Suomika - Lekcja 7

1|Lekcja 7

Lekcja 7 W tej lekcji nauczysz się: 

odmieniad czasownik typu 1 przez osoby



tworzyd przeczenie



tworzyd pytania z zaimkiem pytającym i pytania o rozstrzygnięcie

Odmiana czasownika (Verbityyppi 1) Czasownik w języku fioskim, podobnie do języka polskiego, odmienia się przez osoby w liczbie pojedynczej i mnogiej. Warto zatem poznad koocówki charakterystyczne dla każdej osoby: pronomini

Zaimek

Koocówki

Przykład

minä

ja

-n

puhun

mówię

sinä

ty

-t

puhut

mówisz

hän

on, ona, ono

samogłoska

puhuu

mówi

me

my

-mme

puhumme

mówimy

te

we, pan, pani

-tte

puhutte

mówicie

he

oni, one

-vat/vät

puhuvat

mówią

(zgodnie z zasadą harmonii samogłosek)

Czasowniki, ze względu na odmianę, można podzielid na 6 typów. W tej lekcji poznasz typ odmiany czasownika 1 (Verbityyppi 1) Do tego typu należą czasowniki zakooczone na dwie samogłoski w bezokoliczniku, np: puhua (mówić), sanoa (powiedzieć), istua (siedzieć), seisoa (stać), tanssia (taoczyć), itkeä (płakać), nauraa (śmiać się), laulaa (śpiewać), ostaa (kupować), maksaa (płacić), katsoa (oglądać) Aby utworzyd odmieniony czasownik w zdaniu twierdzącym należy odrzucid ostatnią samogłoskę i dodad odpowiednią koocówkę z powyższej tabeli. Spójrz na przykład odmiany czasownika ‘asua’ (mieszkać): minä asua + -n asun mieszkam sinä

asua

+

-t

asut

mieszkasz

hän

asua

+

-V (podwojona samogłoska)

asuu

mieszka

me

asua

+

-mme

asumme

mieszkamy

te

asua

+

-tte

asutte

mieszkacie

he

asua

+

-vat/vät

asuvat

mieszkają

2|Lekcja 7

Przeczenie czasownika (Verbityyppi 1) Przeczenie tworzymy z odmienionego ‘ei’ + czasownik w minä-formie bez koocówki –n. Spójrz na przykład odmiany czasownika ‘asua’: minä sinä hän me te he

en et ei emme ette eivät

+ + + + + +

asun asun asun asun asun asun

en asu et asu ei asu emme asu ette asu eivät asu

nie mieszkam nie mieszkasz nie mieszka nie mieszkamy nie mieszkacie nie mieszkają

Tworzenie pytao Pytania można podzielid na dwa rodzaje: pytania z zaimkiem pytającym oraz pytania o rozstrzygnięcie.

Pytania z zaimkiem pytającym Do utworzenia tego typu pytao będziemy wykorzystywad zaimki pytające: Kuka? Mikä? Mitä? (partitiivi) Missä? Mistä Mihin? Miksi? Kuinka? Miten? Milloin? Millainen? Minkämaalainen?

Kto? Co? Co? Jaki? Gdzie? Skąd? Dokąd Dlaczego? Jak? Kiedy? Jaki? Jakiego rodzaju? Jakiej narodowości?

Pytania o rozstrzygnięcie (Czy...?) Aby utworzyd pytanie, na które możliwą odpowiedzią jest ‘tak’ lub ‘nie’, należy dodad koocówkę –ko lub –kö do czasownika, który będzie stad na pierwszym miejscu w zdaniu: Hän puhuu suomea. (On mówi po fiosku.) Puhuuko hän suomea? (Czy on mówi po fiosku.) Sinä ymmärrät. (Ty rozumiesz.) Ymmärrätkö sinä? (Czy rozumiesz?) Jeśli chcemy utworzyd pytanie o rozstrzygnięcie z przeczeniem, należy dodad koocówkę –ko lub –kö do przeczenia, które będzie stad na pierwszym miejscu w zdaniu: Sinä et puhu suomea. (Nie mówisz po fiosku.) Etkö sinä puhu suomea? (Czy ty nie mówisz po fiosku?)

3|Lekcja 7

Ćwiczenia Zadanie 1. Stwórz z podanego twierdzenia zdanie przeczące i pytające Minä puhun suomea. Minä en puhu suomea. Puhunko minä suomea? 1. Sinä asut Helsingissä. 2. Hän on naimisissa. 3. Me puhumme ruotsia. 4. Te olette kursilla. 5. He asuvat Puolassa. 6. Minä olen mies.

Zadanie 2. Dopasuj pytanie do pasującej odpowiedzi 1. Puhuuko hän puolaa?

a. Me asumme Gdaoskissa.

2. Missä te asutte?

b. Ei, hän ei puhu puolaa.

3. Asuvatko he Puolassa?

c. Maanantaina.

4. Mitä kieltä he puhuvat?

d. Asun.

5. Minkämaalainen sinä olet?

e. Emme ymmärrä.

6. Oletteko Suomessa?

f. He puhuvat ranskaa.

7. Milloin olet kurssilla?

g. Joo, he asuvat Puolassa.

8. Asutko sinä Varsovassa?

h. Olen venäläinen.

9. Puhutko sinä saksaa?

i. En puhu.

10. Ymmärrättekö te suomea?

j. Olemme.

Zadanie 3. Odpowiedz na pytania dotyczące wybranej przez siebie osoby (może to byd ktoś sławny lub członek rodziny). 1. Kuka hän on? 2. Minkämaalainen hän on? 3. Onko hän nainen vai mies? 4. Mitä kieltä hän puhuu? 5. Puhuuko hän ruotsia? 6. Missä maassa hän asuu? 7. Missä kaupungissa hän asuu? 8. Kuinka vanha hän on? 9. Onko hän naimisissa?