Gardeners World PL 3-42016

PRZYCINANIE ROŚLIN od A do Z

Wydawany od 25 lat miesięcznik „Gardeners' World" absolutnie zdominował brytyjski rynek czasopism ogrodniczych, zdobywając dwie trzecie wszystkich czytelników prasy w tym segmencie tematycznym. Wersje licencyjne tego tytułu wydawane są z wielkim sukcesem w wielu krajach na całym świecie. Najwyższy poziom merytoryczny

gwarantuje nie tylko renomowany wydawca Immediate Media, ale przede wszystkim BBC World Wide - licencjodawca tego tytułu, rozwijający poszczególne wątki tematyczne w swoich programach telewizyjnych . Nasze licencyjne czasopismo „Gardeners' World. Edycja Polska" zachowuje całą nadzwyczaj wartościową treść i atrakcyjną formę edytorską brytyjskiego oryginału „Gardeners' World".

Dla ogrodników nowy rok nie zaczyna się jak dla reszty populacji 1stycznia. Nadchodzi za dnia. bez fajerwerków i odkorkowywania szampana (choć może powinien). Nie przypomina o nim czerwona kartka w kalendarzu. Pojawia się znienacka. Drżąca biel kropli przebiśniegów, zielone szabelki żonkili.jedyny w swoim rodzaju zapach rozmarzniętej nareszcie ziemi, dłuższe dni... - każdy z nas ma .swój" znak. że wiosna nadchodzi. Budzące się życie w ogrodzie witamy z optymizmem. nadzieją i dłuższą lub krótszą listą życzeń. Z postanowieniem poprawy (co się nie udało w zeszłym roku. teraz na pewno się uda!) i chęcią podjęcia nowych wyzwań. Tym ostatnim może być nauka przycinania roślin. Wiesz. że to dla ich dobra. ale obawiasz się. że zrobisz coś źle? Koniecznie zapoznaj się z obszernym przewodnikiem (s. 91-110). a będziesz przycinał jak profesjonalista. A może odważysz się na wzory na trawniku Cs. 26-31)?Lub zaaranżowanie donic (s.38-42 i 53-74)?

Miniogrody w pOJemmkach nietrudno skomponować. a dzięki gotowym. ukorzenionym sadzonkom wprowadzimy intensywne kolory i moc faktur. na które nie trzeba czekać .od nasiona·. Wiosna przecież ogłasza: .A dlaczego by nie?". Agnieszka Pietrzak Redaktor prowadząca

www.zielonyogrodek.pl Największy portal ogrodniczy

zaprasza Czytelników magazynu

Gardeners' 'WOndEDYCJA POLSKA

PS Pierwszą rośliną. która zakwitła na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, jest cynia (do tej pory astronauci uprawiali sałaty). Skoro udała się w kosmosie. tobie - na ziemi - z pewnością też się uda (s.18-19). A Jeśli zakładasz/ założyłeś ogródek skalny. pochwal się nim. PrześliJ do nas zdjęcie (szczegóły s. 36) - do wygrania .Poradnik kolekqonera. Skalniaki" Eugeniusza Radziula (wydawnictwo Zysk i S-ka). Drodzy Czytelnicy! W polskim wydaniu „Gardeners' World" zachowana jest pieczołowicie oryginalna treść, zatem wszystkie terminy kalendarzowe i określenia w rodzaju „krajowy", „nasz rodzimy" itp. odnoszą się do Anglii. Jednocześnie redakcja wszędzie, gdzie jest to wskazane, zamieszcza przypisy dotyczące polskich terminów kalendarzowych, innych warunków upraw. innych gatunków i odmian roślin uprawianych w Polsce. Gardeners' World Magazine

da ni e

przezna zone wyłąc::n i e do

ży1ku własnego

bez pr

a do rozp wszechn i ania.

3

/

SPISTRESCI LUBIMY... 6

„.przedwiośnie

za

8

obietnicę przyszłego

rozkwitu

Zestawienia idealne wcześnie kwitnące

duety

10 Gady i płazy Bu dzą si ę

z zimowego snu

INSPIRACJE 11

Fuksja magellańska z doświ adczeń czytelniczki

12 Kwiaty na bukiety Prosto z własnej rabaty - wystarczy tylko metr kwadratowy!

18 Wysiew nasion cynii Krok po kroku: do doniczek i gruntu

20 Skarby wiosny carol pokazuje zachwycające, a mało znane rośl i ny

26 Modny trawnik Alan wycina w nim pasy, romby, spirale„.

32 Twardziele w ogrodzie Monty jest fanem niskich

rośli n górskich

38 Wiosna w donicy Dekoracje p ełne optymizmu i słońca

43 Notatnik Joego Na tropie rośl in lubią cych kwaśną, mokrą gl ebę

47 Poznaj roślinę Magnolia soulange'a 'Lennei'

48 Zakochaj się w liliach N ajpi ękni ejsze gatunki do

pojemników

i na rabaty

FAUNA W OGRODZIE 88 Biedronka dwukropka czy odróżnisz ją od azjatyckiej?

e\ 'ł yd a Aą~ąrtłG>'. fJ>untłnjikE3 Su wała Wydanie

ele~:troniczne

przeznaczone

viry'łącznie

m arzec - kwieci eń 2016

do

użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania.

:·-· .....................................................................................................

··~

TEMATY Z OKŁADKI

. .................12'

32 ...................

43 ................... r~~ ··················· ID

48 ...................

................... 26

53 .................

„

53 Poznaj nasze propozycje 56 ódpow1edma domca ZDJĘCIE OKŁADKOWE

tpodłoze

PAUL DEBOIS

58

91

Słonce & wiatr Dekoracje na odsłonięte miejsca

64 Wybór roślin 66 C1en & wilgoc

Przycinaj jak profesjonalista dzięki naszemu poradnikowi

Dekoracje, które rozświetlę mrok

70 Technika sadzenia 72 Bezoosmgowe Piękne, a niewymagające pi elęgnacj i

92 Dlaczego przycinać 94 Kiedy ciąć odpowiednie terminy prac 96 Zrób to dobrze: technika 98 Właściwy rezultat sezonowe przycinanie stymulujące wzrost, kwitnienie lub owocowanie oraz służące zdrowiu roślin 110 Dbałość o faunę

PYTANIA I ODPOWIEDZI 123 Rady na ogrodnicze problemy szybki patent na odświeżenie trawnika

124 Pytania numeru Kiedy zacząć wysiewać do gruntu Jak mieć większe plony ziemniaków

WŁASNE ~

~

!

i

UPRAWY 113 Plony przez cały rok z zaledwie metrowego poletka

128 MARKET OGRODNICZY Oferta centrów ogrodniczych, szkółek, sklepów wysyłkowych i firm projektowych

:;, 120 Prosto z ogródka

i„

Burak liściowy

PRENUMERATA Z PREZENTEM SZCZEGÓŁY S. 54 eVVyda f qlj~Zię»;J ~&iffi~~lł ka ele~:troniczne

76 Monty rozmnaża funkie i sadzi mieczyki 78 KWtaty 82 o woce i warzywa 83 Praca Joego Posadź

:;

Wydanie

100 SPRAW DO ZROBIENIA

Suwała

przeznaczone

1.tVy'łącznie

dymki

84 Szklarnia 86 Wokoł ogrodu Gardeners' World Magazine

do

użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania.

5

Marzec przynosi sprzeczne wiadomości

- przenikliwie zimne jednego dnia i przyjemnie ciepłe następnego. Balansujemy pomiędzy ekscytacją nadchodzącym sezonem a niezadowoleniem , że zima nadal się ciągnie. Na początku miesiąca nie widzimy w ogrodzie żadnych oznak wzrostu, ale już pod jego koniec sporo się tu dzieje. Niemalże można usłyszeć skrzypienie i wybijanie się liści, pędów i pąków, przyczajonych dotąd, by wybuchnąć i z triumfalnym okrzykiem oznajmić nadejście wiosny. Tekst James Alexander-Sinclair GWIAZDA NUMERU Magnolia Campbella
lubimy

przedwiośnie

Zestawienia idealne

Sennajawie Łagodn ie uniesione główki u możliwia­ ją zaistnienie innym roślinom

O Szachownica Michajłowskiego i zawilec wdzięczny

Ta szachownica występuje na górzystym obszarze pó łnocnej Turcji. Wygląda zupełni e inaczej niż jej kuzyn ka - szach owni · ca kostkowata (poniżej); zi mą potrzebuje bardzo przepusz· czalnego podłoża Prezentuje się bajecznie w towarzystwie śpiących kwiatów zawilca wdzięcznego (także pochodzi z Turcji) [w Polsce kwitnie na przełomi e kwietnia i maja - redl Szachownica Michajłowskiego (Fritillaria michailovsky1) • Uprawa Jesienią posadź cebu lki 4 razy głębiej niż ich wysokość Cebulki są delikatn e. więc obchodź się z n imi os trożni e. Nasiona wysiej jesienią. • wysokość x szerokość: 20x20cm. Zawilec wdzięczny, grecki (Anemone blanda) • Uprawa Potrzebuje dobrej, żyznej ziemi, wilgotnej. ale prze· pu szczal nej, pełnego słońca albo lekkiego cienia. Wysiej nasion a w zi mnym i nspekcie lub podziel rośliny latem. Przed sadzeniem j esienią n amocz bu lwy przez noc [w Polsce miejsce sadzenia wymaga dobrego okrycia kopczykiem na zimę - redl • w x s: 15 x 15cm.

O Pierwiosnek lekarski i żółte fiołki Cz tojeścią i mozaikowatą szałwią)

To ładna.świetlista dekoracja, skrząca się od żółtych tonów - odpowi ednia do przywitania ruszającegosezonu. Prymu la przestanie kwitnąć za kilka tygodni, ale fiolk i .tojeść i szałwia będą m ieć kwiaty przez cale lato. Pierwiosnek lekarski (Primula veris) • Uprawa Łatwo go rozmnożyć z nasion. Pachnące kwiaty. • w x s: 25x25cm. żółte fiołki

• Uprawa Rabatowe pewniaki. Fi ołki mają różne kolory i wielkość; są jed noroczne Gak te) i bylinowe. Wszystkie - zac hwycają. Kwiaty większości są jadalne • w x s: 20x15cm.

9 Szachownica kostkowata

i zawilec wdzięczny 'White Splendour' Każdy, kto ma duszę. nie może nie kochać tej szachownicy W Oksfordzie są łąki wiosną pokryte jej łanamUeśli gleba w twoim ogrod ziejestgliniasta. ciężka, zatrzymująca w i lgoć. musisz posadzić choć kilka z nich;jeśli nie - cóż. współczuj ę ci. Szachownica kostkowata (Fritillaria meleagris) • Uprawa Lubi ciężką, gliniastą glebę i będzi e rozsiewać się z nasion, gdy ju ż się przyjmie. Wi osną posadź mnós two cebul. Dziwne.ale roślinę lubią bażanty - wydziobują kwiaty [w Polsce kwi tni e na przełomi e kwietnia i maja - redl • w x s: 25 x 10cm. Zawilec wdzięczny (Anemone blanda) ' White Splendour' • uprawa Na lato znika w glebie [.sen letni" n azywany estywacją - redl Sprawdzasię w bukietach.ale kwiaty dłużej są świeże, j eśli końcówki łodyg najpierw zanurzy się na chw i lę we wrzątku. • w x s: 15x15cm.

Gardeners' World Magazine

)ez prawa do rozpowszechniania.

9

lubimy

przedwiośnie

Przewodnik: płazy i gady Richard „Bugman" Jones pomaga zidentyfikować niektóre z tych wybudzających się jako pierwsze z zimowego odrętwienia C h oć jeszcze niewiele się dzieje1 marzec to czas najwyższej ak-

tywności płazów/ które zaczynają wracać do zbiorników wodnych/ by się rozmnażać. Spędzają tylko kilka miesięcy w stawach/ żeby połączyć się w pary i złożyć jaja. wszystko to często odbywa się w amoku/ jako że

wiele samców walczy o względy mniej licznej grupy samic. Po zalotach osobniki dorosłe szybko się rozstaj ą i op u szczaj ą środowisko wodne. Przed ko ń cem lata ich ma leńkie młode nie są j uż żyjącymi w wodzie kijankami i także przenoszą si ę na ląd . Nazwa //płaz oznacza /loba (amph1) rodzaje //życia (bios) - na lądzie i w wodzie. Gady nie są przywią­ zane do wody/ chociaż zaskrońce lu bią szukać w niej ryb i czasami żab. Ciepłe kompostowniki (w wyniku rozkładu materii) i pryzmy obornika są częśc iej poszu kiwane przez gady które 11

11

11

1

potrzebują podwyż­

szonej temperatury do złożen i a jaj i odchowania młodych .

Żabatrawna

Ropucha szara (zwyczajna)

Jaszczurka żyworodna

Rana temporaria Jej zielonka we, brązowawe albo żółtawe cialo, osiagające 6- 9 cm, często w cętki, smugi lub marmurkowe wzorki, pokryte jest g ladką skórą. Dług i e nogi służą tej żabie do skakania. Od dużych, czarnych, ze złotą obwódką oczu odchodzi z boku trój kątn a plama. Składa pona d 1000 jaj w gęstym, galaretowa t ym skrzeku.

Bufo bufo

<żyworódka) zootoca vivipara s zczupła i krótkonoga, o b rą zowo­ lub żółtocętkowanym ci ele, z poma ra ńczowym i, żółtym i albo czerwonymi cieniami. Dorasta do 16 cm, łą czni e z ogonem . Brzuch sam ców ma plamki lub paski. żyje w kam ienistych, trawiastych m iejscach i wygrzewa się na polanach i skała ch. żywi się owadami, pająkami, dżdżowni cam i i śl imaka m i nagim i.

Zaskroniec zwyczajny Na trix na trix Oliwkowozielone cia ło tego węż a, liczące 70-1 50 cm, zdobią ciemne plamy wzdłuż boków. Głowa m a żółto-czarny kołnierzyk z dużymi, czarnym i obwódkami. Spód jest czarny, pokryt y nieregularnymi, żółto-zielonymi wzorka mi. Odw iedza zbiorniki wodne, by polować na ryby, żaby i traszki. P łynąc, pozostawia sinusoidalny śl ad.

Ma 8-1 5 cm i duże, rozdęte, pokryte brodawka mi, brązowe albo oli wkowozielone ciało. Jest grubsza i więk­ sza niż ż aba, krótkie nogi słu ż ą jej do chodzenia. Ma ma ł e oc zy. Składa 600- 4000 jaj w galaretowatych wstążkach skrzeku. Długowi eczna, odnotowano 40-letnie osobniki.

Anguis fragi/is jasne, meta liczne, szarobrą zowe ciało tej beznogiej jaszczurki osiąga 30- 45 cm. Podłu żna, ciem na linia biegnie wzdłuż boków, zwłaszcza u samic i m łodych osobników. Często chroni się grupami w ciep łych, suchych miejscach. Oddziela swój ogon, by umknąć drapieżnikom - porzu cony ogon dopiero znacznie p óźni ej w ije się w agonii. Szczupłe,

Żmija zygzakowata Vipera berus Krótsza (60 - 90 cm) i tęższa niż zaskroniec. Barwa podstawowa ci ała to jasny brą z, z ciem niejszym albo czarnym zygzakiem biegnącym wzdłuż całego grzbietu. Lubi suche, ciepłe stanowiska, murawy, wrzosowiska i lasy. żywi si ę ma łymi ssakami, ptakami, jaszczurkami

Traszka zwyczajna Lissotriton vu/garis ciemne, cętkowa n e, oliwkowozielone, brązowe i czarn e ciało tej traszki osiąga długość 7- 10 cm,łącznie z ogon em. Samce mają brzuch w wyraźne, pomarańczowe wzory i czarne plamy oraz wysoki, falisty grzebień bi egnący przez kark, grzbi et i ogon. Sam ice wyglą d aj ą skromniej. Składa jaja pojedynczo na l i ści ach rośl i n wodnych. S zczupłe,

Traszka grzebieniasta Triturus cristatus M a szczup ł e, ciemnooliwkowe albo popielatoczarn e, lekko chropowate ciało, osiągaj ące 11-17 cm (łączni e z ogonem). Spód u sam ców jest j askrawopoma ra ńczowy albo ż ółty, z cza rnymi kreskami, za ś grzbiet wieńczy wysoki, mocno powcinany grzebień, bi egnący wzdłuż c iała

i ogona.

Lissotriton helveticu s [nie występuje w Polsce - red.) Podobna do traszki zwyczajnej, cia ło długości 7-11 cm. Samce są oliwkowobrą zowe, a samice m aj ą żółtawe/różowawe gardło, ale w przeciwień stwie do tra szek zwyczaj nych nie są czarnoplamkowane. u samców tylne łapy z błoną pławną. żyje w płytkich stawach na glebach o wysokiej kwasowości.

e' ·~q da Aą~erlł!J>'. fJ>untłnjikE3 Su wała Wydanie

ele~:troniczne

przeznaczone

viry'łącznie

m arzec - kwieci eń 2016

do

użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania_

Fuksja magellańska W artykule dotyczącym zimowego przycinania roślin .Pora na cięcie" (.Gardeners' World. Edycja Polska", 1/2016) pojawił się dopisek, iż fuksja magellańska nie zimuje w Polsce w gruncie. Otóż posiadam na swojej działce taką fuksję od 2012 roku i co roku pięknie odrasta z korzeni. Oczywiście, należy brać pod uwagę fakt, że zimy są ostatnio łagodne.

Moja działka znajduje się w Warszawie, czyli w stosunkowo zimnym rejonie Polski. Fuksję posadziłam w dosyć zacienionym miejscu, słońce zagląda tam dopiero późnym popołudniem. Wiosną nawożę azofoską,gdy zaczynają pojawiać się pierwsze pędy, co następuje dosyć późno, bo dopiero w maju. Roślina

kwitnie do pierwszych przymrozków. Po przemarznięciu pędów ścinam je, a bryłę korzeniową zasypuję korą. W razie potrzeby zwiększam grubość okrywy i ewentualnie docieplam gałązkami iglaków. To urocza roślina, choć nie ma zbyt efektownych kwiatów. Niestety, w Polsce spotkałam ją tylko raz w sprzedaży, a szkoda„. Warto pokusić się o uprawę tej fuksji w ogrodzie, choć oczywiście należy brać pod uwagę możliwość przemarznięcia w przypadku nadejścia długotrwałych,

silnych mrozów. Przecież w naszych ogrodach mamy wiele roślin, którym grozi to samo, a jednak są w nich obecne. Beata Sommerfeld

za podzielenie się swoimi doświadczeniami ogrodniczymi. Autorka otrzymuje od nas książkę Co niszczy ogród wydawnictwa Multico. Na listy czytelników czekamy pod adresem: [email protected] Dziękujemy

e\"~ yrTi ćl'l'f~ ~łłi1ł~i 010Cm i Il i ka S UWafa w~

danie elel-:troniczne przeznaczone

wyłącznie

Gardeners' World Magazine

do

użytku własnego

bez prawa do rozpoVllSZechniania_

Bukiet

z ogródka

Wypełnij

dom kolorem. Kay Maguire pokazuje, jak na niewielkim kawałku ziemi uprawiać kwiaty cięte

m

w iat y ci ęte poprawiająnastrój. Wnoszą do domu kolor. zapach i odrobi nę magii ogrodu. Jeśli tylko mogłabym sobie na to pozwolić, wypełnia łabym dom bukietami przez cały rok Dobra wiadomość Jest taka. że uprawa własnych kwiatów ciętych to zaskakująco łatwe zadanie i nie potrzeba na nią wiele miejsca - sama wykorzystałam metr kwadratowy ziemi. aby latem cieszyć się kwiatami. Zacznij wysiew nasion już teraz, aby na początku czerwca wypełnić dom kolorami. Dzięki własnej uprawie nie tylko oszczę­ dzimy fortunę, ale również będziemy mieli kwiaty, których nie można nigdzie kupić. Delikatne rośliny kwitnące, jak kosmos czy chaber, są według wielu florystów za wrażli­ we, aby je przewozić i sprzedawać, ale za to idealnie nadają się do domowego ogródka. A ile razy wąchaliście zakupione bukiety i okazywało się, że wcale nie pachną? Wiele sklepowych kwiatów jest pozbawionych zapachu po to.aby mogły dłużej stać w wazonie. Nawet te początkowo pachnące często tracą aromat podczas długiego transportu. Na swoją rabatę możemy zaś wybrać kwiaty o cudownej woni, np. tuberozę. które nie zdążą stracić nawet odrobiny zapachu po włożeniu do wazonu.

ZrY\Vaji1nieszaj

~

~ ~

:: !!

~

i:l

e

12

Ostatniej wiosny chciałam sprawdzić, ile kwiatów mogę uzyskać podczas jednego sezonu z rabaty o powierzchni jednego metra kwadratowego. Zabrałam się do uprawy kwiatów jednorocznych z nasion oraz kwitnących latem roślin cebulowych. Gwiazdą mojej grządki była cynia, która kwitła bujnie miesiącami. Moja uprawa zaczęłasięwmarcu, a już na początku czerwca zaczęłam zbierać kwiaty. Ostatnie zerwałam w listopadzie, gdy przymrozki pokonały ostatnie dalie.

Wysiej nasiona, a wkrótce będziesz zbierać takie piękne kwiaty Przez całe lato zbierałam kwiaty, mając wazon każdego tygodnia, aż do ich pełnego rozkwitu w lipcu i sierpniu, kiedy miałam ich tyle, że starczyłoby n a niewielkiśłub! Dopiero jesienią przestały kwitnąć. Łącznie latem zebra ł am prawie 40 niewielkich bukietów, a biorąc pod uwagę cenę najtańszego bukietu z supermarketu (4 funty), oszczędziłam ponad 150 funtów - a to wszystko w zamian za cenę kilku opakowań nasion i paru cebulek. Samodzielna uprawa daje możliwość wyboru gatunków i odmian. których nie kupis z w bukietach, oraz ulubionych kolorów- a w dodatku uniknięcie transportu lotniczego oznacza dbanie o środowisko. Uprawa kwiatów cięt ych jest łatwa i nie wymaga hektarów ani wielkiego wysiłku . Na kolejnych stronach pokażę cl, które rośliny najlepiej wybrać I jak je uprawiać. Zacznij teraz, a w krótkim czasie będziesz mieć wazony pełne ulubionych kwiatów. pełny

pąmerję~' '0~MłłtUm Suwała 1czne przezna zone wyłąc::nie do

Po pierwsze, trzeba znaleźć rośliny kwitnące - jednoroczne, dwuletnie 1 cebulowe - które tym obficiej kwitną, 1m częściej się je ścina. Wybierz dlugo kwitnące, ale równiez wydłuz sezon zbioru kwiatów, mieszając te wcześni ej kwitnąc e z tymi, które kwitną później. Kwiaty cięte powinny długo stać w wazonie - idealnie, jeśli wy trzymają ponad tydzień. zwróć też uwagę na Inne zalety „bukietowej" raba ty: wiele gatunków jest przyjaznych owadom, pachn ą lub są jadalne. Kwiaty, które usychają c, nadal ładnie wyg l ądają, to dodatkowy plus - bukiet dłużej będzie ozdobny. Poni żej prezen tuję kilka moich ulubionych kwiatów.

Tytoń

ozdobny

Długo

kwitnie; piękny zapach wiec zorem. Wysiew pod osłonami Ili- IV, do gruntu V. W x s: 75 x 4 s cm. Kwitnienie VI-X. kwitnienie; jadalny. Wysiew do gruntu IV-V. W x S: 50 x 30 cm. Kwitnienie VI-X. Odmiany 'Indian Prince', 'Nova' (na Zdjęciu).

Odmiany i gatunki Chaber Delikatne kwiaty, tez na suszki. Wysiew pod osłonami 11- 111, do gruntu IV. W x s: 70 x 30 cm Kwitnienie V-IX Odmiany 'Black Bali', 'Blue Diadem'.

'Lime Green', tytoń langsdor ffi i (na zdjęciu).

kwiaty; trwałe po ścięciu.

Wysiew pod

osłonami

11- 111, do gruntu Ili-V.

W

Lewkonia

Pięknie pachnące,

spiczaste kwiatostany. Wysiew pod osłonami, 111. w x s: 50 x 60 cm. Kwitnienie V- VII. Odmiany Lewkonia letnia 'Excelsior Mlxed',

x S: 150 x 50 cm

Kwitnienie VI-VIII. Odmiany i gatunki Aminek większy (na zdjęciu),

kwiaty na bukiety

Kosmos Dług i sezon kwitn ienia. Wysiew pod osłonam i

kwia t y.

Sadzenie x - 111. W

Kwitnienie v1 - x 1. Odmiany 'Dazzler ' (na

zdjęciu),

x S: 120 x 30 cm.

Kwitnienie VHX. Odmiany Lilia kr ól ewska (na zdj ęciu) 'Casa Blanca'; 'Muscadet'.

'Dwar f

kwia t y, trwale w wazonie.

Sadzenie do gruntu 111- V. WxS:90x45cm.

Kwitnienie v1 - v111. Odmiany 'Prosperity', 'N anus' (na

zdjęciu).

Frezja Niesamowicie trwa łe

nie i

Cynia Długi sezon; trwała po ścięci u. Wysiew pod oslonam i Ili- V, do grun tu V- VI. W x S: 40 -1 00 x 30 cm . Kwitnienie v11-x. Odmiany Cynia wyniosla

kwiaty w wazozapach.

pi ękny

Sadzenie do gr untu Ili-V.

W x S: 25 x 15 cm. Kwitnienie VII- IX. Odmiany 'White', (na zdj ęciu) z 'Classic

Tuberoza Intensywn ie pachnące

kwiaty.

Sadzenie w szklarni 111,

Dalia Wytrzymały kw iat, późno kwitnący i spek takularny. Sadzenie 111- v. W x S: 40 - 120 x 45 cm. Kwitnienie v11-x 1. Odmiany 'Chat Noir', 'Ambition', 'Bednall Beauty' (na zdjęciu).

Poszukaj jasnego i otwartego stanowiska. Kwiaty uwielbiają słońce, więc wybierz miejsce, które ma mnóstwo światła, bez innych roślin, drzew i budynków, rzucają ­ cych cień. Powinno być osłonięte, ponieważ w iatr szybko zni szczyłby kwiaty i wysuszył je, szczególnie w gorące letnie dni. Uprawa kwia tów ci ętych na oddzielnej rabacie spr awi, że gleba i warunki będą dla nich najlepsze oraz nie bę dą musiały konkurować z lepiej ukorzenionymi roślinami o wodę i substancj e odżywcze. oznacza to równi eż, że nie będziesz deptać po innych rośli nach podc zas zbier ania kwiatów. Mała rabata o powierzchni metra kwadratowego, z dostępem ze wszystkich stron, jest idealna, ponieważ bez problemu dosięg­ niesz każdeg o miej sca, aby piel ęg nować i uci nać kwia ty bez wchodzenia na nie. Podziel rabatę na kwadra ty. Pokratkowany układ jest najlepszy dla m ałych powierzchni, poni eważ możesz zasadzić kwiaty gęści ej niż w tra dycyjnych rzędach, daj ąc każdej roślinie ta ką samą przestrzeń dookoła.

Podczas planowania rabaty zwróć uwagę na wysokość roślin, um ieszczaj ąc naj wyż­ sze na środku i naj niższe na br zegach. Nie sadź roślin cebulowych przy wysianych, aby nie naruszyć cebul do przyszłego roku, jeśli są na tyle odporne. Nie martw się, je śli z akwitające kwiaty są koło siebie, ponieważ po mogą sobie nawzajem . Dopóki w idzisz, do któr ej rośliny nal eży łodyga, nie przejmuj się tym, że będą pom ieszane.

Zacznij siać i sadzić

Wysiew pod osłonami

Wysiew do gruntu

tace wysiewne podłożem, następnie podlej. Wysiewaj dwa nasiona na kratkę i um i eść na jasnym parapecie lub w szklarni, utrzymuj ąc podłoże lekko w ilgotne. Gdy oba nasiona skiełkuj ą, przerzedź do jednego; przesadź, gdy mają liście.

Poczekaj do mom entu, gdy ziemia jest ciep ła i wilgotna, nie mokra. Przekop ją, pr zygotowując pod zasiew, i usuń chwasty. Zrób p łytk i dołek i podlej go. Wysiej nasiona rzadko i przykryj. Utrzymuj ziem i ę wilgotną i przerzedź siewki, gdy pojawią się liści e.

Wypełn ij

e' -~~ da Aą~e.dłG>'. fJ>untłnjikE3

Sadzenie cebul Użyj

rydla ogrodniczego i wykop osobne dołki cebulki (g ł ębokość: trzykrotna wysokość cebuli). Zasadź cebulę ski erowaną wierzchołkiem do góry, a następnie przykryj ziemią i uklep. dla

każdej

Suwał a

Wydanie ele~:troniczne przeznaczone viry'łącznie do użytku własnego bez prawa do rozpowszechniania.

marzec -

kwiecień

2016

kwiaty na bukiety

Aby twoje kwiaty były idealne Przerzedź

1

siewki, aby już od samego

początku dać rośl inom d uż o

miej sca.

Uszczykuj wierzcholki rośl in jednorocznych (z wyją tk i em lewkonii) kilka tygodni po przerzedzeniu, aby otrzym ać mocne rośliny.

2

3

Usuwaj boczne poszła

pędy, żeby ca ła

energia

w kwiatostany.

się z chwastami (usuwaj je z międzyrzędzi), aby ograniczyć rywal izacj ę o pokarm, wodę i świa tło.

4

5

Podeprzyj

6 7

Nie pozwól

rośliny tyczkami lub palikami, nie opada ły na sąsiadów, a kwiaty były z dala od ziemi. żeby

podłożu wysychać.

Podlewaj regularnie, szczególnie latem.

zacznij

stosować płyn ną

wysokopo ta sową odżywkę

co dwa tygodnie, jak rośl iny zaczną wypuszczać pąki - nawóz do pomidorów świ etn ie si ę sprawdzi.

Rozpraw ręczni e

8

ścinaj kwiaty regularnie, usuwając zamie· raj ące,

aby pobudzi ć

zawią zywanie

nowych.

Zacznij zbierać ścinaj kwiaty rankiem, gdy ich lodygi są peł ne wody i nie są na rażone na wyso k ą temperaturę.

W innym wypadku poczekaj do wieczora. Używaj czystego, ostrego sekatora lub n oża i przytnij dorodn ą łodygę pod k ątem , tuż nad l iściem. By kwia ty nie dozna ły szoku, zabier z ze sobą wia dro z zimną wodą i wkładaj do niego świ eżo ścięte kwia ty. co najważ· niejsze, często zbieraj kwiaty - im wi ęcej zbierasz, tym wi ęcej

eVVyda f qlj~Zię» ;J ~&iffi~~lł ka Suwała Wydanie ele~:troniczne przeznaczone viry'łącznie do użytku własnego bez prawa do rozpowszechniania.

Gardeners' Worl d Magazine

17

WYSIEW POD DACHEM

l

Jak uprawiać •

cynie

plastikowe doniczki lub tacę i ostroznie podlej. Połóż nasiona na mokrej ziemi - na 9-cm doniczkę przypada około 8 nasion. wypełnij mał e

wysiewną podłożem

WYSIEW NA ZEWNĄTRZ

Zapewnij cyniom świetny start dzięki naszemu prostemu przewodnikowi. Wystarczy, że podążysz za wskazówkami, a latem będziesz się cieszyć pięknymi kwiatami Cynie są uniwersalnymi rośli ­ nam1.ldealnymi do wypełnienia luki na rabacie lub przekształce­ nia pustego kawałka ziemi w kwitnącą. sezonową dekorację. Dostępne w niezłlczonej ilości kolorów dają moż!Jwość tworzenia wyrazistych efektów wizualnych. Niesamowita trwałość jest naj lepszą cechą tych radosnych kwiatów - mogą pięknie wyglądać tygodniami. a to oznacza długo­ trwałą dekorację od momentu.

® 8 18 :I

gdy zakwitną pierwsze kwiaty Cynie kwitną aż do pierwszych jesiennych przymrozków. czy II przed tobą długie miesiące przyjemności. Rośliny te 1dealme nadają się do domu jako kwiaty cięte - stworzą śliczny bukiet w wazonie i rozjaśnią wnętrza . Kwitną tak obficie. że nawet nie zauważysz skutków wycinania ich z ogrodu. Więc na co czekasz? Zacznij wysiew już dziś. aby uzyskać piękne kwiaty z nasion!

l

Aby zobaczyć różne odmiany cynii, odwi edź naszą tablicę na: www.pinterest.com/g wm ag

Aąi:de~t~· 'DM~iltłilNI Suwała li zn :na zone wyłącznie do

wysiewaj nasiona w żyznej, odchwaszczonej glebie, przygotowanej tak, aby mia ła drobną i sypką struk turę. Użyj naprężonego sznurka do zrobienia prostej linii, i wykop plytki rów. marzec -

użytku własnego

bez pra

do r zpowszechniania.

kwiecień 2016

kwiaty na bukiety

MARZEC I KWIECIEŃ

2

Delikatnie pr zyklep nasiona, uż ywając do tego dna pustej doniczki, a następni e przykryj je grubą wa rstwą wermikulitu,

3

piasku ogrodniczego lub zi emią .

Ostroż n ie podlej zi emi ę z nasionami i pozwól nadmiarowi wody odpłyn ąć, zanim umieścisz do n iczkę na podstawce na c i epłym parapecie

lub w podgrzewanej do 20-2 5°C

4

Przesadź siewki do osobnych doniczek, gdy uform uj ą się dwie pary li ści. Zaha rtuj je, a następni e pr zesadź do gruntu co 30 cm,

gdy minie już ryzyko przymrozków.

mnożarce.

MAJ I CZERWIEC

2

Wysiewaj nasiona wzdłuż rowu, co 10-1 5 cm . Dłońm i wypełn ij rów zi emią , lekko przykrywając nasiona.

eVVyda f qlj'!f'Zię»;J ~&iffi~~lł ka Wydanie

ele~:troniczne

3

Podlej obfi cie nasiona, um ieść etykiety w zi emi, aby mieć wszystko pod kontrolą. Utrzymuj ziem i ę wilgotną, ale nie przesiąkni ętą , a gdy siewki zac zną rosnąć, przykr yj je osłoną .

4

Gdy siewki bę dą miały kilka par li ści, p rzerzedź je co 30 cm. Podlewaj je często w suche dni i r egularnie usuwaj chwasty.

Suwała

przeznaczone

viry'łącznie

Gardeners' Worl d Magazine

do

użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania.

19

trudno jest mi uwiedo końca marca najzimlejsze dni zimy będą już tylko spomnieniem. Od teraz z każ­ dym dniem ogród będzie przechodził metamorfozę. Widać już pierwsze zwiastuny tych zmian: ziemia, która jeszcze miesiąc temu była czarna, ponura I bez życia, teraz usiana jest tysiącami białych dzwoneczków dzięki przebiśniegom, a spomiędzy nich wyłaniają się pąki ciemierników, sprawdzające, czy już nadszedł czas,by się pokazać. Początkowo zmiany są jednak niewielkie. Pędy ciemierników rosną centymetr po centymetrze, pąki zaczynają pęcznieć, działki kielicha stopniowo się rozchylają, aż w końcu pewnego dnia przyłapiesz się na tym, że odwracasz Ich nieśmiałe kwiaty ku górze, by zagłębić się w subtelności kolorów i nieskoń­ czonych wariacjach Ich plamek edy to

piszę,

zyć, że

Dzień, w którym powraca wiosna Piszę

to,

mając pewność, że

wiosna

już się

zbliża, gdziekolwiek mieszkasz. Może nadcią­ gać

stopniowo, ale w końcu nadejdzie ten w którym będziesz mógł powiedzieć głośno i wyraźnie: .Witaj, wiosno!". Wywąchasz ją, zobaczysz. usłyszysz i poczujesz na własnej skórze. W tym d n iu ziemia zaczyna się budzić: świeży zapach życia wygrywa bitwę z zimową szarugą. Pojawiają się nowe pędy, paprocie rozwijają pastorały liści, pęcznieją pąki kwiatów, a tu i ówdzie wczesne wiśnie i zuchwałe brzoskwinie rozpościerają pierwsze kwiaty na nagich dotychczas gałązkach. Chociaż n ie widać jeszcze liści, każdy pąk na każdej gałązce czeka w pogotowiu, by obudzić się do życia. Barwy i struktury tych pąków również ulegają zmianie. ł:.uski okrywające pąki buków jaśnieją I brązowieją, a kasztanowców stają się lepkie. Oznaki wiosny widać wszędzie dookoła, ale największe zmiany zachodzą tuż przy ziemi. dzień,

~ ~

w

~

s -~------

Chociaż rośliny pączkują w ca łym ogrodzie, najbardziej zauważalne zmiany widać w cienistych zakątkach. Lasy liściaste występują w klimacie umiarkowanym na całej półkuli północnej i Wyspy Brytyjskie nadal są nimi bogato porośnięte, jednak dzisiejsze zadrzewienia są tylko cieniem niegdysiejszych. W umiarkowanym klimacie siedliska znajduje wiele przepięknych gatunków roślin, które przystosowały się do rozwoju pod koronami drzew tam. gdzie zimy są srogie, a sok przestaje krążyć w gałęziach, powodując opadanie liści. Rośliny zielne i cebulowe unikają surowej zimy na swój sposób, chowając się pod powierzchnią ziemi. Niektóre gatunki - jak przebiśniegi i miodunki - podejmują już pierwsze próby, jednak większość roślin woli bezpiecznie zaczekać, aż zrobi się cieplej, ziemia się nagrzeje, dni staną się dlu ższe. a światła będzie więcej - i wtedy dopiero ruszą na pełnych zauważalne obrotach. widać Te wiosenne kopciuszki muszą zdobyć wszystko, nim zegar wybije dwunazakątkach ffi stą. Muszą wysłać pionierskie pędy, przebijając się przez powierzchnlę ziemi do światła, gdzie zgromadzą energię do wydania kwiatów. Pomagają im w tym jasne barwy, którymi są obdarzone, I pulsujące zapachy, którymi przywabiają zewsząd owady zapylające. Kiedy zapylenie i zapłodnienie zakończy się sukcesem, wytworzone nasiona muszą zostać rozsiane, zanim korony drzew pokryją się listowiem, a kwiaty rosnące u ich stóp zostaną pozbawione światła. Te rośliny póżniej zamierają i wchodzą w okres spoczynku, nim kolejnej wiosny znów obudzą się do życia. Górujące nad nimi drzewa dają im więcej, niż mógłbyś się spodziewać. Osłaniają je przed najgorszą zimową pogodą. zsyłając jesienną kołderkę liści, które rozkł adając się. poprawiają strukturę gleby i są bogatym źródłem składników odżywczych dla roślin tworzących leśne runo.

Inspiracje z Glebe Cottage Wyrusz do wspaniałego ogrodu Carol i zobacz spektakularne wiosenne aranżacje i niezwykłe rośliny

~ .

~li'

~'JMMi

~ ~._ ,_·-~~c:eśnie~~itnące

Cienista część ogrodu w Glebe Cottage

~

wiosną

~

Zanim w pelni rozwiną

"-

grujecznika,

:,d .~:

mienie słońca, docierając do kiełkującego dywanu, który tworzą ciemierniki, pier-

~'

pokazuje wszystkie swoje zalety. się liście płaczącego

prześwitują

przez niego pro-

(J3 Najbardziej

zmiany w cienistych

„ ~

°'

~

t

5 ~

"'

~ ~

~

2

nr

Migoczące w cieniu W przydomowych ogrodach rośliny mogą nie mieć takich samych warunków, jak te rosnące dziko w lasach. ale rosnąc pod drzewami i krzewami. przechodzą podobny cykl życiowy. Takimi gatunkami,które natychmiast przychodzą ml na myśl, są ciemierniki, pierwiosnki. fiołki oraz mnóstwo kwiatów cebulowych. Wszystkie dobrze poradzą sobie w takich warunkach, podobnie jak na bylinowych rabatach I obwódkach, gdzie letnie byliny wkrótce przerosną je i zasłonią. Skoro mamy dostęp do takiego bogactwa cudownych roślin z całego świata. znoszą­ cych zacienienie, dlaczego poprzestawać na tych najbardziej oczywistych?

niczne

~ fZt!Z

Zanim cały ogród utonie w zieleni, wiosna dociera do niego falami. Tutaj rodzime papr ocie rozwijają pastoratowate l iści e obok jednego z najbardziej wdzięcznych i ukwieconych

wiosną

wczesnych gatunków

- groszku wiosennego (La thyrus vernus)

Trój list zielonopłatkowy (Trillium chlorope· talum) jest jednym z najbardziej

cych się

wiosną

intrygują·

kwiatów i dobrze prezentuje

razem z białymi narcyzami. Jego kwiaty

przy chłodnej pogodzie zdobią ogród przez długie miesiące,

a przylistki - jeszcze

dłużej.

W niewielkim oczku wodnym wszystko budzi się

do życia, a

rośliny wybuchają zielenią.

czy mieszkasz na wsi, czy masz zbiornik wodny w podmiejskim ogródku,

knieć błotna,

czyli popularne kaczeńce (Caltha pa/ustris),

Dzwonki szachownicy kostkowatej (Friti·

;\

'1

-'

I/aria me/eagris) i kołyszące

ciemierników

przebijają się

się

kubeczki

przez bujne,

zielone liście i kępy miodunki 'Blue Ensign'.

(Anemone nemorosa) 'Vestal' zawilcom trud no zarzucić, że są zbyt ekstrawaganckie, jednak ta odmiana zawsze przykuwa uwagę

siedmiogrodzka (Hepatica transsilvanica) Mimo delikatnego wyglądu ta odporna roślina o 3-4-cm kwiatach dobrze znosi

ni eskazi tel ną bielą

wi osenną aurę . Posa dź ją

kwiatów.

w pólcienistym miejscu, pod iglakami lub pośród kamieni.

'f Psiząb kalifornijski (Erythronium ca/ifornicum) 'White Beauty' Rewelacyjna odmiana o marmurkowatych liściach, nad którymi u noszą się kremowobi ałe kwia ty, a każdy z nich z czerwonym okręgiem w środku - znakiem dla owadów zapylających.

'Hensol Harebell' Chociaż nie pokazują pełni możliwości kwiatów przed początkiem kwietnia i maja, orliki wczesną wiosną zaznaczają swoją obecność

czuprynami świeżo zielonych liści, podobnych do paproci.

e\ ~'·da rł~~ertęi:i;: ®>Mn
marzec użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania_

kwieci eń

2016

wiosenne kwiaty Lasy Ameryki Północnej kipią obfitością gatunków. Jagodowiec wielkokwiatowy (Uvu laria grandiflora) prezentuje się wytwornie i ma rodzaj ulotnego piękna, właściwego leśnym gatunkom. Serduszka piękna (Dicentra formosa). serduszka wspaniała (D. eximia) i ich liczne odmiany lubią takie stanowiska i rozprzestrzeniają się, tworząc kępy podobnych do paproci, często błyszczących, liści. Posadź je wokół ciemierników lub pod kwitnącymi wiosną krzewami, np. wawrzynkami, kameliami czy kalinami. Zdrugiego krańca świata pochodzi serduszka okazała (Lamprocapnos spectabilis, nadal znana jako Dicentra spectabilis) - cudowny przykład rośliny-kopciuszka o długich, łuko­ watych pędach obwieszonych różowy­ ffi Wiosenne mi i białymi dzwon- gwiazdy, jak kami w kwietniu i maju, a znikająca trójlisty i sanprzed nadejściem gwinarie, są czerwca niezwykłych

długowieczne OO

Pielęgnacja

wiosennych kwiatów J. Epimedium różno· barwne (Epimedium x versicolo" Niektóre

epimedia tracą liście na zimę, inne są zimoziel one, ale wszystkie najlepiej prezen tują się wiosną. Zetnij zimozielone liście wcze sną wiosn ą, by pod ziwiać kwiaty rodem z filmu sci ence fi ction.

(Pulmonaria) 'Blue Ensign' Ta niezawodna,

towy (Trillium

długo kwi tnąca rośli na

białe

ma największe, najbardziej okazale kwi aty ze wszystkich miodunek, w kolorze królewskiego bł ękitu. Skomponowana z ciemnymi ciemiern ikami i odrobiną prze biśnie­ gów da niezrównane przeds tawienie.

grandiflorum) Czysto

kwiaty trójlistu dech w piersiach, a odmiana o podwójnych kwiatach ma zapierają

d odatkową koronkę

płatków.

Obie rośliny wym agają ziemi porząd­ nie wzbogaconej ziem ią liściową i półcie nis tego stanowiska.

e\/Vyd a lll$"2i~ a !<&i ł1'~111łka SU Wała Wydanie ele~:troniczne przeznaczone viry"łącznie do

Z uwagi na cykl życiowy tych roślin możesz połączyć je z innymi bylinami, zakwitającymi później: wilczomleczami, wieczornikiem damskim i wczesnymi piwoniami - niektóre z tych gatunków same należą do wiosennych kwiatów leśnych. Piwonia Młokosiewicza (Paeonia mlokosewitschii) wydaje młode liście w szarozielonym kolorze z różowymi, grubymi, okrą­ głymi pąkami, zamieniającymi się w cytrynowe czarki kwiatów wypełnione złotymi pylnikami. Przyjmuje się powoli, podobnie jak kilka innych niezwykłych leśnych gatunków, ale warto poczekać. Wiosenne gwiazdy, jak trójlisty i sangwinarie wybijające z macierzankowych dywanów, tuż obok konwalii majowych, również potrzebują czasu na rozrośnięcie się, jednak są długowieczne. Jeśli chodzi osadzenie, to rośliny w pojemnikach mogą trafić do gruntu praktycznie o każdej porze roku, o ile tylko ziemia jest wystarczająco ciepła, a stanowisko odchwaszczone. Dodatek kompostu własnej roboty i ziemi liściowej polepszy strukturę podłoża i pomoże rozwinąć się nowym korzeniom, jednak unikaj nawozów i obornika, których te rośliny nie potrzebują i z których nie potrafią skorzystać. Większość gatunków rozmnażamy przez podział, wykorzystując ich skłonność do rozprzestrzeniania się i zdobywania nowych stanowisk Kłącza zawilców gajowych możesz pociąć i rozsadzić, serduszki ostrożnie wykop i delikatnie rozdziel, a epimedia przetnij na części, pozbywając się zdrewniałych środków.

Niektóre

inne ich nasiona do doniczek i skrzynek, a wszystkie zabłysną, pozwalając ci stworzyć ogród, który każdego roku będzie świętował nadejście wiosny. D rośliny

same

się rozsieją,

możesz rozmnożyć, wysiewając

Gardeners' World Magazine użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania.

25

Jednym z najlepszych sposobów na nadanie trawnikowi eleganckiego wyglądu jest wykoszenie na nim gustownych pasów. Alan Titchmarsh zdradza najlepsze metody na stylowy trawnik: od klasycznych równoległych linii po fantazyjne wzory w romby.

e\ ~~'da Aą~ąrlłlł'. fJ>c.ll:ntłH jik~ Wydanie

ele~:troniczne

Suwał a

przeznaczone

viry"łącznie

marzec - kwiecień 2016 do

użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania.

~
;:

~

~

g gz z

u:

ffi

fu

!;",

~ ~

am dobre wieści dla wszystkich wielbicieli trawników(sam jestem jednym z nich) - paski znów są w modzie! Tradycyjne, nisko strzyżone trawniki w tym roku dostaną wielki zastrzyk energii. I nie chodzi mi tylko o formalne, proste linie rodem z lat 50.~ do łask wracają ekstrawaganckie szachownice, wzory w romby, spirale, płynne linie, kontury i wsze!kiego rodzaju ogrodowa sztuka trawnikowa. Naostrz więc kosiarkę i bierz się do dzieła! Od razu uprzedzę, że nie musisz wcale zakła­ dać nowego trawnika. Ten, którym dysponujesz, nada się doskonale. Sztuka tworzenia

eVVyda fqlj ~Zię» ;J ~&ifń~~lł ka Wydanie

ele~:troniczne

trawnikowych pasów zależy w połowie od odpowiedniego sprzętu, a w połowie od właści­ wej techniki koszenia. Im regularniej kosisz trawnik - wiosną i latem przynajmniej raz w tygodniu - tym bardziej będzie przypominał puszysty dywan. Kluczowym czynnikiem niezbędnym do uzyskania pięknych pasów jest odpowiedni rodzaj kosiarki. Musi być ona wyposażona w ciężki wałek, który ugniecie trawę podczas koszenia. Efekt pasków na trawniku tworzą bowiem źdźbła trawy układające się pod właściwym kątem. To właśnie przeciwne kierunki ułożenia źdźbeł kreują ciemne i jasne

pasy na trawniku. Skoś dwa pasy trawy, idąc za każdym razem w przeciwnym kierunku, stań na ich końcu i sam się o tym przekonaj. Pas trawy, w którym źdźbła układają się w kierunku .od ciebie", będzie jaśniejszy, ponieważ zobaczysz tylko ich powierzchnię, od której odbija się światło. W pasie trawy ze źdźbłami skierowanymi .do ciebie" zobaczysz głównie końcówki źdźbeł i cień, który rzucają, dlatego ten pas będzie ciemniejszy.

Linie równolegle Warto też poznać kilka reguł gry w paski. By uzyskać dobry rezultat, wykoś pasy

Suwała

przeznaczone

\ńfy"łącznie

Gardeners' World Magazine

do

użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania_

27

POMYSŁY

NA

Pierwsze cztery style wymagają dość częstego koszenia trawy, która nie rosła zbyt długo, przy użyciu kosiarki z tylnym wałkiem (koś co najmniej raz w tygodniu wiosną, kiedy trawa rośnie intensywnie, jesienią i podczas mokrego lata).

kreatywny

traWniK

Wąslcie pasy Doskona ły

styl dla form alnych traw ników. Najpi erw skoś trawę na obrzeżach, a później zacznij od prostej krawędzi, przesuwając się w górę i w dó ł na ca łym obszarze - sąsiednie pasy tnij na nie· wielką zakładkę dla uniknięcia nieprzystrzyżonych „czuprynek". Na trawniku z nieregularnymi krawędzi am i wykoś pi erwszy pasek, łącząc dwa najbardziej oddalone punkty, a później w zoruj się na nim, kosząc kolejne pasm a trawy. Do wykońc zenia objedź kosi arką jeszcze raz całą dzi ałkę dooko ła .

Szerolciepasy Są najlepsze dla rozległych trawników, a ich efekt najłatwiej osiągnąć, używając kosiarki

bębnowej o szerokiej powierzchni cięcia. Alternatywnie m ożesz skosić 2- 3 pasy w tym samym kierunku (porównaj z poprzednim stylem), jednak jest to czasochłonne, ponieważ będzi esz m usi ał wracać dom iejsca, w kt órym zacząłeś.

Wzór w lcratę lub romby Rozpocznij od skoszenia obrzeży, a następni e koś od lewej do prawej. a później z dołu do góry tak, by pasy się na siebie nakładały i tworzyły kwad raty. Wykonując ten schem at w poprzek trawnika, zamiast z gór y do dołu, otrzym asz efekt rombów. Ten w zór pasuje do form alnych i współ­ czesnych trawników, a także na specjal ne okazje.

e\~'1d a Aą~ąr!ł!J>'. fJ>ontłftjikE3 Su wała Wydanie

ele~:troniczne

przeznaczone

ł.tVy'łącznie

m arzec - kwieci eń 2016

do

użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania.

trawnik we wzory Ścieżki WJJlcaszane wlące(~rerwsze

po lewej) Wiosną

wytnij kręte ści eżki koa następnie koś je raz na tydzień lub ra z na 2 tygodnie. Reszcie trawy pozwól rosnąć do woli, ale skoś ją raz w roku, wczesną jesienią. ścinki zostaw na kilka dni, a późni ej zgrab i usuń. siarką rotacyjną,

Ścieżki wykaszane

w lcwitnącejmura­ wie(po lewej)

Wytnij ścieżki na wi osnę i koś je co tydzień. Przytnij sąsi edni ą trawę na 5 cm lub wyżej, co 3-4 tygodnie, by pozwolić kwiatom takim jak pierwiosnki zakwitnąć i wydać nasiona. Ta metoda stwarza siedliska dla dzikiej fauny, ponieważ umożliwi a rozwój wielu gatunkom roślin i owadów, które późni ej stają się źródłem poży­

wienia dla drobnych zwierząt.

Spirale Stwórz ksztalt położony na środ­ ku murawy, a później koś, posuwając się na zewnątrz od niego, tworząc spira lę z pasów o szerokości

kosiarki.

Możesz także

za stosować różne wysokości

koszenia, aby uzyskać efekt poka zany na zdjęciu (po lewej). Jeślim artwisz się rezultatem odręcznego koszenia, zaznacz kształt piaskiem lub farbą w aerozolu przed pierwszym koszeniem, a później podążaj za tymi znakami. Spirale najlepiej wygl ą­ dają na okrąglych trawnikach bądź trawiastych wzgórkach w nowoczesnych ogrodach.

prostopadle do widoku z domu, ponieważ efekt będzie lepiej dostrzegalny, niż jak pasy biegną w poprzek trawnika. Co więcej, pasy biegnące od domu do końca ogrodu stwarzają iluzję, że ogród jest znacznie dłuższy niż w rzeczywistości. Możesz nawet trochę oszukać i zaokrąglić pasy w kierunku centralnego punktu, tak by .prowadziły" do niego wzrok, podobnie jakrobią to kręte ścieżki. Można pomyśleć, że paski najlepiej będą wyglądały na krótko przystrzyżonej trawie, ale nic bardziej mylnego. Najlepiej ustawić ostrze na wysokości 4 cm, które pozostawi dłuższe źdźbła, a te odbiją więcej światła adadzą więcej cienia) niż trawa przystrzyżona na jeżyka.

eVVyda f qlj~Zię» ;J ~&iffi~~lł ka Wydanie

ele~:troniczne

Dodatkowo dzięki temu trawa mniej ucierpi w czasie suszy (latem nawet nie zatęsknisz za trawnikowymi zraszaczamn

(ł3 Można pomyśleć, że paski

najlepiej będą wyglądały na krótko przystrzyżonej trawie, ale nic bardziej mylnego W Powrót do przeszłości Historycy nie są pewni, kiedy właściwie na trawnikach pojawiły się pierwsze paski, ale mam pewne przypuszczenia.

Pierwsze kosiarki mechaniczne wynaleziono w epoce wiktoriańskiej, inspirując się kosami chłopów z gospodarstw rolnych. Na początku kosiarki były ciągnięte przez kucyki. Robotnicy przywykli do orania ziemi pługiem ciągniętym przez konia raz w jedną, raz w drugą stronę pola, dlatego w taki sam sposób używali mechanicznych kosiarek. Uzyskiwany w ten sposób efekt pasów na trawniku od razu wskazywał na koszenie maszynowe, a to przemawiało do świado­ mych swojego statusu wiktoriańskich właści­ cieli ziemskich. Zanim sprytne kosiarki bębnowe dotarły do miejskiej klasy średniej, w latach 60.

Suwała

przeznaczone

viry"łącznie

Gardeners' Worl d Magazine

do

użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania_

29

Mechanika

Kosiarlcabębnowa

koszenia

Ten tradycyjny typ kosiarek najlepiej nadaje się do delikatnych trawników, p onieważ ich ostrza tn ą jak nożyczki - czysto i doki adnie. Za powstawanie pa sów odpowiada ciężki wałek. Kosiarki bęb­ nowej używaj tylko do dobrze utrzym anej trawy, suchej i niezbyt wysokiej. Tą kosiarką doskon ale przystrzyżesz delikatną trawę. Ręczn a kosiarka bębn owa sprawdzi się na niewielkich traw nikach. Jej przedni i tylny wałek pozwal ają na koszenie trawy przyl egającej do rabat - dzięki temu unikniesz oskalpowania trawy, co zdar za się w przypadku kosiarek rotacyjnych na kółka ch. Im więc ej ostrzy jest w bębnie - od s do 12 - tym dokładniejsze cięcie. Kosiarki bębnowe są droższe od rotacyjnych.

Kosiarlcarotacyjna na lcóllcach /poduszkowa Poziom o umieszczone ostrza podobne do ko sy sprawiają, że kosiarki rotacyjne są wszechstronne i n adają się do koszenia wyż­ szej i bardziej mokrej trawy, ale tylko modele na kółkach z t ylnym wałkiem p ozwolą na uzyskanie pasów na trawniku. Dobrze sprawdzą się nawet na trawnikach rekr eacyjnych i doskonał e skoszą rozwichrzoną trawę porastającą zbocza. Użyj kosza do ściętej trawy, j eśli chcesz uzyskać pasy lub dekoracyjne wzory. Grabienie skoszonej trawy zaciera widoczność pasów. Ko siarkami poduszko -

wymi łatwiej

manewrować, więc sprawdzą się

na trudniejszych

obszarach - pod kr zewami i niskim i drzewam i, na skarpach i wą ­ skich zakrętach, ale nie dadzą wym arzonych pa sów.

Kosząc trawę

z zamiarem uzyskania pasów, wybierz koszenia. Ustaw ostrze tak, by

właściwą wysokość

kosiło trawę na wysokości przynajmniej 3 cm - naj· lepszy efekt pasów dadzą dłuższe żdżbła, które odbijają więcej światła. Pozostawienie dłuższych źdźbeł sprawi także, że będą mniej wrażliwe na suszę i bardziej wytrzymałe.

trawniki w pasy nadal świadczyły o prestiżu społecznym. Lata 70. przyniosły nam klomby i kosiarki rotacyjne, które wyparły kosiarki bębnowe - od tego czasu jedyne pasy, jakie mogliśmy oglądać regularnie, widniały na murawach stadionowych (pomyśl o nieskazitelnych kortach Wimbledonu i stadionach futbolowych, które kosi się kosiarkami boiskowymi o metrowej długości ostrzach). Stylowe pasy na trawniku są ostatnim ze sposobów, który możesz wykorzystać do spersonalizowania działki i wyrażenia

Jednak nie musisz poprzestana prostych liniach i formalnych kształtach. By uzyskać bardziej naturalny wygląd, spróbuj "koszenia konturowego" i wytnij w trawie zaokrąglone pasy dookoła wysepek z wysokimi trawami i kwiatami polnymi, wokół pojedynczych drzew czy skupisk krzewów (być może połączonymi z ustronnym siedziskiem lub rzeźbą ogrodową) bądź wytnij krótkie ścieżki w kwietnej łące. Najlepsze w tym sposobie jest to, że jeśli nie jesteś zadowolony z efektu, po kreatywności. wać

e\"ąt]da Aą~ąrtłG>'. fJ>untłnjikE3 Wydanie

ele~:troniczne

Suwała przeznaczone viry'łącznie do

m arzec - kwiecień 2016 użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania.

trawnik we wzory

TRAWY najlepsze

Całoroczna pielęgnacja

NA PASY

Do uzyskania jak najlepszych pasów utrzymuj trawnik w d oskonałej kondycji - a to oznacza regularne koszenie, n awożeni e wi osn ą oraz grabienie m chu i zaschniętych

Życice Współczesne odm i any życicy (rajgrasu) łączą wyglą d eleganckich trawników z pr aktycznym użytkowaniem i łatwo­ ścią utrzymania trawników rekreacyjnych. Charakteryzuj ą się szerszymi liśćm i, które tworzą wyraźniejsze pasy.

źdźbeł jesieni ą.

Kostrzewy Główny skład nik

mieszanek tr awnikowych; wytwarzają gęste, o wąskich l iści ach. Początkowo mogą rosnąć wol no, co naraża je na zagłuszenie pr zez silniejsze gatunki. niewylegające źdźb ła

Mietlice Rodzina luksusowych traw tworzących deli katną strukturę trawnika, o płożąco-wyprostowanych źdźbłach z wąskim i l iśćm i. Odpowiednie do trudnych warunków, w których inne gatunki mogą zm a rni eć . 'Brow ntop' i inne mietlice zwykle stanowi ą niewi elką dom ieszkę mieszanek, poni eważ nie za leca się wysiewania tylko jednej odm iany.

Mieszanki traw Większość

mieszanek trawnikowych zawiera gatunki, które sobie w różnych warunkach i sytuacjach. Z biegiem czasu dom i nujące gatunki przejmą kontrolę nad trawnikiem, a te, którym zastane warunki nie będą odpowi adać, zostaną wyparte. Marząc o eleganckich pasach na trawniku, pam iętaj , poradzą

by unikać mieszanek zawi erających stare odmiany życi cy, których szor stkie, twarde źdźb ła nie są podatne na ugniatanie, a sprężyste ło dyżki kwiatostanowe pojawiają się na krótko po koszeniu, psując efekt idealnego trawnika do gry w bule.

prostu poczekaj, aż trawa odrośnie. Możesz za darmo odmienić wygląd ogrodu, a zajmie ci to nie więcej czasu niż zwyczajne skoszenie całego trawnika.

śmiały krok naprzód Nowe oblicze trawników pociąga za sobą zmiany technologiczne. Niektóre z ostatnich modeli kosiarek rotacyjnych wyposażone są w ciężkie wałki umieszczone z tyłu urządzenia, które ugniatają źdźbła trawy tak, by układały się w pasy (używam takiej od wielu lat), a w USA wielbiciele pasków mogą również

eVVyda f qlj~Zię»;J ~&i ffi~~lłka Wydanie

ele~:troniczne

dokupić sprężynowe wałki do

trawę, użyj

tworzą wyraźniejsze

kosiarek, które pasy, jeszcze silniej ugniatając źdźbła trawy niż zwykły wał, który dociska trawę tylko swoim ciężarem. Obserwujemy również powrót kosiarek z koszami na trawę, a dokładne zebranie wszystkich ścinków jest niezbędne, gdy chcesz otrzymać staranne pasy. Oczywiście trawnik musi być w doskonałej kondycji, jeśli chcesz wyciąć na nim wyraźne pasy, a to oznacza jego prawidłową pielęgna­ cję, hojne nawożenie wiosną i regularne koszenie. Jesienią wygrab mech i zaschniętą

zawartością

jesiennego nawozu z obniżoną azotu i nakłuj trawnik, by zwięk­

szyć jego przepuszczalność.

Chwasty nie przychodzą nam z pomocą - koniczyna zaciera wyrazistość pasów, ponieważ jej liście nie naginają się tak jak źdźbła trawy. Pogódź się z tym (tak jak ja) lub użyj środka chwastobójczego do trawników. Pamiętaj też o naostrzeniu ostrzy kosiarki (wymień je, jeśli są mocno stępione przez kamienie) i o tym, by nie kosić trawy, kiedy jest mokra lub wyschnięta na wiór. Dzięki temu uzyskasz pasy ostre jakbrzytwa. O

Suwała

przeznaczone

\ńfy'łącznie

Gardeners' Worl d Magazine

do

użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania_

31

Odporne na suszę, wytrzymałe i ładne - rośliny górskie idealnie nadają się do dzisiejszych ogrodów, twierdzi Monty

W

ostatnich latach najwcześ­ niejsze miesiące roku w moim ogrodzie były cudownie rozświetlone

barwami.

Odpowiedzialne za to rośliny - począwszy od kwitnących na granatowo, błękitno, fioletowo i żółto kosaćców żyłkowanych (Iris reticulata), Danforda (I. danfordiae) i h istrioides, po szachownice Michajłowskiego CFriti11aria m ichailovskyr), które są pełne czekoladowych, obrzeżo­ nych na żółto kwiatów, kołyszących się w nieogrzewanej szklarni - ogromnie mnie cieszą, choć radość ta jest zabarwiona żalem, że uprawiam je dopiero od niedawna. Wydawało mi się, że podobnie jak inne wspaniałe rośliny cebulowe z kategorii ,.roślin górskich"poprostu niesą z mojej bajki. Nie nauczyłem się ich doceniać, tak samo jak wielu innych przedstawicieli tej grupy - od wyjątkowych, malutkich roślin cebulowych po niewielkie krzewy. Rośliny górskie (skalne) zawsze były niszowe - nigdy nie weszły do ogrodniczego mainstreamu, a odkąd ogródki skalne przestały być popularnym elementem ogrodów, po prostu wyszły z mody. Szkoda, bo mają w sobie coś z klejnotów i pod tym względem są wyjąt­ kowe. Dzięki ich charakterystycznym cechom można się nimi cieszyć w ogrodzie dowolnej wielkości, w dowolnych warunkach. Muszę się przyznać, że dopiero od niedawna podchodzę do nich tak entuzjastycznie. Przez dłuższy czas po prostu lekceważyłem je jako nieaktualny krzyk mody z lat 50. i 60. XX wieku. Wydawało mi się, że już z nich wyrosłem, i dopiero teraz zdaję sobie sprawę, jakie to było aroganckie. Zainteresowałem się nimi na nowo prawdopodobnie dzięki odwiedzinom w Arktyczno-AlpejskimOgrodzie Botanicznym Gardeners' World Magazine

33

Z RUCHEM WSKAZÓ·

O Iris histrioides ' Lady Beatrix Stanley' to odmiana stara, ale

vivum) ' Red Ace' i rozchodnik (Sedum /ydium) świetnie

czują

się

posadzone obok siebie w bardzo przepuszczalnej glebie;

9

Angielska nazwa

rojnika (house/eek) nawiązuje do zdolności rozwijania się tej

'Winifred Bevington' sprawdza się jako zimozielona roślina okrywowa świetnie

tworząca piękne

ciemnoróżowej liścieniowej

lewizji

(Lewisia

cotyledon) pozwala jej

e

34

pąmerję~· '0~MłłtUm Suwała 1czne przezna zone wyłąc::nie do

uży1k1

wTrom50 (350 km zakolem podbiegunowym) i w Górach Smoczych, które znajdują się na drugim końcu świata, w RPA. To dwa kompletnie różne miejsca - łączą je tylko warunki (w Górach Smoczych może być zresztą zimniej niż w ogrzewanej przez Prąd Zatokowy północ­ nej Norwegii), które z punktu widzenia roślin są wyjątkowo zbliżone. I tu, i tu jest zimno, bardzo jasno, gleba jest bardzo przepuszczalna, a realia zbyt trudne dla mnóstwa roślin - te z nich, które przystosowały się do lokalnych uwarunkowań, rozwinęłybardzospecyficznecechy. Większość prawdziwych roślin górskich, które pochodzą z wysoko położonych miejsc, rozwinęła w drodze ewolucji zdolność do radzenia sobie z intensywnym zimowym chło­ dem (często z pokrywą śnieżną pełniącą funkcję warstwy ochronnej), po którym następuje mokra, łagodna wiosna i słoneczne, niekiedy gorące, suche lato. Niewiele z nich toleruje warunki bagienne, a większość świetnie rozwija się w bardzo przepuszczalnej glebie - i czują się jak u siebie wszędzie tam, gdzie znajdą takie warunki: czy to na kole podbiegunowym, w Afryce, czy w Andach.

Tworzenie minigór Ogrody skalne i rośliny górskie stały się popularne, gdy przedstawiciele wiktoriańskiej klasy średniej zainteresowali się wyprawami w góry i zaczęli uprawiać swoje hobby w najbliższych dostępnych im wysokich pasmach górskich, czyli w Alpach. Znajdujący się wśród amatorów wspinaczki botanicy dostrzegli tamtejsze rośliny i zaczęli je zbierać. Po powrocie do domu, pragnąc się nimi pochwalić, budowali w ogrodach miniaturowe Alpy, czyli, innymi słowy, skalniaki. Niektóre z nich są wyjątkowe pod względem wielkości i ambicji twórców, np. obiekty w edynburskim Królewskim Ogrodzie Botanicznym czy w prowadzonym przez RHS ogrodzie w Wisely albo ogromny ogród (obejmującym.in. zbudowany w skali model Matterhornu) stworzony przez Sir Franka Crispa w posiadłości Friar Park w hrabstwie Oxfordshire. Ten ostatni kupił i pielęgnował śp. George Harrison, który był bardzo dobrym ogrodnikiem. Jednak żeby cieszyć się roślinami górskimi, nie trzeba mieć ogrodu skalnego. Lubię je sadzić w donicach, skrzynkach ceramicznych albo kamiennych korytach. Wiele pojemników na rośliny górskie to płytkie, szerokie donice, które same w sobie są ładnymi przedmiotami i pięknie wyglądają w grupie, obsadzone roślinami. Koryta i złewy zyskują tę przewagę nad tradycyjnymi donicami, że mają dużą powierzchnię i wbudowany system odprowadzania wody (otwór odpływowy). Tworzą również odpowiedni rodzaj krajobrazu w miniaturze, który z wielu malutkich, wyjątkowych roślin wydobywa to, co w nich najlepsze. Bez względu na wybór pojemnika, dobrze umieścić donicę na poziomie oczu. Często myślę, że spoglądanie

Gardeners' World Magazine

~ ~

~ !2

~

~ ~

~ :.~ ~

~ ::i; ;;,-

~

:i <(

~

:.:i

a ~

35

Rhodohypoxis 'Great Scot' (po lewej) z alpejskich łąk i posłonek (Helianthemum) 'Magnificum',

na rośliny skalne jest jak pochylanie się nad gablotami z cennymi przedmiotami w muzeum. Jeżeli jesteś entuzjastą ogrodów skalnych, możesz też zbudować tzw. szklarnię alpejską - nieogrzewaną szklarnię z korytkami wypeł­ n ionymi piaskiem, by zapewnić chłód korzeniom, oraz maksymalnie wentylowaną, bo chociaż rośliny górskie potrzebują jak najwięcej światła i osłony przed deszczem, nie lubią wysokich temperatur. W Berryfields mieliśmy szklarnię alpejską, ale ponieważ tego rodzaju konstrukcja nie nadaje się do innych zastosowań, jest luksusem; dlatego teraz wykorzystuję donice i zimą przechowuję je w zimnym inspekcie, który ma otwierane boki, co chroni rośliny przed deszczem i zapewnia im niską temperaturę. Kiedy pojawiają się nowe przyrosty, przenoszę rośliny do szklarni, a potem na ustawione pod chmurką stoły. Jeśli chodzi o to ostatnie rozwiązanie, to jedyny problem polega na tym, że wiatr i deszcz mogą pokiereszować rośliny- dlatego często trzeba je osłonić. Niezłe z tym zamieszanie, ale lubię je,bo stanowi wyraz troski ogrodnika w porze roku, kiedy na innych ogrodniczych frontach mamy do czynienia z przygotowaniami.

Uzależniające rośliny górskie Aby zapewnić roślinom skalnym dobry drenaż,

najlepiej

użyć żwiru

ogrodniczego

wymieszanego co najmniej pół na pół (pod względem objętości) z podłożem beztorfowym do roślin doniczkowych. Koryta i zlewy wypełniamy otoczakami na wysokość mniej więcej 30 cm, a następnie mieszanką gleby i żwiru. Żeby sprawdzić, czy podłoże jest odpowiednio przepuszczalne, usypujemy z niego górkę, spłaszczamy jej wierzchołek i robimy w nim zagłębienie, do którego nalewamy wodę. Jeżeli ta natychmiast wsiąknie, podłoże jest właściwe. Jeśli zaś utworzyła się nawet najmniejsza kałuża, do podłoża dodajemy więcej żwiru. Osobie, która złapała .skalnego" bakcyla, trudno jest powstrzymać się od kupowania kolejnych pojemników na rośliny. Nie należę do grona kolekcjonerów i nie jestem koneserem roślin. Kocham je za ich piękno, a nie za wartość rzadkich egzemplarzy flory, dlatego w równym stopniu cieszy mnie zwyczajna skalnica czy nieduży rozchodnik (np. 'Dragon's Blood'), jak trudna w uprawie i niezwykła szachownica (Fritillaria min ima). Szczerze mówiąc, mam jeszcze bardziej niewybredny gust: uwielbiam duże kamienne koryto ustawione przed szklarnią, które wypełniają najzwyklejsze, ale wspaniale wyglądające rojniki i jedna z niewielu roślin alpejskich, dobrze znoszących cień. Prawda jest taka, że wszystkie rośliny górskie mają w sobie pewną lekkość połączoną z bujnością, co czyni je wyjątkowymi; uprawiając je, doświadczamy przyjemności, której nie zapewnią inne grupy roślin. O

okrywowa (po prawej), świetnie rosną w suchych, słonecz­ nych miejscach i mają kwiaty o intensywnych barwach

Co to jest roślina górska? ściśle rzecz ujm ując, rośl iny górskie to ży­ jące na całym świecie rośl i ny, któr e w natura lnych warunkach rosną powyżej linii drzew, na dużych wysokościach, gdzie warunki są tak trudne, że nie wytrzym ują ich dr zewa. M ożna przyjąć, że gatunki, które przystosowały się do rozwoju w takich okol i czności ach, tolerują chłód, suszę i silne nasłonecznienie, jednak określen ia „roślina górska" używa się często w odniesieniu do innych rośli n, również potrzebują cych nieosłoniętego miejsca i bardzo przepuszczalnej gl eby.

MONTY POLECA NA SKALNIAKI Rośliny

krzewiaste Berber ys Thunberga 'Atropurpurea Nana' ża rnowie c

(Cytisus

ardoini1) ża rnowie c

angielski

Irga za g ęszczona Wawrzynek g łówkowy 'Exim ia' Wawrzynek alpejski Hebe buchananii Len (Unum arboreum) Jarząb niski

Do koryt i zlewów Naradka kosmata Gęsiówka kaukaska Marzanka (Asperu/a gussoni1) Goździk najeżony

Goryczka wiosenna Posłonek

Floks Douglasa Skalnice (mchowate

ele~:troniczne

i wcześn ie Rojniki

kwitnące)

O ża nka

(Teucrium subspinosum)

Do szczelin Dąbrówka rozłogowa Gęs iówka macedońska

żag win

Dzwonek da lmatyński Głodek mrzygłód

Skalnica długo listna Driak iew trawolistna Ro zchodnik ostr y

Cebulowe i bulwiaste Szachownica Michajłowsk iego Kosaćce:

Danforda; I.

histrioides 'Lady Beatrix

Stanley'; 'George'; żyłkowa ny 'Harmony'; 'J.S. Dijt' Rhodohypoxis

Lubisz rośliny górskie? Masz skalniak w ogrodzie, a

może

w

doniczce? Zrób zdjęcia i pochwal się nim, przesyłając do 30 maja na adres: [email protected] zdjęcia wraz z opisem.

Do wygrania encyklopedia „Poradnik kolekcjoMonty obsadza koryto goryczką, lebiodką, lewizją i płożącym się powojnikiem (Clematis x cartmanm 'Joe'

nera. Skalniaki" Eugeniusza Radziula wydawnictwa ZYSK I S-KA, www.zysk com. pl

e\"ą~ da Aą~ąr!ł!J>'. fJ>untłnjikE3 'llVydanie

Suwała przeznaczone viry'łączni

wytrzymała roślina

m arzec - kwiecień 2016

do

użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania_

•

wiosny Kup kwitnące rośliny cebulowe w pojemni· kach i kierując się wskazówkami Lisy Buckland, stwórz w kilka chwil przepiękne kompozycje kwiatowe o tej porze roku trudno o barwne nasadzenia w pojemnikach, ale kwitnące rośliny cebulowe mogą szybko tchnąć w nią trochę wiosny Jeśli nie miałeś czasu, żeby zasadzić cebulki jesienią, w szkól kach 1centrach ogrodniczych znajdziesz teraz szeroką ofertę w esolych narcyzów, błękitnych szafirków 1 pachnących hiacyntów, które tylko czekają, zeby zakwitnąć. Rośliny

posadzone w doniczkach

me kosztu1ą o wi ele więcej rnż same cebulk i, a mają tę zaletę, że szybko zakwitają, a jeszcze szybciej można

je przesadzić. Jeśli kupimy kwiaty w pą kach i od razu zasadzimy ie do pojemnika, będą kwitnąć tygodniami, rozwesela1ąc nasze serca 1asnyml kolorami i wy1ątkowym1 kształtami. Twórz nowe zestawienia, uzupel· niając kwiaty cebulowe mnym1 roślinami sezonowym , np. niskimi trawami, aromatycznymi z1moz1elonymi ziołami lub byhnam1 o cieka· wych liściach. Sadząc wesołe

bratki, stokrotki ogrodowe 1 wrzoś­ ce wnoszące bu rzę barw, zafundujesz zm ęczonym zimą po1emrnkom drugie życ i e.

Wyprawa pozłoto Narcyzy, np. odm iana 'Jet fire', ogłaszają n adejście wiosny równie

dobrze w pojem nikach, 1ak i na rabatach oraz porośniętych trawą skarpach Kompozycja w odcieniach koloru złotego, wiśniowego i ró żowego tw orzy widok równie radujący wzrok jak wiosenne słońce - idealne antidotum na przenikliwy marcowy wiatr Aby zachowała ladny wygląd, wystarczy usuwać przekwitle kwiaty. Poza stokrotką ogrodową pozostałe rośliny będą pojawiać się

co roku, więc kiedy przekwitną, zasadź ie w ogrodzie.

Potrzebne są: v 2 x narcyz 'Jetfire' v 6 x czerwone stokrotki ogrodowe

v 1 x wrzosiec darlejski (Erica darleyens/s)

v v v v

2 x pierwiosnek 'Gold Laced' worek po ziemi (do wyłożenia pojemnika) Ziemia uniwersalna Rustykalna drewniana skrzynka

Umieść narcyzy w centralnym miejscu, a wokół nich zasadź pozostałe rośliny

Bukiet zapachu Duże, kolorowe kwiatostany hiacyntów, które wypełniają ogród zapachem, robią ogromne wrazenie, a jednak rośliny te są niedrogie i ł atwo je teraz kupić Są gotowe, aby otworzyć swoje pełne cudownej woni pąki. Stanowią idealny centralny element naszej pachnącej kompozycji, którą tworzą wraz z zimozielonymi roślinami liścia­ stymi, ziolami i wczesnymi aromatycznymi goździkami Zasadź je ciasno, aby stworzyć efekt bukietu, a kiedy zaczną wyrastać z po-

Potrzebne są: v 3 x hiacynt 'Pink Pearl' v 1 x goździk o pełnych kwiatach v 1 x żurawka 'Frosted Vlolet' v 1 x skimmia 'Magie Marlot' v 1 x tymianek (Thymus 'Silver

Queen')

v Ziemia uniwersalna v Glazurowana donica ceramiczna

hnie dlatego dobrze, 1est . ' lub przy we1sc1u kompozyCJ a pac ustawi ć Ją blisko domu

Pot V' V' V' V'

rzebnesą:

. k. (Muscar/'Blue Ma.gie') • 3 x szaf1~ i_ 'Emerald Galety 1 x trzm1e~ina owe bratki 3 x żółto-f1ol~t ·utka (St/pa 1 X O stnica ciem

t enuissima)

. owana V' Galwan1z

skrzynka

zaokie~na iwersalna V' Ziemia un

I

Niewielka, ale idealna w każdym calu Fiiigranowe narcyzy 'Tete-a-tete' ci eszą się zasluzoną popularnością ,

Niewielkie, o licznych kwiatach, przypomi nające miniaturową wersję narcyzów trąbkowych, idealnie nadają się do uprawy w mniejszych donicach, w połączeni u z zi mozielonym bluszczem 1skimmią w pojemniku wyglą ­ dającym, jakby wykonano go z ołowiu, tworzą bezpretensjonalną, elegancką

kompozycję, Być moze jej

barwy są dość

jest zapach kwiatów skimmi1, które równiez zapewniają cenny nektar pierwszym pojawiającym si ę pszczołom

Potrzebne są:

v

3 x narcyz 'Tete-a-tete' 2 x jasno obrzeżony bluszcz v 2 x granatowe pierwiosnki V' 1 x skimmia 'Finchy' v Skrzynka z gliny z włóknem szklanym

V'

:9 1

=I

Cit I

• Czy w twoim ogrodzie są fragmenty z wilgotną, kwaśną glebą i jest on w większości polozony w cieniu? Jeśh tak, a ponadto szukasz pomysłów na odpowiednie nasadzenia lub zwyczajnie chcesz odwiedZJć jakiś wspaniały ogród, to polecam ci wypad do Kornwaln na kilka dm. Będziesz mleć kłopot z wyborem - jest tu tak wiele ogrodów zapewniających fantastyczne warunki wzrostu

- ale moim zdaniem nie morna me zobaczyć Trebah Garden kolo Falm outh. Lezy w dolinie, a meandrujący przez nią strumień dyktuje kierunek poruszania si ę po ogrodzie. Po drodze woda nieznacznie zmienia kierunek, tworząc w ziemi stawy i podmokle obszary, co pozwol iło wprowadzi ć zjawiskowe, wyraziste rośl i ny, m.in. g un nerę (porasta aleję spacerową), klika paproci drzewiastych o prehistorycznym rodowodzie i latem m asy niebieskich hortensji wokół jeziora potozonego ponlZej. wiosną kwiaty pierwiosnków kandelabrowych, kosaćców syberyjskich, magnoln, kamel111 rózaneczrnków wprowadzają zastrzyk intensywnych kolorów Towarzyszy Im wystrzał świe­ zych pierzastych hśc1 egzotycznych paproci drzewiastych. Ogólny widok jest n1esamow1c1e Zjawiskowy 1mimo ze rozmach Trebah daleko przekracza m ożhwośc1 w1ększośc1 ogrodników, wizyta w nim napełnia każdego odwiedzającego mnóstwem inspirujących p omysłów na wlasny ogród.

::9

I

=-

I

Styl nasadzeń

:9'

Nasadzenia w Trebah są bujne i gęste, za słaniając każdy centymetr ziemi - i tak powinno być! Rośl iny posad zono w naturalistycznym stylu, w dużych plamach kol orów, z repetycjami pozwalającymi na maksymalizacj ę efektu w danym momencie sezonu. Wiele swobodnie się rozsiewa, wypełni ając luki. Wiosną majestatyczne przyrosty paproci drzewiastych uderzają świeżości ą, gdy światło pada na ich filigra nowe listki. Łany różaneczników i kamelii gęsto p orastają stoki ka żdej strony, kadrując widok w dół doliny, a kiedy kwi tną, d ają spektakularne widowisko. N iż sze pi ętro zbudowane jest z ogromnych plam bylin o str zeli stym pokroju, m.in. z łanów pier wiosnków kandelabrowych i kosaćców syberyjskich wiosną ści ągających na siebie ca łą uwagę. Śc i eżka meandruje od brzegu do brzegu, co nie tylko ulatwia poruszanie się po stoku, lecz także oznacza, że zanurza si ę w rośli nności pod różnymi kątami.

Mój plan bazuje na

wygl ądzie Trebah w pow iosny i najlepiej spraw dzi się w cienistym ogrodzie z wilgotną , kwaśną g lebą . Magnolia nadaj e ton swoim i żółtymi kwiatami, zaś kosaciec przecina powietrze mieczowatym i liśćm i, kontrastuj ącym i z blokam i żó ł tych i czerwonawych prymul. Dąbrówka tworzy ciem ną podstawę - ram ę założen i a. łowie

O Dąbrówka rozłogowa (Ajuga reptans) 'Catlin's Giant' Rośnie ca łkiem

dobrze w ka żdym m iejscu, ale najlepiej w wilgotnym, kwaśnym cieniu. Duże, p ółzim ozi elone, błyszc zące, fioletowo zielone liśc i e i szpice niebieskich kwiatów wi osną. Wysokość

x

szerokość:

15 x 100 cm .

f) Kosaciec syberyjski (Iris sibirica) 'Caesar's Brother'

w Trebah został poprowadzony tak, by powstały stawy i podmokłe tereny Strumień

do nasadzeń

Głęboko fioletowoniebieskie kwiaty z paskami - to za chwycaj ący kosaciec. Najlepiej wyg l ąd a posad zony w grup ie, a strzeliste liśc i e są m i łym akcentem, kiedy p rzekwitną j uż kwiaty. W x S: 100 x 60 cm.

9

Tulejnik amerykański (Lysichiton american us) Jego inna nazwa t o żm ijow ni k, co nie brzmi za chęcająco, ale to bajec zny dodatek do mokrej gleby. Olbrzym ie, jasnozielone liście i duże, żółte pochwy kwiatostanów wiosn ą. W x S: 100 x 120 cm .

O Magnolia naga (Magnolia den uda ta> 'Yellow River' Moja ulubiona magnolia spośród kw i tn ących na żółto, z subtelnymi, m i ękkimi , kremow oż ółtym i pąkam i. W x S: do 6 m.

O Pierwiosnek japoński (Primula japon ica) 'Miller's Crimson' Jeden z pierw iosnków kandelabrowych. Ślicz­ ny, z czerwonofioletowymi okółkami kwi atów na spicza stych pędach . W x S: 60 x 45 cm.

9

Pierwiosnek bagienny (Prim ula prolifera) Wysoki pierwiosnek kandelabrowy. Dora sta do 70 cm . Na począ tk u lata poj awiają si ę długo utrzym uj ące się, św ietl i śc i e żółte

kwiaty. W

x S: 70 x 45 cm .

I

=-~~a Aą~ą~$~'. '&OOHil1łikE3 Suwała \. , dJnii:

ele~:troni•~Znt:!

przeznaczone

Wy-łącznie

marzec -

do

użytku \11/łasnego

bez prawa do rozpol/\ISZechniariia_

kwieci eń

2016

ogrodniczy notes Joego

7

PÓŁNOC

l

W centrum uwagi

Wymiar rabaty: 3 X4 m.

eVVycla rqij ~~'4~ ~&ifń~~lł ka

Pierwiosnek błotny (Primula prolifera syn. P. helodoxa) Trebah nie byłby taki sam bez mas pier-

grupą rośl i n. Pochodzą

wiosnków kandelabrowych posadzonych w ogromnych plamach kolorów, kwitn ą ­ cych wi osną i tworzących barwne widowisko. Kwiaty malują tęczową paletę świ etlistych barw, dla których są ta k lubiane przez ogrodników. Prymule kandelabrowe są zróżnicowaną i płodną

wytwarzają

z mokrych rejonów za chodnich Chin i Himalajów.

Wyróżniają

mnóstwo ułożonych warstwam i okółków zaokrąglonych kwi atów przez dług i czas. Niektóre hybrydy są bezpłodne, więc rozmnaża się je pr zez podział, ale większość rozsiewa się sama, o ile warunki są odpowiednie.

Suwała

Wydanie eleJ.:troniczn"" przt'znacz:one

Wyłącznie

je wysokie łodygi, które

Gardeners' World Magazine

do

użytku własnego

bez prawa do rozpo1NSZechniania.

45

c: e: e:

ogrodniczy notes Joego

I

KILKA FAKTÓW

Trebah

I

-=

Subtropikalny ogród po łożony w dolinie na wybrzeżu Kornwalii, o własnym mikroklimacie i wilgotnej, kwaśnej glebie, maj ący bardzo boga ty zest aw roślin z ca łego świata .

I

llCi

llCi

HISTORIA Trebah Garden j est wzmiankowany w Domesday Book (1086 r. - red.), ale w obecnym ksztalcie zosta ł założony przez Charlesa Foxa, niemal 200 lat temu. Zbudowany wokół naturalnego strum ienia, z m ostkami i basenami kąpie­ lowymi. W planie znajduje si ę: Aleja Hortensjii, Alej a Róża­ neczników, Bamboozle (bam busy!) i zachwycaj ący Gunnerowy Pasa ż. Ma własną pl ażę z pięknymi widokami na rzekę Helford i zatokę Falmouth.

-= -= -=

łł:

SUPEROKAZY Jest tu 9 z naj -

łt:

większych

drzew w Wlk. Brytanii, m.in. magnolia Campbella (24 m),

diksonia antarktyczna (obwód Jak tylko wiosna jest w rozkwicie, rabata w zasadzie nie wymaga uwagi, więc ciesz się

pięknem roślin

1,99 m) i szorstkowiec Fortunego za kątek

1OO-letnich neczników.

ten plan

róża­

łl:

OTWARTE Codziennie, 10- 16.30, od 1.03 do 31.10; dorośli 9 funtów, seniorzy 8, dzieci (5-15) 3, poniżej 5. r.ż. - bezpłatnie.

Wiosna Wiosną

łł:

(14.7 m). Jest tu też barwny

wyg l ąda

najlepiej, z prymulami kolor. Kup kilka kwitnących, by wypełnić puste miejsca na ra bacie. Zasilaj je nawozem uniwersalnym, np. mączką rybną lub z krwi i kostną, ale jeśli gleba jest bardzo żyzna, uważaj, by jej nie pr zenawozi ć.

c

wprowadzającymi

e::

Tel. 01326 252200, www.trebahgarden.co.uk

tt: I!::

Lato Gdy prymule obumrą, czas je rozmnożyć ze świeżo uzyskanych nasion, by powiększyć ich zasięg lub wprowadzić do innej części ogrodu. Nasiona wysiej na powierzchni wilgotn ego podłoża w tacy wysiewnej. Magnolie mogą tracić sok, kiedy si ę je przytnie, wi ęc zrób cięcie między latem a j esi enią, usuwając martwe ga łęzie albo poprawi ając pokrój. o ile to konieczne.

~

< o z ;%

:; ;::

~~ ::>

u :r

~

Jesień To czas pr zycinania „nieporządnych" roślin (kosaciec, tulejnik, dąbrówka). Okryj byliny ziemią li ści ową - zdusi chwasty, zatrzyma wilgoć i z czasem polepszy struk turę gleby.

;%

;,,·

"'„ "'

:;

:r u o

~

Widoki na rzekę Helford i zatokę Falmouth zapierają dech

o

;,'

hl. ~

w piersiach

e ~ 'ł~cl a Aą~e1$rt 000H
Wyłącznie

marzec -

do

użytku własnego

bez prawa do rozpoV11SZechniania_

kwiecień

2016

~

e:: (

-=ed -=

poznaj roślinę

Magnolia Soulange'a (Magnolia x soulangeana) 'Lennei' Uroda tych roślin i zachwyt, jaki budzą wczesną wiosną, obsypane setkami nadzwyczaj dużych kwiatów, bezdyskusyjnie stawiają magnolię na czele ogrodowej arystokracji Sięgając w głąb historii naturalnej, widzimy, że magnolia była prawdopodobnie pierwszą rośliną kwiatową, która w toku ewolucji pojawiła się na naszej planecie jeszcze przed epoką lodowcową. Obecnie rodzaj ten liczy około 80 gatunków, z których najbardziej znany to magnolia Soulange'a, zwana także magnolią pośrednią. Wśród wielu jej form uwagę zwraca odmiana 'Lennei' - jeden z pierwszych klonów uzyskany w 1840 r. we Florencji przez Giuseppe Salviego, nastę­ pnie sprzedany do szkółki Alfreda Topfa z Erfurtu, który nadał odmianie nazwę na cześć niemieckiego botanika Petera Josepha Lenne. Jest ona niewielkim, szybko rosnącym drzewem o rozłoży­ stej koronie, osiągającym 6-8 m wysokości. Na przełomie kwietnia i maja, jeszcze zanim rozwiną się liście, na pędach pojawiają się wyjątkowo okazałe,

~

~ ~

§ :t N

l5

!il ~

~

i:l

lekko pachnące kwiaty. Pąki kwiatowe tuż przed otwarciem są wydłużone, smukłe, ciemnopurpurowe, u nasady niemal czarne, osadzone pojedynczo na wierzchołkach krótkopę­ dów. Pękate kwiaty osiągają średnicę 12-16 cm, składają się z 6 mięsistych, muszelkowatych tepali (płatków), na zewnątrz ciemnoróżowych, u podstawy purpurowych, wewnątrz zaś białawych, z delikatnym, różowym odcieniem. Rozchylające się w trakcie kwitnienia zewnętrzne tepale rozjaśniają barwę kwiatów. Wewnątrz

kwiatu, na wypukłym dnie kwiatowym, znajdują się osadzone spiralnie liczne pręciki i słupki. Drzewa kwitną co roku bardzo obficie, a kwiaty utrzymują się w zależności od pogody do 2, niekiedy nawet 3 tygodni. Wraz z końcem kwitnienia na gałązkach rozwijają się piękne, du że liście długości 15-18 cm. Blaszkiliściowesąjajo­ wate, całobrzegie, osadzone na krótkich ogonkach. Młode liście mają barwę jasnozieloną. później ciemnieją i stają się skórzaste. O bogatych walorach dekoracyjnych drzewa świadczą nagrody i wyróżnienia. Brytyjskie Królewskie Towarzystwo Ogrodnicze (RHS) wyróżniło magnolię 'Lennei', przyznając w 1863 r. nagrodę First Class Certificate (FCC), a następnie w 1984 r. nagrodę Award of Garden Merit (AGM). Podziwiającteniezwykłejuro­

dy drzewa i krzewy, można niesłusznie pomyśleć, że magnolie są trudne w uprawie i drogie. Tymczasem to jedne z mniej wymagających ogrodowych piękności. Wcale nie są kapryśne, wręcz przeciwnie, rosną zdrowo, nie są atakowane przez szkodniki, a cena roślin sprzedawanych w mniejszych pojemnikach jest przystępna, dlatego z pewnością warto zaprosić magnolie do ogrodu.

e\1Vyda1qii~~:J ~&im~~1ł ka Suwała Wydanie ele~:troniczne przeznaczone \ńfy"łącznie do

Magnolie najlepiej czują się wmiejscach zacisznych, ciepłych, osłoniętych od wiatru i dobrze nasłonecznionych. Należy pamiętać, aby zapewnić roślinie dosyć dużą przestrzeń,

nie tylko dlatego, że odmiana 'Lennei'tworzy szeroką koronę, ale również ze względu na jej przepiękne walory dekoracyjne, które najlepiej prezentują się, gdy roślina jest dobrze wyeksponowana. Gleba powinna być żyzna, próchnicza, dostatecznie wilgotna o kwaś­ nym odczynie. Po posadzeniu drzewek glebę należy ściółko­ wać. Ściółkowanie zapobiega szybkiemu przesychaniu podłoża, zabezpiecza płytki

system korzeniowy przed przemarzaniem, zapobiega zachwaszczeniu oraz.jeśli użyjemy do tego celu przekompostowanej kory sosnowej, sprzyja zakwaszeniu podłoża. W okresie suszy młode drzewa należy podlewać.

Magnolia nie znosi cięcia. Zabieg wykonujemy wyłącznie w celach fitosanitarnych, aby usunąć chore lub przemarznięte pędy. Młode egzemplarze warto na zimę zabezpieczyć przed mrozem słomianymi matami. W mroźne zimy pąki kwiatowe mogą niestety przemarzać, ale pędy są o wiele bardziej odporne na uszkodzenia.

Artykuł powstał we współpracy

ze Związkiem Szkółkarzy Polskich. informacji o roślinach i ich producentach uzyskać można na: www.e-katalogroslin.pl lub: www.zszp.pl i pod nr. telefonu: 22 435 47 22.

Więcej

Gardeners' World Magazine użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania_

47

Niewiele kwiatów może dorównać urodą liliom. Carol Klein pokazuje swoje ulubione odmiany do uprawy w donicach i na rabatach, nadające letniemu ogrodowi szykownego piękna oje pierwszewspomnienie lilii wiąże się z dusznym, letnim wieczorem, gdy ich zapach spływał po szerokich stopniach prowadzących do mojego pierwszego mieszkania, które wynajmowałam w Londynie. Mocny aromat wypełniał całą przestrzeń. Póżniej, gdy na zajęciach z historii sztuki oglądali­ śmy renesansowe obrazy przedstawiające Madonnę z liliami białymi (Li/ium candidum), zapragnęłam na własne oczy zobaczyć nie tylko oryginalny obraz Botticellego .Madonna z Dzieciątkiem i ośmioma aniołami", z wysokimi liliami widocznymi w tle, ale także właśnie te kwiaty". Lilia biała to jedna z najstarszych roślin uprawnych i występuje w sztuce wielu starożytnych cywilizacjL O tym, jak cennym była kwiatem, mogą świadczyć

dzieła z jej wizerunkiem pochodzące sprzed 3500 lat, takie jak asyryjskie płaskorzeźby. Chociaż nadal uprawiamy ją w Wielkiej Brytanii, wyszła już z mody zapewne z powodu niewielkiej przydatnościnakwiat cięty.

Jej niezwykłość polega też na wytwarzaniu rozety liści jesienią, która następ­ nie zimuje i z której wiosną wyrasta kwiatostan osiągający nawet 2 m wysokości. Uwielbia kąpać się w promieniach słońca i rośnie bujnie w zasadowym podłożu, a jeśli dopisze ci szczęście i uda ci się kupić jej cebule, posadź je płytko, na głębokości zaledwie kilku centymetrów. Wyżebrałam kiedyś kilka z nich od uprzejmego ogrodnika, ale obraziły się i uschły, gdy posadziłam je w żyznej, wilgotnej ziemi, którą mamy w Glebe Cottage.

Rewolucja w hodowli Poza lilią białą lilie widywało się dawniej jedynie w ogrodach bogaczy i dopiero 50 lat temu stały się popularne i coraz bardziej dostępne. William Robinson w The English Flower Garden, publikacji dla wiktoriańskich i edwardiańskich ogrodników, wymienia wiele gatunków lilii wraz z krajami ich pochodzenia, wspominając zaledwie kilka mieszańców. W ciągu kilku ostatnich dziesięcioleci lilie przeszły prawdziwą rewolucję w rozmnażaniu i selekcji tysięcy nowych mieszańców, której celem było stworzenie odmian głównie na rynek kwiatów ciętych i do uprawy ogródkowej. Dzisiaj hodowcy ciągle wprowadzają nowe odmiany do uprawy komercyjnej i amatorskiej. Wykorzystują gatunki

•w języku angielskim lilia biała (Lilium candidum) nazywana jest potocznie Madonna Lily, a Jej kwiat w chrześcijaństwie to atrybut Matki Boskiej. W Polsce kwiaty te nazywane są często liliami świętego Józefa.

Lilia wspaniała U . speciosum) 'Rubrum' marzysz o pachnących jesiennych liliach, wybierz właśnie ją . Preferuje kwaśną ziemię, lecz doskonale sprawdzi się w pojemnikach, jeśli gleba w ogrodzie jest zasadowa. Cudownie komponuje się z jesiennymi liśćmi i astrami. Wysokość: 150 cm. Jeśli

'Mrs R.O. Backhouse'

Lilia tygrysia U. lanci/olium)

Mieszaniec wsteczny lilii Hansona (L. hansoni1) i złotogłów, cechujący się wytworną barwą. Chciałbyś, by jej pąki nigdy się nie otworzyły, lecz kiedy to zrobią, zaczynasz się zastanawiać, jak mogłeś na nie tyle czekać. w: 75 cm.

Wspaniała. Występuje również

w żółtej i różowej barwie. a wszystkie łączy jedno: w kątach liści potrafią wytwarzać małe cebule powietrzne, które po oddzieleniu i posadzeniu wyrosną na dorodne nowe rośliny. w: 120 cm.

Lilia złotogłów a. martagon) 'Album'

Ta uwodzicielska lilia rośnie na skrajach lasów w wilgotnym podłożu i rozprze· strzenia się za pomocą rozłogów. Nie pachnie w ciągu dnia, ale nocą oblewa się intensywnymi perfumami, by przywa· bić nocnych zapylaczy. w: 90 cm.

Gatunek ma szeroki zasięg występowania, od Francji aż po Daleki Wschód. z natury woli rosnąć w cieniu, a ta czysto biała odmiana w takich okolicznościach wygląda najlepiej. w: 90 cm.

pochodzące z całego świata, by tworzyć kalejdoskop barw, wzorów, kształtów i zapachów. Poczynili takie postępy, że niektóre z dzisiejszych odmian zapierają dech w piersiach. Przechadzając się wśród stoisk hodowców na wielkich targach kwiatowych, na pewno będziesz wniebowzięty. Jednak tworzenie nowych odmian to nie zawsze bułka z masłem, niektóre gatunki nie krzyżują się naturalnie. Udało się to przezwyciężyć dzięki rozwojowi technik mikrorozmnażania. Dr Chris North eksperymentował z nimi w latach 60. i 70., kładąc podwaliny pod nowoczesne metody rozmnażania lilii. Staram się omijać współ-

czesne odmiany lilii o podwójnych kwiatach - dla mnie piękno lilii tkwi w eleganckim kształ­ cie płatków i gracji pręcików. A nacisk kładzie się na lilie pozbawione pyłku - nie tylko dlatego, że nie brudzą ubrań, ale też dlatego, że pyłek może być toksyczny dla kotów, gdy dostanie się na ich futro. a później go zliżą podczas mycia Większą uwagę poświęca się również uzyskiwaniu niskich odmian o kwiatach skierowanych do góry, które nadają się do małych ogrodów. Dla mnie jednak to błąd: przecież to wyższe lilie zabiorą mniej przestrzeni, ponieważ rosnąc wysoko, nie potrzebują wiele miejsca wokół siebie.

Gracja i wdzięk Co czyni lilie tak wyjątkowymi kwiatami? Ja mam do nich osobisty i ugruntowany stosunek Szczęśliwym zbiegiem okoliczności moja ślubna wiązanka składała się z kilku kwiatów lilii wspaniałej (L. speciosum) przewiązanych szaroniebieską, aksamitną wstążką. Mieliśmy opóźnienie

w przygotowaniach i na

bukietu. Przejeżdżając obok domów w pobliskim South Molton, w jednym z nich zauważy­ łam wielką donicę z liliami, zatrzymałam się i zapukałam do drzwi. Mężczyzna, który je wyhodował, uciął je na miejscu i nie pozwolił za

e\~da A~~e~~a>'. ł!J>d4Mbdk~ Suwała Wydanie

ele~:troniczne

przeznaczone

ł.tVy'łącznie

dzień

przedślubemzdałamsobiesprawę.żeniemam

m arzec - kwiecień 201 6

do

użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania.

Ta orientalna lilia trąbkowa udaje się praktycznie w każdym podłożu. Lubi wilgoć, ale obraża się na nadmiar wody, więc posadż ją w donicy. Mocno

Niski mieszaniec orientalny, o silnie pachnących, błyszczących, ciemnych kwiatach rozwijających się późnym latem. Wymaga kwaśnego podłoża lub kompostu - uprawiaj ją w donicy, jeśli ziemia w twoim ogrodzie jest inna. Trudno ją z czymś połączyć, ale pasuje do limonkowozielonych liści

Lilia lamparcia a. pardalinum> Jedna z niewielu lilii lubiących wilgotne środowisko. Pochodzi z leśnych i górskich obszarów stanów Oregon i Kalifornia. Rozprzestrzenia się, tworząc skupiska cebul. w: 175 cm. nie

Za swoją wspaniałomyślność ode mnie porcję weselnego tortu i moją dozgonną wdzięczność. Nigdy nie zapomnę ani jego, ani zapachu pąsowych i białych kwiatów w ten szczególny, wrześniowy dzień. Lilie z pewnością są najbardziej wytworne wśród kwiatów ogrodowych: w niezrównany sposób łącząc nadzwyczajne kolory i wzory z urokiem i elegancją. Większość z nich pachnie tak intensywnie, że aż miękną kolana. Cebula tak łatwa w uprawie, tak niezawodnie rok po roku wydająca spektakularne kwiaty i dostarczająca odrobiny egzotyki wszę­ dzie tam, gdzie rośnie - to musi być synonim ogrodniczego szczęścia zapłacić.

M Lilia wnosi powiew

otrzymał więc

eVVyda f qlj'!f'Zię» ;J ~&iffi~~lł ka Wydanie

ele~:troniczne

egzotyki wszędzie tam, gdzie się pojawia • Lilie nie mają sobie równych wśród kwiatów, które można uprawiać w pojemnikach. Możesz wypróbować kilka sposobów: najprostszy polega na posadzeniu cebul bezpośrednio do donicy, w której mają zakwitnąć; albo spróbuj naszego z Glebe Cottage - posadź cebule w dużych plastikowych donicach, wstawianych do ozdobnych osłonek tuż przed rozwojem pąków. Stosujemy tę metodę do uprawy

lilii, które później umieszczamy na rabatach, w tle lub pośród wysokich bylin dla jeszcze piękniejszego widoku. Lilia królewska (L. regale), najczęściej uprawiana lilia na świecie, cudownie prezentuje się wdonicachiwgruncie.Preferujeotwartestanowiska i, jak większość lilii, lubi mieć korzenie w cieniu, a kwiaty w pełnym słońcu. Masz jednak niewielkie szanse na odtworzenie warunków, w jakich rośnie naturalnie. To właśnie ten gatunek, rosnący w szczelinach skalnych obok szalejących górskich potoków, odkrył słynny badacz roślin Ernest .Chinese" Wilson w dolinie rzeki Min w zachodnich Chinach. Przywiózł go stamtąd w1904roku,po

Suwała

przeznaczone

\ńfy'łącznie

Gardeners' World Magazine do

użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania.

51

Carol o liliach

ZRÓB TO

Uprawa lilii w donicach Lilie nie znoszą tkwić w mokrym

teraz

podłożu,

dlatego do ich uprawy wybierz gliniane doniczki, które odprowadzaj ą nadm iar w ilgoci - im więk sze, tym lepiej dla korzeni. Użyj dobrego po dłoża, wybierając kwaśne dla lilii orientalnych. Kiedy rozpoczną wzrost, zasil aj je bogatym w potas nawozem, np. plynną odżywką do pomidorów.

1 2

3 4

Nowe gliniane donice najpierw namocz, by nie wypiły cał ej wody z podłoża. Napełnij je do polowy podłożem John lnnes No.3 [żyzn e, doniczkowe - red .), które lepiej zatrzymuje substancje od żywcze n iż podłoża torfowe i beztorfowe. Dokładnie obejr zyj cebu le i oderwij łu ski wykazuj ące oznaki choroby ora z stare, skurczone kor zenie. Delikatnie umieść cebule w pod łożu, rozkla dając równomiernie nowe korzenie. Dopelnij doniczki po brzegi pod łożem . Podlej i pozwól o dci eknąć nadmiarowi wody. Rozsyp żwir na powierzchni, by za trzymać rozwój chwas t ów, mchów i wątrobowców. żwirek też pomoże zatrzymać wilgoć pod łożu,

w

zapobiegnie gniciu korzeni

i ubrudzeniu roślin ziemią podczas podlewania.

latach nieudanych prób, nabawiając się, jak to określił, Jiliowego kuśtykania", kiedy lawina kamieni złamała mu nogę. Wszyscy powinniśmy skorzystać z jego rady: .Nie rujnować zdrowia tej lilii obfitym dokarmianiem~ Lilie są bardzo wszechstronną grupą roślin. Do Dzięki cienia wybierz lilię złoto­ głów [L. martaDJn - red.], która uda się i zadomowi w próchnicznej ziemi pod drzewami i pomię­ zostaną dzy krzewami. Wiele gatunków, łącznie z lamparcią (L. parda/in um),również urośnie w cieniu rzucanym przez drzewa liściaste. Jednocześnie azjatyckie lilie mieszańcowe dobrze poradzą sobie zarównowczęściowymcieniu,jaki wpeł­ nym słońcu. Sprawdź wymagania gatunku, który wybierzesz, by mieć pewność, że dobrze urośnie na stanowisku, które dla niego wybrałeś, i w ziemi, którą masz w ogrodzie. Większość mieszańców, włączając trąbkowe lilie orientalne, uda się na każdym miejscu i w każdym podłożu, ale mieszańce orientalne wolą kwaśną ziemię. Niestety, zmorą wielu lilii jest poskrzypka liliowa. Niektóre z nich, jak mieszańce azjatyckie i królewskie, są szcze-

U

gólnie podatne na jej atak, zaś lilie Henry'ego (L. henryO, wspaniałe i wiele mieszańców orien-

talnych często umykają uwadze tych żarłocz­ nych szkodników. Warto pamiętać, że również szachownice są atakowane przez poskrzypki (wykarmiają wczesne pokolenia tego chrząsz­ cza). Późną wiosną grządek poszukaj na szachownicach śladów żerowania wysiłki dorosłych osobników i ich larw, aby zapobiec ich przeniesieniu się na lilie, kiedy te wyglądają najpiękniej. Do pewnego stopnia możesz zapanować nad poskrzypką, zbierając dorosłe chrząszcze, jednak zanim zaczniesz to robić, rozłóż arkusz papieru pod roślinami, ponieważ owady te potrafią spadać na ziemię, gdy tylko poczują się zagrożone. Larwy nie będą uciekać - wyglądem przypominają ptasie odchody. Ich usuwanie nie należy do przyjemności - zgnieć dorosłe osobniki i larwy pomiędzy kciukiem i palcem wskazującym - jednak musisz to

codziennemu patrolowaniu w poszukiwaniu poskrzypek twoje nagrodzone n

Wybierz

największe

znaleźć,

i

sprawdź,

cebule, jakie uda ci

czy

są jędrne

się

i zdrowe

zrobić, jeśli twoje lilie mają dać wspaniały popis

wysiłkizostanąsowicienagrodzone. D

e\~~ da A~~e~~a>'. ł!J>d4M~inik~ Suwała ele~:troniczne

przeznaczone

viry'łącznie

m arzec - kwiecień 2016

do

użytku własnego

g m

~

i

....~~ " ~ ~

Zachowaj czujność i codziennie patroluj ~ grządki w poszukiwaniu szkodnika, a twoje ~

w NASTĘPNYM NUMERZE carol zdradza, dlaczego róże pasują do każdego ogrodu Wydanie

§

bez prawa do rozpowszechniania.

s

30

pomysłów

dla opornych

'PaWLl~t~t1C PAMIĘTAJ

*

o ogrodach,

O PRENUMERACIE

Roczna prenumerata (6 wyd ań) Gardeners World kosztuje 60 zł 1

- oznacza to, że p łac is z za 5 nu merów, zaś jeden dostajesz GRATIS!

ci> ci> Cena prenumeraty dwu letniej (12 wyd ań) wynosi 108 zł - czyli płac i sz za 9 numerów, a 3 otrzymujesz GRATIS!

ci> ci> ci> E-prenumerata roczna kosztuje 38,40 zł, dwuletnia - 76,80 zł.

ci>




Jeże li zdecydujesz si ę na obie formy jed n ocześn ie (tj. papi erową i równoległą

Prenumeratorzy zyskują od 30 do 50% zn iżki w naszym serwisie www.ulubionyKiosk.pl.

Wystarczy przy składa n i u zamówien ia pod ać swój numer prenumeraty, a zakupy sta n ą s ię znaczn ie ta ń sze!

cyfrową) , to Twoja zniżka na e-prenumeratę wyn iesie aż 80% w sumie zapłac i sz 69,20 zł za rok lub 127,20 zł za dwa lata.

do niej

-

Inne opcje:

• prenumerata w prezencie - www.U lubionyKiosk.pl/bo ny • stałe zlecen ie bankowe - www.avt.pl/szb • „teczka" w Ulu bionym Kiosku - www.U lubionyKiosk.pl/teczka

Zaprenumeruj Gardeners' World i zgłoś się po PREZENT! cjs

Obecnie mamy do wyboru : •

• 4-płytowy album The Best Musica/s ... Ever!

Krążek

Garou Au milieu de ma vie

C hęć

otrzymania prezentu możesz nam zgłos i ć mailowo (p re numerata@avt. pl) lub te lefonicznie (22 257 84 22). Spiesz się ! Jeżel i sko ń czą się nam zapasy tych płyt, bę d z iemy rozdawali inne.

Zapraszamy na www.avt.pl/prenumerata, gdzie m ożesz zaplaci ć kartą lub szybkim przelewem. Przyjmujemy też zamówienia mailowe ([email protected]) i telefoniczne (22 257 84 22), a ta kże wpłaty na konto: AVT-Korporacja sp. z o.o., ul. Leszczynowa 11, 03-1 97 warszawa, BGŻ BNP Paribas S.A. 97 1600 1068 0003 0103 0305 5153.

"cta.ni.e~~

e' .

DJnniuika

Suwała

ni e el~ii;tr ni zne przeznaaz ne v..rył:i.czn!e do uży!Ru 11\łłasnego bez prnwa do rozpo ittechniariia.

ecome Wykreuj w donicach najpiękniejsze

56 Dobry początek

dekoracje na lato dzięki temu 20-stronicowemu poradnikowi. Jest tu 30 przepisów na aranżacje do każdego typu ogrodu. więc masz pewność, że znajdziesz odpowiednią do swojego. Kieruj się naszymi radami dotyczącymi wyboru pojemników i roślin oraz podnoszącymi umiejętności ogrodnicze na wyższy poziom.

Wybór odpowiedniej donicy i podłoża

58

64 Wybór roślin Dlaczego prawie każdą można upraw iać w donicy

66

jeżówka

Cień & wilgoć P iękne zestawien ia na trudne stanowiska

70 Zasady sadzenia Stosując

72

okła dce działu /rośliny

Na

Słońce & wiatr Kompozycje, które lubią się opalać

w poniższej kompozycji: begonia 'Gryphon', 'Sombrero Salsa Red', tęgosz mocny 'Veneer'. Zdjęcia: Sarah Cuttł e.

je, os iągniesz sukces

Bezobsługowe Efektowne, a n iewym agające nasadzenia

JAK ZROBIĆ DEKORACJĘ Z OKŁADKI - sprawdź też na s. 73

Wypełnij donicę

2

do połowy zacznij obsadzanie od tęgosza, uniwersalnym, roz· „szkieletu" kompozycji. Je· kruszając palcami większe grudki. żówkę umieść na środku, a begonie Dodaj nawóz wołnodziałający i tro· z przodu. Dosyp podłoża w łuki.

1

podłożem

chę hydrożelu.

eVVyda 1W~illl~f.k9miięik~~il.'P!iwał§aby Wydanie

ele~:troniczne

przeznaczone

3

Przenieś pojemnik na miejsce docelowe i dobrze podłej roś· liny. Nawadniaj je regularnie przez całe łato oraz usuwaj kwiaty, kiedy mija okres ich świetności.

Gardeners' World Magazine

Bio

w1 'łącznie

do

użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania.

55

Idealna kompozycja pojemnikowa zaczyna się od odpowiedniej donicy i należytego podłoża - radzi Kevin Smith WYBÓR WŁ AŚC IWYCH pojem ników decyduje o ch arakterze

całej

nych glinianych,

kom pozyqi. Od tradycyj -

kreujących siel ską atmosferę,

po now oczesne metalow e, pasujące do miej-

Tra dycyjny wybór - pasuj e do różnych

ar anzacji. Jest równiez

d ostę pna

we wszystkich rozmia-

rach 1 k sz tałtach, co daje ogromne

skiej przestrzeni - z pewnością znajdziesz coś

pol e do popi su. Szukaj poj em ników

odpow 1edn1ego. Oczyw1śc1e każdy rodzaj do-

glinianych, które są mrozoodporne

nicy ma sw oje zalety i w ady, np. glina się

pięk nie

starzeje, ale to porowaty materia! i me za

- a me odporn e ty lko do kilku stopni ponizej O - by lepi ej

zniosły

dobrze utrzymuje wilgoć, zaś drew niane pojemniki są do s1eb1e podobne, wchlarnają wilgoć, ale przez to stają się c1ęz kie i podatne

na gnicie Pomocne 1w magazynow aniu w ilgoci, i w utrzymaniu pojemników w dobrym stanie jest wyłożenie drew nianych i glinianych donic kawalk1em plastiku (worki po p odłożu sp rawdzą si ę

Idealnie).

Zanim zaczniesz sadzenie, sprawdź, czy donice

m ają

w dnie otwory odpływowe

(m oż e

trzeba bę dzie się po służyć m lotkiem i g woź­ dziam i, by zrobić je w tych metalowych). N astępni e

w ybierz najlepsze podloze. Do letnich

kom pozycji pojemnikowych (takze tych prezentowanych) uniw ersalna, beztor fowa m ieszanka będzie nawozem

doskonała

wolnodzl ałającym

-

uzupełnij j ą

i hydrożelem ,

a będzie pelnlć swoją funkqę kilka miesięcy. J eśli staw iasz na wielosezonową dekoraqę,

np. zimozielony krzew, poszukaj

podłoza

na

bazie ziemi kompostow ej (lepiej zachow uie strukturę 1 zawartość

substanq1 odzywczych).

Do skon a ła

do nowoczesnego

ogrodu, świetni e pasuje do rośli n o ar chitektonicznych li ści ach. W słonecznym m iejscu m oże szybko się nag rzewać, wi ęc wył óż Ją folią b ą belkową,

rośl in.

co ochroni kor zenie

W takiej donicy trzeba zrobić

otw ory od pływowe, j eśli ich nie m a

Rustykalnym i skrzynkami 1 pudłam i wyczarujesz efekt vintage, zaś skrzyniami typu Versailles - formalnego założen ia. Wydłużysz żywotność

drewnianych pojemników, malując je bezbarwnym lakierem do drewna i wykładając foli ą, co zapobiegnie gniciu. Farba nada im nowy wygląd.

/

once wiatr Wszystkie dekoracje przedstawione w tej części będą się dobrze czuć w słonecznym miejscu - idealnie, jeśli masz patio zwrócone na południe albo osłonięty dziedziniec. Niektóre z nich nadają się też na wietrzne stanowiska (podłoże szybciej tu przesycha), więc zwróć na nie uwagę, jeśli szukasz pomysłów na odsłonięte miejsca

Klasyczna donica, pe łna

udająca ołowianą,

zimnych barw jest wyraf1no-

waną dekoracją. dopelniają się

Srebrzyste

li ście

kolorystycznie z sza-

rośc i ą donicy, zaś lawenda wnosi wysokość i piękny zapach. Kom po-

zycja idealna na Atrakcyjna

długi

odslornęte

czas

mie1sce

Ograniczenie palety barw do

różo-

weg o i srebrzystego na dało rustykalnej kompozycji nowoc zesny sznyt.

Rośliny będą się

z czasem

mieszać, pozostając atrakcyjne aż

do pierwszych mrozów. Jasna gliniana donica calości.

dopełnia

obrazu

Tei;i miks, charakterystyczny dla

Polącz

tradycy1ne1 letnie1 rabaty, tworzy kwitnącą m esiącam1 dekorację.

byliny z trawami ozdobnymi, by

Zwróć uwagę

m orsk1klimat1

kształtów,

kolorów i faktur. Wybierz

g l azurowaną

- kwiaty

na różnorodność

na ciemno

rozbłysną

donicę

na takim tle.

stworzyć dekoracię oddającą

S Żólty

Z ci emną

skrzynką

z lastryko mocno

kontrastują, ni emalże stając si ę

ja-

rzeniowe, żółte kwiaty i lim onkowe liście. Duże liści e przyciągają

a tonacją

wzrok,

barwną uzupełniają

inten-

sywnie żólty kolor kwiatów rośliny

odporną

nad-

na pod-

muchy wiatru Kazdą z roślin mozna przesadzić

do ogrodu, gdy kompo-

zyqa najlepsze za

w odcieniacli

niew1elk1e, 1
sobą

Już będzie

miala

Trzy odporne byliny - ta dekoracja wytrzyma

spiekotę

i silny w iatr.

Trawa ozdobna wprowadza ruch, zaś złocień będzie kwitnąć całe lato.

wszystkie rośliny mozna przesadzić do ogrodu.

6 Coraz wyżej Radosna kompozycja, w której

użyto

jednorocznego pnącza, by wnieść wysokość

i wzmocnić jej atrakcyj-

n ość,

oraz ładną

która

zm iękcza krawędzie

Kontrastujące

uwagę, zaś

rośl i nę zwisającą,

kolory

donicy.

przyc1ąga1ą

fioletowy pojemnik

podkreśla zyw1ołowość

zestawienia.

Niew 1elk1ch rozmiarów dalia w prow adza do tej kompozycji oszałamiające

kwiaty i staje

punktem c entralnym. temu

si ę

interesujące liście

innych

roślin,

jej

Towarzyszą

i kwiaty

a tradycyjna gliniana

donica dopełnia stylu c ałości.

IO Do scluupania P ołączeni e zi ół

I kwi atów to kompo-

zycja I ł a dn a , ł produktywna. Prezen towane rośl iny rozwij a ć

w

b ęd ą si ę

słon ecznym

dobr ze

miejscu,

zapewn iając całoroczne

dostawy do

ku chni. Regularn ie oglaw iaj kw iaty, by

Ten

pulsujący

koloram i miks działa

niczym espresso. tworzy

Mnogość

ładną ramę. zaś

dobna zapewnia kompozyq1. co cieszy przez

kwiatów

trawa oz-

wyraźną strukturę

więcej,

całe

lato.

ta dekor acja

poj awi ało się

Ich więcej.

~

tD ,,.

::s..... tD

~

a DJ

.o. tD

Kwitnące

nadaj e tej dekoraql modny I wyra fin ow any styl.

Dom inuj ą

w niej

ro śliny gruboszow ate, dzięki

czemu

pielęg n acj a

si ę

latem ogranicza

do

Piękne

srebrne liście zm ękcza1ą

krawędź

odporna na wiatr. Upewrn1 się, ze

cembrzyka, zaś kwitnące roś iny

kw1mące rośliny są te1 same1 wyso-

dodają wysokości i atrakcy1nośc1

kości

Nowoczesny metalowy pojemnik

byliny i trawa ozdobna to

idealny wybór, jeśli dekoraqa ma być

(kompozycja wygląda wtedy na

tyłowi

tego drewnianego

dekoraq1 To superodporna

starannie zaplanowaną). Pam1ęta1

na trudne warunki kompozyqa

o uzyc1u pachnących gatunków.

- i pachnąca i

Gama produktów

do ogrodu!

Mieszanki traw, nawozy, cebule kwiatowe,

podłoża, agrowlókniny,

agrotkaniny, kaptury ochronne, siatki przeciw ptakom, akcesoria ogrodnicze

Prawie każda roślina może rosnąć w donicy - polecamy najlepsze do pięknych dekoracji pojemnikowych WYBÓR roślin, które mogą być uprawiane w pojemnikach, jest w zasadzie niewyczerpany - trzeba tylko zapewnić im odpowiednie podłoże i trochę plel ęgnaq1 do szczęścia. By szybko wprowadzić kolor, zwróć uwagę na tradycyjne rośliny rabatowe (m.in. pelargonie, petunie 1werbeny), które są doskonale do szybko rosnącej dekoraq1, atrakcyjnej cale lato Ich zakup jest również opłacalny, zwłaszcza hurtowy. Jeśli potrzebujesz w ieloletniej dekoraq1, zdecyduj się na donicę z z1moz1elonym krzewem lub formowanym bukszpanem. w iele krzewów ma dodatkową ozdobę - kwitnie

latem, podczas gdy top1ar tworzy całoroczną „rzeźbę". tą cz

je z sezonowymi kw1atam 1dla

odświeżania aranzaql. Zwróć uwagę na pachnące zioła i rośliny jadalne - dekoracje z nich są smaczne i praktyczne. Law enda, rozmaryn i tymianek idealnie sp rawdz ą się w słonecznym miejscu. Pachną odurzająco, potrącane przez mijają­ cych je ludzi. Sporo warzyw może być uprawianych w pojemnikach - to dobre rozwią za­ nie, jeśli chcesz mleć smaczne plony, a nie dysponujesz grządkam I. Ale, najważniejsze, nie bój się własnych zestawień róznych rodzajów ro śl In, tak by odpowiadały tobie.

e 64

Architektoniczne zielone

są

stale atrakcyjnej i dekoraq1.

rośl iny

zimo-

idealne do stworzenia Sadź

całorocznej

je w

lśniących

pojemnikach i dodawaj ozdobny zwir, a dekoracja zyska w1elko-

Bogactwo kwiatów w mieszanych kompozycjach kwia ty

zwracają szczegó ln ą uwagę.

Poszukaj bylin o niew ielkich ro zm larach albo jednoroc znych r abatowych

roślin

c h a rakteryzują cych si ę

obfitym kw itnieniem i dobier aj j e do to nacji

ca łości,

by dekoraCJa

była

spójna kolorystyczn ie. usuwaj od razu

obumarłe

kwiaty, to pobud za

pojaw ianie się nowych.

Rośliny

o

Uj m u1 ącym

Idealne do donic schody,

zapachu

są

dekorujących

zapewni aj ąc gośc i om m iłe

doznania.

Zi oła

to

świetny

wybór

- masy kwiatów powalają aromatem. Twórz zestawienia, któr e

.

/

ien

/

•

~OC Pomysłowo obsadzona donica rozjaśni

ciemne miejsce i sprawdzi się, jeśli twój ogród wychodzi na północ albo jest otoczony przez wysokie mury. Pojemniki są również doskonałe tam, gdzie opady są wyższe od przecięt­ nych, jako że można je obsadzać, dopasowując do specyficznych warunków

Metalowy pojemnik z odzysku ciemne, wyraziste liście i kwiaty o zywych barwach. Te rośliny dobrze się czują w cętko­ wanym cieniu, rozwijając się w miarę upływu letnich dni - dotrwają az zmiękczają

Ten projektancki zabieg pokazuje, jak zrobić wrazenie, uzywając te1 samej rośliny w kilku po1emn1kach Funkie (idealne rośliny na cieniste miejsce) wypełniają róznego rodzaju gliniane donice, tworząc zamkniętą kompozycję. Ta dekoracja będ zie ozdobna cale lato

K asyczn e begonie połączone z ser-

Atrakcją późnego

duszką tworzą ci ekawą, pełną

jemnik

rów 1faktur

deko raqę.

Niech kwiaty

1rośl i ny o ozdobnych li ścia ch ni ają si ę

kolo-

uzupeł ­

kolorystycznie, by powstała

now oczesna, designerska dekoracja

kwitnącymi

rośl 1 nam 1

o ozd obnych

li ści a ch,

tworząc odra dzają cą si ę dekoracj ę. Połą c z

stowo i dodaj

co roku

kolory kont ra-

trawę ozdobn ą

- wp rowadzi ruc h. Je śli przerosną sk rzyn kę,

rośl iny

pod zi el je

będzie

po-

kwiatami

pod koniec sezonu.

Wszystki e rośliny w teJ donicy b ęd ą dobrze

si ę prezentowa ć

wrześn iu ,

miejscu.

Wypełnij rustykalną skr zyn kę

lata

wypełnionym

nawe t po

w dodatku w cieni stym

W tej wyraZJstej dekoracji połączono cieniolubne byliny w galwanizowanym pojemniku, by uzyskać elegancki, wspólczesny look Uście pozostaną ozdobne przez cały rol<, zaś kwiaty pojawią się

19Tropikalnymiks Połączenie gęstego

ulistnienia 1 efekto-

w nych kwiatów tworzy dekorację w egzotycznym klimacie. większość t ych roślin staje się najładniej sza późnym

latem, pięknie prezentując się

także jesi enią. Biało

szkliwiony pojemnik

rozjaśnia kompozycję.

w połowie lata i powrócą

21 Zielona ściana Połącz

nimi

paprocie i inne byliny z letrab atowymi, by

roślinami

uzyskać dekoracj ę zmi eniającą się

wra z z porami roku (wymieniaj tylko rabatowe). Ozdobne pudełko przyda atrakcyjności - to doskonały pomysł na pusty mur.

22 Dla ochłody

23Wkoszyku

Kluczowa jest tu prostota: liście cudnie kontrastują z delikatnymi kw1atam1 bodziszka. Dekoracja kojarzy się z lasem, co podkreśla rustykalna beczułka . Pr zytnij bodziszek po kwitnieniu, by

w tej dekoracji tradycyjnym letnim roślino m rabatowym dodano wspólczesnego s tylu - kompozycja lączy siel skość z nowoczesnością. Ru stykalny wiklinowy kosz dopelnia kolorem li ście 1sprawia, ze Jest bardziej atrakcyjna.

„

Ładna dekoracja w

pojemniku to wynik właściwej metody sad zenia i regularnej pielęgnacji - poznaj nasze sprawdzone rady

OBS ADZENIE pojemnika rośl inami nie jest trudne, c h oć n a l eż y zrob i ć to poprawnie. Za cznij od napełn i enia donicy po dł oż em do dw óch trzecich Je1 wysokośc i . Dło ń mi rozkrusz bryłki oraz zmieszaj ziemię z naw o zem wolnodzlała1ącym 1hydroż elem . Następnie ustaw luźno rośliny w donicy, by sprawdzić pomysł na kompozyc1ę 1czy nie potrzeba ich więcej - dekoracja pow inna od poc zątku wyglądać na bu1ną, ale pami ę­ taj, ż e rośliny potrzebu1ą miejsca do wzro stu. Na1wyzszą roślinę umieść z tylu, średnie - pośrodk u, a niskie 1zw isające

Doda) wysokie rośli ny z tylu d ekora cji - będ ą spaj ać ca łość i staną si ę tłem dla n iższych rośli n z pr zodu Podczas sadzenia obejrzyj kompozycję z róznych stron, up ewn1a1ąc się,

ze akcenty roślinne

są

odpowie-

- z przodu Ostro żni e wyjmłJ kazdą

z nich z pojemnika delikatnie rozluźnij palcami korzenie - to pobudzi j e do wrastania w podłoż e. Pos taw wysokie gatunki i dosyp ziemi wo kó ł ich bryły korzeniow ej, zanim dodasz n i ż sze rośl i ny. Gdy w szystki e są na sw oim miejscu, w yp eł n ij zi e mią luki mi ędzy kor zeniami. Nie p rzes ad ź - zachow aj o d stęp między p owier zch nią podł oża a krawędzi ą donicy, by w oda się nie przel ewa ła . R osn ąc , rośl iny szybko za kryją puste miejsca, ale mozesz dodać na w ierzch dekoracyjn ą śc i ółkę Od razu da ona „sko ń czo ny" efe kt, pow strzyma brudzenie roślin biotem podczas podlew ania 1poprawi zdolność zatrzymyw ania wilgoci w donicy. s zkółka rski ego,

Zachowaj przerwę Zostaw po dłoża

o d stęp między powierzch nią

a krawę dzi ą donicy - podcza s podlewania woda nie pr zeleje si ę przez brzeg pojemnika. O stroż­ nie ostukaj doni cę lub ni ą potrzą śn ij, by zli kwidować kieszenie pow ietrzne m iędzy rośli n am i.

e 10

Po posadzeniu podlej

rośliny porzą-

dnie 1 latem nie pozwól wyschnąć

w upa ły moze

czać konieczność

• --~-''"'-

podłożu

to ozna-

codziennego

podlewania - jednak nie do puść

Umieść gęste,

zimozielone

z przodu dekoracji. objętośc i

oraz

ro śl iny

Dodadzą

stworzą tło

kwitnących. Użyj zi ół,

j ej

dla

roślin

np. rozma-

rynu, by wyczarować zapach przy wej śc iu

do domu.

ezo suNie wszystkie letnie dekoracje wymagają godzin pielęgnacji, by dobrze wyglądać. Wybierz rośliny uważnie, a stworzysz piękne kompozycje wymagające minimum uwagi. Niektóre z nich będą ładnie się prezentować co roku, więc rośliny sadzisz tylko raz

25 Purpurowa mgiełka Aczkolw iek kwiaty w tej kompozyq1 są

ladne, to

liście

wystarczaj ąco

sadzenie dobrze p rzekwitną.

innych rośli n

są

atrakcyjne, by nawyglądało,

gdy te

Ulistnienie jest całoro­

czne [w Polsce oprócz osteospermum - red.] - to

superwytrzymała

To silne trio przypomina

rośliny

widywane na wydmach i tak Jak one wytrzyma tru dne warunki w ogrodzie. Co więcej, pojawiają się

stanami

Ten odporny na suszę duet prawie wcale nie potrzebuje uwagi - po prostu posadź rośliny I od czasu do czasu podlewaj.

Drewnianą skrzynię

pomalowano na czarno, by pasowała kolorystycznie do glównej

rośliny,

zaś fa lujące trawy dodają całości

rośliny

co roku, z kwiato-

utrzymującymi się

do

Architektoniczne liście 1 okazałe kwiatostany która

stworzyły dekorację,

naprawdę

Kwiaty

robi duze wrazerne.

utrzym ują się

kilka tygo dni,

a pozostałe

rośl iny stają się

wyraziste w

m iarę upływu

bardziej

cza su.

28Kwiaty

wcentmm Klasyczna gliniana donica rados nych,

pe łna

lubią cych słońce roślin,

które me wym agają sporo uwagi. Kwiaty są sercem tej dekoracji,

zaś

wzorzyste liście 1 trawa ozdobna wnoszą fakturę.

Usuwaj

przekwitłe

kwiaty pelargonii. Podlewaj

skąpo.

Atrakcyjne kwiaty i wyraziste ulistnienie tworzą dekorację, która wymaga tylko

ogławiania przekwitłych

kw ia-

tów i podlewania od czasu do czasu, by dobrze wyglądać. żwirowa ściółka podkręca

trzym ać

styl całości i pom aga

chwasty na odl egłość.

30 Wszyscy razem Płytką m etalową m isę wypełniono

sukulentam i - taka dekoracja nie wymaga

piel ęgnacji

latem , postaw j ą

tylko w słonecznym miejscu i przygl ą- ' daj si ę, jak rośliny się rozwijaj ą. Na zim ę przenieś donicę pod wyżej

dach (po-

0°C), by cieszyć si ę nią pono-

Dział praktycznych porad zespołu magazynu Gardeners' World

TWOJA USTA 100 SPRAW DO ZROBIENIA W MARCU/KWIETNIU Na stronach 76-87 zamieszczamy najważniejsze tematy. Więcej porad znajdziesz na: www.magazyngardenersworld.pl

•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• •••• ••• •••••••••••••• ••••••••••••• • • ••••••••••• • ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• •••••••••••••••••• •••••••• •••••••••••••••• ••••••••• •• •••• • •••••••••••••••• •••• •••••• •••• •• •• •••• ••••••••• ------------------------------------------------------------------------------------------------•••• •••• •••• •••• •••• U MONTY'EGO MARZEC/KWIECIEŃ ;;;; •••• •• •••• •••• •••• •••• •••• •••• Podział •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• UWIELBIAM wzniośle elegancki •••• •••• •• • pokrój wielkich funkii (host), np

..

funkii

•••• ;;;;

•••• •••• •••• •••• ••••

•;•; •••• •••• •••• ••••

;;;;

•••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• ••••

••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •• •••• ·=== ••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• ;;;; •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• ==== •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• ==== •••• •••• ••••

odmiany 'Snowden', funkii sinej (H. sieboldiana) lub 'Sum and Subststance'. Mogą one szybko osiągnąć duże rozmiary i rozpychać sąsiednie rośliny, więc potrzebują regularnego dzielenia. Pozwala to nie tylko na stworzenie miejsca pomiędzy nimi, lecz też na odm łodzenie funki i i uzyskanie wielu nowych roślin. Najlepszym okresem na tę pracę jest tutaj, w Longmeadow, kwi ecień [w Polsce zwykle pod koniec kwietnia - red.], kiedy rozpoczynają intensywny wzrost Funkie trzeba wykopać i uło­ żyć na płaskiej powierzchni Mniejsze rośliny można podzielić ostrym szpadlem na kawałki, tak jak ciasto. Oznacza to, że każdy odcięty fragment zyska więcej miejsca, będzie mial więcej wigoru i żywotności od starszej, mniej produktywnej karpy świ eżo wyci ęte segmenty mogą być od razu przesadzone. Duże,

bardziej ukorzenione karpy

łatwiej jest po dzi el ić

za pomocą piły stoi e i potnij ją na części, wyrzucając na kompost wszelkie zdrewniałe fragmenty karpy Zawsze dobrze podlej rośliny po posadzeniu, a wcześniej dodaj dużo dobrego kompostu pod rośli ny. Umieść roślinę na

~ ZOBACZ, j ak Monty . . . . uzyskuje nowe rośl iny z pod ziału funkii:

www.gardenersworld . com/divide-hostas

•••• ;;;;

•••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• ••••• •••• •••• •••• •••• •••• ==== •••• ••••

•••• •••• „„ •••• •••• •••• •••• ••••

•••• ;;;;

•••• •••• •••• ••••

••••

Po posadzeniu podzielonej części dobrze ją podlej i wyściółkuj kompostem

•

Posadź

mieczyki

BULWY mieczyków można sa · dzić w koszach . możesz więc zagłębić cały poj emn ik w raba· cie tuż p rzed kwitnieniem i wyjąć go późni ej. gdy kwiaty prze· kwi tną. co p ozwoli liściom zaschnąć nie.na w idoku". Wypełnij kosz do po łowy nawozem uniwersalnym i po łóż bulwy owłosioną s troną do dołu. Dosyp 15 c m podłoża Dodaj ety· ki etę . Obficie podlej i postaw kosz w jasnym, ciepłym m iejscu. P rzenieś go na zewną trz, gdy mini e ryzyko mrozu [w Polsce bulwy m ieczyków p osadź d o· pi ero pod koniec kw iet nia lub na począ tku maja -redl

Przytnij krzewy i pnącza dla nowych przyrostów surowej pogody niszczącej delikatne nowe pędy, zapewniając roślinie dużo czasu na rośnięcie. W marcu można przyciąć budleje, pnące róże (ale nie ram bi ery), późno kwi tnące powojniki

MARZEC jest idealnym czasem, by przyciąć wszystkie krzewy i pnącza, które zakwitają bądź wypuszczają ozdobne liście na tegorocznych przyrostach. W tym miesiącu mija ryzyko

mieczyki w koszach pod szkłem Posadź

i bez czarny. Cięcie przeprowadzam jednego dnia [w Polsce tylko, gdy minęly mrozy - red ], usuwając stare przyrosty, by pobudzić powstawanie nowych. Zobacz przewodnik od s. 91

REKLAMA

AMB ROGI O 1-,;,,.R O B O T ROBOT KOSZĄCY A TRADYCYJNA KOSIARKA PODSTAWOWE ZALETY ROBOTÓW:

V

samodzielność

robota = Twój wolny czas v codzienne koszenie, wg przepisu na angielski trawnik „kosić codziennie przez 1OO lat" V koszenie w różnych kierunkach

Czy wiesz, że większość instalacji robotów koszących w Polsce jest wykonanych przez profesjonalny serwis ogólnopolski ROBOFARMA? Pomyśl

w Twoim ogrodzie,

wzmacniające darń

v ekologia -

wyposażenie

brak konieczności zb ieran ia i wyrzucania skoszonej trawy v cisza v bardzo niskie koszty użytkowania V zmn iejszenie zapotrzebowania na wodę i nawozy, dzięki efektowi mulczowania V skuteczny odstraszacz kretów

111 "'-"

i;rz -n

.... n

ył

zni

instalacj ę

w cenie robota oraz dodatkowe

dopasowane do wybranego modelu i Twoich wymagań.

www.robofarma.com

+48 602 225 260 [email protected] przy kontakcie powołaj się na hasło promocji „Ga rd eners' World"

ct..:mi-~--11----()-umiurka-Suw-ata-----

el ldr

o robocie koszącym już teraz, a zyskasz darmową prezentację

j:l o

* regulamin promocji na stronie www.robofarma.com bez pra a do rozpowszechni mi.a.

użyti
••••• .„

••• •••

!!!!

!!!

KWIATY MARZEC/KWIECIEŃ

Wysiej nasiona słonecznika KWIECIEŃ to czas wysiewania nasion słonecznika do gruntu [w Polsce w drugiej połowi e kwietnia lub w maju - red.), jeśli rośli ny m ają służyć jako ozdoba. Wybierz słoneczne i otwar te miejsce i przygotuj po dłoże, aż będzie równe i o drobnych grudkach. Nasiona wysiej na glęb okość 12 m m, co 45 cm,

przykryj

ziem ią

i dobrze

po dł ej .

Wysadź karpy do ziemi, ale chroń narażone na przymrozki pędy

Ogławiaj wiosenne cebulki

Wysadź

karpy dalii

<(

UŚPIONE karpy dalii można posa· dzić w

kwie tniu [w Polsce za cze·

kaj do maja -redl by się ukorze· niły i wytworzyły pę dy

pod·

zi emn e, które rozwinąsię,jak tylko się ociepli.Wybierz d la nich ciep le.słoneczne m iejsce. widłami

przekop głęboko ziemię

z zatrzymujący m wodę po d lo· żem i

POWSTRZYMAJ marnowanie energii przez rośliny na produkowanie niechcianych nasion, usuwając przekwitłe kwiaty (przyci naj je lub odrywaj tuż poniżej okwiatu). Spowoduje to, że energia rośliny wraca do cebulki, powodując jej rozrost Przekwi tłe kwiaty powinny być zawsze usuwane z takich gatunków, jak narcyzy, hiacynty i tulipany

Niemniej jednak, jeśli rosną one gdzieś na obrzeżach czy łąkach, zo staw główki nasienne, by wytworzyły nasiona i si ę rozsi ały Ta m etoda dobrze dzi ała w przypadku krokusa, szafirka, szachownicy kostkowatej i śnie­ życzek

Nie uszkadzaj, nie wycinaj lub nie podcinaj liści, gdyż wytwarzają one substancje pokarmowe do regene -

racji cebulek, a to zapewnia kwitni enie w roku następnym . Pozostaw li ście nienaruszone przez co najmniej 6- 8 tygodni, by w miarę m ożliwości naturalnie obumarły przed wykopaniem cebulek. Uci ęte główki nasienne mogą być dodane do kompostu, wymieszane z pozosta łymi odpa dkami z ogrodu do rozłożenia,

jak skoszona trawa.

z naw ozem uniwersa lnym.

Posadź ka rpy wierzchołk i em

wzrostu d o góry, przykrywającgo 10-15-cm

warstwą gleby, po czym

obficie je podłej Zwracaj uwagę na wyrastające p ędy przykrywaj jeag rowłók ni ną.jeślisązapowia·

JOEO:DAWANIUWIOSENNYMCEBULKOMCZASUNAZMAGAZYNOWANIEENERGII

'' Pozostaw liście nienaruszone przynajmniej na 6 tygodni lub do czasu, aż zbrązowieją. Pozostawienie ich oznacza, że rośliny będą kontynuowały fotosyntezę ''

dane przymrozki m arzec - kwieci eń 2016

g lt

""' ::>

z z z ~

<( <(

I:

"' :;!

~

z

~

::i:

••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• ••••••••••••• •••••• ••••••• •••••••••••••• ••••••• ••••••• •••••• • ••••• •• •••••••••• ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

········-i."

!.!!!!..!!!!!!--!!!!!.!!!!!!!--!!!!!!-!.!!!!.!!!!!!!..!!!!!!!..!--!!!.!!!!!!!!!!!!!!!!!!==·· .._„ ====·=··====·==~======·=·==·=========·======···· „~i„' .,•. '1'-~. _,

=..,·4„ ••,•.„....... ,••• . .~;;;;;;r..:.;t~l..l.;,~:.:t~:.:.-:~~:.:J~~J~l~:;::::: ..................................................

.............. „•.. ,,

·-~••111•11'·-·

...... IIli•••

'------------------------------------------.. ••• •• ••• Ili••• Przerzedź gęste pędy

Wysiej trawy jednoroczne

NIEKTÓ RE rośliny zielne wytwarzają dużo nowych przyrostów, a kiedy każdy z nich wydaje kwiatostan, zewnętrzne łodygi pokła daj ą si ę na ziemi z powodu naporu innych Bez podparcia wkrótce pozostałe będą pokładać si ę tak sam o i środek pozo stanie pusty, a pędy ułożone poziomo. Unikniesz tego problemu przez przerzedzenie teraz połowy pędów - wytnij je u podstawy. P ozostałe wyrosną sztywne i wzniesione, będą miały wystarczają co miejsca do kwitnienia.

TRAWY JEDNOROCZNE łatwo kiełkują,

kiedy są wysiane wprost do

gruntu, ogrzewanego wiosennym słońcem.

Wypróbuj drżączkę średnią

(Briza media), dmuszek jajowaty (Lagurus ovatuS) lub jęczmień grzywiasty (Hordeum jubatum), który ma efektowne wiechy podobne do ogona wiewiórki. Trawy te będą rosły nawet na najuboższych glebach. Stanowisko powinno być słoneczne

i odchwaszczone. Nasiona mogą być swobodnie rozsiane na wcześniej dobrze rozgrabionej glebie. Po wysianiu delika1nie zagrab ziemię, dobrze podlej i chroń przed ptakami.

•••• Ili••• Ili•••

Wysadź siewldjednorocznych roślin JAKO ŻE gleba si ę ogrzewa, si ewki u zyskane pod osłonami, m.in.am inek wię kszy. nagietek, ostróżka . czarnuszka i groszek pac hnący, mogą być hartowane p rzed wysadzenie m d o g run tu By p rzyzwyczaić j e d o chłodniej szych warunków. ustaw j e w jasnym, osłonię ty m miejscu na zewnątrz podc zas ciepłyc h dni,

ale pam i ętaj, by prze nieść j e pod dach na zimne noce Powtarzaj czy n ność prze z kilka tygodni, d opóki rośli ny n i e będą gotowe na wysadzeni e na raba ty two rzące letni e ko mpozycje. Zac h o waj kilka kawałków agrowłókni ny, b y przyk ryć nią rabaty przed zap owi adany m wię kszy m przymrozkiem

•••• •• •• •••• •• ••• ,•••• ••• •••• ••• •••• •••• •• •••• ••• •• ••• •••• ••• •••• ••• ••• •••• •• ••• •••• ••• •••• • •• •••• • , •• ••• ••• •••• ••• •••• •••• •••• •• ••• •••

...

I ••

I ••

....

••• •••• •• Ili••• •••• 111••• •• •••• ••• •••• ••• Ili••• ••• •• ••• •••• •••• U!! I ••

Przerzedź pędy, zostawiając

tylko te najsilniejsze

Nowości

Brassica campestrls uu. }lponica 8

Mzuna

www.plantico.pl e\Ai'ydanie cila: Dommika

===· ••• •••

Suwała

Wydanie elektron iczne przeznaczone ł.tVytączn i e do użytku własnego bez prawa do rozpowsze hni ni

NAJlC NASflONA Ot.A TWOJEGO
I

I

I

•

-.

KWIATY MARZEC/KWIECIEŃ Najlepsze rady: superkwiaty

JAK... posadzić rozsadę groszku pachnącego

O Wzbogać glebę

Kw1tmerue. naSJon 1obumierania groszku za1mu1e m1eSJące. By utrzymać wigor. potrzebuje mnóstwo skladm· ków pokarmowych I w1lgoc1 Uzyj materii organiczne) wkopanej w glebę lub dobrej Jakości podłoża do doniczek. zawiązywarue

O Zapewnij podpory. by groszek mógł się piąć. Bambusowe kij· ki są zby t gladkie (wąsy me mogą si ę dobrze przyczepić). więc dodaj Siatkę,Jeśli chcesz ich użyć.

w GLEBIE Przepuszczalna ziemia z dodatkiem materii organicznej i posypana mączką kostną 1est idealna Ją

Podlej

przed posadzeniem 1 ugnieć ziemię dobrze wokół sadzonek

ROZSADA może być wysadzana w kw1etmu w przygotowane zagony lub do dornc. lecz na1· pierw należy ją oswoić z nocną m zszą tempera· turą (m1 moto rośli ny będą potrzebować ochrony w najzimniejsze noce). Zaciszne miejsce na zewnątrz lub zimny inspekt są idealne do kllkutygodniowego h arto· wania roślin przed wysadzeniem Kiedy j uż

uzyskasz kwitnące rośliny, dzięki pozwolemu i m na wypuszcza me bocznych pędów 1w1c1e się. by miały s1lme1sze. wzniesione pędy kwiatowe i superkwiaty, posłuż się metodą dośw1ad­ czonych ogrodników: uszczykuj boczne pędy i wąsy. Groszek pachnący to wdzięczna 1łatwa w uprawie roślina. lecz musi być regularnie u szczykiwana. by s tałe kwit nąć .

KROK PO KROKU Groszek pachnący w donicy O Uszczykuj wierzchołki pę­ dów. co pobudza rozgalęzia­ nie się. Możesz to robić kilka razy wiosną.Jak tylko pojawiają Się nowe w1erzcholk1. by mieć szerokie. gęste rośli ny Zyskasz wiele racze) średrue1 wielkości kwiatów mzduze. •wystawowe·. które powsta1ą na pojedynczo prowadzonym pędzie.

O Uprawiaj groszek w mie1scu. gdzie docemsz1egośl.Iczny zapach-bl.Isko drzwi lub ławy. Groszek pachnący może rosnąć w donicy. Wybier z bogate w składniki odżywcze podłoże do donic i wymieszaj je z tym na bazie gliny, by podnieść jego przepuszczalność. Dobrze uciśnij podłoże.

Użyj tyczek, kratk i lub

siatki do podpory. Posadź sadzonki blisko podpór. Pojedyncze rośliny rosnące jak o jedna sadzonka można ostrożnie rozdzielić.

nowo posadzone sadzonki, a gdy zaczną rosnąć, używaj płynnego nawozu, by zachęcić je do silnego wzrostu i ciągłego kwitnienia.

Podłej

O Podlewaj regularnie 1ostroż­ nie. kierując wodę tylko na korzenie. Groszek pachną· cy jest na rażo ny na mącznia­ ka. Podlewanie tylko podłoża. bez zmoczenia liści, to na1lepszy sposób zapob1egama cho· robie.

Jak mieć więcej pierwiosnków? POBIERANIE sadzonek korzeniowych to świetny sposób na rozmnożenie roślin wytwarzających przyrosty na mięsistych korzeniach i łatwa metoda na powiększenie zasobów naszej ulubionej rośliny. Sprawdza się zwłaszcza u tych roślin, z których nie pobiera się sadzonekpędowych,np.ma­ ków wschodnich i pierwiosnków Cm.in bezłody­ gowego, widocznego na zdjęciach). Mięsiste korzenie muszą być na tyle grube, by utrzymały nową roślinę, gdy ta będzie rozwijać korzenie i pędy. Zastosuj tę metodę także w przypadku zawilców huepeneńskich,płomyków (floksów) i dziewanny. Zrośliny matecznej odetnij jedną trzecią korzenia i posadź go. Sadzonki nie mogą być wystawione na mróz. Wiosną posadź sadzonki pojedynczo do pojemników, jak tylko zauważysz oznaki wzrostu (sprawdzaj wzrost nowych korzeni i pędów, które pojawią się wcześniej).

,.... ZOBACZ, jak Monty uprawia pierwiosnki z nasion: ....... www.gardenersworld.com/grow-primulas

KROK PO KROKU Pobieranie sadzonek korzeniowych pierwiosnków

Wykop zdrową roślinę i wymyj ziemię spomiędzy korzeni, by ułatwić sobie pracę. Wybierz korzenie o średniej grubości. Użyj ostrego noża, by odciąć je blisko podstawy rośliny.

Miej na uwadze, która strona korzenia jest jego górą. Potnij go na kawałki długości 4 cm. By ułatwić sobie sadzenie właściwą stroną, mocniej natnij wierzchołek każdego fragmentu.

Napełnij doniczkę podłożem do

Ponownie podlej, wysyp na

roślin doniczkowych. Podlej je.

powierzchnię cienką warstwę

zrób wgłębienia umożliwiające pionowe umieszczenie korzeni wierzchołkiem do góry. Wierzchołki powinny być równo z poziomem podłoża.

żwiru ogrodniczego. Podpisz sadzonki. Ustaw jew zimnym inspekcie lub szklarni. Nie pozwól podłożu przeschnąć.

Ołówkiem

.„. ••••

..

•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• • • ••••••• ••••••••••••••••••••••••••••••••••••• ••••••••••••••••••• •••••• •••••••••••••••••••• • •••••••••••• ••••••• -------------------------------------------------------•••• •••• •••• •••• •••• OWOCE I WARZYWA MARZEC/KWIECIEŃ ;;;; •••• •• •••• •••• Wspomóż •••• •••• •••• •••• zapylanie •••• •••• •••• •••• •••• OWADY •••• •••• podczas •••• •••• i wietrznej pogody oraz w uprawach •••• •••• pod osłonam i, więc by m ieć pew•••• •••• •• • ność, że owoce się zawi ążą, zrób ZAPYLAJĄCE niechętnie peł-

nią swoją funkcję

•••• ;;;; •••• •••• •••• •••• ••••

•;•; •••• •••• •••• ••••

;;;;

•••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• ••••

•••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••

•••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •• •••• ·=== ••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• ;;;; •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• ==== •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• ==== •••• •••• ••••

•••• ;;;;

•••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• ••••• •••• •••• •••• •••• •••• ==== •••• •••• •••• •••• •• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •• •• •• •••• •• •• •• •••• ••••

chłodnej

proste zapyl anie m etodą ręczną . Melon, cukinia, dynia piżm owa i ogórki maj ą osobno kwiaty m ęskie i żeńskie. Kwiaty żeńskie mają zgrubienie tuż za pła tka mi korony. Użyj pędzelka lub kawałka pylnika z kwiatu męskiego pokrytego pyłkiem i posłuż się nim jak p ędzelkiem do zapylenia słupka w kwiecie żeńskim . Pomidory, papryka i oberżyna m ają kwiaty obupłciowe, samopylne, więc pyłek m oże być pobrany z jakiegokolwiek innego kwiatu. Zbierz pyłek za pomocą małego p ędzelka lub patyczka kosmetycznego i przenieś na każ dy kwia t. zaraz po tym, jak wykonasz ten zabieg, płatki kwiatu opa dną i owoc zacznie szybko ro snąć.

!!!!

Posadź

topinambur KUP BULWY topinamburu [sło ­ neczni ka b ulw iastego - red] i posadź je do głęboko przekopanej gleby wzbogaconej kompostem. Preferują one wilgotną glebę lub dobrze przepuszcza lną gli nę, nawet rosnąc w półcieniu (nie znoszą such ej ziemi) Sadź b ulwy w po dwójnych rzę ­ dachg łębokich na l0 -15c m i w odległości 30 cm od siebie. Rośli ny dorastają nawetdo 2-3 m . wię c potrzebują dużo miejsca . Posadź j e jako przesłonę lub osłonę o d wiatru na północnej stronie poletka, by nie zacie niały i nnychrośli n.Wrazzewzrostem pędów usypuj kopczyki dookoła ich podstawy, by zap obiec pr ze w racaniu i ła maniu się rośli n.oraz dodawaj słupk i, o ile bę dzie to potrzebne .

,.... ZOBACZ, jak Monty ....... sadzi n ekta rynę:

www.gardenersworld.com/ grow-nectarines

V' LISTA D Okopcuj wczesne

Topinambur daje dobry plon w wilgotnej glebie

ziemniaki lub przykryj jeagrowłókniną. by chronić młode pędy

przed przymrozkiem .

D Piel regularnie między roślinami, by zapobiec chwastom .

D Posadź szparagi Mszyce wysysają soki z liści porzeczki czarnej, osłabiając roślinę

D Podlewaj rośliny

Zwalczaj mszyce W KWIETNIU mszyce pojaw iająsię na pąkach i stożkach w zrostu. Ograniczają przy rosty. przenoszą choroby w irusowe i wydzielają spadź. na k tórej rozwijają się grzyby sadzakowe.Występuj e w iele gatunków mszyc, mjnbawełruce nadrze -

wachjabłoni. mszyce burakowe uwielbiające fasolę, mszyce porzeczkowo -czyściecowe na porzeczkach (zostawiają szpecące czerwo -

i topinambur.

regularnie. n e kreski)Jch naturalni wrogowie to ptaki. biedronki. złotooki i larwy bzygowatych.leczw przypadku większego ataku mszyc u myj roś­ liny środkiem z detergentem lub opryskaj preparatami z kw asami tłuszczowymi i olejem (blok uje pory mszyc) Ekologiczn e i chemiczne środki raczej zabijają mszyce kontak towo lubsystemicznie (owady pobierają je, żerując na liściach)

D Posadź truskawki . D Posadź winorośle i drzewa figowe .

D Nawieź jeżyny, maliny i porzeczki czarne.

D Wysiej wrażliwe rośliny w

szklarni.

Drzewa owocowe powinny mieć dobrze rozwinięte korzenie

Posadź ... .p ojemnikowa ne drzewa i krzewy owocowe. Idealne będzie słone ­ czne, o twarte miejsce z przepuszczalną glebą Głęboko prze ko p zie mię i popraw jej prze puszczalność kompostem i naw ozem u ruwersalnym. Nie sadź rośli ny głębiej, niż rosła w szkółce. Podlej, wyściółk uj i nawadniaj, dopóki się nie przyj mie.

marzec -

kwieci eń

2016

PRACAJOEGO MARZEC/KWIECIEŃ

Posadź dymki PRZEDWIOŚNIE to czas ich sadzenia [w Polsce:

koniec marca/początek kwietnia -redl Uprawa cebuli z dymki, w porównaniu z tą z nasion, jest wygodniejsza, szybsza i daje większy plon Dymki wytrzymają lekkie mrozy, a dzięki posadzeniu ich do gruntu rozwiną zdrowy system korzeniowy i rozrosną się wraz ze wzrostem temperatury Możesz kupić dymki przechowywane w wyższej temperaturze (co zapobiega jarowizacji i pośpie­ chowatości). Są nieco droższe i sadzi się je trochę później. Cebula lubi pełne słońce i przepuszczalną, zwięzłą glebę, bez obornika. Dodaj trochę nawozu potasowego, a w sezonie odrobinę mączki rybnej, z krwi lub kostnej oraz granulowany obornik kurzy Poza tym dymki są łatwe w uprawie: odchwaszczaj je i podlewaj. Sadząc w marcu, zbierzesz plon około lipca.

5 polecanych odmian dymki: 0 'Turbo'Wyrazisty smak, złocistobrązowa skórka,średniej wie lkości. [J'Red Baron' Wspaniała i słodka. Zwarta, z ciemnoczerwoną skórą. [J'StuttgarterGiant' Półspłaszczony kształt. zachwycający zapach [J'GoldenBall' Niezawodna,silnie plonująca Dobra do przechowywania

"'g o ~

:::>

g Gleba po grabieniu i odchwaszczaniumusi mieć równą, grud~ kowatą powierzchnię. Sznurkiem :~ wytycz rządki. Międzyrzędzia 5


powinnybyćnatyleszerokie,aby

~

odchwaszczaćjemotyką.

Wtykanie dymek do ziemi może uszkodzić ich korzenie, rób więc dołki i umieszczaj dymki tak, by czubek lekko z nich wystawał. Sadź je co 10-lScm, w zależności od odmiany.

Nawadniaj rośliny regularnie, by się przyjęły, zwłaszcza jeśli ziemia jest sucha. Zaprzestań podlewania, gdy liście zaczną żółknąć, kilka tygodni przed zbiorem.

Agro włóknina ochroni dymki przed ptakami, które mylą je z tłustymi pędrakami! Pomoże także powstrzymać śmietkę cebulową, jeśli w przeszłości ten szkodnik sprawiał problemy.

.„. ••••

..

•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• • • ••••••• ••••••••••••••••••••••••••••••••••••• ••••••••••••••••••• •••••• •••••••••••••••••••• • •••••••••••• ••••••• -------------------------------------------------------•••• •••• •••• •••• •••• SZKLARNIA MARZEC/KWIECIEŃ ;;;; •••• •• •••• •••• •••• •••• •••• •••• V' LISTA •••• •••• •••• •••• D Przetrzymuj worki •••• •••• z podłożem i worki •••• •••• •••• uprawowe pod •••• •••• dachem, by się ogrzały. •••• •••• •• •

•••• ;;;; •••• •••• •••• •••• ••••

•;•; •••• •••• •••• ••••

;;;;

•••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• ••••

•••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••

•••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •• •••• ·=== ••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• ;;;; •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• ==== •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• ==== •••• •••• ••••

•••• ;;;;

•••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• ••••• •••• •••• •••• •••• •••• ==== •••• •••• •••• •••• •• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •• •• •• •••• •• •• •• •••• ••••

D Zamów biopreparaty

(wrogów naturalnych) zwalczające szkodniki. które mogły przetrwać na twoich rośli nach.

D Przygotuj pacioreczniki (kanny) do rozpoczęcia wzrostu .

!!!!

3SPOSOBY

podlewania roś­ lin w szklarni JAK TYLKO robi si ę cieplej i wcze sne uprawy się rozrastaj ą , podlewanie staje się coraz istotniejsze Nawadnianie musi być zrównoważone, jako że przelanie niszczy rośliny Ponadto wysoka wilgotność wiąże si ę z ryzykiem gnicia, ch oć jest niezbędna dla niektórych roślin . Poznaj wymagania poszczególnych gatunków, sprawdzaj wil gotność podłoża pod powierzchnią

D Zacznij hartować odporne rośliny wysiane pod osłonami.

D Wysiej nasiona karczocha zwyczajnego, 0 kiełkujące w 1a c .

D Podlewaj częściej, zwłaszcza gdy jest ciepło .

D Sprawdzaj, czy szkodniki nie zaczęły ataku.

D Wysiej nasionaodpornych na mróz roślin rabatowych i półod­ pornych roślinjedno rocznych .

D Wysiej nasiona bakła­ żana, papryki i pomidorów.

Zadbaj o sadzonki ROŚ LINY SADZONKOWANE [tzw sadzonki doniczkowane - redJ

to młode rośli ny uprawia ne z nasion lub ukorzenione sadzonki, zazwyczaj wrażliwych gatun ków letnich rośli n rabatowych bądź warzyw. Są gotowe do uprawy, ale potrzebują zaakli matyzowania się do nowych warun ków i pobudzenia do wzros tu. Usu ń wszelkie uszkodzone lub g nijące liście, nas tępnie p rzesadź rośli ny do większego poj em nika, używaj ąc po dłoża u niwersalnego Rośliny sad zonkowane otrzymano w cie płych szklarniach o wysokiej wilgotności powie trza, więc nie wys tawiaj ich na działa nie zimnego, nocnego powietrza i ni e narażaj na przeciągi.

W przypadku roślin wymagają­ cych dużo wody, np.pomidorów• kieruj wylot konewki wprost na korzenie. Unikaj moczenia liści, by zapobiec chorobom grzybowym.

Przepikuj siewki JEŚLI w mnożarce jest za mało

miejsca, by wysiewać nasiona w modułach. lub za niskie na tę żenieświatłaspraw i ło,żesiewki tro chę wybujały, rozwiązaniem jest przesadzenie siewek. Napełnij doniczki ogrzanym

Węże pocące nawilżają ziemię

powoli, ograniczając parowanie wody do minimum. Upewnij się, że woda dociera do wszystkich roślin .

podłożemi je ugnieć. Delikatnie podważsiewkęsadzakiem

i chwyć ją za liście.jako że łodygę bardzo łatwo uszkodzić. Zrób wgłębienie w podłożu i ostrożnie umieść w nim korzenie. W przypadku wybujałych siewek umieść je w p odłożu niżej. niż rosły dotychczas. z parą liści wystającą nad powierzchnię Młoda łodyga ukorzeni się w p odłożu. w ięc wy rośnie silniejsza roślina. Między rośli nami powinno być sporo m iejsca, co zapewni im maksymalny, zdrowy wzrost

Z siewkami trzeba się ostrożnie obchodzić, by zapobiec uszkodzeniu łodyg

Doniczki z roślinami potrzebują­ cymi wysokiej wilgotności powietrza, np. gardeniami,ustaw napodstawkach z wilgotnym żwirem. Korzenieniemogąstać w wodzie. marzec -

kwieci eń

2016

KROKPO KROKU Sadzonki fuksji NOWE PRZYROSTY fuksji nadają się na sadzonki, które łatwo się ukorzeniają i będą kwitnącym i rośli nami jeszcze tego lata. Użyj podłoża do rozmnażania o otwartej, napowietrzonej strukturze. Spodziewaj si ę ukorzenienia w ciągu 4-6 tygodni, szybciej w cieple

Wysiej fasolę szparagową pod osłonami Utnij zdrowe pędy z rośliny matecznej tuż nad pąkiem i umieść natychmiast w plastikowym woreczku,jeśłinierobisz sadzonek od razu.

BY M IEĆ stałe zbiory delikatnej fasoli szparagowej przez całe ła to, już w kwietniu wysiej nasiona do doniczek i przesadź do gruntu w maju - wtedy też zacznij wysiewać nasiona do gleby, w regularnych odstępach,

od połowy maja do początku lipca. Wysiewaj nasiona pojedynczo do ma łych doniczek, używając ogrzewanej mnożarki, jeśli temperatura w szklarni nie osiąga 12°c. Wysiewaj na głębokość 5 cm w podłożu do

wysiewu i dobrze podlej. Kiedy w peł­ ni rozwiną się pierwsze liście wła­ ściwe, a rośliny dobrze się ukorzenią, można je zahartować i przesadzić (gdy miną przymrozki) Odmianom pnącym zapewnij podpory

JOE O: ZALETACH PNĄCEJ FASOLI '' Rośliny pnące, jak groszek czy fasola, będą dorodne,

jeśli poświęcisz im nieco czasu na początku sezonu. Później potrzebują jedynie przywiązywania, podlewania i zbioru ''

Zacznij wysiewać zioła Przytnij sadzonki, pozostawiając węzeł lub pąk u podstawy, po czym usuń niższe liście. Zostaw dwie pary liści, licząc od góry.

NIEKTÓRE z bardziej egzotycz· nych ziół nie czują się dobrze na zew nątrz w nasze nieregularne i często wietrzne lata. więc najlepiej uprawiaćjewszklarni Dla ciągłego zaopatrzenia w smakowite listki wysiewaj nasiona kolendry i koperku co2-3 tygodnie od k wietnia do końca lata. Wysiewaj poj edynczo do doniczek z podłożem dla rośli n rabatowychSkiełk ują szybciej

g· J

Użyj sadzaka do zrobieniadołka,

u :r

następnie umieść w

~

kę (od strony bezlistnej). Postaw

~

~

o N

nim sadzon-

w mnożarce lub nałóż plastikową torbę i ustaw na ciepłym parapecie.

w cieple. Grecka i tajska bazylia rośnie pod szkłem i jako że tworzy małe krzaczki. wysiewa się jej nasiona rzadziej - dobrze odrasta po ścię ­ ciu. Wysiej w ięcej nasion kolendry i koperku. dodaj do pietruszki na jesienno-zimowe zbiory liści.

.„. ••••

..

•••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••• • • ••••••• ••••••••••••••••••••••••••••••••••••• ••••••••••••••••••• •••••• •••••••••••••••••••• • •••••••••••• ••••••• -------------------------------------------------------•••• •••• •••• •••• •••• WOKÓł.OGRODU MARZEC/KWIECIEŃ ;;;; •••• •• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• WYSIEWANIE nasion jest tanie, łatwe i przynosi •••• •••• •• •

!!!!

Przygotowanie rozsady

•••• ;;;; •••• •••• •••• •••• ••••

•;•; •••• •••• •••• ••••

;;;;

•••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• ••••

•••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••

•••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •• •••• ·=== ••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• ;;;; •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• ==== •••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• ==== •••• •••• ••••

satysfakcję. Wiele roślin można wysiewać wprost

do gruntu (patrz na sąsiedniej stronie), ale te wraż­ liwe na chłody lub o długim okresie wegetacyjnym (pomidory, chili, kosmosy) najlepiej wysiać pod dachem, dzięki czemu lepiej wzejdą, a warunki kiełkowania da się łatwiej kontrolować. Różne rośliny mają różne wymagania, kieruj się więc wskazówkami na opakowaniu nasion. Zawsze używaj nowych lub wyczyszczonych tac.świe­ żego podłoża i wody wodociągowej, by zapobiec szkodnikom i chorobom. Wybierz specjalne podłoże do wysiewu Club do rozsady)- ma odpowiednią strukturę i niską zawartość substancji odżyw­ czych Cza wysoka może uszkodzić siewki). Większośćnasion potrzebuje dużo światła słone­ cznego, by wzejść, oraz wyższej temperatury Cnp. w mnożarce albo ogrzewanej szklarni} Podłoże powinno być wilgotne, lecz nie przelane-by ograniczyć jego parowanie, możesz nakryć je przezroczystą pokrywką lub torebką foliową, ale usuń okrycia, gdy pojawią się kiełki.

JAK... wysiewać nasiona potrzebujące ochrony

•••• ;;;;

•••• •••• •••• •••• •••• •••• •••• ••••• •••• •••• •••• •••• •••• ==== •••• •••• •••• •••• •• •••• •••• •••• •••• •••• •••• •• •• •• •••• •• •• •• •••• ••••

WIELODONICZKI Do wysiewu większych nasion lub jeśli nie chcesz przerywać siewek. Nasiona wciskaj w wilgotne podloże (na głębokość podaną na opakowaniu), pojedynczo do każdego modułu. Przesadź, gdy korzenie przerosną krawędzie.

TACA WYSIEWNA Dła małych nasion, mieszanek lub do masowego wysiewu Zwilż zi emię, rozsyp rzadko nasiona, przykryj je ci enką warstwą podłoża lub wermikulitu. Przepikuj siewki do modułów lub doniczek.

RYNIENKA Wysiej nasiona w rządku długości rynienki Gdy wzejdą, przenieśjewrazz podłożem do wcześ­ niej wykopanegorowka na miejscu docelowym (metoda sprawdza się najlepiej, jeśli rośliny są na tyle rozwinięte, że ich korzenie utrzymują podłoże)

DONICA Dobra dla roślin, które szybko osiągają duże rozmiary, np słoneczników Gdy podrosną, przesadź je do większej donicy Doniczko-palety lub wysokie doniczki są idealne dla siewek o długich korzeniach, jak groszek pachnący. marzec -

kwieci eń

2016

Sznurek, miarka, konewka i etykiety - przygotuj to wszystko, zanim zaczniesz wysiew do gruntu

Wysiew nasion wprost do gruntu WIELE NASION roślin kwitnącyc h i warzyw można wysiewać na zewnątrz, bezpośrednio do gleby, w iosną, kiedy jestjużdość ciepło, a ziemia nie jest zmarznięta lub przesią k nięta wodą Większość nasion.by wykie ł­ kować. potrzebuje gleby o temperaturze7°C (nas.124-125przeczytaszwię­ cej na ten temat}Wysiewwprostdogruntujestdla ciebie,jeśli nie maszmiejsca pod dachem na założenie rozsady, ponadto deszcz wyręczy cię cza sami w podlewaniu Dla niektórych roślin to za lecana metoda wysiewu. Zawsze sprawdź na opakowaniu najlepszy termin wysiew u nasion i rozstaw między nimi. Najpierw przygo tuj glebę Dokładnie ją odchwaść i przekop, by nie była zbita. Udepczją,likwidując poduszki powietrzne. a potem zagrab - dzię ki temu będzie miała odpowiednią. drobnogrudkowąstrukturę. Po wysiewie podlej ziemię ob ficie i zabezpieczgrządki przedszkodnikami - użyj granulatu przeciw śli makom.Jeśli obawiaszsię ptaków, przykryj wysiewy siatką o drobnych oczkach. Regularnie odchwaszczaj oraz usuwaj słabe siewki

JAK... wysiewać do gruntu

~

PODWÓJNY RZĄDEK Szerszy

RZUTOWO Nasiona roślin jedno-

PODNIESIONEG.RZĄDKI Gleba

rząd

rocznych, traw, zielonego nawozu

ma tu lepsze właściwości, co po-

motykę wzdłuż napiętego

i mieszanek łąkowych można roz-

prawia jakość ki ełkowania i wzrostu.

- uchwyt, odbity w ziemi, wytyczy

m otyki. Wysiej nasiona wzdłuż oby-

sypa ć na

Wypełnij grządki przesianą ziem ią,

dwu krawędzi rzędu, podlej i przysyp

chni. Po wysiewie delika tnie zagrab

a wierzch -

zi emią. Łatwo w

na nie zi emię. Podlej

Wysiewaj w rządkach. Przeni eś

trów Przykryj suchą zi emi ą. Wysiewy

m łode rośliny na miejsce docelowe.

w rządku łatwo przerzedzać.

lub płytkie zagłębienie łatwo

wykopać - ma szerokość

szpadla lub

ten sposób zacho-

wać odstęp między rzędami.

przygotowanej powierz-

podłożem

do wysiewu

POJEDYNCZVBZĄDEK Połóż

rządek.

sznurka

Podlej go. Rozsyp nasiona

rzadko lub kła dź je co kilka centyme-

KILKA FAKTÓW

Biedronka dwukropka Adalia bipunctata CZY WIESZ, ŻE ... Jest czerwona, z czarną kropką na obydwu skrzydłach, ale spotyka się także biedronki dwukropki ciemne lub czarne, z dwoma albo czterema śladam i w kształcie kwa dratów na każdej pokrywie skrzydłowej. Ciemne osobniki są częściej widywane w północnych rejonach, jako że czarny pigment ułatwia absorpcję ciepła slonecznego. Najrzadziej obserwuje si ę osobniki z wymi eszanymi tonami czerni i czerwieni, bez plam lub z wielom a punktami. W celach ochronnych dwukropka m oże wydziel ać nieprzyjem nie smakujący, żółty plyn - h emolim fę.

Harmonia axyridis

ODŻVWIANIE I osobniki dorosle, i larwy żywią się mszycami. Dorosłe wyczuwają hormon stresu wydziel any przez rośliny, na których mszyce się osiedlily i złożyly jaja.

CYKL ŻVCIA Biedronki zaczynają się poj awiać w marcu, podczas łagodnej aury. Gody zachodzą późną wiosną. Grona elipsowatych, żółtych jaj są skła dane na roślinach wcześni ej zaatakowanych przez m szyce Z jaj wykluwaj ą si ę larwy, które żerują na mszycach, i czterokrotnie zrzucają „skórę" !linienie - red.], za nim przeobrażą się w osobniki dorosle (późnym latem) Te żywią się mszycami aż do końca jesieni, kiedy to zaczynaj ą zapa dać w zimowy sen w zacisznych kątach szop, domów i innych budynków ŚRODOWISKO ŻYCIA Różn orodne, m.in. tereny leśne, żywopłoty, dzi ałki, parki i ogrody

CZY GATUNEK JEST ZAGROŻONY? Przez pięć lat od przybycia obcego gatunku biedronki - arlekina - w 2004 r. Ido Wlk. Brytanii; w Polsce ten gatunek po raz pierwszy odnotowano w 2006 r., nazywany jest też bi edronką azj atycką - red.] popul acja dwukropki zm niej szyła si ę o 44 proc. uważa się, że większa, bardziej drapieżna biedronka arlekin przejmuje schronienia i źró dla pożywienia dwukropki. Zjada także larwy dwukropki oraz jaja motyli i innych owa dów, kiedy mszyc jest za malo

e Wydanie elektroniczne przeznaczone

marzec - kwieci eń 2016 viry"łącznie

do

użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania.

fauna w ogrodzie

Biedronka dwukropka jest żarłocznym drapieżnikiem

zdobyczy na gatunkach roślin

poszukującym różnych

e Wydanie

Gardeners' World M ele~:troniczne

przeznaczone

\ńfy"łącznie

do

użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania.

azme

89

PRACE e prz:ycinanie e Wysiew nasion • Roznmażanie z sadzonek • Techniki sadzenia

.

PROBLEMY

e Walezy my ze szkodnilal11li e KontrolulemY chwastY e zwiękS:ZamY zbiory

e UprawiamY orianicznie

przejrzyj i zamów na: www.ulubionykiosk.pl . "'

Po co przycinać? Dla wielu ogrodników przycinanie wydaje się czarną magią.jednak jest konieczne,jeśli chcesz. by twoje uprawy przyniosły jak najwięcej korzyści. Zaczekaj na odpowiedni m oment, przytnij na właściwą długość i użyj prawidłowych narzędzi, a nie tylko poprawisz wygląd ogrodu, ale też zwiększysz jego wydajność.Jednak jeśli będziesz zbyt powściągliwy, krzewy szybko przerosną wyznaczone im miejsce; gdy wybierzesz niewłaściwy czas. mogą na tym ucierpieć wszystkie pą ki kwiatowe i zawiązki owoców; a kiedy przytniesz w złych miejscach - narazisz rośliny na porażenie chorobami. Na szczęście techniki cięcia roślin są łatwe i przystępne. Ucząc się, jak rośliny rosną i jak reagują na przycinanie, i rozumiejąc, jaki cel chcesz osiągnąć, już wkrótce będziesz przycinał jak zawodowiec!

TvJb·

poradni~

~rzv.

·

·a

Jak rosną rośliny Gdy zrozumiesz, Jak rosną drzewa i krzewy oraz

jakie są fazy wzrostu pędów, będziesz wiedział. jakikiedyc1ąć.Uśpionepąkizdrewniałychroślinbu­

i rozpoczynają wzrost wiosną. a w ciągu sezonu. od marca do września. zamieniają się w drewniejące pędy. dzą się

Wierzchołki pędów

najbujniej rosną wi osn ą, a kolejna fala wzrostu przychodzi w połowi e lata. Im silniej przytniesz zdrewni ałe rośliny w czasie ich spoczynku, tym silniej odbiją.

Zielone, miękkie przyrosty wytwa rzają hormony, które przem ieszczają si ę w dól pędów i zapobiegają rozwojowi pąków bocznych. Nazywamy to dominacją wierzchoł­ kową. Promuje ona rozwój jednego, głównego pędu - przewodnika. Pąki

boczne zostaną

pobudzone do wzrostu, kiedy główny pęd ulegnie uszkodzeniu lub wyc1ęc1u, zwłaszcza wiosną. Po przyc1ęc1u kolejny z najwyżej polozonych pąków przejmie funkqę przewodnika i będzie rósł najsilniej.

gie pozostaje elast yczny. Starzejąc się, zmienia także swój kolor. Pąki boczne rozwijają się w pędy, na których później zawiążą się kwiaty i owoce.

Silne cięcie moze pobudzić do wzrostu nowe pędy lub „wilki", które wybiją ze zdrewniałych gałęzi 1 konarów oraz wprost od korzeni u niektórych drzew 1krzewów.

pęd drewnieje i staje się sztywny, a jego kolor pło­ w ieje. Pąki pozostają uś­ pione, lecz ci ągle m ogą się z nich rozwinąć nowe pędy. W niektórych wypadkach nowe pędy mogą wyrosnąć wprost od korzeni.

Gardeners' World Magazine

93

Zwróć uwagę Rośliny ozdobne z kwiatów i gatunki owocujące wytwarzają dwa rodzaje pąków: pąki kwiatowe. z których rozwijają się kwiaty i owoce, oraz pąki liściowe, które wydają tylko liście. Naucz się je rozróżniać, by zyskać pewność, że przeprowadzone cięcie dobrze wpłynie na kwitnienie i owocowanie. Zwróć także uwagę na to, kiedy drzewa i krzewy kwitną - te kwitnące od początku lipca powinny zostać silnie przycięte wiosną, a te kwitnące przed końcem czerwca najlepiej przyciąć tuż po ich kwitnieniu. Rośliny różnie reagują w zależności od terminu wykonania cięcia. Przycięcie pędów znajdujących się na pewnym etapie rozwoju będzie miało odpowiedni skutek: skrócenie jeszcze młodych i zielonych pędów pobudzi ich rozgałęzianie się; letnie cięcie czerwonobrą­ zowych pędów spowolni ich wzrost.lecz pobudzi zawiązywanie pąków kwiatowych; zimowe cięcie zdrewniałych, sztywnych i brązowych pędów spowoduje bujny wzrost roślin na wiosnę.

Pąki liściowe (powyżej)

zwykle niewielkie, zaostrzone i rozwijają się w dolnej części łodygi, natomiast pąki kwiatowe (poniżej) są pulchniejsze, zaokrąglone i czę­ sto pokryte meszkiem - zwłaszcza u krzewów owocowych i drzew. są

Krzewy kwitnące wiosną, jak forsycja (po lewej), zakwitają na ga łązkach, które wyrosły w poprzednim roku; krzewy kwitnące latem, jak budleja (po prawej), zakwitają na tegorocznych pędach .

T Rośliny rozpoczynają wiosną, wydając

wzrost

zielone,

soczyste i miękkie

pędy

czerwiec

I

lipiec

Starzejące się pędy zmieniają

i twardn ieją , lecz wciąż elastyczne

kolor

pozostają

I

sierpień

CIĘCIE ZIMOWE

Po

p rzycięciu rośliny

w lutym

najwyżej poło­

żony pąk

pr zej mie do -

minację wi erzchołkową

Przycinanie zimą, gdy

i rozwinie się z niego nowy pr zewodnik, któr y bę dzie rósł bujnie i bardzo silnie.

pędy są ciemnob rą zowe

i sztywne, pobudza bujny wzrost silnych pędów wierzchołkowych

oraz słabszy wzrost pę­ dów, które rozwij ają si ę z pąków poł ożonych w dolnych partiach gałęzi .

Najniżej położone pąki

nie rozpoczną wzrostu, lecz pozostaną u śpione pr zez ca ły sezon. pędu,

Przycinanie

Efekty

w lutym

w lipcu

tym wzrost jest

słabszy. Ni żej po łożone pędy rozpoczną wzrost zaraz po rozwoju pr zewodnika.

CIĘCIE LETNIE Najwyżej położ ony pąk

Letnie cięcie da zna-

rozpocznie silny wzrost, jednak nie bę dzie on aż tak silny j ak wiosną,

cznie słabsze pr zyrosty niż c i ęcie zimowe, ale pozwala na kontrolę wzrostu rośliny i po budza ją do zawiązy­ wania pąków i pędów kwiatowych.

Podobnie jak po cięciu zim owym niżej po łożone pąki nie rozpoczną wzrostu.

Z niżej ków

położonych pą­

rozwiną si ę

pędy, często

Przycinanie w lipcu wrzesień

obsypane pąkami kwiatowymi.

Efekty

we wrześniu

T pażdziernik Pod koniec sezonu

krótsze u nasady

listopad pędy

drewnieją, sztywn ieją

i zmieniają kolor na brązowy

I

grudzień

I

styczeń

I

luty

PrzycinaJ jak zawodowiec Pierwszym krokiem do przycina nia jest zaopatrzenie się we właściwy zestaw narzędzi. Z sekatorem jedno-i dw uręcznym oraz piłą ogrodową poradzisz sobie z większością zadań, jednak istnieją również inne narzędzia, przydatne do specyficznych czynności, jak nożyce o krótkich rączkach do cięcia żywopło­ tów i usuwania przekwitniętych kwiatów. Drugim krokiem jest wykonanie właściwych cięć. Kiedy odcinasz pęd, najwyżej pozostawiony pąk jako pierwszyrozpoczniewzrost idanowypęd.Zawsze uważ­

nie wybieraj pędy, tnąc je tak, by pozostawione pąki były skierowane w tę stronę, w którą ma wyrosnąć nowy pęd (zazwyczaj na zewnątrz, aby rozluźnić koronę rośliny i umożliwić przepływ powietrza), i na wysokości, na której mają się rozwinąć nowe przyrosty.

JAK PRAWIDl:.OWO CIĄĆ

)(

Zbytdalekoodpąka Odcięcie pędu zbyt daleko od pą ka pozostawia sęk, któr y inicjuje zamier anie. J eśl i ten proces zac znie postępo­ wać, m oże skutkować uschni ęciem całego pędu.

)(

Zbytbliskopąka Wykonanie ci ęcia zbyt blisko pąka m oże go uszkodzić i narazić na zaschni ęcie lub od mrożen i e. W n astęp­ stwie pęd może usc h nąć albo j ego wzrost będzie slabszy.

)(

Zlykątcięcia

Tnij jak należy

Przycinanie pod ni ewłaści­ wym

kątem

sprawi, że wilgoć

będzie się gromadzić na powierz-

chni ci ęci a, zwiększaj ąc r yzyko rozwoju chorób grzybowych. Zły kąt cięcia może równi eż uszkodzić

wierzcholek pąka.

~rawidłowecięcie Tnij tak, by powierzchnia cię­ cia byla równolegla do pąka, w odleglości nie wi ększej n iż s mm. Dzięki temu pąk będ zie m iał możliwość zdrowego rozwoju.

Intensywne ciĘCie pobudząiące do wzrostu U wielu krzewów najbardziej atrakcyjna jest barwa młodych liści i świeżych przyrostów. Wyróżnia je to do tego stopnia, że stajesięgłównympowodemichuprawy.Silnecięcietychkrze­

wów jest zatem kluczową kwestią. Radykalne ograniczenie wzrostu przekieruje większość energii na tworzenie nowych, jaskrawo wybarwionych pędów i niewielu pąków, a w rezultacie otrzymamy duże, atrakcyjne liście.

zanim rozpoczn ą wzrost. Przytnij pędy, wi osną,

pozostawi ając jedną parę

pąków,

Wytnij wszystkie martwe czopy, które pozostały po zeszłorocznym przycinaniu, by ograni czyć ryzyko wni knięci a infekcji do głównych gałęzi.

z których

wyrosną

cję przypominającą puchar, dzięki czemu wytworzą czuprynę kolorowych odrostów, wybarwionych

Wtensposób przycinamy także: t/ Katalpę zwyczajną 'Aurea' dla

dużych l iści

t/ Kwitnące ł a tem powojniki t/ Derenie: biały i rozłogowy dla

pędów

kolorowych

zimą

t/ Perukowce dla dużych liści t/ Eukaliptusy (po prawej) dla dużych li śc i t/ Paulownię puszystą dla dużych li ści t/ Jeżynę białopędową i tybetańską dla

pędów

kolorowych

zimą

t/ Wierzbę białą dla pędów kolorowych

t/ Bez czarny

zimą

Cięcie stymuluJące

kwitnienie Jeśli rośliny nie są przycinane, spada jakość i liczba wy-

twarzanych przez nie kwiatów, a ponadto wyrastają one na wierzchołkach w gęstwinie niepotrzebnych gałęzi. Regularne cięcie trzyma krzewy i drzewa w ryzach oraz zwiększa ich produ ktywność. Przycięcie o tej porze roku zdrewniałychroślinkierujeichsokidoprodukcjikwiatówipo­

budza ich wzrost.

Tnij

tuż

nad

pąki em

rosnącym pędem

lub i pozo-

staw pięć lub sześć głów­ nych ga lęzi, które utworzą silny szkielet krzewu wysokości 30 cm.

Sięgnij

po sekator wczegdy rośliny rozpoczynają wzrost. Skróć najpierw pędy do połowy, by ułatwi ć sobie sną wiosną,

Wtensposób przycinamy także: v Budleję Dawida

v Barbulę klandońską v Fuksjęmagellańską V' Kebnię syryjską V' Hortensję V' Ślazówkę V' Perowskię

v Róże

V'

Tawułę

Cięcie delikatnych

hzewów środek wiosny to doskonały czas na przycięcie krzewów.

które przetrwały zimę. korzystając z ochrony swoich szczytowych gałązek. Teraz trzeba je usunąć. by zrobić miejsce dla nowych przyrostów. Takiego cięcia wymagają rośliny śród­ ziemnomorskie. np. lawenda. rozmaryn i czystek. oraz zimozielone krzewy, jak kamelia [w Polsce zimuje w pomieszczeniu - redJ czy niektóre wawrzynki.

Zdecydowanym ruchem wetnij się sekatorem w zbite

Poszukaj zielonkawych

przycinając roślinę

młodych

pomi ędzy

1a w1a1ących się

wysokości.

przyrostów ponisko na zdrew n1alych gałązkach, pon1ze1zeszło rocznych szarych pędów Ich obecność to znak, ze nastal

pędy,

1/2 a 2/ 3 jej

Nadaj

roślini e

ksz tałt

i

kopulasty za dlugich lub zabur za ją cych fo rmę pędów, by zrob ić miej sce nowym.

Wtensposób przycinamy także: v v

Abelię Zaślaz

v Bylicę

v Kamelię

v

Powój krzewiasty v Wawrzynek (po prawej)

v Mirt

v

Żelaźniaki:

krzewiasty i Russela v Rozmaryn

v Szałwię v Santolinę

pozbądź się

Cięcie formuJące

I po kwitnieniu Krzewy kwitnące wiosną mogą wyprowadz ić z równowagi, rozrastając się poza przeznaczone dla nich miejsce. jednak cięcie natych miast po zakończeniu kwitnienia rozwiąże ten problem. Kiedy kwiaty zacz ną opadać, u suń najstarsze gałęzie. wycinaj ąc je u podstawy, i pozostaw naj młodsze pędy, które obsypią się kwiatami następnej

Postaraj

się pozostawić

3- 5 równomiernie rozmieszczonych, silnych zeszło­ rocznych przyrostów i kil ka pędów, które wyrosły w bi eżącym sezonie. wniałe pędy do po łowy, a pó źni ej solidnym sekato rem z długim i rękoj eściami wytnij te najbardzi ej zd re-

Podobne cięcie wykonuj co roku, a zachęci sz rośli­ nę do wytwarzania silnych, nowychpędówwyra­ staj ących u podstawy

Wtensposób przycinamy także: ...... Żylistki V'

Obielę mieszańcową

'TheBride' V' Forsycję (dalej, po prawej) V' V" V' V' V' V' V' V' V'

Złotlin Kolkwicję

Lilaki (po prawej) Jaśminowce Pęcherznicę kalino

·

Porzeczki Tawułę wczesną Kalinę bodnantską Krzewuszkę cudowną

Cięcie nadające kształt i formę Cięcie w środku

sezonu przynosi wiele korzyści: przede wszystkim pozwala ograniczyć rozmiar roślin i powstrzymuje je przed nadmiernym rozrostem. Usunięcie większej części tegorocznych pędów. j eszcze zanim zdrewnieją. pozwoli zmniejszyć liczbę pędów. które wyrosną w następ­ nym roku i pobudzi roślinę do kwitnienia i owocowania.

Kontroluj

siłę

wzrostu do kw1tn1en1a, przycinając w lipcu Jednoroczne, wijące się pędy na wysokości trzec1e1-czwartej pary liści. rośliny 1pobudź ją

Wiosenne pędy latem osiągają

nawet 1,8 m dlatego wytnij

długości,

co trzeci najdłuższy by utrzyma ć rośl i nę

w ryza ch.

Letnie cięcie eliminuje w iele młodych pędów, zawieraj ących dużo azotu. Jego nagromadzenie się spowodowałoby jeszcze silniejszy wzrost w następ-

W ten sposób przytnij, nadaj kształt i prowadź: V' V' V' V'

Miliny Irgi (po prawej) Wiciokrzewy Jaśminy

Uasminum)

V' Ogniki V' Róże pnące V' Jaśmin gwiazdkowy (Trachelospermum jasminoides) V' Glicynie

pęd,

Cięcie stymuluJące

owocowanie Lipiec jest jednym z najważniejszych miesięcy, jeśli

chodzi o cięcie drzew owocowych. Teraz, gdy zielone pędy zwolniły wzrost i zaczynają twardnieć, kilka prostych, dobrze rozplanowanych cięć poprawi owocowanie i pomoże ograniczyć rozmiar roślin tak, by wciąż zachowały zwarty pokrój pasujący do niewielkich ogrodów.

Przytnij przewodnik lub główny pęd każdej ga łęzi

o połowę, tnąc tu ż ponad liściem, lub nie tnij go wcale, jeśl i w przyszłości bę -

rozmiar korony, jednak pozostaw wszystkie zawiązki owoców i nie pr zycinaj zdrewniałych gałęzi.

W ten sposób przytnij również inne drzewa i krzewy owocowe: v

Morele t/ Wiśnie v Porzeczki t/ Śliwy damaszki Qubaszki)

v

Agresty

t/ Morwy v Nektaryny v Brzoskwinie t/ Inne śliwy

v

Grusze

v Pigwy

v Letnie maliny

Cięcie zapobiegające

chorobom By zapobiec chorobom wiśni i innych d rzew owocowych.

przytnij teraz ich jednoroczne przyrosty, zamiast robić to na przedw iośniu. Latem powstałe po cięciu rany zaschną i zagoj ą się. zanim zostaną zainfekowane i porażone chorobami, takimi jak srebrzystość liści występuj ąca od wrześ­ nia do maja i powodująca rozległe obumieranie pędów.

Końcówką sekatora uszczknij młode pr zyrosty: główne pędy sk róć o jedną trzecią, a boczne o połowę.

Drzewa owocowe na-

owocowych, wycin ając również wszystkie stare konary, które są słabe,

leżące

do rodzaju śli wa (Prunus) są szczególnie poda tn e na porażenie srebrzystośc i ą liści - chorobą wywoływaną pr zez zarodniki grzyba w nikające pr zez rany powstałe

By zapobiec chorobom, w ten sposób przytnij również: tl' Morele tl' Wiśnie tl' Śliwy damaszki

Qubaszki) tl' Śliwy renklody tl' Pozostałe śliwy tl' Różaneczniki tl' Złotokapy

śliwki i damaszki

Ogławianie dla po-

wtórnego kwitnienia Róże i krzewy powtarzające kwitnienie wyglądają

niechlujnie, gdy ich kwiaty przekwitną i marnują energię na wytworzenie nasion. Nie będą wtedy skłonne powtórnie zakwitnąć, dlatego letnie przycinanie jest tak ważnym punktem ich letniej pielęgnacji.

o połowę lub do miej sca wyrastania nowych pę­ dów lub pąków, kiedy

Usuwanie przekwi tnię­ tych kwiatostanów zapobiega gromadzeniu si ę związków wytwarzanych przez rośl inę, które hamują powtórne kwitnienie na rzecz zawiązywania si ę

W ten sposób ze starych kwiatów oczyść również: t/ Azalie t/ Budleje t/ Kamelie t/ Hebe t/ Pierisy t/ Róże

t/ Różaneczniki

Odrnłodź

stare krzewy Starzejące się krzewy często wyrastają poza przeznaczone

im m iejsce i ogałacają się u podstawy. Skutkiem tego jest zmniejszenie się liczby nowych. zdrowych przyrostów,kwiatów i owoców. Niektóre krzewy trzeba w tedy wymienić, a inne można odmłod zić poprzez silne i niskie przycięcie . Najlepiej zrób to zimą, kiedy rośliny znajduj ą się w spoczynku.

Najpierw wytnij

słabsze pędy u samej podstawy, by pobudzić wyrastanie nowych

słabe

i nadmiernie zagęszczo­ ne pędy, by zobaczyć, które pędy są najsilniejsze i które powini eneś zostawić, aby stworzyły nowy szkielet krzewu.

pędów.

pozostałe silne do 45 cm, tnąc nad pąkiem skierowanym na zewnątrz, aby zachować luźny pokrój krzewu.

Przytnij

pędy

Na zimowym cięciu skorzystają również:

v Pigwowce

v Zimokwiaty (po prawej) v Leszczyny v Perukowce v Obiele v Forsycje v Wawrzyny v Wiciokrzew pachnący Uonicera fragrantissima)

v Mahonie

v v

Jaśminowce Pięciorniki

v Kaliny

RozluźniJ

pokróJ W okresie spoczynku, gdy opadły już liście. wytnij część ko-

narów, aby nadać roślinom otwartą formę. Usunięcie części najstarszych i nadmiernie zagęszczonych pędów rozluźni szkielet rośliny i umożliw i swobodny przepływ powietrza. pozwalając jednocześnie promieniom słońca dotrzeć do środka. do zdrewniałych pędów i pąków kwiatowych .

Przycinaj stopniowo roślinę, u suwając

seka torem najpierw cienkie, rozgałęzione pędy, a póź-

Nie przycinaj krótkich, krępych gałęzi lub

krótkoz okrą głym i pąkami kwiatowymi, które zakwitną i zaowopędów

tniesz najstarsze gałęzie i wszystkie pędy skierowane „do wewnątrz".

Drzewa i krzewy wymagające prześwietlenia:

v Jabłonie i/ Bambusy v Porzeczkiczarne i/ Leszczyny

v

Złotliny

i/ Grusze

v Głogowniki v

RóŻekrzewiaste

Cięcie nowo posa-

dzonych krzewów Zimowe podmuchy mogą spowodować znaczące uszkodze -

nia nowo posadzonych drzew i krzewów oraz wysokich, mniej stabilnych roślin. Zniszczenia mogą się objawić poluzowanymi korzeniami, a nawet połamanymi pędami. Szkód spowodowanych wiatrem można uniknąć poprzez jesienne przycięcie roślin i prześwietlenie nadmiernie zagęszczonych egzemplarzy, aby nadać im lżejszą. bardziej otwartą formę.

Sadząc nowy krzew, przytnij go ta k, aby część nadziemna przypo-

Przytnij naj pierw wszystkie

pędy

o j edną

trzecią

minała wielkością b ryłę

długości, tnąc tuż pąkiem

ponad skierowanym na

wy są bardziej podatne na uszkodzenia przez wiatr, ponieważ nie zdążyły się jeszcze ukorzenić na tyle, by zakotwiczyć rośl inę w podlożu.

Roślinami podatnymi na silne podmuchy są również: tl' Zaślazy tl' Budleje (po prawej) tl' Róże krzewiaste i rabatowe tl' Derenie tl' Kebnie tl' Ślazówki

Cięcie zapobiegające

wyciekaniu soków Cięcie niektórych gatunków w niewłaściwym czasie powo-

duje wyciekanie soku z powstałych ran (.płacz roślin"). Kapanie soku osłabia rośliny, a w ekstremalnych przypadkach może doprowadzić do ich śmierci. Unikaj cięcia tych roślin, kiedy wiosną wzbierają soki, ponieważ ich wyciekanie będzie bardzo obfite. Zamiast tego zrób cięcie zimowe. gdy rośliny znajdują się w uśpieniu, a unikniesz ich płaczu.

Pobudzisz w ten sposób wydawanie pędów bocznych, a na pędach, które wyrosną po przyci ęci u

usuń

martwe,

zniszczone lub chore gałęzie oraz te, które wyrosły w niewłaściwych

Roślinami podatnymi na wiosenny płacz są:

!:'i

!.l

!!:. <(

iii :; :il

~

z

>

s m

~ ~

~

o: ~

M.

o N

V' V' V' V' V' V' V'

Klony Brzozy Graby

Figowce Winorośle Złotokapy

Magnolie

Przycinanie i fauna Żywopłoty, rośliny i drzewa w naszych ogrodach są ważnymi siedliskami dla ptaków i innych drobnych dzikich zwierząt. Zapewniają im bezpieczne schronienie. miejsce do żerowania i rozmnażania, dlatego warto pośw ięcić tym roślinom chwilę uwagi, zanim je przytniemy - nieodpowiedni czas lub nadgorliwe cięcie mogą mieć katastrofalne skutki. Jeśl i dostrzeżesz oznaki gniazdowania ptaków, unikaj mechanicznych nożyc do żywopłotów, które je niepokoją , co może skutkować porzuceniem gniazd. Zgodnie z brytyjską ustawą o ochronie przyrody nie wolno celowo niepokoić ptaków oraz niszczyć ich gniazd i jaj. Przycinając żywopłot, podziel go na odcinki, które będziesz przycinał stopniowo co 2-3 lata, i każdego roku przycinaj tylko wybrane rośliny, które go tworzą. Dzięki temu nadasz żywopłotowi zróżnico­ waną wiekowo strukturę i stworzysz siedliska dla wielu stworzeń.

Przycinając krzewy, zostaw tu i ówdzie kilka rozw idlonych gałęzi odpow iednich do założenia

nych

nożyc

czędzi ć

pozwoli oszw iele miejsc, w

których bytują zwierzęta.

Pokon czyni cuda

Do wygrania:

50 rowerów

KROSS Moderato

1nawozów OO zestawów POKON

1/2016 • Cena 14,90 zł cwtymVAT S'lf.J

ięt

plony przez cały rok

Rok z warzywami z metrowego poletka Zbieraj świeże warzywa przez cały rok, nawet z malutkiej działki. Kay Maguire przedstawia plan nasadzeń dla comiesięcznych zbiorów Nie potrzebujesz hektarów

"'g

zi em i, by samemu zacząć uprawę warzyw. Właściwi e, po niewielkim pr zygotowaniu, już jednom etrowy zagon wystarczy, by zbierać z niego świeże warzywa przez cały rok. Kluczem do sukcesu jest skrupulatne planowanie i wybór różnych, szybko i długo pl onują cych gatunków. Ułożyłam plan upraw na cały rok, które dostarczą plonów z jednego zagonu dla całej rodziny. Jedną z najlepszych metod uprawy warzyw na niewielkiej powierzchni jest obsa dzenie kwadratowego poletka o boku dlugości zaledwie 1 m etra, które podzielisz na 16 jednakowych kwadratów,

~ ~

a w każdym z nich będziesz uprawi ał inne warzywo. Uprawi aj ąc rośl i ny na

~ ~

niasz im j ednakową przestrzeń do

~

kwadratowych poletkach, zapewwzrostu we wszystkich kierunkach,

~ a to ozn acza, że będą m ogły rosnąć ~

nieco bl iżej siebie w porównaniu z tra-

eVVyda f qlj'!f'Zię» ;J ~&iffi~~lł ka Wydanie

ele~:troniczne

dycyjną uprawą w rzędach. W ten sposób na niewielkim obszar ze

zm ieścisz wi ęcej roślin. oczywiście możesz również powiększyć zagony tak, aby dopasowały si ę do przestrzeni, którą dysponujesz.

Postaw na różnorodnośt Aby zbierać plony warzyw przez cały rok, nie marnuj miejsca i czasu - wybierz gatunki, które pl onują szybko i dostarczą zbiorów w tym sezonie, oraz te wolniejsze, które zbierzesz w następnym sezonie. Kiedy tylko opróżnisz poletko zjednego warzywa, posadź w jego miejscu na stępne, by mieć pewność, że w pełni wykorzystasz każdy kwadrat. Zdecyduj się na karlowe odmia ny, które nie zabierają dużo miejsca, oraz te szybko rosnące i wczesne - plonuj ą w krótkim czasie, pozwal ając na przyspieszone zbior y i zastąpienie ich kolejnym i roślinam i.

Suwała

przeznaczone

viry'łącznie

Gardeners' Worl d Magazine

do

użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania_

113

Poletko wiosną teraz rozpoczniesz wysiewy, u schyłku wiosny otrzymasz wiele szybko rosną­ cych warzyw, które zbierzesz w tym sezonie, i kolejnych, gotowych do zbioru latem Jeśli

PÓŁNOC

l

Wymiary poletka: 1 m

Co posadzić? Celem jest zebrani e tak dużych plonów, jak to tylko m ożliwe, i utrzymanie wysokiej produktywności poletka przez caly rok. Nasion a szybko plonujących wa rzyw wysiej wprost do gruntu, a warzywa na letnie zbiory uprawiaj z rozsady pod osłonam i, by wysadzić je późną wi osną po przymrozkach. Jeśl i ci się uda, w kwietn iu wysiej rl.!. ',m_,i,n, • '·ł., e\ llA-l . Jl~i a Aą· ~_ą~J'fEł. vll.M.icnnin.~

Wydanie

ele~:troniczne

szybko rosnącą rzod kiewkę i sałatę w miejscu pod przyszłe pomidory, cuki nię i fasolę. Uprawiaj wysokie warzywa, jak wysokopienne pom idory czy fasolę tyczną, przy północnej krawędzi zagonu, tak aby nie rzucały cienia na inne rośliny, a warzywa płożące się, jak cukinię - w rogu poletka, by nie zag łuszyły sąsiadów.

szerokości

Szybko rosnąc e gatunki, które wysiejesz i zbierzesz wi osną

8

Wysiej teraz, zbierz latem Wolniej rosnące gatunki, które wysadzi sz teraz i zbierzesz la tem

ł

ł.tVy'łącznie

długości

O warzywa na szybki zbiór

s uwa a

przeznaczone

x 1m

m arzec - kwiecień 2016

do

użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania_

plony przez cały rok

Wiosenne warzywa O Warzywa na szybki

w

sezonie.

Wysiew Wprost do gruntu w 2 rzędach

Rzodkiewka Jedno z najlepszych warzyw na szybki zbiór. Gotowe do zbioru po s tygodniach. Wysiew Wprost do gruntu po 16 nasion w m ałym kwadracie od początku kwietnia do września. Odmiany 'French Breakfast', 'Scarlet Globe', 'Sparkler 3'.

w m ałym kwad racie, od początku kwietnia do maja. Odmiany 'Apache', 'White Lisbon'.

Sałata głowiasta Główki możesz zbierać, gdy są m łode i słodkie.

Wysiew Wprost do gruntu po 6 nasion w

m ałym

kwadracie od kwietnia do lipca.

Odmiany 'Amaze', 'Little Gem', 'Tom Thumb'. Sałata liściowa Rośnie szybko, dostarczając ciągłych możesz rozpocząć już

zbiorów, które po 3 tygodn iach

od wysiewu. Wysiew Wprost do gruntu w 2 rzędach w m ałym kwad racie, od początku kwietnia do sierpnia. Odmiany 'Cos Lettuce Mix', 'Fancy sum mer Mix', 'Speedy Mix'.

Cebula dymka Zbieraj po 8 tygodniach. Możesz ją wysiać także

w sierpniu i zebrać

Marchew Zbieraj pier wsze m archewki już

po 6 tygod niach od wysiewu.

Wysiew Wprost do gruntu po 16 nasion w m ałym kwad racie od początku kwietn ia do lipca. Odmiany 'Adelaide', 'ldeal', 'Mini Finger', 'Rondo'.

8

Wysiej teraz, zbierz latem

Pomidory Wybierz wczesne odmiany pomidor ków koktajl owych. Wysiew Pod osłona m i w marcu. Po przymrozkach ro zsa dź po j ednej rośli nie do małego kwa dratu. Odmiany 'Gar dener's Delight', 'Sungold', 'Sweet Aperitif'. Fasola Gotowa do zbior u po 10 tygodniach, system atyc zny zbi ór zwięk sza plonowanie. Wysiew w pomieszczeniu od kwietnia, a wprost do gruntu w maj u - 4 nasiona w jednym kwadracie, po wschodach

pozostaw 2 rośl iny. Odmiany 'Cobra' (fasola tyczna), 'Moonlight' i 'Whi te Lady' (fasole wielokwiatowe).

Cukinia Wybier z ka rł owe, obficie plonujące przez całe lato odmiany. Wysiew w pomieszczeniu w kwietniu, ro zsa dź po przym rozkach po 1 rośli ni e w m ałym kwadracie. Odmiany 'Bu ckingham', 'Patio Star '.

PRZYGOTUJ PODŁOŻE

ROZPOCZNIJ WYSIEWY

SZYBKIE REZULTATY

Dobra ziemia to podst awa, kiedy upr awiasz w iele różnych wa r zyw na niewielkiej powierzchni. Inten sywna uprawa wymaga dosko na łego podłoża, dlatego pr zygotuj je odpowiednio poprzez spulchnienie i naw iezienie solidn ą porcją materi i organicznej, np. dobrze rozłożonym obornikiem lub kom postem. Pozbądź si ę dużych ka m ieni i rozk ru sz wi ększe grudki, by przygotować ziemię do wysiewów.

Odporne na chłód warzywa zacznij wysiewać wprost do gruntu w kwietniu, kiedy tylko podłoże si ę ogrzej e. Uprawa warzyw w kwadratach zam iast w rzędach pozwala na zmniejszenie odległości pom i ędzy roślina m i. Większość nasion wysiewaj pojedynczo, zachowuj ąc docelowe odstępy, aby uni knąć później szej przerywki, a dzięki tem u zaoszczędzisz i nasiona, i swój czas. W ten sposób wykor zystasz także każdy centym etr ziemi i unikniesz wolnych luk, w któr ych m og łyby zagościć chwasty.

Zapewnij roślinom jak naj lepszy start i uprawiaj je „na szybko". Na brzegach zagonu zam ocuj półobręcze, n a któr ych rozciąg niesz fol i ę, two rzą c prosty tunel. W ten sposób ziemia ogr zeje się pr zed wysiewam i i zapewnisz nasi onom stabilny mikroklimat. Po wykieł kowa ni u w ci ąg u dnia w ietr z siewki i nie zapomnij o ich podlewaniu. U suń osło nę, gdy zrobi si ę ciep ło, a siewki si ę wzmocnią .

eVVyda fqlj '!f'Zię» ;J ~&iffi~~lł ka Wydanie

następnym

zbiór

ele~:troniczne

Suwała

przeznaczone

viry'łącznie

Gardeners' Worl d Magazine

do

użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania.

115

Działka latem Zagon latem jest w szczytowej formie. Warzywa wysiane wiosną są gotowe do zbioru, a szybko rosnące gatunki plonuj ą po kilku tygodniach. Tylko nie zapom nij o system atycznych wysiewach!

Wymiary poletka: 1 m

Co posadzić? Pomidor y, fasola i cukinia, które wysiałeś wiosną, są w końcu gotowe do zbioru. Szybko rosnące wiosenne warzywa j uż zosta ły zebrane, ale wciąż moż esz je wysiewać w pustych kwadratach lub zamieni ć na inne gatunki, np. buraki ćwi kłowe. Teraz zaplanuj także jesienne i zimowe zbiory.

Przed końcem łata wysiej buraki liściowe i ja rmuż, które dostarczą apetycznych listków po dczas zbliżających się chłodniejszych miesięcy.

8

warzywa na szybki zbiór Szybko rosn ące gatunki, któr e wysiej esz i zbierzesz latem .

szerokości

ele~:troniczne

przeznaczone

\ńfy'łącznie

długości

G Gotowe do zbioru warzywa wysiane wiosną

8

są

teraz gotowe do zbioru.

~~siej teraz, zbierz jesienią I zimą Wolniej rosn ące ga tunk i, które wysi ejesz teraz i zbierzesz j esien i ą i zi mą.

e' ·~1~j a Aą~ą.dłG>'. fJ>untłnjikE3 Su wała Wydanie

x 1m

PÓŁNOC

marzec - kwieci eń 2016

do

użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania.

plony przez cały rok

Letnie warzywa 8

Warzywanaszybki zbiór Buraki

dla

aż rośl i ny przesta n ą plo n ować,

a

ćwikłowe Wysiej j e gęsto

małych, sł odkic h

„kuleczek". Jadalne wykor zystaj j ako boćwi nę . Wysiew Wprost do g runtu po 12 nasion w ma łym kwadracie od w iosny do lipca. Odmiany 'Action', 'Boltardy, 'Chioggia'. l i śc i e

Sałata głowiasta (pa trz w iosna) Siej punktowo w wolnych mi ejscach co 2 tygodnie. Zbieraj na bieżąco, by u n iknąć zakwitania rośl i n. Wyr ywaj całe rośl i ny lub ści naj je nożem tuż przy ziemi. Wysiew Wprost do gruntu aż do lipca. Sałata liściowa (pa trz w iosna)

Zbieraj r egularnie, gdy liście osi ąg ną 5 cm wysokości, wyci nając j e u podstawy ka żd ej rośliny. Kontynuuj zbiory,

8

Wysiej teraz, zbierz

Burak ła twe

sierpnia.

8

li ście

li ści owe możesz zbierać j uż

Gotowe do zbioru

rośl i ny w mia rę ich wzrostu. Usuń boczne pędy, gdy poja wi ą si ę pierwsze kwiaty i uszczknij wierzch ołek rośl iny, gdy z awiąże si ę 5 g ron owoców. Zasilaj i nawadniaj rośl iny, utrzym ując w ilgotne podło że . Pomidor y są got owe do zbioru, gdy ca le grono przyjmie jednolicie cze rwoną

Pomidory Palikuj

ba rwę.

Cukinia Utrzym uj wilgot ne pod loże, szczególnie w okresie wzrostu owoców, i zasilaj rośl i ny, gdy rozpoczną plonowanie. Zbieraj sukcesywnie, by nie urosly zbyt duże i dla zwiększenia plonowania.

kwa dracie w pełni lata. Odmiany 'Bright Lights', 'Charlotte', 'Lucullu s'. w

liściowy Wyjątkowo odporne

warzywo, któr ego

i ogonki po 10

ma łym

Jarmuż Z jednego wysiewu uzyskasz

tygodniach.

Fasola Pozwól fasoli pi ąć

si ę po tyczkach i kra tach i przydo nich j ej pędy, zanim same zaczną się wspi n ać. Nawadniaj podł oże, by wsp om óc z awi ązywa ni e się kwiatów. Zbier aj n i edoj rza łe strąki, a wyrosną n astępne.

wiąż

rośl iny plonujące całą zi mę a ż do w iosny. Podlewaj palikuj i osia ni aj sia tką przed ptakami. Wysiew Wprost do gruntu po 2 nasiona w małym kwa dracie przed pełnią lat a. Odmiany 'Dwarf Gr een c urled', 'Nero di Toscana', 'Redbor'.

rośl i ny,

KONTYNUUJ WYSIEWY

PLANUJ Z WYPRZEDZENIEM

CHROŃ PRZED SZKODNIKAMI

w intensywnej uprawie war zyw są sukcesywne wysiewy i częste zbiory. szybko rosnące warzywa, takie jak buraki ćwikłowe, march ew, sałata i rzodkiewka, p l onuj ą w krótkim czasie i mogą być w ielokro tnie dosiewane w t rakc ie sezonu dla ciąg lych zbiorów. Wysiewaj je co 2- 4 tygodnie w każdym wolnym kwad racie zag onu, a przez całe lato d osta rczą nowych war zyw.

Przyszed ł

Jedną z największych zalet upraw na niewielkiej przestr zeni jest ła twość, z jaką mo ż esz o nie zadbać - rośl iny ochronisz przed atakiem szkodników, nakrywaj ąc caly zagon gęstą si a tką . Uchroni ona warzywa przed w ieloma szkodnikam i, od po ł yśnicy marchwianki po go l ęb i e i bielinki kap ustniki. Pozwól jednak owadom zapylaj ącym obleci eć pomidory, cuki ni ę i fasolę bądź zapyl kwiaty ręczni e.

Najwa żni ejsz e

eVVyda fqlj ~Zię»;J ~&iffi~~lł ka Wydanie

j e nowym i.

Wysiew Wprost do gruntu po 8 nasion

jesienią i zimą i

późn i ej z astą p

Wysiew Wprost do gruntu aż do

ele~:troniczne

czas na zast anowienie si ę nad war zywami plo n ującymi jesienią i zimą . W lip cu wysiej j a rm uż i buraki li śc i owe, rzep ę siej do połowy - końca sierpnia, a zimowe warzywa l i ści owe do polowy wrześni a. J eśli chcesz pozostawi ć letnie warzy wa na zagonie jak naj dlużej, te, któr e j e zastąpią, wysiej w doniczkach lub kup gotową rozsadę. Posadź ją do doniczek i uprawiaj w pomieszczeniu przez kil ka tygo dni, zanim we wrześni u wysadzisz sadzonki na mi ej sca docelowe.

Suwała

przeznaczone

viry"łącznie

Gardeners' Worl d Magazine

do

użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania_

117

plony przez cały rok

Jesień i zima

Buraki liściowe i jarmuż, które wysiałeś i wysadziłeś latem, dostarczą świeżych liści w cią­ gu chłodnych miesięcy, a wczesną jesienią wciąż możesz wysiać ostatnie warzywa

...-------:=-------il

PÓŁNOC

8

Warzywa na szybki zbiór

Rzepa Wysiej j ą pod koniec sierpnia lub na początku wrześn i a

dla jesiennych i zimowych zbi orów. Wysiew 4 nasiona w jednym m ałym kwadracie Odmiany 'Armand', 'Snowball'. sałaty To odporne warzywa których li ście możesz zbierać systema t ycznie j esienią i zi mą. Wysiew w 2 rzęda ch w m ałym kwa dracie na początku września Gatunki Koma tsuna, mibuna, mizuna.

Orientalne l i śc i owe,

sałaty Odporne warzywa na listki i sała ty z awi ązuj ące główki. Wysiew Wprost do gruntu po 6 nasion lub w 2 rzędach w małym kwadracie na

Zimowe cięte

początku wrześn ia .

Gatunki i odmiany Roszponka,

sałata 'Winter Density', gorczyca (wymaga okrycia), rukola.

8

Gotowe do zbioru

liściowy Regularnie zrywaj najstarsze liści e i okryj rośli ny włókniną lub foliowym tunelem w październi ku, by pomóc im pr zetrwać zimę i wydać wczesny plon wi osn ą .

Burak

Jarmuż Dobrze r adzi sobie z mrozem,

i łodyg i m ożna zbierać przez cał ą i zi m ę. Zrywaj l i śc i e, gdy są młode i delika tne, rozpoczyn ając od wierzchołka rośl i ny. Po zj edzeniu głównego pędu rozwiną si ę pędy boczne, k tóre zbierzesz w nas tępnym roku. a

li ści e

jesi eń

Wymiary poletka: 1 m

e warzywa na szybki zbiór

szybko rosnące gatunki, które wysiejesz i zbierzesz jesi enią i zimą .

e

szerokośc i

długości

Gotowe do zbioru Warzywa wysian e latem zbioru.

są

t eraz gotowe do

OSTATNIE WYSIEWY

ZBIERAJ STOPNIOWO

OSŁOŃ ROŚLINY

Jesienią

Wysiane latem w arzywa l i ści owe powinny przetrwać zimę w dobrej formie, zwłaszcza przy odrobinie twojej pomocy. Nara z zrywaj tylko po kilka l i ści z wielu rośl in. Wyrośn i e ich wystarczają co dużo, by pozwol ić na kil ka reg ularnych zbiorów w tr akcie sezonu.

Okryj rośl iny tunelami lub agrowłókniną przed mrozem, wi lgoci ą i szkodnikami, np. gołębi ami. Użyj ceg i eł lub haków, by przytwierdzić włóknin ę, a warzywa l iśc i owe dostarczą wspa niałych zimowych zbior ów, podczas gdy późno wysiane gatunki przezimuj ą do wiosny, gdy za cznie si ę ocieplać.

wysiej warzywa t ak wcześnie, jak to m ożl iwe - kiedyzi em ia jestj eszczeciepla, a pogoda dopisuje. Nasiona zdążą w t edy wyk i eł­ kować, a rośliny nabiorą sił pr zed zimą. Wybierz odp orne na mróz orien talne i zimowe sa łaty, które pora dzą sobie z mrozem . Pamiętaj też, by ogra niczyć ich podlewanie.

Suwał a przeznaczone \ńfy'łącznie do

e' l,lJlj a Aą~ąrtłG>'. fJ>untłnjikE3 Wydanie

x 1m

ele~:troniczne

marzec użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania_

kwiecień

2016

KILKA FAKTÓW

Burak liściowy (boćwina*) CZY WIESZ, ŻE ... choć angielska nazwa buraka l iściowego to „Swiss chard", roślina nie pochodzi ze Szwajcarii, lecz z rejonu basenu Mor za ś ródzi emnego. Ma ona wysoką zawartość cennych substancji i z tego wzgl ęd u była uprawiana przez starożytnych Gr eków i Rzymian do celów leczniczych. [*Boćwina to liście buraka l iściowego, a botwina - ćwikłowego - wyj aśni a­ my, bo rośli ny te są często ze sobą mylone - red .). SUBSTANCJE ODŻYWCZE Czerwone zabar wienie lodyg rośli ny typu „rhubarb chard" jest wynikiem wysokiego poziom u fi toskładników - są bogat e w żelazo, wit aminy K, A i coraz mają wlaściwości pr zeciwzapalne i an tyoksydacyjne. ZBIÓR Zrywaj liście, delikatnie odrywając je od podstawy Wybieraj świ eże, zielone li ści e, pom ijaj ąc żółtawe lub odbarwione.

łodygi.

PRZECHOWYWANIE Boćwina ma krótki okres pr zechowywania (2-3 dni), więc zrywaj j ą jak najkrócej przed pr zygotowaniem posi łku i przechowuj nieumyte liście w plastikowej torebce w spiżarni lub lodówce. UPRAWA By mieć zimowe zbiory, wysiej nasiona w sierpniu, pod dachem lub do gleby. Gdy wzejdą, usu ń nadprogram owe siewki, zwlaszcza t e ni epożądanego koloru, a następnie, 3-4 tygodnie po wysiewie, przesadź je na zewnątrz. Zachowaj odstęp 30 cm pom iędzy roślin am i i usuwaj chwasty rosnące w ich pobliżu. owady minujące mogą powodować gniją ce, brązowe plamy na liściach, więc zwróć uwagę, by uprawi ać buraki w miejscu, w którym w poprzednim roku nie rosly warzywa z ich rodziny, i zapewnij nasadzeniom ochronę z agrowłókniny lub siatki. POLECANE ODMIANY 'Lucullus' - smaczna, o dużych liściach i soczystych, białych lodygach. Wypr óbuj boćwiny typu „rhubarb char d" - wysoko plonuj e, ma czerwonoróżowe łodygi. 'Bright Ughts' - łodygi są w kolorach tęczy.

-·

~

Wydanie

ele~:troniczne

przeznaczone

\ńfy'łącznie

do

użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania.

w sezonie

3 dania z burakiem liściowym...

r;J

TARTA Z BOĆWINĄ, CEBULĄ I SEREM GRUYERE 6 porcji 500 g maśl a n ego ciasta kruchego (got owego) 3 cebule, cienko pokrojone 2 50 g boćwi ny 4 j aja 142 ml śmietany tortowej 7 5 g sera Gruyere, startego 2 łyżki sera Parmezan lub Grana Padano, star tego Rozgrzej piekarnik do 190°C (170°C z term oobiegiem). Wyłóż formę na tartę o średni cy 23 cm rozwa łkowa nym na grubość 3 mm ciastem . Połóż na nie papier do pieczenia i wysyp ziarna fasoli. Piecz 10 minut. Usuń fasol ę i papier, piecz 10 minut. Obniż temperaturę do 180°C (160°C z termoobiegiem). P odsmaż cebulę na maśl e, aż zmięknie, dodaj łodygi buraka, smaż 3 minuty. Dorzuć liście i smaż do ich mi ękkości. Dopraw, ostudź i rozłóż na wierzch tarty. Wym ieszaj jaja, śmietanę, sery. Dopraw, rozlej na ta rtę . Piecz 20-30 minut.

BOĆWINA I POMIDOR

BOĆWINA, PRZEGRZEBKI

I SZCZAWIOWE RISOTTO 6 porcji 1 pęczek buraków liśc i owych 2 cebule, cienko posiekane 5oo ryżu do risotto 100 ml bi ałego wina 2 litry gorącego wywaru rybnego 18 przegrzebków, białe częśc i przekrojone na pó ł, mlecz (koral) oddzielony 100 g ma sł a 1 pęczek szczawiu, drobno posiekany (opcjonalnie) Zblanszuj. osusz i pokrój boćwinę . Podsma ż cebul ę na oliw ie z oliwek, aż zmi ęk­ nie, dodaj ogonki buraków i ryż. Podsmażaj 2 minuty. Dodaj 2 łyżeczki soli i 1/2 łyżeczki czarnego pieprzu ora z wino. Podsma żaj , a ż ryż wc hł oni e w ino, wlewaj wywar chochla po chochli, gotuj, dopóki si ę nie wchłoni e. Podsmaż bia łe po łówki przegrzebków na oleju. Dodaj li ści e buraka i mlec z do risotto, dodaj masło, podsm aż. Dodaj szczaw, na w ier zchu u łóż białe mięso przegrzebków.

ZAPIEKANE Z RICOTTĄ 2 porcje 150 g pomidorów koktajlowych 200 g boćwiny, p oszatkowan ej ga łka muszkato łowa, st arta 3 j aja 125 g ricotty 50 g parmezanu, startego

Buraki li ściowe rzad ko uprawia si ę na zimowy zbiór, choć ich liście znoszą lekkie przym rozki. Nasiona buraka l iścio­ wego najlepiej wysiewać sukcesywnie od kwietnia do ko ńca czerwc a
Nastaw piekarnik na 220°c (200°C z termoobiegiem). Podpiecz pomidorki na małej i lości oliwy z oliwek przez 10 minut. Podsmaż boćwi nę na maśl e przez 5 minut lub do mięk­ kośc i; dopraw ga łką muszkatołową, solą i pieprzem. Odce dź resz tki płynu. Wbij jaja do rico t ty i większości pa rm eza nu. Dodaj m iesza nkę do bur aka, podsma ż, dopraw. Przelej ca ł ość do okrągłej (20 cm), wysmarowanej masłem formy do zapiekani a, dodaj pomidorki i pozostały ser. Piecz 10- 15 minut, przełącz na grill na 2 minuty, a ż potrawa się zrumieni. PRZEPISYNADANIAZBURAKIEMLIŚCIOWYM pochodzą z magazynu Olive. Polska edycja pisma zadebiutowała już na rynku. Zachęcamy do lektury!

Gardeners' Worl d Magazine

Wydanie

ele~:troniczne

przeznaczone

\ńfy'łącznie

do

użytku własnego

bez prawa do rozpowszechniania_

121

Pytania i odpowiedzi

Przygotowane przez Davida Hurriona

W kwietniu murawa odżywa i cotygodniowe koszenie staje się rutyną. Jednak po zimowych opadach, mrozie i zaniedbaniu trawniki raczej nie prezentują się zbyt zachęcająco. Najszybciej poprawisz wygląd m urawy, przycinając jej krawędzie. Użyj do tego półokrągłego przycinacza do darni lub szpadla, a otrzymasz regularną, ostrą linię oraz przerwę między murawąa raba­

tami, co zapobiegnie przerastaniu trawy na nie lub na ścieżki. Wybierz ciepły dzień na naprawę zniszczonych bądź zachwaszczonych m iejsc w trawn iku, przygotowując m iejsca do wysiania nasion poprzez przekopanie ich widłami, a następnie wygrabienie, aż powstanie równa, lekko grudkowa warstwa. Ugnieć ją lekko grzbietem grabi, a potem równomiernie rozrzuć nasiona traw. Podlej obsiane m iejsca, używając węża albo konewki z sitkiem. Przykryj ziemię gałązkami lub pędami pozostałym i po przycinaniu - to powstrzyma ptaki. I ciebie - przed chodzeniem po nasionach. Poczekaj, aż nowe źdźbła urosną do Sem.zanim zrobisz pierwsze koszenie (ustaw ostrza na najwyższym David Hurrion, Deputy Editor poziomie}

W tym numerze: 124 Pytania numeru Kiedy zacząć wysiew na grząd kach? Jak uzys kać większe plony ziemniaków? Suwała i:rz-znaczone łącznie do

-1 ~ r ~jil(Zi4f '1 ~ 1hifń~łlłka nie eleHr ni zn

Gardeners' World Magazine użytku

tł

sneg

bez prawa do rozpowszechniania_

123

Pytanie numera

PKiedy . , wys1ewacna grządkach? Odpowiada David i mokro, raz słoneczni e i zimno. S łońce, coraz wyżej wędrując po niebie, zaczyna mocniej ogrzewać ziem ię, a od 20 marca (równonoc wiosenna) dni stają się dłuższe od nocy. Chociaż dzięki temu tempera tura gleby wzrasta, to tern pera tura powietrza ci ągle podlega dużym wahaniom. Ciem ny kolor ziemi i jej luźna struktura pozwal ają jej się ogrzać i utrzymać

to ciepło, nat omiast powietrze nocą lub pr zy wietrznej pogodzie może si ę szybko ochładzać, szczególnie gdy wieje z pó łnocy albo ze wschodu. Wysianie nasion do jeszcze nieogrzanej gleby uniemożliwi ich wykiełkowa nie i spowoduje gnicie. Przemoczona zawiera równi eż mało tlenu niezbędnego w początkowej fazie kiełkowania . Różne rodzaje gleby nagrzewają się także w róż­ nym stopniu: piaszczysta, ilasta szybciej niż ciężka , mokra glina. B i orąc pod uwagę naturalny proces nagrzewania się ziemi, marzec to zwykle pierwszy m iesiąc, w kt órym możesz wysiewać nasiona bezp ośredni o do gleby. Miej jednak na uwadze lokalne i regionalne uwarunkowania oraz właściwy term in nadejścia w iosny. Okres nadejści a w iosny różni si ę także w każdym roku, skutkując stopniem ogrzani a się podłoża, dlatego sprawdź termometrem tem peratu rę ziemi, zanim rozpoczniesz wysiew nasion poszczególnych typów roślin. Odporne na m róz gatunki poradzą sobie lepiej z niższą temperaturą niż te częściowo odporne i wrażl iwe (zobacz obok przykładY). Na opakowaniach z nasionami zwykle

podana jest optym alna tem peratura wysiewu (zazwyczaj dla uprawy pod osłonam i), jednak większość gatunków wytrzym a w tempera turze do s c niższej w pr zypadku wysiewu bezpośrednio w gruncie. 0

Przyptowmdepodloła

Kilkoma sprytnymi sztuczkami pomożesz glebie szybciej osiągnąć wyższą tern peraturę. Wzbogacenie zi emi żyzną, włóknistą m aterią organiczną w postaci dobrze rozłożonego kom postu przyniesie wiele korzyści , m.in. zmieni jej kolor na ciemniejszy, co wpłyni e na większą absorpcj ę ciepła słoneczne­

go, oraz ją rozluźni, ułatwiając wnikanie ci epłego powietrza. Pomoże również usypanie redlin, dzi ęki czemu zwiększy się powierzchnia podłoża ogrzewanego pr zez słońce, a cały proces przebiegnie z większą wydajnością. Redliny zwiększają j ednocześnie przepuszczal ność ziem i, polepszają cyrkulację powietrza, a tym samym wschody nasion są szybsze i bardziej wyrównane. Ostatnim trikiem jest pr zykr ycie powierzchni ziemi (zobacz obok). Pomoże za trzym ać ci epło na dwa sposoby: izolację oraz zatrzym anie energii słonecznej.

Usypanie redlin zwiększa powierzchnię ziemi ogrzewanej przez słońce

e\l.~4:J a Aą~ądłs>'. 000H
marzec - kwieci eń 2016 użytku własnego

bez prawa do rozp oV11SZechniania_

Pytanie numeru

Temperatura ziemi a kiełkowanie jak wysiewać Seler

rośliny do gmntu

O n ętek

{kosmos) Cukinia i kabaczek Wilec Dynia Kukurydza cukrowa Cynia

15-20°C

Wraillwe

Do wysiewu warzyw wykorzystajpodniesione rabaty wypełnione dobrej jakościpodłożem. Sadzonki możeszpóźniej wysadzić

Fasola szparagowa Salata głowi asta

10-1s c 0

P. Larcombe, e-mail

Tytoń

Częściowo

• • • • • • •

s-10°c

Odporne

na

Wczesną wiosną rozrzuć

Fasola wielo kwiatowa Szpinak

odporne

na

miejsca docelowe.

powierzchni ziemi warstwę domowego kompostu, który ją ociepli i odizoluje. Kiedy będzieszgotów siać, poprostu odgarnijgo na bok i zrób dołki

na nasiona.

Bób Nagietek Marchew Cebula Groch Rzodkiewka Rukola i sałaty l i ści owe

Nelly Cooper, Ipswich Przekop ziemię widłami, by usunąć wszystkie chwasty irozluźnić wierzchnią warstwę,

w którejposiejesz nasiona.

Tim Sykes, e-mail Wysiane w gruncie nasiona wykiełkują

Wrzędach, w których wysiejeszpóźniej nasiona,

w temperaturze niż· szej od tej, która jest

umieść najpierw kompost.

Jego struktura jest luźna i szybko się nagrzewa, dlatego wpływa na równe kiełkowanie

podana na opakowaniu jako „idealna" - odnosi się ona do wysiewów pod osłonami

nasion. C. Alexander, Bristol

3 sposoby na ogrzanie gleby

Okryjziemięagrowlókniną

na kilka tygodniprzedplano· wanymi wysiewami, aby gleba

czarna folia Przykryj

zi em i ę czarną folią

poliety-

lenową . agrotkaniną

lub papą da-

chową.

będzie pochła­

c zarny kolor

ni ał ciepło słoneczne, ziem i ę. ni eż

które ogrzej e

Takie okr ycie zatrzym a rów-

zimny deszcz i późnowi osenny

Przygotuj własnoręcznie mi· niaturowe tunele, przecinając wzdłużplastikowe butelki.

i umocuj wpodłożu wiesza·

Tunele Często są używane

Sprawdź termome· trem temperaturę ziemi na głębokości s-10 cm, w zależ· naści od rodzaju i rozmiaru nasion, które wysiewasz.

Colm Finnigan, e-mail

Okryjnimirzędyznasionami

śnieg .

David radzi:

mogla się nagrzać.

do okr ywania

kami wygiętymi na kształt litery „ U".

w ysiewów i m łodych rośli n, a jeszcze wi ększy pożytek

przyniosą,

rozstawisz je 2- 3 tygodnie przed w ysiewami.

Zatrzymują

powietrze,

które ulega ogrzaniu i stopniowo wnika w

strukturę

Jane Phillips, Nottingham

gdy

zi em i.

Słomiana ściółka Źdźbła slom y wypełnione są powietrzem, które nagrzewa si ę i izoluje ziem i ę

od zi mnego w iatru. Rozłóż

10-cm

warstwę słom y

Przed wysiewem nasion wierzchnią warstwę ziemi w rzędach wymieszaj widłami z własnym kompostem. Późniejpołóż na każdym rzędzie starą deskę i stań

na

niej, aby lekko ubić ziemię, zanim posiejesz nasiona.

Alex Hopkins, e-mail

na ziem i

i dociśnij j ą deskami, cegłam i lub gąsioram i

eVVyclarqi) ~iiei'<ł<::J ~&ifń~~lł ka Suwała Wy"danie elel-:troniczne przeznaczone wyłącznie do

dachowymi (na

zdjęciu).

Gardeners' Worl d Magazine użytku własnego

bez prawa do rozpoV11SZechniania.

125

Pytanie numera

P Jak uprawiać ziemniaki? Odpowiada David Sadzeniaki umieść w pojedynczych dolkach lub redlinach na aby wysi łek się opłacił,

włożony

w ich

uprawę

trzeba uzyskać maksy-

glębokości

15 cm, z kiełkam i skie-

rowanym i ku górze. Pr zed wysadze-

malne plony. Wybi erz certyfi kowa-

niem bulw wzbogać ziemię m aterią

ne sadzeniaki (wolne od chorób

organiczną, następnie

i szkodników) oraz odmiany dające

czkę kostną

podłożu,

najl epsze zbiory w masz na działce.

jaki e

z praktyk i w iado-

mo równi eż, że naj więcej ziem -

rozsyp m ą­

lub nawóz do ziem nia-

ków na dnie każdego dołka albo redliny. Przykryj bulwy ziemią i podlej je obficie. Kiedy pędy zaczną

niaków zbiera się z odm ian średni o

rosnąć,

wczesnych i późnych.

kopczyki ziemi wokół łodyg). Dzięki

Choć możesz uprawi ać

zi emnia-

trzeba je okopać (usypać

temu światło nie dotrze do bulw,

ki w poj emnikach i workach
a łodygi wydadzą więcej stolonów,

bacz na sąsiedni ej stronie),

na których będą si ę formować

ksze zbior y najl epi ej

są

udają się

słonecznych

najwię­

z gruntu. Ziemniaki na osłoni ętych,

stanowiskach wol-

młode

ziemniaki. Red liny

również powierzchnię

zwiększają

ziem i ogrze-

wanej słońcem , a w ciepłej ziemi rosną

nych od zastoisk mrozowych i w

ziemniaki

żyznej,

Delikatne pędy są wrażliwe na mróz

przepuszczalnej, zatrzym u-

jącej wi lgoć

ziem i. Wolą również

lekko kwaśną ziemię
nym, zasadowym chorować

na parcha). Każdego

roku upr awiaj ziemniaki w innym

szybciej i bujniej.

w pierwszych tygod niach wzrostu i mimo że tak uszkodzone wydobrzeją,

zbiory będą opóźnione i dużo

mniejsze.

w przypadku prognozo-

wanych przymrozków okryj więc

m iejscu, by uniknąć szkodników

uprawę

(np. nicieni) i zm niejszyć r yzyko

tunelem foliowym .

porażeni a zarazą

ziemniaków włókniną lub

ziem niaka.

Podkiełkowanie

sadzeniaków

W'ilptlopodstawa

i pozostawienie na nich najsilniej-

Ziemniaki l ubią wysoką wilgotność

szych pędów zapewni ich bujny

podłoża, zwłaszcza

latem, gdy

rozwijaj ą si ę m łode

bulwy. Nie

wzrost i j est

niezbędne

pr zy

upraw ie wczesnych i średnio

można

wczesnych odm i an. Podkiełkowa­

Podlewanie co 10 dni wpłynie

nie wymaga um ieszczenia sa-

pozytywnie na zawiązywanie

dzeniaków w pustej kuwecie lub

nowych bulw i ograniczy porażenie

płytkim

parchem oraz „drugi wzrost",

pudelku na

ci epłym

snym parapecie. Gdy pędy

i ja-

osiąg ną

ich narażać na suszę. się

podczas którego bulwy form ują się

okolo 2,5 cm, pozostaw tylko trzy

nieprawidłowo, jeśli wi lgotność

najsilniejsze z nich. Wczesne

podłoża

odm iany wysadź na przełom ie

rosnąć

marca i kwi etnia, średnio wczesne

ponownie po opadach deszczu.

posadź

do gruntu około polowy

jest zm ienna: przestają

podczas suszy i ruszają

Ziemniaki

kwietnia, a odmiany późne i sa-

nawożeniu

łatkowe

odżywką.

- od połowy do końca

kwietnia.

skorzystają

na

co 2 tygodnie

płynną

Zapewni ona ich dobry

wzrost w czasie sezonu.

e\l.~6j a Aą~ądłs>'. 000H
m arzec - kwiecień 2016 użytku własnego

bez prawa do rozp oV11SZechniania_

Pytanie numeru

Jak uprawiać w pojemnikach Wybierz odpowiedni pojemnik Jeśli

miejsca jest m a ło,

worków z podłożem

jak uprawiać

u żyj

starych

(wcześniej na kłuj

je), worków raszlowych łub

dużych

plastikowych doniczek. Na dnie usyp 10-cm warstwę No.3

podłoża

[żyzn e po dłoże

John lnnes

doniczkowe

- red.) wymieszanego z garścią dom owego kompostu. Ułóż na tym 4 sa dzeniaki, przykr yj je podłożem i po dlej.

w miarę wzrostu uzupełniaj podłoże

Ustaw worki w

osłoniętym

miejscu

na tarasie, gdzie słońce operuje co najmniej

połowę

dnia. Nawadniaj

po dłoże,

a kiedy

k iełki osiągną

15- 20 cm,

d opełnij

worki

i obficie po dł ej. Dosypuj w

m ia rę

w zrostu

podłoże

pę dów.

odwijaj br zegi worków,

pod łoż em

Stopniowo

Regularnie podlewaj uprawy W czasie wzrostu ziemniaki potrzemnóstwo wody,

Nawadniaj regularnie kartoflisko, kiedy tylko zawiążą siępierwsze bulwy. Ściółkuj, zamiastokopywać, ipodbieraj ziemniaki spod ściółki bez konieczności wykopywania całej rośliny.

Felicity Weeks, Hereford Wybierz odmianę, która da najlepsze rezultaty na twojej działce, i nie zapominaj o podlewaniu.

Susan Gibbs, e-mail Podkiełkuj sadzeniaki przed

wysadzeniem i podlewaj uprawę w czasie suszy.

Chris Whelan, Exeter

podn osząc

j e coraz wyżej .

bują

własne ziemniaki

zwłaszcza

w donicach i workach. Latem unikaj podlewania

deszczówką

gdzie mogą

zn ajdować się

z beczek,

Kup kwalifikowane sadzeniaki, wybierz większe bulwy i upewnij się przed ich posadzeniem, czy są wystarczającopod­ kiełkowane. Okop je wcześnie iniezapominajoodchwa· szczaniu.

Sheila Smith, e-mail

zarodniki

zara zy ziemniaka (patr z poniżej). co 2- 3 dni

d okładni e

nawadniaj

doniczki i worki i pozwól ziemi przeschnąć

przed kolejnym podlaniem,

Bądź cierpliwy. Nie daj się skusić zbyt wczesnym

wykopkom!

Janet Bowen, St Neots

aby ziemniaki równo rosły.

słowem

Sarpo w nazwie [np.

'Sarpo Mira' - red.), szczególnie

David radzi: Wybierz obficie plonujące odmiany, a skoro już zadajesz sobie trud własno­ ręcznej uprawy ziemniaków, nie zapomnij też o tych najbardziej ci smakujących.

w przypadku uprawy na

dzia łce

lub na obszarze podatnym na cho roby grzybowe. Zaraza ziemniaka rozprzestrzenia

się

za

pomocą

pr zenoszonych lub

wod ną

ci epłego

zarodników

drog ą powi etrzną

podczas mokrego,

lata, dlatego j eśli

pr zewidywany j est mokry sezon, zapobiegawczo wa r to

zastosować

fungicydy miedziowe. Zara za pocz ątkowo objawia

się

jako ciemne plamy na wierzchoł­ kach

li ści

i p ęd ach, a późni ej

przenosi się do

podłoż a, pora ż a-

eVVyclarqij~Ziei'<ł<::i ~&ifń~~lł ka Suwała Wy"danie elel-:troniczne przeznaczone wyłącznie do

jąc

bulwy i

powoduj ąc

gnicie. Usuwanie c zęści p ęd ów

ich

po ra ż onych

ograniczy

rozprzestrzenianie sąsiednie ro śli ny

się

zar azy na

i zapobiegnie

zniszczeniu bulw .

Gardeners' Worl d Magazine użytku własnego

bez prawa do rozpoV11SZechniania_

127