Marshall Paula - 4 Ta jedna jedyna

Paula Marshall

Ta jedna jedyna

ROZDZIAŁ PIERWSZY Waszyngton, kwiecień 1861 - Wciąż pracujesz, moja droga? Przecież obiecałaś ku­ zynce Sophie, że pójdziesz z nią dziś po południu z wizytą do Clayów. Nie podoba mi się, że bez przerwy siedzisz za biurkiem. Życie to nie tylko harówka, zasługujesz na tro­ chę przyjemności. Marietta spojrzała z czułością na ojca, senatora Jaco¬ busa Hope'a. - Towarzyszenie Sophie podczas wizyty u Clayów nie należy do zbyt wielkich atrakcji - odparła z uśmiechem a poza tym musiałam nadrobić zaległości w koresponden­ cji. Szczęśliwie, ciotka Percival zgodziła się towarzyszyć kuzynce Sophie. Senator westchnął i usiadł naprzeciwko córki, a Ma­ rietta pomyślała ze smutkiem, że jej ojciec zaczyna wy­ glądać na swój wiek. Odkąd przed siedmiu laty postano­ wiła, że nigdy nie wyjdzie za mąż, lojalnie i z pełnym od­ daniem pomagała mu w pracy. Pracowała ciężej i lepiej od niejednego mężczyzny, toteż nieraz nawiedzała ją myśl, że gdyby nie jej płeć, sama mogłaby zostać wybit­ nym politykiem. Niestety, będąc kobietą, mogła tylko po­ marzyć o takiej karierze.

Decyzję o staropanieństwie podjęła znużona dwuletnią „karierą" panny na wydaniu, polegającą na dawaniu kosza kolejnym łowcom posagów, wywodzącym się z północ­ nych stanów. Obecnie, jako dwudziestosiedmioletnia ko­ bieta, była opoką dla swego rodzica. Senator Hope, który doskonale pojmował całą tę sytua­ cję, gorzko żałował, że musi przekazać córce bardzo nie­ pożądaną nowinę, uczciwość nie pozwalała mu jednak po­ stąpić inaczej. Nie wolno mu było dłużej zwlekać. - Marie, moje drogie dziecko, z pewnością widzisz, jak się starzeję. I tylko dzięki twojej pomocy mogę jeszcze sprostać obowiązkom senatora. Źle zrobiłem, że tak wielki ciężar złożyłem na twoje ramiona, ale jesteś moją jedyną pociechą w starości, ostatnim wspomnieniem po twojej matce. Zmartwiłem się, gdy siedem lat temu odrzuciłaś oświadczyny Avory'ego Granta. Wiem, że wówczas uwa­ żałaś go za trzpiota, ale upływ czasu i małżeństwo pomo­ gły mu się ustatkować. Zresztą, nie jemu jednemu. - Star­ szy pan na chwilę się zadumał. - Kochanie, z przykrością muszę ci powiedzieć, że postanowiłem nie kandydować do senatu w następnych wyborach, które odbędą się w ro­ ku sześćdziesiątym czwartym. Zresztą zamierzałem wy­ cofać się z polityki już w roku sześćdziesiątym, czyli przed ostatnimi wyborami. Powstrzymało mnie przed tym przekonanie, że niedługo wybuchnie wojna. Poza tym i tak moja publiczna kariera dobiega już kresu. - Senator Hope spojrzał z czułością na córkę. - Nie żałuję tej decy­ zji, jako że żyję już długo i doznałem niejednej satysfa­ kcji, żal mi jednak ciebie, poświęciłaś mi bowiem swoją młodość. Dlatego pragnę, byś jeszcze przed końcem tej

kadencji wyszła za mąż. Nie chcę umierać z przeświadcze­ niem, że przeze mnie spędzisz życie w staropanieństwie. Marietta podniosła rękę w geście sprzeciwu. - Och, ojcze, masz jeszcze przed sobą wiele lat, jestem tego pewna. Jacobus Hope pokręcił głową. - Lekarze są innego zdania, moje dziecko. Nie wyklu­ czają nawet tego, że nie doczekam końca obecnej kaden­ cji. Powtarzam więc - pragnę zobaczyć cię zamężną. - Kto by tam mnie zechciał, ojcze? - Marietta starała się, by zabrzmiało to beztrosko. - Mam dwadzieścia sie­ dem lat, pierwszą młodość dawno za sobą i nawet nie je­ stem ładna. - Marie, musisz wiedzieć, że wielu mężczyzn chciało­ by cię mieć za żonę. Natychmiast mu przerwała. - Sami łowcy posagów, ojcze. Dobrze o tym wiem. Istotnie, cały świat wiedział, że Marietta odziedziczy po senatorze pokaźny majątek w gotówce, nieruchomościach i inwestycjach. - Nie wszyscy mężczyźni są łowcami posagów, Marie, a ty jesteś mądrą kobietą, więc ufam twojemu osądowi w wyborze kandydata. Czynię sobie wyrzuty, że nie za­ chęciłem cię do małżeństwa wcześniej, zaraz po tym, jak odmówiłaś Avory'emu, ale byłaś wtedy bardzo uparta, a ja samolubny. Moje dziecko, gdy tylko zaczniesz bardziej udzielać się w życiu towarzyskim, natychmiast znajdą się kawalerzy pragnący zdobyć twoją rękę. - Nalegasz, abym znowu wystawiła się na sprzedaż odparła z goryczą. - Ja jednak nie mam na to ochoty.

- Lepsze to niż samotna starość. Chcesz być podobna do ciotki Percival, Marie? Nawet dolary nie osłodzą ci ta­ kiego losu. Był świadom tego, że jego rada nie trafia na podatny grunt, choć dał ją ze szczerego serca; wiedział też, że po­ ruszył bardzo drażliwy temat. Westchnął więc i odwrócił się, by odejść, spieszył się bowiem na posiedzenie komisji Kongresu. Zatrzymał się jednak w progu i powiedział naj­ łagodniej, jak umiał: - Błagam cię, byś poważnie rozważyła to, co powie­ działem ci przed chwilą, Marie. Drzwi zamknęły się za nim niemal bezgłośnie. Marietta wstała zza biurka i opadła na fotel przy pu­ stym kominku. W głowie zakłębiło się jej od nieprzyje­ mnych myśli. Czyżby popełniła głupstwo, odrzucając oświadczyny Avory'ego Granta? Wydał jej się zbyt młody i nieokrzesany, a ona marzyła o kimś, z kim mogłaby po­ ważnie porozmawiać i dzielić wszystkie myśli. Z tego punktu widzenia Avory z pewnością nie był ideałem. Czyżby jednak zgrzeszyła pochopną oceną i niesłusznie uznała, że Avory chce się z nią ożenić dla pieniędzy, a nie dlatego, że jej pragnie i darzy ją uczuciem? Niestety, co do własnej osoby nie żywiła złudzeń, bo­ wiem spośród grona pięknych kuzynek wyróżniała się jed­ nym, a mianowicie pospolitością urody. Nie miała ani zło­ cistych loczków, ani jasnej cery, ani uroczo zarumienio­ nych policzków, zaś jej figura w niczym nie przypominała klepsydry, czyli kształtu uznanego przez Amerykanów za symbol idealnej kobiecości. Jej twarz - otoczona lśniący­ mi, kasztanowymi włosami - znamionowała bardziej in-

teligencję niż urodę, ciało zaś zwracało uwagę mocną bu­ dową, a nie ponętnymi krągłościami. No cóż, braki w urodzie starała się nadrabiać intele­ ktem i zdrowym rozsądkiem, choć naturalnie wiedziała, że młodzi ludzie akurat nie tego szukają u swoich przy­ szłych żon. - Wielki Boże, nie mów mi tylko, że Marietta jest ku­ zynką tych uroczych panien Hope! - Tak brzmiała pierw­ sza opinia, jaką usłyszała o sobie, gdy jako osiemnastolatka pojawiła się na swoim pierwszym balu. Naturalnie po­ wiedziano to za jej plecami. - Senator musi być bardzo rozczarowany taką córką. - Czy to ma jakieś znaczenie? - odpowiedział drugi, burkliwy głos. - Jego śliczne dolary przydadzą mnóstwa urody tej pospolitej twarzy. Na próżno ojciec powtarzał jej, że jest naprawdę ładna, choć jej uroda daleka jest od kanonów współczesnej mo­ dy. Po dwóch latach niewysłowionych cierpień w salach balowych, podczas gdy jej czarujące kuzynki wybawiły się za wszystkie czasy, Marietta zrezygnowała z udziela­ nia się w towarzystwie szukającym rozrywek i zaczęła po­ magać w pracy ojcu. Do tej pory ani razu tego nie poża­ łowała, gdyż polityczna kariera senatora nadawała jej ży­ ciu znaczenia. Ale za trzy lata, a może nawet szybciej, ten stan rzeczy miał ulec zmianie... i co dalej? Zostać ciotką Percival, sta­ rą panną, po którą posyła się tylko wtedy, gdy jest do cze­ goś potrzebna? A może raczej starą, bogatą i ekscentrycz­ ną Jankeską, podróżującą po Europie w towarzystwie ster­ roryzowanej służby?

Marie z trudem odpędziła nieco ponure wizje przyszło­ ści i skupiła się na swych wieczornych obowiązkach. Cze­ kało ją przyjęcie w Białym Domu, podczas którego miała towarzyszyć ojcu i swej młodszej kuzynce Sophie, wobec której pełniła rolę przyzwoitki. Przynajmniej udało jej się uniknąć popołudniowej nudy u Clayów. Na tę myśl panna Hope wreszcie się uśmiechnęła. Wyciągnęła zegarek. Był czas na herbatę. Zwykle pijała ją w gabinecie, lecz nagle poczuła przemożny wstręt do tego pomieszczenia, w którym przez ostatnie siedem lat spędziła setki czy nawet tysiące godzin, przykuta do ogromnego biur­ ka. Postanowiła zejść na dół i zabawić się w znudzoną da­ mę... jaką w istocie niedługo się stanie, gdy ojciec wycofa się z polityki. Zasiądzie w salonie, a Asia, ich nowa czarna służąca, przyniesie jej herbatę i ciasteczka. Tak, wzorem an­ gielskich dam, zachowuje się ciotka Percival. Panna Hope postanowiła na chwilę zapomnieć, że takie postępowanie jest zamachem na jej wspaniale jędrne ciało. No cóż, może gdy stanie się bardziej pulchna, wreszcie zbliży się do obowią­ zującego obecnie ideału kobiecej urody! Lecz przekorny los lub może jakiś omen spowodował, iż jej pragnienie samotności miało pozostać nie spełnione, bowiem gdy weszła do salonu, zobaczyła przy oknie ob­ cego mężczyznę. Stał twarzą do szyby, jednak usłyszaw­ szy kroki, natychmiast się odwrócił. Zaskoczeni, spojrzeli na siebie. Marietta podeszła do niego z uprzejmą, ale wyrażającą zdziwienie miną. - Widzę, że mamy gościa. Czy przyszedł pan z wizytą do mnie, czy do ojca? Pytam, ponieważ nie został pan za­ anonsowany.

Mężczyzna skłonił głowę. - Proszę mi wybaczyć, pani, lecz musiało zajść nie­ porozumienie. Przyszedłem w odwiedziny do panny So­ phie Hope, ale służąca, która mnie tu wpuściła i już dość dawno odeszła, zupełnie przestała się mną interesować. Marietta westchnęła. - Asia - mruknęła, unosząc brwi. Zaraz jednak dodała: - To nasza nowa służąca, obawiam się, że jeszcze nie do końca nauczyła się wypełniać swe obowiązki. Niestety, muszę pana rozczarować. Moja kuzynka wyszła z domu, o czym służąca powinna była pana poinformować. Odsunął się od okna i teraz mogła dokładnie mu się przyj­ rzeć. Był dość wysoki, miał mniej więcej metr osiemdziesiąt wzrostu. Był też dobrze zbudowany i przystojny. Wokół oczu i kącików ust rysowały się głębokie bruzdy, jakby lubił się śmiać. Oczy w zadziwiającym odcieniu czarowały inten­ sywnym błękitem, natomiast włosy były dość pospolite jasne i proste. Mężczyzna miał elegancką postawę, to samo można było powiedzieć o jego stroju, mówił jednak z dziw­ nym akcentem. Prawdopodobnie dobiegał trzydziestki, mo­ że nawet już przekroczył tę granicę. Nieco zaintrygował Ma¬ riettę. Co robi w ich salonie nieznajomy człowiek, szukający Sophie w porze picia herbaty? Mężczyzna jakby czytał w jej myślach. - Chyba trochę się pośpieszyłem - wytłumaczył bez­ trosko. - Podczas ostatnich dwóch tygodni, przy różnych okazjach, kilkakrotnie spotykałem pannę Sophie, a wczo­ raj wieczorem zgodziła się, bym złożył jej wizytę, lecz nie podała terminu. Ponieważ akurat miałem wolne popołud­ nie, postanowiłem przyjść dzisiaj. Nazywam się Jack Dil-

horne i zaraz sobie pójdę, proszę jednak, by zechciała pani przyjąć słowa przeprosin za to najście. - Znów głęboko skłonił głowę przed Mariettą. Panna Hope chłodno zmierzyła go wzrokiem. Jack Dil­ horne niewątpliwie był mężczyzną bardzo pewnym siebie. - To panu należą się przeprosiny, bo przecież z naszej winy zmarnował pan czas. Nagle podjęła zaskakującą decyzję, która, jak się potem okazało, miała zmienić życie ich obojga. - Skoro jednak moja kuzynka Sophie jest poza domem, wyszła bowiem w towarzystwie ciotki Percival, natomiast pan jest tutaj, a ja właśnie miałam samotnie wypić herbatę, to będę niezwykle rada, jeśli dotrzyma mi pan towarzystwa. Teraz na niego przyszła kolej dokonania oceny. To mu­ siała być ta mało interesująca kuzynka, miłośniczka nauk, o której Sophie wspomniała mu poprzedniego wieczoru. Córka, sekretarka i prawa ręka senatora Jacobusa Hope'a, żyjąca jak pustelnica i jak ognia unikająca życia towarzy­ skiego. Takich słów użyła Sophie, która teraz, niestety, pod opieką ciotki Percival była poza domem i z pewnością bardzo sobie to chwaliła, bo - jak ze śmiechem mu wy­ znała - ciotka Percival nie była nawet w połowie tak su­ rowa jak kuzynka Marietta. Poznał Sophie na wielkim balu wydanym niedawno przez Lanceyów. Swą urodą i temperamentem natych­ miast przyciągnęła jego uwagę, zaczął więc dość natrętnie się nią interesować. Teraz przeżył spore rozczarowanie, bowiem zamiast słodkiej Sophie będzie musiał dotrzymać towarzystwa pannie Hope, o której w salonach mówiło się, iż jest „pospolita".

Choć jemu, prawdę mówiąc, na pierwszy rzut oka wca­ le się taka nie wydała. Nic sobie nie robiła ze swoich nieco wzburzonych włosów, a w kosztownej, lecz ciemnej sukni wyglądała zdecydowanie niekorzystnie, była ona bowiem bardziej odpowiednia dla kobiety pięćdziesięcioletniej, a nie dla kogoś, kto nie ukończył jeszcze trzydziestki. Jack Dilhorne był wybrednym znawcą kobiet, a najbar­ dziej cenił w nich nieskazitelność ciała. Niestety, z uwagi na panującą modę niezwykle trudno było mu stwierdzić, czy poznane damy odpowiadają jego ideałowi. Nieraz po­ niewczasie przekonywał się, że ładna buzia chadza w pa­ rze ze zbyt obfitą, lub przeciwnie, chorobliwie wątłą fi­ gurą. Obrzuciwszy pannę Mariettę Hope uważnym spojrze­ niem, doszedł do wniosku, że spełnia ona najostrzejsze kryteria, na co wskazywały jej postawa i chód. Jednakże mina, zachowanie i reputacja tej panny nie pozostawiały cienia wątpliwości, że żaden dżentelmen nie dostąpi nigdy zaszczytu obejrzenia jej bez sukni! Tymczasem panna Marietta zajęła się nim, okazując bardzo chłodną uprzejmość. Przywołała służącą, kazała podać herbatę i wskazała gościowi wielki fotel. - To ulubione miejsce mojego ojca - wyjaśniła - ale wyszedł z domu, by uczestniczyć w posiedzeniu komisji na Kapitolu. Na pewno wróci późno. Bez wątpienia za­ uważył pan, panie Dilhorne, jak bardzo angażuje nas zbli­ żająca się wojna. Pan jest obcokrajowcem, prawda? - Mieszkam w Sydney, w Australii, panno Hope. Przyjechałem tutaj w interesach. - Nie objaśnił ich natury. - Zatrzymałem się w hotelu Willarda do czasu, aż znajdę

odpowiednie mieszkanie. Jeśli dobrze zrozumiałem, pani jest pewna wybuchu wojny, tak? - Bezwzględnie - powiedziała stanowczo. - Jak moż­ na jeszcze w to wątpić, skoro pan Lincoln został prezy­ dentem, a obie strony znalazły się w tak ostrej opozycji, że siedem południowych stanów ogłosiło secesję z Unii? - To prawda - przyznał rozbawiony Jack. Ani chybi, miał przed sobą prawdziwie uczoną białogło­ wę, poinformowaną nie gorzej niż rozumny mężczyzna. By­ ła całkowitym przeciwieństwem panny Sophie, która skwap­ liwie wypytywała go o zdanie na wszelkie możliwe tematy, natomiast panna Marietta była przyzwyczajona do głośnego wypowiadania własnych opinii. Zresztą, z jej ostatnim stwierdzeniem Dilhorne zgadzał się co do joty. - Och, przecież nie przyszedł pan do mojej kuzynki w celu prowadzenia politycznych dyskusji. Proszę rozma­ wiać ze mną tak, jak rozmawiałby pan z Sophie. - Ten po­ mysł wyraźnie ją rozbawił. - Nie sądzę, żeby to było rozsądne, panno Hope. Nie bawiłaby się pani najlepiej. - Ciekawe, dlaczego pan tak uważa? - odparowała. Przecież dopiero co mnie pan poznał. A może Sophie i ja jesteśmy intelektualnymi bliźniaczkami? Z tymi słowami energicznie chwyciła za ciężki czajni­ czek do herbaty, wniesiony chwilę wcześniej przez skru­ szoną Asię, i poczęstowała gościa kanapkami oraz ba­ beczkami, a także wybornym ciastem ciotki Percival, któ­ re zwano funtowcem od proporcji jego składników. Nicze­ go nie odmówił, toteż Mariettę trochę zdziwiło, że mimo takiego apetytu jest niezbyt atletycznej budowy.

Zauważywszy na sobie badawczy wzrok panny Hope, Jack Dilhorne nieznacznie się uśmiechnął. - Widzę też, że umie pani czytać w myślach. Owszem, lubię jeść. Tak mnie wychowano. Może w dzieciństwie często bywał głodny, pomyślała Marietta. Prawdę mówiąc, wyglądał tak, jakby doskonale się odżywał od najmłodszych lat. - Nie dostałam odpowiedzi na swoje ostatnie pytanie, panie Dilhorne, a ponadto muszę stwierdzić, że nieco mnie pan rozczarował. Jestem spragniona salonowej kon­ wersacji, a pan prawie się nie odzywa. Liczę na poprawę. Marietta sama się zdumiała, że próbuje flirtować z do­ piero co poznanym, aczkolwiek niewątpliwie atrakcyjnym mężczyzną. - Proszę mówić do mnie Jack - odpowiedział, wbijając zęby w babeczkę, która zdradliwie eksplodowała i opryskała go stopionym masłem. - Sophie tak się do mnie zwraca. - Postępuje bardzo niewłaściwie - oświadczyła suro­ wo Marietta - sądzę bowiem, że nie zostaliście sobie ofi­ cjalnie przedstawieni. - My również nie, jeśli o tym mowa - zwrócił jej uwa­ gę Jack, zbierając cząstki babeczki i układając je na tale­ rzyku. - My również nie - przyznała Marietta, która coraz le­ piej się bawiła. - Jak więc widać, w eleganckich kręgach doszło do rozluźnienia obyczajów - dodała, przyjrzawszy się jego walce z okruchami. - Wskazuje na to również pański stosunek do babeczek. - Te babeczki nazywamy angielskimi - oświadczył Jack, wycierając lepkie palce w kosztowną batystową

chustkę zamiast w nie mniej kosztowną adamaszkową ser­ wetkę Hope'ów. - Takiej angielskiej babeczki jeszcze nie widziałem. Nasze nie eksplodują. - Och, widocznie wasze babeczki są dobrze wychowa­ ne, podobnie jak Anglicy. Może tylko trochę przyciężkie? - Muszę przyznać, że byłem w błędzie - powiedział Jack i bojąc się następnej przykrej niespodzianki, nieufnie przyjrzał się kanapce, nim zdecydował się na pierwszy kęs. - Jest pani jeszcze zręczniejsza w szermierce na sło­ wa niż Sophie, aczkolwiek babeczki nieco pani pomogły. W salach balowych i na przyjęciach trzeba podtrzymywać konwersację bez takich przydatnych rekwizytów. - Niech pan spróbuje funtowca - zaproponowała Ma­ rietta, podsuwając mu półmisek. Twarz jej promieniała, od lat tak dobrze się nie bawiła. - A może macie dla niego jakąś bardziej egzotyczną nazwę w... w Nowej Południo­ wej Walii, prawda? - Brawo! - wykrzyknął Jack, częstując się ciastem. Jest pani pierwszą spotkaną przeze mnie osobą w Stanach Zjednoczonych, która wie, gdzie leży Sydney. A innej na­ zwy dla tego specjału nie mamy, chyba że ja się z nim nigdy nie spotkałem. Zresztą nazwa funtowiec jest jak naj­ bardziej właściwa, to bardzo sycący wypiek. Czy może mnie pani poczęstować jeszcze jednym kawałkiem? - Naturalnie, zasłużył pan również na dolewkę - po­ wiedziała Marietta, wyciągając rękę po jego filiżankę. Jack przyglądał się, jak Marietta, świadoma, że znalazła się pod obserwacją, w wielkim skupieniu napełnia na­ czyńko herbatą. Zorientował się też, że panna Hope jest nim nieco rozbawiona.

- Skoro nie chce pan oddać się błyskotliwej konwer­ sacji, Jack... o, złapałam pana za słowo... to może poru­ szymy nieco poważniejsze tematy? Proszę mi powiedzieć, co sprowadza pana do Waszyngtonu, naturalnie jeśli wol­ no mi o to spytać. Energicznie zamieszał herbatę. - Nie widzę powodu, dla którego miałbym to ukrywać, panno Hope. - Mam na imię Marietta - powiedziała cicho. - A więc dobrze, Marietto - podjął. - Jednak muszę ostrzec, że damy zazwyczaj nie interesują się moją profe­ sją. Nie powiem, że jest w niej nadmiar suchych danych, ale w każdym razie niektórzy nazwaliby ten temat cokol­ wiek ciężkim. Do niedawna w naszym rodzinnym przed­ siębiorstwie prowadziłem dział transportu wodnego, obec­ nie jednak zmieniłem zainteresowania, powróciłem bo­ wiem do inżynierskiej pasji. Między innymi pochłaniają mnie tak hermetyczne kwestie, jak projektowanie opance­ rzonych okrętów. Obawiam się, że nie jest to przedmiot nadający się do towarzyskich rozmów przy herbacie, ale cóż, w naszych czasach Stany Zjednoczone są kolebką wielu wynalazków. - Zaiste - przyznała Marietta z nieco kpiącym bły­ skiem w oczach. - Są też okręty o napędzie śrubowym. I wnoszę, że również pana interesują, podobnie jak te opan­ cerzone, prawda? A jeśli tak, to osobą, do której należało­ by się zwrócić, jest pan Ericsson. Jack odstawił porcelanową filiżankę z ostentacyjną ostrożnością. - Mam nadzieję, że to nie wybucha - powiedział, gdy

zauważył uśmiech gospodyni. - Marietto, pani mnie za­ skakuje. Takie specjalistyczne zagadnienia są obce wię­ kszości dżentelmenów, a co dopiero mówić o uroczych damach spotykanych na podwieczorkach. - Niech pan mi nie schlebia. Wiele mi brakuje do „uro­ czej damy", do tego bywającej na popołudniowych her­ batkach. Rozumiem jednak, że zajmuje się pan projekto­ waniem statków, a nie obserwowaniem bliźnich, a w szczególności kobiet, więc wybaczam panu ten brak spostrzegawczości - odcięła się za to, że śmiał ją nazwać uroczą. - Istnieje jednak proste wytłumaczenie moich, tak dla pana zaskakujących, kompetencji. Jestem sekretarką ojca, który pracuje w komisji Kongresu, zajmującej się transportem wodnym. O czym porozmawiamy, szanowny panie? Jestem otwarta na różne propozycje. Może mate­ riały wybuchowe i ich wpływ na drewniane kadłuby? Pro­ ponuję jednak, byśmy z obszaru naszych rozważań wyłą­ czyli eksplodujące babeczki. Jack zaśmiał się wesoło. - Jeśli pani chce, to proszę bardzo - powiedział. Ostrzegam jednak, że gdy już pani sprowokuje mnie do takiej rozmowy, to nieprędko przestanę. W tych sprawach jestem wyjątkowym nudziarzem. - Szczerze wątpię, Jack. Sophie z pewnością nie uwa­ ża pana za nudziarza. - Nie rozmawiam z nią o opancerzonych okrętach i ich przyszłym pokojowym zastosowaniu - powiedział i podziękował ruchem ręki za podsunięte ciasto. - Widzę, Marietto, że postanowiła pani zatopić mnie kolejną salwą. - Obawiam się, że byłoby trudno to osiągnąć - powie-

działa rozbawiona. Jack musiał wiedzieć, jaki jest atrak­ cyjny, ale nie puszył się z tego powodu. Od czasu do czasu bawił ją psotną miną i to nawet jej schlebiało. A gdy z en­ tuzjazmem opowiadał o swojej pasji, przypominał małego chłopca podekscytowanego zabawkami. Zdziwiło ją, jak wielki zawód poczuła, gdy Jack nagle spojrzał na zegar i powiedział: - Zaniedbuję swoje obowiązki, Marietto, przegadałem prawie całe popołudnie. Nie chcę wystawiać na próbę pani cierpliwości. - Skądże znowu! Musi pan wkrótce znowu wpaść na herbatę, Jack. Obiecuję, że następnym razem nie będzie wybuchowych babeczek. Wstał. - Może spotkamy się dziś wieczorem. Sophie powie­ działa, że wybiera się pani na przyjęcie w Białym Domu. Ja też tam będę z Ezrą Butlerem, dla którego pracuję. - Z przyjemnością - odpowiedziała szczerze, bez cienia ironicznego podtekstu. Rozstali się w znacznie cie­ plejszej atmosferze, niż Marietta sądziłaby, że jest to moż­ liwe. Bystry i zabawny człowiek, pomyślała, gdy została sa­ ma, natomiast Jack doszedł do wniosku, że choć panna Hope dalece odbiega od obowiązującego ideału kobiecej urody, to jednak jest roztropna i nader zajmująca. Natural­ nie nie tak jak Sophie, której, niestety, nie zastał, ale mimo wszystko był zadowolony z mile spędzonej godziny. Na pewno jednak Marietta nie była nudną panną, za jaką ją powszechnie uważano.

Wkrótce po wyjściu Jacka, z wypiekami na twarzy, do salonu wpadła Sophie. - Och, Marietto, czy dobrze widziałam, że wychodził od nas Jack Dilhorne? Gdy kuzynka twierdząco skinęła głową, Sophie na­ tychmiast się nadąsała. - Masz ci los! Wiedziałam, że nie powinnam iść do Clayów z ciotką Percival, przez to nie zobaczyłam się z Jackiem. Czy długo u nas był? - Wypiliśmy razem herbatę - powiedziała Marietta. - Jeszcze gorzej! - Sophie była wyraźnie niezadowo­ lona. - Jack jest taki zabawny, a o czym ty, u licha, mogłaś z nim rozmawiać? - O materiałach wybuchowych i budowie okrętów odpowiedziała Marietta ze złośliwą satysfakcją. - O materiałach wybuchowych i budowie okrętów?! A to ci heca! Biedaczyna, ale musiał ziewać! Można się było spodziewać, że zanudzisz go prawie na śmierć. - Nie wydaje mi się, żeby Jack, to znaczy pan Dil­ horne, uważał, że materiały wybuchowe są nudne - po­ wiedziała Marietta, wspominając babeczkę. - Wręcz prze­ ciwnie. - Och, on ma wyśmienite maniery jak na człowieka z buszu - powiedziała Sophie. - Tylko ubiera się nieco dziwnie, ale tego akurat pewnie nie zauważyłaś. Wszyst­ kie panny za nim szaleją - dodała, i natychmiast podkre­ śliła z dumą: - Ale on interesuje się mną. - Oraz budową okrętów. - Marietta miała dość nie­ grzecznych aluzji do swojej znikomej atrakcyjności. - Och, Marietto, ty wcale nie masz poczucia humoru

- powiedziała Sophie z poczuciem wyższości. - Jesteś ta­ ka poważna. Za to Jack świetnie wie, co jest zabawne. - Wobec tego powinien łatwo się ze mną dogadywać - zakpiła Marietta - przecież uważasz mnie za najśmiesz­ niejszą istotę w Waszyngtonie. Szybkim krokiem wyszła z pokoju, zostawiając Sophie z ustami otwartymi ze zdumienia. Nawet w obliczu jaw­ nych prowokacji Marietta rzadko ripostowała. Była to jed­ na z jej tyleż zadziwiających, co nudnych zalet. Wielkie nieba, pomyślała Sophie, co jej się stało? Tak czy owak, postanowiła podworować sobie z Jacka, skoro miał takiego pecha, że musiał prowadzić przy herbacie śmiertelnie poważną, uczoną konwersację z Mariettą. Materiały wybuchowe i budowa okrętów o czwartej po południu. Ciekawe, co jeszcze? Gdy ojciec wrócił do domu, Marietcie wydało się, że jest zmęczony. Narzekał na nadmiar pracy, a w dodatku wciąż nachodzili go różni protegowani, polecani na intrat­ ne stanowiska przez wpływowe osoby. Senator był wyraźnie nie w humorze, a ponadto dener­ wował się Sophie. - Marie, nie mogę się już doczekać, kiedy brat z żoną wreszcie przyjadą, mimo że będę musiał wtedy znosić ich wizyty. Sophie jest zepsuta ponad wszelką miarę. Czemu ona znowu się nadąsała? Sophie wszem i wobec okazywała wielkie niezadowo­ lenie z powodu rozminięcia się z Jackiem i takiego właś­ nie wyjaśnienia udzieliła ojcu Marietta. - Hm, Dilhorne. Dziwne nazwisko, a natknąłem się na

nie dzisiaj już dragi raz. Powiedziałaś, że jest Australij­ czykiem, prawda? Czyli raczej nie mogą być spokrew­ nieni. Była to dość niejasna wypowiedź, nawet jak na sena­ tora, który lubił skróty myślowe i oczekiwał od córki, że będzie za nim nadążała. Zwykle zresztą jej się to udawało. - Chcesz powiedzieć, że spotkałeś drugiego człowieka o tym samym nazwisku? - Tak, brytyjskiego parlamentarzystę z asystentem. Inaczej mówiąc, Alana Dilhorne'a z Charlesem Stanto­ nem. Dilhorne twierdzi, że wcale nie reprezentuje brytyj­ skiego rządu, bez wątpienia jednak jest inaczej. Przystojny mężczyzna, ale za bardzo udaje lekkoducha. Trzeba stale uważać na to, co mówi, żeby nie dać się wyprowadzić w pole. - Z tym moim jest podobnie - zauważyła Marietta. - Za to jego przyjaciel jest całkiem inny - ciągnął oj­ ciec. - Cichy, poważny mężczyzna, specjalista od budowy okrętów, ale dżentelmen w każdym calu. - Następny zbieg okoliczności - powiedziała Mariet­ ta. - Mój Dilhorne również zajmuje się budową okrętów. - Nie lubię zbiegów okoliczności - stwierdził z iryta­ cją ojciec. - Utrudniają panowanie nad własnym życiem. - Ale są bardzo ekscytujące - odparła Marietta, której ostatnio dosyć dopiekła szara egzystencja. - Czy oni też będą u pana prezydenta Lincolna na dzisiejszym przy­ jęciu? - Naturalnie - potwierdził ojciec. - A twój Dilhorne? - Też, będzie towarzyszyć Ezrze Butlerowi. - To się zgadza. Butler prowadzi w Australii interesy

związane z transportem morskim. Bardzo jestem ciekaw tego twojego Dilhorne'a. Z kolei ty musisz poznać moje­ go, chociaż, o ile wiem, jest szczęśliwie żonaty. A więc ojciec wczuł się w rolę swata. Marietta posta­ nowiła jednak, że nie pozwoli się do niczego zmusić siłą, a jeśli już zdecyduje się kogoś poślubić, to wyłącznie czło­ wieka, którego szanuje. Rzecz jasna dwudziestosiedmio­ letnia kobieta pospolitej urody nie miała nawet co marzyć o miłości.

ROZDZIAŁ DRUGI Podjazd przed Białym Domem był pełen powozów i pło­ nących na wietrze pochodni, które gościom prezydenta Lin­ colna miały ułatwić dotarcie do drzwi. Marietta, która dobrze znała taką scenerię i była już nią znużona, powoli wysiadła z powozu. Za nią stanęła na podjeździe Sophie. W panień­ skiej bieli wyglądała wyjątkowo uroczo. We włosy miała wpięte różane pączki z gazy, a różowa kokarda na sukni podkreślała wąską talię. Sophie trzymała w dłoni bukiecik białych i karmazynowych goździków, obwiązanych delikat­ nymi rulonikami z koronki. Mariettę, która tego wieczoru zrezygnowała z ciem­ nych barw i włożyła lawendową suknię, dręczyło coraz silniejsze przeświadczenie, że dokonała bardzo nieudane­ go wyboru, chociaż służąca, pomagająca jej się ubrać, twierdziła zupełnie co innego. Jednak panna Hope wie­ działa, że wygląda staro. Kremowa cera, która zawsze sta­ nowiła jej atut, w zestawieniu z bladym fioletem nabrała chorobliwie żółtawego odcienia. Gdy wyjeżdżali z domu, Sophie, nadal naburmuszona i pełna pretensji do Marietty o popołudniową herbatę z Jackiem, spytała z jadowitą troskliwością: - Czy na pewno dobrze się czujesz, Marietto? Blado dziś wyglądasz.

Nawet senator, zwykle nieświadom impertynencji So­ phie, która lubiła błyszczeć przy pospolitej kuzynce swą delikatną urodą, zwrócił uwagę na jawnie obraźliwy wydźwięk tych słów. - Mnie się wydaje, że wyglądasz bardzo dobrze, moja droga - powiedział do córki i skarcił wzrokiem Sophie, której zdecydowanie nie lubił. Tą pochwałą nie pocieszył jednak Marietty, bowiem z lustra wyczytała całą prawdę o swoim wyglądzie. Do tej pory nietaktowność Sophie nie robiła na niej naj­ mniejszego wrażenia, lecz zbroja obojętności, którą przy­ wdziała na siebie przed siedmiu laty po odrzuconych oświadczynach Avory'ego Granta, nagle znikła, a Marietta znów stała się bezbronna jak mała dziewczynka. Jeszcze wczoraj zignorowałaby atak, a może nawet uznała, że mściwa dokuczliwość Sophie jest zabawna, teraz jednak słowa kuzynki zapiekły ją do żywego. W Białym Domu Sophie okazała niewielkie zaintere­ sowanie spotkaniem z prezydentem Lincolnem i jego żo­ ną, natomiast gorączkowo rozglądała się na wszystkie strony za Jackiem Dilhorne'em. Marietcie prezydent wy­ dał się zmęczony, co nie było dziwne, zważywszy na fa­ talną sytuację wewnętrzną kraju. Wybuch wojny domowej był właściwie przesądzony. Mary Todd Lincoln była jak zwykle przesadnie wystro­ jona, co skłoniło Mariettę do zadumy nad tym, dlaczego dwoje tak różnych ludzi połączyło się węzłem małżeń­ skim: Lincolnowie wydawali się bardzo niedobraną parą. Złapawszy się na tej myśli, zafrasowała się, nigdy bowiem dotąd nie interesowały jej tego typu kwestie.

Senator Hope z towarzyszącymi damami wszedł w tłum pochłoniętych rozmowami ludzi, z których większość Ma­ rietta znała, gdyż ojciec stykał się z nimi w pracy. Nagle uświadomiła sobie, że nikt nie widzi w niej Marietty Hope, lecz jedynie sekretarkę pana senatora. To również była dla niej zupełnie nowa myśl, i to niezbyt przyjemna. Wysokie, podłużne lustro dowiodło jej, jak okropnie się ubrała. Wyglądam na czterdzieści lat, pomyślała. Stanow­ czo muszę poświęcić więcej uwagi temu, co na siebie wkładam. Nic dziwnego, że Sophie się ze mnie śmieje. Na przyjęciu zjawili się wszyscy zagraniczni dyplomaci, których w Waszyngtonie było wielu, więc Marietta wymie­ niała z nimi uprzejmości swą szkolną francuszczyzną. Nie­ jeden elegancki paryżanin nie mógł w duchu odżałować, że uroda i wygląd panny Hope nie dorównują jej bystrości. Stłumiony okrzyk objawił najbliższym zgromadzonym, iż Sophie wreszcie wypatrzyła Jacka Dilhorne'a. Podnieco­ na, zaczęła jak szalona wymachiwać rękami. - Damie przystoi nieco więcej opanowania, Sophie pouczyła ją Marietta, nie mogąc oprzeć się pokusie odpła­ cenia kuzynce pięknym za nadobne. - Ludzie mogą źle pomyśleć o twoich manierach. - E, tam. Nie wszyscy są starymi pannami - odcięła się Sophie. - Koniecznie muszę porozmawiać z Jackiem, skoro dziś po południu straciłam tak doskonałą okazję. Znowu zamachała bukiecikiem, omal przy tym nie potrą­ cając lokaja z tacą. Jack również ją zauważył i zaczął się przeciskać przez tłum. W eleganckim fraku wydawał się jeszcze bardziej przystojny niż po południu i bardziej dystyngowany, jeśli

w ogóle było to możliwe. Skłonił się przed Mariettą i So­ phie, a potem zawarł znajomość z senatorem Hope'em. Zanim senator zdołał wspomnieć o tym, iż dziwnym zbiegiem okoliczności jednego dnia poznał dwóch Dilhor¬ ne'ów, Sophie całkowicie zawładnęła sytuacją. - Och, Jack, nie wyobraża pan sobie, jak się wynudzi­ łam dziś po południu na tej herbatce. Mam nadzieję, że było panu przykro z powodu mojej nieobecności. Cóż ten biedak może odpowiedzieć oprócz: „Natural­ nie, panno Sophie"? - pomyślała rozbawiona Marietta. 1 rzeczywiście tak zrobił, jednocześnie przesyłając sena­ torowi przepraszające spojrzenie z powodu nagle prze­ rwanej rozmowy. Na swoje nieszczęście dodał jeszcze: - Marietta bardzo gościnnie się mną zajęła. - Marietta. - Sophie uroczo się nadąsała. - A do mnie mówi pan „panno Sophie". - Musimy to natychmiast zmienić, Sophie - odrzekł z galanterią Jack. Doprawdy, pomyślała Marietta, co za nadgorliwość. Wdzięk tego mężczyzny jest prawie obraźliwy. I pomy­ śleć, że marnował go na moją osobę. Zapewne po to, by nie wyjść z wprawy. Jej mało życzliwe myśli przerwał jednak Jack, który dość nietaktownie zakończył: - W każdym razie, Sophie, chociaż miałem pecha nie zastać pani w domu, to poznałem jej kuzynkę, gotową po­ cieszyć obcego nieszczęśnika i dodać mu otuchy. Bynajmniej nie tego życzyła sobie Sophie. Jack powi­ nien był wyrazić głęboki żal z powodu jej nieobecności, a nie cieszyć się, że jakaś brzydula uratowała jego zmar­ nowane popołudnie. Sprowokował ją tym do znacznie

ostrzejszego publicznego ataku na Mariettę, niż zalecałby rozsądek. - Jak słyszałam, dokonała tego, wciągając pana w dys­ kurs o sprawach wielkiej wagi. Bo też Marietta zawsze jest taka poważna. Mam nadzieję, że temat konwersacji nie przygniótł ciasteczek - powiedziała z nie ukrywanym sarkazmem. Jack natychmiast zauważył fałszywą nutę w głosie So­ phie. Schlebiało mu, że panna jest zazdrosna, ale nie po­ dobał mu się jej otwarcie wrogi ton. To była zupełnie inna Sophie niż słodkie kobieciątko, za które chciała uchodzić. Uznał, że należy jej się łagodna reprymenda. - Przeciwnie - powiedział radosnym tonem, przesyła­ jąc Marietcie zabójczy uśmiech, a ponieważ podobnie jak jego ojciec zawsze był wyczulony na prawie niezauważal­ ne gesty i grymasy, jednocześnie zauważył, że senator nie lubi swej bratanicy. - Rozmowa była utrzymana w bardzo lekkim tonie. Tak lekkim, że prawie odleciały nam pyszne babeczki. Prawda, Marietto? Marietta odwzajemniła się pięknym uśmiechem, a Jack uznał, że powinna to robić częściej. Uśmiech zmieniał ją nie do poznania. - To prawda, Jack, aczkolwiek muszę podkreślić, że pan miał babeczki znacznie lżejszego kalibru. Po godzinie spędzonej z Mariettą taka riposta wcale nie zaskoczyła Jacka, za to senator i Sophie otworzyli szeroko oczy ze zdumienia. Jack zauważył ich zaskoczenie, jak rów­ nież irytację Sophie spowodowaną widoczną konfidencją, panującą między nim a Mariettą. Pierwszy raz przemknęło mu przez myśl, że Sophie jest może zbyt rozpieszczona.

Sophie nagle pojęła, że stawia się w niekorzystnym świetle przed Jackiem, natychmiast więc sięgnęła do arse­ nału swoich wdzięków i nawet pozwoliła mu podjąć prze­ rwaną rozmowę z senatorem. Do Hope'a podeszło tym­ czasem kilku znajomych i zaczęło komentować wieści z Południa. Wynikało z nich, że konfederaci są bliscy ata­ ku na Fort Sumter. Gdyby do tego doszło, Unia niewątpli­ wie uznałaby ten incydent za wypowiedzenie wojny. Jack, stojący obok Marietty, z zainteresowaniem przy­ słuchiwał się tej rozmowie i nawet się do niej włączył. Gdy senator poinformował zebranych, że pan Dilhorne jest znawcą nowej techniki budowy okrętów, wszyscy za­ częli się dopytywać, w jaki sposób nowości w tej dziedzi­ nie mogą zmienić metody walki na morzu. Z miny Sophie Marietta wywnioskowała, że kuzynka wy­ obrażała sobie przebieg tego wieczoru zupełnie inaczej, ale nadchodząca wojna pochłaniała uwagę niemal wszystkich i Sophie nie pozostawało nic innego, jak się z tym pogodzić. Jack właśnie skończył mówić, gdy zauważył, że na salę weszło dwóch nowych gości: jeden postawny, jasnowłosy i nieskazitelnie ubrany, drugi - nieco drobniejszy i śniady. Przez twarz przemknął mu wyraz zaskoczenia. Zwrócił się do senatora: - Bardzo proszę o wybaczenie, sir, ale zdaje się, że... Nie, to niemożliwe... Senator podążył wzrokiem za spojrzeniem Jacka i nie­ znacznie się uśmiechnął. - Wnoszę, sir, że właśnie zobaczył pan wchodzącego na salę pana Alana Dilhorne'a. Jak widzę, musicie być spokrewnieni, jesteście nawet trochę podobni.

- Na wszystkie świętości! - wykrzyknął Jack. - To rze­ czywiście Alan! Trzeba mieć szczęście, by spotkać swojego starszego brata w stolicy obcego kraju. Proszę mi wybaczyć, senatorze, ale muszę do niego podejść. Rzadko się widujemy, on bowiem mieszka w Anglii, a ja do niedawna mieszkałem w Nowej Południowej Walii. - Naturalnie masz moje pozwolenie, młody człowieku - powiedział rozbawiony senator. Wyrobił już sobie korzystny sąd o Jacku Dilhornie, w czym niebagatelną rolę odegrało to, że ten wyraźnie do­ cenił Mariettę. Młody człowiek szybko przeszedł przez sa­ lę i klepnął wyższego mężczyznę w ramię, a potem do­ słownie znikł w jego niedźwiedzim uścisku. Bracia Dil¬ horne'owie znów byli razem. Ogromnie do siebie podob­ ni, różnili się tylko posturą: Alan był o wiele potężniejszy od Jacka. Mariettę, obserwującą ich z oddali, dziwnie wzruszyło to czułe powitanie. - Niechże ci się przyjrzę - powiedział Alan, cofając się o krok. - Wielki Boże, braciszku, ale ty zmężniałeś! Wy­ glądasz kropka w kropkę jak Patriarcha. Zwrócił się do swojego towarzysza. - Charles, to jest mój młodszy brat Jack, o którym wie­ le razy ode mnie słyszałeś. Jack, to jest Charles Stanton, który podziela twoje zainteresowania. W Anglii cieszy się sławą znakomitego inżyniera, a tutaj przyjechał zobaczyć, co się święci w jego branży. Charles uśmiechnął się i wyciągnął rękę. Był z natury milczkiem, czym zdecydowanie różnił się od otwartego i jowialnego Alana, czującego się swobodnie w niemal każdym towarzystwie.

- Co ty tu robisz? - spytał Jack, gdy obaj przestali się dziwić zrządzeniu losu, który ich zetknął, a Charles dys­ kretnie się usunął. - Och, mam do załatwienia drobną sprawę, zleconą mi przez ministerstwo spraw zagranicznych - odrzekł ze swobodą Alan. - Nikt w Anglii właściwie nie wie, jaką politykę powinniśmy przyjąć w razie wybuchu wojny. Gdyby nie problem niewolnictwa, Europa poparłaby Po­ łudnie, ale dla większości Europejczyków niewolnictwo jest nie do przełknięcia. - Wzruszył ramionami. - Mimo to w Anglii przeważa sympatia dla Południa, naturalnie je­ śli nie liczyć niższych warstw. Mam się po prostu rozej­ rzeć, porozmawiać, z kim się da, i po powrocie zdać z te­ go sprawozdanie. Mało konkretne, czyż nie? Może i mało konkretne, pomyślał Jack, ale jeśli mój starszy brat macza w tym palce, to raport będzie z pew­ nością rzeczowy. Alan nagle spoważniał, ujął Jacka za ra­ mię i wyprowadził go do holu, gdzie było znacznie ciszej niż w sali. - Muszę z tobą porozmawiać, Jack, mimo że miejsce jest mało odpowiednie. To nie może czekać - powiedział nagle. - Trudno mi uwierzyć, że Patriarcha nie żyje. Wiem, że był już sędziwy, ale i tak po otrzymaniu listu od matki przeżyłem wielki wstrząs. Zawsze wydawał mi się w pewnym sensie nieśmiertelny. - Tak - przyznał Jack. - Czy matka napisała ci, jak umarł? - Tylko tyle, że nagle, lecz nie podała szczegółów. - Przez ostatnie półtora roku życia był już bardzo sła­ by. Wcześniej właściwie nigdy nie chorował, aż nagle zi-

mą paskudnie się przeziębił i potem już nie doszedł do sie­ bie. Naturalnie umysł miał bystry jak zawsze, ale ciało się zbuntowało. Możesz sobie wyobrazić jego irytację. Matka mówiła, że ma już ponad osiemdziesiąt lat, a chciałby żyć jak trzydziestolatek. Niestety, ostatnio był skazany na dom i ogród, a chociaż je lubił, to brak swobody w poruszaniu się bardzo mu doskwierał. Wreszcie nie wytrzymał i na­ mówił matkę, by zawiozła go do Sydney. W drodze po­ wrotnej kazał zatrzymać powóz na tym cyplu ze wspania­ łym widokiem u wejścia do portu. Przez dłuższy czas sie­ dzieli tam z matką w milczeniu, w końcu pocałował ją w policzek, wziął za rękę i głośno westchnął. Kiedy na niego spojrzała, już nie żył. Tak po prostu. To bardzo do niego podobne, nie sądzisz? Dwaj bracia zadumali się nad Patriarchą, ich ojcem, który zabrał ze sobą w zaświaty widok bezkresnego oce­ anu, kiedyś przemierzonego przezeń w drodze od skrajnej nędzy do niewyobrażalnego bogactwa i szczęścia. Czło­ wiekiem, który umarł, trzymając za rękę żonę, największą radość swego życia. - Miał już sporo ponad osiemdziesiąt lat - powiedział w końcu Alan. - Dowiedziałem się tego dopiero w Anglii, bo on nigdy nie mówił o swoim wieku. A jak matka przy­ jęła jego śmierć? - Zadziwiająco spokojnie - odpowiedział Jack. - Po­ wiedziała po prostu, że mimo bardzo trudnych początków miał długie i szczęśliwe życie, i nie można go winić za to, iż w końcu postanowił odejść. Wiedziała, że nie zniósłby swojej bezradności, a tym bardziej słabości umysłu. Oj­ ciec zawsze twierdził, że matka jest silną kobietą. Za to

Thomas, czyli obecnie Fred, zniósł to bardzo źle. Przed swoim zaginięciem nigdy nie był z Patriarchą blisko, lecz potem stali się nierozłączni. Matka obawiała się, że Fred wpadnie w podobny stan jak po śmierci swojej pierwszej żony, ale Kirsteen udało się temu zapobiec. - Nie mogło być inaczej - powiedział Alan. - Jeszcze jedna silna kobieta. - Och, Kirsteen doskonale rozumiała się z Patriarchą. Z opowiadań matki wiem, że na krótko przed pogrzebem odbyła z Fredem stanowczą rozmowę. Odżyło jej dawne „ja", a wiesz, jaka wtedy robi się miła. „Zachowuj się, Fred, jak należy" - krzyknęła na niego. „Nie będziemy przez ciebie drugi raz znosić tego samego. Wbij sobie do głowy, że ten cholerny Tom Dilhorne nigdy już do nas nie wróci. A jeśli nie masz dość oleju w głowie, by zrozumieć, że twój tatuś chciał odejść właśnie tak, jak odszedł, to nie jesteś godzien być jego synem". No i podobno to podzia­ łało. Natychmiast odzyskał rozum. Alan roześmiał się serdecznie. - Ona jest dla niego doskonała. Całkiem wybiła mu z głowy to sztywniactwo, które odziedziczył Bóg raczy wiedzieć po kim. Nikt z nas poza nim nie cierpi na tę przy­ warę. - Urwał. - Już wiem wszystko, co chciałem wie­ dzieć, i muszę przyznać, że gdy mi opowiedziałeś, jak umarł Patriarcha, mam dla niego jeszcze więcej szacunku. - Nie wiesz jeszcze, że dał mi wolność wyboru - po­ wiedział konfidencjonalnie Jack. - Zostawił sprawy w ta­ kim stanie, żebym mógł iść swoją drogą albo zatrudnić się w rodzinnym przedsiębiorstwie jako zamiejscowy przed­ stawiciel. Powiedział, że przyda mi się urlop, nigdy go

przecież nie miałem. Dlatego jestem tutaj. Pracuję u Ezry Butlera i przyglądam się nowościom w naszej branży. - Podglądasz amerykańską specjalność - uśmiechnął się szeroko Alan. - Oni mi ciągle powtarzają, że najważ­ niejsze to wiedzieć, jak się co robi. Lecz mniejsza z tym, chodźmy złożyć wyrazy szacunku panu senatorowi. Sły­ szałem, że córkę ma bardzo pospolitą, za to jego bratanica jest urocza i, co miłe, również bogata. Podejrzewam, że się nią interesujesz, ty kobieciarzu. Pewnie masz zamiar wkrótce się ustatkować i wybrać sobie tę jedną jedyną, co? Alan nawiązał w ten sposób do żartobliwej opinii Pa­ triarchy o Dilhorne'ach: bez względu na to, jak burzliwe życie każdy z nich prowadził w młodości, po ślubie koń­ czył z szaleństwami i pozostawał wierny jednej kobiecie. Jack pomyślał, że w odniesieniu do ojca oraz bliźniaków, Thomasa i Alana, ta teoria doskonale się sprawdza. Był ciekaw, czy również z nim będzie tak samo. Wrócili z Alanem do Hope'ów. Okazało się, że Sophie chwilowo oddaliła się z jakimś adoratorem, Alanowi po­ zostało więc zawarcie znajomości z córką senatora. Alan Dilhorne zafascynował Mariettę. Nie ulegało wąt­ pliwości, że jest bratem Jacka, pod wieloma względami bardzo go przypominał, a poza tym był rosły i nadzwyczaj przystojny. Wszyscy czworo wdali się w ożywioną roz­ mowę o sprawach, którymi właśnie zajmował się Kon­ gres. Alan wykazywał dużo taktu w drażliwej kwestii nie­ wolnictwa, wyraźnie jednak dał do zrozumienia, że uważa je za jeden z głównych powodów nadchodzącej wojny, „zaraz po ekonomicznych różnicach między Północą

a Południem, choć jako angielski dżentelmen nie powi­ nien niczego o tym wiedzieć". Później okazało się, że wywarł duże wrażenie na sena­ torze. - Ci głupcy na Kapitolu - powiedział po spotkaniu se­ nator - dają się zwieść jego manierom i widzą w nim je­ szcze jednego flegmatycznego angielskiego dżentelmena. Moi szanowni koledzy uważają, że niewłaściwie go oce­ niam. Czas pokaże, kto z nas ma rację. Zaprosił obu braci i Charlesa Stantona, by przed swym wyjazdem z Waszyngtonu zjedli z nim kolację. - Najpierw jednak - odezwała się Marietta, która zna­ komicie się czuła w ich towarzystwie, a w przenikliwych, niebieskich oczach Alana, jakże podobnych do oczu Ja­ cka, widziała uznanie dla swojej osoby - muszą panowie przyjść do nas na herbatę. Sądzę, że Jack przychylnie za­ opiniuje moją propozycję. Jack spojrzał z powagą na brata. - Stanowczo tak. Zapewniam cię, że konwersacja bę­ dzie lepsza od jedzenia, nic nie ujmując temu ostatniemu. Liczę znowu na babeczki, Marietto, i na funtowiec. - Zgoda. Obiecuję panom również towarzystwo So­ phie. Będzie niepocieszona, że dziś straciła okazję pozna­ nia pańskiego brata i Charlesa. Wszyscy w tej grupce mówili już sobie po imieniu, a se­ nator z zachwytem przyglądał się, jak jego córka bryluje w otoczeniu trzech atrakcyjnych i przystojnych mężczyzn. Pożegnawszy się z Mariettą i senatorem, Dilhorne'o¬ wie wraz z Charlesem Stantonem opuścili przyjęcie, by spędzić resztę wieczoru w hotelu Willarda. Alan mieszkał

w przedstawicielstwie brytyjskim, a Charles u kuzyna, który pracował w recepcji przedstawicielstwa i miał nie­ wielką posiadłość pod miastem. Jak łatwo było przewidzieć, Sophie wpadła w ogromną złość, gdy usłyszała, że znów minęła się z Jackiem. - Zaprosiłam ich na herbatę - powiedziała Marietta. - Nie tylko Jacka, lecz również jego brata z przyja­ cielem. - Och, ci dwaj zupełnie mnie nie obchodzą - stwier­ dziła nieelegancko Sophie. - Żal mi tylko, że nie spotka­ łam się z Jackiem. Ufam, że nie zawłaszczysz go zupełnie, gdy przyjdzie do nas z następną wizytą. Marietta miała ochotę wymierzyć kuzynce policzek. Nie­ świadoma tego Sophie znów stała się słodka jak cukierek, a to za sprawą następnego pięknisia, oficera marynarki, który z maślanymi oczami zaczął ją adorować. Rozejrzawszy się po sali, Marietta ujrzała wokół mnóstwo mężczyzn w mun­ durach, co było ewenementem na tego rodzaju przyjęciach, ale z drugiej strony napawało nadzieją, iż wybujałe potrzeby kuzynki, która musiała być nieustannie podziwiana i adoro­ wana, zostaną wreszcie zaspokojone. Niestety, senator wkrótce poczuł się zmęczony i posta­ nowił wcześniej wrócić do domu. Przez całą drogę Sophie była nadąsaną i narzekała, że zepsuto jej zabawę, aż w końcu przebrała miarę i omal nie usłyszała od senatora ostrej reprymendy. Marietta położyła ojcu rękę na ramieniu, by go po­ wstrzymać, i powiedziała do kuzynki: - Sophie, jeszcze jedno słowo i przysięgam, że nigdy więcej nie będę ci nigdzie towarzyszyć, a tym bardziej

urządzać herbatek dla twoich wielbicieli. Twój wuj jest zmęczony i musi odpocząć. Tym zamknęła Sophie usta, ale znowu jej się naraziła. Dziewczyna przysięgła sobie, że któregoś dnia odpłaci za wszystko z nawiązką. Dwa dni później Jack z bratem i Charlesem Stantonem przyszli po południu na herbatkę do Hope'ów. Sophie są­ dziła, że w towarzystwie trzech atrakcyjnych mężczyzn miło spędzi czas, srodze się jednak zawiodła. Wszyscy trzej zwracali się niemal wyłącznie do Marietty. W rzeczywistości wcale tak nie było, ale Sophie wiedziała lepiej. Rozmowa toczyła się najpierw wokół tego, co zajmo­ wało umysły wszystkich mieszkańców Waszyngtonu - rzecz jasna, z wyjątkiem Sophie - czyli wokół nadchodzącej woj­ ny. Wszyscy byli pewni, że wojna wybuchnie, nieznany był jedynie termin. Alan Dilhorne zapewne wydałby się Sophie zajmujący, gdyby tego popołudnia, według jej opinii, strasz­ nie nie ględził. Za to Marietta wsłuchiwała się uważnie w każde jego słowo. Nic dziwnego, przecież biedaczka nie umiała rozmawiać o niczym innym oprócz polityki. Tylko czy musiała zagarniać dla siebie aż trzech - no, powiedzmy dwóch - atrakcyjnych mężczyzn? Charles Stanton wydawał się nieuleczalnym nudzia­ rzem. Był jeszcze większym ponurakiem niż Marietta, je­ śli to w ogóle możliwe. Interesowały go wyłącznie tak beznadziejne sprawy, że Sophie musiała powstrzymywać się, by nie ziewnąć mu prosto w twarz. Zresztą tym razem nawet Jack wydawał się nudny. Owszem, żartował tak jak zwykle, ale jego dowcipy były

całkiem niezrozumiałe. Co zabawnego jest w babeczkach i opancerzonych okrętach? Okręty? Czy można sobie wy­ obrazić bardziej rozpaczliwy temat konwersacji? Wszyscy jednak ochoczo go podjęli, jakby w towarzystwie byli wy­ łącznie wojskowi. Marietta miała nawet czelność śmiać się z głupich żartów Jacka i wydawała się zachwycona, gdy rozmowa przeniosła się na okręty o napędzie śrubowym. Trzeba oddać sprawiedliwość temu wielkiemu i bardzo przystojnemu Alanowi Dilhorne'owi, że wreszcie przy­ szedł jej z odsieczą. Zaczął z nią rozmawiać o bardziej interesujących sprawach, na przykład o życiu towarzy­ skim Waszyngtonu, ale ponieważ był już mężczyzną czterdziestokilkuletnim, w dodatku ożenionym z jakąś Angielką, niewątpliwie mającą końską twarz, rozmowa z nim wydawała się Sophie zwyczajną stratą czasu. Zre­ sztą niespodziewanie przerwał tę rozmowę, by przyłączyć się do Jacka i Charlesa, którzy dyskutowali z Mariettą o spacerach i jeździe konnej. Spacery i jazda konna! Jednego i drugiego Sophie z ca­ łego serca nie znosiła. Koń jest bardzo podstępnym zwie­ rzęciem, więc trudno czerpać przyjemność z siedzenia na jego grzbiecie. Co zaś do pieszych przechadzek, Sophie unikała ich jak ognia i zawsze starała się wszędzie doje­ chać powozem. Jednym z powodów jej silnej niechęci do Marietty były właśnie ćwiczenia fizyczne, w których tak bardzo gustowała nielubiana kuzynka, poddając swe ciało niewyobrażalnym torturom. - Utyjesz, jeśli nie będziesz się ruszać i jeść tyle sło­ dyczy. - Marietta była na tyle arogancka, że powtarzała jej to przynajmniej raz w tygodniu. Utyć, też coś! Sophie

wolała już narazić się na takie niebezpieczeństwo niż być tyką do fasoli, jak nie przymierzając jej starsza kuzynka. Co gorsza, Alan Dilhorne zaczął mówić o tym, że w Waszyngtonie ma za mało ruchu. - Musimy wybrać się razem na przejażdżkę - powie­ dział do Marietty. - Na pewno doradzicie mi razem z pan­ ną Sophie, gdzie można znaleźć godną polecenia stajnię dysponującą dobrymi końmi. Obrosnę w tłuszcz, jeśli ca­ łymi dniami będę przesiadywał na Kapitolu, jedząc i pijąc. - Tu komicznie się skrzywił. - Brakuje ci twoich sparringów, Alan? - spytał Jack i wyjaśnił, zwracając się do dam: - Mój starszy brat był w swoim czasie niezłym zabijaką. Miał szansę zrobienia prawdziwej kariery na ringu. Czyżby? - pomyślała zirytowana Sophie. A podobno jest wzorem dżentelmena, właścicielem wielkiego dworu w Yorkshire. Cóż z niego za dżentelmen, skoro kiedyś był bokserem! Charles Stanton, który przy swej małomówności był doskonałym obserwatorem, właściwie odczytał dość lek­ ceważące zachowanie Sophie. - W Anglii wielu dżentelmenów zajmuje się boksem, pani o tym wie, prawda? - powiedział uprzejmie. - Nie wiem - ucięła Sophie. Charles był dla niej ze­ rem. Zwykły gryzipiórek, przywieziony tu przez starszego z braci Dilhorne'ów tylko po to, by swoim nudziarstwem odwracać od niej uwagę Jacka. Odwróciła się plecami do biednego Charlesa zupełnie nieświadoma tego, że właśnie przed chwilą żal mu się zro­ biło urodziwej, acz bardzo jeszcze młodej panny, śmier-

teinie znudzonej rozmową starszych, i dlatego próbował ją czymś zająć. Marietta doskonale wiedziała, że nie kieruje rozmowy na tematy, które mogłyby zainteresować Sophie. Goście wydawali jej się zarówno interesujący, jak i zabawni, uz­ nała zatem, że przynajmniej raz może miło spędzić czas i nie troszczyć się o innych. Sophie była już trzecią ku­ zynką, wprowadzaną przez nią w życie towarzyskie Wa­ szyngtonu. Po pewnym czasie doszła do wniosku, że Jack i Alan mają ze sobą więcej wspólnego, niż początkowo sądziła. Obaj zwracali uwagę swym wyglądem i mieli przenikliwe umysły. Alan mógł początkowo sprawiać wrażenie jowial­ nego, otwartego Anglika, ale ojciec miał rację, uznając go za bystrego człowieka, tylko udającego lekkoducha. Jack i w tym był podobny do brata. Przecież gdy pierwszy raz go spotkała, zdawało jej się, że ma przed sobą czarującego nicponia, i na to właśnie nabrała się Sophie. Było to jed­ nak bardzo zwodnicze wrażenie. W rzeczywistości Jack nie różnił się od licznych mężczyzn, spotykanych przez Mariettę na Kapitolu, którzy ukrywali swoje talenty pod maską wdzięku i dobrych manier. Charles również bardzo jej się spodobał, było jej więc przykro, że Sophie zachowała się wobec niego tak nie­ grzecznie, wyładowując na nim złość, spowodowaną tym, że tego popołudnia jej urok rozpieszczonego kobieciątka miał mizerne wzięcie. Obawiając się, by Sophie nie zachowała się jeszcze bar­ dziej obraźliwie, Marietta zręcznie zwróciła uwagę Jacka i Alana na kuzynkę, a sama zajęła się rozmową z Charle-

sem. Okazał się nie mniej interesującym człowiekiem niż bracia Dilhorne'owie. W odróżnieniu od nich był nieśmia­ ły, lecz również znał się na wielu sprawach i potrafił do­ cenić wiedzę i inteligencję Marietty. Wszyscy byli w doskonałych humorach. Wszyscy z wyjątkiem Sophie, która, czując na sobie wzrok kuzyn­ ki, niezręcznie podziękowała za trzecią babeczkę: - Marietta zaraz mi powie, że utyję, jeśli wezmę jesz­ cze jedną. - Nie bez racji - przyznał wesoło Alan. - Ja też, nie­ stety, muszę zacząć dbać o linię. - Również on podzięko­ wał za babeczkę. - Jesteśmy towarzyszami niedoli, panno Sophie,, dlatego musimy się nawzajem wspierać. Wbrew tym gładkim słówkom Sophie wcale nie podobała się Alanowi. Stanowczo wolał kuzynkę panny Sophie, która, choć pozornie niezbyt urodziwa, była inteligentna i pod tymi wszystkimi częściami garderoby, które muszą wkładać ko­ biety, bez wątpienia skrywała piękne ciało. To na pewno za­ sługa ćwiczeń fizycznych, pomyślał. Panna Sophie też wiele by zyskała, gdyby poświęciła im nieco czasu. Sophie wpadłaby w popłoch, gdyby mogła poznać my­ śli Alana, ponieważ jednak był wprawnym dyplomatą, po­ zwolił jej sądzić, że oczarowała go nie mniej niż Jacka. - Z pewnością nadużyjemy jeszcze pani gościnności, Marietto, i wkrótce znowu złożymy paniom wizytę- powie­ dział Alan na pożegnanie - bowiem gdzie jak nie tutaj znaj­ dziemy dwie czarujące damy, wyborną herbatę i do tego mo­ żliwość prowadzenia zajmującej konwersacji? Prosimy przekazać wyrazy szacunku panu senatorowi, gdy tylko wróci. Skan Anula43, przerobienie pona.

Marietta i Sophie patrzyły za odchodzącymi gośćmi. - Przykro mi, że nie mogłam odwzajemnić wszystkich komplementów tego dżentelmena - powiedziała Sophie, gdy panowie znaleźli się w bezpiecznej odległości. - Po co on przyprowadził ze sobą tego nudnego kancelistę? Marietta spojrzała na Sophie. - Szkoda, że nie spodobał ci się Charles - powiedziała cicho. - Rzeczywiście Alan nie musi go ze sobą zabierać, idąc do nas z wizytą. Poza tym wątpię, czy Charles jest kancelistą. Wprawdzie nie obnosi się z tym, ale jest przed­ stawicielem brytyjskiej Izby Lordów, oraz nosi tytuł wi­ cehrabiego Stanton. Poza tym jest wybitnym inżynierem, no i kuzynem żony Alana Dilhorne'a. Sophie spłonęła rumieńcem. Prawdziwy lord! Wicehra­ bia, ni mniej, ni więcej! Rzecz jasna, jej wiedza o brytyj­ skiej arystokracji była znikoma, a wyobrażenie o pozycji wicehrabiego przesadzone. Pożałowała natychmiast, że dała Charlesowi tak bezwzględną odprawę. - Jak mogłaś to przede mną ukryć?! - wybuchnęła. Najwidoczniej bardzo chciałaś, żebym się skompromito­ wała. Skąd miałam wiedzieć, że taki niepozorny człowie­ czek stoi wyżej od brata Jacka? - Sama dowiedziałam się tego dopiero przed chwilą, zresztą przypadkiem - odparła Marietta. - Chcę ci jednak przypomnieć, że zasady dobrego wychowania nakazywa­ ły traktować go uprzejmie, szkoda więc, że wykazałaś się ich nieznajomością. - Nie pozwolę się obrażać pospolitej starej pannie powiedziała Sophie zła na cały świat. - Jeśli jesteś taka błyskotliwa, panno Marietto, to dlaczego jeszcze nie zna-

lazłaś męża i pewnie nie znajdziesz mimo swoich uczo­ nych rozmów o okrętach i łodziach podwodnych? Marietta przesłała jej karcące spojrzenie. Zawsze wie­ działa, że Sophie jej nie lubi i nią pogardza. Wprawdzie zdawało jej się, że zna przyczyny tego ostatniego wybu­ chu, uważała jednak, że ma takie samo prawo dobrze się bawić jak Sophie. Tym razem miały przecież nieprzecięt­ nych gości, którzy w dodatku ujęli ją podziwem dla jej wiedzy i inteligencji. Według powszechnego mniemania Anglicy na ogół nie znajdują upodobania w rozumnych kobietach, ci więc musieli stanowić wyjątek. Naturalnie Jack w rzeczywistości nie był Anglikiem, jego brat niewiele bardziej, a za niepozorną powierzchownością Charlesa krył się wybitny umysł, trudno więc było uznać tych trzech dżentelmenów za typowych przedstawicieli tej nacji. Marietta żywiła nadzieję, że goście jeszcze pojawią się w jej domu. Pozwoliła sobie nawet na ledwie zauważalny uśmiech, gdy zirytowana Sophie pobiegła na górę. Prawdziwy angielski lord, a ona była dla niego taka nieuprzejma! Marietta już od lat tak dobrze się nie bawiła. Jednak nawet przed sobą nie chciała się przyznać, że najbardziej niecierpliwie oczekuje ponownego spotkania z Jackiem Dilhorne'em. Bracia Dilhorne'owie i Charles Stanton wrócili brud­ nymi niewybrukowanymi ulicami Waszyngtonu do brytyj­ skiego przedstawicielstwa. Wcześniej w ciągu dnia padał deszcz, więc wszyscy trzej z rozbawieniem obserwowali, jak ciężkie wozy, ciągnięte przez muły, taplają się w głę-

bokim błocie. Bez względu na to, jak wspaniała przyszłość czekała Waszyngton po zakończeniu budowy ulic i alei, na razie był to jedynie niezbyt imponujący zalążek miasta. Kapitol, stojący wysoko na wzgórzu, dominował nad wszystkim. Po brudnych ulicach krążyły tłumy ludzi. Alanowi powie­ dziano, że gdy tylko okazało się, iż wojna jest nieuchronna, wszyscy mieszkańcy i sympatycy Południa w pośpiechu opuścili miasto. Na ich miejsce przybyły grupy kariero­ wiczów i przedsiębiorców, zamierzających dorobić się na krwawym starciu między Północą a Południem. - Jest tu mnóstwo wojskowych i marynarzy, ale o tym nie ma co mówić - odezwał się Charles. - Co zaś do na­ szych gospodyń, to „pospolita" panna Hope zrobiła na mnie jak najlepsze wrażenie. Jestem za to zupełnie innego zdania o jej urodziwej kuzynce. Ona w ogóle nie liczy się z cudzymi uczuciami. Jack, któremu przez głowę przemykały podobne myśli, bardzo się tym zasmucił. Wcześniej spotkał kilkakrotnie Sophie bez Marietty i nie pozostał obojętny na jej urodę i wdzięk. Ponieważ wspominała o swojej kuzynce często i z lekceważeniem, nabrał przekonania, że Marietta musi być zgorzkniałą, starzejącą się sekutnicą, która ma za za­ danie krótko trzymać żywiołową pannę. Poznawszy Mariettę, z niejakim zdziwieniem stwierdził, że starsza panna Hope jest stosunkowo młoda, a w dodatku można z nią prowadzić niezwykle interesujące rozmowy. Zachowanie Sophie wobec kuzynki graniczyło z nieuprzej­ mością, tym bardziej że wydawało się całkiem bezpodstaw­ ne. Gdy jednak Alan poparł opinię Charlesa o Sophie, po-

czucie lojalności kazało Jackowi stanąć w jej obronie. Wszak nie tak dawno z wielkim zapałem ją adorował. - Myślałem, że ona ci się podoba - powiedział do Ala­ na. - To jeszcze dziecko, trudno od niej oczekiwać, by interesowały ją skomplikowane tematy poruszane przez starszych. - Istotnie - przyznał brat - mogłaby jednak nie oka­ zywać niezadowolenia tak ostentacyjnie. Nie raz i nie dwa zachowała się dziś niegrzecznie w stosunku do Charlesa i Marietty. Nie do mnie należy udzielanie ci rad, Jack, ale na twoim miejscu nie wiązałbym z tą pannicą wielkich nadziei. Rozkapryszone piękności zwykle zamieniają się w nieznośne baby, gdy tylko ich uroda zaczyna blaknąć. Charles przytaknął z zadumaną miną, natomiast Jack odparł beztrosko: - Moim zdaniem obaj przesadzacie. Jednak wchodząc na stopnie prowadzące do przedsta­ wicielstwa, był głęboko pogrążony w myślach. To dobrze, że Marietta okazuje tyle cierpliwości So­ phie, uznał. Może przykład starszej panny Hope pomoże tej trzpiotce w nabyciu niezbędnej ogłady. Z przyjemnością myślał o ponownym spotkaniu z panna­ mi Hope. Obiecał im pomóc w prowadzeniu kramu podczas zbliżającej się kwesty na dom sierot. Postanowił skłonić do udziału również Alana i Charlesa. Wszak Marietta zasługi­ wała na wsparcie, bo jako prawa ręka senatora i przyzwoitka Sophie miała wiele innych obowiązków. Pragnął znowu wywołać na jej twarzy uśmiech. Gdy panna Hope miło się uśmiechała, wcale nie wydawała się pospolita.

ROZDZIAŁ TRZECI - Jack obiecał, że dziś po południu pomoże mi w kwe­ stowaniu - powiedziała Sophie do Marietty najbardziej protekcjonalnym tonem, na jaki potrafiła się zdobyć. Chyba nie wybierasz się na kwestę, prawda? To nie jest zajęcie dla ciebie. Z ciotką Percival możemy poprowadzić kram bez twojego udziału. - Przeciwnie - odparła chłodno Marietta. - Ponieważ ciężko się napracowałam, zbierając różne skarby, które mogłyby zainteresować ludzi - te wszystkie hafty, bibelo­ ty i błyskotki - nie mam zamiaru rezygnować z przyje­ mności ich sprzedawania. Poza tym chciałabym spotkać się z Jackiem, bo jego towarzystwo wydaje mi się bardzo zajmujące. Sophie ze swą nadąsaną miną mogłaby z powodzeniem służyć za model do obrazu „Obrażona kapryśnica". - Och, jestem pewna, że Jack dużo przyjemniej spę­ dziłby to popołudnie, gdyby nie musiał przez grzeczność roztrząsać z tobą tych nudnych tematów - oświadczyła zjadliwym tonem. - Poza tym jeśli przyjdziesz, będziesz musiała wydawać resztę naszym klientom, więc nie zosta­ nie ci dużo czasu na pogawędki. Wiesz, że ciotka Percival i ja nie mamy głowy do rachowania. - Skoro jestem potrzebna, bo jako jedyna umiem zli-

czyć do trzech, to chyba jednak chcesz, abym przyszła uśmiechnęła się Marietta. Zmieniła taktykę i zaczęła żartobliwie reagować na potknięcia Sophie, której napastliwość stawała się dopra­ wdy nieznośna, ale i zarazem komiczna. Niedawno ciot­ ka Percival surowo skarciła Mariettę za to, że Sophie „wchodzi jej na głowę", i poradziła bardziej dbać o włas­ ne interesy. - Krzywdzisz ją, pozwalając tak sobą pomiatać - za­ kończyła z patosem starsza pani. Zgodnie z rozkazem, dziś rano nie pozwoliłam sobą pomiatać, pomyślała Marietta, rozglądając się po zatłoczo­ nym kościele w poszukiwaniu Jacka. Obiecał Sophie, że przyjdzie wcześniej, lecz dotąd jeszcze się nie pokazał, mimo że była już czwarta. Sophie zresztą też nigdzie nie było. Po dwóch godzi­ nach wypatrywania Jacka uciekła na herbatę do pokoju, gdzie przygotowano również poczęstunek, zażyczywszy sobie przedtem, by ciotka Percival niezwłocznie sprowa­ dziła ją z powrotem, gdy tylko Jack nadejdzie. Dziwnym trafem, zaraz po zniknięciu Sophie ciotka „przypomniała" sobie o nagłej sprawie do załatwienia i Marietta została przy kramie sama, co bardzo ją ucieszyło, wreszcie bo­ wiem wokół niej zapanował spokój. Akurat sprzedała pani senatorowej Clay piękną książkę w ręcznie haftowanej oprawie, gdy ujrzała Sophie wraca­ jącą do kramu z jakimś mężczyzną. Ożywiona coś do nie­ go szczebiotała, mimo że nie był to Jack. Marietta naty­ chmiast rozpoznała tego mężczyznę. - Zgadnij, kogo spotkałam! - radośnie zawołała do

niej Sophie. - Pan mówi, że zna cię z dawnych lat, kiedy jeszcze byłaś młoda. Marietta zerknęła na przystojnego blondyna, który skłonił się przed nią, a potem przesłał jej blady uśmiech. - Nie muszę zgadywać - odparła cicho. - Avory Grant, prawda? Poznałabym pana wszędzie. Nie widziała go od siedmiu lat. Przez ten czas oboje się zmienili. W jasnych, kręconych włosach Avory'ego poja­ wiły się siwe pasemka, a na jego ładnej twarzy czas wy­ żłobił bruzdy, choć przecież nie skończył jeszcze czter­ dziestu lat. Mariettę bardzo interesowało, jak wypadły oględziny jej osoby. - Widzę, że pani mnie nie zapomniała - powiedział ci­ cho i znowu się skłonił. - Nie - odparła z uśmiechem. Wprawdzie kiedyś odrzuciła jego oświadczyny, lecz nie był to powód, by mieli czuć się skrępowani swoim towa­ rzystwem. Uśmiechnął się szerzej. - Ja też poznałbym panią mimo tego modnego stroju, dzięki któremu z pewnością ściąga pani na siebie wiele spojrzeń. - Och, Avory, nie musi mi pan prawić komplementów. Oboje doskonale wiemy, że pierwszą młodość już mam za sobą. Pokręcił głową. - Mówiłem całkiem poważnie i bardzo się cieszę z po­ nownego spotkania. Miło mi widzieć, że pani tak pięknie wygląda. Nie powiedziała mu, że się nie zmienił, bo byłaby to

nieprawda, chociaż w zasadzie pozostał tym samym mło­ dym człowiekiem, który proponował jej małżeństwo. - Przyjechałem do Waszyngtonu wczoraj - ciągnął i dowiedziałem się od ciotki, że dziś znajdę panią właśnie tutaj. Potwierdziła to panna Sophie, którą przed chwilą spotkałem. Sophie położyła Avory'emu rękę na ramieniu, a Ma­ rietcie posłała triumfujący uśmiech. - Poznaliśmy się z Avorym w zeszłym roku, kiedy tata zaprosił go na obiad - oznajmiła ze słodyczą w głosie. Avory potwierdził to skinieniem głowy. - Przyjechałem tu na krótki odpoczynek. Chcę odnowić stare znajomości, zanim dołączę do Armii Potomacu... Nie dane mu było dokończyć, bowiem Sophie wy­ krzyknęła: - Niech pan tego nie mówi! Przecież wojna jeszcze nie jest pewna. - Dobrze by było - odrzekł wyrozumiale - obawiam się jednak, że to pobożne życzenia. - Zwrócił się do Ma­ rietty: - Jestem pewien, że pan senator zgodziłby się ze mną w tej kwestii. Czy wolno mi będzie jeszcze raz po­ wiedzieć, jak ładnie pani wygląda, Marietto? Mam takie wrażenie, jakby w ogóle nie było tych lat, które minęły, odkąd ostatnio mieliśmy szczęście się spotkać. Podziękowanie Marietty za komplement było chłodne, lecz szczere. Sprowokowana nieustanną krytyką Sophie i równo­ cześnie zachęcona uznaniem Dilhorne'ów, pierwszy raz od wielu miesięcy poświęciła nieco uwagi swej garderobie. Miała na sobie modną zieloną suknię z aksamitu, ozdobioną złotymi guzikami i delikatną złotą koronką, bo-

wiem te dodatki znakomicie podkreślały kolor jej lśniących kasztanowych włosów. Najważniejsze zaś, że zrezygnowała z ascetycznego uczesania i pozwoliła swym pięknym lokom na więcej swobody, przytrzymując je tylko czarną aksamitką, do której z przodu przypięła małą broszkę z topazem. Sama miała okazję przekonać się, patrząc w lustro, jak wiele dla jej wyglądu uczyniły te, jak na nią zupełnie niezwykłe, starania. Wściekła Sophie odrzuciła głowę do tyłu. Przecież w tym towarzystwie to ona zbierała komplementy, a nie jakaś żałosna brzydula. - Och, Marietta zawsze wygląda tak samo - powiedziała takim tonem, jakby wytykała poważną wadę. - Rozumiem, że pańska żona odpoczywa jeszcze po podróży z Grandville i uznała, że udział w kweście zanadto ją zmęczy. Marietta spojrzała na kuzynkę tak gniewnie, że nawet na słodkim kobieciątku wywarło to wrażenie, a tymcza­ sem Avory odpowiedział cicho: - Moja żona zmarła nagle sześć miesięcy temu. Praw­ dopodobnie wiadomość o tym nie dotarła jeszcze do Wa­ szyngtonu. Chcąc oszczędzić wstydu kuzynce, która niewątpliwie zapomniała o czymś, o czym już jej mówiono, Marietta natychmiast wyjaśniła: - Sophie przyjechała do Waszyngtonu dopiero na wiosnę. Przedtem mieszkała na wsi, dlatego nie mogła usłyszeć o pana bolesnej stracie. - To prawda - bąknęła Sophie. - Proszę przyjąć moje spóźnione kondolencje, Avory. I mimo życzliwego wsparcia, jakie otrzymała od Ma­ rietty, przesłała kuzynce jadowite spojrzenie.

- Dziękuję pani, Sophie - powiedział Avory i zwrócił się do Marietty: - Przed wyjazdem z Waszyngtonu chciał­ bym złożyć pani wizytę. Wnoszę, że można panią zastać pod tym samym adresem co kiedyś. - Tak, serdecznie pana zapraszamy. - Popatrzcie - oznajmiła znienacka Sophie - właśnie przyszedł Charles Stanton, ale Jacka z nim nie ma. Cieka­ we, gdzie się podziewa? Wyrzuty sumienia, jakie przez chwilę miała z powodu swej niefrasobliwości, minęły już bez śladu, mogła więc w spokoju chłonąć następne wrażenia, jakich niezmiennie dostarczało jej życie towarzyskie. Podobnie jak na przy­ jęciu w Białym Domu, postanowiła zwrócić na siebie uwagę energiczną gestykulacją, z tą różnicą, że teraz trzy­ mała w dłoni wachlarz, a nie bukiecik. Wybaczyła już Charlesowi, że nie podając swego peł­ nego tytułu, naraził się na afront z jej strony, więc gdy Stanton podszedł do ich kramu, była szczerze zadowolo­ na, odsunęło to bowiem w zapomnienie gafę, którą popeł­ niła przed chwilą, a zarazem pozwoliło jej naprawić inne faux pas, znacznie wcześniejsze. - Och, milordzie! - zawołała, zaskakując tym Avo¬ ry'ego, który zbierał się do odejścia - jak to miło znów pana zobaczyć. Gdzież jednak zgubił pan swoich towarzy­ szy? Mam nadzieję, że nas nie opuścili. - Ależ nie - zapewnił ją Charles z powagą, witając jednym ukłonem nie tylko damy, lecz również Avory'ego. - Alana wezwano na Kapitol w związku z pilnym posie­ dzeniem komisji, a Jack poszedł razem z nim. Ponieważ moja wiedza inżynierska nie była dziś potrzebna, Jack po-

prosił, abym przyszedł na kwestę i obiecał w jego imieniu, że wraz z bratem zjawią się tu niezwłocznie, gdy tylko obowiązki im na to pozwolą. - Widzę, że zapomniałyśmy o dobrych manierach powiedziała Marietta, starając się, by nie zabrzmiało to jak wyrzut pod adresem Sophie. - Nasi goście chyba się nie znają. Panie Stanton, to jest pan Avory Grant z Grantsvil¬ le, właściciel ziemski, jeden z naszych wybitnych obywa­ teli i wielki zwolennik sprawy Unii. - Ach, Marietto - powiedziała Sophie, gdy formalno­ ściom stało się zadość - powinnaś chyba wyjaśnić panu Avory'emu, że Charles jest wicehrabią Stanton, bo inaczej gotów pomyśleć, że nazywając go milordem, popełniłam głupią omyłkę. Marietta pomyślała ze złością, że jedyną głupią pomył­ ką jest tytułowanie Charlesa Stantona milordem, skoro wyraźnie dał do zrozumienia, że sobie tego nie życzy ani w towarzystwie, ani prywatnie. Pochwyciła jego spojrze­ nie i milcząco dała mu do zrozumienia, że przeprasza za Sophie. W odpowiedzi Charles uśmiechnął się i wzruszył ramionami. Co z tej rozmowy bez słów zauważył Avory, pozostało jego sekretem, tym bardziej że chcąc zrobić na Charlesie wrażenie osoby o nieodpartym wdzięku, Sophie zajęła Avo¬ ry'ego rozmową o jego domu i zaczęła go gorąco zapew­ niać, jak przyjemnie będzie jej znów złożyć tam wizytę. Kres temu położył nagły napływ kupujących i powrót ciotki Percival, której wystarczyło jedno spojrzenie, by właściwie ocenić sytuację. Natychmiast powiedziała „dzień dobry" i zarazem „do widzenia" Avory'emu, wysłała Mariet-

tę z Charlesem na herbatę, zaś rozzłoszczonej Sophie ka­ zała zostać i pomóc przy wydawaniu reszty klientom. Nienaganne maniery powstrzymały Charlesa przed ostrymi uwagami na temat stosunku Sophie do Marietty, powiedział więc tylko: - Miejmy nadzieję, że jeśli Jack pojawi się tu podczas naszej nieobecności, to będzie z nim Alan. Ta zawoalowana krytyka rozbawiła Mariettę. - Słyszałam od Jacka, że jest pan kimś w rodzaju pro­ tegowanego jego brata. Charles sięgnął po dużą babeczkę i przed ugryzieniem pierwszego kęsa powiedział: - To prawda. Uratował mnie przed losem ziemianina z zapadłej dziury albo żołnierza, dowiedział się bowiem, że wpadłem na dość dziwny pomysł zostania inżynierem. Bardzo interesują mnie wszelkie mechanizmy, a urok i możliwości Alana są tak wielkie, że zdołał przekonać mojego ojca i dzięki temu mogłem spokojnie oddać się swojej pasji. - Stanton lekko się uśmiechnął. - Alan Dil­ horne jest doprawdy wyjątkowym człowiekiem. Sam zro­ zumiałem to w pełni dopiero kilka łat temu, kiedy za­ cząłem dla niego pracować. Jego brat, Jack, bardzo go zre­ sztą przypomina, chyba jednak nie jest taki surowy. Alan, jeśli chce, potrafi być absolutnie bezwzględny, choć mu­ szę przyznać, że nie zdarza się to często. Podejrzewam jed­ nak, że Jack nie ma tej cechy. Marietcie nietrudno było uwierzyć w surowość i bez­ względność Alana. Wiedziała przecież, że postanowił oszukać pana Lincolna i oficjeli, z którymi się spotykał, przywdziewając na ich użytek maskę leniwego, nierozgar-

nietęgo angielskiego dżentelmena. Niewątpliwie miał ku temu powody. Przyjemnie było zapomnieć na chwilę o swoich obo­ wiązkach i odwlec powrót do kramu, by móc porozma­ wiać z atrakcyjnym mężczyzną, który wydawał się cenić jej towarzystwo. Wprawdzie nie był Jackiem, ale musiała przyznać, że gdyby najpierw spotkała Charlesa... i od ra­ zu skarciła się w duchu za tak puste i płoche myśli. - Jak długo zamierza pan zostać w Waszyngtonie? Do­ myślam się, że planuje pan powrót do Londynu razem z Alanem. Charles pokręcił głową. - Nie. Wyjeżdżając, Alan weźmie mój raport z roz­ mów, które tu przeprowadziliśmy, a ja pojadę na Południe zobaczyć, co nowego w dziedzinie budowy okrętów wy­ myślili konfederaci. Ufam, że pani nie poczyta sobie za obrazę, iż zamierzam odwiedzić wrogów Unii. Jest mało prawdopodobne, by w nadchodzącej wojnie Wielka Bry­ tania opowiedziała się za którąś ze stron, dlatego mogę li­ czyć na carte blanche i jeździć tam, gdzie mi się podoba. Marietta zadrżała. - Zawsze miałam nadzieję, że do wojny domowej jed­ nak nie dojdzie, zwłaszcza że nasza rodzina ma krewnych na dalekim Południu. Aż boję się myśleć, że przyjaciele, bracia i kuzyni mogą znaleźć się po przeciwnych stronach, a nawet stanąć naprzeciwko siebie w czasie bitwy. - Wojny domowe są najgorsze ze wszystkich - przy­ znał Charles i wyciągnął z kieszeni zegarek. - Mój praco­ dawca powinien nadejść lada chwila. Czy chce pani tutaj zostać, czy wrócić do swojego kramu?

- Gdyby wybór zależał ode mnie, z chęcią bym zosta­ ła. Obowiązek nakazuje mi pomóc ciotce Percival i Sop­ hie, żeby zebrać możliwie dużo pieniędzy na biedne dzie­ ci, sprzedając jak najwięcej błyskotek. - Ach, obowiązek - mruknął Charles. - Już rozu­ miem, dlaczego Alan panią polubił. On zawsze kieruje się obowiązkiem. - Podejrzewam, że Jack również. Może to jest cecha Australijczyków? - Może, ale również wielu Jankesów zdaje się ją po­ siadać. Wynika z tego, że muszę oddać panią w ręce sza­ nownej ciotki Percival. Marietta zwróciła uwagę, że Charles nie wspomniał So­ phie, chociaż gdy wrócili do kramu, znów odnosił się do jej kuzynki w sposób, któremu niczego nie można było zarzucić. Sophie powitała Mariettę słowami: - Co tak długo robiłaś? Już nie mogłam tu wytrzymać. Ciotka Percival zostawiła mnie samą, żebym sprzedawała rzeczy i przyjmowała pieniądze, a sama poszła plotkować z przyjaciółkami. Wróciła dopiero przed chwilą. Jacka nadal nie ma i jeśli nie przyjdzie, będę miała zmarnowane popo­ łudnie. Stanowczo nie powinnam była się zgodzić, kiedy z ciotką namawiałyście mnie na udział w tej kweście. - Wstydź się, Sophie. Nie wolno ci tak mówić do Ma­ rietty, nawet jeśli jesteś zawiedziona - skarciła ją ciotka Per­ cival. - Pociesz się myślą, że spełniasz swój obowiązek. - Obowiązek! - wykrzyknęła Sophie, wzruszając ra­ mionami, i wzniosła wymownie oczy do góry. - Co komu po tym? To jest dobre dla służby. Oraz dla angielskich wicehrabiów, jeśli sądzić po tym,

co przed chwilą powiedział mi Charles Stanton, pomyślała Marietta i zapamiętała, żeby później powtórzyć ciotce Percival. Dobrze, że Sophie nie starała się podbić Charle­ sa, bo on bardzo cenił u ludzi poczucie obowiązku. Tymczasem na głos powiedziała tylko: - Zdaje się, że wszyscy możemy pocieszyć się myślą o dobrze wypełnionym obowiązku i natychmiast odebrać nagrodę. Jeśli wzrok mnie nie myli, Jack i Alan właśnie nadeszli. Sophie zareagowała na to serią podskoków, po czym zaczęła wymachiwać rękami do przybyłych. Głośno się przy tym śmiała, a w dłoni miała zwiniętą parasolkę od słońca ciotki Percival, co pozwalało przypuszczać, że zwróci na siebie powszechną uwagę. Obaj mężczyźni powitali ich z daleka uśmiechem, a potem ostrożnie zaczęli sobie torować drogę przez ciżbę kobiet, gdyż w kweście uczestniczyło bardzo niewielu mężczyzn. Marietcie zostało już niedużo towarów, więk­ szość zdążyła sprzedać wcześniej. - Ostrzegałem Alana - powiedział Jack, gdy zakoń­ czyły się powitania - że przyjdziemy, gdy wszystkie naj­ poważniejsze transakcje będą już dokonane, i tak rzeczy­ wiście się stało. Trudno, bogini obowiązku była dla nas bezlitosna. Nawet gdybym beztrosko próbował się wymó­ wić wcześniejszymi planami, mój brat Alan nigdy nie po­ zwoliłby sobie na taką lekkomyślność. I znów gadanie o obowiązkach! Sophie spojrzała na Ja­ cka i zrobiła nadąsaną minę, więc konieczność podtrzy­ mania rozmowy spadła na Mariettę. - Widzę, Jack, że dla pana obowiązek jest kobietą,

a nawet boginią. Czy może wesprzeć pan ten pogląd ja­ kimś autorytetem? Jack wydawał się zdezorientowany, więc ciotka Perci­ val pośpieszyła mu z pomocą. - Pan Jack, nawet jeśli o tym nie wie, ma za sobą nie byle jaki autorytet. Czy to nie sam Wordsworth nazwał obowiązek: „surową córą głosu Boga"?* - Brawo! - zawołali chórem trzej mężczyźni, a Sophie wytrzeszczyła oczy na ciotkę. To do niej podobne, że aku­ rat pamiętała coś kompletnie bezużytecznego, w dodatku z tego starego nudziarza Wordswortha, który bardzo dał się Sophie we znaki, kiedy kazano jej uczyć się na pamięć jego wierszy o Lucy. Już miała coś powiedzieć, gdy Alan pochylił się ku niej, spojrzał jej w oczy i szepnął: - Jestem przekonany, że panna Sophie woli bardziej na­ strojową poezję, na przykład Byrona... - Nawet Jack spoj­ rzał na niego zdziwiony, gdy wyrecytował melodyjnie: Idzie w Piękności, jak noc, która kroczy W cichym gwiazd gronie przez bezchmurne kraje; Co cień i światło w sobie kras jednoczy, To w jej obliczu i w jej oczach taje... ** Spojrzenie pełne zachwytu, którym obdarzył ją kończąc cytat, przekonało Sophie - całkiem niesłusznie - że zauro­ czony nią Alan złożył właśnie wspaniały hołd jej urodzie. * Tłum. Stanisław Kryński. **Tłum. Stanisław Koźmian

- Och, panie Dilhorne... - Uśmiechnęła się do niego słodko. - Pan mi pochlebia. - Skądże znowu - zaoponował. - Ten opis znakomicie pasuje, zgodzisz się ze mną, Charles, prawda? - O, tak - przyznał dżentelmen, starając się zachować powagę. Jack nie powiedział ani słowa, ale szeroko się uśmie­ chnął. Ciotka Percival wydawała się zdezorientowana. Słyszała w tych zachwytach fałszywą nutę, ponieważ jed­ nak nikt nie zdradził się ani słowem, uznała, że musiała się pomylić. W odróżnieniu od Charlesa Stantona nie wie­ działa, jak bezwzględny bywa pan Dilhorne. - Kiedy już nasycimy ducha i przestaniemy popisy­ wać się tym, co mamy w głowie - odezwał się Jack chętnie pokrzepiłbym również ciało. Wieki niczego nie jadłem ani nie piłem. Panna Percival wspominała przed chwilą o miejscu, gdzie można napić się herbaty. Czy pój­ dzie tam pani ze mną, Marietto? - O, nie -jęknęła Sophie. - Dlaczego to ja nie mogę tam pana zaprowadzić? Marietta dopiero co stamtąd wróciła. - To znakomicie - stwierdził Jack - nie ulega więc wątpliwości, że dobrze zna drogę. Już wcześniej doszedł do wniosku, że chciałby pobyć trochę z Mariettą Hope sam na sam, nie dzieląc się nią z nikim innym, ani z Alanem i Charlesem, ani z Sophie i ciotką Percival. Zdawało mu się, że ma idealną okazję przekonać się, czy panna Hope rzeczywiście jest taka nie­ zwykła, jak zaczynał podejrzewać. Do tej pory nie interesowała go jako kobieta, a przy­ najmniej tak sobie wmawiał. W przeszłości jego zaintere-

sowania kierowały się ku drobnym, młodziutkim blondyn­ kom, które patrzyły na niego z uwielbieniem i plotły trzy po trzy, albo ku ich bardziej doświadczonym siostrom, z którymi mógł przyjemnie spędzić czas bez lęku o nie­ pożądane następstwa. Jego ojciec, Patriarcha, jak nazywali go wszyscy po­ tomkowie, był już bliski rozpaczy, szczerze wątpił bo­ wiem, czy Jack kiedykolwiek znajdzie sobie rozsądną ko­ bietę, z którą będzie mógł spędzić resztę życia. - Pierze na głowie i pierze w głowie - powiedział kiedyś zrzędliwie do matki Jacka, Hester, mając na myśli kobiety podobające się ich synowi. - Czy on naprawdę nigdy nie zainteresuje się żadną, która nadawałaby się na synową? Ta­ ką, która byłaby podobna do Eleanor albo Kirsteen? - Nie masz prawa na niego narzekać, Tom - odparła Hester. - Tobie też dużo czasu zeszło na szaleństwach, za­ nim się ustatkowałeś. Na taką uwagę można tylko westchnąć z rezygnacją: - Mogłem mieć nadzieję, że wykaże więcej rozsądku niż jego ojciec, chociaż powinienem też pamiętać, że gdybym ustatkował się wcześniej, nigdy byśmy się nie pobrali. Alan, domyślając się, że Marietta zamierza ująć się za Sophie, wtrącił się do rozmowy, dobrze bowiem wiedział, że brat zaczyna gustować w tej pospolitej pannie Hope, urodziwą zostawiając innym kawalerom. - Proszę się nie denerwować, panno Sophie - powie­ dział. - Za chwilę mnie spotka honor wypicia z panią her­ baty, ale najpierw kupię tę śliczną broszkę, której cena wy­ daje mi się niedostępna dla większości klientów. Wezmę ją do domu i podaruję żonie na pamiątkę tego szczęśliwe-

go popołudnia. Z pewnością jednak nie opowiem jej o uroczej, młodej pannie, która mi ją sprzedała. Ponieważ powiedział to bardzo uwodzicielskim tonem, Sophie przybrała ponętną pozę i powiedziała: - No, dobrze. Przez cały czas jednak zazdrośnie obserwowała Mariet­ tę odchodzącą z Jackiem, podczas gdy ona sama musiała zadowolić się towarzystwem mężczyzny w średnim wieku oraz Charlesem Stantonem, który odnosił się do niej w najlepszym razie chłodno. - Naprawdę powinnam była pozwolić Sophie, żeby poszła zamiast mnie - powiedziała do Jacka strapiona Ma­ rietta. - Przed chwilą wypiłam herbatę z Charlesem. - Za to pewnie nic pani nie jadła - podsunął Jack, któ­ ry był nie mniej sprytny niż jego brat. - Przecież nie wy­ pada, żebym posilał się samotnie. Poza tym, gdy kelnerka już przyjmie zamówienie, będzie pani mogła mnie oświe­ cić w kwestii, jak obecnie w Stanach powinien zachowy­ wać się młody, nieżonaty dżentelmen, który chce lepiej poznać niezamężną kobietę. A więc ta cała galanteria miała służyć jedynie zdobyciu porad, jak zbliżyć się do Sophie! - pomyślała ponuro Ma­ rietta. Dlaczego właściwie łudziła się, że Jack różni się od innych młodych ludzi, którzy licznie otaczali urodziwą pannę Hope i ignorowali pospolitą... próbowali się tylko dowiedzieć od tej drugiej, jak lepiej poznać pierwszą? - Przypuszczam, że bardzo podobnie jak w Anglii. Nie wypada panu zostać sam na sam z panną na wydaniu, chy­ ba że w takiej sytuacji, w jakiej jesteśmy teraz, to znaczy w przyzwoitym publicznym miejscu. Natomiast może pan

z nią iść dokądkolwiek, jeśli towarzyszy wam przyzwoit­ ka, chociaż zdaje mi się, że nasze dobrze urodzone panny mają jednak więcej swobody niż angielskie. - Tak myślałem - powiedział Jack. - Na balu w Anglii mogę zaprowadzić wybraną pannę do stołu z napojami i przekąskami, mniej więcej takiego jak ten tutaj. Przypu­ szczam więc, że gdybym chciał zaprosić panią i Sophie na konną przejażdżkę, a powinienem właściwie powie­ dzieć „gdybyśmy zaprosili", bo Alan i Charles z pewno­ ścią wybiorą się ze mną, to mogę bezpiecznie wystąpić z taką propozycją? A ja będę tam tylko po to, by Sophie miała przyzwoitkę, pomyślała coraz bardziej rozczarowana Marietta. - Może pan. Natomiast gdyby nie chodziło o konną prze­ jażdżkę, rolę przyzwoitki może odegrać ciotka Percival. - Skoro już to ustaliliśmy - powiedział Jack - może­ my porozmawiać o ważniejszych sprawach. W Anglii uważa się, że powieść pani Harriet Beecher Stowe o nie­ wolnictwie, czyli „Chata wuja Toma", była istotną przy­ czyną nieporozumień między Północą a Południem. Wy­ suwano nawet sugestie, że jeśli wybuchnie wojna, to w dużej mierze wskutek wydania tej książki. Ciekaw je­ stem pani zdania na ten temat. Dobrze chociaż, pomyślała Marietta, udzielając mu kon­ kretnej odpowiedzi, że Jack nie zwrócił się do Sophie z tak trudnymi pytaniami. Z drugiej jednak strony czy ona, Ma­ rietta, nie wolałaby, aby Jack choć przez chwilę porozmawiał z nią w lekkim tonie, w jakim mężczyźni zwykli konwerso­ wać z Sophie? I czy przypadkiem Jack nie zachowuje się wobec niej tak jak młodzi ludzie wobec przyzwoitek, gdy

chcą przekonać je co do szczerości swoich starań o ich podopieczne? Była to bardzo nieprzyjemna myśl. Dziwi jedynie to, że Jack wydaje się naprawdę zaintere­ sowany poruszanymi tematami. Zaczęli rozmawiać o nie­ udanym powstaniu Johna Browna w Harper's Ferry w 1859 roku i innych incydentach, które zepchnęły Stany Zjednoczone na krawędź wojny domowej. To również nie były sprawy, które Jack mógłby roztrząsać z Sophie. Ze swojej strony Marietta wypytała Jacka o jego inte­ resy zawodowe i dowiedziała się, że wkrótce ma wyje­ chać do Nowego Jorku z listem Ezry Butlera do Johna Ericssona, który pracuje nad planami nowoczesnego, bar­ dziej skutecznego okrętu wojennego. Gdy wypili herbatę i zjedli po ciastku, Marietta wyciąg­ nęła zegarek i uznała, że czas wracać do kramu. - Pański brat na pewno chce zaprosić tu Sophie i ciot­ kę Percival, natomiast pan może mi pomóc w sprzedaniu reszty towaru, jeśli jeszcze cokolwiek zostało. - Naturalnie - zgodził się Jack z entuzjazmem. - Po­ winienem był powiedzieć pani wcześniej, że mój niedaw­ no zmarły ojciec był znakomitym handlowcem, i zdaje się, że wszyscy członkowie rodziny w większym lub mniejszym stopniu odziedziczyli po nim te zdolności. Jeśli nawet Sophie była zła, że znowu traci Jacka i musi zabawiać przy herbacie Alana oraz ciotkę Percival, to nie da­ ła tego po sobie poznać. Poszła potulnie z nimi. Charles zna­ lazł sobie rozmówcę w osobie jakiegoś duchownego i od­ dalili się, wymieniając poglądy na temat zbliżającej się wojny, więc Marietta znowu miała Jacka tylko dla siebie. Poznawała go coraz lepiej. Zauważyła, że przed każdą

błyskotliwą ripostą na jego twarzy pojawia się charaktery­ styczny grymas, któremu towarzyszy błysk w przejrzys­ tych, niebieskich oczach. Przekonała się o bystrości jego umysłu i o szacunku, jakim darzył swoich rodziców oraz starszego brata. Z pewnym wewnętrznym skrępowaniem musiała również przyznać, że sama obecność Jacka wy­ starcza, by jej puls gwałtownie przyspieszył. Swym wzrostem, muskularną budową ciała i wyrazistą twarzą o niezbyt regularnych rysach skupiał na sobie uwa­ gę Marietty tak jak jeszcze nigdy żaden mężczyzna. Co więcej, rozmawiając z nim o najbardziej banalnych spra­ wach, ulegała zupełnie niezrozumiałemu podnieceniu. Czy i on miał podobne odczucia? Marietta bardzo w to wątpiła. Jack jest mężczyzną, który podoba się kobietom i może mieć ich do woli, czemu więc akurat ona miałaby go pociągać? Z drugiej strony to popołudnie bez trudu mógł spędzić z Sophie, tymczasem to właśnie jej dotrzy­ mywał towarzystwa, a kapryśną i śliczną kuzynkę zigno­ rował. Mogło to jednak oznaczać tylko tyle, że z jakiegoś po­ wodu Jack ma akurat ochotę porozmawiać na poważne te­ maty. Gdyby szukał towarzyszki na bal lub schadzkę, pewnie wybrałby Sophie. A gdyby szukał żony? Marietta pokręciła głową. Skąd jej przyszło do głowy, by rozmyślać nad małżeńskimi planami Jacka, i to w ten sposób, jakby to właśnie jej mężem miał zostać! Na chwilę ożyło jej rozsądne „ja", więc z pomocą Jacka sprzedała większość pozostałych w kramie drobiazgów, a przy oka­ zji mogła się przyjrzeć, jak Dilhorne wabi kupujące. Żadna nie była w stanie mu się oprzeć.

- Marnuje się pan jako inżynier, Jack - powiedziała w końcu. - Powinien pan być jarmarcznym kramarzem, wtedy zbiłby pan majątek. Wcale się nie obraził, tylko wzniósł oczy do góry i od­ parł z powagą: - Pochlebia mi pani, Marietto. Mój ojciec był prawdzi­ wym mistrzem w tej sztuce, to samo mogę powiedzieć o Alanie. Proszę mi wierzyć, że nie dorastam im do pięt. Mrugnął do niej porozumiewawczo, a potem zwrócił się do przechodzącej matrony: - Szanowna pani straci jedną z najwspanialszych oka­ zji dostępnych dziś w Waszyngtonie, jeśli nie przystanie koło naszego kramu. Marietta śmiała się, Jack zdołał bowiem namówić jedną z najbardziej skąpych dam z towarzystwa do kupna wa­ zonu, który jej się nawet nie podobał. - Szelma z pana, Jack, słowo daję. Pochylił się do niej i odpowiedział konspiracyjnym szeptem: - Powinna pani częściej to robić, Marietto, bardzo z tym pani do twarzy. Była zupełnie nieprzyzwyczajona do tego rodzaju kom­ plementów, więc nagle się zająknęła. - Co... co ja takiego zrobiłam? - Roześmiała się pani. Powinna pani częściej się śmiać. Muszę przygotować dla pani całą serię żartów. - Och, Jack - odparła - pan sam jest chodzącym żartem. - W takim razie - zripostował natychmiast - powinna pani przy mnie bez przerwy się śmiać, a nie surowo przy­ pominać mi o wymogach rozumu.

I wtedy Marietta zachowała się tak, jak często robiła So­ phie. Uderzyła lekko Jacka po wierzchu dłoni i zawołała: - No nie, Jack, niech pan się ze mną nie droczy. - To zdanie też zresztą zapożyczyła z flirtów Sophie. Boże wielki, co ja robię? - pomyślała. Flirtuję. Jak on mnie do tego skłonił? Muszę przestać. Jestem na to za sta­ ra, zbyt poważna, zbyt pospolita, zbyt stateczna... Choć miała w głowie całą litanię podobnych określeń, znowu się roześmiała, a Jack dalej wyrażał podziw i wciąż ją pro­ wokował. Wreszcie wyciągnął rękę i uwolnił spod aksamitki pu­ kiel jej lśniących, kasztanowych włosów. - Tak jest lepiej - powiedział. - To pasuje do śmiechu. Och, Jack Dilhorne umiał flirtować z kobietami! Pra­ wdopodobnie właśnie dlatego nagle zaczęła zachowywać się jak trzpiotka, czego w młodości nigdy nie robiła. To wszystko była, rzecz jasna, jego wina. Mimo to Marietta nie mogła zrozumieć, jak to się stało, że nagle poczuła się jak czternastolatka w obecności pierwszego adoratora. Z powrotem wsunęła luźny pukiel włosów pod opaskę, ale Jack natychmiast znów go wyciągnął. - Nie - szepnęła do niego. - Zrobię z siebie widowi­ sko, jeśli dalej będzie pan tak postępował. Co sobie ludzie pomyślą? - Nic - odparł. - Są zbyt zajęci swoimi sprawami. Po­ za tym dlaczego nie miałaby pani wesoło spędzić czasu w towarzystwie dżentelmena? Kiedy Sophie to robi, nikt nie zwraca na nią uwagi. - Czy miał pan na myśli siebie, mówiąc o towarzy­ stwie dżentelmena, Jack? Ciekawe, na ile pan jest dżen-

telmenem. - Wypowiedziała te słowa z uśmiechem i wca­ le nie był to wyrzut. - Na tyle, na ile byłby nim każdy mężczyzna, który zgo­ dziłby się pani pomóc podczas kwesty. - Uśmiechnął się do starej panny Nuttall, która pojawiła się przy kramie, mierząc swymi ruchliwymi, ciekawskimi oczkami pannę Mariettę Hope, która pozbyła się powściągliwości i beztrosko flirto­ wała z tym przystojnym, obcym młodzieńcem. - Och, co jeszcze mogę dziś pani sprzedać? - zwrócił się Jack do panny Nuttall. - Obawiam się, że panna Hope miała mnóstwo kupujących i niewiele już zostało. - Wcale nie panna Hope - gdakliwie zaprzeczyła panna Nuttall. - Ona dzisiaj prawie nie sprzedawała. Byliście zbyt zajęci sobą, żeby interesować się kramem. Naturalnie nie mam do pana pretensji, młody człowie­ ku, że okazuje jej pan zainteresowanie. Ona jest warta dziesięciu swoich kuzynek. Zapewniam pana, że przy niej zawsze będzie miał pan obiad na stole, gdy wróci pan do domu po dniu ciężkiej pracy, czego nigdy nie powiedziałabym o tamtej płochej pannicy, o ile okazał się pan na tyle nierozsądny, by smalić do niej cholewki. Ale wy, młodzi, zwykle wolicie pozory niż prawdziwe wartości. Marietta oblała się szkarłatnym rumieńcem, ale Jack, jak przystało na syna Patriarchy, w ogóle nie przejął się tą gadaniną. - Droga pani, widzę, że gdybym rozważał małżeń­ stwo, miałaby pani dla mnie mnóstwo cennych rad. Po­ nieważ jednak dziś po południu nie mogę spocząć, póki nie sprzedam ostatniego towaru z kramu panny Hope, mu-

szę gorąco panią prosić, by wykorzystała swe niewątpliwe talenty w równie godnej sprawie i wybrała najlepszy z po­ zostałych towarów. W odpowiedzi panna Nuttall zagdakała tak głośno, że odwrócili się ku niej wszyscy obecni. - No, no, młody człowieku, jesteś taki złotousty, że po­ winieneś być kaznodzieją jak ten drański braciszek panny Beecher Stowe. Po co miałabym kupować cokolwiek z te­ go śmietnika? Uśmiech Jacka był prawdziwie rozbrajający. - Ze względu na biedne dzieci, szanowna pani. To dla ich dobra powinna pani coś kupić i wnieść wkład w dzieło miłosierdzia. - Nie nazywaj mnie „szanowną", młody człowieku. Jestem Ida Nuttall i wolę po prostu dać parę dolarów na biednych, niż brać do domu coś, czego nie chcę. Wyciągnęła zniszczoną skórzaną sakiewkę, a z niej kilka monet, które położyła na wyciągniętej dłoni Jacka. - Dziękuję, pani Nuttall - powiedział ze śmiertelną powagą. - Niech Bóg panią nagrodzi w niebie. - Dobrze, dobrze - odburknęła. - Wolę ziemskie na­ grody, chciałabym na przykład zobaczyć pannę Mariettę jako szczęśliwą małżonkę porządnego człowieka. Czy jest pan porządnym człowiekiem, młodzieńcze? Sądząc po wyglądzie, pozwalam sobie w to wątpić. Znowu gdakliwie się zaśmiała i poszła swoją drogą. Jack również odpowiedział śmiechem, lecz dość żałos­ nym. Popatrzył na Mariettę i pokręcił głową, zaś Alan, który nadszedł w porę, by usłyszeć ostatnie słowa panny Nuttall, stwierdził z rozbawieniem:

- Słyszę, że zostałeś zdemaskowany, braciszku. W jaki sposób ta dama tak szybko cię przejrzała? - Dzięki złotym ustom Jacka - odparła Marietta, nim młodszy Dilhorne zdążył się odezwać. - Swoim darem wymowy przypomniał jej brata panny Beecher Stowe, którego panna Nuttall uważa za drania. - Ponieważ nic mi nie wiadomo o tym dżentelmenie - oznajmił Jack tonem sędziego lub kogoś próbującego rozstrzygnąć ważny problem logiczny - może coś mi o nim opowiecie, bym mógł się zorientować co do trafno­ ści tego porównania. - Proszę bardzo - odrzekła Marietta. - Wielebny Bee­ cher zyskał sławę wybitnego kaznodziei, strzegącego moral­ ności i wydającego bogobojne zalecenia. Z przykrością mu­ szę jednak powtórzyć za innymi, że wielebny należy do tych głosicieli słowa bożego, którzy nauczają „Róbcie tak, jak mówię", a nie „Róbcie tak, jak czynię". - To dokładnie tak samo jak Jack - powiedział Alan i wszyscy, nie wyłączając zainteresowanego, wybuchnęli śmiechem. - Dobrze się stało, że nie jestem zakochany w sobie - odezwał się w końcu Jack - bo byłbym zmiażdżony tą krytyką, ale ponieważ nie jestem... Nie pozwolono mu jednak dokończyć, bowiem w tej chwili roześmiała się Sophie, która wreszcie pojęła do­ wcip zawarty w tej szermierce słownej. Pewnym uspra­ wiedliwieniem dla jej spóźnionego refleksu było to, że urocza blondynka wprost miotana była uczuciem zazdro­ ści z powodu Marietty, która znowu znalazła się w cen­ trum zainteresowania.

Marietta bawiła się wyśmienicie, podobnie zresztą jak Jack. Stany Zjednoczone ze swą niezwykłą obyczajowością, będącą wynikiem przemieszania kultur i warstw społecz­ nych, stanowiły dla niego źródło ciekawych obserwacji. To właśnie powiedział bratu oraz Charlesowi, gdy roz­ chodzili się na spoczynek. Alan przyjął tę dość nieoczeki­ waną uwagę bardzo poważnie. - Którą z panien Hope jesteś zainteresowany, Jack? spytał. - Jedną, dwiema, czy żadną? Chyba zdajesz sobie sprawę z tego, że o ile panna Sophie nie ma serca, które można by jej złamać, to z panną Mariettą sprawa przed­ stawia się zgoła inaczej. Bardzo łatwo ją urazić, jeśli nie widzi się, że pod maską opanowania kryje się wrażliwa kobieta. - Nie bój się, Alan - odparł Jack, uśmiechem łagodząc ostrze odpowiedzi. - Jesteś moim starszym bratem, a nie spowiednikiem. Staram się tylko wnieść odrobinę pogody do życia panny Marietty, które wydaje mi się dość trudne, i doskonale zdaję sobie sprawę z różnic w naturze obu ku­ zynek. - Miło mi to słyszeć - odparł Alan. - W każdym razie starsi bracia tradycyjnie służą radami młodszym. - Nie ma w tym nic złego, dopóki nie przesadzają przyznał Jack. - A teraz, Charles, dowiedz się, że czeka cię jutro mnóstwo zajęć. Rano Alan zabiera nas do sali ćwiczeń, którą odkrył niedaleko twojej kwatery, natomiast po południu wszyscy jesteśmy zaproszeni na Kapitol, na posiedzenie komisji Kongresu, co oznacza, że można się spodziewać interesującego dnia. Najpierw wysiłek fizycz­ ny, potem praca umysłowa. Naszym obowiązkiem jest do-

pilnować, żeby nieoficjalny memoriał Jej Królewskiej Mości do rządu Stanów Zjednoczonych Ameryki Północ­ nej nie dotarł na Kapitol zbyt pognieciony po porannym sparingu Alana. Charles parsknął śmiechem. Z przyjemnością przeko­ nywał się, że prawdą jest to, co powiedział mu kiedyś mentor Alana, lord Knaresborough. Dilhorne'owie rzeczy­ wiście są niepowtarzalni. Charles bardzo chciał poznać również innych członków tej rodziny, zwłaszcza Thoma­ sa, obecnie zwanego Fredem. Zapewne dlatego, że Patriar­ cha w wyniku zesłania spędził życie z dala od Anglii i jej sztywnych konwenansów, jego potomków cechowała du­ ża niezależność i swoboda. Również i Stantona, podobnie jak Alana, zaczęło intry­ gować, która z panien Hope bardziej zaprząta umysł Ja­ cka. Początkowo sądził, że Sophie, dzięki czemu mógłby z czystym sumieniem uderzyć w konkury do Marietty. Jednak ostatnio odniósł wrażenie, iż Jack stanowczo za­ gustował w Marietcie, a co gorsza - z jego punktu widze­ nia - starsza z panien Hope również zainteresowała się Jackiem i nikogo poza nim nie dostrzegała. Marietta myślała bardzo podobnie. Jack budził w niej takie uczucia, że gdy tylko się pojawiał, inni mężczyźni przestawali się liczyć. Zazdrosna Sophie, patrząc na nich, wprost gotowała się ze złości. Co za nieuczciwość! To ona pierwsza spotkała Jacka i przysięgłaby, że od początku wzbudziła jego zaintereso­ wanie. Dopiero potem, tamtego popołudnia, gdy jej nie było w domu, bo wyszła złożyć jakąś głupią, nudną wizy­ tę, Jack poznał Mariettę i wszystko się zmieniło.

Jak taka pospolita, podstarzała Marietta mogła oczaro­ wać Jacka, energicznego i zabawnego mężczyznę? Może to jego paskudny brat spowodował tę zmianę w uczu­ ciach? Sophie zaczynała podejrzewać, że Alan wcale nie jest nią tak oczarowany, jak próbuje udawać. Tak, to mu­ siała być jego sprawka. Zresztą Charles Stanton nie był lepszy od Alana. Bez przerwy gapił się na Mariettę, a ją, piękną i powabną Sophie, traktował jak natrętną młodszą siostrę. Trzeba tylko poczekać na okazję, żeby zniweczyć wszystkie nadzieje tej brzyduli. Sophie pałała żądzą ze­ msty. Przecież nie przyjechała do Waszyngtonu po to, by pozwolić się zaćmić swojej podstarzałej przyzwoitce! Co to, to nie!

ROZDZIAŁ CZWARTY - Nie rozumiem, dlaczego uparłeś się, że ja i Charles musimy koniecznie iść z tobą - mówił następnego ranka do Alana niezadowolony Jack, gdy wkraczali do sali ćwi­ czeń Clantona. - Dobrze wiesz, że nie podzielam twojego entuzjazmu dla szlachetnej sztuki boksu i podejrzewam, że z Charlesem jest podobnie. - Zdobędziecie cenne doświadczenie - odparł niefra­ sobliwie Alan. - Nie możesz cały czas tylko się bawić, bo to ci szkodzi. A co do Charlesa, wiem na pewno, że nigdy nie był w takim miejscu. Naturalnie żaden z was nie musi traktować wizyty w sali ćwiczeń jak przyjemności. Po prostu posmakujecie czegoś nowego. - Cały płonę z ciekawości - stwierdził kpiąco Charles, rozglądając się po wielkim pomieszczeniu, a potem skie­ rował się ku krzesłom umieszczonym w strategicznym punkcie z dobrym widokiem na ring. Jack przyłączył się do niego i z rozbawieniem patrzył na Alana, który tymczasem podszedł do gburowatego Jan­ kesa i zaczął go czarować, choć tamten natychmiast dał do zrozumienia, że nienawidzi wszystkiego co angielskie, a angielskich arystokratów w szczególności. Na wieść że Alan chciałby odbyć lekki sparing w ringu, Jankes radoś­ nie zarechotał.

- Nie na ostro - powiedział Alan. - Na to jestem za stary, a poza tym nie chcę mieć pokancerowanej twarzy. Po prostu chcę zrzucić wagę. Jack i Charles mieli znakomitą zabawę, obserwując Clantona, którego arogancja i buta szybko ulatniały się wraz z rozwojem bokserskiego pojedynku. Mimo swej postury i wieku starszy z braci Dilhorne'ów nie obrósł tłu­ szczem i chociaż wiedział, że czas odebrał mu wiele z szybkości oraz siły uderzenia, to wciąż zręcznie tańczył w ringu i prezentował nienaganną technikę. Clanton ostrzegł swojego zabijakę, żeby nie posinia­ czył panicza, ale obserwując walkę, musiał niechętnie przyznać, że przed kilkoma laty ten Anglik musiał być bar­ dzo groźnym przeciwnikiem. Po zakończonym sparingu Alan usiadł na stołeczku w narożniku ringu i ciężko dysząc, zaczął wachlować się ręcznikiem. Pot ściekał mu po całym ciele. - Dobrze było? - spytał Clanton, radośnie szczerząc zęby. Alan odsunął ręcznik od twarzy i sapnął w odpowiedzi: - Dobrze, ale już nie te lata. Zatyka mnie, zestarzałem się. Na tułowiu miał czerwone placki w miejscach, gdzie przeciwnik go trafił. Zacisnął palce i zaczął ssać knykcie, boleśnie poobcierane. - Nie mogę już walczyć tak często, jak bym chciał, ani tak, jak powinno się to robić. Muszę wyglądać jak praw­ dziwy dżentelmen, bo złamany nos nie wpłynąłby zbyt ko­ rzystnie na rozwój mojej kariery dyplomatycznej. Przesłał wilczy uśmiech Clantonowi, wiedział bowiem, że swoją postawą w ringu przełamał jego niechęć.

- Kiedyś musiałeś być naprawdę twardy. Waleczny i bezlitosny jak diabeł, co? - powiedział Clanton, który już po pierwszych ciosach i unikach poznał w Dilhornie dobrego zawodnika. - Owszem - przyznał Alan - to cecha rodzinna. Wskazał kciukiem Jacka, który siedział obok milczącego Charlesa i wyglądał jak uosobienie łagodności. - Może on też chce spróbować, ale tak naprawdę, bez taryfy ulgowej? - zaproponował ochoczo Clanton. - Nie ja - odparł Jack. - Wolę konie i floret. Walka na pięści mnie nie bawi. - Tak samo jak mnie dźganie długimi, kuchennymi no­ żami - powiedział Alan. Zrobił jedną ze swych komicz­ nych min i powiedział: - Czuję, że kiedy stąd wyjdę, będę miał zupełnie sztywne mięśnie. Popołudnie było zadziwiające, Jack nigdy nie sądził, że będzie miał okazję znaleźć się w takim otoczeniu. Alan za­ brał ich z Charlesem na Kapitol. Będąc pierwszy raz w siedzibie Kongresu, zaczęli od podziwiania malowideł ściennych, mimo że przedstawiały kapitulację oddziałów brytyjskich pod Burgoyne w czasie wojny o niepodle­ głość Stanów Zjednoczonych. Potem Alan przedstawił ich Gideonowi Wellesowi, se­ kretarzowi prezydenta Lincolna do spraw marynarki wo­ jennej, i grupie jego współpracowników, którzy mierzyli trzech Brytyjczyków nieco podejrzliwym wzrokiem, cze­ mu trudno się było dziwić. Przyglądając się bratu, który w masce flegmatycznego angielskiego dżentelmena wyrażał swoje niezrozumienie dla nowego świata, Jack ledwie mógł uwierzyć, że jeszcze

rano ten sam Alan demonstrował szeroki uśmiech zabijaki na sali ćwiczeń. Nie znał brata zbyt dobrze, teraz więc za­ stanawiał się, która z wielu jego twarzy jest prawdziwa. Po pewnym czasie nadszedł senator Hope i rozpromie­ nił się na widok braci Dilhorne'ów oraz Charlesa. Podob­ nie jak inni starał się wywrzeć nacisk na Alana i nastawić go przychylnie do stanowiska Północy. Rząd Lincolna od­ nosił się podejrzliwie do Brytyjczyków, których - nie bez podstaw - posądzał o sprzyjanie Południu. Podczas tych półoficjalnych rozmów gospodarze starali się więc prze­ konać Alana, że martwi ich ewentualne poparcie angiel­ skich budowniczych okrętów dla buntowników z Połud­ nia, którzy dzięki temu mogliby zyskać przewagę. Raz po raz padały w rozmowie słowa Lairds i Liverpool. Alan zręcznie unikał podawania rozmówcom zbyt szczegółowych informacji. Jacka przedstawił jako swego brata, który specjalizuje się w organizacji przewozów morskich i zna się również trochę na budowie okrętów oraz architekturze portowej. W młodości - według słów Alana - Jack brał udział w zbudowaniu pierwszego au­ stralijskiego suchego doku w Balmain i podobnie jak Charles obecnie interesuje się budową okrętów o metalo­ wej konstrukcji, zarówno do użytku wojskowego, jak i cy­ wilnego. - Dziękujemy, panie Dilhorne - powiedział Welles. Chcielibyśmy teraz porozmawiać z pana kolegą, Charle­ sem Stantonem, czyli - o ile nam wiadomo - wicehrabią Stanton, a także z pańskim bratem. Ktoś odrobił pracę domową, pomyślał Jack, przygoto­ wując się do przesłuchania.

- Proszę do mnie mówić: panie Stanton - odezwał się Charles. - Pracuję u Cowpera Colesa, brytyjskiego oficera marynarki i konstruktora. Ostatnio pomagałem panu Cole¬ sowi w zaprojektowaniu i zbudowaniu pierwszego częścio­ wo opancerzonego okrętu wojennego dla brytyjskiej mary­ narki. Na szczęście czy też na nieszczęście - dodał - nie mieliśmy jeszcze okazji sprawdzić tego okrętu w warunkach bojowych. Wywołało to śmiechy, ale jakiś zapalczywy mężczyzna o wyglądzie osadnika, który najwyraźniej miał w pogar­ dzie wszystkich Brytyjczyków i był nieco zirytowany tym, że pozwolono im swobodnie poruszać się po Kapi­ tolu, powiedział lekceważąco: - My w Stanach Zjednoczonych jak dotąd nie mamy opancerzonych okrętów. Pogląd o ich dużej przydatności podczas wojny uważam za mocno przesadzony. Po tym wystąpieniu dyskusja się ożywiła. Wątły urzęd¬ niczyna protokołował, a Jack ze wszystkich sił starał się przekonać zebranych, że w porównaniu z Charlesem jest w zakresie budowy okrętów zwykłym amatorem. Powie­ dział, że chciałby poznać Johna Ericssona, szwedzkiego konstruktora i budowniczego okrętów mieszkającego obecnie w Nowym Jorku. Widać było, że wielu obecnych o nim słyszało. Jakiś oficer marynarki w mundurze ze złotymi aksel¬ bantami włączył się do dyskusji, szybko przeradzającej się w kłótnię. On również bardzo arogancko odniósł się do spokojnie wyrażonej tezy Charlesa, że opancerzone okręty odmienią taktykę walki na morzu. Zapanowało wielkie poruszenie i Jack pożałował, że na sali nie ma Marietty,

której na pewno bardzo by się tu spodobało. Oficer trady­ cjonalista zaperzył się i nie przebierając w słowach, pró­ bował przekonać wszystkich, że opancerzone okręty nig­ dy nie staną się skutecznym środkiem walki na pełnym morzu. - Przyjdzie taka chwila - odparł stanowczo Charles, a Jack mu w milczeniu przytaknął. - Niewiele czasu nas od niej dzieli. Jeśli tutaj wybuchnie wojna, to jestem go­ tów się założyć, że opancerzone okręty prędzej czy później wezmą w niej udział. - To pan tak mówi - wybuchnął oficer. Jacka kusiło, żeby wesprzeć Charlesa, ale Stanton nie potrzebował po­ mocy. Był wprawdzie z natury cichy, ale umiał bronić swojego zdania. Oponenci polemizowali więc zażarcie, a politycy drapali się po brodach i słuchali. Charles miał tę przewagę, że doskonale znał aktualny stan marynarki wojennej w Europie, więc Jack słuchał go z uwagą. W trakcie tego zgromadzenia na salę wszedł wysoki, chudy mężczyzna i poprosił Wellesa na stronę. Rozma­ wiali dość długo. Po jego odejściu Welles wrócił do stołu prezydialnego, podniósł rękę, by uciszyć zebranych, i po­ wiedział: - Nasza dyskusja, panowie, jest jak najbardziej na cza­ sie. Mam nowe wiadomości z Fort Sumter. Buntownicy oczekują od nas ewakuacji, nawet wysunęli takie żądanie, my jednak będziemy twardo bronić swej pozycji. Ten pat nie może wszelako trwać wiecznie, jeśli bowiem buntow­ nicy otworzą ogień, fort szybko padnie, a to będzie ozna­ czało koniec Unii. Zapadło milczenie. Potem mówiono już głównie o For-

cie Sumter i wszyscy byli zgodni, że w razie ataku bun­ towników wojna jest nie do uniknięcia. Welles zwrócił się do Alana, który z wielką uwagą przysłuchiwał się dyskusji. - Jak sam pan widzi, sytuacja jest naprawdę niepoko­ jąca. - Podobnie jak wielu amerykańskich polityków miał bardzo oficjalny i napuszony sposób mówienia. - Kiedy wróci pan do siebie, by złożyć sprawozdanie władzom, bę­ dzie pan miał wiadomości z pierwszej ręki. - Ani na chwilę nie zapominam, że nie jestem tutaj ofi­ cjalnie - powiedział Alan. - Słyszałem, jakie są panów poglądy i kiedy wrócę do ojczyzny, wszystko wiernie przekażę. Podczas gdy Alan to mówił, Jack zauważył dyskretny uśmiech igrający na wargach Charlesa. Niedługo potem spotkanie dobiegło końca, uzgodniono jednak, że wszyscy obecni zjedzą wspólnie kolację w hotelu Willarda. Jack wiedział, że Alan znowu znajdzie się pod ostrzałem, ale nie wyglądało na to, by brat się tym przejmował. Schodząc ze wzgórza, Alan nagle wybuchnął śmie­ chem i powiedział do swoich towarzyszy: - Ludzie na całym świecie są jednakowi. Pamiętajcie o tym, a nigdy nie pobłądzicie. Miałem do czynienia z czartystami i Rothschildami, a teraz z Jankesami jest dokładnie tak samo. Będą próbowali spić mnie dzisiaj wieczorem w nadziei, że wygłoszę jakieś zobowiązania. Zresztą was też to czeka. Co do mnie, będę pił równo z ni­ mi, ładnie się uśmiechał i trzymał język za zębami. Róbcie to samo. Rano na pewno będziemy mieli potwornego kaca.

Przystanął i przeciągnął się, wyprężył ramiona wysoko nad głową, a przechodnie uśmiechali się wyrozumiale na widok olbrzyma. Natomiast Jack nabierał coraz silniejsze­ go przekonania, że z Alanem, Thomasem i ich zmarłym ojcem łączy go radość istnienia oraz upodobanie do trud­ nych sytuacji, które dodają życiu kolorów. W drodze powrotnej Jack złożył wizytę Hope'om. Miał im wiele do opowiedzenia, a poza tym chciał zobaczyć Mariettę. Tymczasem w salonie zastał Sophie pijącą her­ batę z ciotką Percival. Obie przywitały go ciepło. - Marietta właśnie poszła na górę przepisać coś dla pa­ na senatora - powiedziała Sophie. - Oczywiście, ugości­ my pana bez niej. Czy wybiera się pan jutro wieczorem na bal do Van Hornów? - Owszem, wszyscy trzej otrzymaliśmy zaproszenie. Zdaje się, że jesteśmy teraz jedną z osobliwości Waszyng­ tonu. Może zresztą dotyczy to tylko Alana i Charlesa, przecież to oni są prawdziwymi angielskimi dżentelmena­ mi, a nie ja. - Ależ skądże - żywo zaprzeczyła Sophie - z pewno­ ścią się pan myli. Nam, Amerykanom, to pan wydaje się znacznie bliższy niż Charles i Alan, a więc również milej wi­ dziany. Jack odpowiedział coś ze stosowną skromnością. Ciot­ ka Percival przeprosiła ich na chwilę, a Sophie wykorzy­ stała okazję, pochyliła się do Jacka i powiedziała: - Teraz możemy rozmawiać swobodnie. Kiedy ciotka siedzi obok, zawsze mam wrażenie, że każde zdanie, które wypowiadam, jest absolutnie niewłaściwe. Nigdy nie mo­ gę jej zadowolić. Naturalnie ciotka uważa za ideał Mariet-

tę, ale przecież nie można być bez przerwy poważnym, prawda? - Nie - przyznał Jack, chociaż jego zdaniem problemy Sophie mogły brać się stąd, że ta pannica w ogóle nie potra­ fiła zachowywać się poważnie. Była śliczną, słodką laleczką w różowo-białej sukni z bukiecikiem sztucznych róż pod szyją i bladoniebieską szarfą wokół talii. Z wiekiem zapew­ ne dojrzeje i być może nawet nabierze nieco rozumu. Jednak szczęście Sophie nie trwało zbyt długo, bowiem wkrótce znów ukazała się ciotka Percival, a za nią Mariet­ ta. Spojrzenie, którym Sophie obdarzyła kuzynkę, zabiło­ by tygrysa, a może nawet słonia. Po co ta głupia starucha przyprowadziła na dół tę brzydką starą pannę, skoro ona, piękna Sophie, wreszcie miała Jacka tylko dla siebie? Naturalnie herbatka z udziałem nieszczęsnej Marietty potoczyła się zupełnie inaczej, bowiem starsza z panien Hope koniecznie chciała wiedzieć, jak poszło Jackowi i jego towarzyszom na Kapitolu i chciwie dopytywała się o wszystkie szczegóły posiedzenia. Próbowała wciągnąć Sophie do tej rozmowy, ale bez skutku. - Niedobrze mi się robi od słuchania o wojnie! - za­ wołała Sophie. - Ostatnio nikt nie mówi o niczym innym. Dlaczego nie można z tym poczekać, aż wojna naprawdę wybuchnie? Naturalnie jeśli w ogóle do tego dojdzie. Aż ciarki mnie przechodzą na samą myśl o takich okropień¬ stwach. Co można było powiedzieć, żeby nie zaniepokoić jej jeszcze bardziej? - Nie wszystko ustępuje ważnością nadchodzącej woj­ nie, Sophie, choć trudno się dziwić, że obsesyjnie wraca-

my do tego tematu - odezwał się w końcu Jack. - Będzie mi jednak miło, jeśli przed naszym wyjazdem z Waszyng­ tonu pozwolą się panie zaprosić do teatru, gdzie można zapomnieć o wojnie i cierpieniach. Podobno Edwin Booth gra tak wyśmienicie, że gdyby odwiedził Anglię, zaćmiłby wszystkich swoich konkurentów z Londynu. Natychmiast spostrzegł, że nie trafił w oczekiwania So­ phie. Wieczór w teatrze z udziałem Marietty wcale nie wydawał jej się interesujący. - Co za pech - powiedziała - wszyscy rozmawiają tyl­ ko o polityce akurat wtedy, gdy przyjechałam do Wa­ szyngtonu. - Można spojrzeć na to również od innej strony stwierdził z uśmiechem Jack. - Gdyby nie nadchodząca wojna, Alan, Charles i ja prawdopodobnie nigdy nie od­ wiedzilibyśmy Stanów Zjednoczonych. - To prawda - przyznała. - Rozumiem jednak, że po­ byt panów w Waszyngtonie nie potrwa długo. Czy pano­ wie muszą już wkrótce wyjechać? - Ja mogę zostać nieco dłużej niż Alan i Charles, ale obawiam się, że i tak niezbyt długo - odrzekł Jack. - Tym bardziej więc mamy powody, żeby na razie dobrze się bawić. - Może poszedłby pan dzisiaj z nami na wieczorek do Wade'ów - zapaliła się Sophie. - Z pewnością byłby pan tam mile widzianym gościem. - Niestety, dziś wieczorem jesteśmy zaproszeni na przyjęcie w hotelu Willarda, wydane na cześć mojego bra­ ta. Byłoby z mojej strony nietaktem, gdybym tam się nie pojawił, skoro gospodarze wyraźnie zaprosili nas wszy-

stkich. Obawiam się więc, że nie mogę skorzystać z pani propozycji. - Och, znowu obowiązki - burknęła Sophie. - Czy pan zawsze stawia je na pierwszym miejscu? - Muszę przyznać, że nie zawsze, ale tym razem nie mam innego wyjścia. Nie wolno obrażać gospodarzy, zwłaszcza że pan Welles obiecał mi napisać rekomendację do pana Johna Ericssona w Nowym Jorku. - Och, jak wspaniale - ucieszyła się Marietta. - Nie chcemy pana tracić, ale nie wolno urazić pana Wellesa, skoro zamierza wyświadczyć panu taką przysługę. - Rzeczywiście, tego mi nie wolno - zgodził się z nią Jack. - Na pewno wrócę jeszcze do Waszyngtonu po spot­ kaniu z panem Ericssonem, ale musi pani zrozumieć, So­ phie, że nie mogę podać żadnej pewnej daty. - Rozumiem, że znowu wszystkiemu winna jest wojna - orzekła Sophie. - Liczymy jednak na spotkanie z panem przed pańskim wyjazdem ze Stanów Zjednoczonych. - Obiecuję - powiedział z powagą w głosie. - Tym­ czasem zaś jutro rano proponuję wszystkim konną prze­ jażdżkę, o której, odkąd się poznaliśmy, wciąż tylko mó­ wimy. Zapanowało ogólne podniecenie, tylko Sophie natych­ miast zastrzegła sobie prawo do jazdy powozem. - Nie lubię koni, a one nie lubią mnie - wyjaśniła. Później, gdy Jack przebierał się w wieczorowy strój, by iść na przyjęcie, przed oczami majaczył mu ciepły, pożeg­ nalny uśmiech. Tak uśmiechała się doń Marietta, nie Sophie.

Alan miał rację, twierdząc, że rano wszyscy zbudzą się z wielkim kacem. Przyjęcie miało nieoficjalny charakter i zaproszono na nie, oprócz członków komisji, również lu­ dzi z zewnątrz, na przykład brytyjskiego dziennikarza Russella, korespondenta wojennego „Timesa", który zdo­ był sławę - niektórzy twierdzili, że niechlubną - obie­ ktywnymi, bezkompromisowymi doniesieniami z wojny krymskiej, czym doprowadził do wściekłości ówczesny rząd brytyjski. Po kolacji Russell przyłączył się do pijących przy ba­ rze. Znał Alana, więc jego szeroka, brodata twarz promie­ niała zadowoleniem, gdy obaj wymieniali uścisk dłoni. Uśmiechnął się do niego porozumiewawczo, wskazując ruchem głowy ofiary picia, wspierające głowy o kontuar. Towarzyszył mu kongresman z jakiejś dziury, postaw­ ny mężczyzna z nalaną twarzą, który skwitował spojrze­ niem pełnym złości światowe maniery Alana i powiedział zaczepnym tonem: - Dziś rano boksowałeś u Clantona, prawda? Sam mi to mówił. Po południu plotłeś dyplomatyczne trzy po trzy na Kapitolu, a wieczorem pijesz tutaj na umór. Jakie jesz­ cze talenty mają angielscy dżentelmeni? Zdążył już wcześniej dużo wypić i dlatego był bardzo napastliwy. Alan spojrzał na niego ze zdziwieniem. - Przypuszczalnie takie same jak jankescy dżentelme­ ni pańskiego pokroju - odparł. - Gdybyś nie był taki stary, Dilhorne, sprawdziłbym cię w ringu osobiście. - Nie jestem taki znowu stary, więc jeśli ma pan ochotę,

proszę nie przejmować się moim wiekiem, panie Jak-mu-tam. - MacDonald, Dilhorne. Moi przodkowie władali Szko­ cją w czasie, gdy twoi byli saskimi wieśniakami. - Och, niech pan nie upiększa genealogii, ani mojej, ani własnej - powiedział z pewnym trudem Alan, który już dotkliwie czuł skutki alkoholu, choć nikt by się tego nie domyślił. - Mój ojciec był zesłanym przestępcą, a pan bez wątpienia miał za przodków wikingów parających się piractwem, więc jeden wart drugiego. Pańscy przodkowie ledwo uniknęli katowskiego topora, a moi szubienicy. Pochylił się i chwycił MacDonalda za nadgarstek. - Chodźmy się sprawdzić. Chce pan stanąć w ringu czy zmierzyć się ze mną na rękę? Jestem gotów przyjąć oba wyzwania. Naturalnie nie dla obrony honoru, bo tego z pewnością żaden z nas już nie ma. W każdym razie gdy skończymy, pan Russell będzie mógł sprzedać opis tej hi­ storii do „Timesa" i równo podzielić zyski między nas trzech. Wpatrujący się w Alana Jack poczuł na sobie wzrok Charlesa. Charles dotąd prawie nie pił, a Jack niewiele więcej. Mina Stantona wydała się Jackowi dziwna, wyra­ żała bowiem radosne oczekiwanie. Jack pomyślał, że cze­ goś zapewne nie wie. Przypatrujący się tej scenie senator, który ledwo trzy­ mał się na nogach, pochylił się i klepnął Alana po plecach. - Najpierw połóż MacDonalda na rękę - wybełkotał a potem ja załatwię ciebie. Jeśli przegrasz, to obiecasz, że po powrocie do domu poprzesz sprawę Północy. - A jeśli wygram, to co? - spytał Alan z szerokim

uśmiechem. - Zresztą, człowieku, nie stawiaj takich wa­ runków, bo mógłbym nabrać ochoty na przegraną. - Zanotowano - mruknął Charles, ale tak cicho, że na­ wet Jack ledwie go usłyszał. - W Izbie Gmin nigdy nie wydarzyło się nic podobne­ go - szepnął Alan do Russella, gdy MacDonald odsunął jeden ze stolików i usiadł po jednej jego stronie, czekając, aż Alan zajmie miejsce naprzeciwko. Gorączkowo zawierano zakłady. Trzeźwiejsi i bardziej dostojni w tym towarzystwie patrzyli na to, co się dzieje, z widoczną dezaprobatą. Jeden z nich powiedział do Alana: - Niech pan nie da się sprowokować. - Dilhorne tylko pokręcił głową. - Czyżby oczy mnie nie myliły i pan naprawdę miał zamiar stanąć do walki z tym dzikusem? - spytał Russell Alana, bardziej rozbawiony niż zdumiony. - Jak mógłbym odmówić? - odparł Alan. - Muszę bronić honoru Anglii. Zwrócił się do Charlesa: - Proszę to zanotować, panie Stanton. - Zanotowano - potwierdził Charles i dodał: - Niech pan skończy zmagania jak starożytny Spartanin, z tarczą albo na tarczy. Jack prywatnie był zdania, że MacDonald jest bez szans. Był otyły i nie wyglądał na człowieka uprawiają­ cego ćwiczenia fizyczne. A przecież nie dalej jak tego ran­ ka Jack widział swego brata w akcji na ringu. Jeśli Mac­ Donald rzeczywiście rozmawiał potem z Clantonem, to był głupcem, że zdecydował się na rzucenie wyzwania Alanowi.

Jack się nie mylił. Ramię MacDonalda szybko opadło na blat stolika raz, a potem dragi. Natychmiast jednak znaleźli się nowi przeciwnicy. Senator osadnik, który po południu zaatakował Alana na Kapitolu, a teraz miał na głowie czapkę z szopiego fu­ tra, odepchnął na bok pokonanego MacDonalda, usiadł naprzeciwko Alana i powiedział, szczerząc zęby: - Jeśli wygrasz, Angliku, stawiam ci spotkanie z naj­ lepszą dziewczynką w domu Belli Dahlgren. Słysząc to, bardziej purytańscy uczestnicy przyjęcia pokręcili głowami, reszta powitała propozycję wiwatami. Russell wiedział jednak, że wbrew wcześniejszym sło­ wom Alana tej wiadomości na pewno nie prześle do re­ dakcji i nawet nie będzie próbował opisać tego wieczoru. Po kilku minutach zmagań Alan pokonał również osad­ nika. Jack pomyślał, że mimo marmurowych kolumn i suro­ wych republikańskich zasad, wciąż jeszcze jest to społeczeń­ stwo bardzo nieokrzesanych ludzi. Wszak niewiele czasu mi­ nęło od brutalnego pobicia senatora Charlesa Sumnera, któ­ rego na uświęconym prawem terenie Kapitolu zaatakował człowiek uważany powszechnie za dżentelmena. - Dość - oznajmił Alan, widząc, że następni przeciw­ nicy chcą z nim stawać w szranki. - Jutro od rana czekają mnie pilne obowiązki. W sali panował zgiełk, raz po raz rozlegały się krzyki i wiwaty, a pokonany przez Alana przeciwnik domagał się, by zakończyć ten wieczór u Belli Dahlgren. Alan chwycił za butelkę i nalał sobie pełny kieliszek. - Dziś pozostanę przy burbonie - oznajmił i wypił do

dna. Obecni nie musieli wiedzieć, że rzadko bierze alkohol do ust. Spostrzegł uśmiechającego się doń Jacka. - Mój braciszku - powiedział - jeśli chcesz, możesz skorzystać dziś wieczorem z moich praw u Belli Dahl­ gren. Ja stanowczo za dużo wypiłem. - Nie miał zwyczaju chadzać do domów rozpusty, ale tego również nie zamie­ rzał głośno mówić. Tymczasem senator osadnik zwalił się z butelką na podłogę i niewiele już go obchodziło, czy Alan jest u Bel­ li, czy w swoim łóżku. Wieczór wszakże jeszcze się nie skończył, więc zanim Jack i Charles wyprowadzili Alana za drzwi, ten zdążył wygłosić pożegnalną mowę, która wywarła piorunujące wrażenie. Niektórzy jej słuchacze przysięgali pijackimi głosami, że wiwaty, którymi ją przy­ jęto, było słychać aż na Kapitolu. Chociaż towarzyszom Alana solidnie szumiało w gło­ wie, gdyż nawet Charles musiał sporo wypić dla ratowania honoru Anglii, to jednak prowadzili Alana między sobą. Russell zataczał się z tyłu, niósł cylinder Alana i przepi­ tym głosem powtarzał: - Najlepszych wiadomości nigdy się nie publiku­ je... Ale czemu to nie mnie Alan odstąpił swoją kolejkę u Belli? Przez następne kilka dni opowieści o burzliwym wieczo­ rze w hotelu Willarda i jego zakończeniu krążyły po całym Waszyngtonie. Jankesi, których tam nie było, reagowali po­ czątkowo niedowierzaniem, potem rozbawieniem, wreszcie zachwytem, mimo że to właśnie oni zostali wystrychnięci

na dudka, co stało się jasne, gdy wyszły na jaw wszystkie fakty, zresztą mocno ubarwione przez kolejnych opowia­ dających, - Wyglądało na to - opowiadał pewien świadek - że ten parlamentarzysta, Brytyjczyk, jest tak sztywny i nadę­ ty jak na arystokratę przystało. Wygłasza napuszone mo­ wy i przestrzega zasad do tego stopnia, że prawdziwy Jan­ kes może tylko skrzywić się z pogardą. Mówiono, że w ojczyźnie ma przyjaciela i protektora w osobie kuzyna królowej i jakimś sposobem zbudował tam przemysłowe imperium, chociaż jak to zrobił, trudno powiedzieć, bo mi­ mo swej postury wszystkim, którzy go poznawali, wyda­ wał się żałosnym osłem. Inni jego protektorzy, Rothschil­ dowie, musieli chyba stracić rozum, że kiedykolwiek za­ dali się z tym człowiekiem, skoro doprowadza on do szału i oburza każdego polityka, z którym się zetknie. No i każ­ dą komisję, w której skład wejdzie, bo wszystkich z naj­ uprzejmiejszą miną rozstawia po kątach, zadając idiotycz­ ne pytania i czepiając się każdego słowa, kiedy próbują mu odpowiedzieć. U nas też był przykładnie uprzejmy, przestrzegał protokołu aż do przesady... - W tym miejscu zwykle opowiadającego zatykało z wrażenia, potrzebował więc chwili, by dojść do siebie, i dopiero wtedy ciągnął opowieść: - Kiedy słyszał dobre amerykańskie argumenty, które były nie po jego myśli, wciąż powtarzał, że niczego nie rozumie, dlatego wszystko trzeba było mu po kilka ra­ zy wyjaśniać, a każda dyskusja zdawała się nie mieć koń­ ca... W każdym razie ostatniego dnia jego oficjalnego po­ bytu w Stanach kilku senatorów, kongresmanów i ich se­ kretarzy zmówiło się, by zaprosić Anglika do hotelu, tam

go po królewsku, a właściwie po republikańsku, spić i przy okazji wymóc na głupku poparcie dla sprawy Pół­ nocy. W czasie gdy to robili, a on grzecznie im ulegał i na wszystko mówił „tak", ten żałosny dupek MacDonald wszystko zepsuł i go obraził. A angielski dżentelmen bez wahania przyjął jego głupie wyzwanie, położył go na rękę, potem załatwił jeszcze kilku innych i zaproponował im spotkanie w ringu. W dodatku wcale nie żartował, co po­ twierdził potem Clanton, więc dobrze się stało, że nikt się z nim nie zmierzył na pięści. Na domiar złego... - w tym miejscu opowiadający był już zwykle prawie bez sił z po­ wodu rozbawienia i zarazem oburzenia - ...pod koniec wieczoru, gdy większość gości leżała już pod stołami, a Anglik jeszcze siedział, chociaż też ledwo ledwo, Mac­ Donald podźwignął się i zaproponował toast za jego zdro­ wie. Wszyscy zaczęli krzyczeć „Mowa, mowa!", więc An­ glik wstał, trudno powiedzieć w jaki sposób, i uśmiechnął się do nich tak, jak Indianie z Wielkiej Równiny uśmie­ chają się do jeńca, zanim go oskalpują. A potem wygłosił mowę, w której sparodiował pana Lincolna i kilku innych naszych polityków. Szczególnie dobrze wypadł jako ten senator, który wcześniej go wyzwał na rękę, a który leżał już pod stołem, a następnego dnia wściekał się, że ominęła go najlepsza zabawa. No i okazało się, że Anglik przez cały czas świetnie rozumiał, co się do niego mówi! Wre­ szcie przemówił swoim prawdziwym głosem i muszę przyznać, że okazał się zupełnie innym człowiekiem, niż wszyscy sądzili. „Na zakończenie, koledzy legislatorzy i uczciwi Amerykanie - powiedział - ta oto imitacja ary­ stokraty zaprasza was wszystkich na podobny wieczór

w Londynie. Obiecuję, że zostaniecie tam podjęci po kró­ lewsku, tak samo jak ja tutaj. Obiecuję również wymusić na was tyle samo obietnic, ile wy próbowaliście wymusić na mnie. Panie Stanton, niech pan to zanotuje". Rozległy się głośne, pijackie wiwaty. - Wróć tu i zamieszkaj z nami, marnujesz się w Starym Świecie! - ryknął wtedy na całe gardło Mac­ Donald. Połowa towarzystwa miała ochotę zabić Anglika za to, że ich oszukał, druga połowa chciała go zatrudnić, żeby oszukiwał dalej w ich imieniu. Gdy Jack i Charles położyli Alana do łóżka, Jack spytał: - Co ty tak notowałeś przez cały wieczór, na miłość boską? - Och, to jest taki znak twojego brata. Kiedy parodiuje przedsiębiorcę, który każe swojemu sekretarzowi noto­ wać, chce tylko, żebym miał się na baczności i go nie zdradził, bo szykuje jakiś figiel. - Nieodrodny syn swojego ojca - powiedział Jack z podziwem. - Nie zazdroszczę mu jutrzejszego bólu gło­ wy, sobie zresztą też nie. A widziałeś ich miny na końcu, zwłaszcza wtedy, kiedy Alan pokonał tego dżentelmena w szopiej czapce? - Tak. Ciekawe, co teraz powie brytyjski konsul - ra­ dośnie uśmiechnął się Charles. - Jego Alan również do­ prowadził do szału. Konsul zupełnie nie mógł zrozumieć, dlaczego z Anglii przysłano takiego półgłówka. Teraz już będzie wiedział. Alan niczego nie zdradził i niczego nie obiecał, a dowiedział się mnóstwo z tego, czego Jankesi

na pewno nie chcieli przed nim ujawnić! Co więcej, po­ żegnał ich w wielkim stylu. Już wiedzą, że ich przechy­ trzył i że umiemy być równie twardzi jak oni, więc zapew­ nił nam szacunek z ich strony. „To jest jeszcze prowincjo­ nalne społeczeństwo" - powiedział mi potem. „Głęboko się zastanawiam, jaki sposób znaleźć na tych farmerów. Jedno wiem na pewno. Tradycyjna dyplomacja europej­ skich monarchii jest w Waszyngtonie zupełnie bezuży­ teczna". W końcu pobił ich własną bronią i oni to pojęli. Chyba tylko jeden senator Hope przeczuwał, co się kryje za tą maskaradą. Pod maską światowca kryje się twardy człowiek. Jack skinął głową. Odkąd prowadził dorosłe życie, rzadko widywał brata, ale był dość bystry, by rozumieć, że Charles mówi prawdę. Zastanowiło go, czy również on ma w sobie oszukańczy spryt Dilhorne'ów, i doszedł do wniosku, że niestety tak. Następnego ranka wszyscy trzej zbudzili się z potwor­ nym bólem głowy, lecz Alan z najgorszym, jak to było do przewidzenia. Mimo to dotrzymali obietnicy danej Ma­ rietcie. Alan aż jęknął na samą myśl o konnej przejażdżce. - Nie zdrowieję po takich przyjęciach tak szybko jak dawniej. Wy, młodzi - wskazał Jacka i Charlesa - macie nade mną przewagę. Jackowi bardzo spodobała się Marietta w butelkowozielonym kostiumie jeździeckim, czarnym kapelusiku z wysokim rondem i srebrną klamrą przypiętą do szkar­ łatnego otoku. Do twarzy jej było w tym prostym stroju. Okazało się też, że Marietta jest urodzoną amazonką.

Jack i Charles odjechali z nią galopem, na Alana cedu­ jąc obowiązek towarzyszenia siedzącej w powozie So­ phie. Naturalnie Alan był wcieleniem galanterii i plótł androny, by przyciągnąć uwagę panny, tym bardziej że wkrótce Jack, Charles i Marietta zsiedli z koni i prowa­ dząc je za uzdy, wdali się w ożywioną rozmowę. Sophie zachowywała się dość uprzejmie, ale widok tamtej trójki tylko wzmógł jej niechęć do kuzynki. - Ojciec upoważnił mnie do zaproszenia panów w so­ botę na kolację - powiedziała Marietta. - O ile mu wia­ domo, Alan wkrótce wraca do Anglii, a pan, Charles, wy­ biera się na Południe. Niestety, Sophie nie będzie mogła dotrzymać nam towarzystwa. Jutro jedzie z krótką wizytą do kuzynki, która ma domek na obrzeżach Waszyngtonu. Niewielka strata, pomyślał Charles, natomiast Jack, który jeszcze niedawno widział w Sophie urodziwą, inte­ resującą pannę, był wręcz zachwycony, Marietta bowiem zaczynała go prawdziwie fascynować, natomiast jej młod­ sza kuzynka - szczerze irytować. Obaj z Charlesem wy­ razili radość z zaproszenia. Alan przez cały czas obserwował Sophie zazdrośnie śledzącą wzrokiem resztę towarzystwa. W drodze do do­ mu popadł w zadumę. Rozmyślał o czekającym go po­ wrocie do Anglii, do Eleanor i dzieci, trochę zaś o znajo­ mości Jacka z dwiema pannami Hope i jej ewentualnych następstwach.

ROZDZIAŁ PIĄTY Na kolację wydaną przez senatora Marietta ubrała się znacznie staranniej niż zwykle. Włożyła aksamitną wie­ czorową suknię z dużym dekoltem, której intensywny ka­ sztanowy odcień pasował do koloru jej włosów. Zamiast jak zwykle zaczesać włosy do tyłu i mocno je zebrać, uło­ żyła loki tak, by okalały jej twarz. Dobrze pamiętała, jak Jack próbował uwolnić je spod aksamitki. Miała też na sobie komplet biżuterii po matce: szmaragdowe kolczyki, bransoletkę, a we włosach wąską, złotą wstążkę z brylan­ cikami i malutkimi szmaragdami. Efekt, z którego nie w pełni zdawała sobie sprawę, był oszałamiający. Siedząc przy stole w towarzystwie ojca, ciotki Percival oraz trzech przystojnych mężczyzn, Marietta błyszczała nie mniej niż jej biżuteria, toteż wszyscy czterej panowie zastanawiali się, kto i kiedy mógł ją nazwać pospolitą. To dzięki Jackowi zaszła w niej zmiana i Marietta o tym wiedziała. Nie miało znaczenia, czy Jack żywi do niej jakieś uczucie. Ważne było, że poświęca jej uwagę, którą mężczyźni zwykle skupiali na młodych piękno­ ściach, a poza tym lubi z nią rozmawiać na poważne te­ maty. Powiedziano kiedyś o lady Mary Wortley Montagu, mądrej, a także niekonwencjonalnie pięknej kobiecie ży-

jącej w osiemnastym wieku, że „kochać ją to jak odebrać liberalną edukację". Marietta nie wiedziała, czy Jack w ten sposób o niej myśli, ponieważ jednak sama również odebrała liberalną edukację, postanowiła pozwolić dojść do głosu swemu uczuciu do tego mężczyzny. Musiała jed­ nak najpierw pozbyć się nieustannie gnębiącego ją prze­ świadczenia, że jest „pospolitą panną Hope". Pomyślała też, że gdyby nigdy nie spotkała Jacka, być może zakochałaby się w jego bracie lub w Charlesie Stan¬ tonie. Tymczasem posiłek zbliżał się do końca. Alan, je­ dząc brzoskwinię, zabawiał jednocześnie Mariettę i sena­ tora. - Muszą państwo zrozumieć - tłumaczył - że podob­ nie jak obecny tutaj mój brat Jack nie jestem prawdziwym angielskim dżentelmenem, chociaż w ojczyźnie za takie­ go się mnie uważa z powodu ożenku z dziedziczką wybit­ nej rodziny z północy. Jestem takim samym rozbójnikiem jak Jack lub Jankesi, którzy zbili majątki w Nowym Świe­ cie. Swoją grą oszukałem wszystkich tylko dlatego, że lu­ dzie uwielbiają myśleć stereotypami. Zrobiłem więc coś, czym niewątpliwie bardzo ucieszyłbym mojego szanow­ nego ojca. Wskazując palcem Charlesa, zaczął przemawiać jak ostatni flegmatyk: - Hm, hm, tu widzicie klasyczny przykład ahystokhaty, hm. Tylko że on, o zghozo, wcale nie chce mówić ani zachowywać się jak ahystokhata. Do diabła, Chawles, co cię dophawdy opętało, żeby tak komphomitować swój stan? Ej, ej, phoszę się nie śmiać, panno Mahietto. Zapew­ niam, że jeśli kiedyś przyjedzie pani do Anglii, to znajdzie

pani więcej takich właśnie typów, a mniej podobnych do mnie i Chawlesa. Dokończył już normalnie: - Brzoskwinie z pańskiej cieplarni są wyśmienite, sir powiedział do senatora. - Proszę przyjąć wyrazy uznania. - Powinien pan rozpocząć karierę sceniczną - roze­ śmiała się Marietta. - Kiedy nauczył się pan tak grać? Czy to jest talent wrodzony, czy nabyty? - Och, wrodzony - odpowiedział. - Odziedziczyłem go po ojcu, który był w tym jeszcze lepszy ode mnie. Jack też ma trochę tego talentu, za to Thomas, czyli Fred, nie ma go wcale. On jest po prostu zbyt poważny. - Nie zwiedzie mnie pan, panie Dilhorne - powiedzia­ ła Marietta do Alana. - Pod tą maską beztroski pan też jest poważny. I Jack również. - Niech pani mu tego nie mówi - odpowiedział teatral­ nym szeptem Alan - bo zacznie zadzierać nosa. - Niech pani go nie słucha, Marietto - roześmiał się Jack. - On jest przecherą. Pamiętam, jak mnie nabierał, kiedy byłem mały. Zawsze wiedziałem, o co chodzi Fre­ dowi, ale nie Alanowi. To istny kameleon. - Bardzo przydatna cecha w polityce - odezwał się se­ nator, który z rozbawieniem przysłuchiwał się tej rozmo­ wie. - W Waszyngtonie udało się panu okpić wszystkich i dzięki temu pojedzie pan do domu z mnóstwem infor­ macji, chociaż jestem przekonany, że sam udzielił pan bar­ dzo niewielu. - Cóż, to jest pierwsze, ostatnie i podstawowe zadanie dyplomaty i człowieka interesów, czyż nie? - stwierdził Jack, zanim Alan zdążył odpowiedzieć.

Wszyscy jednocześnie wybuchnęli śmiechem. Ciotka Percival, widząc Mariettę rozkwitającą w obecności tylu przystojnych i mądrych mężczyzn, pomyślała, że jej pod­ opieczna nigdy nie wyglądała piękniej niż w ostatni wie­ czór pobytu Alana Dilhorne'a w Waszyngtonie. Bóg dał, że pan Jack się nią zainteresował, bo z zachowania Ma­ rietty było widać, że odpłaca mu tym samym. Podobnie zaś jak senator, ciotka chciała doczekać jej małżeństwa, i to szczęśliwego. Jak dobrze, że Sophie akurat nie było w domu i nie mogła niczego zepsuć swoimi egoistyczny­ mi dąsami. Później ciotka przyglądała się Jackowi i Marietcie, gdy usiedli obok siebie na sofie w salonie. Alan jej sekundo­ wał. Ciąg dalszy dyplomacji senatora, pomyślał. Ale nie ma powodu go za to winić. Braciszek jest porządnym czło­ wiekiem, panna Marietta stanowi doskonałą partię, a pan Hope pragnie, by ktoś wreszcie się na niej poznał. - A więc brat wyjeżdża do Nowego Jorku przed pa­ nem, Jack - odezwała się Marietta. - Tak. Przedtem sądziłem, że pojadę razem z nim, ale mam pewne zobowiązania wobec Butlera i przed wyjaz­ dem muszę się z nich wywiązać. Gdybym wcześniej wie­ dział, że spotkam tutaj Alana, inaczej ułożyłbym swoje sprawy. - Waszyngton może nie być najbezpieczniejszym miejscem w tym kraju, jeśli dojdzie do wypowiedzenia wojny - zwróciła mu uwagę Marietta. - Ojciec uważa, że buntownicy natychmiast ruszą na nas w nadziei, że nie je­ steśmy na to przygotowani. Mogą sądzić, że szybki atak pomoże im wygrać wojnę, zwłaszcza jeśli w jego wyniku

uda im się opanować stolicę. Zdaniem ojca wiedzą rów­ nież, że jeśli wojna potrwa dłużej, z pewnością ją prze­ grają. - Myślę, że właśnie tę możliwość pan senator i mój brat roztrząsają teraz z taką powagą. Ale co z panią, Ma­ rietto? Czy pani zostanie w Waszyngtonie? - Naturalnie - odrzekła. - Moje miejsce jest przy ojcu, a on nawet nie pomyśli o wyjeździe, gdy Północ znalazła się w niebezpieczeństwie. Na chwilę zamilkli. Tknięty nagłym impulsem, Jack ujął Mariettę za rękę, chcąc ją pocieszyć i udzielić jej du­ chowego wsparcia. Pierwszy raz, jeśli nie liczyć delikat­ nych muśnięć w tańcu, połączył ich dotyk i okazało się, że na obojgu wywarło to olbrzymie wrażenie. Marietta nigdy nie doznała niczego podobnego. Szerzej otworzyła oczy i spojrzała na Jacka tak, jakby zobaczyła go pierwszy raz w życiu. Natychmiast zorientowała się, co oznacza to dziwne drżenie, jakie ogarnęło jej ciało. Nie tylko zakochała się w tym mężczyźnie, lecz również go pragnęła. Spotkała go zaledwie kilka tygodni temu, lecz wydawało jej się, że znają się od niepamiętnych czasów. Jack był nie mniej poruszony. Znał wiele kobiet, z kil­ koma przeżył intymne chwile, lecz nigdy jeszcze zwykłe dotknięcie nie wywołało u niego tak porywającego dozna­ nia. Spadło na niego jak grom z jasnego nieba. Od razu przypomniało mu się, co kiedyś powiedział jego ojciec: - Kiedy poznasz tę jedną jedyną kobietę, Jack, w jed­ nej chwili będziesz stracony. Bierz ją, bo inaczej nigdy sobie nie wybaczysz, że pozwoliłeś jej odejść. - Marietto... - powiedział schrypniętym głosem, wpa-

trując się w jej oczy. Żałował, że nie są sami. Wtedy mó­ głby... och, sam nie wiedział, co mógłby zrobić albo po­ wiedzieć. - Marietto - powtórzył - bardzo chciałbym któ­ regoś popołudnia zawieźć panią nad rzekę Potomac. Po­ dobno są tam wspaniałe widoki. Jeśli nie wypada nam tam pojechać tylko we dwoje, to musimy wziąć również ciotkę Percival, chociaż szczerze mówiąc, wolałbym zostać z pa­ nią sam na sam. Marietta przez chwilę milczała, gdyż w ogóle nie była w stanie sformułować sensownej odpowiedzi. Jeszcze nigdy żaden mężczyzna nie patrzył na nią tak, jak teraz czynił to Jack. W końcu powiedziała: - Naturalnie, pojadę z panem, ale musimy stosować się do przyjętych form, Jack, i wziąć ciotkę Percival. - A więc jesteśmy umówieni - rzekł cicho. - Musimy jednak pamiętać, że w razie wybuchu wojny możemy być zmuszeni do zmiany tego planu. Marietta pokręciła głową. - Nie sądzę. Ojciec twierdzi, że gdy wojna się zacznie, życie stanie się bardziej gorączkowe, lecz balów, i innych rozrywek będzie jeszcze więcej niż teraz. Jego zdaniem w obliczu śmierci i destrukcji zawsze czcimy życie, cie­ sząc się nim pełną piersią, a potem niech się dzieje co chce. Dziwne, prawda? - Dla mnie dziwne jest to - odrzekł Jack - że o ile wiem, jedną z przyczyn wojny jest chęć utrzymania nie­ wolnictwa na Południu. Wydaje mi się barbarzyństwem, że południowcy tak mocno przy tym obstają. Senator usłyszał jego słowa i westchnął. - Nieporozumienia między Północą i Południem nie

ograniczają się do kwestii niewolnictwa - powiedział choć właśnie to dzieli nas najbardziej. Nasza rodzina rów­ nież miała kiedyś niewolników, ale wszyscy już dawno uzyskali wolność. Obawiam się jednak, że gdy w końcu Północ zwycięży, czego jestem pewien, to nienawiść spo­ wodowana wojną stworzy w naszym kraju podziały, które mogą trwać przez kilka pokoleń. Człowiek jest grzeszną istotą. Ciotka Percival odezwała się ze strapioną miną: - Powinniśmy wszyscy się modlić, by wojny nie było. Bóg nie może być aż taki nielitościwy i wierzę, że nie do­ puści do podobnych okropności. W ciszy, która nastąpiła po tych pełnych troski sło­ wach, z oddali dobiegł ich hałas. Do okrzyków, strzałów z pistoletów i wiwatów dołączyło wkrótce bicie dzwo­ nów. Senator, który był najbliżej okna, odsunął zasłony i wyjrzał na ulicę. Rozległ się odgłos szybkich kroków i pod oknem prze­ biegła grupa mężczyzn, krzycząc coś niezrozumiale. Se­ nator, zapominając o swej godności, otworzył okno i za­ wołał: - Co się stało? Co się stało? Postawny Murzyn z rozpromienioną twarzą przystanął na chwilę, by mu odpowiedzieć: - Wielkie święto! - krzyknął. - Mówią, że padł Fort Sumter i zaczęła się wojna o wolność! Senator zamknął okno, zaciągnął zasłonę i odwrócił się do dam. Twarz miał posępną. - Tego się spodziewałem - powiedział ponuro. - Po­ dobnie jak kiedyś Juliusz Cezar, tak teraz południowcy

przekroczyli Rubikon. Spadła na nas najgorsza z możli­ wych wojen, brat będzie walczył przeciwko bratu. Nawet prezydent Lincoln nie zdoła już dłużej powstrzymać jej wybuchu, chociaż bardzo chciałby uniknąć ostatecznego konfliktu. Hałas na zewnątrz nasilił się. Wiwaty stawały się coraz głośniejsze. - Na razie ludzie się cieszą - powiedział Alan, pra­ wie tak samo zasępiony jak senator. W tej chwili widocz­ ny stał się jego wiek i dostojeństwo, co zwykle masko­ wał swobodnym sposobem bycia. - Obawiam się jed­ nak, że wkrótce będą płakać. Chciałbym wiedzieć, ilu żołnierzy padnie na polu bitwy, nim znowu zapanuje po­ kój. Radosny nastrój wieczoru zniknął bez śladu. Alan wstał. - Żal mi tak wcześnie wychodzić - rzekł - ale muszę niezwłocznie złożyć wizytę panu konsulowi. Jest wpraw­ dzie późno, moim obowiązkiem jest jednak przed opusz­ czeniem Waszyngtonu odebrać stosowne instrukcje. Wie­ rzę, że pan mi to wybaczy, sir. - Oczywiście - powiedział senator. - Ma pan swoje obowiązki, podobnie jak ja swoje. Czy pan również wy­ jeżdża do Anglii, panie Stanton? - Nie z panem Alanem Dilhorne'em - odpowiedział Charles. - Mój szlak wiedzie teraz na Południe. Rozumie pan, sir, że Wielka Brytania zachowa neutralność, ważne jest więc, aby jeden z nas tam pojechał. Ze względu na swoje zainteresowania, jak również z uwagi na fakt, iż pan Dilhorne musi jak najszybciej złożyć raport w Anglii, ja

zostanę na razie tutaj. Jeśli pan pozwoli, przed wyjazdem z Waszyngtonu złożę jeszcze wizytę, by się pożegnać. - Zawsze jest pan mile widzianym gościem - odparł senator. Wyciągnął rękę do Alana. - Bardzo się cieszę, że mogłem pana poznać, jak również pana Stantona, sir. Po naszym spotkaniu zmieniła się moja opinia o angielskich dżentelmenach. Zanim goście wyszli, Jack znalazł chwilę, by pożegnać się na osobności z Mariettą i powtórzyć zaproszenie na przejażdżkę nad Potomac. Mimo wojny życie musiało to­ czyć się dalej, a Jack zamierzał korzystać z jego uroków. Zanim Jack znalazł czas, by wybrać się z Mariettą i ciotką Percival nad wielkie wodospady na rzece Poto­ mac, oficjalnie ogłoszono stan wojny, dlatego wycieczka w to malownicze miejsce nie odbywała się w tak sielskiej atmosferze, jak wcześniej wyobrażała sobie Marietta. Ja­ dąc w tamtą stronę, raz po raz widzieli wojskowe namioty i krzątaninę przy drodze. Organizowano garnizon dla od­ działów, które wkrótce miały przybyć do Waszyngtonu. - Prezydent zarządził mobilizację około pół miliona mężczyzn - powiedział senator Hope do Ezry Butlera i Jacka, gdy przyszedł do biura Butlera, by zaprosić go wraz z Jackiem na posiedzenie kolejnej komisji Kongresu, gdzie ich rady mogły okazać się przydatne. Starszy pan ciężko westchnął. - Lincoln uważa, że nie będzie trudności ze znalezie­ niem takiej liczby żołnierzy. Oficerowie werbunkowi po­ jawili się w Baltimore i innych portach Wschodniego Wy­ brzeża, gdzie przybijają statki z imigrantami. Ledwie lu-

dzie zdążą stanąć na lądzie, a już namawia się ich do wstą­ pienia w szeregi armii. Obawiam się, że nowi Amerykanie będą walczyć ze starymi na śmierć i życie. - To prawda - przyznał Jack. - Północy na pewno nie zabraknie szeregowych żołnierzy, ale Ezra właśnie mi mó­ wił, że większość oficerów z West Point opowiedziała się po stronie Południa. Senator skinął głową. - Owszem, ale nawet wielcy generałowie, a Robert E. Lee jest wielkim generałem, i ich oficerowie nie są w sta­ nie przeciwstawić się dużo liczniejszemu przeciwnikowi ani sile przemysłu. Mają do dyspozycji niewiele linii ko­ lejowych, a gdyby próbowali budować nowe, będziemy je natychmiast niszczyć. Nie, Jack, Południe nie może zwy­ ciężyć, zwłaszcza jeśli wojna się przeciągnie. - Czas pokaże - trzeźwo powiedział Ezra. - Warto jednak pamiętać, że nie zawsze zwyciężają ci, za którymi stoi potęga. - Najbardziej obawiam się tego - odparł senator - że ktokolwiek zwycięży, wojna nas nieodwracalnie zmieni i staniemy się nieczuli na wszystko. Jack całkowicie się z nim zgadzał. Na Północy dawały o sobie znać przejawy determinacji, które z początkiem woj­ ny osiągnęły groźne nasilenie. Ludzie napływający do Wa­ szyngtonu, by zbić majątek na zbrojnym konflikcie, byli pozbawieni skrupułów i zdecydowani za wszelką cenę osiągnąć swój cel. Jego brat Alan rozumiał ich pobudki, ale niewielu Brytyjczyków lub mieszkańców Starego Konty­ nentu potrafiłoby lub chciało je zrozumieć. Alan rozmawiał z nim o tym tuż przed swoim wyjaz-

dem do Nowego Jorku. Siedzieli w barze hotelu Willarda, który był bardziej zatłoczony i nawet bardziej hałaśliwy niż w ten wieczór, gdy Alan pokazał gospodarzom swe prawdziwe oblicze. - Anglicy nie zdają sobie sprawy z tego, co nadchodzi - powiedział. - Nie rozumieją, że Stany Zjednoczone są Rzymem, a my przyjmujemy rolę Aten. Przyszłość jest tu­ taj. Gdybym dwadzieścia lat temu przyjechał do Stanów Zjednoczonych, a nie do Anglii, z pewnością czułbym się tu jak w domu. Amerykanie jeszcze się nie ucywilizowali i ja również nie. Jack wybuchnął śmiechem, spojrzał bowiem na swego eleganckiego brata, wyglądającego jak ideał angielskiego arystokraty. Wiedział jednak, że to tylko pozory. - A ja? - spytał, zamierzał bowiem osiąść w Stanach Zjednoczonych. - Czy ja jestem cywilizowany? - Bardziej niż ja - odrzekł rzeczowo Alan - nie wątpię jednak, że będziesz umiał dobrze się tutaj urządzić. Natu­ ralnie pod warunkiem, że znajdziesz dobrą żonę. Unikaj tej małej Sophie, Jack. Ona nadaje się na kochankę, ale nie do prawdziwej miłości. Zresztą nawet w łóżku bym jej nie wierzył, chyba że leżałaby związana. Za to jej rzekomo pospolita kuzynka... o, to zupełnie inna sprawa. Uroda Sophie nie przetrwa długo, a gdy zwiędnie... - Wzruszył ramionami. - Jesteś już dostatecznie duży, by mieć swój rozum. - Ty ożeniłeś się z piękną kobietą - powiedział Jack, przypomniawszy sobie Eleanor z jej wizyty złożonej w Sydney. - Ale również mądrą. - Alan się uśmiechnął. - To była

perła swojej rodziny. Wybrałem ją nie tylko ze względu na urodę. Po bratersku objął Jacka. - Braciszku, jesteś porządnym człowiekiem, lepszym niż ja, i zasługujesz na dobre życie, dlatego radzę ci, strzeż się Sophie. Nie podoba mi się sposób, w jaki przygląda się tobie i Marietcie, gdy jesteście razem. Chwilę potem Jack patrzył za odchodzącym bratem. Kochał Alana i Thomasa. Zawsze smuciło go, że życie rozrzuciło ich po całym świecie i rzadko się spotykają. Owszem, musiał uważać na Sophie, był jednak przeko­ nany, że Alan nieco przesadza. Dopiero znacznie, znacznie później miał przypomnieć sobie jego słowa i przyznać, że należało posłuchać tej rady. Gdy szedł z Mariettą na spacer brzegiem rzeki Poto­ mac, krytyczna opinia Alana o Sophie zupełnie wywie­ trzała mu z głowy. Przystanęli nad wodospadami i zaczęli podziwiać otaczający ich krajobraz. - Wielkie Amerykańskie Wodospady - powiedział Jack. - Przynajmniej raz nazwa nie jest przesadzona - Och, u nas wszystko jest wielkie - powiedziała Ma­ rietta z uśmiechem. Ubrała się tego dnia w bladozieloną bawełnianą suknię i wielki słomkowy kapelusz, a włosy miała rozpuszczone, wiedziała bowiem, że Jack to lubi. - Goście z Europy często zarzucają nam samochwalstwo, ale gdy na własne oczy widzą, czym się chlubimy i jakie to jest wspaniałe... - Zawiesiła głos. Jack z zachwytem przyglądał się jej ożywieniu. - W Ameryce rzeczywiście wszystko jest wspaniałe powiedział. - A widok, który mam w tej chwili przed so-

bą, jest szczególnie pociągający. - Wiedząc zaś, że znaleźli się akurat w miejscu, gdzie ciotka Percival ich nie widzi, pochylił się i patrząc w piękne oczy Marietty, deli­ katnie pocałował ją w usta. - Jestem pewien, że mi to pani wybaczy - szepnął pokusa była zbyt wielka. Nie kłamał, a czuły pocałunek tylko pogorszył sprawę, zwłaszcza że Marietta spojrzała na niego ze szczerym za­ skoczeniem. Czy to możliwe, że żaden mężczyzna przed nim tego nie zrobił? Czyżby nikt nigdy jej nie całował? Jak wszyscy mężczyźni mogli być ślepi na piękno jej ciała i bezpretensjonalny wdzięk? Wciąż milcząc, Marietta przytknęła palec do ust, jakby chciała przypieczętować ten pocałunek. Była tak oczaro­ wana, tak urzeczona, że Jacka nawiedziła jeszcze silniej­ sza pokusa niż przed chwilą i znów jej uległ. Tym razem objął Mariettę i pocałował bardziej namiętnie, a co waż­ niejsze, Marietta mu odpowiedziała: odrobinę rozchyliła wargi i splotła mu ręce na szyi. Szybko uczyła się sztuki miłości! Jack cofnął usta i zaczął głaskać ją po policzku, co, o dziwo, podniecało dziewczynę prawie tak samo jak po­ całunki. - Nie powinienem tego robić - szepnął schrypniętym głosem. Mariettę zaszokowała jej własna odpowiedź: - Nie ma w pobliżu nikogo, kto mógłby o nas rozpo¬ wiedzieć. - Wiem, a ciotka Percival też nas w tej chwili nie wi­ dzi - odszepnął i znów ją pocałował.

- Tak. - Odwzajemniała jego pocałunki coraz bardziej żarliwie. - To jednak nie usprawiedliwia tego, co robimy. - Słusznie, lecz mimo to wydaje mi się, że nam obojgu sprawia to przyjemność. Marietta zaśmiała się, nieco zdyszana. Jack słusznie przypuszczał, że nikt nigdy jej nie całował. Choć była już dojrzałą kobietą, szczytem tego, na co mogła liczyć do tej pory, były komplementy prawione z uprzejmości, lecz bez przekonania, a i te dotyczyły wyłącznie przymiotów jej umysłu, a nie ciała. Nie umiała sobie wyobrazić, jak mo­ głaby robić... to... z Jackiem, ale o dziwo, wcale nie za­ mierzała go powstrzymywać. Przeciwnie, oczekiwała na­ stępnych pieszczot, bo skoro tak przyjemnie było na przedpolach twierdzy miłości, to jak wspaniale musiało być w jej murach! Nagle jednak przestraszyła się swojej słabości i odsu­ nęła się od Jacka. - Och, Jack, chyba jednak nie powinniśmy... i to pod gołym niebem. Omal się nie zapomniał i nie powiedział jej: „Miłość pod gołym niebem zawsze jest najlepsza", na szczęście w ostatniej chwili wrócił mu rozsądek. - Owszem, powinniśmy, ale to akurat nie jest dobre miej­ sce i czas, byśmy się zapomnieli i pozwalali sobie na... Zabrakło mu słowa, które byłoby do przyjęcia, więc powie­ dział to, które pierwsze przyszło mu na myśl: - Na karesy. - Gdzie, na miłość boską, usłyszał coś takiego? Marietcie to słowo również wydało się zabawne, zro­ biła więc surową minę, by nie było widać, z jaką ochotą uczestniczy w tych subtelnych pieszczotach, i szepnęła:

- Karesy, Jack? Czy tym właśnie się zajmujemy i tak mówi się o tym w Nowej Południowej Walii? - Och, w starych powieściach - odparł z uwodziciel­ skim uśmiechem i nawet nie wiedział, że takim samym uśmiechem Patriarcha zdobył jego matkę. - Zdaje mi się, że w którejś widziałem to słowo. Obawiam się jednak, że dziś w Sydney jesteśmy bardziej konkretni. - Nie wątpię. Trochę odsunęli się od siebie i Marietta pomyślała, że popołudnie nagle straciło nieco ze swego uroku. Czy Jack robił to często i ze wszystkimi kobietami, któ­ re poznawał? Było dla niej oczywiste, że jest doświadczo­ nym mężczyzną. Czy uhonorował ją w szczególny spo­ sób, czy też była jedną z wielu? Może gdy Jack pojedzie do Nowego Jorku, szybko zapomni o niej i znajdzie sobie nowy obiekt zainteresowań? 1 dlaczego, będąc tutaj, wy­ brał ją, a nie Sophie? Jack wziął ją za rękę i wrócili do ciotki Percival, która słysząc ich kroki, otworzyła oczy i powiedziała: - Och, wróciliście wcześniej, niż się spodziewałam. Mam nadzieję, że Jack jest pod wrażeniem. - Zaiste, panno Percival - potwierdził żartobliwie i przesłał ciotce kolejny z uśmiechów swojego ojca. - Je­ stem pod wrażeniem wszystkiego, co zobaczyłem, a Ma­ rietta z pewnością to potwierdzi. Jeśli nawet ciotka zauważyła rumieniec, jaki pojawił się na twarzy Marietty, to nie skomentowała tego ani słowem. Miała jednak szczerą nadzieję, że pan Dilhorne umiał zna­ cznie lepiej wykorzystać czas, niż po prostu głupio gapić się na - niewątpliwie wspaniałe - wodospady.

Nie zgłębiała wszakże tematu, tylko zaczęła przygoto­ wywać piknik na trawie. Rozłożyli koc w miejscu, z któ­ rego rozciągał się najpiękniejszy widok na rzekę, więc można było na chwilę zapomnieć o wojnie i Waszyngto­ nie. Potem wypakowali koszyk Jacka. Ciotka z Mariettą wydały okrzyk zdumienia na widok jego zawartości, był bowiem po brzegi wypełniony szynką, wołowiną, kanap­ kami, serem, bułkami z masłem, ciastem, ciasteczkami i owocami. - Nie ma babeczek - powiedział ze śmiechem Jack. Są zbyt niebezpieczne. W drugim koszyku znajdowały się porcelanowe naczy­ nia, szkło, srebrna zastawa, adamaszkowe serwetki i bu­ telka wina. Był nawet adamaszkowy obrus i mały bukie­ cik w wazoniku. Jack zamaszyście otworzył butelkę i roz­ dał kieliszki z takim szykiem, jakby podejmował damy w renomowanej londyńskiej lub waszyngtońskiej restau­ racji. Mariettę trochę rozbawiła ta elegancja, lecz naprawdę była pod dużym wrażeniem. Pomyślała, że Jack przeista­ cza wszystko, czego się dotknie. Gdziekolwiek się poja­ wiał, życie nabierało blasku, nieważne, czy była to popo­ łudniowa herbatka, piknik czy zwykły spacer. W jego obe­ cności nagle wszystko stawało się interesujące. Zdradziła się przed nim z tą myślą. - Och, Patriarcha, czyli nasz ojciec, nauczył nas, że ży­ cie jest tym, co sami z niego uczynimy - odpowiedział, kosztując potrawy z widoczną przyjemnością. - Nie wol­ no sobie czegoś odmawiać z powodu skąpstwa. Jedzenie i trunki są po to, by sprawiały ludziom przyjemność.

Marietta spojrzała na Jacka leniwie wyciągniętego na trawie z kieliszkiem wina, którym wznosił toast za wodo­ spady. Zrobiło jej się żal, że nie mogła osobiście przeko­ nać się, jakim człowiekiem był ojciec Jacka i Alana, bo obaj wspominali go z wyjątkowym szacunkiem. Natomiast ciotka Percival obserwowała Mariettę, nie Jacka. Pierwszy raz zdarzyło się, że Marietta zwróciła uwagę na mężczyznę i chętnie przebywała w jego towa­ rzystwie. Śmiała się z nim i z niego, przekomarzała się, zapominała o swojej rzekomej pospolitości, krótko mó­ wiąc, stała się mniej pospolita. Gdy Jack i Marietta rozmawiali, żartowali, razem po­ dziwiali widoki, ciotka myślała o tym, jaką wspaniałą parę tworzą razem. Przy Jacku Marietta nie była za wysoka, co więcej, jego swoboda wydawała się zaraźliwa. Dlatego po posiłku ciotka taktownie zaproponowała, że podrzemie w popołudniowym słońcu, a ich wysłała na spacer brze­ giem rzeki. Widziała, jak doszli do zakrętu ścieżki prowadzącej nad wodospady, widziała, jak Jack pochylił się, ujął dłoń Ma­ rietty i złożył na niej pocałunek. Byli za daleko, by mogła słyszeć, czy choćby zgadnąć, co mówią, lecz zachowanie Jacka nie pozostawiało żadnych wątpliwości. Czytało się w nim szacunek i troskę... lecz czy również miłość? O Boże, oby tak było, pomyślała ciotka Percival, wie­ dząc, że Marietta przychylnie odnosi się do zalotów Jacka. Żeby tylko miał poważne zamiary. Marietta potrzebuje właśnie kogoś takiego jak on. Może przecież tak wiele dać mężczyźnie, który będzie umiał ją docenić. Jest warta dwudziestu Sophie. Oby to było coś więcej niż przyjaźń.

Jack jest za dobry dla Sophie. A chociaż dla Marietty, zda­ niem ciotki Percival, nikt nie był dość dobry, to z uwagi na brak prawdziwych ideałów, Jack był partią nie do po­ gardzenia. Jej nadzieje nie były płonne. Dilhorne'a początkowo zainteresował wdzięk Sophie, lecz inteligencja i poczucie humoru Marietty sprawiły, że stopniowo przenosił swą uwagę na kuzynkę. W miarę jak poznawał Mariettę, jego szacunek przeradzał się w miłość. Rozsądek i wiedza nie zabiły bezpośredniości Marietty, dlatego znakomicie się z nią rozmawiało. Wiedziała rów­ nież, kiedy milczeć. Pozwoliła mu podziwiać wodospad bez zbędnych, szczebiotliwych zachwytów nad cudowną scenerią, bez poetyckich przenośni lub paplania: „Och, ja­ ka szkoda, że nie wzięłam kredek, by naszkicować ten cu­ downy pejzaż". Jack czuł się tak, jakby był w towarzystwie innego mężczyzny, z tą tylko różnicą, że Marietta była stuprocen­ tową kobietą... i to jaką! Kiedy niespodziewanie ją poca­ łował, nie wymierzyła mu dla przyzwoitości policzka, nie nadąsała się, nie próbowała głupich, flirciarskich gierek. Przyjęła i odwzajemniła jego pocałunki bez fałszywego wstydu i śladu oburzenia. Nie, to już nie była pospolita panna Hope, cicha kuzyn­ ka uroczej Sophie. Gdy przebywał sam, wciąż myślał o Marietcie, a gdy widział lub słyszał coś ciekawego, chciał się tym z nią podzielić. To właśnie ze względu na Mariettę nie odwiedzał domu Belli Dahlgren i nie zwracał uwagi na damy spragnione rozkoszy, które wyraźnie dawały mu do zrozumienia, że

są nim zainteresowane. Kiedyś, być może, poświęciłby im swój czas, ale nie teraz. Staję się mnichem, pomyślał z uśmiechem. Już widzę znaczącą minę Patriarchy, którą zrobiłby, gdyby dowie­ dział się, jak zdziwaczałem. Ciekawe, czy zaskoczyłby go mój wybór? Pewnie nie, bo przecież sam mawiał, że ta jedna jedyna kobieta często pojawia się niespodziewanie i bez zapowiedzi. Jak - podobno - moja matka. Tak rozmyślając, mocniej zacisnął rękę na dłoni Ma­ rietty, odkąd bowiem znaleźli się w zasięgu wzroku ciotki Percival, musieli zachowywać się bardziej dyskretnie. Po­ czuł w odpowiedzi nieznaczny ruch palców, i było to wszystko, na co sobie w tej chwili mogli pozwolić. Czy jednak Marietta odwzajemniała jego uczucie? Naturalnie, przecież inaczej honor nie pozwoliłby jej tak ochoczo przyjmować jego pocałunków. Flirt nie był w jej stylu. Podobnie jak ciotka Percival, również Jack miał rację. Już w chwili gdy Marietta weszła do salonu i zastała tam obcego mężczyznę czekającego na Sophie, usłyszała głos serca i wiedziała, że coś popycha ją właśnie ku temu mężczyźnie. Potem wystarczało, by Jack wszedł do poko­ ju, i natychmiast wydawało jej się, że nastrój ulega zmia­ nie. Alana, który pod wieloma względami przypominał brata, trochę się bała - taki był groźny i wielki - za to Jack urzekał ją swą otwartością i ciepłym stosunkiem do in­ nych. Mogłabym podziwiać Alana, lękać się go, ale nie po­ kochać, pomyślała. Co innego Jack... W tej chwili Ma­ rietta raptownie zakończyła samoanalizę, ponieważ po­ trzeby jej umysłu okazały się nagle mniej ważne od po-

trzeb ciała. To było coś zupełnie nowego dla zrównowa­ żonej panny Hope. Teraz dla odmiany jej dłoń dała sygnał Jackowi. A pro­ mieniejąca twarz powiedziała mu wszystko, co chciał wie­ dzieć: nie powinien martwić się brakiem wzajemności. Natomiast ciotka Percival, widząc, jak Marietta z Ja­ ckiem powoli nadchodzą, nabrała przekonania, że jej pod­ opieczna wreszcie spotkała kogoś, kto pokocha ją i będzie cenił tak, jak sobie na to zasłużyła.

ROZDZIAŁ SZÓSTY - Mundury! Tyle mundurów! Niedługo w Waszyngto­ nie w ogóle nie będzie cywilów. - Nie przesadzaj, Sophie - zmitygowała ją Marietta. Nawet tu, w sali balowej u Van Hornów, jest jeszcze wielu cywilów. - Sami starzy - zauważyła Sophie. - Kiedy wojsko wyruszy, nie pozostanie ani jeden młody mężczyzna. - Niestety, to właśnie młodzi ludzie walczą na woj­ nach - powiedziała ciotka Percival. - Starzy kryją się na tyłach i wszystko organizują. - Co tam, przynajmniej Jacka nie wbiją w mundur odparła Sophie, rozglądając się dookoła. - Obiecał przyjść tu dzisiaj. Senator Van Horn na pewno go zaprosił, ale nig­ dzie go nie widzę. - Nic dziwnego - odparła Marietta. - Jeszcze nigdy na żadnym balu nie spotkałam takich tłumów, nawet w tym domu. - Senator Van Horn i jego żona byli znani z wiel­ kich i wspaniałych przyjęć, tym razem jednak przeszli sa­ mych siebie. Potwierdzało się to, co przepowiedział ojciec Marietty: wybuch wojny spowodował ożywienie życia to­ warzyskiego. Mała orkiestra w kącie sali zaczęła grać walca, wkrótce więc Sophie wirowała na parkiecie z przystojnymi ofice-

rami. Marietta jak zwykle usiadła na krześle i przygoto­ wała się do roli obserwatora, a nie uczestnika zabawy. Niedługo jednak miała pozostać biernym widzem, zbli­ żał się bowiem do niej Avory Grant. Był w niebieskim mundurze oficera wojsk Unii i uśmiechał się promiennie. - Czy uczyni mi pani zaszczyt i zgodzi się zatańczyć ze mną walca, Marietto? Przez wzgląd na dawne czasy. Wstała i podała mu rękę, mówiąc: - Skoro tak ładnie pan prosi, to naturalnie zatańczę. Roześmiał się, a jego twarz nagle odmłodniała. - Widzę, że podczas mojej nieobecności nauczyła się pani flirtować. Z naszego ostatniego spotkania zapamięta­ łem poważną, młodą pannę. Komu udało się tak panią od­ mienić? Bo, niestety, nie mnie. Marietta spłonęła rumieńcem. - Och, z wiekiem człowiek się zmienia. - To prawda - przyznał, wirując z nią na parkiecie. Jednak pani zmieniła się na korzyść, co, muszę wyznać, jest rzadkością. - Teraz pan flirtuje ze mną, Avory. Myślę, że od tych dawnych czasów oboje zmieniliśmy się na lepsze, jeśli wolno mi wysunąć taką sugestię. Nagle spoważniał. - Marietto, powinienem coś pani powiedzieć. Wolałbym, żeby usłyszała to pani ode mnie, a nie od jakiejś plotkarki. Sprowadził ją z parkietu. Wyszli przez podwójne drzwi do holu, gdzie Avory przystanął i spojrzał na nią zatroska­ nym wzrokiem. - Czy nikt nie powiedział pani, w jaki sposób zmarła moja żona?

Marietta nie wiedziała, jak zareagować. - Nie, Avory. Słyszałam tylko o samym fakcie. A dla­ czego pan pyta? - Myślałem, że może coś do pani dotarło - odrzekł. Zapomniałem już, jak długo żyłem z dala od Waszyngto­ nu i tego świata, w którym kiedyś się obracałem. Prawie z nikim nie korespondowałem. Okoliczności śmierci mo­ jej żony nie były przyjemne, więc chcę opowiedzieć pani o nich osobiście. - Współczuję panu, Avory, ale niech pan nie mówi, je­ śli to sprawia panu ból. - Nie musi mi pani współczuć. Moja żona straciła ży­ cie w katastrofie powozu, którym uciekała z kochankiem. On został kaleką do końca życia, nie może już chodzić, ona zginęła na miejscu. Rzadko zdarza się tak szybka kara za grzechy. Powiedział to bez emocji, jakby relacjonował tragedię kogoś innego. - Na szczęście nie zabrała z sobą naszej córki, Susan¬ ny. Teraz, gdy wstąpiłem do armii unionistów, muszę ją zostawić i bardzo się tym martwię. Marietta zawsze wyobrażała sobie, że w czasie gdy ona wiedzie nudny żywot starej panny, Avory zaznaje szczę­ ścia w małżeństwie. Nagle zaczęła się zastanawiać, jak potoczyłoby się ich życie, gdyby się pobrali. - Nie chciałem tego mówić w sali balowej, ale mu­ siałem pani o tym opowiedzieć, zanim ktoś inny to zro­ bi - dodał. - Przeszłości się nie zmieni i dlatego nie warto niczego żałować. - Wyciągnął do niej rękę. Miejmy nadzieję, że muzyka jeszcze gra. Jeśli tymcza-

sem walc już się skończył, to zamawiam sobie następny taniec. Gdy wrócili do sali, muzyka wciąż rozbrzmiewała, więc znów zawirowali w walcu, jakby ani na chwilę nie opuszczali parkietu. Marietta pomyślała, że teraz już ro­ zumie, dlaczego Avory tak się zmienił. Kiedyś był beztro­ skim, radosnym młodzieńcem, a dziś miała przed sobą po­ ważnego mężczyznę, który wiele przeżył. Zakończyli taniec w pobliżu krzesła ciotki Percival. Tymczasem do starszej pani podszedł Jack i najwidoczniej ją zabawiał, bo głośno się śmiała, co było rzadkością. Jack wstał i podsunął Marietcie krzesło. Zachowywał się tak, jakby miał do niej prawo i chciał pokazać temu przystojnemu, młodemu oficerowi, że jest nią poważnie zainteresowany. Jeśli Avory zauważył ten sygnał, to nie dał tego po so­ bie poznać. Marietta powiedziała ze swobodą: - Avory, muszę przedstawić pana nowemu znajome­ mu, z którym rozminął się pan podczas kwesty. To jest pan Jack Dilhorne, który przyjechał z Nowej Południowej Wa­ lii i doskonale się zna na budowie okrętów. Pan Avory Grant - zwróciła się do Jacka, który podobnie jak Avory starał się drobiazgowo przestrzegać zasad dobrego wycho­ wania - jest moim starym przyjacielem z lat młodości, który po ślubie przeprowadził się do Karoliny. - No, może nie tak bardzo starym - uśmiechnął się Avory - ale też nie pierwszej młodości. W każdym razie podejrzewam, że tylko w Waszyngtonie można od razu na pierwszym przyjęciu spotkać kogoś z antypodów. - Och, ostatnio do Stanów przyjeżdżają ludzie z całe-

go świata - powiedział Jack, zastanawiając się, co Marietta miała na myśli, mówiąc o „starym przyjacielu". - A skoro mowa o Karolinie, to mój przyjaciel z Anglii niedługo się tam wybiera. On również interesuje się budową okrętów. Dzisiaj właśnie usłyszeliśmy, że doświadczalny okręt opan­ cerzony, „Merrimac", zatopiony przez załogę podczas ataku na stocznię marynarki wojennej w Norfolku, ma zostać pod­ niesiony z dna i przebudowany. - To prawda - przyznał Avory. - Chociaż przez ostat­ nie dziesięć lat mieszkałem na Południu, mój rodzinny dom stoi w pobliżu Waszyngtonu, a serce sprzyja Unii. Przyjechała ze mną ciotka. Osiedli się w Grantsville na czas wojny i zaopiekuje się moją córeczką. W Karolinie zostawiłem pełnomocnika, by zarządzał majątkiem pod­ czas mojej nieobecności. - Musi pan nas odwiedzić, zanim wyruszy na wojnę - powiedziała Marietta. - Ojciec się ucieszy, gdy znów pana zobaczy. - A my musimy spotkać się w barze hotelu Willarda, by uczcić zawarcie nowej znajomości - dodał Jack. Chciał dowiedzieć się więcej o przystojnym nieznajo­ mym, który patrzył na Mariettę z niekłamanym zachwy­ tem. - Zgoda - rzekł Avory. - Obawiam się jednak, że mój pobyt w Waszyngtonie nie będzie długi. - Skłonił się przed nimi. - Bardzo przepraszam, ale jest dzisiaj na balu wielu moich dawnych przyjaciół, a to może być dla mnie ostatnia okazja, by się z nimi zobaczyć. - Wyraźnie zmienił się na lepsze - zawyrokowała ciot­ ka Percival, gdy Avory odszedł. - O ile pamiętam, był kie-

dyś gruboskórnym młodzieńcem, którego interesowały wyłącznie przyjemności. - Tak - przyznała Marietta. - Ale przeżył tragedię. Jak to taktownie wyrazić? - Półtora roku temu stracił żo­ nę, a ich małżeństwo nie było udane. Wdowiec, pomyślał Jack. Intuicja podpowiedziała mu, że Avory Grant i Marietta byli kiedyś ze sobą blisko. Powrót Sophie przerwał rozmowę na ten temat. Od dłuż­ szego czasu Sophie chichotała w kącie z rówieśniczkami, wróciła jednak do nudnej Marietty i jeszcze nudniejszej ciot­ ki Percival, gdy zobaczyła, że zabawiają nie tylko Jacka, lecz również młodego człowieka w mundurze. - Czy był tu z wami Avory Grant? - spytała głośno, nie zważając na to, że ciotka Percival właśnie chciała coś powiedzieć. Zignorowała też Jacka, który na jej powitanie wstał z krzesła. - Doprawdy, Sophie - skarciła ją ciotka - w twoim wieku powinno się pamiętać o manierach. Nie jesteś już dzieckiem. Zachowaj się jak należy wobec Marietty i pana Dilhorne'a. - Nie odpowiedziałaś mi na pytanie - rzekła Sophie, ignorując reprymendę ciotki. - Tak, to był pan Grant - potwierdziła łagodnie Ma­ rietta, chcąc uniknąć kolejnej sceny z Sophie, tym razem w publicznym miejscu. - Wygląda bosko w niebieskim mundurze - westchnę­ ła zachwycona Sophie. - Powinnyście go zatrzymać do mojego powrotu. Ciotka Percival, której mniej niż Marietcie zależało na uniknięciu sceny, powiedziała surowo:

- Gdybyś została z nami, zamiast szukać uciech z Bóg wie kim, mogłabyś z nim porozmawiać. A tak musisz po­ czekać, aż pan Grant wróci, lub dopiero gdy nas odwiedzi, co prawdopodobnie wkrótce nastąpi. - Im szybciej, tym lepiej - oznajmiła wesoło Sophie, zupełnie nie zrażona tą wymówką. - Nie zaprosi mnie pan do tańca, Jack? Nie znoszę balów, na których muszę sie­ dzieć i przyglądać się innym. A pan? - I cóż innego ten biedak mógł zrobić po takiej propo­ zycji? - spytała zgorszona ciotka Percival, gdy Sophie po­ rwała Jacka do tańca. - Będę szczęśliwa, kiedy rodzice wreszcie zabiorą ją do domu. - Ja też - przyznała Marietta. - Obawiam się jednak, że jesteśmy na nią skazane aż do jesieni. Nigdy nie sądzi­ łam, że okaże się tak niepodobna do innych kuzynek. Opieka nad wszystkimi pozostałymi była prawdziwą przy­ jemnością, ale Sophie... - Wzruszyła ramionami. Jack nie słyszał tej wymiany zdań, lecz i on miał wra­ żenie, że Sophie jest ciężarem. Im więcej miał z nią do czynienia, tym mniej ją lubił. Zamierzał poprosić do tego tańca Mariettę, tymczasem zamiast tego setnie się nudził, słuchając nieprzerwanego szczebiotu Sophie... a Marietta siedziała sama. Okazało się jednak, że niedługo. Wrócił Avory Grant i znów poprosił ją do tańca. Jack postanowił więc wypytać na osobności ciotkę Percival i dowiedzieć się, czy powi­ nien traktować Granta jak rywala. Dobrze wiedział, że starsza pani go zaakceptowała, ale czy nie wolałaby na jego miejscu starego przyjaciela Marietty? Sophie coś trajkotała do niego i wyraźnie oczekiwała

odpowiedzi. Powinien był jednak poświęcić jej trochę uwagi. Oczywiście, znów na coś narzekała. - Myślałam, że przynajmniej ta wojna będzie ciekawa, kiedy wreszcie się zacznie - ciągnęła tonem rozpieszczo­ nego dziecka - ale okazało się, że nudy są prawie takie same jak wtedy, gdy wszyscy rozmawiali o tym, że się zbliża. Ma pan szczęście, że nie jest Amerykaninem, bo inaczej wkrótce ubraliby pana w mundur i wysłali do walki. - Z drugiej strony - powiedział cicho Jack - mam po­ czucie winy, bo wiem, że jestem bezpieczny, podczas gdy inni będą narażać życie za swoje przekonania. - Wielkie nieba, przecież to nie pana wojna, prawda? - zawołała Sophie. - Powinien się pan cieszyć, że nie ma z nią nic wspólnego. - Nie jest moja - odparł Jack, wciąż z niewzruszonym spokojem - ale być może odegram w niej jakąś rolę. Pan prezydent zaprosił mnie jutro na spotkanie na Kapitolu i powiedział, że będzie dyskutowana kwestia marynarki wojennej. Kto wie, co będę potem robił? Sophie ziewnęła. - Dobry Boże! - wykrzyknęła znowu. - Jacy poważni się robimy! Mam nadzieję, że nie wszystkie bale będą ta­ kie jak ten. Może po paru miesiącach wojny zapomnimy o niej i znajdziemy inne tematy do rozmowy. - To możliwe - przyznał Jack, dziwiąc się, jak kiedy­ kolwiek mogła mu się podobać ta bezmyślna trzpiotka. Zaraz potem taniec się skończył i Sophie pociągnęła go w stronę krzesła ciotki Percival, przy którym Marietta roz­ mawiała z Avorym Grantem.

Jack skorzystał z okazji i szepnął Marietcie: - Mam nadzieję, że następny taniec będzie mój. Spojrzała na niego z wyrazem szczerego zawodu. - Och, przykro mi, ale Charles Stanton był szybszy. On jutro wyjeżdża na Południe, pan zapewne o tym wie? Trudno było traktować Charlesa jak rywala, tym bar­ dziej że właśnie znikał z życia Marietty, Jack przyjął więc niepowodzenie z uśmiechem. - Wobec tego czekam w kolejce za Charlesem. - Zgoda - powiedziała Marietta, która oczywiście o niczym innym nie marzyła. W połowie tańca Charles zapytał nagle: - Czy odmówiłaby mi pani, gdybym poprosił o chwilę prywatnej rozmowy? Marietta pomyślała, że pytanie zadane zostało w dziw­ ny sposób, jednak typowy dla Charlesa, który był mężczy­ zną eleganckim, lecz pełnym rezerwy. Charles nigdy nie uważał niczego za pewnik, za to zawsze zwracał wielką uwagę na stosowność zachowania. - Nie - odrzekła - nie odmówiłabym, bo znam pana dostatecznie dobrze, by rozumieć, że sprawa musi być po­ ważna. - Znakomicie - powiedział spokojnie. - Może więc po tym tańcu znajdziemy jakieś ciche miejsce, gdzie przez chwilę nikt nam nie będzie przeszkadzał. Marietta była dość zdziwiona, że już drugi raz tego wie­ czoru dżentelmen zwraca się do niej z podobną prośbą. Zastanawiało ją, o co chodzi tym razem. Gdy muzyka umilkła, wyszła z Charlesem do holu, w którym przedtem rozmawiała z Avorym. Charles wskazał jej krzesło, ale

sam nie usiadł, lecz stanął przed nią. Minę miał znacznie bardziej poważną niż zwykle. - Przede wszystkim - zaczął - chcę powiedzieć, że gdyby w tak wyraźny sposób nie dawała pani do zrozu­ mienia, że jej uczucia są skierowane w inną stronę, to z pewnością spróbowałbym zdobyć pani względy. Rzadko zdarza mi się widzieć u kogoś wszystkie cechy, które naj­ bardziej podziwiam u kobiety. Gdybym poznał panią przed Jackiem, nie wahałbym się wykazać uporu w swo­ ich staraniach i ubiegać się o pani rękę, ale ponieważ po­ dziwiam Jacka nie mniej niż jego brata, postanowiłem ustąpić mu pola. Życzę wam obojgu jak najlepiej i dlatego czuję się w obowiązku powiedzieć pani jeszcze o czymś, co mnie niepokoi. - Na chwilę zamilkł. - Przykro mi to robić z dwóch powodów. Po pierwsze, sprawa dotyczy pa­ ni kuzynki. Po drugie, mogę się mylić, choć obawiam się, że tak nie jest. Zwrócił moją uwagę sposób, w jaki panna Sophie patrzy na panią i Jacka, kiedy myśli, że nikt tego nie widzi. Bardzo proszę, żeby zachowała pani dużą ostrożność, jeśli chodzi o pannę Sophie. Poznawszy ją nie­ co, jestem przekonany, że nie zawahałaby się przed po­ stępkiem, który mógłby zaszkodzić jednemu z was łub obojgu. Niech pani uważa, Marietto. Może się pani wydać, że przesadzam, że mam dziwaczne pomysły, ale błagam, żeby pani potraktowała moje słowa bardzo poważnie. Nie będę o tym więcej mówić i Jackowi też nie wspomnę ani słowem. Jest pani jedyną osobą, której zwierzyłem się ze swojego niepokoju, i to z wielkimi oporami, w ostatni wieczór pobytu w Waszyngtonie. Marietta nie bardzo wiedziała, jak mu odpowiedzieć.

- Może jest tak, że pies, który głośno szczeka, nie gry­ zie - zaczęła niepewnie. - Owszem, Sophie zachowuje się wobec mnie niegrzecznie, ale nie wierzę, by była zdolna do naprawdę podłych postępków, jak zdaje się pan suge­ rować. Skłonił przed nią głowę. - Dobroć przynosi pani chwałę, Marietto. Pozostaje mi modlić się, żeby miała pani rację. Proszę pozwolić... Pochylił się i delikatnie pocałował ją w rękę. - Życzę pani wszystkiego najlepszego i Jackowi również. Chciałbym się mylić. Honor nakazuje, bym odszedł zaraz po odpro­ wadzeniu pani do panny Percival. Możemy już nie mieć więcej okazji do rozmowy. Marietta patrzyła za oddalającym się Charlesem, wy­ prostowanym jak świeca, i zastanawiała się, czy jeszcze kiedyś się spotkają. Ledwie Anglik znikł, rzuciła się na nią Sophie. - Był z tobą Charles Stanton, prawda? - zawołała. Dzięki Bogu, że już wyjeżdża na Południe. Nie będę mu­ siała dłużej znosić jego nudnego ględzenia. Przy największym wyrachowaniu nie wymyśliłaby ni­ czego lepszego, by podważyć wiarygodność złowrogie­ go ostrzeżenia Charlesa. Zaraz potem do Marietty pod­ szedł uśmiechnięty Jack, by zabrać ją na parkiet, więc nie zaprzątała sobie głowy Sophie i Charlesem. Dopiero dużo później zaczęła zadawać sobie pytanie, czy namiętność nie osłabiła jej czujności. Może niesłusznie się łudziła, że wszystko dobrze się ułoży, a Charles wyolbrzymił to, co widział. W ramionach Jacka Dilhorne'a po prostu poddawała

się muzyce i cieszyła życiem, choć jeszcze do niedawna rzadko sobie na to pozwalała i nawet nie marzyła o takim szczęściu. Narzekania Sophie na wojnę wzmogły się, gdy Wa­ szyngton stał się czymś w rodzaju oblężonego miasta. Wy­ jechały liczne grupy sympatyków Południa, za to ściągnęli przeróżni przedsiębiorcy i spekulanci. Za nimi zjawiły się również kobiety, mające nadzieję zaspokajać potrzeby ty­ sięcy mężczyzn ubranych w mundury, którzy bezczynnie oczekiwali na rozpoczęcie walki. Liczne ogłoszenia w codziennych gazetach uzmysło­ wiły cnotliwym mieszkankom Waszyngtonu, że w ich mieście obok prawdziwej armii pojawiła się inna, złożona z tłumu ladacznic. Co do Marietty, trudno jej było nie za­ uważać istnienia tych kobiet, czy sądzić, że są niepotrzeb­ ne, choć do tego poglądu naturalnie nie mogła się przy­ znać. Któregoś dnia Jack w prywatnej rozmowie powiedział senatorowi, że tego typu usługi nie powinny zostać zale­ galizowane, na co spotkał się z kwaśną odpowiedzią: - Przynajmniej nie udajemy, sir, że takie kobiety nie istnieją, co, o ile wiem, jest regułą w Wielkiej Brytanii i jej koloniach. Dżentelmen w szopiej czapce, Brutus M. Clay z Ken­ tucky, którego Alan sparodiował pamiętnego wieczoru w hotelu Willarda, posunął się nawet do stworzenia Straży przed Obcymi, grupy interwencyjnej pod jego dowó­ dztwem, uzbrojonej w noże myśliwskie i noszącej podo­ bne czapki jak on. Grupa miała za zadanie pilnować prawa

i porządku, a także interweniować, gdyby trzeba było bro­ nić Waszyngtonu przed działalnością wywrotową. - Jaka działalność wywrotowa? - zdziwił się Jack, gdy usłyszał tę nowinę. - Waszyngtonowi prędzej przydałaby się straż chroniąca miasto przed tym człowiekiem. - Niezupełnie - odparł spokojnie senator H o p e . Wprawdzie ja również nie lubię Claya, ale rzeczywiście wielu ludzi prywatnie sympatyzuje z Południem. Kto wie, co mogłoby się stać, gdyby południowcy nagle zaczęli od­ nosić sukcesy w wojnie? Dobrze więc, że Clay zniechęca takie osoby. Nie pierwszy raz Jack musiał uznać różnicę w postawie Amerykanów i Europejczyków. Tu liczyła się inicjatywa, poczucie, że robi się to, co należy, bez przesadnego sza­ cunku dla przyjętych form. Od wielkiego świata do pro­ wincji droga jest wbrew pozorom dość krótka. W odczuciu Jacka obyczaje panujące w Nowej Południowej Walii na­ leżałoby umieścić pośrodku, między tymi dwiema skraj­ nościami. Powiedział to któregoś ranka Marietcie. Właśnie przy­ wiózł ją wraz z senatorem i Sophie na Pennsylvania Ave­ nue, by obejrzeć wkroczenie do stolicy VII Pułku Nowo­ jorskiego. - Wyglądają tak, jakby nagle ożyli pretorianie - po­ wiedział senator, przyglądając się defiladzie. Jak wielu amerykańskich ludzi władzy lubił odniesienia do starożyt­ ności i nie obawiał się nimi posługiwać ani w rozmowach prywatnych, ani w publicznych wystąpieniach. Tego pogodnego ranka, tuż po wybuchu wojennej go­ rączki, gdy jeszcze niewielu żołnierzy miało doświadcze-

ne w boju i prawie nikt nie zginął, oddziały witano z hi­ sterycznym zachwytem. Nawet Marietta zapomniała, że jest damą, i głośno wiwatowała na ulicy, całkiem zlekce­ ważywszy wymogi etykiety. Tylko Jack, znacznie mniej zaangażowany w te wydarzenia, zastanawiał się w mil­ czeniu, ilu spośród tych roześmianych chłopaków, których spotyka takie entuzjastyczne przyjęcie, przeżyje najbliż­ sze miesiące. Na razie jednak w pobliżu Waszyngtonu nikt jeszcze nie walczył i nie umierał. Żołnierze mieli piękne, nieska­ zitelne mundury, a ich obecność była przyjemnym uro­ zmaiceniem, które miało stracić swój urok dopiero wtedy, gdy wojna stanie się krwawa, brutalna i długotrwała. Tymczasem wszystko było nowe i ekscytujące i nawet gdy prezydent Lincoln zyskał prawa dyktatora, nikt nie protestował. Bądź co bądź, zmusiły go do tego realia woj­ ny. Normalne demokratyczne procedury były w zmienio­ nej sytuacji zbyt powolne, a gdy Lincoln zorientował się, że opancerzonego okrętu nigdy nie uda się zbudować, jeśli zastosuje się dotychczasową metodę przesyłania projektu od komisji do komisji, szybko powołał jeden organ mają­ cy ostatecznie zdecydować w tej sprawie i kazał jego członkom niezwłocznie przystąpić do pracy. - Szybka droga - śmiał się Jack, relacjonując senato­ rowi Hope'owi najnowsze wiadomości po powrocie z Ka­ pitolu. Razem z Butlerem dostali zaproszenie jako eksper­ ci, mający przedstawić swoją opinię. - Takiego zwrotu użył prezydent, by zmobilizować deputowanych i senato­ rów. Kilku starszych urzędników, słysząc to, omal nie do­ stało apopleksji, ale zdaje się, że tym prezydent szczegól-

nie by się nie zmartwił. Przynajmniej przestaliby mu za­ grażać. Po zakończonym posiedzeniu Lincoln wydał roz­ kaz niezwłocznego przystąpienia do pracy nad budową opancerzonego okrętu, gdy tylko specjalny komitet zde­ cyduje, który z projektów należy skierować do realizacji. Ezra i ja uważamy, że zamówienie dostanie z pewnością John Ericsson i stocznia nowojorska, bo tylko oni są przy­ gotowani do zbudowania czegoś tak nowatorskiego. - To znaczy, że pan nas opuszcza - powiedział senator. Jack skinął głową. - Ale nie od razu. Sekretarz stanu zaprosił mnie do udziału w komitecie specjalnym, w którym będę jedynym cywilem, większość bowiem stanowią oficerowie mary­ narki. Dopiero potem wyjadę pracować u przedsiębiorcy, który zdobędzie rządowe zamówienie. Mam nadzieję, że będzie to Ericsson. Aby wyjechać do Nowego Jorku, mu­ szę jednak uzyskać pozwolenie Ezry. On jest wprawdzie trochę tradycjonalistą, całym sercem oddanym drewnia­ nym okrętom, ale mimo to rozumie, jak będzie wyglądać przyszłość, więc jestem przekonany, że przystanie na mój wyjazd. Sophie, która stała obok, ziewnęła znużona, pozostali z ożywieniem dyskutowali o wojnie i podziałach, jakie przez nią powstają. Chciało jej się płakać, zwłaszcza gdy widziała zaaferowanie Jacka. Co gorsza, wyglądało na to, że go definitywnie straciła, i to na rzecz swej nielubianej starszej kuzynki. Ostatnio Jack nie robił nic innego, tylko ciągle rozmawiał z Mariettą o jakichś nieznośnie nudnych sprawach. Jak ktoś tak atrakcyjny mógł znajdować przyjemność

w nie kończących się rozmowach z pospolitą, chudą brzy­ dulą? A jej, młodej i pięknej Sophie, prawie już nie za­ uważał. Szczęście Marietty mąciła tylko świadomość rychłego wyjazdu Jacka z Waszyngtonu. Ezra Butler nie stawiał żadnych przeszkód, by Jack po­ jechał do Ericssona. - Czysta korzyść dla nas, kiedy nastanie pokój - po­ wiedział. - Będziemy światową czołówką w techno­ logii. - To prawda - potwierdził Jack. - Stocznia But¬ ler&Ruthefurd nie powinna zostać w tyle, gdy cały świat będzie konstruował opancerzone okręty. Jestem zdecydo­ wany wejść w tę epokę razem z tobą. Mam zamiar wystą­ pić o amerykańskie obywatelstwo. Ezra popatrzył na niego i pomyślał o jego ojcu, a także o tym, jak bardzo Jack go przypomina, mimo że nigdy nie dorówna mu sprytem, bo jest na to zbyt prostolinijny. - Mogę zaproponować ci równoprawne partnerstwo powiedział, mając w pamięci zarówno zamożność Jacka, jak i jego wiedzę. - Jeśli choć w połowie jesteś tak bystry jak ojciec, to będziesz dla nas wspaniałym nabytkiem i niech Bóg ma w opiece konkurencję. - Och, nie jestem Patriarchą - odparł lekkim tonem Jack. - Takiego jak on nigdy już nie będzie. Właśnie to stwierdzenie miał sobie przypomnieć wiele lat później w zupełnie innych okolicznościach, by z żalem przyznać, że przepowiadanie przyszłości bywa trudne. Tymczasem jednak potomek, który - co niewiarygodne -

będzie uosabiał wszystkie cechy Patriarchy, miał dopiero przyjść na świat! - Rzecz jasna, zakładamy, że Północ wygra wojnę dodał Jack. - Niewątpliwie tak - zgodził się z nim Ezra. - To jed­ nak dość długo potrwa, chociaż są głupcy, którym się wy­ daje, że jedna wielka bitwa wszystko rozstrzygnie. Zresztą nie jesteśmy tak dobrze przygotowani jak Południe. Sły­ szałem dzisiaj, że generał Beauregard i jego secesyjna ar­ mia znajdują się zaledwie o trzydzieści mil od Waszyng­ tonu, a nasze oddziały są jeszcze bardziej zielone i niewy¬ szkolone niż jego. To jest bardzo wymowne! Obawiam się, że wkrótce dojdzie do bitwy i Północ nie wyjdzie z niej zwycięsko. Z drugiej strony, im dłużej wojna będzie trwała, tym pewniejsze jest nasze zwycięstwo i tym mniej­ sze szanse Południa. Jack przytaknął. On również uważnie przysłuchiwał się rozmowom generałów i polityków. - Nad jednym warto się zastanowić. Jeśli wojska Po­ łudnia są tak blisko Waszyngtonu i wygrają dużą bitwę, to co powstrzyma Beauregarda przed dalszym marszem i zajęciem stolicy? W ten sposób generał mógłby zakoń­ czyć tę wojnę na korzyść Południa, zanim jeszcze na dobre się zaczęła. - Niby tak - powiedział Ezra, kiwając głową. - Jed­ nak przeczucie mówi mi, że będzie inaczej. - Mnie też. Miejmy nadzieję, że intuicja nas nie zawo­ dzi, nawet gdyby oznaczało to, że droga do przywrócenia pokoju jest jeszcze długa i wyboista. Ani Jack, ani Ezra nie podzielali naiwnego optymizmu,

z którym większość mieszkańców "Waszyngtonu patrzyła na rozpoczynającą się wojnę. Jack zastanawiał się, jak dłu­ go nie będzie widział Marietty, gdy wreszcie wyjedzie do Nowego Jorku. Nigdy dotąd myśl o opuszczeniu kobiety tak go nie poruszyła. Jak to możliwe, że kiedyś mogłem tak łatwo je kochać i równie łatwo opuszczać? - pomyślał. Odpowiedź nie by­ ła trudna: wtedy jeszcze nie znał Marietty Hope!

ROZDZIAŁ SIÓDMY - Doprawdy, mamo, już najwyższy czas, żeby doszło do bitwy, która skończy tę wojnę - oznajmiła Sophie. Wszyscy mężczyźni do wzięcia wyjechali walczyć, a zo­ stali tylko nudziarze i kaleki. Dzięki Bogu, że Jack jeszcze nie przeniósł się do Nowego Jorku. Został mi przynaj­ mniej jeden zdrowy partner do tańca. Nadszedł lipiec, a Jack wciąż był w Waszyngtonie. Mi­ mo prezydenckich starań, by przyspieszyć konstytucyjne procedury, komitet wciąż dyskutował o projektach nowe­ go okrętu wojennego. Nie widać też było żadnych kon­ kretnych postępów w wojnie. Generał Beauregard wciąż obozował pod Waszyngtonem i stanowił dlań nieustanne zagrożenie. Czekał jednak z atakiem na stolicę, aż generał Joe Johnston ściągnie dostatecznie duże siły z Południa, wykorzystując w tym celu pobliską linię kolejową. Pani Serena Hope powiedziała wyrozumiale: - Nie narzekaj i ciesz się tym, co masz, moja droga. Twój papa mówił mi, że komitet jest bliski podjęcia osta­ tecznej decyzji, więc wyjazd pana Dilhorne'a z Waszyng­ tonu może nastąpić lada dzień. - Beznadzieja - burknęła Sophie. Marietta, siedząca w kącie i wyszywająca wzór na płótnie, bardzo się cieszy­ ła, że zdjęto z niej odpowiedzialność za kuzynkę. Rodzice

Sophie, pan Hamilton Hope z żoną, wrócili do stolicy ze swego majątku w Marylandzie, którego bezpieczeństwu zagroziły wypady znajdujących się w pobliżu oddziałów Południa. Senator Hope wyjechał do Bostonu załatwić ja­ kąś sprawę, natomiast ciotkę Percival wezwano jako aku­ szerkę do porodu kuzynki, więc również nie było jej w Waszyngtonie. W konsekwencji Marietta wprowadziła się tymczasowo do rezydencji kuzynów. - Nie można cię zostawić samej w tym wielkim domu, dziecko! - oświadczyła po przyjeździe pani Hope, jakby Marietta nie była starsza i bardziej odpowiedzialna od Sophie. - Musisz zamieszkać u nas. Niegrzecznie byłoby odmówić, chociaż Marietta wcale nie miała ochoty opuścić swego wygodnego, zadbanego domu. Brak jej było również trzeźwych sądów ciotki Per­ cival, która miała mało cierpliwości do kaprysów Sophie. Z całą pewnością ciotka Percival nie wykazałaby zro­ zumienia dla ostatniego pomysłu, którym Sophie zadrę­ czała rodziców, gdy tylko dowiedziała się sensacyjnych nowin od córki senatora Eakinsa. - Senator powiedział, że wreszcie zdarzy się coś eks­ cytującego. Pod Centerville odbędzie się wielka bitwa, która zakończy tę straszną wojnę. Generał McDowell ma­ szeruje ze swymi wojskami w tamtą stronę, a senator ma wziąć Charlotte i jej mamę, by mogły popatrzeć na prze­ bieg bitwy. I powiedział, że papa też mógłby nas tam za­ brać. Zgódź się, papo, możemy więcej nie mieć takiej oka­ zji, bo senator powiedział, że spuścimy lanie buntowni­ kom i wojna się skończy.

Ani ojciec, ani matka Sophie nigdy nie sprzeciwiali się życzeniom swej pociechy, nawet jeśli jej pomysły były tak ryzykowne jak ostatni. Podobnie jak większość przyjaciół i znajomych, państwo Hope nie mieli pojęcia, czym jest wojna, gdy więc okazało się, że większość ludzi z ich to­ warzystwa wybiera się na owe niezwykłe igrzyska, rów­ nież oni postanowili, jak mawiał Hamilton Hope, zająć miejsce przy ringu. Nawiasem mówiąc, pan Hope był nie­ zmiernie dumny z tego, jak mu się wydawało, prawdziwie męskiego sformułowania. Marietta nie miała najmniejszej ochoty oglądać bitwy, uważała również, że taka wyprawa nie jest ani stosowna, ani bezpieczna, lecz jej sprzeciwy na nic się zdały. - To nie zabawa, tam będą ginąć ludzie - powiedziała otwarcie. - Poza tym sami możemy znaleźć się w polu ostrzału. Jestem pewna, że nawet jeśli bezpiecznie dotrze­ my na miejsce, wcale nie będzie nam się podobało to, co zobaczymy. - Och, ty zawsze psujesz każdą zabawę. - Sophie zro­ biła kwaśną minę. - Pierwszy raz dzieje się coś naprawdę interesującego, a ty stajesz okoniem. Tchórz z ciebie, Ma­ rietto. Jej złość na Mariettę z powodu Jacka była ciągle żywa i raz po raz dawała o sobie znać. Marietta wiedziała, że w tym towarzystwie logiczne ar­ gumenty nie znajdą posłuchu, a mówienie o krwi, rozry­ wanych ciałach i śmierci zostaną skwitowane drwiącymi uśmieszkami. - Przecież nie będziemy zbyt blisko - powiedział non­ szalancko Hamilton Hope - a gdy zacznie robić się nie-

bezpiecznie, natychmiast się wycofamy, tego możesz być pewna. Gwarantuję to. - Ale to wcale nie jest zabawne - powiedziała z de­ speracją Marietta. - Młodzi ludzie będą umierać, prawdzi­ wi ludzie będą zadawać sobie prawdziwe rany. To nie będą igraszki. - I co z tego? - spytała Sophie. - Jak nie chcesz, to nie jedź. Nigdy nie pomyślałabym, Marietto, że tak się bę­ dziesz trzęsła ze strachu, ale czemu tu się właściwie dzi­ wić? Przecież nigdy nie zrobiłaś niczego ekscytującego. Życie po prostu przechodzi obok ciebie. - Spojrzała na kuzynkę z wyższością. Marietta poczuła, jak ogarnia ja bezsilna wściekłość. - Wcale nie trzęsę się ze strachu - odparła sztywno. - Uważam jednak, że to jest niemoralne. - Niemoralne! - Sophie wzniosła oczy do góry. - Wal­ czymy o zniesienie niewolnictwa, a Marietta uważa to za niemoralne! Chyba jeszcze nigdy Marietta nie miała tak wielkiej ochoty, by spoliczkować kuzynkę. - Jestem pewien, że zechcesz z nami pojechać, Mariet­ to - powiedział pojednawczo pan Hope. - O czymś takim będziesz mogła opowiadać swoim wnukom. - Osobiście zresztą pan Hope był przekonany, że jego wyjątkowo drę­ twa bratanica nigdy się wnuków nie doczeka. Który męż­ czyzna zechciałby taką bryłę lodu? Szkoda czasu, pomyślała zniechęcona Marietta. Jej protesty nie odnosiły najmniejszego skutku, a państwo Hope najwyraźniej byli gotowi obrazić się, gdyby od­ mówiła.

- No więc dobrze, pojadę z wami - powiedziała w koń­ cu - ale proszę pamiętać, co powiedziałam. Moim zdaniem pomysł tej wyprawy jest wyjątkowo zły i niemoralny. - I kto by pomyślał, że córka mojego brata będzie taką zasadniczą, pospolitą starą panną - powiedział nieco póź­ niej pan Hamilton do żony. - Doprawdy, trudno z nią wy­ trzymać. Jest taka pewna siebie, że niewiele jej brakuje, by została bojowniczką o prawa kobiet! - Muszę przyznać, że ja również trochę się obawiam tej wyprawy. To może okazać się niebezpieczne - wyznała z wahaniem jego żona, ale nie dane jej było dokończyć. Pan Hope nie miał zamiaru pozbawić się takiej przyjemności. - Niedorzeczność! - wykrzyknął. - Sophie ma więcej ducha niż wy dwie razem wzięte. Wcale się nie dziwię, że Marietta dotąd nie znalazła sobie męża. Nasza córka ma rację. Komu potrzebna taka zrzędliwa, sztywna tyka? Aż mi przykro, kiedy myślę o jej pięknej matce! - Westchnął i pokręcił głową. Marietta bardzo żałowała, że nie może zasięgnąć rady Jacka, lecz Dilhorne z Butlerem załatwiali sprawy poza Waszyngtonem i dlatego ani razu w tygodniu poprzedza­ jącym bitwę nie odwiedzili Hope'ów. Nie wiedziała, że Jack w ostatniej chwili zdążył wrócić i postanowił obej­ rzeć bitwę, bynajmniej nie dla rozrywki, lecz po to, by zobaczyć w akcji artylerię. Zaproponował Ezrze, by ten mu towarzyszył, Ezra jed­ nak oschle odparł, że wystarczy mu produkowanie machin wojennych i wcale nie musi oglądać na własne oczy ich skuteczności. Naturalnie jeśli Jack ma takie życzenie, to niech sobie jedzie, droga wolna.

- Nie obawiasz się, że przez przypadek trafisz w sam środek zawieruchy? - Myślisz, że naprawdę mi to grozi? - spytał Jack pe­ łen beztroskiego optymizmu, nad którym niejeden raz za­ łamywali ręce jego ojciec i starsi bracia. - To zależy. - Ezra się zamyślił. - Sam dobrze wiesz, że bitwa to nie partia szachów. Nie ma w niej żadnego po­ rządku. Czasem zaczyna się w jednym miejscu, a kończy w zupełnie innym. - Zaryzykuję - powiedział Jack. - Nie będę walczył, ale chcę zobaczyć, jak używa się tego, co produkujemy. Może wpadnę na jakieś nowe pomysły. Później, gdy wojna trwała już długo, bardzo dziwił się swojej głupocie i naiwności. Nauczył się też, że bez po­ trzeby nie należy ryzykować. Ale nawet w dniu bitwy pod Centerville przeraziłby się nie na żarty, gdyby wiedział, że Hamilton Hope jedzie na pole bitwy i zabiera ze sobą Ma­ riettę oraz Sophie. Na szczęście nie miał o tym pojęcia. Zapakował do płó­ ciennej torby kanapki i owoce, wziął szkicownik, ołówki i kolorową kredę. W drodze do stajni, gdzie chciał wyna­ jąć powóz, odkrył, że mniej więcej połowa Waszyngtonu wybiera się obejrzeć bitwę, toteż cena wynajmu horren­ dalnie wzrosła. W stajni spotkał Russella z „Timesa", który również chciał się dostać na pole bitwy. Dziennikarz zaciekle targował się z właścicielem koni, w końcu musiał jed­ nak przystać na znacznie wyższą stawkę, niż przewi­ dywał. Ponieważ właściciel stajni znał Jacka, więc wynajął mu

pojazd za znacznie mniejszą kwotę, a potem, gdy Russell się oddalił, dyskretnie szepnął: - Ci przeklęci Brytyjczycy wciąż rzucają oszczerstwa na nasz wspaniały, wolny naród, więc zasłużyli sobie na to, żeby płacić za wszystko kilkakroć więcej. Jack miał szczęście, dostał mu się bowiem lekki powóz z Murzynem na koźle. Koń wyglądał nietęgo, ale okazał się bardzo dzielny. Powożący młodzieniec promieniał radością życia i ta­ kim pozostał mimo różnych wydarzeń, których nie szczę­ dził ten pamiętny dzień. Zaraz na początku zapewnił Ja­ cka, że „nasi jak należy spiorą buntowników", więc wojna skończy się, zanim jeszcze na dobre się rozpocznie. Natu­ ralnie chciał być świadkiem tego wydarzenia. Powszechny optymizm panujący w Waszyngtonie nie­ pokoił trochę Jacka. Pamiętał, co Russell powiedział mu prywatnie, i sam dobrze widział, że Północ wciąż nie ma pojęcia, jak straszna i okrutna będzie ta wojna. Zdumiała go liczba bryczek, powozów i wozów, które wczesnym rankiem wyruszyły z Waszyngtonu śladem od­ działów McDowella. Przed odjazdem Russella skorzystał z okazji i zamienił z nim kilka zdań. Dziennikarz powiedział mu, że razi go widok tłumu cywilów, radośnie szykującego się do obej­ rzenia atrakcji dnia. - Szkoda, że wcześniej nie byli na Krymie - powie­ dział kwaśno. - Zobaczyliby, co się stało z durnymi ga­ piami, którzy chcieli popatrzeć na bitwę. Wojna to nie pik­ nik ani nie przedstawienie, cokolwiek sądzą ignoranci, którzy nie mają o tych sprawach pojęcia.

Wcześniej powiedział coś podobnego swoim waszyng­ tońskim znajomym, którzy naturalnie poczynili już przy­ gotowania do wyjazdu, więc ofuknęli go i nazwali asekurantem dmuchającym na zimne. Dlatego potem zachowy­ wał więcej ostrożności i trzymał język za zębami. Czas pokaże, kto ma rację, pomyślał. W samym środku tej niefrasobliwej procesji jechał pan Hamilton Hope z żoną, córką i bratanicą. Ranek był rześki i przyjemny, słońce bowiem nie paliło jeszcze zbyt moc­ no. Hope'owie wyruszyli wcześnie, ponieważ chcieli mieć pewność, że pokonają długą drogę dostatecznie szybko, by wystarczyło im czasu na odpoczynek przed powrotem. Marietta uznała, że jeśli już musi uczestniczyć w tym żałosnym przedsięwzięciu, to przynajmniej postara się coś z niego wynieść. Tymczasem Sophie wystroiła się zupeł­ nie jak na bal. Miała na sobie misternie skrojoną białą suk­ nię z krynoliną, która zajmowała większą część powozu, a do tego delikatne pantofelki z koźlej skórki. Z niesmakiem spojrzała na Mariettę, która włożyła cał­ kiem zwyczajną, ciemną suknię bez krynoliny i solidne, wygodne trzewiki. Na krytyczną uwagę kuzynki Marietta odpowiedziała, że mogą znaleźć się w sytuacji, gdy trzeba będzie szybko się przemieścić i nic nie powinno im wtedy krępować swobody ruchów. - Przecież jedziemy powozem - surowo napomniała ją Sophie. - Nie zamierzam nigdzie chodzić ani tym bar­ dziej biegać. - Kto wie, co nas dziś spotka - odparła Marietta. Hope'owie wzięli z sobą olbrzymi zapas jedzenia, któ­ rego starczyłoby na przyjęcie. Marietta w skrytości ducha

uważała, że jest to wyjątkowo niestosowne, mimo iż po­ dobnie wyekwipowało się wielu innych mieszkańców sto­ licy, w tym senatorowie i kongresmani z rodzinami. W miarę jak przemierzali zapylone drogi, słońce grzało coraz mocniej. Marietta starała się nie myśleć o tych mło­ dych ludziach, którzy zginą jeszcze przed zapadnięciem zmroku. Dość daleko od spodziewanego miejsca bitwy rozlegał się huk dział. Początkowo był cichy, przytłumio­ ny, lecz nawet wtedy nieprzerwany. Nic jednak nie było w stanie zatrzymać waszyngtoń­ skich łowców sensacji. Dalej jechali niestrudzenie w stro­ nę Centerville, by w końcu przekonać się, że jest to mała, senna osada, która przypadkiem zapisała się w historii tym, że znalazła się na drodze atakujących wojsk konfe­ deratów. Podobnie jak wiele innych osad w okolicy, Centerville zostało zawczasu splądrowane przez wojska Unii, wysła­ ne tam rzekomo dla ochrony. To jednak nie powstrzymało mieszkańców przed entuzjastycznym witaniem wszyst­ kich przejezdnych, w tym pokaźnej liczby cywilów. Sophie rozejrzała się dookoła. Szeroki uśmiech, jaki miała na twarzy, gdy wyjeżdżali, stopniowo znikał, w miarę jak pomruk dział stawał się coraz głośniejszy. Z ulgą przekonała się, że za Centerville znajduje się wzgó­ rze, zresztą jedyne w okolicy, i tam właśnie zatrzymują się powozy wszystkich przyjezdnych gapiów. Z drugiej stro­ ny, u podnóża wzniesienia, szalała już bitwa, toteż tłum mężczyzn stał przy powozach i usiłował dostrzec, co dzie­ je się kilka mil dalej, za drzewami i krzakami, które dzie­ liły ich od wojsk Północy i Południa.

- Czas wysiąść i rozprostować nogi - oznajmił wesoło Hamilton Hope. - Musimy też coś przekąsić. - Och, papo, czy muszę wysiadać? - spytała błagalnie Sophie. - Wolałabym zostać tu, gdzie jestem. Podobno na razie nie ma wiele do oglądania. Naturalnie ufam, że nie trudziliśmy się na darmo. Marietta, mimo swych zastrzeżeń, była na tyle zaintere­ sowana wydarzeniami, że wysiadła z powozu i poszła w miejsce, gdzie większość obserwatorów rozmawiała, posilała się i piła tak, jakby byli na pikniku. Spodziewali się zobaczyć krew i zniszczenie, lecz okazało się, że So­ phie miała rację: z ich miejsca niewiele było widać. Duże zainteresowanie budził balon obserwacyjny, znaj­ dujący się na uwięzi przy jednej z bryczek. Padło na jego temat wiele uwag, nierzadko dosadnych. Ludzie znajdujący się w koszu zapewne widzieli więcej niż członkowie wa­ szyngtońskiego towarzystwa, którzy przedsięwzięli długą i wyczerpującą podróż tylko po to, by podziwiać krajobraz wokół pola bitwy. Nagle znad drzew wystrzeliły obłoki dymu - białe i czar­ ne. Huk dział się nasilił. Poniżej ukazały się rzędy żołnierzy w niebieskich i szarych mundurach, by zniknąć za chwilę. - Jaka szkoda - powiedział jeden z senatorów, męż­ czyzna w średnim wieku. - Trudno właściwie powie­ dzieć, co się dzieje. Sophie i Serena Hope wysiadły tymczasem z powozu i również dołączyły do obserwatorów. Serena wzięła z so­ bą operową lornetkę i od czasu do czasu podawała ją swej córce lub Marietcie, ale przez szkła było widać jeszcze mniej. Po pewnym czasie jeden z mężczyzn bardzo pro-

tekcjonalnym tonem udzielił damom wyjaśnień co do przebiegu bitwy, Marietta nie mogła jednak stwierdzić, na ile są one prawdziwe, nadal bowiem niczego nie było wi­ dać. Po opuszczeniu powozu Sophie wcale nie poczuła się bardziej usatysfakcjonowana. Właściwie sama nie bardzo wiedziała, co spodziewała się zobaczyć, jak zwykle jednak szybko zaczęła się nudzić. Marietta zaś starała się jak najwięcej zrozumieć z tego, co ją otacza. W tłumie gapiów byli zagraniczni dyplomaci i wielu jej waszyngtońskich znajomych, którzy również zde­ cydowali się na tę ryzykowną wyprawę. W odróżnieniu od Sophie starali się oni jak najlepiej bawić, mimo że domnie­ mane wydarzenia okazały się nużące, obraz śmierci i znisz­ czenia pozostał bowiem skryty przed oczami gapiów. Natomiast Sophie zaczęła głośno narzekać, że jak dotąd widziała tylko obłoczki dymu nad drzewami i grupkę żoł­ nierzy, która zaraz znikła. - Gdyby nie te drzewa - westchnęła - może wiedzie­ libyśmy lepiej, co się dzieje. Marietta jednakże była bardzo zadowolona, że nie wi­ dzi bitwy ze wszystkimi jej krwawymi szczegółami. Za­ stanawiało ją tylko, jak Sophie, wpadająca w histerię po skaleczeniu palca, zareagowałaby na widok walki, gdyby ta toczyła się dostatecznie blisko, by mogli dostrzec po­ rozrywane ciała i kończyny oderwane od tułowia. Nikt z gapiów otwierających koszyki piknikowe nie wie­ dział jednak, że bitwa powoli przesuwa się ku wzniesieniu, a oddziały Północy są stopniowo spychane w jego stronę.

Jack i Russell znaleźli się nagle na skraju pola bitwy, która toczyła się wokół strumienia Bull Run lub Manas¬ sas, jak nazywali go inni. Russell miał ze sobą konia i postanowił zobaczyć wszystko od środka, zwłaszcza że zdaniem kilku starszych oficerów, którzy udzielili mu poufnych informacji, „buntownicy dostawali łup­ nia". Jednak on sam, pomny na doświadczenia wynie­ sione z wojny krymskiej, miał wrażenie, że jest akurat odwrotnie! Jack, który nie znał się na tych sprawach, nie miał po­ jęcia, po czyjej stronie jest racja, niepokoiło go jednak, że odgłosy bitwy są coraz głośniejsze, choć powinny prze­ cież cichnąć, gdyby wojska Północy były górą. Najbar­ dziej zaś dziwił go, tak samo jak gapiów na wzgórzu, cał­ kowity chaos panujący na polu bitwy. Wcześniej Dilhorne wyobrażał sobie, że wszystko będzie tu zorganizowane i zaplanowane, a tymczasem wydarzeniami rządził przy­ padek. Raz po raz przebiegały przed nim grupki męż­ czyzn, czasem z szaroczarnego obłoku wyłaniał się od­ dział kawalerii i po chwili znów niknął. Wkrótce zniknął również Russell. Wsiadł na konia i wjechał między walczących w poszukiwaniu faktów, które mógłby zamieścić w korespondencji. Gdy wczes­ nym popołudniem stało się jasne, że walczące wojska co­ raz bardziej się zbliżają, Jack postawił swojego woźnicę w stan pogotowia. Zaczynał podejrzewać, że Russell miał rację, twierdząc, iż zwyciężają buntownicy. Gapie na wzgórzu wciąż trwali w beztroskim nastroju i byli przekonani, że bitwa jest prawie wygrana. Przyłą-

czyła się do nich grupa starszych oficerów, którzy zapew­ nili, że wszystko przebiega zgodnie z planem. - Niedługo zmusimy ich do ucieczki - autorytatyw­ nym tonem stwierdził jeden z nich. - W ten sposób otwo­ rzy się przed nami droga do Wirginii, a więc zwycięstwo mamy w kieszeni. Wkrótce nasi chłopcy będą mogli wró­ cić do domów. Wszyscy wokół: zaczęli wiwatować, nieświadomi faktu, że właśnie w tej chwili oddziały Południa przełamały linię obronną Północy i unioniści zaczęli w panice wycofywać się za drogę, którą przedtem przekroczyli z zamiarem zdo­ bycia baterii buntowników. Niestety, to baterie wojsk Pół­ nocy wpadły w ręce nieprzyjaciela, wskutek czego rozpo­ czął się zmasowany odwrót. Nie panował nad nim ani ge­ nerał McDowell, ani jego oficerowie. Ucieczka z pola walki rządziła się własnymi prawami. Ogłupiali od wybuchów oficerowie i ich żołnierze zmie­ rzali w pośpiechu ku tyłom, zabierając wszystko z sobą: skrzynie z amunicją, wozy z zapasami, żywność, materia­ ły opatrunkowe. Ku Centerville rwał więc strumień pojaz­ dów oraz ludzi owładniętych pragnieniem znalezienia się w bezpiecznym miejscu. Gapie z Waszyngtonu stali dokładnie na jego drodze i zupełnie nie zdawali sobie sprawy z tego, że rozpoczął się odwrót całej armii unionistów. Początkowo widzieli tylko małe grupki przerażonych lub zobojętniałych lu­ dzi opuszczających ze zwieszonymi głowami pole wal­ ki. Przejechał obok jakiś zabłąkany wóz. Do tej pory bi­ twa była tak chaotyczna, że nikt nie zdołał pojąć, co się naprawdę dzieje.

Nagle wypadła prosto na nich grupa mężczyzn, krzy­ cząc głośno: - Uciekajcie! Uciekajcie, do cholery! Biją nas! Biją! Żołnierze w panice rzucali broń, by ułatwić sobie ucie­ czkę przed niechybną śmiercią. Niektórzy z nich, zatrzy­ mywani przez wciąż nie rozumiejących sytuacji gapiów, przeklinali ich obecność, wściekli, że ktoś staje im na dro­ dze, gdy czują na plecach oddech wroga. Widzowie wreszcie zorientowali się, że przedwcześnie ogłoszone zwycięstwo zamieniło się w paniczny odwrót i pognali do swoich powozów, krzycząc do woźniców, by zawrócili pojazdy i przygotowali się do natychmiastowe­ go wyruszenia w drogę. Marietta i jej rodzina siedzieli w pewnym oddaleniu od swojego powozu, gdy wypadki przyjęły nieoczekiwany obrót. Nie pozostało im nic innego, jak puścić się biegiem. Hamilton Hope dopadł powozu pierwszy. Wspiął się na kozioł, wyrwał wodze z rąk stangreta i zaczął gorączkowo zawracać konie, jednocześnie krzycząc, aby panie szybko wskakiwały do środka. Marietta wepchnęła do powozu ciotkę Serenę i odwró­ ciła się do Sophie. Ta jednak gdzieś zapodziała czepek, który zdjęła, gdy znaleźli się w cieniu, i teraz gorączkowo go szukała. - Daj spokój! - zawołała zniecierpliwiona Marietta. Nie ma czasu do stracenia! Sophie nie usłuchała i chciała odbiec, ale Marietta chwyciła kuzynkę za rękę i zaczęła ciągnąć w stronę po­ wozu. Przeszkadzała jej w tym nie tylko krynolina Sophie, bardzo krępująca ruchy, lecz również sama Sophie, dla

której ważniejszy był czepek niż zbliżające się śmiertelne niebezpieczeństwo. Dlatego mimo głośnych i rozpaczliwych ponagleń ro­ dziny, Sophie i Marietta wciąż jeszcze nie siedziały w po­ wozie, gdy tuż obok wyskoczył wóz pędzący na oślep z pola bitwy, z żołnierzami kurczowo uczepionymi bo­ ków. Woźnica, czerwony na twarzy i owładnięty paniką, widząc przed sobą powóz, krzyknął: - Z drogi, do pioruna! - I z całej siły smagnął biczem bok najbliższego konia Hope'ów. Koń zarżał i skoczył naprzód. Powóz natychmiast został porwany przez strumień ludzi i pojazdów i po kilku sekun­ dach Sophie i Marietta straciły go z oczu. Pan Hope nie był już w stanie zawrócić, by je zabrać. Do Sophie wreszcie dotarło, co się dzieje, i zaczęła przeraźliwie krzyczeć, zaś Marietta, która obawiała się, że za chwilę obie zostaną stratowane przez uciekających, próbowała zepchnąć kuzynkę z drogi. Za ich plecami ryk­ nęły działa, skierowane teraz w stronę tłumu uciekinierów, w którym się znajdowały. Sophie znowu krzyknęła, nie­ daleko za nimi rozerwał się bowiem pocisk, zostawiając na drodze zabitych i rannych. Im bardziej Sophie ulegała panice, tym bardziej Ma­ rietta starała się zachować zimną krew. O dotarciu do po­ wozu Hope'ów nie było już mowy, a wszelkie rycerskie obyczaje zaginęły w powszechnym chaosie, w którym obowiązywała jedna tylko zasada: „Ratuj się, kto może!". Z całej siły trzymając Sophie za rękę, Marietta przepycha­ ła się przez tłum klnących ludzi, usiłując uniknąć przewró­ cenia albo rozjechania przez jeźdźców.

W ogólnej panice nikt nie próbował pomóc dwóm da­ mom, wątpliwe nawet, czy ktokolwiek je w tym zamie­ szaniu zauważył. Wreszcie Marietcie udało się zepchnąć Sophie z drogi. Kierowała się ku przyległemu polu, gdzie groźba stratowania była mniejsza. Sophie na przemian krzyczała i szlochała, Marietta jed­ nak dociągnęła ją na skraj plantacji kukurydzy, przez którą biegły grupki żołnierzy uciekających przed krwawą bitwą, toczącą się od świtu. Gdy tylko przystanęły, Sophie usiadła i krzyknęła na Mariettę: - Mów, co chcesz, ja już dłużej biec nie mogę. Nie mo­ gę, nie mogę! Poczekam tutaj, aż przyjedzie po mnie papa. - Musimy ruszać dalej - powiedziała zdyszana Ma­ rietta. - Jeśli chcesz uciec przed śmiercią albo hańbą, a może nawet jednym i drugim, to nie masz innego wyj­ ścia, bo twój ojciec jest w tej chwili daleko przed nami i nie może zawrócić. Będzie ci łatwiej biec, jeśli pozbę­ dziesz się szkieletu krynoliny i zakaszesz spódnice. Rozhisteryzowaną Sophie ta praktyczna rada doprowa­ dziła do następnego wybuchu płaczu i krzyków. Łzy pły­ nęły jej ciurkiem po policzkach, domagała się, żeby papa, mama i Bóg wie kto jeszcze natychmiast ją stąd zabrali i uwolnili od tego koszmaru. Zirytowana Marietta próbowała jeszcze przemówić jej do rozsądku: - Nie ma tutaj nikogo, kto by nam pomógł, Sophie. Musimy się ratować, a nie zrobimy tego, płacząc i lamen­ tując. Trzeba logicznie myśleć. Nie osiągnęła żadnego skutku. Animusz, jaki Sophie

przejawiała od samego ranka aż do początków odwrotu, nagle ją opuścił. Zostawiona samej sobie, nawet nie wsta­ łaby z ziemi. Musiał ją ktoś uratować, najlepiej mężczy­ zna, ale z pewnością nie Marietta, której bohaterskie wy­ siłki, by ocalić je obie przed strasznym losem, tylko po­ głębiały w Sophie nienawiść do kuzynki. Nie doceniła jednak determinacji i woli przeżycia swo­ jej stryjecznej siostry. Marietta jednym szarpnięciem po­ stawiła kuzynkę na nogi, z całej siły uderzyła w policzek i zaczęła poddzierać jej spódnice, żeby zerwać szkielet krynoliny. - Nikczemna! Uderzyłaś mnie! - zawyła Sophie, ale potem przestała krzyczeć. Nawet pomogła Marietcie od­ wiązać ten nieszczęsny szkielet. Wyrzuciła go i mimo go­ rzkich narzekań pozwoliła kuzynce podwiązać spódnice wstążką, żeby nie przeszkadzały w marszu. Ruszyły w drogę. Przez cały czas Marietta mocno ści­ skała rękę Sophie, a Sophie powtarzała w kółko: - Nigdy ci nie zapomnę, że mnie uderzyłaś. Nigdy. W końcu wyszarpnęła rękę z uścisku Marietty i znowu usiadła na ziemi. - Do diabła! - rozzłościła się Marietta, zapominając o manierach damy, którą zawsze była. - Pomyśl lepiej o tym, jak dostać się do domu. Wzajemne wypominanie sobie win na pewno nam w tym nie pomoże. Znowu postawiła Sophie na nogi i zaczęła ją ciągnąć tam, gdzie, jej zdaniem, znajdowało się Centerville. Gdy­ by dotarły do osady, miały szansę się uratować, były jed­ nak zdane tylko na siebie, bowiem wszyscy myśleli wy­ łącznie o ocaleniu własnej skóry.

Szły, potykając się, mniej więcej milę, ale Marietta bra­ ła na siebie coraz większy ciężar, ponieważ Sophie pra­ ktycznie na niej zawisła, tak że miejscami trzeba było pra­ wie ją nieść. Im dalej znajdowały się od drogi, na której groziło im stratowanie, tym bardziej nierówny stawał się grunt pod nogami. Wreszcie dotarły do płytkiego strumie­ nia, jednego z wielu płynących w tych okolicach. Sophie wyrwała się Marietcie i usiadła na stromym brzegu. Była już tak zmęczona, że nawet nie krzyczała. Szepnęła całkiem załamana: - Naprawdę nie mogę iść dalej. Nie żądaj tego ode mnie. Ktoś musi przenieść mnie przez wodę. Marietta znowu straciła cierpliwość. Ciągnięcie Sophie było ponad jej siły, do tej pory jednak znajdowała w sobie zapasy energii, o których istnieniu wcześniej nie wiedzia­ ła. Nie lubiła kuzynki, lecz nie chciała jej zostawić na ła­ sce losu i samotnie szukać drogi do Waszyngtonu. Jeszcze raz postawiła Sophie na nogi, potrząsnęła nią i krzyknęła jej prosto w twarz: - Jeśli nie chcesz ratować swojego życia, przynajmniej pomyśl o moim! Nie chciałam z wami jechać, od począt­ ku mówiłam, że to beznadziejnie głupi pomysł, więc jeśli nie okażesz natychmiast więcej samodzielności, to zosta­ wię cię tutaj. Żołnierze Konfederacji będą mieli dobrą za­ bawę, kiedy cię złapią. Sophie tak zdumiała złość Marietty, że pozwoliła się wciągnąć do wody. Obie potykały się na śliskich kamie­ niach, musiały wlec za sobą coraz cięższe spódnice, ale posuwały się do przodu. Pantofelki Sophie zupełnie nie nadawały się do takiej przeprawy, a trzewiki Marietty tyl-

ko nieco lepiej, nie szyto ich przecież z myślą o takich wyczynach. Nadludzki wysiłek coraz bardziej dawał się Marietcie we znaki. Traciła siły, tym bardziej że przez cały czas musiała wspierać prawie bezwładną kuzynkę. Obie były zlane potem, włosy kleiły im się do czół i policzków, ubranie oblepiało ciała. Na stopach miały pęcherze, brakowało im tchu. Marietta nie pozwoliła jednak przystanąć ani na chwilę, bała się bowiem, że potem nie będzie już w stanie zmusić Sophie do dalszej drogi. Wreszcie stanęły na przeciwleg­ łym brzegu strumienia i wtedy Marietta zauważyła, że tłum na drodze nieco się przerzedził. Potem dowiedziała się, że w most na strumieniu, po­ wyżej miejsca, gdzie sforsowały go w bród, trafił pocisk armatni. W ten sposób grupa uciekinierów podzieliła się na dwie części. Oznaczało to również, że wiele pojazdów wojskowych i prywatnych powozów zostało po drugiej stronie strumienia. W każdym razie było widać, że na dro­ dze zrobiło się trochę luźniej. Marietta popchnęła Sophie w tamtą stronę. Skan Anula43, przerobienie pona. I wtedy stało się coś niewiarygodnego. Usłyszała, że ktoś woła ją po imieniu. Odwróciła się tam, skąd dochodził głos, i zobaczyła Ja­ cka Dilhorne'a! Jack, który szybko opuścił pole walki, również utknął w korku pojazdów na drodze, na szczęście jednak zdążył w ostatniej chwili pokonać most. Przystanął więc nieco dalej, by dać koniowi i woźnicy trochę wytchnienia. Wte­ dy właśnie zobaczył dwie kobiety przedzierające się przez pole kukurydzy przyległe do drogi.

Ku swemu przerażeniu stwierdził, że jedną z nich do­ brze zna. Wstał więc i zaczął machać do nich ręką, głośno nawołując Mariettę. Jak, na Boga, się tu znalazły i w jaki sposób zostały same wśród ogarniętych paniką ludzi?! Ulga, jaka go ogarnęła, gdy wreszcie Marietta zauwa­ żyła jego sygnały, była prawie obezwładniająca. Sophie w pierwszej chwili nie poznał, taka była obszarpana i brudna. Dopiero gdy obie zbliżyły się do jego powozu, zorientował się, kogo Marietta ciągnie za sobą. Przeżył wstrząs. Nie dość, że znalazł się w kolumnie uciekinierów ostrzeliwanej przez artylerię nieprzyjaciela, to jeszcze odkrył, że jest w niej również Marietta. - Na miłość boską, co pani tu robi, Marietto? - zawo­ łał. - I skąd się tu wzięła Sophie? - dodał w ostatniej chwili, zeskakując na ziemię, by pomóc wyczerpanym da­ mom wsiąść do powozu. - To długa historia - odrzekła wyczerpana Marietta. Ostatkiem sił pomogła mu jeszcze umieścić kuzynkę na siedzeniu. Sophie nie była w stanie powiedzieć ani słowa. Na widok Jacka wybuchnęła szlochem, tym razem z ra­ dości, że wreszcie znalazł się oczekiwany wybawca mężczyzna, który odwiezie ją do domu i uwolni od ku­ zynki. Marietta mocno wsparła się na ramieniu Jacka, gdy po­ magał jej wsiąść do powozu. Teraz była już pewna, że ktoś pomoże jej bezpiecznie dostać się do domu. Krótko wyjaśniła Jackowi, że Hamilton Hope przy­ wiózł je tu, by obejrzały bitwę, a później zginął im w tłu­ mie uciekinierów. - Nie jest pani ranna, Marietto? - spytał, gdy zamilkła,

i dopiero przypomniał sobie o drugiej damie: - I pani też nie, Sophie? Sophie, która z wolna dochodziła do siebie, wpadła we wściekłość, że Jack prawie nie zwraca na nią uwagi i zacho­ wuje się tak, jakby widział tylko Mariettę. Burknęła więc: - Och, niech pan nas wreszcie stąd zabierze. Nie ma czasu na pogaduszki. Jeszcze nie jesteśmy bezpieczni, wróg nas ściga. Jack poczekał jednak spokojnie, aż Marietta wygodnie usiądzie, i wtedy kazał woźnicy ruszyć. Przejawy tak oczywistej troski o kuzynkę sprawiły, że Sophie znowu zaczęła szlochać. - Czy pani źle się czuje, Sophie? - spytał Jack, odwra­ cając się do niej. - Nie chciałbym zatrzymywać powozu, ale jeśli jego ruch sprawia pani ból... Nie pozwoliła mu dokończyć. - Piecze mnie twarz. Marietta mnie uderzyła. O, tutaj! - Przytknęła dłoń do policzka. - Wielkie nieba! - krzyknęła Marietta. - Zrobiłam to, bo inaczej za nic nie zdjęłabyś szkieletu krynoliny i było­ by ci dużo trudniej iść. Gdyby nie to, obie byłybyśmy w tej chwili w rękach buntowników. Ciekawa jestem, czy wiesz, jaki los by nas wtedy spotkał? Sophie puściła to pytanie mimo uszu. Wyciągnęła przed siebie rękę i pokazała ją Jackowi. - I wykręciła mi rękę w nadgarstku. Proszę zobaczyć, jest ślad! Rzeczywiście, nadgarstek był czerwony, ale wyłącznie dlatego, że Marietta musiała z całej siły ciągnąć kuzynkę za rękę.

Jack, który widział, jak to wyglądało, bo właśnie w ta­ kiej sytuacji je zauważył, powiedział z całą łagodnością, na jaką mógł się zdobyć: - Jestem pewien, że Marietta dokładała wszelkich sta­ rań, żeby bezpiecznie wróciła pani do domu. Sophie rozpłakała się jeszcze głośniej, a jej ciałem za­ częły wstrząsać dreszcze. - Jest mi zimno, bo cała przemokłam, kiedy Marietta wciągnęła mnie do strumienia. Nic nie mogło jej uciszyć. Jack zdjął surdut i okrył jej ramiona, a woźnicy kazał zdjąć kaftan i dać go Marietcie, żeby i ona miała jakieś dodatkowe okrycie. Dobrze wie­ dział, że tylko dzięki jej odwadze i determinacji obie pan­ ny Hope dotarły do miejsca, w którym je znalazł. Coraz bardziej podziwiał Mariettę i coraz bardziej ją kochał. Trudno byłoby mu zresztą powiedzieć, gdzie koń­ czy się jedno uczucie, a zaczyna drugie. Jak Hope'owie mogli być tak nierozważni, by najpierw wziąć ją na pole bitwy, a potem stracić z oczu? Teraz Marietta siedziała w milczeniu obok niego, zupełnie opanowana, i tylko po­ bladła twarz oraz cienie pod oczami świadczyły o niedaw­ nych przeżyciach. Po pewnym czasie Sophie zmorzył sen. Jack ujął wtedy rękę Marietty, a ona z ulgą oparła głowę na jego ramieniu i zamknęła oczy. Na przedmieściach Waszyngtonu deli­ katnie ją zbudził, a Sophie pozwolił spać aż do samego progu domostwa Hamiltona Hope'a. Hope'owie dotarli do Waszyngtonu w tłumie innych uciekinierów, lecz przez cały czas szaleli z niepokoju.

W Centerville Hamilton Hope próbował zawrócić, ale bezskutecznie, zatrzymał go bowiem wojskowy posteru­ nek. Dowódcy poniewczasie zrozumieli, że dopuszczenie cywilów na pole bitwy stanowiło karygodny błąd, gorli­ wie więc usuwali wszystkich ze strefy działań wojennych, nie zważając na majątek, pozycję i tytuły. Na błagalną skargę Hamiltona, że zaginęły jego córka i bratanica, odpowiedziano mu, że na polu bitwy i pod­ czas odwrotu straciło życie i zostało rannych mnóstwo lu­ dzi, więc znalezienie dwóch kobiet w ogólnym rozgardia­ szu jest absolutnie niewykonalne. - Bez wątpienia ktoś je wyratuje, jeśli zostaną zauwa­ żone - powiedział oficer sztabowy, do którego zwrócił się zrozpaczony ojciec, torując sobie drogę senatorskim tytu­ łem i powołując się na brata będącego członkiem rządu Lincolna. Nic to jednak nie pomogło. Nakazano mu, zre­ sztą dość opryskliwie, żeby jechał swoją drogą, bo prze­ szkadza w przegrupowaniu armii, które ma zapobiec mar­ szowi buntowników na Waszyngton. Do domu dotarli dopiero przed dziewiątą wieczorem i stwierdzili, że miasto trzęsie się od plotek o straszliwej klęsce, którą potwierdził paniczny odwrót niedobitków ar­ mii unionistów i cywilnych uchodźców. Wyobrażenie, iż unioniści mogą pokonać przeklętych buntowników sa­ mym swoim widokiem, legło w gruzach. Nikt już nie wąt­ pił, że wróg jest bardzo groźny, a wojna będzie długa i za­ cięta. Tak wielkie było zwycięstwo Południa i tak nieoczeki­ wany odwrót unionistów, że gdyby w owych końcowych dniach lipca konfederaci zaatakowali ogarniętą paniką sto-

licę, szala zwycięstwa mogłaby się przechylić na ich stro­ nę. Nigdy potem nie byli już tego tak bliscy. Hamilton i Serena Hope'owie siedzieli w salonie odrę­ twiali z rozpaczy, a ponieważ niemożliwy był powrót po Sophie i Mariettę, zadręczali się rozważaniami, czy dziewczęta nie zostały ranne. - Albo i gorzej - powiedział Hamilton, który z prze­ rażeniem pomyślał, że być może już nigdy nie zobaczy córki. - Co ja powiem Jacobusowi, jeśli Marietta zginie? - zastanawiał się głośno. - Kto by przypuszczał, że może się zdarzyć taka katastrofa? Ich wszystkich powinno się rozstrzelać, generałów i szeregowych, bez różnicy. To hańba! Tylko dzięki boskiej opatrzności buntownicy nie wkroczyli do Waszyngtonu. Całkiem zapomniał o euforii, jaka rozpierała go rano, gdy wyruszali przyjrzeć się bitwie. Droga powrotna do Waszyngtonu była długa i trudna nie tylko dla Jacka i jego towarzyszek, lecz dla wszystkich ludzi, którzy tłumnie zdążali ku ocaleniu, pieszo, konno i powoza­ mi. Między nimi znajdował się również Russell, w myślach układający dla „Timesa" ponurą korespondencję o odwrocie i panice. Jego relacja niedługo wprawi we wściekłość całą Północ, ponieważ napisze o niekompetencji, tchórzostwie i klęsce. Im bardziej szczera jest prawda, tym bardziej kole w oczy. Młoda republika płonęła ze wstydu wystawiona na pogardę Europy. Zajadłość, z jaką oddziały Północy toczyły następne potyczki w tej wojnie, miała źródło właśnie w kompromitacji nad Bull Run lub pierwszej bitwie nad Manassas, jak również zwano potem to starcie.

Podczas drogi do domu Jack zastanawiał się, jak długo Północ będzie musiała teraz walczyć po takiej nieprzewi­ dzianej i zatrważającej klęsce. Przypomniał sobie jednak sło­ wa Alana, który przepowiedział, że wojna wprawdzie potrwa długo, lecz zwycięstwo Północy, choć niełatwe, jest pewne. W tej chwili zależało mu na bezpiecznym odwiezieniu panien Hope do domu. Gdy wreszcie o pierwszej w nocy, przy olśniewająco pięknym księżycu, dotarli do celu i mógł przekazać obie damy Hope'om, podziękowaniom nie było końca. - Nie - powiedział Hamiltonowi, sącząc brandy - to nie ja je uratowałem. Zrobiła to Marietta na długo przed tym, nim ja się zjawiłem. Uciekły przed nieprzyjacielem dzięki temu, że pocisk trafił w most. Ale tak czy owak, Marietta umiałaby sama zapewnić im bezpieczny powrót do domu. Wykazała się naprawdę niezwykłą odwagą i roztropnością. O Sophie nie powiedział ani słowa, bo nie było nic do powiedzenia. Przyjrzał się, jak obie panny odprowadzano na górę, by mogły się wykąpać i iść spać. Najważniejsze jed­ nak, że gdy czekał z Mariettą, aż kamerdyner Hope'ów otworzy im drzwi, i byli sami we dwoje, pocałował ją w po­ liczek w nagrodę za dzielność i szepnął jej do ucha, że spo­ dziewa się jeszcze wiele, wiele razy ją całować.

ROZDZIAŁ ÓSMY - Bal! Van Hornowie wydają bal dziś wieczorem, za­ ledwie dwa dni po haniebnej porażce. Co oni sobie wyob­ rażają?! Ezra Butler, który w odróżnieniu od Jacka nie doświad­ czył wojny na własnej skórze, wzruszył ramionami. - Van Horn powiedział mi tak: „Klęska czy nie klęska, ci pioruńscy secesjoniści nie przeszkodzą mi w robieniu tego, co zechcę". A ponieważ się z nim zgadzam, zamie­ rzam tam iść. Niczego się nie zyska, przywdziewając ża­ łobę, dużo lepiej robić dobrą minę. - Przekonałeś mnie - przyznał Jack. - Ja również do­ stałem zaproszenie, więc pójdę z tobą. Natychmiast jednak zaczął się zastanawiać, czy Mariet­ ta otrząsnęła się już z przykrych wspomnień na tyle, by się tam pokazać. Ezra uśmiechnął się. Dobrze wiedział, dlaczego Jack tak ochoczo podchwycił propozycję pójścia na bal do Van Hornów. - Chcesz się spotkać z Mariettą Hope, co? - spytał. Powinieneś wiedzieć, że ona mieszka teraz u kuzynów, przecież sam ją tam zawiozłeś dwa dni temu. - Nie mam ochoty odwiedzać kuzynów panny Hope - powiedział Jack, nie chciał bowiem spotkać Sophie, któ-

ra tak niewdzięcznie potraktowała swoją wybawicielkę. Nie wiedział jednak, że Marietta już wróciła do domu, bo po ostatnich wydarzeniach również nie chciała być dłużej narażona na towarzystwo Sophie. Obawiała się, że straci cierpliwość i powie jej coś niewybaczalnego. W sercu miała wyryte wspomnienie powrotu znad Ma­ nassas. Prawie z Jackiem nie rozmawiali. Oboje byli bar­ dzo zmęczeni, a poza tym słowa okazały się zbędne. Za­ snęła u jego boku, bo ufała mu i była przy nim szczęśliwa, nawet gdy groziło im niebezpieczeństwo. Następnego ranka Jack wysłał umyślnego do Hope'ów z liścikiem, w którym wyrażał nadzieję, że Marietta do­ szła już do siebie i chwalił ją za dzielność. Właśnie ten liścik skłonił ją do podjęcia decyzji o wyprowadzeniu się od wuja, nawet gdyby miało to oznaczać samotne oczeki­ wanie na powrót ojca lub ciotki Percival. Na szczęście ciotka Percival wypełniła swój obowiązek akuszerki i wróciła do Waszyngtonu w dniu bitwy, jednak senatora nadal nie było. Jack był nieświadom tego wszystkiego, kiedy przyszedł na bal do Van Hornów, gdzie ci, którzy w niedzielę przy­ glądali się bitwie, a potem w popłochu uciekali, urozmai­ cali teraz nudne życie innym, opowiadając im o przeży­ tych okropnościach. Jack rozglądał się za Mariettą, ale nigdzie jej nie zauważył. Znudzony chciał wyjść, w ostatniej chwili zajrzał jed­ nak do oranżerii, skąd dobiegły go głosy i cichy śmiech kobiety. To była Sophie. Otaczali ją kawalerowie, a ona zabawiała ich opowieściami o swoich przygodach pod­ czas odwrotu.

W tej wersji to ona uratowała Mariettę, a gdy patrzyło się na uroczą pannę w sukni koloru niezapominajek, trud­ no było skojarzyć ją z potarganą, obszarpaną lalką, którą przy pomocy Marietty Jack pakował do powozu. Może zniósłby w milczeniu te kłamstwa, gdyby na czyjeś pyta­ nie o Mariettę, Sophie nie odpowiedziała z pogardliwym śmiechem: - Och, jest tutaj, ale jakie zamieszanie robiła podczas odwrotu! Uśmiechnęła się z politowaniem i postarała, żeby za­ brzmiało to tak, jakby to Mariettę trzeba było cały czas holować i przywoływać do porządku. Zirytowany Jack wszedł do oranżerii. Gdy Sophie go zobaczyła, przez jej twarz przemknął grymas. Z wdzię­ kiem przybrała wyraz osoby lekko zakłopotanej. - Jack - powiedziała, unosząc do ust bukiecik kwiatów. - O wilku mowa. Właśnie opowiadałam moim przyjaciołom o naszych przygodach po bitwie i o pańskiej odwadze. Jack zachował się nierozsądnie, a do tego również w sposób niegodny dżentelmena, ale nie umiał się po­ wstrzymać. - A czy opowiedziała pani przyjaciołom, Sophie spytał - jak pani krzyczała, histeryzowała i pozwalała się prawie nieść Marietcie? I czy opowiedziała im pani o swo­ jej niewdzięczności? Jej urocza twarz nagle zbrzydła. - Chociaż raz - odparła - ta paskudna tyka do fasoli do czegoś się przydała. Marietta mogłaby być wspaniałym sierżantem od musztry, nie sądzi pan? - Spojrzała na nie­ go niechętnym wzrokiem.

Jack natychmiast pożałował swojego wybuchu, ale oburzające kłamstwa Sophie całkiem wyprowadziły go z równowagi. Również Sophie zaczynała mieć wątpliwości, czy do­ brze zrobiła, że pozwoliła sobie na taki jadowity ton. Część jej słuchaczy z pewnością zastanawiała się teraz, czy nie osądzili jej zbyt pochlebnie. Dodała więc, potrzą­ sając głową: - Pewnie chce pan zaraz złożyć jej raport. Marietta z ciotką Percival właśnie wypełniają obowiązki towarzy­ skie wobec wszystkich dostojnych senatorów z Kapitolu. Co za nuda. - Jack opuścił oranżerię, słysząc lekceważący śmiech Sophie. Mariettę i ciotkę Percival zastał w największym salo­ nie. Marietta miała więcej śladów zmęczenia na twarzy niż jej młodsza kuzynka, bo przecież straciła dużo więcej sił, lecz na jego widok natychmiast się rozpromieniła. Jego radość też zresztą była tak wymowna i łatwa do zauważe­ nia, że Jack mógłby nosić proporzec z napisem: „Kocham Mariettę Hope". - Jack! - powitała go. - Tak się cieszę, że pan przy­ szedł. - Zwróciła się do stojącego obok Avory'ego Granta, który wrócił do Waszyngtonu po tym, jak jego pułk roz­ bito i zmuszono do ucieczki. - Właśnie opowiadałam, jak bohatersko uratował pan mnie i Sophie. - Nie było żadnego bohaterstwa z mojej strony - spro­ stował Jack. - Kiedy panie spotkałem, najgorsze niebez­ pieczeństwo już minęło. To pani była dzielna. Ja tylko nadjechałem powozem, którym odbyły panie ostatnią część podróży do domu.

Avory z uznaniem skinął głową. - Jestem przekonany, że Marietta potrafiła się właści­ wie zachować w trudnej sytuacji. Taki ma charakter. Szko­ da, że nie ona stała na czele armii. Jack nie był pewien, czy podoba mu się, że inny mężczy­ zna, a do tego potencjalny rywal, prawi Marietcie komple­ menty. Wobec tylu pochwał Marietta uroczo się zarumieniła, dzięki czemu jej zmęczenie przestało być takie widoczne. Jak ktoś mógł uznać ją za pospolitą? - zastanawiał się Jack. Sophie wyglądała przy niej jak bezbarwne, miaukliwe kociątko. Avory był tego samego zdania. Z pewnym żalem stwierdził też, że jego nadzieje dotyczące panny Hope są złudne, bo dla Marietty liczy się tylko Jack. A ona rzeczywiście tęskniła do Jacka. Chciała, żeby wszyscy sobie poszli: Avory, ciotka Percival i inni ludzie kręcący się dookoła. Pragnęła zostać z nim sam na sam. Ucieczka znad Manassas przypieczętowała to, co już wcześniej było między nimi, pogłębiła i wzmocniła łączą­ ce ich uczucie. Oboje przekonali się, jak krótkie i ulotne jest życie, zrozumieli, że okazje do cieszenia się nim trze­ ba od razu chwytać, bo mogą się nie powtórzyć. Avory widocznie zorientował się w sytuacji, bo ustąpił pola rywalowi: - Na pewno chce pani zostać z Jackiem i porozma­ wiać o tym, co zdarzyło się po bitwie. Panna Percival i ja dobrze to rozumiemy. Nie bacząc na krępujące wymogi etykiety, Jack i Ma­ rietta natychmiast skorzystali z okazji. - Dziękujemy - powiedział z wdzięcznością Jack i porwał Mariettę z sobą.

Ciotka Percival, która znała Avory'ego sprzed lat, a po­ za tym była jego daleką krewną, zwróciła się doń i powie­ działa swoim najłagodniejszym głosem: - Oni tak od pierwszego spotkania. Avory skinął głową. - Spóźniłem się. Mogę tylko powiedzieć, że bardzo się cieszę szczęściem, które w końcu znalazła. Żałuję, że nie przyjęła moich oświadczyn. - Oboje byliście wtedy za młodzi - powiedziała ciotka Percival. - Musiałeś dorosnąć, ale niestety, zanim się to stało, spotkała Jacka. To dobry człowiek i pochodzi z nie­ zwykłej rodziny. - Jej ojciec powiedział mi niedawno - odrzekł Avory - że brat Dilhorne'a jest członkiem brytyjskiego rządu. Najważniejsze jednak, jak sądzę, że obaj są mądrymi ludźmi. Jeśli on nie będzie jej dobrze traktował, to Mariet­ ta zawsze może się do mnie zwrócić o pomoc. - Och, nie sądzę, żebyś musiał się lękać o jej przy­ szłość. Żadne z nich nie przypuszczało, że kiedyś przypomną sobie te słowa. - Kolacja - powiedział Jack, gdy zostali sami. - Pro­ szę pozwolić, że zaprowadzę panią na kolację. - Pomyślał, że jest nieodrodnym synem swojego ojca, dla którego je­ dzenie zawsze było ważne. - No dobrze, kolacja - zgodziła się ze śmiechem Ma­ rietta. - Zdaje się, że nie rozmawialiśmy o jedzeniu tylko jeden raz, kiedy wiózł mnie pan do Waszyngtonu znad Manassas.

- Wtedy, po przełknięciu gorzkiej pigułki, nie miałem apetytu - odrzekł Jack. - Pojechaliśmy oglądać zwycię­ stwo, a wracaliśmy w panicznym odwrocie. Uśmiech znikł z twarzy Marietty. Omiotła wzrokiem świątecznie ubranych ludzi tłoczących się przy stołach. - Tak - powiedziała. - Mam wyrzuty sumienia, że je­ stem tutaj i dobrze się bawię. Z drugiej strony zdaje mi się jednak, że powinniśmy pokazać dumę i nie opuszczać głów. Będą jeszcze inne bitwy i mam nadzieję, że nie wszystkie przegramy. Ponieważ na razie żadne z nich nie było głodne, więc wyszli z bufetu na taras, gdzie nikt im nie przeszkadzał. Księżyc był już wysoko na niebie. Jack przekonał się, że bliskość Marietty i dyskretny zapach jej konwaliowych perfum mają urzekającą moc, objął więc dziewczynę i za­ czął całować. Zamierzał poprzestać na bardzo delikatnych pocałun­ kach, lecz reakcja Marietty była tak żarliwa, że zapomniał o tym przy pierwszym zetknięciu ich warg. Odniósł wra­ żenie, że są sobie przeznaczeni. Pocałował ją w zagłębienie między piersiami i zsunął z jej ramion suknię, żeby odsłonić więcej nagiego ciała. Nie okazała fałszywej skromności, przeciwnie, przywarła do niego mocniej, instynkt podpowiedział jej bowiem, że właśnie tak zachowuje się kobieta w ramionach kochanka. Pragnęli się w tej chwili tak bardzo, że niewiele brakowa­ ło, by dali upust swej namiętności właśnie tam, na tarasie, lekceważąc dobre obyczaje i wszelkie zasady. Przed całkowitym zapomnieniem uratowały ich odgło­ sy rozmów nadchodzących ludzi. Odskoczyli od siebie

i zaczęli doprowadzać do porządku ubranie, udając, że zajmowało ich jedynie podziwianie ogrodu i wdychanie orzeźwiającego, wieczornego powietrza. - Niech pan mnie jutro odwiedzi - powiedziała, gdy wracali na salę. - Znów mieszkam w swoim domu. Nie będzie pan musiał znosić towarzystwa Sophie ani Ho¬ pe'ów. Ujął ją za rękę, by złożyć na niej czuły pożegnalny po­ całunek. - Może pani być pewna, że przyjdę. Mój czas w Wa­ szyngtonie dobiega końca i chcę go jak najlepiej wyko­ rzystać. Jeśli jego słowa zabrzmiały dwuznacznie, to trudno. Skosztowawszy smaku odwzajemnionej namiętności, ani jedno, ani drogie nie mogło się doczekać, kiedy znów znajdą się tylko we dwoje. Nie zdawali sobie jednak spra­ wy, że są bacznie obserwowani. W oczach Sophie malo­ wała się mściwa zazdrość, Avory przyglądał się im ze smutkiem pełnym rezygnacji, a tymczasem ciotka Perci­ val ustaliła z przyjaciółkami, że najwyższy czas, by tak nieoceniona panna jak Marietta Hope zaznała wreszcie szczęścia. Marietta była sama, gdy Jack odwiedził ją następnego dnia, a mówiąc dokładniej, ciotka Percival taktownie się usunęła, gdy go zaanonsowano. - Taka stara kobieta jak ja byłaby piątym kołem u wo­ zu - stwierdziła rozsądnie. - Dopilnuję przygotowania herbaty. Miło znaleźć się znowu w towarzystwie Marietty, gdy nie

ma w pokoju Sophie ani panny Percival, pomyślał Jack. Surowo przykazał sobie, żeby w domu senatora Hope'a zachowywać się wzorowo, ale na sam widok dziewczyny poczuł, że trudno mu nad sobą zapanować. Podejrzewał, że Marietta borykała się z podobnym kłopotem. Mimo to gdy służba weszła z herbatą, w pokoju nie działo się nic zdrożnego. - Jesteśmy jak starzy małżonkowie - powiedział Jack po wyjściu służącej. Słysząc to, Marietta zakrztusiła się herbatą. - Nie czuję się jak stara małżonka - stwierdziła, gdy wreszcie odzyskała mowę - Ja też chyba nie mam nic ze starego małżonka przyznał Jack. Spojrzał na nią znacząco znad krawędzi fi­ liżanki. - Czy nie będę zbyt śmiały, jeśli zaproponuję, by­ śmy spotkali się w miejscu, w którym nikt na pewno nam nie przeszkodzi? Dowiedziałem się właśnie, że jutro wy­ jeżdżam do Nowego Jorku, mając pełne poparcie specjal­ nego prezydenckiego komitetu. Będę pracować u Ericsso­ na nad nowo zaprojektowanym opancerzonym okrętem o nazwie „Monitor". Dostałem zarówno oficjalne, jak i nieoficjalne zadania. Przeczuwam, że Patriarcha byłby zadowolony z tego, że mam tam pracować w podwójnym charakterze. Wracając jednak do naszego spotkania... Są­ dzę, że mamy sobie wiele do powiedzenia i musimy to zrobić przed moim wyjazdem. Marietta odstawiła filiżankę i powiedziała bardzo za­ sadniczym tonem: - Przypuszczam, że ma pan liczne propozycje co do miejsca tej arcyważnej konferencji.

- Szczerze mówiąc, mam tylko jedną - odpowiedział Jack. - Obawiam się, że muszę panią zaprosić jutro do siebie. - Obawia się pan? - Marietta uniosła brwi. - Czy pan jest pewny, że to właściwe słowo? - Odkrywała u siebie całkiem nieznaną umiejętność flirtowania. - Nie, mam nadzieję - sprostował. - Mam nadzieję, że pani zechce mnie odwiedzić. Czy tak lepiej? - O wiele lepiej - potwierdziła. - A więc doszliśmy do porozumienia? - Jak zawsze. - Bardzo żałował, że Patriarcha nie do­ żył dnia, w którym mógłby ją poznać. Jego wybrankę, bo to już nie ulegało wątpliwości. - Ale musimy szanować zasady - dodała. - Naturalnie. - Jack przesłał jej rozmarzony uśmiech. - Nie zrobiłbym niczego wbrew pani woli. Również w tej deklaracji kryła się dwuznaczność, ale Marietta ją zignorowała. Gdy chodziło o Jacka, wszelkie reguły, które rządziły jej spokojnym, uporządkowanym życiem, zdawały się tracić znaczenie. Nie zdradziła mu jednak, że ledwie może się doczekać następnego popołud­ nia i niemoralnego postępku, jakiego postanowiła się do­ puścić. Wszak miała znaleźć się sam na sam z mężczyzną, i to w jego mieszkaniu. Myśl o jutrzejszym spotkaniu pozwoliła im, na razie, dostosować się do najsurowszych wymogów etykiety. Gdy ciotka Percival wróciła do pokoju, Jack, który zbierał się do wyjścia, wspomniał jej jeszcze o swym wyjeździe do Nowego Jorku. - Będzie nam pana bardzo brakować - powiedziała,

a jej głos zabrzmiał całkiem szczerze. To był jedyny męż­ czyzna, któremu była gotowa powierzyć swoją podopie­ czną bez lęku, wciąż bowiem czuła się przyzwoitką Ma­ rietty. Nie byłaby pewnie tak szczęśliwa, gdyby wiedziała o umówionej schadzce. Gdy więc Marietta wyszła z domu następnego dnia po południu, ciotka Percival przypusz­ czała, że jej podopieczna zamierza złożyć grzecznościową wizytę którejś ze swoich starych przyjaciółek lub krew­ nych. - Wygodna, ale nie luksusowa - zawyrokowała Ma­ rietta, rozglądając się po kwaterze Jacka. Gospodarz wziął od niej czepek i położył go na blacie kredensu, który zaj­ mował całą ścianę. W czajniku gotowała się woda, obok czekały czajniczek do herbaty, filiżanki i spodeczki. Był nawet talerzyk z ciasteczkami, stojący na stoliku przy so­ fie. Wszystko wydawało się jak najbardziej zgodne z za­ sadami, może z wyjątkiem burzliwych uczuć, które zakłó­ cały spokój dwojga uczestników tego zaimprowizowane­ go podwieczorku. Picie herbaty było zresztą rytuałem godnym najelegant­ szego salonu w senatorskim domu. Gdyby Jack zastana­ wiał się w ogóle nad przebiegiem wizyty Marietty, wyob­ raziłby sobie zapewne, że najpierw poćwiczą trochę szer­ mierkę na słowa, oddając się lekkiej, żartobliwej konwer­ sacji, potem zaś przyjdzie czas na jego oświadczyny. Je­ szcze potem pozwolą sobie, być może, na nieśmiałe, mło­ dzieńcze pieszczoty, które na pewno nie spłoszą niedo­ świadczonej, choć już dwudziestokilkuletniej panny. Początkowo wszystko układało się właśnie w ten spo-

sób, Jack bowiem nie miał najmniejszego zamiaru uwie­ dzenia Marietty, a Marietta była równie zdecydowana nie pozwolić się uwieść. Nawet krótki, namiętny epizod, jaki przeżyli na tarasie Van Hornów, nie stanowił dla nich wy­ starczającego ostrzeżenia przed siłą rozpierających ich uczuć. Sprawy przyjęły niepożądany - a może właśnie pożą­ dany - obrót wkrótce po tym, jak oboje wypili herbatę i zjedli ciasteczka. Jack odsunął stolik od sofy i usiadł obok Marietty, tak promiennej, jakby była nastoletnią pan­ ną. Najpierw wietrzna pogoda po drodze, a potem obec­ ność Jacka, nastrój, no i świadomość, że dopuszcza się zu­ chwałego czynu, bardzo podekscytowały dziewczynę. Oczy jej lśniły, a głos lekko drżał. Wyglądała tak urzekająco, że Jack nie mógł się po­ wstrzymać. Odwrócił się do niej, objął ją i pocałował. Po­ całunek zaczął się czule i niewinnie, ale ponieważ Mariet­ ta odpowiedziała nań z wielkim entuzjazmem, wybuch namiętności był nieunikniony. Jeszcze chwila - i nie będzie już dla nich odwrotu. Marietta była taka rozgrzana i ponętna, że Jack nie mógł się powstrzymać przed pogłaskaniem jej w bardzo niestosowny sposób. Przekonał się wtedy, że pod skromną suknią nie ma gorsetu ani żadnego innego pancerza, jakim zwykły otaczać swoje ciało damy. To odkrycie dodało mu śmiałości. Najpierw rozpiął guziki wysokiego kołnierza spacero­ wej sukni i zsunął ją tak, by móc łatwiej dostać się do ukrytych pod nią skarbów. Marietta nie tylko nie protesto­ wała przeciwko odsłanianiu swojego ciała, lecz nawet po-

magała Jackowi. Rozbierała zresztą nie tylko siebie, lecz również jego! Zważywszy na to, że miłosne doświadczenia Marietty ograniczały się do kilku niewinnych pocałunków z Avo­ rym, co miało miejsce dawno, dawno temu, dziewczyna uczyła się podstaw tej sztuki zaskakująco szybko i nawet chwilami wiodła Jacka za sobą. Trudno zresztą byłoby stwierdzić, które z nich w tych zabiegach było bardziej gorliwie. Nie ulegało najmniejszej wątpliwości, do czego to wszystko zmierza. Całując się i rozbierając, przeszli przez salonik i znaleźli się w sypialni Jacka. Marietta miała wrażenie, jakby całe jej ciało ożyło. Na­ gle poczuła za sobą krawędź łóżka, jeszcze chwila i już miała pod plecami prześcieradło. Jack znalazł się nad nią i szybko zdjął z niej resztę odzienia. Gdy wspominała te chwile potem, najbardziej była wstrząśnięta tym, że nie mogła się doczekać, kiedy wreszcie pozbędzie się krępu­ jących ubrań. Przypomniała sobie, że przed wielu laty na plantacji Percivalów usłyszała od służącej, jak wygląda miłosne ze­ spolenie kobiety i mężczyzny. Wtedy to było dla niej prze­ rażające, ale służąca roześmiała się chrapliwie: - Och, sama jeszcze będziesz tego chciała. Jak przyj­ dzie czas, to się przekonasz. Teraz rzeczywiście tego chciała. Oby tylko Jackowi nie przypomniały się zasady obowiązujące dżentelmena, oby tylko nie przestał! Tak bardzo pragnęła miłości. Jack jednak nie myślał teraz o dżentelmeńskich zasa­ dach. Do takiego stanu doprowadziły go długie tygodnie

wstrzemięźliwości, podczas których wprawdzie widywał Mariettę, lecz mógł jedynie trzymać ją za rękę. O jej twa­ rzy mówiono, że jest pospolita, jemu jednak wcale się taka nie wydawała. Widział w niej oznaki żywej inteligencji, bystrości i wielkiego ducha. Nagie ciało Marietty było w każdym calu tak piękne, jak się tego spodziewał. Wszystkie reguły, które nakazy­ wały mu szanować niedoświadczone, niezamężne kobiety, przestały być ważne, gdy dziewczyna namiętnie odpowie­ działa na jego pieszczoty. Razem więc osiągnęli szczyt, na którym czekały ich radość i spełnienie. Potem zasnęli - Marietta z głową na piersi Jacka. Gdy się ocknęła, delikatne pocałunki Jacka znowu rozbudzały jej ciało. Dilhorne nagle uniósł głowę i spojrzał na kochankę. - Nie powinienem tego robić - powiedział ze skruchą. - Bardzo źle się stało. Nie zamierzałem cię uwieść, po pro­ stu to było silniejsze ode mnie. Musisz mi uwierzyć. Znowu zaczął ją pieścić, wywołując w jej ciele nie­ zwykłe doznania. Chciało jej się śmiać pełną piersią, zatańczyć z radości. Powiedziała jedynie: - Tylko, proszę cię, nie przestawaj. Co miało się stać, już się stało. Z jej ciałem działy się tak dziwne rzeczy... aż trudno jej było mówić. - Możemy dalej cieszyć się sobą - westchnęła. - Zda­ je się, że jest nam dobrze razem, Och... - Teraz już na­ prawdę nie była w stanie mówić.

Po chwili nieopisanej rozkoszy Jack uniósł głowę i po­ wiedział przekornie: - To wszystko twoja wina. Dlaczego jesteś taka pięk­ na? Biedny mężczyzna staje się w twojej obecności cał­ kiem bezbronny. - Nie musisz uciekać się do pustych pochlebstw, żeby usprawiedliwić swoje zachowanie - odparła surowo. Dobrze wiem, że jestem brzydka. Dziwi mnie tylko, że znalazłam się tu, gdzie się znalazłam, i zachowuję się tak niemoralnie. Och, nie przestawaj - westchnęła, gdy zno­ wu podniósł głowę. -Jest o wiele za późno na żale, jestem skompromitowana raz na zawsze. - Nie mówiłem o twojej twarzy, Marietto, chociaż i ona bardzo mi się podoba - wyjaśnił Jack. - Bez wzglę­ du na to, co opowiada ta żmija Sophie... miałem na myśli przede wszystkim twoje ciało. Jestem doprawdy szczęś­ ciarzem, że jako jedyny mężczyzna mogę je oglądać. Gdy­ by było w zwyczaju pokazywać je tak samo jak twarz, nie mogłabyś opędzić się od zalotników. Marietta pomyślała w oszołomieniu, że czegoś takiego nigdy się nie spodziewała. Dopuszczała co najwyżej myśl o dość oficjalnej i konwencjonalnej nocy poślubnej, jeśli kiedykolwiek zdarzy jej się wyjść za mąż. Ale czy noc po­ ślubna może być konwencjonalna? Takie przeżycie... czy może być oficjalne? Ich nieodpowiedzialne, szalone pie­ szczoty, którym oddali się bez ślubu kościelnego, znienac­ ka porwani namiętnością, wprawiły ją w niemałe zdumie­ nie. Najbardziej zdumiewało ją to, jak ochoczo sama przy­ czyniła się do swojego upadku. Na szczęście dla jej logicznego umysłu, Jack zdążył do-

prowadzić ją do takiego oszołomienia, że straciła zdol­ ność rozumowania. Teraz znów liczyły się tylko doznania. Och, doprawdy, pomyślała, gdy jeszcze na chwilę ożyło w niej codzienne „ja", pozwoliłam się uwieść, jestem ko­ bietą upadłą, więc równie dobrze mogę z tego stanu za­ czerpnąć tyle przyjemności, ile się da. Kto by pomyślał, że znajdę się w łóżku z Jackiem, i że stanie się coś takie­ go... Jednak rozkosz szybko spłoszyła tę myśl, w miłosnym uniesieniu nie było bowiem na nią miejsca. Nie było też miejsca na poczucie winy, wstyd, wyrzuty sumienia... choć pewnie przyjdą one później. Bogowie spoglądali życzliwym okiem na splecionych w miłosnym uścisku kochanków. Na doświadczonego Ja­ cka Dilhorne'a, który był przekonany, że w końcu znalazł jedyną i prawdziwą miłość, i na Mariettę Hope, uczoną kobietę, nowicjuszkę w świecie miłości, która właśnie przekonała się, że tajniki namiętności zgłębia z nie mniej­ szą bystrością niż inne trudne zagadnienia. Wszystkie rozkosze mają swój koniec, mniej lub bar­ dziej brutalny. Ubierając się, wkładając z powrotem na siebie te wszystkie krępujące części garderoby, które ukry­ wają przed światem prawdziwą kobietę, Marietta korzy­ stała z pomocy kochanka. Jego czułość i troskliwość po­ mogły jej przezwyciężyć zakłopotanie, które mogłoby po­ jawić się po chwilach namiętności. Odwzajemniła mu się zapięciem koszuli i zawiązaniem halsztuka, i w ten sposób ukryła przed światem również jego piękne ciało, które dało jej tyle rozkoszy. Miała zre-

sztą nadzieję, że po powrocie Jacka do Waszyngtonu je­ szcze nieraz przeżyje z nim takie wspaniałe chwile. Jack nagle stracił kontenans i był nawet odrobinę za­ wstydzony tym, co zrobił. Dziwny to stan dla człowieka, który zwykle promieniuje pewnością siebie. - Wybacz mi, moja droga - powiedział, gdy siedzieli potem obok siebie na krawędzi łóżka. - Źle postąpiłem, że cię uwiodłem, bo tak to trzeba nazwać. Od kilku tygo­ dni strasznie cierpiałem, gdy byłem w twojej obecności i nie mogłem cię dotknąć. - Podobnie było ze mną - powiedziała otwarcie. - Je­ śli w tym, co zrobiliśmy, jest jakaś wina, spada na nas obo­ je. Przecież przyszłam do ciebie z własnej woli, wcale nie próbowałam cię powstrzymać i byłabym bardzo zawie­ dziona, gdybyś zachował powściągliwość. Pokręcił głową. - Ale to ja jestem mężczyzną, w dodatku doświadczo­ nym. Wiedziałem, do czego to zmierza. To ja powinienem był wykazać się opanowaniem. Zasłoniła mu usta. - Nie, Jack. Nie jestem niczego nieświadomą panien­ ką. Mam już prawie trzydzieści lat. Doskonale wiedzia­ łam, co robimy i czym to się skończy. Musisz wiedzieć, że przyszłam tutaj, aby zostać twoją kochanką w każdym znaczeniu tego słowa. Nawet zostawiłam w domu gorset, a jeśli świadczy to o mojej rozwiązłości, tym gorzej. Nie mogłam jednak znieść myśli, że wyjedziesz, a ja nie po­ znam smaku namiętności. - Och, Marietto, moja droga - powiedział z zachwy­ tem. - Musimy jak najszybciej się pobrać, bo... bo...

- Bo nasze spotkanie może mieć swoje następstwa - dokończyła za niego. - Wiem przecież, że jest takie ry­ zyko. Pocałował ją w rękę. - Nie ma żadnego ryzyka, bo cię kocham i bardzo, bar­ dzo żałuję, że nie mogę teraz zostać z tobą w Waszyngto­ nie. Zaraz po przyjeździe do Nowego Jorku napiszę do pa­ na senatora i poproszę go o twoją rękę. Podam ci mój ad­ res. Gdyby się okazało... że są następstwa... musimy wte­ dy natychmiast wziąć ślub. - Jack roześmiał się ze swojej zapalczywości. - Och, Marietto, tak mi zależy na małżeń­ stwie z tobą, że nawet ci się nie oświadczyłem jak należy! Bez pytania uznałem, że się zgadzasz. Wstał, położył rękę na sercu i skłonił się przed nią. - Ufam, panno Hope, że zechce mnie pani poślubić i w ten sposób uczynić człowiekiem godnym szacunku. - Tylko w takim wypadku, jeśli i pan pragnie uczynić mnie kobietą godną szacunku, panie Dilhorne! Marietta miała zaróżowione policzki i poczucie abso­ lutnej swobody. Jej ciało okazało się bardziej sprawne, niżby się spodziewała. Teraz czuła każdy jego skrawek, od stóp, które Jack żarliwie całował, po czubek głowy, który również został uhonorowany w podobny sposób. - Możemy do siebie pisać - powiedziała z uśmie­ chem. - Obiecuję, że pukanie listonosza będzie dla mnie najważniejszym wydarzeniem dnia. - Dla mnie też - odrzekł. - Naprawdę musimy się jak najszybciej pobrać. Chcę, żebyś była ze mną, nie tylko po to, byśmy mogli się kochać, lecz również, byś była moją towarzyszką życia. Muszę przestać, Marietto, bo zaraz

znowu zacznę cię pieścić, a powinnaś wrócić do domu, by uniknąć kompromitacji. Boże, jaki jestem głupi! Przecież już cię skompromitowałem. - Jeśli tak wygląda kompromitowanie, musimy to ro­ bić częściej - powiedziała z uśmiechem, którym omal nie pozbawiła go resztek opanowania. - Bądź przez chwilę poważna, kochanie. Nie ma cię w domu już tak długo, że mogły powstać jakieś podejrzenia. - Nie martw się, mój drogi, jestem urodzoną intrygan­ tką. Popołudnie spędziłam ze starą przyjaciółką. Poszłam do niej piechotą i wracałam piechotą. Moje upodobanie do spacerów jest dobrze znane. - Wobec tego pozwól, że kawałek cię odprowadzę poprosił. - Mam jeszcze trochę czasu do odjazdu pociągu. Przykro mi, że senatora nie ma w Waszyngtonie i że nie będę mógł z nim porozmawiać przed opuszczeniem stoli­ cy. Pamiętaj jednak, że my już wkrótce będziemy razem na zawsze.

ROZDZIAŁ DZIEWIĄTY Pierwszy miłosny list do Marietty Jack napisał zaraz po przyjeździe do Nowego Jorku, zanim jeszcze poszedł przedstawić się Johnowi Ericssonowi, do którego miał po­ lecające pismo od sekretarza do spraw marynarki wojen­ nej. Znajdowała się w nim prośba, by pan Jack Dilhorne wziął udział w budowie opancerzonego okrętu, tymczaso­ wo noszącego nazwę „Monitor". Dzięki temu pan Jack Dilhorne, jako nieoficjalny, lecz fachowy obserwator, bę­ dzie mógł potem złożyć sprawozdanie w Waszyngtonie i ocenić sprawność budowniczych. Po drodze Jack zatrzymał się na kilka dni w Baltimore, musiał bowiem porozmawiać z inżynierami w stoczni Butler&Ruthefurd, która znajdowała się w tym właśnie mieście. „Marietto kochana - napisał - nie będę opowiadał ci o Nowym Jorku i jego cudach, bo dla ciebie musi to być dobrze znane miejsce. Mieszkam tymczasem w Brevoort House i pod ten adres możesz do mnie pisać. Gdy zmienię kwaterę, poproszę recepcjonistę, żeby przesyłał mi listy. Załączam list do pana senatora, w którym oficjalnie proszę o Twoją rękę. Mam powody sądzić, że pan senator przychylnie odniesie się do tej prośby. Wprawdzie oba­ wiam się, że mógłby nie wykazać zrozumienia dla tego

popołudnia, które spędziliśmy w niebie, ale z pewnością okaże zadowolenie z naszego zamiaru zawarcia małżeń­ stwa". Jack zatrzymał na chwilę pióro, a potem napisał o tym, jak tęskni i wyraził nadzieję, że pan senator zgodzi się na jak najszybszą ceremonię ślubną. Jeszcze raz zapewnił ją o swym żalu z powodu niemożności poproszenia o jej rę­ kę osobiście. „Ten list niech będzie dla Ciebie potwierdzeniem mojej miłości" - zakończył, a potem napisał również list do se­ natora, w którym każde słowo płynęło prosto z serca, a miłość do Marietty była widoczna od pierwszego do ostatniego zdania. Zanim pierwszy raz położył się spać w finansowej sto­ licy Stanów Zjednoczonych, wziął oba listy, zaniósł je do recepcji i dopilnował, by urzędnik dołączył do poczty cze­ kającej na wysłanie. Zrządzeniem losu, następnego dnia poczty jednak nie wysyłano i dopiero po tygodniu miłosne wyznanie Jacka dotarło do Waszyngtonu. Wkrótce po dniu spędzonym z Jackiem Marietta za­ chorowała na żołądek. Któregoś ranka zbudziła się zamro­ czona i zdezorientowana, a gdy chciała wstać, omal nie zemdlała. Zrobiło jej się niedobrze. Szybko poszła do ciot­ ki Percival, która spojrzała na jej żółtawą twarz i kazała jej z powrotem położyć się do łóżka. Schodząc na dół, ciotka Percival spotkała na podeście Sophie, nadąsaną i rozdrażnioną. Rodzice znowu zostawi­ li młodą pannę Hope w Waszyngtonie pod opieką Mariet-

ty, którą tymczasem Sophie jeszcze bardziej znienawidzi­ ła. Nie tylko nie mogła jej darować, że zdradziecko odbiła jej Jacka, lecz również - od czasu powrotu znad Manassas - żyła niemal obsesyjnym pragnieniem odpłacenia kuzyn­ ce za doznane krzywdy. - Widzę, że nie masz zajęcia - powiedziała ciotka Per­ cival z wyrzutem. - Marietta źle się dziś czuje. Może więc zrobisz coś pożytecznego i zastąpisz ją przy sortowaniu poczty pana senatora? - A czy muszę? - spytała nadąsanym tonem Sophie. - To jest jej praca, a nie moja. Pan senator jest dla mnie tylko wujem, a nie ojcem. - Gości cię, a poza tym jest starszym człowiekiem, więc z obu powodów należy mu się szacunek - powie­ działa ciotka tak surowo, że Sophie wzruszyła ramionami i z niechęcią poszła go gabinetu senatora, gdzie zawsze palono w kominku, nawet latem, żeby można było szybko niszczyć poufną korespondencję i dokumenty. Na biurku leżała równa sterta listów i paczek. Rozkła­ dając ją, Sophie natrafiła na grubą kopertę z nowojorskim stemplem, zaadresowaną do Marietty. Natychmiast zo­ rientowała się, że nadawcą jest Jack Dilhorne. Miała w ba­ lowych karnetach niejeden jego wpis, dokonany wyróż­ niającym się, zupełnie nieamerykańskim charakterem pis­ ma. Trzymając w dłoni kopertę, poczuła niepohamowaną nienawiść do kuzynki. Było to bez wątpienia miłosne wyznanie Jacka, który miał czelność wybrać tę brzydulę, a ją, piękną Sophie, od­ rzucić. Nie, Marietta nigdy nie dostanie tego listu. Prawie bez zastanowienia Sophie podeszła do kominka i cisnęła

kopertę w ogień. Popchnęła ją pogrzebaczem, aby szyb­ ciej i dokładniej spłonęła. Dopiero gdy uczynek był już nieodwracalny, sprawczy­ nię ogarnął strach. Jack z pewnością napisze znowu, a może Marietta napisze do Jacka i wtedy zaginięcie listu wyjdzie na jaw. Co tam, powiedziała sobie, jest wojna, więc listy nie muszą dochodzić na czas. Wina z pewnością spadnie na pocztę. Ledwie zdążyła pocieszyć się tą myślą, przyszedł jej do głowy jeszcze lepszy pomysł. Czy nie mogłaby przejmować całej poczty Marietty, nie tylko przychodzą­ cej, lecz również przeznaczonej do wysyłki? W ten sposób upiekłaby dwie pieczenie przy jednym ogniu. Marietta i ciotka Percival pochwaliłyby ją za większą obowiązko­ wość, a ona mogłaby potajemnie niszczyć wszystkie listy Jacka i Marietty, zanim dotrą do adresata. Pomysł wydawał się łatwy do przeprowadzenia, a So­ phie nabrała pewności, że ma szansę zyskać bardzo dużą władzę. Przecież mogła również czytać listy senatora. Cicho podśpiewując, zaczęła otwierać koperty i ukła­ dać listy w równych stosikach, a gdy ciotka Percival we­ szła do pokoju, powiedziała z uznaniem: - No widzisz, dziecko, nawet drobna praca przynosi zadowolenie. Sophie uśmiechnęła się słodko. - To prawda, droga ciociu - odrzekła. - Masz rację. Wiedziała, że teraz będzie mogła zadać znienawidzonej kuzynce miażdżący cios, a jednocześnie zyskać opinię na­ wróconej grzesznicy.

Mimo słabości spowodowanej dokuczliwą przypadło­ ścią, która nie chciała ustąpić, lecz co dzień stawała się bardziej uciążliwa, Marietta każdego ranka niecierpliwie przeglądała pocztę. Wiedziała, że Jack zamierza zatrzy­ mać się w Baltimore, więc nie spodziewała się listu co naj­ mniej przez tydzień. Początkowo brak wiadomości wcale jej nie martwił, ale gdy tydzień zamienił się w dwa tygodnie, a potem trzy, ogarnął ją lekki niepokój. Po miesiącu szalała już z prze­ rażenia. Coś, co powinno było się stać, tym razem się nie stało, a przecież dotąd jej dolegliwość miesięczna wracała regu­ larnie jak w zegarku. Pierwszy taki wypadek wzbudził w niej lęk, lecz zdołała jakoś go opanować. W drugim miesiącu musiała uznać oczywistą prawdę. Wciąż jednak największy jej niepokój budziło przedłużające się milcze­ nie Jacka. Przypominała sobie rozkosze ich ostatniego wspólnego popołudnia i czułość, jaka malowała się na jego twarzy, gdy mówił o małżeństwie i wspólnym życiu. Obiecał przecież zaraz po przyjeździe do Nowego Jorku napisać i do niej, i do jej ojca. Senator zdążył tymczasem wrócić z Bostonu i żadnego listu od Jacka nie dostał. Niemożliwe, by Jack po prostu wykorzystał ją dla swo­ jej przyjemności, a potem porzucił. Niemożliwe, aby roz­ myślił się już po wyjeździe z Waszyngtonu. Czyżby mimo tych wszystkich komplementów, którymi ją obsypał, nie chciał mieć za żonę takiej pospolitej kobiety? Dolegliwości ostatnio trochę ją opuściły, wciąż jednak

czuła się słabo, a wyglądała jeszcze gorzej. Ciotka Perci­ val, przyglądając jej się któregoś ranka, powiedziała: - Marietto, myślę, że powinnyśmy poprosić doktora, by cię zbadał. Jesteś już bardzo długo niedysponowana. - Nie, nie - sprzeciwiła się z niezwykłą stanowczo­ ścią. - Nic mi nie jest. Zwykła niestrawność, to się czasem zdarza. Najgorsze mam już za sobą. - Miejmy nadzieję - odrzekła ciotka - ale jeśli dalej będziesz źle się czuła, to nalegam, żebyś usłuchała mojej prośby. Marietta niczego nie pragnęła mniej niż lekarskich oględzin. Wciąż miała nadzieję, że Jack do niej napisze i szybko wezmą ślub, by dziecko, które niewątpliwie mia­ ło przyjść na świat, mogło nosić jego nazwisko. Zapo­ mniawszy o dumie, napisała list pod adresem stoczni But­ ler&Ruthefurd w Baltimore, prosząc o przesłanie listu do Jacka w Nowym Jorku, nie miała bowiem pojęcia, gdzie go tam szukać. Sophie zauważyła ten list, pierwszy napisany przez Mariettę, i wyjęła go z korespondencji do wysłania. Od dłuższego czasu świadomie niszczyła listy Jacka, które przychodziły do Marietty regularnie dwa razy w tygodniu. Oswoiła się już z tym procederem i całkiem przestała mieć wyrzuty sumienia z powodu palenia korespondencji Dilhorne'a i usuwania niepożądanych dokumentów, które czasem przesyłał mu senator. Sortowanie poczty było dla niej codziennym obowiązkiem, który przejęła w związku z chorobą kuzynki. Nie otrzymawszy odpowiedzi w ciągu tygodnia, Ma­ rietta napisała kolejny list. Sama się dziwiła swojej wy-

trzymałości i sile woli, jak dotąd bowiem nikt nie odgadł jej sekretu ani bólu, który wzbudzała w niej coraz bardziej oczywista zdrada Jacka. Była taka opanowana, że Sophie ledwie mogła poha­ mować złość. Bardzo chciała zobaczyć, jak Marietta się martwi albo przynajmniej okazuje jakieś uczucia. Gdy jed­ nak Marietta wyzdrowiała, znowu zaczęła towarzyszyć kuzynce na różnych imprezach towarzyskich, i wtedy Sophie doszła do wniosku, że właściwie nie robi nic złego. No bo jeśli Marietty Jack nic nie obchodzi, to palenie li­ stów od niego nie może przecież być grzechem. W rzeczywistości jednak Marietta była załamana. Sama nie wiedziała, czy gorsze było uczucie porzucenia, czy świadomość, że spodziewa się dziecka. Kiedy była już w trzecim miesiącu ciąży, wciąż nie mając wiadomości od Jacka, zaczęła stopniowo popadać w rozpacz. Początkowo Dilhorne nie martwił się brakiem listów od Marietty, wiedział bowiem, że w czasie wojny poczta nie zawsze sprawnie dostarcza przesyłki. Jednak w miarę up­ ływu czasu zaczął się coraz bardziej niepokoić. Dni miał tak zajęte, że niewiele czasu zostawało mu na myślenie o czymkolwiek innym niż o „Monitorze", zwła­ szcza odkąd przystąpiono do jego budowy. Nocami jednak sprawa przedstawiała się zgoła inaczej. Raz po raz powracały w jego pamięci obrazy z dnia ich ucieczki znad Manassas i ostatniego, miłosnego popołud­ nia. Gdy tygodnie bez wiadomości od Marietty stały się miesiącami, zaczął z goryczą zadawać sobie pytanie, czy możliwe, że owo popołudnie było dla niej tylko błahym

zdarzeniem, choć dla niego okazało się niezapomniane. Nie mógł uwierzyć, że kobieta, którą dobrze poznał i po­ kochał, tak łatwo wyrzuciła go z serca. Może jednak te pożegnalne pieszczoty wzbudziły jej niechęć? Może wstydziła się swojego zachowania? Ale przecież oświadczył jej się i napisał list do senatora, pro­ sząc o jej rękę. Nasuwał mu się tylko jeden wniosek: Ma­ rietta zmieniła zdanie, a list do senatora zniszczyła, by nie przysparzać ojcu cierpień. Któregoś wieczoru na przyjęciu wydanym przez Erics­ sona poznał urodziwą dziennikarkę. Trochę przypominała mu jego utraconą ukochaną... no i wyraźnie jej się spo­ dobał. Minęły już trzy miesiące, odkąd wysłał pierwszy list do Marietty, i wciąż nie miał odpowiedzi. Zaczynał się godzić ze swą stratą. Po drodze do domu postanowił, że jeśli rano znowu nie dostanie listu, to napisze jeszcze tylko raz, a potem - o ile ponownie nie doczeka się odpowiedzi - zapomni o Ma­ rietcie. Musiał pogodzić się z myślą, że ich namiętne po­ południe było dla niej tylko zabawą, choć dotąd wydawało mu się to nieprawdopodobne. Tak, powinien odciąć się od szczęśliwej przeszłości i zacząć wszystko od nowa, powinien zapomnieć o tej ko­ biecie i o wszystkim, co między nimi zaszło. Następnego popołudnia napisał swój ostatni list do Ma­ rietty i z ciężkim sercem nadał go na pobliskiej poczcie. No cóż, najpewniej przyjdzie mu pogodzić się z utratą ukochanej kobiety. „Moja droga Marietto - zaczynał się list. „Jeśli zmie­ niłaś zdanie albo żałujesz naszego wspólnie spędzonego

popołudnia, albo jeśli pokochałaś innego mężczyznę, bła­ gam cię, przynajmniej napisz mi o tym, a ja spróbuję Cię zrozumieć. Proszę cię jednak, nie odrzucaj mnie w ten sposób, bez słowa. Myślałem, że cię znam, że razem znaleźliśmy coś bez­ cennego, i trudno mi uwierzyć w taki koniec znajomości. Jeśli nie odpowiesz mi również na ten list, więcej nie będę cię niepokoił. Pisanie do Ciebie sprawia mi ból, oba­ wiam się bowiem, że stałem się natrętem. Kocham Cię, ale nie będę się dłużej narzucał z niechcianym uczuciem. Wiedz jednak, że nie mogę o Tobie zapomnieć i nigdy nie zapomnę. Nawet jeśli napiszesz, że mnie nie chcesz, nie będę miał do Ciebie pretensji, wszak zawsze byłaś panią swego losu i za to Cię pokochałem. Wiedz również, że mój żal po stracie jest równie głę­ boki jak moja miłość, a to bardzo wiele znaczy. Czy to, co nas połączyło, naprawdę nic dla ciebie nie znaczy?" I dodał jeszcze na koniec rozpaczliwą prośbę: „Proszę Cię, błagam, napisz, choćby tylko po to, żeby uwolnić mnie od męki niepewności. Jack". Była dla niego tą jedną jedyną kobietą, a jednak ją stra­ cił. A może tylko uległ złudzeniu? Może to, co stało się dla niego najważniejszym doznaniem w życiu, było dla Marietty tylko krótkim pożarem zmysłów? Był pewien, że nigdy nie pokocha nikogo tak mocno jak Marietty. I nigdy jej nie zapomni. Jego, który zawsze był optymistą i tryskał radością, no­ wi znajomi uważali za milczka i ponuraka pracującego za trzech i pozbawionego wszelkich innych zainteresowań.

- Czy masz pojęcie, dlaczego Marietta nie dostała z Nowego Jorku żadnej wiadomości od młodego Dilhor­ ne'a? Bardzo żałuję, że nie było mnie w domu, gdy go tam wezwano. Czy to możliwe, by przed jego wyjazdem się pokłócili? Senator Hope mógł być starym i schorowanym czło­ wiekiem, umysł jednak wciąż miał bystry. Ten umysł, któ­ ry pomógł mu zgromadzić miliony i zrobić karierę polity­ czną, wciąż był wyczulony na wszelkie, nawet drobne zmiany w najbliższym otoczeniu. Senator bardzo kochał córkę i zawsze bolał nad jej sta­ ropanieństwem, toteż pojawienie się Jacka Dilhorne'a wy­ dało mu się spóźnionym błogosławieństwem. Polubił tego rozważnego i zdolnego młodzieńca, przeprowadził nawet dyskretny wywiad co do jego osoby i uznał go za dosko­ nałego kandydata do ręki Marietty. Postanowił więc wypytać ciotkę Percival, która z pew­ nością dobrze wiedziała o wszystkim, co działo się w do­ mu podczas nieobecności gospodarza. Odpowiedź ciotki trochę go zdezorientowała. - Mój drogi Jacobusie - odrzekła z powagą. - Przed jego wyjazdem miałam wrażenie, że ten młodzieniec za­ mierza jej się oświadczyć, i tym dziwniejsze wydaje mi się, że w ogóle nie odpowiada na listy, które Marietta, jak wiem, do niego wysyła. Nie uważałam go za bawidamka ani lekkoducha, ale zaczynam się obawiać, że mylnie go oceniłam. Zaczynała się też obawiać czego innego, o czym jednak nie powiedziała senatorowi. Czas pokaże, czy jej przeczu­ cia co do dziwnej choroby Marietty są słuszne, lecz gdyby

były, wtedy cały świat już wkrótce pozna kompromitującą prawdę. - Cóż - powiedział senator - zgadzam się z tobą. Uważałem go za bardzo porządnego młodzieńca. Niestety, wygląda na to, że łatwo nas zwieść. Ta konkluzja nie oddawała jednak prawdziwego stanu myśli senatora. Hope powoli dochodził bowiem do wnio­ sku, że jest w tej sprawie coś dziwnego i niepokojącego, zwłaszcza że Marietcie coraz trudniej było ukryć cierpie­ nie z powodu przedłużającego się milczenia Jacka. Senator nie lubił swojej bratanicy Sophie. Los urodzi­ wej kuzynki zupełnie go nie obchodził, a to dlatego, że była okrutna wobec Marietty. Czerpała radość z niestało­ ści młodego Dilhorne'a. Wiele razy złapał ją na tym, jak myśląc, że nikt jej nie widzi, przyglądała się Marietcie ze złośliwą satysfakcją. Niezwykłe wydawało mu się również to, że leniwa z natury Sophie nagle zaczęła wspierać go w pracy. Za­ wsze sądził, że bratanica odwzajemnia jego niechęć, tym­ czasem ostatnio gorliwie spełniała wszystkie obowiązki, które poprzednio złożył na barki córki. Był przekonany, że Sophie coś knuje. Zawsze wierzył w swoje przeczucia i odnosił namacalne korzyści z kierowa­ nia się nimi. Wszak pomogły mu zbić majątek. Coś kryło się za nagłą przemianą Sophie, ale co? Senator nie próbował się oszukiwać, że bratanica nagle go polubiła, stanął więc wobec zagadki, którą postanowił jak najszybciej rozwiązać. - Napiszę do niego - zapowiedział ciotce Percival. A na razie zejdę do gabinetu i osobiście wezmę korespon­ dencję, zanim Sophie przyniesie mi ją do biblioteki.

Zawsze unikał rozmów z bratanicą, wyczuwał bowiem, że ta trzpiotowata i pusta osóbka ma go za starego nudzia­ rza. Teraz postanowił pociągnąć Sophie za język. Otworzył drzwi do gabinetu na dole, gdzie zwykle skła­ dano korespondencję, by rozdzielić ją między mieszkań­ ców domu. Pokój był przytulny, mimo wczesnej godziny w kominku palił się niewielki ogień. Nad kominkiem wi­ siał portret pięknej żony senatora. Gdy Hope stanął na pro­ gu, Sophie właśnie sortowała korespondencję. Nie usłyszała go, więc przez chwilę stał nieruchomo i obserwował dziewczynę. Zastygła w nietypowej dla sie­ bie pozie, skupiona nad stertą listów, która leżała przed nią. Senator już był gotów z niechęcią przyznać, że brata­ nica bardzo sumiennie wypełnia swój nowy obowiązek, gdy nagle wyłowiła list ze sterty, przeczytała adres na ko­ percie i przez chwilę ważyła przesyłkę w dłoni. Senator uznał, że adresatką musi być Sophie, i już chciał się odezwać, by zwrócić uwagę na swoją obecność, gdy dziewczyna lekceważąco machnęła kopertą, nawet nie spróbowawszy jej otworzyć. Zaintrygowany senator zachował milczenie, gdy tym­ czasem Sophie nagle pochyliła się i cisnęła list do ognia. Przeczucie, które dręczyło go od tygodni, nagle ode­ zwało się ze zdwojoną siłą. Musiało się tu dziać coś bardzo złego. Chcąc lepiej zbadać sprawę, energicznie podszedł do kuzynki i spytał: - Dlaczego palisz ten list, Sophie? Czy jest do ciebie? Wciąż jeszcze nie odgadł, co przed chwilą się stało, ale Sophie najpierw spłonęła jaskrawym rumieńcem, a potem zbladła jak ściana.

- Ech, to nieważne - bąknęła. - Dostałam list od nie­ chcianego adoratora. Słysząc to, senator zbliżył się do kominka i pochylił się nad ogniem, by sprawdzić, czy nie dostrzeże jeszcze ad­ resata listu. Dziwnym zrządzeniem losu mimo że koperta płonęła, wciąż było na niej widoczne imię i nazwisko Marietty. Za­ nim jednak senator zdążył przeczytać coś więcej, Sophie poruszyła pogrzebaczem i wepchnęła list głębiej w pło­ mienie. Teraz nic już nie można było odczytać. Senator nagle zrozumiał, dlaczego jego córka nie do­ stała ani jednego listu od Jacka Dilhorne'a. Wyprostował się i z wściekłością spojrzał prosto w oczy bratanicy. - Dlaczego spaliłaś list do Marietty? Z trudem wydobył z siebie te słowa, nagle bowiem po­ ciemniało mu przed oczami. Gniew go obezwładniał. Usi­ łując nad nim zapanować, wyciągnął ramię, by odebrać Sophie pogrzebacz. Potem spytał lodowato: - Ile listów spaliłaś? Czy listy Marietty do Dilhorne'a też wrzucałaś do kominka? - To był mój list - odparła wyzywająco. - Mój, nie Marietty. Pan jest już stary i słabo widzi. A swoją kore­ spondencję mogę palić, gdy tylko przyjdzie mi na to ocho­ ta. To nie pana sprawa. Bezczelność Sophie, kłamstwo w żywe oczy i krzyw­ da, jaką wyrządziła Marietcie, jeszcze podsyciły gniew se­ natora. Próbował powiedzieć coś więcej, zarzucić jej wprost niegodziwość, ale gdy patrzył w tę urodziwą, lecz pełną fałszu twarz, gniew w końcu wziął nad nim górę i senator stał się ofiarą tego uczucia.

Twarz Sophie znikła, ujrzał jeszcze Mariettę rozpro­ mienioną szczęściem, gdy pewnego wieczoru Jack wyznał jej miłość. A potem zapadła ciemność. Senator upadł na dywan u stóp Sophie, a pogrzebaczem trzymanym w ręce wskazywał w stronę kominka. Zaskoczona dziewczyna wyjęła senatorowi pogrzebacz z dłoni i spojrzała nań z wzbierającą trwogą. Senator wciąż leżał nieruchomo i nagle dotarło do niej, że jest oca­ lona. Cisnąwszy pogrzebacz do kominka, opadła na kola­ na przy leżącym mężczyźnie. Zaczęła krzyczeć i nawet nie musiała tego udawać. Zabiła wuja, co prawda nie­ chcący. Drzwi nagle się otworzyły i ukazała się w nich Mariet­ ta. Spojrzała na ojca leżącego nieruchomo na dywanie, a potem na Sophie, która nie przestając krzyczeć, z wielką przytomnością umysłu zerwała się na równe nogi, by sta­ nąć dokładnie przed kominkiem i w ten sposób zasłonić dowód swojej winy. W pierwszym odruchu Marietta zadzwoniła na służbę. - Natychmiast przestań! - krzyknęła chwilę potem na histerycznie krzyczącą Sophie i wymierzyła jej siarczysty policzek, w ten sposób jeszcze wydłużając listę swoich win wobec kuzynki. Sophie cicho pochlipywała, uważając, by nie odsunąć się sprzed kominka. Marietta, która klęcząc nad ojcem, starała się zorientować, jak poważny jest jego stan, powie­ działa surowo: - Dość tych hałasów. Okaż się choć raz użyteczna. Idź do ciotki Percival i powiedz, żeby natychmiast posłała po doktora.

Zaczęła unosić bezwładną głowę ojca, by podłożyć pod nią poduszkę, chociaż zdrowy rozsądek już jej podpowie­ dział, że jest to całkiem zbędne, podobnie jak pomoc do­ ktora. Ojciec zmarł, zanim jeszcze weszła do pokoju. Niemal na jej oczach ostatni, rozpaczliwy list Jacka za­ mienił się w popiół. Nie pozostał żaden dowód zdradziec­ kiego czynu Sophie. Podstępna pannica trzymała się tej myśli przez całą drogę na górę i chociaż wolałaby uniknąć tego, co zaszło, wiedziała, że jest bezpieczna, a Marietta nareszcie dostała za swoje. W zamieszaniu, które wybuchło po nagłej i niespodzie­ wanej śmierci senatora, Sophie była nie tylko całkiem bez­ użyteczna, czego można było się spodziewać, lecz ku za­ skoczeniu ciotki Percival i Marietty, dostawała codziennie kilku ataków histerii. - Doprawdy, ciociu - powiedziała któregoś dnia Marietta po wyjściu doktora, który zaordynował Sophie lau­ danum na sen - dziwi mnie jej przesadne zachowanie, zważywszy na to, że nie tylko nie kochała, ale wręcz nie lubiła mojego ojca. - Jak zwykle chce zwrócić na siebie uwagę- burknęła ciotka Percival, nie mająca pojęcia o prawdziwych uczu­ ciach Sophie, w których poczucie winy mieszało się z ul­ gą. Tamtego strasznego dnia ciotka powstrzymała jej atak histerii przed przybyciem doktora, uderzywszy ją w poli­ czek z taką siłą, że aż pozostał siniak. W ten sposób trafiła na listę ludzi, z którymi Sophie miała zamiar w przyszło­ ści wyrównać rachunki. Marietta i ciotka Percival zachowywały na pogrzebie

stoicki spokój, natomiast Sophie wyróżniła się kolejnym atakiem histerii, najgorszym z dotychczasowych. Ciotka Percival szybko więc odesłała ją do rodzinnego domu pod opiekę rodziców, wytłumaczywszy im, że dla niej waż­ niejsza jest w tej chwili Marietta, której dziwny spokój wydaje się nie mniej niepokojący od uczuciowego roz­ chwiania Sophie. Po pogrzebie, gdy w salonie zaciągnięto zasłony i podano herbatę, a ciotka została sama z Mariettą, powiedziała: - Skoro jest już po wszystkim, musimy poważnie po­ rozmawiać, moja miła. - O czym, ciociu? - Doskonale wiesz, o czym - odparła starsza pani. Spodziewasz się dziecka, prawda? Dziecka, które nie bę­ dzie miało ojca. Dziecka, które cię skompromituje, mimo że masz majątek. Czy pomyślałaś choć przez chwilę o tym, jak wybrnąć z tej sytuacji? A może zamierzasz uro­ dzić dziecko na oczach całego Waszyngtonu, by zrobić z siebie widowisko i wystawić się na szyderstwa Sophie i całego plotkarskiego światka? Zaskoczona Marietta wlepiła wzrok w ciotkę, która, wypowiedziawszy te złowrogie słowa, siedziała dalej z niewzruszoną miną. - Zamierzam wyjechać... - zaczęła, ale ciotka prze­ rwała jej w pół zdania jak niemądremu dziecku. - Zapewne samotnie, nic mi wcześniej nie mówiąc. - A skąd wiesz, że spodziewam się dziecka? - przystą­ piła do kontrataku Marietta. Łzy, które tak długo po­ wstrzymywała, wreszcie znalazły ujście i obficie popłynę­ ły jej po policzkach.

Ciotka popatrzyła na nią ze smutkiem. - Czy uważasz mnie za głupią? Spędziłam trzydzieści lat życia, zajmując się zbłąkanymi służebnymi pannami i świetnie poznałam wszystkie objawy błogosławionego stanu. A u ciebie występują teraz bardzo wyraźne. Spędzi­ łaś z tym mężczyzną jego ostatnie popołudnie w Wa­ szyngtonie... i nie mów mi, że byłaś u Kathy Hoyt, bo ci nie uwierzę. Wróciłaś do domu z miną dziecka, któremu kucharka pozwoliła potasować w spiżarni. W tamtym tygodniu nie oddałaś swoich rzeczy do prania, potem stra­ ciłaś apetyt i zaczęłaś cierpieć na poranne nudności. Poza tym ciężarna kobieta wygląda w pewien szczególny spo­ sób, który dobrze znam. No cóż, uczciwa, wykształcona i mądra panna zachowała się nie lepiej niż naiwna służąca. - Jest jeszcze gorzej - pociągnęła nosem Marietta. Bo to ja go uwiodłam. Wiedziałam, co robię, i następnego dnia znów zrobiłabym to samo. Nie, nie żałuję tamtego popołudnia, chociaż naturalnie nie spodziewałam się, że zostanę porzucona z dzieckiem w drodze. - Nie pomyślałaś, że tak to może się skończyć? Ciotka Percival była naprawdę zdumiona. - Nie rozu­ miem, dlaczego wcześniej w ogóle nie przyszło ci to do głowy. - Och, pewnie uwierzyłam w to, że kobiety w naszej rodzinie nie zachodzą w ciążę tak łatwo. Przecież ojciec z mamą byli wiele lat małżeństwem, zanim przyszłam na świat. Widocznie sądziłam, że ze mną jest podobnie, a to było tylko jedno popołudnie. Poza tym myślałam, że on mnie kocha - dokończyła bez tchu. - W ogóle nie myślałaś - zawyrokowała surowo ciotka

Percival. - Bez zastanowienia poszłaś z nim do łóżka, i te­ raz popatrz na siebie! - Och, przestań! -jęknęła Marietta. - Wiem, że jestem zepsuta i głupia, i jak tam jeszcze mnie nazwiesz. Wiem, że jestem kobietą upadłą i straciłam kochanka. Co gorsza, bardziej zależy mi na tym, by Jack do mnie wrócił, niż na odzyskaniu pozycji szanowanej kobiety. A przecież nie wątpię, że gdy wyjdzie na jaw prawda o mojej hańbie, Sophie z radością rozniesie ją po całym Waszyngtonie. To mnie nie obchodzi. Chcę Jacka i chcę urodzić jego dziec­ ko. Bardzo, naprawdę bardzo... Żałoba po śmierci ojca i świadomość, że znalazła się w beznadziejnej sytuacji osobistej, wprawiły pannę Hope w takie przygnębienie, że ciotka Percival przytuliła ją i zaczęła kołysać jak małe dziecko. - Spokojnie, moja miła - powiedziała łagodnie. - Nie mogę sprowadzić ci go z powrotem i nawet nie chcę, bo postąpił wobec ciebie okrutnie i podle. Przynajmniej oca­ limy twoje dobre imię. Zaufaj mi. Doskonale wiem, jak to się robi. Marietta podniosła załzawioną twarz i spojrzała z po­ dziwem na ciotkę. - Naprawdę wiesz? - Tak, kochanie. Pojedziemy na wieś, na farmę, gdzie mieszka moja daleka krewna. Powiemy, że jesteś moją biedną bratanicą, której mąż zginął w potyczce pod Blagg's Crossing. Zostałaś wdową i teraz musisz samotnie urodzić dziecko. Całkiem się załamałaś, moja miła, prawie oszalałaś z rozpaczy, więc doktor powiedział, że potrzeba ci świeżego, wiejskiego powietrza, abyś przed porodem

odzyskała siły. Zapewniam cię, że gdy trzeba, potrafię kła­ mać z dużą inwencją i talentem. A pomogłam już tylu nie­ szczęśnicom, że doprawdy byłoby mi wstyd, gdybym nie zaopiekowała się również tobą. - Ale jak wyjaśnimy mój wyjazd z Waszyngtonu? - Moja miła, byłaś taka przygnębiona, że nie mogłaś dłużej znieść widoku stolicy i pojechałaś odwiedzić krew­ nych w Marylandzie. Tego nie zakwestionuje nikt, kto wie, jak bardzo byłaś przywiązana do ojca. - A potem? - spytała Marietta. - Co potem? I co z mo­ im dzieckiem? Nie chcę i jego stracić. Jestem pewna, że to będzie chłopiec. - Pomyślimy o tym podczas pobytu na wsi - zapew­ niła ją ciotka. - Na razie wytrzyj oczy i wypij herbatę. Dzięki Bogu, że byłaś tak blisko z ojcem, nikt nie będzie się dziwił twoim napadom płaczu i melancholii ani temu, że zamknęłaś się w czterech ścianach i zamierzasz wyje­ chać. Rozpowiem, że po pogrzebie całkiem się załamałaś. Nikt nie odważy się podać tego w wątpliwość, a ludzie bę­ dą twierdzić z mądrymi minami, że prędzej czy później musiało do tego dojść. Marietta przez łzy spojrzała na ciotkę ze szczerym po­ dziwem. - Masz rację, rzeczywiście kłamiesz z wielką inwe­ ncją i talentem. - No dobrze, a teraz odpręż się trochę, przyniosę sherry. To ci lepiej zrobi niż herbata. Dla dobra dziecka musisz zacząć o siebie dbać i słuchać rad doświadczonych kobiet. Marietta położyła się więc i pozwoliła, by ciotka się nią

zajęła. Wraz ze śmiercią ojca opuściła ją cała siła woli. Leżała bezczynnie i było jej z tym dobrze, niech ciotka Percival wszystkim się zajmie. Dziecko w końcu się uro­ dzi, a potem... potem będzie mogła znowu stać się panią swojego losu. Minęły tygodnie, lecz Jack nie otrzymał odpowiedzi na swój ostatni list. Morrison, mężczyzna, u którego ostatnio pracował, spytał go któregoś dnia, gdy popijali w barze w Brevoort House: - Co jest z tobą, Dilhorne? Butler powiedział mi, że wesoły z ciebie chłop, ale odkąd przyjechałeś, bez prze­ rwy masz nos spuszczony na kwintę. Marnie wyglądasz. Zdrowie czy kobieta? Przy drugiej części pytania Jack skinął głową, ale nie powiedział ani słowa. - Nie polepszy ci się, dopóki nie zrobisz z tym porząd­ ku - oświadczył bez ogródek Morrison. - Ona mieszka w Waszyngtonie, tak? To tam wam się nie ułożyło? - Nie - odparł Jack. - Tam nam się wszystko układało i właśnie to mnie martwi. Od tej pory nie dostałem od niej żadnej wiadomości, chociaż przyrzekła, że będzie pisać tak często, jak tylko będzie mogła. Nie wydawała mi się kobietą, która łamie dane słowo. - Może weźmiesz tydzień wolnego? Urabiasz tu sobie ręce po łokcie. Jedź zaraz do Waszyngtonu i załatw spra­ wę. Wóz albo przewóz. Inaczej całkiem się załamiesz, chłopie, i jeszcze choroba rzuci ci się na głowę. Rada wydawała się dobra. - A dałbyś mi tydzień wolnego?

- W sumie mi się to chyba opłaci - odrzekł szczerze Morrison. - Zastanowię się nad tym - obiecał Jack. - Właściwie czemu nie? Wciąż jeszcze rozważał ten pomysł, gdy któregoś wie­ czoru na przyjęciu spotkał senatora zaprzyjaźnionego z Hope'ami. Pod wpływem impulsu zapytał, co u nich słychać. Senator sposępniał. - Nie słyszał pan? - spytał. - Nie - odparł Jack - nie miałem o nich żadnych wia­ domości, odkąd opuściłem Waszyngton. - Senator Hope zmarł nagle na atak serca - poinfor­ mował go rozmówca. - Mój Boże... - powiedział wstrząśnięty tą nowiną Jack. - A co z panną Mariettą? - To też smutna historia - odrzekł senator. - Przeżyła załamanie nerwowe i wyjechała z Waszyngtonu. Teraz dochodzi do zdrowia na prowincji. Jackowi zamarło serce. - Wyjechała z Waszyngtonu - powtórzył tępo. - Tak. Szkoda biedaczki, ale to musiało tak się skoń­ czyć. Pracowała z ojcem przez tyle lat, że jego śmierć na pewno była dla niej poważnym ciosem. - Na pewno - przyznał Jack, po czym dodał machinal­ nie: - Przykro mi słyszeć takie wieści. Całkiem stracił wigor. Wyjazd do Waszyngtonu nie miał sensu. Zaczął się zastanawiać, gdzie jest Marietta i co robi. To również były bezprzedmiotowe rozważania. Co­ kolwiek robiła i z kimkolwiek była, nie chciała mieć nic

wspólnego z Jackiem. Nawet nie odpowiedziała na jego ostatni list, w ogóle nie zawiadomiła go o śmierci ojca, a musiała przecież wiedzieć, jakim szacunkiem darzył se­ natora. No cóż, teraz było najzupełniej jasne, że panna Marietta Hope skończyła raz na zawsze znajomość z panem Ja­ ckiem Dilhorne'em. Musiał o niej zapomnieć... tylko czy jest to możliwe?

ROZDZIAŁ DZIESIĄTY Alan Dilhorne do Jacka, 1 września 1861 r. „Nie wyobrażasz sobie nawet, z jakim zadowoleniem przeczytałem w Twoim ostatnim liście, że zamierzasz związać się z uroczą i mądrą panną Mariettą Hope. Na­ wiasem mówiąc, mógłbyś rywalizować z Russellem z «Timesa», tak wspaniale opisałeś Wasze szczęśliwie za­ kończone przygody na polu bitwy. Miło mi również sły­ szeć, że oparłeś się złudnym wdziękom panny Sophie, czyli skorpiona w kobiecej skórze. Unikaj jej, Jack, unikaj za wszelką cenę. Jej - i Marietty - zachowanie podczas bitwy było dokładne takie, jakiego bym się spodziewał. Spodziewałbym się również zwycięstwa Południa w obec­ nej fazie wojny, z której moim zdaniem zwycięsko wyj­ dzie jednak Północ. Inną kwestią jest, czy takiego właśnie przebiegu wypadków tutaj pożądamy". Dalej list dotyczył spraw rodzinnych i kończył się post­ scriptum: „Braciszku, specjalnie otworzyłem list przed wysła­ niem, żeby dać ci znać, że otrzymałem szlachecki tytuł - jestem więc sir Alanem - ponieważ wraz z przedwczes­ ną śmiercią Beverleya wygasła męska linia Hattonów. Ele­ anor twierdzi, że nie może być inaczej, bo właścicielowi

Tempie Hatton należy się tytuł. Szkoda, że tę radosną dla mnie nowinę zaćmiły smutne wiadomości w Twoim ostat­ nim liście. A więc straciłeś Mariettę. Traktuję to jak tragedię, z pewnością nie inaczej niż Ty. Bardzo mnie zresztą dziwi, że Cię porzuciła. Nie sądziłbym, że okaże się tak zmienna, i ona, i jej ojciec zrobili bowiem na mnie wrażenie ludzi szczerych i uczciwych. Mogę tylko Ci współczuć i życzyć więcej szczęścia w przyszłości. Żyję nadzieją, że może je­ szcze dostaniesz od niej wiadomość". Dziennik Marietty Hope Farma Hentych , Maryland, 3 października 1861 r. „Wydaje mi się, że poczułam potrzebę zapisywania swoich wynurzeń w dzienniku, ponieważ nigdy dotąd nie starczało mi na to czasu, teraz zaś nagle mam go mnóstwo i nic do roboty. Mam wrażenie, że dziennik jest moim naj­ lepszym przyjacielem, naturalnie po cioci Percival. Zre­ sztą kiedy zapisuję codzienne niewydarzenia, nie myślę o Jacku, lecz jedynie o pamiątce, którą mi zostawił. Jej na­ rodzin oczekuję z niecierpliwością, która mnie samą za­ skakuje. A jeszcze bardziej zaskakuje ona ciocię Percival! «Wielkie nieba, dziecko - powiedziała mi wczoraj. «Przecież ja cię prawie nie znam». Mogłam na to odpowiedzieć tylko tyle, że i ja prawie się nie znałam, co z grubsza stanowi prawdę. Myślę, że pani Henty posądza mnie o pewną ociężałość umysłu, wrodzoną bądź nabytą wsku­ tek żałoby po śmierci mojego biednego, bohaterskiego męża!

Dzisiaj doiłam kozę. Chyba podoba mi się bezmyśl­ ność". Jack Dilhorne do Alana, 4 listopada 1861 r. „Drogi sir Alanie - co Patriarcha powiedziałby na taki początek listu? Wbrew Twemu serdecznemu życzeniu wy­ rażonemu w ostatnim liście wciąż nie mam wiadomości od Marietty, dlatego próbuję o niej zapomnieć, co jednak jest bardzo trudne. Próbuję również skłonić Departament do spraw Marynarki Wojennej oraz Ericssona, by pozwo­ lili mi wziąć udział w morskich próbach «Monitora», a potem wejść w skład załogi podczas dziewiczego rejsu okrętu. Moim zdaniem ważne jest, aby na pokładzie był inżynier, który będzie mógł złożyć twórcy okrętu raport na temat przydatności jego dzieła w bitwie. Życz mi szczęścia. Może, skoro nie zaznałem go w mi­ łości, będę go miał więcej na wojnie". Sophie Hope do Avory'ego Granta, 17 listopada 1861 r. „Czy będzie pan w sobotę wieczór na przyjęciu u Nor¬ risów? Mam nadzieję dostać pozwolenie, żeby tam pójść. Wydaje mi się, że żałoba po wuju Jacobusie trwa już do­ prawdy zbyt długo. Przecież wuj nie był młodym człowie­ kiem. «Nie» - w odpowiedzi na Pańskie pytanie. Nie mam pojęcia, dokąd pojechała Marietta, nie znam też adresu, pod który mógłby Pan napisać do niej lub do ciotki Per­ cival. Słyszałam, że cała rodzina Percivalów jest w żało­ bie po jakimś kuzynie z prowincji, który zginął pod

Blagg's Crossing. Doprawdy, ta wojna jest zbyt straszna, by o niej pisać. Będę szczerze się cieszyć, gdy wreszcie dobiegnie końca. Z przyjemnością zarezerwuję dla Pana kilka tańców, gdyby miał Pan być u Norrisów". Jack Dilhorne do Alana, koniec lutego 1862 r. „Pisze do ciebie człowiek ocalały z pierwszej morskiej próby «Monitora», i to ocalały o włos. Okręt powinien w gruncie rzeczy nosić nazwę zanurzalnego lub po prostu łodzi podwodnej, tak duża część kadłuba niknie pod wodą, gdy «Monitor» płynie. Najbardziej zadziwiającym osiąg­ nięciem konstruktorskim jest wieżyczka z działem, która obraca się tak, że można prowadzić ogień do okrętów nad­ pływających z różnych stron, nie zmieniając kursu. Jest tylko ten szkopuł, że nie wiem, kiedy uda nam się dopły­ nąć do miejsca, gdzie można spotkać nieprzyjaciela. Lu­ dzie tutaj są zirytowani Brytyjczykami, którzy próbują przełamać blokadę portów Południa, zarządzoną przez Lincolna. Ich zdaniem wolni ludzie powinni popierać woj­ nę przeciwko niewolnictwu, a nie zgłaszać wobec niej sprzeciwu. Nadal nie mam wiadomości od Marietty i już ich, szczerze mówiąc, nie oczekuję. Poznałem urodziwą, mło­ dą dziennikarkę, Peggy Shipton, która wierzy we wszyst­ ko, w co powinna wierzyć wyemancypowana amerykań­ ska kobieta. Chyba powinienem się pocieszyć po utracie Marietty i bliżej zainteresować Peggy. Już mi powiedzia­ ła, że gdybyśmy chcieli przyjemnie spędzić czas, to mo­ żemy iść do łóżka i zawsze jest gotowa spełnić to moje

życzenie, ponieważ wierzy w wolną miłość, a małżeństwo jest instytucją wymyśloną w celu niewolenia kobiet. Za­ nim poznałem Mariettę, skorzystałbym z takiej szczodrej propozycji, teraz jednak jestem na tyle głupi, że wciąż ży­ wię nadzieję na ponowne spotkanie z panną Hope, choć nadzieja ta z każdym dniem słabnie". Dziennik Marietty, 21 stycznia 1862 roku „Wojna - a z nią i Jack - wydaje mi się bardzo odległa. Wczoraj Jack mi się przyśnił. Sen był dziwny, a ja prowa­ dziłam z nim jeszcze dziwniejszą rozmowę. Byliśmy na okręcie albo czymś, co miało zań uchodzić, to coś bowiem nie przypominało znanych mi okrętów. Powiedział: «I co o nim sądzisz?», a ja na to: «Ostatnio mało myślę o takich sprawach, dużo więcej o narodzinach naszego syna». Je­ stem pewna, że dziecko jest chłopcem, chociaż nie wiem dlaczego. Jack powiedział: «To może być dziewczynka», a ja wtedy: «Dziwne, że to mówisz. Przecież nawet nie wiesz, że spodziewam się twojego dziecka». A on pokazał mi szerokim gestem ten dziwny okręt i oświadczył: «Nie rozumiem cię. To jest moje dziecko». Zaraz potem się zbudziłam". Jack Dilhorne do Alana, 10 marca 1862 roku „Wybacz mi prawie nieczytelne pismo, ale wczoraj po raz pierwszy w życiu wziąłem udział w bitwie morskiej. 3 marca wypłynęliśmy na «Monitorze» z Nowego Jorku i skierowaliśmy się w stronę zatoki Chesapeake, gdzie

«Merrimac», opancerzony okręt Południa, zatapiał nasze drewniane fregaty, które nie miały jak się przed nim bro­ nić. Dowiedzieliśmy się o tym dopiero, gdy wpłynęliśmy na wody zatoki. Tam polecono nam osłaniać fregaty Pół­ nocy wciąż jeszcze zdolne do żeglugi, trzymać «Merrima¬ ca» z dala od nich i zatopić go, jeśli to możliwe. W niedzielę 9 marca wreszcie nawiązaliśmy kontakt z nieprzyjacielem. Nasza załoga potem przezwała ten dzień Krwawą Niedzielą. Przez dwa dni poprzedzające bi­ twę prawie nie spaliśmy, tyle wysiłku kosztowało nas sa­ mo utrzymanie «Monitora» na powierzchni wody. Które­ goś dnia opowiem ci o tym więcej. Najdziwniejszy wyda­ wał mi się potworny hałas. Jeszcze dzisiaj jestem na wpół ogłuszony. Jako cywil miałem stać z boku i obserwować, naturalnie okazało się to niemożliwe, gdy obok okalecza­ no i zabijano moich przyjaciół. Wystarczy powiedzieć, że robiłem, co w mojej mocy. W połowie bitwy przeżyłem coś bardzo osobliwego. Już od Bożego Narodzenia wracają do mnie dziwne sny o Marietcie. Pamiętam, że w jednym próbowałem poka­ zać jej «Monitora», a ona mówiła do mnie jakieś niedo­ rzeczności, z których niczego nie mogłem zrozumieć. Tym razem, gdy trafiono nas w wieżyczkę z działem i ka­ pitan Worden został ciężko ranny, przyklęknąłem obok niego, by ofiarować mu słowa pociechy, coś krzepiącego, już nawet nie pamiętam co. Zamiast Wordena zobaczyłem Mariettę. Leżała na łóżku, jej twarz wykrzywiał grymas. Ktoś, chyba ciotka Percival, trzymał ją za rękę. Marietta wydawała się cierpieć. Przez chwilę zdawało mi się, że to ją pocieszam, a nie kapitana. Wyciągnąłem do niej rękę

i wtedy Marietta znikła, okazało się, że trzymam dłoń Wordena. Oślepiły go odłamki pocisku, który trafił w wie­ życzkę. Wizja, którą miałem, była krótka, ale - póki trwa­ ła - bardzo wyrazista. Piszę o tym do Ciebie, aby zachować zdrowy umysł. Powiedziano mi, że czasem podczas bitwy miewa się róż­ ne dziwne przeżycia, ale czegoś równie niezwykłego do­ prawdy się nie spodziewałem. W końcu udało nam się przepłoszyć «Merrimaca». Nie zniszczyliśmy go, ale moc­ no uszkodziliśmy, więc w najbliższym czasie na pewno nie będzie atakował naszych okrętów. Wojna jest jesz­ cze bardziej okrutna, niż kiedyś sądziłem. Kiedy poma­ gałem projektować «Monitora», po prostu kreśliłem linie na papierze. Nigdy nie myślałem, że w istocie w ten spo­ sób niszczę i zabijam innych ludzi. Cóż, konieczność za­ mienia nas wszystkich w dzikusów. Pilnujcie pokoju tam, u siebie. Niestety nie potrafimy go docenić, póki go nie utracimy". Dziennik Marietty, 10 marca 1862 r. „Ciocia Percival łaja mnie, że piszę w dzienniku tak szybko po porodzie, ale koniecznie chcę zanotować to wszystko, co się stało w dniu, gdy Bóg pobłogosławił mnie moim ślicznym chłopcem, który przyszedł na świat prawie miesiąc za wcześnie. Dostałam godną rekompen­ satę za ból, cierpienie i długie, straszne miesiące oczeki­ wania, gdy pierwszy raz zobaczyłam jego uroczą buzię i piękne, niebieskie oczy, tak podobne do oczu Jacka. Nie powiedziałam o tym cioci Percival. Ona wciąż boi

się o stan mojego umysłu, więc bałaby się jeszcze bar­ dziej, gdybym wyjawiła jej, że w chwili największego cierpienia nagle zobaczyłam Jacka, który wyciąga do mnie rękę. «Trzymaj się - powiedział. «Trzymaj się, pomoc jest blisko». I znikł. Poznałam go tylko po jego pięknych, nie­ bieskich oczach. Twarz miał czarną, a czoło mu krwawiło. Zanim zdążyłam się zastanowić, co się ze mną dzieje, nad­ szedł ostatni skurcz i wydałam na świat moje dziecko. Na­ zwiemy go Jacobus po dziadku, ale jest taki malutki, że nie sposób mówić o nim inaczej jak Cobie. Ciocia Perci­ val całkowicie się ze mną zgadza. Jacobus jest zbyt po­ mpatycznym imieniem dla takiego słodkiego maluszka. Nigdy nie przypuszczałam, że mogę zaznać tyle szczę­ ścia". Attache do spraw morskich w Ambasadzie Brytyjskiej w Waszyngtonie do sir Alana Dilhorne'a, 12 marca 1862 r. „Donoszę niniejszym, że ostatnie wiadomości z Zatoki Chesapeake, w tym informacja o starciu opancerzonych okrętów niedaleko Hampton Roads, mają nieocenione znaczenie dla marynarki wojennej wszystkich krajów, jak słusznie przepowiedział kapitan Cowper Coles. Drewnia­ ne okręty są przestarzałe, skoro więc «Monitor» i «Mer¬ rimac» dowiodły swej przydatności w walce, zadanie przebudowania naszej floty, w celu zastąpienia starych okrętów nowymi, należy podjąć niezwłocznie. Ptaszki szeptały, że w potyczce uczestniczył również Pański brat Jack, i szczęśliwie ją przeżył..."

Ciotka Percival do swej przyjaciółki, Allegry Van Horn, 15 marca 1862 r. „Wiadomości o mojej drogiej Marietcie wciąż są nie­ wesołe. Wstrząs, jaki przeżyła po śmierci ojca, odciska na niej swoje piętno. Jest wyczerpana i nadał nie bardzo wie, co z sobą robić; zadowala się szyciem i czytaniem powie­ ści, co wymownie dowodzi, moja droga, jak dalece się zmieniła. Na domiar złego córka mojej kuzynki Henty umarła przy porodzie i zostawiła maleńkiego chłopca. Pewnie pamiętasz, że w swoim czasie wyszła ona za mąż za innego mojego kuzyna, porucznika Philipa Percivala, który zginął w tej okropnej potyczce pod Blagg's Cros­ sing. Próbuję wytłumaczyć Marietcie, że jest naszym obo­ wiązkiem adoptować maleństwo, zwłaszcza że ostatnim życzeniem jego matki było, by chłopca nazwać Jacobu¬ sem na cześć pana senatora. Ponieważ rodzina Henty nie jest zamożna, nie stać ich na wychowywanie jeszcze jed­ nego dziecka, wszak mają już wiele swoich. Chrzest Ja­ cobusa wywołał na twarzy mojej drogiej Marietty pier­ wszy uśmiech od dnia, w którym zmarł jej ojciec". Dziennik Marietty, 5 maja 1862 roku „Ostatnimi czasy ciocia Percival niemiłosiernie na mnie nalega, twierdząc, że czas już opuścić naszą ufortyfi­ kowaną arkadię i wrócić do domu. Jestem tutaj taka szczę­ śliwa, troszcząc się o mojego kochanego Cobiego, że w ogóle nie mam ochoty wyjeżdżać do Waszyngtonu, gdzie musiałabym udawać, że Cobie nie jest mój. W sercu

wiem jednak, że ciocia ma rację. Zgodziłam się opuścić Maryland na początku czerwca, żeby jeszcze przez pewien czas móc synka samodzielnie karmić. Wuj Hope napisał do mnie naglący list, z którego wynika, że jestem potrzeb­ na w stolicy, gdyż z powodu wojny musimy w inny spo­ sób, niż było to przewidziane, rozdysponować majątek po­ zostawiony przez ojca. Martwię się tym, że teraz każdy, kto mnie zobaczy, odgadnie, że zostałam matką. Ciocia Percival nazywa to niedorzecznościami i nie pozwala mi tak mówić, ale ja wiem, że urodzenie Cobiego bardzo mnie zmieniło". Avory Grant do Marietty Hope, 20 czerwca 1862 r. „Aż trudno mi opisać, jaki jestem zachwycony, że wczoraj wieczorem mogłem znowu Panią spotkać i prze­ konać się, że mimo choroby po śmierci ojca nie tylko cał­ kiem już Pani wyzdrowiała, lecz również błyszczy teraz rzadkim pięknem, na widok którego jeszcze bardziej bo­ leję nad odmową z Pani strony, jaka spotkała mnie przed wieloma laty. Będę jutro na balu u Van Hornów, a słysza­ łem, że również Pani ma tam być obecna. Proszę o zare­ zerwowanie dla mnie tańca, nie, kilku tańców, moja miła. Nie wolno nam tracić więcej czasu". Dziennik Marietty, 1 sierpnia 1862 r. „Dziś Avory Grant oświadczył mi się, a ja przyjęłam je­ go oświadczyny. Muszę w końcu pogodzić się z tym, że Jack odszedł na zawsze, ponieważ zaś Avory to dobry

człowiek, na pewno będzie wspaniałym ojcem dla Co­ biego. Gdy przyszedł dziś po południu błagać mnie, bym tym razem nie odrzucała jego oświadczyn, nie od­ powiedziałam mu natychmiast, lecz najpierw wyznałam prawdę o Cobiem, bo nie mogłam go oszukać i twier­ dzić, że chłopiec nie jest mój. Wszyscy tutaj znają Co­ biego jako Jacobusa Percivala, wychowanka ciotki Per­ cival. Ku mojemu zaskoczeniu Avory spojrzał na mnie z powagą, tak jak ma to ostatnio w zwyczaju, i powie­ dział: «Moja droga, zrozumiałem, że to pani syn, kiedy odwiedziłem ją pierwszy raz po powrocie i chłopiec za­ czął płakać. Natychmiast popędziła pani do drugiego pokoju, a wyraz jej twarzy mówił wszystko. Zrozumia­ łem, dlaczego tak długo pani nie było i skąd się wziął w niej ten blask, jaki daje macierzyństwo. Niech pani zapomni o tej kanalii, jego ojcu, który ją zdradził, i po­ zwoli mi zająć jego miejsce. Chłopiec będzie nazywał się Cobie Grant, a Susanna, która już go pokochała, zo­ stanie jego siostrą». Cóż, jesteśmy wobec siebie uczciwi, a chociaż nie czuję do Avory'ego tego, co czułam do Jacka, to nowe uczucie może nawet w pewnym sensie być czymś lep­ szym. Wkrótce się pobierzemy, bo, jak podkreśla Avory, żadne z nas nie młodnieje, a ponieważ wyleczył się już z ran, może niedługo wrócić na wojnę. Poczułam się przy nim znowu młoda, a czego więcej mogłabym pragnąć niż czułości i miłości, jaką darzy mojego synka? Niech Bóg pobłogosławi nasz związek. Ostatniej nocy śnił mi się Jack, pierwszy raz po urodzeniu Cobiego. Jakie to dziwne, że widziałam go w ranek bitwy koło Hampton Roads,

w której - jak powiedział mi Ezra Butler - Jack brał udział. Ale muszę o nim zapomnieć. Przyszłość wiążę z Avorym". Ezra Butler do Jacka Dilhorne'a, 1 sierpnia 1862 r. „Nawiasem mówiąc, Jack, Twoja stara miłość, Marietta Hope, wróciła do Waszyngtonu, ozdrowiawszy z przygnę­ bienia po nagłej i tragicznej śmierci ojca. Wygląda dobrze i krążą pogłoski, że ma poślubić swojego adoratora z za­ mierzchłej przeszłości, Avory'ego Granta. Zdaje się, że go w swoim czasie poznałeś". „The Washington Post", 10 sierpnia 1862 r. „Ślub kapitana Avory'ego Granta, bohatera wojennego, z panną Mariettą Hope, córką niedawno zmarłego senato­ ra Jacobusa Hope'a, uświetniono skromnym przyjęciem weselnym w domu panny młodej. Zgodnie z życzeniem obojga małżonków zaproszono jedynie członków ich ro­ dzin". Sophie Hope do swojej przyjaciółki, Isabelle Tranter z bostońskich Tranterów, 12 sierpnia 1862 r. „Czy możesz uwierzyć w to, że moje wielkie nadzieje spełzły na niczym, a Avory Grant porzucił mnie dla tej nieszczęsnej tyczki od pomidorów, Marietty, która wróci­ ła do Waszyngtonu z ciotką Percival i skrzeczącym ba­ chorem, który zwymiotował prosto na mnie, gdy pierwszy

raz złożyłam im wizytę? Co ona ma takiego w sobie, cze­ go nam brakuje? Najpierw odebrała mi Jacka Dilhorne'a, a teraz Avory'ego. Dlaczego my, które jesteśmy dwa razy młodsze i po dwakroć ładniejsze, mamy czekać nie wiadomo na co? A skoro już to napisałam, powiem ci, że przeniosłam teraz moje nadzieje na Huntera Van Horna. Jest całkiem przystojny i odziedziczy majątek Van Hor­ nów, który - o ile wiem - jest znaczny. Życz mi szczę­ ścia". Jack Dilhorne do sir Alana, 15 sierpnia 1862 r. „Słyszałem ostatnio, że Marietta wychodzi za mąż za Avory'ego Granta. Nie jestem pewien, czy go poznałeś, będąc w Waszyngtonie. To bardzo porządny człowiek, po jednej z pierwszych potyczek tej wojny owiany chwałą bohatera. Powinna być z nim szczęśliwa. Co do mnie, wracam do Nowego Jorku i wybieram się na front wspo­ móc marynarkę Północy na rzekach Południa. Czy pamię­ tasz tę dziennikarkę, o której ostatnio Ci pisałem? W koń­ cu nawiązaliśmy romans, który sama mi zaproponowała. Oświadczyłem się jej, ale nawet nie chce o tym słyszeć. Jeżeli nie zmieni zdania, będzie po wszystkim. Mój wy­ jazd zdaje się odpowiednią chwilą do położenia kresu tej znajomości. Starzeję się i chcę się ustatkować... pod wa­ runkiem, że kiedyś znajdę kobietę, która mogłaby mi za­ stąpić Mariettę. Myślę o niej nieustannie. Może w ogniu wojny zdołam ją wreszcie zapomnieć".

Hunter Van Horn do Sophie Hope, 2 września 1862 r. „Chcę wyraźnie oświadczyć Pani, że wycofuję się z propozycji małżeństwa z Panią po jej ostatnim skanda­ licznym zachowaniu na balu u Winthropów. Nie mogę wiązać mojej rodziny i siebie osobiście z kobietą, która w publicznym miejscu, gdzie wszyscy mogą to usłyszeć, mówi z takim rażącym brakiem ogłady o żonie Avory'ego Granta i w podobny sposób zwraca się do niej samej. Pro­ szę nie składać mi wizyt, zdania bowiem nie zmienię. Dla Pani dobra jestem gotów ogłosić, że zerwaliśmy zaręczy­ ny za obopólną zgodą. Gdyby nadal chciała mnie Pani prześladować, nie zawaham się publicznie wyjawić praw­ dziwych powodów zerwania zaręczyn". Dziennik Marietty, 20 listopada 1862 r. „Dzień, którego z lękiem oczekiwaliśmy, w końcu nad­ szedł. Avory dostał stopień pułkownika i przydział do gene­ rała Ambrose'a Burnside'a, nowego komendanta Armii Po¬ tomacu, którego zadaniem jest wyparcie generała Roberta E. Lee z Fredericksburga, nad rzeką Rappahannock. Byliśmy razem tacy szczęśliwi, że w dniu jego wyjazdu musiałam przywołać całą siłę woli, by nie zhańbić się sceną rozpaczy. Nic na to nie poradzę, że przypominało mi się rozstanie z Ja­ ckiem, gdy oboje mieliśmy nadzieję na szczęśliwy związek w przyszłości - i proszę, co się stało! Ciocia Percival jak zwykle stanowiła wzór opanowania, ale Susanna, która jest już dostatecznie dorosła, by rozumieć, że tata może nie wró­ cić, była po jego odjeździe niepocieszona.

Avory, jak to on, niewiele mówił i zachowywał stoi­ cki spokój. Za to zresztą darzę go podziwem i miłością. «Muszę spełnić obowiązek wobec ojczyzny - powie­ dział. «Nie ja jeden zostawiam w domu kochającą żonę i rodzinę». Wśród wielu przestróg, których udzielił mi poprzedzającego wieczoru, była i ta, bym za nic nie ufa­ ła Sophie, która utopiłaby mnie w łyżce wody, gdyby tylko mogła. Obiecałam mu, że będę ostrożna. Jakie to dziwne. Gdybym przyjęła jego oświadczyny wiele lat temu, Susanna byłaby moim dzieckiem, a Cobie w ogó­ le nie przyszedłby na świat. Gdy wspomniałam o tym cioci Percival, strasznie się rozzłościła. «Wielkie nieba, dziecko - zagrzmiała - masz dość prawdziwych kłopo­ tów, nie przysparzaj sobie jeszcze wyimaginowanych». Jak zwykle miała rację". „The Washington Post", 14 grudnia 1862 r. „Generał Burnside został zdymisjonowany ze stanowi­ ska dowódcy Armii Potomacu. Pod Fredericksburgiem je­ go wojska poniosły klęskę - straciły wielu ludzi i nie zdo­ łały wyprzeć stamtąd oddziałów generała Lee. Szczegóły jeszcze nie są znane". „The Washington Post", 18 grudnia 1862 r. „Na liście zabitych znajduje się między innymi puł­ kownik Avory Grant, bohater potyczki pod Compton's Landing w 1861 roku".

Ciotka Percival do kuzynki Ginny w Bostonie, 20 grudnia 1862 r. „Jakie smutne Boże Narodzenie będziemy miały w tym roku! Współczuję Marietcie. Wciąż spadają na nią straszne ciosy. Mogę tylko mieć nadzieję, że ten ostatni nie pozba­ wi jej woli życia. Jakie plany ma Bóg wobec mojej ko­ chanej i dzielnej Marietty, że tak surowo ją traktuje?" Dziennik Marietty, 20 grudnia 1862 r. „To jest ostatni zapis, jakiego dokonuję. W przyszłości zamierzam żyć z dnia na dzień i zapomnieć o przeszło­ ści..." Jack do sir Alana, 27 kwietnia 1863 r. „Nie pisałem do Ciebie kilka miesięcy, bo podróżowa­ łem po południowym froncie. Przeprowadzałem inspekcję wszystkiego, co unosi się na wodzie, a przy okazji oglą­ dałem wojnę w całym jej okrucieństwie. Chyba w końcu dojrzałem. Patriarcha zawsze powtarzał, że cierpienie i niedostatek czynią z chłopca mężczyznę, i naturalnie miał rację. Tak wielu naszych żołnierzy - żyjących, zabi­ tych i umierających - ledwie wyrosło z chłopięcego wie­ ku. Nazywają mnie tu Dziadkiem! Nigdy nie sądziłem, że w wieku trzydziestu jeden lat jest się starym, ale uświado­ miło mi to, jak szybko upływa czas, dlatego bardziej niż kiedykolwiek boleję nad utratą Marietty. Przyczepiła się do mnie jakaś gorączka i nie chce opu­ ścić. Lekarz okrętowy, który mnie zbadał, oświadczył

wprost, że ponieważ formalnie jestem wciąż cywilem, po­ winienem wrócić do domu i odpocząć, jego zdaniem bo­ wiem przyczyną moich dolegliwości jest ogólne wyczer­ panie i przepracowanie. Postanowiłem usłuchać jego rady. Rzecz jasna, w Nowym Jorku również czeka na mnie pra­ ca, ale przynajmniej nie będę sobie stawiał pytań, czy przeżyję następne pięć minut!" Sophie Hope do Isabelle Tranter, lipiec 1863 r. „Czy uwierzyłabyś w to, że Hunter Van Horn oświad­ czył się Marietcie?! Co więcej, ona dała mu kosza! Wciąż nosi żałobę po Avorym. Chyba po prostu lubi ubierać się na czarno. Myślałam, że James Whitmore poprosi o moją rękę, usłyszałam jednak, że zamierza się ożenić z tą małą paskudą Judy Griffin, co ma zadarty nos. Słyszałam również, że wychodzisz za mąż za Walkera Cabota. Gratulacje. Podejrzewam, że w Bostonie jest wię­ cej interesujących kawalerów niż w Waszyngtonie, pew­ nie przez tę wojnę i w ogóle. Spróbuję namówić papę, aby pozwolił mi odwiedzić Cię tego lata. Jeśli Tobie udało się usidlić mężczyznę, mnie uda się to na pewno". Ciotka Percival do pani Leili Henty, lipiec 1863 r. „U nas w Waszyngtonie wszystko w porządku, na przekór niesprzyjającemu losowi. Marietta jest bardzo dzielna. Czasem myślę, że przed ostatecznym załamaniem ratuje ją tylko malutki Cobie. Jest doprawdy niezwykły. Jeszcze nie ma nawet osiemnastu miesięcy, ale chodzi

i szczebiocze jak dzieci o rok starsze. Taki dobry z niego chłopiec i zawsze grzeczny przy gościach, chyba że od­ wiedza nas Sophie. Wtedy dąsa się i złości. Widocznie ma dobry gust. Będę bardzo szczęśliwa, kiedy wojna wreszcie się skończy". W swoim prywatnym, nikomu nigdy nie pokazywanym dzienniku ciotka Percival zapisała: „Myślę, że Marietta ciągle tęskni za tym draniem, który ją porzucił. Mam ochotę skręcić mu kark... póki nie spojrzę na Cobiego".

ROZDZIAŁ JEDENASTY Niech pan jedzie do domu, powiedział Jackowi lekarz okrętowy. Czy jednak można nazwać „swoim domem" zimny, na wpół opuszczony budynek na Long Island? Jazda na północ była niesamowicie nudna, z jednym wyjątkiem, Jack spotkał bowiem Charlesa Stantona, który również wracał do domu. - Gdybym nie miał olbrzymiego pałacu, bezużytecz­ nego tytułu i nie ponosił mnóstwa odpowiedzialności z te­ go powodu - powiedział Jackowi - to zostałbym w Sta­ nach Zjednoczonych. Zgadzam się z Alanem, który jak zwykle ma rację. Przyszłość należy do tej ziemi i tego społeczeństwa, a nie do starej Europy. Jack przytaknął skinieniem głowy. Na pytanie o nowi­ ny, opowiedział Charlesowi, jak utracił Mariettę i jak Ma­ rietta wyszła za mąż. Charles spojrzał na niego dziwnie, a potem powiedział wolno: - Trudno mi uwierzyć, że panna Hope cię porzuciła. Gdyby nie to małżeństwo z Avorym Grantem - pamię­ tam go, całkiem porządny chłop - kazałbym ci wrócić do Waszyngtonu i przekonać się osobiście, w czym rzecz. Prawdę mówiąc, dziwi mnie, że sam nie wpadłeś na ten pomysł. - Owszem, wpadłem - odparł ponuro Jack - ale do-

stałem wiadomość o nagłej śmierci jej ojca, a potem Ma­ rietta gdzieś wyjechała, podobno na wieś, ale tak naprawdę nie wiadomo dokąd. - Hm - powiedział Charles, którego męczyły zbyt dłu­ gie wypowiedzi. - Szkoda. - I taktownie zmienił temat. Później przez chwilę zastanawiał się jeszcze, czy Sophie mogła mieć udział w tej grze, uznał jednak, że zważywszy na okoliczności, jest to cokolwiek wydumany pomysł. Wreszcie w ponury, deszczowy dzień Jack wrócił do domu. Pogoda odpowiadała stanowi jego ducha. W sieni leżała wysoka sterta korespondencji. Był w niej między innymi list od Peggy Shipton. O dziwo, znajdowało się w nim zawiadomienie o jej ślubie, a na zakończenie Peg­ gy napisała: „Odrzuciłam Twoje oświadczyny, bo wciąż myślałeś o innej kobiecie. Czemu nie wrócisz do Wa­ szyngtonu i nie sprawdzisz, co się stało?". Znowu dostał tę samą radę, ale jak mógł z niej skorzy­ stać? Marietta została żoną porządnego człowieka, co ostatecznie kończyło całą sprawę. Był również list od Ezry Butlera. Doręczono go osiem miesięcy temu, zaraz po jego wyjeździe na Południe. Ezra prosił, by Jack odwiedził go w Waszyngtonie tak szybko, jak tylko będzie to możliwe. „Starzeję się- pisał. „Potrze­ buję następcy, który przejąłby moje sprawy, a ty jesteś wy­ starczająco podobny do swojego ojca, by uznać cię za od­ powiedniego kandydata". List zawierał również bardzo zaskakujące postscrip­ tum: „Może zainteresuje cię wiadomość, że mąż Marietty właśnie zginął pod Fredericksburgiem. Tę biedaczkę

wyraźnie prześladuje pech. Najpierw tragiczna śmierć se­ natora, a teraz to". Jack w zadumie odłożył list. O ile wiedział, śmierć se­ natora trudno było nazwać tragiczną. Przez chwilę nawet zastanawiał się, jakie powody miał Ezra, by przekazać mu tę wiadomość. W każdym razie mąż Marietty zginął. Biedaczysko, niedługo byli małżeństwem. Jack próbował odgadnąć, dla­ czego Marietta zdecydowała się na to małżeństwo. Do ślu­ bu z Grantem doszło rok po ostatnim spotkaniu Marietty i Jacka. Może po prostu panna Hope najpierw straciła zainteresowanie osobą Dilhorne'a, a potem w jej życiu znów pojawił się Avory Grant? Nie wiedział tego i ta nie­ wiedza wciąż była dlań źródłem dotkliwego bólu. Jack powiedział kiedyś, że podobnie jak jego niedawno zmarły ojciec nigdy nie ogląda się za siebie. Może jednak przyszedł czas, by to zrobić. Było kilka powodów, dla któ­ rych należało wybrać się do Waszyngtonu. Nie tylko wy­ padało przyjąć zaproszenie Ezry Butlera, lecz również na­ leżało złożyć wizytę sekretarzowi do spraw marynarki wo­ jennej. Jack miał przedstawić mu sprawozdanie ze swej podróży i tego, co widział na rzekach Południa. A kiedy - jeśli w ogóle - znowu zobaczy Mariettę, to...? Czy przynajmniej odkryje, dlaczego wszystko się między nimi popsuło? Czy dowie się, dlaczego, zaraz po ich niezapomnianym popołudniu i przyjęciu oświadczyn, Marietta odwróciła się od swego kochanka? Lecz czy ta wiedza ulży jego cierpieniom? Może zresztą sam widok Marietty go pocieszy i żadne wyjaśnienia nie będą potrzebne? Tak czy owak, ich zna-

jomość zawisła w próżni, był więc zdecydowany jakoś rozwikłać tę sprawę. Waszyngton wydawał się teraz brudniejszy, niż go Jack zapamiętał. Miasto było niemiłosiernie zatłoczone, wszę­ dzie wałęsali się żołnierze, a na każdym rogu stały dziwki. Budynki sprawiały wrażenie obskurnych i nawet hotel Willarda obniżył swoją klasę. Jack zamieszkał u Butlera i był mu bardzo wdzięczny za gościnność. Przez te dwa lata, gdy się nie widzieli, Ezra wyraźnie się postarzał. On zresztą uważał z kolei, że zmienił się Jack - spoważniał i nie wydawał się już tak radosny jak kiedyś. Pierwszego wieczoru, podczas kolacji, spojrzał za­ dumanym wzrokiem na gościa i spytał: - Co sądzisz o moim ostatnim liście? - Chodzi ci o panią Grant? - odpowiedział pytaniem na pytanie Jack, jakby nie wiedział, do czego zmierza przyjaciel. - Naturalnie, bardzo jej współczuję. - Tylko współczujesz? - dopytywał się Butler. - Wy­ bacz mi wścibstwo, ale myślałem, że wasza znajomość jest poważniejsza, niż wskazywałaby na to twoja odpo­ wiedź. - Była - przyznał Jack - ale coś się popsuło. Może do­ wiem się teraz co. - Nie jestem pewien, czy ona jest w mieście - powie­ dział Ezra. - Czasem pokazuje się publicznie, ale w po­ równaniu z czasami, gdy żył jej ojciec, i później, gdy była żoną Avory'ego Granta, bardzo ograniczyła życie towa­ rzyskie. - Rozumiem - powiedział Jack. Butler doszedł do

wniosku, że Dilhorne w istocie bardzo się zmienił. Był o wiele bardziej dojrzały niż dwa lata temu. Ezra przestał drążyć temat. Jack był dorosły i sam potrafił się o siebie troszczyć. Zaczęli rozmawiać o interesach. - Będziesz jednym z tych, którzy wzbogacili się na wojnie - stwierdził Butler. - Po jej zakończeniu Stany Zjednoczone zostaną światową potęgą numer jeden. Niech Europa uważa! - Tak - przyznał Jack. - Mam nawet z tego powodu wyrzuty sumienia, bo nie powinienem był brać udziału w tej wojnie. - Oczywiście, że nie powinieneś - przyznał Butler. Jednak dzięki temu zbijesz majątek, bowiem bardzo przy­ służyłeś się Unii. Doszły mnie słuchy, że nie oszczędzałeś się. Popłynąłeś walczyć na „Monitorze", chociaż nie mu­ siałeś. A to, czego dokonałeś na Południu, również wykra­ czało poza twoje obowiązki. Jack nie odpowiedział ani słowem. Butler uznał, że gość jest zmęczony, więc zaproponował mu udanie się na spoczynek. Zdążył się już przekonać, że Jack Dilhorne jest idealnym kandydatem do przejęcia przedsiębiorstwa But­ ler&Ruthefurd, kiedy na niego, Butlera, przyjdzie czas, by przyznać się do starości. Tymczasem miał nadzieję, że Jack i Marietta wreszcie się pogodzą, cenił bowiem i szanował ich oboje. Jeśli Jack żywił nawet jakieś nadzieje w tej materii, to się do tego nie przyznawał. Postanowił, że odczeka kilka dni i dopiero potem złoży wizytę w domu Marietty. Kie­ dyś pobiegłby tam natychmiast po powrocie do Waszyng-

tonu, teraz jednak odwlekał tę decyzję, jakby ulegał prze­ sądnemu lękowi. Może dawniej był zbyt śmiały i traktował wszystko zbyt prosto, teraz zatem postanowił zachować większą ostrożność. Dlatego do domu Marietty Grant zbliżał się z nadzieją, lecz i lękiem. Żaluzje były spuszczone, a dom sprawiał wrażenie opuszczonego. Mimo to Jack energicz­ nie zastukał kołatką do drzwi. Przez pewien czas nikt nie reagował na jego pukanie, wreszcie drzwi się otworzyły i na progu ukazała się Asia, ta sama służąca, która wpuściła go do tego domu, gdy przyszedł pierwszy raz. Przypatrywała mu się przez chwilę z uwagą, a potem szeroko się uśmiechnęła. - Och, pan Jack. To dobrze, że znowu nas pan odwie­ dził. Z głębi domu rozległ się kobiecy głos, ale nie należał do Marietty: - Kto to, Asiu? - Pan Jack, panno Percival. Przyszedł z wizytą. Ciotka Percival odkrzyknęła tonem nie znoszącym sprzeciwu: - Powiedz panu Dilhorne'owi, by natychmiast sobie poszedł. Nie jest mile widziany w tym domu. - Przyszedłem zobaczyć Mariettę, to znaczy panią Grant - powiedział Jack, zaskoczony wrogością i jawną pogardą, bijącą ze słów starszej pani. Zastanowiła go ta reakcja. - Nie może jej pan zobaczyć. Zresztą ona nie chce pa­ na widzieć. Asiu, pożegnaj pana Dilhorne'a i zamknij za nim drzwi.

I tak zachowała się ciotka Marietty, która kiedyś miała do niego wyjątkową słabość! Kazała go wyrzucić za drzwi i nawet nie zaszczyciła swoim widokiem. Asia uśmiechnęła się do niego smutno i wybąkała: - Proszę lepiej iść, panie Dilhorne. Z panną Percival nie ma żartów. Jack skinął głową. Co jeszcze mógł zrobić? Popatrzył, jak dziewczyna za­ myka mu drzwi przed nosem i poszedł sobie, chociaż wciąż nie rozumiał, czym zasłużył sobie na takie trakto­ wanie. To dziwne, ale wrogość ciotki Percival nie znie­ chęciła go, lecz przeciwnie, obudziła w nim wolę walki o odzyskanie względów Marietty. Nie wiedział jednak, jak to zrobić. Postanowił więc je­ szcze raz zaufać mądrości Patriarchy, który zawsze powta­ rzał, że gdy nie wie się, jak postąpić, należy być cierpli­ wym i wierzyć w szczęśliwe zrządzenie losu. - Nie zgadniesz, moja miła, kto był dzisiaj u ciebie. Naj­ chętniej zataiłabym przed tobą jego wizytę, ale muszę ci o niej powiedzieć, bo Asia i tak wszystko by ci wypaplała. Marietta usiadła z ciężkim westchnieniem, miała bo­ wiem za sobą męczące popołudnie. Właśnie wróciła z do­ mu Hamiltona Hope'a. Wprawdzie nie lubiła tam chodzić, lecz Hamilton był bratem jej zmarłego ojca, więc należały mu się z jej strony pewne przejawy rodzinnych uczuć. Ho­ pe'owie gorąco ją zapraszali, koniecznie z Cobiem i có­ reczką Avory'ego, Susanną. Marietta przystała na te od­ wiedziny modląc się, by przyjść w czasie, gdy Sophie nie będzie w domu.

Niestety, Sophie, poinformowana o wizycie kuzynki, zrezygnowała z herbatki, na którą się wybierała, mimo że mogła obrazić tym gospodarzy. Bardzo zależało jej jednak na zobaczeniu Marietty z bliska, od czasu jej ślubu z Avo­ rym nie widywały się bowiem prawie wcale. Gdy Marietta przyszła, Sophie siedziała już w salonie ślicznie wystrojona. Zmierzyła chłodnym wzrokiem uro­ czą Susannę, a potem przeniosła mordercze spojrzenie na Cobiego, który dreptał energicznie, uczepiony ręki przy­ rodniej siostry. Wprost przepadał za Susanną. Właściwie uwielbiał wszystkich, ją jednak najbardziej. Sophie nigdy nie miała cierpliwości do dzieci, więc gdy usłyszała od matki, że będą również Susanna i Cobie, po­ wiedziała: - Mam nadzieję, że wspomniałaś, by przyszła również piastunka, która weźmie dzieci na herbatę do kuchni. Ta­ kie maluchy okropnie przeszkadzają w rozmowie! - Stanowczo nie! -wykrzyknęła pani Hope, która była coraz bardziej przerażona potwornym egoizmem córki. To byłoby niegrzeczne. Susanna jest przecież córką boha­ tera wojennego, a Cobie najgrzeczniejszym dzieckiem, ja­ kie znam. Kiedy ostatnio byłam u Marietty, zachowywał się jak aniołek. Zresztą dobrze ci zrobi, jeśli się nimi zaj­ miesz. Kiedyś sama zostaniesz matką, więc musisz się na­ uczyć, jak postępować z dziećmi. Odruchową reakcją Sophie na tę perspektywę było „Boże broń!", na wszelki wypadek jednak zachowała mil­ czenie. Niestety, matka, chcąc skłonić córkę do zabawy z dziećmi, wzięła Cobiego na kolana i zaczęła go pieścić, co zresztą zawsze sprawiało jej przyjemność.

- A teraz - oświadczyła pani Hope - pobawi się z tobą kuzynka Sophie. - Nie jestem jego kuzynką - odparła naburmuszona pannica, sadzając sobie dziecko na krawędzi kolan. Nie zamierzała ofiarować mu ani odrobiny ciepła, do którego mały był przyzwyczajony. - Ale jeśli każesz mi go zaba­ wiać, nie mam innego wyjścia. Nawet jak na Sophie była to wyjątkowo niemiła wy­ powiedź, więc jej matka lekko się zaczerwieniła. Nato­ miast Susanna powiedziała do panny Hope: - Cobiego nie trzeba zabawiać. On umie się bawić sam i nie lubi, kiedy traktuje się go jak rzecz. Owo trafne spostrzeżenie nie polepszyło sytuacji. So­ phie spurpurowiała i z całej siły ścisnęła dziecko, a potem zaczęła je wysoko podrzucać na jednym kolanie. W tamtych czasach matki i babki nie myliły się, twier­ dząc, że dziecko zawsze wie, czy osoba, która trzyma je na kolanach, czuje do niego sympatię. Cobie natychmiast okazał nieufność wybuchem płaczu i próbą wyrwania się z objęć Sophie. Takie zachowanie zdarzało mu się niezwy­ kle rzadko. - Jejku! - wykrzyknęła Sophie. - Najbardziej na świe­ cie nie znoszę wyjących dzieci. - I niemal rzuciła chłopca w stronę Marietty. Susanna, która uważnie się temu wszystkiemu przyglą­ dała, powiedziała: - Nie lubię tej pani. Ona jest niemiła. - Co ja zrobiłam najlepszego? - zawołała Sophie. Zrezygnowałam z herbatki u Van Deusenów, żeby pozwo­ lić się dręczyć dwóm nieznośnym bachorom!

- Sophie! - zgromiła ją zawstydzona matka. - Natych­ miast przeproś Mariettę. Byłaś niedobra dla Cobiego i dlate­ go się rozpłakał. - Teraz istotnie chłopiec głośno zawodził. - Nie ma mowy! - powiedziała Sophie, kompletnie nie dbając o zachowanie choćby pozorów grzeczności. Zbyt silna była jej nienawiść do Marietty, pogłębiona nie­ ustannymi porażkami podczas łowów na odpowiedniego kandydata na męża. - Wybaczcie, ale chyba was już opu­ szczę. Jeszcze nie jest za późno, bym poszła do Van Deu­ senów, gdzie nie będzie żadnych nieznośnych bachorów przeszkadzających w rozmowie. Jeszcze nie zdążyła wyjść z pokoju, gdy pani Hope za­ częła ronić łzy. - Nie wiem, co się z nią ostatnio dzieje. - Pociągnęła nosem. - To było takie dobre dziecko, może trochę uparte i samowolne, ale nie tak jak teraz. Zachowuje się okrop­ nie, odkąd papa nie pozwolił jej jechać do Bostonu odwie­ dzić Isabelle Tranter. Powiedział, że najwyższy czas, aby Sophie trochę się ustatkowała. Ogarnięta współczuciem Marietta podeszła do ciotki, by ją pocieszyć. Nie przyszło jej to łatwo, gdyż zachowa­ nie Sophie wydało jej się po prostu oburzające. Popołud­ nie było nie do uratowania. Marietta czuła się w obowiąz­ ku łagodnie zwrócić uwagę Susannie na jej niezbyt sto­ sowne, acz uzasadnione uwagi pod adresem Sophie, więc do szlochu Cobiego doszła jeszcze nieszczęśliwa mina dziewczynki. A teraz Marietta musiała posłuchać, co ma do powie­ dzenia ciotka Percival. Z każdą chwilą jej twarz stawała się bledsza.

- Był tu Jack, prawda? - spytała słabym głosem. - Jak on mógł? Co go opętało, żeby po dwóch latach milczenia nagle przyjść jakby nigdy nic? - Szczerze mówiąc, sądzę, że przyjechał do Waszyng­ tonu w interesach - powiedziała starsza pani. - Ponieważ jednak obracacie się w tych samych kręgach, na pewno prędzej czy później się spotkacie, nie ma na to rady. - W każdym razie rozmawiać z nim nie będę, to pew­ ne! - oświadczyła zdecydowanie Marietta. - Nie mam mu nic do powiedzenia, a on sam postanowił się do mnie nie odzywać dwa lata temu. Łatwiej było jednak o ostre słowa niż o potwierdzenie ich czynem. Marietta wstydziła się do tego przyznać, bar­ dzo jednak chciała znów zobaczyć Jacka, objąć go, i po­ wiedzieć mu, że jest ojcem jej dziecka, które urodziła w dojmującej samotności, i że Avory dał chłopcu swoje nazwisko, choć wielu na jego miejscu odrzuciłoby bękarta i nie chciało się ożenić ze zhańbioną kobietą. Nie mogła wybaczyć Jackowi, lecz nie mogła również go zapomnieć. - Herbatka u Van Deusenów jest połączona z wieczor­ nym przyjęciem. Miałaś tam iść z kuzynką Julie i jej mę­ żem. Jack też na pewno tam będzie, no i Sophie również. Przypuszczam, że znowu zagnie na niego parol. Dlaczego słowa ciotki Percival sprawiły jej taki ból? Jack Dilhorne nic dla niej nie znaczył. Zasłużył sobie na Sophie, razem stworzyliby idealną parę, gdyż byli równie bezwzględni i dwulicowi. - To możliwe - przyznała cicho Marietta. - Avory, za­ nim poszedł na wojnę, powiedział mi, że żaden mężczy-

zna w Waszyngtonie nie zechce Sophie za żonę. Ciotka Hope wspominała mi, że dzisiaj Sophie wybiera się na przyjęcie z Carverem Massinghamem. - Z Carverem Massinghamem! - wykrzyknęła ciotka z pogardą. - Musi być naprawdę zdesperowana, skoro po­ kazuje się publicznie z kimś takim. Jest od niej dużo star­ szy i w dodatku interesują go tylko pieniądze. Owszem, ma ich sporo, ale jakiż to upadek dla dziewczyny z towa­ rzystwa! A miała takich wspaniałych adoratorów. - Wszyscy już się ożenili z innymi kobietami - wes­ tchnęła Marietta. - Kto by pomyślał? - Trzeba przy tym dodać, że uroda Sophie nie jest już taka jak kiedyś - dodała ciotka Percival ze złośliwą satys­ fakcją. Marietta nie skomentowała tej uwagi, ale wcześ­ niej pomyślała dokładnie to samo. Paskudny charakter Sophie zaczął się odmalowywać na jej twarzy, zaś upodo­ banie do jedzenia, a zwłaszcza ciastek z kremem, poważ­ nie zaszkodziło figurze. - Nie zamierzam zmieniać planów tylko dlatego, że Jack będzie na przyjęciu - oznajmiła Marietta. - Jeśli mam tam iść, to muszę się przebrać. Czy jesteś pewna, że wolisz zostać w domu? Przecież pani Van Deusen cię za­ prosiła. - Jestem absolutnie pewna. Idź i baw się dobrze. Po­ staraj się zapomnieć o fochach Sophie... i o nim. Łatwiej powiedzieć, niż zrobić, pomyślała Marietta, znalazłszy się u Van Deusenów, zwłaszcza gdy od razu uj­ rzała Jacka. Stał przy drzwiach z Ezrą Butlerem. Zmienił się. Wydawał się bardziej męski niż dawniej, poważniej­ szy i bardzo stonowany. Niegdyś czarował wszystkich

II

swobodą, temperamentem i osobistym urokiem, teraz miał chłodną, beznamiętną twarz, jaką mają ludzie spra­ wujący władzę. W Waszyngtonie widywała ich na każdym kroku, takim między innymi był brat Jacka, Alan. Gdyby puściła wodze wyobraźni, zapewne pomyślałaby również, że jest to twarz człowieka, który wiele wycierpiał. Ale co z tego? Czy ona nie cierpiała, i to przez tego drania? Widziała, jak Jack rozgląda się po sali balowej, a potem od­ wraca do Ezry i coś mówi. Ezra pokręcił głową. Czyżby jej szukał? A jeśli tak, to po co? Czego, po dwóch długich latach, mógłby od niej chcieć? Odwróciła głowę, by porozmawiać ze swym towarzyszem. Parę lat temu pan Beauregard, pomimo jej zamożności, w ogóle by na nią nie spojrzał. Beauregardowie nie potrzebowali żenić się z pieniędzmi, stać ich było na małżeństwa z mi­ łości lub z powodów estetycznych. Cokolwiek zrobił jej Jack, to przecież właśnie dzięki temu, że go pokochała i urodziła jego dziecko, stała się atrakcyjna dla innych mężczyzn. Wprawdzie wiedziała, że nigdy nie dorówna urodą uznanym pięknościom, ale miała w sobie coś o wiele cenniejszego: blask dumy i radość ży­ cia. Z upływem czasu surowe rysy, które znamionowały siłę jej charakteru, złagodniały dzięki niecodziennemu po­ czuciu humoru. Owszem, coś się od niej Jackowi należało, ale jego dług wobec niej był znacznie większy. - Czyżby to był Jack Dilhorne? - spytał Danvers Beauregard. - Ten człowiek, którego brat Anglik wywołał tu takie poruszenie przed dwoma laty? Zdaje się, że pani i senator byliście z nim wówczas w bardzo przyjaznych stosunkach.

- Och, tak. - Starała się, by zabrzmiało to beztrosko. - Ale to było wówczas, a nie teraz. Jeśli nawet Danversowi Beauregardowi ta odpowiedź wydała się dziwna, niczego nie dał po sobie poznać. To­ warzyszył Marietcie, gdy Jack zauważył ją z drugiego końca sali i zaczął się do niej zbliżać. Już z daleka zmierzył ją wzrokiem i doszedł do wnio­ sku, że Marietta ogromnie się zmieniła. Promieniała nie­ zwykłym pięknem, którego chyba nawet zazdrosna Sop­ hie nie potrafiłaby jej odmówić. Musiał z nią porozma­ wiać, po prostu musiał. Nagle wydało mu się, że tych dwóch straconych lat nigdy nie było, pragnął tylko jak naj­ szybciej się dowiedzieć, czemu zmarnowali tyle czasu. Wreszcie stanął przy niej. Miała na sobie ametystowo-srebrną suknię. Starannie upięte włosy zdobił diadem wy­ sadzany ametystami i perłami. Kolor sukni był prawdopo­ dobnie dobrany tak, by nie raził krzykliwością po obo­ wiązkowych sześciu miesiącach żałoby, jakie upłynęły od śmierci Avory'ego, aczkolwiek w czasie wojny mniej przywiązywano wagę do konwenansów. Jeśli Jack kiedykolwiek sądził, że jego namiętność wy­ gasła, to sam widok Marietty przekonał go, że było to z grantu błędne przekonanie. Długie rozstanie podziałało wręcz odwrotnie. - Marietto - szepnął schrypniętym głosem, zupełnie zapomniawszy zręczną przemowę, jaką sobie ułożył. Możemy przynajmniej porozmawiać... Uniosła wachlarz do twarzy, potem opuściła go i od­ parła lodowatym tonem: - Nie mam panu nic do powiedzenia, panie Dilhorne,

a pan mnie bez wątpienia również nie. Spotkaliśmy się i rozstajemy jak obcy ludzie. - Odwróciła się do niego plecami. Podobnie jak Jack, również ona zamierzała podczas ich pierwszego po latach spotkania powiedzieć zupełnie coś innego, bała się jednak, że jeśli nie będzie ostrożna, to wi­ dok człowieka, którego kiedyś kochała, wzbudzi w niej gniew nie do opanowania. Niefrasobliwie o niej zapo­ mniał, więc musiała teraz odgrywać rzymską matronę, dla której obowiązek i honor są wszystkim, a złudna namięt­ ność nic nie znaczy. Jackowi zdawało się, że śni koszmar. Marietta znowu go odrzuciła, do tego uczyniła to publicznie. Zauważył, z jaką ciekawością przygląda mu się Danvers Beauregard. Bez wątpienia czekał, co wyniknie z tej sytuacji. Bądź co bądź, odprawa była ostra, a wynikała z... no właśnie, z czego? Gdyby byli z Mariettą sami, Jack z pewnością próbo­ wałby ją dalej przekonywać, lecz jej niechęć była tak oczywista, że rozsądek całkiem go opuścił. Najchętniej ukląkłby przed nią, ujął ją za rękę i błagał, by powiedziała mu, czym sobie zasłużył na taką niechęć... a właściwie nienawiść. Wiedział jednak, że obserwują ich dziesiątki oczu, więc ze względu na Mariettę nie mógł nic zrobić, mimo że został publicznie upokorzony. Skłonił się, trzymając dłoń na sercu i powiedział do od­ dalających się pleców Marietty: - Miałem nadzieję, że będziemy mogli porozma­ wiać... Odwróciła się i odparła ostro:

- Dość tego. Nie zamierzam o niczym z panem rozma­ wiać. Jeśli jest pan dżentelmenem, nie będzie mi się pan więcej narzucał. Te słowa sprawiały jej nie mniej bólu niż jemu, nie mogła jednak ponownie zaufać temu fałszywemu człowie­ kowi. Musiała mieć na względzie zarówno dobro Cobie­ go, jak i własne. - Niech więc pozwoli mi pani przynajmniej do niej na­ pisać. .. - zaczął Jack. - Napisać! - Tym razem zwróciła się do niego z tak wielką pogardą, że samym spojrzeniem, jak mityczna Me­ duza, mogłaby zamienić człowieka w kamień. - Niech pan mi oszczędzi takich propozycji. - I znów odwróciła się, wyraźnie zdecydowana raz na zawsze zakończyć tę znajomość. Jack niechybnie natychmiast wyszedłby z przyjęcia, gdyby po drodze Ezra nie przytrzymał go z całej siły za ramię i nie szepnął: - Na miłość boską, człowieku, zostań! Chyba nie chcesz narazić na plotki ani jej, ani siebie. Nie mam po­ jęcia, co między wami zaszło, ale wiem, że jesteś rozsąd­ nym i honorowym człowiekiem, dlatego przypuszczam, że powinniście sobie parę spraw wyjaśnić. Jak rozumiem, nie masz pojęcia, dlaczego ona cię odrzuca, musi jednak istnieć jakiś poważny powód jej zachowania. To nie jest głupia trzpiotka jak jej kuzynka Sophie. Rozsądny czło­ wiek, którym bez wątpienia jesteś, postarałby się odkryć przyczynę. Pomyśl, chłopie, dobrze pomyśl, czym mogłeś sobie zasłużyć na takie traktowanie? - Niczym - odrzekł Jack. - Do diabła, naprawdę nie

potrafię się domyślić. Poza tym nadal ją kocham i oba­ wiam się, że nigdy nie przestanę. - Tym bardziej nie powinieneś rezygnować. Mówią, że prawda zawsze wyjdzie na jaw. Trzymaj się tego, Jack, i pamiętaj, że twój ojciec nigdy się nie poddawał, dzięki czemu zbudował imperium. A tu, chłopie, chodzi tylko o kobietę! Jack wybuchnął pełnym goryczy śmiechem. - Masz rację, Ezra, zachowuję się jak obłąkaniec. Do­ wiem się, dlaczego ona tak mnie znienawidziła, nawet gdybym miał parę osób posłać na tortury. Ezra klepnął go po plecach. - No, jednak masz w sobie ducha, chłopie. Chodź, pój­ dziemy się upić jak należy, inaczej nie wytrzymamy u tych Van Deusenów. Łatwo było podjąć decyzję, ale jak ją wprowadzić w czyn? - pomyślał Jack. Nie mógł przecież porwać Ma­ rietty albo ciotki Percival i zmusić do rozmowy. Tymcza­ sem gdy tylko zobaczył którąś z nich, natychmiast robiły wszystko, by nie doszło do spotkania. Raz specjalnie prze­ szedł przez ulicę, żeby zagadnąć ciotkę, ta jednak błyska­ wicznie zawróciła. Poczucie przyzwoitości nie pozwoliło mu gonić za nią. Wiedział jednak, że będzie musiał zdobyć się na jakieś nadzwyczajne środki, tym bardziej że przez Ezrę dotarła do niego pogłoska, jakoby Marietta zamierzała opuścić Waszyngton i zamieszkać na farmie, gdzieś w pobliżu Bethesdy. Bez wątpienia po to, żeby uniknąć spotkań ze mną, uznał z ponurą miną Jack.

Wracał właśnie od sekretarza do spraw marynarki wo­ jennej, u którego spędził przedpołudnie, i szedł ulicą, przy której mieszkała Marietta, gdy przypomniało mu się, że kiedy ostatnio próbował tam wejść, ta drobna, czarna słu­ żąca powitała go bardzo życzliwie i nawet próbowała po­ cieszyć. Przynajmniej ona jedna nadal lubiła Jacka. Może zatem powinien wypytać służącą, czy nie wie czegoś o po­ wodach niechęci swojej pani do jego osoby. A jeśli nie, to może uda mu się zwabić do drzwi ciotkę Percival, żeby porozmawiać z nią twarzą w twarz, ostat­ nio bowiem starsza pani nawet nie pofatygowała się, by osobiście go odprawić. Zawrócił do domu Grantów i zdecydowanie zastukał do drzwi. Miał szczęście, bo i tym razem otworzyła mu Asia, a co więcej zdawało się, że nikogo oprócz niej nie ma w domu. - Och, pan Jack - powiedziała służąca z wyrzutem. Pan wie, że nie jest tu mile widzianym gościem. - Wiem, ale pamiętam, że byłaś wobec mnie uprzejma, kiedy poprzednio przyszedłem - odrzekł. - Może potra­ fisz mi wyjaśnić, dlaczego nie chcą mnie tu znać? Lepiej bym się poczuł, gdybym to wiedział. Pochyliła się do niego i szepnęła konfidencjonalnie: - Tego to ja nie wiem. Pan zapewne pamięta, że żadna z pań nie lubi plotkować. Musi pan je sam zapytać. - Próbuję, ale one nie chcą ze mną rozmawiać - odparł Jack ze smutkiem. - Zastanów się, Asiu, czy przez wzgląd na dawne czasy nie zgodziłabyś się ułatwić mi spotkania z panną Percival albo z panią Grant? - Ale jak mam to zrobić? - spytała z wielką powagą.

- Powiedz pannie Percival, że męczy cię jakiś urzędo­ wo wyglądający pan, który za nic nie chce odejść. Na pew­ no przyjdzie sama go wyrzucić i wtedy będę mógł zamie­ nić z nią choć kilka słów. Może wreszcie dowiem się, co takiego zrobiłem. Asia przez chwilę rozważała jego prośbę. - Pan zawsze był dla mnie miły, chociaż wielu ludzi nie jest, bo nie lubią czarnych. Dobrze, zrobię, jak pan mówi. - Gdybyś wpadła z tego powodu w kłopoty - powie­ dział Jack - to bądź pewna, że nie pozwolę cię skrzywdzić. Musisz tylko wtedy przyjść do domu pana Butlera i zapy­ tać o mnie. Asia uśmiechnęła się do niego miło. - Nie ma potrzeby, proszę pana. Zrobię, o co pan prosi. Panna Percival ma ostry język, ale dobre serce, pani Grant również. Wydawało mu się, że stoi na schodkach przed drzwiami całą wieczność, wreszcie jednak ukazała się ciotka Perci­ val. Gdy tylko go zobaczyła, powiedziała kwaśno: - Powinnam była się domyślić, kogo Asia nie umie przegonić. Niech pan sobie idzie, Dilhorne, już dość kło­ potów pan narobił w tym domu. - I chciała zamknąć drzwi. Jack nie mógł złapać starszej pani za ramię, ale prze­ szkodził jej, chwytając za skrzydło drzwi i jednocześnie przytrzymując je stopą. - Nie, panno Percival, nie pozwolę się tak łatwo wy­ rzucić. Chcę porozmawiać z panią albo Mariettą i jestem zdecydowany za wszelką cenę to osiągnąć.

- Z panią Grant na pewno pan nie porozmawia. Wyje­ chała z dziećmi do Bethesdy, by przestał ją pan prześla­ dować. - Wcale jej nie prześladowałem - odparł Jack zgodnie z prawdą. - Nawet nie miałem po temu okazji. - I nie będzie pan miał - zapowiedziała ciotka Perci­ val, wciąż bardzo surowo. Cofnęła się nieco. - Jestem pewna, że pani Grant nie życzy sobie pana więcej wi­ dzieć po tym, jak porzucił ją pan bez słowa dwa lata temu i nawet nie zadał sobie trudu, żeby napisać choć jedno zdanie. W jej głosie było tyle niechęci, że Jack odruchowo się wzdrygnął. Przez chwilę nie mógł wydobyć z siebie głosu i nieruchomo wpatrywał się w ciotkę Percival. Wreszcie zdołał wybąkać: - Jak to „bez słowa"? Jak pani może tak twierdzić? Przecież to ona nie odpowiadała na moje listy! - Nie było żadnego listu od ciebie, młodzieńcze - od­ parła surowo ciotka Percival. - Czy nie dość tego, że naj­ pierw swoją przewrotnością złamałeś serce biednej dziew­ czynie, a potem, gdy wreszcie znalazła dobrego człowie­ ka, który ją pokochał i zatroszczył się o nią, wojna go jej zabrała? Niech pan teraz przynajmniej nie kłamie i nie dręczy dłużej Marietty. - Nie kłamię - odparł Jack, w rozpaczy przypomina­ jąc sobie te tygodnie, gdy na próżno wyczekiwał odpo­ wiedzi od Marietty. Wróciły do niego wszystkie słowa, które z miłością przelewał na papier, i nadzieje na przy­ szłość, które prysły jak bańka mydlana. - Bóg mi świadkiem - powiedział, a rzadko powoły-

wał się na siłę wyższą - że pisałem do niej długie listy. Lecz ona nigdy mi nie odpowiedziała. - Nie mogła odpowiedzieć na list, którego nie dostała - stwierdziła lodowatym tonem ciotka Percival. - Próbo­ wała napisać do pana przez stocznię Butler&Ruthefurd, ale też bez skutku. - Niemożliwe. - Jack zbladł. Był wstrząśnięty tym, co usłyszał. -To nie może być prawda! Niech przynajmniej powie mi pani, jak znaleźć Mariettę w Bethesdzie, abym mógł z nią o tym porozmawiać. Nie mogę uwierzyć w to, co pani mówi. - Nie - odparła ciotka Percival. - Nawet jeśli pan tam pojedzie, może być pan pewien, że pani Grant go nie przyjmie. Ona nie chce znowu przez pana cierpieć. Słysząc to, cofnął się o krok i puścił drzwi. Ciotka Per­ cival natychmiast to wykorzystała. - Żegnam, panie Dilhorne. Niech pan tutaj więcej nie przychodzi - dodała i zatrzasnęła mu drzwi przed nosem. Jack tępo wpatrywał się w kołatkę. Czy możliwe było to, co ciotka Percival z taką niechęcią rzuciła mu w twarz? Co, na Boga, stało się z jego listami i z listami Marietty? Chciał ponownie zapukać, był jednak pewien, że starsza dama nie zechce już z nim rozmawiać. Poza tym z jej za­ chowania wynikało, że mówiła prawdę. Trudno. O tym, gdzie jest Marietta, dowie się od kogoś innego, a potem pojedzie do niej i spróbuje rozwiązać ponurą zagadkę. Jego udręczony umysł raz po raz wracał do przeszłości. Jack ze zwieszoną głową wlókł się chodnikiem, zatopiony w myślach, gdy usłyszał za plecami stukot szybkich kro­ ków. Odwrócił się i zobaczył zdyszaną Asię.

- Panie Jack, pan był zawsze dla mnie dobry. Patrzy­ łam z okna, jak pan odchodzi taki smutny. Panna Marietta jest z dziećmi na starej farmie Hope'ów w Bethesdzie. Pan Butler powie panu, jak tam dojechać. Dilhorne wsadził rękę do kieszeni, wyciągnął kilka do­ larów i chciał dać je Murzynce, choć była to doprawdy znikoma nagroda za przysługę, jaką mu wyświadczyła, lecz Asia schowała ręce za plecami. - Dziękuję panu, ale nie wezmę tych pieniędzy. Polu­ biłam pana. Żałowałam, że przestał pan do nas przycho­ dzić. Ja to zrobiłam, bo pana lubię. - Czy panna Marietta naprawdę nie dostała ode mnie ani jednego listu? Asia pokręciła głową. - Ani jednego, proszę pana. Widziałam, jaka była smutna, kiedy brała do łóżka korespondencję. Ona zacho­ rowała po pana wyjeździe. Ja tam nigdy nie wierzyłam, że pan zostawił pannę Mariettę tak bez słowa, przecież pan taki dobry. Niby obiecałam pannie Percival, że nic nie po­ wiem o tych listach, ale pan zasługuje na to, aby poznać prawdę. Wiem, że pani do pana pisała, bo na stole w ga­ binecie pana senatora kładłam listy do wysłania. A potem pan senator umarł i panie wyjechały na wieś, a cała służba została w Waszyngtonie i miała przesyłać pocztę. I wtedy podobno też nie było od pana żadnych listów. - Mogę tylko serdecznie ci podziękować, Asiu, że mi to powiedziałaś, chociaż nie zrobiło mi się ani trochę lżej na sercu. - Podziękowanie mi wystarczy - powiedziała Asia i wróciła pędem do domu, a Jack powoli ruszył w stronę

domu Ezry Butlera. Wciąż nie bardzo rozumiał to, co usły­ szał, i był głęboko zasmucony wrogością ciotki Percival. Tymczasem ciepłe i pogodne popołudnie miało się ku końcowi. Pora była zbyt późna na natychmiastowy wyjazd do Bethesdy. Jack postanowił odłożyć podróż do jutra. Na­ leżało starannie rozważyć, co powiedzieć Marietcie, gdy wreszcie będą mogli swobodnie porozmawiać, naturalnie pod warunkiem, że zgodzi się go przyjąć. Tego wieczoru, ubierając się na przyjęcie w Białym Domu, gdzie obowiązkowo musiał towarzyszyć Ezrze, żył tylko myślą o ponownym spotkaniu z Mariettą. Im dłużej myślał o swych zaginionych listach miłos­ nych i o listach Marietty, tym ciężej mu było na duszy. Tymczasem w domu Grantów ciotka Percival miała po­ dobne myśli. Pierwszy raz w ciągu wielu lat, gdy opieko­ wała się Mariettą, była zupełnie zdezorientowana. Najbardziej zaskoczyła ją rozpacz na twarzy Jacka, gdy zarzuciła mu porzucenie Marietty i jawne kłamstwo w sprawie listów. Przypomniała sobie, jak kiedyś go lubiła za to, że zdawał się darzyć głębokim uczuciem jej pod­ opieczną. Przy nim Marietta się śmiała, była szczęśliwa, wierzyła, że może być podziwiana tak samo jak jej bar­ dziej urodziwe kuzynki, Sophie i Julie. Gdy Jack Dilhorne zawiódł zaufanie Marietty, ciotka Percival znienawidziła go z całego serca. Początkowo zaplanowała wyjazd do Bethesdy na na­ stępny ranek, nagle poczuła jednak, że musi jak najszyb­ ciej opowiedzieć swojej podopiecznej, co się stało. Było przecież wiele problemów do przemyślenia, na przykład sytuacja Cobiego, który po odejściu Jacka był jedyną po-

ciechą dla Marietty. Na myśl o malcu ciotka natychmiast się rozczuliła, bo mimo iż chłopiec był z nieprawego łoża, dla nich obu stanowił największy skarb. Gdy Jack przyjedzie na farmę, a że to zrobi, ciotka Per­ cival była absolutnie pewna, dowie się o istnieniu syna... i co wtedy? Avory pokochał chłopca i dał mu swoje na­ zwisko, starsza pani nie miała jednak pojęcia, na ile jest to zgodne z prawem, gdy prawdziwy ojciec Cobiego żyje. A jeśli Jack uprze się, by zabrać syna? Tak, trzeba było wyruszyć natychmiast, aby Marietta miała czas zastano­ wić się nad najlepszym rozwiązaniem. Kiedyś taka decyzja nie byłaby niczym trudnym, gdyż dawniej Marietta widziała w Jacku uczciwego, dobrego człowieka, a nie oszusta wykorzystującego kobietę, która nierozważnie oddała mu serce. Siedząc już w powozie, ciotka zaczęła wspominać tam­ te dni, kiedy Marietta wyczekiwała z niecierpliwością listu od Jacka, oraz własne przerażenie i poczucie abso­ lutnej bezradności, gdy uświadomiła sobie, że jej podo­ pieczna spodziewa się dziecka. Jedno było pewne: Marietta najlepiej wiedziała, czy przyszły jakieś listy, bo przecież to zawsze ona pilnowała korespondencji pana senatora, każdego ranka przeglądała przychodzącą i wychodzącą pocztę... I wtedy panna Percival coś sobie przypomniała. Z wra­ żenia aż wyprostowała się na siedzeniu i przytknęła dłoń do drżących warg. Serce podeszło jej do gardła, a jej twarz na zmianę bladła i purpurowiała. W zamieszaniu, jakie po­ wstało po śmierci pana senatora, jeden fakt całkiem wy­ leciał jej z głowy.

- Nie, to niemożliwe! - wykrzyknęła i wbiła wzrok w ciemność spowijającą drogę. - To nie może być praw­ da. - Próbowała nie myśleć o tym, kto zajmował się ko­ respondencją w czasie choroby Marietty... - Wielki Bo­ że, nie pozwól, żeby to była prawda! Bezlitośnie wrył się jej w pamięć widok martwego pa­ na senatora, leżącego na podłodze w gabinecie, przed ko­ minkiem. Sophie krzyczała, pochylając się nad ciałem, a dookoła leżały porozrzucane listy... Ciotka wiedziała, że musi jak najszybciej porozmawiać z Mariettą, i to ko­ niecznie przed przyjazdem Jacka. - Prędzej! - zawołała do stangreta. - Prędzej! - Konie nie mogły sprostać jej życzeniu. Myśli ciotki Percival ga­ lopowały szybciej od najszybszych rumaków.

ROZDZIAŁ DWUNASTY Marietta czekała na ciotkę Percival, która miała przy­ jechać na farmę następnego dnia. Brak zajęcia spowodo­ wał, iż panią Grant znów ogarnęły wspomnienia, których tak bardzo chciała się pozbyć, a dotyczyły one szczęśli­ wych dni spędzonych z Jackiem. Znów była panną Hope, śmiejącą się w blasku słońca nad brzegiem rzeki Potomac. Znów brała udział w kweście, pod­ czas której Jack pierwszy raz okazał niechęć Sophie i wybrał ją, Mariettę. Znów tuliła się do niego podczas ucieczki znad Manassas. I wreszcie, tamtego ostatniego popołudnia, znowu znalazła się w jego objęciach. Co się stało? Czy Jack spotkał kogoś w Nowym Jorku? Czy pożałował tego, że wdał się w zażyłość z pospolitą starą panną? Wszystkie myśli, które dręczyły ją przez ostatnie dwa lata, znów do niej wróciły. Wspomnienie chwil radości wywołało uśmiech na jej twarzy, zaraz jednak posmutniała, przypomniała sobie bo­ wiem samotne dni oczekiwania na narodziny Cobiego. Susanna, zachwycona pobytem na farmie, która była jej ulubionym miejscem, podbiegła do Marietty i spytała z niepokojem: - Dlaczego płaczesz, mamo? Czy zrobiliśmy z Co­ biem coś złego?

Marietta spojrzała w miejsce, gdzie Cobie siedział na podłodze i cierpliwie budował wieżę z klocków. - Nie - odpowiedziała dziewczynce, która niemal od chwili, gdy się poznały, polubiła Mariettę i pogodziła się z tym, że to ona zastąpi jej zmarłą matkę. - Nie, kochanie. Myślałam o złych dniach, które przeżyłam, zanim poślu­ biłam twojego tatę. Oboje z Cobiem jesteście moimi naj­ droższymi skarbami. Ciocia Percival twierdzi, że chyba je­ steście chorzy na grzeczność! Susanna roześmiała się z tego żartu, a to, co bawiło Su­ sannę, zawsze bawiło również Cobiego. Chłopiec popa­ trzył na nie i również zaczął się zaśmiewać, chociaż nie miał pojęcia, z czego cieszą się siostra i mama. Sprawiał wrażenie tak zachwyconego życiem, że Marietta podeszła do niego i wzięła go na kolana, aby przypomnieć sobie zabawy, które uwielbiała, sama będąc dzieckiem. - Zaraz kładziemy się do łóżka - powiedziała w koń­ cu, na co Cobie natychmiast się skrzywił. Spanie uważał za stratę czasu, który można by wykorzystać znacznie le­ piej - na przykład na zabawę. - Och, kochana mamo, pobawmy się jeszcze chwilę! - poprosiła Susanna. Kto mógłby odmówić takiej prośbie? Z pewnością nie Marietta. Wszyscy troje bawili się więc w najlepsze, gdy sprzed domu dobiegł ich hałas. - Któż do nas przyjechał o tej porze? - spytała Mariet­ ta, wstała i ostrożnie posadziła Cobiego przed klockami. Po chwili do pokoju weszła ciotka Percival, blada i bar­ dzo czymś poruszona. Skan Anula43, przerobienie pona. - Wielki Boże, ciociu, co ci przyszło do głowy, żeby

podróżować po nocy? - zdziwiła się Marietta. - Spodzie­ wałam się ciebie najwcześniej jutro w porze lunchu. - Przyjechałam, bo zależało mi na tym, abyśmy mogły jak najszybciej porozmawiać - odrzekła ciotka, ujmując Ma­ riettę za ręce. - Moja miła, proszę cię, niech dziećmi zajmie się piastunka, mamy mnóstwo do omówienia. Tego wieczoru nie tylko Marietta Grant i Jack Dilhorne przeżywali głęboki niepokój. Sophie Hope, ubierając się na przyjęcie w Białym Do­ mu, zerknęła na odbicie swojej twarzy w lustrze i musiała pogodzić się z przykrą prawdą. Kiedyś uwielbiała się prze­ glądać, teraz jednak było zupełnie inaczej. Jej subtelna uroda z wolna gasła, gdyż Sophie rekompensowała sobie różnymi smakołykami brak sukcesów towarzyskich i sta­ wała się coraz tęższa. Jedyna pociecha, że Marietty nie będzie na przyjęciu. Matka powiedziała Sophie, że jeszcze z rana kuzynka wyje­ chała do Bethesdy. Całe szczęście. Sophie nie znosiła tego, że ludzie współczują Marietcie i wzdychają nad smutnym lo­ sem kuzynki, której życzyła wszystkiego najgorszego. Na przyjęciu miał na nią czekać Carver Massingham. Mógł sobie być nieokrzesanym chamem, ale trzeba przy­ znać, że adorował Sophie z dużym zapałem. Ponieważ zaś ostatnio nikt się nią nie interesował, przynajmniej na razie musiała zadowolić się takim amantem. Jakie to straszne, że musiała przyjmować zaloty człowieka takiego pokroju! Carver był wdowcem w średnim wieku, o prostackich ma­ nierach. Nie miał rodziny i szukał drugiej żony, a ponie­ waż był bardzo bogaty, wszystkie drzwi stały przed nim ..

otworem. Majątek zbił na wojnie, działając w „nowym" Waszyngtonie, który zaistniał po 1861 roku, gdy w stolicy zaroiło się od dżentelmenów typu Carvera. Po zdobyciu fortuny postanowił wżenić się w jakąś ustosunkowaną i szacowną familię, dlatego rozpoczął starania o rękę Sop­ hie Hope. Panna Hope zaczynała żałować, że spaliła listy Jacka i Marietty. Nie z powodu haniebności samego postępku, wyrzuty sumienia były jej bowiem obce, lecz dlatego, że gdyby tych dwoje się pobrało, Marietta zostawiłaby wolne pole i Sophie poślubiłaby Avory'ego Granta. Wtedy jed­ nak zostałaby wdową, która z powodu żałoby straciłaby mnóstwo okazji do zabawy. Wzięła wachlarz i zeszła na dół, gdzie czekali na nią rodzice. Nie aprobowali Carvera i wyraźnie jej to powie­ dzieli, ale co tam, panna musi mieć adoratora, a Carver był do zniesienia, póki nie trafi się ktoś lepszy. Może na­ wet sam Jack! Słyszała, że wrócił do Waszyngtonu. Kto wie, może zostanie jeszcze panią Dilhorne? To byłby wiel­ ki cios dla tej brzyduli Marietty! Również Carver Massingham wiele dumał, ubierając się na przyjęcie. Był zdecydowany wszelkimi sposobami przekonać Sophie Hope, by została jego żoną, musiał bo­ wiem wreszcie odciąć się od swoich nędznych korzeni. Małżeństwo z taką panną stanowiłoby ostateczny dowód jego awansu z parobka, a potem drobnego sklepikarza, na członka nowej klasy królów spekulacji, powstałej na sku­ tek wojny domowej. Na tym polegała uroda Stanów Zjednoczonych. Tylko

tutaj zdolny, bezwzględny człowiek mógł tak szybko się wybić, naturalnie jeśli umiał ciężko pracować i gdy trze­ ba, podjąć ryzyko. Carver był święcie przekonany, że je­ szcze nie sięgnął szczytów i, co więcej, nie stanie się tak, póki nie zasiądzie na Kapitolu, mając u boku żonę wywo­ dzącą się z dostojnego rodu z tradycjami. Pod każdym względem był bardzo bystry, również jeśli chodzi o kobiety, szybko więc zorientował się, dlaczego piękna Sophie wciąż pozostaje panną. Miała ostry język i kapryśny charakter, a w miarę przybywania panieńskich lat, coraz częściej okazywała obie te przywary całemu światu. Doskonale wiedział, że Sophie nie zamierza go poślu­ bić. Był jej niedźwiedziem, którego z poczuciem wyższo­ ści prowadza się na łańcuchu, bo jest potrzebny do poda­ wania wachlarza albo przynoszenia lodów i lemoniady... póki nie zjawi się ktoś lepszy. Niestety, z powodu coraz gorszej reputacji było mało prawdopodobne, by jakiś war­ tościowy i z zacnego rodu kawaler poważnie zaintereso­ wał się panną Hope. Carver wiedział, że jeśli tylko dosta­ nie swoją szansę, to ją wykorzysta, i dopiero poniewczasie Sophie zorientuje się, jak fatalny popełniła błąd. Szybko dowie się, kto rządzi w tym małżeństwie, i zapłaci za wszystkie te bezmyślne, obraźliwe słowa, których nie szczędziła swemu zalotnikowi. Był cierpliwy i spokojnie czekał, aż nadarzy się spo­ sobność i ten przejrzały owoc spadnie w jego niedź­ wiedzią łapę. Wtedy będzie mógł wolno, bardzo wolno go zjeść...

- Ciociu, co się stało? - spytała zaniepokojona Mariet­ ta, gdy tylko wysłała dzieci do sypialni, a starsza pani na­ piła się mocnej kawy. - Rzadko widuję cię tak poruszoną. Nie dodała, że zaskoczyło ją również to, iż panna Per­ cival, wbrew swoim obyczajom, zupełnie zignorowała Cobiego i Susannę, zamiast jak zwykle serdecznie się z nimi przywitać i wesoło pogwarzyć. Dziś jednak ciotka zażądała, by dzieci natychmiast poszły do siebie, potem padła na sofę i zastygła na niej w dramatycznej pozie. Na­ stępnie przełknęła kawę tak chciwie, jakby od tego zale­ żało jej życie, oraz stanowczo odmówiła posiłku, mimo że nie jadła od rana. O powadze sytuacji ostatecznie przekonało Mariettę to, że starsza pani puściła mimo uszu przepełnioną płaczem prośbę Cobiego, by ciocia przyszła pocałować go na do­ branoc. Było to tak niesłychane, że Marietta zaniepokoiła się nie na żarty i z drżeniem serca czekała, spodziewając się najgorszego. - Przede wszystkim, Marietto, pragnę ci przypomnieć, że Jack Dilhorne wrócił do Waszyngtonu, chociaż, prawdę mówiąc, nie sądzę, byś o tym zapomniała. - Istotnie - przyznała Marietta, zastanawiając się usil­ nie, co nastąpi za chwilę. - Widziałam go na przyjęciu u Van Deusenów, ale nie wdałam się z nim w rozmowę, tylko stanowczo odprawiłam, by wiedział, że nie życzę so­ bie mieć z nim nic wspólnego. Zaraz potem wyjechałam do Bethesdy, bo chciałam uniknąć ponownego spotkania, a przede wszystkim dlatego, by nie zobaczył Cobiego. Wiem również, że raz nachodził nasz dom. - Nie raz, a dwa razy. Za pierwszym razem, o czym

wiesz, został odprawiony z kwitkiem, wygarnęłam mu bo­ wiem, co o nim myślę, i miałam nadzieję, że więcej już się u nas nie pokaże. Dilhorne pojawił się powtórnie i na­ legał na spotkanie z tobą, a stało się to dzisiaj, gdy przed wyjazdem robiłam ostatnie porządki. Kiedy dowiedział się, że ciebie nie ma, zmusił mnie do rozmowy, chociaż zarzekałam się, że nie zamienię z nim już ani słowa. Ciotka westchnęła dramatycznie. - Wyobraź sobie, moja droga, że utrzymywał, iż nigdy cię nie porzucił ani nie zdradził! Przeciwnie, twierdził, że to ty go odtrąciłaś i nie odpowiedziałaś na żaden z jego listów. Twierdził też, że nie dostał ani jednego listu od ciebie. - Jak on śmiał?! - krzyknęła oburzona Marietta. - Nigdy bym nie przypuściła, że jest zdolny do tak zuchwałego kłamstwa. - Ja też nie - przyznała ciotka Percival - ale pozwól mi dokończyć. Naturalnie nie poinformowałam go o ist­ nieniu Cobiego, ale obawiam się, że dowie się o nim, gdy nas tutaj odwiedzi, a zrobi to na pewno. Urwała i spojrzała na pobladłą, wstrząśniętą twarz Ma­ rietty. - Obawiam się, że najgorsze dopiero przed tobą i bę­ dziemy musiały wszystko dobrze przemyśleć. W tej spra­ wie jest coś zastanawiającego i tajemniczego zarazem, więc pozwól, że zrelacjonuję ci wszystko do końca. Otóż gdy zarzuciłam Dilhorne'owi kłamstwo i powiedziałam, że nie dostałaś od niego ani jednego listu, tuż przed za­ trzaśnięciem drzwi spojrzałam mu prosto w twarz. Wia­ domość o listach, jestem tego pewna, wprost go poraziła. - Ciotka Percival zamilkła na chwilę, by uspokoić rozdy-

gotane nerwy. - Przysięgam ci, Marietto, że taki wstrząs malujący się na twarzy widziałam niewiele razy. Ta twarz zaczęła mnie prześladować, pożałowałam wręcz, że tak ostro potraktowałam Jacka. Po głębszym namyśle uzna­ łam, że jego reakcja prawie na pewno musiała być szczera. Nie wyobrażam sobie, by ktoś mógł aż tak dobrze udawać. Jeśli Dilhorne mówił prawdę, to jak wytłumaczyć niezwy­ kle zjawisko znikania listów? Wszystko wskazuje na to, że oboje je pisaliście, lecz żadne z was ich nie otrzymy­ wało. - Obawiam się, że nawet cyrkowy magik miałby kłopot z odpowiedzią - stwierdziła oschle Marietta, wciąż pełna nieufności wobec rewelacji przekazywanych przez ciotkę. - Poczekaj, moja droga, to jeszcze nie wszystko. Za­ częłam dokładnie przypominać sobie, co przed dwoma la­ ty, po wyjeździe Jacka z Waszyngtonu, zdarzyło się w na­ szym domu. Przede wszystkim zastanowiło mnie to, że przecież zawsze osobiście doglądałaś korespondencji ojca, więc gdyby przyszły jakieś listy od Jacka, na pewno byś o tym wiedziała. Mogłaś też mieć pewność, że twoje listy zaniesiono na pocztę. - Panna Percival zamilkła na chwi­ lę, bowiem to, co miała teraz powiedzieć, było doprawdy przerażające. - Nagle zrozumiałam, co mogło się stać. Na pewno pamiętasz, że poranne nudności zaczęłaś mieć od razu po poczęciu. Leżałaś w łóżku i Sophie zgodziła się zająć korespondencją. Jak na nią to bardzo dziwne zacho­ wanie, prawda? Każdego dnia, aż do śmierci twojego ojca, sortowała przesyłki. Wynika z tego, że przez jej ręce prze­ chodziły wszystkie listy, które pisaliście do siebie, czyż nie?

- Ciociu, co ty chcesz powiedzieć? Że Sophie przej­ mowała naszą korespondencję i z zazdrości ją wyrzucała? Że zniszczyła nie tylko listy, lecz również nasze szczęście, a Cobiemu... Marietta nie była w stanie mówić dalej. Przez twarz przemknął jej bolesny grymas, z gardła wyrwał się zdu­ szony szloch. Najwidoczniej stoicki spokój, którym się opancerzyła, gdy Jack ją porzucił, został w końcu zakłó­ cony. - Och, ciociu... - szepnęła tylko, a panna Percival spojrzała na nią w milczeniu, rażona jeszcze jedną nagłą myślą. - Czy możliwe, żeby to była prawda? Czy napra­ wdę w to wierzysz, ciociu? Czy Sophie może być aż tak podła? - Tak - potwierdziła ciotka. - Obie wiemy, że listy, które pisałaś, czekały na wysłanie w gabinecie pana sena­ tora. To nie ulega wątpliwości. A potem wszystkie tajem­ niczo znikły, podobnie jak listy, które wysyłał do ciebie Jack. Kto oprócz Sophie mógł je przejąć i zniszczyć? Oba­ wiam się jednak, Marietto, że to nie koniec. Jest jeszcze coś gorszego... - Nie może być już nic gorszego, ciociu. Ona znisz­ czyła i mnie, i Jacka... - Może być! - wykrzyknęła starsza pani, odzyskując swój zwykły wigor. - Czy pamiętasz, jak umarł twój oj­ ciec? Nagle, gdy był w gabinecie z Sophie. A czy pamię­ tasz, jak ona potem histerycznie się zachowywała? Takich krzyków nigdy przedtem nie słyszałyśmy. Przecież nie lu­ biła senatora. A czy pamiętasz, jak ojciec upadł? Tego wi­ doku nigdy nie zapomnę. Leżał na dywaniku, a rękę miał

wyciągniętą w stronę kominka, zaś w palenisku leżał po­ grzebacz. Przypuszczam, że senator zastał Sophie na ni­ szczeniu któregoś z listów Jacka i... i biedne, słabe serce Jacobusa nie wytrzymało. Tak, sądzę, że złapał tę łajdacz­ kę na gorącym uczynku, a co gorsza, prawdopodobnie był to ostatni list Jacka. Bo kiedy Sophie się wyprowadziła i znowu zaczęłaś zajmować się korespondencją, więcej li­ stów już nie było, prawda? - Nie - odrzekła Marietta. - Mimo że chodzi o Sophie, nie mogę w to uwierzyć... - Nagle zamilkła, przypomniały jej się bowiem wszystkie impertynencje, jakie usłyszała od kuzynki. Przypomniała sobie też ostrzeżenia Charlesa Stantona i Avory'ego. Avory był tak stanow­ czy, że nawet zabronił wpuszczać Sophie do swojego domu. - Mój Boże - powiedziała w końcu przez łzy - jeśli masz rację, to pomyśl, ile biedny Jack musiał wycierpieć. - Najpewniej czuł się dokładnie tak samo jak ona: zdra­ dzony, oszukany, przekonany, że miłość jest ułudą. - Tyle czasu straciliśmy! A mój synek został pozbawiony praw­ dziwego ojca i nawet nie miał nazwiska, dopóki Avory nie obdarzył go swoim. Och, co też Jack musi sobie myśleć? A co będzie, gdy dowie się, że od osiemnastu miesięcy jest ojcem chłopca, którego nigdy nie widział na oczy? Uniosła do góry ręce w geście rozpaczy. Zawsze gdy widziała ten gest u innych kobiet, wydawał jej się dziwny, teraz jednak sama nie umiała inaczej wyrazić tego, co działo się w jej duszy. - Jeśli dobrze go znam - odezwała się ciotka - jutro

tu przyjedzie i będzie domagał się wyjaśnień. A jeśli nie przyjedzie, sama powinnaś go odszukać i z nim porozma­ wiać. Musisz postąpić tak, jak zawsze postępowałaś, to znaczy uczciwie. Nie wolno ci ukrywać prawdy o Co­ biem. Naturalnie on i tak wszystkiego się domyśli, gdy tylko zobaczy chłopca. - Tak - powiedziała Marietta, która znowu odzyska­ ła spokój, była bowiem pewna, że ciotka Percival, za­ ciekły wróg grymasów i fochów, żywy pomnik zdrowe­ go rozsądku, dobrze rozwiązała zagadkę zaginionych listów. - Najbardziej jednak, mimo wszelkich starań mojego drogiego Avory'ego, ucierpiał na tym Cobie. Zaśmiała się smutno. - Ironia losu, czyż nie? Bo gdyby Sophie nie poróżniła mnie z Jackiem, może sama poślu­ biłaby Avory'ego, zamiast podarować mi krótki okres szczęścia. Bogowie nie zawsze są złośliwi, ale z niej muszą się chyba śmiać, zresztą ze mnie i Jacka też. Na­ turalnie wiem, że jeśli chodzi o Cobiego, część winy le­ ży po mojej stronie. Byłam taka szczęśliwa, że w ogóle nie pomyślałam o możliwych następstwach tego popo­ łudnia z Jackiem. Marietta była bardzo wdzięczna ciotce za to, że uprze­ dziła ją o przyjeździe Jacka i zdradzie Sophie, mogła bo­ wiem spokojnie się wyszlochać, a potem zasnąć. Wiedzia­ ła, że rano już nie będzie płakać. Musiała po prostu pogo­ dzić się z tym, co zaszło, i czekać na Jacka. Teraz już nie wątpiła, że ciotka Percival dobrze odtwo­ rzyła wszystkie wydarzenia i że postępowanie Sophie by­ ło więcej niż karygodne. Kuzynka miała na sumieniu kilka ciężkich grzechów, skrzywdziła bowiem nie tylko ją, Ma-

riettę, lecz również Jacka Dilhorne'a i ich niewinne dziec­ ko. Oraz, prawdopodobnie, przyczyniła się do śmierci Ja­ cobusa Hope'a. Zanim zasnęła, a sen nie przyszedł do niej szybko, za­ stanawiała się nie tylko nad tym, gdzie jest Jack, lecz rów­ nież nad tym, co robił przez te długie miesiące, gdy go nie widziała. I czy wciąż ją kocha tak, jak ona kocha jego?

ROZDZIAŁ TRZYNASTY Również Jack pogrążył się w rozmyślaniach o prze­ szłości, jednak w odróżnieniu od Marietty wciąż nie miał pojęcia, co stało się z listami. Myśl o tym, że jego z mi­ łością przelewane na papier słowa nigdy nie dotarły do adresatki, przyprawiała go o ogromny ból. Wierzył ciotce Percival, a przecież z jej słów wynikało, że wzajemnie z Mariettą oskarżali się o zdradę, choć prawda była zupeł­ nie inna. Wciąż rozpamiętując swoje cierpienia, udał się do Bia­ łego Domu. Gdyby nie miał takiego obowiązku, na pewno nie poszedłby na to przyjęcie. Atmosfera tego wieczoru była poważna i minorowa. Szaleńcza, pełna nadziei ekstaza pierwszych dni wojny dawno już minęła, padł bowiem na nią cień przegranych bitew i poległych żołnierzy, lecz ponury nastrój przyjęcia harmonizował ze stanem ducha Jacka. - Coś wszyscy dzisiaj są mało zabawni, a zwłaszcza ty - stwierdził kwaśno Ezra. - Owszem - przyznał Jack. - Pewnie wielu obecnych, podobnie jak ja, myśli o tych, którzy zginęli. Wiem, że w każdej wojnie są ofiary, ale to mała pociecha, bo wszy­ scy nosimy żałobę w sercach. - Ta wojna była konieczna - powiedział Ezra, który

zawsze mocno stąpał po ziemi i nie lubił zbędnego filo­ zofowania. Z jego punktu widzenia wojna stanowiła za­ danie jak każde inne i po prostu należało je wykonać. Było dobrze, jeśli przy okazji Ezra odnosił z tego jakąś korzyść, lecz zadanie pozostawało zadaniem. - Nie neguję tego - powiedział Jack. - Wiesz pewnie, że południowcy myślą podobnie jak ty, to znaczy traktują tę bratobójczą masakrę jako dziejową konieczność, jak świętą wojnę. I to jest dopiero przerażające. Gdy zostaną pobici, upłynie mnóstwo czasu, nim znów staną na nogi, a ile pokoleń będzie trzeba, by zaczęli myśleć w inny spo­ sób? Ezra wzruszył ramionami. - Sami tego chcieli - powiedział. - Zaczęli wojnę w Forcie Sumter. Jack nie zaprzeczył, ale nawet ta świadomość nie była dla niego pocieszająca. Stał sam we wnęce, przyglądając się gawędzącym lu­ dziom, gdy usłyszał za sobą kobiecy głos, powtarzający słowa Ezry. - Jest pan dzisiaj wyjątkowo milczący, Jack. Odwrócił się i zobaczył Sophie Hope. Szybkie spojrze­ nie na jej lewą dłoń powiedziało mu, że panna Hope wciąż jeszcze nie zdołała złowić męża. Był z nią prawdziwy niedźwiedź: tęgi, w średnim wieku, z grubo ciosaną, chy­ trą twarzą. Niewątpliwie przedstawiciel nowej kasty przedsiębiorców, którzy zbijali majątek na wojnie. Jack pomyślał, że ten kawaler dziwnie nie pasuje do Sophie. Uśmiechnęła się do niego czarująco, ale przez ostatnie dwa lata jej młodzieńczy urok zdecydowanie zbladł. Jego

brat Alan przepowiedział słusznie: Sophie przybierała na wadze, a za kilka lat pewnie zostanie starą panną. No cóż, na jej niegdyś powabnych ustach zaznaczał się już niemiły, wręcz odpychający grymas. - Dobry wieczór, panno Sophie - powiedział grzecz­ nie i lekko się skłonił. - Mam nadzieję, że dobrze się pani miewa. - Bardzo dobrze - odrzekła i spojrzała z wyższością na swojego towarzysza, ale nie zadała sobie trudu przed­ stawienia go Jackowi. - Carver - poleciła tylko - niech pan mi przyniesie lody, ale błagam, niech się pan nie spie­ szy z powrotem. Kawaler niechętnie odszedł spełnić jej życzenie, a tym­ czasem Sophie próbowała zrobić wrażenie na Jacku swym wyblakłym wdziękiem. - To jest Carver Massingham - powiedziała lekcewa­ żącym tonem. - Bogaty, ale nudny, a do tego grubianin. Naturalnie czasem może się przydać. Mówiła Jackowi wprost, że jest wolna i można się do niej zalecać, a Dilhorne omal się nie roześmiał z tej żałos­ nej propozycji, odpowiedział jednak całkiem neutralnym tonem: - Na przykład, kiedy trzeba przynieść lody. Sophie roześmiała się dość niepewnie, nie wiedziała bowiem, czy te słowa miały być żartem. - Wydaje się pan zatroskany, Jack. Szukał pan Mariet­ ty, a właściwie wdowy Grant? Ona, niestety, ostatnimi czasy rzadko pokazuje się publicznie. - Oczy jej zabłysły, gdy doszła do miażdżącej pointy: - Wygląda na to, że ma pecha do mężczyzn!

- Dlaczego miałbym być zatroskany? - spytał Jack, ignorując atak na Mariettę. Nie miał zamiaru zdradzić się przed Sophie z uczuciami, nie chciał bowiem stać się ce­ lem jej złośliwych ataków. Sophie przez lata zgorzkniała, a pogarda i zajadłość, z jakimi mówiła o kuzynce, były jeszcze większe niż przed jego wyjazdem. - Przeciwnie, bardzo się cieszę, że znów jestem w Waszyngtonie i że miło spędzam czas. Ostatnie zdanie było wierutnym kłamstwem, Jack uznał jednak, że Sophie na nic więcej nie zasługuje. Jego chłodna reakcja bardzo rozzłościła pannę Hope. Jak śmiał patrzeć na nią jak na jakiś paskudny preparat w gabinecie lekarskim? Jej pragnienie skrzywdzenia Ja­ cka i upokorzenia Marietty stało się tak silne, że nagle przekroczyło granice rozsądku. - Czyżby? Więc pan nie szuka Marietty? To ciekawe. Po tych wszystkich listach, które napisał pan do niej z No­ wego Jorku... - zaczęła nierozważnie -...myślałam, że... Co pan robi?! Jej okrzyk zamienił się w pisk strachu. Jack w jednej chwili zmienił się na twarzy, pojął bowiem znaczenie tych nie przemyślanych słów. Chwycił Sophie za nadgarstek z taką siłą, że znowu krzyknęła, tym razem z bólu. - Jack, niech pan mnie puści! Co pan wyrabia?! Prostoduszny Jack Dilhorne miał teraz twarz mordercy. Sophie nagle zorientowała się, co mimowolnie wyznała. Przycisnęła rękę do ust i skamieniała z przerażenia. - Sophie - powiedział Jack - o jakich listach pani mó­ wi? Dziś po południu dowiedziałem się, że Marietta nie dostała ode mnie ani jednego. Skąd więc pani o nich wie?

- Nie podniósł głosu, ale jego ton zmienił się nie do po­ znania. Z zachowania i sposobu mówienia upodobnił się nagle do swojego budzącego lęk brata Alana. Jeszcze mocniej zacisnął dłoń na przegubie Sophie. - Jack, niech pan natychmiast przestanie! Nie wiem, o co panu chodzi. Niech mnie pan natychmiast puści! - Nie, Sophie. Najpierw musi mi pani powiedzieć, skąd wie o moich listach do Marietty, skoro wszyscy zaprzeczają ich istnieniu. Co pani z nimi zrobiła, Sophie? Marietta, ciot­ ka Percival i Asia w ogóle ich nie widziały, natomiast pani właśnie wyznała co innego. Niech więc mi pani wyjaśni, co zrobiła z tymi listami i dlaczego Marietta nigdy ich nie do­ stała! I co się stało z listami Marietty, które nigdy nie dotarły do mnie? Niech pani odpowie, Sophie, bo inaczej z przyje­ mnością skręcę pani kark, ale najpierw złamię rękę! Przez chwilę wytrzymywała jego spojrzenie i znosiła ból powodowany przez bezlitosny uścisk. Potem spuściła głowę, by po chwili poderwać ją z triumfującą miną. - Och, do diabła, Dilhorne! Z przyjemnością powiem panu prawdę! Spaliłam je wszystkie co do jednego. Rów­ nież listy Marietty do pana. Chciałam, abyście oboje my­ śleli, że zostaliście zdradzeni i porzuceni. Śmiałam się, gdy z tych listów zostawał popiół. Nie mogłam puścić pła­ zem, by taka pospolita brzydula bezkarnie odbierała mi adoratorów. Po tym, jak rozdzieliłam ją z panem, Marietta miała jeszcze czelność ukraść mi Avory'ego i uczynić go swoim mężem. A teraz pan wrócił i, jak widzę, dalej do niej wzdycha. Cieszę się, że spaliłam te listy. Zrobiłabym to jeszcze raz! I jeszcze raz! Niepostrzeżenie wrócił Carver Massingham, niosąc

tackę z lodami, i usłyszał większą część rozmowy. Nie zdradził jednak swojej obecności, tylko stanął w pewnej odległości i nadstawił ucha. Widać było, że słucha chęt­ nie, starał się jednak ukryć radość, jaką sprawił mu widok Sophie w opałach. Nieopanowany gniew, jakiego Jack doznał pierwszy i ostatni raz w życiu, leżał także - o czym Dilhorne nie wiedział - w naturze jego ojca i dwóch starszych braci. Gniew zawładnął nim bez reszty. Przez chwilę widział tyl­ ko bladą, wykrzywioną nienawiścią twarz triumfującej Sophie, która z niego szydziła, cieszyła się, że stracił Ma­ riettę, spokój ducha i dwa lata życia. Potem nie umiał wyjaśnić, jak to się stało, że nie spełnił swojej groźby i nie skręcił Sophie karku. Już, już wyciągał ręce, by ją chwycić za gardło, lecz nagle opamiętał się, czując, że ktoś klepie go po ramieniu. To był Carver Massingham, trzymający w jednej ręce tacę z lodami. Usłyszał już wszystko, co było mu potrzeb­ ne, wolną ręką mógł więc spokojnie powstrzymać Jacka przed niewybaczalnym uczynkiem. - Ej, ej, Dilhorne, co pan wyrabia? Jego ochrypły głos ostudził gniew Jacka. Opuścił ręce i wbił wzrok w Sophie, której poczerwieniały nadgarstek zaczął puchnąć. - Ty... - wycharczał Jack - ty zdradliwa dziwko! - A potem zwrócił się do Carvera, na którym to wyzwisko, mi­ mo że przeznaczone dla wybranki jego serca, nie zrobiło najmniejszego wrażenia. - Życzę panu szczęścia z tą in­ trygantką, ale przed ślubem niech pan jej kupi kaganiec i kajdanki. Będzie pan ich potrzebował.

- Do pioruna, sir! - oburzył się dla zachowania należ­ nych form Carver. - Jak pan śmie tak mówić do damy? Jednocześnie pomyślał jednak: A więc to tak, ta suka nawet do tego jest zdolna! Co tam, wreszcie mam haczyk na pannę Sophie. - Do damy? - Jack rozejrzał się dookoła. - Jakiej da­ my? Nie widzę tu żadnej damy, proszę pana. - Do pioruna, sir! - zagrzmiał znowu Carver, zacho­ wując pozory rycerza. - Odpowie mi pan za to! - Nie - odparł Jack, wreszcie świadom ciekawych spojrzeń, jakie przyciąga ta scena. - Nie mam zamiaru za­ bić pana z powodu tej oto osoby. Niech pan ją spyta, co zrobiła z moimi listami do Marietty i jej listami do mnie, a jeśli po tym będzie pan na tyle głupi, by ją poślubić, to niech pan najpierw zakaże używać ognia w domu. Aż trząsł się z wściekłości, kiedy odwracał się plecami do swych rozmówców. Sophie stała z poszarzałą twarzą. Chwyciła Carvera za ramię, zdawało jej się bowiem, że ten chce ruszyć za Ja­ ckiem. Carver jednak miał inne zamiary. Przede wszy­ stkim interesowała go teraz Sophie. - Nie, błagam pana, nie - szepnęła. Nie wiedzia­ ła, że Carver już wcześniej podsłuchał dość, by poznać prawdę. Bała się też, że jeśli dojdzie do starcia męż­ czyzn, rozwścieczony Jack może publicznie ogłosić, co zrobiła. Carver wlepił w nią wzrok. Lody topniały i skapywały na tacę. - O co mu chodziło z tymi listami, Sophie? Powie mi pani? - Jego głos zabrzmiał nagle tak samo bezwzględnie

jak wtedy, gdy Carver rozmawiał z konkurentami o inte­ resach. - Och, to zwykła niedorzeczność - odparła szybko, starając się ułagodzić Carvera, którego twarz przybrała tak samo wrogi wyraz jak przed chwilą twarz Jacka. Nagle Sophie ogarnął lęk. Po pogardzie, którą zwykle okazywała Massinghamowi, nie zostało ani śladu. - Dałam mu kosza, to wszystko. A on teraz się mści. - Ja tam słyszałem co innego - zaoponował Carver. O ile wiem, Jack Dilhorne zostawił panią dla jej pospolitej kuzynki. Jeśli więc ktoś komuś dał kosza, to on pani. A co pani zrobiła z jego listami, Sophie? Spaliła je, żeby poróż­ nić go z kuzynką, tak było? Bez słowa wpatrywała się w niego. Nie miało sensu go oszukiwać. Carver Massingham był znany z przenikli­ wości. - Niech pani mi odpowie, Sophie. - Odstawił tacę na stolik i chustką zaczął wycierać pobrudzoną lodami rękę. - A niby dlaczego miałabym odpowiedzieć? - odburk­ nęła. - To nie pańska sprawa. - Spaliła je pani, Sophie? Wie pani, że jeśli życzę sobie odpowiedzi, to ją dostanę. - Nie dostanie pan, bo odchodzę - odparła wyzywa­ jąco. Drugi raz tego wieczoru jej nadgarstek znalazł się w stalowym uścisku. - Nie, Sophie, zostanie pani i poślubi mnie bez wzglę­ du na to, czy jej się to podoba, czy nie. Inaczej opowiem wszystkim dookoła o pani postępku. Nie ma ani jednej przyzwoitej osoby w Waszyngtonie, która potem by się

do pani odezwała. Niech pani dziękuje Bogu, że jestem brudną świnią, która wie, jak sobie radzić z zazdrosną jędzą. - Pan tego nie zrobi - wybuchnęła. - Nie odważy się! Wymownie zmierzył ją wzrokiem i wtedy pierwszy raz uświadomiła sobie, kim naprawdę jest mężczyzna, z któ­ rym miała ochotę okrutnie poigrać. Zrozumiała, że wpadła w pułapkę. Za nic nie chciała Massinghama za męża. Wie­ działa już, jakie ciężkie życie ją czeka, gdy go poślubi, ale odrzucenie jego oświadczyn było dla niej równoznaczne z kompromitacją. A wszystko przez Mariettę! Z tym było Sophie najtrudniej się pogodzić. - Nie daje mi pan wyboru - powiedziała w końcu. - Rzadko daję komuś wybór - odparł. - Kiedy już weźmiemy ślub, zacznie się pani zachowywać przyzwoi­ cie, bo jeśli nie, to sama będzie sobie winna. Puścił jej rękę. - Pójdziemy teraz do pani rodziców powiedzieć, że chcemy się pobrać. Wiem, że nie życzą sobie takiego zię­ cia, ale pani jeszcze nigdy niczego nie odmówili i na tym polega pani nieszczęście, Sophie. Proszę zrobić radosną minę, w końcu wychodzi pani za mąż. Znalazła pani głu­ piego, który za wejście do jej świata jest gotów poślubić mało atrakcyjną jędzę z tłustym tyłkiem. I jeszcze jedno. Jeśli kuzynka spyta panią kiedykolwiek o te listy, powie jej pani prawdę, przeprosi ze łzami w oczach i to załatwi sprawę. Znam takie Marietty Grant. Wszystkie mają honor i klasę, których my, czyli pani i ja, nie posiadamy. Słysząc brutalne słowa prawdy, Sophie uśmiechnęła się tak, jakby zjadła cytrynę. Ależ wpadła w tarapaty! Pozwo-

liła Carverovi Massinghamowi zapędzić się w pułapkę i teraz musiała za to zapłacić. Potulnie poszła więc z Car­ verem do rodziców, dłonią drugiej ręki maskując spuch­ nięty, zaczerwieniony nadgarstek. Starała się nie zapo­ mnieć o swoim kwaśnym uśmiechu. Najgorsze, że nie ma już dla niej ratunku! Bo ten, który udawał potulnego niewolnika, nagle okazał się okrutnym i bezwzględnym panem, a ona...

ROZDZIAŁ CZTERNASTY Jack nie mógł spać, wciąż bowiem prześladowało go wspomnienie wrogości malującej się na twarzy ciotki Per­ cival i radości Sophie, chełpiącej się zniszczeniem listów. Ponieważ przez podłość Sophie zyskał opinię niego­ dziwca i rozpustnika najgorszego rodzaju, Jack nie był pe­ wien, czy rano, gdy pojedzie do Bethesdy, Marietta zechce go przyjąć. Nie wiedziała przecież o zdradzieckiej intry­ dze Sophie, musiała więc uważać, że najpierw podstępnie ją uwiódł, a potem porzucił. Tego było aż nadto, by zni­ szczyć największą miłość. Czy uda mu się odrodzić w niej uczucie, jeśli wyjawi, co on i Carver Massingham usły­ szeli od Sophie? Nie mógł się doczekać nowego dnia, by wreszcie wy­ ruszyć w drogę. Przed wyjściem z przyjęcia dokładnie wypytał Butlera, jak dojechać do farmy Hope'ów. - To właściwie nie jest już farma - odrzekł Ezra. - Se­ nator urządził tam swój letni dom, by nie mieszkać w Wa­ szyngtonie podczas upałów. Czeka cię krótka droga. Jack miał niezwykle posępną twarz i Ezra zastanawiał się, czym Sophie Hope mogła tak go pognębić. - Weź mój powóz - zaproponował wielkodusznie będzie ci wygodniej niż wierzchem. Następnego dnia Jack czuł się niewiele lepiej. Wstał

wcześnie i wyglądał jak ktoś, kto przez całą noc nie zmru­ żył oka. Podczas drogi rozmyślał, co powie Marietcie. Za­ stanawiał się, czy ukochana uwierzy w jego opowieść o intrydze Sophie i czy będzie w stanie zrozumieć, że po­ nieważ głęboko ją pokochał, dwa ostatnie lata były dla niego pasmem niewysłowionych cierpień. Sądził przecież, że stracił jej miłość, a może nawet nigdy jej nie zdobył. Najbardziej martwiło go to, że nawet jeśli Marietta mu uwierzy, mogła już wyrzucić go z serca, chociaż w ich ostat­ nie wspólne popołudnie oddała mu się tak ufnie i radośnie. Bądź co bądź, została potem żoną Avory'ego Granta, od którego śmierci upłynęło zaledwie osiem miesięcy. Od Butlera Jack wiedział, że był to szczęśliwy związek i że od czasu śmierci Granta pod Fredericksburgiem Marietta prawie nie udziela się towarzysko. Na przyjęciu u Van Deusenów, gdzie Jack ją spotkał, pokazała się publicznie pierwszy raz po długiej przerwie. Cóż, pomyślał Jack, po­ zostaje mi starać się ze wszystkich sił i liczyć na to, że Bóg będzie dla mnie... dla nas... łaskawy. Gdy dotarł na farmę, nikogo w pobliżu nie było. Pano­ wał niezmącony spokój, jakby w tym miejscu zatrzymał się czas. Jack miał wrażenie, że jego obecność tutaj i to, co zamierzał powiedzieć, można nazwać jedynie święto­ kradztwem. Czarna służąca, ale nie Asia, otworzyła mu drzwi. Co najdziwniejsze, zdawała się go oczekiwać, bo gdy podał swoje nazwisko i powiedział, że chce się zobaczyć z panią Grant, natychmiast wprowadziła go do dużego, przestron­ nego pokoju z idyllicznym widokiem na łąki, wzgórza i lasy. Niestety, Marietty w nim nie było.

Zaczął nerwowo przechadzać się po wypastowanej, drewnianej podłodze, aż wreszcie służąca wróciła i za­ anonsowała: - Pani Grant już idzie - i znikła, a do pokoju weszła Marietta. Takiej Marietty Jack jeszcze nie widział. Lśniące włosy swobodnie opadały na plecy, jedynie na karku były luźno związane szeroką wiśniową wstążką. Marietta nie nosiła żałoby, lecz prostą kremową suknię z bawełny, zdobioną kwietnym wzorem, opasaną w talii szeroką wiśniową szarfą z kokardą. Spódnica sukni była długa, a ponieważ Marietta nie nosiła krynoliny, swobod­ nie opadała ku ziemi. Również pantofelki pani Grant były ciemnoczerwone. Na suknię miała nałożony fartuch z kre­ mowego płótna, ozdobiony delikatną koronką. Najbardziej jednak Marietta zmieniła się na twarzy. Dawna maska surowości całkiem znikła. Teraz odnosiło się wrażenie, że w jej rysach odbijają się spokój i łagod­ ność, nareszcie też było widać ślad uśmiechu, bo przecież Marietta zawsze miała wspaniałe poczucie humoru, choć rzadko się z nim zdradzała. Jack często wspominał tę jej cechę w Nowym Jorku, bowiem na każdym kroku spoty­ kał się z bardzo wyrachowanymi kobietami. Dziwne, lecz to ich spóźnione i nieoczekiwane spotka­ nie zaczęło się podobnie jak pierwsze, dawno temu w Wa­ szyngtonie. Gdy Marietta weszła do pokoju, Jack stał przy oknie i przyglądał się łąkom i drzewom. Odwrócił się, by ją powitać dopiero wtedy, gdy stanęła tuż za nim. Skłonił się, a ona odpowiedziała mu tym samym, jakby byli obcymi ludźmi, którzy właśnie zawierają znajomość.

Również Marietta, patrząc na Jacka, myślała o tym, jak bardzo się zmienił. Przede wszystkim spoważniał, choć wciąż było w nim coś z pełnego entuzjazmu młodzieńca, którego zapamiętała z ich pierwszego spotkania, jak rów­ nież z ostatniego wspólnego popołudnia. Teraz upodobnił się do swojego brata Alana. Oprócz powagi miał na twarzy wypisaną nieufność, a także suro­ wość, której przedtem nie było. Pod tym względem nieco przypominał Avory'ego. W każdym razie ten nowy Jack ją zaskoczył, bo trochę nie pasował do obrazu, który za­ chowała w pamięci. Kiedyś nie wyglądał na swoje lata, teraz sprawiał wrażenie starszego. - Ciocia Percival powiedziała mi, że dwukrotnie zawi­ tał pan do mojego waszyngtońskiego domu i chciał ze mną rozmawiać - rzekła spokojnie. Boże, jak banalnie to zabrzmiało, i jak mało życzliwie. Jednak Marietta, podobnie jak Jack, również była pełna obaw. Nie wiedziała, czy stracone dwa lata i zniszczone listy nie spopieliły jego uczucia. Ciotka Percival powie­ działa jej, że Jack zareagował na zarzuty i odprawę bardzo gwałtownie, może jednak znaczyło to tylko tyle, że obu­ rzyło go fałszywe posądzenie. Dla złagodzenia wymowy swych pierwszych słów uśmiechnęła się i dodała: - No więc jestem. Jack przełknął ślinę. Wiele razy układał sobie, co powie Marietcie, gdy ją znowu zobaczy, ale teraz nie potrafił ze­ brać myśli. W tej chwili myślał tylko o tym, że stoi przed nim piękniejsza niż kiedyś, a jego uczucia stały się jeszcze gorętsze, jeśli to w ogóle możliwe.

Miała taką pogodną twarz. Żadna kobieta pokroju So­ phie nie mogła się z nią równać, bo tajemnica piękna Ma­ rietty kryła się w jej charakterze, a nie w ciele, z którym czas obchodzi się bezlitośnie. Sophie nie bez powodu oba­ wiała się rywalizacji z kuzynką - nie miała bowiem naj­ mniejszych szans. Uśmiech Marietty był czuły i lekko kpiący. - Jaki pan milczący, Jack - powiedziała. - Zupełnie do siebie niepodobny. Wreszcie odzyskał mowę. Najchętniej upadłby przed nią na twarz i ucałował rąbek szaty, jak w Biblii, ale to byłby tylko teatralny gest, zupełnie nie pasujący do tego, co chciał powiedzieć. Nie miał zamiaru jej schlebiać, chociaż ciało mówiło mu wyraźnie, że Marietta pociąga go nie mniej niż daw­ niej. Dlatego rozmowa z nią wydawała mu się w tej chwi­ li bardzo trudna. Wszystkie piękne zdania, które ułożył w drodze do Bethesdy, wyparowały mu z głowy. - Uważa pani, że ją zdradziłem - powiedział w końcu, bo czekała na odpowiedź, przyglądając mu się z dość za­ gadkowym wyrazem twarzy. Później zresztą oboje doszli do wniosku, że lepiej zrobiliby, gdyby od razu padli sobie w objęcia i nie zważając na nic, wrócili do tamtego dnia, gdy w sypialni Jacka dawali upust swojemu uczuciu. Pewnie wydaję się pani nikczemnikiem, który najpierw składał jej fałszywe przyrzeczenia, a potem ją porzucił, odebrawszy cnotę. - Tak - przyznała - to prawda. Czułam to wszystko, gdy na próżno wyczekiwałam choć jednego zdania od pa­ na. Nie mogłam przez to spać. Nigdy nie przestałam pana

kochać, Jack, nawet wtedy, gdy poślubiłam Avory'ego. Tak zresztą Avory'emu powiedziałam. Rozumie więc pan, jak głębokie było to uczucie i jak głęboka jest po nim rana. Mówiąc to, nie wspomniała ani słowem o podejrze­ niach ciotki Percival związanych z Sophie, bowiem na to jeszcze przyjdzie czas. Najpierw musiała się upew­ nić, czy uczucie Jacka przetrwało. - Czy jest jakiś sposób, bym mógł przekonać panią, że nigdy nie przestałem pani kochać, że nieraz pisałem do pani o przyszłości, którą chciałem z panią dzielić? Dopie­ ro po wielu miesiącach pani milczenia, gdy straciłem wszelką nadzieję, poddałem się. Doszedłem do przekona­ nia, że taka jest pani wola i przestałem panią dręczyć swoimi listami. Och, Marietto, nigdy pani nie porzuciłem, ani duszą, ani ciałem. Potem usłyszałem nagle o pani ślu­ bie z Avorym Grantem. Urwał, bo bolesne wspomnienie ścisnęło go za gardło. Marietta dotknęła jego ręki i powiedziała cicho: - W końcu więc doszedł pan do wniosku, że to ja go porzuciłam. Przecież pisałam i nigdy nie dostałam odpo­ wiedzi. Cóż mogłam innego pomyśleć prócz tego, że za­ dowolił się pan otrzymaną rozkoszą i odszedł? - To nieprawda! To nie tak było! - zaprotestował. Wreszcie przyjechałem do Waszyngtonu w interesach i postanowiłem porozmawiać z panią, by dowiedzieć się, co się między nami popsuło, dlaczego mnie pani opuściła. No i wczoraj wieczorem odkryłem, co się sta­ ło z naszymi listami. To Sophie... Sophie... - wypo­ wiadając to imię, niemal dławił się furią.

Marietta pogłaskała go po wierzchu dłoni, bardzo uwa­ żając, by nie pozwolić sobie na łzy. - Sophie je spaliła - dokończyła za niego. - Zniszczy­ ła naszą wspólną przyszłość, a najpewniej przyczyniła się także do śmierci mojego ojca. - Więc pani o tym wie? - wykrzyknął Jack, podrywa­ jąc głowę. - Skąd?! Sophie przyznała mi się do tego do­ piero wczoraj, na przyjęciu w Białym Domu, bo przypad­ kiem wymknęło jej się nieostrożne słowo, z którego wy­ nikało, że wie o naszych listach. Omal nie skręciłem jej karku, zanim wydobyłem z niej prawdę. Marietta pocałowała rękę, którą głaskała, tę samą, która pisała do niej listy o uczuciach i marzeniach o przyszłym szczęściu. - Jak dziwnie układa się życie. Ciocia Percival opo­ wiedziała mi wczoraj wieczorem o wyrazie pana twarzy, gdy zarzuciła panu okrutne postępowanie. Wtedy pierw­ szy raz pomyślała, że jednak pan nie kłamie, mówiąc o tych listach. A potem przyjechała tu do mnie, żeby po­ wiedzieć mi o swoich straszliwych podejrzeniach. Przy­ szło jej na myśl, że to Sophie, która zajmowała się kore­ spondencją ojca podczas mojej choroby, przejęła i znisz­ czyła te listy... i nas. Teraz z kolei Marietcie trudno było zapanować nad uczuciami. Zakryła twarz dłońmi. - Marietto - rzekł Jack schrypniętym głosem - ona zniszczyła tylko papier. Wciąż cię kocham i zawsze ko­ chałem, nawet wtedy, gdy sądziłem, że mnie zdradziłaś. Nie będę cię okłamywał. Gdy usłyszałem, że poślubiłaś Avory'ego, poznałem inną kobietę i nawet myślałem, że

chcę się z nią ożenić, chociaż nigdy nie pokochałem jej tak jak ciebie. Dzięki Bogu, odmówiła mi, chociaż w swo­ im czasie bardzo tego żałowałem. Ale ona powiedziała, że nie mógłbym ofiarować jej całej swojej miłości, bo wciąż pamiętam o tobie. To za jej sprawą zrozumiałem, że nie mogę się związać z żadną inną kobietą. - Na chwilę prze­ rwał, poruszony bolesnymi wspomnieniami. - Ciotka Per­ cival powiedziała mi wczoraj, że poślubiłaś dobrego czło­ wieka, i wiem, że wtedy musiałaś mnie bardzo nienawi­ dzić. Dlatego chcę wiedzieć, czy, oprócz współczucia, ży­ wisz do mnie w swym sercu jeszcze jakieś inne uczucie? Czy gdybym poprosił, byś została moją żoną, mogłabyś się na to zgodzić? - Czy jeszcze w to wątpisz? - Łzy popłynęły jej po policzkach. - Nie słuchałeś, kiedy mówiłam ci, że nigdy nie przestałam cię kochać i że nie ukrywałam tego przed Avorym. On się z tym pogodził, przyjął mnie i adoptował Cobiego. Jeśli w sercu pozostałam ci wierna nawet wtedy, gdy uważałam cię za wiarołomcę, to możesz sobie wyob­ razić, co czuję do ciebie teraz, kiedy już wiem, że byłam w błędzie. Naturalnie, że cię poślubię. Jack nie zwrócił uwagi na wzmiankę o Cobiem, ponie­ waż już wcześniej słyszał, że Marietta wychowuje dwoje dzieci Avory'ego. Zresztą sama Marietta celowo jak naj­ mniej mówiła o chłopcu, nie chciała bowiem, by Jack uznał małżeństwo z nią za obowiązek. Gdy Jack całował policzki Marietty, ich łzy radości mieszały się z sobą. Wreszcie, próbując opanować wzru­ szenie, Dilhorne spytał: - Czy możemy się pobrać jak najszybciej, by nadrobić

te stracone lata? Musisz jednak wiedzieć, że mam dużo gwałtowniejszy charakter, niż sądzisz. Wczoraj wieczo­ rem naprawdę o mało nie zabiłem Sophie za to, co nam zrobiła. Kiedy myślę o tym, jak przez nią zamieniały się w popiół słowa, które do ciebie napisałem... Powiedzia­ łem, że Sophie zniszczyła tylko papier, ale co to był za papier! Marietta zasłoniła mu usta. - Pst, kochany - powiedziała łagodnie. - Jeśli ciocia Percival ma rację, to Sophie zawiniła najgorzej wobec mo­ jego ojca. Jednak to już przeszłość i nie ma sensu jej rozgrzebywać. Zapomnijmy o mojej nieszczęsnej kuzynce, a pomyślmy o naszej wspólnej przyszłości! Znów ją objął i czule pocałował w policzek. - Prawie boję się ciebie dotykać, kochanie. Dwa lata temu byłem zbyt śmiały, zbyt pewny siebie i naszego szczęścia. Kusiłem bogów i dostałem za to nauczkę. Już wiem, że możemy nie dostać wszystkiego, co naszym zda­ niem słusznie nam się należy, albo dostajemy to po dłu­ gich cierpieniach. Oboje zostaliśmy ukarani za moją chci­ wość. - Nie ty jeden dostałeś nauczkę, Jack - szepnęła, tuląc głowę do jego piersi. - Ja też się czegoś dowiedziałam. Że nie mogę brać tego, co chcę, zapominając o całej reszcie. Nie przyszło mi do głowy, że czas i przypadek potrafią tak okrutnie z nami igrać. - A więc i Sophie ma za swoje - stwierdził z goryczą Jack. - Sophie też - przyznała. - To, co nam zrobiła, było straszne, ale znacznie bardziej skrzywdziła samą siebie.

Jack pomyślał o Sophie i jej ostatnim adoratorze, a po­ tem zaraz przypomniał sobie olśniewającą, młodziutką piękność sprzed dwóch lat. Marietta miała rację. Planując przyszłość, musieli zapomnieć o przeszłości. - Chodź, kochanie - powiedział czule, siadając na ła­ wie i tuląc ją do siebie. - Musimy wynagrodzić sobie te stracone lata. Przyrzekam, że nie puszczę cię, póki nie zo­ staniemy mężem i żoną. -' Czyli wszystko ustalone - rzekła i cmoknęła go w policzek. - Bierzemy ślub tak szybko, jak to możliwe. Obejmując ją, Jack pomyślał, że przecież jest tak jak dawniej, a nawet jeszcze lepiej. Oboje dużo wycierpieli i nauczyli się cierpliwości. Nauczyli się też rozkoszować każdą chwilą tak, jakby miała być ostatnią. Głębia ich od­ zyskanego szczęścia była przez to znacznie większa. Mu­ sieli przeżyć rozstanie, by przekonać się, jak silne uczucie ich łączy Marietta wysunęła się z jego objęć i spojrzała mu w oczy. - Wciąż jesteś tym Jackiem, którego pamiętam, mimo że bardziej teraz przypominasz Alana, a mniej siebie sprzed dwóch lat. Chyba oboje dojrzeliśmy. - Zwłaszcza mnie było to potrzebne - przyznał z po­ wagą. - Mój ojciec miał rację. Żyłem tak, jakby szczęście mi się należało. Teraz zmądrzałem. A potem usłyszała od niego coś, co przed ostatnim wy­ jazdem na pole bitwy powiedział jej również Avory: - Widziałem na własne oczy wojnę, Marietto. To zmie­ nia człowieka. Kiedyś była to dla mnie gra, przesuwanie chorągiewek na mapie, różne rysunki i wykresy. Realia

bitwy są inne. Tam nie ma wykresów, tylko ludzie, cier­ piący i ginący zgodnie z tym, co narysowaliśmy z Char­ lesem na papierze. Właśnie dlatego wypłynąłem na „Mo­ nitorze" i brałem udział w walkach na Południu. Nie mo­ głem dalej kreślić linii i udawać Boga. Nigdy tego nie za­ pomnę. - Nie proszę cię, byś zapomniał - powiedziała. - Na­ ciesz się spokojem, który mamy tutaj, z dala od wojennej zawieruchy. I chcę, żebyś poznał dzieci, za które będziesz odpowiedzialny po naszym ślubie. Im szybciej cię zoba­ czą, tym lepiej. Chodź. Jack był bardzo poruszony wyrazem jej twarzy, gdy mówiła o dzieciach. Był to półuśmiech zaprawiony wielką dozą czułości. Przypuszczał, że za chwilę zobaczy dzieci Avory'ego z pierwszego małżeństwa, więc posłusznie po­ szedł za Mariettą na oszkloną werandę znajdującą się na tyłach domu. Stały tam krzesła, stół i jeszcze jedna ława. Ładna, czarnowłosa dziewczynka w białej sukience z czarną szarfą siedziała przy stole i coś pisała, pracowicie poma­ gając sobie wysuniętym czubkiem języka. Bawiący się obok niej jasnowłosy brzdąc wstał, przytrzymując się nogi stołowej, i chwiejnym kroczkiem podreptał na spotkanie Marietty oraz nieznajomego mężczyzny. Był tak podniecony, że stracił równowagę i klapnął na podłogę, ale nie zrażony niepowodzeniem, natychmiast zaczął się gramolić na nogi. Zwrócił ku nim niebieskie oczy i przesłał im i całemu światu przyjacielski uśmiech. Jeśli Cobie miał jakąś wadę, to tę, że kochał absolutnie wszystkich bez wyjątku.

Dziewczynka wstała z krzesła i widząc obcego dżen­ telmena, dygnęła. - Susanno, to jest pan Jack Dilhorne. Jack, to jest pan­ na Susanna Grant, córka Avory'ego. Susanna ponownie dygnęła i powiedziała: - Dzień dobry. Jak się pan miewa? - Potem zwróciła się do Marietty i spytała z największą powagą: - Przepra­ szam, mamo, ale czy ten pan jest moim wujkiem? - Tak - odrzekła Marietta, równie poważnym tonem. - Tak, myślę, że możesz nazywać go wujkiem. - A więc witaj, wujku Jacku - powiedziała Susanna i po raz trzeci dygnęła, a potem wróciła do stołu. - A to - powiedziała Marietta, biorąc na ręce chłop­ czyka uczepionego jej spódnic - jest Cobie. I jest mój. Trzymając dziecko, spojrzała na Jacka z figlarnym bły­ skiem w oczach. Cobie natychmiast wyciągnął rączki, prosząc, by nowy znajomy wziął go od mamy. - Twój ? - zdumiał się Jack. - Jak to możliwe? Gdy­ byś miała dziecko z Avorym, nie mogłoby być takie duże. - Och, Jack, ty głuptasie - roześmiała się Marietta przyjrzyj mu się uważnie. On jest również twój. Te same włosy, oczy, wdzięk. Kto oprócz ciebie mógłby być jego ojcem? - Mój! - Jack osłupiał z wrażenia. Szybko dokonał niezbędnych obliczeń. - No tak, tamto popołudnie! Nie­ możliwe! Zasępił się, ale zaraz objął ich oboje. - Och, Marietto, kochanie, czy chcesz powiedzieć, że... że na domiar złego musiałaś jeszcze i z tym poradzić

sobie zupełnie sama? Kiedy pomyślę, jak bardzo bym się o was troszczył... Zamilkł i Marietta poczuła kroplę spływającą mu po policzku. Wziął od niej chłopca i pocałował go. Cobie naturalnie przyjął to jak coś, co mu się słusznie należało. - Cobie, czyli Jacobus, jak sądzę? - Tak. Po moim ojcu, no i po tobie. Chociaż wyglądało na to, że odszedłeś na zawsze, chciałam, by nosił przynaj­ mniej część twojego imienia. - Słów mi brak! - wykrzyknął Jack, czując pustkę w głowie. Susanna podniosła głowę znad swojego zadania i po­ patrzyła na niego z uznaniem. - On wie, jak się trzyma małe dziecko - zauważyła. - Teraz, kiedy biedny tata umarł, pewnie przydałby nam się mężczyzna w domu. I dobrze by było, żeby znał się na małych chłopcach. Ta życiowa mądrość, podsłuchana przez Susannę pod­ czas rozmowy ciotki Percival i ciotki Lucy Grant, zrobiła na dorosłych nie lada wrażenie. Marietta uświadomiła sobie, że Susanna nie powinna słuchać tego, co mają sobie z Jackiem do powiedzenia, zamknęła więc drzwi werandy i zaprosiła Jacka na długą, drewnianą ławę z widokiem na łąkę i las. Jack poszedł za nią, wciąż trzymając na rękach Cobiego, który ani trochę nie speszony, z zainteresowaniem poznawał swojego no­ wego towarzysza zabaw. Usiedli razem. Jack rozejrzał się dookoła, kontemplując krajobraz ulubiony przez amerykańskich pejzażystów. Na-

wet Cobie ucichł, jakby wyczuwał, że mama i nowy wu­ jek potrzebują chwili dla siebie. Wreszcie Jack pocałował Cobiego w ciepły policzek i powiedział: - Nie codziennie człowiek dowiaduje się, że ma rodzi­ nę. Wciąż chętnie udusiłbym Sophie za to, co zrobiła nam obojgu, odbierając mi pierwsze półtora roku życia naszego syna. Jak strasznie musiałaś cierpieć, gdy osamotniona spodziewałaś się dziecka! Jest mi podwójnie wstyd. Po jednym popołudniu bezmyślnych rozkoszy, za które biorę pełną winę na siebie, przeżyłaś piekło na ziemi. Marietta spojrzała mu w twarz, której ostrzejsze, nieco surowsze rysy wydawały jej się jeszcze bardziej pociąga­ jące, i rzekła łagodnie: - Och, Jack, nie wyrzucaj sobie zbyt wiele. Przyszłam do ciebie z własnej woli i muszę wziąć na siebie część wi­ ny, jeśli w ogóle jest to wina. Nie mogliśmy wiedzieć, że Sophie wykaże się takim okrucieństwem. Ale pamiętaj, że nie zostałam sama w kłopotach. Miałam ciocię Percival, która pomagała mi i wspierała w najtrudniejszych chwi­ lach. To dzięki jej pomysłowości nikt nie wie, że jestem matką Cobiego. Nawet Sophie nie domyśliła się tego i mam nadzieję, że nigdy się nie domyśli. Kłopot tylko w tym, że Cobie jest do ciebie bardzo podobny, a oba­ wiam się, nie, mam nadzieję, że będzie jeszcze bardziej podobny, gdy podrośnie. - Marietta uśmiechnęła się, a potem znów spoważniała. - Muszę przyznać, że to były trudne miesiące. Zanim ktoś się zorientował, że jestem przy nadziei, przeżyłam załamanie nerwowe i ciocia Per­ cival wywiozła mnie na wieś, abym urodziła dziecko na

farmie dalekiej kuzynki, która nie zadawała zbędnych py­ tań. Udawałyśmy, że jestem wdową po bohaterze wojen­ nym. Poza tym bardzo chciałam urodzić to dziecko, bo było wszystkim, co mi zostało po tobie. Gdy Cobie przy­ szedł na świat, wróciłyśmy z ciocią Percival do Waszyng­ tonu i tam rozpowiadałyśmy, że jest sierotą po jej kuzyn­ ce, która zmarła podczas porodu, a wcześniej poprosiła ciocię o adoptowanie dziecka. Natomiast Avory sam do­ myślił się, że chłopiec jest mój. Nie mogłam ukryć uczuć wobec mojego synka, a zresztą jest doprawdy uroczym dzieckiem, co zresztą sam widzisz. Ze śmiechem przerwała opowiadanie, bo Cobie pokle­ pał Jacka po twarzy. - Avory nie tylko się ze mną ożenił, lecz również adop­ tował Cobiego i dał mu swoje nazwisko. Powiedział, że po­ doba mu się taki gotowy syn, mimo że chciał, abyśmy w przyszłości mieli również wspólne dzieci. Pamiętaj, ko­ chany, żebyś nigdy nie był zazdrosny o Avory'ego. To był szlachetny człowiek i wiele mu z Cobiem zawdzięczamy, a on dzięki nam miał radosne ostatnie miesiące życia. - Nie - odparł Jack - nie jestem o niego zazdrosny, chociaż nie wiem, co czułbym, gdyby po moim powrocie Avory jeszcze żył, a ty byłabyś jego szczęśliwą żoną. Bar­ dzo się cieszę, że nie musiałem tego widzieć. W każdym razie gdy myślałem, że cię straciłem, jak już wspomnia­ łem, próbowałem szukać pocieszenia u innej kobiety, ale z uczciwości wobec niej powinienem powiedzieć ci o tym więcej. To nowoczesna Jankeska, próbująca robić taką sa­ mą karierę zawodową jak mężczyźni. Była dziennikarką i uważała, że instytucja małżeństwa jest nie dla niej. Zo-

staliśmy kochankami. Potem próbowałem ją przekonać do małżeństwa, a nawet się jej oświadczyłem. Opowiedzia­ łem jej też trochę o tobie, bo wyczuła, że miałem w prze­ szłości złe doświadczenia z kobietami. Potem, jak już ci mówiłem, okazało się, że tak naprawdę dlatego nie przy­ jęła oświadczyn, że wiedziała, iż wciąż o tobie pamiętam, a nie chciała się zgodzić na rolę tej drugiej. - Marietta słu­ chała z wielką uwagą, bowiem takie opowieści, jego i jej, zastąpić musiały dwuletnią rozłąkę. - Peggy miała rację. Na dobre czy na złe jesteś, byłaś i będziesz dla mnie tą jedną jedyną kobietą. Taka właśnie kobieta odmieniła ży­ cie mojego ojca i wierzę, że ty odmienisz moje. Z Peggy rozstałem się w przyjaźni i słyszałem, że wyszła potem za mąż za starszego od siebie człowieka, wydawcę jednego z magazynów, dla których pracowała. Napisałem do niej list, życząc jej wszystkiego dobrego. „Znajdź tę kobietę, Jack - odpisała mi - i ożeń się z nią". Więc tak jak ja nie powinienem być zazdrosny o Avory'ego, tak ty nie mo­ żesz być zazdrosna o nią, tym bardziej że właśnie jej rada ostatecznie przekonała mnie, by przyjechać do Waszyng­ tonu. Inaczej może w ogóle bym cię nie odszukał. - Dziękuję Bogu, że to zrobiłeś - powiedziała Marietta i pocałowała najpierw Jacka, a potem Cobiego. - Powiedz mi, jeśli nie jest ci ciężko o tym mówić, kie­ dy on się urodził? - Nie jest mi ciężko, ale nawet gdyby było, powinieneś znać szczegóły urodzin swojego syna. Urodził się prawie miesiąc przed terminem, i całe szczęście, bo już i tak był wielki - powiedziała Marietta, uśmiechając się na to wspomnienie. - Przyszedł na świat dziesiątego marca,

w dniu bitwy koło Hampton Roads, o której zresztą do­ wiedziałam się dopiero wiele miesięcy później. Zachował się bardzo obcesowo, bo przerwał nam południowy posi­ łek i zaskoczył wszystkich swoim pośpiechem. W jednej chwili wstawiałam warzywa, a zaraz potem już go rodzi­ łam. Później nam to wynagrodził, bo jest doprawdy zło­ tym dzieckiem. Prawie nigdy nie płacze. - Wstawiałaś warzywa! - wykrzyknął zdumiony, bo­ wiem obowiązki Marietty, którą znał, były bardzo dalekie od żmudnych prac kuchennych. Marietta cicho się zaśmiała. - Och, musiałam wypełnić swoją część obowiązków. Rodzina Hentych była dość biedna, a ja nie chciałam, by mnie rozpieszczano. Zresztą wtedy lubiłam różne zajęcia nie wymagające wysiłku umysłowego. Nagle Jackowi coś się przypomniało. - Powiedziałaś, że on urodził się w dniu wielkiej bitwy okrętów, około południa. To bardzo dziwne. Czy pamię­ tasz, że gdy się poznaliśmy, opowiadałem ci o okręcie wojennym, który potem został nazwany „Monitor"? Żar­ towaliśmy wtedy, pamiętasz wybuchowe babeczki? No więc w dniu tej bitwy byłem na pokładzie „Monitora" ja­ ko obserwator wysłany tam przez konstruktora, pana Ericssona, oraz Departament do spraw Marynarki Wojen­ nej. W ogniu bitwy nie byłem pewien, czy jeszcze kiedy­ kolwiek stanę na lądzie, a tym bardziej czy dotrę do No­ wego Jorku, i wtedy stało się coś zdumiewającego. Jak miał jej powiedzieć, nie narażając się na podejrze­ nie o obłęd, że nagle wyobraźnia podsunęła mu obraz Ma­ rietty? Urwał, by zastanowić się nad doborem słów, lecz

zanim zdecydował się odpowiedzieć, odezwała się ona, nie mniej poruszona od Jacka. - To dziwne - powiedziała - bo i ja przed samym uro­ dzeniem Cobiego przeżyłam coś zdumiewającego. Opo­ wiedz pierwszy, co ci się przytrafiło. W jej głosie było takie napięcie, że Jack zapomniał o wszelkiej ostrożności i dokończył dziwną relację: - Nasz kapitan został raniony odłamkiem i stracił wzrok. Podbiegłem, żeby mu pomóc, bo i ja na coś chcia­ łem się przydać w tej bitwie. Gdy nachyliłem się nad nim, mówiąc: „Trzymaj się, pomoc jest blisko", nagle zamiast niego zobaczyłem ciebie. Leżałaś w łóżku, a obok była ciotka Percival. Cierpiałaś, ale zanim zdążyłem coś powie­ dzieć i zobaczyć więcej, znikłaś i znowu byłem z Worde¬ nem. Nigdy nikomu o tym nie opowiedziałem, tylko jed­ nemu Alanowi w liście, który napisałem później. Możesz pomyśleć, że pomieszało mi się w głowie, ale przysięgam, że cię widziałem. Marietta spojrzała na niego z pobladłą twarzą. - Och, Jack, właśnie wyjaśniłeś mi coś, co stało się tuż przed narodzinami Cobiego. To było tak niepojęte, że po­ tem próbowałam to wyrzucić z pamięci. Ja też nie opo­ wiedziałam o tym nikomu, nawet cioci Percival, której za­ wsze wszystko mówię. Właśnie miałam ostatnie skurcze, gdy nagle cię zobaczyłam. Wyciągnąłeś do mnie rękę. Aż trudno było cię poznać. Miałeś czarną twarz i krew na czo­ le. Odezwałeś się. Do tej pory dobrze pamiętam twoje sło­ wa: „Trzymaj się, pomoc jest blisko". Potem od razu znik­ nąłeś. Jack wyglądał w tej chwili jak rażony gromem.

- Rzeczywiście miałem tamtego dnia poczerniałą od dymu i prochu twarz. I czoło też mi krwawiło - dodał. Brałem udział w bitwie, bo zastąpiłem jednego z maryna­ rzy. A czoło rozciął mi odłamek z wieżyczki działowej „Monitora", którą trafił pocisk wystrzelony z „Merrima­ ca". Na szczęście odłamek był drobny, bo inaczej bym w tej chwili z tobą nie rozmawiał. Jakie to dziwne, że zoba­ czyłaś mnie tak wyraźnie jak ja ciebie i nawet szczegóły się zgadzają. - Potrafię wyjaśnić to tylko w jeden sposób - powie­ działa Marietta. - Silna więź między nami sprawiła, że w trudnej i niebezpiecznej sytuacji zupełnie nieświadomie nawiązaliśmy ze sobą łączność. - To możliwe - przyznał - ale za to całkiem sprzeczne z zasadami, jakimi kierujemy się w życiu. - Owszem - zgodziła się z nim Marietta. - Dlatego nie powinniśmy się zanadto nad tym zastanawiać. Wystar­ czy, że będziemy pamiętać, co u Szekspira mówi Hamlet do Horacego: „Więcej jest rzeczy na niebie i ziemi, niż się wydaje naszym filozofom".* Znowu oboje zamilkli, zadumani nad tajemnicami ży­ cia: przypadkiem, dzięki któremu się spotkali, i opatrzno­ ścią, która pomogła im zejść się ponownie, a Cobiemu od­ zyskać ojca. Pierwszy odezwał się Jack. - Kiedyś opowiem ci o wszystkim, co robiłem przy Hampton Roads i potem, podczas wojny na rzekach Po­ łudnia. Ale dzisiaj jest święto. Chcę po prostu spokojnie * Tłum. Stanisław Brańczak.

z tobą posiedzieć i nacieszyć się synem, o którego istnie­ niu dotąd nie wiedziałem. Och, Marietto, czy zdajesz so­ bie sprawę z tego, jak niewiele brakowało, bym nigdy nie odnalazł was obojga... Objął ich i delikatnie uściskał, a do oczu znowu zaczę­ ły mu się cisnąć łzy. - Z pewnością to rozumiesz, ale uczciwość nakazuje mi powiedzieć, że jeśli zdecydujesz się mnie poślubić, bę­ dziesz musiała wyjechać z Waszyngtonu. Kupiłem wielki, pusty dom na Long Island, doskonały dla ciebie i dzieci. Początkowo nasze życie nie będzie łatwe, nawet gdy woj­ na się skończy. Mam obowiązki wobec Ericssona i Depar­ tamentu do spraw Marynarki Wojennej. Potem przejmę prowadzenie stoczni Butler&Ruthefurd, co obecnie zała­ twiam z Ezrą, a cały czas muszę dla rządu szykować ra­ porty o wojnie. Obawiam się, że poślubisz bardzo zajęte­ go człowieka. - Innego bym nie chciała - odparła Marietta. - A per­ spektywa opuszczenia Waszyngtonu mnie nie smuci, bo znajdę się wtedy dalej od Sophie i nieszczęścia, które na nas sprowadziła. Pamiętaj, co Rut powiedziała w Biblii: „Dokąd ty pójdziesz, i ja pójdę". Jestem przyzwyczajona do dbania o ciężko pracującego mężczyznę. To co robiłam dla ojca, spróbuję robić również dla ciebie, kochany, ale na pewno nie kosztem dzieci - tych, które już mamy, i tych, które będziemy jeszcze mieć. - Oto słowa prawdziwej miłości - odrzekł wzruszony Jack. - Przypominasz mi moją matkę. Chociaż zupełnie nie przypominasz jej z wyglądu, jesteś z tego samego kruszcu: cała ze złota.

- Widzisz, Cobie, malutki - powiedziała Marietta do dziecka siedzącego jej na kolanie. - Pojedziemy do No­ wego Jorku z wujem Jackiem. No i musisz się nauczyć tak do niego zwracać, bo obawiam się, że dla twojego dobra trzeba dalej ciągnąć tę maskaradę. Nie będziesz mógł na­ zywać wuja Jacka ojcem. Jack skinął głową. - Tak czy owak, będę traktował i jego, i Susannę jak moje dzieci. I dla ich dobra, i przez wzgląd na człowieka, który wykazał tyle wielkoduszności, że dał mojemu syno­ wi swoje nazwisko. Nigdy nie zapomnę o tym, że chociaż Sophie ukradła nam dwa lata wspólnego życia, to dała ci Avory'ego i Susannę, a ze mnie zrobiła takiego człowie­ ka, jakim zawsze chciał mnie widzieć mój ojciec. Zresztą wojna nie będzie trwać wiecznie. Południe już jest pobite, tylko jeszcze o tym nie wie. Oboje zasmucili się na chwilę, myśląc o tym, jak wojna wyniszcza kraj, który miał być odtąd ojczyzną nie tylko Marietty, lecz również Jacka. Ta chwila jednak minęła, gdy drzwi werandy się otworzyły i w progu pojawiła się Susanna. - Mamo, ciocia Percival pyta, czy wujek Jack zostanie na lunchu, bo jeśli tak, to położy dla niego nakrycie. - Mam nadzieję, że zostanie nie tylko na lunchu - po­ wiedziała z uśmiechem Marietta, podając Jackowi syna, i pochyliła się, by pocałować dziewczynkę. - To dobrze! - ucieszyła się Susanna i wzięła Jacka za rękę. - Nie pozwolę mu zabrać Cobiego - dodała szybko. - Wujek Jack wkrótce zabierze nas wszystkich - za-

powiedziała Marietta. - Pociągiem do Nowego Jorku, a potem parostatkiem do naszego nowego domu. - Nigdy nie byłam na parostatku - zauważyła Susan­ na, gdy weszli do domu. - To będzie całkiem nowe życie, prawda? Jack ponad głową Cobiego uśmiechnął się z miłością do Marietty, a ona odwzajemniła ten uśmiech. - Tak, całkiem nowe życie - potwierdził. - I mam na­ dzieję, że szczęśliwe.