2015-01-22 1 Izolacja chorych Procedury w zakresie zapobiegania zakażeniom związanym z udzielaniem świadczeń zdrowotnych dr Jacek Borowicz Zakład Prof...
22 downloads
24 Views
125KB Size
2015-01-22
1
Izolacja chorych Procedury w zakresie zapobiegania zakażeniom związanym z udzielaniem świadczeń zdrowotnych dr Jacek Borowicz Zakład Profilaktyki Zagrożeń Środowiskowych i Alergologii WUM
2
Środowisko szpitalne jest środowiskiem, w którym infekcje występują zdecydowanie częściej, ponieważ na ograniczonej przestrzeni jednocześnie hospitalizowani są pacjenci z infekcją i inni, z obniżoną z powodu choroby odpornością 3
Podstawowym celem profilaktyki zakażeń związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych jest przerwanie dróg przenoszenia drobnoustrojów na wrażliwych na infekcję pacjentów stworzenie nieprzyjaznego środowiska medycznego do namnażania i przetrwania drobnoustrojów patogennych oraz ochrona personelu przed zakażeniem nabytym w czasie pracy w oddziale
4
USTAWA z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi Dz. U. z 2008 r. Nr 234, poz. 1570, 5
Rozdziały ustawy Przepisy ogólne Badania sanitarno-epidemiologiczne Zakażenia związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz innych czynności, w trakcie wykonywania których dochodzi do naruszenia ciągłości tkanek ludzkich Szczepienia ochronne Inne działania mające na celu zapobieganie zakażeniom i chorobom zakaźnym Postępowanie w przypadku podejrzenia lub rozpoznania zakażenia lub choroby zakaźnej oraz w przypadku stwierdzenia zgonu z powodu choroby zakaźnej Działania administracji publicznej w zakresie zapobiegania i zwalczania zakażeń i chorób zakaźnych Zasady postępowania w razie stanu zagrożenia epidemicznego i stanu epidemii Przepisy karne Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe
6
Zakażenia związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych Art. 11. 1. Kierownicy podmiotów leczniczych oraz inne osoby udzielające świadczeń zdrowotnych są obowiązani do podejmowania działań zapobiegających szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych
7
Zakażenia związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych Art. 11. 2. Działania, o których mowa w ust. 1, obejmują w szczególności:
1
2015-01-22
1) ocenę ryzyka wystąpienia zakażenia związanego z wykonywaniem świadczeń zdrowotnych; 2) monitorowanie czynników alarmowych i zakażeń związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w zakresie wykonywanych świadczeń; 3) opracowanie, wdrożenie i nadzór nad procedurami zapobiegającymi zakażeniom i chorobom zakaźnym związanym z udzielaniem świadczeń zdrowotnych, w tym dekontaminacji: a) skóry i błon śluzowych lub innych tkanek, b) wyrobów medycznych oraz powierzchni pomieszczeń i urządzeń; 4) stosowanie środków ochrony indywidualnej i zbiorowej w celu zapobieżenia przeniesieniu na inne osoby biologicznych czynników chorobotwórczych; 5) wykonywanie badań laboratoryjnych oraz analizę lokalnej sytuacji epidemiologicznej w celu optymalizacji profilaktyki i terapii antybiotykowej; 6) prowadzenie kontroli wewnętrznej w zakresie realizacji działań, o których mowa w ust. 1 8
Zakażenia związane z udzielaniem świadczeń zdrowotnych Art. 14. 1. Kierownicy podmiotów leczniczych wykonujących działalność leczniczą w rodzaju świadczenia szpitalne są obowiązani do wdrożenia i zapewnienia funkcjonowania systemu zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych, obejmującego: 1) powołanie i nadzór nad działalnością zespołu i komitetu kontroli zakażeń szpitalnych; 2) ocenę ryzyka i monitorowanie występowania zakażeń szpitalnych i czynników alarmowych; 3) organizację udzielania świadczeń zdrowotnych, w sposób zapewniający: a) zapobieganie zakażeniom szpitalnym i szerzeniu się czynników alarmowych, b) warunki izolacji pacjentów z zakażeniem lub chorobą zakaźną oraz pacjentów szczególnie podatnych na zakażenia szpitalne, c) możliwość wykonywania badań laboratoryjnych w ciągu całej doby, d) wykonywanie badań laboratoryjnych, umożliwiających identyfikację biologicznych czynników chorobotwórczych wywołujących zakażenia i choroby zakaźne, oraz ich weryfikację przez podmioty, o których mowa w art. 9 ust. 2, e) ograniczenie narastania lekooporności biologicznych czynników chorobotwórczych w wyniku niewłaściwego stosowania profilaktyki i terapii antybiotykowej; 4) monitorowanie i rejestrację zakażeń szpitalnych i czynników alarmowych; 5) sporządzanie i przekazywanie właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu raportów o bieżącej sytuacji epidemiologicznej szpitala; 6) zgłaszanie w ciągu 24 godzin potwierdzonego epidemicznego wzrostu liczby zakażeń szpitalnych właściwemu państwowemu inspektorowi sanitarnemu.
9
Izolacja chorych Izolacja powinna być stosowana wobec pacjentów z już rozwiniętą chorobą. W przypadku chorób powszechnie występujących (np. grypa) nie ma uzasadnienia dla szerokiego stosowania izolacji. Jej wykorzystanie jest zasadne w przypadku chorób o wysokiej zjadliwości/śmiertelności i zakaźności.
10
Izolacja chorych Instytucjami odpowiedzialnymi za zapewnienie bezpieczeństwa zdrowia publicznego przed chorobami zakaźnymi są ◦ podmioty lecznicze ◦ Państwowa Inspekcja Sanitarna ◦ oraz wojewoda
2
2015-01-22
11
Za zapewnienie warunków izolacji lub kwarantanny przez zapewnienie odpowiednich pomieszczeń, wyposażenia oraz skierowanie do pracy osób mających odpowiednie kwalifikacje odpowiada wojewoda. W szczególnych przypadkach (np. epidemii) Minister Zdrowia może zlecić realizację zadań z zakresu profilaktyki i leczenia chorób zakaźnych podmiotom leczniczym, które mogą zapewnić pacjentom izolację, leczenie i konsultację specjalistyczną. 12
Izolacja chorych Kierownicy podmiotów leczniczych, które mają jednostkę organizacyjną udzielającą świadczeń z rodzaju opieki szpitalnej, mają obowiązek stworzenia i utrzymania systemu zapobiegania i zwalczania zakażeń szpitalnych dla: pacjentów z zakażeniem lub chorobą zakaźną, pacjentów szczególnie podatnych na zakażenia szpitalne, np. z obniżoną odpornością organizmu po operacjach lub po terapii lekami immunosupresyjnymi stosowanymi po transplantacji
13
Warunki do izolowania pacjentów Podmioty lecznicze są zobowiązane do stworzenia warunków izolowania pacjentów zdiagnozowanych lub podejrzanych o zakażenie szczególnie niebezpiecznymi czynnikami biologicznymi. W zakładach lecznictwa stacjonarnego należy wyodrębnić pomieszczenia, w których mogą przebywać te osoby Szpitale mają obowiązek tworzenia izolatek.
14
Izolatka jest zamkniętym zespołem pomieszczeń w podmiocie leczniczym przeznaczonym do pobytu pacjenta
15
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w sprawie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą 16
Izolatka § 21. 1. Izolatka w szpitalu składa się z: 1) pomieszczenia pobytu pacjenta; 2) pomieszczenia higieniczno-sanitarnego, dostępnego z pomieszczenia pobytu pacjenta, wyposażonego w: a) umywalkę z baterią uruchamianą bez kontaktu z dłonią i dodatkowo w dozownik ze środkiem dezynfekcyjnym uruchamiany bez kontaktu z dłonią, pojemnik z ręcznikami jednorazowego użycia i pojemnik na zużyte ręczniki, b) natrysk, z wyłączeniem izolatki w oddziale anestezjologii i intensywnej terapii, c) płuczkę-dezynfektor basenów i kaczek – w przypadku stosowania basenów i kaczek wielorazowego użytku, d) urządzenie do dekontaminacji oraz do utylizacji wkładów jednorazowych wraz z zawartością, które powinno być zainstalowane w sposób eliminujący zagrożenia dla pacjentów – w przypadku stosowania basenów i kaczek jednorazowych;
3
2015-01-22
3) śluzy umywalkowo-fartuchowej pomiędzy pomieszczeniem pobytu pacjenta a ogólną drogą komunikacyjną. 17
Izolatka Izolatka powinna być wyposażona w wentylację wymuszoną działającą na zasadzie podciśnienia (ciśnienie w izolatce musi być niższe niż na korytarzu i w śluzie)
18
Izolatka W każdym oddziale szpitala musi być co najmniej jeden pokój jednoosobowy z węzłem sanitarnym lub izolatka.
19
w oddziale przyjęć i pomocy doraźnej powinna być zapewniona możliwość krótkotrwałej izolacji pacjenta, u którego stwierdzono chorobę zakaźną lub z podejrzeniem zachorowania na chorobę zakaźną Izolacja może się odbywać w oddzielnym pomieszczeniu w przypadku gdy dział składa się co najmniej z 3 gabinetów, w gabinecie, w którym przeprowadzono badanie pacjenta 20
w oddziale dziecięcym bezwarunkowo powinna być co najmniej jedna izolatka, w oddziale chorób zakaźnych należy zapewnić co najmniej 3 izolatki, z urządzeniami audiowizualnymi umożliwiającymi kontakt chorego z odwiedzającym, a wejście do oddziału powinno prowadzić przez śluzę. 21
W oddziale chorób zakaźnych/chorób zakaźnych dla dzieci trzeba wyodrębnić : co najmniej 10% łóżek na potrzeby tworzenia izolatek, 22
W oddziale dermatologii i wenerologii trzeba zapewnić izolatkę Izolatka musi być tez w oddziałach udzielających następujących świadczeń: -przeszczep rogówki, -przeszczep nerki lub trzustki, -przeszczep komórek krwiotwórczych 23
Kiedy należy izolować pacjentów Osoby podejrzane o zachorowanie lub chore na chorobę zakaźną muszą być przyjęte do szpitala, który zapewnia skuteczną izolację w przypadku zagrożenia zdrowia lub życia chorego
24
Kiedy należy izolować pacjentów O umieszczeniu pacjenta w izolatce decyduje lekarz przyjmujący pacjenta do szpitala, w zależności od wyników badań diagnostycznych, wywiadu lekarskiego lub innych informacji wskazujących na prawdopodobieństwo, że pacjent został zakażony szczególnie niebezpieczną chorobą zakaźną.
25
Kiedy należy izolować pacjentów Pacjenci mogą również zostać umieszczeni w placówce na podstawie decyzji
4
2015-01-22
państwowego powiatowego inspektora sanitarnego. 26
Kiedy należy izolować pacjentów Powiatowy inspektor sanitarny może w drodze decyzji nałożyć obowiązek izolacji, kwarantanny lub leczenia osobom z objawami choroby zakaźnej dotychczas nierozpoznanej w kraju.
27
Rozpoznanie choroby szczególnie niebezpiecznej i wysoce zakaźnej Lekarz przyjmujący pacjenta do szpitala ma obowiązek poinformować osobę podejrzaną o zachorowanie, chorą lub narażoną na zakażenie i jej osoby najbliższe o przesłankach uzasadniających podjęte działania oraz dokonać odpowiedniego wpisu w dokumentacji medycznej. Ponadto lekarz ma obowiązek zawiadomienia o takiej hospitalizacji państwowego powiatowego inspektora sanitarnego.
28
Rozpoznanie choroby szczególnie niebezpiecznej i wysoce zakaźnej lekarz musi podjąć następujące działania: skierować pacjenta do szpitala specjalistycznego zapewniającego izolację i leczenie tej osoby (informując o tym szpital), zorganizować transport uniemożliwiający przeniesienie zakażenia na inne osoby, pouczyć pacjenta lub opiekuna o prawach pacjenta oraz o możliwości zastosowania przymusowej izolacji niezwłocznie powiadomić państwowego powiatowego inspektora sanitarnego o zaistniałym przypadku i podjętych działaniach
29
Przymusowa izolacja Leczenie związane z profilaktyką i zwalczaniem chorób zakaźnych jest jednym z nielicznych przypadków, w których można zastosować przymus bezpośredni (w tym nawet fizyczny) i prowadzić leczenie bez zgody pacjenta
30
Przymusowa izolacja Osoby mają obowiązek poddania się leczeniu, hospitalizacji, izolacji, kwarantannie lub nadzorowi epidemiologicznemu. Przymus bezpośredni może polegać na przytrzymywaniu, unieruchomieniu lub przymusowym podaniu leków.
31
Przymusowa izolacja O jego zastosowaniu bądź zaprzestaniu stosowania decyduje lekarz lub felczer odpowiedzialny za udzielenie pomocy pacjentowi, odnotowując każdy taki przypadek w dokumentacji medycznej. Ma on prawo zwrócić się o pomoc m.in. do policji w zastosowaniu któregoś z środków przymusu bezpośredniego. Musi wówczas zapewnić funkcjonariuszom środki ochrony przed chorobami zakaźnymi
32
Zalecenia dotyczące postępowania w przypadku identyfikacji w podmiotach leczniczych szczepów zakaźnych 33
Zalecenia dotyczące postępowania w przypadku identyfikacji w podmiotach leczniczych szczepów zakaźnych
5
2015-01-22
Laboratoria mikrobiologiczne wykonujące badania na użytek podmiotów leczniczych powinny wdrożyć procedury oznaczania wrażliwości szczepów zakaźnych, zgodnie z zaleceniami ośrodka referencyjnego 34
Zalecenia dotyczące postępowania w przypadku identyfikacji w podmiotach leczniczych szczepów zakaźnych badania przesiewowe - zalecenia badania przesiewowe u osób z kontaktu powinny być wykonywane niezwłocznie i w odstępach tygodniowych w czasie bieżącej hospitalizacji - jeżeli wcześniejsze badanie było ujemne
35
Zalecenia dotyczące postępowania w przypadku identyfikacji w podmiotach leczniczych szczepów zakaźnych W przypadku podejrzenia izolacji szczepu zakaźnego konieczne jest: ◦ niezwłoczne powiadomienie zespołu kontroli zakażeń szpitalnych o istniejącym podejrzeniu, ◦ wdrożenie izolacji chorego do czasu wykluczenia obecności tego mechanizmu oporności oraz ◦ przesłanie szczepu do ośrodka referencyjnego celem potwierdzenia oznaczenia mikrobiologicznego.
36
Zalecenia dotyczące postępowania w przypadku identyfikacji w podmiotach leczniczych szczepów zakaźnych W przypadku niestwierdzenia szczepów alarmowych u pacjentów w badaniu przesiewowym, zalecane jest kontynuowanie badań przesiewowych u pacjentów z oddziału, w którym stwierdzono szczep zakaźny lub pacjentów pielęgnowanych przez ten sam personel wg schematu:
37
Schemat badań przesiewowych badania wykonywane są u pacjentów wysokiego ryzyka kolonizacji/zakażenia szczepem zakaźnym, definiowanych jako: ◦ dłużej hospitalizowanych (> 7 dni), ◦ poddawanych intensywnej antybiotykoterapii, ◦ obłożnie chorych; u hospitalizowanych w oddziale, zalecane jest prowadzenie badania przesiewowego raz w tygodniu, przez okres 2 miesięcy.
38
W przypadku potwierdzenia wykrycia szczepu zakaźnego zaleca się: niezwłoczną izolację chorego zakażonego lub skolonizowanego szczepem zakaźnym; niezwłoczne przeprowadzenie badania przesiewowego polegającego na pobraniu wymazów u pacjentów przebywających na tym samym oddziale co pacjent ze szczepem zakaźnym lub będących pod opieką tego samego personelu
39
W przypadku potwierdzenia wykrycia szczepu zakaźnego zaleca się: przeprowadzenie analizy retrospektywnej dotyczącej możliwości wcześniejszego wystąpienia szczepów zakaźnych u hospitalizowanych pacjentów, w szczególności w tym oddziale, w okresie ostatnich 6 miesięcy;
6
2015-01-22
40
W przypadku potwierdzenia wykrycia szczepu zakaźnego zaleca się: przeprowadzenie wywiadu epidemiologicznego dotyczącego zakażonego lub skolonizowanego pacjenta, którego celem jest określenie pochodzenia szczepu zakaźnego, tj. jego ewentualnego przeniesienia z innego ośrodka opieki medycznej;
41
W przypadku potwierdzenia wykrycia szczepu zakaźnego zaleca się: niezwłoczne zgłoszenie wykrycia szczepu alarmowego do państwowego powiatowego inspektora sanitarnego na formularzach zgłoszenia wyniku badania laboratoryjnego w kierunku biologicznych czynników chorobotwórczych
42
Zalecenia dotyczące postępowania w przypadku identyfikacji w podmiotach leczniczych szczepów zakaźnych W przypadku stwierdzenia szczepów zakaźnych u kolejnych pacjentów, zalecane jest wdrożenie procedur wygaszania ogniska epidemicznego
43
wygaszanie ogniska epidemicznego 44
procedura wygaszania ogniska epidemicznego 1.szybka identyfikacja nosicieli wśród pacjentów: zalecane jest prowadzenie badań przesiewowych u wszystkich pacjentów z danego oddziału lub pielęgnowanych przez ten sam personel; badanie przesiewowe prowadzone jest raz w tygodniu; badania prowadzone są tak długo aż przez okres 2 miesięcy nie jest stwierdzana izolacja szczepów zakaźnych;
45
procedura wygaszania ogniska epidemicznego 2. weryfikacja procedur zapobiegania zakażeniom szpitalnym, przede wszystkim tych związanych z zapobieganiem transmisji drobnoustrojów szpitalnych;
46
procedura wygaszania ogniska epidemicznego 3) skuteczna izolacja kontaktowa pacjentów ze szczepami zakaźnymi
47
Izolacja kontaktowa pacjenta ze szczepem zakaźnym zasady postepowania 1) umieszczenie pacjenta w osobnej sali z węzłem sanitarnym; 2) przed wejściem na salę zakładanie jednorazowych rękawiczek i jednorazowego fartucha ochronnego; 3) zdejmowanie ubrania ochronnego tuż przed wyjściem z sali; 4) bezwzględne przestrzeganie zasad antyseptyki rąk przy zastosowaniu środka alkoholowego po zdjęciu ubrania ochronnego; 5) wydzielenie osobnego sprzętu medycznego wymienianego między pacjentami, takiego jak np.: stetoskop, termometr, mankiet do pomiaru ciśnienia oraz niezwłoczna dekontaminacja sprzętu, który będzie stosowany u innych pacjentów; 6) kontrolowane opuszczanie sali przez pacjenta na wykonywane badania; 7) wydzielenie osobnego personelu pielęgniarskiego do pielęgnacji pacjenta ze szczepem zakaźnym
48
procedura wygaszania ogniska epidemicznego
7
2015-01-22
4) weryfikacja zasad stosowania antybiotyków 49
procedura wygaszania ogniska epidemicznego 5) wydzielenie osobnego personelu medycznego do pielęgnacji pacjentów ze szczepami alarmowymi 6) w zależności od liczby pacjentów ze szczepami zakaźnymi, rozważenie możliwości utworzenia dla nich pododdziału
50
procedura wygaszania ogniska epidemicznego 7. Zespół kontroli zakażeń szpitalnych prowadza stałe monitorowanie przestrzegania zasad izolacji kontaktowej oraz innych procedur zapobiegających rozprzestrzenianiu się szczepów zakaźnych
51
procedura wygaszania ogniska epidemicznego 8. W przypadku wypisywania lub przenoszenia do innego szpitala pacjenta ze szczepem alarmowym w jego karcie informacyjnej, w rubryce „rozpoznania” należy umieścić informację o stwierdzeniu zakażenia lub kolonizacji szczepem zakaźnym
52
procedura wygaszania ogniska epidemicznego 9. Pacjent wypisywany ze szpitala do domu nie otrzymuje innych zaleceń dotyczących postępowania w warunkach ambulatoryjnych poza koniecznością przedstawienia karty informacyjnej w przypadku ponownego przyjęcia do podmiotu leczniczego.
53
procedura wygaszania ogniska epidemicznego 10. W przypadku ponownego przyjęcia do podmiotu leczniczego pacjenta, który był skolonizowany lub zakażony szczepem zakaźnym zalecane jest, aby wykonać dwa wymazy, dzień po dniu; ◦ zalecana jest izolacja pacjenta do czasu uzyskania wyników tych badań; ◦ w przypadku ujemnych wyników pierwszych posiewów u tego pacjenta, wykonywanie wymazów kontynuowane jest raz w tygodniu przez cały okres hospitalizacji.
54
Zalecenia dotyczące postępowania w przypadku identyfikacji w podmiotach leczniczych szczepów zakaźnych W okresie jednego miesiąca od pierwszej izolacji szczepu zakaźnego kierownik podmiotu leczniczego przesyła raport z postępowania zapobiegającego rozprzestrzenianiu się tego drobnoustroju do państwowego powiatowego inspektora sanitarnego
55
Zalecenia dotyczące postępowania w przypadku identyfikacji w podmiotach leczniczych szczepów zakaźnych w przypadku stwierdzenia kolejnych pacjentów ze szczepami alarmowymi, do państwowego powiatowego inspektora sanitarnego przesyłany jest raport wstępny o podejrzeniu ogniska epidemicznego w podmiocie leczniczym kierownik podmiotu leczniczego raz w tygodniu przesyła raport z postępowania zapobiegającego rozprzestrzenianiu się szczepów zakaźnych
8
