Chip Foto Video 01-2005

1/2005

TEST: 10 NOWYCH CYFRAKÓW DLA WYMAGAJĄCYCH

CHIP FOTO • VIDEO digital

1/2005

15,50 zł (w tym 7% VAT)

TESTY X 16 KONWERTERÓW DO KOMPAKTÓW Od rybiego oka po supertele EOS 300D Popularna amatorska lustrzanka w rękach zawodowca

X CANON

PORADY

WŁASNE STUDIO ZA GROSZE

X FOTOGRAFIA

REKLAMOWA

Tajniki warsztatu S. Smolarka X WŁASNA

GALERIA W SIECI Gdzie i jak zaprezentować zdjęcia X ZAKUP PROJEKTORA Rzutnik dla foto- i wideoamatora X ABC FOTOGRAFII Budowa aparatu

WŁAŚCIWE BŁYSKANIE Udane zdjęcia z lampą

ZAWARTOŚĆ CD Edytory graficzne: Paint Shop Pro 9.01 PhotoMeister 2.58 FotoSpec: Aplikacja prezentująca zdjęcia wykonane testowanymi aparatami

OBRÓBKA ZDJĘĆ I WIDEO Tworzenie kalendarza z własnymi zdjęciami Zwiększanie rozpiętości tonalnej X Efektowne łączenie sekwencji wideo X X

[Od redakcji]

Przemysław Imieliński, redaktor naczelny CHIP FOTO-VIDEO digital

ZBUDUJ SOBIE DOMOWE STUDIO!  Własne atelier fotograficzne to marzenie wielu hobbystów. Niestety, ceny profesjonalnego oświetlenia, statywów czy firmowego stołu bezcieniowego przekraczają przeciętny budżet fotoamatora. Jednak czy rzeczywiście, by zbudować małe domowe studio, potrzebujemy koniecznie markowego sprzętu za grube pieniądze? Postanowiliśmy udowodnić, że dysponując nawet niewielką kwotą, przy odrobinie wysiłku możliwe jest zgromadzenie wyposażenia, które pozwoli nam wykonywać zdjęcia portretowe, fotografować produkty, reprodukować książki czy też digitalizować zgromadzone przez lata diapozytywy. Mamy nadzieję, że nasze doświadczenia zachęcą Was do rozpoczęcia budowy domowego warsztatu pracy, tym bardziej że krótkie zimowe dni nie pozostawiają zbyt wiele czasu na fotografowanie w plenerze. Oczywiście sam stół bezcieniowy czy sprzęt oświetleniowy nie zagwarantują nam od razu udanych zdjęć. W fotografii studyjnej najważniejsza jest umiejętność operowania światłem, odpowiednia aranżacja planu zdjęciowego czy stylizacja produktów. Doświadczenie w tej dziedzinie zdobywa się latami. Jednak aby ułatwić Wam pierwsze kroki i zainspirować do własnych poszukiwań, prezentujemy zdjęcia i garść porad Sławomira Smolarka – uznanego fotografa i współwłaściciela profesjonalnego studia, wchodzącego w skład francuskiej grupy D3 Studio, zajmującej się realizacją sesji i przygotowywaniem zdjęć na potrzeby reklamy. W numerze nie zabrakło także rad dotyczących fotografowania z wykorzystaniem lampy błyskowej, testów najnowszych modeli apratów, jak też warsztatów, dzięki którym dowiecie się, w jaki sposób zwiększyć rozpiętość tonalną rejestrowanych ujęć lub efektownie połączyć sceny samodzielnie montowanego filmu. Wszystkich stałych i nowych Czytelników zachęcam do wypełnienia przygotowanej przez nas ankiety. Nadesłane przez Was odpowiedzi i sugestie pomogą nam tworzyć pismo jeszcze bardziej odpowiadające Waszym oczekiwaniom.

CHIP FOTO · VIDEO digital

3

SPIS TREŚCI

1/05 18

C H I P F O T O - V I D E O D I G I TA L

40

SPRZĘT

STUDIO FOTOGRAFICZNE ZA GROSZE

h t t p : / /w w w. f v d . p l /

60

FOTOGRAFIA REKLAMOWA

50 TEST KOMPAKTÓW

GALERIE ZDJĘĆ W INTERNECIE

Porównanie 10 modeli aparatów cyfrowych dla wymagających

90 TEST KONWERTERÓW Badamy możliwości telekonwerterów i konwerterów szerokokątnych

78 TEST PRAKTYCZNY

6

NOWOŚCI, TRENDY

Zdjęcie miesiąca Wybrane przez Piotra Gruszkowskiego, red. naczelnego „snowBoard MDS”

8

Nowe produkty i trendy

› 18

26

TESTY, TECHNOLOGIE

50 Test najnowszych kompaktów

34

Test konwerterów Porównanie możliwości telekonwerterów i konwerterów szerokokątnych przeznaczonych dla kompaktów

Fotografowanie i aukcje

40

W jaki sposób zarejestrować na jednym zdjęciu światła i głębokie cienie

110 Porady: kalendarze

Wybór projektora

Zamiast kupować kolejny banalny ścienny kalendarz, możesz stworzyć własny z wybranymi i wykonanymi przez Ciebie zdjęciami

114 Warsztat wideo: efektowny montaż

102 Plug-iny

60

Własna galeria w Internecie Jak pochwalić się światu swoimi zbiorami zdjęć i stworzyć interaktywny album

66

ABC: budowa aparatu Co się kryje we wnętrzu cyfraka

Skanowanie aparatem 72

Porady: użycie lampy błyskowej Krok po kroku pokazujemy, jak za pomocą błysku poprawić zdjęcia robione w dzień i jak zadziwiające efekty można dzięki temu uzyskać

Fotografia reklamowa Uznany w świecie reklamy fotograf Sławomir Smolarek odkrywa przed nami swój warsztat pracy

106 Zwiększanie rozpiętości tonalnej

Doradzamy, jaki model projektora wybrać, by podczas oglądania filmu w domu poczuć się niemal jak w kinie

Tanie studio fotograficzne

Współczesne cyfraki radzą sobie z wykonaniem kopii zdjęć szybciej niż tradycyjne skanery

Podpowiadamy, w który z 10 modeli aparatów cyfrowych ze średniej półki warto zainwestować

90

86 PORADY, PRAKTYKA

Samodzielnie wykonany stół bezcieniowy pomoże nam w zrobieniu atrakcyjnych fotografii przedmiotów wystawianych na aukcjach

Programy miesiąca Niewielkie aplikacje, które sprawią, że nasza praca z obrazem stanie się łatwiejsza i bardziej wydajna

Jak za niewielkie pieniądze zbudować w domu atelier, w którym wykonamy profesjonalne zdjęcia

Krótkie testy:

›

84

Amatorska lustrzanka w rękach zawodowego fotografa studyjnego

Aparaty cyfrowe, kamkordery, drukarki, oprogramowanie i inne

 Kingston CF Elite Pro 2 GB i 4GB  FunPhotor 2.5  Nikon Coolwalker MSV-01

Canon EOS 300D

82

Zawartość Foto-Video CD Opis aplikacji znajdujących się na płycie

Zwiększanie dynamiki montowanego filmu

Zamiast czekać na kolejną wersję programu do obróbki zdjęć, lepiej zwiększyć jego możliwości za pomocą odpowiedniej wtyczki, czyli czyli plugi-na FOT.: S. SMOLAREK, R. WYŁUPEK, F. SCHUSTER, J. URBAN, MEV

›

78

Cyfrowa lustrzanka Canon EOS 300D w rękach zawodowca

›

RUBRYKI 3 39 99

101 120 121 122

Od redakcji Konkurs fotograficzny Ankieta – Wasze odpowiedzi pomogą nam w tworzeniu coraz lepszego pisma Prenumerata 12 wydań za 99 zł Listy od Czytelników Kalendarium Zapowiedzi i stopka redakcyjna

KONKURS „ZIMA W OBIEKTYWIE” Z czym kojarzy Wam się najbardziej mroźna pora roku? Przyślijcie do nas ciekawe zdjęcie zimowe, a my je opublikujemy. Na autorów najlepszych fotografii czekają atrakcyjne nagrody!

FOTO-VIDEO CD Edytory graficzne: Paint Shop Pro 9.01, Pixel32 1.0 RC2 Build 425, PhotoMeister 2.58, BetterJPEG 1.3.5, BWorks 1.0 X Przeglądarki graficzne: ViewRAW 1.09, FastStone Image Viewer 1.5, ACDSee 7.0.61, Fresh View 3.60, Xnview Deluxe 2.18 X Narzędzia: FastStone FREE Capture 3.2, PhotoCleaner Pro 3.0, ShowExif 0.05-51 beta, Digital Image Recovery 1.2 X

N A G R O DY !

MONITOR TELEFON KO LCD MÓRKOWY NAGRYWAR KA DVD±RW FIRMY SAMSUNG

Szczegóły na s. 39

01/2005

EDYTORY GRAFICZNE

e-Paint 2.0.14, Light Artist 1.0, Pixel32 1.0 RC2 Build 425, Amazing Photo Editor 4.9, BWorks 1.0, Batch Image Resizer 2.05, BetterJPEG 1.3.5, PhotoMeister 2.58, Paint Shop Pro 9.01

KATALOGOWANIE FOTOGRAFII

WinCatalog Light 1.14, Advanced CATaloguer Pro 2.4, Folder View 2.1, Image Comparer 2.1c, PicaJet 2.3, FlipAlbum 5 Standard 5.5

PRZEGLĄDARKI GRAFICZNE viewRAW 1.09, FastStone Image Viewer 1.5, Brennig's 1.4.1, PolyView 4.21, ACDSee 7.0 Build 61, FreshView 3.60, Xnview, Deluxe 2.18

NARZĘDZIA Total Commander 6.03a, HyperSnap-DX 5.62.01, DVD-Lab Pro 1.0, Batch Auto Corrector 0.8, Dup Detector 3.122, FastStone FREE Capture 3.2, PhotoCleaner Pro 3.0, Quality Controller 1.0, RedEye 1.5, My Photo Calendars 2.2.6, SnapTouch 2.20 Beta b143, Web Album Generator 1.6, DVD Identifier 3.5.1, FunPhotor 2.5, Advanced JPEG Compressor 4.2, ShowExif 0.05-51 beta, CaptureWizPro 3.1, WS_FTP Home 9.02, Zoomifyer EZ, Digital Image Recovery 1.2, AnyDVD 4.3.0.1

FotoSpec Aplikacja do przeglądania zdjęć przetestowanych aparatów

4

CHIP FOTO · VIDEO digital

CHIP FOTO · VIDEO digital

5

ZDJĘCIE MIESIĄCA WYBRANE PRZEZ

PIOTR GRUSZKOWSKI redaktor naczelny snowBoard MDS

Wielu z nas jazda na desce kojarzy się z zimą. To błąd, bo najlepsze warunki do uprawiania freestyle'u, jak i robienia zdjęć panują, o dziwo, latem! Wtedy właśnie na europejskich lodowcach stawiane są konstrukcje snowparków, które przyciągają nie tylko najlepszych zawodników, ale i fotografów. W tematyce większości zdjęć snowboardowych króluje niepodzielnie freestyle. Sylwetka uchwycona w locie lub podczas jazdy po poręczy jest bardzo dynamiczna, ewolucje sprawiają wrażenie niebezpiecznych – to wszystko mocno oddziałuje na wyobraźnię odbiorcy. Charakterystyczną cechą fotografowania tego stylu jazdy są tzw. zdjęcia sekwencyjne. Wykonywane tradycyjną metodą fotografii poklatkowych (od kilku do kilkunastu w serii) pozwalają na zebranie materiału potrzebnego do zmontowania całości. Polega ono na wycięciu sylwetek zawodnika z kolejnych kadrów, a następnie – poprzez naniesienie ich na tło – stworzeniu paraboli lotu. Prezentowane zdjęcie wykonał nasz redakcyjny fotograf Marek „Jonya” Kowalski podczas letniego obozu na lodowcu w Saas Fee w Szwajcarii. Widzimy na nim polskiego olimpijczyka Marka Sąsiadka wykonującego jeden z trudnych trików rotacyjnych. Fot. Marek „Jonya” Kowalski

N o w o ś c i | Tr e n d y | Te s t y

|

| N o w o ś c i | Tr e n d y | Te s t y

Największe na świecie cyfrowe fotografie

GIGAZDJĘCIA Piotr Dębek

D

ysponując aparatem z sensorem dwuczy trzymegapikselowym można uzyskać zdjęcia o dowolnej rozdzielczości. I nie chodzi tu wcale o prymitywną interpolację, która zwiększa jedynie rozmiar pliku, ale nie dodaje szczegółów, czyli jest właściwie bezużyteczna. W zasięgu ręki są ujęcia o tak wiernym odwzorowaniu detali, że przewyższają efekty uzyskiwane analogowymi aparatami średnioformatowymi. Za darmo uzyskamy fotografie bogate w szczegóły, o rozmiarach większych nawet od bilboardu. Jak to zrobić? Uczmy się od Holendrów.

Fotograficzny rekord świata Niderlandzka firma TNO TPD (będąca częścią Netherlands Organisation for Applied Scientific Research TNO) stworzyła największe panoramiczne zdjęcie cyfrowe. Widok na miasto Delft składa się z 2,5 miliarda punktów. Do uzyskania takiej fotografii potrzebny byłby aparat z matrycą 2,5-gigapikselową, czyli 500 razy większą niż popularne pięciomegapikselowe kompakty. Gdyby wydrukować tę fotografię w rozdzielczości 300 dpi, zajęłaby powierzchnię 266x667 cm. Rekordową

SKŁADANIE GIGAZDJĘCIA: Prawie 200 zdjęć trzeba było wykonać, by uzyskać tak imponującą i pełną szczegółów panoramę waszyngtońskiego National Museum. Max Lyons przez godzinę robił ujęcia cząstkowe, pilnując, by nie uchwycić w kadrze wchodzących przez drzwi osób i by nie zmieniło się światło.

8

CHIP FOTO · VIDEO digital

panoramę można obejrzeć pod adresem www.tpd.tno.nl/Pics/DII/gigazoom/Delft2.htm. Holendrzy nie zbudowali jednak cyfraka-monstrum (wystarczyła im profesjonalna lustrzanka Nikon D1x z obiektywem Nikkor AF VR 80–400 f/4.5–5.6D ED oraz statyw Manfrotto 755B). Zamiast tego posłużyli się oprogramowaniem, które „skleja” obrazy przedstawiające fragmenty sceny w jeden olbrzymi pejzaż. Ten trik jest znany od dawna – tak działają przecież popularne aplikacje do tworzenia panoram. Tylko że my w ten sposób łączymy najwyżej kilka zdjęć, natomiast fachowcy z TNO TPD scalili aż 600 fotografii, uzyskując plik o wielkości prawie 7,5 gigabajta! Samo pstrykanie trwało godzinę i piętnaście minut, a aparat na statywie był obracany przez sterowany komputerowo silnik.

Sztuka lepienia Właśnie w łączeniu tak wielu zdjęć leży wyzwanie. Dostępne na peceta programy potrafią wszak automatycznie sklejać pliki graficzne zarówno w pionie, jak i w poziomie (np. Panorama Maker dostępny pod adresem www. arcsoft.com i zamieszczony na CD dołączonym do numeru 11/2004 FVd). Jednak nawet na wydajnych pecetach próba scalenia choćby tuzina sześciomegapikselowych fotografii stanowi spory problem. Holendrzy, by poradzić sobie z tym zadaniem, musieli napisać oprogramowanie do obróbki tak wielkich ilości danych, a także opracować własny format, bo np. popularny zbiór TIFF nie może zajmować więcej niż 4 GB. Sklejaniem plików zajmowało się przez trzy dni pięć wydajnych komputerów. Uzyskanie monstrualnego pliku to nie koniec problemów – trzeba jeszcze znaleźć

sposób, by go zaprezentować. Z tym jednak już łatwiej – dostępne jest oprogramowanie Zoomify (www.zoomify.pl), które umożliwia „inteligentną” prezentację w Internecie zdjęć o dowolnie dużej rozdzielczości. Do wyświetlania i nawigowania na stronie WWW używana jest wtyczka w formacie Flash. Obrazy są na bieżąco przeskalowywane do rozmiarów ekranu. Kliknięcie wybranego fragmentu pozwala na jego powiększenie, realizowane nie przez prymitywną interpolację, lecz poprzez doczytanie dokładniejszych danych z oryginalnego pliku. W ten sposób można dowolnie powiększać i pomniejszać obraz, tropiąc najdrobniejsze szczegóły, lub przełączać się na rzut ogólny. Pakietu Zoomify użyto właśnie do prezentacji w Internecie zdjęcia miasta Delft. Co istotne dla nas, najprostsza, ale przy tym całkowicie wystarczająca do hobbystycznych zastosowań wersja Zoomifyera EZ jest darmowa. Płatne natomiast są dysponujące bogatszymi możliwościami edycje Zoomifyer for Flash (129 dolarów) oraz Zoomifyer Enterprise (795 dolarów).

Modna gigantomania Inżynierowie z TNO panoramą miasta Delft poprawili wynik uzyskany przez Maksa Lyonsa, który w listopadzie 2003 roku pierwszy „przekroczył barierę” jednego gigapiksela. Jego zdjęcie kanionu Bryce w stanie Utah miało rozmiar 40784x26800 punktów i powstało z połączenia 196 sześciomegapikselowych zdjęć (www.tawbaware.com/maxlyons/gigapixel.htm). W marcu 2004 roku Lyons przygotował drugą monstrualną fotografię, która jest do dziś największym cyfrowym zdjęciem wnętrza budynku. Hol National Building Museum

w Waszyngtonie został zaprezentowany z użyciem 1,07 gigapiksela (www.tawbaware. com/maxlyons/gigapixel2.htm). Lyons do składania swoich dzieł używa pakietu Panorama Tools (www.fh-furtwangen.de/~dersch/) uzupełnionego modułem PTAssembler (www.tawbaware.com/ptasmblr.htm). Obrazy o tak wielkich rozmiarach tworzy się także w celach naukowych, np. sklejając zdjęcia lotnicze na potrzeby kartografów i geodetów. Na stronie http://mapy.wrotamalopolski.pl można obejrzeć wykonaną tą metodą fotomapę ziemi krakowskiej. Osoby zainteresowane tworzeniem ekstremalnie dużych fotografii powinny zerknąć na stronę serwisu Gigapxl Project (www.gigapxl.org), na której znajdziemy zebrane informacje i porady na temat tworzenia gigantycznych zdjęć, także z wykorzystaniem eksperymentalnego sprzętu.

Zrób to sam! Obrazy gigapikselowe to nie tylko zabawa. Możliwość uzyskania olbrzymich rozdzielczości skutkujących niebywałym bogactwem szczegółów, to wymóg dobrej fotografii krajobrazowej. To jest właśnie powód, dla którego zawodowcy przygotowujący kalendarze czy plakaty z zapierającymi dech w piersiach panoramami gór czy egzotycznych plaż nadal korzystają z analogowych aparatów średnio-, a nawet wielkoformatowych. Szczegółowość, o którą profesjonaliści walczą, targając ciężki i nieporęczny ekwipunek, my możemy osiągnąć kieszonkowym, dwumegapikselowym kompaktem – wystarczy skleić wiele zdjęć w celu uzyskania pożądanej wielkości.

ZDJĘCIE: WWW.GIGAPXL.ORG

TWÓJ CYFRAK MA ZA MAŁĄ MATRYCĘ? Wymiana na nowszy model z przetwornikiem większym o jeden czy dwa megapiksele to półśrodki nierozwiązujące problemu. Maksymaliści potrzebują fotografii gigapikselowych. Science fiction? Skądże znowu.

BEZ GRANIC: W miarę powiększania górnego zdjęcia otrzymujemy coraz więcej szczegółów.

Przygotowując samodzielnie gigapikselowe obrazy, warto przestrzegać kilku reguł: użyć długich ogniskowych, statywu, ekspozycji w trybie manualnym, aby poszczególne fragmenty nie różniły się między sobą jasnością, i kadrować z zapasem na sklejenie. 

CHIP FOTO · VIDEO digital

9

›››››

N o w o ś c i | Tr e n d y | Te s t y

|

KINGSTON CF ELITE PRO 2 GB I 4 GB ENERGOOSZCZĘDNE: Nowe profesjonalne karty pamięci firmy Kingston wyróżniają się nie tylko gigantyczną pojemnością, ale także mechanizmami oszczędzania energii.

 Od niedawna firma Kingston sprzedaje nowe moduły pamięci CompactFlash z serii Elite Pro, przeznaczone m.in. do współpracy z cyfrowymi aparatami fotograficznymi. Ciekawostką jest zastosowanie w nich mechanizmów automatycznego przejścia w stan czuwania, mających za zadanie zmniejszenie zużycia energii przez pamięć flash. Producent zapewnia, że karty osiągają prędkości transmisji danych dochodzące

do 10 MB/s przy odczycie i 8 MB/s przy zapisie danych. Zweryfikowaliśmy te informacje i sprawdziliśmy, jak naprawdę szybkie są modele o pojemności 2 i 4 GB. Dwugigabajtowa karta umieszczona kolejno w trzech różnych czytnikach USB 2.0 osiągnęła średnią prędkość odczytu na poziomie 8,1 MB/s, a zapisuje z szybkością 7,2 MB/s. Co ciekawe, model o pojemności 4 GB działał nieco wolniej. Zmierzona prędkość transmisji podczas odczytu plików równa była 6,2 MB/s, a przy zapisie 5,8 MB/s. Średnie czasy dostępu dla obu kart raporto-

REŻYSER W KAŻDYM DOMU DOMOWE STUDIO: Najnowsza wersja flagowego produktu Pinnacle Systems zamienia domowy komputer w studio montażowe.  Pinnacle Liquid Edition 6 to pakiet służący do kompleksowej obróbki materiału wideo, w którego skład wchodzą narzędzia do digi-

talizacji obrazu i dźwięku, edycji filmów, obróbki ścieżek audio, tworzenia efektów specjalnych oraz authoringu DVD. Progamy te mają ujednolicony interfrejs, a ich główną zaletą są duże możliwości i prosta obsługa. Innowacje wprowadzone w nowej odsłonie pakietu dotyczą obsługi formatu HD (wideo wysokiej rozdzielczości), dźwięku przestrzennego MONTAŻ KOMPLEKSOWY:: Oferujący duże możliwości edycji pakiet Pinnacle Liquid Edition 6 dostępny będzie także w wersji PRO z kartą FireWire oraz modułem wejść/wyjść audio i wideo.

10

CHIP FOTO · VIDEO digital

wane przez programy testujące to 0,6 ms (odczyt) i 19 ms (zapis). Nie omieszkaliśmy również sprawdzić, jak szybko działają karty Elite Pro w cyfrowej lustrzance. W Nikonie D70 zapis czterech zdjęć RAW w trybie seryjnym trwał około 3,3 sekundy, co daje nam prędkość około 7 MB/s. Jak na razie to najlepszy wynik spośród wszystkich testowanych u nas kart CompactFlash. Dużą zaletą modułów Elite Pro jest wieczysta gwarancja producenta. Marek Budny WYDAJNOŚĆ INFO CENA

www.techdata.pl 1050 zł (2 GB) i 2380 zł (4 GB)

SKANUJE KAŻDY FORMAT EPSON F-3200: Skaner, który radzi sobie zarówno z małym, jak i dużym obrazkiem.  Nowy skaner do negatywów i pozytywów firmy Epson ma – w zamyśle producenta – podbić serca zarówno zaawansowanych amatorów, jak i zawodowych fotografów. F-3200 potrafi skanować filmy małoobrazkowe, średnio- oraz wielkoformatowe do wielkości 9x12 cm. Radzi sobie także z odbitkami nie większymi niż 10x15 cm. Skanowanie odbywa się z rozdzielczością do 3200 dpi. Usuwanie rys, zabrudzeń i kurzu z negatywów czy pozytywów ułatwia dołączony renomowany program SilverFast w wersji Ai 6. Nowością niespotykaną w urządzeniach tej klasy jest wbudowany wyświetlacz, na którym można obejrzeć przetwarzane zdjęcie. Kolejną innowację stanowią wbudowane czytniki pamięci flash (CF, SD, MMC, xD oraz Memory Stick), dzięki którym zdigitalizowane fotografie od razu zapiszemy na kartach. Zeskanowane obrazy można także przesyłać do komputera za pomocą złączy USB 2.0 lub FireWire albo też przesłać bezpośrednio na drukarkę. sugerowana cena brutto: około 3700 zł info: www.epson.com

Prędkość zapisu: 8,1 MB/s (2 GB); 6,2 MB/s (4 GB) Prędkość odczytu: 7,2 MB/s (2 GB); 5,8 MB/s (4 GB) Prędkość zapisu w Nikonie D70: 7 MB/s Gwarancja: wieczysta

(łącznie ze standardem 5.1), dodawania w czasie rzeczywistym efektów oraz obsługi plug-inów w formacie VST. Wbudowane narzędzia umożliwiają authoring płyt DVD. Zadbano także o możliwość współpracy Liquid Edition 6 z pakietem Pinnacle Studio 9. Ważnym elementem zestawu jest sprzęt wchodzący w jego skład: karta FireWire oraz (tylko w wersji Pro) zewnętrzny moduł wejść/wyjść audio i wideo, łączony z komputerem za pomocą portu USB 2.0. Liquid Edition 6 miał swoją polską premierę podczas konferencji prasowej, która odbyła się 23 listopada 2004 roku w Warszawie. Prezentacja przez przedstawiciela firmy na Europę Środkową pana Hannesa Albrechta stała się najważniejszym wydarzeniem imprezy. Wszystko wskazuje na to, że szósta wersja tego zdobywającego coraz większą popularność pakietu stanie się popularnym narzędziem dla początkujących i średnio zaawansowanych filmowców. cena: ok. 2400 PLN (wersja Standard), ok. 4500 PLN (wersja PRO) info: www.pinnaclesys.com

AKUMULATORY GP WIĘCEJ MOCY: GP 2500 oraz GP 950 to akumulatory o najwyższych pojemnościach. GP 2500 ma rozmiar AA i pojemności 2500 mAh, co pozwala wykonać ponad sześciokrotnie więcej zdjęć aparatem cyfrowym niż korzystając z baterii alkalicznej. Akumulatory AAA GP 950 mają pojemność 950 mAh. Oba urządzenia cechują się długą żywotnością. cena: GP 2500 (2 sztuki) – 49 zł; GP 950 (2 sztuki) – 39 zł info: www.gpbattery.com.pl

›››››

N o w o ś c i | Tr e n d y | Te s t y

|

FUNPHOTOR 2.5 PROSTE FOTOMONTAŻE: Zrobienie kolażu wymaga rozbudowanego programu graficznego z obsługą warstw lub... łatwego FunPhotora.  Na jarmarkach można było spotkać fotografa, który rozkładał malowane plansze z otworami na głowę. Wystawiało się twarz przez dziurę i pstryk – zdjęcie w królewskich sobolach. Teraz zamiast malować dziurawy karton, możemy łatwo spreparować fotomontaże na komputerze. Nie trzeba też uczyć się obsługi skomplikowanych programów. FunPhotor wymaga tylko, żeby otworzyć zdjęcie, które ma być tłem, pędzlem „wyciąć” w nim dziurę i wstawić portret. Oczywiście zdjęcia o innej tematyce są także jak najbardziej dopuszczalne. Portrety można dopasowywać przez przesuwanie, skalowanie, obracanie i modyfikowanie kolorystyki. Istnieje też specjalne narzędzie do rozmywania brzegów otworów w tle. Obsługa aplikacji jest łatwa i wygodna, a rezultaty otrzymywane z jej użyciem może nie są proATRAKCYJNOŚĆ INFO CENA Czytane formaty plików: Formaty zapisu: Maksymalna liczba masek: Ograniczenia wersji demo:

www.funphotor.com 29,95 USD JPEG, BMP, ICO, EMF i WMF JPEG, BMP, TIFF, GIF, PNG 3 10 dni

fesjonalne, ale jak najbardziej zadowalające dla amatorów zamierzających wykonać jedyną w swoim rodzaju kartkę świąteczną. Niestety, przygotowując lub zmieniając otwory, w tle nie widzimy zdjęcia, które wstawiamy. Do fotomontażu można też dodawać podpisy wykonane dowolną czcionką i kolorem. Program przyjmuje pliki JPG, BMP, ICO, EMF i WMF, a nawet obrazy wprost z kamery wideo. Autorzy pakietu FunPhotor dostarczyli na dobry początek sporą kolekcję dowcipnych teł i nieco twarzy. Jest nawet zabawnie zmieniony banknot studolarowy. Urząd skarbowy się nie nabierze, ale znajomi będą mieć niezłą frajdę. Ewa Prus

TELEWIZOR DLA FOTOGRAFA PANEL LCD Z CZYTNIKIEM KART FLASH: Do przeglądania zdjęć wystarczy (nie)zwykły telewizor. Urządzenie firmy Samsung 730MP to niezwykłe skrzyżowanie telewizora z monitorem multimedialnym. Za 17-calowym ekranem kryje się wbudowany czytnik kart pamięci flash, obsługujący CompactFlash, MMC, SD, Memory Stick oraz SM. Stanowiący część monitora system Wiselink automatycznie odtwarza zdjęcia (w formacie JPEG), muzykę (MP3 i WAV) oraz filmy (AVI, MOV). Dzięki złączu USB monitor może też służyć jako czytnik kart pamięci. Info: www.samsung.com/pl

12

CHIP FOTO · VIDEO digital

W SKRÓCIE DWA W JEDNYM

Ciekawą konstrukcję opracował koncern Samsung. Urządzenie o nazwie SC-D6040 DuoCam MiniDV jest aparatem cyfrowym i kamerą wideo, ale do każdej z tych funkcji wykorzystuje osobny układ. Filmy rejestruje matryca o wielkości 0,68 megapiksela, natomiast zdjęcia osobny układ o rozdzielczości 4,1 megapiksela. Różne są także układy optyczne. Kamera ma 10-krotny zoom optyczny i 900-krotny cyfrowy, a aparat „tylko” 6-krotny optyczny i 12-krotny cyfrowy. info: www.samsung.com POPRAWIANIE 20D

Canon udostępnił nowy firmware do cyfrowej lustrzanki EOS 20D. Oprogramowanie w wersji 1.1.0 zapobiega pojawianiu się na zdjęciach jednobarwnych poziomych pasów, które występowały na fotografiach wykonanych z użyciem lampy błyskowej przy wysokich czułościach. info: www.canon.com

FOTOKOMÓRKA Z DYSKIEM PIERWSZY TELEFON Z DYSKIEM TWARDYM: Ta fotokomórka pomieści tysiące zdjęć. Na targach ITU Telecom Asia zadebiutowało niezwykłe urządzenie. Telefon firmy Samsung SPH-V5400 nie tylko ma wbudowany aparat fotograficzny, ale także miniaturowy, jednocalowy dysk twardy o pojemności 1,5 GB. Ponadto SPH-V5400 może się pochwalić bardzo dużym – jak na urządzenia tej klasy – wyświetlaczem o przekątnej 2,2 cala, a także aparatem cyfrowym o jednomegapikselowej matrycy. Zwiększenie pojemności pamięci z dotychczasowych, typowych dla nowoczesnych telefonów 100 MB pozwoliło udostępnić w komórce nowe funkcje. Urządzenie odtwarza oczywiście pliki MP3, ale może pracować także jako kamera wideo. Dodatkowe miejsce na dysku przeznaczono m.in. na słowniki dwujęzyczne. Dwa głośniki wytwarzają podobno wrażenie przestrzenności dźwięku. SPH-V5400 ma trafić na koreański rynek w sierpniu. info: www.samsung.com

CYFRA NACIERA NA PAPIER

Za dwa lata liczba zdjęć przenoszonych na papier z aparatów cyfrowych przewyższy odbitki wykonywane z negatywów – wynika z analiz opublikowanych przez firmę IDC. Głównym czynnikiem zwiększającym popularność „cyfrowych” odbitek będzie rosnąca liczba samoobsługowych fotokiosków oraz internetowych fotolabów. Dziś podstawową metodą (69%) pozyskiwania odbitek z cyfraków jest korzystanie z drukarki, ale w 2008 roku drukować będziemy tylko 43% zdjęć. info: www.idc.com

DALEKO ZA EUROPĄ RYNEK: Popularność cyfraków w polskich domach jest pięciokrotnie niższa niż w UE.

40 30 20 10

Europa Zachodnia 22,2%

Czechy 13%

Polska 5%

PROGRAM FOTOKOMÓRKOWY

Belgijski operator telefonii komórkowej Belcompany do wszystkich sprzedawanych przez siebie telefonów dołącza program do obróbki zdjęć Shortcut PhotoMobile. info: www.trulyphotomagic.com

Wykres pokazuje procent gospodarstw domowych, w których można znaleźć aparat cyfrowy. Choć tego rodzaju sprzęt sprzedaje się w Polsce świetnie, to nadal fotografia cyfrowa jest u nas znacznie mniej popularna niż u naszych południowych sąsiadów. źródło: GfK, wiosna 2004, za: Nikon Polska

›››››

N o w o ś c i | Tr e n d y | Te s t y

|

| N o w o ś c i | Tr e n d y | Te s t y

KIESZONKOWA SZÓSTKA

NIKON COOLWALKER MSV-01 MARKOWY FOTOBANK: Firma Nikon oferuje swój pierwszy przenośny bank na zdjęcia. Sprawdziliśmy, czy jakość urządzenia odpowiada renomie producenta.  Coolwalker wyposażony został w 2,5-calowy dysk twardy o pojemności 30 GB. Jeżeli przeliczyć ją na liczbę fotografii zapisanych w plikach RAW przez sześciomegapikselową lustrzankę, okaże się, że urządzenie firmy Nikon może pomieścić około 4500 zdjęć. Gdyby zastosować format zapisu JPEG, wartość ta może przekroczyć liczbę 10 tysięcy fotografii. To imponująca liczba, nawet jak na potrzeby zawodowców. Atutem jest też możliwość odczytywania i wyświetlania na wbudowanym ekranie plików RAW. Oczywiście dotyczy to tylko nikonowskej wersji RAW-a w formacie NEF. Urządzenie pozwala na przekopiowanie całej zawartości kart typu CompactFlash i Microdrive (oraz innych po zastosowaniu odpowiednich przejściówek) na wbudowa-

ny dysk twardy. Oznacza to, że Coolwalker może być stosowany do przenoszenia nie tylko zdjęć i filmów, ale też plików muzycznych czy dokumentów roboczych. Po podłączeniu do komputera przez złącze USB 2.0, MSV-01 widoczny jest jako normalny dysk twardy i oferuje dość przyzwoite prędkości transferu (odczyt do 10 MB/s, zapis do 5 MB/s). Wbudowana w Coolwalkera przeglądarka pozwala na obejrzenie zdjęć zapisanych w formatach JPEG, TIFF i NEF oraz filmów MOV. Podczas oglądania można wyświetlić histogram fotografii oraz przejrzeć najistotniejsze parametry, zapisane w metadanych EXIF. Obraz prezentowany jest na wbudowanym 2,5-calowym ekranie LCD o niezbyt dużej rozdzielczości 117 tysięcy pikseli lub na telewizorze podłączanym przez gniazdo Com-

posite. Cennym dodatkiem jest pilot zdalnego sterowania, przydatny do pokazów fotografii na ekranie TV lub z wykorzystaniem projektora przed większym audytorium. Wadą Coolwalkera jest zbyt wysoka cena – 2699 zł, zupełnie nieadekwatna do oferowanych możliwości. Za takie pieniądze należałoby spodziewać się urządzenia zamkniętego w solidnej, metalowej (a nie plastikowej) obudowie, umożliwiającego poza zdjęciami odtwarzanie skompresowanej muzyki. Wydajność akumulatora także nie jest zadowalająca: litowo-jonowe ogniwo zapewnia zasilanie Coolwalkera tylko przez około 1,5 godziny. Dominik Herman MOŻLIWOŚCI/CENA INFO CENA

www.nikon.pl 2700 zł

Pojemność: 30 GB Złącza: CF typ II, USB 2.0, audio/wideo Obsługiwane formaty: JPEG, TIFF, NEF, MOV, WAV (tylko jako głosowy komentarz do fotografii)

KAMERA WYSOKIEJ ROZDZIELCZOŚCI PIERWSZY KAMKORDER NOWEGO STANDARDU: Sony HDR-FX1E to pionierskie urządzenie nagrywające w trybie HDV1080i, czyli z rozdzielczością ponad miliona pikseli.  Nowa kamera Sony ma trzy czujniki CCD, z których każdy rejestruje 1,07 miliona punktów. Każdy z nich odczytuje tylko jeden kolor, dzięki czemu barwy obrazu są wierniejsze niż uzyskiwane za pomocą urządzeń jednoprzetwornikowych. W efekcie uzyskujemy czterokrotnie wyższą rozdzielczość niż ta, jaką oferują cyfrowe kamery DV. Za przetwarzanie tak dużej liczby informacji w czasie rzeczywistym i kodowanie ich do formatu MPEG-2 odpowiada nowy procesor o nazwie HD Engine Codec. Ma on także generować mniejsze pliki przy zachowaniu wysokiej jakości obrazu.

14

CHIP FOTO · VIDEO digital

Pełne detali filmy są także zasługą obiektywu Carl-Zeiss Vario-Sonnar T*, oferującego dwunastokrotne zbliżenie optyczne oraz stabilizację obrazu. Mimo że HDR-FX1E należy do nowej generacji kamer, to nagrywać filmy można na dostępnych od dawna kasetach DV. Istnieje też możliwość przełączenia między formatem HDV (1080 linii obrazu z przeplotem) a DV (576 linii obrazu z przeplotem). Kamera potrafi także konwertować filmy z jednego standardu na drugi.

Sony HDR-FX1E to urządzenie, które pozwoli wykorzystać atuty nowej telewizji HD, funkcjonującej w USA i wchodzącej do Europy Zachodniej. Zalety dostrzegą także użytkownicy 50-calowych telewizorów. info: www.sony.pl

CASIO QVR-62: Niewielki aparat z sześciomegapikselową matrycą i 23 programami tematycznymi.  Cyfrak wyposażony jest w obiektyw o zmiennej ogniskowej odpowiadającej 39–117 mm w aparatach małoobrazkowych i jasności f/2.8–4.9. Sercem aparatu jest matryca o wielkości 1/1,8 cala z sześcioma milionami fotodetektorów. Maksymalna rozdzielczość w trybie filmowym to zaledwie 320x240 punktów. Ekspozycję możemy regulować w zakresie od 4 do 1/2000 sekundy, a czułość matrycy od 64 do 500 ISO. Zdjęcia zapisywane są na kartach SD lub MMC. Maksymalna szybkostrzelność to 3 klatki na sekundę. Aparat nie ma wprawdzie trybu manualnego ustawiania parametrów ekspozycji ani nawet priorytetu czasu czy przysłony, ale został wyposażony w imponującą liczbę programów tematycznych – aż 23! Dodatkowo można zdać się na pełną automatykę lub włączyć tzw. tryb biznesowy, który służy do kopiowania dokumentów. Casio QV-R62 ma się wyróżniać rekordowo krótkim opóźnieniem migawki, które producent szacuje na zaledwie 0,1 sekundy. Ten imponujący wynik dotyczy jednak sytuacji,

„NALEŚNIK” DO PENTAKSA NOWE SZKŁO DO PENTAKSA: Płaski obiektyw stałoogniskowy 40 mm f/2.8 waży tylko 90 gramów.

gdy została już uchwycona ostrość, a ekran LCD oraz lampa błyskowa są wyłączone. Cyfrak w ciągu około sekundy po wciśnięciu włącznika jest gotów do pracy. Ciekawym pomysłem jest system pomocy, wyświetlający opis funkcji aparatu w postaci „dymków” na dużym, dwucalowym ekranie LCD. Nowy model Casio QVR-62 jest dostępnym wyłącznie w Europie wariantem wprowadzonego niedawno za Oceanem aparatu Casio QVR-61. info: www.casio.com

 Obiektyw smc Pentax-DA 40 mm f/2.8 przeznaczony jest wyłacznie dla cyfrowych lustrzanek firmy Pentax, czyli modeli *ist D oraz *ist Ds. Po podłączeniu pozwala uzyskać kąt widzenia, który odpowiada obiektywom 61 mm w aparatach analogowych. Nowa „czterdziestka” wyróżnia się wyjątkowo niewielkimi rozmiarami – przy długości zaledwie 15 mm waży tylko 90 gramów! Także jakość obrazu ma być atutem obiektywu, co uzyskano m.in. poprzez zastosowanie dziewięciolistkowej przysłony (zapewnia to ładne rozmycie tła). Firma w nazwie tego szkła dodała określienie Limited, co oznacza, że będzie ono wyprodukowane tylko w krótkiej serii. info: www.pentax.com

›››››

›››››

N o w o ś c i | Tr e n d y | Te s t y

|

NOWOCZESNOŚĆ W STYLU RETRO STARE JEST PIĘKNE: Najnowsze aparaty cyfrowe stylizowane są na analogi z lat 60. XX wieku. Elegancka miniaturka dwuobiektywowej lustrzanki Rolleiflex MiniDigi to nowiutki aparat cyfrowy legendarnej niemieckiej firmy. Dwumegapikselowy kompakt przypominający zminiaturyzowaną wersję modelu z 1929 roku waży zaledwie 100 gramów (bez baterii i karty pamięci). Choć pozostawiono dźwignię przesuwu filmu, to obrazy są zapisywane na kartach SD/MMC. Co ciekawe, podobnie jak jego analogowy pierwowzór, Rolleiflex MiniDigi tworzy kwadratowe obrazy (w rozdzielczości 1760x1760 punktów). Umieszczony na górnej ściance wyświetlacz LCD sprawia, że kadruje się zdjęcia tak samo, jak to robili fotografowie używający przez ostatnie stulecie średnioformatowców Rollei. Stałoogniskowy obiektyw o jasności f/2.8 rejestruje obiekty oddalone od 70 cm do nieskończoności. Ekspozycja i balans bieli ustawiane są automatycznie. Podobny powrót do przeszłości zafundowała swoim fanom Leica opisywanym w numerze FVd 11/2004 modelem Minox DCC M3. Do stylistyki retro nawiązują jednak także inne firmy. Nowości Pentaksa i BenQ przywodzą na myśl konstrukcje z lat sześćdziesiątych. Ta pierwsza firma siedmiomegapikselową matrycę wstawiła do korpusu jakby żywcem przeniesionego z lat 60. Optio 750Z to jednak bardzo nowoczesny aparat, wyposażony w 11-punktowy, wspomagany lampką doświetlającą autofokus i obiektyw o ogniskowej odpowiadającej 37,5–187,5 mm w aparatach analogowych. Możliwa jest też pełna kontrola nad ekspozycją. Do surowego designu aparatów sprzed czterdziestu lat nawiązuje też BenQ DC C60. Prawie sześciomegapikselowej matrycy towarzyszy duży, dwucalowy wyświetlacz, jest to więc sprzęt łączący ciekawą stylistykę z modnymi cechami. info: www.rollei.com; www.pentax.com; www.benq.pl

KWESTIA SMAKU FOTOBIŻUTERIA: Concord DVx to „elektroniczny scyzoryk”. Urządzenie firmy Concord jest aparatem fotograficznym, kamerą wideo, otwarzaczem MP3, dyktafonem, czytnikiem kart SD i... latarką. W trybie fotograficznym robimy zdjęcia cyfrakiem z 2-megapikselową matrycą, który zapisuje fotografie na kartach SD. Kadrowanie odbywa się za pomocą 1,5-calowego ekranu LCD. Wbudowany obiektyw można obracać w zakresie 230 stopni. Limitowana seria DVx – oznaczona jako Diva – została przyozdobiona kryształami. info: www.concord-camera.de; cena: ok. 200 euro

16

CHIP FOTO · VIDEO digital

| N o w o ś c i | Tr e n d y | Te s t y

W SKRÓCIE NOWY STANDARD KART FLASH

Samsung Electronic zaprezentował pamięci wyprodukowane w standardzie MultiMediaCard Micro. Układ ma wymiary 12x14x1,1 mm, czyli jest ponad 2 razy mniejszy od pełnowymiarowych modułów MMC. Nowe karty dostępne będą początkowo w pojemnościach od 32 do 512 megabajtów. Pozwolą one na zapis z prędkością 7 MB/s i odczyt do 10 MB/s. Pamięci MMC Micro zostaną wykorzystane w telefonach komórkowych, komputerach przenośnych oraz oczywiście w aparatach cyfrowych. info: www.samsung.com JEST NAS CORAZ WIĘCEJ

Z badań opublikowanych przez firmę InfoTrends wynika, że w 2004 roku sprzedano cyfraki za łączną sumę 24 miliardów dolarów. W 2009 roku wartość ta ma wzrosnąć do 31 miliardów. Największe udziały w rynku mają: Canon, Sony, Olympus, Kodak oraz Fuji. Głównym kryterium branym pod uwagę przez nabywców nadal pozostaje wielkość matrycy. Można z tego wnioskować, że wyścig megapikseli będzie trwał nadal. info: www.infotrends-rgi.com TARGI POLFOTO

W dniach do 24 listopada do 5 grudnia 2004 roku we wrocławskiej Hali Ludowej odbyły się targi fotograficzne Polfoto. Impreza miała raczej kameralny charakter, ale mimo to stanowiła gratkę dla fanów fotografii. Można było sprawdzić, jak leży w ręku jeszcze wówczas niedostępny w sklepach sprzęt (np. Konica Minolta Dynax D7D) lub obejrzeć kilkanaście wystaw oraz uczestniczyć w seminariach. Te ostatnie poświęcone były m.in. optymalnemu doborowi obiektywów do lustrzanek cyfrowych czy metodom wykonywania odbitek ze zdjęć elektronicznych. Wśród wystawców dominowali dystrybutorzy – producentów było niewielu. info: www.polfoto.com

PRZYBYWA PAMIĘCI NOWE KARTY PAMIĘCI: Coraz więcej firm produkuje karty pamięci, zwłaszcza moduły o wielogigabajtowych pojemnościach. Znany z produkcji filmów fotograficznych koncern Agfa rozpocznie produkcję kart pamięci flash do aparatów cyfrowych. Produkty tej firmy o nazwie Digital Film będą dostępne w formatach CompactFlash (pojemności od 128 do 512 MB), SD (64 do 512 MB) oraz SmartMedia (tylko 128 MB). Później na rynek mają trafić także karty MMC oraz Memory Stick. Nie jest jeszcze znana cena ani osiągi „cyfrowych filmów” Agfy. Nowe moduły pamięci zaoferuje także koncern Sony. Po raz pierwszy ten producent będzie firmował coś innego niż własny standard – Memory Stick. Wkrótce do sklepów trafią miniaturowe dyski twarde Microdrive w formacie CompactFlash. Urządzenia cechujące się pojemnością 2 i 4 gigabajtów będą na amerykańskim rynku kosztowały odpowiednio 179 i 279 dolarów. Dotychczas firma Sony produkowała wyłącznie karty w formacie Memory Stick. Od niedawna dostępne są jednak aparaty tego koncernu, potrafiące korzystać z tańszych i bardziej popularnych modułów CF. Wprowadzenie na rynek Microdrive’ów może świadczyć o tym, że Sony odchodzi od relatywnie drogiego i mało rozpowszechnionego standardu Memory Stick. Do sklepów powinny też już trafić pierwsze egzemplarze miniaturowych dysków Microdrive w formacie CompactFlash koncernu Seagate. Zapowiadane jesienią 2004 roku moduły dostępne są tylko w dwóch pojemnościach – 2,5 oraz 5 gigabajtów. Rosnąca rywalizacja wśród producentów modułów pamięci (zwłaszcza kart o bardzo dużej pojemności) powinna wpłynać na dalszy spadek cen. info: www.agfaphoto.com; www.sony.pl; www.seagate.com

TWOJE ZDJĘCIA SĄ BEZPIECZNE BEZ OBAW! Kontrola na lotniskach nie szkodzi kartom. International Imaging Industry Association przeprowadził badania, które wykazały, że urządzenia do sprawdzania bagażu na lotniskach są nieszkodliwe dla cyfrowego sprzętu fotograficznego. Zdjęcia na kartach pamięci przechodzących kontrolę w bramkach wykorzystujących m.in. skanery rentgenowskie nie są narażone na uszkodzenie. Dotyczy to zarówno sprzętu przewożonego w torbie podręcznej, jak i w luku bagażowym. Prawdopodobnie – choć tego nie testowano – bezpieczne będą także fotografie zapisane w pamięci telefonów komórkowych. Znacznie bardziej ryzykowne jest podróżowanie samolotami z niewywołanymi filmami analogowymi, choć i tu – jeśli tylko urządzenia kontrolne są w pełni sprawne – nie ma powodów do obaw. Żądanie ręcznego sprawdzania bagażu, co znacznie wydłuża odprawę, nie jest uzasadnione. Ze strony International Imaging Industry Association, organizacji zrzeszającej producentów sprzętu do cyfrowego przetwarzania obrazu, można pobrać dokładny opis procedury testowej i porady dla fotografów. info: www.i3a.org/pr_12_15_04.html

›››››

Z O K Ł A D K I Budujemy własne studio

DOMOWE ATELIER ZA GROSZE

Budujemy własny stół bezcieniowy

Kiedy patrzymy na fotografie profesjonalistów, często im zazdrościmy tego, że swoje prace robią w studiu. Każdy z nas chciałby pewnie wykonać zainscenizowany portret bliskiej osoby lub fotografię miękko oświetlonej martwej natury. Pokazujemy, jak małym kosztem zbudować własne Robert Wyłupek studio, w który będziemy mogli pracować nawet z najtańszym modelem cyfraka.

P

18

CHIP FOTO · VIDEO digital

ZAWARTOŚĆ LAMPY HALOGENOWE W ATELIER Studio dla oszczędnych

Strona 20

Strona 21 KROK PO KROKU Samodzielne wykonanie dyfuzora

LAMPY BŁYSKOWE Strona 22 DO APARATU Przenośne studio za 900 zł STUDYJNE LAMPY Strona 24 BŁYSKOWE Prawdziwe atelier za 1900 zł

FOT.: A. STACHOWSKI, R. WYŁUPEK

rofesjonalny sprzęt oświetleniowy do atelier kosztuje kilkadziesiąt tysięcy złotych. Jednak na potrzeby fotoamatora możemy urządzić sobie studio już za 170 zł, w którym z powodzeniem nauczymy się operowania światłem oraz wykonamy pierwsze zdjęcia. Domowe studio najniższym kosztem możemy wyposażyć w sprzęt zakupiony w sklepie z materiałami budowlanymi. Dzięki właściwościom aparatów cyfrowych, w których możemy ustawić balans bieli, nie musimy przejmować się zbytnio temperaturą barwową używanego oświetlenia. Dwie lampy halogenowe na statywach oraz własnoręcznie wykonany dyfuzor umożliwią nam wykonanie pierwszych zdjęć studyjnych. Zestaw ten możemy jeszcze wzbogacić, dokupując do niego przesuwany wieszak na ubrania, który posłuży na przykład do zawieszenia tła kartonowego nabytego w sklepie z artykułami dla plastyków. Niewiele droższym rozwiązaniem jest system składający się z zewnętrznych lamp błyskowych, przeznaczonych do mocowania w stopce aparatu. Jednak w wypadku fotografii studyjnej umieszczamy je na statywach oraz korzystamy z parasolek, dzięki którym uzyskamy rozproszone światło. Najbardziej uniwersalne atelier możemy natomiast zbudować wykorzystując do tego niedrogie studyjne lampy błyskowe. Wszystkie opisywane przez nas przykłady są tańsze od jednej profesjonalnej lampy studyjnej i jednocześnie nadają się do używania nawet z najtańszymi kompaktowymi cyfrakami.

STRONA 26

Reprodukowanie za pomocą aparatu

]

STRONA 34

[Z okładki•Budujemy własne studio]

NAJTAŃSZE ATELIER NA ŚWIECIE  Chcąc wykonać zdjęcia portretowe czy martwej natury nie zawsze musimy dysponować profesjonalnym oświetleniem. Naszą przygodę z fotografią studyjną możemy rozpocząć, wykorzystując jedynie prostego cyfraka oraz system oświetleniowy za niewielkie pieniądze. Na potrzeby domowego studia w zupełności wystarczą dwa reflektory budowlane na statywach oraz samodzielnie wykonany dyfuzor z drewnianych listewek i kalki.

Zwykłe halogeny w studiu? Lampy budowlane mają zróżnicowane ceny – nie tylko w zależności od sklepu, ale także dnia tygodnia! W promocji możemy je nabyć znacznie taniej, warto więc poszukać najlepszej oferty na rynku. Jeśli mamy własne statywy, możemy dodatkowo zaoszczędzić część pieniędzy, kupując jedynie halogeny (od 12 zł za sztukę).

HALOGENY

W innym wypadku powinniśmy od razu zaopatrzyć się w lampy ze stojakiem w komplecie, gdyż oświetlenie to bardzo się nagrzewa podczas pracy – na przykład umieszczenie ich na krześle mogłoby doprowadzić do pożaru! Podczas przestawiania oświetlenia też musimy pamiętać, aby chwytać za statyw, a nie gorącą czaszę halogenu. W większości wypadków wystarczą nam dwie lampy, które pozwolą na oświetlenie portretowanej osoby i tła. Ale możemy też wykorzystać większą ich liczbę, aby rozjaśnić drugą stronę twarzy. Jednak w tym samym celu wykorzystać również można taflę białego styropianu użytego jako blenda.

Zalety prostoty Lampy te – poza ceną – maja jedną podstawową zaletę: emitują światło ciągłe. Nie musimy więc się martwić, jak w wypadku stosowania

ODWZOROWANIE KOLORÓW: Automatyka aparatu często nie radzi sobie z barwą światła halogenowego (z lewej). Samodzielne ustawienie balansu bieli, np. na szarą kartę, daje lepsze rezultaty (z prawej).

oświetlenia błyskowego, czy nasz aparat umożliwi nam współpracę z nimi – halogeny pozwalają na pracę z każdym cyfrakiem. Poza tym przez cały czas możemy obserwować rozkład światłocieni, co w wypadku niektórych fleszy (tych bez światła modelującego) widać dopiero na gotowym zdjęciu. Wadą natomiast jest wysoka temperatura, przez co sesje z wykorzystaniem halogenów nie powinny trwać zbyt długo. Dwie lampy o łącznej mocy 1000 watów szybko nagrze-

STUDIO FOTOGRAFICZNE ZA 160 ZŁ W sklepach budowlanych znajdziemy wszystko, czego potrzeba do zbudowania prostego studia domowego: oświetlenie na statywach, przenośny wieszak do zamocowania kartonowego tła czy też materiały do samodzielnego wykonania dyfuzora. Dzięki możliwościom aparatów cyfrowych nie musimy przejmować się barwą stosowanego oświetlenia – w fotografii analogowej stanowi to duży problem, gdyż wymaga dopasowania filmu do temperatury barwowej światła. W cyfrakach łatwo uzyskamy wierne kolory, samodzielnie ustawiając balans bieli na przykład na neutralnie szarą kartę.

POTRZEBNE ELEMENTY CENA (zestaw dwulampowy)

MOCOWANIE TŁA: W domowym studiu wieszak na ubrania idealnie nadaje się do zawieszenia kartonowego tła.

Lampa halogenowa na statywie: Przewód z włącznikiem do lamy: Dyfuzor:

ok. 170 zł 40–90 zł 8–15 zł 15–25 zł

INNE WYPOSAŻENIE Wieszak na kółkach: Ścisk stolarski:

70 zł 3–7 zł

CHARAKTER ŚWIATŁA: Bezpośrednie oświetenie halogenowe jest twarde, przez co rysuje głębokie cienie (zdjęcie z lewej). Na zdjęciu z prawej widać efekt zmiękczenia światła za pomocą prostego dyfuzora, wykonanego własnoręcznie z drewnianej ramy i kalki technicznej.

wają powietrze w małych pomieszczeniach, przez co makijaż modelki może się „rozpłynąć”. Jednak podczas robienia pojedynczych zdjęć nie powinno to stanowić większego problemu. Zawsze przecież możemy na jakiś czas wyłączyć lampy albo wykorzystać wiatrak zapewniający ruch powietrza.

Odwzorowanie kolorów Kolorystyka zdjęć wykonanych z użyciem lamp budowlanych może odbiegać od rzeczywistej. Temperatura barwowa halogenowego źródła światła potrafi wyprowadzić na manowce automatykę większości cyfraków. Problem ten najlepiej możemy rozwiązać poprzez samodzielne ustawienie balansu bieli (np. na białą lub szarą powierzchnię), jeśli tylko pozwala na to nasz aparat. Kiedy do dyspozycji mamy jednak wyłącznie predefiniowane ustawienia, powinniśmy na podstawie próbnych fotografii określić najbardziej trafną opcję. Co natomiast zrobić, gdy nasz aparat nie pozwala na jakiekolwiek zmiany balansu bieli przez użytkownika lub pomimo naszych wcześniejszych zabiegów kolory nadal są nienaturalne? W takiej sytuacji, aby nadać zdjęciu poprawną tonację, musimy posłużyć się programem graficznym. Dobrze by było, gdyby nasz kadr zawierał fragment w neutralnie szarym kolorze – bardzo ułatwi nam to późniejszą obróbkę zdjęcia na przykład w Photoshopie. Korekcję balansu bieli na fotografii za pomocą tego programu oraz ustawianie jej na szarą kartę szerzej opisaliśmy w artykule „Skanowanie bez skanera” (s. 34–38).

np. na twarzy modela. Aby uzyskać miękkie oświetlenie, wystarczy je rozproszyć za pomocą samodzielnie wykonanego dyfuzora (patrz: ramka niżej), który umieszczamy pomiędzy reflektorem a fotografowanym obiektem. Jednak trzeba wiedzieć, że światło przechodzące

KROK PO KROKU

przez dyfuzor jest tłumione, co wpływa na wydłużenie czasów ekspozycji o 1 lub 2 działki. Dlatego aby zdjęcia nie były poruszone, aparat należy umieścić na statywie, a w wypadku wykonywania portretu fotografowana osoba powinna przyjmować statyczne pozy. Niskie natężenie światła emitowanego przez halogeny zmusza nas do ustawienia ich blisko fotografowanego obiektu. Powinniśmy wtedy zadbać o poprawne ułożenie przewodów zasilających lampę, by przypadkiem w nie się nie wplątać. PODSUMOWANIE: Prosty i niedrogi zestaw oświetleniowy, idealny do nauki. Odrobina wysiłku przy montażu dyfuzora oraz kupno kartonowego tła mocowanego na przenośnym wieszaku stworzą warunki pozwalające hobbystom na wykonywanie pierwszych zdjęć portretowych czy martwej natury, które mogą być początkiem nowej fascynacji.

WYKONANIE DYFUZORA

1

2

Ramkę możemy wykonać z różnych materiałów. Jej maksymalny rozmiar jest zależny od formatu zakupionej wcześniej kalki technicznej. Całkowity koszt nie powinien przekroczyć 25 zł.

Konstrukcję drewnianej ramy scalamy za pomocą kątowników, wkrętów oraz śrubokręta. Zwracajmy uwagę, aby śruby nie były dłuższe niż grubość listwy i nie przeszły przez nią na wylot.

3

4

Jako materiału rozpraszającego możemy użyć kalki technicznej. Równomiernie naciągając papier, mocujemy go co parę centymetrów do listwy za pomocą kleju oraz pasków taśmy, którą na końcu przyklejamy jeszcze na całej długości ramy.

Jeśli chcemy uzyskać bardziej miękkie oświetlenie, możemy przykleić kalkę po obu stronach ramy — wydłuży to jednak czas ekspozycji. Podczas pracy z użyciem dyfuzora pamiętajmy, by papier nie dotykał lampy, gdyż może się zapalić.

Miękki portret Światło pochodzące bezpośrednio z lamp halogenowych jest twarde, więc nie każdemu przypadną do gustu głębokie cienie widoczne

20

CHIP FOTO · VIDEO digital

CHIP FOTO · VIDEO digital

21

[Z okładki•Budujemy własne studio] odbite do góry i nie świeciło przez to bezpośrednio na fotografowany motyw. Drugi sposób na wyzwalanie błysku zewnętrznych lamp to użycie światłowodu, który możemy kupić za niecałe 50 zł (5 m długości) w sklepach z elektroniką. Światłowód mocujemy (np. za pomocą popularnego rzepa) jednym końcem do lampy błyskowej, którą dodatkowo zasłaniamy czarnym materiałem, a drugą końcówkę przyczepiamy w identyczny sposób do fotoceli. Ta metoda jest dużo lepsza od poprzedniej, gdyż błysk lampy wbudowanej w aparat nie oświetla nam planu zdjęciowego. Jedyne ograniczenie tego rozwiązania to odległość wyzwalania ograniczona długością kabla.

NAJLŻEJSZE OŚWIETLENIE STUDYJNE  Innym niedrogim sposobem na domowe atelier jest skorzystanie z posiadanych albo kupienie nowych dedykowanych lub uniwersalnych zewnętrznych lamp błyskowych do aparatu. Ważne przy tym, żeby miały one własny układ pomiaru światła. Bardzo wszechstronne, a przy tym stosunkowo tanie urzadzenia tego typu sprzedaje firma Funsports (www.funsports.pl). Zaopatrując się dodatkowo w fotocele, parasolki rozpraszające i statywy, możemy to oświetlenie z powodzeniem zaadaptować na potrzeby fotografii studyjnej. Wiele osób mających jedynie najprostszy aprat cyfrowy pomyśli sobie, że praca z tego typu lampami nie jest dla nich. Nic bardziej mylnego! Nawet jeśli nasz cyfrak nie ma systemu umożliwiającego wyzwalanie ich błysku, możemy z nich korzystać. Wystarczy tylko, że nasz kompakt jest wyposażony we wbudowany flesz.

Wyzwalanie błysku Przed kupieniem zewnętrznych lamp błyskowych musimy się zastanowić, jak będziemy je wyzwalać. W pierwszej kolejności przyjrzyjmy się więc naszemu cyfrakowi i określmy, jakie daje nam możliwości. Niektóre kompakty ma-

MINISTUDIO

ją wbudowaną tzw. gorącą stopkę, z której bez najmniejszego problemu za pomocą emitera wyzwolimy błysk zewnętrznej lampy wyposażonej w fotocelę (w wypadku jej braku będziemy zmuszeni ją dokupić). Zaawansowane modele kompaktów oraz lustrzanki oprócz stopki mają też wbudowane gniazdo do przewodowego wyzwalania zewnętrznego oświetlenia. Z nimi więc też nie będzie większego problemu – wystarczy tylko zaopatrzyć się w odpowiedni przewód oraz sprawdzić, czy kupowana lampa ma gniazdo do jego wpięcia. Tak, ale co z najprostszymi kompaktami, które nie mają ani takiego gniazda, ani stopki do zamocowania lamp tego typu? Otóż wbrew powszechnej opinii, że można nimi robić zdjęcia jedynie przy świetle ciągłym, również i taki aparat potrafi wyzwolić błysk zewnętrznych lamp studyjnych – i to nawet na dwa sposoby. Pierwszy z nich to robienie zdjęć z wykorzystaniem błysku wbudowanego w aparat flesza. Wyzwala on zewnętrzną lampę za pomocą fotoceli, która umożliwia jej reakcję na drugi błysk – dzięki tej opcji unikniemy niedoświetlonych zdjęć. Jest to warunek konieczny, gdyż cyfraki do pomiaru światła błyskowego

OSTRE ŚWIATŁO: Zewnętrzne lampy błyskowe używane wraz z parasolkami odbijającymi ze wszystkich prezentowanych przez nas typów oświetlenia dają najbardziej ostre światło (jak na zdjęciu). Jeżeli chcemy uzyskać bardziej miękkie oświetlenie, warto skorzystać z parasolek rozpraszających.

wykorzystują przedbłysk. Ważne jest przy tym, aby wyłączyć w aparacie funkcję redukcji czerwonych oczu, która mogłaby zakłócić działanie systemu. Sposób ten bardzo dobrze sprawdza się w sytuacji, gdy aparat jest od fotografowanego obiektu dalej niż lampy zewnętrzne. Wtedy błysk z cyfraka nie będzie miał wpływu na oświetlenie głównego planu. Jeżeli natomiast chcemy robić zdjęcia z bliska, musimy za pomocą białej tekturki zasłonić lampę w kompakcie tak, by jej światło było

Praca z lampami W porównaniu z rozwiązaniem opisywanym wcześniej (s. 20–21) ten zestaw lamp daje mocniejsze światło i nie wymaga zazwyczaj korygowania balansu bieli. Nie wytwarza też wysokiej temperatury, przez co łatwiej pracuje się z modelką. Natomiast wada tego rozwiązania to brak światła modelującego, które ułatwiłoby znacznie kontrolowanie rozkładanie się cieni. Dobrze jest więc wykonać próbne zdjęcie, na którym sprawdzimy oświetlenie modela, i na tej podstawie ewentualnie zmienić ustawienie lamp. Możemy wspomóc się też dodatkowym świa-

tłem żarowym (np. latarką), którym przed fotografowaniem zastępujemy na chwilę lampy błyskowe. Myślę, że po paru sesjach nabierzemy wprawy i niedogodność ta przestanie mieć większe znaczenie. Jednak aby podczas sesji w studiu w pełni wykorzystać możliwości takich lamp, należy jeszcze zaopatrzyć się w dodatkowy osprzęt. Oprócz wspomnianego już emitera przydadzą nam się także statywy do mocowania oświetlenia oraz przepuszczające lub odbijające parasolki, dzięki którym uzyskamy rozproszone światło.

Idealne do pracy w plenerze Zaletą opisywanego zestawu jest też jego niewielki ciężar – taki zestaw bez problemu zabierzemy w podróż. Możliwość zrobienia w plenerze portretu przy sztucznym oświetleniu jest nie lada gratką. Kolejnym plusem jest niezależne źródło prądu, które cieszy wszystkich fotografów używających sztucznego oświetlenia także w plenerze. Musimy tylko pamiętać o zabraniu kilku kompletów akumulatorków, by podczas sesji nie zabrakło nam zasilania. PODSUMOWANIE: Lekki, przenośny zestaw oświetleniowy, który dobrze nadaje się do pierwszych zdjęć z oświetleniem błyskowym. Wprawdzie brakuje w nim światła modelującego oraz dźwięku, który sygnalizowałby gotowość lamp do pracy, ale mimo wszystko jest to interesująca propozycja dla osób stawiających pierwsze kroki w studiu.

ZEWNĘTRZNE LAMPY BŁYSKOWE POTRZEBNE ELEMENTY WWW www.funsports.pl CENA (zestaw dwulampowy) ok. 900 zł Lampa błyskowa zewnętrzna BY-26AL: Statyw oświetleniowy: Uniwersalny uchwyt przegubowy 3117: Parasolka odbijająca W761/80: Fotocela DS-1:

159 zł 89 zł 59 zł 35 zł 109 zł

INNE WYPOSAŻENIE: Emiter: Przewód synchronizacyjny: Przewód światłowodowy: Torba na statywy:

99 zł 20 zł 50 zł 99 zł

PRZENOŚNE STUDIO: Do wyjścia w plener bardzo przydaje się torba na statywy.

NAJOSTRZEJSZE OŚWIETENIE: Aby zmiękczyć światło lamp, możemy na przykład skorzystać z rozpraszających lub odbijających parasolek.

22

CHIP FOTO · VIDEO digital

[Z okładki•Budujemy własne studio]

NIEOGRANICZONE MOŻLIWOŚCI  Potrzebujesz swobody w kreowaniu oświetlenia oraz dużej elastyczności podczas pracy w atelier? Nic prostszego. Pokazujemy, jak za połowę ceny jednej profesjonalnej lampy błyskowej zbudować studio z prawdziwego zdarzenia, czyli takie, w którym będziemy mieli kontrolę nad każdym istotnym parametrem – od mocy błysku począwszy, a na rodzaju światła kończąc. A pełen zakres tych możliwości będą mogły wykorzystać nawet najprostsze kompakty. Lampy studyjne firmy Yinyan mają takie same możliwości sterowania jak ich profesjonalne odpowiedniki. Wbudowano w nie fotocelę oraz gniazdo przewodu synchronizacyj-

„PROFI”

nego. Pozwalają one też na ręczne wyzwolenie błysku. W zależności więc od rodzaju naszego aparatu możemy wybrać odpowiedni sposób pracy (sprawdzają się tutaj wszystkie opisane na poprzednich stronach możliwości). Oświetlenie fotografowanego motywu ułatwi nam wbudowana lampa modulująca, a siłę błysku – potencjometr do jej płynnej regulacji.

Dodatki na każdą okazję Do tych lamp ich dystrybutor oferuje bardzo bogate wyposażenie dodatkowe, zwiększające ich funkcjonalność. Każdy może więc znaleźć coś dla siebie. Dostępne są rozpraszające

STUDYJNE LAMPY BŁYSKOWE

MIĘKKIE ŚWIATŁO: Dzięki możliwości zamontowania na lampie softboksu mogliśmy uzyskać prawie bezcieniowe oświetlenie.

i odbijające parasolki, softboksy, reflektory, wrota, strumienice, plastry miodu, kolorowe filtry, statywy oraz blendy. Dzięki tym akcesoriom możemy wykonać każde zdjęcie studyjne, nawet takie jak prezentowane w portfolio (str. 40–49). Dostępna w ofercie uniwersalna walizka pozwoli nam bezpiecznie przewozić lampy.

Bezcieniowe oświetlenie

POTRZEBNE ELEMENTY WWW www.funsports.pl CENA (zestaw dwulampowy) ok. 1900 zł Lampa błyskowa CY200K: Reflektor do lamp SK02: Statyw oświetleniowy W806: Parasolka uniwersalna U40SG:

689 zł 29 zł 149 zł 85 zł

INNE WYPOSAŻENIE: Softbox (60 x 90 cm): Snoot + plaster miodu + filtry do lamp: Wrota + plaster miodu + filtry do lamp: Walizka na lampy oświetleniowe: Torba na statywy:

24

CHIP FOTO · VIDEO digital

179 zł 129 zł 179 zł 299 zł 99 zł

Wykonując nasze zdjęcie, które prezentujemy wyżej, światło pochodzące z lampy błyskowej z zamontowanym softboksem skierowaliśmy na twarz dziewczyny. Jest ono rozproszone, więc bardzo ładnie modeluje obiekt i nie powoduje powstawania ostrych cieni. Ten rodzaj oświetlenia pozwala na uzyskanie najbardziej miękkiego światła ze wszystkich proponowanych przez nas typów. Wszystkie zaproponowane w tym artykule rozwiązania umożliwiają robienie zdjęć dowolnym cyfrakiem, i to zarówno w celu wykonania reprodukcji czy zdjęcia na stole bezcieniowym na internetową aukcję, jak i też fotografii portretowej. Mamy więc nadzieję, że każdy znajdzie tu coś dla siebie, a pierwsza wykonana fotka studyjna stanie się początkiem pasjonującej przygody. PODSUMOWANIE: Jest to system, który daje zbliżone możliwości do profesjonalnych lamp studyjnych. Bogata oferta elementów dodatkowych pozwala na stworzenie atelier z prawdziwego zdarzenia, które przyniesie wiele satysfakcji nie tylko amatorom. Z takim wyposażeniem z powodzeniem można wykonywać w celach zarobkowych na przykład zdjęcia ślubne. 

Z OKŁADKI

Fotografowanie na potrzeby aukcji

]

[Z okładki• Fotografowanie na potrzeby aukcji]  Dzięki aukcjom online naprawdę można zarobić – dotyczy to zarówno profesjonalnych sprzedawców, jak i osób prywatnych, wystawiających na licytacjach w Internecie swoje przedmioty. Wiele osób traktuje aukcje w Sieci jako dodatkowe lub jedyne źródło utrzymania. Jednocześnie ciągle wzrasta poziom konkurencji: pojawili się nawet pośrednicy, którzy na zlecenie, pobierając prowizję, umieszczają produkty w portalu aukcyjnym i stosując zręczną prezentację, starają się uzyskać dla swojego klienta jak najwyższą cenę. Właśnie z tymi zawodowcami przychodzi nam czasami konkurować. Dlatego powinniśmy zaprezentować oferowany produkt z jak najlepszej strony – a dobre zdjęcie to więcej niż tysiąc słów. Produkt sfotografowany pod odpowiednim kątem i prezentowany w najlepszym świetle podczas zakupu nie pozostawia licytującemu żadnych wątpliwości – im lepszy wygląd, tym wyższa cena. Największy w Polsce internetowy portal aukcyjny pozwala na zamieszczenie opisu i jednego darmowego zdjęcia (o małej objętości pliku do 50 KB). Możemy dodać kolejne w znacznie większej rozdzielczości (o objętości pliku do 200 KB), płacąc po 20 groszy za każde. Na naszej stronie ze wszystkich zdjęć tworzone są miniaturki, których kliknięcie ukazuje produkt w dużym formacie. Aby nasza aukcja wyróżniała się spośród całej listy podobnych artykułów, Allegro oferuje możliwość jej reklamy, nawet na stronie głównej serwisu. Jednak cena tej usługi jest do zaakceptowania jedynie wtedy, gdy sprzedajemy bardzo kosztowny przedmiot, licząc na duże zyski z transakcji.

LEPSZE ZDJĘCIA K.W., oprac. Arkadiusz Stachowski

26

CHIP FOTO · VIDEO digital

FOT.: K. WEICHBRODT, A. STACHOWSKI

NA ALLEGRO

Serwisy aukcyjne umożliwiają zarabianie pieniędzy na sprzedaży przedmiotów. Aby nasza oferta cieszyła się dużym zainteresowaniem, oprócz dobrego tekstu musi zawierać doskonałe fotografie. Ich wykonanie ułatwi nam kupiony lub samodzielnie zbudowany stół bezcieniowy.

PRAKTYKA

WSKAZÓWKI PROFESJONALISTÓW  Nie wystarczy wykonać i umieścić w serwisie mnóstwo zdjęć: towar musi być sfotografowany profesjonalnie – źle wykonane zdjęcie dużego formatu nie przyniesie korzystnych ofert kupna. Wymagania techniczne są niewielkie: do zrobienia fotografii produktu, o dostatecznej jakości obrazu, potrzebować będziemy aparatu cyfrowego, białej tektury i źródła rozproszonego światła (w ostateczności można użyć światła słonecznego rozpraszanego przez firankę w oknie). Dzięki oświetleniu o jednolitej temperaturze barwowej oraz manualnie ustawionemu balansowi bieli fotografowane obiekty będą miały naturalny kolor. Przedmioty sfotografowane na regale albo stole kuchennym nie robią dobrego wrażenia, a na dodatek uwagę odbiorcy odwracać będzie tło. Z kolei gdy chcemy sfotografować produkt na powierzchni metalicznej albo wypolerowanej, musimy uważać na odbicia światła. Jeśli oświetlenie jest słabe lub nierównomierne, na obiekcie mogą pojawić się nieestetyczne ciemne powierzchnie, które przeważnie negatywnie wpływają na kupujących. Wykorzystując błysk flesza i możliwość długiego naświetlania, możemy nie tylko poprawnie oświetlić aparat, ale dodatkowo pokazać na zdjęciu ekran LCD z wyświetlanym menu cyfraka. Musimy przyciemnić pomieszczenie, dokonać pomiaru długości ekspozycji na „świecący” panel, a na podłożu znajdującym się przed wyświetlaczem położyć czarny karton. Zapobiegnie to odblaskom na ekranie i blednięciu jego kolorów na zdjęciu.

Ofertę przedstawiamy z najlepszej strony Wybierając najlepszą pozycję do sfotografowania, np. aparatu, który chcemy zaoferować w Internecie, musimy sięgnąć pamięcią do czasu, kiedy sami zdecydowaliśmy się na za-

ZBLIŻENIE: Zdjęcia szczególnie interesujących detali wnoszą wiele informacji. Lepiej je doświetlimy, wykorzystując światło odbite od lusterka.

kup tego produktu. Co najbardziej spodobało się nam w aparacie? Jakie szczegóły skłoniły nas wtedy do zakupu? Takimi samymi argumentami możemy spróbować oczarować przyszłego właściciela.

NAJCZĘŚCIEJ POPEŁNIANE BŁĘDY

ZBYT OSTRE ŚWIATŁO: Użycie wbudowanego flesza podczas fotografowania metalicznych obiektów powoduje powstawanie zbyt ostrych refleksów i nierównomierne rozłożenie światła.

ŚWIATŁO MIESZANE: Światło jarzeniowe z sufitu, lampy halogenowe na stole i światło dzienne z okna powodują, że fotografowany aparat mieni się wszystkimi kolorami.

BALANS BIELI: Temperatura barwowa światła halogenowego różni się zazwyczaj od predefinowanych ustawień dostępnych w aparacie. Należy samodzielnie wyregulować balans bieli.



OPTYMALNIE: Przyciemniamy pomieszczenie, ustawiamy balans bieli, a za pomocą światła odbitego od lusterka eksponujemy krawędzie aparatu. Na fotografii pokażmy kupującemu to, co jest istotne.

CHIP FOTO · VIDEO digital

27

[Z okładki• Fotografowanie na potrzeby aukcji] Aby utworzyć harmonijną prezentację, musimy wykonać różne ujęcia pod tym samym kątem. Do tego celu potrzebować będziemy statywu. Zdjęcia seryjne, wykonywane z ręki, nigdy nie mają takich samych kąta i odległości, a co za tym idzie – ujęcia końcowe mogą się znacznie od siebie różnić skalą lub nawet być poruszone. Włączmy aparat – nie tylko po to, by pokazać, że jeszcze działa, ale także dlatego, by bardziej „żył” na zdjęciu. Fotografia cyfraka z wysuniętym maksymalnie zoomem będzie bardziej przykuwała uwagę.

Standardowe ujęcia fotografowanych przedmiotów Często aby pokazać przedmiot, np. aparat, wykonujemy zdjęcia jego przedniej części w taki sposób, że na jednym ujęciu dodatkowo widoczne są powierzchnie boczna i górna. Dzięki temu zaprezentujemy całą bryłę cyfraka. Ujęcie tylnej ścianki powinno ukazywać wszystkie przyciski funkcyjne z włączonym panelem LCD. Do serii dokładamy jeszcze fotografię zawierającą szczegół charakterystyczny dla danego modelu. Wyposażenie dodatkowe: ładowarka, kabel sieciowy, kabel USB itp., powinno zostać sfotografowane oddzielnie, aby nie odwracało uwagi od sprzedawanego aparatu. Jeśli urządzenie jest małe, możemy to podkreślić, stawiając obok niego pudełko zapałek – kupujący łatwiej wyobrazi sobie jego wielkość.

PRZEGLĄD

[Z okładki• Fotografowanie na potrzeby aukcji]

PRZEGLĄD STOŁÓW BEZCIENIOWYCH zdjęć ma szerokość 30 centymetrów i dlate Jeśli mamy zamiar częściej umieszczać progo nadaje się tylko dla przedmiotów nie dukty na aukcjach internetowych, bardzo uławiększych niż aparat kompaktowy, chyba że twią nam życie specjalne stoliki lub stoły bezumieścimy na nim biały karton o większym cieniowe. Nadają się one także do reprodukcji formacie. starych zdjęć i dokumentów oraz tworzenia animowanych obrazów. Podczas zakupu stolika należy zwrócić uwagę na rozmiary fotografowanych w przyszłości przedmiotów oraz na to, czy będziemy stosować dodatkowe oświetlenie spod stołu, zapewniające likwidację cienia. Producenci – w zależności od ceny – oferują także lampy lub statyw, jednak kompletne zestawy są zazwyczaj drogie. Prostym, o niewielkich rozmiarach stolikiem jest Studio out of the Box firSZYBKO I ŁATWO: W zestawie Studio out of the Box cały my Kaiser. stelaż do tła po prostu wyjmujemy z szuflady i rozkładamy.

Przenośne studio Przenośny system, umieszczony w małej walizeczce, zawiera wszystko, co jest potrzebne do podstawowych zdjęć produktu. Brakuje w nim jednak lamp, a konstrukcja uniemożliwia doświetlenie spod stołu. Podstawę kompletu stanowi metalowy stół z szufladą, w której znajduje się mocowanie tła. Ministudio rozkłada się bardzo łatwo. Powierzchnia przeznaczona do wykonywania

Aparat do wykonywania zdjęć montuje się na tak zwanym statywie trapezowym. Skonstruowany jest on jednak dla lekkich aparatów. Dużą stabilność uzyskamy w pozycji znad głowy, stosowanej najczęściej podczas wykonywania reprodukcji. Jeśli jednak chcemy wykonać klasyczne ujęcie pod małym kątem od poziomu blatu, okazuje się, że konstrukcja stelaża samoczynnie pochyla się już przy ciężarze aparatów kompaktowych średniej klasy.

CHIP FOTO · VIDEO digital

i ciężko ją przenosić ze względu na jej wymiary – 50 x 50 cm. Do budowy użyto płyty, przez którą przebija światło – jest to standard, jeżeli chodzi o profesjonalne zastosowania. Daje możliwość wykonania zdjęć pozbawionych cieni albo zastosowania kolorowych podświetleń – jednak tylko wtedy, gdy użyjemy dodatkowych lamp umieszczonych pod blatem stołu.

Wady oświetlenia o zbyt małej mocy

Do zestawu Table Top Studio-HF firma Kaiser dołączyła dwie lampy, które możemy przymocować uchwytami na wiele sposobów. Oświetlenie o mocy 18 watów każde i temperaturze barwowej 5400 kelwinów okazało się jednak zbyt słabe. Aby móc pracować komfortowo, musimy przyciemnić pomieszczenie, ponieważ tylko w ten sposób unikniemy niebieskich refleksów, których źródłem może być światło dzienne wpadające przez okno – wygląda to tak, jakbyśmy używali dwóch zestawów lamp o różnych temperaturach barwowych światła. Słaba wydajność dostarczonego oświetlenia oraz problemy z regulacją jego mocy powodują, iż nadaje się ono jedynie do rozjaśniania płaskich powierzchni stołu, STATYW TRAPEZOWY: Obecny w zestawie Studio out of the Box a nie jako główne źródła światła kiefirmy Kaiser uchwyt przeznaczony jest wyłącznie dla lekkich aparowane na fotografowany motyw. ratów. Najbardziej stabilne ustawienie to pozycja znad głowy.

REGULACJA: Czasem zbyt wiele możliwości ustawień nie ułatwia pracy. Łabędzia szyja, głowica kulowa i obracanie lampy – wszystko to wymaga cierpliwości od użytkownika.

Stabilność: zaleta poczciwego statywu trójnożnego Aparat mocowany jest za pomocą dołączonego do pakietu wysięgnika, tzw. łabędziej szyi. Kąt nachylenia ustawiamy, używając głowicy kulowej, która jednak nie jest zbyt precyzyjna, ale daje możliwość sfotografowania obiektu pod dowolnym kątem. Do otrzymania wystarczającej głębi ostrości przy zbliżeniach będziemy potrzebowali przysłony przynajmniej f/8. Oświetlenie firmy

STOLIKI I STOŁY BEZCIENIOWE Studio out of the Box

Table Top Studio-HF firmy Kaiser

Czarodziejski kuferek

Z łabędzią szyją

Wyjmujemy ze skrzyneczki, otwieramy i już – w taki prosty sposób budujemy Studio out of the Box firmy Kaiser. Jeśli chcemy szybko sfotografować niewielki przedmiot, to w ciągu kilku chwil mamy gotowy stolik. Jednolite tło ma duże właściwości refleksyjne, dzięki czemu umożliwia zrobienia dobrego zdjęcia w świetle dziennym. Umieszczając aparat na statywie trapezowym, można go płynnie przesuwać nad fotografowanym obiektem. Niestety, statyw nie wytrzymuje ciężaru większych aparatów, które przy pozycji ukośnej zjeżdżają powoli w dół. Aby tego uniknąć, trzeba wykazać się twórczą inwencją. Ministudio nadaje się za to idealnie do wykonywania reprodukcji: trudno sobie wyobrazić szybsze zorganizowanie domowego kącika do tego typu fotografii, który będzie zajmował tak mało miejsca.

Stół Table Top Studio-HF odznacza się stabilnością. Ramy wykonane z kątowników dobrze utrzymują płytę z pleksiglasu. Jeśli mamy w domu trochę wolnego miejsca, możemy zaopatrzyć się w profesjonalne studio. Stosując płaszczyznę przepuszczającą światło, mamy możliwość wykonania fotografii przedmiotów pozbawionych cienia. Niestety, system oświetlenia w tym zestawie nie zachwyca. Źródła światła mają małą moc i musimy fotografować z szeroko otwartą przysłoną. Jeśli chodzi o utrzymywanie aparatu, dużą elastycznością wykazuje się łabędzia szyja – dzięki niej szybko uzyskamy odpowiednią pozycję do wykonania ujęcia. Ale jest niewytrzymała na obciążenia i przy dłuższym czasie naświetlania będziemy potrzebowali samowyzwalacza, aby uniknąć poruszonych zdjęć.

www.p-k-i.pl/ziba

www.p-k-i.pl/ziba

www.kaiser-fototechnik.com

28

Niewielkie śrubki, którymi przymocowany jest statyw trapezowy do stołu, często ulegają przeciążeniu i samoczynnemu poluzowaniu. Jeśli obrócimy stół, pod spodem znajdziemy śrubę nastawczą, za pomocą której można zwiększyć nacisk na oś statywu, dodatkowo go blokując. Jest to jednak niewygodne i ma ograniczone działanie. Tło jest powleczone wytrzymałą tkaniną, ale nieodporną na zgniecenia i nacisk. Biały kolor silnie odbija światło i zapewnia czysty obraz, zwłaszcza na zdjęciach wykonywanych w świetle dziennym. Firma Kaiser produkuje także półprofesjonalne stoły bezcieniowe. Table Top Studio-HF wyposażono w stabilny stelaż z żelaznych rurek z polerowaną płytą z pleksiglasu. Konstrukcji tej nie da się jednak zdemontować

cena: ok. 690 zł

cena: ok. 4000 zł

www.kaiser-fototechnik.com

CHIP FOTO · VIDEO digital

29

[Z okładki• Fotografowanie na potrzeby aukcji] Kaiser jest na tyle słabe, iż wymaga pracy z czasami dłuższymi niż 1/60. Łatwo wtedy o poruszone zdjęcia, wziąwszy pod uwagę mało stabilny uchwyt. Samo naciśnięcie przycisku wyzwalacza powoduje zachwianie wysięgnika. Dlatego chcąc uzyskać ostre zdjęcia, musimy zastosować samowyzwalacz lub wężyk spustowy. Płacąc około czterech tysięcy złotych za cały zestaw, oczekujemy komfortowych warunków pracy, więc ciężko pogodzić się ze wspomnianymi niedogodnościami. Możemy jednak zakupić sam stolik za cenę 1500 zł, dlatego doradzamy zaopatrzyć się

ELASTYCZNOŚĆ: Głowica kulowa ma duży zakres obrotu i pochylenia, jednak precyzyjne ustawianie za pomocą pokrętła może być dosyć trudne.

PRZEGLĄD

[Z okładki• Fotografowanie na potrzeby aukcji]

w inne oświetlenie, odstawiając lampy oferowane w zestawie. Także lepszy od łabędziej szyi wydaje się zwykły trójnożny statyw oferujący lepszą stabilność, a należący do wyposażenia niemal każdego fotografa.

Novoflex – elastyczny system za niską cenę Novoflex MagicStudio to trzeci testowany kandydat. Wyposażenie podstawowe jest genialne w swojej prostocie: elastyczna plastikowa płyta o wymiarach 100 x 50 cm dostarczana jest z dwoma sznurkami, za pomocą których plastik może zostać zgięty aż do postaci rynienki. Powierzchnia odbijająca światło jest gładka i łatwa do czyszczenia. Niestety, niewielki obszar przeznaczony do robienia zdjęć może ograniczać fotografów chcących wykonać ujęcia większych przedmiotów. Szczególną cechą MagicStudio jest możliwość rozbudowy w dowolnie wybrany sposób: można dokupić ramy stołu, do którego dopinamy nieprzezroczystą lub transparentną płytę z pleksi służącą do fotografowania przedmiotów. Zestaw możemy powiększyć także o plastikowy tunel – umieszczany nad fotografowanym obiektem zapewnia równomierne rozproszenie światła pochodzącego np. z lampy halogenowej. Dostępne są także zestawy oświetleniowe błyskowe lub oferujące światło ciągłe – montowane zarówno nad, jak i pod blatem stołu.

STOŁY BEZCIENIOWE

UROKI PROSTOTY: Po co komplikować proste sprawy? W Novofleksie można sterować promieniem zakrzywienia rynienki za pomocą zwykłych sznurków.

Budujemy własny stolik Najtańsze markowe stoliki bezcieniowe swoją ceną ostudzą jednak zapał niejednego fotoamatora. Ze względu na dobre zaopatrzenie sklepów z artykułami budowlanymi zdecydowaliśmy się na wykonanie takiego przyrządu we własnym zakresie, i to za ułamek ceny stolika z firmowym logo. Przy doborze elementów kierowaliśmy się łatwością montażu oraz możliwością dalszej rozbudowy. Podobne konstrukcje można wykonać na wiele sposobów, obniżając koszt o kolejne złotówki. Podstawowym elementem każdego stolika jest arkusz pleksiglasu, którego wymiary dobieramy, mając na uwadze rozmiary fotografowanych w przyszłości produktów – w naszym wypadku 100 x 50 cm (40 zł). Powierzchnia tafli plastiku jest błyszcząca, dlatego można

ją zmatowić za pomocą drobnoziarnistego papieru ściernego. W najprostszej, mniej funkcjonalnej wersji zaginamy jej płaszczyznę, wykorzystując w tym celu łańcuszki i haczyki (ok. 7 zł). Operacja ta będzie wymagała nawiercenia co najmniej czterech symetrycznych otworków przy obu krawędziach tafli (wiercąc większą ich liczbę, mamy możliwość regulacji kąta, pod jakim gięta jest płyta). Powinny one mieć średnicę nieco większą niż grubość pleksi, by nie obniżać wytrzymałości płyty, która po zgięciu poddawana jest sporym naprężeniom. Po naciągnięciu łańcuszków stolik może tracić stabilność, wtedy obciążamy jego przednią część, np. kładąc książkę lub wykorzystując ścisk stolarski. Całkowity koszt: 47 zł.

Potrzebne elementy: 4 x rura 50 cm 4 x rura 100 cm 3 x złącze trzykierunkowe lewe 3 x złącze trzykierunkowe prawe 2 x uchwyt do szkła 1 x tafla pleksiglasu 100 x 50 cm Koszt podstawowy około

TANIO I EFEKTYWNIE: Przy odrobinie wysiłku możemy wykonać z pleksi namiastkę stołu za 47 zł.

ZRÓB TO SAM

Novoflex MagicStudio

Dla majsterkowiczów

Klasa średnia z możliwością rozbudowy

Szyty na miarę

Firma Novoflex oferuje system, który można rozbudowywać: począwszy od prostej płyty z plastiku kosztującej około 456 zł, z której za pomocą dwóch sznurków możemy dowolnie formować tło, poprzez stół z wymiennymi płytami do naświetlania i prześwietlania, a skończywszy na oświetleniu. Każdy fotograf może uzupełniać zestaw według własnych potrzeb, tak aby jak najlepiej oświetlić obiekt. Inna zaleta, w porównaniu z ofertą firmy Kaiser, to możliwość składania metalowej konstrukcji stołu. Płaszczyzna robocza mocowana jest do stolika za pomocą klamry i może być szybko montowana i zdejmowana. Tła można użyć jako podkładu do wykonywania reprodukcji albo umieścić za obiektem, aby pozbyć się niepożądanych cieni. www.raysfoto.pl www.novoflex.com

30

CHIP FOTO · VIDEO digital

cena: ok. 2870 zł

Funkcjonalność za grosze Chcąc wykonywać zdjęcia w warunkach bezcieniowych, powinniśmy zastosować oświetlenie od spodu. W tym celu płytę możemy umieścić na domowym stoliku ze szklanym, bezbarwnym blatem lub przygotować do niej odpowiedni stelaż. Do zmontowania proponowanego przez nas stołu potrzebować będziemy klucza imbusowego i miarki (w celu symetrycznego ustalenia pozycji elementów łączących rurki), a sam pleksiglas nie musi być wyginany wcześniej za pomocą łańcuszka. Aby wykonać stelaż, musimy zaopatrzyć się w elementy IBIS do konstrukcji mebli, dostępne np. w Castoramie.

23 zł 52 zł 22 zł 22 zł 15 zł 40 zł 175 zł

Rurki montujemy ze sobą za pomocą złączek, które mocno dokręcamy, gdy nasz stelaż stoi już w miarę prosto. Na koniec umieszczamy na poprzeczkach uchwyty do szkła i wkładamy taflę pleksiglasu, ostrożnie ją wyginając. Zestaw możemy uzupełnić o gumowe podkładki chroniące naszą podłogę przed za-

ZRÓB CO CHCESZ: Za pomocą złączek, rurek i adapterów możemy wykonać konstrukcję na wymiar, dopasowany do np. pustej wnęki w pokoju.

rysowaniem (5 zł), a także o poprawiające estetykę zatyczki do końcówek rur. Wystarczające oświetlenie mogą zapewnić trzy halogeny budowlane, po 500 W każdy (ich koszt – bez statywów – nie powinien przekroczyć 60 zł). Dwie lampy oświetlają blat od dołu, jedna od góry. Do tej ostatniej jako statyw wykorzystaliśmy części od starej lampki biurkowej, jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby zaadaptować np. budowlany stojak. Ustawiamy balans bieli na podświetlony pleksiglas, z jego powierzchni także sczytujemy punktowy pomiar ekspozycji z korektą (od +1,5 do +2,5 EV). Montujemy aparat na statywie, wybieramy odpowiedni kadr. Jesteśmy gotowi do zrobienia zdjęć, które na pewno wyróżnią naszą ofertę aukcyjną. 

WŁASNORĘCZNIE WYKONANY STÓŁ BEZCIENIOWY

Stolik wykonany z elementów do konstrukcji mebli czasami nie przypomina wyglądem wyrobów profesjonalnych, jednakże pod względem elastyczności rozbudowy może je przewyższać. Prezentowany model wyposażony jest w pleksi o wymiarach 100 x 50 cm, jednak w razie potrzeby łatwo zwiększyć powierzchnię podświelaną do 100 x 100 cm. W tym celu wystarczy wymienić dwie poprzeczki i taflę plastiku. Dodatkowo możemy zamontować rurki, do których przykręcamy oświetlenie. Prezentowane lampy halogenowe (o mocy 500 W każda) bardzo się nagrzewają i po 30 min pracy można się nimi poparzyć lub przypalić dywan! Powinniśmy mieć na uwadze, gdzie je stawiamy i w jaki sposób, jeszcze przed ich włączeniem... Zdjęcia stolika w pliku PDF zamieszczone są na płycie dołączonej do numeru. cena: ok. 250 zł www.shop-line.com.pl

CHIP FOTO · VIDEO digital

31

[Z okładki• Fotografowanie na potrzeby aukcji]

PERFEKCYJNA PREZENTACJA NA AUKCJI Jeśli zależy nam na osiągnięciu jak najwyższej ceny za wystawiany na aukcji przedmiot, wybieramy najlepsze fotografie oraz przygotowujemy dobry opis. Kierujmy się zasadą: zdjęcia i tekst muszą się wyróżniać – niżej pokazujemy, jak je umieścić na aukcji.

1

OPIS PRZEDMIOTU

Zarejestrowanie konta w serwisie Allegro jest bezpłatne. Jednak aby sprzedać produkt, musimy aktywować konto, wpisując kod, który przesyłany jest bezpłatnie na adres zamieszkania podany w formularzu. Ofertę sprzedaży zamieszczamy, wybierając zakładkę Sprzedaj. Dalej jesteśmy prowadzeni krok po kroku. Zaznaczamy odpowiednie pola informujące m.in. o liczbie pikseli czy rodzaju wykorzystywanych kart. W oknie Opis podajemy informacje o towarze, mając możliwość zamieszczenia nawet kodu HTML (dzięki czemu mamy dodatkową sposobność wzbogacenia naszej prezentacji). Ważna jest także – w wypadku rzeczy używanych – informacja o faktycznym stanie technicznym i wizualnym sprzedawanego przedmiotu.

2

DODAWANIE ZDJĘĆ

Opis przedmiotu oraz tytuł aukcji są elementami obowiązkowymi, ale liczba i jakość dodawanych zdjęć zależy od nas (maks. 8). Pierwsze zdjęcie, nieprzekraczające 50 KB umieszczane jest bezpłatnie, każde następne kosztuje 10 groszy. Jeżeli rozmiar pliku znajduje się pomiędzy 50–200 KB, koszt wzrasta o kolejne 10 groszy. W celu dodania fotografii udajemy się na zakładkę Zdjęcia, klikamy Przeglądaj i wybieramy z katalogu na naszym dysku twardym zdjęcie, które najlepiej zareklamuje nasz produkt. Jeżli zdecydujemy się zapłacić 15 groszy, to właśnie z tej fotografii powstanie miniaturka umieszczana obok nazwy naszej aukcji na liście przedmiotów danej kategorii. Innym rozwiązaniem może być zamieszczenie linku do zdjęć znajdujących się na naszej prywatnej stronie.

3

OPCJE DODATKOWE

Chcąc zwiększyć zainteresowanie potencjalnych klientów naszą ofertą, możemy wyróżnić ją z listy podobnych artykułów. Allegro pozwala na wiele sposobów dodatkowego, płatnego promowania produktu: dopłacając 2 zł, spowodujemy, że tytuł naszej aukcji wyświetlany będzie pogrubioną czcionką, kwota 12 zł pozwoli na to, by znalazł się on na początku listy w danej kategorii produktów. Jednak aby wzmianka o produkcie znalazła się na stronie kategorii, a także na stronie głównej Allegro, nie wystarczy zapłacić 119 zł. Sprzedający musi mieć minimum 10 punktów odpowiadających 10 pozytywnym komentarzom.

32

CHIP FOTO · VIDEO digital

Z O K Ł A D K I Wykonywanie reprodukcji cyfrakiem

S

kaner w gruncie rzeczy robi to samo co cyfrak: zamienia obraz źródłowy na dane cyfrowe. Niestety potrzebujemy na to nieporównywalnie więcej czasu niż aparat, ponieważ wczytuje dane linia po linii. Cyfrak natomiast tę samą pracę wykonuje w ułamku sekundy. Przewaga fotografowania nad skanowaniem – szczególnie jeśli rozpatrujemy czas trwania procesu – jest tym bardziej widoczna, im więcej chcemy powielić zdjęć, przezroczy czy innych dokumentów. Bez większego na-

kładu pracy otrzymujemy naprawdę dobrej jakości reprodukcje, i to w stosunkowo krótkim czasie. Powinniśmy jednak sobie zdawać sprawę z tego, że fotografowanie zamiast skanowania ma też słaby punkt: aparat sześciomegapikselowy zarejestruje mniej punktów obrazu niż płaski skaner, którym wykonamy kopię zdjęcia w formacie 9 x 13 cm z rozdzielczością 600 ppi. Jednak w większości wypadków jakość reprodukcji uzyskanych cyfrakiem jest zupełnie wystarczająca.

]

PROSTY ZESTAW DO REPRODUKCJI

Przetwarzanie zdjęć i dokumentów do postaci cyfrowej

Współczesne cyfraki potrafią robić kopie zdjęć, przezroczy czy obrazów zdecydowanie szybciej niż tradycyjny skaner. Pokazujemy, jak w najprostszy sposób za pomocą aparatu zeskanować zdjęcia. K.H., oprac. Robert Wyłupek

SKANOWANIE BEZ SKANERA

 Najprostsze jest fotografowanie takich obiektów, jak zdjęcia, książki, czasopisma oraz dokumenty, które są najczęściej o wiele większe niż przezrocza czy negatywy małoobrazkowe. Dobre kopie otrzymamy już przy niewielkim nakładzie pracy – wystarczy ustawić tryb automatycznej ekspozycji z preselekcją przysłony (np. f/8), by zapewnić odpowiednią głębię ostrości, automatyczny balans bieli (w celu uniknięcia dominanty barwnej) oraz najniższą czułość matrycy (ISO) po to, aby wyeliminować szumy na zdjęciu. W celu uzyskania lepszych reprodukcji lepiej powyższe parametry ustawić samodzielnie, ale ten sposób pracy daje również niezłe rezultaty. Następnie mocujemy aparat na statywie i ustawiamy go równolegle do „skanowanej” pracy. Bardzo ważne jest przy tym, by zadbać też o równomierne oświetlenie fotografowanego motywu. Przy matowych obiektach, nie powinny pojawić się żadne odbicia światła, które mogą sprawiać problem podczas kopiowania błyszczących odbitek. Czy jest tak w rzeczywistości, sprawdzimy, patrząc przez wizjer aparatu. W wypadku pozaginanych lub

pofałdowanych dokumentów możemy sobie pomóc szybą, którą przyciskamy fotografowany materiał. Patrząc przez wizjer cyberlustrzanki lub na wyświetlacz LCD w aparatach kompaktowych, wybieramy kadr, wyzwalamy migawkę i... zdjęcie gotowe.

Kopia jak oryginał Jeśli szczególnie zależy nam na wysokiej jakości reprodukcji, nie obędzie się bez dodatkowego osprzętu, którego zastosowanie pozwoli na wykonywanie reprodukcji znacznie szybciej i precyzyjniej. W niniejszym artykule przedstawiamy zarówno propozycje wymagające użycia drogich urządzeń, jak i takie, które możemy samodzielnie wykonać za niewielkie pieniądze. PRACA ZE STATYWEM: Podczas wykonywania reprodukcji fotografowanie z ręki nie ma sensu. Najprostszą metodą jest skorzystanie ze statywu, który gwarantuje nam, że zdjęcia nie będą poruszone nawet przy długich czasach, oraz zapewnia stały kadr. Dobrze mieć też odpowiedni wysięgnik, za pomocą którego apa-

ODPOWIEDNI APARAT APARATY KOMPAKTOWE: Do okazjonalnego wykonywania reprodukcji nadają się nawet proste cyfraki. Powinny być one jednak wyposażone w zoom optyczny, tryb makro, samowyzwalacz oraz gwint na statyw. Bardzo przydaje się też duży wyświetlacz LCD, dzięki któremu możemy w łatwy sposób kontrolować zawartość kadru oraz ustawienia aparatu. LUSTRZANKI: Dużo bardziej elastyczne od kompaktów są cyberlustra. Okażą się one szczególnie przydatne, jeśli zamierzamy często wykonywać

reprodukcje dużej ilości materiałów. Zakres ich zastosowania możemy poszerzyć, dokupując do nich specjalne obiektywy oraz mieszki do makroi mikrofotografii. Przydatny okaże się też wężyk spustowy.

CANON EOS 300D: Lustrzanki najlepiej nadają się do wykonywania reprodukcji różnych dokumentów.

OBRAZ BEZ PORUSZEŃ: Dobrej jakości reprodukcje uzyskamy tylko dzięki stabilnemu zamocowaniu aparatu. Większość cyfraków ma gwint do mocowania na statywie, który jest najprostszym sposobem na uniknięcie poruszonych zdjęć.

rat będzie można przesuwać w pionie. Jeśli jednak nie mamy statywu, możemy go zastąpić np. stosem książek, na którym stawiamy aparat, a kopiowaną pracę wieszamy przed aparatem, na przykład na ścianie. Korzystając z tej możliwości dobrze jest robić zdjęcia z wykorzystaniem samowyzwalacza, by uniknąć przypadkowego poruszenia cyfraka w chwili naciśnięcia spustu migawki. Zakup specjalnego statywu do wykonywania reprodukcji ma sens tylko wtedy, gdy będzie on często używany albo jeśli mamy do wykonania bardzo dużo „skanów”. Profesjonalny sprzęt tego typu składa się ze stabilnej podstawy oraz pionowej kolumny, która umożliwia przesuwanie apartu w pionie. Najmniejszy statyw do reprodukcji, przeznaczony dla lekkich cyfraków, można kupić już za

CHIP FOTO · VIDEO digital

35

KALIBRACJA KOLORÓW: IDEALNY BALANS BIELI DZIĘKI WZORNIKOM KOLORÓW 1

[Z okładki• Wykonywanie reprodukcji cyfrakiem]

2

1 STATYW DO REPRODUKCJI: Stół do reprodukcji z bocznym oświetleniem ułatwia fotografowanie nieprzezroczystych materiałów. W naszym przykładzie zamontowaliśmy na nim lustrzankę EOS 300D Canona. Aby barwy na reprodukcji były wiernie odwzorowane, jako wzorzec fotografujemy kartę kolorów i na tej podstawie ustawiamy balans bieli w cyfraku – na podstawie tych parametrów reprodukujemy dokumenty.

ok. 100 zł. Natomiast konstrukcje z dużymi podstawami i długimi kolumnami, potrafiące utrzymać nawet ciężkie aparaty, kosztują około 450 zł lub więcej. Jako statyw do reprodukowania bardzo dobrze też spisuje się analogowy powiększalnik. Jego podstawę wraz z kolumną łatwo przystosować do tego celu za pomocą specjalnych uchwytów na aparat, które można za niewielkie pieniądze nabyć np. w komisach. MOCOWANIE PROJEKTÓW: „Skanowane” dokumenty powinny być umieszczone w cen-

tralnej części kadru oraz równolegle do matrycy aparatu, ponieważ w przeciwnym wypadku powstaną zniekształcenia reprodukowanego obrazu. Takie ułożenie digitalizowanego dokumentu ułatwi nam specjalne mocowanie, które przy dużej ilości materiału pozwoli dodatkowo zaoszczędzić sporo czasu. Do kopiowania fotografii i dokumentów mających tendencję do odkształcania zaleca się stosowanie płytek próżniowych. Jednak taniej będzie samodzielnie wykonanać skrzyneczkę z nawierconymi w jej pokrywie otwo-

2 BALANS BIELI: Na kolorystykę reprodukowanego obrazu wpływ mają ustawienia aparatu. Zdjęcie po lewej zostało wykonane przy automatycznym balansie bieli i jest zażółcone. Środkowe zrobiono przy niedokładnym samodzielnym ustawieniu punktu bieli – zawiera ono nieco czerwonawego odcienia. Zdjęcie po prawej jako jedyne nie posiada żadnej dominanty. Tutaj balans bieli został skorygowany na komputerze.

rami, przez które za pomocą zwykłej pompki możemy „zasysać” zdjęcie, tak by przylegało ono równomiernie na całej powierzchni. Natomiast najprostszym sposobem na takie dokumenty jest zwykła szyba, którą dociskamy na przykład pogiętą fotografię. W bibliotekach oraz archiwach do reprodukowania materiałów stosuje się specjalne urządzenia. W najprostszej formie jest to pryzmat pentagonalny, który umożliwia fotografowanie książek bez konieczności ich całkowitego otwierania (by nie uległy uszkodzeniu).

OBRÓBKA W PHOTOSHOPIE

36

Jeśli już sfotografowaliśmy wszystkie materiały, przychodzi czas na ich obróbkę w Photoshopie. Tylko korekcja tonalna da nam pewność co do dokładnego odwzorowania kolorów na zdjęciu, a dzięki określeniu właściwej wartości gamma uzyskamy odpowiednią jasność obrazu. Wykonana w tych samych warunkach oświetleniowych fotografia próbnika szarości lub karty kolorów posłuży nam jako plik referencyjny i pozwoli na szybkie ustalenie punktów czerni i bieli.

Najprościej wykonać to w następujący sposób: w Photoshopie otwieramy okno Poziomy albo Krzywe. Klikamy czarną pipetę i wskazujemy czarne pole na próbniku szarości. Następnie białą pipetą wyznaczamy punkt bieli, a na końcu – za pomocą środkowej pipety – określamy jasność obrazu, wskazu-

KLIN SZAROŚCI: Fotografia próbnika posłuży nam do wyznaczenia wartości punktów bieli i czerni, potrzebnych do właściwego skorygowania obrazu w Photoshopie.

BALANS BIELI: W oknie Poziomy lub Krzywe znajdziemy pipety pozwalające określić wartości kolorów czarnego i białego oraz wyznaczyć wartość gamma, poprzez wskazanie 50-procentowej szarości.

CHIP FOTO · VIDEO digital

jąc nią 50-procentową szarość. W ten sposób ustawiamy parametry korekty osobno dla wszystkich trzech kanałów: R, G i B, zapisujemy je i stosujemy podczas obróbki pozostałych zdjęć. Aby zaoszczędzić czas, możemy przygotować odpowiednie akcje i przetwarzać pliki wsadowo.

PRAWIDŁOWE OŚWIETLENIE: Podczas ustawiania lamp należy zwrócić uwagę na to, by światło nie odbijało się w reprodukowanym obiekcie. Najlepiej jeśli używamy dwóch lamp o jednakowej mocy, ustawionych w tej samej odległości i pod takim samym kątem w stosunku do płaszczyzny fotografowanego dokumentu. Pozwoli nam to na uzyskanie równomiernie rozłożonego oświetlenia. Profesjonalne stoły do reprodukcji wyposażone są w specjalne lampy boczne, których wysokość i kąt nachylenia mogą być regulowane w odniesieniu do powierzchni stołu. Są one jednak drogie. Do amatorskiego skanowania wystarczą w zupełności zwykłe lampki biurkowe. Jeżeli kopiujemy błyszczącą fotografię, w której odbija się np. aparat, powinniśmy wspomóc się kawałkiem czarnego materiału. Wycinamy w nim otwór na obiektyw i zazwieszamy go nad kopiowaną pracą, tuż pod aparatem. Podczas wykonywania reprodukcji bardzo ważna jest temperatura barwowa oświetlenia, która ma istotny wpływ na sposób odwzorowania kolorów. Jeżeli nie używamy specjalnych lamp, których światło zbliżone jest do dziennego, temperaturę barwową musimy skorygować odpowiednim ustawieniem balansu bieli w cyfraku. SZARA KARTA: Podczas wykonywania reprodukcji z użyciem lamp o nieznanej temperaturze barwowej automatyczny dobór balansu bieli przez aparat często jest niewłaściwy. Użycie predefiniowanych ustawień, dostępnych w aparacie, również może skutkować przekłamaniami. Aby wyeliminować wnoszony przez oświetlenie zafarb, powinniśmy balans bieli ustawić ręcznie, wykorzystując w tym celu np. szarą kartę. Ponieważ markowe karty są dość drogie, najlepiej wykonać je samodzielnie. W tym celu w programie graficznym tworzymy powierzchnię o neutralnie szarym wypełnieniu i drukujemy stronę w trybie czarno-białym (wyłącznie!). Stopień szarości może być w tym wypadku dowolny (inaczej jest przy pomiarze ekspozycji, gdzie wynosi on z reguły 18%), jednak ze względu na specyfikę druku proponujemy ustawić go na 50%. Tak przygotowany wzorzec fotografujemy, oświetlając go lampami, i na tym zdjęciu ustawiamy balans bieli. Teraz każdy dokument, niezależnie od jego kolorystyki, reprodukujemy na tych ustawieniach aparatu. Oprócz tego w celu łatwego ustawienia na komputerze właściwego kontrastu reprodukcji dobrze jest wykonać jeszcze jeden wzornik, składający się z pola białego, szarego

NAJCZĘSTSZE ŹRÓDŁA BŁĘDÓW PROBLEM:

ROZWIĄZANIE:

Zdjęcie jest nierównomiernie naświetlone

Należy inaczej ustawić oświetlenie (np. odległość lamp od motywu). Jeśli fotografujemy w świetle dziennym, często wystarczy jedynie ustawić stół reprodukcyjny w innym miejscu. Natomiast przy sztucznym oświetleniu, gdy pojawiają się koncentryczne pierścienie, powinniśmy odsunąć dalej lampy.

Na reprodukcji widoczne są odbicia źródła światła

Zmniejszamy kąt padania światła, obniżając nieco lampy.

Na zdjęciumożna dostrzec beczkowate lub poduszkowate zniekształcenia

Ogniskowa obiektywu nie jest odpowiednio dobrana do wykonywania reprodukcji. Optymalne ustawienie to zakres tele albo co najmniej 50 mm. W razie potrzeby można ustawić aparat nieco wyżej.

Zdjęcie jest zniekształcone trapezowo, a jego niektóre części są nieostre

Aparat nie jest ustawiony równolegle w stosunku do płaszczyzny fotografowanego motywu. Należy sprawdzić ustawienie aparatu i statywu.

Na reprodukcji pojawiły się refleksy, które na fotografowanym oryginale nie były widoczne

Fotografowany obiekt nieprzeźroczysty należy umieścić na ciemnym tle, natomiast materiały transparentne trzeba obłożyć dokoła np. czarnymi paskami z tektury, tak aby zasłonić źródło światła wokół przezrocza .

Na zdjęciu widoczne są refleksy świetlne

Odbicia świetlne można w wielu wypadkach zminimalizować, stosując filtr polaryzacyjny mocowany na obiektywie aparatu.

Reprodukowany dokument zwija się

Docisnąć fotografowany obiekt szybą.

Korpus aparatu odbija się w reprodukcji

Do reprodukcji najbardziej nadają się aparaty z czarnym korpusem. Jeżeli nasz cyfrak ma srebrną obudowę, należy go zasłonić czarnym kartonem z wyciętym otworem na obiektyw.

i czarnego, który umieszczamy w kadrze obok fotografowanego obiektu. Później, używając odpowiednich próbników w programie graficznym, klikając myszą na pola białe i czarne wzornika, ustalamy poziomy świateł i cieni. Szczególnie muzea zwracają uwagę na to, by na zdjęciu eksponatu widniał znormalizowany próbnik kolorów lub szarości. Jeśli dany obiekt sfotografowano wraz z próbnikami, jest to ułatwienie dla późniejszego dopasowania koloru podczas druku reprodukcji. OBRÓBKA KOLORÓW NA PECECIE: Korekcję barwną skanu możemy przeprowadzić również na komputerze. Jeśli dysponujemy plikiem w formacie RAW, możemy dowolnie ustawiać balans kolorów w programie do jego konwersji – wskazując próbnikiem miejsce o neutralnie szarym walorze lub wybierając jedno z predefiniowanych ustawień, np. Daylight. Pliki w innych formatach możemy skorygować w Photoshopie, np. za pomocą funkcji Poziomy (Levels – skrót klawiaturowy [Ctrl]+[L]), zmieniając poszczególne kanały z osobna (patrz: ramka na stronie z lewej). Pamiętajmy jednak, że korekcja barwna plików JPEG wiąże się z obniżeniem ich jakości. Decydując się więc na taki format zdjęć, lepiej ustawić prawidłowy balans bieli za pomocą szarej karty.

TAK SIĘ TO ROBI: Jeśli musimy wykonać dużą liczbę reprodukcji, to bardzo przydatne będzie urządzenie, które umożliwi nam przesuwanie aparatu w płaszczyźnie pionowej. Dzięki niemu można szybko wykonać zdjęcia różnych formatów. Kolejne istotne wymagania to: X Stałe warunki oświetleniowe. Uzyskamy je na przykład za pomocą jednakowych lamp błyskowych lub reflektorów. X Samodzielnie ustawiony balans bieli z użyciem próbnika szarości lub wzorca barw. Dzięki nim zapewnione zostanie wierne odwzorowanie kolorystyki projektu. Najlepiej wartość tę zapisać w aparacie w postaci ustawień własnych użytkownika. X Stałe, ręcznie ustawione parametry ekspozycji – jednakowe dla kolejno reprodukowanych prac. Automatyka pomiaru ekspozycji aparatu może spowodować, że ciemne prace będą prześwietlone, natomiast jasne niedoświetlone. Wykonajmy więc zdjęcie testowe z użyciem szarej karty umieszczonej w miejscu, w którym później znajdzie się kopiowany obiekt, lub dokonajmy pomiaru światłomierzem. Tak ustawione parametry ekspozycji używamy podczas wykonywania wszystkich reprodukcji „skanowanych” w danym oświetleniu.

CHIP FOTO · VIDEO digital

37

[Z okładki• Wykonywanie reprodukcji cyfrakiem] Digitalizacja przezroczy, negatywów i folii  Te same zasady, które obowiązują przy reprodukcji materiałów nieprzezroczystych, dotyczą również transparentnych. Dobre płaskie skanery umożliwiają uzyskanie lepszej jakości reprodukcji, ale tylko wtedy, gdy dysponują one specjalną przystawką do diapozytywów, która nie jest niestety dostępna we wszystkich modelach. Ponadto nie potrafią osiągnąć one takiej prędkości działania jak aparaty. Jednak w celu archiwizacji zbioru przezroczy czy negatywów za pomocą cyfraka trzeba już skorzystać ze specjalnego zestawu do reprodukcji. MAKRO UŁATWIA PRACĘ: Podczas reprodukcji przezroczy czy negatywów, które są stosunkowo małe, bardzo przydają się obiektywy makro, które potrafią ostrzyć już z niewielkich odległości. Dzięki temu możemy zbliżyć się do „skanowanego” obiektu na tyle, by wypełnił on cały kadr. Jedynym problemem może być tylko format kopiowanego obrazu – jeśli robimy zdjęcie przezrocza małoobrazkowego (3:2), musimy się liczyć z tym, że po bokach fotografii pozostaną puste pola. Wynika to z faktu, że matryca cyfraka ma proporcje 4:3. Jednak nie musimy się tym faktem zbytnio przejmować, gdyż możemy pozbyć się tych pasków w programie graficznym. Większość dobrych kompaktów pozwala na fotografowanie z bliska w tzw. trybie makro, w którym możemy robić zdjęcia nawet z odległości 1 cm. Ponadto producenci cyfraków mają też w swojej ofercie specjalne przystawki (montowane na aparat) do kopiowania przezroczy. Jednak są one dość drogie, więc jeśli mamy odrobinę chęci oraz sprytu, możemy spróbować wykonać je sami. Dużo gotowych elementów składowych znajdziemy w komisach fotograficznych, gdzie bez pro-

blemu nabędziemy stare, radzieckie systemy analogowe do reprodukcji przezroczy. Jeśli nie mamy odpowiedniej optyki ani programu makro w swoim aparacie, najlepiej kupić silną soczewkę skupiającą. ANALOGOWE OBIEKTYWY MAKRO: Do cyberlustrzanek taki obiektyw niestety trzeba nabyć osobno. Na rynku jest bardzo wiele obiektywów makro do lustrzanek analogowych. Najczęściej można je zamontować również do ich cyfrowych odpowiedników. Starsze konstrukcje optyki nie odbiegają jakością od nowych, a są przy tym dużo tańsze. Można też zastosować tak zwanych pierścienie pośrednie czy mieszki, które pozwalają uzyskać ostry obraz z mniejszej odległości. RÓWNOMIERNE OŚWIETLENIE: Do reprodukowania materiałów transparentnych konieczne jest zastosowanie źródła światła prześwietlającego fotografowany materiał od spodu. Najłatwiej wykorzystać podświetlany pulpit – taki, którego na przykład używa się do przeglądania przezroczy. Nawet najprostsze modele dają wystarczająco dużo łagodnie rozproszonego światła, o spektrum podobnym do dziennego. Innym sposobem jest wykorzystanie kolorowej głowicy od analogowego powiększalnika. Poza zwykłym kopiowaniem – dzięki regulacji barwy światła – umożliwia ona robienie zdjęć z kolorowo świecącym tłem. Niezależnie od rodzaju źródła światła, podczas reprodukcji slajdów i negatywów należy zwrócić uwagę na to, by niewykorzystana przestrzeń podświetlarki wokół przezrocza została przykryta czarnym kartonem. TAK SIĘ TO ROBI: Obiekty transparentne reprodukujemy w podobny sposób jak nieprzezroczyste. W tym wypadku należy jednak wyłą-

SPRZĘT DO REPRODUKCJI Statywy i oświetlenie do reprodukcji X X

Kaiser (www.kaiser-fototechnik.com) Rowi (www.rowi.pl)

X X X X X

Heliopan (www.heliopan.de) B&W (www.schneider-kreuznach.com) Canon (www.canon.pl) Nikon (www.nikon.pl) Zörkendörfer (www.zoerk.com)

Soczewki makro

Mieszki i pierścienie pośrednie z wyciągiem ślimakowym X X

Novoflex (www.novoflex.com) Zörkendörfer (www.zoerk.com)

X X X

Kodak (www.kodak.pl) Jobo (www.jobo.com) Danes-Picta (www.danes-picta.com)

Próbniki szarości i kolorów

WZORZEC IT8,7: Karta dla profesjonalistów ze znormalizowanymi kolorami.

czyć automatyczny balans bieli i fotografować przy ustawieniu Światło dzienne. Natomiast do pomiaru ekspozycji służą karta kolorów i próbniki szarości wykonane w formie slajdu. Aby zaoszczędzić czas przy ciągłym pozycjonowaniu przezroczy, dobrze jest na szybkę źródła światła nakleić samoprzylepne rożki (te same, które wykorzystuje się do mocowania zdjęć w albumie), ułatwiające umieszczanie slajdów w jednym miejscu. 

PROFESJONALNE WYPOSAŻENIE: OBIEKTYWY I STATYWY DO REPRODUKCJI PRZEZROCZY 1

1 OBIEKTYWY: Do lustrzanek cyfrowych, takich jak np. Canon EOS 300D, można dołączyć również stare analogowe obiektywy. Jednym z nich jest Kiron f/2.8; 105mm, który idealnie nadaje się do wykonywania reprodukcji przezroczy. 2 WYPOSAŻENIE: Wysoką jakość reprodukcji uzyskamy, jeżeli użyjemy do tego dobrej klasy sprzętu: cyfrowej lustrzanki, statywu do reprodukcji i właściwego oświetlenia. Materiały transparentne skanujemy w świetle przechodzącym. W przykładzie obok do tego celu wykorzystaliśmy głowicę filtracyjną powiększalnika. Przezrocze na szybie opalizującej jest dzięki temu równomiernie oświetlone od spodu.

2

Fotografia wykonywana na potrzeby reklamy to w dużej mierze zdjęcia robione w studiu. Praca w atelier pozwala w najwyższym stopniu kontrolować efekt końcowy, przez co możliwe jest realizowanie nawet najbardziej śmiałych pomysłów i wizji. O tym, jak fotografować zwyczajne przedmioty, by na zdjęciu nabrały blasku i zachęciły potencjalnego klienta do ich nabycia, opowiada uznany w świecie reklamy fotograf – Sławek Smolarek.

EKSPOZYCJA Ogniskowa: 20 mm Przysłona: 8 Czas: 1/25 ISO: 50

SMACZNE ZDJĘCIA

Najistotniejsze przy fotografowaniu potraw jest wywołanie u widza odczucia pożądania. Jednak aby wywołać takie wrażenie, konieczny jest wysiłek kilku osób, liczą się tu bowiem nie tylko umiejętności fotografa, ale także specjalisty odpowiedzialnego za kompozycję dania – odpowiednia stylizacja jest równie ważna jak światło. Czasem tylko mały szczegół (np. mały listek położony na filecie rybnym) stanowi o niepowtarzalności kadru. Uważam więc, że dobre zdjęcie reklamowe to najczęściej praca kilku osób, z których każda powinna znać swoje miejsce – jeśli chcesz samodzielnie wszystko wykonać, na pewno coś zrobisz źle. Dlatego jednym z najważniejszych moich współpracowników jest stylistka, która pomaga mi w sesjach już od kilku lat. Zdjęcia żywności to typowa martwa natura – tu podstawowe znaczenie mają kompozycja i oświetlenie, które umiejętnie trzeba dobierać do charakteru fotografowanego motywu. Zazwyczaj stosuje się światło rozproszone, jednak gdy chcemy pokazać na przykład soczystość arbuza użyteczne jest kierunkowe oświetlenie przenikające przez owoc. Po prostu ważne jest, aby zdjęcie przedstawiające potrawę wywołało u widza okrzyk: „aż ślinka cieknie!”.

EKSPOZYCJA Ogniskowa: Przysłona: Czas: ISO:

20 mm 11 1/30 50

Egipt, góry półwyspu Synaj.

SZKLANA PUŁAPKA

Światło jest istotą każdej fotografii. Niezależnie jakie robimy zdjęcia, musimy nauczyć się najpierw nad nim panować. Jednym z najczęstszych błędów popełnianych przez początkujących fotografów jest używanie kilku lamp do oświetlenia głównego motywu. Natomiast większość idealnie wyświeconych zdjęć wykonana jest przy użyciu tylko jednego flesza. W fotografii reklamowej często mniej oznacza lepiej. W trakcie sesji bardzo często zmienia się położenie oświetlenia oraz poszczególnych elementów w kadrze. Sposób ustawienia lamp może powodować, że któryś z przedmiotów rzuci cień na obiekt znajdujący się obok i trzeba będzie go nieco przesunąć, w ślad za nim przestawić aparat – poźniej flesz itd. Te wzajemne relacje powodują, że przy zdjęciach martwej natury należy ciągle coś poprawiać. Łatwiej więc zapanować nad światłocieniem, gdy pracujemy z jednym źródłem światła. Szczególnie trudne do fotografowania są wyroby ze szkła i metalu. Załamywanie światła w różnych kierunkach oraz liczne odbicia pojawiające się na ich powierzchni sprawiają kłopot niejednemu fotografowi – nawet niewielka zmiana ustawienia światła może znacznie pogorszyć wygląd np. szklanki. Przy robieniu zdjęć tego typu przedmiotów ważny jest rozmiar użytego oświetlenia, gdyż w odbiciu mogłyby się pojawić kontury lampy. Ponieważ najczęściej korzystamy z miękkiego światła, do jego rozproszenia stosuje się m.in. duże arkusze kalki technicznej lub ditro (specjalne cienkie transparentne tło) – przydają się one również podczas pracy w plenerze, gdy korzystamy ze światła dziennego. Ponadto do wykonywania zdjęć elementów refleksowych, do modelowania oświetlenia bardzo często wykorzystuje się różnego rodzaju kartony i folie. Kiedy na przykład chcemy uzyskać wydłużone refleksy, rzucamy dodatkowe światło na białą tekturę, ustawioną tak, by odbijała się ona w szkle. Natomiast w celu pokazania przezroczystych cieczy, takich jak np. napoje w szklance, ustawiamy bezpośrednio za nią ditro, przez które świecimy kilkoma źródłami światła.

PRAWDZIWE KŁAMSTWA

Często znajomi zadają mi pytanie: Czy na tym twoim zdjęciu jest rzeczywisty produkt? Różnie to bywa. Dostajesz na przykład zlecenie, aby sfotografować jogurt... Czy musisz przez pół dnia walczyć z bezkształtną masą, która spada z łyżeczki? Łatwiej wykonać odlew z gipsu i odpowiednio go „podrasować”. Masz zrobić zdjęcie pomidorowej zupy a widzisz, że nie wyląda ona najlepiej – spróbuj ją więc zagęścić, zabarwić pigmentem. Najważniejsze jest to, co otrzymasz na zdjęciu. Istnieje wiele technik, by oszukać widza, więc dlaczego z nich nie skorzystać – skoro kupić w tym celu możemy prawie wszystko, np. sztuczną rosę czy pianę do piwa. W taki sposób pracuje się na całym świecie, wcale nie uważam, aby było to coś złego. Oczywiście można też zmontować zdjęcie na komputerze. Natomiast ja aplikacje graficzne wykorzystuję tylko do bardziej skomplikowanych realizacji – na przykład gdy mam do czynienia z nierealną perspektywą albo z sytuacją, w której paczka papierosów ma rozwalić ceglany mur. Cyfrowy montaż stosuję także wtedy, gdy delikatne światło, w którego strumieniu mają być widoczne unoszące się pyłki kurzu, ma przenikać na przykład kufel piwa. Jednak zdjęcia prezentowane obok to surowe skany, które nie podlegały żadnej obróbce.

na pustkowiu nada na pustkowiu nada

na pustkowiu nada

Wbrew pozorom, by dobrze wykonać zdjęcie, na przykład pomidorów, nie potrzebujemy wielu lamp. Zazwyczaj wystarczy jedna z odpowiednim strumieniem światła i kontrolowane jego odbicie. Sztuką jest odpowiednie ustawienie oświetlenia tak, aby w kadrze znalazło się mniej lub więcej świadomie rozmieszczonych refleksów świetlnych. Takie błyski możemy uzyskać dzięki samodzielnie wykonanej instalacji, składającej się z metalicznych folii lub płaskich i wklęsłych zwierciadeł (patrz: zdjęcie u góry). Pozwala nam to na regulowanie miejscowego rozjaśniania fotografowanego obiektu. Studio jest miejscem, w którym zdjęcia powstają w sposób ściśle kontrolowany i zaplanowany. Wszystko to, co się w nim dzieje, ma wyłącznie jeden cel – stworzenie idealnej fotografii.

W słońcu i puchu Aby zrobić dobre narciarskie zdjęcie, musimy poszukać najpierw odpowiedniego pleneru. A takich jest wbrew pozorom niewiele – może dwa czy trzy na świecie. Najlepsze fotografie, pojawiające się później na okładkach folderów reklamowych, powstają w Górach Skalistych – w północnych Stanach Zjednoczonych i południowo-zachodniej Kanadzie. Ceniona za piękne wiosenne światło jest położona bliżej nas Skandynawia. A właśnie światło w tego rodzaju fotografii ma olbrzymie znaczenie. Aby odpowiednio wysycić kolory, zachować kontrasty oraz – co najistotniejsze – uchwycić bohatera zdjęcia na widocznym śniegu, potrzebujemy bardzo dużo słońca. Inaczej sylwetka będzie zawieszona w białej, pozbawionej faktury przestrzeni. Najefektowniejsze zdjęcia uzyskamy, fotografując narciarza podczas padającego śnieżnego puchu. Pamiętajmy jednak o bezpieczeństwie – jeśli puch spadnie nagle na twarde podłoże (stary śnieg albo lodoszreń), może wtedy stać się idealnym materiałem na lawinę. Takiej sytuacji powinniśmy się wystrzegać! Jeżeli dalekie góry są poza naszym zasięgiem i chcemy spróbować pstrykać na polskich stokach, najbardziej doskwierać nam może zmienność pogody: słońce zasnute nagle stalowymi chmurami czy mokry śnieg zamiast puchu. To wystarczający powód, dla którego fotografia narciarstwa w Polsce (poza przypadkowym „udało się”) przedstawia się tak blado... Wykonanie udanych kadrów wymaga nie lada nakładów – zarówno czasu, jak i pieniędzy. Nie będę owijał w bawełnę: jakość sprzętu ma tutaj duże znaczenie. Nie będzie fanaberią wyposażenie szybkiej lustrzanki w długi, jasny, a co za tym idzie – drogi obiektyw, najlepiej ze stabilizacją obrazu, o ogniskowej nawet do 600 mm. Dodam jeszcze, że warto wykorzystać funkcję autobracketingu ustawioną co 1 albo 0,7 działki dla 3 klatek w serii, a dokonując wyboru ustawień przysłony i czasu, uwzględnić możliwość szybkiej zmiany warunków oświe-tleniowych.

EKSPOZYCJA Ogniskowa: 20 mm Przysłona: 5,6 Czas: 1/125 ISO: 100

Alpy Austriackie, na nartach carvingowych Tomek Janiak.

SAMO ŻYCIE

Zazwyczaj zdjęcie reklamowe to efekt końcowy dokładnie przygotowanej kampanii. Klient przeważnie przychodzi z bardzo skrystalizowaną wizją swojego produktu, na którą pracował cały sztab ludzi. Należy wtedy profesjonalnie wykonać zlecenie i nie ma tu miejsca na własną twórczość. Czasem jednak proponuję własny pomysł – wszystko po to, by osiągnąć jak najlepszy efekt finalny. W świecie reklamy należy być elastycznym i dążyć do konsensusu. Tak naprawdę zrozumiałem to, pracując z fotografami w mojej macierzystej firmie we Francji. Pomimo że słabo znam język francuski (najlepiej zdanie: Gdzie jest moja walizka?), czułem się tam bardzo dobrze – panowała miła atmosfera i każdy wiedział, co ma robić. Będąc u nich, zauważyłem też, że na tamtejszym rynku jest jednak więcej pracy dla młodych i ambitnych fotografów, którzy mają przez to łatwiejszy start w swoim zawodzie. Zapotrzebowanie na fotografię reklamową jest także większe – wykonuje się ją w dużych ilościach dla restauracji czy do reklam prasowych. Z honorariami w Polsce bywa różnie. Zdarzają się duże produkcje, ale też i tzw. niskie budżety. Zależy to oczywiście od stopnia trudności, a nie od liczby wykonanych fotografii. Czasami przecież robi się w jeden dzień trzy zdjęcia, innym razem w trzy dni – jedno. Przyjmuję więc różnorodne zlecenia i za różne stawki. Uważam, że bycie wybrednym w okresie recesji jest co najmniej nonszalancją – muszę utrzymać moje duże studio i ciągle inwestować w sprzęt.

PIERWSZE KROKI...

Warsztat pracy: Atelier: dwa plany zdjęciowe o powierzchni 150 m2 i 50 m2 oraz wysokości 3,5 m, zaplecze kuchenne, ciemnia i laboratorium do wywoływania zdjęć Sprzęt: • aparaty analogowe (Sinar p2, Mamyia RZ, Hasselblad 501 CM, Nikon F5) • aparat cyfrowy (Nikon D1X) • skaner Lanovia C-550 • oświetlenie (Broncolor) • minilab Jobo Inne: studio DTP oraz klasyczna pracownia fotografii czarno-białej

Urodziłem się w 1972 roku w małym miasteczku w Wielkopolsce. Pierwsze kroki w fotografii stawiałem w Ostrzeszowskim Domu Kultury pod opieką Antoniego Bajerleina. Potem jako student ASP w Poznaniu zainteresowałem się fotografią reklamową. Najpierw były to zdjęcia dla lokalnych ostrzeszowskich firm, następnie nieco bardziej lukratywne zlecenia dla poznańskich agencji reklamowych. W tym czasie poczułem, że idę we właściwym kierunku i właśnie to chciałbym robić w przyszłości. Okres spędzony w Poznaniu nie zaowocował wielkimi sukcesami finansowymi, ale był to czas, w którym mogłem przygotować zawodowe portfolio i z nim bez kompleksów poszukiwać pracy w uznanych studiach fotograficznych. Na początku 2001 roku zacząłem pracować w sieciowym francuskim studiu z siedzibą w Warszawie – D3 Studio Polska. Po raz pierwszy w swojej karierze zawodowej miałem wszystko, o czym marzy młody fotograf reklamowy – wysokiej klasy sprzęt, komfortowe warunki, no i duże budżety...

Sławek Smolarek Ukończył fotografię na Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu. Od kilku lat zajmuje się fotografią reklamową, a od czterech lat pracuje w sieciowym studiu w Warszawie i we Francji. Współwłaściciel istniejącego na polskim rynku od 1998 roku D3 Studio, które wchodzi w skład francuskiej grupy D3 Studio, zajmującej się fotografią reklamową, obróbką zdjęć, produkcją sesji zdjęciowych i prowadzeniem banku zdjęć. Realizował zlecenia m.in. dla: CP DDB, D’Arcy, Dialog Galicja, Dragon Rouge, Gutenberg On-line, Huddleston, Just, Leo Burnett, Red8, Saatchi&Saatchi, Enel-Med, Polpharma.

T E S T 10 kompaktów dla wymagających

]

W

Rozdzielczości matryc CCD idą w górę, a ceny spadają...

GDY ROŚNIE

APETYT Canon PowerShot S60 PowerShot A70Punkty: 84

Ocena łączna: Canon

Udany następca modelu PowerShot S50, wykonujący bardzo ładne zdjęcia. Tym razem Canon w S60 zdecydował się zamontować szerokokątny obiektyw.

50

Casio Exilim EX-P700 PowerShot A70Punkty: 85

Ocena łączna: Canon

Jeden z nielicznych siedmiomegapikselowych kompaktów cyfrowych wyróżniający się bardzo dużymi możliwościami i bogatym zestawem funkcji dodatkowych.

bardzo dobra jakość zdjęć, solidna, metalowa obudowa, intuicyjna obsługa, bezprzewodowe sterowanie za pomocą pilota, zapis zdjęć w formacie RAW

bardzo dobra jakość fotografii, solidna obudowa, gniazdo synchronizacji z zewnętrzną lampą błyskową, krótki czas reakcji migawki 0,01 s

duże aberracje chromatyczne

wysoka cena

Jakość zdjęć: 89 WWW: www.canon.pl Cena dystrybutora: 2699 PLN Średnia cena ze sklepów online: 2000 PLN Wymiary (szer. × wys. × gł.): 114×57×39 mm Matryca: 5,3 megapiksela CCD Obiektyw (ogniskowa odp. 35 mm): f/2.8–5.3 (28–100 mm) 40 35 30 25 20 15 10 5 0

Twój aparat przestał spełniać oczekiwania? Czujesz niedosyt oglądając zdjęcia wykonane swoim dwumegapikselowym „staruszkiem”? Przetestowaliśmy 10 kompaktowych aparatów średniej klasy, które mogą zastąpić wysłużony sprzęt. Marek Budny

f/min.

min.

f/min.+2

50mm

100mm

Canon PowerShot S60

CHIP FOTO · VIDEO digital

max

Jakość zdjęć: 88 WWW: www.apollo.com.pl Cena dystrybutora: 2990 PLN Średnia cena ze sklepów online: 2670 PLN Wymiary (szer. × wys. × gł.): 98×68×45 mm Matryca: 7,4 megapiksela CCD Obiektyw (ogniskowa odp. 35 mm): f/2.8–4.0 (33–132 mm) 40 35 30 25 20 15 10 5 0

f/min.

min.

50mm

f/min.+2

100mm

Casio Exilim Pro EX-P700

max

Fujifilm FinePix E550 PowerShot A70Punkty: 82

Ocena łączna: Canon

śród potencjalnych nabywców cyfraków są nie tylko osoby rozpoczynające przygodę z fotografią cyfrową. Znaczna część klientów odwiedzających sklepy fotograficzne to fotoamatorzy, którzy chcą wymienić stary aparat cyfrowy – często jeszcze niezbyt zaawansowany i z matrycą o małej rozdzielczości – na nowszy, bardziej funkcjonalny i dający lepsze zdjęcia model. Producenci oferują im zatem cyfraki klasy średniej, zwykle mieszczące się w przedziale cenowym od półtora do trzech tysięcy złotych. Taki aparat cyfrowy ma już tryby preselekcji czasu otwarcia migawki i przysłony, tryb manualny oraz zestaw funkcji pozwalających na dużą swobodę podczas ustawiania parametrów ekspozycji zdjęcia. Średnio zaawansowani amatorzy właśnie tego oczekują od aparatów

Fujifilm FinePix S5100 PowerShot A70Punkty: 72

Ocena łączna: Canon

cyfrowych ze środkowej półki. Dlatego postanowiliśmy dokładnie przetestować 10 cyfraków, które pojawiły się w ofercie sklepów w ostatnich miesiącach, aby poznać ich zalety i wady oraz doradzić Wam, w który aparat warto zainwestować swoje oszczędności.

› Canon PowerShot S60 Aparaty cyfrowe Canona od lat cieszą się dużym powodzeniem u fotoamatorów z powodu bardzo dobrej jakości zdjęć i wysokiej funkcjonalności produkowanych przez tę firmę kompaktów. Kolejnym dowodem popularności jest PowerShot S60. Od poprzedniego modelu, którym był S50, S60 nie różni się wielkością matrycy CCD, jak można by sądzić po jego nazwie. Oba modele

Kodak EasyShare DX7590 PowerShot A70Punkty: 78

Ocena łączna: Canon

wyposażone są w pięciomegapikselową matrycę CCD. W nowym aparacie całkowicie za to przeprojektowany został obiektyw, który jest szerokokątny (28–100 mm) o jasności f/2.8–5.3. Przy najdłuższej ogniskowej jest on trochę zbyt ciemny, co trochę przeszkadza w złapaniu ostrości w nie najlepiej oświetlonych pomieszczeniach. W celu poprawienia jakości zdjęć do budowy obiektywu użyto refrakcyjnych i sferycznych soczewek typu UA. W S60 skrócono także minimalny czas otwarcia migawki z 1/1500 do 1/2000 s. Model ten ma też bardziej pojemny akumulator i obsługuje niedawno wprowadzony standard PictBridge. Za pomocą S60 można nagrywać filmy w większej rozdzielczości (640×480 pikseli) niż w poprzednich modelach tej serii (w S50 maks. 320×240).

Nikon Coolpix 4800 PowerShot A70Punkty: 78

Ocena łączna: Canon

Cyfrowy kompakt z możliwością interpolacji rozdzielczości zdjęć do imponującego rozmiaru 12 megapikseli. Jego atutem są zdjęcia o bardzo dobrej jakości.

S5100 to solidny kompakt cyfrowy z dużym, dziesięciokrotnym zoomem optycznym, zamknięty w czarnej, efektownie wyglądającej obudowie.

DX7590 to następca modelu DX6490, wyposażony w większą, pięciomegapikselową matrycę CCD oraz poszerzony zestaw funkcji i programów tematycznych.

bardzo małe szumy, zapis w plikach RAW, krótki czas startu, może pracować jako kamera internetowa

dziesięciokrotny zoom optyczny, łatwa obsługa, zapis zdjęć w formacie RAW, tryb kamery internetowej

dziesięciokrotny zoom optyczny, bardzo łatwa obsługa, duży, 2,2” ekran LCD

dobra jakość zdjęć, świetny tryb makro, pięciopolowy system autofokusa

widoczne aberracje na zdjęciach wykonanych przy krótkiej ogniskowej

widoczne na zdjęciach aberracje chromatyczne i zjawisko winietowania

duże aberracje chromatyczne pojawiające się na zdjęciach wykonanych z długimi ogniskowymi

bardzo duże zniekształcenia geometryczne, kiepska ostrość zdjęć w narożnikach kadru

Jakość zdjęć: 92 WWW: www.fujifilm.pl Cena dystrybutora: 1999 PLN Średnia cena ze sklepów online: 1920 PLN Wymiary (szer. × wys. × gł.): 105×63×34 mm Matryca: 6,6 megapiksela SuperCCD HR Obiektyw (ogniskowa odp. 35 mm): f/2.8–5.6 (32,5–130 mm) 40 35 30 25 20 15 10 5 0

f/min.

min.

f/min.+2

50mm

Fujifilm FinePix E550

100mm

max

Jakość zdjęć: 75 WWW: www.umnietaniej.com Cena dystrybutora: 1550 PLN Średnia cena ze sklepów online: 1600 PLN Wymiary (szer. × wys. × gł.): 113×81×79 mm Matryca: 4,2 megapiksela CCD Obiektyw (ogniskowa odp. 35 mm): f/2.8–3.1 (37–370 mm) 40 35 30 25 20 15 10 5 0

f/min.

min.

50mm

f/min.+2

100mm

Fujifilm FinePix S5100

max

Jakość zdjęć: 82 WWW: www.kodak.pl Cena dystrybutora: 1999 PLN Średnia cena ze sklepów online: 1830 PLN Wymiary (szer. × wys. × gł.): 100×80×81 mm Matryca: 5,4 megapiksela CCD Obiektyw (ogniskowa odp. 35 mm): f/2.8–3.7 (38–380 mm) 40 35 30 25 20 15 10 5 0

f/min.

min.

50mm

f/min.+2

100mm

Kodak EasyShare DX7590

max

Łatwy w obsłudze kompakt cyfrowy z bardzo dużym zoomem optycznym. Idealny dla globtroterów i osób fotografujących zwierzęta na łonie przyrody.

Jakość zdjęć: 89 WWW: www.nikon.pl Cena dystrybutora: 1899 PLN Średnia cena ze sklepów online: 1730 PLN Wymiary (szer. × wys. × gł.): 106×66×54 mm Matryca: 4,2 megapiksela CCD Obiektyw (ogniskowa odp. 35 mm): f/2.7–4.4 (36–300 mm) 40 35 30 25 20 15 10 5 0

f/min.

min.

f/min.+2

50mm

100mm

max

Nikon Coolpix 4800

CHIP FOTO · VIDEO digital

51

[Test• 10 kompaktów dla wymagających] Z zalet cyfraka wymienić należy dziewięciopolowy system autofokusa AiAF, wspomagającą ustawianie ostrości przy słabym świetle lampkę iluminatora oraz możliwość wyboru kilku trybów ekspozycji: preselekcji czasu otwarcia migawki S i przysłony A, półautomatyczny P oraz manualny M. Aparat oferuje funkcję ułatwiającą wykonywanie zdjęć panoramicznych. Bardziej wymagający użytkownicy docenią zapewne też tryb pracy lampy błyskowej z synchronizacją na pierwszą lub drugą kurtynę oraz możliwość regulacji siły błysku flesza. S60 oferuje także rzadko spotykaną w cyfrakach funkcję wykonywania zdjęć poklatkowych w równych odstępach czasowych.

Olympus Camedia C-70 Zoom PowerShot A70Punkty: 86

Ocena łączna: Canon

Solidny aparat cyfrowy z bogatym zestawem funkcji i pięciokrotnym zoomem optycznym. Po Canonie G6 najlepszy kompakt cyfrowy z matrycą CCD o rozdzielczości 7 mln pikseli.

52

Pentagram Photon 484 PowerShot A70Punkty: 72

Ocena łączna: Canon

Photon 484 to jeden z najtańszych aparatów cyfrowych z ośmiokrotnym zoomem optycznym. Dobry cyfrak dla początkujących fotoamatorów niedysponujących zbyt grubym portfelem.

który chowa się po wyłączeniu pod przesuwaną klapką. Wymiary obudowy S60 w porównaniu z S50 uległy zmniejszeniu, przez co aparat jest o prawie 40 g lżejszy. Skrócono także czas startu aparatu o blisko 20%, a dzięki bardziej pojemnemu akumulatorowi może on pracować prawie o 1/3 dłużej niż S50. Biorąc pod uwagę jakość zdjęć, Canona S60 zaliczyć należy do grona aparatów cyfrowych, z których każdy średnio zaawansowany użytkownik powinien być zadowolony. Dostrzeżonymi wadami tego modelu są nieco gorsza ostrość zdjęć przy najdłuższej ogniskowej i zauważalne aberracje chromatyczne.

Sony Cyber-shot DSC-P150 PowerShot A70Punkty: 79

Ocena łączna: Canon

Pierwszy aparat cyfrowy Sony z serii P z matrycą o rozdzielczości 7 megapikseli. Model wyróżnia się z grona innych urządzeń bardzo szybkim autofokusem i jest łatwy w obsłudze.

bardzo dobra jakość zdjęć, małe szumy, zoom optyczny 5x, duże możliwości i nietypowe funkcje

ośmiokrotny zoom optyczny, złącze USB 2.0, 16 MB wbudowanej pamięci flash do przechowywania zdjęć

bardzo dobra jakość zdjęć, krótki czas startu, szybki autofokus, metalowa obudowa, lampka wspomagająca AF

widoczne niewielkie aberracje chromatyczne, szybko wyczerpujący się akumulator

mała rozdzielczość ekranu LCD, zbyt czuły wybierak, przy danej ogniskowej dostępne tylko dwie wartości przysłony

brak trybu preselekcji migawki S i przysłony A, przy danej ogniskowej dostępne tylko dwie wartości przysłony

Jakość zdjęć: 89 WWW: www.olympus.pl Cena dystrybutora: 2999 PLN Średnia cena ze sklepów online: 2815 PLN Wymiary (szer. × wys. × gł.): 102×59×43 mm Matryca: 7,4 megapiksela CCD Obiektyw (ogniskowa odp. 35 mm): f/2.8–4.8 (38–190 mm) 40 35 30 25 20 15 10 5 0

Aparat Canona zapisuje zdjęcia na kartach CompactFlash. Dzięki obsłudze systemu plików FAT 32 można instalować w nim nośniki o pojemności większej niż 2 GB. Szkoda tylko, że aparat ma złącze USB starszego typu (1.1) zamiast szybkiego USB 2.0 – więc transfer zdjęć do peceta odbywa się z prędkością nieprzekraczającą 1 MB/s. Aparaty z rodziny S wyróżniają się raczej nietypową budową – są podłużne i w miarę nieduże, dzięki czemu z łatwością mieszczą się do kieszeni kurtki lub plecaka. S60 można na co dzień nosić przy sobie. Przed uszkodzeniami chroni go solidna, metalowa obudowa. Dobrze zabezpieczony jest również obiektyw,

f/min.

min.

f/min.+2

50mm

100mm

Olympus Camedia C-70 Zoom

CHIP FOTO · VIDEO digital

max

Jakość zdjęć: 75 WWW: www.pentagram.pl Cena dystrybutora: 1399 PLN Średnia cena ze sklepów online: 1195 PLN Wymiary (szer. × wys. × gł.): 111×70×105 mm Matryca: 4,1 megapiksela CCD Obiektyw (ogniskowa odp. 35 mm): f/2.8–3.4 (39–320 mm)

Jakość zdjęć: 89 WWW: www.sony.com.pl Cena dystrybutora: 2499 PLN Średnia cena ze sklepów online: 2035 PLN Wymiary (szer. × wys. × gł.): 108×52×26 mm Matryca: 7,4 megapiksela CCD Obiektyw (ogniskowa odp. 35 mm): f/2.8–4.0 (34–136 mm)

40 35 30 25 20 15 10 5 0

40 35 30 25 20 15 10 5 0

f/min.

min.

50mm

f/min.+2

100mm

Pentagram Photon 484

max

f/min.

min.

50mm

f/min.+2

100mm

Sony Cyber-shot DSC-P150

max

Do tego obraz wyświetlany na ekranie ciekłokrystalicznym LCD przy oświetleniu słonecznym jest słabo widoczny. Irytuje też nieco dość powolne wyświetlanie zdjęć w trybie podglądu, choć to w dużej mierze zależy też od szybkości karty pamięci CompactFlash. Szumy przy czułościach ISO 50–200 są niewielkie, dopiero przy ISO 400 stają się dobrze widoczne. Te nieliczne wady PowerShota S60 w całości rekompensuje bardzo dobra jakość otrzymywanych zdjęć. Pod tym względem Canon S60 plasuje się na piątym miejscu wśród testowanych przez nas pięciomegapikselowych kompaktów cyfrowych.

Sony Cyber-shot DSC-V3 PowerShot A70Punkty: 84

Ocena łączna: Canon

Młodszy brat popularnego modelu V1 nie ma czego się wstydzić. Ultraszybki autofokus, bardzo dobra jakość zdjęć, duży ekran LCD i atrakcyjny wygląd to jego największe atuty. bardzo szybki autofokus, 2,5-calowy ekran LCD, obsługa dwóch typów pamięci flash (CompactFlash i Memory Stick), uchyt pokryty gumą widoczny efekt winietowania, wysoka cena dystrybutora Jakość zdjęć: 87 WWW: www.sony.com.pl Cena dystrybutora: 3499 PLN Średnia cena ze sklepów online: 2835 PLN Wymiary (szer. × wys. × gł.): 120×72×63 mm Matryca: 7,4 megapiksela CCD Obiektyw (ogniskowa odp. 35 mm): f/2.8–5.2 (38–114 mm) 40 35 30 25 20 15 10 5 0

f/min.

min.

50mm

f/min.+2

100mm

Sony Cyber-shot DSC-V3

max

› Casio Exilim EX-P700 Interesującym aparatem cyfrowym jest najnowszy siedmiomegapikselowy kompakt firmy Casio – Exilim EX-P700. Mocnymi atutami tego modelu są bardo dobra jakość zdjęć, krótki czas startu (2,5 s) i opóźnienia migawki (według producenta 0,01 s!), dwucalowy ekran LCD, 27 programów tematycznych BestShot i hybrydowy system autofokusa (pomiar fazowy + detekcja kontrastu). Użytkownik może skorzystać z siedmiopunktowego systemu automatycznego nastawiania ostrości, samodzielnie wybierać punkt, w którym będzie nastawiana ostrość, lub przełączyć się w tryb ciągłego śledzenia ostrości. Na uwagę zasługuje też rozbudowany tryb bracketingu, w którym możemy robić zdjęcia z różnie dobranymi parametrami ekspozycji, balansu bieli, ostrości oraz ciekawymi efektami kolorystycznymi (funkcja multibracketingu). Przy słabym oświetleniu autofokus radzi sobie dość dobrze. Większość zdjęć jest ostra, tylko nieliczne z nich można uznać za nieudane. Aparat został wyposażony w obiektyw Canona z zoomem optycznym 4× o jasności f/2.8–4.0 i zakresie ogniskowych odpowiadających aparatowi 35 mm: 33–132 mm. Szkło charakteryzuje się dość dobrą rozdzielczością. Test rozdzielczości Korena wykazał, że obiektyw rejestruje średnio około 29 linii na milimetr, niemal tyle samo co Canon PS G6 (30). Niestety, za wysoką funkcjonalność aparatu i dużą matrycę CCD trzeba słono zapłacić. U dystrybutora EX-P700 kosztuje 3,5 tysiąca złotych. W sklepach internetowych można go kupić taniej, bo już za 2600–2700 złotych. Spośród wszystkich trzech testowanych przez nas siedmiomegapikselowych kompaktów (oprócz aparatu Casio były to modele Sony DSC-V3 i Canon PowerShot G6) Exilim EX-P700 wyróżnia się największą funkcjonalnością, ale niestety robi nieco gorsze jakościowo zdjęcia. W porównaniu z konkurencją fotki z Casio mają niewiele większe zniekształcenia geometryczne oraz charakteryzują się mniejszą dokładnością odwzorowania szczegółów.

ZDALNE STEROWANIE: Aparatem Casio Exilim EX-P700 możemy sterować zdalnie za pomocą pilota na podczerwień.

która umożliwia po interpolacji zapisywanie zdjęć o rozdzielczości 12,3 megapiksela (4048×3040 punktów). Nasze testy na podstawie wzorca Korena potwierdziły, że przełączenie aparatu w tryb 12,3 megapiksela korzystnie wpływa na poprawę jakości zdjęcia, a w szczególności na poziom odwzorowania szczegółów. Inne plusy E550 to obiektyw z czterokrotnym zoomem optycznym oraz duży i czytelny ekran LCD o przekątnej 2 cali (154 tys. pkt). Aparat rejestruje zdjęcia w formacie plików JPEG oraz RAW. Czułość matrycy CCD można zmieniać w zakresie ISO 80–800, ale przy wartości ISO 800 aparat zmniejsza automatycznie rozdzielczość zdjęć do 3 megapikseli.

› Fujifilm FinePix E550 Ciekawie prezentuje się jeden z najnowszych aparatów firmy Fujifilm – FinePix E550. Ma on kilka bardzo interesujących cech, których próżno szukać w innych cyfrakach tej klasy. Pierwszą z nich jest matryca typu SuperCCD HR (tzw. plaster miodu) o efektywnej rozdzielczości 6,3 miliona pikseli (2848×2136 pikseli),

ROZŁADOWYWANIE AKUMULATORÓW: Fujifilm FinePix E550 oferuje unikatową funkcję pozwalającą rozładować do końca akumulatory Ni-MH w aparacie, np. gdy ich pojemność zmniejszy się ze względu na wystąpienie efektu pamięciowego.

CHIP FOTO · VIDEO digital

53

[Test• 10 kompaktów dla wymagających]

DŁUGI ZOOM: Zaletą FinePiksa S5100 jest obiektyw z dziesięciokrotnym zoomem optycznym.

Zaletą E550 jest też krótki czas startu – aparat uruchamia się w niespełna 1,5 sekundy, co w klasie kompaktów cyfrowych ze środkowej półki jest wynikiem bardzo dobrym. Do zestawu producent dołącza dwa akumulatory typu AA i ładowarkę do nich, tak więc nie musimy rezerwować już dodatkowych funduszy na zakup tych akcesoriów. FinePix E550 może śmiało konkurować z Canonem PowerShot A95. Możliwości aparatów są podobne, ale E550 oferuje zdecydowanie lepszą jakość zdjęć. Obrazy są bardzo ostre, wyraźne, mają dobrze odwzorowane kolory – i co najważniejsze – prawie wcale nie ma na nich szumów. Przyczepić się można jedynie do widocznych aberracji na fotografiach wykonywanych przy małych wartościach ogniskowej.

› Fujifilm FinePix S5100 Fujifilm FinePix S5100 to w miarę tani aparat cyfrowy z obiektywem o dziesięciokrotnym powiększeniu optycznym, przeznaczony dla

średnio zaawansowanych fotoamatorów – niestety, bez stabilizacji obrazu. Oferuje on podstawowy zestaw funkcji plus dodatkowo tryby P, A, S, M (półautomatyczny, preselekcji czasu, przysłony i manualny). Przy ustawianiu ostrości można korzystać z autofokusa lub trybu manualnego. Przy słabym oświetleniu aparat pomaga sobie, włączając AF iluminator. Zaletami S5100 jest rozbudowany tryb zdjęć seryjnych (np. rejestracja pierwszych lub ostatnich trzech fotek z serii) oraz prędkość ich zapisu, która równa jest 3 kl./s. Pod tym względem S5100 to jeden z najszybszych kompaktów. FinePix rejestruje zdjęcia w maksymalnej rozdzielczości 2272×1704 piksele w plikach JPG i RAW. Szkoda tylko, że nie można ustawić poziomu kompresji fotografii w rozdzielczościach 640×480, 1280×960 i 1600×1200 pikseli. Zasięg lampy błyskowej wynosi około 4 metrów w pomieszczeniu. W większości sytuacji moc flesza jest wystarczająca, lecz nie ukrywam, że przydałaby się stopka na zewnętrzną lampę błyskową. Istnieje także ryzyko, że plastikowy gwint, pozwalający zamocować aparat na statywie, szybko się wyrobi. S5100 wykonuje zdjęcia dobrej jakości. Fotografie charakteryzują się poprawnym odwzorowaniem szczegółów i kolorów oraz stosunkowo małym poziomem szumów. Jedynie przy ISO 400 stają się one dobrze widoczne. Osoby preferujące robienie fotek w trybie makro też nie będą miały powodów do narzekań. Choć minimalna odległość, z jakiej można robić ostre ujęcia, wynosi 10 cm, S5100 wykonuje bardzo dobre zdjęcia. Nawet te robione z lampą błyskową nie są przepalone, co zdarza się w większości kompaktów cyfrowych. Niestety, S5100 nie jest pozbawiony wad. Najbardziej rzucająca się w oczy to efekt winietowania, który pojawia się na zdjęciach wykonanych przy krótkich ogniskowych. Na obniżenie oceny za jakość wpłynęły też pojawiające się aberracje chromatyczne na fotografiach wykonywanych z dużym zoomem optycznym.

› Kodak EasyShare DX7590

EKRAN LCD: Ogromny wyświetlacz LCD o przekątnej 2,2” i czytelne menu to duże atuty Kodaka EasyShare DX7590.

54

CHIP FOTO · VIDEO digital

Kodak EasyShare DX7590 to następca popularnego modelu DX6490. Główne zmiany, jakich dokonano w DX7590, to wyposażenie go w pięciomegapikselową matrycę CCD, hybrydowy system autofokusa oraz większą wbudowaną pamięć flash

o rozmiarze 32 MB. Aparat wyróżnia się z grona innych kompaktów bardzo dużym wyświetlaczem LCD o przekątnej 2,2”, o rozdzielczości 153 tysięcy punktów. Bardzo szybko działa obiektyw Variogon Schneider-Kreuznach z dziesięciokrotnym zoomem optycznym, który maksymalną wartość osiąga w ciągu około 2 sekund. Aparat zasilany jest specjalnym akumulatorem litowo-jonowym o pojemności 1700 mAh, więc jeżeli będziemy chcieli nabyć zapasową baterię, musimy przeznaczyć na nią około 110 złotych. Do DX7590 można dokupić także stacje dokujące do komputera (EasyShare Camera Dock 6000) lub drukarki (Printer Dock 6000). Patrząc na zestaw funkcji i możliwości Kodaka EasyShare DX7590, można przypuszczać, że aparat przeznaczony jest raczej dla mniej wymagających użytkowników. Świadczy o tym chciażby zestaw 14 programów tematycznych, które znacznie ułatwiają fotografowanie początkującym użytkownikom. Wśród domyślnych ustawień znajdują się m.in. specjalne programy do fotografowania scen sportowych, nocnych, krajobrazów, dokumentów tekstowych oraz wykonywania zdjęć na plaży, przyjęciu, w zimowej scenerii czy eksponatów w muzeum. Aparat oferuje także tryby manualny, preselekcji czasu otwarcia migawki i przysłony, przeznaczone dla osób, które lubią poeksperymentować z ręcznymi ustawieniami parametrów ekspozycji. Szkoda tylko, że nie można w DX7590 ustawić samodzielnie balansu bieli według wzorca. Innym mankamentem aparatu są też spore aberracje chromatyczne pojawiające się na zdjęciach wykonanych przy długich ogniskowych. W teście rozdzielczości Korena aparat uplasował się poniżej średniej, rejestrując średnio 18 linii na milimetr, mniej więcej tyle co czteromegapikselowe modele. Nie jest to bardzo dobry wynik. Potwierdza go też jakość zdjęć, które są nieco bardziej „miękkie” od fotografii pochodzących z innych aparatów podobnej klasy.

Zaletą tego modelu są też dwie soczewki ze szkła ED o niskiej dyspersji, które według zapewnień producenta zmniejszają aberracje chromatyczne i poprawiają ostrość. Faktycznie, poziom aberracji na zdjęciach z Coolpiksa 4800 jest dość niski. Test rozdzielczości według wzorca Korena wykazał natomiast, że czteromegapikselowy Coolpix 4800 rejestruje więcej szczegółów (20 linii na mm) niż Kodak EasyShare DX7590 wyposażony w matrycę CCD liczącą 5 milionów punktów. Aparat otrzymał także najwyższą notę za najlepsze odwzorowanie kolorów spośród wszystkich przetestowanych do tej pory cyfraków. Niestety, aparat ma też i wady. W rejestrowanych obrazach widoczne są duże zniekształcenia geometryczne i nie najlepsza ostrość zdjęć w narożnikach kadru. Z niedociągnięć producenta wymienić też należy brak funkcji w trybie podglądu, która pokazuje parametry zdjęć. Zaletą aparatu jest aż 15 programów tematycznych z dodatkowym trybem Asystent, ułatwiających kadrowanie ujęć i fotografowanie w różnych sytuacjach. W Coolpiksie 4800 nie mogło zabraknąć też funkcji Best Shot Selector, która działa w dwojaki sposób. W normalnym trybie BSS aparat wykonuje serię składającą się z maksymalnie 10 ujęć, z których zapisywane jest tylko jedno cechujące się najlepszą ostrością. Ten sposób robienia zdjęć można np. wykorzystać w sytuacjach, gdy istnieje ryzyko, że przypadkowe poruszenie aparatu może być powodem wykonania nieostrego zdjęcia (np. przy maksymalnej ogniskowej, w trybie makro czy też przy słabym oświetleniu). Drugi tryb działania funkcji Best Shot Selector polega także na automatycznym wyborze najlepszego ujęcia, ale algorytm nie sprawdza wtedy ostrości, tylko niedoświetlenie (Shadow BSS) lub prześwietlenie zdjęcia (Highlight BSS). Selekcja wyboru optymalnej fotki może zostać przeprowadzona również na podstawie histogramów serii zarejestrowanych fotografii (Histogram BSS).

› Nikon Coolpix 4800 Ten aparat polecam każdemu, kto poszukuje dobrego cyfraka z dużym zoomem optycznym, potrafiącego także robić doskonałe zdjęcia makro. Obiektyw o zakresie ogniskowych 36–300 mm zapewnia maksymalne przełożenie 8,3×. Aparaty z dużym zoomem zwykle mają kiepski tryb makro, ale Coolpix 4800 nie potwierdza tej reguły, ponieważ można zrobić nim fotkę już z odległości 1 cm.

› Olympus Camedia C-70 Zoom Ofertę poszerzyła niedawno firma Olympus, wprowadzając na rynek swój pierwszy siedmiomegapikselowy aparat cyfrowy, czyli Camedię C-70 Zoom. Pod względem możliwości i jakości rejestrowanych zdjęć jest on bardzo poważnym konkurentem modelu C-5060 Wide Zoom. C-70 wyróżnia się niewielkimi rozmiarami, solidną, metalową obudową oraz dużym, dwucalowym wyświetlaczem LCD typu Sunshine, który zapewnia bardzo dobrą widoczność obrazu nawet w silnym świetle słonecznym, wyraźnego i czytelnego także dzięki dużej rozdzielczości wyświetlacza. Ma on bowiem aż 206 tys. pikseli, co jest rzadko spotykane w tej klasie cyfraków. Obiektyw o zakresie ogniskowych 38–190 mm zapewnia pięciokrotne powiększenie optyczne kadrowanych obiektów. Jak na aparat Olympusa przystało, w menu C-70 nie mogło zabraknąć kilku zaawansowanych funkcji typowych dla cyfraków tego producenta. Pierwszą z nich jest możliwość ręcznego korygowania balansu bieli w zakresie od -7 (biel o odcieniu czerwonym) do +7 (odcień niebieski). Użytkownik może samodzielnie wybrać punkt w obszarze kadru, na który będzie ustawiana ostrość (funkcja tzw. ruchomego punktu ostrości) lub ustawić ją ręcznie, korzystając z przycisków na obudowie. Urządzenie rejestruje zdjęcia aż w dziewięciu różnych rozdzielczościach i zapisuje je w plikach JPEG, TIFF oraz RAW. W aparacie Olympusa oprócz przedbłysku flesza zastosowano także programową redukcję czerwonych oczu, która dostępna jest w menu w trybie podglądu zdjęć. Do jakości fotek z C-70 nie mam większych zastrzeżeń. Podobnie jak inne siedmiomegapikselowe cyfraki nowa Camedia rejestruje obraz o niskim poziomie szumów nawet przy wysokich wartościach ISO. Czasami pojawiają się tylko na fotografiach niewielkie aberracje chromatyczne.

GUMOWY UCHWYT: Pokryta gumą rękojeść w Olympusie C-70 zapewnia pewniejsze trzymanie aparatu.

decydując się na Photona 484, musimy pójść na kompromis – oszczędzając pieniądze, trzeba zaakceptować gorszą jakość zdjęć. Zaletą tego modelu jest obiektyw o zakresie ogniskowych 39–352 mm (ekwiwalent filmu 35 mm), co po przeliczeniu daje zoom optyczny 8x. Oprócz trybów manualnych (preselekcja czasu otwarcia migawki i przysłony, pełen tryb manualny) Pentagram Photon 484 oferuje też ustawianie balansu bieli, korekcję ekspozycji i wybór sposobu pomiaru światła. Mniej wprawni fotoamatorzy, nie zaprzątając sobie głowy ustawieniami, mogą wybrać jeden z 14 programów tematycznych i szybko wykonać zdjęcie. Atutami aparatu są też wbudowana w urządzenie wewnętrzna pamięć flash o rozmiarze 16 MB, złącze USB 2.0 i nieco lepszy tryb makro, niż wynika to ze

› Pentagram Photon 484

PRZEPALONE CZY NIE: Funkcja Direct w Olympusie C-70 Zoom pokazuje jeszcze przed wykonaniem zdjęcia obszary, które mogą zostać prześwietlone (na czerwono) lub niedoświetlone (na niebiesko).

Aparaty Pentagram cieszą się dużą popularnością wśród użytkowników wybierających modele z niższej półki. Pod względem ekonomicznym Photon 484 prezentuje się nieźle, pod warunkiem że uda się go kupić w cenie oferowanej przez sklepy internetowe (około 1200 zł). Za tę kwotę dostaniemy aparat tani, który ma kilka plusów, ale też i wady. Dlatego

LAMPA BŁYSKOWA: Flesz w Olympusie C-70 został umieszczony trochę niefortunnie. Kiedy trzymamy aparat w obu dłoniach, palce lewej ręki mogą blokować mechanizm otwierający lampę błyskową.

CHIP FOTO · VIDEO digital

55

Canon PowerShot S60 Orientacyjna cena (z VAT-em)*

Casio Exilim Pro EX-P700

2700 zł

2990 zł

Fujifilm FinePix E550

Fujifilm FinePix S5100

2000 zł

Kodak EasyShare DX7590

1550 zł

2000 zł

Nikon Coolpix 4800

Olympus Camedia C-70 Zoom

1900 zł

Pentagram Photon 484

3000 zł

Sony Cyber-shot DSC-P150

Sony Cyber-shot DSC-V3

1400 zł

2500 zł

3500 zł 12 miesięcy

Gwarancja

12 miesięcy

24 miesiące

12 miesięcy

12 miesięcy

12 miesięcy

12 miesięcy

24 miesiące

12 miesięcy

12 miesięcy

Serwis WWW

www.canon.com

www.exilim.co.uk

www.fujifilm.com

www.fujifilm.com

www.kodak.com

www.nikon.com

www.olympus-europe.com

www.pentagram.pl

www.sony.com

www.sony.com

Dostawca

www.canon.pl

www.apollo.com.pl

www.fujifilm.pl

www.umnietaniej.com

www.kodak.pl

www.nikon.pl

www.olympus.pl

www.mmv.pl

www.sony.com.pl

www.sony.com.pl

Ocena łączna

72

78

78

86

72

79

84

Jakość obrazu (50%)

89

88

92

75

82

89

89

75

89

87

Możliwości (40%)

78

83

74

69

72

65

85

70

67

81

Budowa i wyposażenie (10%)

84

85

79 Punkty 0

82

78 50

100 Punkty 0

63 50

100 Punkty 0

66 50

100

Punkty 0

82 50

100

Punkty 0

76 50

100 Punkty 0

77 50

100

Punkty 0

69 50

100 Punkty 0

73 50

100

Punkty 0

80 50

100

Punkty 0

50

100

Dane techniczne Maksymalny format zdjęć

2592x1944

3072x2304

2848x2136

2272x1704

2576x1932

2288x1712

Matryca CCD rzeczywista/efektywna

5,3/5,0 mln pkt

7,4/7,2 mln pkt

6,6/6,3 mln pkt

4,2/4,0 mln pkt

5,4/5,0 mln pkt

4,2/4,0 mln pkt

7,4/7,1 mln pkt

4,1/4,0 mln pkt

7,4/7,2 mln pkt

7,4/7,2 mln pkt

Rozmiar przetwornika

1/1,8"

1/1,8"

1/1,7"

1/2,7"

1/2,5"

1/2,5"

1/1,8"

1/2,5"

1/1,8"

1/1,8"

Czułość ISO

50–400

Ogniskowa obiektywu odpowiadająca aparatowi 35 mm 28–100 mm

3072x2304

2272x1704

3072x2304

3072x2304

80–640

80–800

64–400

80–800

50–400

80–400

50–400

100–400

100–800

33–132 mm

32,5–130 mm

37–370 mm

38–380 mm

36–300 mm

38–190 mm

39–320 mm

38–114 mm

34–136 mm 4x/8x

Zoom optyczny/cyfrowy

3,6x/4,1x

4x/4x

4x/6,3x

10x/3,6x

10x/3x

8,3x/4x

5x/6x

8x/4x

3x/2x

Jasność obiektywu/maks. przysłona

2,8–5,3/8,0

2,8–4/11,1

2,8–5,6/8,0

2,8–3,1/9,0

2,8–3,7/8,0

2,7–4,4/4,4

2,8–4,8/8,0

2,8–3,4/6,8

2,8–5,2/10,0

2,8–4/8,0

Min. odległość w trybie normalnym/makro

44/4 cm

40/10 cm

60/7,5 cm

90/10 cm

60/12 cm

40/1 cm

60/2 cm

50/20 cm

50/6 cm

50/10 cm

115 tys. pkt/1,5"

Wyświetlacz – liczba pkt/przekątna

118 tys. pkt/1,8"

115,2 tys. pkt/2"

154 tys. pkt/2"

153 tys. pkt/2,2"

118 tys. pkt/1,8"

206 tys. pkt/2"

80 tys. pkt/1,6"

134 tys. pkt/1,8"

123 tys. pkt/2,5"

Zasilanie – akumulator/pojemność

NB-2LH/720 mAh

Casio NP-40/1230 mAh

akumulatory AA/2300 mAh baterie AA/nd.

KLIC-5001/1700 mAh

EN-EL1/680 mAh

LI-12B/1230 mAh

baterie AA

NP-FR1/1220 mAh

NP-FR1/1220 mAh

Tryb automatyczny/manualny

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

Preselekcja czasu/przysłony

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

Czas otwarcia migawki

1/2000–15 s

1/2000–60 s

1/2000–3 s

1/2000–15 s

1/1700–16 s

1/2000–4 s

1/2000–15 s

1/2000–15 s

1/1000–30 s

1/2000–30 s

Programy tematyczne/liczba

/5

/27

/4

/4

/14

/15

/5

/14

/9

/7

Maualne ustawianie ostrości





















Sposób pomiaru światła (średni/centralnie

////nd.

////nd.

////nd.

////nd.

////nd.

////nd.

////ESP

////nd.

////nd.

////nd.



Funkcjonalność

ważony/punktowy/matrycowy/inny) Autobracketing



















Balans bieli – auto/liczba ustawień/manualny

/7/

/7/

/6/

/6/

/4/

/5/

/6/

/4/

/5/

/5/

Korekcja ekspozycji

-2...+2 EV co 1/3

-2...+2 EV co 1/3

-2...+2 EV co 1/3

-2...+2 EV co 1/3

-2...+2 EV co 1/3

-2...+2 EV co 1/3

-2...+2 EV co 1/3

-2...+2 EV co 1/3

-2...+2 EV co 1/3

-2...+2 EV co 1/3

Możliwość nagrania komentarza głosowego do zdjęcia





















Maks. rozdzielczość nagrywanych filmów/liczba

640x480/10 kl./s

320x240/15 kl./s

640x480/30 kl./s

640x480/30 kl./s

640x480/12 kl./s

640x480/15 kl./s

640x480/30 kl./s

320x240/30 kl./s

640x480/30 kl./s

640x480/30 kl./s





















Złącze USB 1.x/2.0

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

Wyjście TV/audio

/

/

/

/

/

/

/

/

/

/

Funkcje multimedialne

klatek na sekundę Filmy z dźwiękiem

Wyjścia

Format zdjęć, nośnik danych Typy plików JPEG/TIFF/RAW/wersja EXIF

///EXIF 2.2

///EXIF 2.2

///EXIF 2.2

///EXIF 2.2

///EXIF 2.2

///EXIF 2.2

///EXIF 2.2

///EXIF 2.2

///EXIF 2.2

///EXIF 2.2

Liczba dostępnych trybów rozdzielczości

4

6

5

4

5

4

9

6

6

6

Obsługa kart pamięci/karta w zestawie

CompactFlash I/II/32 MB

SD/MMC/

xD-Picture Card/16 MB

xD-Picture Card/16 MB

SD/MMC/

SD/MMC/

xD-Picture Card/32 MB

SD/MMC/

MS/MS Pro/32 MB

MS/MS Pro/CF I/32 MB

Pamięć wewnętrzna/pojemność

/nd.

/9 MB

/nd.

/nd.

/32 MB

/13 MB

/nd.

/16 MB

/nd.

/nd.

Pomiary Czas włączania aparatu

4,5 s

2,5 s

1,4 s

4,0 s

3,5 s

3,6 s

1,4 s

3,7 s

1,5 s

3,3 s

Test rozdzielczości (liczba linii na mm dla 50 mm)** 23,8

29,2

27,9

16,6

18,2

20,2

23,4

16,5

25,4

27,4

Skala słowna i przypisane jej punkty zamieszczone zostały poniżej: 100–90 punktów = 5 kratek, bardzo dobry; 89–75 = 4 kratki, dobry; 74–60 = 3 kratki, zadowalający; 59–45 = 2 kratki, przeciętny; 44–25 = 1 kratka, mierny; 24–0 = 0 kratek, niedostateczny; * – cena detaliczna sugerowana przez producenta; nd. – nie dotyczy;  jest;  nie ma; ** – bez wyostrzania, średnia ważona dla całego kadru

56

CHIP FOTO · VIDEO digital

CHIP FOTO · VIDEO digital

57

JA K I N T E R P R E T O WA Ć W Y N I K I Przy ogniskowej 25 mm i przymknięciu o dwie wartości przysłony ten aparat osiągnął najlepszy wynik w teście.

Odwzorowanie i nasycenie kolorów jest dobre. Co ciekawe, zdjęcia z tego cyfraka charakteryzują się bardzo małym poziomem szumów. Tylko przy czułości ISO 400 jest ich dużo więcej niż przy wartościach ISO 50, 100 i 200.

› Sony Cyber-shot DSC-P150 SOLIDNY OBIEKTYW: Aparaty cyfrowe Sony nadal wyposażane są w obiektywy cenionej firmy Carl-Zeiss.

DWA W JEDNYM: W aparacie Sony DSC-P150 akumulator i karta pamięci instalowane są obok siebie.

specyfikacji producenta. Photon 484 ostrzy już z odległości 5–6 cm, a nie 20 cm, jak podano w dokumentacji. Niestety, kupując tanio, musimy zaakceptować wady urządzenia. Przyznać trzeba, że aparat działa wolno. Na uruchomienie potrzebuje aż czterech sekund, a autofokus potrzebuje około 1 s, by prawidłowo ustawić ostrość. Wyświetlacz LCD też nie należy do najlepszych. Mała przekątna (1,6”) i niska rozdzielczość (80 tys. pikseli) sprawiają, że wyświetlany na nim obraz nie pokazuje dobrze wszystkich szczegółów zdjęcia. Operowanie czteropozycyjnym wybierakiem trochę denerwuje, gdyż jest on zbyt czuły. Często zdarza się, że zamiast przesunąć kursor w prawo lub w lewo, skacze on w górę lub w dół. Jakość zdjęć pozostaje na średnim poziomie, który powinien usatysfakcjonować raczej niezbyt wymagających fotoamatorów.

40 35 30 25 20 15 10 5 0

f/min.

25mm

50mm

Odległość między kolorowymi liniami pokazuje, jak bardzo na ostrości zyskuje obiektyw po przymknięciu o dwie wartości przysłony.

WIĘCEJ BŁYSKU: Lampę aparatu Sony DSC-V3 można zastąpić zewnętrznym fleszem instalowanym w stopce zamontowanej na górnym panelu cyfraka.

f/min.+2

100mm

200mm

Przykład Dotknięcie dolnej krawędzi szarego pola oznacza, że przy tej ogniskowej i przysłonie aparat uzyskał najgorszy wynik w teście.

Aparat jest niemal bliźniaczo podobny do opisanego już wcześniej w FVd 10/2004 (s. 43) modelu DSC-P100. Mają one ten sam zestaw funkcji, obiektyw i są tak samo skonstruowane. Różnią się jedynie wielkością matrycy CCD. Dla przypomnienia dodam tylko, że P100 ma matrycę o rozdzielczości 5 megapikseli, przetwornik w P150 liczy natomiast aż 7 milionów punktów. Wiąże się z tym większa liczba trybów rozdzielczości (6 zamiast 5), w jakich P150 zapisuje zdjęcia na karcie pamięci. Niestety, większa matryca CCD odbiła się niekorzystnie na szybkości rejestracji fotek seryjnych o maksymalnej wielkości. P150 może wykonać 5 siedmiomegapikselowych zdjęć z rzędu ze średnią (zmierzoną) prędkością 0,9 kl./s. P100 zapisywał 9 pięciomegapikselowych fotek z prędkością 1,15 kl./s. Porównując dwa niemal takie same aparaty, różniące się jedynie matrycą CCD, mamy doskonałą okazję, aby sprawdzić, w jaki sposób zwiększenie rozdzielczości przetwornika CCD wpływa na jakość zdjęć. Większa liczba rejestrowanych szczegółów przez matrycę liczącą 7 mln punktów przyczyniła się do lepszej oceny P150 w teście rozdzielczości Korena. Obydwa aparaty wyposażone zostały w przetwornik CCD o tym samym rozmiarze (1/1,8”), więc należałoby spodziewać się, że P150 generuje większe szumy na zdjęciach. Potwierdziło się to w testach – P150 otrzymał za poziom szumów około 10% gorszą notę niż model P100. Fotografie pochodzące z P150 mają też mniejsze aberracje niż te z P100. Zauważyłem też, że P150 robi

Fotografujemy wzorzec wypełniony coraz gęściej położonymi liniami, a następnie za pomocą programu ImageJ określamy, w którym momencie kontrast między nimi spada poniżej 60%. W ten sposób porównujemy rozdzielczość układu obiektyw-matryca różnych aparatów.

lepsze zdjęcia makro. Jest to zapewne zasługa mniejszej niż w P100 (10 cm) minimalnej odległości (6 cm), z której można pstrykać fotki makro. Podsumowując: siedmiomegapikselowy P150 otrzymał o 7 punktów większą notę końcową w kategorii „Jakość zdjęć” niż DSC-P100.

› Sony Cyber-shot DSC-V3 Bardzo udaną konstrukcją okazał się następca modelu V1 – Cyber-shot DSC-V3. Nowy model jest większy od poprzednika i cięższy o ponad 120 g. Zwiększenie wymiarów zostało wymuszone przez zamontowanie bardzo dużego ekranu LCD o przekątnej liczącej aż 2,5 cala. Szkoda tylko, że nie zwiększono rozdzielczości ekranu, który ma tyle samo pikseli co zastosowany w modelu V1 (123 tys.). Do tego czarny kolor obudowy sprawia, że aparat nie wygląda na plastikową zabawkę, tylko jest „poważnym” cyfrakiem.

Dużą zaletą aparatu jest bardzo szybki autofokus, który niemal natychmiast nastawia ostrość nawet w kiepskich warunkach oświetleniowych. DSC-V3 oferuje więcej trybów zapisu zdjęć niż V1, w tym rejestrację plików w formacie RAW, którego nie obsługuje DSC-V1. Szybki transfer zdjęć z pamięci do komputera zapewnia wbudowane złącze szeregowe USB 2.0. DSC-V3, w przeciwieństwie do DSC-V1, potrafi rejestrować sekwencje filmowe w rozdzielczości 640×480 pikseli z szybkością 30 kl./s, pod warunkiem że w aparacie zainstalujemy kartę Memory Stick Pro. Na tylnej ściance Sony Cyber-shot DSC-V3 ma zamontowanych kilka dodatkowych przycisków, zapewniających szybki dostęp do najczęściej używanych funkcji. Wśród nich znajdują się przyciski: korekcji ekspozycji w zakresie od -2 do +2 EV ze skokiem co 1/3 EV, blokady ekspozycji (AE Lock), zmiany trybu ustawiania ostrości z automatycznego na manualny (Focus) oraz wyboru sposobu pracy autofokusa – automatyczne nastawianie ostrości w pięciu punktach ekranu, tylko w centralnym lub w wybieranym ręcznie miejscu kadru (Frame). Zdjęcia z V3 charakteryzują się dużo mniejszymi szumami i aberracjami chromatycznymi niż fotki z V1. Nawet ciemne obszary fotografii robionych w pomieszczeniach pozbawione są kolorowych kropek. Spośród innych „siedmiomegapikselowców” DSC-V3 wyróżnia się też najlepszą wiernością oddania kolorów i drobnych szczegółów. W teście rozdzielczości Korena V3 uzyskał największą liczbę punktów wśród cyfraków z matrycą CCD liczącą 7 mln pikseli. Jedyną wadą V3 jest dobrze widoczny efekt winietowania pojawiający się na zdjęciach wykonanych w trybie szerokokątnym.

› Werdykt Liderami testu zostały dwa bardzo dobre aparaty cyfrowe. Pierwszym z nich jest Olympus Camedia C-70, któremu laury należą się za najlepszą notę końcową. Do jej uzyskania przyczyniła się niewątpliwie wysoka ocena w kategorii „Możliwości”, jak też za „Jakość zdjęć”. Drugie wyróżnienie otrzymuje Fujifilm FinePix E550, który uzyskał największą liczbę punktów za jakość fotografii w grupie testowanych cyfraków. 

WYBRANE SKŁADOWE OCENY JAKOŚCI ZDJĘĆ Nazwa kategorii

Canon PowerShot S60

Casio Exilim Pro EX-P700

Fujifilm FinePix E550

Fujifilm FinePix S5100

Kodak EasyShare Nikon Coolpix DX7590 4800

Olympus Camedia C-70 Zoom

Pentagram Photon 484

Sony Cyber-shot DSC-P150

Sony Cyber-shot DSC-V3

Zniekształcenia geometryczne

37 pkt

30 pkt

45 pkt

65 pkt

87 pkt

28 pkt

25 pkt

38 pkt

50 pkt

26 pkt

Test rozdzielczości (Koren)

85 pkt

92 pkt

89 pkt

54 pkt

66 pkt

69 pkt

72 pkt

59 pkt

74 pkt

84 pkt

Test zaszumienia

49 pkt

58 pkt

80 pkt

52 pkt

60 pkt

63 pkt

59 pkt

71 pkt

53 pkt

50 pkt

Poprawność odwzorowania barw

85 pkt

78 pkt

77 pkt

76 pkt

92 pkt

100 pkt

77 pkt

85 pkt

93 pkt

80 pkt

Makro

67 pkt

52 pkt

71 pkt

59 pkt

70 pkt

91 pkt

92 pkt

45 pkt

66 pkt

52 pkt

Aberracja chromatyczna

75 pkt

75 pkt

63 pkt

35 pkt

35 pkt

63 pkt

75 pkt

63 pkt

75 pkt

75 pkt

58

CHIP FOTO · VIDEO digital

PORADY

Galerie internetowe

]

Pokaż się światu

FOTOALBUM ONLINE Fotografie – niezależnie od sposobu ich przechowywania – służą do oglądania. Tworzymy więc albumy tradycyjne i elektroniczne, by swobodnie cieszyć oczy zarejestrowanym kiedyś obrazem. Tę radość można dzielić też z innymi dzięki internetowym galeriom.

Marcin Kwiecień

FOT.: F. SCHUSTER, J. URBAN

W

60

CHIP FOTO · VIDEO digital

łasne zdjęcia możemy zaprezentować na kilka sposobów, w zależności od ich rodzaju i tematyki. Fotografie z życia prywatnego zazwyczaj przeznaczone są tylko dla rodziny lub bliższych znajomych, ale już np. zdjęcia z wycieczki możemy pokazać szerszemu gronu. Nie ma też najmniejszych przeszkód, żeby poddać osądowi innych te ujęcia, które uznaliśmy za szczególnie interesujące. Jest także szansa, żeby stanąć w konkursowe szranki i zdobyć jakąś nagrodę. Krótko mówiąc: każdy znajdzie w Sieci odpowiednie dla siebie miejsce do publikacji zdjęć. Za prezentacją fotografii w Internecie przemawia jeszcze jeden argument: ileż to razy spotkaliśmy się z prośbą, by przesłać komuś fotki e-mailem! Nie sprawia to kłopotu jednak tylko wtedy, gdy zarówno liczba adresatów, jak i fotografii jest niewielka. W każdym innym przypadku marnujemy czas – lepiej założyć galerię w Sieci, a zainteresowanym rozesłać do niej odnośnik.

Do albumu marsz! W internetowej przestrzeni znajdziemy pomysł przeniesiony ze świata fotografii tradycyjnej: albumy z różnymi zdjęciami.

Oczywiście, najlepiej by było, gdyby prezentowane fotki powiązać tematycznie, bo to uprzyjemnia i ułatwia ich oglądanie. Tworząc album na WWW, będziemy musieli jakoś swoje prace skategoryzować. Zanim jednak to zrobimy, należy zarejestrować się w serwisie. Do najpopularniejszych galerii należą witryny: www.album.com.pl, foto.onet.pl oraz fotki.com (mimo polskiej nazwy jest to serwis anglojęzyczny). Ich zaletą jest to, że umożliwiają zakładanie własnych galerii bez jakichkolwiek opłat, wystarczy tylko wypełnić formularz rejestracyjny. Materiał zdjęciowy kopiuje się na serwer bardzo łatwo, bo za pomocą przeglądarki internetowej. Galerię tytułujemy, a poszczególne zdjęcia opisujemy. Tak przygotowane fotografie wysyłamy na serwer i... już możemy oglądać album w Sieci. Adres podajemy zainteresowanym, a jeśli będziemy chcieli, to bez znajomości hasła nikt nie obejrzy naszych fotografii – taka opcja jest dostępna w witrynach album.com.pl i fotki.com. Z kolei serwis Onetu i fotki.com dają szansę na utrwalenie przez innych zdjęć na papierze, choć na to też możemy nie wyrazić zgody. Jeśli powiemy też, że jest opcja blokująca możliwość dodawania komentarzy, to właściwie żadna dodatkowa wiedza

o tych serwisach nie jest już potrzebna. Na koniec tego krótkiego przeglądu dwie rady. Zanim podejmiemy decyzję o umieszczeniu swoich fotografii w jednym z tych serwisów, wcześniej powinniśmy przyjrzeć się zamieszczonym tam galeriom, bo tylko to pozwoli właściwie ocenić witrynę pod kątem własnych oczekiwań. I druga uwaga: jeśli ktoś chce zrobić prezentację z setki zdjęć, to powinien skierować swe kroki pod adres www.album.com.pl.

ALBUM.COM.PL: W najpopularniejszym polskim serwisie z galeriami moduł do kopiowania zdjęć pozwala na określenie tła pod zdjęciem, podpisu i słów kluczowych.

CHIP FOTO · VIDEO digital

61

FOTOTOK.ART.PL: W tym serwisie zdjęcia można oglądać przez różne filtry (działają tylko w Internet Explorerze), np. w negatywie lub jako czarno-białe.

POCZEKALNIA: Bez akceptacji stałych użytkowników serwisu fototok.art.pl nowi autorzy nie mogą prezentować swoich prac.

Lustereczko, powiedz przecie... Opisany sposób prezentacji własnego dorobku nie nakłada na nas – oprócz stricte technicznych – prawie żadnych ograniczeń. Pokazujemy to, co chcemy i jak chcemy. Jednak krytyka własnej twórczości przyda się każdemu. Może zatem poprosić bardziej doświadczonych fotoamatorów o ocenę naszych prac? W sieciowym fotoklubie pasjonaci fotografii nie przepuszczą nam żadnych błędów, ale udany kadr z pewnością pochwalą. W tych wirtualnych miejscach spotkań amatorów i profesjonalnych fotografów równie ważne jak ocena i komentowanie zdjęć są zapoznanie się z dorobkiem innych osób i wymiana poglądów. Wspólnoty takie – z powodu obowiązujących w nich reguł – noszą pewne znamiona elitarności, a mimo to są coraz bardziej popularne wśród stale rosnącej rzeszy użytkowników cyfraków. Zanim więc założymy konto w jednym z serwisów polskich lub zagranicznych, musi-

my dowiedzieć się, jakie zasady obowiązują w danym miejscu i od czego należy zacząć przygodę (w onePhoto.net obowiązuje nie tylko regulamin, ale także kodeks etyczny). Zbiory największych witryn liczy się już nie w tysiącach, ale setkach tysięcy fotek, więc na początek rzuca się w oczy ograniczenie liczby i częstotliwości dodawania fotografii do galerii. Rozpiętość jest spora: może to być jedno zdjęcie dziennie lub w tygodniu. Ta bariera ma służyć przede wszystkim temu, żeby autor naprawdę starannie dobrał materiał i włożył sporo wysiłku w przygotowanie go do publicznej prezentacji. Spotkanie z gremium oceniających ma wszak służyć podniesieniu poziomu własnych umiejętności. Ocena kompozycji czy oświetlenia pozwoli na korektę i uzyskanie jeszcze lepszych efektów w przyszłości i stworzy szansę na zdobycie wyróżnienia na głównej stronie fotoklubu. Stając się członkiem takiej sieciowej społeczności, zobowiązujemy się też do wyrażania opinii o pracach innych autorów. Naczel-

ne zasady obowiązujące w serwisach to umiar, rozwaga, szacunek dla innych i konstruktywna krytyka.

Gdzie się pokazać Niezależnie od tego, gdzie chcemy zaprezentować nasze prace, trzeba sprawdzić, czy twórcy strony nie nałożyli ograniczeń na wielkość pliku lub jego rozdzielczość. Ten techniczny detal może spowodować odrzucenie fotki, więc należy pogodzić się z faktem, że najczęściej konieczna będzie redukcja rozmiaru fotografii w pikselach (zazwyczaj największy wymiar nie może przekraczać 800 pikseli) i zwiększenie stopnia kompresji (wielkość pliku od 100 do 180 KB). Najpopularniejsze rodzime galerie internetowe to bez wątpienia plfoto.com i onePhoto.net. Stron zagranicznych jest oczywiście więcej, do najciekawszych zaliczamy photoSIG.com, ALTPhotos.com, fotocommunity.de, usefilm.com i PhotoBlink.com.

Do jeszcze bardziej elitarnych klubów należą serwisy www.fototok.art.pl i www.fotosabat.org. Od pozostałych galerii różnią się tym, że publikacja fotografii nie sprowadza się do założenia konta i spełnienia innych formalnych wymogów. Jeśli chcemy trafić do owych fotoklubów, musimy najpierw poddać swoje prace ocenie tych, którzy już tam są. Trwanie w zawieszeniu będzie tak długie, póki – w przypadku serwisu fototok.art.pl – nie zdobędziemy odpowiedniej liczby punktów przydzielanych przez recenzentów (opinia negatywna powoduje ujmowanie punktów), a okupowanie miejsca w Poczekalni FotoSabatu może się skończyć skasowaniem konta po miesiącu z powodu niepochlebnej opinii tzw. Kapituły. Cóż, żyje się raz: wszystkich, którzy nie boją się ocen, zachęcamy do eksploracji zaprezentowanych stron i życzymy wysokich not. Wymienione witryny nie ograniczają tematyki przedstawianych prac – wystarczy, że fotografie nie naruszają prawa i nie wzbudzają niesmaku. Inne reguły panują w wielu serwisach tematycznych, które zajmują się prezentacją zdjęć tylko z określonej dziedziny.

Więcej satysfakcji

PHOTOSIG.COM: Właśnie tu znajdziemy najbardziej nietypowe opcje przeglądania zbiorów – według np. modelu aparatu czy rodzaju użytego filtra.

62

CHIP FOTO · VIDEO digital

PLFOTO.COM: Tu nie ma zbędnych ozdobników i wodotrysków. Siła tej witryny tkwi m.in. w prostej i przejrzystej szacie graficznej.

ONEPHOTO.NET: Prowadzący serwis informują autora zdjęć o komercyjnych propozycjach wykorzystania jego prac.

Zamieszczenie fotografii w jednym z serwisów oferujących nam gotowe szablony lub umożliwiających poddanie ocenie naszych prac to z pewnością dobry sposób na prezentację w Sieci, jednak bardzo popularną metodą jest też stworzenie mniej lub bardziej rozbudowanej własnej strony WWW. Właściciel takiej witryny w pełni panuje nad zawartymi w niej treściami, może zupełnie swobodnie kształtować oprawę graficzną i jest ograniczony praktycznie tylko jednym: wielkością przestrzeni przeznaczonej na jego stronę na serwerze. Mówimy tu o najprostszym wypadku, kiedy konto WWW nie ma żadnych dodatkowych funkcji, takich jak np. możliwość uruchamiania skryp-

FOTOCOMMUNITY.DE: Najpopularnieszy u naszych zachodnich sąsiadów serwis ma osobny dział ze zdjęciami młodych fotografów.

tów PHP. Osoby zainteresowane prowadzeniem strony z takimi funkcjami mogą zajrzeć do ramki „PHP a fotografie” na następnej stronie. Konstruktor każdego serwisu WWW powinien znać choćby podstawy języka HTML, bo ułatwia to panowanie nad własną pracą. Jednak nieumiejętność posługiwania się znacznikami HTML wcale nie wyklucza z grona internetowych twórców. Istnieją bowiem programy, które zadbają o wygenerowanie odpowiedniego kodu – wystarczy odpowiednio nimi posterować. Są to na przykład Web Album Generator 1.6.0 (www.ornj.net), JAlbum (jalbum. net), Webthumb (www.phobosoft.ch), Arles Image Web Page Creator (www.digitaldutch.com/arles/), Express Thumbnail Creator (www.neowise.com) czy IrfanView. Tak, tak, dobrze nam znana przeglądarka graficzna pozwoli też stworzyć galerię internetową (z menu Plik trzeba wybrać Widok miniatur i w nowo otwartym oknie wskazać folder, wybrać fotografie i za pomocą polecenia Plik | Utwórz stronę HTML z wybranych obrazków).

Projekt witryny Dobrze przygotowana galeria internetowa nie może męczyć oglądającego. Zawsze trzeba pamiętać, że – poza nielicznymi przypadkami – takiego pokazu na WWW nie stworzyliśmy wyłącznie dla siebie. Nawigacja między podstronami musi być intuicyjna i umożliwiać łatwy powrót do głównego menu w każdej

chwili. Nie można też umieścić na serwerze witryny, która będzie ładowała się bez końca, co może zniechęcić nawet cierpliwych odwiedzających. Najczęstszym błędem galerii jest też ustawienie zbyt dużej rozdzielczości obrazków docelowych – przypomnijmy sobie organiczenia narzucane przez opisane wcześniej serwisy – wydłuża to czas ładowania strony i zabiera więcej miejsca z przestrzeni przeznaczonej na cały serwis WWW.

CHIP FOTO · VIDEO digital

63

TWORZENIE GALERII: Za pomocą Web Album Generatora prosto i szybko stworzymy własną stronę.

Po ustaleniu kolejności fotografii i sporządzeniu podpisów trzeba określić schemat kolorów, liczbę i rozmiar miniaturek oraz wielkość obrazków i sposób nawigacji po stronie.

 Zanim więc uruchomimy program, musimy ustalić kilka kwestii. Pomijamy dobór samego materiału zdjęciowego – każdy wie, co chce pokazać. W pierwszym kroku określamy rozdzielczość docelową obrazków (fotki powinny się mieścić na ekranie w taki sposób, żeby nie było konieczne używanie poziomego paska przewijania; pionowy często będzie wykorzystywany ze względu na elementy nawigacyjne strony i zmniejszoną wysokość netto okna przez różne elementy przeglądarki). Najlepiej wybrać 800x600, co przy najpopularniejszej obecnie rozdzielczości ekranu 1024x768 spowoduje, że spełniony zostanie wymieniony przed chwilą warunek, a średni rozmiar zdjęcia będzie oscylował w granicach 100 KB. Przeskalowanie obrazków zarówno w dół (do 640x480), jak i w górę (do 1024x768 lub większej liczby punktów) musi być uzasadnione. Mniejsza rozdzielczość fotografii może się przydać przy dużej liczbie zdjęć (spowoduje to redukcję objętości danych), większa natomiast pozwala dokładniej zaprezentować detale. Zmiany rozdzielczości można dokonać w programie graficznym, w którym obrabialiśmy kadry, lub też zdać się na mechanizmy zaszyte w aplikacji do tworzenia galerii.

4x6 czy 6x4 Druga ważna sprawa to wielkość miniaturek. Należy starać się, żeby krótszy bok ikonki fotografii nie był mniejszy niż 75 pikseli, bo taki rozmiar zapewni dobrą czytelność szczegółów. W tym miejscu warto przez chwilę poeksperymentować na kilku zdjęciach testowych – może okazać się, że wystarczą mniejsze rozmiary miniatur, a może być też tak, że zechcemy znacząco przekroczyć owe 75 pikseli.

64

CHIP FOTO · VIDEO digital

Trzeci aspekt tworzenia prezentacji jest po części związany z drugim. Musimy określić, ile kolumn i wierszy miniatur pojawi się na stronie. Przy zalecanym rozmiarze ikonek zmieści się ich w jednej linii nawet osiem. Jednak nie będzie to wyglądać zbyt elegancko, dlatego proponujemy nie umieszczać więcej niż sześciu (w przykładowej galerii zilustrowanej na sąsiedniej stronie zrzutem ekranowym są tylko cztery).

Myszki w dłoń

 Po uzupełnieniu opisów z menu File wybieramy Generate Album... i w nowo otwartym oknie określamy wygląd strony. Najpierw wpisujemy tytuł całego albumu, a potem ustawiamy tło strony i kolor poszczególnych napisów. Gdy już zdecydujemy o oprawie plastycznej, klikamy Next, po czym określamy liczbę (Index Row – rzędy, Index Column – kolumny) i rozmiar miniatur (Thumb Width – szerokość, Thumb Height – wysokość). Zaznaczamy Keep Photograph’s Aspect Ratio, co pozwoli na uniknięcie niepożądanego rozciągnięcia lub ściśnięcia obrazka. W polu URL podajemy adres naszej strony domowej. Po zatwierdzeniu konfiguracji za pomocą przycisku Next w kolejnym oknie definiujemy wygląd strony z fotografiami docelowymi. Opcję Display Main Navigation Bar powinniśmy zaznaczyć, bo określa obecność przycisków nawigacyjnych. Można natomiast odznaczyć opcję Display Thumbnail Navigation Bar, odpowiedzialną za wyświetlanie miniatur sąsiadujących z prezentowanym zdjęciem.

Skoro wiemy, jak powinna teoretycznie wyglądać galeria, to utwórzmy ją, używając Web Album Generatora. Aplikacja ta ma niewielkie wymagania, jest dość uniwersalna, łatwo ją się obsługuje i nie trzeba za nią płacić ani grosza. Najpierw dodajemy obrazki do albumu (Photos | Add photo) – najlepiej, jeśli komplet fotografii źródłowych umieścimy w jednym folderze, bo bez problemu można wtedy wybrać wszystkie zdjęcia. Okno programu podzielone jest na trzy części. Po lewej stronie widzimy listę wszystkich dodanych fotek w kolejności, w jakiej będą Podczas poszukiwania miejsca na własny serwis z fotografiami w pierwszej wyświetlane. Porząkolejności proponujemy wziąć pod uwagę serwery wymienione w tabeli. dek ten możemy zmieniać, przeciągaNAZWA SERWISU ADRES MIEJSCE UPLOAD jąc po prostu nazwę 100 Megs Free http://www.100megsfree.com/ 100 MB FTP, WWW lub używając niebieFreewebpage.org http://www.freewebpage.org/ 150 MB FTP, WWW TopCities.com http://www.topcities.com/ 150 MB FTP, WWW skich strzałek. Prawa Zero Catch http://www.0catch.com/ 100 MB FTP część okna to podHost Department http://free.hostdepartment.com/ 100 MB FTP gląd wybranego ob95MB.com http://www.95mb.com/ 95 MB FTP, WWW razka, do którego 250Free http://www.250free.com/ 250 MB FTP, WWW w polach edycyjnych Lycos Tripod http://www.tripod.pl/ 50 MB WWW poniżej możemy doWorldzone.net http://www.worldzone.net/ 50 MB WWW dać tytuł i szczegółoProHosting.com http://free.prohosting.com/ 50 MB FTP, WWW we objaśnienia.

WSKAZÓWKA BEZPŁATNE SERWERY

GOTOWA GALERIA: Osiągnięcie odpowiedniego wyglądu galerii wymaga najczęściej wykonania małego testu. Swoboda w manipulowaniu wyglądem stron z miniaturkami to zaleta Web Album Generatora.

WSKAZÓWKA PHP A FOTOGRAFIE Bardziej zaawansowani użytkownicy czy osoby z zacięciem programistycznym mogą pokusić się o stworzenie galerii internetowej za pomocą skryptów PHP. Wykorzystuje się do tego bibliotekę GD lub ImageMagick. W Sieci można znaleźć gotowe projekty (poniżej zamieszczamy kilka adresów) – niektóre wymagają serwera MySQL, część obywa się bez niego. Użycie PHP pozwala m.in. na całkowicie swobodne dopasowanie wyglądu galerii do własnych upodobań lub potrzeb, stworzenie pokazu slajdów czy założenie osobnych kont dla różnych użytkowników. Tu warto zajrzeć: NAZWA SERWISU

ADRES

phpMyPhotos

http://sourceforge.net/ projects/phpmyphotos http://coppermine.sf.net http://www.minigal.dk

Coppermine MiniGal Yet Another PHP Image Gallery

http://yapig.sourceforge.net

Musimy się zdecydować, czy elementy nawigacyjne będą pokazywane nad (Display Navigation Controls Above Photo) czy pod (Display Navigation Controls Below Photo) obrazkiem. W kolejnym kroku z listy rozwijalnej wybieramy rozdzielczość docelową (jeśli ktoś przeskalował materiał już wcześniej, to wybiera Original Size) i pozostawiamy zaznaczenie przy Preserve Original Aspect Ratio (nie ma zniekształceń obrazków). Teraz wystarczy tylko wskazać folder docelowy, kliknąć Finish i w zależności od rozmiaru galerii i ustawień programu pójść do kuchni po kawę lub wyciągnąć się przed monitorem. Po krótszym lub dłuższym oczekiwaniu zobaczymy okienko z przyciskiem o mile brzmiącej nazwie View Finished Album, który pozwoli na otwarcie

POJEDYNCZE ZDJĘCIE: Web Album Generator umożliwia dodawanie elementów nawigacyjnych nie tylko w postaci tekstowej, ale także jako ilustrowane odnośniki do poprzednich i następnych zdjęć.

okna przeglądarki z właśnie stworzoną galerią. Jeśli stwierdzimy, że to konieczne, robimy wszytkie korekty i ponownie generujemy naszą stronę.

Pro publico bono Dzieło skończone, czas je upublicznić. Najważniejsze będzie znalezienie serwisu, w którym umieścimy nasz album. Miejsc pozwalających za darmo utrzymać stronę WWW jest sporo. Można ich szukać w polskich portalach lub też w zagranicznych. Ta ostatnia propozycja jest o tyle kusząca, że serwisy te oferują znacznie większą przestrzeń dyskową: od 50 do nawet 250 MB (www.250free.com). Ceną za „wynajem” jest zwykle obecność banerów reklamowych, a dodatkowym ograniczeniem limit miesięcznego transferu danych. Zwłaszcza to ostatnie należy koniecznie wziąć pod uwagę przy wyborze miejsca. Pomogą w tym serwisy gromadzące dane o tego typu serwerach: www.freewebhostingsearch.com, www.findmyfreehost.com i www.free-web-hosts.com. Na uwagę zasługuje też strona www.95mb. com oferująca 95 MB przestrzeni dyskowej oraz... brak banerów i limitu miesięcznego transferu. Jeśli ktoś potrzebuje bardzo dużo miejsca, to powienien swe kroki skierować pod wymieniony już adres www.250free.com. Mniejszą przestrzeń – 150 MB – dostaniemy, tworząc konta np. w serwisach www.freewebpage.org czy www.topcities.com, a po 100 MB proponują właściciele www.100megsfree.com, www. 0catch.com czy free.hostdepartment.com. Gdy lokalizacja strony jest już ustalona, to trzeba skopiować przygotowaną witrynę na serwer. Wiele serwisów udostępnia odpowiednie narzędzie na stronie WWW i cała na-

sza praca będzie polegać wyłącznie na wskazaniu położenia plików na dysku. Jeśli takiej opcji nie ma, musimy skorzystać z klienta FTP (nawiasem mówiąc, jest to najbardziej efektywny sposób) – dane konfiguracyjne z pewnością znajdziemy w informacjach o sposobie korzystania z danego serwera. Prostym, ale skutecznym programem do FTP jest popularny menedżer plików Total Commander (polecenie Sieć | FTP Połączenie...). Jeśli ktoś woli osobne narzędzie, to polecamy wypróbowanie darmowego SmartFTP (www.smartftp.com) lub WS_FTP Home (www.ipswitch.com/products/ file-transfer.html). Zależnie od wielkości przesyłanych danych i szybkości łącza musimy zaczekać kilka lub kilkanaście minut, bo przeważnie wysyłamy więcej niż 500 KB (przykładowy prezentowany tu album złożony z 36 fotografii o rozdzielczości 800x600 pikseli i miniaturkach w rozmiarze 100x75, utworzony za pomocą Web Album Generatora, zajmuje 2,8 MB). Po odczekaniu tego czasu z autora stajemy się widzem i wpisujemy adres naszej strony w przeglądarce. Sprawdzamy, czy wszystkie elementy (także na podstronach) ładują się poprawnie – jeśli tak jest, śmiało możemy podać namiary na nasz album wszystkim zainteresowanym.

Do następnej galerii Dzieło skończone, oceny zebrane – czas na odpoczynek. A co dalej? Fotografia to wspaniałe hobby i z pewnością wcześniej lub później znów zechcemy podzielić się zarejestrowanymi szklanym okiem obrazami. Czy to będzie pojedyncza fotka, czy cały album, nie ma to znaczenia: nie trzymajmy zdjęć tylko na swoich dyskach! 

CHIP FOTO · VIDEO digital

65

A B C F O T O G R A F I I Budowa aparatu

]

CO KRYJE CYFRAK Samochodem można jeździć, nie znając szczegółow jego konstrukcji. Jednak do opanowania tańczacego na śliskiej nawierzchni pojazdu bardzo przyda sie informacja, czy ma on napęd na przednią, czy też tylną oś... Również w poskromieniu niesfornego aparatu może się Marcin Pawlak przydać kilka informacji o tym, jak on właściwie funkcjonuje.

WYŚWIETLACZ: W cyfrowym kompakcie służy zarówno do kadrowania zdjęcia, wyświetlania zarejestrowanej fotografii, jak i obsługi aparatu poprzez wyświetlane na nim menu.

CELOWNIK LUNETKOWY: Przydaje się np. przy silnym świetle słonecznym, gdy na wyświetlaczu LCD niewiele widać. LAMPA BŁYSKOWA: Służy do oświetlania kadru przy słabym świetle zastanym.

POKRĘTŁO NASTAW: Służy do szybkiego zmieniania trybu pracy aparatu bez konieczności korzystania z menu.

KARTA PAMIĘCI: Cyfrowe aparaty fotograficzne zapisują wykonane zdjęcia na kartach pamięci flash. W zależności od rozmiarów zdjęć i pojemności karty można na niej zapisać od kilkunastu do kilku tysięcy zdjęć.

P

ierwszy obraz, który uznawany jest za fotografię, zarejestrowany został w 1826 roku przez Nicéphore’a Niepce’a na wypolerowanej metalowej płycie. Jednak do współczesnej fotografii dużo bliżej jest dagerotypowi, wynalezionemu w 1839 przez Louisa Jacques’a Daguerre’a. Niezależnie od tego, który z dziewiętnastowiecznych wynalazków uznamy za prekursora dzisiejszego aparatu fotograficznego, wykorzystywały one zjawiska znane dużo wcześniej. Czy można się jednak doszukiwać podobieństw między skomplikowanymi cudami nowoczesnej techniki, jakimi są współczesne aparaty cyfrowe, a aparatami stosowanymi niemal dwa wieki temu? Chociaż może to wprawić dumnych właścicieli elektronicznych cacek w zdumienie, konstrukcja i podstawowa zasada działania aparatów fotograficznych pozostały od stuleci niezmienne.

Pudełko z dziurką Prototypem wszystkich aparatów fotograficznych jest ciemnia optyczna (camera obscura), używana – np. przez malarzy – już w szesnastym wieku. Składa się ona z: obiektywu, zamiast którego stosowano początkowo mały otworek w przedniej

ściance aparatu, przepuszczający do wnętrza wąską wiązkę promieni świetlnych,

zaciemnionego pudełka – korpusu aparatu, matowej szyby umieszczonej w tylnej ściance aparatu, na której promienie przechodzące przez obiektyw tworzą odwrócony obraz przedmiotów znajdujących się przed ciemnią. Aby otrzymać zdjęcie, należy w miejscu matowej szyby (matówki) umieścić materiał światłoczuły – wówczas tworzący się za obiektywem obraz zostanie na nim zarejestrowany. I to w zasadzie wszystko, co wchodzi w skład najprostszego aparatu fotograficznego. Tak długo, jak długo stosowane materiały światłoczułe wymagały czasu naświetlania określanego w minutach czy godzinach, by zakończyć ekspozycję, wystarczyło zasłonić obiektyw przykrywką. Zastosowanie materiałów mocniej uczulonych na światło zaowocowało wprowadzeniem do konstrukcji aparatu kolejnego elementu – migawki. Jej zadanie to ograniczenie czasu ekspozycji do ściśle określonego zakresu. W konstrukcji obiektywu z kolei pojawił się element zwany przysłoną, który ograniczając ilość światła wpadającego do wnętrza aparatu przez obiektyw, powoduje zmianę zarejestrowanej na zdjęciu głębi ostrości (więcej

MATRYCA ŚWIATŁOCZUŁA: Półprzewodnikowy sensor, by mógł rejestrować fotografie barwne, zostaje przykryty siatką filtrów odpowiadających barwom podstawowym RGB.

o obiektywach i głębi ostrości pisaliśmy w FVd 9/2004, s. 104, oraz 11/2004, s. 86). Mimo upływu czasu wspomniane elementy: ciemnia optyczna, obiektyw i element rejestrujący obraz, są wciąż obecne w każdym aparacie fotograficznym – czy to analogowej lustrzance, czy cyfrowym kompakcie. Migawka wraz z przysłoną nie miały już tyle „szczęścia” i są nieobecne w wielu współczesnych aparatach – zwłaszcza tanich cyfrowych kompaktach.

ZDJĘCIE CYFROWE PRZEBYWA DŁUŻSZĄ DROGĘ NIŻ ANALOGOWE MATRYCA ŚWIATŁOCZUŁA: To jeden z elementów, od których zależy jakość otrzymywanych zdjęć.

rejestracja obrazu na matrycy półprzewodnikowej obraz analogowy

Światło odbite od przedmiotów znajdujących się w kadrze.

PROCESOR OBRAZU: Cyfrowy kompakt jest urządzeniem dużo bardziej skomplikowanym od swego analogowego pobratymca. Jest tak, gdyż do jego zadań należy nie tylko zarejestrowanie, ale i wstępna obróbka obrazu. OBIEKTYW: Tak jak w aparacie analogowym, układ optyczny ma decydujący wpływ na jakość obrazu. 66

CHIP FOTO · VIDEO digital

KABLE POŁĄCZENIOWE: Służą do przesyłania zarejestrowanych zdjęć do komputera bądź na ekran telewizora.

sygnał analogowy

W aparacie cyfrowym procesor sygnałowy i oprogramowanie interpretują obraz zarejestrowany przez matrycę i przekształcają go do postaci cyfrowej.

sygnał cyfrowy

obr az a nal ogo wy

W aparacie analogowym odwrócony obraz przedmiotów znajdujących się przed aparatem zostaje zarejestrowany na błonie światłoczułej.

APARAT ANALOGOWY: Obraz rzutowany przez obiektyw na błonę światłoczułą jest rejestrowany od razu w postaci końcowej – jako analogowy negatyw bądź diapozytyw.

obróbka elektroniczna

Przetworzony do postaci cyfrowej obraz zapisywany jest na nośniku elektronicznym, zwykle na karcie pamięci flash.

APARAT CYFROWY: Matryca aparatu rejestruje zdjęcie w postaci analogowej. Jest ono przekształcane do postaci cyfrowej, poddawane obróbce i zapisywane na nośniku, zwykle karcie pamięci flash. CHIP FOTO · VIDEO digital

67

[ABC fotografii • Budowa aparatu] BUDOWA CYBERLUSTRZANKI pryzmat pentagonalny wizjer

matówka

migawka pomocnicze lustro pomiarowe matryca przysłona

MIGAWKA APARATU: Ten precyzyjny mechanizm odpowiada za zakres czasów, z którymi może być naświetlane zdjęcie. Mechanizmy starszego typu miały roletki z gumowanego płótna, dziś kurtyny nowoczesnych migawek zbudowane są z metalu.

czujniki AF i pomiaru światła

Elektronika upraszcza konstrukcję korpus ruchome lustro półprzepuszczalne

obiektyw

wizjer

matówka

lustro półprzepuszczalne

pomocnicze lustro pomiarowe

czujniki AF i pomiaru światła

68

CHIP FOTO · VIDEO digital

Wśród amatorskich i półprofesjonalnych aparatów cyfrowych spotykamy dziś jedynie trzy rozwiązania konstrukcyjne. Jest to dużo mniej, niż istnieje odmian ich analogowych odpowiedników – okazuje się, że zastosowanie matrycy światłoczułej (więcej o budowie i funkcjonowaniu półprzewodnikowych sensorów pisaliśmy w numerze 9/2004) zamiast błony fotograficznej pozwoliło pod pewnymi względami uprościć budowę aparatu. Klasyczne aparaty fotograficzne zawierają, oprócz układu rejestrującego obraz, układy umożliwiające wykadrowanie zdjęcia (wizjer), dokonanie pomiaru warunków ekspozycji (światłomierz), ustawienie ostrości (dalmierz lub układ AF)... Każdy z tych elementów istnieje w kilku odmianach, stąd liczba możliwych wariantów aparatu fotograficznego jest ogromna. Tymczasem okazało się, że zastosowanie półprzewodnikowej matrycy zamiast błony światłoczułej pozwala zrezygnować, przynajmniej w prostszych aparatach, z nich wszystkich. Jak to możliwe? Dzieje się tak, gdyż matryca światłoczuła, w przeciwieństwie do klasycznego filmu, może rejestrować obraz w sposób ciągły, a nie tylko w trakcie wykonywania zdjęcia. Dzięki temu rejestrowany przez nią obraz może być przekazywany na wyświetlacz aparatu, co pozwala na kadrowanie zdjęcia bez wykorzystania dodatkowego, optycznego wizjera. Co więcej, przy odpowiedniej konstrukcji sensora czas odczytu z niego danych może być niemal dowolnie regulowany, zbędna zatem staje się mechaniczna migawka. Na tym jednak nie koniec. Obraz odczytywany z matrycy może zostać wykorzystany do określenia prawidłowych warunków ekspozycji zdjęcia – a więc eliminuje z konstrukcji aparatu mniej lub bardziej zaawansowany światłomierz. Ta sama matryca wreszcie pełni funkcję czujnika pomiarowego układu AF. To dlatego w bardziej zaawansowanych kompaktowych cyfrakach można wskazać dowolny punkt kadru jako obszar ustawiania ostrości bądź parametrów ekspozycji. Jak widać, wykorzystanie matrycy „do wszystkiego” przynosi same korzyści. Czy aby na pewno?

Wychowywanie dziecka to ciężka praca. Ale przygotowanie filmu z pierwszego roku życia Twojej pociechy nie musi być trudne!

Pinnacle Studio Plus. Najtrudniejsza część jest już zrobiona – masz dziecko i zapisany na taśmie film z pierwszych chwil jego życia. Teraz czeka Cię najłatwiejsze – zebranie tych cudownych chwil w całość za pomocą programu Pinnacle Studio Plus, dzięki któremu cudowny film powstanie w ciągu dosłownie kilku minut – niezależnie od tego czy materiał pochodzi z kamery cyfrowej czy też analogowej. Po skończeniu edycji po prostu nagraj film na płycie DVD i już możesz pokazywać swoje dzieło nawet całemu światu. Jeśli chcesz się dowiedzieć jak samodzielnie zrobić ciekawy film za pomocą Pinnacle Studio Plus zamów wersję testową programu – odwiedz naszą stronę internetową: www.studiohowto.com/p4

© 2004 Pinnacle Systems, Inc. Wszelkie prawa zastrzeżone. Pinnacle Systems oraz Pinnacle Studio są zarejestrowanymi znakami towarowymi firmy Pinnacle Systems w USA oraz innych państwach.

[ABC fotografii • Budowa aparatu] Z tego też powodu konstrukcje kompaktowe dominują w segmencie mniej lub bardziej zaawansowanych aparatów amatorskich. Tu zalety takiego wykorzystania matrycy są bezsporne – umożliwiają budowanie aparatów małych, tanich i funkcjonalnych.

Lustereczko, powiedz przecie...

RUCHOME LUSTRO: Uchylne zwierciadło kieruje obraz na matówkę. Dzieki niej w wizjerze widać kadr, który zostanie zarejestrowany przez matrycę. W trakcie wykonywania zdjęcia lustro unosi się do góry, a migawka odsłania matrycę.

Prościej nie zawsze znaczy lepiej Niestety, rzeczywistość nie jest aż tak różowa i matryca zachowuje się zgodnie ze starą zasadą, że „jak coś jest do wszystkiego, to jest do niczego”. I tak obrazowi przekazywanemu na wyświetlacz LCD wciąż daleko do jakości tego widocznego w wizjerze aparatów analogowych – nie bez powodu niektóre cyfrowe kompakty wciąż wyposażone są w optyczne wizjery lunetkowe. Również w roli układów pomiaru parametrów ekspozycji i czujników układu autofokusa półprzewodnikowe matryce obrazowe spisują się gorzej niż wyspecjalizowane układy. Kolejna pułapka tkwi w samej istocie „kompaktowego” wykorzystania matrycy. Stale pracująca matryca, jak każdy układ elektroniczny, wydziela pewne ilości ciepła, co powoduje wzrost stałych zakłóceń sygnału zwanych prądem ciemnym, widocznych na zdjęciu w postaci szumów. Podobnie rzecz ma się z możliwością rezygnacji z mechanicznej migawki. Elektroniczna kontrola czasu ekspozycji wymaga przeznaczenia części powierzchni matrycy na dodatkowe układy sterujące – co znów powoduje pewien wzrost rejestrowanych szumów.

70

CHIP FOTO · VIDEO digital

Nie powinno dziwić zatem, że w aparatach przeznaczonych dla profesjonalistów i zaawansowanych fotoamatorów sięgnięto po najbardziej uniwersalną ze znanych konstrukcję aparatu fotograficznego – lustrzankę jednoobiektywową. Jej cyfrowa wersja tak naprawdę niewiele różni się od analogowego pierwowzoru. Elementem, który odróżnia lustrzanki jednoobiektywowe od pozostałych, jest uchylne zwierciadło, umieszczone ukośnie zaraz za obiektywem. Kieruje ono światło wpadające przez obiektyw na matówkę, na której tworzy obraz – dokładnie taki sam zostanie zarejestrowany przez matrycę. No właśnie – taki sam, czyli odwrócony do góry nogami. Wśród starych analogowych lustrzanek można spotkać takie, w których obraz (odwrócony) obserwuje się bezpośrednio na matówce. Trudno jednak to rozwiązanie polecać jako wygodne, dlatego większość lustrzanek, także cyfrowych, wyposażona jest w pryzmat pentagonalny. Pełni on dwie funkcje: odwraca obraz oraz kieruje go w kierunku równoległym do osi obiektywu. To ostatnie pozwala kadrować obraz w sposób najbardziej intuicyjny – przykładając wizjer aparatu do oka. Ponieważ szklany pryzmat jest dość ciężki, w tańszych lustrzankach (Canon 300D, Nikon D70) stosuje się układ zwierciadeł – konstrukcja taka, chociaż tańsza, powoduje niestety pewien spadek jasności obserwowanego obrazu.

istotny mankament takiej konstrukcji. Następna na drodze światła staje migawka. W lustrzance analogowej była ona niezbędna, gdyż światło wpadające obok lustra zaświetliłoby materiał światłoczuły. Chociaż, jak już wspomnieliśmy, w aparacie cyfrowym można z niej zrezygnować, zalety mechanicznego regulowania czasu ekspozycji matrycy (dzięki temu większa jest aktywna powierzchnia sensora) powodują, że stosuje się ją w dalszym ciągu. W aparatach analogowych stosowano kilka różnych rodzajów migawek mechanicznych. W cyfrowych lustrzankach małoobrazkowych wykorzystuje się tylko metalowe migawki szczelinowe. Migawka taka składa się z dwóch przysłon (zwanych kurtynami), przesuwających się jedna za drugą przed płaszczyzną matrycy. Pomiędzy nimi tworzy się szczelina o regulowanej szerokości. Jako że przesuwa się ona wraz z kurtynami, światło wpadające przez nią oświetla całą powierzchnię matrycy. Czas naświetlania regulowany jest poprzez zmianę szerokości szczeliny. Zakres możliwych do uzyskania w ten sposób czasów jest bardzo duży: od 1/12 000 s do wielu godzin. Przy dłuższych czasach naświetlania szerokość szczeliny równa jest szerokości matrycy i cała jej powierzchnia naświetlana jest jednocześnie. Tę cechę wykorzystuje się podczas wykonywania zdjęć z lampą błyskową, gdyż błysk lampy trwający najwyżej 1/1000 s musi trafić w takie „okno czasu”. Przy krótszym czasie naświetlania błysk lampy oświetliłby jedynie fragment matrycy o szerokości szczeliny migawki.

Mruganie okiem No dobrze, ale jak zrobić zdjęcie, skoro na drodze pomiędzy obiektywem a matrycą znajduje się lustro? Ma ono, jak już wspomnieliśmy, konstrukcję uchylną. Tuż przed wykonaniem zdjęcia zwierciadło unosi się do góry, odsłaniając światłu drogę do matrycy. Dlatego też w trakcie ekspozycji zdjęcia nie jest możliwa obserwacja kadru w wizjerze – ale nie jest to

WYŚWIETLACZ APARATU: Ekranik LCD to centrum sterowania współczesnego aparatu. Korzystając z niego, ustawiamy większość funkcji cyfraka; w przypadku aparatów kompaktowych wyświetla on też obraz rejestrowany przez matrycę, umożliwiając w ten sposób kadrowanie zdjęcia.

OGROM INFORMACJI: W wizjerze nowoczesnej lustrzanki widać o wiele więcej niż tylko obraz rejestrowany przez obiektyw. Na obrzeżach kadru wyświetlane są informacje o wszystkich istotnych parametrach ekspozycji i pracy aparatu. Dzięki temu możemy je skontrolować bez odrywania oka od wizjera.

Niby podobne, a jednak nie... Chociaż aparaty analogowe i cyfrowe łączy tyle podobieństw, jest między nimi istotna różnica. Sam aparat, poza zapewnieniem odpowiedniej jakości rzutowanego obrazu (obiektyw, przysłona) i właściwego czasu ekspozycji nie ma najmniejszego wpływu na kształt wykonywanego zdjęcia. Jego rola kończy się w chwili zarejestrowania obrazu na błonie światłoczułej (przewinięcie filmu możemy pominąć). W aparacie cyfrowym w tym momencie dopiero zaczyna się cały skomplikowany proces obróbki zarejestrowanego przez matrycę obrazu, od którego w dużym stopniu zależy jakość wykonanego zdjęcia. Na tym jednak nie koniec różnic. Przede wszystkim element rejestrujący zdjęcie jest integralną częścią aparatu. Pomijając profesjonalne aparaty średnio- i wielkoformatowe oraz będącą wyjątkiem Leicę R8 (moduł rejestrujący obraz jest w nich wymienny), jesteśmy skazani na taką matrycę, jaką zamontował producent. Jeśli nie podobają nam się rezultaty jej pracy, możemy najwyżej zmienić aparat. Taki stan rzeczy ma daleko idące konsekwencje – w aparacie analogowym możemy wykorzystać, w zależności od tematu zdjęcia i warunków oświetleniowych, od kilku do kilkunastu mniej lub bardziej specjalizowanych materiałów światłoczułych. Tymczasem matryca jest jedna – i musi sobie poradzić w każdych warunkach. To dlatego producenci nieustannie pracują nad unowocześnieniem tego elementu cyfraka. Część modyfikacji ma znaczenie raczej marketingowe, niektóre istotnie wpływają na jakość rejestrowanych zdjęć. Najbardziej podkreślanym parametrem każdej nowej generacji matryc jest liczba megapikseli, chociaż wpływ tego akurat parametru na jakość zdjęć można rozpatrywać tylko w połączeniu z resztą aparatu – głównie obiektywem. Więcej na ten temat pisaliśmy w artykule „Pikselowe megakłamstwo” (FVd 9/2004, s. 20). Czy to, jak zbudowany jest aparat, ma w ogóle jakieś znaczenie? Jeśli korzystamy tylko z trybu „zielonego” w cyfrowym kompakcie – nie. Jeżeli jednak chcemy nasz aparat wykorzystywać bardziej kreatywnie, warto wiedzieć, skąd się biorą rozmaite ograniczenia jego możliwości. 

CHIP FOTO · VIDEO digital

71

WA R S Z TAT

Prawidłowe użycie lampy błyskowej

]

ZDJĘCIA

NA BŁYSK Czy zdarza nam się stosować lampę błyskową nie tylko w ciemności? Jeśli nie, popełniamy błąd, nie wykorzystując możliwości, które daje nam aparat. Pokażemy, w jaki sposób błysk poprawia zdjęcia wykonywane także w dzień, i jak zadziwiające efekty można dzięki temu uzyskać.

[Warsztat• Prawidłowe użycie lampy błyskowej] BŁYSK DOPEŁNIAJĄCY: LEPSZE ZDJĘCIA W DZIEŃ  Pomiędzy słonecznym dniem i ciemną nocą istnieje więcej odcieni jasności, niż to dostrzegają nasze oczy lub potrafi zarejestrować aparat fotograficzny. Jeśli wskutek pewnych „sztuczek” mózgu nie zauważamy tego ograniczenia naszego zmysłu wzroku, to na fotografiach ów problem jest trudny do przeoczenia. Przy kontrastowych scenach aparat tak ustawia czas i przysłonę, by poprawnie zarejestrować tę część kadru, którą uzna za najważniejszą. W przytłumionym, rozproszonym świetle automatyka daje dobre efekty, ale przy ostrym świetle słonecznym grożą nam miejscowe prześwietlenia lub

POD ŚWIATŁO: Włosy są ładnie podświetlone, ale postać modelki jest zbyt ciemna.

niedoświetlenia. Na zdjęciu po lewej stronie między dwiema skrajnymi wartościami jasności – białe plamy na ramionach oraz słabo widoczny ciemny wzorek na koszulce – znajduje się niewiele odcieni, np. włosy zlewają się w ciemną plamę.

Znacznie więcej szczegółów W takiej sytuacji pomocna jest wbudowana lub zewnętrzna lampa błyskowa. Zdjęcie po prawej pokazuje, o ile więcej szczegółów można uzyskać dzięki rozjaśnieniu zacienionych obszarów motywu – znacznie przy tym poprawia się plastycz-

ność ujęcia. Niestety, w wielu modelach włączenie lampy powoduje ograniczenie najkrótszego czasu naświetlania do 1/125 s, co przy ostrym świetle słonecznym prowadzi do prześwietlenia. Dlatego ważna jest, także w trybie błysku, możliwość ustawienia przysłony na wartość 11 lub wyższą. Im jest ona większa, tym mniejszy otwór, przez który światło trafia do aparatu. Wybranie małego otworu przysłony ogranicza ilość światła padającego na matrycę, ale zwiększa głębię ostrości. Drugim sposobem jest zastosowanie bardzo krótkiego czasu synchronizacji z lampą, nawet do 1/8000 sekundy. Taką funkcję oferują zaawansowane aparaty i modele fleszy zewnętrznych. Zaleca się też zmniejszenie siły błysku – powinien on jedynie rozjaśniać, a nie stanowić główne źródło światła dla danej sceny. Przy zbyt ostrym doświetleniu pierwszy plan będzie nienaturalnie jasny. Większość aparatów umożliwia korekcję siły błysku lampy. Jeśli tej funkcji brakuje, poradzimy sobie za pomocą prostego triku: wystarczy przesłonić lampę dwiema warstwami papierowych chusteczek, co skutecznie osłabi światło, nawet jeśli lampa dysponuje silnym błyskiem.

ROZJAŚNIENIE: Błysk dopełniający likwiduje problem, ponieważ oświetla modelkę z przodu.

TAK MIERZĄ ŚWIATŁO SYSTEMY LAMP BŁYSKOWYCH

K.D., oprac. Piotr Dębek

TAK DZIAŁA TTL: Po lewej, na zdjęciu trudnego do sfotografowania motywu, automatyka lampy daje się oszukać, mierząc najjaśniejszy punkt. Po prawej system TTL uwzględnia rozkład świateł całej sceny.

Nawet proste cyfraki zawierają inteligentne funkcje pomiaru światła. W najprostszym wariancie fotokomórka z przodu aparatu mierzy światło odbite od motywu. W bardziej skomplikowany sposób, ale z większą precyzją pracuje pomiar TTL (Through The Lens = przez obiektyw). Mierzy on światło padające przez soczewki bezpośrednio na sensor rejestrujący obraz. Wysokiej klasy aparaty cyfrowe dysponują matrycowym pomiarem TTL: dzieli on powierzchnię sensora na kilka obszarów, każdemu z nich przydzielając inną wagę przy ustalaniu błysku opty-

malnego dla całej sceny. Unika się wówczas przepalenia obiektów na pierwszym planie, co jest typową wadą aparatów, które próbują rozjaśnić odległe ciemne tło za pomocą błysku. Bez systemu TTL problemem są też silnie odblaskowe powierzchnie, jak na przykład folia aluminiowa lub woda. Mocno odbijając światło, zwodzą one automatykę lampy. Dobre aparaty z systemem TTL uwzględniają też odległość od obiektu. Zależnie od pomiaru światła zastanego aparat określa odpowiednią siłę błysku już przed uruchomieniem wyzwalacza. Podczas fotografowania lampa wysyła najpierw przedbłysk pomiarowy, na podstawie którego ostatecznie określana jest optymalna siła doświetlenia. CHIP FOTO · VIDEO digital

73

ZWIĘKSZANIE ZASIĘGU BŁYSKU Wbudowane flesze mają przeważnie małą lub bardzo małą moc. Są w miarę skuteczne, gdy interesujący nas obiekt jest oddalony nie więcej niż o dwa lub trzy metry. Z tym ograniczeniem można sobie poradzić za pomocą prostego triku. Efektywny zasięg lampy błyskowej zależy bowiem m.in. od czułości matrycy aparatu oraz od ustawionej przysłony. Prawie wszystkie aparaty cyfrowe ofe-

›

rują kilka wartości czułości, zwykle mieszczących się w zakresie od 50 do 1600 ISO. Po zmianie na kolejną większą czułość, np. ze 100 do 200 ISO, zasięg lampy zwiększa się półtora raza. Zwiększenie czułości o dwa stopnie, np. ze 100 do 400 ISO, podwaja zakres efektywnego błysku. W ten sposób możemy spróbować wykonać zdjęcie, gdy musimy się oddalić, aby zmieścić w kadrze

grupę osób. Jednakże metoda ta ma wadę: przez zwiększenie czułości matrycy rośnie też niebezpieczeństwo prześwietlenia obiektów znajdujących się na pierwszym planie. Należy więc pilnować, by przestrzeń między obiektywem a głównym tematem zdjęcia pozostała pusta. Drugi problem stanowi zwiększanie się poziomu szumów na fotografii. Należy w takich sytuacjach, jeśli to możliwe, fotografować, używając formatu RAW. Kompresja JPEG pogarsza sytuację, zwiększając jeszcze

ŚWIATŁO BOCZNE:BLINDTEXT DROGA DO NIEBANALNYCH AUFHELLBLITZEN STATT HEADLINEPORTRETÓW

CO DWIE LAMPY, TO NIE JEDNA: Mimo odchylenia ruchomej głowicy lampy do góry obraz pozostaje stosunkowo płaski (po lewej stronie). Lampa pomocnicza (Slave) umieszczona z tyłu głowy nadaje obrazowi głębię.

ZDJĘCIA W PÓŁMROKU: Lampa pomocnicza (Slave), umieszczona z boku i służąca jako główne źródło oświetlenia, oraz brak światła bezpośrednio padającego na modelkę nadają obrazowi niecodziennego wyrazu.

 Motyw uzyskuje plastyczność dopiero wtedy, gdy zostanie oświetlony z tyłu, a najlepiej z ukosa. Różnicę między efektem działania lampy błyskowej skierowanej w stronę sufitu a dodatkowym błyskiem oświetlającym z tyłu pokazują dwa zdjęcia u góry. Najlepiej ustawić dodatkową lampę tak, aby nie była skierowana w naszą stronę podczas fotografowania. W ten sposób unikniemy ukośnego padania światła na obiektyw – bezpośrednie oświetlenie grozi prześwietleniem zdjęcia lub powstaniem efektu flary, czyli brzydkich kolorowych kółek na fotografii. W takiej sytuacji dodatkową ochronę mogą stanowić osłony przeciwsłoneczne zakładane na obiektyw.

Niesprzężone sterowanie światłem Rozdzielając aparat i lampę błyskową, można uzyskać interesujące efekty. Zdjęcie po lewej stronie u dołu przedstawia

74

poziom szumu obrazu. Jeśli musimy zaakceptować „cyfrowe ziarno” jako mniejsze zło, w trakcie komputerowej obróbki warto sięgnąć po specjalne programy do odszumiania (renomowany Photoshop jest w takich wypadkach mało skuteczny). Najbardziej znane to Neat Image, Noise Ninja czy darmowy, a równie skuteczny co pozostałe, NoiseWare Community Edition. Wszystkie te aplikacje zostały zamieszczone na płytach CD dołączonych do poprzednich numerów FVd .

CHIP FOTO · VIDEO digital

POMOCNA LAMPA DODATKOWA (SLAVE) Zdjęcia w ramce „Światło boczne” z lewej strony pokazują wyraźnie, że dodatkowy błysk poszerza możliwości osób stosujących lampę błyskową – także wówczas, gdy dysponują modelem o ruchomej głowicy. Lampa pomocnicza (Slave) jest wyzwalana światłem lampy błyskowej wbudowanej w aparat lub umocowanej na tzw. gorącej stopce. Dzięki temu działa praktycznie bez

opóźnienia. Można ją umieścić w dowolnym miejscu pomieszczenia, dlatego nadaje się doskonale do twórczej zabawy światłami. Dobrymi lampami pomocniczymi są tzw. lampy automatyczne: fotokomórka mierzy siłę oświetlenia i przerywa błysk po osiągnięciu ustawionej jasności. Automatyka TTL lamp pomocniczych sterowanych zdalnie ze względu na koszty nie cieszy się popu-

larnością i wykorzystywana jest przede wszystkim przez profesjonalistów. Działa ona w ten sposób, że to główna lampa na aparacie steruje urządzeniami pomocniczymi, bezprzewodowo wysyłając do nich optymalne parametry pracy. Podczas uroczystości należy ustawić najlepiej 2-3 flesze dodatkowe (Slave) w rogach pomieszczenia i użyć lampy błyskowej skierowanej na sufit (najlepiej, jeśli jest on biały). Możliwość ciekawego zastosowania lamp pomocniczych dają także zdjęcia portretowe.

ŚWIATŁO MIESZANE: TRIKI RĘCZNEJ REGULACJI SIŁY BŁYSKU

działanie światła bocznego jako głównego źródła oświetlenia sceny. W tym wypadku wykorzystano możliwość sterowania z aparatu zewnętrznym fleszem za pomocą kabla. Ten sam efekt możemy uzyskać też w aparatach cyfrowych bez złącza do synchronizacji zewnętrznej lampy błyskowej. Umieszczamy dodatkowy flesz z fotocelą z boku motywu. Otoczenie musi być bardzo ciemne, aby ściany znajdujące się naprzeciw lampy nie odbijały zbyt wiele rozproszonego światła. Szczelnie okrywamy lampę papierową chusteczką, tak aby jej błysk wystarczył zaledwie do wyzwolenia fotoceli lampy Slave. Wykonując kilka zdjęć próbnych, ustalamy optymalną siłę lampy dodatkowej.

KREATYWNE UŻYCIE LAMPY BŁY  Na zdjęciach z fleszem ruch często jest zamrożony, przez co fotografie są przesadnie statyczne. Odpowiedzialny za to jest nie tyle czas otwarcia migawki, co krótki czas trwania samego błysku. Efekt ten pogłębia się, gdy jasność otoczenia w porównaniu z siłą błysku lampy jest tak znikoma, że nie ma wpływu na naświetlenie. Możemy jednak twórczo połączyć naturalne i sztuczne źródła światła. Niektóre aparaty oferują możliwość wydłużenia czasu naświetlania znacznie powyżej 1/125 sekundy, przyjętej za standard dla fotografowania z fleszem. Dzięki temu tworzy się interesująca kombinacja zamro-

OSZUKANA AUTOMATYKA: Przy ustawieniu pomiaru światła na punktowy i pomiarze na osobie na pierwszym planie lampa włącza się zbyt wcześnie.

SKOWEJ: REJESTROWANIE RUCHU żonych lampą konturów i smug, powstających wskutek rozmycia ruchu zarejestrowanego dzięki światłu zastanemu. Dlatego zdjęcie zyskuje na dynamice: tancerze wyglądają, jakby rzeczywiście się poruszali.

Dynamika dzięki smugom ruchu Alternatywnie do ruchu osób przed aparatem za pomocą opisanej techniki można robić podobne zdjęcia, szybko przesuwając aparat. Lampy na suficie i ścianach zamieniają się wtedy w interesujące smugi światła.

PRAWIDŁOWE POŁĄCZENIE: Mierzymy czas naświetlania na akwarium, a następnie błyskamy z opóźnieniem, doświetlając pierwszy plan.

 Prawdziwym wyzwaniem są motywy o dużych kontrastach. Jeśli fotografujemy je, korzystając z automatyki lampy błyskowej, możemy otrzymać dwa efekty: albo tło jest zbyt jasne, a obiekty w otoczeniu są tylko ciemnymi sylwetkami, albo obiekty na pierwszym planie tak wpływają na pomiar, że błysk prześwietla naturalnie oświetlone tło, w tym wypadku akwarium.

Dopełnianie błyskiem W takiej sytuacji stosujemy niezawodną, choć pozornie skomplikowaną procedurę: niezbędny jest odpowiednio długi czas naświetlania, dzięki któremu uwzględnimy na zdjęciu naturalne źródła światła, a jednocześnie rozjaśnimy obiekty na pierwszym planie odpowiednio dobraną siłą błysku, nie prześwietlając ich jednak. Optymalną wartość czasu naświetlania uzyskamy, stosując punktowy pomiar

ZBYT CIEMNE: Skorzystanie tylko ze światła zastanego poprzez wyłączenie flesza prawidłowo naświetli akwarium, ale ukryje osobę na pierwszym planie w głębokim cieniu.

światła wybranego fragmentu tła bez włączania lampy błyskowej. Odczytujemy wynik i przestawiamy aparat w tryb manualny, samodzielnie wprowadzając wartości czasu i przysłony, które wynikły z pomiaru. Dopiero teraz uaktywniamy lampę, która zatroszczy się o doświetlenie pierwszego planu – tło naświetli się „samo” światłem zastanym.

CHIP FOTO · VIDEO digital

75

[Warsztat• Prawidłowe użycie lampy błyskowej]

[Warsztat• Prawidłowe użycie lampy błyskowej]

RUCHOME ŹRÓDŁA ŚWIATŁA  Gdy fotografujemy ruchome źródła światła z użyciem wydłużonego czasu naświetlania, np. samochody z włączonymi reflektorami lub – jak na zdjęciu niżej – osobę z zapalonymi sztucznymi ogniami, obiekty wydają się poruszać do tyłu. Dzieje się tak, ponieważ promień światła zdaje się wyprzedzać osobę, a nie

ZWALCZAMY EFEKT CZERWONYCH OCZU

ciągnąć się za nią, jak moglibyśmy oczekiwać. Przyczyna tego jest bardzo prosta: na początku wykonywania zdjęcia aparat wysyła błysk i utrwala obraz osoby w pozycji początkowej. Przez pozostały czas do zakończenia ekspozycji aparat rejestruje tylko sztuczne ognie – świecą one tak mocno, że naświetlają matrycę. Osoba pod koniec swojego ruchu jest zbyt słabo oświetlona, prawie niewidoczna na zdjęciu. Prawie, bo szczątkowy poblask wystarczy, by zarejestrować ją jako „ducha”. Efektu tego można uniknąć, aktywując w aparacie tak zwany błysk na drugą kurtynę, oznaczany przeważnie jako tryb

SPÓŹNIONY BŁYSK: Funkcja Rear powoduje wyzwolenie błysku nie na początku rejestrowania zdjęcia, ale tuż przed jego zakończeniem. Pozwala to przy dłuższych czasach naświetlania na rejestrowanie obiektów przemieszczających się w ostatniej fazie ich ruchu.

BŁYSK I BALANS BIELI Światło nowoczesnych lamp ma spektrum barwne zbliżone do naturalnego światła dziennego, czyli jego temperatura wynosi ok. 5400 kelwinów. Z reguły właściwy dla lampy balans bieli ustawia się nawet wówczas, gdy fotografujemy przy zachmurzonym niebie lub w pomieszczeniu z jarzeniówkami. Regulacja

76

CHIP FOTO · VIDEO digital

balansu bieli jest konieczna prawie zawsze, jeśli używamy ścian lub sufitów jako powierzchni odbijających światło, ponieważ bardzo rzadko są one całkiem białe. Zależnie od ich tonu barwią one odbite światło i zarazem zdjęcie. Niezbędne jest wówczas ustawienie balansu bieli według samodzielnie określone-

Rear. W trybie tym lampa błyska dopiero bezpośrednio przed zakończeniem naświetlania i zamraża osobę w końcowej fazie ruchu. Zdjęcie poniżej pokazuje efekt takiego działania: sztuczne ognie ciągną się za postacią, a nie wyprzedzają jej. Niestety, technika ta ma pewną wadę: przy długim czasie naświetlania, sięgającym niekiedy trzech i więcej sekund, pozycji i wyrazu twarzy osoby w momencie wyzwalania migawki nie sposób przewidzieć. Podobne motywy powinno się więc kilkakrotnie fotografować, aby później można było wybrać najlepsze ujęcie.

Błysk z funkcją Slow Synch Oprócz samodzielnej regulacji wszystkich parametrów można skorzystać z tzw. trybu powolnej synchronizacji (Slow Synch). Tło zostanie naświetlone wówczas za pomocą długiej, nawet kilkusekundowej ekspozycji, natomiast obiekty na pierwszym planie rozjaśni lampa błyskowa. Tryb powolnej synchronizacji można spotkać np. w trybie nocnego portretu, dostępnego w większości aparatów. Zalecane jest wówczas użycie statywu.

go wzorca. Należy to wykonać w sposób następujący: używając lampy, sfotografować szarą lub białą kartkę, na której odbija się barwa sufitu. Następnie tę fotografię wskazać naszemu cyfrakowi jako wzorzec temperatury barwowej. Jeśli to możliwe, w tak trudnych sytuacjach warto zapisywać zdjęcia w formacie RAW. W trakcie przetwarzania takiego pliku będziemy mieli nieograniczone możliwości regulacji punktu bieli.

 Żaden problem nie zajmuje początkujących fotografów i producentów aparatów tak bardzo, jak efekt czerwonych oczu. Jeśli błysk lampy pada pod kątem prostym na źrenice, co w aparatach z wbudowaną lampą błyskową jest nie do uniknięcia, z powodu silnie ukrwionego dna oka światło odbija się prosto w obiektyw. Co gorsza, w półmroku źrenice są szeroko otwarte i odbijają światło, zabarwiając je na czerwono.

Przedbłysk często nieprawidłowy Podstawową metodą rozwiązania problemu jest oszukanie oczu błyskiem wstępnym, tak żeby źrenice się zmniejszyły jeszcze przed wyzwoleniem właściwego błysku, a tym samym „ukryły” dno oka. Nie dość, że metoda ta jest bardzo nieprzyjemna w ciemnych pomieszczeniach i uniemożliwia wykonywanie spontanicznych ujęć, to na dodatek bardzo często nie jest ona skuteczna. Można jednak ominąć ten problem w inny sposób: X Zwiększając odległość między osią obiektywu a źródłem światła poprzez wykorzystanie do tego lampy zewnętrznej montowanej w tzw. gorącej stopce aparatu lub połączonej z nim kabelkiem. Światło padające skośnie z góry w kierunku twarzy nie odbije się już od dna oka wprost w kierunku obiektywu. Przy ujęciach szerokokątnych wystarczy odsunąć lampę o 10 cm. X Wiele zewnętrznych lamp błyskowych ma możliwość odchylania głowicy w pionie. Jeśli mamy do dyspozycji jasny sufit,

RYZYKOWNIE: Przedbyłysk przeciwdziała efektowi czerwonych oczu, ale często nie jest całkowicie skuteczny.

WŁAŚCIWY KĄT: Błysk o dużej sile odbity od sufitu nie grozi pojawieniem się efektu czerwonych oczu i poprawia rozkład świateł na twarzy.

odbicie od niego sztucznego światła zapobiega efektowi czerwonych oczu i bardziej naturalnie oświetla pomieszczenie. Błysk jednak powinien być silny, ponieważ światło musi pokonać podwójny dystans.

starczająca dla danego motywu w konkretnych warunkach oświetleniowych. Idealne są lampy, które oprócz odchylanej głowicy mają także dodatkowy mały reflektor. Część światła kierują one bezpośrednio w stronę fotografowanego obiektu, co poprawia plastyczność motywu.

Ładniejsze zdjęcia z lampą zewnętrzną Lampy typu Metz 44AF-4, które wyświetlają na małym ekranie optymalną odległość od motywu, przy ruchomym reflektorze często wyłączają tę informację. Należy więc sprawdzić, wykonując kilka zdjęć próbnych, czy moc błysku jest wy-

ZAMRAŻANIE SZYBKIEGO RUCHU Ponieważ czas trwania błysku jest o wiele krótszy niż otwarcie migawki aparatu, to flesz decyduje o liczbie informacji, które może zebrać matryca. Zdjęcie jest tym ciemniejsze, im wcześniej po wyzwoleniu migawki błysk zostanie wyłączony. Nasz zmysł wzroku okazuje się zbyt bezwładny, by odróżnić „powolne” naświetlanie 1/500

od krótkiego błysku 1/50 000 s. Jeśli ludzie lub samochody w ruchu można bez problemu zamrozić przy 1/500 s, to skrzydła małego ptaszka czy pękający balon przy takiej ekspozycji będą rozmazane. Aby uzyskać ostre zdjęcia takich szybkich obiektów, potrzebujemy silnego błysku z minimalnym czasem trwania. Klasyczne ujęcie spadają-

cej kropli wykonuje się w całkowicie ciemnym pomieszczeniu. Aparat ustawiony jest na długi czas naświetlania, a migawka otwarta. Błysk zostaje wyzwolony specjalnym detektorem dźwięków, podłączonym do flesza i uruchamiającym go. Naświetlanie jest więc realizowane w trakcie błysku lampy – mechanika aparatu byłaby zbyt wolna, aby zadziałać we właściwym ułamku sekundy. Można też próbować wyzwolić flesz ręcznie metodą prób i błędów.

CHIP FOTO · VIDEO digital

77

T E S T P R A K TY C Z N Y Canon EOS 300D

]

Canon EOS 300D w fotografii studyjnej

AMATORSKA LUSTRZANKA

NIE DLA AMATORÓW

KOLEKCJA MODY SEBASTIANA KUBIAKA: Prezentowane fotografie miały zostać wydrukowane w formacie 100x200 cm. Spowodowane tak dużym powiększeniem szumy postanowiłem twórczo wykorzystać i za pomocą Photoshopa przetworzyłem je, by wyglądały jak ziarno fotograficzne. Plan zdjęciowy zbudowałem w prosty sposób: skierowałem z boku rozproszone światło na modelkę, a ciemne tło rozjaśniłem względem głównego motywu o 1,5 wartości przysłony dwiema dodatkowymi lampami.

S Miałem do zrobienia szybką sesję – modelka w sportowych strojach kąpielowych. Do tej pory fotografowałem cyfrowym kompaktem Olympus E-10. Ale teraz klient wymagał większych plików do druku w formacie A4. Potrzebowałem aparatu z matrycą o co najmniej 6 mln pikseli. Na półce w sklepie był tylko Canon EOS 300D. Długo się nie zastanawiałem. Po godzinie z nowym cyfrakiem w ręce byłem z powrotem w studiu. Plan zdjęciowy zaaranżowałem już wcześniej, mogłem więc od razu rozpocząć sesję. Niestety, wszystkie zdjęcia, które zrobiłem, nadawały się tylko do kosza. Tomasz Kulak, notował Andrzej Łuc

78

CHIP FOTO · VIDEO digital

zybka sesja serii produktów do niewielkiego katalogu. Zdjęcia mają być na jutro. Jedna modelka. Pozy raczej statyczne. Białe tło. Światło studyjne, rozproszone (soft-box). Wskazanie ze światłomierza mierzącego światło padające – przysłona 11, czas otwarcia migawki możliwie najkrótszy. Żeby uzyskać właściwe nasycenie kolorów strojów i mieć czystą biel w tle, przysłonę aparatu zmieniam na 8, by prześwietlić ujęcia o jedną działkę. Balans bieli ustawiam oczywiście na flesz (5400 K). Takie parametry ekspozycji na Olympusie E-10 pozwalały uzyskać dobrze naświetlone zdjęcia, które nie wymagały już zabiegów w Photoshopie. Olympus nieźle radził sobie także w warunkach plenerowych. Był jednak za wolny i miał za małą matrycę – 4 mln pikseli. Zapis serii 4 zdjęć w formacie TIFF trwał ok. 2 minut. Konieczność szybkiej pracy i wymagania klienta dotyczące wielkości reprodukcji zmusiły mnie do podjęcia decyzji o zmianie sprzętu. Potrzebowałem aparatu szybszego, z większą matrycą i z możliwością stosowania wymiennej optyki. Zdecydowałem się na system Canona i ze względu na dostępność wybrałem model 300D.

Zaufałem nowoczesnej technologii Canon EOS 300D w swojej klasie amatorskich lustrzanek cyfrowych wydawał mi się wówczas aparatem na tyle nowoczesnym, że powinien sprostać moim wymaganiom podczas pracy w studiu. Jednak zawiodłem się. Trudno nim uzyskać dobrze naświetlone zdjęcia, nie mówiąc o właściwym odwzorowaniu kolorów. Ustawienia, które wcześniej stosowałem w Olympusie E-10, okazały się za trudne dla Canona. Światła wyglądały na „wyżarte”, czyli pozbawione jakichkolwiek szczegółów.

Tło nie było białe, a kolor skóry wpadał w purpurę. Sprawdziłem dokładnie w pliku EXIF informację o wartościach ekspozycji dla wykonanych zdjęć. Sprawdziłem światłomierz. Nie pomyliłem się. Były takie, jak wcześniej ustawiłem. To matryca tego aparatu nie toleruje w żadnym stopniu nadmiaru światła. A mój błąd polegał na tym, że nie zrobiłem wcześniej żadnych testów. Sesję trzeba było powtórzyć. Oczywiście przedtem musiałem ustalić, jak dobrać parametry, żeby uzyskać jasne, niewypalone światła, odpowiedni kolor skóry i wyrazistość szczegółów w ciemnych partiach obrazu. Gdy naświetlałem według wskazań światłomierza, zdjęcia wychodziły niedoświetlone, a mimo to wciąż brakowało na nich informacji w światłach. Dopiero dwukrotne zwiększenie wartości przysłony pozwoliło mi uzyskać właściwy efekt, lecz konieczna była

obróbka w Photoshopie (funkcja: Obrazek | Nadaj obrazek – Tryb: Mnożenie odwrotności). Ale przecież nie o to chodzi. Coś jednak było nie tak.

Balans bieli tylko według wzorca Po wielu próbach doszedłem do wniosku, że aby uzyskać zadawalające mnie efekty, muszę zrezygnować z jakichkolwiek ustawień automatycznych. Konieczne jest regulowanie balansu bieli według wzorca, najlepiej stosując szarą kartę Kodaka. Wtedy aparat prawidłowo reaguje na wartości ekspozycji ustawione według światłomierza. Eureka! Niemożliwe staje się możliwe – obrazy zachowują prawidłową rozpiętość tonalną i nie przekłamują koloru. Poza tym z łatwością można „dociągnąć” je w Photoshopie. Tyle

CHIP FOTO · VIDEO digital

79

[Test praktyczny • Canon EOS 300D]

Canon EOS 300D

przyciskiem AE-Lock. Jego użycie automatycznie uruchamia pomiar w polu dwóch krzyżujących się w środku prostokątów, pokrywających około 9% kadru. To wydaje się sensowne i może zastąpić częściowo pomiar punktowy, którego ten aparat nie ma. Brakuje mi natomiast możliwości swobodnego wyboru sposobu pomiaru oświetlenia. Pomiar można korygować poprzez użycie kompensacji naświetlenia i bracketing. W moim wypadku nie wchodzi to jednak w grę. Muszę się skupić wyłącznie na pracy z modelem. Dodatkowe klatki w bracketingu i korekcja ekspozycji z poziomu przycisku i pokrętła sterującego opóźniłyby moją reakcję. Na planie decydują ułamki sekund. tylko, że nadal nie można oddać surowych zdjęć klientowi. A przecież jest to aparat dla amatorów chcących szybko i łatwo uzyskać udane ujęcia. Jak oni to robią?!

Ustawienia tylko manualne Wszystkie sesje realizuję, zapisując zdjęcia w formacie RAW, dlatego wyzerowałem ustawienia korekcji nasycenia koloru czy wyostrzania, dostępne w menu aparatu. Balans bieli ustawiam zaś samodzielnie według wzorca, osobno dla każdego planu. Fotografując w studiu, pracuję w trybie manualnym. Jednak konstruktorzy tego aparatu postanowili ułatwić zadanie początkującym fotografom i podjęcie decyzji o wyborze wielu parametrów powierzyli wyłącznie automatyce. Tylko w ten bowiem sposób wytłumaczyć można to, że sposoby pomiaru światła przypisali na stałe do różnych trybów pracy aparatu: segmentowy do automatycznego (P, Tv, Av), centralnie ważony do manualnego (M) i skupiony do pomiaru blokowanego

Autofokus nie działa pewnie Aparat w całkowicie automatycznych trybach oraz w tzw. trybie A-DEP, czyli z preselekcją głębi ostrości, automatycznie wybiera jeden z siedmiu punktów pomiaru ostrości. Na jakiej zasadzie, nie wiem, ale nawet fotografując przedmioty, się gubi. Może jest za czuły? W pozostałych trybach punkt pomiaru można wybrać manualnie. Przytrzymując spust wciśnięty do połowy i blokując dokonany pomiar w celu przekadrowania ujęcia, autofokus nie działa pewnie, nie trzyma ostrości na wybranym motywie i ustawia ją w innym miejscu.

Obsługa i ergonomia Przez wiele lat fotografowałem w systemie Nikona (F90X). Po koleżeńsku korzystałem z Canona F1 i EOS-a 1N. Potem był Olympus E-10. Wszystkie te aparaty mają znakomicie zaprojektowany dostęp do funkcji sterujących. Natomiast w mojej „trzysetce” zostało to bardzo utrudnione.

TOMASZ KULAK Rocznik 1976. Pierwsza Komunia i pierwszy aparat – Fied. Potem kółko fotograficzne w szkole podstawowej. Terminuje w klasycznych zakładach fotograficznych. Tam zdobywa solidne podstawy warsztatu. Na co dzień fotografuje dla agencji reklamowych. W 1999 r. wystawia „Jazz w Rurze” – czarno-białe zdjęcia muzyków jazzowych występujących w klubie Rura we Wrocławiu. Jego pasją jest klasyczna fotografia czarno-biała. Ponieważ aparat ma wiele funkcji, sterowanie nim zarówno z poziomu menu na monitorze LCD, jak i za pomocą przycisków i pokręteł na korpusie jest dość skomplikowane, a także mało intuicyjne. Na szczęście nie muszę z nich wszystkich korzystać. Korpus 300D został zbudowany z plastiku, dlatego aparat jest lekki. Dla mnie to wada – podczas naświetlania na długich czasach przenosi drgania lustra, powodując poruszenie zdjęcia. Funkcja podnoszenia lustra tuż przed wyzwoleniem migawki będzie dostępna dopiero wówczas, gdy zainstalujemy zmodyfikowany firmware (FVd pisał o tym szczegółowo w nr 7–8/2004, s. 20). Zarówno dla mnie, jak i moich klientów najważniejszy jest efekt końcowy. Z dokładnie naświetlonej matrycy 300D można naprawdę wiele wycisnąć. Nie gwarantuje tego jednak automatyka aparatu, lecz świadome i precyzyjne sterowanie manualne oraz potrzebny na testy i obróbkę materiału czas. Niestety, tego ostatniego profesjonaliście zazwyczaj ciągle brakuje. „

OD SUROWEGO PLIKU PO GOTOWĄ REKLAMĘ

CHIP FOTO · VIDEO digital

www.canon.com.pl

CENA

ok. 4600 PLN (korpus) ok. 5000 PLN (z obiektywem 18–55)

W INTERNECIE

ok. 4000 (z obiektywem)

Maksymalna rozdzielczość:

3072x2048 pikseli

Efektywna liczba pikseli:

6,3 mln

Typ matrycy: PRZYCISKI SELEKTORA: Aparatem steruje się mało intuicyjnie, dostęp do wielu funkcji uzyskiwany jest poprzez wciskanie kombinacji przycisków.

CMOS

Rozmiar matrycy:

22,7x15,1 mm

Czasy migawki:

30–1/4000 s, Bulb

ISO:

100–1600

Zdjęcia seryjne:

7-polowy

Pomiar światła:

Balans bieli:

35-polowa fotokomórka SPC (pomiar punktowy, częściowy oraz centralnie ważony) 7 predefiniowanych oraz manualny

Obsługiwane typy kart pamięci: Formaty plików: Rozmiar LCD: Złącza: Wymiary (szer. x wys. x dł.): Waga (bez obiektywu i baterii): Mocowanie obiektywu:

CompactFlash I/II

JPEG, RAW (RAW+JPEG)

Samowyzwalacz:

UCHWYT PIONOWY: Grip mieści dwa akumulatory, poprawia też znacznie funkcjonalność apartu podczas wykonywania pionowych kadrów. Z uchwytem aparat lepiej leży w ręce.

PARAMETRY PRZETWARZANIA OBRAZU: Aparat pozwala na zapamiętanie trzech grup ustawień. Dla każdego z nich możemy określić wartość kontrastu, wyostrzania, nasycenia i odcień koloru.

2,5 kl./s, 4 w serii

Autofokus: RĘCZNE USTAWIANIE BALANSU BIELI: Dopiero po manualnym ustawieniu balansu bieli, np. na szarej karcie Kodaka, można ustawiać prametry ekspozycji zgodnie ze wskazaniami światłomierza. Po lewej stronie ujęcie wykonane z automatycznym balansem bieli i niedoświetlone o 1 działkę przysłony. W środku zdjęcie po wstępnej obróbce w Photoshopie (funkcja Obrazek | Nadaj obrazek – Tryb: Mnożenie odwrotności). Z prawej gotowy materiał przekazany klientowi.

80

DANE TECHNICZNE WWW

10 s 1,8’’, 118 000 pikseli USB, Video Out 142x99x72,4 mm 560 g bagnet typu EF/EF-S

POKRĘTŁO TRYBÓW: Aparat został wyposażony w wiele trybów pracy automatycznej, umożliwia jednak wykonywanie zdjęć z ustawieniami manualnymi.

CHIP FOTO · VIDEO digital

81

ZAWARTOŚĆ

NA NASZYM CD EDYTORY GRAFICZNE

FOTO-VIDEO CD

e-Paint 2.0.14

WS_FTP HOME 9.02

HYPERSNAP-DX 5.62.01

Light Artist 1.0 Pixel32 1.0 RC2 Build 425 Amazing Photo Editor 4.9 BWorks 1.0

NOWE NARZĘDZIA I PROGRAMY

Batch Image Resizer 2.05 BetterJPEG 1.3.5 PhotoMeister 2.58 Paint Shop Pro 9.01 KATALOGOWANIE ZDJĘĆ

Na dołączonej do tego numeru CHIP FOTO-VIDEO digital płycie CD umieściliśmy zestaw kilkudziesięciu programów, dzięki którym obróbka materiału fotograficznego i wideo stanie się łatwiejsza i wydajniejsza. Oprócz tego zamieszczamy aplikację FotoSpec, służącą do prezentowania rankingu i szczegółowych danych technicznych aparatów cyfrowych opisanych w bieżącym numerze naszego magazynu.

Uaktualnienia

POLECAMY

Paint Shop Pro 9.01 Najnowsza wersja jednego z najbardziej znanych programów graficznych. Aplikacja umożliwia przeglądanie, rysowanie i animację obrazków. Dodatkowo za jej pomocą można tworzyć zrzuty ekranowe, animowane GIF-y, miniaturki obrazów, konwertować pliki graficzne itp.

„ Darmowa (do zastosowań niekomercyjnych) przeglądarka graficzna, w której dodatkowo można zmieniać interfejs. Standardowo dostępnych jest kilka „skór”, z których każdy na pewno wybierze coś dla siebie. Przeglądanie zdjęć może odbywać się w kilku trybach. Pierwszy oddaje do dyspozycji użytkownika okno folderów wraz z wyświetlonymi miniaturkami znajdujących się w nich zdjęć. Po kliknięciu dowolnej fotografii pojawi się ona w oknie podglądu (okienka drzewa katalogów i miniaturek można ukryć). Drugi tryb to przeglądanie pełnoekranowe – wyświetlana fotografia może być przeskalowana do rozmiarów naszego Pulpitu, tak aby od razu można było zobaczyć całe zdjęcie. Ostatni sposób przeglądania jest rozwinięciem

ACDSee 7.0 Build 61 Program do zarządzania zbiorami multimedialnymi. Charakteryzuje się ergonomicznym interfejsem, obsługuje wiele formatów graficznych, pozwala na przeglądanie i katalogowanie zgromadzonych zbiorów oraz umożliwia retuszowanie fotografii. ShowExif 0.05-51 beta Program wyświetlający szczegółowe dane EXIF wybranego zdjęcia. EXIF to tekstowy opis zdjęcia cyfrowego, zwykle generowany przez aparat lub program do obróbki grafiki. Zawiera wszystkie informacje o ustawieniach aparatu podczas fotografowania.

FASTSTONE IMAGE VIEWER 1.5

Niewielki program umożliwiający edycję obrazów JPEG bez ich dekompresji. Aplikacja pozwala między innymi na obracanie i obcinanie zdjęć oraz usuwanie efektu czerwonych oczu. Ponadto potrafi dodać do zdjęcia datę lub tekst. Za pomocą BetterJPEG-a można obrabiać wiele obrazów naraz.

Advanced CATaloguer Pro 2.4

 Często musimy ładować własne zdjęcia na serwer. W tym celu potrzebny jest klient FTP. WS_FTP ma wygodny w użyciu interfejs graficzny, pozwala łatwo kopiować, przenosić i kasować pliki oraz katalogi. Zapisane w książce adresy serwerów wraz z ustawieniami (hasło i login do serwisu) umożliwiają szybkie połączenie z wybranym zdalnym serwerem. Szerokie możliwości konfiguracji oraz duża liczba dodatkowych narzędzi sprawiają, że każdy użytkownik dostosuje ten program do swoich potrzeb.

 Rozbudowany program do tworzenia zrzutów ekranowych, które następnie można zachować na dysku lub przesłać pocztą elektroniczną. Aplikacja pozwala zrobić „zdjęcie” całego ekranu, pojedynczych przycisków, menu lub obszaru wyznaczonego przez użytkownika oraz umożliwia obróbkę otrzymanych w ten sposób obrazów. Ciekawą opcją jest robienie zrzutów specjalnych, np. ekranów aplikacji wykorzystujących DirectX (gry). HyperSnap-DX może służyć także jako prosta przeglądarka graficzna.

Windows 98/2000/XP, 30-dniowa

Windows 98/Me/2000/XP, 15-dniowa

Folder View 2.1 Image Comparer 2.1c PicaJet 2.3 FlipAlbum 5 Standard 5.5 PRZEGLĄDARKI GRAFICZNE

viewRAW 1.09 FastStone Image Viewer 1.5 Brennig's 1.4.1 PolyView 4.21 ACDSee 7.0 Build 61 FreshView 3.60 Xnview Deluxe 2.18 NARZĘDZIA

Total Commander 6.03a HyperSnap-DX 5.62.01 DVD-Lab Pro 1.0 Batch Auto Corrector 0.8 Dup Detector 3.122 FastStone FREE Capture 3.2 PhotoCleaner Pro 3.0

trybu drugiego. Różnica polega jedynie na tym, że program automatycznie wyświetla kolejne fotografie, tworząc w ten sposób pokaz slajdów. Ciekawą opcją dostępną podczas przeglądania zdjęć jest możliwość powiększania wybranego fragmentu fotografii za pomocą cyfrowej lupy. Parametry tego narzędzia

Ciekawe aplikacje BetterJPEG 1.3.5

WinCatalog Light 1.14

PhotoMeister 2.58 Narzędzie do zarządzania obrazami. Pozwala na wyszukiwanie, kopiowanie i sortowanie fotografii. Umożliwia także skanowanie i podstawową obróbkę zdjęć. Ponadto za pomocą PhotoMeistera można publikować grafiki na stronach WWW w postaci elektronicznych albumów czy nagrywać je na płyty CD.

(powiększenie i rozmiar lupy) mogą być ustalane według indywidualnych potrzeb. Program oprócz przeglądania zdjęć umożliwia ich prostą obróbkę. Można na przykład zmienić rozmiar zdjęcia, przyciąć jego krawędzie, obrócić czy też dodać cyfrową ramkę lub usunąć efekt czerwonych oczu. Windows 98/2000/XP

PROGRAMY NA CD X Producenci i dystrybutorzy wszelkich aplikacji, którzy chcieliby zamieścić na płycie FV-CD dowolne wersje produktów przez nich oferowanych, proszeni są o list do Redakcji Publikacji Elektronicznych ([email protected]) bądź telefon (71) 373 44 75, wew. 178, w celu omówienia szczegółów. X Redakcja dołożyła wszelkich starań, aby dołączony do zeszytu CD-ROM działał poprawnie. Nie ponosimy jednak odpowiedzialności za wadliwe funkcjonowanie programów zamieszczonych na płycie oraz za ewentualne szkody powstałe w wyniku ich użytkowania.

01/2005

Quality Controller 1.0 RedEye 1.5 My Photo Calendars 2.2.6 SnapTouch 2.20 Beta b143 Web Album Generator 1.6 DVD Identifier 3.5.1

EDYTORY GRAFICZNE e-Paint 2.0.14, Light Artist 1.0, Pixel32 1.0 RC2 Build 425, Amazing Photo Editor 4.9, BWorks 1.0, Batch Image Resizer 2.05, BetterJPEG 1.3.5, PhotoMeister 2.58, Paint Shop Pro 9.01

KATALOGOWANIE FOTOGRAFII WinCatalog Light 1.14, Advanced CATaloguer Pro 2.4, Folder View 2.1, Image Comparer 2.1c, PicaJet 2.3, FlipAlbum 5 Standard 5.5

PRZEGLĄDARKI GRAFICZNE viewRAW 1.09, FastStone Image Viewer 1.5, Brennig's 1.4.1, PolyView 4.21, ACDSee 7.0 Build 61, FreshView 3.60, Xnview, Deluxe 2.18

NARZĘDZIA Total Commander 6.03a, HyperSnap-DX 5.62.01, DVD-Lab Pro 1.0, Batch Auto Corrector 0.8, Dup Detector 3.122, FastStone FREE Capture 3.2, PhotoCleaner Pro 3.0, Quality Controller 1.0, RedEye 1.5, My Photo Calendars 2.2.6, SnapTouch 2.20 Beta b143, Web Album Generator 1.6, DVD Identifier 3.5.1, FunPhotor 2.5, Advanced JPEG Compressor 4.2, ShowExif 0.05-51 beta, CaptureWizPro 3.1, WS_FTP Home 9.02, Zoomifyer EZ, Digital Image Recovery 1.2, AnyDVD 4.3.0.1

FotoSpec Aplikacja do przeglądania zdjęć przetestowanych aparatów

FunPhotor 2.5 Advanced JPEG Compressor 4.2 ShowExif 0.05-51 beta CaptureWizPro 3.1 WS_FTP Home 9.02 Zoomifyer EZ Digital Image Recovery 1.2 AnyDVD 4.3.0.1 FOTOSPEC

Aplikacja służąca do prezentowania rankingu i szczegółowych danych technicznych aparatów cyfrowych opisanych w bieżącym numerze CHIP FOTO-VIDEO digital. Program pozwala porównywać te same zdjęcia testowe wykonane różnymi modelami aparatów. Oprócz tego można wyświetlić zestaw fotografii prezentujących wygląd zewnętrzny interesującego nas modelu.

CHIP FOTO • VIDEO digital

83

F O T O - V I D E O C D Programy miesiąca

] WYBÓR EKSPERTA

NAJLEPSZE PROGRAMY MIESIĄCA Nie zawsze na wakacjach czy spacerze mamy taką pogodę, jaką sobie wymarzyliśmy. Można jednak łatwo poprawić na zdjęciach światło tak, jakbyśmy pstrykali przy pięknym zachodzie słońca czy wczesnoporannej mgle. Drobniejsze poprawki nie wymagają użycia Photoshopa – z pewnością znajdzie się dobry darmowy program.

Zero Assumption Digital Image Recovery 1.2

Batch Auto Corrector 0.8

Nic straconego

Kontrast dla każdego

Gdy przypadkiem skasujemy w aparacie nie to zdjęcie, które należało, albo niechcący nadpiszemy oryginał po zmodyfikowaniu fotografii, nie ma co się martwić. Plik można odzyskać z karty pamięci, jeśli tylko nie zapisaliśmy na niej nowych zdjęć. Wystarczy do tego użyć darmowego programu. Obsługa Zero Assumption Digital Image Recovery jest wyjątkowo łatwa: wskazujemy, gdzie program ma poszukiwać utraconych danych, oraz podajemy katalog docelowy, w którym mają być zapisywane odzyskane zdjęcia. Aplikacja odnajdzie

Cała karta zdjęć ze zjazdów sankami, a wszystkie za ciemne! Zamiast mozolnie otwierać i samodzielnie poprawiać każde z nich, można użyć programu, który zrobi to automatycznie. Darmowy Batch Auto Corrector zaaplikuje ten sam wybrany rodzaj korekcji wszystkim wskazanym przez nas zdjęciom. Użytkownik określa tylko, czy zodyfikowany ma być kontrast, balans bieli czy oba (funkcja Levels, czyli Poziomy), a następnie sprawdza efekt i decyduje, czy po-

Flip Album 5 Standard

Light Artist 1.0

NIECH SIĘ STANIE ŚWIATŁO: Light Artist wniesie w Twoje zdjęcia tyle blasku, ile tylko zechcesz.

PhotoCleaner 3.0

Pochmurna, szara pogoda to zmora fotografów. Po całkiem miłej wycieczce zostają wtedy wspomnienia w postaci ponurych ujęć o wyblakłych kolorach. Light Artist to sposób na zamianę smut- EWA PRUS, autorka nego nastroju zdjęcia na... dowolnie wybrany. Możemy zalać sce- warsztatów graficznych nę romantycznym światłem złotego wieczoru albo przydać jej dla F-Vd. tajemniczego blasku wirtualnego księżyca, a nawet zasymulować na zdjęciu kilka źródeł światła. Bogactwo opcji pozwala na uzyskanie każdego oświetlenia, jakie sobie tylko wymarzymy. Program umożliwia dowolne dobranie wszystkich parametrów: od rodzaju i intensywności świateł po ich kolor. Ciekawostką jest możliwość użycia jednego z kanałów zdjęcia jako „kanału tekstury”, co pozwala uplastycznić obraz. Dzięki Light Artistowi uzyskamy bardzo realistyczne efekty świetlne – albo bardzo nierealistyczne, jeśli ktoś takie woli. INFO: www.vicman.net, 29,95 USD

W SKRÓCIE

DVD-lab 1.3

Między tradycją a nowoczesnością

Jeden klik i wszystko gra

Nagraj historię zupełnie jak w kinie

Nie masz nic przeciwko technice cyfrowej, ale zdjęcia lubisz oglądać, przekładając kartki albumu? To da się zrobić, i to nawet bez użycia papieru. Flip Album to symulator tradycyjnego albumu: wygląda jak książka, w której myszką realistycznie przewraca się strony, zaznacza zakładkami ważne miejsca lub którą się kartkuje. Użytkownik definiuje styl swojego albumu, wkleja do niego zdjęcia i je podpisuje.

Najpierw strzelamy mnóstwo zdjęć, a później trzeba poprawić ich barwy, kontrast, ostrość czy usunąć drobne niedoskonałości. Ileż to pracy! A może dałoby się prościej? PhotoCleaner skoryguje fotografie automatycznie, ale bez ubezwłasnowolnienia użytkownika. Jedyne, co trzeba zrobić, to wybrać operacje, które mają zostać przeprowadzone na zdjęciu i w jakim natężeniu. W wersji Basic do wyboru

Podobno żyjemy w erze obrazkowej. Programy mają być przyjazne i prowadzić użytkownika za rączkę przez obrazkowe menu. Osoby zirytowane takim infantylizmem mogą użyć do montowania swoich filmów aplikacji DVD-lab. Program nie należy do kategorii „dla opornych”, ale i nie wymaga żadnej specjalistycznej wiedzy. W miarę uczenia się użytkownik będzie korzystał z coraz bardziej skomplikowanych funk-

›

Czerwone oczy straszą na zdjęciach zrobionych aparatami z wbudowaną lampą błyskową. Darmowym sposobem na ich usunięcie jest RedEye – malutki programik, w którym trzeba tylko otworzyć plik, zaznaczyć oko i określić intensywność zmian. Minusem jest to, że program obsługuje wyłącznie pliki w formacie JPEG. www.jdmcox.com; freeware

›

WSZYSTKO NARAZ: Batch Auto Corrector poprawi kolorystykę wszystkich wskazanych zdjęć.

ALBUM JAK U BABCI: Pożółkły papier i zasuszone kwiaty to jeden z wielu stylów, jakie mamy do wyboru.

KOREKCJA PÓŁAUTOMATYCZNA: Użytkownik ustala tylko, co trzeba zmienić i jak bardzo.

MOC NA MIARĘ: DVD-lab to program o wielkich możliwościach, dopasowanych do domowych potrzeb.

wszystkie pliki z danego nośnika. Może to stanowić pewien problem dla użytkowników dużych kart pamięci, którzy zamiast jednego zdjęcia odzyskają ich setkę. Z drugiej strony jednak plusem jest, że w takiej sytuacji nie trzeba znać nazwy poszukiwanego pliku. Dla osób, które mają trudności ze znalezieniem danych na własnym dysku, przewidziano opcję automatycznego otwierania folderu z odzyskanymi plikami. Program obsługuje formaty GIF, JPEG, TIFF, WAV, MOV oraz CRW (zdjęcia RAW z aparatów Canona), a pracuje ze wszystkimi typami kart pamięci, pod warunkiem że są one widziane w systemie jako napędy.

prawioną fotkę zapisać czy wyrzucić. Nie ma żadnej możliwości ingerencji w proces korekcji – jeśli efekt nam się nie podoba, możemy tylko z niego zrezygnować. Wybierając opcję poziomów, kontrastu czy balansu bieli, na podglądzie widzimy od razu skutek jej zastosowania. Jak wszystkie narzędzia do automatycznej korekcji, program ten nieźle się sprawdza w sytuacjach typowych, nie nadaje się jednak zupełnie do zdjęć z nastrojowym światłem czy artystycznych. Odblask zachodzącego słońca na śniegu można nim tylko zepsuć.

Mimo wielości opcji obsługa programu jest intuicyjna. Ilustracje i podpisy są skalowalne, a na jednej stronie można ich rozmieścić kilka. Flip Album dysponuje narzędziami do podstawowej edycji zdjęcia i kilkoma filtrami efektowymi. Można też oczywiście dodawać ramki, cienie i inne ozdobniki, a fotografie uzupełnić muzyką czy filmem. Gotowy album wyślemy znajomym wraz z adresem darmowej przeglądarki. Flip Album to uroczy ukłon w stronę tradycji obcowania z fotografią. Brakuje tylko talerza pierniczków i miękkiego fotela... no, chyba, że umieścimy je na zdjęciu.

mamy funkcję Levels (regulacja balansu bieli, jasności i kontrastu), nasycenie kolorów, rozjaśnienie ciemnych partii, redukcję szumu, wyostrzanie i redukcję winietowania. Można też dodać ramkę i zaczernić czerwone oczy, a także obrócić zdjęcie i przeskalować je tak, żeby się mieściło w prostokącie o określonych wymiarach. Wersja Pro oferuje dodatkowo możliwość przetwarzania wsadowego i tworzenia albumów w postaci stron WWW. Choć natężenie zmian można regulować tylko skokowo, zastosowane w programie algorytmy pozwalają uzyskać zupełnie zadowalające efekty i zaoszczędzić sporo czasu.

cji, ale już początkujący powinien sobie poradzić ze zmontowaniem własnego filmu. Liczba dostępnych opcji i narzędzi jest imponująca – na szczęście nie trzeba korzystać od razu z nich wszystkich. Interfejs można zorganizować według własnych potrzeb, umieszczając na pulpicie te okienka narzędziowe, których używamy. Aplikacja pracuje na plikach MPEG, MPV, VOB oraz VRO. Nie zawiera kodera MPEG (można go ściągnąć osobno) ani nie pobiera danych wprost z kamery. Nie zmusza też do tworzenia wielogodzinnych filmów: na jednej płycie DVD można umieścić do 99 tytułów.

INFO: www.z-a-recovery.com, freeware

INFO: www.vicman.net; freeware

INFO: www.flipalbum.com; 19,95 USD

INFO: www.photocleaner.com, 12,95 lub 24,95 USD

INFO: www.mediachance.com; 99 USD

84

CHIP FOTO · VIDEO digital

B/Works 1.0

Zrobienie efektownego czarno-białego zdjęcia z obrazu kolorowego może być proste. B/Works wykona szybko i za darmo całą pracę – wystarczy zdecydować, czy życzymy sobie ciemne, dramatyczne niebo czy wolimy zwykłe. B/Works tworzy też obrazy w sepii. Choć działa w pełni automatycznie, sprawdza się bardzo dobrze. www.mediachance.com; freeware

›

ŁATWE RATOWANIE: Wystarczy wskazać napęd, a program odzyska wszystkie skasowane pliki.

RedEye 1.5

Dup Detector 3.122

Program, który pomoże odpowiedzieć na pytanie powtarzane tym częściej, im bardziej rośnie kolekcja domowych fotografii: „Czy ja już gdzieś takiego zdjęcia nie widziałem?”. Dup Detector metodą porównywania pikseli odnajduje na dysku takie same lub podobne zdjęcia i prezentuje je razem, aby właściciel mógł zdecydować, które z nich jest najlepsze. Ułatwia to walkę z bałaganem bez pracochłonego archiwizowania i kategoryzowania w aplikajcach typu album. www.prismaticsoftware.com; freeware

›

Alparysoft Quality Controller 1.0

Drobiazg bardzo przydatny tym osobom, które chciałyby poprawić jakość oglądanych filmów. Aplikacja w czasie rzeczywistym filtruje strumień wideo, usuwając szum i przeplot. Współpracuje z odtwarzaczami używającymi środowiska Microsoft DirectShow, jak na przykład Windows Media Player czy Light Alloy. www.alparysoft.com; freeware

CHIP FOTO · VIDEO digital

85

P O R A D Y Wybór projektora

] MATRYCE PROJEKTORÓW Sprzedawane dziś projektory wykorzystują do tworzenia obrazu jedną z dwóch technologii: LCD lub DLP. W urządzeniach LCD światło rozdziela się na trzy wiązki, każdą z nich przepuszcza przez niewielki panel LCD o jednej z barw podstawowych (R, G, B), ponownie łączy się strumienie i kieruje przez obiektyw. W modelach DLP światło jest z kolei kierowane na matrycę zbudowaną z około miliona mikroskopijnych, przestawianych lusterek. Ponieważ lusterka te mogą przebywać tylko w dwóch stanach odpowiadających silnemu odbijaniu lub tłumieniu, na drodze światła umieszczane jest dodatkowo obrotowe koło złożone z półprzeźroczystych fragmentów o podstawowych barwach.

Panoramiczny film wyświetlony na całej szerokości ściany, albo pokaz zdjęć na ekranie o przekątnej 100 cali robią na widzach piorunujące wrażenie. Wszystko to za sprawą projektora. Pomagamy wybrać model do domowych zastosowań. Tomasz Borukało

(około 100 cali) w zaciemnionym pomieszczeniu robi piorunujące wrażenie. Choć fizyczna rozdzielczość obrazu nie jest wcale oszałamiająca to liczba detali, które stają się wyraźnie widoczne przy takim powiększeniu doprawdy zdumiewa. Podobne wrażenie uzyskuje się także podczas odtwarzania płyt DVD – nawet w dobrze nam znanych filmach odkryjemy szereg szczegółów i smaczków, których wcześniej nie zauważaliśmy. Idealnym tego przy-

Specyfikacje projektorów liczą dziesiątki pozycji, a reklamy pełne są pochwał nie zawsze potrzebnych funkcji. Oto nasz lista warunków, które powinien naszym zdaniem spełniać projektor domowy:

` ROZMIAR MATRYCY: do zastosowań fotograficz-

Praca czy zabawa? Sprzedawane dziś projektory da się podzielić na dwie wyraźne grupy: urządzenia przeznaczone do zastosowań biurowo-prezentacyjnych oraz modele do kina domowego. Te pierwsze są wyposażane w silne lampy (dzięki temu prezentacje są możliwe także w jasnych pomieszczeniach), matryce o proporcjach 4:3 i cechują się stosunkowo słabym kontrastem.

86

CHIP FOTO · VIDEO digital

Więcej pikseli! Przyjrzyjmy się nieco dokładniej nowoczesnym projektorom przeznaczonym do zastosowań domowych. Ostatnim krzykiem mody w tej dziedzinie są urządzenia panoramiczne o rozdzielczości 1280x720, czyli wyposażone w matryce jednomegapikselowe. W tym miejscu wielu amatorów fotografii cyfrowej może poczuć się zwiedziona – projektor kosztujący wiele tysięcy złotych ma rozdzielczość kilka razy niższą od aparatu fotograficznego! Porównajmy to jednak z możliwościami innych urządzeń: klasyczne telewizory, które przez wielu fotoamatorów są wykorzystywane do pokazów zdjęć mogą się pochwalić rozdzielczością

` KONTRAST: co najmniej 1200:1 ` OBIEKTYW: z funkcją lens-shift, czyli regulacją kąta rzucania obrazu

` WEJŚCIA: obowiązkowe wejście DVI-D lub HDMI Za urządzenie spełniające wszystkie powyższe warunki i gwarantujące wręcz fantastyczną jakość obrazu należy zapłacić 7-11 tysięcy złotych.

zaledwie 720x576 punktów. Obraz na płycie DVD, uchodzącej w wielu kręgach za wzór jakości, ma na skutek kompresji i filtracji mniej niż 500 linii. Telewizory plazmowe za kilkanaście tysięcy złotych stojące dumnie na wystawach sklepów osiągają 852x480, zaś ceny modeli o rozdzielczości porównywalnej do naszych projektorów szybują już w kierunku 50 tysięcy złotych! Porównując ze sobą poszczególne technologie trzeba wziąć pod uwagę wielkość obrazu – każdy domowy projektor pozwoli nawet w pokoju o powierzchni 20 m2 uzyskać obraz o przekątnej 100 cali. Oznacza to oczywiście, że rozmiary pikseli będą podczas projekcji znacznie większe w stosunku do telewizorów czy ekranów plazmowych. Wszystko to traci jednak jakiekolwiek znaczenie po rozpoczęciu pokazu: wysokiej jakości obraz wysłany do nowoczesnego projektora i wyświetlony na powierzchni trzech metrów kwadratowych

FOT.: HEWLETT-PACKARD, OPTOMA

P

Urządzenia kinowe stanowią ich dokładne przeciwieństwo: ich jasność jest nieduża (dobry obraz uzyskamy więc tylko w zaciemnionym pokoju), lecz za to wyposażane są panoramiczne matryce i szereg zaawansowanych technologii podnoszących kontrast. Niestety, nieco po macoszemu wytwórcy projektorów traktują fanów fotografii cyfrowej: na rynku brakuje urządzeń o proporcjach obrazu 4:3, identycznych jak te stosowane przez większość aparatów cyfrowych, ale też o wysokiej rozdzielczości, dobrym kontraście i naturalnych barwach.

ły jednak na tyle udoskonalone, że mogą one konkurować z matrycami DLP. Panele LCD są powszechnie stosowane w niedrogich projektorach panoramicznych o rozdzielczości 1280x720 – najnowsze generacje tych urządzeń mogą się pochwalić kontrastem 2000:1 i brakiem jakichkolwiek przerw między pikselami podczas obserwacji z odległości kilkudziesięciu centymetrów. Zdecydowanie należy jednak odradzić zakup najtańszych projektorów LCD – stosowane w nich matryce starej generacji reprezentują sobą najgorsze cechy technologii ciekłokrystalicznej: fatalny kontrast rzędu 400:1 i strukturę pikseli widoczną jak na dłoni.

Na co zwracać uwagę

nych 1024x768, do filmów 1280x720

rzez wiele lat projektory były uważane za sprzęt typowo biurowy – być może odpowiedni do prezentacji nowych celów firmy, ale z pewnością nie do wstawienia do pokoju i oglądania filmów i zdjęć. Jakość wyświetlanego obrazu tylko to potwierdzała: mdłe zdjęcia, wyblakłe kolory i piksele wielkości grochu. To wszystko to już jednak przeszłość. Nowe projektory przeznaczone do użytku prywatnego zdumiewają tym, jak olbrzymi postęp dokonał się w tej dziedzinie w ostatnim czasie. Co kilka miesięcy publikowane są wiadomości o nowych technologiach i przełomowych pomysłach oraz urządzeniach, w których są one stosowane. W efekcie obrazy wyświetlane przez nowoczesne projektory są nie tylko duże, ale też cechują się doskonałą jakością, naturalnymi kolorami i wysokim kontrastem.

Projektory DLP cechują się lepszym kontrastem, który sięga 2000-4000:1 w zależności od modelu, a w dodatku generują nieco gładszy obraz, z mniej wyraźną strukturą pikseli. Niestety, panoramiczne matryce DLP o wysokiej rozdzielczości (np. 1280x720) są niezwykle drogie, a ceny projektorów je stosujących są liczone w dziesiątkach tysięcy złotych. W sklepach nie brakuje tańszych modeli DLP, lecz ich sporą wadą jest niska rozdzielczość (800x600). Technice LCD jeszcze niedawno wróżono koniec kariery ze względu na niski kontrast i wyraźnie widoczne czarne odstępy między pikselami. Najnowsze generacje matryc ciekłokrystalicznych zosta-

nie dorównają możliwościom klasycznych rzutników do slajdów. Dobrze wykonane zdjęcia na profesjonalnych błonach odwracalnych 35 mm pozwalają uzyskać ponad 10 megapikseli i stanowią klasę same w sobie. Biorąc jednak pod uwagę koszty klasycznych slajdów (cena rolki filmu wraz z obróbką sięga 50 zł) wyraźnie widać, że jest to technika przeznaczona dla bardzo wąskiej grupy odbiorców.

Ciemno, ciemniej… Rozdzielczość to nie jedyny ważny parametr projektora. Duży wpływ na codzienny komfort użytkowania ma kontrast obrazu. W tej dziedzinie projektanci projektorów mają jeszcze nieco do zrobienia: współczesne projektory domowe mogą się pochwalić kontrastem rzędu od ok. 1200:1 do 3000:1, a więc około trzy- czterokrotnie mniejszym od lamp kine-

NIEZBĘDNE ZŁĄCZA: Projektor do zastosowań domowych powinien być wyposażony w cyfrowe wejście DVI lub HDMI do połączenia z komputerem oraz analogowe SCART lub Y/Pb/Pr do współpracy ze stacjonarnym odtwarzaczem DVD.

kładem mogą być choćby obrazy Quentina Tarantino wypełnione wprost aluzjami i podtekstami ukrytymi w tytułach książek stojących na półkach, zdjęciach wiszących na ścianach albo reklamach, które na telewizorze umykają naszej uwadze. Wszystko co wyżej napisano dotyczy nowoczesnych projektorów o wysokiej rozdzielczości, kosztujących 7-12 tysięcy złotych. Choć w sklepach nie brakuje modeli tańszych nawet o połowę to jednak odradzamy ich zakup do zastosowań domowych. Najprostsze konstrukcje klasy 800x600 nie sprawdzają się ani podczas seansów filmowych (klasyczny format matrycy 4:3 powoduje, że czarne pasy towarzyszące filmom panoramicznym zajmują bardzo duży obszar i tym samym znacznie ograniczają efektywną rozdzielczość), ani do prezentacji zdjęć (fotografie o tak niskich rozdzielczości nie wyglądają dobrze po silnym powiększeniu). Trzeba sobie zdawać sprawę, że nawet najlepsze projektory elektroniczne jeszcze długo

skopowych. W praktyce oznacza to, że nawet na najlepszym projektorze czerń nie jest nigdy idealne czarna. Z drugiej jednak strony spójrzmy na komputerowe panele LCD – większość

Koszty eksploatacji Elementem każdego domowego projektora jest specjalna żarówka o mocy ok. 150-200 W. Trzeba więc pamiętać, od czasu do czasu konieczna będzie jej wymiana – w zależności od typu projektora oraz warunków eksploatacji (pełna moc lub tryb ekonomiczny, częstotliwość włączania) żywotność lamp wynosi 2000-5000 godzin. Granica ta nie jest jednak wyznaczona w wyraźny sposób. W miarę eksploatacji jasność żarówki stopniowo spada, a obraz staje się coraz mniej kontrastowy – to od użytkownika zależy, kiedy postanowi on wymienić lampę. Ceny żarówek wahają się od ok. 1000 do nawet 3000 zł. Koszty są więc dość wysokie, lecz biorąc pod uwagę żywotność (2000 godzin odpowiada codziennemu seansowi filmowemu przez prawie trzy lata) nie powinny one odstraszać od zakupu projektora.

CHIP FOTO · VIDEO digital

87

[Porady• Wybór projektora] WISZĄCY PROJEKTOR: Jeśli planujemy umieścić projektor pod sufitem lub postawić nie na wprost ekranu, wybierzmy model z obiektywem z funkcją lens-shift, który pozwala wygodnie likwidować zniekształcenia geometryczne obrazu.

88

CHIP FOTO · VIDEO digital

Najsłabsze ogniwo Przeprowadzając prezentacje trzeba pamiętać, że jakość obrazu, który ujrzymy będzie tylko tak dobra, jak jakość sygnału skierowanego do projektora. Spory wpływa na końcowy efekt mają więc parametry obrazów, rodzaj wejść projektora i sposób ich wykorzystania. W gniazda D-Sub dla komputera i RGB dla odtwarzacza DVD jest wyposażony każdy projektor. Kupując projektor koniecznie jednak wybierzmy model zawierający dodatkowo cyfrowe wejście DVI-D lub HDMI (nowy standard, zgodny z DVI-D). Transmisja cyfrowa eliminuje bowiem cały szereg problemów, począwszy od dwukrotnej konwersji sygnału z domeny cyfrowej na analogową i z powro-

tem, poprzez obcinanie zewnętrznego fragmentu obrazu (tzw. cropping), konieczność regulacji geometrii, aż po kłopoty z synchronizacją skutkujące niestabilnością obrazu. Oczywiście wszystkie te problemy nie są czymś charakterystycznym tylko dla projektorów – występują one podczas analogowego łączenia źródła z każdym telewizorem czy monitorem. Użycie transmisji DVI-D przynosi więc olbrzymią poprawę i niemal całkowicie eliminuje potrzebę kalibracji projektora. O ile wyjścia DVI są dziś obowiązkowym elementem każdej pecetowej karty graficznej, to stacjonarne odtwarzacze DVD w nie wyposażone można policzyć na palcach. Wszystko wskazuje jednak na to, że już niebawem ulegnie to zmianie – nowe generacje odtwarza-

WIELE MOŻLIWOŚCI: W zależności od warunków lokalowych projektor można ustawić przed ekranem, umieścić za ekranem do tylnej projekcji albo powiesić pod sufitem.

czy DVD wraz z dekoderami MPEG-4 (DivX/XviD) oraz cyfrowymi wyjściami zapowiedziało już kilku producentów. Dziś komputer jest z pewnością najlepszym źródłem sygnału dla projektora. Po połączeniu urządzeń kablem DVI oraz ustawieniu w sterownikach karty graficznej rozdzielczości odpowiadającej rozmiarom matrycy projektora uzyskujemy odwzorowanie pikeseli 1:1, bez jakiejkolwiek konwersji cyfrowo-analogowej. Wszelkie obrazy są zaś skalowane tylko raz przez odtwarzacz na PC. Szczególne znacznie ma to podczas prezentacji fotek z aparatów cyfrowych: na statycznym obrazie wszelkie niedoskonałości są przecież mocniej widoczne niż w czasie odtwarzania filmu. Zdecydowanie odradzamy przeprowadzanie pokazu zdjęć za pomocą stacjonarnego odtwarzacza DVD. W takiej sytuacji fotki są najpierw skalowane w dół do rozdzielczości PAL (720x576) i w takiej postaci wysyłane do projektora, który ponownie je przeskalowuje, tym w razem w górę, do rozmiarów matrycy. W rezultacie nawet po zainwestowaniu w solidny projektor o sporej rozdzielczości ujrzymy zdjęcia o małej liczbie szczegółów.

EKRANY PROJEKCYJNE Projektor to jeden element systemu prezentacyjnego. Drugim jest powierzchnia, na której wyświetlimy obraz. Pierwszy pomysł, jaki przychodzi często do głowy, czyli białą ścianę należy wykluczyć. Prezentowane tak obrazy będą cechowały się nienaturalnym kolorem, dość niskim kontrastem i niewysoką jasnością (ściana stosunkowo słabo odbija padające światło, a w dodatku rozprasza je pod bardzo szerokimi kątami). Aby więc wykorzystać pełen potencjał projektora warto zainwestować w ekran. Liczba dostępnych modeli jest olbrzymia, podobnie jak gama stosowanych rozwiązań i… rozpiętość cenowa. Przyjrzyjmy się więc podstawowym parametrom ekranów: SPOSÓB MOCOWANIA – w zastosowaniach domowych najlepiej sprawdzają się konstrukcje rozwijane ręcznie, mocowane do sufitu lub ściany. Osoby ceniące sobie wygodę mogą zainwestować w ekran rozwijany elektrycznie i sterowany pilotem, lecz należy się tu liczyć z kilkakrotnym wzrostem ceny. Niekiedy wygodną alternatywą jest ekran ramowy, wieszany na ścianie podobnie jak obraz. Niestety, ceny ta-

kich modeli są wręcz astronomiczne i sięgają nawet 10 tysięcy złotych. RODZAJ POWIERZCHNI – w zależności od wielkości pokoju możemy zdecydować się na ekran do projekcji tylnej lub przedniej. W tym pierwszym przypadku ekran jest wykonany z półprzeźroczystego materiału, a widzowie siedzą po przeciwnej stronie w stosunku do projektora. W zwykłych mieszkaniach znacznie wygodniejszy jest klasyczny ekran do projekcji przedniej – tutaj wybierać można między białymi, matowymi materiałami o różnej sztywności lub zdecydować się na wkraczające właśnie na rynek materiał szary. Wbrew pozorom ekran o szarym kolorze nie zaburza naturalnych barw i nie przeszkadza podczas oglądania jasnych obrazów, ale wyraźnie podnosi kontrast i zapewnia uzyskanie głębszych czerni. Ekrany szare doskonale się więc sprawdzają z projektorami LCD. Do zastosowań domowych odradzamy natomiast powierzchnie perełkowe – odbijają one co prawda dwa razy więcej światła niż ekrany matowe, lecz cechują się jednocześnie znacznie mniejszym kątem odbicia. Oznacza to, że w ce-

lu uzyskania dobrej jakości obrazu projektor oraz widzowie muszą się znajdować w ściśle określonych miejscach. PROPORCJE – ekrany produkowane są w klasycznych proporcjach 4:3 lub w wersjach panoramicznych 16:9. Na pierwszy rzut proporcje ekranu wydają się mało istotne – ważne jest aby ekran miał szerokość dopasowaną do warunków lokalowych oraz rozwijał się na dostateczną długość. Sprawa wygląda jednak zupełnie inaczej w przypadku specjalnych ekranów kinowych, w których fragment między sufitem a obszarem projekcji, a także obramowanie jest czarne. Utworzony w ten sposób czarny kontur poprawia subiektywnie kontrast, ale też powoduje, że ekran musi mieć identyczne proporcje jak matryca projektora. W praktyce w zastosowaniach domowych najlepiej sprawdzają się ekrany rozwijane ręcznie o matowej powierzchni, z czarnym obramowaniem i proporcjach właściwych dla projektora. Za podobny ekran o przekątnej 110 cali (szerokość obrazu to około 230 cm), który idealnie pasuje do pokoju o powierzchni 20-30 m2 należy zapłacić 1600 zł.

Obraz nie kłamie FOT.: PANASONIC, OPTOMA

tych urządzeń osiąga kontrast zaledwie 400:1, a konstrukcje klasy 700:1 uchodzą za wyjątkowo zaawansowane technologicznie. Kontrast wyświetlanego obrazu nie zależy jednak tylko od projektora. Spory na niego wpływ mamy bowiem my sami: pamiętajmy, czerń na ekranie nie będzie nigdy ciemniejsza niż sam ekran. Aby więc skutecznie stłumić światło rozpraszane w całym pokoju warto pomalować go na ciemny kolor i zadbać o kotary lub żaluzje blokujące zewnętrze źródła światła (patrz: ramka „Sala kinowa”). Dobre efekty daje też zastosowanie nowoczesnego ekranu: na europejski rynek wkraczają właśnie popularne w USA modele z szarą powierzchnią projekcyjną. Choć wydaje się to nieprawdopodobne, to wyświetlane na nich obrazy cechują się znacznie głębszą czernią, lecz tylko niewiele mniejszą jasnością. Korzystny wpływ na subiektywne poczucie kontrastu ma też czarne obramowanie niektórych ekranów (patrz: ramka „Ekrany projekcyjne”). Po spełnieniu tych kilku prostych warunków (ciemne ściany, kotary, ekran z czarnym obramowaniem), obrazy wyświetlane nawet przez projektor o nominalnym kontraście 1200:1 ogląda się bez jakiegokolwiek dyskomfortu. Przeglądając specyfikacje najnowszych projektorów warto pamiętać, że w ciągu ostatnich kilkunastu miesięcy popularne stały się systemy poprawy kontrastu. Zaszyty w projektorze układ analizuje więc zawartość dostarczanego obrazu i w czasie rzeczywistym reguluje moc lampy lub otwór przysłony. Dzięki temu podczas wyświetlania ciemnych scen jasność obrazu jest obniżana, a więc czernie nabierają głębi, podczas gdy w silnie oświetlonych ujęciach moc lampy wzrasta. Systemy takie świetnie sprawdzają się w codziennej eksploatacji i pozwalają zamaskować stosunkowo nieduży kontrast matryc LCD. Producenci projektorów wykorzystują jednak często tę technologię do naciągania nominalnych parametrów swoich urządzeń: deklarowany kontrast rzędu 6000:1 spotykany w najnowszych konstrukcjach nie dotyczy pojedynczej klatki obrazu, lecz uwzględnia dodatkowo krańcowe wartości zmiennej mocy lampy i otworu przysłony.

Sala kinowa

Oprócz sposobu dostarczania obrazu do projektora i jego skalowania równie ważna jest jakość samego materiału, który chcemy oglądać. Pasjonaci fotografii cyfrowej nie muszą się niczego obawiać – jakość zdjęć nawet z niedrogich cyfraków jest dostatecznie wysoka. Filmy w formacie XviD powiększone do

rozmiarów 100 cali wyglądają już jednak źle – widoczne jak na dłoni stają się wtedy liczne artefakty i granice poszczególnych bloków obrazu. O wszelkich filmach rejestrowanych przez aparaty cyfrowe, rozpowszechnianych na płytach VCD albo pobieranych z Internetu w formacie MPEG-1 należy zapomnieć – każdy projektor bezlitośnie obnaży ich wady. Zupełnie innych wrażeń należy oczekiwać podczas seansów z dobrze wykonanych płyt DVD. Tutaj projektory pokazują na co je stać. Starannie zakodowane filmy wyglądają olśniewająco i w połączeniu z solidnym wielokanałowym dźwiękiem wciskają w fotel każdego. Płyty DVD to nie jedyne źródło dobrego obrazu. Rozdzielczość 1280x720 jaką cechuje się wiele matryc w nowoczesnych projektorach jest jednym z dwóch oficjalnych standardów telewizji wysokiej rozdzielczości HDTV (drugi to 1920x1080). Chociaż w dziedzinie popularyzacji standardu HDTV Europa pozostaje daleko w tyle za Ameryką Północną i Azją, to już dziś w zagranicznych sklepach wysyłkowych można nabyć sporo filmów wysokiej rozdzielczości zakodowanych w standardzie Windows Media 9. Co prawda większość owych pozycji przeznaczona jest tylko dla widzów dorosłych, to na rynek trafia coraz więcej filmów dokumentalnych i przyrodniczych. Jeden z polskich magazynów zapowiedział z kolei dołączanie do kolejnych wydań płyt DVD z filmami skompresowanymi w wysokiej rozdzielczości za pomocą kodeka DivX HD. Oczywiście do oglądania wszelkich materiałów HDTV potrzebny jest komputer klasy co najmniej Athlon XP 2600+ (stacjonarne od-

Nowoczesne projektory potrafią dostarczyć oszałamiający, olbrzymi obraz o dużej liczbie detali. Pamiętajmy jednak, że wpływa na ostateczny efekt ma nie tylko projektor, ale także ekran oraz pomieszczenie. Podstawowy warunek uzyskania pięknego obrazu to zakup ekranu – ściana kiepsko sprawdza się w roli powierzchni projekcyjnej, a wyświetlany na niej obraz jest mało kontrastowy oraz cechuje się słabo nasyconymi kolorami i małą wiernością odwzorowania barw. Duży wpływa na kontrast obrazu ma też kolor ścian całego pomieszczenia. Obowiązująca zasada jest prosta: im ciemniejsze będą ściany tym lepszy obraz ujrzymy na ekranie. W jasnych pomieszczeniach znaczna ilość światła odbitego od ekranu odbija się ponownie od ścian i pada na powierzchnię projekcyjną. Efekt jest łatwy do przewidzenia: w całym pokoju robi się jasno, a uzyskanie prawdziwej czerni staje się niemożliwe. Przygotowując pokój do projekcji warto też pomyśleć o odizolowaniu się od zewnętrznych źródeł światła. W mieście nawet w nocy ilość światła wpadającego o pomieszczenia jest spora – problem ten rozwiążą żaluzje lub kotary.

twarzacze są dopiero zapowiadane), co może wymagać dodatkowych inwestycji. Jakość filmów wysokiej rozdzielczości wyświetlane przez nowoczesne projektory powodują jednak, że o wydatkach szybko się zapomina. Choć ceny projektorów nie spadają tak szybko, jak byśmy sobie tego życzyli, to w dziedzinie jakości generowanego przez nie obrazu dokonał się w ostatnich kilkunastu miesiącach prawdziwy przełom. Modele zoptymalizowane do zastosowań domowych mogą już śmiało rywalizować z telewizorami i panelami plazmowymi pod względem jakości, a jednocześnie pozwalają uzyskać obraz o rozmiarach niedostępnych dla jakiejkolwiek innej technologii. Termin „kino domowe” przestał być już tylko chwytem reklamowym – projektor pozwala je zrealizować w praktyce. 

Projektory w internecie Producenci projektorów: www.panasonic.pl www.boxlight.com www.studioexperience.com www.optoma.com www.themescene.tv www.sanyo.com/business/projectors www.hitachi.us/tv www.benq.pl

Wyspecjalizowane sklepy: www.avc.com.pl www.projekcja.pl

CHIP FOTO · VIDEO digital

89

T E S T Konwertery

KUP PAN

SZ KIEŁKO!

Konwertery do cyfrowych kompaktów to temat budzący spore zainteresowanie kupujących. Czy te dodatkowe akcesoria do obiektywów gwarantują uzyskanie jakości zdjęć odpowiadającej ich cenie, która stanowi niekiedy połowę kosztu nabycia samego cyfraka? Dominik Herman

]

U

żytkownicy systemowych lustrzanek cyfrowych nie mają problemu z wyborem optyki dostosowanej do własnych potrzeb, co najwyżej ogranicza ich cena wymarzonych obiektywów. Wszechstronność obecnych na rynku systemów DSLR (np. Canona, Koniki Minolty czy Nikona) pozwala tak dobrać arsenał przenoszonych w torbie lub plecaku szkieł i innych akcesoriów, aby móc fotografować najczęściej podejmowane tematy bez obaw o zbyt krótką ogniskową czy za małą jasność obiektywu. W gorszej sytuacji są właściciele cyfrowych kompaktów. Aparaty tej klasy, pomijając kwestię mniej lub bardziej rozbudowanych funkcji oraz decydujących o jakości zdjęć fizycznych rozmiarów przetwornika, różnią się od lustrzanek bardzo ważną cechą: mają niewymienny obiektyw. Cyfrowe kompakty – zarówno te proste, kieszonkowe, jak i zaawansowane modele w rodzaju Koniki Minolty DiMAGE A2 i Nikona Coolpiksa 8700 – projektowane są do zastosowań

Konwertery szerokokątne

Producent Model

Fujifilm WL-FX9B

Fujifilm WL-FXE01

King F-130

King F-130

King PRW-045M

King PRW-045M

Konica Minolta ACW-100

Konica Minolta ACW-100

Cena

820 zł

450 zł

270 zł

270 zł

240 zł

240 zł

750 zł

750 zł

Dostawca

Fujifilm Polska

Fujifilm Polska

Foto-Tip

Foto-Tip

Foto-Tip

Foto-Tip

Konica Minolta

Konica Minolta

WWW

www.fujifilm.pl

www.fujifilm.pl

www.foto-tip.pl

www.foto-tip.pl

www.foto-tip.pl

www.foto-tip.pl

www.minolta.pl

www.minolta.pl

Nominalny mnożnik

0,79

0,76

0,38

0,38

0,45

0,45

0,8

0,8

Mocowanie

gwint 55 mm

gwint 43 mm

gwint 52 mm

gwint 52 mm

gwint 52 mm

gwint 52 mm

gwint 49 mm

gwint 49 mm

Gwint filtra

brak

brak

gwint 72 mm

gwint 72 mm

gwint 58 mm

gwint 58 mm

gwint 86 mm

gwint 86 mm

Waga

194 g

106 g

210 g

210 g

120 g

120 g

252 g

252 g

Dedykacja do aparatów

FinePix 3800, 4900, 6900, S3000,

FinePix E500/E510/E550

uniwersalny

uniwersalny

uniwersalny

uniwersalny

DiMAGE 7/A1/A2/A200

DiMAGE 7/A1/A2/A200

2%

S5000, S7000, S602, S20 Pro

Wyniki pomiarów Zniekształcenia geometryczne

2,8%

5,2%

2,7%

6,4 %

2,4%

3,4%

Przyrost aberracji chromatycznej w środku kadru przy otwartej przysłonie 1 -43,6%

1,8%

-54,6%

-72,1%

-16,4%

-6,8%

13,8%

34,2%

-25,7%

Przyrost aberracji chromatycznej w narożniku przy otwartej przysłonie 1

-33,8%

-8,1%

198,5%

140,5%

139,5%

151,3%

12,8%

5,6%

Przyrost aberracji chromatycznej w środku kadru przy przysłonie f/8 1

-12,6%

30,3%

-27,9%

-8,9%

-3,9%

10,6%

5,9%

-21,9%

Przyrost aberracji chromatycznej w narożniku przy przysłonie f/8 1

7,6%

12,2%

351,0%

282,8%

267,3%

337,1%

18,8%

62,6%

Rozdzielczość przy otwartej przysłonie 2

101,5%

100,7%

77,0%

78,5%

78,0%

67,9%

93,8%

83,6%

Rozdzielczość przy przysłonie f/8 2

92,8%

95,1%

60,8%

61,3%

62,3%

61,4%

93,1%

78,5%

Wzrost winietowania przy otwartej przysłonie 1

0,3%

0,9%

64,0%

36,9%

61,6%

26,1%

0,3%

0,7%

Wzrost winietowania przy przysłonie f/8 1

0,3%

0,6%

63,1%

48,1%

62,1%

33,3%

0,4%

0,2%

Testowany z aparatem

Fujifilm S20 Pro

Fujifilm FinePix E550

Konica Minolta DiMAGE A2

Konica Minolta DiMAGE A2

Konica Minolta DiMAGE A2

Konica Minolta DiMAGE A2

Konica Minolta DiMAGE A2

Konica Minolta DiMAGE A2

Przy ogniskowej (ekwiwalent aparatu małoobrazkowego)

35 mm

32 mm

35 mm

50 mm

35 mm

50 mm

28 mm

35 mm

1

90

Zmiana względem zdjęcia wykonanego bez konwertera (0% - aberracja wyjściowa);

CHIP FOTO · VIDEO digital

2

względem zdjęcia wykonanego bez konwertera (100% — rozdzielczość bez konwertera)

CHIP FOTO · VIDEO digital

91

[Test• Konwertery]

PIERŚCIENIE REDUKCYJNE: Zamontowanie na obiektywie niemarkowego, uniwersalnego konwertera zwykle wymaga skorzystania z odpowiedniej przejściówki, dostosowującej gwint konwertera do tego zastosowanego w aparacie.

amatorskich i półprofesjonalnych. Są mniejsze, lżejsze i poręczniejsze od lustrzanek, co niekiedy bywa zaletą, ale także ich możliwości mogą okazać się ograniczone z powodu niewymiennej optyki. W momencie, kiedy fotografujący kompaktem zechce pójść o krok dalej, z góry na-

[Test• Konwertery] rzucony dostępny zakres ogniskowych bez wątpienia okaże się barierą trudną do pokonania bez inwestowania w dodatkowy sprzęt. Najczęściej kupowane kompakty o ogniskowych z przedziału 35–105 mm (ekwiwalent formatu małoobrazkowego 35 mm) zwykle wystarczają do uwieczniania wakacyjnych wypadów czy szalonych imprez. Zawsze jednak może się zdarzyć sytuacja, w której pomieszczenie będzie zbyt małe, aby objąć kadrem wszystkie obiekty naszego zainteresowania. Podobnie z długimi ogniskowymi rzędu 200–300 mm – mogą one okazać się niewystarczające, kiedy autor zechce dokładnie sfotografować rzadki okaz ptaka siedzącego na odległej i niedostępnej gałęzi.

› Z konwerterem na ratunek! W takich momentach wyjściem może okazać się użycie odpowiedniego konwertera szerokokątnego bądź telekonwertera. Akcesoria te

mocowane są przed przednią soczewką obiektywu za pomocą odpowiedniej tulei lub bezpośrednio do gwintu filtrowego obiektywu. Po przykręceniu powodują poszerzenie lub zawężenie kąta widzenia optyki o pewną krotność, nie ograniczają jednak ilości światła wpadającego na matrycę w sposób, jaki czynią to telekonwertery lustrzankowe, montowane nie przed obiektywem, lecz między korpusem i szkłem. Wspomniana krotność określana jest przez producenta konwertera i przyjmuje wartość np. 0,7× (jest to zatem konwerter szerokokątny, dzięki któremu obiektyw 35 mm umożliwia uzyskanie kąta widzenia właściwego ogniskowej ok. 24 mm, czyli 35×0,7). Telekonwertery cechują się mnożnikiem większym niż 1, np. 1,5× lub 2×. Sam sposób mocowania może sprawić nieco problemów. Warto sobie uzmysłowić, że dobry telekonwerter często waży tyle, ile sam cyfrowy kompakt (np. 500 gramów)! Przykręcenie takiego ciężkiego szkiełka do gwintu

filtra niesie za sobą pewne konsekwencje: powoduje zauważalne ugięcie raczej delikatnej obudowy obiektywu i przez znaczne obciążenie mechanizmu utrudnia zmianę ogniskowej. Może to być uciążliwe, jeżeli nie fatalne w skutkach dla aparatów zmieniających ogniskową za pomocą elektrycznego silniczka, a nie przez mechaniczne przekręcenie pierścienia przez użytkownika. W lepszej sytuacji są fotografujący kompaktami, do których akcesoria mocowane są za pośrednictwem tulei przykręcanej bezpośrednio do korpusu. Tutaj ciężar dodatkowego elementu przenoszony jest sztywno na całą obudowę aparatu, sam obiektyw zaś pozostaje nieobciążony. Decydując się na kupno konwertera, należy zwrócić uwagę na rodzaj mocowania/ gwintu. Nie ma tutaj niestety uniwersalnej recepty na wszystkie kombinacje aparatów i konwerterów, trzeba się więc liczyć z tym, że do ceny szkła należy doliczyć koszty zakupu dodatkowych tulei lub pierścieni redukcyj-

nych. Dla przykładu: markowe konwertery ACT-100 i ACW-100 pasują do Koniki Minolty DiMAGE A2 bez dodatkowych akcesoriów, jednak aby do tego samego aparatu przykręcić konwertery firmy Raynox konieczna jest redukcja wielkości gwintu z 49 mm na 52 mm. Cyfrak Coolpix 8700 Nikona wymaga użycia tulei, osobnej dla konwerterów tele, osobnej dla szerokokątnych. Co istotne, ze względu na nietypowy rozmiar gwintu do nikonowskich tulei przykręcimy tylko konwertery nikonowskie. Aby użyć konwerterów innych firm, konieczne będą dwie inne tuleje z gwintem 52 mm. I tak dalej, podobne przykłady można by mnożyć.

› Szkiełko skrojone na miarę Dostępne na rynku konwertery do cyfrowych kompaktów można podzielić na dwie grupy. Pierwsza obejmuje akcesoria zaprojektowane przez producenta aparatu i przeznaczone do

DUŻY Z MAŁYM: Potężny półkilogramowy konwerter ACT-100 o mnożniku 1,5x, przeznaczony do zaawansowanego kompaktu A2 Koniki Minolty, razem z filigranowym konwerterem szerokokątnym Fujifilm WL-FXE01 0,76x, dedykowanym kieszonkowym kompaktom E500/E510/E550.

użycia z konkretną serią cyfraków (np. firmowe konwertery Nikona oferowane do wybranych modeli kompaktów serii Coolpix). W drugiej grupie znajdują się modele uniwersalne,

Konwertery szerokokątne

Producent Model

Raynox DCR-5000

Raynox DCR-6600PRO

Raynox DCR-6600PRO

Raynox DCR-720

Raynox DCR-FE180PRO

Raynox DCR-FE180PRO

Raynox DCR-FE180PRO

Cena

500 zł

600 zł

600 zł

220 zł

1900 zł

1900 zł

1900 zł

Dostawca

Foto-Tip

Foto-Tip

Foto-Tip

Foto-Tip

Foto-Tip

Foto-Tip

Foto-Tip

WWW

www.foto-tip.pl

www.foto-tip.pl

www.foto-tip.pl

www.foto-tip.pl

www.foto-tip.pl

www.foto-tip.pl

www.foto-tip.pl

Nominalny mnożnik

0,5

0,66

0,66

0,72

0,24

0,24

0,24

Mocowanie

gwint 52 mm

gwint 52 mm

gwint 52 mm

gwint 52 mm

gwint 62 mm

gwint 62 mm

gwint 62 mm

Gwint filtra

brak

gwint 72 mm

gwint 72 mm

gwint 62 mm

brak

brak

brak

Waga

153 g

195 g

195 g

150 g

723 g

723 g

723 g

Dedykacja do aparatów

uniwersalny

uniwersalny

uniwersalny

uniwersalny

uniwersalny

uniwersalny

uniwersalny

Wyniki pomiarów Zniekształcenia geometryczne

11,4%

2,3%

2,2 %

5,9%

32,2%

19,6%

12,9%

Przyrost aberracji chromatycznej w środku kadru przy otwartej przysłonie 1

6,6%

-22,9%

-54,3%

55,4%

–*

–*

94,5%

Przyrost aberracji chromatycznej w narożniku przy otwartej przysłonie 1

713,0%

207,4%

32,3%

-22,1%

–*

–*

-24,7%

Przyrost aberracji chromatycznej w środku kadru przy przysłonie f/8 1

6,1%

-9,1%

-45,5%

-44,2%

–*

–*

1,1%

Przyrost aberracji chromatycznej w narożniku przy przysłonie f/8 1

691,1%

226,6%

64,6%

16,3%

–*

–*

-7,8%

Rozdzielczość przy otwartej przysłonie 2

55,5%

78,6%

92,8%

129,5%

–*

–*

101,3%

Rozdzielczość przy przysłonie f/8 2

51,6%

86,1%

82,9%

96,6%

–*

–*

93,7%

Wzrost winietowania przy otwartej przysłonie 1

0,0%

0,5%

57,4%

21,8%

107,0%

28,5%

5,0%

Wzrost winietowania przy przysłonie f/8 1

-0,2%

0,4%

62,1%

25,9%

107,8%

25,3%

2,8%

Testowany z aparatem

Canon PowerShot G5

Canon PowerShot G5

Konica Minolta DiMAGE A2

Konica Minolta DiMAGE A2

Konica Minolta DiMAGE A2

Konica Minolta DiMAGE A2

Konica Minolta DiMAGE A2

35 mm

35 mm

35 mm

35 mm

28 mm

35 mm

50 mm

Przy ogniskowej (ekwiwalent aparatu małoobrazkowego) 1

92

Zmiana względem zdjęcia wykonanego bez konwertera (0% - aberracja wyjściowa);

CHIP FOTO · VIDEO digital

2

względem zdjęcia wykonanego bez konwertera (100% — rozdzielczość bez konwertera);

* zniekształcenia geometrii obrazu uniemożliwiły przeprowadzenie pomiarów

CHIP FOTO · VIDEO digital

93

[Test• Konwertery] pomyślane tak, by można ich było używać z różnymi aparatami cyfrowymi (konwertery firmy Raynox i inne). Ogólne spostrzeżenie po przeprowadzeniu testów laboratoryjnych jest takie, że konwertery zaprojektowane do konkretnego obiektywu zapewniają uzyskanie dobrych wyników jakościowych: spadek ostrości w narożnikach i na krawędziach kadru – o ile w ogóle występuje – jest akceptowalny, a problem winietowania niezbyt dotkliwy. W wypadku akcesoriów uniwersalnych bywa różnie: zaobserwować można na przykład wyraźny rozłam pomiędzy starszą i nowszą generacją konwerterów Raynoksa (wystarczy przyjrzeć się wynikom uzyskanym przez modele DCR-1540PRO i DCR-1850PRO). Konwertery uniwersalne są z reguły tańsze od markowych odpowiedników, a przez to są powszechniejsze na rynku. Uważny czytelnik po przestudiowaniu tabeli z wynikami z pewnością zauważy, że w porównaniu zabrakło akcesoriów części dużych graczy na rynku fo-

tografii cyfrowej. Firmy Canon, Olympus i Sony mają w swojej ofercie całą gamę akcesoriów przeznaczonych do zwiększania możliwości obiektywów, jednak – niestety – w polskich warunkach dostępne są one jedynie w katalogach bądź na zamówienie kupującego. Typowym wyjaśnieniem nieobecności konwerterów w sklepach jest właśnie kwestia ceny: ilu nabywców cyfrowych kompaktów kosztujących do 2 tysięcy złotych będzie skorych wyłożyć 1000 zł na dodatkowy konwerter? Szczególnie, jeśli koszt takiego zestawu niebezpiecznie zbliża się do ceny zakupu taniej lustrzanki cyfrowej, oferującej zdecydowanie większe możliwości zarówno funkcjonalne, jak i jakościowe.

› Jak testowaliśmy konwertery Podczas przeprowadzonych testów laboratoryjnych przyjęliśmy zasadę, że jeżeli konwerter przeznaczony jest do konkretnego apara-

tu, to testujemy go z tym właśnie modelem. Konwertery uniwersalne firm Raynox i King przetestowaliśmy z cyfrakiem Konica Minolta DiMAGE A2, którego obiektyw cechuje się krótką ogniskową 28 mm, niskimi aberracjami chromatycznymi i dobrą ostrością. Jednosoczewkowy model Raynox DCR-5000 o mnożniku 0,5× ze względu na brak zgodności z DiMAGE A2 przykręcony został do Canona PowerShot G5. „Najdłuższy” testowany konwerter – Raynox DCR-2020PRO o deklarowanym mnożniku 2,2× – przetestowany został dodatkowo na Nikonie Coolpix 8700. Takie posunięcie spowodowane było zbyt dużym winietowaniem przy ogniskowej 200 mm na zdjęciach wykonanych aparatem DiMAGE A2 (końcowy zakres ogniskowych). Winietowanie to zniwelowane zostało dopiero przez maksymalną ogniskową 280 mm, oferowaną przez Coolpiksa. Konwertery szerokokątne, których wyniki pomiarów laboratoryjnych dokonanych przy ogniskowej

28 mm nie były zadowalające, dodatkowo przetestowaliśmy z dłuższymi ogniskowymi 35 mm i 50 mm. Wykorzystany został zestaw tablic: plansza pozwalająca określić zniekształcenia geometryczne, plansza z wzorcami, na podstawie których program Imatest 1.2.5 mierzył rozdzielczość oraz aberracje chromatyczne, a także równomiernie oświetlona biała tablica, użyta do pomiaru winietowania. Następnie – po zakończeniu testów w atelier – zdjęcia z wykorzystaniem wszystkich „kombinacji” testowych zostały wykonane w plenerze, czyli tradycyjnie już na wrocławskim Rynku. Wybraliśmy stałe lokalizacje, odmienne dla konwerterów szerokokątnych i tele. Dzięki temu, że wszystkimi konwerterami wykonywaliśmy zdjęcia tych samych obiektów, możliwe było zweryfikowanie faktycznych krotności oferowanych przez testowane konwertery oraz – oczywiście – ocena możliwości szkiełek w warun-

NIEBEZPIECZNE UGIĘCIE: DiMAGE A2 z przykręconym firmowym telekonwerterem ACT-100. Chociaż na zdjęciu nie jest to aż tak widoczne, ugięcie wysuniętego obiektywu było alarmujące. Fotografując, bezpieczniej jest trzymać aparat w prawej dłoni, jednocześnie podtrzymując telekonwerter lewą.

kach polowych w zakresie ostrości, winietowania i aberracji chromatycznych. Ujęcia z wybranych lokacji dla wszystkich sprawdzonych wariantów konwerter/ogniskowa znajdują się na dołączonym do magazynu dysku CD-ROM.

› Konwertery szerokokątne Przypadłością dotykającą większość konwerterów szerokokątnych jest widoczna na pierwszy rzut oka dystorsja beczkowa – tym silniejsza, im mniejszy mnożnik testowanego

Telekonwertery

Producent Model

Fujifilm TL-FXE01

King DRT-20

Konica Minolta ACT-100

Nikon TC-E15ED

Raynox DCR-1540PRO

Raynox DCR-1850PRO

Raynox DCR-2020PRO

Raynox DCR-2020PRO

Cena

450 zł

220 zł

800 zł

750 zł

760 zł

680 zł

1040 zł

1040 zł

Dostawca

Fujifilm Polska

Foto-Tip

Konica Minolta

Nikon Polska

Foto-Tip

Foto-Tip

Foto-Tip

Foto-Tip

WWW

www.fujifilm.pl

www.foto-tip.pl

www.minolta.pl

www.nikon.pl

www.foto-tip.pl

www.foto-tip.pl

www.foto-tip.pl

www.foto-tip.pl

Nominalny mnożnik

1,94

2

1,5

1,5

1,54

1,85

2,2

2,2

Mocowanie

gwint 43 mm

gwint 52 mm

gwint 49 mm

gwint dedykowany

gwint 52 mm

gwint 52 mm

gwint 62 mm

gwint 62 mm

Gwint filtra

brak

gwint 58 mm

gwint 86 mm

gwint 58 mm

gwint 67 mm

brak

gwint 82 mm

gwint 82 mm

Waga

69 g

121 g

530 g

252 g

253 g

285 g

302 g

302 g

Dedykacja do aparatów

FinePix E500/E510/E550

uniwersalny

Konica Minolta DiMAGE

Coolpix 8700/5700/5400

uniwersalny

uniwersalny

uniwersalny

uniwersalny

7/A1/A2/A200

Wyniki pomiarów Zniekształcenia geometryczne

0,3%

0,4%

0,3%

0,4%

0,3%

0,9%

0,3%

Przyrost aberracji chromatycznej w środku kadru przy otwartej przysłonie 1 -0,6%

1547,2%

382,5%

-10,5%

-12,8%

1033,6%

2597,8%

345,5%

Przyrost aberracji chromatycznej w narożniku przy otwartej przysłonie 1

15,4%

-26,1%

31,8%

-23,9%

-25,0%

107,4%

35,2%

290,8%

Przyrost aberracji chromatycznej w środku kadru przy przysłonie f/8 1

239,9%

357,8%

35,3%

-1,4%

-56,1%

165,2%

821,6%

454,5%

Przyrost aberracji chromatycznej w narożniku przy przysłonie f/8

0,3%

1

5,7%

69,8%

22,5%

-55,8%

28,4%

260,4%

43,2%

251,7%

Rozdzielczość przy otwartej przysłonie 2

85,6%

24,2%

61,7%

106,4%

63,1%

8,9%

45,8%

60,0%

Rozdzielczość przy przysłonie f/8 2

102,7%

56,5%

86,4%

102,7%

90,5%

41,5%

63,4%

95,0%

Wzrost winietowania przy otwartej przysłonie 1

0,1%

26,6%

0,5%

0,3%

9,3%

15,6%

68,9%

5,8%

Wzrost winietowania przy przysłonie f/8 1

0,1%

17,7%

0,1%

0,1%

3,4%

7,8%

67,3%

3,1%

Testowany z aparatem

Fujifilm FinePix E550

Konica Minolta DiMAGE A2

Konica Minolta DiMAGE A2

Nikon Coolpix 8700

Konica Minolta DiMAGE A2

Konica Minolta DiMAGE A2

Konica Minolta DiMAGE A2

Nikon Coolpix 8700

Przy ogniskowej (ekwiwalent aparatu małoobrazkowego)

130 mm

200 mm

200 mm

280 mm

200 mm

200 mm

200 mm

280 mm

1

94

Zmiana względem zdjęcia wykonanego bez konwertera (0% - aberracja wyjściowa);

CHIP FOTO · VIDEO digital

2

względem zdjęcia wykonanego bez konwertera (100% — rozdzielczość bez konwertera)

CHIP FOTO · VIDEO digital

95

[Test• Konwertery] KONWERTER MUSI PASOWAĆ DO APARATU Jak widać na zaprezentowanych zdjęciach, najtrudniej jest dobrać konwerter do aparatów wyposażonych w obiektyw o dużej średnicy. Dotyczy to bardziej zaawansowanych modeli kompaktów, zwłaszcza ośmiomegapikselowych ze stosunkowo dużą matrycą. Wymagają one obiektywów o większym

polu obrazowania i niestety, wiekszość uniwersalnych konwerterów szerokokątnych nie potrafi temu wymaganiu sprostać. Dużo łatwiejsze zadanie mają w przypadku miniaturowych kompaktów, do których mocowane są przez tuleję pośrednią – tu wykorzystywana jest tylko centralna część układu

OCEŃ SAM Zdjęcia wykonane opisanymi w artykule konwerterami zamieszczamy na płycie CD dołączonej do magazynu.

optycznego i winietowanie jest znacznie mniejsze. Dlatego przy wyborze konwertera należy zachowywać ostrożność – to, że gwint mocujący konwertera ma taką samą średnicę jak gwint obiektywu, nie gwarantuje w zasadzie niczego. Dlatego przed zakupem należy konwerter koniecznie przetestować.

KING F-130: Deklarowany mnożnik jest nieco przesadzony. Przy ogniskowej 28 mm poszerza pole widzenia, jednak kosztem zajmującej sporą część kadru winiety i spadkiem ostrości w rogach. 28 mm; 0,38×, Konica Minolta A2

28 mm; 0,66×, Konica Minolta A2 KING PRW-045M: Konwerter o mnożniku 0,45× cechują podobne przypadłości co szerszego Kinga F-130. Chociaż dla zawodowca mankamenty te są dyskwalifikujące, fotogrfa amatora może skusić bardzo atrakcyjna cena.

28 mm; 0,45×, Konica Minolta A2

28 mm; 0,72×, Konica Minolta A2

96

CHIP FOTO · VIDEO digital

RAYNOX DCR-6600PRO: Niestety, zmiana ogniskowej na odpowiednik 35 mm poprawia sytuację tylko nieznacznie. Ciemne obwódki w dalszym ciągu zajmują sporą część kadru. 35 mm; 0,66×, Konica Minolta A2

RAYNOX DCR-720: Ten starszy model słabiej niż DCR-6600PRO kontroluje zniekształcenie beczkowe, nie jest też zbyt ostry poza centrum kadru. Na szczęście po przymknięciu przysłony, uzyskane efekty są dość zadowalające.

28 mm; 0,24×, Konica Minolta A2

RAYNOX DCR-6600PRO: Konwerter ten oferuje mnożnik 0,66×. Chociaż wyraźna na zdjęciu winieta może początkowo przeszkadzać, to po przekadrowaniu ciągle będziemy mieli „więcej obrazu” w ujęciu.

RAYNOX DCR-FE180PRO: Rybie oko Raynoxa umożliwia łapanie naprawdę szerokich ujęć. Charakterystyczna dla tego typu obiektywów perspektywa krzywoliniowa powoduje, że w praktyce konwerter taki przydatny będzie rzadko.

35 mm; 0,66×, Canon G5

50 mm; 0,8×, Konica Minolta A2

RAYNOX DCR-6600PRO: Zmiana aparatu czyni czasem cuda – ten sam konwerter, ta sama ogniskowa, a winiety brakuje. Wystarczyło założyć konwerter Raynoksa do Canona G5. Niestety, zwiększyła się aberracja chromatyczna.

KONICA MINOLTA ACW-100: Mercedes wśród testowanych konwerterów szerokokątnych. Poszerza pole widzenia obiektywu 28 mm do ok. 22,5 mm, zapewniając przy tym solidną ostrość w całym kadrze, nieprzesadzone zniekształcenia i bardzo małą winietę.

modelu. Zniekształcenie to, charakterystyczne dla obiektywów ultraszerokokątnych, miało rozsądne rozmiary na zdjęciach otrzymanych z użyciem konwerterów o krotności ogniskowej nieprzekraczającej wartości 0,8×. Zdecydowanie najlepsze rezultaty dawały markowe konwertery firm Fuji i Konica Minolta, wprowadzające do obrazu dystorsje o raczej akceptowalnym poziomie wygięcia linii prostych w kadrze. Słabiej w tym względzie zaprezentowały się szkiełka Raynoksa i Kinga z mnożnikami od 0,72× po raczej ekstremalne i w obserwacjach przesadzone 0,38× w wypadku konwertera F-130 firmy King. Pozytywnym zaskoczeniem okazał się model Raynox DCR-6600PRO, który przy przeliczniku ogniskowej 0,66× ma lepiej skorygowaną „beczkę” od starszego i „węższego” modelu DCR-720. Kolejnym istotnym aspektem użytkowania konwerterów jest winietowanie powodowane przez dodatkowy układ optyczny. Założenie konwerterów Fuji i Konica Minolta delikatnie wzmacniało spadek jasności obrazu w narożnikach, jednak nie tak drastycznie, jak czyniły to „szerokie” Raynoksy i Kingi, w zasadzie bez żadnego wyjątku. W wypadku konwerterów uniwersalnych, przy krótkiej ogniskowej 28 mm trudno mówić o jakimkolwiek przyciem nieniu narożników zdjęcia – zostały one po prostu zasłonięte przez obudowę szkiełka przykręconego przed obiektywem. Poprawy nie dawało domknięcie przysłony, pomocna za to okazała się zmiana ogniskowej. Przy części

konwerterów zastosowanie ogniskowej 35 mm dawało całkiem przyzwoite efekty, przy innych 50 mm nie rozwiązywało problemu winietowania. Oczywiście wydłużenie ogniskowej nie jest żadnym remedium na winietowanie konwerterów szerokokątnych. Warto zauważyć, że podczas takiej operacji możemy utracić cały „zysk” biorący się z użycia konwertera szerokokątnego. Dla przykładu: konwerter DCR-6600PRO o mnożniku 0,66 daje przy obiektywie 35 mm ogniskową efektywną ok. 23 mm, natomiast przy 50 mm – 33 mm. Jeśli dla uniknięcia winiety mielibyśmy stosować taki konwerter przy ogniskowej obiektywu 50 mm, to – ze względu na wysokie koszty – pojawia się pytanie o sens budowania takiego układu. Z drugiej strony niekiedy ważniejszy jest naprawdę szeroki kadr, nawet pomimo zupełnie zaciemnionych rogów. Warto o tym pamiętać, decydując się na wybór takiego optycznego rozszerzenia kąta widzenia obiektywu. Oprócz geometrii i winietowania w ocenie jakości ważna jest ostrość rejestrowanego obrazu oraz aberracje chromatyczne (CA). Po raz wtóry pozostaje napisać, że oba parametry są lepiej kontrolowane przez markowe konwertery projektowane dla danego obiektywu. Wyniki testów modeli uniwersalnych wskazują, że mają one wyraźną skłonność do utraty ostrości oraz wzrostu CA poza centrum kadru. Pomocne jest domknięcie przysłony, o ile warunki oświetleniowe pozwalają na ten zabieg.

BEZPIECZNE MOCOWANIE: Sztywna tuleja przymocowana do korpusu i lekki, a przy tym dający niezłą jakość obrazu telekonwerter Nikon TC-E15ED. Mocowanie dodatkowej optyki przez ten pomocniczy, najlepiej metalowy pierścień gwarantuje, że podczas fotografowania na pewno nie uszkodzimy delikatnej mechaniki obiektywu.

› Telekonwertery Pod względem geometrii obrazu wszystkie przetestowane telekonwertery cechuje wprowadzanie do finalnego obrazu niewielkiego, przez co mało dokuczliwego zniekształcenia



[Test• Konwertery]

Drodzy Czytelnicy,

› W plenerze

NAPRAWDĘ SZEROKI: Konwerter Raynox DCR-FE180 typu rybie oko jako jedyny pozwolił uchwycić dwie pierzeje wrocławskiego Rynku. Uzyskany efekt wydaje się ciekawy, jednak przed zakupem warto zastanowić się, jak często będziemy chcieli robić takie zdjęcia.

UWAGA NA WINIETOWANIE: Szerokokątny Raynox DCR-6600PRO przy ogniskowej 28 mm. W rogach zdjęcia wyraźny jest ciemny obrys obudowy konwertera. Taka przypadłość charakterystyczna jest dla wszystkich przetestowanych uniwersalnych konwerterów szerokokątnych, połączonych z DiMAGE A2.

poduszkowego. Tego rodzaju dystorsja jest łatwa do zniwelowania w niemal dowolnym edytorze graficznym i co istotne, zabieg ten nie spowoduje dodatkowej utraty ostrości w narożnikach, typowej przy korygowaniu silnego zniekształcenia beczkowatego dla obiektywów szerokokątnych. Z winietowaniem bywa już różnie. Zgodnie z oczekiwaniami markowe telekonwertery poradziły sobie w tym teście zdecydowanie lepiej od akcesoriów Raynoksa i Kinga. Po przymknięciu przesłony do f/8 szkiełka Nikona TC-E15ED oraz Koniki Minolty ACT-100 dawały obraz z niemal nieprzyciemnionymi rogami. Akceptowalne wyniki pozwalał otrzymać również uniwersalny Raynox DCR1540PRO o mnożniku 1,54×. W pewne zdziwienie wprowadził nas konwerter Raynox DCR-2020PRO, cechujący się przelicznikiem ogniskowej 2,2×. Przy maksymalnej ogniskowej (200 mm) ustawionej na aparacie DiMAGE A2 obraz wyglądał jak oglądany przez dziurkę od klucza – czerń w rogach i na krawędziach kadru nie była właściwie winietą, lecz po prostu sfotografowaną częścią obudowy konwertera. Po przykręceniu tego modelu do Nikona Coolpix 8700 (zoom maksymalny 280 mm) i po przymknięciu przysłony opisany efekt w zasadzie w ogóle nie występował. Pomiary ostrości obrazu jednoznacznie pokazały przewagę jakościową urządzeń markowych. Bezkonkurencyjny okazał się telekonwerter Nikona cechujący się dobrą szczegółowością obrazu niezależnie od przysłony (chociaż tutaj może mieć znaczenie fakt, że Coolpix 8700 na „długim końcu” ma przysłonę f/4.2, natomiast DiMAGE A2, z którym testowane były pozostałe szkiełka – f/3.5). Podobnie jak w teście winietowania,

także podczas sprawdzania ostrości konwerter Raynox DCR-2020PRO wypadł lepiej w połączeniu z cyfrakiem Nikona, co świadczy o tym, że wybierając akcesoria uniwersalne, najlepiej osobiście wypróbować rozszerzenie obiektywu z własnym aparatem i ocenić, czy efekty jakościowe są zadowalające. Wyróżniające rezultaty – po przymknięciu obiektywu – uzyskał Raynox DCR-1540PRO. Malutki telekonwerter King DRT-20 cechował się permanentnym brakiem ostrości w całym kadrze niezależnie od użytej przesłony, co czyni go w zasadzie bezużytecznym.

98

CHIP FOTO · VIDEO digital

ANKIETA CZYTELNICZA [1/2005]

BEZUŻYTECZNY: Zdjęcia robione przez telekonwerter King DRT-20 cechowały się brakiem ostrości w prawie całym kadrze. Po przykręceniu do ośmiomegapikselowego A2 uzyskany obraz wyglądał jak zrobiony aparatem z telefonu komórkowego – tyle że w bardzo wysokiej rozdzielczości.

Chociaż zdjęcia wykonane w warunkach studyjnych z użyciem konwerterów w większości trudno było uznać za zadowalające pod względem jakości, głównie za sprawą problemów z winietowaniem i spadkiem ostrości poza centrum kadru, fotografie wykonane w plenerze pozwoliły dokonać bardziej subiektywnej oceny możliwości testowanych szkiełek. Po raz kolejny okazuje się, że o ile łatwo jest zdyskwalifikować urządzenie fotograficzne w kategoriach „bezwzględnej” oceny jakości obrazu, o tyle taka negacja przychodzi zdecydowanie trudniej, jeżeli wziąć pod uwagę możliwe zastosowania i zysk z użycia tych akcesoriów. Fotograf amator, pragnący po prostu uchwycić szerszy kadr albo znaleźć się bliżej uwiecznianego obiektu, oglądający swoje zdjęcia na ekranie monitora, wysyłający je pocztą elektroniczną do znajomych lub drukujący małoformatowe odbitki, może w ogóle nie zauważyć mankamentów obrazu, które u osób z zacięciem zawodowym spowodowałyby co najmniej bezsenność. Wielomegapikselowe matryce dają autorowi fotografii pewne możliwości kadrowania, skalowania i wyostrzania obrazu, dzięki którym można sobie zupełnie poradzić lub chociaż częściowo zniwelować winietę czy brak ostrości poza środkiem kadru. Co z tego, że przekadrowanie zawęzi nieznacznie pole końcowego obrazka, skoro i tak będzie ono szersze niż bez użycia konwertera? Dzięki temu będzie można pokazać rodzinie całą plażę, na której spędziło się upragnione wakacje, a nie tylko jej połowę lub powiększony detal zabytkowej starówki zamiast tego samego detalu ginącego w gąszczu innych. Akcesoria umożliwiające operowanie kątem widzenia obiektywu z pewnością nie są kierowane do profesjonalistów – ale wszak ci nie korzystają z cyfrowych kompaktów, tylko z bardziej odpowiadających ich potrzebom lustrzanek. Jeżeli, będąc użytkownikiem kompaktu, jesteśmy w stanie pójść na kompromis wynikający z kiepskiej lub co najwyżej zadowalającej jakości obrazu, a jednocześnie nie mamy potrzeby inwestowania w „duży” system DSLR, kupno konwertera może być dobrym wyborem. W przeciwnym razie lepiej odkładać pieniądze na coś większego. Dokonując zakupu, warto najpierw przetestować wybrany konwerter z własnym aparatem. Może się bowiem okazać, że chociaż w naszych testach wypada on dobrze, to w wypadku cyfraka o innej budowie obiektywu uzyskiwane efekty będą odmienne. 

Trzymacie w ręku siódmy numer miesięcznika CHIP FOTO-VIDEO digital — pisma, które mamy nadzieję pomaga Wam lepiej poznać, czym są fotografowanie i obróbka zdjęć. Naszym pragnieniem jest jak najpełniej odpowiadać na Wasze oczekiwania i potrzeby związane z tą tematyką, zapraszamy więc do wypełnienia niniejszej ankiety. Właściwe odpowiedzi prosimy zaznaczyć krzyżykiem lub postępować zgodnie z instrukcją zawartą w treści pytania. Wypełnioną ankietę prześlijcie do 31 stycznia 2005 r. na adres: CHIP FOTO-VIDEO digital, ul. Kościuszki 29/3, 50-011 Wrocław z dopiskiem „Ankieta”. 1. Od którego wydania kupujesz CHIP FOTO-VIDEO digital? Nr wydania: ......................................................................................................................... 2. Jak często kupujesz CHIP FOTO-VIDEO digital?

† † † †

prenumeruję kupuję regularnie kupuję tylko wybrane numery to mój pierwszy numer

3. Z jakiego źródła dowiadujesz się o kolejnych numerach

7. Które z planowanych rubryk CHIP FOTO-VIDEO digital uważasz za najbardziej trafne? wywiady z profesjonalistami ocena zdjęć nadsyłanych przez czytelników

† † † † † †

nagrywanie i archiwizacja zdjęć historia fotografii konkursy dla czytelników inne (wpisz swoje propozycje tematów):

................................................................

................................................................................................................................................

CHIP FOTO-VIDEO digital?

†

† † † † † † †

reklama prasowa (podkreśl właściwe tytuły: Playboy, CKM, Voyage, Film, Men's Health, Auto Motor i Sport, Świat Nauki, Świat Techniki, Fotopozytyw, Laif, Laifstyle, Razem, Student News, Eurostudent, Magazyn młodych i dynamicznych)

† † †

reklama internetowa (podkreśl właściwe: Chip.pl, Onet.pl, Gadu-Gadu, o2.pl, inne serwisy) strony internetowe www.fvd.pl

9. Jak oceniasz ilość materiałów ilustracyjnych w CHIP FOTO-VIDEO digital? † za dużo

tak nie zawsze przydałby się słownik pojęć

ekspozycja w Empiku ekspozycja w salonie prasowym ekspozycja w kiosku

† †

od znajomych z innych (jakich?): .......................................................................................................

10. Które z wymienionych materiałów powinny się znajdować na CD-ROM-ach dołączanych do CHIP FOTO-VIDEO digital?

4. Jaką ogólną ocenę wystawiasz dotychczas przeczytanym wydaniom CHIP FOTO-VIDEO digital? (w skali 1-5,

(1 = zupełnie mi się nie podobało, 5 = bardzo mi się podobało). Ocena: ................................... 5. Czy zamierzasz kupować kolejne numery pisma?

† † † †

8. Czy terminologia stosowana w artykułach jest dla Ciebie zrozumiała?

† † † † † † †

za mało w sam raz

pełne wersje programów galerie zdjęć wersje testowe oprogramowania multimedialne kursy obróbki zdjęć i wideo zdjęcia wykonane testowanymi aparatami katalogi reklamowe producentów sprzętu i oprogramowania inne (jakie?): ................................................................................................................

zdecydowanie tak raczej tak

................................................................................................................................................

nie nie wiem/trudno powiedzieć

11. Czy masz aparat fotograficzny?

† 6. Które rubryki/rodzaje artykułów wydają Ci się najbardziej interesujące? Oceń je w skali od 1-5

(1 = zupełnie nie interesujące, 5 = bardzo interesujące).

Zdjęcie miesiąca Nowości, trendy, testy Portfolio Testy porównawcze aparatów Testy porównawcze kamkorderów Testy praktyczne profesjonalistów Porady sprzętowe Porady dotyczące techniki fotografowania Warsztaty obsługi programów do obróbki zdjęć Warsztaty obsługi programów do obróbki wideo ABC fotografii Kalendarium Zawartość płyty CD

Ocena ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............ ............

analogowy † cyfrowy Jeśli jest to aparat cyfrowy, to z jakiej kategorii?

†

nie mam

† prosty kompakt † zaawansowany kompakt O jakiej rozdzielczości megapikseli?

†

lustrzanka

†

†

powyżej 6

†

nie

3 i mniej

†

4-6

12. Czy robiłeś (aś) zdjęcia aparatem analogowym? tak: † kompaktem † lustrzanką

†

13. Jakimi akcesoriami dysponujesz?

† † † † † † † † †

zewnętrzna lampa błyskowa lampy studyjne filtry (UV, polaryzacyjny, połówkowy) torba (futerał, plecak itp.) statyw drukarka fotograficzna nagrywarka CD nagrywarka DVD image tank

czytniki kart ładowarkę do akumulatorów inne (jakie?): ......................................................................................................................

† † † †



† † †

w sklepach internetowych na aukcji internetowej (np. Allegro) na giełdzie/w komisie za granicą

..................................................................................................................................................... 21. Skąd czerpiesz informacje z dziedziny foto-wideo? 14. Czy masz bądź zamierzasz kupić kamerę? Jeśli tak, to jaką?

† † †

(† (†

mam kamerę zamierzam kupić: nie mam

analogową analogową

† †

cyfrową) cyfrową)

15. Który program wykorzystujesz do obróbki zdjęć? Podaj numer wersji

† † † † † †

czasopisma specjalistyczne serwisy internetowe grupy dyskusyjne specjalistyczne sklepy/od sprzedawcy znajomi inne (jakie?):

......................................................................................................................

i wersję językową (PL/ANG).

..................................................................................................................................................... Adobe Photoshop

numer wersji .......................

wersja językowa ..............................

Adobe Photoshop Elements

.......................

..............................

JASC Paint Shop Pro

.......................

..............................

Corel Photo Paint

.......................

..............................

Ulead Photo Impact

.......................

..............................

GIMP

.......................

..............................

Inny (nazwa i numer wersji):

kadrowanie, zmniejszanie i wyostrzanie zdjęć retuszowanie i poprawianie błędów ekspozycji stosowanie filtrów i efektów specjalnych

17. W jaki sposób oglądasz wykonane zdjęcia? na ekranie komputera

† † † † † †

profesjonalista zaawansowany hobbysta średnio zaawansowany początkujący nie wiem/trudno powiedzieć

23. Jaki rodzaj fotografii uprawiasz lub chcesz uprawiać? ..............................................................................................

16. Do czego wykorzystujesz programy do edycji zdjęć?

† † †

22. Jak określasz swój poziom wiedzy na temat fotografii?

† † † † †

prezentuję na ekranie TV (z VCD lub DVD) drukuję odbitki na drukarce wykonuję odbitki w fotolabie (jaki procent wszystkich zdjęć, które robisz?.....................%) rozsyłam pocztą elektroniczną prezentuję w Internecie

18. Który program wykorzystujesz do obróbki i montażu wideo? Podaj numer wersji i wersję językową (PL/ANG).

† † † † † † † † †

okazjonalna (uroczystości rodzinne, spotkania z przyjaciółmi, wakacje) portretowa pejzażowa podróżnicza studyjna makrofotografia reportaż artystyczna inny (jaki?): ........................................................................................................................

..............................…....................................................................................................................

DANE METRYCZKOWE: 24. Płeć: † kobieta † mężczyzna 25. Wiek:

Adobe Premiere

numer wersji .......................

wersja językowa ..............................

Avid Xpress

.......................

..............................

Ulead VideoStudio

.......................

..............................

Pinnacle Studio

.......................

..............................

26. Wykształcenie:

Koala Film Studio

.......................

..............................

† †

Ulead Photo Impact

.......................

..............................

VirtualDub

.......................

..............................

Inny (nazwa i numer wersji):

..................................................................................................

19. Do czego wykorzystujesz programy do obróbki wideo?

† † † † † † †

przycinanie materiału filmowego kadrowanie, montowanie scen podkładanie innej ścieżki dźwiękowej (wideoklipy) podkładanie napisów stosowanie przejść, filtrów i efektów specjalnych nie potrafię montować filmów wideo

† † †

do 15 lat 25-29 lat 45-54 lata

† † †

15-19 lat 30-34 lata

† †

20-24 lata 35-44 lata

powyżej 54 lat

Kupon zamówienia wyślij pocztą lub faksem TAK

9, CHCĘ PRENUMERATĘ CHIP FOTO-VIDEO digital

od numeru __________________w liczbie egz. _________________________

† †

podstawowe średnie/pomaturalne

zasadnicze zawodowe niepełne wyższe/wyższe

12 egz. za jedyne 99 zł (8,25 zł za egzemplarz) 3 egz. za 33 zł (11 zł za egzemplarz)

† † †

wieś miasto 30-100 tys. miasto powyżej 500 tys.

† †

miasto poniżej 30 tys. miasto 100-500 tys.

NALEŻNOŚĆ UREGULUJĘ:

ulica _____________________________________________ numer__________________

29/3, 50-011 Wrocław, nr konta: 91 1500 1155 1211 5003 0159 0000 (prenumerata zostanie rozpoczęta po otrzymaniu potwierdzenia wpływu pieniędzy na konto Wydawnictwa);

numer mieszkania

za zaliczeniem pocztowym, tzn. przy odbiorze pierwszego

tel. ________________________________________________________________________

z zamówionych w prenumeracie egzemplarzy pisma;

____________________________

kod

___________________

miejscowość _____________________________________________________________

e-mail

kartą kredytową. Proszę obciążyć kartę o numerze:

przez modem w inny sposób (np. Neostrada)

_____________________________________________________________

NIP firmy _________________________________________________________________

____________________________________________________________________

rok urodzenia _________________ wykształcenie __________________________

28. Sposób łączenia się z Internetem:

† † † †

imię i nazwisko __________________________________________________________ nazwa firmy

przelewem na konto Vogel Burda Communications sp. z o.o., ul. Kościuszki

27. Miejsce zamieszkania:

ZAMAWIAJĄCY (także dane właściciela karty):

† †

przed stałe łącze nie wiem

korzystam sporadycznie (np. kawiarenka internetowa) nie mam dostępu do Internetu

montaż wideo mnie nie interesuje

Upoważniam Wydawnictwo Vogel Burda Communications sp. z o.o. do wystawienia faktury VAT bez podpisu odbiorcy.

ważną do: rok Visa EuroCard MasterCard – zaznacz odpowiednią kartę.

miesiąc Diners Club

PolCard

JCB

PBK Styl

PRENUMERATĘ PROSZĘ PRZESŁAĆ:

Nie wyrażam zgody na otrzymywanie materiałów reklamowych od Wydawnictwa Vogel Burda Communications sp. z o.o. Zgadzam się na otrzymywanie informacji handlowej od Wydawnictwa Vogel Burda Communications sp. z o.o. w rozumieniu Ustawy z 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną.

na adres wskazany w pozycji Zamawiający,

20. Gdzie kupujesz sprzęt foto-wideo? † w sklepie fotograficznym

†

w hipermarkecie (np. Media Markt)

na następujący adres:

Dziękujemy za udział w ankiecie.

___________________________________________________________________________ ___________________________________________________________________________

podpis ____________________________________________ data ____________________ Vogel Burda Communications sp. z o.o., ul. Kościuszki 29/3, 50-011 Wrocław; Sąd Rejonowy dla dzielnicy Wrocław Fabryczna; VI Wydział Gospodarczy KRS, KRS: 0000106166, NIP: 899-10-04-485 1/2005

P O R A D Y Plug-iny

]

WTYCZKA – CO TO TAKIEGO? Plug-iny to podprogramy uzupełniające funkcjonalność samodzielnych aplikacji, w tym wypadku graficznych. Mogą one służyć do tworzenia efektów niemożliwych do uzyskania w podstawowym programie albo też automatyzować wykonanie tego, co bez ich pomocy byłoby praco- czy czasochłonne. Istnieją też plug-iny dodające obsługę nowych formatów graficznych czy pomagające importować i eksportować dane.

POTOP KONTROLOWANY: Całkowicie sztuczny, choć wyglądający zdumiewająco naturalnie zalew można uzyskać z użyciem plug-ina Flood pobranego ze strony www.flamingpear.com. Pozwala on na znaczne modyfikacje parametrów fal, łącznie z tworzeniem zgrabnych kręgów na wodzie. Aplikację wolno testować przez 30 dni.

PASUJE CZY NIE?: Niektórzy producenci publikują obszerne tabele, informujące, z jakimi aplikacjami ich plug-iny działają, a z jakimi nie. Możemy taką znaleźć na przykład na stronie www.v-d-l.com. Inni pozostawiają sprawdzenie zgodności użytkownikom.

CO BY TU JESZCZE

WETKNĄĆ? C

zęsto szukamy nowych programów, gdy tymczasem wystarczy rozbudować te, których używamy. Już użytkownicy archaicznego Photoshopa 3.0 uznali, że potrzebują więcej narzędzi, filtrów, efektów i pędzli, więc szybko pojawiły się pierwsze plug-iny. Obecnie liczy się je już w tysiącach. Te dodatkowe narzędzia, ułatwiające uzyskiwanie

102

CHIP FOTO · VIDEO digital

Nie ma produktów doskonałych. Prędzej czy później okazuje się, że nawet w najbardziej rozbudowanej aplikacji brakuje jakiegoś narzędzia, które akurat teraz by się przydało. Zamiast czekać na następną wersję oprogramowania, warto poszukać do niego Ewa Prus wtyczki, czyli plug-ina.

skomplikowanych efektów lub oddające do dyspozycji użytkownika nowe filtry czy pakiety pędzli, mogą zmienić funkcjonalność programu graficznego nie do poznania. Plug-in wykonuje zwykle jedną lub najwyżej kilka funkcji, a po zainstalowaniu wywołuje się go z paska menu programu nadrzędnego, na przykład Adobe Photoshopa.

Photo Editor (FVd 12/2004, s. 84), a nawet popularny IrfanView. Ale uwaga: ten sam plug-in wcale nie musi działać ze wszystkimi wymienionymi aplikacjami. Zdarzają się wtyczki uniwersalne, znacznie częściej jednak spotkamy się z takimi, które są przeznaczone dla konkretnego programu lub grupy programów (niemal zawsze produktów Adobe), a z pozostałymi mogą nie działać. Uprzywilejowana pozycja programów Adobe wynika z te-

go, że to właśnie ta firma opracowała pomysł plug-inów i napisała pierwsze z nich. Wtyczki graficzne określa się często jako „kompatybilne z Photoshopem”. Użytkownicy Paint Shopa Pro czy PhotoPainta się powinni najpierw upewnić, czy dany dodatek będzie z tymi programami współpracował. Informacje na ten temat można znaleźć na stronach producentów plug-inów. Istnieją też pakiety wtyczek zoptymalizowane pod kątem Paint Shopa Pro, jak na przykład Harry's Graphic Pack. Producenci, tacy jak Digital Film Tools czy Visual Infinity, wbudowują w swoje wtyczki elementy uniemożliwiające ich używanie z programami innymi niż Adobe. Inni, jak na przykład Extensis, dbają tylko o kompatybilność z Photoshopem, nie uniemożliwiając jednak używania swoich produktów z programa-

mi innych firm. Choć pozornie niekompatybilne, plug-iny te można jednak zainstalować pod różnymi aplikacjami. Wystarczy, że zainstalujemy wcześniej wersje demo Photoshopa lub Photoshopa Elements, a później ręcznie przeniesiemy plug-iny do ulubionej aplikacji. Zdarzają się też sytuacje, kiedy wtyczka uruchamia się wprawdzie z danym pakietem, ale działa niepoprawnie. Użytkownicy programów innych niż Photoshop i Elements powinni więc przed ewentualnym zakupem plug-ina sprawdzić, czy rzeczywiście będą mogli z niego korzystać. Sytuacja ta będzie raczej się pogarszać, niż poprawiać – Adobe w roku 2002 ograniczyło dostęp do pakietu Software Development Kit Photoshopa, co poważnie utrudnia autorom wtyczek prace nad kompatybilnością oprogramowania.

Nie tylko Photoshop Z wtyczkami współpracują niemal wszystkie pozostałe „duże” programy: Adobe Elements i Premiere, Jasc Paint Shop Pro, Corel PhotoPaint, Ulead Photo Impact, a także niektóre aplikacje mniejszego kalibru, jak na przykład PhotoBrush firmy Mediachance, VicMan's

KOLORY DO WYBORU: Pakiet o nazwie Unplugged (do pobrania ze strony www.v-d-l.com) zawiera dziesiątki prostych plug-inów o mniej lub bardziej praktycznych zastosowaniach. Color Shifter służy do wprowadzania radykalnych zmian w kolorystyce zdjęcia, Pencil zaś pozwala uzyskać efekt rysunku tuszem.

CHIP FOTO · VIDEO digital

103

[Porady• Plug-iny]

[Porady• Plug-iny]

INSTALACJA

ŁATWIEJSZA OBRÓBKA

Jest bardzo prosta, jeśli zdobyte plug-iny są kompatybilne z programem, z którym zamierzamy je uruchamiać. A co, jeśli nie są? W niektórych wypadkach wystarczy zastosować prosty trik, ale przeważnie można zrobić tylko jedno – poszukać innej wtyczki. PHOTOSHOP w wersji 3.0 lub wyższej i pozostałe programy Adobe nie powinny sprawiać problemów – wystarczy zainstalować plug-in w folderze Plugins, najlepiej tworząc podkatalog o nazwie danej wtyczki. Po zrestartowaniu aplikacji odpowiednia pozycja powinna się pojawić w menu Filtr. COREL PHOTO PAINT – w menu Tools otwieramy okienko Options. Z listy po lewej stronie wybieramy Plug-ins i klikamy Add. Teraz wystarczy wskazać folder, w którym umieściliśmy wtyczki. Ich nazwy od razu powinny się pojawić w menu Effects. IRFANVIEW w wersji 3.85 lub wyższej wymaga instalacji plug-inów z poziomu aplikacji. Po otwarciu jakiegokolwiek zdjęcia należy wybrać z menu Image | Effects | Adobe 8BF filters, wcisnąć przycisk Add 8BF filters i wskazać folder, w którym znajduje się zainstalowany plug-in. Jeśli jest on kompatybilny, pojawi się na liście z lewej strony. Aby go uruchomić, wystarczy dwa razy kliknąć jego nazwę. JASC PAINT SHOP PRO od wersji 4.0 przyjmuje plug-iny tak samo jak Photoshop, choć niekoniecznie te same. W menu File | Preferences | File Location można określić dodatkowe foldery, w których program ma poszukiwać uzupełnień. Już zainstalowane wywołuje się z menu Effects. ULEAD PHOTO IMPACT – w menu File | Preferences wybieramy zakładkę Plug-ins i wskazujemy folder, w którym znajdują się nowo nabyte aplikacje. Aby pojawiły się one w menu Effect i zadziałały, Photo Impact musi zostać zrestartowany.

WARTO WIEDZIEĆ 

Jeśli przyzwyczaiłeś się, że każdą operację można cofnąć, nabierz ostrożności przed skorzystaniem z wtyczek! Niektóre z nich mogą nie poradzić sobie z dokładnym przywróceniem pierwotnego stanu zdjęcia. Lepiej zawsze trzymać w innym katalogu bezpiecznie zapisany oryginał pliku.  Jeśli nie jesteś użytkownikiem Photoshopa, będziesz mógł stosować tylko plug-iny typu 8BF, czyli nakładające filtry, i ewentualnie biblioteki pędzli i tekstur, jeśli są one przeznaczone dla Twojego programu. Inne typy wtyczek, w tym automatyzujące pracochłonne czynności, muszą korzystać ze skryptów Adobe i jako takie nie będą kompatybilne z programami innych producentów.  Efekty uzyskane z udziałem plug-inów mogą być nakładane na fragment zdjęcia. Wystarczy go wcześniej zaznaczyć.

104

CHIP FOTO · VIDEO digital

Nie po każdym plug-inie należy się spodziewać cudów. Niektóre, szczególnie wśród napisanych z użyciem Filter Factory, wykonują tylko jedno proste przekształcenie, a możliwość ingerencji użytkownika jest ograniczona do minimum. Okienka innych zawierają liczne suwaki o nie zawsze zrozumiałym działaniu.

ARTYSTYCZNE PSUCIE: Winietowanie jest zwykle zjawiskiem niepożądanym. Zdarza się jednak, że dla uzyskania efektu retro, chcemy udać, że mamy gorszy sprzęt niż w rzeczywistości. Pamiętacie aparaty Łomo albo Holga? Filtr Lomo z pakietu Unplugged je wam przypomni.

Każdemu według potrzeb Poszukiwacz dodatkowych narzędzi będzie miał naprawdę duży wybór zarówno pod względem funkcjonalności, jak i cen. Istnieją tysiące plug-inów darmowych i kilkaset komercyjnych. Oprócz ceny różnią się one też niestety funkcjonalnością i jakością uzyskiwanych przekształceń. Większość bezpłatnych wtyczek powstała z wykorzystaniem pakietu Filter Factory. Mają one niewiele opcji, nie dają użytkownikowi dużych możliwości, a zdjęcie, na którym ich użyliśmy, cechuje się postrzępionymi krawędziami detali, gdyż nie zawierają one algorytmów interpolacji czy antyaliasingu. Nowsze plug-iny, powstałe z użyciem Filter Meistera, mają znacznie lepszą jakość, częstokroć nieustępującą komercyjnym. Zdarzają się też bardzo funkcjonalne wtyczki oferowane za darmo przez komercyjnych producentów jako swego rodzaju reklamówka sprzedawanego pakietu, a także programy na licencji freeware i Open Source, pochodzące od niezależnych producentów. Za część plug-inów trzeba jednak płacić – od 5 do 200 dolarów. Są one zwykle bardziej rozbudowane i staranniej opracowane niż darmowe, nie jest to jednak wcale regułą.

METALIC: Sprawdźmy, jak wyglądałby nasz maluch po pomalowaniu farbą metalik. W pakiecie AmphiSoft znajdziemy rozbudowane filtry o dużych możliwościach konfiguracyjnych, z których jeden – Metallic II – nadaje zdjęciom wygląd odlanych z metalu. Chcesz się przerobić na Terminatora? To wprawdzie kosztuje 18,85 dolara, ale dostaniesz jeszcze kilkanaście innych filtrów.

BEZ ADOBE ANI RUSZ Niektóre plug-iny (na przykład autorstwa firmy Extensis, choć nie tylko) są przeznaczone dla aplikacji Adobe i wymagają do instalacji albo Photoshopa, albo Elements. Wystarczy jednak mieć w systemie wersję trial jednego z tych programów. Po instalacji kopiujemy pliki do folderu plug-inów pakietu, którego chcemy używać, i trzymamy kciuki, żeby zadziałało. W większości wypadków taki mały podstęp przynosi dobre efekty. Przedstawiony tutaj SkinTune (www.phototune.com) łatwo dał się nabrać.

DARMOWY I DOBRY: Sorting Shaman firmy AmphiSoft umożliwia osiągnięcie różnych deformacji geometrycznych obrazu. Mimo że filtr jest bezpłatny, do dyspozycji użytkownika pozostaje wiele możliwości regulacji jego działania – określanie promienia i kierunków rozmycia to dopiero początek. Czy ktoś ma ochotę na mozaikę z kaczki?

Zarządca potrzebny od zaraz Skoro plug-inów jest mnóstwo, a każdy z nich wykonuje zwykle tylko jedną operację, osoby chcące poważnie wzbogacić funkcjonalność swojego ulubionego programu graficznego mogą mieć problem. W pewnym momencie może się okazać, że w zainstalowanych dziesiątkach dodatków trudno się połapać, a przynajmniej zapamiętać, który do czego służy. W takim wypadku przyda się coś do porządkowania chaosu, np. Plugin Commander (http://thepluginsite.com), który w wersji Light jest darmowy i wystarczająco funkcjo-

nalny. Osoby wymagające będą musiały dopłacić prawie 50 dolarów za wersję Pro. Aplikacja ta w wersji Light pomaga uporządkować zbiór dodatków i wyłączyć czasowo niepotrzebne, aby nie spowalniały pracy pakietu, oraz wyświetla podgląd filtrów i pozwala na wsadowe nakładanie efektów na zdjęcia. Plugin Commander jest konieczny, jeśli wtyczki są spakowane w formacie FFL. Wtyczki nie są niezbędne, ale ułatwiają operacje, które przeprowadzane ręcznie zabierałyby mnóstwo czasu. Oferowane efekty mogą być inspiracją do artystycznych poszukiwań. 

A CO Z GIMPEM?

Gdzie szukać, żeby znaleźć Prawdziwą kopalnią plug-inów i informacji o nich jest strona http://thepluginsite.com. Możemy na niej znaleźć długie listy dostępnych programów, podzielonych według ceny, rodzaju wykonywanych operacji czy producentów, z krótkimi opisami działania i oceną przydatności. Inne strony, na których warto szukać wtyczek, to na przykład witryna Van Der Lee – www.v-d-l.com, strona AmphiSoftu http:// photoshop.msk.ru czy www.namesuppressed.com. Z plug-inów bardzo praktycznych, choć wprawdzie płatnych, słynie strona Freda Mi-

Osoby uważające, że balans bieli to zmora nadająca skórze fotografowanych postaci niemożliwe do skorygowania nienaturalne barwy, powinny zerknąć na stronę www.phototune.com. Znajdą tam wtyczkę SkinTune, która pozwala dosłownie dwoma kliknięciami myszką osiągnąć na zdjęciu właściwy odcień cery w zależności od rasy określonej przez użytkownika.

randy: www.fredmiranda.com/software. Jednak nie wszystkim się one przydadzą, gdyż są to tzw. akcje, czyli programy automatyzujące czynności wykonywane w Photoshopie. Działają one wyłącznie w niektórych programach Adobe. Wszystkich stron wymienić nie sposób – są ich setki.

JESZCZE PROŚCIEJ: Aby otrzymać zdjęcie dwubarwne o pożądanych odcieniach, można dodawać kontrastu w jednym miejscu i odejmować w innym, zmieszać kanały w różnych proporcjach, stwierdzić, że środek kwiatu został wypalony, spróbować ponownie z innymi ustawieniami... albo pobrać testową wersję wtyczki Autochromatic ze strony www.namesuppressed.com i zobaczyć, jakie to wszystko proste i ile daje radości.

Instalacja nowych plug-inów do GIMP-a wygląda zupełnie inaczej i jest nawet trudniejsza pod Windows niż pod Linuksem. Po pierwsze, należy mieć program kompilujący dla języka C, a nic takiego nie jest dołączane ani do Windows, ani do plug-inów. No i trzeba umieć go użyć. Instrukcję znaleźć można na stronach: http://docs.gimp.org/en/ch02s08s03.html oraz http://wiki.gimp.org/gimp/HowToCompileGimp_2fMicrosoftWindows. Tak, tak – plug-iny do GIMP-a sami musimy sobie skompilować. Na szczęście GIMP jest dystrybuowany z pokaźną kolekcją gotowych wtyczek. Osobom bez zacięcia programistycznego, którym to nie wystarcza, można polecić darmowy IrfanView, bez problemu przyjmujący wtyczki w formacie 8BF.

CHIP FOTO · VIDEO digital

105

Problemem, na który napotyka każdy fotograf, jest wykonanie zdjęcia w pełni oddającego rozpiętość tonalną kontrastowej sceny. Typowy przykład to architektura na tle jasnego nieba – jeśli zdamy się na automatykę aparatu, zwykle otrzymamy zdjęcie, na którym nie będzie widać szczegółów w cieniu lub niebo zostanie „przepalone”.

WALKA ŚWIATŁA Z CIENIEM

Dariusz Wójcik

P

ierwszy dylemat pojawia się już przy wyborze metody pomiaru światła, pomiar matrycowy oraz centralnie ważony będą bowiem uśredniały ostateczny wynik, co skutkować może niedostatecznym doświetleniem cieni lub prześwietleniem jasnych obszarów. Pomiar punktowy, w zależności od podmiotu pomiaru, pozwoli uzyskać relatywnie dobre efekty po stronie np. ciemnych elementów, natomiast zupełnie stracimy informacje zawarte w jasnych miejscach. Czyli w naszym przykładzie dobrze oświetlonej architekturze towarzyszyć będzie prawie zupełnie białe niebo. Powodem takiego zachowania aparatu jest stosunek rozpiętości tonalnej fotografowanej sceny do technicznych możliwości jej rejestracji, które zarówno w wypadku aparatów analogowych, jak i cyfrowych są mniejsze od możliwości ludzkiego oka. Nie jesteśmy jednak skazani na oczekiwanie, aż stosowane technologie dogonią naturę – ze zbyt dużą

106

CHIP FOTO · VIDEO digital

rozpiętością tonalną fotografowanej sceny możemy „powalczyć” zarówno na etapie robienia zdjęcia, jak i jego późniejszej obróbki, przy czym możliwości tej ostatniej są dużo większe w wypadku zdjęć wykonywanych cyfrakiem. Niezależnie od tego, czy robimy fotkę aparatem cyfrowym czy analogowym, przyfotografowaniu bardzo kontrastowej sceny warto skorzystać z funkcji autobracketingu. Pozwala ona na wykonanie serii zdjęć o zadanej liczbie klatek, z których cześć jest prześwietlona, a część niedoświetlona w stosunku do wskazań światłomierza aparatu. Pozwoli to później wybrać kadr naszym zdaniem najlepiej naświetlony. Oczywiście, w wypadku aparatu analogowego jest to technika dość kosztowna – jedno ujęcie znajdzie się bowiem na kilku klatkach filmu. Przy fotografowaniu cyfrakiem jedynym kosztem jest ubytek miejsca na karcie pamięci.

CZUŁOŚĆ LUDZKIEGO OKA Półprzewodnikowe sensory rejestrują dużo szerszy zakres promieniowania (zwłaszcza w stronę podczerwieni) niż ludzkie oko. Co istotone, to właśnie wytwór natury w zakresie światła widzialnego wykazuje się większą czułością.

P O R A D Y Zwiększanie rozpiętości tonalnej

W ciemności widać lepiej Istotne w naszych poszukiwaniach jest to, że technologia cyfrowa lepiej radzi sobie z obszarami niedoświetlonymi – inaczej niż fotografia analogowa, która umożliwia wyciągnięcie znacznie większej ilości informacji z miejsc prześwietlonych. Dla użytkownika oznacza to, że lepiej dokonać pomiaru ekspozycji na podstawie najjaśniejszych punktów obrazu, a następnie korygować ostateczny wygląd zdjęcia w programie graficznym.

Filtry, filtry, filtry… Kolejnym sposobem jest użycie filtru połówkowego, np. szarego lub niebieskiego. Należy przy tym pamiętać, że jest to możliwość przydatna w wypadku fotografowania scen, w których niebo jest oddzielone od reszty obiektów w miarę równą linią. Początkującym polecamy filtry połówkowe o łagodnym przejściu, te z ostrą granicą pomiędzy jasną i ciemną połową wymagają większej wprawy. Efekt pogłębiania błękitu nieba można uzyskać także stosując filtr polaryzacyjny.

program graficzny pozwalający pracować na warstwach, np. GIMP, Paint Shop Pro czy Photoshop. Fotografując interesującą nas scenę, staramy się w pierwszym ujęciu otrzymać dobrze naświetlone ciemne obszary, i podobnie w drugim ujęciu – obszary jasne. Ważne jest przy tym, by kadr był taki sam, stąd niezbędny jest statyw. Następnie obszary jasne (np. niebo) z drugiego zdjęcia wycinamy i wklejamy do zdjęcia pierwszego. Podczas zaznaczania interesujących nas elementów istotne jest zastosowanie (w zależności od wycinanego motywu) delikatnego wtapiania, tak by linia styku obu zdjęć była płynna i niezauważalna. W ten sposób możemy połączyć nie tylko jeden, ale wiele kadrów naświetlonych w różny sposób – tu przyda się wspomniana wcześniej funkcja autobracketingu ekspozycji. Należy przy tym pamiętać, by zmian ekspozycji dokonywać, manipulując wyłącznie czasem otwarcia migawki – jeśli zmienimy otwór względny przysłony, zmieni się głębia ostrości zarejestrowana na zdjęciu. Wówczas efekt nałożenia obu fotografii będzie interesujący co

]

prawda, daleki jednak od naszych oczekiwań. W dobrej sytuacji są użytkownicy aparatów, które potrafią zapisywać obraz w postaci plików RAW, gdyż na ich podstawie możemy bez problemu uzyskać zarówno prześwietloną, jak i niedoświetloną wersję zdjęcia. Jest to możliwe, gdyż pliki RAW zawierają dużo więcej informacji niż fotografie zapisane w formacie JPEG (patrz FVD 10/2004, s. 66).

Automat do klejenia Podobny efekt uzyskamy, stosując opracowany przez Freda Mirande plug-in DRI Pro. Jedyne, co musimy zrobić, to wskazać prześwietloną i niedoświetloną wersję zdjęcia. Program automatycznie wyszukuje dobrze naświetlone partie kadru na obu fotografiach i łączy je w jedno zdjęcie. W większości wypadków aplikacja radzi sobie na tyle dobrze, że nie widać śladów „fałszerstwa”. Plug-in ten można zakupić na stronie http://www.fredmiranda.com/shopping/DRI za 20 dolarów. Jego największą wadą jest to, że współpracuje wyłącznie z różnymi wersjami Photoshopa.

CZASEM DWA NIE WYSTARCZĄ

W odpowiednim miejscu i czasie Czasami natura sama oferuje nam idealne warunki do zrobienia dobrego technicznie zdjęcia. Wystarczy wykorzystać poranne, tuż po wschodzie słońca, światło. Rozpiętość tonalna fotografowanej sceny jest wówczas mniejsza aniżeli w południe. Możemy przy tym skorzystać z walorów otaczającej przyrody, takich jak rosa czy unoszące się mgły. Dobrą porą dnia jest również czas przed zachodem słońca, zwany złotą godziną.

Prace ręczne Jeśli decydujemy się na komputerowe wyrównanie dynamiki fotografowanej sceny, niezbędne będzie wykonanie dwóch zdjęć oraz

BRACKETING I STATYW: Naświetlenie serii zdjęć z różnymi parametrami ekspozycji pozwala na „wyciągnięcie” wszystkich detali znajdujących się w cieniach przy równoczesnym prawidłowym oddaniu najjaśniejszych partii kadru. Trzeba tylko pamiętać, by manipulować wyłącznie czasem ekspozycji – zmiana otworu przysłony spowoduje zmianę głębi ostrości.

WA R S Z TAT

Zwiększanie rozpiętości tonalnej

]

DWA ZDJĘCIA W JEDNYM

2

Z

1

ŁĄCZENIE OBRAZÓW O RÓŻNEJ EKSPOZYCJI

Gdy mamy już otwarte w programie graficznym dwa różnie naświetlone zdjęcia, pora połączyć je w jedno. Zaznaczamy zdjęcie Cienie.tif, wciskając [Ctrl]+[A], kopiujemy je do schowka [Ctrl]+[C], a po uaktywnieniu ciemniejszej fotografii wklejamy jako nową warstwę, korzystając z [Ctrl]+[L]. Widoczna jest teraz tylko górna warstwa. Z menu wybieramy Layers | New Mask Layer | From Image. W pojawiającym się okienku zaznaczamy pola Source luminance oraz Invert mask data, klikamy OK i... widzimy fotografię złożoną z prawidłowo naświetlonych fragmentów obu zdjęć. Niestety, rzadko można zakończyć pracę w tym punkcie. Widzimy, że morze stało się obszarem o bardzo niskim kontraście, jest szare i niemal pozbawione detali. Drugi problem to zbyt blade góry na horyzoncie i niewystarczająco rozjaśnione skały na pierwszym planie.

Ewa Prus

darza się aż nazbyt często, że zakres jasności fotografowanej sceny znacznie przekracza możliwości aparatu. Najlepiej w takiej sytuacji zarejestrować zdjęcie w formacie RAW, a jeśli aparat nie daje takiej możliwości, ustawić go na statywie i zrobić dwa zdjęcia o różnej ekspozycji: na jednym naświetlamy prawidłowo cienie, na drugim – światła. No dobrze, ale jak teraz otrzymać jedno dobrze naświetlone zdjęcie? Na przykład używając Paint Shopa Pro. I nie jest to trudne.

[Warsztat • Zwiększanie rozpiętości tonalnej]

ĆWICZ Z NAMI Przykładowe zdjęcia wykorzystane w artykule zamieszczamy na płycie CD dołączonej do magazynu.

CIEMNO I BLADO: Tak wyglądałoby zdjęcie, gdyby aparat zapisał je w formacie JPG: niebo blade, morze ciemnoszare. A przecież był to piękny, widowiskowy zachód słońca... NIEZBĘDNA MASKA: Po wstępnym nałożeniu zdjęć ekspozycja całego obrazka jest w zasadzie prawidłowa, ale wyraźnie brakuje kontrastu. Na szczęście modyfikacja maski pozwoli temu zaradzić.

OD SUROWYCH DANYCH DO SERII ZDJĘĆ

3

NAKŁADANIE I DOPASOWYWANIE MASKI

Nałożona przed chwilą maska wygląda jak czarno-biały negatyw naszego zdjęcia. Na fotografii nie jest widoczna sama maska, a tylko efekt jej działania. W miejscach, w których jest biała, widzimy tylko jasną warstwę (tę, której przyporządkowaliśmy maskę), miejsca czarne są jak dziury w górnej warstwie, przez ine widzimy dolną (ciemniejszą), odcienie szarości oznaczają zaś obszary o różnym stopniu przezroczystości. Ta metoda maskowania przydaje się szczególnie, gdy mamy do czynienia ze zdjęciem o przeplatających się, drobnych szczegółach jasnych i ciemnych. Sztandarowym przykładem jest las w słoneczny dzień, gdy ostre światło pada przez siatkę liści. W wypadku górskich krajobrazów, w których im dalsza góra, tym bledsza, najprościej wypełnić maskę gradientem od bieli do czerni. Jeśli tylko jeden element danej warstwy ma być widoczny, najlepiej nałożyć maskę czarną, a następnie białym pędzlem zamalować odpowiedni fragment. Maskę można modyfikować tak samo jak zwykłą czarno-białą warstwę: zmieniać jasność i kontrast, malować pędzlem, a nawet zaznaczać i rozmywać czy kopiować fragmenty. WIELOKROTNA EKSPOZYCJA: Na jednym zdjęciu mamy ładnie naświetlone niebo, na drugim – morze. W wypadku scen o jeszcze większym zakresie tonalnym warto czasem zrobić i trzecie, i zarejestrować na nim tony średnie.

Jeśli naszym punktem wyjścia jest plik RAW, czyli cyfrowy negatyw, musimy go najpierw „naświetlić” — i to dwa razy. Osoby dysponujące najnowszą wersją (9.0) Paint Shopa Pro mogą po prostu przeciągnąć plik do okienka programu, po czym przesunąć suwak ekspozycji (Exposure compensation) w prawo tak, aby prawidłowo naświetlić cienie. Możemy przy okazji zauważyć, że RAW też ma swoje ograniczenia — nawet ustawienie maksymalnej wartości ekspozycji nie pomoże uzyskać wyraźnie zarysowanych szczegółów na skałach w prawym dolnym rogu. Akceptując fakt, że zdjęcie z jednolicie czarnym kamieniem będzie wyglądało lepiej niż z jednolicie szarym, koncentru-

108

CHIP FOTO · VIDEO digital

jemy się na wydobyciu detali fal i pozostałych głazów. Odpowiednia do tego celu będzie korekcja ekspozycji o +1,3 EV. Otrzymane zdjęcie zapisujemy na przykład jako Cienie.tif, po czym otwieramy plik źródłowy jeszcze raz, tym razem dbając o dobrą ekspozycję nieba, i zapisujemy jako Światła.tif. Możemy oczywiście użyć dowolnego innego programu, na przykład dołączonego do aparatu przez producenta. Zasada jest zawsze taka sama — regulujemy ekspozycję tak, aby i w światłach, i w cieniach pojawiło się jak najwięcej szczegółów, pamiętając jednak, że kontrastowe zdjęcie powinno w miarę możliwości obejmować pełen zakres tonalny — od czerni do bieli.

4

LUMINANCJA JAKO MASKA: Maska utworzona na podstawie luminancji jest czarno-białą wersją zdjęcia. W zależności od potrzeb, można ją wypełniać gradientem lub teksturą, rozjaśniać lub przyciemniać.

RĘCZNA MODYFIKACJA MASKI

Na naszym obrazku średnie tony zostały zbyt mocno spłaszczone, czego skutkiem jest brak szczegółów na morzu. Aby usunąć ten mankament, kliknięciem na palecie warstw (Layers) uaktywniamy maskę, po czym samodzielnie zaznaczamy obszar morza, omijając skały i horyzont. Zmiękczamy krawędzie zaznaczenia poleceniem Selections | Modify | Feather, ustalając promień zmiękczania na 10 pikseli. Zaznaczony w ten sposób obszar maski rozmywamy filtrem Gaussa, wybierając z menu Adjust | Blur | Gaussian Blur o promieniu około 8, i widzimy, jak na tafli morza pojawiają się drobne fale. Pozostaje jeszcze poprawić skały na pierwszym planie oraz góry na horyzoncie, aby lepiej odcinały się od tła. Przy nadal aktywnej warstwie maski wybieramy z menu narzędziowego Pędzel (Paint Brush) o wielkości (Size) około 130 i twardości (Hardness) 60, po czym kolorem białym pokrywamy obszar maski odpowiadający skałom. Mniejszym pędzlem i kolorem ciemnoszarym uwypuklamy oddalone góry. Na koniec scalamy warstwy poleceniem Layers | Merge | Merge All.

DWA W JEDNYM: Dzięki starannie dopracowanej masce na końcowym zdjęciu jest widoczne to, co najlepsze w obrazach składowych. Oczywiście efekt ostateczny może być bardziej stonowany niż na przykładowym zdjęciu.

CHIP FOTO · VIDEO digital

109

WŁASNY KALENDARZ Zamiast kupować kolejny kalendarz ścienny z kotami czy egzotycznymi widokami, zaprojektujmy i wykonajmy własny! W końcu spośród tysięcy zrobionych zdjęć z pewnością uda się wybrać te 12 zapierających dech w piersiach.

P O R A D Y Kalendarze

» AMI Calendar Wizard

www.mindworkshop.com, 25 USD

AMI Calendar Wizard 2.0 to prosty, choć funkcjonalny program dla tych miłośników tradycji, którzy lubią przymrużyć czasem oko. Wpływ na układ kalendarza mamy niewielki. Są tylko dwa predefiniowane style: nowoczesny i klasyczny. Możemy wprawdzie wczytywać zdjęcia, ale skalować już nie. Uzyskamy w nim polskie znaki w nazwach i wpisywanych notatkach, ale ważnych

]

dni nie zaznaczymy innym kolorem. Na szczęście przynajmniej można określić ogólną kolorystykę strony. Ciekawostką są dwie gotowe listy świąt do wyboru – zwykłych i tradycyjnych. Jeśli wybierzemy tę drugą, nasz kalendarz będzie przypominał o takich wydarzeniach, jak idy marcowe czy walijski Dzień Wiedźm. Listę świąt można edytować, dodając na przykład topienie marzanny albo dzień świętego Dygdy.

» Color Company

www.color.co.uk, 19,95 funta

Brytyjska firma Color Company ma propozycję dla całkiem leniwych. Wystarczy przesłać Internetem zdjęcia i zapłacić 19,95 funta, a listonosz przyniesie wydrukowany kalendarz. Nie ma oczywiście możliwości konfiguracji – można tylko wybrać jeden z czterech kolorów tła. Zdjęcia powinny

Ewa Prus

» My Photo Calendars 2.26

www.digi-labs.net, 30 USD albo freeware

Spośród programów niewymagających od użytkownika długiego ślęczenia nad instrukcją największe możliwości oferuje My Photo Calendars. Można w nim skonfigurować każdy element kalendarza – od formatu po układ strony i kolor ramek – albo zostawić wszystko jak jest, zadowalając się wstawieniem zdjęć w wybrany szablon. Żadnego problemu nie stanowi dodanie notatek w języku polskim.

Jeśli zdecydujemy się wydać 30 dolarów na zakup aplikacji, zostaną w niej odblokowane funkcje wydruku oraz eksportu do pliku PDF (File | Print Locally oraz Export to PDF). Za pomocą konwerterów zamienimy PDF na TIFF. Jeśli przeniesienie kalendarza na papier zamierzamy zlecić firmie Digi-Labs, korzystanie z programu jest darmowe, ale wydrukować możemy na próbę tylko jedną stronę.

OD OGÓŁU… Korzystanie z aplikacji zaczynamy od podjęcia kilku podstawowych decyzji: trzeba wybrać szablon kalendarza i jego format (wymiary podawane są w calach) oraz określić, jakiego typu święta mają zostać automatycznie zaznaczone. Dobrze jest wie-

A

może by tak w tym roku nie kupować kolejnych portretów kotów rasowych czy przesłodzonych pejzaży, a zamiast tego powiesić na ścianie własne dzieła? Kalendarz z samodzielnie wykonanymi zdjęciami, do tego informacje o świętach rodzinnych, urodzinach cioć i wujków, elegancko wydrukowane pod odpowiednią datą i zaznaczone kolorem, to coś ciekawszego niż sztampa dostępna w tysiącach kopii, prawda?

W dodatku nietrudno to osiągnąć. Aplikacji służących do tworzenia osobistych kalendarzy jest sporo. Za większość z nich trzeba zapłacić, ale znajdą się i darmowe. Niektóre tego typu programy są zupełnie proste w obsłudze, inne oferują mnóstwo możliwości konfiguracyjnych – każdy znajdzie coś dla siebie w zależności od zasobności portfela, wymagań i… zapasów cierpliwości.

STRONA STARTOWA: Wybór wyglądu kalendarza i kręgu kulturowego to dopiero początek zabawy.

dzieć, że lista polskich świąt obejmuje też większość uroczystości kościelnych. Jeśli więc wskażemy jednocześnie Poland oraz Christian Holidays, nasz kalendarz zamieści w tej samej rubryce informację o Niedzieli Wielkanocnej i o Easter Day. Pozostaje jeszcze określić, które dni tygodnia mają być oznaczane jako świąteczne, jakim dniem ma się zaczynać tydzień, a także od którego miesiąca i roku rozpoczniemy naszą prywatną rachubę czasu. Jeśli później zmienimy zdanie, zawsze można wywołać z menu Personalize opcję Customize Calendar i zmienić te ustawienia. Teraz klikamy przycisk Next i oto przychodzi pora na dokładniejsze dopasowanie przyszłego kalendarza do gustów i potrzeb użytkownika. Należy zacząć od wybrania z menu Personalize polecenia Localize. Tutaj możemy wskazać, jak mają się nazywać miesiące i dni tygodnia, po prostu wpisując polskie nazwy w odpowiednie rubryki. Jeśli

DOPASOWANIE DO POTRZEB: W rubryki można dowolnie wpisywać nazwy dni tygodnia i miesięcy. jednak ktoś woli, by niedziela nazywała się Dniem Fotografa, nic nie stoi na przeszkodzie, by taką nazwę sobie wpisał. Aby zmiany zostały wprowadzone, trzeba zaznaczyć pole Use Local Names. Jest też ciekawostka – jeśli jako Second Calendar wybierzemy Jewish, program będzie wyświetlał jednocześnie polskie i żydowskie nazwy miesięcy.

CHIP FOTO · VIDEO digital

» 111

[Porady • Kalendarze]

[Porady • Kalendarze]

być w wysokiej rozdzielczości, gdyż wszystkie kalendarze Color Company mają ten sam format – A3, a fotografia zajmuje połowę tej powierzchni.

» Easy Calendar Maker www.easycalendarmaker.com, 50 USD Easy Calendar Maker oferuje szablon i niewiele więcej. Jest on wprawdzie – jak sama nazwa wskazuje – łatwy w użyciu, ale ceną za to jest ograniczenie do minimum naszego wpływu na efekt końcowy. Można wybrać kolorystykę i zdjęcie, a także wpisać wydarzenia, ale nie ma możliwości uzyskania nazw dni tygodnia w języku polskim ani zaznaczania wybranym kolorem dni świątecznych.

» Photo Print Calendar from Yokohama Photo Print Calendar from Yokohama 3.00E beta (www.bento.ad.jp/freeware/english) jest jedynym godnym uwagi darmowym programem do tworzenia kalendarzy. Atutami aplikacji są prostota i szybkość, a za wadę na polskim rynku trzeba uznać brak możliwości

lokalizacji – do wyboru jest kilka języków, ale polskiego nie ma. Nie da się też wpisywać notatek, ale można zaznaczać święta różnymi kolorami. Możliwości wyboru stylu są szczątkowe – określamy tylko, czy kalendarz ma być miesięczny czy tygodniowy, zorientowany pionowo czy poziomo, a także dobieramy kolorystykę. Ciekawostką jest niemożność zapisu całego kalendarza; zachować można tylko styl. Nie przeszkadza to jednak, gdyż aplikacja ściśle współpracuje z drukarką: przygotowujemy stronę (co nie powinno zabrać więcej niż pięć minut) i od razu ją drukujemy. W wypadku niezainstalowania drukarki program w ogóle się nie uruchomi. Wymiary kalendarza wybieramy bezpośrednio w okienku preferencji drukarki. Mimo prostoty aplikacji uzyskiwane rezultaty są nie gorsze niż w niejednym ściennym kalendarzu z księgarni.

» SmartDraw Suite 7

TIFF), konieczne jest zainstalowanie plugina SmartDraw Image Plug-in, dołączanego darmowo przy zakupie pakietu Suite. Zintegrowane z programem szablony kalendarza możemy modyfikować dowolnie i włączać w nie zdjęcia, grafiki i teksty, jakie nam się żywnie spodoba. Pod jednym warunkiem: że nauczymy się obsługi tego rozbudowanego, profesjonalnego pakietu.

» Calendar Builder

www.smartdraw.com, 297 USD

Swoje własne, zindywidualizowane kalendarze można tworzyć również z użyciem dużych programów do projektów graficznych. Należy do nich na przykład SmartDraw Suite 7. W parze z dużymi możliwościami idzie niestety wysoka cena. Aby pracować w nim nad grafiką bitmapową (a są nią między innymi zdjęcia w formatach JPEG czy

…DO SZCZEGÓŁU Pora na ustalenie, co ma się znaleźć na naszej styczniowej stronie. Każdy element schematu można zmienić, a nawet skasować. Kliknięcie wybranego elementu powoduje wyświetlenie linii pomocniczych służących do jego skalowania. Podwójne kliknięcie w zależności od rodzaju pola otwiera możliwość edycji tekstu lub wczytania własnego obrazka w formacie JPEG, GIF lub PNG. Wskazanie prawym klawiszem powoduje wywołanie listy opcji, która jest inna dla pól tekstowych, a inna dla zdjęć. Klikamy więc dwukrotnie ilustrację, po czym wskazujemy na dysku zdjęcie, które ma ją zastąpić. Jeśli chcemy obrócić obrazek lub zmienić szerokość i kolor jego ramki, należy prawym klawiszem myszki wybrać opcję Picture Settings. Większość szablonów przewiduje miejsce na motto. Po dwukrotnym kliknięciu zamieszczonego tam tekstu wpisujemy własny aforyzm oraz ustalamy wielkość czcionki i kolor wyświetlanego napisu.

» 112

CHIP FOTO · VIDEO digital

www.rkssoftware.com, 19,95 USD

Choć może się to wydawać dziwne, nie wszystkie programy do tworzenia kalendarzy przewidują zamieszczanie w nich fotografii. Calendar Builder, choć ma spore możliwości, pod względem doboru tekstu i ozdobników, w ofe-

rowanych schematach nie zostawia miejsca na wstawienie zdjęć. Istnieje wprawdzie opcja umieszczania na stronie niewielkich elementów graficznych, ale mimo to aplikacja jest mało przydatna dla amatorów fotografii. Calendar Builder może się okazać jednak interesujący jako narzędzie do wykonywania indywidualnych kalendarzy.

A może skorzystać z fotolabu? Witryna www.labfoto.pl oferuje wykonanie Foto Kalendarza ze zdjęciem nadesłanym przez klienta. Kalendarz ma rozmiary 30x45 cm i kosztuje 19,99 zł. Nie liczmy jednak na zaznaczenie na nim naszych prywatnych świąt. W ofercie jest wyłącznie osiem szablonów kalendarzy całorocznych, bez możliwości ich modyfikacji. Można tylko wskazać, czy nasze zdjęcie ma zostać umieszczone na tle dżungli, tęczy czy faktury ceglanego muru. Podobne możliwości oferuje większość labów, ale o ileż wygodniej przygotować własny projekt, tym bardziej że komputerowe programy mają znacznie więcej ciekawych opcji, niż oferują nam standardowe wzorce na maszynach do wykonywania odbitek, znajdujących się w punktach usługowych. 

BY NIE ZAPOMNIEĆ O URODZINACH Istnieje możliwość przesuwania i skalowania istniejących pól tekstowych czy graficznych, dodawania własnych, zmiany teł, ramek i atrybutów czcionki oraz jej barwy – a wszystko to w opcjach wywoływanych kliknięciem tabeli kalendarza prawym

klawiszem myszki. Warto poeksperymentować. Jeśli spróbujemy wywołać opcje poza istniejącymi na stronie polami, będziemy mogli dodać nowe ramki – tekstowe lub graficzne i dowolnie je zmienić, tak samo jak już istniejące.

WPISYWANIE ZŁOTYCH MYŚLI: Możliwości zmiany wyglądu strony są ogromne. Wybrany schemat w niczym nie ogranicza kreatywności użytkownika. Stanowi on tylko ułatwienie, dzięki któremu nie trzeba rysować wszystkiego od zera.

»

Żeby już nigdy nie zjawić się bez kwiatów w rocznicę ślubu, warto w komponowanym właśnie kalendarzu odpowiednio zaznaczyć wszystkie ważne daty. Wykorzystujemy w tym celu narzędzie Personalize | Manage Events. W wywołanym okienku określamy datę wydarzenia i koniecznie zaznaczamy pole Show (inaczej nie pojawi się ono w tabeli kalendarza). Jeśli ma ono się powtarzać cyklicznie, klikamy przycisk Recurring i określamy jego częstotliwość. Teraz możemy popuścić wodze fantazji: w wolne pole należy wpisać nazwę wydarzenia, np. Wielki bal, a przyciskiem Text Style ustalić krój czcionki. Jeśli zamierzamy wyróźnić ten dzień kolorem, wybieramy Cell Color, a jeśli chcemy dodać grafikę, rozwijamy okienko Image. Na koniec wciskamy przycisk Add i nasze małe wielkie święto znajdzie się na liście obowiązujących imprez po prawej stronie. Jeszcze OK i możemy podziwiać efekt pracy na stronie

kalendarza. Można w ten sposób wpisać jednocześnie w całym roku – zostaną one rozmieszczone na stronach właściwych miesięcy. No i zostało nam jeszcze jedenaście stron kalendarza do zdefiniowania… I nie zapominajmy o okładce! Tam też jest

miejsce na zdjęcie, tekst i kolor. Ostatni etap to wysłanie gotowego pliku do producenta lub – jeśli zapłaciliśmy za program – zapisanie go w formacie PDF, konwersja do JPEG-a lub BMP i zaniesienie do labu lub użycie domowej drukarki. Miłej zabawy!

KOLOROWANIE PRZYPOMNIEŃ: Kratki z zaznaczonymi wydarzeniami można ozdabiać kolorami i wesołymi obrazkami. Wszystko po to, żeby nie zapomnieć o urodzinach czy rocznicy.

CHIP FOTO · VIDEO digital

113

WA R S Z TAT

Stosowanie przejść w Adobe Premiere

EFEKTOWNY MONTAŻ Wiemy już, jak przeprowadzić wstępny montaż scen, z których ma się składać film. Jednak chcielibyśmy w jakiś sposób uatrakcyjnić naszą produkcję. Przejścia są dokładnie tym, czego potrzebujemy – za ich pomocą nadamy całości ciekawy Robert Krawczyk i profesjonalny wygląd.

E

fektowne przejścia między scenami w naszym filmie – dlaczego nie? Dzięki możliwościom aplikacji Adobe Premiere możemy w prosty sposób utworzyć film o dynamice wideoklipu. Przyjrzyjmy się więc efektom, które możemy wykorzystać, łącząc poszczególne fragmenty filmu. Rozszerzmy też nasze wiadomości o podglądzie fragmentarycznym oraz zapoznamy się z bardzo przydatną funkcją Motion. Przejścia znajdują się na palecie o nazwie Transitions – jeśli program podczas startu nie otworzył nam tego panelu, musimy go włączyć, wybierając z menu Window | Show | Transitions. Mamy tutaj do wyboru wiele różnych efektów zebranych tematycznie w grupy (3D Motion, Dissolve, Iris itd). Opisanie sposobu działania wszystkich przejść dostępnych w programie zajęłoby zbyt dużo miejsca, skupimy się więc głównie nad techniką ich wykorzystania w filmie. Zawartość interesującej nas grupy poznamy, klikając trójkąt umieszczony z lewej strony jej nazwy (podobnie jak przy ścieżkach Video w oknie Timeline). Wówczas nastąpi rozwinięcie listy przejść z widocznymi po lewej stronie miniaturami obrazującymi efekt ich działania.

114

CHIP FOTO · VIDEO digital

PALETA TRANSITIONS

STOSOWANIE PRZEJŚĆ

Przejścia są jednym z najważniejszych efektów programu Adobe Premiere. Pozwalają połączyć dwa następujące po sobie fragmenty filmu w interesujący sposób. Adobe Premiere oferuje duży wybór różnych przejść zebranych w grupy.

Przejścia są pogrupowane w oknie zawierającym efekty specjalne na zakładce Transitions zgodnie z rodzajem efektów, jaki wywołują w filmie.

Listę interesujących nas przejść możemy przejrzeć po kliknięciu przycisku przy nazwie grupy.

Przystępując do montażu za pomocą przejść, należy pamiętać, że łączone klipy muszą znajdować się na ścieżkach Video 1A i Video 1B w oknie dialogowym Timeline. Na ścieżce między nimi o nazwie Transition będą znajdować się użyte efekty. Klipy umieszczamy w taki sposób, aby koniec pierwszego z nich za-

chodził na początek następnego. Fragment ten to miejsce, w którym domyślnie przebiega efekt przejścia (choć samo przejście można rozciągnąć na większy obszar, uzyskując różne interesujące rezultaty). Należy pamiętać, że użycie tego sposobu do łączenia spowoduje, iż część materiału filmowego na początku klipu bądź na jego końcu zostanie wykorzystana do stworzenia przejścia pomiędzy scenami.

OSADZANIE PRZEJŚĆ Aby użyć wybranego przejścia, należy — posługując się metodą przeciągnij i upuść — przenieść je z palety Transitions na ścieżkę edycyjną o tej samej nazwie w oknie Timeline . Pojawienie się ikony z symbolem użytego efektu na ścieżce oznacza jego użycie w projekcie.

Klikając dwukrotnie niebieski pasek, otworzymy okno ustawień wybranego przez nas przejścia.

OKNO TIMELINE: Podczas stosowania przejść używamy wyłącznie ścieżek Video 1A i Video 1B oraz Transitions.

TRANSITIONS: Dzięki zebraniu dostępnych w programie przejść w grupy łatwiej odnaleźć interesujący nas efekt.

TIMELINE: Przejście jest widoczne na ścieżce Transition jako niebieski pasek. Ma on takie same właściwości jak klipy na innych ścieżkach: można go ciąć, przesuwać, zmieniać jego długość oraz kasować.

Przygotowując klipy do takiego łączenia, musimy zaopatrzyć je w kilkusekundowe marginesy – np. po to, aby dialog pojawiający się w przygotowanym przez nas ujęciu nie rozpoczął się, jeśli wcześniejsze przejście nie zostało jeszcze zakończone (chyba że efekt taki jest przez nas pożądany). Po ustawieniu klipów w oknie Timeline wybieramy interesujące nas łączenie z zestawu zaproponowanego przez program Premiere. Przejście należy dobrać tak, aby pasowało do ujęć (na przykład do łączenia powolnych scen najlepiej nadaje się Cross Dissolve z grupy Dissolve). Następnie posługując się metodą przeciągnij i upuść, przenosimy za pomocą myszki ikonę z wybranym przejściem z panelu Transitions do okna dialogowego Timeline i ustawiamy ją w miejscu, w którym dwa klipy nachodzą na siebie, między ścieżkami Video 1A i Video 1B na ścieżce Transition. Adobe Premiere automatycznie dostosuje długość przejścia do długości nachodzących na siebie fragmentów łączonych klipów wideo. Cała operacja zostanie odnotowana przez pojawienie się w tym miejscu niebieskiego paska z symbolem zastosowanego efektu.

CHIP FOTO · VIDEO digital

115

]

[Warsztat• Stosowanie przejść w Adobe Premiere] Większość przejść istniejących w programie Premiere można regulować za pomocą wbudowanych opcji (Settings). Opcje te dają się zmieniać w oknie ustawień parametrów aktualnie wykorzystywanego przejścia, które uruchomimy, klikając dwukrotnie jego ikonę znajdującą się na linii edycyjnej Transitions w oknie Timeline. Możemy też wówczas obejrzeć jego podgląd poprzez uaktywnienie opcji Show Actual Sources. Poruszając suwakiem pod oknem o nazwie Start, bezpośrednio na naszym klipie wideo prześledzimy, w jaki sposób będzie wykonane przejście. Suwak ten, jak i drugi umieszczony pod oknem o nazwie End pozwalają na określenie początku i końca podglądu przejścia. Standardowo program Adobe Premiere ustawia wartości odpowiednio na 0 i 100. Po wyłączeniu opcji Show Actual Sources w okienkach Start i End zobaczymy jedynie graficzne odwzorowanie przejścia – literki A i B przekształcające się zgodnie z ustawionymi przez nas parametrami. Przydaje się to w sytuacji, gdy film jest niewyraźny lub gdy zbyt wolny procesor utrudnia korzystanie z tej opcji.

PODGLĄD PRECYZYJNY W poprzedniej części kursu Adobe Premiere zaprezentowaliśmy sposób na utworzenie podglądu (Preview) wykonywanego przez nas projektu. Projekt ten często przybiera znaczne rozmiary i tworzenie podglądu jego całości bywa bardzo czasochłonne. Ponieważ wiemy już, jak używać przejść za pomocą linii Transition, należałoby przed wprowadzeniem takich zmian sprawdzić, jak będzie wyglądał efekt końcowy. Dokonamy tego, tworząc podgląd wybranego fragmentu projektu. Gdy pracujemy nad długim filmem, wygenerowanie go w całości, aby sprawdzić efekt zastosowanego przejścia, jest niepotrzebne. Zajmuje to bardzo dużo czasu (w zależności od mocy obliczeniowej komputera i długości naszej produkcji może trwać do kilkunastu lub nawet kilkudziesięciu godzin) i wymaga wiele miejsca na dysku twardym. Na szczęście program Adobe Premiere oprócz utworzenia podglądu całego projektu pozwala na dwa sposoby bezpośrednio sprawdzić wprowadzone przez nas zmiany.

SZCZEGÓŁOWE USTAWIENIA Ustawiamy wartość F, gdy chcemy, aby przejście było odtwarzane do przodu, albo wartość R, kiedy chcemy, aby przebiegało w odwrotnym kierunku. Strzałka na fioletowym polu z lewej strony dużej litery A pozwala określić kierunek przebiegu przejścia. Przycisk ten służy do określenia tzw. wygładzania krawędzi – włączenie tej opcji powoduje zmiękczenie efektu przejścia. Te okna umożliwiają nam podgląd zastosowanego przejścia. Należy jedynie aktywować opcję Show Actual Sources .

Pierwszy z nich polega na podglądzie wykonywanych czynności w oknie dialogowym Timeline. W tym celu, trzymając wciśnięty lewy klawisz [Alt], należy przesunąć za pomocą myszy linię edycyjną nad interesującym nas fragmentem projektu w oknie Timeline. W trakcie wykonywania tej czynności okno dialogowe Monitor wyświetli obraz łącznie z wprowadzonymi przez nas zmianami. Jest to bardzo przydatny sposób analizowania projektu, zwłaszcza gdy nie podjęliśmy jeszcze decyzji co do rodzaju użytego przejścia. Trzeba jedynie uważać w wypadku większej liczby efektów, gdyż zbyt obciążony procesor może nie podołać zadaniu. Zaletą tej metody jest to, że nie musimy tracić czasu ani miejsca na dysku na generowanie podglądu. Niestety, nie przyda się nam ona, jeśli będziemy chcieli obejrzeć fragment filmu wraz z dźwiękiem. Rozwiązanie przynosi drugi rodzaj podglądu fragmentarycznego. Jest on niemal taki sam jak przedstawiony miesiąc temu, a jedyna różnica to ograniczenie długości generowanego filmu do interesującego nas fragmentu. Sposób polega na ograniczeniu wielkości obszaru roboczego – przedstawia go wąski żółty pasek, widoczny nad linią czasu w oknie dialogowym Timeline. W trakcie powstawania projektu przesuwa się on w prawą stronę, obejmując swoim zasięgiem wszystkie klipy umieszczone w filmie, nad którym pracujemy. W ten sposób także wyznacza granice tworzonego podglądu. Pasek zakończony jest z dwóch stron znacznikami w postaci trójkątów zwróconych wierzchołkami do wewnątrz. Przesuwając te znaczniki, możemy dowolnie ustawiać obszar, którego podgląd ma zostać utworzony. Jeżeli chcemy na powrót rozszerzyć obszar roboczy na cały projekt, wciskamy klawisz [Alt] i dwukrotnie klikamy żółty pasek. Natomiast zwyczajne podwójne kliknięcie ustawi obszar roboczy na fragment projektu widoczny w danej chwili w oknie Timeline.

Opcja Border pojawia się przy tych przejściach, wokół których można utworzyć ramkę. Suwakiem określamy grubość, a w polu po prawej ustalamy kolor obramowania.

Niektóre przejścia mają możliwość wprowadzania dodatkowych ustawień.

USTAWIENIA PARAMETRÓW PRZEJŚĆ: W tym oknie można dopasować do własnych potrzeb parametry większości dostępnych efektów.

116

CHIP FOTO · VIDEO digital

UŻYWANIE FUNKCJI MOTION

RUCH OBRAZU Nic nie stoi na przeszkodzie, aby fragment filmu przemieszczał się po ekranie, obracał lub powiększał i zmniejszał. Takie efekty daje użycie funkcji Motion i tzw. klatek kluczowych ( keyframes ). Każdej klatce kluczowej można przypisać inne parametry wyglądu, a przejścia między klatkami będą się dokonywać płynnie.

Kontrolki parametrów klatek kluczowych. Pole podglądu ruchu, w którym na bieżąco możemy śledzić rezultat dokonanych przez nas zmian.

Tutaj ustala się czasowe wpółrzędne klatek kluczowych. Pole ścieżki ruchu. W tym oknie wskazujemy położenie klatek kluczowych w przestrzeni.

MOTION SETTINGS: Zarządzanie wszystkimi parametrami funkcji Motion.

Dodając nową klatkę kluczową, możemy dowolnie ustawiać ją w przestrzeni, nawet poza widocznym obszarem klipu.

VISIBLE AREA: To pole prezentuje fragment filmu, który będzie widoczny na ekranie po użyciu funkcji Motion. Nowa klatka kluczowa utworzona na linii czasu zaznaczona jest przez powstanie małej pionowej kreski.

OBSZAR ROBOCZY: Jego zmniejszenie organicza długość tworzonego przez program podglądu, co pozwala zaoszczędzić czas i miejsce na dysku twardym. Żółty pasek w górnej części okna Timeline określa wielkość obszaru roboczego.

LINIA CZASU: Pozwala na ułożenie klatek kluczowych w czasie.

Obecnie wszystkie kamery wideo dostępne na rynku wyposażone są w tzw. stabilizatory obrazu, które zapobiegają poruszeniom podczas kręcenia filmów. Funkcja ta niestety często nie wystarcza podczas tworzenia długich ujęć. Skutek najczęściej jest taki, że obraz przechyla się w jedną lub w drugą stronę. Te małe niedoskonałości poprawimy w programie Adobe Premiere za pomocą funkcji Motion. Ponadto dzięki niej możemy wprawić statyczne obrazy w ruch oraz płynnie obracać i skalować materiał (jest to jedna z metod tworzenia efektu najazdu kamery na wybrany przez nas fragment obrazu). Podczas pracy z funkcją Motion dobrze jest wykorzystywać klipy o rozdzielczości większej niż końcowy wymiar klatki, gdyż stosowanie tej funkcji wymusza operowanie wycinkami materiału filmowego. Przeskalowanie obrazu do wielkości powyżej 100% spowoduje pojawienie się poszarpanych krawędzi obiektów przedstawionych w ujęciu. Efektem będzie znaczne obniżenie się jakości obrazu nazywane potocznie pikselozą. Przed uruchomieniem funkcji Motion klip, który mamy zamiar poddawać obróbce, należy podświetlić w oknie Timeline, a następnie wybrać z menu Clip | Video Options | Motion. Można też kliknąć go prawym przyciskiem myszki i z menu kontekstowego wybrać Video Options | Motion. Otworzy się nam wtedy okno dialogowe Motion Settings. Po otwarciu okna Motion Settings program Adobe Premiere przyjmuje ustawienia domyślne, tj. pierwsza klatka kluczowa (Start) znajduje się poza ekranem z lewej strony, a ostatnia (Finish) umieszczona jest po prawej stronie pola ścieżki ruchu. Powoduje to przemieszczanie się obrazu w poziomie – wyłania się on zza krawędzi po lewej stronie ekranu i znika za jego prawą krawędzią. Przesuwając te dwie klatki w obrębie pola ścieżki ruchu, uzyskamy jednostajny ruch obrazu w ustalonym przez nas kierunku. Pole w lewym górnym rogu okna dialogowego Motion Settings przez cały czas obrazuje ruch przygotowany według ustalonych przez nas parametrów w postaci poruszającej się na jednolitym tle pierwszej klatki kluczowej. Adobe Premiere pozwala na wykonywanie w tym miejscu także podglądu fragmentu klipów wraz z wprowadzonymi efektami. Będzie on zawierał, oprócz filmu i zastosowane-

go efektu ruchu, także przejścia, filtry, przezroczystość oraz klipy umieszczone na niższych warstwach. Ten rodzaj podglądu aktywujemy, uruchamiając opcję Show All, która znajduje się pod polem ścieżki ruchu w oknie Motion Settings. Jednakże nie ma nic za darmo – takie obciążenie procesora może bardzo spowolnić pracę programu. Warto trochę poeksperymentować z różnym ustawieniem klatek kluczowych Start i End, aby przyzwyczaić się do działania funkcji Motion. Sposób obrazowania przez nią podglądu z początku może się wydawać dezorientujący, jednak zrozumienie go jest bardzo ważne dla poznania pełnych możliwości, jakimi dzięki niej dysponujemy.

KLATKI KLUCZOWE W tym momencie ważne jest przybliżenie pojęcia tzw. klatki kluczowej (keyframe), bardzo istotnego w użytkowaniu programu Adobe Premiere. Klatka kluczowa jest to klatka, która definiuje parametry efektu w danym punkcie czasu. Jeśli sąsiadujące klatki kluczowe różnią się od siebie, wtedy program na ich podstawie oblicza wartości dla wszystkich klatek pośrednich. Dzięki temu możemy uzyskać ruch lub przekształcenie zachodzące płynnie w czasie tylko poprzez ustalenie stanu początkowego i końcowego interesującej nas sceny. Domyślnie ustawionymi przez program klatkami kluczowymi są tylko początek i koniec przekształcanego przez nas klipu. Nie znaczy to jednak, że musimy się ograniczać tylko do dwóch klatek kluczowych w obrębie jednego użycia funkcji Motion. Podczas ustalania parametrów ruchu naszego klipu możemy wprowadzać dodatkowe klatki kluczowe oraz usuwać zbędne (pamiętając jednak, że zawsze pozostaną przynajmniej dwie). Dzięki temu ruch obrazu nie musi być jednostajny ani odbywać się po linii prostej. Nowe klatki możemy dodawać do klipu na dwa sposoby. Pierwszy polega na wykorzystaniu pola ścieżki ruchu w oknie Motion Settings. Klatki kluczowe dodajemy, klikając lewym przyciskiem myszy dowolny punkt ścieżki ruchu. Ponieważ możemy dodawać właściwie dowolną

CHIP FOTO · VIDEO digital

117

[Warsztat• Stosowanie przejść w Adobe Premiere]

ich liczbę, pierwsza i ostatnia z nich oznaczane są odpowiednio jako Start i End. Klatki kluczowe na ścieżce ruchu widnieją w postaci kropek lub uchwytów. Ścieżka bardzo ułatwia kontrolowanie ruchu sceny w przestrzeni, a ponadto pozwala na umieszczanie klatek kluczowych poza obszarem wyświetlania obrazu, który widoczny jest jako szary prostokąt (Visible Area). Do kontroli zmian pozycji klatek kluczowych w czasie przeznaczona jest linia czasu (Time), która odwzorowuje długość wyświetlania klipu pomiędzy znacznikami początku i końca. Klatki kluczowe symbolizowane są na niej jako pionowe kreski. Jeżeli aktywujemy dowolną z nich, pojawia się nad nią na linii czasu mały trójkąt. Drugim sposobem dodawania klatek kluczowych jest wykorzystanie linii czasu. Jeżeli wskaźnik myszy ustawimy nad linią, zamieni się on w mały trójkąt. Po kliknięciu lewym przyciskiem myszy wskazanego miejsca powstanie tam pionowe przecięcie i umieszczona zostanie nowa klatka kluczowa. Wszystkie klatki utworzone na linii czasu automatycznie mają swój odpowiednik na ścieżce ruchu i odwrotnie: jeżeli utworzymy jakąś na ścieżce, automatycznie pojawi się ona niżej. Pozycję klatki kluczowej opisuje wartość procentowa wyrażająca położenie między początkiem i końcem klipu. Obok znajduje się licznik opisujący położenie klatki w czasie, sąsiadująca zaś ikona służy do umieszczania klatki kluczowej w dokładnie wyznaczonym punkcie czasu. Każdą klatkę możemy w dowolnym momencie usunąć przez podświetlenie jej na ścieżce

[Blindtexte

ruchu lub wskazanie na linii czasu, a następnie użycie klawisza [Delete]. Nie da się usunąć klatek na samym początku i końcu klipu ani zmienić ich położenia w czasie. Adobe Premiere jest wyposażony w dodatkowe narzędzia ułatwiające posługiwanie się funkcją Motion. Jeżeli zaznaczymy opcję Show Outlines, która znajduje się pod oknem ścieżki ruchu, klatki kluczowe w polu ścieżki będą pokazywane wraz z konturami całych klatek klipu. Ponadto aktywowanie opcji Show Path pozwoli na wyświetlenie graficznego przedstawienia szybkości ruchu pomiędzy klatkami kluczowymi.

RUCH I EFEKTY DODATKOWE Dotychczas dowiedzieliśmy się, jak posługiwać się klatkami kluczowymi z wykorzystaniem pola ścieżki ruchu oraz linii czasu. Program Adobe Premiere pozwala jeszcze na zmianę takich ich właściwości, jak obrót kadru, powiększenie oraz odkształcenie. Ponadto możemy zastosować opóźnienie, a nawet wybrać sposób obliczania przekształceń zachodzących w klatkach znajdujących się pomiędzy klatkami kluczowymi. Pozycję klatki kluczowej, tak jak wcześniej opisałem, określamy, przesuwając ją w oknie ścieżki ruchu. Niestety, nie pozwala to na precyzyjną pracę z obrazem. Problem ten możemy rozwiązać, wprowadzając współrzędne położenia klatki kluczowej. Wpisujemy je

w pola o nazwie Info: #n is at, znajdujące się nad suwakiem Rotation w oknie Motion Settings (w którym n to numer wybranej klatki kluczowej). Musimy tylko pamiętać, że zmiana wartości pola o jeden, spowoduje przesunięcie obrazu o cztery piksele. Poradzimy sobie z tym, używając ułamków dziesiętnych podczas określania położenia klatek. Pod polem wartości współrzędnych znajdują się trzy suwaki, którymi możemy regulować pozostałe parametry ruchu. Obok nich w odpowiednich oknach wstawiamy ich wartości liczbowe. Pierwszy suwak umożliwia obrót (Rotation). Można go ustawić w zakresie od 1440 do 1440 stopni. Pozwala to na wykonanie do 8 obrotów pomiędzy jedną klatką kluczową a następną. Ustawienie kolejnego parametru – powiększenia (Zoom) – powoduje zwiększenie lub zmniejszenie rozmiarów klipu w klatce kluczowej. Możemy go regulować w zakresie od 0 do 500%, gdzie 100% oznacza wartość wyznaczoną przez oryginalne wymiary klipu (jak wspominałem, powiększanie klatki powyżej 100% nie jest zalecane). Pozostał nam jeszcze parametr opisujący opóźnienie (Delay), który powoduje zatrzymanie na określony czas klipu w klatce kluczowej. Czas wyrażony jest jako procent całego przetwarzanego klipu. Jeżeli ustawimy wartość opóźnienia, na linii czasu pojawi się niebieski pasek ilustrujący długość jego trwania. Ponadto klip wideo możemy poddawać dowolnym zniekształceniom. Służy do tego małe okienko w oknie dialogowym Motion Settings o nazwie Distortion. Aby skorzystać z tej funk-

FUNKCJA MOTION W OBSZARZE ROBOCZYM

EFFECT CONTROLS: Tutaj możemy przejrzeć wszystkie użyte w klipie efekty, usunąć lub wyedytować któryś z nich.

118

CHIP FOTO · VIDEO digital

cji, wybieramy interesującą nas klatkę kluczową, która pojawi się we wspomnianym oknie. W każdym rogu obrazu widnieje punkt, który możemy przesuwać niezależnie od innych, zniekształcając obraz. Ponadto trzymując klawisz [Alt], obrócimy cały obraz wokół wybranego wierzchołka. Naturalnie efekt ten, podobnie jak poprzednie, jest regulowany za pomocą klatek kluczowych. Pozwala to na uzyskanie bardzo interesujących rezultatów, takich jak powolne rozciąganie i wyginanie obrazu. Jeżeli podczas pracy z klipem zauważymy, że wprowadzone zmiany nie odpowiadają naszym wcześniejszym wyobrażeniom, możemy je usunąć, posługując się przyciskiem Reset w oknie Motion Settings. Musimy jednak pamiętać, że użycie tej opcji spowoduje skasowanie wszystkich ustawień związanych z obrotem, powiększeniem lub pomniejszeniem obrazu oraz zastosowanymi opóźnieniami i odkształceniami wybranej klatki kluczowej. Warto więc sprawdzać efekty po każdej dokonanej przez nas zmianie. Zazwyczaj obraz pomiędzy klatkami kluczowymi przemieszczamy po linii prostej. Jednak czasami zależy nam na gwałtownej zmianie kierunku, obrocie lub opóźnieniu. Mogą wtedy powstać nagłe szarpnięcia obrazu. Aby ich uniknąć, posłużymy się funkcją wygładzania. Znajduje się ona pod polem ścieżki ruchu w oknie Motion Settings. Po jej uaktywnieniu mamy do wyboru pięć opcji na liście: Smooth Motion – wygładza obraz w najmniejszym stopniu;

Averaging Low – funkcja wygładzania umiarkowanego; Averaging High – największy stopień wygładzania obrazu; Smooth More i Averaging Medium – stopnie pośrednie. Ruch oraz przekształcenia obrazu wcale nie muszą być jednostajne. Adobe Premiere pozwala na przyspieszanie lub spowalnianie zmian zachodzących pomiędzy poszczególnymi klatkami kluczowymi. Należy tylko pamiętać, że proces nie powoduje zmiany długości czasu trwania całego klipu. Efekty te możemy wprowadzić, posługując się listą o nazwie Motion, w której mamy do dyspozycji trzy opcje. Pierwsza o nazwie Linear to wcześnej wspomniany przebieg jednostajny. Użycie kolejnej – Accelerate – powoduje zmiany początkowo powolne, a z czasem coraz szybsze. Natomiast trzecia opcja o nazwie Deccelerate sprawia, że ruch początkowo szybki pod koniec klipu stopniowo ulegnie spowolnieniu. Gdy poruszający się klip nie zajmuje całego ekranu, wówczas pozostała część obrazu jest pusta, a wolne miejsce wypełnia kolor biały. Chcąc zmienić kolor wypełnienia, musimy kliknąć pole Fill Color i dobrać odpowiednią barwę z palety, która pojawi się na ekranie. Wprowadzenie wszystkich zmian potwierdzimy przyciskiem OK. Po zamknięciu się okna Motion Settings w oknie dialogowym Timeline pod klipem, w którym została użyta funkcja Motion pojawi się czerwona linia, a w głównym interfejsie programu, w panelu

]

bearbeiten

Effect Controls zostanie zapisany wprowadzony efekt. Na zakładce tej, po prawej stronie nazwy funkcji, znajdzie się też przycisk Setup, którego wciśnięcie spowoduje powrót do okna dialogowego Motion Settings. Wszystkie przeprowadzone w Motion Settings operacje możemy zapisać, klikając przycisk Save, w celu późniejszego wykorzystania ich jako szablonu dla innych ujęć.

NA ZAKOŃCZENIE Chociaż Adobe Premiere ma tak bogatą bibliotekę przejść i efektów specjalnych, zawsze należy pamiętać, aby stosować je ostrożnie. Stara zasada filmowców głosi: „dobry montaż to taki, którego nie widać”. Niestety, większość oferowanych przez program standardowych przejść wygląda bardzo sztucznie. W praktyce okazuje się, że do osiągnięcia zamierzonych rezultatów w zupełności wystarczają przejścia z grupy Dissolve oraz... znane z poprzedniego odcinka kursu łączenie twarde, które znakomicie nadaje się do klejenia ze sobą scen dynamicznych. Zachęcam jednak do eksperymentów ze wszystkimi dostępnymi efektami i przejściami, gdyż dobre poznanie możliwości programu pozwoli uzyskać zadowalający efekt końcowy – dobrze zmontowany film. 

O CZYM NALEŻY PAMIĘTAĆ

Jeżeli chcemy zrezygnować z efektu Motion , możemy to zrobić klikajac ikonę Kosza lub w oknie Motion Settings posłużyć się przyciskiem Remove .

1. Warto wiedzieć, że program Adobe Premiere wyposażony jest także w tzw. przejścia specjalne. Należą do nich: Luminance Map (Mapa luminancji) – jasność pierwszego obrazu jest zastępowana jasnością drugiego; Displace (Przemieszczanie) – piksele obrazu przemieszczają się na podstawie wartości luminancji klipu lub innego obrazu; Gradient Wipe (Ścieranie gradientowe) oraz Image Mask (Maska obrazu) – wykorzystanie innego obrazy jako maski; Channel Map (Mapa kanału) – manipulowanie kolorami obrazu RGB: czerwonym, niebieskim i zielonym, oraz kanałem alfa.

Pracując w trybie wyświetlania ścieżek A/B, możemy układać sekwencje wielu przejść na ścieżce Transitions , tworząc efektowne przejścia, których nie ma w programie.

2. Możemy używać gotowych ustawień funkcji Motion. Jeżeli nie radzimy sobie z parametrami ruchu w naszym klipie, skorzystajmy ze schematów wbudowanych w Adobe Premiere. Zawiera on 13 standardowych przykładów. Skorzystamy z nich po wciśnięciu przycisku Load w oknie Motion Settings i wskazaniu jednego z plików znajdujących się w podkatalogu Motion głównego katalogu Adobe Premiere. Można też tam zapisać własne ustawienia do późniejszego wykorzystania.

CZERWONA LINIA NA KLIPIE: W ten sposób Adobe Premiere sygnalizuje użycie w edytowanym fragmencie filmu funkcji Motion.

3. Przejścia możemy też wykorzystać podczas tworzenia tzw. klipów wirtualnych. Są one skonstruowane z wielu klipów, przejść i efektów, rozrzuconych na różnych ścieżkach i wyświetlane jako pojedynczy klip. Ten temat zostanie poruszony dokładniej w następnym odcinku.

CHIP FOTO · VIDEO digital

119

[Praxis• von analog nach digital] Czy to pełna wersja FotoOffice’a 2?

Kalendarium

Marcin Wieczorek

Symbol EF określa jedynie rodzaj bagnetu służącego do zamocowania obiektywu w aparacie i jest to po prostu oznaczenie optyki Canona dedykowanej do współpracy z lustrzankami systemu EOS. Przeznaczone dla aparatów cyfrowych mocowanie EF-S różni się od EF tym, że elementy optyczne mogą być głębiej wsunięte do wnętrza aparatu, a zatem w nieprzystosowanych do niego modelach mogą zaczepić o lustro. W związku z tym używać ich można tylko w przystosowanych do nich aparatach z mniejszym lustrem – obecnie są to EOS 300D i EOS 20D. To, czy będą one dobrze się sprawowały, zależy bardziej od konstrukcji optycznej niż od sym-

LISTY DO REDKACJI CHIP FOTO-VIDEO digital 50-011 Wrocław ul. Kościuszki 29/3 faks: (71) 355 73 61 e-mail: [email protected]

120

CHIP FOTO · VIDEO digital

Kilka miesięcy temu, po dość długiej analizie naszego rynku pism traktujących o fotografii cyfrowej, wybrałem Wasz magazyn i zamówiłem roczną prenumeratę. Obdarzyłem Was moim zaufaniem. Właśnie trzymam w ręku ostatni numer – 12/2004 – do którego na CD jest dołączona „pełna” wersja FotoOffice’a 2. Mając do Was pełne zaufanie, zamieściłem post na grupie pl.rec.foto.cyfrowa, informując forum o tym fakcie. Jakież było moje zdziwienie, gdy ktoś podał, że jest to wersja 45-dniowa. Poszukałem w katalogu programu i znalazłem plik licence.txt, gdzie jest napisane: „Kod licencji na użytkowanie programu FotoOffice 2 (45-dniowy)“! Nigdzie w magazynie i na CD nie znalazłem słowa o 45 dniach. Proszę o wyjaAndrzej Gątarski śnienie tej sprawy. Aplikacja opublikowana na CD magazynu FVd jest pełną wersją programu. Plik licence.txt, który znajduje się w folderze z zainstalowanym programem, informuje o 45-dniowej licencji, nie jest w tej wersji programu używany. Jeśli byłaby to wersja z ograniczeniem czasowym, w menu Start | Programy, w grupie FotoOffice 2 znajdowałby się skrót do tego pliku, służący do uaktywnienia aplikacji. Życzymy miłej zabawy z programem G DATA Software

Czy komputerowa nagrywarka DVD przechwyci obraz w NTSC? Jak go nagra? Czy można go odtworzyć w odtwarzaczu DVD? Telewizor wielosystemowy (m.in. NTSC) chyba nie będzie miał problemu? A jeśli jest na jakimś etapie kłopot, to co trzeba kupić razem z kamerą MiniDV w USA: komputerową nagrywarkę DVD czy odtwarzacz DVD, a może jedno i drugie, żeby można bezproblemowo tworzyć filmy cyfrowe? Zdzisław Machelski

Marcin Pawlak

System PAL a NTSC Czy jest kłopot z kamerą formatu MiniDV przywiezioną z USA? Kamera rejestruje sygnał w NTSC – potem zapis na komputerowym DVD – odtwarzanie w odtwarzaczu DVD na telewizorze wielosystemowym.

Różnice w standardach cyfrowego zapisu obrazu wideo pomiędzy systemami PAL i NTSC sprowadzają się do innej rozdzielczości obrazu i liczby klatek wyświetlanych w ciągu sekundy (PAL 720x576 i 25 klatek na sekundę, NTSC 720x480 i 29,97 klatki na sekundę). W praktyce z cyfrową obróbką, o której Pan pisze, nie będzie

żadnego problemu, ponieważ wszystkie odtwarzacze DVD przyjmują płyty zarówno w standardzie PAL, jak i NTSC. Poza tym, jeśli będzie Panu na tym zależeć, to w każdym programie do obróbki wideo będzie mógł Pan dokonać konwersji między tymi standardami.

Rezerwuj czas w styczniu! Wystawy, pokazy slajdów, konkursy, imprezy, na które warto wybrać się z aparatem, czyli wszystko, co może Was zainspirować. 14.01–27.02. Wystawa fotografii otworkowej: Waltera Crumpa, Jesseca Fergusona, Georgii Krawiec, Dominika Pabisa. Kraków, Muzeum Historii Fotografii, tel. (12) 634 59 32. X www.mhf.krakow.pl

WYSTAWY 6–30.01. „Fotografia dzikiej przyrody 2004”, zwycięskie prace konkursu fotograficznego Wildlife Photographer of the Year 2004. Bielsko-Biała, Galeria Bielska BWA, tel. (33) 812 58 61. X http://internt.nhm.ac.uk/cgi-bin/wildwin/2003/

W jaki sposób można otrzymać numer 2/2004 FVd? Magdalena Rębilas

Aby zakupić numery archiwalne, wystarczy wejść na stronę internetową http://magazyn.fvd.pl/archiwa.html lub skontaktować się z działem prenumeraty – tel.: (71) 782 32 06 albo (71) 782 32 05. Redakcja

6–30.01. „Prawdziwa historia grupy Łódź Kaliska” – fotografie, projekcje video. Sopot, Państwowa Galeria Sztuki, tel. (58) 551 06 21. X www.pgs.pl 16.12–28.02. Wystawa zdjęć Tomasza Gudzowatego „Of eagle and man” – reportaż z życia mongolskich Kazachów polujących z orłami. Warszawa, Yours Gallery, tel. (22) 313 19 00. X www.yours.pl Do 15.01. Wystawa fotografii Tomasza Gudzowatego „My walk II”. Warszawa, ogrodzenie Łazienek Królewskich, tel. (22) 313 19 00. X www.yours.pl

11–27.01. Wystawa Wiktora Wołkowa „Podlasie”. Warszawa, Stara Galeria ZPAF, tel. (22) 831 03 86. X www.zpaf.pl 29.01–6.03. Wystawa prac Oskara Dawickiego: malarstwo, wideoprojekcje i wideoperformance. Kraków, Bunkier Sztuki, tel. (12) 422 40 21. X www.bunkier.com.pl 4.01–28.01. Wystawa fotografii Marka Czarneckiego „Wojna mediów“. Warszawa, Mała Galeria ZPAF, tel. (22) 831 23 39. X www.zpaf.pl

20–31.01. Wystawa pokonkursowa „Kraków – miejsce magiczne”. Kraków, Międzynarodowe Centrum Kultury, tel. (12) 424 28 00. X www.mck.krakow.pl

Do 30.01. Kultura Mali w fotografii Elżbiety Dzikowskiej i Ireneusza Sadkowskiego. Katowice, Muzeum Śląskie, tel. (32) 258 56 61. X www.muzeumslaskie.art.pl

7–22.01. Wystawa zdjęć Andrzeja Dragana „Spojrzenia: fotograficzna wystawa dzikiego portretu”. Konin, galeria Wieża Ciśnień, tel. (63) 242 42 12. X www.andrzejdragan.com

Jarosław Zachwieja

Jak kupić poprzednie numery FVd?

© PATRICK DEMARCHELIER, MODELKA MICHELLE BUSWELL

Mam do Was jedno pytanie [...]: czy obiektywy produkowane np. przez Canona z mocowaniem EF są przystosowane tak naprawdę tylko do lustrzanek analogowych, a do cyfrowych pasują jedynie obiektywy EF-S (i ewentualnie EF klasy L), gdyż tylko w tych promienie padają prostopadle na matrycę? A jakie zdjęcie się uzyska, jeżeli np. do aparatu Canon EOS 300D lub 20D (ogniskowe zwiększą się 1,6 razy) założę obiektyw 50 mm f/1.4, lub 28–80 mm f/3.4–5.6 IV USM bądź 75–300 mm f/4–5.6 III USM. Zdjęcia będą gorszej jakości? [...] Kolejne pytanie, to czy w obiektywach, w których odwzorowanie wynosi 1:1 bądź więcej dla lustrzanek analogowych, zmienia się ono przy współpracy z cyberlustrzankami? Czy tylko wzrasta ogniskowa?

bolu umieszczonego na obiektywie. Chociaż przyjęło się uważać symbol L za oznaczenie wysokiej klasy obiektywów, w rzeczywistości oznacza on jedynie zastosowanie soczewek ze szkła niskodyspersyjnego. Zazwyczaj są to obiektywy dobrej jakości, sam symbol L nie ma jednak wpływu na współpracę z lustrzanką cyfrową ani tym bardziej nie gwarantuje prostopadłego rzutowania obrazu na matrycę. O to ostatnie najłatwiej jest w wypadku obiektywów o dużej tylnej soczewce, a więc i dużym otworze względnym. Z wymienionych przez Pana przykładów taki właśnie jest obiektyw 50 mm o świetle f/1.4 – w jego wypadku nie powinno być żadnych negatywnych skutków zastosowania go w komplecie z EOS-em 20D. Inaczej może być w wypadku pozostałych szkieł – są to konstrukcje o dość niskiej rozdzielczości optycznej, która może się okazać zbyt mała w porównaniu z wymaganiami matrycy o rozmiarze APSC. Nie będzie to na pewno widoczne na typowych odbitkach wielkości pocztówki, jednak na dużych powiększeniach spadek ostrości może być zauważalny. Formalnie odwzorowanie obiektywu nie zależy od rozmiaru matrycy, a jedynie od ogniskowej i odległości od fotografowanego przedmiotu, tak więc nie zmienia się ono, jeśli zamontujemy obiektyw w cyfrowym korpusie. Jednak z powodu mniejszego kąta widzenia cyberlustrzanek subiektywne wrażenie jest takie, jakby skala odwzorowania była większa właśnie o przelicznik ogniskowej.

© T.GUDZOWATY, DZIEWCZYNKI Z FILIPIN

Jaki obiektyw do cyberlustrzanki?

© THEO ALLOFS, PINGWIN KRÓLEWSKI W RUCHU

CHIP FOTO-VIDEO digital 12/2004, CD-ROM

© ELŻBIETA DZIKOWSKA, KOBIETA Z WIOSKI KOIVIA NAD NIGREM

Listy

7.01–9.02. „Wyprawy na krańce świata” – wystawa fotografii „National Geographic”. Szczecin, Zamek Książąt Pomorskich, tel. (22) 607 02 56. X www.national-geographic.pl 11.01–28.02. „Fotosport 2004” – wystawa pokonkursowa Międzynarodowego Biennale Fotografii Sportowej. Kalisz, Centrum Kultury i Sztuki, tel. (62) 767 23 18. X www.reusploms.es/fotosport 5.01–6.02. Wystawa fotografii Patrycji Orzechowskiej „Nos duo”. Wrocław, Galeria BWA, tel. (71) 790 25 81. X www.bwa.wroc.pl

14–29.01. Wystawa powarsztatowa studentów fotografii z Czech, Niemiec i Polski. Wrocław, Domek Romański, tel. (71) 344 95 17. X www.okis.pl

7–24.01. Wystawa fotografii z kalendarza Pirelli 2005 autorstwa Patricka Demarcheliera. Bielsko-Biała, Galeria Fotografii B&B, tel. (33) 814 09 55. X www.baturo.art.pl 12.01–6.02. Wystawa fotografii Agaty Pankiewicz „Tablo”. Katowice, galeria Pusta, tel. (32) 255 43 69. X www.gck.org.pl

POKAZY 8.01. „Tybetańskie pogranicze Indii (Spiti i Rupszu)“. Karpacz, schronisko Samotnia, tel. (75) 761 93 76. X www.samotnia.com.pl 12.01. „Indie – kraj wielu religii“. Warszawa, Klub Kultury „Relax“, ul. Tarnowiecka 13, tel. (22) 836 65 51. X www.terra.waw.pl

IMPREZY, KONKURSY 22–23.01. „Bursztynowym szlakiem 2005” – wyścigi psich zaprzęgów. Sopot, Morskie Oczko. X www.nordkapp.pl 8–9.01. Międzynarodowe Mistrzostwa Polski w Snowboardzie – jazda w rynnie, skoki freestyle'owe. Szczyrk, tel. (33) 810 16 26. X www.pzsnow.com.pl Do 31.01. Konkurs „Fotografia młodych”, prace można przesyłać do 31.01. Warszawa, galeria Ateneum, tel. (22) 635 51 68. X www.fundacjaateneum.com Do 28.02. I Ogólnopolski Konkurs „Ilustracja fotograficzna”, prace można przysyłać do 28.02. Koszalin, Biblioteka Publiczna, tel. (91) 433 49 71. X www.zamek.szczecin.pl/fotoklub/imprezy.htm

Na informacje do Kalendarium czekamy pod adresem: [email protected]

CHIP FOTO · VIDEO digital

121

[Hauttöne • bearbeiten]

[Editorial]

Następny numer w sprzedaży

ADRES REDAKCJI: 50-011 Wrocław, ul. Kościuszki 29/3 tel.: (71) 373 44 75, faks: (71) 355 73 61 e-mail: [email protected] Internet: www.fvd.pl

OD 2 LUTEGO

REDAKCJA: Redaktor naczelny: Przemysław Imieliński Redaktorzy: Katarzyna Bielińska, Marek Budny, Piotr Dębek, Dominik Herman, Marcin Pawlak, Arkadiusz Stachowski, Robert Wyłupek Współpraca: Tomasz Borukało, Anitta Jakubasz-Wiewiór, Andrzej Łuc, Tomasz Kulak, Robert Krawczyk, Ewa Prus, Sławomir Smolarek, Patryk Wąsowicz, Jerzy Wiewiór, Dariusz Wójcik, Jarosław Zachwieja Korekta: Bożena Dembińska, Magdalena Paczyńska, Jarosław Minałto Autorzy niemieccy: Kai Hamman (K.H.), Kersten Weichbrodt (K.W), Karl Dreyer (K.D)

WIELKI TEST LUSTRZANEK Jako pierwsi w Polsce przetestowaliśmy wszystkie obecnie dostępne na rynku cyfrowe korpusy przeznaczone dla wymagających amatorów. Szczegółowo porównujemy możliwości dziewięciu cyberlustrzanek.

PRODUKCJA: Szef działu: Dorota Błażewicz DTP: Szef działu: Sebastian Kołcio Redaktor graficzny/fotoedytor: Anna Jasnos Skład: Robert Kucharczyk, Jolanta Paznowicz PUBLIKACJE ELEKTRONICZNE: Szef działu: Krzysztof Krala CD: Remigiusz Kozak, Grzegorz Gałecki

JAK FOTOGRAFOWAĆ NASZE DZIECI

MARKETING: Marzena Hełmecka (wew. 194), Jowita Wijas (wew. 199) REKLAMA: Dyrektor ds. sprzedaży: Marcin Hutnik (wew. 110) Szef działu: Filip Hernacki (wew. 188) Sprzedaż reklam: Marzena Deja (wew. 185), Leszek Łabędzki (wew. 192), Grzegorz Trondowski ((22) 841 51 21, wew. 1120) Reklama online: Maciej Hutyra (wew. 190)

Dziecko jest jednym z najbardziej wdzięcznych tematów fotografii. Aby jednak ciekawie pokazać ruchliwego brzdąca i uchwycić emocje towarzyszące mu w poznawaniu świata, nie wystarczy pstryknąć zdjęcia w dowolnym momencie. Musimy nie tylko poświęcić na sesję wiele czasu, ale także opanować zasady niełatwej sztuki fotografowania dzieci.

Sprzedaż reklam za granicą: Europa: Vogel Burda Communications, Erik Wicha, tel.: (+49 89) 74 64 23 26, faks: (+49 89) 74 64 22 17, e-mail: [email protected] Tajwan: Taiwan Bright Int. Co., Ltd., Vincent Lee, tel.: (+886 2) 27 55 79 01, faks: (+886 2) 27 55 79 00, e-mail: [email protected] USA/Kanada: Vogel Europublishing Inc. Martina Hauser, tel.: (+1 925) 803 12 65, faks: (+1 925) 803 12 66, e-mail: [email protected]

PONADTO:

DYSTRYBUCJA: Dyrektor ds. dystrybucji: Mariusz Ryznar (wew. 112)

WARSZTAT: Przygotowujemy fotograficzną walentynkę X WIDEO: Edycja ścieżki dźwiękowej w filmie X KURS PHOTOSHOPA: Efekty fotograficzne X ABC fotografii: Światło X

PRENUMERATA: Monika Spanier, tel.: (71) 782 32 06, Sabina Malczewska, tel.: (71) 782 32 05, e-mail: [email protected]

FOTOGRAFIA GÓRSKA ZIMĄ Zdjęcia ośnieżonych szczytów są imponujące, ale stanowią też duże wyzwanie. Jaskrawa biel śniegów i ujemne temperatury to trudne warunki dla osób korzystających z aparatów cyfrowych. Swoimi doświadczeniami w fotografowaniu w warunkach zimowych dzieli się Marcin Józefowicz – fotograf oraz od wielu lat ratownik TOPR-u.

122

CHIP FOTO · VIDEO digital

Redakcja CHIP FOTO-VIDEO digital zastrzega sobie możliwość wprowadzania zmian.

FOT.: MARCIN JÓZEFOWICZ, MARIUSZ KOZACZKA

Adresy e-mailowe pracowników redakcji i wydawnictwa są tworzone wg schematu: imię[email protected] Wydawca: Vogel Burda Communications sp. z o.o. Członek Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Wydawców i Związku Kontroli Dystrybucji Prasy Prezes: Jerzy Karwelis Dyrektor ds. wydawniczych: Jaromir Łański Licencja: Vogel Burda Holding GmbH Max-Planck Strasse 7/9, D-97082 Würzburg © Vogel Burda Holding GmbH Druk: Vogel Druck und Medienservice GmbH & Co. KG Leibnizstrasse 5, 97204 Höchberg ISSN 1732-7938 Nr indeksu: 38612X

Wszystkie nazwy handlowe i towarów, występujące w niniejszej publikacji, są znakami towarowymi zastrzeżonymi lub nazwami zastrzeżonymi odpowiednich firm odnośnych właścicieli i zostały zamieszczone wyłącznie celem identyfikacji. Wszelkie prawa autorskie zastrzeżone. Przedruk tekstów zamieszczanych na łamach CHIP FOTO-VIDEO digital i udostępnianie materiałów publikowanych w mediach elektronicznych oraz cytowanie, streszczanie, dokonywanie wyciągów lub omawianie wyników testów w każdym wypadku wymagają pisemnej zgody redakcji. Materiałów niezamówionych nie zwracamy. Za treść reklam redakcja nie odpowiada. Zastrzegamy sobie prawo do skracania nadesłanych tekstów. Zabroniona jest bezumowna sprzedaż numerów bieżących i archiwalnych CHIP FOTO-VIDEO digital po cenie niższej od ceny detalicznej ustalonej przez wydawcę. Sprzedaż po cenie innej niż podana na okładce jest nielegalna i grozi odpowiedzialnością karną.