko rozpoczęło się dobrze. Warszawę opuściły bez większych problemów. Kłopoty zaczęły się dopiero tutaj. W pierwszej chwili myślały, że gigantyczny zator drogowy zostanie odblokowany. Kierowca, który poszedł zobaczyć, co się dzieje, już nie wrócił. Zostały więc same z pięćdziesięciorgiem dzieci w wieku od pięciu do 394 dwunastu lat. Krążące po szosie piesze patrole policji skierowały całą grupę do miasteczka namiotowego, gdzie przebywały od wczoraj. Prowiant zabrany ze sobą wystarczył tylko do rana. Siłą rzeczy któraś z nich musiała stanąć w kolejce.

Krzyk, jaki się nagle podniósł z przodu, był ogłuszający. – Nie mamy nic więcej, zrozumcie: wszystko, co mieliśmy, zostało wydane. Nie wszyscy chcieli ustąpić. – Dla swoich macie, nie dla nas. Uch... Z miejsca, w którym stała Weronika, widziała pięści grożące starszej wiekiem pielęgniarce sprawującej kontrolę nad lekarstwami. Do rękoczynów na szczęście nie doszło. Sześcioosobowy patrol ubranych na czarno policjantów już samym swoim widokiem rozładował napięcie. Ludzie jeszcze trochę marudzili, lecz z wolna zaczęli się rozchodzić. Teraz, kiedy tłumu ubywało, Weronika postanowiła zaryzykować. Pielęgniarka rozmawiała przez chwilę z policjantem, po czym zabrała się za sznurowanie namiotu. – Przepraszam? – Mówiłam już. W niczym nie jestem w stanie pomóc. Nawet aspiryny nie ma. Starsza kobieta odwróciła się do Weroniki. – Słyszałam, ale... – słowa uwięzły jej w gardle. – Jestem opiekunką przy grupie dzieci ewakuowanych z Zielonki. Kilkoro z nich choruje i nie za bardzo wiemy, co im jest. – Daleko stąd jesteście? – Kawałek, zaprowadzę. Pielęgniarka bez dalszych słów ruszyła za Weroniką, dostosowując się do jej szybkiego kroku. Wojskowy namiot, który zajmowały, znajdował się na skraju 395 obozowiska. Widać stąd było doskonale drogę zapchaną wszelkim jeżdżącym sprzętem. – To już tutaj – Weronika odchyliła brezentową płachtę pełniącą rolę wejścia. Pięćdziesiąt par oczu obróciło się na wchodzące. – Mój Boże... Dlaczego od razu nie mówiłaś. – Przecież... Palce kobiety sięgnęły do kieszeni skąd wyciągnęła blankiet pisemnego rozporządzenia.

Nagryzmoliła na nim kilka słów i podała Weronice. – Wiesz, gdzie jest tymczasowa komendantura? – Nie bardzo. – Nieważne, zapytasz. Oddasz to któremuś z oficerów. Trzeba was stąd wywieźć. Krysia, która do tej pory siedziała przy chorym pięciolatku, uważnie przyjrzała się pielęgniarce. – Spadła nam pani prosto z nieba. – Drobiazg, moje dziecko – odparła. – Wygląda na anginę ropną. Nowicka odetchnęła, widząc, że jej podopieczny znalazł się w dobrych rękach. – Jest was tylko dwie na całą grupę? – Tak. Miała być z nami jeszcze jedna opiekunka, ale nie zjawiła się w porze wyjazdu – myśl o Agacie nie dawała Krysi spokoju. Co jakiś czas spekulowały z Weroniką, co też mogło się jej przydarzyć. Zawsze sumienna w swoich obowiązkach, gotowa na wyzwania. Najpierw zaginął jej brat, a teraz ona. – Musimy mu znaleźć separatkę, inaczej zainfekuje wszystkie pozostałe dzieci. Co z ich rodzicami? – Są z domu dziecka. – No, tak. Pani koleżanka chyba coś o tym wspominała. 396 Pielęgniarka zabrała się już do oględzin kolejnego chorego, kiedy namiotem zakołysała fala podmuchu, która dotarła do nich wraz z echem odległej detonacji. – Im szybciej stąd znikniecie, tym lepiej – głos kobiety wzbił się ponad pisk przestraszonych dzieci. – Nie zbombardują przecież obozu – Krysia była równie przestraszona jak jej podopieczni. – Nie wiem, doprawdy nie wiem, co się może stać. Dalsze słowa przerwało pojawienie się Weroniki z dwoma żołnierzami i dowodzącą nimi kobietą w mundurze z dystynkcjami podporucznika. – Jeden ciężki przypadek do leczenia ambulatoryjnego, na pozostałe wystarczą środki

farmakologiczne, pani doktor – poinformowała ją pielęgniarka. – Pomóżcie im zabrać rzeczy. Wyjeżdżacie. Żołnierze zaczęli zbierać bagaże. – Nasz autobus zablokowano na szosie. Nie bardzo mamy jak. – Mamy pociąg ewakuacyjny. Dojedziecie nim do Łodzi, później skierują was dalej. Nareszcie, z ulgą pomyślała Nowicka, przygotowując się do wyjścia. Dzieci karnie ustawiły się w szereg. Wzbudziły tym uznanie obserwującej wszystko pani podporucznik i wywołały na jej twarzy uśmiech. – Gdyby wszyscy byli tak zdyscyplinowani, pewnie już wygralibyśmy wojnę – mruknął jeden z żołnierzy. – Ma pan rację, panie Kaziu. Ma pan rację. SZTAB 1 DYWIZJI PANCERNEJ, MILANÓWEK – POLSKA 21 czerwca, godzina 18:29 397 Hałas pracujących za oknem silników nie pozwalał się skupić. Zoszczenkę irytowało to coraz bardziej i z coraz większym trudem przychodziło mu hamować złość. Sztab rozlokowano w szkole przylegającej do jednej z głównych ulic miasta, co nie było przypadkiem. W ciągu ostatnich paru godzin polskie lotnictwo z uporem wyszukiwało i bombardowało wszelkie instalacje radiotechniczne przeciwnika. Za cel obrano głównie centra dowodzenia i węzły łączności. Instalując się w środku miasta, Zoszczenko miał nadzieję, że uchroni go to przed lotniczym atakiem, jego i sztab dywizji, którą dowodził. Ze szkolnych sal usunięto część ławek. Resztę rozstawiono pod ścianami. Jedynie ścienna tablica pozostała na miejscu, pełniąc role tymczasowego stojaka na mapy i szkice sytuacyjne. Aleksander Zoszczenko miał wrażenie, że przez ostatnie tygodnie postarzał się o dziesięciolecia. Od pięciu dni jego jednostki, wciąż posuwające się w czołówce pancernego natarcia, powoli się wykruszały. Miał, co prawda, powody do zadowolenia, ale widząc rzędy sanitarek odwożących jego żołnierzy na wschód, nachodziły go czarne myśli. Do tej pory nie otrzymał żadnych uzupełnień. Ponoć miały nadejść za parę dni. Zaopatrzenie również szwankowało. Część z jego T-80, na szczęście niewielką, wyposażono w turbiny gazowe zwiększające prędkość i

manewrowość. Jedynym kłopotem z nimi było to, że pożerały o wiele więcej paliwa niż te wozy, które wyposażono w wysokoprężny silnik. Nie brakowało tylko czujnego wzroku funkcjonariuszy kontrwywiadu i KGB, którzy patrzyli mu na ręce. Jak do tej pory nie wtrącali się w pracę sztabu, lecz Zoszczenko miał wrażenie, że jest to tylko kwestia czasu. 398 Pułkownik Tołstoj, dowódca pancernego batalionu, do tej pory przeglądający pisemne rozkazy, oddał je swojemu zastępcy i podszedł do Zoszczenki. Generał dostrzegł w jego oczach rozdrażnienie i uprzedził pytanie. Kręcący się w pobliżu agent KGB na pewno doniósłby, gdzie trzeba, a Zoszczenko nie chciał stracić jednego ze swoich najzdolniejszych oficerów. – Pułkowniku, widzę, że zapoznaliście się już z rozkazami? Tołstoj niechętnie kiwnął głową. – Tak, towarzyszu generale. – To świetnie. Czeka nas tylko jeszcze jeden skok. Później prawdopodobnie zostaniemy zluzowani. – Pan w to wierzy? – agent KGB znieruchomiał. Na kilometr cuchnął szpiegiem. – Wszystko idzie w dobrym kierunku – odparł Zoszczenko. – Opór Polaków jest słabszy, niż przewidywaliśmy. Co najwyżej musimy się liczyć z jakimś lokalnym kontratakiem. – Skoro tak uważacie. – Rozumiem, że jesteście przemęczeni. To dotyczy nas wszystkich. Ale nie martwcie się, to już naprawdę koniec. Kagiebista w końcu odszedł. Kiedy zniknął za drzwiami, Zoszczenko spojrzał za nim z nienawiścią. Pozostałych pracujących w pomieszczeniu oficerów był pewien. Może nie na sto procent, ale prawie. – Chciałbym zobaczyć tego skurwiela na froncie – wyrwało się Tołstojowi.

– Ja też, pułkowniku. Jakie nastroje w jednostce? – zapytał Zoszczenko. 399 – Jednym słowem złe – Tołstoj nie był pewien, jak generał przyjmie jego odpowiedź. Zoszczenko wykrzywił usta w grymasie złości. – Trochę fałszujemy statystykę – kontynuował Tołstoj. – Po prostu zmieniamy straty bojowe na niebojowe. Na przykład BTR wyleci na minie: piszemy, że zatarł silnik. Postrzał przez snajpera: złe obchodzenie się z bronią i tak dalej w tym stylu. – Wszyscy tak robią, a ci w Mińsku cieszą się jak dzieci, widząc napływające dane – stwierdził generał. – O, choćby tutaj. W 19 Pułku Zmechanizowanym Ził zderzył się z BRDM-em i wszystko byłoby dobrze, bo to straty niebojowe, lecz jakiś geniusz wymyślił, żeby rannym w wypadku przyznać odznaczenia za udział w walce i sprawa się rypła. Przyczepił się do nich kontrwywiad. Teraz wszyscy są w jednostce karnej. Czy coś to wam przypomina? Niesławne karne bataliony, do których wysyłano żołnierzy podpadniętych dowódcom bądź NKWD w czasie Wojny Ojczyźnianej, były najlepszą przepustką na tamten świat. Śmiertelność w pierwszym natarciu sięgała dziewięćdziesięciu procent. Tych, którzy to przeżyli, kierowano do następnego szturmu. Rzadko kto miał tyle szczęścia, żeby przeżyć kolejny atak. – Słyszałem coś o tym. – Pognają ich do ofensywy na Warszawę. Zamiast plutonu egzekucyjnego wykończą ich polskie karabiny maszynowe i działa. Dlatego jeszcze raz dobrze wam radzę: trzymajcie język na wodzy, a długopis w kieszeni. I zastanówcie się, zanim coś powiecie bądź napiszecie. – Tak jest, towarzyszu generale – ostatnie zdanie wyszło pułkownikowi nieco bardziej służbiście niż zamierzał. 400 Do huku silników przyłączył się teraz grzmot artyleryjskiej baterii, rozpoczynającej wstrzeliwanie w rejon, gdzie – jak informowali zwiadowcy – znajdował się polski batalion piechoty. Zoszczenko skrzywił się boleśnie. Do zmierzchu pozostało sporo czasu.

Noc, mającą przynieść ukojenie i spokój, zastąpi pewnie orgia śmierci i zniszczenia. Od kilku już godzin białoruska ciężka artyleria ostrzeliwała Warszawę. Na swój sposób generał był nawet zadowolony, pozostawiając za swoimi plecami płonące piekło. Szczęśliwym zbiegiem okoliczności skierowano go tutaj. Kolejny raz popatrzył na rozwieszoną mapę. Jeżeli tylko informacje przekazywane im przez wojskowy wywiad okażą się ścisłe, to nie jest źle. Musieli zdobyć się na ostateczny wysiłek, podchodząc pod Łódź. Naprawdę w to wierzył. Rozmawiając z dowódcą czołgistów, wcale go nie oszukiwał. Inaczej w ogóle nie powinien dowodzić dywizją. Zoszczenko podszedł do kierującego łącznością kapitana. – Już zaczęli szturmować? – Na razie rozmiękczają obronę. To może potrwać. – A pozostali? – Druga pancerna zamknęła pierścień okrążenia, ale to już parę godzin temu. Trzecia zmechanizowana operuje gdzieś pod Ostrołęką. Reszta podciąga zaopatrzenie i szykuje się do defilady. – Słusznie. Każdemu według zasług. Łapiecie tutaj Radio Mińsk? – Bez problemu, mimo że nadają z nadajnika zastępczego. – Dlaczego? 401 – Z informacji, które przechwytujemy, wynika, że jakieś dwa dni temu odbył się nalot na obiekty o znaczeniu politycznym. – Dlaczego ja nic o tym nie wiem? Kapitan bezradnie rozłożył ręce. – Blokada informacji. Łącznościowiec dostroił odbiornik, z którego popłynął głos radiowego spikera. ...jest dzień, w którym stolica kłamliwego reżimu padnie nam do nóg. Nie pozwolimy szargać imienia naszej świętej ojczyzny. Winowajcy poniosą karę, a sprawiedliwość zatryumfuję.

– Było to oświadczenie przewodniczącego rady państwa – oznajmił głos . – Teraz przechodzimy do aktualnych wiadomości. Z dniem jutrzejszym rozpoczynamy zbiórkę niewykorzystanych lekarstw i długoterminowej żywności. Można też wpłacać datki pieniężne. Wszystko to wspomoże naszych dzielnych żołnierzy. Jednocześnie informujemy o ograniczeniach w zakupach tłuszczów i przetworów mlecznych. Odnośne rozporządzenie zostanie wydane w terminie późniejszym. Z zagranicy: Specjalny wysłannik prezydenta Łukaszenki udał się dziś na Kubę. Celem wizyty jest zacieśnienie wzajemnej współpracy w dziedzinie obronności i gospodarki rolnej. – Żadnych konkretów – skwitował Zoszczenko. – Prawie cały czas to samo. Więcej można się dowiedzieć, słuchając BBC lub którejś z polskich stacji. Generał wiedział, że tak jest, więc wcale się nie zdziwił. Każdy czepiał się jakichś skrawków informacji, by czerpać z nich wiedzę. – No dobra, a teraz ściągnij mi tu naszego speca od logistyki, muszę z nim pomówić – rozkazał na odchodnym. 402 NA POKŁADZIE SAMOLOTU AWACS – ZACHODNIA POLSKA 21 czerwca, godzina 20:14 Porucznik Skarżyński usłyszał w słuchawkach głos dyspozytora z lotniska w Poznaniu. – Wyżeł Jeden, wejdź na dziewięć tysięcy metrów. Kurs dwieście siedemdziesiąt stopni. Olbrzymi Boeing E-3C Sentry, pilotowany wprawną ręką kapitana, przechylił się na prawe skrzydło, równocześnie nabierając wysokości. – Potwierdzam wykonanie. Daleko za AWACS-em z jego lewej i prawej strony, dwa eskortujące go Migi-29 uczyniły to samo. Nie była to jedyna osłona dla rozpoznawczego Boeinga. W promieniu nie większym niż trzydzieści kilometrów znajdowały się również cztery inne Migi, w każdej chwili gotowe do interwencji. Skarżyński, prowadzący samolot bez autopilota, wspomagany jedynie danymi z systemów pokładowych i przez drugiego pilota, czuł zmęczenie po sześciogodzinnym locie. Po raz pierwszy w historii polskiego lotnictwa tak technicznie zaawansowana maszyna prowadzona była przez Polaka.

Długie godziny targów z Dowództwem Sił Lotniczych NATO zaowocowały w końcu wypożyczeniem AWACS-a polskim lotnikom. Pierwotnie samoloty tego typu pełniły funkcje rozpoznawcze. Dodatkowo służyły jako powietrzne stanowiska dowodzenia dla myśliwców. Radar w talerzowej osłonie mógł wykrywać pociski samosterujące dalekiego zasięgu i nisko lecące śmigłowce. 403 Ciągłe modyfikacje sprawiły, że teraz były to równocześnie centra łączności i dowodzenia w operacjach naziemnych. Dla przetrzebionego w powietrznych bitwach polskiego lotnictwa stanowiły wsparcie porównywalne z dywizjonem nowych maszyn. Niewielka turbulencja wstrząsnęła Boeingiem. Skarżyński wyjrzał przez boczne okienko na zewnątrz. Nie zobaczył tam nic, czego by wcześniej nie widział. Wszystkie informacje o nieprawidłowościach w pracy silników lub o innych uszkodzeniach pokazałyby się na tablicy kontrolnej. Po prostu odruch był silniejszy od niego. Za nim przy komputerowych ekranach zasiadało dziewięciu operatorów systemu. Do ich zadań należało monitorowanie wszystkich przechwyconych przez radar informacji. – Wyżeł Jeden, obierz kurs na południe. Skarżyński już miał dość ciągłego prowadzenia za rączkę, jednak doskonale rozumiał intencje dowództwa. Narażenie na niebezpieczeństwo tak cennej maszyny w ogóle nie wchodziło w grę. Dlatego silna eskorta i trzymanie się z dala jakiegokolwiek ryzyka stanowiły gwarancję sukcesu. – Pilot – tym razem był to jeden z operatorów – chyba ktoś chce nam zrobić krzywdę. Pozostań na tym kursie, co jesteś. Zaraz się tym zajmę. Porucznik nie miał pojęcia, co się dzieje za jego plecami. Od kierowania powietrznymi operacjami byli inni. Mocniej ujął w dłoń gumową osłonę wolantu, szykując się do nagłych manewrów. Drugi pilot postąpił podobnie. Choć AWACS to nie myśliwiec, gotowi byli wycisnąć z niego wszystkie możliwości. 404 Czterysta kilometrów od nich, nisko nad ziemią, przemykały dwa białoruskie Migi-29. Ich zadanie było proste, rzec by można – banalne. Podejść jak najbliżej się da do powietrznego stanowiska dowodzenia i zniszczyć je.

Dla samolotów kilkusetkilometrowe odległości są rzeczą względną. Prawdziwą sztuką było nie dać się zestrzelić przy wykonywaniu misji. Tutaj nie wszystko zależało od pilota. Operator nadzorujący pracę radaru kontroli powietrznej „zobaczył” zbliżające się do nich Migi, kiedy tylko znalazły się nad terytorium Polski. Intensywność działań powietrznych nie była w tej chwili duża, więc bez trudu mógł śledzić ich poczynania. Groźnie zrobiło się dopiero wtedy, gdy już wszystko stało się jasne: celem byli oni. Wydał dyspozycje. Naprzeciw Białorusinom pomknęły cztery polskie Migi. Operator zdał sobie sprawę z ironii sytuacji. Oto amerykańska myśl techniczna prowadzi do walki maszyny rosyjskiej konstrukcji przeciw takim samym jak one samolotom. Na monitorze widział, jak odrzutowce odpalają rakiety, by po kilku sekundach zacząć się od siebie oddalać. Obaj Białorusini zastali zestrzeleni. Polacy stracili jedną maszynę. – Pilot, wszystko w porządku. – Zrozumiałem W głosie Skarżyńskiego zadźwięczała ulga. Na razie obeszło się bez gwałtownych manewrów. ROZDZIAŁ 16 405 WARSZAWA – POLSKA 22 czerwca, godzina 06:28 Łączność z wysuniętymi placówkami urwała się tuż przed świtem. Kilka drużyn operujących w kierunku na Legionowo, które Jaworski wysłał jako ubezpieczenie, milczało. Żadna gwałtowna strzelanina nie zakłóciła ciszy poranka. Po prostu kilkudziesięciu żołnierzy przestało dawać znaki życia. Dla pułkownika stanowiło to ostrzeżenie. Wróg był coraz bliżej. – Panie pułkowniku – głos jednego z podwładnych wyrwał go z zadumy. – Sztab pyta, co się u nas dzieje. – Już idę – odparł, kierując się do bunkra. Odebrał słuchawki polowej radiostacji i przysiadł na usłużnie podsuniętym mu krześle. – Pułkownik Jaworski, melduję się. – Tu Sulik. Jaka u pana sytuacja? – głos generała był

wyraźny. – Nic nowego, zupełna cisza. Prawdę mówiąc, trochę mnie to niepokoi. – Nie pana jednego. Gdzie indziej jest to samo. – Myślałem, że zaatakują nocą. – To trochę nie w ich stylu. Brak im doświadczenia. Co innego teraz, w świetle dnia. Ooo, proszę zaczekać, pułkowniku – Jaworski usłyszał stuk odkładanej słuchawki i dalekie głosy rozmówców. Wszystko trwało dobrych kilka minut, zanim znów usłyszał Sulika. – Jest pan tam jeszcze? – Tak jest. – Z informacji, które otrzymałem, wynika, że skoncentrowali pokaźne siły w Nowym Dworze, Piasecznie i Ożarowie. 406 – To trochę tak, jakby się pchali do miasta kuchennymi drzwiami. – Zależy, co pan uważa za kuchenne drzwi. Dla mnie to salony – zaśmiał się Sulik. – Proszę na siebie uważać i do usłyszenia. Jaworski odłożył słuchawkę i zapalił papierosa. Chciał się zaciągnąć po raz drugi, kiedy wreszcie usłyszał ten dźwięk. Narastał bardzo szybko i w końcu eksplodował ogłuszającym hukiem. Nad ich pozycjami zanurkował kolejny myśliwiec bombardujący, pośpiesznie pozbywający się swojego ładunku. Ziemia zakołysała się pod nogami Jaworskiego. Stracił równowagę. Z sufitu posypał się pył momentalnie wypełniający płuca. Kiedy tak leżał na betonowej posadzce, zauważył, że obsługujący radiostację żołnierz wygląda na nieprzytomnego, a z nosa i uszu płynie mu krew. Chciał mu pomóc, ale kanonada zupełnie go sparaliżowała. Nigdy wcześniej nie przeżył czegoś takiego. Nawet stoczone wcześniej bitwy wydały mu się nic nieznaczącymi potyczkami. Półtonowe lotnicze bomby niszczyły wszystko w promieniu dwustu metrów od miejsca, w którym eksplodowały. Ciała znajdujących się na zewnątrz ludzi miażdżone były ciśnieniem fali uderzeniowej, zabijającej równie szybko i skutecznie jak fruwające wszędzie odłamki. Kilkunastotonowe bojowe wozy piechoty nie stanowiły bezpiecznego schronienia dla tych żołnierzy, którzy się w nich skryli. Przewracane siłą podmuchu, leżały teraz gąsienicami do góry, zmienione w stertę pogiętego złomu.

W ciągu pięciu minut z takim trudem przygotowane stanowiska przemieniły się w dymiące kratery. Ocaleli jedynie ci, którzy znaleźli się dalej lub w podziemnych 407 schronach. Cisza, która nastąpiła po chwili, przytłaczała. W jednej sekundzie wszystko się skończyło. Samoloty odleciały. Jaworski dźwignął się na kolana. Miał wrażenie, że ziemia wciąż się kołysze, gdy w końcu udało mu się stanąć na nogi. Z pogiętej blaszanej manierki wylał trochę wody na dłoń i przetarł twarz rannego. Sprawdził puls. Żołnierz był martwy. Prawdopodobnie przy upadku uderzył tyłem głowy o beton. Jednak obsługiwana przez niego radiostacja na pierwszy rzut oka wyglądała na całą. Pułkownik zaczął przy niej manipulować, by poprosić o pomoc, lecz z głośników dochodził jedynie szum. Zniechęcony wyłączył urządzenie i wyszedł na zewnątrz. Pierwszym słowem, które przyszło mu na myśl, kiedy mrużąc oczy rozglądał się dookoła, było: apokalipsa. Zniszczone budynki, poprzewracane drzewa i leżące wszędzie ciała zabitych uświadomiły mu, że nawet gdyby chciał obecnie stawić opór, to nie miał już czym. Jeżeli sprawy wyglądały tak samo na innych odcinkach, to przegrali. Daleko przed sobą widział dymy z płonących warszawskich drapaczy chmur. Wieżowiec Daewoo spowijała czarna chmura przysłaniającego wszystko dymu, spoza którego niczego nie było widać. Dudnienie artylerii, nieostrzeliwującej miasta od wczorajszego wieczoru, powróciło teraz ze zdwojoną siłą. godzina 06:57 Na przeciwnym krańcu stolicy sprawy szły równie źle. Drużyna, w której znajdował się Tygrys wraz z Jarkiem i Bogdanem, biegła za sierżantem. Musiała co jakiś czas mijać wielkie kratery w ulicach i palące się budynki. Nie było jeszcze siódmej rano. Niebo wyglądało tak, jakby na 408 ziemię spaść miała ulewa. Grzechot ciężkiego karabinu maszynowego gdzieś z przodu sprawił, że znowu się zatrzymali. Sierżant pobiegł rozpoznać drogę, pozostawiając ich pod opieką kaprala. Paski parcianych plecaków wrzynały się w ramiona i boleśnie obijały nerki. Jarek, ledwie nadążający za całą grupą, z ulgą przyjął chwilowy odpoczynek. Czerwoną i spoconą z wysiłku twarz oparł o kamienny murek, za którym przystanęli. – Pomóc ci? – zapytał brata Bogdan, widząc jego boleśnie wykrzywione usta. – Nie! – pilnuj własnych spraw. Tygrys przyjrzał się swoim kolegom, ale się nie odezwał.

Sam był wykończony. Wczoraj kopali. Dzisiaj ich drużyna została wyznaczona do przeniesienia amunicji na pierwszą linię. Z dwunastu osób w składzie oddziału tylko pięć miało broń. Automaty dostali rezerwiści jako zaznajomieni z ich obsługą. Reszta co najwyżej mogła popatrzeć na dumnych właścicieli. Dostali tylko po granacie. Traktowali go jednak jako ersatz prawdziwej broni. – Dalej. Później odpoczniecie – krzyk sierżanta, który wrócił z rekonesansu, dotarł do nich jak zza mgły. Pobiegli w kierunku jazgotu karabinów maszynowych. Potykając się, przeskoczyli ulicę, na środku której leżały zwłoki zabitej kobiety. Jej martwe oczy wpatrywały się w niebo, oczekując stamtąd ratunku. Po drugiej stronie znów ustawili się jeden za drugim. Sierżant przywołał tych z karabinami. Tygrys nie usłyszał, o czym rozmawiali. Nie musiał. Wkraczali na niebezpieczny teren. Ścisnął przytroczony do pasa granat, dodając sobie odwagi. Miał jeszcze w kieszeni nóż, lecz ten do niczego nie był mu teraz potrzebny. 409 Port lotniczy na Okęciu, do którego zdążali, otaczała niewysoka zabudowa. Odgradzające posesję parkany stanowiły dobry teren dla obrońców. Pod warunkiem, oczywiście, że mieliby z czego strzelać i byliby odpowiednio liczni. W tej chwili nikt nie wiedział, gdzie jest pierwsza linia obrony. Maciek otarł pot zalewający mu oczy. Zaraz za nim, ciężko dysząc, posuwał się Jarek. Chciał mu dodać otuchy, lecz szybko zrezygnował, widząc wściekłe spojrzenie starszego Czerskiego. Biegli jeszcze jakiś czas, aż w końcu ujrzeli w oddali betonowe pasy startowe lotniska i budynki terminali. Sierżant przystanął i zlustrował teren. Jego niepewność udzieliła się pozostałym. – Tędy – zadecydował w końcu, ruszając do przodu. Suchy trzask karabinowych strzałów dopadł go na chodniku w czasie forsowania kolejnej uliczki. Siłą bezwładu runął do przodu, dodatkowo przygwożdżony do ziemi masywnym plecakiem. – Do tyłu! Z powrotem! – wrzask kaprala dotarł do tych, którzy nie widzieli, co się stało. – Co to było? – dopytywał się ktoś zamykający pochód. – Snajper – padło słowo brzmiące prawie tak samo jak śmierć. Kapral, na barkach którego spoczęły nowe obowiązki, był równie zdeterminowany, co padły przed chwilą sierżant. – Obejdziemy – to zmusiłoby ich do prawie kilometrowego nadłożenia drogi. – Poczekajmy – najstarszy wiekiem, prawie czterdziestoletni rezerwista wskazał lufą Beryla na

dwupiętrowy budynek. – Wejdę na dach, stamtąd się rozejrzę. 410 – Byle szybko! Tygrys tęsknym wzrokiem popatrzył na leżący przy zabitym sierżancie karabin. Co za wkurzająca sytuacja, pomyślał, mam cały plecak nabojów, a nie mam z czego strzelać. Zaledwie pięć metrów od niego. Pięć metrów dzieliło życie od śmierci. Zdjął uwierający go plecak i wyjrzał za parkanu. Nikt nie strzelił. – Co robisz? – ostry głos kaprala dodał mu jeszcze więcej adrenaliny. – Spokojnie, sięgnę tylko po giwerę, inaczej się zmarnuje. Wyjrzał ponownie i postanowił zaryzykować. Pierwszy metr rozciągnął się w nieskończoność. To samo drugi. Pełznął na brzuchu, powoli pokonując odległość dzielącą go od automatu. Trochę pomogło w tym ciało ich byłego dowódcy, za którym Maciek się chował. W końcu wyciągnął rękę i złapał za parciany pasek. Przyciągnął Beryla do siebie i tak samo metodycznie zaczął

się wycofywać. Pojedynczy strzał przemknął tuż nad nim. Miał wrażenie, że jego ciało jest doskonale widoczne. Leżał, licząc upływające sekundy. Zaparł się dłońmi i przesunął kolejne dziesięć centymetrów do tyłu. Tym razem krótka seria zrykoszetowała parę metrów od niego. Dość miał tej zabawy. Napięte jak postronki nerwy w każdym momencie oczekiwały uderzeń pocisków. Kolejne centymetry i znów seria. Teraz! – Tygrys jednym skokiem, godnym jego przezwiska, znalazł się za bezpiecznym murem. – Broń już masz. Wiesz chociaż, jak strzelać? – zapytał kapral. – Poradzę sobie. 411 – Pokaż mu – kapral kiwnął na starszego szeregowca, który, jak się okazało, służył kiedyś w batalionie transportowym. Krótki instruktaż nie uczynił z Kosińskiego speca od broni. Pozwolił jedynie na pobieżne zaznajomienie się z karabinkiem. Tygrys sprawdził na koniec, czy automat jest zabezpieczony i rękawem kurtki wytarł zamek. Zdążył jeszcze rzucić okiem na przyrządy celownicze, nim usłyszał krzyk wysłanego na rekonesans rezerwisty. Zziajany mężczyzna gestykulował przed kapralem, z trudem łapiąc powietrze. – Na razie widziałem jeden. Wszędzie pełno dymu, więc nie wiadomo, co może być z tyłu – do stojących dalej docierało tylko co drugie słowo. – Ostrzeliwali terminal – dokończył, wycierając dłonie o kolana. Wyglądało na to, że mają kłopoty, i to nieporównanie większego kalibru niż czający się w pobliżu białoruski snajper. – Za mną – teraz drużynę poprowadził kapral. godzina 10:18

Wstrząsy powodowane przez wybuchające pociski docierały do punktu dowodzenia, w którym komendant obrony miasta czuwał nad rozgrywającą się na powierzchni bitwą. Jego stanowisko ukryte było w labiryncie podziemnych korytarzy przylegających do linii warszawskiego metra. Szczegółowa mapa z zaznaczonymi na niej pojedynczymi budowlami i sieć radiowa z podległymi mu oddziałami stanowiła teraz jego główne narzędzie pracy. Przynajmniej w teorii. W praktyce wyglądało to tak, że łączność z niektórymi jednostkami utrzymywali gońcy jak w czasie wcześniejszych wojen. 412 – Pułkownik Jaworski nie odpowiada na wezwania. Meldunek o braku kontaktu z wysuniętą na północ formacją dotarła do Sulika w czasie, kiedy zastanawiał się nad przesunięciem części jego oddziału na inny odcinek. – Gdyby coś się zmieniło, to proszę mnie poinformować – Tak jest – oficer wyszedł. Sulik podparł brodę dłonią i przyjrzał się plątaninie ulic. Od Stalingradu po Grozny przewaga zawsze znajdowała się po stronie obrońców. Teoretycznie mniejsze siły mogły wciągnąć przeciwnika w teren zabudowany i tam próbować go zniszczyć. Czasami przynosiło to efekt, czasami nie. Niemcom nie udało się obronić Berlina, a Wietnamczycy zostali wyparci z Hue w czasie ofensywy Tet w 1968 roku. Za każdym razem straty atakujących, ale i broniących się były ogromne. W tej chwili Sulikowi przyszła do głowy jeszcze jedna analogia, chyba najbardziej zbliżona do obecnej sytuacji – powstanie. Bitwa, która swoją zaciętością przyćmiła wszelkie pozostałe. Bardzo chciał zobaczyć, co w tej chwili dzieje się na górze. Dość miał siedzenia w ciasnym, źle wentylowanym pomieszczeniu. Przyzwyczajony był do szerokich przestrzeni poligonów, gdzie widać niebo i płynące po nim chmury, a horyzont przysłania lekka mgiełka oparów. Miał ochotę wyjść bez względu na niebezpieczeństwo. Sięgnął po hełm i kamizelkę kuloodporną spoczywającą na oparciu krzesła. Spojrzenia zgromadzonych w pomieszczeniu osób wyrażały bezgraniczne zdumienie. – Panie generale, to może być niebezpieczne – major odpowiedzialny za bezpieczeństwo nie wydawał się przekonany do pomysłu Sulika. 413 – Proszę nie udzielać mi rad, pan zresztą może zostać –

postawa generała wyraźnie speszyła majora. – Rozumiem, że chciał pan dobrze. Następnym razem radzę ograniczyć się do wykonywania rozkazów. Ciężkie stalowe drzwi prowadziły do krótkiego korytarzyka i dalej na schody. Kilku żołnierzy z ochrony pobiegło przodem, sprawdzając teren na powierzchni. Major przed chwilą upomniany przez Sulika teraz otwierał kolumnę. W obciągniętym pokrowcem hełmie i z karabinkiem wysuniętym do przodu przypominał gradową chmurę. Pierwszym doznaniem na powierzchni był gryzący dym, który uderzył ich w nozdrza. Jego szare i czarne kłęby unosiły się znad płonących budynków, przysłaniając dalej położone obiekty. To, co kiedyś stanowiło centrum Warszawy, teraz leżało w gruzach. Co prawda, bez problemu można się było poruszać po szerokich arteriach, nawet gruz na węższych ulicach nie przeszkadzał w komunikacji, lecz cała reszta wyglądała jak z sennego koszmaru. Zdruzgotane półtonowymi bombami lotniczymi i pociskami ciężkiej artylerii leżały powalone całe budynki, łącznie z tymi najnowszymi i najwyższymi. Na nich zresztą skutki ostrzału widać było najlepiej. Sulik widział, jak płoną wszystkie wysokościowce oprócz jednego. Jakimś przedziwnym zbiegiem okoliczności zupełnie nienaruszony stał Pałac Kultury i Nauki. Masywna bryła była nieco tylko okopcona z powodu niewielkiego pożaru, który wybuchł na górnych piętrach. – Chodźmy dalej – ponaglił Sulik, chcąc wyprzeć jak najszybciej z pamięci widziane obrazy. 414 Ruszyli przed siebie lewą stroną ulicy. Niewielka grupka ludzi w chaosie zniszczenia. Kolejne kwartały mijali w milczeniu, przyglądając się ruinom. Byli względnie bezpieczni, bo artyleryjska nawała skoncentrowała się teraz na peryferyjnych dzielnicach. Krótkie „stać” wyrwało Sulika z chwilowej zadumy. – Dalej nie można – dowodzący posterunkiem młody porucznik zablokował im drogę. – O przepraszam, panie majorze – dopiero teraz zauważył dystynkcje. – Przed paroma minutami spadł tam pocisk – ręka porucznika wskazała kierunek. – Niewypał. Wezwaliśmy saperów, zaraz powinni tu być. – Raczej bym na nich nie liczył. Komendant obrony miasta wysunął się do przodu, wywołując tym pewne zamieszanie. – Skąd jesteście?

– My z Radomia – wyrwało się porucznikowi. Na usta generała wypłynął mimowolny uśmiech. – Nie o to pytałem. – Tak jest. To znaczy jesteśmy z 311 Kompanii Ochrony. – Ochotnicy? – Tak jest, panie generale – teraz inicjatywę przejął stojący obok żołnierz. – Jak tylko zaczęła się ta cała rozpierducha, to mówię do szwagra... – Ja zgłosiłem się już pierwszego dnia, nawet wcześniej. – U nas na Bródnie... Mówili jeden przez drugiego, kompletnie ignorując porucznika i stojącego obok niego majora. W tej chwili liczył się dla nich tylko on. Sulik stał z wyrozumiałym uśmiechem i ściskał im dłonie. Mimo że mieli na sobie przepisowe umundurowanie, to sprawiali wrażenie przebranych cywilów, którymi w gruncie rzeczy byli. 415 Jeszcze przez chwilę pozwolił im mówić. W końcu zapytał. – Jak dajecie sobie radę? – To różnie, panie generale – najbardziej wygadany z nich zdominował rozmowę. – Kiedy patrolujemy, musimy uważać na takie niespodzianki. Z kieszeni wyjął coś, co wyglądało jak telefon komórkowy. – Co to jest? – Mina, panie generale. Na szczęście mamy tu takiego jednego, który wie, jak to rozbroić. Sulik wziął od niego przedmiot i podniósł na wysokość oczu. Kształtem i wielkością przypominał telefon, lecz po bliższych oględzinach można było zauważyć pewne różnice. – Ten noszę, żeby pokazać – palce żołnierza sprawnie rozmontowały minę-pułapkę. – Urywa palce jak nic. Jednemu to nawet odleciała głowa, jak próbował

zadzwonić. – Gdzie to znaleźliście? – Pełno tego wszędzie. Czasami leży sobie zwyczajnie na chodniku. Widać, że rozrzucają po nocach czy jak? Informacja o podrzucanych minach była fatalna. Liczył się z tym, że w mieście mogą pozostawać niewielkie grupy białoruskich agentów, sabotujące działania obrońców. Do Warszawy przeniknąć mogły również oddziały specnazu. Działając zgodnie ze swoim przeznaczeniem, strzelaliby w plecy jego ludziom, ułatwiając szturm. Nie zdziwiłby się, gdyby występowali w polskich mundurach. Sulik poszukał wzrokiem majora. Ten podchwycił spojrzenie i kiwnął głową. – Jak wrócimy, zaraz się tym zajmę. 416 – Mogę wziąć? – spytał generał dotychczasowego właściciela. – Może odeślę to pocztą zwrotną? – No co pan – żołnierz z przejęcia zaczął się jąkać. Dopiero po sekundzie zaczął się śmiać – Jasne! – Chyba pójdziemy już dalej. A wam dziękuję. To, co robicie, na pewno nie pójdzie na marne. – Się wie, panie generale. godzina 12:42 Dotarcie do wysuniętej placówki na Okęciu okazało się niemożliwe. Grad moździerzowych pocisków i grzechot karabinów maszynowych odcinał lotniczy terminal od pozostałej części miasta. Resztki rozbitych samolotów pasażerskich spoczywały na coraz bardziej dziurawym pasie startowym. Aż nie chciało się wierzyć, że port lotniczy obsługujący kiedyś setki tysięcy pasażerów stał się obecnie bezużytecznym skrawkiem płaskiego terenu. Na dalekim przedpolu pojawiły się białoruskie wozy bojowe, niszczące ogniem bezpośrednim stanowiska wojskowej obsady lotniska. Posuwająca się za nimi piechota parła do przodu. Ponosiła przy tym olbrzymie straty od ognia zdesperowanych, choć dość nielicznych obrońców. Kapral prowadzący drużynę Maćka był wewnętrznie rozdarty. Chciał wspomóc walczących i

jednocześnie wiedział, że przedarcie jest niemożliwe. Sytuację komplikował fakt, że tylko połowa z nich miała karabinki. Reszta tylko granaty. Nie byli więc nawet w pełni wyposażoną drużyną, o wyszkoleniu nie wspominając. Tygrys przycisnął mocniej do siebie matowoczarnego Beryla, co jakiś czas sprawdzając, czy dobrze ustawił 417 dźwignię przełącznika ognia. Nie miał ochoty przekonać się na własnej skórze, że coś zrobił źle. Tym bardziej że w decydującej chwili mogło mu zabraknąć tych kilku sekund dzielących życie od śmierci. Karabinek dodawał mu pewności siebie. Tej pewności, której brakowało tym, co broni nie mieli. Był zbyt zmęczony, żeby z wyższością przyglądać się Czerskim. Od czasu, kiedy automat znalazł się w jego ręku, nie odezwali się do niego nawet jednym słowem. Zazdrość – bezgłośnie skomentował całą sytuację. – Ty i ty – do uszu zamyślonego Maćka dotarło polecenie kaprala. – Na drugą stronę i przy okazji sprawdźcie tamten budynek. Obaj wyznaczeni żołnierze sprężyli się w sobie. W końcu jeden z nich oderwał się od ściany, za którą się schowali, i pobiegł na drugą stronę. Po chwili dołączył do niego drugi. – Dobra, teraz reszta – przyczajony kapral wypuszczał ich po kolei. Tygrys głębiej odetchnął i wyskoczył zza węgła. Już po pierwszym kroku poczuł się nieswojo. Odkryta przestrzeń deprymowała, tak samo jak wtedy, gdy czołgał się za karabinem. W końcu zdyszany dopadł bezpiecznego schronienia. Zaraz za nim ulicę przeskoczył Jarek, uginając się pod ciężarem plecaka. Pomocna dłoń Maćka przytrzymała go za rękaw. Gdyby nie to, starszy Czerski runąłby jak długi na chodnik. – Dzięki – odburknął Jarek. – O co ci, do cholery, chodzi? – zapytał Tygrys równie zdyszany jak kolega. – O nic.

418 – Przecież widzę – przesunął Beryla do przodu. – O to? Chcesz go sobie wziąć? – Nie. Z początku ci zazdrościłem, teraz widzę, że masz dodatkowy złom do noszenia. – Chciałbyś taki złom. – Pewnie. Jak jakiś znajdziesz, to mi o tym powiedz – Jarek wyminął Tygrysa i skrył się we wnętrzu dwupiętrowego budynku. Ostatni przebiegł jezdnię kapral. – Szybciej, jedzie tu czołg i na pewno nie jest nasz – poganiał. Niewysoki mieszkalny blok niezbyt nadawał się do obrony. Drzwi wszystkich mieszkań były zamknięte na klucz, więc żeby dostać się do okien, musieli wyłamać zamki. Podobnie wyglądała sprawa z zejściem do piwnicy i wejściem na poddasze. Denerwujący klekot operującego T-72 działał im na nerwy. Tygrys przykucnął za okiennym parapetem i przywarł do kaloryfera. Modlił się w duchu. Łomot serca zlewał się z dźwiękiem zbliżającego się silnika. Spodziewał się huku eksplozji mającej przypieczętować kres jego egzystencji. Wystarczyłoby kilka pocisków burzących, aby zrównać z ziemią ich tymczasowe schronienie. W końcu pojazd potoczył się dalej w kierunku centrum. Za nim przetoczyła się jeszcze cała kompania czołgów i wozów piechoty. Tygrys odetchnął. Strach ściskający gardło trochę odpuścił. – Wszyscy na dół, biegiem! – od strony klatki schodowej dobiegł krzyk kaprala. Tygrys poderwał się i kilkoma krokami dopadł wyjścia. Drużyna stłoczyła się w przejściu. Na schodach zadudniły kroki. 419 – O co chodzi? Przecież byliśmy tu bezpieczni – jeden z ochotników wyraził swoje niezadowolenie. Na reprymendę dowódcy nie trzeba był długo czekać. – Nie rozumiesz, baranie, że przerwali naszą obronę?! –

wrzasnął na asekuranta. – Za chwilę nas odetną! – To znaczy? – To znaczy, że obrona na Okęciu już nie istnieje. Teraz wjadą do miasta i podzielą teren na odosobnione punkty oporu. Później dobiją. Upłynęła chwila, zanim przetrawili słowa kaprala. Świadomość, jak niewielki mają wpływ na ogólny rozwój wydarzeń, nie była miła. – Może to tylko jakiś zwiad? – zasugerował Maciek. – Wpuścili do centrum całą kompanię, tylko po to żebyśmy mogli ją wybić? Takie jest twoje zdanie? – ironia w głosie kaprala była aż nadto zjadliwa – Nie wiem. Nie jestem zawodowym żołnierzem – odgryzł się Kosiński. – Gwarantuję ci, że zaraz zaroi się tutaj od ich pomagierów, więc lepiej będzie, jak stąd znikniemy. Kapral pierwszy wyjrzał na zewnątrz i skinął na nich ręką. – Za mną. Następne minuty zlały się w umyśle Maćka w jeden ciąg szaleńczego biegu. Mijali ulice i zacienione podwórka. Przeskakiwali przez płoty i murki, w każdej sekundzie spodziewając się, że zostaną przygwożdżeni do ziemi niespodziewanym ogniem. Silniejsi musieli holować tych, którzy nie dawali już rady. Tygrys złapał pod ramię Jarka, po którego bladej twarzy pot płynął strumieniem. Z drugiej strony doskoczył Bogdan. 420 – Żyjesz? – Nie mam już sił. Nogi Jarka coraz częściej zostawały w tyle, nie nadążając za resztą ciała. W końcu musieli go wlec, sami goniąc resztką sił. – Gdzie... my... w... końcu... biegniemy? – ze słów Bogdana do uszu Tygrysa docierały jedynie świszczące dźwięki.

– Nie... mam... kurwa... bladego... pojęcia... Posapywanie Kosińskiego było równie mało zrozumiałe. godzina 15:12 Chaos poranka z biegiem dnia został powstrzymany. Pierwsze ciosy, które spadły na siły pułkownika Jaworskiego, mimo że dotkliwe, nie pozbawiły ich możliwości obrony. Dzięki energii i doświadczeniu kilku oficerów i grupy sierżantów znów stanowili zwarty oddział. W głębi ducha Jaworski był wdzięczny losowi za szansę, którą otrzymał. Początek dnia wyglądał katastrofalnie. W wyniku nalotu jego jednostka utraciła połowę z posiadanych dział 152 milimetra oraz obsługujących je kanonierów. Na szczęście plutony piechoty, rozproszone w terenie, ocalały, nie ponosząc większych strat. Do tego mógł doliczyć resztki baterii przeciwlotniczej wysuniętej obecnie w kierunku Mostu Gdańskiego. Co prawda, rano baterii kapitana Szawłowskiego udało się przepędzić białoruskie samoloty, ale teraz jej stan stopniał do trzech pojazdów. Wysoko na niebie dawało się zauważyć sylwetki odrzutowców. Co jakiś czas któryś z nich opadał ku ziemi, a spod jego skrzydeł odrywały się bomby rażące stanowiska obrońców. Przypominało to trochę działania 421 w czasie wcześniejszych wojen. Widać w arsenale lotniczym przeciwnika niewiele było pocisków naprowadzanych promieniem lasera. Stosując starą technikę nalotu, sami piloci narażali się na o wiele większe ryzyko. Ryk ich odrzutowych silników docierał do uszu Jaworskiego. Na szczęście od czasu porannego ataku jego stanowiska pozostawiono w spokoju. Albo uznano, że zostały zneutralizowane, albo szykowano dla nich kolejną niespodziankę. Lornetka, którą zawiesił na szyi, boleśnie obciążała kark. Zdążył się już z tym pogodzić. Co parę minut podnosił ją do oczu, przyglądając się panoramie miasta. Przez chwilę wypatrywał charakterystycznych punktów, lecz nie mógł ich odnaleźć, więc zniechęcony zaprzestał dalszej penetracji terenu. Jak Warszawa długa i szeroka zasnuwał ja teraz szary i czarny dym unoszący się znad różnych punktów miasta. Pułkownik w końcu skoncentrował się na bliższej okolicy. Miał wrażenie, że nie zostało mu dużo czasu. Najprawdopodobniej pojedynczy zwiadowcy i oddziały rekonesansowe już podeszły w pobliże stanowisk obsadzonych przez jego ludzi. Co prawda, patrole wysłane na zwiady nie meldowały o ich obecności, ale to wcale nie oznaczało, że ich tam nie było. Białoruscy zwiadowcy są dobrzy w swoim fachu. Pogarda dla własnego życia czyniła z nich prawdziwych zawodowców, o zabójczej skuteczności.

Jeszcze raz postanowił odwiedzić najważniejsze punkty obrony. Leniwy nurt Wisły płynącej u podnóża Cytadeli, jako jedyny w krajobrazie wyglądał sielsko. Sine wody, zupełnie obojętne na to, co działo się nad nimi, toczyły się tak samo od wieków. 422 – Panie pułkowniku, niech pan spojrzy... – jeden z towarzyszących mu oficerów przyglądał się wodzie. Mniej więcej na środku rzeki można było zauważyć czarny półkolisty kształt z grubsza przypominający zanurzoną do połowy futbolową piłkę. Obok niej taki sam przedmiot wypływał na powierzchnię. Lornetka powędrowała do oczu Jaworskiego. Z początku pomyślał, że uległ złudzeniu. Promienie słoneczne odbijające się od niewielkich fal mogły zmylić każdego. Zacisnął mocno powieki i powoli je otworzył. Gumowa osłona szkieł odcisnęła wokół jego oczu czerwone obwódki. Wierzchem dłoni wytarł spływającą z oczodołu łzę i zerknął powtórnie. Teraz zauważył tylko jedną matowoczarną półkulę, która właśnie zaczęła się zanurzać. Sens tego, co widział, dotarł do niego dopiero po sekundzie. – Niech to szlag. Powiadomcie warty na mostach, że zaraz będą mieli gości. Otaczający go wyglądali na zaskoczonych, acz nie wszyscy. Dwóch czy trzech widziało to samo co on. – Co najmniej dwóch, ale pewnie jest ich więcej – powiedział porucznik, który pierwszy dojrzał płetwonurków. – Proszę sprowadzić najbliższy pluton – zwrócił się do niego Jaworski, jednocześnie przekładając do przodu zwisający z pleców karabin. Spodziewał się wszystkiego, ale to zaskoczyło go zupełnie. Frontalny marsz czołgów i piechoty wydawał się najbardziej naturalną formą ataku przeciwnika. Ale to? Nie miał pojęcia, czy chodzi tylko o zdobycie obu mostów, kolejowego i drogowego, czy też o przeniknięcie do centrum stolicy. 423 W odkryciu wroga pomógł czysty przypadek. Być może dowódca grupy stracił orientację i chciał sprawdzić, w którym miejscu się znajduje. Jaworski nigdy w Wiśle nie pływał, lecz nie sądził, że przejrzystość wody w rzece jest oszałamiająca. Usłyszał za sobą tupot żołnierskich butów. To zbliżał się wezwany pluton. Zebrani oficerowie przejęli inicjatywę.

Wszyscy już chcieli zbiec nad wodę, kiedy powstrzymał ich krzyk dowódcy. – Nie tak szybko. Nie wiemy, ilu ich jest i co jest ich celem. Jeżeli nas zobaczą, przekreślimy szansę dorwania całej grupy. Nie miał zamiaru stracić okazji, jaką dawał mu los. Przez kilka następnych minut rozstawiał swoich ludzi w pewnej odległości od nurtu wody. Czas wlókł się niemiłosiernie. Od jednej z okopanych blisko brzegu Szyłek oderwała się samotna postać. – Miło pana widzieć, kapitanie – powitał ją Jaworski. – Mnie również. Widzę, że szykuje się małe polowanie. Szkoda, że niewiele będę mógł pomóc. – Wystarczy sama pana obecność – odparł pułkownik. – Z tego, co sobie przypominam, nie będzie to dla was pierwszyzna. – Faktycznie – uśmiech zagościł na ponurym obliczu Szawłowskiego. – Wtedy spadli z nieba, teraz przypłynęli rzeką. – Czy to nie ironia losu, kapitanie? – Obojętnie, jak to nazwiemy, chociaż pewne analogie są dostrzegalne, panie pułkowniku. Dalszą konwersację przerwało pojawienie się czarnego cienia na wodzie. 424 Komandos powoli podpłynął do brzegu i wypełzł na suchy ląd. Za nim pojawił się drugi i trzeci, szybko dołączając do pierwszego. Po niespełna minucie na brzegu było już dziesięciu płetwonurków i wciąż napływali następni. – Nie przysłali chyba pełnej kompanii? – obawy Szawłowskiego podzielał też pułkownik. – Nie wiedziałem, że pływanie jest u nich takie popularne. – Wolałbym, żeby było inaczej. Żołnierze na linii obrony nerwowo oczekiwali sygnału do otwarcia ognia. Jaworski odczekał jeszcze chwilę. W końcu wziął za cel dowódcę komandosów i oddał pojedynczy strzał. Trafiony w pierś płetwonurek przewrócił

się do tyłu i wpadł do wody, rozchlapując ją na wszystkie strony. Natychmiast rozległ się jazgot broni maszynowej. Zaskoczeni specnazowcy zaczęli odpowiadać ze swoich krótkolufowych AKS-74U. Rzucając się do przodu, szukali osłony wśród nadbrzeżnych drzew i krzaków. Kilku z nich nawet się to udało. Większość jednak pozostała na samym brzegu Wisły, znacząc jej wody na czerwono. Z miejsc, z których ogień prowadziły erkaemy RPK, strzelające pociskami kalibru 7,62 milimetra, wylatywały prawdziwe fontanny ołowiu. Białorusinów zaczęli razić również strzałami z góry znajdujący się na moście wartownicy. Dla komandosów nie było bezpiecznego ukrycia. Jedyną ich nadzieję stanowiła determinacja. Kolejna drużyna płetwonurków wypłynęła na powierzchnię jakieś dwieście metrów w dół rzeki. Jaworski dostrzegł czarne postacie w chwili, kiedy skokami zaczęli poruszać się do przodu. Wymierzył w tamtą stronę i pociągnął za spust. Szybko opróżnił magazynek i sięgnął 425 po następny. Przeładował Beryla i oddał krótką serię. Wzięty za cel komandos przewrócił się i znieruchomiał zwinięty w kłębek. Ogień Białorusinów, z początku dość chaotyczny, teraz zaczął przybierać na sile. Pierwsi obrońcy, którzy dość nieostrożnie wychylili się ze swoich kryjówek w euforii walki, padali przeszyci pociskami pistoletów maszynowych. Walka stawała się coraz bardziej wyrównana. Jaworski krzyknął do stojącego dwa metry od niego porucznika. – Proszę zebrać kogo się da, bo zaraz będziemy tu mieli przyczółek. I niech się pan pośpieszy. Młody oficer zygzakiem pobiegł na tyły. Pułkownik czuł, że dał się ponieść emocjom. Przestał strzelać i skoncentrował się na dowodzeniu. Nie spodziewał się, że specnazowcy okażą taką wolę walki, ale przecież powinien o tym wiedzieć. Za każdym razem było tak samo. Chociaż nie. Odniósł wrażenie, że teraz jest gorzej. Wojna stawała się bardziej bezlitosna, a oni bardziej nieczuli. Żałował, że nie mógł użyć dział przeciwlotniczych Szawłowskiego. Kilka ich serii na pewno przyśpieszyłoby sprawę. Kłopot polegał na tym, że ich lufy nie mogły zostać opuszczone tak nisko, by skutecznie razić ostrzeliwujących się z dołu Białorusinów. Bitwa niebezpiecznie się przeciągała. Z miejsca, w którym się znajdował, widział ciała przeszło czterdziestu poległych bądź rannych komandosów. Co najmniej dwudziestu wciąż prowadziło ogień. – Dobrze, że nie mają żadnej cięższej broni – zauważył leżący obok Szawłowski – inaczej źle by się to mogło dla nas skończyć.

426 I teraz też jest na to duża szansa, przemknęło przez myśl pułkownikowi. Zaraz jednak usłyszał za swoimi plecami okrzyki nadciągającej pomocy. Walki rozgorzały ze zdwojoną siłą. Niektórzy z Białorusinów zaczęli się wycofywać z powrotem do rzeki. W końcu zasypani lawiną ołowiu zaniechali oporu. – Wstrzymać ogień – przez polskie linie przebiegł rozkaz Jaworskiego. Pojedynczy strzelcy, całkowicie pochłonięci walką, nie zwracali uwagi na otoczenie, lecz w końcu i na nich przyszło opamiętanie. – Radzę uważać – ostrzegł pułkownika Szawłowski. – Jak tylko podejdziemy bliżej, mogą zacząć strzelać. – Ja się tym zajmę – na ochotnika ku podnoszącym ręce do góry komandosom wystąpił jeden z sierżantów. Mając do pomocy dwóch osłaniających go strzelców, odebrał specnazowcom broń i zaczął ich przeszukiwać. – Panie pułkowniku – przed Jaworskim stanął żołnierz z polową radiostacją. – Co tam? – ulga i zmęczenie przebijały z postawy dowódcy 16 Brygady. – Z posterunku piątego i siódmego meldują o czołgach. Kilka punktów obserwacyjnych, które wysunął przed główną linię obrony, miało go powiadomić w razie konieczności o zagrożeniu. Najczęściej było to dwóch zwiadowców z radiotelefonem umieszczonych w dogodnych punktach. Spełniali funkcję jego systemu wczesnego ostrzegania. – O ile to możliwe, niech przekażą szczegóły. Później mogą wracać. Przyjrzał się twarzom mijających go właśnie jeńców. Przegrali potyczkę, ale nie przegrali bitwy. Pozbawieni 427 broni wcale nie wyglądali na pokonanych. Ich pełne nienawiści oczy mówiły w zasadzie wszystko. – Posadźcie ich w Cytadeli. Na pewno znajdzie się tam dla nich wygodne i przytulne miejsce – warknął. – Reszta z powrotem na stanowiska. Wisła tak samo obojętna jak na początku płynęła dalej ku morzu. Teraz jednak niosła ze sobą śmierć i

ból. 428 ROZDZIAŁ 17 BIAŁY DOM, WASZYNGTON – USA 22 czerwca, godzina 17:02 Ponure oblicze czarnoskórego prezydenta Stanów Zjednoczonych wyrażało troskę i obawę. Już i tak napięty plan dnia został dodatkowo zakłócony na prośbę szefa Kolegium Połączonych Sztabów generała Harolda Andersona, któremu prawie zawsze towarzyszyli dowódca lotnictwa i dowódca marynarki wojennej. Doradca prezydenta do spraw bezpieczeństwa narodowego Gary Craig jak zwykle się spóźniał. – Jest tak źle, jak mówią raporty? – Panie prezydencie, powiem tak: wydarzeń na taką skalę nawet nie braliśmy pod uwagę. Zwiad satelitarny, co prawda, meldował o koncentracji sił białoruskich na polskiej granicy, ale braliśmy to bardziej za prężenie muskułów, gest wobec własnych obywateli niż cokolwiek innego. – Jeszcze raz potwierdza się fakt, że najlepsze satelity nie są w stanie zajrzeć do głowy naszym przeciwnikom – dodał dowódca lotnictwa. Chciał powiedzieć coś jeszcze i już otwierał usta, ale przez uchylone drzwi wkroczył Gary Craig. – Gdzie byłeś? – wyrzut w głosie prezydenta zabrzmiał szczerze. – Spotkanie z prasą. Sam byłeś łaskawy wysłać mnie na ten show. Dowódca marynarki wojennej admirał Morris miał wzrok, jakby chciał storpedować Gary’ego. Pozostali 429 wojskowi również. Nie przepadali za doradcą do spraw bezpieczeństwa. On za nimi tak samo. Na szczęście już niedługo mijała kadencja Andersona na stanowisku szefa Kolegium, a wciąż jeszcze było wielką niewiadomą, kto zajmie jego miejsce. Craig uchodził za liberała, co dla osób związanych z armią było grzechem śmiertelnym. Ale co innego irytowało wojskowych jeszcze bardziej i bez ustanku. Prezydent liczył się z jego zdaniem nawet bardziej niż z tym, które reprezentowała piękna sekretarz stanu Hillary Clinton. W ogóle takie nagromadzenie indywidualistów w jednym rządzie nie zawsze

wychodziło na dobre. Każde z nich ciągnęło w swoją stronę, uważając tylko swoje zdanie za słuszne. I Hillary, i Gary Craig, i nawet Anderson przedstawiali rozbieżne poglądy na jeden temat. Teraz miało być prościej: sekretarz stanu przebywała z kurtuazyjną wizytą w Japonii, co miało potrwać jeszcze jakiś czas, więc na ringu pozostał jedynie Gary i Harold Anderson. Doradca do spraw bezpieczeństwa ciężko klapnął na skórzanym fotelu. – Na czym skończyliśmy? – prezydent spojrzał na dowódcę lotnictwa. – Otóż... – Przepraszam – Craig wpadł mu w słowo. – Dziennikarka z „Globe” zadała mi pytanie, co mamy zamiar zrobić w sprawie Polski. I czy w ogóle mamy zamiar cokolwiek zrobić. – Właśnie o tym dyskutujemy – odrzekł wyraźnie zły admirał Morris. – Co jej odpowiedziałeś? – zapytał Barack Obama. 430 – Że właśnie wypracowujemy wspólne stanowisko z naszymi sojusznikami. – To, niestety, może potrwać – westchnął prezydent. – Tego się obawiam. – Nie było pytań i nalegań na natychmiastową interwencję? – Natychmiast to możemy interweniować na forum Rady Bezpieczeństwa ONZ – mruknął Anderson. – Już to robimy. Oczywiście, Rosja i Chiny od początku blokują nasze starania – Gary Craig poluźnił węzeł krawatu. – Rosja, to jeszcze rozumiem, ale Chiny? Co im do tego? – Zawsze zagłosują inaczej niż my. Choćby dlatego, żeby pokazać, że ich na to stać. A z drugiej strony nie wiemy, czy nie zostali przekupieni przez Moskwę nowym kontraktem na gaz czy ropę... – Panowie, do rzeczy. Co w tej chwili możemy zrobić? – Pośpiech jest złym doradcą – szef Kolegium Połączonych Sztabów był ostrożny. – I pan to mówi... Doprawdy, świat stanął na głowie –

Craig po męczącej konferencji prasowej najwyraźniej miał dosyć idiotów. Zwłaszcza tych w mundurach. Anderson nie pozostał mu dłużny. – Pan za to nie wysunął jeszcze żadnej konkretnej propozycji – zaczął zjadliwie. – Jedyną opcją braną przez nas na poważnie jest, niestety, jakaś forma zbrojnej interwencji zgodna z artykułem piątym Traktatu Północnoatlantyckiego – oświadczył Gary. – Szkoda tylko, że nie wziął pan pod uwagę obecnego zaangażowania naszych jednostek w Afganistanie i Iraku. Dodatkowo część sił, zamiast skierować do tych krajów, 431 musimy zachować do prawdopodobnych działań w Jemenie bądź Sudanie. Tam również mamy podbramkową sytuację... – Reasumując wypowiedź generała, dochodzimy do konkluzji: Polska ma radzić sobie sama. Tak? – Na obecnym etapie jak najbardziej – twardo odpowiedział Anderson. – No, cóż, chyba zapominamy, kto jest naszym prawdziwym sojusznikiem. – Gary, daj spokój – prezydent postanowił nieco złagodzić niezręczną wypowiedź generała. Powiedz lepiej, jak na całe to zamieszanie reagują w Europie? – Jak zwykle. Niektórzy chowają głowę w piasek, inni czekają na nas, nie wyłączając Niemiec, Anglii i Francji. O reszcie drobnicy nie wspomnę przez litość. – Berlin powinien być żywotnie zainteresowany tym, co się dzieje w Polsce – nie wiadomo dlaczego zagrzmiał admirał Morris. – Pan zwykł patrzeć na Bundeshwerę przez pryzmat drugiej wojny – Craig w końcu powiedział na głos to, o czym myślał już od dawna. – Nie twierdzę, że nie mogą pomóc. Wojskowi pewnie by chcieli, ale za nimi stoją politycy: socjaliści i chadecy. Ci wolą zwlekać. Jeszcze parę godzin, jeszcze parę dni... W końcu opinia publiczna wywrze taką presję, że rząd bezradnie rozłoży ręce. O Berlusconim nie wspomnę. Paryż, jeżeli już, wyśle jakiś regiment Legii Cudzoziemskiej, oczywiście, jeżeli któryś będzie pod ręką, bo komponent sił narodowych nie wchodzi w grę,

podobnie jak w Niemczech. Londyn co najwyżej siły morskie, a i tak to będzie maksimum tego, co w tej chwili mogą zrobić. Reszta krajów zaofiaruje 432 najwyżej pomoc humanitarną. I to by było na tyle – ze złością zakończył Gary. – Dziękuję za tę wyczerpującą analizę – Obama sięgnął po szklankę z wodą, którą zwilżył gardło. Następnie przegryzł krakersem. Nie miał na niego ochoty, chciał jedynie zyskać parę sekund do namysłu. – Krótko mówiąc, sytuacja jest do dupy – wypalił w końcu. – Jak długo to jeszcze potrwa? – Mówicie, jakby Polska już była trupem – doradca do spraw bezpieczeństwa nie dał się zwieść zagrywce przełożonego. – Nie tak prędko – generał Harold Anderson nie miał zamiaru dać się przegadać. – Warszawa ma jeszcze nieruszone jednostki wzdłuż zachodniej granicy. Pewnie będą chcieli ich użyć do kontrofensywy, gdy już uporają się ze zniszczonymi mostami na przeprawach i sabotażem na kolei. Mobilizacja również musi trochę potrwać. – Najlepsze, co możemy zrobić, to dostarczyć wyposażenie z rezerwy strategicznej NATO – wtrącił admirał. – Coś niecoś podeślemy drogą morską przez niemieckie porty. – To w żadnym przypadku nie rozwiązuje jeszcze problemu. – Nasi analitycy są innego zdania. Białorusini nie posuną się dalej niż do linii Wisły. – Problem będzie wtedy, kiedy zechcą wypchnąć wroga ze swojego terytorium – Gary Craig zauważył niespokojne spojrzenie przełożonego. Pewnie nie zdążył sprawdzić, gdzie płynie Wisła, o ile wiedział, że chodzi o rzekę. Mógł się mylić, ale nie sądził. Za dobrze go znał. – Głównym problemem Polaków jest przewaga powietrzna przeciwnika – wtrącił dowódca lotnictwa. – Na 433 tym polu jesteśmy w stanie im pomóc. Nawet dość skutecznie. – Ma pan jakiś pomysł, generale? – zapytał prezydent. Dowódca lotnictwa uśmiechnął się zawadiacko jak chłopiec planujący popsuć zabawę dorosłych niewybrednym żartem. – Jak zapewne wszyscy wiemy, przez ostatnie lata staramy się wypracować nową strategię użycia

naszych sił powietrznych. Teoretycznie dysponujemy najlepszymi myśliwcami. Mówię o F-22 Raptor. Na papierze są doskonałe, w testach również, ale jak do tej pory nie było okazji, by je sprawdzić w warunkach bojowych. – Lądowanie tych maszyn w Polsce nie będzie ryzykowne? – Mogą operować z baz w Niemczech. To bezpieczniejsze. Poza tym wytrącimy Polakom argument o niewypełnieniu zobowiązań sojuszniczych. – Wyrachowanie godne Mefistofelesa – Gary nie wyglądał na kogoś, na kim zdanie szefa lotnictwa robiło wrażenie. Takie postawienie sprawy mogło się jednak spodobać prezydentowi. Afgańczycy nie mieli lotnictwa, Irakijczycy też nie byli godnymi przeciwnikami dla amerykańskich pilotów. Teraz użycie kosztownego sprzętu w jak najbardziej słusznej sprawie mogło rozwiązać kilka spraw naraz. Nikt nie będzie mógł powiedzieć o niekompetencji czy strachu. Za jednym zamachem zatka się gęby politycznym przeciwnikom i przypochlebi swoim stronnikom, bo kolejnej wojny na pełną skalę Amerykanie mogliby nie przełknąć. – I co, Gary? – Jeżeli nie stać nas na więcej... 434 – Generale, niech się pan skontaktuje z naszymi polskimi przyjaciółmi i uzgodni szczegóły. Jak i gdzie to już wasza sprawa. Craig po zadowolonych minach wojskowych widział, że wykpili się tanim kosztem. Trochę ich rozumiał. Operacje prowadzone do tej pory nawet przy okresowo sporym natężeniu działań bojowych nie umywały się do tych z terenu Polski. Mimo to nie miał zamiaru odpuszczać. – Jeszcze jedna uwaga – powstrzymał zebranych od wstania. – Nie nadwerężymy naszej gotowości bojowej, posyłając parę pododdziałów sił specjalnych. Ci mogą być pomocni. Anderson zmarszczył czoło, niezbyt uszczęśliwiony pomysłem. – Niczego nie obiecuję. To z kolei nie spodobało się Barackowi Obamie. – Proszę wydzielić odpowiednie jednostki specjalne według rady pana Craiga. Na moim biurku jutro rano. – Jak pan sobie życzy.

– Czy jeszcze ktoś ma jakieś uwagi? Jeżeli nie, to na razie wszystko. Dziękuję. OKOLICE MACIEJOWIC – POLSKA 22 czerwca, godzina 18:20 Trop oddziału dywersyjnego, którego śladem ruszyli dzień wcześniej, zgubili nad ranem. Z początku wszystko wydawało się proste. Pierwsze parę godzin podążali za nimi, starając się zachować ostrożność i nie wpaść w zasadzkę, którą mogli przygotować Białorusini. Trwało to do czasu, aż zamykający ich mały pochód Szczepan zaczął odstawać od reszty. Idący na czele Sokołowski zatrzymał się i poczekał, aż reszta do niego dołączy. Nic 435 nie powiedział, lecz widząc jego pytające spojrzenie i uniesione do góry brwi, Szczepan poczuł się nieswojo. – To moja wina. Obtarłem nogi – stwierdził krótko. – To dlatego nie chciałeś zdjąć butów na ostatnim postoju? – Myślałem, że dam radę – zakłopotany nie patrzył im w oczy. – Szkoda, że mówisz o tym dopiero teraz. Pilot przysiadł na piętach, w końcu wygodnie rozciągnął się pod dorodnym pniem jodły. Nie miał żalu do młodego człowieka. W końcu dał z siebie wszystko. Twarze Wirskiego i Górala również były naznaczone piętnem niewyobrażalnego zmęczenia. Wszyscy zrobili tyle, ile mogli. – Przekroczymy Wisłę – zdecydował. – Po drugiej stronie złapiemy okazję i pojedziemy do domu. – Kiedy ruszamy? – zapytał Szczepan. – Kiedy będziesz mógł chodzić. Możemy cię trochę nieść, ale daleko tak nie zajdziemy. – Zrobimy nosze – zaofiarował się Wirski, czując się odpowiedzialny za – jakby nie było – podwładnego. – Sam wyglądasz jak śmierć – westchnął Sokołowski. Powieki ciążyły mu coraz bardziej, ale nie chciał jeszcze zasypiać. – W innych okolicznościach to byłby świetny pomysł. Wirski nie upierał się przy swoim zdaniu i na chwilę zapanowało milczenie. Sięgnął po rosnące obok źdźbło trawy i zagryzł je zębami. Ssanie w brzuchu nasiliło się. Nie jadł dobrze już od tygodnia. Własne skąpe racje i to, co zdobyli na Białorusinach, wydzielali

sobie w niewielkich ilościach. Ale nawet z tego pozostały nędzne resztki. – Możemy iść, tylko wolno – zastrzegł się Szczepan. 436 – Szybki jesteś. – Ogólnie nie czuję się źle, tylko te cholerne kulasy. Stanął na nogach i zrobił pierwszy krok. Grymas bólu wykrzywił mu twarz. Widać było, jak zaciska zęby, żeby się nie poddać. Sokołowski zebrał się w sobie i również wstał. – Skoro tak, to chodźmy. Wyznaczył kierunek i bardzo powoli ruszył do przodu. Nie dalej niż dwa kilometry od nich powinny znajdować się Maciejowice. Dla wypoczętego mężczyzny to dwudziestominutowy marsz, dla nich będą to prawdopodobnie dwie godziny, może dłużej. Ignorując fizyczne dolegliwości, starał się skupić myśli na innym temacie. Kilkudniowa włóczęga poza linią frontu odcinała ich od jakichkolwiek informacji o toczącej się wojnie. Nawet nie wiedział, jak zakończyła się ostatnia misja jego eskadry, co powodowało u niego frustrację i złość. Kiedy wylatywali, wszystko szło źle. Nie sądził, żeby teraz mogło być dużo lepiej. Las zaczął się przerzedzać i wyszli na otwarty teren. Sokołowski wcale nie miał zamiaru prowadzić ich do miasteczka. Wystarczy, że poszukają jakiegoś gospodarstwa na uboczu. Same Maciejowice nie leżały nad Wisłą, tylko trzy kilometry od niej. Przez rzekę kursował prom przewożący ludzi i towary. Tak działo się jeszcze tydzień temu. Teraz wszystko stało pod znakiem zapytania. Sokołowski wypatrzył oddalony spory kawałek od innych dom o białych murowanych ścianach. No cóż, kiedyś przecież muszą wyjść z lasu. Nie chciał oglądać się za siebie i widzieć zapadniętych i zbolałych twarzy swoich 437 wybawicieli, uznał jednak, że należy im się choć parę słów wyjaśnienia. – Widzicie, jakoś sobie poradziliśmy. Jeszcze kawałek. – To nie idziemy tam? – Góral wskazał dachy zabudowań na horyzoncie. – Tu będzie bezpieczniej. Może... – dodał po chwili. Ostatnie kilkaset metrów pokonali jak grupa inwalidów. Wirski i pilot podzielili między siebie wyposażenie całej czwórki. Góral pomagał iść ledwie

stawiającemu kroki Szczepanowi. Ujadanie psa na podwórku obwieściło pojawienie się gości. Sokołowski przystanął przy płocie i czekał, aż na podwórku pojawi się gospodarz. Starszy mężczyzna w kraciastej koszuli wyszedł przed dom i popatrzył na przybyłych. Nie wyglądał na zdziwionego. – Pochwalony... – zaczął major. – Na wieki wieków – dokończył gospodarz. – Jesteśmy... – Przecież widzę. Wchodźcie. Wirski otworzył furtkę i weszli na podwórze. W drzwiach chałupy przystanęła zaciekawiona kobieta. Po wieku i zachowaniu ocenili, że prawdopodobnie jest żoną właściciela obejścia. Ona nie ukrywała zaskoczenia. – Jezus Maria... polskie wojsko – załamała ręce, w których ściskała białą ścierkę. Jej usta zaczęły bezgłośnie odmawiać litanię. – Przestań biadolić, stara, tylko szykuj kolację – przerwał jej mąż bez ceregieli. Sokołowski uśmiechnął się pod nosem. Przybili do bezpiecznej przystani. 438 – Widzieliście może w pobliżu białoruskie wojska? – zapytał. – Nie dalej niż wczoraj, panie oficerze. Ruskie byli na przeprawie, ale odjechali. – Prom cały? – Ludzie mówili, że ruskie go wysadzili. – Musimy na drugą stronę. – Pomyślimy. Nie trwało długo, kiedy na stole pojawił się półmisek z parującymi kawałkami usmażonego drobiu.

– Pies mi kaczkę zadusił – wyjaśnił chłop, sięgając po flaszkę wina domowej roboty. Zapowiadała się dłuższa gościna. – A was skąd Bóg prowadzi? – zagadnął po chwili. – Różnie. Ogólnie mówiąc spod Warszawy. – W radiu mówili, że Warszawa broni się jeszcze – nadzorująca wszystko z kuchni gospodyni teraz przysiadła do nich do stołu. – O czym jeszcze mówili? – Sokołowskiego spalała chęć usłyszenia najnowszych nowin. Jako jedyny starał się prowadzić rozmowę. Wygłodniałe twarze pozostałej trójki dopiero teraz nabierały żywszych kolorów. Pierwszy gorący posiłek od paru dni mógł oszołomić. – Najoględniej mówiąc... panie oficerze, wszystko do dupy – zaczął gospodarz. – Cięgiem mówią, że będziemy następną republiką tego ich ZBIR-u. Już kiedyś to przerabialiśmy i co? – zapytał retorycznie. – Ledwo żeśmy zaczęli wychodzić z grajdołka i znów wszystko po staremu, tylko patrzeć, jak każą mówić po rusku. Majorowi niezupełnie chodziło o przemyślenia gospodarza. 439 – Na świecie co gadają? – Nic. Gadają, a komferencje i plebiscyty urządzają. Mówią, że pomoc ślą i że musimy się trzymać do końca, ale to wszystko pan oficer jako bardziej polityczny powinien wiedzieć. Sokołowski cichutko westchnął. Niczego nowego się nie dowiedział. – Mamy rannego. – Który to? Walczący właśnie z kawałkiem kaczej nogi Szczepan wcale nie wyglądał na kogoś, komu potrzebna jest pierwsza pomoc. – Ten. Nie może chodzić. – Telefony u nas działają, zadzwonię po doktora – zaofiarował się gospodarz.

– Tylko nie mówcie, o co chodzi. – Spokojnie. Powiem, że baba chora – filuternie zmrużył oczka i wyszedł do przedpokoju. W zwięzłej rozmowie nie padło słowo o przebywających u niego żołnierzach. – Zaraz powinien być. Faktycznie nie minęło nawet piętnaście minut, jak z drogi dobiegł warkot silnika. Po chwili pod oknem przystanął czerwony Fiat Punto. Trzasnęły drzwiczki, po nich zastukały szybkie kroki na ganku. Wirski sięgnął po karabinek, lecz w porę się zreflektował. Nie odstawił go jednak pod ścianę, tylko położył sobie na kolanach. Do pokoju wszedł niewysoki, łysiejący czterdziestolatek w drucianych okularach. – Wszystkiego bym się spodziewał – odezwał się na widok wycelowanych w niego spojrzeń – ale że zastanę takie doborowe towarzystwo, to nie. – Dzień dobry, doktorze – powitał go Sokołowski. 440 – Witam. Gdzie postrzelony, bo porodu to chyba odbierać nie będę? Szczepan dźwignął się za stołu. Pozostali razem z nim. – Chodźmy do drugiego pokoju. Góral wyprowadził Szczepana. Andrzej poszedł za nimi. – Ty przynieś wodę i ręczniki. Chwilę trwało, zanim gospodyni podała Wirskiemu kilka lnianych ręczników i miskę z wrzątkiem. Wszystko zaniósł lekarzowi do prowizorycznego ambulatorium. Stawiając miskę na stole, nie mógł się powstrzymać, żeby nie zerknąć na stopy Szczepana. Jęknął w duchu, gdy je ujrzał. Nie zanosiło się, żeby mogli wyruszyć w najbliższym czasie. WARSZAWA – POLSKA 22 czerwca, godzina 19:56 Park Łazienkowski wydawał się oazą spokoju na tle ginącego miasta. Może sprawił to fakt, że wśród drzew i parkowych alejek nie dostrzegało się zniszczeń dokonanych wśród zabudowań, a może spowodowała to sielankowa okolica.

Dla przebywających tutaj żołnierzy tak naprawdę liczyło się tylko jedno. Miękka ziemia dawała możliwość wykopania porządnych stanowisk obronnych, a drzewa pozwalały na w miarę skryte przemieszczanie się. Niektórzy woleli to, niż zostać zasypanym w piwnicy walącego się budynku. Tygrys miał wrażenie, że całe jego życie dążyło do tego jednego punktu. Znów był zmuszony do kopania. Wczoraj kopał, później biegał, teraz okoliczności zmusiły go do ponownego kopania. Tym razem jednak miało to być schronienie dla niego. 441 Kilka razy uderzył ostrzem saperki w oporny korzeń, który w końcu dał się wyrwać Z lewej i prawej strony to samo robili jego koledzy, sapiąc i złorzecząc równocześnie. Jego drużyna miała sporo szczęścia. W czasie odwrotu nikt nie zginął, ale powrót do macierzystego batalionu okazał się niemożliwy. Zanosiło się na najgorsze. Odcięci z dala od własnych oddziałów mogli zostać wybici przez szturmowe formacje białoruskiej piechoty. Nie trwałoby to dłużej niż kilka minut, a ich podziurawione kulami ciała spoczęłyby na warszawskim bruku. W końcu w okolicach Pałacu Belwederskiego natrafili na umocniony posterunek przypominający ustawiony na ulicy prefabrykowany bunkier. Dowodzący nim podoficer, orientujący się w sytuacji niewiele lepiej od nich, wskazał im miejsce, do którego mogli się udać. Niedługo potem znaleźli się w szeregach batalionu obrony przybyłego do Warszawy z Bydgoszczy. Tygrys przyjrzał się krytycznie swojemu dziełu. Ciągle za płytko. Jego potężne ciało z trudem mieściło się w wykopanym dołku strzeleckim. Co dopiero mówić o połączeniu go z sąsiednimi stanowiskami. Napił się wody z manierki. Ujął saperkę i z tą samą co przedtem regularnością wznowił pogłębianie stanowiska. Przez cały dzień prawie nic nie jadł. Nawet gdyby mógł, to i tak właściwie nie był głodny. Zmęczenie, strach i krążąca w żyłach adrenalina skutecznie redukowały fizyczne potrzeby organizmu. Odgłosy bitwy to cichły, to nasilały się w różnych częściach miasta. Cały czas widział przelatujące nad nimi samoloty, atakujące poszczególne dzielnice i rozpoznane punkty oporu. Nie miało znaczenia, czy są to obiekty wojskowe, państwowe, centra handlowe czy dzielnice 442 mieszkaniowe. Wszędzie, gdzie Białorusini natrafiali na opór, równali wszystko z ziemią. Dla Maćka najgorszą rzeczą było oczekiwanie. Niepewność, kiedy dojdzie do starcia, rozstrajała mu nerwy. Niemal żałował, że nie wyjechał, zostawiając wszystko za sobą. Ale tak naprawdę nie chciał być nigdzie indziej. Z pewnym zdumieniem zauważył, że zaczyna adaptować się do okoliczności. Zachowania, których nigdy u siebie

nawet nie podejrzewał, teraz wypłynęły na powierzchnię świadomości, przypominając o swoim istnieniu. Na zagrożenia reagował błyskawicznie, nie wpadał też w panikę, co dość często zdarzało się nieostrzelanym żołnierzom. Daleko za jego plecami eksplodował pocisk. Po chwili drugi i trzeci. Większość ze znajdujących się na linii obrońców padła na ziemię, szukając schronienia w stanowiskach. Ale Tygrys zignorował detonacje. Dopiero gdy nad pozycjami rozległ się okrzyk: „Uwaga”, wskoczył do wykopanej przez siebie dziury. Prawie równocześnie nad parkiem Łazienkowskim przetoczyło się echo wielu wybuchów. Maciek wymacał swój automat i ścisnął go w dłoni. Miał do niego pięć magazynków. Cztery w torbie amunicyjnej, piąty podpięty pod Beryla. Żałował, że nie miał lasotaśmy, którą mógłby związać dodatkowe magazynki. Nieraz widział, jak czynili tak walczący w Czeczeni bojownicy. Wyjrzał spoza usypanego przez siebie wału i zmartwiał. Belwederską w pięćdziesięciometrowych odstępach sunęły czołgi. Były to stare T-72, lecz dla piechura nie miało znaczenia, czy pancerne pudło jest stare, czy nowe. Na prawym skrzydle zajazgotał karabin maszynowy, przedwcześnie ujawniając swoja pozycję. Większość 443 z wystrzelonych pocisków zrykoszetowała na stalowym parkanie, krzesząc iskry. Pierwszy T-72, z lufą wycelowaną w park, odszukał cel i nie przystając, wypalił z działa. Kaem umilkł. Ogrodzenie na razie skutecznie oddzielało ich od czołgów. Była to jednak iluzoryczna bariera. Kwestią czasu pozostawało pojawienie się piechoty i saperów, którzy wysadzą betonowe murki i wykonają przejścia dla czołgów. Białoruski dowódca nie czekał jednak na posiłki, bo jak wielu innych chyba nie był zbyt kompetentny. Nie tracąc czasu, pojechał dalej, pozostawiając wykryte polskie stanowiska innym. – Maciek? – głos z lewej strony dotarł do Tygrysa. Wciąż dzwoniło mu w uszach, więc dopiero po kolejnym natarczywym okrzyku zdecydował się odpowiedzieć. – Musisz się tak wydzierać? – Co będzie, jak wrócą? – Bogdan wydawał się przerażony. – Pewnie nas rozbiją. I tak wszystko idzie w diabły.

– A później? – Będziemy bawić się w partyzantkę. – Mówisz poważnie? – Jak najbardziej. Zaciekawione głowy z najbliższej okolicy odwróciły się w jego stronę. – Tee! Weź mnie ze sobą! – chudy okularnik odezwał się do Kosińskiego. – Idź w cholerę! – Co? Kolegi nie weźmiesz? Rechot ubawionych głosów przetoczył się nad okopami. – Spokój! 444 Sierżant, który teraz nimi dowodził, nie był skory do żartów. Pojedyncze strzały zza Pałacu Belwederskiego przerodziły się w ostrą wymianę ognia. Wkrótce dołączył do nich huk granatów i zgrzyt gąsienic. – Pierwsza i druga drużyna do mnie! – krzyk sierżanta nie pozostawiał cienia wątpliwości, że przyszła na nich decydująca chwila. Około dwudziestu żołnierzy poderwało się z ziemi i pobiegło za dowódcą. Tygrys znalazł się tuż za prowadzącym. · Spiżowa twarz Chopina na pomniku przyglądała im się z obojętnością. Wyglądało na to, że wielki wirtuoz był zajęty własnymi sprawami i w ogóle nie przejmował się losem maluczkich. Maciek już dawno nie odczuwał takiej wściekłości jak teraz. Gotów był zabijać gołymi rękami. Biegnąc, starał się wyszukać wroga, ale spoza zasłony białego i czarnego dymu niczego nie mógł dostrzec. Silny boczny ogień karabinu maszynowego skotłował ich szeregi. Kątem oka Tygrys zauważył dwie sylwetki na ich prawym skrzydle, które padły ścięte serią kaemu. Pozostali, zaskoczeni, zareagowali z opóźnieniem. Chudemu okularnikowi, temu samemu, który jeszcze parę minut temu droczył się z

Kosińskim, pocisk urwał dłoń. Teraz leżał w panice, starając się zatamować krwawienie. Jego wrzask wypełniał okolicę. – Sanitariusz! – parę głosów odezwało się z kilku stron naraz. 445 Tygrys był za daleko od rannego. Przyglądał się sierżantowi, który pod swoim Berylem miał zamontowany 40-milimetrowy granatnik. Pocisk do niego wyglądał jak powiększona wersja naboju do dubeltówki. Miał tylko nieporównywalnie większą siłę rażenia. Sierżant starannie wycelował i, oparłszy palec wskazujący na spuście granatnika, wystrzelił. Chybił, lecz udało mu się zmusić Białorusinów do milczenia. Do lufy powędrował następny ładunek. Ten zmasakrował obsługę karabinu maszynowego na dobre. – Ruszać się! Naprzód! Tygrys zerwał się i ruszył biegiem. Alejka zakręcała w stronę Alei Ujazdowskich. Widać było stąd grupy szturmowe, które wdarły się na teren Belwederu. Ze środka gmachu dochodził wciąż odgłos prowadzonych tam walk. Przeskoczyli wysadzony w kilku miejscach mur i znaleźli się na terenie pałacu. Ogień z najbliższej odległości dosłownie ich zdziesiątkował. Połowa z nich padła, ranna bądź zabita, ale spustoszenie w szeregach Białorusinów było równie duże. Znajdowali się w tak niewielkiej odległości od siebie, że na wymianę wystrzelanych magazynków zabrakło im czasu. Dwa oddziały rzuciły się na siebie, jakby spotkały się dwie drużyny rugby. Naprzeciw Tygrysa wyrósł olbrzym podobnej jak i on postury. Kosiński, nie nowicjusz w tego typy starciach, zdał sobie nagle sprawę, że tym razem nie skończy się na złamanym nosie czy rozbitym łuku brwiowym. Tym razem sprawa szła o życie. Skierował lufę automatu w twarz przeciwnika i kiedy zaczynał pchnięcie, niespodziewanie uderzył kolbą, by roztrzaskać tamtemu głowę. Sztuczka być może udałaby się, gdyby Białorusin okazał się mniej 446 doświadczonym żołnierzem. Komandos jednak wykonał unik, a pierś Kosińskiego sparaliżował nagły ból. Oczy zaszły mu mgłą, a płuca nie mogły zaczerpnąć powietrza. To koniec, pomyślał. Był niemal pewny, że to jego ostatnie sekundy. Rozpaczliwie rzucił się do przodu, skracając dystans. Trafił przeciwnika głową w twarz. Tego on się nie spodziewał. Padli na ziemię. Walczyli w zwarciu. Miał nadzieję, że uda mu się wsadzić kciuki w oczy Białorusina, lecz płynąca krew i pot sprawiły, że dłonie nie mogły znaleźć oparcia. Kolano przeciwnika masakrowało mu żebra. W końcu komandos wyszarpnął szturmowy nóż i wziął zamach, szykując się do ostatecznego ciosu. Tygrys w ostatniej chwili złapał

opadającą rękę i obaj zamarli spleceni w morderczym uścisku. Nie wiedział, jak długo to trwało, kiedy nagle głowa przygniatającego go komandosa eksplodowała. Podmuch odrzucił ją na bok, ale krew i tkanka mózgowa i tak obficie zrosiły Kosińskiego. Maciek zamrugał i dojrzał, jak metr od niego Bogdan z wycelowanym karabinem wciąż mierzy do Białorusina. Pobieżna lustracja terenu wystarczyła, by zorientować się, że walka dobiegła końca. Zwłoki w polskich i białoruskich mundurach leżały dookoła. Wśród żywych większość stanowili jednak koledzy Tygrysa. Maciek wstał i na drżących nogach podszedł do Bogdana. – Uratowałeś mi życie – ze spieczonych warg dobył się ledwo słyszalny szept. – Drobiazg – Bogdan wyglądał jak ciężko przestraszony dzieciak. – Muszę znaleźć brata. Trochę trwało, zanim znaleźli starszego Czerskiego. Jarek klęczał na ziemi i dłońmi ściskał głowę. Naprzeciw 447 niego spoczywał młody Białorusin z wbitym w pierś bagnetem. – Dobrze się czujesz? Jarek nic nie powiedział, tylko wciąż przyglądał się zabitemu. – Nie wiedziałem, że jestem do tego zdolny – wydukał Kosiński. W końcu zrozumiał, dlaczego nigdy nie chciał zostać żołnierzem. PODZIEMNE CENTRUM DOWODZENIA, MIŃSK – BIAŁORUŚ 22 czerwca, godzina 23:08 Tego wieczoru atmosfera wśród zgromadzonych była o wiele gęstsza niż zwykle. Jak do tej pory padło mało słów i wszyscy czekali na informacje ze sztabów dywizji nacierających na Warszawę. Zresztą i tak niewiele dało się powiedzieć. Kulminacyjny punkt całej kampanii miał nastąpić w ciągu kilku godzin. Prezydent Łukaszenka czytał specjalnie przygotowane dla niego sprawozdanie uwzględniające wszystkie aspekty prowadzonych do tej pory działań. Co jakiś czas, nie przerywając czytania, sięgał po stojącą na stole filiżankę herbaty.

– Co to znaczy „prawdopodobieństwo ograniczenia celów ze względu na szczupłość środków?” – wzrok dyktatora spoczął na Ignatiewie. – Wy jesteście autorem tego... – tu wzniósł oczy do góry, szukając odpowiedniego słowa, i dokończył – szkicu? – Niezupełnie, ale ten szkic, jak mówicie, powstał w oparciu o ciągle spływające do nas dane i analizy – minister obrony gładko wybrnął z kłopotliwego pytania. – Oceniamy, że mając do dyspozycji środki zaangażowane, 448 możemy pokusić się jeszcze co najwyżej o jeden cel strategiczny. Wszystko zresztą zgodne ze wcześniejszymi prognozami – dokończył już niepewnie. – Spodziewamy się, że do utrzymania porządku w okupowanej przez nas strefie potrzeba będzie znacznych środków. Już teraz jesteśmy zmuszeni do pozostawienia na tyłach ekwiwalentu dwóch dywizji piechoty – w sukurs Ignatiewowi pośpieszył szef sztabu Dawydow. – Jesteśmy atakowani na zapleczu frontu? – Łukaszenka uniósł brwi. – Nie, ale z informacji, tworzonej co prawda dopiero, sieci monitorującej zachowanie polskiej społeczności wynika, że w najbliższym czasie możemy spodziewać się, no, może nie zaraz ataków terrorystycznych, ale czynów nieposłuszeństwa społecznego. – Jeżeli tylko do takich dojdzie, proszę mnie informować na bieżąco – w głosie Łukaszenki zabrzmiała twarda nuta. – Wszelkie zagrożenia należy bezzwłocznie likwidować. Zresztą grupy manewrowe KGB będą wiedziały, co robić. Szef KGB Katajew lekko się uśmiechnął, dając do zrozumienia, że poradzi sobie w każdym przypadku. Do pomieszczenia wkroczył wymuskany kapitan z trzymanym w ręku meldunkiem. Dawydow kiwnął na niego i odebrał kartkę papieru. Chwilę czytał, później podał ją prezydentowi. – To ze sztabu czwartej dywizji. Informują nas, że trzymają większą część miasta. Napotykają na twardy opór. Kilka polskich oddziałów działa w bliskim sąsiedztwie, więc dowódca czwartej dywizji musiał zaangażować do ich likwidacji dodatkowe siły. 449

– Wszystko to brzmi mętnie – Łukaszenka demonstracyjnie wstał i zaczął krążyć za plecami siedzących. – Jest kwestią godzin likwidacja ostatnich punktów oporu, ale całe miasto będziemy kontrolowali najwcześniej jutro wieczorem – Dawydow zebrał się w sobie. – Jest jeszcze jedna rzecz, o której meldują półgębkiem. – Mianowicie? – Łukaszenka przystanął za fotelem szefa sztabu. – Straty mamy wyższe, niż początkowo zakładaliśmy. W ciszy, która zapadła po słowach Dawydowa, można było usłyszeć głosy siedzących w pomieszczeniu obok łącznościowców. – Czy jest coś, o czym nie wiem? A może szczegóły, które do tej pory przedstawiano, mają się zupełnie inaczej? Wszyscy znieruchomieli, czekając na dalszy rozwój wypadków. Jeden Ignatiew zdobył się w końcu na odpowiedź. – W czasie każdego konfliktu dochodzi do zwiększonej ilości wypadków, tak z bronią, jak i samochodowych, lotniczych czy podobnych. Wpływ na to ma zmęczenie, nieuwaga, lekceważenie poleceń dowódcy, niedoszkolenie rezerwistów. – Nie chcecie mi chyba powiedzieć, że większa część naszej armii stosuje okaleczenia i ignoruje rozkazy? – Oczywiście, że nie. Kiedy jednak zsumujemy to z ubytkami podczas działań bojowych, to uzyskamy całkiem duży wskaźnik strat ogólnych. Zaczęliśmy tydzień temu z ponadstudziesięciotysięczną armią. Teraz mamy od osiemdziesięciu pięciu do dziewięćdziesięciu tysięcy ludzi walczących na froncie. Gdy zdobędziemy w końcu Warszawę, to wskaźniki te spadną jeszcze bardziej. 450 – Jak dużego ubytku należy się spodziewać? – Przypuszczam, że około tysiąca, tysiąca pięciuset zabitych i pięć razy tyle rannych. Jeżeli będziemy kontynuować natarcie, to nasze straty sięgną ogółem dziesięciu, dwunastu tysięcy zabitych i trzydzieści do czterdziestu tysięcy rannych i zaginionych. – To prawie połowa użytych przez nas sił – zdziwienie Łukaszenki było tak duże, że przysiadł z powrotem na swoim miejscu. – Nie jest tak źle. Ponad dziewięćdziesiąt procent rannych możemy z powrotem wcielić do szeregu. Jedyny problem to czas ich kuracji. Zależnie od stanu, to od dwóch tygodni do ponad dwóch miesięcy. Z trzech dywizji znajdujących się na terenie naszego kraju, służących jako rezerwuar dla oddziałów walczących na froncie, możemy, co prawda, uzupełnić najbardziej zdziesiątkowane w

boju jednostki, lecz musimy się liczyć z tym, że rezerwiści o wiele gorzej dają sobie radę na froncie niż żołnierze jednostek pierwszoliniowych. – Jest pewne rozwiązanie tego problemu... – spojrzenia wszystkich skierowały się w kierunku Katajewa. Ten chwilę pomilczał, dając do zrozumienia, że jest jedyną osobą, która wszystko przemyślała i ma odpowiedź na wszystkie pytania. – Ze słów, które padły przed chwilą, można odnieść wrażenie, że teraz, kiedy zwycięstwo jest na wyciągnięcie ręki, może nagle zabraknąć nam żołnierzy. Mówiono tu o zawodowcach i rezerwistach oraz rannych... – Do rzeczy! – ponaglił go Łukaszenka, przypominając jednocześnie, kto jest szefem. – Musimy poprosić o pomoc Rosjan. Zamiast sprzętu niech przyślą ludzi. 451 – To zaprzeczenie tego wszystkiego, o co walczyliśmy – Dawydow pierwszy zdał sobie sprawę z implikacji takiego pomysłu. – Pod czyją komendą mieliby się zresztą znaleźć? – Powoli – Katajew nie miał zamiaru rezygnować ze swojego planu. – Wcale nie mówię o pułkach i dywizjach, lecz o ochotnikach i specjalistach, którzy zaciągnęliby się do naszej armii. Łatwo ich ukryć. Mówią jak my i wyglądają jak my. – Ale wtedy zwycięstwo i profity z tego płynące przypadną im w udziale dużo mniejszym kosztem. – Chyba lepiej zrezygnować z części tego zwycięstwa, niż pożegnać się z nim całkowicie. Przypominam, że Polacy zbierają siły, a rozstrzygnięcie może dopiero nastąpić. Gdańsk jest jeszcze zablokowany, ale do Szczecina już zaczęły przychodzić statki z zaopatrzeniem dla armii. Jeżeli nie zdobędziemy się na bardziej zdecydowane działanie, to pokonają nas samą logistyką. Im dalej jesteśmy od naszych granic, tym bardziej rozpraszamy swoje siły. Może to nam wyjść bokiem. – Czy aby nie przesadzacie? – do sprzeciwu dołączył się Ignatiew. Reszta na razie nie zabierała głosu, obserwując, jak rozłoży się układ sił i czyją stronę poprze Łukaszenka. Milczenie prezydenta świadczyło wymownie o wadze problemu. W przełomowym momencie swojej politycznej kariery nie chciał popełnić błędu, za dużo go to mogło kosztować. Obrót, jaki przybrała nocna narada, zupełnie go zaskoczył. Chciał usłyszeć, że jego wojska zdobyły Warszawę. Zamiast tego okazało się, że grozi im katastrofa. – Ilu byśmy potrzebowali tych rosyjskich specjalistów? – zapytał ostrożnie.

452 Katajew, który wcześniej zajrzał do notatek, miał przygotowaną odpowiedź. – Sądzę, że nie więcej niż pięć tysięcy. Głównie młodszych oficerów z jednostek pancernych i desantowych – tu wymownie zerknął na Ignatiewa. – Sądzę, że siły lotnicze również potrzebują wsparcia. Ignatiew niechętnie kiwnął głową. Dla nikogo nie było tajemnicą, że straty wśród frontowych pilotów były horrendalne. Lotnictwo białoruskie, wydatnie wzmocnione przed wojną zakupem nowych maszyn, przez cały okres kampanii ponosiło duże straty od ognia polskich działek przeciwlotniczych i systemów rakietowych. Z wielkim trudem przychodziło mechanikom naprawianie uszkodzonego sprzętu i ponowne wypuszczanie go w powietrze. Również rakiety powietrzepowietrze używane przez nich nie okazywały się tak dobre jak te zamontowane na samolotach wroga. – Skoro już musimy poprosić o pomoc, to niech nam dadzą uzbrojenie z najwyższej półki, a nie traktują jak złomiarzy, którym można na odczepne dać byle co – warknął Ignatiew. Wybuch gniewu ministra obrony nie uszedł uwadze Łukaszenki w milczeniu skubiącemu swoje wąsy. Igantiew czuł, że się zagalopował. – Nie przeczę, że się starają, ale czasem odnoszę wrażenie, że traktują nas protekcjonalnie. – Czy możecie przedstawić listę sprzętu, w który należy zaopatrzyć nasze wojska? – Będzie gotowa na jutro rano – odpowiedział Ignatiew. – Mam jeszcze jedno pytanie. – Słucham. 453 – Warszawę weźmiemy jutro, ale już teraz musimy zastanowić się, kto zostanie gubernatorem. Od razu trzeba będzie organizować podległą nam administrację, inaczej powstanie próżnia, a stąd niedaleko do anarchii. Nic nie możemy pozostawić przypadkowi. – Już nad tym myślałem – odparł Łukaszenka. – Jestem pewien, że najlepszym kandydatem będzie generał Burmak. Katajew w duchu odetchnął. Jego pupil będzie mógł

wykazać się na nowym stanowisku. A jego propozycja w sprawie specjalistów wojskowych, mimo że niespodziewana, zdołała zainteresować prezydenta. OKOLICE MACIEJOWIC – POLSKA 22 czerwca, godzina 23:55 Dochodziła północ, kiedy zaczęli zbierać się do wyjścia. Wirski tęsknym wzrokiem obrzucił jeszcze stół, na którym piętrzyło się jedzenie. Czuł się syty i rozleniwiony przed ostatnim etapem ich odysei. Podobnie wyglądał Góral, wylewnie żegnający się z gospodynią. Tylko Szczepan, spoczywający na tylnym siedzeniu auta, był markotny. Jego obie stopy zostały zabandażowane i nie wyglądało na to, aby ich właściciel mógł postawić chociaż krok przez najbliższy miesiąc. Na szczęście mieli składane nosze, na których w razie konieczności można go było transportować. Wirski i Góral usiedli przy koledze. Czekali jeszcze na Sokołowskiego załatwiającego z gospodarzem ostatnie sprawy. Sieć sąsiedzkiej samopomocy okazała się być dużo bardziej sprawna, niż się tego z początku spodziewali. Samochodem lekarza i tylko jemu znanymi drogami mieli zostać przewiezieni nad rzekę. Stąd dalej łodzią w okolice 454 Kozienic lub, jeżeli okazałoby się to konieczne, dalej do Dęblina. Lotnik jeszcze przez chwilę klarował coś gospodarzowi, po czym uścisnął mu rękę i zajął miejsce przy kierowcy. – Za parę godzin powinniśmy być po drugiej stronie Wisły – zwrócił się do siedzącej z tyłu trójki. – Trzeba było mnie zostawić. Teraz jestem tylko balastem – odezwał się głucho Szczepan. – Ty znowu to samo. Może ten poczciwina wcale nie miał ochoty dłużej cię karmić? – Góral wyręczył w odpowiedzi majora. Ruszyli. Początkowo droga wiodła asfaltówką i dopiero po kilkuset metrach skręcili w boczny zjazd. Mimo pogodnej nocy trudno im było dostrzec szczegóły okolicy, w której się znaleźli. Wirski odkręcił boczną szybę i wyjrzał na zewnątrz. W nocnej ciszy słyszał tylko dźwięk pracującego silnika. Chłodne powiewy wiatru stanowiły przyjemną odmianę po upalnym dniu. Prawdę mówiąc, miał dość. Zmęczenie wywołane napięciem ostatnich dni spowodowało rozdrażnienie, którego nie mógł

się pozbyć. Nigdy wcześniej nie był zmuszony do takiego wysiłku i obawiał się, że dotarł do granicy swojej wytrzymałości. Cieszył się, że obowiązki związane z dowodzeniem grupą przejął major. On tylko ograniczył się do wykonywania rozkazów. – Jesteśmy na miejscu – lekarz zatrzymał Fiata na środku gruntowej drogi. Pierwszy wyskoczył major, po nim reszta. Z kępy drzew rosnących w pobliżu oderwała się samotna postać i podążyła w ich kierunku. – Witam, panie Zbyszku – odezwał się lekarz do nowo przybyłego. 455 – Cześć – już na pierwszy rzut oka było widać, że około sześćdziesięcioletni mężczyzna spędził na powietrzu większą część życia. Ogorzałą, czerstwą twarz okalały siwe włosy. Gdy Andrzej podał mu rękę, miał wrażenie, że wsadził ją w imadło. – Dokąd teraz? – dopytywał się Sokołowski. – Tędy. Już niedaleko. Wyładowali swoje plecaki i pożegnali się z doktorem. Szum jego samochodu po chwili ucichł. Poczuli się, jakby zostali sami na świecie. – Ten tu daleko nie pójdzie, trzeba go nieść – odezwał się Wirski do przewodnika. – Dacie radę sami, czy mam po kogoś pójść? Do łodzi jest tylko dwieście metrów. – Poradzimy sobie – major przejął inicjatywę. Rozłożył nosze, na których położyli Szczepana. O dziwo, obyło się bez narzekań i komentarzy. Wirski złapał z przodu, a Góral z tyłu. Trochę trwało, zanim znaleźli wspólny krok. Nadwiślański brzeg porastały gęste krzewy przetykane drzewami. Skarpa łagodnie schodziła do lustra wody, gdzie chybotała się zakotwiczona łódka. Początkowo Wirski, zajęty noszami, nie zwrócił na nią uwagi. Dopiero z bliska dojrzał, jak jest duża. Szczerze mówiąc, spodziewał się czegoś mniej imponującego. Od dziobu po rufę miała ponad dwanaście metrów. Bez problemu mogli się na niej pomieścić, nie wchodząc sobie na głowę.

Mniej więcej szesnastoletni chłopak, który sprawdzał silnik, zeskoczył z motorówki i pomógł przetransportować na nią Szczepana. – Syn płynie z nami? – zapytał Sokołowski. 456 – Gdzie tam syn... To wnuk – odparł z uśmiechem właściciel łodzi. – No tak, zmylił mnie pana młodzieńczy wygląd – gładko zełgał major. – Dwadzieścia lat na statkach jako bosman. Cały świat opłynąłem, a na starość przygnało w rodzinne strony. Teraz pływam po Wiśle. Taki świat w miniaturze. – Dobrze trafiliśmy – Sokołowski zaczął ładować się do motorówki. Wyrostek, który pozostał na brzegu, odwiązał przytwierdzoną do drzewa linkę i zręcznie wskoczył na pokład. – No proszę, najpierw lecieliśmy śmigłowcem, później drałowaliśmy na piechotę, trochę jechaliśmy, a na koniec popłyniemy – filozoficznie zauważył Góral, który usadowił się na dziobie z karabinkiem wycelowanym w brzeg. – Żadne biuro podróży nie zapewni takich atrakcji jak nasza kochana armia – Szczepanowi, pół siedzącemu, pół leżącemu, było chyba najwygodniej. Odbili i z wolna zaczęli dryfować ku środkowemu biegowi rzeki, kierowani tam długimi pociągnięciami pagaja. W końcu bosman odpalił silnik i popłynęli szybciej. Zrobiło się chłodno. Andrzej opuścił podwinięte do tej pory rękawy bluzy. Nie mógł się powstrzymać, aby nie zanurzyć dłoni w wodzie. Mokrą ręką wytarł twarz. Niepokój, który go dręczył, odpłynął i po raz pierwszy od dłuższego czasu poczuł się spokojny. Nigdy nie sądził, że tak pięknie może być na środku rzeki nocą. Przez chwilę z bólem pomyślał o Weronice. Chciał, żeby znalazła się tu razem z nim. Nierealne. Świadomość tego wywołała w nim poczucie winy. 457 – Staraj się nie zasnąć – siedzący za nim major delikatnie potrząsnął go za ramię.

– Wcale nie śpię, tylko myślę – odrzekł cicho, ale w gruncie rzeczy major miał rację. W myślach odpłynął daleko. Łódź wpłynęła do bocznej odnogi i skierowała się do Kozienic. Zwolnili. Dopływ nie pozwalał na zachowanie dotychczasowej prędkości. – Jesteśmy na miejscu – oznajmił przewodnik, wskazując na przerzucony nad rzeką most. Krótki sygnał latarki z brzegu i łódź skierowała się w tamtą stronę. Parę minut upłynęło, zanim przybili i wyskoczyli na ląd. Postać, która bez słowa przyglądała się całej operacji, teraz podeszła do nich. Major wyprostował się i przyjrzał przybyłemu. – Chorąży Orliński – przedstawił się tamten zwięźle, nie wiedząc, z kim ma do czynienia. – Sokołowski, major. Lotnik po raz kolejny tej nocy witał się z nową osobą i żegnał z dopiero co poznaną. – To moi ludzie – wskazał na pozostałych, przenoszących właśnie Szczepana i bagaże w suche miejsce. Szczepan swoim zwyczajem trochę zrzędził, co miało i dobre strony. Lepsze to niż cicha rezygnacja i obojętność. – Dokąd teraz? – Pojedziemy do Dęblina. Za godzinę powinniśmy być na miejscu. – Proszę prowadzić. Terenowy Tarpan stał pięćdziesiąt metrów dalej. Widząc w środku radio, Sokołowski przypomniał sobie o jeszcze jednej niezałatwionej sprawie. 458 – Przedwczoraj widzieliśmy oddział specnazu kierujący się na południe. – Już po sprawie, panie majorze – w głosie chorążego zabrzmiała nutka nonszalancji. – Jak to? – Chcieli narozrabiać na lotnisku. Wszystkich dorwaliśmy. SZPITAL WOJSKOWY, ŻAGAŃ – POLSKA 23 czerwca, godzina 08:13

Na doktorze Piotrze Zarembie nie robił wrażenia widok, który musiał oglądać już od wielu dni. Nie znaczy to jeszcze, że się przystosował, bo codzienne doglądanie setek ciężko chorych mogło wytrącić z równowagi bardziej doświadczonego specjalistę od chorób zakaźnych, ale był blisko. Zagryzł wargi i mimowolnie zmarszczył nos, gdy przekroczył próg szpitala. Udając się do laboratorium, mijał sale, w których przebywali zainfekowani żołnierze. Dla tych, którzy nie mieścili się w środku, ustawiono łóżka na korytarzach, lecz i tu zaczęło brakować miejsca. Mimo czynionych starań część z nich na pewno umrze, zatruta zupełnie nowym szczepem bakterii pasteurella tularensis. Do tej pory śmiertelność wśród chorych na tularemię nie przekraczała ośmiu procent, teraz Zaremba spodziewał się, że liczba zgonów może dojść do dwudziestu procent. Według ostatnich informacji liczba chorych oscylowała w okolicach dziewięciuset i wszyscy oni pochodzili z dwóch batalionów 10 Brygady Kawalerii Pancernej. W ten sposób siła bojowa brygady została praktycznie ograniczona o połowę. Choroba wciąż się 459 rozwijała i nie bardzo wiedziano, jak wielu żołnierzy zostało nią zakażonych. Dla dowództwa 11 Dywizji była to prawdziwa katastrofa. Brygada uzbrojona w czołgi Leopard 2, mogące na polu bitwy rozgromić dowolną białoruską dywizję pancerną, została wyłączona z walki, nie oddawszy ani jednego strzału. Zastąpić hospitalizowanych przez pozostających w rezerwie czołgistów nie było łatwo. Część z nich znajdowała się w jednostkach walczących na froncie, innych wcielono do pospiesznie organizowanych formacji, jeszcze innych białoruska ofensywa odcięła na tyłach. Zaremba zbliżył się do swojego biurka ustawionego w kącie laboratorium i sięgnął po leżące na nim dane dotyczące epidemii. Przez jego twarz przebiegł bolesny grymas. Dzisiejszej nocy znowu odnotowano ponad dwadzieścia zgonów i nic nie zapowiadało poprawy sytuacji. Bakterie mogły przenosić się przez żywność, wodę, jak również przez kleszcze, pchły nawet muchy. Możliwości istniało wiele. Najważniejszym stawało się znalezienie źródła zarazy, w czym od paru dni pomagał im zespół lekarzy z Kliniki Chorób Zakaźnych we Wrocławiu. Jak na razie bez sukcesów. Natarczywy dźwięk telefonu oderwał Zarembę od ponurych myśli – Panie doktorze – głos w słuchawce należał do zastępcy dowódcy dywizji – mam dla pana wiadomość dobrą i złą. Którą woli pan na początek? Zaremba w ogóle nie miał ochoty na zgadywanki.

– Proszę zacząć od tej złej – rzucił od niechcenia. 460 – Zła jest taka, że symptomy choroby zaobserwowano u niektórych żołnierzy z Wędrzyna – tam znajdowała się kolejna brygada dywizji – jest ich tylko kilku, w stanie średnio ciężkim. Co ciekawe, należeli oni do kompanii zaopatrzeniowej, nie bojowej. Umysł Zaremby zaczął pracować na najwyższych obrotach. – Skąd przybyli i co przewozili? – zapytał niecierpliwie. – Przyjechali z Krosna Odrzańskiego, z częścią wyposażenia dla dywizji. – Może tam trzeba szukać źródeł zakażenia – lekarz mocniej zacisnął palce na plastikowej obudowie słuchawki. – Mogło być tak, że część wyposażenia, która trafiła do wojskowych magazynów, uległa skażeniu w czasie przewozu lub u cywilnego producenta. – Już o tym pomyśleliśmy. Od samego rana działają tam nasze zespoły, zarówno chemiczne, jak i dochodzeniowe. Zaremba lekko odetchnął. Widać w sztabie pogoniono, kogo trzeba, do galopu. – Teraz chyba czas na dobrą wiadomość? – słowa zastępcy dowódcy dywizji pozwalały na ostrożny optymizm. – Spodziewamy się, że dzisiaj przybędzie do nas ekipa lekarzy specjalistów z Instytutu Chorób Zakaźnych z Monachium. To głównie Amerykanie z ich centralnego szpitala wojskowego w Europie, choć będzie też paru Niemców i Francuzów z Instytutu Pasteura z Paryża. Mają przywieźć własny sprzęt i leki. Dla Zaremby była to naprawdę znakomita informacja. Do tej pory mogli liczyć wyłącznie na siebie. Wojna do nich nie dotarła, ale musieli brać pod uwagę ograniczenia. We wszystkim. Na dalekim zapleczu, jakim stał się Żagań, 461 przywożono z frontu tych rannych, dla których parogodzinna jazda wypełnionymi po brzegi sanitarkami nie stwarzała zagrożenia życia. Wszystkie szpitale, już i tak przepełnione, obecnie wyglądały jak skrzyżowanie izby przyjęć z sanatorium. Na wszystko nałożyła się jeszcze epidemia, która wybuchła pięć dni temu i od razu uderzyła z miażdżącą bezwzględnością. Długo trwało, zanim doczekali się pomocy.

– Mam nadzieję, że większość z nich skieruje pan tutaj – zapytał, będąc prawie pewien odpowiedzi. – Nie ulega wątpliwości, że główne środki skierujemy właśnie do pana – głos w słuchawce potwierdził jego przypuszczenia. – Pańska placówka zostanie objęta kwarantanną, to również proszę mieć na uwadze. – Sam chciałem zaproponować takie rozwiązanie, choć wydaje mi się przedwczesne. Jeżeli odizolujemy się od reszty, to w końcu zabraknie personelu – Zaremba zaczerpnął powietrza. – Z czym trzeba się liczyć do pomocy przy innym ognisku epidemii. – Liczymy się z taką możliwością. – Dla wielu z moich pacjentów nie ma już ratunku. Co najwyżej można złagodzić ich cierpienia. Mam tylko nadzieję, że nasi zachodni koledzy będą lepiej przygotowani do walki z zarazą niż my. – Kilku z nich podobno przebywało w Afryce, w czasie kiedy szalała tam ebola. Powinni sobie poradzić – rozmówca po drugiej stronie linii telefonicznej nie bardzo wiedział, jak odpowiedzieć lekarzowi. Coś, co dla niego przedstawiało się jak zwyczajny pracowity dzień, dla innych niekoniecznie musiało znaczyć to samo. Zacisze 462 sztabowego biurka stało się nagle pierwszą linią walki z chorobą. – Jeżeli to możliwe, proszę mi jeszcze powiedzieć, czy możemy mieć nadzieję, że część z zarażonych powróci do służby? – Powiem tak... – Zaremba na chwilę zamyślił się – dwadzieścia procent po dwóch tygodniach, trzydzieści procent po miesiącu, a reszta nigdy. Uszkodzenia narządów wewnętrznych będą tak duże, że nadadzą się wyłącznie na rentę inwalidzką. Przypominam, że nie jest to zwykła tularemia. Szczep bakterii wykazuje dodatkowe szkodliwe właściwości. – Wiecie, co to jest? – Dopiero nad tym pracujemy. Zmyliły nas wstępne objawy i nietypowa odpowiedź na antybiotyki. Zresztą całą dokumentację przekażę, kiedy pojawi się to wsparcie. – Rozumiem. W takim razie nie pozostaje nam nic innego, jak tylko czekać. Do widzenia – głos w słuchawce zamilkł i Zaremba usłyszał dźwięk przerwanego połączenia. Przydługa rozmowa trochę go zmęczyła, a czekali przecież na niego pacjenci. Chociaż w duchu poczuł się zadowolony. Jeszcze dzień, dwa i wszystko powinno znaleźć się pod kontrolą.

Pozbierał leżące na wierzchu papiery i wsunął do szuflady. Jeszcze chwilę posiedział. W końcu wstał i sięgnął po biały kitel wiszący na drewnianym wieszaku. Pora na obchód. KRAKÓW – POLSKA 23 czerwca, godzina 09:17 463 Ostatnie kilka dni ciągnęło się dla Marka Tarnowskiego niemiłosiernie długo. Co prawda, cały czas miał wypełniony obowiązkami od wczesnego rana do późnej nocy, ale i tak odniósł wrażenie, że wszystko, co robi, nie ma większego sensu. Niekończące się zebrania i konsultacje, rozmowy i dopracowania szczegółów w rzeczach ważnych, mniej ważnych i zupełnie nieistotnych. Wyjazd delegacji do Moskwy z różnych względów był przesuwany. Najpierw istniały rozbieżności co do wspólnego stanowiska z Unią. Jak zwykle przy tego typu okazjach twierdzono, że trzeba mówić wspólnym głosem. Trwało to wszystko jakiś czas, dopiero później okazało się, że wspólny polityczny front jest tylko zasłoną dymną dla zakulisowych działań niektórych większych europejskich krajów. Berlin i Paryż jak zwykle miały własne pomysły na rozwiązanie problemu. Niekiedy Tarnowski miał wrażenie, że dla obu stolic idealna sytuacja zaistniałaby wtedy, kiedy Polacy zrezygnowaliby ze wschodniej części swojego terytorium. Już wydawało się, że mają to za sobą i nic nie stoi na przeszkodzie, żeby wyjechać do Rosji, to teraz weto postawiła Moskwa. Politycy z Kremla zaczęli twierdzić, że przecież oni z całą awanturą nie mają nic wspólnego. Zamiast z nimi rozmawiać trzeba z Mińskiem, przecież oni w żaden sposób nie mogą wpływać na suwerenne decyzje Białorusi. Na takie dictum brukselska dyplomacja nie znalazła szybkiego rozwiązania. Stąd też trwające bez ustanku spotkania i wymiany pism. W przerwach pomiędzy jednym spotkaniem a drugim, w których zapaść miały wiążące decyzje, Tarnowski 464 wymykał się do hotelowej restauracji. Tak zrobił i teraz. Nie zdziwił się szczególnie, kiedy przy barze dostrzegł

swojego mentora Jana Bernatowicza. – I cóż, panie Marku, jak się to wszystko panu podoba? – zapytał, gdy tylko dostrzegł Tarnowskiego. – Jeżeli mam być szczery, to nieszczególnie – odparł zapytany. – Mnie też nie. Nawet wcale, ale co zrobić: wielka polityka ma swoje prawa i zwyczaje – Bernatowicz bawił się kieliszkiem. – Jednym z nich jest trzymanie przeciwnika w niepewności. Niech do końca wije się jak robak na haczyku, nie wiedząc, co go spotka. – Ale chyba w końcu pojedziemy? – Marek uważnie przyjrzał się przełożonemu. – Nie jestem tego taki pewien – dobitnie stwierdził zapytany. Choć nie wyglądał na pijanego, dało się w nim wyczuć kipiącą złość. – Moskwa zręcznie odbiła piłeczkę i coś mi się zdaje, że chcą nam wyciąć jakiś numer. Nie jest przypadkiem, że parę godzin temu zaostrzyli swoje stanowisko. To wszystko źle wróży. Tarnowski, zaskoczony, zamrugał oczami. Nie takiej odpowiedzi oczekiwał – W takim razie, do czego to doprowadzi? – Bo ja wiem... Ich posunięcia mogą być nieobliczalne, czego dowody już parę razy w historii dawali. Oni nie myślą linearnie ani nawet kołowo, dla nich przeszłość jest stałym wyznacznikiem i nic nie należy w niej zmieniać. Czasem powinie się im noga, jak chociażby za rewolucji i później w czasach rządów Jelcyna, lecz błędy należy szybko skorygować, a jeszcze lepiej wypalić żelazem. – Bizantyjskie myślenie – mimochodem rzucił Marek. 465 – A żeby pan wiedział. Mam tylko nadzieję, że to wszystko obróci się przeciwko nim. – Może faktycznie mają niewielki wpływ na decyzje Łukaszenki? – Akurat. Tak jak Pekin ma swojego straszaka w postaci Phenianu, tak oni swojego bulteriera, który się na wszystkich rzuca, pod przykrywką mińskiego satrapy. Skojarzenie wywołało na twarzy Tarnowskiego lekki uśmiech. Tymczasem Bernatowicz mówił dalej.

– Wie pan, czego się najbardziej boję? Marek przecząco pokręcił głową – Nie tego, że wygrają, ale tego, że zaczną przegrywać. Do pokrętnego myślenia swojego szefa zdążył się już przyzwyczaić, ale to było coś nowego. – Przyznam, że nie bardzo rozumiem... – Teraz idą naprzód i wszystko odbywa się po ich myśli. Prawdopodobnie zajmą Warszawę i co tam jeszcze. W końcu zacznie im się wydawać, że osiągnęli swoje cele strategiczne, ale wtedy to my rąbniemy ze wszystkiego, co mamy, i weźmiemy górę. Zaczniemy ich spychać wciąż dalej i dalej i nie sądzę, żebyśmy mieli zatrzymać się na granicy. Co wtedy zrobią Rosjanie? – Na pewno poczują się zagrożeni – Marek nie bardzo wiedział, w którą stronę zmierza myśl Bernatowicza. – No właśnie. Pozwolą nam na zajęcie Mińska i zrobienie w nim porządku, czy też od razu rąbną w nas atomówkami? KREML, MOSKWA – ROSJA 23 czerwca, godzina 10:30 W sali posiedzeń panowała cisza. Zakłócił ją dopiero dźwięk odsuwanych krzeseł, kiedy do środka wszedł 466 prezydent Rosji. Energicznym krokiem podszedł do swojego miejsca i krótkim skinieniem głowy pozwolił zebranym usiąść. Przed nim w skórzanej obwolucie spoczywały dokumenty. Taki sam zestaw znajdował się przed ministrami i doradcami, lecz nikt nie kwapił się, żeby go otworzyć. Czekali. Putin nie lubił, kiedy wszystko ciągnęło się godzinami. Otworzył okładkę, co dla reszty stało się znakiem, że i oni mogą zapoznać się z papierami. Trzask zamykanej teczki zabrzmiał w sali jak rewolwerowy wystrzał. Prezydent od niechcenia odsunął od siebie to, co znajdowało się w środku, i pozostawił przed sobą wolną przestrzeń. – Dobrze wiemy, co jest powodem naszego zebrania.

Przejdźmy więc od razu do meritum. Zebrani przygarbili się nad stołem. Nikt nie chciał zabrać głosu pierwszy. Zresztą najwięcej do powiedzenia mieli przedstawiciele resortów siłowych. Reszta musiała podporządkować się ich decyzjom. – Prosiłem, żeby na dzisiejsze zebranie przybył nasz ambasador w Mińsku. Myślę, że z racji pełnionych obowiązków przedstawi nam pełen obraz ostatnich wypadków. Wiktor Fadiejew zajmujący miejsce blisko prezydenta, chrząknął, przygotowując się do wystąpienia. – Nie ma wątpliwości, że nasi białoruscy towarzysze dopną swego. Na obecną chwilę nie widzę żadnych okoliczności, które w jakiś sposób mogłyby pokrzyżować ich zamiary. Zaangażowali prawie wszystkie swoje siły i środki, więc teraz będą starali się utrzymać to, co już zagarnęli. Istnieje jednak obawa, że w przypadku jakiejkolwiek polskiej kontrakcji, wyczerpane oddziały białoruskie zaczną ustępować pola. Nie ukrywam, że 467 z informacji posiadanych przeze mnie wynika, że główny rdzeń ich armii został poważnie osłabiony, a co za tym idzie, jest teraz mniej skuteczny. Stąd też przedstawiona nam oferta. Znowu nikt się nie odezwał. – Lista spraw nie jest znowu taka długa – ciągnął Fadiejew – kilka tysięcy, jak to oni nazywają, „specjalistów wojskowych” i dostawy najnowszego sprzętu. W zamian oferują nam niewiele, bo co znaczy „wspólna kontrola nad terenami wyzwolonymi”? – zacytował z pamięci fragment listu Łukaszenki. – Na zdobytych przez nich ziemiach nie ma ani węgla, ani ropy, ani żadnych surowców, które można by eksploatować. To tereny rolnicze, znakomite pod pszenicę i hodowlę, ale ekonomicznie bez większego znaczenia. – Pozostaje Warszawa jako karta przetargowa – minister spraw zagranicznych znalazł w końcu jakiś punkt zaczepienia. – Co możemy na tym wygrać? – zapytał prezydent. – Jeżeli już, to nie Warszawa jest istotna, ale kontrola nad ich główną rzeką, no i wyjście na Gdańsk. Pozostawienie tak dużego portu nad Bałtykiem uważam za gruby błąd. Gdyby tak znalazł się w naszych rękach... – rozmarzył się Fadiejew. – Jest z niego znacznie bliżej na zachód niż z Petersburga i nie jest tak izolowany jak Kaliningrad. – Wychodzi więc na to, że po zajęciu Warszawy białoruska armia powinna skierować się na Gdańsk, a nie na Łódź – stwierdził Putin. – To pytanie raczej do wojskowych niż do mnie –

ambasador zręcznie uniknął odpowiedzi. 468 Minister obrony, do tej pory pogrążony w letargu, teraz się ożywił. – Błąd w założeniach. Ale co się dziwić, nigdy nie mieli dostępu do morza. – Możemy to skorygować? – Tylko pod warunkiem że wyślemy na front którąś z naszych armii pancernych. Po tej odpowiedzi ponownie zapadła cisza, którą przerwał szef dyplomacji. – Jest jeszcze czas, żeby wykręcić się z tej awantury. Po prostu odpowiedzmy: nie. Po co narażać naszych żołnierzy i prestiż państwa. – Nigdy nie sadziłem, że usłyszę takie słowa w tej sali! – minister obrony wyglądał na wstrząśniętego. – Sam pan powiedział o błędnych założeniach – odparował zwierzchnik MSZ. – Stąd krótka już droga, aby wysunąć wniosek, że wiedzieliśmy o tym od samego początku. A skoro tak, to chciałbym wiedzieć, czy poczyniliśmy starania, żeby coś z tym zrobić? – Plan jest dobry. Obecna sytuacja także. To nie Białorusini są w odwrocie, tylko Polacy – wojskowy uniknął bezpośredniej odpowiedzi. – Nie widzę powodu do robienia uniku, tak jak to proponuje mój adwersarz. Powiem więcej: jeżeli dopuścimy się zdrady teraz, to przyszłe pokolenia nas wyklną. – Wystarczy – słowo rzucone przez prezydenta znacznie schłodziło temperaturę panującą w sali. – Ma pan jakieś sugestie? – zapytał ministra obrony. – Myślę, że na prośbę powinniśmy odpowiedzieć pozytywnie. W sztabie mam już listę chętnych do wyjazdu – nie wspomniał, że część umieszczonych tam nazwisk znalazła się tam bez zgody zainteresowanych. – Na 469 lotnisku w Briańsku mam dwie eskadry gotowych do wylotu samolotów. Nie ograniczą się teraz tylko do dostarczenia sprzętu. To nie wszystko. Proponuję coś więcej. – Nie podjął pan chyba żadnych działań za naszymi plecami? – Putin spojrzał uważniej.

– Nic takiego nie miało miejsca. Odkurzyliśmy tylko nasz stary plan z końca lat dziewięćdziesiątych i przystosowaliśmy do obecnych okoliczności. – W jaki sposób? – Otóż proponuję zaminować Zatokę Gdańską oraz ujście Wisły. Zablokuje to ich porty w Gdańsku i Gdyni, które powoli odzyskują swoje zdolności przeładunkowe. Nie potrzebujemy do tego dużych sił. Wystarczą dwa podwodne stawiacze min z bazy w Bałtijsku. – Jeżeli Polacy dowiedzą się o tym, to nigdy nam tego nie darują – dyplomata zabrał się za wyszukiwanie słabych punktów. – Kto powiedział, że się dowiedzą? Ja ich o tym nie poinformuję – odciął się minister obrony. – Czy to wszystko? – Skoro nad Polską lata AWACS, to myślę, że i my możemy zrobić to samo. – Jeden A-50 nada się do tego idealnie – minister miał na myśli Iła-76MD, który w rosyjskim lotnictwie pełnił tę samą rolę, co Boeing E-3C w amerykańskim – powinno to znacznie wyrównać szanse naszych pilotów. – W okręgu kaliningradzkim znajdują się również znaczne siły lądowe, których możemy użyć do operacji wojskowych. – Tego to już za wiele! – huknął szef MSZ. – Zgadzam się na zaminowanie szlaków wodnych i na wykorzystanie latających radarów, ale to już koniec – 470 prezydent ku zdziwieniu zebranych nie przyjął wszystkich propozycji ministra obrony, po którym widać było, że nie chce ustąpić. Jednak on wiedział swoje. Szarpanie tygrysa za wąsy może udawać się tylko do pewnego momentu. Nie chodziło tu bynajmniej o tych wiecznie swarliwych Polaczków. O wiele więcej można wygrać jako obrońca pokoju. To tak bardzo podoba się Amerykanom, że są w stanie wiele wybaczyć. USA to jedyny kraj, z którym musiał się liczyć, bo przecież nie Bruksela, która często zmieniała zdanie, i nie te chińskie kurduple, które wciąż nadrabiały zaległości cywilizacyjne. Musiał też uważać na opozycję. Krzykliwa tłuszcza na ulicach miast nie stanowiła niebezpieczeństwa, ot, trochę młodzieży i studentów, którym i tak w końcu przykręci śrubę. Nawet nie komuniści w Dumie. Prawdziwa opozycja czaiła się tu, na tej sali, wśród portretów dawnych imperatorów i migoczących kandelabrów. To ludzie zasiadający przy tym stole mogli wbić mu nóż w plecy.

Technokraci lub wojskowi mogli rzucić się mu do gardła, jeżeli tylko poczują się dość silni. Wtedy pozostanie mu tylko walka na śmierć i życie. Dlatego zmuszony był do balansowania na linie, pomiędzy tym, co chciał zrobić, a tym, co mógł. Odzyskanie wpływów nad Wisłą, na dodatek osiągnięte minimalnym kosztem ze strony Rosji, to była stawka, o którą toczyła się gra. – Chcieliście coś jeszcze dodać – Putin zwrócił się do ministra obrony. Ten zgrzytnął zębami i powoli prostując się na krześle, odpowiedział: – Skoro nie możemy – tu marszcząc brwi, zerknął na siedzącego naprzeciw niego dyplomatę – użyć 471 naszych oddziałów w operacji wojskowej, to chociaż wyprowadźmy je z koszar. Zadziała to jak straszak. Zawsze możemy odpowiedzieć, że chodzi o obronę naszych granic. – Dobrze, ale niech pozostaną w odległości przynajmniej dziesięciu kilometrów od pasa granicznego. – Dopilnuję tego. Putin wyczuł w głosie wojskowego jakieś fałszywe nuty. Nie spodziewał się jawnej niesubordynacji, jeszcze nie teraz. System kontroli nad armią sprawdzał się do tej pory znakomicie, co nie znaczyło, że stał się doskonały. Zanotował sobie w pamięci, że koniecznie musi wrócić do tej sprawy. Teraz czekały go jeszcze inne decyzje. Od czasu, kiedy zajął najwyższe w państwie stanowisko, wciąż musiał zmagać się z przeciwnościami losu i zwykłą ludzką głupotą. Uważał się za pragmatyka, który do każdego problemu podchodzi z dystansem, ale czasami nie mógł oprzeć się wrażeniu beznadziejności własnych poczynań. Prawie zawsze wybierał rozwiązanie siłowe. Nieważne, czy chodziło o usunięcie politycznego rywala, czy też o postępowanie wobec całych narodów. Lecz czasami wolał patrzeć, jak przeciwnik sam nabija się na haczyk. On tylko zacinał wędkę. – Chciałbym wiedzieć, jak wojna, którą zafundował nam Łukaszenka, odbije się na naszej gospodarce. Minister gospodarki do tej pory bardziej interesował się ozdobnym piórem, które w jego palcach śmigało jak miniaturowy wiatraczek. Nie wyglądał na kogoś, kto mógł wziąć udział w dyskusji. W jednej sekundzie złoty wiatraczek przestał się obracać, a jego właściciel zaskoczony pytaniem starał się znaleźć sensowną odpowiedź. 472

– Ceny ropy i gazu poszły mocno w górę – zaczął niepewnie. – To dobrze dla naszych finansów. Koniunktura trwa, dopóki trwać będzie wojna. Niepokój mój budzi rosnące zadłużenie Białorusi. Z każdym dniem to około trzydzieści milionów dolarów. Jeżeli dorzucimy im to, o co prosili, wyjdzie grubo ponad pół miliarda. Nie bardzo wiem, z czego oddadzą. Jest jeszcze jedna kwestia, o której nie mówiliśmy. Przeciągający się konflikt zacznie w końcu oddziaływać na nasz przemysł. Większość odbiorców naszego uzbrojenia przyczaiła się lub wręcz zrezygnowała z zakupów. Na razie nie ma problemu, wszystko wchłonie białoruska armia, tylko co później? Oprócz surowców energetycznych sprzedaż naszego sprzętu wojskowego to drugie co do ważności źródło dewiz. Muszę przyznać, że jestem poważnie zaniepokojony kierunkiem, w którym zmierzamy. Minister obrony, któremu ta wypowiedź była wyraźnie nie w smak, swoim zwyczajem chciał ją zbyć lekceważącą uwagą. – Bezpodstawne gadanie. Nie ma żadnych dowodów, że sugestie mojego szanownego kolegi wyjdą poza sferę przypuszczeń. – Jak tak dalej pójdzie, to będziemy zmuszeni ich żywić. Pusty żołądek nie jest dobrym doradcą. – Mamy odpowiednie zapasy wystarczy i dla nas, i dla nich. – A dla tej połowy Polski, którą zajmą? Nie sądzi pan przecież, że Polacy chętnie sprzedadzą nam swoje mięso, choćbyśmy ich nawet prosili na kolanach. – My nigdy nikogo o nic nie prosimy – warknął wojskowy. 473 Dało się jednak odczuć, że minister gospodarki znalazł słaby punkt. Nawet nie musiał się szczególnie wysilić. Dygnitarze zasiadający po lewej ręce Putina mierzyli teraz pogardliwym wzrokiem tych, którzy siedzieli naprzeciw nich. Ci oczywiście nie pozostawali dłużni. Prezydent przyglądał się symbolicznej wręcz linii podziału, którą wyznaczał stół: przedstawiciele siłowych ministerstw po jednej stronie, a ich bardziej liberalni koledzy po drugiej stronie. Obie frakcje wyglądały jak szykujące się do szarży stada bawołów lub słoni, dla których nie istnieje nic lepszego niż wdeptanie przeciwnika w błoto. W tym przypadku w ozdobne klepki dębowego parkietu pamiętające czasy wielkiego Stalina. DĘBLIN – POLSKA

23 czerwca, godzina 15:09 Pożegnanie wypadło dość blado. Pierwszym, który ich opuścił był Szczepan. Zabrała go sanitarka podążająca do Puław. Stamtąd miał trafić do szpitala położonego dalej na południu Polski. Kiedy go przenosili, krzywił się jak przy bólu zębów. Na obietnicę szybkiego powrotu do służby odpowiadali uśmiechem i poklepywaniem po plecach. – Tydzień. Ani dnia dłużej – zapewniał, nawet gdy zatrzaskiwali tylną klapę ambulansu. Pozostali zachowywali się dość powściągliwie, nie chcąc zapeszyć. Droga na południe była długa i wiele się mogło wydarzyć. Nad kompleksem budynków i lotniskiem „Szkoły Orląt” wiatr rozwiewał resztki dymów z pogorzelisk. Skutek nalotów sprzed dwóch dni. Dla Sokołowskiego widok przedstawiał się przygnębiająco. Fakt, że od dawna nie odwiedzał swojej starej szkoły i przez czas służby zdążył zżyć się z innymi miejscami, 474 jednak to, co zobaczył sprawiło, że nabrał ochoty na jak najszybszy powrót za stery. Tymczasowy sztab sprawujący kontrolę nad miastem mieścił się w kilku dużych wojskowych namiotach, usytuowanych niedaleko zniszczonego pasa startowego. Major, któremu zrobiło się nagle pilno do obowiązków, zobaczył wśród kręcących się w pobliżu oficerów paru znajomych. – Wysiądę tutaj – powiedział do kierowcy, starając się, żeby z jego głosu nie przebijał nadmierny entuzjazm. – Wy pojedziecie do punktu tranzytowego. – Tak jest – za obu odpowiedział Wirski. Sokołowski uścisnął im dłonie i trzasnął drzwiczkami samochodu. – Jeszcze raz dziękuję za uratowanie mi życia. Powodzenia. – Nie ma sprawy, panie majorze – odparł Góral, wygodnie rozparty na tylnym siedzeniu. Widzieli go jeszcze przez chwilę, jak długimi krokami zmierzał w kierunku zielonych namiotów. W końcu znikł w jednym z nich. – Muszę ci się przyznać, nie sądziłem, że uda nam się z tego wyplątać – w słowach Górala zabrzmiała nuta żałości. – Miałem takie chwile załamania i wszystkiego dość...

– Ty? – zdziwił się Andrzej – myślałem, że obcuję z górą lodową. Nigdy się nie wahałeś. To ty powinieneś być kapralem, nie ja. – Nie sądzę. Sprawiłeś się świetnie. Nawet gdybyśmy nie uratowali majora, sam wyprowadziłbyś nas z kotła. – Wątpię. Wiesz, tam pod Warszawą... 475 – Drogi nie było. Sami się o tym przekonaliśmy. Zresztą już po sprawie. Góral zamilkł, pogrążając się w własnych myślach. Szumnie określany „Punkt Tranzytowy” nie był niczym innym tylko pomieszczeniem w stojącym jeszcze budynku dworca kolejowego. Kłębił się przed nim tłum żołnierzy oraz cywilów wymachujących kartami mobilizacyjnymi. Wysiedli z Honkera i ruszyli w jego kierunku. Wyróżniali się wśród kilkudziesięciu interesantów. Po pierwsze mieli broń, kamizelki taktyczne i wygląd weteranów wracających z akcji bojowej. Zaskoczony tłum mimowolnie rozstąpił się przed nimi jak fale Morza Czerwonego przed Izraelitami. Powoli, z ociąganiem, wśród ciszy, delektując się każdą sekundą, poszli przed siebie. Nikt nie starał się ich zatrzymać i ustawić na końcu kolejki. Widać było, że z nimi ten numer by nie przeszedł. W niewielkim pokoju w asyście dwóch sierżantów i jednego plutonowego spocony podporucznik załatwiał wszelkie sprawy dotyczące transportu do jednostek. Zapisując w dzienniku i na blankiecie skierowanie dla poprzedzającego ich rezerwisty, nie od razu zorientował się, kto przed nim stoi. Ze wzrokiem wbitym w księgę przypominał księgowego sporządzającego roczny bilans. – Karta mobilizacyjna – powiedział, wyciągnąwszy automatycznie lewą rękę. – Już jesteśmy zmobilizowani – odparł Wirski. – To co wy mi tu... – podporucznik dopiero teraz podniósł wzrok. Stojące przed nim postacie jako żywo przypominały mu „leśnych ludków”. – Trzeci pluton, druga kompania, pułk specjalny – wyrecytował Wirski.

Podporucznik cofnął rękę i zaskoczony zamrugał. 476 – W jakiej sprawie? – zapytał trochę bez sensu. – Potrzebujemy pilnego transportu do obecnego miejsca stacjonowania naszego pułku. Problem w tym, że nie za bardzo wiemy, gdzie się teraz znajduje. – A skąd ja mam to wiedzieć, przecież to tajne. – Przez tydzień byliśmy tam – nieokreślony ruch ręki Andrzeja miał oznaczać drugą stronę linii frontu. – Dopiero dzisiaj w nocy przeszliśmy. Z całego plutonu zostaliśmy tylko my dwaj. Myślę, że pułkowy wywiad chętnie zapozna się z informacjami, które posiadamy, o ile będą jeszcze aktualne. – Mogę dać wam transport do Częstochowy. Tam powinni wiedzieć więcej. Wirski ochoczo kiwnął głową. – Pojedziecie z konwojem batalionu chemicznego. Ruszają za piętnaście minut z bocznicy kolejowej, tuż za dworcem. Znajdziecie ich bez trudu. Długopis podporucznika nagryzmolił na rozkazie wyjazdu odpowiednie polecenie i Wirski schował cenny blankiet. – Dziękujemy. – Ku chwale ojczyzny – odpowiedział podporucznik z uśmiechem na twarzy, lecz zaraz spochmurniał, widząc z jak wieloma interesantami przyjdzie mu się jeszcze spotkać. Andrzej i Góral wyszli na perony i rozejrzeli się za obiecanym transportem. Faktycznie, niedaleko stało zaparkowanych kilka specjalistycznych pojazdów. Wśród nich samochody-cysterny i coś, co wyglądało jak urządzenie dezynfekcyjne na podwoziu kołowym. Udali się tam i spróbowali zlokalizować dowódcę konwoju. Kapitan o wąskich zaciśniętych ustach i przymrużonych oczach 477 z odznaką służby chemicznej wziął od nich rozkaz. Trochę trwało, zanim odczytał niewyraźne pismo. – Możecie pojechać w kabinie ostatniego wozu. Jakby co, macie słuchać się kierowcy. Zasalutowali i odeszli, poszukując przydzielonego im pojazdu. Okazała się nim cysterna na podwoziu Jelcza. Kierowca wycierał właśnie w szmatę ubrudzone smarem dłonie. – Cześć – przywitał go Góral – mamy pojechać razem z tobą.

– Eskorta? – Dlaczego? – Jesteście uzbrojeni. Od czasu, kiedy wozimy to gówno, mam wrażenie, że przytrafi się nam coś przykrego. – Co masz na myśli, mówiąc „gówno”? – zapytał Andrzej. – To nie wiecie? – Wracamy do jednostki. Macie być naszym transportem. – No to nie powiem, tajemnica wojskowa. – Coś mi się zdaje, że wpadliśmy z deszczu pod rynnę – westchnął Góral do Wirskiego. Następne dziesięć minut trwało wydobycie z kierowcy interesujących ich informacji. – To z Puław. Chlor – padła w końcu odpowiedź. – Dlaczego nie wożą tego koleją? – indagował dalej Wirski. – Podobno za miastem zerwane tory. Nie ma jak. – Nie bardzo rozumiem. Przecież można by to przeładować w samych zakładach chemicznych, a nie przywozić tego tutaj – Andrzej nie wyglądał na przekonanego. Kierowca wzruszył ramionami. 478 – Pokrętne są ścieżki tajemnicy wojskowej – odpowiedział za niego Góral. – Pewnie most na Wiśle szlag trafił, jeszcze pierwszego dnia. Kolumna by nie przejechała. Wychodzi, że tylko przez Dęblin – domyślił się wszystkiego Wirski, pakując ich wyposażenie do szoferki. – Musimy zaraz ruszać – zauważył, zerknąwszy na zegarek. – Kto tak powiedział? – teraz ich nowy znajomy wyglądał na zaciekawionego. – Jeden gość w biurze, który nas tu przydzielił. Mówił

o jakimś kwadransie do odjazdu. – Nie ruszymy za kwadrans ani za dwa. Może za godzinę, ale i to nie jest pewne. – Co znowu? – Czekamy na dwa Avangery – kierowcy chodziło o samochody Humvee, przystosowane do odpalania przeciwlotniczych Stingerów. – Bez nich nie pojedziemy, bo jak pierdolnie w nas jakaś bomba, to wytrujemy połowę Polski. WARSZAWA – POLSKA 23 czerwca, godzina 19:11 Generał Maurycy Sulik, komendant obrony miasta, chciał być w tej chwili zupełnie sam. Nie miało już sensu ciągnięcie tego dalej. Wszelkie wysiłki, nawet najbardziej bohaterskie, nie mogły odwrócić wiszącej nad nimi katastrofy. Jednostajne, ciężkie dudnienie, które tutaj dochodziło w zniekształconej formie dalekiej burzy, unosiło się nad tymi rejonami miasta, które w desperackiej próbie oporu jeszcze 479 walczyły. Jednak z każdą upływającą godziną siły obrońców topniały, za to wzmagał się nacisk przeciwnika. Polem bitwy stały się teraz śródmiejskie dzielnice mieszkaniowe, przemieniane przez Białorusinów w sterty gruzu. Pojedynczy snajperzy i niewielkie polskie oddziałki szarpały wroga na wszelkie możliwe sposoby. Niejednokrotnie silniejsza jednostka pancerna ulegała zmasowanemu ostrzałowi z ręcznych granatników przeciwpancernych, czyniących wśród nich duże spustoszenie. Terenem zażartych walk nieraz okazywały się klatki schodowe, szkolne boiska i skąpane w ogniu wieżowce. Ostatnią linią obrony okazało się warszawskie metro. Oddziały szturmowe 4 Dywizji Zmechanizowanej, nie mogąc zająć niektórych stacji, pomagały sobie, oczyszczając pole za pomocą miotaczy ognia. Nie miało dla nich znaczenia, kto ukrywa się na dole: obrońcy, czy też kobiety i dzieci. Wycie palonych żywcem ludzi niosło się tunelami do następnej stacji. Sulik kilkukrotnie próbował przerwać to wszystko. Z nadajnika, który znajdował się w podziemnym centrum dowodzenia, wysyłał sygnały z prośbą o zaprzestanie walk. Nie bardzo mógł też wydawać polecenia własnym formacjom. Większość z nich biła się bez kontaktu z dowództwem, a on i tak miał wrażenie że nie posłuchaliby jego apeli. Walczących ogarnęło szaleństwo, nad którym nikt nie mógł zapanować. Ze strzępków informacji docierających do niego mógł jedynie domyślać się ogólnego położenia, lecz nawet bez tego wiedział, że to koniec. Na odsiecz w ogóle nie liczył, tak samo jak na zdrowy rozsądek białoruskiego satrapy, stawiającego wszystko na jedną kartę.

480 Generał wszedł do zajmowanego przez siebie pokoju i zamknął za sobą drzwi. Pomieszczenie cztery na pięć metrów przez ostatnie kilkadziesiąt godzin pełniło w jego życiu rolę domu. Zresztą prawdziwego domu nigdy nie miał. To zawsze były koszary, poligony, w końcu aule Sztabu Generalnego. Co najwyżej zamieniał je na służbowe mieszkanie, odwiedzane od czasu do czasu. Polowe łóżko, szafa, biurko i krzesło to wszystko, co mu pozostało. Wolno zbliżył się do biurka i z jego szuflady wyjął starego Makarowa kalibru 9 milimetrów, z którym nie rozstawał się od trzydziestu lat, czyli dokładnie od czasu promocji na podporucznika. Usiadł na krześle i przeładował pistolet. Czuł pustkę w głowie. Nic sensownego nie przychodziło mu na myśl. Sam nie wiedział, czy boi się śmierci, czy nie. KRONSZTADZKA BAZA MARYNARKI WOJENNEJ – ROSJA 23 czerwca, godzina 22:37 Pierwsze rozkazy przyszły tuż po osiemnastej. Dla załogi okrętu podwodnego „Sankt Petersburg”, szykującej się do kolejnego patrolu, alarm bojowy nie był zaskoczeniem. Od paru dni, a właściwie od czasu, kiedy rozpoczęły się działania wojenne, liczyli się z taką możliwością. „Sankt Petersburg” , będący jednym z najnowocześniejszych dieslowskich okrętów podwodnych Floty Bałtyckiej, w oczywisty sposób nie mógł zostać pominięty w planowanych działaniach. Posiadał sześć dziobowych wyrzutni torped kalibru 553 milimetrów i pod wodą rozwijał prędkość do dwudziestu węzłów. Już samo jego pojawienie się u

polskich wód terytorialnych sprawiłoby sporo zamieszania. 481 Specjalnie przystosowany do operowania na płytkich bałtyckich akwenach, wyposażony został w systemy umożliwiające mu pozostawanie pod wodą do czterdziestu pięciu dni, co na tak niewielkim zbiorniku wodnym wystarczało aż nadto. Holownik, który miał ich wyprowadzić z portu, znalazł się dwadzieścia metrów z prawej burty i wolno podpływał tak, aby marynarze mogli sobie przerzucić holowniczą cumę. Wczesny wieczór zapadający nad falami Zatoki Fińskiej niósł ze sobą ciepłą bryzę. Nie miało znaczenia, czy ich wyjście w morze zostanie dostrzeżone, i tak wody zatoki pokonać mieli na powierzchni, zanurzając się dopiero po minięciu Tallina. Ich zadanie zostało określone jako „bojowe niekontaktowe”. To znaczy, pozostając niewykryci, mieli śledzić jednostki podążające głównym torem żeglugowym do Zatoki Gdańskiej. Naruszenie pasa wód terytorialnych było sprawą o drugorzędnym znaczeniu. Zajmując pozycję na północ od przylądka Rozewie, mogli w każdej chwili zatopić jakąkolwiek jednostkę morską płynącą do Trójmiasta. Cumy zostały w końcu podane i czarny kadłub okrętu oderwał się od betonowego nabrzeża. Najpierw metr, później dwa, pas brudnej wody stawał się szerszy z każdym obrotem śruby holownika. Portowe magazyny, dźwigi i budynki koszar nikły na oddalającym się lądzie. Dowodzący jednostką kapitan Fiłatow sam z powodzeniem wyprowadziłby „Sankt Petersburga” z bazy, bez pomocy. Nie uczynił tego z jednego powodu. Nie chciał tracić bez potrzeby ani jednego litra paliwa, który mógł mu się przydać do wykonania powierzonego zadania. 482 Z racji starszeństwa rozkoszował się świeżym powietrzem, stojąc na kiosku okrętu, osłonięty od wiatru. Lubił te chwile tak jak każdy podwodniak. Bałtyk nie miał przed nim tajemnic. Pływał po nim od dawna, ale nie chciał niczego zostawić przypadkowi. Westchnął i zszedł po drabince do środka. Czekało go jeszcze mnóstwo pracy. ROZDZIAŁ 18 KLUCZ UDERZENIOWY ALBATROS – PRZESTRZEŃ POWIETRZNA NAD POLSKĄ

24 czerwca, godzina 07:11 Nad północno-wschodnią Polską dominowały wielkie, zbite warstwy chmur, z których co chwila siąpił deszcz. Nie dawało to nadziei na poprawę pogody. Większych przejaśnień można się było dopiero spodziewać nad Pomorzem Zachodnim. Czterem samolotom Su-27, które na niewielkiej wysokości przecinały niebo, taka pogoda w niczym nie przeszkadzała. Major Kuzniecow, prowadzący klucz białoruskich maszyn, starał się zachować spokój, lecz czuł szarpiące wnętrzności zdenerwowanie. 483 Żeby wytrenować dobrego pilota myśliwca, potrzeba tysięcy godzin spędzonych w powietrzu. Doświadczenie przychodzi z czasem. Jednak oprócz niego i jego skrzydłowego, porucznika Aleksiejewa, pozostali dwaj piloci nie byli tak doświadczeni. W ciągu ostatnich paru tygodni szkolenia poczynili istotne postępy, ale do zostania rasowymi pilotami potrzebowali zdecydowanie więcej treningu. Zaniedbań poczynionych przez ostatnie lata nie dawało się tak łatwo odrobić. A przecież Su-27 to wymagająca maszyna, najpotężniejsza w powietrznym arsenale Białorusi. Podobna sylwetką do Miga-29, była od niego dwa razy większa, dwa razy cięższa i prawie dwa razy silniej uzbrojona. Tylko ona mogła sprostać zadaniu, które przed nimi postawiono. Dłonie majora Kuzniecowa w specjalnych lotniczych rękawiczkach spoczywały na wolancie i przepustnicy ciągu. Delikatne manewry pilota skierowały maszynę na nowy kurs. Celem misji, o której dowiedział się w czasie wieczornej odprawy, było Świnoujście. Port położony w północnozachodniej Polsce zyskiwał teraz na strategicznym znaczeniu. Po skutecznym zablokowaniu Gdańska i Gdyni tylko tędy mogła przechodzić większość surowców i dostaw wojennych. Oficer wywiadu prowadzący odprawę postawił sprawę jasno. Oprócz uszkodzenia instalacji portowych, celem, który powinni zniszczyć przede wszystkim, był terminal gazowy. Położony na wschód od portu znajdował się na pełnym morzu, otoczony przez masywne falochrony. By poczynić jak największe szkody w obrębie terminalu, jak i w samym porcie, wszystkie odrzutowce wyposażono w bomby ogólnego przeznaczenia FAB 250. Ich niszczycielska moc powinna wystarczyć do obrócenia 484 Świnoujścia w perzynę, razem ze wszystkim, co wokół niego się znajdowało. Rurociągi transportujące gaz, stacje przesyłowe i zbiorniki, które wylecą w powietrze, zmienią tę część Bałtyku w morze płomieni. Oczywiście liczyli się z tym, że Polacy będą bronić swojego ostatniego dużego portu i zapewnią mu dodatkową osłonę przeciwlotniczą. Kuzniecow zauważył w dolę wstęgę rzeki. Przelatywali właśnie nad Wisłą, na północ od Grudziądza i do celu pozostało im jeszcze ponad dwieście osiemdziesiąt kilometrów. Dla takiego samolotu jak

Su-27 to niecałe dziesięć minut lotu. Wyświetlacz HUD, umieszczony na poziomie oczu majora, poinformował go o konieczności zmiany kursu. Położył lekko odrzutowiec na prawe skrzydło i cała formacja odbiła bardziej na północ, żeby znaleźć się jak najdalej od Bydgoszczy, która w tych dniach stawała się ważnym strategicznie miastem mającym blokować ewentualny marsz białoruskich jednostek pancernych i zmechanizowanych w kierunku Bałtyku. Dalszy lot aż do samego Świnoujścia miał odbyć się nad słabo zaludnionymi terenami Środkowego Pomorza. Rozległe kompleksy leśne oraz szachownice pól uprawnych, stwarzały mniejsze zagrożenie niż silnie bronione okolice Poznania czy Śląska. W mijanych w dole miasteczkach i osadach nie widać był śladów wojny prowadzonej z całą brutalnością na wschodzie. Zbyt daleko od linii frontu. Kiedy Su-27 przemykały na wysokości stu pięćdziesięciu metrów nad rzeką Regą a do nalotu pozostało zaledwie parę chwil, przyszła pora na ostateczną korektę kursu. Lecąc nad cel, klucz „Albatros” majora Kuzniecowa musiał jak najdłużej pozostać niezauważony przez radary 485 z podszczecińskiego lotniska w Goleniowie. Dla resztek stacjonujących tu polskich Migów-29 i F-16 Goleniów stanowił zaplecze remontowo-techniczne. Samo miejsce nadawało się do tego idealnie. Położone na głębokich tyłach mogło przyjmować nawet największe samoloty transportowe. Pod samolotami przemknęły szare wody Dziwny, będącej ostatnią wskazówką nawigacyjną.

Udało się – pomyślał Kuzniecow. Do jego uszu oprócz szumu obu silników dołączył przeciągły gwizd alarmu. Nie wiedział jak, ale został opromieniowany obcą wiązką radarową. Zacisnął mocniej zęby pod maską tlenową, ale nie mógł pozwolić sobie choćby na chwilę dekoncentracji. Do celu pozostały sekundy. Przyśpieszyli do półtora tysiąca kilometrów na godzinę, weszli na pułap pięciuset metrów i rozluźnili szyk. Mijające sekundy dawały im coraz większą szansę na wykonanie zadania. Tylko dźwięk sygnału alarmowego i czerwone światełka na tablicy przyrządów działały deprymująco, informując, że nie pozostaną bezkarni. STACJA RADAROWA NUMER 3, WYSPA WOLIN – POLSKA 24 czerwca, godzina 07:20 Niewysokie pagórkowate wzgórza, które dominują w krajobrazie turystycznych kurortów w Międzyzdrojach i Świnoujściu, nadają się też świetnie do zamontowania na nich radarów mogących nadzorować cały ruch powietrzny zarówno od strony morza, jak i Zalewu Szczecińskiego. Wóz rozpoznania radioelektronicznego stał przykryty zielono-brązową siatką maskującą właśnie na jednym z nich. Opadające łagodnie zbocze pozwalało dostrzec 486 w oddali miasteczko Wolin, od którego byli oddaleni nie więcej niż cztery kilometry. Sam maszt radaru znajdował się sto metrów dalej na szczycie wzgórza. Ponaddwudziestometrowe ramię, niczym nieosłonięte, połyskiwało zielonym kamuflażem. Pełniący właśnie służbę chorąży Morawski podszedł do starszego sierżanta, który w skupieniu obserwował monitor. – Mamy ich – pełen ostrożnej radości głos operatora rozległ się w ciasnym pomieszczeniu. – To na pewno nie są nasze maszyny – siedzący obok niego drugi technik systemów radarowych zauważył brak identyfikatora IFF pozwalającego rozpoznać przynależność każdego samolotu bojowego. Przypływ adrenaliny w krwioobiegu zaskoczonego chorążego nie trwał długo. Słuchawka czarnego telefonu znajdowała się pod ręką. Dwadzieścia kilometrów dalej, w bazie Marynarki Wojennej w Świnoujściu, wiadomość o nagłym pojawieniu się wrogich maszyn podziałała elektryzująco. Nad spokojnym do tej pory miastem rozległ się przeciągły dźwięk alarmu. Baterie działek ZU-23, rozstawione naokoło portu, nie były najskuteczniejszą bronią przeciw Su-27. Do tego służyć miały trzy zmodernizowane sześciokołowe wyrzutnie rakiet przeciwlotniczych SA-8.

Rozlokowane na nadmorskich wydmach chroniły miasto i port przed niespodziewanym atakiem znad morza. KLUCZ UDERZENIOWY ALBATROS – PRZESTRZEŃ POWIETRZNA NAD ŚWINOUJŚCIEM – POLSKA 24 czerwca, godzina 07:21 487 Pilotom Su-27 ziemia jawiła się jako rozmazana, zielona połać terenu bez widocznych punktów orientacyjnych. Wszystkie główne koordynaty przekazywał im wyświetlacz HUD, na którym pojawił się znacznik celu. Nagła turbulencja zakołysała maszyną Kuzniecowa, ale nie miało to wpływu na rezultat nalotu. Umieszczony na wolancie przycisk zrzutu został włączony, a spod kadłuba w krótkich sekwencjach zaczęły opadać bomby. Eksplodowały one w momencie uderzenia w ziemię lub bezpośrednio w cel, niszcząc i zabijając wszystko w polu rażenia. Sam atak trwał sekundy, ale to, co po sobie zostawił w najnowocześniejszym polskim terminalu gazowym, równało się katastrofie. Większość dwustupięćdziesięciokilogramowych bomb trafiła w trzy zbiorniki skroplonego gazu oraz zniszczyła rurociągi. Mimo że zbiorniki wypełnione były tylko w połowie, wystarczyło tego w zupełności, aby ozdobić poranne niebo w trzy gorejące nad horyzontem słońca. Pozostałe zbiorniki pozostawały puste, ale i tak znajdowały się w nich resztki oparów, które eksplodowały z niszczycielską mocą. Szczęściem w nieszczęściu dla pracowników i mieszkańców miasta żaden z wielkich gazowców przewożących skroplony gaz nie cumował przy rurociągach wybiegających daleko w morze. Gdyby tak się zdarzyło, byłaby to jedna z największych katastrof w tej części Europy. Jednak to, co znajdowało się w zbiornikach, i tak wystarczyło do zdemolowania wszelkich zabudowań na terenie gazoportu. Zdumieni mieszkańcy odruchowo spojrzeli w kierunku, z którego doszedł ich huk wybuchów. Tylko nieliczni z nich wiedzieli, że zaraz na miasto spadnie fala 488 uderzeniowa. Część z niszczycielskiej siły uległa rozproszeniu na nadmorskich wydmach, gdzie wywróciła większość drzew. Za chwilę uderzyła też w samo miasto.

Większość rannych została pocięta przez odłamki z wybitych szyb. Szklane tafle pękały z trzaskiem, rażąc na swojej drodze wszelkie żywe istoty. W Świnoujściu wybuchło piętnaście pożarów spowodowanych zerwaniem linii energetycznych lub przewróceniem słupów wysokiego napięcia. W porcie było o wiele gorzej. Skrzydłowy majora Kuzniecowa, porucznik Aleksiejew miał zaatakować nie instalacje gazowe, ale urządzenia portowe. Nadlatując nad terminal przeładunkowy, zwolnił swój zapas bomb. W tym momencie smugi z 23-milimetrowych działek dosięgły jego maszyny. Choć niekierowane radarem trafienie było bardziej kwestią przypadku, to jednak odniosło skutek. Seria trzech pocisków trafiła w jeden z silników, momentalnie uszkadzając łopatki turbiny. Su-27, dysponujący sporą nadwyżką mocy, mimo to zdołałby na drugim silniku dociągnąć do bazy, choć z dużo mniejszą prędkością. Nie było mu to jednak dane. Tablica przyrządów przed Aleksiejewem zamrugała na czerwono. Samolotem szarpnęło, kładąc go w lekki przechył. W ułamku sekundy później kolejny pocisk przebił owiewkę kabiny i trafił porucznika w głowę. Trzydziestopięciotonowy odrzutowiec runął na ziemię. Rozbił się na jednym z portowych dźwigów, zmiatając go do wody. Major zauważył brak swojego skrzydłowego prawie w tej samej chwili. Słup ognia, który uniósł się nad nabrzeżem potwierdził jego obawy. 489 – Albatros Trzy i Cztery, odchodzimy w prawo – Kuzniecow musiał przezwyciężyć suchość w gardle. Ciągle pozostawała mu kontrola nad dalszym przebiegiem operacji, czyli bezpiecznym powrotem do domu. Kliknięcie w słuchawkach poinformowało go o wykonaniu rozkazu przez pozostałych pilotów. Nie musieli dłużej utrzymywać ciszy radiowej, ale żaden z nich nie miał ochoty na rozmowy. Dźwięk alarmu nie cichł, a to oznaczało tylko jedno: za chwilę do akcji wejdą rakiety ziemiapowietrze. – Rakiety za nami – okrzyk w słuchawkach zmusił majora do szybkiego zerknięcia do tyłu. Dwie smugi białego dymu podążały za nimi. – Rozproszyć się! – rozkazał, wykonując ciasny zwrot. Ich jedynym ratunkiem była prędkość. Kuzniecow chciał jak najszybciej wyjść z dwunastokilometrowej strefy rażenia rakiet SA-8. W szaleńczym pędzie wykonywał

uniki, chcąc zgubić goniący go pocisk. Jednak ten zbliżał się o wiele prędzej, niżby chciał Białorusin. Błysk ognia z lewej strony uzmysłowił mu, że następny pilot z jego klucza nie wróci do bazy. Nie miało to teraz znaczenia. Odruchowo wystrzelił kilka flar, które miały zmylić rakietę przeciwnika, lecz ta kierowała się echem radaru, a nie ciepłem silników. Myśli gorączkowo przelatywały mu przez głowę. Nie chciał dać się zestrzelić. Katapultowanie przy tej prędkości oznaczało samobójstwo. Przesunął manetkę ciągu maksymalnie do przodu. Miał wrażenie, że już dawno przekroczył linię dzielącą go od strefy rażenia, ale uparty pocisk gonił go, jak gdyby nic sobie nie robił z wiążących go ograniczeń. W końcu elektroniczny mózg rakiety odebrał informację o wyczerpaniu paliwa. Mimo że do celu pozostało jeszcze ponad sto metrów, zadziałał 490 zapalnik zbliżeniowy. Rój zabójczych odłamków rozszedł się we wszystkie strony. Kilka z nich dosięgło samolotu Kuzniecowa, dziurawiąc poszycie i silnik. NA POKŁADZIE KC-10 – ZACHODNIA POLSKA 24 czerwca, godzina 07:25 Olbrzymi powietrzny tankowiec podążał do swojej nowej bazy znajdującej się w lasach na północ od Szczecina. Lotnisko w Goleniowie zostało wybrane nieprzypadkowo. KC-10 miał wspierać polskie F-16 przygotowywane do uderzeń na terenie Białorusi. Z możliwością tankowania w powietrzu ich zasięg znacznie się wydłużał, co przy konieczności rezygnacji z lotnisk okupowanych przez Białorusinów nie było bez znaczenia. Amerykańska załoga po raz pierwszy miała współdziałać z polskimi pilotami w warunkach wojennych. Dla dwóch pilotów, nawigatora, mechanika i operatora systemów tankowania była to zupełna nowość. Nigdy wcześniej nawet nie przypuszczali, że coś takiego jest w ogóle możliwe. Macierzyste miejsce stacjonowania w niemieckiej bazie Ramstein, przez którą przechodził główny strumień zaopatrzenia dla walczących oddziałów, okazało się zupełnie nieprzydatne dla odwetowych działań zaplanowanych przez połączony sztab sił powietrznych. – Wchodzimy w przestrzeń powietrzną Polski – oznajmił nawigator zmęczonym głosem – do celu pozostało nam jakieś dwadzieścia mil. – Można powiedzieć, że prawie jesteśmy w nowym domu – dowodzący załogą dwudziestoośmioletni kapitan Bill Romney wyszczerzył zęby do swojego drugiego pilota Matta Lee.

– Znasz jakieś polskie zwyczaje? – zapytał Lee. 491 – Co masz na myśli? – Podobno Polacy witają wszystkich chlebem i solą. – Żartujesz. – Jeden z mechaników z Ramstein jest z pochodzenia Polakiem. Przysięgał, że to prawda. – Dziwne obyczaje – Romney chciał coś jeszcze dodać, lecz w słuchawkach usłyszał głos kontrolerów lotów. – Możliwość kontaktu z nieprzyjacielem. Wejdźcie na sześć tysięcy metrów i pozostańcie tam aż do odwołania. Romney odruchowo mocniej ścisnął stery. – Pierwszy dzień i zaraz przypętało się jakieś cholerstwo – mruknął do zastępcy. – Mogliby nam dać jakąś osłonę, a nie latamy tu sobie goli maszyną pełną paliwa – Lee wyraźnie zdegustowany wynikłymi kłopotami nieco zrzędził, jednak jego utyskiwania były w pełni uzasadnione. W wewnętrznych zbiornikach znajdowało się sto siedemdziesiąt ton lotniczej nafty, którą mieli dostarczyć sojusznikom. ALBATROS JEDEN, PRZESTRZEŃ POWIETRZNA NAD ŚWINOUJŚCIEM – POLSKA 24 czerwca, godzina 07:28 Kuzniecow nie od razu zorientował się, że coś jest nie w porządku. Opór sterów stał się większy dopiero minutę temu. Jeszcze miał nadzieję, łudził się, że udało mu się wywinąć bez szwanku. Jednak nadzieja gasła z każdą upływającą chwilą. Zastąpiły ją złość i rozgoryczenie. Nie wiedział, gdzie podziała się ostatnia maszyna z jego klucza, a wywoływanie jej przez radio było niepotrzebnym kuszeniem losu. Skoncentrował się więc na swoim Su-27, który sprawiał mu teraz duże kłopoty. 492

Wskaźnik poziomu paliwa powoli, lecz systematycznie opadał. W końcu zapaliła się czerwona żarówka – lewy skrzydłowy zbiornik paliwa był pusty. Major wyłączył ją i uruchomił pompy przelewające paliwo z drugiego zbiornika, dla wyrównania środka ciężkości. Z pobieżnych wyliczeń wyszło mu, że powinien dociągnąć do linii Wisły. Nie wiedział tylko, że i drugi zbiornik nie jest szczelny. Operując manetką ciągu i wolantem, sprawdził stery wysokości i kierunku. Rozsądek nakazywał mu lecieć nisko. Zignorował go. Zaczął nabierać wysokości. Bał się, że w pewnym momencie odrzutowiec odmówi mu posłuszeństwa, a nie miał zamiaru spaść razem z nim. W dole szaro połyskiwały wody Zalewu Szczecińskiego, nad którymi właśnie przelatywał. Wszystko wyglądało tak spokojnie, że zaryzykował i na dwie sekundy włączył radar. Jego wiązka omiotła horyzont i na monitorze pokazało się silnie odbite echo. Major wiedział, że główny tor przelotowy znajduje się dalej na południu. W te okolice zapuścić się mógł tylko wojskowy transportowiec. Skierował maszynę w jego kierunku. Jeszcze nie wiedział, co zrobi. Miał niesprawny samolot, ale przeciwnik wydawał się być łatwym celem. Zerknął na wskaźnik paliwa. – Job twoju mać – zaklął, widząc jak niski jest jego poziom. Na tym, co ma, na pewno nie doleci do swoich. Istniało jeszcze ryzyko, że może natknąć się na operujące tutaj myśliwce. Uszkodzony Su-27 byłby dla nich wymarzoną tarczą strzelniczą. Szybko obliczył odległość dzielącą go od transportowca. Niecałe sześć kilometrów. Z powodzeniem znajdowali się w zasięgu rażenia rakiet AA-10 Alamo, które spoczywały na podskrzydłowych pylonach. Doszedł do wniosku, że 493 mimo wszystko może zaryzykować. Nacisnął czerwony przycisk na drążku i widząc smugę białego dymu szybko oddalającą się ku widnokręgowi, chciał wykonać zwrot w lewo. Drążek bez trudu dał się przechylić, lecz nic się nie wydarzyło, co więcej – nos odrzutowca pochylił się do przodu i maszyna rozpoczęła powolne nurkowanie. Kuzniecow przesunął manetkę przepustnicy do przodu, by zmniejszyć opadanie. Większa prędkość powinna zrównoważyć siłę przyciągania. Jedynym efektem jego starań okazała się większa szybkość opadania. Lekko spanikowany popatrzył na stery wysokości i dopiero wtedy zobaczył, że są one zablokowane. Silniki działały, zawiodła hydraulika. Wodna tafla zaczęła zbliżać się z niewiarygodną prędkością. Pozostał mu tylko jeden sposób na ratunek. Oparł głowę o szczyt fotela i pociągnął za dźwignię uruchamiającą katapultę. Na sekundę

pociemniało mu w oczach, kiedy ładunki wybuchowe wyrzuciły jego fotel z rozpadającego się samolotu. Kiedy doszedł do siebie, najpierw zerknął do góry. Biała czasza spadochronu rozkwitła nad nim bez żadnych komplikacji. Teraz popatrzył w dół. Woda. Dopiero w tej sekundzie zrozumiał, jak pochopnie postąpił. Ze wszystkich stron rozciągały się sine fale, a on znajdował się na samym środku Zatoki Szczecińskiej. Misja, którą wykonywał, miała odbywać się nad lądem, więc nie został wyposażony w kamizelkę ratunkową. Całe życie związał z lotnictwem i do wody czuł wstręt. Był słabym pływakiem. Z ledwością przepływał jedną długość basenu. Strach wypełnił jego myśli, kiedy opadał ku przeznaczeniu. NA POKŁADZIE KC-10 – ZACHODNIA POLSKA 494 24 czerwca, godzina 07:30 – Coś nie mamy dzisiaj fartu – kapitan Bill Romney usłyszał jęk sygnału alarmowego. – Od rana gnębią mnie złe przeczucia – dodał Lee. – Zwrot na południe – rzucił Romney. Tak wielkim samolotem, jakim był KC-10, nie dało się manewrować jak myśliwcem. Na dodatek przewozili prawie pełne zbiorniki paliwa, co dodatkowo utrudniało zmianę kursu. – Włącz zagłuszanie – rozkazał kapitan. Lee sięgnął do znajdujących się po jego lewej stronie przełączników. Każda maszyna operująca w strefie działań wojennych posiadała system dezorientujący wrogie radary. Zresztą nie tylko wojsko wykorzystywało takie systemy. Wiele linii cywilnych jak chociażby El-Al miało zamontowane w swoich pasażerskich liniowcach podobne urządzenia. – Ciągle jest za nami – rozległ się za ich plecami krzyk nawigatora śledzącego rakietę na radarze. – Nie damy rady – Matt pobladł. – Dwie mile i ciągle się zbliża – nawigatorowi nie pozostawało nic innego jak tylko wpatrywanie się w monitor.

– Czułem, że ta Polska wyjdzie nam bokiem – wyszeptał Matt. – Jedna mila. – Boże, ratuj! Wstrząs okazał się słabszy niż się spodziewali. – Silniki – kapitan mocno zacisnął zęby i Lee miał kłopoty, aby go zrozumieć. – Co? – Silniki! Sprawdź silniki! 495 – Sprawne. Dwójka szwankuje, temperatura wyższa niż normalnie. – Wyłącz ją. Drugi pilot wyłączył jeden z silników KC-10. Prędkość nieznacznie spadła. – Matt. – Tak? – Nie mogę manewrować. Pomóż mi. Obaj piloci z dłońmi zaciśniętymi na sterach starali się zmienić kierunek lotu. – Osiem stopni w prawo i jakieś piętnaście w lewo, nie jest dobrze. – Musieliśmy zaliczyć tą rakietą prosto w kuper. – Jeszcze nie jesteśmy na lotnisku. – O ile w ogóle się na nim znajdziemy. Nie ma szans na lot do tego całego Goleniowa. – Zrobimy pętlę – To będzie jakieś dwieście mil. – Masz inny pomysł?

Lecieli teraz kursem na południe. Pod nimi rozpościerały się zielone lasy przetykane szarymi wstęgami szos. – Lecimy wzdłuż granicy polsko-niemieckiej – Romney sprawdził kurs. – Może lepiej będzie, jak wylądujemy w Berlinie. – Za daleko. Wielka maszyna utrzymywana w powietrzu ciągiem trzech silników, zaczęła powoli obierać kurs na wschód. Szło to opornie, niemniej powietrzny tankowiec robił nawrót na poprzedni kurs. Zielony dywan pod nimi przemieniał się teraz w podmiejskie osiedla otaczające Szczecin. 496 – Coś się dzieje z trójką – Lee poczuł na plecach dreszcz, kiedy zauważył, że liczby na wskaźnikach temperatury zaczęły rosnąć. – Kurwa, jeszcze tego brakowało! Teraz zrobiło się już bardzo źle. KC-10 Extender posiadał tylko trzy silniki. Kiedy dwa z nich zawodziły, lot stawał się problematyczny. – Zmniejsz w nim ciąg o sześćdziesiąt procent. Matt przesunął przepustnicę do tyłu. Trzeci silnik zamontowany nad kadłubem w sekcji ogonowej zwolnił obroty turbiny. Mimo to temperatura spadła tylko o kilka stopni. – I co? – zapytał Bill – Prawie bez zmian. – Jeszcze o pięć procent. Drugi pilot powolnym ruchem dłoni ściągnął nieznacznie dźwignię w swoim kierunku. Teraz temperatura wyraźnie spadła. – Na razie w porządku. Lot na jednym tylko sprawnym podskrzydłowym silniku zaczynał być igraniem ze śmiercią. Samolot lecący z szybkością trzystu kilometrów na godzinę, przekraczał

tylko nieznacznie prędkość minimalną. Gdyby zwolnili jeszcze bardziej, brak siły nośnej pod skrzydłami mógłby sprawić, że runęliby na ziemię z wysokości dwóch tysięcy metrów. GMACH TELEWIZJI W SZCZECINIE – POLSKA 24 czerwca, godzina 07:32 Miasto widziane z dachu sześćdziesięcioczterometrowego wieżowca wyglądało na spokojne. Wschodni wiatr łagodnie omiatał ulice, 497 rozgarniając poranny smog. Ruch zresztą i tak był niewielki z powodu reglamentacji paliwa, co spowodowało, że przejażdżkę samochodem odbywali tylko nieliczni. Podporucznik Stefan Borudzki z niecierpliwością popatrzył na zegarek. Nocna służba na dachu powinna zakończyć się już dobre pół godziny temu, a on wciąż nie mógł doczekać się na swojego zmiennika. Uzbrojony w lornetkę i radiotelefon, wzorem obserwatorów z czasów dawnych wojen, sprawował pieczę nad miastem. Na ulicach, tonących w zieleni alejach, placach i czerwonych dachach domów starej części Szczecina, która rozpościerała się pod nim, nic nie mogło ujść jego bystremu spojrzeniu. Wiedział, że na drugim królującym w centrum wysokościowcu podobne zadanie powierzono jego koledze. Od czasu do czasu i w chwilach wyjątkowej nudy komunikowali się ze sobą, wymieniając uwagi i najnowsze plotki, ale teraz po nocnej warcie Borudzki miał jedynie ochotę na herbatę i sen. Nie chciał popędzać swojego zmiennika, więc dał mu jeszcze dziesięć minut. Potem może skontaktuje się z centralą i zapyta, co się stało. Jak do tej pory miasto prawie wcale nie ucierpiało. Nieliczne alarmy okazywały się przedwczesne, a białoruskie lotnictwo obierało inne cele. Najpoważniejszym incydentem okazały się dwie rakiety Scud wystrzelone na Szczecin zaraz na początku wojny. Jedna z nich spadła w okolicach portu, niszcząc kilka magazynów i uszkadzając niewielki statek, lecz w małym stopniu wpłynęło to na pracę portowców. Druga rakieta wybiła dziesięciometrowej głębokości lej na terenie ogródków działkowych przylegających do głównej linii kolejowej obsługującej port. Tym razem jedynym 498 poszkodowanym był pracownik kolei podążający na poranną zmianę do pracy.

Szczecin jest miastem o sporej powierzchni, jednak jego tereny zabudowane poprzetykane są bogato ogródkami działkowymi, parkami, nieużytkami i miejscami rekreacyjnymi dla mieszkańców. Paradoksalnie, dopiero kiedy rozpoczął się konflikt z Białorusią, rejon i samo miasto zyskały na znaczeniu. Szczecin nigdy wcześniej nie miał szczęścia do rządzących nim prezydentów, którzy przez swoją nieudolność i niekompetencję nie potrafili sprawić, żeby prowincjonalne zadupie dołączyło do krajowej czołówki. Borudzki z niechęcią sięgnął do termosu z wystygłą już, niestety, herbatą. Jeszcze trzy minuty – pomyślał coraz bardziej zniecierpliwiony przedłużającą się nieobecnością kolegi. Ciągle wpatrując się w horyzont, zauważył odległy punkt. W pierwszym momencie wziął go za ptaka, lecz zaraz potem zorientował się, jak bardzo się pomylił. Ki diabeł?! – podporucznik zamrugał i z powrotem podniósł do oczu czarną lornetkę. Zielono-czarny kształt samolotu był teraz wyraźnie widoczny na tle błękitnego nieba. Borudzkiemu wydało się dziwne, że tak ogromna maszyna kierowała się nad tereny zabudowane, jednocześnie stale obniżając lot. Może jego służba nie okaże się tak bezowocna, jak przypuszczał. – Posterunek obserwacyjny Alfa Victor Jeden – zameldował do radiotelefonu – chyba dzieje się coś dziwnego. NA POKŁADZIE KC-10 – ZACHODNIA POLSKA 24 czerwca, godzina 07:33 499 – Zaraz spadniemy – słowa wypowiedziane przez Matta Lee zabrzmiały złowrogo. Drugi pilot silił się na spokój, ale emocje zaczęły brać górę. – Przestań pieprzyć – zdenerwował się Romney – trzymaj stery, zaraz wracam. – Gdzie idziesz? – przestraszył się Lee. – Pogadać z Harperem. Trzaski w łączności wewnętrznej zmusiły kapitana do wygramolenia się z fotela i odbycia krótkiej wycieczki do stanowiska operatora systemów tankowania. Roger Harper, zwany pieszczotliwie „Hakiem” z powodu wyjątkowego wyczucia, z jakim manipulował wysuwanymi rurami z paliwem, przeważnie zajmował miejsce w ogonowej części kadłuba. Teraz jednak Bill napotkał Harpera tuż za kabiną pilotów. Rosły, ogolony na łyso Murzyn w lotniczym kombinezonie sprawiał wrażenie, jakby dopiero co przeszedł przez piekielne ognie. W jednej ręce trzymał gaśnicę. Po skapującej na podłogę pianie widać było, że niedawno była ona w użyciu.

– Przecieka główny zbiornik – oznajmił na powitanie. – Nie jest chyba tak źle, skoro biegasz z tym – Bill wskazał na trzymany przez Harpera przedmiot. – Poszły iskry z przewodów elektrycznych – wytłumaczył Hak, odrzucając niepotrzebną już gaśnicę w kąt. – Może zaczniemy awaryjny zrzut paliwa? – Boję się, że nastąpi samozapłon. – To co proponujesz? Roger przez chwilę myślał o konsekwencjach tego, co przyjdzie im zrobić. – Zaczniemy zrzut, tylko powoli. – Dobra. Zresztą i tak jesteśmy nad jakimś miastem. 500 Romney zawrócił, analizując sytuację. W trakcie ćwiczeń wiele razy przeprowadzali podobne symulacje, ale nigdy nie sądził, że przyjdzie mu to zrobić naprawdę. Przeciskając się na swoje miejsce, miał ochotę wydać rozkaz o opuszczeniu samolotu przez załogę. Na pewno uratowałby życie swoim kolegom, ale wiedział też, że bez nich nie da rady sam doprowadzić powietrznego tankowca do lotniska. – Słuchaj, Matt – zwrócił się do drugiego pilota – musimy odciążyć maszynę. – Chcesz wypuścić paliwo tu, nad miastem? – Nie mamy wyjścia – powiedział dobitnie. – Harper zacznie, jak tylko będzie gotowy. Sekundy jak zwykle w takich chwilach zaczęły się dłużyć. Romney niespokojnie wyglądał przez boczne okienko, w duchu ponaglając Haka. Biała mgiełka zaczęła powoli wypełniać powietrze za nimi, tworząc coś na kształt nieforemnej chmury. Galony wysokooktanowego lotniczego paliwa zaczęły opuszczać zbiorniki tankowca wyrzucane w niebo za pomocą trzech giętkich przewodów wysuniętych z tylnej części KC-10. GMACH TELEWIZJI W SZCZECINIE – POLSKA 24 czerwca, godzina 07:34

– Co tam macie, podporuczniku? – w słuchawce radiotelefonu odezwał się oficer zasiadający w Centrum Obrony Cywilnej. Poprzez systemy łączności mógł on w każdym momencie skontaktować się z odpowiednimi służbami i wysłać je w konkretne miejsce. – Nad miasto nadlatuje jakiś transportowiec – zaczął Borudzki, nie wiedząc na dobrą sprawę, jak poinformować o tym, co widzi. 501 – Tak, wiemy. To latająca cysterna. Ma jakieś uszkodzenia – parę minut wcześniej odpowiednia informacja ukazała się na ekranie monitora w Centrum. – Z tyłu ciągnie się za nią jakiś dym. – O tym nic nie wiem. Widzicie coś jeszcze? – Cały czas opadają, choć mam wrażenie, że teraz trochę wyrównali. Samolot znajdował się jakieś półtora kilometra od podporucznika. Nadlatywał od strony zachodniej, minął przed chwilą port i już był nad gęsto zaludnionym centrum. W szkłach obraz cały czas skakał. Borudzkiemu tak drżały dłonie, że nie był w stanie nieruchomo trzymać lornetki. Nie chciał wyjść na panikarza, ale przeczuwał, że dzieje się coś niedobrego. Dopiero teraz zauważył, że za maszyną ciągną się trzy węże, z których tryska rozpylone paliwo. Już wiedział, co to za chmura ciągnie się za samolotem. NA POKŁADZIE KC-10 – ZACHODNIA POLSKA 24 czerwca, godzina 07:35 Dolne poszycie płatowca w tylnej części kadłuba przestało wytrzymywać naprężenie. Wcześniej uszkodzone odłamkami rakiety teraz zaczęło odpadać. Nity przytwierdzające blachę do wręg kadłuba wyskakiwały ze swoich miejsc. Najpierw jeden, później kilka poleciało w przestrzeń. Blacha, niepodtrzymywana przez nity, została wyrwana i w ciągu paru sekund jej duże kawały poszybowały w dół. Kapitan Bill Romney mocniej ścisnął stery, kiedy poczuł, że olbrzymia siła chce mu je wyrwać z dłoni. Jezu Chryste!!! – zdążył jeszcze pomyśleć, lecz w końcu dotarło do niego, że już nic nie da się zrobić. 502

Przeciążona maszyna eksplodowała w powietrzu, a jej szczątki z wysokości niecałych pięciuset metrów spadły na centrum miasta. Od chwili, w której Harper zaczął zrzut paliwa, do czasu katastrofy zdołano opróżnić zbiorniki z pięciu ton benzyny. Reszta, czyli ponad sto sześćdziesiąt ton, znajdowała się jeszcze w środku. Świadkowie, którym udało się ujść z życiem, twierdzili później, że to, co widzieli, przypominało wybuch bomby atomowej. Kadłub KC-10 zniknął w kuli ognia. Z Extendera pozostały jedynie fragmenty skrzydeł rozrzucone na przestrzeni przeszło pięciu kilometrów kwadratowych. To, co spadło na ziemię, zamieniło centrum miasta w gigantyczne jezioro ognia i płomieni. Fala uderzeniowa spowodowana eksplozją zburzyła wszystkie budynki w promieniu czterystu metrów od epicentrum. Te, które znajdowały się dalej, w odległości do dwóch kilometrów, ogarnęły płomienie tak, że nie ocalało prawie nic. W jednej chwili w półmilionowym mieście powstał olbrzymi krater przypominający czynny wulkan. Posterunek podporucznika Borudzkiego został unicestwiony. Fasada wieżowca nie wytrzymała naporu fali uderzeniowej. Najpierw w przeszklonym gmachu wyleciały wszystkie szyby, siekąc ludzi odłamkami, później zmiotło samą konstrukcję. Wieżowiec odgiął się i runął, grzebiąc wszystkich pod gruzami. W tym czasie Borudzki i tak już nie żył. Ciśnienie rozerwało mu płuca i rzuciło naszpikowane szkłem zwłoki na betonową podłogę. Podobny los spotkał drugi szczeciński wieżowiec. Ten jednak nie zawalił się, tylko płonął tak długo, aż zmienił się w wypalony szkielet. Wczesne godzinny poranne spowodowały, że w domach przebywało jeszcze sporo mieszkańców. Piekło spadło im na głowę w porze 503 śniadania. Niektórzy z nich sądzili, że są bezpieczni. Oddaleni od wojny nie przypuszczali, że zawita ona do nich. WIADOMOŚCI CNN 24 czerwca, godzina 12.00 Telewizyjna ekipa znajdowała się w jednej z oddalonych dzielnic Szczecina. Co prawda, dziennikarze starali się być jak najbliżej przekazywanych wiadomości, lecz w tym przypadku nie było to aż tak konieczne. Całą panoramę miasta za plecami ubranego na sportowo dziennikarza otaczały bijące w niebo chmury dymu przysłaniające horyzont. – Tysiące mieszkańców tego pięknego miasta zginęło dzisiaj w niewyobrażalnej katastrofie – dziennikarz przerwał i odwrócił się, jakby chcąc sprawdzić, czy to, co miało miejsce, wydarzyło się naprawdę. – Z tego, co udało się nam ustalić, wynika, że awarii uległ powietrzny tankowiec. Jeszcze nie znamy przyczyny, lecz wszystko wskazuje na to, że eksplodował on w powietrzu. Wstępne szacunki liczby ofiar oscylują w granicach piętnastu tysięcy. Ile ich było naprawdę, być

może nigdy nie uda się dokładnie ustalić, ponieważ część ciał uległa całkowitemu unicestwieniu. Miasto praktycznie zostało odcięte od reszty kraju i trwa w nim obecnie akcja ratunkowa. Ponad dwieście tysięcy ludzi opuściło już swoje domy lub zostanie ewakuowanych w najbliższym czasie z powodu wciąż grożącego im niebezpieczeństwa. Prawdopodobnie porę najbliższych dni przyjdzie im spędzić pod gołym niebem. Przyczynę katastrofy ma zbadać specjalna komisja, a wyniki jej prac 504 zostaną potraktowane jako ostrzeżenie przed podobnymi wypadkami w przyszłości. ROZDZIAŁ 19 WARSZAWA – POLSKA 25 czerwca, godzina 09:03 Generał lejtnant Mychajło Burmak wygodnie wyciągnął nogi przed siebie. W tylnej transportowej części śmigłowca Mi-8, było na to dość miejsca. Pomijając dwóch oficerów przybocznych, generał podróżował praktycznie sam. Lubił wygodę i wcale się z tym nie krył. No cóż, pomyślał, świat jest już tak urządzony. Niektórzy nigdy nie przestaną być niewolnikami. Innym los zgotował wyższe cele. Ostatni tydzień upłynął mu wyjątkowo pracowicie. Nie miał nic przeciwko temu, tym bardziej że lubił swoją pracę. Zresztą wykonywał tylko polecenia samego prezydenta. A to, że czasami nagiął je do swoich upodobań – cóż 505 z tego? Nie wszystko da się zrobić w białych rękawiczkach. Na wspomnienie swych dokonań uśmiechnął się w duchu. Na północ od Białegostoku powstał Ośrodek Specjalny Numer 1. Dwa rzędy po dwadzieścia drewnianych baraków mogły pomieścić ponad trzy tysiące przetrzymywanych w ośrodku osób. Wszyscy, którym nie podobały się nowe porządki, przechodzili przez program resocjalizacyjny. Dzięki ciężkiej pracy i indoktrynacji mieli szansę stać się nowymi obywatelami. Gorzej, że takich osób znajdowało się coraz więcej. Najbardziej pyskowali księża, z którymi nijak nie można było dojść do ładu. Oprócz nich opór stawiali urzędnicy sabotujący wszelkie polecenia. Najbardziej nieprzejednani odsyłani byli do ośrodków we wschodniej części Białorusi. Obozy z

grubsza podobne, jednak warunki dużo gorsze. Osobny problem przedstawiał się z błąkającymi się po lasach niedobitkami polskiej armii. Dla nich przeznaczono Ośrodek Numer 2, znajdujący się po wschodniej stronie byłej granicy. Ogrom zadań i problemów, które tkwiły przed generałem Burmakiem, przedstawiał się imponująco, lecz on sam wiedział, że uporanie się z nimi stanowi furtkę do kolejnych awansów i zaszczytów. Tego, że jego akcje idą w górę, był pewien. Stanowisko komendanta Warszawy stanowiło tego dowód. Była stolica Polski to nie to samo co prowincjonalna dziura, choćby nawet tą dziurą było miasto, jakiego w jego kraju nie było. Jeden z adiutantów pokazał palcem przez okrągłe okienko. Burmak wyjrzał na zewnątrz. Większość pożarów już ugaszono, tylko gdzieniegdzie dymiły jeszcze jakieś ruiny. Służby komunalne pod nadzorem żołnierzy zabierały się już za usuwanie zniszczeń. Gruz wywożono poza miasto, gdzie bezceremonialnie zrzucano go na wielkie 506 hałdy, nie patrząc, czy teren jest prywatny, czy też nie. Sieci elektryczna i wodociągowa nie działały. Wodę czerpano z cystern ustawionych w różnych częściach Warszawy. Jednak największy problem przedstawiały rozkładające się zwłoki. Tymczasowe mogiły znajdowały się na większości skwerów i placów. Teraz, zgodnie z jego pierwszym poleceniem, miano wykopać masowe groby na komunalnych cmentarzach. Najeźdźcy i ofiary miały spocząć razem, zjednoczeni odwieczną tajemnicą śmierci. Lądowanie przebiegło gładko i Burmak zszedł na ziemię. Przygotowany na jego przybycie ciemnoszary Mercedes czekał kilkadziesiąt metrów od lądowiska. Kilku wyprężonych na baczność oficerów stało tuż przy nim. Generał niespiesznie ruszył w ich kierunku. Głęboko odetchnął, wciągając w płuca zapach spalenizny. – Witamy w Warszawie – usłużny ton najstarszego stopniem nie zrobił na nim wrażenia. Nie podając ręki, wsiadł do Mercedesa. Jeden z jego adiutantów przegonił kierowcę i usiadł na jego miejscu. Drugi zajął fotel obok. Ruszyli. Dwa BTR-y 80, jeden z tyłu, drugi z przodu, utworzyły konwój wiozący nowego gubernatora. – Za dwadzieścia minut chciałbym zobaczyć wszystkich odpowiedzialnych za ten burdel – rzucił generał ze swojego miejsca.

– Tak jest, towarzyszu generale – odparł adiutant z prawej strony kierowcy. Burmak z zainteresowaniem przyglądał się miastu. Wstyd mu się było przyznać przed samym sobą, ale trochę ubolewał nad zniszczeniami. Nie chodziło mu o nową zabudowę, tylko o zabytki. 507 Droga z lądowiska do Pałacu Belwederskiego wiodła przez tereny, które najmniej ucierpiały. Parę wypalonych kamienic, to wszystko, co zdołał ujrzeć. Sam Belweder, dawna siedziba prezydenta Polski, został uprzątnięty w pierwszej kolejności. Odprysków z serii karabinowych nie zdołano jeszcze usunąć, lecz tylko to szpeciło fasadę. Generał z uznaniem kiwnął głową, kiedy znalazł się na dziedzińcu. Sala została starannie przygotowana na spotkanie. Dwóch generałów, pięciu pułkowników i reszta nic nieznaczącej drobnicy oczekiwała w przestronnym wnętrzu. Burmak łaskawie kiwnął ręką i wszyscy usiedli. – Drodzy towarzysze – zaczął – czeka nas okres wytężonej pracy, bo to, co do tej pory widziałem, jest żałosne. Zebrani po drugiej stronie stołu popatrzyli na siebie z niepokojem. – Zaręczam, że zrobiliśmy wszystko, co w naszej mocy. Ludzie są przemęczeni, a miejscowi niezbyt chętni do współpracy – w głosie dowódcy 4 Dywizji generała Borysowa niechęć walczyła o lepsze z nadzieją. – Nie przyjmuję do wiadomości żadnych wykrętów – Burmak spiorunował wzrokiem dowódcę, którego oddziały zdobyły miasto. – Jestem pewien, że kiedy przybędą moje jednostki, miejscowi okażą nam tyle szacunku i będą tak „pełni dobrej woli” do współdziałania, jak to tylko możliwe – słowo „moje” zostało zaakcentowane szczególnie. Jedna z jego dywizji wojsk wewnętrznych miała znaleźć się w Warszawie jeszcze dzisiaj. – Czy udało się zabezpieczyć kartoteki policyjne i dane osobowe? – zapytał jednego z pułkowników. 508 – Nie wszystkie, ale sporą ich część – odrzekł tamten. –

Sporo materiału zostało wykasowanego, ale z tym, co mamy, możemy spokojnie przystąpić do wyselekcjonowania zagrażających nam osób. Ze wstępnych szacunków wynika, że może to być w początkowym okresie dwadzieścia, dwadzieścia pięć tysięcy mieszkańców miasta i okolic. Generał Borysow z niechęcią spojrzał w okno, jakby wiadomość o mających nastąpić aresztowaniach napawała go wyjątkowym niesmakiem. – Coś się panu nie podoba? – Burmak popatrzył na Borysowa jak na robaka. – Jestem żołnierzem, nie mam nic do spraw politycznych – odparł dowódca 4 Dywizji. – Może jeszcze tego nie zauważyliście, ale polityka przeplata się teraz z naszymi planami. A na przyszłość radzę pozostawić takie uwagi dla siebie. Reszta oficerów wbiła wzrok w stół przed sobą. W żaden sposób nie chcieli narazić się generałowi. – Następna kwestia, którą chciałbym omówić, ma związek z wyłonieniem reprezentacji tych Polaków, którzy są chętni, aby z nami współpracować. To zagadnienie interesuje naszego prezydenta szczególnie. Sami rozumiecie, że taki quasi-rząd oddałby nam nieocenione usługi. Chudy major wywiadu uśmiechnął się lekko pod nosem. – Zdaje się, że mamy tu takiego chętnego. – Tak? – zaciekawił się generał. – Dwa dni temu pojawił się na jednym z naszych błok-postów – majorowi chodziło o umocniony posterunek. – Koniecznie chciał zobaczyć się z kimś z sekcji 509 wywiadowczej. W czasie przesłuchania okazało się, że jest naszym agentem. – Gdzie jest teraz? – Trzymam go pod kluczem. – Doskonale, ale teraz proszę go tutaj przyprowadzić. Major wyszedł wypełnić polecenie nowego generała-gubernatora. Cisza nie trwał długo. Kolejną sprawą, o którą spytał nowy rządzący, była odbudowa bezpośredniej linii kolejowej do Mińska. Z mętnych wywodów pułkownika jednostki kolejowej wynikało, że jest to możliwe najprędzej w przeciągu miesiąca. – Jeżeli dam wam, powiedzmy, trzy tysiące robotników, to jak szybko uporacie się z naprawą

torowisk? – zniecierpliwił się Burmak. – Jakieś dwa tygodnie powinny wystarczyć – wydukał zagadnięty oficer – tylko kto ich będzie pilnował? Mam tu zaledwie batalion z odpowiednim sprzętem. Drugi działa w okolicach Białegostoku. Reszta naprawia linie kolejowe na terenie naszego kraju co jakiś czas niszczone przez ich lotnictwo. – Jakoś rozwiążemy ten problem. Najlepiej będzie, jak załatwicie sprawę z którymś z moich zastępców. – Chciałbym tylko wiedzieć, czy to będą więźniowie specjalni, czy tacy zwykli z łapanki? Burmak zamyślił się. Pytanie było ciekawe. W końcu zadecydował. – Ilu jeńców udało się wziąć do niewoli? – Kilkuset. Reszta zrzuciła mundury i wtopiła się w ludność cywilną. – Co?! – ryknął generał. Zebrani struchleli. 510 – Postaram się, żeby o waszej niekompetencji dowiedziały się najwyższe czynniki. Dlaczego wcześniej nikt mi o tym nie meldował? Myśleliście, że się o tym nie dowiem? Odpowiedziała mu cisza. – Generale Borysow, co macie na swoje usprawiedliwienie? – Nic – odrzekł cicho zapytany. Przygnębiającą atmosferę na sali przerwało dopiero pojawienie się majora wywiadu, który przyprowadził ze sobą starszego mężczyznę. – Nazwisko? – Moraczewski. Adam Moraczewski. Widać było, że więźnia nie traktowano dobrze. Brudny garnitur z błękitną koszulą bez krawata, potargane włosy i wzrok zaszczutego psa nie wskazywały na to, że Moraczewski stanowił kiedyś najpoważniejsze źródło informacji dla wywiadu Białorusi. Tak... Chociaż ta sprawa wyjaśniła się sama, pomyślał

generał i popatrzył wymownie na jednego ze swoich przybocznych. Ten podszedł do więźnia i przyjacielskim gestem zaczął strzepywać pył z jego ubrania. – Podejdźcie bliżej, towarzyszu, wiele o was słyszałem. Twarz Moraczewskiego rozjaśnił uśmiech. – Pragnę was poinformować, że całe moje życie wiernie służyłem interesom Białorusi. – Oczywiście. Zostaniecie za to wynagrodzeni – odparł Burmak. Kiedy były wiceminister podchodził do generała, stojący za nim adiutant odpiął kaburę i wyjął ze środka Makarowa. Wycelował w tył głowy Moraczewskiego i przez salę przetoczył się huk wystrzału. Wytyczne, które Burmak 511 otrzymał z Mińska, nie pozostawiały cienia wątpliwości co do dalszego losu szpiega. Chociaż ta sprawa została załatwiona perfekcyjnie. PODZIEMNE CENTRUM DOWODZENIA, MIŃSK – BIAŁORUŚ 25 czerwca, godzina 10:58 – Przykro mi to zakomunikować, ale nasza ofensywa utknęła – referujący wydarzenia ostatnich godzin generał Igor Dawydow wytarł bawełnianą chusteczką spocone czoło. – Nasze czołówki podchodzą do Rawy Mazowieckiej, lecz wydaje się, że to szczyt naszych możliwości. – Moglibyście wyjaśnić, co się stało? – prezydent Republiki Białorusi ze swojego miejsca uważnie kontrolował przebieg każdej narady. – Wśród żołnierzy można dostrzec oznaki wyczerpania. Zwłaszcza czołgiści są w boju nieprzerwanie od początku naszego ataku. Warto by ich wycofać lub dać możliwość wypoczynku, inaczej padną ze zmęczenia. – O ile sobie przypominam, w czasie hitlerowskiego najazdu nie było w zwyczaju odsyłania jakichkolwiek jednostek na tyły. Oddziały biły się aż do zwycięstwa. Lub całkowitego unicestwienia – pomyślał Dawydow.

Szef sztabu dosyć już miał ciągłego odwoływania do czasów Wielkiej Wojny Ojczyźnianej. Łukaszenka przy całej swej inteligencji i zainteresowaniu sprawami armii nie rozumiał, że teraz wojny przebiegają zupełnie inaczej. – Tak, panie prezydencie, ma pan rację, ale pozwolę sobie zasugerować, że czterdzieści osiem godzin we względnie komfortowych warunkach potrafi zdziałać cuda. 512 – Nie zgadzam się. Dopiero, jak weźmiemy Łódź, przyjdzie pora na odpoczynek. Teraz to Łódź staje się naszym priorytetem. Im szybciej ją zajmiemy, tym lepiej. – Tak, oczywiście, ale potrzebujemy też czasu na podciągnięcie ekip remontowych i zaopatrzenia. Sam szturm ich stolicy pochłonął więcej środków, niż się spodziewaliśmy. Dawydow nie chciał mówić, że do tego należało dodać również ataki lotnicze na kolumny transportowe. Nie było godziny, żeby polskie samoloty lub grupy specjalne nie ostrzeliwały zaopatrzeniowych ciężarówek. Sporą grupę żołnierzy absorbowało teraz poszukiwanie maruderów na tyłach. Nie było można wysyłać pojedynczych kurierów poza obszar większych miast. Ginęli bez śladu. Zresztą nie tylko w leśnych ostępach dokonywano zasadzek. W Białymstoku, Siedlcach, Białej Podlaskiej wszędzie mnożyły się zamachy na pojedynczych żołnierzy. Kwestią czasu pozostawały bardziej zorganizowane akcje. W samej Warszawie tak naprawdę jeszcze nie wygasł opór. Sprzęt wymagał najpilniejszych napraw, a tutaj mówi się o ataku na jedno z największych miast Polski. – Jednak to wszystko są sprawy drugorzędne. Największe kłopoty sprawiają nam tłumy uchodźców. Są ich setki tysięcy. Blokują wszystkie drogi, którymi poruszają się nasze czołgi. – To ich wymińcie! – Niemożliwe. Wszystkie pobocza są zagracone porzuconymi samochodami. Nasi chłopcy w wolnych chwilach myszkują po nich i... – Dawydow nie wiedział, jak to ująć. Siedzący obok niego koledzy również nie spieszyli się z wyjaśnieniami. 513 – Może mi to w końcu powiecie?! – Łukaszenka zaczął się niecierpliwić. W końcu szef białoruskiego KGB Katajew pośpieszył z pomocą.

– Ilość porzuconego przez Polaków mienia przyprawia naszych żołnierzy o zawrót głowy. Oddziały wojsk wewnętrznych robią, co w ich mocy, żeby zapobiec rabunkom i szabrowi, ale nie zawsze jest to możliwe. Dawydow na końcu języka miał uwagę o biedzie białoruskiej wsi, postanowił jednak ją sobie darować. Z wewnętrznych raportów przesyłanych bezpośrednio na jego biurko wyłaniał się obraz przyprawiający o dreszcze wytrawnego milicjanta. Większość szeregowych pochodziła z małych miasteczek i ze wsi. Warunki, w jakich przyszło im egzystować, przedstawiały się dość nędznie jak na standardy dwudziestego pierwszego wieku. Wojna okazała się dla nich doskonałym sposobem na szybkie wzbogacenie. Wśród rzeczy, które mogli znaleźć na poboczach polskich dróg, było praktycznie wszystko. Samochodowe odtwarzacze CD, meble, sprzęt AGD i RTV, ubrania. Czego nie można było znaleźć w porzuconych samochodach, mogli dostarczyć uciekinierzy koczujący w lasach i małych wioskach. W zdyscyplinowane do tej pory formacje wkradł się chaos. Kto sprytniejszy, chciał skorzystać na dogodnej sytuacji. Nieraz sami dowódcy dawali dowody, że działają z niskich pobudek. Kawalkady ciężarowych Ziłów i Urali odjeżdżały na wschód załadowane wszelkim dobrem. – Sytuację komplikuje fakt – kontynuował Katajew – że niektórzy Polacy starają się wchodzić w nieformalne układy z naszymi obywatelami. Niestety, ma to swoje 514 tragiczne konsekwencje. Nie dalej jak wczoraj w okolicach Łukowa żołnierze kompanii remontowej zostali poczęstowani wódką. Na efekt nie trzeba było długo czekać. Dwóch zmarło w wyniku zatrucia metanolem, trzech oślepło. Nie muszę chyba mówić, że takie zdarzenia będą się powtarzać. Dawydow czytał o tym tuż przed naradą. Meldunek zawierał również inne bulwersujące informacje. Otruci żołnierze z jednostki remontowej trzy dni wcześniej dopuścili się gwałtu i rabunku na rodzinie uciekinierów. Zwłoki matki i dwóch córek znaleziono niedaleko miejsca, w którym przebywali żołnierze. Wstępne dochodzenie nie pozostawiało cienia wątpliwości co do sprawców. Podanie skażonego alkoholu ewidentnie było zemstą. Szeroko zakrojona akcja mająca na celu odnalezienie sprawców jak do tej pory nie dała żadnego rezultatu. – Mamy chociaż informacje, ilu tych uchodźców może znajdować się przed frontem naszych wojsk? – zapytał Łukaszenka.

– Z danych wywiadu lotniczego i agentów można przyjąć, że będzie ich od jednego do trzech milionów. – Od jednego do trzech milionów... Szalona precyzja! – W tej chwili drogi prowadzące do Łodzi wyglądają jak szosa z Kuwejtu do Basry w czasie pierwszej wojny w Zatoce – przypomnienie obrazów z tamtego okresu, na których widniały dziesiątki tysięcy porzuconych pojazdów cywilnych i wojskowych, zdumiało prezydenta, więc swoim zwyczajem zamyślił się przez chwilę. Analogia do obecnej sytuacji nasuwała się sama. W roli Amerykanów widział teraz swoje wojska, a uciekający Irakijczycy to byli Polacy. Tylko co zrobić z motłochem blokującym drogę? Szybko przebiegł w myślach arsenał dostępnych mu 515 środków. W końcu zdecydował się na użycie czegoś niekonwencjonalnego. – Obecne wydarzenia zmuszają nas do podjęcia radykalnych kroków. Wzrok wojskowych zawisł na ustach Łukaszenki. Czego mogli się spodziewać tym razem? – Jeżeli się mylę, to proszę mnie wyprowadzić z błędu – powiedział do ministra obrony Ignatiewa. – Skuteczność naszych działań zależy od szybkości manewru, a ten został zablokowany przez masy cywilów. – W zasadzie tak. – W takim razie nie pozostaje nam nic innego, jak tylko usunąć ich z naszej drogi. – To będzie trudne. – Łatwiejsze, niż się wam wszystkim wydaje. Zrzucimy na nich bomby. – Już tego próbowaliśmy. Efekt jest taki, że później musimy zająć się ich rannymi. – Nie myślałem o zwykłych bombach, ale o paliwowo-powietrznych. Ignatiew, któremu przypadła rola adwokata diabła, przez chwilę rozważał za i przeciw pomysłu prezydenta, w końcu odpowiedział. – Możemy ich użyć, ale jakie będą reperkusje? Cywile to nie oddziały wojska, a nawet zrzucenie ich na regularne jednostki zostałoby potraktowane jako zbrodnia wojenna. – Nie bądźmy hipokrytami. Oczyścimy tylko drogę, nic więcej.

Dawydow, który w latach dziewięćdziesiątych nadzorował sprzedaż bomb paliwowo-powietrznych dla lewicowego rządu w Angoli, wiedział, jakie będą skutki ich działania. Wtedy władze w Luandzie, wykorzystując fakt, 516 że oczy świata zwrócone były w inną stronę, potraktowały tereny opanowane przez walczących z nimi partyzantów UNITY jako poligon doświadczalny. Odrzutowe rosyjskie Migi-23, prowadzone przez południowoafrykańskich pilotów, zrzucały białoruskie bomby na byłych sprzymierzeńców rządu w Pretorii. Wspomnienie tamtego okresu tuż po zimnej wojnie, w którym nad względami ideologicznymi górę brały doraźne korzyści finansowe, przypomniał generałowi, jak nieprzewidywalny może okazać się ten świat. – Kiedy nasze lotnictwo będzie gotowe do działania? – Łukaszenka drążył temat. – Nie widzę problemu. To kwestia paru godzin – odparł Ignatiew. – Proszę działać! – Rozumiem, że mam się skupić na odcinku Rawa Mazowiecka – Łódź? – Użyjcie tych bomb wszędzie, gdzie będzie to konieczne. Żądam, żeby oddziały generała Zoszczenki znalazły się pod Łodzią do jutra rana. Niech próbują wziąć miasto z marszu. – Sugerowałbym ostrożność – generał pułkownik Panin, szef wywiadu, uznał, że najwyższa pora na głos rozsądku w tej zmierzającej na zatracenie dyskusji. – Nie wykluczam, że Polacy szykują się do kontrofensywy. Ich dwie ciężkie dywizje, jedna z Żagania, druga ze Szczecina przemieszczają się teraz powoli na wschód. Są pod silną osłoną lotniczą. – Gdzie są teraz? – Zmechanizowana ze Szczecina została skoncentrowana wokół Bydgoszczy. Pancerna przekracza Odrę we Wrocławiu. 517 – W pewnych okolicznościach nadmierna ostrożność jest równie niepożądana co brawura – w głosie Łukaszenki dała się słyszeć groźba. – Przecież jasno widać, że ta na północy ma nas nie dopuścić do Bałtyku. Druga prawdopodobnie zablokuje rejony przemysłowe Śląska. Niby wszystko potwierdzało słowa Łukaszenki, ale ani Dawydow, ani Panin nie byli o tym do końca przekonani. Będąc starymi wyjadaczami, zęby zjedli na strategii i taktyce. Niespieszne działanie polskich wojsk mogło mieć wiele przyczyn. Dywersja z bronią biologiczną, której dokonano wśród żołnierzy

jednostek pancernych, na pewno nie była bez znaczenia, choć spodziewali się bardziej spektakularnych efektów. Jednak najbardziej przypominało to przyczajenie rozwścieczonego tygrysa, który szykuje się, żeby skoczyć prześladowcy do gardła. Dawydow najchętniej opuściłby już naradę. Bolały go plecy i głowa, a w żołądku ssało. Wyjść i już nigdy nie wrócić. WARSZAWA – POLSKA 25 czerwca, godzina 14:33 Ulica wyglądała na zupełnie opustoszałą. Po jej obu stronach ciągnęły się kamienice przetykane przeszklonymi fasadami sklepu lub kolorowymi billboardami. Jedynym świadectwem niedawnej bitwy były porozbijane szklane tafle, które chrzęściły pod stopami Maćka. Minęły już dwa dni od czasu, kiedy dowodzący nimi sierżant zdecydował się rozpuścić oddział. Ci, którzy przeżyli, i tak pochodzili z Warszawy. Zrzucili mundury i poszli do domów, o ile te jeszcze stały. Starcia wygasały stopniowo, z powodu braku amunicji, bądź po prostu szansy na zwycięstwo. Żadne oficjalne 518 władze nie ogłosiły kapitulacji, nie poproszono o zawieszenie broni, ani nie chciano pertraktować. Podjęcie decyzji pozostawiono poszczególnym dowódcom, którzy po konsultacji z młodszymi oficerami decydowali, co robić. Prawie wszędzie wyglądało to podobnie jak w kompanii, w której służył Tygrys i bracia Czerscy. Zostawiali uniformy i zabierali broń. Tysiące automatów i pistoletów znalazło się obecnie w dobrze ukrytych miejscach, czekając na odpowiednią porę. Zresztą kieszeń Kosińskiego też obciążał 9milimetrowy Wist. Maciek dotarł mniej więcej do połowy ulicy i skręcił w odrapaną bramę. Droga na trzecie piętro zajęła mu nie więcej niż minutę. Jasnobrązowe drzwi, przed którymi stanął, opatrzone były mosiężną tabliczką z napisem „J. i T. Czerscy”. Zapukał najpierw raz, później stuknięcie powtórzył jeszcze dwa razy i ponownie raz. Chwilę trwało, zanim drzwi się otworzyły i stanął w nich Bogdan. – Właź. Podkrążone oczy i nieobecny wyraz twarzy wskazywały, że młodszy z braci ciężko pracował przez całą noc. – Nie pamiętam: miałeś pukać dwa razy, raz i dwa czy odwrotnie? – zapytał Bogdan, znikając w głębi mieszkania.

– Zdecydowanie odwrotnie, konspiratorze z Bożej łaski. Kuchnia, do której wszedł Maciek, wyglądała obecnie jak skrzyżowanie warsztatu mechanicznego z barem szybkiej obsługi. Elektronarzędzia spoczywały obok plastikowych pojemników z jedzeniem, a metalowe sztućce przemieszały się z zestawem śrubokrętów. Środek kuchennego stołu zajmowała natomiast rura o długości pół metra i przekroju dwudziestu centymetrów. – Co to jest? 519 – Fugas. – Jaśniej. – Mina, a właściwie improwizowany ładunek wybuchowy – wyjaśnił Bogdan. – Twój pomysł? – Nie. Znalazłem kiedyś w internecie. – Działa? – Mam nadzieję. – To się z nią pożegnaj. Nie będę taszczył przez miasto czegoś, co nie wiadomo, czy jest skuteczne. – Ręczę za to. – Daj spokój. Gdzie Jarek? – Śpi, pomagał mi do samego rana. – To go obudź, nie ma czasu. Tygrys nie mógł sobie przypomnieć chwili, w której zdecydował się podjąć walkę. Wszystko przyszło jakby samo. Na początku nie chciał mieć z tym nic wspólnego. Dopiero postawa kolegów poruszyła w jego duszy jakąś czułą strunę. Oglądając kiedyś w telewizji program o palestyńskich terrorystach, zrozumiał, że czasami nie ma wyboru. Decyzje podejmowane są trochę mimo woli, a działaniami kieruje gniew i uraz. Jarek popychany przez brata, zapinając koszulę, pojawił się wreszcie w kuchni.

– Miło cię widzieć. Nie sądziłem, że kiedyś ucieszę się na widok twojej twarzy. – Nawzajem. Mieliście pracowitą noc? – Jak widzisz, ale Bogdan twierdzi, że coś ci się nie podoba – ziewnął Jarek. – Będziesz ryzykował życie dla czegoś takiego? – Może i masz rację – starszy Czerski krytycznym wzrokiem popatrzył na minę. 520 – I co? – zapytał po chwili Bogdan. – To tutaj zadołujemy w piwnicy, może się jeszcze przydać – zadecydował Maciek. – Na razie chodźmy przyjrzeć się naszym okupantom. Wyszli na ulicę i skierowali się w stronę Alei Jerozolimskich. Na początku w ogóle nie widzieli białoruskich żołnierzy. Na pierwszy posterunek natknęli się dopiero w pobliżu Świętokrzyskiej. Na dwóch opancerzonych transporterach ustawionych w poprzek ulicy siedzieli Białorusini, paląc papierosy. Kilku innych stało na chodniku i na wyrywki kontrolowało przechodniów. Z pozoru rozluźnieni, czujnym wzrokiem kontrolowali ulicę. Tygrys skręcił w przecznicę wcześniej, wymijając blokadę. – Rzucamy się w oczy jak, nie przymierzając, rabin w burdelu – stwierdził Maciek, kiedy poczuł się względnie bezpieczny. – Rozdzielmy się. Ja pójdę pierwszy, Bogdan dwadzieścia metrów za mną, Jarek zamykasz pochód. Bracia skinęli głowami. Wcześniej otarli się o śmierć i wciąż mieli świadomość jej bliskości. – Może nic by nam nie zrobili – Bogdan szukał dobrych stron. – Uwierz, że z tym, co mam w kieszeni, kula gwarantowana – odparł Tygrys. – Cholera! Masz pukawkę. Nic nie powiedziałeś! – wściekł się Jarek. – Ciszej! Jak będziesz się tak darł, to zaraz wszyscy będą wiedzieli. Co myślałeś, że wybiorę się na wariata? Ruszyli dalej. W twarzach mijanych warszawiaków zmęczenie na przemian konkurowało z zaciętością. W niektórych miejscach, jak chociażby przed kościołami, 521

zbierały się grupki przeważnie starszych osób. Sam Tygrys był zdziwiony, jak wielu mieszkańców wyszło z oblężenia bez szwanku. Ukryci po piwnicach i schronach przeczekali najgorętsze dni. Dopiero względny spokój nakłonił ich do opuszczenia kryjówek. Maciek zobaczył już dość. Wszedł do najbliższej bramy i zaczekał na Czerskich. – Sami widzicie, jak to wygląda. – Słyszałem, jak ludzie mówili, że na Dworcu Wschodnim wysadzono białoruski transport z zaopatrzeniem – mruknął Jarek, dzieląc się informacją, która krążyła pomiędzy ludźmi stojącymi przed kościołem Świętego Krzyża. – Podobno w Kampinosie cały czas trwają walki – dodał Bogdan. – Widzę, że wydarzenia zaczynają nabierać tempa. Rano słyszałem tylko o strzelaninie na Grochowie – zgasił braci Tygrys, wyraźnie studząc ich nastroje. – Co robimy? – zapytał w końcu Jarek. – Możemy wrócić, choć ja bym jeszcze zajrzał do Wirskich. – Przecież wszyscy wyjechali – zdziwił się Bogdan. – Zobaczymy chociaż, czy chałupa stoi. Później pójdziemy do Stasia Waryńskiego. Ciekawe, czy żyje. Idąc dalej, Maciek pogrążył się w smętnych rozważaniach. Świat, który znał i rozumiał, przestał istnieć. Zmienił się na jego oczach w trakcie ostatniego tygodnia. Przyszłość również nie przedstawiała się w jasnych kolorach. Najgorzej, że nie wiedział, kto z jego przyjaciół żyje, a kto przepadł w otchłani śmierci. Zamyślony skręcił w najbliższą przecznicę i zatrzymał się jak wryty. Odruchowo chciał się cofnąć, ale wiedział, że 522 jest już za późno. Dwadzieścia metrów przed nim stał zaparkowany przy chodniku wojskowy UAZ, a przy nim dwaj żołnierze lustrowali okolicę. Tygrys wolnym krokiem ruszył przed siebie. Prawa dłoń ścisnęła rękojeść Wista, spoczywającego w kieszeni kurtki. Białorusini przyjrzeli mu się nieufnie. Poza nimi ulica była pusta. Maciek

nonszalancką pozą i znudzoną miną chciał ukryć ściskający mu serce strach. Dziesięć metrów, pięć. – Stoj! – ręka żołnierza zatrzymała go w miejscu. Chciał wyszarpnąć pistolet, ale wtedy Białorusin odwrócił się do niego bokiem. Na schodach bramy, przed którą stali, zadudniły kroki. Dwóch cywili wyprowadzało starszego mężczyznę. Trzeci zamykał pochód. A więc to nie chodziło o mnie – Maciek lekko odetchnął. Dłonie aresztowanego skuwały kajdanki, a on sam wyglądał na lekko poturbowanego. Lewe oko miał spuchnięte. Z kącika warg skapywała krew. Tajniacy podtrzymywali go za łokcie. Mężczyzna wyglądał na przybitego. Grał tak doskonale, że zwiódł tym funkcjonariuszy KGB. W pewnym momencie jego prawe kolano podskoczyło do góry, wbijając się jednemu z tajniaków prosto w genitalia. Prawie równocześnie dłonie w kajdankach poszybowały ku twarzy drugiego z cywili. Do uszu Tygrysa dobiegł chrzęst łamanego nosa. Mężczyzna rzucił się przed siebie, lecz jego los wyglądał na z góry przesądzony. W próbie ucieczki było więcej desperacji niż zdrowego rozsądku. Maciek wyszarpnął odbezpieczonego Wista i pierwszym strzałem położył żołnierza, który wcześniej chciał go zatrzymać. Dwaj pozostali, zaskoczeni obrotem sytuacji, padli na ziemię, szukając osłony. 523 Uciekać! – ta myśl zdominowała reakcje Tygrysa. Obrócił się na pięcie i zaczął biec za niedawnym aresztantem w kierunku rogu ulicy, gdzie stali Czerscy. Pierwsza seria z automatu przecięła powietrze. Maciek uskoczył w bok, przeturlał się na brzuch i odpowiedział ogniem. Kątem oka zdążył zobaczyć, że mężczyzna pada na chodnik. Jeden z tajniaków, ten ze złamanym nosem, zwijał się teraz, trafiony w brzuch przez kulę wystrzeloną z pistoletu Kosińskiego. Kałasznikow obstawy na sekundę ucichł. Strzelając za siebie, Maciek ruszył do zbawczego rogu ulicy. Osiągnął go w tym samym czasie co uciekinier. – Jarek! Cholera, Jarek! Maciek przystanął. Przed nim, w szybko powiększającej się kałuży krwi, leżał Jarek.

Prawdopodobnie rykoszetujące kule trafiły go w chwili, kiedy bracia obserwowali całe zajście. Jedna z nich przebiła mu głowę na wylot, pozbawiając życia na miejscu. Klęczący przy nim Bogdan mówił do niego roztrzęsionym głosem, prosząc go, żeby wstał. – Nie żyje – odezwał się uciekinier. – Żyje, zaraz wszystko będzie dobrze – do Bogdana nie dotarło jeszcze, co się stało. Tygrys wymienił magazynek, przeładował i szybko wystrzelił zza węgła budynku. – Spływamy. Zaraz zjawi się kupa ich kolegów. – Nigdzie nie idę, zostaję z bratem. Mężczyzna podniósł otępiałego Bogdana z kolan. Maciek podtrzymał go z drugiej strony. – Tędy – zakomenderował i pobiegli w stronę wypalonej kamienicy. 524 Trzy kwadranse później, kiedy stanęli przed drzwiami mieszkania Wirskich, nie byli pewni, czy w ogóle kogoś zastaną. Znaleźli się tu trochę z przypadku, a trochę z wyrachowania. Niedawna strzelanina sprawiła, że po ulicach we wszystkich kierunkach pędziły teraz patrole na opancerzonych transporterach, wyłapując każdego, kto wyglądał na podejrzanego. Maciek już drugi raz tego dnia stukał do drzwi. Dobiegły ich kroki po drugiej stronie, stuk odsuwanej zasuwy i pojawiła się Agata. Zaskoczyło to Kosińskiego, lecz wyjaśnienia postanowił zostawić na później. – Mamy kłopoty – oznajmił. – Wejdźcie. Pierwszy próg mieszkania Wirskich przestąpił uwolniony przez Maćka mężczyzna. Bogdan z nieobecną twarzą stał na klatce schodowej. Tygrys złapał go za rękaw i wepchnął w głąb mieszkania. – Boże, co ja teraz powiem rodzicom? – mamrotał pod nosem. Nie zanosiło się, aby stan otępienia, w który popadł, miał szybko minąć. – Co się stało? – Jarek nie żyje. Zginął, kiedy ratowaliśmy tego faceta –

odpowiedział Tygrys, wskazując na mężczyznę, który, zupełnie oklapły, rozparł się w fotelu. O tym, że akcja ratunkowa była zupełnie spontaniczna, wolał nie wspominać. – Kim ty, człowieku, w ogóle jesteś? – zapytał nieznajomego. – Janusz Wasilewski, do niedawna komisarz policji w komendzie stołecznej. Obecnie – zamyślił się – wychodzi na to, że bezrobotny. 525 – Nie wie pan, dlaczego ci tam – palec Maćka wskazał na okno – chcieli pana przymknąć? – Przypadkiem wiem i jest mi bardzo przykro z powodu waszego kolegi. Jeszcze nie podziękowałem za pomoc. – Nam też, kurwa, jest przykro – nie wytrzymał Kosiński. – Lepiej, żeby pan miał solidne usprawiedliwienie, bo inaczej sam odstawię pana na najbliższy posterunek. – Uspokójcie się, to do niczego nie prowadzi – Agata spróbowała uspokoić mężczyzn. – A co ty właściwie robisz w domu? Przecież miałaś wyjechać z Weroniką? – Tygrys na razie stracił zainteresowanie policjantem. – Miałam, ale kiedy wyszłam już z domu, na głowę spadł mi kawał belki z uszkodzonego dachu. Dobrze, że skończyło się tylko na lekkim wstrząsie mózgu. Kiedy doszłam do siebie, było już za późno na jakikolwiek wyjazd. – Szkoda, że nie wyjechałaś, byłabyś teraz bezpieczna. – Tylko, że wy nie mielibyście się gdzie schować. Zaraz przyniosę narzędzia – dokończyła, widząc jak Wasilewski, manipuluje przy kajdankach, które wciąż krępowały mu dłonie. – Będę zobowiązany. Agata zniknęła w przedpokoju, poszukując skrzynki z domowymi narzędziami. Maciek nieufnym spojrzeniem zmierzył Wasilewskiego. W kącie pokoju, z twarzą ukrytą w dłoniach, Bogdan wciąż na nowo przeżywał śmierć brata. Także on czuł, że złość już go opuściła. Na jej miejsce w duszy

zadomowiło się teraz zniechęcenie i przygnębienie. – Mam tylko to – oznajmiła Agata po powrocie. 526 W skrzynce spoczywały kombinerki, brzeszczot, młotek, taśma izolacyjna i zestaw śrubokrętów. – Musisz ciąć – odezwał się policjant do Maćka. – Myślałem, że macie jakieś patenty na otwieranie kajdanek. Bo ja wiem... drutem czy rozmontowanym długopisem... – Nie ja. Kolejne minuty wypełnił zgrzyt piłowanego metalu. – Prowadziłem śledztwo w sprawie zamachu, którego dokonano w Białej Podlaskiej. Słyszeliście chyba o tym – przerwał ciszę Wasilewski. – To ta sprawa sprzed wojny. – I tak, i nie. Zamach faktycznie miał miejsce przed wojną, ale ma też swój ciąg dalszy. – Nikogo to teraz nie interesuje. Wystarczy wyjrzeć przez okno, żeby zobaczyć, co się wyprawia. – A powinno. Mam powody sądzić, że zrobił to białoruski wywiad. Z początku wątpiłem. Wszystko wyglądało na szyte grubymi nićmi, ale później ułożyło się w logiczną całość. – Nie mówi pan chyba poważnie? – Jak najbardziej. Sami popatrzcie. Hotel, w którym doszło do masakry, dziwnym trafem zamieszkiwali sami przybysze ze Wschodu. – To przypadek. Poza tym tego całego zamachowca znaleziono w piwnicy. – Zgoda, ale mikroślady włamania wskazują na więcej niż jedną osobę. Nigdy nie jest tak, że sprawca zdoła usunąć wszystkie dowody. Ślina, włosy. Zresztą, czy ulatniający się gaz mógłby w jednej sekundzie powalić zdrowego mężczyznę? 527 – Nawet jeżeli był tam ktoś jeszcze, to nie widzę powodu, żeby dopatrywać się w tym spisku – na Maćka ta teoria wcale nie podziałała. – Sprawca zginął dużo wcześniej. Potwierdziła to sekcja zwłok. Wszelkie dowody wyniosłem z

wydziału przed wkroczeniem do miasta tych barbarzyńców. – To dlatego pana zatrzymali. Chcieli położyć łapę na materiałach, które ich obciążały – domyśliła się Agata. Wasilewski kiwnął potakująco głową. – Te dowody miał pan w mieszkaniu? – Ukryłem. Aż tak naiwny nie jestem – uśmiechnął się komisarz. – To jedyne papiery, które mogą świadczyć przeciwko nim. Po hotelu Maxim pewnie nie ma już śladu. Pozostałe dowody też będą chcieli zniszczyć. Tak to już jest, zwycięzca bierze wszystko. Tygrys przez chwilę bił się z myślami. Jeżeli prawdą jest to, co mówi ten policjant, to w ich ręku znalazła się niepowtarzalna szansa. Udowadniając, że to białoruski wywiad stał za całą aferą, zagraliby na nosie Łukaszence i jego specsłużbom. Tak, może ten dzień nie będzie tak zły, jak się z początku wydawał. ZACHODNIE PRZEDMIEŚCIA ŁODZI – POLSKA 25 czerwca, godzina 16:17 Pociąg stał się obecnie ich domem. Przez kilka ostatnich dni mieszkały w kolejowym składzie. Cztery przedziały na pięćdziesięcioro dzieci i dwie osoby dorosłe. Każde z nich miało tu swój kąt, choć spać musiały na zmianę. Mimo pootwieranych okien w środku panował zaduch, zdominowany chemicznymi środkami odkażającymi. Wagon dalej przewożono rannych żołnierzy. Smród palonych pokrwawionych bandaży i plastikowych 528 jednorazowych strzykawek, które wrzucano do ogniska, aby zapobiec epidemii, omiatał wagon, wywołując torsje i łzawienie oczu wśród dzieci. Nikt jednak nie zdecydował się opuścić składu. Jedzenie, chociaż niezbyt smaczne, otrzymywali regularnie, a informacje o tym, że już niedługo pojadą dalej, dodawały nadziei. Kilkanaście metrów od torów było już dużo gorzej. Dziesiątki tysięcy ludzi koczowało na równinie, czekając, co będzie z nimi dalej. Weronika i Krysia obserwowały tłum przez okna pociągu, wciąż nie mogąc uwierzyć, że udało im się wyrwać z matni, jaką był obóz w Rawie Mazowieckiej. Ich skład znajdował się w końcu długiego sznura innych pociągów podążających na zachód. Powód przeciągającego się koszmaru za każdym razem przedstawiał się tak samo.

Po przebyciu kilku kilometrów, wszystko stawało, a ekipy remontowe zabierały się za naprawę torów i wiaduktów nie zawsze niszczonych przez białoruski specnaz lub lotnictwo. Bywały przypadki, kiedy zniszczeń dokonywali zdesperowani ludzie, których nie chciano zabrać ze sobą. Często desperaci rzucali się pod lokomotywy, powodując kolejne przestoje. Po niebie przetoczył się grom, gdy samotny Mig-29 nadleciał od wschodu. Uważny obserwator spostrzegłby, że samolot przeleciał nad równiną i zawrócił. Spod jego kadłuba oderwała się jedna bomba, po kilkuset metrach druga, później trzecia i czwarta. Wyglądem przypominały stulitrowe beczki piwa, lecz na tym kończyło się ich podobieństwo. W środku zawierały palną mieszankę, która kilkadziesiąt metrów nad ziemią została uwolniona i utworzyła aerozolową chmurę. Jej zapłon powodował powstanie fali uderzeniowej 529 o nadciśnieniu rzędu dwóch MPa, miażdżącej wszystko w promieniu czterystu metrów. Nie ma praktycznie sposobu na uniknięcie śmierci zadanej przez zastosowanie amunicji paliwowopowietrznej. Pierwsza z bomb spadła kilometr od miejsca, w którym znajdował się wagon z dziećmi. Druga już pięćset metrów bliżej. Trzecia niemal bezpośrednio trafiła w skład. Tysiące ludzi zginęło, nawet nie wiedząc, co się stało. SALA OPERACYJNA POD BUDYNKIEM POMORSKIEGO OKRĘGU WOJSKOWEGO, BYDGOSZCZ – POLSKA 25 czerwca, godzina 21:53 – Omówmy ostatnie szczegóły – Rudnicki pochylił się nad sztabową mapą, rozłożoną na kilku zsuniętych ze sobą stolikach. Kolorowe szpilki przedstawiające aktualne rozmieszczenie polskich i białoruskich oddziałów zostały wbite w odpowiednie miejsca na planszy. – W zasadzie wszystko mamy przygotowane – pułkownik Płoński, który przejął na siebie sporą cześć obowiązków niezastąpionego generała Sulika, przystosowywał się do nowej roli. – W pierwszym rzucie pójdą cztery brygady pancerne, po dwie tutaj i tutaj – długopis pułkownika śmignął po mapie. – To niewiarygodne, ale udało się nam złapać ich z ręką w nocniku. Nigdy nie sądziłem, że pójdzie to tak łatwo.

– Nie chwalmy dnia przed zachodem słońca. Jeszcze wszystko może się wydarzyć. Proszę nie zapominać o poparciu, jakiego ostatnio udzieliła im Rosja. Jak tylko poczują pętlę na szyi, mogą stać się nieobliczalni. Rudnicki starał się studzić emocje, choć uważał, że plan operacji Sarmacki Step ma duże szanse powodzenia. Już 530 w sferze przygotowań założono, że kontrofensywa musi skoncentrować się na odsłoniętych skrzydłach przeciwnika. Główny ciężar miał spocząć na dwóch brygadach Leopardów nacierających z południa. Działania mające wprowadzić w błąd Białorusinów udały się znakomicie. Transporty kolejowe i niskopodłogowe ciągniki z ciężkimi czołgami poruszały się tylko nocą. Za dnia stały starannie zamaskowane z dala od ciekawskich oczu wroga. Oddziały pancerne 12 Dywizji Zmechanizowanej poruszały się bardziej otwarcie, sugerując, że to z północy nastąpi cios. Uzbrojone w starsze konstrukcyjnie czołgi PT-91 Twardy miały w pierwszych godzinach ataku odwrócić uwagę przeciwnika. Łącznie do kontrataku przeznaczono ponad sześćset czołgów i drugie tyle transporterów opancerzonych, wspieranych przez ponad tysiąc systemów artyleryjskich. Dalsze wsparcie zapewniały pozostałe brygady zmechanizowane, oszczędzane do tej pory przez sztab wojsk polskich na taką właśnie okazję. Nie był to jeszcze koniec niespodzianek. – Rozmawiał pan już z ich oficerami łącznikowymi? – Rudnicki popatrzył na szefa lotnictwa, generała Gralczyka. – Wszystko zgodnie z ustaleniami. Pierwsze uderzenie o piątej rano. Żeby zaskoczenie było pełne, pierwsza fala F-22 wejdzie do akcji wprost z baz w Niemczech. – Ile ich będzie? – Jeden dywizjon Raptorów zupełnie wystarczy. To będzie pierwsze operacyjne wykorzystanie tych maszyn w warunkach wojennych. 531 – Mam nadzieję, że sobie poradzą – głównodowodzący nie mógł powstrzymać się od lekkiej ironii, widząc entuzjazm podwładnego. Faktycznie, samoloty F-22 Raptor miały zostać użyte w konfrontacji z odrzutowcami pochodzącymi z Rosji po raz pierwszy. Najnowocześniejsze na świecie, oparte na technologii stealth, dopieszczone przez amerykańskich konstruktorów w każdym szczególe, nie miały sobie równych. Rudnicki, który już wcześniej zasugerował ich użycie, był zdziwiony, że dowództwo USAF wyraziło zgodę.

Jakby tego było mało, z okrętów miano wystrzelić czterdzieści samosterujących pocisków typu Tomahawk. Na ich celowniku miały znaleźć się centra dowodzenia i łączności białoruskiej armii. Rudnicki jeszcze raz zanalizował sytuację, starając się wyłapać wszelkie słabe strony planu. Gros sił białoruskiej armii tkwił w Warszawie, długie odsłonięte flanki dawały stosowną możliwość odcięcia ich od zaplecza. Generał domyślał się, jaki błąd popełnił sztab armii w Mińsku. Prawdopodobnie liczyli na to, że wraz z upadkiem stolicy polski rząd poprosi o zawieszenie broni, co dawało możliwość rozpoczęcia negocjacji. Nie przewidzieli tylko tego, że nikt nie będzie chciał z nimi rozmawiać. Teraz mieli zapłacić za swoją ignorancję słoną cenę. 532 ROZDZIAŁ 20 USS „ALAMO” – MORZE BAŁTYCKIE 26 czerwca, godzina 05:00 Amerykański krążownik rakietowy klasy Ticonderoga przecinał swoim ostrym dziobem szare morskie fale w odległości trzydziestu mil morskich od północnych wybrzeży Polski. Równo z wybiciem godziny piątej, pierwszy z Tomahawków opuścił wyrzutnię znajdującą się w śródokręciu i spowijając białym dymem okręt, pomknął 533 w niebo. Na wysokości pięciuset metrów obrał kurs na południe i obniżył lot do zaledwie kilkudziesięciu metrów. W tym samym czasie swoje zasobniki opuszczały już kolejne rakiety, podążające za pierwszą. Szary krążownik wyglądał na wyludniony. Pokłady były puste, wszyscy znajdowali się wewnątrz na stanowiskach bojowych. Tylko pulsujące czerwone światełka świadczyły, że nie jest to Latający Holender. Dwie mile z prawej burty płynęła bliźniacza jednostka USS „Alamo”, krążownik USS „Alaska”, ledwo dostrzegalny z powodu białej chmury, która przysłaniała także jego mostek i kadłub. Dwadzieścia wystrzelonych przez niego Tomahawków z półtonowymi głowicami bojowymi miało siać śmierć i zniszczenie za liniami wroga. PRZESTRZEŃ POWIETRZNA NAD POLSKĄ 26 czerwca, godzina 05:04

Prowadzący pułkownik Agnus MacCoy czuł przepełniającą go euforię. Jako pilot F-22 Raptor miał do tego pełne prawo. Jego maszyna z szybkością półtora Macha cięła powietrze, pozostając na razie niewidoczna dla radarów przeciwnika. Błękitne poranne niebo, na którym nie było ani jednej chmury, przypomniały pułkownikowi czasy, gdy dowodził szkoleniową eskadrą w bazie Nellis w Nevadzie. Pogoda prawie taka sama jak nad pustynnym ośrodkiem lotów. Okres sprzed prawie roku nasunął również inne wspomnienia. Na kursach szkoleniowych pod jego uważnym okiem lotnicze szlify zdobywali piloci z sojuszniczych krajów, w tym i z Polski. Do dziś pamiętał niektórych z nich. Zwłaszcza jednego sumiennego majora chcącego wszystko wykonać najlepiej. Ciekawe, co się z nim stało. Z tego, co 534 wiedział, straty wśród polskich lotników były ogromne. MacCoy odpędził złe myśli. Powody do snucia podobnych domysłów miał również jego skrzydłowy kapitan William Ellroy. Był chyba dość blisko zaprzyjaźniony z tym Polakiem – przypomniał sobie pułkownik. Nie dość tego, dowódca drugiej pary, Martinez, też należał do wesołej paczki sprawdzonych przyjaciół. Zarówno Ellroya, jak i Martineza, MacCoy ściągnął do swojego dywizjonu, kiedy zaczęło się robić gorąco. Pozostali piloci w jego jednostce byli starymi wyjadaczami, ale ci dwaj to prawdziwe asy. Teraz, trzysta kilometrów w głębi Polski, zbliżając się do przeciwnika, mieli potwierdzić swoją wartość. Na nahełmowej plastikowej osłonie wyświetlił się szereg pionowo ustawionych liczb. Jasnozielone cyferki wskazywały odległość od najbliższego celu oraz szereg informacji pomocniczych. Skok technologiczny, jaki się ostatnio dokonał, sprawił, że wnętrze F-22 wyglądało oszczędnie, prawie ascetycznie w porównaniu z wcześniejszymi odrzutowcami. Oszczędnie nie znaczyło wcale gorzej czy słabiej. Większość informacji wyświetlanych do tej pory na wskaźniku HUD lub tablicy przyrządów w Raptorze przejął na siebie ekran wewnątrz hełmu. Upodabniał on pilota do owada, ale miał niewątpliwe zalety. Wszystkie istotne dane znajdowały się tuż przed nosem prowadzącego samolot i nie trzeba było ich szukać na tablicy przyrządów. – Uwaga, przygotować się – powiedział do mikrofonu pułkownik. – Rebel Dwa, zgłaszam się – rozległ się z słuchawkach głos Ellroya. 535

– Rebel Trzy, potwierdzam gotowość – zgłosił się Martinez. – Rebel Cztery, na miejscu – ostatni pilot był tam, gdzie chciał tego MacCoy. Pułkownik prowadził cztery maszyny prosto w kierunku wroga. – Pamiętacie, co macie zrobić – upomniał po raz ostatni podwładnych. – Sprzątnąć tyle białoruskich maszyn, ile się tylko da, później wracamy do Ramstein. Lądowanie, na którymś z polskich lotnisk nie wchodziło w grę. Ryzyko utraty takiej maszyny jak F-22 było zbyt duże. – Oho, robi się ruch w powietrzu – zauważył Martinez. Symbole białoruskich odrzutowców w sporej ilości pojawiły się na wyświetlaczu. W tej chwili, jak naliczył pułkownik, to dwadzieścia dwa samoloty. Wszystkie startowały z lotnisk zdobytych na Polakach. Każdy z nich został oznaczony przez komputer kolejnym numerem i symbolem typu maszyny. Transmisja danych szła na bieżąco z satelity, jak i radarów F-22. Przed nimi znajdowały się głównie Migi-29 Fulcrum, choć i nie brakło paru nowoczesnych myśliwców bombardujących Su-34 oraz stareńkich Migów-23 i nieco nowszych Su-24. – Ktoś ich ostrzegł? – zapytał Martinez. – Pewnie Rosjanie wychwycili wystrzelenie salwy Tomahawków ze statków szpiegowskich na Bałtyku – snuł przypuszczenia pułkownik. Dwuznaczne zachowanie Rosjan dla nikogo nie było tajemnicą. Wyraźnie pomagali Łukaszence, a z drugiej strony cały czas sugerowali, że najwyższa pora zasiąść do negocjacji. W zasięgu – poinformował komputer kontroli ognia. 536 – Pal! – rozkazał MacCoy. Pod kadłubem maszyny otworzyły się drzwi zasobnika i z obrotowego wyrzutnika wystrzeliła pierwsza z rakiet AIM-120C AMRAAM. Pociski tego typu mogły skutecznie razić przeciwnika znajdującego się ponad sto kilometrów dalej. Każda z rakiet wybrała sobie cel i pomknęła w jego kierunku z szybkością ponad dwa i pół Macha.

– Do piekła – pułkownik usłyszał szept Ellroya. Formacja amerykańskich samolotów, nie zmieniając kursu, leciała dalej przed siebie. Nie oni jedni atakowali. Trzy inne klucze F-22 również przystąpiły do ataku na swoich odcinkach. Zapowiadał się gorący dzień dla pilotów Migów i Suchojów. MaCcoy skoncentrował się na wyświetlaczu. Pierwsze AMRAAM-y doszły celu. Z przestrzeni znikło szesnaście wrogich odrzutowców. Tyle samo co wystrzelonych przez nich rakiet. Niektórzy z białoruskich pilotów próbowali uciekać, inni stosowali uniki, ale żaden nie zdołał ujść przeznaczeniu. Nie mogąc znaleźć swoich prześladowców, pozostałe maszyny krążyły bezradnie. F-22 Raptor, od razu pomyślany jako samolot wywalczenia przewagi powietrznej, był wprost idealny do takiej walki. Zbliżając się do przeciwnika na pięćdziesiąt kilometrów, MacCoy rozkazał odpalić kolejna salwę AIC 120C. Po chwili na wyświetlaczu znikły ostatnie symbole oznaczające Białorusinów. Sterylna wojna, przemknęło przez myśl pułkownikowi. Żadnych flaków i krwi, wszystko jak na komputerowej symulacji. Tylko zawiadomienia o śmierci najbliższych będą prawdziwe, ale to już nie jego problem. 537 – Uwaga, wszystkie klucze – pułkownik usłyszał głos operatora AWACS-a krążącego gdzieś nad Polską – niebo czyste, powtarzam niebo czyste. Oznaczało to jedno. W polskiej przestrzeni powietrznej nie było ani jednego wrogiego samolotu. – Wracamy, nic tu po nas – rzucił do mikrofonu. Robotę zaczynały teraz jednostki lądowe. BRZEZINY – POLSKA 26 czerwca, godzina 05:28 Złość, która ogarnęła generała Aleksandra Zoszczenkę, była w pełni uzasadniona. Komplikacje zaczęły się jakieś dwadzieścia minut temu. Transmisja radiowa ze sztabu armii w Warszawie urwała się w pół słowa. Nerwowy i bełkotliwy głos sztabowego oficerka nakazywał mu pośpieszny przemarsz w rejon Radomia. Właśnie teraz, kiedy znajdował się nie dalej niż dziesięć kilometrów od Łodzi. A wszystko to bez najmniejszego usprawiedliwienia. Radio zamilkło i żadne próby czynione przez łącznościowców nie przynosiły rezultatu. Kierowcy ciężarówek dowożących zaopatrzenie na pytanie, co się właściwie dzieje na zapleczu, bezradnie rozkładali ręce. Kiedy wyruszali, nic nie wskazywało na kłopoty. Dla nich miał to być

kolejny dzień spędzony za kółkiem. Zoszczenko zaklął i głęboko zaciągnął się papierosem. Prawdziwą machorką, a nie tym gównem, które palono tutaj. Gdy pojawił się przed nim jeden z młodych oficerów operacyjnych dywizji, generałowi od razu nie spodobała się jego pogrzebowa mina. – Lepiej, żeby pan to sam usłyszał – wydukał w końcu dwudziestopięcioletni major. Kiedyś na taki awans 538 musiałby czekać latami, a teraz wojna zbierała swoje krwawe żniwo nawet wśród najwyższych rangą. Zoszczenko ruszył za majorem do polowego sztabu usytuowanego w dużym namiocie. Wilgotne i nieco zatęchłe powietrze uderzyło w nozdrza, gdy wkraczał do środka. Od razu podszedł do niego pułkownik – oficer operacyjny dywizji. – Co tam masz? – bezceremonialnie zapytał generał. – To wszystko niepotwierdzone informacje, ale coś się dzieje. Zoszczenko uniósł brwi. – Mamy łączność z baterią rakiet przeciwlotniczych – zaczął mówić pułkownik – od nich wiem, że parę minut temu z ekranów radarów znikły wszystkie nasze samoloty. Poza tym w eterze pełne zagłuszanie. – Co ty pieprzysz? Jak to znikły, pospali się czy co? – Około piątej w powietrzu było pełno naszych maszyn. Parę minut później wszystkie znikły. Zupełnie, jakby zostały zestrzelone. Co dziwniejsze, nie zaobserwowano żadnych myśliwców należących do Polaków. Zupełnie nic. – To co, nasze Migi spadły zupełnie bez przyczyny? Pułkownik bezradnie spojrzał na dowódcę. Kilka głębszych oddechów pozwoliło Zoszczence opanować nerwy. – Coś jeszcze? – Zupełnie prywatnie powiedziano mi, że nad centrum kontroli powietrznej widać czarny dym.

– Przecież to pięć kilometrów od nich. Pułkownik i na to nie znalazł odpowiedzi. Zoszczenko zaczął kalkulować na zimno. Polowe centrum kontroli powietrznej to potężny radar i kilka ciężarówek z komputerami do przetwarzania danych. Dodatkowe 539 wyposażenie to sprzęt łączności, bez którego nie można nadzorować żadnej operacji. Wszystko ochrania bateria przeciwlotnicza. Nie istnieje praktycznie możliwość niespodziewanego nalotu. Poza tym jeszcze ten niejasny przekaz z Warszawy nakazujący mu przegrupowanie. Po raz pierwszy od dawna nie wiedział, co ma robić. – Dawać tu dowódców pułków – rozkazał przysłuchującym się rozmowie gońcom. Na szczęście dla niego prawie wszyscy potrzebni mu oficerowie znajdowali się w sztabie dywizji. – Słyszeliście już, co się stało. Dwóch czy trzech niepewnie skinęło głowami. Z ich oczu wyzierało nieludzkie zmęczenie. Od początku wojny na pierwszej linii, bez ustanku. Bez nich białoruski Blitzkrieg nie byłby możliwy. Zoszczenko o tym wiedział, lecz patrząc na otępiałe twarze, zdawał sobie sprawę, że musi wydusić z nich ostatnie siły. – Nie możemy nawiązać kontaktu ze sztabem armii. W ostatniej transmisji kazano nam się cofnąć na wschód, do Radomia. – To ponad sto kilometrów stąd. Czy to miasto jest w ogóle w naszych rękach? – Z tego, co wiem, nie ma tam żadnych wojsk, ani naszych, ani tym bardziej polskich. Może jest tam jakaś samoobrona. – Mam pełne baki w czołgach, mogę wyruszyć nawet zaraz – odezwał się pułkownik Tołstoj, najbardziej ofiarny dowódca w jednostce. – Chciałbym, żeby to było takie proste – generał wciąż się wahał. Trafiał go szlag, że musi porzucić będącą na wyciągnięcie ręki Łódź i odmaszerować. Nie miał ochoty dać się zbyć tak łatwo. 540 – Proponuję pozostawić tu na miejscu jedną kompanię z pułku pancernego i trochę piechoty. Powinno wystarczyć. Nie mam zamiaru zdobywać tego miejsca po raz drugi. ·

Ihor nie wierzył własnym uszom. To nie mogła być prawda, już raczej okrutny żart lub nieporozumienie. – Mamy zabierać dupę w troki? Dowodzący plutonem jeden z nowych rosyjskich doradców, udał, że nie dosłyszał uwagi sierżanta. Jego poprzednik zginął w bliżej niewyjaśnionych okolicznościach, kiedy poszedł na stronę i już nie wrócił. Znaleziono go później z podciętym gardłem. Winą oczywiście obarczono „polskich terrorystów”, ale i tak wszyscy w batalionie wiedzieli, że porucznik był strasznym skurwysynem i kapusiem. – Szykujcie maszyny, ruszamy za dwadzieścia minut. Pluton rozszedł się. Ihor, Jurij i Siergiej przystanęli przy swoim T-80. Na kopulastej wieży brakowało dwóch kaset osłony reaktywnej, wyraźny ślad po trafieniach polskich granatników przeciwpancernych. Kasety zawierające materiał wybuchowy mogły rozproszyć strumień kumulacyjny z pocisków wroga. Dwa razy im się udało, ale za którymś razem głowica może w końcu przebić się przez pancerz i uśmiercić załogę. T-80 nosił także inne ślady walki. Porozbijane przednie reflektory i szramy po pociskach polskiego cekaemu świadczyły, że załoga nieraz znajdowała się w poważnych tarapatach. – Jak słucham tych popaprańców, to robi mi się słabo – wypalił Siergiej. 541 – Ty masz tylko wykonywać polecenia – Jurij miał równie ponurą minę, co i jego koledzy. – Poza tym wyczuwam w twoim głosie defetyzm, a to już jest karalne. – Mam wrażenie, że tam u góry wszyscy pogłupieli. Rozsądku to się po nich nigdy nie spodziewałem, ale to już przechodzi wszelkie granice. – Chyba, że wiedzą o czymś, o czym my nie mamy pojęcia – Ihor w zamyśleniu drapał się po karku. Brak polowej łaźni zaczynał być kolejnym problemem. Spoza linii drzew wystrzelił w górę niewielki łącznikowy śmigłowiec. Na wysokości pięćdziesięciu metrów wykonał zwrot, obrał kurs na północny-wschód i szybko znikł za lasem. – Mówię wam, chłopaki, coś się święci – nie ustępował

Ihor. – Gówno trafiło w wentylator, nam się oberwie – Siergiej wsunął się na swoje miejsce mechanika. Ihor złapał potężne działo i podciągnąwszy się, wskoczył na pancerz czołgu. Ryk zapuszczanych silników z tyłu kolumny wskazywał, że cały batalion zaczął zwrot na drodze o sto osiemdziesiąt stopni. Na szczęście maszyna taka jak T-80 mogła tego dokonać praktycznie w miejscu. Ihor ziewnął i poprawił hełmofon. Nie było jeszcze szóstej rano, a dzień i tak zapowiadał się paskudnie. ZAKRZEW – POLSKA 26 czerwca, godzina 11:47 2 Czołgowy Batalion 1 Dywizji Pancernej poruszał się wygodną asfaltową szosą. Kawalkadę otwierał 1 Batalion. Z mapy, którą dysponował Ihor Żeleźniak, wynikało, że do Radomia pozostało może z piętnaście kilometrów. 542 Sielski krajobraz po obu stronach drogi przypominał sierżantowi trochę rodzinne strony. Przeważały pola i łąki gdzieniegdzie przetykane lasami. Zabudowania mijanych miejscowości nie odbiegały od tego, co widział już wcześniej. Nawet tu panował większy ład i porządek niż w Mohylewie, gdzie mieszkał przed powołaniem do wojska. Wiejska atmosfera wpływała na niego usypiająco, a on nie chciał pozwolić sobie na brak czujności. Wszystko byłoby dobrze i tylko jedna natrętna myśl powracała z tym samym uporem. Od samego rana nigdzie na niebie nie widział ani jednego samolotu. Wcześniej smugi kondensacyjne wręcz krzyżowały się nad nimi jako wyraźny znak panowania w powietrzu. Więc co się stało teraz? Przed sobą sierżant dostrzegał kształty pięciu poprzedzających go wozów. Siedząc na wieżyczce, miał doskonały widok na to, co działo się przed nim i po bokach. Tyłem nie zawracał sobie na razie głowy. Obok niego, oparty o właz, podrzemywał Jurij, podchodzący od paru dni do wszystkiego z obojętnością. Wyraźny znak przemęczenia załogi, gnanej z jednego miejsca na drugie. Ihor zapatrzył się w mijany po drodze niewielki drewniany zajazd. Pod dużymi biało-czerwonymi parasolami ustawiono stoliki dla gości chcących rozprostować nogi w czasie podróży. Jednak na parkingu nie stał żaden samochód i nikt nie delektował się kawą pod parasolem.

Nagły impuls nakazał mu przejrzeć horyzont. Czarny, tłusty dym wzbijający się do góry wróżył kłopoty. Poza klekotem gąsienic i hukiem czołgowego silnika nie słyszał 543 nic, co mogło świadczyć o toczącej się właśnie bitwie. Słuchawki w hełmofonie także milczały. – Jurij! Nie śpij! Ihor szarpnął kolegę za kołnierz kombinezonu. Celowniczy, otwierając zaspane oczy, nie wyglądał na świadomego, gdzie teraz jest. Dopiero po sekundzie dojrzał to, co i on. Obaj bez dalszych słów zniknęli we wnętrzu T-80. – Kompania, uwaga możliwość kontaktu bojowego – radio w końcu wypluło to, co już wiedzieli. – Możliwość?! Ten palant jest chyba ślepy! – Ihor przywarł do peryskopu i wyjrzał na zewnątrz. Pierwszy czołg jego kompanii właśnie eksplodował, wyrzucając w powietrze biało-pomarańczowe płomienie z otwartych włazów. Sierżant dostrzegł jeszcze, że dowódca trafionego czołgu został ciśnięty daleko od swojej maszyny. Właściwie był to sam tułów bez nóg. – Odpalić zasłonę dymną! – wrzeszczał kapitan. – W prawo! Siergiej, zjedź w prawo! – nakazał kierowcy. Czterdziestotrzytonowy kolos zjechał na pobocze. Ihor uruchomił wyrzutnię granatów dymnych znajdujących się z przodu wieży i ładunki zostały wystrzelone w powietrze. Zanim zasnuły przestrzeń białym dymem, Żeleźniak zobaczył jeszcze zjeżdżające ze wzgórza czołgi przeciwnika. Nie więcej niż tysiąc dwieście metrów. Kanciaste płaskie wieże w niczym nie przypominały używanych do tej pory przez Polaków T-72 lub PT-91 Twardego. Zimny dreszcz przeszedł przez plecy Ihora. Leopardy!

Od początku zapewniano ich, że jednostki uzbrojone w te pojazdy nie wejdą do walki. Niewyraźne uśmieszki 544 i dwuznaczne słowa wskazywały, że mieli się tym zająć chłopcy z wywiadu. I co? – Czołg na wprost – wydał komendę – podkalibrowym ładuj! Pocisk powędrował do lufy. – Ognia. Trafili. Ihorowi emocje ścisnęły gardło. Śledził przeciwnika z uwagą. Trafiony Leopard ruszał się tak, jakby nic mu się nie stało. Albo zrykoszetowali, albo pancerz był odporny na ich pociski. – W lewo, w lewo! – Żeleźniak darł się na mechanika. Teraz to oni stali się celem. Pojazdem zatrzęsło, kiedy wpadli do jakiegoś wykrotu na polu. To jednak uratowało im życie. Pocisk przeznaczony dla nich przeszedł górą. Ihor nie tracił teraz czasu. Skryli się za płonącym T-80 z ich plutonu. Rozkazy dowódcy o postawieniu zasłony dymnej nie dały żadnego rezultatu. Tylko oni wystrzelili swoje granaty dymne. Biały obłok rozwiewał już wiatr i czarny dym zdominował pole bitwy. Cała kompania została rozbita. Wystawili się jak na strzelnicy, jadąc szosą, gdzie padli łupem większych od siebie drapieżników. 1 KOMPANIA 3 BATALION 10 BRYGADY KAWALERII PANCERNEJ, ZAKRZEW – POLSKA 26 czerwca, godzina 11:51 Porucznik Rutkowski nie mógł oderwać się od termowizora. Na polu przed nim majaczyły sylwetki białoruskich T-80. Jak na razie zniszczyli siedem czołgów nieprzyjaciela. Pozostałe trzy szukały osłony, ale i je szybko unieszkodliwiono. Satysfakcja była tym większa, że żaden z polskich pojazdów nie meldował o uszkodzeniach. 545 Tylko raz znaleźli się w prawdziwym niebezpieczeństwie, kiedy białoruski pocisk uderzył w ich maszynę. Wibracje odbiły się wewnątrz wieży. Rutkowski zdrętwiał. Przez całe jego ciało przeszła fala gorąca, a następnie oblał się zimnym potem. Pancerz wytrzymał. – Jasiu, rozwal tego sukinsyna.

Celowniczy wypatrzył T-80, który do nich wystrzelił i oddał strzał. Pudło. – Popraw. T-80 skrył się za przeszkodą. – Nie szkodzi, zaraz go wypłoszymy – odparł celowniczy, ustawiając komputer kierowania ogniem. Przeszukując przedpole, Rutkowski zauważył, jak drogą nadciągają kolejne T-80 w towarzystwie BMP-2. Niewielka z początku potyczka przeradzała się w poważniejsze starcie. – Zostaw tego palanta – polecił Rutkowski – czołg na godzinie jedenastej. Celowniczy wyszukał kolejny cel. Strzał. Odrzut działa zakołysał Leopardem. Porucznik zlustrował okolicę. Białoruski czołg otrzymał bezpośrednie trafienie w kadłub, zatrzymał się w miejscu, lufa opadła w dół. Widać było, że zniszczeniu uległy systemy hydrauliczne i elektryka. Ale i tak Białorusini mieli szczęście, że znajdujące się w środku paliwo i amunicja nie eksplodowały. Nad terenem bitwy, na wysokości trzech tysięcy metrów krążył Predator. Naprawdę niewiele miał wspólnego z postacią, od której zaczerpnął nazwę. Bezzałogowy system latający, w skrócie BSL, nadzorował cyfrowe pole walki. Jego kamery śledziły wypadki na ziemi i w czasie rzeczywistym przesyłały je do operatorów ulokowanych na 546 tyłach frontu. Wszelkie dane wyświetlane na ekranach komputerowych monitorów wskazywały, skąd może nadciągnąć niebezpieczeństwo i jak wielu jest jeszcze przeciwników. Czysto i aseptycznie bez tytłających się w błocie zwiadowców i bez narażania czyjegokolwiek życia. Elektronika królowała zarówno nad polem bitwy, jak i na nim. Operatorzy systemów zasiadający w gąsienicowych wozach dowodzenia, schowani bezpiecznie za ich stalowymi burtami, nadzorowali toczące się na północ od nich zmagania. Dziewięć polskich Leopardów rozgromiło kompanię T-80, ale sytuacja nie wyglądała dobrze. Z zachodu wciąż nadciągały kolejne formacje Białorusinów. Na monitorach widać było co najmniej pięćdziesiąt czołgów i transporterów piechoty, które zmierzały w ich stronę. Major, dowodzący zespołem, pochylił się nad ekranem. – Niech pan spojrzy. Zaraz cały batalion zwali się na 1

Kompanię – operator skorygował ustawienie kamer na Predatorze. Teraz widać było, jak przytłaczającą przewagę mają Białorusini. – Dobrze, bardzo dobrze – major nie wyglądał na zmartwionego. Zamiast dalej przypatrywać się ekranowi, sięgnął po radio – Ułan Dwa i Trzy na pozycje pod Zakrzewiem. Powtarzam: Ułan Dwa... Jego głos na chwilę utonął w łopocie wirników nisko przelatującego śmigłowca. Nie miało to większego znaczenia, bo rozkaz majora i tak dotarł tam, gdzie miał. Dwie kolejne polskie kompanie ruszyły do akcji. Po paru minutach milczenia, gdy obserwowano zmieniające się wypadki, przed BSL postawiono kolejne zadanie. 547 – Przesuń Predatora w kwadrat 14B – nakazał major. – Sprawdzimy, czy ci dranie podciągnęli już swoją artylerię. Obojętny na ludzkie losy robot odleciał na nową pozycję. SZTAB 1 DYWIZJI PANCERNEJ, NA ZACHÓD OD ZAKRZEWIA – POLSKA 26 czerwca, godzina 11:56 Generał Aleksander Zoszczenko miał wrażenie, że zaraz wyjdzie z siebie. Wiedział, że nic dobrego z tego całego przemarszu nie będzie. Przekonał się o tym tutaj, bijąc głową w mur, a właściwie w stalową formację polskich czołgów. Niewielki lasek skrył jego i sztab dywizji w swoim cienistym wnętrzu. Z ustawionych na jego skraju wozów łączności dochodziły informacje o toczących się wszędzie starciach. Ciepły, bezchmurny, pogodny dzień zmieniał się z wolna w koszmar. Robiąc ledwie parę kroków i przystając na obrzeżach zagajnika, mógł zobaczyć, jak co najmniej połowa horyzontu przykryta jest kłębami czarnego dymu. Czasami były to pojedyncze smugi, a czasami całe pasma wskazujące miejsce większej bitwy. Zoszczenko nie mógł uwierzyć w to, co się stało, a właściwie mógł, ale nie chciał dopuścić do siebie tego, czego był świadkiem. – Mamy informacje o zaciętych walkach pod Zakrzewiem – szef sztabu dywizji zbierał wszystkie spływające meldunki. – Co rozkażesz? Generał zaczął analizować sytuację. Skoro bezpośrednia droga na Radom jest zablokowana, to może

spróbować obejść polskie pozycje. W tym wszystkim najgorsze było to, że nic nie wiedział o przeciwniku. 548 To nie przypadek, że właśnie tutaj natknęli się na Leopardy. Właściwie jeszcze nie wszystko było przegrane, mógł się jeszcze wycofać, ale akurat to nie leżało w jego charakterze. – Niech Tołstoj wiąże w walce ich oddziały, a my spróbujemy obejść tę kotłowaninę – powiedział wreszcie do czekającego na odpowiedz szefa sztabu. Sto dwadzieścia czołgów pułku pancernego powinno dać sobie radę, ale ile z nich jest jeszcze sprawnych? – zastanowił się Zoszczenko. Dymy wskazywały, że teraz na pewno jest ich dużo mniej. Użyty w odpowiedniej chwili drugi pułk mógł przechylić zwycięstwo na jego stronę. Tylko gdzie dokonać przełamania. Mapa, nieodzowny atrybut pracy sztabowej, została rozwinięta przez adiutanta. Na północ czy południe? Chyba raczej na północ. Zawsze w razie komplikacji będzie można wycofać się za rzeczkę Radomkę. PREDATOR, NAD POLEM BITWY – POLSKA 26 czerwca, godzina 11:58 Powietrzny zwiadowca krążył na niebie. Był na tyle wysoko, że nikt nie zwracał na niego uwagi, kiedy zataczał kolejny krąg nakazany mu przez operatora. – No proszę, co my tu mamy – prowadzący Predatora amerykański kapral doradca przysłany w ostatnim tygodniu wpatrywał się w ciekłokrystaliczny wyświetlacz. – Tak kapralu? – Proszę tu spojrzeć, majorze. Wygląda to jak koncentracja samochodów łączności, może i jakiś sztab jest w pobliżu. – Dajcie powiększenie. 549 Kapral za pomocą klawiatury zmienił ogniskową kamer robota. Teraz obraz, który wcześniej przedstawiał widok ogólny, ukazał szczegóły: kilka ciężarowych Ziłów z charakterystycznymi budami ukrywającymi sprzęt radiowy, dwa BTR-80 ochrony i terenowe Uazy. Wszystko zaparkowane wokół

niewielkiego zagajnika. – Wygląda interesująco. Oznacz to miejsce. – Łupiemy? – zapytał kapral. – Nie tak szybko – zgasił go major – najpierw poszukamy grubszego zwierza. Kamery BSL znowu zostały przełączone na widok ogólny. Obrazy na monitorze zmieniały się teraz jak w wojennym filmie. Droga, którą posuwały się jednostki białoruskiej dywizji pancernej, wyglądała na całkowicie zapchaną. Dwa pasy zajęte zostały przez niekończące się kawalkady ciężarówek z amunicją i samochodowe cysterny. Drogę z obu stron porastał las, co dodatkowo utrudniało manewrowanie. W środku tego gigantycznego korka utknęły samobieżne haubice batalionu artylerii. Dwadzieścia cztery 152-milimetrowe potwory ogniem swych dział mogły zdruzgotać każdy opór. Cóż z tego – aby rozwinąć baterię, potrzebna była przestrzeń. A jej tutaj nie było. – Koordynaty celu? – Alfa Oskar Jeden Jeden. – I o to chodziło. DROGA PRZYTYK – ZAKRZEW – POLSKA 26 czerwca, godzina 12:01 Pierwsze pociski polskiej artylerii spadły na kolumnę samochodową zaledwie kilka sekund po wydaniu rozkazu i eksplodowały wśród stłoczonych pojazdów. Paru 550 kierowców próbowało uciekać, kierując swoje samochody w głąb lasu. Na niewiele się to jednak zdało. Tylko niektórym udało się tak wymanewrować, że odjechali na sto metrów od szosy, ale i tutaj dopadło ich przeznaczenie. Wkrótce do artylerii lufowej dołączyły zestawy rakietowe BM-21. Miały one, co prawda, swoje najlepsze lata już dawno za sobą, ale do zadania, które im wyznaczono, nadawały się znakomicie. Kolejne salwy masakrowały żołnierzy z jednostek remontowych i logistycznych. Ale to nie oni byli głównym celem. Ciężkie, gąsienicowe haubice przypominały nieco czołgi. Na takie same podwozie co one zamontowano sporych rozmiarów wieże, kryjące w swoim wnętrzu zamek olbrzymiego działa. Cała konstrukcja sprawiała wrażenie nieco przyciężkiej, co wcale nie wpływało na jej skuteczność. Żeby to udowodnić, potrzeba było jednak miejsca. Ustawione jeden za

drugim kolosy stały się łatwym łupem. Były opancerzone, lecz ich pancerz chronił jedynie przed pociskami broni strzeleckiej i odłamkami. Bezpośrednie czy nawet bliskie trafienia zmieniały je w pogiętą stertę złomu. Kolejne salwy darły metal i uśmiercały żołnierzy. Olej i ropa, które wyciekły z uszkodzonych cystern, rozlały się szeroką strugą i wszędzie tam, gdzie napotykały źródło ognia, zapalały nieuszkodzone jeszcze pojazdy. Na domiar złego ładunki miotające do haubic, przewożone tuż za działami, zaczęły eksplodować, kiedy zapaliły się skrzynie, w których były transportowane. W ogólnym zamęcie nie znalazł się nikt, kto by próbował zapanować nad tym wszystkim. · 551 – Co u diabła? – Zoszczenko podniósł głowę znad mapy, zaskoczony odgłosami za swoimi plecami. Reszta oficerów zbiła się w gromadę z niepokojem, oglądając za siebie. Już nie tylko przed nimi, ale i z tyłu biły w niebo czarne chmury dymu. Poniewczasie generał zdał sobie sprawę, że może to być praktycznie koniec jego dywizji. Dał się oszukać, jak ostatni dureń przy karcianym stoliku. Jeszcze starał się znaleźć jakąś wymówkę, gdy pierwszy pocisk wybuchł w środku zajmowanego przez nich zagajnika. 1 KOMPANIA 3 BATALION 10 BRYGADY KAWALERII PANCERNEJ, ZAKRZEW – POLSKA 26 czerwca, godzina 12:11 Porucznik Rutkowski przez krótką chwilę starał się liczyć płonące T-80 i BMP-2, ale szybko zrezygnował, było ich zbyt dużo. Wstępne szacunki mówiły o co najmniej sześćdziesięciu zniszczonych pojazdach przeciwnika. Na swoje konto mogli zaliczyć cztery wrogie czołgi. Własne straty wynosiły dwa zniszczone Leopardy i cztery uszkodzone. Jeden z czołgów pochodził z jego kompanii, a w środku spłonęli jego koledzy, co dodatkowo przygnębiło i rozdrażniło Rutkowskiego. Radio zatrzeszczało. – Naprzód – rozkaz dowódcy batalionu dotarł do wszystkich wozów. Szeroka ława polskich czołgów ruszyła do przodu. Kilka BMP-2 i BTR-ów piechoty ukrytych do tej pory za terenowymi przeszkodami lub płonącymi pojazdami starało się uciec na tyły. – Ogień dowolny – rzucił Rutkowski pod adresem celowniczego. – Wypatruj T-80.

552 – Jasne, panie poruczniku, chętnie odstrzelę jeszcze paru drani – sierżant przywarł do swojego celownika. Nie upłynęło nawet pięć sekund, jak armata stęknęła i wypluła kolejny pocisk. Trafili gąsienicowego BMP. Porucznik miał wrażenie, że bitwa nieco przycichła, tylko artyleria biła nieustającymi salwami w las na horyzoncie. Zza nich wyjechały teraz kołowe Rosomaki bezpiecznie ukryte na drugiej linii. Do pancernego starcia toczonego jeszcze przed momentem nie nadawały się zupełnie. Miały zresztą inne zadania. Teraz ich 30-milimetrowe działka przeszukiwały teren, wychwytując każdą próbę oporu, do której jeszcze byli zdolni białoruscy piechurzy. Jednak większość z nich nie żyła lub dogorywała w stalowych pudłach transporterów. Nie znaczyło to, że w ogóle zaprzestano walki. Im dalej wjeżdżali w linie przeciwnika, tym bardziej opór narastał. Drużyny piechoty uzbrojone w granatniki przeciwpancerne dowodzone przez doświadczonych sierżantów tu i tam odpowiadały ogniem. Najczęściej jednak ginęły pod ostrzałem działek lub stalowymi gąsienicami Leopardów. Coraz częściej widać było grupy Białorusinów, którzy z rękoma podniesionymi do góry oczekiwali, aż któryś z polskich pojazdów zgodzi się ich wziąć do niewoli. – Panie poruczniku, czy to koniec? – zapytał celowniczy. Rutkowski nie wiedział, co ma odpowiedzieć. I tak do końca nie był pewien, o co chodzi sierżantowi. O koniec dzisiejszej bitwy, czy o to, że wojna przyjęła dla nich dużo bardziej korzystny obrót. – Na pewno początek końca – westchnął. – Ale z ostatecznymi wnioskami jeszcze trochę bym się wstrzymał. 553 Wnętrze pojazdu śmierdziało potem i spalonym prochem, od którego kręciło w głowie. Rutkowski pchnął klapę włazu i usiadł na wieży. Nie poczuł wielkiej różnicy. Mijali właśnie las, w którym wciąż dochodziło do eksplozji. Na szczęście nie jego zadaniem będzie oczyszczenie tego terenu. Na wszelki wypadek odbezpieczył karabin maszynowy MG-3 zamocowany przy włazie dowódcy. Licho nie śpi. Na potwierdzenie tego nie musiał długo czekać. Wśród drzew przemknęły pojedyncze sylwetki Białorusinów i parę większych oddziałów próbujących wydostać się z matni.

Dla nich widok Leopardów był prawdziwym szokiem. Porucznik drgnął, widząc, jak któryś z nich podniósł na ramię długą rurę zwieńczoną smukłym granatem. RPG-16. Błyskawiczna seria poszybowała między drzewa, trafiając piechura w brzuch i w głowę. Biała smuga dymu odpalanego pocisku poszła w górę. Rutkowski drżącymi dłońmi wytarł czoło, rozmazując na twarzy sadzę i brud. Wyczerpał swój limit szczęścia na długi, długi czas. T-80, 2 BATALION 1 DYWIZJI PANCERNEJ, ZAKRZEW – POLSKA 26 czerwca, godzina 12:45 Wewnątrz pojazdu panowało nieznośne gorąco. Stojąc nie dalej niż pięć metrów od wciąż płonącego wozu z ich plutonu, nieustannie narażeni byli na buchający z niego żar. Dla bezpieczeństwa wyłączyli wszystkie systemy i opuścili lufę. Nawet z bliska ich T-80 wyglądał jak nienadający się do niczego wrak. Widoczność ograniczyły dym i stojące w pobliżu inne rozbite białoruskie maszyny, dlatego też Ihor zaprzestał wyglądania przez peryskop, skoro i tak nic 554 nie mógł dostrzec. Wilgotna bielizna lepiła mu się do ciała, wywołując nieznośne swędzenie. – Przejechali po nas, jak chcieli – pierwszy odezwał się Siergiej, otrząsając się z przygnębiających myśli. – Długo tu jeszcze będziemy siedzieć? – Dobra, wychodzimy – Ihor też miał tego wszystkiego dość. Prawie równocześnie szczęknęły włazy. – Kurwa, ale gorąco – mechanik zatrzasnął swój z głośnym hukiem. – Zostańcie w środku, rozejrzę się sam – sierżant stanął na swoim siodełku i wskoczył na górę. Jemu też na chwilę odebrało oddech, kiedy zeskakiwał na ziemię. Zryte gąsienicami do niedawna jeszcze zielone pole teraz przedstawiało makabryczny widok. Pogrom. Chociaż słowo „rzeź” byłoby bardziej adekwatne. Przeszedł kilka kroków, chcąc lepiej rozeznać się w sytuacji. Wszędzie tak samo. Sprzęt warty miliardy rubli nadawał się teraz co najwyżej na wsad do huty. Jedyne dźwięki, jakie dochodziły do jego uszu, to szum i syk płomieni. To, co miało eksplodować, już dawno wybuchło, zaśmiecając ziemię kawałkami metalu. Z miejsca, gdzie stał, niewiele było widać. Postanowił wspiąć się na porzuconego BMP-2. Zerwana gąsienica unieruchomiła pojazd tuż przed rowem melioracyjnym, którego już nie zdążył pokonać. Lufa działka 20

milimetrów mierzyła w niebo, bezsilnie wygrażając przelatującym ptakom. Drzwi desantowe z tyłu były szeroko otwarte, widać piechota zdążyła opuścić transporter. Chociaż nie wszyscy. Podszedłszy bliżej, Ihor dostrzegł zwłoki żołnierza z oderwaną głową. Zrobiło mu się słabo. Starając się nie patrzeć, obszedł wrak i po gąsienicy wspiął się na burtę. 555 Dookoła panował ten sam brak życia i brak ruchu jak w najbliższej okolicy. Polskie czołgi musiały pojechać dalej. Niedługo w pobliżu powinni pojawić się ludzie z jednostek tyłowych zabezpieczający porzuconą broń. Nie tracąc czasu, wrócił z powrotem. – Ile masz paliwa? – zapytał mechanika. – Na osiemdziesiąt kilometrów powinno wystarczyć. Może trochę więcej. – A co? Chcesz wiać czołgiem? – zainteresował się Siergiej. – Teraz jedyna okazja. – Wiesz którędy? Tu zaraz płynie jakaś gówniana rzeczka. – Widzę – Ihor popatrzył na trzymaną przez Jurija mapę. – Mamy rurę, wygląda na całą. Zainstalowana z tyłu wieży składana rura służyła do pomocy przy pokonywaniu przeszkód wodnych po ich dnie. – Słuchaj Ihor, na razie odskoczymy na tyły, może... – Jurij westchnął – może gdzieś są jeszcze nasze oddziały. To niemożliwe, żeby rozpieprzyli nas tak w drobny mak. Żeleźniaka zadziwiła naiwność kolegi, ale nie chciał odbierać mu nadziei. – Dobra, cofniemy się za rzekę i zobaczymy, co robić dalej – zadecydował. – Siergiej: a teraz delikatnie i z wyczuciem. Tak, jakbyś posuwał żonę dowódcy brygady. – Przecież mnie znasz, ja zawsze taki – zaśmiał się mechanik. Kłąb czarnych spalin strzelił na boki z zapuszczanego silnika. Czołg drgnął i ruszył do tyłu. 556

ROZDZIAŁ 21 PAŁAC PREZYDENCKI, MIŃSK – BIAŁORUŚ 557 27 czerwca, godzina 08:50 Niepokojące meldunki z frontu w Polsce napływały przez cały poprzedni dzień. Dopiero późnym wieczorem elementy układanki ułożyły się w miarę logiczną całość, co wywołało sporą konsternację w sztabie. Nagle bowiem okazało się, że nie dysponują tak przygniatającą przewagą, jak im się z początku wydawało. Poranne wezwanie przed oblicze dyktatora nie było czymś, z czym się nie liczono. Metoda szpiegowania wszystkich przez wszystkich przynosiła oczekiwane rezultaty. Prawdopodobnie prezydent dysponował takimi samymi informacjami co sztabowcy w Mińsku. Może nawet lepszymi. Sam Pałac Prezydencki otoczony ze wszystkich stron przez umundurowanych i uzbrojonych ludzi z ochrony Łukaszenki przypominał gniazdo os, którym grozi dezynsekcja. Dość szybko przekonał się o tym zarówno szef sztabu, jak i minister obrony, bowiem nawet ich nie ominęło sprawdzenie dokumentów i aktówek wypełnionych ściśle tajnymi materiałami. Dawydow zdusił w sobie ciche przekleństwo, kiedy dłonie ochroniarza przeszukiwały jego kieszenie. Bezceremonialne zachowanie, z jakim podszedł do sprawy olbrzym z tępawym wyrazem twarzy, dało wiele do myślenia szefowi sztabu. Będą spadać głowy. Poprzedzani przez funkcjonariusza ochrony, ruszyli do sali odpraw znajdującej się w głębi gmachu. Po drodze udzieliła im się atmosfera nerwowego skupienia. W zasadzie wszyscy już byli. Wszyscy oprócz najważniejszej osoby w państwie. Na prezydenta należało poczekać, na szczęście niezbyt długo. Łukaszenka 558 przemierzył salę długimi krokami i zajął swoje miejsce. Bruzda na czole i marsowa mina zapowiadały burzę. – Czekam na wyjaśnienia. Pierwszy cios miał przyjąć na siebie Panin. – Wszystko rozpoczęło się wczorajszego ranka. Sieć nasłuchowa przekazała informację o prawdopodobnym odpaleniu pocisków samosterujących. Już sam ten fakt powinien nam dać wiele do myślenia. Rzadko bowiem bywa tak, że rakiety atakują samodzielnie. Najczęściej jest to fragment większej całości. Dawydow przebiegł w myślach operacje, w których tak właśnie się stało: Irak 1991, Serbia 1999 i znowu Irak w 2003 roku. Precyzyjne uderzenia Tomahawków zbiegły się z nalotami. Widać teraz

postanowiono wprowadzić pewną modyfikację. – Taki pocisk leci zaledwie kilkadziesiąt metrów nad ziemią. Poza etapem, w którym jest wystrzeliwany, późniejsze jego namierzenie jest niemożliwe – mówił dalej szef wywiadu. – W trybie alarmowym poderwaliśmy nasze samoloty w powietrze i... – na tym stwierdzeniu Panin zawiesił głos. – Dalej! – ponaglił Łukaszenka. – Straciliśmy z nimi kontakt. Prawie wszystkie zostały zestrzelone. W ciągu paru minut utraciliśmy ponad sto dziesięć maszyn... Dawydow zerknął na prezydenta. Już wcześniej musiał znać tę liczbę, bo na jego twarzy nie drgnął żaden mięsień. Ale konkluzja z wypowiedzi poprzednika mogła być tylko jedna. Całkowicie utracili panowanie w powietrzu. Po tym, co się stało w Polsce, pozostał jedynie ostatni dywizjon Migów. Najgorsze było to, że większość z zestrzelonych 559 samolotów, to maszyny przekazane im przez Rosję, z rosyjskimi pilotami. – O ile wiem, to jeszcze nie koniec... – drążył dalej dyktator. – Tak. Polacy rozpoczęli kontratak zmierzający do zamknięcia naszych sił w kotle w środkowej części kraju. Nacierają z południa, gdzie rozbili naszą 1 Dywizję Pancerną. Również na północy sytuacja staje się krytyczna. Nie wykluczam, że będziemy zmuszeni zarządzić odwrót. Dla Łukaszenki było tego już za wiele. – Nie!!! – huknął. – Wiecie, ilu naszych żołnierzy poległo do tej pory? A teraz wy chcecie wziąć nogi za pas? Gdzie wasza żołnierska duma?! Wszelkie kroki defensywne uznam za zdradę! Zrozumiano? Sprawa została przedstawiona jasno. Ani kroku w tył. Dla prowadzonych działań mogło mieć to zgubne następstwa. Dawydowowi przypomniało to decyzję Hitlera. On też nie chciał się cofać. Czyżby historia zatoczyła koło? Dyktator nie chciał słuchać dalej o klęskach. Zamiast tego przeskoczył na zupełnie inny temat.

– Wasza grupa operacyjna, jeśli się nie mylę, działa już w Warszawie? – kolej przyszła na szefa KGB. – Tak, choć i my mamy pewne trudności – po Katajewie widać było, że jest wyraźnie zmieszany. Od czasu podpalenia Maxima często zaczął miewać złe przeczucia. Posunął się nawet do tego, że ze swoich najbardziej zaufanych współpracowników utworzył specjalny zespół z jednym tylko zadaniem. Wytropieniem i przejęciem obciążających ich dowodów. Czas, jaki upłynął od prowokacji do wkroczenia, nie był długi i Katajew nie sądził, by ślady z miejsca, w którym stał hotel, zostały przez Polaków starannie zebrane. Chociaż na 560 wszelki wypadek wolał dmuchać na zimne. Do myślenia dawała mu też ucieczka tego śledczego, szlag by go. – W trakcie zatrzymania policjanta, który zajmował się dochodzeniem w sprawie podpalenia Maxima, ze strony polskiej wywiązała się strzelanina – podjął po chwili. – Niestety, podejrzany zbiegł. Prawdopodobnie interweniowała jego ochrona. Oczy zebranych wpatrywał się w Katajewa. W niektórych czaiła się ciekawość, w niektórych odraza, na którą pozwolili sobie dopiero teraz. Nie wszyscy z nich wiedzieli, że inwazję poprzedziła prowokacja KGB. Zaczęli to sobie uświadamiać dopiero teraz... Łukaszenka, o dziwo, zachował spokój. Wzrokiem bazyliszka zmierzył najbliżej siedzących. – Od samego rana słyszę same lamenty – wycedził przez zaciśnięte zęby. – Zachowujecie się jak stado starych bab. Wciąż słyszę: nie udał się nam atak, zostaliśmy powstrzymani, nie mamy dostatecznych sił. Teraz dopiero widzę, jak niewielu z was nadaje się na stanowiska, którymi zostaliście obdarowani. Boicie się sukcesu, który podano wam na srebrnym półmisku. Odprawa, od samego początku przebiegająca w nieprzyjaznej atmosferze, zaczęła obecnie nabierać cech absurdu. Dawydow nie mógł uwierzyć w te wszystkie głupoty, które padły z ust prezydenta. Łatwe zwycięstwo? Sukcesy? To wszystko było dopiero przed nimi, a właściwie mogłoby być, gdyby nie pouczenia i rady dyktatora. – Oczekuję od wszystkich – perorował dalej Łukaszenka

– że zintensyfikujecie swoje działania. Niedopuszczalne jest bowiem uleganie wrogiej propagandzie. Tak, tak! Wcale nie żartuję. Jeżeli będziecie postępować tak dalej, 561 będę zmuszony zastąpić was bardziej elastycznymi i zdecydowanymi ludźmi.

OKRĘT PODWODNY „SANKT PETERSBURG” – BAŁTYK 27 czerwca, godzina 14:12 Czarny kadłub „Sankt Petersburga” cicho przemierzał podwodne głębiny. Dla okrętu tej klasy co on „cicho” oznaczało naprawdę bardzo niewielki szum elektrycznych silników obracających starannie wyprofilowane dwie śruby napędowe. Morze takie jak Bałtyk było dla niego idealne. W najgłębszym miejscu dwieście pięćdziesiąt cztery metry, a przeważnie tylko kilkadziesiąt metrów głębokości. Podmorskie wraki, w pobliżu których można się było ukryć, płycizny i silne prądy przemieszczające masy wody to wszystko sprawiało, że akwen, w którym się poruszał, został stworzony jakby specjalnie dla niego. Zadanie także pasowało idealnie do tej załogi. Podejść i zatopić amerykańskie krążowniki rakietowe będące platformami dla Tomahawków. W swoich najśmielszych snach kapitan Fiłatow nie przypuszczał, że lata spędzone na szlifowaniu umiejętności przydadzą się w takich okolicznościach. I nie chodziło o to, że jego kraj oficjalnie nic wspólnego z wojną nie miał. Jeżeli uda mu się zatopić wrogi okręt, to będzie to pierwszy taki przypadek od czasów Wielkiej Wojny Ojczyźnianej. Sektor, do którego zdążali, znajdował się nie dalej niż dwie mile przed nimi. – Głębokość? – zapytał Fiłatow. – Czterdzieści metrów, pod kilem dwadzieścia – oficer nawigacyjny kontrolował głębokość na bieżąco. – Prędkość? 562 – Dwanaście węzłów. – Zmniejszyć do pięciu, kurs bez zmian. Zbliżali się do pasa wód terytorialnych. Nawet bez wrogich działań z ich strony wykrycie na pewno spowodowałoby nerwową reakcję Polaków, nie mówiąc o kapitanach amerykańskich krążowników. Już kilkukrotnie udało im się wyminąć patrole przeciwpodwodne, przeczesujące morze na podejściach do portów. Zresztą cały basen Zatoki Gdańskiej stanowił dla nich śmiertelną pułapkę. Śmigłowce do zwalczania okrętów podwodnych Mi-14 krążyły nieustannie, chcąc za wszelką cenę wykazać, że są przydatne. Igranie z nimi przypominało zabawę zapalniczką na stacji benzynowej i

Fiłatow odczuł pewną ulgę, kiedy mógł wyrwać się na bardziej bezpieczne wody. Zawsze miał otwartą furtkę. Wystarczyło popłynąć w rejon Kaliningradu, żeby opuścić potencjalnie niebezpieczny akwen. Tylko że wtedy dowodzący Flotą Bałtycką admirałowie zdjęliby go ze stanowiska za tchórzostwo. – Kapitanie, kontakt. Słaby szum śrub. Pozycja dwa-osiem-trzy – oznajmił mat obsługujący hydrololokator – przemieszcza się na wschód. Dziewięć tysięcy metrów od nas. – Prędkość trzy węzły – Fiłatow postanowił jeszcze zwolnić. Nie miał zamiaru natknąć się na któryś z dozorowców patrolujących tor wodny i zdradzić swojej obecności. – Przeszedł – po paru minutach odezwał się mat. Kapitan założył ręce na piersi. Prawdziwe schody zaczynały się dopiero teraz. Depeszę, którą otrzymał trzy godziny temu, wysuwając nad powierzchnię wody maszt łączności radiowej, przyjął z niedowierzaniem. Spodziewał 563 się raczej rutynowych informacji lub wręcz odwołania z misji. Kiedy podał kartkę papieru swojemu zastępcy, ten tylko wzniósł oczy do góry. – Nie cieszysz się z zadania? – zapytał. – Cieszę – nieszczerość słów zirytowała Fiłatowa. – Myślałem tylko, że do tej pory dogadają się ze sobą, a my będziemy mogli spokojnie wrócić do domu. Fiłatow ze zrozumieniem skinął głową. – Ja też tak myślałem – odrzekł. Trochę się zmartwił, ale nie za bardzo. Rosyjska Marynarka Wojenna potrzebowała odważnych oficerów, zdecydowanych podjąć każde ryzyko, a jego zastępca wychowany w degrengoladzie lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku wyglądał na zbyt miękkiego. Fiłatowowi nie pozostawało nic innego, jak po rejsie sporządzić odpowiednią notatkę i dołączyć ją do akt personalnych znajdujących się w petersburskiej centrali. Lepiej, żeby odszedł teraz, niż wspiął się jeszcze jeden szczebel wyżej i objął dowództwo jakiegoś okrętu wojennego. USS „ALAMO” – BAŁTYK 27 czerwca, godzina 14:42

Lekko wzburzone morze nie przeszkadzało krążownikowi mającemu dziewięć i pół tysiąca ton wyporności. Dla „Alamo” były to praktycznie ostatnie godziny misji. Po wystrzeleniu wszystkich rakiet samosterujących ich obecność u polskich wybrzeży stała się zbędna. Mieli wrócić do ochrony szlaków żeglugowych, a ich miejsce miały zająć inne jednostki dysponujące pełnym zestawem Tomahawków. Kiedy zawiną do portu w Londynie, załadują rakiety i być może zdążą wrócić tak, 564 aby pod koniec wojny wpakować w Białorusinów jeszcze jedną salwę. „SANKT PETERSBURG” godzina 15:13 – Namiar dwanaście tysięcy metrów przed nami – zameldował mat. – Nowy namiar kurs jeden-pięć-zero. Czuły hydrolokator wychwycił zespół amerykańskich jednostek. Na ekranie komputera pokazały się symbole oznaczające dwa krążowniki. Po chwili dołączyły kolejne dwa osłaniających je fregat. Cztery amerykańskie okręty, które mieli zniszczyć. Najbliższy z celów znajdował się obecnie dziesięć kilometrów od nich, najdalszy szesnaście. Fiłatow mógł sobie pogratulować. Nawet nie musiał się szczególnie wysilać. Naprowadził „Sankt Petersburga” wprost na Jankesów. Jednak wciąż byli zbyt daleko, żeby wystrzelić torpedy. – No dobrze, spróbujemy wpakować się w środek ich formacji. Uwaga, załoga, alarm bojowy! Właściwie ostatnie słowa mógłby sobie darować. Cała trzydziestoosobowa załoga znajdowała się na stanowiskach. – Sonar? – Pławy siedem mil na północ według schematu. Dobrze. Na razie nie groziło im niebezpieczeństwo ze strony śmigłowców ZOP, ale i tak należało na nie uważać. Kolejne minuty upływały na cichych podchodach. Fiłatow, pochyliwszy się nad ekranem komputera kierowania ogniem, śledził poczynania amerykańskiego zespołu. Cztery główne symbole okrętów od północy uzupełniał rząd czerwonych kropek oznaczających pławy sonarowe. 565 Na razie wszystko wyglądało czysto, tylko co będzie, jak zacznie się bal?

– Cel numer jeden zmiana kursu. Tego należało się spodziewać. Amerykanie wykonywali zwrot i oddalali od nich. Fiłatow tkwił teraz prawie przyklejony do ekranu. Cholerny świat. Wymykali mu się. – Wyrzutnie torpedowe jeden i cztery: cel numer jeden – pod enigmatycznym oznaczeniem ukrywał się USS „Alamo” . – Wyrzutnia dwa: cel numer cztery – w kierunku osłaniającej krążownik fregaty typu Perry miała zostać wystrzelona trzecia torpeda. Pozostałe dwie jednostki były zbyt daleko, żeby sobie nimi zawracać głowę. Chyba żeby zaczęły wyławiać rozbitków, wtedy można by spróbować kolejnego podejścia. Oficer ogniowy wprowadził dane do komputera. – Zalać wyrzutnie. – Gotowe. – Ognia! Sprężone powietrze wypchnęło trzy torpedy 533 milimetra z dziobowych wyrzutni i skierowało je w kierunku amerykańskiego zespołu. USS „ALAMO” godzina 15:22 – Torpeda w wodzie – krzyk sonarzysty wstrząsnął kapitanem krążownika „Alamo”. W jaki sposób, do kurwy nędzy, na przyjaznych wodach mogli zostać zaatakowani? Białoruska armia w żadnym przypadku nie mogła dysponować pełnomorskimi okrętami, co najwyżej kilkoma motorówkami. 566 – Namiar dwa-jeden-trzy, o teraz druga idzie tym samym kursem prosto na nas. – Zwrot na sterburtę. Prędkość dwadzieścia pięć węzłów. Odległość?

– Dwie i pół mili. Zbliża się. „Alamo” wyraźnie przyśpieszył, ale i tak był zbyt wolny, by stawać do wyścigu z torpedą. – Odległość dwie mile, maleje – głos sonarzysty było słychać na całym mostku. – Wystrzelić generator szumów – urządzenie mające naśladować szum pracy silnika krążownika poszybowało w niebo i po paru sekundach spadło do wody. – Chcę wiedzieć, gdzie on jest. Oficer taktyczny zaczął obliczać pozycję, na której mógł znajdować się wrogi okręt podwodny. Pierwsze impulsy aktywnego sonaru penetrowały morskie głębiny, poszukując przeciwnika. Czas jednak upływał. – Odległość jedna mila. – Generator nie zadziałał? – Zadziałał sir, trafiła go ta druga torpeda. Pół mili. – Następny generator do wody, zwrot jeszcze raz sterburta, cała naprzód. Rozpoczął się wyścig, w którym załoga „Alamo” od razu była skazana na klęskę. Rosyjska torpeda, poprzedzana kawitacyjnymi bąbelkami, sunęła z prędkością czterdziestu pięciu węzłów obojętna na szumy pozoratora. Mniejsza od tak zwanych zabójców lotniskowców miała o wiele mniejszą głowicę bojową, zawierającą dwieście pięćdziesiąt kilogramów materiałów wybuchowych. W wersji niekonwencjonalnej mogła być nawet uzbrojona w ładunek nuklearny, a wtedy trafiona nią jednostka najzwyczajniej w świecie by wyparowała. 567 Na szczęście dla marynarzy „Alamo” taka śmierć im na razie nie groziła, mogli co najwyżej utonąć lub zostać rozerwani w wyniku eksplozji torpedy. Krążownik został trafiony w rufę, poniżej linii wodnej. Wybuch urwał jedną ze śrub i całkowicie zdemolował wał napędowy drugiej, tak że jednostka utraciła zdolność samodzielnego pływania. Dodatkowo w poszyciu została wyrwana dziura mająca pięć metrów wysokości i prawie osiem długości, przez którą do wnętrza okrętu wpływały teraz tony wody. Pchany siłą inercji okręt przepłynął jeszcze dobrą milę i w końcu okaleczony stanął w dryfie.

Kapitan rzucony siłą wybuchu do przodu trafił głową w obudowę komputera. Oszołomiony wstrząsem z trudnością starał się podnieść na nogi. Jeszcze paru marynarzy na mostku miało mniejsze bądź większe obrażenia, ale z grubsza wszystko wyglądało normalnie. Po paru sekundach od trafienia na okręcie odezwały się syreny alarmowe wzywające załogę do akcji ratunkowej. – Proszę z maszynownią. – Brak połączenia, sir. Kapitan lekko zamglonym wzrokiem poszukał odpowiedniej osoby. – Bosmanie, proszę sprawdzić, co z obsadą maszynowni. I niech mechanik da znać, jak szybko będziemy mogli samodzielnie popłynąć. Marynarz znikł w czeluściach krążownika. – Sir, pierwszy meldunek o ofiarach – do kapitana podszedł pierwszy oficer. – Osiemnastu zabitych i dwudziestu dwóch rannych. Pożar w sekcji rufowej pod kontrolą. 568 Wpływająca do wnętrza woda ugasiła większe pożary, spowodowała jednak znaczny przechył na prawą burtę, z którym ledwo dawały sobie radę przeciążone pompy. – „Alaska” pyta, czy trzeba nam pomóc – do kapitana dotarł głos radiooficera. – Pewnie, że trzeba, ale najpierw niech zajmą się tym draniem. „SANKT PETERSBURG” godzina 15:39 Fiłatow nie do końca był zadowolony z osiągniętych rezultatów. Na trzy wystrzelone rybki trafiła tylko jedna. Nawet stara fregata typu O.H. Perry zdołała uniknąć wycelowanej w nią torpedy. Może należało odpalić wszystkie ładunki, a później wiać? Tylko że wtedy mogli nie mieć okazji do załadowania wyrzutni torpedowych i na dłuższy okres byliby bezbronni – zastanowił się przez chwilę. Na analizę działań przyjdzie czas, kiedy znajdą się w bezpiecznym porcie, teraz miał jeszcze robotę do dokończenia. – Namiary? – Cel numer dwa jeden-jeden-osiem i zbliża się. Mam też sygnał z sonarów postawionych przez

śmigłowce, współrzędne zero-jeden-osiem. – Zwrot w lewo, prędkość siedem węzłów. Fiłatow zerknął na ekran hydrolokatora. Czerwone symbole oznaczające amerykańskie jednostki wyraźnie obierały kurs na wschód. Wszystkie oprócz jednego. Mógł jeszcze uciec, ale zamiast tego postanowił podejść bliżej polskiego brzegu i wykorzystać przybrzeżne płycizny do zmylenia sonarów Jankesów, następnie popłynąć na zachód i jeszcze raz zaczaić się na przeciwnika. Nie sądził, żeby 569 krążownik miał zostać odholowywany do Gdańska, już szybciej zawinie do któregoś z niemieckich portów na Bałtyku, gdzie przejdzie wstępne naprawy. – Głębokość? – Pod kilem piętnaście i stale się podnosi. – Podnieść okręt na trzydzieści metrów. Tylko powoli. Zbiorniki balastowe „Sankt Petersburga” wypełniły się powietrzem, zmniejszając jego zanurzenie. – Zwrot pięć węzłów. Rosyjski podwodniak zaczął płynąć na zachód tak cicho, że hydrolotatory amerykańskich okrętów były wobec niego bezsilne. – Głębokość? – Pod kilem trzydzieści, stała. Fiłatow wydął usta w grymasie tryumfu. Upodobnił się tym trochę do Mussoliniego. Głupi Amerykanie szukali go nie tam, gdzie trzeba. Nawet nie za bardzo im się dziwił. Przecież żaden z kapitanów okrętów podwodnych nie lubił operować na takiej płyciźnie, ocierając się kilem o morskie dno. Był teraz oddalony o niecałe dwie mile od polskiego brzegu, na północ od portu rybackiego w Ustce. Wystawiając na powierzchnię wody peryskop, pewnie dostrzegłbym w sezonie piękne plażowiczki – rozmarzył się przez chwilę. Fiłatow, który dał się ponieść wyobraźni, nie przewidział tylko jednego. Na piaszczystym morskim dnie spoczywały w tym miejscu resztki drewnianej

rybackiej krypy, zatopionej przez sztorm dobre czterdzieści lat wcześniej. Kilka wręg składających się na dumnie kiedyś sterczący dziób kutra z każdym rokiem zapadało się coraz głębiej, jednak to, co było, wystarczyło, żeby sieci rzucane tu 570 obecnie rwały się na wystających dźwigarach. Linki z sieci, targane podmorskimi prądami, wystawały na wszystkie strony jak ramiona ośmiornicy. Pierwsze z nich niemal pieszczotliwie otarły się o czarny kadłub okrętu, nie czyniąc mu szkody, dopiero mielące wodę śruby sprawiły, że cieniutkie linki sieci o drobnych oczkach nawinęły się na wał napędowy. Z początku nic nie zwiastowało katastrofy. Na krótki odcinek wału, pomiędzy kadłubem a samą śrubą, zaczepił się niewielki odcinek linki. Pracująca śruba miała dość mocy, żeby wyrwać sieć oplatającą wrak i pociągnąć ja za sobą. Z jej każdym obrotem jednak więcej syntetycznego materiału owijało się na wale napędowym, który zaczął pracować z rosnącym trudem. Mając zablokowaną jedną ze śrub, „Sankt Petersburg” wykonał niekontrolowaną zmianę kursu. – Co znowu? – Fiłatowa do równowagi przywróciły czerwone diody alarmowe. – Wzrost temperatury na wale napędowym numer jeden. – Mechanik, meldować. – Nie mam pojęcia, co się stało. Ale wygląda to tak, jakbyśmy nawlekli na śrubę jakieś paskudztwo. – Maszyny stop. Jednak dla okrętu kapitana Fiłatowa było już za późno. Hałas, jaki czyniło dwadzieścia metrów sieci rybackiej tłukącej o stery kierunku, został wychwycony przez pławy sonarowe. USS „Alaska” godzina 15:52 – Kontakt sonarowy. Odległość osiem mil. Kierunek dwa-zero-jeden. 571 – Ognia! Z pokładu krążownika wystrzeliła torpeda. Wyposażona w aktywny sonar od razu namierzyła „Sankt

Petersburg” i pomknęła w jego stronę. Rosyjska jednostka na płytkich wodach i z uszkodzonym napędem nie mogła wykonać żadnego uniku. Pozostawało tylko bierne czekanie. Co prawda, kapitan podwodniaka mógł nakazać wynurzenie, ale wtedy na sto procent zdradziłby przynależność państwową okrętu. Chociaż dla nikogo przy zdrowych zmysłach nie mogła to być tajemnica. „SANKT PETERSBURG” godzina 15:59 Amerykańska torpeda z szybkością czterdziestu węzłów zbliżała się do nich. Głowica bojowa pocisku uzbroiła się samoczynnie, zaprogramowana tak, żeby eksplodować w momencie uderzenia we wrogą jednostkę. – Osiemset metrów od nas, co robimy?! – pierwszy oficer na skraju histerii krzyczał mu do ucha, w czasie kiedy Fiłatow wciąż bił się z myślami. Spieprzył sprawę, dokumentnie spieprzył sprawę i teraz musiał ponieść tego konsekwencje. Tylko czy mógł ciągnąć na dno lojalną wobec niego załogę? – Pięćset metrów. Zostały sekundy. – Wynurzenie! Bosman zajmujący się urządzeniem zanurzeniowym przekręcił przełącznik doprowadzający sprężone powietrze do zbiorników balastowych. Nie byli głęboko i być może niektórym z nich udałoby się wydostać na zewnątrz, ale torpeda nie dała im tej szansy. Ładunek wybuchowy w momencie trafienia 572 rozniósł trzy ostatnie sekcje, uśmiercając od razu przebywających tam marynarzy. W sekundę do środka dostało się tyle wody, że okręt z głośnym trzaskiem przełamał się na pół i osiadł na dnie. Na powierzchnię poza plamą oleju i kilkoma drewnianymi elementami nie wypłynęły żadne szczątki. Bałtyk pochłonął całą załogę i już nigdy nie oddał ciał marynarzy ich rodzinom. TYMCZASOWA SIEDZIBA POLSKIEGO RZĄDU, KRAKÓW – POLSKA 27 czerwca, godzina 16:55 – Jest pan pewien, że jest to możliwe? – zapytał premier. – Myślę, że to jedyny sposób na szybkie zakończenie wojny – w słowach Rudnickiego pobrzmiewało wyjątkowe zdecydowanie. W spotkaniu polityków i wojskowych uczestniczyło niewiele osób. Po pierwsze spotkanie było tajne, po drugie szefowie niektórych resortów przysłali swoich zastępców,

sami będąc w rozjazdach. To samo dotyczyło odpowiedzialnych za gospodarkę, finanse i infrastrukturę. Na miejscu w Krakowie pozostawał premier i kilka osób z jego najbliższego otoczenia. – Proszę mi przedstawić racjonalne przesłanki do przeprowadzenia tej operacji, a ja się zastanowię, czy dać dla niej zielone światło. – Panie premierze, z całym szacunkiem, ale wydaje mi się, że decyzje zostaną podjęte gdzie indziej. Generał Wilson – Rudnicki wskazał amerykańskiego generała w zielonym wyjściowym mundurze z piersią pełną bojowych odznaczeń – pełniący funkcję oficera łącznikowego, rozmawiał w tej sprawie z Białym Domem. Odzew jest pozytywny. 573 Lewandowski oczywiście wiedział, kim jest Wilson. Generał Sił Specjalnych został mu przedstawiony przy okazji wizyty amerykańskiego ambasadora. – Widzę, że niewiele mam do powiedzenia w tej materii. – I tak, i nie. Może pan kategorycznie zakazać nam działań, wtedy my wrócimy do normalnego planowania. – Stawia pan sprawę na ostrzu noża, a przecież to nie ja jestem pańskim wrogiem – premier nie miał zamiaru zrażać sobie wojskowych, i to teraz, kiedy zaczęli wygrywać wojnę. – Rozumiem i przepraszam – Rudnicki także spróbował pojednawczego tonu. – Po prostu zacznijmy od początku – Lewandowski uśmiechnął się smutno do generała i otworzył leżący przed nim skoroszyt. – Dobrze, że pan już zna ogólny zarys, oszczędzi nam to masę kłopotów. – Owszem, chociaż brzmi to niedorzecznie. Chce pan wysłać do Mińska komandosów, żeby aresztowali Łukaszenkę. Proszę o szczegóły. Rudnicki chrząknął i zebrał myśli. – Jak pan zapewne wie, od przeszło dwudziestu czterech godzin niepodzielnie panujemy w powietrzu. Żaden białoruski samolot, ani śmigłowiec na zachód od granicy i wschód od Wisły nie ma

prawa znaleźć się w powietrzu. Kiedy próbuje, wysyłamy tam Raptory i robimy porządek. Zagłuszamy ich transmisje radiowe tak, że jednostki lądowe w ogóle nie mogą skoordynować działań. Jednak jest tu mały haczyk. Nasze oddziały pancerne muszą zmagać się z ich jednostkami czołgów, a na ziemi to my jesteśmy w gorszej sytuacji. Zanim wyprzemy ich za granicę, popłynie jeszcze wiele krwi. Jest jednak prostszy, 574 ale o wiele bardziej ryzykowny sposób na zakończenie wojny. – Zamieniam się w słuch. – Od dzisiaj zaczniemy przenosić zagłuszanie i ataki lotnicze w głąb Białorusi. Powinno to potrwać przynajmniej jeden dzień tak, żeby ogłuszyć ich obronę przeciwlotniczą. – A jeżeli do akcji wejdą rosyjskie samoloty? – Uznamy je za wrogie i zestrzelimy. W tak utworzony korytarz powietrzny wprowadzimy desant na transportowcach i postaramy się opanować kluczowe punkty strategiczne w Mińsku. Rudnicki na razie skończył. Premier wziął ze stołu dokument opatrzony gryfem tajności pierwszego stopnia. Zawierał on kilka stron maszynopisu spiętych spinaczem. W zasadzie omawiały one całość zagadnienia, ale zamiast czytać, Lewandowski wolał usłyszeć wszystko od generała. – Jakie siły chce pan wprowadzić, żeby na pewno się udało? – Całość naszych sił specjalnych. GROM i oddziały Pułku Specjalnego. Wsparcie zapewni nam szwadron z Delta Force, już mamy na to zgodę Amerykanów, i brytyjskie SAS. Na ziemi będzie to około tysiąca żołnierzy. Wsparcie powietrzne zapewnią im F-16, nasze i sojusznicze. Na miejsce mamy zamiar przetransportować też Rosomaki i Hammery. To powinno wystarczyć, żeby zdusić ich obronę. – Sądzi pan, generale, że ciężkie transportowe samoloty bezpiecznie przelecą całą trasę z Polski do Mińska? – Transportowce i helikoptery typy Apache wystartują z Wilna na dwie godziny przed uderzeniem powietrznym. 575 To tylko sto osiemdziesiąt kilometrów, a od granicy litewskiej jeszcze mniej.

Lewandowski poczuł się oszołomiony. – Widzę, że pomyślano o wszystkim. – To jeszcze nie koniec. W zależności od tego, co stanie się później, przygotowaliśmy dwa warianty postępowania. Kiedy pojmiemy, a jeżeli to się nie uda, zabijemy Łukaszenkę, może się okazać, że opór osłabnie, wtedy do Mińska wyślemy drugi rzut naszych wojsk. 6 Batalion Desantowo-Szturmowy z Gliwic i 1 Dywizjon Kawalerii Powietrznej z 25 Brygady z Tomaszowa Mazowieckiego. Obie formacje dostały ostatnio nieźle w kość, ale rozwiązaliśmy część uszczuplonych batalionów, a ich żołnierzy wcieliliśmy do tych, które mają wziąć udział w akcji. – A drugi wariant? – Jeżeli opór będzie znaczny, zabieramy się z powrotem i wracamy do domu. – Zaniepokoiły mnie słowa o zastrzeleniu prezydenta Łukaszenki. – No, cóż, wszystko może się wydarzyć. – Wolałbym, żeby został aresztowany i stanął przed międzynarodowym sądem. – Myśli pan o takiej współczesnej Norymberdze? – Tak. Dlatego prosiłbym, żeby aresztowania dokonał nie wojskowy, ale jakiś cywil. – Chce pan wysłać w środek bitwy prawnika? – zdumiał się Rudnicki. – No może niekoniecznie aż tak – zreflektował się premier. – Ale jakiegoś przedstawiciela rządu, który na miejscu dopilnuje formalności. 576 – Dookoła będą świstać kule, a on będzie klepał prawnicze formułki? – Musimy dbać o nasz wizerunek na arenie międzynarodowej. Rudnicki powiódł wzrokiem po politykach.

– To którego z panów mam zabrać? – Bez żartów, generale – siedzący za plecami generałów Jan Bernatowicz włączył się do rozmowy. – Tak się składa, że chyba mam odpowiedniego kandydata. – Kto to? – zainteresował się premier. – Nazywa się Tarnowski, praktycznie zajmuje się u mnie wszystkim po trochu. Teraz zaczyna z nudów chodzić po ścianach. – I chce go pan poświęcić? – zapytał Rudnicki. – Myślę, że będzie pod pana dobrą opieką – odparował zręcznie Bernatowicz. – Dobrze, proszę go przysłać. Powinien znaleźć się w grupie żołnierzy, którą za kilka godzin wysyłamy do Wilna. Upłynie trochę czasu, nim otrzaska się z nowymi dla siebie okolicznościami. – Okolicznościami? – Transportowiec wojskowy pełen broni i zabijaków. Trochę gadżetów, w które go wyposażymy i sytuacja, w której na pewno otrze się o śmierć. – Przyślę go najszybciej, jak się da. – Skoro tak, to pozostała nam jeszcze tylko jedna sprawa. Operacja wciąż nie ma nazwy. Generał Wilson, który jak na Amerykanina mówił dość swobodnie po polsku, miał przygotowaną odpowiedź: – Operacja Kameleon, będzie dobrze? – Idealnie, panie generale, idealnie. 577 2 PLUTON 1 SZWADRONU PUŁKU SPECJALNEGO, LUBLINIEC – POLSKA 27 czerwca, godzina 18:30 Wygodne siedzenia autokarów w niczym nie przypominały siedzeń w transportowym Mi-8, którym udawali się na pierwszą akcję. Wspomnienie nieudanego rekonesansu wciąż prześladowało Wirskiego, kładąc się cieniem na jego duszy. Najlepszym lekarstwem mógł być czas, skrywający

wszystko mgłą zapomnienia. Ale w przypadku młodego kaprala nie istniała taka możliwość. W koszarach, do których powrócił razem z Góralem, wzięli ich w obroty oficerowie wywiadu. Po wielogodzinnym maglowaniu młodzi żołnierze sami byli zdumieni ilością informacji i szczegółów, które zapamiętali. Gdy w końcu skończyli i zostali przez przesłuchującego ich oficera odesłani na odpoczynek, przygnębiła ich cisza w całym koszarowym kompleksie. Niektórzy koledzy odeszli na zawsze, innych z ciężkimi ranami odesłano do szpitali na leczenie i rehabilitację. Snując się wśród cichych bloków, przypuszczali, że najdalej za parę godzin znowu zostaną wysłani do boju. Trochę odwykli od pokojowych zajęć, które teraz, z nowej perspektywy nie wydawały się zbyt ekscytujące. Szczerze mówiąc, były po prostu nudne. Powoli zaczynał dopadać ich syndrom adrenalinowy, podobny do tego, który czują wyczynowcy zajmujący się sportami ekstremalnymi. Życie na wysokich obrotach z codzienną dawką mocnych wrażeń. Najpierw zobaczyli trzy cywilne autokary, rozkazy do wyjazdu przyszły niedługo potem. Wszystko utrzymywano w takiej tajemnicy, że kierujący załadunkiem kapitan mimo pewnej siebie miny, nie za bardzo wiedział, jaki jest ostateczny cel ich podróży. Na razie dojechać mieli do 578 podkrakowskiego lotniska w Balicach. W ostatniej nadarzającej się wolnej chwili Andrzej chciał jeszcze zadzwonić do domu, łudząc się, że połączenie nie będzie zerwane. Ciągły sygnał, który dochodził ze słuchawki, jednak jasno oznaczał, że nie ma łączności telefonicznej ze strefą okupowaną. Wirski dźwignął wyładowany plecak i zaniósł go do stojącej za autobusami ciężarówki. Z pobieżnych szacunków wynikało, że jest ich nie więcej niż dziewięćdziesiąt osób. – Spędzili wszystkich – Góral w nowiutkim mundurze, wyfasowanym wprost z magazynu, nadawał się na okładkę „Żołnierza Polskiego” bądź „Komandosa”. – Pewnie szykują jakąś nową rozpierduchę. I tak jestem zdumiony, że zostało nas aż tylu – zauważył sarkastycznie Wirski, przy okazji pozdrawiając kolegów z innych plutonów. – Nie widzę nikogo z 3 Kompanii, ciekawe dlaczego? – Pewnie dlatego, że wszyscy nie żyją. Wsiadaj. Kiedy ruszyli, Góral rozłożył siedzenie do pozycji umożliwiającej w miarę wygodnie rozprostowanie nóg i momentalnie zapadł w sen. Wirski zamiast tego włożył do ucha słuchawki kieszonkowego radyjka i ustawił zakres fal na radio Kraków. Piski i trzaski zniechęcały, ale on z

uporem starał się wychwycić sens nadawanych wiadomości. W dramatycznym boju udało się w dniu dzisiejszym wyzwolić Ciechanów, Mławę i Ostrołękę. Pole bitwy zasłały wraki setek białoruskich czołgów i wozów pancernych. Dla nikogo nie jest już tajemnicą, że przewagę w działaniach zdobyły teraz polskie wojska wyprowadzające zdecydowane kontruderzenie. 579 Niepokojące wieści dochodzą z terenów okupowanych. Fragmentaryczne i niepełne informacje mówią o setkach zatrzymanych i aresztowanych. Dotyczy to głównie Warszawy i Białegostoku, choć prześladowania nie omijają i mniejszych miast. Świadkowie mówią o wyjątkowej bezwzględności białoruskich sił bezpieczeństwa, niejednokrotnie dopuszczających się rabunków i gwałtów na ludności cywilnej... Miał dość. Wyłączył radio. Podróż upływała w półśnie, tak jakby umysł cały czas chciał kontrolować sytuację. Lotnisko w Balicach przedstawiało opłakany widok. Większa część budynków spłonęła po nalotach dokonanych na początku wojny. Ucierpiał też sam pas startowy. Wyrwy w nim zostały na szczęście zalane szybkowiążącym betonem i teraz ruch odbywał się w miarę normalnie. Autokary podwiozły ich w odległą część bazy do ustawionych na jego skraju dwóch samolotów C130 Herkules i jednego C-5 Galaxy. Zwłaszcza ten ostatni robił wrażenie. Właśnie na jego pokład wtaczano dwa Rosomaki wraz z obsługą. – Widzisz to, co ja? – zdumiał się Góral. – Jeżeli lecą z nami, to szykuje się desant na pełną skalę. Wyobraźnia zaraz podsunęła obrazy setek spadochronów na błękitnym niebie opadających na ziemię. Ciężki sprzęt zrzucano na specjalnych platformach wyposażonych w rakietowe hamulce, uruchamiane tuż przed uderzeniem o powierzchnię. Sowiecki scenariusz, w którym polskie wojska powietrznodesantowe miały lądować daleko za liniami NATO, nigdy nie został zrealizowany, chociaż niektóre z tamtych pomysłów miały zostać wykorzystane teraz.

580 Odpowiedzialni za sprawny załadunek powietrznych olbrzymów sierżanci skierowali kompanię Wirskiego do jednego z Herkulesów. Ustawieni w dwuszereg ruszyli w kierunku opuszczonej rampy z tyłu samolotu. Czarna czeluść czekała na nich, zapraszając do swojego przestronnego wnętrza. · – Polecę razem z żołnierzami. – Według rozkazów generała Rudnickiego ma pan zapewniony osobny transport. – Pieprzę rozkazy generała, jestem tu z polecenia premiera. – Proszę nie utrudniać. – Zabieraj ręce, człowieku. Zrobię, co będę chciał. Głośna wymiana zdań odbywała się pomiędzy młodym cywilem w sportowym modnym garniturze i rozzłoszczonym majorem, mającym najwyraźniej inne dyspozycje względem młodzieńca. Wirskiemu głos cywila wydał się znajomy. Odruchowo spojrzał w jego stronę. Nawet nie zdziwił się szczególnie mocno na widok Tarnowskiego. Ubranie dodawało mu szyku, takiego przedwojennego. Wielka płócienna torba w maskujących barwach spoczywała obok jego nóg. Na niej leżała czarna kamizelka kuloodporna i czarny hełm sił specjalnych. Wymiana zdań trwała jeszcze wtedy, kiedy kompania Wirskiego wmaszerowała do środka Herkulesa i zajęła miejsca na brezentowych siedzeniach po obu stronach kadłuba. Środek ładowni zajmował terenowy Humvee z karabinem maszynowym kalibru 12,7 milimetra, groźnie wymierzonym w przestrzeń za samolotem. 581 Andrzej starał się nie stracić z oczu Marka, doskonale teraz widocznego na pasie startowym. Kłótnia wciąż jeszcze trwała i w końcu zniechęcony major machnął ze złością ręką i odszedł. Tarnowski pozbierał swoje rzeczy i wszedł po rampie do wnętrza C-130, tam bezradnie rozejrzał się dokoła, szukając dla siebie miejsca. W jednej sekundzie wyrósł przed nim sierżant z obsługi samolotu i groźnie zmarszczył brwi. – Przepraszam, czego pan tu szuka?

– Transportu. – To wojskowy samolot, proszę poszukać innego przewoźnika. Wirski w końcu podniósł się z siedzenia i ruszył w ich kierunku – Czego tu szukacie, kapralu? – Melduję, że znam tego człowieka. – I co z tego? Tarnowski sięgnął do wewnętrznej kieszeni i wyjął jakiś dokument. – Lepiej niech pan zerknie na to. Zalaminowany papier z państwowym godłem i podpisem premiera, nakazujący okazicielowi udzielenie wszelkiej możliwej pomocy, zrobił odpowiednie wrażenie. – Proszę znaleźć sobie miejsce – sierżant oddał dokument i poszedł do swoich zajęć. Tarnowski z uśmiechem na twarzy popatrzył na Andrzeja. – Schudłeś. – Przytyłeś – odparował Wirski. – Taa... wiele się zmieniło przez ostatnie tygodnie. – Wiesz, dokąd lecimy? – Do Wilna. – No to będziemy mieli sporo czasu, żeby pogadać. 582 WARSZAWA – POLSKA 27 czerwca, godzina 20:57 – To wszystko? – zapytał Tygrys. – A czego się spodziewałeś? Stosu segregatorów wypełnionych urzędowymi dokumentami? – Wasilewski na stole rozłożył akta swojego ostatniego śledztwa. Ekspertyzy, dowody i mikroślady. Efekty pracy wykonanej w ciągu kilku ostatnich godzin pokoju. Wszystkiego było nie więcej niż dwadzieścia stron, z czego połowę stanowiły akta sekcji zwłok.

Zeznania świadków z wiadomych względów zostały ukryte. Brak było ostatecznego dowodu, pozostawały tylko poszlaki, chociaż te układały się w interesującą całość. Wasilewski, sprawujący pieczę nad całym śledztwem, miał własną teorię na ten temat. Życie je tylko potwierdziło. Skrytka, w której ukryto wyniki dochodzenia, znajdowała się w mieszkaniu dawnego kolegi śledczego. W latach dziewięćdziesiątych nie przeszedł on weryfikacji służb mundurowych. Wspólną niedolę topili najczęściej przy kuflu piwa, od czasu do czasu zakrapianego czymś mocniejszym. Czasami wyświadczali sobie drobne przysługi. Kolebiący się stół miał pod blatem wmontowaną skrytkę, gdzie od biedy mieściły się drobne przedmioty. Stół skonfiskowali pewnemu paserowi, który lubił mieć ukryte w nim drobne „zaskórniaki”. Paser już dawno odszedł z tego świata, ale mebel pozostał, pełniąc dalej odpowiedzialną funkcję. – Masz pomysł, chłopcze, co z tym zrobić? – Opublikować. – Jak? Do gazety z tym nie pójdziemy. 583 Maciek skrzywił się. Od kiedy usłyszał o wynikach pracy Wasilewskiego, zachodził w głowę, jak wykorzystać szansę, którą dał mu los. Był to winien Jarkowi i wszystkim, którzy zginęli w tej bezsensownej wojnie. Równocześnie będąc dzieckiem swojej epoki, miał zupełnie inne spojrzenie na świat niż stary policyjny wyga i – co istotne – potrafił myśleć niekonwencjonalnie. – Myślę, że najskuteczniejszym sposobem będzie internet. Wasilewskiemu nawet się to spodobało, choć zaraz wytknął błędy. – Masz doprawdy przenikliwy umysł, gratuluję. Zapomniałeś tylko o okresowych dostawach prądu i kontroli sieci przez ich informatyków. W pięć minut po wprowadzeniu tego do sieci będziemy mieli na karku KGB. – Nie, nie. Wyślemy to po prostu na adresy e-mailowe wszystkich głównych koncernów medialnych, niech oni publikują.

584 ROZDZIAŁ 22 1 BATALION 1 PUŁKU SPECJALNEGO, WILNO – LITWA 29 czerwca, godzina 07:30 – Baczność! Krótki okrzyk poderwał trzystu komandosów do postawy zasadniczej. Na podest zajmujący koniec hangaru wszedł major Zatorski, oficer operacyjny pułku, w towarzystwie kapitana ubranego w polowy uniform US Army. – Spocznij! – donośny głos Zatorskiego dotarł do wszystkich. Major stanął frontem do siedzących. Na krzesło po jego prawej stronie opadł Amerykanin, krzyżując ręce na piersi. Zatorski jeszcze poczekał, aż ucichnie szuranie krzeseł na betonowej posadzce i dał znać kapralowi obsługującemu rzutnik, że może zaczynać. Zgasło światło i wszystko okrył półmrok. Stojąca za plecami majora biała tablica cztery na pięć metrów ukazała siatkę ulic stolicy Białorusi – Mińska. – Przyszedł czas, żeby rozwiać wasze wątpliwości. Uderzymy bezpośrednio w ich najczulszy punkt. 585 Na sali zapanował lekki szmer podnieconych głosów. Liczyli się z możliwością dużej operacji. Wirski, siedzący w jednym z ostatnich rzędów, słyszał nawet plotkę, że będą atakować Mińsk, ale nie za bardzo chciał w to wierzyć. Góral uderzył zaciśniętą pięścią w otwartą dłoń drugiej. – Jak dorwę tego śmiecia z krzywą gębą... – Wygląda, jakbyś chciał mu wyrwać nogi z dupy już teraz...

Dalszy dialog został przerwany przez Zatorskiego. – Nasza akcja w dużej mierze będzie improwizacją. Nie mamy czasu na długie ćwiczenia, ani na zgranie biorących w niej udział jednostek, mimo że główny plan operacyjny powstał już parę miesięcy temu. Enigmatyczne tłumaczenie majora musiało na razie wystarczyć. On sam dopiero trzy dni wcześniej dowiedział się, że plany porwania Łukaszenki zostały opracowane na taką właśnie okoliczność. Kilku oficerów ze Sztabu Generalnego stworzyło założenia takiego projektu, po tym jak białoruski reżim zaczął otwarcie grozić polskim władzom, a personel placówek dyplomatycznych był stale narażony na szykany. Głównych punktów planu nie zmieniono, doszło tylko więcej szczegółów. Zatorski metalowym wskaźnikiem przejechał po satelitarnym zdjęciu Mińska, na którym zaznaczono literowym kodem najważniejsze budynki w mieście. – Waszym zadaniem będzie zabezpieczenie lotniska oraz utrzymanie drożności pomiędzy Pałacem Prezydenckim a miejscem ewakuacji – lekkie rozczarowanie w oczach komandosów powiedziało mu, że nie o takim zadaniu marzyli. – Ataku na Pałac Prezydencki dokona GROM. Siedzący obok kapitan US Army energicznie kiwnął głową. 586 – Delta Force i SAS postarają się opanować siedzibę Ministerstwa Obrony i przekaźnik telewizyjny. Wy macie osłaniać im plecy i nie myślcie, że będzie to nudne zajęcie. Co istotne, większość mińskiego garnizonu znajduje się w Polsce, ale zamiast nich do miasta ściągnięto w ramach przegrupowania oddziały desantowe. – Raczej to, co z nich zostało – siedzący w pierwszym rzędzie dowódca pierwszej kompanii swoją uwagą wywołał ogólną wesołość. – Macie rację, ale „to co z nich zostało”, to w dalszym ciągu znaczna siła. – Z jakim oporem możemy się spotkać? – Zaraz do tego przejdziemy kapitanie, trochę cierpliwości – Zatorski dał znać i teraz na tablicy pojawiło się zdjęcie ukazujące w dużym zbliżeniu mińskie lotnisko. – To jest jedna z ich najważniejszych baz – podjął po chwili milczenia major. – Na miejscu stacjonuje co najmniej jeden batalion z 5 Brygady Strzelców Zmotoryzowanych. Możecie więc

natrafić na zdecydowany opór jednostek uzbrojonych w BMP i BTR-y. O ile to możliwe, nie starajcie się prowadzić z nimi walki. Najważniejsze rozpoznać, resztą zajmą się samoloty szturmowe. – Desant na lotnisko to gwarancja sporych strat – dowódca pierwszej kompanii już sprawiał wrażenie wkurzonego. – Nikt nie mówił, że będzie łatwo, dlatego strefa lądowania została wyznaczona pięćset metrów poza lotniskiem. Skakać będziemy ze stu dwudziestu metrów, żeby zminimalizować skutki ostrzału przeciwnika. Rany boskie! Sto dwadzieścia metrów! – przeraził się Andrzej. Nie ma miejsca na błędy. Na dobrą sprawę zaraz 587 po opuszczeniu samolotu jest się na ziemi. W trakcie szkolenia tylko raz wykonał taki skok i do tej pory miał w pamięci to traumatyczne wydarzenie. Góral też nie wyglądał na uszczęśliwionego. Wcześniejszy bojowy nastrój ulotnił się bez śladu. Zatorski, przekazując informacje o niskim pułapie desantowania, też miał spore wątpliwości. Co innego polec od kuli, a zupełnie inna sprawa roztrzaskać się o ziemię w czasie skoku. Drobniejsze obrażenia, takie jak zwichnięte i połamane nogi czy ręce mogą wykluczyć z akcji nawet dwadzieścia procent biorących w niej udział żołnierzy. To by nie był dobry początek misji. Dobrze, że ominie ich piekło prawdziwej walki w zabudowanej części Mińska. W końcu otrząsnął się z przygnębiających myśli i dał znak. Kolejna plansza rozjaśniła tablicę. – Przejdźmy do szczegółów... OKOLICE BIAŁOBRZEGÓW – POLSKA 29 czerwca, godzina 09:13 Tego należało się spodziewać wcześniej czy później. Raczej wcześniej, ale i tak zostali zaskoczeni. Drogę zablokowały dwa ośmiokołowe BTR-y, trzeci stał przyczajony w niewielkim zagajniku z lewej strony szosy, którą wycofywali się na północ.

Młody porucznik, który ich zatrzymał, miał oczy fanatyka. Bijąca z nich pewność siebie wystarczyłaby do zatrzymania całej kolumny czołgów, nie tylko jednego T-80. Nie raczył nawet dać żadnego sygnału. Po prostu stał, wpatrując się z pogardą, jak nadjeżdżali. Ihor nabrał ochoty, żeby ponaglić Siergieja i wpakować się z szybkością pięćdziesięciu kilometrów na godzinę 588 w transportery wojsk wewnętrznych stojące przed nimi, mimo że niewiele by to dało. Prawdopodobnie cwany porucznik ukrył w pobliżu operatora z granatnikiem przeciwpancernym, który na najdrobniejszy wrogi gest odpowie wystrzeleniem kumulacyjnego pocisku. – O ile się nie mylę, to front jest za waszymi plecami, a wy – palec oficera oskarżycielsko wycelował w Ihora – jesteście zdrajcą i dezerterem! Żeleźniak zeskoczył na ziemię i stanął przed porucznikiem. – Nie jestem. – To tylko wy tak sądzicie. Bumaga! Ihor wyciągnął swoją książeczkę wojskową. – Gdzie wasza jednostka? – Rozbita przez Polaków. Wszystkie maszyny oprócz mojej zniszczone, dowódca poległ... – Kłamiecie, na dodatek dość nieudolnie – porucznik skończył przeglądać książeczkę Ihora i teraz trzymał ją w rekach, które założył do tyłu. – Zostaniecie rozstrzelani. Cienka stróżka potu spłynęła spod hełmofonu sierżanta. Wpakował się jak idiota na tego durnia, który jak widać, nie zrobił jeszcze użytku ze swojego kałasznikowa. – Wysiadać! Jurij i Siergiej wyskoczyli ze środka T-80 i stanęli przy swoim dowódcy. Więc tak miała zakończyć się ich wielka wojenna przygoda, która okazała się zbrodnią. Zginą zastrzeleni pod najbliższym drzewem, na dodatek z rąk własnych rodaków, którym zamarzyła się Wielka Białoruś. – Mocą uprawnień nałożonych na mnie przez prezydenta Republiki Białorusi ogłaszam, że jesteście winni dezercji w obliczu wroga.

589 – Nie zdezerterowaliśmy. Po zagładzie naszej jednostki wycofałem się, to prawda... – powiedział z goryczą Ihor. – Jak śmiecie dyskutować? – przerwał mu porucznik, jednocześnie dając sygnał swoim żołnierzom – Uciekliście. – Nie. Co więcej, was nigdy nie widziałem na pierwszej linii – ledwo to powiedział, poczuł, jak pięść porucznika trafia go prosto w podbródek. Jak w zwolnionym filmie widział kropelki krwi tryskające z rozbitej wargi i z cichym jękiem runął do tyłu. Ból i oszołomienie wywołane ciosem sprawiły, że w pierwszym momencie błysk eksplozji i fala uderzeniowa, która przyszła sekundę później, zlały się w jego mózgu w jedno. Dopiero padający obok niego koledzy uświadomili mu, że coś jest nie tak. – Do rowu! Mechanik i celowniczy chwycili Ihora pod pachy i pociągnęli w kierunku wykopanego wzdłuż drogi melioracyjnego odpływu. Szum łopat szturmowego śmigłowca, który wcześniej przeciwpancernymi rakietami TOW wykończył transportery, zadźwięczał im w uszach. Płonęły dwa blokujące drogę, trzeci próbował odgryźć się ogniem z 12,5-milimetrowego karabinu maszynowego. Parę wystrzelonych przez niego pocisków trafiło Apache’a, z którego boków poszły długie iskry. Lecz karabin maszynowy miał o wiele za mały kaliber, żeby zestrzelić czy choćby poważnie uszkodzić śmigłowiec. Natychmiast czterolufowe działko helikoptera nakierowało się na BTR-a i seria poszybowała w przydrożny zagajnik. Wybuch paliwa obwieścił po chwili koniec ostatniego pojazdu. Kilku oszołomionych Białorusinów, którzy nie zginęli w potyczce, rozglądało się teraz na wszystkie strony. Szklane spojrzenia mówiły, że mają dość wojaczki. Ihor 590 zresztą też miał dość. Odszukał wzrokiem miejsce, gdzie jeszcze parę chwil temu był przesłuchiwany. Pomiędzy płonącymi wrakami, leżało ciało porucznika. Bez głowy. Jeden z pocisków śmigłowca trafił go bezpośrednio i rozerwał ją na milion kawałków. Nigdy więcej, nigdy więcej nie chciał oglądać takich scen. Żołądek skurczył mu się, Ihor zwymiotował żółcią. Zgięty wpół, położył się w trawie i zamknął oczy. Drogą z południa zbliżał się polski Humvee, ubezpieczany przez Rosomaka. Za nimi podążały inne pojazdy bojowe. Apache gdzieś przepadł i wizg jego łopat zmienił się teraz w szum silników jadącej drogą kolumny.

Na widok wycelowanych w nich luf Siergiej pierwszy uniósł ręce i wcale nie dlatego, że się przestraszył. Po tym, co widział, już nie bał się śmierci, chciał najzwyczajniej w świecie wiedzieć, co będzie dalej, i nie sądził, żeby Polacy mieli okazać się dużo gorsi od jego rodaków. Z tego, co wiedział, mogło mu tu być o wiele lepiej niż w ojczyźnie. WARSZAWA – POLSKA 29 czerwca, godzina 10:16 Kawalerskie mieszkanie Stasia Waryńskiego nie było zbyt duże. Dwa małe pokoiki szczelnie wypełnione książkami i elektronicznymi gadżetami. Wszystko przykrywała warstwa kurzu, której nikt nie zdążył zetrzeć. Jedynie stojący w rogu pokoju komputer i podłączony do niego monitor wyglądały na sprzęt często używany. Mając zdolności informatyczne, Waryński pomagał kolegom przy bardziej skomplikowanych zadaniach. Nie raz i nie dwa Tygrys zawdzięczał mu ratunek przy zawiłych problemach współczesnej informatyki. 591 Rozparty teraz wygodnie w fotelu Tygrys przysłuchiwał się opowieści kolegi, którego stracił z pola widzenia w gorących dniach obrony stolicy. – Wzięli mnie do monitorowania i nasłuchu transmisji radiowych. Miałem siedzieć w bunkrze i wychwytywać ich szyfrogramy. Jak tylko było to możliwe, przy pomocy naszego radia staraliśmy się wchodzić na ich częstotliwości i podając się za ich dowództwo, wydawać sprzeczne rozkazy. Skutek był raczej mizerny, pilnowali się bardzo i ani razu ich nie sprowokowaliśmy. Z tej sieczki w eterze też nie za wiele wyłowiliśmy. Mieli tam o wiele lepszych specjalistów, niż się naszym wydawało. – Może to wcale nie byli Białorusini, tylko ich więksi bracia? – zasugerował Kosiński. – Możliwe. To by się nawet trzymało kupy. Z tego, co słyszałem, od samego początku Ruscy maczają w tym palce. Maciek sięgnął do kieszeni i wyciągnął z niej plik zwiniętych w rulon kartek. – Masz, czytaj! Waryński zabrał papiery i zagłębił się w lekturze. Trochę trwało, zanim zrozumiał ich sens. – Więc te skurwysyny wszystko sprowokowały?

– Od samego początku. – Chwilę. Jesteś pewien ich autentyczności? – zreflektował się. – I skąd to masz? – Od gliniarza, który prowadził śledztwo, a ty jesteś nam potrzebny do tego, żeby to puścić w świat. Waryński opadł na fotel, mając wzrok utkwiony w papierach. Odkąd został uwikłany w wojnę, miał wyrzuty, że nie dał z siebie dość wiele. Jakiś cierń tkwił w jego sercu. W końcu teraz los dał mu w ręce szansę na 592 wsadzenie przeciwnikowi szpili. I to dość bolesnej. Prosto w... – Musimy to zeskanować. – Tyle to i ja wiem. Rzecz w tym, że nie ma prądu. Od czasu wkroczenia do Warszawy wojsk Łukaszenki elektrownia włączała prąd tylko na dwie, trzy godziny dziennie. Brak elektryczności paraliżował działania większości służb chcących przywrócić miasto do względnego funkcjonowania. – Poczekamy, kiedy włączą, będziemy przygotowani. – Co dalej? – Puszczę do kumpla w Helsinkach z instrukcją, co ma robić. Możesz być pewny, że za parę godzin sieć będzie huczeć. 2 BATALION 5 BRYGADY STRZELCÓW ZMOTORYZOWANYCH, MIŃSK – BIAŁORUŚ 29 czerwca, godzina 11:07 Kapitan Daniło Granin, objeżdżając w swoim Uazie teren lotniska, widział startujące i lądujące samoloty transportowe, dostarczające zaopatrzenie i sprzęt z Rosji. Co piętnaście minut nowa maszyna podchodziła do lądowania. Więcej czekało w powietrzu na wolne miejsce na już i tak niemiłosiernie zatłoczonej płycie lotniska. Tony specjalistycznego wyposażenia i amunicji piętrzyły się w drewnianych skrzyniach na każdym metrze przestrzeni. Stąd ciężarówkami miały zostać przewiezione na kolejowe bocznice i dalej wojskowymi eszelonami na front do Polski.

Granin zwolnił i przepuścił przed sobą kolumnę Ziłów. Przy trzech bramach i siatce z drutu kolczastego, tworzących wewnętrzną strefę bezpieczeństwa, wartę 593 pełnili strzelcy z jego kompanii. Zewnętrzny pas umocnień również zabezpieczała siatka, a pomiędzy nią ułożono pole minowe. Jeszcze dalej w ziemnych schronach wzmocnionych żelbetowymi elementami rozlokowała się reszta batalionu. Ciężkie karabiny maszynowe PKS i 82-milimetrowe moździerze mogły blokować swym ogniem wszelkie podejścia do zamkniętej zony lotniska. Pozostałe oddziały 5 Brygady umieszczono w drewnianych barakach bardziej na północny-zachód, w pobliżu obwodnicy drogowej. Służbę na terenie bazy pełniono rotacyjnie. Parokrotne naloty sprawiły, że żołnierze i personel stali się bardziej nerwowi niż zwykle, ale to i tak było lepsze od działań na froncie. Kapitan splunął na beton brązową śliną. W końcu kawalkada przejechała i mógł ruszyć dalej. Trzymając się końca konwoju, podjechał pod bramę. Dziesięcioosobowy posterunek pod nadzorem sierżanta pełnił nieprzerwaną służbę już od jedenastu godzin. Przez cały czas na nogach, wśród huku silników i smrodu spalin. Nie wpływało to dobrze na samopoczucie żołnierzy. – Towarzyszu kapitanie, melduję, że sytuacja bez zmian – zaczął sierżant. Granin przyjął informację do wiadomości. – Jeszcze czterdzieści minut, dacie radę? – Tak, toczno. W słowach podoficera brak było entuzjazmu. Hełm, spod którego spoglądały czerwone z niewyspania oczy, podwinięte rękawy plamiastego munduru i palec na spuście automatu skojarzyły się kapitanowi z widzianymi w dzieciństwie filmami wojennymi. Tam też dzielni 594 bohaterowie stali na straży ojczyzny i walczyli z wrogiem. Pomiędzy filmem a rzeczywistością istniała jednak zasadnicza różnica. Granin nie mógł się oprzeć wrażeniu, że sierżant z morderczą ochotą wpakowałby w niego cały magazynek ze swojego kałasznikowa. – Kiedy skończycie, zameldujecie się u porucznika Koptiejewa po nowe rozkazy.

Przez twarz sierżanta przebiegł grymas niezadowolenia, palec na spuście drgnął, przynajmniej tak wydawało się Graninowi. Sierżant zasalutował i oddalił się do swoich ludzi. Kapitan wrzucił bieg w Uazie. Gdy przejeżdżał przez bramę, w jego głowie zakiełkowała myśl, którą zaraz odrzucił. To przecież zupełnie niemożliwe, żeby jego żołnierze podnieśli bunt, prawda? PRZESTRZEŃ POWIETRZNA NAD PÓŁNOCNOZACHODNIĄ BIAŁORUSIĄ 29 czerwca, godzina 22:03 Pierwsze w powietrze wzbiły się samoloty walki elektronicznej. Dwa AWACS-y i jeden E-8B Join Stars do monitorowania ruchu pojazdów lądowych zajęły pozycję tuż przy granicy. Pod ich osłoną ruszyły do przodu dywizjony myśliwców F-22 Raptor, szturmowe F-16 i bombowe B-1B. W pierwszej fali w przestrzeń powietrzną Białorusi wtargnęło przeszło czterdzieści maszyn. Następne pięćdziesiąt czekało na swoją kolej. Samoloty myśliwskie i szturmowe wspomagało kilka EC-130 Compass Call, których zadaniem było zagłuszać sieci komunikacyjne przeciwnika i z bliska namierzać i zakłócać pracę białoruskich radarów. 595 Białoruski system obrony powietrznej, choć nadwerężony kilkoma ostatnimi atakami, zadziałał, jak należy. Operatorzy radarów zobaczyli na ekranach odbicie ech wielu samolotów zmierzających w ich stronę. Prędkość i kierunek, z jaką się poruszały, wykluczała przypadkowe naruszenie granicy, a liczba świadczyła o dużym nalocie. Strach w ciągu paru sekund zastąpiła konsternacja. Odbicia radarowe nadciągające z północy i z zachodu zastąpione zostały innymi, tym razem z południa i wschodu. Wyglądało to tak, jakby nad Białoruś nadciągało kilkaset maszyn ze wszystkich stron świata. Ale i to nie miało trwać długo. Antyradarowe pociski AGM-88 Harm, wystrzelone przez F-16, zaczęły masakrować stacje nasłuchowe i przekaźnikowe, z morderczą monotonią oczyszczając drogę przed powietrzną armadą. Szturmowe i transportowe śmigłowce poderwały się ze swoich polowych lotnisk i ruszyły w ślad za odrzutowcami. Mając na pokładach żołnierzy GROM-u i Delta Force, przewoziły tylko część sił do operacji naziemnych. Ale część najbardziej istotną. CENTRUM KONTROLI POWIETRZNEJ, MIŃSK – BIAŁORUŚ

29 czerwca, godzina 22:10 Tęgawy pułkownik mający tej nocy sprawować dowództwo nad obroną powietrzną państwa podniósł słuchawkę dzwoniącego telefonu. – Orłow – mruknął do mikrofonu. – Panie pułkowniku, dzwonię ze stanowiska obrony przeciwlotniczej w Lidzie. Obserwujemy właśnie coś niezwykłego – w głosie po drugiej stronie wyraźnie wyczuwało się napięcie. 596 – Słucham. – Przed chwilą utraciliśmy łączność ze stacją radarową w Woronowie, nie odpowiada też... Nagły szum w słuchawce sprawił, że Orłow podskoczył przestraszony. – Lida, do cholery, zgłoś się! Brak odzewu nie był zwyczajną rzeczą. Stalowa obręcz zacisnęła się na gardle pułkownika. – Sprawdzić, co się dzieje! Może to awaria łączy – Orłow pogonił do pracy paru techników, którzy tej nocy pełnili służbę wraz z nim. Dla świętego spokoju oszukiwał sam siebie. Jego umysł nie chciał przyjąć najgorszej wiadomości. Jeszcze trochę poczekać, zanim ogłosi alarm. Wolno poruszająca się wskazówka sekundowa na dużym ściennym zegarze zaprzątnęła świadomość Orłowa. W końcu sięgnął po telefon i... umarł. Tonowa bomba zrzucona przez B-1B, taka sama jak ta, która zniszczyła stanowisko w Lidzie, trafiła w jego bunkier, grzebiąc wszystkich pod tonami betonu i stali. 2 BATALION 5 BRYGADY STRZELCÓW ZMOTORYZOWANYCH, MIŃSK – BIAŁORUŚ 29 czerwca, godzina 22:15 Kapitan Daniło Granin z szeroko otwartymi oczami przyglądał się widowisku rozgrywającemu się przed nim.

Można powiedzieć, że sam znalazł się w epicentrum wydarzeń. Ryk odrzutowych silników i biało-czerwony blask wybuchających rakiet przypominał trochę spektakl światło i dźwięk. Oszałamiał potęgą i można nim było się 597 zachwycić, gdyby nie to, że bombardowano właśnie mińskie lotnisko. Granin padł na ziemię i przykrył głowę rękami, kiedy jeden z F-16 przeleciał dwadzieścia metrów nad nim. Kapitan na chwilę stracił słuch i kiedy spojrzał przed siebie, zobaczył, jak rząd stojących obok pasa startowego transportowych Anów i Iłów wybucha pomarańczowym płomieniem, zmieniając się w pogięte sterty aluminium. Dźwięk przeciwlotniczych syren przetoczył się nad lotniskiem. Dołączyły do niego te znajdujące się w mieście. Wkrótce znad całej okolicy dochodziły przeciągłe jęki o zmiennej częstotliwości. Prawie jednocześnie zaatakowane zostało ponad pięćdziesiąt celów w samym Mińsku i jego pobliżu. W pewnym momencie nad miastem operowało czterdzieści szturmowców i bombowców, niszcząc zidentyfikowane wcześniej obiekty. PROWADZĄCA KOMPANIA FOX – GROM, OKOLICE PAŁACU PREZYDENCKIEGO, MIŃSK – BIAŁORUŚ 29 czerwca, godzina 22:30 Precyzja działania w ich przypadku była sprawą zasadniczą. Pomalowany na czarno kadłub Black Hawka pozostawał prawie niewidoczny na tle ciemnego nieba. Dopiero nad zabudowaniami Mińska sylwetka śmigłowca nabrała realnych kształtów. Porucznik Artur Gulbiński poprawił gogle osłaniające mu twarz i po raz ostatni sprawdził karabińczyk mocujący linę do haka w suficie helikoptera. Za nimi podążało kolejnych siedem maszyn mających desantować oddział GROM-u tuż przy Pałacu Prezydenckim. W jednej z nich znajdował się specjalny wysłannik premiera mający 598 dopilnować formalności przy aresztowaniu nieobliczalnego tyrana. Helikopterem zatrzęsło, kiedy pilot wykonał nagły zwrot i sprowadził maszynę parę metrów nad ziemię. Przez otwarte drzwi desantowe pierwsza czwórka komandosów wyrzuciła liny i zjechała po nich na mokry asfalt białoruskiej stolicy.

Porucznik twardo uderzył stopami o ziemię. O mały włos nie odgryzł sobie języka. Przez chwilę pomyślał, że to zabawne stracić w akcji tę część ciała, która w najmniejszym stopniu mogła zostać naruszona przez kulę, lecz zaraz skoncentrował się ponownie na misji. Już trzydziestu żołnierzy szukało osłony pomiędzy wrakami pojazdów zniszczonych podczas skończonego parę minut temu nalotu. Dwa cienie nagle pojawiające się nad nim sprawiły, że Gulbińskiemu serce podskoczyło do gardła. Upłynęła sekunda, nim zorientował się, że to wspomagające ich Apache, a nie wrogie Mi-24 żądne odwetu. Huk rotorów znacznie złagodniał, gdy Black Hawki jeden po drugim podrywały się do góry i odlatywały poza zasięg mogących im zaszkodzić karabinów maszynowych i przeciwlotniczych rakiet. Bryła pałacu i brak oporu przeciwnika wydały się porucznikowi złym znakiem. Co prawda, wszędzie dokoła walały się szczątki żelbetowych umocnień, a swąd palonego mięsa unoszący się z zabitych wartowników drażnił nozdrza, ale Gulbiński nie sądził, by tak łatwo było mu dane dostać się do środka. Informacje wywiadu mówiły wyraźnie, że miejsce, w którym przebywa Łukaszenka, jest najpilniej strzeżonym obiektem w kraju. 599 Z tyłu szybkie kroki zadudniły na bruku. Nie musiał odwracać głowy, żeby wiedzieć, z kim będzie miał do czynienia. – Jak się to panu widzi, poruczniku? – Źle. Miły chłopak z tego Tarnowskiego, ale teraz oficer miał ochotę rozerwać go na strzępy gołymi rękoma. – Proszę zostać z tyłu. Dam panu dwóch ludzi do pomocy, kiedy będzie po wszystkim, poproszę do siebie i przeczyta pan akt oskarżenia. Porucznik nie mógł zrozumieć, dlaczego nie może dokonać tego on sam lub jeden z jego ludzi. Polityka. – Ale przecież nic się nie dzieje.

– I to mnie martwi. Cywil umilkł. W zbyt obszernym hełmie i nie do końca dopasowanej kamizelce sprawiał żałosne wrażenie. – Pan do tyłu – porucznik przywołał potężnego kaprala. – Naprzód! Ciemne sylwetki gromowców pobiegły w kierunku budynku. Apache, prawie cały czas zmieniające pozycje, ponownie pojawiły się nad nimi. 30-milimetrowe działka otworzyły ogień, zasypując okna i fasadę metalową burzą. MINISTERSTWO OBRONY, MIŃSK – BIAŁORUŚ 29 czerwca, godzina 22:33 Dowódca oddziału specjalnego Ałmaz splótł ręce na piersi i spod lekko przymrużonych powiek przyglądał się bałaganowi panującemu w podziemnej części ministerstwa. Niby wszyscy byli do tego przygotowani, po cichu licząc się z możliwością ataku, lecz jak zwykle w takich chwilach wszystkie wcześniejsze plany trafił szlag. Dobrze, że 600 chociaż potrafili improwizować, co obecnie stało się koniecznością. Minister obrony Ignatiew i szef sztabu Dawydow dosłownie wisieli na słuchawkach telefonów, wydając rozkazy mające odeprzeć napastników. Gromkie słowa i okrzyki latały w powietrzu, wykrzykiwane przez wściekłych i spoconych dowódców. Pomieszczenie zakołysało się, kiedy w budynek trafiła kolejna bomba. Na obecnych z sufitu posypał się kurz i tynk. Awaryjne światła zamigotały czerwonawym blaskiem. Wszystko trwało na tyle krótko, że nikt z obecnych nie padł plackiem na podłogę i nie schował się pod biurko. – Pułkowniku, telefon – Łazarow usłyszał zza pleców głos jednego z łącznościowców. Sięgnął po słuchawkę. Z góry wiedział, z kim będzie rozmawiać. – Melduję się. – Pańscy ludzie są w gotowości? – w słowach Łukaszenki można było usłyszeć nuty paniki. – Tak jest, panie prezydencie. – W takim razie czekam. Połączenie zostało przerwane. Wasyl Łazarow wiedział, co ma robić. Ruszył do pancernych drzwi, jednocześnie zarzucając kałasznikowa na plecy.

W obszernym schronie niedaleko sali dowodzenia czekało na niego ponad stu funkcjonariuszy milicji z jednostki specjalnej. Podziemny korytarz łączył ministerstwo obrony z pałacem prezydenckim, skąd można się było dostać do wszystkich rządowych budynków w centrum Mińska. Zaniedbywana przez lata sieć tajnych przejść, została w ciągu paru ostatnich tygodni gruntownie zmodernizowana, stając się ważnym ciągiem komunikacyjnym. Co najważniejsze, skutecznie 601 chroniącym przed wścibskim okiem kamer z satelitów. Tunel, w którym poruszali się ałmazowcy, miał wysokość dwóch metrów i szerokość dwóch i pół. Co dziesięć metrów światło dawały lampy ukryte w metalowych kagańcach. Poruszając się biegiem, do siedziby Łukaszenki mogli dotrzeć najszybciej po siedmiu minutach. Przez ten czas prezydenta ochraniała jego osobista obstawa, chociaż – jak przewidywał Łazarow – została zapewne w znacznym stopniu wyeliminowana przez prowadzącego ciągłe ataki przeciwnika. KOMPANIA FOX – GROM, PAŁAC PREZYDENCKI, MIŃSK – BIAŁORUŚ 29 czerwca, godzina 22:35 Seria z automatu zagwizdała Gulbińskiemu nad głową i strzaskała ozdobny plafon na suficie. Kierując się wytrenowanym odruchem, porucznik posłał w kierunku końca korytarza grad pocisków z Beryla, zaraz później w ślad za nim poszybował granat. Grzmot przytłoczył go do podłogi. Jeszcze jedna seria, zerwał się do góry i skoczył do przodu. Opór, jaki napotkali, był znaczny, ale z wolna zdobywali przewagę. Główną robotę wykonał za nich i tak Apache. Gulbiński żałował, że nie wymyślono czegoś równie skutecznego do walki w zamkniętych pomieszczeniach. – Aaaaa... – wrzask trafionych komandosów odbił się echem gdzieś za nim. Nie było czasu sprawdzać, który z jego ludzi dostał. Ciekawe, gdzie jest ten drań – przemknęło mu przez głowę. Pewnie siedzi gdzieś w piwnicy i szczy przez nogawki. Dane otrzymane przed akcją nie były zbyt ścisłe. 602 W wielu przypadkach opierały się bardziej na domysłach i przypuszczeniach niż na faktach. Główny hol został już zdobyty i walki przeniosły się do poszczególnych korytarzy. Grzechot karabinów był zagłuszany przez eksplozje granatów. Wszystko spowijały chmury pyłu i dymu z tlącego się wyposażenia. Porucznik przywołał swojego zastępcę

– Dopilnujesz, żeby oczyszczono górę, a ja zajmę się dołem. Tamten kiwnął głową i dołączył do swoich ludzi, przeskakujących właśnie nad prowizoryczną barykadą. OK. Jak pamiętał, zejście do podziemi powinno znajdować się na tyłach pałacu. Ruszył naprzód, omiatając wszystkie podejrzane miejsca przed sobą lufą karabinka. · Korytarz zaczął wznosić się do góry. Jeszcze kilkadziesiąt metrów i byli u celu. Pomieszczenie, do którego wbiegł Łazarow, znajdowało się na najniższej kondygnacji prezydenckiej siedziby. Sam Łukaszenka wydawał się być spokojny. W otoczeniu dziesięciu funkcjonariuszy swojej osobistej ochrony, na razie bezpiecznie ukryty za ich plecami, starał się skoordynować obronę. – Nareszcie pan jest, pułkowniku – ochrypły głos tyrana zdawał się dobiegać jakby ze studni. Łazarow nie miał pewności, ale od prezydenta zdawał się dolatywać słaby odór przetrawionej stolicznej . – Wedle rozkazu, panie prezydencie. – Niech pan się postara i oczyści budynek z tych bandytów, później pomyślimy o ewakuacji. 603 Łazarow machnął ręką na towarzyszących mu milicjantów, z których część tłoczyła się jeszcze w podziemnym przejściu, i przeszedł do sali obok. Nawet nie musiał wydawać rozkazów, wszyscy i tak wiedzieli, co mają robić. Pierwsza drużyna skoczyła do przodu i po poru sekundach do uszu pułkownika doszedł hałas nasilającej się kanonady. Ciekawe, co teraz zrobią te cholerne Polaczki. W walce jeden na jednego stawiał na swoich ludzi. I jedni, i drudzy byli zdeterminowani, ale teraz zaskoczenie było po ich stronie. Ci naiwni frajerzy zapewne nie sądzili, że tak łatwo uda im się wylądować w Mińsku i rozpieprzyć wszystko dokoła, na dodatek zabijając ich wodza. Łukaszenka, jaki by nie był, zawsze stawiał na armię i służby bezpieczeństwa. Pod jego przywództwem państwo stało się regionalnym mocarstwem, a nie tranzytowym kraikiem pomiędzy Zachodem a Rosją. Łazarow splunął w dłonie i zabrał się do roboty. BTR-80,

OKOLICE PAŁACU PREZYDENCKIEGO, MIŃSK – BIAŁORUŚ 29 czerwca, godzina 22:40 Przemykając od jednego cienia do drugiego, dwa transportery piechoty przemieszczały się w kierunku odgłosów bitwy. Zadanie polegające na patrolowaniu ulic uśpionej stolicy z wiadomych względów zostało przerwane ponad pół godziny temu. Nad miastem krążyły samoloty i śmigłowce obracające wszystko w perzynę, co burzyło krew sierżanta Maksyma Sacharowa. W żaden sposób nie mógł nawiązać łączności ze swoją jednostką, ale z tego, co widział, omiatając lornetką niebo, baraki macierzystej 5 Brygady Strzelców już dawno 604 przestały istnieć. Im bardziej zbliżał się do siedziby prezydenta, tym większej ochoty nabierał, żeby wypruć flaki z tych, którzy niszczą jego ukochane miasto. Musiał jednak zachować jak najdalej idącą ostrożność. Nad głowami już dwa razy przemknęły im szturmowe F-16, jednak oni ukryci pod drzewami i w zaułkach na razie pozostawali niewidoczni. – Podjedź dwieście metrów do przodu – Sacharow rzucił rozkaz kierowcy, sam wystawiając głowę przez właz dowódcy. W razie czego, jak sam się łudził, mógł wyskoczyć z transportera w decydującym momencie i uratować życie. Maksym poczuł, jak BTR przyśpiesza na wyboistym bruku. Z przodu, pół kilometra przed nimi, ponad dachami domów ukazał się cień śmigłowca. Sierżant przełknął ślinę, której całkiem sporo zebrało mu się w ustach. – Cel na dwunastej – wycharczał przez zaciśnięte gardło – powoli naprzód. Tam, gdzie byli, mogli wystrzelić przeciwlotniczy pocisk ziemia-ziemia Strieła-2, znajdujący się w tubie zamontowanej z tyłu wieży, musiał tylko uchwycić śmigłowiec na celownik. Resztę załatwiał za niego zapalnik kierujący się źródłem ciepła. Miał wreszcie szansę zniszczyć przeciwnika, więc ryzyko, że sam zostanie ostrzelany, zeszło na dalszy plan. Przez kolejne metry szarpanej jazdy starał się hamować niecierpliwość i przeklinał w duchu własną nieostrożność.

Jest. Palec na pulpicie. Przycisk. Rakieta z szybkością dwóch Machów wystartowała w kierunku niczego niepodejrzewającego Apache’a. Na ułamek sekundy przed trafieniem pilot helikoptera otrzymał sygnał o zbliżającym 605 się zagrożeniu, lecz w żaden sposób nie mógł zapobiec temu, co miało go spotkać. Strieła eksplodowała metr za prawym silnikiem, dziurawiąc poszycie i uszkadzając wewnętrzne systemy. Jedna z łopat wirnika odleciała na bok i helikopter runął na ziemię. Pilot drugiego Apache’a, widząc, co się stało, poderwał swoją maszynę i ruszył na poszukiwanie wroga. Pięć sekund później został zmłócony przez działko BTR-a i ciągnąc za sobą warkocz czarnego dymu, wycofał się z walki. KOMPANIA FOX – GROM, PAŁAC PREZYDENCKI, MIŃSK – BIAŁORUŚ 29 czerwca, godzina 22:45 Huk na zewnątrz budynku wstrząsnął porucznikiem Gulbińskim. – Kurwa, sierżancie, co to było? Jeden z podoficerów wyjrzał przez okno. – Coś mi się zdaje, że nasze wsparcie szlag trafił. Tego było już za wiele. Naciskani z przodu przez nie wiadomo skąd przybyłe posiłki, bez szturmowców mających zapewnić im osłonę... Powoli zaczynał odczuwać straty spowodowane przez przedłużającą się akcję. Gulbiński mógł w każdej chwili wezwać dodatkowe siły lotnicze, ale F-16 nie za bardzo sprawdzały się w miejskich walkach. Byli blisko, lecz szala zwycięstwa przechyliła się teraz na stronę Białorusinów. Miał już czternastu zabitych i drugie tyle rannych żołnierzy, a jego siła bojowa spadła prawie o połowę. Nie dadzą rady. – Sierżancie, zabieramy nasze cenne tyłki z tego gówna. 606 To pierwszy raz, kiedy GROM nie wykonał zadania. Ciekawe, jak poszło innym, pomyślał Gulbiński, ruszając w ślad za swoimi ludźmi.

ROZDZIAŁ 23 607 1 BATALION 1 PUŁKU SPECJALNEGO, LOTNISKO, MIŃSK – BIAŁORUŚ 29 czerwca, godzina 22:47 Desant batalionu odbył się bez przeszkód, mimo że dla kilku komandosów rajd na Mińsk zakończył się już w strefie lądowania. Każdy z czterech Herkulesów C-130 wyrzucił swój ładunek w planowanym obszarze tak, że zebranie poszczególnych kompanii i plutonów nie trwało długo. Jednak skok z wysokości przekraczającej zaledwie sto dwadzieścia metrów musiał spowodować straty. Najwięcej obrażeń doznali ci skoczkowie, którzy spadli na drzewa otaczające niewielką fabryczkę materiałów budowlanych. Dwóch z nich wylądowało wręcz na dachu magazynu, skąd spadli, łamiąc jeden rękę, a drugi nogę w kolanie. Dla kolejnych trzech strumyk opływający lądowisko od północy okazał się przeszkodą nie do pokonania. Obciążeni wyposażeniem i zaplątani w linki spadochronu utonęli w zaledwie półtorametrowej wodzie. W ciągu pierwszych decydujących pięciu minut straty niebojowe wyniosły ponad dwudziestu rannych i zabitych, co i tak było niebywałym sukcesem, biorąc pod uwagę fakt, że wszystko odbywało się w całkowitej ciemności, tylko na widnokręgu rozjaśnionej łunami eksplodujących rakiet i pocisków. – Drugi pluton druga kompania, tutaj – wrzasku nowego dowódcy ich oddziału Wirski nie mógł pomylić z niczym innym. Daleko mu było do ochrypniętych okrzyków Rawskiego, jednak Wirskiemu zdawało się, że wszyscy sierżanci i porucznicy posiedli magiczną umiejętność takiej modulacji głosu, by ich przekleństwa rozchodziły się na kilkaset metrów dookoła. 608 W pośpiechu zrzucił spadochronową uprząż i sięgnął po swój automat. Był gotów do akcji. Kierując się okrzykami, pobiegł w kierunku miejsca zbiórki oddziału, po drodze zderzając się z innym skoczkiem. Ból w goleni rozjaśnił mu w głowie, tłumiąc stres. Po chwili biegł już dalej, zanosząc się nerwowym chichotem. – Wirski, kurwa, na majówce jesteście?! – krzyk dowódcy plutonu osadził go w miejscu. – Nie, panie poruczniku. Jeszcze przez sekundę Andrzej czuł na sobie spojrzenie dowódcy, po czym wzrok porucznika prześlizgnął się dalej. – Zadania znacie, powodzenia.

Pluton ruszył w kierunku lotniska. Po ich obu stronach pozostałe kompanie i plutony biegły za swoimi dowódcami. Pożary wskazywały im drogę. Jak na razie nikt ich nie atakował, co zdawało się być dobrą wróżbą. Zalegli dopiero kilkadziesiąt metrów od siatki otaczającej lotnisko. Po jej drugiej stronie białoruskie jednostki straży pożarnej i pojedynczy ochotnicy próbowali coś zrobić z chaosem, który niespodziewanie wkradł się w ich życie. Większość samolotów została zniszczona, ocalały tylko nieliczne ciężarówki, które teraz w szaleńczym pośpiechu starały się uciec z pułapki. Do przodu ruszyli saperzy z ładunkami wybuchowymi. Z ich pomocą mieli zrobić przejścia w polach minowych, niszcząc jednocześnie stalowe ogrodzenie. Seria wybuchów wstrząsnęła skrajem lotniska. Dopiero to zwróciło uwagę Białorusinów. Przez wyrwy komandosi ruszyli do przodu. Suchy trzask karabinowych serii zagłuszył szum płomieni. Po chwili dołączyły do niego okrzyki i przekleństwa walczących ludzi. 609 Zaskoczeni i masakrowani zmasowanym ogniem Białorusini broniący się wśród płonących wraków nie mieli szans. Brak skoordynowanych rozkazów i wcześniejsze straty spowodowane nalotem szybko przetrzebiły ich szeregi. Tylko gdzieniegdzie Polacy musieli użyć granatników, aby zniechęcić stawiających opór. Bitwa przypominała raczej egzekucję niż równorzędne starcie. Wirski przebiegł ścieżką wytyczoną przez saperów i ciężko upadł na ziemię. Zerknął przez optyczny celownik na Berylu i zaczął wypatrywać celów. Kilka razy mignął mu przed oczami któryś z Białorusinów, lecz jak zauważył, żaden z nich nie był uzbrojony. Biegali tylko, starając się skryć przed huczącym morzem płomieni z jednej i seriami z broni maszynowej z drugiej strony. Nie chciał strzelać do bezbronnych. – Zająć terminal! Dowódca plutonu zerwał się na nogi i popędził zygzakiem przed siebie. Reszta plutonu pokłusowała za nim.

PUNKT DOWODZENIA, LOTNISKO, MIŃSK – BIAŁORUŚ

29 czerwca, godzina 22:57 Walki wygasły dosłownie trzy minuty temu, a już na pasie startowym lądował olbrzymi transportowiec C-141 Starlifter. W jego obszernym wnętrzu przybywało wsparcie. Dwa opancerzone Rosomaki i sprzęt łączności. Zaraz za pierwszym C-141 do lądowania podchodził następny. Major Zatorski przycupnął za przewróconą ciężarówką. Kilku żołnierzy energicznie wymachujących łopatami starało się organizować polowy węzeł łączności 610 i dowodzenia. Zwłaszcza nawiązanie kontaktu z rozproszonymi po całym mieście grupami było najpilniejszym zadaniem. Lotnisko zostało już opanowane, ale jak przebiegały starcia gdzie indziej, tego Zatorski nie wiedział. W trakcie trwania nalotu starano się jak najbardziej zminimalizować straty wśród ludności cywilnej, dlatego nie zdecydowano się na użycie pełnej palety środków ogniowych. Spora część atakowanych obiektów znajdowała się w gęsto zaludnionych obszarach, co wymusiło na lotnikach pewne ograniczenia. – Alfa Tango Whiskey Jeden, potwierdź, gdzie jesteście – monotonny głos radiooperatora działał majorowi na nerwy. – Alfa Tango Whiskey Jeden, potwierdź, gdzie jesteście. – Poza celem, powtarzam: poza celem. – Jasna cholera! – Zatorski złapał mikrofon i słuchawki. – Poruczniku, co się stało? – Wyparli nas. Figuranta nie udało się przejąć. Zatorskiego powoli zaczęła zalewać krew. Gdyby nawet zajęli cały Mińsk, a nie zdołali pochwycić Łukaszenki, to cała operacja skończyłaby się połowicznym sukcesem. Złapanie tyrana było postawieniem kropki nad „i” oraz – miał nadzieję – końcem wojny. Niedopełnienie tego warunku stawiało wszystko pod znakiem zapytania. Ze swojego podziemnego

bunkra dyktator mógł wezwać na pomoc wszystkie znajdujące się w pobliżu stolicy jednostki wojskowe. Lada chwila na ich głowy mogły zwalić się czołgi którejś z rezerwowych dywizji. – Proszę pozostać na miejscu, zaraz wyślę wsparcie. – Zrozumiałem. Major podał mikrofon i słuchawki łącznościowcowi.

611 – Chcę tu widzieć kapitana Bergera za minutę.

PAŁAC PREZYDENCKI, MIŃSK – BIAŁORUŚ

29 czerwca, godzina 22:59 Od kilkunastu minut wokół pałacu prezydenckiego panowała cisza. Major Wasyl Łazarow nie wiedział, co ma o tym myśleć. Na pewno nie to, że przeciwnik uciekł. Już raczej zaczaił się gdzieś w ciemnościach i wyczekiwał ponownej okazji. Ciała białoruskich ochroniarzy prezydenta i polskich komandosów leżały prawie w każdym pomieszczeniu, jako wyraźny znak zaciętości walk. Tylko temu, że udało mu się dotrzeć na czas, Łukaszenka zawdzięczał jeszcze swoje życie, choć i teraz wszystko wisiało na cienkim włosku. – Majorze, chciałbym się stąd wydostać – głos za plecami oderwał Łazarowa od niewesołych myśli. – Odradzam, stanowczo odradzam. – Tutaj ja jestem od wydawania rozkazów, zrozumiano? – Tak jest, panie prezydencie. Pozwolę sobie tylko zauważyć, że jest to zbyt niebezpieczne. Wszędzie czają się polscy snajperzy, a każdy samochód na ulicy stanie się celem polskiego lotnictwa. – Nie. Macie natychmiast zorganizować mi ewakuację! – Dobrze, tylko to potrwa.

– Uruchomcie wszystkie potrzebne środki. Jak najszybciej – Łukaszenka zagryzł wargi. – Zresztą ja się tym zajmę. Paranoja zjadająca dyktatora dała o sobie znać. Zamknięty w ciasnym bunkrze zaczynał wariować. Podziemne drogi ucieczki prowadziły do takich samych miejsc jak to, w którym się znajdowali. Dobrze, że żona i synowie wodza znajdowali się na prowincji, ochraniani 612 przez dużą jednostkę sił bezpieczeństwa. Notabene był to ten sam kołchoz, w którym Łukaszenka zaczynał swoją polityczną karierę. Na chwilę nowe zadanie zaprzątnęło uwagę Łazarowa. Jak, do ciężkiej cholery, mając tylko siedemdziesięciu ludzi, reszta był martwa lub ranna, miał bezpiecznie wywieźć prezydenta? Do takiej operacji potrzebowałby przynajmniej batalionu pancernego i wsparcia lotniczego. Kiedy tylko opuszczą mury pałacu, staną się celem polowania z nagonką. Chyba żeby... – przez mózg majora przelatywał jeden pomysł za drugim. Wstępną weryfikację przeszedł tylko jeden. Łazarow zbiegł po schodach do centrum łączności. Przy konsoli siedział prezydent, bezskutecznie starając się wywołać którąś z jednostek znajdujących się niedaleko stolicy. – Dlaczego nikt nie odpowiada? – Polacy zagłuszają wszystkie pasma – wyjaśnił major. – Proponuję skorzystać ze zwykłego telefonu. – No, tak – dyktator wyglądał na zagubionego i jakby nagle uszła z niego cała para. – Ja to załatwię – Łazarow wykręcił na staromodnym czarnym telefonie numer i już po pierwszym sygnale uzyskał połączenie. – Podaj autoryzację – odezwał się głos w aparacie. – Ermitaż Jeden Zero – odpowiedział major. – Zrozumiałem, Ermitaż Jeden Zero. Mów, o co chodzi. – Natychmiastowa ewakuacja z punktu Alfa Bravo Jeden. Przyślijcie dwa Mi-24. Opancerzone szturmowe śmigłowce pozostawały w tej sytuacji jedynym dającym szanse powodzenia środkiem transportu. – Przyjąłem, wykonuję.

613 Połączenie zostało przerwane. Łazarow wytarł rękawem bluzy zroszone potem czoło. Jak widać, nie zawsze najnowsze środki łączności sprawdzały się na polu bitwy. Czasami stare analogowe łącza potrafią być jeszcze użyteczne. Lotnisko, z którym się połączył, właściwie wcale nie było lotniskiem. Po prostu dowództwo obrony powietrznej, wobec powtarzających się nalotów i możliwości zniszczenia maszyn na lotnisku, rozśrodkowało swoje siły w promieniu pięćdziesięciu kilometrów od Mińska. Oczywiście, odrzutowce nie dawały się tak łatwo schować, ale helikopterom wystarczała siatka maskująca i kawałek równej powierzchni. Właśnie do jednej z takich prowizorycznych polowych baz zadzwonił major. Jeżeli tylko uda im się przelecieć niezauważenie przez sieć zarzuconą przez polskie i amerykańskie samoloty, to może mają jeszcze szansę. Małą, ale jednak. Wymagało to prawdziwej wirtuozerii, ale cóż... Naprawdę zła wiadomość to ta, że lotnisko, będące jednocześnie głównym punktem tranzytowym z Rosji, wpadło w ręce przeciwnika. Wyparcie z niego okopanych tam spadochroniarzy wymagało dużo wysiłku, ale nie pora teraz o tym myśleć.

DROGA POMIĘDZY LOTNISKIEM I PAŁACEM PREZYDENCKIM, MIŃSK – BIAŁORUŚ

29 czerwca, godzina 23:04 W Humvee i Rosomakach było ciasno. Tak ciasno, że Wirskiemu zrobiło się słabo z braku tlenu. Najchętniej zajęliby miejsce na pancerzu, ale ryzyko zmiecenia przez karabin maszynowy sprawiło, że woleli stłoczyć się w środku jak sardynki.

614 Na czele kolumny jechał transporter, którego działko nerwowo przeskakiwało z jednego ewentualnego celu na drugi. Jego donośny łomot przetaczał się nad zaciemnionymi ulicami, Likwidując realne i wyimaginowane zagrożenia.

Sunące za nim pojazdy, trzy Rosomaki i pięć Humvee, bo tyle tylko zdołano do tej pory wyładować z samolotów, nie prowadziły ostrzału, zachowując siły na prawdziwą walkę. Kapral Wirski popatrzył przez wizjer w bocznej burcie transportera, jednak oprócz czarnych i szarych cieni nie dostrzegł nic istotnego. Na dodatek pojazdem trzęsło na nierównym bruku, co zniechęcało do wyglądania. – Daleko jeszcze? – A skąd ja mam to wiedzieć? Góral, rozpłaszczony na plecach kolegi, w żaden sposób nie mógł spojrzeć przez peryskop. Jego gorący oddech parzył Andrzeja w szyję tuż poniżej okapu hełmu, a składana kolba karabinka boleśnie wbijała się w udo. Do każdego Rosomaka, gdzie normalnie wchodziło ośmiu żołnierzy, teraz wepchnięto piętnastu. – Sądząc z pośpiechu, z jakim nas załadowano, mam wrażenie, że znów wpakujemy się w jakieś gówno – pojednawczo wysapał Góral. – Z tym akurat jestem w stanie się zgodzić. Jeszcze nie przebrzmiały do końca jego słowa, kiedy huk eksplozji wstrząsnął Rosomakiem. Andrzej dosłownie przykleił się do wizjera, w pośpiechu przeszukując teren. Początkowo nie mógł niczego zobaczyć i dopiero kiedy obrócił peryskop, ujrzał łunę bijącą z rozbitego Humvee.

615

Terenówka oberwała bezpośrednim strzałem z RPG-7, który zmienił ją w pomarańczową kulę ognia. Znajdujący się w środku zginęli natychmiast, jak tylko kumulacyjny pocisk rozerwał się wewnątrz pojazdu. Wirski zamknął oczy, chcąc odpędzić koszmarny widok. Na niewiele to się zdało. Ten i wiele innych obrazów miało z nim pozostać do końca życia. – Co się stało, kurwa, co się stało?! – Góral wył za jego plecami. Łoskot działka zagłuszył jego dalsze słowa. Konwój przyśpieszył i płonący Humvee pozostał tylko wspomnieniem.

PRZESTRZEŃPOWIETRZNA NAD WSCHODNIM MIŃSKIEM

29 czerwca, godzina 23:06 Dowódca prowadzącego Mi-24, kapitan Mykoła Aleksandrow nie miał złudzeń co do tego, że uda mu się przeżyć dzisiejszą noc. Zadanie, jakie otrzymał, balansowało na pograniczu życia i śmierci, a najpewniejszą nagrodą za męstwo będzie krzyż, nie złoty ani srebrny, tylko drewniany. Chociaż jemu jako „praktykującemu” ateiście, postawią kolumienkę z małą czerwoną gwiazdką. Prowadzony wprawną ręką śmigłowiec zakołysał się, kiedy pilot, lecąc dziesięć metrów nad ziemią, sprowadził go jeszcze niżej. W noktowizyjnych goglach świat wyglądał nierealnie, spowity czarnymi i zielonymi cieniami i nawet doświadczonemu pilotowi taki lot sprawiał niemało kłopotu. Na szczęście dla nich aktywność sprzymierzonych znacznie zmalała. Widać, że w mieście nie pozostało dla ich bomb zbyt wielu obiektów do zniszczenia. Tylko co jakiś czas para smukłych F-16 przecinała nocne niebo na dużej wysokości. W trakcie jednego z takich

616 spotkań Aleksandrow prawie otarł swój latający czołg o bruk ulicy. Prawdziwym zagrożeniem stawały się za to śmigłowce przeciwnika. Kapitan nie miał najmniejszej ochoty sprawdzić, jak jego Mi-24 wyszedłby z konfrontacji z Apachem. Najbardziej zabawne wydało się kapitanowi to, że Jankesi mieli o wiele większe doświadczenie bojowe niż on. Starcia z mudżahedinami na Środkowym Wschodzie sprawiły, że Amerykanie nie tylko udoskonalali maszyny, ale nieraz znajdowali się w ogniu walki, a on co najwyżej latał nad ojczystymi poligonami. Jeżeli chciał przeżyć, to jedyną rzeczą dającą mu przewagę, była doskonała znajomość terenu i wiedza o zaletach i wadach jego maszyny. Kapitan przyciągnął drążek do siebie i śmigłowiec lekko wzniósł się do góry, by wyminąć linię wysokiego napięcia. Mógł przelecieć pod nią, ale nie był do końca pewny, czy jego skrzydłowy, chorąży Bartow, potrafi dokonać takiej samej sztuki. Zapas wolnej przestrzeni nie był większy niż cztery metry, a on nie

chciał narażać już i tak zestresowanego Bartowa na jeszcze większe ryzyko. Do celu pozostały im jeszcze ponad dwa kilometry.

PAŁAC PREZYDENCKI, MIŃSK – BIAŁORUŚ

29 czerwca, godzina 23:07 Łazarow nasłuchiwał. Przez chwilę zdawało mu się, że słyszy z dala łopot wirników helikoptera, ale dźwięk jak na złość ucichł. Może to i dobrze. Na przylot Mi-24 jeszcze za wcześnie, więc całkiem prawdopodobne, że to mogły być polskie bądź amerykańskie maszyny. Major popatrzył na fosforyzujące wskazówki zegarka i zaklął. Miał wrażenie,

617 że od początku bitwy upłynęła już cała wieczność, a nie pół godziny. – Zacznijcie przygotowywać lądowisko do ewakuacji – rzucił do swojego zastępcy – sprowadzeniem ich na ziemię sam się zajmę. – Co z rannymi? – Zostaną tam, gdzie są – zadecydował major. – Nie wiem, co postanowi prezydent. Jeżeli każe mi lecieć, wtedy ty obejmiesz dowództwo. Kwaśny uśmiech zastępcy zirytował Łazarowa. – Przecież wiesz, że na pokład wejdzie nie więcej niż osiem osób – zdawał sobie sprawę, że to mętne tłumaczenie, ale co miał powiedzieć. Wyświechtane slogany nijak nie przystawały do obecnej sytuacji. Ze wszystkich szturmowych śmigłowców na świecie jeden szczegół wyróżniał Mi-24 od pozostałych. Sowieccy konstruktorzy projektujący go w latach siedemdziesiątych uznali, że oprócz głównego zadania, jakiemu miał służyć, czyli wspierania wojsk pancernych w operacjach w zachodniej Europie, przyda się jeszcze zdolność transportowania drużyny żołnierzy w tylnej części kadłuba. Sprawiło to że Mi-24 został śmigłowcem wielozadaniowym z powodzeniem mogącym wypełniać różnorakie misje.

Zastępca odmaszerował, a Łazarow ponownie zszedł do centrum łączności. – Połącz mnie z ministerstwem obrony. Światłowód został przeciągnięty podziemiami, więc major nie spodziewał się większych przeszkód w uzyskaniu połączenia. – Dawydow, kto mówi? – wściekły ryk ze słuchawki obwieścił mu, że się nie myli.

618 – Tu Łazarow, towarzyszu generale. Jestem razem z prezydentem w jego siedzibie. Chciałbym wiedzieć, jaka jest obecna sytuacja? – Nie otrzymujecie informacji? – wrzask nieco przycichł. – Naturalnie że otrzymujemy, ale chciałbym zasięgnąć informacji u źródła. – Z tego, co wiem, jest fatalnie. Wszystkie większe jednostki w promieniu siedemdziesięciu kilometrów od Mińska są atakowane z powietrza. Nasze lotnictwo praktycznie przestało istnieć. Nie wiem, czy uda się nam poderwać choć jedną maszynę. Majorowi przyszło naraz do głowy, że dwa Mi-24 lecące właśnie do nich mogą być ostatnimi śmigłowcami, jakimi dysponował jego kraj. – Ruch na drogach został zablokowany, a ja sam mam jedynie kontakt z paroma batalionami piechoty, które i tak siedzą w schronach – spokojny przez chwilę głos szefa sztabu na końcu znów był pełen wściekłości. – Dziękuję. Mam nadzieję, że przyjdzie nam się spotkać w lepszych czasach – major nie miał ochoty prowadzić dalej rozmowy z histerykiem. Pobladły Łukaszenka stanął przy Łazarowie. – Niech pan sprawdzi, czy jest łączność z Kremlem. Dowódca Ałmazu zamrugał zaskoczony. No proszę, jest jeszcze szansa. Duma i uprzedzenia muszą pójść w kąt, kiedy królestwo wali się w gruzy. Pomoc wojskowa to jedno, ale prośba o interwencję to coś zupełnie innego. Ciekawe, co może być kartą atutową. Major zabrał się za wykonywanie poleceń. A może chodzi tylko o uzyskanie azylu?

KREML – ROSJA

619

29 czerwca, godzina 23:10 Prezydent największego kraju na świecie – Rosji – Władimir Putin siedział za swoim biurkiem w osobistym gabinecie. Nigdy nie kładł się przed dwunastą w nocy, dlatego kiedy został poinformowany o wypadkach w Mińsku, nie musiał tracić czasu na ubieranie. Przedstawiciele resortów siłowych, jak również Ministerstwa Spraw Zagranicznych zajmowali miejsca przy stole, który ustawiono w rogu pomieszczenia. Było ich tylko pięciu i nie widział potrzeby zwoływania narady całego gabinetu. To przewidziano dopiero na jutrzejszy ranek. Nerwowe spojrzenia całej piątki utkwione w prezydencie wyrażały lojalność i gotowość do poświęceń. W spojrzeniach wojskowych czaiła się jeszcze chęć walki, a może mu się tylko zdawało. Odwieczny dylemat wszystkich wodzów, jak poprowadzić dalej grę, spadł teraz na jego barki. Obiecanki tego niekompetentnego durnia Łukaszenki sprzed paru tygodni okazały się mrzonkami. Rosja utopiła w konflikcie miliardy dolarów i życie co najmniej kilkuset swoich synów, nie dostając w zamian nic. Dosłownie nic. Ciemny cień przysłonił duszę przywódcy, a jego oczy zmieniły się w dwie wąskie szparki. Zostaliśmy upokorzeni, i to przez kogo? Przez otwarte drzwi sekretariatu doleciał do nich natarczywy sygnał dzwoniącego telefonu. Jeden z sekretarzy odebrał połączenie i teraz z wyczekującą miną stanął w progu gabinetu. – Prezydent Łukaszenka – jego zduszony szept rozszedł się w gabinecie. – Niech czeka.

620 Putin nawet nie drgnął. Ciągle w tej samej pozycji przyglądał się portretom wiszącym na ścianach. Piotr Wielki, Katarzyna II, Mikołaj I, spoglądali na niego takim samym wzrokiem bez wyrazu. Im było łatwiej.

W osiemnastym i dziewiętnastym wieku w Europie wiele rzeczy uchodziło płazem. Jeszcze za Stalina. Obecnie dziennikarskie kamery wciskały się wszędzie, a on jeszcze nie był gotów. Jeszcze nie teraz. W podziemnym schronie w Mińsku także panowała cisza. Czekali. Pół minuty, minutę. Z każdą upływającą sekundą cisza robiła się coraz dotkliwsza. W końcu prezydent Białorusi, na swoim stanowisku nieprzerwanie od kilkunastu lat, drżącymi dłońmi odłożył słuchawkę i zrezygnowany opadł na krzesło.

2 KOMPANIA 1 BATALIONU PUŁKU SPECJALNEGO, MIŃSK – BIAŁORUŚ

29 czerwca, godzina 23:15 Im bliżej celu, tym ostrzał robił się bardziej intensywny. Głównie snajperzy, choć kilka razy zaatakowano ich czymś znacznie cięższym. Na pancerzach pojawiły się czarne szramy od rykoszetujących pocisków i odłamków. Widomy znak, że pakowali się prosto w paszczę demona wojny. Transporter przyhamował. – Wysiadać – tylne drzwi desantowe rozchyliły się i ukazały sierżanta w okrągłym hełmie sił specjalnych. – Drużyna za mną! Wirski wyskoczył i odetchnął pełną piersią. Po karkołomnej jeździe przez całe miasto nocne, chłodne powietrze wydało mu się cudowne, mimo że przesycone swądem pożarów.

621 Trzy plutony z jego kompanii kierowane przez żołnierzy GROM-u rozbiegły się po terenie, szerokim wachlarzem otaczając siedzibę Łukaszenki. Transportery i Humvee, sformowane w pancerny grot, miały uderzyć bezpośrednio na pałac, zasypując go setkami pocisków. Pod ich osłoną do ataku mieli ruszyć gromowcy i komandosi. Przez pierwsze metry wydawało się Andrzejowi, że jest zupełnie odsłonięty. Biegnąc skrajem szerokiej alei, słyszał

pociski nad głową, lecz zaraz ogień przeciwnika został zduszony przez działka i karabiny maszynowe polskich pojazdów. – Naprzód, naprzód! – krzyki podoficerów zmuszały do większego wysiłku. Huk zrobił się w końcu tak ogłuszający, że Wirski widział tylko otwarte usta ponaglających ich dowódców. Na środku alei leżało przewrócone drzewo. Jego szeroki pień dawał osłonę, a zielone gałęzie szanse ukrycia. Drużyna zaległa za przeszkodą, szykując się do ostatecznego szturmu. Przez sekundę zdawało się Andrzejowi, że jest w dyskotece. Efekt stroboskopowy, jaki dawały serie z działek na ciemnej ulicy, przeplatał się z potwornym hałasem. Tylko muzyka była inna. Wydawało się, że nikt nie jest w stanie przeżyć zmasowanego ognia. Nagle jeden z Rosomaków eksplodował. Czarny cień śmigłowca wypluwającego z przedniego działka lawinę stali przeorał transporter niczym gigantyczna siekiera. Załoga nie miała żadnych szans. W ciągu sekundy wybuchło paliwo i amunicja, a na ziemi zajaśniała kolejna supernowa. Wszystko potoczyło się tak szybko, że dopiero po dłuższej chwili Wirski zorientował się, co się stało. Odłamek z rozbitego pojazdu uśmiercił leżącego obok

622 niego żołnierza, wbijając mu się w kark. Czerwone strugi krwi trysnęły na wszystkie strony. Polski ogień stał się mniej intensywny, ponieważ pozostałe maszyny zaczęły szukać ukrycia. Tylko dzięki temu, że pilot Mi-24 nie dysponował odpowiednim doświadczeniem, nie doszło do masakry całego oddziału. Śmigłowiec wykonał nawrót i rozpoczęło się polowanie. W alei zapanowało istne pandemonium.

PAŁAC PREZYDENCKI, MIŃSK – BIAŁORUŚ

29 czerwca, godzina 23:18

Z tyłu gmachu, na wyasfaltowanym parkingu wylądował śmigłowiec. Stojący w drzwiach Wasyl Łazarow obserwował, jak pilot z prawdziwym mistrzostwem sprowadza Mi-24 na ziemię. Za plecami Łazarowa tłoczyli się ochroniarze z prezydentem. – Leci pan z nami – dobiegły go słowa Łukaszenki. Był na nie przygotowany, ale wcale nie miał ochoty. Służba. Najgorsze było to, że musiał pozostawić swoich ludzi. Ściskając w dłoniach karabinek AKR, ruszył pędem do helikoptera. Pochylił się, kiedy znalazł się pod obracającymi łopatami rotora i z rozmachem szarpnął za szerokie drzwi wiodące do ładowni. Kapitan Mykoła Aleksandrow patrzył, jak z ciemnych czeluści budynku biegnie ku niemu kilka postaci. Najchętniej już teraz poderwałby śmigłowiec, pozostawiając ich samych sobie. Zwalczył pokusę, przeklinając zasady wpajane mu przez całe życie. Ojczyzna, obowiązek i cała reszta tych bzdur, za które pewnie zapłaci głową. Tkwiący na przednim stanowisku strzelec i operator uzbrojenia jednocześnie, wykrzywił głowę do tyłu, chcąc

623 dojrzeć, czy ich pasażerowie już wsiedli. Aleksandrow spostrzegł uniesiony kciuk, zwiększył obroty silnika i wystrzelił poza korony drzew. Skurczył się w sobie, oczekując uderzeń pocisków o kadłub. Żałował, że do przyduszenia przeciwnika mógł skierować tylko jedną maszynę z niezbyt doświadczoną załogą. Gdyby to jemu przypadło zadanie chorążego Bartowa, to zapewne wyrwałby wrogowi serce i zjadł je na surowo. Najtrudniejsza część misji za nim. Panicznie się bał, że w ogóle nie doleci. Teraz szanse ocenił na połowę.

·

Ostrzeliwujący ich szturmowiec zniszczył jeszcze jedną terenówkę i znikł ponad dachami domów. Nie oznaczało to końca rzezi, którą im zafundował. Góral zupełnie nieświadom tego, że z rany na udzie sączy mu się krew, barwiąc przód spodni na czarno, chwycił przeciwlotniczego Stingera. Dotychczasowy właściciel niewiele mógł na to poradzić. Żołnierz GROM-u, mający obsługiwać

zestaw, zmienił się w stertę krwawiących szmat, kiedy kilka 20-milimetrowych pocisków trafiło w korpus, przebijając go na wylot. Nie pomogła kamizelka, dodatkowo wzmacniana kilkoma warstwami kewlaru. Po otrzymaniu takiego postrzału z człowieka nie zostawało nic, co ułatwiałoby identyfikację. Góral włączył przycisk i uruchomił zasilanie. Wirski słyszał ciche pomruki przyjaciela. Bardziej czuł, niż rozumiał słowa, Góral się modlił. Szum uruchamianego naprowadzania oznajmił, że jego modlitwa została wysłuchana.

624 – Chwała Bogu, już się bałem, że ten szmelc nadaje się tylko do wyrzucenia – krzyknął do Andrzeja. Wirski podskoczył do niego i zaczęli wypatrywać celu. Najchętniej sprzątnąłby tego drania, który rozpieprzył ich atak, ale ten jak na złość ukrył się gdzieś poza zasięgiem wzroku. – Kiedy w końcu mam coś dla nich, odlecieli. Andrzej przestał penetrować nocne niebo i rozejrzał się na boki. Mieli wspomóc GROM, a nim na dobre przystąpili do szturmu, zostali zmasakrowani. Tak właśnie: zmasakrowani. Większa część kompanii była ranna lub dogorywała na mińskim bruku. Pojazdy wsparcia, rozproszyły się, nie chcąc stać się ponownie obiektem dla śmigłowców. Pięćdziesiąt metrów od niego porucznik gromowców wzywał przez radio pomocy. Co z tego. Kolejna kompania, która mogła pomóc najszybciej, na miejsce przybędzie dopiero za kwadrans. Wyglądało na to, że operacja Kameleon zawisła na włosku. Wizg wystrzeliwanej rakiety wstrząsnął Wirskim. – Do kogo strzelasz?! Nic tam nie ma! – emocje w końcu znalazły ujście. Góral nawet nie zaszczycił go spojrzeniem, obserwując białą smugę dymu Stingera, który podążał za sobie tylko znanym celem.

·

Aleksandrow nie zwrócił uwagi na smugę z dyszy rakiety. Na swojej trasie miał zbyt wiele przeszkód, żeby jeszcze martwić się o to, co pozostawił z tyłu. Wstrząs, który nastąpił dziesięć sekund później, niemalże wyrwał

mu drążek z ręki. Rakieta wybuchła tuż za śmigłem

625 ogonowym i urwała je. Momentalnie Mi-24 wpadł w autorotację i zaczął obracać się wokół własnej osi. Ostatnim wysiłkiem kapitan poderwał uszkodzoną maszynę, by przeskoczyć nad budowanym właśnie blokiem mieszkalnym, lecz zaraz opadła ona ponownie. Śmigłowcem rzucało na wszystkie strony i Aleksandrow nie chciał myśleć o tym, co dzieje się w przedziale ładunkowym. Musiał sprowadzić ich bezpiecznie na dół. Mi-24 wykonał jeszcze trzy obroty i uderzył bokiem o ulicę, a pięć łopat wirnika nośnego zaczęło rozpadać się, roztrzaskując o asfalt. Kapitan zawisł na uprzęży i stracił przytomność. On miał przynajmniej minimalne zabezpieczenie, jego pasażerowie wcale.

·

Gulbiński, który obserwował katastrofę Mi-24, przerwał rozmowę z dowództwem i roztarł krwawą smugę na policzku. Zdziwiony popatrzył na palce. Nie czuł bólu. Oprócz potwornego łupania w głowie, kiedy odłamek uderzył go w hełm i nadwyrężył mięśnie szyi, nie czuł nic. Zaczynał przypominać drewnianą kukłę. – Sierżancie, sprawdźcie, czy nikt nie ocalał – powiedział do młodego podoficera, obecnie dowódcy plutonu. – Lepiej się pośpieszcie, niedaleko może czaić się ten drugi helikopter. – Tak jest. Sierżant odpełzł trochę na bok i machnął na leżących w pobliżu komandosów. Wszyscy poderwali się i pobiegli w kierunku bocznej ulicy.

– Wy też – podoficer skinął na Wirskiego i Górala przyglądających się, jak grupka żołnierzy mija ich

626 stanowisko. Może zobaczył błagający wzrok Andrzeja, ale tego nie mogli być pewni. Przeciągłe wycie nad głowami przypomniało im, że bitwa wciąż trwa. Dwa F-16 wysypały ładunek bomb na któreś z ministerstw znajdujących się kilometr dalej. Pod nogami poczuli drżenie ziemi. Za rogiem natknęli się na Humvee. Strzaskana przednia szyba i wgniecenia w masce mówiły, że jego załoga również nie miała łatwego dnia. – Sprawny? – Tak, ale... – Jazda! – sierżanta nie interesowało nic, co mogło ich opóźnić. Zajęli miejsca. Kierowca wrzucił bieg i pojazd szybko nabrał prędkości. Z pobieżnych obliczeń Wirskiego wynikało, że zestrzelony helikopter spadł nie dalej niż kilometr od nich. Miał rację.

·

Wszędzie panowała ciemność, tylko nozdrza wychwyciły zapach lotniczej benzyny kapiącej z uszkodzonego przewodu. Łazarow poruszył ręką, później drugą. Sprawne. Napiął mięśnie nóg, ból w lewym kolanie na chwilę go obezwładnił. W ostatniej sekundzie przed katastrofą maszyna runęła na lewy bok, a on całym ciężarem swojego ciała przygniótł jednego z ochroniarzy prezydenta. Prawdopodobnie to ocaliło go przed poważniejszymi obrażeniami. Stos splecionych ciał po drugiej stronie ładowni przypomniał majorowi któryś z obrazów oglądanych w muzeum. Kłębowisko z wystającymi na wszystkie strony nogami, rękoma i porozbijanymi głowami. Ciche jęki 627 dochodzące ze środka świadczyły, że nie wszyscy zginęli. Gdzieś tam był jego prezydent, ale teraz gówno go to obchodziło. Kroki na zewnątrz zwróciły jego uwagę. Swoi czy Polacy? Ktoś wskoczył na burtę śmigłowca i zaczął manipulować przy drzwiach desantowych. – Panie sierżancie, przydałby się łom!

Głos na zewnątrz na pewno nie należał do żadnego z Białorusinów. Łazarow wymacał Makarowa, który wciąż tkwił przymocowany szelkami pod pachą. Trzask dartego metalu i sapanie pracujących ludzi mówiły, że nie ma zbyt wiele czasu. Drzwi otworzyły się na dziesięć centymetrów i ponownie zakleszczyły. Wystarczyło to do wpuszczenia do środka wąskiego promienia światła. Drobiny kurzu zawirowały w powietrzu. Kolejny trzask i ładownię zalała łagodna poświata nocnego nieba. Łazarow uniósł pistolet do góry i nacisnął spust. W tej samej chwili pocisk z Beryla trafił go w usta i wyszedł z tyłu głowy. Kolejny trafił w czoło, przebijając ciemię. Trzeci nie trafił, ale to i tak nie miało większego znaczenia.

·

Wirski jeszcze przez chwilę wodził lufą automatu po ładowni, po czym zeskoczył na ziemię. – Nie mieli dość? – zapytał Góral. – Mieli, tylko jeden mocniej uderzył się w głowę, a takie urazy należy leczyć. – Więc zaaplikowałeś mu lekarstwo? – Aha...

628 EPILOG

WARSZAWA – POLSKA

28 września, godzina 09:40 Andrzej przyjechał do Warszawy porannym pociągiem. Prawie dziesięciogodzinna podróż ze Strefy Kontroli Rozjemczej, jak obecnie eufemistycznie nazywano Mińsk, wiodła przez tę część Polski, która najbardziej ucierpiała podczas niedawnej wojny. Na polach i w lasach straszyły rdzewiejące pancerne kolosy, których jeszcze nie zdołano usunąć. Wcześniej zajęto się grzebaniem ciał i ich załóg często spoczywających w przydrożnych rowach lub w naprędce wykopanych, ale nie do końca zasypanych mogiłach. Do swoich

zrujnowanych wsi i miasteczek wracali ludzie, chcąc przed pierwszym śniegiem odbudować, co się tylko da. Z okien pociągu Wirski widział, jak krzątają się wokół swych obejść, wykonując codzienne czynności dające ukojenie. To, co zobaczył w zniszczonym Białymstoku,

629 wprawiło go w osłupienie. Białoruska armia, wiedząc, że przegrała wojnę, zniszczyła całe kwartały ulic, wypalając miotaczami ognia domy, a zakłady przemysłowe wysadzając w powietrze. Wszystko wedle zasady „po nas choćby potop”. Wirski wyszedł przed dworzec w Warszawie. Odpędził natrętnego taksówkarza, zarzucił plecak i ruszył przed siebie. Jesienne słońce przyjemnie grzało go w twarz. Spacer do domu, który postanowił odbyć, to coś zupełnie innego niż przemykanie pod ogniem snajperów w Strefie. Mimo rozbicia Białorusinów w czasie letniej kontrofensywy i uwięzienia Łukaszenki, niektórzy zwolennicy reżimu wciąż nie mogli pogodzić się z porażką. Działając samodzielnie bądź w małych grupach, atakowali patrole i konwoje z zaopatrzeniem. Ich wyczyny, choć dokuczliwe, w żaden sposób nie mogły odwrócić tego, co już się stało. Zresztą i tak mieli szczęście. Oddziały polskie nie przekroczyły dawnej granicy, zajęły tylko całą twierdzę w Brześciu, która i tak po drugiej wojnie światowej miała zostać przekazana Polsce, jednak dziwnym trafem nigdy nie weszła w skład terytorialny państwa. Te z jednostek białoruskich, które nie zdołały ujść na wschód, zostały internowane, a służący w nich żołnierze starannie prześwietleni pod kątem popełnionych zbrodni wojennych. Wywiad i kontrwywiad miały pełne ręce roboty, oddzielając ziarno od plew. Mińsk został podzielony na cztery strefy okupacyjne. Polacy, Amerykanie, Brytyjczycy i Rosjanie otrzymali oddzielne sektory. Prawie tak samo jak kiedyś w Berlinie teraz białoruską stolicę od reszty kraju oddzielały punkty kontroli i wysoka siatka z drutem kolczastym u góry. Wszystko miało trwać do czasu, aż nowe władze po 630 przygotowywanych na grudzień wyborach nie obejmą pełnej władzy nad państwem.

Były dyktator, który z katastrofy śmigłowca wyszedł ze złamanym kręgosłupem, czekał, aż stanie przed Międzynarodowym Trybunałem do spraw Zbrodni Wojennych w Hadze. Dla nikogo nie było tajemnicą, że polski prokurator zażąda dla niego kary śmierci. Wirski opuścił centrum. Tutaj śladów wojny nie widziało się tak dużo. Im bliżej domu, tym jego krok stawał się wolniejszy. Życie i plany sprzed paru miesięcy wydawały się odległe jak nigdy dotąd. Weronika stała się wspomnieniem, pochowana we wspólnym grobie ofiar tragedii pod Łodzią. Dołączyła do siedemdziesięciu tysięcy innych poległych w czasie wojny. Stanął przed kamienicą i popatrzył w głąb bramy. – Dzień dobry, panie Andrzeju, miło pana widzieć – stary cieć z siwymi wąsami i w kaszkiecie na głowie stanął obok. – Dawno pan do nas nie zaglądał. – Dzień dobry, panie Zygmuncie, co słychać? – Podziękować. Pańscy rodzice są w domu, siostra również. – To dobrze, pójdę się z nimi przywitać. Wszedł w cień bramy i ruszył po schodach. W tej chwili nie wiedział, czy chciałby być tu, czy z kolegami z plutonu. Stanął przed drzwiami i nacisnął klamkę. Zamknięte. Trzask zasuwy i w korytarzu ukazała się Agata. – Dzięki Bogu, w końcu jesteś – wyszeptała.